HALTE YAAYAN

SMONLAR
Dn Devlet Bugn Cemaat

HANEF AVCI

NDEKLER
1.blm:DEVLET
Neden yazyorum?......................................................................3
Simon......................................................................................10
Hali'te Yaayanlar.,.........................,...............,......................18
Kitabn Dilindeki Sertlik.....................................,..,..................21
Kydeki Okul Yllarm..............................................................22
Mersin ..27
Glnar le Emniyet Komiserliim............................................27
Genlik Park'ndak Garsonlar deolojik Konularda
Benden Bilgiliydi......................................................................34
Mut le Emniyet Komiserliim.................................................36
Pavyoncularn ikyetleri.........................................................................40

lede ki Hkmet Tabibi ile alma......................................45

ki rencinin Vurulmas.........................................................48
Mersin Merkezdeki Grevlerim.................................................51
Mafyann Gc........................................................................ 52
Namk Astsubayn Mafyayla Kurtarlmas.................................57
PKK'llarn Banka Soygunu...................................................... 61
Acilciler Operasyonu................................................................63
hvanclar Operasyonu ve Halit Musto......................................72
Telsiz Telefon Kullanan Fabrikatr Tutukland.........................79
Ehliyet Yolsuzluu...................................................................81
Altn Kaakl Davas............................................................83
Kaaklk Kltr Atadan Gelir..............................................90
DYARBAKIR93
Gney dou' daki Gvenlik Kuvvetleri PKK'y Bilmiyor.............93
Kk Aa...............................................................................94
PKK'nn Yakn Gelecei Neet iek...........................97
Almanya Ziyareti,.......................................................99
ki TKKOlunun Yakalanmas..................................104
Burhan Nart Olay...................................................109
Aranan Kiinin Yakalanmas...............................124
Seren Operasyonu.....................................................126
Cezaevinde Tnel Bulunmas ve Eitimin nemi 129
Diyarbakr'da lk Teknikle Tanmam...............................,139

ABD Kimi Destekliyor? PKK'y m, Trkiye'yi mi?..................155

Talabani'nin Trkiye Harekt..............................................156
STANBUL.................. ..........................................160
stanbul'da Bilgisayar Sistemini Kurmam..........................160
stanbul Operasyonlar..174
Cem Ersever Olay.186
Cihaz Almak in srail'e Gidiimiz.................209
D Glerin Etkisi213
ANKARA.215
PKK'ya Teknik Bilgiler Szd215
Susurluk Olay217
Termal Kameral Uak Alm225
Antalya'da PKK Operasyonu..231
Devletin Gvenlik-Bte likisi..235
KOM Dairesi'nde Yenilikler237
Uzan Olay..238
EA ve Kepez Elektrik..242
Berke Baraj nas..244
Yaplanlarn Ksa zeti...............................................................,248

Neter 2 Operasyonu263
Kayseri Uyuturucu Operasyonu..268
Lodur Operasyonu.272
EDRNE..277
Kapkule Tahkikat..277
Kapnn Dzem in Alnmas Gereken dari Tedbirler.............................296

Edirne Belediyesindeki Yolsuzluklar..302

Su Davas..309
Dier Grevlerimiz.316
enturk Derniral ve anakkale'de Kayp Bir ocuun
Bulunmas Olay.I316
Kaak ay Operasyonu.326
Yolsuzluk Olmadan Trkiye'de Ekonomi Olmaz329

ESKEHR..330
Terrde Bilimsel ve Akademik Aratrmann nemi.,.330
Psikolojik Harekt: Halk Birbirine Kar Kullanmak.333
Kendi Halkm Ynlendirme Faaliyetleri..335
Ergenekon..338

Devlet Nedir? Yetkileri Ne Olmal?......................................... 346

Bugn "Blge"de Kiilikli nsan Yetitiremeyiz!....................352
Gelimi ve Geri Kalm lkelerdeki Yap:
Resmi ve Sivil Doku.356
Klelie tiraz.. 357
Resmi Kurumlardaki Ast-st likisi359
Yanl, Ama Sadece Yanlla Kalsa!..................................................363
Olayn Madurlar: Bu Uygulamalara Tabi Olanlar
Asndan Bakmak.368
zgrlk ve Demokrasi: ki Sihirli Anahtar..368

Demokratik Alm....................................,369
Sorunun Ad PKK m, Blclk m, Yoksa
Gneydou Sorunu mu?................................................373
calan: Herkese Mektup Yazdk..375
PKK Konusunda Kaan Frsatlar376
Balkanlarda Benzer Durumlar.378
Yunan-Bulgar-Trk likileri........,..379
Neden AB'ye Girmeliyiz?....................................................384
Bu Sistem, Fikri Olana Kardr..........................................387
Komplo Teorileri389

2. Blm: CEMAAT
Din ve nan Dnyam.397
Din ve nan Dnyamdaki Gelimeler.397
28 ubat Dnemi Yaadklarmz.407
Tutuklanmam ve Ksa Sren Hapis Hayatm412
KOM Daire Bakanlndan Alnmam.415
Sabri Uzun'un stihbarat Daire Bakanlndan Alnmas... 421
Ahmet lhan Gler'in stanbul stihbarat
ubesinden Alnmas427
stihbarat ve KOM Neden Ele Geirilmek stenir?.................433
Emin Aslan Hakkndaki ftira435
Emin Bey'e Kurulan Komplonun Balangc............................................436

ki Emniyet Genel Mdr Yardmcs Hakkndaki

zmir Tahkikat.465
Sakarya Tahkikat474
Genel Mdr Yardmclarn Yiyen Yap Ne Yapmak stiyor?....................479

Benim Hakkmdaki almalar.480

hbar ve
ikyetlerim.486

Dantay Olay.504
Erzincan Olay.508
Erzincan Olay ile lgili Genel Bilgilerim.................................................. 509

Allmadk Savclar..521
Allmadk Polisler525
lk Yanl lemler. 527
Ergenekon rgt................................................................531
Davada Yanl Olan Birinci Konu532
Davada Yanl Olan kinci Konu538

Baz Yerler Neden Aranmaz?.............................................541

Ankara Emniyet Mdrleri Toplantsnda ileri
Bakan'ndan Talebim.542
Bugne Kadar Cemaat Tarafndan Yaplan
Operasyonlar ve almalar..544
Askeri Belgeler Nasl Deerlendirilmeli?...............................547
Trkiye'de Baz eyler Birbirine Karyor547
E

MAS YA Planlan548

Sava Oyunlar, Planlar..550

Siyasi Hayata Mdahale, Darbe Hazrlklar..551

Nasl Ynetiliyor, Kimler Ynetiyor?....................................555

Cemaatin Propaganda Aralar565
Garip Bir Kaset Olay..566
Gncel ttihat ve Terakki.569
Bu Blm Niye Yazdm?...................................................569
Cemaati Ynetenlere..573
Bugn Yaananlar Nasl Yorumlamal?..............................575
Btn Kurumlar ve Kiiler Kof mu?....................................578
Kanunsuz Dinlemeler578
Devleti Kim Ynetiyor?.......................................................579
Ne Yaplabilir?....................................................................580
Ankara Emniyet Mdrnn Tutuklanmas ..586
Dizin.............................................................. ..................589

HANEF AVCI
1956 ylnda Kahramanmara'n Pazarck ilesinin Karab ykl
kynde dnyaya gelen Hanef Avc, renim yaamna doduu
kydeki Kara bykl lkokulunda balad. Ortaokulu Gaziantep'teki
Karyaka Ortaokulunda, liseyi ise Ankara'daki Polis Kolejinde

bitirdi. Ardndan Polis Enstitsnde eitimine devam etti ve

bilahare Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi'nden 1980 ylnda
mezun oldu.
Polis Akademisinden mezun olduu 1976 ylndan 1984 ylma
kadar Mersin ili Glnar ve Mut ile Emniyet Komiserlii ve Mersin
Terrle

Mcadele

ubesinde

grev

yapt.

1984

ylnda

Gneydou'da artan terr olaylar sonras Diyarbakr stihbarat

ubesine atand. Burada 8 yla yakn grev yaptktan sonra 1992
ylnda stanbul stihbarat ube Mdrl grevine atand. 1996
ylndaki terfisi sonras stihbarat Daire Bakan Yardmcl
grevini yrtt. Susurluk olaylar sonras TBMM Aratrma
Komisyonunda Terrle Mcadele ad altnda gvenlik kuvvetleri
ierisinde eteler oluturulduunu ifade etmesi hakknda davalar
ald. Tahkikatlara urad. Basna yapt aklamalar zerine
aa alnd. Devletin gizli bilgilerini temin etmek ve aklamak
sularndan Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesince tutukland 10
gn hapis yatt. Ardndan berat etti idare mahkemesi karar ile
grevine dnd.
2003 ylna kadar geri hizmetlerde altktan sonra 2003
ylnda Emniyet Genel Mdrl Kaaklk ve Organize Sularla
Mcadele Daire Bakanlna atand. Burada yapt yolsuzluk
operasyonlar hoa gitmeyince 2005 ylnda geici olarak, 2006
ylnda ise asaleten Edirne l Emniyet Mdrlne getirildi.
Edirne Kapkule hudut kapsnda polis ve gmrkleri rvet
alrken gizli kameraya kayt ederek mahkum olmalarn salad.
18 Haziran 2009 tarihinde Resm Gazete'de yaymlanan ortak
kararname ile Eskiehir l Emniyet Mdrl'ne atand. Hlen
Birinci

Snf

Emniyet

Mdr

olarak

Eskiehir

Emniyet

Mdrl grevini srdrmekte olan Hanefi Avc, 2006 ylnda

TASAM'm Stratejik Vizyon Sahibi Brokrat dl'n kazanmtr.
Avc, Emniyette teknik-elektronik istihbaratn kurucusu olarak
bilinmektedir.

1. Blm

DEVLE
T

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Neden Yazyorum?
Neden yazyorum? Yazmak iin kimsenin bir sebebi olmamal.
Okumak

dnyada

elzem

olduu

halde,

okumayan

lkemde

yazmann sebebi aranyor, aryoruz. nsan kendine de soruyor:

Neden yazyorum? Neden yazmalym?
Herkesin, brakn kolayca, bin bir abayla dahi gelemeyecei bir
noktadaym. Saysn bilemediim kadar ok olay ierisinde yer
aldm, ok ey yaptm; ama yaptklarmn bir ksmn yktm ve
tamamnn yklmas gerektiine inanyorum. Bu kitapla bir ksmn
daha ykmaya alacam. Kendimce sa grle, baz deerlerle,
belirli bir vatan, millet, lke ahlak anlayn kapsayan inanlarla
bydm. Daha ycesine zenerek yaadm ama geen zamanda,
yaayarak grdm olaylar sonrasnda bu yce deerlerin bir
ksmn sorgulamaya baladm. Bunlardan yalnz biri veya bir ksm
bile yazmam iin yeterliydi.
Ka yandaym? Yatan kast ne? Eer kastedilen doumdan
itibaren geen zaman ise nfus kadmda yazan tarihe gre 54
yandaym; biyolojik olarak salm veya hissettiim se 35-40;
duygu dnyamda yaadm ve grdm olaylar, aldm dersler,
ektiim aclar ise o zaman kendimi 100-150 yanda hissediyorum.
Hibir polis benim kadar deiik olay yaamamtr. lkenin en
gneyinden en dousuna, oradan en batsna kadar her yerinde
grev yaptm. 12 Eyll ncesi sa-sol atmalarnn lkeyi i sava
aamasna getirdii olaylardan, 1984 sonras PKK'nn yaratt
Gneydou katliamlarna; 19901 yllarn banda yeniden hz
kazanan

(bata

suikastlara;

stanbul

siyaset

ve

olmak

terr

zere)

olaylarna

byk
kadar

illerimizdeki
tm

ideolojik

atmalarn soruturulmas safhasnda yer aldm.

Byk hayali ihracat ebekelerinden, byk banka dolandrclklarna; ihalelere fesat kartrma olaylarndan, uluslararas
uyuturucu ebekelerinin soruturulmasna kadar ok geni bir
krirninal yelpazede altm. Bu grevler esnasnda sokakta adam da
kovaladm, daire bakan olarak lke genelinde ve hatta uluslararas
alanda polis tekilatlar ve kurulularyla ibirlii iinde planlama da
9

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaptm, m operasyon icrasnda da bulundum. Sulu grdm

kiilerle fiziken ve ruhen mcadele etmekten, silahl atmaya; en
teknik cihaz ve sistemlerle onlarn karlarna kmaya kadar her
sahada ve her trl polisiye olayda yer aldm.
Sonra bir anda polislikten, devletin gvenlik gc olmaktan,
yani avclktan sistemin istemedii, yanl bulduu bir hedef, bir av
konumuna dtm.
Bunlar da gerek manada kendimi 100-150 yanda hissetmeme
neden oldu.
Yaadklarmdan dolay, sanki yksek bir tepeden kendi sahamda tm dnyay seyreder gibiyim. Kendimi, herkesin geecei
yollardan

oktan

gemi

biri

gibi

hissediyorum.

tepenin

arkasnda bulunanlar biraz sonra kardan gelecek olanlara tuzak

kurmular, eyvah yine kan dkecekler, biri bunlar uyarsa... Ben,
"Ey tuzak kuranlar demez, yapmayn, dmanlk byk hata, bu
tuzaa kendiniz deceksiniz, yapmayn, etmeyin!" demek istiyorum.
Bulunduum noktaya nasl geldim? Bu mucizeden te bir eydi.
Ne mucizeyle ne de benim alma ve gayretimle olacak ey deildi;
ne akll ne de cesur olmam yeterliydi. Belki mistike dnlnce,
akl st bir irade buraya gelmemi istedi.
Bu noktaya geliim fiziki bir mcadeleyle olsayd, derin vadilerden gemi, almas imknsz dalar am, masallardaki
ejderhalarla

kavga

etmi,

hi

kimsenin

bilmedii

tehlikelerle

boumu olmak gerekirdi. Fiziki tehlikeleri gemek, kavga etmek

zor eylerdi ama bunlar gerekletirmek mmknd; oysa insann
kendi ruh dnyasndaki kavgas, kendi iindeki tehlikeli yolculuu
ok daha zor, ok daha amansz mcadele gerektiriyordu. Daha
nemlisi sadece kavgayla ve aklla da zihinde ve kiilikte baz eyleri
amak mmkn olamyordu, tm bunlar yeterli deildi. te ve dta
milyonlarca, milyarlarca tesadfn art arda, sistemli, dzenli bir
biimde etrafmda meydana gelmesi ve tm ruhumu, benliimi
etkileyerek beni bulunduum yere itmi olmas gerekirdi.
Mademki herkesin kolayca gelemedii bu yere, mucize st bir
ekilde savrulmutum, olan ve olacak birok olayn perde arkasn
10

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ok az da olsa grebiliyordum. O zaman arkadan gelenlere

syleyecek szm olmalyd; yaadklarm, yollardaki tehlikeleri,
kendilerine kurulan tuzaklar anlatmam ve bunlardan kurtulma
yollarn, bildiklerimi sylemem gerekiyordu.
Grev uruna tm yaptklarmn doru olduu fikrini zihnimde
yktm. Bir zamanlar yok etmeye btn gayretimle altm tm
dmanlarmn, silaha ve iddete sarlmayan hallerini imdi elzem
gryorum. Onlar silaha ve iddete itenin de aslnda doru
olduunu zannettiim deerler olduunu anladm. Bu yle byk bir
eydir ki; ne daa, ne tepeye benzer. Ruh dnyasnda bu kadar
byk bir deiime dayanmak mmkn mdr? Karanlktan
aydnla, souktan scaa, inanszlktan inanmaya gidi gibi;
birbirinin zddna dnerek ncekinin tam tersine yol almak o kadar
zor ki... Szlerle tarif etmek, yaamadan anlamak mmkn deil.
Hayatm boyunca, yapmam gereken iin gerei ne ise onu
yapmaya altm. Ne para, ne makam, ne de baka bir menfaat,
hibir zaman eylemlerime etken olmad. Yaptm iin yaplmasnn
gereklilii nem tayordu. Btn enerjimle, gayretimle, aklmla,
yaptm ie kilitleniyordum. Ne zel hayatm, ne elencem ve
merakm,

ne

istirahatim

vard.

Sabah

uyannca

ie

balar,

yorulunca uyur, uyannca tekrar hedefime ynelirdim. Bir dervi

edas, bir ideal tutkusu, bir i sevdasyd benimki. Her i tehlike, her
i riskti ayn zamanda.
Dnyada herkesin hayran olduu, hakknda iirler yazlan,
aklarnn her tepesi iin ayr eser verdii stanbul'da drt koca yl
alm; her trl lks yaam salayacak imkn ve konuHali'te Yaayan Simonlar _._...........................................___.............
ma sahip olmama ramen bir defa bile ne stiklal Caddesi'nde ne
Badat Caddesi'nde gezmedim. Bir defa bir gazinoya gitmedim,
resmi mecburi yemeklerin haricinde bir defa bile lks deil, sradan
bir

restorana

gidip

yemek

yemedim,

bir

arkadam

yemee

gtrmedim. varken, lke tehlikedeyken, yemee gidilir mi?

Hayatm boyunca hi 20 gn izin kullanmadm, hi kampa veya tatil
anlay ile bir yere gitmedim. Gitmeyi de uygun grmez, gidenlere
11

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ise grevden kayorlar diye kzardm. Bu konudaki en byk

lksm restoranlardan paket servis olarak acl, baharatl yemekler
getirtip,

bu

yemekleri

ubenin

makam

odasnda

alma

arkadalarmla birlikte yemekti. Arkadalarm beni, yanma gelene

yemek smarlarken olsa olsa: "Tostun neli olsun?" diye soran; ube
aycsnn yapt tosttan baka bir eye zaman ayramayan biri
olarak tanmlyorlard. Byle bir anlay, alma ve inan nasl
olabilirdi? Ama en mtevaz haliyle benim gereim buydu. imde
kaynayan i ve alma istei ise bundan te bir eydi.
Bu kadar alma ve gayret sonucunda elde ettiim tecrbeyle
olaanst eserler ortaya kmt. Daha iyisini, daha stnn,
daha sihirlisini yapmak gerekiyordu; bir ncekinden elde edilen
bilgiler daha stnn yaplmasn salyordu ama ben gerek
manada yaptklarmz asla yeterli grmyordum. Kardmz
frsatlara,

bo

geen

zamana

ve

karmzdaki

glerin

gerekletirdii en kk bir olaya bile nasl geit verdiimize

hayflanarak

yaptklarmz

yetersiz

buluyordum.

Daha

ok

almalydk, daha ok gayret etmeliydik...

Herkesin beendii, hayran olduu teknik ve elektronik aralar
ortaya

kyordu.

Daha

iyisi,

daha

stn

derken

sonunda

yaptmzn ne demek olduunu, deerini, ancak kendimiz anlayacak hale gelmitik. Sihirli teknolojiler, sihirli zmler o kadar
olaanstyd ki anlatmak ve anlamak iin kendimizden baka
kimseyi bulamaz olmutuk. Bu hal aslnda korkun bir teknoloji
tapcl haline gelmiti. Sulular bulup ortaya karan, yeni
tasarladmz sistemler ok deerliydi, uruna her ey yaplmalyd.
Aslnda bunlar bu lke iin gecikmi aralard ve bunlara ynelik
almalar snrlayc hibir l kabul etmiyorduk.
Sonunda, aslnda sonunda deil daha banda, abalarm meyve
vermiti,

isteim

olmu,

mucize

gereklemiti.

Anlattklarm

anlayacak, ana planm kurduum kafamdaki sistemin ileyiinde

bana gerekli teknolojiyi salayacak insanla karlamtm. Sistem
kurulmu, az sayda personel ve tehizatla tm illegal yaplarla
mcadele edilir hale gelinmiti. nanlmazlar yaplabiliyordu artk,
12

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

her ey ilim, akl ve teknolojiyle oluyordu. O gne kadar yaplanlara

bakldnda, mucize tesi eylerin gerekletii grlebiliyordu
llegal rgtler, casusluk ebekelerine ta kartacak gizli
yntemler ve yollar kullanyorlard. Ama ne yaparlarsa yapsnlar
olmuyordu. Onlar, ad san hi bilinmeyen en gizli elemanlarn
gnderiyor,

biz

onlar

ksa

srede

tespit

edip

etkisiz

hale

getiriyorduk. Yurtdnda ileri yneten Dev - Sol lideri Dursun

Karat a, ald her tedbire ramen gnderdii en gizli adamlar rm
hibir eylem yapamadan en ksa srede yakalandn grdnde,
;i

Alnnza Dev-Sol yazsak, polis sizi bu srede bulamaz, sz nasl

yakalanyorsunuz?" diyordu. Gerek de byleydi. Eer alnlarna

krmz yazyla Dev Sol militan, terrist yazsalar o kadar kolay
bulamazdk onlar. Ama en gizli rgt mensubu ne kadar yeraltnda
kalsa da ksa srede yakalanyordu, artk meydan herkesin
kullanabilecei kadar bo deildi.
Tm illegal yaplarla yllarca mcadele ettik. Daha eylemelerine
balamadan, en gizli sakl hcrelerinde onlar tek tek yakaladk. Asl
nemli olan, eylemcileri sadece teknik sistem ve ak stnlyle
yenmek deildi. in kkenine inmek gerekti. nsanlar neden bu yola
girer, hayatlarn, varlklarn, geleceklerini neden tehlikeye atard?
Ne yapmak istiyorlard, bunlar deli miydi, bu kadar nemli olan
sebepleri neydi diye sorgulamaya baladm.
Yllar yllar kovalad, olaylar olaylar... Bir sre sonra, toplumsal
yaam iin yllarca dman grdm grup, dnce ve rgtlerin
aslnda salkl bir demokrasinin olmazsa olmaz olduklarn;
modern bir toplum iin asl tehlikenin, bunlarn aksine her
muhalefeti yok etmeye odaklanm olan benim savunduum deerler
olduunu anladm. Bunun acsn derinden yaadm. Bu adan
eskiden savunduum tm dnceleri dman grmek tarif edilmez
bir duyguydu.
Gemi yllardaki anlayma gre, btn radikal muhalefeti yok
etmeli

ve

bunu

yapacak

sistemi

kurmalydm.

Meslee

yeni

baladm Mersin'de grev yaptm yllarda, benim iin sistemin ve

rejimin muhalifi olan; devleti, orduyu ve polisi eletiren herkes kt
13

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

niyetli, hain ve ajand. Tm solcular Rus ajan ve vatan haini idi,

onlara en ar ceza verilmeliydi. Ama duygu dnyamdaki byk
deiimlerin olduu, anlatlamaz eylerin ruhuma arpt o ileli
gnlerim ve biraz da karmda olan insanlarla temasm sonucunda,
onlarn

inanlar

uruna

katlandklar

kiisel

fedakrlklarn

grerek demokratik muhalefeti ho grmeyi renmitim. Bununla

birlikte radikal olan, hele eline silah alan ve iddet kullanan herkes,
her rgt mutlaka durdurulmal, yok edilmeliydi.
Sonunda tapacak kadar balandm, yaratlmas uruna bu
kadar gayret gsterdiim, her eyimi verdiim deerlerin yklmas
iin gayret gsterdim, yklmasn istedim. Bu kadar byk bir
deiim, bu kadar byk bir dnm mmkn myd? Yaamn
gayesi vatan, millet, bayrak, lke, Allah, din, ahlak, kanunlar deil
miydi? Bunlar o kadar nemliydi ki urunda binlerce insan lmt,
gerekirse daha binlercesi lmeliydi. Asla bu kutsal deerler ihlal
edilmemeli, hi kimse bu deerleri kirletmemeli, bunlara kar
gelenler

bertaraf

edilmeliydi.

Bugn

hl

bu

dnceleri

savunanlardan o zaman bir tek farkla ayrlyordum; ben her eyin

meru,

aleni

ve

herkesin

huzurunda

olmas

gerektiini

dnyordum; Susurlukularn yapt gibi gizli, kaak deil. Sa

dnce lkenin iyilii, gzellii ve tm yce deerler iin vard; sol
dnce ise komnizm, inanszlk, SSCB demekti; mutlaka yok
edilmeliydi. Devleti eletirene mani olunmal, durdurulmalyd.
Ecevit nasl sol, ortann solu diyerek, binlerce ehit verilerek
kurulan bu devleti eletirebilirdi? Nasl Sovyetlerin rengine benzer
sol, sosyalist anlay savunabilirdi, buna niye msaade ediliyordu?
Yllar, yllar sonra u sonuca vardm; nsanlarn eylemlerini
kafalarndaki fikirleri; fikirlerini ise inan ve dnce sistemleri,
dolaysyla dogmatik olarak kutsal kabul ettikleri ve hayatlarnn
anlam

olan

ve

urunda

lm

gz

aldklar

yce

deerler

belirliyorsa; bu lkede bunca olumsuzluk varsa ve yllardan beri

devam ediyorsa, her ey kt ve yanl ise, bunun sebebi ufak tefek
eyler

ve

kiilerin

hatas

olamazd.

Hata,

tm

eylemlerimizi

ynlendiren, anlamlandran fikir ve dnce sistemimizin kayna

14

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olan dogmatik inanlarmz ve kutsallarmzdayd. Yani bizim

ycelttiimiz, uruna her eyi feda ettiimiz, canmzdan ok
sevdiimiz, varlmzn sebebi, kendimiz olmamz salayan, bizi
bakasndan farkl klan, bize ruh veren, baka rk ve millet
olmamz salayan deerlerde sorun vard. Yoksa bunca hata, bunca
anormallik niye olsundu ki?
te bu en byk deerleri eletirmek, bunca yl inandmz, bizi
biz yapan eylere yanl demek hi kolay deildi. Ruhsuz insan
olmak, motorsuz ara olmak gibi bir eydi. Trk milliyetiliinin,
Trk gelenek ve ahlak anlaynn, kanunlarmzn, hatta dinin, bu
lkedeki uygulan biimi yanlt; en azndan zamana ve artlara
uygun deildi. Yoksa lkemiz bu halde olur muydu, dnya ile
yarta bu kadar geri kalr myd? Terr 40 yldr devam eder miydi?
Bu kadar yolsuzluun lkede kabul grmesi, kimsenin bunlardan
rahatsz olmamas, hatta yaplanlar olaan bulmas mmkn
myd?
Bata fark edemesem de yaadm her olaydan bir emare alarak
32 yln sonunda; ok samimi olarak inandm, hibir karlk
baklemeksizin
grdm

uruna

deerlerin,

sorunlarmzn

gece

gndz

ihtiyaca

kayna

cevap

olduunu

altm,

varlk

vermediini,
anladm.

sebebi

hatta
Bu

tm

gerei

kabullenememenin, kendime bile itiraf edememenin, ldrc

tesirini yaadm.
Yanl ayklayp doruyu bulmak istiyorum. Hibir nyarg
tamadan, neyin yanl neyin doru olduunu sylemeden; yanlla
doruyu bulmann yntemini, bunu anlamann eklim sunmak
istiyorum. Bir l, bir terazi olacak; yanlla doruyu anlamaya
yarayacak mikyaslar, deerler, fikri teraziler yaratmak istiyorum.
32 yllk meslek hayatmn her olay, her konusu bir kitaba, bir
filme konu olacakken, tm yaadklarm ve hayatm bir kitaba
sdrmam mmkn deil. Bu nedenle iddialarmn ispat, vardm
neticelerin anlalmas ve dz fikirlerin hazmedilebilir kaplarda
sunulmas iin sadece beni etkileyen, fikir dnyam deitiren,

15

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yukardaki ereve ile snrl konularda yaadklarm ksaca anlatp

vardm neticeleri zetleyeceim.

Simon
nanlar ve idealleri uruna alan, bu uurda fedakrlk
gsteren, her eylerini brakp illegal rgt mensubu olan insanlara
eskiden beri ar sayg duyardm. Bu insanlara kar mcadele
veriyor, ama ayn zamanda onlarn ok idealist olduklarn, bir inan
uruna almalarnn, fedakrlklarnn ok deerli olduunu ve bu
ilere byk oranda kendi zgr iradeleri ile girdiklerini dnerek
onlara sayg duyuyordum. Baka insanlara zarar vermeden, doru
bir ama, fikir ve ideal uruna bu kadar fedakrlk yapabilme, byle
bir anlay benimseyen siyasi veya sosyal yapnn ierisinde
bulunma, byle insanlarla dost ve arkada olma zlemimi hep
tadm. llegal rgt mensuplar kadar deil ama onlarn onda,
hatta yzde biri kadar idealist arkadalar bulduumu zannettiim
her kadrodan ayrldktan sonra, arkadalarmn makam ve mevki
gibi basit karlar uruna birbirlerini krdklarn, kutuplatklarm
grnce zldm, galiba normal artlarda byle bir ortam yakalamak mmkn olmuyor.
Benim zendiim illegal rgt mensuplarnn eylem ve faaliyetleri deil, dnyann maddi nimetlerini bir kenara iterek bir fikirideal uruna yaptklar fedakrlklard. Hatta zenerek, onlarn
yerinde olmay bile dnmmdr. Hayatn asl manasnn, varlk
sebebimizin,

manevi

varlmz

olan

fikir

ve

dncelerimiz

dorultusunda almak, bu uurda mcadele etmek olduunu,

insanlarn inanlar uruna lrken bile maddi zenginlik iin
yaayanlardan daha mutlu olduklarn dnmmdr.
Ne de olsa evremde grdm devlet memurlar be kuru
rvet

almak

iin

haksz

ve

hukuksuz

davranlara

giriip

vicdanlarn satarken; her eyi para iin yapan ama kendilerini

vatansever olarak tantan mafya mensubu organize suc ebekeleri
birka kuru iin namuslarn ayaklar altna alarak cana kyp
insanlara eziyet ederken; lkenin ve benim dmanm olduklarn
16

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnerek kar olduum illegal rgt mensuplar kendi idealleri

uruna

her

fedakrl

yapyordu.

Banka

soyuyor

ama

be

kuruunu almak akllarna gelmiyordu. Bizimkiler aleyhte yalan

yanl hikyeler uydurarak birbirini ispiyonlarken, onlar yakalanyor
ama

arkadalarn

ele

vermemek

iin

her

tr

zorlua

katlanyorlard. Bu ve benzeri karlatrmalar, inan ve ideallerini

hibir

zaman kabul etmemekle beraber, iimde illegal rgt

mensuplarna kar hayranlk uyandryordu.

Ancak yaadm bir olay, o alemin, o dnyann da grnd
kadar idealist olmadn, bu insanlarn zgr iradeleriyle her trl
yanla deil yalnzca onlara hedef gsterilen belli ktlk ve
yanllklara kar olduklarn anlamam salad. Bu insanlarn
kendi inan ve idealleri yannda kendilerine srekli empoze edilen
propagandalar doru zannederek, bu uurda mcadele ettiklerini,
asl gereklerin farknda olmadklarn grdm. Dolaysyla bu tip
insanlar idealize etmemin yanlln grmem, belki de onlara olan
saygmn azalmasna sebep oldu,
Diyarbakr'da grev yaptm dnemde (1984-1992) PKK'nm
ehir hcreleri, ehir faaliyetleri yeni yeni artmaya balamt. PKK
merkezi, krsal alana destek klmas amacyla, devletin krsaldaki
askeri basknn hafifletilmesi iin, ehir eylemlerinin balatlmas
talimatn vermiti.
Bylece PKK'nm ehirdeki faaliyetlerini izlemeye ve krsal sahada faaliyet gsteren militanlar tespit edip yakalamaya ynelik
almalarmz balad. Ksa srede Halide kod adl eski bir kadn
militann Diyarbakr blgesini rgtlemek ve buralar organize etmek
zere grevlendirildiini tespit etmitik. Bir mddet sonra, gemi
dnemde faaliyet gstermi ve PKK mensuplarm iyi tanyan insanlar
sayesinde, Halide'nin gerek kimliinin tm aile yeleri PKK taraftar
olan, 1.975 ylndan beri PKK saflarnda faaliyet gsteren, 1980
dnemi ncesi militanlarndan Gler elik olduunu tespit ettik.
Elazl olan elik ailesinin hemen hemen tm fertleri gemi
yllardan beri rgt iinde faaliyet gstermi, rgte nemli destekler
vermiti. Ailenin 3-4 ferdi, 12 Eyll dnemi ncesinden beri rgtn
17

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

ileri

kadrolarnda

yer

almt.

te

Gler

de

Blm:

Devlet

rgtn

eski

kadrosundand ve uzun sre cezaevinde yatm, cezaevinden

ktktan sonra rgt kampna, Beka'ya gitmi, burada uzun sre
kaldktan

sonra

gruplar

tekrar

rgtlemek

zere

Trkiye'ye

gnderilmiti. Biz Glerin faaliyetlerini takip ediyor, onun iliki ve

irtibatlarn

biliyor,

ancak

olayn

olgunlamas,

rgtn

tm

hcrelerinin ortaya kmas iin bekliyorduk. Bu arada nemli bir

gelime oldu. Umulmadk bir ekilde krsal alanda bir kuryenin
varln tespit ettik. Kuryenin mektuplarn ele geirdiimizde, bahar
atlm

dolaysyla

Lbnan-Bekarlaki

kamplarda

bulunan

PKK

militanlarnn blgelerine gnderilmek zere snrdan getiklerini, bu

arada

Diyarbakr-Elaz

civarnda

faaliyet

gstermek

zere

gnderilen bir grup militann Mardin blgesinde atmaya girmesi

zerine grubun ikiye blndn, yurtdndan gelmi olan lider
kadrodaki bir grup militann Mardin'de skp Diyarbakr-Gen blgesine geemediklerini rendik. Blgeye geebilmek iin kuryelerle
haber gndererek kendilerini alabilecek bir klavuz-kurye sisteminin
kurulmasn istiyorlard.
Bu gruplarla bulumak zere Diyarbakr merkeze gelen kuryeyi
yakaladk.

zerindeki

gizli

nottan,

Mardin

krsalnda

kendi

gruplarndan kopan ve yolu bulamadklar iin daa gelemeyen iki

militann Diyarbakr ehir merkezinde olduunu anladk ve kuryenin
yerine geirdiimiz eski bir itirafy bulumaya gnderdik. Gelen
kiilerin durumundan nemli kiiler olduunun anlalmasyla da
yakalamay gerekletirdik. Mardin krsaldan kopmu iki nemli
militan Diyarbakr merkezde yakaladk.
lgin bir durum ortaya kmt. Daha nce yakaladmz baka
militanlarn

ifadelerinden

ve

onlardan

ele

geirdiimiz

dokmanlardan anlald zere, yakaladmz militanlardan biri

Beka kampnda kamp komutanlnn yan sra, kampta su ileyen
kiilerin yargland, kendi deyimleriyle "devrim mahkemelerinin"
bakanln da yapan, Simon kod adl biriydi. Sirnon'un gerek ad
Ylmaz elik'ti. Yani Diyarbakr ehir rgtnn lideri olan Gler
elik'in erkek kardei. Avrupa'da uzun sre kalm, orada faaliyet
18

Devlet

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

gstermi,

Afrika'ya

bir

ara

rgt

tarafndan

Gney

bile

gnderilmiti. Avrupa'dan Beka kampna gelmi, kampta uzun sre

bulunmu, bu dnem ierisinde de devrim mahkemesi bakanl
yapmt.
Aslnda PKK kamplarndaki militanlarn kamp hayat, yaam
tarzlar, yetitirilme biimi, orada nelerin su olduu gibi konular
bal bana bir kitaba, belki de birden fazla kitaba konu olacak
nitelikte ve orijinalliktedir. Eer bir gn biri, hele de orada yaayan
biri kp o gnk kamp hayatn, o ortam, kurallar, orada su ve
cezann ne olduunu, sistemin nasl altn yazarsa, ben veya
benim gibi oradaki hayat biraz bilen birka kii dnda kimsenin
okuduklarna

inanacan

zannetmiyorum.

Bu

kamplar

tarif

edilemez, orann bu dnyada olduuna ve orada yaananlarn

gerekten yaanm olduuna inanmak mmkn deil.
Zaten PKK gerei buradadr, bizim grdmz
savaan, pusu kurup katliam yapan, inanlmaz olaylarn
faili militanlar bu gerein bize yansyan neticeleridir.
Asl gerek, asl anlalmas gereken ise o kamptaki
insan, hava, yaam, eitim, deerler sistemi, yani o
kampn kendisidir. Oras insan ruhunun ve kiiliinin
deitirilmesi konusunda Dr. Mora 'nun Adas adl
kitapta anlatlanlarn on kat orannda, netice elde etmi
gerek bir psikoloji laboratuvardr. Oras dehet bir
yerdir, oray anlamak yle kolay deildir.
PKK kamplarnda bulunan militanlar inanlmaz bir
ynlendirmeye tbi tutuluyor ve inanlmaz bir inan
keskinlii iinde yetitiriliyorlard. Orada rgtn istei
dndaki en ufak bir faaliyet ciddi su olarak yarglanp
deerlendiriliyordu. Kampta bulunan bir militan, eer,
"Ben bir yl nce stanbul'da yle gezmitim, kz
arkadamla beraber deniz kenarnda dolamtm...."
eklinde konuursa, en haffyle bu kiinin cezas idamd.
Militanlarn kafasn, kartrarak onlar devrimcilikten ve
savatan soutmak gibi bir sula yarglanyorlard. Bu
19

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sz syleyen, dnyann en adi yarat gibi oradaki

topluluk tarafndan dlanr, horlanr ve tecrit edilirdi.
Hatta bu tr sular iin o zamanlar PKK liderinin
tanmlad bir ad vard: objektif ajanlk; burada Trkiye
Cumhuriyeti devletine ajanlk yaparak bilgi vermemekle
birlikte kiinin rgte verdii zarar ayn dzeydedir.
Dolaysyla bu kiiler ajan olmasalar da gerek bir ajan
rol oynadndan, onlarn yaptna objektif ajanlk
deniyordu.
Yzlerce insann bu sulardan kuruna
dizildii, bir realitedir. Eer bir gn PKK'nn
Bekaa Vadisi' sun Korkmaz Akademisi ismini
verdii gerilla kam] kazlrsa, rgt tarafndan
kuruna dizilmi yzlerce daha fazla sayda
PKK militannn kemikleri kanlad

xis

ehir

Almanlarn, 1984-1986 yllarnda Almanya'da PKK ya ynelik

yapt operasyonda rgtle ilgili ok nemli belgelerin yannda

Bekaada yarglanan ve sulu bulunan militanlarn zlgt eliindeki
sevin gsterilerinin, halaylarla gerekletirilen ve seyredenlerin
kann donduran infaz grntlerinin bulunduunu biliyorum.
te orada bu tr sular ileyen, PKK izgisine uymayan insanlar
platform denen ve kamptaki tm militanlarn bulunduu topluluk
nne

karlyor,

orada

bir

mahkeme

kuruluyor,

mahkeme

yarglamaya balad zaman, kampta bulunan herkesten bu kii

hakknda sulamalar isteniyordu. Herkes ayaa kalkarak bu kiinin
sularn sayyor, onun hakknda iddialarda bulunuyordu. Tabii bu
yle bir yart ki eer bir kii platforma karlp yarglanmaya
balanmsa, bu kiiye ne kadar byk sular isnat edebilirse o
kadar iyi olaca dnlerek herkes yarglanan kiinin sularn
20

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saymakta birbiriyle yana giriyordu, te bu mahkemenin bir dnem

bakanln yapan kii, Sirnor kod adyla bilinen ve bizim kimliini
zdmz Ylmaz elik'ti. Bu kii, orada bulunduu dnemde,
birok kiinin yarglanmas srasnda mahkeme bakanl yapm,
birok kii idam edilmi veya verilen idam kararlar bilahare rgt
tarafndan yumuatlarak uygulanmt.
Bu yarglamalar, o tarihlerde fiilen kampta bulunmu, daha
sonra gelip teslim olan insanlardan ok dinlemitim. Ayrca
yakalanan kiilerin zerinden kan dokmanlardan bu mahkemeler
hakknda epeyce bilgi sahibi olmutuk.
Ylmaz elik'in kampta komutanlk yapt dnemde, kz kardei
Gler elik de kampta bulunmu ve bir dnem mahkeme tarafndan
yarglanmt. Gler'e isnat edilen su ise "baygn baygn bakmak
suretiyle erkek kadrolarn kafasn kartrmak, devrimcilikten
soutmakt." Bundan dolay Gler elik idama mahkum olmutu,
ama sonra calan tarafndan galiba partinin kurulu yldnm
nedeniyle affedilip tekrar grevlere gnderilmiti.
te biz bu olaydan ayrntlaryla haberdardk. Takip ettiimiz
ehir faaliyetlerinde Gler elik'in ekibi her gn biraz daha
geniliyordu, daha fazla bymeden bu operasyonu balatmaya
karar verdik.
Planmz yaptk Gler elik ve onunla irtibatl olan kiileri
gzaltna aldk. Tahkikat yaparken bu iki kardei de zaman zaman
bir araya getirdik ve orada, kafama taklan nemli bir eyi Ylmaz a
sormak istedim
Ylmaz elik ilk atmada rgtten kopmutu ama aslnda
(bana gre inanc gerei) rgt ideolojisi gerei tekrar rgte katlmak ve savamak istiyordu, inanlyd. Ona dedim ki: "Yakalan
maydn tekrar krsala kp savaa katlacaktn. Eminim ki dada
lebileceim tahmin ediyorsun. Kendi inanlarn dorultusunda bu
blgedeki insanlarn haklarn, zgrlklerini kendince savunmak ve
onlara ynelik haksz olarak nitelediin uygulamalara kar durmak
adna buraya geliyorsun. Burada samimi olarak savaacaksn, bu
konuda samimiyetinden asla phem de yok. doru bildiin iin
21

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yapyorsun. Kampta bulunduunuz dnemde kamp komutan olarak

sen olay en iyi bilen insansn. Gler elik senin kardein. Karde
olmay da bir kenara brakrsan, iyi bir yoldalk ilikisi ierisinde,
hem rgt mensubu olarak hem de kardei olarak devrimciliini ok
eskiden beri biliyorsun. Gler gerekten kampta isnat edilen suu
ilemi miydi?"
"Kesinlikle Gler elik yle bir su ilememiti, asla byle bir
tavr yoktu. Ben bunu kardeim olduu iin deil yoldalna
inandm

iin

sylyorum."

dedi.

nsanlar

kabullenmek

te

zorlanabilirler ama illegal rgtlerde akrabalk, arkadalk, dostluk,

hatta annc-babalk gibi insanlar arasndaki yaknlk balan feodal
iliki

olarak

tanmlanr.

Bu

tr

ilikilere

deer

vermek,

iyi

karlanmaz ve aalanr. Bunun yerine rgtlerde ayn inanca

sahip olmak, yoldalk ve devrimcilik yeni bir ya -kmlk ba olarak
kabul edilir. Zaten rgtler insanlann deer yarglarn bu kadar
deitirerek insanlarda yeni bir kiilik ve yeni bir deerler sistemi
yarattklar iin onlara istedikleri ekilde hkmedebilir, aksi takdirde
kiiler bu deerleri benimseyip kiilik dnmne uramadan
eylemleri gerekletiremez.
"Peki o zaman sen kardein, daha ilerisinde heval/yolda olarak
bildiin

Gler

elik'in

bir

rgt

mensubu

olarak

bu

suu

ilemediine inandn halde neden mahkeme bakam olarak orada

ak bir tavr koyup kardeini veya hevalini savunmadn. dama
mahkum edildii halde buna kar koymadn. Halbuki tanmadn
insanlarn hakkn korumak iin atmay, lmeyi ve ldrmeyi gze
alyorsun,

burada

gvenlik

kuvvetleriyle,

askerle,

polisle

hi

tereddtsz atyorsun. Ama baka bir noktada hakl bildiin bir

kiinin hakkn korumak, bir hakszla kar durmak iin en ufak
bir tavr gsteremiyorsun. Eer insanlar hak. hukuk, adalet ve
eitlik gibi deerler uruna, doru bildikleri inanlar ve idealleri
uruna fedakarlk yapyor, atyor ve lyor ise senin de orada
haklnn yannda tavrn gstermen gerekirdi. Demek ki senin hakk
hukuku savunma noktasndaki tavrn her zaman ayn deil; sana
rgtn empoze ettii konulardaki hakszlklara kar savayorsun,
22

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ama baka bir noktada, baka bir hakszla kar duramyorsun,''

dediimde verdii cevap beni tatmin etmemiti.
te o zamana kadar devrimcilerin inan ve idealleri uruna
savaan insanlar olduu ynnde kafamda kurduum imaj ve
onlara duyduum sayg ykld. Demek ki onlarn gerek bir dorusu
yoktu; gerek idealler ve inanlar uruna savamyorlard. Onlara
empoze edilmi, belki de binlerce kez tekrar edilerek beyinlerine
ilenmi rgt gerekleri uruna savayorlard; bu gerekler uruna
fedakarlk yapp, lm gze alyorlar bunun dndaki hakszlklara
ses karmyorlard.
Sac-solcu, laik-anti laik, demokrat-darbeci. A veya B partisi
gibi kamplara ayrldmzda hep kendi tarafmz hakl, kar taraf
yanlt; kar durma cesaretimiz, yalnzca grubumuzun kar
olduu kii ve fikirlere ynelikti.
Sonra kendimize baktm, biz de yle deil miydik? Kendi tekilat
mensuplarmzn sularn gizlemeye alyorduk ama vatandan
iledii sulara en ufak hogrde bulunmuyorduk. Vatandaa kt
muamele eden, darp ve ikence eden, grevini ktye kullanan,
rvet yiyen meslektalarmz yakalayp sularn ortaya karmak
konusunda ne kadar gayretliydik?
Susurluk da bu anlayn daha byk apta bir tezahr deil
miydi? l, su ileyen herkesin yarglanmas ve ihlal ettii kural
iin yasalar erevesinde gerekli ceza ile cezalan-drlmasryd. Oysa
adam ldrenler, yaralayanlar eer sradan insanlarsa veya bir
rgt, mensubu ise bu kural iletiliyordu, bunun dnda devlet
grevlileri

baz

kiileri

karr,

infaz

ederse

bu

kiiler

yakalanmyordu.
Bu durumu birok olayda grmek mmknd.; bizler de her
suu deil, yalnzca bize retilen ve empoze edilen hususlar su
gryor, bizim tarafmzda olan kiilerin kusurlarn su olarak
nitelendirmiyorduk.
Bu duruma, bu tip davranlara "Simonlamak" adn ver-cin.
te bu durumu dndkten sonra kendime sz verdim;
ben Simon gibi olmayacaktm, ben Simonlamayacaktm. Yan...........
23

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

h kim yaparsa yapsn kar kacaktm; su ileyenler kendi

tarafmdan insanlar, kendi arkadalarm bile olsa veya ne kadar
gl olursa olsun, bedeli ne olursa olsun kar duracaktm...
Aslnda Simonlar her yerde, her rgtte var; insana deer vermeyen, zgrl, nemsemeyen, itaat kltrnn hkim olduu,
grup menfaati iin itaatin istendii her yerde Simonlar var.

Hali'te Yaayanlar
stanbul'da grev yaptm 1992-1996 yllar arasnda grev
yerim Gayrettepe'deydi, evimiz ise Ataky'de. Her gn akam ge
saatte zellikle saat 23.00 sularnda Gayrettepe'den kp evimize
giderken Hali'ten geiyorduk. Hali o zamanlar inanlmaz kt
kokuyordu, tam olarak lam kokusu duyuluyordu ve ben bu
kokuya dayanamyordum. Arabann btn camlarn kapatyordum.
Koku gelmesin diye burnumu parmaklarmla kapatmama ramen
Hali'ten gelen hafif bir koku bile midemi bulandrmaya yetiyordu.
Hali'ten gemek benim iin bir lmd, daha yaklamadan Ok
Meydanmda
geinceye

burnumu

kadar.

Fakat

kapatmam
Halic'in

gerekiyordu,
etrafnda

ta

yaayan

ki

tneli

insanlara

bakyordum; onlar parklarda geziyor, yemek yiyor, hatta bir ksm

piknik yapyordu, bu kt kokudan sanki hi rahatsz deillerdi. Bu
durum bana ok tuhaf gelmiti. Demek ki, kt bir ortamda
bulunan insanlar bir mddet sonra oraya uyum salayp alyorlar
ve bu ortamn irkinliini gremyorlard. Ne kadar kt ve salksz
bir ortamda bulunulursa bulunulsun bir sre sonra kiinin bnyesi
bu duruma uyum salayarak ktln farkna yaramyordu.
Bir an iin dndm. nsann iinde bulunduu koullara
gsterdii uyum, pis kokan bir ortama bile uzun sre kalnca
almas, bunu kabullenmesi sadece fiziki ortamla m ilgiliydi? Yoksa
dnceler, sosyal davranlar, etik kurallar gibi toplumsal hayat
etkileyen unsurlar iin de geerli miydi? Ayn ekilde ortama uyum
salama anlaym toplumsal hayatn btn alanlarna yanstarak,
iinde

yaadmz

ok

kt

ortam,

bile

normalletirmitik,

dolaysyla hibir rahatszlk duymadan yayorduk.

24

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

nsanlar uzun sre kaldklar ortamda yanllklara, hatalara ve

btn anormalliklere alyor, uyum salyor. Trkiye iin de ayn
ey sz konusu. Hrriyetlerin kstland, basknn hkim olduu,
yanl ve manta uygun olmayan bir Trk idari sistemi, Trk
toplum yaps ve zellikle kirli, yozlam bir kamu sistemi ierisinde
uzun sre kalan ve bu atmosferi teneffs eden insanlar, bizler
hepimiz, bu ortamn ktln, pisliini artk alglayamyoruz. Bu
durum bizi rahatsz etmiyor. Hali'teki pis kokuya ramen piknik
havas iinde yiyip iip oymayanlar gibi, biz de bu pis ortama en
ufak tepki koyamyoruz; halbuki dardan bakldnda bu durum
dayanlacak ve kabul edilecek gibi deil.
Herkes biliyor ki bu lkedeki ihaleler byk oranda hileli. Bu
lkede tapu, trafik, gmrk gibi birok kurum rvet batanda.
Yolsuzluk ve usulszlk usul, esas haline gelmi; adam kayrma,
torpil, her trl hile yaygnlam. Toplumun ounluu bu lkede
ilerin doru ve drst yrt lmediine inanyor, ama en byk
usulszlklere toplum tepki gstermiyor. Hile, fesat ve rvete en
ok kartna inanlan kii en fazla oyu alabiliyor; en rveti kii
en itibarl kii olarak kabul gryor. Bu rnekleri alabildiince
oaltmak mmkn. Demek ki ounluk pis ve kirli, her trl
yanlln bol olduu bu ortama uyum salam, bu durumu
kanksam

ve

normalletirmi.

Bu

durumu

grebilmek

ve

alglayabilmek iin ancak bu sistemin dna kmak gerekiyor.

Baka bir lkede bir mddet kalp oradaki artlar grdkten sonra
o pis kokan Halic'in durumunu fark edip bunun yanl olduunu
greceiz. Yoksa iinde bulunduumuz artlarda pislik her yana
yaylmasna ramen maalesef hibirimiz Trkiye'deki bu sistemin
yanlln

alg-layamyor.

Belki

de

uzun

sre

ktlkler,

yanllklar, hakszlklar ve hukuksuzluklar ierisinde yaamak,

bunun

ierisinde

var

olmak

gzmz

kr

etmi;

tm

bu

olumsuzluklara uyum salayarak bu anormallii normalletirmiiz.

Aslnda en fazla itiraz etmemiz ve kar koymamz gereken
durumlarda

ok

makul

ve

kabul

25

edici

tepkiler

vermiiz.

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Kurtuluumuz

nndeki

en

byk

engelin

Blm:

de

Devlet

bu

olduu

kanaatindeyim.
Bu bilince eritikten sonra, iinde yaadmz artlar kabul
etmemeyi; bu rvet, yolsuzluk, riya ve yalanla dolu ortamda
yaamaya mecbur olsam da asla bu durumu normal grmemeyi; en
knden

en

byne

her

trl

yolsuzlua,

hrszla,

usulszle tepki gstermeyi ve gcmn yettii kadar kar

koymay

hayatmda

dstur

edindim.

Hibir

pislii

normal

grmemeliydim; etrafm ne kadar kirli de olsa kabullenmem, uyum

salamam sz konusu olmamalyd.

Kitabn Dilindeki Sertlik

Bu kitab yazarken kimseyi krmak ya da incitmek istemedim.
Beni tanyanlar bilirler ki kimseyi krmamak, zmemek iin an
hassasiyet gsteririm. Aslnda bu, bilinli olarak dikkat ettiim bir
husus deil, bir yaam biimidir, hayatmn temel esasdr.
Eer biri benimle konuurken ses tonunu biraz ykseltirse,
biraz kzdn belli edecek ekilde konuursa bir hafta moralim
bozulur.

Bundan

dolay

ben

de

hi

kimseyle

yksek

sesle

konumam, hi kimseyi krmam. Kabahati olan, su ileyen kiilerle

bile asla onlar incitici ekilde konumam, gururlarn krmam.
Bararak veya karmdakini kracak ekilde konutuum ok
nadirdir, birok astm/arkadam benim iin "hi kzmaz, sinirleri
alnm" der.
Ama bu kitap taslan okuttuum tm arkadalarm yaz daki
dilimin yer yer sert, krc, hatta baz blmlerin davalara konu
olabileceini sylediler. Ben de bu kadar olmasa da yaz dilimin sert,
bazen de itici olduu kanaatindeyim, ama yazarken kimseyi
incitmek gibi bir niyetim yok. stemememe ramen bu kitapta
anlatlanlardan

incinecek,

krlacak

herkesten

batan

zr

diliyorum. Amacm asla kimseyi krmak ya da zmek deil; zaten

benim sorunum tek tek kiilerle deil, ben sistemi, yntemi, usulleri
sorgulamaya,

bunlarn

yanlln

26

ve

eksikliini

gstermeye

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alyorum. Bu amala olaylarn anlalmas iin, istemeden de

olsa, snrl olarak kiilerden de ismen bahsettim.
u da unutulmamal ki ben yazar deilim. Hissetme ve alglama
kabiliyetim olduka iyi olmasna ramen ifade kabiliyetim o kadar iyi
deil.

Ayrca

yaz

dili

ile

konuma

dili

ayn

olmadndan

konuurkenki mlayimliime karn yaz dilinde istemeden de olsa

slubum farklklaabiyor. Ayrca anlatlan konular basit ahsi
meselelerden ziyade lkenin gvenlii ve toplumda geni kesimlerin
hayatn ve zgrln ilgilendiren hususlar olduundan, slubu
yumuatma adna konular basite indirgeme ve nemsememe riski
de var. nsanlar sarsan anlatm ve ifadelerin daha kalc bir iz
brakt ve daha iyi algland da bir gerek. Dolaysyla kitabn
ekline ve diline taklmadan ieriine deer verilmesini, zarfa deil
mazrufa nem verilerek okunmasn arzu ederim.
Bir kitap yazmay emekli olunca, dnmtm, genel kanaat
de

brokratlarn

ancak

emekli

olunca

yazmalar

gerektii

ynndedir. Ancak her eyin bayat tatsz olduu gibi bilginin bayat
bir ie yaramayaca, zamannda yaplmayan uyarlarn anlamn
yitirecei iin kitab bir an nce yazmaya karar verdim. Bundan
dolay dilin, slubun ve eksikliklerin ho grlme sini diliyorum.

Kydeki Okul Yllarm

Hukuken Mara'a ama dier alardan fiilen Gaziantep'e bal
Karabykl Ky'nde doup, bydm. ehirdeki ocuklar okuldan
kaarken biz tarlada almak, hayvanlar otlatmak gibi ilerden
kurtulmak iin okula snrdk; okullarn almas bizim iin tm bu
ilerden kurtulutu. Ky okullar, ocuklarn tarlada alaca
dnlerek nisan sonu veya mays banda kapanr ve ekim veya
kasm aynda alrd.
Benim ocukluumda ya nfusu fazla ya da yolu olan bizimki
gibi kylerde ilkokul vard. Okulda, tek bir bina iinde 5 snf, yani
1, 2, 3, 4 ve 5. snflar ayn derslikte, ayn odada ders grrdk,
retmen 5. snflara ders anlatrken, dier yandan 4. snflar 2.
snflara, 3. snflar da 1. snflara ders anlatrd veya buna benzer
27

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ekilde retmen 3 ve 4. snflara ders anlatrken 5. snflar 1.

snflar ders altrrd. Yani ayn odada be snf ders yapardk.
Tam anmsayamyorum ama nc veya drdnc snfa geldiim
sene kye ikinci bir retmen atand ve eski karayollar binasn bize
ek bir derslik yaptlar. 4 ve 5. snflar ayr binada 1, 2 ve 3. snflar
ise baka bir binada ve ayr retmenlerle ders ilemeye balad.
kinci snftayken her hatada kara lastik ile bizi dven retmen
gitmi yerine Hseyin Gzel isimli gen bir retmen gelmiti. Yeni
retmen, yeni ders yl banda Atatrk'n lm yldnm
dolaysyla tm snflara ortak ders veriyordu. Hseyin retmen
Atatrk'n doumundan lmne tm hayatn ve Kurtulu Sava
n tam bir saat aralksz anlatt. Okulun en kklerinden
olduumdan en nde oturuyordum, ikinci saat retmen Atatrk
hakknda anlattklarn tekrar edecek var m diye sordu. Parmak
kaldrdm, herkes benim gibi parmak kaldrd zannediyordum,
meer tek kaldran benmiim. Benden st snftakiler parmak
kaldrmam,

ama

ikinci

snf

rencisi

olan

ben

parmak

kaldrmtm.
retmenin anlattklarndan aklmda kalanlar tam yarm saat
tekrar anlattm, unuttuum ksmlar hoca tamamlad. Benim
anlatmmdan
sorduunda

sonra
birka

tekrar
renci

anlatmak
daha

isteyen

parmak

var

kaldrarak

diye

konuyu

anlattlar.
Sonra ky kahvesinde kyllerle sohbet eden Hseyin retmen
babam bulmu ve ok zeki olduumu, mutlaka beni okutmas
gerektiini

sylemi.

Bunun

zerine

adm

okulun

alkan

rencisine kt, ne yaptmn farknda deildim ama herkes

alkan olduumu syleyince mecburen alkan rolne brnp
bu rol oynadm. Bu ekilde hi ders almadan ama derslerde
retmeni dikkatle dinleyerek okulun en iyi rencisi olmutum, bu
durum bana farkl bir misyon yklyordu. Her sorulan bilmeli,
retmenin her sorusuna cevap vermeliydim, baka ky okullaryla
yaplan bilgi yarmalarnda bizim okulu ben temsil ediyordum.
Belki gerekten zekiydim, belki deildim ama benden beklenen rol
28

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

oynamak mecburiyetiyle dersleri iyi izlerdim. Tm okul hayatm

boyunca ilk be arasna girmek mecburiyetimdeydim ve her zaman
da girdim.
lkokul bitmiti, o yllarda ehirlere gidip okumak sk rastlanan
bir ey deildi. lkokul bitince babam yakn akrabamz olan . Ali ile
birlikte bizi Antep'te yeni alan bir ortaokula kayt ettirdi. O zamana
kadar hep alvar giymi, hi pantolon giymemiken bir anda takm
elbisem, kravatm ve okul apkam olmutu.
Babam bize bir oda kiralad. Bizden iki yl nce ortaokula kayt
olmu, aabey konumunda bir kylmz de bizimle kalacakt.
Buras, kaps sokaa alan, iindeki kk blmede lavabo
bulunan, bir kesine konmu tahta, masa vazifesi gren bir odayd.
Yemeimizi

kendimiz

yapyor,

amarlar

hafta

sonu

kye

alnm,

tl

gittiimizde evde ykatyorduk.

Tm

hazrlklar

yaplm,

tm

eyalarmz

elbiselerimle okula balamtm. Birinci hafta okulda hi kimseyi

tanmadmdan

kydeki

arkadalarm,

tan vazgemitim. Hafta

korkun
insan

bir

yalnzlk

yaknln

hissine

kaplm,

kaybedince

okumak-

kye gittiimizde ok mutlu ol-

mutum ama pazar leden sonras gelip atnca beni tekrar

An tep'e gndermek istediklerinde, ben gitmem diye tutturmu,
o zaman trikotaj atlyesinde alan aabeyime zenerek onun
gibi alacam sylemitim. Babam, sana bu kadar masraf
ettik, okumaya mecbursun diye srar edince gitmem diyerek
alamtm. Fazlaca direndiimi gren yaknlarm ve yal byk amcam bu hafta git, okumak istemezsen biz hafta iinde
gelip seni okuldan alrz, bir ie koyarz diyerek beni ksmen
ikna ettiler ve ben nasl olsa hafta iinde okuldan ayrlacam
diyerek ikna olup gittim.
kinci hafta okulda benim gibi yeni olan Recep Cinle tantm.
Onunla hl yakn arkadalmz ve dostluumuz devam eder.
Ayrca bizim gibi okula yeni gelen baka ocuklar tandka okula
altm. Byk amcam beni okuldan alp ie koymak iin gelmedi,
ben de okumak istemiyorum demedim.
29

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Daha sonraki hayatmda benzeri ekilde insan scaklnn youn

olduu ortamlardan ayrlp baka yerlere, okula, zellikle de askere
gidip oralara almayan ve "yerimi deitirin yoksa firar edeceim"
diyen herkes iin ayn ynteme bavurdum. Bir ay sabret yerini
deitireceim dedim. Ama hibir ey yapmadm, 15. gn o talepte
bulunanlar artk yerlerine alm, baka yere gitme arzular
kalmam oluyordu.
Ortaokulumuz Karyaka Ortaokuluydu, daha sonra ad smet
nn Ortaokulu oldu. Bir yl nce kurulmutu, biz birinci snftk,
bizden nce balayan ikinci snflar vard. Okul mdrmz,
zannedersem Abdurrahim Karakoc'un kardei veya amcaolu olan
Erturul Karako'tu. Kan Ars isimli bir iir kitab vard, bunca yl
sonra bile nedense ortaokul aklma gelince manasn anlayamadm
bu kitab hatrlarm.
Okulumuz yeni olduundan kendi binas yoktu. Krler okulunun fazla olar bir blmn kullanyorduk, kr rencilerle
birlikte ayn baheyi ve koridoru kullanyorduk, ancak gerek kr
olanlar biz mi yoksa onlar m anlamak biraz zordu.
Okulun asl sahipleri koridorlar hzla koarak geiyor, iinde
hareket ettike ngrak sesi karan topla futbol oynuyor, her trl
toplu sporu yapyor ama asla arpp birbirlerini yaralamyorlard.
Hemen hemen hepsi bir mzik aleti alabiliyordu. Gzler ok nemli,
ama gzleri olmayan veya az gren insanlarn dier duyularn
kullanarak, grenlerden daha iyi eyler yapabildiklerine ahit,
olmutum.
kinci yl okulumuz Yeilova Mahallesiriden, Karyaka Mahallesi
hin kuzey dousundaki bir ilkokulun kullanlmayan ksmna misafir
olmutu, son iki ylmz burada geirdik. Bizden sonra bu ilkokulun
yanma yeni bir bina daha yaplm ve ad deierek nn Lisesi
olmutu.
Okulun son yl ne kadar devlet parasz yatl okulu varsa
onlarn snavlarna girdik, nk tek okuma ansmz yatl okul
kazanmakt.
Hali'te Yaayan Smonlar........_. ............._................................._....
30

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yatl lise, yatl sanat okullar, polis koleji, fen lisesi, tm

snavlar kazanmtm, sanat okullar nemli deildi, ancak baz
okullarn ikinci bir mlakat snav vard, ilk neticeler arasnda Polis
Koleji de yer alyordu. En yakn arkadam Receple beraber ayn
okula gitmek istiyorduk ama polis koleji hari ortak okulda
buluamyorduk. Hangisine

gitmeliydim

bilmiyordum. O yllar

Trkiye liseler aras bilgi yarmasnda birinci gelen Gaziantep

Lisesinin yatl ksmn kazanmak en prestijli olayd.
Polis Koleji ilk aklanan snavlardand, Antep'ten 4 renci
snav kazanmt. Ankara'ya gitmemiz gerekiyordu, ama biz hi
Anakara 'yi grmemitik, daha dorusu Antep'ten baka yer grmemitik ve yaknlarmzdan hi kimse bizle Ankara'ya gelecek halde
deildi; durumlar msait deildi. Biz okulun nerede olduunu,
snavn nasl olacan bilmeden 14 yanda iki renci olarak
Ankara'ya

geldik.

Annelerimiz

paralar

aldrmayalm

diye

giysilerimizin iine gizli cepler dikip paralar bu ceplere paylatrdlar. Zannederim 50 liram vard; on liram cebimde, dier 20'si
az dikile kapatlm i atletimin bir cebinde, dier 20 lira yine
baka yerde gizli ekilde olmak zere saklayarak tedbir almtk.
Ankara'ya gelince bir gnde biteceini zannettiimiz snavn
aslnda be gn sren ciddi szl snavlar ve sonunda da byk bir
mlakat olduunu anladk. Biz bir gn iin gelmitik, ama bir hafta
Ankara'da kalmaya mecburduk; ne telefon ne de baka bir
haberleme sistemi vard. Receple ikimiz Maltepe'de bir otel bulduk,
ikinci gn bizim gibi snava gelmi Tokatl arkadalarla baka otele
giderek orada bir hafta kaldk. Ne yedek amar ne de baka
imknmz vard, ama paramz idareli kullanmak artyla bize yeter
oranda idi. Snavlar takip ediyorduk, bizden nce girenlerden
aldmz bilgilere dayanarak hemen, gidip edebiyat ve dil bilgisi
kitaplar aldk ve unuttuumuz ksmlara almaya baladk. Arka
arkaya snavlara girerek son gn tm aday ve ailelerinin bulunduu
bahede tek tek isimler okunarak kazanan 63 kii ile ieri alndk.
Bizim gibi birka kii hari dier ocuklar aileleri ile gelmilerdi.
14 yanda hi grmediim Ankara'ya Receple tek bamza gelmi,
31

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir hafta kalm, tm ilemleri tamamlam ve sonunda snav

kazanarak

eve

dnmtk.

Bu

olayda

hibir

fevkaladelik

grmemitim, ama yllar sonra kendi olum ve kzm niversiteyi

kazandklarnda

onlar

yalnz

balarna

ehir

dna

gnde-

rememitim. Ne yaparlar, nasl yaparlar, yanlarnda ben olmalym,

onlar daha ocuk diyerek hep yanlarnda olmak istedim. Onlarn her
eyi halledebileceklerine inanamadm, ama ben 14 yanda taral
bir ocuk olarak tek bama bunu baarmtm. amarlarmz
ykam, paramz verirmi, snav kazanm ve artan paramzla da
An tep'e kymze dnmtk.

MERSN
Glnar le Emniyet Komiserliim
1976 yl temmuz aynda okul bitmi, 6 yllk yatl hayat
(kimimize gre hapishane hayat) sona ermiti. Kura ekilecek,
herkes bahtna neresi karsa oraya gidecekti. Okulu ilk ona girerek
bitiren rencilere belirli illeri kurasz seme hakk vermilerdi, ben
de dereceye giren rencilerdendim, yani istediim ile gidebilecektim.
Mersin (el) ilinde bir kiilik kontenjan vard. Hi grmediim,
nasl

olduunu

bilmediim

bir

ildi

ama

bir

avantaj

vard,

memleketime yaknd. Tercih hakkm kullandm ve Mersin'e tayin

oldum.
15 gnlk mehil mddeti sonunda Mersin Emniyet Mdrlne gelip greve baladm. O zamanki adyla Personel ubesi
kanalyla beni Emniyet Mdrlne karp oradan seni Glnar
ilesine verelim dediler. Okul yllarnda hayalimde hep mstakil
amir ol inak vard ve hi ummadm bir anda. nme bu frsat
kmt. Glnar'n Emniyet Komiseri, yani o iledeki Emniyetin
amiri olacaktm. Bu, komiser olmaktan farkl bir eydi. lede
Kaymakam tm birimlerin bal olduu amirse.
her bakanln uzantsnn da birim amiri vard; le Milli Eitim
Mdr, Bayndrlk Mdr gibi Emniyette de le Emniyet
Komiseri vard. Benim rtbem en alt basamakta Komiser Yardmcsyd ama makamm le Emniyet Komiseri olacakt. Adli
32

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olaylarda hkimler kanununa bal olan onurlu bir iti. lenin

mstakil sorumlusu olacaktm.
len zeri, Vali Bey seni istiyor dediler. O zamanki adyla 2.
ube efi olan Bakomiser Ali Temel beni alp l Valisine gtrme
grevini

stlenmiti.

Emniyet

Mdrlne

100-150

metre

yaknlkta olan Valilie yaya giderken Ali Beye, "Bakomiserm

Glnar nasl bir yer?" diye sordum. Ali Bey, "Toroslarin eteinde
irin bir kasaba." dedi. Bu 'irin bir kasaba' sz ok houma
gitmiti. Be dakika sonra Vali Bey'in makamna vardk ve Vali
Necmettin Karaduman (kurucu meclis yelii ve meclis bakanl
da yapt) beni yalnz bama makamna ald. "Sen ilede ne
yapacaksn, ilde kal?" dedi. Ben ilede grev yapmann daha iyi
olacam syledim. Vali, "Sen yenisin, tecrbesizsin, zorlanrsn, ile
grevi ardr," dedi. "Nasl olsa bir gn zorlanacam efendim, bata
zorlanaym." diye karlk verdim.
Aslnda Vali benim ileye gitmemi istemiyordu ama ben bu irin
ileye gitmek, okul yllarndan beri idealimdeki grev olan mstakil
amirlie getirilmek istiyorum diyerek srar ettim. Bu grme
sradan bir grme deildi aslnda, ama sebebini pek anlay amam
tim.
Hemen hazrlanp atandm ileme gitmem gerekiyordu, biz
Emniyet

Mdrlne

dnnce

Vali

arkamzdan

Emniyet

Mdr'ne benim iin, "Bu ocuk ok gen, 15 gn il merkezinde

kalsn, tm birimleri dolasn, her birimde ona bilgiler verilsin,
ondan sonra Glnar'a gnderin," demi. leye bir an nce gidip
amirlik yapma hayalim geici olarak ertelenmiti. Ertesi gn
almaya baladm. 2. ube, 3. ube ve karakollarda resmen staj
yapyordum, tecrbeli amirler ve ii bilen polisler bana. ilerle ilgili
srekli bir eyler anlatyorlard.
Bu arada gideceim ile hakknda bilgi de almaya baladm, le
Mersin'in en kk ilesiymi, zaten polis tekilat da ileye 1972
yllarnda kurulmu. Hi amir gitmezmi, her giden kamaya
alrm, en sonunda Emniyet Mdr bu sorunu zmek iin
geici grevlerle ildeki tm amirleri birer ay nbetlee buraya
33

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gnderiyormu. Yani ilem hi kimsenin gitmek istemedii bir

yermi. Bu, daha sonraki meslek hayatmda da grdm bir
durumdur. Emniyette hi kimse kk ilelere gidip almak
istemez; kimi einin ii, kimi ocuunun okulu gibi sebeplerle il
merkezinde kalmak ister. Ama ben o gn ileye gitmek istemitim;
bata epey zorlansam, hata yapsam da ilenin genelde olaysz ve
sakin olmasndan daha ar bir ey yaamadm, ama daha sonraki
yllarda ilede mstakil sorumlu olmann zgven, sorunlarla direkt
yzlemek, hi kimseden yardm istemeden ileri ynetmek gibi
bana nemli tecrbeler kazandrdn fark ettim.
Vali Necmettin Karaduman, ilk valiliini memleketim olan
Kahramanmara ilinde yapm, Mara'ta ok sevilmi. Kendisi de M
ara i ve Maralar ok sevmi, Sanyorum M ara ile kendi
memleketi olan Trabzon'u karde ehir yapm. imdi Mara'n en
byk caddesinin ad Trabzon, Trabzon'un en ilek caddesinin ad
Mara'm.
Vali Bey M ara i o kadar sevmi ki her Maralya yardm etmek
istermi, bu yzden kimsenin gitmedii bu ileye gnderilmeme,
Emniyetin acemi yem bir komiseri bu ileye gndermeye kalkmasna
kar km. Asayi saatinde Emniyet Mdr'nn Allahsz Sami
naml Sami Alhan'a benim gnll olduumu sylemi olmasndan
phe duyup en aznda kararmdan vazgeirmek iin beni arm,
ama ben sanki en iyi yere atanyor gibi illa ileye gideceim diye
srar

edince

kararmdan

vazgeiremeyeceini

anlam,

tecrbesizliimi grnce de biraz ubelerde staj grmemi istemi.

Ben o zaman bilmiyordum ama Glnar'n politik yaps, ikyet
sever halleri lkede nam salm, fkralara konu olmu. leye gidip
de ikyet edilmeyen ya da en ufak olayda hakknda onlarca dileke
yazlmayan memur yokmu. lede herkes ar partizan, herkes
siyasetle megul, hatta halk siyasi partilerine gre kamplarm
yaarm, kime

dierinin ikyet ettii bir il-

eymi. Vali byle bir yerde alamayacam dnerek beni

caydrmaya abalam.
34

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Mersin merkezde Emniyet Mdrlnn muhtelif birimlerinde

(karakol, asayi ubesi, vs.) ksa sreli almaya baladm. Stajda
daha ilk hafta dolmamt ki bir gn Emniyet Mdr, "Vali yarn
Glnar'a gidiyor, yeni atanan komiser acele ileye gitsin," diye haber
salm.
Hemen aceleyle valizimi topladm. Glnar'a gidecek otobsleri
aratrdm. Benim ile ky gibi bir yermi, ileden her sabah iki
otobs gelir, yine her gn iki otobs ilden ileye gidermi. Bu
otobs kardn m Mersin'den direkt baka bir ara yokmu. Bu
defa

Silifke'ye

gidip

oradan

taksi

ya

da

dolmu

bulmak

gerekiyormu. Staj yaptm ar Karakoluna yakn olan garaja

polisler beni gtrdler, Glnar otobsne bindim.
Kvrlan yollardan dolanarak gidilen 3,5-4 saatlik yoldan sonra
ileye vardm. Emniyet Komiserlii ilenin merkezinde, altnda
gazya vs. satlan bir iyerinin 2. katnda bulunuyordu. Merdivenle
kldnda, uzun koridor boyunca sal sollu sralanm 5 kk
oda vard.
Vali Necmettin Karaduman kyleri dolamaya, kylerdeki yol,
su, elektrik gibi devlet yatrmlarn grmeye gelmi, incelemesi bitip
dnerken Belediye Bakanlnda heyet yeleri ve Belediye Bakan
ile konuuyordu, beni de artmt. Yanlarna gittiimde beni
oradakilere tantp komisere sahip kn diyerek nasihatlerde
bulundu.
lk gnn akam ou iledikleri muhtelif sular nedeniyle
ileye srlen polislerden oluan 4-5 kiiyle birlikte karakolda
otururken, ilk vukuatmz gerekleti. Mal Mdr Vekili'nin de
iinde olduu bir grup memur, ar alkoll olan emekli bir
retmenle kfrl bir kavgaya tutumulard. Kavgaya karan
kiileri polisler karakola getirdiler. Ksaca taraflar dinledim. Sonra
aklmda kald kadaryla alkoll olup olmadklarn aratrmak
gerekiyordu, bunun iin de o zamanlar alkolmetre olmadndan,
hkmet tabibine veya salk ocana gndermek gerekiyordu.
Taraflar ksaca dinledikten sonra hepsini nezarete attrdm. Benim
memurlar,

taraflardan

birinin

Mal
35

Mdr

Vekili

olduunu

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

syledilerse de ben, "Olsun, atn hepsini ieri," dedim. Halbuki o

kiiyi nezarete atmaya yetkim olmad gibi, Mal Mdr Vekili ne
demek onu da bilmiyordum. Mal mdr benim iin hibir ey ifade
etmiyordu, hatta mal mdr gibi bir isim mi olurmu derdim..
Aylar sonra Mal Mdrlnn benim Emniyet Komiserliinden
daha nemli bir makam olduunu rendim, ama devletin, temel
makamlar

hakknda

hibir

bilgi

verilmeden

okuldan

mezun

oluyorduk. Stajlar kaytarmak iin bir bahaneydi, renciler okula

dndklerinde rendikleri ileri deil, stajlardaki derslerde nasl
kabardklarn zenerek anlatyordu. Kaytarmak idealize edilen bir
yntemdi.
Neyse Mal Mdr Vekili'ni de nezarette koyduktan sonra
alkoll olanlar doktora (salk oca tabibine) sevk ettim. Biraz
sonra doktordan geldiler, zil zurna sarho olan kii iin doktor
alkoll deildir raporu vermiti. Okulda anlatlanlar aklmday-d,
hemen savcy aradm, savcy manyetolu telefonla evinde buldum ve
konuyu aktardm. Komiserin ileye atandm yeni duyan savc, ho
geldin safhasndan sonra ben geliyorum dedi ve biraz sonra geldi.
Olay dinledi, sonra telefonla doktoru evinde buldu ve karakola
ard. ok kibar, ar dindar ve efendi olduu her halinden
anlalan doktor Mehmet Bey sarho emekli retmenin eski
retmeni olduu iin saygsndan ona byle bir rapor verdiini
syledi. Karakolda bizim yanmzda alkolldr eklinde yeni bir
rapor hazrlad. Bylece hem kendini savunmu hem de bizim
dediimiz olmu ve yumuaka olay zmtk.
Daha sonra bu olayda Mal Mdr Vekili'nin nezarete atlmasna kinlenen Mal Mdrl personelinin polislere ynelik bir
iftira olaynda rol aldklarn rendim. Mal Mdrl daktilosu ile
yazlm ihbar ve iftira mektuplarn bulup, bu grevliler hakknda
kanuni ilem balatlmasn istedim. O gn bu olayn zorlarna
gittiini, kaymakamn bu olaya ok bozulduunu ama bir ey
diyemediini

duydum.

Aslnda

benim

hatal

olduumu,

Mal

Mdrl alanlarnn grev gerei bir makam sahibi olmalar

36

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

nedeniyle grevleri esnasnda herhangi bir sua karmalar halinde

bile direkt nezarete atlamayacan rendim.
Ben polis komiseri idim, yksek meslek okulunda 3 yl okumutum, derece ile okulu bitirmitim, ama devlet yaps bana
anlatlmamt. En temel konular olan devlet memurlar kanununu
ve ruhunu bilmiyordum.
Bir ilenin Emniyet Komiseri o ilin huzuru ve gvenlii iin en
nemli kamu grevlisi olmasna ramen, atanmas ile ilgili bir ls
yoktu. Emniyet tekilat, okulu yeni bitirmi, hibir tecrbesi
olmayan 19 yandaki beni Emniyet Komiseri yapyordu ; bu konuda
hibir ls, sistemi yoktu.
lede 7 memurum vard, meslee yeni atanm iki tanesi hari
hepsi eitli sular ileyerek buraya srlmlerdi, kendilerine
hakszlk yapldna inanyorlard.
Emniyet Komiserliinde bir makam odas, bir tane memurlarn
odas ve bir tane de yaz ilerinin yapld kalem odas vard. Ayrca
bir baka oda da demir kap ile nezarethane haline getirilmiti.
Baka

bir

oday

kendime

yatak

odas

yapmtm.

Bir

oda

mutfamzd, bir dier oday da bekar olan polis memuru Erdal

kendine yatak odas yapmt.
Benden

nceki

Emniyet

Komiseri,

Bakomiser

rtbesinde

meslein kurdu denilen vasfta imi. Farkl bir ynetim anlay ile
her eye hkmederek idare etmi, ar bir amirlik duygusunu
herkese her vesile ile hissettirmi. Btn kapattrr, hibir memurun
yazmalar grmesine izin vermez, her eyi tek bir yazc memurla
yaparm.
Ben gelince amirlikte ve meslekte yeni oluum, herkese eit
mesafede duruum, gerekmedike amir olduumu hissettirmeyen
tutumum, amirden ok bir arkada halim yeni memurlar zerinde
olumlu etki yapmt; bana yaklamlar, srekli yanmda gezer
olmulard.
Bu durumdan en ok yazclk grevini yrten memur rahatsz
olmutu,

her

frsatta

kendisinin

ne

kadar

nemli

olduunu

anlatmaya alyordu. Bir gn bir kavga olayna karan kiilerin

37

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ifadesini alp savcla st yazsn yazmasn istediimde, daktiloyu

kucaklayp makamma getirdi, siz syleyin yazaym dedi. Aslnda bir
kiinin ifadesinin alnmas veya savcla fezleke yazmak onun iin
sorun deildi, ama o benim o ii yapamayacam, kendisine muhta
olduumu hissettirmek iin bunu yapyordu.
Kavgaya karan ahslar dinleyerek ifadeyi yazdrdm. Polis
tarafndan alman her ifade tutanann sonuna klasik kalp halinde "
.... sayfadan ibaret, ibu ifade tutana kendisine okunduktan sonra
baka bir diyeceim yoktur demesi zerine birlikte imza altna
alnmtr" ifadesi eklenirdi. Ben de ifadesini aldm kiinin
anlatmlar bitince sonunu yle yle klasik ekilde balarsn
dedim. Yukardaki gibi klasik kalpla ifadeyi sonlandracam
dndm. fadeyi daktilodan kard, genellikle kendim tek tek
dikte ederek yazdrdm iin okumaya gerek grmezdim ama o gn
tesadfen yazdrdm ifadenin tamamn okuduumda bir de ne
greyim. Son cmlede " yle yle klasik ekilde balarsn" yazyor.
Altnda da yazann, yazdrann ve ifade sahibinin isimleri yer alyor.
Bu ekli ile ifade tutana adliyeye gitse rezil olacaktk.
Ondan ilerle ilgili herhangi bir eyi yazmasn istediimde, her
defasnda siz syleyin ben yazaym diyor veya verilen konunun ok
zor olduunu istenen srede yapamayacan
Hali'te Yaayan Smonlar... ._....................____.............._.................
syleyerek nemli olduunu hissettirmeye alyor, aksi halde ileri
zora koacam ima ediyordu. Baktm byle olmayacak, Glnar'da
Emniyet Komiserliinin kurulduu 1972 ylndan atandm 1976
ylma kadar yaplan tm yazmalar ve tm dosyalar gnlerce
okudum, bu sre sonunda tm yazmalar, yntemi ve sistemi artk
renmitim.
Bu yaadm tam bir oktu. Polis Koleji ve Polis Akademisini
(enstitsn) dereceyle bitirmitim ama en basit polisiye konuyu
bilmiyordum. Yazc bir memur bana "ben senden iyi bilirim, bana
muhtasnz"

demeye

gelen

tavrlarda

bulunabiliyordu.

yl

okutulan meslek okulu meslekle ilgili pek ok eyi vermemiti. En

baarl renci bile eski anlaya sahip bir memura muhta
38

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

braklyordu. Bunca sre okutulmutum ama bir ahsn ifadesinin

alnmas tatbiki olarak yaptrlmamt, mesleki hi bir yazma ve
usul retilmemiti. Bu anlayla yenilik yapmak, yem bir anlay
gelitirmek nasl olacakt. Eitim meslek sahiplerine bir ey
vermiyor, yine eitimi olmayan eski alanlarn anlayna mahkum,
ediyordu.

Genlik Park'ndaki Garsonlar ideolojik

Konularda Benden Bilgiliydi
1976 yl yaznda Polis Akademisinden mezun olmu, grevime
balamtm. Polis Akademisini derece ile bitirmitim ama sokakta
karlaacam

temel

konular

hakknda

yeterli

oranda

bilgili

deildim. Her karlatm olayda ve grevde bunu gryordum. Bu

arada Polis Kolejini bitirirken bizde diplomalar vermezler sadece
merasim

esnasnda

imzasz

diplomalar

verilir

ve

sonra

geri

toplanrd. Snavlara girip kazansak bile niversitelere gitmemize

msaade edilmezdi. Bu yzden ben de lise emsali saylan Polis
Kolejini bitirdikten sonra niversite snavlarna giremedim. Fakat
yksekokul saylan Polis Enstitsn bitirince, okulu bitirdiim yl
mracaat
niversite

ederek

niversite

snavlarna

snavlarna

girerken

girdim.

nereye

girmek

tarihlerde
istediinizi,

mracaatnzla birlikte yazyordunuz. Snav sonucunda aldnz

puana gre kaydolabileceiniz okul belli oluyordu, imdiki gibi nce
snava girip sonra tercihte bulunma yoktu. Ben snava girerken 20
tercih hakkmz olmasna ramen yalnzca iki tercihte bulundum:
birinci tercihim Ankara Hukuk, ikincisi de stanbul Hukuk'tu.
Okulu bitirdiimiz sene snavlara girdim. 1. tercihim olan Ankara
Hukuk Fakltesi'ni kazandm. Bir yandan komiserlik grevine
balayp Glnar'da Emniyet Komiserlii grevini yrtrken, dier
yandan da hukuk fakltesine kaydm yaptrdm. lk snavlar
olacakt, snavlar dolaysyla iznimi alp Ankara'ya gidiyordum.
Ankara'da bin bir glkler ierisinde, snav aralarnda ders
alarak snava girmeye alyordum. O zamanlar Polisevleri gibi
kalnacak

sosyal

bulabileceim

tesisler

pek

misafirhanelerde

fazla

zorlukla
39

yoktu,

otellerde

veya

kalabiliyordum.

Ders

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

almak iin ok uygun yer olmaynca sabah erken saatte Genlik

Park'na gidip oradaki ay bahesi ve kafelerde simit ve ayla
kahvalt yaparken bir yandan da ders alyordum.
te bir gn yine sabah erken saatte Genlik Park'na gittim. ay
ierek

ders

almaya

baladm.

Bu

arada

garsonlar

kendi

aralarnda konuuyorlard. Sanrm 1977 ylnn mays-haziran

ayyd, belki de 78 ylyd, akas ok net hatrlayamyorum. Ama 1.
veya 2. snftaydm. Garsonlar aralarnda konuurken, bir garson
dierine, "Olum bu senin Dev-Yol hareketin nasl bir hareket, bana
bir bror ya da dergi varsa ver, ben de senin hareketine geeyim."
dedi. Dier garson da, "Benim hareket yle byk bir hareket ki,
yle bir brorle falan olmaz, bu ok mhim bir harekettir." diye
karlk verdi. Ben devletin komiseriydim, akademide, yksekokulda
okumu, gya yetitirilmitim ama bu garsonlarn
konutuklar konular anlay Sadece Dev-Yol diye o
zamanlar iin illegal bir terr olduunu biliyordum,
ama hareketin arka plan necf lerde neler anlatlyor,
nasl bir ey, bunu kavramak maktan ve alglamaktan
acizdim. Ne var ki benden yaa kk ay satan bu
sradan garsonlar ise bir Dev-Yol hareketinden., bu
hareketten baka bir harekete gemekten ve bu siyasi

xisehir

faaliyetten bahsediyorlard. Polis Akademisinde 3 yl

okumama ramen gerek hayatta karlaacam bu rgtlerle ilgili
bilgi verilmemiti; Dev-Yol nedir, Dev-Sol nedir, bunlarn ideolojileri
nedir, aralarndaki farklar nelerdir gibi konular okulda bizlere
anlatlmamt. Bunlarn adn bile duymamtm, ama sokaktaki
garsonlar biliyorlard.
Byle bir eitimden geerek, adnn ne olduunu dahi bilmeden
sokaa

kan

bizlerden

bu

rgtlerle

mcadele

etmemiz

bekleniyordu; bunun nasl olaca sorusunun cevabn bulamyordum. Bu durum, benim greve baladm gn byleydi, bugn
de byle. te bugn gndemimizin nemli bir problemi olan
demokratik alm meselesi ve Gneydou sorununun zm
tartlyor, konuuluyor ama bu ii uygulayacak, yapacak olan
40

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gvenlik sistemi iindeki insanlara bu konuyla ilgili bugne kadar

herhangi bir aydnlatc bilgi ya da yazl dokman verilmi deil.
Demek ki bu sistem maalesef hep byle alyor.

Mut ile Emniyet Komiserliim

1980 yl 12 Eyll darbesinden nceydi. Glnar'da grev yaparken 7-8 polisim, 16 kadar bekimle birlikte kendimizce gzel bir
dzen kurmutuk, kendi halimizde Mersin'in bu en kk yayla
ilesinde mutlu bir ekilde yaayp gidiyorduk. Komu ilemiz olan
Mut'ta ise olaylar galiba hi iyi gitmiyordu. Kck bir ile
olmasna ramen 2 tane pavyonu vard, o pavyonlar dolaysyla
ilenin huzuru da bozuluyordu. Etrafta yaz boyunca kimi tarm,
kimi hayvanclk yaparak 3-5 kuru kazanan kyller eitli
bahanelerle ile merkezine geldiklerinde o pavyonlara gidiyordu.
Bilmedikleri ve tanmadklar bir dnyada ak sak giyinmi
kadnlar karsnda azlar bir kar ak kalyor, 2 kadeh rak
itikten sonra da kendini bilmez halde en pahal ikileri veya yle
olduunu zannettikleri renkli sular, konsomatris kadnlara ikram
ederek

tm

paralarn

harcyor,

paralar

yetmeyince

senet

imzalayarak bir ton bor iine giriyorlard. Pavyon sahipleri hesab

deyemeyenlere imzalatlan senetleri evlerini, rnlerini icra ile
sattrarak tahsil ediyorlard.
Bu pavyonlar btn o kyllerin yuvalarnn yklmasna, o
insanlarn btn emeklerinin ellerinden alnmasna sebep oluyordu.
Tabii ki bununla birlikte polis tekilat da pavyonlara bulayor, baz
polisler pavyondaki kadnlarla ilikiye giriyorlard. Dier kamu
grevlilerinin,

kaymakam

vekiline

kadar

hepsinin,

buradaki

kadnlarla bir ekilde ilikisi oluyordu, nk kk bir Anadolu

kasabasnda yaayan erkekler o gnk artlarda pavyonda alan
kadnlar grdnde, hepsinin dnyas deiiyor, bu kadnlar
hepsini

etkiliyordu.

Bundan

dolay

ilede

srekli

olaylar

olmaktayd. Byle devam ederken, oradaki polislerin bu pavyonlarda

alan kadnlar alp darlarda alem yaptklar ynndeki iddialar
ve onlarla olan ilikileri tahkikata konu edilmiti. Birou yanl
41

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eyler yapmlard. Su ileyen bu polisler hakknda o zamanki 3.

Su be efi Bakomiser, mfetti olarak tayin edilmiti.
Bakomiser tahkikata gelmi, bu defa haklarnda tahkikat
yaplan polisler uyanklk yapp Bakomiser! imek iin pavyona
gtrmlerdi.
uygun

Bakomser'e

olmayan

birtakm

grntlerini

kadnlar

ekmilerdi.

yaknlatrarak

Bakomiser

bu.

grntlerin ekildiini anlam, fotorafnn .filmine el koymu,

daha sonra da bunu tutanaa geirmiti. Bu defa bu olay da tahkik
etmeye, baka bir muhakkike gerek vard ve polislerin bir ksm
aa alnmt.
te bu kargaa ierisinde ilenin Emniyet Komiseri de aa
alnmt. Bunun zerine bu ileye komiser aranrken il merkezinden
gnderme imkn olmaynca beni dnmler. Benim tavrm itibar
ile alkolden, kumardan, bu tr kadnlardan ok uzak olduum
bilindiinden ve o zamann tabiriyle hocavari gzktm, be vakit
namaz kldm iin bu ileye greve gitmeme karar verilmiti. Bir
gece bir mesaj aldm, 24 saat ierisinde Glnar'dan iliik kesip
Mut'ta greve balamam gerektii yazyordu. Mut'a geici grevli
olarak tayin olmutum. Mersin'in en kk, en mahrum ilesi kabul
edilen Glnar'da grev yapyordum, ama buraya, yarattmz aile
ortamn
Komiserlii

aratmayan
ierisindeki

ortamna,

dnyaya

ve

arkadalarma,
Glnar'a

ok

Emniyet
almtm.

Ayrlmak ok arma gitmiti fakat madem grev verilmiti yapacak

bakaca bir ey yoktu.
Emniyet tekilatnda titiz, yolsuzluklarla mcadele eden ve
Gnein Olu diye bilinen zamann efsanevi Mersin Emniyet
Mdr Ahmet Karakurt'a telefon atm, gitmek istemediimi
syledim. Emniyet Mdr oraya gitmem gerektiini, Vali Beyle
grtklerini, beni her konuda destekleyeceklerini, orada bana
ihtiya olduunu ve oray dzeltmem gerektiini syledi. Mecburen
tayinimin kmasndan be-alt saat sonra gece kalktm, Mut'a gittim
ve greve baladm.
Bir mddet bu ilede grev yaptktan sonra pavyonlarla ilgili
topladm bilgilere gre durum, ok ktyd. Sahipleri sabkal,
42

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

iletme yntemi kt ve ile iin ok olumsuzdu. Pavyonlarda

almak iin getirtilen kadnlarn tm idari ilemlerini Emniyet
olarak biz yapyorduk, daha nce ilemler elden ve araclar vastasyla ilgili illere telgraflar ekilerek ok hzl yaplyormu. Ben her
eyi kanuna uygun ve aracsz yapmaya baladm, yeni balayan
kadnlarn tahkikatlarn resmi yazyla yapnca sre uzuyor, izin
alamadklar

iin

de

kadnlar

alamyorlar

ve

skntya

dyorlard. Uzayan zaman ve dier ilemler pavyoncular iin

sorun olmaya balamt. Ayrca meydana gelen her olayda, olayla
ilgili pavyonlarn geici olarak kapatlmas iin Kaymakamla teklif
yazyordum, ama Kaymakam Vekili onlarla irtibatl olduundan
kapatmalar ksa sreli oluyordu. Bir mddet sonra iki pavyonu da
mr boyu kapatacak olan, ruhsatlarn iptali ile ilgili ilemlere
baladm. Sonunda le Kaymakamlna.
1.
Bolum:
Devlet
yeni Kaymakam Vekili olarak Mahiyet Memuru Mustafa Beyin
gelmesi zerine pavyonlardan biri iin darya fuhu maksatl kadn
gndermesi iddiasyla, dieri iinse sahibinin sabkasn bahane edip
her ikisinin de ruhsatlarnn iptali onayn aldm.
Pavyoncular ilk bata iyerlerini kapatmam, yine eskiden
olduu gibi bir sre kapal kalr, sonra alr diye dnerek
nemsemediler. Beni geip irtibatta olduklar siyasi parti tekilatlarna,

Mersin'deki

irtibatlarna

gvendiler

olmad,

sonra

milletvekillerine gvenip onlarn etrafnda dolaarak pavyonlar

atrmaya ve beni tayin ettirmeye altlar, ama o da olmad. Daha
sonra iyerini haksz yere kapatmaktan dolay, ticarethane saylacak
pavyonun kayp olan ticari kazanc nedeniyle ar tazminata
mahkum olaca ynnde Kaymakam Vekilimi korkutup pavyonu
atrmak istediler. Bunun zerine ilede Emniyet ve Kaymakamlka
yaplan ilemlerin hukuki durumu hakknda vilayet merkezine
danp Emniyet Mdr'nn desteiyle, ilde yaptmz ilemin
hukuka

uygun

olduu

yolunda

gr

alarak

Kaymakam'

rahatlattm.. Emniyet Mdr ve Valilik bizi destekliyordu.

43

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu arada zaman geiyordu, pavyoncular nfuzlu dostlarndan,

parti bakanlarndan, milletvekillerinden umudu kesince dava
amaya karar verdiler. zamanlar idari davalar yalnzca Dantay'a
alabiliyordu, illerde idare mahkemeleri yoktu. Davay atlar ama
dava am iin 90 gnlk sreyi geirmilerdi. Bu arada 1976'da
girdiim

Ankara

Hukuk

Fakltesinde

son

snfa

gelmitim,

okuduklarmn faydasn gryordum. rendiim kadaryla sresi

ierisinde almayan davalarda, iddialara cevap verilirse Dantay
davaya bakyordu, ama sadece zaman am iddialar dile getirilirse,
dava gereken sre ierisinde almadndan reddediyordu. Ben de
davaya cevap olarak idare adna savunma yaparken, sadece dava
ama sresinin geirildii iddialarnda bulunup dier hususlara hi
cevap vermedim.
Ve sonunda Dantay davay sresi iinde almadndan reddetti.
Yllarca Mut halknn bana bela olan pavyonlar bir daha
almamak zere kapatmtm. Mut halk ismimi renene kadar
"pavyonlar kapatan komiser" olarak anldm. zellikle ilenin kyl
kadnlarnn bu durumdan memnun olduklarn zannederim.

Pavyoncularn ikyetleri
Bir mddet sonra hkmetlerin deimesiyle birlikte hakkmda
ikyetler balamt, eitli bahanelerle, sudan sebeplerle vilayete
ve Bakanla ikyet ediliyordum. nce merkez, ikyetler hakknda
bizden

bilgi

istiyordu,

sonra

iddialar

aratrmak

zere

il

merkezinden bir aratrmac gnderiliyordu. Bir iki aratrmac gelip

gittikten sonra bu defa merkezden zamann

2.

ube efi olan

Bakomiser Ali Temel bu ile grevlendirilmiti. Polislik yetenekleri

gelimi olan Ali Bey ileye gelmi ama bize, Emniyete uramamt.
Beni telefonla arad, bu ilede seni kim, ne iin ikyet eder, kimler
senin grevinden rahatsz olur diye sordu. Ben de iledeki genel
duruma bakarak pavyoncularn ilerini takip eden, pavyonlardan
dolayl faydalanan, menfaati olan baz kiileri ve zellikle parti
ierisinde ve ynetimde olup ile merkezinde bir restoran ileten
ahsn

ve

yaknlarnn

olabileceini

syledim.

Pavyonda

konsomatrislik yapan kadnlar burada yemek yiyor ve bu sayede de

44

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

restoran

younluk

yayordu.

Ali

Bey

ilede

Blm:

Devlet

kendisini

farkl

kimliklerde tantarak dolam, sonunda da tarif ettiim restorana

gitmi

ve

kendisini,

pavyonlara

konsomatris

kadn

gnderen

Ankara'daki bir acentenin avukat olarak tantm ve restorann

sahibi ile grmek istemi. Yerinde olmamas zerine o an orada
bulunan olu ile grm ve oradakilerle bir iki kadeh iip sohbet
etmi.
Aralarnda geen diyaloga gre:
- Gnderdiimiz

her

kadn

alamyor,

sk sk pavyonlar kapanyor,

gnlerce

bekliyor,

ediyoruz. Ne oluyor burada?

- Hi sormayn buraya bir komiser geldi. Her ite zorluk

- Bunun kolay var. Her yerde olur, be kuru verirsiniz iler
yoluna girer.
- Yok, bu adam bildiiniz gibi deil, rvet almaz.
- rendiim kadaryla bekar gen biriymi, kadn gnderin.
- (hafif hakaretamiz bir sfat kullanarak) Bu adam hoca, kadn
da kabul etmez.
- O zaman bir komplo kurun, tuzaa d rn.
- Onu da dnyoruz, frsat kolluyoruz, planlyoruz ama adam
hibir yere gitmez, bir yere kmaz. Karakolda yatar kalkar, greve
gider, gelir, frsat bulamyoruz
Bu sohbet ve benzeri sohbetlerde bilgi topladktan sonra. Ali Bey
Emniyet Komiserliine geldi ve bu sohbeti bana da anlatt.
Bu ekilde elde ettii bilgileri de belirterek raporunu Mersin
merkeze vermesi zerine bir sre ikyetler dolaysyla rahatsz
edilmedik ama bir mddet sonra yine ikyetler artt. Bir gn
Emniyet Mdr Yardmcs Rza Ikolu geldi ve baz kiilerin
ifadelerini almaya balad. O zaman bu kiilerin bizi ikyet eden
kiiler olduunu anladm, ilerinden biri enteresan ifade veriyordu,
emekli retmen olduunu zannettiim parti ile ynetim kurulu
yesi olan ahs, "Genel bakanm babakan, bizim parti iktidar ise
benim de ilede szmn geerli olmas gerek. Halbuki bizim hi
etkimiz olmuyor." diyerek bana tesir edememesini eletiriyordu.
45

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Emniyet Mdr Yardmcs tahkikat yapp gitti. Aradan bir sre

gemiti ki bir gn ileye l Valisi, Emniyet Mdr, Jandarma Alay
Komutan'nn geldiini, Kaymakamlkta olduklarn ve beni de
ardklarn duydum. Kay m a ka m 1 1 a gittiimde Vali Bey
makama oturmu, iki yannda Emniyet Mdr ve Alay
Komutam vard. Ayrca odada ile Belediye Bakan ve Kaymakam
Aslan Yldrm ile birlikte iki kii daha bulunuyordu.
Vali Bey, Belediye Bakanna, "Bir komiserin tahkikatna
bakomiser gelir, bilemedin emniyet amiri, belki en fazla emniyet
mdr yardmcs gelir ama asla bir vali gelmez ama siz ikyet
ettiniz, tahkikat iin bakomiser gnderdik, olmad emniyet mdr yardmcs gnderdik, o da olmad bakn bu defa ben geldim, yanmda da emniyet mdr ile alay komutanm getirdim.
Ne deliliniz varsa getirin, bugn bu ii burada halledeceiz. Ne
kadar ahidinizi varsa getirin, ben dinleyeceim," dedi. Ayrca
ikyet dilekesinde imzas olduunu konumalardan anladm
bir parti ile bakann da sordu. "Nerede o? Gelsin, o da ahitlerini getirsin," dedi. Bunun zerine Belediye Bakan kapda
bekleyen adamlarn arp baz isimler verdi, o insanlarn getirilmesini istedi. Adamlar hzla ktlar, bir sre sonra tandm
ve yakn zamanda hakknda tahkikat yaptm bir kii geldi. Vali
Beyin sorulan zerine taksi ofr olduunu, kendisini bir kz
karma dolaysyla karakola aldm, karlan kzn yerini gstermesi iin dvdm syledi. Vali Bey, "Seni dverken hangi
partiden olduunu sordu mu? Senin hangi partiden olduunu
biliyor muydu?" gibi sorular sorunca ofr beni kast ederek, "Hayr, komiser benim hangi partiden olduumu sormad, hi siyas
parti sz gemedi, kaan kzn yerini gster diye dvd, ben
yerlerini bilmiyordum." dedi. Vali Bey Belediye Bakam'na dnerek, "Hani reis,

dilekende siyasi partisinin sorulup par-

tili olunca dvldn belirtmitin, ama byle bir olay yok?"

dedi. O

ZH. 1X13.11

ben sze girip, "Sayn valim bu adam kzn yerini

bilmiyorum, katn da bilmiyorum diyor ama karan kii evli,

bu kz ikinci evlilik iin karyor, bunun amcaolu, karlan kz
46

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yakn akrabas, gece kye kendi taksisi ile gtryor, sonra da

yerini sylemiyor, bu nedenle onu dvdm." dedim.
Vali Bey Belediye Bakam'na baka tanklarnz da getirin dedi.
Bu arada yine yakn zamanda hakknda ilem yaptm bir baka
kiiyi huzura getirdiler ve bu kii de Vali'nin sorusu zerine,
pavyonda meydana gelen ve pek ok kiinin kart kavgada
yaralama olay dolaysyla firar eden kiilerin sakland yerleri
sylemesi iin kendisini dvdm anlatt. Vali Bey'in sorusu
zerine dvlmesi srasnda hangi partiden olduunu ve siyasi
grn sormadm syledi. Bu defa ben yine konumaya girerek
bu kiinin pavyonda hesap deme meselesinde dier garson
arkadalaryla mterileri darp ettiklerini, bir mteriyi yaralayan
garson arkadann ismini ve yerini sylemediini, bu yzden onu
dvdm syledim.
Vali'nin huzurundaki konumalarda artk Emniyetteki dayak
olaylarn

rahat

konuuyorduk,

bu

hi

anormal

deildi.

So-

ruturulan dayak olay deil, aranan kiileri dverken siyasi grlerini sorup sormadm, X partili olunca dvp dvmediim-di.
Su, dvmek deil, siyasi gr farkn anlaynca dvmekti.
Vali Cmertolu Belediye Reisi'nden baka tank varsa getirilmesini syledi. Baka tanklar da getirmek istediler ama olmad,
getiremediler. Anladm kadaryla hakkmda vilayete gnderilen
ikyet dilekesinde birok imza varm, ama en nemlisi Belediye
Bakan ile X partisi ile bakan Y.I. idi, o da ilede yoktu veya
arlmasna ramen kendisine yok dedirterek oraya gelmedi.
Dilekedeki iddialar ok ciddiydi. Bu iddialar arasnda, benim
karakola gelen herkese hangi partidensin diye sorduum, APliler bu
tarafa, DPliler bu tarafa, MHPliler bu tarafa diyerek, X partili
olanlar baka tarafa ekip dvdm, darp ettiim, hatta baz
kiileri dvp kanlar ile alnlarna hilal iareti yaptm ynnde
inanlmas mmkn olmayan iddialar vard. Vali Bey okurken
duyduklarm arasnda daha ar ithamlarda da bulunulduunu
grdm.

47

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Vali Naim Cmertolu'nun bakanlndaki mahkeme(), en

nemli tanklar dinledikten sonra hakkmdaki iddialarn yalan
olduu, hibir siyasi gr ve dnce yannda yer almadm veya
baka bir siyasi dnceye kar tavr almadm anlald. Bunun
zerine Vali Belediye Bakan'na dnp, "Bak Reis, sen emekli
retmen, akl banda bir insansn, sana deer veririm ama bak
neler iddia ediyorsun." Beni kast ederek, "Komiserin karakola gelen
kiilere

siyasi

gr

ve

partilerini

sorup

partili

olanlar

dvdn, onlara kt muamele ettiini, hatta alnlarna hilal

yazdn sylyorsun. Komutann, mdrn, kaymakamn herkesin
yannda senin getirdiin tanklara srarla sorduk, komiser birine bile
siyasi

grn

sormam,

bu

kadar

byk

iddialarda

bulunuyorsunuz, ama azck vicdanl olmak lazm. Bir kii bile en

ufak bir iddiay dorulamad," dedi. Yalca olan Belediye Bakam
retmenliin verdii o ruhi olgunluun etkisiyle zld, utand ve
sklarak, "zr dilerim Vali Bey, ben aslnda o dilekeyi okumadan
imzaladm. Arkadalar hazrlamlard, bana da imzala dediler. Ben
de onlar hazrlam ise mutlaka dorudur diyerek imzaladm, siz
telefonda sorunca da ierii dorudur dilekeyi biz hazrladk demek
mecburiyetinde kaldm." dedi.
Anladm kadar ile Vali Bey hakkmda ikyet alnca daha nce
Bakomiser Ali Temel Bey ve Emniyet Mdr Yardmcs Rza
Bey'in

benzeri

iddialarla

ilgili

olarak

yapt

tahkikat

sonu

raporunu bildiinden bu iddialarn bo kabileceini dnm.

Pavyonlar kapattrdm ve biraz da gemiteki Emniyet amirlerine
kyasla tavizsiz ve sert mizata olduum iin pavyoncularn tahriki
ile hakkmda ortaya atlan ikyetlerin doru olduuna inanmam.
Fakat le Bakan ve Belediye Bakanmn imzas olunca ikisini de
telefonla arayarak bu iddialar tahkik iin daha nce bakomiser ve
mdr grevlendirdiini, inceleme sonucunda iddialarn doru
olmadnn anlaldn sylemi. Ancak imdi gelen evraklarda
kendi imzalar olduu iin bu iddialardan emin olup olmaklarn
sormu. "Eminiz" karln alnca Vali Bey gelip bizzat tahkikat
yapmaya karar vermi.
48

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Vali Bey Belediye Bakannn beyanlarn ald. Daha sonra dier

nemli ikyet mektubunda imzas olan X partisi ile bakan Y..
geldiinde yerine getirilmek zere, Kaymakam Bey'e, "Bu konuda
ifadesini aln, varsa tanklarn dinleyin ve bana gnderin" diyerek
grev verdi. Ardndan Belediye Bakanna dnerek, "Siz olgun ve akl
banda bir insansnz, yllarca kamu grevi yapm birisisiniz, bu
tr ikyetler iyi deildir, sizin daha olgun davranmanz lazm,"
eklinde hem eletiren, hem de dolayl olarak ven bir tarzda
konutuktan sonra ayrld.
Vali Bey ayrlnca Belediye Bakan bizi makamnda aya davet
etti, beraber Belediyeye gittik. Hakkmda bunca iftira dilekesi
hazrlamalarna, yalan yanl iddialarda bulunmalarna ramen
tuhaftr

onlara

kar

kin,

fke

ve

kzgnlk

duymuyordum.

Tanklardan biri ifadesinde, "Evet bizi siyasi grmzden dolay

dvd." demi olsayd mesleki hayatm bitme noktasna gelebilirdi.
Tm bunlara kzgn olmam, hatta daveti kabul etmeyerek direkt
karakola gitmem gerekirken, Belediyeye git -tim. Hatta orada, bir iki
saat kadar kaldm, iimde hi kzgnlk duymadm, hatta. Bakan 'a
biraz da acmtm. Parti arkadalar imzala dedikleri iin belgeyi
imzalam ama imdi yalanc durumuna dm, zorda kalmt..
Belki de o yal haliyle Vali Bey "den samimi olarak zr dileyerek
okumadan imzaladn kabul etmesi beni yumuatmt
Aslnda o ana kadar ilede herhangi bir partiyi kzdracak ya da
kstrecek bir ey yapmam, bir icraatta bulunmamtm. Fakat
pavyonlar kapattrman ve tavizsiz tavrm, dolayl olarak baz kiileri
rahatsz etmiti. Onlar da dolayl olarak siyasi adan beni
istemiyorlard; tabii bunda geldiim Glnar'daki ayn partinin e
ynetiminin yeni ilem Mut ynetimine daha ben gelmeden, "Gelen
komiser, MHPli lkc." gibi abartl anlatmlarn yaratt nyargy
da unutmamak gerekir.

lede ki Hkmet Tabibi ile alma

Mut'ta alrken ilede ufak tefek siyasi olaylar meydana geliyordu, saclar ve solcular kendi aralarnda srekli srtme
yayorlard. Hkmetin deimesi ile birlikte memurlar da dei49

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iyordu. O dnem Demirel'in Milliyeti Cephe (MC) koalisyon hkmetleri, sonrasnda Ecevit'in Gne Motel transferleri sonucu
CHP hkmetini kurmas gibi hkmet sk sk deiiyordu.
Benim

ileye

atanmamdan

nceki

dnemde

grev

yapan

hkmet tabibi Dr. Nihat sol grlyd, CHP hkmeti dneminde

greve getirilmiti ve ile halkmdand. Hkmet deiip o zamanki
adyla MC hkmeti kurulunca, yerel parti tekilatlarnn basksyla
Dr. Nihat grevinden alnm, yerine baka bir hkmet tabibi
atanmt.
Bunun zerine Dr. Nihat, grevden alnma kararma kar dava
am ve Dantay Dr. Nihat'n tekrar grevine dnmesine karar
vermiti. O zamanlar idarelerin dare Mahkeme kararlarna ve
hukuka uygun hareket ettikleri tartmalyd, daha dorusu hukuka
nasl uyacaklar ok belli deildi. Dan tayin kararlarna ok
uymuyorlard, yeni hkmet tabibi grevdeydi, eski hkmet tabibi
de mahkeme kararyla tayin olmu ve o da gelip greve balamt.
lede hi grlmemi bir durum olumutu, iki tane hkmet
tabibi vard. Biri yeni gelen, dieri ise Dantay karar ile tekrar
grevine balayan doktordu. kisi de ayn anda grevliydi, ama
bunun zararn en ok biz ekiyorduk. lede sac ve solcu genler
arasnda srekli kavgalar oluyor, kavgada yaralanan kiilerin
yaralanma ekilleri ve yaralanmann niteliinin tp diliyle ifadesi
(hayati tehlike var, 1 gnlk igcne mani olur, 20 gnlk
igcne mani olur vb.) davann seyrim deitiriyordu. Eer kavgada
yaralanan kiinin yaras doktor raporuyla "on gnden az sre ile
igcne mani olur" eklinde ise dava basitti, takibi ikyete bal
idi; sanklar gzaltna alnmyor, tutuklanmyor, dava basit darp
saylyordu. Fakat doktor raporda "yaralamann neticesi 10 gnden
fazla igcne mani" derse dava kamu davas eklini alarak
arlaryordu. Eer "20 gn, 30 gn igcne mani olur" veya
"hayati tehlikesi var" eklinde bir rapor verirse, dava daha da
arrlat gibi sanklar kesin tutuklanyor ve su, ar cezalar
verilmesini

gerektirir

hale

geliyordu,

50

ama

bu

durumu

halk

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilmiyordu; gzaltna alnmalara ve hatta tutuklamalara polisin

karar verdii zannediliyordu.
lede son zamanda zellikle renci olaylar ok fazla oluyordu,
ikyet, dilekesi zerine Savc durumu hkmet, tabibine sevk
ettiinde, saclar sac hkmet tabibinden, solcular ise solcu
hkmet tabibinden rapor alyorlard. Tabibe dorudan biz sevk
ettiimizde ise solcu doktor saclar hakknda kafalar dahi krlsa
hibir eyi yok diyor, solcularn yznde kzarklk olsa bir ay rapor
veriyordu; ayn ekilde sac doktor saclara 20-30 gn rapor
veriyor, ama solculara hibir eyleri yok diyordu. Genellikle de
madur olduu iin kzgn gzken solcu Dr. Nihat daha abartl ve
yanl raporlar veriyordu.
Kavgaya karm insanlarn benzer durumlarna farkl farkl
raporlarn verilmesi, tm dava srecini, mahkemelerin tutuklama,
sebeplerini ve cezalan etkiliyordu, ama kimse bu doktor raporundan
kaynaklanan farkl ilemi grmek istemiyordu. Herkes polisin farkl
ilem

yaptn

sylyordu

ve

biz

bu

damgadan

bir

trl

kurtulamyorduk. Bu i byle devam ederken, tabii grevliler

arasnda da. benzer bir ayrm oluyordu; rnein o zamanki Savcmz
okul yllarnda sol grl olarak bilinen, kendini yle lanse etmi
biriydi, onun da benzer tavrlar vard.
O zamana kadar hkmet tabiplii mhr idari memurlarda
bulunur, her iki doktorun raporlarnn kayt ve mhr ilemlerini
memurlar yapard. Bir gn hkmet tabiplerinden solcu olan Dr.
Nihat, hkmet tabiplii mhrn alp cebine koyarak, dier
doktorun raporlarn mhrlemesine engel olmutu. Savc, mhrl
olan doktor raporlarn kabul edeceini sylemiti. Kaymakamlk
mhr alamad ve bylece normal muayenelerde iki ama adli
konularda tek doktor yetkili hale gelmi oldu.
Bu defa adli olaylarda herkesi solcu doktora gndermek
mecburiyetinde kaldk. Solcu doktor ise raporlar solcular lehi ne
veriyor, saclar hi rapor alamyordu. Bu durum da mahkemede
hakl olan tarafn hep solcular olduu, saclarn hep haksz olduu
gibi bir grnt yaratyordu. Fakat yine de insanlar bu durumun
51

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

doktordan deil de Emniyetten kaynaklandn dnyordu,

nk Adliye ve Savclktan hi kimse mahkeme dna kmyordu;
sanklar yakalayan, mahkemeye getirip gtren, karakolda tutan
bizlerdik ve her zaman bu olaylarn muhatab haline dnmtk,
ite burada, bir ilede iki hkmet tabibinin olduu, iki grevimin
ayn olayda farkl farkl raporlar verdii ama bu durumun btn
bedelini polislerin dedii uzun bir polislik, hayat yaadm.

iki rencinin Vurulmas.

Glnar'da grev yaptmz zamanlar ok enteresand. lenin
dnya ile irtibat kn neredeyse kesiliyordu. bin nfuslu
kck bir ileydi ama yazlar yaylaya kanlarla, nfusu 6 bini
buluyordu. Telefonumuz, eski manyetolu t e 1 e fo n 1 a r d a n d,
yandaki kolu evirerek nce postaneye ulap grmek istediimiz
yeri sylyorduk, santral memuru jak takp kar taraf buluyor
sonra bize konuun diyordu; baka il veya ehirle grmek hi de
kolay deildi. Telsizimiz de yoktu, yani telefon balants koptuu
zaman tm dnya ile balantmz kesiliyordu.
Daha sonra Glnar'dan Mut'a atandm. Mut'ta, alrken, lke
genelinde olduu gibi burada da kk apta bile olsa legal, illegal
rgtlerin taraftarlar baz geceler duvarlara siyasi sloganlar yazyor,
zaman zaman da. zellikle lisedeki renciler arasnda kavgalar
kyordu. Ben tm yazlan duvar yazlarn grdm an sildiriyor,
hatta silinmesi iin banda, duruyordum. Kimi zaman gece
yazanlara

zel

tamamlanmadan

pusular

kurarak

yazlanlar

yakalyor,

sildiriyordum.

daha

Genellikle

yazlar
duvar

yazlarn sol gruplar yazdndan, siyasi gr farkndan dolay

yazlar sildirdiim zannedilmi ve sol gruplarca hakkmda bir
olumsuz hava oluturulmutu.
Bir gn sa-sol gruplar arasnda daha nce meydana gelmi bir
yaralama olaynn mahkemesinden kan ve motosikletle iledeki
lisenin yanndan kye giden lk ocaklar bakan ile bir arkadan,
lisede bulunan rencilerin talad, bunun zerine lk oca
bakannn silahla ate edip iki renciyi ayandan yaralad
52

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

haberi geldi. Sratle olay yerine gittim, ate ettikten sonra kye
doru motosiklet ile kamlard. Yanma aldm iki polisle, bir iki
gn nce egzozu patlam ve henz yaptramadm resmi oto ile
kylere doru takibe baladm. Jandarma ve az saydaki polisle
yakn evreyi arayp bulamaynca, ahslarn gidebilecei ihtimali
olan yakn ilenin kyleri dahil o istikametteki kylerde arama
yapmaya baladm. Gece yansna kadar da ta arayp artk ilk acil
yakalamay yapamayacam anlaynca gece yars ileye dndm.
O zamanlar telsiz veya cep telefonumuz olmadndan ilede bu
arada olup bitenden haberdar olmamtm. X parti liler olay ok
abartp ilede benimle irtibatl, hatta benim talimatmla hareket
eden lkclerin, sol grup rencilere ate at, halkn ayaklanp
karakola yrd, hemen grevden alnmazsam vahim olaylarn
olaca,

karakolun

baslaca

aktarmlar, bunun zerine

gibi

ikyetlerini

il

merkezine

aceleyle tayinim Mersin

merkeze

kmt. O zamanlar az sayda olduu iin hibir yere personeli

tamaya resmi ara gnderilmez-ken, yerime atanan Bakomiser
Emniyete ait bir ara ile ileye gnderilmiti ve ayn ara beni alp
gtrmek zere bekliyordu. Yeni atanan Bakomisere durum yle
bir anlatlm ki sanki ben ilede durursam kzgn halk karakolu
basacak. Bu yzden hemen alp gtrlmem gerekiyormu. Aslnda
anlatld

gibi

bir

durum

sz

konusu

deildi

ama

iktidar

deiikliini kullananlar ilde yle bir hava yaratmlard.

Bu olaydan be gn nce Emniyete ait olan ve hurdaya,
kmamas iin gayret ettiim, hem tamirciliini hem ofrln
yaptm, arala devriye gezerken, ehrin ana caddesinde hi
sevmediim, pek ok olaya da karan lk ocaklar bakann
grmtm. O gnlerde bir sorunu da vard, aratan inmeden onu
yanma ardm ve ona kzarak rahat durmadn, byle giderse
cann yakacam syledim. Tabii ben hesaplayamamtm, daha
dorusu hi aklma gelmemiti, geri uzaktan da olsa baklnca ona
kzdm

belli

oluyordu

ama

sonradan

bu

olay

aleyhime

kullanlmt. Gya ben ile merkezinde grdm ocak bakanna

olay karmasn sylemiim. Egzozu da imknszlktan deil,
53

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kovalama srasnda hzm kesip aracn sesini duyup kamalarna

izin verebileyim, diye yaptrmamn.
leden byle ayrlmak anma gidiyordu; stelik korktu kat
gibi alglanacak bu durum houma gitmiyordu. Adi gibi aslan olan
Kaymakam Aslan Yldrma durumu anlattm. Aslnda tayinimin
kp il merkezine gitmemin benim iin iyi olacam dnyordu
ama bu ekilde gitmek konusundaki itirazm da hakl grd, beni
krmayarak o gn itibaryla izinli gsterip sonra da rapor alarak ile
merkezinde kalmama yardmc oldu.
Kzmtm; szm ona ikyet edenler bana kzgnlarm, olay
yaratacakiarm, karakolu basacaklarm, ben hemen alnrsam
ancak sakinleirlermi... Ben de aksine ileyi terk etmedim, beni
bekleyen araca binmediim gibi rapor alarak ay ilede kaldm,
hem de daha rahat ve daha pervaszca. ikyet edenlere meydan
okurcasna tek bama ile merkezinde gece gndz her yerde
dolayordum, hani bir ey yapacak olan varsa gelsin dercesine...
Beni merkeze alan ynetim, ikyet edenlerin isteine uygun
olarak merkeze solcu, CHPli olarak bilinen Bakomiseri atamt,
ama yeni atanan Bakomiser buna o kadar kzyordu ki, yanma
ziyarete gelen ve kendini solcu ve CHPli tantan herkese kfr etmek
hari her eyi sylyordu. "Bunca yl solcu olduum iin cra
kelere, pasif ilere srldm. lk defa sol hkmet kuruldu, ben
de iyi bir ubeye tayin olacam diye bekliyordum. Ama sizin
sayenizde bu defa da buraya srldm.
size de ilenize de..." eklinde duruma isyan ediyordu. Fakat so
grte olduu iin bu szlerine ve kfrlerine bir karlk gelmiyordu, Bakomiserin umduu ile bulduu farkl idi.
Mut ilesine yeni tayin olduumda benden nceki komiser,
kiralk belediye dkkanlarnn ikinci katnda bulunan odadan
mteekkil Emniyet Komiserliinde makam odasnn ortasna bir
perde germi, n cepheye bakan yz makam, arka yze bakan
ksm ise yatak odas haline getirmiti. Ben de bu ekilde odann
yansm evim, dier yansn makam odam olarak kullanyordum.
Tayinim merkeze knca artk burada kalmam uygun olmayaca
54

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iin ben de bekar polislerin kald otele ktm. aydan fazla bir
sre burada kalp artk arkamdan kimsenin bir ey diyemeyecei
kadar bir zaman getikten sonra 1980 yl banda iliiimi kestim ve
Mersin merkeze gelerek greve baladm.

Mersin Merkezdeki Grevlerim

M

'de o zamanki adyla 1. ube, imdiki adyla Terrle Mcadele

ubesinde greve baladm. O zamana kadar bu ubeler, gelen

yabanclar

takip

eder,

zellikle

Mersin

limanna

gelen

Rus

gemilerindeki Rus yolcular, eskiden siyasi bir olaya, gsteriye

katld iin filenen kiileri izlerdi. Ama yeni dnemde birok
ideolojik rgt ortaya km, byk illerde eylemler balamt.
Mersin gibi illerde ise daha ok duvarlara yaz yazma, afi asma,
Molotof atma olaylan ve gsteriler gerekleiyordu. Ama bunlar
gerekletirenler kimdi, ad duyulan eitli dernek ve dergiler
etrafnda rgtlenen bu gruplar neyin ne siydi doru drst bilgimiz
yoktu.
ubede grevli ve benden daha eski olan bakomiserlerle
Aydnlk dergisinin belli saylarndaki bilinmeyen sol yaynlarndan
faydalanarak, hangi rgtn nerede kt, hangi fraksiyonlara
ayrld gibi bilgileri renmeye alyorduk.
rgtleri, siyasi hareketleri, fraksiyonlar renmek iin Emniyetin bu konuda hazrlad herhangi bir belge, kaynak yoktu.
Hali'te Yaayan Smoniar...._____..............___..........._______.._...........
deolojik yaplar renmek iin

Aydnlk haricinde ikincil

kaynamz yakaladmz rgt mensuplar veya sempatizanlaryd.

Onlar sorgularken anlattklar ile mensubu olduklar grup hakknda
bilgi alyorduk.
lkede siyasi olaylar gvenlii sarsacak boyuttayd, biz terrle
mcadelenin ekip amiriydik ama mcadele edeceimiz gruplar
tanmyorduk, haklarnda hibir ey bilmiyorduk. Devlet bizi 6 yl
meslek okulunda okutmu, bunca masraf etmi, bunca zaman
harcamt ama asl gerekli olan bilgilen bize vermemiti.
55

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Devletleri etkin ve gl klan unsur, ellerindeki imknlar

kullanmasn bilmeleridir. Etkisiz yapan ise ellerindeki imkn ve
kabiliyetleri bilmemeleri, kaynaklarm kullanamamalardr.
lkeler iin asl nemli olan, yeni kaynaklar yaratmak, yeni
malzemeler, silahlar ve teknolojiler almak deil, nce elindeki insan
iyi yetitirmek, en byk silahn bilgi olduunu anlayp insann
bilgilendirmek, sonra gl bir sistem kurmak ve kurumsal bir yap
iinde

tm

birimlerini

koordineti

olarak

ynetmekti.

Bunu

anlamayan bizim gibi lkeler, sebebi hep baka yerlerde aramlard.

Mafyann Gc
1.980 ylnda Mersin'de grev yaptm dnemde yaadm bir
olay, bu lkedeki mafyann gc ve yarg sisteminin nasl alt
konusunda zihnimde ok derin izler brakt.
O yllardaki adyla 1. ube veya Siyasi ube denen Terrle
Mcadele biriminde alyorken Trkiye'nin her yerinde olduu gibi
Mersin'de de o zamanlar siyasi olaylar oktu. deolojik eylem ve
olaylarda yer alan yzlerce sac, solcu, dernek ve illegal rgt vard.
Bunlarn gerekletirdii afi ve pankart asma, bombalama, ate
etme, yaralama, korsan gsteri gibi yzlerce olay patlak veriyordu.
Bu olaylara koturmaktan dier adli olay dediimiz, hrszlk, gasp,
yaralama vakalarna bakmaya da pek zamanmz olmuyordu. Ama
ayn telsiz kanaln kullandmzdan Asayi ubelerinin bakt bu
tr olaylar hakknda da genelde bilgi sahibi oluyorduk.
O yllarda hatrlyorum, evresinde kendini kabaday veya mafya
gsteren, baz insanlar korkutan, tehdit eden ve yaralayan bir kii,
yine o zaman ilin ileri gelenlerinden birinin evine veya iyerine
korkutmak iin ate etmi. Bunun zerine Emniyet Mdr brahim
Ulus asayi grevlilerine telsizde kzgn kzgn anons geiyor, bu
ksmin yakalanmasn istiyordu. "Bu ahs geen gn de birine ate
etti, zaten aranyor, bakn yine ate etmi, bulun onu yoksa sizin
hakknzda ilem yaparm," diyordu.
Bu telsiz konumalarndan sanrm bir ay kadar sonra, haziran
ya da temmuz ayyd. Bir akam greve kmak zereydik. Gnein
56

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

batmasna az bir zaman vard. Ekibimle birlikte st katlar lojman

olan, giri katnda Cumhuriyet Karakolunun bulunduu binann
nnde konuuyorduk. Karakol amiri Ba-komiser Hseyin Bey,
benim ve ofrmz Hasanin samimi olduu bir hemenmizd.
Benden

st

rtbedeydi.

Onun

yanna

uram,

be

dakika

karakolun giriinde konuuyorduk, daha sonra greve kacaktk.

te tam o esnada 16-17 yalarnda bir ocuk koarak karakola
geldi, korku ve panikle "Arkadalarm vurdular, yetisin, biri
arkadalarm ldrd." diye baryordu. Bunun zerine ocuun
gsterdii yere doru kotuk. Yolu getik, karakolun karsnda yz
metrelik mesafede incir aalarnn arasnda saklanm, elinde
kocaman 161 Beretta dediimiz bir tabanca olan, zebellah gibi
esmer bir adam grdm. Silahlarmz ektik, ahs teslim aldk.
Adam zaten korkmu, rkm, gzleri fal ta gibi almt ve panik
ierisindeydi. Karakola getirdiimizde, ahsn st aramasn yaptk.
Boynunda kolyeleri, kolunda altn knyesi ve yannda tabancas
vard. Eskiden asayi ubede alan ofrmz Hasan ve Karakol
Amiri ahs tandlar; bu kiinin bir ay kadar nce etrafa ate ederek
insanlar korkutan ve kendini mafya gibi gsteren kii olduunu
rendim.
Orada duyduum kadaryla, olay u ekilde gelimiti: Bu
adamn o mahallede dul bir kadnla ilikisi varm Ara sra kadnn
evine geliyor, mahalleye girip kyormu. Bu lise rencisi, bu
kiinin kadnn evine girmesini ve uzun sre evde kalmasn kendi
onurlarna yediremiyorlarm. O gn adam yine kadnn evine
geldiinde, mahallemizdeki kadn bizim namusumuzdur diyerek
adamn yolunu kesmiler. Bu lise rencileri ile adam kavgaya
balam. ocuklar adam dvmeye giriince, kabaday silahn
karp rencilere ate etmeye balam. ki renciyi ayaklarndan
vurmu, ncs de oradan kurtularak gelip bize haber vermi.
ahsn

ve

rencilerin

verdikleri

ifadelerden

olayn

genel

hatlarnn bu ynde olduunu renmi oldum. Tutanamz

tuttuktan sonra, greve kma zamanmz da gelmiti, karakoldan
ayrldk.
57

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genellikle her olayda, tuttuumuz her tutanaktan ve yaptmz

her ilemden dolay mahkemeler daha sonra bizi arp, o zamanki
adyla Zabt Mmzisi, yani evrak tanzim eden kii olarak tank
sfatyla ifademizi alrd ve bu formalitelerden bkmtk. Her olaydan
sonra mahkemeye arlp, ifade vermekten kendi iimizden geri
kalyorduk. Bu olayla ilgili olarak da ben yine arlrm diye
bekliyordum. Ama arlmadm. Aklmn bir tarafnda bu olaydan
dolay arlacam dncesi vard.
Yanlmyorsam bu olayn zerinden yedi-sekiz, belki de on ay
gemiti. Bir gn baka bir konuda talimatla ifademin alnmas icap
ediyordu. fade vermek zere mahkemenin bakatibine gittim. Bir
odada bakatip ile bir iki katip birlikte oturuyorlard. Kede oturan
bir kii vard. Ben ieri girerken hazr ola geerek bana sayg,
hrmet iaretleri gsterdi. Oturdum, katiple konumaya baladk,
O bana ifademin ne olduunu sordu, biraz sonra yazacakt.
Kede oturan kii, tedirgin hareketlerle bana bakyor, gz gze
geldiimizde sayg ve hrmet ifadeleriyle bam ne eiyordu, bir
yandan da yznde sanki beni niye tanmadnz der gibi bir ifade
vard. Biraz sonra dayanamad, "Abi, sen beni galiba tanyamadn?"
dedi. Ben de evet tanyamadm dedim. Bana o akam silahla
yakaladmz kii olduunu syledi. Bunun zerine, "Nasl olur, ok
deimisin," dedim. Gerekten ok deimi, kilo vermiti. "Ayrca
nasl byle abuk ktn," dedim. "Abi yeni ktm," dedi. Ben
yakaladmz olay anlatmaya kalknca, "O olay deil, o olaydan
daha nce kmtm. Sonra baka bir olaydan daha yakalanp
ktm," dedi. Adam iki vukuattan da nce tutuklanp sonra kmt.
"Nasl oldu, nasl ktn bu kadar ksa zamanda?" diye sordum.
"Abi, beni iki ey kurtard; biri sizin tuttuunuz, boynumda altn
kolye ve bileimde altn knye olduunu belirten tutanak ve ikincisi
de yaral rencilerden namuslu bir tanesinin verdii dzgn ifade.
O beni kurtard." dedi. "Nasl dzgn ifade verdi, nasl namuslu
hareket etti?" diye sordum. ki kiiyi silahla yaralamaktan veya belki
ldrmeye teebbsten, yani ar bir sutan yargland dava devam
ederken,

yarallardan

bir

tanesi
58

vicdan

azab

ektiini,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dayanamadn ve gerei anlatmak istediini sylemi. Gerein ne

olduu sorulduunda yle anlatm: "Bu kiinin boynundaki
kolyesi ve bileindeki altn knyesini grnce biz arkada gittik
birlikte

silah

bulduk.

Geldik,

bu

ahs

soymak

iin

yolda

tabancamz ektik. Ama bu ahs daha yiit davrand. Silah

elimizden ald ve bouurken silah patlad ve biz yaralandk. Ben
doruyu itiraf ediyorum." Bu ifade zerine ahs beraat etmi. ki
renci ise mahkum olmular. Olay itiraf eden renci ise biraz
daha hafif bir cezaya mahkum olmu.
Bunu duyunca kanm dondu. Sulu olduu ok aikard.
rencileri

silahla

vurmutu,

olay

her

eyiyle

belliydi.

Ama

mafyayd, babayd. Daha nce baka olaylar vard. Tm bunlar

unutulmu, gerek olma ihtimali bulunmayan bir beyan zerine
adam serbest braklmt. rencilerin o tabancay bulmasna
imkn yok. O tarihte, 1980 ylnda 161 Barettay, o mafya
babasndan baka kimse bulamazd. Bu silah ok az sayda insanda
vard, renciler nereden bulacak? Dahas akama birka saat
varken, gndz vakti mahallenin orta yerinde bu adam soymaya
kalkacaklar... Bunu yapacak rencilerin daha nceden en az beon tane soygunlarnn olmas gerekirdi. Ama tm bunlara ve dier
iki rencinin aksi ifadelerine ramen bu rencinin ifadesi zerine
bu ahs beraat etmiti.
Bu olayn gereini bu karar veren hkimlerin hepsi de biliyordu. Ar cezada onu savunan avukat da biliyordu. Davada rol
alan, ilgilenen herkes biliyordu. Bu korkun bir olayd. Burada
nemli olan sadece bu kiinin beraat etmesi, mafyavari yntemlerle
iini ayarlamas deil; bu iki rencinin haksz yere zulm grerek
mahkum olmas, hayatlarnn karartlmas da deil, asl nemli olan
organize bir biimde avukatyla, sanyla, mahkemesiyle, hkimiyle
hepsinin birlikte bu suu ilemesiyd. Hepsi, vicdanlarda derin
yaralar amas gereken bu ii kabul etmi ve bu olay kabullenmiti.
Halbuki hukukta bir tabir vard; en aykr eyi de savunsa,
mahkemenin anlatlanlar hayatn olaan akna aykrdr, bu

59

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olamaz' diyerek bu karan vermemesi gerekirdi. Ama mahkeme bu

karar vermiti, inanamadm.
Mafyac yzde yz sulu olduu halde hem beraat etmi, hem de
iki ocuktan dayak yedii iin silaha davranan bir korkaktan,
kendini soymaya kalkan silahl kiileri bertaraf eden yiit bir adama
dnmt. Bu kadar oyunu, bir tala masumu vuran oyunu
eytan planlayamazd.
Demek ki insanlar her eyin alenen belli olduu, her delilin
bulunduu sust halinde bile eytani fikirleriyle btn gerei
ters yz edebiliyorlard ve bunu yapanlar arasnda adalet sisteminde
en yce konumda bulunan ar ceza mahkemesi ve hakkn
savunucusu

avukatlar

yer alyordu.

Onlarn

byle

bir

olaya

katlmamalar gerekirdi. Bu olay stnden sanrm 28 yl geti, belki

de daha fazla, ama hl zlerek hatrlarm.
nsanlarn nasl byle ktletiini, nasl byle eytanla-tn, her
eyi ters yz edebildiklerini gsteren rnek ac bir olayd. Dnn
ki duruma devam ederken, mafya babasna ceza verilmesi gerektii
ortaya kyor, baka hi kurtuluu yok. Sonra avukatlar tarafndan
nasl kurtuluruz diye forml aranyor, byle bir eytani akl
bulunuyor, rencilerden bir tanesinin fakir ailesine para veriliyor.
Bu fakir ailenin ocuu bu ifadeyi veriyor. te Trkiye deki adalet
sisteminin alma biimi. Trkiye'deki hukuk savunucularmn
durumu. Bu, Trkiye'deki mafyann gc ve kabiliyetinin nerelere
vardnn en gzel rneklerinden bir tanesiydi ve mutlaka bunun
daha binlerce rnei vard.
Bence daha nemlisi de bu olayda byle davranan insan, byle
karar veren vicdan baka olaylarda da aynen bunun gibi hastalkl
karar verecekti, hatta bu olayda bilerek rol. alan insanlar baka
meselelerde benzer davranacaklar, yanl eyler yapacaklard. D
dnyada ise her zaman kendilerini yce deerleri savunan, saygn
kiiler olarak gstermeye alacaklard. Gereinde ise vicdansz,
hakszlk yapan, para

iin insan satan ama bunu kimseye

syletmeyen kiiler olacaklard. Bu insan tipinin lkede oaldn

zaman ierisinde grdk, ayn tipin hukukusu, polisi, asken,
60

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mhendisi, hepsi kendi sahasnda benzer davranlar sergiliyordu.

Aslnda sorun, bu tipte, bu kiilikte idi; bu kiiliklerden nasl
kurtulacaktk. Bu insanlarn adalet sistemi ierisindeki gc hi
yabana atlr gibi deildi.

Namk .Astsubayn. IVIaf yayla Kurtarlmas

Mersin'de grev yaparken altm 1. ubenin grevi gerei,
iimiz terr ve ideolojik olaylard. Terr olaylar lnca bo kalan
zamanda yaptmz tahkikatlarla, o zamana kadar gremediimiz,
yeraltnda kalan ok nemli yolsuzluk olaylarnn olduunu da fark
ettik.
Hali'te Yaayan Simonlar.................................. ._......... _
..........................................................................
Skynetimin ikinci yl dolmutu. Bir sabah ubeye geldiimde
rendim

ki

Mersin'den

baka

bir

ile

atamas

kan

Alay

Komutamrun evi skynetim grevlilerince aranyordu. Bayan polis

memurlar, bir grup asker evi aramt. Alay Komutan ve yardmcs
daha nceki byk rvet ve kaaklk olayndan dolay skynetim
kuvvetleri tarafndan gzaltna alnmt. Bu olaylar zerine yeni
gelen

bir

Alay

Komutan

greve

balamt.

Onunla

iyi

bir

diyalogumuz vard. Bir gn Emniyet. Mdr nn tertipledii bir

yemekte tesadfen Alay Komutan ile kars karya oturuyorduk. Laf
ald ve Sivas'a tayini kan arkadam Namk Astsubay hakknda
yle dedi: "Yeni tahkikatla onun ela def terini drdm, evrakn
gnderdim, bugn tutuklamas kt."
Bir anda, "Ama nasl yapabilirsiniz?" dedim. Namk Astsubay
skynetim ncesi btn olaylarda yanmda olan, bana destek veren
en yiit Jandarma Astsubay idi. Terrn ve olaylarn artmasyla
birlikte herkesin kat dnemlerde, cenaze merasimlerinde byk
olaylarn kma ihtimaline kar, herkesin kaybolduu, kenara
ekildii,

yalnz

kaldm

zamanlarda

tek

desteim

Namk

Astsubay'd. On-on be askeriyle gelirdi. En ciddi destei bana o

verirdi. Onun byle bir olaya muhatap olmas ok arma gitmiti.
Bunun yanl olduunu, buna kar ktm syledim. Benim
61

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

oradaki grevlerim nedeniyle durumu bilen Albay Cengiz Katun -ki o

da vatan millet duygular gelikin biriydi- itirazm zerine, "Ben
byle bir olduunu bilmiyordum, byle ise hemen arkadanzn
haberi olsun, koruyun." dedi. Hemen yemekten ktm ve Sivas'ta,
grev yapan Namk Astsubay aradm. "vedi gelmen lazm," diyerek
durumu anlattm.
Neyse ikinci gn sabah erkenden Namk geldi, tabii hakknda
gyabi

tutuklama

karar

karlm;

haber

vermesem

Sivas'ta

tutuklanacak, oradan tutuklu olarak Mersin'e getirilecek, ok zor

durumda kalacakt. Oturduk, Namk Astsubay cezaevine girmeden
bir are bulmamz gerekiyordu. Namk'n durumunu bilen ube
Mdrmz ve dier arkadalarmzla birlikte
Namk'a bir zm aramaya baladk ve tandk avukatlar bulduk.
Avukatlar gyabi tutuklama karar kt iin mahkemeye kmas
gerektiini,

mahkemede

ya

tutuklanacan

ya

da

serbest

braklacan sylediler. Onca grev yapm birinin ieri alnmas

ho olmazd. Bir baka ihtimal de hi mahkemeye kmadan karara
itiraz etmekti. Bu ekilde kararn kaldrlmas mmknd ama
kaldrlmama ihtimali de vard. Bundan emin olmak iin avukatlar
ve Emniyetteki tandklar vastasyla davaya bakacak olan hakimle
grmeye baladk.
Ama tm srarmza, tm grmelere ramen hkim isteimizi
kabul

etmiyordu.

"Ben

mahkemeye

gelmeden

tutukluluu

kaldrmam, hatta bu adam ieri alacam." diyordu. Hkim, elenceye, alkole merak olan, dnya gr olarak solcu bilinen
biriydi. Namk ise biraz ters adan, milliyeti olarak tannyordu. ki
gn uratk, btn srarlarmza ramen hkim ikna olmuyordu. are aramaya baladk, ne olur ne olmaz, bu hkim
zerinde kimin etkisi olur, kimin sz geer, kim ne yapabilir diye
dndk. O zaman dediler ki bu hkim zerinde sz geebilecek
bir kii var. Bu kii, kendi apnda kabaday, mafya olarak bilinen
bir adam. Mersin'in bat ksmnda daha ok otel ve restoranlarn
olduu semtte etkin biri. O semtte bir otel var. Yemek yemek ve
elence iin birtakm sanatlarn gelip gittii lks bir yer. Bizim
62

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hkim de srekli buraya gidiyor, otelciye kar ok mahcup ve

baml. Otelci zerinde en byk etkiye sahip olan da bu kabaday.
Kabadayy bulursanz bu i hallolur dediler.
Biz 1. ube polisi olarak hep terr ilerine baktmz, o zaman
kadar asayi olaylarna hi bakmadmzdan kim mafya, kim baba,
mafya ne yapar, gc nedir, bilmiyoruz. Onlar da bizim gcmz,
skynetimde olar etkimizi, hibir eyin bizi etkilemeyeceini,
operasyon ekiplerimizin kabiliyetini bildiklerinden hi karmza
kmyorlar, hatta, btn mafya babas bilinen tipler genellikle biraz
sac

milliyeti

bilindiklerinden

terr

polisine

ar

sayg

duyuyorlard.
Bu adam mutlaka bulmamz gerekiyordu. Gemite Asayi
ubenin en aktif birimi olarak bilmen ve imdiki cinayet, gasp,
hrszlk gibi tm sulara bakan aratrma biriminde uzun sre
alm ve son zamanda bizim ubeye atanm, ofrlmz
yapan polis Hasan bu kiileri tanyordu. Mersin apnda etkili olan
bu mafya babasnn telefonunu buldu. ube Mdrmz mer
Aabey ahs arayp kendisiyle grmek istediimizi syledi. Adam
kabul etti. Polis Hasan, ube Mdrmzn arac ile ahs alp
getirdi. Ama adam ieri girince, byk bir mahcubiyet iinde, "Aman
nasl olur aabeylerim, siz bana araba gndermisiniz, size zahmet
oldu, siz emretseydiniz ben hemen gelirdim." diyerek ar bir sayg
gsterisinde bulundu. Biz adamdan medet umarken, adamn bu
mahcup, ekingen ve abartl saygl hali, bu adam ne yapabilir, bizi
bir kenara brak, bekimizden, polisimizden bile ekinip ayaa
kalkyor, byle biri bu ii nasl baaracak eklinde dnmemize
neden oldu.
Sonra adama durumu anlattk, bu ii halledebilir mi diye
sorduk. Adam, "Eer i buysa, ok kolay aabeyler, hemen hallederim. Bu ii siz merak etmeyin, lafn bile etmeyin." dedi. Bir
yandan merak etmememiz iin bize ok gvence veriyordu, ama
dier yandan da adamn mahcup haline baktmzda bu iin
altndan kalkacak gibi durmuyordu. Fakat ertesi gn adam i

63

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

halloldu dedi, sonra avukatlar mracaat etti ve Namk Astsubay'm

tutuklamas kalkt.
Yani devletin grevlilerinin, avukatlarnn, ube mdrlerinin
srarn dinlemeyen hkim maalesef o kabadaynn srarn, otelcinin
isteini kabul etmi, otelde temini basit eyler uruna tutuklamay
kaldrmt. Belki bunun ok fazla rnekleri ve baka ok fazla
teferruatlar da vardr, bu kadar basit deildir ama benim amdan
bu, genelde bu sistem ve bu sistem ierisindeki insanlarn dnce
yaps ve davranlarnn grlmesi asndan ibretlik bir olay olduu
iin ok nemliydi.
Mafyann ve yandalarnn etkisi kk bir Anadolu ilinde byle
ise stanbul, Ankara ve zmir gibi byk illerdeki durumu tahmin
etmek g deil.

