TRK DNYASININ BILINLI OLARAK SILINMIS GEMISI

Yazan: POLAT KAYA

(Copyright 2002 Polat Kaya)
1. TUR/TURK GECMISININ ARPITILMASI

1.1) Yillarca yaptigim arastirmalarin sonunda buldugum bir gere sudur i esi aglara ait !tarih! diye ya"ilip #e
d$nya halina !geremis! gibi tanitilan pe o husus sahte ili%lar iine salanmis yalanlar olup geregi
s&ylememetedir. 'enebilir i d$nya insani( gemisinde beli de hi bir "aman arsilasmadigi b$y$ bir hileli
oyuna hede% edilmis #e gemisi saptirilmistir. )nsanlar $$ bir a"inligin o urna"ca andirmalari sayesinde
bilinli olara yalanlarla andirilmis #e oyu bir gi"lili perdesi arasinda salananlar tara%indan u"un "amandan
beri yalan dolanla s&m$r$lm$st$r. *i"lili bir s&m$r$ tenigi( bir sogu harp araci olara ullanilmis #e yalanlar
israrla terar edile edile !geremis! gibi g&r$nt$lere b$r$nd$r$lm$slerdir. !+arih! gibi tanitilan yalan dolanlar(
bilinli yanlis bilgi yayini ile yaratilan yaniltmalar( sasirtmalar bilhassa +$r d$nyasinin gemisine y&neli olup(
,syadan opup b$t$n d$nyaya yayilan +ur-+$r insaninin binlerce senelerdenberi gittileri her yerde gelistirdigi
muhtesem bir medeniyetin &ertilmesini #e bilinmemesini hede% almistir. .unun iin de ne yapilmasi gereiyorsa
hepsi de yapilmistir. /si +ur-+$r insaninin gelistirmis oldugu dini( dili( medeniyeti( $lt$r$ #e hatta +ur-+$r
insaninin imligi sahte iddialarla degistirilere alinmis( bu durumlara arsi oyanlar ise ce"alarini canlariyla
&demislerdir.
1.2) *&r$nen g&r$nt$ sudur i bu politi oyunlar o u"un #adeli olup( bilinli seilde ha"irlanmis( sabirli #e o
gi"li seillerde tatbi edilmistir. '$nyaya medeniyet #ermis olan +ur-+$r d$nyasi( b$t$n bu gibi oyunlarla( yo
edilme iin binlerce seneden beri ba"i gruplar tara%indan bir boy hede%i haline getirilmis( gemisinde yarattigi
$lt$r #e medeniyetinden oparilmistir. .u sebeple( +ur-+$r d$nyasi ile ilgili her s&ylenene inanmama(
s&ylenmisleri #eya s&ylenmemis olanlarin da neden s&ylenilmedigini o ince delili bir h$$m s$"gecinden
geirme( s&ylenilenlerin dogrulugunu #eya egriligini sorusturma( +ur-+$r d$nyasi iin ainilma" bir &n
istetir.


2. TURKLERE KARSI GEMISTE OLAN GIZLI EL TUTUSMALAR

2.1) *$n$m$"de +$r d$nyasina arsi de#amli seilde her y&nden yagdirilan bir propaganda yayini #ardir. Yani
+$rler endilerine y&netilmis bir sogu harp araci olan !dil ateshi yaylimi! altindadirlar. 0o olasilila bu
gemiste de b&yle idi. +$rlerin d$nya medeniyetine atisini gere boyutlari ile dile getiren arastirici ya"ar pe
olmadigi gibi( +ur-+$r adini ullanara d$nya medeniyetinin en a"indan ba"i hususlarinin +$rlerin atisi
oldugunu s&yleyenlerin sayisi dahi parmala sayilabilece adar a"dir. .a"ilarinin en basit bir masali bile dile
getirilip ondan #e onu yaratanlardan &#g$ ile bahsediliren( +$rlerin yarattilari eserlere ad #e ili% degistirilere
hep basalarina aitmis gibi g&sterilir1 +$r$n peyniri yogurdu bile basalarina mal edilir de +$re mal edilme".
+$rlere arsi olan bu olumsu" tutumun sebebi ne olabilir1
2.2) .a"ilarina g&re( sebep olara $ itada 200 yil yasayan +$r$n 3smanli )mparatorlugu g&sterilir i ben bu
gibi 3smanliya y$lenmeleri inandirici bulmuyorum. /lbette i ,#rupali( #e digerleri +$r4$ bagrina basar seilde
se#memistir( %aat +$r4$ se#memenin &$ daha &ncelere gider. .unda da +$rlerin endi olumsu" atilarindan
daha o esi #e yeni +$r d$nyasina arsi olumsu" g&"le baanlarin endi gemislerinde yaptilari
sahtearlilardir. .asa bir deyimle g$n$m$" d$nyasini( u"a gemisini inar eden #e bilhassa gemiste her yerde
eten olan +$r d$nyasini in5r eden bir d$nya haline getirenlerin endi egrilileri #e esi +ur-+$r d$nyasini
tarihten bilinli olara silenlerin endi g$nahlaridir. Ya"ilanlarda tam gereler s&ylenece yerde yari gereler
s&ylenmis #e geride alanlar da yalanlarla s$slenmistir. *eregi bilmeden( %aat samimi bir seilde ya"an bir
ya"ar ile geregi bildigi halde bilinli seilde sapitara ya"an ya"ar arasinda daglar adar %ar #ardir. .irincisini
hos g&rebiliri" amma digerini hos g&rmenin im5ni yotur. .a"ilari gemiste yapilmis yalanlari geremis gibi
de#am ettirebilme iin her de%asinda yeni yalanlar uydurma g&re#i d$sm$s. Yapilanlar da onu g&steriyor.
2.6) )nsanlara gereler anlatilmamis #e ogunlu aranlita birailara y&nlendirilmislerdir. '$nyanin eonomi
#e politi g$c$n$ ele geirme isteyen $$ bir a"inli duruma haim olabilme iin #ar olan esi d$"eni bo"up
onun yerine endilerinin gelistirdigi #e endi masatlarina uygun d$"enler getirmisler. .unun iin de esi +$r
d$nyasinin gereci dininden bir taim yeni dinler $retilere hal yeniden seillendirilmis #e y&nlendirilmislerdir.
'inler genellile sorusturmaya ai sistemler degildirler. 7orusturulmalari ar"ulanma". 8eres onlari endine
s&ylendigi seilde &grenir( abullenir #e durumu de#am ettirir. Yapilan hileli oyunlari bilenler programin iinde
oldularindan onlar da geregi basalarina itira% edece durumda degildirler. .&ylece bir gi"lili alip basini gider.
/lbettei geregi bilme isteyen pe o insan her yerde #ardir. 9aat onlara gere s&ylenmedice onlar da
aranli iinde almaya mahumdurlar.
2.:) '$smani aralama tatigi o eten bir sogu sa#as aracidir. .u ara o esi +ur-+$r d$nyasina arsi
yapildigi gibi( 3smanliya arsi da yapilmis #e g$n$m$"dei +$r d$nyasina arsi da de#amli seilde
ullanilmatadir. 3smanliya arsi yapilan aralama propagandasi sayesinde 3smanlinin &mesi saglanmis #e
simdi de sira +uriyeye gelmistir. ;adalyanin sergilenen y$"$ b&yle ien( asil sergilenmeyen y$"$nde ise basa bir
man"arayi anca o derinlere indigimi"de dolayli seilde g&r$yoru". 'eme istedigimi bira" olsun ailayabilme
iin( &rne olara( +$riyenin bu g$nlerde .atidan almaga alistigi su 3;.<'7;,= s&"$ne baalalim>
2.?) 3;.<'7;,= s&"$ !adaletli bir seilde de#letle #atandas arasinda ara buluculu yapan adil bir imse!
anlaminda olup +$re !;abud@3sman! (+anri@3sman( ,dil@3sman) deyiminden yapilmistir. 'iat edilirse(
+$re !;abud! (tanri( ilah) s&"$n$n !a! $nl$s$ d$s$r$ld$ten sonra #e !3sman! adinin da !3! $nl$s$ basa
getirilditen sonra ii +$re s&"c$ birlestirilince( arsimi"a 3;.<'7;,= s&"$ imatadir. 7ayet( 3smanli
adaletsi" bir de#let olsaydi( 3smanlinin adini !;abud@3sman! (+anri@3sman) diye tanimlayip bu +$re
deyimden( s&"$ irma yoluyla 3;.<'7;,= s&"$n$ $retme"lerdi. ,sli .ati dillerine aitmis gibi g&r$nen bu s&"e
!+$r insanini #e +$r$n !;abud 3sman! adini &rne olara alma"lardi.
2.2) .asa bir deyimle( +$rlerdei adalet a#rami o adar derin #e herese esit olara uygulanan bir a#ram
olmali idi i #e bunu yapan !3sman! (3gu"@;an) da bu da#ranisinda !bir tanri! gibi adil da#randigindan olsa
gere i 3;.<'7;,= s&"$n$n tanimlanmasina ayna olmustur. *&r$l$yor i yain gemiste hem a#ram #e
hem de s&"c$ olara +$reye soulmaya alisilan bu 3;.<'7;,= s&"$ aslinda +$re bir deyimden #e
+$r$n adaletinden aynalanmatadir. 7&"c$g$n $retilmesinde +$r insani( +$r adalet a#rami( #e +$r dili
ayna mal"eme olara ullanilmistir. .u durum .atinin( +$r insanina arsi besledigi in #e gara"in yaninda(
+$r$ iinden nasil g&rd$g$n$n #e hi bir "aman ailamadigi( gi"li gi"li iinde saladigi bir sirrinin i%adesidir.
+ur-+$r insanini bu seilde g&rme o dogaldir( "ira onbinlerce senelerden beri +ur-+$r insani essi" bir !a!
olan g$nesi endisine tanri edinmistir. Yani her "aman ,@8an4a inanmis #e ,K@8an gibi da#ranmistir( alini a(
albi a bir 3sman bir 3gusman olmustur.
2.A) =iteim( +$r$n u"a #e yain gemistei atalari +$r$n adaletini daha &nceleri d$nyaya g&sterdileri gibi(
3smanlilar "amaninda da d$nyaya at at isbat etmislerdir. 'olayisiyle( +$r$n atalarinin hemen hemen her
onuda omsularini etilemis olmasi dogaldir. 'enebilir i ,#rupali d$s$n$rlerin beynindei !+$r! her "aman
iin !asil #e adaleti temsil eden insandir!. 9aat( bu gerege ragmen( bunu itira% etme ,#rupali d$s$n$rler iin
olay yutulur bir loma degildir. 0ogu .ati d$s$n$rlerin yetistirildigi ortam bu geregi aica dile getirmelerini
&nler. *$nl$ gaileleri ile ugrasan ogunlutai ,#rupali +$r hainda gereleri bilmemistir( bilenin de sesi
imamistir #eya iamamistir. Bira( bu iyi niyetli insanlar anca gemisin gi"lililerini bilenler tara%indan
y&nlendirilip sartlandirilmislardir.
2.C) .ilinir i her hangi bir dile yeni s&"c$ler yaratma olay bir is degildir. .u y$"den +$r dilcileri +$reye
yeni s&"c$ler yaratmata "orlu eerler. 8albui( basa bir dilin i%adeleri ayna olara alindiginda #e hele
!%oneti! olmayan bir dile s&"c$ araniyorsa( +$reyi ayna olara ullanmala elime $retme isi de%alarca
olaylastirilmis olur. =iteim pe o diller bu yolu ullanmislardir.
2.D) 3 halde +$r insanini se#meme"lige se# eden durum yahut durumlar ne olabilir1 .ence( +$r insanina arsi
olan in #e gara"in aynagi +$r insanina arsi o esilerden beri gelistirilmis olan eememe"litir. 0$n$
+ur-+$r insani d$nyaya medeniyet #ermistir( medenili getirmistir. *$n$m$"de insanligin ullandigi en &nemli
icad #e gelismeleri cogunu esi +ur-+$r d$nyasi #ermisdir. =e gariptir i +ur d$nyasinin basarilari( bilinli
seilde +$r d$nyasindan alinip basalarina mal edilmistir.
2.10) .ain( */=/7)7 11> 1@D ad #ermeden ne diyor> E1F
!1 7imdi b$t$n d$nya bir dili #e belirli( t&relere uygun( d$"enli bir taim s&"c$leri ullanmaya de#am etti. 2
3nlarin doguya dogru yolculularinda en sonunda onlar 7hinar (7umer) denen $lede bir d$" o#a buldular #e
orada oturmaya basladilar. 6 Ge birbirleriyle onusmaya basladilar> !*elinH +uglalar yapalim #e onlari bir yama
y&ntemi ile pisirelim!. .&ylece( onlarca tugla tas yerine #e atran da har yerine ullanildi. : 7imdi dediler>
!*elinH Kendimi"e bir sehir yapalim #e hem de basi g&lere ulasan bir ule yapalim( #e yer y$"$nde her yere
dagilabiliri" orusuyla endimi"e sanli bir ad yapalim!.
!? Ge Ieho#ah asagi inip sehiri #e insan ogullarinin yaptigi uleyi g&rmeye gitti. 2 3ndan sonra Ieho#ah dedi>
!.aH 3nlar hep ayni insanlar #e onlar iin yalni" bir dil #ar( #e bu da onlarin yapma iin baslattilari #e
istedileri bir sey. 7$phesi" i simdi hi bir sey yotur i yapma iin onlarin alina gelmesin #e onlar iin
yapilmasi g$c olsun. A *elin simdiH ,sagi gidelim (inelim) #e orada onlarin dilini aristiralim i onlar birbirlerinin
dilini bir daha dinleyemesinler - anlayamasinlar!. C .&ylece( Ieho#ah onlari o yerden yer y$"$n$n her tara%ina
dagiti#erdi( #e onlar derece derece (tedricen) sehiri yapmayi ter ettiler. D .u sebeple onun adina .a4bel dendi(
$n$ orada Ieho#ah b$t$n d$nyanin dilini aristirmisti( #e Ieho#ah onlari yer y$"$nde her yere dagitmisti.!
2.11) .u i%adelerin ya"ildigi "aman ;.J. ?00@200 yillarina rastlar. .u metinden asnalsilan sudur> bu i%adeleri
ya"anlar da dahil olma $"ere( d$nya o "amanlarda te dil onusuyordu. .ir grup imseler( endileri de o te dili
onustulari halde( onu bo"mayi( aristirmayi planliyorlar #e bu dili onusan d$nyayi yo etmege alisiyorlardi. 3
de#irlerde +ur-+$r insani d$nya da her yerde #arligini g&steriyordu #e en m$emmel gelismelerini yapiyordu. 3
sirada 7umerlerin &mesinden geriye alan +ur-+$r gruplari( esi ;,7,K (;)7)K) lilari( 7aalari( Pelasgian
diye anilan diger 7aa ollarini( /tr$sleri( +uruulari( +rayalilari #e ;edeleri( ,nadolulari( Kan@8an-*$n@
8an (Kanan( Canaan) diye bilinen +ur 9enielileri( +ur Kartacalilari( ,#rupa +urlarini #e pe o diger +ur-+$r
gruplarini iine alan bir +ur-+$r d$nyasi #ardi #e her yerde +$re bir dil onusuluyordi. )ste paralanma(
aristirilma istenen dil de bu dildi. Yani +$re idi.
2.12) ;etin bilinli olara aypa bir dille ya"ilmis olup neyin ne oldugunu anlama g$cl$g$ bilinli olara metine
islenmistir. 9aat imin astedildigide inar edilemeyece adar asiardir. /lbettei aristirilma istenilen dil onu
aristirma isteyenlerin endi dili olmadigi gibi( o dili onusan ogunlu hal da onusulan dili aristirma
isteyenlerin endilerinden degildi. .ir ne#i iten iten isleyen bir yara gibi( gi"li gi"li ha"irlanan birileri iinde
yasadilari d$nyayi aristirma #e birbirine d$s$rme g&re#ini $stlenmislerdi.
0ogu .ati aynali olan eserlerden yillarca yaptigim arastirmalarimdan edindigim bilgilerin isigi altinda #ardigim
gereler asagida esitli baslilar altinda sundugum gibi &"etlenebilir>


3. ESKI TUR/TRK DNYASI: SUMERLER E DIGERLERI

6.1) /n a"indan son bu"ullar aginin sona erdigi tariben 20(000 arti sene &ncesinden beri( esi d$nya +$re dilin
d$nyada hemen hemen her yerde onusuldugu( esi +$r dininin d$nyada her yerde inanildigi #e +ur-+$r
insaninin diliyle( t&resiyle #e idareciligiyle her yerde haim oldugu #e insanlara adalet #erdigi bir d$nya idi.
+ur-+$r insani gittigi her yerde dogasiyla uyumsalli iinde olmus( dogasina saygili( dogasini anlayan( se#en #e
ondan merhametli bir seilde yararlanan medeniyetler urmus #e d$nya medeniyetine o b$y$ hi"metlerde
bulunmustur. Jrnegin( +$re bir dil onusan 7umerler 3rta ,syali +ur-+$r insani idiler #e denebilir i
g$n$m$"de insanliga hi"met eden pe o onuda yapilan atilar onlar tara%indan d$s$n$lm$s #e gelistirilmistir.
0i#i ya"isinin icadi #e onunla beraber gelisen oul sistemi( &gretmen #e &grenci isleri #e ilisileri( gelistirilen
bilgileri ya"ip itaplilarda toplama( #s. hep onlarin yarattigi eserler olara onlarin ayitlarinda bulunmustur.
7$merler ile ilgili alismalarimin internette su adreslerde g&r$lmesini saygi ile &neririm.
http>--LLL.compmore.net-Mtntr-tur1.html
http>--LLL.compmore.net-Mtntr-200NLhymesNlist.html
http>--LLL.compmore.net-Mtntr-sumertura.html

