Ang Sining ng (Pinagpagurang!

) Kalokohan: Ngayong Nag-Commedia

dellarte ang Teatro Baguntao

Nanggaling ang Teatro Baguntao sa dalawang seryo at bigating dula: ang May Katuwiran
ang Katuwiran ni Rolando S. Tinio, at Hamlet ng San Diego, na halaw kay William Shakespeare
parehong sa ilalim ng direksiyon ng maalamat na si G. Ron Capinding, ang ama naming lahat
sa TBT. Ang unay tumalakay sa isyu ng panlipunang di-pagkakapantay-pantay, samantalang
ang ikalaway pumatungkol sa unibersalidad ng mga suliraning metapisikal at eksistensiyal ni
Hamlet, at sa pagkakatulad niya kay Ibarra/Simoun ni Rizal.
Hanep! Ang bibigat!
Kaya naman, nang maatasan akong magdirehe ng Bungang-araw ngayong taon, naisipan
kong papahingahin nang kaunti ang utak ng mga Baguntao sa pagsasaentablado ng isang
klasikong dula ni Carlo Goldoni isang mandudulang kilala para sa kanyang mga katatawanan o
comedies. Naisip ko kasi, na bagaman komedya ang mga dula ni Goldoni, humihingi pa rin ito
ng masusing pagkasining dahil itoy 1) klasiko, at 2) itoy nasa tradisyunal na porma ng
commedia dellarte. Swak na swak, sapagkat makapagsasaya ang mga miyembro habang
kasabay na natututo at nahuhubog din sa isang kakaibang uri ng sining-pantanghalan.
Nang magsimula kami sa pag-eensayo, nagpalihan kami hinggil sa mga alituntunin ng
commedia dellarte nagsaliksik kami hinggil sa mga arketipong gaya nina Harlequin at
Pantalone at Innamorati, kung paano sila kumilos, magsalita, magloko sa entablado, sumayaw,
sumipa-sipa, umindak-indak, at kung anu-ano pa. Nakatutuwa, at nakapapagod, ang proseso
dahil napilitan ang mga aktor na magmukhang loko-loko at kengkoy sa harap ng madla. Subalit,
habang palalim kami nang palalim sa proseso, nakita namin, na bagaman ang layunin ay
magsaya sa entablado, humihingi pala ito ng pinakaestriktong disiplina bilang mga aktor. Para
makamit ang katuwaang gusto naming pagtripan, kailangan pala naming magseryoso nang
todo!!! Windang na windang kami sa una, dahil (aaminin ko!) para kaming mga baguhan, mga
pulpol at walang kaalam-alam sa aming mga ginagawa. Pero paglaon, nasanay kami sa porma ng
commedia dellarte, nag-ambag kami ng sariling diskarte sa pagganap ng mga tauhang ito,
naghalu-halo kami ng ibat ibang estilong napulot namin sa kung saan-saan, hanggat makuha
namin ang tamang timplada ng pagtatanghal. Lumabas na ang pinakaangkla o batayan ng
kawastuhan para sa dulang ito ay walang iba kundi ang kalokohan naaalala ko tuloy ang isa sa
pinakaunang natutuhan ko sa teatro: ANG AYAW MAGING PANGIT, PANGEEEET!
Sa huli, mahal kong manonood, ang masasaksihan mo ay halos dalawang oras na purong
katuwaan; kung hanap mo ay drama at angst, trahedya at seryosong sining, baka ka madismaya.
Dahil ang hatid namin ditoy kalokohan, at wala nang iba. At hindi namin ito minamaliit, hindi
namin ito nila-lang, sapagkat kung mayroon mang natutuhan ang Teatro Baguntao ngayong
Bungang-araw, iyon ay: SERYOSO (AT NAKAKAPAGOD!) PALA ANG SINING NG
KALOKOHAN! Bawat siste (o joke) ay dapat timpladong-timplado; bawat ire o padyak ng paa
ay kalkuladong-kalkulado, bawat tumba at tumbling at kembot ay kinoryograp nang pagkaingat-
ingat. Pag sabihin ninyong Ay! Nagsasaya ang mga TBT Boys! Nag-eenjoy lang sila! sanay
makita ninyo ang todo-todo naming pagbabanat ng buto napilitang sumayaw ang datiy
matitigas ang katawan; napilitang kumanta maski ang pinakasintunado sa min, napilitang
maging kengkoy ang mga aktor na datiy seryosong-seryoso sa kanilang pag-aarte. Dahil kung
tutuusin, ano pa nga bang mas mamahal ihandog sa mga manonood kundi ang sandaling
katuwaang taos-puso at pinaghirapan?

Bilang direktor, nagpapasalamat ako nang wagas na wagas kina Maam Carol sa kanyang
pagkabukas-palad at pagpapatawad; kay Sir Brian Sy para sa pasensya; kay Master Sage sa
kanyang pagkapantas at sage-like wisdom sa musika sampu ng tropa galing sa Symphonic
Ensemble na sumikmura sa kakulitan ng TBT; kay Sir JJ sa pagbigay ng nakalolokang kulay sa
buong entablado; kay Sir Claustro na tumiis sa karukhaan ng aming kompanya; kina Sir Markus
at Sir CY sa pagpapaalala sa king wag mabaliw kapag nagkakandaloko-loko na ang mundo;
kay Kuya Nelson sa pagiging astig na tao; kay Kim para sa mahirap-ibigay-na-disiplina-at-
diwang-magis; at sa mga miyembro at alumni ng TBT na naging dahilan ng aking higit-sa-isang-
buwang kabaliwan! Mabuhay kayo, at mabuhay ang Teatro Baguntao! Ang Commedia dellarte!
At ang Sining ng Pinagpagurang Kalokohan!