PKK'hlarn Banka Soygunu

1980 yl yaznda, muhtemelen Temmuz ay banda sabah saat
10 civaryd. Mersin Terrle Mcadelede, o zamanki adyla 1.
ubede, sorgu operasyon brosu amiri olarak alyordum. Polis
Akademisini o yl yeni bitirip Mersin'e benim ubeye atanan komiser
yardmcs Adem'i de yanmza alm arala ehri geziyorduk,
amacmz ona biraz ehri tantmak ve bilgi vermekti.
Daha

ubeden

yeni

ayrlmtk

ki

telsizden

Karaduvar

Mahallesi'nde bir bankann soyulduu haberi geldi. Orada bulunan

polisler karakoldaki klstr bir arala kaan soyguncular takibe
balamt. Anons

z!vC_ .T II

btn Mersin'de bulunan ekipler o

istikamete doru yneldiler. Soyguncularn kulland ara nce

Tarsus lesi yoluna kt, sonra yolun ilerde polis tarafndan
kesileceini tahmin edip Toros Dalar istikametindeki ky yollarna
sapt. Bir sre ilerledikten sonra aracn gidemeyecei yollara gelince
soyguncular

arac

terk

ederek

dalara

doru

yaya

kamaya

baladlar, biz de hi hazrlk yapmadan hemen takibe katlmak

zere hzla hareket ettik.
Soyguncular orta boy aalar ve kayalklardan oluan makilik,
ormanlk alana doru kamaya baladlar. Arkadan gelen, plan
64

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

program

olmayan

ve

sadece

telsiz

anonslarn

Blm:

Devlet

duyan

polis

ekiplerinin hepsi de pelerinden ayn istikamette ky yoluna girdiler.

Jandarma da haberdar edilmi, onlar da yardma arlmt.
Soyguncular

nde,

polisler

arkada

geliigzel

bir

arama

ve

kovalamaca balad. Birka saat sren bu harektn sonunda

soyguncular arazide kayboldular. O zaman Adana'da bulunan
Skynetim Komutanlndan helikopter istenmiti, bir-iki saat
sonra helikopter geldi. Helikopterle ayn arazide tarama ve uzaktan
gzetleme faaliyetleri yapld ama ahslar bulmak ok zordu. Bu
arada kaamayp arkada kalan banka soygurcularndan bir tanesi
silah ile birlikte yakaland, dierleri uzun aramalara ramen
bulunamad. Soyguncularn arata 4 kii olduu tahmin ediliyordu,
yakalanan kiiyi sorgulamak zere Mersin Emniyet Mdrlne
getirdik. O zamanki Maazalar Karakolunun stndeki Terr ubesi
koridoruna getirdik. ahs bir sandalyeye oturttum, karsna da
ben

oturdum.

Adam

sorgulayacam,

ama

bu

arada

olayla

ilgilenmi, aramaya katlm, dalara trmanm, koturmu ne

kadar polis varsa hepsi bu emeklerinin karl olarak evlerine
gitmemi, olaann aksine hepsi birden ubeye kmlard. Bata
Emniyet Mdr ve dier ube Mdrleri, amirleri olmak zere,
hatta kovalamaya katlan trafikilerin tamamna yakn etrafmz
kalabalk bir halka eklinde sarmlard.
Ben ahsa sorular sormaya baladm. lk soru, "Hangi siyasi
hareketin mensubusun, hangi rgtn adna soygun yaptnz?"
oldu. Adam nce konumak istemez gibi hareket etti, ama bunu bir
rgt adna yaptn syleyip hangi rgt/hareket olduunu
sorunca, PKK dedi. Daha dorusu kendi tabiri ile PEKEKE. Tabii bu
rgt ismini o gne kadar hi duymam olan orada bulunan
herkes, adamn yalan sylediini dnerek doruyu syletmek iin
ona saldrmaya baladlar. Onlar iin PEKEKE hibir anlam ifade
etmiyordu. "Durun," dedim. Bu olaydan ksa bir sre nce
Ankara'ya sorgulama kursu iin arlmtk. Bu kursta yeni
rgtler, blnen ve birleen siyasi gruplar vs. hakknda son bilgileri
almtm. Orada anlatlanlardan bu rgtn yeni kurulduunu, o
65

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamana kadar Apocular veya Ulusal Kurtulu Ordusu (UKO) diye

bilinen rgtn ad deitirerek PKK, yani Krdistan i Partisi adn
aldn renmitim. Bu o zaman kadar Mersin'de ok duyulan bir
rgt deildi, ama rgt 1977'de kurulmu ve 1980 ylnda soygun
olmutu. Arada 3 yllk bir zaman vard, ahs anlatmaya balad.
Daha sonra uzun sorgulamalar sonunda ahsn ifadelerinden dier
sanklara ulamak, en azndan onlara kar operasyon yapma
imknlarmz oldu. Geri soyguna katlan ahslarn byk bir ksm
Adanann mehur Daalolu Mahallesinden gelmiti. Oras o
dnemler bir ekibin kolayca girecei bir yer deildi. Girilmesi zor
olan ve o zamanki tabirle kurtarlm blgelerdi, daha sonra
operasyona gittiysek de dier kiileri yakalamak kolay olmad.
Yakaladmz kiiden baz bilgiler alsak da dikkatimi eken
uydu: Hepimiz devletin gvenlik kuvvetleriydik; byk bir ksmmz
yksekokul veya lise mezunuyduk, oumuz devletle ilgili her
konuda bilgi sahibi olduumuzu zannediyorduk. Ama byle bir
rgtn adm bilmiyorduk. Bunlarn niin banka soyduunu
anlayamiyord.uk. rgtn ad ilk defa duyduumuz bir kelime
gibiydi, fakat okuryazarl zayf, ilkokulu bile bitirmemi olan
karmzdaki kii bu. rgtn ne olduunu biliyor, rgtn ama ve
ideallerini kavrayarak bu. ama ve idealler dorultusunda banka
soyabiliyordu. Arada byk bir orantszlk ve byk bir farkllk
vard.
Biz, bilmemiz gereken birok eyi bilmiyorduk ama o kii ok az
okuryazar olmasna ramen ideolojik bir rgtn amacn biliyordu
ve rgte para bulma uruna bir banka soyacak kadar bu ideolojiye
inanm, bu ideolojinin iinde ve bilincindeydi. Aslnda belki de en
byk eliki veya gvenlik kuvvetlerinin btn bu olaylarda
baarl olamamasnn en byk sebeplerinden biri de bence buydu.
Kar taraf tanmyorduk, renmiyorduk ve renme isteimiz de
yoktu. Bu duruma yllarca hep ahit oldum, bu konuda ok da
byk ilerleme kaydedilmedi, bence hl da byledir.

Acilciler Operasyonu
66

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

1980 yl, muhtemelen de k aylaryd, Mersin merkezde Asayi

ubesinin hrszlk masasna atanmtm. Bu ubenin iki ksm
vard, biri cinayet ve gasp gibi ar sulara bakan bi rinci ksm,
dieri ise hrszlk ve dolandrcla bakan ikinci ksmd. Beni ikinci
ksma almlard, nce bu ksmda greve balamtm ama o
zamanki kadrodaki grevli saysnn azl nedeniyle ciddi olan
btn olaylara bakp koturulabiliyordum. Bu yllarda Mersin
merkezde siyasi olaylar meydana geliyordu.
Bir gn karakola gelirken ar ceza reisinin saldrya urayp
vurulduu sylendi. Ben olay yerine gitmemitim ama giden
ekiplerin verdii bilgilere gre olay yerinde bir arjr drlm,
ayrca rgt bayra braklmt.
Olay yle gelimi: Kap alnm, biri kz olmak zere kii
gelmiler, ei kapy anca hkimi sormular, hkim kapya gelince
de makineli tfekle ate etmilerdi, hkim olay yerinde lm, ei
yal kadncaz ise ar yaralanmt.
O zaman bu olayla ilgili izilen ekale benzeyen kiiler yakalanp
tehis iin hkimin yaral olan eine getiriliyordu. Bu getirme
gtrme ilerine ben de birka defa katldm. Kimi zaman eski
olaylara karm baz insanlarn da tehisi gerekiyordu. Bir gn
ilgin bir olay oldu. 701i yllarn rgt mensuplarndan biri olan
Pnar Erdem.il isimli gen ve gzel bir kz tehis iin gtrmtk.
Hkimin yaral ei kzcaz uzaktan grnce, "Evet kesinlikle bu,
tandm onu" dedi. Kz panikledi, "Ne olursunuz teyzeciim, bir daha
bakn ltfen, dikkat edin, bakn ben deilim," diyerek iyice yaklat.
Yaral kadn yakndan daha dikkatli baktnda, "Evet sen deilsin,
ama o kadar ok benziyorsun ki sen zannettim," dedi. Fakat bu olay,
fail hakknda bana bir fikir vermiti. Bununla birlikte Trkiye'de
yaayan bir bir ar ceza reisini, ortada hibir sebep yokken
ldrebilmesi-ni aklm almyordu. Neden ldrmlerdi? Kendimce
olay

tam

manasyla

kavram

deildim,

bu

olaya

anlam

veremiyordum.
rgtlere girmi gen insanlar ideolojik amalar iin siyasi
eylem yapyordu, ama ben devletin grevlisi olarak bu eylemlerin
67

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

niye yapldm anlayacak zaviyede bile deildim. Benim gibi tm

meslektalarm da ayn seviyedeydi; bunlar anarist, ter1,
Bolum:
Devlet,
rist, vatan haini, satlm ve kandrlmlar gibi beylik szlerden
ilerisini bilmiyor, kavrayainiyorduk.
Bu olay meydana geldikten bir mddet sonra ataklm dolaysyla beni 1. ubeye almlard. te o zamanki ad ile birinci,
imdiki adyla Terrle Mcadele ubesinde greve balam oldum.
Bu grev, 1997 ylnda stihbarat Daire Bakanlndaki grevimden
alnmam talep eden dilekeyi verip grevden alnncaya kadar geen
tam 17 yl boyunca srd.
Bu hizmette ok alanlar gnde 8 saat, bazlar ise 12 saat
alyordu ama ben sabah uyanr uyanmaz greve balyor, uykum
gelince yatyor, tekrar uyannca almaya devam ediyordum.
Mesaim herkese gre iki kat fazla idi. Ayrca birok kii mesainin
byk blmnde basit devriye, koruma, bekleme tedbirleri vs. ile
urarken, ben en youn sorgular, operasyonlar, atma ve
kovalamacalar

ile

rgt

dokmanlarn

inceleyerek

mesaimi

geiriyordum, yani sradan grevlilere gre 3-4 kat daha youn

alyordum.
Bir gn gnlk almalara devam ederken Silifke'de bir banka
soygunu haberi geldi ve btn polis ekipleri ara binerek ellerindeki
tm imknlarla olay yerine, Silifke'ye doru gitmeye baladlar. Biz
biraz

daha

donanmlydk;

elik

yelek,

drbnl

silah

gibi

malzemeleri toplayarak bir jiple yola kmtk. O zamanki cinayet

masasnn amiri rahmetli Natk Karadeniz ve ekibi bizden nce olay
yerine varmt.
Bankay soyan drt kiilik THKP-C Acilciler grubu yeleri,
soygundan sonra iki mensubundan silahlarn brakp sradan
yolcular gibi gitmelerini istemi. Biri ile halkndan olan dier iki kii
Gksu Irma'na yakn bir ba evinde kalmaya balamlar. le
dna gitmeleri istenen iki ye phe zerine ile polisi tarafndan
yakalanm ve soyulan banka grevlileri tarafnda tehis edilmiti.
68

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hemen akabinde bu kiiler ileye gelen cinayet masas grevlileri

tarafnda sorgulandklarnda dier iki arkadalarnn kaldklar evi
gsterebileceklerini sylemilerdi.
Hali'te Yaayan Smoniar. . ... ___.............._____...............................
Bunun zerine ka kii olduklarn, silahlarnn ne olduunu, daha
dorusu ideolojik rgtleri hi bilmeyen cinayet masas aceleyle sz
konusu eve doru soygunculardan biriyle birlikte yola kmt. Eve
varlp atma baladnda yakalanan soyguncu ile cinayet masas
amiri bakomiser Natk Karadeniz vurulmu, bunun zerine ekip
panikleyince dier sanklar kamaya balamlard. Bu olayn il
merkezinde duyulmas zerine bizler her eyi alarak yola kmtk.
atma ile birlikte kaan kiiler rmaa doru gitmiler ve
Gksu Irma'n geerek arazide kaybolmaya almlard. Olay
yerine varnca hepimiz birden btn araziyi aramaya baladk, her
tarafa bakyorduk. Gksu bahar aylarnda sert akard, suyu
gemeye

kalkarken

faillerden

hcrenin

lideri

olan

Recep

boulmutu, cesedi bulundu. Bylece iki fail sa yakalanm, biri

atma annda polislerin veya arkadalarnn atei ile vurulmu,
birinin cesedi bulunmu ve dieri kamt. Sa yakalanan kii
getirilip sorgulanmaya baland. ahsn verdii bilgiler zerine
Hatay'dan baz isimler getirildi, bu olayn o zamanki adyla Trkiye
Halk Kurtulu Partisi Cephesi Acilciler rgt tarafndan yapld
anlald.
ahslan sorguladk. rgt mensuplarnn isim ve kimlikleri
belirlenmeye

baland. lk yakalanan failler mahkemeye gn-

derildikten sonra devam eden aratrmalar sonucunda rgtle ilgili

nemli bilgiler elde edilmeye baland. Bu arada hkimi ldren en
nemli sanklardan ikisinin, bir sre nce evlenen, Mersin'in yerlisi
olan kadn militanla Hatayl bir erkek militan olduunu rendik.
Bu ahsn tespit edilmesiyle birlikte hzla aratrmaya baladk ve o
gn bu kiilerin bir dne gitmek zere Ankara'ya gittikleri
bilgisini aldk.
Yanlmyorsam bir askerin, hem de general rtbesindeki bir
kiinin dn iin bu iki terrist kz ve olann Ankara'ya gittiini
69

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

rendik. Hkimin ldrlmesinin, banka soygununun, daha nce

soyulup da faili belli olmayan dier banka soygunlarmn da bu rgt
mensuplarnca gerekletirildiinin belirlenmesi zerine, Ankara'ya
gidiin sradan bir dn olmayaca veya normal dnse bile
rgtn

eylemine

dnebilecei

ihtimalini

dikkate

almamz

gerektiine karar verdik. O akam iin hemen Ankara Emniyetine o

zamanki kstl imknlarla telefonla bilgi verildi, mesaj ekildi. Biz
dn ve dn evi hakknda bilgileri aldktan sonra, oluturulan
drt kiilik bir ekiple hemen Ankara'ya hareket ettik. Ekipte, cinayet
masasnn iki polis memuruyla birlikte o zamanlar bakomiser, u
anda ise polis bamfettiliinden emekli olan, felsefe profesrlerine
ta kartacak entelektel birikime sahip, hl en yakn dostum ve
aabeyim Nerrin Sar vard.
Biz gece yars sratle yola ktk ve sabah erkenden Ankara'ya
vardk. Nerrin Aabey'in Genelkurmayda, daym dedii Sadi Sevk
Paa isimli yakn bir akrabas vard. rgt mensuplarnn dnne
katlaca general rtbesindeki dn sahibinin evi ve dn yeri
hakknda bilgi almak istedik. Bu kiiler terristti ve dnde de
eylem yapabilirlerdi. Dorudan olay yerine gidecektik, nk onlar
dne katlacaklard. Nerrin Aabey'in Genelkurmayda yapt
aratrmada edindii bilgiler tam teyit edilemedi, byle bir general ve
byle bir st rtbeli subay yoktu, bir gariplik vard. Bunun zerine
skynetim grevlileri ile grmek ve daha temel bilgiler almak iin
Ankara Emniyet Mdrlnde bulumaya karar verildi.
Ankara Emniyet Mdrlne vardmzda, operasyon hazrl
yaparken ve yer tespitiyle urarken oradaki grevliler, dn bizim
yaptmz bildirim zerine iki kii yakaladklarn syleyerek,
giderken onlar da yanmza almamz istediler. Meer onlar bizim
yakalamak iin plan yaptmz kiilermi. Daha biz yola kmadan,
Ankara Emniyeti telefonumuz zerine garaja gitmi, bu kiileri
sabah erken saatte daha otobste iken yakalam.
Mersin'e bilgi vermiler ama o zamanlar telsiz, telefon benzeri
cihaz bulunmadndan ve biz yola ktmz iin m erkezimizle
irtibatmz olmadndan dolay bu bilgiden haberimiz yoktu. Sonra
70

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ankara Emniyetine geldiimizde yakalayacamz kiilerin zaten

yakalanm olduunu grnce operasyondan vazgetik ve sanklar
hemen alp yola kmaya karar verdik. Hi beklemememiz, hemen
hareket etmemiz gerekiyordu. Ekip yelerine, "Yolda durmak yok,
herkes hazrlklar yapsn, her ihtiyacn gidersin, hemen hareket
edeceiz" dedik. ki sank, drt de biz, toplam alt kii, sk tk eski
model bir Mercedes arabaya, bir polis memuru ile ben, ortamza iki
san alarak arkada, ba-komiserimiz n tarafta oturmak zere
binip hareket ettik.
Hi durmadan Mersin'e gitmemiz gerekiyordu, takip ettiimiz
operasyon devam ediyordu. Ayrca bu kiiler ok tehlikeli insanlard,
yolda durduumuzda yandalar sorun karabilirdi. O zamanlar ok
gl silahlarmz da yoktu, elimizde bir tane makineli tfeimiz
vard, MP5 iki arjr doldurup bantla ters yz balamtk, ayn
anda 64 mermi atabilecek imkna sahiptik. Bunun yannda kiisel
silahlarmz da mevcuttu.
Yola koyulduk. Epey yol alnca aracn arka koltuklar dar
olduundan ve operasyon dolaysyla son -drt gndr doru
drst uyuyamadmdan ok rahatsz olmutum. Bunun zerine
arkaya Nerrin Bakomiser, ne de ben getim. Makineli tfei de ben
aldm. Yorgunluktan sabaha kar uyumuum, Pozant'ya gelmitik.
Pozant'ya yaklanca hi durmayalm diye anlamamza ramen
ofr, Bakomiserimiz ve bir arkada, mola verelim, bir orba iip
biraz dinlenelim, uykumuz kasn diyerek Pozant'daki bir restorana
girmilerdi,

onlar

giderken

uyandm,

sanklar

da

yanlarnda

gtryorlard.
Aracn iinde biraz durduktan sonra, ktm. Aratan inerken
elimdeki

silah

arabada

braktm.

Darda

onunla

dolamak

istemiyordum, nk etrafta mola vermi yolcu otobsleri ve

yolculardan oluan kk bir kalabalk vard. ift arjr bantla
sarlm MP5 makineli tfei arabann ierisine koydum ve bizim,
arkadalara, silah arabada takip edin diye iaret ettim, onlar da
tamam anlamnda balaryla iaret verdiler. Ben lavaboya gidip
yzm ykayarak uykumu amaya altm. Dndmde iki
71

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sann arabann arkasnda oturduunu grdm. Yanlarnda da hi

kimse yoktu. nce polislerin benim makineli tfei arabann
nnden aldklarn zannettim. ahslara baktm, bizim arkadalara
baktm, hepsi gayet sakinler. Bunlarn yanma vardm, "Sanklar
oraya gnderdiniz, silah aldnz m?" diye sordum. Almadklarn
sylediler. Ar ceza reisini ldrm, banka soymu ve daha birok
olayn faili, o zamana kadar en ok silahl eylem yapan Acilciler
rgtnn iki nemli san, zerinde ift arjrleri dolu makineli
tfein yanndaydlar. Biz de ise 5-7 mermisi olan basit silahlar
vard. evrede olaylardan bihaber yzlerce yolcu bulunuyordu. Ve
sanklar kelepesizdi.
Sanklar daha Ankara'da araca bindirirken onlara kelepe
takalm demitim, ama yanmzdaki cinayet masasnn polisleri,
onlar tandklarn ve kelepeye gerek olmadn sylemilerdi.
Cinayet masas polisleri ile tanklklar da uradan kaynaklanyordu; Bu kar koca grnmndeki sanklar hakknda, hkimin
vurulmas sonrasnda ihbar olmu, cinayet masas da bunlar o
zaman

Hatay'da

yakalayp

(hkimi

vurunca

Hatay'a,

olann

ailesinin yanna gitmi gzkyorlard) tehis iin getirmilerdi,

fakat hkimin yaral ei Ankara'ya sevk edildii iin sanklar da
tehis iin Ankara'ya, sevk edilecekken, yaral kadnn ld haberi
alnm. Dolaysyla sanklar tehis edilememi. Militanlar birka
gn cinayet masasnda sank veya misafir gibi kalmlar, o arada da
polislerle samimi olmulard, tehis olmaynca ubede bir hafta
tutulduktan sonra serbest braklmlard.
Ankara'da kz grdmde katilin byk ihtimalle o olduunu
dndm, nk hkimin ei kafili Pnar Erdemli isimli bir kiiye
ok benzetmiti. Bu kz da Pnar Erdemil'e benziyordu. Arada
gerekten sadece ya fark vard; yz hatlar ona ok benziyordu.
Bunun zerine bu olayn doru olduuna kanaat getirdim, bundan
dolay da nemsiyordum. Fakat arkadalaHali'te

Yaayan Simonlar. ____. ._......................................................

rn, kelepe vurmayalm, biz bunlar misafir ettik, bir hafta bizim
ubede kaldlar, kelepe vurmak ayp olur demeleri zerine Nerrin
72

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aabey onlara kelepe takmam, biz takarsak korkuyor derler,

demiti. Korktuumu dndrecek eyler her zaman beni rahatsz
etmitir, bu yzden her trl riski gz alarak ilerinde bu kiilerin
katil olabileceklerine en ok inanan ben olmama ramen zanllara
kelepe takmamtk.
Aslna bakarsak bu insanlar hkimin katili, Acilcilerin iki nemli
militanyd. Ama dier yandan polisimiz bu kiiler bizde bir hafta
misafir kald, onlara ok altk, onlara kelepe takarsak ok ayp
olur gibi dnceler iindelerdi. deolojik rgt, siyasi rgt ne
demek, nasl dnr vs. bilinmiyordu. imdi ellerinde kelepe
olmayan ve ok iyi silah kullanabilen iki kii arabann ierisinde ve
nlerinde ift arjr taklm bir makineli tfek vard. Biz ise
karlarnda drt kii ve hibir ekilde onlara, kar koyma ansna
sahip

deildik.

Ayrca

etrafta

birok

insan

vard,

bu

silah

kullansalar ok zorda kalabilirdik.

Ben polislerin yanlarna vardm. Hi hissettirmeyin, panie
kaplmayn, yava yava arabaya yaklaalm ve binip sessizce
gidelim dedim. Hibir ey olmam gibi panik yapmakszn uygun
ekilde arabaya bindik ve hep beraber Mersin'e dndk.
Daha sonra ahslar sorgularken bu olay da onlara sordum..
"Neden nnzde makineli tfek dururken alp kamadnz. En
azndan bir ikimizi ldrp kaabilirlerdiniz. Bu ilere bulam
insanlarsnz, niye yapmadnz?" dedim. Erkek olan bana yle dedi:
"Ben enayi miyim? Sen o silah oraya bilerek braktn. Arabadan en
son sen inmitin, inerken silah boalttn. Biz silah elimize alsaydk,
kendinizi

koruma

bahanesiyle

bizi

vurup

ldrecektiniz.

Bizi

ldrmek iin bir senaryo kurdunuz. Numaranz yutmadk, o

yzden silah almadk." Yani bizim arkadalarn safl, onlar
tarafndan ok byk eytani bir plan zannedilmiti. Halbuki
gerekten safa ve tedbirsizlikle silah oraya brakmtk ve alp
kullansaiard bugn bu kitap yaplamayabilir, telafisi mmkn
olmayan olaylar kabilirdi, te bizim bu kadar saf ve tedbirsiz
oluumuz, kar tarafa olaanst bir tedbir ve olaanst bir
tuzak olarak alglanm ve yle grlmt. Buna benzer olaylar
73

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

polis tekilat ve benzeri gler ok yaptlar, ok yaptk daha

dorusu. nk biz karmzdaki insanlar ve onlarn zihinsel
yaplarn, glerini ve niteliklerini anlamak ve idrak etmekten ok
uzaktk.
Bu farkll soruturma boyunca her zaman grmek mmkn
oluyordu. Gece ge saatlere kadar Cumhuriyet Savcs Yusuf Bey,
ube Mdrmz ve tm amirler sanklar sorguluyor, hangi olaya
kimin katldn, kimin ne rol oynadn renmeye alyorduk.
Militanlar olaylar saklamyorlard, sadece birlikte olduklar dier
militan arkadalarnn adn vermek istemiyorlard.
Bir ara bir militan, rgtn istei zerine Hatay'dan Mersin'e
geldiini, banka soygunundan bir gn sonra tekrar Hatay'a gittiini
anlatnca, ube Mdrmz ona banka soygununda ne kadar para
aldn sordu. Militan para almadn syleyince, "Mutlaka alm
sndr, ne kadar aldn, syle" diye srar ettik. O da almad ynnde
srar ediyordu. Bu arada dnyann belki de en temiz, en saf polis
amiri olan mer Aabey, "O zaman bankay babann hayr iin mi
soydun?" deyince gnlerce yorulmu, sinirleri bozulmu ekip yesi
herkes epey glmtk. Ama asl tuhaf uydu: Bize gre bankay
soyan kiilerin paray blmeleri gerekiyordu, bu ahs tm risklere
katlanarak banka soygununa katlm ama. paradan be kuru
almamt, o zaman banka soygununa niye katlmt; biz ideolojik
rgt

iinde

militanlarn

inan

ve

idealleri

iin

fedakarlk

yaptklarn, banka soygununda para alma diye bir ama ve

mantklarnn olamayacam bilmiyorduk.
Militanlarn i dnyasn ve inanlarm renmem epey zaman
almt, ama sonunda artk onlar gibi dnp onlar gibi hissetmeyi
baardm. En garip eylem, ve olaylar dier meslek
Hali'te Yaayan Simonlar...._......_......................................._..........
talarm garip karlarken, ben hangi rgtn bunu yapm
olabileceini tahmin edebiliyor, eylemleri hi de garip karlamyor,
bizim gibi insanlar iin manal olmayan eylemlerin rgt mensuplar
iin makul, hatta bazlar iin ge kaimmi eylemler olduunu
tahmin edebiliyordum. Pek ok olayn hangi rgt tarafndan
74

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

yaplm

olduu

konusundaki

tahminlerimde

Blm:

ok

az

Devlet
yanlr

olmutum.

hvanclar Operasyonu ve Halit Musto

1982 ylnda Mersin'de grev yaparken bir gece ube Mdrmz arayp acele toplanmamz gerektiini syledi. O zamanlar
makam arac vs. yoktu. Hibe alnan eski model bir Mercedes 1e ube
Mdrmz mer Bey ve ben onun tarif ettii Mersin Yeni
Mahalleye gittik. O aratan indi, baz grmelerde bulunmak zere
bir eve girdi, ofrle ben beklemeye baladk. Eve birtakm insanlar
girip kyordu ama Mdrmz bir trl kmyordu. Artk
sabrszlanmaya balamtk, saat 24'e doru mdrmz geldi.
Olay nasl ve neresinden balayarak anlatacan bilemediini
syledi. Ksa sre sonra ubeye geldik, bana ksaca olay zetledi. O
zamanlar Mersin'den Kbrs'a ve oradan da Suriye'nin Lazkiye li'ne
dzenli gemi seferleri vard. Her gn feribot Kbrs'a gidip geliyor,
ancak haftada bir veya iki defa da Mersin-Kbrs-Lazkiye ve Lazkiye
-Kbrs-Mersin eklinde seferler oluyordu.
Gemi ile Suriye Lazkiye'den yola kp Kbrs zerinden Mersin'e
gelecek olan Suriye asll bir kii, Mersin'deki kardeinin Trk eini
telefonla arayarak, kendisinin Kbrs'ta gemiyi kardn, gemide
kendilerine hediye olarak ald bir kutu marmelat oidu bu kutuyu
tlaka gemiden almas gerektiini, marmeladn kaybomamasn
zellikle srarla tembih ediyordu. Bu kadar srar etmesi zerine
kardeinin ei de, gmrkte alan insanlarla yakn diyalogu olan
grevliler araclyla gidip gemideki o marmelat kutusunu alp, eve
getiriyor. Daha sonra ahs tekrar telefonla aryor ve kutunun
alndn

renince

amamalarm,

gvenli

hem
bir

ok

seviniyor

yerde

hem

de

kutuyu

saklamalarn

ve

kimseye

vermemelerini sk sk tembih ediyor. Bunun zerine bu kiiler

ikilleniyor, bunlarla beraber hareket eden bir grup insan evde
toplanp marmelat kutusunu ayorlar.
Be kiloluk marmelat kutusunu anca, ierisinde orijinal
susturucusu olan ve Fransz onlusu denen namlusunda susturucu
75

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

takmak iin vida alm bir tabanca, bir susturucu ve bir kutu 7.65
mmlik mermi olduunu gryorlar. O anda evde, Suriye'den kam
ve birbirleriyle irtibatl olan 5-6 kii, gelen kiinin kendilerine eylem
yapmak zere geldiini anlayarak, onun ldrlmesi iin plan
yapmaya balyorlar.
Ancak ldrme ii konuulmaya balannca, marmelat kutusunu alan ev sahibesi korkuyor, bir sknt kar bam belaya
girer dncesiyle gmrk mdrne olay anlatp silah sylyor.
O gmrk mdr de bizim mdrmzn yakn olduu iin,
rndrmz arayp bilgi veriyor ve biz durumdan haberdar
oluyoruz.
Biz olay biraz daha deince pek ok bilgiye ulatk. hvan- 1
Mslimin (Mslman Kardeler) isimli Suriye'deki rejim muhalifi bir
grubun birok eyleme karan st dzey militanlar, Suriye'den
kaarak

Irak

tarafndan

verilen

farkl

belgelerle

Mersin'de

kalyorlard. Hatta bazlar Arapa bilen Trk kzlarla evlenerek

Trkiye'de kolayca ikamet ediyordu ve ev sahibi kadn da byle
biriydi.

Evde

bulunan

dier

kiiler

de

Suriye'deki

rgtn

mensubuydu. Marmelat kutusunu gnderen ev sahibinin kardei ise

Suriye Muhaberatnn gizli ajan olan Halit Musto'ydu ve Mersin'de
aabeyi ile irtibatl dier hvanclar ldrmek zere geliyordu. Bu
amala silah ve susturucu getiriyordu ancak Kbrs'ta gemiyi
karnca plan bozulmutu. Evdeki rgt mensubu kiiler zaten
eskiden

beri

Halit

Musto'nun

devletin

ajan

olduundan

phelendiklerinden, silah ortaya knca her eyi anlamlard.

Hali'te Yaayan Smonlar......._..-...........____..........._...__........._....
Tm bu kiiler, Suriye'deki rejim muhalifi Mslman Kardeler
tekilatnn nemli yeleriydi. Bu insanlar Suriye'de birtakm
olaylara ve faaliyetlere kartklar iin lkeden kam ve Trkiye'ye
snmlard. Bir ksm da baka lkelerde bulunuyormu. Biz bu
olayn teferruatn o zaman ok renememitik ama gelecek olan
kiinin

hakknda

bilgi

sahibi

olduk.

zamanki

Emniyet

Mdrmz, eski adyla nemli ler Daire Bakanl, imdiki

adyla Emniyet stihbarat Dairesi Bakanl grevini yrtm,
76

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ortadou kkenli rgtler konusunda uzman saylacak bir isim olan

Mustafa

Yiit'ti.

Olay

Emniyet

Mdrme

genel

hatlaryla

mdrmz mer Bey tarafndan anlatldktan sonra, o zamanki

Skynetim Komutan ile MT Mersin ubesine de bilgi verildi.
Sabah gemi limana gelirken, olaanst tedbirler aldk. Tabii ilk
defa byle bir olayla karlatmz iin iki kiinin yapabilecei bir
olay, biz yzlerce insanla tedbir alarak yapmtk. ahs takibe aldk
ve eve gittiinde fazla zaman geirmeden ahs alp Emniyet
Mdrlne getirdik.
Adam sorgulamaya baladk. Onun anlatmlarndan olayn ne
olduunu, teferruatn renmeye altk. Bu arada onu dinlerken
dier kiiler hakknda da bilgi sahibi olmaya baladk. Grdk ki
Suriye'de rejim muhalifi olan Mslman Kardeler tekilat ok ciddi
rgtlenmi; atmalar, askeri birliklere saldrlar, bombalama
olaylar gibi yzlerce eylem gerekletirmi. rgt yelerinin bir
ksm yaralanm, bir ksm muhtelif olaylara karm, daha sonra
deifre olan ve ar sulardan arananlar Suriye devletinin yakalanan
kiilere uygulad ar tedbirlerden dolay lkeden kamlar.
Hepsinin zerinde Irak pasaportu ve vatandalk belgesi vard, o
zaman Irak rejimi Suriye ile dman olduundan bu insanlar her
adan destekliyordu. Saddam rejimi bu rgt mensuplarna maa
veriyor, pasaportlarn, belgelerini, vs. tanzim ediyordu. Yani bu
rgt, tamamen Irak tarafndan desteklenen ve Suriye rejimine muhalif bir gruptu. Trk stihbarat da belli oranda bilgi sahibiydi,
bunlar uzaktan izliyordu. Bu kiilerin ounun evlilikler yaparak
belli oranda Mersin'de kmelendiklerini ve akrabalarnn yannda
kaldklarn tespit ettik.
in zetini anladktan sonra Halit Musto'yu ve Mslman
Kardeler tekilatna ye olan Trkiye'deki dier kiileri de eitli
basknlarla

yakaladk.

zerlerinden

kan

Irak'tan

verilmi

pasaportlar, sahte belgeleri ve dier evraklar aldk. Bylece rgt

hakknda epey bir bilgi sahibi olduk. Bunlarn ifadelerini aldk. Tabii
byle bir olayn adli ileme nasl konu edilecei, o zamanki askeri

77

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ynetimin sreten haberdar edildikten sonra verecei talimata

balyd. Dolaysyla bu sre ok uzun bir sreyi kapsad.
Mslman Kardeler rgt mensuplar Irak vatanda gzkyorlard, bu yzden ileri kolayd, ama Halit Musto konum
itibaryla biraz daha farkl bir kiiydi. Baka bir lkeden Trkiye'ye
eyleme gnderilmiti. Bu sfat itibariyle de zel ilem yaplmas
gerekiyordu. ahs normal karakol yerine stihbarat ubesinde bir
ksm bizim ubemizden, bir ksm stihbaratta olan grevlilerle.
Emniyet stihbarat ubesine ait lojman grnml olan binada
bekletmeye aldk. Bir gn istihbarat, bir gn bizim 1. ube personeli
banda duruyordu.
Zaman getike, grevlilerle bu kii arasndaki samimiyet ve
gvenin artmas ve nasl olsa bir yer bilmiyor, bir yere kaamaz
dncesi

ile

tedbirlerin

yava

yava

gevediini,

bir

gece

grevlilerin uyumasn frsat bilen Halit Musto nun da kelepelerini

geveterek binann ikinci katndan atlayp katn rendik.
Tabii bu ahsn ieriden veya dardan hibir yardm almadan
kamasna inanmamtk. Emniyet Mdrmz gemite stihbarat
Daire Bakanl yapm, bu konularda birikimli ve olduka
yetenekli, dnyay ve olaylar tanyan biriydi. Bu kan sradan
olamayacan, Suriye ile irtibatl birilerinin yardmyla gerekletii
gibi inanlmaz teoriler retmeye balad.
Hali'te Yaayan Simonlar.......................___...____......._____...............
O gece nbette olan stihbarat ubesindeki arkadalarmz da
ok zorda kalmlard. Ne yapp ne edip adamn bulunmas gerekiyordu. Bunun zerine ben ve arkadalarm adamn gidebilecei
her yeri aramaya baladk. Onu tanyan ve gidebilecei herkesi
dolayor; gelirse mutlaka bilgi vermeleri gerektiini, ona yardm
ederlerse ok ciddi bir su ilemi olacaklarn syleyerek bir yandan
onlar korkutuyor bir yandan da itimatlann kazanacak konumalar
yapyorduk.

kinci

gnn

sonunda

inanlmaz,

mucizevi

bir

almayla ahsn yerini belirledik. Bulunduu evdeki ev sahiplerini

de ikna ederek onu banyo yaparken yakaladk.
78

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Kimse yakalanacana inanmyordu, ama biz ikinci gn ahs

yakalamtk. Bu tabii bizim oradaki itibarmz ok artrmt.
Herkes Mersin Emniyetinin ve stihbaratn itibarn kurtardmz
sylyordu. Zaten Mersin'in en iyi ekibiydik, tm siyasi olay,
operasyon ve sorgular yapan, hibir eyden ylma yan, her olay
zen bir ekiptik. Fakat kaan, yakalama umudu olmayan bir
casusu iki gnde yakalamak ayr bir baaryd.
ahsn sorgusu uzunca bir zaman srd, sonra yaplacak
ilemler konusunda Ankara'nn bilgi vermesi aylar sren uzun bir
sreci kapsad. Bu kiileri sanrm alt aya yakn bir sre tutmak
mecburiyetinde kaldk. Sonunda Halit Musto tabanca ve silahtan
adli ilem grd ve dier ilemlerin byk bir ksm o zamanki genel
gvenlik politikas gerei fazlaca resmi evraklara yansmad ve ahs
o haliyle mahkemeye gnderildi. Zaten hibir eylem de yapmamt.
Daha sonra hapisten knca Suriye'ye iade edildiini tahmin
ediyorum. Suriye ile aramzdaki anlamalara bal olarak hareket
edilmi olabilir. Ama bu olayda Suriye'deki rejim muhaliflerinin Irak
tarafndan nasl desteklendiini, bir lkenin baka bir lkenin i
iiyle ilgili olarak nasl bu kadar g sarf ettiini, ikisi arasndaki bu
ekimeyi ok net grmtk.
Dier hvan- Mslimin yeleri ise Irak vatandalk belgeleri
olmas ve Irak'a gitmek istemeleri zerine Irak'a hudut d edildiler.
Trkiye yllarca hvanclar destekledii iddias ile Suriye tarafndan
suland, hatta bundan dolay Suriye'nin de PKK'y destekledii
sylendi. Fakat Trkiye (hem de askeri ynetim zamannda)
hvanclar

desteklemedi,

Trk

kanunlarna

gre

hibir

su

ilememelerine ramen bu kiilerin hepsini hudut d etti. Ancak

Trk vatandalar ile evli olan ve bundan dolay kanunen hudut d
edilemeyen kiilerin lkede kalmasna msaade edildi.
Aradan yllar geti. Daha sonra grev dolaysyla Hatay'a
gittiimde hvan- Mslimin rgtnn oradaki varln da grdm.
Buradaki Arap asll vatandalarmzn okluu ve Suriye ile
ilikilerin kolayl gibi nedenlerle Suriye'den kaanlarn Hatay'da
yaamaya baladklarn gzlemledim. Tesadfen orada, bir Trk ile
79

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

evlenerek kanunen ikamet hakk elde eden bu rgtn ileri

gelenlerinden bir tanesiyle tanma imknm oldu ve onunla biraz
konutuk.
Tabu bu karlama, Halil Musto olayndan on sene sonrayd, 90
veya 91 yllarmdayd. Aradan geen zaman ierisinde Suriye'nin ok
deitiini,

rejimin

yumuadn,

btn

Mslman

Kardeler

rgt yelerinin affedildiini, bunlarla ilgili zel af ktn,

yurtdna kaan kiilerin aileleriyle irtibata geerek onlarn da
affedildiini, lkeye dnmeleri ynnde arda bulunulduunu
rendim. Suriye gibi bir lke btn rejim muhaliflerim lkesine
davet etmiti. Bunun zerine hvanclar n byk bir ounluu
lkelerine dnmler, bu kiilerin byk bir ksm da affedilmiti.
ok az kii yurtdnda kalmt.
Suriye, hvan -1 Mslimin rgt sorununu bask ve iddetle
zememiti, ama sistemi yumuatarak, af kararak, baskc
tutumlardan vazgeip demokratik admlar atarak sorununu ksmen
zmt. Kapsaml bir af karm, rejim muhaliflerinin ailelerine,
akrabalarna

ve

yaknlarna

eskiden

gsterdii

sert

tutumu

gstermemeye balamt. Konutuum kii, "Devlet, akrabalarma

harcrah vererek yanma gnderdi, bana pasaport getirdiler. Af
yasasndan
herhangi

yararlanarak

bir

bildirdiler."

olaya

dedi.

Suriye'ye

karmamak

Daha

sonraki

dnebileceimi,
artyla

yllarda

bir

daha

serbest

kalacam

Suriye'ye

gittiimde,

Hama'da uaklarla bombalanan baz binalarn ykntlarnn hl

durduunu grdm.
19801i yllarda, Suriye'deki hvan-1 Mslimin tekilat, bomba
ykl aralarla askeri karargahlar patlatma, ehirlerde isyan
karma gibi byk eylemleri gerekletirebilecek gce ulamt.
Devlet bu rgt bastrabilmek iin Hama ve Humus
gze almt.
Ama zaman ierisinde devlet, rgte ve taraftarlarna ynelik bu
kadar baskya ramen sorunun halledilemeyeceini grm ve
sonunda

zel

yasalarla

rejimi

yumuatarak

olaylarn

nne

geebilmiti. Bugn hvan- Mslimin rgt Suriye'de varln hl

80

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

devam ettiriyor mu bilmiyorum, ama hemen hemen hibir olayn

duymuyoruz. Daha dorusu 901 yllardan sonra hi duymadk. Bu
kadar ok olay ve eylem yapan bir tekilatn yava yava sndn
gryoruz. Bu demektir ki bu tr olaylarn, eylemlerin, rgtlerin
susturulmas iin iddet deil, rejimin baskc tutumundan vazgeip
yumuamas, topluma demokratik haklar tanmas gerekir. Suriye
gibi bir lkenin bile bu sorunu bu yolla halletmesi, ibret almaya
deer rnek bir olayd.
Suriye'deki h vanalar Irak destekliyor, hepsine maa veriyor,
tm ihtiyalarn karlyordu. Ama bu, rgtn yaamas iin yeterli
deildi. rgt lke iindeki koullar nedeniyle kurulmu ve yine
lke iindeki koullarn iyiletirilmesiyle Irak'n her trl desteine
ramen varln de
Sonraki yllarda, PKK ya ynelik almalar srasnda, Suriye'nin
Trkiye'de -zellikle Mardin blgesinde- hvana bilinen baz kiileri
dolayl yntemlerle PKK ya ldrttn teslim olan samimi PKKl
itiraflardan duymutum.
Benzeri durumlar birok lke iin de sylenebilir. Gemite
lkemize zarar verdiini, lkemize ynelik terr faaliyetlerinin
merkezinde yer aldn veya PKK yi desteklediini aka bildiimiz
Suriye'ye, Yunanistan'a ve benzeri lkelere kar biz de Trkiye
olarak her halde birok ey yapmak, bunun karln vermek
istedik, ama bu lkelerde bir grup yaratamadk veya bir eylemsel
faaliyete dntremedik.
Bu ak olarak gstermektedir ki, bir lke ierisinde meydana
gelen kargaann, terrn ve byk olaylarn asl sebebi, o lkenin
kendi ierisindeki elikiler, huzursuzluklar, ynetim ve idari
yapsndaki

bozukluklar,

halkn

taleplerinin

karlanmamas,

zamana ve aa uygun olmayan bir ynetim anlaynn hkm

srmesidir. D gler sadece bunu kullanmak, bunu tahrik etmek
derecesinde faydalanabilir, yoksa bu olaylar yoktan yaratma
imknlar bulunmamaktadr. O adan Trkiye'de retilen komplo
teorilerinin de temeli ve mant doru deildir.

81

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Telsiz Telefon Kullanan Fabrikatr Tutukland

Mersin ili Tarsus ilesinde fabrika sahibi bir kii, ii gerei gittii
Uzakdou'dan, bir tanesi evi ve bahesinde yaklak 50 metre
apnda bir alanda, dieri ise fabrikasnda ve gerektiinde ehir
ierisinde yaklak 2-3 kmlik bir alan iinde kullanlabilen iki tane
telsiz

telefon

alm.

Birini

evinde,

dierini

fabrikasnda

ve

gerektiinde arabasnda kullanmaya balam.

O zamanlar her isteyenin PTT'd en hemen telefon almasnn
mmkn olmad, sraya yazlp yllarca bekledikten sonra bir
telefonun kt, acil telefon balatmak iin Ulatrma Bakanlndan torpil, onay beklendii yllard.
hbar zerine evine ve iyerine kablosuz telefon alan fabrikatr,
telsiz kanununa muhalefetten tutuklamlard, telefonlarna da el
konulmutu.

nceleme

bahanesi

ile

mahkeme

bitene

kadar

telefonlar ben alp i yerinde ve arabamzda kullanmtm.

Evet, 1980 ylnda bugn herkesin evinde bulunan kablosuz
telefon kullanmaktan bir fabrikatr tutuklanmt. imdi ilkokula
giden ocuklar, dadaki oban bile cep telefonu kullanyor.
Yine 1980 yl ve ncesinde Mersinde mali polisin en nemli
ilerinden biri, yabanc meneli sigara satan ocuklan yakalamak ve
yabanc sigara satna mani olmak ve ayrca Kuzey Kbrs'a giden ve
yanlarnda yabanc para bulunduran kiileri yakalamakt. Aralarn
hava filtreleri ierisinde, motorlarn muhtelif yerlerinde hep dolar
yakalanrd. O yllarda dolar veya baka bir yabanc para tamak
sutu; kimde yakalanrsa gzaltna alnr, hatta hapse atlabilir,
dvize de el konulurdu.
ok eski deil, 1980 ylnda, hatta 1983'e kadar Trkiye'de dviz
tamak, kablosuz telefon bulundurmak, yabanc sigara tamak ve
satmak sutu, hem de ciddi sulardand.
O gnlerde o kanunlar ok doru gzkyordu, bu kanunlar
uygulamak iin polisler ciddi alyor, savclar ve mahkemeler
mesai sarf ediyordu. Ama bugn bu kanunlarn ve su kabul edilen
eylemlerin yalnzca bugnn kurallarna gre deil, o gnn
kurallarna gre de ne kadar sama sular olduu anlalyor. Evde
82

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

rahat ve konforlu bir ekilde telefonla konumak niye su olurdu,

dolar tamann kime zarar vard, sigarann yerlisi ile yabancs
arasnda fark neydi?
Bu trden eski sama yasaklara daha birok rnek verilebilir.
Fakat asl nemli olan, bugn de bize ok doru gzken ama
aslnda anlamsz ve sama yasaklarmzn hl olmasdr. Hem de
ok miktarda...
Daha da nemlisi sular ok dnlp ciddi incelemeler
sonunda konan kurallardr. zerinde bu kadar ok inceleme yaplarak, hassasiyet gsterilerek oluturulan bu kurallarda bu kadar
hata ve a diilik oluyorsa, dier gnlk hayat dzenleyen
kurallar durup bir dnmemiz gerekir. Kurallarmz ada dnya
deerleri ile kyaslamadan sadece alkanlk olduu ya da gelenek
haline getirdiimiz iin doru kabul etmek yanltr.

Ehliyet Yolsuzluu
12 Eyll htilali olduktan sonra olaylara karan tm rgt
mensuplarn veya terr olaylarna karan btn taraflar byk
oranda yakalam, gzaltna alm ve mahkemeye sevk etmitik.
Bunlarn byk ksm tutuklanarak Skynetim Mahkemelerinde
yarglanyorlard.

ehirde

genel

bir

dzen

hkim

olmutu,

skynetimin verdii havayla da hemen hemen hi olay olmaz hale

gelmiti.
Galiba 1983 yl idi, terr olaylar veya. illegal rgt olaylar
azalmca baka olaylara bakmaya zamanmz olmutu. O zamanki
stihbarat birimi Emniyet Mdr'ne ehliyetlerde byk yolsuzluk
olduunu, ehliyet snavlarna giren trafik polislerinin, karayolcularn
ve ofrler cemiyetinin para alarak insanlara ehliyet verdiklerini
sylemiler ve yaptklar almalarda da para alarak ehliyet veren
grevlilerle

irtibat

olan

kiiler

bulmulard.

Bu

kiiye

bir

elemanlarn yaklatrp belli miktar para vererek, ehliyet snavn

kazandrma sz almlard.
Emniyet Mdr zerinden bana geldiler. O zaman byle bir
operasyonu ancak terr ubesi ve biz yapacak kapasitedeydik. Ben
83

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay inceledim. Bizim bildiimiz kiinin dnda bakalar da vardr,

mademki

byle

bir

operasyon

yapacaz,

onlar

da

ortaya

karmalyz diye dndm. rendiimiz kadaryla para veren

kiilere komisyon yeleri snavda sorularn cevaplarn gizlice
veriyorlard.
Terr rgtleri zerine yaptmz operasyon ve tahkikatlar
nedeniyle epey deneyim kazanmtk. Bir plan yaptm, ehliyet
snavna girip kazanan kiileri tekrar yeni bir snava almaya karar
verdim.

Olay

gn

ehliyet

snavna

giren

yaklak

40

kii

dalmayp, birazdan aslacak olan snav sonularnn listesini

bekliyorlard. nsanlarn etrafn tutarak kimsenin dar kmamasn saladk. Bu insanlarn hepsine ayn sorularla, ayn zaman
aralnda, ayn salonda, ayn ekilde tekrar snav yaptk.
Be on dakika nce snav gemi olan 6 kiiden yanl hatrlamyorsam 5 tanesi sorulara hi cevap verememi, ok dk
puanlar almlard. Bunun zerine bu kiileri arp, "lk snavda
80-90 puan almanza ramen imdi ayn sorularda 10 puan bile
alamyorsunuz. Anlatn bakalm, bunun sebebi nedir?" diye sorduk.
lerinden biri stihbaratn ayarlad kiiydi, o zaten belliydi. Bir kii
polis

memuruydu,

ona

grev

nedeniyle

galiba

bir

kolaylk

salamlard. Dier iki kii rvet veren kiilerdi, rvet verdiklerini

itiraf ettiler.
Daha sonra bu tahkikat byttk. O tarihlerden bir-iki yl
ncesine kadar, biri snf arkadam, drstlk abidesi komiser
kran Tamer olmak zere iki drst komiserin haricinde ofrler
Cemiyetinin, Emniyet Mdrl Trafik ubesinin ve Karayollarnn
ehliyet snavlarnda grevli tm memurlarn rvet suundan dolay
gzaltna aldk. Mahkeme bir ksmm tutuklad, byk bir ksm da
daha sonra ceza ald.
Ama burada nemli olan uydu. Yllardan beri ehliyet komisyonlarnn rvet alarak ehliyet verdii syleniyordu, bu sylenti
Trkiye'de o kadar yaygnd ki, durumun varlna inanlmayan il
yoktu, her sohbette konuulan bir olayd, ama bunu nlemeye
ynelik o gne kadar ciddi hibir faaliyette bulunulmamt. Belki
84

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stihbaratn yapt faaliyet nemli bir eydi ama en azndan bizim

yaptmz gibi en basit haliyle snavdan kan kiileri tekrar snava
tabi tutmak suretiyle kimin kopya ekerek veya rvet karl
snav getii ortaya karlabilir ve bu durum nlenebilirdi. Bizim
yaptmz uygulama bile caydrc olmutu. Bu ekilde trafiin yazl
snavlarnda rvet olaylarnn ciddi oranda nne geildi. Belki
direksiyon snavlarnda yine rvet alnd ama en azndan yazl
snavlarda

para

almasnn

engellendiini,

bunun

da

nemli

olduunu zannediyorum. Bu bir bak ayd ve olaylar nlemede

istenirse

birok

eyin

yaplabileceini

gstermesi

bakmndan

nemliydi, yeter ki nemsensin veya o niyetle bir faaliyet gsterilsin.

Bu olay rnek olmas asndan anlamlyd. Neden ok basit olan bu
yntem bunca yl yaplmaz, herkesin bildii ekilde ehliyetler
rvetle satlrd?

Altn Kaakl Davas

Trkiye 'de bir zamanlar ok ciddi ses getirmi, nce Skynetim
Mahkemelerinde daha sonra Ankara 4 numaral Devlet Gvenlik
Mahkemesinde yarglamasna devam edilmi ve bugnn nemli
simalarnn adnn kart altn kaakl olaynn takibatn ilk
defa Mersin'de biz yapmtk.
Yaptmz tahkikata gre birtakm insanlar yurtdna nemli
miktarda mal ihra ediyor, sanki bu maln parasym gibi
Trkiye'ye kendi adlarna dviz cinsinden para getiriyorlard. hracat
bedeli olarak gelen bu paralar banka hesaplarndan ekilmeden
ekilmi gibi gsterilerek dviz alm bordosu imzalanyor ve yeniden
stanbul'da baka adreslere havale ediliyordu.
Bu kiiler, sanki bedelini pein aldklar mallarm (zellikle de
canl hayvan) Beyrut'a ihra ediyorlar, ihra ettikleri hayvanlarn
paras

ise

sonradan

geliyordu.

Bu

suretle

hem ihracatlarn

kolaylatryorlar, hem de devletten vergi iadesi, kur fark ad altnda

birtakm fazladan paralar alyorlard.
Tabii stanbul'da bu paralar getiren ve gtren insanlar da ayr
eyler yapyorlard. te byle bir faaliyet esnasnda Mersin'de canl
85

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hayvan ihracat yapan bir kii yurtdndan bu ekilde byk

miktarda para getirmi. Hayvanlarnn karl diye imza atarak
dviz

alm

bordosu

alm,

ama

paraya

hi

do-kunmakszm

stanbul'da belli kiilerin adna havale etmi. ahs daha sonra

hayvanlarn Beyrut'a gndermi, ama hayvanlarnn karl para
gelmemi. Bu ticarete araclk yapan bir Trk ve etrafndaki insanlar
ahs dolandrm gzkyordu.
ahs uluslararas ticaret hukuku kurallarna gre parasn
isteyemiyordu, nk paras daha nce pein gelmi gzkyordu.
Bununla birlikte parasn gerekten almamt. Mallarnn karl
olarak gelen para banka havalesiyle stanbul'a gnderilmiti. ahsn
ihracat karl alaca para Lbnan'dan gelmiyordu ve alacan
pein

alm

grndnden

evrak

zerinde

hakkn

iddia

edemiyordu. Dava aamazd veya asa da elinde herhangi bir delil

yoktu. Lbnan'daki alclar da onun Mersin'deki arkadalarnn
yaknlar idi.
Bu olayn tahkikatnn yaplmas iin bize getirdiler. Biz bu kiiyi
alp dinledik, kiinin anlattklarn uzunca bir sre anlamakta ve
alglamakta zorluk ektik. Bu apayr bir sahayd ve olay kavramakta
zorlanyorduk., hracatla ilgili bir olayd; kendine ait terminolojisi,
zel tabirleri, zel kurallar vard. Fakat iin iinde bir garipliin
olduu grlyordu. ahsn verdii bilgiler zerine kamuoyunda
daha sonra ad ska duyulan mehur Nasrullah Ayan'm kardei
Abdullah Ayan ve babasn, o zamanlar Gneydou hracatlar
Birlii Bakam Hadi Doan ve baka birok ihracat grubunun
bakann gzaltna aldk.
Burada yle bir manzara gzkyordu: o dnemde yurtdnda
yaayan Nasrullah Ayan, Lbnanl Muhammet ekerci ve benzeri
insanlar birlikte Trkiye'den svire'ye gizli altn ticareti/kaakl
yapyor. Ayn dnemde Trkiye'de altn fiyatlar dk, yurtdnda
yksekti. Trkiye'den kardklar altnlar svire'de yksek fiyattan
satyor, paralan Trkiye'ye getirip tekrar dk fiyattan altn alarak
yeniden yurtdna karyorlard. Ama bu paralan Trkiye'ye
getirirken de yeniden kullanmak, kr elde etmek istiyorlard. Bu
86

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

paralar Trkiye 'ye sokmak iin sanki Trkiye'den ihracat yapan

kiilerin ihra ettikleri mallarn bedeliymi gibi, ticari tabirle
prefinansman dviz havalesi eklinde Trkiye'ye ihracat kiiler
adna gnderiyorlard.
Kim ihracat yapacak, hangi firmann veya ahsn ihtiyac varsa o
kiiler adna havale gnderiyorlard. svire'den Trkiye'ye istedikleri
firma adna istenen i karl gnderilmi gibi gstererek, havale
yapabiliyorlard.

Bu

ekilde

gelen

para

gerek

sahiplerine,

stanbul'daki gizli altn ihracatlar adna hareket ettii sylenen

kiilere (o zamanlar zellikle Berber Yaarin ad ok mehurdu,
onun adamlarna) tekrar havale ediliyordu.
Bizim grdmz kadaryla Mersin'e gelmi gzken para iin
bankaya gidiliyor, bankada para ekilmi gibi imza atlyor ama para
asla

ekilmeden

tekrar

stanbul'daki

belirli

adreslere

havale

ediliyordu. Bu ii yapan drt bankann genel mdrlerinin bu

durum hakknda bilgisi vard. Sanklarn anlatmlarna ve olayn
olu biimine gre baka trl olmasna da zaten imkn yoktu. Bir
iddiaya gre, drt bankann Genel Mdr o zamanki Ekonomi ve
Ticaretten

Sorumlu

Devlet

Bakan

Turgut

zal'n

zmni

msaadesiyle bu ii yapyorlard.
Tm bu ilemlerle ilgili belgeleri bankalardan istedik, ahslar bu
durumu

ifadelerinde

anlattlar.

Aratrmaya

baladk.

Bata

inanamadmz bu olaylar, bankalarla grtke doru kmaya

balad; bankalarda paralar ekilmi gzkyordu, ama. ekilen
miktardaki para ayn kii tarafndan tekrar stanbul'daki belli
adreslere havale ediliyordu, aslnda ekilme ve yatrlma yoktu, kt
zerinde yle gsteriliyordu. Bu ilemler cok byk rakamlardan
oluuyordu, en k birka yz bin dolard. Milyon dolar
civarndaki bir parann srekli olarak dndn gryorduk. Tabii
bu olaylar belli bir ekilde toparlayp, olayn gerek boyutunun ne
olduunu

anladktan

sonra

durum

hakknda

skynetim

yetkililerine verilmek zere bir rapor hazrladk.

12 Eyll'den sonra uluslararas ilikilerde nemli skntlar
yaanyordu.

Demokratik

lkeler
87

askeri

ynetimi

tanmyor,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ekonomik ve siyasi iliki gelitirmiyor, yardm yapmyorlard. Dier

taraftan ithalat yapabilmek iin acil dvize ihtiya duyulmaktayd.
Turgut zal, Trkiye'ye dviz gelsin diye bu koullar altnda altn
kaaklna dolayl olarak gz yummuHali'te
Yaayan
Smonlar
...........................................................................................................
............................................................. .......................................................
tu. Altn kaaklar, yurtiinde altn ucuza alp kaak yollarla
yurtdna karyor, orada satyorlar ve karln dviz olarak
Trkiye'ye havale ediyorlard. Trkiye'den kan altnn parasn,
sanki Trkiye'den ihra edilecek bir maln bedeli, prefinans-man
dviz havalesi olarak eitli ihracatlar adna getirtiyorlar, evrak
zerinde

byle

gsteriyorlard.

Bu

suretle

gsterilen

paralar

zerinden yzde on orannda komisyon alyorlard. Yani altnclar

parann dnn de deerlendirmi oluyorlard. hracatlar da
kazanlyd, nk onlar da bu paralar geldikten sonra sanki mallan
pein satm gibi o dnemde geerli olan btn kambiyo ilemlerini
kolaylkla

atlatyor,

paralarm

pein

alm

gzktklerinden

mallarn ok rahat ihra edebiliyorlard. Ayrca ihracatn yapld

tarih ile parann geldii tarih arasndaki kur fark ne kadar
ykselmise (o zamanlar hatrlanrsa enflasyon dneminde kurlar
srekli art halindeydi} bu fark da tahsil ediliyordu. stelik bir
taraftan altn kaaklndan gelen para, dier taraftan mallarn
gerek karl olarak yurtdndan gelen para kadar ihracat yapm
oluyorlard. Bu ilem karlnda devletten vergi iadesi ad altnda
para alyorlard; ou zaman bu rakamlar maln % 15 -20'sni
buluyordu. Ayrca fatura zerinde maln fiyatlarn istedikleri gibi
yksek tutuyorlard. Bylece yz bin TL deerindeki mal iki yz bin
TL deerinde gstererek, on be-yirmi bin TL vergi iadesi alacakken
30-40 bin TL vergi iadesi alyorlard. Bu ilemlerden herkes kr
ediyor, sadece devlet zarara uruyordu.
Canl hayvan ihracatlaryla ilgili olay sorutururken aslnda
baka tr mal ihra eden, zellikle sanayi rnleri ihra eden
firmalarn/holdinglerin de benzeri ilemleri yaptklarn tespit ettik.
88

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yurtdnda farkl kaynaklardan (ii dvizi gibi) bulduklar dvizleri

kendi ihra ettikleri maln bedeli olarak gstermekteydiler. O
Dnemde

geerli

olan

ihracatta

vergi

iadesi

teviklerinden

yaralanmak iin ihra ettikleri mallarn ticari fiyatn birka kat fazla
gsteriyorlard. Hatta o kadar ileri gitmislerdi ki, anlattklarna gre
sanayi

mallarnda

yksek

vergi

iadesi

ve

yksek

ihracat

rakamlarnda kademeli vergi iadesi uygulamasndan yararlanmak

iin plastik terlik gibi baz ok ucuz mallarn fiyatlarn bile ok
yksek (rnein 1 liralk mal 5 lira) fiyatlardan gsteriyorlard.
htiya

fazlas

terlikleri

ucuz

fiyattan

alp,ihracat

ilemlerini

gerekletirdikten sonra kamyonlara ykleyerek Irak'a gtrp,

orada bo bir araziye dkyorlard. Bunun karlnda devletten
yksek gsterdikleri ihracat bedelleri iin ok ciddi miktarda vergi
iadesi alyorlard. Yani ihra bedeli olarak 5 lira gsterdikleri 50
kuruluk terlik iin en az 1 lira vergi iadesi alyorlard. Bylece
bedavadan para kazanyorlar ama lkenin milli serveti sokaa
atlyordu. Bu tevik uygulamas yle lsz bir hale gelmiti ki
sanayi mamul ihracatlar vergi iadesinden aldklar paralarn
karl olarak ihracat, mallarnn deerini iki-c kat fazla gsterip
devletten daha byk oranda vergi iadesi almaya balamlard.
Bu konuda tahkikat yaparken ihracatn tevik edilmesi adna iyi
dnlmeden, planlanmadan alnm olan baz kararlarn yeni
yolsuzluk trlerine davetiye karttm grdk.
Devlet ihracat tevik etmek ve byk ihracat irketlerini
desteklemek iin

kademeli vergi iadesi sistemini uygulamaya

koymutu; bu sistemde sz gelimi 1 milyon dolara kadar ihracat

yapan irketlere ihracat miktarlarnn % 10 orannda, 1-30 milyon
dolar ihracat yapana %15 orannda, 30 milyon dolardan fazla
ihracat yapana % 20 orannda, 300 milyon dolardan fazla ihracat
yapana %25 orannda tevik primi veriliyordu. Namuslu insanlar 1
milyon dolar mal ihra edip % 10 vergi iadesi ile 100 bin dolar vergi
iadesi ahyorken, ayn miktar ihracat gerekletirip bunu byk bir
holding zerinden yapm gsteren orta apl baka bir ihracat,
250 bin dolar tevik alyordu. Bunun 50 bin dolarn hibir i
89

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yapmayan sadece zerinden ihracat yaplm gzken byk

holding alyor, geri kalan 200 bin dolar vergi iadesi de ihracat yapan
irkete kalyordu. Bu ekilde ite ve dta drst hareket edene kar
haksz rekabet ortam douyordu. Bu durumu gren, usulne
uygun davranan tccar da usulszlk yapmaya mecbur oluyordu,
aksi takdirde fiyat rekabetinde rakibine yeniliyordu. Bylece kk
ihracatlar tm ihracatlarn byk firmalar zerinden gsterip
devletten almaya hak ettiklerinden daha fazlasn kazanyor, byk
ihracat firmalar ise hibir i yapmakszn, mal dahi satmakszm
otomatik olarak devletten para alyorlard.
Devletin dvize ihtiyac vard; askeri ynetim olduu iin
dnyadan destek alamyordu. Turgut zal devletin dviz skntsna
zm olarak farkl politikalar uygulamaya koymu ama bu
politikalar

da

ksa

srede

yolsuzluklara

davetiye

karmaya

balamt.
Tm bu srelerde rendiim birok ey beni derinden yaralyordu. hracatta tevik amacyla iyi hesaplanmadan alnan kararlar
yznden, her eyi birka kuruluk menfaatleri leinde gren baz
ihracatlar tarafndan lke mallarnn dnya piyasasnda deer ve
pazar yitirmesine sebep olunuyordu. lsz ve hesapsz verilen bu
tevikler lkenin zararna dnyordu.
Gzaltna aldmz ihracatlar zamann hukukuna gre ay
gzaltnda tutabiliyorduk. Bu ay iinde onlarla samimiyeti
ilerletip, bu konudaki sorunlar bize anlatrlarsa yukarya rapor
edeceimizi

syleyince

yaplan

usulszlkleri

anlatmaya

balyorlard. Onlarn anlatmna gre devlet ihracat tevik iin

bankalar aracl ile dk faizli ihracat kredisi veriyordu. Bu
dk faizli krediler ihracatnn durumunu avantajl hale getirirken, kredi almasna ramen ihracat yapamayanlarn kredileri
zerinde cezal olarak normal faiz iletiliyor, ayrca kambiyo
hukukuna gre de baka cezalar alyorlard.
hracat tevik iin verilen lsz krediler iyi hesaplana-mad
iin amalanann aksi sonular douruyordu. rnein, Trkiye'nin
tm retimi on birim olan narenciye iin yirmi birimlik ihracat
90

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kredisi verilebiliyordu. Bu ise i ve d piyasalarda rekabeti

iddetlendiriyordu. Cezal hadde dmemek iin on birimlik lke ii
retimi erken almak isteyen tccarlar nce i piyasada fiyatlar
ykseltiyorlar,

sonra

dsryorlard.

piyasada

Anlatlanlara

gre

da

mal

lkemizdeki

iin

fiyatlar

tccarlarn

bu

durumunu bilen alc lkeler (zellikle Rusya), her gn bir tccarla

pazarlk yapyor ve her defasnda fiyatlar daha da dnyorlard.
Rekabet o kadar iddetlenmiti ki bir nceki yla gre d satm
fiyatlar yar yarya inerken, yurtii fiyatlar iki katma kabiliyordu.
Bylece Trk halk bir yandan vergileriyle toplanan parasn
kaybediyor, dier yandan da kendisi ieride daha yksek fiyatla
rn almak zorunda kalyordu. Rus halk ise daha dk fiyata
narenciye yiyordu. Bu olay, biraz abartl anlatlsa da gereklik pay
oktu.

yi

niyetle

alnan

kararlar,

incelik

ve

hassasiyet

gsterilmeyince zddna dnyordu.

te biz farkl firmalarn yapt ok sayda ihracat yolsuzluunu
ve devletten haksz yere para alma olaylarn tespit ettik. Geni bir
yelpaze

hakknda

bilgi

toplamaya

baladk.

Bu

konularda

topladmz bilgiler zerine raporlarmz hazrladk. Bu raporlarda,

kullanlan

hileli

yntemleri

ve

yaplan

yolsuzluklar

en

ince

ayrntsna kadar yazdk. lgili makamlara gnderdik. Bu iddialarn

alglanmas ve mahkemelerce kymetlendirilebil-mesi sanyorum alt
aya yakn srd. Daha sonra, skynetim dneminde bunlarn
hepsi altn kaakl davas olarak Ankara 4 numaral Devlet
Gvenlik Mahkemesinde birletirildi, drt bankann Genel Mdr
ve Berber Yaar in ve hatta dolayl olarak Turgut zal'n ad mm
getii dava uzunca bir sre devam etti, daha sonra zannediyorum
kan af yasalar ile kapand.
Ama byle byk bir yolsuzluk olaynn nasl yapldn ilk defa
bu olayda grdm. Yllarca sadece terr faaliyetleriyle urayorum.
Oysa bu olayla ilgilenmeye baladktan sonra iyi niyetle kanlm
kararnamelerin arkasna saklanarak birilerinin byk vurgunlar
nasl

gerekletirdiini,

lkeyi

nasl

dolandrdin,

devlet

imknlarn nasl kt kullandn grdm, ilk defa bu olaylarn ok

91

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha nemli olduunu, yaplan byk yolsuzluklarn lkenin sosyal

durumu asndan ok daha hayati olduunu o zaman fark etmitim
ve bu ekilde hatal bir biimde karlan tevik kararnamelerinin
sistemin

ierisindeki

insanlar kolaylkla

kt

olmaya, yanl

yapmaya, yolsuzlua ittiine ahit olmutum. Akas, alnacak en

basit kararn bile inanlmaz derecede iyi hesaplanmas, bir tek
kelimeden bile btn piyasann etkilenebileceine dikkat edilmesi
gerektiini fark etmitim.
Devlet makul karar alamaz myd? Ekonominin kurallar gerei
eer alnan kararlar makul ise bu kararlar birilerinin kt
kullanmamas iin dier devlet kurumlar (polis, savclar, maliye,
hazine, denetim elemanlar) tedbir almalar iin uyar-lamaz myd?
Bin lira iin baz insanlarn hayatlarnn karartl-d bir yerde,
birilerinin milyonlar almasna neden msaade edilirdi? Be TL
deerindeki bir maln akamamas veya alan yakalamas iin polis
grevlendirilir ama milyonlar alanlar in hibir ilem yaplmaz.

Kaaklk Kltr Atadan Gelir

MersinYieki siyasi sorgu ve operasyon biriminin amiri olduum
dnemde bana bal olarak alacak ekilde banda bir komiser
yardmcs ve drt memurdan oluan drt ayr sorgu ve operasyon
timi kurmutum. Her tim belli rgtleri sorgulayacakt.
Tam benim istediim, en iyi yapacam iti. Daha nce de sorgu
operasyonuna bakyordum ama sorgulama ve nezaret iin doru
drst bir yer yoktu, gzalt sresi ksayd, rgtler sokakta aktifti.
Onlarla fiili mcadele srdrmek, devriye gezmek ve olaylar
nlemeye

almaktan

sorgu

ve

operasyona

yeterli

zamanm

olmuyordu, ihtilal olunca skynetim ilan edildi. Baka uygun yer

olmaynca, sorgulamalar iin kapal spor salonunu vermilerdi.
Kaaklk olaylar ihtilal ncesinde youndu. Mersin'in uzun bir
deniz kysnn olmas, ok yakn mesafede Kbrs'n bulunmas,
Kbrs'a gnlk ve Suriye'ye ara sra gemi seferlerinin bulunmas
gibi nedenlerle Mersin blgesinde kaaklk faaliyetleri youndu.

92

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deolojik rgtlerin eylemlerini takip eden askeri birimler,

Tarsus'ta sahil istikametinden gelen orman ii yoldan lkeye kaak
olarak sokulmu 2 tr dolusu oyun kd yakalamlard. O
gnlerde oyun kd ok rabet edilen bir kaaklk malzemesiydi.
Tahkikat

derinletirmek

Kahramanmara,

Gaziantep

maksadyla
ve

Adana,

Adyaman

illeri

Mersin,
skynetim

komutanl blgesinde kaaklk yapan kiileri sorgulamak zere

asker ve polislerden oluan bir tim kurulmutu. Bu time benden de
adam istediklerinde, en iyi elemanm saylan komiser Adem'i
gnderdim. Bu tim Mersin blgesinde yakalanan kaak mallarla da
irtibat olan Mehmet Taner isminde Gaziantepli birini yakalam ama
ahs konuturamamaktayd. Tim elemanlar balarnda yzba
olduu halde gelip bu ahsn sorgulanmas konusunda benden
yardm istediler.
Bir gn bu timin sorgu yapt askeri birliin iindeki yerlerine
gittim. Mehmet Taner'i sorgulamaya baladk, bir ara tamam her
eyi

anlatacam

dedi.

Biz

de

en

bandan,

ilk

kaaklk

faaliyetinden bala deyince, Mehmet Taner bu iin balangc yok,

benim atalarm kervancym, Yemen'den, am'dan Arabistan'dan
kervan ykleyip stanbul'a gtrr, oradan da ters istikamette ne
para ederse onu tarlarm. Zamanla snrlar deimi, deve
kervanlarnn yerini trlar alm ama onlar yine ayn ii yapmlar.
erde aranan ve pahal olan, darda ucuz ne varsa onu getirip
satyorlarm,
Anladm ki bir anda kaak olunmuyordu. Aslnda bu, sreklilii olan her su iin geerliydi ama kaaklk iin daha da
geerliydi.

Kanunsuz

ticarette

karlkl

olarak

taraflar

bizzat

birbirlerini tanmas zorunludur. Hileli alman bir mal veya bedeli

denmi ama teslim edilmemi bir kaak eyay mahkemede icra
yoluyla istenemeyeceine gre bu iin bu piyasada uzun sredir
bulunan, birbirini tanyan insanlar arasnda olmas gerekiyordu.
in doas bunu gerektiriyordu. Hele uluslararas kaaklk ok
daha fazla karlkl itimat istiyordu.

93

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Antepli olduum iin byk kaaklar ismen tanrdm ama

Mehmet Taner bana hi tandk gelmiyordu. Bir

3.TH.

Senin adn

ann nedir, sana ne derler," diye sordum. ahs "Tabii efendim, yiit
lakab

ile

anlr,

bana

ello

Mehmet

derler,

ben

soyadm

deitirdim," dedi. Sorgulanan Mehmet Taner'e byk kaak

deniyordu, skynetim ncesi bir defasnda Gaziantep'te kendisine
ait iki tr dolusu silah yakalanmt. Son olayda ise bir tr dolusu
oyun kad yakalanmt, yani uluslararas kaaklk yapyordu.
ahs bu ismi syleyince, sorguyu durdurdum, o anda sorguda
bulunanlara iaret ettim, ahsn gz bal olduundan bizi
grmyordu, hemen dar ktk ve yan odada toplandk. Onlara,
"Siz kiminle konutuunuzu bilmiyorsunuz. Bu adam sizin, benim
sorgulayacam biri deil. Bu adam Antep blgesinin en nl
kaaks, ok geni bir ailenin yesi, ailede herkes yllarn byk
kaaklar, bu adamn ve ailesinin kaaklk faaliyetlerini bilen
birilerini bulmalsnz. Bu adan bizim iin birka numara byk, siz
daha kiminle konutuunuzu bile bilmiyorsunuz, bu sradan biri
kii deil," dedim. Ama daha sonra baktm ki Mehmet Taner'in
yapt ve birou, gemi zamanlarda gerekletirilmi kaaklk
eylemleri ile ilgili ifadesi alnmt. Bu ifadelere dayanlarak eitli
aratrmalar yapldysa da ciddi bir sonu elde edilemedi.
Mehmet. Taner ile biraz konutuktan sonra ayrldm. Bu
olaydan birka gn sonra bir sabah erkenden babam eve geldi, hi
beklediim bir durum deildi. Kydeki ileri dolaysyla ancak ylda
bir-iki defa evime gelebilen babamn ne zaman geleceini ok
nceden bilirdim. Bu an geliin sebebi bir iki dakika iinde belli
oldu, Mehmet Taner'in yaknlar babam bulmular ve araya hatrl
kiileri koyarak srar etmiler, adamcaz bakm rahat yok
mecburen onlarla birlikte Mersin'e yanma gelmi. lla git olunla
konu,

bizim

adamn

soruturmasn

yapyormu

veya

soruturma zerinde etkin imi, bize yardm etsin, kendisine ne

istiyorsa veririz demiler, benim soruturma ile alakam konusunda
epey eyler anlatmlar, benim istersem onu kurtarabileceimi
sylemiler. Aslnda babam benim byle bir ey yapmayacam
94

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilmesine ve bunu onlara sylemesine ramen fazla srar zerine

geldiini

syledi.

Bu

ile

ilgimin

olmadn

syleyerek

onu

gnderdim.
Onca rgt mensubu, ar sulular hakknda tahkikat yapmtm, hi birinde kimse benim kim olduumu, ailemi tespit
edememiti. Ama byk kaaklarda durum farklym, skynetim
karargahnda

zel

bir

blmede

tutulan

ve

hi

kimseyle

grtrlmeyen, benim kim olduumu bilmeyen bu kii iin bir

defa sorguya katldm ok az insan bilmesine ramen kimliim
tespit edilmi, ailem bulunmu ve torpil olsun diye babam Mersin'e
kadar getirilmiti. Paras olan, sistemi bilen, devletin iinde adam
bulunan kiiler her yere ulaabiliyordu, devlet iinde kaaklarn
neler yapabileceini grmtm.

DYARBAKIR
Gneydou'daki Gvenlik Kuvvetleri PKK'y
Bilmiyor
Diyarbakr'da grev yaptmz dnemlerde blgeye ilk defa
greve gnderilen gvenlik kuvvetlerinin blgede yaayan halkla ilgili
olarak, burada yaanan olaylar ve PKK rgt hakknda bilgi sahibi
olmad grlmekteydi. Bu nedenle gvenlik kuvvetlerinin blgeye
gelmeden nce
blgedeki

blge

illegal

halknn

rgtlerin

gelenekleri ve

faaliyetleri,

deer

eylemleri

ve

yarglar,
aranan

militanlar ve blgenin airet yaps hakknda bilgilendirilmeleri ve

eitilmeleri zorunluydu. Bu amala
Diyarbakr'da bir hafta sreli eitim program planlanmt. Biz de
eitim programna Ankara'dan gelen grevlilerle birlikte ders vermek
iin katlyorduk. Bu eitim programnn kursiyerleri, Gneydou
Anadolu Blgesinde PKK'nn aktif olarak faaliyet gsterdii illerde
terrle mcadele biriminde grev yapan polislerdi. Bir haftalk
kursun

sonunda

kursu

tamamlamak

iin

snav

yaplmas

gerekiyordu. Hatrladm kadaryla snavda herkesin tereddtsz

bilecei trden sorduumuz, her polisin hemen cevap verebileceine,

95

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha dorusu cevap vermesi gerektiine inandmz sorulardan

bazlar unlard:
1- Blgenizde/ilinizde aranan 3 PKK militannn adn saynz. 2Abdullah calan haricinde PKK'nn yneticilerinden be kiinin
adn yaznz. kan netice, kursiyerlerin yzde doksannn bu
sorularn hibirini bilmediiydi. Yani kendi blgelerinde aranan 3
PKKlnm ismini sayamyorlard. PKK'nn ierisinde Abdullah calan
haricinde

rgt

yneten

adamlardan

tanesinin

ismini

veremiyorlard. Belki bunlar ok nemli bilgiler deildi, ama bir

adan da ok hayatiydi; nk alt ve bu kadar ar olaylarn
yaand bu blgede mcadele ettii gcn militanlarnn isimlerini
bile bilemezken rgtn arka planndaki teorisini, ideolojisini, daa
kmasnn altnda yatan sebepleri nasl anlayacak, kavrayacak ve
buna kar faaliyet yrtebilecekti. Maalesef o blgelerde alan
grevliler, hatta bu ilerin fiilen bizzat iinde olanlar hibir zaman
bu rgtleri tanyamadlar, anlayamadlar, anlamak istemediler.
Bugn bile bu rgtlerin ne iin mcadele ettiklerini, amalarn,
hedeflerini,

niin

illegal

eylemlere

yneldiklerini

anlamak

ve

sorgulamak istemiyoruz. Bunun yerine onlar terrist, anarist,

vatan haini olarak beylik tanmlamalarla geitiriyoruz.

Kk Aa
Yine bir anm var ki bu da ok keskin ve ok kanaat uyandran
bir rnek olayd. Diyarbakr stihbarat ube Mdr olarak grev
yapyordum. O zamanlar kk yata kandrlarak PKK'ya katlm
13-14 yalarnda kendiliinden teslim olarak itiraf olmu ocuklar
vard, ou 15'ine gelmemiti. Bu ocuklar ksa bir yarglamann
sonunda yalar kk olduu iin mahkemece serbest braklyordu
ama kendi kylerine de dnemiyorlard. rgtn youn olarak
bulunduu Here-kol Dalarmn eteklerindeki Botan Blgesi ride
bulunan Besta Vadisi'ndeki kylerine gitmeleri ok zordu. Aileleri
ocuklarn sevse bile yanlarna alamazlard, rgt ldrebilirdi. Bu
ocuklarn gidecek yerleri yoktu. O dnem yaynlanmakta olan TV
dizisi Kk Aa'dan etkilenerek Kk Aa dediimiz ilerinden 14
96

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yanda olan bir tanesi bizim himayemizde kalmt. Geceleri polis

evinin bir odasnda kendisi gibi bir iki kiiyle birlikte kalyor, etraf
temizleyerek bizim imknlarmzla geinmeye alyordu. Sempatik
bir ocuktu.
Bir gn odamda oturmu gazetelere bakyordu. Hi okula
gitmemi olmasna ramen krsalda, PKK kampnda kald dnemde
militanlarn rettii kadar biraz okuyabiliyor, biraz da fotoraflara
bakarak

anlam

karyordu

rgt

kendisine

bir

anlamda

okuryazarlk retmiti. rgtte kald sre tahminen 6 ay

gememiti. Balangta daha iyi bir hayat vaadiyle rgte katlm,
bir mddet rgtle dada gezmi ve daha sonra kap teslim
olmutu.
Kk Aa odamda gazeteleri okurken "ben bunlarn yznden
bu hallere geldim, bunlarn yznden bama bu kadar bela geldi"
diye kendi kendine sylenmeye balad. "Kk Aa ne var, neye
kzyorsun bakaym?" dedim. Gazeteyi bana gsterdi. Muhtemelen 1
Mays olaylaryla ilgili gazete haberinin arka fonunda Marx, Engels
ve benin'in olduu kzl bayran fotorafn iaret ederek, onlara
kzdn syledi. "Kim onlar?" diye sorunca "Marx, Engels ve benin"
diye cevaplad. "Benim bama en ok belay bunlar at" dedi.
rgtn Marksist olmasndan bahsediyordu. Bunun zerine dedim
ki "Kk Aa,
03k, SUI

ubedeki herkese bu fotoraflar gster ve bunlarn

kim olduunu sor. Sonra gel bana neticeyi anlat."

Kk Aa ubedeki tm personele gstermek zere gazeteyi
alp, kt. O zamanlar 20-25 kiilik personeli olan 3 odadan ibaret
stihbarat ubesinin tm odalarn dolap geldi. O anda ubede 7-8
grevli vard. "Syle bakalm," dedim, "Kimler bildi?" Kk Aa
cevaben "Yalnzca bir kii bildi," dedi. Bir bakas niye sorduunu
merak etmesi zerine Kk Aa benim sordurduumu syleyince
"Amir

soruyorsa

terristlerin

mutlaka

bunlar

bykbabalardr,

solcu

hatta

liderleridir,"

dierlerinin resimdekileri tanmadn syledi.

97

byk

adamlardr,
dediini,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Buras istihbarat ubesiydi, yani terr rgtleri konusunda en

iyi bilgiye sahip olmas gereken, istihbarat toplayan, bunlarla
mcadelenin asl byk boyutunu bilmesi ve grmesi gereken
kiilerin alt birimdi. Bu insanlar uzun sredir bu grevde
bulunuyorlard, bu konuda kurs grmlerdi. Terr gruplarnn her
eyini en iyi bilmesi gereken stihbarat ubesindeki polisler ve
grevliler Marx'i, Lenin'i ve Engels'i tanmyordu. Bu insanlar, Marx
ve Lenin'in dncelerinden etkilenerek daa km, dada gerilla
sava srdren kiilerle mcadele edeceklerdi, ama karlarndaki
grubun ideolojik alt yapsn ekillendiren dnr ve liderleri
tanmyorlard. Buna karn okuryazarl olmayan kck bir
kyl ocuu, hem de Herekol Da hm eteklerinde kalm, dnya ve
medeniyetle irtibat olmam bir blgede yetimi bir oban, rgt
tarafndan verilen 4-5 aylk eitimin ardndan pek ok eyle birlikte
bu insanlar da biliyordu. te mcadele ederken aramzdaki en
nemli farklardan bir tanesi buydu; bu, unutulmamas gereken ve
aradaki kalite farkn gsteren ok nemli bir olayd.
Buna benzer olaylar hep yaadm; bu olaylar aslnda mcadele
ettiimiz

grup

ile

kamu

grevlilerinin

durumunu

grmemiz

asndan ok nemliydi ve asl dikkat edilmesi gereken konu buydu.

Y~d.kr Grslecej JNfeett riek
Zannederim 85 yl sonu veya 86 yl balaryd. O dnem
skynetim vard ve her ey skynetim komutanl emir ve
koordinesinde yryordu. Biz de Diyarbakr Emniyet stihbarat
ube Mdrl olarak 7. Kolordu ve Skynetim Komutanl
stihbarat birimleri ile beraber alyorduk ve dayanma ierisindeydik. Birok durumda beraber hareket ediyorduk. Yine byle
bir zamanda Kolordu stihbarat birimiyle beraber alma yaparken,
nmzdeki

gnlerde

Genelkurmay'dan

bir

askeri

yetkilinin,

muhtemelen Genelkurmay stihbarat Bakanmn geleceini ve

denetleme yaplacan rendik. Bu yetkiliye verilmek zere brifing
hazrlamak gerekiyordu. Bizim de bu brifingin bir blmnde bu
blgedeki blc faaliyetlerin, PKK'nn yakn geleceinin nasl
olabilecei ihtimalleri izerine istihbari bir yorumu kapsayan bir
analiz hazrlamamz gerekiyordu.
98

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Kolordu stihbarat ubesinde, birimin komutan bir yarbay, bir

yzba, ben ve yardmcm Emniyet Amiri Abdurrahman bu konuyla
ilgili bir alma ierisindeydik. Beraber taslak bir metin hazrladk
ve metni makul bir ekle getirdikten sonra Kolordu Kurmay
Bakanma kardk. Kurmay Bakan metni okudu, baz yerlerin
deitirilmesi, baz ekleme ve karmalarn yaplmas iin bize geri
verdi ve tekrar aa indik, alt katta metni dzeltmeye baladk.
Bu arada aklma rgtten kaarak, o gn bize teslim olmu
Neet iek geldi. iek retmenken 19701i yllarn sonunda
rgte katlm, tahminimce rgtn ierisinde iyi saylabilecek
bir konumda bulunmu, ama da hayatndan ve rgt ierisinde

olup

bitenlerden,

katliamlardan

rahatsz

olmu. ahs soruturma yaplmak

olunca

teslim

Emniyet 1. ubeye

getirilmiti ve o zamanki Emniyet Sorgu Brosunda bulunuyordu.

"Arkadalar biz bu kiiye soralm, rgtten yeni geldi, konuyu en iyi
bilecek olan budur, bundan aldmz cevab kullanalm," dedim.
Hemen bir kdn zerine u soruyu yazdm
Hali'te Yaayan Smonlar....._____...............................___. _......._
..............................................____................................
u

PKK hm yakn zamanda gelecei ne olabilir?" ofrmz ardm,

dedim ki "bunu gtr sorgudaki bro amirine ver, yeni teslim olan
Neet iek'e bir odada masa ve sandalye versinler, bu soruya
cevabm yazsn, bittii zaman da bize haber etsinler biz aldrrz."
Yazdm soru kdn ofrle gnderdim.
Ben birka saat sonra cevabn geleceini tahmin ediyordum.
ofr gitti, ok ksa bir sre ierisinde, 25-30 dakikay gememiti ki
geldi.

Elinde

soruyu

yazdm

kd

tutuyordu.

iek

nezarethanenin deliinden gelen kla duvara koyduu kdn

arkasna bizim sorumuza cevaben ksa ve hzl bir ekilde bir sayfay
bulmayan bir metin yazarak vermiti.
Neet iek'in yazdn okuduumuz zaman metnin mkemmel
olduunu grdk. PKK'nm yakn geleceinin devletin yapacaklarna,
d ve i dnyadaki gelimelere bal olduunu ve buna paralel
olarak rgtn yapabileceklerini anlatan gzel bir metindi. Bana
99

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gre hangi hal ve artlar olursa PKK'nm yapabileceklerini ok gzel

zetleyen mkemmel bir nottu. Bu notu alp, temize ektik ve
yukarya ktk. Kurmay Bakan hm nne koyduk. Dedik ki
"Efendim bizden istediiniz brifing notumuz."
Kurmay Bakan metni okur okumaz ayaa kalkt. "Bu metni, siz
yazamazsnz, ben de yazamam," sonra parma ile yukary
gstererek st kattaki o zamann skynetim ve 6. Kolordu
Komutan rahmetli Kaya Yazgan Paa'y kast ederek "O da yazamaz.
Bunu

kimden

aldnz?

Hangi

profesre,

retim

grevlisine

yazdrdnz? Bana doru syleyin." dedi. nce biz yazdk diye srar
ettik, kna olmayacan anlaynca "Efendim maalesef niversite
hocasna deil, yeni teslim olmu bir PKK mensubuna sorduk, 15
dakika ierisinde verdii cevap bu," dedik.
Bunun zerine Kurmay Bakan "Arkadalar sorun bu, bakn u
ifadelere, bu tahlili bu adam yapyor, ama biz yapamyoruz. te
aradaki kalite fark, sorun da budur. Biz kendimizi ve kendi
insanmz bu hale getirmediimiz mddete, bu i zor." dedi. Evet,
gerek buydu; bu insanlar ok okuyan, ok yazan, olaylar doru
deerlendiren kiilerdi. Bizler ise bu iin ok uzandaydk ve
uratmz olaylar tam manasyla bilip kavrayamyordu k. Sorun
buydu.

Almanya Ziyareti
1986 ylnda ben Diyarbakr stihbarat ube Amiri, Kazm
Abanoz ise stihbarat Daire Bakan Yardmcsyd. Onunla birlikte
Federal Almanya'ya gitmitik. Alman stihbarat birimleri BND (d
istihbarat), Anayasay Koruma Tekilat (i istihbarat) ve Alman
gvenlik birimleri BKA (Alman federal kriminal polisi) ile PKK
konusunda 3 gn sren ayr ayr grmeler yaptk.
Almanya'ya

gitmeden

nce

Diyarbakr'da

nemli

bir

bilgi

kaynam Almanya'dan rgte katlp oradan Bekaa kamplarna

gelen, kamp eitimi sonras rgt tarafndan lke ierisinde yeni
gerilla

alm

blgesi

olarak

setii

Siverek-ermik-Adyaman

blgesine gnderilen militanlardan, calanin kendi kyls de olan

100

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahin kod adl Nusret Aslan rgt terk etmi olduunu, kendi
imknlar ile Almanya'ya geip Alman polisine teslim olduunu ve
rgt hakknda bildii her eyi Alman polisine aktarm olduu
bilgisini vermiti. Almanya'da, rgt, hakknda devam etmekte olan
tahkikat bu kiinin anlatmlar ile daha da genilemi, operasyonlar
bym ve birok kii yakalanm ve ok miktarda rgtsel
dokman ele geirilmiti. Bu dokmanlar arasnda kampta hain ya
da ajan olduu sulamasyla yarglanp kuruna dizilen kiilerin
infaz srasnda halay eken militanlarn grntlerinin olduu
kasetler, rgtn kulland sahte belge ve pasaportlar, rgtsel
raporlar vard. Bu tr kuruna dizme grntlerinin sadece
filmlerde kaldn dnen Almanlara bu dokmanlarn ok ciddi
ok etkisi yarattn zannediyorum.
PKK ierisinde SS benzeri bir rgtlenme olan HPP isimli parti
gvenlii ve parti ii istihbarat grevi gren gizli bir birimiri varlm ilk defa Almanlar tespit etmi ve rgt, ierisindeki
infazlar bu grubun yaptn belirlemilerdi. Almanlar btn olarak
PKK yi deil, HPP adl bu alt birimi yasad kabul ediyorlard. Bu
bilgileri biz ancak yllar sonra 1993'te teyit ettik. rgtten ayrlan,
ya da bizim yakaladmz eski HPP sorumlularndan, Bekaa'daki
kampta bu grubun rgt ierisinde sorgulamalar, ikenceler ve
infazlar yaptn rendik.
Avrupa'da rgte katlm, sonra rgtten kopmu bir kiiden
aldm bilgilere dayanarak rgtn Avrupa d ak i ve zellikle
Almanyadaki yaps hakknda epey donanmlydm. Almanlarla bu
faaliyetleri konutuka, yaptklar ileri ve aldklar istihbaratlar da
ksmen anlattlar. Bir ara bana Cemil Bay ikin Avrupa sorumlusu
olarak atandm ve Fransa da olduunu duyduklarn, bu konuda
bilgim olup olmadn sordular. Ben de hi duymadm syledim.
Fakat Trkiye'ye dndkten sonra bu. bilginin doru olduunu,
aslnda dinleme takibine aldm bir militann dinlediim baz
konumalarn Fransa'daki Cemil Bayk la. yaptm ama konutuu
militann Cemil Bayk olduunu fark etmediimizi anladm. Devletin
arivinde Cemil Bayk'm ses rnei yoktu, bu yzden kim olduunu
101

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

tespit edememitik. Daha sonra dinlettiim eski bir PKKl itiraf

sesin Cemil Bayk'a ait olduunu dorulamt. ok nemli bir frsat
karmtk, Fransa'da o tarihte rgtn ikinci adam olan Bayk i
yakalatmak
bazlarn

mmknd,

biliyorduk.

nk

tarihte

kald
Almanlar

irtibat

noktalarndan

bulduklar

belgelere

dayanarak, Almanya'daki operasyonlar nedeniyle Fransa'ya kayan

rgt merkezindeki elemanlar takip etmek iin Fransz i istihbarat
ierisinde

bir

grubun

PKKy

takip

etmesini

salamlard.

Tecrbesizliim neticesi ok nemli bir frsat karmtm. Cemil

Bayk uzun sre Avrupa sorumluluu yapp tekrar Ortadou'ya
dnmt.
1986 ylnda Ali Haydar Kaytan bata olmak zere PKK'nm
Almanya ve Avrupa sorumlular ve birok yneticisi yaka lanm,
rgtn Almanya ve Avrupa'da gerekletirdii ona yakn olay
aydnlatlm, rgtn alma biimi ve yaps zlmt. Alman
Federal Kriminal Polisi PKK hakknda ok nemli bilgiler ele
geirmiti. Almalarn verdii bilgiye gre bu tahkikatlar kapsamnda
yalnzca tercme iin 5 milyon mark harcam,

20

milyon marka

PKKllar yarglamak iin zel mahkeme binas yapmlard.

Grmelerde biz lkemizde terr ve gvenlik zafiyeti varm gibi
gstermemek iin PKK'y etkin, yaygn eylem yapan bir rgt olarak
grmediimizi,

be

ekya

grubu

olarak

nitelendirdiimizi

sylerken, orada Almanlarn PKK'y bizden daha iyi tandklarn

grdm. Bilgi vermek iin sz alan BKA grevlisi "Bugn iin gerek
durumu tam gzkmese de PKK, bu militan yaps ve imknlar ile
Trkiye'de bir gerilla sava yrtebilir, Almanya'da ciddi sorunlar
yaratabilir, gelecekte ok ciddiye alnmas gereken bir gruptur,"
diyerek durumu zetledii konumasnda aslnda PKK'daki militan
yapsn, gelecee ynelik planlarn ve rgtn bugnk durumunu
o gn bize anlatmt. Dolayl olarak aslnda bize, siz de Alman
gvenlik

makamlar

da

PKK'y

ciddiye

almyorsunuz

ama

yanldnz anlayacaksnz imasnda bulunmutu.

Almanlar bize ok nemli aklamalarda bulundular, ok ustaca
bize yol gsterip yapmamz gerekenleri anlattlar. Maalesef her
102

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamanki krlmz ve uursuzluumuz asl rolmz oynamamz

engelledi. Almanlarn anlattklarna gre, rgtn ok nemli
kadrolarn yakalamlar ve ciddi sularla yarglyorlard. Ondan
fazla cinayet vard ama tank bulmada ok ciddi sknt ekiyorlard.
Baz kiiler poliste ifade vermi ama daha sonra rgtn basks ile
mahkemede ifade veremeyecekleri anlalmt. Alman yasalarna
gre tank bu tr durumlarda ifade vermezse, onu sorgulayan polis
tank gibi ifade veriyordu ama esasen tann mahkemede ifade
vermesi, sorular cevaplamas gerekiyordu. Ellerinde onlarn tabiriyle
bir buuk tank vard.
Biri rgtn ynetici kadrosundan nemli biriydi, salam ifade
veriyordu, bu kiiyi koruyorlard. Dieri ise rgtn Almanya'da ve
kamptaki faaliyet ve eylemlerini bilen, bata ifade veren ama
istikrarl olmayan, baz zikzaklar izen, tam gven vermeyen biriydi.
Bu kii Trkiye'deki akrabalarnn rgt basks altnda olduunu,
onlarn gvenlii tehlikede olduu iin ifade vermeye korktuunu
syleyerek zellikle

Urfa'daki

kardei ve ailesinin

Almanya'ya

getirilirse konuacan ima ediyormu. Ancak bunun yaplmas

halinde mahkemede Alman devletinin tanklar ve yaknlarna
menfaat vaat ettii anlalrsa bu durumda Alman hukukuna gre
tann tankl kabul edilmiyordu. Alman polisi iin byle bir
durumun

ciddi

sorunlar

yarataca

syleniyordu.

Bu

kiinin

Trkiye'deki yaknlar gvenlik altna alnrsa ve aile Almanya'daki

tana gvende olduklarm sylerse, tank rahat ifade verebilecekti.
Bahsedilen kii hakknda bilgi sahibiydim, anlatlanlar doruydu.
Dnnce hemen rapor yazdk ve Almanya'daki davada PKK'nm
mahkm olmasnn ok nemli olduunu, orada mahkm olmasnn
tm dnyada terrist saylmas anlamna geleceini, bu kiinin
rahat ifade verebilmesi iin Urfa'daki ailesi ve kardeinin uygun bir
bat iline gizlice nakledilerek gven altna alnmas ve kardeinin ie
yerletirilmesinin salanmas gerektiini, aile gvenlik altna alnr
ve

baz

imknlar

salannca

Almanya'daki

kiinin

tanklk

yapacan belirttik. Devletin bu ynde talimat vermesini bekledik.

40-50 bin Tb masrafla bu i halledilebilirdi. Aslnda byle bir i iin
103

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

40-50 milyon dolar harcamaya bile deerdi. Aylar yllar geti, aileyi
arayp soran ya da ilgilenen olmad. Konumaya gelince tm Avrupa
zellikle Almanlar PKK'y destekliyor denir, aslnda PKK'y Almanlar
m, yoksa bizimkiler mi dolayl olarak destekliyor bilemiyorum.
O zaman lkemizde PKK eylemleri daha yeni balamt. Biz
PKK'nm byyp glenmesinde Almanya'daki durumunun ok
nemli olduunu, Avrupa'da PKK'nm ciddi destek ve g bulduunu
syleyerek Almanlardan daha fazla yardmc olmalarm, daha fazla
bilgi vermelerini istiyorduk. Alman makamlar ise PKK hakknda bize
teorik sahada tafsilatl bilgi veriyorlard ama pratik operasyonlara
ynelik,

kiilere

ynelik bilgi veremiyorlard.

Tahminime

gre

Trkiye'deki insan haklar ihlalleri, skynetim halinin devam

nedeniyle bilgi vermekten kamyorlard.
Bu arada konu ile ilgili ok srarc konuunca, bir Alman grevli
bize unu anlatt: "Bakn, dnyada komnizme kar en ciddi
mcadeleyi Almanlar vermektedir. nk Almanya, Dou ve Bat
Almanya olarak ikiye blnm durumda. Halkmzn yars Dou
Blokunda kalm ve aramzda utan duvar denen o mehur duvar
var. Her yl, bu duvar ve tel rgleri gemeye alan yaklak 150
insan lmektedir. Biz bu insanlarmzn bize gelirken ldklerini
gryoruz, bundan dolay da tm dnya ile komnizme kar
mcadele ve ibirlii yapyoruz. Btn dnya lkeleri, Amerikallar,
sizler, her lke; kim komnizme kar mcadele yrtyorsa, kendi
topraklarmz, kendi sle-rimizi ayoruz ve her konuda destek
oluyoruz. Ama tm bunlara ramen, Almanya'da komnist partisi
serbest ve komnist partisi ye saysna veya karttklar yayn
organlarna gre, dier demokratik kitle rgtleri ve partiler gibi
devletten yardm

ve

destek alrlar ve

faaliyetleri Almanya'da

serbesttir."
O zaman bunu pek anlamamtm, ama daha sonra dndmde, onlarn rejimlerinin ve sistemlerinin ayakta kalmasn bu
anlaya borlu olduunu kavramtm. Dou Almanya'dan kaan
insanlarn lm gze alarak Bat Almanya'ya gelmelerinin sebebi,
Bat Almanya'daki bu zgrlk dzeniydi. Bu kadar iddetle muhalif
104

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olduu komnist sistemin kendi iinde savunulmas iin zgr bir

ortam salyordu. Almanya'y bu kadar deerli hale getiren de bu
zgr ortamd. O nedenle bu anlayn ok nemli olduunu
dnyorum.
Ayrca hatrlyorum, o zaman Alman istihbarat ile grmeye
giderken Almanlar, grmeye gelecek olanlarda bulunmas gereken
zellikleri gsteren bir liste vermiti. Bu listede herhangi bir Dou
Bloku lkesine gitmemi olma art vard. Yani Dou Bloku lkesine
giden

istihbarat

birimleri

ile

grmyorlard.

Komnizmle

mcadelede resmi olarak tm lkelerle ibirliine hazr olan, bu

kadar azami derecede hassas olan Almanya lke iindeki komnist
tekilatlar zgr brakyordu. Dier btn siyasi hareketler ve
dnceler gibi komnizmi de zgr brakmlard. te bu dnce
Almanya'y zgr klmt ve bu zgr ortam Dou Blokundaki
insanlarn

lm

gze

alarak

batya

gelmelerini

salyordu.

Demokrasi anlay asndan bence ok nemli bir lt siyasi

olaylara ve rejim muhaliflerine olan bu yaklamd. stelik Almanya
genel olarak dnya veya Avrupa lsnde zgrlklerin tam
anlamyla saland rnek lkelerden de deildi.
Gneydou olaylarn ve burada yaayan halkn durumunu
anlayabilmek iin, buradaki sorunlara ynelik zm nerileri
getirirken bir an iin Diyarbakr'da, Mardin'de, Van'da, Siirt'te
domu olduumuzu dnelim. Acaba oralarda domu ve o
blgedeki olaylar yaam olsaydk nasl etkilenirdik, ne dnrdk, dadaki insanlara nasl bakardk, o blgedeki polisi,
jandarmay nasl grrdk? Bu sorulara vicdani bir cevap verdiimiz
gn, gneydou sorununa makul zmler retebiliriz.
Balkanlar'da ve Kafkaslarda yaayan Trkler/soydalarmz iin
istediklerimizi,

oralardaki

mcadeleleri

nasl

desteklediimizi

hatrlayp empati kurarak blge halknn taleplerini ona gre

yorumlamalyz.

ki TKKO'lunun Yakalanmas

105

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Diyarbakr'daki grevime yeni balamtm (25 Aralk 1984). Ben

gelmeden nce ubenin tm amir kadrosunun deimi olmasndan
dolay i hacmi gerilemiti. Gelir gelmez, ubede biraz hareket
salamak ve bir an nce bir eyler yapmak adna ie koyulduk.
Kstl imknlarmzla neler yapabiliriz diye dnmeye baladk.
PKK nm gneydou eylemleri Siirt blgesinde yeni balamt.
Diyarbakr blgesinde de fazlaca bir eylemi yoktu. Fakat her gn
mutlaka bir yerde bir grubun olduuna dair istihbar! bilgiler
geliyordu. Bunlar tutarl ve deerlendirilmi bilgiler deil, daha ok
duyumlara dayanan, kylnn kendi arasnda konutuu, etraftan
duyduu ve ilerinde bizimle irtibatl kiiler vastasyla dolayl
ekilde bize yansyan bilgilerdi.
Bu arada, bir baka nemli husus da adi sulardan aranan baz kiilerin dada kaak olarak bulunmasyd. Bu kiiler
rgt vs. geldii

rahatlkla klavuzluk yapabilecek ka-

biliyette olan insanlard, stelik kaak olmalar bu insanlarn PKK

ile

bulumasn

kolaylatryordu.

Bu

kiilerin

bir

an

nce

yakalanmas gerekiyordu. Diyarbakr blgesi krsalnda birok

sutan aranan, biraz da kard birtakm ufak tefek olaylar
nedeniyle etrafnda korku salm, silahl olaylara karm, ok
abuk hareket edebilen Musa Mzrak isimli yar ekya bir kiiden
bahsediliyordu.

Bir

gn,

elemanlarmz

bu

kiinin

ehir

merkezindeki yeri hakknda bilgi almlard. Etrafna korku salm

bu kiiyi yakalamak iin mdahale biimine daha fazla dikkat
edilmesi gerekiyordu. Bize bilgi veren kaynakla birlikte evinin
civarna gittik. Aslnda benim ube Mdr olarak scak olaylarn
ierisinde pek fazla yer almamam gerekiyordu. Grevim istihbar!
bilgiyi alp, operasyonel birimlere aktarmakt. Kitap stnde byle
yazmasna ramen pratik hayatta geerli bir kural deildi. Bir eyler
yapmak adna ieri girmeniz, bilgi veren kiiyle grmeniz, olay
yerini grmeniz, operasyona katlan ekipleri bilgilendirmeniz, hatta
son noktaya kadar gstermeniz gerekiyordu. Aksi halde kck,
basit hatalar sonucunda netice almamyordu. Bizim ilerin azl ve
benim o tarihe kadar hep siyasi ubelerdeki sorgu operasyon
106

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

brolarnda alm olmam nedeniyle bu tr operasyonlara katlma

ihtiyac duyuyordum. Ayrca personele de cesaret ve gven vermek
gerekiyordu; onlara baz konularda liderlik etmek, yeri geldii zaman
unu yapn bunu yapn derken, sizin de onlar yaptnz bilmeleri
gerekiyordu.
Musa Mzrak adndaki kiinin ehir merkezinde olduu haberini
aldk. Ksa sre iinde belirtilen adresten ayrlabilecei, yannda
byk apl silah, bomba vs. olabilecei gibi hafif korkutucu
bilgilerde edindik. Evin yerini tespit ettik. Operasyon ekibi gelinceye
kadar bu kii adresten ayrlp baka yere gidebilirdi. Ayrca bize bilgi
veren kayna da korumamz gerekiyordu. O gece istihbarat bilgisi
getiren personelimizle birlikte kii bulunuyorduk. Kaynamz
adresi gsterdiinde ben bizzat ne gemek suretiyle silahlarmz
ektik, eve girdik ve hi beklemedikleri bir ekilde evdekileri silahlar
ile birlikte teslim aldk. Musa Mzrak'n stnde silah ve patlayc
maddeler vard, ahs bu ekilde yakalayp teslim ettik.
Bize bilgiyi veren bilgi kayna krsal alanda iyi bilgi sahibi olan
biriydi. Verdii bilgiyi annda deerlendiren, risk alarak operasyona
girien byle bir ekip bilgi kaynann houna gitmi, ona gven
telkin etmiti. Bu ahs bu ekilde kararl dav-ranlr, kimlii gizlenir
ve czi miktarda bir dl verilirse daha nemli konularda yardmc
olacan sylemiti. Daha sonra da gerekten yle oldu, ok nemli
bilgilerin temininde ve operasyonlarda bize yardmc oldu.
O tarihlerde Diyarbakr'n Dicle ilesinde aranan iki nemli
TKKO militan vard ve uzun sreden beri krsalda bulunmaktaydlar. Ayrca Diyarbakr-Tunceli arasnda srekli gidip geldiklerinden dolay TKKO rgtnn o zamanki krsaldaki militanlarm
da blgemize ekme, ilimize getirme kapasiteleri, yetenekleri vard.
Bu kiileri yakalamamz gerekiyordu. Ancak yakalamak ok da kolay
bir i deildi. Orann insan olduklarndan blgeyi, corafyay biliyor,
herkesi tanyor, nereden kimin geleceini tahmin edebiliyor, devlete
ait tm resmi aralar ve oradaki Jandarmann kabiliyetlerini iyi
biliyorlard. Hi ummadklar ekilde yaklamak gerekiyordu. Bu iki
kiiyi yakalamak iin Jandarma
.........................................................................................-......1 Blm: Devlet

107

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yzlerce operasyon yapm, ihbar alnm ama yakalamak mmkn

olmamt. 12 Eyll'den beri aranyorlard.
Musa

Mzrakin

yakalanmas

olaynda

bize

yardmc

olan

elemanmz bu iki militan kolaylkla yakalamak iin olduka riskli

bir plan nerdi. Plana gre; o kyde gvendii bir arkadann evine
gizlice iki tane polisle girip bekleyecek, gece gr drbnyle
gzetleme yaplacak, bu kiiler eve girdiinde ise telsiz veya benzeri
cihaz ile alarm verilecek ve merkezdeki timlerin mdahale etmesiyle
operasyon baarya ulaacak. Tabii PKK'nm gerilla faaliyetlerinin
olduu krsal bir alanda, bir ky evinde tane polis memurunu
saklamann ok byk bir riski vard. nk orada olduklar
renilirse, canlar tehlikeye girebilirdi. Yine de bu olayda riske
girmek gerekiyordu. Elemann nerisini kabul ettim.
Biri bizim ubemizden, bu elemanla irtibatmz salayan ve
mahalli lisanlar bilen Nihat isimli yiit polis memurumuz, dierleri
zel harekt kursu grm iki polisle birlikte toplam polisi ve
eleman, gece gr drbnleri ve zel olarak yaptmz alarml
telsizle birlikte donatarak gece sabaha kar kye yerletirdik. le
merkezinde zaman zaman zel harekt timlerimiz bulunuyordu. Bu
timi de ilede baka bir bahane ile gerektiinde mdahale etmek
zere hazr tutulmasn saladk.
Onlara, bizimle muhabere yapacak, darya ses karmayacak
zel bir telsiz kanal, bir rle sistemi de kurmutum. kinci gn bize
mesaj geldi. Aranan kiiler eve gelmiti. Bunun zerine hemen yeni
oluturulmaya balanan, daha silahlar bile yeterli olmayan zel
harekt timini, kendimizde balarna gemek suretiyle harekete
geirdik. O tarihte Ergani ilesinde bulunan Komando Taburunun
iki yzbasn da yanmza alarak sratle ehir merkezinden
Dicle'ye gittik. Dicle'de ge saatte belli bir dzen aldktan sonra hi
ara kullanmakszm yaya hareket ettik. nk ara kt anda
kyden grnyor ve kyl tedbir alabiliyordu.
Hali'te Yaayan Smonlar......._................................................._.......

108

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben kravatl, takm elbiseli halimle krsaldaki operasyona

katlyordum. Yaya olarak yamurlu ve souk bir gnde on
kilometreye yakn bir mesafeyi yryerek kye yaklatk. Kye
yaklarken, oradaki polis memurumuz bizi ynlendirerek, hangi
eve yaklaacamz, nasl hareket edeceimizi tek tek tarif etti.
Ayrca kyn yaknlarndaki evinden faydalandmz kyl de bize
klavuzluk etti. Militanlarn kald iki evi de sardk. Bu kiiler bizim
ky sardmz, timin geldiini hissettikleri anda evin iinde zel
olarak tasarladklar blme ve smaklara saklanmlard. 1-2 saatlik
bir

aramadan

sonra

onlar

saklandklar

yerlerde

yakaladk.

Silahlarn, bombalarn ve dier malzemelerini de bulduk. O tarihe

kadar yzlerce defa bu kiileri yakalamak iin birok operasyon
yaplm; Jandarma ve Komando gitmi, o dalarda arama yapm ve
her zaman elleri bo dnmlerdi. Bu kadar ok operasyonun yaplmasna ramen bu ahslarn yakalanamamas, bir taraftan
ahslar birer efsane ve kahraman haline getirirken, dier taraftan
da kyllerin ve dier insanlarn devlete olan gvenini zedeliyordu.
Ayrca blge halk bu kiilerden ciddi derecede korkuyordu. Fakat
bu

olayla

grld

ki,

biraz

riski

gze

alan

bir

anlayla

yaklaldnda bu insanlar kolaylkla yakalanabiliyordu. Bu olay,

blgeye TKKO hareketinin ve gerillalarnn gelmesine uzun sre
mani olmutur. Yakalanan kiilerin daha sonraki ifadelerinde
onlarn Tunceli blgesine giderek oradaki krsal alandaki TKKO
militanlar ile grtkleri, buradan bir grubun Diyarbakr-Elaz
blgesini rgtlemek iin gelecei, onlarla ilgili kendilerinin keif
hareketlerini tamamladklar gibi kapsaml bilgiler vermilerdi.
Esasen bu iki kiinin yakalanmas ok da nemli bir olay deildi
ama

nemli

olan

risk

alarak

personel

akll

bir

biimde

rgtlendiinde olaylar bymeden nlemenin mmkn olduunun

grlmesidir. Risk alnmadnda yzlerce kez yaplan operasyonlar
boa kyor, rgt ve mensuplar sz konusu blgelere yerleerek
bnyelerine daha fazla, sayda insann katlmasn salyor, rgt
gittike byyor, bir mddet sonra da mdahale daha da zor bir
hale geliyordu. Bu tr operasyonlarda, belki birka kiinin hayat
109

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

riske girebilirdi ama gelecekte otuz kiinin hayatm riske atlmamas,

belki de otuz ehit verilmemesi salanabilirdi. Aslnda planl ve akll
hareket edilmesi halinde alman riskin boyutu da azalyordu.
Gneydou'daki olaylarn bu kadar uzun sre devam etmesinin
altnda yatan sebebin de bu riski gze alamayan, ar salamc
anlayn olduunu dnyorum.

Burhan Nart Olay

Diyarbakr'da grev yaparken yaadm en enteresan olaylardan
bir tanesi de Burhan Nart olaydr. Bu olay, devletin gvenlik
sisteminin nasl alt konusunda fikir veren trajikomik bir olayd.
Kapsaml bir operasyonla iki. TKKO militann yakaladktan sonra
ahslar

alp

Dicle'ye

getirdik

ve

oradaki

ilemlerin

tamamlanmasnn ardndan Ergani Komando Taburuia geldik.

Bu operasyon srasnda, biz Dicle'deyken, Diyarbakr merkezde
bulunan yardmcn Durmu acil koduyla telsizle benimle grmek
istedi. Onunla st kapal bir ekilde, grebildik im kadaryla, I
stanbul'dan nemli bir mesaj geldiini, baz rgt mensuplarnn
Diyarbakr merkezde yarn sabah buluacaklarn, ilerinde bir polis
ajannn olacan, bunun gizlice takibinin istendiini ve kendilerinin
de gerekli tedbiri aldklarn belirtti. Ben de gereinin yaplmasn,
oraya gidince daha. ayrntl greceimizi syledim.
Ve biz sabaha kar Diyarbakr'a geldik. Temel ihtiyalarm
giderdikten sonra saat dokuz gibi daireye gittim. Durmu bana
mesajlar gsterdi. O dnemde Emniyet Genel Mdrl stihbarat
Daire

Bakanl

Danimarkallardan

telefon

hatlarna

taklan

portatif, kriptolu muhabere yapan cihazlar almt.

Hali'te Yaayan Simonlar....................______.................___.. .____.....
Bu cihazlar kk bir bilgisayara benziyordu, tu takm kk
olduu iin yazmak zor oluyordu. Alet yazlan belleine kayt ediyor,
biz de bellee yaplan kaytlar telefon hatlar zerinden kripto ile
ilgili illerin stihbarat ubelerine gnderiyorduk. Onlar da ayn
makineyle bu
yazclarna

sesi alp zyorlard. Kk hesap makinesi

benzer

bir

yazcyla
110

yazlanlar

ayrca

kda

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dkyorduk. Byle gizli, ama altrlmas zor bir muhabere yntemi

vard ve saatlerce uratryordu. te bu cihazlarla bize srekli
mesaj gelmiti. Bu mesaja gre, gelen kii birtakm rgt mensuplar
ile Diyarbakr Fis Kayas mevkiinde bir rgt sempatizannn evinde
buluacak, bu bulumadan sonra bu kiiler muhtemelen Suriye'ye
geecekler,

Suriye'de

belli

bir

buluma,

grme

ve

eylem

tatbikatnn ardndan alacaklar silahlarla tekrar Trkiye'ye dnp

Jandarma Genel Komutanna ve baz yetkili kiilere suikast
yapacaklard. Byle nemli bir olay stndeydik. Ben tam bunlar
okuyup Durmutan bilgi alrken, bu olayda ajan olarak rol olan
kiinin sabah geldiini ve bizim arkadalarla grtn sylediler.
Adam kendisinin Krt Demokrat Partisi (KDP) mensubu olduunu,
btn blc rgtlerin KDP ats altnda birletiklerini, byle bir
eylem karar aldklarn anlatm. Bu, bana ok makul gelmemiti.
rgtlerin illegal yayn organlarm izliyorduk ama byle tm blc
rgtlerin birletiine dair bir yayna, bir dokmana rastlamamtk.
PKK krsalda faaliyete devam ediyordu ama bu elamana gre,
PKK dahil tm rgtler bir at altnda birlemilerdi. Syledikleri
ok makul gelmese de takip etmeye karar verdik. Fakat arkadalar
sabah bulumann gerekleecei semtte tertibat almlar, sz
konusu bulumay takipte de grmemilerdi. Bizim grevliler
bulumann olaca Fis Kayas mevkiinde beklerken, Emniyet
Mdrl stihbarat ubesine gelen polis ajan bilgi kayna sabah
erken saatte bulumann gerekletiini belirtmi. Hlbuki bize
gelen mesaja gre buluma saat dokuzdan sonra olacakt, ama bu
kii Emniyet'e saat 09.30 gibi gelerek bulumann saat altda olup
bittiini sylemiti. Bu kiinin verdii bilgileri arkadalar mesaj
haline getirip hem stanbul hem de bu ileri koordine eden Emniyet
Genel Mdrl stihbarat Daire Bakanlna haber vermilerdi.
Ben ubeye geldiimde bu kiinin tekrar geldiini sylediklerinde
onunla grmek istedim.
Bu kii bana da Diyarbakrl ve rgt mensubu olduunu, btn
rgtlerin KDP ats altnda birletiklerini, KUK'un, KAWA'nn,
TKSP'nin, PKK'nm kalmadn ve eylemlerin KDP adna organize
111

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edileceini syledi. Bunu nereden duyduunu sorduumda, "Nasl

inanmazsn, biz yaptk, bunlarn dokman var, bu dokmanlar
getiririm," dedi. Bu ileri ok iyi bilen birisi gibi kendinden emin
konuuyordu. Byle bir scyin pek makul grnmediini, ayrca byle
bir durum gereklemi olsayd bu bilgiyi rgtn eitli yayn
organlarndan ve balantlarmzdan edinmi olacamz syledim,
ama o sylediklerinde srarcyd.
Aslnda bu ahsn anlatmlarndan rahatsz olmutum fakat o,
stanbul stihbarat ube Mdrlnn elemanyd. stanbul ubesi
onu kullanm, ondan ald bilgileri merkeze yazmlard. Belli ki
onun anlatt bilgilere dayanarak operasyon hazrlklar vard. Bu
adam yalan sylyor demek tuhaf karlanaca iin o an bir ey
sylememeye

karar

verdim.

Dier

yandan

bu

kiinin

bize

uramamas, bizim onu tanmamamz gerekiyordu. Bize gelen

mesajda ierisinde bilgi kaynann da olduu rgt mensuplarnn
buluacandan

bahsediliyordu.

Biz

bilgi

kaynan

uzaktan

izleyerek takip yapacaktk. Bilgi kaynann zor durumlar haricinde

bizimle temas kurmamas gerekirken o bizimle grmeye gelmiti.
Byle eyler olabilir, birtakm aksilikler, gariplikler yaanabilir diye
dnerek bu durumu ok nemsemedik ama yine de kendisi
hakknda phe duymamza yol amt. Zaten anlattklar da pek
doru ve akla uygun gelmiyordu.
Bir mddet sonra ahs ailesine uramak istediini, kendisine
bir araba verip veremeyeceimizi, ayrca ailesine onun devlet iin
nemli grevler yaptn syleyip syleyemeyeceimizi sordu. Bunun
mmkn olmadn, her ne kadar sivil plakal da olsa bir polis
aracn kendisine veremeyeceimizi uygun bir dille anlattk. Fakat
bizim de zaman zaman kullandmz baz taksilerin olduunu, onu
istedii yere gtrebileceklerini syledik. Neyse daha sonrasnda
ahs bizden araba istedi, o zaman yeni temin ettiimiz zerinde
TAKS levhas olan bir aracmz vard. Ayrca rol yapma kabiliyeti ok
gelimi olan, her trl saf insan grnmne brnebilen,
yetenekli bir polis memurumuz da ofr olacakt. Adama bu taksiyi

112

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

gstererek

gidip

ona

binmesini,

taksinin

onu

Blm:

Devlet

istedii

yere

gtreceini syledik.
ofr rolndeki polis memurumuz bu konularda harikalar
yaratabilecek inanlmaz kabiliyetteki polis memuru Fahriydi. ahs
arabaya biner binmez bizim memura "Polis abi ne yapyorsun?
Nereye

gidiyoruz?"

demi,

ofr

rolndeki

polis

memuru

arkadamz ise hi bozuntuya vermeden "Allah Allah bana bir polisi

gezdireceksin demilerdi. imdi sen bana polis diyorsun, bu ne
biim i," diyerek hitabn garip karladm syleyince, adam
ofrn polis olmadna ikna olup rahatlam. Saf numaralarna
devam eden arkadamz, adam konuturmak iin samimi bir
sohbet

ortam

yaratmak

amacyla

balam

ahsa

stanbul'u

sormaya. Denizin ne kadar byk olduunu, hi deniz grmediini,

hatta onun ne kadar ansl olduundan bahsetmi. Bir sre byle
koyu bir sohbete dalmlar. Sonra bizim arkada memur olan bir
yakn iin vergi iadesinde kullanmak zere fatura topladn,
otobs bileti ya da ald malzemelerle ilgili faturalar verirse ok
memnun olacan sylemi. Bunun zerine adam cebindeki biletini
ve birtakm harcama faturalarn bizim arkadaa vermi.
Polis memuru Fahri ahs uygun bir yere braktktan sonra
ubeye dnd. Aralarnda geen konumalar anlatt ve ahsn
s Um b urdan, Ankara'ya, oradan Elaz'a yapt yolculuklarda
kulland biletlerini ve harcama, filerini verdi.
Adam bize saat. 06.00da Diyarbakr'a geldiini sylemiti. Oysa
bilette Ankara'dan otobse bini saati yazyordu. Dolaysyla 7'den
nce Elaz'a gelmi olamazd. Verdii bilgi yanlt. Ama yine de ii
salama almak asndan ald bilete dayanarak hemen Elazi
aradm. O zamanlar Elaz stihbarat ube Mdr Emin Aslan'a
"Mdrm, memurlara da gvenmeyin, ltfen sz bizzat gidip
garajdaki u .firmayla konuun. Ankara'dan bilette yazan saatte
kalkan otobsn hangi saatte Elaz'a geldiini sorun. Bu benim
iin ok nemli, kesin bilgi vermeniz lazm, hata olmamal." dedim.
Bizim hesaplamamza gre ahsn 09.00'dan nce gelmemesi
lazmd. Hakikaten biraz sonra Emin Mdr beni arad, otobsn
113

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

07.00 civarnda Elaz'a geldiini syledi. 07.00'de Elaz'a gelen

birinin yeniden ara bulup Diyarbakr'a gelebilmesi iin en az iki
saate yakn bir zamana, ihtiya vard. Yani ahsn saat 09.00'dan
nce Diyarbakr'da olmas filen imknszd; elimdeki bilet ve belgeler
bunu ortaya koyuyordu. Oysa ahs 06.00'da Diyarbakr'a geldiini,
Fis Kavasidaki toplantya katldn, toplantdan sonra herkesin
grev alp ayrldn sylemiti, Yalan sylyordu. Ayrca yeni
ifadesine gre bizden sonra Mardin'e gidecek, orada Sultan ehmuz
denen yatr ve ziyaret yerinin olduu blgede dier arkadalarla
buluacaklar, oradan Nusaybin zerinden Suriye'ye geecekler,
Suriye'den alnacak silahlarla tatbikat yapp dneceklerdi.
Tabii bu gelimeleri bir yandan hemen Ankara'ya, stanbul'a,
Genel Mdrle, dier ilgili illere mesaj olarak ekiyorduk.
Yazmalarn hzland bir srada o zamann Daire Bakan Beyhan
Bey beni arad. Ona ahsn verdii bilgilerin ihtiyatla karlanmas
gerektiini, baz bilgilerin gerekle uyumadn, verdii bilgilere
kaydihtiyatla yaklalmas gerektiini, bizim baz tereddtlerimizin
olduunu syledim. Bilgi kaynann verdii bilgiler ok ciddiydi,
btn herkes alarmdayd. Bu yzden szlerim Ankara'y biraz
rahatlatmt. O tarihte lkede skynetim vard ve alnan her trl
istihbari

bilginin

askeri

karargahlara

aktarlmas

gerekiyordu.

Askerler ise getirilen bu tr bilgileri inanlmaz bir heyecanla

karlayp hemen byk tedbirler alnmasn istiyorlard. Hibir
szgeten geirmeksizin gelen tm bilgiler doru kabul ediliyordu.
Bu daha da ciddi bir sknt kaynayd.
Ben bilgileri aldktan sonra Mardin'e gideceini bildiimden
oraya gidecek dolmulara sivil giyimli rol yetenei olan personeli
yerletirerek bu ahsn takibini istedim. Bizim ofrmz onu
Diyarbakr'dan, Mardin'e kalkan aralarn bulunduu Balk-larba
denilen yere braktktan sonra ahs gidip minibse binmiti. Bizim
arkadalarmz da ayn minibse binip biraz da hafif sarho
numaras yapmlard. ahs Mardin'e kadar gitmiti. Halbuki
Mardin'e

gelmeden

arkadalaryla

Sultan

bulumas

ehmuz

gerekiyordu.
114

denen

mntkada

inip

ehir

merkezinde

inip

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

doruca Emniyete gitmi ve Emniyet Nbeti Amirliinde stihbarat

ube Mdr'n aramt.
Beni biraz sonra stihbarat ube Mdr Mehmet arad ve
kzgn bir ekilde, "Aabey, bu adam direkt buraya geldi. Bana beni
ldrtmek mi istiyorsun, beni niye takip ettiriyorsun, sana bunun
hesabn sorarm, sen nasl beni takip ettirirsin, bana karmaman
lazmd diyerek bard." dedi. Hlbuki ahs takibi hibir ekilde
fark etmemiti, bunu fark etmesine neden olacak hibir ey
yapmamtk. Aslnda adam Emniyetin alma biimini nceden
anlamt,

verdii

izlenebileceini

bilgilere

tahmin

dayanarak

ederek

Emniyet

otomatikman

byle

tarafndan
bir

tepki

veriyordu. Adam daha da ileri giderek Mardin stihbarat ube

Mdr Mehmet'ten kendisine bir araba verilmesini istemiti. "Ben
arabayla gideceim, yoksa senin tm ileri berbat edip bozduunu
Ankara'ya ve stanbul'a sylerim," demiti. Mehmet bu adamn
errinden korktuu iin ona istedii gibi bir araba, vermek istiyordu,
ben srarla asla bunu yapmamas gerektiini, byle bir hareketin
daha sonra bana belaya sokabileceini syledim. Ama Mehmet en
sonunda bir ofr vermek suretiyle adam Nusaybin'e kadar
gndermiti.
Bizimle Diyarbakr'da konuurken, PKK geilerinden dolay
Nusaybin'de nbetiler ve maynlarla sk bir ekilde korunan Suriye
hududunu

geerken

bir

terslik

olursa

kimden

nasl

yardm

grebileceini sormutu. Ben de o zamanlar Nusaybin'de grev

yapan Jandarma Blk Komutan arkadan ismini vermitim,
"Darda kalrsan bu yzbaya gidip benim selamm syleyebilirsin,"
demitim. Snrdan geerken yakalanrsa ya da baka olaand bir
olay olursa bu yola ancak o zaman bavuracakt. Fakat bizim adam
Burhan Nart, Nusaybin'e iner inmez dorudan Blk Komutan'na
gitmi. Komutan beni gece saatlerinde arad; yanma bir kiinin
geldiini, benim selamm syleyerek kendisini snrdan geirmesini
istediini syledi. "Asla byle bir ey yapmayn, ben ok darda
kalrsa size gelmesini sylemitim," dedim. Komutan da uygun bir
ekilde adam gndermiti. Bu kii bir gn sonra tekrar Diyarbakr'a
115

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

geldi, yine bizimle temas kurdu. Bu defa "Ben Suriye'ye gidecektim,

daha dorusu irtibat kurmutum ama gitmeye gerek kalmad. Silah,
ve malzemeler bizimle geliyor, bilet aldm otobsle Ankara'ya
gideceim. Silah ve malzemeler de bu arabada olacak, daha nce
rgt mensuplarnca yerletirilmi olacak." dedi. Akama doru
tekrar grmek zere bizden ayrld. Hemen verdii bilgileri kontrol
ettirdik, aldmz bilgiye gre o saatte syledii Firmann Ankara'ya
kalkan otobs yoktu, galiba verdii saatte Ankara'ya hibir otobs
yoktu. ahsn anlatt btn bilgiler tek tek yalan kyordu. Ben
tm bunlar mesajlarla Ankara'ya ve stanbul'a ak taryordum.
Ankara'ya bu ahsa bir an nce mdahale etmemiz gerektiini,
yoksa olaylarn ok vahim boyutlara doru gittiini syledim. ahs
her

ifadesinde

yeni

bir

eylem

hedef

gsteriyor,

yeni

eyler

sylyordu. Anlattklar herkesi heyecanlandryordu. Ben artk

kesin olarak tm anlattklarm yalan olduuna kani olmutum ama
kimse yalan olduunu kabul etmiyor ya doruysa diyordu.
Bu gelimelerin yaand esnada daha. nce teslim olmu
PKK'nn eski nemli kadrolarndan itiraf Hidayet Bozyit bizim
yanmzdayd. Adamn anlattklarn deerlendirdiinde tamamnn
hi tereddtsz yalan olduunu, byle bir eyin olamayacan
syleyip, bizi destekliyordu. Akam bizimle grmeye geldiinde
Burhan Nar t a mdahale etmeye ve sorgulamaya karar verdik.
ahs ubeye geldiinde, kenara ektik. "Yalan sylyorsun,
doruyu anlatmyorsun," diyerek yalanlarn tek tek sraladk. Adam
sylediklerimize itiraz edip direniyordu. leri srd bahaneleri tek
tek geersiz klnca, i kaba ve fkeli konumalara dnt. Artk
bizi kandramayacam, doruyu anlatmazsa bunun bedelini ok
ar deyeceini, bana ok ar eylerin geleceim syleyince, bir
mddet sonra aresi kalmad ve syledii her eyin yalan olduunu
itiraf etti.
"Neden byle bir ey yaptn, byle bir yalan nasl sylenebilir?
10-15 gnden beri tm tekilat alarma geirdin, neden?" diye
sorunca, adam hayat hikyesini anlatmaya balad: "Diyarbakr'da
bu tr olaylara ad oka karm, illegal blc faaliyetlerde yer
116

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alm, gemiten beri Krtlk faaliyetleri ile bilinen bir ailenin

yesiyim. Onlarn damad ym ama nDir siyasi faaliyetim yok. Bu
tr faaliyetlerde yer ald, rgtlere katld iin herkesin bir itibar
var. Benimse hibir eyim yok; adm sanm bile bilinmez. Bu yzden
ben de bir oyuncak tabanca, aldm, bununla zmir'de Kem e rai t h
d a bir kuyumcuyu soyup elde edeceim parayla zmir'den
Yunanistan'a kamay dndm. Ama daha soyguna balamadan
kuyumcunun orada yakalandm. Yakalandmda byle nemli bir
ailenin yesi ve rgtlere yakn olduumu syledim. Soygunu henz
gerekletirmediimden, hazrlk safhasnda yakalandmdan polis
bana ajanlk teklif etti. Ben de kabul ettim. Bir mddet sonra
benimle
ilikide olan polis 'mademki senin yaknlarn rgt iinde nemli
konumlarda bulunuyorlar, hadi bize rgtten bilgi getir bakalm'
dedi. Ben de yaknlarmn ounluunun stanbul'da olduunu,
oraya gidersem her trl bilgiyi alabileceimi syleyince oradaki
tekilatla beni ilikiye geireceklerini belirttiler. stanbul'a gittim ve
oradaki ilgili birimle beni irtibata geirdiler. Bylece stanbul
tekilatna devredilmi oldum. Bir Bakomiser ile irtibata gemitim.
Bu kii bana 'hadi bakalm bize bilgi getir' dedi. Ben de KOPllerin
bazlarn tandm, rgtn eylem hazrl iinde olduunu
syledim.

Biraz

daha

bilgi

getirmem

istendiinde

bir

eyler

uydurmaya baladm. Bu arada hatrlyorum, zamannda Jandarma

Genel Komutan olan Kema.lett.in Eken'e bir suikast olmutu, ben
de buna benzer bir olay olacan syledim. Bana bu olayn iine gir,
biraz daha bilgi getir dediler. Mutlaka bilgi getirmem istendiinden
bu defa. ben de senaryo uydurmaya baladm ve uydurduka iin
iinden klmaz hale gelecek ekilde olay byttm, ie tanyp
bildiim birtakm insanlar kattm. Diyarbakr'da herkesin eitli
sulardan arandm bildii Heybet. Akgz gibi insanlarn isimlerini
verdim. Sonunda byle bir senaryo kurguladm, Diyarbakr'da
buluma olacan, oradan Suriye'ye gideceimi syledim. Tabii
Diyarbakr'da beni takip edeceinizi bildiim ve byle bir buluma
olay gereklemeyecei iin size buluma saati konusunda yalan
117

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

syledim. Ama siz biletle benim am tespit ettiniz. Mardin'e

gittiimde, Mardin stihbaratnn beni takip edeceini bildiim iin
ben nce davranp onlarn yanna gittim. Sonra Suriye'ye gemeyi
denedim

ama

baaramadm.

Daha

dorusu

gidip

gelecektim,

zorlayacaktm fakat geemeyeceimi grdm."

"Peki, nereye kadar devam edecektin?" diye sorduk. "Nereye
kadar gideceimi bilmiyorum, ama en sonunda sylediim eylemeleri
tek bama denemeye kalkardm herhalde," diye karlk verdi. Hayat
hikyesinin geri kalannda anlattna gre, Ar tarafndaki bir
birlikte askerliini yaparken firar etmi, daha nce de birka defa
firar olay gerekletirmiti. Askerlie devam edemiyordu, sahte
kimlik kullanyordu.
Tabii ahsn anlatt her eyin, tm senaryonun yalan olduunun anlalmas, ajan sevk ve idare eden Bakomiser'i (K/O ajan
yneten grevliyi) ok zora sokmutu. stanbul, Emniyet Genel
Mdrl, Ankara, Diyarbakr, Mardin gibi btn iller alarma
gemiti. eitli yerlerde eylemler yaplaca, silahlarn gelecei,
suikastlarn gerekletirilecei ynnde bilgilerle birlikte beraber
hareket

ettii

nemli

militanlarn,

aranan

kiilerin

isimlerini

veriyordu. Ve sonunda tm bunlarn yalan olduu anlalnca, tabii

bu kii ile irtibatl olan insanlar zor durumda kalmt.
Aslnda bu durum u gerei de ortaya koyuyordu; byle bir
insann

syledikleri,

yalanlar

bile

sistemin

tmnde

ciddiye

alnabiliyordu. Hlbuki olaylar, rgtleri ve gelimeleri ok iyi

tanyan, bu konular hakkndaki bilgileri takip eden, olaylarn doru
analizini yapabilen ve kapsaml bilgilere sahip bir kadro, byle bir
yap var olsayd, ahsn anlattklarna daha birinci gn pheyle
yaklalr, itibar edilmez, hatta bunlar tamamen gz ard edilirdi.
Daha dorusu, batan sona kadar tm anlatlanlarda hibir
doruluk paynn olamayaca ilk bakta anlalr nitelikte olmasna
ramen tm sistem bunlarn doru olduunu kabul ediyor, en
kk bir phe duymadan gnlerce bir adamn sylediklerinin
peinde koabiliyordu.

118

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sonunda adamla konutuk, askere gidip yarm kalan askerliini

tamamlamasnda

fayda

olduu

ynnde

kendisini

ikna

edip,

askerlik grevi iin gnderdik. Bizim amzdan bu dosyada bylece

kapanm oldu.
Bir mddet sonra, Tunceli'deki bir askeri birlikte grev yapan
askeri mahkemeden bir yaz geldi. Bu defa da yazda ad geen
kiinin askerde firarda kald dnem ierisinde devlet adna nemli
grevler yaptn, istihbarat birimi ile beraber altn syledii
bildiriliyor ve bu konularn doruluu tarafmiza soruluyordu. Biz bu adamla ayrlrken bundan sonra artk
doru ve drst olaca ynnde mutabk kalmtk ama yine
yalanlara bavurmutu. Bunun zerine askeri birlie byle bir
grevde bulunmadn belirterek, tm olanlar onu da zor durumda
brakmayacak ekilde anlattk.
Aradan epey bir zaman gemiti; belki bir yl, belki de iki yl. Bir
gn beni stanbul stihbarat ube Mdr Emin Aslan ve yardmcs
Salih Gngr arad. Salih Diyarbakr'da ksa bir sre benim
yardmclm yapm, daha sonra stanbul stihbarat ube Mdr
Yardmcs olarak atanmt. Emin Bey'in yannda alyordu.
Aradklarnda PKK'nn ok nemli kadrolarndan biri olduunu
syleyen bir kiiden bahsettiler. Bu kii masraflar iin kendisine
belli bir miktar para verilirse, yurtdna gidip o zamanki Dev-Sol
liderini yakalayp getirebileceini iddia etmi. Bu kiiyle bu ynde bir
anlama yaplmak zereymi. ahsn kimliini renince, "Aman
sakn. Bu insan sahtekrdr, dolandrcdr, sakn byle bir ey
yapmayn," diye bilgi verdik.
Sonradan rendiim kadaryla, Burhan Nart adl bu kii, yine
askerden kam ve stanbul'a gelmi. Bu defa da PKK'nn ok
nemli

ve

iyi

bir

militan

olduunu,

PKK

adna

stanbul'a

gnderildiini syleyerek stanbul'da ad duyulan btn mafya

babalarndan hara alm. Trkc brahim Tatlses'i bile tehdit
etmi, birka defa para bile alm. brahim Tatlses en sonunda
dayanamayarak durumu polise ikyet etmi. Para ald kiiler
ierisinde bir tek o ikyette bulunmutu. ahs yakalandnda, o
119

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman ad duyulan stanbul'daki tm mafya liderlerinden PKK adna

tek tek hara aldn itiraf etmiti. Fakat bu olay ortaya knca
mafya liderleri ahsn hemerileri olduu iin yardm etmek ve
destek olmak amacyla para verdiklerini sylediler. Halbuki adam
giyim-kuam

itibaryla

olduka

gsterili,

hali

vakti

yerinde

grnyordu. Aslnda hepsi korktuklar iin adama para vermilerdi

ama bunu itiraf edemediklerinden yalan sylyorlard.
Burhan Nart bu olay dolaysyla yakalandnda, bu defa
kendisinin PKK mm st dzey kadrolarndan olduu yalann devam
ettirmiti. Dursun Kara ta s'm yerini bildiini, Fransa'da olduunu
syleyerek onu yakalatabileceim ya da ldrebileceini iddia
etmiti. Hatta bir iki milyon dolarlk pazarlk yaplrsa her eyi
yaptrabileceini sylyordu. Tabii Dev-Sokun stanbul'da yapt
eylemler dolaysyla Dursun Karatain yakalanmas, stanbul polisi
iin ok nemliydi. Bu yzden o zamanki stanbul Emniyet Mdr
Hamdi rdal ve oradaki grevliler byle bir frsata balklama dalmak
zerelermi. Salih Gngr d

3.

n fi nce Diyarbakr'da stihbarat

ubesinde alt sralarda bu kiinin adn duymutu. Bu yzden

onu tanyp tanmadmz sormak iin bizi aramt. Biz adamn
yaptklarm

anlatnca

onunla

ibirlii

yapma

dncesinden

vazgeilmiti.
te bylesi bir adam tm sistemi, kk bir ktlkla
kandrp aldatabiliyordu. Bu ok basit, kk, belki komik, belki
tamamn anlatrsak kahkahalarla glnecek saflkta bir olayd. Ama
asl nemli nokta, bu sistemin en nemli merkezlerinin ve buralarda
alan grevlilerin bu kadar kolay kandnla -biimesdir. Hi ki
adamn anlattkl arnn yalan olabileceini dnmyor, ihtiyatl
davranarak sylenenlere pheyle yaklamyor, aksine hemen doru
olduu kabulyle arkasndan gidiyor. Bu gerei ortaya koymas
bakmndan Burhan Nart olay olduka retici bir olaydr. Basit bir
ktnn szlerini gzleri kapal takip eden bu sistem daha ciddi,
profesyonel kiiler tarafndan ortaya konacak kapsaml bir kurgu
karsnda kim bilir ne boyutlarda, zarar grebilir.