!. TRK AYDINININ YANILGISI

:.1) *$n$m$"de +$r aydininin bilmedigi #eya bilinli olara disaridan y&nlendirme yoluyla bilmeme"lige(
tanimama"liga se#edildigi bir yanilgi #ardir i o da +$r dilinin o yain "amanda 3rta doguya gelmis olduguna
inanma #eya inandirilma yanilgisidir. .unun yaninda +$rlerin tarihi de bir ne#i .$y$ 8un )mparatorlugu ile
baslayip hep ,syada olusmus g&runt$s$ #ardir. ,nadoluda( 3rta doguda( esi ;isirda #e ,#rupada +$rcenin
onusulmadigi yanilgisi #ardir. 0agdas +$rler y&n$nden bu endi tarihleri hainda b$y$ bir yanilma #e dis
odalar iin ise b$y$ bir andirma basarisidir. 'enebilir i halarinda basalari tara%indan gelistirilen hilelerin
bu adar basariya ulasmis oldugu bir ulus( +$rlerden basa birisi olmamistir. 8albu i o esi "amanlardan beri
3rta ,syada oldugu gibi( ,syanin pe o yerlerinde( ,#rupada( 3rta dogu( Ku"ey ,%ria oldum olali onusulan
bir dildi. ,nadolu oldum olali +ur-+$r insaninin +$re onusulan yurtlarindan birisi olmustur. ,%riada 7udan(
8abesistan( #e hatta ;adagasar dahil ,%rianin bir o yerlerine esi +ur d$nyasi yayilmis #e oralarda gere dil
#e gerese yapicili i"lerini biramislardir. ;adagasar adasinin diili taslari ile ,syanin diili taslari ayni
$lt$r$n eserleridir. ,#rupanin t$m$ en a" 2000 yil e##eline adar yine +$re onusan b&lgelerdi. /si *relerin(
Oatinlerin #e 7emiti halalarin endilerine ait dilleri yotu #e g$n$m$"de *rece( Oatince( #e 7emit diye bilinen
diller +$reden +$re s&"c$ #e bilhassa deyimlerin irilip yeniden seillenmesi yoluyla yapilmis dillerdir. .u
g&r$s$n gere oldugunu esitli delilerle g&sterecegi".
:.2) ,slinda endi dilleri olmayan ba"i gruplarin din #e ticaret adamlari +$re s&"leri irip degistirme yoluyla
endilerine yeni diller yapmataydilar. =iteim s&"de !,adian! dili bu seilde 7umer dilinden irilara yapilmis
dillerin &nc$lerinden birisiydi. .a"i gruplar iin din #e ticaret onularinda hal $"erinde eten olabilme iin ogu
bilgileri bir !gi"lili! perdesi arasinda tutma( onu geretigi seilde #e geretigi yerde ullanara hali
y&nlendirme o &nemli bir politia araci idi. *i"li bilgileri heresin olaylila anlayamadigi bir seilde #e
irilmis bir dilde tanimlama #e onusma ba"i gruplarin hal $"erindei basarilarini saglayan bir yoldu. 8er ii
onuda da andirici olabilme iin gi"lili sartti. ,yrica her yerde ayni onusulan bir dili aristirmala dili
aristiranlara yeni is sahalari da gelisiyordu. 8ele birbirlerini anlamayan gruplar arasinda ii dili bilen birisinin
araya girere anlasmayi temin etmesi( o isi iin her ii tara%i da ontrol altina alma demeti.
:.6) *reler( 7emiti hallar #e endilerini 8int@,#rupali adi ile tanitan g$n$n !,#rupalilari! +ureyi irip yeni
s&"c$ $retmete o adar ustalasmislardir i b&ylece her bir grup iin bira" ayri %aat aslinda +$reden
aynalanan diller $retmislerdir. <retilen diller ontrollu yapildilari iindir i birbirlerine ben"etilmisler %aat
hep ayni yapilmamislardir. +er"ide elbise yapilir gibi 8int@,#rupa dilleri +$reden bilinli seilde #e o
olasilila &"el oullarda $retilmislerdir. +amamen +$reden yapilma olan bu dillerin endi basina basa
dillerden ayri gelismis bir dil ailesi oldugu iddiasi pe olari iin 20. asirin en b$y$ ilmi yanilgisi #e ba"ilari
iinde d$nya halini andirmadir. .u gibi iddialar( +$reden yapilan bil@ogrulugunu apatma iin o a" bir
grup tara%indan uydurulmus #e bilinsi" masum $tle de onlari terar etmele gere olmayan durumlarin
geremis gibi yayilip yerlesmesine hi"met etmislerdir.
:.:) .u yetmiyormus gibi ,#rupanin yeni yerlesicileri esi +ur-+ur insanina ait +$re toponimleri de irma
yoluyla degistirmisler #e onlari +$rl$ imlilerinden oparmislardir. .$t$n bunlar onbinlerce seneden beri her
tara%a yerlesmis +$r insanini #e onun gelistirmis oldugu medeniyet i"lerini &$nden a"ip atmayi hede% alan h&s
g&r$s$" da#ranislardir. .u gibi da#ranislarin altinda +$rl$y$ #e +$r medeniyetini eememe #e onu tarihten
silme emeli yatmatadir. Jyle g&r$n$yor i bu yo edilme senaryosunda g$n$m$"$n +$r duunyasi son halayi
temsil etmetedir.


". ESKI MASAR/MISIR BIR TUR/TURK DELETI IDI

?.1) /si ;isir 'e#leti hainda sunu s&yleme hite yanlis olma"> )nsanli tarihinin en u"un &m$rl$ de#leti olan
esi ;isir 'e#letini urup( esi ;isir medeniyetini gelistirenler( d$nyaca $nl$ piramitleri dienler( dilleri
g$n$m$"$n ,"eri +$resinin bir ag"i olan +ur-+$r insanlari idi. 3gu"@Kagan destaninda onlarin adlari ;,7,K
diye geer. ;,7,K adi 3gu"@Kagan destaninda da geer. 3gu"@Kagan destaninda ;asar ralinin adi da !Kagan!
(8aan) diye anilir. )l@g$nlerinin rengi ap@ara idi der. .u da 3gu" oraya gelmeden &nce oranin insaninin
,%rianin ara renli insaninindan oldugunun isareti olsa gere. /si ;,7,K-;)7)K de#letine haim halinin
dillerinin +$re bir dil olusu ('ogu ,nadolu #e ,"eri +$resi)( endilerinin 3rta ,syadan gelip ,deni"den
itibaren =il nehri boyunca u"ey ,%riada medeniyet gelistirmis olmalari( din( $lt$r #e t&relerinin esi +$r
d$nyasinin din( t&re #e inanislari ile ayni olusu #e esi ;asar-;isir $n#anlarinin +$r 8aan $n#anlari gibi
+$re dilde olusu( d$nyanin bu o esi #e u"un &m$rl$ de#letinin bir +ur-+$r de#leti oldugunun anitlaridir.
?.2) .enim g&r$s$mde( esi ;asar4in (;isir4in) $ b$y$ piramitleri esi +ur-+$r d$nyasinin $l$ *&@+anrisinin
adina( yani *&@,ta@+anri( *$n@+anri #e ,y@+anri adlarina yapilmis abidelerdir. ;illi bir proPe olara $ ayri
8aan "amaninda baslatilmis( en b$y$ piramit *&@,ta@+anri (e#reni yaratan)( iincisi *$n@+anri (g$nes iin)(
*$nes *&@,ta@+anriya g&re iinci sirada idi( #e $$n$s$ ise ,y@+anri iin ($ piramit iinde en $$g$)
yapilmislardir. Ql$ *&@+anri iin yapilan bu piramitler bitirilditen sonra bir daha da bunlar adar c$sseli #e
onlar adar g&remli( +anri adina yaisir piramitler yapilmamistir. .unun arasindai sebebin( eonomi olmala
beraber( $l$ *&@+anri adina yapilan bu piramitleri basa yapitlarla gememe iste #e d$s$ncesi olmalidir.
?.6) .u o esi +ur-+$r de#letinin( yani esi ;asar-;isir de#letinin +ur-+$r d$nyasindan opmus olmasi( esi
+$rl$g$ yo etme isteyenlerin planli #e bilinli olara esi +ur-+$r d$nyasini yanlis tanitma gayretlerinden
aynalanmatadir. '$nyanin en u"un &m$rl$ de#leti olan /si ;asar-;isir de#letinin bir +ur-+$r de#leti
oldugunu g&steren #e onlarin han-haan $n#anlarini yeniden g&"den geiren alismami ayrica sunacagim. ;asar
adi sonradan *reler tara%indan bilinli olara !/*YP+! seline e#rilmistir. ,d degistirme bir !yima( yo etme!
tadigidir. =e gariptir i bunu yapanlarin endileri de "amaninda hep +$re dil onusuyorlardi.


#. ESKI MASAR/MISIR KRALLARINDAN BAZILARI

7ir Rallis .udge4in itabinda E2F ayrintili olara bildirilen esi ;asar irallarindan ba"ilarini &rne olara
burada #erme isterim.
2.1) $$$$PU: /si ;asar-;isir de#letini uran il haanin adi a"inmis #e adindan yalni" SSSSP< son ismi
almistir. 'igerlerinin hepsi endilerine +anri adlari aldilarina g&re( beli ona da ! SSSSaPa@<! (.,.,@<-3)(
yani !3 atsi" urucu ,P,! deme yerinde olabilir. Kurucu isi olmasi dolayisiyle de 3@,P,dir.
2.2) SKA/SAKA: )inci haanin adi SKA selinde #eriliyor i bu 7,K, adindan basa birsey degildir. .&ylece(
hepimi"in olma"sa olma" selinde bilmesi gereen husus sudur i /si ;asar-;isir +ur-+$r 'e#letini uran iinci
haanin adi SKA selinde g&sterilmesine ragmen SAKA oldugu asiardir. .ilindigi gibi 7,K,O,K +$r
d$nyasinin atasi sayilir #e bu +ur-+$r insani esi ;isirda da d$nyanin en u"un &m$rl$ +$r de#letini
urmuslardir.
2.6) K%AAU: K%AAU selinde g&sterilen bu $n#an esi ;asar4in 6. 8aaninin adidir. K8,,< T !,K8@,,@<! T
+r. !,K8@,*,@<! (,g-, ,ga 3)( yani $l$ *&@+anriyi temsil eden bir $n#adir. /si ;asar-;isir haanlari(
+$r adetleri geregince endilerini !yer y$"uunde !+anri! ilan ettilerinde( *&@+anrinin adini tasiyan $n#anlar
aliyorlardi. .&ylece( K8,,< selinde ounan bu hierogli% ya"i ile ya"ilmis ad( ,g-, ,ga@3! selinde *$n@
+anri4yi temsil etmetedir.
2.:) TAU &ATA'I'U(> :. 8aanin adi TAU selinde olup +$re !,+,@<-3! deyiminden basa bir ad degildir.
Yaratici *&@,ta@+anriyi #e *$n@+anriyi temsil etmetedir.
2.?). T%ES%> .esinci haanin adi T%ES% selinde bildirilmistir. ,din birden %a"la anlami olsa gere> a) +8/78
T +r. !,+/78! yani *$n@+anriyi temsil eden bir ad. b) !+@8@/78! T +r. !,+,@)78)! yahut ta !a+a@a8a@)78)!
anlaminda bir $n#andir.
2.2) UATC%'NAR: Yedinci ;asar 8aaninin adidir. <,+C8@=,K un#aninin anlami s&yledir> <,+C8@=,K T
!<@,@+@C8@=,K! T +r. !<@,(.ir)@a+a@eC8e@=,K! (3 .ir ,ta /e =ar) selinde *&@ateshi (nar4i) olan *$n@
+anrinin adini temsil eder. ,yrica( !<@,@a+a@eC8e@=,K! deyimi !<@.ir@+a@eC8e@ha=@,K-/K! anlaminda olup
bu haliyle de hem yaratici *&@,ta +anriyi #e hem de /0/ deyimi ile ,y@+anriyi temsil etmetedir. /si ;asar
numaralarinda <, (.ir) sayisinin adi olara bilinirse de( ben onu <@, selinde g&r$yorum. ,sil , har%i (te ot
%ili"i( eli%) sayi olara !1! sayisini isaretler. .&ylece <, T <@, (<@.ir) olup yine *& +anrinin adidir.
.&ylece( UATC%'NAR selinde g&sterilen bu ad aslinda !3 .ir ,ta /e =ar! Uelinde &" +$re bir haan
$n#anidir.
2.A) NARMER: onuncu haanin adi olara g&sterilir. .u haan da endini *& +anri ilan edere endini
ilahlastirmistir. ,dinin &n$ndei !'ogan( 7hahin)! semboli ile *$nes@+anri oldugunu s&yler. =,K;/K T !=,K@
;@/K! T +r. !=,K@;a@/K! (=,K> ipirmi"i parlayan atesh( or( nar( nar gibi) +$re deyimi ile endisinin
;uhtesem bir =,K /K oldugunu s&yler. ,d +ur-+$rV t&releri geregince #erilmis bir haan adidir. ,din iindei /K
s&"$ ile ayni "amanda *&@/ri *&@,ta +anriya da isaret edilir. .&ylece( .u haan endini hem *&@,ta@+anri #e
hem de *$n@+anri olara ilan eder. =,K s&"$ ayni "amanda !nar! adli bereet #e bollu temsil eden mey#eyi
temsil eder i bu da 8aanin "amaninda iyi bir d&nemin yasandigini isaret etse gere.
2.C) TC%AR &A)*+,(> +C8,K (+he 7corpion) adi ile g&sterilen bu esi ;asar-;isir haani bastan onbirincidir.
'ogan-7hahin grubunda bir haandir yani *$nes +anriyi (83K-K3K (8orus) i"ler. +C8,K T !+@C8@,K4 T +r.
!a+a@e0e@,K-/K! selinde #e anlaminda bir $n#an olup hem *&@,ta@+anriyi #e hem de *$n@+anriyi i%ade eder.
,din basa bir seli !a+a@0,K-03K! selinde olup yine bir +$r $n#anidir. Kus rallarina !0,K! denmesi bir
tesad$%$n neticesi olmayip $n#anin +$rlerden alindiginin isaretidir. +$rler babalarina da !/e@er! anlaminda
!/er! derler (isisel olara benim oculugumda babama #erdigim bir ad). /e gerete hem e#in en basi olan
erege #e hem de en yasli hanimina (ninesine) #erilen bir addir. .&ylee( !ee! +$re s&"$ hemerelere #e hem
de adinlara #erilen bir +$r $n#anidir. +anrie adindai 4e! son ei +$renin 4ee! s&"$d$r.
2.D) MEN &MENES( esi ;asar4in oniinci haaninin adidir. +$rlerin ;,=,7 destaninin adi ile ;/=/7 adi
aynidir. ,d !;/=@/7-,7! selinde baildiginda !.en essi"im! anlaminda olup *&@+anriyi tanimlar. 0$n$
essi"li yanli" *&@+anriya ait bir &"ellitir. Kendini yer y$"$nde !+anri! ilan eden esi ;isir-;asar haanlari( bu
sebeple( endilerini +anriyi tanimlayan adlar almislardir. .u haanin adi isaca ;/= selinde g&sterilir i
;/=-;,=-./= +$rede birinci te sahis isisel "amiri olup yine esi +ur-+$r d$nyasinin *&@,ta@+anrisinin
adidir. ;/=-;,= T ! ;@/=-,=! T W ;,@,=! selinde (*&4$n ;uhtesemi (*&remlisi) anlaminda olup yine
*& +anriyi belirler.
2.10) ATA -+.a ATATI> .u ad /si ;isir-;asar de#letinin onbesinci haaninin adi olup( en ai bir seilde
+$re oldugunu d$nyaya bagiriyor. 8aan en dogru bir seilde esi +ur-+$r d$nyasinin e#reni yaratan *&@
,+,@+anrisinin adini alara endini yer y$"$nde onun temsilcisi oldugunu ilan etmistir. /si ;isir onulariyla
ugrasanlar sani ulalarini tiamislar gibi( d$nyaya seslenen bu +$re adi isitmeme"liten geliyorlar. ,+, #eya
,+,+) adlarinin +$re bir ad( bir $n#an oldugunu bilmedilerinden degil( asine asil masat onu
g&rmeme"liten( isitmeme"liten gelme #e sani hi yomus( olmamis gibi g&sterere +ur-+$r insaninin yedibin
sene e##elinden =il iyilarinda muhtesem bir +$r medeniyeti gelistirdigini in5r etmetir. =e adar onusulma"sa
bu esi +$r medeniyeti +$rl$ten o adar o u"alasir #e +$rl$ tarihinden silinir. Baten istenilen de budur.
2.11) 7ir /. ,. Rallis .udge( esi ;isir-;asar haanlarinin t$m$n$n adlari ile temel bilgileri !,n /*YP+),=
8)/K3*OYP8)C ')C+)3=,KY! baslili itabinda #ermistir. .u itapta( *re( Oatin #e !Persler! de dahil olma
$"ere gerisi t$m$yle +$r olan toplam :6D haan adi g&sterilmetedir. 8ierogli% ya"isinda ya"ilmis olan bu haan
adlarini yeniden inceledigimi"de hepsinin +$re olara ya"ilmis $n#anlar oldugu g$n isigi gibi ortaya iiyor.
0o sasirtici +$r $n#anlari ile arsilasiyoru". .u onudai alismamin bana #erdigi mutlulugu tari% etme g$ct$r.
Yuarida $"erinde durdugum bu il on haan adi onlarin +$rl$g$n$ tanitma masadi iledir #e toplam haan
sayisinin o a" bir ismidir. /si ;isir-;asar de#letinin diger haanlari haindai alismalarim itabimda
g&sterilmetedirX ayrica internet say%amda da ayrintili olara g&sterilecetir.
2.12) .u arada( 7ir /. ,. Rallis .udge( 1D10 larda ha"irladigi !/gyptian Oanguage! baslili itabinda esi
;asar-;isir ya"isi onusunda( )ngili"ce metnini dipnot olara #erdigim o &nemli s&yle bir ayitta bulunmus > E6F
!/si ;isirlilar %iirlerini hierogli% denilen( pe o resimli sembollerle ya"ilan bir ya"i ile ya"dilar. 3nlar bu
seilde ya"i ya"maya yedibin sene e##elinden %a"la bir "aman &nce basladilar #e bu ya"i sistemi 100 ..C. ye adar
aralisi" ullanildi i bu "aman esi ;isirda Ptolemlerin ;isirdai haimiyetlerinin tariben sonuna raslar.
8ierogli% ya"i sisteminin ;isirda icad edildigi olasiligi olmayan bir durumdurX deliller bu ya"inin u"ey@dogu #eya
3rta ,syadan ;isira adar gelip buralari isgal eden esinlile bilinen isgalciler tara%indan getirildi. 3lar =il
nehrinin tesil ettigi o#aya( u"eyde ;en%is (;enphis) ile g$neyde +ebes (+hebes) arasinda yerlestiler #e bu yeni
yurtlarinda ya#as ya#as medeniyetlerini #e dinlerini gelistirdiler. 8ierogli% ya"i sistemi genel olara en a" de#letin
endi masatlari iin ullanilmaya baslandigi "amana adar( ya"i ya"ma ya#as ya#as u"eyde ,deni" iyilarindan
en g$neyde ;eroe adasina adar u"anan 6600 m (2000 mil) u"unluta bir b&lgeyi aplayan sahada hem u"eyde
#e g$neyde yayildi.!
2.16) 7ir Rallis .udge( arisi bir dille ya"digi bu i%adelerinde !bu ya"iyi yedibin sene e##elinden 3rta ,syada
icad edip =il iyilarina getiren! insanlarin +$r oldugunu s&ylememe iin bin dereden su getiricesine i%adeler
ullanmistir. 7&"leri arisi olmasina ragmen( esi ;isir-;asar medeniyetinin +ur-+$r insanina ait oldugunu ad
#ermeden gerege en yain bir dille onusan beli de 7ir Rallis .udge olmustur.
2.1:) /si ;isir-;asar ya"ilarindan &grendigimi" sudur i esi ;asar dili bug$n$ dogu ,nadolu #e ,"erbaycan
+$resiyle ayni olan bir +$re idi. .&ylece esi ;isir-;asar resimli ya"isida +$reye uygun olara gelistirilmis
bir ya"i idi. 8ierogli% ya"iyi da icad eden +$rler oldugu gibi esi ;isir medeniyetini urup gelistirenler( essi"
piramitleri yapanlar (i piramitlerin( oni #e ari o#ani selindei me"arlarin &rnelerini 'ogu +uristanin
me"arlilarinda da bol mitarda buluyoru")( muhtesem bir medeniyeti ena" besbin sene esintisi" de#am ettirenler
+$re dil onusan +$rlerdi. 'enebilir i 3smanli +$r 'e#leti ;isira gittigi "aman bir isgalci g$ olara degil
bir ata e#ine gidiyordu. 7imdiye adar bu s&ylenmemisleri ai bir dille s&yleme %irsati bana nasip oldugu iin
mutluyum. *ere bu ien esi ;isir eserlerini inceleyenler bu gereyi dile getirme s&yle dursun yainindan bile
geme"ler. .u gercegi unutturma iin d$nya hali yanlis bilgilerle sartlandirilmatadirlar. 8atta ba"ilari durumu
daha da bugulandirma iin esi 7$mer #e ;asar essi" medeniyetlerini gelistirenlerin ullandilari bilgileri
u"aydan gelelenlerden almis oldulari g&r$slerini dahi s&ylerler. =e #ar i esi ;isir-;asar de#letinin insanli
tarihinde en u"un &m$rl$ +ur-+$r de#leti oldugu gercegi bir g$n her es tara%indan anlasilaca #e abul
edilecetir. 9aat ne ya"i i +$r$n y$celigini se#emiyen #e eemiyenlerce esi ;isir-;asar medeniyeti de
simdili +$r d$nyasindan b&l$n$p oparilmistir. .una ragmen ge bile olsa( atalarini nerede olursa olsun taniyip
onlara sahip imasi +ur-+$r insaninin boynunun borcudur.
2.1?) /si ;,7,K-;)7)K de#letinin +ur-+$r imligini +$rl$ten oparip inar edenler( .$y$ )sender4in
;asar4i (;isir4i) almasindan sonra esi ;asar4a bir a asirli h$$mranli yapan *reler( onlardan sonra
Oatinler #e diger gruplar olmuslardir. .u gruplar h$$mranlilari sirasinda oldugu gibi ondan sonra da de#am
ettirdileri aristirma( yalan ya"ma( yanlis bilgilendirme #e gereleri sapitma politialari ile bu en esi +$r
de#letinin +$rl$g$n$ tarihten tamamen silmislerdir. +arihte hep basari g&stermis( o b$Y$ #e adaletli de#letler
urmus olan +ur-+$r insanini eemeyen gruplar +$r$n o u"un #e u"a gemisini tarihten silmede basari
g&stermis olmalarina ragmen +ur-+$r insaninin endi eli ile taslara a"digi damgalari #e esit esit i#i( runi(
*&@+$r ya"isi ile #e resimli sembollerle endi dilinde ya"digi +$re $n#anlar( i%adeler( onusmalar t$m$yle yo
edilememislerdir.
2.12) +$re dili resimlerle ya"manin ne essi" bir basari oldugunu heres d$s$nebilir %aat bu basarinin +$rlerin
atalari tara%indan gelistirildigini itira% etme her esin yutabilecegi bir loma degildir. +ur-+$r insani( +$renin
dogal &"ellilerinden( yani %oneti olusundan( $nl$ler uralina saygi g&sterisinden( b$nyesinde esitli anlamlari
ieren elemeli elerin olusundan yararlanara +$re dilini ya"i ile( damga ile( resim ile ya"masini basarmistir.
.$t$n bu halleriyle( +$re esitli ya"i seillerinde ya"iya d&$lebilen en uygun yapida bir dildir #e esi d$nyanin
+ur-+$r insani bu basarilamiyani basarmistir. /n sonunda K$n@8anlar (Kanan-Kenan( 9enie( Phoenician)
adlari ile bilinen +ur-+$r insani al%abeyi de icad edere d$nyaya hediye etmistir. Kan@8anlar (Kanan) yanlislila
7emiti hal olara d$nyaya tanitilmis olmalarina ragmen onlar 7emiti degil +ur-+$r insaniydilar#e bu sebeple
endilerine +uryanlar da denir di. +$r$ eemeyenler anca +$r$n adlarini alip tahri% edere +$rl$g$n alibina
girmisler #e +$r$ iinden &ertmislerdir.
*$n$m$"de bu gibi hususlar imse tara%indan dile getirilme" #e itira% edilme". 0$n$ tarihe bilinli olara
g&m$lm$s olan +ur-+$r d$nyasi bir daha g$n isigina iarilma istenme". Bira bu onularda( */=/7)7 11 in
emirleri( +anri emirleri imis gibi yerine getirilirler.