120

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu ite profesyonel olarak alan, bu konuda kapsaml, bilgiye

sahip grevlilerin bu aldatmacaya asla kanmamalar gerekirdi. Her
zaman eitimlerde ve sohbetlerde anlattm gibi; yerde bulunan bir
vida, herkes iin sradan bir vida iken bir oto tamircisi iin bu 1995
model Almanya'da retilmi E 200 serisi bir Mercedes'e ait. bir
vidadr. Buradan kazaya karan
aracn markas, modeli vs. zellikleri tespit edilir, bylece kck
bir vidadan olayn tamam zlebilir. Veya bir olay yerinde
bulunmu bir elektronik devre eleman, herkes iin sradan bir
parayken bir radyo tamircisi iin bu 170 Mghz'de alan bir telsizin
parasdr. Bu kanttan yola klarak uzaktan kumandal bir telsizin
kullanlm

olduu

sonucuna

varlabilir.

te

iini,

mesleini,

sanatn her adan iyi bilen insanlar bir tek paradan ya da bir tek
olaydan yola karak iin tamamn grrler; istihbarat da bence
budur. stihbarat personelinin de bir tek anlatmdan, cmleden,
szden, bir slogandan olayn btnn zmeleri gerekiyordu. Ama
bizim sistemimiz brakn bir kelimeyi, bandan sonuna kadar yalan
syleyen birinin yalan sylediini tespit edemiyordu. Aslnda bu
durumun nedeni, gvenlik sisteminde alanlarn bilgi eksikliiydi;
tamam ii bilmiyordu, ideolojik olaylarn nerelere, hangi safhalara
gidebilecei konusunda net bilgilere sahip deillerdi. rgtlerin
ideolojik altyaplarn, eylem tarzlarn, rgtsel yaplarn tam
anlamyla bilmediklerinden bu rgtler hakknda sylenenleri doru
ekilde

deerlendiremiyor,

mmkn

olmad

bunlardan

konusunda

yeterli

neyin

mmkn

nevin

bilgi

birikimine

sahip

olmadklarndan doru kararlar vere iniyorlard. Bence en nemli

eksiklik buydu. Bizim tekilatmzda olaylar kavraya-biime becerisi
ne yazk ki yetersiz kalmaktadr. Bir kiinin syledii byk yalanlar
ancak bunlar ispat eden maddi deliler bulunduunda ortaya
kyordu.

Halbuki

stihbarat

ve

Terrle

Mcadele

ubesi

personelinin, kiinin anlatt tek bir olaydan, ortaya koyduu tek bir
iddiadan, att slogandan neyi bilip, neyi bilmediini, neyin yalan,
neyin doru olduunu kesin ve net olarak anlamas zorunludur.
Kiinin rgtsel faaliyeti, illegal yaam gz nne alnp rgt iinde
121

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hangi konumda olanlar neyi bilir, neyi bilemez noktasnda belli bir
anlaya sahip olarak ona gre hareket edebilmelidir. Bu kiinin
stanbul'da

tant, irtibat

halinde

bulunduu

Bakomserin,

kendisine anlatilanlardan adamn aka yalan sylediini tespit

edebilmesi gerekirdi. Adam btn rgtlerin KDP ats altnda
birletiini sylediinde, Bakom ierin KDP Yi in ne olduunu,
Trkiye'deki yapsnn nasl ekillendiini, ideolojisinin ve hedefinin
ne olduunu, nasl kurulduunu ve neleri yapp, neleri yapamayacan bilerek sylenenlerin doru olamayacana hemen karar
vermesi gerekirdi. Sonu olarak, Emniyet, MT, Genelkurmay ve
Jandarma tekilatlarnda grevli istihbarat personelimiz maalesef
rgt mensuplaryla konuacak, onlarla tartacak, onlar anlayacak
ve alglayacak seviyede bu ii bilmiyor.
Bizlerin de daha terrle mcadele veya terr istihbarat grevine
balamadan, bu gruplarn ve militanlarn duygu ve dnce
dnyalarn tanyp anlamamz asndan, rgt mensuplarnn
yetitirildii gibi nce Kapital, Diyalektik ve Tarihi Materyalizm,
Felsefenin Temel lkeleri gibi Marksist-beninist dncenin temel
felsefesini oluturan eserleri okumamz, daha sonra tm illegal
rgtlerin dergi, bror ve eitim materyalleri zerinde kapsaml bir
eitime tbi tutulmamz gerekirdi. Fakat bu grevlerde olup da bu
temel eserleri btnyle okuyan, kendim de dahil olmak zere,
grmedim.
stihbarat (ntelligence) ngilizcede akl, zek manasna gelir. Biz
de, olmas gereken yeterlilikte bir bilgi birikimi maalesef yoktur.
Hlbuki btn ideolojik gruplar, bunlarn gemiten bugne
uzanan

seyrini,

ideolojilerini

ve

amalarm

ok

iyi

bilmemiz

gerekiyor. Bir tek kelimeyi atlamayacak kadar bu konuya hkim

olmal, sylenen en ufak yalan ya da anlatlanlardaki en kk bir
tutarszlk ve yanl tespit edebilmeliyiz. Oysa bizler nmzdeki
apak yanllar bile fark etmekten acizdik. Aslnda sadece bu
olayda deil, grev sahamza giren tm konularda, yeterli oranda
bilgiye sahip deildik. Hem lke ierisinde hem de lke dnda bu
trden ideolojik rgtlerle olan mcadelede ayn durum geerliydi.
122

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

1_ idj 2
Biz sol gruplarn, blc ve dinci rgt mensuplarnn ne demek
istediini, ne yapmak istediklerini, faaliyetlerini, amalarnn ne
olduunu, fraksiyonlar arasndaki farkn nereden kaynaklandn
hibir zaman tamamyla alglayp, anlayamadk.
Hlbuki bu alglay ve kavraya sahip olabilseydik, daha iin
banda bir olay hangi rgtn yapp hangisinin yapamayacan,
herhangi bir olay ya da durum karsnda hangi rgtlerin hangi
stratejileri izleyip hangi tavrlar alacaklarn, bir rgt iinde hangi
ekilde sapmalarn yaanabileceini, hangi eylem tarzlarnn hangi
rgtler tarafndan gerekletirilebileceini ok net olarak tespit
edebilirdik. nk tm bu unsurlar, erevesi ok kesin hatlarla
izilmi olarak tm rgtlerin ideolojilerinde yazldr; bu ideoloji
erevesinde rgt mensuplar belli bir bak asna sahiptir. Sol
gruplarn Trkiye ile ilgili ayr ayr kendilerince bir deerlendirmeleri
vardr. Btn Marksist rgtler nce mevcut durumu deerlendirir,
sonra snflar mevzilendirir ve mevcut duruma gre kendilerine
rgtsel, ey lemsel bir strateji izerler. Onlara gre bugnk
durumdan,

gelecekteki

sosyalist,

komnist

bir

topluma

nasl

geileceinin tek tek yolu ve safhas vardr. te bunu ok iyi

bilmediimiz iin btn rgtleri birbirine kartryorduk.
Btn sol gruplar sol, btn sa gruplar ise sa olarak
gryorduk, kendi ilerindeki farklar algl ay a myordu k. Aralarndaki farklarn neler olduu, nasl bir eylem tarz izleyecekleri,
hangilerinin eylem yapp, hangilerinin pasif kalaca, hangi olayda
hangisinin ne tavr taknaca meseleleri bizim iin hep bir
muammayd. Oysaki bu gruplar tanyanlar iin bu meseleler hi de
muamma deildi, hepsi tm ynleriyle bilinebilirdi. Bu gruplarn
ierisindeki insanlar, hatta basit sempatizanlar bile bu konular
hakknda fikir sahibiyken bizim en st dzey yneticilerimiz bile bu
insanlarn ve rgtlerin arka planlarn, niyetlerini alglayamyordu.
ou zaman "Bu insanlar neden ilerini glerini brakp daa
karlar, bunlar deli mi?" eklindeki basit sorularla oyalanyorlard.
123

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sonu itibaryla Burhan Nart olay, tm gvenlik sistemimizin

ne kadar bo, ne kadar kof olduunu gsteriyor. Fakat bizler hl
vnerek sistemlerimizin ok gvenli olduunu savunarak halk ve
kendimizi aldatmaya devam ediyoruz.

Aranan Kiinin Yakalanmas

Yine Diyarbakr'da altmz yllarda Diyarbakr'n Dicle ve
Hani ileleri arasnda Dicle'ye bal bir kyde aranan kiiler vard.
Bu kiiler ayn zamanda PKKllara bu blgede yataklk yapp, destek
veriyorlard. Ancak bu kye ne kadar operasyon ve arama yaplsa
yaplsn, bu ahslar (zellikle iki tanesini) kyde yakalamak
mmkn olmuyor, mutlaka kayorlard. Bilgi aktarmas iin kyden
eleman temin etmitik ama bu elemann verdii bilgi dorultusunda
askeri birlikler veya operasyon gleri kye gidinceye kadar bu
kiiler kap, baka yerlere saklanyorlard. zellikle de kyn
yaknnda bulunan derin Maden ay Vadisinde bu kiileri bulmak
ve yakalamak mmkn deildi; ky, bu kayalk blgenin birka yz
metre yaknndayd. Bu operasyonlarn srekli neticesiz kalmas,
kydeki dier rgt sempatizanlarna da cesaret veriyor, devlet
glerine olan itimad azaltyordu.
Bu rgt mensuplarnn yakalanmasyla ilgili olarak yaplan bir
alma esnasnda kyde bize bilgi aktaran insanlarla aranan bu
militanlarn nasl yakalanabileceini konutuk. Bize yle bir yntem
nerdiler: "Bir defa aralar ok uzakta brakarak, kye yaya
gelinmesi lazm. kinci olarak, ilk gelecek olan operasyon timleri
kyde grlmeden vadi arasndaki srtlar tutmal, ardndan dier
timler

kye

gstere

gstere

gelmeli.

Timlerin

geldiini

gren

militanlar saklanmak iin sratle vadiye doru kaarken hepsi orada

pusuya yatan timlerin kucana decektir." Bu, gerekletirilmesi
zor, biraz zahmetli, fakat ustalkla yaplrsa tutabilecek bir pland.
Genellikle de byle ustalk isteyen planlarda bu iin bandaki
insanlarn yapacaklar katklar, dnecekleri ince ayrntlar ve
hareket tarzlar ii belirliyordu. Daha nce ok defa byle planlar
yaplp baarsz olmas nedeniyle bu defa bizzat kendim timlerin
124

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

banda gitmeye karar verdim. Daha nce olduu gibi iki zel
harekt timi, bize bilgi veren kyller ve benim sivil istihbarat
unsurlarmla beraber bir k gn (ocak ayyd zannediyorum) yola
ktk. Sabaha birka saat kala kye uzak mesafede anayolda
aratan indik ve yrmeye baladk, bir saate yakn amurlar iinde
yamur altnda yrdkten sonra bir timi kyn uzanda tam
vadinin kenarnda bulunan kayalklara gnderdik. Tim gidip yarlarn
etrafnda pusuya yatarak yerini ald. Gne domaya balarken
sanki kye operasyon gc geliyormu gibi geni bir hilal ekilde
yirmiye yakn tim mensubu kye girdi.
Biz kye yaklarken bizim pusudaki timler kyden kiinin
koarak ktn ve kendilerine doru geldiini anons ettiler. Hi
kimse ate etmedi, bu ahslar da bizim timlerin pusuya yatt o
kayalklara gelip timlerimizin yannda durdular ve timler hibir
atmaya girmeden bu kiileri teslim aldlar. Kyde hi kimse bu
olay grmedi. Biz akta gelen timler olarak kye girip "Buradan
geiyorduk, konumak iin geldik. Gvenliiniz de bir sorun var m,
devriye geziyoruz, naslsnz," diye kyllerle sohbet ettik. Bize ay
ikram ettiler, aylarmz itik, arama dahi yapmadk. Biz bu ekilde
kylleri oyalarken kyn dnda pusudaki timlerimiz militanlan
yakaladlar

ve

kyllere

belli

etmeden

vadinin

kenarndan

kayalklarn arasndan kyn dna karttlar. Bize emniyetli

ekilde oradan ktklarn haber verdiler. Bunun zerine biz de
kyden ayrlarak ayn noktada onlarla bulutuk. Bylece aranan
nemli militan, yakalanamaz denen kiileri yakalamtk. Bu hep
ayn kaynaktan bize verilen bilgilerdi; bize itimat ettii

ZATT el I!.

gvendii zaman insanlarn katland risk ve yaptklar eylerin

ls

esasen

ok

nemliydi.

Aslnda

tm

Gneydou'daki

operasyonlanmz teorik planlama asmHali'te Yaayan Simonlar....................._...._____...............................

dan hibir hata iermiyordu belki ama uygulamada, incelikleri ve
ayrntlar

planlamada

karlalan

sorunlar

yonlarda genellikle ok baarl olunamyordu.

125

nedeniyle

operas-

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Seren Operasyonu
Diyarbakr'da grev yapyorduk. Karde kurulutan alnan bir
habere gre irnak'tan Tunceli blgesine takviye olarak gnderilen
bir grup PKK gerillas Tunceli'den gelecek kuryeyi Diyarbakr'n LiceHani blgesinde bekliyordu. Seren ky yaknlarnda bekleyen
militanlara bir an nce operasyon yaplmas gerekiyordu. Hemen
keif

ve

aratrmaya

baladk.

Kyn

yaknlarnda

kimseye

gzkmeden militanlarn kalabilecei bir iki yer vard, normal keifte

militanlar

da

bizi

grerek

tedbir

alabilirlerdi.

Taksi

plakal

aralarmzla zel tim amirlerini alp, araziyi grerek keif yaptk.

Umulmadk

bir

yerden

yanaarak

operasyon

yapmalydk.

Militanlarn Lice Hani karayoluna paralel ok yksek olmayan kk

bir dan yola bakan cephesindeki aalarn arasnda kaldklar
kanaatine vardk. Tm tim amirleri ile planmz yaptk. Dikkat
ekmemesi

iin

operasyona

kiralk

kamyonlarla

gelecektik.

Militanlarn hi bir ekilde gremeyecei Dicle ilesi istikametinden

Hani'ye gelip, oradan kylere gidiyormu gibi kamyonlarla yol
alacaktk. Kamyonun kasas iinde operasyon timine mensup 6-7
tim (her timde 20 kii vard) saklanyordu. Hani'nin kuzeyine
militanlarn sakland dan arkasna gelince kamyondan inip dan
iki

yann

kuatacaklard.

Da

kuzeyden

tamamen

sarlnca,

gneyden otobslerle gelen 4-5 zel timi sabah saat 07.00 sularnda
Han i-Lice yolunda, arazi taramas eklinde geni bir kol halinde
daa doru ynlendirecektik, bylece yalnzca gneyden geldiimizi
zanneden militanlar tuzaa decekti.
Plana uygun olarak aralar hazrladk ve gece saat 03.00'da
timin bir ksmn kamyonlarla, bir ksmn otobslerle yola kardk.
Planland gibi kuzeydeki timler da sard, gneyden otobslerle
gelen tim ise militanlar dada aramaya baladlar. Timler amiri ile
ben de dadaki hareketlilii anayoldan takip ediyorduk. Aadan
daa doru ynelen timler daha 500 metre ilerlememilerdi ki
zirvedeki tim mensuplar dan ortasndaki aalklardan baz
militanlarn frlayp zirveye doru ktklarn anons ettiler.

126

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Krsal alandaki atmalarda dan zirvesini alan, stnlk

salyordu. Militanlar da bizim yalnzca aadan yukarya doru
araziyi aradmz zannederek bir ksmn zirveyi almak zere
gndermilerdi. Fakat biz gizlice dan zirvesini ve iki yann daha
nce almtk, zirveye kmak isteyen militanlar menzile girdiklerinde
atma balad. Da tam karmzda idi, 11 militan ve etrafndaki
da sarm 200'den fazla zel tim mensubu bulunuyordu. Aramzda.
2 km'den fazla bir mesafe olmasna ramen zaman zaman mermiler
yaknmza dyordu, o kadar dikkatli bakmama ramen bir tek
kiiyi bile gremiyordum. Herkes gizlendii kayann arkasnda
sadece ate ettii yeri grecei kadar ksmn kararak ate
ediyordu, filmlerdeki gibi hi kimse kalkarak veya kafasn kararak
ate etmiyordu. lk. ate ile birlikte baz militanlar dmt, sabah
07.30 gibi balayan atma saat 09.00'u bulduunda bir polisin
kafasndan yaraland ve durumunun ar olduu anons edildi.
atma haberinin merkeze intikaliyle birlikte Asayi Kolordu
Komutan rahmetli Hulusi Sayn Paa, bilahare OH Ab valisi Hayri
Kozakolu ve Emniyet Mdr Necdet Mezir helikopter ile olay
yerine geldiler. Helikopterle yaral polisin alnmas gerekiyordu.
Timlerin yerini ben ve tim amiri arkada biliyordu; tim amiri
atmay

yneteceine

gre

yaral

polisi

almak

grevi

bana

dyordu. Pilota yn tarif ederek helikopterle dan arkasnda

yaralnn getirildii yere gittik ama blge ok eimli olduundan
helikopter yere inemiyor, ok alaldnda kanatlar daa deecek
hale geliyordu. Yaral polis hareketsizdi, ok zorlu
Hali'te Yaayan Smorlar. _. . .__..._...........__. _. .___.......____....... __. .
manevralarla, helikopterin kanatlar yerdeki otlara deecek kadar
alalnca dier arkadalarnn elleri zerinde yaraly zorlukla aldm,
helikopterde pilottan baka yalnzca ben vardm.
Hani-Diyarbakr merkez aras helikopterle on be dakika kadard
ama o gn benim iin bu on be dakika saatlerce srd. Yaral polis
hemen nmde yatyordu; gznn zerinden yara almt, yaras
srekli kanyordu. Gen, fidan boylu, esmer yaz delikanl...
127

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Polisin yarasndan akan kanla benim gzmden akan yalar

birbirine karyordu; hangisinin daha fazla aktm bilmiyorum. O
an bir yandan inallah kurun syrm tr, beyinde tahribat yoktur
diye bu gen iin dua ediyor, bir yandan da dada atan bu
insanlar dnyordum, gencecik insanlard. O zamana kadar hep
militanlarn yerini tespit edip ksa srede imha ederek bu blgedeki
olaylarn ve atmalarn bitirilmesi gerektiine inanyor ve bunun
iin urayorken, ilk defa. kim olursa olsun hi kimse lmeden bu
ii halledebilmeyi diledim. Bunun baka bir aresi yok mu, neden
gencecik insanlar lyor, yazk deil m, neden onlar lmeye
mahkumlar, lmeleri art m, niin lyorlar gibi sorular zihnimde
dolap durdu. Bu sorulan kendime soruyordum ama on be
dakikalk mesafe hl bitmemiti, helikopter daha Diyarbakr'a
gelmemiti. Bugn bu sorulan sorup cevap-lann almaya kalksam
gnler alr ama o gn btn bunlar be dakika iinde cevaplanmt,
yannzda biri lyor ama siz hibir ey yapamyorsunuz, bir an nce
hastaneye varmay dnyorsunuz. Dakikalar bile aylardan daha
uzun geliyordu.
Sonunda Diyarbakr'a vardk ve yaral polisi piste indirdim.
Ambulans bekliyordu. Yeni yarallar olabileceinden hemen blgeye
dnmem gerekiyordu. Dndmde atma devam ediyordu.Bir ara
bir polisin militanlarn siperlerine kadar gittii anons edildi. Olacak
ey deildi.Timler militanlarn bulunduu yere en fazla 100 metre
mesafede iken bir polis tek bana ta ilerine kadar gitmiti. Ate
kesilerek, anonslarla bu kahraman polis zorla geri ekildi. Bu polis,
daha sonraki bir operasyonda yine byle gz karal ve cesareti
nedeniyle ehit olan Mehmet Elin'di. Bir iki saat daha sren
atma, tm militanlarn l ele gemesi ile neticelenmiti.
Daha sonra atma yerlerini gezerken grdm ki militanlar
atma annda allarn iine girip yeri kasatura vs. ile kazarak
kendilerine siper yapmlar, etraflarn kk talarla rerek,
grlmeden evreyi grebilecekleri mevziler oluturmular. ok
yaknnda farkl cephelerden ate edilmedii srece mevzilere
kurunla tesir etmeyeceini, atan kiileri deil uzaktan, yz
128

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

metreden bile kimsenin gremeyeceini, sadece tfeklerden kan

alev ve sese dayanarak yerlerinin tespit edildiini fark ettim.
Vurulan polisin arkadalarn dinlerken, iki defa ate etmek iin
kafasn kendine siper ald tan zerine karp ate ettiini,
yanndaki arkada "Kayann zerine kafan karma, tehlikeli,
vurulursun, kayann yan tarafndan sadece evreyi grebilmek iin
bir gzn karacak kadar kp ate etmen lazm," demesine
ramen ayn hatay bir kez daha yapmas nedeniyle yaralandn
rendim. Maalesef daha sonra polisin ehit olduu haberini aldk.

Cezaevinde Tnel Bulunmas ve Eitimin nemi

Meslek hayatm boyunca, en nemli eyin bilgi ve bilgi elde
etmenin yolunun da eitim ve okumak olduu kanaatini edindim.
Okumak, ama znde kendi mesleiniz ve faaliyet alannza giren
konulan iyi okumak, bu konular hakknda kapsaml ve donanml
bilgiye sahip olmak ok nemlidir. Dardan bakldnda bu durum
pek fark edilmese de iin iine girildii zaman asl marifetin bu
olduu grlr. Terr rgtlerinin mensuplar benim en ok
uratm

insanlard

ve

onlarn

yaamlar,

faaliyet

tarzlar,

davalanna olan samimi inanlar, olaylar anlatmada gsterdikleri

olaanst

ifade

yetenekleri

dolaysyla

onlara

hayranlk

duyuyordum.
Hali'te Yaayan Simonlar_................................................................
Eitim konusu iin zn oluturacak kadar nemlidir. Biz hep
karmzda savaan insanlar gryorduk ve onlarn yaptklar bu
olaanst savama abalarm gzmzde bytyorduk. Snrl bir
kuvvetle bizim stn silah, ara ve gerelerimize kar olaanst
bir diren gsterebiiyorlar, gerek stanbulda gerek Gneydouda
krsal

alanlardaki

operasyonlarda

saatlerce

sren

atmalar

sonunda gvenlik kuvvetlerine ciddi zayiat verdirebiliyorlar ve hatta

ou zaman emberi yarp kamay baarabiliyorlard. Fakat bence
nemli olan onlarn yrtt sava deil. Asl nemli olan, kstl
kuvvetleriyle bizim karmzda gl ve direnli olmalarn salayan,
onlar byten, o byk ruhu, o byk dnceyi getiren eydi. O
129

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

insanlarn

okumalar,

yazmalar

ve

kendi

Blm:

davalar

Devlet

ile

ilgili

rendikleri eydi. Bunu ok nemsiyordum. Bir PKK mensubu

kolaylkla rapor yazabilir, dnyay ve dnyada yaanan gelimeleri
tahlil edebilir, saptad siyasi ve sosyal gelimelerin lkemize nasl
yansyacan, lkemize yansyan bu gelimelerin nasl bir ortam
yaratacan, bunun sonucunda kendi rgtlerinin nasl hareket
etmesi gerektiini ve en nihayetinde kendisine den grevin ne
olduunu, bu grevi nasl yerine getireceini tm ayrntlaryla
anlatabilir. Gvenlik kuvvetleri olarak biz, bu kadar gl bir tahlil
yeteneine ve dnyadaki btn meselelere bu gzle bakan bir
anlaya sahip deiliz. Bu bak asn ve deerlendirme becerisini
devletin memurlarnda grmek mmkn deildir Fakat her rgt
mensubunun raporunun ilk balangc bu trden zmlemelerle
balar. Yine ayn ekilde rgtn st dzey kadrolarndan aa
kadrolara gnderilen talimatlar da birok adan artc gelebilir.
Bu talimatlarda-ki ifade becerisi, kesin ve net ifadelerle meselelerin
anlatlmas rgt mensuplarnn bilgi dzeyini ortaya koymaktadr.
Genel bak, ynlendirme, hedefler, bu hedefe uygun alma, eylem
o kiinin veya grubun yaratclna braklmaktadr; bu zelliklerin
ancak alarak, okuyarak kazanlabilecei inancndaym.
Bir defa olaanst bir ifade kabiliyetine sahipler. Olaylar ok
ak ve net olarak anlatabiliyorlar; gzleriniz kapalyken bir masann
zerindeki btn eyalar gryormuasna en ufak bir eksik ve
fazlalk yaratmakszn net olarak tasvir edebiliyorlar. Bu, rgt
mensuplarnn

nasl

yetitikleriyle

ilgili

bir

ipucu

vermesi

bakmndan nemli bir konudur.

Bu kiilerle konuurken ou zaman eitimleri ile ilgili ok
nemli ipular alyordum. zellikle teslim olmu insanlarla sohbet
ederken zaman zaman iki ya da ay boyunca bir eve kapanp ayn
kitab

tekrar

tekrar

okumak,

okuduklarn

karlkl

anlatp

tartarak daha geni bir yorumlama becerisi edinme almasn

onlar eitimden bile saymadklarn grdm.
Diyarbakr cezaevinde tank olduum ve aslnda rgt mensuplarnn eitime verdikleri nemi bal bana anlatan harika bir
130

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay hi unutmadm. Diyarbakr'n merkezinde tesadfen atelenmi

bir kalanikof tfek bulunmutu. Bu olay takip ederken silah ve
silah

tutan

ktklkler,

arjrler

ve

bulunu

biimi

rgt

mensuplarnn tad silahlar ve tama biimini artryordu.

rgt mensuplarnn silah tama ekli, arjrlerim saklama biimi,
kylnnkinden kesinlikle fark olduunu ve net ve kesin hatlarla
ayrldn blgede grev yapan herkes bilir. te bu silahn
ktklk/rakt denen arjrlerinin takl olduu palaska benzeri
kemerin omuzdan geirilerek uzun sre kullanlm olduunu
gsteren kullanm izleri vard. Silahlarn bu ekilde sadece asker ve
gerilla gibi srekli silah ve arjrlerini kuanan insanlar tard. Yerli
halk ise silahlarn sadece kemere arjrleri takarak kullanrd.
Dolaysyla bizim bulduklarmzn rgt mensuplarna ait olduunu
tahmin ediyorduk.
Bu olay sorutururken bir grup rgt mensubunu yakaladk.
Kendilerinin ve TKKO rgtnn birer kamyon gasp ederek
cezaevinin yanma gitmek ve cezaevindeki bir tnelden kamak
isteyen kiileri alp, belli blgelere gtrmekle grevlendrildiklerini
sylediler. Fakat cezaevinden nasl bir ka olacan bilmiyorlard.
Bu olay tahkik ederken bir sre nce Bingl krsalnda bir
atmada len militanlarn eyalar arasnda bulunan ifreler
zldnde, Diyarbakr cezaevinden ka planyla ilgili bilgiler
edildi. Milli stihbarat Tekilat olay takip ediyordu, cezaevi srekli
didik didik aranyor ama tnel bulunamyordu. Varl kesin
olmasna ramen yeri bir trl tespit edilemiyordu.
Daha sonra yaplan aratrmalar sonucunda tnelin o zamanki
adyla yanlmyorsam otuz dokuzuncu veya. otuz sekizinci kouta,
rgtn ve hatta TKKO gibi baka baz rgtlerin yneticilerinin de
kald kouta olduu tespit edildi. Bu koua sadece PKK
mensuplar deil, zaman zaman baz rgtlerin lider kadrolar da
konuluyordu. Kou kendi iinde drt katlyd. Her katta sekiz tane
tek veya iki kiilik hcreler bulunuyordu. Bunlar yneticilerin
kald zel blmlerdi.

131

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Cezaevi ynetimine durum bildirildi. Bu koua gittiler, her yeri

aradlar ama tneli bulamadlar. Tnelin yzde yz varl biliniyor
ama kou iindeki giri noktas, mahalledeki k noktas ev ev
aranmasna ramen bulunamyordu. Bunun zerine tnelin k
noktas olduu dnlen cezaevinin mahalleye bakan bahesine i
makineleriyle alt metre derinliinde kanallar ald. Fakat yine tneli
bulmak mmkn olmad. Tedbir amacyla buraya beton bloklar
yerletirildi.
Aradan yanlmyorsam bir yl geti. Yaplan bir operasyonda
uzun sre cezaevinde yatan ve daha sonra tahliye olan rgtn en
direnli yneticilerinden S.C.'yi yakaladk. S.C. o kouta kalan
rgtn ok inanl ve nemli kadrolardan biriydi. Tnel kazld
ynnde iddialarn ortaya atld dnemde de cezaevindeydi. Tahliye
olduktan sonra memleketine gitmemi, rgtsel faaliyetler iin
Diyarbakr'da kalmt.
Uzun sre cezaevinde kalm, efsanevi direnilerin sahibi bu
adam izleyerek, kurduu haberleme ama girerek, mektupla nn
ele geirip ifrelerini zerek ve bir sre faaliyetlerine devam
etmesine msaade ederek sonunda tnelin yerini ve neden tneli bir
trl bulamadmz uzun bir uradan sonra rendik.
Mucize tnelin girii inanlmas imknsz biimde drdnc
katta balyordu. Evet bu bir aheserdi, bir mucize idi. Herkesin
zeminde olduunu dnerek giri noktasn burada arad tnel
drt katl kouun en stnde, drdnc katnda tavandaki yan
duvarda

balyordu.

Bu

kadar

aramaya

kar

bulunamamas

normaldi, hatta gsterilmese idi yllar boyu da bulanamayabilirdi.

Bu tnelin yapl hikyesi yleydi: Tm cezaevlerinde olduu
gibi Diyarbakr cezaevindeki rgt mensuplar da srekli daryla
haberleiyorlard. rgtsel faaliyetlerin en ciddi ve rgtsel kuralarn
en uygun ekilde uyguland yerler cezaev-leridir. Dardan, rgt
st dzeyinden srekli yazl talimat gelir. Cezaevine den her
militan ierdeki rgt yneticilerince ifadesi alnr, operasyonun
nasl balad, ilerinde ajan olup olmad, zlp gizlice polise
konuan olup olmad gibi kl krk yaran bir sorgulama yaplr.
132

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sorgulamann sonunda, sor gulama tutanaklar ile birlikte hata

eden, zlen, sorguda zayf kalan militanlarn zeletiri raporlar,
cezaevindeki eitim faaliyetleri, her militan hakknda cezaevi rgt
komitesinin tanzim ettii deerlendirme raporlar, cezaevi ynetimi
ve

dier

rgtlerle

ilikiler

ve

grme

tutanaklar

ile

ilgili

belgelerden oluan rgtn cezaevi arivi oluturulur. Her kouta,

hcrede ve gruptaki rgt mensuplarnn, kendilerine ait rapor, talimat ve dokmanlarn gizledii bilinen bir durumdu.
Ancak zaman zaman cezaevinde toplu aramalar olduundan, bu
belgelerin

yakalanmamas

iin

kou

duvarlarnn

kazlp

oluturulan ukurlara gmlp zeri hafif bir al veya kirele

kapatlarak gizlenir. Bir defasnda yine genel ve teferruatl arama
olaca haberi alnmas zerine, ok miktarda rgtsel belgeye sahip
tutuklularn tm belgeleri ayn yere gmmek iin hcre duvarn
fazla kazmasyla tuvaletin arka ksmnda
bir boluk, bir baca olduu fark ediliyor. Bu durumun kou
sorumlusuna anlatlmas zerine bir inceleme yaplyor. Yaplan
incelemede cezaevi ina edilirken tm tuvaletlerin arka ksmnda
tuvalet kokularn dar

3Jt Oleik

iin katl kouun tabanndan at

4

katna kadar devam eden bacalarn olduunu, hatta bu bacalarn

tahminen

7 sra halinde kouun iindeki tm hcrelerde

bulunduunu,

bu

bacalarn

kou

tuvaletlerini

havalandran

pencerelerinin tula, sva vs. ile kapatldn reniyorlar ve bunun

gelecekte farkl amalar iin kullanlabileceini dnyorlar.
Zaman ierisinde bu bacalarn ka iin ideal imknlar
salayacan

dnerek

ka

planlar

yapmaya

balyorlar.

Yukardan aa doru her iki hcre iin bir tane olacak ekilde ve
duvarlar kolayca krlabilen be alt bacann olduunu grmler.
Bunu firar iin bir frsat bilmiler. Hemen drdnc kattan balayp
iplerle aa inmiler. Binann zemin katnn kaln beton olduunu
grnce, temizlik amacyla kullanlan tuz ruhunu beton zemine
dkp betonu yumuatmlar. Ardndan bir elence tertipleyerek
koulardaki

herkesin

halay

ekmesini

istemiler,

bylece

yumuayan zemine halay ekerken sert vurmak suretiyle betonun

133

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

krma seslerinin duyulmamasm salamlar ve tnel kazmaya bu

ekilde balamlar.
Bu, eine ok az rastlanr enteresan bir tneldi, nk girii
drdnc

kattayd.

Aaya

inip

aadan

kazlyordu.

kan

topraklar iplerle yukar ekiliyordu. Cezaevi ynetimi, mahkumlarn

tnel kazp kan topra tuvaletlere, lavabolara vs. dkme ihtimaline
kar atk sular srekli kontrol ediyordu, bunun iin mahkumlar da
kan topra kaz yapmak iin kullandklar bacann haricindeki
dier baca boluklarna doldu-ruyorlard. Daha garibi en st katta
bulunan dokuz kii bu kaz iini yrtyor, ama kat aada
bulunan otuz militann hibirinin bu olaydan haberi olmuyordu.
O zamanki cezaevi ynetimi tm aramalara ramen tneli
bulamaynca her ihtimale kar kouun giri katna kimsenin
girmesine izin vermiyor, bylece tnelle kaa tedbir aldklarn
dnyorlard. Ama bizim tnel drdnc kattan balad iin bu
tedbir hibir ie yaramayacakt.
Tabii tnelde almak ok zor bir iti. plerle 4 kat aa, sonra
6-7 metre topran altna iniliyor, aada havasz, nemli bir ortamda
(her ne kadar krk kurmak suretiyle hava verilse de) ok zor
artlarda allyordu. ok ar artlarda yaplan bir i olduundan
herkes bu g iin altndan kalkamyor, hatta bazlar byk oranda
hastalanyordu. Bu tnelde alp da kalc akcier hastalna
yakalanmayan ok az insan vard. Tnele ok zel elektrik tertibat
kurulmu, zel krklerle hava veriliyor olsa da. artlar ok zorlayc
olduundan insanlar dayanamyordu.
te bu tnel kazlrken, tnelde alan rgt militanlarndan
tutuklu Hasan Atmaca gnlk tutuyormu. Tnelde bulunan bu
gnlklerin tamamn okudum. Beni ok etkileyen, ok nemli eyler
anlatan yazlard bunlar. Bu gnlklerde tnelin yapl srecini ve
eitimin nemini ortaya koyan inanlmaz, sarsc anlatmlar vard.
Gnlklerden anladm kadaryla tnelde kazma faaliyetleri her
akam saat onda balayp sabah bete braklyordu. Tnel girii
drdnc katn orta hcresinde tuvaletin arka duvar delin ip
yaklak 40-50 metre ebadnda aldan bir kapak yaplp, havlu vs.
134

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

asmak iin asklk vazifesi grsn diye kapak ortasna byke bir
ivi aklm. Her gece bu ividen ekilerek kapak alp tnele
giriliyor, sabaha kar i bitince kapak yerine taklarak evresi ince
al ve kirele kapatlp hi kimsenin phelenmeyecei normal bir
duvar haline getiriliyordu.
Tnel kazma faaliyetleri ncesinde militanlar bir bahaneyle
srekli isyan karp cezaevi ynetimine problem yaratyorlard.
Kazmaya balamadan nce o zamanki cezaevi ynetimine bir anHali'te Yaayan Smonla..................................... ._.. -...._...............................

lasna yapalm, kurallara siz de uyun, biz de uyalm demiler.

Cezaevi ynetimi, gemiteki direni olaylarndan ok fazla ekmi
olduklarndan bu neriyi ziyadesiyle memnun olarak kabul edip,
rgt yneticileri ile anlamlar. Bu anlamaya gre birok konuda
mutabakatlar yaplm, zellikle tnel kazmay kolaylatrmak iin o
zaman kadar saym vermeyen, istenilen saate istenildii gibi
davranmayan rgt mensuplar gece saat onda yatmay, sabah erken
kalkmay kabul etmiler. Ancak tutuklularn rahatsz edilmemesi
iin gece aramas ya da tedbir vs. amacyla koulara gardiyanlarn
gelmemesi, koridorda bile gezilmemesi artlarn ileri srmlerdi.
Zaten ieride byle bir dzeni tesis etmeyi isteyen idare de bu
artlan

kabul

etmiti.

Bylece

cezaevinde

her

ey

normal

seyrindeymi gibi gsterilmiti.

rgt bu artlan kendi kadrolarna da kabul ettirmi, bylece
tneli rahat kazma imknna kavumutu. Her gn saat 22'de
kazma iine balamak iin saat 21 'de saym veriliyor, ondan sonra
da herkes normal meguliyetinde grnyor. Hibir olay ya da
direni olmad iin de gardiyanlar, askerler normal mu t ad
aramann haricinde koulara girmiyorlard.
Biz krsaldan gelmi olan militanlar yakalayp tnelin varl m
rendiimiz an nce cezaevi dnda zel harekat timleriyle tedbir
almtk. Daha sonra o zamanki Diyarbakr Skynetim Tali Blge
Komutan General, cezaevi komutan albay gece ge saatte arm
ve tnel kazld yolundaki bilgilerimiz zerine cezaevinde arama ve
saym yapmasn istemiti, albay "Komutanm bu saatte arama ve
135

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saym yapamam, onlarla mutabakatmz var. Kastl kendilerini

rahatsz ettiimizi ileri srerek direnirler," demiti. Ve cezaevi
kolorduya bal olduu iin General, Kolordu Komutanna durumu
bildirmi ve sabah saatlerine kadar veya saym yaplamamt. Saym
yapldnda eksik yoktu ama gnlerce sren aramda tnel de
bulunamad.
Tnele kaz iin inen, bnyesi salam olanlar her gn zor
artlarda alyor, saat 22'de tnele girip sabah 5'te ktktan
Blm:

......._....___. _.......____...................______.........._. _____...............1.

Devlet
sonra o zamanki su stclaryla hemen su styorlar, dularn alp
biraz uyuduktan sonra tekrar normal gnlk hayatlarna devam
ediyorlard. Kazma faaliyeti bu ekilde 6 aya yakn sryor, sonunda
tnel bitiyor. Bir ara Hasan Atmaca kafasn dar bile karm,
etrafa bakp tekrar geri inmi nk henz kendilerini gtrecek
rgt mensuplar ile mutabakata varmamlard.
Tnel kazarak cezaevinden kacak kiilerin karlmas ve
yurtdna karlmas srecini dadaki bir grup dorudan calanin
ynetiminde organize ediyordu. rgt bu olaya ha yat i nem
veriyordu. Byle bir olayn rgte byk moral verecei , devlette ise
panik yarataca varsaylarak olaanst bir dikkat ve gizlilikle takip
ediliyordu. rgt asnda iyi giden bu olayda ilk terslik bir silah
atma

olaynn

terrle

mcadele

ubesine

aktarlarak

soruturulmasyd. Diyarbakr'n iinde olduu olaanst hal

blgesine zg karlan bir kanunla herkes bir ay iinde elinde
bulunan

silahlarn

getirirse

silahlarn

ruhsata

balanaca

duyurulmutu. Bunun zerine ruhsatl silaha sahip olmak isteyen

herkes silah almaya balamt. Silah almlar srasnda insanlar
deneme yaparken kazara silahlar ate alyordu.

O tarihlerde

Diyarbakr merkezde bir silah atlmas olay karakola intikal etmiti.

Normal olarak bu olay. yeni kan kanun dolaysyla silah almak
isteyen birinin bakp incelerken silah yanllkla ateledii ynnde
yorumlanp

basite

geitirilmesi

gerekirken,

silahn

yedek

arjrlerinin tanma ekli itibaryla (mahalli olarak rakt denen be

136

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alt yedek arjrn takl olduu tama kemeri ve sistemi) normal

vatandan tad ekilden ok rgtn tad tipe benzemesi
zerine bu olayn soruturmas Terrle Mcadele ubesine aktarld.
Tahkikat derinletirmemiz sonucunda bu silahlarn cezaevinde
tnel kazp kamaya kalkan militanlara dardan yardm etmek iin
gnderilen PKKTlarm silahlan olduu, bu kiilerin ara gasp ederek
tnelden kacak militanlar karacak tim olduu anlald. Sonra
bu timin yakalanmas, onlardan edinile bilgiler nda cezaevinde
tnel arama faaliyetlerimiz, en son cezaevi bahesine kanallar kazp
beton bloklar yerletirmemiz sonucunda ka plan bir sre sekteye
uram. Militanlar olay tam anlamak, operasyon hakknda kesin
bilgiler almak, tuzak ihtimaline binaen bir sre beklemi. Daha
sonra durum gvenli olduundan emin olunca tekrar plan iletmeye
almlar ama bu sefer de bizim baheye kazdmz kanal ve beton
engeller deil ama gelen k mevsimi onlar engellemi, yaan
yamurlar sonucu tnelin suyla dolmas zerine sularn ekilmesi
iin yaz ban beklemeleri gerekmiti.
kinci aksilik ise operasyon sonras yeniden ie balayan rgt,
tnel kazanlar arasnda en gvenilir kiilerden birinin tahliye
olmasyla

birlikte

onun

dardaki

ileri

organize

edeceine

sevinirken bu kiinin bizini kurduumuz basit istihbarat ana

taklmasyd. Bu kiiden elde edilen dokmanlar ve ifreleri zerek
tneli ortaya kardk. Byk umutlar balanan, fedakarlklarla
yaplan mucizevi tnel olay bylece sona ermiti.
Tnel kazma olay ile ilgili olarak normalde gnlk tutmak yasak
olmasna ramen tnelde yazmak ve bulundurmak serbestti, nk
zaten tnelin ortaya kmas her eyi ortaya dkecei iin gnln
anlam olmuyordu. Bu gnlkte Hasan Atmaca unu yazyordu:
"Arkadalarmn ou tnel kazarken oksijensiz, havasz ortamda
kalmaktan ve cezaevinin zor artlarndan dolay hastalanm, bir
ksm tberkloz olmutu. Aa inmekte zorlanyorlard. Bnyesi
salam olan iki kiiden biri bendim. Ben de her gn veya gnar
aa iniyordum. ounlukla da her gn iniyordum. Akam saat 22
de tnele iniyor, saat sabah 5'e kadar pis ve karanlk bir yerde,
137

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

amurun iinde kaz yapyorduk. Sabahleyin saat 5'te tnelden

kyor ama bitkin bir vaziyette duumu alyor ve hemen yatmam
gerekiyordu. Erken kalk, yemek ye, saat 9'da saym. Saat 10'da ise
rgtn izdii eitim program balayacak."
te bu kadar youn alt iin Atmaca bu eitim programlarnn bir ksmna katlamyor. Katlmakta zorlanyor daha
dorusu. Ge kalnca rgt yneticileri toplanyor. Eitime katlmadndan ceza alyor. Eitimin konusu anmsadm kadaryla ya kapitalizmin ya Marksizm'in ekonomi politii. Hasan
Atmaca PKK'mn eski, 12 Eyll ncesi kadrolarndand. Bu konulan

yzlerce defa okumu, hatta seminerlerde bu ko-

nularla ilgili alt kadrolara eitim bile vermiti. Ama rgtn bir
eitim

program

vard.

Buna

katlmas

artt.

Katlmadnda

da hemen rgt yneticileri tarafndan kendisine ceza verilirdi.

rgt kurallar byleydi, hibir ekilde kurallar dna kmak
tasvip edilmiyordu. Verilen ceza ok byk deildi ama hibir
eyin eitimin ihmal edilmesine gereke olamayaca asnda
nemliydi. Verilen ceza gn sigara imeme veya iki gn hi
kimseyle konumamayd. Bu cezay verenler aslnda Hasan in
yapt ii, onun bnyesini bu gl zor kaldrdm da biliyorlard. Ama unu da biliyorlard ki bu eitim olmazsa ne
bu rgt, ne de o tnelde bu almay yapacak kiiler olurdu.
Gece saat yirmi ikiden sabah bee kadar alp sabah erkenden eitime katlacak kii de bulunamazd.
te bu eitim, byle bir insan tipi yaratyor ve o insan ortaya
koyuyor. Her eyin ateleyici gc, sanki btn aalar yeerten
toprak misali dnceleri ekillendiren ve var eden bu. Biz bu
eitimin sonucunda

ekillenen insann

faaliyet

ve

eylemlerini

grdmz iin asl olann bu kiiler olduunu dnyoruz. Oysa

asl olan onu yaratan, var eden, dnce yapsn oluturan bu
eitim. Bu olay da eitimin ne kadar nemli olduunu gsteren
unutmadm olaylardan bir tanesi.

Diyarbakr'da lk Teknikle Tanmam

138

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Teknik istihbaratla ve teknik aletlerle ilk kez bakomiser

rtbesiyle

Diyarbakr

stihbarat

ube

Mdr

Vekili

olarak

atandmda tantm. Diyarbakr'da greve baladktan bir

i 39 mddet sonra odamda bulunan
elik bir dolaptaki cihazlar tek tek
kararak kontrol etmeye baladm.
Bu cihazlarn byk bir ksm
orijinal
kutularnda
daha
almamt. Bir ksm ise ne
olduklar
merak
edildiinden
yalnzca bakmak amacyla almt.
Tamamna yakn hemen hemen hi
kullanlmamt.
Daha
sonra
ubedeki
evraklara,
yaplan
ilemlere baktmda bu elektronik
cihazlarn
hibirinin
grevde
kullanlmadn
grdm.
ok
miktarda
(belki
40-50
tane)
elektronik cihaz vard. Byk bir
ksmnn 5-6 yl nce alnd belli
oluyordu. Tabii yalnzca bizim
ubede deil pek ok. baka ubede
de durum aynyd. Teknik cihazlar
bu gnk gibi lkemizde imal
edilmiyordu ve ok pahalydlar.
Tam olarak fiyatlarm bilemiyorum
ama ok yksek bedellerle alnm
olduunu tahmin ediyorum. Bu
kadar byk rakamlara alnmasna
ramen hibiri kullanlmamt. O
zamanlar bu cihazlara TRM serisi
diyorduk. Uzunca bir sre bu aletler
ubede kaldlar.
Teknie, teknik almaya merakm nedeniyle biraz zorlayarak,
biraz artlar en iyi ekilde deerlendirerek operasyonel almalarda
bu aletlerin bir ksmn kullanmaya altm ve ok iyi neticeler
aldm. Ama genel yap itibaryla kullanlmas ok zor olan aletlerdi.
Ya bizim ihtiyalarmza uygun deillerdi ya da Trkiye artlarna
gre retilmemilerdi. stelik kaliteli ve amaca uygun da deillerdi.
Bir mddet sonra MO serisi diye bilinen bir seri cihaz daha
merkez tarafndan gnderildi. Bunlar ekil, alma biimi olarak
birincisine ok benzeyen ancak zamann gereksinimlerine bir lde
uyarlanm, biraz gelitirilmi cihazlard. Bu cihazlar da uzun sre
139

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ubelerde tutuldu. ok az bir miktarda bir iki operasyonda

zorlayarak kullandk. Dier illerin tamamnda kullanldn hi
zannetmiyorum. Ne kadara alnd bilmem ama zannederim milyon
dolarlarn ok stndeydi. Milyon dolarlk bu cihazlarn byk bir
ksm sonradan toplanarak imha edildi. Galiba bunlar zel amala,
istihbarat amal retildii
1 Blm: Devlet

iin baka yerlerde kullanmak mmkn deildi. Belki bir iki dost
lkeye verilmeye allm olabilir ama byk bir oranda toplanp
imha edildiklerini biliyorum.
Her yeni gelen Genel Mdr dneminde daha iyi istihbarat
almak adna hi alt kademede alanlara sormakszn, onlarn
ihtiyalarn

belirlemeksizin

yeni

cihazlar

almyordu.

htiyac

belirleyenler, fiili olarak bu ilerde almam yneticiler veya

taray hi grmemi (merkezin imknlarndan faydalanmak iin
taraya gitmek istemeyen) ama bulunduklar yere kendileri gibi
insanlardan baka kimseyi almadklarndan bu konuda kendilerini
otorite gren merkezdeki kiilerdi.
Sonrasnda daha kullanlabilir ama yine yksek meblalarda
zel dizayn edilmi sofistike baz cihazlar alnd. Bunlar ksmen ie
yaryordu ama Trkiye artlarna ve bizim uratmz sahaya
uygun deillerdi, baz grevlerde kullandysak da ok ciddi yararlar
elde ettiimiz sylenemezdi. Maliyetiyle kyaslandnda pek fazla
verim alndndan da bahsedilemezdi. Hatta Trkiye'nin birok
ilinde bu aletler kullanlmyor, daha dorusu kullanl a myordu.
Bu sahada bir sre alp, karlatmz olaylarla ilgili deneyim
ve alglamalarmz gelitike kendi hedef ve kendi ihtiyalarmza
uygun cihazlar nasl yapabiliriz diye dnmeye baladk. Bu
amala kurduumuz basit atlyelerde kk meblalarla, genel
amalar iin retilmi kk video kamera, fotoraf makinesi gibi
cihazlar kullanarak ok daha etkili ve kullanl aletler rettik. Bu
aletler hemen hemen her olayda, her ekip ve ubede kullanlmaya
baland ve iyi neticeler, hatta mucizeler elde edildi. Milyon dolarlar
140

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

verilerek alman cihazlar ise geldikleri gibi pe atldlar nk

faaliyet sahamz iinde hibir yerde kullanlamyorlard.
Devi et in dier kurumlarnda da hemen hemen benzer olaylar
yaanyordu. Milyonlar deniyor ama satn alnan aralardan hibir
verim elde edilemiyordu. Benim ilk greve baladm yllarda (zannediyorum 1984 yllaryd) hemen hemen Trkiye'nin
hibir ilinde terr ve istihbarat amal dinleme ve izleme faaliyetinin
olmadn biliyorum. Belki o gn bu bilgilerin tamamna sahip
deildim

ama

daha

sonraki

almalarmda

ve

grevlerimde

grdm kadaryla tm lke genelinde o zamanlar hibir yerde

telefon dinleme, teknik takip gibi herhangi bir teknik faaliyet
gereekletiriimiyordu. Zaman ierisinde bu konularda, zellikle
stihbarat birimine bilgi salama ihtiyac doduka bu bilgilerin nasl
elde edilecei konusu srekli gndemimize geliyordu.
Diyarbakr'da
Gneydou'daki

yedi
terr

yldr
olaylarn

devam

eden

skynetimin

durduramamas,

hatta

iyice

trmandrmas ve sanrm bat lkelerinde gelen tepkiler zerine

1.987 ylnda skynetim kalkm onun yerine olaanst hal
ynetimi kurulmutu. Bir gn Diyarbakr Emniyet Mdrlnde
terrle mcadele amacyla il genelinde neler yaplyor, neler eksik vs
konusuyla ilgili yaplan toplantda bulunan o zamanki blge valisi
Hayr Kozakolu neden teknik alma yaplamad, neden teknik
bilgi elde edilemedii konusunda bana ok fazla soru sordu. Ben. de
kendisine (belki biraz da souk bir tutum iinde) teknik cihazlar
olmadm, eldeki bu cihazlarla hibir eyin yaplamayacan,
bunlarn ok fazla bir ey ifade etmediini syledim. Souka geen
bu toplantdan bir mddet sonra bir gn dairede otururken Ankara
Emniyet

Genel

Mdrl

Kaaklk

Daire

Bakanlndan

birtakm cihazlarn, daha dorusu dinleme teyplerinin getirildiini

duydum.
Grevliler kendilerine sylendii gibi getirip cihazlar teslim etti
ve bunlarn Ankara'dan getirildiini sylediler. Ancak bu cihazlarn
geleceinden haberdar deildik. Kutular atmzda yanlmyorsam
iinde on drt tane teyp vard. Yedi tanesi Revox dediimiz byk
141

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

makaral teypler. Sinema filmlerinde grdmz sinema filmi

oynatr gibi byk makaral teypler. Yedi tanesi Uher denilen
teyplerdi; bunlar tek bir telefon konumasn otomatik olarak kayt
ederken, Revox teyplerle ise iki telefon hatt otomatik olarak
dinlenebiliyordu. Bunlar olduka byk, hantal, ama o zamana gre
iyi yaplm uzun vadeli dinleme cihazlaryd. Hepsi yurtd
kaynakl, Alman ve Amerikan malyd. On drt tane teybin, on drt
hatt dinleyecek bir aletin ihtiyacmzdan fazla olduunu, bir ksmn
Narkotik

ubesinin,

bir

ksmm

da

bizim

kullanabileceimizi

dnyordum.
Bir gn Olaanst Hal Blge Valisi'ne gittiimizde teypleri
sordu. Ona teyplerin geldiini, bunlarn yarsn bizim, yansm
narkotiin kullanabileceini syledim. Bana "Hayr, tamamn siz
kullann.

Onlara

ayrca

gnderilecektir,"

dedi.

drt

hatt

dmleyebilen (belki bir iki tanesi zm iin kullanlsa bile on hatt

dinleye bilen 3 on drt tane teyp bana ok fazla gzkyordu. On
hatt nasl dinleyecektik, byle bir eyi yapmak ok byk ve
kapsaml bir dzenleme gibi gelmiti bana. Bunun zerine sratle
bunu

nasl yaplabileceini aratrmaya

baladk.

O zamanki

imknlarla PTT (bugnk Telekom) ile Emniyet arasnda kablo

ekmeye ve ilk tekilat kurmaya baladk. Tesadf bu 3^a, o
gnlerde PKK ilk ehir hcrelerini oluturuyordu, PKK arlkl
olarak krsal alanda faaliyet gstermesine ramen ehirlerde de rgtlenme karar almt, ehirlere eleman
gnderiyordu. lk gnderdikleri elemanlarn bir ksm Siirt'te, bir
ksm

ise

Silvan

ve

Diyarbakr'da

yakalanmt.

Bu

kiilerin

verdikleri beyanlara gre, ehir merkezlerine rgtlenmek in gelip

burada rgt kuracaklar ve glenince ksa sre sonra krdaki
sava destekleyecek silahl eylemler yapacaklard.
Bu arada bir sank, sorgusu srasnda ehir merkezinde nemli
bir ismin bu tr faaliyetlerde kullanlabileceini, bu kiinin rgtle
irtibatnn olabileceini syleyerek bu kiinin telefon numarasn
vermiti. te biz bu kii kimdir diye aratrdmz srada ubeye
teypler getirilmiti.
142

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

PTT'de ilk sistemi kurduktan sonra ilk telefon dinleme faaliyetine bu ahsn telefonunu dinleyerek baladk. Belki biraz ans
ya da kader bilemiyorum ama o zamann artlaryla bu
kiinin telefonunu ilk kez dinlemeye baladmzda inanlmaz
bilgiler edindik. ahs Almanya'dan arayan kiiler buraya geleceklerini sylyorlar, adresleri yurtdndan aldklarn belirtiyorlard,

rgtlenmek

amacyla

ehir

faaliyetlerine

geldikleri

anlalyordu. ahs daha yola kmadan, byle bir kiinin geleceini

renmi olduk. Bir mddet sonra gelecek olan kii telefonla
arayarak geldiini syledi. Bunun zerine biz bu ahs takibe
baladk. lk dinleme olaymz, ehir rgtlenmesi iin gelen
mensubunun

tespitiydi.

Bu

ahs

Almanya'da

PKK

yetitirilmi,

Trkiye'ye faaliyet iin gnderiliyordu. Bu bilgiyi edinmi olmak

bizim iin yararlyd; hatta tarihi bir bilgiydi. PKK ehirlerde evresini
tamamlayarak ehirden kra km, krsalda eyleme balarken
yeniden ehirlerde rgtlenmek ve eylem yapmak iin gelmeye karar
vermiti. Krsaldaki militanlar desteklemek ve onlar stndeki
devlet basksn azaltmak amacyla ehirlerde de eylemler yapmay
planlyorlar,
almasna

bylece

sebep

gvenlik

olarak

kuvvetlerinin

devleti

zorlamay

ehirlerde

tedbir

hedefliyorlard.

lk

kadrolarn Diyarbakr, stanbul, Adana ve skenderun'a gndermeye

karar vermiti ve ilk ekirdek birim., harekete geti. Biz bunlardan
Diyarbakr'a gelecek kiinin gelecei evin telefonunun dinlemeye
aldk ve nc gn bu ksmin bir grme yapacan tespit ettik.
ahs gelince izlemeye baladk. likilerinin ve irtibatlarnn
nasl gelitiini gryorduk. Bir mddet sonra bu kiinin Hatay
blgesini rgtlemeye gelen baka bir kiiyle irtibatl olduunu
tespit ettik. Onu izlemesi iin durumu Hatay stihbarat ubesine
bildirdik, Hatay Emniyeti de bu kiiyi dinlemeye ve izlemeye balad.
Ksa bir sre sonra Adana ehir merkezini rgtlemeye giden
kiilerin de olduunu belirledik. Adana Emniyeti de bu kiileri
dinlemeye ve izlemeye balad. Tabii bu iler kolay olmuyordu. Biz
Diyarbakr'da

dinlemeye

balamtk
143

ama

Hatay

Emniyetinin

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dinleme imkn yoktu. O tarihe kadar hibir dinleme faaliyetinde

bulunmamlard, daha dorusu 1987
1 44

_... . .___................_______. _........................___________. .1.

Devlet

Blm:

ylnn sonuna doru geldiimizde Trkiye'nin hibir ilinde bir tek

telefon dahi istihbarat birimlerince dinlen emiyordu. Snrl oranda
stanbul ve Ankara'daki uyuturucu operasyonlar dola ysyla bir
dinleme faaliyeti vard ama istihbarat ve terr amal bir dinleme
mevcut deildi. te bu yzden sistemi biz kurduk, sonra da her yeni
olayda ilgili illeri de bu sisteme zorladk ve onlar da dinleme sistemi
kurmaya mecbur kaldlar. Dinlemeyi gerektirecek ilikiler ktka,
Merkez stihbarat Daire Bakanlnn zorlama ve desteiyle zorunlu
olarak dier iller de benzer sistemleri kurdu, bylece sistem
genileyerek dier illere de yayld. O gn iin bizden sonra nce
skenderun, ardndan da Adana Emniyeti dinleme sistemi kurdu.
Daha sonra bizim ve Ad ana'daki militanlarn irtibatlar sonucu
stanbul balantsnn tespit edilmesi zerine stanbul Emniyeti
zorlanarak

stihbarat

ubesinin

dinlemeye

balamas

zorlukla

saland. Bu almann adn Sakin Operasyonu koymutuk,

Diyarbakr da balayp, ksa srede ayn anda 5 ilde birden
yrtlen bir operasyona dnmt, PKK Yi m ehir ii faaliyet
grubunu tespit etmitik. Ama stanbul'un artlar zordu, onlarca
santral vard, hepsinde birden sistemi kuraty orlard. Bu yzden
ge kaldlar; tm iller ilk PKK eylemlerini nlerken, stanbul'da
yeterli dinleme iin gerekli sistem kurulamadndan PKK'nn
stanbul'da gerekletirdii en byk ehir eylemi nlenemedi.
Binba Oktay Yldran stanbul'da bir otobste silahla ldrlmt. Oktay Yldran yzba rtbesiyle yllarca Divarbakr
cezaevini ynetmi, burada bask ve ikence yapt iddialaryla adn
duyurmutu. Bu cezaevinde yatp da onun hakknda ikence
hikyesi anlatmayan yok gibiydi. Anlatlanlarn onda biri bile doru
ise hibir insann bakasna yapamayaca insanla smayan
144

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

cinsten dehet eylerdi, yaananlar hakknda

Blm:

Devlet

pek ok kitap

yazlmt. Diyarbakr'a gittiimde, cezaevinden kan herkesten

Oktay Yldran hakknda hikyeler dinledim. Anlatlanlara gre
cezaevinin komutan aslnda baka kimselermi.
Yldran zannederim i gvenlik amiri imi, kendine fikren yakn
asker ve astsubaylardan oluan bir ekip kurmu ve inanlmaz bir
bask ve ikence sistemi ina ederek herkesi yldrm s. Teslim
olmak, itiraf etmek yetmemi, o en ar basklarla mahkumlara,
ikence etmi. Kimilerine gre eer basklar sonunda teslim olan,
itiraf edenlere iyi muamele yaplsayd, cezaevindeki baz militanlar
haricinde tamamna yakn itiraf olabilirmi. Ama o bu noktada
durmam, baskya devam etmi, ite bu noktadan sonra cezaevi
patlam. Mazlum Doan, Kemal Pir ve drt mahkum kendilerini
yakarak isyan balatmlar ve devamnda isyan tm cezaevine
yaylm.

Bu

makamlarca

isyan
da

sonras

cezaevinde

grlerek

ynetim

artlarn

ve

arl

cezaevinin

st

artlan

deitirilmi. Bu defa da haklarn teslim olarak deil, direnerek

alnabilecei herkesin zihnine yerlemi ve tm cezaevi tmden
PKKYm eline gemi ve ciddi bir direni sergilenmi. Pek ok kii
YldranYn rgt baskyla susturup, sonra da baskyla yeniden
dirilterek direnilerle glendirdiini sylemektedir. Yldran ve onun
cezaevindeki uygulamalar ve bunlarn neticeleri bal, basma bir
ilmi aratrmann, hatta birden fazla aratrmann konusu olabilecek
kapasitede bir konu olduu kanaatirdeyim.
te bu yzden PKK nm Oktay Yldran ldrmesi anlamlyd.
Olay,

bizim

dinlediimiz

hatlarda

geiyordu,

olay

PKKYm

gerekletirdii ve ehir hcrelerinin ynlendirdii belliydi. Bunun

zerine operasyonu balattk. Biz Diyarbakr merkezde, Hatay,
Drtyol ve skenderun daki. Adana Emniyeti Adana merkezdeki tm
rgt hcrelerine baskn yaptk, militanlar tutukladk. Bylece
ehirleri

rgtleyip

eylemlerine

ba

eylemlere
1

ayam

balayacak

adan

yakalanmas saland.

145

olayn

olan
daha

bir

grubun,

balangcnda

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu olay aslnda bana bu grevlerin nasl yrtlmesi ve

mcadelenin nasl olmas gerektiini, teknolojiye bavurmadan bu
tr operasyonlarn baarl olmayacan aka gsterdi.
rgtn ynetim kadrosu Avrupa'dayd, rgt lideri de am'da
calan'd. Bunlar dorudan telefonla irtibat kuruyorlard. Bu
telefonlar dinlenerek dorudan bu yneticilerin tespit edilmesi
gerekiyordu, aksi halde onlarn rgtledii insanlara ulap onlar
yakalayarak rgtn yneticilerine ulamak ok zordu, nk ok
byk bir gizlilik vard. Kimse kimsenin kald yeri bilmiyor,
irtibatlar bilinemiyordu. Mutlaka byle bir teknolojik destee
ihtiyacmz vard.
Neden ve nasl geldiini o zaman tam anlayamadm bu telefon
dinleme cihazlarnn lke gndemini ok megul eden ve binlerce
haber, yaz ve olaya konu olan mehur Birinci MT Raporu ve
ardndan ortaya kan olaylar ve gelimelerin neticesi olarak bize
geldiini sonradan rendim. Rapordaki iddiaya gre Ankara'da
bulunan

Kaaklk

Dairesi

Bakan

Atilla

Ay-tek

ve

grubu,

stanbul'da bulunan MT grevlisi Mehmet Eymr ile dayanma

iindeydi. Ve bu olaylar esnasnda stanbul'da bulunan bata
Mehmet Aar olmak, zere emniyet mensuplar ayr bir grup halinde
faaliyet gsteriyorlard. stanbul'daki emniyetiler o zaman Emniyet
Genel Mdr Saffet Arkan Bedk'e Ankara Kaklk Daire
Bakanlnn kendisini dinlediini sylemilerdi. Bunun zerine
Saffet. Arkan Bedk bir gn Kaaklk Daire Bakanlna baskn
yapt. Genel Mdr gerekten Kaaklk Daire Bakanl binasnn
alt katnda teyplerin, dinleme aletlerinin olduunu tespit etmiti.
Kendisi

dinlenmiyordu

ama

byle

bir

dinlemeden

haberinin

olmamas, bu iin gizli bir ekilde yaplmasndan ok rahatsz

olmu, aletlerin hepsini sktrp devre d braktrmt.
te bu arada Blge Valisi Hayri Kozakolu'yla yaptmz
toplantda bizden istedii grevler iin teknik cihazlara sahip
olmadmz syleyince, o da Emniyet Genel Mdryle Ankaradaki
bir toplantda bu tr cihazlar talep etmiti. Bunun zerine
Ankara'dan

sklen

teyplerin

hepsi

146

getirilip

Diyarbakr'da

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kullanmamz iin bana verilmiti. te byle bir olay ilk dinlemelerin,

ilk teknik faaliyetlerin, ekirdeini oluturdu. Bu olayn ardndan bu
ekilde gerekletirilen operasyonlar tm lke geneline ve tm
faaliyetlere yansmaya balad. Bana gre birinci MT raporu, baka
bir blgede ok hayrl gelimelere nve tekil etmi, bu gnk polis,
MT gibi devlet gvenlik ve istihbarat birimlerinin kulland
bilgisayar analiz ve telefon detay almalarnn ekirdeini bu
olaylar oluturmutur.
Biz bu operasyonlar yrtrken epeyce zorlukla karlayorduk. Takip ettiimiz hedef bir yeri telefonla aradnda nereyi
aradn anlayamyorduk, nk telefon numaralarm evirdikleri
zaman karttklar seslerden numaray zmek mmkn deildi.
Eer telefonlar tuluysa durum daha da zor-layordu, numaray hi
zemiyorduk. Yuvarlak kadranl telefonlarda hat, evrilen rakam
kadar kesilip alyordu ve bu kesip almalar rakam kadar ses
karyordu. Eer biri evirmi-seniz bir defa, bei evirmi seniz be
defa, sfr evirmiseniz on defa telefon hattnn ap kapanmas sz
konusuydu. te bu sesleri nceleri yavalatp dinleyerek saymaya
altk. Bu yntemin baarl olmad zamanlarda vumetre denilen
ve ses yksekliini gsteren bir alet kullanlyordu. Burada da yine
cihazn ibresinin ykselmesi veya n yanmasn sayarak tek tek
numara tespit etmeye alrdk.
Bazen bir militann arad bir telefon numarasn tespit
edebilmek iki- saat, bazen de drt saatten fazla alyordu. Buna
ramen numaray yzde yz dorulukla tespit edemiyorduk; ya bir
numara eksik ya bir numara fazla ya da bir numara yanl
kyordu. Bu defa eksik ya da hatal numaray renmek iin
yeniden uramak gerekiyordu. Bir tek numaray tespit etmek iin
gnlerce uratmz oluyordu.
te byle almalarla urarken bu arada Hatay'daki arkadalarmz, hedef kiinin konutuu telefonun yeni modern dijital
bir santralden balandn, santralin otomatik olarak numaray
verdiini

rendiler.

PTT'de

alan

teknisyenler

her

evrilen

numaray kk bir yazcya yazma zelliine sahip olduunu

147

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sylyorlard. Oradaki arkadalar postaneyle grerek, ahsn

telefonunun bu zellii tanyan her numaray evirmesinde evirdii
numaralar tespit edebiliyorlard. Numaray bize bildirdiklerinde
hemen Diyarbakr'daki postaneye gittik, bir kiinin arad bu tr
numaralarn

renilip

renilemeyeceini

sorduumuzda,

renilebilecei yantn aldk. Onlar vastasyla biz de bu kiinin

arad numaralar deifre etmeye baladk.
Biz evrilen tek bir numaray renmek iin be alt saat
harcarken, santral bunu ok kolay tespit ediyordu. Dijital santral
dediimiz bu santrallerin her ay sonunda fatura keserken aranan
numaralarn tek tek dkmn liste halinde karttm grdk.
Belli bir bilgisayar ilem merkezinde ilem yaplarak burada bir
telefonun arad tm telefon numaralarnn renilebileceini,
numaralarn bir aylk dkmnn alnabileceini grdk. Bu o
gnk koullarda inanlmaz bir gelimeydi. Bundan sonra saylar
az olsa da takp ettiimiz baz hedeflerin aradklar numaralarn bir
aylk dkmn alyorduk. Aylk dkm ierisinde bir ay nce
dinlediimiz kiinin kimleri, hangi saatte aradna bakp fikir
yrterek onun irtibatlarn, ilikili olduu rgt mensuplarn
renmeye alyorduk. Bugn annda edindiimiz bilgileri o
gnlerde bir ay geriden takp edebiliyorduk.
Bu arada bilgisayara merak sarmtm. Maamdan cretini
deyerek Basic ve COBOb dilinde basit bilgisayar programlama
dersleri alyordum. Kk programlar yapacak kadar konuyu
renmitim ama asl nemlisi, bilgisayarla neler yaplabileceini
kavramaya balamtm. O zaman kan aylk bilgisayar dergisine
abone olmutum ve her sayy okuyordum. Bilgisayar ve teknolojinin
nemini hissetmeye balamtm.
te bunlar takip ederken, kafamda birden bir imek akt.
Eer dijital bir santralde bir numarann arad tm numaralarn
kayd tutuluyorsa, o zaman bir bilgisayar ortamnda bu bilgileri
sakladmzda, bildiimiz yurtdndaki bir rgt numarasn arayan
herkesin

numaras

bir

komutla

karabilirdi.

Bu

yntem

gerekleirse, pek ok sr kefedilebilirdi. O zamanlar Avrupa

148

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

merkezi ve Oca lan Trkiye'deki faaliyetleri dorudan ynetiyordu ve

aralarnda iletiimi telefonla salyorlard. Dolaysyla eer ben
alan in telefonunu bilgisayara kaydedersem, onu arayan tm
numaralar karabilirdim. Bu gerekten yaplabilir miydi? Ben
yaplabileceine inanyordum. Bu konuyu aratrmaya baladm,
sorguladm. Byle bir sistemin kurulabilecei, bunun ok faydal
olacan ve nmz aacam Blge Valisi'ne aktardm. Beni
mddet dinledikten sonra sistemin ileyip ilemeyecei konusunda
tereddtl olduunu syledi, nk ben sadece teorik olarak
konuyu anlatyor, almalarma dayanarak baarl olaca ynnde
yalnzca fikir yrtyordum, uygulamada nasl ileyecei konusu
belirsizdi. Daha sonra Blge Valisi, Ne ta A..'de bu ilerin
bandaki kiilerle ve santral konusunda alan baka firmalarla
grt. Neta'tan bir mhendis geldi, onunla konutuk. Ona
sorunumun ne olduunu, ne yapmak istediimi ve nasl yaplabileceimi anlattm. Ksa bir not yazarak, bunun yaplabileceini, teknik
olarak mmkn olduunu belirtti. Bu. konuda uzman bir kiinin
verdii bu not zerine byle bir sistemi kurmaya karar verdik. Ancak
Blge Valilii bu sistemin hukuki durumu, gelecei ve teknik yaps
hakknda tereddt duyuyordu. ileri. Bakanlna ve muhtelif
baka yerlere gr soruldu. ileri Bakanlndan, bu sistemin
gerekletirilemeyecei ve hukuken uygun olmayaca ynnde
gelen gr olumsuzdu.
Olumsuz grler gelse de, bu konu bir defa benim kafama
taklmt ve mutlaka yaplmalyd. Bu sisteme inanyordum, nk
bilgisayar renmeye balamtm ve bilgisayarn sunduu imkan ve
olanaklar grmtm. Hatta eitim srasnda yazdrdmz basit bir
Cobol program sayesinde ok nemli iler halledilmiti.
Takibe aldmz hedefleri izlerken, apartmanlarnn nne bir
polis memuru yerletirir, giri klar bu memurlar taralndan
izlenirdi. Ancak takipteki bu memurlar dikkat ekiyorlard, hem
mahalledeki hem de apartmandaki insanlar kendilerinin ya da
bakalarnn takip edileceini dnerek birbirlerine hemen haber
veriyor; polisler var, takip ediliyorsunuz, herkes tedbir alsn diye
149

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

birbirlerini uy aryorlard. Buna kar bir are lazmd. te biz Cobol

programn kullanarak bir are retmitik. Cobol programna
Diyarbakr'da alan tm polis memurlarnn adreslerini yazdk. O
zamanlar polislerin hepsi lojman imknndan yararlanamadndan
kaldklar adresleri tek tek bilgisayara kaydettik. Takip ettiimiz bir
hedefin, bir rgt mensubunun evini tespit edince, bu apartmanda
ya da yaknlarnda oturan bir polis memurunun olup olmadm bu
program kullanarak tespit ediyorduk. Eer bu evin civarnda bir
polis memuru varsa, onu takip iiyle grevlendiriyorduk. Polis memuru baka, bir ubede ala bile onun amiriyle grp geici
olarak bize yardmc olmasn istiyorduk. Kimi zaman bu polislerin
yanma kendi istihbarat polislerimizden birini de gnderi-yorduk.
Polis memuru verdiimiz grev gerei hedefimizin evden km bize
bildiriyorlard. Bizim takip ekiplerimiz evden daha uzak bir yerde
hedefin kendi gr alanna girmesini bekleyerek oradan takibe
balyorlard,

bylece

hem

dikkat

ekilmiyor

hem

de

fark

edilmiyorduk, zira rgt mensubu hedefler ok uyankt ve srekli

tetikteydiler. Evden ktklar zaman takip edilip edilmediklerini
kontrol ediyorlard. Ama yol stnde takip edildiklerini fark etmeleri
daha zordu, bylece hedeflerimizi rahata takip edebiliyorduk. Bu
sistem epeyce iimize yaramt, hemen hemen takip ettiimiz her
hedefin apartmannda veya yaknlarnda mutlaka onu gren bir
polis memuru bulunuyordu, bu sayede biz de tm takiplerimizi en
azndan rahat balatp srdrebiliyor, hedeflerimizi takip ederken
fark edilme olaslnn nne gemi oluyorduk. Ayrca o polis
sayesinde o evredeki kii hakknda salam bilgiler tepiliyorduk.
Sonu itibaryla bilgisayar teknolojisi ve bilgisayarn sunduu
olanaklar

benim

santrallerin

ok

verilerini

iime
alp

yaramt.
ileyen

Dier

yandan

bilgisayarlarn

dijital

almasn

grdkten sonra, byle bir bilgisayar yazlmyla dijital santrallerin

grme dkmlerini alarak, dier insanlarn hibir grmesine
bakmakszn

sadece

yurtdndaki

rgt

mensuplarnn

numaralarna ynelip bu numaralar arayan Trkiye'de rgtle

irtibatl kiileri tek tek tespit etmek ve bu tespitlere dayanarak
150

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaplan teknik takiple (hem dinleme hem zleme) daha sonra ciddi
operasyonlar gerekletirmek mmknd. Bunun baarlabileceine
tm kalbimle inanyordum. Ve bir an nce yaplmasn istiyordum.
Diyarbakr'da bunu gerekletirme ansm ve imknm olmad.
Ama daha sonra Diyarbakr'daki grevim sona erip hi istememe
ramen

stanbul'a

tayinim

kt

zaman

stanbul'da

bunu

yapabilmenin yollarm aradm. Daha stanbul'a gitmeden, beni

istanbul'a aran Necdet Menzir'e yaplmas gerekenler hakknda
yazl bir not. gnderdim.
19901 yllarda stanbul'da terr yeniden artmt, zellikle DevSol rgt bata olmak zere TKKO ve dier Marksist beninist sol
rgtler silahl eylemlerine devam ediyordu. Polisler, emekli askerler,
Emniyet Mdr Yardmcs akir Ko, Devlet Gvenlik Mahkemesi
Savcs, MT Eski Mstear Yardmcs Hiran Abbas gibi pek ok
nemli kii katledilmiti. stanbul'da artan olaylar yznden halk
arasnda

terrn

yine

artaca

ynnde

endieli

konumalar

duyulmaya balamt. Herkes olaylarn nlenememesnden ve

artmasndan korkuyordu. stanbul'da artan olaylar Ankara'ya,
zmir'e ve Bursa ya da srama istidad gsteriyordu. stanbul'a,
buray iyi bilen, terr konusunda deneyimli Emniyet Mdrleri
atanyor ama terr olavlar karsnda baarl olunamyordu. Sonra
yeni atamalar yaplyor ama netice yine deimiyor, terr olaylar
sistematik biimde artyordu. te bu arada terr konusunda
deneyimli olan Emekli Emniyet Mdr Necdet Menzir nce DYP'den
milletvekili aday aday olmu ama seime katlamamt. Seimler
sonunda DYP'nin, koalisyon hkmeti kurmas ve Demirci'm
Babakan olmas zerine Menzir emekli olmasna ramen tekrar
greve getirilerek stanbul'a Emniyet Mdr' olarak atanmas
gndeme gelmiti. Menzir, benim grevdeyken en iyi anlatm ve
gvendiim

mdrd.

Beni

stanbul'a

istemeleri

zerine

bir

istihbarat sistemi kurmak iin gerekli hazrlklar ve yaklak

maliyetleri karp gnderdim. Diyarbakr'dan ayrlp stanbul'a
geldiimde en azndan bu ii gereklemesini salayacak maddi
imknlar stanbul iin ayarlanmt.
151

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu sistemin kurulmas iin toplam maliyet 3 milyar TL idi, yani

imdiki karl tahmini 3,5-4 milyon dolar civarnda bir para idi.
Teknik bir istihbarat sisteminin altyapsnn kurulmas iin bu
parann yaklak 1,5 milyon dolar dorudan bu amaca ynelik
olarak harcand. Kalan ksm bomba imhasnda evreye verilen
zararn tanzimi vs. iin kullanld, bir ksm ben ayrldmda hl
duruyordu.
stanbul'a vardmda, ncelikle yaplmas gerekenin dinleme
sisteminin

kurulmas

olduunu

biliyordum.

Ama

bunu

nasl

yapmalydm? Tabii Diyarbakr'da altm dnemde, dinleme

faaliyetlerine on drt hatla balamtm. Zaman ierisinde yaplan
operasyonlar, dinlemede edindiimiz bilgilerin bize salad fayda ve
istihbarat toplama faaliyetlerimize katks sayesinde Diyarbakr'da
hibir

eylem

yaptrmyorduk.

Diyarbakr'daki

btn

rgt

mensuplarn denetleyecek hale gelmitik, ok rahatlkla operasyon

yapabiliyorduk. Bu sayede ben ayrlmadan nce Diyarbakr'da
dinleme kapasitemiz mevcut teyplerle birlikte altml yetmili
rakamlara, hatta yzl rakamlara kmt.
Dinleme cihaz maalesef Trkiye'de yerli imknlarla yaplamyordu. Yurtdndan getirtilme maliyeti de epeyce yksekti, her
biri birka bin dolard. Bugn gibi hatrlyorum. O zaman lar cihaz
sat iin Blge Valiliine gelen ngilizlerden, bir dinleme teybinin
almasn salayan bir n aparat, yani telefon hattna taklan ve
teyple telefon hatlar arasnda bulunan sesi szen, ayn zamanda
konuma baladnda teybi altracak olan basit bir aparat
istedik. Bu aparat iin ngilizlerin talep ettii fiyat be yz yetmi
pounddu, daha aasna inmemilerdi. Tek bir kk aparat iin
be yz yetmi pound istiyorlard. Ama bizim bunlara ihtiyacmz
vard. O srada Emniyette, muhabere telsizlerini tamir eden
teknisyenler bulunuyordu, bu konuda kapsaml bilgilere sahiplerdi.
Devlet her alanda olduu gibi eldeki imknlarn yeterince farknda
deildi.
Telsiz teknisyenlerinden brahim'i alp stihbarat ubesine tayin
ettirdim. Telsiz teknisyeni bu cihazlarn yapm konusunda bir
152

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mddet altktan sonra bunlar kendi yapacak hale geldi; hem de

maliyeti 10-15 TL'ydi. ngiliz firmann 570 pounda (yani yaklak 2
bin TL) satt cihaz bizim teknisyen 15 TL maliyetle yapyordu, hem
de kalite olarak ngilzlermkinden kat be kat iyiydi. Cihaz Trkiye
artlarna gre tasarlanmt. Geriye yalnzca basit bir teyp almak
kalmt.
ok sonralar bu cihazlardan binlercesini seri olarak retip dier
illerdeki birimlere de verme imknna sahip oldum. Binlercesi ok
kk maliyetlerle retilebyordu. 12 Eyll 1980 harektndan
nce yakalanm binlerce teyp Gmrk depolarnda yars rm
halde bekliyordu. Onlardan satn alarak seri imalata balamtk.
te Diyarbakr'da edindiim tecrbe, bilgi birikimi ve orada gelien
bu teknik alma yntemi, ile-riki kullanmlar asndan bana ciddi
bir fayda salamt. Ve daha sonrasnda stanbul'a tayin olduumda
hedeflerim de ok belliydi. ncelikle teknik alt yapy kurmam
gerekiyordu. Teknik analiz yaplabilecek bir sistem kurmam lazmd.
Bu ekilde iimizin ok daha verimli bir ekilde yaplabilecei
inanandaydm. Bu inan dorultusunda altm, gerekli hazrlklar,
n almalar, dzenlemeleri yaparak hedefime ulam oldum.

ABD Kimi Destekliyor? PKK'y m, Trkiye'yi

mi?
Pek ok kii PKK'rr ABD, Almanya. AB tarafndan desteklendiini sylyor. "Ocalan i size ABD teslim etti" deyince, "yi niyetle
yaptklar ne malum," karln veriyorlar. Peki, soruyorum; PKK'ya
kar kullanlan en etkin silahlarnz olan kobra helikopterleri,
insansz uaklar, akll fzeler, termal kameralar, gece gr
drbnlerini size kim veriyor? ABD. Bu silahlar salamadklarnda
nelerin olacan o blgede alan ve artlar bilen askere sorarak
cevap vermek gerekir. Ayrca unu dnn; eer ABD helikopter ve
uaklar gibi hava aralarna kar kullanlmak zere ok kk,
kolay taman ve yzde doksan isabetli Stringer fzelerinden birka
tane PKK'ya verse durum ne olurdu acaba?
Olaya bir de PKK asndan bakldnda, gzken manzara
nasldr? Trk devletinin kendine kar kulland tm silahlar,
153

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

sava

helikopterleri,

insansz

uaklar,

istenen

Blm:

noktay

Devlet
vuran

gdml fzeler ABD den almyor. ABD istese el altndan 5-10 tane
Stringer fzesini kendisine vererek savan kaderini deitirebilirdi.
Oysa ABD Trk devleti ile her zaman iyi ilikiler iinde olmaya
devam ediyor. Hatta en nemlisi de, ABD'nin destei ile Trkiye,
liderlerini (calanJ tutuklayarak Trkiye'ye getiriyor. Gerekten
kimin, kimi destekledii herkesin bak asna gre belki farkl
grlebilir ama herhalde en basit haliyle, yukarda saylanlara
bakarak, objektif olunduunda ABD, AB ve dier tm aktrlerin
Trkiye'yi destekledii grlebilir. Bu destein sebepleri ayn veya
kendilerine gre farkl farkl olabilecei gibi, destekleme amalar da
menfaat hesaplarndan, en ulvi ahlaki sebeplere kadar farkllk arz
edebilir. Fakat. Suriye ve Yunanistan'n gemiteki tutumlar ve
aldklar pozisyon haricinde ortada olan objektif gereklere gre hi
tereddtsz tm lkelerin Trkiye devletini destekledii sylenebilir,
Gneydou'daki bunca askeri gcmze, kullanlan en ar
yntemlere, silah stnlmze, yaplan tm operasyonlara, hatta
tm dnyann desteine ramen PKK ya kar istenen baarnn
salan ama n a s m gururumuza yed i re meye r e k uur altnda
baarszlmza bahane aramak ve buna kendimizi inandrmak iin
PKK hin ABD, AB lkeleri, Rusya gibi tm byk gler tarafndan
desteklendiini sylyoruz. Bylece yalnzca PKK'ya kar deil,
dnya devletlerine de kar mcadele ettiimiz iin baarsz
olduumuzu sylyoruz. Bu, gerei grmek istememenin tabii bir
neticesidir.
Ortak uurumuz, tm dnyann desteiyle en kk bir gc
bile yenmi olsa byk bir gc yenmi gibi kahramanlk hikyeleri
yazp

anlatmay

sever.

Yenildiinde

ise

hele

de

sradan

ve

kendisinden zayf bir rakibe yenilmeyi asla kabullenemez, bahaneler

arar. Bu anlay Kbrs kartmasnda da grrz. Orada basit
isyanclara

kar

savalmasma,

kendi

gemimizin

yanllkla

batrlmasna ramen sanki byk bir devlete kar byk bir zafer
kazanlm, kahramanlklara imza. atlm gibi bir anlatm hkimdir.

154

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yakn tarihte meydana gelen pek ok olayda da ayn anlay

geerlidir; tarih de bu mantk ve anlayla yazlmtr.
Gerei grmek ve kabul etmek; hayat, baar ve baarszl
akl, ilim ve bilim leinde deerlendirmek herkes veya her ulus iin
kolay olmamaktadr. Bunu yapabilen uluslar hatalarn kabul edip
yaanan

yanllklardan

ders

alarak,

zeletiri

yaparak

karlatklar sorunlar zmekte baarl olmaktadrlar. Fakat

gerekleri kabul etmeyen, olaylara akl, ilim ve bilim erevesinden
deil de kendi penceresinden bakan, zeletiri yapamayan, her
zaman kendini doru ve hakl gren bizim gibi uluslar ise her zaman
hsrana uramaya mahkm olmaktadrlar.

Talabani'nin Trkiye Harekt

Zorlama ile baka lkede ve hasm gruplara kar rgt kurmak
mmkndr ama byle bir yap da ksa srede yok olmaya
mahkmdur.
lkemizde yaanm iki rnek olay, iki nemli konuyu aa
karmalar nedeniyle burada anlatmam gerekiyor. Birincisi bu
olaylar, lke ierisinde yaanan siyasi ve ideolojik olay ve durumlar
genel kabuln aksine d mdahalelerin belirlemediini ortaya
koymalar ve sadece d glere dayanan faaliyetlerin ksa srede
yok olacan gstermeleri bakmndan nemli olaylardr. kinci
olarak da lkemizde meydana gelen ok byk olaylarda, o byk
devletimizin uyuduunu, yeterli etkinlii gsteremediini bizim
grmemizi salamalar asndan nem arz etmektedirler.
Kuzey Irak'ta yaayan Krt airetlerinin en byk iki kolundan
Talabari ve Barzani ye bal kuvvetler yllarca Irak rejimi ile
savamlardr. Ancak Irakla savaan bu iki airetin en byk
rakipleri de yine kendileridir. zellikle 19701i yllarda Kuzey Irak'ta
nce federe Krt devletinin kurulmas ynnde anlamaya varld.
Daha sonra ortaya kan anlamazlklarn ardndan sava yeniden
balad. Bu esnada nceleri Talabani ve Barzani birlikte Irak
ynetimine kar savarken, bir sre sonra kendi aralarndaki
ekime ve mcadele sonucunda Celal Talabani Saddam Hseyin ile
155

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlat, hatta Celal Talabani Saddam Hseyin ynetiminde grev

ald ve hemen akabinde Barzani'yi yok etmek iin planlar yapmaya
balad.
Bilindii zere Talabani taraftarlar daha ok Irak'n ran ve
Trkiye snrna yakn blgesinde, yani Kuzey Irak'n dousundaki
blgelerde yerleiktir. Barzani ise rnak'a komu Ulude-re, ukurca
snrlarmzn

gneyinde,

yani

Kuzey

Irak'n

bat

blgesinde

yerleiktir. Dalk blgede zrhl aralar vs. hareket edemediinden

ve tek cephede sava zor olacandan Saddam ile anlaan Talabani
Barzani'yi yok etmek iin plan yapt. Bir yandan Kuzey Irak'ta, kendi
blgesinde, yani doudan batya doru Barzani'ye saldrrken,
gneyden kuzeydeki dalara doru da Irak kuvvetleri saldracakt.
Fakat yine de dalk alanda Barzani yi yenmek zor olacandan
Trkiye'den, Barzani'nin hi ummad kuzey cepheden saldrmann
baary

garantileyeceini

hesaplayarak

adda

m'dan

ald

milyonlarca dinarla harekete geti. Hakkri'deki Krt airetlerine

para ve silah datarak kendine bal bir g yaratmak istedi.
Paralar ve silahlar datld; para ve silah alan herkese bir kimlik
verilip isimleri defterlere kayt edildi. Erzak hazrland. Plan uydu:
Irak'tan, emdinli ile ukurca arasndaki blgeden Trkiye'ye
girecek

Talabani

glerinin

buradaki

milislerin

destek

ve

rehberliinde Trkiye ierisinden douya doru geip, Beytebap

blgesinden gneye y-nelip, Uludere blgesinde Kuzey Irak'a
girerek Barzani'ye kuzeyden saldrmakt. Gn geldiinde Irak'tan
yola kan Talabani'ye bal silahl birka bin Pemerge Trkiye'ye
girdi, kuzeyden yay izip Uludere blgesinde tekrar Irak'a gemek
zere ilerledi, ama daha girite yzlerce silah datp maa balad
adamlarn, para vererek defter zerinde kurulmu gzken kendine
bal Trkiye Krd pemerge ordusunun yerlerinde olmadn, erzak hazrlanmadm grd. Silah ve maa alp kendilerim pemerge
yazdranlarn, silah satp, paray da yedikleri anlalr. Ama
Talabani gleri bir kere blgeye girmilerdi, az bir kuvvet destei ve
rehberliinde Zap kprsn geip, yay izerek Beytebap'
kuzeyden

geip

gneye

Uludere'ye
156

yneldiklerinde

bu

defa

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Barzani'ye

yaknlk

duyan

Beytebap'taki

Blm:

yerleik

Devlet
Jirki,

Mamhuran ve Gevdan airetlerinin kurduu pusuya dtler. O gn

akama

kadar

sren

msademe

sonunda

yzlerce

Talabani

pcmergesi pusuda ldrld, bir ksm esir alnarak bizim airetler

tarafndan balanp Barzani'ye teslim edildi.
Evet Trkiye snrlar ierisinde Irak tarafndan desteklenen
Talabani pemergeleri silahl mfrezeler eklinde Barzani'yi kuzeyden kuatmak iin harekt yapt ve yine bizim airetler tara fnda
pusuya drlerek gn boyu sren atmayla bertaraf edildiler.
Resmen lkede sava oldu ama bizim devletimizin o blgedeki
kuvvetlerinin bundan haberi bile olmad veya haberi olmasna
ramen mdahale etmedi.
Yine daha yakn tarihte Irak Komnist Partisi (U), Irakla
sorunlar olan lkelerden ald d desteklerle Kuzey Irak'ta kamp
kurarak glendi, Trkiye'de Uludere, Beytebap blgesinde baz
kiileri, silah ve maa verip rgte silahl g olarak kayt etmeye
balad. Sadece para ve bedava silah alan ama ideolojik olarak bu
davaya inanmayan Beytebap blgesindeki Jirki airetinden Hac
ter, evlerine gelen 15 kiilik silahl gerilla grubunu yemek yiyip
dinlenmeleri ve banyo yapmalar iin silahszlandrp ardndan
askeri birlikleri ararak bu kiileri Jandarma'ya teslim etti.
Arkasndan yine rgte Uludere blgesinden katlan bir militan,
gizlice Irak devlet ajanlar ile ilikiye geerek ald para karlnda
tm rgt kamplarnn yerlerini, silah depolarn bildireceini
sylemiti. Bunun zerine Irak Trkiye ile anlat. Gneyde Irak
ilerinden gelirken helikopterlerinin grlp militanlarn kama
ihtimaline kar Trkiye'den hava sahasn kullanmak iin izin
istedi. Douda Silopi zerinden Trkiye'ye girip, Uludere zerinden
derin vadilerin ierisinden hi grlmeden uarak bir anda rgt
kamplarna girdi, hi kimse kaa m a dan saldrd. Helikopterlerden
birine binen ajan kamplar, hava saldrs olduunda saklanlan
yerleri ve tm depolan tek tek gsterdi. O srada eitim alannda
olan rgt nilitanlan-na Irak helikopterleri (Rus sava helikopterleri)
saldrarak

ar

zayiat

verdirdiler.
157

Bylece

henz

gelime

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

aamasndaki rgt bu iki olay sonucunda kendini t o parlay

amayacak hale geldi ve etkinlii krld.
Yaanan tm bu olaylar, yrtlen davaya ideolojik olarak
inanmayan kiilerle kurulmaya kalklan her rgtn ya da birliin
ksa sre iinde yerle bir olacan gstermektedir. Irak Komnist
Partisi

hin

iine

dt

durum,

davaya

inanmayan,

belli

srelerden gemeyen, inanlan davann baars iin bir eyler

yapmak iin deil menfaat elde etmek iin rgte katlan kiilerle bu
iin olamayacan gstermesi asnda rnek bir
Hali'te Yaayan Simonlar. _______..........._____..............____.........._ ___
olaydr. Kuzey Irak'ta Irak'a muhalif olan Barzani, Talabani veya
emsali Krt airetlerinin iinde bulunduu toplumsal durum ve
ounun dini adan muhafazakr ve airet gibi geri bir sosyal
anlaya dayanarak rgtlenmi olmalar, Irak aleyhine faaliyetleri
destekleyen

Suriye

gibi

sosyalist

dncelere

yakn

lkeleri,

sosyalist komnist ideolojilere sahip bir muhalefeti desteklemelerine

yol at. Ancak Kuzey Irak'taki halkn sosyal durumu byle bir
rgt olduundan daha fazla glendirecek kapasitede deildi. Belli
sayda militan ve rgt vard, yap ancak bu kadarn kaldryordu.
Fakat dsal faktrler devreye sokularak, fazla miktarda para ve
silah verilerek bir

anda

ok

gl

bir silahl

militan grup

oluturulmak istendi. Fakat bu davaya inanc olmayan kiilerden

oluan rgt bir an iin byyp glendii ynnde bir grnt
verdiyse de ksa srede eskisinden daha geri hale geldi ve tm yap
tamamyla yerle bir oldu.
Sonu itibaryla geldiimiz noktada, ideolojik rgtlerin dardan destek ile byyp glenemeyecei ortaya kmtr. Baka
bir deyile ideolojik rgtler sadece rgt davasna fikren ve kalben
inanan insanlar tarafnda kurulup glenir, yle kolay kolay d
yardmlarla ayakta tutulamaz. Bu rgtler sadece kendi ideolojileri
dorultusunda faaliyet gsterirler, baka kii veya devletler kendi
amalar dorultusunda onlar kolaylkla kullanamaz.

STANBUL
158

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stanbul'da Bilgisayar Sistemini Kurmam

lk atandm

stanbul'u hi bilmiyordum, hi grme-

mi saylrdm, gezmek iin bile olsa hi stanbul'da bulunmamtm,

ama uzaktan stanbul'daki olaylar takip ediyordum. Her gn polise
ynelik bir saldr vard. nce yanlmyorsam Mehmet Aar Emniyet
Mdr olarak grevliydi, onun dneminde olaylar rndan km
Devlet

Gvenlik

Savcs

ve

Emniyet

Mdr

Yardmcs

ldrlmt, her gn polise ynelk

suikastlar

yaplyordu.

Hkmet

stanbul'a

bir

are

mecburiyetindeydi. Mehmet Aar' uygun bir grevle, yanlmyorsam

Erzurum'a Vali olarak atadlar. Onun yerine Necdet Menzir stanbul
Emniyet Mdr yapld. Necdet Menzir Bey altm en yiit, en
gz kara, en drst mdrlerden biriydi ve Diyarbakr'da ok iyi
anlaarak almtk.
Menzir Bey ilk atandnda benden stanbul'a gelmemi istedi.
Diyarbakr'dan ayrlrken "Bulunduum yere arrsam gelir misin?"
diye sormutu. Ben de "yi bir yer olursa gelmem, kt bir yer olursa
gelirim," demitim. stanbul'da beni arad zaman ou kii stan bu
d a grev yapmak iin abaladndan, "Efendim oras ok iyi bir
yer, gelmem," dediimde, "Hayr bu ras hi de iyi bir yer deil,
aksine olaanst kt bir yer. Geleceksin," deyince ben de kabul
ettim.
Necdet Menzir'ile almak benim iin de gerekten ok zevkliydi.
Benimle

birlikte

kimlerin

gelebileceini

sordu.

zamanki

arkadalarmdan terr deneyimi olan Reat Al tay in ve bir-ik

arkadan ismini verdim. Necdet Beyin Diyarbakr'da birlikte alp
tand terr deneyimi olan epey arkada vard. Bir mddet sonra
benim ve dier belirlenen arkadalarn tayini stanbul'a kt.
stanbul'a gelmeden nce oradaki terr faaliyetlerinin nne
nasl geilebilecei zerine dnyordum, ne yapmak la zmd, ok
sayda rgt mensubu vard. Diyarbakr'da edindiim tecrbeye
dayanarak ilk yapmam gereken eyin, dinleme sistemi, bir bilgi
bankas ve analiz bilgisayar kurmak olduuna karar verdim. Bu
bilgisayar

sistemi

sayesinde

rgt
159

faaliyetleri

hakknda

bilgi

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

toplamam mmknd. Bir istihbarat faaliyeti yrtlecekse bu

sistemin kurulmas temel artlardan biriydi. Ayrca stanbul ok
byk bir ehirdi, tek merkezden ynetile-meyecek kadar geniti. Bu
yzden ayr yerde merkez, istihbarat birimi kurmay ve bu
ubelerin teknik dinleme ve izleme kapasitesinin artrlmasn
istiyordum.
stanbul'a geldiimde, ilk yaptm ey aklmdaki bu dnceleri
uygulamaya geirmek iin hummal biimde aratrma yapmak oldu.
ube

her

adan

ok

kt

durumdayd.

stanbul'da

greve

baladmda benden nceki ube Mdrleri bu kargaa ve olaylarn

seri younluu ierisinde bunalmlar ve tayin edilmilerdi. Benim
baladm srada ubede ok az sayda eski amir kalmt, benden
nceki ube Mdr Salih Gngr (SK tahkikat le nlenen) Mali
ubeye gemiti, Durmu Demirba'm Ankara'ya tayini km, Emin
Aslan benden nce atanmt. Ben stanbul'a atanmamdan nce
burada meydana gelen suikastlar ve youn terr eylemleri nedeniyle
mevcut istihbarat ube personeli yetmedii iin baka illerden
grevli 60 istihbarat stanbul'daki ubeye geici grevle atanmt.
Bu insanlar zorunlu olarak apar topar buraya geldikleri iin kalacaklar yerleri yoktu; polis evinde, orada burada kalyorlar, ehri
bilmiyorlard. Hepsinin kendi zel sorunlar vard, ocuklarn,
ailelerini memlekette brakmlard. Bu atamay yapanlar, sanki
istihbaratlarn gelir gelmez terr olaylar konusunda istihbarat elde
edip terr nleyeceklerini zannediyorlard, halbuki istihbarat dier
birimler gibi hemen atanp devriye gezmeye benzemez. Altyapya, bu
konuda donanml elemanlara, teknik donanma ihtiya vard ve
daha da nemlisi istihbarat personelinin faydal olabilmesi iin belli
bir sreye ihtiya vard.
ubenin asli 60 ve geici 60 olmak zere 120 kadar mevcudu
vard, ama onlar da ok vasfl deillerdi. yle ki elde i yapabilecek
adam says ok azd. ubenin binas ve bulunduu yer ok ktyd
ve alt yaps hi yoktu. Trkiye'nin en byk ehrinin, terrn bu
kadar artt bir ehrin stihbarat ubesinde bir tane bilgisayar
yoktu. En kk terr gruplarnn elinde bile en aznda birka tane
160

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilgisayar varken, stanbul stihbarat ubesinde tek bir bilgisayar

yoktu. Daha garibi yalnzca bizde deil, Terrle Mcadele Biriminde,
grdm kadaryla MT'te de bilgisayar bulunmuyordu, var olanlar
da grevde deil, yaz yazma, ksmen ariv vs. ilerde kullanlyordu.
Ankara'da stihbarat Daire Bakanlnda var olan bir-iki bilgisayar
ise

daktilo

niyetine

rapor

hazrlamak,

yaz

yazmak

iin

kullanlyordu. Maalesef gerek buydu. Dnyann btn gelimi

lkeleri,

en

ileri

teknolojiye

sahip

bilgisayarlarn

istihbarat

hizmetlerinde kullanrken, bizde bu amala bir tane bile bilgisayar

kullanlmyordu.
O tarihte stanbul'da dar kapasiteli bir dinleme sistemi var d
ama bu sistemle de ciddi hi bir rgt hedefi dinlenmiyordu.
Dinlenecek illegal terr rgtlerine dair telefon numaralar bilinmiyordu veya bu numaralar temin edecek kaynak ve yap yoktu. Bu
sistem, daha ok legal bilgi kaynaklarna ynelik kullanlyordu.
llegal rgtlerin iine szm yardmc istihbarat eleman (YE) denen
ajan, muhbir vs. yok denecek kadar azd. Takip ekipleri zayf, stelik
kimlii bilinen takip edilecek terr rgt mensubu says da yok
denecek kadar azd veya asl eylem yapan Dev-Sol rgt eleman
deildi. Terrde bunca bedel demi, yllarca terr olaylarndan
muzdarip olmu bir lkenin en byk ehrinde ve olaylarn en fazla
meydana geldii bir ehirde, terrle mcadelede vazgeilmez bir
neme sahip istihbarat biriminin hali, greve baladm 1992 yl
banda buydu. Ne elektronik cihaz, ne sistemi, ne de bilgisayar
vard. stihbarat adma hibir eyi yoktu. lkenin en nemli
problemleri

gnlk

tabirle

Allah'a

emanetti.

Plan,

program,

hesaplama, akl, ilim ve bilim adna yaplan hibir ey yoktu. inde

olmasam, bu kadar sahipsizlie, hesapszla inanmam zordu. Bu
lkede terrn azmas iin komplo teorilerine ya da baka lkelerin
destek ve mdahalesine gerek yoktu. Terrn artmas iin lke
iinde her trl koul mevcutken, nleyecek hibir sistem, tekilat
ve yap yoktu. lke adna, bu uurda lenler ve ac ekenler adma
alanacak bir durum hkm srmekteydi. Aslna baklrsa bu kadar
bolua, sahipsizlie ramen terr Trkiye'de ok da artmamt. Bu,
161

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bal bana bir kitap konusudur, bir gn Trkiye'deki terr

yazabilrsem orada kapsaml olarak anlatacam.
te bu imknlarla ve sorunlarla dolu bir ubenin bana
gemitim. stne stlk bir de her gn polislere ynelik eylemler
meydana geliyordu; olaylar o kadar ok ve hzl oluyordu ki hazrlk
yapmaya, sistem kurmaya imkn vermiyordu. Byle bir kargaa
ierisinde nce basit manada personeli dzeltmeye altm. Geici
grevle baka illerden tayin olanlar ierisinden gnlsz olarak
gelenleri memleketlerine gnderip, gnll olanlarn asli tayinlerini
buraya kardm. Sonra sratle rgt mensuplarndan yakalanm
terr ubesindeki bilgisayarlardan bir iki tanesini dn alp,
personele kk bilgisayar eitimleri vermeye baladm. Bu arada
alacak yer sorunu vard, artlar zorlayarak Gayrettepe Emniyet
binasnn at katma bir kat daha ilave etmeye karar verdik. Bu
arada srekli hayalini kurduum, sorunlarn zm iin mutlaka
olmas gerektiine inandm (bu konuda biraz yalnz kalyordum,
nk herkes benim kadar inanmyordu) bir bilgisayar sorgulamaanaliz sistemi diyeceim bilgi bankas sistemini kurmaya altm.
Birok yeri aratrdm; bir yandan bilgisayarlar, bir yandan da
nasl alacam aratryordum, nk benden nce hi bilgisayar
alnmamt, bu yntem bilinmiyordu. Bu arada PTT'nin bilgi ilem
biriminde alan ok nitelikli bir mhendisle tantm. Aslnda bu
tanma, belki de bu lkenin kaderini deitirecek bir tesadft. O
her bakmdan mkemmel bir insand, mesleini ok iyi biliyordu,
alannn en iyisiydi, teknik olarak kimsenin bilmedii alanlarda
olduka donanmlyd, her adan gvenilir bir insand. Aklmda
yapmay planladm iler iin en ideal kiiydi.
Bu ile ilgili olarak benim aradm zellikler drst, gvenilir ve
ahlakl olma. ayrca ileri dzeyde teknik bilgiye sahip olmak yani
bilgisayar ve telefon sistemleri konularnda tecrbeli olmakt. Tm
bu zellikler ancak be alt kiide toplanabilirdi ve bu kiileri bir
araya getirmek mmkn olmayabilirdi ama ben tm bu zellikleri
bir arada ve bir ahsta toplanm

162

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olarak bulmutum. Daha dorusu bir anda karma kmt. Bu

karlama tamamen bir tesadf olsa da ben bunun asla bir tesadf
olduuna inanmyordum.Mistik bir anlayla karma karlmt,
tesadf deildi; bu kadar tesadf bir araya gelemezdi. Benim gibi
ine sevdal, iine odaklanm, baka hibir ey dnmeyen,
sosyal yaamdan kopuk, be milyonluk ehirde drt yl almasna
ramen iki tane sivil arkada olmayan birinin karsna aranan tm
olumlu zelliklere sahip biri karlyordu. Bu tesadf olamazd; en
basit

izah

ile

kaderdi,

makul

ise

yukarlar

tarafnda

tamtrlmtn.
Bu sreten sonra yaanan olaylar bu lkenin kaderini etkilemi, milyonlarn yaamnn deimesine sebep olmutu. Bir
sistem kurma yolunda bu olaanst insanla karlamamn
ardndan sonraki aamada bu sistemin oluturulmasnda rol alan ve
gelitirilmesine byk katk salayan Basriler, Yunuslar, Musalar,
Sleymanlar ve dierleri bu ekibe dahil oldu.
Benim Msy, dier arkadalarn Komiser rfan diye kod-lad
mhendis arkadala yaptmz ksa bir iki grmede yapmak
istediim eyi ve nasl yaplabileceini anlattm. Kimsenin pek
anlayp makul bulmad fikirlerimi dinledi ve fikirlerimin yaplabilir
eyler olduunu syledi. Bu insanla tesadfen karlap, yeni
tanmamza ramen ona inanm ve gvenmitim. kinci defa
yanma gittiimde, anlattklarma dayanarak bir miktar veriyle
bilgisayarnda yapt basit programla, deneme yapm ve istediim
eyin bir prototipini yapmt. Hemen orada bana da gsterdi. Netice
olumluydu ve ona gre bu ok kolay ve basit bir ekilde yaplabilirdi
ve hibir tereddde yer yoktu; kendisi iin ocuk oyuncayd. Sonu
olarak, tm. kalbimle inandm ama kimsenin gerekleeceine
inanmad, sadece gemi baarlarm gz nne alnca sen sylyorsa n yaparsn tr szlerle geitirdii o hi denenmemi projeyi,
bu mhendis bir i gibi bile grmyor, yaplmas ok kolay diyordu.
inin ehli bir insann elinde bu kadar basit olan bir i Msy ile
karamasam, byle kolayca gerekleemezdi. Bu iin mkemmel
olmas, kolay ve basit ekilde kurulmas ve bu kadar hzla
163

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gelitirilmesi, bu zel niteliklere sahip bir insanla karlamam ve

gizlilii gerei kimseye amadm bu konuyu onunla konumam
neticesinde gereklemiti. Tm bunlar tesadf olamazd.
Mhendis arkadam Msy/Komiser rfann bana yapt kk
gsteri benim grdm en gzel bir demo idi. Her ey benim
kafamdaki gibiydi, kafamdakilerin ilk pratik denemesi basit manada
yaplmt, hayal artk gerek olmutu. Daha sonra bu mhendis
arkadala samimiyetimizi artrarak beraber almaya baladk.
Zaten ilk tantmz anda sanki yllardr tanryormuuz gibi
birbirimize gvenmi, sevmi ve snmtk. Resmi iliki kurduum
herkes hakknda

YL tlcLCcl

aratrma yapmama ramen bu kadar

hayati bir projede beraber alacam kiiyi, Msy/Komiser rfan'

hi aratrmam, ona yzde yz gvenmitim. Hibir kurala bal
olmakszn kendiliinden gelien bir havada beraber almaya
baladk. Msy hibir ey beklemeksizin sadece bilgisayar ve
konuya merak ve ayrca devlete ve gvenlik kuvvetlerine yardmc
olma istei ile alyordu. lemlere baladk ve ilk uralar sonucunda bir firmadan NCR marka bir bilgisayar aldk. Bilgisayar
kurduk.

Daha

sora

bilgilerin

nereden

elde

edilebileceini

aratrmaya baladk. Bilgisayarda ilem yapacamz verilerin, ilgili

yerlerden

toplanmas

gerekiyordu

(gvenlik

kuvvetlerinin

almalarn aksatmamak ve devletin gizli bilgilerim deifre etmemek adna bu ksmlar ksa ve gerek biraz deitirilerek
anlatlacaktr).
stediimiz verileri almak iin ilgili kurum amirlerini ikna etmek
gerekiyordu. Bu aamada, dnemin Valisi ve Emniyet Mdr
devreye girerek sorunlar amamzda bize destek verdiler. stediimiz
verilerin terrle mcadeledeki nemini ve bunlarn kimseye zarar
olmayacan anlatarak sistematik bir ekilde

verileri edinme

imknna en sonunda kavutuk. Aldmz veriler dorudan iimize

yaramyordu. Msynn yapt basit ama ilevsel programlarla bu
verileri

gnlerce

sren

kullanabileceimiz

forma

bir
ta

ileme
eviriyor

getiriyorduk.
164

tabi
bylece

tutuyor,
kullanlr

sonra
hale

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Gnlerce uratktan sonra yava yava netice almaya baladk.

lk nce, bu bilgileri yalnzca stanbul stihbarat ubesi olarak
kullanyorduk. Daha sonra bata Diyarbakr olmak zere dier
illerde ve merkezdeki dier istihbarat birimlerinin kullanmna
amaya baladk.
Mucize gereklemiti, hayallerim artk gerekti. Hatta hayallerimin bile tesine geiyorduk. Bir kahin, olaanst yetenekleri
olan biri bize bu kadar yardmc olamazd. Falc veya khin her eyi
bilse bile bize sadece bilgi verirdi ama bizim sistemimiz, sadece
mehul bize sylemiyor, ayn zamanda tm personelin ufkunu
ayor, yeni dnme biimlerini grmemizi, yeni yol ve yntemler
bulmamz ve tm ilemleri kendi aklmz ve zekamzla yapmamz
salyordu. Her eyi akl ve mantk lsnde kendimiz buluyorduk.
Sanki baka bir boyuta gemi gibi, iki boyutlu alma biiminden
boyutlu bir dnyaya gemek gibi bir eydi.
stihbarat faaliyeti iin bilgisayar sistemi tek bana yeterli
deildi, tabii ki baka ara, gerelere ihtiya vard. Gizli grevler iin
tasarlanm

obzervasyon

aralarna,

gizli

kaytlar

iin

zel

kameralara, takip ekiplerinin gizli muhabere edecei telsiz ve dier

muhabere malzemelerine ihtiya vard. almaya ilk baladmzda
elimizde bir tane bile bilgisayar, yeterli takip telsizi, gizli kamera
yoktu. Bu ynde temin edebileceim ara ve telsizleri aratrrken,
bir telsiz firmasnn araclyla ve firma temsilcisiyle birlikte
Japonya'ya gittim. ubede kullanabileceim 100 civarnda telsizi
tm aparatlar ve gizili muhabere etme imkn verecek sistemi
kurmak iin gerekli tm yedek malzemeleriyle birlikte temin ettim.
Ayrca zellikli kameralar, fotoraf makinelerinden birka tane, daha
dorusu grevde kullanlabilecek ucuz olan ne bulabildiysem belli
miktar aldm. Japonya'ya

100

tane telsiz almaya gitmitik ama bu

arada fabrikay da ziyaret ettik, fa brikad akil eri e grtk. Onlarla

cihazlarn yan aparatlar ve hangi telsizin iyi olaca hakknda
konutuk. stediimiz takip esnasnda kullanlabilecek kk ve
basit

telsizlerdi

ve

frekanslarnn

gerekiyordu.
165

kolay

ayarlanabilir

olmas

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Telsizler

bize

Tokyo'da

teslim

edilecekti.

Blm:

Devlet

Tokyo'daki

otele

geldiimizde telsiz siparilerimizi bir kamyonun tayaca byklkte paketlenmi olarak bulduk. Bu hali ile tamamzn imkn
yoktu. Tokyo bykeliliinde alan polislerle birlikte bu telsiz ve
tm

aparatlar

kamyonetle

elilie

gtrdk.

Cihazlar,

zarar

grmemeleri iin muhafaza kutular ierisine konulmutu; bu kadar

yer kaplamalarnn nedeni de buydu. O gn akamdan sabaha
kadar alp, cihazlar bu kutulardan kp plak hale getirdik.
Sonra gidip byk valizler aldk ve valizlere bu cihazlar doldurduk.
tane byk valiz, tane de uan iine alnabilecek kk el
antas dolmutu. Bir kamyon dolusu yk, kargoya verilecek
byk valize ve uan iine alnacak byklkte orta ve kk boy
antalara sdrm, arln da yz seksen kiloya drmtk.
Fakat havayolu irketi bu arlktaki bir malzemeyi de almyordu.
Israrlarmz

ve

zor

bela

uralarmz

sonunda

malzemeleri

Japonya'dan uaklara ykleyerek stanbul'a getirdik.

Bu telsizleri sratle kurarak, takip elemanlarmzn birbirleriyle
konuabilecekleri bir telsiz sistemi yarattk. Aldmz fotoraf
makineleri ve kameralar kullanarak gizli kamera yapma imknna
kavutuk. Ayrca daha nce Diyarbakr'da yanma aldm telsiz
teknisyeni polis memurunu da stanbul'a getirdim. Onun gibi birka
yetenekli memurla birlikte kck bir odada laboratuarmz
kurduk. Bylece bu kck odada kendi dinleme teyplerimizi,
kameralarmz, fotoraf makinelerimizi yapmaya baladk, hem de inanlmaz lde dk maliyetlerle.
stanbul'da byle bir takip telsiz sistemi ancak milyon dolarlara
kurulabilirken, biz 100 adet telsizi, gizli konuma aparatlar, yedek
batarya ve yedek malzemelerin tamamm 42 bin dolara mal etmitik.
Grdm basit bir gizli kamera yntemi zihnimde birden
baka imekler aktrrmt. Bu yntem ok iyiydi ve tam bize
greydi. Basit bir zgara teli gibi dokunmu file benzeri bir kuma
veya zgara benzeri sert bir malzeme ile rahatlkla gizli kamera
yaplabiliyordu. antann herhangi bir yeri kesilerek zgara eklinde
file gibi gzken seyrek dokunmu kuma kesilen yere dikiliyor ve
166

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

arkasna kamera yerletiriliyordu. Kamerann mercei kumaa ok

yakn olduu iin zgaradaki delikleri grmyordu. Sanki nnde
engel yokmu gibi dorudan kar taraf grlebiliyordu. Dardan
bakldnda kamera hibir ekilde grnmyordu. Bu kameralarn
almas iin zel aparatlar, uzaktan kumanda edecek dmeler
yaparak, kimi ksmlarna ilave paralar takarak yirmiden fazla gizli
kamera yapmtk. Bir gizli kamerann maliyetinin yirmi-otuz bin
dolar olduundan bahsedildii zamanlarda, biz yirmi-otuz bin dolara
yirmi-otuz tane gizli kamera yapmtk. Btn ekiplerimiz bu
cihazlar kullanmaya balad. Atlan tm bu admlar istihbarat
alannda bize avantaj ve stnlk kazandrmt.
Ayn zamanda bilgisayarl sitemimiz ilk neticelerini vermeye
balam, bu sayede bizler de mesafe kat etmeye balamtk. Ama
bu

yeterli

deildi.

Karlatmz

rgt

mensuplarnn

farkl

yntemler kullanmaya baladn gryorduk. Sradan insann

aklnn almayaca gizlilik ve casusluk rgtlerine ta kartr
derecede zel dikkat ve disiplin iinde telefonlarn kullanyorlard.
rgt mensuplar sabit telefonlar hi kullanmyorlar veya ok az
kullanyorlar; asla evden dary aramyorlar, evdeki telefonlar
sadece alarm durumlar iin nadiren kullanyorlard.
Ama bu da benim iin ok nemli bir ipueuydu. Hi telefon
kullanmamak da ok ayrt edici bir zellikti, rgtn telefon
kullanma biiminin dier normal insanlarn kullanmlarndan farkl
ynleri vard, biz de bu farkll ortaya karmaya alyorduk,
rgt mensuplarnn telefonla evden dary hi aramamas, bu
telefonlarn nadiren dardan aranyor olmas bizim iin nemli bir
ipueuydu.

Bu

stanbul'da

ipucunu

kaytl

telefon

kullanarak,
numaralar

bilgisayar
iinden

sistemindeki
darnn

hi

aranmad, nadiren dardan aranan numaralar szdmzde

karmza epeyce numara kyordu. Bu numaralarn bir ksm
oturuimayan ya da sradan insanlarn farkl mazeretlerle az
kulland evlere aitti, ama bir ksm da rgte ait numaralard.
rgt olaan seyirden farkl hareket ediyordu. Bizim iimiz de
bu

farkll

alglayacak

sistemi
167

kurmakt,

yani

anormallii

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alglayacak sistemi kurmak gerekiyordu. rgt mensuplarnn sabit

telefonlardan ok ankesrl telefonlar kullandklarn, yurtd
irtibatlarn sadece ankesrl telefonla kurduklarn tespit ettik. Hele
D ev-Sol inanlmaz bir tekilatt, dinlemeyi engelleyen inanlmaz zel
ve gizli yntemler buluyordu. Trkiye'deki ankesrl telefonlardan
Avrupa'daki ankesrl telefonlar aramak veya mobil telefonlar ve
yurt

iinde

yabanc

cep

telefonlar

kullanmak

gibi

ancak

uluslararas haber alma rgtlerinin kulland inanlmaz gizli

yntemleri kullanyordu.
rgtn her hcresi dorudan yurtdna bal alyordu; ayn
hcre

elemanlar

bile

panikleyip

birbirlerinden

koptuklar

durumlarda mutlaka yurtdndaki bir telefonla rtibat kurmalar

gerekiyordu. Yan yana alan iki kiinin bile dorudan birbirleriyle
irtibat yoktu. Yani siz bir rgt mensubunu ister rgt ierisine
yerletirdiiniz muhbiriniz vastasyla, ister fiziki takiple, isterse de
ihbarla yakalayn, o kiinin size verecei fazla bir bilgi yoktu. nk
onun randevular ve balantlar yurt dn telefonla arayarak
almyordu, en fazla kendi hcresindeki arkadalarn ele verebilirdi,
dierlerini yakalama imknnz bulunmuyordu. rgt mensubu
yurtdn arayacak, yurtdndan randevu alacak ve o randevu ile
dier rgt mensubuyla buluacakt. Dolaysyla rgt yle dier
klasik yntemlerle takip etmek ve yakalamak ok zordu. rgt
klasik yntemleri ok iyi biliyordu, klasik istihbarat, yntemleri ile
yakalanmamak iin her trl tedbiri almt. stanbul'da onlarca
hcre vard ama asla bir hcre dier hcre ile yatay olarak ilikiye
gemiyordu. Yakaladnz bir militan ne yaparsanz yapn, hatta
kendisi bilgi vermeye istekli olsa da dier hcrelerle ilgili hibir
bilgiye sahip olmad iin baka bir militan size yakalatma imkn
yoktu. nk militanlarn birbirleriyle ilikisi sadece Avrupa'y tele
fonla arayarak oradan randevu almaktan ibaretti. stanbul'da
bulunan btn militanlar belli aralklarla yurtdn aryor, bulua
madii/bulumak

istedii

kiileri

sylyor,

onlar

buluma

ayarladktan sonra tekrar aradnda bulumann tarih, yer ve

168

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saatini alyordu; irtibatlarn byle salyorlard. Tm bu muha bere.

ankcsrl sokak telefonlar ile gerekletiriliyordu.
Bu durumu fark edince, buna kar ne yapabileceimizi
dndk. Kullandklar bu olaanst zel yntemi onlardan
baka kimse kullanmadndan bu durumu lehimize evirmeyi,
onlar herkesten ayrt eden bu zellii onlarn tespitine ynelik
kullanmay dndk ve bu ynde bir sistemi kurduk. Bu olaanst gl yntemleri, sanki yalnzca onlarn giydii zel bir
kyafet ya da kullandklar zel bir aram gibi dier insanlardan
onlar ayrt etmemizi salyordu. Gelitirdiimiz sistem yalnzca Dev
Solu deil, ayn yntemi kullanan tm rgtlerin militanlarn da
ortaya karmamz salyordu. Onlar ne kadar zel ve ar tedbir
alrlarsa o kadar kolay, kesin ve ksa srede tespit ediyorduk.
stihbaratta en nemli bilgi ak, bilgi kayna eleman denen
rgt ierisine szdrlm ajanlar vastasyla, yaplyordu ama bu ok
uzun bir almay gerektiriyordu. Ayrca bizdeki
Dev-Sol. PKK ve TKKO gibi silahl eylem yapan rgtlere ajan
sokmak da mmkn deildi. Bir defa rgt iine szdrlan eleman
eylem yapsa su ilemi oluyor, yapmasa rgt kararlarna aykr
davrand iin yaamas mmkn olmuyordu. Bunun yannda
militanlar uzun bir deneme dnemi sonunda baz ufak eylemlerde
denendikten sonra silahl gruplara alnyordu. Bu yzden ksa
srede rgtlere ajan sokamyorduk fakat o kadar ok saldr ve
suikast olay meydana geliyordu ki

c H.

T cL na

tahammlmz yoktu.

lk greve baladm sralarda her gn polise kar bir silahl saldr

oluyordu. Sonu olarak biz de bu bilgi alma amz, teknik alet ve
cihazlarla kapatmaya
Trkiye'nin

ok

akll,

becerikli,

bugn

saygyla

anlmas

gereken, haklarn kimsenin deyemeyecei mhendisleri vard ve o

zamanki Trk PTT'sinde {bugnk Trk Telekem) alan bu
mhendisler, kendilerine hibir deme yaplmakszn bu imknlar
bize saladlar. Bugn dahi bu insanlarn yaptklarnn gerek
deerini bizim dmzda hi kimse bilemez. Onlarn salad
169

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

imknlar sonucunda rgt mensuplarn izleyebildik. Mustafalarm,

Metinlerin hakkn unutmamak lazm.
Dursun Karata bir konumasnda "Benim her gnderdiim
militan yakalanyor, takip ediliyor, ben alnnza Dev-Solcu diye yaz
yazp sizi gndersem kesinlikle bu kadar ksa zamanda, yakalanamazsnz. Bu nasl oluyor?" diyerek iinde bulunduu sknty anlatyordu. Gerekten de doru sylyordu. stanbul'a eylem
iin gnderilen militanlarn alnlarna Dev-Sol'cu, PKKl, TKKOTu
yazlsa bu kadar ksa srede bu kiileri bulamaz ve eylemlere mani
olamazdk.
Militanlar

nasl

deifre

edip

yakaladmz

kavrayamyor,

lgna dnyorlard. Kurulan sistem gerekten harikayd, bir

mucizeyi gerek klyordu. rgt btn stanbul, hatta tm
Trkiye genelinde denetleyebiliyor, faaliyet ve eylemlerini nceden
bilip, daha harekete gemeden onlar yakalayabiliyorduk.
Yeni

mucizev

yntemler

bulmutuk.

Artk

farkl

bilgilere

ulama, imknna sahiptik ve bu sayede rgtn her hareketini

grebiliyor,

rgt

denetleyebiliyorduk.

rgtn

muhaberesine

nfuz etmitik. rgt artk bizim avucumuzdayd, istediimiz gibi

mdahale edebilirdik. rgte mdahalemiz kolayd, nk rgtn
militanlar kstl bilgiye sahipken bizler ok kapsaml bilgilere
sahiptik. Onlar birbirlerinin yerini bilmezken biz biliyor, nerede
olduklarn ve hangi ankesrl telefonlar kullandklarn tespit
ediyorduk.
stanbul'a ilk geldiimde takip edilecek ka PKK, ka Dev Sol
hedefimiz var diye sorduumda cevap sfrd. Takip edilecek eylemci
kanattan tek bir Dev-Sol hedefimiz dahi yoktu, dinlediimiz rgt:
iindeki nemli bir kii veya hcreye ait hibir telefon hatt mevcut
deildi. Fakat daha bir yl dolmadan yle bir dzeye gelmitik ki,
artk rgte ait numaralarn tamamn olmasa da ok zel olanlarn
dinleyebiliyorduk. rgtn st dzey elemanlarn takip ediyorduk,
sradan elemanlar takip edecek personel ve zaman, bu kanlyorduk,
gcmz yetmiyordu. ok nemli militanlar takip edebilecek
konuma gelmitik, artk rgt bizim denetimimize girmiti. Tabii her
170

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

gelime

ve

karlatmz

soruna

farkl

Blm:

zmler

Devlet

aramaya

balamtk. Yzlerce adres, isim ortaya kyordu. Her adresi, her

olay tahkik etmeye gitmek ok uzun zaman alyordu, buna kar ne
yapmamz gerektiini dnmeye baladk ve unu fark ettik. Eer
birtakm bilgileri bilgisayara ykleyerek bir veritaban oluturursak,
bu bilgileri sorgulamak suretiyle olay yerine gitmeden bilgi temin
edebilirdik. Bunun iin bulabildiimiz bilgisayar ortamndaki her
trl dijital bilgiyi veritabanma ekleyecektik. Kendimize ait kk
bir bilgi bankas oluturup gerek olduunda zel programlarla bu
bankadan istediimiz bilgiyi annda bulabilecektik.
Bylece bir yandan rgt mensuplarn bulup denetim altna
alrken bir yandan da herhangi bir kii hakknda bir ihbar old uun
d a ya da bir adresten phelenldinde, o adreste kimin oturduu,
elde edilen bilgilerin doru olup olmad gibi bilgileri annda grme
imknmz oluyordu. nceleri, rnein Pendik'teki bir adresi sormak
iin kiilik bir ekip sabahtan akama kadar tahkikat yapp bilgi
edinmeye

alyordu.

Fakat

bilgisayardaki

bilgilerden

ahs

sorgulamak saniyeler alan bir ilemdi, bylece ok rahat bilgi

toplayabiliyorduk. Oturduumuz yerden pek ok olay bilgisayarda
tahlil etme ve anlama imknna sahiptik. Bu durum, bizim
sahamzda daha etkin ve verimli alabilmemiz iin alman nemli
bir mesafeydi. Oluturulan veritabanlar sayesinde rgt mensuplar
arasndaki ilikileri ve irtibatlar sorgulayarak fevkalade bilgilere
ulaabiliyorduk.

stanbul Operasyonlar
stanbul, terr rgt olarak adlandrlan solcu, sac, blc,
irticai vs. ideolojilerden her trl rgtn eylem ve faaliyetinin
olduu bir ehirdir. Ama benim greve baladm sralarda terr
rgtlerince yaplan silahl eylemler asndan tm bu rgtler bir
yana Dev-Sol bir yanayd.
Dev-Sol, emekli asker, MT ve polis mensuplarna kar en ok
eylem yapan rgtt. 19701i yllarda. stanbul merkezli olarak
eylemlerine balam, 1980'de etkinlii krlsa da hibir zaman tan
171

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlamyla kertlememiti. 8011 yllarn sonunda cezaevinde firarlar

ile birlikte yeniden eylemlere balayan rgt, 1990'dan itibaren
byk silahl eylemler yapmaya balam, ehrin genel gvenliini
tehdit eden en ciddi grup olduunu ispatlamt.
Dev-Sol,

DGM

savcs

Yaar

Gnaydn,

Emniyet

Mdr

Yardmcs akir Ko, emekli MT Mstear Yardmcs Hiram Abbas,

emekli Ora m rai Kemal Kayacan ve daha birok kiiye suikast
gerekletirmiti. Her geen gn silahl eylemlerini artryordu,
Kendilerini nasl gryorlarsa, her ay veya her olaydan sonra silahl
eylem bltenleri yaynlyor, basn kurulularna fakslyor, yaptklar
silahl

eylemleri

tek

fek

sralyor,

cinayetlerden

vnerek

bahsediyorlard. Silahl Devrim Birlikleri (SDB) kurmulard, hatta

bir ara polislere sokaa kma yasa ilan edecek kadar ileri
gitmilerdi.
Peki, stanbul'un, hatta lkenin gvenlii iin bu kadar nemli
olan en kanl eylemleri gerekletiren Dev-Sol'a ynelik devlet
cephesinde neler yaplmt? Dev-Sol'a kar 12 Temmuz 1991'de
byk bir operasyon yaplp, nemli yneticileri l ele geirildi.
Fakat bir sre sonra, rgt, yeniden eylemlere balad. 17 Nisan
1992'de bu defa rgtn silahl birliklerinin yneticileri saatlerce
sren atmalar sonunda l ele geirildi. Ben bu olaydan bir-ik
gn

sonra,

her

gn

polise

ynelik

silahl

saldnla

rm

gerekletirildii bir donem.de stanbul'da greve baladm.

Polis cephesinde, rgt tanma, ona kar tedbir almaya
ynelik hibir alma yaplamyordu. 12 Temmuz operasyonu
yaplm, rgtn yneticileri ele geirilmi, rgt evlerinde ok
nemli dokmanlar elde edilmi ama greve baladm tarihte
aradan

geen

bunca

zamana

ramen

bu

dokmanlar

hl

okunmamt. Yine 17 Nisan operasyonu yeni olmutu, bu operasyonda, da ok ciddi dokmanlar ele geirilmi, ama. onlar da
okunamamt, okumak iin zaman ve imkn da. yoktu. Dev-Sol'la
mcadele

edecek

stihbarat

ve

Terrle

Mcadele

ubesinde

oluturulan birimdeki grevliler (Timler) gnlk olaylara ancak

yetiiyorlard; her gn bir olay, bir eylem meydana geliyor, bu
172

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eylemlerde yakalanan militanlar sorgulanyordu. Fakat rgt hzla

byyp geliiyor, her gn biraz daha gleniyordu.
Dokmanlar

okuyamayan,

rgt

tanyamayan

personel,

mcadele de ok etkin olamyordu. Terrle Mcadele (TEM) mdr

arkadam Reat ile birlikte iki ubeden oluan bir grup oluturduk.
12 Temmuz ve 17 Nisan operasyonlarnn dokmanlarn okuyarak
deerlendirmeye

alyorlard,

bu

grubun

deerlendirmeleri

sonucunda nemli grd belgeleri biz de okuyorduk, rgtle

mcadele iin rgt ve militanlar tanmalydk. Nasl dnrler,
ne hissederler, nasl yaarlar, hangi zamanda ne yaparlar, her
eylerini bilmemiz gerekiyordu. Btn mesaimi bu insanlarn ruh,
inan, dnce dnyasn tanmaya ayryordum. Bir yandan da
teknoloji stnde alyordum ama teknolojinin ie yaramas iin
de militanlarn her eyini bilmemiz gerekiyordu.
Ne kadar belge okusak da rgt tanmak iin ktlar yetersiz
kalyordu. rgtn iinden, hatta rgt iyi tanyan st dzey bir
militana ihtiya vard. Fakat Dev Sol iinde byle birini yakalamak
ok zordu. rgtte mutlak bir gizlilik hkimdi; militanlarn ou
aranyordu veya yeraltna inmilerdi, sahte hviyetlerle masum aile
yeleri grnmnde eitli evlerde kalyor, kendi aileleri ve tm
evrelerinden kopuk yayorlard. Bulunduklarnda da atmaya
giriyor,

polis

de

ldrlen

meslektalarnn

intikamn

alma

gayesiyle sa teslim almaya ok aba. gstermiyordu.

Bu arada bir tesadf neticesi tam istediim gibi bir frsat dodu.
rgtn ok nemli bir eleman sa yakaland, ciddi sulardan da.
aranmyordu. Bir sre sonra diyalog kurma imknm oldu, rgtn
yaptklarndan bkm, iinde rgtle ilgili phelerin olumaya
balad biri olduu anlald. Bu ahs retmen yaptk, rgt
tanmak iin bu kiinin yanna TEM ve stihbarat ubesinden

5-6

kiilik karma bir ekip verdik. Bu kii bizim polislerimize rgtle ilgili
bir eitim verdi; rgtn dnce yaps, yaama ve eylem, biimleri,
hayat tarzlar konusunda bize ok nemli bilgiler aktard.
Bu kiiden elde ettiimiz bilgilere gre, rgtn. stanbul'da
grev verecei militanlarna ynelik sokak almas denen ok zel
173

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir eitim sistemi vard. ehri ve sokaktaki yaam iyi bilen usta bir
militan nezaretinde eitime tabi tutulan militan, faaliyet gsterecei
mahalle ve semtlerde nasl dolaaca, bir yerden dier yere hangi
tr yollar kullanarak ulaaca, polis takibinin ve pheli kiilerin
nasl atlatlaca gibi ok ayrntl konular kapsayan uzun, ok ciddi
bir eitimden geiriliyor du. Bu eitimi almayan hi kimse rgtn
yrtt

eylem

stanbul'da

grev

anlatmlarna

ve

olaylara

dhil

verilmiyordu.

dayanarak

edilmiyor,

Bizim

resmen

polisler

sokak

hatta
de

almas

bu

onlara
kiinin

yapmaya

baladlar. Bir- iki ay sonra bizimkiler de onlarn yaama biimlerini

renerek artk militanlar gibi hareket etmeye balamlard. Hatta
bu almalar srasnda, davranlarndan militan olduundan
phelendikleri bir kiinin kimliini aratrmak istediklerinde ahs
kamaya balam, ama kovalamaca sonunda yakalanmt. Bu kii
bir sre kimliini saklasa da sonunda TKKO merkez komite yesi
Ali Glmez olduu ortaya kmt. Arkadalar, sadece ald
tedbirler ve d a v r a n 1 a r n d a n bir kiinin illegal rgt
mensubu olabileceini tahmin edebilmilerdi. Bizim t i m de artk
Dev-Sol'u pek ok ynyle renmiti. Onlar nerelerde arayaca-l
b
Dev-Sol militanlar hakknda dier rgt militanlarndan daha
direnli, daha kahraman, daha devrimci gzktkleri, atmalarda
teslim olmaktansa atarak lmeyi tercih ettikleri syleniyordu. Dev
-Sol, tm devrimci rgtler asndan bir cazibe merkezi olmutu.
Birok eski rgt, mensubu, kendi rgt ile elikiye den herkes
Dev-Sol'a geiyordu. Bunda biraz da polisin kendisine kar silah
kullanan kiilere ynelik sert tutumunun da rol vard. Bu havann
krlmas, Dev-Sol militanlarnn da dier devrimciler gibi olduunun
gsterilmesi gerekiyordu. Bu konuda t m TEM yneticileri olarak
mutabktk. Bu amac gerekletirmek iin aradmz frsat Bala t
semtinde ortaya kt. Dev-Sol'a ait silahl bir hcre evini tespit
etmitik.

Ev

kuatld,

militanlar evde

dokmanlar yakmaya

alrken yangn kardlar, meer evde ok miktarda patlayc

madde varm. Militanlar skmt, atmaya baladlar. evrede
174

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gvenlik tedbirlerini alp teslim olmalar iin iknaya uratk, uzun

sren abann sonunda bir militan kz olay yerine gelen savcya
teslim oldu. Evde yangn ktndan merdivenlerden inemeyince,
militan pencereden yardmla evden kartld. Bu arada atmay
duyup gelen tm kameralar bu sahneyi ektiler. O gn akam tm
televizyonlarda bu grntler vard. Teslim olan militanlardan,
pencereden indirilen militan kz rgtn SDB timinin komutan
dzeyindeki

yneticisiydi.

Benzeri

uygulamalar

ile

Dev-Sol

militanlarnn da sradan kiiler olduu, zel bir kiiliklerinin

olmadn gstermeye altk.
Bata Dev-Sol olmak zere, tm silahl devrimci rgtler gleniyordu. Bunlan durdurmak lazmd ama nasl ve hangi yntemle?
Eskiden rgt militanlarn tanmyorduk ama bir sre sonra ben
teknik sistemleri kurunca iler teresine dnmt. Artk militanlar
biliyor,

faaliyetlerini

izliyor,

neyi

nasl

yapacaklarm

tahmin

edebiliyor, neye ihtiyalar olduunu ve nereden temin edeceklerini

hesaplayabiliyorduk.

rgt

militanlarm

eylemlerden

uzak

tutmann, durdurmann birka yolu vard; su delillerini bulup

tutuklanmalarn

salamak,

cezaevine

gndermek,

silahl

atmalarda l ele geirmek ama bugne kadar hep denenmi

olan bu yntemler ok da, ie yaramyordu. Tutuklamak are
deildi, militanlar cezaevinde daha da radikalleiyor, tm aile
fertleriyle rgte yanayor ve hizmet ediyorlard.
ldrmek de bir zm deildi. Kendi menfaatini dnmeyen,
idealist., dnyay deitirme gayesinde olan ama yanl yola sapm
bir kiinin ldrlmesi hi istemediim, hi kimsenin istemeyecei
bir durumdu. Ayrca bu da fayda etmiyordu, her ldrlen kiinin
ardndan dier militanlar daha da radikalle iyor, intikam yemini
ediyordu. len militanlarn adlarn tayan yeni silahl birlikler
kuruluyordu, len insanlarn aile fertleri ya da arkadalar, yaknlar
da bu lmler zerine militanlayordu.
Sonu itibaryla

mevcut

yntemlerimizden, olaylar bastr-

maktaki sert tutumumuzdan rgt krl kyordu. Militanlar da

bo

durmuyorlar,

silahl

eylemler
175

yapp

kan

dkmekten

e-

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kinmiyoriard. Onlarn da bir ekilde durdurulmas gerekiyordu.

are

rgt

ilemez

hale

getirmekti,

yani

yeni

yntemler

bulmalydk.
Dev-Sol rgtn bir anda kertmek fiilen imknszd ama
onlar rahat faaliyet gsteremez hale getirmek mmknd. rgtn
ileyiim bildiinizde bu yapya szmak, onu belli oranda denetlemek
ve onlar alamaz hale getirmek grnd kadarda zor deildir.
Legal faaliyet gsteren rgtlerin almasna mani olmak kolay
deildir ama tamamen yer altna inmi, mutlak gizlilik uygulayan,
kat hiyerarik yaplar durdurmak iin sadece bilgiye ihtiya vardr.
Bu bilgiyi de yeni kurduumuz sistemler sayesinde edinebiliyorduk.
rgtn muhaberesine girmitik, st dzey yneticilerin yurtd ile
olan haberlemelerini deifre ediyorduk, bu hayati bilgiler bize
militanlarn tm davran ve eylemlerini nceden bilme imkn
veriyordu.
Artk birinci hedefimiz Dev-Sol militanlarm yakalamak, hapse
atmak veya ldrmek deildi. Hedefimiz rgt alamaz hale
getirmekti. Bir sre eylem yapamayan militanlar rgtten souyacak
ve yava yava rgt brakacaklard.
Dev-Sol'un

plan

ve

programlarn

rendiimiz

an

eitli

mdahalelerle kk ama engelleyici sorunlar karyorduk. Her

konuda ar tedbirli olan rgtn, mdahalelerimizden sonra
kafasnda beliren soru iaretlerinin, acabalarn cevab iin birka
hafta beklemesi gerekiyordu. Uzayan iler, zamannda yaplamayan
eylemler,

oluturulan

dzende

aksayan

her

militanlarn

motivasyonlarn azaltyordu.
Silahl birliklere yeni alnacak bir militan belli olup buluma
yerine gittiinde, militanlar phelendirecek ekilde yaplan bir
takip zerine bulumay yapacak militanlar bizi at-latmcaya kadar
bo bo gezinmeye balyorlard ve bu birka gn bu ekilde devam
ediyordu. Sonra takip edilmediinden emin oluncaya kadar (buna
temizlenmek diyorlard) bir sre beklemeye balyorlard. Takip
edilmediklerinden emin olunca yeniden bir buluma ayarlayp
buluma yerine gidiyorlard. Bu defa buluma yerine yakn, yol
176

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stnde pheli davranlar nedeniyle zerlerini aryorduk. Bunun

zerine

yeniden

bulumay

gerekletirmeyip

gezinmeye

balyorlard. Bu dng 15-20 gn, bazen aylar sryordu. Bir

araya getirilmeye allan militanlar aylarca bir araya gelemeyince,
motivasyonlar dyor, beklemekten, belirsizlik ve hareketsizlikten
yoruluyorlard, zaten fazla maddi imknlara da sahip deillerdi.
Eylem yapmay dnen militanlardan birini ihbar ya da phe
zerine durdurup ksa sreli alkoyarak, rgt mensubu olduunu
bildiimiz, ama daha fazla ayrntl bir bilgiye sahip olmadmz
phesini yaratyorduk. O ve onunla irtibatl militanlar yeniden
temizlenme

ilemine

balyor,

hatta

uzun

uralar

sonunda

oluturduklar hcre evlerini (her ne kadar bil-mesek dahi) polisin

bilme ihtimaline kar boaltyorlard.
Bizim plan ve programmz dmzda da polisin baz rutin
faaliyetlerini kendilerine ynelik bir takip veya operasyon olarak
dnen militanlar srekli olarak takip edilme korkusu duyuyorlard, hatta bazlarnn grnmeyen biri tarafnda takip ediliyor
olma hissinden olsa gerek psikolojisi bile bozuluyordu, rgt
dokmanlarnda okuduumuza gre, rgtn en st yneticilerinden Faruk X, Mu ovasnda seyahat ettii otobsten inmi, yolda
otostop ekerek baka bir araca binmi, il merkezine gidip baka bir
otobse binmi. Fakat yolda indii zaman ovada karlat tarlasn
traktrle sren iftinin de polis olduundan emin olduunu
yazacak kadar paranoya iine girmiti.
Bunun yannda eylem hazrlnda olan militanlara ynelik
kk, operasyonlar dzenliyor, bazlarn su delilleriyle birlikte
yakalyorduk.
edeceini

Operasyonun

bilemeyen

nerede

militanlar

balad,

yeniden

nerelere

dalyor,

sirayet
ilikileri

donduruyor, olay tam reninceye ve phelendikleri yerlerin ve

kiilerin takip edilmediinden emin oluncaya kadar uzunca bir sre
eylemde bulunamyorlard.
Silah ya da mermi almak istediklerini rendiimizde, onlar
byk bir itahla yeni silahlar almay beklerlerken biz silahlar
alacaklar kaaklar daha yeni yola ktlar yerde yakalyorduk. Bu
177

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

durumda yeniden araya girip yeni silah temin noktalar a ray a bil
i rlerd i. Fakat bizim amacmz basit hareketlerle engelleyebildiimiz
ya da geciktirebildiimiz kadar eylemleri engelleyip geciktirmekti. S
uni sorunlar, kontroller yaratarak onlar engelliyor, sreyi uzatyor,
tam silaha ulaacaklar an veya silahlar daha depolanrdayken
adamlarna datlmadan yakalyorduk. Bylece hem maddi kayba
uruyorlar hem de aylarca sren beklentileri sanki tesadf bir olayla
suya dyordu. Yeniden silah alma pazarl yapmak vs. iler
aylarca sryor, bu da bu sre zarfndan yine beklemeleri demek
oluyordu.
Dev-Sol srekli her trl silah, patlayc, vs. almak istiyordu,
zel bir lojistik kanalndan silah alacakt. Bu istihbar! bilgi bizim
iin nemliydi, rgtn silah alma ana girmemiz gerekiyordu;
nk bu silahlar rgtn tm silahl birliklerine datlacakt,
bunlar zerinde hem militanlara ulaabilir, hem eylemlere mani
olabilirdik. yi bir plan gerekiyordu. Burada bu ama dorultusunda
yaplanlarn hepsini ayrntlaryla anlatmak mmkn deil, bu gn
bu

operasyonlarn

anlatlmas

hem

baz

kiilerin

gvenliini

skntya sokabilir hem de baz yntem ve sistemler halen daha

kullanlabileceinden

deifre

olmamas

asndan

imdilik

sr

kalmaldr. Fakat unu syleyebilirim ki gerekletirilen ok etkin

operasyonlar

sayesinde

rgtn

silah

almlar

byk

oranda

engellendi.
Sonu olarak tekilat olarak harikalar yaratld, rgtn silah
temin etmesine ve silahl eylem yapmasna mani olundu. Uzun sre
silah bulamayan, bir biri ile buluamayam sistemli alamayan ve
takip edilme korkusuyla srekli saklanan militanlar demoralize
oluyor, moral bozukluu ise rgt iin iin yiyordu.
Hali'te Yaayan S m onla:.............................._...._..............................................

Bu arada inanlmaz bir mucize gerekleti. Dev-Sol rgt

ierisinde

atmalar

ortaya

kmaya

balad.

rgtn

lider

kadrolarndan Bedri Yaan ve yanndaki st dzey militanlar, rgt

lideri Dursun Karata'n benimsedii yntemlerin rgte zarar
verdiini iddia ederek onu bir odaya hapsedip ynetime el koydular.
178

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Suriye Lbnan kamplarndaki ve stanbul'daki ynetici kadrodaki

militanlar Avrupa'ya arp toplantlar yapyorlard. Sonunda
Dursun Karata zorla tutulduu yerden serbest braklnca kam,
Trkiye'de Dev-Sokun legal yaynevi grnmndeki dergi ve
derneklerle irtibat kurarak lkedeki mili tanlardan yardm istemiti.
rtibat kurduu her yerde rgt ierisinde darbe yapld, zorla
ynetime el konuldu diyerek herkesi ayaa kaldryordu. Dursun
Karata genellikle gyabnda Day kod adyla anldndan rgtte
Dayclar ve Darbeciler olmak zere iki grup olumutu, rgt
ierisindeki ayrlk blnmeye doru gidiyordu.
Biz tam bu srada Dursun Karata'n serbest braklmasndan
ksa bir sre nce rgtteki bu blnmeden haberdar olduk.
rgtn

Bekaa

kamplarndaki

militanlar

ve

Trkiye'deki

yeraltndaki silahl tm militanlar darbeci gruptan olmu, bu

grubun lideri olan Bedri Yaan in yannda yer almlard. Legal dergi
ve dernekler ise Day grubunda kalm, eski lider Dursun Karata i
destekliyordu.
O zamanlar stanbul'daki tm illegal alanlar ve faaliyetler
sorumlusu olan Abla kod adl (Hatice Er anl, sonradan kimlii
renildi) militan ve onunla irtibatl kiileri izliyorduk. rgt
ierisinde srekli bir hareketlilik vard, rgte ait tespit ettiimiz
tane hcre evi olmutu ve bu evlerdeki militan says her gn
artyordu, anlam veremediimiz bir hazrlk vard, ciddi eylemler
olabilirdi. Takip ettiimiz baz kiilerin gizili ekilen fotoraflarndan
gemite birok olayn faili olmu nemli militanlarn bulunabilecei
kanaatine vardk ve operasyon yapmaya karar verdik. Fakat o kadar
takip edilen hedef vard ki hepsini, ayn anda ve gndz sokakta
almalydk,

nk

gece

evlere

operasyon

dzenlenirse

hepsi

silahlarn kullanacandan ou l ele geecekti. Bir kez silahlar

patlad m durdurmak imknszd.
Artk operasyon yapacamz dier birimlere anlatma zaman
gelmiti. Terrle Mcadele ubesinin de operasyon, arama ve
sorgulamalar iin hazrlk yapmas gerekiyordu. Bu zamana kadar
gelimelerden bizim istihbarat ubesi A brosunun dnda fazla
179

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

kimsenin

bilgisi

yoktu.

Planlarmz

yaptk,

Blm:

tam

Devlet

operasyon

yapacamz srada dardan geldii anlalan ve militanlarn zel

bir nern verdii bir kii, Abla kod adl rgtn Trkiye sorumlusu,
militann kald eve yerletirilmiti. Bu olay takip eden bro amiri
bu gelen kiinin ok nemli olduunu dnerek, operasyonun bir
iki gn geciktirilmesini istiyordu. nk Abla'mn yapt bir telefon
konumas yakalanm, ok ksa sren bu konumada hi isim
gememesine ramen Abla'mn bir konuyu nasl yapalm diye bu
kiiye danmas zerine (Trkiye sorumlusunun ancak genel
yneticiye fikir soraca dncesi ile) hi tanmad, daha nce
sesini duymad bu kiinin darbecilerin lideri Bedri Yaan olduuna
inanyordu ve bundan emin olmak, istiyordu. Bunun iin de bu evi
takip edip evden ktnda bu kiinin gizlice ekilen fotorafn
tanyanlara tehis ettirmeyi dnyordu, haklyd da. ama bir defa
olay bizim ubenin dna kt m durdurmak kolay olmuyordu. Bu
kadar militann bir arada bulunmas, her an bir eylem olma ihtimali
operasyon isteini artryordu.
Operasyon kararndan tam iki gn gemesine ramen biz hl
operasyonu erteliyorduk. Emniyet Mdrmz Necdet Menzir bizleri
toplad ve bir an nce operasyonun yaplmasnda srar etti,
gerekelerimi anlatarak biraz sre istedim. Bunun zerine bana u
fkray anlatt: Salamon'un komusuna borcu varm ve ertesi gn
demek zorundaym ama deyecek durumda olmadndan gece bir
trl uyuya m y o r m u . Kocasnn bu endieli halini gren ei
komusuna Salamon yarn borcunu demeyecek diye bardktan
sonra kocasna dnp imdi sen rahat uyu bu defa da borcunu
demeyeceksin diye o uykusuz kalsn demi. Necdet Bey de bu
kadar srarm zerine "Tamam sana bir gn daha msaade, ben
yatmaya gidiyorum, imdi sen ne yap ne et beklediin eyi bir gnde
yap, hadi imdi sen dn bakalm," dedi.
Ertesi gn Bedri'nin olduu evin nne gizli gzetleme aracn
koyduk, iine de Bedri yi tanyan birini yerletirdik, gndz tm
hedefleri takibe baladk, hata yapmamalydk. Bir defa yakalamaya
baladk m tm hedefleri ksa srede tek tek almalydk yoksa
180

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

btn rgt alarma geebilirdi. Bazen takip ettiimiz hedefleri

kaybediyorduk, ama genellikle uradklar yerleri ve kullandklar
yollar bildiimizden tekrar hemen bulabiliyorduk. 6 Mays sabah
balayan

takiplerde

bulumalara

gelecek

dier

ahslar

da

yakalamay d n d m zde n en uygun zaman bulmalydk;

birinci bulumaya kar taraf gelmezse alternatif buluma iin o
militan beklemeliydik. O gn ansmz yaver gitti, saat 14'te tm
takip ekipleri ile yaptmz telsiz temasnda btn gruplar uygun
durumdayd. Bir satran oyunu dikkatinde her hamleyi iyi lp
tartarak karar vermeye mecburduk.
Beni istihbarat birimine almak istediklerinde "Emin misiniz?
Ben istihbarat yeteneklerine sahip biri deilim, belki operasyon ve
soruturma

derseniz

kendime

gvenebilirim

ama

istihbarat

konusunda kendimi hi yetenekli bulmuyorum," demitim, nk

operasyon plan yapmak tam bana gre bir iti. te o gn de her
hesaplamalar yapp her alternatifi hesaplamtm. Tm militanlar
yolda, sokakta uygun ortamlarda tek tek almaya baladk, bizim
takip ekipleri yeri ve kiileri gsteriyor, operasyon birimleri de
yakalyordu.

Bir

iki

yakalamada

meydana

gelen

boumalar

haricinde hibir ey olmamt. Eer bu kiileri yakalamak iin gece

evlere girerek operasyon yapsaydk byk bir ksm l ele
geebilirdi. O gn hepsi pro_..___...___. . ._______. .___..____. .___..........___.................1.
Devlet

Blm:

fesyonel 22 tane SDB militan yakaladk, bu kadar ok sayda

silahl Dev-Sol militan ancak Lbnan Bekaa kampnda bir araya
gelebilirdi.
Ama asl Bedri olduunu tahmin ettiimiz kii hi sokaa
kmyordu, akama kadar bekledik ama grme imkn olmad, evde
ka

kiinin

olduunu

da

bilmiyorduk.

Gndz

operasyon

balamt, ama bu eve mutlaka gece girmek mecburiyetindeydik.

Gece ge saatte bu eve operasyon ekipleri baskn yapt, ksa sre
sonra atma kt. 6 kii l ele geirilmiti, llerden biri Bedri
Yaan, dieri ise stanbul ve tm illegal faaliyetlerin SDB komutan
181

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

konumundaki Abla kod adl Hatice Eranl'd. Ev sahibi kar koca,

rgtn legal alanda kulland, adlarna ev ve iyeri ald bir aile
grnmmdeki rgt mensuplar idi. Bu kar kocaya ait bir
markette arama yaparken nasl bir tehlike atlattmz anladk.
Bu market Bekaa kampndan getirilmi silahlarla doluydu;
kalanikoflar, dier makineli tfekler, roket atar RPGler, roket
mermileri ve daha pek ok silah vard. Hatrladm kadanyla 40'a
yakn roket mermisi ve 7 adet roket atar silah bulunuyordu. Daha
sonra dier evlerde ve tespit ettiimiz adreslerde aramalar yaptk. O
kadar ok silah, patlayc malzeme ve mhimmat bulduk ki
gzlerimiz bu kadar cephanenin varlna inanamad. te o zaman
anladk ki, Bedri Yaan rgtn tm silahl birimlerini kendine
balaynca stanbul'da eylem yapamayan rgtn, lider Dursun
Karta'n yntemleri sayesinde geri gittiini ve kendisinin baa
geerek rgt aha kaldracan dnm ve bu ynde tm
silahlarn (hatta ehir ortamnda kullanlmas mmkn olmayacak
roket atarlarn) ve kamplarda bulunan tm militanlarn toplayarak
nasl

eylem

operasyon

yaplr

gstermek

yaplmam

olsayd,

iin stanbul'a

gelmiti.

ksa sre ierisinde

Eer

eylemlere

balayarak stanbul'u cehenneme evireceklerdi. Bu olay Bedri

Yaan grubunu daha henz domadan bitirmiti, ama Dursun
Karata da bo durmuyordu.

Cem Ersever Olay

Cem

Ersever'in

ldrlmesi

Gneydou'daki

olaylar

veya

Trkiye'deki i gvenlik anlayn (veya JTEM anlayn) birok

adan ibret alnacak ekilde gzler nne seren bir olayd. Yalnzca
bu olayn irdelenmesi ve tam manasyla aydnlatlmas ve faillerinin
yarglanmas bile Trkiye de Susurluk ve Ergenekon anlaynn
tehiri ve ne olduunun anlalmas asnda yeterlidir. Ama
maalesef her eyi ile ak ve net olmasna ramen bu olay hl
istenilen

seviyede

soruturulup,

failleri

yarglanamad.

Cem

Ersever'in ldrlmesi ile ilgili olarak Meclis Susurluk Aratrma

Komisyonunda ve daha sonra adliyede geni olarak ifade verdim am;
3.

\)\x ifadeler lcjp resmi kalplar ierisinde kald iin belki imdi
182

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay bir hikye ya da bir film senaryosu ierisinde anlatmak ve daha

iyi anlalr hale getirmek gerekiyor.
Cem Erseveri ne zaman tandm? Eruh ve emdinli ilelerinin
15-16 Austos 1984'te PKK gerillalar tarafndan baslmasndan
sonra Gneydou illerini terrle mcadele ve istihbarat asndan
desteklemek amacyla yaplan almalarda, ben de altm
Mersin Terrle Mcadele ubesinde mimlenip nce stihbarat Daire
Bakanlnn at Yeralt Ykc Faaliyetlerle Mcadele (YYFM)
kursuna alndm. Daha sonra, 1984 ylnn son gnlerinde de bir
grup arkadamla birlikte tayinim Diyarbakr'a kt ve hemen gidip
greve baladm. Yeni atanan grubun amiri bendim, ekip halinde
hzl bir ekilde Gneydoudaki olaylar renmeye alyorduk.
Diyarbakr stihbarat ube Mdr Vekiliydim ama Diyarbakr'dan
ok tm Gneydou blgesinde grev almak gereini duyuyordum
veya Genel Mdrlk de bana biraz byle bir grev biiyordu. Tabii
skynetim komutanlnn Diyarbakr'da olmas, blgesel dzeyde
bir grev olmas ve bizim skynetim karargahnda bulunmamz da
byle bir imkn bize veriyordu.
Greve balamamdan birka gn sonra, SASON operasyonu
olmu ve Ali O zan soy isimli rgtn nemli kadrolarndan
Sason blge komitesi sorumlusu, geni bilgi birikimine sahip
entelektel bir rgt yneticisi yakalanmt. Ali Ozansoy'un ilk
sorgulanmas srasnda PKK'nn kuruluundan o gne ka-darki
(yani 1985 yl itibariyle) gemiini, varln, yurtd ve yurtii
faaliyet ve hedefleri, bu yeni knn amacnn ne olduunu, ne
yapmak istediini bir btnlk ierisinde kapsaml olarak anlatan
ifadesini bir videobanda kaydetmitik. Sonra bu kayd sistematik
yazl bir metin haline getirip, blgedeki grevlilere datarak
herkesin PKK hakknda bilgi sahibi olmasn salamtk. Bu farkl
bilgi alma yntemi, PKK'y zen ve herkese PKK'y gsteren
faaliyetimiz bize nemli bir g ve bilgi kazandrm, ayn zamanda
Skynetim Komutanl ve Emniyet Genel Mdrl dzeyinde
farkl bir bak as edindirmiti.

183

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

O gne kadar baz terr faaliyetleri gerekletirilmi, Eruh ve

emdinli ilelerinin baslm olmasna karn gvenlik kuvvetleri
karlarndaki grubun, PKK'nn amacnn ne olduunu, ne yapmak
istediini bilmiyordu. Hatta birou Eruh ve emdinli basknlarn
Suriye'den gelen insanlarn yaptn zannediyordu. Eruh emdinli
basknndan sonra blgeye gnderilen Gvenlik Kuvvetlerinin ald
ilk ifadelerde ok ilgin noktalar vard. nanlmaz ve tuhaf bir
biimde ifade alnmt; olay bir trl kavranamam, olayn ne
olduu hakknda bir fikir sahibi olunamamt. Bu yzden tm
ynleriyle alm olduumuz Ali Ozansoy'un ifadesi, PKK'nn ne
olduunu, ne yapmak istediini, gelecekte PKK'nn neler yapacan,
hedeflerinin ne olduunu ortaya koyan ok nemli bir belgeye
dnmt. PKK'nn yeni sreteki k, o gne kadar daha derli
toplu anlatlmamt.
lk yllarda Diyarbakr'da fazla bir PKK varl yoktu, daha
dorusu Alaattin Zuhurlu ve blge halkndan birka arkadandan
oluan bir gerilla grubu vard ama onlar da pek fazla etkin deillerdi.
Eylemsel olarak da fazla bir ey yapmamlard, daha ok keif, belki
blgeyi tanma gibi faaliyetlerde bulunuyorlard.
Bizim Genel Mdrlk adna PKK faaliyetlerinin daha youn olduu
birok yere (Siirt, Hakkari ve rnak blgelerine) gidip oralarda
inceleme yapma imknlarmz vard. Gneydou illerini gezip
tanmaya ve oradaki meslektalarmzla veya askeri yetkililerle ya
da

skynetim

grevlileriyle

grerek

PKK

hakknda

bilgi

toplamaya ynelik bu tr inceleme almalarnn birinde Siirt'e

gittik.

zamanlar

Siirt'te

Emniyet

Terrle

Mcadele

ube

Mdrmz Cafer ahin'di. Bu konulara yatkn ve yetenekli biriydi.

Zaten daha nce Ankara Asayi Cinayet Masasnda alm, siyasi
rgtleri sorgulam olduundan bu konuda olduka donanml
biriydi. Cafer ahinin rgt mensuplar, onlarn faaliyetleri, kod
isimleri vs. hakknda tuttuu kk not defterinin bir fotokopisini
almtm. Bu defter bizim ok iimize yaramt. te o arada
birileriyle konuurken, Siirt Jandarmasnda sorgu operasyonlar
ilerine bakan Cem Erseverle karlatm. O zamanlar stemen
184

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

veya

yzbayd.

bahsedildiini

Karlatmzda,

syledi.

Genel

nereye

Mdrlk

Blm:

gitse

adna

hep

Devlet
bizden

yaplacak

baz

grevler dolaysyla defalarca rnak'a, Hakkari'nin en cra ilesi

Beytebap'a

gidiyor,

buradaki

meslektalarmzla

ve

halkla

grerek blgeyi ve insanlar tanmaya, olaylarn i yzn

anlamaya
rgtn

alyorduk.
pek

etkin

Biraz

da

belki

olmamasndan

Diyarbakr

dolay

blgesinde

oradan

gelmenin

rahatlyla etrafta ekinmeden dolayorduk. Birok insan oralara

gelip gittiimizi ve admz biliyordu ama bizi polis deil de daha ok
Milli stihbarat Tekilatnn eleman zannediyorlard. nk polisin
oralarda dolamas pek allm bir ey deildi. Siirt l Jandarma
Alay Komutanl blgesinde alan Cem yzba da tm blgeyi
dolaan, blgede olup biten her eyi kontrol eden gz kara biriydi.
te blgede dolarken Siirt'teki btn kylerde, mezralarda bizim
admz duyduunu syledi. Bir sre Cem'le sohbet ettik. Ksa sre
ierisinde onun iine sarlan, btn mesaisini ve zamann her
eyiyle can gnlden iine adayan, srekli ii takip eden, olaylar
ok nemseyen ve bu davaya inanm biri olduu kanaatine vardm.
O da belki bende belli eyleri gzlemlemiti. lk karlamamzla
birlikte aramzda ayn inan ve dnceyi paylaan insanlarn
yaknl ve samimiyeti olumutu. Grevle ilgili her konuda rahat
konuabileceim, derdimi rahat anlatabileceim, farkl konularda
tartp fikir birlii kurabileceim biri gibi grnyordu. nk biz
btn varlmzla, btn mesaimizle zerinde olduumuz ie
odaklanmamz gerektiine inananlardandk. O da bu anlaytayd.
Daha sonraki dnemlerde ok sk gremedik. ok nadiren
birka defa kar karya gelmitik. Ama kendimizi birbirimize ok
yakn hissediyor, her karlamamzda kimseyle paylamadmz
srlarmz birbirimizle paylaabiliyorduk. Aradan epey bir zaman
geti. Bu arada rnak'ta bir iki defa karlatk zannediyorum. O
karlamalarmzda ok daha kzgnd. zellikle askeri birimlerin
uurlu,

makul

bahsediyordu.

ve

mantkl

Hatta

ilgin

ekilde

hareket

edemediklerinden

denemeler yapyordu,

185

daha

sonra

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

uygulad bu yntemlerin bazlarndan yazd

Blm:

Devlet

kitaplarda da

bahsetti.
O zamanlar rnak Uludere arasnda gelip geen herkes askerler tarafndan srekli kontrol ediliyordu. Durdurup aralar
aryorlar, yolcularn nereden gelip nereye gittikleri ve isimleri
defterlere kayt ediyorlard. Ve tabii herkesten kimlik soruyorlard.
Cem kendisi iin, PKK'nm o zamanki en nemli yneticilerinden
Duran Kalkan veya herkes tarafnda Selim Hoca diye bilinen
Selahattin elik gibi birka insan adna sahte kimlikler hazrlamt.
Bir gn Cem otomobile sivil olarak binmi, otomobil kontrol iin
durdurulduunda askerlere kendi kimlii yerine bir seferinde
Duran Kalkan'm, baka bir sefer de Selahatin elik'in kimliini
gstermi, kaytlara da bu isimler gemiti. Daha sonra tugay
yetkililerine gidip, rnak'taki kontrol noktalarndan Selahattin
elik ve Duran Kalkan'm getiini syleHali'te Yaayan Simonlar........_________......._.........._... ____. _______________.........

misti. Bunun zerine askerler rnakln giri ve knda gelip geen

herkesin

kimliklerinin

yazld

defterleri

getirip

baktklarnda

gerekten Selahattin elik ve Duran Kalkan'n adlar yazlyd.

Cem'in gstermek istedii durum da buydu. Kontrol noktalarnda
blgelere girip kanlarn ad yazlyor, kimlikleri kaydediliyordu
fakat rgt mensuplar, yneticileri hakknda hi kimse bilgi sahibi
olmadndan rgtn ynetici kadrolarndan ya da aranan bir kii
bile bu kontrol noktalarndan ok rahata geebiliyordu. simler
hakknda bilgi sahibi olmadan yaplan bu kontrol ya da kayt
tutmalarn hibir ilevi olmuyordu. te Cem bu trden denemeler
yapmt, kendisi bana bunlar anlatmt, hatta daha sonra
kitabnda da benzeri eyleri okumutum. Kabna smayan srekli
koturan biriydi.
Bu blgedeki terr olaylar nedeniyle hepimiz rgtn yeri ve
faaliyetleri hakknda istihbarat almaya alyorduk. Baz insanlar
da bu durumdan istifade etme gayretindeydi. Cem yzba (bir
mddet sonra binba olmutu sanyorum) bunlardan bir ksmn
deifre etmiti. Bu insanlar nce Jandarma, Emniyet veya dier
186

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

istihbarat birimlerine gidip u kiiler PKK'ya yardm ediyor, u gn

PKK mensuplar onlarn yanna geldi, u olayda klavuzluk yaptlar,
u kii u olayda PKK mensuplarna nclk yapt gibi ihbarlarda
bulunuyorlard. Sonra ihbar edip yakalatt kiilerin evlerini ziyaret
ediyor, polis ve askerlere rvet vererek onlar kurtarabileceklerini
syleyip ailelerinden para alyorlard. Ardndan Jandarmaya ya da
Polise gidip, bu kiilerin devlete alarak PKK hakknda tekrar bilgi
aktaracaklarn

syleyerek

onlarn

salverilmesini

salyorlard.

Masum insanlar rgtle irtibatl olduklar iddiasyla yakalatp daha

sonra onlar kurtarma vaadiyle yaknlarndan para alan bu kiiler
bu ii meslek haline getirmilerdi. Bu yntem maalesef bu blgede
ok yaygnd. Kimileri de nce jandarmaya gelip bir mddet bilgi
vererek Jandarmay oyalyor, sonunda verdii bilgilerin yanl
olduu ortaya kyordu. Bu defa Emniyete gidiyor, bir sre ayn ekilde emniyet mensuplarna bilgi veriyor,
Emniyet bu kiilerin sahtekr olduklarn fark edince bu kez Milli
stihbarat

Tekilatna

ynetiyorlard.

Orada

da

bu

insanlarn

kt olduklar anlalmcaya kadar epeyce bir zaman geiyordu.

te Cem binba bunlardan bazlarn ile merkezlerine gtrp,
"Sizi ihbar eden, hakknzda iftira atan ve bize ihbar mektubu yazan
katlar, sahtekarlar bunlar," diyip onlar

kahvelerin orta

yerinde tehir etmiti.

Yine "Ben ihbar etmeme ramen kimse gitmiyor, Cudi Da X
blgesinde PKKllar var," diyen bir kyly, sylediinin yalan
olduunu

bilmesine

ramen

gece

nne

katp

Cudi

dana

operasyona tek bana gidecek kadar gz kara idi. te Cem byle

biriydi. Bir mddet sonra JTEM'in kurulmasyla birlikte, Cem'in ve
baz subaylarn JTEM'in kurucular arasnda olduklarm duydum.
Cem'in kendisi de bu faaliyetlerin ierisinde olduunu sylemiti. O
ilk

bata

Silopi

blgesindeydi,

yannda

Arif

Doan

vard.

Muhtemelen o zaman Arif Doan daha st rtbedeydi. Cem ve

yanndaki

birka

stemen

ve

yzba

beraber

alyorlard.

Kendilerine bir helikopter verilmiti. Kuzey Irak'taki ynetimlerle

187

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

grerek PKK hakknda bilgi toplama faaliyetlerini organize etmeye

alyorlard. Bir defasnda Kuzey Irak'ta irtibat subay gibi grev
yapaklarn

da

duymutum.

Bir sre

sonra

Cem

binbann

elemanlarnn Silopi, Cizre ve r-nak blgesinde bulunduklarn ve

faaliyet gsterdiini duydum. Kimi zaman karlap konuuyorduk.
Bir mddet sonra Cem binba Olaanst Hal Asayi Kolordu
Komutanlnn JTEM Grup Komutam olarak atand ve bir yla
yakm burada grev yapt. O sre iinde bir veya iki defa kendisini
ziyarete gitmitim. Yannda askeri personel olarak, daha sonra ad
JTEM faaliyetlerinde ad geen baz subaylar farkl kod isimleriyle
tanmtm,

ayrca

askerlik

grevini

yapan

itiraflar

da

bulunuyordu. Bunlarn bir ksm daha sonra uzman olarak veya

farkl grevlerle resmi kadrolar alarak Cem'in yannda almaya
devam etmilerdi ama daha ok istihbarat toplama faaliyetlerinde
bulunuyorlard. O da bir veya iki kez benim ziyaretime gelmiti,
tabii bu karlkl grmelerimizde birbirimize itimat ettiimizden
her eyi ok rahat konuulabilir yorduk. Cem bir gn bana illegal
rgt mensuplarnn bazlarn gizli yakaladklarn, sorguladklarn
syleyerek onlardan ald silah ve malzemeleri gsterdi. Sorgulanan
bu

insanlarn

akbetlerinin

ne

olduu

konusuna

aklk

getirilemiyordu, fakat dolayl olarak sonucun ne olduu tahmin

edilebiliyordu.
Cem PKK ile mcadele etmek iin kanun d her trl yntemin kullanlmas gerektiini, normal yol ve yntemlerle bu iin
baarlamayacan ima etmeye, anlatmaya alyordu. PKK ile
ancak

byle

mcadele

edilebileceini

nk

bu

kiilerin

mahkemelerde ceza almadn, korktuklar iin kimsenin onlarn

aleyhine ahitlik yapmadn ve davac olamadn, olaylar gece
gerekletii iin kimsenin bir ey grmediini, hatta onlara destek
veren

kiilerin

sularnn

hukuki

olarak

ispatlanmasnn

ve

cezalandrlmasnn ok zor olduunu ve bunun sonucunda su

ilemeye devam ettiklerini, bunun iin bu kiilerin infaz edilmesi
yntemlerinin kullanlmas gerektiini, bu rgt mensuplarnn
ancak

bu

tr

yntemlerle

durdurulabileceini
188

ok

hararetle

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

savunuyordu. Bunun zerine ben anlatt yntemlerin doru yollar

olmadn syledim. nk bu blgedeki PKK varlnn artmasnda
birok kiinin olumsuz faaliyetinin pay olduunu, bunun ierisinde
bu blgede alp rvet yiyen, hatta koruculuk faaliyetlerinde bile
silah datlrken para alan kamu grevlileri olduunu, PKK'nm bu
aklar kullanarak taraftar bulduunu belirterek terr olaylarnn
artmasnda etkili olan buna benzer yzlerce baka olay anlattm.
"Burada sulu kim? PKK'ya ekmek veren, onlara yardm eden
kyl m, yoksa burada rvet mekanizmasn altrmak suretiyle
yanl

uygulamalar

yaparak

toprak

aalarna

ya da

nfuzlu

insanlara kar kylleri yalnz brakp PKK'nm kucana atanlar m?" diye sordum. Cem "Evet sen haklsn," dedi ama
sonra elini boynuna gtrerek "Ben burama kadar bu ie battm,
bana anlatma. Bu ite var msn, yok musun?" dedi. Ben "yokum"
demekle kalmadm, yine srarla bu yntemlerin olaylar daha da
azdracam, bizim legal yntemler dna kmamamz gerektiini
kendisine epeyce anlattm ama o kanunsuz yntemlere kesin
inanyordu.
Bir mddet sonra iki itiraf ve bir arkadayla (bunlardan bir
tanesi sanyorum A.A. idi, nce itiraf olup devlete snd, devlet
iindeki yanllar da grdkten sonra yurtdna kt, orada hem
PKK hem de bu olaylarla ilgili tarafsz ve kapsaml bilgi ve
gzlemlerini eitli gazetelere anlatt) yanmza geldi; drt kiilerdi. O
zamanki HEP adl partinin binasnda alk grevleri yaplyordu ve
polis alk grevlerinin olduu yerde bekliyordu. Binann yaknlarna
patlayc madde koymay dndklerini, herhangi bir polisin veya
bir devlet grevlisinin zarar grmesini istemediklerinden oradaki
polisin ekilmesini, bu konuda yardmc olmam istediler. O gn
uzun uzun konutuk, byle bir eyin olamayacan, bu yolun
doru olmadn kendisine dilimin dndnce anlattm. Cem
hararetle bu tr eylere taraftard. Aslnda o zamanlar yeni
gerekletirilmi baz infazlar vard ama onlarn yaptn pek
tahmin etmiyordum. PKK'nm legal yayn grnmndeki bir dergi
yaynlanyordu. Derginin bulunduu binaya gidilerek dergi tahrip
189

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edilmi ve buraya patlayc madde konmutu. Bu arada o zamanki

Baro Bakan ve PKK'y destekledii sylenen bir kiinin, polis
lojmanlarnn hemen yaknnda Ofis semtindeki arabasnn altna
patlayc konmutu. Telsizlerle anonslar edildi. pheli bir aracn
plakas verilmiti. Bir iki dakika gemeden telsizi dinlediimde polis
ekipleri

plakas

verilen

arac

durdurmu,

aracn

ierisinde

Jandarma Asayi Komutanl JTEM'de alan itiraflarla baz

asker ve subaylarn olduu bilgisi verilmiti. Merkez arac ve
iindekilerin braklmas talimatn verdi. Bu olayla birlikte artk
zihnimde

olaylar

tek

tek

birletirmeye,

bu

trden

olaylar

gerekletirenlerin JTEM'e mensup grevliler olduunu dnmeye

baladm.
Yine bir sre sonra HEP Diyarbakr il bakan Vedat Aydn
Diyarbakr ehitlik semtindeki evinden polis grmndeki kiiler

tarafndan

Emniyete

gtrlecei

sylenerek

karlmt.

O zamanlar Cem'in yanndaki baz kiilere uyan bir ekl tarif

ediliyordu. Bu ekllere gre faillerin Cem'in yannda alan
insanlardan

bazlar

olabilecei

kanaati

bende

de

uyanmt

ama tam olarak netlememiti. Olaylarla ilgili tahkikat yaplyordu

trmada Ankara'dan grevli olarak gelen insanlar

da bulunuyordu. Diyarbakr'daki soruturmann bana o tarihte Emniyet Mdr Yardmcs olan Hseyin Kocada verilmiti. Bir gn polis evine gittiimde bir kenarda alma yapyor, kendi aralarnda konuuyorlard. Ben de yanlarna gittim
ve Hseyin Kocada ortaya konan en ciddi bulduklar pheyi
anlatt:
Vedat Aydn in cesedi, Elaz Maden ilesi yaknlarnda yani
Diyarbakr'dan Ergani Maden istikametine giderken Maden ilesi
snrlar ierisinde bulundu. Cesedin bulunduu yerle karld
Diyarbakr arasndaki her yere sorup soruturulurken yol zerindeki
trafik ekiplerine de sormulard. O gn Ergani'de bulunan blge
trafik ekibi, Ergani Maden arasnda hemen Ergani knda imento
fabrikasnn az ilerisinde yolda trafik kontrol yapyormu. Bu trafik
kontrol esnasnda Ergani merkezden, Blge Trafik stasyonuna bir
190

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anons gelmi, Ergani Dicle istikametinde (yani ters istikamette) bir

trafik kazas olduu, oraya bakmalar sylenmi. Ekip yoldaki
kontrol brakp Ergani'ye gitmi, Ergani'den Dicle istikametine
dnm. Belirtilen yere vardklarnda herhangi bir kazann olmadn grmler ve tekrar kendi grev yerlerine dnmler, te ekibin
verdii bu ifade dikkat ekmiti. Olmayan bir kazann kontrol
edilmesi bahanesiyle ekip yoldan ekilmiti. Bunun zerine Hseyin
Kocada ve aratrmay yapan dier grevliler bu anonsu geen
Ergani

polis

merkezine

sorduunda

ihbarn

sylemiler.

le

le

neden

byle

Jandarma

Jandarma

bir

anons

yaptklarn

Komutanlndan

Komutanlna

geldiini

sorulduunda,

bu

bilginin Jandarma Blge Komutanlndan geldiini anlatmlar.

Jandarma

Blge

Komutanlna

Jandarma

Asayi

Kolordu

sorulduunda

Komutan

Harekt

ise

bilginin

Merkezinden

geildiini sylemilerdi. te o safhadan sonras sorulmamt veya

bana anlatlmad. Ama ben anlayacam anlamtm. Bana gre
Vedat Aydn' karanlar, onu Elaz Maden ilesine gtrrken
yolda trafik ekipleri tarafndan kontrol edilme ihtimaline kar
Asayi

Kolordu

Komutanl

ara

kademeler

zerinden

bilgi

aktararak polis ekibinin oradan ekilmesi salanmt. Bylece

olayn

artk

kimin

tarafndan

gerekletirildii

net

olarak

anlalyordu.
Vedat Aydn, karlmasndan ksa bir sre sonra Diyarbakr'dan
70-80 km uzaktaki Maden ilesi yaknlarnda Diyarbakr-Elaz
karayolu zerinde Maden aynn kenarnda kalanikof makineli
tfekle

taranarak

ldrlm

olarak

bulundu.

Cesedin

bulunmasyla birlikte de frtna koptu.

Vedat Aydn'm cenaze treni, Diyarbakr'da ok ciddi olaylara
sahne olmutu. lk defa Diyarbakr'da geni bir toplumsal tabana
yaylan ciddi manada bir olay gereklemiti. HEP iin Trkiye'nin
her yerinden binlerce insan Diyarbakr'a gelip cenaze trenine
katlm, bu olay byk bir yrye ve ciddi tepkilere neden
olmutu. Btn devlet kurumlarna (TRT'ye, polise vb.) saldrlmt.
Cenaze, defnedilecei yere gtrlrken surlarla Mardin Kap
191

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Karakolu arasndaki dar yoldan geen cenaze konvoyundaki baz

kiiler

(zellikle

Karakolunu

kontrolden

talam

ve

kan

genler

karakola

ve

ocuklar)

saldrmt.

Polis

Karakoldaki

grevlilerin kendilerini korumak iin silah kullanmas sonucunda

(gstericilerin de silah atmas iddialar vard) kii lm, 5-6 kii
yaralanmt. Cenazenin defnedilmesinin ardndan ise ayn yerden
tekrar gemek isteyen kalabalk karakola daha youn bir ekilde
saldrdnda, grevlilerin tekrar ate amas sonucunda (bir ksm
derek, bir ksm uurumlara yuvarlanarak) on dokuza yakn kii
hayatn kaybetmiti. Yzlerce de yaral vard. Byle ar bir olay
daha nce hi yaanmt. Aslnda bana gre o cenaze treni, tren
srasnda o blgede olup biten her ey ayr bir skandaldi, nk
cenazenin nce kye gtrlecei kyde defnedilecei belirtilmiti
ama

sonra

ehir

merkezine

defnedilerek

inanlmaz

olaylara

sebebiyet verilmiti. Bu cenaze treninde HEPlilerin ve valiliin

yapt yanllar baka bir kitaba konu olacak kadar ok ve ibretlik
olaylardan olumaktadr. Sonu olarak tm taraflarn hesapsz ve
sorumsuz davranlar 23 kiinin lmne sebebiyet vermiti. te
Cem aslnda bu olayn ba planlaycs ve failiydi.
Bir defasnda bir olayla ilgili olarak Blge Valiliine gitmitim.
Grme esnasnda Blge Valisi beni o zamanki Asayi Kolordu
Kurmay Bakannn yanma gndermiti. Onunla grmek zere
yanma gittiimde Cem binba oradayd ve Kurmay Bakan ile
konuuyorlard. Cem "Darda kalrsam ben de Gneydou'da Asayi
Kolordu Komutan blgesinde u, u, u olaylar oldu, bu olaylardan
u, u kiilerin bilgisi vard derim. Ben de bunlara ahidim derim,"
diyerek dolayl yollu karsndakini tehdit ediyordu. Olayn mahiyeti
neydi bilmiyorum ama bunu ok net ifade ediyordu. Grnd
kadaryla Cem binba son dnemde kendi stleriyle veya kendi
tekilatyla atma iindeydi. Oradaki grev sresi uygun olmayan
bir biimde sonlandrlyordu. Sebebinin ne olduunu ok iyi
bilmiyorum ama kendi tekilat ierisinde bir sorun vard. Bu sorun
dolaysyla pek uygun olmayan bir biimde Ankara'ya tayin olup,
orada greve
192

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben Diyarbakr'da almaya devam ederken, Ankara'daki

stihbarat kurslarnda blc blgeci faaliyetler, PKK faaliyetleri ve
buna benzer konular ile ilgili dersler vermek amacyla arlyordum. Kurslara eitmen olarak katlp birka gn kaldktan
sonra

geri

dnyordum.

te

bir

defasnda

yine

Ankara'ya

geldiimde Cemle de grtk. Cem binba beni Kzlay'da,

sanyorum

Karanfil

Sokak'ta

yol

kenarlarnda

restoranlarn,

kahvehanelerin, birahanelerin bulunduu bir yere davet etmiti.

Orada yol zerindeki kk sandalyelere oturup bir akam yemei
yemi ve epey sohbet etmitik. Yannda Gneydou'da birlikte
alt subay ve itiraf (ama JTEM'de kadrolu alyorlard)
arkadalarndan baz tamdk kiiler de vard. Sohbet ederken Cem
binba

ok

net

olarak,

Gneydouyu

kaybettiimizi,

Genelkurmay'm ve ordunun milleti yeterince uyanmadn, devletin

ve hkmetin btn kurumlaryla her bakmdan bu olaylar tam
manasyla

anlayp

alglayamadn,

bu

insanlar

uyarmak

gerektiini syledi. Etrafta oturan, sohbet eden, yiyip ien insanlar

gstererek, "Bakn, bunlar byledir ite. Sabah akam buraya
gelirler, saatlerce oturur ierler. lke elden gidiyor ama kimse
farknda deil. Bu insanlar uyarmak iin Kzlay'n gbeinde dev
bir bombann patlatlmas gerek, ancak o ekilde akllan balanna
gelir. Bu insanlar ancak bu yolla uyandrlabilir, bilinlendirilebilir,"
diyordu.

Bu

grnde

srarcyd.

Byle

bir

eyin

yaplmas

gerektiini, Genelkurmay'm bu konu ile ilgili gvenlik sisteminin

halk ve devleti yeterince uyanmadn ve blgenin elden gittiini
ok srarla vurguluyordu. Tabii ben bu fikirlere tam manasyla
katlmyordum.

Bu tr

yntemlerin

hep

karsndaydm

ama

lkesine olan sevgisi ve kendince doru bildii davay bu kadar

samimi, canla bala savunmas nedeniyle bir yaknlmz ve
arkadalmz olumutu. Tabii bu byle devam edip gitti.
Ardndan ben Gneydoudaki hengme ierisinde greve devam
ettim, bir mddet sonra seimler oldu ve seimlerden sonra tayinim
stanbul'a
ederken

kt.
Cem

ve

stanbul'daki

youn

yanmdakilerin
193

ortam

grevden

ierisinde

devam

ayrldklarm, kitap

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

yazmaya

altklarn

ve

bir

yaynevi

Blm:

Devlet

kurduklarn

ortak

arkadalarmz vastasyla rendim. Fakat daha sonra Cemin

durumunun pek iyi olmadn, baz faaliyetlerden rahatsz olduunu
bilahare duydum. te stanbul'da Dev-Sol'un yrtt silahl
saldrlar ve buna kar bizim gerekletirdiimiz operasyonlarla
youn bir ortamda greve devam ederken bir gn Alparslan Ertu
adl bir ziyaretimin olduunu sylediler.
Alparslan Bey bana Cem binbann emekli olduktan sonra
arkadalar vastasyla (ki bu arkadalarn bir ksmnn zamannda o
blgede alan ve bugn Milli stihbaratta grevli insanlar olduunu
anlyorum) stanbul'da bir gvenlik firmas kurarak hayatna bu
ekilde devam etmek istediini, Ankara'da yapt ilerden aznn
yandn,

giritii

pek

ok

ve

faaliyet

umduu

ekilde

neticelenmediinden bir anlamda dersini alm gibi gzkerek

stanbul'a geldiini syledi. Kendisinin bulduu uygun bir yerde
Cem binbann evinin olduunu, i yapmaya altm, bu arada
askeri srlar basma vermekten askeri mahkemeye verildiini anlatt.
Bir

gn

nce

Jandarma

Genel

Komutanlnn

askeri

mahkemesindeki durumaya katlmas iin Alparslan Bey Cem'e bir

minibs ayarlam, Cem minibs ofryle beraber Ankara'ya
gitmi. Ankara'da Cem ofrden ayrlm. Cemin baz nemli
dokman ve malzemeleri, grevde iken kendisinde kalan birtakm
uzakta kumandal patlayclar eskiden beri tand ve gvendii
Habur Gmrk Muhafaza Mdr olarak alm olan Ali Balkan
Metel'in ofr Kemal'in (Kemal Sadk Uzuner) evindeymi. Kemal'in
evinden

bu

yaknlarnda

malzemeleri
minibs

alp

saat

ofryle

on

iki

sralarnda

buluacaklarm.

Kzlay

ofr

bu

malzemeleri alp geri dnecekmi. Cem de saat 1 gibi Kzlay'da

brosu

bulunan

avukatyla

buluup

sonra

birlikte

13.30'da

mahkemeye gide-ceklermi. Mahkeme knda ise tekrar stanbul'a

dnecekmi. Fakat Alparslan Beyin minibs ofrnden ald
bilgiye gre saat 12'deki bulumaya Cem gelmemi, avukata da
gitme1
Bolum:
Devlet
194

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mi. Bunun zerine Kemal'i telefonla aradklarnda, Cem'in iki

kiiyle (o zamanlar Aydnlk dergisi muhabiri olan Soner Yaln' ima
ederek) gelip emanetlerini aldktan sonra Lada marka bir arala
ayrldn sylemi. Alparslan Bey Cem'den haber alamad iin
hayatndan endie duyduunu, Cem'in Ankara'ya gitmeden nce
stanbul'da bulunduu srada kendisine herhangi bir ey olursa
gvenebilecei kiinin ben olduumu syledii iin benim yanma
geldiini syledi.
Ama ben Cem'in stanbul'a geldiini bilmiyordum. Muhtemelen
daha nceki konumalarmzda ona srekli bu ilerin yanllm
savunduum, yapma etme, bu iin sonu insann kendi kafasna
skmasna gider dediim iin stanbul'a geldiinde ben sana
demedim mi gibi bir tepkiyle karlamaktan ekindiinden benim
yanma gelmedi. Belki belli bir dzen kurduktan sonra gelmeyi
dnyordu, bilmiyorum.
Alparslan Ertun bu anlatmlarndan sonra ben hemen onun
yannda (veya o ktktan sonra, tam hatrlamyorum) Cem'i benim
kadar iyi tanyan, o dnem Ankara stihbarat ube Mdr
grevinde bulunan, daha nce Diyarbakr'da benim yardmclm
yapan arkadam Abdurrahman Toygar1 arayp durumu anlattm.
Abdurrahman hem Cem'i hem Cem'in JTEM'den beraber ayrld
Ali Ozansoy ve Mustafa Denizi ok iyi tanyordu. Hatta zaman zaman
Ali ve Mustafa Abdurrahman'm yanna gelip gidiyordu, yakn bir
diyaloglar vard. Abdurrahman benden ok daha fazla rgt
mensuplar ve rgt tanyan insanlara kar ilgiliydi. rgt
mensuplarnn

ekalleri,

yanlarnda

bulunan

silahlarn

ve

malzemelerin zellikleri, memleketleri, ksaca rgt hakknda her

eyle ilgili ok iyi not tutuyordu. Bu konuda gelmi gemi en
kapsaml notlara sahip olan kiiydi. Bu merakndan dolay da bu
insanlarla sohbet etmeyi ok seviyordu.
Cemle ilgili olaylar anlattktan sonra Abdurrahman hemen
Kemal Sadk Uzuner'i telefonla arayp Cem'i sormu ve ubeye
gelmesini istemiti. Kemal'in Emniyet'e getirilmesi talebiyle birlikte
195

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Jandarma ve JTEM'in nemli btn yetkililerinin Emniyet'e gelip

bizim elemanmz deifre ediyorsunuz diye konuya mdahale
ettiklerini,

Emniyet

Genel

Mdrln

Jandarma

Genel

Komutanlktaki rtbelilerin etkilemeye baladn syledi. Esasen

bu mdahaleyle birlikte Emniyet Genel Mdrl-Jandarma Genel
Komutanl-Ankara Emniyeti youn temaslar nedeniyle Genel
Mdrlkte ciddi bir trafik olumutu ki bu da bir anlamda Cem'in
aslnda Jandarmann elinde olduunu iaret ediyordu. Fakat bana
aktarlan ey uydu:
Cem'in arkada sfatyla Alparslan Bey ve daha sonra Cem'in
beraber yaad Neval Boz telefonla aradnda Kemal Cem'in iki
kiiyle

beraber

Lada

marka

bir

arabayla

gelip

kendisinden

malzemeleri aldn sylemiti. Cem o dnem Aydnlk dergisinden

Soner Yalm'a aklamalarda bulunuyordu. Anlatmlarda, en son
Aydnlk dergisinde alan likte gittii algs yaratlmak isteniyor
gibiydi, en azndan bu ima edilmeye allyordu. Ben de o zaman
t)\ filere b*cLi

riciniF

^t)i olmutum. Fakat eer byle bir ey

olsayd, Ankara'nn giri klar tutulmal, her taraf aranmalyd.

Byle

bir

ey

gereklemedi.

Daha

sonra

Abdurahman'la

grtmde Jandarmann tavrnn hi olumlu olmadn, Cem

hakknda olumsuz konutuklarn rendim, hatta bu durum o
tarihte gazetelere de yansmt. Etrafta bunun Jandarma iinde bir
i mesele olduu ynnde laflar dolayordu.
Ankara'da Jandarma Genel Komutanl Karargahndan etrafa
szdrlan bilgilere gre ise Cem'in yanndaki kadn vastasyla
muhaberat adna alt, Suriye'ye bilgi szdrdyd. Ben zinhar
byle bir eyin gerek olamayacan syledim. Hatta bana Cem'in
stanbul'daki evinin bile aranmas gerektii, buna baklabilir mi
yollu imalarda bulunmulard. Ben byle bir eyin sz konusu bile
olamayacan,

bunun

son

iddetle

ktm

ve

kar

derece
byle

yanl

olduunu

bir aramaya

syledim.

katlmayacam

belirttim. Onlar ise Cem'in sanki ellerinde olduu, biraz pataklayp

kt muamele ederek bir sre alkoyacaklar, birtakm olmu bitmi
olay ve eylemler hakknda devlet aleyhinde basma aklama
196

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

yapmamas

konusunda

gzda

Blm:

verecekleri

Devlet

imasnda

bulunuyorlard. Ankara'da herkes yle zannediyordu.

Sonra rendiime gre Emniyetten arkadalar Cem'in kaybolmas ile ilgili bilgi almak zere Cemle beraber hareket eden
Mustafa Deniz'i de arp Cem'in bulunamadm anlatmlar. "Ben
Kemali biliyorum, gidip konuurum hemen," demi. Cemi sormak
zere Kemal'in evine giden Mustafa Deniz dnmemi ve kendisinden
bir daha haber alnamam. Ayn ekilde Cem'in birlikte olduu
stanbul'da bulunan Neval Boz isimli kz da Cem hakknda bilgi
almak iin Kemalle grp, onun yanna gitmi ve ondan da bir
daha haber alnmam. Burada iin kilit noktasnn Kemal olduu
anlalyordu. Kemal'in evine gidenler bir daha dnmemilerdi. Ama
yine de bu olayn nasl olduuyla ilgili olarak zihnimde hl yzde
yz bir kesinlik olumamt.
Bir sre sonra polis ehit ailelerine yardm derneinin bir
toplantsnda Alparslan Ertu ile karlatk. Sohbet srasnda
Cem'in olay tekrar gndeme geldiinde bana, olay zdn
syledi. Nasl diye sordum. Olaydan sonra stanbul'dan Ankara'ya
gittiini, orada ifadesinin alndn belirtti. fadesi alnrken cesedi
bulduklarnda Cemin stnde ne olduunu sorduunda kot veya
kadife pantolon olduu yantn ald anda olay zdn syledi.
"Cem Kemal'in evine girdi ama Kemal'in evinden kmad," dedi.
"Nasl yani?" diye sorduumda yle anlatt: "Cem Kemal'in evine
gittii zaman iinde siyah takm elbisesinin olduu bir antas vard
elinde. Kemal'in evinde bu elbiseyi giyecekti. Yani Cemin Kemal'in
evinde iki ey yapmas lazmd, birincisi elbiseyi giymek, ikincisi de
oradaki eyalar almakt. Cem'in saat 12.00'de malzemeleri ofre
teslim edip saat 1.00 gibi avukatn ofisinde buluacaklard. Sonra da
saat 1.30 gibi Jandarma Genel Komutanlnda devam eden
mahkemeye katlacakt. Yani Cem'in elbisesini giyecei baka bir yer
yoktu.

Eve

girmise

mutlaka

orada

elbisesini

deitirmesi

gerekiyordu. ldnde stnde eve girerken giydii kot pantolon

olduuna gre, girdii evden kmamt ve o ahs doruyu

197

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sylemiyordu." Alparslan Bey olay net bir biimde bu ekilde

anlamt.
Ben

ikinci

bir

balanty

da

daha

sonra

zdm.

ofr

Kemal'de bulunan Cem'e ait malzemeler ierisinde uzaktan kumandal patlayclar vard, bu patlayclarn daha

Yeil

tarafndan alndn ve Yeilin bu patlayclar ve malzemeleri

MT'e getirdiini Mehmet Eymr kendi beyannda ve internet
sitesinde anlatarak dorulad. Bu tarihlerde Yeil Jandarmann
elaman idi ve Jandarma ile birlikte hareket ediyordu. Bu da gsteriyordu ki Cem malzemeleri Kemal'in evinden karmamt ve
bu malzemeler Yeil'den kmt. te bu olaylar ve balantlar
bu ekilde zlnce bilgisayar sorgu sistemiyle daha ayrntl
bir aratrmaya giritim. O zamanlar bilgisayar sorgu sistemini
yeni kurmutuk. Bu sistem sayesinde hangi telefon numarasn kimin hangi saatte arad, fatura bilgileri tm detaylaryla
tespit edilebiliyordu. PKK o zamanlar younlukla Gneydouda
mobil ara telefonlarn kullandndan ben o dnemde mobil
ara telefonlaryla yaplan tm konumalarn dkmn, kimin
kimi arad bilgilerini bilgisayarmda tutuyordum. Bunlar zerinde oturup ciddi bir alma yaptm. Cem bir mobil telefon
kullanyordu. Yeri belli olmasn diye ara telefonunu skp kk bir anta telefonu haline getirmiti. Bu telefonla muhabere
yapyordu. Ayn ekilde zannediyorum Kemal de yeri belli olmasn diye byle bir mobil telefon kullanyordu. Bu telefonlarla yaplan grmelere tek tek baktm. lmne kadar Cem'in kulland mobil telefonu daha sonra Yeilin kullandn grdm.
Yeilin bu telefonla Jandarma Genel Komutanlndan kimlerle
grtn, kimleri aradn ve kimler tarafndan arandn,
hatta grmeler esnasnda bulunulan yerlere dair bilgileri tek tek
karttmda olay ok net gzkyordu.
Daha sonra yaptm aratrmalardan rendiim bir olay da
yleydi. Cem Gneydouda alrken o zamanlar baz olaylarda
(Diyarbakr Baro Bakanmn aracna bomba konmas, HEP'in
bombalanmas) kullandklar uzaktan kumandal ok gvenilir kodla
198

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alan patlayc maddeler vard. Ayrca Cem ve ekibinin Kuzey

Irak'ta

yaptklar

faaliyetler

ve

muhtelif

kiilerle

yaptklar

grmelerin kaytlar, rgtten elde ettikleri dokmanlar bir dosya

halinde elinde bulunuyordu. Ordudan ayrldktan sonra yaynevi
kurma dncesinde olduklarndan, bu materyallerin bir ksm
yaynlanacak kitaplarda kullanlabilir dncesiyle istifa ederken
btn dokmanlarla birlikte patlayc maddeleri de yanlarna
almlard. nk bunlar kaytl deildi. Cem istifa edip ayrldktan
sonra bu malzemeleri bir mddet elinde tutmu, ama daha sonra
yaynevini devam ettiremeyeceini anlaynca normal hayata dnmeyi
dnp ellerindeki bu patlayclar verecek yerler aramlard.
Emniyetten baz gvenilir arkadalar bana bu patlayclar Cem'in
onlara vermeye altn sylediler. Ama kimse almam ve
patlayclar Cem'in elinde kalmt.
Daha sonra Mustafa Deniz, Ali Ozansoy ve Cem bu malzemeleri
gya aldklarnda Gneydouda alrken tandklar, ok gvenilir
olduunu dndkleri (zamannda uygulanan tm testlerden en
baarl kii olarak kmt) Kemal Sadk Uzuner'e (yani Habur
Gmrk Muhafaza Mdr Ali Balkan Metel'in ofrne) dier
dokmanlarla birlikte vermiler. Cem stanbul'a gelmeden nce Ali
Ozansoy'u Emniyete szlemeli personel olarak yerletirmiti. Orada
ele geen belgeleri okumak, PKK gibi rgtlerin dokmanlarn
analiz etmek grevine getirilmiti. Cem Mustafa Deniz'e de bir i
aryordu. Onu da bir yere yerletirmek istiyordu, nk onlarn da
kendisiyle birlikte istifa etmesini salad ve peinden srkledii
iin onlara kar kendini sorumlu hissediyordu. Onu da belli bir ie
yerletirmek istiyordu. Bu arada Cem i kurmak iin stanbul'a
gelmiti.
Mustafa Deniz belki biraz daha yakn gzkmek ya da belki
kendine gre avantaj elde etmek adna JTEM subaylarna ve
Jandarmaya gitmiti. Zaten onlarla ok iyi tanp gren bir
insand. Onlara Cem'in ayrlrken beraberinde gtrd krka
yakn

uzaktan

kumandal

patlaycnn

Kemal

Sadkln

evinde

bulunduunu, Kemal Sadk'n ok gvenilir bir insan olduunu,

199

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sadece Ali Balkan Metel isterse bilgi vereceini bunun dnda

kimseye bilgi vermeyeceini ama bu patlayc maddelerin Cem
tarafndan alnp kullanlmas halinde kt bir eyler olabileceinden
korktuunu sylemiti. Aslnda o patlayc maddeleri Cem elinden
karmak istiyordu, fakat bu patlayclar Cem'in kullanabilecei
ynnde Mustafa Deniz'in korku ve endiesi vard, bunu gidip
Jandarma yetkililerine sylyordu. Mustafa Deniz farknda olmasa
da Jandarma yetkilileri zaten Cem'in Aydnlk gazetesinden Soner
Yaln'a Gneydoudaki infaz olaylar ve baka kanunsuz iler dahil
olmak zere birok gizli bilgileri vermesinden dolay son derece
rahatszd. Cem daha ok Kuzeyde Sekizinci Kolordu blgesindeki,
Bingl ve Tunceli Blgesinde Yeilin kart olaylar anlatyordu.
Fakat sra Diyarbakr blgesine gelirse, eski OHAL ve Diyarbakr
blgesinde, o tarihlerde Jandarma Genel Komutanlnda grev
yapan dier Jandarma Komutanlarnn isimlerinin de verebilecei
korkusu vard. Bu yzden Cemi ortadan kaldrmay dnyorlard.
Daha sonra rendiimiz kadaryla Cem'i ldrmek iin aslnda
daha nce de epey plan yaplm. Cem'in peine epey dmler,
onu kovalamlar. Cem birlikte olduu kzn Suriye'de Tp tahsili
yaparken

gelip

kendisinin

yannda

itiraf

olmas

sonrasnda

Trkiye'de tahsiline devam etmesi iin Samsun'da Tp Fakltesine

kaydetmek iin Samsun'a gitmi. Bu durumu renmeleri zerine
baz itiraflarla birlikte Yeil, Cem'i ldrmek zere Samsun'a
giderken Merzifon yaknlarnda bir jiple kaza yapm. Tabii byle bir
plandan o zamanlar Cem ve arkadalarnn haberi olmam. te tam
JTEM'de Cem'i ortadan kaldrmann yollar aranrken, Mustafa
Deniz gelip Cem'e ait malzemelerin Kemal Sadk Uzuner'de olduunu
syleyince planlarn uygulayabilecekleri bir frsat yakaladklarn
dnyorlar. JTEM yneticileri hemen Ali Balkan Metelle gryorlar, onun vastasyla Kemal Sadk Uzuner'e ulayorlar. Uzuner
onlara Cem'in ne zaman gelecei hakknda bilgi veriyor. Ayrca
mahkemeye

gideceini, ncesinde

gelip kendisinden

eyalarn

alacan syleyince de Kemal'in evine pusu kuruyorlar. Cem gelince

Cem'i hemen yakalyorlar. Ankara Emniyeti Cem'in kaybolmasyla
200

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ilgili olarak Kemal'i Emniyete ardnda, olay ortaya kaca iin

hemen Emniyete bizim elamam-mzdr dokunmayn diye bask
yapyorlar. Bildiim kadaryla o zamanki Emniyet Genel Mdrl
kadrosunun Jandarmayla diyaloglar iyi olduundan onlar da
etkileniyorlar
Kemal'in

ve

evine

mdahalede
polis

bulunmuyorlar.

baskn

yapm

olsa

Oysa

zaman

Cem

kesinlikle

kurtarlabilirdi, ama maalesef yaplamad. Aslnda Emniyetin bu

yaklam gayet makul, tabii ki elemanlarnn deifre olmamas iin
uzak durmay tercih ediyorlar. Ama Cem ite orda karlyor.
Mustafa Deniz de bilgi almak iin Kemal Sadk Uzuner'in evine
gidiyor ama ondan da bir daha haber alnamyor. O da vurulacan
tahmin etmiyor. Bir mddet sonra stanbul'daki Neval Boz Cem
gelmeyince meraklanp Kemal'i aryor. Kemal ona Cem'in iki kii ile
beraber gittiini sylemesi zerine kz bu iki kiinin ekallerini
renmek, olay hakknda daha teferruatl bilgi almak zere Kemal'in
evine gidiyor ama ondan da bir daha haber alnamyor. Birka gn
sonra ise kafalarna kurun sklm olarak her birinin cesedi
Ankara'nn farkl yerlerine atlm olarak bulunuyor. kii de bu
ekilde ldrlyor.
Bugn bu olay yeniden konuulsa ad geen insanlarn hi biri
ahitlik yapmaz, hatta yaananlar inkr bile edebilirler. O tarihte
JTEM ve Yeili bilen Emniyet grevlileri "Jandarma Mustafa Denizi
ldrd, Cemi ldrd, onlarla beraber istifa eden ve imdi
Emniyette alan Ali Ozansoy'a da byle bir ey yapabilirler. Sakn
byle bir ey denenmesin, biz buna kar karz havas ierisinde
Jandarma

Genel

Komutanlna

gittiklerinde,

Yeil

ile

karlayorlar. Yeil ak ak elindeki Simit Wesson marka

tabancay gstererek, "Bununla ate ettim, gerekirse size de ate
ederim," diyecek kadar rahatlkla cinayeti kabul ediyordu. Bu olay
bana o tarihte buna ahit olanlar tarafndan anlatlmt ama bugn
sorsanz hepsi grdklerini kesinlikle inkr edeceklerdir. te bylesi
herkese malum olan, herkesin alenen bildii bir olayd Cem ve
kiinin ldrlmesi. Ama herkes Simonlamt, kar tarafn
cinayeti su ama bizim yaptklarmz su deildi. Benim ifademe
201

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ramen de maalesef olay ciddi olarak ne adliye tarafndan ne

Jandarma tarafndan tahkik edilmedi.
Eer bir Jandarma subay gerekten kayp olsayd hemen
inceleme balatlr, aranr, sorulur, yollar kesilir, insanlar sorgulanr,
bir dizi aratrma ve soruturma yaplrd. Cemin kaybolmas ve
ldrlmesi ile ilgili bir tek yaz, failleri unlar olabilir arayn bulun
diye bir tek not bile yazlmad. Devlet iin bu kadar nemli st dzey
grevlerde yer alm bir subay karlyor (oluturulmaya allan
grnt itibaryla rgt tarafndan karlyor) ama hibir yerde
aranmyor, karlan kiinin bulunmas ynnde herhangi bir adm
atlmyor. Hlbuki o tarihte en ufak bir olay olsa yollar kesilir,
hemen Trkiye'nin muhtelif illerine en cra kesine kadar tm
birimlere mesajlar ekilir, her yer didik didik aranr, her tarafa
ekller yazdrlr, bir ton ilem yaplrd. Ben Cemin kaybolmas ile
ilgili ne Emniyetten ne de Jandarmadan tek bir yaz ya da mesaj bile
almadm. Cem Binba gibi biri grevinden dolay karlyor, ama
hibir aratrma ve soruturma ilemi yaplmyor. Tek basma bu
durum

bile

bu

aratrma

ve

soruturmay

yapmayanlarn,

yaptrmayanlarn fail olduklarn gsteriyor. Bu durum hukuki tabiri

ile hayatn olaan akna uygun deildir.
Bildiim

kadaryla

zamann

Genelkurmay

Bakan,

Genel

Komutanlkta bulunan tm st dzey yneticiler bu olayn kimin

tarafndan, nasl gerekletirildiini biliyordu. Sadece ldrme
sebebi olarak Neval araclyla Suriye'ye bilgi szdrmak olduunu
zannediyorlard,

nk

bu

ynde

yalan

ve

yanl

bilgilerle

aldatlmlard. Emniyetin Merkez stihbarat ve Terrle Mcadele ile

zel Harekt birimleri yneticileri ve Ankara Emniyetinin yneticileri
de belli oranda olay biliyorlard. Ama kimse bu cinayeti zmeye,
olay aydnlatmaya yanamyordu, nk o zamanki g merkezleri
bu cinayetin zlmesinden yana deildi, bu olayn bu ekilde
kapanmasn istiyorlard. Yeil'in Cem'den ald patlayc maddeleri
MT'e getirdii Mehmet Eymr'n ifadelerinden de net olarak
biliniyordu. Ayrca Yeil'in kulland mobil telefonla o tarihte btn
Jandarma ve Emniyet yetkilileriyle grt belliydi, o telefonu
202

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Cem'den ald aikrd. Bunun yannda Kemal Sadk Uzuner'in

mobil telefonla kimlerle konutuu, tek tek btn grevlilerle
irtibatlar

belliydi.

Bugn

bile

bunlar

ispatlamak

mmkn,

aratrlrsa tm bunlar ortaya karlabilir ama maalesef hi kimse

ilgilenmedi ve olay o ekilde kapand.
Evet Cem Binba herkesin gz nnde, herkesin bildii bir
ekilde yok edildi ve maalesef cinayet her eyi ile ortada olmasna ve
var olan btn delillere ramen bu sistem kendi sulusunu
yakalayamad ve hesap soramad.
Bu bence pek ok adan nemli bir olayd nk devlet kendi
elemanm ldrmt. JTEM'in var olup olmad ynndeki
tartma hl daha devam ediyor. Muhtelif defalar sylendi ama bir
kere daha kaydetmekte yarar gryorum. O tarihte Cemler veya
dier

subay

arkadalar

JTEM

mensubu

olarak

istihbarat

deerlendirme toplantlarna JTEM adna katlyorlard. Jandarma

Genel

Komutanlnn

terrle

mcadele

iin

byle

bir

birim

kurmasnda hi bir mahsur bulunmazken var olan bir birimi inkr

etmesinin aklla izah yoktur. JTEM in kurulmas deil, alma
yntemleri yanltr ama bu tekilatn kurulmasnda hibir mahsur
yoktur.
etin Aae isimli bir gazeteci JTEM Gerei adl bir kitap
yazmt. Bu kitapta da basit ama aslnda ok nemli belgeler vard.
Bu aratrma iin Aae, Cem'in evresindeki baz insanlarla,
dostlaryla grmt. Hatta ei Ik Hanmla da grmt.
Cemle ilgili bir belge alabilir miyim diye sorduunda Ik Hanm iyi
niyetle Cem'in iki tane Takdirnamesini vermiti. O tarihteki Asayi
Kolordu Komutan daha sonra Kara Kuvvetleri Komutan olan
Hikmet Koksal Paa'nm imzasnn olduu takdirnamede Cem
Erseverln unvan JTEM Grup Komutan olarak belirtiliyordu. Aae
yine Jandarma Genel Komutanl telefon rehberinin bir kopyasn
da

kitabna

koymutu.

Hem

Jandarma

merkezinde

Genel

Komutann hem de illerdeki JTEM grup komutanlklarnn telefon

numaralar yazlyd. Sonu olarak bu ve buna benzer yzlerce,
hatta Jandarmada alan baz arkadalarn sylediine gre Genel
203

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Komutanlkta JTEM ibareli bir tr dolusu evrak olmasna ramen

JTEM n varl inkr ediliyordu.
Esasen devlet yanl yapsa bile resmi olarak hibir zaman yalan
sylemezdi, mahkemelere ya da ilgili kurumlara yazl cevap
verilirken mutlaka dorular sylenirdi. lk defa Jandarma Genel
Komutanl (bence tarihi bir hatayd) JTEM yoktur diye yalan bir
yazl

beyanda

bulundu.

yazy

hazrlayan,

paraf

eden,

imzalayanlar herkesin yzne kar devletin yalan sylediini itiraf

etti.

Hlbuki

byle

bir

yaznn

Jandarma

Komutanlndan

kmamas gerekirdi. Byle bir birimin var olduu herkese malum

olmasna ramen siz bir devlet kurumu olarak bunu

inkr

ediyorsunuz, bu kabul edilecek normal bir olay deildir. O tarihe

kadar devlet kurumlan resmi yazlarda hakikat hilafna resmi olarak
cevap vermezlerdi, bir ey inkr edilecekse bile dolayl szlerle ifade
edilirdi. Byle bir yalan beyanat nedeniyle devletin szlerine de
itimat sarsld.
Bence yazy yazanlar, gerek devlet adaml vasflarndan
mahrum insanlard. nk devlet asla yalan sylememeliydi, hele
ki byle hassas bir konuda devletin yalan sylemesi ve yanl bilgi
vermesi asla kabul edilemez ama maalesef bu ekilde bir davran
sergilenerek hata edildi. Bugn bile Jandarma Genel Komutanl
aransa, bir tr dolusu JTEM ibareli evrak bulmak mmkn. Bugn
hl u tarihler arasnda JTEM de altm diyebilecek pek ok
insann var olduu biliniyor.
Uzun szn ksas, Cem Ersever cinayetinin faillerini bulmas
gerekip de bulmayanlar, bunun iin hibir adm atmayanlar Cem'in
failleridir.

Cihaz Almak in srail'e Gidiimiz

Tahminimce 1993 yl sonlar 1994 yl bana doruydu. O
zamanlar stihbarat Dairesinin ihtiyac olan baz teknik malzemeler
ve zel cihazlar almak gerekiyordu. Bu tr kaliteli gvenlik cihazlan
satan firmalardan bir tanesi de bir srail firmasyd. Demo iin
Ankara'ya gelmi, dnerken stanbul'a da uram olan srailli
204

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

firmadan bilgi aldktan sonra srail'e gidip cihazlan yerinde grerek

ve firmann teknik elemanlar ile konuarak cihaz ve sistemleri
tanmak istemitik.
srailli firmayla kontak kuruldu ve biz bir grup arkadala
birlikte srail'e gittik. Yanmzda o zamana kadar bize gvenlik
konularnda yardmc olan yzde yz gvenilir, sahalannn en iyisi
saylabilecek iki tane ok iyi mhendis vard. Bir tanesi bilgisayar
programcl

konusunda

stn

yetenekli,

bu

lkeye

yapt

katklann muhasebesi yaplamayacak kadar ok olan, yapt

cihazlarn deeri milyon dolarlar bulabilecek bir grnmeyen
kahraman, bir dahi Msy/Komiser rfan'd. Dier arkadamz ise o
tarihlerde Neta'm aratrma gelitirme blmnde tasarmc olarak
grev yapan, ayrca bizim stanbul'da kurduumuz kk bir
laboratuarda birtakm alet ve cihazlarn gelitirilmesi konusunda
baz arkadalarla birlikte alan ekibin efi Do. Dr. Mustafa X'ti.
Hayatnda yalan syleyeme-yen, sade, drst ve stn yetenekli bir
insand. Yani ekibin iki yesi de sper mhendislerdi, biri elektronik
aletlerin tasarm konusunda dieri ise bilgisayar konusunda ok
yeteneklilerdi.
sraillilerle uzun grmelerimizin sonunda aslnda almak
istediimiz aletin sraillilerde olmadn anladk. Evet byle bir
teknoloji yapacak imknlar vard, epeyce mesafe almlard ama
ellerinde istediimiz cihaz yoktu, nk srail'in sistemi daha ok
Amerikallarn kulland bir sisteme uygundu ve Amerikan sistemi
dnlerek tasarlanmt. Hlbuki biz Bat Avrupa'nn kulland
sistemi kullanmak mecburiyetindeydik. Ve alnacak sistem Bat
Avrupa standartlarna uygun olmalyd. Alacamz aletle ilgili son
noktada iin teknik en ince detaylar konuulmaya balandnda,
bizim arkadalarmz sraillilere "Sizin elinizde bu cihaz yok, siz
bizden sipari alp bu cihaz reteceksiniz, ama bu cihazla ilgili baz
yazlm kodlarna ihtiyacnz var ki bunlar sizin elinizde yok," dediler.
srailliler bu kadar teknik teferruat konuulunca, kartlarn ak
oynamaya baladlar. lk nce bizim teknik elemanlara dnerek,
"Sizler polis deilsiniz, bu kadar teknik detay bilen bir polis olamaz.
205

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Siz kesinlikle polis olmazsnz," dediler. Bizim Do. Dr. Mustafa X

arkadamz saflndan hemen polis olmadn, tasarmc olduunu
syledi. Zaten kravatnda sistem 12 santrallerinin amblemi vard,
galiba onu imal eden Neta'm ismi yazlym. Dier arkadamz ise
daha soukkanl bir tutumla, "Evet mhendisim ama polisle beraber
alyorum," dedi.
Daha sonra srailliler bize ok nemli bir ey daha sylediler:
"Bu yazlm kodlarnn bizde olmad doru. Nasl temin edeceksiniz
diye soruyorsanz, bu bizim iin ok kolay. Bu cihaz Siemens'in
kendi

rn,

dolaysyla

bu

rnle

ilgili

her

ey

Siemens

fabrikasnn bilgisi dahilindedir. Siemens'te alan mhendis bir

arkadamz var. Akam faks eker, istediiniz bu detaylar ona
sorarz, cevab yarn bize gelir. Bu konuyu siz hi merak etmeyin."
O zaman unu dndm, bu insanlar dnyann her yerindeki
rktalaryla irtibat kurmak zere bir sistem kurmular, onlar
hakknda btn bilgilere sahipler, kimin nerede hangi grevde
altn biliyor ve takip ediyorlar. zellikle de kendilerine farkl
konularda

bilgi

salayacak

grevlerde

bulunanlar

zerinde

younlayorlar. Bylece gerek olduunda ihtiya duyulan bilgiyi

kendilerine salayabilecek kiiyi aryor ve bilgiye ulayorlar. Bu ok
faydal ve gzel bir sistemdi.
Ama biz, Avrupa'da yaayan birka milyon Trk olmasna
ramen onlardan hibir ekilde

faydalanamyoruz. Bu insan-

larmzdan bazlar her yl lkemize geldiinde muhtelif Emniyet

birimlerine mracaat, edip bulunduu Avrupa lkesinde (rnein,
Almanya, Hollanda) faaliyet gsteren blc rgt ve mensuplar
hakknda yardmc olmak istediini, yaknlarnda, zellikle Trklerin
youn olarak yaad blgelerde Trkiye aleyhinde faaliyet gsteren
insanlar ve illegal rgt mensuplar bulunduunu syleyerek, bunlar
hakknda kime nasl bilgi verebilecekleri soruyorlar. Bu trden
yzlerce bavuru olmasna ramen biz bu insanlardan srekli ve
sistematik

olarak

bilgi

alabilmemizi

salayacak

bir

sistem

oluturanndk. hbarlar gnderecekleri bir e-posta adresi yaratp

onlara veremedik. Ne Emniyet byle bir ey kurabildi (zaten grevi de
206

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deil) ne de bilgi vermek isteyen insanlar gtrdmz Milli

stihbarat, Jandarma ve Genelkurmay. Hlbuki byle bir sistem
kurmak zor deildi. Avrupa'da yaayan drt milyondan fazla
Trk'ten gnll olarak yardmc olmak isteyip bize mracaat
edenleri organize edebilsek, onlarn adreslerini alsak, bilgileri bize
gnderebilecekleri bir kanal tayin edebilsek; gerek olduunda onlara
ulaabileceimiz bir kanal kurabilseydik, Avrupa'da zel bir ekilde
toplanacak istihbarata ihtiyacmz kalmazd. Bedava, hazr, gvenilir
ve legal binlerce haber kaynam hibir zaman kullanamadk,
kullanmann yol ve yntemini bulamadk. Bir tek bu olay bile Trk
istihbaratnn ne durumda olduu konusunda fikir vermektedir.
Byle bir sistem hl da kurulamad. Bizim yerimizde baka bir
lke olsayd, daha akll ve etkin alan bir tekilat var olsayd,
byle bir potansiyelden faydalanmak iin tm kaynaklar seferber
edilir, bilgi aknn salanmas iin her trl yola bavurulur ve
gerekli

altyap

almalar

gerekletirilirdi.

Sadece

Avrupa'da

alan Trklerden gnll olanlar gnderdii bilgileri sistematik

olarak alp analiz edebil-sek zengin bir bilgi bankamz oluabilirdi.
Daha sonra 1996-97 yllarnda Alman gvenlik birimleri ile
terrle mcadele konusunda yaplan resmi grmelerde grdm ki
lkemize

ynelik

terr

faaliyetleriyle

ilgili

bilgileri

Alman

makamlarndan almay bir yana brakalm, Almanya'da Trkiye

aleyhine yaynlanan illegal rgtlerin yaynlarn temin etmek iin
bile Alman makamlarndan yardm isteniyordu. Fakat Alman
Emniyeti de bunun bir polisiye grev olmad iin byle bir eyi
yapamayacaklarn sylemilerdi. Yani Almanya'da yayn yapan
PKK'ya ait bir dergiyi temin etmek bile Trk gvenlik kuvvetleri iin
bir sorundu, bunun ii bile Alman meslektalarmzdan yardm
istemitik. Bu istein dile getirildii toplantda bulunuyordum ve
ahsm ve tekilatm adna ok utanmtm (daha sonra Almanya'da
bulunan bir elaman, derginin stndeki telefon numarasn arayp
kiraladmz bir posta kutusunu adres gstererek bizi yllk olarak
abone yapmt). Hlbuki orada milyonlarca Trk vard ve pek ou
bize yardm etmek iin gnllyd. Bu durum unu aka
207

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

gsteriyordu

ki

bizim

gvenlik

kuvvetlerimiz

Blm:

gerek

Devlet
manada

istihbarat toplamak, bunlar derlemek ve analiz etmek konusunda

son derece yeteneksiz, yetersiz ve basiretsizdi. Emrine amade hazr
bekleyen

insanlar

kullanmaktan,

elindeki

potansiyeli

deerlendirmekten, bu yolla bilgi toplamaktan bile acizdi. Bu durum

o gn yleydi, bugn de hl ayn olduundan eminim, ileride de
deiecei kantinde deilim.
Bana "Devletin tekilatlar Almanya'da, tm Avrupa'da her trl
bilgiyi alyorlar, sen bunu bilmiyor ama hep gvenlik kuvvetlerimizi
kk gryorsun," diyenlere u cevab veriyorum: Bunca yl
Avrupa'da blc rgtler Trkiye aleyhine faaliyetlerde bulundu,
hatta ak toplantlar yaplp paralar topland fakat ben bu olay ve
bu

olaylarda

yer

alan

(hatta

bir

ksm

lkemize

geldiinde

yakalanan) kiiler hakknda bir tek resim, film, bilgi grmedim. Bu

konuda toplanan en deerli bilgiler yine Trkiye'de faaliyet gsteren
militanlar yakalandnda ya da izlenirken elde ediliyordu. Olaylarn
en sk yaand ve en fazla militann yakaland yerler olan
Diyarbakr ve stanbul'da altm, ben grmediysem kimse grm
olamaz. te devletin arivi orada, tamam taransa ka tane
bulunacak?

D Glerin Etkisi
lkelerdeki btn siyasi kargaa ve olaylar hep d glere,
hep d dmanlara balamak isteyenlere kar veya byle grp
dnyadaki olaylar bu ekilde deerlendirenlere kar ok nemli bir
rnek vermek isterim. 1992, 1993 ve 1994 yllarnda stanbul'da
grev

yaptm

dnmede,

ran

resmi

kuvvetlerinin

dolayl

destekledii Trkiye'de zellikle stanbul'da ok fazla terr olayna

karm gruplar vard ve bu gruplara kar baarl operasyonlar
yapmtk. Bu olaylar dolaysyla pek ok lkenin polis veya
muhtelif devlet rgtleri de ranllarn yaratt bu olaylara ilgi
duyup bilgi almaya alyordu.
nk Fransa ve ngiltere gibi birok lkede de benzer olaylar
olmu, ran'dan devrim sonrasnda kam rejim muhalifi pek ok
208

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kii veya eski devlet grevlileri ldrlm ya da karlmt. Hatta

eski ran babakan ahbur Bahtiyar,
Paris'te ilerinde Trk asll kiilerin de bulunduu ran devleti ile
balantl kiiler tarafndan urad silahl saldrda ldrlmt.
Tahkikatlarda bu olaylarn bir ksmnn ran devlet grevlileri veya
onlarn ynlendirmesi ile onlarla ideolojik ba olan yerel kiilerce
yapld anlalmt. Bundan dolay da tm dnya devletleri
zellikle Bat Avrupa lkeleri ranllarn yaratt ran kaynakl terr
olaylarna ilgi duyuyorlard.
O zamanlarda Amerikallarn stanbul'da konsoloslukta grevli
bulunan elamanlardan bazlan bana ran'a kar yaplacak her trl
faaliyette, zellikle istihbarat kaynakl bilgi alma faaliyetlerinde, ran
kaynakl terr olaylarn nleme konusunda veya ran'a yaplacak
herhangi bir operasyonda ne isteniyorsa ama ne isteniyorsa her
konuda her eye Amerika'nn destek olmaya hazr olduunu
sylemiti. Hatta daha da ileri giderek, "ran'a ynelik bir ey
yaplacaksa, Avax uaklarn bile kaldrmaya hazrz, buna bile
imknmz var, her eyi yapabiliriz," demiti.
Daha sonra birok lkenin de buna benzer bir tutum iinde
olduunu gzlemledim ama tabii en fazla istekli olanlar Amerikallar
ve ngilizlerdi. Dnyorum da dev bir lke olan Amerika ve onun
yannda ngiltere, ayrca o tarihte biz de dahil olmak zere ran'a
komu olan lkeler ran'daki bu tr olaylara kar tavr almak ve bir
eyler yapmak istiyordu. Edirne'de bulunduum dnemde kaak
yollarla lkemizden geerek Avrupa'ya gitmek isteyen gmenler
arasnda bulunan ran rejim muhaliflerinin (Halkn Mcahitleri
denen gruba mensup olan insanlar) ABD veya yandalarnca
Irak'taki kamplarda tutulup desteklendii biliniyordu. Fakat tm
gayetlere, tm gl lkelerin gl istihbarat tekilatlarna, bir
eyler yapma arzularna ramen ran'da o gnden bu gne hibir ey
yapmay baaramadlar, bir siyasi grup karamadlar, herhangi bir
terr olay ya da bir eylem gerekletiremediler.
Tm bunlar da unu iaret ediyordu; elbette d glerin bir lke
zerinde oynanan oyunlarda ok nemli etkileri vardr, ama onlar
209

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

asla o lke ierisinde bir terr grubu yaratma ve terr olaylar

organize etme kudretinde deillerdir. Yalnzca orada var olan gleri,
rgtleri ya da atmalar kullanabilirler. Bugn de ok net
gryoruz ki Irak'ta bulunan, ran'dan kam rejim muhaliflerini
Amerika destekliyor, onlara pek ok imkn sunuyor, dnya zerinde
btn seyahat ve hareketlerinde destek olmak istiyor ama o kadar.
Buna ramen, halkn mcahitlerini yaratamyor veya onlara benzer
bir grup ran'da ortaya karamyor ve yer bulamyor.

ANKARA
PKK'ya Teknik Bilgiler Szd
stanbul'da uygulayp gelitirdiimiz teknik bir sistemle herhangi
bir eyann ierisine kk bir elektronik verici yerletiriyor, sonra
da bu vericinin yerini yaklak olarak belirleye-biliyorduk. Bu cihaz,
stanbul'da birka operasyonda kullan m ve ok baarl olmutuk,
rgtn

herhangi

bir

eyasna

ulama

imkn

olunca

iine

yerletirip bu eyann yerini, dolaysyla rgtn gizli hcrelerini

buluyorduk.
Ayn eyi PKK'ya kar uygulamak mmknd. Diyarbakr
Bingl krsalndaki militanlara gnderilecek bir malzemenin iine
ayn sistemden yerletirilmiti. Malzeme krsal alandaki militanlara
ulanca nce helikopterle yeri tespit ediliyordu. Byle bir operasyon
daha nce Emin Aslan mdrn bakanl, Hilmi zkk Paa'nm 7.
Kolordu komutan olduu dnemde yaplm, Diyarbakr krsalnda o
tarihe kadar grlmemi nemli sayda neticeler elde edilmiti.
Yeniden

benzeri

byle

bir

operasyon

hazrlamtk,

ancak

operasyonda daha yer tespiti yaplyordu ki, PKK hm yurtd

balantsn kurduu telefonu arayan biri bizim cihazn tm alma
biimini anlatarak tedbir almalarn syledi. nanlmas mmkn
olmayan

bir

konuma

kaydetmitik.

Arayan

kii

"Diyarbakr

krsalndaki militanlara deyin ki ellerinde bulunan sizle konutuklar

telsizin iinde bir cihaz konmu, bu cihaz sizin duyamayacanz zel
kodlu bir sinyal veriyor, onu helikopterde bir cihazla alyorlar ve

210

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bununla yerinizi tespit ediyorlar ve sizi imha edecekler," diye uyarda

bulundu.
Bizde bile ube Mdrlerinin bilmedii, yalnz teknik elemanlarn bilecei teferruatta bilgiler rgte aktarlyordu, kardaki
rgt byle bir teknik sistemin olacana fazla inanmadndan
anlatlanlar ciddiye almyordu ama biz ok olmutuk, bu kadar
bilgiye nasl sahip olabilirlerdi. Bizim dinlemede alan birimlerimiz
bile bu durumu bu kadar ayrntl bilmiyorlard.
Olay aratrmaya baladk. O zurnan imknlarmz bugnk
kadar iyi deildi, rgte bilgi veren numaray tespit ettik, bu defa
daha da enteresan bir durumla karlamtk. Arama Tekirda
ilinde bir ankesri telefondan yaplmt. rgte bilgi veren kii
daha sonra Krkkale elen aramaya balad. Sonunda bu kiinin
daha nce Diyarbakr'da astsubay olarak grev yaparken tayin
nedeniyle nce Tekirda'a, sonra da Krkkale'ye tayin olduunu, asl
bilgileri halen Diyarbakr Tugay Komutannn yannda fotoraflk
yapan bir astsubay arkadandan aldn rendik.
Bizim arkadalar operasyon iin Diyarbakr'a gittiinde, nce
Tugay Komutanna konuyla ilgili ayrntl bilgi vermilerdi. Elde
edilen

bilgilerin

sradan

istihbari

bilgiler

olmadn,

rgtn

kulland uzun mesafe telsizi ierisine yerletirilmi bir cihazdan

alnacak sinyallerin havada bir helikopterdeki elektronik sistemlerle
tespit edildiini, dolaysyla bu bilgilerin yzde yz gvenilir
olduunu

anlatmlard.

Olaanst

hal

blgesinde

rgt

mensuplarnn yerleri ile ilgili ok fazla istihbarat geldii, bunlarn

biroun doru olmad iin operasyon birimleri gelen bilgilere fazla
inanmazlar, yanl bilgi diye itibar etmezler. Bu yzden bizim
arkadalar komutann bu bilginin doru olduuna ikna olmas ve bu
ynde hazrlk yaplmasn salamak iin ok gizli olan bu bilgileri
teferruatyla anlatmlard.
Operasyon ok sayda taburun katlmas ile yaplacakt, onun
iin birok tabur komutan ile toplant yapan Tugay Komutan da
bizim arkadalarn yapt gibi gelecek bilginin ne kadar salam
olduuna, ast birliklerinin komutanlar inansn diye konuyu an211

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

latm, onlar bilgilendirmiti. O anda fotoraf eken astsubay da

tm anlatlanlar duymu, bilgi sahibi olmutu. Daha nceden rgt
taraftan olarak birbirlerini tanyan ve rgtle irtibatl olan bu
astsubay Tekirda'daki arkadana olay anlatm, o da kendisine
acil durumlar iin verilen rgtn Kuzey Irak'ta kulland uydu
telefonuna bilgi veriyordu. Daha sonra bu astsubaylarn irtibatlarn,
sivil rgt ilikilerini belirledik.
Tm bu almalar Genelkurmay stihbarat Bakanl ile
birlikte koord ineli olarak gerekletiriyorduk, daha dorusu biz
yapyorduk ama onlara da bilgi veriyorduk. Sonunda operasyon
yapmaya karar verdik, astsubay bir gn nce birliinde Krkkale
ilinde gzaltna alnmt, ama ayn gece birlik disiplin nezaretinden
katn rendik. Daha sonra Ankara merkezde rgtn sivil
unsurlarna

ynelik

yaplan

operasyonda

bulumaya

gelince

yakaland ve sorgulama sonunda kimlii ortaya kt. Soruturmalar

sonunda bu astsubaylarn birka kii olduklar, dorudan rgtn
krsaldaki militanlaryla balantl olduklar ortaya kt. Aslnda ok
daha

byk

yaratmadan

zararlar

verebilirlerdi,

yakalandlar.

ama

tarihlerde

daha

byk

Tekirda

olaylar

Orduevinin

yaknlarna bomba konulmas ve orman yakma teebbsnn de bu

kii

tarafndan

gerekletirildiine

inanyorduk

ama

delillendiremedik.

Susurluk Olay
Trkiye tuhaf bir lke, bazen ok byk olaylar ve sular ok
yaygn olarak gerekleiyor, herkes tarafndan, tm yneticiler
tarafnda biliniyor ama herkes bilmiyor gibi davranyor. Mesela AB
uyum yasalarnn kabulne kadar devletin soruturma yapan
birimlerinde yaygn olarak ikence yapldn herkes, tm devlet
yetkilileri biliyor, samimi toplantlarda rahatlkla konuuyor ama
resmen sorarsanz kimse ikence yapldn kabul etmiyordu.
Susurluk srecinde de herkes devlet glerinin kanunsuz infaz
yaptn biliyordu, yzlerce pheli olay olmasna ramen resmen
sorduunuzda kimsenin infazlardan haberi yoktu.
212

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Btn kurumlarda, tm devlet ihaleleri, ruhsat, vs. ileri

rvetle dnyor, bunu da herkes biliyor, ama resmi olarak bunlarn
hibirinin sz konusu olmad, her eyin kurallar erevesinde
yrtld belirtiliyordu.
1980 ncesinde polis tekilat krminai olaylar zecek, takip
edecek ve nleyecek ekilde yetitrilmemiti. Olaylar nlemek iin
hibir

plan

ve

program

olmayan,

hibir

sorununu

bilimsel

yntemlerle sebep-sonu ilikisi temelinde aratrp ona gre zm

retme kltrne sahip olmayan polis veya zabta tekilat sadece
usta

rak

ilikisi

ierisinde

rendii

yntemlerle

ilerini

yrtyordu. Bu ynde, phelendii hususlarda sorularna cevap

vermeyen, su iledii phesiyle yakalanan ve durumunu ikna edici
bir

ekilde

aklayamayan

herkesin

falaka,

cop,

ikenceyle

konuturulmas, suunu veya hakkndaki sulamalar anlatmasnn

salanmas yntemi bir soruturma/ polis kltr haline gelmiti.
Tm halk, polis mdrlerinden babakanlara kadar herkes de bu
durumu biliyordu, ama sanki byle bir ey yok gibi davramlyordu.
deolojik rgtler kp bu defa polis, jandarma ve askeri birliklere saldrnca yasalara uygun olarak nleme, kar koyma,
yakalama faaliyetlerinde bulunulmaynca, terr durdurmak iin
polis

ve

zabta

ierisindeki

eksiklik

ve

yanllklar

grlp

dzeltilmesi yerine terriste kendisinin yapt gibi kanunsuz

davranp, onlara onlarn yntemleri ile karlk verilmesi fikri 1970
yllardan beri her zaman sylenir olmutur, ta ki PKK kp
gneydouda gerilla savan balatncaya kadar. Bu olayla birlikte
artk sylenti olmaktan kp gerek olmaya, uygula rmaya baland. Daha sonralar bu durum sanki uygulanmas
gereken yntemlere dntrlmeye, formle edilip teorik temelleri
oluturulmaya baland. Nerede ise tm gvenlik birimlerinin
ynetimine bu anlay hkim oldu.
Bir dnem Emniyette geleneksel anlayn dnda mcadele
yntemleri gelitirilmeye baland. deolojik gruplar ierisinde beili
yer edinmi, nfuzlu, yars yeraltnda yars devletle balantl
unsurlar yannda fedai eklinde bulunan eitli sulardan sabkal
213

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sivil kiiler, PKK'yla mcadeleyi sadece ldrme temeline indirgeyen,

eitli atma ve operasyonlarda yasal snrlar ama temayl
gstermi baz polislerden oluan ad konmam timler oluturuldu.
Bu timlere baz polis amirleri dnda yars yer altnda, yars
devletle balantl unsurlar kimi zaman destek, kimi zaman
rehberlik kimi zaman liderlik yapmaya balad, zamanla bunlar fiili
liderlii ele aldlar.
Bu timlerin faaliyete balamas ile birlikte PKK ya destek veriyor
denen, yle bilmen kiiler teker teker ortadan kaldrlmaya baland.
Bir sre sonra bu infazlarn gvenlik kuvvetleri ile balantl kiiler
tarafnda yapld fslt halinde yaylmaya balad.
Peki, Trkiye'nin yakn tarihinde, zellikle terrle mcadele
tarihinde, ok nemli bir kilometre ta olan Susurluk Olay deyince
ne anlamalyz? Ne oldu, ne bitti ve sonu nasl oldu?
Susurluk, Trkiye'nin terrle mcadelede rejim ve sistem
muhaliflerini

susturmak

iin

kulland

hukuk/kanun

yntemlerin genel addr.

Bir lkede ynetimin daha iyi olmas iin demokratik taleplerin
dile getirilmesi, rejim deiikliklerini savunanlarn bu deiiklii
neden istediklerini halka, anlatarak, halkn desteiyle iktidara
gelmeleri normal yol ve yntemdir. Evrensel hukuka gre, her
dnceyi savunan bir siyasi parti kurulabilir, iktidara ynelebilir ve
iktidara geldii zaman halkn beklentileri dorultusunda yanl olan
bir sistemi deitirebilir; ama Trkiye'deki yasalar deiime kar
olduu iin, dile getirilen talepler ne kadar hakl ve aa uygun
olursa olsun, bu tr yollar tkanmtr. te bu yol ve yntemlerin,
btn demokratik mekanizmalarn n tkannca daha iyi bir dzen,
daha iyi bir ynetim kuracaklarna inananlar, bu fikirlerini halka
anlatp halkn onay ile halk iin ynetimi deitirmeye talip olanlar,
yollarn tkayan glerin meruiyetini sorgulamaya ve rejimin
koruyucularna, kendilerini yasaklayanlara kar biraz da farkl
yollara ve belki de kanun d aktif tavr alarak kar koymaya
baladlar.

214

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bunun zerine devletin gvenlik kuvvetleri ve adli sistemi

tarafndan bu rgtlere kar yasalarla izilmi olan bir mcadele
balatld. rgt kuranlarn, belli bir fikir etrafnda rgtlenmeye ve
fikirlerim yaymaya kalkanlarn rgtlerini kapattlar, gazetelerini ve
yaynlarn yasakladlar, konumalarn cezalandrdlar, onlar hapse
attlar. Tm bu yaplanlarn sonucunda deiim isteyen ancak bu
deiimi gerekletirme yolunda nlerindeki tm demokratik yollar
engellenmi olan muhalifler baka areleri kalmadndan yer altna
inip illegal mcadeleyi balatt. Bu defa bunlara kar devlet
tarafndan daha ciddi bir takip balatld. Bu tr faaliyetlerin her
eidi, herhangi bir iddete ya da eyleme bavurulmasa dahi sadece
dnlmesi ve bir dnce etrafnda rgtlenilmesi bile yasakland, daha aktif daha ar cezai yaptrmlar getirilmeye baland.
Tm nlemlere ramen muhalefeti susturamayan gler, bu kez
dnya genelindeki demokratik sisteme aykr baskc yasalar kard,
ar

ve

haksz

cezalar

uygulad;

bastramad, halkn ierisinde

ancak

yine

de

muhalifleri

bu fikirlerin yaylmasna mani

olamad. Halktan taraftar bulmasna dayanamayan sisteminin

savunucu gleri, ite bu defa yasalar da aarak -eletirdiimiz
antidemokratik

yasalar

dahi

aarak-

daha

antidemokratik

denemelerle, insan haklarna ve her trl meru sisteme aykr bir

biimde bu kiileri susturmaya kalktlar.
te bu rgtleri, bu kiileri, yani rejim muhaliflerini susturmak
iin bavurulan kanunsuz, hukuksuz uygulamalarn
adna Susurluk diyoruz. Bu kiileri susturmak iin kullanlan en
ar yolun ve en kaba yntemin, yani insanlar ldrmenin, temizlik
harektna girimenin addr. Bunun tek bir kiide, bir rgtte, bir
grupta deil; genel devlet temayl ierisinde anmsanmayacak bir
sahada taraftar bulmas, gvenlik mekanizmalarnn ierisinde ok
sayda grevli tarafndan benimsenmesi, bu yntemin dolayl bir
ekilde desteklendiini gsteriyordu.
Susurluk, terristlere, kanun tanmayanlara kanunsuz muamele etmek eklinde devleti ve devletin mcadele biimini mcadele ettii gruplarla ayn seviyeye indiren, inanlmaz bir anlayn
215

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

tezahryd. Susurluk anlayyla Trkiye'de kimler neler yapt,

hangi olaylar gerekletirildi, hangi insanlara zarar verilip hangileri
ldrld? Bunlar anlatmak, belki birka ciltlik bir kitabn konusu,
belki bunlarn tamamn deil onda birini bile anlatmaya gcm
yetmez. Ama bir dnem bu yntem, devlet adamlarnn bilgisi ve
dolayl destei dahilinde gvenlik kuvvetleri ierisinde uyguland.
Yaptm grev ve bulunduum grev yerleri itibaryla bu ilerin
en youn yaand dnemlerde ve merkezlerde, zellikle Diyarbakr
ve stanbul gibi en nemli iki byk ilde bulunmam, olaylar
hakknda geni bir bilgiye sahip olmam salad. En azndan
kimlerin neler yapabildikleri konusunda fikir sahibiyim. Grev
yaptm sre boyunca bu kiilerle karlatm ve onlarn giritii bu
tr illegal olaylara gcmn yettiince, aklmn erdiince mani
olmaya altm. Eer ben ve ekibim de bu olaylarn ierisine
girseydik, bugn Trkiye tannmaz hale gelebilirdi. Belki bu cmle
insanlara ok iddial gelebilir ama bir dnn; o zamanlar
Diyarbakr gibi bir ehrin merkezindeki polis tekilat ierisinde yeni
rgtlenen nemli bir gcn, polis istihbaratnn basndaydm ve bu
kanunsuz anlaya karsydm. Oysa bu anlay btn blgede, hatta
btn gvenlik birimleri ve devletin genel gvenlik aygt iinde ciddi
taraftar bulabiliyordu. Kendi ubemdeki arkadalarm bile bu fikre
inamyordu. Her hafta yaptm toplantlarda saatlerce sren konuma ve telkinlerle bu fikir ve uygulamalardan onlar glkle
uzak tutmaya alyordum; ou idealist olan bu insanlar kolayca
bu tr eylemlere ynelebiliyordu. Hatta bu fikirler makul ve
meruymu gibi alenen savunulabiliyordu. Belki eyleme kalkan,
bu eylemlerin iinde bulunan azd; ama fikri planda geni taraftar
bulmaya balamt. Birok yarg mensubu bile, bu kiileri alp
mahkemede yarglayarak yaplacak bir ey yok, bunlarn gerei
yaplmaldr diyebiliyordu. Tabii blgedeki PKK iddetinin boyutu,
faaliyet ve eylemleri arttka bu insanlar da fikirlerini savunmada
hakl hale gelebiliyordu.
Yapacamz iler konusunda meru zeminde kalmamz gerektiini emrimdeki personelime srekli empoze ederek onlar bu
216

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eylemlerden uzak tutmaya olabildiince gayret ettim. Yine 1992

ylnn banda, stanbul'a geldiim zaman, yakn alt m
insanlar bu ilerin dnda tutabilmek iin ok abaladm. Banda
bulunduum ubenin olanaklar, yaplacak her trl illegal faaliyeti
nceden kestirebilmeme veya bunu yapanlar hakknda ipucunu
bulmama imkn salad iin byk bir g elde etmitim. Bundan
dolay

nemli

karmamas,

bir

yerdeydim

Susurluk

ve

kendi

anlayndaki

ekibimin
ekibe

de

alet

bu

ie

olmamas

konusunda ok byk gayret sarf ettim.

stanbul'daki birinci ylmn sonunda, elektronik sistemimi
kurduktan sonra ubem o kadar ok olayla ilgileniyordu ki, illegal
yntemlere hibir zaman kimsenin ihtiyac olmad. Yasalara uygun
olan terrle mcadele yntemleri ile byk baarlar elde ediyorduk.
Hibir illegal yntem bizim yntemlerimiz kadar etkin olamazd.
Ancak tm baarl yntemlere ramen ilerle uramakta, altndan
kalkmakta zorlanyorduk ve bu atmosfer -zellikle Dev-Sol'un
eylemleri karsnda tekilatn gsterdii tepki- bu rgtlere kar
mutlaka illegal yollarla cevap verilmesi gerektii fikrine her an
taraftar bulabiliyordu. Kendi ubem iinde ve emniyetin dier
birimlerinde illegal yntemlere girilmemesi
1.
Bolum:
Devlet
konusunda srekli ve ok ciddi bir diren gsterdim. Belki de birok
insan benim bu tavrm sayesinde bu olaylara girmek istemedi ve bu
anlaytan uzak durmaya alt. Yllar sonra baka bir yerde
beraber

altm

bir

MT

Blge

Yneticisi,

veda

yemei

konumasnda benim hakkmda "onlar su ilemekten ve ok

byk hatalar yapmaktan koruduumu, grevi her zaman bir
vicdani l ierisinde yaptm..." anlatt. Tabii aslnda kanunlar
erevesinde legal bir mcadele gerekletirerek baarl ekilde
terr durdurunca, o yntemlere ihtiya kalmamt. Bu illegal
yaplanmalar, gerekletirilen faaliyetleri uzun uzun anlatmak ve bu
konuda ciltlerle kitap yazmak mmkn, belki ilerde en aznda genel

217

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

hatlarn

ayr

bir

kitap

olarak

yazarm.

Blm:

Susurluk'u

Devlet
yazmak

sanyorum benim iin artk bir grev.

Ama bugn iin asl grlmesi, asl nemsenmesi gereken
mesele u ki terr faaliyetleriyle illegal yntemlerle mcadele etmek,
terre terristlerin kulland yntemlerle cevap vermek isteyenlere,
terrle mcadelede terristlere hukuk d yntemlerin uygulanmas
gerektiini
gerekirse

savunanlara,
illegal

lkeyi,

yntemlerin

rejimi,

ve

devleti

infazlarn

korumak

iin

uygulanabileceini

syleyenlere kar asl engel, bizim legal yntemlerle almamz

sonucunda stanbul ve dier metropollerdeki tm terr rgtlerinin
(PKK, Dev-Sol) eylemlerini durdurmamz olmutur. Bylece illegal
yntemleri savunanlarn yaklamlarn merulatran hakl ddialar
kalmad, bizim yntemlerimizin doru olduu ortaya kt, biz
davamz savunabildik ve onlarn bu tr yntemlerine hibir zaman
ihtiyacmz olmadn ispatladk.
Haddini aan zddna dnr diye bir sz vardr, ite kendilerine devrimci rgt diyenler aslnda hadlerini aarak, kar
olduklar bu infaz timlerinin, bu anlaylarn domasn ve bymesini saladlar; infaz ve bask timleri de yaptklar hareketlerle
bu illegal rgtleri bytp oalttlar ve eylemlerinin artmasna
zemin

hazrlarken

bu

kiilerin

kendilerini

hakl

grmelerini,

kendilerini ikna etmelerini de saladlar. Yani terrist saldrlar,

gvenlik kuvvetleri ierisinde infaz timlerinin olumasn, infaz
timleri ise faaliyetleri ile illegal rgtleri daha da glendirdiler.
te Susurluk byle bir meseleydi bana gre; tabii ki bu sadece
be

J30J

Sili,

birka MT ve jandarma mensubunun yapt

uygulamalar deildi, onlarn g ve destek aldklar ok yukarlara

uzanan

balantlar

bulunuyordu.

Bana

gre

bu

gvenlik

birimlerinin, en st mekanizmasnda bulunanlar meydana gelen

olaylar btn detayyla biliyordu, gelimelerden haberdard, ama
bilmiyormu gibi davranp dolayl destek veriyorlard. Belki de
birtakm malzemelerin temininde ve eitli ilemlerin, atamalarn,
grevlendirmelerin yaplmasnda bilerek destek salyorlard. Devlet
iindeki bu anlay, dnce ve bu dncenin kabul edildii bir
218

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ereve her gn biraz daha geniliyordu, Susurluk denen ey asl

olarak buydu ve yanllk da buradayd.
Susurluk sreciyle balayan aratrmalar ve bu olayn kamuoyunda basn yoluyla duyulmas zerine alan soruturmalar
belki kamuoyunu tatmin etmedi, belki bu olaya katlan herkesi
cezala n d ra m a d , hemen hemen hibir eylemden dolay hi
kimseye ceza verilemedi, birok olay -hl- faili mehul kald ama
ok nemli bir ey gerekletirildi: Devletin hukuk sistemi, bu ii
soruturan mfettiler ve en nemlisi de mahkemeler, bu yntemi,
bu anlayn yanl olduunu kabul etti, terristlere ve terr
rgtlerine kar kanunlar ineyerek, illegal yntemler kullanarak
mcadele edilmesini de kanunsuzluk ve terr eylemi sayarak bu
anlay mahkum etti. Belki bahsi geen olaylarda fiilen grev alan
binlerce insan olmasna ramen sadece on, on iki kii ceza ald. Ama
u ok nemliydi, hukuk sistemi rejim ve sistem muhaliflerine kar
llegal faaliyetleri, bu kiileri susturmak iin kullanlan hukuk d
yol ve yntemleri kabul etmedi. Bu durum, devlet sisteminde bu
tutumun artk meru olarak kabul edilemeyeceini ve bir gn, daha
ar hesaplarn verileceini ilan etmesi asndan ok nemliydi.
Bence bu gelime yzde yz amacna ulamasa da belli bir
mesafe kaydetmitir. En azndan bu iin yanl olduu tehir
edilmitir. Halen bunu savunanlar olsa da, gvenlik kuvvetleri
ierisinde bu anlaya sahip olan azma nmayacak sayda insan
bulunsa da bunu hukuk sisteminin yanl kabul etmesi, meru
dzende herkesin hukuku ve kanunlar savunmas gerektiinin
ortaya kmas asndan ok nemliydi. Dolaysyla ben mahkeme
kararn bu adan ok nemsiyorum ve bundan dolay da en
azndan Susurluk davas yzde yetmi orannda amacna ulamtr
diyebiliyorum.

Yaplanlarn

yetersiz

olduunu,

sua

karan

herkesin ayklanmas gerektiini syleyenlere, byle byk bir

temizlik mmkn deil, o kadar suyumuz ve malzememiz yok, olsa
da o byk temizlik ounluu alp gtrebilir, ortada fazla kimse
kalmayabilir, bu ihtimali de gz nnde bulundurmak lazm
diyorum.
219

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Susurluk'ta nemli olan, ilenen sulardan, sua karan

insanlarn saysndan ok bu anlay ve dncenin devlet ierisinde, hatta vatandal a a ra s nda ok fazla taraftar bulmas ve
bu yntemi savunanlarn saysnn ok fazla olmasdr. Bu anlay
ile ancak bunun yanl ve gayri meru olduunun mahkemeler
tarafndan ilan edilmesiyle mcadele edilebilir ve ancak bu ekilde
bu anlayn yaylmas nlenebilir. Temizlik ancak byle salanr.
Gnl ister ki olaya karan, destek veren herkes cezalandrlsn,
herkes yaptklarnn bedelini desin. Ama bu her zaman mmkn
olmaz, olamaz. Ayrca fikri destekileri tespit edip cezalandrmak,
onlarn nereye

}\3

cici fikri desteki, nereye kadar azmettirici olarak

kabul edileceini belirlemek mmkn deildir.

Termal Kameral Uak Alm

Gneydou'da olaylarn hzl bir seyir izlemeye balamasyla
birlikte,

skynetim

uygulan1alannn

yeterince

baar

elde

edememesi sonras, devlet yeni bir anlay, yeni bir tertiple skynetimi kaldrp, 1987 ylnda kard kanunla olaanst hal
uygulamasna

gemiti.

Skynetim

uygulamas

ve

asken

uygulamann uzun sre devam etmesi, hem dnya hem Avrupa

nazarnda Gneydoudaki kstllk halleri nedeniyle eletirilere
konu oluyordu. Aynea skynetim ve askeri uygulamalar rgtn
gelimesini nlemekten uzakt. Bu yzden ok iyi amalarla ve daha
inisiyatifli, daha pratik bir idari anlay ile zm retilmesi
dnlerek olaanst hal kurulmutu. Ama ksa srede Blge
Valilii sadece gstermelik bir lojistik destek, ikmal salayan, belki
pratik baz konularda karar veren ama tm harekt yine askeri
birliklerin yapt, hibir alt yaps olmayan bir askeri anlaya
dnmt.
Zaten Gneydou'da devletin baka gc olmad iin. Blge
Valilii fazla risk. almamak, blgede kalc olmamak adna iin
kolayna kam ve orada kurulan Jandarma Asayi Kolordu Komutanlna tm grevleri yklemiti. Kara Kuvvetleri birlikleri de
onlarn emirlerine verilerek yine bir askeri dzen kurulmutu.
220

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aslnda bir tek skynetim komutanl ad ve baz yetkileri yoktu,

daha ok zabta jandarma yetkileri kullanlyordu.
Olaanst Hal Blge Valilii eksikliklerle domasna ramen,
baz pratik admlar atmak, baz teknik, aletlerle sistemi desteklemek
adna arayta bulunuyor ve bu amala dnyann baz lkelerinde
uygulanan antterr yntemlerini, gvenlik sistemi satan firmalar
rnlerini satmak iin blgeye geldiklerinde deneyip test, ediyordu.
Bu blgede neler yaplabilir, neler kullanlabilir diye zaman zaman
bu testlere biz de arlyorduk.
te bunlardan bir tanesi de termal kamera testiydi. O zamanlar
bir termal kamerann ne olduunu duyuyorduk ama tam anlamyla
grmemitik. Ergani ovasnda iki deneme yapld. Burada bir termal
kamerann s farkna dayanarak altn, zifiri karanlkta dahi s
yayan veya evre ile arasnda s fark bulunan btn cisimleri ok
rahatlkla fark edebildiini grmtk. Herhangi bir uan alt
ksmna, yerden kumanda edilen termal bir kamera, yerletiriliyor ve
uak

belli

bir

blgeyi

tararken

blgedeki

canllar,

rgt

mensuplarn, her eyi grmek mmkn oluyordu. stelik kameray

kumanda ederek, grnen her eyi netletirmek, koordinatlarn
belirlemek ve hatta bundan kat zerine kt almak veya bir yere
faks ekmek bile mmknd.
Byle bir cihaz bu blgede ok ie yarayabilirdi. Snr boylarnda
PKK'nn lkeye giri yapt duyumlar alndnda, belli blgelerde
rgt mensuplar bulunduuna dair ihbar geldiinde oradaki rgt
mensuplar tespit edilebilecek ve grerek operasyon planlanacakt.
stelik operasyon srasnda bu uak herkesin yerini ok net olarak
bildirecekti. Byle bir sistem btn dengeleri deitirebilirdi.
Test iin gelen firma Trkkuu'na ait kiralanm bir uak ile
denemeyi gerekletirdi. Uak arazi zerinde gezerken biz de
Ergani'deki tabur binasna yakn bir yerde hep beraber grntleri
seyrediyorduk: Dnemin Blge Valisi Hayr Kozakolu, Asayi
Birlikleri Kolordu Komutan rahmetli Hulusi Sayn Paa, Olaanst
Hal Blge Emniyet Mdr Necdet Menzir, O HAL Vali Yardmclar,
tabur komutan ve dier btn yetkililerle birlikte hepimiz bu
221

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

denemenin iindeydik. Uaa telsizle talimat vererek falanca kyn

stnden gemesini, falanca yolun zerinden gitmesini, tarif
ettiimiz timlerimizin zerinden gemesini sylyorduk. Hakikaten o
zifiri karanlkta insanlar, hayvan srlerini tek tek ve ok net
olarak grebiliyorduk. Termal kamerann, sessizce uabilen, havada
uzun

sre

kalabilen

uaklarn

altna

takldnda

ok

ie

yarayabilecek bir sistem olacam grmtk. Burada hemen bir

tutanak tanzim ederek bu aletin hangi durumlarda faydal olaca,
blgede ne ekilde kullanlabilecei eklinde grlerimizi yazm ve
iimizden birka kii tutana imzalamt. Sonraki gelimelerden
hatrladm kadaryla orada yaklak 50 kii vard ancak birka
kiiye imza attrlmt ve imzalayanlardan biri de bendim (genelde
teknik denemelere stihbarat ube Mdr olarak katldm iin bu
trl eylerde bana imza alyordu). Daha sonra, aradan epey bir
zaman getikten sonra duydum ki Olaanst Hal Blge Valilii bu
sistemden iki takm almak iin anlama yapm.
ok sonra rendiime gre de uaklar hazrlanm, Jandarma
Hava

Taburuna

grmler,

ait

uaklar

pilotlar
imal

ngiltere'ye
edilmi

ve

giderek

orada

Trkiye'ye

eitim

getirilmi.

Anlattklarna gre bu uaklar kk motorlu, byk kanatl (hatta

kanatlar ahaptand yanlmyorsam), havada 5-6 saat gibi uzun bir
sre kalabilen, ok yava ve sessiz uabilen, ok ksa mesafede
(zannedersem 100 metreden daha ksa mesafede) havalanabildi, 100
metrelik bir araziye inebilen uaklard. Trkiye'ye iki konteynrn
ierisinde getirilen bu uak ve malzemeler, o zamanlar evik Kuvvet
ve zel Harektn bulunduu, evik Kuvvet Binas diye bilinen yerin
arka tarafnda, bizim oradaki teknisyenlerden destek alarak monte
edilmiti. Montajn ardndan uaklar uacak hale geldi; ancak her ne
olduysa bir trl umadlar. Aksine tekrar sklerek konteymrlarna kondu ve uzun yllar orada bekletildi. Ne olduunu
bilmiyordum, Diyarbakr'da 2-3 yl daha grev yaptktan sonra
stanbul'a atandm, 4 yl da stanbul'da grev yaptktan sonra
tayinim kt, 1997 ylnda Ankara'ya geldim.

222

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bir gn Milliyet ve Star gazetelerinde yer alan haberde yle

diyordu: "Susurluk Olaanst Hale de Kart..." Uak almndaki
bir yolsuzluk olayna benim de admn kart gibi bir haber
yaynlanmt. Haberde, bu uaklar iin ok faydal olacak diye bir
tutanak tutulduu ama bu uaklarn hi faydal olmayaca,
kullanlamayaca, Genelkurmay'm, Kara Kuvvetlerinin raporunda
uaklar hakknda uurulamaz dendii yazyordu. Bu yanl almdan
dolay faydal diye tutanak tutanlar ve faydal diyenler devlet malna
zarar vermiler, yanl para harcamlar diye iddia ediliyordu.
Deneme sonucu oluturulan o tutanakta benim, Necdet Menzir'in,
Vali Yardmcsnn
imzalar

vard.

Ancak

Susurluk

Aratrma.

Komisyonunda

Meclis'teki ifadem dolaysyla kamuoyu beni bildii iin daha ok

benim ismim lanse ediliyordu. Bu inanlmaz bir eydi; yaplan
denemeyi herkes grmt, Asayi Kolordu Komutan, dier askeri
yetkililer ve Blge Valisi de oradayd. Denemeleri hep beraber
yapmtk ve bizim kanaatimiz byle bir sistemin ie yarayaca,
blgede terrle mcadelede kullanlabileceiydi. Gerekten bana gre
bu uaklar bu amala fevkalade de kullanlabilirdi, ama ben
denemeden sonra ne yapldn bilmiyordum. Tutanakta sadece, bu
uan hangi ykseklikte utuu zaman yerdeki cisimlerin nasl
grld vs. gibi testlerden bahsediliyordu. Bu uaklarn alnp
alnmamas, ne kadar alnaca, alnacaksa nasl dizayn edileceine
dair

hibir

ey

yoktu.

Sadece

bu

kameralarn

ie

yarayp

yaramayaca ile ilgili fikir belirten br tutanakt; bunun alm ile

ilgili ben hibir ey bilmiyorum. Bu uaklar alnm, ngiltere'ye o
zamanki Jandarma Hava Taburundan hava pilotlar gnderilmi,
orada 15 gn eitim grmler, bu uaklarla umulard. Uaklar
Trkiye'ye getirildikten sonra da askere teslim edilmek istenmiken,
Genelkurmay bu uaklarn askeri standartlar karlamadm
belirterek onlar uuramayacan sylemiti. Haberden sonraki
aratrmalarmda rendim ki bu uaklar, blge valilii 3.000.000
( milyon) sterline almt.
223

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genelkurmay in askeri standartlarna gre uan en az iki

motorlu olmas, en az iki pilotun kullanmas, uak ierisinde askeri
bir takm teknik cihazlarn bulunmas gerekiyordu. Bu ii yapan
firma ise u iddialarda bulunmutu: "Eer sizin dediiniz gibi iki
motorlu, iki kiinin tayaca btn bu ek sistemlerin olduu bir
uak isterseniz o zaman Cesna gibi kocaman bir uak karmza
kar ve bu kadar byttnz zaman uak istediiniz dier
artlar karlayamaz: ok ses yapar, ok. byk olur, kalk ve ini
iin uzun pistler ister ve uak havada yava gidemez, uzun sre
havada kalamaz, nk uan motoru, ktlesi bydke, arl
arttka belli bir hza ulamas gerekir. stelik dediklerinizi yaparsak
bu defa hem sizden ekstra cret alrz hem de belirli zelliklerin bir
ksmn karlayamayz." Bu noktada da iler kilitlenmiti; bir
yandan teklif olarak kk, sessiz, havada, uzun sre kalabilen,
ksa mesafede kalkp inen uaklar lazm diyorduk, ama askeri
standartlarmz istenince dev bir uak ortaya kyordu.
Bu uaklar yalnzca Trkiye iin imal edilmi uaklar deildi,
dnyann baka yerlerinde de bu gibi harektlar iin benzerleri
yaplmt ve bu iin tabiat gerei Gneydouda PKK ya kar
yaplacak askeri operasyonlarda herkesin risk almas gerekiyordu;
ama bu risk alnamad ve bu uaklar, yani devletin milli servetleri
orada yllarca konteynrda kapal kald, ucumla mad. una ok
inanyorum ki bu uaklar reten firmalar onlar dnyann birok
lkesine satm, bu uaklar birok lke tarafndan kullanlm ve
denenmiti; ama biz lkemizde kullanamadk, deneyemedk. in
daha garip yan akl, mantk szgecine tbi tuttuunuz zaman bu
uaklarn o gnk artlarda snr boylarn, geni arazileri, atma
sonras veya bir istihbarat alnd zaman olay yerini incelemek iin
ok uygun olduu akt; ama hi kullanlamad.
Trk

basn,

Genelkurmay

kullanlamad

dediyse

kesin

kullanlamaz, yanl tercihtir, kesin hatal alnmtr, bu i doru

deildir diye tavr koydular. Hibir zaman uak almnn doru
olabileceini dnmediler. Halbuki buna karar verenlerin, alnm
bir ua hizmette kullanmayanlarn suunu hi kimse grmedi, bu
224

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

uak amaca uygundu ve dnyann birok yerinde de kullanlmt,

kullanlyordu. Hi olmazsa istihbarat almak iin, militanlar
atma sonrasnda takip etmek, alman duyumlarn teyidi iin
bunun denenmesi lazmd. Uaklar bir gn dahi uurulmad, askeri
standartlara

uymuyor

diye

devreden

kaldrld.

Gneydou'da

hkm sren durum olaan askeri bir operasyon deildi ki; gerilla
harbiydi, buradaki eylemlerin
...............................................................

.......................... i , Blm: Devlet

kendine zg artlar vard, btn harekt kendine zgyd,

kullanlan malzeme de zel olmalyd, bu nedenle riskleri de gze
almak gerekiyordu, ama maalesef alnamamt. Belki Blge Valisi
uur altnda sivillerin byle bir ara almasn kabullenemedi veya
istemedi, ne sebeptense bilmiyorum, tek bildiim ok eyin heder
edildiidir.
te Gneydou'daki olaylarda yeterli baar salayamama-mzm
altnda bunun gibi kk ama ok nemli sebeplerin yattnn
grlmesi gerekmektedir.
Bugn insansz uak alalm diye Babakanmz ABD bakanyla
grtnde veya benzeri bir temasta seviniyoruz. Halbuki daha
1988-89

yllarnda

termal

kameral

uaklarmz

vard

ama

kullanmadk, kullanamadk, deerini bilemedik, onu gelitirip bugn

ok daha stnlerine sahip olabilirdik. Olmad. Ayrca 1997 ylnda
insansz hava aralarn Trkiye'de retmek zere, yabanc bir
ortakla Konya'da fabrika aan bir firma da ilgisizlikten, alc
olmamas nedeniyle kapand
Sonunda Star ve Milliyet gazetelerini hem Basn Konseyine
ikyet ettim, hem de tazminat iin mahkemeye verdim. Basn
Konseyi bu haberlerden dolay muhabirlere ve gazetelerin yaz
ilerine knama verdi, mahkemeler de o zamanki para ile sorumlular 1,5 milyar tazminata mahkum etti.

Antalya'da PKK Operasyonu

Zannederim 1997 ylnn temmuz ayyd, 28 ubat sonras
oluan havada, Deniz Kuvvetlerinde polis kkenli Er Kadir Sar225

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

musak vastasyla, Bat alma Grubunun kuruluuyla ilgili temin

edip st makamlara verdiimiz gizli bir belgenin alnd iddia
ediliyordu. ddialarn yaylmas zerine 32. Gn adl televizyon
programna

katlm,

bu

durumun

hakkmzda

psikolojik

bir

harekta dnmesini deerlendirmitim. Programdan sonra artk

sthbaratlk yapamayacama kanaat ge t iriyordu m; bana gre
kp televizyonlarda konuan bir istihbarat artk istihbarat
hayatn bitirmi saylrd. Bu nedenle stihbarat Dairesinden
ayrlmak iin dileke verdim.
Grevden ayrlmama ksa bir sre kala, o sralar bizim gney
illerimizin birinde bulunan stihbarat ube Mdrlnden, Antalya
"ya. bir PKK grubunun getiini ve Antalya'nn krsal alannda gerilla
faaliyeti yrteceim bildiren ciddi bilgiler geliyordu. lk bakta bu
bilgiler pek inanlacak gibi deildi; nk PKK'nm Antalya'nn krsal
alannda ve dalarnda faaliyet gstermesinin ok anlam yoktu. Ne
de olsa orada siyasi olarak dayanacaklar, destek alacaklar bir halk
kitlesi, bir yerleim yeri bulunmuyordu. Antalya'daki faaliyet sadece
turizmi baltalamak, turistlere ynelik eylemde bulunmak iin
olabilirdi; bu durumda da eylemi yapacaklar zaman gelir, eylemden
sonra dnerler diye dnmtk. Ancak gelen bilgiler ok salamd
ve bizim kanaatimizi d oru lam y ord u.
Verilen bilgilere gre uzun sreli faaliyette kalmak zere
Antalya'ya bir grup nakledilmiti ve grup RPG denilen roketatar,
BKC (biksij tipi makineli tfekler gibi ciddi silahlarla donatlmt.
Bu bilgileri netletirmek iin istihbar! faaliyetleri younlatrdk ve
yeni bilgiler elde etmek iin altk. Bir mddet sonra fotoraflar da
dahil ok ciddi materyaller elimize geti ve artk dada silahl bir
grubun eylem hazrl ierisinde olduundan emin olmutuk. O
tarihler, stihbarat Dairesinin PKK karsnda gerekten ok stn
performans gsterdii bir dnemdi. lgili vilayetin ve merkezdeki
bizim teknisyen arkadalarn almas neticesinde PKK grubunun
sipari verdii cihazlardan birinin ierisine bir elektronik cihaz
yerletirerek haber alma imkn yaratld. te bu mucizevi sistem
sayesin

de

PKK

grubunun

yerini
226

belirli

aralklarla

tespit

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edebilecektik. Bu gelime zerine bir polis helikopteri ve teknik

ekiple

birlikte

Antalya'ya

gittim.

Bu

esnada

Emniyet

Genel

Mdrlnn zel Harekt Timlerinin byk bir ksm sparta

iline getirilmiti, sadece amirlerini Antalya'ya gtrmtk. sparta
ve

32

Burdur civarnda bulundurulan timler ardmz zaman birka

saat

iinde

gelip

operasyona

katlabileceklerdi.

Antalya'ya

vardmzda Antalya l Emniyet Mdr, Jandarma ve Valilikle

grtk, ancak bir sorun vard: Operasyon Jandarmann grevli
olduu krsal alanda yaplacakt ve Antalya Jandarmasnn elinde
bu operasyonu yapacak yeterli tim bulunmuyordu. lave Jandarma
timlerine ihtiya duyuluyordu. Emniyetin timi vard ama tek bana
olmas da pek uygun deildi; mutlaka ek kuvvete ihtiyacmz vard.
Bu durumu tarttktan sonra, helikopter le belirli zamanlarda
havalanarak grubun yerini tespit etmeye altk. Eldeki kk
istihbari

bilgilere

ierisindeki

hangi

dayanarak
dalk

Antalya'nn

blgede

byk

olduklarn

corafyas

bulmak

iin

helikopterle arazinin her gn belli bir blgesini taramaya baladk;

PKKllarm yerini elektronik olarak tespit edebilmek i n militanlara
birka km yaklamamz gerekiyor du. PKKllarm ektirdii bir
fotorafta grnen kayalk yap ve emeyi bulmaya alyorduk.
nc gn PKK mensuplarnn yerlerini belirledik. Ayn gn, bizim
elde ettiimiz bilgiyi teyit eder mahiyette hem askeri birimler hem de
Milli stihbarat birbirlerinden bamsz olarak Antalya'da, Kuzey
Irak'taki PKK unsurlaryla telsiz konumas yapan bir cihazn varl
tespit edilmi, yaklak bir blge tespiti de yapmt. Antalya'nn dousuna yakn bir blgedeydi ve kylere yakn bir arazi ierisinde
bulunuyorlard. Artk kesin olarak blgeyi netletirmitik. Bu
blgeye timleri gece szdrrsak, elimizdeki cihazlarla, yer lerini
belirleyerek grubu imha etmek mmknd. Ancak bahsettiim gibi,
jandarmann elinde zel veya operasyon yapacak tim yoktu ve bu
timin temin edilmesi iin biz srekli Emniyet Genel Mdrl ve
227

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Jandarma Genel Komutanlndan (onlar da Genelkurmaydan) tim

istiyorduk ancak uzun bir sre gemesine ramen bir trl tim
gelmedi. Tim buiamyorduk. PKK yeleri vard ve tespit kesin nokta
istihbaratyd, rgt Antalya'ya yerleecek, Trk turizmine ok ciddi
darbeler vurabilecek, yapt en ufak eylemle tm Antalya blge
turizmini tehlikeye sokacakt. Buna ramen birka gn daha
beklememize ramen maalesef tim getirilemiyordu. Gece temin
ettiimiz kamyonetlerle PKK Mardan sinyal aldmz blgeyi dolatk
ve o blgeye girip karak (biraz da belki kendimize riske atarak)
PKK'nm yerini daha kesin bir ekilde tespit etmek iin bir sre daha
altk;

ancak

iki

gn

sonra

tm

grmelere

ramen

jandarmann artk bir tim karma ihtimali olmadn anladk. Olsa

olsa kendi elindeki klasik karakol hizmetlerini yapan jandarma erleri
ile destek verebilecekti; ama operasyon timi olarak yetitirilmemi
askerlerle bu gruba kar operasyon dzenlemek uygun deildi.
Bununla birlikte Antalya l Emniyet Mdr Natk Canca tek bana
bu riski stlenemeyeceini, eer jandarma timleri gelmezse polis
timlerini

buraya

sorumluluunu

soktuu

kendisinin

zaman

doabilecek

stlenemeyeceini

olaylarn

syledi.

PKK

grubunun yeri belliydi, elimizde grubun says ve ellerindeki

silahlarn fotoraflarna kadar tm detayl bilgiler, hatta dada
ekilmi fotoraflar bile vard ve rgt bu blgeye yeni giriyordu,
yaplacak bir operasyonla bu blgede sklp atlabilirdi. Ancak
maalesef

jandarmann

tim

getirememesi,

Antalya

Emniyet

Mdrnn tek bana risk stlenmemesi zerine biz operasyonu

yapmadan Antalya'dan geri dndk. Operasyon yaplmad, timler
geri ekildi.
O tarihlerde, hatrlyorum, Genelkurmay Bakan ksa bir sre
sonra

austos

ay

ierisinde

aklama

yapyordu:

"Dnyada

Amerika'dan sonra en byk harekt yaptk, alt tabum "uarbirlik

harektyla" Cudi dann muhtelif yerlerine attk," eklinde dnyaya
beyanat veriyordu. Byle bir beyanat veriyorduk
iz

TD

. c c o.

t-1 i r ci c, TJLFI^ t

rlz

cirrici

T d ilci nn t

LF

c CCLTIDC vuracak byk

eylemler gerekletirecek bir grubu imha etmek zere iki veya

228

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zel Harekt Timini Ankara'dan Antalya'ya getirememitik. -be

gn boyunca burada operasyon yapacak bir tim bulamamtk. S
onrasm belki birok l. 1S ..1T layacaktr: Antalya'da bu PKK grubu
O

turistlerin aralarn ve ormanlar yakt, turistik tesislere roket att,

jandarmalarla birka defa atmaya girdi, (daha sonra intihar eden)
Albay Ab-dulkerim Krca buradaki bir atmada yaralanp sakat
kald. Halbuki bu grubu o gn imha etmek mmknd. Bu grup iki
yl boyunca Antalya'da pek ok olay gerekletirdikten sonra ve
Trkiye

iin

epey

sorun yarattktan

sonra,

birka

komando

taburunun aylarca sren operasyonlarnn ardndan imha edilebildi.

te Trkiye'nin terre bak... Terrle mcadelemizle ilgili belki
dardaki insann gremedii ama iinde olan bizlerin yaayarak
grdmz ok ciddi hatalarn, eksikliklerin ve aslnda bu
olaylarn neden bu kadar bydnn rneklerinden bir tanesi de
bu olayd diye dnyorum.

Devletin Gvenlik-Bte likisi

TBMM'de bte grmeleri yaplrken gelenektir, bir bakanla
bal olan genel mdrlk ve ait birimlerin brokratlar, kendi
bteleri

grlrken

komisyon

yesi

milletvekillerinin

bakanlanna soraca sorular karsnda hemen cevap hazrlamak

zere genellikle komisyonda ve Meclis'te hazr bulunurlar.
ileri Bakanlmn btesi grlrken ve bunun iinde en
byk

yer

tutan

btelerden

bir

tanesi

de

Emniyet

Genel

Mdrl olduundan, Emniyet Genel Mdr, Genel Mdr

Yardmclar, Daire Bakanlarnn byk bir ksm da alt komisyon
toplantlarnda hazr bulunur. Bakana sorulacak sorulara annda
cevap hazrlamak ve cevaplandrmak zere beklerler.
Bir defasnda ben de orada bulundum; yanlmyorsam 2004 yl
bte grmeleriydi. 2003 ylnn aralk aynda konumalar
dinliyordum. O arada bte hakknda genel bilgiler verilirken ekrana
yansyan tabloda grdm ki Trkiye'nin yedinci byk btesi
Emniyet Genel Mdrlne aitti, sanyorum sekizinci Jandarma

229

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Genel Komutanl, dokuzuncu Sahil Gvenlik Komutanl, onuncu

Milli stihbarat Tekilat diye gidiyordu.
kinci byk bte de Trk Silahl Kuvvetlernindi diye hatrlyorum.
Bu da gsteriyordu ki bu lkenin, zellikle i gvenlii ile ilgili, yani
bu lkenin vatandalarn birbirlerine yapacaklar ktlklere kar
korumak, bu lkenin devletini kendi vatandalarndan gelecek
zararlara kar korumak amacyla kurulan tekilatlarn bteleri ok
byk rakamlard. stelik Trk Silahl Kuvvetlerinin, Jandarmann,
Emniyetin eitli vakf ve dernekler vastasyla sahip olduklar
kaynaklar

(ki

bazlar

bir

bakanln

btesi

kadardr)

ve

Babakanlk rtl deneinden aldklar paylar bu rakama dahil

deildir.
Bte iinden ve dndan elde edilen gelirlerden toplanan
kaynaklar i gvenlie ayrlyordu ki, bunlar toplamda ok byk
rakamlard. Grnt una benziyordu, paranz saklamak iin
aldnz kasann deeri paranzdan daha fazlayd. Burada bir
yanllk vard, byle olmamas gerekiyordu.
Ayrca grevlerim esnasnda grdm bir dier durum da devletin
i gvenlik birimlerinin kendi ierisinde dayanma, yardmlama,
koordinasyon olmadndan her eye avr ayr harcama yaplyordu.
Her birim ayr ayr ayn malzemeyi satn almak istiyor, birimler aras
yaanan ciddi bir yartan tr de inanlmaz rakamlarla bteler
talep ediliyordu; hatta gerek duyulmayacak son model cihazlar,
sper sistemler, her eyin en iyisi istenmeye kalklyordu. Bu
lkenin kaynaklar yatrm ve insanlarnn eitimi iin deil;
maalesef gvenlik iin kullanlyordu.
Bugn yine btn devlet kurumlarnn imknlarna, kullandklar btelere baklrsa, gvenlik amacyla kurulan birimlerin
denek

ve

grlecektir.

btelerinin
Trkiye'de

dierlerinden
modern

bat

ok

daha

fazla

lkelerinin

olduu

gven

lik

kuvvetlerinden daha fazla malzeme almyor, ama bunlar yerinde ve

zamannda kullanan ryo ruz. Oysa bugn Emniyetin, Jandarmann,
btn gvenlik birimlerinin ve hatta Silahl Kuvvetlerin i gvenlik
amacyla ibirlii yapmaar halinde, bu harcamann kesinlikle
230

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

drtte bir inmesi veya bu harcamayla on kat karlk elde edilmesi

mmkndr.

Kendi

aralarnda

koordinasyonu

iyi

saladklar

zaman bu harcama ve faaliyetlerden kesinlikle tasarruf edilmesi ve

baarnn ok daha yce olmas mmkndr, ama ne yaplrsa
yaplsn maalesef bu kuvvetler arasnda gerekli koordinasyon hibir
zaman salanamamtr ve salanamaz. nk onlar, genellikle
kendi

kurumsal

menfaatlerini

planda

tutan

tekilat

ve

kurumlardr. Maalesef iinde olanlar bunu kabul etmese bile gerek

byledir.
Bu kurumlar tek at altnda birletirilmeden, hatta ok ciddi
ekilde bu. iten anlayan sivil kurumlar, sivil kiiler tarafndan
denetlenmeden asla rayna oturtulamaz. Aksi taktirde bu lkenin
byk bir kayna, i gvenlik ad altnda heba edilip bir tarafa,
atlmaya mahkumdur. Bu lkenin i gvenlii ok daha dk
rakamlarla, ok daha az kadroyla, ok daha iyi bir ekilde
salanabilir, ama mevcut durumda tm kaynaklar i gvenlie de
harcasanz

kesinlikle

bu

konuda

istenen

baarnn

salanamayacana eminim, nk bunlar yerinde ve zamannda

usulne uygun kullanlamamaktadr.

si'nde Yenilikler
2003 yl haziran aynda Kaaklk ve Organize Sularla
Mcadele Dairesi Bakanlna (KOM) atandm. Daire Bakanlnn
merkezde Mali, Organize ve Narkotik sular olmak zere nemli
birimi vardr ve bu birimlere bal olarak pek ok sula tm lke
apnda, mcadele edilmektedir; ama kamuoyunda, daha ok
uyuturucu operasyonlarm yapan Narkotik birimi ne kar. lke
genelinde ise her l Emniyet Mdrl ierisinde KOM ube
Mdrl yer alr,
Ben birincil olarak mali sularla; yani kaak ve gizli yntemlerle
yaplan her trl mal (akaryakttan tekel malzemesine) ithalat ile
bata ihaleler olmak zere kamudaki yolsuzluklarla ve ikincil olarak
da mafya denen organize su ebekeleryle mcadeleye ncelik ve
nem veriyordum. Fakat uluslararas
231

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hali'te Yaayan Smonlar. .. _ _ _ .................................................

..........................................._.
kurulu ve tekilatlar uluslararas uyuturucu ile mcadeleyi ne
karmaya alyorlard. artlar alana da eit nemi vermemiz
gerektiini ortaya koyuyordu. Hzl ve hummal bir almann
ierisine girmitim.
O tarihlerde KOM'un merkezde kendine ait teknik altyaps
yoktu (stihbarat Dairesi konu zerinde alyordu) ve tm
Trkiye'deki il ubeleri (stanbul hari) herhangi bir dinleme faaliyeti
iin Ankara'ya geliyordu. Van'dan Edirne'ye kadar her ilin polisi
dinleme karar aldnda Ankara'ya gelip kendi iline ait bir iki
telefonu Daire Bakanlnda dinliyor ve dinlemede elde ettii
bilgileri kendi iline telefon vs. yoluyla aktaryordu. Byle komik bir
uygulama vard, bu ekilde bir alma ile netice almak, sistemli bir
alma yapmak mmkn deildi.
Daire bakan olarak ilk nem vermem gereken eyin kurumsallamak, bir sistem kurmak olduu akt. Sonra bilgisayar
sistemi, bilgi bankas ve sokakta alan birimlere istedii teknik
malzeme ve sistemleri salamak gerektiini grmtm. Dier
yandan alp i retmek lazmd; benden nce, ileri Bakan
Saadettin Tan tan'm zamannda nemli operasyonlar yaplmt,
bunlarn devam gelmeliydi. Tam bu srada Uzan olay patlad, iimiz
iki kat artmt ve stelik ben mali, narkotik kaaklk konularn
bilmiyordum, daha nce hi bu birimlerde almamtm; bir
yandan da renmem gerekiyordu.

Uzan Olay
Yukarda belirttiim gibi, Kaaklk Daire Bakam olarak
grevde yeniydim, dairenin grev alanna giren konular ve bu
konularla ilgili mevzuat renmeye alyordum ki Uzan olay
patlak verdi. Bir anda kendimi denetim elamanlarnn, mfettilerin
ve

bankalar

yeminli

kavrayamadm

murakplarnn

Uzanlarn

mar

232

arasnda,

Bankas

henz

anlayp

yolsuzluunun

ve

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ardndan tm irketlerinin kart olayn iinde buldum. Sradan

mali konular dahi tam olarak anlayamazken bir anda
1.

Blm:

Devlet:

en byk soygunla kar karya kalmtm. stelik bu ilerle asl

olarak ilgilenen Bankalar Denetleme ve Dzenleme Kurulu o sralar
kendi iinde BDDK ve TMSF olarak ikiye blnyor, yneticileri yeni
atanyordu.
ok zor durumdaydm, ama alamaya da zamanm yoktu. Bir
sre sonra bu ilerden az da olsa anlayan, daha nce bankalar
operasyonunda grev alm epey tecrbeli personellerimin olduunu
grdm. Aralarnda Soner Komiser vard ki tam o mehur szdeki
gibi 'tek basma bir orduydu', Ozanlar adna yaplan pek ok eyin
yansn tm samimiyetiyle alan kamu grevlileri yapmsa dier
yarsn Soner Komiser tek bana yapmt desem yanl olmaz.
Ozanlara ynelik tahkikat baladnda ozanlarla ilgili nceden
aklmda kalm baz bilgileri anmsyordum. Bazen anormal olaylar
aklmn br kenarnda kalr, yllar sonra iime yarar.
Anmsadm ilk olay 1992 balarnda gereklemiti. stihbarat
ube Mdr olarak stanbul'a yeni atanmtm ve ubeyi ara,
gere, personel asndan glendirmeye alyordum. Bir gn,
daha sonra SK soruturmas ve Ergim Gkneli sor-guiamasyla
adn duyuran Mali ube Mdr arkadam Salih Gngr geldi,
beni banka, denetimlerinde yetkili bir uzman olan Yeminli Murakp
Fahrettin Yahi ile grtrd.
Bana arlattklarna gre bankay denetlemek ve incelemekle
grevli Yahi'ye banka, mdr bir oda veriyor ve Yahi orada alrken bir gn ayann demesi ile dinleme cihaz olabileceini
tahmin ettii, masa altna gizlenmi kk bir elektronik cihaz
buluyor. Bu cihaz bana. getirdiler, telsiz teknisyenim brahim ksa
srede inceledi. ok gzel bir cihazd, o zamana gre birinci snf
iilik ve kalitedeydi; denemeler yaptk bizim ubedeki cihazlarn
hepsinden iyiydi, hatta bir sre grevde de kullandk.

233

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

O zaman Fahrettin Yahi bunun nemli olmadn, kendisine

banka, ierisinde bilgi veren var m diye renmek amal konmu
olabileceini dnmt, biz de zerinde durmamtk. Bankann
sahipleri kimdi, nasl insanlard, haklarnda hi bilgi sahibi deildim
ama bu cihaz ve kullanlan yntem hi makul grnmyordu ve
bunu yapanlar byk eyler saklyor olmalyd. Bu tuhaf olay
bylece zihnime kaznmt.
Aslnda bir tek bu olay bile bu kiiler hakknda phelenmek ve
aratrma balatmak iin yeterliymi. Daha o gnlerde Uzanlann
legal yollar dnda farkl, hileli ve biraz da casusluk yntemleri
kullandnn ipular ortaya km, ancak biz uya-namamz.
Fakat ne ben, ne de devletin baka kurumlar bunu anlayacak,
tahkik edecek durum ve konumda deildik. Zaten benim grevim
sadece terr istihbarat idi.
Dier bir olay ise 90 karn banda meydana geldi. Trkiye Yn
ilk zel televizyonu Star TV Ahmet zal ve Cem Uzan n ortaklnda
yayma balamt. Bir sre sonra da aralarnda anlamazlk knca
Star TV Uzanlarda kalm, Ahmet zal da sonrasnda Kanal 6'y
kurmutu.
stanbul'da greve balamamzdan ksa sre sonra Asayi ube
Mdrlne Star TV'nin sahiplerinin telefonla tehdit edildii intikal
etmi.