/. DIGER TRKE DILLI TUR GRUPLARI

A.1) /si ;asar4in !+$re! onusan bir $le olmasi yaninda( ,nadolu medeniyetlerini urup gelistirenler de
+$re onusan insanlardi #e +ur-+$r insaninin atalari idiler. /si ,nadolu medeniyetlerini uranlar +$re dilli
#e +ur-+$r asilli a#imler olmalarina ragmen esi *re ya"ar i"erlerince adlari irilmis( degistirilmis #e
+$rl$ten iarilmistir.
A.2) 7&"de !;inoan! adi ile d$nyaya tanitilan gere *irit adasi medeniyetini #e gerese esi !Yunanistan! da(
.alanlarda( +rayada #e /ge 'eni"inin diger adalarinda *relerden binlerce sene &nce yerlesen #e *relerce
Pelasgian diye adlandirilan insanlarin gelistirdileri o ileri medeniyetler de hep +ur-+$r insaninin
medeniyetleri idi. 7oyunun nereden geldigi dahi pe bilinmeyen yersi" yurtsu" *reler #e diger ,#rupali bu geregi
olay olay itira% edeme".
A.6) Qnl$ +roylular( adlarindan da anlasilacagi $"ere !+ur@&yl$!( elbettei +$re dilli &"be &" +ur-+$r hallari
idiler.
A.:) !,egean! selinde /ge deni"inin adi olara israrla ullanilan bu ad +ur-+$r insaninin ,y@*$n (,y@8anlar #e
*$n@8anlar) adlarinin birlestirilmesinden aynalanan bir addir. /ge deni"i adalarinda #e hem de bu deni"e iyi
olan ,#rupa #e ,nadolu tara%larinda yasayan #e endilerine ,y@8an #e *$n@8an diyen +ur insaninin adlari
birlestirilere !,egeans! selinde +$reden #e +$rl$ten u"alastirilmis bir ad yaratilmistir. .ilindigi gibi ,y@
8an #e *$n@8an adlari 3gu"@Kagan 'estaninda 3gu" Kaganin ii oglunun adi olara geer( yani esi aglarin
/ge #e ,deni" iyilarinda yasayan #e bu adlari tasiyan insanlar +$re onusan +ur-+$r insanlari idi. ,y@
8an-,y@,n bir basa adiyla )3= T W ) (,y)@3=-,= diye bilinen #e endilerinden &t$r$ yasadilari $lelerine
+$rede !Yunanistan! (T ,y@hanistan-)@onistan) dedigimi" +ur-+$r insani idiler. .u insanlar endilerini *re
diye bilme"ler %aat Pelasgian (7aa) diye bilirlerdi. ,tina (,thens) .ir *re sehri olmadan o adiyla( saniyla
bir )on-)@3=-,y@8an +urlari tara%indan urulmus bir +ur-+$r entidir. 'iger tara%tan *$n@8anlar ise +arihe
Kanan (Kanaan) #e 9enieli adlariyla geen deni"ci +ur-+$r insani idiler. +$r insaninin adini degistirere
+ur-+$r d$nyasini b&lme #e bir tara%tan b&l$nenlerin alibina girme #e b&ylece onlari endilerinden sayara
medeniyetlerine sahip ima #e neticede +$r d$nyasini &l$ bir d$nya haline getirme ba"ilari iin esi
"amanlardan beri #a" geilmeyen adetlerden biridir. .
A.?) ,deni"e ad olara #erilen #e !;edterranean 7ea! diye &grendigimi" adin asli !;ede-;ete@+uranian@7u!
(!;ede-;ete +uranlilar 7uyu! anlaminda)( &" +$re bir deyimidir. J"be &" +$r adi olan bu ad da esi +$re
dilden degistirilere !;edterranean 7ea! haline getirilmis #e +$rl$ imliginden oparilditan sonra d$nyaya
sahte bir adla tanitilmistir.
A.2) +arihte ;itanni( ;ede-;ete-;edian( sonradan ;ete 8un )mparatorlugu adiyla bilinen .$y$ +$r
'e#letlerini urup gelistirenler hep +$re onusan +ur-+$r insanlariydi. 'ogu ,nadoluda( g$n$m$"de 7uriye( #e
)rai iine alan b&lgelerde yasamis Kaslar (3uslar-3gu"lar)( 8urriler( <rartular( +uruular #e digerleri hepsi
+$re onusan +ur-+$r insanlari idiler. 7elahi 'ier .ey genis alismalari ile ;edelerin +$re onusan
insanlar oldugunu itabinda belirtmistir. +arihte pe o aynalarda geen !+<K<KK<! adi +<KK adindan
basa bir ad degildir. 7umerlerin !<K<K! adli sehrinin adi g$n$m$"de !)K,K! selinde degistirilere ,raplara
maledilmege alisilmistir. .$t$n bunlar bilnli olara gelistirilmis +$rl$g$ yo etme( yagma etme planlaridir.
!;esopotamia! uyduru adi +$re !;a@3gu"@,pa@,tam@Jy$! deyiminin irilip yeniden seillendirilmis halidir.
!;esopoatima! tarihte oldum olasiya +ur-+$r insaninin &"be&" yurdu #e yu#asi olmustur. .&lgeyi arastiranlar
b&lgenin +$rl$g$n$ inar etme iin ilim perdesi altinda yanlis bilgilerle heresi sartlandirirlar.
A.A) Parthian diye adlandirilan #e )randa 200 seneli de#let uran insanlar )rana 3rta ,syadan gelmis +$re
onusan +ur-+$r insani idiler. .unlar sonradan 8industana gidere orada da 0K123an4a*0 diye anilirlar.
P,K+8 T +r. !P)K@a+a@a8a! selinde esi +uranin *&@+anrisini tanimlayan +$re deyiminden aynalanir.
Kendilerine !P/K7-P,K7-9,K7! adi #eren )ranin 8int@,#rupalilari +$r $lt$r$n$n tanrisini tanimlayan bu adin
alibina girmislerdir #e P/K7), adi da yain "amanda +$rcenin !.)K@,7@JY! s&"$nden t$retilmistir. =iteim
P/K7 adi da !P/K-.)K@a7-/ssi"! anlaminda yine *&@,ta@+anri4yi( *$n@+anri4yi #e ,y@+anriyi tanimlar.
A.C) +arihe 9enieliler( diger adlari olan Phoenicians #e Canaanites adlari ile geen( insanlar Kan@8an yahut
K$n@8an (*$n@8an)( Kanan-Kenan adli +ur-+$r insanlari idiler. 'illeri +$re idi #e imlileri +ur-+$r idi. /n
gelismis sehirleri olan #e +YK/ diye ya"ilan sehirleri +<K@/G) anlamindadir. Yanlislila #e-#eya yaniltma ile
onlar da +ur-+$r imlilerinden u"alastirilip d$nyaya bilinli olara !7emiti! hal diye tanitilmislardir.
.ug$n$ hallerinde onlar da ,raplastirilmis esi +ur-+$r insanidirlar. 9enieliler( en a"indan 2?00 ..C. den beri
y&reye yerlemis hallar ien( onlarla yain omsululari olan %aat onlari hi se#meyen !8ebreL! lerin y&rede
peydah olmasi anca 1200 ..C. yillarina raslar.
A.D) 9enielilerin bir olu olan !Kartacalilar! da endi soydaslari olan 9enieliler gibi +$re onusan insanlardi
#e bati ,deni" iyilarina tamamen yerlesip deni"cilile ugrasiyorlardi. 9enieliler #e Kartacalilar (T +r. !K3K@
a+,@a0,-/0/) ,tlantitei adalara #e bu arada g$n$m$"de !)ngili" adalari! diye bilinen adalarina adar
u"anmislar #e oralarda yasayan diger yerli +ur (e.g. 'ruid T 'ur@idi-+ur@idi( )rlandalilar( 7otlar( 7iandiyalilar(
7asonlar (7aalar)( #e digerleri) insanlari ile ticaret yapabiliyorlardi. /lbettei bir ismi bu gittileri yerlerde
yeni yerlesim yerleri gelistirmislerdir. Kartacalilar da +ur-+$r d$nyasindan oparilip d$nyaya yanlislila 7emiti
hal olara tanitilmislardir. Komalilar tara%indan yenilditen sonra Kartaca sehri yailara #e s&$lere temeline
adar tahrip edilmis( insanlari atledilmis #e geride alanlarda ,rap( )spanyol #e )talian gruplar iinde
eritilmislerdir. .u arada bu +ur-+$r insanina ait $lt$r eserleri bir daha ele gecmeyece seilde yo edilmis #e bu
+ur-+ur medeniyeti de tarihten silinmistir. 'enir i Kartaca sehri tahrip edilditen sonra &$ne Komalilar
tara%indan tu" eilmistir( beli de yerinde ot dahi bitmesin diye.
A.10) *$n$m$"de 7uriye diye bilinen b&lgelerin hepsi +urlarin yasadilari yerler olup !+uriye! adi ile biliniren
bu adin da + har%i degistirilere !7uriye! haline getirilmis #e +$rl$ imliginden u"alastirilara !7emiti!
hallara mal edilmistir.
A.11) *$n$m$"de 9ilistin-Palestin gibi adlarla bilinenler insanlarin atalari .alanlardan Kamses ))) de#rinde esi
;isirlilarca !'eni" 8allari! diye tanimlanan #e .alanlardan gelen +ur-+$r soylu insanlar olub bu g$n$
halleriyle ,raplastirilmislardir. Baten adlarinin !Palestine! selinde bir ad olusu( !istan! eini tasimala adin
+ur-+$r oldugunun isaretidir. )stan! ei +$rlerin bulundugu $lelerin adlarina bir !damga! gibi elenen etir #e
esi +$r diline ait bir deyimdir. Kamsess ))) "amaninda esi ;asar4a saldiran bu deni"ci +ur-+$r hali
;asarlilara yenilince( Kamses ))) onlari bug$n$ 9ilistin denen yerlere( u"eyden gelebilece ainlara arsi bir
ne#i beci #a"i%esiyle yerlestirmistir. !3nlarin Ku"eyinde( yani simdii O$bnanda da "aten 9enieliler
(Kanan-Kenan-K$n@8an) #ardi. .&ylece( simdilerde hepsi araplastirilmis olan 9enieliler( 9ilistinliler #e esi
;asarlar esi aglarda yanyana omsu olan hep +ur-+$r soylu hallar idiler. .u g$n$ halleriyle bunlarin hepsi
,raplastirilmis #e yanlislila 7emiti hallar olara bilinirler #e +ur-+$r imlilerinden oparilmislardir. 0o
olasilila !Palestine! adi +$re !9il@istan!( !.il@istan! #eya !Pal-.al@istan! deyimlerinden gelmistir. +$re !bal!
s&"$n$n 7emiti dillerde !mel! olusu bir tesad$% eseri degildir.
A.12) ,#rupanin t$m$( )soya #e y&relerindei adalar da dahil olma $"ere( 7candia (yani )sandina#iada dahil)
u"eyden g$neye u"anan b$t$n a#rupa +$re onusan +ur insanlari ile doluydu. *$neyde !)spanya! yarimadasi
hep +ur insaninin oldugu b&lgelerdi. .u simdilerde !.as! diye bilinen group aslinda ,syali #e +ur soyundan
insanlardi. ,#rupanin esi +urlarindan geriye alan bu +urlar endilerine !/usara! derler i !Kara@3gus!
anlaminda olsa gere.
A.16) /truslar +$re onusan +ur@7aalar (+K7K) olup )talyanin batisindai $lelerine #erilen !/truria! adi
!+ur@/r@Jy$! +$re s&"$n$n irilmis (anagrammati"ed) halidir. !/truria! adi !+ur@/r@Jy$! (+ur )nsaninin /#i)
anlamindadir. ,din +$religi in5r edilemeyece adar aitir.
A.1:) .$t$n bunlar +urandan ayrilip esi d$nyanin esitli b&lgelerine yerlesmis #e medeniyet gelistirmis +ur-+$r
insanlariydi. .u adlara daha basa adlar ila#e etme te m$m$n. 9aat b$t$n bu adlar arasinda insanli tarihinin
en u"un &m$rl$ olani esi +ur-+$r d$nyasina ait esi ;,7,K-;)7)K de#leti olmustur.
A.1?) ;asar adi 3gu" Kagan destaninda geer. /si +$re ;asar adi +$rede halen ;)7)K diye bilinir. /si
;,7,K4a 7umerler !;,*,=-;,*<=! derlermis i bu da yine *$n@+anrinin adidir. ,yni seilde ;asar *&@
+anrinin adidir. ;asar adi sonradan *relerin $leyi "aptedip y&nettileri "amanda !*ypsy!( !*)P+)! adlarindan
aynalanara (!*e"ginci Jy$!) anlaminda !/gypt! olmustur. .u ad ile aslinda !ge"ginci *arachilar! olan
*reler esi ;isir-;asar +ur-+$r de#letinin adini degistirmele insanli tarihinin en u"un &m$rl$ +$r de#letini
tarihten sildileri gibi onlari +$r d$nyasindan da oparmislar #e ayrica onlarin yarattigi medeniyeti de
ogrulamislardir. .u en esi +ur-+$r de#leti ;asar-;)7)K da pramitler( tas s$tunlu hanlar( saraylar yaparen
ge"ginci *relerler ortalarda yotular bile. /si ;asar-;isir de#letine sonradan tailan !/gypt! adi ile tarih
degistirilmis( bu de#letin +$rl$ imligi bilinli olara elinden alinmis #e binlerce yilli esi +ur-+$r tarihi yo
edilmistir. .ati ya"ar i"erleri de ya"ilarinda hep !/gypt! adini ullanara *relerin masadina hi"met ederler.
+$r-+$r d$nyasina ait esi ;asar4i( sa% bir g&r$nt$ #erere( sani onlarin gere +ur-+$r imligini
bilmiyorlarmis gibi da#ranirlar. 8atta esi ;isirlilari tanitiren ullandilari dilde onlari bir sis &rt$s$ iinde
g&r$p yahut g&sterip etni imlileri bilinmeyen imseler olara tanitirlar. +ur-+$r insaninin adini( dilini( dinini
#e etni imligini ya sahte bilgilerle andirma propagandasi yapara #eya hayatini "orlayara degistirme #e
onlari bambasa bir gruptanmis gibi g&sterme +ur-+ur d$nyasinin insanini( medeniyetini #e $lt$r$n$ tarihten
silmeten basa birsey degildir.
+arihte ;,7,K gibi bir diger ad da ;,C,K adi olup +ur insaninin basa bir oludur.
A.12) ;uhtesem bir gemise sahip olan( her gittigi yerde medeniyetler gelistirmis( insanliga hi"met etmis( pe o
onuda icadlar yapmis olan +$rlerin atalarini eemeyenler son $ bin yil iinde b$t$n esi +$r d$nyasini tarihe
aristirmislardir. *eriye alan dil( din #e $lt$r$ talan edip aralarinda paylasmislar #e medeniyet alintilarini da
m$"elerinde g&stermeli esyalar olara toplamislardir.