Birileri

telefonla

Star

TV

patronlarndan

haklarn

ve

alacaklarn istiyor, st kapal ekilde tehdit ediyormu. Asayi

ubesi benden bu tehdit eden kiinin telefonunu tespit etmemi
istemiti, bu amala birka defa olay anlamak ve bu kiiyi tespit
etmek iin Star TV ye gittim. Cem Uzan i tanmazdm, o gn de
kendisi yoktu. Uzanlar adna yetkili olan birileri ile grtm, "Bu
ii Ahmet zal yaptryor, onun adamlar. 7' diyorlard. Sebebini
sylemiyorlard, ama kanalla ilgili yaadklar ayrlktan dolay
alacak iddialar olduunu anladm. Aranan telefona bir teyp
balayarak tehdit eden kiinin birka konumasn kaydettik.
Kaydettiimiz konumalarda tehdit eden kiiler aa yukar 20
milyon dolar alacaktan bahsediyor, grmek iin Trkiye dnda,
Almanya'da bulumak istiyorlard.
234

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben biraz cesaret vermek adna (aslnda biraz da tam bir saflkla) tehdit eden kiilerin ciddi olamayacaklarm sylemitim;
2 40 ozanlarn 20 milyon dolar
olamayacana gre, bu paray isteyen kiiler de mantkl deillerdi.
Bana parann olup olmamasnn
nemli
olmadm,
bu
kiileri
yakalamamz gerektiini sylediler.
Hl
bu
olay
hatrladka
saflmdan dolay utanrm.
Hatrladm dier bir olay ise stanbul Borsasnda iki kiinin
(Hseyin Engin Saydam ve Uur Soyata) sahip olmalar mmkn
olmayan miktarlarda byk paralarla hisse topladklar, ancak
haklarnda bu tr haberlerin kmas zerine srra kadem basarak
kaybolduklar ve bir daha kendilerinden haber alnmadnn tespit
edilmesiydi. Bu kiilerin arkasnda kimlerin olduu, bu ii neden
yaptklar, bu kadar nakit paray kimin verebilecei konusu yine
aklmn bir kesinde kalan hususlardand. Sonradan rendiime
gre bu kiiler Uzanlar iin alyordu.
O gn ilk yolsuzluk patladnda basn yukardaki olaylar da
dahil tm bilgileri tazeledi: mafya benzeri yntemler kullanyorlard,
eitli

kiilerle

kullanyorlard.

sorunlar
Mali

vard,

uzmanlar

ilerinde
bize

casusluk

Uzanlarm

aletleri

marifetlerini

anlatmaya baladlar.
Anlatlanlara gre Uzanlarm ilk nemli marifeti uydu: Kendilerine ait mar Bankas ilanlarnda en yksek faizi vereceiz
diyerek halktan milyarlarca mevduat toplam, sonra da "batyor"
sylentisi yaylnca (mali uzmanlara gre bu sylentiyi de kendileri
yaymt) halk bankaya hcum etmi. Bu defa Uzanlar vadesinden
nce

anapara

istendiinden,

"Siz

vadeyi

bozuyorsunuz,

faiz

istemeyene anaparasn veririz yoksa para deyemeyiz" demi, daha

nce batan bankalarda zarar gren halk da panik halinde anaparay
kurtarmak iin faiz istememi ve Uzanlar isteyen herkese tm
parasn demi. Kimsenin diyecei bir ey yoktu, ama Uzanlar bu
olayla

voliyi vurmutu. Faizin neredeyse

% 100-120 olduu

enflasyon yllarnda milyar dolarlara tekabl eden paray bir yl

235

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bedava kullanm, hi faiz dememilerdi, stelik tm paralar

deyerek en salam ve gvenilir insanlar grnmne kavumu,
halk "biz hakszlk yaptk bak adamlar paramz dedi" demiti.

EA ve Kepez Elektrik
EA, ukurova blgesindeki barajlardan elde edilen elektriin
zel irket, eliyle datlp ynetilmesi iin devlet tarafndan 19501i
yllarda kurulan, elektrik datm ve sat konusunda imtiyaz
hakkna sahip, ok ortakl krl bir irkettir. Uzanlar nce
zelletirme kapsamnda EA'n belli oranda hissesini almlar,
sonra sahip olduklar bankalar araclyla gizlice hisse toplayarak
%37 hisseyi ele geirmilerdi. Daha sonra hisseler henz kendilerine
devredilmeden, hisselerin temsil haklarn para karlnda noter
senetleri ile alarak ynetime hkim olma yolu izlemiler ve uzun
kavgalar sonucu, sahip olduklar Star TV'yi de silah gibi kullanarak
tm kar koyanlar susturmu ve sonunda ynetime hkim
olmulard. Daha sonra hisse satn alarak Antalya'da Kepez Elektrik
adl elektrik irketini de satn aldlar.
EA ve Kepez'd e ynetime hkim olan Uzanlar ksa srede
irketlerin iini boaltmaya, bu irketlerin paralarn kendilerine
aktarmak iin yntemler gelitirmeye baladlar. nce bu irketlerin
paralarn, kendilerinin Kuzey Kbrs'ta kurduklar mar ff Shore
Bank'a dk faizlerle yatrdlar, bu irketlere finas kullanmak
ihtiyac duyduklarnda ise ayn bani alarda yksek faizle kredi
kullandlar ve bylece irketler zarar etmeye balad. irketlerin
paralar kendilerine akmasna ramen zararda grndkleri iin
vergi vermediler; ancak bu esnada kk hissedarlar zarar etmeye
balad.
mtiyaz szlemesi gerei EA, baka irketlere ortak olmamas
gerekirken Uzanlara ait Ladik, anlurfa, Gaziantep, Bartn ve
Trabzon imento irketlerinin 132 milyon dolarlk hissesini satn
alarak ortak oldu ve bir sre sonra imento irketlerinin sermaye
artrmlarna EA sokulmad. Uzanlara ait irket ve Uzan ailesi
yeleri, dier ortaklarnca yaplan sermaye artrmlar ile EAin bu
imento

irketlerindeki

hisselerinin
236

deerini

drerek,

EA

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

taralndan 132 milyon dolara alnan hisseleri yine Uzan Grubuna ait
baka irketlere

66

milyon dolara, yani dk fiyatla zararna

sattlar.
Uzanlarn EA ve Kepez Elektrik'teki bu ali cengiz oyun larmm
bir ksm denetim elemanlarnca tespit edilerek rapor edilmitir, ama
bunlar 2003 ylma kadar hasralt edilir veya etkin olarak ileme
konmaz.
lerleyen tarihlerde iin, halk tabiri ile rayndan kacan
hisseden Uzamlar bu tezgahn ortaya kma ihtimalini gze alarak,
Kbrs'taki mar Off Shore Bank i 'kara para cenneti' diye
nitelendirilen Lihtentayn merkezli Patrak Finans adl bir irkete
satarlar; aslnda bu irketin sahibi de yine Uzan Grubu'dur.
in esas komik taraf ise, bu iki irkete bu kadar yksek
miktarlarda ve yksek faizlerle kredi veren mar Off-Shore Bank Ltd.
irketinin durumu. Bu irketin sermayesi, Lefkoa Bykeliliinin
Hazine Mstearlna verdii rapora gre, 1993 ylnda 1 milyon
dolardr; ama EA ve Kepez'in yz milyonlarca dolar parasn
dk faizle alp, tekrar bu irketlere ok yksek faizle kredi olarak
vermitir.
Sonunda

EA

ve

Kepezin

zarara

uratlmas

ve

eitli

usulszlk sulamalaryla, Uzanlarn baz aile yeleri hakknda

Sermaye Piyasas Kanunu ve Trk Ceza. Kanunu hkmlerine
aykr davranmaktan Adana, Antalya ve stanbul Asliye Ceza
Mahkemelerinde davalar alr.
Ayrca EAin faaliyetlerinden elde edilen gelirlerle alman mal
varlklarnn, imtiyaz szlemesi gerei Enerji Bakanl adna tescil
ettirilmesi gerekirken, Uzan Grubu irketleri adna tescil ettirilerek
kamudan mal karlr, el konulduktan sonra aylarca mahkeme
yoluyla uralarak bu mallarn bir ksm Uzanlarn zerlerinden
silinip devlet adna tescil ettirilmitir.
Berke Baraj nas
mtiyaz szlemesi gerei, EA ve Kepez irketlerinin elde
ettikleri gelirle belli oranda yatrm yapma mecburiyeti vardr ve bu
mecburiyet blgede hidroelektrik santrali, yani barajlar yaplmasn
237

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gerektirir, ozanlardan nceki dnemde, bu amala Berke Baraj

projelendirilmi ve bir talyan firmasna 591 milyon dolara ihale
edilmiti. EAn Uzanlarm eline gemesinin ardndan, demelerin
yaplmamas ve iin braklmas iin karlan bin bir glk zerine
bu talyan firma baraj inaatn, Uzanlarm zoruyla brakr. Bylece
baraj inaatn Uzan Grubuna ait Yap Ticaret A., adl irket
stlenir. Bu aamadan itibaren, baraj inaatnda kullanlan her
trl malzeme Uzan Grubunun dier irketlerinden satn alnmaya
balanr. Daha yakn fabrikalar olmasna ramen imento Urfa ve
Gaziantep fabrikalarndan getirtilir, zemine beton enjektesinde
kullanld diyerek llmesine imkn olmayan ve gerekenin ok
zerinde miktarlarda imento, demir vs. ile iirilmi faturalar
kullanlarak maliyet ykseltilir ve EA'a fatura edilir.
Ayrca EA in imtiyaz szlemesi gerei, devlete kar bu
yatrmlar yapma taahhd ve mecburiyeti olmasna ramen bu
yatrmlar iin EA ve orta olduu dier irketler zerinden 12
ayr yatrm tevik belgesi kullanarak, devletten haksz nakit para
yardm alnr.
EA'a el konmas ve usulszlklerden dolay Uzanlar hakknda alan davalarda bu defa da bilirkii ve uzmanlara rvet
verilmesi olaylar geliir.
Sonunda grkemli bir trenle alan Berke Baraj bir milyar
dolar civarnda, bir rakama mal olmutur. ddialar doruysa bu
barajn yapmnda Uzanlarm irketine 400 milyon dolar akta
rlmtr.
Uzanlarm yaptklar usulszlkler ve yolsuzluklar zerine,
Tansu iller dneminde EA imtiyaz szlemesi iptal edilerek
ynetime el konmak istenir; ama nce koalisyon dneminde
Enerji Bakanlnn kararname hazrlamamas, sonra eskiden beri
Kemal Uzan in yakn olmu olan Demirci'm cumhurbakanl
dneminde kararnameyi imzalamamas nedeniyle baarl olunamaz.
2001 ylnda 4628 sayl Enerji Piyasas Kanunu kartlarak,
Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu kurulur. Buna gre 2002 yl
sonuna kadar sektrde faaliyet gsteren irketlerin, retim ve
238

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

datm faaliyetlerinin ayn grup tarafndan yrtlmesi yasaklanr.

Datm

irketlerinin

toplam

tketimin

faaliyet

%20'si

ile

yrttkleri
snrlanr,

blgedeki
retim

retimleri

ve

datm

haklarndan bilini bakalarna devretmeleri art koulur. Ayrca

enerji datmnn serbest olmas, alcnn herhangi bir blgede ucuz
bulduu elektrii istedii reticiden serbest piyasada almas ve
iletim irketlerinin bedeli karlnda, elektrii tama mecburiyeti
getirilir; ama Uzanlar bu hususlara uymazlar. Baka blgeden
alman elektriin kendi datm blgelerinde alclara ulamasna
msaade etmez, kendi datm blgelerindeki her alcnn elektrii
kendilerinden

almaya

mecbur

olduunu,

eski

tarihli

imtiyaz

szlemesi ile buna haklar, olduunu sylerler ve kanunu blgede

uygulamazlar. Bunun zerine Kurul, imtiyaz hakkn iptal ederek
EA ve Kepez'e el koyar.
EA elinden alman Uzan Grubu nakit sknts ekmeye balar
ve bu sknt da. yava yava mar Bankasna srar: elektrik
irketlerinden gelen nakit para ak kesilen banka, deme sknts
ierisine girer.
Uzan Grubu EA i geri almak iin Trkiye'de at davalar
kazanamaynca ve kazanamayacan anlaynca bu defa daha farkl
hilelere bavurur. rdn'deki temsilcileri olar Ali Cenk Trkkan
vastasyla Gney Kbrs'ta Libananco isimli bir irket kurarak,
EA in hisseleri daha nce bu irkete satlm gibi gsterip,
yabanc yatrmcy koruma ve tevik amal karlan tahkimle ilgili
mevzuat ve arlamalara dayanarak, tazminat. davas aarlar. (Kitap
yazlrken tahkimde ilk ilemlere devam edilmektedir.)
Peki, Uzanlarn yapt asl yolsuzluk tam olarak nedir? mar
BankasYda neyi, nasl yapmlardr? Bunu ksa bir yazda
anlatmak mmkn m bilemem. mar Bankas olay, hakknda
birden fazla kitap yazlacak cinsten; dnyadaki bankaclk sular ve
banka ii boaltma operasyonlarnda literatre girmi bir olaydr.
Dnya bilimine bilimsel almalarmz ve bulularmzla giremedik
ama mar Bankas yolsuzluu ile bu alanda dnyada hatr saylr
bir yer edindik.
239

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mar Bankas nasl bir bankayd ve nasl ynetiliyordu diye

baktmzda

grdmz

kadaryla

bankann

tm

ortaklar

Uzanlard. Ynetimde, Uzanlar har iindekilerin byk ksm dier

irketlerindeki lise mezunu personellerden seilmiti ve onlar da
dier bankalara gre dk cretlerle altrdklar ortaya kmt.
Bu insanlarn byk ounluu dar gelirli ailelere mensup,
gelirinden baka bir ey dnemeyen, finans, iktisat gibi konular
ok iyi bilmeyen, sorgulama ve soruturma yetenekleri ekonomik
sebeplerden dolay gelimeyen, tam bir aidiyet duygusu ierisinde
alan, mevduat kabul etme ve verme dnda ok fazla bir
inisiyatifi bulunmayan kiilerdi. Ynetim kurulunda deil; memur
pozisyonunda ve rolndeydiler ve bu durum Uzan GrubuYun
yolsuzluklar yapmasn kolaylatryordu.
Bankalar Kanunuma gre mar Bankas Yun mevduatnn ancak
%10'u kendi grup irketlerine kredi olarak verilebilirken Uzanlar bu
kanuna aykr olarak eitli usulszlklerle mar Bankas'mn tm
mevduatn

Uzan

Grubu

irketlerine

kullandryordu.

Bu

da

yetmiyor mevduatn nemli bir ksm, resmiyette kendilerinin

gzkmeyen, Kuzey Kbrs'ta tabela irketi olarak kurduklar, tm
ilemleri Trkiye'deki temsilcisi gzken mar Bankas ubelerince
yaplan mar Bank Off Shore'a aktarlyor, sonra da bu irket
yeniden bu paralar/mevduat Uzan Grubu irketlerine kredi olarak
veriyordu.
Bir ksm mevduat da batan mar Bankas ubelerinde
daha yksek faize Kuzey Kbrs'taki mar Bank Off-Shore Ltd.
hesabna yatrlyor gzkerek zaten tamamen Trk Bankaclk
Mevduat sistemi dnda kullanlabiliyordu.
EA ve Kepez'e el koyulmasyla mar Bankas'na scak para
girii azalnca Uzanlar Gen Partiyi kurarak ekonomi iin mi siyaset,
siyaset iin mi ekonomi yapld anlalamayan, rnei grlmemi
bir siyasi ataa kalkarlar. Sonrasnda iktidarla ters dmeleri
nedeniyle mevduat k da hzlanr. Bunlarn doal sonucu olarak
mar Bankas'nm mali yaps da bozulur, bankay denetleyen yeminli
murakp ve uzmanlarn raporlar zerine BDDK birok defa Uza
240

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ularn banka mevduatn grup irketlere kanuni hadden fazla

kullandrmamalarn, bankann mali bnyesini kuvvetlendirmek iin
tedbir almalarn ister, ama Uzanlar her zaman olduu gibi devletin
dedii gibi deil kendi bildikleri gibi davranmay tercih ederler; yeni
tedbir almak deil daha da ileri giderek ynetim kurulu bakan
Kemal Uzan dahil tm ynetimi toptan istifa ettirirler. Durumun
vahameti karsnda BDDK mar Banka s'n m ynetimine de el
koyar.
Ancak Kemal Uzan ynetimden ayrlrken mar Bankas'nn
bilgisayar sistemini ilevsiz klm, bilgisayar yedekleri kaybolmu,
bankaya bilgi ilem destei veren ve yine Uzanlara ait olan Merkez
Yatrm A.. hibir bilgi ilem destei vermeyerek bankay almaz
hale getirmitir.
Nasl oluyor da mar Bankas onlarca defa murakplarca denetlendii halde uzun sredir devam eden bu yolsuzluk tespit
edilemiyor? Diyelim ki yeminli murakplar, denetim elemanlar fark
etmedi; ama bankann ynetim kurulu yeleri, genel mdrlk
yneticileri, illerdeki ube mdrleri de mi fark edemedi? Daha
dorusu baba Uzan ve iki olu dnda sadece iki kii ile 5 milyar
dolarlk bir mevduat herkesin gz nnde nasl sakland? Bu, koca
bir fili binlerce insann gz nnde sahnede yok etmek gibi bir
eydi ve Uzanlar bunu gerekten yapmlard.
Brakn polisi, MT'in mali uzmanlar, bankaclar bile yaplan
yolsuzluu anlamakta zorlanyordu. Yolsuzluun yapl biimini ve
yntemini anlamamz bile birka hafta srd.
Bata anlatlanlara inanmamtm, nasl olur da bunca banka
alan, mdrleri, genel mdr yardmclar olanlar grmez; kesin
birok kii biliyor, ama doruyu sylemiyorlar diyordum. Ama bir
yandan da bilinse bu sr mutlaka bir ekilde dar szard diye de
dnyordum. Sonunda alanlarla grp, eldeki kaytlar
inceleyince, bunun mmkn olabileceini, hi kimse bilmeden,
grmeden

milyar

dolarlarn

herkesin

nnde

saklanabilecei

sonucuna vardm. Bu eytani bir yntemdi, dhiyane bir uygulama

idi ama Uzanlar bunu yapmt.
241

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yaplanlarn Ksa zeti

Uzanlarn mar Bankasnda yapt uydu; az nce de belirttiim

gibi mar Bankas'na bilgi ilem desteini Merkez Yatrm A denen,
yine Uzanlara ait bir irket veriyordu. Yani bankann bilgisayarlar
bu irket tarafndan programlanyor ve kontrol ediliyordu. Bu
programlar Uzanlar zel olarak yazdrmlard.
Dier tm bankalarn bilgisayar sistemleri online denen sistemle
alr. Yani bankalarn ubeleri bilgisayar alar sayesinde merkeze
ve birbirlerine bal para havalelerini annda yaparlar, paralar
annda merkezdeki hesaba geer. Uzanlar ise ncelikle offline
almay semilerdi, yani illerdeki her banka ubesinin bilgisayar
sistemi sadece kendine aitti ve kapal devre alyordu, merkezdeki
bilgisayar da yle. Her gece bilgisayarlar bir kez birbirlerine
balanyor, ubelerde gereklemi olan tm ilemler merkeze
gnderiliyor, merkezdeki bilgisayar da tm bilgileri birletiriyordu;
ayrca merkezden illere gnderilmesi gereken bilgiler varsa merkezi
bilgisayar onlar da gnderip tekrar kapanyordu.
Bu sistemin nemli sr ve odak noktalarndan bir tanesi, her
ubenin

sadece

kendi

ilemlerini

grmesiydi.

ubeler

kendi

bankalar ile ilgili bir icmal, genel bir deerlendirme karamyorlard. Eer isim verirseniz o kiinin tm ilemlerini grebiliyor,
ama o gn aldklar tm para ne kadardr, verdikleri ne kadardr,
bankada genelde mevduat miktar ne kadardr gibi bilgilere sahip
olamyorlard. Banka ubelerinin her ay maliyeye vermesi gereken
beyannameler

de

merkezdeki

bilgisayar

sisteminde

retilerek

ubelere gnderiliyor, onlar da bunlar doldurup ilgili maliye

birimlerine veriyorlard.
Yine

banka

ubelerini

denetlemeye

gelen

yeminli

banka

murakplar o ube ile ilgili genel bir cetvel, hesap, bilano veya genel
bir rakam isterse banka ubeleri bunu karp veremiyordu; talebi
merkeze aktaryorlard, merkezdeki bilgisayar sistemi bunlar retip
neticesini ilgili ubeye ve denetim elemanlarna aktaryordu.
Herkes bunu gayet normal ve makul bir uygulama gibi gryordu, ama aslnda merkezde bir tek bilgisayar uzman ile
242

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

raporlar retip denetleyen bir veya iki kii vard ve ift yazlm
kullanarak tm rakamlar her

5> 9i

T cl T

onda bir orannda gsteri-

yorlard. Yani sorularn hep iki yant vard: Uzarlar iin gerek
rakamlar ve dier kiiler iin onda bire indirilmi rakamlar.
mar Bankas'mn deme gl ierisine girmesi ve iflas
ettiinin anlalmas zerine, devlet bankaya el koyarak tm
borlarn ve mevduatn mudilere demeye karar vermeden nce,
hkmete mar Bankasnn 500 milyon dolar civarnda maddi
byklnn

olduu

sylenmiti.

Hkmet

yetkilileri

de

tahmmimce btn mevduat 500 milyon dolar ise bu rakam

ekonomiye ciddi sknt yaratmadan denebilir diye bankaya el
kovmakta tereddt etmemilerdi. Oysa Uzanlar giderken bilgisayar
sistemini bozduklar ve yedekleri bulunamad iin bankann gerek
mali durumu anlalamamt. Daha sonra tek tek ubelerden
kaytlar toplanp icmal yapldnda gerek ortaya kt: bankann
gerek borcu 5 milyar dolan ayordu.
Baka anormallikler de vard, ellerinde hazine bonosu almasatma yetkisi olmad halde bir katrilyon liralk hazine bonosu
satmlard, stelik ellerinde satacaklar bu miktarda bono da yoktu.
Televizyonlarda reklamlar vererek olmayan bonoyu satyor, karl
paray alyorlard, bylece hazine zarar 8.442 katrilyonu buluyordu.
Ayrca o zaman birok bankann yapt gibi yurtdnda Kbrs,
Lihtentayn gibi yerlerde kurduklar, literatrde ky bankacl
denen ve sadece bir levhadan oluan off-shore bankalar yaratarak,
bu bankalar adna ilem yapyormu, mevduat topluyormu gibi
grnp kendi banka ubelerinde farkl faiz uygulamalar ve farkl
ilemler yapmlard. Yani Uzanlarm srr aslnda bu mantk ve
dnce sisteminden kaynaklanyordu, iyi incelendiinde gerekten
kiiyle tm insanlarn gznn nnde 5 milyar dolar saklamay
eytani bir zekyla basara-lb ..xin 1*51 ir c. .
Aratrmalar ilerledike Uzanlarm daha ok marifeti kyordu...
Telsim gibi dev bir GSM irketine, 12 imento fabrikasna sahip
olan, bnyesinde 264 irket ve birka holding bulunduran koca

243

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Uzan

Grubu,

resmi

belgelerde

kaynanda

Blm:

kesilen

Devlet

vergilerin

haricinde devlete hi vergi vermiyordu.

Hatrlanaca zere Uzanlar 19901 yllarda imento fabrikalar
ihalelerinde herkesten yksek fiyat vererek fabrikalar zelletirme
daresinden alyor; ancak her ihaleye birileri mutlaka itiraz ediyordu.
Bu tirazn yarglama safhas yllar sryor, Uzanlar da aldklar
fabrikalara, hi deme yapmadan, mahkeme sonuna kadar birka yl
altrp bedavadan milyarlar kazanyorlard. Herkes bu itiraz
edenlerin Uzanlarm kendi adam olduunu sylyor, ama hi kimse
de bir ey yapmyordu. Tm imento fabrikalar byle alnmt.
Tm bunlara ramen Uzanlara ait yerlerde arama yapmak veya
Uzanlar sorgulamak iin yakalama karan alamyorduk. Savclar
ikna etmek, mahkemelerden karar almak ok zordu; savclar
mudilerin ikyetini hukuki bir mesele olarak alglyor, bu kadar
akla ilgili uzman raporlar kesin deil vs. diyorlard. Uzanlarm
yolsuzluunu,

kama

durumlarnn

olacan

anlatmakta

zorlanyorduk. Geciken kararlar sonunda Kemal Uzan, Hakan Uzan,

Yavuz Uzan ve dier baz nemli kiiler yurtdna kamlard. Cem
Uzan son zamanda. Gen Parti bakan olduu iin irketlerdeki
hisse ve yneticilii seim dneminde azaltlmt, ayrca Cem Uzan
in zerine gitsek yaptklarmz, hukuki deil siyaseten yaplyor
denerek arptlabilirdi.
Bu srada olaanst bir ey oldu; gelen bir ihbarla Uzanlarm
banka ve irketlerinden kardklar paralarn enlikky'de bir
villaya koyduklar bildirildi. Yaplan aratrmada enlikky'dek
adrese, Uzanlarm irketlerine el konmasndan ksa sre nce byk
elik

kasalarn

vinlerle

duvarlar

delinerek

yerletirildiinin

renilmesi zerine, adres iin de arama karar alnd. Yaplan

aramada para bulunamad; ancak her biri 2 metre boyunda 22 adet
dev elik kasa ierisinde Uzanlarm irket binalarndan karp
getirdikleri tm Uzan Grubu irket ve holdinglerinin dosyalar, gizli
izleme, takip, casusluk ilerine dair kaytlar ve gizli saylacak ok
nemli belgeler ele geirilmiti. Dier adreslerde de nemli belge ve
dokmanlara ulald.
244

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zellikle enlikky'deki villa tam bir karargaht; Uzanlarm sadk

elemanlarndan bir bayan (M..) tek basma bir iki kii ile buray idare
ediyordu. Buradan tm Uzan irketlerinin sahip, hissedar ve
yneticileri deitiriliyor, istenilen tarihte istenilen kiiler hissedar
veya ynetici yaplyor veya irketle alakas kc-silebiliyordu. Bu rada
Uzan Grubu hm hissedar veya yneticisi saylan, gvenilen tm
alanlarndan alnm ve miktar, tarih gibi ksmlar bo braklm
imzal hisse devri, ynetimden istifa dilekeleri vard. M. bir iki
dakika iinde Uzan irketlerin den birinin sahiplerinin hisselerini
baka kiilere devrederek, ynetime baka kiiler seerek irketin
ynetici

kadrosunu

deitiriyor,

bunlar

hukuki

anlam

ifade

edebilecek ekilde karar defterlerine ve dosyalara ileyebiliyordu. Bu

nedenle Uzan irketlerinde hissedar veya ynetici olanlarn ifadeleri
alnrken birok kii sorguda hangi irketin orta olduunu veya
hangi irketteki ortaklnn sona erdiini bilemiyordu, yle bir sistem kurulmutu ki tek kii eliyle 264 irketin tm ortaklk yaps ve
ynetimi istendii gibi dzenlenebiliyordu.
Bulunan belgeler arasnda, Uzanlarm el konan irketlerini
kurtarmak iin nmzdeki dnemde planladklar da vard. Bu
anlamda

irketlerin

birbirleri

ile

olan

balarnn

koparlmas,

hisselerinin hamiline evrilmesi, ilk tedbir kararlarna itiraz et mek

iin bilirkii raporlar hazrlanmas, irketlerin tamamnn deiik
adreslere tanmas, kritik departmanlardan olan Telekem Grubu,
hukuk, zel Bronun (emekli Albay M. . ekibinin) ve Rumeli
Telekom grubunun tanmas, film grubu irketlerinin ortaklk
yaplarnn deitirilmesi, yeni irketlerin kurulmas gibi birok
hususun daha yerine getirilmesi planlanmt.
enlikky'de
Grubunun

bulduumuz

irketi

ikinci

ynetirken

nemli

kulland,

kaynak

tm

ise

Uzan

yazmalarn

yapld ve arivlendii Lotus-Notes isimli e-posta sisteminin verileri

ve

ifreleriydi.

irketlerini,

Uzanlar

zel

bir

nerede
yazlm

olurlarsa
olan

olsunlar,

Lotus-Notes

tm

grup

araclyla

gerekletirdikleri yazmalarla ynetiyorlard. Bu sisteme gre

yaplacak ilerle ilgili olan herkes e-posta atarak ilemi balatyor ve
245

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yneticiler tm gelimeleri grerek talimatlarn veriyordu. Uzanlarm

bu e-posta dosyalarn aldk ve kendi bilgisayarlarmza ykledik,
bylece tm Uzan irketlerinin yapt ilemleri, operasyonlarda
aama aama kimin ne kadar katks olduunu, illegal ilemlerin
kimin talimat ile nasl ve kimler tarafndan yapldn grme
imknna sahip olduk.
ncelemelerimiz sonunda Uzanlarm yapt tm usulszlk ve
kanunsuzluklar belli balklarda toplayarak, kardklar vergiler ve
vergi mevzuatna aykrlklarn Maliye Bakanlna; izinsiz ve
olmayan hazine bonosu satlar ile SPK mevzuatna aykrlklarm
SPK Bakanlna; usulsz kredi verme, hesap hareketleri, mal
karmaya ynelik ilemler, bankaclk mevzuatna aykrlklar ve
usulsz

off-shore

ilemleri

gibi

hususlar

BDDK

ve

TMSF

Bakanlna; EA ve Kepez ile ilgili hileli faaliyetleri Enerji

Bakanlna; Telsim ve dier irketlerdeki gmrk kaakl ile ilgili
bilgileri Gmrk Mstearlna; Gen Parti ile ilgili usulsz
ilemleri Yargtay Basavclna; sahte belge, evrak hazrlanmas,
kamu grevlilerine rvet verilmesi ve dier su ieren hususlar da
Cumhuriyet Savclklarna klasrler halinde verdik.
Ayrca Uzanlar. zel Bro adl, banda M. . isimli emekli bir
albayn bulunduu zel bir ekip kurmulard. Bu ekip bazen ticari
rakipleri, bazen sevilmeyen kiileri zel teknik aletlerle izliyor ve
dinlemeler yapyordu. Bu ekibe ait olan cihazlar ve elde edilmi ses
kayd ve gizli grntler ile antaj vb. durumlarda kullanlacak veya
kullanlm malzeme, dokman ve belgeleri savcla aktardk.
Bunlarn dnda, Uzanlarm hl darda bulunan elamanlar
vastasyla, el konan irketlerinin, devlete intikali gereken dardaki
alacaklarnn gizlice tahsiline engel olmak ve irketlerinin ortaklk
yaplarn eski tarihli olarak deitirerek sorumluluktan kurtulmak
iin yaptklar faaliyetleri deifre etmek gerekiyordu. stihbarat Daire
Bakanlnn almalar neticesinde, el koyma kararlar ncesinde
devir ilemi yaplm gibi gstermek iin Kemal ve Hakan Uzan'a
imza ksm bo eski tarihli evrak gtrmek isteyen ve gizli para
tayan kuryelerini yakaladk. Uzanlar pes etmek istemiyordu, her
246

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman eliki, kavga, direnme, mcadele iinde olduklarndan bu

konuda yetenekli, deneyimli ve birikimliydiler, atma kltrne
sahiptiler. Kardaki devlet bile olsa fark etmiyordu.
Uzanlann yakalanmas ve kardklar mal varlklarnn bulunmas artt. Ama bunun iin uluslararas (zellikle rdn,
svire, ngiltere, ABD, Hollanda bata olmak

birok lke-

den) yardm almak gerekiyordu. Aslnda bu lkelerle genellikle

uyuturucu ile mcadele konusunda iyi bir ibirlii mevcuttu, ama
konu ekonomik konulara gelince hibir lke i adamlarn rktmek
istemiyordu.
nce Yavuz Uzan in izini bulduk. ABD've gitmek istiyordu.
Muhtemelen ABD'deki kznn yanma gidecekti, bir yaknnn ona
baz eyler gtrecei haberini almtk. Hedefimizin uakla ABD'ye
hareketini renince Trkiye'de irtibat grevlileri bulunan ve uzun
sreden beri Trk polisi ve zellikle benim dairem ile ibirlii iinde
olan Amerikan Narkotik Tekilat DIA'dan yardm istedik. Ksa
srede bilgi geldi; Yavuz Uzan in muhtemel yerini tespit etmiler,
hatta o okluu zannedilen bir kiiyi ksa sre takip bile etmilerdi.
Ama Yavuz Uzan in suu kara para aklamak olduundan
bundan sonra takibi FBI yapmalyd. Hemen An karadaki FBI irtibat
grevlisi ile grp elimizdeki tm bilgileri aktardk; ama gnler
gemesine ramen bilgi gelmiyor, srarl aramalarmza ramen
irtibat grevlisi bahaneler retiyordu. Sonunda toplantmza geldi;
ancak bu defa da DIA, bulduu adres dahil hepsini inkar ederek
Yavuz Uzan in ABD'de olduunu kabul etmiyordu. Israrla DIA'nm
daha

nce

yapt

tespitlerden

bahsederek

bize

doru

bilgi

vermediklerini, biraz da kabalaarak anlattm. Bize bu konuda

yardmc olmak istemedikleri akt; ama bizim de vazgemeye
niyetimiz yoktu. Yllarca uyuturucu konusunda kendileri ile
yardmlamtk ve bugn de onlar bize yardmc olmalydlar.
ABDli grevliler ile uzun sre altndan kendileriyle yakn
ilikisi olan Emniyet Genel Mdr Yardmcs Emin Aslan' devreye
soktum, o bir defa devreye girdi mi iin ucunu brakmazd. Devlet
adam zellii her zaman nde olan zamann Emniyet Genel Mdr
247

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Gkhan Aydn erin de srarla devreye girmesi zerinde FBI

merkezinden destek sz geldi. Ancak Yavuz Uzan i yakalayp
Trkiye'ye iade etmediler, hatta takip bile etmediler, galiba bizden
baka kimse bir iadamn rktmek istemiyordu, yine de Uzanlar
hakknda

iimize

yarayacak nemli bilgileri bilahare verdiler.

Sonunda bir yl kadar sonra Trkiye'ye gelince Yavuz Uzarf

yakaladk. Belki de ABD elleriyle teslim etmek istemedi, ama
lkelerinden ayrlmasn istediler, o da Trkiye'ye geldi, yakaland ve
mahkum oldu.
Bilgi vermesi gereken ikinci lke ngiltere'ydi ancak onlar da
istediimiz yardm yapmyor, bizi oyalyorlard. Durumu Genel
Mdre aktardm ve kar tavr gstermemiz gerektiini syledim.
Genel Mdr devlet adamln gsterdi, "ngilizlere imdiden sonra
bizim de kendileriyle yar dmla may acam z , bunun sadece sizin
deil ayn zamanda Emniyet Genel Mdr'nn de fikri ve karan
olduunu syleyin," dedi. Bu beni ok glendirmiti, aynen ngiliz
irtibat grevlilerine aktardk, daha sonra ngiliz ileri Bakanmn
ziyaretinde

Bakann

konuma

metnine

ekledik

ve

her

trl

diplomatik iliki ile her seviyede bunun dil-lendirilmesini saladk,

sonunda ngilizler bu ilerle grevli polis tekilatnn ikinci bakann
bizimle grmeye gnderdi.
Gelen bakan, Cem Uzann ve Uzan ailesinden baz kiilerin
rahat

dolatklarn

renince,

"Sizi

anlyorum,

halkn

bunca

parasn aldklar iin halk Uzanlara saldryor dur, siz de korumakta

zorlanyorsunuzdur herhalde" dedi. "Hayr, Uzanlarn bankada
batrd tm paralar devlet dedii iin hi kimse Uzanlara
kzmyor." dedim. ngiliz daha da garipseyerek, halka ait bu kadar
paray zimmetlerine geirmi kiilere kar neden halkn tepki
gstermediini anlayamad. Ben de ona kamu menfaati, devlet mal
gibi kavramlarn halkmzn uurunda ngiltere'deki gibi olmadn
anlatamadm.
Sonunda, gemi tarihte Uzanlarm ngiliz Kraliyet Ailesi ile
yaknl, onlarn dernek ve kulplerine yapt balarla ilgili
bilgilere ulanca ve Prenses Sarah'nm Trkiye'ye Uzanlarm misafiri
248

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olarak geldiini renince neden bilgi alamadmz anlamaya

baladm. Ama sonunda ngilizler de belli oranda bilgi vermeye
baladlar.
lkemizden kaan Uzanlarm yeni kararghnn rdn olduunu
ksa srede renmitik ama burada iler daha zordu, nk
rdn'de belli aile ve airetler devlet ynetimini paylam gibiydiler.
Uzanlar ise rdn'de ileri gelen her aileyle, her airetle ortak irket
kurmutu. Kral ile karlkl yaknlklar vard. Krala hediye olarak
otomobil, silah veriyor, sebebi belli olmadan milyon dolarlar
dyorlard.

rdn'n

dileri,

meclis,

askeri

ve

istihbarat

kurumlarnn bakan ve yneticileriyle farkl ilikiler gelitirmilerdi.

Tm uralarmza ramen bilgi alamadmz gibi rdn, Uzanlarm
faaliyet ve organizasyonlarnn merkezi olmaya devam etti. Hl da
ettii kanaatindeyim.
Ayrca

dnemde

Alman

polisinden

Uzanlar

hakknda

svire'deki dolandrclk ve kara para tahkikatm renmitik;

meer tm Avrupa, ve ileri lkelerin polisleri dnya zerinde
yrtlen nemli tahkikatlardan haberdar oluyor, olup bitenleri
takip

ediyor

ve

karlkl

bilgi

alveriinde

bulunuyorlarm.

Dnyaya bu gzle bakamayan Trk polisi ise bu anlamda ok

gerideydi.
Uzanlarm belgelerini inceledike mali adan asl merkez olarak
svire'yi

setikleri

Trkiye'den

anlalyordu

svire'ye

direkt

ama

hibir

gndermiyorlard;

zaman
paralar

paray
nce

ngiltere'yi ve Hollanda'y dolayor, sonra svire'ye gnderiliyordu.

svire ise mali konularda hi kimseye bilgi vermemekle nlyd,
ama bizi olduka artarak nce kara para ve mali konularda
uzman iki polis gnderdiler, sonra da grme talebimizi kabul
ettiler.
Konuyu iyi bilen Soner Komiser bata olmak zere, yurtd
ilikilerinde deneyimli olan ayrca svire mali polisinden bir yetkiliyi
de yurtdndaki bir grevden tanyan Narkotik ube Mdr Yaar
Yaman ve tahkikatn stanbul cephesini iyi bilen Kaaklk
249

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ubelerinden sorumlu stanbul Emniyet Mdr Yardmcs ammaz

Demirta ile birlikte grevli olarak svire'ye gittik. Burada svire
mali polisiyle, federal polisin Kaaklk Daire Bakanyla, svire
Federal Ba Savcsyla ve Uzanlar hakknda balatlan kara para ve
yolsuzluk tahkikatlarn yapan iki savc ile grtk. svire Uzanlar
hakknda soruturma am, Uzanlarm ve avukatlarnn oradaki
irketlerinde aramalar yapm, baz belgelere el koymutu.
Soner Komiser, Uzanlarm Lotus Notes e-posta sistemi zerinde
tek tek, hangi tarihte hangi yolu izleyerek, hangi irketten kan
paralarn

Hollanda-ngiltere

veya

ngiltere-Hollanda

zerinden

dolaarak svire'ye gittiini sunum yaparak anlatt. Hatta Uzanlarm

svire'de irtibat halinde olduklar kiiler ve onlarn son olaylar
zerine Uzanlarla yaptklar yazmalar ortaya koyunca, svire
savclar da soruturmann salam delillere dayandn grdler ve
memnuniyetlerini dile getirdiler.
svireli yetkili bir ara (Telsim'in lisans szlemesi iin hazineye
500 milyon TL yatrmalar gerektii bir zamanda) Uzan-Ixr isvire
USI3 03.nk t3.ict kcrci p9,rB.3jrn tcmii.3.t ^stcFCjrc^. yaklak
450

milyon

dolarlk

kredi

aldklarn

syledi.

Yani

svire

bankalarnda aslnda 500 milyon dolar paralarnn olduunu, bu

paray Trkiye'ye dorudan getirmeyip bunu teminat gstererek
bankadan dk faizle ayn miktarda kredi aldklarn, aslnda
birok Trk firmasnn bu yolu kullandn, hibir yabanc firma ve
bankann Trk firmalarna kolay kolay yz milyon dolarlk krediler
vermediini, svire'de kredi bulduk diyenlerin ounun kendi
paralarn teminat gstererek kredi aldklarn ve sonra da kredi
dyoruz diyerek paralarn yurtdna kar-dklann, bylece hem
vergi vermediklerini hem yurtdna para
U /

kardklarn hem de yurtdnda kredi alm olmann itibarna

sahip olduklarn sylyorlard. stelik paralar varken yabanc
bankalara anlamszca faiz dyorlard. Bu ok zc ve beni
derinden yaralayan bir durumdu; kamuyu ve hazineyi zarara
uratmak iin bulunan yol ve yntemlerde snr tannmyordu.
250

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

svire'nin verdii dier bilgilerde Ympa Group AG adna

Almanya'da toplanan paralarn, kara yoluyla svire'ye getirilip
Yimpa'n hesaplarna yatrlmasndan sonra, bu paralarn bir
ksmnn Trkiye'deki Yimpa irketine, bir ksmnn ise belirli
kiiler adna gnderildii syleniyordu.
Grmelerde svire bize bu bilgileri vermenin yan sra, taraf
olduumuz uluslararas adli yardmlama anlamalar erevesinde,
adli istinabe yntemi ile istendii takdirde soruturmayla ilgili bilgi,
evrak verebileceklerini, hatta soruturmann devredilmesinin bile
sz konusu olduunu belirtti. Trkiye'ye dnnce, Adalet Bakanl,
Yozgat ve Ankara Savcl ile grerek soruturma balatlmas iin
talepte bulunduk.
Bunun zerine svire savclar ile bizim tahkikat gerekletiren
stanbul ili Savcs Meclt Ceylan karlkl olarak grerek
Uzanlar hakknda adli yardmlama kapsamnda bilgi alveriinde
bulundu. Davann Trkiye'ye devri ve hatta svire'deki mal
varlklarnn Trkiye'ye gelmesi ihtimali kuvvetlenmiti. Bu ihtimali
destekleyen bir husus daha vard; aka hi konuulmasa da
Uzanlar hakknda svire'de balayan dolandrclk ve kara para
tahkikat Motorola firmasnn ikayeti zerine balamt. Motorola,
Uzanlarn svire'deki malvarln istiyordu; ama svire ciddi
sorunlar

yarataca

iin

bu

parann

Motorola'ya

verilmesini

istemiyordu. Dier yandan Amerika bask yapyordu. svire bir k

aryordu, eer davay bize devrederse hukuken bunu savunabilirdi,
bu yzden uluslararas hukuka uygun olarak bunun yolunu
aryordu.
Uzan davasnn tm savclk ilerini yapan, iin ykn eken
Savc Mecit Ceylan, adli istinabe hazrlayarak svire'deki
......_____....._..................................-.........................................1.

Bolum:

Devlet
Uzan soruturmas dosyas ve ierii hakknda bilgi talep etti. Bu
istinabeye cevaben svire den ok ciddi bilgiler geldi, bunlar
arasnda rdn Kral Hseyin'e, ocuklar ve sknt ierisinde
bulunan askerler yararna hediye olarak Telsim tarafndan bir
251

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

milyon dolar miktarnda para gnderildii de vard. Bu para nce

ngiltere-Hollanda

dolatrlarak

svire'ye

gelmi

ve

buradan

rdn'n bakenti Amman'a gnderilmiti. Kral tarafndan ekilen

bu parann neden Trkiye'den rdn'e dorudan gn-derilmeyip bu
yolun

izlendii

bize

soruluyordu;

svireliler

bu

parann

gnderilmesinin gerek sebebini tahmin ediyor, ama bizde delil var

m

onu

renmek

olduundan

istiyorlard.

emindik,

ama

Maalesef

delilimiz

gerek

yoktu

sebebin

ve

ne

tahminimizi

yazamadk. Daha sonrasnda grevden alndmdan neticesinin ne

olduunu bilmiyorum; yalnzca svire'nin cevap verdiini ve baz
bilgileri gnderdiini duydum.
Uzardan yakalamak amacyla bilgi almak iin svire dnda
Almanya, Japonya, Singapur, Dubai, Lbnan gibi daha pek ok
lkeyle yazyor, grevli gnderiyor ve yardmlamak iin gayret sarf
ediyorduk. Birok lkede yeterli destei bulamadk ama Almanya ve
Japonya istenen hususlarda, ciddi devlet anlay ierisinde bize
gerekli bilgileri verdi ve yardmc oldu; zellikle Almanya en iten
yardmc olan ve bilgi veren lke oldu. Lbnan'n da kendileri ile
ilgili hususlarda belli oranda bilgi verdiini hatrlyorum.
Zengin ve maddi imknlar olan kiileri izlemek ok zordu; biz
uak biletlerinden gittikleri yerleri renmeye kalkarken onlar bilet
deil uak kiralyorlard. Hakan Uzan tm irket ve mallarna el
konmasna ramen yabanc bir bankaya ait tek bir kredi kartyla
ayda 450 bin dolar civarnda harcama yapabiliyordu.
Bu soruturmalar devam ederken baka sebeplerden grevden
alndm ve Edirne Emniyet Mdrlne atandm. Daha sonra
svire'de grtmz polis ve savclarn Uzan soruturmas ile
ilgili olarak stanbul'a gelip Savc Mecit Ceylan ve KOM Dairesi
yetkilileri ile grtklerini, burada beni sorduklarn duyunca
ziyaretleri ve lkem adna yaptklar iin teekkr etmek ve deer
verdiimi gstermek iin stanbul'a gidip onlarla grtm. Daha
sonra

bu kitab yazarken, televizyonda

Uzanlarn svire'deki

paralarndan 150 milyon dolarn Trkiye'ye getirildiini rendiim

252

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman, bu ii ilk balatan ve gelimesine katk sunan biri olarak ok

mutlu oldum.
Uzan'm iledii sular ve yaptklar usulszlkleri soruturmaya
ok ynl devam ederken ve rvet konusuyla ilgili bilgileri
aratrrken, zellikle de BDDK yesi bir grevliye verdikleri ykl
miktardaki rveti aratryorduk. Bu yenin Uzanlar dnda baka
bir 'batan banka' sahibi gruptan da para aldna dair ciddi
gstergelere ulatk. Herkesin iyi insan dedii savc, hesaplarn
bulunduu banka ubesinde murakplarn ve bizim inceleme
yapmamza

izin

vermedi.

Banka

ubesi

rvet

verdiinden

phelendiimiz dier gruba aitti ve savcla doru bilgi vermiyordu.

Bunu renmenin yolu bankann deme ve hesapla ilgili o gnk
evrak,

ve

incelemekti;

belgelerini

ciddi

rvet

yeminli

banka

alnmt,

murakbyla

buna

emindim,

birlikte
ama

sonulanmad. Unutamadm eksik soruturmalar arasnda beni

rahatsz eden olaylardan biri olarak zihnimde duruyor.
mar Bankas'na el konmasndan sonra, bankann paralarn
zimmetine geiren kiilerden bu paralarn geri alnabilmesi iin daha
etkin tedbirler alnmaya baland ve bu kapsamda 5020 sayl
Bankalar Kanunumda nemli deiiklikler yapld. Yeni duruma gre
bankalar, mevduat zimmetine geiren kiilerin tm malvarlna el
koyabilir hale geldi. Buna dayanan TMSF, bankada zimmetlerine
geirdikleri 8 katrilyonu tahsil etmek iin Uzanlarn tm irketlerine
el koydu ve grup irketlerine yeni ynetim kurullar atad. Ancak bu
kararn baarl olmas iin yeni yneticilerin Uzanlarn fiziki saldr
ve errinden korunmalar gerekiyordu; yeni yneticilerin bir sre
irketlere geli gidileri bile ciddi sorundu. Bu aamada tm
imknlarmz kullandk. Yeni yneticiler, bata Telsim ve imento
Grubu yneticileri olmak
durumdaki bu irketleri ayaa kaldrdklar gibi konjonktrn de
deimesi ile irketlerin ok iyi fiyatlara satlmasn salayarak
devletin kayplarnn belli oranda karlanmasna byk katkda
bulundular.
Uzanlar mcadeleyi brakmyordu; bu defa toptan kurtulu
253

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yllarca baz davalarnn yksek mahkemelerde rvetle kapa

tlmasmda kullandklar, nl ve brokrasi camiasnda hatr
saylan hukuk profesrlerini de kullanarak harekete getiler. Bu i
iin nce yerel bir mahkemenin nlerine gelen bir davada uygulanan
5020 Sayl Bankalar Kanunumun anayasaya aykrln ileri
srerek davay Anayasa Mahkemesi'ne tamas gerekiyordu.
Uzanlar

iki

ciddi

rvetle

bunu

da

saladlar:

Birincisi

Bakrky'de atklar bir davadayd. Hukuk Mahkemesi, daha kar

tarafa dava dilekesini tebli edip grn sormadan davay
Anayasa Mahkemesi ne gnderme karar vermiti. Bu, ciddi bir
mahkemede olmamas gereken bir olayd ve anlalan Uzanlan
batan savmak iin verilmi bir mahkeme kararyd. Temel hibir
usule uymayan bu karar Anayasa Mahkemesinde kabul grmedi.
Dier karar ise stanbul idare mahkemesinde alnmak istendi.
Durumu haber aldk ve Adalet Bakanl ile birlikte mahkeme
bakanna haber verdik ve yaplmak istenen hile daha anayasa
mahkemesine gitmeden nlenmi oldu.
Uzanlarr yapaca her manevray, hileyi nceden haber alyor
ve ilgili kurumlar uyaryorduk. Uzanlar ise hi bo durmuyor, her
zaman bir eyler evirmeye alyorlard; ama iki yl boyunca her
hamlelerini tespit ederek nlemeyi baardk. Cem Uzann evinin
altna saklad 80 milyon TL'lik kontr kartn dahi bulduk.
Sonunda

lke

ierisinde

numara

yapamayacak

hale

gelince,

yurtdnda faaliyet gstermeyi denediler: yatlarn TMSF tarafndan

satlmasna mani olmak iin eski tarihli sat senedi tanzim ederek
uluslararas sularda kullandrmamaya teebbs ettiler. Bu konuda
davann yakn tarihe kadar Cayman Adalarmda devam ettiini ve
bir sre nce Uzanlarm davay kaybetmesi zerine TMSF'nin yatlar
sattn rendim.
Uzan davasnda yaplan yolsuzluklarda kusuru olan, Uzan ailesi
fertleri ve yneticilerinden oluan yaklak 40 kii hakkndaki
tahkikat evrakmz sonunda yarglamalar devam etti ve bu kiilerin
ou mahkum oldular, bir ksm davalar hl devam ediyor. Firari
254

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

baba Kemal Uzan ve oul Hakan Uzan hakknda alan davalarn

grlmesi iin yakalanmalar bekleniyor.
Aslnda Uzan olay da (dier birok olayda olduu gibi) devlet
birimlerinin, asl o sahay dzenleyen artlarn ierisinde olup
bitenleri ok iyi gremediklerini, ounlukla kof ve allm bir
denetim

mekanizmasnn

altn

gsteriyordu.

Devletin

g-

venliiyle ilgili alan birimler sorunlar alglamak, anlamak ve ona

uygun tedbirler almak konusunda veya onu uygulayan kiileri
izlemekte aciz kalyordu. Aslnda Uzanlarm yolsuzluu ile ilgili
birok emare orta yere kmt, birok defa alarm zilleri almt;
Milli stihbarat. Emniyet stihbarat, BDDK, Maliye ve Hazine iin
aslnda

Uzanlar

ok

sinyaller

vermiti.

Maalesef

biz

kk

hrszlklar ve patrtl grltl olaylar grmekte ge kalmyorduk;

ama devleti daha ciddi skntlara sokabilecek, tm lkenin mali
sistemini, kaderini etkileyecek bu byk olaylarla ilgili tehlikeyi
grmekten ok uzaktk.
Uzanlar ylda be gn kullanmak iin, her biri 30-40 milyon
dolarlk 5 tane yat, 8-10 milyon dolarlk 2 tane helikopter, 2 tane
uak kullanyor, ayda milyon dolarlar harcyorlard. Her zaman
halkn parasn kullanyor, hi vergi vermiyor, devletin hibir
yasasna

uymuyor,

her

gn

yeni

yolsuzluklar

rahatlkla

yapyorlard. Bu lkenin kamu grevlileri kamunun soyulmasna

mani olamadlar. O gnk rakamla 8,4 katrilyon TLiin yok
edilmesine mani olamadlar. Bugn Uzanlardan bunun hesab
ksmen soruldu, ama bu soygunun gereklemesine man olmayan,
grevini yapmayanlara hibir ey olmad; hem kamuda yksek
maala grev yaptlar, hem Uzan'm dostu oldular, hem de devletin
st dzey grevlisi olarak emekli oldular. Ama bizler hem Uzan in,
hem Uzanlardan menfaat elde etmek isteyenlerin, hem de daha
sonra kendi yandalarnn yolsuzluklarna bakmaya kalktmzda
iktidar sahiplerinin hasmln kazandk. Piman myz? Asla!
stelik gurur bile duyuyoruz.
Belki de dorusu bu sistemin kendi ierden gelen denetim ve
dengelerine gre yrmesidr; ama zaman zaman her eyi allak
255

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bullak edecek Uzamlar gibi insanlarn ve emsallerinin tre-memesi

iin devletin gvenlik birimlerinin mutlaka zamannda, olaylar
izlemesi ve bu iler bymeden tedbir almas gerekir. Ama maalesef
o dnceye, o uura sahip olduumuz kanaatinde deilim;
sorunumuzun znn de, gereinin de bu dnce sisteminde
olduunu zannediyorum.

Neter 2 Operasyonu
KOM Daire Bakan olarak atanmamdan ksa bir sre nce,
Neter Operasyonu isminde, kalp ameliyatlarnda kullanlan tbb
malzemeleri

yurtdndan

ucuz

fiyatlara

alp

lke

genelinde

anlamal ortan yaratarak ok yksek fiyatlara satmak suretiy le

byk yolsuzluk yapan, bu nedenle SSK ve Emekli Sandn byk
zararlara uratan kiiler hakknda tahkikat yaplm ve bu kiiler
tutuklanmt. Allmam bir biimde ilk durumalarnda, gece saat
24'te tm sanklar 100 bin dolarlk kefaletle serbest braklmlar ve
sanki bu tahliye bekleniyormu gibi o saatte 100 bin dolarlar temin
edilerek tahliyeler salanmt.
Ksa sre sonra tahliyelere rvet, kart dedikodular km,
olayn savcs mer Sha Aldan tahkikat bu yne evirmi ve
bylece Neter

operasyonunu balatmt. Bu srada ben daire

bakan olarak atandm. mer Sha Bey, ender grlen titizlikte

iini yapan, her iini kendisi takip eden 'tam bir savc' idi. Bana
ksaca olay anlattnda bu konuda sonuna kadar kendisinin
yannda olacam syledim.
Uzun sren tahkikatlar sonunda mer Sha Aldan, devlette ve
zellikle mahkemelerde, hatta Yksek Mahkeme'de rvetle i takip
eden bir grubun varlm tespit etmiti. Bu grup, nemli banka ve
holding davalarn takip ediyordu, bu zamana kadar da birok
davada rvetle adaleti etkilemilerdi veya yle gzkyordu. in
zor taraf ise bu grubun ok gl olmasyd; eski HSYK Ba kan
vekili ve o zamann Yargtay yesi Ergn Gryel ve iki kii ile
irtibatlar vard. Bir zaman sonra tahkikat belli bir olgunlua
gelmiti ve operasyonun yaplmas gerekiyordu. Savc Aldan in
256

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deerlendirmesine gre (ki ben de bu gre katlyordum), Yargtay

yeleri de sankt ve onlara da ilem yaplmalyd ama bu, daha
nce yaplm bir ey deildi. Yargtay yeleri hakknda Yargtay
Bakanlar Kurulu denen. Yargtay Bakan hin bakanlnda baz
Daire Bakanlar ve yelerden oluan 8-9 kiilik kurulun karar
vermesi gerekiyordu.
mer Sha Aldan, Yargtay yeleri hakkndaki ihbarn Yargtay
Bakam'na aktard, dier sanklar hakknda da bizim arkadalarla
birlikte tahkikata

baland. Rvet

vererek adalet

sisteminde

istedikleri kararlar almay meslek haline getirmi, bundan baka

ileri olmayan kiiler ve brolar tespit edilmiti. Bu kiiler Neter
Operasyonu davas, Trk Telekom-Turkcell Ara Balant Szlemesi
davas, Erbakanin davas gibi davalarda rvetle karar almaya
almlard.
Tahkikat devam ederken Yargtay Bakanlar Kurulu, Yargtay
yeleri hakknda soruturma yapmak zere bir Yargtay Daire
Bakan'n

grevlendirmiti.

hazrlayp

kurula

Bu

sunmu,

daire

bakan

iki

Yargtay

her

da

raporunu

yesinin

de

cezalandrlmasn talep etmiti. Buradaki nemli delilerden biri

rvet

vermek

yeleriyle

sularndan

yapt

telefon

takip

ettiimiz

konumalarnn

kiilerin

mahkeme

Yargtay
kararyla

dinlenmesi ile elde edilecekti; ancak Yargtay yeleri ynnde

mahkeme kararnn olmamas ve zaten onlar hakknda karar verecek
bir

merciin

de

yokluu

Yargtay

Bakanlar

Kurulunun

deerlendirmesini kmaza sokuyordu.

Bu arada yaptmz baka bir tahkikatta birok sutan yarglanan ve mafya babas olarak bilinen Alaattin akc'nn faaliyetlerini takip ediyorduk. Onu izlerken grdk ki bir davas
Yargtay'a gelmi, onun davasn da MT ynetici personelinden Kaif
Kozinolu takip ediyor ve baz araclar vastasyla davay akc
lehine bitirmeye alyordu. Araclk yapan Hakk Sha en,
Yargtay Bakan Eraslan zkaya ile de dolayl bir irtibat kurmu,
kendisinden davan m durumu hakknda bilgi almak istiyordu.

257

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yargtay Bakan, Hakk Sha en ile eskiden tanyor, bu kii

aracl ile de Bodrum'daki yazln tamir ettiriyordu.
akcimn

ve

araclarnn

telefonlar

mahkeme

karar

ile

dinlendiinden Yargtay Bakam Eraslan zkaya'nm da bu kiilerle

gerekletirdii davaya ynelik konumalar kayda giriyordu.
Dava Yargtay'da akc aleyhine bozuldu. Bunu, kararn bir
suretini

de

antasnda

tayan

Bakan

Eraslan

zkaya'nm

akc'nm adamlarna olay anlatmas ile rendik. Hukukumuza

gre, bir yere oradaki kiileri yaralama veya ldrme kast ile ate
aarsanz ve orada birden ok kii lr veya yaralanrsa olayn
failleri her kii iin ayr ayr ceza alr. Bu davada akc,
"Karagmrk Lokali'ni tarayn" diye talimat vermi ve adamlarnn
ate amas sonucunda 12-13 kii yaralanmt; ama mahkeme bu
davada ceza verirken yaralanan her kii iin ayr ceza vermemi, bir
yaralamann arlatrlm halini uygulamt. Yargtay davay bu
gereke ile bozup her kii iin ayr ayr ceza tayin edilmesini
isteyince 13x5 yl gibi bir ceza ortaya kmt. Dava bozulup
mahkemeye gelince savclar ahsn bu ceza tehdidi karsnda
kama ihtimalini gz nnde bulundurabilirlerdi, bundan dolay
Yargtay dosyasnn yerel mahkemeye ivedilikle gelmesi gerekiyordu.
Dosya

stanbul

DGM'ye

geldi,

Savc

yeni

durum

karsnda

akcmn tutuklanmasn talep etti ve bu arada kama ihtimaline

binaen de biz ahs takibe baladk; ama akc daha nceden tm
adamlar ile irtibatn kesti, tm telefonlarn kapatt. Tutuklama
kararm-dan nce sahte hviyetle bir yat kullanarak Yunanistan'a
k yaptn tespit ettik. (Aslnda akcya MT mensubunun yardm etme sebebi, beklentisi, aralarndaki gemi ilikiler, Beikta
Kulbmde

Sinan

Konsolosluumdan

Engin
sahte

gibi

kiilerin

belgelerle

vize

kimlik
almalar.

veya

talya

akc

hm

Trkiye'den gizlice dar knda yardm ald kiiler ayr bir

kitabn konusu olacak genilikte, bu yzden burada bu konular
ksaca geiyorum.)
Bunun zerine stanbul DGM Savcl, akc'ya kamasnda
yardm eden kiilerin faaliyetlerim de aratrmak istedi. O zamanlar
258

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stanbul DGM Savcs olar Yargtay 5. Daire yesi, hukuk adam

Abdkadr

lhan

'a

bu

davada

Yargtay

Bakanmn,

MT

mensubunun adnn getiini belirttiimizde, "Devlet adna yaplan

grevlerin haricinde, suu kim ilerse hukuk nnde hesap vermeli
ve hi kimseye ayrm yaplmamal," diyerek sadece hukuku hesap
ettiini gstermiti. Savc lhan olaya karan kiilerin gzaltna
alnp sorgulanmasn istediinde, kendisine bu kiileri yakalayp
getirebileceimizi, ancak yanl anlalmalara neden olmamak iin
sorguyu kendilerinin

yapmasn nerdim;

ahsmdan kaynakl

olarak gemiteki Susurluk ifadelerim, vs dolaysyla olaylar baka

yerlere ekebilirlerdi. Savc lhan durumu makul buldu ve verilen
talimatla akc'ya yardm eden ve bir ksm Yargtay Bakan
Eraslan zkaya ile de irtibatl kiileri yakalayp stanbul DGM
Savclna getirdik. Savclar bu kiileri sorguladlar. Tabii bu kiilere
akc adna Eraslan Beyle ne konutuklar, ne yaptklar, hatta
Eraslan Bey'in evinin tamiri gibi konularda baz sorular ve telefon
konumalar da soruldu. Sorgudan kan kiilerin her eyi Eraslan
Bey'e aktardklar, hatta birka gn sonra Mula'ya giden Eraslan
Bey'i karlayp biraz da abartl olarak sorulanlar anlattklar
kanaatindeyim.
Bylece imdi, Yargtay Bakanlar Kurulunun nne gelen
Neter 2 Davas'ndaki mahkeme karar ile yaplan dinlemede,
Yargtay yelerinin durumunun benzeri Yargtay Bakan iin de sz
konusuydu ve bir iki gn sonra ayn ekilde kendisiyle ilgili dosya da
buraya gelecekti. Bu durumu dier Bakanlar Kurulu yeleri
bilmiyordu, daha dorusu bu olay tam manas ile yalnzca biz
biliyorduk; eer Yargtay, soruturma yaplan sanklarla irtibat olan
Yargtay yelerinin bu konumalarn delil sayarsa ve Yargtay
yelerini sulu bulursa, birka gn sonra da Yargtay Bakan
akc'ya yardm etmek olay ile ilgili olarak ayn ekilde kusurlu
bulunacakt. Aslnda Eraslan zkayaim durumu bu iki yeye
benzemiyordu, yelerinki rvet gibi ar bir olayd. Eraslan Bey'in
davas belki buraya bile gelmeyecekti, gelse bile makamna uygun

259

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

davranmamak en fazla knanacak bir kusurdu, ama zannederim o

panikledi.
Neticede

iki

Yargtay

yesinin

dinlenmesi

iin

Bakanlar

Kurulunun mahkeme karar olsa da, Yargtay yeleri hakknda

ayrca karar alnmadndan, mahkeme sonucunda dinleme karan
yok hkmndedir, hibir ilem yapmaya gerek yoktur manasnda bir
karar verildi, halbuki adalet sisteminin bandaki kiilerin bu
durumlar hi de bu kadar basit geitirilmemeliydi. Bu karar
knca bir sre sonra Yargtay Bakannn akc davasndaki rol
basma intikal etti ve Bakan olduka zorda kald, inkar etti, ama
Yargtay'da MT'i Kaif Kozinolu ile grmeleri, Yargtay'n akc
hakkndaki bozma kararn antasnda tamas, akcnn bu
karardan sonra tutuklanabilecei yorumlarnda bulunmas gibi
nedenlerden tr inandrcln yitirdi.
Sonra Eraslan Bey hakknda yazan tm basn mensuplarn
mahkemeye verdi, ama tm davalar kaybetti. Yine Neter 2 Davasi
kapsamnda devam eden mahkemelerde tank olarak dinlenen baz
hkimler, Yargtay yesi eski HSYK Ba kan vekili bin kendilerini
arayarak davayla ilgili etkilemeye, bask kurmaya altn beyan
ettiler.
Bu seviyedeki yksek yarglarn adaletsizliine ahit olup
lkemizdeki

adalete

inancmz

kaybederken,

kendi

Yargtay

Bakanlarm ve Yargtay yelerini haksz bulan byle hkimleri

grerek de adalet adna gelecek iin umudumuzu muhafaza
ediyoruz.

Kayseri Uyuturucu Operasyonu

Kaaklk Daire Bakanlnda grev yaparken, bir gn Kayseri
den nemli bir haber geldi. Burada bir atlyeyi kiralayan ve boya ii
yapacaklarn

syleyen

kiilerin

uyuturucu

imal

ettiinden

pheleniliyordu. Bu bilgi zerine hemen Kayseri Emniyetine Merkez

Narkotik ekibi gnderdim ve bir mddet sonra ahslar izlemeye
baladk.

260

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Dnldnde Kayseri bu zamana kadar uyuturucu iine

hi karmam, dikkat ekmeyen bir yerdi. Aleni bile yaplsa
kimsenin dikkatini ekmeyecei iin kaaklar asndan ok uygun
bir ortam yaratyordu.
lk etapta atlyeye gelip gidenleri, ara plakalarn renmeye
alacaktk. Bu atlyeyi gzetleyebilecek mesafede birka yere
kameral ve fotoraf makineli personel yerletirdik ve ksa sre sonra
buraya gece ge saatlerde aralarn geldiini ve baz malzemelerin
indirildiini tespit ettik. Yaplan iin legal bir i olmad konusunda
kanaatimiz artmt. Ara plakalar pheliydi, gelip giden aralara
GPS (takip) cihaz yerletirip onlarn nereye gittiklerini renmeyi
dnyorduk. Dier yandan atlyeden kan tm atklar, pleri
alp inceleme iin laboratuara gndermeye baladk, ayrca gelip
giden

malzemelerin

konusunda
malzemelerin

yorumlar

fotoraflarm
yapyorduk.

uyuturucu

ekerek
Birinci

imalatnda

neler

hafta

olabilecei

dolmadan bu

kullanlan

malzemeler

olabilecei fikrini tamaya baladk. Bu pheyle ierideki kiilerle

ilgili bulduumuz telefon numaralarn dinlemeye balamtk.
Bir sre sonra gnderdiimiz atklarn laboratuar sonular
geldi, uyuturucu bula ve uyuturucu yapmnda kullanlan
malzemeler olduu belirlenmiti. Bu esnada dinlemelerimiz de
sonulanm, faaliyeti ynetenin Selim isminde biri olduu anlalmt. Ksa bir sre sonra arkadalarm bu kiinin, mehur bir
uyuturucu imalats olan ve eitli sulardan dolay aranan Selim
Gezer olabileceini belirterek bu ahsn Emniyetteki dosyasn
getirdiler. Fotoraflara baktmzda benzerlik ok fazlayd, ara ve
kurduu irtibatlar da bunu dorular nitelikteydi. Bylece ii bir
adm daha ilerlettik ve atlyeyi srekli kamera kaydna alarak,
buraya girip kan her eyi takip etmeye baladk. Bir sre sonra
artk bu operasyonun elimize gemi byk bir frsat olduuna ve iyi
deerlendirilmesi gerektiine kanaat getirdim. Arkadalarm ve
teknik ubeyi, istihbaratn teknik imknlarn da zorlayarak, daha
kapsaml bir operasyon dzenlemek zere ikna ettim. Atlye iki katl
bir binann st kalndayd, alt katta ise baka bir atlye faaliyet
261

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gsteriyordu. Alt kattaki insanlarla grerek st kata kan bir

kamera sistemi kurmay dnyorduk. Alt katta uygun ortam
yarattktan sonra minik, klcal kameralarla ikinci kat gzetleyebildi
bir kamera sistemi kurduk. Bylece ieride olup bitenleri grmeye
balamtk. Atlye neredeyse bir BBG evi olmutu, alt katta
koyduumuz kamera sistemiyle st kattaki insanlarn ne yaptklarn tamamen seyredebiliyorduk. Orada gerekten uyuturucu
imal edildiini tespit ettik, gece alan kiiler asitleri lerek ve
birtakm kimyasal maddeleri kaplara aktararak, belli oranda ve belli
lekte bir araya getirerek ilemler yapyorlard. Artk bir imalathane
takip ettiimizden emindik. Dnyada ok az polise nasip olabilecek
bir sitem kurmutuk ve canl olarak ierde olup biten her eyi
izleyebiliyorduk.
Yaklak 20-25 gn gemiti, ekibin sabr azalm, bir an nce
mdahale etme istei ar basmaya balamt. Ama benim amacm
bu mal gidebildii yere kadar takip etmekti, nk sadece
imalathaneyi almak, birka kiiyi de tutuklamak bir ey ifade
etmiyordu. Bir sre sonra imalathaneye gelip giden insanlarn
stanbul'da, zmit'te ve dier illerdeki faaliyetlerini takip edebilmek
iin aralarna GPS yerletirdik ve takibi balattk. Sonunda epey
bilgi sahibi olduk; Selim bu iin iindeydi, asl organizatr oydu ve
uluslararas alan byk bir uyuturucu hap kaaksyd, stelik
birok

sutan

aranyordu.

malathaneye

geldiinde

yakalama

operasyonu yapmaya karar verdik.

Dosyasndaki bilgilere gre Selim Bulgaristan'da evlenmiti, ei
de Bulgar'd. Bulgaristan'daki ei ve yaknlar birka defa atlyeye
gelip gitmi gzkyordu, hafta kaynbiraderi bir kimyagerdi. Yani
ailecek bu iin iindeydiler ve Selim ii organize edebilecek
kapasitede biriydi; gemi faaliyetleri de bunu gsteriyordu. Selimi
bekliyorduk, yaklak 1 aydr operasyonu yrtmekteydik, ekip
biran nce mdahale etmek iin sabrszlanyordu.
Bir sre sonra Selimin ve onunla irtibat olan dier kiilerin
byk ounluunun Kayseri de olduuna kanaat getirdikten sonra
operasyonu balatmaya karar verdik. Yakalama operasyonuyla
262

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahslarn tamamn alacaktk. Baskn dzenleyen arkadalarmz

"imalathaneye girdik, hkim olduk, ieride her trl malzeme var"
deyince ben Bakan Yardmclarm alarak hem olay yerini grmek,
hem ilk defa byle ciddi bir uyuturucu operasyonu organize
ettiimizden orada bulunmak, hem de ileri bir dzene koymak iin
Kayseriye gittim. Kayseri ubesi bu konuda yeterince donanml
deildi, orada bu trden olaylar fazla olmad iin birikim de yoktu,
byle bir eyin desteklenmesi gerektiine inandm ve gittim.
Ankara'dan Kayseri'ye 3 saate yakn bir srede varmamza ramen
imalathanede

hal

asitlerin

kaynamakta

olduunu

grdm.

ahslarla ilgili adli ilemler yaplarak Ankara Devlet Gvenlik

Mahkemesine gnderildi. Sonuta tm yarglanarak tutukland ve
12 kii mahkum oldu.
Biz byle baarl bir operasyonun nasl baladn ve nasl
devam ettiini bir sunum haline getirdik. Operasyonun kod ad
Erciyes'ti. Bu operasyon bizim amzdan ok mkemmeldi, hem en
tepedeki

adama

ulamtk

hem

de

ok

orijinal

bir

sistem

kurmutuk. Benim ok ksa zetlediim bu olay 30 gn ierisinde

devam etmiti, ama her safhas rnek bir olay olarak eitim
derslerinde anlatlacak nitelikteydi.
Bu

operasyonu

daha

sonra

Hollanda'da

gerekleen

bir

sempozyumda anlattm. Trkiye ile Hollanda arasndaki uyuturucu

kaakl olaylar dolaysyla iki lke polisi arasnda ibirliine
dayal yakn bir iliki ve alaka vard. Bu iliki benden nceki
dnemde KOM Mdrl yapm Emin Aslan zamannda kurulmu
ve

devam

ettirilmiti.

uyuturucularn ou
lkelere

dalyordu.

Trkiye'den.

nce Hollanda'ya
Hollanda,

Avrupa'ya

gnderilen

gidiyor, oradan dier

dnyadaki

uyuturucu

trafii

asndan kilit noktadr; kokainin ve sentetik uyuturucu dediimiz

Extacy'nin tm dnyaya yaylmasnda kavak konumundadr ve
bundan dolay da Trk polisiyle ok sk bir iliki ierisindedir.
Bu

ilikiler

kapsamnda

Hollanda

tahkikat

grubu

bizi

Hollanda'ya davet etmiti, hatta ilikileri scak tutmak adna

elerimizle davet edilmitik. Bunun zerine o zamanki Emniyet
263

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genel Mdr Yardmcmz Emin Aslan ve benden nceki Daire

Bakan smail alkan ile birlikte ailelerimizle Hollanda'ya gittik.
Narkotik tekilatnn toplantlarna katldk. Bu toplantda benim de
ksa

bir

sunum

yapmam,

Hollanda

polisine

Trkiye'deki

uyuturucu ile mcadele konusunda bilgi vermemi ve onlann

sorularn yantlamam istemilerdi. Ben de Erciyes Operasyonu ile
ilgili bir sunum gerekletirdim. Benim amdan, ok idealdi ve
Hollanda'da bilinen sentetik uyuturucu ile ilgiliydi. Ayrca ok
baarl bir operasyondu ve ben dzenlediim iin her eyin
teferruatn biliyordum. Her soruya cevap verebilecek durumdaydm.
Tela ve heyecan ierisinde giderken sunumun yer ald CD'yi
unuttuumuzu fark ettik. Bu yzden daire ile balant kurduk,
internet zerinden gndermelerini istedik; ancak film kaytlar
epeyce

ykl

dosyalar

olduundan

yalnzca

fotografan

gnderebildiler. Yani imalathaneyi saatlerce ektiimiz filmin sadece

birka kare grnts ve birka kare fotoraf vard. Sunumu bu
eksikliklerle gerekletirdim. Dinleyenler arasnda Hollanda'nn en
mehur narkotikileri vard. Sunumda imalathanenin ierisine
kamera

yerletirdiimizi,

sylediimde

ve

bylece

imalathaneyi

tm

gsteren

olup

biteni

fotoraflar

izlediimizi
da

ekrana

geldiinde Hollanda polisinden birka kii ayaa kalkp buna

inanamadklanm sylediler. Trk polisinin bu kadar teknik adan
bu

kadar

donanml

alarak

imalathanenin

iine

kadar

girebilmesini kskandklarm bile grdm. Bu alma yntemi Trk

polisi asndan olduka gurur vericiydi.

Lodur Operasyonu
Ar i makinelerini tayan tular lodur olarak adlandrlr. Bu
trlar dozer gibi ar ve byk i makinelerinin nakliyesinde
kullanlr. te byle bir ara ile uzun mesafede uyuturucu ticareti
yaplacana

dair

bilgi

alm,

bunlar

izlemeye

ve

dinlemeye

balamtk. Bir sre sonra gerekten de izledi lerin lodur ile

Afganistan'dan uyuturucu getireceklerini rendik. Bu bizim iin
ok iyi bir frsatt ve zaten benim de amacm hep daha byk
264

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

organizasyonlarda, iin kaynana giden ilerde yer almakt; basit

ihbarlara dayanan kk olaylarla uramak istemiyordum. Bunun
zerine narkotik ubesini ilgili birimlerle harekete geirdik, ayrca
yetersiz olmamz ihtimaline kar stihbarat Daire Bakanlnn
unsurlarndan da destek talep ettik.
Tirm gizli zula s zmir'de bir atlyede yaplyordu, biz bu atlyeyi
de denetliyorduk. Atlyede lodurun n ksmlarndan
..._.............................._...._..............__________.........
Devlet

1.

Blm:

kapaklar alyor, ana asesinin ierisi boydan boya zula haline

getiriliyordu. Daha sonra n taraf kapakla kapatlnca en azndan
birka ton alabilecek kadar byk bir zula elde edilmi oluyordu. O
kadar ki, bu aralar her gn grmemize ramen, byle bir arata bu
kadar byk bir zulanm yaplp bu kadar ustalkla gizlenebilecei
hi aklmza gelmemiti.
Dardan bakldnda araca, nemli alet edevatn konaca
yedek depolar yaplyormu gibi grnyordu, ancak istihbarat
birimi bir hafta

btn bu ilemleri tek tek fotoraflam,

filme almt. Trn alnmas, zula yaplmas, kapann taklmas

dahil her aamay grntlemitik. Amacmz lodur yola kt
zaman uygun bir yerde GPS takip cihaz yerletirmekti: lodur un st
ksmnda byk kalaslar vard, birini kaldrp ierisine rahatlkla
cihaz yerletirebilirdik ve kalaslar sinyalleri absorbe etmediinden
dolay da haberlemek ok iyi olacakt, ayrca devasa bir tr olduu
ve girip kabilecei yerler snrl olduu iin takip etmek ok
kolaylaacakt. Ancak btn srarlarma ramen, araca uluslararas
alabilen bir GPS cihaz koyamadk. Maalesef bu kadar ksa
zamanda bir uydu vericisi bulabilmek kolay deildi, elimizde o kadar
teknik imkn yoktu ve daha nce hazrlk da yaplmamt. Ne
istihbaratta ne de bizde byle bir cihaz vard. Aslnda cihaz baka
lkelerden, zellikle mttefik olduumuz Amerika'dan, Almanya'dan,
Fransa'dan almak mmknd ama ben operasyonun tamamn
kendi imknlarmzla gerekletirmek istiyordum, nk onlardan
cihaz alnd zaman sanki operasyonun tamam onlar tarafndan
265

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaplyormu gibi bir imaj yaratlyordu. Oysa kendimize de zgven

gelmesi gerektiini dnyor, kendi polisimizin Avrupa'da ve dnya
zerinde prestij sahibi olmasn istiyordum. Yardm en zor artlarda
ve son are olarak dnlmeliydi. Neticede teknik ekipteki
arkadalar uygun cihaz araca ycrletiremediler, bunun yerine bir
cep telefonu koyacaklard. Nasl olsa tr kocaman, bize sadece sinyal
gelse, belli baz istasyonlarmdan getiklerini bilsek yeter diyorlard.
Ayrca tr ofrn de dinlediimiz iin lkeye girdii zaman
haberimiz olacak diye daha gelimi bir cihaz konmasna pek
taraftar deillerdi. Dier yandan byle bir cihaz yerletirilirken
grlme ihtimalinden dolay daha. tedbirli davranyorlard. Ben her
eye ramen tr m uzun srede gelebileceim ve telefonun pilinin
yetmeyeceini dnerek yntemlerini reddediyordum. Ancak yine
de bu fikre uyuldu ve Karadeniz'de teknik ekip tarafndan tra bir
cep telefonu yerletirildi, hudutlarmz terk edinceye kadar tn takip
ettik. Lodur ran zerinden Afganistan'a gidecekti, ama ummadmz bir ey oldu, Urdan teknik veri alamyorduk. Iranda cep
telefonlarmz uluslararas dolama dahil olamyordu, herhangi bir
Trk GSM irketi ran'a gittii zaman almazd. Bu yzden
ran'dan sonrasn gremiyorduk. Afganistan'a veya Pakistan'a
varnca alr diye dnyorduk, fakat oralardan da sinyal
alamadk. Yalnzca tr ofrnn zaman zaman kurduu irtibatlara
bakarak bulunduu yeri tespit ya da tahmin edebil inekteydik.
Yaklak bir ay sonra tnn Ar ili Doubayazt ilesi Gr-bulak
Hudut Kapsndan girdiini rendik. Fakat enteresan bir ey oluyor,
tr ofr mal teslim etmek iin aramas gereken numaray bir
rakam hatal eviriyordu! Biz doru numaray biliyorduk ama bir
trl

ofr

bu

numaray

eviremi-yordu.

Kaaklk

Daire

Bakanlndan, dikkat ekmeyecek iki takip timini tr lkemize

girdii

an

douya

gnderdik

ve

aracn

hem.

nnden

hem

arkasndan takip balattk. Bir yandan ofr dinlemeye devam

ediyorduk; fakat ofr gn boyunca bir trl asl patronu ile kontak
kuramyordu, bunu baarabilse stanbul'da bir adrese mal teslim
edecekti. Takip ekipleri ile birlikte Ankara'ya kadar geldi, stanbul
266

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Narkotik ekiplerine nceden alarm vermitik. stanbul yakalamaya

yle hevesliydi ki, ekiplerini Ankara yaknlarna kadar karmlard.
Oysa asl amacmz tn yakalamak deildi; gerekirse tr gelip ykn
indlrsin, mal alsnlar diye bekleyecektik zira mal alanlar nerelere
gtrp datacaklarsa asl onlar yakalamak istiyorduk. Ama
zaman geti, tr Ankara'ya yaklat, Ankara'y da geip Bolu'ya doru
gitmeye balad ama bir trl ofr irtibat kuramyordu. Bunun
zerine, baka trl irtibat kurmakta zorland iin, tr ofr arac
zmir istikametine evirdi ve Eskiehir istikametine doru yol almaya
balad. Tabii takip ekipleri de peinden.
Biz bu esnada az da. olsa bilgi sahibi olsunlar diye zmir'e de
alarm verdik, zmir Emniyeti de dikkat kesilmiti. Bir mddet, sonra
Eskiehir yaknlarnda bize destek olmak zere hazrlk yapan
stanbul ekibinin zmir yoluna saptn ve Eskiehir yoluna girip tn
durdurduunu rendik! Bizim ekipler vard ama bir defa tr
durdurulmutu.

stanbul

ekibi

tn

yakalad;

bir

de

sanki

yakalanmam gibi tn alp stanbul'a doru yola karttlar. Yani tr

stanbul'a gtrld ve orada yakalanm ilemi yapld. Bu korkun
bir eydi, onlarn tek amac ok byk miktarda uyuturucu
yakalamakt, bunun sanma sahip olmak istiyorlard.
Oysa biz bu trm gidebilecei hedefleri ve ebekenin tamamn
ortaya karmay amalyorduk. Maalesef Trkiye'de uyuturucuyla
mcadele anlaynn temelinde, byk miktarda mal yakalamak ve
basnda yer alp reklam yapmak amac vard. O zaman bu
mantaliteyle uramann olduka zor olduunu grmtm; zelikle
iller, nerdeyse birbirinin elindeki mallan kapacak kadar bu iin an
hretim nemsiyorlard. Bu ile gerek mcadele ok uzakta
grnyordu. Soruturmalar srd, ahslarn uzun uzun ifadelerini
aldk. te o zaman ok daha rahatsz olduum eyler rendim.
bodurla

sadece

Trkiye'ye

kaak

mal

getirmemiler,

Afganistan'dan baka yerlere mal tamlar, yani tr aslnda

Afganistan iinde ve ran'a birka defa. mal tam. Trm o byk
gvdesine tonlarca, tam bilemiyoruz ama belki bir ton belki iki ton
afyon veya benzeri maddeler yklenip ran'a getirilmi.
267

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ran'da belli hedeflere yerletirilmi, tekrar tekrar gitmi gelmi. Asl

tama faaliyetleri bittikten sonra Afganistan'dan ya da ran'dan,
yanlmyorsam yedi yz kilo civarnda esrar yklenip getirilmiti.
Yani biz yalnzca esrar yakalamtk, afyon veya morfin benzeri
uyuturucu Afganistan-ran arasnda tanmt. Byk olaslkla
afyon tanmt, bu ekilde ran'da bunun imalat yaplarak eroine
dntrlebilir ve daha sonra Trkiye ve Avrupa'ya sokulabilirdi.
Biz eer uydu balantl bir takip cihaz veya en azndan kendi
iine

kayt

alabilen

bir

alet

yerletirebilseydik,

arac

teslim

aldmzda o kaytlara bakarak Afganistan la ran arasnda defa

gidip gelindiini ve her birinde birka ton afyonun tand
noktalan, hem al hem sat noktalarn kesin ko-ordinataryla
birlikte

tespit

edip

zellikle

ran'a

ok

ciddi

istihbar!

bilgi

verebilirdik. Afganistan'da bir eyler yapabilecek, oradaki kuvvetlere

bilgi verebilecek imknmz vard, ama gerek tecrbesizliimiz, gerek
teknik alt yapmzn eksiklii ve gerekse arkadalarmzn ileriyi
grememesi nedeniyle ve belki byle uluslararas bir operasyonu
benim de ilk defa ynetmem veya Daire Bakanlnda ok yeni
olmam dolaysyla teknik aletlerle ilgili sistemi kuramam olmam
nedeniyle bu operasyonda ciddi bir kaybmz olmutu. Bu ok daha
derin ve uluslararas ses getirecek byklkte bir operasyon
olabilirdi; ama bizim arkadalar yalnzca bu kadar fazla miktarda
uyuturucuyu
sarholuu

yakalam

iinde

olmaktan

bulundular.

st

dolay

bile

makamlar

gnlerce
ise

bu

zafer
fark

gremeyecek kadar baka ilerle meguldler. Denetim, hesap

sorma, amaca uygun grev yaplyor mu diye bakma, denetleme
imkn olmad gibi tm ii bozanlar kutlayacak kadar bu ilerin
dorusunu, arka plann alglamaktan uzaklard.
Bense ciddi bir malubiyet kabul ettiim bu olayn zntsn
o gnden beri yaarm.
HiL/iriii L

Kapkule Tahkikat
zgn, biraz hasta, biraz da krgn olarak 2005 ylnn
haziran aynda srgn edildiim Edirne'de greve balamtm. Ksa
268

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir sre sonra nme baktmda ehrin her tarafnda kaak sigara
ve iki satldn grdm. Hatta bu o kadar alenile-miti ki her gn
yzlerce Bulgar arac Edirne'ye geliyor, ehrin belli yerlerinde sigara,
iki ve purolar satlyor, baz kiiler bunlar toplayp stanbul'a
gtryordu.
Dier yandan akaryakt kaakl da benzer yollarla yaplyordu. Bulgaristan plakal aralar snrdan giri yapyor, depo
larndaki benzinleri ehir merkezinde hortumlarla ekerek satyorlard. Bu durumun i yzn anlamak iin konuyu aratrmaya
baladk.

Edirne'de

uzun

sredir

alan

istihbaratlarn

topladklar bilgileri grdm, durum grlenden daha organizeydi.

Kaaklk (KOM) ve stihbarat birimlerinde al an arkadalarmla
birlikte yaptmz aratrmada grdk ki ounluu Bulgaristan
vatanda 5-6 bin kii ile ayn ekilde Trkiye'deki binlerce kii,
Trkiye'ye vergisiz sigara, iki ve dier tekel rnleri ile akaryakt
sokmay meslek haline getirmiti.
Gnbirlik

ziyaret

ad

altnda

her

gn

Bulgaristan'dan

Trkiye'ye gelmek hibir vergi ve harca tbi deildi. Dolaysyla bu

insanlar her gn Trkiye'ye girip kyorlard, her giri kta da
alabilecekleri kadar malzeme onlara teslim ediliyordu.
0 gnlerde hudut kaplarna girip kan kiilerin kaydedildii
bilgisayar verilerini incelediimde belli kiilerin ayda 50 defa
snrdan girip ktn ve kapdaki asl younluu bu kiilerin
oluturduunu fark ettim. Organize olunmutu. Kaakl organize
eden kiiler, normal yolculara kapal olan gmrk sahasna, free
snoplara: geliyor, burada daha nce anlatklar Bulgarlarla telefonla
irtibat kuruyor, snrdan giren Bulgarlarn

Vergi demeden alveri yaplabilen maazalar. (Yazarn notu)

saysna gre free shoptan malzemeleri sanki bu gelen yolcular

alyormu gibi onlar adna alp kolilerle bekliyor, malzemeleri alacak
olan ara geldiinde de bagajna dktryorlard. Sonra yolcular
Edirne'ye gidip malzemeleri baka birilerine teslim ediyorlard.
Bylece belli oranda, tama creti alyorlard. Her kiinin on, belki
269

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yirmi tane bu ekilde her gn Bulgaristan'dan gelen araba ve

yolcular vard.

Teslim

edilen mallar Edirne'de

belli yerlerde

biriktiriliyor, kapal kasal aralarla stanbul'a gtrlp, oradaki

bar, pavyon veya gece kulplerine belli bfeler vastasyla datlarak
sisteme sokuluyordu.
Hesap edildiinde, eer drt kiiyi yannza alr ve bir otomobil
ile gnde bir defa giri k yaparsanz, en uygun hal ile 4x3=12
karton sigaray yurda sokabilirdiniz. Bylece o gnlerdeki fiyat ile
12x12=144 avro deyecek ama ayn sigarann fiyat Trkiye'de tam
iki kat olduundan vergilerden muaf olarak para kazanacaktnz.
Ayn ekilde alkoll ikiden ve akaryakttan gnlk belli bir miktar
ciro elde edecek, yzde ellisi kadarn cebe atacaktnz.
Bulgaristan'a girerken de benzeri bir kazan sz konusuydu.
Hatta

eer

ikinci

defa

girip

kla

bilinirse

bunun

iki

kat

kazanlabilirdi. Ayrca Bulgaristan'da ok ucuz olan et, ceviz, badem

gibi rnler de getirilip satlrsa kazan bir hayli artyordu. st
dzey bir memurun 300 avro ald Bulgaristan'da bu rakam ok iyi
bir kazant. Trk vatandalar Bulgar konsolosluklarndan her
zaman vize alamadklarndan, bu kaaklkta asl para kazanan
Bulgarlar oluyordu. Genellikle de bu kiilerin hem Bulgar hem Trk
free snoplarndan iki kat sigara ve iki aldklar ve ounun
aralarnda zula denen gizli blmelerin ve ek depolarnn olduu da
ortaya kmt. O tarihlerde gnde 10-12 bin civarnda insann
hudut kapsn kulland dnlrse, lkemiz iin yllk 300
milyon TL kadar vergi kaandan bahsetmek mmknd.
Olaylar aratrmaya baladk. Bulgarlarn geldii pazar yerlerine
elemanlar yerletirerek sigaralar kimlerin nerede topladn, sonra
toplanan

sigaralarn

nerede

depolandn

tespit

etmek

zere

kaaklar takip etmeye baladk. Bu bilgilerimizi teyit eder

mahiyette

baz

kiileri

yakaladk.

ehirden

ayrlan

kk

kamyonetlerin ierisinde ok sayda sigara ve iki yakalamaya

baladk.

Olaya

daha

sonra

derinlemesine

aratrdmzda

Kapkule'deki yirmiden fazla free snoptan zellikle drt tanesinin

sadece bu amalar iin faaliyet gsterdiini grdk. Hatta free
270

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

snopla hi alakas olmayan baz kaaklar, yurtdndan kendi

adlarna sigara ve iki getirterek free shoplarn antrepolarnda
depoluyor, kurduklar organize grup sayesinde de

gnbirlik

Trkiye'ye girip kan Bulgar veya Trkleri sanki kendi ihtiyalar

iin alyormu gibi gsterip, onlara sadece tamalarna karlk belli
miktar para deyerek bu sigara ve ikileri piyasaya sryorlard.
Yan sigara ve iki zerinde %270 oranndaki ar miktardaki
OTV'den kurtulmak iin mevzuattaki boluktan istifade ederek
srekli lke ierisine kaak sigara ve iki sokuyor, bylece vergiden
kurtuluyorlard. Ayrca zel zulas olan aralarla (hatta yaya olarak
srtlarnda tayarak) gece alan gmrklerin de gz yummas
sayesinde free shoplardan darya toplu olarak ok miktarda sigara
ve iki karyorlard. Bu yolla elde edilen gelir yle ykselmiti ki rakamlar her free shop iin aylk birka milyon dolarn zerine
kmt. Bu yntemle ylda yaklak iki- yz milyon dolarlk kaak
sigara lkeye sokuluyor ve vergi kayb oluyordu.
Yine ayn ekilde kaak akaryakt da Trkiye'ye genelde byle
getiriliyordu. Edirne ili ile Kapkule arasnda on be kmlik bir
mesafede en az yirmi tane petrol istasyonu vard. Ama bu petrol
istasyonlar farkl bir ekilde iliyordu; pompalar ters pompa denen
bir sistemle alyordu. Bildiimiz petrol istasyonlarnda pompalar
petrol arabann deposuna koyarken, buradaki pompalar tam
tersini yaparak arabann deposundaki
!<!W

Hali'te Yaayan Smonlar......____.........._................____....._____.......

benzini ekip istasyonun deposuna alyordu. Yol kenarndaki petrol
istasyonlar ounlukla bu amala faaliyet gsteriyordu. Yani
yurtdndan gelen aralann yurtdndan aldklar ucuz mazot veya
benzinleri petrol istasyonuna boaltyor, bu suretle yurtdndan
alman petrol rnlerini akaryakt vergisi demeden lke ierisine
sokuyorlard.
Byle bir kaakla mdahale etmek lazmd, lkenin kaynaklar boa gidiyordu. Bu amala biraz daha derin bir inceleme
271

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaptmzda, sistemin byle almasn gren kapdaki gmrk,

polis ve dier grevlilerin de rvet almaya, irtikap yapmaya
baladklarn tespit ettik. Kapkule'de yukarda anlatlan ekilde
kaaklk yapldm gren gmrkler ve polisler bu ii nleme
yerine haksz kazan salayanlardan kendilerine kar elde etme
yolunu aramlar ve zaman ierisinde herkes, idealist balayanlar da
dahil bu pisliin iine girmiti.
Hepsi birbiriyle balantlyd, free shoplar sokaktaki kaaklk
ebekeleriyle beraber alyor; polisler, gmrkler ve kapdaki
dier memurlar kaaklk yapan ebekelerden rvet alyordu. Bu
ite pay sahibi olan herkese ynelik bir operasyon yaplmad
mddete kaakl nleme konusunda baar salanamazd. Oysa
elimizdeki imknlar ok snrlyd, Edirne gibi bir yerde ok az sayda
polis vard ve mevcutlar da operas-yonel tecrbeye sahip deillerdi,
ayrca uzun yllar ciddi operasyon icra edilmemiti ve teknik
imknlar da yeterli deildi.
nce bu olayla ilgili genel bir alma yaptk. stihbarat birimindeki grevliler bu olaylarla ilgili nceden alm ve bir bilgi
birikimi salamlard. Onlann birikimlerini bir brifing notuna
dntrdk. l Savcs enol Yldz ve drt yardmcsn Emniyet
Mdrlne davet ederek brifing verdik ve yaplan kaakl
anlattk; ne grdmz, ne dndmz ve ne yapmak
istediimizi belirttik. O dnemde iyi alan, drst ve namuslu
insanlar da elbette vard. Anlattklarmz dinlediler ve kendi
tekilatmz da eletirdiimizi duyunca tarafszlmzdan emin olup
durumu kabul ettiler. Ancak bunun kaaklk ebekelerin-ce
yapldn hukuki delillerle ispatlamamzn ok zor olduunu
dnyorlard. Sylediklerine gre anlattmz durum yllardr
biliniyordu ve her yl binlerce kaaklk davas savcla geliyordu.
Bunlarn ouna pein deme ad altnda bir ceza kesilmekteydi,
yani sigara ve ikiyle yakalanan kii bunun iki kat kadar para
cezas alrd, ama. deyen yoktu. ahslara n deme cezas
kesilerek bir ay iinde demeleri iin tebligat yaplyordu; ancak

272

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahslar yabanc olduklar ve yurtdna gittikleri iin bir daha ne

demenin alnmas ne de tebligat ans oluyordu.
Biz bu ii hallederiz dedik. ok fazla da abartmadan kendilerinden birtakm taleplerde bulunduk ve onlar da bu talepleri
yasalarn el verdii oranda hukuki olarak karlayacaklarn vaat
ettiler. Bunun zerine bir alma dosyas aarak almaya
baladk. Bir yandan kaakl nasl yaptklarn renmek iin free
shoplar ve onlarla birlikte hareket eden kaak gruplarn izlemeye
baladk. Bunlar teknik takibe aldk ve ehir iindeki faaliyetlerini
takip etmeye baladk. Onlarn nasl bir organize ebeke ierisinde
altklarm

tespit

etmeye

alyorduk.

Dier

yandan

Polis

Tekilatnn kapdaki grevlilerinin yaptklarn anlamak iin polis

birimleri zerinde aratrma balatmtk. Grdmz manzara iyi
deildi, bizim polisler de kk miktarlarda, da olsa rvet arknn
ierisine girmiti.
Son defa uyarmak zere Kapkule Emniyet ube Mdrlnde
alan tm polisleri toplayarak kapdan gelip geen herkese iyi
muamele yapmalarn, grevleri esnasnda kurallara uymalarn, her
trl kanunsuzlua kar olmalarm, namuslu bir grevin nemini,
rvet gibi olaylara karmamalarn, kim olursa olsun yanl
yapanlarla mcadele edeceimi ve benzeri eyleri anlattm.
Bana dorudan bal olan Kapkule Emniyet ube Mdrn
deitirdim. Ondan sonra buradan nasl bilgi edinebiliriz diye
dnmeye

baladk.

pheliydi,

sorarak

Bize

gre

kimseden

kapda

bilgi

grevli

alamazdk.

olan

herkes

Bu

nedenle

yntemlerini zebilmek iin gizli kameraya bavurmaya karar

verdik. Mahkemeden izleme karar kardk. Kapkule'deki polis
peronlarnda pasaport kaytlar iin kullanlan bir bilgisayara,
deneme yaplacan bahane ederek, iine kamera yerletirdiimiz bir
LCD monitr balayp izlemeye baladk.
Bir mddet sonra tam bir kaaklk ebekesiyle kar karya
olduumuzdan emin olmutuk. Free shoptaki insanlar, onlarn
dardaki uzantlar ve mallar stanbul'da datanlar eklinde
birbirleriyle balantl organize bir grup halinde byk* bir ark
273

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnyordu. Bu insanlar klliyetli miktarda sigara ve ikiyi yurda

sokuyorlard. zellikle otobsler geldii zaman, yolcularn tm
listesini alyorlar, hi sigara iki almam olan kiilerin pasaport
numaralarn ve isimlerini kullanarak onlar adna ilem yapp
otobslerle toplu miktarda sigara ve iki karyorlard. Ayn ekilde
gnbirlik gelip giden birka bin kii iin de sigara ve iki k
yapyorlard. Ayrca frsat bulduklarnda, denetimsiz ortamlarda hi
kayda

girmeden

ykleyebildkler

kadar

iki

ve

sigaray

da

otobslere, zel otolara yklyorlar, hatta baz otobslerde bulunan

gizli zulalar dolduruyorlard.
Yasaya gre gmrk grevlileri free shoplar ve onlarn antrepolann srekli denetliyordu, buna gre bir tek paket sigaray bile
kaak karmak mmkn deildi, kaytlarda ortaya kard. nk
yurtdndan sigaralar getirilirken gmrk denetiminde saylarak
antrepolara konuyor, sonra antrepodan yine gmrk denetiminde
karlarak free shoplara saylarak veriliyor, free shoplar her satt
mal kiinin pasaport numaras zerine kaydediyordu. Gmrk
denetiminde tm bunlara baklyordu, ama nedense zulalar dolusu
sigara ve iki karlmasna, kaytsz mal satlmasna ramen
gmrk

tekilatnn

denetiminde

hi

ak

verilmiyordu.

Tm

antrepolar, free shoplar ve sat belgeleri yzlerce defa denetlenmi

ama hi kaak sigara sat tespit edilememiti. Demek ki o kayt ve
denetimler de doru yaplmyordu.
Bunu grdkten sonra, nce bir mddet polisleri inceleme altna
aldk

ve

grdk

ki

onlar da

hukuki

olarak

eksikleri

olan,

pasaportlarnda yanllk bulunan, vermesi gereken vergi ve harlar

vermeyen birok kiiyi, belli miktarda para almak suretiyle lkeye
sokuyor veya bu kiilerin lkeden kmalanna msaade ediyorlard.
Pasaportsuz girilmemesi gereken gmrk sahasna kaak kiilerin
her zaman girip kmasna gz yumuyorlar, mani olmuyorlard. O
kadar profesyonelce para alyorlard ki yakn bir mesafeden izleseniz
bile bunu grme imknnz yoktu. Aslnda normalde her polis
kulbesini izleyen bir kamera vard ve bunlar sistemli bir ekilde
kayt

yapmak

zere

kurulmutu,
274

ancak

kameralar

yalnzca

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

kulbenin

dn

gryordu,

stelik

rvet

Blm:

Devlet

verenler

paray

pasaportlarn iinde veriyor, polisler hi kimsenin gremeyecei

biimde, pasaportun sayfalarna bakyormu gibi yapp paray
ceplerine

veya

ekmecelerine

atyorlard.

Eer

bilgisayar

monitrnn iine kamera koymasak, mevcut kameralardan izlesek

para alma eylemlerini asla gremezdik.
Bunun zerine ii biraz daha bytmeye karar verdik. Baka bir
bilgisayar monitrne ve ube ierisindeki klimann ierisine gizli
kameralar yerletirerek toplamda kameraya ulatk. Bu tarihlerde
asl olarak gmrklerin en ok nerelerde rvet aldn tespite
ynelik istihbarat faaliyetlerine baladk. Yine o tarihlerde orada
alan istihbarat grevlileri takdire ayan bilgiler toplamlard.
Topladklar bilgiler zerine en azndan be-alt gmrk kulbesine
daha kamera koymamz gerektiini dnmeye baladk. Tam bu
sralarda polislerin gizli izleme faaliyetlerimizden phelendiklerini
telefon dinlemelerinden rendik; baz polisler bizim kamerayla
tespitler yaptmz duymutu. Kameralarn yerini bilmiyorlard ama
farkl olan bir monitrden huylanp nce monitr, sonra da zerini
rtyle kapatmlard. Tedbir almaya balamlard.
Neyse ki k yaklayordu. zellikle polis ve gmrk kulbelerinin souk olduu, yeterli snmad eklinde ikyetler vard.
te bunu frsata dntrmeyi dndm; o zamanlar yeni kan
quartz

elektrik

sobalarna

talep

de

oktu.

Ben

de

bunu

yaygnla11rarak birok kulbeye koyabileceimize ve bu arada

bazlarnn ierisine kamera yerletirerek izlemeyi kapsaml hale
getirebileceimize kanaat getirdim.
nce bu yntemin denenmesi gerekiyordu. Bana yardmc olmak
iin her eyi yapacan bildiim, zamann Daire Bakan Sabri
Uzun'dan, stihbarat Daire Bakan Yardmcs olarak altm
dnemlerden tandm, teknik bilgisi ve mtevazh ile ok
beendiim polis memuru N.'yi, ve teknik heyeti istemitim, hemen
geldiler. Teknisyen polislere planmz aktardm ve bunun iin nce
birka tane elektrik sobas alp ierisine kamera yerletirerek
denememiz gerektiini, aletin sobann scaklndan ne kadar
275

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

etkileneceini,

evredeki

dier

alet

ve

Blm:

cihazlar

Devlet

ne

kadar

etkileyeceini test. etmek gerektiini anlattm. Gemi tecrbelerime

dayanarak bu cihaz test etmeden kullanmak istemiyordum. Hemen
ie koyulduk; nce iki soba alp ierisine kamera ve grnt
nakledecek cihazlar yerletirdiler, kameralarn darda grlme
durumu, scaktan etkilenme, frekans kaymas ve grnt nakleden
sistemlerin

baka

cihazlar

etkileyip

etkilemedii

gibi

testleri

yapmaya baladk. Gndz makamda alyor, gece de istihbaratn

kk atlyesinde deneme, montaj ilemleri yapyorduk. Ufak
deiikliklerle sistemi iler hale getirdik. Netice ok iyi deildi; ama
ie yarayacakt.
lk denemeler baarl olunca, bir yandan yeni sobalar bulmaya
bir yandan da nereye, nasl yerletiririz, nerede izleriz, nasl
deerlendiririz gibi hesaplar yapmaya baladk. Gmrk ahsnda
yalnzca

bir

oday

kullanabiliyorduk,

elimizde

operasyonda

kullanlacak az sayda grevli vard, 5-6 kamera kurduumuzda bu

kadar ok kamerann grntlerinin izlenmesi, deerlendirilmesi
gerekecekti, kolay i deildi. Cihazlar analog sinyallerle alyordu,
baka

cihazlar

etkileyebilir,

kendileri

evredeki

elektronik

sistemlerden etkilenebilir, ayrca frekanslan birbirine ok yakn

olduundan birbirlerini etkileyebilirlerdi. Dolaysyla ok iyi plan
yapmamz gerekiyordu.
l Valimiz N us re t Mirolu idan destek istedik. Kendisi
Kapkule'deki yolsuzluklarla ilgili alma yaptmz biliyor, ama
planmzn ieriine tam olarak vakf deildi. Yine de operasyon
yaplmasn ok istedii iin tm almalarmz destekleyeceini
belirtti. Talebimiz uydu: Kapkule deki polis ve gmrk peronlarna
(kulbelere)

Valilik

tarafndan

soba

yapt-rlyormu

gibi

gsterecektik. Sayn Mirolu kabul etti.

Bunun zerine yeterli sayda kamera bulabilmek iin aratrmaya baladk. Aslnda ok profesyonel cihazlar vard; ama bu
cihazlar temin etmem mmkn deildi. Ben de daha nceden de
muhtelif vesilelerle tandm Almanya'daki bir arkadamdan, orada
ok basit alanlarda kullanlan, hatta birok evde ebeveynlerin
276

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ocuklarn izlemek iin kulland, kamufle edilirse istihbarat

amal da kullanlabilecek kamera ve bunlarn transmitterle-rinigetirmesini

istedim.

Alt-yedi

takm

getirdi.

Ancak

Emniyet

Mdrlklerinin byle cihazlar iin kaynaklan veya denekleri

yoktu, denei olmayan iler iin bir tek polis kantinlerinin gelirlerini harcama yetkim vard. Bir takmn masraflanm buradan
kardk, kalan iin stihbarat Daire Bakan Sabri Uzun imdadmza yetiti; bize 6 takm da alarak kullanma imkn verdi.
stihbarat Dairesinin teknik elemanlar ile bizim istihbarat
biriminin alkan ekibi ve komiseri Alaattin, 7 takm kamera ve
alcy ksa srede ayarlayarak frekanslar birbirine karmadan
izleme yapacamz duruma getirdiler. Daha sonra sobalar ierisine
yerletirerek bu cihazlarn nasl alacan bir mddet gzlemledik.
Kameralar

ok

gzel

gizlenmiti,

vida

deliinden

grnt

alabiliyorduk.
Drdnc

gnn

sonunda

oluturduumuz

bu

kameral

sobalarla izlemeyi yapabileceimize kanaat getirdik. Kulbe-

Ses ve video gibi elektronik sinyalleri baka yere tayan cihaz. (Yazarn notu)

Hali'te Yaayan Simonlar_____.............._____........... ___............_-. .

lerc soba konacan syleyerek bizim teknik polislerimizi soba
firmasnn eleman klnda Kapkule'ye gnderdik. Byle bir eyi
hemen kabul ettiler, planmza uygun ekilde nceden setiimiz
yirmiden fazla kulbeye kameral sobalar yerletirdik. Ancak
gmrk sahas ok bykt ve elimizdeki cihazlar ok basit,
amatrceydi, grnt alamyorduk. Bunun zerine oraya en yakn
caminin minaresine anten konulmasna karar verdik. Caminin fahri
bir imam vard. Onu da phelendirmemek adna mftlkle
grtm; hudutta bir insan kaakl olay ile ilgili olarak
Yunanistan tarafn gzetlemek iin camiyi kullanacamz syleyip
mftlkten destek alarak camiye gittik.
Minareye

antenleri

yerletirdikten

sonra

sistem

almaya

balad. Fakat bu sefer de baz noktalarda mesafe uzun olduundan

277

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yeterince net grnt alnamyor, ayrca aralar girip ktka

grnt bozuluyordu. Bir kameray orada bulunan stihbarat
Birimine ait bir broya yerletirdik, bylece daha kaliteli grntler
almaya balamtk. Ama en nemli yer olan, zel fatura denen
ilemlerin

yapld

ve

zellikle

hayali

fatura,

kaaklk

gibi

yolsuzluklarn gerekletii oda biraz ters ve uzakta olduu iin

grnt alamyorduk. Oray izlemek iin en uygun yer, gmrk
sahas ierisinde Milli stihbaratn kulland odayd. Aklama
yapmakszn,

bir

iin

kullanmak

zere

MT

Blge

Daire

Bakan'ndan izin istedik ve onay almamz zerine alcmz buraya

yerletirdik. ok net grntler almaya baladk. Ancak bir mddet
sonra odalarndan gmrk grevlilerini izlediimizi anlayan MT
Blge Daire Bakanl sistemleri buradan kaldrmamz, byle bir
eye

destek veremeyeceklerini, gmrkle aralarnn almasn

istemediklerini, Edirne Gmrkler Bamdr ile grmemizi

syledi.

Biz

de

en

ok

Gmrkler

Bamdr

.H.E.'den

phelendiimizi, tm emarelerin onu pheli hale getirdiini ifade

ettik. MT Blge Daire Bakan 4 yldr grevdeydi ve sylediklerinde
kararlyd;

yapacak

fazla

bir

ey

yoktu.

Mecburen

oradaki

sistemimizi kaldrdk ve onu da minareye tadk. Buradan izlemeye

devam ettik fakat kalite ktyd.
zlemenin on ikinci gnnde gizli faaliyetimizin gmrk tarafndan duyulduunu anladk; baz gmrk grevlilerini dinliyorduk. Olaylardan haberdar olduklarn ve aratrmaya baladklarn grdk. Kamerayla izlediimizi biliyorlar ama kameralarn
nerelere gizlendiini bilmiyorlard. Ancak izlendiklerinden bir ekilde
emin olan gmrkler, on beinci gnden sonra araya araya bizim
sobalarn ierisindeki kameralar buldular. Onlara bilgi szmt.
Sanyorum bizim izleme ve dinleme karar almak iin gnderdiimiz
yazlar vastasyla Adliye'den bilgi szyordu. Neticede kameralar
buldular, ama biz sessiz
Bu arada gnler boyunca her trl rveti, irtikab kayt altna
almay baarmtk. O zaman gmrkte grebildiimiz kadaryla drt
nemli nokta vard: giri, k, muayene ve zel fatura. Bu drt. ayr
278

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kulbeden her gn toplanan paralar belli bir kulbeye getiriliyor,

orada tek tek saylyor, ondan sonra alt veya. yedi desteye
ayrlyordu. st rtbeli bir gmrk geliyor, her desteyi bir kiiye
veriyor, kalan iki desteyi ise alp gtryordu. Bu da gsteriyordu ki,
bir deste kendisi, dieri kendisinden daha yukardaki biri iindi,
ama bu an nereye kadar gittiini bilmiyorduk.
Bu bilgilere ulamtk ancak gizli kamera grntlerini seyretmek hi kolay deildi, bir kamera 24 saat kayt yapyor ama 48
saatte ancak zlyordu. Kameralar on beinci gnde bulunmutu
ama biz daha beinci-altmc gnlerin grntlerini izliyorduk.
Sonunda inanlmaz eyler ortaya kmt, birbirinden bamsz be
binden fazla para alma grnts tespit etmitik. Grevlilerin
paralan yukanda anlattm ekilde tek tek sayp kendi aralarnda
bltklerini tam seksen be defa kaydetmitik. Aynca rvet,
vermeyen insanlarla nasl pazarlk yapldn, rvet vermeyenlerin
nasl tehdit edildiklerini tespit etmitik. En vahimi de rvet ad
altnda yabanc kadnlara cinsel tacizde buiunulmasyd. "Birlikte
olursak size her ey serbest" deniyordu, izlerken yaplanlardan
midemiz bulanmt. Resmi bir kurum ierisinde yabanc kadnlarn
onuruyla oynanyordu.
Genel grnt ok netti, o alanda hudut kaps ierisinde
bulunan, birka istisna haricinde tm grevliler, rvet, irtikap,
kaaklk faaliyetlerinin ierisindeydi. Hatta kapnn giri ve kndaki kulbelerde, son kta pasaport ilemi yaptrmadan
kan var m diye kontrol iin bulunan polis grevlileri orada alenen
para alamad iin, gmrkler kendi paylarndan o grevliye de
hisse veriyorlard. Yani oradaki polis ve gmrn btn grevlileri,
belki bir iki istisna hari, durumu biliyor ve hepsi birbirleriyle
anlamal bir ekilde kaak mal gtren, baz hukuki eksikleri olan
insanlardan kk miktarlarda para alyorlard. Yeterli delil bulmu,
grntlerini tespit etmitik. Sahada alan tm grevlilerin rvet
grntlerini almtk.
Artk gmrkteki yneticilerin, daha stteki bamdr ve
yardmclarnn teknik takibe alnmas, telefonlarnn dinlenmesi,
279

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

odalarna da cihaz konmas gerekiyordu ki, varsa onlarn aldklar

paralar da tespit edelim. Belki de biriken paralarn, baka birimden
gelenlerle birlikte Ankara'ya gitmesi de sz konusuydu. Aslnda bir
telefon dinlemesinde bir gmrknn zarf ierisinde bamdre
para verdiini tespit etmitik, ama bu, eiyle arasnda geen,
kanunen hukuki bir delil olarak kullanlamayacak bir konumayd.
Bu meseleleri yeni kiilerle tespit etmemiz gerekiyordu. Ama tabii
bilgi sznca, artk operasyon yapmann artlan ve devam etmemizin
zorlat anlald.
Ayn anda hem free shoplar hem polisler hem de gmrkler
hakknda operasyon yrtmeye imknmz yoktu. Sraya koyduk,
birbirini etkileme durumunu dikkate alarak nce free shoplarla ilgili
operasyonu balatmaya karar verdik. Yukarda da bahsettiim,
zerinde alma yaptmz drt free shopun kaakla karan
sahiplerini ve grevlilerini gzaltna aldk, ev ve iyerlerinde arama
yaparak belgelerine el koyduk. Onlarn para kayd tuttuklar
defterlerdeki bilgileri aldk. Tabii tm bunlar olurken, en az on defa
daha kapal kasa kamyonetlerle stanbul'a gtrlen ok miktarda
sigara ve iki yakalamtk.
Btn bunlar delil olarak kullanarak kaaklarn drt ayr rgtl
grup eklinde altklarn ispatlamtk, bylece operasyonun
birinci blm tamamlanmt. Free shoplarla ilgili zanllar adliyeye
kardk, sonra grdk ki aslnda bu free snoplarn bir ksm zaten
kaaklkta sabkalym, ama bunlara yalnz Kapkule'de deil,
dier kaplarda da free shop ama ruhsat verilmi. Yine sonradan
rendiimize gre bu kiilerin bazlar kaplarda yoicu beraberinde
hediyelik eya karmakla kalmyor, zaman zaman sanki Edirne'den
zmir, Mersin, Gr-bulak gibi yerlerdeki free shoplara mal gnderiyor
gibi

gsterip,

Kapkule

antrepoda

bir

ara

dolusu,

rnein

ykledikleri 500 resmi evrakta 50 kutu gsterip, yolda (stanbul'da)

450 kutuyu boaltp, 50 kutuyu dier kapya gtrmek gibi
yntemlere de bavuruyorlarm. Gemite benzeri durumlarda
eitli kiiler yakalanm olmasna ramen bu kiilerin ruhsatlar

280

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iptal edilmemi, dolayl bir ekilde kaaklk faaliyetlerine gz

yumulmu.
Kaaklk olaylarna karan free shoplar hakknda ilem
yaplmas sonucu bu ebeke, isiz kalnca bu defa bitiik Bulgar
kaplarndaki free shoplarda mal alp kaak geirmeyi denedi; ancak
bir sre sonra bu giriimlerini de tespit ederek, alman tedbirlerle
byk apl kaaklk yapmalarn nledik.
Bu gelimelerden bir sre sonra, bir bayram gn, gmrk
sahas ierisindeki gmrksz mallarn bulunduu antrepo gece
saatlerinde soyuldu. Kamyonla gmrksz sigara almlard. Olay
hrszlk diye niteleyip aratrrken, bu ii yapanlarn daha nce
kaaklk yapan ebekenin yeleri olduunu renmitik. ahslar
su delilleriyle birlikte yakalamak iin takip ve izleme balatmtk.
Bununla

birlikte

soyulan

antreponun

sahibine

kimlerden

phelendiini sorduumuzda, hi tereddt etmeden eski kaak

ebekesinin yeleri olan, bizim tespit ettiimiz kiilerin ismini
vermiti. Gerekesi ok basitti: free shopiarda satlan sigaralar, lke
ierisinde satlan dier sigaralardan farkl renk ve bandrole sahipti,
bu nedenle bu sigaralardan elinizde binlerce de olsa kimseye
satamazdnz, ancak stanbul'da elence mekanlarna sigara satan
bfe ve satc zinciri ile irtibat olan kiiler bu mallar sisteme
sokabilirdi. Kapkule deki kaaklk ebekeleri de bu tr sigaralar
sisteme sokmasn biliyordu. Bu ebekeler daha nce Mersin
Serbest Blge'de, sonra Kapkule'de ve zaman zaman da farkl
yerlerde bu tip faaliyetlerde bulunmulard, bunu adeta meslek
edinmilerdi. ahslar mallarn az bir ksm ile birlikte stanbul'da
yakaladk, ayn kiilerdi. ki ve kaak sigaralarn nasl ve kimlerin
sistem iine soktuunu bilen antrepo sahibi tek bana hibir
aratrma yapmadan olay biliyordu, ama biz 5-6 kiilik en zeki
ekibimizle ve ileri teknoloji kullanarak ancak bir haftada olay
zebilmitik.
Bu

ebekeleri

nce

kaaklktan,

sonra

da

hrszlktan

yakaladk. Fakat ok gemeden bu defa Hatay'dan Edirne'ye

kargoyla

gnderilen

sigaralar

yakalamaya

281

balamtk.

Neden

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hatay'dan Edirne'ye kaak sigara gelirdi? nk burada kaak

sigaray sisteme sokan, bir ebeke vard. Bir defa kaaklk ebekesi
kurulup

da

kendi

sistemini

oluturunca

yle

kolayca

yok

edilemiyordu; Kapkule Operasyonu'ndan sonra neredeyse 2 yl

gemiti, ama hl faaliyetlerine devam ediyorlard. Gayret ve srarl
takiplerimiz

sonunda

olaylar

gittike

zayflad

ve

Edirne'den

ayrlmadan bir yl kadar nce Bulgaristan tarafndaki free snoplarn

kapanmas

ve

bata

Kapkule

olmak

zere

Edirne'deki

tm

kaplarda free snoplarn TOBB denetimindeki Set ur'a devredilmesi

sonras kaak sigara olay gndemden dt.
Free shoplar hakkndaki adli tahkikat bittikten sonra, sra
Kapkule'deki polisler ile gmrklere gelmiti. Zaten o ana kadar
kulbede aldklar rvet grntlerinden bu grevlilerin byk
ksmnn kimliklerini tespit etmitik. ki gruba da ayn anda
operasyon yapmak gerekiyordu.
Savclarla tekrar toplandk ve operasyonun yapl biimine
ynelik dncelerimizi anlattk. Polisleri gzaltna alarak onlarn
tahkikatn Emniyette yapmay, gmrk memurlarn ise yakalayp
dorudan Savcla getirmeyi nerdik, savclar da kabul ettiler.
nk iki grupta da gzaltna alnacak memur says ok fazlayd;
28 polis, 60 gmrk memuru toplam 88 kiiyi geiyordu. Bu kadar
kii hakkndaki tahkikat, azami kanuni sre olan 4 gnde yrtme
imknmz yoktu. Zaten biri gzaltna alnd zaman yaplacak o
kadar ok usul ilem vard ki srenin yars bu usul tutanaklarn
tanzim

iyi

geiyordu.

Bu

nedenle

gmrk

ve

Emniyet

mfettilerinden destek istemi-t.lc* lE^y'J.c^o^ 3X2jionl.G 3i'lxlsi1^

C^t

^I

C"

<3.

t<^3r5^lc<3Ltci 3<3,l.<icil..x*^

3nt/ttci

Polis Mfettileri bir

aydan daha fazla sre belgeler zerinde alarak bizim bile

gremediimiz, eksik grdmz baz konulan tespit edip su
unsurlarn bularak savclara ilettiler.
Emniyet

Mdrlne

getirip

normal

tahkikatlarna

baladk.

Gmrk grevlilerinin 60 kadarn da yakalayp Emniyet Mdrlne getirmeden Adliye'ye gtrp savclara sevk ettik. Hatta
282

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bazlannm zerlerini bile aramadk, bu arada zerlerindeki paralar

tuvalete atanlar ve Adliyeden kaanlar da olmutu. Bu ekilde
tahkikat balatm olduk. lk byk tutuklamalarda krktan fazla
gmrk memuru ve yirmi civarnda polis tutuklanmt.
Olay batan beri izleyen savclar, hummal bir alma ile
iddianameyi hazrladlar. Duruma iin bu kadar san (her birinin
birka avukat, izleyeni olaca dnldnde) Adliyedeki hibir
salon alamazd, sonunda durumann Edirne Ticaret Borsasnn
toplant

salonunda

yaplmas

kararlatrld.

Sanklarn

nl

avukatlar, aksi iddialarda bulunuyordu, ama durumalar balayp

iddianame

okununca

ve

deliller

her

kii

hakknda

tek

tek

sralannca, hele salona kurulan yans makinesinde Ar Ceza

Mahkemesi Bakan Halil Uar grevlilerin para ald yzlerce resim
ve filmi gstermeye balaynca durumalarn ekli deiti. Sanklar
ve avukatlar filmlere bir ey diyemiyor, bunlarn gsterilmesinin
hukuka aykr olduunu iddia ediyorlard.
Burada Ar Ceza Mahkemesi Bakannn hakkn teslim etmek
lazm, bu konuda bir dahiydi, bir hukuk kahramanyd. Gerekten
tahkikatn tm seyrini A'dan Z ye anlad ve muazzam, harika bir
duruma yrterek, btn olaylar deerlendirdi, btn grntleri
ekrana vererek ve tm sanklara tek tek grntlerini izletmek
suretiyle orada bulunan herkesin ak ekilde anlayaca biimde,
belki hukuk tarihinde ender grlebilecek bir hzla kararn verdi.
Altm kadar gmrk ve yirmi sekiz polis memuru mahkum
oldular. Yargtay'dan tasdik edilen karar 8 ayda kesinleti. Ayrca bu
kararla birlikte, TCK Yn 257. maddesi uyarnca, astlarnn yaygn
olarak rvet ve irtikaba bulat amirlerin de denetim grevlerini
ihmal etmekten yarglanmalarnn yolu alm oldu. lkemiz gibi
rvet ve i rt i kapn bu kadar yaygn olduu bir yerde doal olarak
tartmalara konu olmu olsa da, toplumsal duruma en uygun ceza
kanunu maddesi buydu.
Ayrca disiplin asndan Emniyet Genel Mdrl Yksek
Disiplin Kurulu karar ile rvete karan 23 polis meslekten ihra
edildiler.
283

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Normalde rvete ve irtikaba karan tm polis ve gmrk

memurlar iin genel teamllere gre, her para alma olay ile ilgili
ayrca yarglama ve her olay iin ceza verilmesi gerekirdi; ancak
Yargtay 5. Ceza Dairesi byle be bin ayr olay iin tek fek yarglama
yaplmasnn

fiili

imknszln

dikkate

alarak,

kendi

bilinen

itihatlarna aykr biimde, zel bir kararla bu kiileri, organize bir

ekilde toplu olarak rvet/irtikap almalar, rgt kurmalar, rgt
yneticilerinin

bulunmas

suundan

mahkum

etti.

Gmrk

Bamdr ve yardmclar da daha sonra rvet ve irtikaba

meydan vermekten ayrca mahkum oldular, bylece bu kapda
organize bir grup eklinde alan rvet ebekesi datlm ve bir
daha

bu

yapy

oluturamayacak ekilde

mahkum

ve

tehir

edilmiti. Burada ceza alanlardan bir tek Bamdr Yardmcs Akif

in kesinlikle masum olduuna inanyorum.
Aslnda bu kararlar adildi, ama eit deildi. nk sadece orada
alanlar mahkum oldular. Daha nceki yllarda alm olanlar,
baka kulbelerde bulunanlar veya o 15-20 gnlk tahkikat
srecinde ve izleme annda grevli olmayanlar yarglanmadlar.
Bizim yaptmz nemliydi fakat yalnzca herkesten kk kk
para alan, irtikap yapan memurlarn kart bir eteyi ortaya
karmtk;

asl

byk

kaakl

gerekletirenler,

nemli

miktarda maln gmrksz lkeye girmesine veya byk miktarda

kaak maln Trkiye den kmasna gz yuman grevliler ortada
yoktu. Yine de dnlrse tm bu sulara karanlar korkutmak
asndan nemli bir admd. Bu kap gnah ve pisliin yayld
yerdi ve bir ekilde bu kirlerinden arnmas gerekiyordu. Yllarn
gnah, vebali, kiri vard. lk defa bu tahkikat bu kiilerin gerek
yzlerini

inkar

edemeyecekleri

bir

biimde,

her

eyiyle,

fotoraflaryla, filmleriyle, toplanan paralaryla gzler nne serdi ve

mahkum olmalarn salad. Burada onlarca yldr sregelen, gerek
Balkan Savalar srasnda gerek 1980 Darbesi sonrasnda 3 bile
varl bilinen ve adeta bir gelenek haline dnm olan rvet ve
kaaklk sularnn irkin yz kantlarla ortaya karld.

284

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aslnda bizim bu operasyonumuzdan nce de belki on, belki de

daha fazla ikyet olmu, Gmrk Mfettileri, baka grevliler,
savclk hep tahkikatlar yapmt. Ama burada rvet yendii ve
gmrklerin mal varlklarnn rvetin delili oldu-

12

Eyll 1980'de bu kapya askeri ynetimin el koymas sonrasnda yaanan yolsuzluktan

dolay Tugay Komutan General iki subay yaralam, bir albay ldrm ve sonrasnda
intihar etmiti.

u iddialar hep bota kalmt. Tahkikatlar yaplm, fakat her

seferinde buradaki grevliler bu iten beraat etmiti. Herkes bir
takm bahanelerle mal varlklarn ispat edebiliyordu. Hatta o tarihte
en ok rvet ald iddia edilen grevlilerin birou hakknda
malvarl aratrmas dahi yaplm, ama hibir aratrmada bu
kiiler hakknda su unsuru bulunamam ve ceza verilememiti.
Belki de alan davalar ok ciddi kantlara dayanmadndan beraat
etmilerdi, zira bizimki gibi her trl delille desteklenen bir tahkikat
olmadan gerek bir mahkumiyet elde edebilmek ok zordu.
Bu tahkikatla ilgili olarak belki ayr bir kitap yazlabilir. Ama
unu teslim etmek lazm ki, iki teknik eleman, iki istihbarat, adli
tahkikat yapacak iki Kaaklk ubesi personeli byle gzel bir
almayla buradaki dev bir ebekeyi databildi. Tm tahkikat
yrten asl ynetici personel says 6-7 kiiydik. Yani istenirse, her
zaman bu trden illegal faaliyetlere mdahale edilebilirdi. Fakat
genel olarak uygun ve doru yntemlerle mdahale edilmedii iin
btn tahkikatlar daha ok rvet alan, irtikap yapan kiileri
aklayacak ekilde srdrlyordu.
Tabii yaplan tahkikattan sonra bunun devamn getirmek daha
nemliydi. Tahkikat yapmak kolayd, ancak bir sre sonra iler
yeniden eski haline dnebilirdi. Bu nedenle buradaki polisler tekrar
rvete bulamasn diye Emniyet olarak ciddi almalara baladk,
kapdaki personelin tamamn deitirdik. Evet yeni olacaklard,
acemi olacaklard, zorlanacaklard, fakat bu gerekliydi. Polislerin
tamamn deitirdik. Yeniden eitim vermek suretiyle okuldan yeni
mezun olan polisleri oraya yerletirdik. Bu defa kapda iler aksad,
ama sayy artrarak bu sorunlar zmeye altk ve zdk. Daha
285

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sonra her yl personelde yasad uygulamalar gelime ihtimaline

kar kapdaki pasaport polisi personelini yzde elli orannda deitirmeye baladk. ki ylda bir kapnn personeli tamamen deiiyordu. Bu ekilde rgtlenmeye, yuvalanmaya mani olmak
istiyordum. Tabii ki kolay deildi. Allm bir kltr vard.
zellikle gmrk camias ve gmrk yapsnda rvet almak
veya vermek, gayri meru menfaat temin etmek burada sanki bir
hak olarak geleneksellemiti, birok memur daha bata rvet
almak ve bu yolla zengin olmak iin buray tercih ediyordu.
Grevlilerde byle bir anlay vard. Birok insan da bunu gayet
doal gryordu. nk kk miktarlarda paralar dnyor, dier
insanlar da kaaklk sayesinde kk menfaatler temin ediyordu.
Bunlarn az miktarn memurlara vermenin onlar iin hibir
mahsuru yoktu. Bu nedenle rveti kesmek ok da kolay deildi.
Yeni sistemle birlikte, her tekilatn kendisini denetlemesini umarak,
mmkn mertebe bu konudan uzak durmaya altk, polis
tekilatnn dier tekilatlar zerinde hegemonyasn kurmu gibi
gzkmesini istemiyorduk. Bize gelen her ihbar ve olay kendi
sistemi ierisinde zlsn diye Gmrk Bamdr'ne gndermeye
baladk.
Oraya

gnderilen

Gmrk

Bamdr

Mehmet

Hatipolu

gerekten de bu grevi iyi yapabilen biriydi ve ona destek olmak iin

bu konudan uzak duruyorduk. Buna ramen yine birka defa
tahkikat yapma ihtiyac duyduk ve grdk ki bo brakld m bir
grup insan hemen rgtlenebiliyordu. Bir, bir buuk yl kadar uzak
durunca rvet dedikodular az da olsa yeniden duyulmaya
balamt.
Bir sre sonra Kapkule'de yeni bir yolsuzlua el koyduk.
Snrdan Trkiye'ye giren ve transit geerek yurtdna gidecek olar
nemli mallar, lke iinde kaaa kayabilecei iin naklo-1 urken bir
gmrk memuru (kolcu) eliinde ka kadar gtrlrd. Bu
kolcunun

grevi,

lkeye

girite

araca

binmek,

ara

lkeden

kncaya kadar nakil aracyla beraber gitmekti. Ancak bir mddet

izledikten sonra baz kolcularn aralarla beraber deil, uakla
286

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gittiklerini fark ettik veya hi gitmedikleri halde kendilerini gitmi

gsteriyorlard. stelik bu greve gitmek iin normal harcrahlar
haricinde zel paralar alyorlard.
Bir vatanda dayanamam, durumu ikyet etmiti. Vatandan
iddiasna gre her eyi rvetsiz normal yntemle yapmaya kalkm,
ykl arac dokuz gn boyunca kapda ilemleri yaplmadan
bekletilmiti.

Halbuki

bir

aracn

birka

saatten

fazla

orada

kalmamas gerekiyordu. Dokuz gnn sonunda normal harcrah

demesinin dnda 1200 TL civarnda bir paray kolcu olarak
gelecek olan gmrk memuruna vermiti. Fakat buna ramen
gmrk arala beraber hi gitmemiti. Bu kiiyi yakaladmzda
bunun emsallerinin ok olduunu, ayrca birok grevlinin de
kolcular gitmi gibi gstererek para aldklarn tespit ettik. Bu
birden fazla insan tarafndan yaplyordu. Hatta o te grevli olan
Gmrk Mdr Yardmcs veya oradaki gmrk yetkilisi, yneticisi,
mdr bile ahslara, "Git oradakilerle anla, kimi ikna edersen o
gitsin." diyebiliyordu. stelik o ynetici de gitmediklerini biliyordu.
Kimse dar greve gitmek istemiyordu. Gmrk Mdrmn tayin
etmesi gereken kolcular ofrler kendileri buluyor, ikna etmeye alyor, pazarlk yaparak, neye raz ederlerse, ite bu kii gidecek diye
memuru yanma kolcu etmek suretiyle ancak ilemlerini yaptrabi 1
iyordu.

Yani

amirinden

kolcusuna

kadar

yine

bir

ebeke

kurmulard. Bence bu ok nemli bir olayd. Ancak bu kez belli

sreli izleme, takip yapmamtk; yalnzca o anlk olay tahkikat
yaparak adliyeye intikal ettirdik.
Kapnn Dzeni in Alnmas Gereken dari Tedbirler
imdi sra kapda bu kirli duruma sebebiyet veren ortam
dzeltmeye gelmiti; kapdaki rvet, irtikap aslnda kt bir
ortamn neticesiydi, ne de olsa kapdan her geene, free shop-lardan
gmrksz sigara ve iki gibi tekel maddesi alma ve lkeye sokma
hakk verilmiti. Gnbirlik giri k ad altnda bir kiinin kendi
ihtiyacnn ok zerinde sigara ve ikiyi vergisiz olarak yurtiine
sokmasna msaade ediliyordu. Bylece lke ierisinde ok ucuza
sigara, iki satlmasna onay vermek suretiyle devlet kaaklk
287

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ortamn kendisi yaratyordu. Bir kiiye, fiilen ime ve hediye etme

imkn olmayan miktarlarda ve piyasadaki fiyatnn yarsna sat
yaplrsa, bu mallarn amacnn dnda kullanlaca, kaakla
karaca kesin olmasna ramen devlet bu kararn dzeltmiyordu.
Bununla birlikte mevcut mevzuata gre, lke ierisine girip karken
yolcu beraberinde getirilip gtrlecek eyann miktarn belirlemek
Gmrk Mstearlnn yetkisindeydi.
Dier lkelere baktnzda, AB dar kan kara kaplarnda da
bu maazalar anlamsz bularak komple kaldrmtr. Tm dnyada
ve AB lkelerindeki hava ve deniz hudut kaplarnda ise lkeye
girerken deil lkeden karken bu maazalardan alveri yapmak
mmkndr.
Dnyada durum byleyken bizde tm kara, deniz ve hava hudut
kaplarnda

gmrksz

free

shoplar

aktr.

lkeden

kan

vatandalarn yurtdnda harcama yapaca ve bu suretle dvizin

baka

lkelere

gidecei

hesaplanarak

lkeden

kan

va-

tandalarmza belli miktarda mal alma hakk verilmitir. Free

Shoplarn varolu amac da budur. Yasada yolcularn hediye ve
ahsi ihtiyalar iin diyerek bu hakknda snr da izilmitir.
Edirne Kapkule de 30 civarnda free shop vard. Normalde
yurtdna kan kiiler bugn 75 TL har yatryorlar, ama o tarihlerde bu harc demeksizin her gn yurtdna giri k yapma
izni vard. Her gn girip kan bu kiilere de her giri kta 3
karton (30 paket) sigara, 4 ie alkoll iki satn alma hakk
verilmiti. Normalde bu kiilere gmrksz sigara ve alkoll iki
alma hakk verilmese bu kiiler gnbirlik gelip gitmeyecek, ne
kaaklk ne de kapda bu kiilerin yaratt kuyruklar olacakt.
Dier yandan Trk hazinesi binlerce Bulgar'a anlamszca, vergilerinden maa der gibi haksz deme yapmayacakt.
Peki bu kadar vergi kaanda Trkiye zara ederken kim kr
ediyordu? Kazanl olan 25 bin kadar Bulgar vatanda ile 4-5 free
shop sahibi ve onlarn etrafnda oluan 200-300 kadar kaaklkla
geinen kiiydi. Free shop sahiplerinden baka bu hatal kararn

288

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

devam iin uraan kimse olamazd, ne Bulgarlar ne de 80-90

kiilik kk kaaklk ebekeleri devlet kademelerine uzanamazd.
Bu gnbirlik giri k yapanlara gmrksz iki ve sigara
verilerek bu lkeye bu kadar byk zarar verildiinin gmrk,
hazine, maliye uzmanlar farknda deil miydi, neden bunu nlemek
iin hareket etmezlerdi, neden bir tek onayla bu kiilere gmrksz
mal satm ya saklanmazd':' Bu devletin vergilerini tahsil etmekle,
devletin mal ve gelirini kontrol etmekle sorumlu olanlar neden buna
mani olmazlard? Grevleri, asli ileri buydu, insanlar zlerine
ihanet etmemeli, zlerini eksik yapmamalyd, ama yapyorlard.
te tm bunlar, bildiklerimizi uzun uzun raporlayarak yukarya
arz ettik; Edirne l Savcs idan msaade isteyerek, yaplan
tahkikatlardan birka fotoraf ile video ekimlerinden be on
dakikalk zet grntlen, hudut kapsnda alnacak tedbir ve
iyiletirmeler

iin

devlet

yneticilerine

gstermek

istediimizi

syledik. Onlar da uygun buldular. l Valimiz randevular ald.

Babakan
alma

ve

Mstearna

Ofisinde

gizli

Beikta'taki

ekimlerden

zet

Babakanlk
videolar

stanbul
gsterdik,

Babakan in ok rahatsz olduu her halinden belli oluyordu. En

son video, en irkini ve en etkilisiydi, grevlilerin yabanc bir kadnla
birlikte olduklar grntleri gstermitik.
Sonra yazdmz raporlardaki tedbirlerin bir ksmnn alndn
grmeye baladk. lk tedbir, lkede 3 gn kalmadan yaplan giri
klarda sigara iki almnn kaldrlmasyd. Gnbirlik ziyaret
anlay da kaldrlmt, kapda gereksiz olan dier kurumlar
kaldrlmt. Yllarca sren hatalar nihayet belli oranda dzelyordu;
kap rahatlad, o gnbirliki kuyruu bir
anda azald ve daha sonra tamamen yok oldu. Bir toplantda
Gmrk Bamdr free shoplardaki gmrksz iki ve sigara
satlarnn toplamm verirken ilk 9 ayda bir nceki yla gre
zannederim 90 milyon avro azalma vard. Evet, operasyonumuzun
devlete en kk faydas galiba buydu. Aylk brifing raporunda bir
saniyede anlatlan bu rakamn manasn kimse anlamad ama ben
289

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlamtm; 9 ayda devletin 45 milyon avro vergisinin haksz yere

yurtdna kmasna mani olmutuk.
Haksz kazan ve kaaklk ortadan kalknca ve memurlarn
rvet

alaca

bir

ortam

kalmaynca

kap

kendiliinden

temizleniyordu.
Kapnn rvetten kurtarlmasndan sonraki amacm, buray
kimseyi kuyrukta bekletmeyen, be dakikada gei imkn veren bir
yer haline getirmekti.
Normalde Edirne'de 4' kara, 2'si demiryolu olmak zere 6
hudut kaps vard. Bunlardan yalnzca Kapkule'den ylda 6
milyondan fazla insan, 2 milyondan fazla ara giri k yapyordu.
Benim yetkim.se sadece polisin grev alanna dahil grevlerdi, yani
pasaport kontrolyd. Yalnzca bu kaplar iin youn zamanlarda en
az 500, normal durumlarda ise 250 polise ihtiya olmasna ramen,
benim il genelindeki tm birimler iin toplam polis saym 800'e
ulamyordu. Bu olumsuzluklara ramen hudut kapsndaki giri
klarda hi kuyruk oluturmamay esas aldk. Rveti bir
yaplanmann

oluturulmasn

nlemek

amacyla

sk

sk

deitirdiimiz iin ilerinde uz-manlaamayan bu yeni polisler

gerekten

inanlmaz

sabr

ve

fedakrlkla

alarak

kimseyi

bekletmemeye alyorlard. Bir-iki saati gemeyen kuyruklarla

mevsimi atlattk.
Aslnda kapdaki kuyruk ve ylma sadece grevli azlndan
deil devletimizin her zamanki hastal olan gereksiz brokratik
ilemlerden kaynaklanyordu. ok teknik almalar yaplyormu,
elektronik

sistem

gsterilmesine
program

altyaps

ramen

hatalar

her

polisin

vard,

yerde

bulunuyormu

gibi

kulland

bilgsayarlarda

ciddi

ama

merkezin

younluu

nedeniyle bunlar dzeltmek ok zordu. rnein bir tr ofr

ylda 40-50 kez lkeye giri k yapyordu. Biz de her defasnda bu kiinin tm bilgilerini yeniden yazyorduk; halbuki ilk
kez giri yaptnda bilgilerini bilgisayara girdikten sonra sonraki girilerde pasaport numarasndan eski kaytlar bulup tek
tula ilem yapsak ok zaman kazanacaktk, bir kiinin bilgi
290

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

girii bir dakika sryorsa, bu dzeltmelerle bu i 15-25 saniyede yaplr hale gelecekti. Bu sreyi 6 milyonla arpnca elde
edilenolabilirdi.
te o gnlerde yine olumlu bir gelime imdadmza yetiti. Ankara Emniyet Genel Mdrl Bilgi lem Daire Bakanlnda
hudut programlarn yazan bir bakomiser askerlik hizmeti iin ksa
sreliine Edirne'ye geldi. Durumu anlatnca komutanlarmz, bu
askerin acemilii sonrasnda, akam birliine teslim edilmek zere,
sk sk bizimle almasna izin verdiler ve biz tm programlar
yeniden dzenleme ans bulduk.
Bu anlamda destek veren Tmen Komutan Recep Paa, Merkez
Komutan hemerlm Yolcu Albay ve dier rtbeliler, kapdan
geenlere ve burada, alanlara ne kadar yardmc olduklarn imdi
renmilerdir zannederim. Sayelerinde kaplarda yolcu kuyruklar
az personele ramen yok denecek hale gelmiti, hedefim 2009 veya
2010'da kuyrukta hi bekletmeden herkese zamannda giri k
yaptrabilmekti, ama nasip olmad; 2009n haziran aynda tayinim
kt. Umarm meslektalarm
Operasyonlarla ilgili sylemek istediim son birka ey daha var.
Kapkule'de

gerekletirilen

operasyonlarn

banda

ynetici

konumunda olan kii bendim, ama olaanst gayret ve almalar

ile bu ii asl ortaya koyanlara; iin hayati bilgilerini toplayp
gzmz kulamz olan stihbaratlar enal, Davut, Altay ve
yanlarndaki memurlara, teknik sistemi tariflerim zerine kuran
Polis Nurettin'e ve yanndaki ekibe, Komiser
Alattin'e, geici destek, iin yakn ilden gelen kahraman polisler ile
tahkikatn kahramanlar olan ube mdr Sait, Engin ve KM
ube Mdrlnn yiit polislerine, bize merkezde destek veren
Sabri Uzun Bakan'a ve adlarn bilmediim tm dier kahramanlara
teekkr

ediyorum.

Adlarnz

yazmadan

geersem

byk

adaletsizlik olur. in asl sahiplen, kanun adam olarak grev yapan

amirler ve memurlar topu topu 10-1.5 kiiydi ama Kapkule'de
balayp stanbul'a kadar uzanan ve yllar boyunca burada faaliyet
291

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gstermi kaak srsn, rveti, irtikap, eteiemi memur

ordusunu 4 ay gibi ksa bir srede, tabii ki enal Savcnn
bakanlndaki savc ve gerek bir Ar Ceza Mahkemesi Bakan
olan, adil bir hkim tarifinin tam sahibi Halil Uar'm desteiyle
yendiler ve bir daha kanunsuz eylemlerine devam edemeyecek hale
getirdiler. Gerek vatanseverlik ve polislie, zmeden, krmadan,
devlete hi pahalya mal olmadan byk grevlerin nasl yapldna
rnek oldular. Yreimin en derin yerinden gelen bir sesle, Selda
Bacanin trkde dedii gibi 'Selam olsun size.'
Bu tahkikatla bir kez daha grdm ki aslnda dev gibi gzken,
devlete ve hatta kapdan giren kan herkese inanlmaz ikenceler
ektiren Kapkule'nin sorunlar, hem gerekten ok bykt (devlet
yllarca dzeltemedi, ok bedeller dendi) hem de ok basitti (az
imknlarla, ok az yetkimizle 3-4 aylk almayla byk oranda
stesinden gelmitik, stelik bu bizim asli iimiz de deildi). Ayrca
bu iin kolayca yaplabileceinin bir kantydk. Yine de yaptklarmz
asl sorunu zc deildi. in asl sahipleri olan Gmrk
Mstearl devreye girip bu ie sahip kt zaman sorunlarn
zleceine inanabiliriz.
Aslnda daha nce de belirttiim gibi, kapnn temel sorunu,
buradan geen insanlara yeterince hizmet edem eme s ivdi.
Trkiye'ye her yl gelen milyonlarca gurbetiye, her gn Avrupa'ya
yk tayan binlerce Trk 11 rina kapnn hizmet etmesi gerekiyordu;
ama. Kapkule, kendisine en ok ihtiya duyan ve bu lkeye dviz
getiren bu iki cefakr kesime hep zahmet karmtr. Kurulduu
gnden

beri

kuyrua

girmeden,

gnlerce

beklemeden

kapy

geemediler.
Son birka yl ncesine kadar yaz aylarnda gurbetilerin
Trkiye'den karken 20-30 km kuyruklar oluturduu, Valilik zel
daresinin yaz scanda saatlerce hatta bazen gnlerce bekleyen ve
ihtiya giderme imknlar olmayan bu kiiler iin seyyar tuvaletler
yaptrd, her hafta, sonu 7-8 km tr kuyruklarnn olduu ve bazen
bunun 10-15 km'yi bulduu, hibir frn beklemeden geemedii
herkesin bildii bir olayd.
292

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bugn Kapkule'de tr kuyruu yok ama gmrk dzeldii iin

deil ihracat dnyadaki kriz dolays ile % 25'e yakn dt iin.
Bir gn artan ihracata ramen tr kuyruu olmaz ise o gn
gmrklerin dzeldiine veya dzelebileceine inanrm.

Edirne Belediyesindeki Yolsuzluklar

Edirne Kapkule de ve ayrca tapu ve bayndrlkta yaptmz
rgtl yolsuzluk ve ihalelere fesat kartrma uygulamalarna
ynelik operasyonlardan sonra vatandatan dier yolsuzluklar
konusunda da ihbar ve bilgi alyorduk. Yerel basnda ad her zaman
nde tutulmas gereken Doan Haber Ajans Trakya Blge Mdr
Ltf Karaka bata olmak zere drst gazeteciler tarafndan da
ciddi bilgile I l'l G T 1 bize iletiliyor, hem de basnda aka yer alyordu
ve bu bilgiler bizim iin soruturmaya balamak iin hareket noktas
oluyordu.
Bir gn gazetelerde, Edirne Belediyesi'ne ait olan ve inaat
devam eden yeni belediye saray binasnn yklarak arsasnn
satlmak istendii hakknda yazlar kmaya balad, nanlacak gibi
deildi; 10 yldr inaat devam eden, o gne kadar 10 milyon TL'ye
yakn para harcanarak %90i bitmi 15 bin metre karelik kapal alam
olan devletin resmi binas yklacak ve arsas alveri merkezi
kurulmas iin satlacakt; stelik seim almalar zamannda
Belediye Bakam Hamd Sedefi,
"nnde kendimi asarm ama yktrmam" demiti. Oysa imdi ehrin
merkezinde olduu gerekesiyle yapm neredeyse bitmi olan bu
kamu binasnn yklmasna kimse mani olmuyordu. Belediye
Bakam, "ktidar bana para vermiyor, buray satarak alacam para.
ile belediyeye gelir temin edeceim ve daha kk bir bina
yaptracam" diyordu ama. 10 yl nce de bu binann plann karp
temelini atan da kendisiydi.
Tm. itirazlara ramen ihale yapld, birinciye kimse katlmad.
kinci ihaleyi Hamdi Sedefi, "Yabanc bir irket teklif sundu ancak
hadde layk bulmadm." diyerek iptal etti. Sonra nc ihale yapld
ve arsa, GPM firmas adna Metin Karaka-ya isimli bir kiiye 21
293

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

milyon + belediyeye gsterecei bir yerde 5 milyon TL deerinde yeni

bina ina etme karlnda ihale edildi. Firmann arkasnda
Hollandal Redevco adl irketin olduu biliniyordu, GPM arac bir
irketti.
Alc firma binay ykma hazrlklarna hemen balamak istiyordu, oysa bize gre ihale kanunlara aykr olarak yaplmt.
Yasalara gre artrma ilemi, yan devletin mal satmas 2886 sayl
Devlet hale Kanununa gre; eksiltme, yani satn alma ileri ise 4734
sayl Kamu hale Kanunuma gre yaplmalyd. ki iin tek bir
ihalede yaplmas hem kanunlara aykryd, hem de haksz rekabet
yaratyordu, dolaysyla kamu yararn da gzetmiyordu. Belediye
mal satarken en yksek fiyata satmal, ve ni bina yaptracaksa da en
dk fiyat, verene yaptrmalyd. Yeni bina yaptrmak iin bu
kanunlara gre, mteahhitten i bitirme, teminat gsterme, yeterlilik
gibi belgelerin istenmesi mecburiydi. Ayrca 4734 sayl kanuna gre
ihaleler usule aykr olarak yaplm ise Kamu hale Kurumunun
iptal etme hakk vard. Ancak gerekleen ihalelerde hibir belge,
yeterlilik istenmemi, iptal de gereklememiti. Oysa. daha birok
adan bu ihale kanuna ve usule aykryd.
halenin

iptal

olacan

dnerek,

binann

yklmamas,

kamunun zarar grmemesi, milli servetin yok olmamas iin

Hali'te Yaayan Simonlar............. _.................................................
zaman kazanmak amacyla olaya muhalif olan kiilerin dava
amalar, itiraz etmeleri, bakanla ikyette bulunmalar iin
gazeteci Ltf Kara ka ve Gelir daresi Bakan smail Aslan ile
birlikte gayret gsteriyorduk. Belediye Meclis yesi smail Arda ise
bu ie karyd.
Bir yandan ihalenin iptali ve yrtmenin durdurulmas davas
almas iin Edirne dare Mahkemesine, dier yandan ihtiyati tedbir
karar verilmesi im Asliye Hukuk Mahkemesine, dier bir yandan
da Mlkiye Mfettiler marifetiyle mdahale edilmesi iin ileri
Bakanlna, ayrca itiraz etmesi iin de Kamu hale Kurumuna
dileke yazarak dolayl yollardan bu kurumlara ulatryorduk.
294

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Maalesef bu dilekelere verilen yantlar zme ynelik deildi;

Edirne dare Mahkemesi, Belediye'ye cevap ve savunma iin bir ay
sre verdiinden bu srenin sonuna kadar yrtmeyi durdurma
karan veremem diyordu. Asliye Mahkemesi, grev sahama girmiyor
diyerek konuyu kapatt. Kamu hale Kurumu yaplan ilem yanl
ama 2886 sayl Kanun'a gre yaplan ilemlere bakmaya yetkim yok
diyerek iin iinden kt, ileri Bakanl ise zamannda mfetti
gnderemedi. Tm bu nedenlerle 10 milyon TL harcanm devlet
binas maalesef ykld. Birka gn sonra yrtmenin durdu r u 1 m
a s ma ve bilahare ihalenin iptaline karar verildi. Hibir kurum ve
mahkeme alenen kanunsuz yaplan bu ilemi durdurmam, binann
yklmasna mani olmamt. Halbuki yasalarmzda acil hallerde belli
bir sre iin ilemleri durdurma yetkisi verilmiti, bir hafta, on gn
nce karar verilse ykma mani olunacakt.
Bu arada ihalede rvet alnd iddialaryla ilgili ciddi bilgiler
alyorduk. Biraz aratrdmzda nemli ipularna ulamtk, zaten
ihaleyi alan kiinin Ankara'da yaplan enerji operasyonunda da
sank olarak ad geiyordu.
haleden 10 gn sonra Cumhuriyet Savcl Ya yazdmz
yazda, Edirne Belediye Bakanl tarafndan gerekletirilen, Belediye binas ve arsasnn GPM Gayrimenkul irketine
26.750.000 TL'ye satnda, daha nce ihalenin Hollanda meneli
Redevco

isimli

firma

tarafndan

istendii

ancak

baz

kamu

grevlilerine menfaat temini konusunda sknt kaca iin Metin

Karakaya'nn sahibi olduu GPM Gayrimenkul irketinin ihaleye
sokulduu, irketin kazand bu ihaledeki yeri ok ksa bir sre
ierisinde Redevco irketine devredecei, Metin Karakaya'nn daha
nce de eitli sulara kart gerekeleriyle soruturma ve zanllar
takip izni istedik
Savclk olayn etraflca aratrlmas iin KOM ubesine talimat
verdi, ayrca talebimize uyarak olayn mali ve bankaclk boyutunu
incelemek zere yeminli banka murakb grevlendirilmesi iin

295

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

BDDK Bakanlndan talepte bulundu. Bize de kstl olarak ihalede

rol alan baz kiileri takip etme yetkisi verdi.
Ksa sre ierisinde yaplan almalarda grld kadaryla,
Belediye saraynn arsasnn gerek alcs Hollandal Redevco
firmasyd; ama arac olarak Metin Karakaya devreye girmiti. hale
srecinin tm safhasnda Redevcohun temsilcisi Muharrem Polat ve
GPM firmas sahibi Metin Karakaya birlikte hareket ediyordu. hale
ncesinde Muharrem Polat, Metin Karakaya, CHP Milletvekili
Mehmet Sevigen ve Belediye Bakam Hamdi Sedefi stanbul
Mecidiyeky'de bir otelde bir araya gelmiler, arsann satm iini
konumulard.
Arsann alm, vergiler ve ihalenin teminatlar dahil ihale
ncesinde

ve

sonrasnda

yaplan

tm

demeler

dorudan

Redevco'nun hesaplarndan GPM'ye aktarlyor, oradan da GPM

adna deme yaplyordu. Yeminli murakbn incelemesine gre
burada bir gariplik vard; Redevco hesaplarnda nce 35 milyon,
sonra 1,7 milyon TL tutarnda bir para GPM dolays ile Metin
Karakaya'nn

hesabna

aktarlmt,

ama

belediyeye

ya-pilsin

ciciTiclcr ve vergiler ktktan sonra 2 milyon TL civarnda bir

parann nereye gittii belli olmuyordu.

Belediye saraynn ykm iin bir firmayla 160 bin TL ye anlalmt, ayrca ykm esnasnda kan demir, alminyum gibi
malzemeler firmaya verilecekti. Bu konuda elimizde firma yneticilerinin mahkeme kararyla dinlediimiz konuma kaytlar,
teklif, fatura gibi belgeleri vard; ama Metin Karakaya ykm iini 2
milyon

TL

gibi

gsterip,

firmaya

gnderildi

diye

paralar

stanbul'daki kendi hesabndan Gaziantep ve zmir'de ykm iinde

grev alan baka kiilerin hesabna yatrm, bu kiiler paray ekip
daha sonra baka amala gnderiiiyormu gibi tekrar Metm
Karakaya hesabna gndermilerdi. Bu kesindi. Sonra da bu paralar
Metin

Karakaya

ekerek

bir

yerlere

aktarmt

ama

adresi

bulamryorduk. Bize gre lamd Sedefiye aktarmt; ama bunu

maddi olarak ispat etmemiz gerekiyordu.

296

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

GPM ihaleden birka gn nce kurulmu, 245 bin TL sermayeli,

Metin Karakaya'nm aile fertlerinin hissedar olduu bir anonim
irketti. Milyon dolarlk i yapmas zaten mmkn deildi.
Mahkeme kararlar ile yaptmz teknik incelemelerde elde
ettiimiz bilgiye gre, ihaleden nce ve sonra Edirne, stanbul ve
Antalya'da makul olmayacak bir biimde birka defa Belediye
Bakan Hamd Sedefi, Redevco temsilcisi Muharrem Polat, GPM
adna Metin Karakaya bir araya gelmi, ayrca telefonla da
konumulard.
zlemeler devam ederken ok nemli bir ey tespit etmitik:
arazinin alnmas iin her masraf Redevco'nun karlamasnn
dnda, ihale sonucunda arsann, hemen Redevco'ya devredilmesi
iin anlama yaplyordu. Sonra bu anlamann metnini de bulduk;
buna gre Redevco'nun sekiz emlak irketi ile GPM irketi yetkilileri
arasnda, ihaleyi GPM firmasnn almas halinde Redevco'nun bu
yeri 27 milyon TL karl satn alaca ve GPM'ye alveri
merkezinin

inaatm

yaptraca

hususunda

mutabakatname

imzalanmt. Yani daha nce 20 milyon teklif verilen ihalenin bu

defa 27 milyon TL'ye mal olaca belirlenmi gibiydi. Fiyat daha
ihaleye girmeden biliyor gibiydiler.
1 Blm: Devlet

hale

olmu,

sre

tamamlanmt.

10.10.2007

tarihinde

arsann tapusu Belediye tarafndan GPM ye devredilmi, bir gn

sonra ise 11.10.2007 tarihinde GPM tapuyu Redevco ya devretmiti.
ki defa yaplan bu devir nedeniyle 4 milyon dolardan fazla vergi
denmiti, halbuki ihaleyi dorudan Redevco alm olsayd bu
verginin yarsn deyecekti. hale nihai aamada GPM irketine 26
milyon 750 bin TL ye mal olurken, Redevco bir gn sonra bu yeri
devralmak iin vergi ve masraflar dahil yaklak 34 milyon TL
demiti.
Madem arsay. Redevco alacakt, kendisi dorudan ihaleye girip
alm olasa 2-3 milyon dolar daha ucuza alm olacakt, stelik
arsay ilk bulan, sonra tm ihale srecini takip eden Redevco
temsilcisi Muharrem PolatV ve tm ihale masraflarn deyen yine
297

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

onlard. Peki neden daha ucuza, alma imkn varken arsa bu kadar
pahalya alnmt? Neden arac konmutu? stelik Redevco, bu
yntemi ayn amalarla Manisa'da Giriim Grubu denen resmi ve
zel kiilerin ortak olduu eski Smerbank fabrikasnn arsasnn 45
milyon dolara almnda da kullanmt.
Bu ok uluslu irket durup dururken Trk maliyesine iki defa
vergi demek iin neden kendini bu kadar zorluyordu? Bunun aklla
izah var myd? Evet, hem de ok akllcayd. nk Redevco
Hollanda asll olmasna ramen aslnda Cairo Holding'e bal
ngiltere merkezli, ok uluslu, ok byk bir irketti, her eyi kayt
altna alnmal, hesap ve denetim sistemi effaf olmalyd. Bu firma
yneticileri Trk kamu kurum ve kurulularnda bir ey alp
satmann rvetsiz olmayacan dnyordu; ama bu firma rvet
veremezdi. Birincisi bunu hesaplarnda gstermeleri ok zordu,
ikincisi

dnyada

rvet

veren

bir

firma

gibi

gzkmek

istemiyorlard. Dier yandan Trkiye'de arsa alarak yatrm yapmak

istiyorlard ve ehir merkezlerinde istedii byklkte arsalar ancak
kamuda, vard. Yntem olarak araya bir arac koyup rveti ismen o
versin, kendileri bulamasn, kendilerinin kaytlarna gemesin
istiyorlard.
Redevco'nu ortaklar, ngiliz, Hollanda, Belika, ABD gibi
lkelerdeki nemli irket ve fmans evreleriydi ve bu kiiler
Trkiye'deki rvet arkm ok net gryorlard, hatta daha
mahremi, tm ihale ruhsat srelerinde rvetin nasl alndn bire
bir deyerek reniyorlard. Yalnz bu irket deil, tm yabanc
firmalar benzeri eyi yayordu. Zaten Trkiye'de i yapmak isteyen
ciddi firmalar nce aratrma yaptryorlar ve aldklar bilgiye gre
hareket ediyorlard.
Trkiye'ye yabanc sermaye gelmiyor deniyor; neden ve nasl
gelsin, ki? ncelikle iki defa vergi demeyi ve rvet, vermeyi gze
almalar gerekiyor. Sonunda ayrca bizim gibi igzarlar da devreye
girince i mahkemeye intikal ediyor, ihaleler durduruluyor, yatrm
aksyor, yabanc irketin dedii milyon dolarlar boa gidiyor, bu
defa da ileri dzeltmek iin avukatlara demeler balyor.
298

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Redevco'nu hesaplarndan, Edirne Belediye Saray ihalesinden

dolay yaklak 37 milyon dolar, Manisa iinde de 45 milyon dolar
civarnda para kmt, bu kadar paras 3-4 yldr kamuda idi ve
henz ie balaya mam st. Ayrca rvet verme iddias ile
yarglanmalar sz konusuydu. Ak bir ihalede avantaj iin rvet
verdikleri ynndeki bir iddia gereki olamazd aslnda, Trk kamu
grevlileri resmen irtikap yapyorlard. Sonra da rvet aldklar iin
bu durumu yaratanlar, biz yabanc yatrm getirdik ama devlet
engelliyor diyerek tahkikat yapanlar halka ikyet ediyordu. Peki
sizler rvet istemeseniz de bu. firmalar arazileri dorudan alsalar
ve yatrm bir ylda yapp lkemiz ekonomisine katk sunsalar olmaz
m? Bylece lkemizde ilerin kanuna uygun yrdn, rvetin
olmadn yaayarak renirler ve lkelerinde Trkiye'de artk
rvet alnmyor eklinde propagandamz yaparlar, bu yolla yeni yabanc yatrmclarn lkeye gelmesini tevik ederler.
Dier yandan bu olayda rvet almaktan dolay Belediye
Bakam hakknda operasyon yapacamz bilgisi Mehmet
Sevigen'e verilmiti. Onun tabiri ile bu bilgi kendisine '"belediye
bakan hakknda beraber alma yaptm Ankara'daki birim
tarafndan" verilmiti. Sevigen de bu bilgiyi Belediye Bakan Hamdi
Sedefiye aktarm, o da parti genel bakan ile konumutu.
Aslnda bakan hakknda operasyon hazrlmn olduu doruydu
ama bu olaydan dolay deildi; su davas nedeniyleydi. Sedefi
hakknda yaptmz Ankara balantl iki alma vard, bu konuyu
stihbarat Dairesi ile az sonra anlatacam su davasn ise KOM
Dairesi

ile

koordine

ediyorduk.

Bilginin

nereden

szdn

anlamtm, aslnda neden szdrldn ediyordum, zaten sonra ilgili

daire bakanna da bu phemi aka syledim.
Edirne'den ayrldktan sonra rendim ki, bu davayla ilgili dare
Mahkemesinin verdii, satn iptali ve tapunun tekrar Belediyeye
tescili davasn hem Belediye hem de alc firma Dantay'a temyiz
etmiti; tam temyiz karar verilmek zere iken davay aan taraf
olarak gzken AKPli meclis yesi smail Arda davasn geri ekmi
ve Dantay da davacs olmad iin karar vermemiti, yani iptal
299

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

karar kalkmt. smail Arda 'ya sorulduunda, "Parti merkezinde

bana davay ek dediler onun iin ekiyorum" demiti. Anladn
kadaryla davann Dantay'da tasdik edileceini anlayan alc firma,
her trl imknn kullanm ve yukarlara ulamt. smail
Arda'nn davasn ekmesinden bir sre sonra parti merkez ile
bakan yapldn duydum.

Su Davas
Belediye Saray ile ilgili tahkikat yaparken, Belediye Bakanin
stanbul'da baz insanlarla bulutuu ve gizli grmeler yaptna
dair bilgiler almtk. Konuyu aratrmaya baladk, Bakan in tm
pheli davranlarm inceliyorduk.
Bir gn kendisinin stanbul Atatrk Havalimannda baz kiilerle buluarak Ankara'ya gittiini renmemiz zerine, hava
liman evre gvenlik kameralarnn belli saatlerdeki grntlerini
incelemek

iin

savclktan

yazl

talimat

aldk.

Grntleri

incelediimizde Bakan'm kii ile buluup birlikte yola ktn

anladk. Bu defa Ankara'ya vardklar saatlerdeki Ankara Esenboa
Havaliman

yolcu

blgesindeki

evre

kameralarnn

kaytlarndan onlar Mercedes ve Ford Mondeo markal iki aracn

karladn

grdk.

Ara.

plakalar

Termikel

firmasnn

yneticilerini iaret ediyordu. Ardndan uak biletlerini yolcu

listesiyle birlikte inceledik ve bakan ile birlikte ayn bilet sat
noktasndan arka arkaya bilet alndn, ayn ekilde dendiini,
ayn

dakikalarda

havaalanna

gelip

check-in

yaptklarn

rendiimizde bakan ile beraber giden kiilerin kimliklerinin

Mustafa Seluk ve Mehmet Atunhan olduunu renmi olduk.
Biraz internette, biraz polis bilgisayarlar zerinde yaptmz
aratrmada bu kiiler ve firma hakknda her eyi renmitik;
Termikel irketi zellikle aldklar belediye ihaleleri ve stanbul'da
kapa olmad iin annesinin yannda rgara derek len
ocuun haberleri ile basnda gndeme gelmiti, ancak bu buluma
ve grmelerin sebebini bilmiyorduk.

300

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Kapkule

Operasyonu

ve

devamnda

Blm:

Bayndrlk

ile

Devlet
Tapu

Dairelerindeki dinleme ve gizli kamera kaytlarna dayanarak

yaptmz operasyonlar nedeniyle Belediye Bakan, su tekil
edecek hibir konuyu telefonla komuyor, hatta ara sra odasnda
cihaz aramas da yaptryordu, bundan dolay iimiz biraz zordu.
Yine de mahkeme karar ile Belediye Bakan hari dier kiileri
dinlemeye

aldmzda,

ksa

sre

ierisinde

bu

buluma

ve

grmelerin belediye saraynn sat ile ilgili olmadn, hi

bilmediimiz bir sahada Belediye'nin su ilerinin imtiyaz hakknn
devriyle ilgili grmeler olduunu anladk. Bizim bakan bir
yandan Belediye Sarayn satm, bir yandan da su imtiyaz hakkn
devretmeyi planlamt ama daha ie balamadan arac firmalar
bulmu, onlar vastasyla ihaleye girecek olan firmalarla gizli gizli
grmeye balamt. Bakann bulutuunu tespit ettiimiz kiiler
suyun gelecekte nemli bir gelir kayna olacan grp tezgah
kurmular ve ilk ihale yapacak olan Belediyelerle araclar vastasyla
grerek ihaleyi organize etmeye balamlard.
Gelecekte en nemli ihtiya maddelerinden birinin su olaca
biliniyordu; yeni yaynlanan mevzuata gre de tm ehirlerde
belediyelerce

su

ebekelerinin

yenilenmesi,

geniletilmesi,

su

havzalarnn slah, su cretlerinin tahsilat gibi hususlarda, ciddi

yatrm ve organizasyonlara ihtiya vard. Ama. tm bu yatrmlar!
yapacak

kaynaklan

yoktu

ve

bu

sahada

imtiyaz

hakknn

devredilmesi suretiyle, tm bu ilerin zel sektr eliyle yaplmas ok

cazip bir plan olarak ortaya kmt.
mtiyaz hakknn alnmas demek, bir ilin su ebekesinin bakm,
tamir ve ilavelerinin yapm karlnda tm su gelirine uzun sre
sahip olmak demekti. Be yz bin nfuslu bir ilde, yz elli bin ev ve
elli bin i yeri su abonesi varsa ve her abonenin ayda ortalama 25 TL
su kulland kabul edilirse (byk sanayi tesisleri ve byk
kurumlar hari tutulsa bile) bu, ayda 5 milyon TL demekti. lk
yatrm haricinde, pein demeli su saatleri kullanldnda iletme
maliyetinin azami %20 olduu, belediyelere de yaklak %20
civarnda deme yaplaca kabul edilirse, imtiyaz sahibi asgari aylk
301

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

3 milyon Tb gelir elde edecekti. Asl nemlisi suyun giderek deer

kazanaca ngrldnden bu gelir her yl katlanarak artaca
rahatlkla, sylenebilirdi.
Su imtiyaz haklarnn devralnmas yeni bir sahayd ve 2007
ylma kadar illerde ciddi bir devir yaplmamt, yalnzca orlu ve
Kars gibi ehirlerde bir iki kk uygulama vard, ama bu sahaya
giren ve ilk ileri alan firmalarn stnlk salayarak nemli illeri de
ele geirebilecei hesab yapldndan bu sahada byk bir rekabet
ve kran krana bir mcadelenin olacann sinyallerini grmek
mmknd. Bylece belediyeler byk bir yatrm harcamasndan
kurtulacak, yapamadklar tahsilatlan zel sektr eliyle yapacak,
ayrca ksa srede su ebekesini yenileyecek, ilave yeni yatrmlar
zel sektr eliyle yapacak ve belli oranda gelirden de pay alacaklard.
zel sektr asndan bakldnda da her gn tketim artyordu. Belli bir ilin, blgenin imtiyaz hakkm almak demek,
otomatik olarak her ay artacak ekilde belli bir miktar sabit gelir,
scak para demekti. lk yaplacak ebeke tamirat gibi belli yatrmlar
ile datm ve tahsilat ii sisteme konduktan sonra yaplmas
gereken baka bir ey kalmyordu.
Hem belediyelerin, hem zel sektrn kazanmasnn sebebi ise
uydu: zel sektr asndan suyun dnya ve insan hayatndaki
neminin artmas ile gelecekte fiyatlar srekli artacak ve n demeli
su saatleri vastasyla tahsilatlar artk pein ve ksa srede
yaplabilecekti. Belediyeler asndan ise kaynak yetersizlii, ihale
mevzuat ve ihale yolsuzluklar nedeniyle yenilenemeyen ebekeler
zel

sektr

kstrmemek

araclyla
adna

ksa

srede

yaplamayan

yenilenecek,

tahsilatlar

ksa

semeni
srede

yaplabilecekti.
Belediye Bakan, Mustafa Seluk ve Mehmet Altunhandan
oluan kiilik grup, yalnz bu ileri ayarlamak ve ihale sonunda
alc firmadan komisyon almak zere kurulmu i takipisi Firma ile
birlikte alyordu. Bu arac i takipisi, komisyoncu kiilerin
beraber hareket ettii, cretini dedikleri Veli Aksaz isimli kiiyi
Edirne Bele diye sime, ihalenin artnamesini hazrlamak zere
302

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

danman olarak aldryordu. Hileli yntemlerle yaplan ilemler

sonunda Veli Aksaz, Belediye'de danman olarak ie balamt.
zlemelerimize gre Veli Aksaz, darda Mustafa Seluk ve
Mehmet Altunhan ile ve ardndan Termikel firmasnn yneticileri ile
ihale artnamesini hazrlyordu. Hatta darda hazrlanan tip
artname e-posta ile Edirne'ye gnderiliyordu ve tabii elektronik
olarak bir suretini de biz alyorduk. Grne gre, darda daha
nceden hazrlanm olan rnek bir artname
Edirne Belediyesine uyarlanmaya allyordu, yle ki artnamede
yazlan birok kanun yrrlkten kalkm, yerine yenileri konmu
veya deimiti; ama bu artname taslaklarnda hl eskileri
yazlyd ve aynen, yanl ekilde ihaleye kld.
Bu arada bizimkiler sadece Edirne su imtiyazn almaya
almakla kalmyor, artname hazrlklar devam ederken bir
yandan da Balkesir, Aydn, Denizli, Hatay gibi illerin su imtiyazlarn da belli byk firmalara komisyon/rvet karl
pazarlamaya alyorlard. Yani bu grup asl olarak, tm belediyelerin

ilerini

rvet

karlnda

organize

edip,

ihalenin

nceden anlatklar bu firmalara verilmesi iin ihale artnamelerini

firmalarn isteklerine uygun ekilde tanzim ederek firmalara avantaj
salyor,

rakiplerinin

aleyhine

artlar

koyarak

da

onlar

iin

dezavantajl artlar yaratyor {rnein n demeli saya reticisi

olmak gibi artlarn yazlmas demek bu art tamayan tm
firmalar ve rakipleri ihaleye giremez hale getiriyorlard) ve bylece
ihalelerin istenilen firmada kalmasna alyorlard. Bylece bu i
iin kendilerinin ve belediyede ortak altklar kiilerin maddi
menfaat elde etmesini salyorlard.
Her belediye iin bu ileri yapabilecek byk firmalarla konuuyorlar, hangi firmayla daha fazla komisyon anlamas yaparlarsa o firmann istedii ekilde artnamenin hazrlanmas iin
belediye yetkililerini etkileyerek firmann isteine uygun artnameyi
hazrlatyorlar ve Belediye Meclisi ile organlarndan geirerek adrese
teslim ihale yaplmasn salyorlard. stne stlk bu i iin

303

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

firmalarla, resmen rvetin belgesi saylacak yazl anlamalar bile

yapmaktaydlar.
halelerde nemli olan hususlardan biri, ncelikle ihaleye
girebilmek iin kanunun arad yeterlilik artlarn salamak, bir de
her idarenin kendisinin koyaca artlar karlamakt. Eer bata
kendi firmanza uygun veya rakiplerinizi eleyecek yeterlilik artlar
yazdrabilirseniz ihaleyi kazanma ihtimaliniz yzde yzd.
Edirne Belediye Bakanl, Veli Aksaz' ihale artnamesini
hazrlamak iin danman olarak aldktan sonra kk bir grup
kurarak almay balattlar ve danman Veli Aksaz Termikel'de
hazrlanan

ihale

artnamesi

rneklerini

Edirne

Belediyesi

artnamesi haline getirmeye alyordu. Beraber alt belediye

grevlilerin baz yeterlilik artlar koymaya veya kendisinin yazd
artlar deitirmeye kalkt ya da baz artlara itiraz ettii zaman
danman durumu dardaki ortaklan Mustafa Seluk ve Mehmet
Alt un han'a aktaryor, onlar da belediye bakan zerinden
mdahale ederek istenen artlarn yazlmasn salyorlard. Bazen
de belediye alan olup da darda baka firmalarla irtibatl olan
kiilerin

bulunduunu

artnameye

baka

syleyip

yeterlilik

onlarn
artlar

baka

firmalar

koymaya

adna

kalktklarn

ortaklarna aktard oluyordu. Yani ihaleyi kendi lehine yeterlilik

artlar

tamas

iin

baka

gruplarn

da

alma

yapt

anlalyordu.
Bir aylk bir almann sonucunda belediye adna (ama
Termikel

firmasnn

istedii

artlan

tayan)

teknik

ve

idari

artnameler ile belediye encmenince karlmas gereken su

imtiyaz ynetmelii gibi evraklar hazrlanarak Edirne Belediyesinin
ihale dokmanlar haline getirildi. Belediye bakan konuyu Belediye
Meclisine getirdi ama en az bir hafta incelense bile zor anlalacak
yzlerce sayfadan ve teknik ifadeden oluan bu dokmanlar akam
baz yelere, sabah da kalanlara datlp leden sonra saat 14Ye
hi okunup incelenmeden Bakann uzman diye kard Veli Aksaz
in tantm ile Belediye Meclisinde oyland ve oy okluu ile kabul
edildi.
304

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

En aznda bir ay ncesinden meclis yelerine ve ilgili birimlere

datlarak gr, eletiri alnmas gereken dokmanlar kimse
tarafndan okunmadan, okunmasna frsat verilmeden oylanarak
hukuki hale getirildi. Oysa ierisinde yanl ifadeler, yrrlkten
kalkm kanunlara atflar vard, hibiri okunmadan, dzeltilmeden
kesinleti.
Bir sre sonra belediye ihaleyi ilan etti, ilk itirazlar serbest
rekabeti engelleyici yeterlilik artlarna oldu. Firmalarn itirazlar
belediyeye geliyor ve bu itiraz dilekeleri danman Veli Ak-saz
tarafndan Termikel firmasna ulatrlyordu. Bylece Ter-mikel
yneticilerinin hazrlad cevaplar, belediyeye danman tarafndan
sunuluyor, belediye de bunlar cevap olarak ilgili firmaya iletiyordu.
Tm itirazlara Belediye kulam tkad. Sonunda ihale oldu ve
sadece iki firma ihale dokman ald ve tek firma olarak Termikel
Holdinge bal Elektromed irketi ihaleye katld ve kazand. hale
gya ak olmutu ama konan artlarla baka firmalar zaten batan
engellenmiti. Sonrasnda tek firmann katld eksiltme sreci,
basma ve halka ak olarak yapld. Bakan benim kafamda u
rakam var, buna inin diyerek pazarlk yapm, ilemlere devam
etmiti. Daha sonra tahkikat safhasnda Bakann ihale komisyonu
yeleri ile konuyu grp bir rakam belirlemedii anlald.
Neticede ihale bitmi ama ihalenin kesinletii ilan edilmemi,
on be gnlk karar verme sreci balamt. Bakan bu arada
Ankara'ya giderek bir yandan Termikel yneticileri ile gryor bir
yandan da onlarn kanal ile hkmet evrelerinde, belediye saray
arsasnn yklmas davasyla ilgili destek araynda bulunuyordu.
Daha nce de belirttiim gibi Belediye Bakam dinlenme, takp
edilme olaylarna kar yle tedbirli davranyordu ki, yanna gelen
herkese telefonla konumamas gerektiini sylyor, odasnda ihale
ilerini konuurken telefonlarnn pillerini dahi karttryor, odasn
ieklerine

kadar

kontrol

ettiriyor,

srekli

dinlenme

fobisini

yayordu. Bu korku nedeniyle bakalar adna ald telefonlar

kullanyordu.

305

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

haleye karar vermek iin kanuni bekleme sresinin son

gnlerinde, rvetin kendisine denmediim ima ederek beklentisini
Mustafa Seluk ve Mehmet Al t imhan araclyla iletmisti. Termikel
yetkililerinin bu konuda ok deneyimli olduklar anlalyordu, yle
ki Bakann tavrn yadrgamlard. Sonunda firma yneticileri
Edirne'ye gelerek Bakan ile nce Belediyede, sonra bir restoranda
grerek Termikel irketinin hisse senetlerinden kendisine teminat
olarak vermeyi, ihalenin kesinlemesinin ardndan deme yapmay
teklif etmilerdi.
Sonu iin kanuni srenin sonuna gelindiinde, Bakann
stanbul'a gittii bir gn CHP Genel Bakan Yardmclarndan
Mehmet Sevigen ile yapt telefon grmesinde, Belediye binasndaki yolsuzluklar nedeniyle hakknda yrttmz tahkikattan dolay gzaltna alnacan, bu bilgiyi de Emniyet Genel
Mdrl'ndeki daireden rendiini sylemiti.
Belediye saray ihalesine fesat kartrma tahkikat ile ilgili
stihbarat Daire Bakanlndan, su imtiyaz hakknn devredilmesi
ihalesiyle ilgili tahkikatta ise KOM Daire Bakanl Vidan destek
alyorduk.
Mehmet Sevigen'e szan bilgi yalnzca Belediye Saray tahkikat
ile ilgili olduundan ve su tahkikatndan haberdar olmadklarndan,
bilginin stihbarat Daire Bakanlmdan szdna kanaat getirdim,
ve daha nce belirttiim gibi bunu da kendilerine alenen syledim.

Dier Grevlerimiz
entrk Demiral ve anakkale'de Kayp Bir ocuun
Bulunmas Olay
Trk kamu grevlilerinin, zel olarak bakldnda ise Trk
polisinin alma biiminin, grev anlaynn, greve ballnn
yanlln gsteren ve sorgulamay gerektiren birok rnek var ama
benim

yaadm

ve

burada

anlatacam

olay

bunlarn

en

nemlilerinden biriydi.
ounlukla biz, yani ou grevli vatan, millet ve halka hizmet
duygularn ycelterek grev yaptmz dnrz. Birok insan da
buna inanr; ama yaadmz eyler gstermektedir ki aslnda bizler
306

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

basit ve kk hesaplar, ahsi ve grupsal kk karlarmz

uruna halk ve grevi ou zaman unutuyoruz. Bu eilim istisna da
deil; genel duruumuz iinde ok nemli bir yer igal ediyor. Bu
genel anlaya, tm kamuoyunun bildii ve yreimi derinden yakan
ok ac ve arpc bir olay ile ahit oldum.
Hatrlanaca zere, stanbul Kartal'da bir okulun aile birlii
tarafndan dzenlenen geziyle anakkale ehitlii'ne giden ailenin
2,5 yalarndaki olu kaybolmutu. ocuun anne ve babas her
gn sabah yaynlanan kadm programlarn dolaarak gnlerce
konuyu canl tutmu, ok izlenen bu programlar dolaysyla byk
bir izleyici kitlesi olaydan haberdar olmutu. Ben pek bunlar
izlemediim iin grememitim ancak bu tarz programlarda yer alan
olaylar birka gazete ve televizyon kanal veya programclarn
kendisi zel olarak muhabir grevlendirerek takp ederlermi. Bu
olayda da baz basn mensuplar bana olayla ilgili sorular sormutu;
ancak mntkamda olmadndan akas beni birinci derecede
ilgilendirmemiti, ayrca birok ihtimal olabilirdi.
Bir ara kayp ocua benzedii sylenen bir ocuun, yaknmzdaki Krklareli hm Babaeski ve Lleburgaz ilelerinde
grldn syleyenler olmutu. Bunun zerine yola kan Uur
Dndar'n ekibinden Erturul Erba ve baz televizyon muhabirleri
aratrmak iin buralar dolarken bana da urayp olayla ilgili
fikrimi almlard. Anlattklarn dinlediimde olayda birtakm,
gariplikler olduunu dnmtm.
Bir gn ocuun babas randevu alarak yanma geldi, yardm
istiyordu. Yannda

bu

olaylar takip eden televizyoncular ve

gazeteciler de vard. srarla bu olayda benim grev almam,

deneyimlerime

dayanarak

kendilerine

yardmc

olmam

talep

ediyordu. Kendisine grev sorumluluklarmn Edirne ili ile snrl

olduunu, ayrca Emniyet Mdrnn grev ve fonksiyonlarnn bir
tekilat

sevk

olamayacam

ve

idare

etmek

anlattm.

Fakat

olduunu
daha

syleyerek

nce

yardmc

Kaaklk

Daire

Bakanlnda yanmda grev yapm, stanbul'daki almalarndan

bu konudaki tecrbelerini iyi bildiim, entrk Demiral kendisine
307

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

yardmc

olabilirdi;

bunun

iin

Emniyet

Genel

Blm:

Devlet

Mdrlne

mracaat ederek zel bir ekibin grevlendirilmesini talep etmesini

syledim. Ardndan iyi ilikiler ierisinde olduumuz Asayi Daire
Bakan Hseyin zalp'i arayarak durumu anlattm. Konuyla ilgili
grevlendirilmek

zere

entrk

Demirali

nerdim.

ocuk

karma/kaybolma gibi konular grev sahasna girdii iin o da

zaten olay bildiim, bu konuda entrk Demiral'n da iyi bir tercih
olduunu syledi. Kck bir ocuun karlmas onu da derinden
zmt, ocuu bulacak, bulmaya yarayacak ne varsa yapmaya
hazrd
entrk Demirali da durumdan haberdar etmitim. Teknik
adan destek verilirse inisiyatifli bir ekip olarak olay aratrp
netice elde etme imkn olacan, elinden geleni yapacan syledi.
Ona istedii teknik destei Edirne'de imknlarn el verdii lde
salama sz verdim.
Hseyin zalp ile anlatk, ocuun babas Bakanla dileke
verince

nasl

olsa

bu

dileke

otomatik

olarak

Asayi

Daire

Bakanlna gelecek, o zaman Hseyin zalp Bakan in onayn

alarak en trkn grevlendirilmesini salayacakt. Son dnemde
ilerin mahalli olarak yaplmaya balamas ve merkezin sadece
koordinasyon grevi stlenmesi sz konusu olduundan dilekenin
anakkale'ye
yapmtk.

gnderilmesi

Olayla

ihtimaline

zellikle

entrk

kar

bu

Demiral'n

mutabakat
ilgilenmesini

istiyorduk.
Olayn ayrntlarna girmeden nce entrk Demiral hakknda
ksaca bilgi vermek istiyorum. entrk u 1985-86 dneminde
Diyarbakr'da

komiser

yardmcsyken

tanm,

daha

ilk

tanmamzda ok iyi ve deerli bir polis olduu kanaatine

varmtm. O tarihte Emniyet Mdrl zlk ilerini yapmak iin
bilgisayar alm, ama bunun iin zel bir programa ihtiya olduunu
anlaynca bilgisayardan anlayan pek kimse olmadndan, az da olsa
bilgi sahibi olmam dolaysyla bana danmlard. Bu vesile ile
alman makineyi incelerken, BASIC denen programlama dilinde
yazlm

ve

ok

emek

verildii
308

belli

olan

bir

programla

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Blm:

karlamtm. "Kim bunu yazan, bu kadar gayret eden, bunu

yapmak psteki saymak gibi bir ey!7' diye sorduumda Asayite
alan komiser yardmcs entrk Derniralin ismini vermilerdi.
Daha sonra entrk Demiral ile yollarmz hep kesiti. O benden
nce Diyarbakr'dan stanbul Asayi ubeye atanmt, ardndan
ben stanbul stihbarat ube Mdr olarak atandktan sonra,
adam karma olaylarnda aranan kiilerin teknik yntemlerle
bulunmasnda entrk ve dier Asayi ekiplerine teknik destek
vermitim. Bu vesileyle ksa sreli almalarmz oluyordu ama
entrk un ok farkl olduunu anlamak zor deildi; bakalarna
konular

tm

detaylaryla

anlattm

ve

beklediim

neticeyi

alamadm halde ona tek kelime ipucu vermem yetiyordu. Benim

verdiim kk ipular ile Slk, Sylemezler etesi gibi nemli
gruplarn yakalanmasnda, karlan birok ahsn kurtarlmasnda
nemli basanlar elde etti; hepsinde asl ii yapan kendisi ve ekibiydi,
ben sadece bir iki noktada bilgi verdim. Ksacas sokaklarda alan,
akln kullanan, teknolojiyi bilen ok baarl ve bir o kadar da
mtevaz bir polisti. entrk stanbul'da olaanst iler baard. O
gnn artlarnda mucizeler yaratt ve ben stanbul'dan ayrldktan
sonra

nihayetinde

rakipleri

tarafndan

Emniyet.

Mdr'ne

ktlenmeye baland. Onu nce uzak ilelerde grevlendirdiler,

sonunda da il dna, Giresun'a Trafik ubesine tayin ettirdiler.
O gn iin Trkiye'nin en iyi organize gruplarm nemli lde
tanyan ve onlara kar etkili olacak, tm operasyonlarda baarl
olmu, kaliteli bir polisin Giresun'da Trafik ubesinde almasn
salamlard. Her ii iyi yapan bu polis, hi bilmedii trafik
konusunda bile ksa srede ok baarl admlar att;
bat lkelerinin Trkiye'ye gelen vatandalarndan trafik konusunda
yorumlarn

toplayarak

darda

nasl

tanndmzla

ilgili

almalardan, eitici kplere kadar pek ok yeni giriimlerde

bulunduunu bir Giresun ziyaretimde grmtm.
Arkadam Mustafa Aydn Adapazar Emniyet Mdr olunca,
iyi bir asayi polisine ihtiyac oldu ve tavsiyem zerine entrk'
Adapazar Emniyet Mdrl Asayi ube Mdr olarak greve
309

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

getirdi. Daha sonra ben KOM Daire Bakan olunca Mustafa Aydn
in msaadesi ile entrk' KOM Daire Bakanlna ube mdr
olarak

aldm.

Yine

ksa

srede,

kendini

gstermi,

birok

operasyonda etkili rol oynamt. zellikle Van'da polislerin elinden

olunu karan ve uyuturucu ticareti konusunda nam salm airet
aas Mustafa Bayram in ve oullarnn yakalanmasn salamt.
Koni Daire Bakanlndan Edirne'ye atannca (srlnce) bana
yakn

tm

mdrlerim

KOM'dan

kovulmu,

entrk

de

Gmhane'ye srlm ancak dare Mahkemesi tayin kararn

iptal edince Trafik Daire Bakanlnda ube Mdr olarak greve
balamt. Hakknda kitap yazlacak bu efsanevi polis, hl Trafik
Daire Bakanlnda, Bakan Yardmcl grevinde " insan israfna"
rnek olarak grev yapyor. Hibir makam, mevki istemeyen bu polis
kendi uzmanlk alannda neden altrlmaz, buna neden mani
olunur aklm almyor.
Kayp ocuk olayna dnersek; ocuun babasnn mracaat
zerine Hseyin aabeyin gayreti ile entrk ocuu bulmak zere
ekip amiri olarak grevlendirildi.
entrk yeni grevi iin anakkale'ye giderken Edirne'ye, bana
urad. Zaten ei Edirneli olduu iin burada balantlar vard.
Kendisi ile biraz deerlendirme yaptk, ne yaplmas gerektii ile ilgili
olarak biraz tarttk. Daha sonra entrk olay yerinin savcs ile
grt, neler yapabilecei konusunda bilgi verip baz teknik
verilerin temin edilmesi iin yardm talep etti. Savc da olayn bir an
nce

zlmesini

yetkilileri

istiyordu,

yaplabilecek

jandarmalarla

her

eyin

grt.

yapldn,

Jandarma
bu

yeni

grevlendirmenin fazlaca ie yaramayacan, ancak yine de yardm

etmekten geri durmayacaklarn sylemilerdi.
Savcdan

alnan

talimatlar

zerine

entrk

baz

bilgileri

toplamaya balam, bir takm almalar yapm, belli bir mesafe

alabilmi, ama olay hakknda netlik salayamamt. Bir hafta kadar
sonra tekrar Edirne'ye geldi. Bu kez oturup beraber almaya
baladk, ikimiz de Emniyet stihbarat Tekilatna yllar nce
kurduumuz, kurulmasna nclk ettiimiz dinleme sisteminin bu
310

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olayda kullanlabileceini, ancak bu sistem sayesinde olayn ayd n

1 a 11 la bilecei n i dnyorduk. Zaten mahkeme karar da
elimizde vard.
entrk baz bilgileri mahkeme karar ile ilgili kurumlardan
temin etmiti. zellikle Trk Telekom'dan ve tm GSM operatrlerinden bilgiler toplamt. Gece oturduk, stihbarat ube
Mdrlnn yetenekli elemanlar ile bilgileri analiz etmeye
baladk. Birka saatlik bir alma sonunda entrk baz numaralar zerinde younlamt ve iddiasna gre o gn okul grubu
ile beraber hareket eden bir kii otobs takip ederek anakkale'ye
kadar gelmi ve ocuun kaybolmasndan hemen sonra Lapseki
zerinden Gelibolu'dan tekrar stanbul'a dnmt. Bu kii ayn
zamanda ocuun annesi ile de balantlyd ve muhtemelen onunla
gizli bir ilikisi vard.
Her s ey i netletirmitik; ocuun karlmas olay anne ile
balantl bir kii tarafndan yaplmt ama bir annenin kendi
ocuunu karmas ve sonra da onu byle televizyona kp aramas
mmkn myd? Fakat bunun baka izah yoktu, her ey ok
akt. ahsn kimlii, adresi, ii, aralarnn markas gibi tm
bilgileri bir iki saat ierisinde karmtk.
Olay aydnlatmaya ynelik plan yaptk. entrk gidip aileyi ve
ahs birka gn takip edecekti. Benim grm en az bir hafta
stanbul polisi ile irtibat: halinde bulunulmas ve on gn boyunca
takp edilerek olaydan emin olduktan sonra mdahale edilmesi
gerektiiydi; ama entrk ok daha kestirmeden dnyordu ki,
ksa srede mdahale etmek istediini syledi. Gerekten de yle
yapt. stanbul'daki nc gnnde pheli kii ve ailesi piknik
yaparken, kayp ocua ya olarak benzeyen bir ocuun da
yanlarnda bulunmas zerine orada mdahale etmi ve ahslar
yakalamt.
Attmz bu admla birlikte olay farkl bir boyut daha kazand:
ocuu karan kii ocuun gerek babasnn kendisi olduunu
sylyordu. Adamn anlattna gre ocuun annesi ile eskiden
gayrimeru bir gnl ilikisi olmu ve bu ilikiden anne hamile
311

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kalm. ahs ocuun babasnn kendisi olduunu doumdan

sonra, anneden renmi ve bir sre sonra kendi ocuunu istemi.
Anne de ocuu gerek babasna verebilmenin yolunu aramaya
balam ve byle bir dzen kurarak anakkale gezisi esnasnda
kendi ocuunu alp babas olduunu syledii bu kiiye teslim
etmi. Bu kii de ocuu kendi ocuu olarak alp stanbul'a
dnm.
Neticede bir iyilik yapmak, kayp ocuu bulmak, ailenin acsn
dindirmek uruna balanan almalar faciaya dnmt. Anne
olay bizzat planlamasna ramen birka ay boyunca televizyon
kanallarn

dolaarak

yrek,

dalayan

konumalar

yapmt.

ocuunu aryormu gibi grnm, eini de kandrmt.

Bu olay burada anlatmamn sebebi entrk ve ekibinin byle
aylarca kamuoyunu igal etmi ve zmlenememi bir kayp olayn
bir hafta on gn iinde zmesinin nemidir. Zira bu olay, bunun
gibi kamuoyunda ilgi uyandran pek ok olayn aydnlatlmas iin
yeni

bir

bak

asn

ortaya

karmt.

Mahalli

imknlarla

bulunamayan kayp kiilerin, aydnlatlama-yan olaylarn, merkezi

bir mdahale ile takip edilerek ortaya -karlabilme ihtimali
kuvvetlenmiti. Bunun zerine o tarihlerde yine buna benzer ekilde
zmir'de, stanbul'da, pek ok ehirde kaybolmu ve ldrlm
olma ihtimali yksek birok rsamr yaknlar bulunmalar iin pek
ok yere bavurup Bakanlk zerinde bask kurmaya baladlar. Bu
anlamda entrk de son dnemde popler olmu, kamuoyuyla
basn kendisini ciddi ekilde vmeye balamt. Bizim stihbarat
bilgilerini kullanarak entrk'e destek verdiimiz de duyulmutu.
ii zen entrk Y, biz sadece onun istedii baz
bilgileri vermitik. Yine de ok garip bir ekilde Edirne stihbarat
ubesinin bilgisayarda sorgulama yapma yetkileri kaldrld. Aka
sylenmiyordu ama engelleniyorduk. Bunu duyunca ok rahatsz
oldum. Daire Bakan in telefonla arayarak bu yaklamn ok yanl
olduunu,

bu

ekilde

davranlmasmn

syledim.

Bir

mddet

sonra

bilgisayar

kabul

edilemeyeceini

sistemi,

belki

beni

kramadklarndan ald. Ama olanlar ok. garipti; kayp kk bir

312

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ocuu bulan polis mdrne yardm edildii iin engelleniyorduk.

Buna mana vermek mmkn deildi.
entrk e kar olduklarn ortaya koyuyor, tavr alyorlard. Bu
belki anlk, bytlmemesi gereken bir tepkiydi ama daha sonra
yaanan bir olayda tavrlar net bir ekilde anlald. entrk baka
olayda,

stanbul'da

esrarengiz

ekilde

kaybolan

bir

babann,

bulunmas iin alyordu. pular elde etmeye baladnda

mahalli polis ekipleri tarafndan inanlmaz bir kar koymayla
karlat. Yine aktan kar klmyordu ama gsterilen tavr,
yaplan kk eyler her eyi anlatyordu. Hibir ey yapmasn
istemiyorlard. Bylesine nemli bir grevin dardan gelen bir ekip
tarafndan yaplmasna kar koyuyorlard. Kendilerindeki eksikliin
aa

kacan

zmlenmesini

dnerek

istemiyorlard.

olayn
Bu,

entrk

Trkiye'deki

tarafndan
baz

kamu

grevlilerinin anlaym ortaya koyan ve iinde yer aldm hemen

hemen her olayda karlatm bir tavrd.
Yllar nce de Gneydoudaki birok atmada inkr edilemez
bir

ekilde

bu

tavrla

karlamtm,

baar

paylalmak

istenmiyordu. Bir blgede faaliyet varsa ve oraya blgedeki ilgllerden habersiz mdahale edilir ve bir ey ortaya karlrsa
inanlmaz bir tavr koyuyorlard. Kendilerine bilgi verilmedii,
stlerine durumu anlatamadklar iin bunu kendilerine yaplm en
byk ktlk kabul ediyorlard. Bundan dolay da GneydouYlaki
en byk baarya da imza atacak olsanz, mntkalarna girip
onlardan habersiz hareket etmeniz tepki gryordu. Oysa orada
grev yapan herkes bilir ki gvenlik ekipleri samimi bir ekilde
dayanma ierisine girse ok byk mesafeler alnabilir. Bu,
hepimizin greve inanma konusundaki samimiyetsizliini de ortaya
koyan, grev ak yalann gsteren bir durumdu.
Bizim grevimiz vatandaa hizmet diyorduk; oysa bu, vatan,
millet, Sakarya edebiyatyd. Yani yaananlar kendi ahsi karlarmzla snrlyor, gerektiinde grevi engellemekten kanmyorduk. Nitekim entrk bu son olayda altrlmad, hatta daha
sonrasnda entrk e bu tr grevlerin verilmemesi iin Bakanlk
313

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zerinde bile inanlmaz bask kuruldu. en t rk'n baarlarna

ramen bir daha ona benzeri grevler verilmedi.
Halbuki vatandaa hizmet noktasnda, grev alan yalnzca tek
bir konu olan uzmanlam bir ekip elbette ok daha etkin
alyordu; nk mahalli polis tekilatnn, mahalli jandarma
tekilatnn gnlk icraatlar ierisinde yzlerce adli, idari grevi ve
baka birok ii vard. Her olaya ayn anda kotuklarndan, tek bir
olaya zel zaman ayrmalar zordu. Hareket etme kabiliyetleri de
ayn

lde

snrlyd.

Oysa

merkez

tarafndan

zel

olarak

grevlendirilmi bu insanlar daha avantajl oluyordu. Ayrca n

yarglan olmuyordu, mahalli krlkleri yoktu, her eyi sfrdan
renmeye hazrdlar. Bununla birlikte tabii ki her zaman mahalli
zabtann desteine ihtiyalar vard, destek verilmezse bilgi toplama
ve olay zme ihtimali zayflyordu. Bu nedenle en azndan madur
insanlarn

yaralarnn

sarlmas

iin

herkesin

destek

olmas

gerekirken, bunun hi de yle olmadna maalesef defalarca ahit

oldum.
*3 2

1985-86

ylnda

Gneydouda

airetlerin

PKK'ya

destek

vermemesi iin yaplan planlamada, MT ve Emniyet grev alm,

rnak blgesindeki airetlerle grme grevi, Emniyet Genel
Mdrl adna bizim ubeye ve bana verilmiti. Gelimelerle ilgili
bilgi almak zere beni aran Skynetim Komutan Korgeneral
Kaya Yazgan'a blgedeki grevlilerin iyi grev yapmadklarn anlatp
onlar eletirmem zerine, bana "Ben de biliyorum, siznkilerm ve
bizim askerlerin %10'u samimi ve gayretli alsalar blgede sorun
kalmaz," dedi. Bu bir abart deil; maalesef kimsenin itiraf etmedii
gerekti. O zamanlar blgede yz binden fazla asker, on binden fazla
polis bulunuyordu ve yine o tarihte o blgedeki PKKllar iin verilen
en byk say 300-400 kiiydi.
ok yakn altm, samimiyetinden hi phe duymadm bir
tabur komutam bir olay anlatmt. Eruh ve Gabar blgelerinde
geni bir operasyona kendisi de taburuyla katlmt. Kendi taburu
ve gneyden komu bir taburun unsurlar, sabah erken saatlerde
314

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

10-12 kiilik bir PKK grubuyla temas kurmu ve kan atmada

2'si l biri yaral 3 militan ele geirilmiti. Dier militanlarn kuzeye
doru katklar telsiz anonslarnda geince, kendisi daha kdemli
olmasna ramen, ilk atmay balatan taburun komutanna anons
edip kaan militanlarn istikametinde bulunan kendi blklerini
istedii gibi ynlendirmesi iin "emrinizdeyim" demi, ama o taburun
komutan, "Komutanm bizim askerler sizinkileri tanmazlar, bir
yanllk olur, ben rnak merkezde olan blm ardm," der ve
helikopterlerle rnak'tan blk getirilir. Oysa hemen kuzeyde, bir
hamle ile araziyi saracak bir tabur hazr bulunmaktadr. Bu herkes
iin normal bir olaydr: ama bana gre "Nasl olsa. 3 PKKl elde, bir
ikisi daha yakalanr, baka taburu baarya ortak etmenin gerei
yok, baarnn tamam bizim olsun" anlay ile hemen yaknndaki
dier taburdan yardm istenmemitir. Bunun byle olduuna tabur
komutan arkadam da inanyordu; ama samimi olduumuz iin
ancak bana syleyebilmiti. O gnlerde srekli eylemlerde kayp
verildiinden,

baarya

susayan

komutanlar

bu

veya

benzeri

olaylarda hibir zaman durumu sor gulay amad 11 ar, blgede

yardmlamama her zaman oldu, yar d m la mayan hibir rtbeli
de bundan dolay ceza grmedi.
Bu tip bir dnce ve zihniyeti nasl yarattk veya bu zihniyet
nasl tm kamuya hkim oldu, bundan nasl kurtulacaz, cevab
verilmesi gereken nemli bir soru.

Kaak ay Operasyonu
Snr kapsndaki rvet sularn ve dzensizlii nledikten
sonra sra buradaki kaaklk olaylarn soruturmaya gelmiti.
Ancak biz daha kaaklkla ilgili tahkikat planlamadan o yllara
kadar grlmemi miktarlarda uyuturucu yakalanmaya balad,
nceki yllarla kyaslandnda 2005-2008 yllar ara snda snr
kapsnda yakalanan uyuturucu miktarnda % 100 art olmutu.
Bu durum, kaplarda tesadfen yaplan aramalarn bir sonucu gibi
grlyordu ama hi kukum yok ki aslnda rvet tahkikatnn bir
neticesiydi. Kapdaki grevliler artk grevlerini ciddiye alyor ve
315

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha nce kk rvetler alnmas sonucu yaplmayan kontrolleri

titizlikle yerine getiriyorlard.
Dier yandan o tarihe kadar kapda yakalanan uyuturucularla
ilgili tahkikatlar, ofrn verdii beyan ile gerekletirilen birka
yeni soruturmayla snrl kalrd. ounlukla ofr haricindeki
kiiler kaar, ilk beyanlar mahkeme safhasnda inkar edilir ve delil
yetersizlii ile soruturma o noktada kalrd. Oysa biz byk apl
her yakalama olaynda, ebekenin dier yelerinin faaliyetlerini ve
irtibatta olduklar kiileri de incelemeye ve bu bilgileri saklamaya
balamtk.

lk

tahkikatta

isimlen

gemeyen

kiiler

fark

edilmediklerini sanarak faaliyetlerine devam et tikleri iin, ilgili

illerdeki ekiplerle birlikte alarak, uyuturucu ve kaak mallar
birer birer yakalamaya balamtk. Bu sayede
2007 ve 2008 yllarnda rekor saylabilecek miktarda uyuturucu,
tm ebeke yeleriyle birlikte yakalanmt. Ayrca kapdaki ilk
yakalamann failleri de bylece ortaya karlyordu.
Bana gre hudut kaplarmzda rvet ve kanunsuzluklar i
ieydi. Bir olay znce arkasndan daha byk bir kanunsuzluk
ortaya kyordu. Onu znce bu defa ondan daha byk baka
olaylarla karlayorduk. Bu zincir byle devam ediyordu.
Karlatmz baz olaylar bu kanaatimin pekimesini salad.
Kaplarda grlen rvet olaylarn zdkten sonra, nce sebebini
bulamadm

bir

ekilde,

belki

de

tesadfen,

uyuturucu

yakalamalar artmt.
2008 yl sonuydu, bir gn Hamzabeyli Hudut Kapsndan
lkeye giri yapan bir trda, tm belgelerinde yknn 'cal-cium
carbonate' olduu belirtilmesine ramen dkme ay bulunmutu.
Belgelere gre bu mal bir Trk firmas tarafndan Romanya'daki bir
Serbest Blgeden Trkiye'ye ithal ediliyordu. Hudut kapsnda
mallar beyan zerine ilem grd iin sadece pheli durumlarda
ya da deneme amacyla belli kontroller yaplyordu. Asl gmrkleme
ilemi,

mallarn

gidecei

yurtii

gmrklerde

yrtlyordu.

Gmrk yetkililerine yaplan uyar ile, ayn firmann ayn gn bir iki

316

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saat nce lkeye giren ve stanbul'a doru yolda olduu anlalan

frlarnda da benzer bir durum olduu ortaya kmt.
Hamzabeyli Hudut Kaprm adli olarak bal olduu Lalapaa
ilesi Cumhuriyet Savcs, damadm Bilal Ay gr de meslek heyecan
iinde bu kapda yaplan kaaklk faaliyetlerini ortaya karmak
iin kouturuyordu. zellikle son firma ile ilgili nceden pek ok
bilgiye sahipti, nk daha nce de ayn firmann, evraklarnda 'PVC
olarak beyan ettii maln aslnda badem ii olduu anlalp
kaaklar yakalanm; ancak Edirne Ar Ceza M ah kem e si'nde
yaplan yarglamalar srasnda, PVC hin bizim bildiimiz plastik
malzeme deil, Bulgarca badem kelimesinin farkl lehede sylenen
kelimelerinin ba harfleri olduunu iddia ederek beraat emilerdi.
Dolaysyla bu kiilerin gz gre gre kaaklk yapmalarm ve
kanunun elinden kurtulmalarn hazmedemiyordu. Onun getirdii
bilgileri st ste koyduumuzda gerekten de ciddi bir kaaklk
ebekesi ile kar karya olduumuza kanaat getirdik.
Bunun zerine Savc Ay gr Yi n koordine ettii bir alma
balattk. nce ebekenin nasl altn anlamamz ve onlarn
bilmediimizi zannettikleri bilgileri bulmamz gerekiyordu. Bylece
tahmin etmedikleri noktada nlerine kabilecektik. Ancak bunu
yle salam yapmalydk ki bu kadar komik bir iddiayla bile Ar
Ceza

MahkemesiYden

kurtulan

ebeke

bu

defa

kanundan

kurtulanlasn. Bu amala nce ayn firmann bir yl iinde giri k

yapan tm frlarnn ve yklerinin listesini gmrkten istedik, sonra
Bulgar meslektalara bu firma tarafndan Bulgar gmrklerine
beyan edilen tr yklerinin cinsini sorduk. Karlatrdmzda her
ey ortaya kyordu; firma Bulgar makamlarna transit yk dye
gerek yk belirtiyor, ama Trk kaplarna baka bir mal olarak
beyan ediyordu. Sonra da yolda mal indirip satyor ve evraklara
yazd deeri dk olan mallar yokluyordu.
Bu firmann bir ylda 60 kadar tn ayn yolla yurda soktuunu
tespit etmitik. ebekenin alma yntemi belli olmutu. Simdi sra
tm delilleriyle yakalamaya gelmiti. nce bu etenin yneticisi
olarak bildiklerimizi takibe alp. yeni bir mal giriini beklemeye
317

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

baladk. Bu arada son yakalamalardan dolay ebeke taktik

deitirerek mallarnn cinsini doru beyan etmeye, fakat mal
transit ekilde nc bir lkeye gtryor gibi gstermeye
balamt. Tahminimize gre mal yurtiinde bir yere boaltyor,
sonra da deersiz bir mal ykleyip hudut dna gndermi gibi
gstererek kaaklk faaliyetini yrtyordu.
Ayn firmaya ait bir trm yine ay yk ile giri yapacan
rendik ve tr kapdan girince ona bir takip cihaz baladk.
Ayrca peine de bir polis ekibi taktk. ebeke mal Grcistan'a
gtryormu gibi grnerek gmrk ilemlerini yaptrmt ve
kukusuz yolda mal boaltacakt. Ancak trda grevli kolcunun
drst tutumu sayesinde (ilk defa bir gmrk memurunun dzgn
tavr koyduunu grmtk) ay bolatamad-lar. Peinde bizim
ekiplerimizle Rize, Artvin, derken Sarp Snr Kaps'na kadar gidip
Grcistan'a k yapmak zorunda kald ama birka saat iinde mal
parasnn alnamad gerekesi ile geri gnderilmi, Suriye'ye
gidecek ekilde beyanda bulunularak yeniden Rize, Trabzon ve
Gaziantep'e doru yola kmt. ebekenin Gaziantep organize
sanayi blgesinde mal bolata-cam renmemiz zerine Gaziantep
polisi ile ibirlii yaparak tr tamamen boaltld srada, tm
ebeke

yelerini

olay

yerinde

ve

asl

yneticilerini

evlerinde

yakaladk. Bylece yllarca kapda kk evrak sahtekarlklar ile

kaaklk yapan ve tesadfen yakalandnda da iini ayarlayarak
beraat eden ebekeyi, bir tr, bir ofrle deil; asl patronu, aranan
kiileri, tm yaptklar kaaklk delilleri ile birlikte, su st
yakaladk.
Takip edeceim, umarm bu defa yaptklarnn hesabn verirler.

Yolsuzluk Olmadan Trkiye'de Ekonomi Olmaz

una inanyorum ki bu lkede rveti, irtikab, ihaleye fesat
kartrmay bir anda durdurmak, bylece tm yolsuzluklar bir
anda nlemek mmkn olsa lkede ekonomi ve yatrmlar durur,
devlet

ileri

kilitlenirdi.

nk

tm

faaliyetlerdeki

canlln

tetikleyici gc bana kalrsa haksz menfaat temin etme beklentisi

318

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ve duygusudur. Eer suyun banda duran memurlara, yaplan

ilerde maalar dnda menfaat, temin edemeyecekleri havas
yaratlrsa onlar tm ileri yavalatr, i yaplmaz, sistem almaz ve
Trk ekonomisi durur. Devlet yatrmlar yaplamaz, yollar, barajlar,
kprler ihale edilemez, plan programlar yaplamaz hale gelir.

v3

.2 9

Ama ok ak hissediliyor ki yaplacak ilerde kendilerine de bir

eyler decekse, planlar, projeler hemen iziliyor, evraklar yazlyor,
olmaz iler bir kolay bulunarak olur klnyor.
Bunu kantlamak iin binlerce rnek bulmak mmkn. Basit bir
rnek vermek gerekirse, Edirne'de Roman ocuklarm sokaktan,
kt alkanlklardan korumak iin Saray Spor adnda bir projemiz
vard. Buna gre belediyeye ait kiralk bir bahenin iletmesini
polislerin maa promosyonlarndan kalan para ile 25 bin TL'ye
almtm. Buraya bir hal saha ve tek katl prefabrik bir kulp binas
yaparak ocuklara hem spor yaptrmak hem de gzel bir ortamda
dolayl olarak eitmek istiyorduk.
Milli Piyango daresi de projemize 160 bin TL destek vermiti,
ayrca tesisi Valiliin de destei ile zel dare ve Kylere Hizmet
Gtrme Birlii yaptracakt. Ancak tek katl prefabrik binann plan,
proje, zemin etdnn bitirilip inaata balanmas benim, ube
Mdrlerimin, dolayl olarak Valinin, Bayndrlk Mdrnn,
Hizmet Gtrme Birlii Mdiresinin ilgilenmesine ramen tam bir yl
srd. Bu kk binann hazrlk safhas bile bu kadar zaman
aldna

gre,

zerinde

durmasak

hibir

zaman

tamamlanamayacakt. Oysa eer 160 bin TL'ye inaat ihale edilseydi

ve dolayl olarak baz grevlilerin de bu ite haksz menfaat elde
etme ihtimali olsayd birka ay iinde her ilem biter, inaat
tamamlanrd.

ESKEHR
Terrde Bilimsel ve Akademik Aratrmann nemi
319

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Trkiye tarihinde, zellikle son elli yllk dnemde, devletin

muhtemelen en nemli sorunu terr ve terrle mcadeledir. Bir
taraftan lkenin ekonomik kaynaklanln byk bir blm terrle
mcadele iin sarf edilirken, dier taraftan Trkiye'de demokrasinin
ve zgrlklerin gelimesi yine terrle mcadele bahane edilerek
engellenmektedir. Alman tm nlemlere, yaplan tm uygulamalara
ramen, Trkiye'de siyasi istikrar kurulamamtr.
Bununla birlikte, toplumsal adan ok nemli bir sorun olan
terr ve terrle mcadele hibir zaman aklc bir biimde ele
alnmam ve tm ynleriyle bilimsel olarak incelenmemitir. Her
soruna,

her

toplumsal

yntemlerle

yaklalmas

lkenin

nemli

en

niversiteler

ve

olaya

aklc

gerekirken,

sorununa

enstitlerde

bu

bir

biimde

Trkiye'de,
ekilde

hemen

ve

her

bilimsel
nedense,

yakaslmamaktadr.

her konuda

aratrmalar

yaplrken, bu kurumlarda grevli akademisyenler hemen her

konuda raporlar hazrlarken, lkenin en hayat meselesi zerine
aratrma yapmay, bu konu zerinde dnmeyi gndemlerine dahi
almamlardr.

Terr

ve

terrle

mcadele

bir

sorun

olarak

grlmemi veya grmezlikten gelinerek yok saylmtr. Sorunun

ortaya kt gnden itibaren, bu kurumlarda hibir bilimsel
aratrma yaplmam, sorun akademik ltlerde ele alnp analizi
yaplmam ve konu hakknda bir fikir retilmemitir. Oysaki bize
gre, terr ve terrle mcadele sorununda niversitelerde grevli
akademisyenlerin

ve

aratrmaclarn

alma

yapmas

yeterli

olmad gibi, sadece bu sorun zerinde almalarn yapld, en

st dzeyde uzmanlamann saland bilimsel enstit ve aratrma
merkezlerinin kurulmas da zorunludur.
Terr, Trkiye'de bir gvenlik sorunu olarak kabul edildi. Askeri
bir mantkla, gvenlik glerinin bak asyla ele alnd ve
militarist politikalarla zlmeye alld. Sivil hkmetler, bu
konuyu hibir zaman kendi sorunlar olarak grmediler. Sorunu
skynetimlerle ve askeri yaplanmalarla zmeye altlar. Doal
olarak bunun sonucunda askeri yap bu konuyu kendi sorunu
olarak kabul etti, sadece kendisinin zebileceine inand ve kendi
320

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

bana

zmeye

alt.

Gerek

sivil

Blm:

hkmetlerin

bu

Devlet
sorun

karsndaki tutumu, gerekse de askeri yaplanmalarn sorunu

kendilerine mal etmeleri, sivillerin bu sahaya girme lerini tmyle
nledi. Oysa karmzda duran terr sorununa da dier herhangi bir
toplumsal sorun gibi bilimsel yntemlerle yaklalmas ve aklc
zmler retilmesi zorunluydu.
Ar sol, ar sa, radikal slamc ve blc dnce ve
faaliyetlerle ilgili enstitlerin ve aratrma merkezlerinin kurul mas
zorunludur. Kurulacak enstit ve merkezlerde, bu dnce ve
hareketler tm ynleriyle aklc bir yaklamla ele alnp incelenmeli
ve en derin biimde bilimsel ltlere gre analiz edilmelidir. Bu
kurumlarda grev yapan bilim insanlar, insanlarmzn her trl
radikal akmlara ve bu akmlar araclyla terr eylemlerine
katlmamalar, iddet yaratmamalar iin gereken tedbirler zerinde
dnmeli, politika nerilerinde bulunmaldrlar, rnein, Fransa'da
bir Krt enstits vardr, ama her nedense lkemizin en nemli
sorunuyla ilgili Trkiye'de bir enstit kurulmamtr. Bir taraftan
lkenin kurucu felsefesinin bilim olduu srarla dile getirilirken,
dier taraftan en. ciddi soruna bilimsel adan yaklalmamak!a ve
hatta bilim adamlarnn bu sorunla ilgilenmelerine msaade dahi
edilmemektedir. Devlet kendisini her zaman bilimin, a ka d e m i sy
e nle rin stnde bir g ve akl olarak grd. Konuyla ilgilenen
bilim adamlarn, devletin ve gvenlik glerinin alm olduu
kararlarn ve uyguladklar politikalarn doruluunu, bu karar ve
uygulamalara muhalefet edenlerin iddialarnn yanlln ispat: etmekle snrlad. Dolaysyla bilim adamlar, devletin karar ve
uygulamalarna 'bilimsel' niteliini katmaktan, bunlar bilimsel
adan onaylamaktan baka bir ey yapmadlar, yapamadlar. Belirli
nyarg ve anlayla sadece devletin tezlerini dorulamak amacyla
hareket ettiler. Daha dorusu bilimsel ve akademik ltlerden
tmyle uzaklatlar. Szde yaplan almalar bilim adamlarnca
yaplmt, gerekte ise yaplanlarn bilimsel aratrma ltleri ile
hi alakas yoktu.

321

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aratrmalar ve deerlendirmeler, hibir zaman gerek manada

objektif ve n yargdan uzak yaplmad. Yaanmakta olan olaylar
'nasl nleriz?' sorusu hibir zaman sorulmad. lkemizde terrn,
siyasi kargaann ve toplumsal huzursuzluun bu kadar yaygn
olmas ve bu kadar uzun sre devam etmesinin, bu soruna hibir
zaman

bilimsel

nyarglarla

ve

adan
pein

yaklalmam
fikirlerle

olmasndan,

baklmasndan

her

eye

kaynakland

kanaatindeyim.
En nemli yanlglarmzdan bir tanesi de her derde deva diye
kabul ettiimiz Atatrklkt; ne olduu bilinmeyen, iinin ne ile
doldurulaca belli olmayan bir kavram. Kendi keyfi fikirlerimizi veya
gnn koullarna gre devletin uygun bulduu uygulamalar
Atatrklk adna savunuyoruz. Oysa akln ve bilimin egemen
olduu bir yerde asla dogmalara yer yoktur. Hibir fikir tartmadan
muaf

deildir

ve

ebedi

olarak

deimeden

kalamaz.

Eer

Atatrklk denen kurallar deitirilemez, mutlak dorular olarak

kabul edilecekse, bu tr bir kabuln akl ve bilim ile aklamas
yaplamaz. Deitirilemez, mutlak dorularn var olduu iddiasnn
kendisi de dogmatik bir yaklamdr ve temel laiklik anlayna
aykrdr. Uygulamaya konulacak her dzenleme, getirilecek her
kural, yaplacak her ilem, uygulamalarda uyulacak tm ilke ve
yntemler mutlaka akl ve bilimin nda deerlendirilmeli, bu
ltlere gre incelenmeli, tahlil edilmeli ve bu ltlere uyduu
oranda hayata geirilmelidir. Akla aykr olan, ilme de aykrdr.

Psikolojik Harekt: Halk Birbirine Kar

Kullanmak
Dnya zerinde hibir devlet vatandalar arasnda elikileri
artracak, kavga ve gerilim ortamnn domasna neden olacak bir
uygulamaya

girmez,

girmemitir

de.

Eer

bir

lkede

rejime

muhalefet eden, lkenin kanunlarm ihlal eden birileri varsa devlet

polisini, askerini ve dier kurumlarn kullanarak bu kiilere mani
olur ve su varsa cezalandrr. Fakat bizim lkemizde devlet,
vatandalarn rejime muhalefet edenlere kar kkrtm, bizzat
kendi

vatandalarm

yine

kendi
322

vatandalar

olan

rejim

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Blm:

muhaliflerine kar fiili saldrlarda bulunmas iin kullanmak

istemitir. Oysa bu tr uygulamalar devletlerin var olma felsefesine
tmyle aykrdr; devletin grevi kendi vatandalar arasnda ortaya
kacak

sorunlar

zmektir.

Devlet

varolu

sebebini

ve

fonksiyonlarn vatandalarna devrettiinde, kendi kendisiyle eliir

ve devlet olmaktan kar. Bu tr uygulamalardan en arpc olan,
sadece

lke

dnda

uygulanmas

gerekirken,

devletin

kendi

vatandalarna kar lke ierisinde uygulam olduu psikolojik

harekttr. Bugn bile, her ne kadar kamuoyunda fazla hissediinese
de, MGK'd a alnan kararlar dorultusunda psikolojik harekta
ilikin operasyon, plan ve kararlar devletin tm kurumlarnca
koordine ierisinde yrtlmektedir.
Devlet vatandalarndan, mensup okluklar illegal rgtler
hakknda sadece bilgi almak iin yaralanabilir. Bu uygulamann da
koulu

ve

snr

vardr.

Devlet

baka,

aralarla

bilgi

topla-

yamadnda ve bilgiyi sadece illegal rgtlerin ierisindeki kiilerden

almak zorunda kaldnda, daha ar ve byk olaylarn olmamas
iin vatandalarmdan yardm alr. Ancak bu yardmn kapsam bilgi
almakla snrldr. Bu koullarn dnda, bu snrlar aan her
uygulama son derece yanltr. Fakat bizim lkemizde devlet, sol
gruplara kar sa gruplar, sa gruplara kar da sol gruplar
kullanm,

hatta

fiilen eylemlere

sokmu,

cinayetler

iletmi,

katliamlara sokmaktan imtina etmemitir. Bu uygulamalar yapan

zihniyet devletin kendi zihniyeti midir? Devletin dnce sistemi
midir?

Yoksa

oluturulamayan

devlet

Fikri

yerine

devletin

ierisindeki kiilerin kendi, fikirlerinin uygulamas mdr? Aslnda

sorulmas gereken sorular bunlardr.
Gemite halk birbirine kar kullanm veya. kullanmaya
kalkarak ciddi hatalar yapm devlet grevlilerinin bu olaylardan
ders kardm ve artk ayn hatalar tekrarlamayacana inanlarn
ksa srede yanldklar grld. Bu defa da radikal i. Bolm: Devlet
dinci olarak tanmlad halka ve hatta hkmete kar laik
kesimleri harekete geirerek ok geni kitleleri kar karya
323

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

getirmekten ekinmemi, ayn anlay ayn dnceyi hayata

geirmekten geri kalmamtr. Cumhuriyet mitingleri, 28 ubat
anlay

dorultusundaki

faaliyetler

ve

hatta

beenmedikleri

dnceleri savunan bir ksm insanlara kar belli inantaki halk

aktif tavr almaya alenen aran demeler rahatlkla verilmitir.
Tm bu rnekler, kendi fikirlerinin kabul konusunda devletin her
yntemi, mubah saydn aka gstermektedir. Bu yanl anlayn
neticesi, blgesel i atmalar, katliamlar ve en sonunda olaylarn
doruk noktas Susurluk olmutur. Bugn, Susurluk olayn da aan,
her ne kadar rgtsel varl tartlabilir olsa da, ayn anlayn,
ayn

dncenin

ve

fikrin

simgeletii

Ergenekon

bir

zirve

noktasdr.

Kendi Halkn Ynlendirme Faaliyetleri

Bu lkede gerei grmenin, tarafsz ve objektif dnmenin en
zor

taraflarndan

biri

yllardan

beri

devletin

tm

toplumu

ynlendirmi olmasdr. Toplumun tm devletin istedii istikamette

dnyor, bu istikamete ynlendirilmi ve buna uygun mantk
retmek, zorunda braklmtr. Toplumun gerei grmesi, olaylara
objektif yaklamas ok zordur. Toplum yle sari -iandirlm ki, o
kadar byk bir ynlendirmeye maruz kalm ki sorunlar objektif
olarak deerlendirebilmek gerekten ok zor. Hibir maddi temele
dayanmayan, gereklikten uzak iddialarla toplumdaki herkes, resmi
ideoloji

dorultusunda

dnmeye

ynlendirilmekte

ve

bu

dorultuda mantk yrtmektedir. Oysa insan, resmi ideolojinin

dna biraz kabilse, olaylara biraz objektif bakabilse, birok eyi
ok daha net bir biimde grebilecektir. Trkiye'de halk, ok uzun
bir zaman sresince, devletin gerek okullarnda verdii eitimle,
gerek bayramlarda dzenledii merasimler ve trenlerle, gerekse de
dorudan veya dolayl olarak bask altna ald basn ve yayn
organlar arac lyla inanlmaz bir biimde ynlendirilmi ve tek
boyutlu dnmesi salanmtr. Devletin bilinli ynlendirmesi ve
dayatmasna muhatap olmalarndan dolay insanlar olaylar tarafsz
ve objektif olarak gremiyor. Bunun iin mutlaka bu lkenin dnda
324

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yetimi olmak gerekiyor. Ancak bu durumda resmi ideolojisinin

basksndan kurtulmak ve dnda kalmak mmkn olabiliyor. Ya
da resmi ideolojinin ynlendirmesi dorultusunda yetimi olmakla
birlikte gerekten ciddi bir dnm letirmi olmay zorunlu
klyor. Aksi takdirde, artc ekilde basit, son derece net ve ak
konularda

bile

insanlar,

maalesef

ynlendirmenin

etkisiyle,

olaylar

yllarca
doru

devletin

ve

net

yapt

gremiyorlar.

lkemizin en byk handikab, gerein grlp dze klmasnn

nndeki en byk engelin bu resmi ideoloji etkisi olduu
kanaatindeyim.
Psikolojik harekt, hedef halk kitlelerinin istenilen istikamette
dnmesini salamak ve bu istikamette kanaat sahibi olmas iin
yaplan, olaylar ve haberleri (bilgileri) belli bir adan veren planl bir
faaliyettir. Daha ak bir dille ifade edilecek olursa, olaylar bazen
arptarak, gerein bazen bir ksmn vererek, gerekli grld
durumlarda yalan haber ve bilgi reterek veya gerei tmyle
saklayarak, halkn istenilen tarzda dnce ve kanaat sahibi
olmasn ve istenilen dorultuda hareket etmesini salamaya ynelik
planl ve devlet kurumlar eliyle ynetilen bir harekttr. Psikolojik
harekt ynteminin bir lkenin kendi menfaatleri dorultusunda
yabanc lkelere kar uygulanmas belki kabul edilebilir (Hasm bir
lkenin devlet bynn ecinsel olduu sylentisini yayarak, onu
halknn gznde kk drmeye almak bir lde kabul
edilebilir. Ancak lke ierisinde beenilmeyen bir siyasi lider iin bu
tr bir psikolojik hareket asla kabul edilemez ve savunulmaz).
Bununla birlikte, psikolojik hareket yntemleri lke ierisinde halka
kar uygulanamayaca gibi, en temel anayasal hakkn ihlal
edilmesi bakmndan da su tekil eder. Halkn tarafsz ve doru
haber almas, kanaat sahibi olmas en temel anayasal haklardan biri
olduu gibi, kamunun (halkn) doru, tarafsz bilgiye sahip olmas
da demokratik bir devletin en temel unsurlarndan biridir. Halkn
planl

bir

ekilde

ynlendirilmesi

ancak

komnist

ve

faist

ynetimlerde meru olarak kabul edilmektedir. Demokratik hukuk

ilkelerinin

benimsendii

devletlerde
325

vatandalarn

kanat

ve

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dncelerini ynlendirmek, temel insan haklarna aykr bir faaliyet

olarak kabul edilmektedir.
lkemizde ise yllardan beri Genelkurmay, MGK, MT ierisinde
ve hatta Emniyet tekilat ierisinde farkl adlarla da olsa psikolojik
harekt birimleri mevcuttur. Bu birimlerin asl ilevi tm devlet
kurumlarnn

organizesi

ile

kodlanm

psikolojik

harekt

operasyonlar yrtmektir. Gnmzde de hl en son hali ile

psikolojik harekt ad altnda Emniyette, psikolojik harekt birimi
olarak MT'te, nce psikolojik harekt, daha sonra toplumsal
ilikiler dairesinden balayarak yprandka isim deitiren ve en
son Bilgi Destek Komutanl ad ile S lahl Kuvvetler ierisindeki
yaplanmalar devam etmektedir. Bu trden vatanda gdleme
faaliyetlerine

yakn

bir

gelecekte

de

son

verilecek

gibi

grnmemektedir; geleneksellemi devlet fonksiyonlarnn bir anda

terk edilmesi zor olduundan, baka adlarla ayn fonksiyonlarn
devam ettirilmesine allacaktr. Ne yazk ki, gvenlik ve askeri
birimler psikolojik harekt yntemleri ile halkn ynlendirilmesini
zihniyet olarak hl yanl grmemektedirler. Sadece gizli ve
hissettirmeden yaplmas gerektiini dnmektedirler. Onlar hla
halkn gdlp ynlendirilmesi gereken kalabalklar olduu, devlet
memurlarnn halkn hizmetkr deil, halkn gdcleri olduu ve
bu halk gdlmez ise yanl eyler yapar inancn tamaktadrlar.
Yllar nce, bu yapnn iinde buluduum dnemde, ben de ayn
inanc tamaktaydm. O dnemde kimse bu inancn yanl olduuna beni inandramazd; bu gn ben de bunun yanllna
onlar kolay kolay inandrabileceimi zannetmiyorum.

Ergenekon
Ergenekon olay nedir? Ergenekon olay hakknda veya bugn
mahkemelerde bu iddiayla ilgili olarak yarglanan kiiler hakknda
ok ey bildiimi syleyemem. Gemite, bu olaylarla ilgili ilk
tahkikatlarn yapld, ilk yakalamalarn olduu 2001 ylnda bilgi
almaya almtm. Tesadfen, gemite bir sre yardmclm
yapm

olan

emekli

bir

Emniyet

mensubunun

bu

olaylar

kapsamnda ksa sre gzaltna alnm olduunu rendim. Eski

326

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir Emniyet mensubu olmas nedeniyle olay nemseyerek, konu

hakknda bilgi almaya altm. Emekli bir emniyet mdrnn
en4 oto ii gibi ilere karmamas lazm, bu nasl olur?" diye
sorduumda, aldm cevaplar ve o zaman tahkikat yapanlarn
ksaca anlattklar bana ok ilgin gelmiti.
Sylenenlere gre, istenmeyen dncelere sahip kii veya
partilerin baa gelmemesi, gelmi ise de antidemokratik yntemlerle
engellenmesi amacyla devlet ierisinde illegal bir rgtlenme
oluturulmutu. Ergenekon olarak adlandrlan bu rgtn faal
olarak var olduunu gsteren bir not bulunmutu. Notta, rgtn
yneticisinin

zamann

koullarna

gre

rgtn

yeniden

yaplandrlmasna ynelik bir rapor hazrlad yazyordu. Bu rapor,

kurye Tuncay Gney araclyla Dou Perin-ek tarafndan Veli
Kk'e gnderilmi, fakat Tuncay Gney raporun bir suretini alp
saklamt. Bir olay zerine yakalannca ev veya i yeri aramasnda
bu belgenin kendisinde bulunduu, ayrca bu belgeyi destekleyen
benzer askeri belgelerin de ayn ahsta yakaland sylenmiti.
stanbul Emniyet Mdrl ekiplerince sahte belgelerle satlan
bir jeepin yakalanmas ve kaak olduunun anlalmas

Change (enJ Maksatl Oto Hrszl: Ar hasrl bir otonun temin edildikten sonra, bu
otoyla ayn tip, model, renk ve marka bir otonun alrnrp. ar hasarl olan otonun asi ve
motor numarasnn alnt otoya uyarlanarak, ar hasarl
otonun tamir edilmi gibi gsterilmesi ilemine change (en) denilmektedir.

zerine bir tahkikat balatlmt. Jeepi satan, kullanan kiiler

tahkikata konu olmu, daha sonra olaya ad karan kiilerin mit
Ouztan ve Tuncay Gney olduu anlalm, bu kiilerin daha nce
'Abdullah atl ile Mesut. Ylmaz in yan yana fotoraflar var7 diyerek
yaptklar foto montaj be bin lraj^a baz basn organlarna
satmaya kalktklar yolunda bilgilerin olduu tespit edilmiti. Bu
tespit

zerine

istihbaratlar

bu

tahkikatn

asayi

ubenin

yrtecei sradan bir sahte belge faaliyeti olmad, aksine organize

bir faaliyet olarak alglanp Organize Sularla Mcadele ubesi
ekipleri tarafndan yrtlmesini istemilerdi. Tahkikatn Organize
Sularla Mcadele ubesine alnmas zerine bu kiilerin ev ve i
327

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

yerlerinde

aramalar

yaplm,

Blm:

aramalarda

Devlet

"Ergenekonun

Reorganizasyonu" balkl 20 sayfaya yakn bir dokman ile CDler

dolusu emniyet, gvenlik, askeri birimler ile ilgili normal olarak
gvenlik

kuvvetlerinin

arivinde

olmas

gereken

dokmanlar

bulunmutu. Aratrma derinletirildiinde JTEM'in legal bir yayn

karmak iin bir dnem bu kiilerle anlat ve Strateji isimli bir
dergi kardklar, bu dokmanlarn ounlukla o dnemden kald
ve Jandarma grevlilerinin getirdii belgeler olduunun anlald
ortaya kmt. Tuncay Gney de Ergenekon ierisinde kendisinin
kurye grevi yaptm, aslnda ap bakmamas gereken belgelerden
suret aldn ve Ergenekon belgesini de bu ekilde Dou Pe-rinek
iie Vel Kk arasnda tarken aldm beyan etmesi zerine olay
ortaya kmt.
Bu bilgileri alnca, aklma sradan bir ofrlkten kendi gayreti
ve benim ynlendirmem sonucunda analistlie ykselme istidad
gsteren stihbarat. Birimindeki ofrm Enver'in 1997 ylnda
birka defa Stratejiyi getirdiini ve "Bu dergi ok garip eyler yazyor,
kesin

bunu

devlet

ierisinde

birileri

bel

-ge

ve

evraklarla

destekliyor/' dediini hatrladm. Enver daha sonra bu derginin

yerini, brosunu bulmak ve grmek iin uram ancak ne bir
bro, ne de bir adres bulabilmiti. Bu durum Stratejiyi daha da
phe ekici hale getiriyordu. Enver, dergide kan baz yazlar ve
bu yazlarda yer alan belgelen gstererek, derginin kesin olarak
Jandarma

tekilat

tarafndan

desteklendiini,

resmi

ve

gizli

belgelerin dergiye verildiini bana ispatlamt. Ancak o dnemde,

olay tam olarak anlayamamtm. Jandarma neden byle bir i
yapsn?

Mantkla

izah

edemediimden

ok

da

zerinde

durmamtm. Aklmn bir kesinde de bu bilgi kalmt. imdi

anlatlanlar eski bilgilerimle birletirince bu ifadenin, belgenin
doru olduu kanaatine vardm.
Bunu ok az sayda insan biliyordu ve bu kiilerde bulu nan
bilgiler de doruydu. Stratejinin o zaman yneticiliini yapan Sisi
lakapl Seyhan Soylunun Aktel dergisinden Serhan Yedie verdii
rportajda, uuk anlatmlar haricinde ok nemli eyler syledii
328

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

grlmekteydi.

Bu

derginin,

grnmnn

Blm:

aksine,

Devlet

arkasnda

JTEM'in destei ile yan resmi amalar uruna (rnein Silivri'de

lks bir plaj ve kamp yeri amak, bu kampta baz nemli
ahsiyetlerin

gizlice

resimlerini

ekmek,

ekilecek

resimleri

kullanarak tehdit, antaj gibi yntemleri uygulamak gibi karanlk

amalar), resmi istihbarat birimleri ile makul olmayacak biimde i
ie

ve

yine

istihbarat

birimlerinin

uygulamayaca

yntemler

kullanmak amacyla yayn hayatna sokulmu olduu syleniyordu.

Bu tahkikat aamasnda mit Ouztanin ve Tuncay Gney'in
zerinde bulunan belgeler ve onlarn verdikleri ifadeler, bahsedilen
olaylarla birlikte deerlendirildiinde anlatlanlarn ve belgelerin
yabana atlacak cinsten olmad grlmt. Ama sanki bir
karklk, perdelenmi esrarengiz bir ey, oyun iinde bir oyun
vard. Asla bakldnda gerei gstermiyordu; normal subaylarn
byle bir ey yapmamas gerekiyordu, stelik Strateji dergisinin
arkasnda olduu sylenen kiilerin nemli mevkilerdeki kiileri
yazlk kamplarda kadnlarla grntleyerek, antaj yapaca fikri,
azck devlet terbiyesi alm hi kimsenin dnecei ey deildi.
O dnemde, anlatlan dncenin lkemizde belli evrelerde
kabul grebilecei, demokrasi kltrmzn maalesef byle bir
olay olaan kabul ettiini, belli kesimler arasnda bu fikir etrafnda
rgt

veya

farkl

isimler

altnda

oluumlarn

olabilecei

deerlendirmesini yapmtm. Fakat yine de olayla biraz ihtiyatla

yaklamay daha uygun buldum.
Bu tahkikatn boyutu, bulunan belgeler, Strateji ve derginin
arkasndaki JTEM veya Jandarmann dier unsurlar; kimlerin
haberinin olduu, bunu yaparken amalarnn ne olduu, niye byle
bir karanlk yolu ve yntemi denemek istedikleri ayr bir almann
ve belki de ayr bir kitabn konusunu oluturacak nem ve genilikte
bir konudur. Bununla birlikte, Tuncay Gney'de bulunan "Ergen
ekon'un Reorganzasyonu" isimli dokmana bakldnda, rejimi
korumak amacyla arlk merkezi Silahl Kuvvetler ierisinde
bulunan, sivil unsurlarca da desteklenen ve her trl illegal yol ve
yntemleri kullanabilen Ergene-kon isimli bir rgtn mevcut
329

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olduu, faaliyetlerde bulunduu, bu rgtn gnn allarna gre

yeniden yaplandrld, gr ve nerilerin rgt iindeki birimlerce
st ynetime yazlm olduu iddialar bo eyler deildi, uydurma
olamazd ve doru olma ihtimali ok yksekti.
Ayrca yllar nce, ydnhk'm ordu ierisinde srarla belli bir
grup

askerin

tarafm

tutmakta

ve

baka

askerleri

iddetle

eletirmekte olduu grlyordu. Daha dorusu Aydmlk' iyi takip

edenler, ordu ierisinde en azndan birden fazla grubun olduunu ve
bir grubun bu dergiyle dayantm kolayca anla-yabiliyordu.
zellikle Org. Eref Bitlis'in uann dmesinin ardndan, Aydnlk
dergisinin, G e ne 1 kurmayn kaza raporuna ramen srarla bu
olay suikast olarak anlatmas ve bu konuyla ilgili yaynlar, ordu
ierisindeki bir gruplamann ve bir yarn ipularn verir gibiydi.
Org. Eref Bitlis'i tayan Cesna tipi uak buzlanma neticesi
dmt. Cesna uak firmasnn, uan buzlanmann neden
olduu teknik bir arzadan dolay dtn kabul etmek istememesi anlalabilir bir durumdur. nk arza yapan bir uak
tipi, dnya ordularmdaki pazar payn kayp edebilecektir. Oysa
uan dme nedeni suikast olursa, uak firmas hibir sorumluluk
stlenmeyecek ve maddi kayb olmayacaktr. Dolaysyla teknik bir
arza nedeniyle den uak hakknda suikast raporu almak iin
firma ok ey verebilirdi. stelik uan dmesinden dolay pilotun
ailesine ok ciddi tazminat hkmedil misti. Uan dmesinden
doan zararn, hayatn yitirmi pilota yklenmesine isyan eden
ablann

itiraz

abalan

da

bir

araya

gelince,

alan

hukuk

davalarnda bir taraftan bilirkiilerin raporlar, dier taraftan kazay

ve bilirkii raporlarn arptan Aydnlk olay iinden klmaz hale
getirmiti. O zaman Aydnlk, yannda iki albay olduu halde bir
generalin kendilerine yapt aklamaya geni olarak yer vermiti.
Veli Kk Ergenekon davasnda tutukla mnca, Dou Perim ek bir
basn toplants dzenleyerek, yllar nce kendilerine Org. Eref
Bitlis olay hakknda aklama yapan generalin Veli Kk olduunu
duyurdu. Bu ok srpriz bir aklamayd; milliyeti olarak bilinen
Veli Kk n maoist-komnist bir rgt ile yllarca iliki iinde
330

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bulunduu ve bu rgtle aralarnda bir ban olduu bu aklamayla

ortaya kyordu. Bu ba normal olamazd, Veli Kk n bu ba
bunca zaman gizlemesi makul deildi. K zlelma koalisyonu denen
lkc genlerle komnist-maoist bilinen Aydnlk grubu genlerini
buluturma projesinde Veli Kk ve Dou Perinekin gayretleri
bunu doruluyordu.
Aydnlk grubu diye de anlan Dou Perinek grubunun i
Partisi, hibir zaman klasik anlamda bir siyasi parti olmad. Her
zaman askeri, gvenlik ve istihbarat konularnn iinde oldu.
ddialar ve sylemleri sanki herhangi bir istihbarat tekilatnn
sylemleri gibiydi. yle ki, sradan bir istihbarat rgtnn
toplayamayaca bilgileri topluyor ve anlatyordu. Bununla birlikte
her defasnda militarist anlayn yannda durdu.
stelik bu duruunu ordu ierisinde bir grubu tutarak dier bir
gruba

hesapsz,

kitapsz

saldrarak

ortaya

koydu.

ddia

ve

kavgalarnda herhangi bir delil olmasa, dahi, rnein Org. Eref

Bitlis olaynda olduu gibi, iddia ediliyor, tahmin ediliyor vb.
sylemlerle en ciddi sulamalar yapabiliyorlard.
Susurluk Olaymn ardndan TBMM'de kurulan, ksaca Susurluk Komisyonu olarak adlandrlan faili mehul cinayetleri
aratrma ve devlet ierisindeki eteleme faaliyetlerini soruturma,
komisyonuna ifade vermitim.. Her zaman olduu gibi gazetecilerden
uzak

durmaya

alyordum.

Muhtemelen

telefonla

bana

ulaamayan Aydnlk dergisi yneticisi Hikmet iek'ten halen

saklamakta

olduum

bir

faks

aldm.

Faksta,

"hakknzda

Genelkurmay stihbarat Bakanlmdan nemli bilgiler aldk. ...bu

konuda

sizinle

grmek

istiyoruz..."

deniyordu.

Bir

kiinin,

hakkmda Genelkurmay stihbaratnda bilgi aldklarn bu kadar

ak bir biimde ifade etme cesareti rahatsz ediciydi. Genelkurmay
dahil tm istihbarat tekilatlarnn ne olduunu ok iyi biliyordum;
benim hakkmda hi kimsenin verecei bir bilgi yoktu. Byle bir ey
sz konusu olmazd.
Bunun

zerine

Genelkurmay

stihbarat

Bakanl'na

"...

Hakkmda bilgi aldn iddia eden Aydnlk dergisinden H. iekin

331

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

faks ekte gnderilmitir..." diye bir yaz yazdm ve yaznn ekine de

ilgili ahsn ektii faks koydum. Her olayda derhal itiraz eden,
adnn kullanmasna tepki gsteren, meseleyi hemen mahkemeye
tayan, su duyurusunda bulunan Genelkurmay Bakanl bu
olayda hi ses karmad, tepki gstermedi. Bu durum fazlasyla
tuhaft. Bunun ertesinde Hikmet iek'i telefonla aradm, stihbarat
Daire Bakanl hin boaltmakta olduu Genel Mdrlk dou
blounda bulutuk. Grmede Hikmet iek'e "Genelkurmay dan
hakkmda bilgi aldnz sylyorsunuz. Ne bilgisi aldnz?" diye
sorduumda, bana szl olarak bilgi aldklarn syledi. Souk bir
havada geen ve bir saate yakn sren grmede klasik konularn
dna kmadk. Bu grmeden sonra Aydnlk grubunu izlemeye
devam ettim. O zamandan beri askeri kurumlara yakn duruu, bu
kurumlarn adlarn kullanmas, ordu iindeki meselelerde bir taraf
tutup dier tarafa hakaret ve iftiraya varan saldrgan tutumunu
gzlemledim ve bu davranlarna kar askerlerden ciddi bir tepki
aldn duymadm.
leriki dnemlerde, Susurluk'ta asker ve jandarmann da rol
olduunu sylememin ardndan Aydnlkla, bata Dou Perinek
olmak zere derginin tm yazarlar her sayda bana saldrmaya,
iftira ve hakaretler yadrmaya baladlar. Bunun zerine atm
davada hepsini mahkm ettirdim. Dou Perinek tazminat dedi
ama dergideki dier gazetecilerden hi kimse tazminat demek
istemiyordu; hibirinin adresleri doru deildi, adres verdikleri yerler
bo kyordu. Uzun uralarm sonucunda hepsinin adreslerim
tespit edip, icra gnderdim. Bir kii hari hepsinden tazminat icra
yoluyla zorla, aldm. Bu olayda unu grdm: Ben bile tazminat bu
kadar zor tahsil edebiliyorsam, dier insanlar Aydnlkla, alan
gazetecileri tazminata mahkm ettirseler dahi onlardan tahsilat
yapmalar hemen hemen imknszd. Dolaysyla kimseye tazminat
demediklerinden,

herkese

rahatlkla

iddia

ve

isnatlarda

bulunabiliyorlard.
Daha sonraki dnemde, Ergenekon soruturmas srasnda
yakalananlar ve alan tahkikatlar sonucunda bu olay somut bir
332

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

biimde ekillendi ve byle bir rgtn var olduu grld. Bu

rgtn ortaya karlmasndan ok daha nemli olan, rgt ortaya
karlmadan nce bu tr bir dncenin ve anlayn kitleler ve
devlet gvenlik rgtleri ierisinde veya onlarla dayanma ierisinde
olan gruplar tarafndan kabul grm ve desteklenmi olmasdr.
Nasl

ki

Susurluk

muhaliflerinin,

Olay

sistemi

terrle

mcadele

deitirmek

ad

isteyenlerin

altnda

rejim

susturulmasn

salamak iin hukuk d yollarla onlar yok etme yntemi, bu

amala oluturulan rgt ve yaplar ve bunlarn zamanla bozularak
maddi karlara dayanan eteleme durumudur. Ergenekon da
devletin

rejim

iin

ngrd

temel

ltleri

yerine

getirmeyen/getirmek istemeyen bir siyasi anlayn iktidar olmasna

mani olmak veya iktidar olmu ise zorla, antidemokratik yntemlerle
onu devirmek anlaym savunanlarn oluturduu birliin addr.
Daha ak bir ifadeyle anlatlrsa, Ergenekon demokratik yntemlerle
iktidara

gelmi

bir

hkmetin

ve

siyasi

kadrolarnn

illegal

yntemlerle, zorla, iddetle, militarist yntemlerle devrilmesini ve

siyasi kadrolarnn ve siyasi anlaynn tasfiye edilmesini savunan
bir anlay ve dnce erevesinde bir araya gelen bir gruptur. Bu
anlayn kendisi, bu tr bir rgtsel yapnn varlndan ok daha
nemlidir. Her ne kadar rgtn kendisi nemli olsa da, 3-5 kiinin
byle bir rgtlenmeye teebbs etmesi, baz insanlarn bu tr
ilikilerin ortasnda bulunuyor olmas, hatta baz resmi grevlilerin
ve st dzey askeri grevlilerin bu tr bir rgtlenmenin ierisinde
yer almas her zaman mmkndr. Asl sorun, bu tr bir anlayn
kabul

gryor

olmas,

savunulma-sdr.

Trkiye'nin

gemi

demokrasi pratiinde Ergenekon benzeri bir anlay savunanlarn

hi de azmsanamayacak sayda olduunu, zaman ierisinde bu ii
yapmay

birok

defa

denediklerini

veya

mevcut

hkmetleri

deitirmek iin her yolu, hatta zaman zaman belki binlerce, belki
yz binlerce insann katledilmesini dahi meru grdklerini biliyor
ve duyuyorduk. Bu insanlar kendi inanlarna ve deerlerine uygun
bir sistemin var ve temel ltlerinin de belli olduuna inanyorlard.
O zaman da bu temel ltleri deitirmeye alanlar veya temel
333

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

ltlere

kendileri

gibi

yaklamayan

herkesi

Blm:

Devlet

dman

olarak

gryorlard. te en tehlikeli anlay budur. Belki bu yarglamalarda

ok daha byk, ok daha nemli eyler ortaya karlabilir, ok
sayda

bomba

ve/veya

silah

bulunabilir

veya

iddialarn,

sylenenlerin, bulunanlarn hepsi yanl, yalan ve dzmeceden

ibaret olabilir. Yarglamalar beraatla sonulanabilir. Bu ok nemli
deil. Asl nemli olan, Trkiye'de byle bir anlayn var olmasdr.
stelik

Trkiye'de

bu

anlay

savunan

militarist kadrolarn ve bu kadrolarla dayanma ierisinde olan

rce

ve

anlaytaki

insanlarn

azmsanmayaeak

sa-

yda olmasdr. Bu insanlarn, bu tr bir anlay samimi olarak

savunuyor olmalardr, nemli olan bugnk Trk Devleti ierisinde Ergenekon ve Ergenekon benzeri dnce ve anlaylarn kabul edilmemesi, gayri meru ilan edilmesi, yanllnn
ortaya konmas ve devletin hukuk sistemi ierisinde meru kurumlar

araclyla

mahkm

edilmesidir.

Yarglama

sonunda

bir veya birka kiinin ceza almas, cezann az veya ok olmas

hi nemli deildir. Mhim olan bu dnce ve anlayn yanl
olduunun mahkeme tarafndan tescil edilmesi ve hukuk sis
teminin bu yanll mahkm etmesidir. Bana gre mahkeme
bunu ge rekle t i rdii anda lalrm demektir.
Aslna baklrsa yakn gemite iki darbe, muhtra grm,
stelik her darbeden sonra siviller ile darbeyi yapanlarn nceden
anlaarak darbe gnn beklediklerinin ortaya kt bir lkede,
byle bir rgtn veya farkl bir illegal yaplan mann olmas hi
kimseyi artmamal. Belki hi bu adan bakmadmdan, belki
polis olmann verdii alkanlkla rejimi korumak iin her yol mubah
anlaynn uur altma ilemi olduundan, belki de gemi 12
Eyll dnemi ncesi artan terr olaylar nedeniyle darbe sonrasnda
olaylar n ve kann durmasn uygun bulduumdan bu sahadaki
rgtlenmeler zerinde li dnmemitim. Halbuki bunu en iyi
bilecek olan bendim, nk yaadklarm ve bildiklerim bunun
olmamasn imknsz klyordu.

Devlet Nedir? Yetkileri Ne Olmal?

334

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye ve btn geri kalm lkelerde en byk sorun dev letin

tanmndan ve sahip olduu yetkilerden kaynaklanmaktadr. Devlet
nedir? Nasl olmaldr? Devletin varlk nedeni nedir? Bu sorulara
verilecek cevaplar bizim devlete ilikin sorunlar mzn anlalmasna
yardmc olacaktr. Tarihin erken dnemlerinde devlet, Bat'da
derebeylerinin, Dou'da ve bizde airet, boy, kabile reisinin
topraklara zorla el koymasyla ve bu topraklar zerinde yaayan
insanlar zerinde hak iddia etmesiyle ortaya kmtr. Zaman
ierisinde bazen bir dini yaymak adna hareket ederek din
devletlerine, bazen de belli bir inan veya ideolojiyi yaymak adna
hareket eden ideoloji ve inan devletlerine dnmtr. Bugnk
anlamda devlet, gemiteki devlet anlaylarnn yok olup, yerini
modern anlaya brakm olduu devlettir. Modern anlaya gre
devlet, vatan olarak tanmlad snrlar ierisinde kendisine
vatandalk ba ile bal olan vatandalarnn huzur ve gven iinde
yaamalarn salayan, vatandalarnn ortak ihtiya ve isteklerini
temin eden bir organizasyondur. Daha ak bir ifadeyle devletin tek
amac ve tek varolu sebebi vatandalarnn huzur ve gvenini
salamaktr. Vatandalarn huzuru, gveni, rahat nasl
salanacaktr? Bu sorunun cevab bizzat devletin vatandalar
tarafndan verilecektir. Devletin vatandalar kendi istek ve
taleplerini kendileri tartacaklar, tartma sonucunda karara
varacaklar, ortak kararlar dorultusunda rgtlenerek (partileerek)
devletin ynetimine talip olacaklardr. Farkl kararlar etrafnda
toplanan vatandalarn oluturduu farkl rgtler serbest bir seim
srecinde yararak, tm vatandalarn tercihi sonucunda bir
rgt devletin ynetimine getireceklerdir. Vatandalarn huzurunun ve gvenliinin nasl salanacana ilikin vatandalarn
tmnn karar vermesine demokrasi denir. Dolaysyla demokrasiye
dayanan devletlerde, devletin varlk sebebi kendi vatandalarnn
huzuru ve gvenliini korumakla snrl olup, huzur ve gvenliin
ls, nasl salanaca sorunu bizzat vatandalar tarafndan tayin
edilmektedir.

335

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Oysa lkemizde maalesef byle olmuyor. Devlet vatandan ne

istediini, nasl istediini biliyor ve tayin ediyor. Hatta devlet, "benim
vatandam doruyu, iyiyi bulamayacandan vatandaa sormaya
gerek

yok,

ben

yol

gstermeliyim,

ben

yapmalym,

ben

belirlemeliyim" diye kendince bir lt koyuyor, bir ideoloji ina

ediyor

ve

bir

ynlendirme

yapyor.

Hlbuki

resmi

devlet

kurumlarnn ve yetkililerinin asla ideolojileri olamayaca gibi, asla

grleri de olamaz. Devlet ve devleti temsil eden kurumlar, gler
ve

kiiler

sadece

vatandalarnn

yapm

olduu

kanunlar

erevesinde vatandalarnn kendisine vermi olduu grevleri

yerine getirirler. Amalar vatandalarna, halkna hizmet etmektir.
Halk nasl bir hizmet istiyorsa onu yasalarla tayin edecektir, yasalar
da milli irade ile tayin edilecektir. Hibir devlet, kurumu (asker,
maliye, bayndrlk vs.) vatandalarna dayatmada bulunamaz;
onlarn

nasl

yaayacaklarn

syleyemez,

onlardan

belli

bir

ideolojiyi, bir fikri, bir dnya grn savunmalarn talep edemez.

Bu tr uygulama ve taleplerin hibir meru temeli yoktur. Olamaz ve
olmamaldr. Olaylarn doru tahlil edilebilmesi ve grlebilmesi iin
bu ok net bir
Tek bir kiinin yaad bir lkede veya dnyada doal olarak
devlete

ihtiya

yoktur.

Fakat

topluluk

halinde

yaamak

zo-

rundaysak, devlete ihtiya duyarz. Devletin ilk grevi, toplumun

bireyleri arasndaki ibirlii iin, belirli tr hizmetlerin (rnein
3ncr*lccs ^yol y3.p&xo.3^? nrccs t^dofon. et) elce s

G^JHk trlc

t.clc3.t vb. kuramaz) ortak ve tek elden yaplabilmesi iin alt

yapy salama roln stlenmek, toplumun ortak hizmetlerini
koordine edecek bir ortak hizmet noktasn tanzim etmektir. kinci
grevi,

toplumu

oluturan

bireylerin

gvenliini

salamaktr.

Toplumu oluturan bireylerin tmnn polis, tmnn asker

olmas beklenemeyeceine gre, bireylerin ve toplumun ortak sorunu
olan gvenlik sorununu zmekle grevlidir. Aslnda, devletin vatandalarnn ortak i ve d gvenlik ihtiyalarnn su, elektrik, telefon
gibi dier ortak ihtiyalarndan hibir fark yoktur.
336

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Devletin bu iki asli grevi, toplumu oluturan birey ve gruplarn

kendi kiisel dnyalarnda rahat ve huzur iinde yaama lan iin
gereken her trl tedbiri almakla snrldr. Toplumu oluturan
birey ve gruplarn kendi kiisel dnyalarnda nasl yaayacaklar,
nasl davranacaklar hibir biimde devletin grev tanmna dahil
deildir ve devletin bu alanda tedbir alma, dzenleme yapma yetkisi
bulunmamaktadr. Bununla birlikte toplumu oluturan birey ve
gruplarn kendi aralarnda, birey ile birey, birey ile gruplar arasnda
ortaya kacak olas sorunlara devletin mdahale etmesi, bu
sorunlar toplumun o gnk ve gemiteki ortak teamllerine ve
hatta

insanln

tarihsel

sre

ierisinde

oluturmu

olduu

evrensel teamllere gre zmesi gerekir ve mdahalesi bu snrlar

ierisinde kalmaldr. Aznln haklan korunarak, ounluun
talepleri yerine getirilmelidir.
Devletin ve kurumlarnn, toplumu oluturan birey ve gruplarn
kiisel dnyalarna mdahale etmesinin, belirli bir hayat tarzn ve
davran biimini dayatmasnn, bu alanda sz hakk iddiasnn
hibir

meru

dayana

yoktur.

Aksi

takdirde,

iddia edilecek

meruluun kaynann ne olduu ve hak iddiasn ne zerinde

temellendirdii sorularnn sorgulanmas gerekir. Tarihte rnekleri
grld gibi devlet, belirli bir ideoloji veya belirli bir din ve inan
erevesinde rgtlenmise, halkn taleplerini dikkate almakszn,
bu ideoloji veya inan dorultusunda topluma mdahale edebilir.
Her ne kadar bu tr bir mdahalenin bilimsel bir dayana,
evrensel dzeyde bir gerekesi yoksa da da devletin dayand
ideoloji ve inan erevesinde meru grlebilir. rnein Osmanl
mparatorluunun

veya

Avrupa'nn

Hristiyan

devletlerinin

amalar, sahip olduklar dinsel inanc yaymak ve savunmaktr.

nanlarn ve bu inanlar dorultusunda mdahale haklarm bir
dnce btnl ierisinde iddia edebilirler. Ya da bir beylik
veya hanedanlk devletinde o bey veya hanedan devletin btn
topraklarnn kendisine

ait

olduunu

iddia

ediyorsa,

devletin

kurulu amacnn bu olduunu savunuyorsa, yapaca her trl

tasarruf bu erevede deerlendirilebilir ve kabul edilebilir.
337

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Fakat gnmz dnyasnda, modern devletlerin tek amac

vardr: vatandalarnn huzurunu, rahatn, refahn ve gvenliini
salamaktr. Vatandalarnn huzurunun, rahatnn, refahnn ve
gvenliinin

ne

olacan

tayin

etmek

sadece

vatandalarn

kendisine ait bir haktr. Devlet ancak vatandalarnn belirledii

dorultuda hareket eder ve buna uygun olarak ekillenir. Bir
toplumda yaayan insanlarn kendi istekleri ve arzularna uygun
olarak belirlemi olduu bir ynetim biiminin dnda bir ynetim
biimini dayatmann meru bir temeli yoktur. Kendi sylemlerine ve
ltlerine gre de mantksal bir aklamas bulunmamaktadr.
Her toplumun kendi sorunlarna ilikin cevaplar, kendi yaam
biimlerini, geleceklerini akl ve bilim leinde aramas gerekir.
Akim ve bilimin dnda herhangi bir lt kabul etmenin ve
toplumdan istemenin hibir meru gerekesi olamaz. rnein
dayand temel ilke akl ve bilim olan laiklik anlayn, akl ve
bilimin

ltleri

dnda

baka

dogmalara

gre

dzenlemeye

almak, bizzat laiklik anlayna aykr davranmaktr. Akln ve

bilimin dndaki bir ltn, bu lt ne olursa olsun, hangi
ideoloji tarafndan belirleniyor olursa olsun, toplum ve devlet
hayatna getirilmesi laiklie aykrdr. Bunlar herhangi bir dinsel
inan ve duygu veya gelenek ve grenek de olabilir. Belki daha
somut olarak, u kiinin veya bu kiinin u devlet adamnn veya
Atatrk'n grleri olduu sylenebilir. Bu grler de asla makul
deildir. Burada olmas gereken lt, toplumun kendi deerleri,
inanlar,
araclyla

istekleridir
ynetime

ve

toplum

geldikleri

ierisindeki
srece

rgtl

makuldr.

yaplar
Beenip

beenmemek kimsenin haddinde olmad gibi kimsenin hakk da

deildir. Toplumun setiine herkesin sayg duymak mecburiyeti
vardr.
Her rejim, her devlet deiime kar direnen tutucu ve doal bir
yapya mutlaka sahiptir. Krallklar, rejimin ve kraln deimemesi
iin bir takm kurallar koyarlar ve kralln yklmasn isteyenlere
kar tedbirler alrlar. Teokratik devletler de yine kendi devletlerinin
rejimlerinin deimemesi iin tedbir almlardr. Bununla birlikte
338

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnya her zaman deimi, o safhalardan geerek bugnk modern

devletlerin ortaya kmas ile sonulanmtr. Bugnk ynetim
biimleri de demokrasinin kurallarna uygun olarak baka bir
rejime, daha iyiye doru deimek mecburiyetindedir. Bu, dnyann
sonu deildir. Toplumsal geliimin de, toplumsal evrimin de sonu
deildir. Mevcut tm rejimler mutlaka deiecektir.
Bugn iin Trkiye Cumhuriyeti Anayasasndaki baz hususlar
deimez kurallara balamak da asla aklla izah edilecek bir konu
deildir.

Anayasann

deitirilemez,

deitirilmesi

teklif

dahi

edilemez trndeki maddelerini savunan anlay, bugn iin kendini

hakl kabul edebilir, bu maddelerin akla ve bilime uygun olduunu,
aksini savunmann mmkn olamayacan syleyebilir. Sorun bu
maddelerin doruluu veya yanll deil, bir lkede tm halkn
istemesine ramen deitirilemez madde veya lt koymann
yanlldr.

Belki

deitirmeyi

dnmeyecek,

nemli

olan

Trk

husus

halk

hibir

zaman

deitirilmesine

deitirilemez

madde

bu

maddeleri

kar

kacaktr.

koyma

anlaynn

yanlldr. Hibir argman ve sebep ileri srerek hi kimse halkn

yzde

yznn

isteyip

de

deitiremeyecei

bir

hususun

olabileceini savunamaz, savunann da gerekesi kabul edilemez.

Mutlaka deimek mecburiyetinde olana kar nlem alnamaz.
Bununla birlikte alnabilecek nlemin ve deiimin ls de akl ve
bilim olmaldr. Toplumun kendi deer yarglarnn belirleyecei bir
l temel alnd zaman deiim iddias dndaki tm iddialar,
tm kurumsal dayatmalar ve topluma yn vermelerin hepsi gayri
meru konumuna gelir. Asla meru zeminde kabul edilemez, asla
tartlamaz. Bunlarn doruluunu sylemek asla aklla izah
edilebilecek bir ey deildir. Hi kimse belli devlet kurumlarnn
isteklerinin doru olduunu iddia ederek toplumun bu istekler
dorultusunda ekillenmesi gerektiini syleyemez. Trkiye artlar
ierisinde

ynlendirilmi,

harekta maruz kalm, Trkiye de ideolojinin ynlendir-

339

psikolojik

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mesiyle halen bunu savunan insanlar ve bilim adamlar olabilir, ama

maalesef onlara bilim adam denemez, sadece adlar itibaryla bilim
adamlardr; tadklar niteliklerle deil.
Dnya leinde bat dnyasna ve kalknm lkelere baktnzda bizim lkemizdeki durumun aksine, oralarda tek lt
kendi insanlarnn fikir ve dnceleridir. O lkelerde devletin resmi
kurumlar asla bir ideolojiye sahip deildir, devletin kurumlar
toplum karsnda bir hak iddia etmez ve hatta byle bir eyin
tartlmasn dnmeyi bile abes karlar. Bu adan bakldnda,
Trkiye'deki

resmi

kurumlarn

durumunu,

bunlarn

hal

ve

davranlarn anlamak mmkndr.

Trkiye yle bir noktaya gelmitir ki halkn kendi iradesi ile
setii

hkmetin

yneticilerinin

pek

ou

resmi

kurumlar

karsnda aciz kalmaktadr. Ancak bu kurumlara yaknlaarak bir

varlk gsterebilmektedir. Maalesef kendisine bir takm sfatlar
atfedilen birok kii de tm bu olanlar savunabilmektedir. Zaten bu
lkede bu kadar byk yanllklarn hl varln srdrmesinin
nedeni de fikir ve dnce alannda bu kadar byk sapknln
olmasndan kaynaklanmaktadr.

Bugn "Blge"de Kiilikli nsan Yetitiremeyiz!

zgr bir insanda kiilik geliir; bask altnda olan bir insan
doru bildii gibi deil, kendisinden istendii gibi davranr. Dou'da
gece PKK, gndz devletin fiziki ve fiili basks altnda olan insanlar
nasl kiilikli davranr? Gece PKK'nm, gndz gvenlik kuvvetlerinin
iddeti dayatt bir yerde nasl doru dzgn, kiilikli ve karakterli
bir insan olabilir? Basknn hkm srd koullarda kiilik
oluur mu? in, ekonomik zgrln ve sosyal gvencenin
olmad bir yerde ahsiyet geliir mi? Peki byle bir durumda
gelimeden bahsedilebilir mi? cat, yenilik olur mu?
PKK'mn her
devletin

herkese

herkese zor ve iddet uygulamad;

kanunsuz

davranmad

sylenebilir.

Fakat

blgedeki gnlk yaam gz nne alrsanz her ann, her olayn bir
insan zerinde nasl bir bask yarattn kavrayabilirsiniz. Mesela,
340

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnn ki gece PKKllar evinize geldi. Ekmek istiyorlar, yol

soruyorlar, gvenlik kuvvetleri hakknda bilgi istiyorlar, hatta daha
da

ileri

giderek

kendilerine

maddi

destek

vermenizi

ya

da

ocuunuzun kendilerine katlmasn istiyorlar. Bu taleplere hayr

diyerek kar kabilir misiniz? Ailenizin ve kendinizin can gvenlii
iin,

ailenizi

koruma

igdsyle

rgtten

yana

gzkmeye

alarak dediklerini yapmanz ok doaldr. O ortamda yaayan

insanlarn maddi imkn olmadndan blgeyi de terk edemiyor,
mecburen rgtten yanaym gibi bir tutum sergilemeye devam
ediyorlar. Bu durum, blgede yaayan herkes iin geerli olan
normal bir yaam biimidir. Dier taraftan da gndzleri askerler
veya polis geliyor, rgt hakknda bilgi istiyor, rgte yardm
etmemeleri konusunda halk uyaryor. Kyl kar ksa, aklndan
geirdii

gibi

dav-ransa

gzaltna

alnabileceinin,

madur

edilebileceinin, kanundan bahsetmek istese de kimsenin onu

dinlemeyeceinin farknda. Gemite kimlerin infaz edildiini, hangi
kylerin yakldn, mlki amir ve savclarn ikyetlere dahi
bakmadn biliyor. Gneydou'daki yaam ve burada yaayan
insanlar grndnden ok daha ar ve byk glerin basks
altndadr. Bu baskya kimsenin tek bana veya bir grup olarak
kar koymas mmkn grnmyor. Belki uzaktan baklnca yaananlara diren gstermek kolay grnebilir ama hi kimsenin bu
blgedeki basklara dayanamayaca kesindir.
Bu basklar veya aklna esen her eyi yapma kudretine sahip
gler karsnda inand ve dnd gibi davranama-yan, buna
izin verilmeyen insanlar mecburen sahtekrca davranacaklardr.
Uzun

sre

bu

ekilde

yaamak

zorunda

kalan

insanlarda

sahtekrlk bir yaam biimine ve davran ekline

Hali'te Yaayan Srnonlar. ............ _. .................._.______..........._. ____.................

dnr. Bir kiilik halini alan sahtekrca davranmak, o ortam

ierisinde bulunan her insan da byle davranmaya itecektir.
Yukarda anlatlan yaam tarznn biraz yumuak biimi, lke
genelinde byk ounluk iin de geerlidir. Hukuk, adalet, eitlik
ilkelerinin herkes tarafndan zmsenmedii bir toplumda, herkesin
341

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

istedii

eitimi

gremedii,

ekonomik

Blm:

zgrlklerin

Devlet
olmad,

kiilerin geimlerini salayacak bir i bulamad bir ortamda

kiilikli insanlardan bahsedilemez. nsanlar daha iyi imknlara
kavumak iin, iini kaybetmemek iin yetkilerini keyf kullanan
kiilere kar kamaz. Hatta yetkililerin makul isteklerine dahi ar
hassasiyet gsterecekler, onlar memnun etmek iin kiiliklerinden;
tehlike ihtimallerini bertaraf etmek iin istemeden onurlarndan,
hatta

namuslarndan

davranmad

takdirde

taviz
iten

vereceklerdir.
karlma

stenilen

ihtimalinin

ne

ekilde
demek

olduunu ancak bu riskle kar karya kalanlar bilebilir.

nsanlar bask altnda deil, zgr olduklar, gven iinde
yaadklar ortamlarda dzgn bir kiilik gelitirebilirler. Salam
karakterli gl insanlarn oluturduu kurumlar fonksiyonlarn
ok daha iyi yerine getirir ve bu kurumlara sahip toplumlar daha
hzl kalknr. Bu tr toplumlarda daha ok art deer yaratlr,
insanlar huzur iinde yaarlar. lkemizde kurumlar, makamlar ve
kiiler en ufak bir rzgr ktnda hemen savruluyor, en hafif bir
fiske ile yklyorlar. G kimde ise o tarafa yaslanyor, hatal veya
yanl

olana

kar

koymuyor,

grevlerinin

gereklerini

yerine

getirmiyorlar. Gemi dnemlerde askerlerin ynelimlerine gre

btn kurumlar kanun, hukuk, demokrasi vb. her eyi bir tarafa
brakarak, hemen askerin yannda yer alyorlard. O anl anl
kurumlar demokrasi ve hukuk adna tavr koyamad, hepsi "Simon"
gibiydiler. 1960 htilali ve sonras, kurumlarn bu konuda gstermi
olduklar korkun rneklerle doludur; 12 Eyll'de epey kt snav
verildi, 28 ubat, kapatma davas vs. daha da vahimdi. Fakat imdi
g oda deiti; imdi hkmet, babakan bu gce sahip, rzgra
gre eilenler, bu defa da bu yeni rzgra gre eilmeye baladlar.
lkenin ilerlemesi, kalknmas iin nce kiiler sosyal olarak
gelimelidir. Sosyal olarak gelimi insanlar ve onlarn oluturduu
sivil rgtler onurlu bir duru sergileyebilir ve lkenin kalknmasna
katkda bulunabilir. Kiiliin sosyal geliimi kolay deildir; belirli
ortamlarda ve koullarda gerekleebilir. zgrln olmad bir
ortamda,

insann

konumalarndan
342

dolay

sorgulanabildii,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hakknda davalar alabildii, birilerine hedef gsterilebildii veya

birilerinin hedefi olabildii ve hatta dnceleri nedeniyle iddete
maruz kald veya kalma riskinin olduu bir ortamda insan kiilii
geliebilir mi? rgt, devlet, kanun ve polis tehdidinin olduu bir
lkede nasl salam karakterli insanlar yetiebilir? Bu koullara
bakmadan 'neden bu lke gelimiyor?' diye soruyoruz. Gelimemesi
anormal bir durum deil ki. Dnce ve rgtlenme zgrlnn
tam olduu, ayplanma ve horlanma tehdidinin olmad sosyal ve
siyasal ortamlarda, kimsenin kimseye muhta olmadan yaama
imknna sahip olduu, i ve ekonomik gelir temin edilebilen
toplumlarda insanlarn kiilikleri geliebilir. Kurumlan kiiler,
devleti ise kurumlar yceltir. Devletin ycelebilmesi iin kurumlarn
ycelmesi, kurumlarn ycelebilmesi iin de kiilerin yceltilmesi
gerekir.
Bir kurumu yceltecek kiiler, kiisel geliimlerini salayabilmeli, zgrce dnebilmeli, yanllar irdeleyemedii kurallarla,
geleneklerle, tek tip insan yetitirme amacndaki eitimin sunduu
resmi ideolojiyle kendini snrlamamak, kendilerini anlamsz kurallar
iine hapsetmemelidir. Bu tr ortamlarda insanlarn kiilikleri
oluur, fikri tartmalardan, yeniliklerden etkilenirler, kurumlarn
ve evrelerini yanltan korurlar, kimlikleri ve kiilikleri rzgrlardan
etkilenmez, her rzgrn nnde eilmezler.
lkemiz, brakn amirini eletiren, yanl karsnda tavr koyan
ve grevinin gereini yapan insan bulmay, mevcut g merkezinin
gzne girmek iin kural tanmadan her trl deeri ayaklar altna
alan, stnn istedii her eyi itirazsz yerine getiren kiilerle
doludur.

Bu

babakanlar,

tr

kiilerle

bakanlar

bu

yanl

lke

nereye

gidebilir?

yaptklarnda

Batda

mahkemelerce

yarglanrken bizde hibir yarglamaya muhatap olmazlar. deolojik

adan teki olarak grdklerine kar kanlar bir tarafa brakrsak
lkemizde yanllara kar kan, meseleleri sorgulayan insan says
ok azdr. Bu durum her meslek ve kesim iin geerlidir. Her alanda
yaclk

yapan,

kendi

menfaatini

343

dnen,

ilkesiz,

vicdani

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

duyarlla sahip olmayan, ahlaki ve manevi hazz bilmeyen trde

insanlar yaratlyor.

Gelimi ve Geri Kalm lkelerdeki Yap: Resmi

ve Sivil Doku
Geri kalm lkelerle kalknm lkeler arasnda ilk bakta gze
arpan en nemli fark resmi ve askeri dokunun grn biimidir.
Maddi olarak kalknm olmakla birlikte toplumsal olarak geri
kalm btn lkelerde resmi niforma, resmi ara ve gere, askeri
faaliyetler her zaman n plandadr. Televizyonlarda, sosyal hayat
iinde her olayda resmiyet nde durur. Genellikle devlet ve hkmet
bakanlar hep resmi giyinmeye, resmi davranmaya alrlar.
Merasimlerde, bayramlarda her zaman askeri geitler yaplr ve
askeri trenler ne karlr; herkes niformaldr. Byle bir lkeyi
gzlemlediinizde

hi

tereddtsz

sosyal

olarak

geri

kalm,

zgrlklerin snrlandrld bir lke olduunu syleyebilirsiniz. Bir

lkede grnen askeri yap, niforma, militarist iaretler ne kadar
n planda ise o lkenin geri kalmlk dzeyi de o kadar yksektir.
rnein Avrupa lkelerinde trafik polisinden baka (o da yeterli
orandadr, asla bizdeki kadar deildir) resmi niformal hibir
grevli, makineli tfekle nbet bekleyen polis ve asker gremezsiniz.
u sylenebilir; O lkelerin bizim zel koullarmza sahip olmad,
PKK gibi illegal rgtler bulunmadndan, polis ve askerin nbet
tutmasna gerek olmad sylenebilir. Gerekten sorulmas gereken
doru soru udur: lkemizde PKK olduu iin mi silahla nbet
tutuluyor? Yoksa silahla nbet tutulduu iin mi PKK var? Yani, bir
terr rgt var olduu iin mi devlet baskc bir tutum iinde,
yoksa devletin baskc tutumu nedeniyle mi byle bir terr rgt
ortaya

kt?

Bu

sorularn

cevabn

iyi

dnerek

vermemiz

gerekiyor.
Bir keresinde Japonya'ya gitmitim. Osaka'da drt gn sresince ehirde gezerken, Japon polisinin tutumunu, kyafetlerini,
kulland aralar gzlemlemek iin etrafa bakmama ramen bir
tane bile polis grememitim. Bir ara resmi grnml, motosikletli
344

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iki kii grdm, kanaatimce gre Japon trafik polisiydi. Bence l

bu olmalyd. Ayn ekilde ksa sreli olarak en az 20-30 defa
bulunduum Avrupa lkelerinde sokakta resmi niformal polisi ok
az, askeri niformal kiileri ise bir veya iki defa grebildim. Bu
durum sadece niformal bir grevliyi fiziki olarak grememekti,
benim gibi lkenin dndan gelen birisinin polisin toplumsal yaam
zerindeki

etkisini

hissetmesi

mmkn

deildi.

Kalknm

lkelerdeki sokak ve caddelerde hibir zaman resmi geitler

gremezsiniz, basnda askeri gleri ne karan haberler yer almaz,
ordu mensuplar beyanatlar vererek etkin olduklarn gstermez.
Bence bu durum, bir toplumun sosyal kalknmlk dzeyinin ve
demokrasisinin en nemli gstergesidir. u soruyu sormadan
duramyorum: Acaba bizim lkemiz dardan bakldnda nasl
grnyor?

Klelie tiraz
Kleler hibir zaman klelie kar kmamlardr, bu sisteme
asl kar kanlar zgr insanlardr. Kleler kendi durumlarn
kabullenerek, sadece sahiplerinden durumlarn iyiletirecek eyler
yapmasn (daha iyi muamele, biraz daha fazla yemek, vb) talep
etmilerdir. Kleliin adaletli olmasn istemilerdir; hlbuki varolu
temeli bakmnda adaletsiz bir sistemden adalet beklemek bouna
bir abadr.
Kle sahipleri klelik dzeninin devamn istiyor, kleler de bu
dzeni kabulleniyorlard. Efendinin adamlar da bu dzende kendi
zerlerine den rollerini laykyla yerine getiriyorlar, hibir biimde
bu dzene kar kmyorlard. Kle olarak domular, tand
herkes gibi kle yaamlar ve kle olarak yaamaya devam
ediyorlard. Yaadklar dzenden farkl bir sosyal dzen tanmyor,
farkl bir dzenin olabileceinden habersizlerdi. Bu nedenle dzenin
deitirilmesini deil de, dzenin ve kendi durumlarnn biraz daha
iyiletirilmesini talep edebiliyorlard.
Bugn bizim iinde bulunduumuz durum da bir anlamda bir
klelik dzenidir. Biz de sanki eski alardaki kleler gibiyiz? iinde
345

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaadmz dzeni olduu gibi kabulleniyoruz. Ruhlarmz ve

akllarmz adeta esarete alm; zgrln ne olduunu tam
olarak

bilmediimiz

iin

mevcut

durumu

doru

olarak

kabulleniyoruz. Yaadmz sistemden dnda bir ey grmemi

kiiler olarak, bu sistem dnda baka bir sistem aramamz,
istememiz mmkn m? Zamann kleleri mi, yoksa gerek manada
zgr insanlar myz? Farkl alternatifleri grerek mi bu hayat tercih
ettik? Yoksa verili olana alk olduumuzdan m bu dzenin dna
kamyoruz? Bundan emin deilim.
Bu toplumda, birok kii dierlerinin hakkn gasp edebiliyor,
onlara keyfi muamele yapabiliyor. Yksek dzeydeki yneticiler
keyiflerine gre atama yapabiliyor; istedii kiiye istedii grevi ya da
ruhsat verip, devlet imknlarn istedii ekilde tahsis edebiliyor, iki
tane odac, temizliki kullanabiliyor. Evde ayr, ite ayr
hizmetliler, kendilerine tahsis edilmi makam aralar, lojmanlar...
Efendilerimiz kendilerine yakn duranlara nimet datyor, uzak
duran yaclk yapmayanlara mmkn olann en azn veriyor veya
grevinden uzaklatryor. Herkes bu durumu kanksam, kabul
etmi grnyor. Herkes kendi karn gzetme, fayda salama
peinde. Kendisine
yaplmad mddete sistemdeki hakszlk ve hukuksuzluklara ses
karmyor, ama hukuksuzluk kendisine ynelirse o noktada itiraz
etmeye

balyor,

dnmyor.

zira

bu

Gnmzde

sistemin
sahip

bizatihi

olduklar

yanl

yetkilerle

olduunu
ve

keyfi

uygulamalaryla kamu gcn kullananlarn modern zamann

efendilerini, onlara tbi olanlarn ise kleleri temsil ettiinden hi
phe var m?

Resmi Kurumlardaki Ast-st likisi

inde bulunduum evre beni de bu dzene uygun davranmaya
zorluyordu. Yanl olduunu bilmekle beraber benim de iki kocaman
makam odam, iki makam otomobilim, zel veya resmi misafirlerimi
gezdirmem iin bir tane vip minibsm, ayrca eim iin bir
otomobil, kocaman bir lojman, iki tane hizmetli, 3 ofr, 2 koruma,
346

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

evde baka bir yardmc hizmetlim var. Zile basyorum ay ve kahve

geliyor, telefonlarm sekreter balyor, ister sabit isterse de cep
telefonundan

istediim

kadar

snrsz

konuabiliyorum.

Sahip

olduum imknlarn birounu hatrlamyorum dahi. Benden ok

daha fazla imknla ra sahip emsallerim de vard. En mtevazs
bendim. Fakat bana salanan imknlar biraz daha azaltsam
"gsteri

iin,

mtevaz

gzkmek

iin

yapyor"

denmesi

ihtimalinden korkuyordum. Bana bal olarak grev yapan 22 kiilik

ekibi azalta azalta ancak 10 kiiye drebilmitim.
Oysa bana salanan imknlardan daha fazlasn kullanmam
konusunda astlarm "senin hakkn mdrm, kullan" eklinde
telkinde bulunuyorlard. Onlar kt niyetle deil, samm olarak
benim bunlar yapmaya hakkmn olduuna inanmlard; bir mdr
olarak devletin imknlarn istediim gibi kullanmak hakkmd. Tm
illerde ve kurumlarda durum buydu, byle grmler, byle bir
ortamda almlar ve ilerde terfi edip ykseldiklerinde, kendileri de
byle olacaklard. Akllar ve mantklar d" bunu uygun gryordu.
Bu, namuslu ve drst olarak kabul edilen grevlilerin yaklamyd.
Kendilerini

drst

olmayanlar,

yani

rveti,

baskc,

maddi

menfaat temini iin hakszlk yapan, hukuk tanmayanlardan

ayryorlard.
Bu durum hemen hemen her kurumda geerliydi. Her yerde ve
her kademede, hatta st kademelerde daha da youn olarak
hissediliyordu.

Bakanlar,

genel

mdrler,

bakanlar,

valiler,

mdrler, hepsi daha keyfi ve daha lsz olarak imknlar

kullanyor, bunu kendilerinde bir hak olarak gryorlar. Gemite
yetki kullanmna ilikin anlatlan bir fkrada, valilerin adam asma
yetkilerine snr getirilip hi kimse mahkeme karan olmadan
aslmayacak dendiinde zamann Erzurum Valisinin "keyfmce bir
adam bile aamadktan sonra, ne yapaym ben valilii" dedii
anlatlr. Bu tabii bir durumu abartan fkra, fakat daha dne kadar
ben,

hibir

sebep

gstermeden

yzlerce

evi

arayabildiimizi,

insanlar gzaltna alabildiimizi, istediimiz iddialarda bulunup

ilem yaptmz hatrlyorum. Kimse bunu inkr edemez. 1984
347

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ylma kadar fiilen yaptm soruturma, operasyon bro amirlii,

siyasi ube mdrl grevlerim esnasnda ne kadar ev ve iyeri
aradmz,

ne

kadar

insan

gzaltna

aldmz

dahi

hatrlamyorum. Btn ev aramalarn gece yapardk, hi mahkeme

karan ve savc talimat almadk. Belki terr phesi, rgt evi,
terrist bahanesi vard ama bu phelerde tek bana yeterli deildi.
1988 ylnda balayp 1995 ylnda fiilen braktm dinleme ve
izleme ilemleri dolaysyla binlerce telefonun, dinlenmesine karar
verdim ama bir iki istisna dnda mahkeme karar aldmz
hatrlamyorum. Bu gn her ey mahkeme ve yarg karar ile oluyor,
ama dne kadar hi byle bir durum sz konusu deildi.
En irkini de ast makamda bulunanlarn st makamdakile-re
hitap ekliydi. vgyle balayan bu tutum, yle bir hale geldi ki st
makamda bulunanlarn ilahlatrlmasna kadar vard. Yaplan
sradan olumlu bir eylemden dolay st makamda bulunanlar ge
karlyor; elde edilen tm baarlar tamamen onlarm sayesinde gerekletirilmi gibi davranlyordu. Bu arada alt
makamda bulunanlar stlerini yceltmek iin kendi kiiliklerini ve
yaptklarn
sayyorlard.

aalamakta
Bylece

beis

grevi

grmyorlar,
sadece

onay

onurlarn
vermek,

hie

denek

gndermekten ibaret olan st makamda bulunanlar, sanki o ii tek

balarna yapmlar gibi vglerle yere ge sdrlamyor-lard.
Kendi kiiliini yok eden, kendi alma ve emeine deer vermeyen
bir kiilikti sz konusu olan.
Benzer bir durum bayramlarda ve trenlerde yaplan Mustafa
Kemal Atatrk vgleri iin sz konusuydu. Resmi bay-ramlardaki
trenlerde Atatrk vgleri yle bir abartlr ki, bir taraftan Mustafa
Kemal gklere karlrken, dier taraftan da milleti ve tm deerleri
yok saylr, neredeyse sfr seviyesine indirilirdi. Oysa Atatrk'
gklere karan ayn anlay, bir yanda kendisine ve ulusuna, dier
yanda da Atatrk'e hakaret etmektedir. Kendini aalama, st
yceltme anlay ve kltrnn bugnk gelmi olduu dzeyi,
dardan baklnca, komikliin ok tesinde acnacak bir vaziyeti
gstermektedir.
348

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bat dnyasnn da kahramanlar, kurtarclar vardr. Onlar da

trenlerde bu kahramanlara vg ve sayglarn ifade ediyorlardr
ama herhalde bireylerin kiiliini ve toplumun tm deerlerini
sfrlayarak kurtarclarn ilahlatrmyorlar-dr. Ayn ekilde resmi
kurumlardaki ast-st ilikilerinde astlar stlerine yaranmak iin
kiiliklerinden taviz vererek kendilerini aalamyorlardr. Resmi
grevlerim

nedeniyle

saysn

unuttuum

kadar

ok

lkede

bulundum. Kalknm bat lkelerinde lkemizdekine benzeyen bir

duruma rastlamadm. Bat lkelerindeki emsal meslektalarm
grdm zaman da hatrlyorum. Onlar lkemize geldiklerinde
kendilerine birka tane hizmetli grevlendiriyor, aralar tahsis
ediyor,

onlar

polis

evlerinde

arlyorduk.

Biz

onlar

ziyaret

ettiimizde ise, eer ziyaret resmi bir heyetle yaplyorsa dardan

belli bir hizmet alyorlard. Ama tek kii olarak ziyaret ediyorsak,
bize ikram ettikleri ay dahi kendileri alp getiriyorlard. Makam
arabalar yoktu aralarn kendileri kullanyorlard, korumalar da
yoktu,

sekreterleri

olmadndan

telefona

kendileri

bakyor,

telefonlarn kendileri aryorlard. Polis evi ve lojman da yoktu.

Restoranda yemeklerini yiyorlard. stler ile astlar arasnda eit
seviyeli bir hitap biimi vard. st ven yersiz bir tek cmle
duymadm, stler de ilah deildiler. Bu ak olarak hissediliyordu.
lkemizdeki duruma dardan baktmzda, insan kiilii
konusunda umutlu olmak ok zor gibi; bu durumun byk bir
yanlln,

toplu

bir

ruh

hastalnn,

kiilik

bozukluunun

gstergesi olduu anlalyor. Aslnda, bu kiilik bozukluu sadece

resmi kurumlardaki ast st ilikisiyle de snrl deildir. Toplumda
alt kademede olanlar ile stte olanlar, fakirler ile zenginler, kadnlar
ile erkekler ayn ekilde ayrm; zayflar gllere en basitinden
tbi olmulardr. Dahas, stn grdn anlamsz ve haksz yere
ycelterek kendi kiiliklerini yok etmilerdir. Trk halknn iinde
bulunduu

bu

ruh

hali

tm

hayatna

yansm

ve

kiiler

zgrlklerini kendi kendilerine feda etmilerdir. inde bulunulan

durumun belki de iyi taraf, resmi kurumlara en ar biimde sirayet

349

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

etmi bu durumun sivil toplumda ayn dzeyde yaanmamakta

oluudur.
Bat toplumlarnda ok uzun yllardan beri kabul edilen
davranlar lkemizde yeni yeni kabul grmeye balamtr. Bir
toplumda yaayan herkes lkenin ynetimi ile ilgilenmeli, nasl daha
iyi olabilir konusunda fikir yrtmeli, tartmal, fikirlerini yaymaya
almaldr. Bu amala bir grup oluturmalar, dernek veya parti
kurmalar; fikirlerini daha geni kitlelere yaymak iin basn,
medyay kullanmalar gerekir. Her medeni insann, rnek bir
davran olarak, mevcut sistem ve ynetimi eletirmesi, o toplum
iin, o lkedeki demokrasinin yaamas iin elzem bir davran
biimidir. Ama bizde muhalif olan, sistemi eletiren herkes her
zaman hedef gsterilmi, hangi anlay iktidarda olursa onu
eletiren dman kabul edilmitir.
.......-...._.....................-....-.__................._ -. .-.. . .-...1 Blm: Devlet
Gvenlik kuvvetlerinde, bizim yaptmz gibi, devleti, mevcut sistemi
eletiren herkes ne derse desin batan peinen kt niyetli, lke
aleyhtar kabul ediliyordu. Susturmak iin ne gerekirse yaplyordu.