5. ESKI TRK DINI

C.1) /n a"indan son bu"ullarin &"$l$s "amanindan beri esi +ur-+$r d$nyasinin (+uran) gelistirdigi bir $l$
*&@+anri dini #ardi. .u g& dininin temelinde e#rende her seyi yaratan .ir@*&@,ta@+anri ile onun yaninda *$n@
+anri #e ,y@+anri ile tanimlanan $l$ bir !g&@tanri! sistemi #ardi. .u tanimlamada *&@+anri .)K4di #e e#reni
yaratandi. 3nun yarattigi *$n #e ,y( ben"etmeli olara( *&@+anrinin g&"leri idi. .u tanimlamada *& +anri bir
!K3K-KJK@+,=K)! idi. 0$n$ *&@+anrinin bir g&"$ne hi bailama"en digerine istenildigi adar bama
m$m$nd$. *&@+anrinin bailamayan g&"$ yani alisan g&"$ bir !3+-3'-<+! yani !K3K! (atesh) olan
*$n-K$n-*$nesh (*$n@+anri) idi. .&ylece *&@+anrinin bu g&"$. +$re !K3K@*3B-*JB idi. *&@+anrinin iyi
alismayan iinci g&"$ ,y yahut ,Y@+,=K) olup bu g&"$n endi isigi yotu #e bu sebeple o bir !KJK@*JB! idi.
'iger bir degimle( ,Y da *&@+anrinin KJK@*JBQ idi. .u y$"den esi +uran d$nyasinin $l$ *&@+anrisi hem
K3K@*3B #e hem de KJK@*JB olara bilinirdi. *&@+anriyi temsil eden K3K@*3B #e KJK@*JB adlarindan
&t$r$ $l$ *&@+anrinin adi 3@*3B #e ondan dolayi da 3*3B-3*<B-3*<7 adi ile bilinirdi. .&ylece( 3*<B adi
esi +$r d$nyasinin hem *&@,ta@+anrisinin( hem *$n@+anrisinin #e hem de ,y@+anrisinin ayri ayri adi idi.
3gu"4un en &nde gelen hay#an simgesi ise 3*3B-3K3B-JKQB( diger bir adi ile !yabani .3,-.3*, idi. .unun
yaninda 3gu"4un binlerce adlari #ardi i onlar *&@+anrinin o esitli y&nlerini i%ade eden adlardi. .$t$n bu
adlar g$n$m$"e adar gelen essi" bir dil olan 3*<B@K,*,= dilini yani +$reyi( basa bir degimle !*Q=@
+,=K)! (*Q=/78@dilini) yahut !+<K@')O)=)! olusturmustur.
C.2) 3gu" yaratici *&@+anri olmasi sebebiyle !,+,@<@/K! (a+a@<@eK) +$re deyimi ile de tanimlaniyor #e
isaca !+<K! (+anri) olara biliniyordu. +<K ayni "amanda !<+@eK! (3d@/r( ,tash@/r( *$n@/r) anlaminda *$n@
+anrinin (*$nes4in) adidir. +<K ayni "amanda !<+<@/K! anlamindadir. <+< 7umer dilinde *$n@+anri4dir yani
*$nesin adidir. +$re hepsi ayni anlamda olan <+@<( 3+@3( ,tash@3( Kor@3 hep *$n@+anrinin adlaridir. +<K
s&"$ $$nc$ anlaminda ise ,Y@+anri4yi da temsil etmete olup +<K@JY deyiminde yerini almatadir. /si +ur-+$r
dilinde <+ s&"$ ayni "amanda !J$"! anlamindadir. /sidenberi +ur-+$r abidelerini #e +ur-+$r d$nyasinin
bayralarini s$sleyen !8ilal@,Y!( ben"etme yoluyla <+@/K4in( <+<@/K4in( +<K4un( +3K,4nin (3u"-3gu"@/r)
boynu"laridir. /si +ur-+$r d$nyasinin tas #e ayalar $"erine islenmis abidelerinde yu#arla *$nes 8ilal@,yin
(,r@,Y) ollari arasinda g&sterilir. +$r bayragi 3gu" ,ta4nin sancagi #e bayragidir. +$r$n esi adet #e
inanlari !t$re-t&re! olara bilinir. /si +ur-+$r d$nyasinda !t&re! anundur. Yahudi #e 8iristian dinlerinde !.es
Kutsal Kitab4i! esi +ur-+$r d$nyasinin t&relerinden yararlanara ha"irlayanlar ona !+3K,8! adini #erere
+$r$n t&relerine sahip imislardir.
C.6) ,#rupa dillerinde de bu +<K adi +YK( +83K( +3K( +3K,( +,<K seillerinde ya"ilir #e !+anri! (*od) diye
bilinir. *& +anri4nin +<K adi +ur-+$r insanina o esilerden beri ulusal ad olmus #e bu sebeple +$rler +<K
diye bilinirler. !+<K! +ur-+$r insaninin milli adi #e dogum yeri de !+<K,=4dir!. .asa bir anlaminda( +<K,=
yalni" 3rta ,syanin !+uran! diye bilinen b&lgesi olmayip ayni "amanda *&@+anri +<K4un sahip oldugu her
yerdir #e b$t$n d$nyayi #e beli de e#reni aplar.
C.:) +<KK adi !+<K@aKa! (+ur@,a-,ga( +ur@.eyi) anlaminda +$re deyimden gelir #e adin sonundai !K! har%i
+$renin !,K,-,*,-,8,-/K/! $n#anini temsil eder. +<K s&"$ esi +$r d$nyasinin *&@+anrisi olan *&@,ta@
+anri( *$n@+anri (o+@<@eK) #e ,y@+anrinin orta adi olan +<K adini temsil ettigi gibi o !*&! y$"$n$ de temsil
eder. 3gu"@Kagan destaninda 3gu"@Kaganin ordularinin her "aman &n$nde giden *&@.&ri (g& yeleli urt) *&@
Y$"$n$ #e *&@+anriyi temsil eder. +ur-+$r ordularinin her ne tara%a y&nelse arsisinda *&@.&ri4yi rehber
olara g&rmesi onlarin !g& renli g& y$"$n$! #e *&@+anriyi endilerine rehber olara g&rmeleri anlamindadir.
*& yeleli !*&@.&ri! bulutsu"( ap@ai g&@y$"$n$n g&@renli *&@+anrisini #e bo"@yeleli !.o"urt! adi da a
yahut bo" bulutlarla apali !.o" renli! g&@y$"$n$ yani .o"@.&ri4yi! temsil eder. +$r4$n .&ri adi !Kurt! adi ile
esdir. K<K+ adi ise +<KK adinin tersidir. .&ylece !Kurt! (.o"@urt yahut *&@urt) esi +ur-+$r d$nyasinda
+$r adinin bir basa hay#an simgesidir. K<K+ adi ayni "amanda !K<K-K3K@a+a! selinde *$n@+anri4nin( #e
!K<K-KQK-KJK@a+a! selinde hem ,y@+anri4nin #e hem de K3K-KJK *&@,ta@+anri4nin hay#an simgesidir.
+$r$n e%saneleri e"eldenberi .o"@Kurt #e-#eya *&@Kurt naislari ile s$slenip islenmistir.
C.?) .3K) adi iinde ayrica *&@+anrinin basa bir adi da gi"lidir. !.3K)! T W !.)K@3! deyimleri es@
degerdedirler. !.)K@3! +$re deyimi ise *&@+anrinin adidir #e b&ylece K<K+ (.3K)-.JK)) +$r$n tanrisinin
#e hem de +$r adinin hay#an simgelerinden birisidir.
C.2) /si +ur-+$r d$nyasinin *$nesh( *&@,ta@+anri #e ,y@'ede (.aba-,ta-,pa) dan ibaret g& #arlilarini
e#rensel $l$ bir *&@+anri olara bildigi bu a#ram +$r d$nyasinin onbinlerce sene e##elinden beri( ta i )slam
dinine girinceye adar( taptigi #e tapindigi e#rensel dinini olusturur. .u $l$ din a#raminin en g&"e g&r$n$r #e
basin biri *$nes oldugundan #e ayni "amanda *$nes d$nyada her seye hayat #eren bir #e birinci g& #arligi
oldugundan +ur-+$r insani *$nese #e ondan sonra da ,y4a tapardi. +uran insaninin d$nyada gittigi her yerde
gelistirdigi medeniyetlerde yarattigi utsal tapinalar birer !tag-dag! gibi g&remlidirler. Baten( +$renin ,+, #e
+,<-+,*@< ('ag@o) deyimleri birbirine aran adlardir. 3nun iindiri daglar #e dag baslari +ur-+$r insani iin
utsal yerlerdir. /si #e yeni +ur-+$r d$nyasinda dag gibi y$selen tapinalar hep *&@,ta@+anri( *$n@+anri #e
,y@+anri iin +ur insani tara%indan esi #e yeni d$nya italarinda diilmistir. *ere 'ogu +uristanin !+ur%an!
b&lgesinde bulunan yipranmis piramitler #e gerese ,sya( ,#rupa( ,%ria #e *$ney ,meria italarinda enesi
yerli hallar tara%indan yapilmis piramitler hep +ur insaninin bu utsal tapinalari arasindadir.
C.A) .u +uran d$nyasinin dinini daha ayrintili g&rme iin internet say%amda su ya"iya bailmasini &neririm.
http>--LLL.compmore.net-Mtntr-tur2.html
C.C) '$nyada daha sonra gelistirilmis yeni dinler hep esi +$r d$nyasinin $l$ *&@+anri din a#ramindan
alinara gelistirilmislerdir. .u arada yeni dinler esi +$r d$nyasinin bu o esi dinini &ne !paganli! adi ile
$$mseyip aralamislar( #e ayni "amanda da +anri( 3gus( +ur( ;ata-;ete-;ede adlarini insanlarin din
inancinda &ld$rm$slerdir. 8atta /ssi" *&@,ta@+anriyi !7,+,=-7/Y+,=! selinde d$nya insanina aralammislar
#e men%i din propagandasi yoluyla d$nyanin bu o esi e#erensel dinini yo etmislerdir. .u arada +ur-+$r
dininden arta alan +$r$n inan #e t&relerine de sahip iilara yeni seiller iinde insanlara pa"arlamislardir.
/si +ur-+$r ;asar 'e#let +uran duunyasinin bu esi dinine her y&n$yle inanan #e tapan bir de#let idi.
C.D) +$r d$nyasinin esi dini !78,;,=O)K! idi selinde olan tanitmalar ise
bilinli olara uydurulmus yaniltmalardir. !78,;,=O)K! tanimlamasi ile esi +ur-+$r d$nyasinin muhtesem dini
ilel bir din haline indirilmis #e ona inanan insanlara da ilelli damgasi #urulmustur. 'iger tara%tan d$nyaya
yeni din #eriyorlarmis gibi bir g&r$nt$ #erenler aslinda esi +ur-+$r d$nyasinin dinini( i esi d$nya hep *$nes
dinine inanirdi( yalni" ,y@dini yapara yeni bir alip iinde d$nyaya satmislardir. 9aat bu yeni alipta insanlara
!din! #erme g&r$nt$s$ altinda( gerete d$nyanin politi #e eonomo ontrolunu elegeirip insanlarin
s&m$r$lmesi hede% alinmistir. =iteim basari da g&sterilmistir. .&ylece yeni dinler din olmatan o( d$nya
insanini ontrol etme #e s&m$rme iin esi +ur-+$r inan #e t&relerinden bilinli olara d$"enlenmis( bilhassa
+ur-+$r d$nyasina arsi gi"li hede%leri olan politi #e eonomi ontrol aralaridirlar.
C.10) !78,;,=! adi +$re !)7h)@;,=! ()shi #eren er) anlaminda *$n@+anrinin (*$nesin) adidir. ,yni
"amanda( !/78/-/0/@;,=! selinde ,Y@+anri4nin yani !K,;@+anri! nin yani ,y4in adidir. +$re !am! s&"$
+$rede !shaman! anlamindadir. .u ad( sani bir sihirba" imis gibi ,y4in de#amli seilde g&r$nt$
degistirmesinden &t$r$ #erilmis bir ad olsa gere.
C.11) P,*,= adi da +$re !aP,@a*a@,=! (*&@,ga@,ta( *&@+anri) degimlerinin basa bir selidir #e *&@
+anriyi temsil eder. P,*,= ayni "aman da !,P,@*Q=! (,ta@*$n( *$n@,ta) degiminin bira" degistirilmis halidir.
<$nc$ bir anlaminda P,*,= s&"$ +$re !aPa@,*@,=! (*&$n@,*-,K@,pasi-,tasi) anlaminda yine *$nesi #e
,Y4i tanimlayan bir addir. /si +ur-+$r d$nyasinin dilinde te s&" iine +anri ile ilgili birden %a"la tanimlama
isleme esi bir t&re idi.
C.12) +$r insani gere atalarinin esi *&@+anri( *$nes #e ,@,y dininin geregi olara #e gerese endi d$nya
g&r$s$ne uygun olara daima !,K4i! yani !*$nesi! (,@8an4i) #e , ,y4i tanri bilmistir #e ona g&re a@alinli( ai(
adil #e hosg&r$l$ da#ranmislardir. /si +$r d$nyasinin *&@,ta@+anri( *$nes@+anri #e ,y@+anri dininin t&releri
geregi !*$n@,ta! nin yani 3*<B@,+,@nin her rengini #e bilhassa onun daimi rengi olan ,K( ,O( ;3K gibi
renlerine #e g&4$n !*JK! rengine dininde #e dilinde &neli tanimistir. 3nun iindir i g&4$n !*JK! rengine
+ur-+$r dilliler !+QKK@3*<B! anlaminda !turu#a"! (%iru"e T +r. !bir@eu"-ou"!( turZoise) adini #ermistir. +$r
insani arayi( Kara@,Y4i #e Kara@Yeli saygi ile anmala beraber( basalari gibi endine !tanri! edinmemistir.
3nun iin !ara gece! rensi"litir( gi"lilitir( her t$rl$ %elaetlerin olusturuldugu bir ortamdir. !ara! rengi onun
iin pe ugurlu sayilma". +ur-+$r insaninin d$nyaya #erdigi muhtesem medeniyetin &ncelile sebebi +$r
insaninin *$n@+anriya (*$nese)( onun a@isigina #e a adaletine tutun oldugu iindir.
C.16) /si +$r d$nyasinin dinini yo edenler( onu !P,*,=O)K! #e 78,;,=O)K! gibi terimlerle ilel
g&stermisler( esi +uranin *$nes #e ,y4a tapan *&@+anri dininin tanrisinin adi olan !3*<B! adinin "ihinlerden
silinmesini etra%a g&nderdileri andirici dilcilerle temin etmislerdir. =e gariptir i +$re +$r$n bu en esi gere
dinini &t$leyip unutturanlar( onun yerine getirdileri yeni dinlerde esi +ur-+$r dininin b$t$n t&relerinden
yararlanip onlara sahip imislardir. !,7@,+,@,=! (/ssi"@*&@,ta) olan 3*<B@,+,4yi !7,+,=-7/Y+,=! adiyla
tanimladilari gibi( bu dinden ilhamini alan #e d$nyada bir "amanlar e#rensel bir dil olan +$reyi de ondan
turetilen yeni dillerle &ld$rmegi ama edinmislerdir. .$t$n bunlarin &$nde( +ur-+$r insaninin d$nyaya
medeniyet #ermis olmasi #e !onlarin yapamiyacagi bir sey yotur! d$s$nce #e orusuyla +ur-+$r d$nyasinin
isanilmasi #e eilememe"ligi yatmatadir.
C.1:) 8iristiyanli b$t$n ,#rupaya yayilmadan e##el ,#rupa hali hep esi +ur-+$r d$nyasinin $l$ *&@+anri
dinine tapiyordu. Jrnegin( $nl$ il Koma imparatoru *,)<7 ,<*<7+<7 C,/7,K adi t$m$yle bir +ur-+$r
$n#anidir. 7&ylei> *,)<7 T !*@,)@<7! T +r. !a*a@,)@<7! (,ga ,y@+anri)( !,<*<7+<7! T !,<*<7@+@<7! T
+r. !3*<7@a+a@<7! (3gu"@,ta@<s yani *$n@+anri) #e !C,/7,K! T !C,@/7@,K! T +r. !,K,@,7@/K! (!,ga
/ssi" /r! yani *&@,ta@+anri) anlamlari ile esi +$r d$nyasinin $l$ *& +anrisini tanimlayan &" +$re
i%adelerdir. .u $nl$ Koma imparatoru endine +$r$n *&@+anrisinin adini +$rce bir $n#an iinde #ermesiyle
endini sere%lendirmistir. *,)<7 ,<*<7+<7 C,/7,K +ur-+$r d$nyasinin esi dinene tapan s&"de !pagan!
birisiydi. .una ragmen( .atinin onu Oatince bir ad olara g&stermesi bir yaniltmacadan ibarettir.
C.1?) 8iristiyanli ,#rupaya yayiliren( ,#rupanin esi #e yerli hali olan *&@+anriya tapan +urlari insanli
tarihinin en b$y$ soyirimina hede% olmuslardir. Cadi diye ateslerde yailanlar b$y$ olasilila ,#rupanin +ur
insanlariydi. .eli de milyonlarcasi endi esi !g$nes! dinini aybetmeme iin giristileri sa#asi hayatlarini
#ermele aybettiler. *$n$m$"de !soy@irim! anlaminda ullanilan !genocide! s&"c$g$n$n aslinda !*/=3Ci@
)'/! T +r. !*<=C)@)'/@3! (3@*$nci@idi( 3@*$n4e tapandi( 3@pagandi) anlaminda bir +$re deyimden geldigi
asiardir. Yine tarihte Komalilari eglendiren( s&"de !ili! anlaminda bir s&"c$ olan !gladius! s&"c$g$nden
geldigi iddia edilen $nl$ *O,'),+3K oyunlarinin adi aslinda !,*O,')@+3K! +$re deyiminden basa birsey
olmasa gere. /lbettei #ahsi hay#anlara atilip #ahsice &ld$r$lenler +ur olmayip ta basa birisi de olsaydi( oyunun
#ahsiliginden onlar da !aglardi!. 9aat ne #ari s&" iinde gi"li olan anlamda arslanlara atilanlarin ogunlula
+ur oldugu anlami gi"lidir. ,yrica( !gladius! s&"$ iinde de !adi@gilus-gilush! (adi gilu) +$re deyimi irilma
yoluyla gi"lidir. *&r$l$yor i ,#rupanin binlerce yilli yerli hallari olan +ur insanlari yeni din bahanesiyle
itadan temi"leniren b$y$ soy irimina ugratilmistir. =e ilgintir i ,#rupanin yeni yetme dini b$t$n itaya
yayilabilme iin bu soyirimlari gereli #e hosg&r$ ile arsilamistir.

6. TRK DILI GNES DILI / TUR DILI / TANRI'DILI

/lbettei +$rce hainda s&ylenebilece pe o husus #ardir #e bu onuda pe o itaplar ya"ilmistir. .enim
buradai masadim s&ylenilenleri terar etme degil asil s&ylenilmemis olan( yahut alisilmamis olan hususlari dile
getirmetir.
D.1) +$r-+$r d$nyasinin dili olan +$re +$r$n +anrisinin adindan aynalanan bir dildir. 'iger bir deyimle(
esi +$r d$nyasinin o esi *&@+engri dinine ait t&releri( one inananlarin her t$rl$ yasamina bir rehber oldugu
gibi +ur-+$r dilinin gelismesine de rehber #e ayna olmustur. *&@+anri( *$nes #e ,y +ur-+$r insaninin
dilinde pe o a#rama( yer( $le( &y( ent( ur-&r( &r$( dag( su( deni"( g&l( nehir( um( &l( #s. adlarina( +ur-+$r
insaninin ogalan boylarina( uru adlarina( bey( aga( han( an( haan( agan adlarina( atasina( anasina( bebegine(
babasina( apasina( $nl$ insanlarini taniyip degerlendiren adlarina( sayilarina( sahis "amirlerine( aylarina(
g$nlerine( g& te yildi" $melerine( y&nlere( dogasinda hay#anlarina( isinde ullandigi icadlarina( #s. hep ad
aynagi olmustur. 'ilinde en g$cl$ a#ramlari te heceli s&"c$lerle tanimlamis #e dil gelistice( bu a#ramlar
birbirine elenere yeni a#ramlarin adi olmustur. 7&"c$ler birbirine elenere deyimler #e deyimler birbirine
elenere c$mleleri olusturmustur. +$r dili bu haliyle de ya"i icadina en uygun bir dil olmustur. .&ylece +ur-+$r
dili bir +anri dili( *$nes dili #e ,y dili olmustur.
D.2) 'iat edilmelidir i +$rede her tanimlama !tur! ei ile( yani gere +$r4$n tanrisinin #e gerese endisinin
adi olan +<K s&"$ ile biterX &rnegin> oul@tur( ata4tur( ana4tur( ,y4tur( *$n4d$r( #s. de oldugu gibi. .u e g$n$m$"
+$resinde '<K( 'QK( ')K( 'iK( elerinde +-' degismesi g&sterere geer. +<K einin +$reye bu adar
haim olusu gelisi g$"el olmus bir durum olmayip esi +ur-+$r atalarinin *& dini ile dillerini birbirine
baglamalari neticesidir.
D.6) +$re bir !3*<B! dilidir onun iindir i !3gu"! adi ile +$re !agu"! (s&") birbirine ben"er. .u da
tesad$%lerin neticesi degildir. Yuarida isaretledi i +$r$n atalari onustugu dilin s&"c$lerini +anrinin adina
yaistirara yaratmistir. 3nun iindir i +$r t&resinde !K3KK<+@,+,! (T !K3K@K<+@,+,! T W !K<+7,O@
K3K@,+,! yani !*Q=-KQ=! (*$n@+anri) her seye !ad #eren! olara bilinir. .u sebebledir i +$re !*<=/7h
')O)')K!. *$nesh s&"$ asil *$n@ishi! +$re deyiminden aynalanir. *$n ise g$n@isinin aynagi oldugundan
!g$n! #e !g$nesh! ayni anlamda dilimi"de ullanilirlar.
D.:) +$r dili bir !;,!( yani !,Y! dinidir. 3gu"@Kagan destaninda 3gu"@Kagan ,y4a !;,-;,8! adini #erir.
.&ylece ,Y hem ma4dir-muhtesemdir #e hem de ,Y4in basa bir adi olan ;,-;,8 dir.
D.?) .unun yaninda +$re bir ;, dilidir. +$re de hi bir dilde olmayan bir &"elli #ardir i o da hem
!olumlulu! (positi#e) #e !olumsu"lu! (negati#e) ayni !;,! ei ile i%ade edlir. Jrnegin olumlu anlamda> ouma(
ya"ma( gitme( gelme( g$lme( yeme( ime( #s de oldugu gibiX olumsu" anlamda> ouma( ya"ma( gitme( gelme( g$lme(
yeme ime( #s de oldugu gibi. *$ney ,mericanin ;aya #e ,"te yerli hallarinin dilinde de ayni iili #ardir #e
olumsu"lu !ma! ei ile yapilir. 'iat edilmelidir i ,y@+anri da bir !iilili! tanrisidir. 3( ayni "amanda( hem
!atir! #e !aradir!( %aat her ii halde de !;a! dir. ,y@+anri ;,@,+,4dir!( yani ;,+,-;/+/-;/'/
seillerinde esi +ur-+$r d$nyasinin ,Y@+anrisidir. +$r$n !.$y$ 8un )mparatorlugunun! urucusu ;/+/@
8,= adini bu a#ramdan alir. +arihte ;ede4ler #e ;itanniler adlarini yine bu addan alirlar.
D.2) +$r dilinin %iilleri hep !me-ma! eleri ile biter. .u e te *$nesin adi olup !;,@,K! +$re deyiminden
aynalanir. .&ylece +$re %iiller bile g$nesin adi ile biter. .unun gibi diger +$rce elerin pe ogunda da yine
yine *&@+anri4yi tanimlayan +$rce adlar #ardir.
D.A) +ur insani dilinde *&@+anriyi sonsu"a adar yasatabilme iin gelistirdigi al%abenin har%lerinin adina da
yine *$n@+anrinin( ,ta@+anrinin #e ,y@+anrinin adlarini #ermis #e b&ylece( gere +$r dilinde #e gerese b$t$n
diger dillerde hep +$rce olara +ur-+$r insaninin tanrisinin adi s&ylenilmeden edileme". Gerilen bilgilere g&re(
bu sere% tarihte +ur-+$r insani olan adilari Kun@8an( Kan@8an( Kanan( Kenan (Canaan)( /%e@Kin@/li( /%e@K$n@
/li (9e@ni@eli) +$re deyimlerinden gelen *$n@8anlara nasip olmustur. *ere .ati #e gerese 7emiti dillerde de
bu har%ler ullanildigindan( *&@+anrinin adinin her dilde ounmasi sonsu"a de saglanmistir. .ati dillerinde bu
esi Kan@an-K$n@8an al%abesi ile ya"ilan her s&"c$lerde daima hem tanrinin adi gi"li olara arada +$re
olara #e hem de onu &rten %aat g$nl$ bir a#rami i%ade eden +$rce bir deyimin irilmis hali yeni s&"c$lere
temel tesil eder. ,l%abede her har%in adininin +$re olara belirlenmesi +$r dilini #e ondan $retilen diger dilleri
bir +anri dili olara belirler.
D.C) +$rcede her s&" gemisten alma bir ya"it( bir resim( bir a"it gibidir. .u diger dillerde de &yledir. 8er
s&"c$g$n tanimlamasi asiri bir gerecilige #e mantiga dayanmatadir. 8er s&"c$ esi +ur-+$r d$nyasindai
$lt$r$n( d$nya g&r$s$n$n( hayat %else%esinin $$ bir b&l$m$n$ anlatir #e onu gelecege g&t$r$r. 'il !,gu"4dur!X
,gus !3gu"4dur!. .&ylece 3gu" #e ,gu" biri digerinin aynidir( yani 3gu"4su" agu" #e !agus4su" da 3gu" olma".
3gu" insan oglunun adidir #e her insanin da !agu"4u! #ardir. +anri@3gu" adi s&ylendigi #e anildigi "aman #ardir.
7&ylenmedigi "aman yalni"dir #e te basinadir. K$lt$r agu"4un a#ramlara !ad! #ermesiyle olur. ,di onulmamis
nesne #ar bile olsa adi olmadigi iin bilinme". .ilinmeyen nesne ise !yo! anlamindadir. 3nun iindir i !dil( ses(
s&"! tanri ile dogmustur. .ebe dogdugunda il isi !sesini! iarip d$nyaya geldigini ilan eder. 3nun il bagirmasi
onun sesi #e s&"$d$r. 7&" +anri adar g$cl$d$r. 3nun iindir i +ur-+$r t&resinde Korut@,ta !,d #eren! olara
bilinir yani o bir !,'-,+@8,=4dir!. ,+-,'@8an4in disilestirilmis hali !,t@8an@,na4dir!. !,t@8an@,na! +$re
deyimi esi +ur ,y@8an (Yunan) dilinde !,+8/=,! (T ,t@8en@a) selinde endini g&sterir. ,thena da Beus4$n
(aB@/<74un-3u"4un (/ssi"@3gu"4un) agu"undan dogmustur #e her ad gibi o da tetir #e bairedir. .ati dinlerinde
!)l de%a 7&" (Rord) #ardi! deniyor. .u gelisig$"el s&ylenmis bir ad degildir. +$renin !agu" ii! anlaminda bir
s&"$ olan !a#urd-a#urt! )ngili"cede arsimi"a !R3K'! olara iiyor. .u tesad$%lerin neticesi olmayip bilincli
seilde +$r dilinin birileri tara%indan asurulmus oldugunu g&sterir.
D.D) +$re o olasilila 2000 yil e##eline adar( beli de daha sonralarina adar( bir d$nya dili idi. *enesis 11
de belirtildigi gibi bu d$nya dili onu istemeyenler tara%indan bilinli olara aristirilmis( g&"den d$smesine sebep
olunmus #e onusulma alani daraltilmistir.
D.10) ,#rupa it4asinin esi +ur insani tamamen yo edilditen sonra dilleri de dinciler tara%indan arpitilmis #e
taninma" hale getirilmistir. ,yni arisili( ,#rupali Yeni@'$nya ,meriasina #arditan sonra oradai yerli
insanlarin dillerine de tatbi edilmis #e onlarin imlileri de taninma" hale getirilmistir.
D.11) .ati dillerinde de +$renin !*$nes dili! oldugu a#rami iyi bir seilde salanmistir. 8emen hemen her
s&"c$g$n iinde gi"li #e +anriyi tanimlayan bir anlam oldugu gibi &n tara%ta da s&"c$g$n g$nl$ islemlerde
ullanilan anlami #ardir.
D.12) +ur-+$r insaninin atalari( esinin te heceli +$resinin ya"iya en uygun bir dil olmasi sebebiyle ya"iyi icat
etmis #e onu d$nyaya hediye etmistir. .unu inar edenler +ur-+$r insaninin basarisini eememe asagili
duygusu iinde oldularindan bu basariyi +$r4e maletme"ler.
D.16) *$n$m$" de +$resi disinda olan pe o diller +$reden yapilmistir. 8int@,#rupa #e 7emiti diller +$re
deyimlerin #e s&"c$lerin irilip yeniden seillendirilmesi neticesi yapilan dillerdir. 7una bilhassa diat
edilmelidir i bu !yabanci! dillere ayna olan( +$renin s&"c$lerinden o a#ramlari tanimlayan !deyimleri!
yani i%adeleridir. .u sebepledir i diger dillerde +$re s&"c$lerle basabas ayni yapida #e anlamda s&"c$
bulma "ordur. 9aat yabanci dillerin o arisi g&r$nen s&"c$leri +$renin ayni anlami i%ade eden deyimleri
ile iyaslandiginda durum hemen degismete #e &n$m$"e yepyeni bir api ailmatadir. .u alisilmadi bir
a#ramdir #e il baista dinleyenlere inanilma" gibi gelirse de( onu diatle incelendiginde a#ramin yeni dil
yaratma onusunda o uygun #e en olay bir y&ntem seli oldugu ortaya iar. 8ele( +$re gibi gelismis bir dil
temel dil@bilgisi aynagi (data base) olara alindiginda( istenildigi adar yeni dil $retilebilinir. =iteim ba"ilari
bundan enine boyuna yararlanmislardir. .u te"imi"i desteleyen s&"c$ler listesini ayrica #erecegim.
D.1:) +$reden yararlanara gelistirilen yabanci diller bilinli #e ontrollu olara +$reden yapiliren ortaya
ian s&"c$lerin +$reden oldugunun taninmamasi iin &"el gayret sar%edilmistir #e bu iste de o b$y$ basari
g&sterilmistir. 'enebiliri +$reden !yabanci s&"c$! $retme isi g$n$m$"de bile de#am etmetedir. .ir tara%ta
+$re gibi mua""am bir dil ha"inesi #aren #e onu !irip yeniden yapilandirma! yoluyla yabanci s&"c$ $retme
isi bu adar olay ien #e bu bil@ogrulugunun da simdiye adar %arina #arilmadigina g&re( g$n$m$"de de bu isin
yapilmamasi iin hi bir sebep olmasa gere.
D.1?) +e"imi"in geregi olara( +$re !bir@ana! yahut !bir@ata! (W proto) dil oldugundan( endinden $retilen
dillerden &nce gelismis bir dildir. 'ogal olara !t$redi@diller! anadan #e atadan o daha gen olan dillerdir. .u
g&r$s iinde( &rne olara denebilir i 8int@,#rupa #e 7emiti diller hi bir "aman +$re adar esi diller
olmayip( #e hele endi basina bagimsi" olara gelismis diller degildirler. ,sine( bu diller +$reden
gelistirilmislerdir. 3nlarin endi basina alti@yedi bin senedenberi gelistirilmis oldugu iddialari ise inandirici
olmatan u"a oldugu gibi b$y$ bir olasilila ayri bir yaniltmacadir. *$n$m$" dilcileri bu gibi iddialari
yaparen( aralarinda ogu dilciler geregi bilmemete #e asil gercegi bilenler ise onlara geregi
s&ylememetedirler. 'illerin anasi #eya atasinin !+$re! oldugunu itira% etme her batilinin olaylila
abullenecegi bir a#ram degildir. 0o iyi niyetli arastiricilar bile dillerin &$ onusunda yanlis yola se#
edilmislerdir.
D.12) .ati dillerinin +$reden ayri #e bagimsi" bir seilde gelismis oldugu iddialari bu dillerin +$reden bilinli
seilde yapildigi geregini daha da apatma iin bas #urulan arelerden birisi olsa gere. .unun b&yle oldugunu(
an a"indan *ree( Oatin #e diger 8int@,#rupa dilleri ile 7emiti diller onusunda g&sterece durumdayi". Pro%.
/meritus *. 7. Kir( !+he =ature o% *ree ;yths! baslili itabinda( !*ree! s&"$n$n o belirsi"lilerle dolu
oldugunu( !*ree! dilinin de !,adian! dili gibi bir milleti degil bir !dili! temsil ettigini ! ya"ar. E:F /lbettei bir
!millet! olmadan bir dil olma" #e olama". Kendilerine ,adian #e 8ellen (*ree) diyen gruplar ge"ginci gruplardi
#e bir millet degillerdi. 9aat endilerine dil diye gelistirdileri diller birincisinde 7$merceden #e iincisinde de
+$reden irilara gelistirilmis uyduru dillerdir. .u dillerin +$reyi o iyi bilen dilciler tara%indan bilinli
olara yapildigini g&steren esitli s&"c$leri ayrica #erecegi".
D.1A) .u dilleri yapanlar b$y$ olasilila o a"inlita olan %aat politi #e eonomi g$c$ ellerinde tutan dinci
m$esseselerin adamlari olmuslardir. *eregi s&yleme yerine her seyi gi"li tutara ondan endilerine iar
saglamayi hede% edinenler( gi"lili sayesinde normal halin duygularini #e dolayisiyle de endilerini rahatlila
ontrol edebilmislerdir. .u gi"lili( d$nyaya pe o yalanin s&ylenmesine( %itne %esat tohumlarinin atilmasina #e
gi"li oyunlarin oynanmasina uygun bir yu#a olmustur.