Yanl, Ama Sadece Yanlla Kalsa!

st dzey yneticilerin devlet imknlarn krallara zg bir
biimde harcamalar, bakalarnn haklarn yemeleri, devletin az
olan kaynaklarn kendi ahsi karlar iin kullanmalar gibi btn
bu yanllarn zararlar sadece maddi boyutuyla kalsa ok nemli
olmayabilir; mzn, beimizin veya yz kiinin hakkn kendi
ceplerine atm olurlar. Ama olay bu kadar basit deildir. Devletin ve
fakir halkn hakkn haksz bir ekilde kendi menfaatleri iin
kullananlar, bununla yetinmiyor, hayatn dier alanlarnda da ayn
emsalde haksz ve hukuksuz bu milletin, bu devletin bana bela
ayorlar.
Bu insanlar devlet ilerini iyi planlamyor, planlanmasna da
mani oluyorlar, kolaylkla gerekletirilebilecek hizmetleri yapmyor
ve her eyi zora kouyorlar. Modern dnyadan bihaber, akl ve
mantk d yntemlerle almaya devam ediyor, teknolojinin bu
350

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

lkeye gelmesine kar kyorlar, lkenin karlat sorunlarn akl

ve bilim ltleri ile ele alnmasna ve dnyann ayn sorunlar nasl
zdne baklmasna mani oluyor, srarla kendi basit akllarn
dayatarak sorunlar zmsz hale getiriyorlar; nihayetinde bin
yllk devleti ve geleneklerini yok ediyorlar. Bu insanlar tam
demokrasinin ve temel zgrlklerin insan kiiliinin gelimesi iin
temel artlar olduuna inanmyor, bunu iselletirmeyip sadece
kendilerine

imkn

salad

lde

bu

deerlere

inanm

gzkyorlar.
Aslnda bu insanlarn doru yapt hibir ey yok. in tuhaf,
nasl

ki,

tm

kamu

imknlarn

kendi

ahsi

karlar

iin

kullanmalarna ramen, hem kendileri hem de bizler onlarn bunu

yapmaya haklan olduunu sylyorsak, ayn ekilde, onlarm hayatn tm alanlarnda yapm olduklar yanllar da doru
kabul ediyor; onlar birer kahraman olarak nitelendiriyoruz. Ancak
bu yanllar olaylarla, yaananlarla karmza koymazsak, onlarn
tm yanllarn yine doru diye savunmaya devam ederiz.
"Bu lkenin en ciddi sorunu nedir?" diye sorulsa, tereddtsz
"Terr" cevab verilecektir. Terr, dorudan veya dolayl olarak
devletin tm ekonomik imknlarn tkettii, binlerce gencimizi
heba ettii, binlerce aileye aclar yaatt ve lkede siyasi istikrar
bozduu iin lkenin en nemli sorunudur. Terr olmasayd,
Trkiye son 50 yldr terre harcad kaynaklarn, terr nedeniyle
yapt askeri ve gvenlik harcamalarn yatrma evirseydi, terr
nedeniyle siyasi istikrar bozulmam olsayd, bu lke, bugn iinde
bulunduu durumdan ok daha farkl bir durumda olabilirdi.
Peki, bu kadar nemli olan bir soruna, lkenin tm kaynaklarn yok eden bu meseleye kar ne yaplmalyd? Doru mcadele
ve taktik neydi? Doru uygulama nasl ve kimler tarafndan
yaplmalyd?

Doru

mcadeleyi

kim,

nasl,

hangi

yntemle

belirlemeliydi? Trkiye'de terrle mcadelede, ncelikle lkenin

gvenliinden birinci derecede kendini sorumlu tutan ve kendi
kendine bunu en bata belirleyen Silahl Kuvvetler doruyu tayin
351

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ediyordu. Onlarn yannda her zamanki destekileri polis ve MT'ti.

Bu lnn hemen ardnda, onlarn her yaptn tartmasz doru
kabul eden, onlar kutsal g kabul eden brokratik ynetim
kademeleri ve st brokratlar bulunuyordu. Bununla birlikte
dorunun tayin edilmesinde, bu konularda hibir zaman zgr
dnemeyen,

kendilerine

sylenenleri

doru

kabul

eden,

eletirmeyen, banaz, dar dnceli, ayn krln iine hapsolmu

olan baz aydnlar da rol oynuyorlard.
Bu militarist anlayn temsilcilerine ve destekilerine gre yeni
zm yntemlerine, reformlara gerek yoktur. Sorun, her zaman
mevcut kanunlara kar kan kesimlerden kaynaklanmaktadr.
Yeni tedbire, reforma ihtiya bulunmamaktadr; bu olaylar zorla
bastnlmaldr. Devlet ve kurumlann eletirenler hain, alak,
satlm kiilerdir; aksi dnlemez. (Ben de eskiden byle
dnyordum. Hatta devletin kanun kararak, devleti eletirenleri
cezalandrmas, en ar cezalar vermesi ve silahl eylem yapanlar
asmas gerekir diye dnyordum. Bu nedenle o dnyann
dnce sistematiini iyi biliyorum: ortann solu diyen Ecevit'in
cezalandrlmas

gerektiini

samimi

olarak

dnmtm.

imdikilerden tek farkm, bu dncelerimi gizli sakl deil, ak

ak ifade ediyordum; ak ak devletin kanun kararak bunlar yok
etmesi gerektiini savunuyordum)
Peki, olmas gereken neydi? Her devlet, her kurum, her insan
karlat

sorunlar,

stelik

bu

sorunlar

hayatn

en

ciddi

sorunlarysa nce aklc bir biimde bilimsel dzeyde incelemeli,

olaylarn sebep ve sonularm anlayarak, aklc, bilimsel zmler
retmelidir. Daha ak sylemek gerekirse, terrle mcadele sorunu
bilim ve akl ile zlebilir. Terr, niversitelerde bilim adamlarnca
bilimsel olarak incelenmeli ve terrn nasl nlenmesi gerektii
hakknda ortaya kan bilimsel verilere gre terrle mcadele
yntemleri gelitirilmeli ve buna uygun zmler uygulamaya
konulmaldr. Baka are, zm mmkn m? Tm dnya
karlat ciddi sorunlan bu yntemle zmyor mu? Baka zm
yolu var m? Brakn bu kadar nemli ve ciddi meseleleri, artk
352

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnyada en basit sorunlar bile bilimsel aratrmalar sonunda ortaya

kan bilimsel neticelere gre zlyor.
Kaymakamlk tezi iin bir yl sreyle ngiltere'de bulunan, hem
ngiliz kamu kurumlarnda hem de akademik evrelerde aratrma
yapan

kaymakam

arkadam

Namk

Demir,

ngiltere'de

polis

karakollarnn renginin ne olmas gerektii, farkl renklerin insanlar

ve sulular zerindeki etkilerinin bilimsel aratrmalar sonucuna
gre belirlendiini sylemiti. Ayn ekilde polis aralarnn tip ve
eklinin insanlar zerinde
nasl bir etki yapt; polis aralarnn resmi tepe lambalarm
yakarak m, yoksa yakmadan m devriye gezmesi gerektii; motorize
devriye ekiplerinin mi yoksa yaya devriye ekiplerinin mi halka gven
verdii ve sulu kiiler zerinde caydrc etkide bulunduu gibi basit
konularn dahi akademisyenlerin yapt bilimsel almalara gre
belirlendiini anlatmt. lkemizde, emniyet binalar ve karakollar o
ildeki emniyet mdrnn zevk ve iradesine tbidir. Benden nceki
arkadalarm polis rengi mavi diye Emniyet Mdrl binalarm
maviye boyamlard. Ben mavi rengin dier renklerle uyumlu
olmadn birilerinden duymutum. Bu nedenle benim dnemimde
tm binalarn krem rengine boyanmasn istemitim.
Peki 1968 yln balang kabul edersek faslnda terr olaylarnn tarihi lkemizde biraz daha geriye gider), o tarihten bugne
kadar lkemizin birinci derecede sorunu olan terr nlemek adna
i gvenlik kaygsyla 2 darbe, 3 muhtra ve 3-5 darbe teebbsne,
saysz bildiriye, 120 ay sren skynetimlere, 35 binden fazla
insann lmne, tam rakamlar bilinmemekle birlikte 75 binden
fazla

kiinin

yaralanmasna,

bunca

maddi

ve

manevi

ykm

yaanmasna ramen terr konusunda 40 yl iinde ka tane

bilimsel, akademik rapor ya da aratrma yaplm dersiniz. Ben hi
bilmiyorum. Gerek manada hi yoktur, olmamtr. Bilim adamlar
konunun

yaknma,

dahi

yaklatrl-mamtr.

Baz

bilim

adamlarnn, terr konusunda, az sayda da olsa, ya ideolojik

rgtlerle ilikide veya o rgtlere mensup olmaktan ya da terr
rgtlerinin hedefi, maduru olmaktan dolay adlar geti. ok az
353

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sayda bilim adam da bu konunun ancak etrafnda dolaabildiler.

Bilim adamlar, devletin ideolojik olarak kabul ettii dorularm
daha da kuvvetlendirmek, onlara destek olmak iin hibir bilimsel
temeli olmayan basit birka yaz ve makale yazdlar yalnzca.
ounlukla da yazdklar, gvenlik kuvvetlerinin basklarn hakl
karmaya

ynelik

yasak

anlay

ve

yntemleri

savunma

ynndeydi. rnein, en byk sorunumuz olan Krt sorunu

zerine tek bir akademik aratrma var mdr? Bu konuda yaplacak
akademik, tarafsz bir alma hakknda mahkemede dava alma,
almay yapanlarn ceza alma ihtimali yzde yze yakndr. ok
daha vahim olan eer alma resmi gre uygun deil ise,
yapanlarn her cepheden saldrya urayacak, horlanp, aalanacak ve yaptklarna piman edilecek olmasdr. Trkiye'de hibir
niversite lkedeki terrn sebepleri ve nleme areleri konusunda
bilimsel alma yapmad, tek bir niversiteye dahi bu konuda bir
alma yaptrlmad. niversiteler bu konuya ilgi ve alaka duymad
veya bu konunun yanna yaklatrlmad. Doru olan niversitelerde
yaplan bilimsel aratrmalarn yetersiz kalabilme ihtimaline kar
sadece

terrle

ilgili

enstitlerin

aratrma

merkezlerinin

kurulmasyd. Mevcut durumumuz ise akln kabul edecei bir

durum deil ama maalesef gerek bu.
Bugn ehir plancl, evre dzenlemesi, bitki rts vb gibi
her konuyu, en basit sorunlarmz niversitelere tayoruz. Hatta
idari mahkemeler her konuda niversite bilirkiiliine ihtiya
duyuyor veya niversitelerden rapor alnmadan verilen kararlar
bozuyor. Eer niversiteler terr sorunuyla hi olmazsa yukardaki
sorunlarla ilgilendikleri kadar ilgilenseydi-ler, olaylarn sebepleri ve
nleme yntemleri konusunda hi olmazsa akl ve bilim leinde
veriler elde edilir ve lkemiz de bu kadar kayba uramazd.
te her eyi ahsi kar balamnda deerlendirip vicdani
sorumluluk tamayan yneticiler sadece lkenin maddi deerlerini
ahsi menfaatleri iin kullanmakla kalmad, lkenin en nemli
sorunundan en basit sorununa kadar tm sorunlarna ayn
anlayyla, kendi basit mantkla ny la baktlar, hesab ya354

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

plamayacak bedellere mal oldular ve hl da olmaya devam

ediyorlar. Btn hayat, gemiimizi ve geleceimizi mahvediyorlar.
Bu anlay ve bu anlay temsil eden evrelerin verecei her karar,
ataca her adm ok byk hatalarla doludur.

Olayn Madurlar: Bu Uygulamalara Tbi Olanlar

Asndan Bakmak
Bir filozof der ki, tutsakln en ar kendini gnll olarak
hapishaneye hapsedip zerine kapy kilitleyen ve bunu isteyerek
yapan

kiilerin

tutsakldr.

Bu

insanlar

tutsak

olduklarna

inandrmak da ok zordur. Dier yandan insanlar haksz yere, zorla

kilitli kaplar ardnda, karanlk zindanlarda tutulabilirler. Onlar fiili
olarak hapistedirler ama fikren ve ruhen bu tutsakla kar
ktklarndan aslnda zgrdrler. Kaplar atnz anda zgrce
yaarlar.
zgrl tatmayan, klelii ve mahkmiyeti kabullenmi
kiiler kendi haklarn korumadklar, yanllara kar durmadklar
bir ortam nasl dzeltebilirler? Tutsakln kendi yaratp bunu
kabullenmi

insanlar

nasl

zgrletirilebilir?

zgr

olmayan,

yanllklara kar kmayan insanlar dnyann dzeltilmesine nasl

katk sunabilir? Sadece kleler ve efendilerden oluan bir toplumun
sosyal olarak ilerlemesi mmkn m? Klelik zihniyetine sahip
kiilerin

hakim

olduu

bir

toplumda

huzurdan,

adaletten,

insanlktan, mutluluktan sz etmek mmkn m?

Adil ve zgr bir vicdann en byk faydasnn nce sahibine,
yaknlarna, daha sonra lkesine ve nihayetinde tm insanla
olacandan phe yoktur. Byle bir vicdan sahibi tm dnyay
kendine kle etmi birinden kat kat daha mutlu ve huzurludur.
Kendini insan gibi hissederek daha stn bir hayat yayor ve
hayattan o seviyede zevk alryordur.

zgrlk ve Demokrasi: ki Sihirli Anahtar

Necip Fazl "suda yrmek zor deil, yryebileceine inanmak
zordur, eer suyun zerinde yryebileceine inanrsan yrrsn."
der.
355

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye'yi ynetenler; tm sosyal ve siyasal sorunlarn sivil bir

anlayla, demokrasinin lleri dhilinde, barl yntemlerle ve
diyalog yoluyla zleceine; geici, kolay gzken, allm ama
sorunlar byten eski yntemlerle zmn mmkn olmadna
ve en ufak bir olayda hemen ordu, polis, skynetim, hapishane
gibi baskc yntemleri artran unsurlardan sz etmenin yanl
olduuna inand gn lkenin tm sorunlar kolaylkla zm
bulacaktr.

Aksi

takdirde

bu

deerlere

gnlden

inanmad,

iselletirmedii, sadece d (rnein AB istedii iin) ya da i (geici

sre

bu

argmanlara

uygulamaya

koyduu

sahip

kp

zaman

oy

almak

sorunlarn

iin)

etkilerle

zmne

etki

edemeyecektir.
zgrlkler ve demokrasi... Bu nemli iki kutsal deer, tm
toplumlarda huzurun, bansn, istikrarn temel anahtardr. Bu
deerler adalet ve hukuk ierisinde yaatld mddete, ne lke
blnr, ne anari olur, ne de terr. Huzurun egemen olduu
btn lkelerde yaplan aratrmalar, bu iki byk lknn o
devletler tarafndan el stnde tutulduunu gstermektedir.

Demokratik Alm
Krt alm, Gneydou alm, demokratik alm... Adna
ister Krt sorunu, ister Gneydou sorunu, ister PKK sorunu
densin, hepsi de ayn sorunu iaret etmektedir. Meselenin bugn
gelmi olduu aamada, tm taraflar tek bir zm yntemine
mecbur olduklarnn farkndadrlar: sorunlar diyalogla, bar iinde
zme yntemi olarak demokratik alm.
Olaylarn ba aktr olan PKK bunca yl sonra, bu kadar silaha
ve saysal insan gcne kavumasna ramen hl blgede bir kar
toprak zerinde denetim kuramamakta, blgede gizli pusu eylemleri
haricinde
getike

istedii
de

daha

etkinlikleri
ciddi

gerekleti-rememektedir.

sorunlarla

kar

karya

Zaman
kalaca

grlmektedir. Tek aresi bu alm projesi ile silahl mcadeleye

son vermektir. PKK denilince nemli olan calanin kendisidir.
calanin yaamas ve ileriki srete hapisten kurtulup dar
356

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kmas ancak almn baars ile mmkndr. Fakat PKK'nm,

caianin bana herhangi bir ey gelmesi ihtimaline kar silahl
kadrolarn dada son ana kadar gvence olarak tutmas olasdr.
Bugnk koullarda caianin tek kurtuluunun bu yol olduu
kesindir. Mcadeleye devam demesi ve olaylarn artmas caianin
mr boyu hapiste kalma ihtimalini glendirecektir. Dk de
olsa, en iyi ihtimalle

1 0

yl daha cezaevinde kalacaktr, Gneydou

huzura kavuursa ksa sre iinde dar kp, siyasi faaliyetlere

devam etmesi ve umduu noktalara gelmesi ihtimali ok yksektir.
PKK'nm iinde bulunduu artlar ve geldii konum itibaryla
alm srecinde devletle uyumaktan baka seenei yoktur.
Bamsz devlet fikrinden vazgemitir, vazgemeye de mecburdur.
calan mahkemedeki ak ifadesinde ve yer yer verdii mesajlarda,
bamsz bir devlet istemedii gibi, federasyon da talep etmediini,
hatta siyasi herhangi bir taleplerinin olmadn, baz kltrel
taleplerinin olabileceini sylemitir. Zaten AB'ye girmek iin
Trkiye'nin yerine getirmek zorunda olduu taahhtler ve AB'nin
uyum srecinde istedii sosyal reformlar PKK taleplerinin nnde
olacaktr. Bu adan demokratik alm projesi PKK'nm ve caianin
ideal beklentisidir. Ayrca Gneydou halk bunca yl yaanan
olaylar ve savalar sonunda, nasl bir yaam biimi olduunu dahi
unuttuu bar ve huzuru, terr yaamayanlarn bilemeyecei
kadar ok istemektedir.
Olayn en nemli taraflarndan ordu, son 25 yldr her trl
ynteme bavurarak silah ve g kullanmasna ramen PKK'y
bitirememi; tersine rgtn silah ve saysal insan gc yaps
itibari ile halktan ald destek adan glenerek byd
grlmtr. Bu dnemde bin ky veya yerleim yeri terristlere
lojistik destek veriyor denilerek boaltlm ve ordunun neredeyse
yarsn oluturan en muharip gleri blgede grevlendirilmitir.
Blgede grev yapan en ciddi hava gc, en seme komandolar ve
zel timler ar silahlar kullanarak binlerce operasyon, says belirsiz
hava ve d harekt gerekletirmitir. Buna ramen bugne kadar
yaplanlarn neler kaybettirip neler kazandrd muhasebesinde
357

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zarar hanesinin daha ar olduu izahtan varestedir. Hibir halde

baarl olunduunu sylemek mmkn olmad gibi tm tedbirlere
ramen 2009 ylnda Ak-ttn Karakolu basknndan sonra da iin
daha da zorluunu kurmay heyeti ak olarak grmtr. stelik
bugnden sonra Trkiye, AB ve demokratikleme konusunda
ilerleme,

dnya

ile

uyum

salama

abalar

ve

uluslararas

ykmllkleri asndan eskiden olduu gibi blgede lszce

veya orantsz g kullanamayacak, operasyon ve eski yntemleri
ve d kamuoyuna kabul ettiremeyecektir. Dolaysyla ordunun
blgede bar ve huzurun temini iin demokratik alm ynteminden
baka aresi yoktur.
Olayda en nemli aktr olan Hkmet de, askeri harcamalar
ksarak ekonomiyi dzeltmek ve asker zerinde siyasi otorite
kurmak iin bu sorunu demokratik aln ad altnda barl
yollarla zmeye mecburdur. Eer barl, siyasi ve sosyal yntemlerle bu sorunu zemez ise, nne koyduu AB ye tam yelik,
askeri

vesayetin

hedeflerine

kaldrlmas,

ulama,

imkn

ekonominin

ortadan

dzeltilmesi

kalkacaktr,

gibi

Hkmetin

Gneydou'daki silahl atmadan devam ettirme lks ve ihtimali

yoktur.
Ayrca dnya konjonktr, ABD hm Gney Asya ve Ortadou
daki faaliyetleri ve yakn gelecekteki politikalar, AB'de kamuoyunun
eilimleri, Rusya'nn kendi i artlar gerei genel tavr, Suriye'nin
dne gre bugnk hali ve Trkiye ile yaknlamas, ran'n PKK ya
tavr, Kuzey rak'ta Talabani ve Barzanihin tutumu gibi d artlarn
da olayn bu yntemlerle halledilmesi konusunda en uygun ortam
yaratt grlmektedir.
Aslnda olayn bu nemli taraf da demokratik almla ifade
edilen, soruna silahsz yntemlerle zm retilmesi koHali'te Yaayan Simon bu............_____.................______.........___. ._____........______

nusunda baka seenekleri olmadn biliyor fakat her de kar

taraflar zarar grsn ama ben kazanl kaym anlay ile hareket
etmeyi

srdryorlar.

Hlbuki
358

samimi

olarak

birbirlerine

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaklasalar, zm iin olgunlam sorunu en ksa zamanda

zebileceklerdir.
Devlet halk destei almak amacyla psikolojik harekt faaliyeti
ad altnda onaylamad siyasi dncelere kar kendi resmi
ideolojisi dorultusunda halkn bir blmn dierlerine (sa sola,
laikleri muhafazakrlara) kar ynlendirme geleneinin neticesi
olarak insanlar militarize etti. Bu yaklamn sonucunda, halkn bir
blm verili resmi ideolojiyi savunma ve sahiplenme noktasnda
kendilerini bile geerek ok daha militarist bir izgiyi takip etmeye
balad. Artk onlar da bu insanlar durduramamaktadr. Halkn
tepkisini

almamak

adna

beklentinin

dnda

hareket

edememektedirler.
Aslnda PKK ve calanin bugnk tavr ve iinde bulunulan
durum Trkiye iin ok byk bir anstr. Trkiye bu nimetin
farknda deildir. Bu savan bitmesi iin btn artlar olgunlam
ve her ey hazrdr. Bu ok byk bir frsattr. 10-12 yl ncesine
gre rgtn bu hale gelmesi hayal bile edilemeyecek kadar zorken,
imdi hem rgt hem de i ve d artlar bar srecine girmitir.
rgtn, devlet istese ve planlasa dahi ngremeyecei kadar iyi bir
noktaya gelmi ve ok iyi bir frsat yakalanm olmasna ramen
devlet hl bu frsatn farknda deildir.
Yalnzca Trkiye deil, ran, rak ve Suriye'den alaca topraklar
zerinde bamsz bir devlet kurma amacyla yola kan Marksistbeninist PKK, bugn artk bamsz devlet ya da federasyon talebini
bir kenara brakm, hatta siyasi talepler yerine (calanin mahkeme
konumalar) yalnzca kltrel talepleri olduunu ifade etmeye
balamtr. Gemite oluk oluk kan akarken, "Aksn! Ne kadar kan
akarsa, o kadar temizlik olur" diyen rgt artk bar ve demokrasi
demektedir. calan
yakaland zaman bana "Sen Gneydou'da uzun sre altn.
PKK'y bilirsin. Biz calan'a benzer birini bulduk. Gelecekte bu
rgtn

lkeye

zarar

vermemesi

iin;

ilk

olarak

bu

kiiye

mahkemede verecei bir ifade hazrla, ikinci olarak bu kiinin

359

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye'deki savan durmas, bar ortamnn tesis edilmesi iin

yapmas

gereken

eyleri

ayarla,"

denseydi,

ben

bu

kadarn

syleyemez, bu kadar ksa bir srede beyanlar bu kadar yumu

atamazdm.

Kat

Marksist-Leninist

bir

rgt

nasl

bu

kadar

yumuayp, bar ynnde ifadelerde bulunur phesini mutlaka

birileri dile getirir diye beyanlar daha ihtiyatl yazardm. Ama PKK ve
calan bence benden daha lml bir mecraya

^^XX XXX.> tr
H

Sorunun Ad PKK m, Blclk m, Yoksa

Gneydou Sorunu mu?
Bugnlerde herkes Gneydou almndan ya da dier ifadeleriyle

PKK

almndan, Krt

almndan veya

demokratik

almdan bahsediyor. Ancak olayda muhalif veya tarafsz bir

pozisyon sergileyen herkes nce Gneydou sorunu yoktur, Krt
sorunu yoktur, diye konumaya balyor. Oysa bu lkede grnrde
30, rtk olarak da daha uzun yllardan beri yar resmi bir sava
devam ediyor. Bu savan bir de kar taraf var. Eer silahl bir
mcadele sryorsa, bunun sebebini asl olarak bu mcadeleyi
balata tarafa sormak gerekmez mi? "Ne istiyorsunuz, niin kp
bunca zamandr savayorsunuz?" gibi sorular hi sorulmuyor.
Herkes onlar yerine konuup Trkiye'nin Gneydou ya da Krt
sorunu olmadn sylyor. Veya birileri kp onlarn Trkiye'yi
bleceini iddia ediyor. Onlar adna biz konuuyoruz.
Meselenin asl muhataplarna bu sorular sorulmad mddete
sorunu zmek mmkn deildir. imdi de calan ve PKK ile
grlemez deniyor. Peki kiminle grlecek? Sorun oradaki
sradan halk deil ki. Sorun davann ahsnda somutlastii calan ve
rgttr. Onlarla grlmeden hangi sorun halledilebilir. Daha
dorusu onlardan baka konuacak bir muhatap var m ki? Bugn
muhatap

alnacak

herkes

ancak

oradan

izin

ald

zaman

konuabilir. DTP veya benzeri partilerin milletvekillerinin veya dier

sivil

toplum

kurulularnn

yneticilerinin

glerini

PKK'dan

aldklarn bilmeyen var m? Eer calan ve PKK'ya dayanmasalar,

hibir ey ifade etmezler. Eer calan bir gn onlar gzden
karrsa, bir anda silinip gideceklerdir. Leyla Zana bu hareket
360

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iinde nemli bir konumdayd, birileri calan'a 'AB senin yerine

Leyla Zana'y hazrlyor, onu parlatp ne karyor,' dedi. Bunun
zerine calan in tek bir emriyle Zana her eyin dnda brakld ve
o saatte bitti. stelik o rgt iinde nemli bir yere sahip olmasna
ramen bu muameleye maruz kalmt. u an adlar daha az
duyulan, siyasete yeni atlan milletvekillerinin hi birinin PKK'ya
dayanmadan, ondan g almadan bir ey yapmas ve bir adm dahi
atmas mmkn deildir. Bugn iin PKK demek de calan
demektir.

Bu

adan

muhatap

calan'dr.

calan

muhatap

alnmadan da hibir sorun halledilemez. Sorunun kendisi tm

aklyla ortadayken, karmzdaki g bu kiiyse onu dikkate
almadan

hi

bir

sorun

zmlenemez.

nce

sorunun

asl

muhatabm saptamak ve doru muhataba doru soruyu sormak

gerekir. Yoksa onlarn yerine, kendimiz sorup kendimiz cevap
verecek olursak, doal olarak bu soruna hibir zaman zm
bulunamaz.
calan, yarn da yine etkin olacak; Gneydou'da veya Krtlerle
ilgili bir adm atacak herkes, eninde sonunda bu kiiyi hesaba
katmak

mecburiyetindedir,

hatta

onun

desteini

almaya

da

mecburdur. O ha muhtatr. Bu sorunlar ABD'yle, AB'yle veya

baka lkelerle konumak, zmek, pazarlk yapmak isteyenlerin bu
devletler

veya

gler

yerine

calan

ile

sorunu

zmeye

denemelerinin daha akllca bir i olduunu bilmeleri gerekir. En

aznda calanin bu lkeden baka gidecei bir yeri
olmadn ve bu lkeye onunda en az bizim kadar ihtiyacnn
olduunu biliyoruz.

calan: Herkese Mektup Yazdk

Cezaevinde yatan calan her babakana, her genelkurmay
bakanna, her kuvvet komutanna grev deiiklii olduunda
mektup yazarak, olaylarn nasl bitirileceini uzun uzun anlatmaktadr. Hatta bir videokaset doldurarak gnderdiini de
biliyorum. Bu kasetlerden zm yaplan bir konumasnda,
"Kuzey Irak'ta Barzani'nin, Talabani'nin ve feodal glerin bir anlam
361

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ve deerleri yok; orada bir benim, bir de sizin gcnz var" diyordu.
Ayrca

"oradaki

Trklerin

haklarn

korumak

iin

bir

ey

yaplmadn ve yurtdndaki rkdalaryla ilgili bir ey yapmayann

TC olduunu" belirtiyordu.
Bazlar Gneydou'daki almn lkeyi blebileceini sylyor.
Aslnda bu sz Gneydoudaki mevcut sosyal, siyasal, ekonomik
duruma, blge ve dnya gereine baklmadan yaplm bir tespittir.
Aksine demokratik alm sreci devam ettiril-nezse o zaman
Trkiye iin olumlu gzken tm artlar aleyhe dnerek blnme
sreci daha da hzlanacaktr. in asl her ne kadar hukuki manada
blnme olmasa da, Gneydou blgesi yllardan beri her gn yava
yava

blnmekte,

fiilen

blnme

yaanmakta

olduudur.

Demokratik alm sreci, yaanmakta olan fiili blnme srecini

durdurabilecek, atlaklar yaptracak ve uzun srete blnmeyi
nleyecek tek gerekliktir.
1980

yllardan

balayarak

gnmze

kadar

olan

sre

ierisinde blc fikirlerin blgede ne kadar yayldn, halktan

rgte verilen destein ve rgtn organize ettii olaylara katlmn
boyutunun nerden nereye geldiinin bir anlam olmaldr. Ayrca
bugne kadar uygulanan mevcut yntemler tamamen bilimsellikten
ve akldan uzaktr. Olaya kriminal bir olay gzyle bakmak zm
getirmemektedir. Buna ramen bu blgedeki sorunu zmek iin
baka bir yntem nerisinde kimse bulunmamaktadr. Sorunun
zlmeden bu ekilde devam etmesi ve kaybedilen her saniye
devletin aleyhinedir. stelik blgedeki sorunu zmeden Trk
toplumunun dier sorunlarn da halletmek mmkn deildir.
Bugne

kadar

uygulanan

yntemler

sorunu

zememektedir,

kimsenin bu konuda baka bir zm nerisi olmadna, tm i ve

d artlar da bu zme uygun bir ortam yarattna gre aksini
savunanlar

neye

dayandklarn

ikna

aklamaldrlar.

PKK Konusunda Kaan Frsatlar

362

edici

bir

biimde

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

2003 seimlerinin ardndan AKP hkmeti kurulmutu. Makam,

mevki

istiyor

gzkmemek

iin

ileri

Bakanlna

dahi

gitmiyordum. O gnlerde PKK'nn dadan indirilmesi ile ilgili eve

dn ad altnda karlacak itiraflk yasas hakknda gazetelerde
kan

haberleri

Krklareli'ndeki

okudum.
gmen

Gazeteler

misafirhanesi

eve
ile

dnecekler

iin

Nusaybin'deki

hac

konaklama tesislerinin hazrlandn yazyordu. Bu arada, PKK

adna szclk yapan internet sitelerindeki konuyla ilgili haber ve
yorumlar okuduumda, onlarn itiraflk veya pimanlk yasas
deil, af yasasn istediklerini, esasen eylemlerinden piman olmu
kiiler olarak deil, yenilmi kiiler olarak kabul edilmelerini
istediklerini grdm. Dolaysyla mevcut ekliyle kacak bir yasann
anlaml olmayacan, bir ekilde PKK taraf ile iliki kurularak
yasann

amaca

hizmet

eder

tarzda

kmasn

istiyordum.

Dayanamadm. Gazetelerin yazd gibi kacak bir pimanlk

yasasnn hibir anlam olamayacan not edip, bakanlk ileri,
ziyaretiler ve siyasi meselelerle youn bir faaliyet ierisinde olan
ileri

Bakan

anlalmamak

Abdlkadir
iin

makam

Aksu'dan

randevu

ve

iin

mevki

aldm.

grme

Yanl

talebinde

bulunmadm, PKK meselesinde yaplacaklarn nemli olduu

bilinciyle yaplanlarn ie yaramayacan arz etmek iin geldiimi
zellikle syledim ve durumu ksaca anlattm.
Bakan anlattklarm dinleyecek halde deildi. Daha sonra
pimanlk yasas kt. Hibir faydas olmad gibi toplu olarak akn
akn PKKllar gelecek, teslim olacak diye hazrlanan 20'er bin
kiilik kamplara bir kii bile gelmedi. Bir kez daha devletin terr
nleme adna meselelere nasl yaklat, hayatn gereklerinden ne
kadar uzak hareket ettii grlm oldu. Hlbuki ne gzel bir
frsatt; piman olarak deil, yenilmi olarak kabul edilmek. Bu,
teslim olacam ancak bir bahane lazm, o bahaneyi yaratp bana
sunun,

onurumla

teslim

olaym

demekti.

Fakat

biz,

PKK

mensuplarnn mutlaka haksz ve yanl olduunu kabul ederek

teslim

olmas

gerektiinde

srar

ediyorduk.

"Devletin

efkatli

kollarna kendini teslim etmek" gibi benim bile komik bulup

363

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

gldm

temalar

anlatp

durduk.

Her

Blm:

zaman

Devlet

biz

haklyz

anlaymz bizi bu gnlere getirdi.

calanin yakaland dnemde de baka bir frsat karlmt.
O dnem, rgt oka girmiti, aklc manevralarla etkisiz hale
getirilebilir, sava sona erdirilebilirdi. Ne yazk ki, calan yakaland
ve i bitti anlay ile hibir ey yaplmad. calanin yarglamasn
bu konuda yaplmas gereken tek i olarak kabul ettik. Bu kadar
byk

bir

siyasi

ve

toplumsal

altyapya

sahip

bir

olay

mahkemelerin zeceini zannedip, olay mahkemeye havale ettik;

adalet, bamsz yarg gibi sloganlar ile kendimizi aldattk.
Aslnda bu tavr ta batan beri PKK'ya ve tm terrist gruplara
kar gsterilen tavrn aynsyd. Bu hastalkl mantmz deimediinden hibir zaman artlara uygun zm ve taktikler
gelitiremiyor, her zaman elimize geen frsatlar doru ekilde
deerlendiremiyoruz. nmze zm bile konsa, zm bir
kenara itip sava karabiliyoruz. Bugn zm iin nmzde
mkemmel frsatlar var; sanki tm gelimeler (i koullar, d
konjonktr, devlet, rgt) her adan Trkiye'deki terr olaylarnn,
PKK

sorunun,

hatta

tm

rejim

muhalifi

rgtlerle

yaanan

sorunlarn zm iin ideal artlar yaratm durumda. Maalesef

biz karmza kan bu frsat trl alglamyoruz.

Balkanlarda Benzer Durumlar

Balkanlarda, Bat Trakya'da (Trklerin youn olarak yaad
Yunanistan'n dousu ile Bulgaristan'n Yunanistan snrna yakn
gney blgesini iine alan blge); Yunanistan'da, Bulgaristan da,
Makedonya'da, Kosova'da, Bosna'da Trkler ne istiyor? Trke dil
hakk iin neler yapyorlar? rnein, nfusunun % 4-10'unu
Trklerin oluturduu Makedonya'nn Kos-tivar ilinde Trke 3. ana
dil olarak belediye meclisinde kabul edilmi ve ehirdeki tm
levhalarn
yazlmasna

srasyla

Makedonca,

balanmtr.

Hi

Arnavuta
kimse

de

ve
bu

Trke
hakka

olarak
itiraz

etmemektedir. Bu hakk nasl elde ettiler? Neden kimse kar

kamyor? Ne gibi sonular dourdu? Balkanlarda Trkler iin bu
sorular tartrken kendi lkemizi de gz nne almak zorundayz.
364

Devlet

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Bizler, Balkanlardaki Trkler iin bu hakk savunurken, kendi

lkemizde Gneydou'daki Krt halk iin neden kars kyoruz.
Aslnda demokratik alm projesine Gneydou iun. PKK'mn
deil, Trkiye'nin tamamnn ihtiyac vardr. Trkiye de toplumsal
problemlerin ortadan
alglanmamasna,

kalkmas,

bunlarn

toplumsal taleplerin

kriminal

su gibi

olaylara

uygulanan

yaklamlarla deil demokratik yntemlerle zlmesi anlaynn

benimsenmesine baldr. Bu tr bir yaklam, lkedeki farkl inan
ve dncedeki gruplar ve bireyler arasndaki elikileri giderecek,
farkllklar ayrlk unsuru olarak alglamayp sosyal zenginliin
unsuru

olarak

kullanld

ortamlar

yaratacaktr.

Demokratik

alma lkenin dousun dan batsna, kuzeyinden gneyine her

yerinde ihtiya vardr. Siyasi ve toplumsal huzurumuz, lkenin
istikran iin ve siyasi alkantlar, terr olaylarn bitirmek iin
ihtiya vardr. Ayrca toplumsal taleplere kar devletin askerine,
polisine ve mahkemelerine sirayet etmi baknn deierek, bu tr
taleplerin

kendine

has

argmanlarla

karlanmas

anlaynn

yerlemesi gerekmektedir.
........_. -...._.. ._______......___. .____.____. . .____..............1.
Devlet

Blm:

Yunan-Bulgar-Trk ilikileri
Yunanistan ve Bulgaristan'da Trkler var ve bu lkelerde
yaayan Trklere yllardr yaplan basklar dillere destan olmutur.
Bat Trakya, Yunanistan'n Kavala ve skee illerinden balayan
Edirne

snrna

kadar

devam

eden

blge

ile

Bulgaristan'n

dousunda kalan Filibe ilinden balayan Edirne ve Krklareli snrna

kadar uzanan blgelerden olumaktadr. Blge tmyle Trk blgesi
olup,

eski

haritalarda

gsterilmektedir.

Daha

tm

yerleim

sonradan

yerleri

yerleim

Trke

yerlerinin

olarak
hepsinin

isimleri deitirilmi, hl bizim Gneydou illerinde olduu gibi,

Trke-

Bulgarca

Bulgaristan'n
kapsayan

veya

Trke-Yunanca

Deliorman

blgesi

tmyle

blgesi
Trk
365

ile

isimleri

Bur-gaz,

blgeleridir.

vardr.
Plevne

Gemi

Yine
illerini

yllarda

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

buralarda Trkler zerinde basklar kurulmu, isimleri deitirilmi,

zorla kimlikleri unutturulmak istenmitir. Hemen snrda olan
Trkiye, bu blgelerde yaayan Trklerin mcadelesine destek
olmak istemi, en aznda buradaki kiilerin Trkiye'ye gelmelerine
kolaylk gstermi, Trkiye'de eitimlerine imkn tanm, dnyaya
seslerinin

duyurulmasna

almtr.

Her

biri

ciltler

dolusu

kitaplara konu olacak olan buradaki insanlarn grd bask ve

iddet bu kitabn konusunu oluturmamaktadr. Fakat burada
yaanlanlar kitabmzn konusu bakmndan adan nemlidir.
Birincisi, bu blgelerde Trkler ve baka halklar zerindeki
bask ve iddet, direni hareketlerini ortaya karm ama bunlar
asla silahl gerilla hareketine dnmemitir. Oysaki bu blgelerde
gerilla

hareketini

balatacak

fiziki,

sosyolojik

artlar

vardr;

muazzam ormanlarla kapl dalk bir alan, ounluu direnii

destekleyen blgesel olarak dili, dini, kltr ayn bir halk (bask ve
iddete maruz kalan halk). stelik yan banda gerektiinde rtl
destek verecek ayn halk tarafndan kurulmu Trkiye gibi bir devlet
vardr. Fakat gerilla harbi balamaz. Bunun birok sebebi olabilir.
Bana gre en nemlilerinden bir tanesi bu lkelerdeki bask ve
iddetin derecesi direni yaratacak kadar fazla, ama halk daa
kartacak,

sava

balatacak kadar

ok

olmamasdr.

Bugn

blgede yaayan Trklerin durumu bu iddiamn doruluunu

gstermektedir. Bu blgelerdeki Trkler eskisi kadar direnmedikleri
gibi bulunduklar lke ile uyum salamaya alyorlar. zellikle
Bulgaristan'da, Bulgar demokrasisinin gsterdii baar sayesinde
30'dan fazla milletvekili, 14 bakan yardmcs, Cumhurbakan
yardmcs olmak zere ok sayda Trkn hkmet kadrolarnda
grev alm olmas ve hkmet orta olarak bulunmas neticesinde
Trk direni hareketi bitmitir. Trkler bugn Bulgaristan'n
ykselmesi

ve

ilerlemesi

iin

alr

hale

gelmitir.

Artk

Bulgaristan'da yaayan hibir Trk Trkiye'ye gelmek istemedii

gibi,

Trkler

Bulgar

vatandal

veya

Bulgar

vizesi

almaya

almaktadrlar. Bunu salayan tek ey Bulgaristan rejiminin

demokratiklemesi, Trklere eit vatandalar olarak davranmas ve
366

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Blm:

Trklerin Trk olarak legal partiler kurarak haklarn arayabilmesi

ve hatta iktidara ortak olabilmeleridir.
Bugnk Bulgaristan Babakan Boyko Borisov Bulgaristan
ileri Bakanl Genel Sekreterlii (lkemizdeki Emniyet Genel
Mdrne veya ileri Bakan Mstearna muadil) grevinde
bulunduu dnemde banka yolsuzluu sularndan aranan Murat
Demirel'i

yakalayp

bize

teslim

etmesinden

dolay

kendisini

Trkiye'ye davet etmitik. Sohbet bir ara Bulgaristan'daki Trkler,

Bulgaristan'n

Bulgaristan'da

gvenlii

Trklere

konularna

bask

vard,

gelince
adlar

Borisov

"Dn

deitiriliyordu.

Basklardan dolay yz binlerce Trk asll Bulgar vatanda lkeyi

terk etti, Trkiye'ye g etti. Buna ramen Bulgaristan'da istikrar ve
huzur yoktu. Ama imdi Bulgaristan'da zgrlkler geniledi,
demokratik admlar atld, Trkler siyasi parti kurdular. 30 kadar
milletvekilleri var ve hkmet orta oldular. Her kademede
memuriyetler alyorlar. Bunun sonucunda Bulgaristan huzurlu ve
gvenli bir lke durumunda. Trkler, Bulgaristan demokrasinin de
baz alardan teminatdrlar. Dn kaplar tamamyla asanz
Bulgaristan'daki Trklerin hepsi Trkiye'ye gelirdi. Bugn ayn eyi
yapsanz, hepsi Bulgaristan'da kalmay tercih eder, hatta gemite
Trkiye'ye gidenler dahi Bulgaristan'a dnmeye alyor. stelik
daha ekonomi yeterince dzelmedi. Dzeldiinde, bu talep daha da
artacak." mealinde bir eyler syledi.
Bulgaristan Trklerinin srgn edililerinin 20. yl trenlerine
davet zerine katlan eski Bulgaristan Cumhurbakan Jelu Jelev
Edirne'de yapt konumada, 19801i yllarda baz Bulgar insan
haklar savunucular ile birlikte Trklere yaplan basklara kar
koyduklarm belirterek, kendisi cumhurbakan olduktan sonra
Trkler

zerindeki

almalar

ksaca

standartlarnn
Trkler

de

basklarn

kaldrlmas

anlatt.

"Bulgaristan'da

ykselmesi, zgrlklerin

huzur

buldu

konusunda

ve

demokrasinin

gelimesi

Bulgaristan

yapt

ile

istikrara

birlikte
kavuma

konusunda nemli mesafe ald" dedi. lkemizde de bu apta devlet

adamlarnn kmas gerekiyor. Bulgaristan demokratik rejimini
367

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

srdrd

mddete

oluturmayaca

gibi

Trkler

Bulgaristan

Bulgar

demokrasisinin

Blm:

iin

Devlet

hibir
teminat

risk
da

olacaklardr. Bulgar demokrasisini tehdit edecek her hareket,

karsnda

Bulgaristan'daki

Trk

halkn

bulacaktr.

nk

demokrasi harici bir rejim belki Bulgaristan'daki Bulgarlar ok

rahatsz etmez, ama ri kesinlikle edecektir.
kinci olarak AB'nin Yunanistan'da demokratikleme ynndeki
taleplerinin

sonular

kitabmz

asndan

nemlidir.

Yunanistan'daki demokratikleme srecide bu lkedeki Trkleri

risk

olmaktan

karmaktadr

ve

karacaktr.

Bugn

hl

Yunanistan'da Trkler zerinde ciddi basklar sz konusudur.

19901 yllarda, seme ve seilme gibi en tabii siyasi haklar bir
kenara, vatanda olmak sfatyla mlk sahibi olma, seyahat etme,
ehliyet alma gibi medeni haklar bile kstlanmt.
Trklerin ehliyet almalar bile zel izne tbi hale getirilmitir,
20001i yllara kadar Trklerin gayrimenkul satmalar serbest,
almalar izne tbiydi. Ancak AB'nin Yunanistan'a yapt basklar
(bizden

talep

edilince

AB

dayatmas

diyerek

eletirdiimiz,

Yunanistan'da Trkler gibi tm aznlklarn haklarnn korunmas

sz konusu olunca yerine getirilmesini istediimiz uygulamalar)
neticesinde Yunanistan rejimi yumuayarak Trklere yeni hak ve
zgrlkler tanm, onlar da direnii yumuatm, daha lml bir
muhalefet yapmaya balamtr. 4-5 defa gittiim Yunanistan'da
dernek bakan, mft gibi Trk toplumunun ve muhalefetinin
simgesi

olan

kiiler

ve

yannda

bulunanlar

anki

memnuniyetsizliklerini yle ifade ediyorlard: "Yunanllar gemite

baskc bir tutum iindeyken biz de direnii idik, kapal bir toplum
yaps iinde onlara kar koyuyorduk. Fakat imdi Yunanllar
tutumlarnda yumuaymca biz de zldk. Artk Trk genleri
Yunan

okullarna

gidiyor,

Yunanl

kzlarla

evleniyor,

Yunan

mahallelerinde oturuyorlar, oysa eskiden byle eyler olmazd." Yani

gnll olarak olmasa da AB'nin basklar sonucu Yunanistan
demokratikletike Trk muhalefeti yumuam, yava yava makul
seviyeye gelmitir.
368

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Bugn

Yunanistan'da

yerel

yneticilerin

Blm:

tm

Devlet

seimlerle

belirlenmektedir. Yre halk milletvekillerini ve blge yneticilerini

setiklerinden Bat Trakya'daki Trk halkna deer verilmektedir.
Buna karn Trklerin ounlukta olduu Gmilcine ve Evros'ta l
Valiliini Trkler almasn diye sadece bu blgede iki il birletirilerek
tek valilik blgesi yaplm ve seimlerde bir Trkn vali olmas
nlenmitir. Dnyada ok az lkede rneine rastlanan Dileri
Bakanlmn

lke

ierisinde

etkin

olduu

bir

uygulama

Yunanistan'da yrrlktedir. Gmlcine'de Yunanistan Dileri

Bakanl'nm Bat Trakya'da uygulanacak politikalan ve devlet
uygulamalarn belirlemek zere bir ofisi bulunmakta ve Trklere
kar yrtlen uygulamalar bu ofis
belirlemektedir. ad kalan bu uygulama sanrm nmzdeki
srete kalkacaktr. En yaknmzdaki lkelerdeki uygulamalar,
lkemizdeki Krtlere ve dier farkl aznlklara kar yaplmas
gerekenlere rnek olmas asndan bizim iin byk nem arz
etmektedir.
nc konu ise, Bulgaristan ve Yunanistan'daki Trklerin
grd bask ve iddete kar kan Trkiye'nin kendi iinde
benzer konumdaki halklara ayn uygulamalar yaparken hi vicdan
muhasebesi yapmam olmasdr. Hatta biraz daha geni bakarsak,
tm Balkanlar'da (Yunanistan, Makedonya, Ko-sova, Bosna-Hersek,
Srbistan, Hrvatistan gibi pek ok lkede) yaayan Trklerin
haklarnn korunmas iin destek veren, Trk varlnn, dilinin,
kltrnn korunmas amacyla her platformda yer almak isteyen
Trkiye, bunlarn en tabii insan haklar olduunu savunurken
kendi iine hi bakmam, evrensel vicdan savunmamtr.
Karayolu ile batanbaa gezdiim Balkanlarn Trk aznln
bulunduu

blgelerinde,

Trklerin

Trk

bayrann

yannda

kurduklar partilerin (Kosova Trk Demokratik Partisi, Makedonya

Trk Demokratik Partisi) bayraklarn asarak ayakta kalmaya
altklarn grdm. Makedonya'da Trklerin en youn yaad ve
nfusun % 4'n oluturduklar Kostivar gibi belli ehirlerde
Trke 3. dil olarak kabul ettirilmi. Trkler, ehirdeki tm iyeri
369

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

isimlerinin Makedonca, Arnavuta ve Trke yazlm olmasn

vnerek anlatyorlard.
Eski bir Makedon devlet adamnn adna kurulan ilkretim
okulunun ad Mustafa Kemal Atatrk Okulu olarak deitirilmi,
iine anakkale Savamn tam bir duvar kaplayan tablosu
yaplm, her yeri Trk Bayra ile donatlmt, retmenlerinin
ou Trklerden oluan, Gl Cahit'in mdrlk yapt okulda ve
dier ubelerinde, anmsadm kadaryla 1200 rencinin 900
kadar Trk, bir ksm Makedon ve bir ksm Arnavut'tu. Okulda
dilde de eitim veriliyordu. Trkiye'de Ankara Gazi
Hali'te Yaayan Smonlar._______.....___________. ___________.........____
niversitesi'nden mezun olup, orada retmenlik yapan gencecik
idealist retmenler aklma geldiinde gzlerim nemlenir. Bu okulda
grev yapan retmenlerin hepsi Trkiye'de yksekokul okumu,
retmen olmu ve Trkiye'de daha iyi artlarda alma imknlar
varken ok dk maaa ve zorluklara katlanarak okullar biter
bitmez Makedonya'ya gelmi ve bu okulda buradaki ocuklar
yetitirmeye aday olmulard. Srt srta, omuz omuza vererek
bayrak olmular, kavgasz dvsz oradaki Trkler ve Trklk iin
alyorlard. Kostivar'daki Trk ocuklar ve Trkler iin, hem
retmen hem nder hem de rehber olmulard. Birbirlerinden
ayrlamayacak kadar birbirlerine bal bu fidan boylu genleri her
grdmde tarif edilemez duygular hissettim; bu zamanda idealleri
uruna fedakrlk yapan bu genlerin adn her frsatta anarm.
Peki, ben oralardaki Trklerin kazanm olduu bu haklar iin
bu hisleri duyarken, kendi lkemdeki benzer kstlamalar iinde
bulunan insanlar iin nasl ayn hisleri duyamam. Ben nasl bir
vicdan

sahibiyim

ki

ifte

standartlar

vicdani

olarak

kullanyorum. Bence Trk'n artk kendi kendini sorgulamas

lazm. Kendisi ve rkdalar iin talep ettii hak ve hrriyetleri ve en
tabii insani hisleri dier insanlar iin de istemelidir. Eer talep
etmiyorsa, kendi vicdann sorgulamaldr.

Neden AB'ye Girmeliyiz?

370

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bizim gibi lkelerde ve hatta gelimilik dzeyi bakmndan

bizden daha kt durumda olan Dou lkelerinde toplumsal
kalknmay gerekletirmek ve hzl bir ilerleme salamak akla,
bilime ve manta aykr mevcut yaplar ve kanaatler nedeniyle ok
zordur. Zihniyet deiiklii gereklemedii srece yalnzca grnr
olan yapy deitirmekle hibir sorun kalc olarak zmlenemez.
Toplumsal kalknmada esas olan zihniyetin ve dnce yapsnn deitirilmesidir; bu ekilde yeni davran ve tutumlar
ortaya kacaktr. Dnce ve davranlardaki bu deiim iyiye
doruysa toplum kalknacak, ktye doruysa gerilemeye balayp
eskiyi

arar

olmayacaktr,

hale

gelecektir.

rnein

Yani

krallktan

her

deiim,

kurtulmak

iyiye

isteyen

doru

Rusya'nn

komnizme teslim olmas gibi.

Bu bak asna gre, lkedeki her eyin ktye gittii, bata
anayasa olmak zere birok kurum ve kurulu ile tm temel
deerlerin mevcut toplumsal yapya ve zamana uygun olmad
ortamlarda iyi bir kural ve deeri uygulamaya koymak ve topluma
yerletirmek mmkn deildir. stelik uzun sre bozuk bir yap
iersinde yaam ve eski yanl sistemin propagandalarna maruz
kalm

kitlelerin

deiimi

ve

istemelerine

ramen

iinde

bulunduklar durumdan kurtulmalar ve doruyu bulmalar o kadar

kolay deildir. nk mevcut bozuk yap iyinin ieri girmesine mani
olmaktadr. Ayrca btn kurallar manzumesi zamana, akla ve
bilime uygun olmadndan tek tek bunlar ayklamak ve dzeltmek
de uzunca bir sreci gerektirecektir. Bu tr durumlarda en kolay ve
en etkin yntem, insanln o gne kadarki akl bilim szgecinden
geirip

bulduu

uygulam olan

ve

baka

kurallar

toplumlarda

alp,

kendi

baarl

lkenizde

bir

biimde

uygulamaktr.

Tutucu ve banaz evreler denenmi ve baarl olmu yntemlere

kar fazla direni gsteremeyeceklerinden bu yntem en hzl ve en
gvenilir yntemdir.
Dorunun arayryla yola kan, bugne kadar btn insanln
yaad ar deneylerden dersler kararak akl ve bilimle bulduu,
toplumsal yaamn her sahasn bireyin huzuru iin dzenleyen
371

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kurallar btn gnmzde AB normlar olarak adlandrlmaktadr.

AB normlar yalnzca AB yesi lkelerin tarihsel tecrbelerinin
nda oluturulmamtr. Bunlar evrensel deerlerdir; dolaysyla
yalnzca AB lkeleri deil, svire, Japonya, Amerika gibi AB yesi
olmayan kalknm pek
ok lke de bu kurallar veya benzerlerini uygulamaktadr. Bizim
iin nemli olan hareket noktamzn doru olmasdr.
AB normlar sadece sosyal konularda konulmu kurallardan
ibaret deildir. Fertlerin ve toplumlarn huzur ve mutluluu iin
retim, tketim, ticaret, evre ve kltr alanlarnda konulan
kurallar da kapsamaktadr. rnein, retilecek herhangi bir maln
insan salna hibir ekilde zarar vermeyecek llerde denemi
olmas ve bu maln hatal retiminden dolay alcnn zararlarna
kar reticilerin sorumlu olmas kuralna kim itiraz edebilir ki?
Ama kolay ve ksa yoldan ok para kazanmak isteyen reticiler,
retimle ilgili hususlar dzenleyen yasann bu ksmn deil de
baka yerlerindeki dier konular istismar ederek bu kuraln
uygulanmasna

kar

kacaklardr.

Bu

yasann

AB'nin

yerli

sanayimizi baltalamak iin kurduu bir tuzak olduunu syleyecek,

oven

duygularla

bu

kurala

kar

toplumsal

muhalefet

oluturacaktr.
Ayn ekilde fertlerin, devlet veya dier gruplar tarafndan
rahatsz edilmemesi, devletin yetkileri, grevleri ve sorumluluklar
konusunda konan ve temel amac kiilerin huzur ve mutluluunu
korumak olan kurallara kar kmak mmkn mdr? Ayrca
fertlerin din, dil ve etnik kimliklerini zgrce yamalar adna konan
kurallara itiraz edilebilir mi? Baz evreler bu kurallara kar kp
lke blnecek yaygaras yaparak kurallarn
kitleleri

olumsuz

etkileyecektir.

AB

tm hakknda

normlar

bir

kurallar

btndr, bu nedenle birini alp birini almamak doru ve aklc

bir yaklam olmayacaktr. Zaten bunlar birbirileriyle balantl ve
biri

olmadan

dierinin

hayata

geirilmesinin

eksik

kalaca

deerlerdir. Dolaysyla bizim gibi lkelerde fertlerin ve gruplarn

huzur ve refah iinde yaamas iin gerekli yapy yaratan, devlet
372

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

organlarnn ileyiini evrensel deerler balamnda belirleyen bu

kurallarn toplu olarak alnp uygulanmas en makul ve tek yoldur.
Aksi halde, makul yolun bulunmas olduka zordur. Bundan dolay
AB'ye girmek ve AB normlarn almaya mecburuz. Bu lke
menfaatlerine

olacaktr,

aksi

takdirde

lkemizde

ksa

srede

reformlarn devam mmkn grnmemektedir.

Bu Sistem, Fikri Olana Kardr

Bugn geldiim noktadan geri dnp baktmda bu lkede iki
tip insan

yaadn

gryorum.

Birinci

tip insanlar

idealist

insanlard. Bu tip insanlar Trkiye'yi, belki de dnyay deitirmek,

daha gzel ve daha iyi bir dnya yaratmak adna inandklar ve
doru bildikleri bir ideoloji tayorlard. Yani kendilerinin dndaki
dnya iin idealleri ve fikirleri olan insanlard. Bir amalan vard.
Dnyada ideallerini gerekletirmek iin kendilerine bir grev
biiyorlard.

Varolu

sebeplerinin,

sahip

olduk-lan

idealleri

gerekletirmek olduunu dnyorlard. Kendi ahsi menfaatleri

ikinci plandayd. Hatta byk bir ksm, belki de inanlmaz bir
biimde kendilerini her eyi eriyle inandklar ideolojiye adamlard.
deolojileri yanl olabilir, hatta birounun yanll sonradan
ortaya kmtr da, ama bu insanlar o zamanlar davalarna samimi
olarak inanyorlard.
Geri kalan insanlarn ise byle inanlar, idealleri ve ideolojileri
yoktu. Onlar tamamyla gnlk hayatn ierisinde yuvarlanp
gidiyorlard.

Bu

grup

iindekilerin

bir

ksm

drst

ve

namusluyken, dierleri yalnzca kendi menfaatlerini dnen bencil

insanlard. nsann dnyadaki varolu sebebi idealleri, inanlar ve
fikirleri uruna almak, bu uurda gayret gstermektir. Bu
nedenle idealist insanlar, hibir ideali olmayan, dnyadaki her eyi
kendi menfaatleri ile deerlendirenlere gre ahlaki adan daha
stndr.
Ama her nedense lkemizdeki sistem tm organlaryla bir ideali
olan herkesi kendisine kar bir tehlike olarak gryordu. ster sa
ister sol dnceye sahip olsun, bu toplumdaki insanlar daha iyi
373

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaatacam diye kimin kendine ait bir ideali varsa, sistem hemen
bunlar yasaklamak ve yok etmek ynnde bir iradeye sahipti. Dn
olduu gibi bugn de polis ve istihbarat eitimlerinde devlet iin
zararl faaliyet ve eylemler anlatlrken bu gruplarn hepsinin ad
zikredilmektedir.
O gnlerde ben de bu anlayn yanllnn farknda deildim,
bu insanlar yanl iler peinde koan kiiler olarak gryordum.
Bugn dndmde sistemin en byk hatasnn, bir ideali, bir
inanc, bir fikri olan, yani insani fonksiyonlara sahip kiileri hedef
kabul etmesiydi. Hlbuki insanln gelecei bu tr insanlarn
fedakrlklanna baldr. Ve insann en nemli grevi bulunduu
ortam iyiletirmek, kendini ve evresini gelitirmek, lkesini ve
toplumu kalkndrmak adna aray iinde olmaktr. Bu tip insanlar
ve bu tr idealist dnce ve fikir hareketleri olmasayd, insanlar
bir srden farksz olacakt.
Fakat bu sistem, idealler uruna mcadele eden insanlar her
zaman karsna ald. Yasak bir zihniyetle onlar engellemekle
kalmayp dnce ve eylemlerinin yanll ynnde de srekli
olarak propaganda yapt. Halkn geri kalan nazarnda onlar
aalad ve ktledi. Aslnda en kts de bu yaklamd. Zira bu
ekilde bireysel olarak bir kiiye ceza vermekle yetinilme-yip toplum
bu

dncelerden

tamamen

uzak

tutuluyordu.

Bu

idealist

insanlarn bazlarnn zaman ierisinde bir takm terr ve illegal

olaylara karmas toplumdaki dier kesimleri korkuttu. Hlbuki
onlar bu davranlara ynelten, devletin yaklamyd. Oysa bu
insanlarn terre ve iddete ynelmeden, savunduklar fikir ve
idealleri

topluma

yaymalan,

bu

fikir

ve

idealler

etrafnda

rgtlemeleri, siyasete girip ynetime aday olmalar ve parti

kurmalan iin gerekli imknlar salanarak daha salkl ve daha
shhatli bir toplum yaratlabilirdi. Toplumun daha mutlu ve mreffeh bir gelecee ulamas iin, farkl fikirlerin tartlabilecei bir
ortam yaratlmalyd. Ama nedense bizim sistemimiz hibir zaman
bunlara

msaade

etmedi.

Belki

de

Trk

toplumunun

demokrasisinin gelimesinin nndeki en byk engel buydu.

374

ve

Blm:

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Devlet

Komplo Teorileri
Bizim lkemizde {ve tabii ki toplumsal olarak geri kalm tm
lkelerde) meydana gelen olumsuz olaylarla ilgili temel bir bak
as, yorumlama ve sebep bulma yntemi vardr. Bamza gelen her
kt olayn mutlaka ABD, Rusya, ngiltere gibi lkeler veya CIA,
KGB, Mossad
jm

gibi istihbarat rgtleri veya

^*^c^J x t^ri^'^^.f-Tr ^^
L

*b"

j3 t>

JT"

yeni km er

rn^-i^s ^1"CJ^eliJit^
-

^^^^tn^.lni-" * t^^j^^^3-^Hnrfi^^j,^> "yaptmz u yanlta dolay

bu olay gerekleti" gibi bir anlatm asla yoktur. Dier yandan
bakalannn desteiyle gerekletirilmi dahi olsa ok basit bir konu
abartlarak, yapan kii bir kahramana dntrlr; "olay tm
dnyaya rnektir, bizden baka hi kimse bunu yapamaz" diye
gnlerce anlatlr.
Bu olgu aslnda bir hasta akim tm zm yollarn kapayan
dnme ve alglama biimidir, ark mantdr. Bu mantn en
byk zarar, eer bamza gelen kt olaylar Amerika ve Rusya
gibi lkeler veya CIA ve KGB gibi dnyay rkten byk tekilatlar
yapyorsa

ve

bu

olaylarn

meydana

gelmesinde

bizim

hibir

kusurumuz, hatamz yoktur inandr. Olay nedeniyle kendimizi

eletirmemize, hatalarmz dzeltmemize gerek yoktur. Ayrca bu
byk devletlere kar bizim tek bamza yapabileceimiz bir ey de
yoktur.

Trkiye'de

meydana

gelen

olaylar

ABD

veya

Rusya

gerekletiriyorsa, tek bana Trkiye ne yapabilir veya ben bir

emniyet

mdr,

polis

olarak

bu

devletlere

veya

istihbarat

servislerine kar ne yapabilirim? Olaylar bakalar tarafndan

gerekletiriliyorsa ve benim bu olaylarn gelimesinde kusurum
yoksa bunlar durdurmak ya da azaltmak iin de yapacam fazla bir
ey yoktur. yleyse kendi hareketlerimi eletirmeme, dzeltmeme de
gerek

yoktur.

te

bu

inan,

ilerleme

nndeki

en

byk

engellerden biridir.
Dier yandan bizim kendi insanmz olarak doru karar verebilecek ekilde eitemiyor, huzur ve gven iinde devlete bal
olarak yaatamyoruz. Fakat bizi hi tanmayan, dilimizi dahi
konuamayan lkelerin vatandalar veya istihbarat servisleri gelip
375

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

lkemizde en olumsuz olaylarn yaanmasna sebep olmulardr.

Byle bir durumda insan unu dnmeden edemiyor; bu olaylarn
yaanmasn

salayanlar

insanst

glere

sahiptirler;

stn

zeklarn, ilahi yeteneklerini kabul etmek gerekir.

Bunun en gzel rnei, Osmanl mparatorluunun egemenlii
altndaki Araplarn bozulan Osmanl idari yapsyla birlikte ykselen
milliyetilik akmlarnn sonucunda siyasi eylemlere balamalar ve
ynetimin
sonucunda

uygun
isyan

reformlarla

bu

karmalardr.

eylemleri
Bu

durduramamas

isyanlarn

sonucunda

ngilizlerin de destei ile Araplar bamszlklarn kazanmtr. Bu

olaylarn asl sebeplerini, arka plann gremeyen mantk, tm
Araplarn ngiliz ajan T.E. Lawrence tarafndan ikna edilerek
Osmanlya kar isyan ettirildiini ve onun faaliyetleri neticesi bu
olaylarn meydana geldiine inanr.
O zaman unu sormak gerekmez mi? Yllardr sizin egemenliiniz altnda bulunan, sizin tarafnzdan ynetilen, eitilen ve
yzlerce idarecinizin, mlki ve adli amirinizin, askeri komutannzn
yerli halkla i ie yaad bir blgede her eye sahipsiniz, istediiniz
her eyi yapabilme gcnz var, yine de siz bu halk ikna edip,
kendinize

balayamyorsunuz?

ngiltere'den

bir

adam

geliyor;

tamamen farkl bir kltre sahip. Tek bana, o kadar ksa bir
srede tm Araplar ayaklandryor ve size kar kullanyor. Bu akla
manta uygun mu? Lawrence ilahi glere mi sahip? Lawrence in
olaanst bir becerisi ve yetenee mi vard? Elbette hayr. Osmanl
idaresi

kadar

bozulmutu

ki

brakn

Arap

Yarmadasn,

Anadolu'da bile yer yer isyanlar kyordu. Halk zaten bkmt; belki
Lawrence gibiler bu ortam kulland, sadece hazr olan fitili ateledi.
Fakat oray patlayacak hale getiren bizdik. Bunu gremediimiz iin,
ilk para koptuunda sebepleri doru grp, tedbir alp durdurmaya
alamadk. Bize gre bizim hi hatamz yoktu. Hata yoksa dzeltilecek bir ey ve hatta bu konuda yapacak bir ey de yoktu.
Olaylar d glerin etkisiyle gerekleiyordu.
Hlbuki Falih Rfk Atay'n am ve Beyrut kararghnda Cemal
Paamn emir subay olarak alt dnemde blge halkna o
376

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamanki ynetimlerin yapt uygulamalar anlatt Zeytinda- adl

kitab okunsa olaylarn i dinamikleri anlalabilir. Bu isyanlara
sebep aramak bir yana, isyanlarn neden bu kadar ge kt ve
daha da bymedii kavranacaktr. Blgenin geri kalm yaps,
iletiim imknlarnn yetersiz olmas, ksr ekimelerin halk bir
rgt altnda bulundurmaya mani olmas gibi nedenlerle birlikte
yllardan beri Osmanl hkimiyetinde yaam olmalar ve dini
inanlarnn ayn olmas gibi sebeplerin isyan geciktirdii, baka bir
sebep aramann bouna bir aba olduu grlecektir. Yllarca her
olayda ayn mantk alt, yllar geti ama mantk hi deimedi.
Buna benzer binlerce rnek vermek mmkndr.
701i yllara gelindiinde Trkiye'deki siyasi ynetimler zamann
gereklerine

uyamad,

zgrlkleri

geniletemedii

ve

sosyal

reformlar yapamad iin, o dnemki akmlarn da etkisiyle sa ve

solda farkl adlarda yzlerce siyasi rgt ve hareket ortaya kt.
Bunlar alglamas, doru ekilde deerlendirip uygun tedbirler
almas gereken hkmetler ayn mantkla yine olaylar d glerin
destekledii,

bu

gruplarn

alak

ve

hain

olduu

ynndeki

sulamalar ile meseleyi geitirmeye kalkt. Ama netice ayn oldu.

Olaylar nlenecei ve azalaca yerde her gn daha da artarak
sokaklar kan glne dnd. Olaylar nlemek iin hibir reform
gerekletirilmede Ayn mantn sonucunda, yaanan tm olaylar
binlerce insann lmyle, maddi ve manevi deerlerin yok olmasyla
ve nihayetinde 1980 darbesiyle sonuland.
19801i yllarda her gn giderek iddetini artran ayrlk
hareketlere devletin bak yine ayn minvaldedir: d gler bunlar
destekliyor, bunlar alak ve hain. Sonraki dnemlerde radikal dini
grup ve hareketler gerek ran'daki rejim deiikliinin etkisiyle,
gerekse bat lkelerinin slam lkelerindeki olumsuz tertipleri
neticesi olarak tm slam lkelerinde ve Trkiye'de hareketlenmeye
balad. Bizde yine ayn mantk hkimdir: bunlar irticac, hain,
gerici... Her zaman dzen ve rejim hakl, karsndaki her muhalif
hareket

hain,

alak,

blc

377

ve

gler

tarafnda

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ynlendirilmektedir. Bu yaklamn bir an nce deitirilmesi

gerekiyor.
Aslnda bu komplocu mantk yerine, daha pozitif ve yapc bir
akl yrtme ile meydana gelen her olaydan sonra, ncelikle
olaylarn sebepleri aratrlr, sistemin hatas, kusuru aranr ve
olaylara sebep olan nedenler tespit edilerek bunlar bir eletiri
szgecinden geirip bir daha benzeri olaylarn olmamas iin gerekli
tedbirler alnabilirdi.
lke ierisinde siyasi rgtlerin yaratt eylemler ve terr
olaylar ile zellikle rejim aleyhtar gruplarn olumas, lkedeki
siyasi

ve

toplumsal

dorultusunda

sistemin

sinyaller

verir.

kitleleri

memnun

etmedii

Huzursuz

evrelerin

skntlar

dinlenerek onlara haklar teslim edilmez veya haklarm meru

yollarla aramalarnn n almaz ise bu kiilerin bir sre sonra
gayri meru yollardan tepki gsterecekleri kesindir. Bu tepkinin
olumas iin illaki birilerince tahrik edilmelerine de gerek yoktur.
nsan onurlu bir varlk ise hakkn korumak ve aramak isteyecek,
verilmeyince

de

bu

hakk

meru

yollarla

almann

yolunu

aratracak, bu yol da kapatlrsa o zaman ise gayri meru yollara

bavuracaktr.
Bireyler ve kitleler hakl iseler veya kendilerini hakl zannediyorlarsa ya bu haklarm almalar salanarak ya bu hakla
orantl bir g uygulayp bask altna alnarak ya da meru
demokratik yollarla haklarm arayabileceklerine inandrlp bu
yollarn

onlara

ak

tutulmas

salanarak

onlarn

tepkileri

durdurulabilir. stelik demokratik sistemde herkes dncesini

aklamakta ve bu dnceler etrafnda rgtlenmekte serbesttir.
Fakat bizim lkemizdeki uygulama baz fikirlerin savunulmas ve
ifade edilmesini yasaklamakta ve bu fikirleri savunan dernek, parti
gibi rgtlerin kurulmasna msaade etmemektedir.
19701i yllarda dnyadaki siyasi deiimlere bal olarak ortaya
kan yeni teorilerin, zellikle de Marksizm'in yeni yorumlarnn
etkisiyle Trkiye'de genlik hareketleri balad. Genler lkedeki
rejimin

haksz

ve

hukuksuz

olduunu
378

ve

iilerle

kylleri

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

smrdn

ileri

srerek,

rejimi

Blm:

Devlet

deitireceklerini

iddia

ediyorlard. nce kk gruplar halinde bir araya gelerek dernekler

etrafnda rgtlenmeye, fikirlerini yaymak iin gazete, dergi ve
bror karmaya baladlar. Bu yolla halk rgtleyip siyasi
partilere

dnmeyi

ve

seimlerde

iktidar

olup

kendilerince

inandklar hak ve adalet zerine kurulu yoksul kesimlerin sermaye

sahibi zenginlerce smrlmeyecei sosyalist bir dzen kurmay
hedefliyorlard. Ama sistem daha en banda genlerin muhalefetini
engelledi; yaynladklar brorleri toplatt, kardklar dergileri
yasaklad, kurduklar dernekleri kapatt, dnceleri ve dnceleri
dorultusunda

rgtlendikleri

iin

mahkm

etti.

Bat

demokrasilerinde hakkn arayan ve rgtl halk demokrasinin

teminat olarak grlrken, lkemizde her trl hak talebi, her
trl

rgtlenme

abas

yasaklanmaktayd.

Meru

muhalefet

yollarnn yasaklanmas zerine genler gayri meru yollardan

muhalefet etmeye baladlar. Gizli rgtler kurarak, gizli yaynlarla
halk rgtleme faaliyetlerine yneldiler. Sistem bu kez de ok daha
iddetli bir biimde genlerin zerine gitti, ok daha ar cezalar
uygulamaya balad. Bununla da yetinmeyip basn yayn organlar
ve eitim sistemi ile beenmedii fikirleri hor grmeye, aalamaya
ve hatta halkn bir blmn onlara kar kkrtmaya balad.
Sonu olarak, hak talebinde bulunanlarn istedikleri sistemi
kuracaklar btn meru yollar kapannca, geriye tek bir yol
kalyordu; silahl mcadele ile bu rejimi deitirmek. Baka btn
yolar her trl yntemle, zorla bastrlyordu. Peki, siz bu dnce
etrafnda rgtlenerek halkn faydasna olduuna inandnz bir
sistemi halka anlatp kabul grmesi halinde uygulamaya koymay
ama edinseniz ve bu amacnz zorla ve iddetle bastrlrsa ne
yaparsnz? Ya korkup geri ekilir ya da bu davay size mani
olanlara kar zor ve iddetle savunursunuz. Baka bir yolu var
myd?

379

2.

Blm: Cemaat

Din ve inan Dnyam

Kitabn buraya kadar olan blmnde kiiliim ve kimliim ile
ilgili zel konulara fazla girmemeye gayret gsterdim. nceki
blmde yazlanlar gemi dneme aitti. Amacm gemite yaanan
rnek

olaylar

zerinden

gelecee

ynelik

bir

projeksiyon

oluturmakt. Bu blmden itibaren anlatacaklarm, gnmzde

yaadklarmza, iinde bulunduumuz dnemin arka planna ilikin
olacaktr. Anlatacaklarmn doru anlalmas iin benim dnce
ve inan yapmn, zellikle dini inanlarmn geliiminin bilinmesine
ihtiya olduunu dnyorum. Okuyucunun daha iyi ve tarafsz
bilgilenebilmesi iin, hibir eyi saklamadan, tek bir noktay
mahrem brakmadan bilinmesi gerekenleri eksiksiz anlatmaya
alacam.
Gizli faaliyetlerini bu blmde aklayacam glerin ellerinde
ne kadar byk olanaklar olduunu ve hangi yntemleri kullandklarn az ok bilenlerden birisiyim. Hemen hemen herkes bu
kiiler hakknda bir eyler biliyor olsa da onlann yaptklan iler,
alma yntem ve biimleri tam manas ile bilinmiyor. Ben de
ksmen bilgi sahibiyim; bu nitelemeleri ksmi bilgilerimle yapabiliyorum. Bu insanlar ve onlarn faaliyet tarzlar bilinmeden
lkemizde son dnemde yaananlar tam olarak anlamak mmkn
deildir. Anlatacaklarmn hepsi maddi delilerle ispatlanabilir. Fakat
delilleri bulacak insanlarn ounluu da bu insanlarla beraberler.
Yine de ben delillerin nerede ve nasl bulunabileceini gstereceim.
Bu insanlarn hasm, dman deilim; ou eski dostlanm, son
dnemde

tank

olduum

ve

yasad

olduunu dndm

davranlar hari inanlann ve dnya grlerini paylayorum.

Yazacaklarmn buna gre yorumlanabilmesi iin nce zel dnyam
anlatarak balayacam.

Din ve nan Dnyamdaki Gelimeler

ilk

ocukluumdan

Anadolu'nun

klasik

beri

evrem

muhafazakrl

ile

ve

yaadm

ekillenmiti.

ortam
Hayatn

kendisi ve kurallar, toplumun deer yarglar dorudan veya dolayl

382

Blm: Cemaat

2.

olarak dini kurallara gre belirlenmekteydi. Fakat evremdeki

insanlarn hibiri dini bir rejim ya da sistem yanls olmam ve dini
amal illegal bir rgt yaps iinde hibir zaman bulunmamt.
Yani

inanlarm

kuvvetliydi

fakat

ne

iimde

ne

bakalarn

deerlendirmemde hibir biimde bir etken veya l olmad.

nanlarm, tm davranlarmz bir grenin, gzetenin olduu ve
bir gn hesap sorulaca anlay dorultusunda, herkese kar
drst olmay mecbur klan, akl, uuru, vcudu ve her trl nimeti
verene sayg ve sevgi temelinde ve vicdani sorumluluk erevesinde
ekilleniyordu.
Doduum kyde emsallerimden kimileri smestr tatillerinde
kyn camisinin imamnn verdii Kuran kursuna gitmeleri ve onun
neticesi

olarak

namaz

klmaya

balamalar

babamn

houna

gidiyordu. Babamn okul tatillerinde benim de Kur'an kursuna

gitmemi istemesi zerine ilkokul 3 ve 4. snfta 15 gnlk ara
tatillerde Kur'an kursuna gittim. Arap alfabesinin ilk temel kitab
olar elif czn okumaya baladm. Eski yazy ve Kuran tecvit
zere denen usulne uygun tam olarak okuyabilmek iin sras ile
elif cznden balayarak birka cz kitab okumak gerekir. Ben
ancak elif czn bitirebildim ama bu arada din kurallarn, namaz
klmay, namazda okunmas zorunlu dualar okumay ve ezberlemeyi
baardm.
lkokul yllarnda yalnzca ksa kurs dnemlerinde namaz
klardk. Ortaokul dneminde de fazla bir deiiklik olmad. Ayn
minvalde devam ettim. Sonra Polis Kolejine girdim, nanl ve
muhafazakrdm; daha fazlas deil. Arkadalarm arasnda namaz
klanlar da vard, namazdan bihaber olanlar da. Bu konuda
renciler arasnda herhangi bir ayrma yoktu.
Polis Kolejini bitirmi, Polis Enstitsne balamtm. 1975
ylnda enstitnn 2. snfndayken, nisan aynda aabeyimin
dnne katlmak iin babamn hasta olduu ynnde (dn iin
izin vermediklerinden) okula yalan beyanda bulunup,
____-.-.______________..-...._______..._______._____.___.....2.
Cemaat
383

Blm:

2.

Blm: Cemaat

gn izinli olarak memlekete gitmitim. O zamanlarda, kyde her

delikanlnn sahip olduu Tural Osmanl Beylii denilen 9 mm
Karadeniz yapm bir tabanca temin etmitim. Dnlerde en ok
yaplan elence, silah yartrrcasma havaya ate etmekti. Dnde
silahm incelemek isteyen bir akrabam mermi yok zannyla silahla
oynarken,

birden

silah

ateledi

ve

uzaktaki

bir

ocuun

yaralanmasna neden oldu. Bu olayn ardndan eyvah imdi yandm,

mesleim gitti korkusuna kapldm. Bu badireyi atlatrsam be vakit
namaz klacama dair kendime sz verdim. Verdiim sze uyarak
Polis Enstitsnde (bugnk adyla Polis Akademisi) namaz klmaya
baladm. Be vakit namaz klyordum. Bu durum 1980 ylnda
olaylarn ok artt, koturmaktan namazlarmn ounun kazaya
kald dneme kadar devam etti. Bu dnemde, herkesin birbirini
grtlaklad- olaand koullar altnda yaanyordu. ldrlen bir
ar ceza reisinin faillerini yakalamak iin alyorduk. Bir bym "bu zamanda grev daha nemlidir, savata namaza ara verilir"
ynnde nasihatte bulununca bunu akla uygun buldum ve
uygulamaya baladm.
Polis Enstitsnde okurken Maltepe'deki Ko renci Yurduna
yakn Polis Vakfnn renci yurdunda kalyordum. Okuldaki yemek
sonras Anttepe'deki okuldan yurda yaya gelir, genellikle de akam
namazn Maltepe Cami'nde klardm. Bir gn cami knda, sohbet
ettiim

mhendislik

rencisi

bir

arkadan

anlatmlarndan

etkilendim. Zira o, akla hitap eden fikirlere sahip, yumuak bir

kiilii ve insani yaklamlar olan birisiydi. Zaman zaman namaz
sonlarnda

nceden

alm

olduu

notlarn

bulunduu

defteri

cebinden karr, bu notlara bakarak eitli dini konularda bilgiler

verirdi. nan ve din hakknda ve Yaradan'm varl ve birliine
neden inanmamz gerektii gibi konulardan bahsederdi. Konuyu
akla, ilme gre rneklerle anlatrd. Bu sohbetler bazen yatsya
kadar devam eder, yats namazn kldktan sonra yurda dnerdim.
Bu sohbetlere katlan ve bu konularda benden daha bilgili
olan Zlfikar adl arkadamdan bu ahsn Nurcu olduunu
rendim. Daha sonra adnn Halit olduunu rendiim bu
384

2.

Blm: Cemaat

yeni arkadam bizi rencilerin birlikte kald evine gtrd.

Evde, bir ksm o zamanki adyla Ykseli Mhendislik ve Mimarlk zel Yksek Okulu (daha sonra ad Devlet Mhendislik
Mimarlk Akademisi oldu), bir ksm Bahelievler'deki Fen Fakltesinde ve bir ksm da Siyasal Bilgiler Fakltesinde okuyan, hepsi Nurcu olan 5-6 renci kalyordu. Arada srada bu
eve uramaya, rencilerle sohbet etmeye balamtm. Yaam
tarzlar,

birbirlerine

kar

saygl

davranlar,

sadelikleri

ho-

uma gidiyordu. Ayn dnemde evremdeki baz arkadalarm,

benden

etkilenerek

namaz

Polis Enstitsnde

klmaya

balamlard.

Dolaysyla

klan renci says artmt. Yurt-

taki arkadalarm yeni arkadalarmla tantrp onlarn da bu

sohbetlere

katlmalarn

salyordum.

Baz

akamlar,

renci

yurdunda bir araya gelerek cemaat oluturur topluca namaz

klyorduk. Ayn kouta bulunan ou arkadam da namaza
balamt.
Bu arada Maltepe renci yurdu kapanm, mlkn sahibi Polis
Vakf, vakfn idaresini buraya tamt. Yurt bulmam gerekiyordu.
Ben paral olarak bu yurtta kalrken baz renciler cretsiz olarak
daha uzaktaki skitler renci Yurdunda kalyorlard. Maltepe'deki
yurt kapannca, bizdeki tm renciler skitler Yurduna tand.
Ancak bu yurt her trl sosyal ortamdan uzakt. Oto tamircilerinin
youn olarak bulunduu bir semtteydi ve evresi de iyi deildi. Son
snf rencisiydim ve sanrm ikinci dnem de yaklamt. Yeni
arkadalarm, istersem kendi evlerinde kalabileceimi teklif edince,
kabul ettim. Ev okula ok yaknd ve Maltepe'nin en gzel
yerindeydi. Sonradan sohbetlerden vs. bu ekilde baka evlerin de
olduunu fark ettim. Bu gn k evleri denen o evlerden birinde
tahminen 5-6 ay kadar kaldm.
Bu evlerde hayat ok dzenliydi; her gn bir renci nbeti
olur,

temizlik

ve

yemek

ilerine

bakard.

Evin

masraflar

rencilerden toplanan ortak paradan karlanr, herkes namaz

klar ve dua ederdi. Haftada bir gn, akam baka evlere gidilir,
dini sohbetler yaplrd. Dier gnler ise herkes sessiz sedasz,
385

2.

Blm: Cemaat

sknet iinde derslerine alrd. Bu evde kalrken, Fethullah

Glen Hocayla benzeri baka bir evde karlatm. Sonra An
Sinemasnda verdii "Yaratl ve Darvinizrn" konulu konferansta
ok ciddi din ve fen ilimleri bilgisine sahip olduunu grdm. Bu
dnemde lkc ve onlarn komnist dedikleri genler arasnda
kyasya kavgalar yaanyordu. Kimi zaman kitlesel atmalar, kimi
zaman da teke tek yakaladnda zarar verme eklindeki olaylarn
ard arkas kesilmiyor, giderek trmanyordu. Bu tr olaylarda
evremizdeki arkadalar, sac olduklar iin lkclerin yannda
kavgalara katlma eilimi gsteriyorlard. Zaman zaman eve gelen
bizden daha yetkin olduklarn anladm kiiler, siz sakn bu
olaylara katlmayn, taraf tutmayn diye telkinde bulunuyordu. Arka
planda ne olup ne bittiini bilmiyordum ama bu ev ve evde birlikte
yaadm

yeni

arkadalanm

ok

seviyordum.

Okul

bitince,

dereceye girdiim iin seme hakkna sahiptim ve memleketime

yakn olmas nedeniyle Mersin'e isteim zerine tayin oldum.
1980'den

sonra

dzenli

olarak

namaz

klamadm,

cuma

namazyla snrl kaldm ama dzenli namaz klamamanm skntsn da. hep iimde tadm. Beni ve tm kinat yaratan byk
bir gcn olduuna samimi olarak her zaman inandm ve yaratann
kurallarm ihlal etmemeye altm
Grev esnasnda inan farklln hi nemsemedim. stelik
muhafazakrdm ve imknm olsa kendi dnyamda dinin tm
kurallarn tam anlamyla yaamak isteyen biriydim; hl da
yleyim.

Ancak

imdi

unu

sorguluyorum:

Yaradan

nasl

yaamamz istiyor? Temel amacmz ibadet etmek mi, yoksa belli

bir hayat tarzna uygun yaamak mdr? u soruya tatmin edici bir cevap aryorum: Dini kurallar insan mizacn bilen
Yaradan tarafndan insann bu dnyada toplum veya fert olarak
huzurlu, mutlu ve birbirine zarar vermeden yaamasn salamak
iin mi kondu? Bu sorunun ok daha tesinde, ok daha derin
manalarn olduunu biliyorum, inancn temelinde mutlak insan
zgrl olduunu, zgr olmayann inan ve imannn eksik
386

2.

kalacan,

bu

zgrln

her

eye

kar

Blm: Cemaat

olmas

gerektiini

dnyorum.
stanbul'da grev yaptm 1995 ylnda kzm ilkokulu bitirmiti, ortaokula kayt ettirmem gerekiyordu. Ayn sitenin lojmanlarnda kalan arkadalarm ocuklarnn kaytlarn zel okula
yaptryordu. Benim ocuklarmn farkl okula gitmesi ho olmazd,
ayrca

ocuumun

istemiyordum.

dier

Emniyet

ocuklar

grerek

zlmesini

Mdrmz

Necdet

Menzir'in

de
okul

fiyatlarnda belli miktarda indirim uygulatmas zerine kzm

evimizin yaknndaki zel okula yazdrdm. Teknie ok meraklydm.
Tm alet ve cihazlarn teknik bilgileri ve teknik konular ieren
kaynaklarn tm ngilizceydi. ngilizce bilmediimden dolay bu
alanda ok zorluk ekmi, yeterli dzeyde bilgi elde edememitim.
imde kalan bu ukdenin ocuklarmda olmamas iin onlar
ngilizce dil arlkl eitim yapan bir okula yazdrmak benim de
arzuladm bir eydi.
Sonraki yl Ankara'da greve atandmda, kzmn zel okulda
eitimine devam etmesi ve ayn yl ilkokuldan mezun olan olumun
da ortaokula kayt edilmesi gerekiyordu. Kzm zel okulda eitim
grrken olumun devlet okuluna gitmesi doru olmazd, mecburen
onu da evime en yakn zel okula yazdracaktm. Aratrma
yaptmda evimize en yakn zel okullardan birinin Samanyolu
Koleji

olduunu

arkadalarn

da

grdm

ve

grlerini

ocuklarn
alarak,

bu

okula

ankaya'daki

gnderen
Samanyolu

Kolejinin ortaokul ksmna olumu kayt ettirdim. Okulun lise ksm

Yenimahalle vedik'teydi. Ortaokul bittiinde oturduumuz ankaya
Oran

semtine

gerekiyordu.

ok

uzak

Eskiden

olan

ben

Yenimahalle

vedik'e

gitmek

giderken

ocuklar

okula

ie

gtryordum. Oysa imdi her ikisi iin de okul creti haricinde bir
de servis creti demek zorundaydm. Her ne kadar Susurluk
olaylar

vs.

nedeniyle

biraz

tannnca

bana

zel

indirim

uygulanyorduysa da tek maamla her ikisinin cretini demekte

zorlanyordum. Fakat o dnem 28 ubat arife sindeydik; herkes
Samanyolu Kolejinden ya da benzeri okullardan kayor, keskin laik
387

2.

Blm: Cemaat

gzkmek istiyordu. Herkes ordunun balatt cereyana kaplmt.

nsanlarn bu kadar korkmas ve sahte hareket etmesi beni son
derece

rahatsz

ediyordu.

nadna

bu

kiilerin

tersine

davranmalydm. Aslnda maddi koullarm ocuklarm Samanyolu

Kolejinden alp evime yakn bir zel okula nakletmemi gerektiriyordu
gzkmemek, g gsterenlere kar haklnn yannda olmak, gten
korkmamak adna bunu yapmadm. Tabii bu okullardaki eitim ve
retimin kalitesi, retmenlerin rencilerle yakndan ilgilenmesi,
okulda eitimin yannda ocuklarn zararl alkanlk ve davranlara
kar korunduu inanc da bu karar almamda belirleyici unsurlard.
Fakat en aznda Emniyette is tikbal bekleyen bir kii olarak, o
gnk artlarda bin yl sreceine inanlan 28 ubat anlay
ynnde

ocuklarm

Samanyolu

Kolejinden

baka

bir

okula

nakletmem gerekiyordu. Nakilleri yapmadm. Bir kez daha anladm

ki hakszlar zerime ne kadar sert gelirse, ne kadar byk bir
tehditle kar karya kalrsam, ayni lde kar koyma iradem
geliiyor, bedeli ne olursa olsun aklm ve vcudum kar koymaya
programlanyordu.
Ve 6 yl ocuklarm Samanyolu Kolejinde okuttum ve ikisi de
oradan mezun oldular.
Grevim esnasnda hibir al anm, karlatm hibir
grevliyi, davaly, davacy, vs. deerlendirirken, inanc ya da
dncesi

nedir

diye

dnmedim.

Gerektiinde

devlet

bir

Hristiyan i, bir Musevi'yi ve hatta bir yabancy grevlendirebilir,

kendisine grev verilen herkes istenilen hizmeti yerine
Hali'te Yaayan Sirnonlar________. ________. ._____________________.___
getirmekle, devlet de hizmetlerinin karl olarak maalarn
demekle ykmldr. O zaman her ey devletin kurallarna uygun
olarak

yerine

getirilmeliydi.

Maa

alrken,

dier imknlardan

faydalanrken nasl kanunlara uyuyorsam, dier ileri de kanunlara

uygun yapmalydm, inancm onu gerektiriyordu. Yllarca yanmda
alm, en fazla beraber mesai sarf ettiim, binlerce teknik cihaz
reterek devlete milyonlar kazandrm brahim'in alevi olduunu
388

2.

Blm: Cemaat

emekli olduu zaman, i ararken nerdiim belediyenin yapt

aratrmann sonrasnda bana sorduklarnda rendim.
Emniyet tekilat ierisinde hkmet veya bakanlarn tavrna
gre

oluan

dini

merkezli

rgtlenme

veya

karsnda

olan

faaliyetlere hi yaklamadm, bu dnemlerde ben hep tarada aktif

sokak polislii grevinde bulundum. Bir dnem geldi dini inanlara
gre Genel Mdrlk merkezinde atamalar ve srgnler yapld.
Devran deiti yeni gelenler ayn amal olarak srenleri srd, ben
alan iini iyi yapan herkesle altm ama bu tr tutumlardan ve
insanlardan her zaman uzak durdum. Grevde ve atanmalarda dini
inanlar l almaya kalkanlara asla msaade etmedim.
Eskiden baz gen komiserler slamc denilerek istihbarata
alnmazd. Ben buna kar koyardm, inanc kendine, bizim iin
grev yapmas, almas nemli derdim. Hi kimsenin grevini
baka amalarla kullanaca aklma gelmezdi, hatta ferdi olarak
yaplm olsa dahi grup halinde insanlann grev yeminini bozup
grevin gerekliliklerine kar iler yapacan aklm almazd.
stanbul'da grev yaptmz yllarda yeni kurduumuz teknik
sistem sayesinde nemli bilgiler edinmeye balaynca, oalan i
ykne gre amir says yeterli olmamaya balamt. Her ekip iin
bir komisere ihtiya vard. Polis Akademisini yeni bitirmi baarl
gen komiserleri tespit edip stihbarat ubesinde altrmak iin
merkeze teklifte bulunuyordum, hatta bir ksmn geici olarak
hemen greve balatyordum. Emniyette her rtbeli o ilin emrine
atanrd, Emniyet Mdr'nn teklifi Vali'nin onay ile personel ilgili
birimlerde almaya balard. Genel mevzuat byle olmakla birlikte
uygulamada ve istihbarat ynetmelii gerei istihbarat hizmetlerinin
zellii de gz nne alndndan stihbarat ubelerinde insanlar
dorudan greve balatlmazd. nce mimleme denen en az iki
istihbaratnn referans ile birlikte alnacak aday hakknda geni z
gemi bilgilerini ieren bir form doldurulur ve Emniyet Genel
Mdrl stihbarat Daire Bakanlndan onay istenir, merkezde
bu kii hakkndaki ariv bilgilerine baklarak Emniyet Genel
Mdrlnden onay alnrd. Kii yine hemen ubede greve
389

2.

balayamaz,

alacak

Yeralt

ve

Ykc

Blm: Cemaat

Faaliyetlerle

Mcadele

kursuna arlr, iki ay sren bu kursun ardndan istihbarat

biriminde greve balard. Eskiden acil personel ihtiyac olduunda
(son zamanlarda ise usul haline geldi}, Genel Mdr onay ile
birlikte kiinin geici grevle istihbaratta greve balamas iin onay
verilir ve kii kurs grnceye kadar geici stats ile istihbarat
birimlerinde almaya balar, bilahare kursa giderek asli personel
olurdu.
Ben, 5-61 gruplar halinde yeni komiserleri mimleyip istihbarat
ubesinde altrmak iin teklif ettiimde, bazlarna merkezde
kar klyordu. Gereke ise okul yllarnda dindar olmalar, dindar
kiilerle birlikte grp birlikte hareket etmi olmalaryd. Ben de
Diyarbakr

ve

stanbul'da

gerekletirdiim

baarl

istihbarat

operasyonlarnn istihbarat camias ierisinde ahsma ynelik

kazandrd saygnl kullanarak bu kiilerin alnmas gerektiini,
insanlar inanlarna

gre deerlendirmenin doru olmadn,

mhim olann bu kiilerin greve ball ve yetenekleri olduunu

savunuyordum. O sralar beraber grev yaptmz veya grev
nedeniyle karlatmz yabanclar iinde bizdekilerden ok daha
dindar insanlarn olmasna ramen bunlarn en gizli birimlerde
altn

rnek vererek,

birok

komiserin

greve

alnmasn

saladm.
Belki de bu gn ikyeti olduum yapda yer alan birok
mdr

gnlerde

merkezin

itirazna

ramen

'insanlarn

inanlarna gre deerlendirilemeyeceini' syleyerek bizzat ben

greve alnmalarn saladm. Hl da ayn kanaatteyim. nsanlarn
alaca

birimlerin

inanlarna

gre

belirlenmesinin

makul

olmadn dnyorum. stihbarat ubesine aldm komiserlerin

ou, merkezin kar kmasna ramen, verdiim mcadeleler
sonucunda greve aldm bilmezler, zaten bilsinler de istemem.
Onlarn, devletin ve tekilatn insanlar dncelerine, inanlarna
gre deerlendirdiini bilmelerini, byle bir anlayn devlete hkim
olduunu bilmelerini istemedim. Tabii aldm bu insanlar da
390

2.

Blm: Cemaat

stanbul'da yaplan tm almalarda harikalar yaratan ekibin birer

yesi oldular ve ok baarl almalara imza attlar.
Ankara'da Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakan
Yardmclna tayin olunca trl bahanelerle ezilmek istenen
inanl olarak bilinen kiileri korumaya altm. Bir yl boyunca
Bakan Yardmcs olarak tekilatn iilerini tek bama koordine
ediyordum. Daire Bakan Emin Aslan biraz rahatszl, biraz da
d toplant ve temsil ilerinin younluu nedeniyle sadece d ilere
bakabiliyordu. Daha nceki dnemde, 19901 yllarda, stihbarat
Daire Bakanl'nda slamc anlayta olan kiiler ynetime gelmi,
yaptklar tayin ve srgn uygulamalarnn sonucunda Abdlkadir
Aksu bakanlktan ayrlm yerine Mustafa Kalemli ileri Bakan
olarak greve gelmiti. Yeni ileri Bakannn greve gelmesinin
ardndan nal Erkan Emniyet Genel Mdr, stihbarat Daire
Bakan Ali Gkimen'in yerine ise Tuncer Meri Daire Bakan
olarak greve getirildi. Yeni ynetim, dini yn ar basan ve dier
kesimleri srgn etmede rol alan tm eski ube mdrlerini il ve
istihbarat dna, daha az kusurlu grdklerini de merkez dna
atadlar. Gemite yaanan deneyimlerden dolay btn ube
mdrleri ve birim amirleri dini dnce ve rgtlere uzak duran ve
bu konuda hassasiyeti olar kiiler arasndan seiliyordu. Merkeze
solcu ve slami cemaat ve ekollerle ilgili olabilecek kiiler yaklatrlmyordu. Merkeze atanacak olanlar byk oranda milliyeti ve
lkc kesime yakn kiiler arasndan seiliyordu. Fakat merkezin
bir eksii vard; i retemiyor, grev asndan bir iki amir haricinde
dierleri ok klasik kalyordu. Bu kiiler illerin yapt operasyon ve
almalar pazarlayarak geinmek istiyorlard. Ben merkezde greve
gelince i retecek baz kadrolardan merkeze gelmek isteyenlere
destek oldum. Merkezde az da olsa alt rtbelerde dini yn ar
basan veya byle olmasna ramen merkezdeki genel anlaytan
korkarak farkl gzkmeye alan kiiler bulunmaktayd ve bu
kiiler her frsatta ezilmeye allyorlard. Fakat ben greve
geldikten sonra radikal laik gzken etkin kiilerin bu insanlar
zerinde bask kurmalarna kar tavr aldm.
391

2.

Blm: Cemaat

28 ubat Dnemi Yaadklarmz

24 Aralk 1995 seimleri sonucu MSP-RP izgisinin en byk
parti olmas, ordu ierisinde tepkilerin artmasna neden olmu, bu
sonucu hazmedememenin ilk iaretleri ortaya kmaya balamt.
Susurluk

Olaylar

zerine

Silahl

Kuvvetler

ierisinde

hareketlenmeler daha da artmt.

ktidarn DYP kanadndan bakan olan Mehmet Aarn, Susurluk
Olaylarndaki

rol

nedeniyle

hkmetin

dnda

kalmasnn

ardndan, nce stihbarat Daire Bakan Emin Aslan Kaaklk

Daire Bakan olarak grevlendirildi. stihbarat Dairesi Bakanlna
tiraj ok dk bir yayn organna (dergi mi yoksa gazete mi
olduunu hatrlamadm) doruluu ve ciddiyeti tartmal olan
"Artk ordu polise sormadan ihtilal yapamaz. Yedi bin kadar zel
eitilmi ar silahl zel harekt polisi var..." mealinde bir eyler
syleyen, o gne kadar hi tanmadm Blent Orakolu getirildi.
Bana gre Orakolu istihbarat formasyonuna sahip deildi; ya
yanllkla ya da tesadf eseri daire bakan yaplmt. Syledii
iddia edilen, o zamana kadar kimsenin duymad "Artk polise
danmadan ordu ihtilal yapamaz ..." mealindeki iri laf gerekten
sylemi olsa bile ciddiye alnacak biri deildi. Maksadm onun
basit biri olduunu sylemek veya onu aalamak deil. Ancak
Orakolu'nun demokrasi, zgrlk, darbe, siyaset gibi konular
asndan bir bak asna ya da ideolojiye sahip biri olmadn
dnyorum. Eer bu sz sylemise sadece kendisi polis olduu
iin, polisi vmek ve dolayl olarak kendini yceltmek iin sylemi
olabilecei kanaatindeyim.
Blent Orakolu, gemi skynetim dnemlerinde askeri kii
ve kurumlarla gayet uyumlu almalar yapm, Diyarbakr'daki
skynetim sresinde en iyi grev yapan polis olmu, kardeleri ve
yaknlar iinde rtbeli askerlerin olduu bir polisti. Szleri fazla
ciddiye alnd, frtna koparld. Bir defa ci 3. n

ci

yine ordunun

istihbarat ve insan tanma konusunda isabetli hareket edemediini

grdm. Orakolu'nu biraz tanm, tahlil etmi olsalard, bu
szlerin basnda fazlaca yer almas konusunda bunca gayret
392

2.

Blm: Cemaat

gstermez ve bu. kadar da tepki koymaz, gler geerlerdi. Bu ve

benzeri olaylar ordu ierisinde hareketlenmelere sebebiyet veriyor,
ordu aktan siyasi hkmete kar tavr gelitiriyordu. Anormal
davranlar balamt.
stanbul'da

eitli

olaylara

karm

ve

saklanmak

iin

Ankara'ya gelen baz mafya elemanlarn yakalamak zere bir ekiple

birlikte Ankara'ya operasyona gelen dnemin Organize Sular Amiri
Bakomiser

entrk

Demiral

nezaket

ziyareti

iin

uramt.

Ziyaretin ardndan Omitky civannda bulunan lks evlerde gizlenen

mafya

mensuplann

yakalamak

iin

blgedeki

jandarma

karakoluna gitmiti. Yanllkla jandarma karakolu binas olarak

zannettikleri

su

kendilerinin

polis

deposunda

nbet

olduunu

tutmakta

syleyip

olan

jandarma

askerlere,
karakolunu

sormular. Sonra da yanl yere geldiklerini anlayp, bilahare

jandarma karakoluna varp oradaki karakol komutan ile birlikte
belirlenen adreslere operasyon yapmlar ve ahslar yakalayarak
stanbul'a dnmlerdi. Fakat su deposunu bekleyen askerler aracn
plakasn alp pheli bir ara diye rapor etmiler. Bunun zerine
olaylar

bym,

Mdrlne

bu

Genelkurmay
arac

ve

Bakanl

iindeki

kiileri

Emniyet

Genel

soruyor.

Mafya

elemanlarnn yakalanmasyla ilgili olarak Jandarmayla birlikte o

gn

tutulmu

olan

tutanaklarn

gnderilmesine

ramen

Genelkurmay Bakanl verilen cevaba inanmyor. Emniyet Genel

Mdrlnn darbe hazrl olup olmadn renmek iin
Genelkurmay

Bakanln

izledii,

Genelkurmay

Bakanl

binasnda gece klar yanyor mu diye takip ettii iddialarn basma

verip, bu tutana da kullanyorlard. entrk Demiral stanbul
plakal Mercedes marka bir arala ziyaretime gelmi, dolaysyla
bizim dairede bu ara ziyareti arac olarak kaytlara girmi ve
nbetiler tarafndan da grlmt. Genelkurmay Bakanl su
deposu civarnda pheli grld iin bu aracn plakasn
sorunca, bizim dairede alan ve Susurluk olaylarndaki tutumum
nedeniyle bana kar tavr alan mdrler bu durumu kullanmak
istiyorlar. Polisin darbe hazrl olup olmad ynnde askeri
393

2.

Blm: Cemaat

kararghlar kontrol ettii iddialar ile entrk Demiral'n arac

arasnda balant kurmaya kalkyorlard. Oysa mit ky yolundaki
su deposunu bekleyen askerler kontrol edilse ne olur, edilmese ne
olurdu? Ama bir kere d dmana kar kullanlmas gereken
psikolojik

harekt

sistemi

kendi

lkesinin

iktidarna

kar

kullanlmaya balanmt, her ey mubah grlyordu. l yoktu.

Ordu iindeki hareketlenmelerin artt o gnlerde ok ciddi
bilgiler alyordum: Grevim nedeniyle illerdeki stihbarat ube
Mdrleriyle yaptm grmelerde, askeri birliklerin zellikle
byk iller bata olmak zere sivil hayata mdahale etme dorultusunda hazrlk yaptn veya EMASYA planlarn gncel lcme
adna

tm

birliklerin

bilgi

topladn

ok

ak

bir

biimde

gryordum. Sarmusak Olay dolaysyla yaplan almalarda, ordu

iinde Bat alma Grubu olarak adlandrlan grubun tamamen sivil
hkmeti

zora

sokmak

amacyla

oluturulmu

gizli

illegal

faaliyetlerinden haberdar olmutum. Ayrca ordu iindeki askeri

kiilerden de eitli bilgiler geliyordu. Bu bilgiler nasl geliyordu tam
bilemiyorum ama bugn deerlendirdiimde ordu iindeki cemaat
yapsnn bilgi szdrma ismi rgtlediini anlyorum. Bilgi ve
belgeleri toplayanlar, bunlar kullanabilecek olan bizim gibi kiilere
ya yakn evremizde alan taraftarlar araclyla ya da posta
yoluyla ulatryorlard.
Birok kanaldan gelen bilgileri analiz edince ordunun demokratik hayata mdahale hazrl iinde olduu kanaatine vardm.
ki arkadamla beraber elimize gelen belgeleri yorumlayp yaptmz
analizlerden oluan drt sayfalk bir not hazrladk. Notun ekine de
otuz alt sayfa belge koyarak stihbarat Daire Bakam Blent
Orakolu'na verdik. Gerekten de, ordunun her olay, her olumsuz
davran abartp iktidarn planl bir davran olarak kabul ettii,
kurduu psikolojik harekt sistemi ile tm basn, medyay ve g
odaklarn harekete geirip hkmeti sktrd, ne olursa olsun
iktidar deitirmeyi hedefledii belli oluyordu. Tesadfi ya da
sradan

en

masum

olaylar

bile

yorumluyordu.
394

kastl

davran

olarak

2.

Blm: Cemaat

Bu propagandann etkisi oldu ve sonunda Deniz Kuvvetleri Adli

Mavirlii ve Savcl o mehur Sarmusak davasn at ve
yurtdnda bulunan stihbarat Daire Bakan Blent. Orakolu
lkeye dndnde tutukland. Mahkeme devam ederken, basna
verilen bilgilerden asl hedefin stihbarat Daire Bakanl personeli
zerinden o dnemin iktidarm sulamak olduu anlalyordu.
Bizim yazdmz raporun ekindeki Genelkurmay kinci Bakam
evik Bir imzal ve tm kuvvetlere gnderilen emre dayanarak Deniz
Kuvvetleri ast birlikleri ierisinde de Bat alsma Grubunun
kurulmas iin Deniz Kuvvetleri Komutanl stihbarat Bakanl
hm emrini Daire Bakanmz Blent Orakolu'na elden teslim ettim.
Evrak, ileri Bakan Meral Akener, Babakan Yardmcs Tansu
iller, Babakan Necmettin Erbakan, Cumhurbakan Sleyman
Demirel, Genelkurmay Bakan smail Hakk Karaday silsilesini
izleyerek Genelkurmay kinci Bakam evik Bir'e ulamt. Bunun
zerine Deniz Kuvvetleri Savcl devletin gizli belgelerini temin
etmek ve kullanmak sularndan ciddi ceza talebiyle Orakolu ve
baz Emniyet stihbarat Daire Bakanl personeli hakknda dava
amt. Orakolu, durumada bu belgeleri nereden temin ettii
sorusuna cevap vermek durumunda kalacakt. Mamak askeri
cezaevinde tutuklu olduu esnada avukat Suat elebiyle birlikte
ziyaret ettiimizde Blent. Orakolu bana mahkemede sorulunca
belgeleri benden aldn syleyeceini ifade etti. Ben de bunu
yapmasnda hibir sorun olmadm syledim. Fakat avukatmz
Suat Bey hukuki adan olay yorumlayp "Bizim bir ey sylememize
gerek yok, mddei iddiasn ispatla mkelleftir, biz hibir ey
sylemeyelim, belgeleri Hanefi Avcdan aldm demek iyi olmaz," dedi.
Ben yine de belgeleri benden aldn sylemesini istedim, nk
Orakolu tutuklamann ardndan ar ceza tehdidi karsnda
paniklemeye,

ekinmeye

balamt.

Raporun

hazrlanmasna

yardmc olan arkadalar {dier ast personeli) konuyu biliyordu;

olayda rol alan astlar sylerse byk sknt yaanrd. Olay bana
balamas halinde kontroln bana geeceini dnerek adm

395

2.

Blm: Cemaat

vermesini istedim ve sonunda durumada Orakolu belgeleri benden

aldm syledi ve mahkeme ikinci durumaya beni de ard.
Mahkemeye giderken sank olabileceimi, hatta tutuklanabileceimi dnyordum nk bu davann almasnda hukuk yoktu. Her ey kanunsuz emirlerle yrtlyordu. Ben de
bu karmaa, iinde tutuklanabilir, hatta hi yoktan

labi-

lirdim. Amacm amiri olduum ve bana gvenerek grev yapan

hi kimsenin zarar grmemesini salamakt; yangn benden ileri
gitmemeli, orada durmalyd. Her eyin biteceini, meslein sonuna
geldiimi dnp cezay da gz alarak mahkemeye ktm ve
stndeki drt sayfalk notla birlikte otuz alt adet belgeyi Daire
Bakan Blent OrakoluYa verdiimi syledim. Mahkemenin iki
hkimi meslekleri pahasna adil davranp beni tutuklamadklar gibi
hukuka uygun karar verdiler ve verdikleri karar Askeri Yargtay bile
tasdik etmek mecburiyetinde kald. Ancak bu mahkemenin iki
hkim subay vermi olduklar kararn bedelini dediler; Deniz
Hkim Albay Mesut KurunY Malatya'ya srdler, Deniz Hkim
Binba Ahmet Kahraman' YA karar ile ihra ettiler.
Bu olayda da yzde yz zarar greceim, her ey bitti diyeceim
bir anda hi ummadm bir ey olmu ve bu tehlikeyi de
atlatmtm. Hayatm kaybettim diye yzde yz inandm ikinci
tehlikeyi de atlatmtm. Bir kez daha yukardaki yine yardm
etmiti.

Tutuklanmam ve Ksa Sren Hapis Hayatm

Susurluk kazasnn ardndan TBMM ele kumlan Susurluk
Aratrma Komisyonu ha verdiim ifadede Polis, Jandarma, MT gibi
tm gvenlik kuvvetlerinin ierisinde ete benzeri oluumlarn
olduunu, bunlarn 'terrle' mcadele ad altnda kanunsuz eylemler
yaptn anlattm. Bu ifadem ve benzeri konulardaki anlatmlarm
nedeniyle Silahl Kuvvetler, Emniyet, Jandarma ve MT ierisinde
ahsma kar olumsuz bir havann olutuunu hissediyordum.

396

2.

Blm: Cemaat

nce Jandarma Genel Komutan Teoman Koman Jandar -ma

Genel Komutanl iinde JTEM' vardr eklindeki ifademi Jandarma
Genel Komutanlna hakaret kabul ederek davac oldu. Mfettiler
hakkmda inceleme yaptlar ve JTEM'in varl ile ilgili realiteye ve
onca

delile

yarglanmam

ramen

Teoman

konusunda

Koman

karar

in

verdi.

etkisiyle

Yaptm

Bakanlk

itiraz

zerine

Dantay kinci Dairesi beni hakl bularak karar iptal etti. Bylece
bu davadan aklandm.
Susurluk Olaymn nemli aktrlerinden "Yeil ile balantldrlar, bakldnda ilikileri grlr" diyerek hem Yeil'in, hem de
onunla

kanunsuz

ilikilere

giren

MT

mensuplarnn

telefon

numaralarn akladm. Akladm telefon numaralan devletin gizli

bilgileridir diyerek davac ve ikyeti oldular. Ankara DGM Savcl
(o zamanlar DGM mahkemelerinde askeri hkim yeler ve askeri
savclar da grev yapyordu) Askeri Savc Nuh etinka-ya hakkmda
devletin gizli kalmas gereken srlarn temin etmekten soruturma
at. Mahkemeye armalan zerine bu konuda ifade verdim.
fademde, bu telefonlar herkesin bildiini, daha nce yakalanm
mafya mensuplarnn zerinde kaytl olarak bunlarn ktn,
ayrca bu numaralan kullanan kiilerin bata Yeil kod adl Mahmut
Yldrm

olmak

zere

birok

kanunsuz

kiilerle

balantsnn

olduunu anlattm. fadem zerine Savc hakkmdaki ikyetin ciddi

olmadm anlamt. Ancak Susurluk raporu hakknda televizyonda
yaptn konuma nedeniyle nce aa alndm, daha sonra da alt
ay nce ifade verdiim ve kapandn zannettiim bu davadan dolay
tutuklandm.
Askeri Savc Albay Nuh etinkaya soruturma yapm, Genelkurmay Bakanl baka bir albay bilirkii tayin etmi, bilirkii
olarak tayin edilen albay bu telefonlarn devletin gizli srn olduu
ynnde rapor vermi ve bu rapora dayanarak DGM askeri hkimi
Hkim Binba Tanju Gvendiren beni tu-tuklamt. Benim sivil
mahkemede

yarglanmam

gerekirken,

mahkemesi

sivil,

tm

askerlerden oluan hkim ve savclar tarafndan yarglanyordum.

397

2.

Tutuklannca,

gvenliim

gerekesi

ile

Blm: Cemaat

BeypazarYda

k-

k bir cezaevinde tek kiilik koua kondum. Savc Albay Nuh

etinkaya iddianamesinde, daha nce birok zanlnn zerinden km, herkesin bildii bata Yeil olmak

birok ka-

nunsuz kii ile ilikide olan MT mensubu kiilerin telefon numaralarn sularnn aratrlmas iin TBMM Meclis Aratrma
Komisyonu'na ve dier yetkili makamlara vererek, gizli kalmas lke
menfaatlerine olan devlet srlarn temin etmek ve kullanmaktan ayr
ayr iki

defa

cezalandrlmam talep

etmekteydi.

ddianameye

dayanarak hakkmda toplam 16 yl hapis cezasn gerektiren dava

amt. Aslnda bu telefon numaralarnn bahane olduu, bu
bahane de konumalarmdan rahatsz olan birileri tarafndan
kullanld alenen belli oluyordu.
Buna ramen Avukatm Suat Celebinin de fikrine uyarak
tutuklulua itiraz dahi etmedim. Ortada byk bir hukuki hata
vard ve biz itiraz etmiyorduk. Hukuk sisteminin kendi hatasn
dzeltmesi ynnde dileke verdik. Daha sonra Ab dullah calan'
da yarglayacak olan mahkemenin bakam olan DGM bakan
Turgut Okyay byk bir hukuk adam olarak tensip zaptyla birlikte
tahliyeme karar verdi. Tutukluluumun
1 l.gn tahliye oldum. ki duruma daha devam eden yargla.........
ma sonunda beraat ettim.
Aslnda una emindim. Bu dava bir bahane idi. 6 ay nce savc
ifademi almt ve hatta bana gre dava kapanmt. Daha sonra
televizyonda yaptm konuma, ve eletirilerimden rahatsz olan
ordu yneticilerinin zorlamas sonucu bu dava tekrar gndeme
getirilerek

tutuklanmtm.

Amalanan

bana

ve

benim

gibi

dnenlere bir gzda vermekti.

Sonra uzun sre Ana Komuta Kontrol Merkezi Dairesi Bakanlnda pasif grevde tutuldum. Askerlerin istemedii kii ilan
edildiim iin 1997 ylndan 2003 ylma kadar aktif bir greve
atanmadm. Terfilerim yaplmad. dare mahkemesine dava aarak
veya

terfi

komisyonu

yeleri

dostlarmn

398

direnmeleri,

terfi

2.

Blm: Cemaat

komisyonu kararlarna muhalefet erhi koyma srarlar ile Kutlu

Sava n Babakan zerinde yapt giriimler neticesinde zorlukla
ve bir iki gn sren tartmalar sonunda terfi ettim.
28 ubat sonrasnda hakknda davalar ald o bask dnemlerinde bir arkadam araclyla Fethullah Glen Hocayla onun
talebi zerine ksa sreli olarak grtm. Bu grmede zetle ona
"Siz doru bildiiniz yolda okullar aarak bu lkeye ve insanlarmza
hizmet, ediyorsunuz. Gerisini nemsemeyin, doru sonunda galip
gelecektir" dedim. Amacm, bask karsnda mazlum ve madur
olana, zerine gidilene destek olmakt.

KOM Daire Bakanlndan Alnmam

KOM

(Kaaklk

ve

Organize

Sularla

Mcadele)

Daire

Bakanlna hibir talebim olmadan, 2003 yl haziran aynda

atandm. Benden nceki daire bakan grevden alnmasyla ilgili
olarak idari mahkemede yrtmeyi durdurma davas amt. Ne
olursa olsun, herkesin dava hakkna sayg duyduumdan ve kendim
de birka konuda idareye kar dava am olduumdan bu
meseleyle hi ilgile irmeksizin isime devam ettim. Sonra bir ara
mahkemenin yrtmeyi durdurma karar alndm duydum.. Bu
durumda idarenin bir ay iinde beni grevden alp, onu atamas
gerekiyordu. Bir sre sonra Genel Mdrlk zel Kaleminde
duyduum kadar ile Genel Mdr eski bakan arp konumu
ve "seni baka bir greve atayalm, KOM dairesinde srar etme,"
demi. Eski bakan da bu neriyi kabul etmi. Bunun zerine
Bakanla dileke vererek, idare mahkemesi tarafndan kesin karar
verilinceye kadar yrtmenin durdurulmas kararnn uygu 1
anmasn istemediini bildirmi. Yani KOM'a tekrar atanma talebim
yok diyerek, ka cak kararname ile baka bir ile gitmeyi istemiti.
Bu arada KOM dairesinde ve il uzantlarnda teknik alt yapy
oluturmaya,

lkenin

nceliklerine

gre

mevcut

personeli

operasyonel istikametlere ynlendirmeye, birinci derecede yolsuzluk,

ikinci derecede akaryakt ve sigara kaakl baat olmak zere

399

2.

Blm: Cemaat

mali konular ve nc derecede uyuturucu tica reti olmak zere

tekilata istikamet vermeye alyordum.
Bu ncelikleri belirlerken tesadfen nmze Enerji Bakanlndaki byk ihalelere hile kartran, tm ihaleleri yneten bir
organize grubu izlemeye baladk. brahim Seluk bakanlndaki
bu grup tm Enerji Bakanlndaki ilere Bakan'dan daha hkimdi;
ihaleler brahim'den habersiz yaplamaz durumdayd. Birok teknik
eksiimiz vard ve ok iyi bir alma yapamamtk. Fakat bir yla
yakn devam eden izleme sonunda operasyona giritik. Baz byk
mteahhitler ile Enerji Bakanl Genel Mdrleri tutukland.
Bu operasyonun yol at oluan olumsuz hava iinde, aktan
sylenmese de en aznda "aferin" denmeyerek, operasyondan
memnun olunmad hissettirildi. Hatta baz baka birimlerdeki
Emniyetiler

gzaltna

alnacak

kiilerin

hkmete

yaknl

dolaysyla gzaltna almalarn sknt yarattm, bu konular hi

dnmediimizi,

yaparken

siyasi

hesap

yapmadmz

sylemilerdi. Bu tr olaylarda hakkmzda olumsuz bir hava

yaratlmt.
Enerji operasyonu tamamlandktan sonra uyuturucu konulu
uluslararas bir toplant iin ili'ye gittim. tmtm. ler ve
ehir

toplantlar

etmediimden

hastalm

derken

salma

iyice

yeterince

ilerlemiti.

dikkat

nemsemediim

hastalm nce zatrreeye ve daha sonra da akcier apsesine

dnmt.

ksrdmde

azmdan

kan

gelince

olayn

ciddiyetini anlayp hastaneye yattm. Tam hastaneye yattm srada

eski bakan da idare mahkemesinde davay kazand. Bu karar
dorultusunda grevden alndm, yerime eski bakann atandn
duydum. Bu normal bir durumdu. Ancak eve giderken uradm
stihbarat Daire Bakanlnda karlatm dare Mahkemesi
Bakan

Cengiz

Aydemir

sohbet

esnasnda,

davann

henz

bitmediini ve kararn verilmediini syledi. Ben davann kesin

olarak

sonulandrlm

olduunu

syleyince,

hkim

"Hayr

yanlnz var, karar verilmedi," diye srar etti. Biz hkimin bu

szlerini

onca

dava

iinde
400

bu

davay

doru

olarak

2.

Blm: Cemaat

hatrlayamayabileceine verip, mahkeme karar vermese tayinim

neden ksn diye dndm.
Bu arada tayinim kmadan nce, eski KOM Bakan Yardmcs
Alper Yaz akaryakt kaakl yapt bilinen Veysel Kadayfolu
adl kiinin benim tayinimin baka yere karlmas iin alt
haberini gndermi ama ben bunu pek fazla nemsememi tim. Bu
ahsn, yaptmz bir tahkikatta ad geen bir mafya yesiyle ilikisi
varm. Biz operasyon ncesi tm mafya ve mafya ile balantl
kiilerin mal varlnn tespit edilmesi iin savclk talimat ile
aratrma yaptmz srada, bu kiinin milyon dolarlar seviyesindeki
hesabnn bulunduu bir banka ubesi ona haber vermesi zerine
yaplan tahkikat renmiti. Bundan dolay benimle ve tayinimi
baka bir yere kartmakla urayormu. Daha sonra rendiime
gre, bu kii Diyarbakrl ok zengin bir holding patronuymu. Ayn
zamanda ileri Bakanmn olu Murat Aksu ile yakn iliki
iindeymi. rtibatl olduu mafya yesine de bakann olu zerinden bir eyler yapmak isteyen biriymi.
Ben grevden alnp Edirne'ye tayin (srgn) edildiim srada
hastanede yattmdan, personelin durumunu tam bilemiyordum
ama baz arkadalarm srekli yanma gelerek bu hakszla kar
bir eyler yapmak istediklerini sylyor, bir eyler yapmak adna
hkmette etkin kiilere ve baka evrelere gidiyor, bu hakszl
durdurmak iin koturuyorlard. Kimi personel uzak duruyordu, ben
bunlarn ne yapacan bilemeyen kiiler olduunu dnyordum.
Hatta bir eyler yapmak iin koturan bu arkadalara, moral ve
destek olmak adna dier sesiz kalan personeli de ziyaret edin, onlar
da yalnz brakmayn diyordum. Onlarn ne yapacan bilmeyen
insanlar olduklarn zannediyordum. Onlarn da belli bir fikir, grup,
cemaatin adam olduu, bu nedenle byle bir tavr koyduklar hi
aklma

gelmiyordu.

Birincisi

iradelerini

byle

teslim

etmi

olacaklarn, bu kadar rgtl olduklarn, bu tayinde cemaatin rol

olduunu tahmin edemiyordum. Hatta bu i iin srekli etrafmda
koturan arkadalar, "kp basma aklama yapahm, yolsuzluklara
401

2.

Blm: Cemaat

kar grev yaptmz iin tayinimizin ktn, mahkeme kararnn

buna bahane edildiini syleyelim," demelerine ramen onlar
frenliyor, kendi ilerine bakmalarn, basn aklamasnn fazla bir
ie yaramayacan anlatyordum. Ayrca bazlarnn bir yerlere
casusluk

yapacam,

bu

konuda

daha

dikkatli

olmalarn

sylyordum, ilerinde Hasan diye bir komiser vard. Bu komiser,

Personel Daire Bakanlndaki bizim tayin evraklarn, benden
nceki Daire Bakan Cokun Hay ahin idare mahkemesinden ald
yrtmeyi

durdurma

kararn,

daha

sonra

verdii

vazgeme

dilekesini, ardndan tekrar kararn uygulanmasn isteyen dilekeyi,

gerekte

idare

mahkemesinin

dava

hakknda

henz

karar

vermediini ortaya koyan belgeleri getiriyordu. Kim olursa olsun,

istenildiinde herkes hakknda dosya temin edebiliyordu. Personel
ilerindeki arkadandan aldn sylyordu Ama imdi anlyorum,
ki, personel ilerindeki arkadandan deil, cemaatten alyormu.
Daha sonra bu komiserin aslnda bizdeki srlar alp bir yerlere ve
ileri Bakan'na tadn birinci azdan rendim. O gn benim
etrafmda koturan arkadalardan uzak duran pek ok kiiyi daireye
ben almtm; bana dierlerinden daha yakn olmalar gerekirken
uzak durmalarnn planl ve bir yerden alnan talimata dayandn
anlyorum.
Yeni rendiim her ey beni ok ediyordu. Bu arada hazrln
yaptmz mafya yeleri ile ilgili operasyonu stanbul Koni birimi
gerekletirmiti. Bu operasyonda, bizim tayinimizle uraan ve
akaryakt

kaaklndan

servet

kazand

sylenen

Veysel

Kadavfolu isimli kii de yakaland. zerinden kan notlar ve

telefon irtibatlar deerlendirilince, aslnda hesap iinde hesap
olduunu, beni tayin ettirme giriiminde birok kiinin rol aldn,
dava aan eski Bakan bularak onu yeniden dileke vermeye
zorladklarn, bu bahaneye sarlarak tayinimin ktn anladm.
Benim yanmda alan mdrlerin, baz siyasi kiilerin, bakann
yaknlarnn, operasyonda zarar
_..._........-.....__. -...................................----- -.........2. Blm: Cemaat

402

2.

Blm: Cemaat

gren kiilerin ve eski Bakan in zaman zaman bir araya gelip plan
yaptklarm, olmayan mahkeme karar var denerek hakkmda ilem
yapldn anlam oldum.
Benim dava ve mahkeme karar nedeniyle tayin edilmem zerine
grevine dnd sylenen eski bakan Cokun Hayal de 2-3 ay gibi
ksa bir sre bu grevde kaldktan sonra bir bahane ile ikna edilip
baka bir ile Emniyet Mdr olarak atand. Ardndan bugnk
bakan Ahmet Pek'i KOM Daire Bakam olarak atadlar. kinci garip
ey de tayin olmay istemememe ramen hasta halimle apar topar
Edirne'ye hem de geici grevle gnderilmitim. Bunun manas 24
saat iinde hemen Edirne'ye gidip greve balamam gerekiyordu.
Ankara'da kalmam istemiyorlard. Belki de Ankara'da yapacaklarm
erken fark edeceimi dnerek zellikle uzaklamam istiyorlard.
Tayinim ktnda, zoruma giden, tayin edilmi olmam deildi.
Beni rahatsz eden, bu ekilde bir aldatmaca ile tayin edilmi
olmamd. Gerek tayin sebebim olarak iki ey grlyordu. Birincisi,
yaptmz enerji operasyonu nedeniyle hkmet cenah rahatsz
olmutu, nk tutuklanan baz kiilerin hkmetteki etkin kiilerle
kiisel yaknl bulunuyordu. kincisi ise, bu Diyarbakrl kiiyle
bakann olunun ilikileri dolaysyla bizim giritiimiz mafya
tahkikat rahatszlk yaratmt. Bu arada baz kiilerin de benim
grevden alnmam iin ok farkl giriimlerde bulunduklarn
renmitim.

Bakan

dolayl

bir

kanalla

tayini

kendisinin

karmadn, babakann istediini ima etmiti; o zaman bunu

fazla inandrc bulmamtm. Ama daha sonra olup bitenlerle
birletirince, aslnda alnmam isteyen birok kii ve evrenin
olduunu ancak Babakan ile ok yakn ilikim var zannyla
kimsenin buna teebbs edemediini, grevden alnmam Babakan
isteyince dier kiilerin de buna katk sunduunu anladm. Zaten
kendisi de bunu Ali Bayramolu ile yapt bir sohbette sylemiti.
Hali'te Yaayan Smonlar____. ___.............____.........____..................
Sonra baka eyler de rendim. Meer benim grevden
alnmam iin epey giriimlerde bulunulmu. Bunlardan biri ok
403

2.

Blm: Cemaat

enteresand. Eskiden beri tandm Kanal 7 Ankara temsilcisi Akif

Beki ve onun vastasyla tantm AKP Adana milletvekili mer
elik ile ara sra beraber yemek yer, sohbet ederdik. Bir ara bana,
hkmetteki kiilerin yaknlarnn izleme ve dinlemelere muhatap
olduklarna dair duyumlar aldklarndan bahsettiler. Bir defasnda
Babakann ei Emine Hanmn dinlendiini de sylemilerdi.
Anlattklarndan bu dinleme ilerini bakalarnn (Jandarma vs.)
yaptndan phelendiklerini zannettim. Onlara byle bir eyin
gerek olabileceine hi ihtimal vermediimi, dinleme varsa aradan
on yl bile gese sonunda bunun anlalacan, hi kimsenin buna
cesaret

edemeyeceini

syledim.

Belki

hkmet

yeleri

dinlenebilirdi, bunun bir bahanesi olurdu ama elerin ya da

yaknlarnn

dinlenebileceini

dnmediimi

ifade

ettim.

Bu

konumadan epeyce sonra rendim ki, meer KOM Dairesinin

mahkeme karar ile dinledii bir yeri Emine Hanm sradan bir konu
iin aram. Bunu tespit eden Polis Amiri durumu Babakan'a
tam, bizim 1cl1" cl

t , T

JLZ- d

ct o einin dinlendiini sylemiler. Bu

olaydan benim hi haberim olmamt. Buna benzer belki de birden

ok rnek olmutur. Baz makam ve kiilerin yanl ynlendirilmi
olduklarn tahmin ediyorum. Birbirinden bamsz gzken bu
olaylarn hepsinin belli bir yerden koordine edildiini ok sonradan
rendim.
Bugn tayinimin gerek sebebinin Kom Dairesi'ni istedikleri gibi
kullanmak isteyenlerin ben orada olduum mddete istediklerini
yapamayacaklarn, buna asla msaade etmeyeceimi anlamalar
zerine beni oradan uzaklatrmak iin her yolu kullanarak,
hakkmda yalan yanl bilgiler verip benimle ilgili olumsuz bir hava
yaratmalar olduuna inanyorum. Benim grevden alnmam isteyen
dier insanlar da bu iin perdelenmesini salamlard.

stihbarat Daire Bakanlndan

Alnmas
Sabri Uzun aabey istihbarat biriminde ve tekilatta benden
daha eskidir. Daire Bakanlndaki 15-20 gnlk sre saylmazsa
404

2.

Blm: Cemaat

hi beraber almadk. Fakat 1986 ylnda o Erzurum stihbarat

Mdr olduu dnemde ben Diyarbakr'daydm ve iller aras
istihbarat faaliyetlerinin koordinasyonu iin yaplan toplantlarda
tanmtk. 28 ubat dneminde Blent Orakolu'nun stihbarat
Dairesi Bakanvekilliine atanmas ve ardndan grevden alnp, bir
bahane ile ABD'ye gnderilmesi ve benim 32. Gn programnda
konumamn ardndan Emniyet stihbarat. Dairesi hedef haline
gelmi, sorunlar yaratan bir daire durumuna dmt. Bylesi bir
ortamda daireyi sknetle ynetecek, tecrbeli biri aranrken ideal
aday olarak Sabri Uzun stihbarat Daire Bakanlna atanmt. O
greve atandnda ben de stihbarat Daire Bakanlndan alnmam
iin dileke vermitim. Antalya operasyonuna kadar ksa bir sre
alp

sonra

daireden

ayrldm.

Ama

Sabri

aabey

gemi

hizmetlerim adna beni hep uzaktan desteklemitir.

Sabri aabey, Ankara'da Cevdet Saral, Osman Ak gibi isimlerin
Emniyette cemaat rgtlenmesiyle ilgili bir rapor hazrlad srada,
bu raporun aslnda gerekleri ortaya karmaktan ok Ankara
ekibinin stanbul'a gitme harektnn bir paras olduunu, alakasz
kiilerin cemaat listesine alndn fark edip kar koymutu.
Ankara

ekibinin

gizli

niyetlerini

deifre

etmi,

hatta,

bu

davranndan dolay Fethullahlarn hamisi diye sulanmt.

Yaplan tahkikatlar sonras grevden ayrlmak durumunda kald. Bir
sre Aratrma Planlama ve Koordinasyon (APK) Dairesinde alt.
Konjonktr uygun olunca tekrar stihbarat Daire Bakan oldu.
O tarihlerde KOM Daire Bakanl ile birlikte, bilinen yolsuzluk ve
mafya operasyonlarn yaptlar. Bir sre sonra tekrar grevden
alnmas ve Elaz l Emniyet Mdrlne atanmas srasnda
seimler nedeniyle istifa etti. bamsz milletvekili aday oldu.
2003 ylnda AKP Hkmetinin Emniyet Genel Mdrlne ilk
merkezi ynetici atamas olarak ben KOM Daire Bakanlna ve
Sabri aabey de

stihbara Daire

Bakanlna

atand. Grev

sahamzda beraber dayanarak alyorduk; Uzan olaynda ok

ciddi yardmlarn grmtm. Biz iyi ilikide

olduumuzdan

astlarmzda daha yakn alyorlard. Zaman zaman Sabri aabeyle

405

2.

Blm: Cemaat

bir araya geldiimizde genel almalarmz hakknda bilgi al

veriinde bulunurduk. O da bana takip ettikleri baz kiilerin garip
faaliyetleri hakknda bilgi veriyor, baz evraklar okutup grm
soruyordu. Bunlar tek bana pek manal gzkmeyen ama tuhaf
ilikileri

ve

ok

yakn

zamanda

demokratik

hayata

suni

mdahalelerin olabileceini ima eden ve belli evrelerin harekete

geeceini anlatan istihbarat raporlaryd.
2005 ylnda tayinim sorunlu bir ekilde Edirne'ye knca. Sabri
aabeyle ancak telefonlarla veya 5-6 ayda bir araya gelir olduk. Bu
arada Sabri aabey, Emin aabey (Arslan) ve Gvenlik Dairesi
Bakan smail alkan i kapsayan bir ihbar mektubu Mesut Ylmaz
ve arkadalarnn yargland anayasa, mahkemesine gnderilmiti.
Mektupta Mesut Ylmaz in yargland Trkbank olaynda,
Alaaddin akc-Korkmaz Yiit arasnda geen konumalardan
haberdar olmalarna ramen hkmete bilgi vermemekle sulanyorlard. Bu suretle eteye yardm ettikleri iddia ediliyordu.
Mektubun ierii ve yazm dili itibaryla stihbarat ve Kom Dairesi
arivlerinden

faydalanlarak

resmi

birileri

tarafndan

yazld

anlalyordu. Telefonla kendileriyle grtmde bir mlkiye

mfettii ya da onlar sevmeyen Emniyette ynetici konumunda
bulunan birilerinin yazm olabileceim dnyorlard. Mektubu
bana da okuttuklarnda, benim izlenimim de mektubun kesinlikle
Emniyet ierisinden birileri veya onlarla yakn iliki iinde olan ve
desteini alan kiiler tarafndan yazl d ynndeydi. Mektubun
Mesut Ylmaz korumak iin suu brokratlara atma amacyla
yazld gsterilmeye allmsa da gizli ipularyia hedef olarak
Emin ve Sabri aabeyler ile smail alkan kapsayan, onlar
ktleyen ve grevden aldrmaya ynelik ok planl bir tasaryd. Bu
olaydaki tm bilgilere sahip olunduu ama bilgilerin istenildii gibi
kullanlp arptlarak olumsuz bir kanaat oluturulmak istendii
aka anlalyordu. Mektup aratrld ama netice kmad.
Sabri aabey zaman zaman askerlerin toplumsal olaylara ve
gvenlik ilerine fazla karmalarna kar tepki gsteriyor ve bunu
her yerde alenen sylyor, bu nedenle de askeri cephede tepki
406

2.

Blm: Cemaat

ekiyordu. Trkiye'de gerekletirilmi tm darbe ve mdahalelerle

ilgili

bilgileri

ortaya

karyor,

demokrasimizin

srekli

asker

glgesinde kalmasn ve bu tr giriimleri eletiriyordu. ki astsubay

ve bir itirafnn bir kitap dkknna bomba attklarnn anlald
emdinli olaynda, bu olay aratran TBMM Komisyonuna tank
olarak arldnda syledii "Hrsz evin iindeyse kilit ie yaramaz"
sz literatre girmiti. Ancak konumalar nedeniyle Sabri aabey
hakknda askeri cephede olumsuzluk hep vard ama onun fark
edemedii, kendi cephesinde de olumsuzluklarn bu tarihte balam
olmasyd. emdinli olaylar hakknda 5 sayfalk rapor hazrlayp
Babakana verdii sylenmi ve bu rapor Sabah gazetesinde
kmt. Herkes bu raporu Sabri aabeyin yazdn, sylyordu
ama onun bu rapordan haberi yoktu. Zaten Sabri aabey eldeki
bilgiler ne ise onlar veri kabul eder, askeri kii ve faaliyetleri
eletirir, asla ekleme karma yapmazd. Sabah gazetesi bu bilgileri
Babakan n yakn evresinde bulunan bir danmandan aldn
sylyordu.
in asl bir sre sonra anlald. stihbarat Daire Bakanlnda
birileri be sayfalk bir rapor hazrlam. Bu raporu Babakanl ya
da Babakana vermiti ama bu rapordan Daire Bakannn haberi
yoktu. Bu grlm veya allm bir duHali'te Yaayan Smonlar . __. _....._. _____........................._________
rum deildi, Daire Bakannn grmedii, tasvip etmedii bir
raporun en st makamlarda ilem grmesi aslnda ok tehlikeli bir
eydi. Herkes her makama mektup, not, ihbar ya da kendi
deerlendirmesini yazp gnderebilir fakat devletin bir kurumu adna
onun bandaki kiiden habersiz bu kuruma ait zannedilen bir rapor
veya yazy babakanlk katma verebiliyor ve oras bu evrak alyorsa
bu ok vahimdir. Verenden daha ok bunun alnmas, kabul grmesi
vahamet ifade eder.
Bir sre sonra da Sabri aabeyin mal varl, banka hesaplar
hakknda

geni

ve

detayl

bir

ihbar

mektubu

bakanla

gnderilmiti. Mektup, banka hesap numaralarn, eitli ban407

2.

Blm: Cemaat

kalardaki kendi ve ei adna alm hesaplarda byk meblalarda

paralarn olduunu ve kendisinin bile hatrlayamayaea detaylar
ieriyordu.

Kapanm

bankalardaki

hesap

numaralar,

para

miktarlar vs. hakknda abartl bilgiler vard. Bu bilgileri bir kiinin

yazmasnn imkn yoktu. Birka bankay, tapu ieren bilgiler ancak
bir tekilatn almas ile bulunacak nitelikteydi. Kaytlarda tahrifat
yaplarak banka hesaplar, hesaplardaki paralarn miktarlar birka
defa yazlarak sanki ok fazla para varm havas yaratlmt. Bu
arada Sabri aabeyin yapmad iler ve sylemedii eyler yaplm
ve sylenmi gibi askeri komutanlklara tandndan askerin talebi
zerine grevden almyormu gibi gsterildi. Bence baka mahfillerin
almas ile daire bakanl grevinde alnd, grnen sebep gerek
sebepten farklyd.
Sabri aabey bu ihbar mektubundaki konular dolay s ile ciddi
mfetti incelemesine tabi tutuldu. Mfettiler gerekleri bulup
karmak yerine ayn iddialar tekrarladlar. Ardndan Ankara
Savclna mal varl ile ilgili olarak yarglanmas iin bir rapor
dzenlediler. Fakat kapanm bankalarn kaytlar bin bir glkle
TMSF'den tek tek bulunarak ihbar edilen bu hesap hareketlerinin iki
kat yazld ispatland.
Yaar Bykant Paa emekli olduktan sonra yapt bir
aklamada Sabri aabeyi (stihbarat Daire Bakann) Babakan'a
syleyerek aldrttm aklamt. Bence o zaman Yaar Paa'ya
Sabri aabey hakknda en ciddi bilgileri getirenler aslnda en ciddi
ifal edicilerdi ama ne Yaar Paa ne de TSK bunlar, bu yntemleri
asla

anlayamad.

Yaar

Bykant,

Sabri

Uzun'u

grevden

kendisinin aldrttm zannetti ama aslnda o sadece gerek alnma

sebebine bir perde olmutu, hem de kendisinin en fazla kar kt
gruplara hizmet eder tarzda.
Sabri Uzun'un grevden alnmasnn askerin talebi zerine
olduu iddias ok konuuluyordu. Kendisi de, bizler de o zamanlar
buna inanyorduk. Fakat sonra baz emareler ortaya kmaya
balad. lki, hakkndaki mal varl ile ilgili mektuptu. Bu mektubun
stihbarat Dairesindeki amirler veya onlarla sk irtibatl birileri
408

2.

Blm: Cemaat

tarafndan yazldndan hi phem yoktu; nk ierii ancak

Sabri aabeye en yakn kiilerin, stihbarat Dairesi mdr ve
amirlerinin bilecei cinsten eylerdi. Bugn o ihbar mektuplarnn
stihbarat Dairesindeki cemaat yapsnn hep birlikte yazdndan
phe yoktur.
kinci gsterge ise Sabri aabeyin grevden alnmas sonrasnda
en sevdii, el stnde tutuu ube mdrleri dahil tm stihbarat
Dairesi personeli toplu bir vefaszlk rnei gstererek kendisini hi
arayp sormadklarn rendim. Emniyet iin eskiden beri sregelen
bir gelenek vard; kim grevden alnrsa alnsn eski stihbarat
Dairesi personeli onu arar sorar, ziyaret ederdi. Bir iki kiiyle sorun
da olsa 40-50 kiilik amir mdr kadrosu olan stihbarat Dairesi
personeli ciddi bir dayanma ile grevden alman kiiyi yalnz
brakmazd. Sabri aabey ayrld andan itibaren ok yakn olduu
kiiler de dahil olmak zere o dairedeki hibir alan tarafndan
aranp sorulmam, hi kimse ziyaretine gitmemi. Bu durumu ok
sonra

rendim.

Edirne'de

olduumdan

bu

meselelere

uzak

kalmtm. Bir arkadam bu durumu anlatnca konuyu aratrdm.