17. KIRILMIS TRK DILINDEN YAPILMIS S8ZCKLERE BAZI 8RNEKLER

10.1) Yuarida #erdigim bilgilerin isiginda simdili isa bir liste ile dedilerimi canlandirma istiyorum. .u listede
ba"i )ngili"ce s&"$leri #e anlamlarini #erditen sonra +$renin s&"c$ge ayna olan s&"c$ #eya degimini
#eriyorum. .a"i hallerde )ngili"ce s&"c$ ile es anlamli diger s&"c$leri de #eriyorum (synomym). 'iat edilmesi
gereen husus sudur> bir tara%ta yabanci bir s&"c$ diger tara%ta +$re bir i%ade. 8er iisi de ayni $ns$"leri #e
deyisi sayida $nl$leri ullaniyor. 9aat $nl$lerin bir ismi yabanci s&"c$te ya d$s$r$lm$s #e-#eya basa bir $nl$
ile yer degistirilmistir. 8er ii durumda da anlam birbirinin ayni #eya birbirinin yaini( #eya biri digerinin dil
baimindan arabasi. ,yri ayri birbirinden bagimsi" olara gelistirilmis dillerde bu gibi s&"c$ ben"erlilerinin
olmasi olasiligi si%ir denece adar a". 8ele her ii dilde de bulunan ben"er s&"c$lerin #e-#eya deyimlerin sayisi
arttica olasili derecesi de iyice d$ser.
10.2) .en"erlilerin bu adar yain olabilmesi iin bir dilin digerinden aynalanmasi gereir. +$reye giren
yabanci s&"c$ler a "emin $st$nde ara leeler gibi hemen endilerini belli ederler. 0$n[[+$r diline giren
yabanci Uuo"c$lerin imligi saptirilma". 9aat +$reden yabanci dillere giren +$rce deyimler ise bilinli olara
eritilmisler #e imlileri bir daha da taninmama $"ere degistirilmislerdir. .u anca &"el y&ntemlerin neticesi
olabilir. 8ede% $retilen s&"c$lerin +$reden alindigini isaretleyen b$t$n i"lerin ortadan aldirilmasidir. .u
sebeple( gere har%lere #e gerese hecelere yer degistirilmis olmasi o dogaldir. .u durumu tesad$%lerle i"ah
etme im5nsidir. .&yle bir durumun olabilmesi iin bir tara%ta bilinli bir seilde +$re ile ugrasilmis olmasi
gereir.
10.6) 'aha genis bir liste ayrica itabimda #erilecetir. ,sagidai listede al%abeti sira ile #erilen her s&"c$ ayri
ayri tanitilmis #e nasil degisimlere ugratildilari hainda (anagrammati"ing) bilgi #erilmistir.
INGILIZCEDEN BAZI S8ZCKLER
ACE> !outstanding! #e !one o% a ind! ile es@anlamli bu s&"c$ +$re !bir! #e !essi"! anlamlarinda olan
+$re AS s&"c$g$nden irilmistir. 8em ya"ilis #e ounus baimindan +$re AS s&"c$g$nden u"alastirilmis
olmasi onun aslinin +$re oldugunun taninmamasini saglar.
AC%E: pain( agony( hurt ile es@anlamli aci #e agri i%ade edip +$re ACI s&"c$g$nden yapilmistir. C har%i 04ye
(C8) degistirere #e ayrica C84yi K sesi gibi ouyara taninma" hale getirilmistir.
ACCIDENT: .u s&"c$ !ac@ci@dent! #e !a@si@dent! selinde anali" edildiginde +$renin 0AKSI'
+DENT90 (a"adi) degimi oldugu g&r$l$r. .u asili yaratan bir olayin adi. +$re deyimdei il K har%i C har%ine
degistirildigi halde yine K selinde seslendilrilmete( %aat 7 har%i ise yine C har%ine degistirildigi halde 7 selinde
seslendirilmetedir. Ge b&ylece her hangi bir ural g&"lenmemistir. ,yrica( +$re !/'/=')! deyiminin / #e ) bas
#e son $nl$leri d$s$r$lm$s( neticede ii irilmis #eya bo"ulmus +$re s&"c$ler birlestirilere yeni s&"c$g$n
+$re imligi silinmistir.
ACCIDENTAL: !acci@den@tal! selinde incelendiginde +$renin !asi eden oltu-oldu!( !asili oldu!( !a"a
oldu! anlamlarinda olan 0AKSI'+DEN'ALT10 degiminden yapilmis oldugu belli oluyor. +aninmamasi iin
gereen irilma #e degistirmeler yapilmis ayna gi"lenmistir.
AD:ECTIE: +$rede !si%at!( !isimleri tas#ir eden tanimlayici s&"! anlamlarinin arsiligi olan bu s&"c$ !ad@
Pec@ti#e! selinde incelendiginde +$renin 0AIK'ETIDI0 (ai edipti anlaminda) deyiminin yo"lastirilmis hali
oldugu g&r$l$r.
ADORE> !Lorship!( !praise! #e !lo#e intensely! ile es@anlamli olup bir a anlami #ar i simdili birisi ile
yetinelim. !,do@re! selinde incelendiginde +$rcenin 0ADU'ER0 (ad)@er) deyimi oldugu g&r$l$yor. /K s&"$ is
+$rede er( oca( es( ere( ahraman #e insan anlamlarindadir. /K s&"$ tersine e#rilere gi"lili saglanmistir.
ADERT: +$rede !adini "iretme! anlaminda olan bu s&"c$ +$renin 0AD'ERTI0 (ad #erdi) deyiminin
yo"lastirilmis selidir.
ANTE> !be%ore! ile es@anlamli #e Oatincesi de !ante! olan +$re !&nce! anlaminda bir s&"c$ olup
+$renin 08NTE/8NDE0 s&"$nden $retilmistir. 7&"c$lerin yapilarinin #e anlamlarinin ayni olusu birinin
digerinden yapildiginin isaretidir.
ANTECEDENCE: !precedence! #e !going be%ore! anlamlarinda olan bir s&"c$ olup !ante@cedence! selinde
iiye ayirdigimi"da +$re 08NTE'CEDENCE0&8NDE GIDENCI( deyimi ile arsilasiyoru". .u irilmada
+$re GIDENCI s&"$ CEDENCE seline degistirilere #e "aten irilmis olan ANTE ile birlestirilip yeni bir
s&"c$ $retilmis #e +$re oldugu gi"lenmistir.
ANTECEDENT> !going be%ore!( !prior in time! ile es@anlamli olup !ante@cedent! selinde incelendiginde
+$renin 08NTE'GEDENT90 (&nde gidendi) degiminden gelistirildigi asiardir. *ereli gi"lili $nl$lerin
degistirilmesi #eya d$s$r$lmesi ile #e ba"i $ns$"lerin de degistirilmesi suretiyle saglanmistir.
ANTI: !against! anlaminda olup +$renin 0ITEN0 (arsi oyan) s&"c$g$nden degistirilere $retilmistir.
'a;9-+: bir elime sonu ei olup +$renin 0ETI0 (eti%( edi#( edip) s&"$nden irilmistir.
AYE'AYE: +$renin 0%AY'%AY0 deyiminin degistirilmis hali.
BEAU: !adore! ile es@anlamli olup se#me anlamindadir. !.ea@u! selinde incelendiginde( adinin beyi( esi( eri(
ocasi( se#gilisi anlamlarinda olup +$renin 0BEY'O0 &BAY'O( s&"$nden degistirilere yapilmis #e +$reden
alindigi gi"lenmistir.
BELIEE: gereligine inanilmis inan anlaminda +$renin 0BILI0 (dogru@bili%( gere@bilip( bilinen(
inanilan anlamlarinda) deyiminden yaratilmis bir s&"c$t$r.
BIBLIOT%E<UE: !$t$phane! anlaminda olan bu ad !bi@bli@o@theZ@ue! selinde incelendiginde +$rcenin 0O'
BIL'BITIK'OY0 (3 .il@.iti@Jy) deyiminden yapildigi g&r$l$r. 'iat edilmelidir i bu 9iransi"ca ad iinde
+$renin !bil! (bilgi) #e !biti! (itap) s&"c$leri yer aldigi gibi +$renin !3! isaret "amiri #e !&y! (e#)
s&"c$leri de yer almistir. .&ylece +$renin d&rt s&"c$g$n$ iine alan bir deyimi bu 9ransi"ca elimeye ayna
olmustur. .u sebepledir i elime sani endi basina $retilmis gibi( gi"lenmis olara arsimi"a imatadir.
Yine diat etmeliyi" i ,rapa olara +$reye girmis olan 0)9;a,0 s&"c$g$ de +$renin 0PITIK0 s&"c$g$n$n
tersinden ounmus halidir. +$reyi irip yeni garip elimeler $retme isinde 7emiti hallarda *re #e Oatinlerde
#e diger ,#rupalilardan geri almamislardir. 'egistirme isleminde . har%i P har%ine degistirilmistir. *&r$l$yor i
+$rede !;illi K$t$phane! yerine !;illi .itie#i! denmesi en dogru bir deyim olur. '$s$n$n i 9ransi"lar
dahi BIBLIOT%E<UE adinda +$reyi ayna olara ullanmislardir
BIG: +$rede !b$y$!( !iri!( !c$seli!( !y$se ruhlu!( !b$y$m$s insan! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin> a) 0BYK0 deyiminin yo"lastirilmasindanX b) !./*! (.ey) s&"$n$n degistirilmesindan yapilmis( her
ii anlama da gelen bir s&"uut$r.
BREAK: bir seyin !irilmis! halini g&steren bu s&c$ +$renin 0KIRIP0 deyiminden alinip !%iil! adi olara
gelistirilmis bir s&"c$t$r.
BRICK: !bloc! ile es@anlamli olup her hangi bir hartan yapilmis !tugla! #eya !erpic! anlamindadir. !bic@
r! selinde incelendiginde +$renin 0KERPIC0 (tugla) s&"c$g$nden irilara yapildigi g&r$l$r.
BUCKLE: +$rede !herhangi bir g$c$n etisi altinda b$$lme! anlaminin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0BKL0 / 0BKLC0 deyimlerinden yo"lastirilmis bir s&"c$t$r. 'iat edilmelidir i
yo"lastirmanin bir y&ntemi olara %iil olan +$re s&"ler !isim halinde!( !isim! olanlar ise !%iil! halinde
degistirilmislerdir.
BUCKLE: +$rede iinci bir anlaminda !baglama! arsiligi olan bu s&"c$ (.ucle my shoes)
+$renin 0BAGLA0 (bagla) degiminin anlaminida ieriyor.
BUILD: !insha etme! anlaminda olan bu s&"( +$renin 0YAPILDI0 deyiminden irilmistir.
CAT: .u s&"c$g$n +$re 0KEDI0 adindan geldigini i"aha dahi gere olmasa gere.
CASUAL> !chance!( !unplanned!( !accidental!( !une\pected! ile es@anlamli olup belenmedi bir anda olan bir
a"ayi i%ade eder. Kelime !casu@al! (a"u@al) selinde incelendiginde( +$renin 0KAZA'OLU0 (a"a olu-olur)
deyiminden yapilmis bir s&"c$ oldugu g&r$l$r. 'iat edilmelidir i C,7<,O s&"$ seslendiriliren iindei 7
har%i B sesinde s&ylenir. .u da s&"c$g$n +$reden alinmis oldugunu apatma iin ullanilan tenilerinden
biridir.
CASUALTY> !accident! s&"$ ile es@anlamli olup !casu@alty! selinde incelendiginde +$renin 0KAZA'
ULTU0 (a"a oldu) deyiminden $retildigi g&r$l$r. .u degistirmede. K har%i C4ye deyistirilip yeniden K sesi olara
s&ylenmete( < #e , har%lerinene yer degistirilmis( olara #e gerete < sesi olan andirici Y har%i ile s&"c$
bitirilmistir. .&ylece a%i mitarda irma olusturulup s&"$n +$re bir deyimden aynalandigi gi"lenmistir.
7&"c$ s&yleniren 7 har%i B gibi s&ylenmete olup gi"lilige yardim etmetedir.
C%IN: +$renin 0ENE0 s&"$n$n degistirilmis halidir.
CON: +$rede !atlatma!( !yuturma!( !andirma! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$
+$renin 0KANDIRMAK0 %iilinin &$ olan 0KAN0 s&"$ oldugu g&r$l$yor.
CRACK: +$rede !atlamish! anlaminda olan bu s&"c$g$n +$re 0KIRIK0 deyiminden yapildigi ususu"dur.
CREASE: +$rede !irma!( !at at burusturma!( !i"giler halinde iristirma! anlamlarinda olan bu s&"c$
+$renin 0KIRIS30/0KIRIS%'O0 (K)K)7+)K;,K %iilinden) deyiminden yo"lastirilara yapilmis oldugu
g&r$l$yor.
CRIME: !su! anlaminda olan bu s&"c$ !rime! selinde incelendiginde +$renin 0KIRMA! (anunu irma)
anlamindai deyimden yapildigi bellidir. K har%i C4ye d&n$st$r$lm$s olmasina ragmen yine de K sesi ile
s&ylendigine diat edilmelidir. 'iger s&"c$ler gibi( m$emmel bir seilde gere +uurl$ imliginden
u"alastirilmis #e gi"lenmistir.
CRUS%: +$rede !e"me!( !irma! anlamlarinda olan bu s&"c$ +$renin 0KIRUS30 (K)K)7h) deyminin
yo"lastirilmasindan yapilmistir. K har%i C ye d&n$st$r$lm$s oldugu halde yine de K sesiyle s&ylenmetedir.
DE=AULT: +$rede !ihmal!( !isi yapmatan acinma!( !mahemede ha"ir olmama! gibi anlamlarinda olan bu
s&"c$ !de%@ault! selinde incelendiginde +$renin 0DE='OLTU0 deyiminden yo"lastirilara yapildigi bellidir.
DELIN<UENT> ?1-+n94+: +$rede !sulu ocu!( !abahatli gen!( !alina geleni yapmata "orlu g&rmeyen
delianli! anlamlarinda olan bu s&"c$ 0@+49'n'A1+n';0 selinde incelendiginde dogu ,nadolu #e ,"eri@
+$resinin 0DELI'GANNITI0(delianlidi( genti( alina geleni ormadan yapandi anlaminda) deyiminden
yo"lastirilara yapildigi g&r$l$yor. .u irmada +$re * har%i ] har%ine d&n$st$r$lm$s( ba"i $nl$lere yer #e
imli degistirilmis #e sonunda b$t$n s&"c$ler birlestirilere +$reden t$m$yle u"alastirilmis yeni bir elime
yapilmistir.
DELIRIUM: )ngili"cede !madness!( !hallucination! ile es@anlamli olan #e +$rede !he"eyan!( !sayilayan!(
!deliren! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !deli@ri@um! selinde incelendiginde +$renin 0DELIRI'
YOM0 (deliriyorum anlaminda) deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor. )i ayri dilin deyimleri hem
mor%oloPi baimdan hemen hemen ayni #e hem de anlam baimindan biri digerine dil baimindan araba olan bu
deyimlerin bu adar yain olmasi olasiligi si%irdir. ,nca birileri +$re deyimi aristirma yoluna gittiginde bu
ben"erli derecesi gerelestirilmis olur. .irileri +$renin deyimlerini degistiriren parma i"lerini de %arinda
olmadan geride biramisa ben"iyor.
DELIER: +$rede !#erme!( !bir emaneti yerine teslim etme! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !deli@#er!
selinde incelendiginde +$renin 0ELDE'ER0 (elden@#er anlamlarinda) deyimin yo"lastirilmis hali oldugu
g&r$l$yor.
DERM: )ngili"cede !sin! anlaminda olup +$re 0DERIM0 deyiminden alinmis( !)! $nl$s$ d$s$r$lere !'/K;^
selinde gi"lenmistir.
DERMATO> yine !sin! anlaminda olup( !derm@at@o! selinde incelendiginde +$renin 0DER9MTI'O0 (!o
derimdi! yahut !derimdi o!) deyiminden alinip gi"lilile usanmistir.
DERMATOLOGY> !deri! #e !deri hastalilari! ile ilgili tibbin bir olunun adi olup +$renin 0DERIMTI'O'
OLGU0 (3 olgunun onusu derimdi) deyiminden gelmetedir. .unda da u"un bir +$re deyim deyisililere
ugratilara yeni bir yabanci s&"c$ halinde yeni bir dile a"andirilmistir.
DETECT: +$rede !meydana iarma!( !es%etme!( !gi"li bir durumu aiga iarma! gibi anlamlarinda olan
bu s&"c$ !detec@t! selinde incelendiginde +$renin 0DIDIK'ET0 (didi didi et( incele( ayrintilarini bul
anlamlarinda) deyimin yo"lastirilmis halidir.
DETECTIE: +$rede !meydana iaran!( !es%eden!( !gi"li bir durumu aiga iaran! anlamlarinda olan bu
s&"c$ !detec@ti#e! selinde incelendiginde +$renin 0DIDIK'ETI0 (didi@didi@eti%( didi@didi@etip( inceleyip
anlamlarinda) deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$r.
DISCOER: !di@sco#@er! selinde incelendiginde s&"c$g$n +$rce 0KES39'EDER0 deyiminden yapilmis
oldugu g&r$l$r. 'iat edilmelidir i +$re !7h! har%i !7! har%ine d&n$st$r$lm$st$r.
DOME: +$rede !ubbe!( !ubbe biiminde!( !g&y$"$ selinde yapilmis! anlamlarinda olan bu s&"c$
+$renin 0DAM0 (dam( e#( g&@ubbe anlamlarinda) s&"c$g$n$n yo"lastirilmis halidir.
EART%: !ar"! anlaminda olan bu s&"c$ +$renin 0YERTI0 (yerdi( ar"di) deyiminden yapilmis #e o eten bir
seilde gi"lenmistir.
EART%: !ar"! anlaminda olan bu s&"c$ +$renin 0YURT! (insanlarin yurdu) anlaminda olan degimden de
yapilmis oldugu g&r$nt$s$n$ #ermetedir.
'+@: %iillerin gemis "aman halini g&steren bu son@e +$renin 09@9> 9;9> @9> @B> @1! elerinin te ele !@ed!
selinde g&sterilen halidir. +$reden irildigi %aat +$re anlaminda degisili olmadigi her haliyle bellidir.
EDUCATE: +$rede !egitme!( !&gretme!( !yetistirme!( !ouma! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !ed@ucat@
e! selinde incelendiginde +$renin 0OKUT'EDE0 (ouma %iilinden !outa! anlaminda) deyimin yo"lastirilmis
halidir.
EDUCATOR: +$rede !egitmen!( !&gretmen! anlamlarinda olan bu s&"c$ !ed@ucator! selinde incelendiginde
+$renin 0OKUTUR'EDE0 (!outur@eden!( !egitir@eden! anlamlarinda) deyimin yo"lastirilmis halidir.
GAT%ER: +uure !toplama! anlaminda olan bu s&"c$g$n +$re 0GETIR0 deyiminden geldigi #e
degistirildigi bellidir.
GENESIS: .u s&" !;use#i! #e !8iristiyan! dinlerinin !utsal! bilinen itaplarinin !+3K,8! (anun) adi ile
bilinen #e adlari +$re !t&re( tora( t$re! s&"$nden gelen il bes itaptan birincisinin adi olup +$re 0GNES30
&C+n+2> )9n+2> CBn+2( s&"c$g$nden gelmetedir. 7&"$n +$re imligini gi"leme iin +$renin 0GENES'I'
S0 (!*$nes ) (.ir)@a7!( !*$nes@.ir@/ssi"! anlamlarinde) #e olasilila !g$nes@si!( yahut !g$nes@ci!( !g$nese
tapan! +$re deyiminlerinden alindigi asiardir. Bira esi +ur-+$r d$nyasi onbinlerce senelerdenberi *Q=/7h4e
(*$n@+anri4ya) tapan bir toplum idi. .u sebeple esi +ur-+$r d$nyasinda *$nes her &nemli a#rama ad #erendi
#e adi #erilendi. Yine o sebepledir i +$re bir !*$nes! dilidir. 1D60 larda bu a#ram !*$nes 'ili =a"ariyesi!
adiyla +$r aydinlari tara%indan tanitilmaya ugrasilmis isede( a#ram iyi anlasilip ai bir dille
anlatilamadigindan simdiye adar bir ragbet g&rmemistir. /lbettei durumu o iyi bilen yabanci gruplar bu
a#ramin elle tutulur tara%i olmadigini de%alarce s&yleyere +$r aydinlarini orutmus #e bu %iirden
caydirmislardir. .u ya"imi"in iinde genis #e ai bir seilde #erdigimi" i"ahlarimi"dan( +$renin bir *Q=/7@
')O)( 3*<B@')O)( +<K@')O) G/ +,=K)@')O) oldugunu ailamis #e bildirmis oluyoru".
GILD: !altun! #eya !ince yaldu"lu aplama! anlaminda olup +$renin 0CILD/CILT0 s&"$nden alinmis #e *)O'
selinde degistirlimistir. 8er neadar bu +$re s&" ,rapca #e 9arscaya aitmis gibi tanimlanirsa da bunun
gerele ilgisi yotur. C)O'-C)O+ yaparen esitli yaldi"li mal"eme ullanildigindan #e bunlarin arasinda !altun!
da bulundugundan olsa gere i *)O' (*3O') s&"$n$n altunla da ilgisi olusturulmustur.
GOD: )ndili"cede !+anri! anlaminda olup +$re 0aGa'OD0 (,ga@3d( ,ga@,tash( ,ga@3t( ,ga@<tu( 3'@8an(
*$n@*an anlamlarinda! esi +$r d$nyasinin !*$nes@+anrisini #e 0aGa'ADa0> (,ga@,ta anlamlarinda) *&@
,+,@+anrisinin adidir. .&ylece *&@+anriyi tanimlayan bu +$re deyim irilara( degistirilere gere +$rce
imliginden u"alastirilmisdir.
%AZARD: !accident! ile es@anlamli olup !ha"a@rd! selinde incelendiginde +$re %AZADIR> KAZADUR>
GAZADUR deyimlerinden yapilmis oldugu hemen anlasilir. .ilhassa +$re ')K-'<K ei K' selinde
degistirilere s&"c$g$n +$reden oldugu taninma" hale getirilmistir.
%OSPITAL: +$redehastalarin alinip baildigi olara bilinen !hastahane! s&"$ ile es@anlamlidir. .u sebeple(
!hos@pi@ta@al! selinde incelendiginde adin +$renin 0%ASTA'ALIP0 deyiminden geldigi g&r$l$r. Kirma isinde
+$re !8,7! hecesi !837! olara degistirilmis #e ana deyim irilditan sonra paralarina yer degistirilmis #e
sirasi bo"ulara yeniden birbirine elenmistir. .&ylece de +$reden olusu gi"lenmistir.
%OSTILE: +$rce !d$smanca! anlaminda olan bu s&"c$ +$renin 0%OS'DEIL0 (hos degil) deyiminden
aynalanmistir.
%YENA: a#ina arsi !haince! da#ranan bu &l aalinin adi !Y_< #e !huena! T !ha@en@u! selinde
incelendiginde +$renin 0%AIN'O0 s&"$nden geldigi g&r$l$r.
ILK: bir seye il sahib olani g&teren bir s&"c$ olup +$renin 0ILK0 s&"$nden gere anlami yansitilara
degistirilmis bir addir.
INCIDENT> !e#ent!( !occurance!( !accident! ile es@anlamli bir s&"c$ olup belenmedi seilde olan #e neticesi
hos olmayan bir olayi tanimlar. !)nciden@t! selinde incelendiginde +$renin 0INCITEND90 (acitandi( "arar@
"iyan #erendi) degiminden geldigi g&r$l$r i burada ' #e + har%lerine yer degistirilmis #e en son $nl$ de
d$s$r$lere gi"lili saglanmistir.
'9D: bir son e olup +$renin 0CI> CU> C0 elerinden degistirilere yapilmis bir etir. I24aE9D arsiligi
olan 0ISLAM'CI! deyiminde oldugu gibi. 9aat C) s&"$ hem tersine e#rilmis #e hem de )K selinde yaniltici
olara seslendirilmistir.
'92E: bir son e olup +$renin 0ISM90 deyiminden degistirilip son e olara ullanilan bir etir. I24aE'
92E arsiligi olan 0ISLAM'ISMI! (ismi )slam( ad) )slam) deyimlerinde oldugu gibi. Yaniltici olara !@ism!
selinde seslendirilere +$re imliginden u"alastirilmistir.
'9;+: bir son e olup +$renin 0ITI0 (idi) einin aynidir. I24aE'9;+ arsiligi olan 0ISLAM'IDI! deyiminde oldugu
gibi. Yaniltici olara !@ite! selinde seslendirilere +$re imliginden u"alastirilmistir. .u s&"c$lerde +$re
elerin nasil degistirildigi aica g&r$l$yor.
KING0 bir $lenin basi olan ral( haan( aga anlaminda olan bu s&c$ +$renin 0KIN'aGa0 (Kin@,ga( K$n@
,ga( *$n@,ga) anlamlarinda *$n@+anri yahut *$n@8an4in adi olan +$re deyiminin isaltilmasindan
t$retilmistir.
LEADER: bir gruba( bir millete #e-#eya bir $leye !&nderli etme durumunda olan bir imseyi tanimlayan bir
deyim olma dolayisiyle( !le@ad@er! selinde incelendiginde +$rcenin 0ILERDE! (ileride) deyiminden alindigi
g&r$nt$s$n$ #eriyor. Yabanci dillere yeni s&"c$ $retmede +$re ayna deyimin irilmasi urali haim olduguna
g&re( bu +$re deyiminde ayni seilde elden getigi belenebilir.
LEAKED> )ngili"ce !seepage! s&"c$g$ ile de es@anlamli olan bu s&"c$ ile bir aptan herhangi bir seyin atigi
i%ade edilmetedir. .u anlamiyla #e !le@a@de! selinde incelendiginde( +$renin 0DELIK'
O0 #e-#eya 0ELEKDI0 s&"c$leri ile ilisili oldugu ortaya iiyor. /le araci su tutmadigi gibi delili olan her
abin da su #eya basa bir aabilen nesneyi aitmasi dogaldir. .ellii s&"c$ bu +$re s&"lerden irilara
yeniden seillendirilmistir.
LIBRARY: +$re arsiligi !$t$phane! olan bu s&"c$ !Oibr@ary! selinde incelendiginde +$renin 0B9LIR'
YER0 (bilir yer-yeri( biti e#i) anlamindai deyimin irilmasindan #e yeniden d$"enlenmesinden yapilmis oldugu
g&r$l$yor. !Oibrary! bir yerdir #e iinde pe o bilgi #eren itaplar olduguna g&re onun !bilir@yer! olara
tanimlanmasi da o mantilidir.
'49)+: !gibi! #e !ben"er! anlamlarinde olan olan bu e +$renin 0'LIK0 einden alindigini isaretliyor. =iteim(
)ngili"ce 0Fa;3+*'49)+0 deyimi ile +$re 0GaGa49)0 deyimi( yahut 0GaG.'49)+0 ile 0G+G+)49)0 deyimleri ayni olup
her iiside 049)+0 #e !O)K-OiK! eleriyle bitmetedirler.
LI<UID: !amaya! meyilli nesneye #erilen ad olup( !li@Zu@id! selinde incelendiginde
+$renin 0aKUDILI0 (aitili yani bir aptan basa bir yere aitila@bili( yahut bir su analinda( borusunda
aitila@bili anlaminida) bir deyimden irilara yapilmis oldugunu g&steriyor.
LOGY> 8er neadar )ngili"ce !@logy! ei 04HC9D0 (sound reasoning) deyiminden geldigi iddia ediliyorsada( bunun
dogruluguna inanmiyorum. Gerilen bilgilerde @logy! einin *rece !s&"( onusma! anlaminda !logos! s&"$nden
geldigi iddia ediliyor. .ence( !@logy! ei +$renin !olgu! degimidir. 3lgu! s&"$ herhangi bir onuda bir !olgu!
nun yaratilmasi #e gelistirilmesidir. .ir !olgu! gelistiriliren de onun nasil #e ne seilde gelistirilecegi planli #e
mantili bir selide incelenir atilmasi gereen adimlar planlanir. .&ylece +$re !olgu! #e !manti! birbirine daha
yain #e ele ele gelisen a#ramlardir. .&ylece @logy! einin etimoloPisinin *ree !logos! (s&"( #eya !onusma
oldugu inandirici degil. Jrnegin> ETYMOLOGY s&"c$g$ +$rcenin !/+<;@3O*<@3! (!adum@3lgu@3! yani
!adlarin olgusunu inceleyen ilim dalinin adi olup +$re bir deyimdir. 3nun *re dili ile ilgisi( *releri bu +$re
deyimi alip irara yeni bir sele soup endilerine dil edinmeleridir.
LOE: Yine !adore! ile es@anlamli olup !se#gi! anlaminda olup +$renin 0ALA0( ale#( atash a#ramindan
gelen bir s&"c$t$r. .urada gere %i"isel bir sicali onu olmayip( meca"i anlamdai sicali( atesli olustur.
Baten( !lo#e! s&"$ de s&yleniren !O,G! selinde seslendiriliyor #e bastai , $nl$s$ seslendirmede s&ylenilmiyor.
LUKE'IARM: .u s&"c$le( bir seye dounuldugunda duyulan 4)O)K! bir duyusu i%ade etmetedir i
+$renin 0ILUK'UAR1M0 ()O)K@uyarim( )O)K@uyarma yaratan bir sicali anlaminda) deyiminden irilip
alinmis olmalidir( R _ uu.
MAN: +$rede !insan! anlaminda olan bu s&"c$ gerete +$renin !men-man-ben! anlaminda olan birinci
sahis te isi "amiri olmala beraber( sahsin endisini g&steren #e b&ylece endisinin !man _ !insan! oldugunu
isaretliyen +$renin 0MEN/MAN/BEN0 s&"$ ile aynidir. ,nlam baimindan +$re s&"$n o a" ullanildigi bir
anlamla tanimlastirilara +$reden u"alastirilmistir.
ME: +$rede !men-man-ben!( !meni-beni!( !mene-mana-bana! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$
+$renin 0MEN/MAN0 (birinci sahis te isi isisel "amir anlamlarinda) deyimin yo"lastirilmis halidir.
MINE: +$rede !menim-benim! anlaminda olan bu s&"c$ +$renin 0MENIM0 (benim anlamlarinda) deyimin
yo"lastirilmis halidir.
MULTIPLY: +$rede arsiligi !arpma! olan bu matemati islemi gerete pe o !toplama! isleminin ara
araya yapilmasi demetir. 0agdas !bilgisayar! teniginde !arpma islemi! !toplama islemini! de%alarca yapma
suretiyle yapilir. .&ylece( s&"c$ !m@ul@tip@ly!( y_u( selinde incelendiginde +$renin 0TOPLAMaLU0deyimini
buluyoru". .unun gibi MULTIPLE s&"c$g$ de yine +$renin 0TOPLAMaLU0 deyiminden geliyor.
NaE+: 0appellation!( !proper name! ile es@anlamli s&"c$ olup +$renin 0NAMI0 (adi) s&"$nden yapilmistir.
Jrnegin> 0,*H,+* naE+0 )ngili"ce deyimi +$renin 0PIR'APA'ER'NAMI0 (.ir ata er nami-adi) deyimi oluyor.
.u adar ben"erligi olmasi bir shans eseri olara i"ah edileme".
NEGROID: !ara! renli insanlari tanimlayan bu s&"c$( !ne@gro@id! selinde incelendiginde +$renin 0NE'
KARADI0 (ne ara idi) deyimi olara arsimi"a iiyor. /lbettei bu +$re deyim de digerleri gibi irilmis(
degistirilmis #e yeniden seillendirilere yeni %aat +$reden u"alastirilmis bir s&"c$t$r.
OCEANUS : ii b$y$ oyanuslara #erilen ad olup !o@cean@us! selinde incelendiginde +$renin 0O'ACUN'
SU0 (!3@sonsu"@su!) deyimi olara arsimi"a iiyor. +$re deyim bilinli seilde degisime ugradigi iin +$re
imligi gi"lenmistir.
OMBUDSMAN: bu olduca yeni s&"c$g$ ya"inin basinda da ailamistim. 7&"c$ aslinda +$renin 0MABUD'
OSMAN! deyiminden irilara yapilmistir.
OUS: )ngili"cede bir si%at ei olara ullanilan bu e( yine )ngili"cenin !glorious!( !splendid!( !magni%icent!(
lustrous( brilliant( !shiny!( !gloLing!( !radiant!( !luminous!( !grand!( e\traordinary( !e\cellent!( !superb!(
!da"ling!( !georgous!( !beauti%ul! #e bunlar gibi pe o si%atlarla es anlamlidir. 'iat edilmelidir i b$t$n bu
si%atlar hep esi +ur-+$r duunyasinin *&@+anrisini (*&@,ta@+anri( *$nesi (K$n@+anr)) #e ,y4i (,y@+anri)
3*<B4u tanimlayan si%atlardir. Baten 3<7 adi da +$renin 3*<B adinin isaltilmis seli olup +$rceden
alindigini nerdeyse bagirara ilan ediyor. /s@anlamli )ngili"ce s&"c$lerin +$re aynagi olan deyimler ayrica
basa bir listede #erilecetir.
PLAN: bir islemin baslatilmasindan bitirilmesine adar gereen her t$rl$ islemleri &nceden tesbit eden #e
yapilmasini &neren bir program olup +$renin 0aP9LAN0 (yapilan) degimininden irilara yapildigini
g&steriyor.
PRECEDENCE> !antecedence! ile es@anlamli olup !pre@ceden@ence! selinde incelendiginde
+$renin 0BIRINCI'GEDEN0> !birinci giden! #eya !&nde giden! anlamlarinda olan deyimden $retildigi
anlasilir. *ereen irmaca #e deistirme yapilara s&"c$g$n +$re imligi gi"lenmistir.
PRINCIPAL: +$re !ana!( !bash! #e !temel! s&"c$leri arsiligi olup !princi@pal! selinde incelendiginde
+$renin 0PIRINCI OLUP0 (birinci@olup) degiminden yapilmis oldugunu g&steriyor.
PRINCIPLE: +uure !temel bilgi! anlaminda olup !princi@ple! Uelinde incelendiginde +$renin 0BIRINCI
BIL0 (birinci@bilgi( temel bilgi anlamlarinda) degimden yapilmis oldugu g&r$l$yor.
PROSTITUTE: !pros@ti@tu@te! selinde incelendiginde +$renin 0ATI'OROSPU'ITI0 (adi@orospu@idi)
degiminden geldigi #e bir hayli irildigi belli olan $ +$re s&"c$g$n birlestirilmesinden t$retilmis bir s&"c$t$r.
POLY: !o! anlaminda *re diline ait oldugu s&ylenen bu s&"c$( !pol@y! selinde incelendiginde
+$renin 0BOL'U! (bol@o( o@o anlaminda) deyiminden alindigini g&steriyor. .ati dillerindei G #e Y har%leri
aslinde esi aglarin < har%i olup sonradan bir ne#i seil degistirmistir #e dolayisiyle sasirtici bir har%tir. Y har%i
ogu "aman <( ba"an ) #e ba"an da Y sesi #erircesine ullanilir. .u sebeple( !o! anlaminda olan !poly! s&"c$g$
!pol@u (bol@o) degiminden t$retilmistir.
POLITICIAN: )ngili"cede !demagogue!( !agitator!( !manipulator! s&"c$leriyle es@anlamli olup !pol@itici@an!
selinde incelendiginde +$re ii deyimle arsilasiyoru"> a) !an! esi +$renin ogul ei olup g$n$m$"
+$resinde ler( lar eleri ile i%ade ediliyor. .&ylece( 0BOL'ITICI'AN0 (!bol@itici@ler!) anlamini tasiyor. Politia
ile ugrasanlarin yaptilarini g&" &n$ne aldigimi"da( bu tanimlamanin dogrulugu g&r$n$yorX b) !bol@aticiyan!(
!o@yalanci!( !inanilma"@g$#enilme" imse! anlamlarindai +$re 0BOL'ATICI'IaN0 deyiminden t$retilmis
oldugunu isaretliyor. .u tanimlama da yine politiacilarin da#ranislarini gayet aci bir seilde tas#ir ediyor.
.&ylece( denebilir i !politician! s&"c$g$ de +$renin deyimlerinden degistirilere yapilmis olup digerleri gibi
+$re imligi gi"lenmistir.
PK3P,*,=',> +$rede !herhangi bir onuda onusma yoluyla arsidaileri ina etmege alisan imsenin
yaptigi ish! anlaminda olan bu s&"c$ !pr@opa@ganda! selinde incelendiginde +$renin 0PIR'APA'
GANDI0 (bir apa-baba andirildi anlaminda) deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor. Yani !prpopaganda!
isinde( s&ylenenler d&gru da olsa egri de olsa hede% birilerinin !andirilmasi! isidir.
<UITE: +$rede !tamamen!( !b$t$n b$t$n!( !gayet! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !Zu@i@te! selinde
incelendiginde +$renin 0GAYET0 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor.
REPEAT: !terar etme! anlaminda olan bu s&"c$ !rep@eat! selinde incelendiginde +$renin 0BIR'
TA3A0 (bir daha( terar et anlaminda) deyiminden t$retilmis oldugu g&"leniyor. 'iat edilmelidir i +$re !bir!
s&"$( !per! #e !rep! selinde #e daha! s&"$ de !taa! __W !eat! selinde degistirilip birlestirilditen sonra yeni
!repeat! s&"c$g$ t$retilmistir.
SALE: +$renin 0ALIS0 (satin alish) deyiminden aynalaniyor.
SC%OOL: !s@ool! selinde baildiginda +$renin 0aS'OKUL0 (!bir oul! yahutta !3ul@as-a"-essi"!
anlaminda) degimi oldugu g&r$l$yor. 7&"c$g$n s&ylenisinde( C8 har%i !K4 sesini #erir selinde s&ylenmete(
b&ylece +$re deyimin imligi gi"lenmistir.
SEA: +$re !deni"! anlaminda olan bu s&"c$g$n +$re 0SU0 s&"`$nden geldigi asi5rdir.
SEEPAGE: +$re !7)B)=+)! anlaminda olan bu s&"c$ !see@p@age! selinde incelendiginde +$renin 0SU'
AKIP0 degimi ile arsilasiyoru". !su@aip! degimi ise !si"inti! ile es anlamlidir.
SERIAL: +$rede !seri halinde olan! anlamindai bu s&"c$ !seri@al! selinde incelendiginde +$renin>
a) 0SERI'OL0J b) 0SIRALI! deyimleri ile arsilasiyoru". .&ylece bu )ngili"ce s&"c$g$n bu +$re deyimlerden
yapildigi g$n gibi bellidir.
SERIES: +$rede !seri!( !sira!( !silsile!( !di"i! anlamlarinin arsiligi olan bu bu s&"c$ !seri@es! yahut !seri@se!
selinde incelendiginde +$renin 0SERICI0 deyimi ile arsilasiyoru"( yani !seri@yapan!( !di"i@yapan!( !bir sira
i"leyen! anlamlarinda i deyimden yapildigi g&r$l$r.
SER: +$rede !hi"met etme!( !hi"met #erme!( !ish@yapma!( !ullu etme! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$
!s@er#! selinde incelendiginde +$renin 09S3'ER0 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor.
SERER: +$rede !hi"metci!( !hi"met #eren!( !ish@#eren!( !ullu eden! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !s@
er#er! selinde incelendiginde +$renin 09S3'ERIR0 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor.
SERICE: +$rede !hi"met etme!( !baimini saglama!( !ish@#erme!( !onarma! gibi anlamlarinda olan bu
s&"c$ !s@er#@ice! selinde incelendiginde +$renin 09S3'ERICI0 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor.
SERANT: +$rede !hi"metci!( !hi"met eden!( !ish@yapan!( !ish@#eren! gibi anlamlarinda olan bu s&"c$ !s@
er#@ant! selinde incelendiginde +$renin 09S3'ERENT90 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor.
SEK: bu s&"c$ te !ses! selinde incelendiginde #e K4dan sonrai 7 har%i !7h! ile degistirildiginde elimenin
+$re arsiligi olan #e cinsel temasi anlatan 0SIKIS30 deyimi elde edilmis olunur. .&ylece s&"c$g$n aslinin
+$re oldugu asiardir. a har%i aslinda gi"leyici bir har% olup +$renin K7( K,7- K/7( K)7( K<7( K37
%onemlerini gi"leyen bir har%dir. a har%i ayni "amanda esilerde K8 +$renin yumusa *4si #eya dogu ,nadolu #e
,"erbaycan +$resinde girtlatan gelen K8 sesini temsil ediyor( &rnegin !aga! #eya !aha! s&"c$lerinde oldugu
gibi.
S%EEN: +$re !P)K)O+)! #e !parlal)! arsiligi olan bu s&"c$ !eshen! selinde incelendiginde
+$rcenin 0IS3IN0 s&"c$g$ ile ilgili oldugu( olasilila ishildayan( parlayan anlamlarinda 0IS3IN0 deyiminden
alindigi g&"etiliyor. S%EEN s&"$nde ii e $nl$s$n$n yanyana bulunusu elimenin basa bir deyimden
t$retildiginin isaretidir. )i e $nl$suun$n yanyana olusu( $nl$y$ daha da inceltme araci olara ullanildigi te"i ise
pe inandirici olama".
S%INE: bu s&"c$ te +$re !parlama!( !)7h)K sama! #e !parla olma! gibi anlamlarda olduguna g&re( o da
+$rcenin 0IS3IN0 s&"c$g$ ile ilgili olup onun degistirilmis halidir.
SORRY: +$rede !$"g$n!( !&"$rl$!( !ederli!( !usurlulugundan pisman olma! anlamlarinda olan bu s&"c$
!sorru! selinde incelendiginde +$rcenin 0OSBRRU0 (&"$rr$( &"$rl$( usur anlaminda) deyiminden
aynalandigi #e degistirilere yapildigi g&r$l$yor.
SORTIE: +$renin !disari iis! anlaminda olan bir s&"c$ olduguna g&re( !sor@ti@e! T__ !ti@sor@e! selinde
incelendiginde esi +$renin 0TISARI! (')7h,K)( 0)K)7h anlamlarinda) deyimi oldugunu
g&r$yoru". SORTIE #e TISARI> diger irilmis s&"c$lerde oldugu gibi( her s&"c$g$n bel emigini yapan( iseletini
tesil eden ayni $ns$"lere sahip olup onlari birbirine baglayan degisi $nl$leri hai"dirler. .irbirinden ayri
gelismis ii ayri gruptan olan dilin ii ayri s&"c$g$n$n hem ayni $ns$"lerden yapilmis olmasi #e hem de ayni
anlami iermesi olanagi si%ir denece adar a"dir. .u sebeple( !SORTIE0 +$re !TISARI! deyiminden irilara
(anagrammati"ed) t$retilmis bir s&"c$t$r. 7ortie4nin )ngili"ce arsiti olan /a)+ s&"c$g$ de EKIT T__ !/K7)+!
T__ 0IKIS3TI0 degiminden irilara t$retildigi bellidir. 0 har%i d$s$r$lm$s #e 7h sesi 7 har%ine e#rilip gereli
basa degistirme #e irmalar da yapilditan sonra /a)+ haline getirilmistir.
SPILL: +$renin !sepilme!( !d&$lme! s&"c$leri arsiligi olan bu s&"c$ +$renin 02+,94E+)0 s&"$nden
aynalanan 0SEPIL0 deyimi ile ilgili olup degisime ugramistir.
S<UARE: +$rede !d&rt enari esit di@d&rtgen!( !sehir iindei meydan! anlamlarinda olan bu s&"c$ !sZuare!
T__ !s@Z@u@are! selinde incelendiginde +$renin 0aS'U'KARE0 deyimi iiyor i bu deyim de !essi"@o@are!(
!bir@o@are!( !essi"@o@meydan! anlamlarini ieriyor. !Kare! seiller arasinda &"el haliyle essi" olan bir seildir.
,yni seilde sehir ortasinda genellile !are selinde olan bir meydanin da alis-#eris mere"i olmasi dolayisiyle
&"el bir durumu #ardir. E?F
S<UEEZE: +$re !sima!( !e"me! %iillerinin arsiligi olan bu s&"c$ !sZu@ee@"e! selinde incelendiginde
+$renin 0SIK'E'EZ0 degiminden alinip islendigi g&r$l$r.
STORE: +$rede!maga"a!( !d$an! arsiligi olan bu s&"c$ !st@o@re! selinde incelendiginde
+$renin 0SETER'O0 &SATAR'O( degiminin irilmis hali oldugu anlasilir.
STORY: +$rede!hi5ye!( arsiligi olan bu s&"c$ !s@tor@y! selinde incelendiginde +$renin 0U'TUR'1S3!
(!uydurus!)( yahut !st@ory! selinde tersinden oundugunda !yaratish! anlamlarinda olan deyimlerden alinip
irildigi anlasiliyor.
SIIM: +$rede!y$"me! arsiligi olan bu s&"c$ !suim! selinde incelendiginde +$renin 0ZME0 (y$"me)
deyiminden irilmis oldugu g&r$l$yor.
SIAIN: bu s&"c$ )ngili"ce !adore! ile es@anlamli olup se#me anlamindadir. .&ylece
+$renin 0SEEN0 s&"$nden degistirilere gelistirilmistir.
TAG: +$rede !u%a sari uc!( !ya%ta!( !etiet! arsiligi olan bu s&"c$ +$renin 0TAK0 ($"erine bilgi ya"ilip
tailan anlaminda) degimden geldigi bellidir.
TAG: +$rede !elim sende! diye bilinen ou oyununda &nemli olan !degme! oldugundan #e bu oyun batida da
oynandigindan +$renin 0TEG0 &!degme %iilinin &$ olan !deg!) degiminin ayni oldugu g&r$l$yor.
TEC%NOLOGY: +$rede simdilerde !teni isler ilmi! anlaminda olan bu s&"c$ !techn@o@logy! y_u( selinde
incelendiginde +$renin 0TEKNE'OLGU'O0 deyimin yo"lastirilmis hali oldugu g&r$l$yor. +/K=/ geminin
go#desini tesil eden ismidir. .&ylece( .ati dillerininmis gibi g&r$nen bu !technology! s&"c$g$n$n asli +$re bir
deyim olup esi aglarin !tene! yahut !gemi! yapma islerinde ullanilan her t$rl$ tenigi iine alan bir ilim
olunun adi oluyor. 'eyimin +$reden gelmesi esidenberi +ur-+$r insaninin !tene! yapma #e deni"e acilmala
ugrastiginin g&stergesidir. /n a"indan +ur 9enieliler (/9/@Kin@/li! liler deni"cilile ugrasan +ur-+$r
insanlaridi.
T%ROUG% &;3*H> ;3*1(: +$rede !bir yandan &$r yana!( !bir basindan ob$r basina( !dosdogru! anlamlari
arsiligi olan bu s&"c$ +$renin 0TOGRU0 (dogru) s&"$n$n yo"lastirilmasindan yapilmis oldugu
g&r$lmetedir.
TOSS: +$rede !atma!( !silme!( !alalama!( !alandirma! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0ATIS0 (atma %iilinden) deyimi ile ilgili oldugu g&r$l$yor.
TREASURE: +$rede !ha"ine!( !degerli sey!( !biritirilmis eser! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$ !tr@
eas@u@re! selinde incelendiginde +$renin 0ESER'TUR'A0 (!eserdur@o!( !eserdir@o! anlamlarinda) deyiminden
alinip yo"lastirildigi ortaya iiyor. +K/,7<K/ s&"c$g$n$n iinci bir anlami da +$re 0TUR'ESER9'A0(!+ur@
seri@o!( !+$r@eseri@o! anlaminda) degimden alinip yo"lastirdigi #e ayni "amanda d$nya m$"elerinde toplanan esi
paha biilme" eserlerin esi !+ur-+$r@/serleri! oldugu geregini dile getirmesidir. *&r$ld$g$ gibi +$re
deyimler hasin bir seilde irilip dagilditan sonra( +$re olmatan u"a yeni s&"c$ler yapilmistir.
TRUE: +$rede !gere!( !dogru!( !aru-ari!( !atisi"!( !sa%i! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin: a) 0TOGRU0 (dogru)X b) 0ARU'TI0 (ariti( sa%ti( atisi"di anlamlarinda) deyimlerinden alinip
yo"lastirilmistir.
TUCK: +$rede !tima!( !$st$n$ &rtme!( !atat etme! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0TUKA0 (+)K,;,K %iilinden !+)K,! s&"$ ile es anlamli) deyiminden alinip deistirilmistir.
TURN: +$rede !t&nd$rme!( !d&nd$rme !( !e#irme! gibi anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0TUNER0 (d&ner) deyimini yo"lastirilmis halidir.
IGILANCE> +$rede !anuni yetisi olmadigi halde anunu endi eline alan!( !#urma iin tetite duran! gibi
anlamlarin arsiligi olan bu s&"c$ !#ig@ilan@ce! selinde incelendiginde +$renin 08C'ALANCI! degiminin
yo"lastirilmis seli oldugu g&r$l$r.
IGILANTE> +$rede !& alma iin uyani olan!( !#urma iin tetite duran! gibi anlamlarin arsiligi olan bu
s&"c$ !#ig@ilan@te! selinde incelendiginde +$renin 08C'ALAN'TI0 (anunu endi eline alandi) degimi oldugu
ai bir seilde ortaya iiyor.
IAR: +$rede !sa#ash!( !harp!( !sa#ashma!( !harp etme! anlamlarinin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0UR0 (#urma %iilinin &$) degiminin bira" yo"lastirilmis selidir. Yo"lastirildigi iin de +$reden
alindigi taninma" hale getirilmistir.
IARRIOR: +$rede !sa#ashci!( !harpci!( !cen eri!( !aser! anlamlarinin arsiligi olan bu s&"c$
+$renin 0UR'+RI'O'+R0 / 0URUYOR0 deyiminin birlestirilere yo"lastirilmis halidir.
SSS
11) .u liste itabim iin ha"irladigim b$y$ bir alismamin $$ bir ismidir. .u g&sterdilerim yalni" )ngili"ce
iin geerli olmayip diger .ati dilleri #e 7emiti diller iinde #e beli de diger diller iinde geerlidir. +amamini
daha sonra iletecegim. .u alismami"da +$r dilinin ne adar esi bir dil oldugunu( endisinin esi aglarda bir
d$nya dili oldugunu #e basa dillere de ayna .)K@,+, dil (T !PK3+3! ')O) oldugunu anitlari ile g&sterdim.
<mid ediyorum i +$reyi diger dillerle arsilastirara inceleyen dilciler bu yeni arsilastirma yolunu da
denerler. .u alismadan ian basa bir sonu ta +ur-+$r d$nyasinin omsularinin +$r d$nyasina arsi ne
adar gayri samimi( sinsi #e gi"li da#randilarini &grenmis oluyoru". .u
12) .$t$n bu buluslarin isigi altinda yapilaca is( atalarimi"i saygi( gurur #e esenlile anip( onlarin biratilari
medeniyet #e $lt$r ha"inelerine terar sahip ima #e +$reyi yeniden gelistirmetir. )l islerimi"den birisi #e
birincisi dilimi"i i"insi" alip endilerine dil yapanlarin dillerinden geri alip( her $retilmis s&"c$g$n gere +$re
imligini iarip( onlari yeni +$re s&"c$ler halinde +$reye a"andirmatir. .&ylece aslinda d$nya dillerinin
ata #eya ana dili olan +$reyi yeniden "enginlestirere onu terar bir d$nya dili haline getirmetir. .u oadar "or
bir is degildir. 9aat sabir( sebat #e +$r insaninin endine g$#enini istemetedir.
16) .u alismadan ortaya ian basa bir &nemli husus ta u"a gemiste +$rlerin atalarinin endilerini endi
$lt$rlerinde nasil i%ade ettilerini &grenme olmustur. .u bi"e endimi"i gemis tarihimi"e yeniden baglamayi
[gretecetir. ,rti g$#enilir #e inanilir tara%i almamis bu d$nyada( +$r insani imsenin onayini istemeden endi
gemisini endisi ya"ma( endinin #e endi &" dilinin gelecegini yine endisi tayin etme "orundadir. ,nca o
"aman( onbinlerce yilli gemisin tarihini yaratmis( yasatmis #e y&nlendirmis olan +$rlerin atalari utsal
me"arlarinda sad olaca #e +$r d$nyasinin yeni nesilleri de atalarina layi gururlu( alni a( basi di bir nesil
olara gelecegi #e onun getirecegi sorunlari g&g$sleyecelerdir. .asalarina g$#enip onlardan %iir soruldugu
tadirde yine di"gini basalarinin eline #ermis olacagi". /y +$r d$nyasinin insaniH .asalarinin atinin terinde
degil endi atina yalni" endin binip onu maharetle s$rmesini yeniden &grenecesin. .unu bil i bagimsi"ligini(
dilini( +$r adini #e t&reni aybettigin g$n( d$nyanin en esi #e u"un &m$rl$ +ur-+$r de#leti olan /si ;asar
'e#letini yo ettileri gibi seni de yo etmeten einmeyecelerdir.

Polat Kaya( ;. 7c. /. /.
1? =isan 2002

DIPNOTLAR
1 !=eL Rorld +ranslation o% the 8oly 7criptures! by =eL Rorld .ible +ranslation Committee( 1DC:( p. 1C@1D.
!1 =oL all the earth continued to be o% one language and o% one set o% Lords. 2 )t
came about that in their Pournaying eastLard they e#entually disco#ered a #alley plain in the land o% 7hinar( and
they too up dLelling there. 6 ,nd they began to say( each one to the other> !Come onH Oet us mae brics and
bac them Lith a burning process!. 7o bric ser#ed as stone %or them( but bitumen ser#ed as mortar. : +hey noL
said> !Come onH Oet us build oursel#es a city and also a toLer Lith its top in the hea#ens( and let us mae
celebrated name %or oursel#es( %or %ear Le may be scatterred o#er all the sur%ace o% the earth. ? ,nd Ieho#ah
proceeded to go doLn to see the city and the toLer that sons o% men had built. 2 ,%ter that Ieho#ah said> OooH
+hey are one people and there is one language %or them all( and this is Lhat they start to do. Rhy( noL there is
nothing that they may ha#e in mind to do that Lill be unattainable %or them. A Come noLH Oet us go doLn and there
con%use their language that they may not listen to one another4s language. C ,ccordingly Ieho#ah scattered them
%rom there o#er all the sur%ace o% the earth( and they gradually le%t o%% building the city. D +hat is Lhy its name Las
called .a4bel( because there Ieho#ah had con%used the language o% all the earth( and Ieho#ah had scattered them
%rom there all the sur%ace o% the earth.!1
2 7ir Rallis .udge( !,n /*YP+),= 8)/K3*OYP8)C ')C+)3=,KY!( 'o#er Publication( )nc.( =eL Yor( 1D20.
Gol. ))( !O)7+ 39 /*YP+),= K)=*7!( p. D1A@D:2.
6 7ir /. ,. Rallis .udge( !/gyptian Oanguage!( Oondon and 8enley> Koutledge b Kegan Paul( =eL Yor> 'o#er
Publications )nc( 9ourteenth )mpression( 1DAA. +he %olloLing te\t is %rom the inside co#er@Pacet and also in the
introduction o% Chapter ) o% his boo entitled !/gyptian Oanguage! Lritten in 1D10 in .ritish ;useum>
!+he ancient /gyptians e\pressed their ideas in Lriting by means o% a large number o% picture signs( noLn as
hieroglyphics. +hey began to use them %or this purpose more than se#en thousand years ago( and they Lere
employed uninterruptedly until about 100 .C( that is to say( until nearly the end o% the rule o% the Ptolemies o#er
/gypt. )t is unliely that the hieroglyphic system o% Lriting Las in#ented in /gypt( and e#idence indicates that it
Las brought there by certain in#aders Lho came %rom north@east or Central ,siaX they settled doLn in the #alley o%
the =ile( someLhere betLeen ;emphis on the north and +hebes on the south( and gradually established their
ci#ili"ation and religion in their neL home. Oittle by little the Lriting spread to the north and to the south( until at
length hieroglyphics Lere employed( %or state purposes at least( %rom the coast o% the ;editerranean to the most
southern portion o% the )sland o% ;eroc( a tract o% country o#er 2(000 miles long.!
: .*. 7. Kir( !+he nature o% *ree ;yths! Penguin .oos( 1DA:( p. 22A.
? 0)O')K4da benim &y$m$n adi !7<K8,K,! idi #e bir o#ada #e daglarin etelerine di"ilmis diger &ylerin
ortasinda idi. .u sebeple olsa gere i bir ne#i diger &ylerin meydani idi. 'iger &yl$ler genellile gelip bi"im
&yde alis #erislerini yaparlardi. .u seilde digerlerine bir meydan rolu oynuyordu. ,yrica &y$n ortasinda bir su
iardi i ona !K,K,@7<! derlerdi. .&ylece denebiliri &y$n diger &ylere na"aran yerlesimi #e iinden ian
suyun da adindan olsa gere i benim &y$me !7<K8,K,4 denilmis.