Neden tm
Hali'te Yaayan Smonlar.__. ___...__________.........______. ._......._____
personel ayn tavr gsteriyordu, bir olayda 30-40 kiinin ayn tavr
gstermesi mmkn deildi. Eer gsteriyorsa, ya bu kiiler
arasnda hiyerarik bir yap vard ve st makamlar bu ekilde emir
vermiti ya da bu kiiler ayn ideolojik gruba mensuptular ve grubun
politikas gerei byle davranyorlard. Fakat bunun bir rgt,
cemaat

tavr

olduunu

hl

anlayamamtm

nk

sebep

bulamyordum. Sabri Bey'den bu kadar iyilik, ilgi alaka ve yaknlk

grm insanlarn vefaszln bir trl anla mlan dr anyo rdum.
Ne olursa olsun (cemaat, tarikat, rgt karar) bu kadar yllk yakn
dostlua, stelik tek tarafl iyilik grmelerine ramen byle bir
vefaszlk gstermelerini aklm almyordu. Dier yandan bu durum
cemaatin insanlar zerinde ne kadar etkin olduunu gsteriyordu.
Cemaat insanlarn hareketlerine karyor, onlarn zgrlklerini ve
409

2.

Blm: Cemaat

kiiliklerini yok ediyor, iinde olanlar cemaatin emirlerine kar

koyamyor, bir dostuyla bile iliki kuramyordu. nsan zerinde bu
kadar tahakkm kuran her yap insanlk iin ok tehlikelidir. O
kadar ileri gitmilerdi ki Sabri Bey'i astlarna takip ettirmiler, olursa
garip durumlarnn resimlenerek basma verilmesini istemiler,
bylece onu kk drerek Daire Bakanlndan alnmasna
almlard.

Bu

bilinenler

haricinde

belki

ok

daha

fazla

bilmediimiz ekil ve yntemle Sabri Uzunla uramlar, onun

hakknda bulduklar veya yle gsterdikleri durumlar st makamlara servis yapmlard.
Peki, tm bunlar neden yapyorlar diye sorguladmda tek
sebep u gibi gzkyordu: Sabri Bey, istihbarat dairesinde ark
grevini henz yapmam olan personeli, baz arkadalarn hatta
Bakan in isteine ramen zorla arka tayin etmiti. stihbarat Daire
Bakanlnda yllarca alan bu kiilerin hi ark illerine gitmemi
olmas dardan garip gzkyordu ve tekilatta hak ve adaleti
gzetmek adna Sabri aabey bu tayini yapmt. Fakat birileri bu
iten son derece rahatsz olmutu. Nasl olur da bu kiiler baka
illere tayin edilirdi? Bu kiiler onlara lazmd, belki de onlar
cemaatin nemli elamanlaryd. te tm yaplanlarn arka plannda
aslnda bu mesele vard, ama sanyorum askerler frsat olarak
km ve kullanlmt.
stanbul stihbarat ube Mdr Ahmet lhan Gler'in grevden
alnmas sonrasnda, Sabri Bey'in stanbul'a geldiinde uygunsuz
ortamlarda takip edilmesinin istenmesiyle birletirince iin srr
zlmt. Onun her isteneni yapmayacak, istendii gibi i
yaptrlamayacak biri olduunu anlayan cemaat deimesini istemi,
nce adna sahte raporlar dzenlenip hakknda aslsz ihbar
mektuplar yazlarak ypratlmak istenmi, astlar tarafndan takip
edilerek elde edilen bilgiler farkl yerlere servis edilmiti. Bunlar hl
gizilidir. Yakn zamanda aldm bir bilgiye gre Sabri aabey
istihbarat dairesinde greve atannca nce etrafndaki iyi bildii
birka tarafsz ve dzgn kii haklarnda yaratlan olumsuz hava,
ayak oyunlar ve evrilen saray entrikalar ile stihbarat Dairesinden
410

2.

Blm: Cemaat

uzaklatrlm, bylece Sabri aabeyin tm evresi tek tp ve kontrol

edilen kiilerden oluturulmutu. Buna ramen Sabri aabey akla,
manta

ve

vicdana

smayan

hibir

eyi

yapmayacak

biri

olduundan ve o daireyi istedii gibi kullanmak isteyenlerin

hesabna uymadndan oradan uzaklatrlmas salanmt.

Ahmet ilhan Gler'in istanbul istihbarat

ubesinden Alnmas
Ahmet lhan Gler stanbul stihbarat ube Mdryd.
Ahmet'i 1992 ylndan, komiserliinden beri tanyordum. stanbul
stihbarat ube Mdr olarak grev yaptm 1992-1995 yllar
arasnda stihbarata Kar Koyma (KK) denen o zamanlar devlet
memurlarnn mafya veya dier rgt, organize gruplarla ilikilerini
takip eden, istihbarat iinde en gizli ve en hassas birimin amiriydi.
Az saydaki personeliyle biriminde ok nemli grevler ifa ediyordu.
zeti bile bir kitaba smayacak kadar ok olay. tahkikat ve macera
yaadk Ahmetle. O kadar kibar,
Hali'te Yaayan Simonlar...._________. _....................._____...............
ince, herkese kar saygl konuan biriydi ki bana beyefendi,
kiilikli, saygn, alkan, yksek insani llerde bir polis se
deseler belki de ilk srada gstereceim Ahmet'ti. Zaman iinde
ykseldi, ark hizmeti dn stanbul'a tekrar tayin edildi ve
stanbul stihbarat ube Mdr oldu. stihbarattan Sorumlu
Emniyet Mdr Yardmcs ammaz Demirta ile birlikte mkemmel
bir uyum iinde ok baarl almalara imza att. PKK'dan DevSol'a kadar tm sol ve blc rgtlere kar, ayrca HSCB Bankas,
ngiliz Konsolosluu ve Sinagoglara ynelik bombalama eylemlerini
deneyen El Kaide yaplanmalarna kar ok baarl operasyonlar
gerekletirmi, ilk eylemlerden sonra rgt zdkten sonra dier
eylemleri yapamadan rgt mensuplarnn yakalanmasn salayan
almalar yrtmt.
Ahmet, inanl ama banaz hibir yn olmayan, insani deerlere sahip ve her kesimle iyi ilikiler kuran biriydi. Hatta ben de
411

2.

Blm: Cemaat

Ahmet'i Fethullah Hoca'ya sempati duyan ve o gruba mensup

kiilerle dayanma ve arkadalk iinde olan, bununla birlikte
grevini ok iyi yapan, siyasi ya da dinsel grlerini iine
kartrmayan biri olarak bilirdim.
Ahmet ube Mdr olarak alrken Ankara Merkez stihbarat
Daire Bakanlndaki mdrler, o dnem Daire Bakan olan Sabri
Uzun'un stanbul'a gelmesi durumunda takip edilip gittii yerlerin
fotoraflanmasm takip amirlerinden istemiler. Bu talepten haberi
olan Ahmet buna tepki gstermi ve Daire Bakannn takip
edilmesini veya uygunsuz ekilde fotoraflanmasm kabul etmemi,
bylece merkezdeki arkadalaryla aralarnda ilk atlak ortaya
kmt.
l mdrnden rendiime gre, bir mddet sonra Ahmet'i k
ortasnda Ankara'ya armlar ve resmi daire dnda bir ortamda
muhatap

olan

ayn

arkadalar,

"istanbul

stihbarat

ubesi

grevinden ayrlman lazm. Biz stanbul'a stihbarat ube Mdr

olarak baka birini atayacaz. Seni istersen zmir'e verebiliriz."
demiler. Ahmet bu teklifi kabul etmeyip istenen dilekeyi vermemi.
Akabinde Hrant Dink'in ldrlmesi olay meydana gelince, bu
frsattan istifade Ahmet grevinden alnp, yerine Ali Fuat Ylmazer
ube Mdr olarak atand. Bana gre Hrant Dink'in ldrlmesi
olmasayd, Ahmet ubeden yine de alnacakt. nk isteneni
yapmayaca

ve

merkezin

stanbul'daki

planlarna

uygun

davranmayaca anlalmt.
Aslnda Ahmet'i stanbul'dan alp baka bir ehre atamak
normal bir tayin prosedr deildi, zaten byle olsayd arp ona
fikrini sormazlard. Ayrca mevsim tayin mevsimi deildi, k
aylarnda
baarlyd.

tayin

yaplamyordu.

stanbul

Emniyet

Ayrca
Mdr

Ahmet

grevinde

Celalettin

Cerrah

ok
da

kendinden habersiz yaplacak bu tayin dolaysyla ciddi sorunlar

kararak kendisinin izni olmadan stihbarat ubesi Mdrnn
grevden

alnmasn

kabul

etmezdi.

Bunun

yannda

Ahmet'i

baarlarndan dolay istihbarat bakanl iindeki bir grevden

almak ok zordu. Bu yzden Ahmet'in baka bir yere tayin
412

2.

Blm: Cemaat

edilebilmesi iin kendisinin tayin olma talebini belirten bir dileke

vermesi gerekiyordu. Ahmet bunu kabul etmeyince merkezin
planlarn uygulamas gecikecekti. te bu sralarda Hrant Dirik
ldrld. Bu olayn ardndan, zaten aralar gerilmi ama bunu belli
etmeyen stihbarat Daire Bakanl ile stanbul Emniyet M d r 1
n d e bu durumu frsata evirme ve bu olayda her hatay ortaya
dkme eilimi balad.
Merkez her trl ariv imknna sahip olduunu, Bakanlk ve
Genel Mdrln imknlarn kullanabildiini ve istenen mfettii
grevlendirme olanam elinde butundurdugunu hesaplayarak bu
olayda stn gelmeyi planlyordu. Mesele o kadar byk boyutlara
varmt

ki

Hrant

Dink

olayndaki

Emniyet

mensuplarnn

kusurlarn aratrmakla grevlendirilen mlkiye mfettileri Ahmet

1 sulamak, hatta mahkemede cezalandrmak iin neredeyse sahte
evrak bulmaya kadar her eyi denemekten geri d u rm uy o r 1 a r d
. stihbarat Dairesi ile beraber alyorlard.
alenen taraflard. Mfettiler atandnda ilk davranlar makul
olmayp dikkat ekince bakanlkta tandm ve gvendiim mlkiye
mfettii arkadalara bu kiiler hakknda bilgi sordum. Birinin
evresinde

Fethullah

Hoca

cemaatinden

olduunun

bilinmesi

haricinde bir sorunlarnn olmadn syledi.

Tahkikat balad (bana gre bu olayda ne stanbul Emniyet
Mdrl, ne de stihbarat Daire Bakanl personelinin kastl
olarak bir kusuru yoktu. Belki eksikleri, ihmalleri vard ama asla
kastl olarak yaplm bir ey bulunmuyordu. Eer bir eksiklik varsa
bunda da kusurlar eitti veya Ankara'nn bu kusurda daha fazla
pay vard. stanbul ise daha az kusurluydu. Zaten davayla ilgili
mfettilerin hazrlad rapora uygun verilen kararlar bozan idari
mahkeme kararlar ve bir yl akn aratrma yapan babakanlk
mfettilerinin raporlar bunu doruluyor). Soruturma balaynca
mfettiler alenen stanbul'u sulamak, Ankara Daire Bakanlm
temize karmak iin zel gayret sarf ediyordu. Olayn iki tarafndan
biri stanbul'da Emniyet Mdr Celalettin Bey ile Ahmet iken, dier
taraf stihbarat Daire Bakam Ramazan Akvrek olmasna ramen
413

2.

Blm: Cemaat

mlkiye mfettileri stihbarat Daire Bakanl perso nelini bilirkii

olarak

atamt

dzenliyordu.

ve

onlarn

Sonunda

raporlarna

stanbul

dayanarak

Emniyet

Mdr

fezleke

Cerrah

ve

stihbarat ube Mdr Ahmet'in yarglanmas istendi. Vali bu

karar Ahmet asndan onaylad. Celalettin Cerrah asndan
onaylamad.

Ahmet'in

dava

amas

zerine

stanbul

dare

Mahkemesi, karar bozdu. Tekrar tahkikat yapld, yine ayn karar

verildi. Tekrar kar dava ald, dare Mahkemesi taraflardan biri
olan stihbarat Daire Bakannn astlar olan kiilerin tarafsz
bilirkii olamayacandan yeniden karar bozdu. Bakanlk davay
tekrar ayn mfettilere verdi. Grevlerini iyi yapan, ikisi de eskiden
yardmcm olmu Levent Yarmel ve Durmu Demirba isimli iki
polis bamfettii, mlkiye bamfettiinin talebini karlamak iin
bilirkii

olarak

grevlendirildi.

Mlkiye

bamfettii

polis

bamfettilerini zorluyor, Ahmet'i ve stanbul Emniyetini sulu

gstermek istiyordu.
Olay aslnda u ekilde cereyan etmiti. 1 yl kadar nce
Trabzon Emniyeti Yasin Hayal'in Hrant Dink'e eylem yapaca ve
bunun iin Hayal'in stanbul'da yaayan aabeyinin yanna gidecei
bilgisini muhbir Erhan Tuncel'den alyor. Bunun zerine Trabzon
Emniyeti stanbul Emniyetine haber veriyor. stanbul Emniyeti
Yasin Hayal'in aabeyinin adresi denen yeri aratryor, byle bir
adresin bulunmadn tespit ediyor. Ayrca Hayal'in telefonlarn
sorguluyor

ve

bulunduklarnn
Trabzon'a

onun

aabeyiyle

grndn

devrediyor

ve

birlikte

bildiriyorlar.

konuyu

anda

Trabzon'da

Bylece

kapatyor.

tahkikat

Fakat

Mlkiye

Bamfettii, stanbul Emniyetinin olaydan nce yapldm iddia

ettii tahkikat ve ilemlerin olaydan, sonra yapldna, bu ynde
stanbul

Emniyetinin

olaydan

nce

sahte

incelediklerini

dokman
syledii

hazrlamaya
olayn

kalktna,

faillerine

ait

numaralarn aslnda olaydan nce hi incelenip baklmadna dair

resmi bir yaz aldklarn ve polis bamfettilerden bu dorultuda
rapor vermesini istemiti.

414

2.

Blm: Cemaat

Bu sistemleri ilk defa stanbul'da 1992 ylnda kurarken

bakomiser

ve

emniyet

amiri

rtbesinde

brolar

amirim

ve

yardmcm grevlerinde bulunan ve bu sistemi kullanmasn en iyi

bilen

polislerden

olan

polis

bamfetti

Levent

mlkiye

bamfettiine verilen bilginin doru olmadn, bu durumda

faillerin telefonunu sorgulayan dier kiilerin de, en aznda ilk bilgiyi
veren Trabzon stihbarat ubesinin de yapt incelemenin grlmesi
gerektiini ama imdi hi kimsenin bu sorgulamay yapmam
gzktn, dolaysyla bu kaytlarn silinmi olduunun, bunun
doru bir bilgi olmadnn net olarak anlaldn ifade etmi.
Ayrca stanbul stihbarat ubesi personelinin olaydan nce telefon
numaralar hakknda Trabzon stihbarat ubesinde grevli, olay
hakknda ilk raporu yazan personelle grrken detay sorgusu
yapmadan

baz

bilgilere

sahip

olamayacan

sylemilerdi.

Dolaysyla polis bamfettilerinin, mlkiye bamfettiine gelen bu

yaz ve evraklarn sahte/uydurma olduunu ima ederek bunlar
grmemi olalm dediklerini duydum
u ortaya kmt: stihbarat Daire Bakanl telefon detaylarn (HTS raporlarn) kimin ne zaman hangi numaray incelediinin tutulduu log kaytlarn deitirmiti. Bu ok vahim bir
durumdu.

Merkez

gvenirliliini

yitirmiti.

Gvenlik

amacyla

tutular log kaytlar gemite kimin hangi numaray hangi tarihte

incelediini

tutuyordu.

Herhangi

bir olay olursa

bu

kaytlar

incelenip, grevlilerin sorumluluu tespit ediliyordu. Ha unlanaca

zere 1999 ylnda Ankara Emniyetinde baz grevlilerin devletin
nemli makamlarnn telefonlarn sorgulad, bu log kaytlar
sayesinde ortaya karlmt. Bu, sistemin gvenlik supabyd ama
imdi Daire Bakanl bu kaytlar deitiriyor, kimin hangi telefonu
sorgulad bilgilerinden istediini karabiliyordu. Bu, istediini de
koyabilecei anlamna geliyordu. lerde istemedii bir grevli olursa
buradaki

bilgileri

deitirerek

kiilerin

sorumluluklarn

deitirebilecekti. Bu ilemi yapmak iin bilgisayar sistem operatr

dahil olmak zere en az 5-6 kiinin bilgisi ve rzas lazmd. Demek
ki hepsi bu isin iindeydi. Bu ii anlayanlar iin ok vahim bir
415

2.

Blm: Cemaat

durumdu: Daire Bakanl gvenlik iin konan sistemi istedii an

deitiriyordu.
Sonunda. Ahmet grevinden alnd, zorlukla Polis Okulunda
grev bulabildi. Yerine ise normalde hibir zaman bu greve
gelemeyecek, gerekli niteliklere sahip olmayan (sol rgtler konusunda, bilgi ve deneyim ile evveliyatnda pratik sokak tecrbesi
yeterli olmayan), hatta sosyal ve psikolojik adan sorunlu olduunu
deerlendirdiim Ali Fuat Ylmazer bu greve atand. stanbul
Emniyet Mdr sahip olduu gce ramen Ahmet'in gidiini
engelleyemedii gibi Ali Fuat Ylmazer e alenen muhalefet etmesine
ramen onun greve getiriliini de engelleyemedi.
Belki elli tane mdr stanbul'a tayin ettirmemeye muktedir
bir gce sahipti, herkese kar dikleebilirdi ama

ve

benzerlerine kar koyamad. Belli amalar olanlar, istedikleri gibi

faaliyette bulunmak isteyenler bu konuda kendilerine mani olacak
bir engeli daha nlerinden kaldrm oldular.
Dantay

olaynda

faillerin

Ergenekonla

ilikilendirilmesi-

ni Ahmet ve ammaz, yani stanbul Emniyet stihbarat ubesi

desteklememitir. Bunun yanl olduunu, eldeki delillerle byle bir balantnn kurulamayacan aksine Alparslan Aslan'n
her eylemden nce ve sonra stanbul'daki eyh Salih Kurt er ile
irtibat kurduunu, Aslan'n telefon HTS raporlar iyi okunursa
bu irtibatn daha tutarl olduunun grlece

iar-

d. Aslnda ite o gn Ahmet'in stanbul'dan alnmas gerektiine

karar verildii kanaatindeyim. Ankara, Dantay olay ile Er gen e
kon balantsn kurmak istiyordu. Delilin olup olmamas nemli,
deildi, onlar bunu istiyordu o kadar.

stihbarat ve KOM Neden Ele Geirilmek stenir?

lke genelinde istedikleri gibi bilgi toplamak, istedikleri kiilerin
faaliyetlerini izleyip renmek gayesinde olanlarn yap-ilk ey
Emniyet stihbarat Dairesini ele geirmektir. Orada hkim konumda
olmalar gerekir. Bunu MT zerinde etkinlik kurarak da yapabilirler
ama o kurum daha ilerisine msaade etmez. Eer sadece bilgi
416

2.

Blm: Cemaat

toplamak yerine haklarnda bilgi toplandklar kurum ve kiiler

hakknda adli ilemlerde bulun m ak da isteniyorsa Emniyet KOM
Dairesinde etkin olunmas arttr. Sadece merkezi yaplar deil,
operasyonlarn en ok ynetilecei bata stanbul, Ankara olmak
zere baz nemli illerdeki bu dairelerin uzants ubelerin de ele
geirilmesi gerekir. Eer sadece bilgi toplamak ve bunlarla ilgili adli
ilem yapmakla da yetinmeyip her memur, asker ve zel kanunlarla
korunan kiiler hakknda da ilem yapmak isteniyorsa, o zaman zel
yetkili mahkemelerin savclar ve hkimleri zerinde de etkin
olunmas gerekir. Emniyet stihbarat Daire Bakanl sahip olduu
geni teknik imknlar ile herkes hakknda her trl bilgiyi
toplayabilir, kim kimlerle gryor renilebilir, eline telefon alan
herkesin irtibatlar ve ilikileri belirlenebilir. Hi kimse onlardan
ilikisini gizleyemez.
Emniyet stihbarat Daire Bakanl ve her ildeki ubesi, hatta
baz ilelerdeki birimlerinin istihbari dinleme yetkisi var dr; kiiler
dinlenir, izlenir ve bir sre sonra evraklar imha edilir. Yllarca her
konuda ve her kurumdan toplanm tere haydara smayan bilgi
bankalar mevcuttur. Dahas kimsenin hesap edemeyecei teknik
imknlara sahip Trkiye'nin her ilindeki istihbarat ubelerini 7000
bin civarndaki personeli vastasyla lke genelinde her yerde izleme
faaliyetlerinde bulunma olanaklar vardr. Onlan yalnzca Emniyet
Genel Mdr ve ileri Bakan denetleyebilir, mfettiler dahil
kimse binalarna giremez ve ilemlerine karamaz.
KOM Daire Bakanl merkez ve lke genelindeki rgtl sular
ve organize gruplarla ilgili tahkikatlar yapar, ayn zamanda adli
dinleme ve izlemenin Emniyetteki en etkin merkezidir.
zel yetkili savclar ve mahkemeler biraz da kanunlar zorlayarak herkes hakknda dorudan dava aabilir, gzalt karar
verebilir, tutuklayabilir. Fakat normal hallerde devlet memurlar
hakknda

grevleri

nedeniyle

iledikleri

sular

iin

tahkikat

yaplmas 4483 sayl kanuna gre belli makamlarn iznine tbidir.

le memurlar iin kaymakamlardan, il memurlar iin valilerden,
merkez

memurlar

iin

genel

mdr

417

ve

benzeri

amirlerden,

2.

Blm: Cemaat

niversiteler iin YK veya rektrden izin art vardr. Bu izin

olmadan dorudan dava almaz, belli sust halleri haricinde
savclar dorudan tahkikat yapamazlar. Ama herhangi bir fiil zel
yetkili mahkemelerin grev alanna giriyor denince herkes hakknda
dorudan dava alabilir.
te Trkiye'de son yllarda, byle bir plann uygulandn
gryoruz. MT'e hkim olsanz, sadece bilgi toplarsnz, belki
bunlar

saptrarak

kullanabilirsiniz

ama

daha

ilerisini

yapa-

Aksiyonel bir eylem gerekletirme arzusundaysanz, MT size

yetmez. Bu dorultuda nce KOM Daire Bakanl, sonra stihbarat
Dairesi Bakanl, ardndan da stanbul ve Ankara stihbarat
ubesi ve bunlarla paralel olarak zel yetkili mahkemelerin savc ve
hkimlerinin de belli oranda belirli eilimlerde olan kiilerden
oluturuduunu bugn net olarak grmek mmkn.

Emin Aslan Hakkndaki ftira

Emin Aslan 1980 ncesinden beri istihbarat hizmetlerinde
alm; Balkesir, Elaz, stanbul ve Ankara stihbarat ube
Mdrl, daha sonra stihbarat Daire Bakanl. KOM Daire
Bakanl ve Emniyet Genel Mdr Yardmcl gibi grevlerde
bulunmu, yurtii ve yurtdnda (zellikle yurtdnda) yabanc
emniyet tekilatlar nezdinde ok saygn bir isimdir. Kendisini 1985
ylnda Elaz stihbarat ube Mdr olduu tarihten bugne
kadar yakinen tanmasam, bu kadar saf ve temiz birinin bu
grevlere atanacana asla inanmam; saf insan numaras yaptn
zannederim.
Emin Beyle olan i ilikimiz onun Elaz'da, benim Diyarbakr'da
stihbarat ube Sorumlusu olarak grev yaptmz yllarda balad.
Daha sonra onun stanbul'a atanmas ile o tarihlerde siyasi ve
ideolojik olaylar dolaysyla en sorunlu iki ehir olan Diyarbakr ve
stanbul ube Mdrleri olarak yine srekli irtibat halinde olduk.
Bunun akabinde onunla olan i ilikimiz stanbul'dan Ankara'ya
tayini sonras benim onun yerine stanbul stihbarat ubeye
atanarak

halef-selef

olmamz,

ardndan
418

onun

Daire

Bakan

2.

Blm: Cemaat

Yardmcs, bilahare stihbarat Daire Bakan olmas ile benim

stanbul stihbarat ube Mdr olarak onun ast grevinde
bulunmam ve son olarak benim stihbarat Daire Bakan Yardmcs
olarak emrinde almam eklinde devam etti.
Susurluk Sreci nedeniyle istihbarat camias dna kmamla
birlikte, ksa sreli bir kesintinin ardndan onun 2001 ylnda Genel
Mdr Yardmcs, benimse 2003'te KOM Daire Bakan olmamla i
ilikimiz yeniden balad. Edirne'ye srlmemle tekrar balayan
ayrlmz, haftada bir telefonla ve ylda bir-iki kez Edirne'ye
geldiinde

veya

benim

Ankara'ya

gittiimde

yaptmz

grmelerimizle devam etti.

Bizimki bir ast- st ilikisini aan sayg ve sevgi erevesinde bir
aabey-karde ilikisrydi. Karlkl scak sohbetlerimiz olurdu.
Hukuki ve genel her konuda, hatta uzman olduu konularda bile hi
byklk duygusu tamadan benim de fikrimi alr, emin olmak iin
bana pek ok eyi sorard. ok farkl bir dostlua sahiptik. Farkl
gelenek, kltr ve evrelerden gelmi olmamza ramen her ikimizin
de drst ve namuslu olmak, kimseye ktlk yapmamak gibi temel
dorular ortak olduu iin ayn eye inanlarn akrabal gibi
aramzda farkl bir yaknlk ve ba olumutu. O her konuda ve
herkese kar mlayim, hi kimse ile atma iinde olmayan,
yumuak huylu, dmanna kar bile makul biriyken, ben baz
konularda daha keskin, sert bir yapya sahiptim. Bu zelliklerim
haricinde ortak ynlerimiz ok fazlayd. Emin Beyle yaadklarmz
bir kitaba smayacak kadar fazladr.

Emin Bey'e Kurulan Komplonun Balangc

Tahminim 2009 yl eyll ay balaryd, Eskiehir'e yeni
atanmtm. li ve sorunlarn renmeye altm gnlerdi. Bir
gece ge saatlerde KOM Daire Bakan Ahmet Pek telefonla arad ve
KOM ube Mdrleri ile Diyarbakr'da toplantda olduunu belirtip,
Habip Kanat diye birini tanyp tanmadm sordu. Son on yldr
unutkanlm vard, eskisi kadar her eyi ha 11 rl ayam ryord um,
hi not defteri tamadm ve her eyi zihnimde tutabildiim gnler
419

2.

Blm: Cemaat

artk geride kalmt. Ona bu ismi hatrlamadm syledim. Bunun

zerine bana stanbul'da uyuturucu operasyonu yapldn, bir
kiinin yakalandn ve Emin Bey'in kendisine Habip Kanatin
muhbir olduunu sylediini ama dairede kaydnn olmadn, eski
KOM Daire Bakan olmam sebebiyle benim bu kii hakknda bilgi
sahibi olup olmadm sormak iin aradn syledi. Ben bu ismi
eleman olsa da olmasa da hatrlamadm, tamdk gelmediini,
ayrca aradan zaman getii iin de hatrlayamayacam syledim.
Birka gn sonra baka bir konuyla ilgili olarak Ankara'ya
gitmitim. Emin Bey'i ziyaret ettim, ben yanma girmeden nce
sanyorum KOM Daire Bakam Ahmet Pek veya Dairedeki narkotik
imde

biriminden
kendi

birileriyle

kendine

"Bu

telefonla
adamla

konumu.
srekli

Odaya

gryoruz,

girdisize

gnderiyoruz gryorsunuz. Bu adamn eleman olduu belli

ya ona gre ilem yapn, yok elaman deil diyorsanz o zaman
bizim hakkmzda ilem yapn." e

syleniyordu. Ayn ki-

iden bahsettiini anladm ama ahs hi tanmadm ve olay da

bilmediimden konu nedir mdrm diye sormadm.
Birka gn sonra polis dosyalarndan szdrld belli olan Emin
Beyle Habip Kana t'm birlikte ekilmi fotoraflar ayn anda birden
ok gazetede yer ald. Hepsi de tek bir kaynaktan edinilen bilgiyle
beslendii belli olacak ekilde, "Cumhuriyet tarihinin en byk
uyuturucu

operasyonunu,

'captagon

baronu'

Habip

Kanatin

Emniyet Tekilatnn 'iki' numaral ismi Emin Aslan' makamnda

ziyaret etmesi byle grntlendi". "VIP arlamann fotoraflar
'delil' olarak dosyaya girdi. Uyuturucu baronu Habip Kanat ile
emniyetin iki numaral ismi Emin Arslan'm yan yana ekilen
fotoraflar" eklinde Emniyet Genel Mdrlnde, stanbul Polis
Evinde ve bir kafede ekilen fotoraflar benzer haberlerle tm
basnda yer ald. Tm gazetelerde bu fotoraflarn dava dosyasndan
alnd alenen yazld.
Bir mddet sonra haberlerde Emin Bey'in mevcutlu olarak Ceza
Mahkemeleri Kanunumun (CMK) 250. maddesiyle zel
Hali'te Yaayan Simonar ...,....................___..............................___
420

2.

Blm: Cemaat

yetkili mahkemenin savclna Murat Nemutlu ve Mustafa Aral

isimli iki polis mdr ile birlikte arldm duydum ama ok da
nemsemedim. Ortada bir yanllk var, nasl olsa meselenin asl
anlalr

diye

dndm.

Telefon

trafiinin

youn

olacan

dnerek ben de arayp sknt yaratmayaym diye Emin Beyi

aramadm. Fakat savclktaki ifade srecinin uzamas, saatlerce
srmesi, arkasndan hkime ifade verilmesi derken gece saat e
kadar telefonun banda mahkemede bulunan kiilerden haber
almaya altm. Sabah doru netice belli olmutu, tutuklanma
talebiyle sevk edildii mahkemede serbest braklmt. Olayn bu
kadar ciddi olmas ok garipti, Emin Bey uyuturucu iinde
olamazd ama savclk olay bu kadar ciddiye aldna gre bu ite bir
gariplik vard. Ne olabilirdi?
Birka gn sonra Emin Bey bayram dolaysyla Balkesir
Akay'daki yazlna gidecekti, akam ailecek Eskiehir'e bize
uradlar. Gece polis evinde beraber oturup sohbet ettik, yannda
savclk ve mahkemedeki ifadesi vard onlar okuduk.
Emin Beyin savclkta ifadesi alnrken sorular sorular korkuntu, hatta kendisine sorulan son soru dehet vericiydi. Sanki
Emin Bey yeralt uyuturucu dnyasnn bir adamym gibi bir
hava yaratlyordu. Soru aynen yleydi: "pheliye hakknda Habib
Kanat isimli uyuturucu hap imalat, ticaret ve ihracat yapan ahs
grev yapt birimin nfuzundan da istifade ederek kollad, bu
ahsn

hasmlarna

yine

bu

ahsn

verdii

bilgiler

nda

operasyonlar dzenleterek uyuturucu hap piyasasnda kendisinin

tekel oluturmasn salad, kendisine devaml surette stanbul ve
Ankara Narkotik ubelerde yaplan grev deiikliklerini bildirip bu
ahslara ynlendirdii ve yine bu ahslar da arayarak hakknda
referans verip koruyup kollanmasn salad, bu srete kendisinin
KOM Daire Bakanl yapt dnemden itibaren Habip Kanatla ilgili
yaplan ihbarlar hasralt ederek bu ahsa kar teknik ve fiziki
takpli bir soruturma yaplmasn engelledii, Habip Kanat'm
kimliini, kiiliini, eylemlerini, hakkndaki iddia ve ihbarlar bilgi ve
sylentileri bildii halde kollad, tahkikata maruz kalmasn
421

2.

Blm: Cemaat

engelledii, bu ynde ast konumundaki mdrlere talimatlar

verdii, yakaland srete aklanmasn salamaya ynelik tavassut
giriimlerinde bulunduu, lehine bilgi ve belge toplad, muhbir
olarak kayd bulunmayan ahs muhbir gibi gstermeye alt, bu
amala

baz

Emniyet

Mdrlerine

talimatlar

vererek

lehine

hususlar aratrd iddias hatrlatld. Kendisiyle Habip Kanat

arasndaki yaknln, ilikinin lehine gsterdii aba ve gayretin
Emniyette muhbir konumunda bulunan dier ahslara da Emniyet
mensuplarnca yaplp yaplmad, ayn konumdaki ahslarn
aranp aranmadklar, kollanp kollanmadklar hususu soruldu ve
rgte

yardm

etme

fiilin

ilenmesinden

sonra

yardmda

bulunacan vaat etme suu soruldu/' diyordu. Evet, soru aynen

byleydi. Bu soruya sormak da cevap vermek de mmkn deildi.
Savc, Emin Bey'i batan mahkum ederek, inanlmaz ar
sulamalarda bulunuyordu. Bana gre bu iddialarda bulunmak
mmkn deildi, bunun iin ok ciddi delillere ihtiya vard. Savc
ile hkimin ald ifadelere bakldnda arada korkun bir fark
mevcuttu; hkimin ne kadar tarafsz olduu belli oluyorsa, savc da
o kadar pein fikirli idi. Emin Bey'e yneltilen sorulardan eldeki
delillerden ok onu mahkm etme anlaynn baskn olduu net
anlalyordu.
Elde, Habip Kanat hakknda 1998 ylnda Suudi Arabistan'dan
gelen bir ahsn ihbar ve ilerinde Habip Kanat n (hatta kimlii bile
Kanat Habibi eklinde farkl yazlmt) da bulunduu 20-30 kiilik
bir grup hakknda uyuturucu kaakl yaptklarna ynelik
Bulgaristan'dan 2001 ylnda gelen bir bilgi vard. Gelen her ihbar
illere yazlm, aratrma yaplm ve cevaplar alnmt. Bunlarn
belgeleri dosyada mevcuttu, hatta stanbul Narkotik ubesi o zaman
bir sre Habip Kanat 1 dinlemi, izlemi ve cevap yazmt. stelik
bu tarihlerde Emin Beyle Habip Kanat tanmyorlar ki koruma
kollama sz konusu olsun.
Bayram dn bana tekrara urayacaklard ama Emin Bey
bayramdan dnmeden savc karara itiraz etti ve mahkeme dosya

422

2.

Blm: Cemaat

zerinde inceleme yaparak tutuklama karar kard. Emin Bey

hemen giderek teslim oldu ve cezaevine kondu.
O gnlerde birok gazeteci tandk, arkada bu olayn aslnn ne
olduunu soruyordu. Ben de olay tam bilmemekle birlikte bu
iddialarn

doru

olamayacan

anlatyordum.

Aslnda

tm

anlatmlarm basma aklama yapmaktan ok gazeteci arkadalara

bilgi vermek ve onlar inandrmak amalyd. Bu ekilde arayanlar
arasnda Milliyet gazetesinden Nedim ener de vard. Oma da ayn
eyleri anlattm. Bana bunlar yazabilir miyim diye sordu, aslnda
yazmas iin deil olayn asln bilmesi

T 3Jfi ~

katmtm ama.

istersen yazabilirsin dedim. Yazlmas niyetiyle konumu olsam

daha uzun ve daha kapsaml anlatabilirdim.
Ertesi gn Milliyet'te "Avc mdrme kefilim dedi" eklinde
manetten bir haber yaynlanarak "Ben yaparm, o yapmaz,"
mealindeki aklamam yansd.
nsanlar Emin Beyi tanmadklarndan ilerinde "acaba doru
mu?" eklinde bir phe uyanabilir. Fakat benim iin Emin Beyin
byle byk ve organize ilerin deil en basit usulszln bile
ierisinde olmas imknsz. Milliyet'te bu haberin yaynlanmasndan
sonra tahkikat yapan KOM Daire Bakan Ahmet Pek beni telefonla
arad ve "Ben de sizin gibi dnyorum kesinlikle Emin Bey
masum. Hakknda delil de yok, sonunda beraat eder. Yukars
[stihbarat Daire Bakanln kast ederek] batan beri konuyu takip
edip izlemi, konu bize sonradan devredildi, onlar ok fazla iddiada
bulundu. Bana gre Habip bu iin iinde fakat bu olayda Habiple
uyuturucu kaakl arasnda ciddi bir ba da kurulamad, delil
yok, bana gre o da beraat eder. Biz Emin Bey hakknda hibir ilem
yapmadk, ismini yazmadk, savc yazd." dedi.
Gazetedeki beyanm zerine Emin Bey'in tahkikatn yapan savc
Mehmet Berk'in Emniyet Mdr Yardmcs zerinden istersem
davayla ilgili tank olarak ifade verebileceimi sylemesi zerine,
ifade verebileceimi ifade ettim. Genellikle adli ifade alnrken
konuma srasnda asl anlatmak istediklerimi atlamamak iin
akam, "Beyanlarm" balkl zellikle ifade etmek istediim konular
423

2.

Blm: Cemaat

ieren bir metin kaleme aldm, imzalayp yanma aldm ve sabah

ifade vermek zere stanbul'a gittim.
Beyanlarm balyla yazdm yaz aynen u ekildeydi.

Beyanlarm
Ben Emin Aslan' 1985 ylndan beri tanrm, yakn mesai ve
iliki ierisinde oldum. Ar artlarda beraber altk. Gerek i
gerekse zel yaam, ailesi ve evresi hakknda yeterli bilgi
sahibiyim, kendisi ocuk saflnda, temiz, herkes hakknda
olumlu dnen birisidir.
Bence herhangi bir kiiden, herhangi bir amala gayri
meru bir menfaat temin etmesi, byle bir eyi dnmesi,
hayal etmesi, hesap yapmas mmkn deildir. Ancak saf ve
temiz duygulan nedeniyle bazs kiiler tarafndan aldatlabilir,
onlarn

gerek

yzn

grnceye/gsterilinceye

kadar

iyi

niyetinin neticesi olarak dardan baklnca uygun olmayan

halleri gzkse bile, gerei grd an en ufak yanl olan
kiilerle ilikisini keser. Gemite bunun birok rnei olaya
ahidim, kendilerini farkl tantan kiilerle iyi niyetle ilikisi
olduunda bu kiilerin uygun olmayan davran, i ilikisi
ierisinde

olduunu

sylediimizde

kesinlikle

hemen

tm

ilikilerini kesmitir.
Bugn iin Emniyet tekilatnda beraber alt hibir
kimse onun iin "acaba yapm olabilir mi?" dncesine sahip
deildir. Tahkikat yapan KOM Daire Bakan Ahmet Pek bile
benimle

konuurken,

"Kesinlikle

Emin

Mdrm

bu

ite

susuzdur, onun bu olayda su ilediine asla inanmyorum"

demektedir.
Meslek hayatnn byk ksm istihbarat hizmetlerinde
getiinden

ve

istihbaratn

adlandrlan

yardmc

ajan,

istihbarat

muhbir,

elaman/

vs.

adlarla

haber

elaman

olmadan yaplmayacan ok iyi bildiinden, gemiten beri

yardmc istihbarat elemanlarnn kazanlmas iin ve onlarn
sorunlaryla en

424

2.

Blm: Cemaat

fazla mesai sarf eden kiidir. Emniyete bilgi verdii iin veya
bilgi vermek iin illegai oluumlar ierisinde yer almasndan
dolay hukuki sorunlarla kar karya olan elamanlar iin ok
urap, gayret gsteren biridir. Bu konuda yzlerce resmi
giriimlerde bulunmu, riskli evraka imza atmtr.
Birok meslektam tarafndan da bilinmektedir ki, yllar
nce Emniyet makamlarna bilgi verip destek olmu insanlarn
zel sorunlaryla halen ciddi olarak ilgilenmekte ve o kiilere
destek

olmaktadr.

Zaman

zaman

grev

deiiklii

gibi

sebeplerle haber elaman olan kiilerle ( ajan-muhbir) irtibatlar

koptuunda yeniden balant kurmak gibi sebeplerle gemite
tand ve imdi st rtbelere gelmi beraber alt grevlileri
arad

olaylarna ska rastlanr. Halen zel veya kopan

irtibatlar nedeniyle beni Diyarbakr'dan arayan eski elemanlar

olup ben onlarn sorunlaryla ilgili olarak Diyarbakr Emniyet
makamlar ile sk sk grrm
Emin

Aslan

yaplmam,

hakkndaki

onun

dardan

bu

tahkikat

bakldnda

usulne
sulu

uygun

gzkecek

kadar iliki gelitirmesi beklenerek harekete geilmitir. Ben

uzun yllar olaylarn en youn olduu illerde istihbarat ve
kaaklk hizmetlerinde altm. Bu birimlerin nasl hareket
ettiini bilirim. Eer usulne uygun davranisayd;
1. Daha tahkikatn banda dinleme ve izleme yaplmadan
Habip Kanatin ilikileri aratrlrken Emin Aslan ile
telefon balants grldnde (ki bu noktada Emin
mdrden en ufak phe sz konusu deildir ve o
tahkikat

yapan

herkesin

st

amiri

durumunda

olduundan) ilk yaplacak ey, ondan Habip Kanat

hakknda bilgi alnmal, hl phe varsa bu kiinin
uygun olmayan faaliyetler ierisinde olduu sylenerek,
ilikisini kesmesi salanmalyd. Gemite ve bugn
operasyonlarmzn hedefi olabilecek benzeri insanlarla
ilikisini grdmz ve emin olduumuz meslektalarmzdan ncelikle bu hedefler hakknda bilgi alp, sonra
da ilikileri konusunda uyarrz. Bu sayede hem hedef
kii hakknda bilgi alm hem de yanl anlamalar
nlemi oluruz Daha dn benimle irtibatl olan bir
425

2.

Blm: Cemaat

kiinin baka bir ilin operasyonel almalarnn hedefi

olduu tarafma iletildiinde, bilgi almak iin mracaat
eden meslektam benden bu kii hakknda gnlerce
toplayamayaca

bilgiyi

ksa

srede

alm,

birok

mphem konu onun asndan aydnlanmtr.

Ayn benzeri davran burada da gsterilmesi gerekirken
yaplmamtr.

Eer

daha

bata

Emin

mdrden

phelenilmi ise o zaman da birinci ncelikle bir st

amir olan Emniyet Genel Mdrne ve tahkikatn asl
sahibi

Cumhuriyet

hakknda
haline

Savclna

aratrma

yaplmas

getirilmesi

bilgi
ve

gerekirdi.

verilerek

tahkikatn

Belki

de

onun
hedefi
ileri

Bakanlnca grev blm yaplrken farkl dairelere

bakmas salanarak imdiki gibi

astlarnca

grevin

gereklerine aykr olarak bilgi gizlenerek deil grev

sahas dna karlarak bu tahkikat ve kaaklk
konularndan

uzaklamas

salanabilirdi.

Bu

da

yaplmamtr.
2. Her olay o blgedeki zabta tarafndan aratrlmaktadr,
bu yasal bir zorunluluktur. Emniyet ierisinde ondan
fazla tamm vardr; yanllklar ve atmalar nlemek,
zaman, personel, kaynak israfn engellemek amacyla
mutlaka ilgili zabtayla i birlii yaplmas emredilmi
olmasna ramen bu olayda stanbul Narkotik Polisi bir
buuk yl hi bilgilendirilmemi, son anda operasyonun
icras iin devreye sokulmutur.
3 Bugn sanki tahkikat yalnz uyuturucu kaaksna
yneltilmi,

Emin

mdr

hi

hedef

deilmi

gibi

tahkikat evraklar btn halinde savcla gnderilip

Cumhuriyet Savcs resen kendiliinden Emin Aslan
hakknda tahkikat yapm gibi gsterilmek istenmitir.
Eer byle olsayd, bir buuk yldr yaplan tahkikat
dosyasnda asl fail olan Hseyin Rza Ik ite Habip
Kanatin
kullanlan
edildii,

btn
tm

ilikileri,

uyuturucu

kimyasallarn

uyuturucu

nereden

haplarnn

imalatnda
nasl

temin

yurtdna

nasl

tand gibi birok husus ortaya karlm olmas

426

2.

Blm: Cemaat

gerekirdi. Oysa darya yansd kadaryla bu konuda

tahkikat

dosyasnda

bir

buuk

yllk

almada

oimamas gereken ciddi eksiklikler vardr. Ayrca bir

buuk yldr yaplan tahkikatta her safhada kendisine
haber verilmesi gerekirken hi haber verilmeyerek hem
grev gerei yerine getirilmemi hem de kendisinin hedef
seildii ima edilmitir.
Kayseri ilinde bir uyuturucu imalathanesinde sust
yakalanp, bu sutan mahkm olan Selim Gezer'in yakaland
operasyon srasnda Kom Daire Bakanydm. Anmsadm
kadaryla, operasyona ilk baladmz gnlerde phelilerin
kimliklerini bilmiyorduk. Bir-iki gn sonra
Selim ismi ortaya ktnda, Narkotik ube bir anda daha nce
zerinde alma yapld belli olan Selim Gezer hakknda
geni bilgiler ieren bir dosya getirdi, imdi bu bilgilerin eski
tarihte baz bilgi kaynaklarndan gelen bilgiler zerine yaplan
almalardan elde edildii kanaatine varyorum.
Kaaklk

Dairesinde

alan

eski

meslektalarmdan

rendiim kadaryla Habip Kanat hakknda 1998de Suudi

Arabistan ve 2001'de Bulgaristan'n bilgi vermesi zerine Kom
Daire Bakanl, bu kii hakknda bu tarihlerde stanbul
Emniyet Mdrlnden resmi yazyla tahkikat ve bilgi istemi
ve stanbul Emniyet Mdrl resmi cevap vermitir. Yani bu
kii hakknda emsali ihbarlar, hakknda yaplmas gereken
eyler yaplmtr. Bata Almanya, Hollanda ve ngiltere olmak
zere yabanc lkelerde yzlerce Trk hakknda istihbari bilgi
gelir, KOM Daire Bakanlnn ilgili ubesi bu kiiler hakknda
aratrma yaplmas iin bu bilgileri ilgili illere gndererek
tahkikat yaplmasn salar.
Habip Kanattan birden fazla grme yaplarak uyuturucu
hap, cap-tagon imalat gibi konularda bilgi alnm, rapor
tanzim edilmi, bu raporlar alma sistemine sokulmutur. Bu
durum fiili olarak bu kiinin muhbir olarak kullanldn
gstermektedir. O kiinin muhbir listesine alnp alnmamas

427

2.

Kom

Dairesinin

i ileyii

ve idari

ilerinin

Blm: Cemaat

yaplndaki

eksikliklerle ilgili bir konudur.

Habip Kanatn bilgi verme amal gelip gitmeleri srasnda
Emin mdrle aralarnda samimiyet ve insani iliki gelimitir,
tahkikat

safhasnda

bu

ilikilerin

sua

yorumland

kanaatindeyim.
Habip Kanatn yakalanmas sonras ise tahkikat yapan
grevliler nce bu kiiyi Daire Bakanna sormu, yeterli bilgi
alnamamas

zerine

istanbul

Narkotik

ube

Mdrne

gemite bu kii ile muhbir olarak bilgi alma amal tanzim

edilen tutanaklar gnderip, "Bakn buna ramen eer sua
kartna inanyorsanz hibir ey yapmanza gerek yok,
cezasn eksin. Yok eer inanmyorsanz, gemite muhbir
olarak

verdii

bilgilere

bakarak

durumunu

deerlendirin,

savcla bilgi verin." demitir, (istanbul Narkotik ube Mdr

Cengiz Malbelei'nin beyan)
Bu da yaplmas gereken en uygun davran biimidir.
Eleman gzken kii kanunsuz ilerin iinde ise daha nce
verdii bilgilere baklarak: sulu ise cezasn eksin denir.
Verdii bilgilere gre amac devlete yardm ise konu Cumhuriyet
Savclna aktarlarak hukuki durumunun deerlendirilmesi
istenir. Emin mdrn bu davran zaten niyetinin, ilikisinin
ne olduunu ak olarak ortaya koymaktadr.
Hanefi AVC
02.10.2009

fadem alnrken bu beyanlarm savcya verdim, ayrca sorular

zerine 4 sayfalk ifademi verdim. Bu beyanlarm ve ifadem birlikte
dosyada yerini ald. fade haricinde genel olarak da biraz sohbet
ettik. Savcya Ahmet Pek ve dier tahkikat bilen polis mdrleri ile
grmelerimi,

Emin

Bey'in

masumiyetini

gsteren

hususlar

aktardm.
Benim ifademin ana temas, bu tahkikatn kendisinin tahkikatlk

olduuydu.

Usulne

uygun

davranlmamt;

tekilat

teamllerine ve bilinen usullere uygun deildi. Eer ciddi bir

428

2.

Blm: Cemaat

tahkikat yaplrsa, Emin Bey'e ynelik bir komplo hazrlamaktan bu

tahkikat yapanlar yarglanrlard.
Sonra Emin Bey hakkndaki iddialar teker teker incelemeye
baladm. Basta dosyada gizlilik olduu iin dosyadaki her s ey i
grmediimizden

aklmzda

soru

iaretleri

vard.

Ardndan

iddianame yaynland ve dosyadaki her eye vakf olduk. Dosyadaki

bilgileri inceledike gariplikleri fark etmeye baladk.
Benim Milliyet gazetesinde yaynlanan, daha sonra dier basn
organlarnn atf yaparak yaynladklar aklamalarm, "Beyanlarm"
balkl dava dosyasna konan yukardaki 2,5 sayfalk aklamalarm
ve ayn mahiyetteki ifadem ok akt. "Emin Bey'e kefilim, ben
yaparm ama o yapmaz." diyordum, olayn komplo olduunu
syleyip tahkikat yapanlar suluyor-dum. Fakat sonra daha
iddianame muhataplarna verilmeden savclktan szd belli olan
arptrlm gazete haberlerinde benim iin "Kefilim dedi ama yakt,"
eklinde geree aykr, sadece toplumu farkl y n l e n d i r m ey e
ynelik haberler kyordu.
Sonra iddianameyi temin edip baktm, gerekten de beyanlarm
arptrlmt. Bunun zerine mahkemeye gndermek zere durumu
anlatan bir dileke hazrladm. Baz hukukular dilekeye gerek ne
gerek var, gidip durumada bunlar anlatrsn dediler.
Yazdm dileke yleydi:

AIR CEZA MAHKEMES BAKANLIINA

STANBUL
Sayn Emin Aslan hakkndaki iddianamenin mahkemece
kabul ile birlikte baz basn yayn organlarnda iddianamedeki
baz blmler yorumlanarak "... AVCI KEFL OLAYIM DERKEN
YAKMI" gibi balklar altnda, beyanlarmn aksi ynnde ifade
verdiim ima edilerek yorumlarda bulunulmakta olduunu
grdm.
Emin Aslan hakknda yrtlen soruturma nedeniyle
basnda

yer

alan

aklamam

ve

sonrasnda

Cumhuriyet

Savclna verdiim bunu dorulayan ifadem ve bu ifade ncesi

429

2.

hazrlayp ifade srasnda savcla

beyanlarm

balkl

belge

dava

Blm: Cemaat

sunduum sayfalk

dosyasnda

mevcut

olup,

incelendiinde grlecei zere;

Tm beyanlarm uzun yllar beraber alm olduum Emin
Aslan'n masumiyeti, temiz ve drst olduu, asl olarak
tahkikat yapanlarn kusurlu olduu zeredir. Yllarca bu
tahkikat yapan birimlerde yneticilik yapm, bu birimlerin
alma biimi, kullandklar yntemler ve halen alanlarn
uzun yllardr tanyan, genel durumlarn bilen biri olarak
yaptm aklamalar maddi temelleri salam, hayatn tm
gerekleri ile uyumlu bir aklamadr. Buna kar tahkikat
yapanlarn anlatm ve iddialar ise hayatn olaan akna
uygun deildir.
Benim beyanlarmn ana temasna hi deinmeden, ifade
arasnda tahkikat yapanlarn iyi niyetli olmadklarna dair
gsterdiim rnek ve anlatmlar tam tersine evrilerek Emin
Aslan'n aleyhinde kullanldn hayretle okudum.
Benim ne ifademde ne aklama veya beyanlarmda bu
ekilde bir ifadede bulunmadm halde iddianamede "Kendisine
gvenilmedii

iin

bu

yollarn

uygulanmad'

cmlesi

kullanlmtr. Sayfa 64, ilk paragraf, son cmle.

Ben

yazl

beyanmda

tahkikat

yapanlarn

daha

ie

balamadan nce ariv aratrmas yaptklarnda Habip Kanatn

KOM Dairesine gemite muhbir olarak bilgi verdii, Habip
Kanatn Emin Beyle sk sk grt bilgisine ulatklarn
ifade ettim. Byle bir durumla karlatklarnda yapmalar
gereken alternatifin olduunu belirttim. 1. Tahkikatn daha
ilk banda olduklarndan phe duymalar iin sebep yoktur,
Emin Bey'le grp hem yeni bilgi almalar hem de Habip
Kanat hakknda bilgileri vererek uyarmalar, 2. Emniyet Genel
Mdrne bilgi vererek grev yerinin deiimini salamalar
veya susuz olduuna inanmyorlar ise 3. Savcya bilgi verip
Emin Aslan hakknda teknik takip de dahil ilem balatarak
operasyonun hedefi yapmalar gerekirdi, bunlar yapmamlar
eklinde ifade verdim. Fakat iddianamede anlatmlarmn bir
ksmn atp yalnz bir cmlesini koyarak anlatmlarmn tersine
manalar karlmtr.
430

2.

Yine iddianamede

Blm: Cemaat

benim tahkikat yapanlarn eksiklii

olarak deindiim, 2005 ylnda Kaaklk Daire Bakanl

grevini yaptm dnemde gemie dnk ariv almas
yaparak,

yaklak

1975'li

yllardan

itibaren

yaplan

tm

ihbarlar, ifadelen, kaytlar dijital ortama aldrdmz ve KOM

Daire Bakanlnda internetteki arama motorlar tarznda bir
alma ve aratrma imkn saladmz, bunun neticesinde
ariv kaytlarna girip bir isim verildiinde o isme dnk yaplan
tm ihbarlarn ve bilgilerin annda kartabildii, hakknda
uyuturucuya

bulatna

ynelik

ihbar

yaplan,

alma

yrtlen her ahsn ihbar ve alma saylarn da gsterir

ekilde

kaytlarn

ifadelerim

ile

gemite

verdii

hemen

Habip

grlebilecei

Kanat

hakknda

bilgileri,

dorultusundaki

arive

tutulan

baktklarnda

tutanaklar,

vs.

grebildiklerini anlatmama, bu bilgilere 2005'te eriilebilir hale

gelindiini belirtmeme ve bu imkna Emin Aslan'n deil,
tahkikat yapan Daire Bakanl personelinin ulaabildiini,
Habip Kanatn gemite KOM Daire Bakanlna bilgi verdiine
dair

tutanaklar

olmadn

grmeleri

sylemelerinin

gerekirken,

doru

ahsn

olamayacan

muhbir

anlatmama

ramen iddianamede parantez iinde "gerek Emin Aslan gerekse

dier mdrler Habib Kanata ynelik byle bir aratrma yapma
ihtiyacn ya hi duymamlar ya bilgi sahibi olup ciddiye
almamlar ya da bildikleri halde irtibat ve ilikilerini artrarak
srdrmlerdir"

denerek

beyanlarmn

karlmtr.

bilgisayar

programna

Bu

aksine
yalnz

manalar

Kom

Daire

Bakanl birimlerinde/binalarnda fiilen alanlar erimekte

olup, Emin Aslan gibi baka binalarda alanlarn eriimine
teknik

olarak

dinlenen

imkn

Merkez

yoktur.

Narkotik

Zaten

Mdr

aleyhte
de

tank

ifadesinde

olarak
Emin

mdrn kendisine "Bakn bakalm neyi var," diyerek kiileri

sorduunu sylemektedir.
ddianamenin 73. sayfasnda parantez iinde aynen yle
denmektedir; "Tank olarak dinlenen dnemin KOM Daire
Bakan, Eskiehir Emniyet Mdr Hanefi Avc ile dnemin
Narkotik ube Mdr Gaffur Cem Cehdioiu, Selim Gezer'e
ynelik

yaplan

operasyonda
431

Habib

Kanat'tan

aldklar

2.

Blm: Cemaat

bilgilerden faydalanmadklarn beyan etmilerdir. Bu ahsn

Kilis'le irtibatn azaltt, bu nedenle kendilerine yeni bilgiler
vermedii ifade edilmitir." Benim byle bir beyanm yoktur.
Habip Kanai nceden hi duymadm, tanmyorum, nasl bu
konuda bu kiinin Kilis'le irtibatn azaltt, bu nedenle yeni
bilgiler veremediini sylerim.
Yine iddianame sayfa 75'te "(tank olarak dinlenen Hanefi
Avcfnn

beyanlar

phelinin

Habib

ve

getirtilen

Kanata

kaytlar

ilikin

yapaca

irdelendiinde,
en

ufak

bir

sorgulamada bile ok net bilgilere ulaabilecei grlmektedir)"

denmektedir. Yine iddianame sayfa 76'da "Habib Kanatn bu
ynne

ilikin

herhangi

bir

aratrma

ve

sorgulama

yaplmad, en basit bir aratrmada bile kendisi hakknda

yaplan ihbarlar renilebilecekken (zellikle Hanefi Avc'mn
ifadesinde

beyan

edildii

zere),

bu

yola

tevessl

edilmedii,"denmektedir.
Halbuki benim arivi dzenledik dediim tarih 2005 ve
sonras, Emin Aslan'n Habip Kanat ile tanmas ise 2001
yllardr.

Ayrca

arive

bakma

yetki

ve

imkn

tahkikat

yapanlara ait olup, Emin Aslan bu imkna teknik olarak sahip

deildir.
Yine ben ajan, yani muhbir kullanlmasyla ilgili olarak
usullere uygun olandan balayp artlarn zorlanmas nedeniyle
pratikteki riskli kullanmna kadar olan btn hal ve ekillerini
anlatmama,

hata

benim

de

hl

irtibatmn

olduu,

haberletiim, ilerini takip ettiim muhbirlerin olduunu ifade

etmeme ramen (ifadem sayfa 2, son paragraf) iddianamede bu
anlatmlarmn ou atlp yalnz Emin Aslan hakknda olumsuz
manalar

kartlacak

ksmlar

bir

araya getirilip ifade

ve

amacma aykr yorumlar yaplmtr.

belgede

brakmayacak

de

ok

ekilde

ak,

tm

hibir

tereddde

anlatmlarmn

Emin

meydan
Aslan'n

masum olduunu, bu tahkikat yapanlarn usulne uygun

davranmadn ifade etmi olmama ramen bu birimlerde
alm ve herkesi tanyan biri olarak 24 yldr tandm Emin
Aslan iin "Ben yaparm, o yapmaz" eklindeki beyanlarmn bu
ekilde yorumlanmasn hayretle karlyorum. Bu kadar ak ve
432

2.

net

beyanlarmn

bu

ekilde

yanstlmas

Blm: Cemaat

tarafszlk

ve

objektiflik ilkeleri ile badamamaktadr.

Sayn mahkemenin hak ve adalet adna bu durumu dikkate
almasn arz ederim.
Hanefi AVCI
Bir dier tuhaf durum da yleydi. Emin Bey'in tutukland davaya 2006 ylnda Ankara'da balanm 2,5 yla yakn srdrlm, nihayet

Ankara

Savcl

08.09.2009

tarihinde

bu

davann kendi grev sahasnda olmadndan asl yetkili savcln CMK 250. Maddesiyle yetkili stanbul savcl olduuna
karar vererek dosyay 08.09.2009 tarihinde bir polis memuru
kurye ile stanbul'a gndermi (normalde posta ile gnderilir).
Bundan sonras ok garip. 08.09.2009 tarihinde en erken saat
12'de yola kan 7 klasr ve 9 para CD eklerinden oluan ve
grevsizlik karar verilmi dosya ayn gn stanbul'a geliyor, kayt lemleri yaplyor. UYAP (Ulusal Yarg A Projesi) zerinde
ekilen kurada Mehmet Berk isimli savcya grev kyor; Sayn
Savc bir gnde hatta birka saatte 7 klasr evrak okuyor, bu
evraktan daha kapsaml olan dinlenen telefonlarn (kiminin bir
yllk kiminin birka aylk) grme dkmlerini okuyup deerlendiriyor ve sular tespit ediyor. O kadar ayrntl inceliyor ki
Ankara savcsnn 6 pheli gsterdii dosyada, kendisi pheli

20'nin zerine karyor ve hi ismi olmayan Emin

Aslan' pheli yapyor. Sonra bu konuda talepnamesini yazp,

hakimden tm phelilerin ev ve i yerlerinde arama yaplmasn, su konusu eyalara el konulmasn, yakalanmalarn, su
unsuru olursa el konulmasn kapsayan bir karar karttryor.
Ardndan bu karar ve tahkikatla ilgili polisin yapaca hususlar
kapsayan

birka

sayfalk

talimatlarn

stanbul

Emniyet

Mdrlne yazyor ve stanbul Emniyeti ayn gn yer tespiti,

keif, vs. yapyor ve 09.09.2010 tarihinde operasyon yaparak kiileri
yakalyor.

433

2.

Blm: Cemaat

Tarihlere dikkat edelim. 8 eyllde Ankara savcsnn karar verip

stanbul'a gnderdii bu kadar byk ve kapsaml bir dosya ayn
akam stanbul'da inceleniyor ve mahkeme kararlar bile almyor.
Bunun gereklemesi fiilen mmkn deil. Hi kimse, hatta 5 savc
bile ayn anda alsa, bunu yapamaz, nk bunun iin zaman
yok. Bu karara fiili olarak ancak 1 -2 saatlik bir incelemeyle
varlm. Eer Ankara savcsnn yazdklar ile snrl kalnm
olunsa, ona uydu denebilirdi ama dava bu kadar geniletildiine
gre dosyann en az birka kere okunmas gerekirdi, buna da fiilen
zaman yoktu. Maalesef tm belgeler bu gerekleri ortaya koyuyor.
Bir savc bir gnde deil bir haftada hatta bir aydan nce bu
dosyay okuyup, kaytlar dinleyip dosya hakknda karara varamaz.
Dnyann en hzl okuyup dinleyen kiisi bile bu kadar ksa
zamanda, hatta bir haftada bu dosyann yarsn bile okuyamaz.
Bizim savc bu srede byle kapsaml bir dosyay nasl okumutu?
Fiiliyatn byle olduu ite belgelerle bu kadar kesin.
Ankara Cumhuriyet Savcsnn 08.09.2009 tarihli grevsizlik
karar:

434

2. Bolum: Cemaat

tc
A N K A R A C U M H U R I Y 1 1 BASAVCL ^CMK. 250. maddesi
ile Grevli ve Yetkili C.Basavc Vekillii)
Soruturma
Karar No

No

2008/7
68
209M
8
YO K SZLK. KARAR) S'fANHUl. CUMHURYL1
ASAVCJGINA (CMK. 25. Maddesi ile Grevli
ve Yetkili)

DAVACI
PHELLER

: K il
: i i iusevn Hua IiK Ainan f'ieeoe olu 1 i 06. I909 doumlu
Diyar baku i ee camkebr uf ky l< 2- Mehe! Hac Al,TA Ak
kndk ve . Y ' IR S ; tospil .-.i,:)>. .!:
3 S-Si-n GURI I K- Ak K R N K : K R '.s lespi edilemedi ) ;>!i/
. A N /1! /''./K kimlik ve adresi tespit edilemedi
-V !>

SU

SU TARH!

kiln*

belirlenemeyen l ) i U;.' UptteMter

Su ilemek Amacyla Oyut Kurma. Ynetme ve bu Oijuiurt falyd

erevesinde Uyuturucu Uyano Made mal ve i -.a-. .!.' Yapma :
'/1/1:>/;> ( i b vc Sonras SORUTURMA EVRAKI NCELENM, .
Kaak,:!-k i! Oryam/e Selaria Mucadctfc Daire UakanHj L i f i ; :
Muderuanu
U./eOe t a r i h l i y:. :. i>- -uou: iakl kurum inden
arayan & ekek ahsn "lilaut 'a/la"ti-1 "'nuhtemeten 'aii

t
isimli
ahslat
tarafndan
uyuturucu
hay
tnsuyei <..:.enG: Mudur Markotk Sularla Mcadele k ube nbeti telefonunu K hs
uuMd, haplarn baka jk yollarla
den fabrikasnda Aydn ve Hd btr depoya nakledilecei, de bulunduu, bunun zerine ha uphek Hseyin
ilinden
sevkimalathanelerde
edilecei"sentetik
Rza IIK tarafndan ynetilen sustanbul
rgtnn istanbul
Hinde Suriye'ye
mubieltl adreslerdeki
ihbarnda jlatiar soruturma kapsamnda
uyuturucu madde imal ettiinin belirlendii,
eden ynelik
turu teknik
teknik
So/ konusu su rgtneelde
ve ptetiee
takipdelilisi
tienlenrinden
ve dier soruturma
ilemlerinin bu haliyle laaliyet yerlerinin stanbul adli hudutlarnda bulunmas nedeniyle CMK 250 maddesi le
yetkili stanbul Curnunyet Basavc Vekilliinizoe yrl'.lmasmde hukuki yarar ve zorunluluk bulunduu
anlaldndan.
CMK 12 ve devam maddeten gereince Cumhuriyet Basavc Vekilliimizin YETKSZLNE,
Soruturma evrak ve adl emanetin 2009/90, 99. 103.125 U>6, 165, 181. 184 ve 193
srasnda kaytl emanet eyalarnn { CMK 250 madde ile Grevli ve YetUlij STANBUL CUMHURYET
BASAVCILIINA GNDERLMESNE,
lira* yolu ak olmak zere karar venld.08 09.2003

E k 1 : 7 Klasr soruturma evak ve CD lerin bulundu E k 2 : 9

adet emanet eyalar

Burada aka grld zere pheli says 6, Emin Bey'in

ismi yok ve 7 klasr ve ou ses kaytlarn ieren CD olmak zere 9
adet eya ekli. Tarihi de 08.09.2010. Asl dosya ok daha karmak.

435

stanbul savcs Mehmet Berk tarafndan tanzim edilen iddianamenin balang ksm, 09.09.2009 tarihindeki yakalamay
gsteren ksm:
TC.
STANBUL
CUMHURYET
BASAVCILII (CMK 250.
Maddesi ile grevli)
Soruturma

2009/18

2010/33

No Esas No

31

TUTUKLU

iddianame

2010/43

YAKALAMA
LI

No
DDANAME
STANBUL (

) AIR CEZA MAHKEMESNE

DAVACI

: K.H.

PHELLER

: 1- HABB KANAT. Mustafa ve Emel

olu
01/01/1957 d.iu Kilis Merkez Bykktah nf. ky. Nihat
Kzltan Sk. Gazanfer Bilge Sit.N.5 B Blok D.17 Erenky
Kadky/ istanbul adresinde oturur, atl sutan Tekirda 1
Nolu F Tipi Cezaevinde tutuklu.
MDAF

: Av.Yksel Bulut. Av. Turgay zdoan,

Av.
Doukan zdoan, Av. Uur Arif (stanbul Barosu)
GZALTI TARH
TUTU KLAMA T.

: 09.09.2009 (4 gn)
: 13/09/2009

SEVK MADDES : TCK 188/1-5, 220/1-5, 282/1-3. 53, 54.

55, 58 ve 63. md.
Grevlerim esnasnda ve hl bulunduum ilde bu dosyann
onda biri arlndaki dosyalar operasyona dntrmeden en az
bir hafta evvel savcya tevdi ettiririm. stelik bu savclar davay
uzun sredir izleyen, talimat veren, dinleme izleme kararlarn alan
436

savclar olur. Yine de onlar bile dosyaya tam hakim olmak iin
birka gn okuyup inceler, sonra talepnamesini yazp hkim
kararn alr, ardndan talimatlarn Emniyetin ilgili ubesine
yazarlar.

En

basitinde

bile

bir

haftadan

nce

operasyon

balayamazken bu kadar kark, kapsaml bir dosyaya bir gnde

kimsenin incelemesi ve akabinde bununla ilgili bir operasyonun
gerekletirilmesi mmkn deil. Peki byle bir ey nasl olabilir?
Denebilir ki, savclar Emniyetin getirdikleri belge ve kaytlar
incelemeden, polise gvendikleri iin onlarn yazdklarn doru
kabul edip hemen kararlarn yazyorlar. Fakat dikkat edilirse
burada iki husus da bu duruma uymaz. Birincisi, bu tahkikat
Ankara Emniyet Genel Mdrl Koni Dairesi yapm gzkyor,
dosya stanbul'da deil. stanbul polisi konuyu bilmiyor. Bu durum,
o gnlerde greve yeni atanm olan Narkotik ube Mdr Cengiz
Mal belei ve bir iki ay nce ube Mdr olan Blent Kksal'm
ayn dosyadaki ifadeleri ile sabit. Ayrca bu tahkikattaki tm gizli
izleme, takip vs. ilemlerini adl polis olan Kom Dairesi deil,
stihbarat Daire Bakanlnn yapt anlalmaktadr.
kinci nemli konu ise Ankara savcs zanllar belirleyip grevsizlik karar v erdii dosyay stanbul'a gnderdi. Bu dosyada
Emin Arlar in ad yoktu. Hatta Ankara savcs dosyay inceleme
tutana tutarak dosya ierii hakkndaki bilgileri zetlerken Habip
Kanat ile baz Emniyet: mensuplarnn grme ve ilikilerinin var
olmasna

ramen

mahiyeti

ve

kapsamnn

anlalamadn

belirtirken, stanbul savcsnn iki buuk yldr dosyay inceleyen

Ankara savcsnn tespitleri hilafna dosyaya Emin Bey'i dahil
etmesinin makul izah yoktur.
7.00 S1768 S oruturma

DOSYA NCELEME TUTANAI

C.Savclmzn 2008/768 sayl soruturma dosyas ve teknik deliller incelenmekle;

21 .12 .2008 gn saat 10 25 sralarnda E .G.M. Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire
Bakanl Narkotik Sularla Mcadele ube Mdrlne yaplan bir telefon ihbarnda; "stanbul ili Tuzla
ilesinde ve muhtemelen bir deri fabrikasnda 0.546.684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve
0.533.651 78 28

437

numaral telefonu kullanan Hdr isimli ahslar tarafndan uyuturucu hap retildiini ve retilen haplarn 1-2 gn
erisinde baka bir depoya nakledileceini daha sonra ykl miktardaki haplarn Kilis'te bulunan baz ahslar
vastasyla deniz veya karayolu ile stanbul ilinden Suriye'ye sevkyatnn yaplanan!' ihbarnda bulunulduu,
bunun zerine GMK i 36 maddesi uyarnca teknik lakip katan verildii ve 2008/768 sayl sorutu manin
balatld
Bu arada 0 .546.684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve 0 .533.651 78
28 numaral telefonu kullanan Hdr isimli ahslarn. Cumhuriyet Basavc Vekilliimizin 200(3/240 sayl
soruturmas zerinden yrtlen "ERVAN" sm ile bilinen soruturdma phelilerinden Hseyin Rza K ve
Mehmet Naci ALTA'n kontrol ve yneliminde tam adresi tespit edilemeyen istanbul ili tuzla ilesi Oantze
Dan Sanayi Bolesincte olduu lalmn edilen sentetik uyutuucu imalathanesinde Hseyin Rza iIK ve Mehmet
Naci ALTA 'n himayesinde faaliyetle bulunduklarnn belirlendii
Bunun zerine 2006/240 soruturma numarasna kayden yrtlen "ERVAN" ismiyle bilinen
soruturmann phelilerirxien , Hseyin Rza IIK ve Mehmet Naci ALTA tarafndan koodne edilen ve stanbul
l Tuzla ilesi Orga nze Don Sanayi Blgesinde olduu tahmin edilen sentetik uyuturucu imalathanesi ile idiyatl
olabilecekleri deerlendirilen ve teknlt Utkpier devem eden evke! iDAYEK ihmesfnet HID A YCT , Halil il A
YE I, H A L KANAT, Haztr n ;.,.,,,t, Hseyin Ra t IK, Mehmet Naci AL (A ve Seitar GURLEK isimli ahslar
hakknda yrtlen atmann, 0.546 .684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve 0.533.65i 78 28 numaral
telefonu kullanan Hdr isimli ahslar hakknda yrtlen 2008/768 Soruturma numaras ile birletirilerek,
2006/240 sayl soruturmadan tefrik edilmesi, iape ve ses kaytlarnn 2008 /768 sayl soruturma kapsamnda
deerlendirilmesi ve ad geen ahsmla birlikten hareket ettikleri kannatine varlan Sleyman AKDEMR ve
Osman .IGiK isimli ahslarn gemie dnek grmelerini ieren iape ve SO K kay.knma da 20138/768 hazrlk
sorutun na kapsamna dahil edilmesi yonuncie 2L 12006 launinde KM Daire Bakan'na mzekkere
yazld,
Anlalmi;.
GEREK
EDLEN

2006/240

IEK N K

TAKP

GEREKSE
DELLLER

2000/768

SAYIL

SORUTURMA SONUCUNDA

ELDE

BRLKTE

NCELENDNDE:

Hseyin Rza K isimli ahsin ynetiminde Mehmet Naci ALT A, Cengiz ZORLU, Mustafa KULAK,
Mustafa Fehmi 0K.AY, Setter GRLEK, Gl ETNTA, LC Hdr Mehmet Murat ZDEMR, Mehmet Emin
KULAK isimli ahslar tarafndan ' * Tuzla Organize Deri Sanayi Blgesinde 12.Yol M2 parsel Urnay Deri
karsnda 6 rtolu yol ile 2 Nolu yolun kesitii yerde bulunan kiremit renkli fabrikada sentetik uyuturucu retimi
yapld, ad geen ahslarn gerek telim safhasnda gerekse sentetik uyuturucu yapmnda kullanlan kimyasal
maddelerin temininde grev aldklar
Hdr Mehmet Murat. ZDEMR tarafndan Hseyin Rza IIK'r ynlendirme ve talimatlaryla in'den
getirtilen kimyasal maddelerin 03.04.2009 gn istanbul Pendik iies Slntepe Mahallesi Kahraman
Sokak No:30/A sayl adreste bulunan OEPOya indirildii, sz konusu maddenin niteliine ilikin aratrma
sonucunda bu maddenin," "ALPHA ACETYL PHENYL ACETONITRILE" isimli ktmyasai madde ve miktarnn da
5.750 kiio veya litre olduu .
Bahse Konu maddenin, herhangi bir sentetik uyutuucu madde veya sentetik uyuturucu madde
yapmnda kullanlan ara veya ana kimyasal maddelerin retiminde kullanlp kullanlmadna ilikin Kriminal Polis
Laboratuvart Mdrlnden alnan yazda, "ALPHA ACETYL PHENYL ACETONITRILE {ALPHA PHENYL
ACETOACETONITRILE}" maddesinin, sentetik tabletlerin aktif maddelennden olan ve yasal kstllk altnda
bulunan AMFETAMN ve METANIFETAMN maddelerinin sentezlemcsinde ham madde olarak kullanlan
"enzilmetilketon" (Fen!-2Propaeon)'un retiminde kullanld, ancak yasal kstllk altnda bulunmayan kimyasal
maddelerden olduu
Ayrca Hdr Mehmet Murat ZDEMR, Settar GRLER, Mustafa KULAK ve Vehii&l Fmm KUL AK
isimli ahslar tarafndan istanbul ili Pendik ifesi eyhli Ramazanoglu mahallesi Kaynarca caddesi Mina Sokak
22 Numaral ikametin yannda (20 numara olabilir] bulunan ad t este de farkl hr sentetik uyuturucu imalatnn
kurulduu ve retiminin yapldnn belirlendii,
Hseyin Rza IIK isimli ahsn kiraya sanayi rerine bir ok irketinin olduu bu irketle- aracl ile
sentetik uyuturucu imalatnda kullan ifan ana ve ara kimyasal maddeleri yurtdndan ve i piyasadan kolaylkla
temin ettii, ayn blgede uyuturucu imalathanesi olarak kullanlan fabrikann yaknlarnda yasad faaliyetlerine
zemin oluturmak iin yasal kimyasal relmle yaptktan b fabrikalarnn daha bulunduu,
Hseyin Rza IIK ile Habib KANAT arasndaki irtibatn, Habib KAN AT m yannda bulunan Yakup
BUDAK isimli ahs aracl ile saland,bu iki alsn birbirlerini hibir ekilde aramayn,Yakup BUDAK aracl
ile haberletikleri.

438

Habib KANAT isrnl ahs hakknda yaplan aratrmada;

Ad geen ahs hakknda bu gne dein uyuturucu madde ticareti konulu herhangi bir soruturma
geirmedii, ancak soruturma evrakna eklenen ve tercmesi yaplan Bulgaristan Adl Makamlarnca hakknda
uyuturucu madde ticareti suundan soruturma yaplan Veysel Kenan OZBK ve Selim GEZER'n talimatyla
12.07 1999 tarihined Habib KANAT isimli Trk vatandann karld, bu olayn sebebinin Trk uyuturucu
kaaks aiieier arasndaki hesaplama olduu, Habib KANA I'm Trkiye'ye ynelik en nemli Amfetamn
kaaks olduuna dair halen geerli bilgiler bulunduunun bildirildii, bu yarnn Edirne Valilii Mlki idare
Amirlii araclg ile 24.03.2000 tarihinde ECM Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele ano Mdrlne
gnderildii,

Habib KANAT'n,Emniyet Genel mdrl personelinden bir ksm kiilerle de balantl olduu ve bu
kapsamda Murat NEMUTLU ile Mustafa ARAL isimli st dzey personel ile yakn iliki ierisinde bulunduu,bu
ahslar ile zaman zaman istanbul ve Ankara illerinde yzyuze grmeler yapt, ahslarn telefon
grmelerim ifreli olarak yapmaya altklar ve arasnda geen telefon grmelerinin phe arz ettii,ancak
aralarndaki ilikinin boyutu ve kapsamnn lam olarak tespit edilemedii,
Habib KANAT, Murat NEMUTLU ve Mustafa ARAL isimli ahslar hakknda alnan gizli izleme
kararlan erevesinde, gerekletirdikten buluma ve grmelerin kayt altna alnd ancak fiziki artlarn
olumsuzluundan dolay ses kaytlarnn alna m a d ,
pheli Habib KANAT'tn ayrca , stanbul ilinde ocukla; aracl ile yuz yze grmeler yapt evket
HDAYET isimli ahsn kardei Halil HDAYET ve olu hmehmet HDAYET ile birlikte Suriye giri sk yaptklar
evket HDAYET ve olu hmehmet HDAYET'in irtibatl olduu Suriye'de bulunan Nazr KOJA
ve Suriye uyruklu Hac lakapl ahs ile aralarnda bir ticari iliki bulunduu, 2009 yl Mart ayr balarnda Hac
lakapl ahsn lmesi zerine evket HDAYET in Hac lakapl ahstan bu ticaret karl 7-8 milyon dolarlk veya
TL.uk bir alacaklarnn olduu ve bu paray Hac lakapl alsn yerme geen ocuklarndan i karl tahsil
etmeyi dndkleri, ahslar arasndaki bu alacak verecek parasnn muhtemelen uyuturucu ticaretinden doan
bir alacak olduu,
Kanaatine vanlmlt
SU RGTNN MALATHANELERNE LKN TEDTLERE BAKILDIINDA,
Hseyin Rza IIK, Mustafa Fehmi O KAY ve Mehmet Naci ALT A ortaklnda olan TETA Kimya
Sanayi Ve Ticaret Anonim irketinin kaytl okluyu 'Tuzla Organize Den sanayi Blgesi 6.Yol L4 1B Parsel
"Iuzla/stanbul adresinde Cengiz ZORLU ve Mu rai ETN A'n kuruculuunda Glperi Kimya Tekstil Gda naat
Turizm Sanayi ve Ticaret Limited irketinin faaliyet yrtt; bahse konu firmann yine Tuzla Organize Den
Sanayi Blgesi 7-A Yol P4-4 adresine tand,
Soruturmann devam srasnda sentetik uyuturucu retimi yapld deerlendirilen fabrikalar iin CMK
140.madde gereince gizli izleme kararlar alnd ve su unsuru oluturduu deerlendirilen grntler elde
edildii,
Belirlenmitir
Teknik takip almalarnn devam srasnda;
07.06.2009 gn Hseyin Rza IIK tarafndan Se-rkan KAYMAKI isimli ahsa bir madde
teslim edildiinin belirlendii , ayn gn stanbul istikameti amlca Gieleri knda resmi polis ekipleri aracl
ile ahsn kulland 34 EAS 52 plaka sayl araca mdahale edilmesinin saland ve arata yaplan kontrolde,
ARACIN BAGAJ KSMNDA KUTU ERSNDE MAV P POET ERSNDE DARALI ARL 8 KLO
190 GRAM GELEN CAPTAGON YAPIMINDA KULLANILAN AvlFETAMN MADDES ELE GERLD,
soruturmann selameti ve su rgt yaplanmasnn tam olarak belirlenememi olmasndan dolay
C.Savclmzn bilgisi ve talimatlar dorultusunda, yakalamann normal polisiye bir kontrol esnasnda yapld
izlenimi verildii, ara ierisinde bulunan Sarkan KAYMAKI ve Adnan SUZHUN isimli ahslarn gzaltna
alnd, mraniye

439

2. Bolum: Cemaat

Cumhuriyet Basavclnn 09/06/2009 gL Kayden Adnan ve 2009/17S79 Soruturma savsn

lraKdg
SUZGUN'm serbes KAYl/AK nn ise tutukland,
her ;upr
barkan
pheli Serkan KAYMAKI nn ifadelen dorultusunda, Hseyin Rza tK'n. 18.06,2009
gn gzaltna alnd ve Hseyin Ri7.a IIK m,hemen gzalt durumunu stanbul Barosunda 21577
sicil numaral Aya GNER isimli avukatna haber verdii, avukat Aya GNER in de ayn gn Settar
GRLEK isimli ahs arayarak, Hseyin Rza IK'n mraniye Savclna gtrldn belirttii ve
"FA8RKADAKLERN HABER VAR MI, HABER VER, ONA GRE' diyerek fabrikada alanlarn
uyarlmasn istedii telefon grmelerinden belirlenerek,ad geen avukat Ayca GUNER n de
soruturmaya dahin edildii ve teknik takip almas balatld.
Anlalmtr
CMK 140.MADDEYE GRE ELDE EDLEN GZL ZLEME GRNTLER VE PHELLER
ARASINDAK GRME ERKLERNDEN;
Hseyin Rza IIK kontrolnde bulunan Tuzla Organize Deri Sanayi Blcmde 'jv.Yoi iV2
parsel Umay Den karsnda 6 olu Yel ile 2 Neiu Yolun keilii yerde bulunan kiremit renkli fabrika ile.
Yine Hdr Mehmet Murat ZDE MR, Mustafa KULAK ve Mehmet Emin KULAK koordinesmde
stanbul ili Pendik ilesi eyhli Ramazanoglu mahallesi Kaynarca Caddesi tvlina sokak 22 Numaral
ikametin yarmda (20 numara
olabilir) bulunan binada ykl miktarda sentetik uyuturucu madde retimi yapld, ok ksa r>
zaman zarfnda retimin bitecei ve bilinmeyen alclara sevkiyalm yaplaca.

bu tutanak dzenlenerek m?a altna alnmtr 07/09/2009

klasr ve binlerce telefon grmesini ieren CD'den oluan bu

dosyay

savc

Mehmet

Berk'in

bir

gnde

(hatta

dosyann

gnderilmesinde yolda geen sre de dikkate alndnda yarm

gnden daha az bir srede) inceleyerek karar almas gerekir. Ama
bu kadar dokman incelemesine fiilen imkn yok. Bu dosya bir
gnde okunup karar alnm, bu dorultuda operasyon yaplm
gzkyorsa, bu durum belgelerle ve vaka olarak sa-bitse, bununla
birlikte bu olay hakknda stanbul polisi nceden bilgi sahibi deilse,
tm bu olanlar nasl gerekletirilmi olabilir. Daha da garibi dosya
Ankara Savctlndayken savc tarafndan grevsizlik karan verilecei
nceden bilinmiyordu, verilince stanbul'da hangi savcya decei
kura benzeri bir yntemle belirlendiinden Savc Berke dosyann
gelecei bilinemezdi. Dolaysyla Savc Berk normal artlarda hukuki
olarak bu dosya hakknda nceden bilgi sahibi deildi. Ama hi
440

2. Bolum: Cemaat

tereddtsz Savc Berk bu dosya ieriini nceden biliyordu. Dosya

nne gelmeden gnlerce nce dosyay bilen birileri savcya
yapacaklarn sylyor ve savc da sylenenleri yerine getiriyor. Bu
durumun aklen baka bir izah yok. Aka bu dosya normal yollarla
Savc Berk'e nceden getirilmi olamayacana gre normal olmayan
yollarla kim vermi olabilir?
Bu tr dava dosyalar ncelikle Emniyette oluturulur, olgunlanca savcya sunulur, onun talimat ile operasyona dntrlr. Demek ki bu dosya Emniyette, stihbarat ve KOM Daire
Bakanlnda oluturulurken, gnler ncesinde bu dosya veya
dosyay tutan kiiler zerinde mutlak etkisi olan birileri dosyann
geleceini yorumlayarak Savc Mehmet Berkin bilgi sahibi olmasn
salad. Hatta bu polislerle dosya zerinde altlar, toplantlar
yaptlar, dosyada pheli olarak ad gemeyen Emin Beyin dosyaya
girmesi iin hazrlk yaptlar. Ankara Savcs grevsizlik karar verip
dosya

stanbul'a

geldiinde,

nce

bu

dosyann

Savc

Berk'e

dmesini saladlar. Sonra, savc dosyay ap okumadan (zaten

tm almalar yaplmt) nceden hazrladklar yazlar devreye
soktular.
Peki bunlar kim yapabilir? Hem polis hem de savc zerinde
kini bu kadar etkin olabilir? Adliyede dosya dalmn yapar
UYAP'a. kim etki edebilir? Hi kimsenin bunu yapmaya muktedir
olmadn syleyeceklere kar iddia ediyorum ki bunlarn hepsini
kesin olarak yapyorlar. Bunlar yaplmadan yaanan tm bu
gelimeler salanamaz.
Bu teoriden baka mevcut durumu izah edecek baka, bir teori
de yok.
Ankara savcsnn 2,5 yllk aratrma ve izlemesinde Emin Beyin
ismi yokken, kim onun ismini davaya eklemitir?
ok daha garip bir ey daha rendim. Btn basn organlarna
datlan Emin Beyle Habip Kanatn biri stanbul Polis Evinde, dieri
stanbul'daki bir kafede ve ncs Emniyet Genel Mdrlnn
giriinde ekildii iddia edilen gizli fotoraflar dava dosyasnda
bulunmuyordu (hatta Emin Bey'in iddiasna gre ifadesi alnrken
441

2. Bolum: Cemaat

savcnn masasmdaym, ama sonra dosyadan karlm). nk

bu fotoraflarn ekildii 07.07.2008 tarihinde gizli izleme karar
yoktu, hatta bu tarihte Habip Kanat bu dosya kapsamnda pheli
bile deildi, izlenmiyordu, bu ynde bir karar mevcut deildi (imdi
anlalyor ki o tarihte adli tahkikat olmamasna ramen istihbar
olarak Emin Bey ve Habip Kanat izleniyor, takip ediliyordu).
Peki bunun anlam neydi? Emin Bey bu dava dosyas kapsam
dnda hukuka aykr olarak, hibir karar olmadan izleniyordu.
stihbari olarak izlenemez mi? Evet izlenebilir. Zaten KOM Daire
Bakan Ahmet Pek bana telefonda izlemeleri istihbaratn yaptn,
onlarn nceden izlendiini sylemiti. Ama Emin Bey stihbarat
Daire Bakan dahil hepsinin st, bu durumda olaydan Emin
Bey'in st olan Emniyet Genel Mdr ve ileri Bakann haberi
olmas gerekir. Ben sordum, ikisi de Emin Bey'in istihbari dinleme
ve izlenmesinde kesinlikle haberlerinin olmadm sylediler.
Baka garip bir olay daha oldu. Emin Bey, tutukland gn
Beikta Adliyesinde koridorda beklerken bir kiinin elindeki
anahtarlkla gizli ekim yaptn fark ediyor ve kamaya kalkan
ahs

yakalyor. ahs

nce

ayc olduunu

sylyor,

sonra

istihbarat polisi olduu tespit ediliyor. ahsn elinde oto anahtarl

eklinde gizli bir kamere olduu anlalyor. Anahtarln stndeki
kapak karlnca iindeki cihaz oradaki avukat tarafndan
grlyor ve bu anahtarlk oradaki savcya teslim ediliyor. Birka
gn sonra ziyaretime gelen bir gazeteci istihbarat polislerinden
anahtarlk

eklindeki

kamerann

adli

tbba

giderken

deitirileceini duyduunu syledi.

Adliyede grnt ekmek sutur. ahs hakknda ilem yaplr
ve anahtarlk adli tbba gnderilir. Gazetecinin dedii gibi bu olayda
gizli kamera eklindeki anahtarlk zerinde anahtar bile olmayan
dz

sradan

bir

cipin

anahtaryla

deitirilir,

zerinde

bu

anahtarlkla yakalanan ve ilk bata ayc olduunu syleyen polis de

cipin ofr olarak baka grev iin o anda mahkemede bulunan bir
memur olduu kaytlara dsrlr.

442

2. Bolum: Cemaat

Hi kuku yok ki adliyenin emanetindeki gizli kamera anahtarlk

alnp deitirilmitir. Adli emanette bir delil deitiriri-yorsa, o
yerde ne adalete ne de o dosyalardaki delillere ve dosya ieriine
gvenilir. Bu gizli kamerayla ekim yapan polis hakknda su
duyurusunda

bulunan

avukatlar

savcya

gittiklerinde

delilin

deitirildiini anlarlar ve aadaki tutana tutarlar.

1 1I AN AK

Savclmu/ca sorulurnas srdrlen 20Od-54d.iV sayl evrakla emanete alnan, sua konu araba
kumandas grnmnde olan ve emanet memurluum uzun 20W47*' srasnda kav l aletin, ikayetiler
Orhan akmalu. A. Zuhal Dneme/er akrogh c Mustafa Serdar Akdoan "a gsterilerek, bu aletin
pheliden ele geirilen alet olup olmad hususunun kendilerine aletin gsterilerek hu hususun tespiti
iin. sua konu alei emanet memurluundan memur vastas ile getirildi. ine konulduu zarfn mhrleri
sklerek kartlp, hazr olan ikayetilere gsterildi. Soruldu:
B/.e gsterilen otomobil kumandas olduu sylenen cihaz grdk. Ancak bu cihaz 0MK 250.
madde ile yetkili stanbul Cumhuriyet basavcl binasnda pheliden ele geirilen cihaz deildir. Bizim
grdmz cihaz, biraz daha ksa. az daha o\ai w az daha geniti, t Serinde 3 tane butunu vard, t s
tantnda (!SB girii vard dediler.
Sua konu cihaz ald, iine bakld, soruldu. Bu cihazn i him de bizim grdmz cihazn i
blm ile bir benzerlik gstermiyor. Bizim grdmz cihazn kapa aldnda USB girii net olarak
gryordu. Bu cihazda USB girii yok. Grdmz cihaz ile grnt kaydedilmesi mmkn deildir.
Bizim grdmz esas cihazn ucunda karneni objektifi grntsnde kk bir delii vard. Ayrca
kapa ekilerek karlabiliyordu. Yani kapak srgl ekilde monteliydi. Objektifin yerleik olduu deliin
yannda bir tane daha delii vard Bize gsterdiiniz cihaz kesinlikle deitirilmii ir cclile
bu tutanak hep birlikte okunarak miza abna alnd 1 7/02''201')
Cumhuriyet Savcs-27747

/.K. 10688

A \ . A Zuhal Dnme/er akruk

Av Orhan (, akmh

A\. Mustafa Serdar Akdoan

Ben bu kameray biliyorum, kullandm. Avukatlar doru tarif

ediyorlar, grmeyen birisi zaten tarif edemez. Ayrca zerinde
anahtar olmayan bir anahtarl yannda tamak da makul deildir.
Bu tahkikatta rol alan birok kiiyle grtm, gelimeler
hakknda bilgi almaya altm, tm dosyay okudum. Belki ben
nyargl olurum diye benim haricimde narkotik konularnda
bilgili hukukular olmak zere alt farkl kiiden gr aldm. Bu
kiilerin ikisi hari dierleri birbirini bile tanmazlar. Onlar da
benimle ayn grteydi. Sonu olarak, Emin Bey zorlanarak bu
443

2. Bolum: Cemaat

dosyaya dahil edilmiti ve baz konular kastl olarak saptrlmt.

Habip Kanat hakknda 1998'de Suudi Arabistan'dan ve 2001'de
Bulgaristan'dan gelen uyu.stu.rucu ii yaptna dair ihbarlarn
dikkate

alnmad

hatrlamyordu

ama

iddias

doru

zamannda

deildi.

her

ihbar

Emin

Bey

geldiinde

bile
Daire

Bakanl ilgili illere yaz yazm, o iller kiileri izlemi, dinlemi,

tahkikat yapm ve neticesini yazl olarak merkeze sunmutu.
Resim yazlarla bu durum sabitti. Sulayc yazlar nce dosyaya
konmu

ama.

yaplan

ilemlerle

ilgili

yazlar

Emin

Bey

tutuklandktan sonra dosyaya, girmiti.

Daha sonra rendim ki Emin Bey'in bilinen tm telefonlar
hukuka aykr biimde stihbarat Daire Bakanlnca uzun sreli
olarak dinlenmiti. Yalnzca ad, hviyeti deil her eyi bilinen Emin
Beyin telefonlar baka isimler iin alnm kararlarla, dinleniyordu.
Yani hedef Emin Bey'di, onu hapse atmak ve zorda brakmak iin
tm aratrmalar yaplm, Habip Kanat vs. ise bu ite bir frsat
olarak kullanlmt.
Bu dosyadaki en tuhaf eylerden birisi de dava dosyasndaki asl
suun uyuturucu madde imali ve satm olmasna, bu sula ilgili
tm olay ve faaliyetlerin stanbul'da gereklemesine ramen tm
takip

ve

ilemler

Ankara'da

Emniyet

Genel

Mdrlnce

yaplmtr. stanbul'da izlenecek kiiler, izleme karar alman i

yerleri aylarca izlenmi ama stanbul'da hi grevli kullanlmam,
yalnzca Ankara'dan gelen grevliler tm ilemleri yrtmtr. Bir
ilde vuku bulan olaylar o ilin polisi tarafndan takip edilmelidir,
merkezi birimler ancak o il isteyince destek verirler. Nadiren o ilin
grevlileri takip edilen sua bulamsa, bu durumda da o ilin sua
bulamam dier polisleri kullanlr, nk bir polis tekilatnn
tamam sua bulamamtr. Gemite de meselelere hep bu ekilde
yaklalmtr.

Emniyetin

devaml

olarak

yrrle

konan

genelgeleri, yerleik uygulamalar ve gelenekleri vardr. Ayrca

hukuk da byle davranmay gerektirir. Fakat nedense bu olayda
stanbul polisine hi bilgi verilmemitir. Bu tutum mevzuata
aykrdr, Emniyetin kendisinin yaynlad ve srarla uyun dedii
444

2. Bolum: Cemaat

kuralara aykrdr. Bu konuda illerde ciddi sorunlar kabilir, zira

kimse dierinin mntkasna giremez.
stne stlk stanbul Emniyeti 2009 ylnn mart aynda H,
Rza Ik ve Ali Km ve baz kiiler hakknda gvenilir bir kiiden
ald ihbar zerine projeli bir alma balatr. Yani savcya
sunduu geni bir raporla bu kiilerin telefonlarn 3 aylk dinleme
karar alr. Ancak daha 2 ay kanuni haklar olmasna ramen, bir ay
iinde hemen su unsuru yok diyerek dosyay nisan 2009'da
kapatr, telefonlarn dinlenmesini durdurur. Ayn anda merkez de
ayn telefonlar dinler ve su var karar verir. stelik stanbul'un bu
dosyay kapattn konutuum ube mdr bile bilmez. stanbul
izleme dinlemeyi kaldrr, ama kanuni sre olan 10 gn iinde savc
tarafndan dinlenen kiilere bilgi verilmesi gerekmesine ramen hl
bilgi verilmemitir.
Merkezin tek grevi illeri koordine etmektir. stanbul H.Rza Ik
ile ilgi bu dosya dolaysyla tahkikat yapyor, merkez de ayn kiiyi
takip ediyor ama stanbul'la koordineli olarak almyor, bilgi
vermiyor.
ddianameye bakyorsunuz, esas konu uyuturucu imali ve
kaakl olmasna ramen dosyada asl sanklar bir iki satrla
geitirilirken Emin Arlar hakknda 35-40 sayfa ayrlmtr.
Emin Aslanla ilgili kiiler hakknda tm illere iki defa tamim
yaplarak varsa tm bilgilerin gnderilmesi istenmitir. Bu ilem
baka hibir pheli ya da sana uygulanmamtr.
Ankara Savcs tm dosyay incelemi Emin Bey'i sank olarak
deerlendirmemitir, ancak dosya inceleme tutananda sanklarn
baz emniyet mensuplar ile mahiyeti tespit edilemeyen irtibat ve
ilikisinin varlna deinmekle yetimimitir.
Ben unu ak olarak iddia ediyorum ki herhangi bir hukuku
bu dosyay ve taraflarn iddialarn tarafszlkla incelediinde Emin
Bey'in bu davann san olamayacan ve tahkikat yapanlar
hakknda tahkikat yaplmas gerektiini ifade edecektir. Dava
dosyasndaki telefon konumalarnn Emin Beyle ilgili olanlarnn
tamamn kim. dinlerse dinlesin, bundan iddianamedeki sulan
445

2. Bolum: Cemaat

karamaz. Fakat u kadar kayt var denilerek ciddi pheler olduu

imas yaratlmtr. Bu kadar byk, bir dosyay ilk bata kimsenin
bakna

ve

inceleme

imkn

olmayacandan

ve

davarm

sonulandrlmas iin en az 3-5 yl geeceinden kimse de bu davay

hatrlamayacaktr.

Ancak

komplo

kuranlar

amacna

ulam

olacaklardr.
Savcnn iddialarnda kimi yerde Emin Aslan'a uyuturucu
konusunda bilgi verdii ileri srlen, muhbir olarak belirtilen Habip
Kanat'm doru drst bilgi vermedii, verdii bilgilere dayanlarak
hibir operasyon ya. da yakalama gerekletirilmedii belirtilirken
baka bir yerde Habip Kanatn Emin Aslan zerinden tm
rakiplerini yakalatarak piyasay ele geirdii, tekel olmak istedii
iddia edilmitir. Birbirinin tam ztt olan bu iddialardan mantken
yalnz biri kullanlabilir, ikisinin birden kullanlmasnn aklen izah
yoktur. Savcnn iddianamesindeki gariplikler yle birka sayfa ile
anlatlacak gibi deil. Emile Zola hr "tham Ediyorum" balkl
makalesinde belirttii gibi "ftira ediyorsunuz" diye balayacak bir
kitapla anlatmak mmkn.
Ceza hukuku asndan Emin Bey'in durumu, bir kamu grevlisinin su iledii ne srlen baka kiiyle medeni ller
iindeki irtibat tek bana suun icras srasnda kolaylatrc
durum olarak kabul edilemez kuralna uyuyordu. En ar ile meslek
disiplin ve e tk kurallar asndan incelenecek ve varsa ilem
yaplacak niteliktedir.
Emniyet ierisindeki cemaatin yapsn ve gcn bilen gazeteciler stanbul'daki cemaatin polislerine "Emin Bey'e bunu niye
yaptnz," diye sorduklarnda, "Emin Bey'in bilgisayarnda 'Emniyette
Fethullah rgtlenme' balkl bir rapor bulduk, ondan dolay
yaptk," derler. Evet, ite gerek sebep budur.
Tm dava dosyas oluturulurken Emin Bey'in aleni olarak
masumiyetini gsteren hususlar zellikle gizlenip ilerleyen safhalarda karlmtr. Bu durum net olarak gzkmektedir,
2009 ylnn nisan ya da mays aylarnda Habp Kanatn yannda
gelen bir kii kendisi hakknda tahkikat balatldm, 500 bin TL
446

2. Bolum: Cemaat

verirse bu davann kapatlacan sylemitir. Bu kii ad, soyad her

eyi ile bilinmektedir. Dosyada bunu dorulayan konuma kaytlar
ve ifadeler vardr ama savc da dahil olmak zere hi kimse bu olay
aratrmak iin hareket etmemi, bir yaz yazmam, kim bu rvet
isteyen diye soru sormamtr. Bl da bu konuda soruturma
yaplmamaktadr.
Emin Bey bu tekilattaki en temiz ve drst insanlardandr. Hi
kimse ona su izafe edemez. Herkes bilir ki o akeli ilerde olmaz.
Yalnzca Trkiye'de deil, uluslararas camiada da en temiz polisler
arasnda bilinir, Avrupa polisi, illegal faaliyetler iinde bulunan
(uyuturucu kaaks ya da. mafya mensubu) Trk vatandalarn
hem izlerken hem de bu gruplar ierisindeki ajanlar vastasyla,
Trkiye'deki etkin tm polislerin gerek durumunu bilir; kimin kirli
kimin temiz olduunu bizden daha iyi bilir, ona gre bilgi aktarr ve
ibirlii yapar. Bu lkede kim ne yaparsa yapsn Avrupa polisleri
nazarnda Emin Beyi lekeleyemezler, nk onlar daha nce
gerekletirdii operasyonlarda Emin Bey ve anlay hakknda
salam bilgilere sahiptirler. Emin Bey'in uluslararas gvenlik
camiasnda
saygnl vardr, gelecekte uluslararas kurulularda grev alacak,
milli menfaatleri koruyacak biri kiidir. Lekelenmi, hayat boyunca
mcadelede

ettii

eyle

sulanmtr.

Ona

bu

kadar

iftira

edilebiliyorsa, cemaati, polisi, savcs bir olup dier polisleri her

sutan, her olaydan yarglatabilirler. Cemaatin. Emniyet ierisindeki
rgtlenmesine kar kan hibir polisin tekilatta tutunma imkn
yoktur.

ki Emniyet Genel Mdr Yardmcs

Hakkndaki zmir Tahkikat
Emniyet Genel Mdr Yardmclar Mustafa Gc ve Celal
Uzunkaya'nm harcand tahkikat da ibretlik bir vakadr. Ayrca
Emniyet, hatta devlet ierisinde cemaatin gc ve operasyonlar
konusunda fikir vermesi asndan ok nemlidir.
447

2. Bolum: Cemaat

Mustafa Glc Emniyet ierisinde MSP, RP, AKP izgisinde

biri olarak bilinir, ama hi dini konular hakknda konutuunu, sohbet ettiini de grmedim. Ben hi yakinen almadm.,
tanrz ama hep resmi olduk. Benim istihbarattaki ilk grev
yerim olan Diyarbakr'da altm srada o da merkezde Haber
Alma ubesinde alm, fakat onu ben ok sonra tandm.
lk tandmda Ali Gkimen'in stihbarat. Daire Bakan olduu srada kendisinden daha kdemliler bulunmasna ramen o
Daire Bakan Yardmcs yaplmt. Bu dorultuda resmi yazlara ube Mdr parafnn stne Bakan Yardmcs olarak
Mustafa G

parafnn almas istendi, bunun zerine

dier ube mdrleri daha kdemli olduklarn syleyip bu istei

kabul etmeyince baka yerlere srldler.
Devran deiip nal Erkan Emniyet Genel Mdr olunca bu
defa Mustafa ve arkadalar baka yerlere srldler. Mustafa uzun
sre polis okulu veya pasif yerlerde alt, terfileri engellendi,
hakszla urad. Sonunda terfi ederek birinci snf olmutu, bu
sre zarfnda benim kendisiyle hi irtibatm olmamt.
Mustafa Glc'nn ok okuyan, kurslarda herkese zorla da olsa
kitap okutup zet kartan biri olduunu duyardm. Sokak polislii
fazla olmadndan, fiili polislik hizmetlerinde fazla almadndan
her olay komplo teorileriyle aklayp, olaylarn perde arkas
glerce ynlendirildiine inanan biri olduu kanaatine sahiptim.
AKP hkmeti kurulunca 2003 yl haziran aynda Emniyet
Genel Mdrlnde yaplan ilk 4 atamada ben KOM Daire
Bakanlna atanrken, Mustafa Glc APK Daire Bakan olarak
atanmt. Daha sonra Emniyet Genel Mdr Yardmcs oldu, direk
bilgim olmasa da kendine yakn bilinen ekibindeki baz arkadalarn
nemli mevkilere atamak iin frsatlar deerlendirdii, hatta bir iki
hamle sonra Emniyet Genel Mdr olarak byk ilin mdrleri,
stihbarat ve KOM Daire Bakann kendi denetimine alaca
anlalyordu. Aslnda son bir hamlesi kalmt, ben de onun bu
kanaatte olduuna inanyordum. Dier her ynn beensem de bu

448

2. Bolum: Cemaat

adan

yaptklarn

hi

onaylamadm

gibi

karsnda

durup

yaptklarm eletiriyordum.
Mustafa'nn en byk mcadelesi Fethulah Glen cemaatinin
Emniyet ierisindeki yaplanmasna ynelikti. Hatta anlatldna
gre bu konuda abartl tavrlar vard. Benimle bu konular hi
konumad, muhtemelen beni de cemaatten zannediyordu, nk
benim evremde hep cemaatten kiiler vard.
Evveliyatn bilmiyorum ama bir gn Genel Mdrle, Asayi
Daire Bakan Hseyin zalp aabeyin yanna, gittiimde telala
eitli yazmalar yapldn grdm. Sonra Hseyin aabeyle
Adana, Hatay, Osmaniye ve Gaziantep illerim dolap asayi
asndan onun denetim ve eitim faaliyetleri iin, benimse gezi
olarak katldm bu yolculukta baz eyler rendim. Ayrca bir
tarihte KOM Daire Bakan Ahmet Pek ile bu konuyu konuan baz
kiilerin sohbetlerine rast geldim. Anlatlanlardan rendiim kadar
ile gemite zmir'de istihbarat biriminin bilgi kayna olarak
kulland, farkl rgtler hakknda bilgi veren ancak baz olumsuz
davranlar nedeniyle stihbarat ubesinden iliii kesilen rfan Er
bartran, Emniyet Genel Mdr Yardmcs olan Celal Uzunkaya'y
daha komiser olarak zmir stihbarat ubede alt yllardan beri
tanyan birisiy-mi. Bu elamann bir baka zellii ise gemi tarihte
Fethullah Hoca hakknda olumsuz ve incitici isnatlarda bulunan bir
rapor hazrlayan bir polis ajan olmasdr. Erbartran biraz fazla
igzar, her ie burnunu sokan, kendini olduundan farkl gsteren
bir kii. Celal Uzunkaya ile ilikileri eski yllardan balayarak devam
etmi.
Bu arada Emniyet Genel Mdrlne uzun bir ihbar mektubu
gelir. Bu mektupta anlatlan konular Mersin'den zmir'e, oradan
Bursa, stanbul ve yurtdna kadar geni bir alanda birok olay ve
ok kiiyi ilgilendiren niteliktedir. Mektup esasen Mustafa Gic ve
Celal Uzunkaya'y ikyet eden bir ihbar mektubudur. hbarlar o
kadar geni ve detayldr ki, en az 20 kiilik bir ekip her imkn
kullanarak aylarca alsa ancak bu kadar kapsaml bilgileri
toplayabilirdi. Hatta mektuptaki baz konularn muhatab olar
449

2. Bolum: Cemaat

kiiler bile bahsi geen konulardan habersizdir, ihbar mektubu

sonras aratrlnca doru olduu anlalr.
Bu eski elaman uzun sredir tand Celal Uzunkayalm
Almanya'daki damadn tanyormu. Ondan bir eyler yapmak adna
50 bin mark bor veya ortaklk ad altnda para alm. Bu olaydan
Celalin haberi yoktu, ihbar mektubunda bu konu anlatlnca
aratrm ve maalesef doru olduunu anlam. Olayn bu kadar
iinde olan Celalin haberinin olmad konularda ihbarcnn haberi
ve bilgisi vard. ok ak gzkyor ki birileri polisin bilgi kayna
olan rfan Erbartran'. onun tm irtibatlarn, Celali, Mustafa
Glc'y ve onlarn yaknndaki herkesi dinlemi, izlemi ve
bulduu bilgileri birletirip bir ihbar mektubu hazrlamt.
hbar mektubu mfettilere havale edilir. Zannederim Mustafa
konunun mfettilere gitmesi konusunda srar eder, tehlikeyi biraz
hissedince hakkndaki her iddia aratrlsn der ama bir yandan da
uzaktan bu soruturmay takip edip kapatlmas iin aba gsterir.
Fakat bilemedikleri baka bir ey daha vardr, KOM Dairesi de adli
takibat balatmtr. Bir mddet sonra mfettiler tahkikat bitirir,
galiba bir ey bulunamad sylenerek kapatlr.
Bir sre sonra zmir zel Yetkili Cumhuriyet Savclnn koordinesinde ve arka planda Kom Dairesinin destekledii zmir
Emniyet Mdrlnn operasyonu balatlr. rfan Erban-tran
isimli kii yakalanr, Emniyette gzaltna alnr. ddialara gre
gzaltndayken ok nemli eyler aklayacan syler. Hemen
savcya bilgi verilir, hi grlmedik bir biimde gece zel yetkili savc
Fatih Gen ktibesini alarak Emniyete gelir. Savc 23.11.2009
tarihinde sabaha kadar ahsn yaklak 39 sayfalk ifadesini alr.
Tutarszlklarla dolu bu ifadede, zanl rfan Erbartran bir sayfada
"Bana bir ey olursa Celal Uzunkaya ve Mustafa Glc sorumludur,"
derken, baka bir yerde "Celal Uzunka-ya benim 25 yllk dostum,,
ondan, hi zarar grmedim,''' der.
Aslnda savc daha ifade almadan Emniyet Genel Mdrlne
20.11.2009 tarihinde yaz yazarak hemen tutuklu i olduu iin
cevap ister. Yazda "rfan Erbartran isimli kiinin Emniyet Asayi
450

2. Bolum: Cemaat

Daire Bakanlnca kullanlan muhbir olup olmad, muhbir

deilse

herhangi

bir

konuda

bilgi

kayna

olarak

kullanlp

kullanlmad, kullanlyorsa biriminizce nasl irtibat kurulduu,

rfan Erbartran'a elden para verilip verilmedii veya herhangi bir
demenin yaplp yaplmad, .. ok ivedi gnderilmesi" istenir.
Bugne kadar grlmemi bir biimde kendisini pek fazla
ilgilendirmeyen idari bir konuda savcnn mana verilemeyen bu
sorusu

dikkat

gsteriyordu.

ekiyor,

ahs

olayn

normal

20.11.2009

da

seyrinde

yakalanm,

gitmediini
daha

ifadesi

alnmadan savc ayn gn 20.1 1.2009'da Emniyet Genel Mdrlne konu hakknda bilgi sormu, yaz Ankara'ya gitmi, KOM
Dairesi bir yaz ile cevab Asayi Daire Bakanlndan istemi ve
yaz Asayi Daire Bakanlna gelmi, ilemler balam. Tm bu
ilemler hi grlmemi bir hzla ayn gn gerekletirilmi.
Normalde resmi evrak savclktan emniyete bile bir iki gnde
gelirken, bu defa ayn gn iinde savc yazy yazp zmir Emniyetine
veriyor, oradan KOM Daire Bakanlna gnderiliyor. KOM Dairesi
tekrar Asayi Dairesine yaz yazyor ve Asayi Daire Bakanlnda
yaz ileme giriyor. Ben bu hzla alan bir sistemi bu olaydan daha
nce Emniyette ve adliyede hi grmemitim.
Emniyet Asayi Daire Bakanl ilk cevab hemen 21.11.2009'da
veriyor. Cevapta rfan Erbartran isimli kiiyle daha nce ayn ilde
grev yapan bir emniyet mensubu vastasyla 25.07.2009 tarihinde
irtibat

kurulduu,

stanbul'da

hunharca

ldrlen

Mnevver

Karabulut cinayeti faili Cem Garipolu'nun yerinin renilmesi ve

yakalanmas konusunda ksa sreli kullanld, birka defa iae-i
bade ve seyahat masraflar ile zorunlu giderleri iin elden czi
miktarlarda para dendii ifade edilerek, Mnevver Kara bul ut'un
faili Cem Garipolu'nun 27.09.2009 tarihinde yakalanmas ile bu
tarihten itibaren bir daha irtibat kurulmad belirtilir.
gn sonra savc Fatih Gen 24.11.2009 tarihinde yeniden
Emniyet Genel Mdrlne dorudan bir yaz yazarak Bar Eser
(gerek ad rfan Erbartran) isimli bir ahsn muhbir olarak
kullanlp kullanlmad, kullanlmsa hangi birim tarafndan
451

2. Bolum: Cemaat

kullanld bilgisinin OK VED gnderilmesini ister. Ayrca ayn

tarihli baka bir yazyla Emniyet Asayi Daire Bakanlndan daha
nce 20.11.009'da sorulan sorulara 21.11.2009 tarihinde verilen
cevaplar zetlenerek, 1. rfan Erbartran ile muhbir olarak
grlmesini salad belirtilen meslek mensubunun kim olduu
sorulur. 2. rfan Erbartran'a kimin ne kadar deme yaptna dair
belgenin ve ahsla temas kurulan tm konularla ilgili belgelerin
onayl bir suretinin gnderilmesi talep edilir. Bu defa daha hzl bir
kurye polisle ve uakla cevap verilmesi istenir.
Aslnda Emniyetin gizli muhbir kullanm, bilgi alma usulleri, vs.
ile rtl denekten yapt demeler savcl ilgilendiren konular
deildir. Fakat 25.11.2009'da Emniyete gelen evraka ayn gn
25.11.2009'da Emniyet Genel Mdrl Asayi Dairesinden verilen
cevapta ahstan alman bilgilerin stanbul Emniyet Mdrl
Asayi ve KOM ubeleri ile paylald belirtilip yaplan ilemlerin
gizlilii nedeniyle Trk Ceza Kanunu ve ilgili mevzuattaki ilgili
maddelere de atfta bulunularak soruturmayla dorudan ilgisi
olmayan

bilgilerin

gnderilemedii

selameti

bakmndan

fade

vazgeilmezlii

edilir.

karar

Soruturmann

verildii

takdirde

hepsinin gnderilecei yazlr. Bu arada istenen tm bilgiler de

ifahen savcya aktarlr. Savcnn tm bunlarn cevabn zaten
bildii,

uzun

sredir

dinlenen

rfan

Erbantran'm

telefon

konumalarnda Emniyette kimlerle nerede, nasl grt, hatta

ifadesi 23,11.2009'da alnrken de savcnn sorduu sorularda
bunlarn ok daha ilerisindeki hususlarn bilindii anlalmaktadr.
Sylenenlere gre de savcyla grlm, verilen cevap yeterli
grnm ve dava kapatlm gibi gzkyordu. Bu yazma
yaplnca haberim oldu ve anlatlanlar dinleyince bu davann
kapanmayacan, ciddi sorunlar yaratacan, ya savcnn tarafl ve
zel amal olduunu syleyip deitirilmesini istemeleri ya da
alenen cemaat kkenli bir operasyonla kar karya olduklarn
aklamalar gerektiini syledim. Olmas gereken, byle bir davay
zel yetkili mahkemenin basavc vekilinin yrtme siydi. ki
Emniyet Genel Mdr Yard imcisinin adnn getii bir tahkikat
452

2. Bolum: Cemaat

basavc vekili yrtmeliydi. llerde eer bir il ube mdrnn ad

bir davaya konu olursa, il savclarnn ya kendileri ya da savc
vekilleri tahkikat yrtmekte, basit bir ifade alma ilemini bile
kendileri yapmaktadr. Bu davada da byle olmas gerekirdi ama
szlerimi ciddiye almadlar.
Ksa sre sonra dediim kt. Cevaplar yeterli bulmayan savc
yine allm yntemlere benzemeyen ekil ve ierikte 21.12.2009
tarihinde

iki

ayr

yaz

gnderir.

Birinci

yazda

eitli

basn

organlarnda kan haberlerde rfan Erbartran'n Emniyet Genel

Mdrl uhdesinde olan deneklerden 40.000 TL ald iddia
edildiinden Asayi Daire Bakanlnca 17.12.2009 tarihindeki yaz
ile belirtilen demelerden baka (bu arada yaplan yazmalarda
demelerin evraklarn vs. savcla gnderildii anlalmaktadr)
deme yaplp yaplmad, eer yaplm ise buna. ilikin evraklarn
bir suretinin gnderilmesini, ikinci yazda ise olay soruturan Polis
Bamfettileri O. Olgun ve D. Demirba ile Asayi Daire Bakam F.
zalp'in

tank

olarak

ifadeleri

alnmak

zere

24.T2.2009'da

zmir'deki savclklarda bulu.nmalarm ister.

Aslnda uygulamada bu tr bilgiler illerdeki savclklar stnden
iletilir. Bu olayda, zmir savcs talebini Ankara savcsna iletmeli,
Ankara savcs bilgileri alp zmir savcsna gndermeliydi. Bu
zamana kadar sistem hep byle iledi ve hl da byle alyor.
Mesela

benim

ifadem

veya

benim

mdrlm-deki

bilgiler

dorudan baka illerin savclarnca deil, ilimiz savcl zerinden

iletilir.
Ksa sre sonra savc ii daha da bytr ve iki genel mdr
yardmcsn mevcutlu olarak zmir'e arr. Gece ge saatlere kadar
devam eden durumalar sonunda, serbest braklrlar, sradan
gzken bu olay korkuntu; tarihte 2. olayd
Bu kadar nemli olan olay neydi? ki Emniyet Genel Mdr
Yardmcsn
belgelerini

tutuklatmak

istemeyi,

iin

verilen

mahkemeye

cevaplarla

armay,

yetinilmeyip

olaanst biimde izlemeyi gerektirecek olay neydi?

453

bu

devletin
kadar

2. Bolum: Cemaat

Davada gizlilik vard. Avukatlara ve sanklara dosyadaki bilgiler

verilmemesine ramen zmir'deki deil, stanbul'daki baz polisler
ifadeleri tek tek btn gazetecilere datyordu. Bunlarn iinde,
savcnn gece gidip Emniyette ald 39 sayfalk ifadenin imzasz
kopyas da vard. Emniyet Genel Mdr Yardmclarnn sulu
olduklarm sylyorlard.
Bana da bir gazeteci bu ifadeyi ve deerlendirmesini gnderdi.
Okuduumda hayretler ierisinde kaldm. Ortada bir ceza davasna
konu olacak olay yoktu, bu tr davalarn daha arn bile biz il
savclarmza gtrdmzde, "Bu konu hukuk davasnn konusu
olur, davac kii gidip hukuk mahkemesinde dava asn," diyorlard.
Hadi ok zorladmz diyelim, bu olaydan en fazla sulh ceza
mahkemesinin grev alanna giren dolandrclk davas kard.
Fakat bizim savc olay zel yetkili mahkemeye tam ve ortaya
kocaman bir ete davas karmt. nyargs olmayan tarafsz
herhangi bir savc bu ifadeyi okuduunda bu olay asla zel yetkili
mahkemeye ve savcsna tamaz, bu insanlar bu kadar ar
ithamlarla lekelemez (ki en ar sulamalara, ynelik sorular ifadede
var, bu sorulardan eldeki delillerin ne olduu net anlalyor).
Bu olay maalesef iki Genel Mdr Yardmcsnn grevden
alnmasna sebep oldu. Daha da garibi bu iki Genel Mdr Yardmcs mevcut hkmetin getirdii Bakan'm en ok gvendii
kiilerdi. Bunlar tekilatta ok gl insanlard. Herkes ok iyi
biliyordu ki, bu iki grevli baka alardan eletrilebilse de maddi
menfaat elde etmek uruna en ufak bir sua rmazlard. zellikle,
Celal Uzunkaya iyi yetimi, kaliteli bir polisti, benim iin en iyi
zelliklere sahip polis efiydi. stanbul, Ankara gibi illerin mdr
olacak kalitedeydi.
Davada ifadeleri alnnca grevde kalmalar makul grlmedi ve
merkeze alndlar. Grevden alnnca galiba amaca ulald ki bir
daha bu davayla ilgili haberler basma ta her ey basma szdrlarak,
abartlarak yazlrken grevden alnma gerekleince iddianameyi
bile duymadk, dava sessizce grld. Ama inanyorum ki hl
grevde olsalard gelimeler
454

2. Bolum: Cemaat

hzla ilerler, davalar alr, haberlere konu olurlard. Bu durum da

aslnda temel gayenin sulularn cezalandrlp adaletin yerinin
bulmas deil, bu insanlarn grevden alnmas olduunu ortaya
koyuyor.
Kitab yazdm sralarda davann aldn duydum. ddianameyi yine basndan temin edip okuduumda ayn kanaatim
yeniden pekiti. Dava zorlama ile almt, ortada zel yetkili
mahkemeyi ilgilendirecek nitelikte bir olay yoktu, her eyin zorlanarak yrtld belli oluyordu.
unu kesin olarak iddia ediyorum, bu insanlarn tm evreleri
stihbarat Daire Bakanlnca aylarca dinlenmi, takip edilmi,
hukuka aykr btn yntemler kullanlmtr. Bir hkim ya da
savc gidip stihbarat Dairesinde inceleme yapsa, bu olayn tm
delillerini

bulabilir.

Bundan

fazlasnn

olduundan

da

hi

grm

phem
kadar

yok,

tahminimden

eminim.

Katillerin,

canilerin, etelerin ifadesini almak iin bile gecenin bir yars

emniyete gelip sabaha kadar ktibesi ile almayan savclar,
okuyan hi kimsenin ciddi bir kymet vermeyecei bir ifade iin
neden bu kadar gayretli olur. Tek ama cemaatin Emniyetteki bir
numaral hedefi Mustafa Glc'y silmekten baka bir ey deildir;
bu olay cemaat iin bir Ergenekon operasyonu kadar nemli bir
olaydr. Daha sonra benim de elime geen bir belgede bu olayda
cemaatin

polisle

ilgilenen

imamnn bu

konuyla

zel

olarak

ilgilendiini gsteren bir not vard.

Peki, Glc neden nemliydi? Birincisi, belirttiimiz zere
Emniyet Tekilat ierisindeki cemaati yapya karyd ve ok
iddetli biimde buna kar tavr alyordu. Fakat ayn zamanda
hkmetin de iyi adamyd. Neden silinmesine gz yumuldu? M.
Glc arka planda cemaat tarafndan desteklenen, yrtlmekte
olan Ergenekon operasyonlar dolaysyla mahkemelerin Ergenekon
rgt hakknda Emniyet Genel Mdrlne sorduu soruya
istenenin aksine Ergenekon diye bir terr rgtnn kaytlarnda
olmadn

yazmt.

Bu

konuda
455

cemaatin

yaptklarn

2. Bolum: Cemaat

desteklemedii,

hatta

kar

kt

iin

hkmetin

st

kademelerinden yeterli destei bulamad ve bu tr yaz vs. olaylar

abartlarak yukarlara tand. Emniyetin en gl ve iktidara yakn
iki Genel Mdr Yardmcsn grevden aldran gc Emniyet kendi
iinde net gryordu. Bu g tayin ve terfilerde de ok etkindi. Bunu
gren tekilat mensuplarnn imdiden sonra nasl davranacam,
nasl hareket edeceini, bir tayin ya da terfi iin pek ok kiiye
urayan

meslektalarmn

maalesef

imdi

en

fazla

cemaati

gzkmeye kalktn, eski konuma ve szlerini unuttuunu

gryoruz.

Sakarya Tahkikat
2008 ylnda Sakarya Emniyet Mdr olarak atanan, bilgi
szdrd iddiasyla tutuklanan l Emniyet Mdr Faruk Unsal ile
beraber hi almadm ama onu daha komiser okluu yllardan beri
ahsen tanrm. 1991 ylnda 20 gn Almanya'da beraber kurs
grmtk. Faruk hakknda kanaatim, ok zeki, ok okuyan,
aratran ancak komplo teorilerine fazlaca deer veren, birok olayn
geri plannn daha nemli olduuna inan biri olduudur. Tekilat
ierisinde Mustafa Glcye yakn, onun destekledii biri olarak
bilinir. Hatta dorudan Adapazar'na atanmasn onun salad
sylenir. Ama Faruk kapasiteli, yetenekli, alglar ak, Emniyet
Mdrln de rahatlkla yapacak kapasitede uyank biridir. Ben
hi dini konularda konutuuna rastlamadm, hi dini temalar l
aldn

grmedim

ama

ona

muhalif

olanlar

onun

Mustafa

Glc'nn paralelinde milli gr veya benzeri bir ekolden

olduunu sylerler.
Faruk greve baladktan sonra nce stihbarat ube Mdrn
deitirmek

istediini

ve

onunla

baz

sorunlar

yaadn,

kendisinden nceki Emniyet Mdr olan arkadam Mustafa

Aydn'dan rendim. Mustafa eski istihbarat mdrnn madur
edildiini sylyordu, gzkenin haricinde olayn sebebi stihbarat
ube Mdrnn Fethullahc yapya dahil

456

2. Bolum: Cemaat

olmasyd. Faruk da bu yzden deitirmek istiyordu, zaten

Glc'nn atanmasna yardmc olduu l Emniyet Mdrlerinin
birinci hedefleri Fethullahc yapda olduunu dndkleri l
stihbarat ube Mdrlerini deitirmekti.
Sonra Faruk'un yaplan bir operasyon dolaysyla hedeflere
dardan bilgi szdrd sylenmeye baland, polis iinden basma
bu tr bilgiler verildi. Bir sre sonra Faruk bu iddialarla ilgili olarak
savcla arld. Aradan birka ay getikten sonra da bu defa ayn
sutan ve ayrca delilleri karartmak suundan stanbul zel Yetkili
Savclk tarafndan tutuklanmas istendi ve tutukland. 5-6 ay kadar
hapis yatt ve 4 Maystaki durumasnda tahliye oldu.
Faruk'un olaym genel hatlaryla soruturdum, olay hakknda
bilgi topladm, elde ettiim bilgileri kendimce yorumla -ynca olayn
aslnn ne olduunu anladm. Faruk'un olaynda rol alan ube
mdrlerinin bir ksmn tanyorum, benim yanmda almlard.
Faruk'un bilgi szdrd iddiasn yayd iddia edilen ve bilahare
ileye ve daha sonra stanbul'a tayini karlan KOM ube Mdr
Alparslan Hersanlolu KOM Daire Bakanlnda yanmda mali
birimde emniyet amiri olarak grev yapmt. Faruk'un baka ilden
istek zerine getirdii Asayi Mdr Mustafa .'nin de stanbul'da
stihbarat

ube

Mdryken

komiserim

olduunu

da

yeni

rendim. Aslnda tek tek bunlarla grerek olayn en ince

ayrntsn renmek de mmkn ama olayn onlarn da bilmedii
ayrntsn anlatan kaynaklara gre durum yleydi.
Faruk'un KOM Daire Bakan olaca, hedefin buras olduu,
Glc'nn onu o greve hazrlad meer belli mahfillerde hep
konuulan bir konuymu. Faruk'un Fethullahc olarak bildii bir
istihbarat mdrn deitirip il dna tayin etmesi, benzeri atama
ve tayinler yapmas, kendisi ile ayn paralelde bulunan baz
mdrleri iline istemesi vs. aslnda sava balatmt. Merkezde
KOM ve stihbarat Dairesinde etkin olan
Hali'te Yaayan Simonlar.........._. .___.._.............._.. _......._ ___. _......................._...

457

2. Bolum: Cemaat

rakip cephe, Faruk hakknda teknik dinleme ve izlemeye balam.

Tabii bundan Faruk'un haberi yok. Faruk dinlenebileceini tahmin
ediyor, buna kar tedbir alyor ama istihbaratn geni imknlarn
ve analizlerle nerelere kadar ulaabileceini hesap edemiyor. Bir
yolsuzluk operasyonu dolaysyla dinlenen telefonlarda yaplan bir
konumada, Faruk'un ad verilmeden emniyetin bandaki kii
tarafndan

sanklarn

dinleme

ve

izlemeden

haberdar

edildii

syleniyor. Bu konumalar ildeki ube mdr tarafndan her

gelimenin aktarld gibi KOM merkezine aktarlyor.
Dinlemede geen Faruk'un hedeflere veya siyasilere bilgi verdii
konusu aslnda merkezde, Ankara'da basma szdrlyor ama sanki
Sakarya'dan basma verilmi gibi gsteriliyor. Bu arada sistem
almaya balyor, basnda yazlanlar zerine stanbul zel yetkili
savcs (nedense yine Mehmet Berk) su duyurusunda bulunup
tahkikat ayor ve Faruk pheli sfatyla tahkikata konu oluyor.
Faruk bilgi szdrm olabilir mi? Bence olamaz, nk bilgi
szdracaksa zaten o tahkikat yaptrmaz. O ilin Emniyet Mdr,
daha tahkikat balarken ve devam ederken her eyi yneten biri
olarak byle bir niyeti varsa dinlemeleri yaptrmaz ve bir an nce
tahkikat durdururdu. Geni bir yetki alanna sahip olduundan,
yetkilerini

kullanr

tahkikat

yaptrmazd.

Dolaysyla

bilgi

szdrmaya ihtiya duymazd. Bu imknsz. Adli tahkikatlar savc

denetiminde

olduundan

tahkikatn

yaplmasna

engel

olamayacandan bilgi szdrd denebilir. Doru ama Emniyet

Mdr de bu olayn bir paras ve Emniyetteki en nemli isim. O
onay vermeden ube mdrleri hibir ey yapamaz, istedii gibi
ubeleri ynetir. Eer Faruk bu tahkikat yaptrmak istemeseydi,
kesin yaptrmazd.
Olayn sonraki seyri daha da enteresan. Baka tahkikatlarda
savclar genellikle sadece dorudan sula ilgili olan kiileri dinlemek
ister, konuyla ilgisi snrl olan insanlar pek dinlemek istemezler.
Nedense bu olayn savcs Mehmet Berk, olay nedeniyle Sakarya
stihbarat ube Mdrn tank olarak dinlemek ister ve stanbul'a
arr. Hlbuki bu tip davalarda Sakarya'ya talimat gnderip
458

2. Bolum: Cemaat

Sakarya

savclca

ifadenin

aldrlmas

gerekirdi.

fadenin

alnmasnn ardndan Sakarya'dan baka bir tann gelmesini

stihbarat Mdrnden ifahen ister. Oysa ilk tahkikattaki gizli bir
tankla baka tank gelsin diye haber salmak usule uygun deildir,
savclar ve mahkemeler yazl tebligatlarla taleplerini aktarrlar.
stihbarat Mdr gelir, bu tann istendiini KOM ubesindeki
grevlilere syler. Bunun zerine
konumundaki

Kom ubede

amir memur

kii savcnn istedii tan bulmak zere il

evresinde aramaya kar (bugne kadar amir konumundaki bir

grevli hibir tan tebligat iin aramamtr, bu olay bir ilktir). Bu
kii aranrken ekip otosunun ofr bir ara frsatn bulup Emniyet
Mdrne yakn amirlere haber verir, "... isimli tan karp Emniyet Mdr hakknda ifade vermesi iin zorlayacaklar," der.
Bunun zerine bu bilgiye sahip olan Faruk Unsal ve yannda yer
alan ube mdrleri bunu ileme koymak isterler ama gizli bilgi
aldklarndan
ettiklerinden

bir
bir

ihbarla
ube

durumun

mdr

ihbar

ortaya

kmasn

mektubu

yazar.

tercih
hbar

mektubunda, "...isimli kiinin karlarak Emniyet Mdr Faruk

Unsal aleyhinde ifade vermeye zorland..." kabilinden eyler yazar.
Mektup Bakanla, Valilie, Cumhuriyet Savcs Mehmet Berk'e eposta olarak gnderilir.
Savc tank olan kiinin ifadesini alr, herhangi bir karma,
zorlama olmadn syler. Ardndan e~postayla yaplan ihbar
aratrr, sorup soruturur, sistem yle hzl alr ki bu e-postanm
nereden gnderildiini Savc Mehmet Berk aratrmaya balar. Baz
polisler ve baka teknik birimler, savcnn talimatlarn yerine getirir
ve sonunda e-postanm zmit'teki bir internet kafeden gnderildii
belirlenir. Hemen internet kafenin giriindeki kameralar istenir,
kamera grntlerinden o gn sz konusu ihbar yapan kiinin
fotoraf belirlenir ve hemen tehis edilir. Bu kii Sakarya'da grev
yapan bir polis memurudur, hemen kimlii belirlenir ve yeri tespit
edilir. Savc polisi ifadeye arr. Sakarya KOM ubede polis
memuru olay kabul eder ve "Bana amirim emir verdi, onun iin
yaptm," der. Amiri ifadeye arlr, ifadesinde savcya bu mektubu
459

2. Bolum: Cemaat

gndermesini Emniyet Mdrnn talimat verdiini syler. Bunun

zerine Faruk mdr arlr ve ifadesinin alnmasnn ardndan tutuklanr, cezaevine gnderilir.
Emniyete yzlerce ihbar gelir. Bunlarn hi biri bu kadar ciddi
aratrlp soruturulmaz. hbarclarn ou bulunamaz. Fakat bu
olayda baka bir ile bile gidilerek ihbar yapan kii ksa srede
yakalanr. Faruk mdr dinlemedeki kendi sesi olmad, hibir
eyleme karmad halde sulanr ve tutuklanr. Belki Faruk'un
savunmasnda benim yazdmn on kat kendine kurulan tuzakla
ilgili hususlar, deliller, savunma argmanlar vardr. Ben sadece
dardan gzken anormalliklerden bunun bir tuzak olduunu
grdm.
Aslna baklrsa Faruk mdr ve yanndaki mdrler farknda
olmadan nceden denetime alnm, hatta yannda gzkenlerden
bazlar casus olarak yanma verilmitir. Bence aratrlsa Faruk
mdr ve yannda yer alan mdrlerin telefonlarnn baka isimlerle
ve telefon numaralar deil IMEI numaralar zerinden belki de zel
cihaz

ve

aletlerle

takip

edildii, izlendii

ortaya

karlabilir.

Telefonlar hatta dahili santralleri denetime alnmtr, kesinlikle cep

telefonlarnn IMEI numaras zerinden dinleniyordun
Evet Sakarya rnei ok enteresandr, tekilat iinde farkl
fraksiyonlar

devletin

ve

imknlarm

kullanarak

birbirine

operasyon yapmakta ve bir emniyet mdr tutuklanarak cezaevine

gnderilmektedir.

Bu

olayn

bir

normal

tahkikat

olduunu

syleyecek emniyet ierisinde bir tek insan yoktur. Bunun cemaatin

yrtt bir operasyon olduundan en ufak phe yoktur. Olay
tahkik eden mfettilerin de tarafsz olmas imknszdr, eer bu
olay gerekten tarafsz birilerince ve telefon dinleme kaytlar da
incelenerek aratrlrsa, olay merkezden idare eden stihbarat ve
KOM Daire Bakanlnn yneticileri, Savc Mehmet Berk ve dier
kiiler dahil herkes hakknda ciddi davalar alacak emareler
bulunur.

Genel Mdr Yardmclarn Yiyen Yap Ne Yapmak stiyor?

460

2. Bolum: Cemaat

dari yntemlerle kiiler hakknda yalan yanl bilgi ve belge

uydurarak st makamlara aktarmak veya ihbar mektuplar yoluyla
ne kadar kiinin grevden aldnldm, kimlerin tayin ve terfilerinin
yaplmasna mani olunduunu bilmiyoruz. Ama bunun ok sayda
olduunun ve sklkla yapldnn emareleri var.
Hkmetin birok yesi veya bakanlar tarafndan tannp
bilindikleri ve sevildikleri iin idari olarak grevden alnamayan
Emin Aslan, Mustafa Glc, Celal Uzunkaya ve Faruk Unsal
gibi kiilerin, emniyet ve adliye ierisindeki cemaat mensuplarnn daya

ile sadece grevden aidrlmasyla yetinilmeyip

iftira ve komplolar tezghlanarak en ar sularla mahkemelerde yarglanmalar ve cezaevinde yatmalar saland.

Kim ne derse desin, hangi gerekelerle kimlerin grevden
alndn biliyoruz. Yarglamay bamsz yarg yapp karar veriyor,
kimsenin buna mdahalesi olamaz dense de ben de dahil Emniyette
bu ilerin iinde olan herkes bu Genel Mdr Yardmclarnn baz
alardan eletirilebllseler de temiz ve drst grevliler olduunu ve
cemaatin organizeli almas neticesinde tuzaa dldn,
olayda rol alan savc ve yarglarn bir ksmnn cemaatin elamanlar
olduunu, cemaat mensubu olmayan iyi niyetli baz savc ve
yarglarn da cemaat yesi adliye mensuplar ve polisler tarafndan
plan

dahilinde

ifal

edildiklerini,

birok

kiinin

bu

durumu

bilmesine ramen bilmiyor gibi davrandn, cemaat mensuplarn

sulamaya gcnn yetmeHali'te Yaayan Simonlar. ._______. ___.____..... ......._. ._____ -.....-...._.
dii veya korktuu veyahut elinde yeterli delil bulunmad iin
kar koyamadn biliyor. Hatta resmen kral plak dercesine
kapal ortamlarda herkes bu meseleleri cemaatin yaptn konuurken aka hi kimse bu konular dillendiremiyor, herkes
susuyor. Devlet Bakan bile her yerde, her tan altnda cemaat
kyor diye beyanat veriyor, rahatsz olduunu belirtiyor ama hi
adli ve idari aratrma yaplmyor.

461

2. Bolum: Cemaat

Cemaat yapacaklar ve planlar iin stihbarat Daire Bakanl

ve KOM Daire Bakanln elinden brakmak istemiyordu, ad bu
birimlerin

bana

edilecekti.

Bir

ara

geecek
ok

diye

anlan

szlanmalar

herkes

zerine

uzaktan

imha

stihbarat

Daire

Bakanlna Konya Emniyet Mdr Hseyin Namal getirildi.

Narnal'n istihbarat birimlerine gnderdii irticai yaplanmalarn
yakndan takip edilmesine ilikin talimat ve ardndan ieriinde
sorunlar olduundan talimat ikinci bir yaz ile geri ekilmesi,
ardndan yanl anlald yolunda yazd dzeltme yazlar elden
ele dolatrlarak aleyhine hkmet nezdinde kullanld. Neyse ki
sonunda bir komploya uramadan Konya'ya sa salim dnebildi.
Bu yntemlerle nemli genel mdr yardmcsn yiyen
yapnn artk gzn kan brm durumdadr, kolay kolay
durdurulamaz, faaliyetlerine devam edecektir.
Tekilat ierisinde, yaanan tm bu olaylar gren ve bunlarn
altndaki gerein farknda olanlar gcn kimlerde olduunu
anladktan sonra gerek manada kime itaat edecekler, nereye kble
diye ynelecekler? Bu operasyonlar kimin yaptm bilen tekilat
mensuplar nasl hareket edecektir?

Benim Hakkmdaki almalar

Emin bey hakknda yaplan ilemlere kar ktm, ona kefil
olduumu sylememden bir sre sonra bu aklamalarmdan
memnun

olmayan

stanbul

Emniyetindeki

cemaatin

lideri

konumundaki polis efleri benim toplumdaki saygnlm sar-

saak bir alma balattklarn ve yaknda ileme koyacaklarm

sylemilerdi. Birbiriyle irtibat olmayan, her ikisi de dorudan polis
mdrlerinden bilgi aldklarndan bugne kadar yaptklar her
haber doru kan, iki farkl kaynak ayn eyi sylyordu. Hakkmda
aratrma yapldn syleyen kiiler cemaatin stanbul'daki en st
dzey polisleriydi.
Bu arada daha nce benimle alm, benden yakn ilgi ve
destek grm, uyguladm alma sistemimle istihbarat tekilat
462

2. Bolum: Cemaat

ve bu lke iin yaptklarm bilen ve bundan dolay bana kar derin

bir

minnet

duyduunu

belirten

ve

hl

stanbul

Emniyet

Mdrlnde grevli olduunu ifade eden bir kii (bu kiinin

gvenlii iin bilgi aktarma yntemini gerei deitirmeyecek lde
kastl olarak farkl anlatyorum, olduu gibi anlatmam halinde bu
kiinin

kimliini

tespit

edebileceklerinden

gvenlii

skntya

girebilir), nce santral telefonundan beni arad. Santral memurlarna

benim yaknm olduunu, acil bir konuda benimle grmek
istediini sylemi. Telefon balannca bu kii santral memurlarnn
bana direk telefon balamak istememeleri zerine akrabam olduu
yalanma bavurduunu, belki sekreter telefonlarnn da denetim
altnda olabileceinden mutlaka ilk grmenin santralden olmas
gerektiini syleyip, zr dileyerek ok nemli bir konuda bilgi
aktaracan ifade edip bunun iin mutlak gvenli bir hat vermemi
istedi. Bir iki gn iinde bunu yapabileceimi syleyince, hemen
numara vermemin iyi olacan, bu telefon konumas iin stanbul
dna kp birka saatlik yol gittiini, bir daha aramasnn zor ve
zahmetli olduunu belirtti. Fazlaca dinlenme fobisine kaplm bu
tr

insanlarla

karlatmdan,

dinleme

meselesinin

ok

abartldn, bu kiinin de yine ayn eilime sahip olduunu

dnerek,

"Ne

zannetmiyorum,

syleyeceksen
abartyorsun,"

syle,
diyordum

dinleme
ki,

olduunu

adam

bana,

arkadanz .... ile ilgili diyince birden irkildim. O isimde hi

arkadam

yoktu,

bu

telefonda

konuurken

karmdakinin

kimliinden emin olmak iin kullandmz bir ifre isimdi, hi

kimsenin bilmedii ve bilmesinin de mmkn olmad bir eydi. Bu
kii hi kimsenin bilmedii bu ismi nereden biliyordu?
te o an bu kiinin, yzlercesini ikna etmekte zorlandm,
telefonumuz dinleniyor, gizli bir ey konuacaz, cep telefonunu
kapatalm, pilini karalm, hatta odadan dar karalm diyen
phecilerden olmadm, gerekten gvenli olarak konumam
gereken biri olduunu anladm. Fazla dnmeye gerek yoktu. Bu
kii her gn binlerce insann farkl birimlerimizi arad emniyete ait
gvenli saylabilecek santral numarasndan beni aramt ve daha
463

2. Bolum: Cemaat

fazla bilgi aktarmak iin tam gvenli bir telefon hatt istiyordu. ok
ciddi ve skntl ortamlarda ok hzl alan zihnimi, bu nasl
olabilir muhasebesini yapmaktan alkoyamyordum. Bu imknszd,
birileri en gizli tuttuum ynteme ramen beni dinliyordu. Bunun
olmamas gerekirdi, bunu kimler yapabilirdi? MT mi, Jandarma m?
Kim? Bu kadar profesyonelce alacak kim vard ki? En ileri
dinleme sistemi ve yntemini hayal ettim. Aklmda yzlerce soru
belirdi ama o an cevap aramaya zaman yoktu.
Acil durumlarda bir gn ihtiya olabilir dncesiyle sakladm,
hi kullanlmam kimin adna kaytl olduunu bile hatrlamadm
iki telefon numarasndan birini verdim ve on dakika zaman istedim.
Kardaki kii "Efendim kontre gerek yok, ben arayacam, ksa
konuacam." dedi. Almam haltm olduunu, hatta kontr
olmadndan kontr kart aldrp telefona ykledikten sonra onu
arayacam

iin

on

dakika

istediimi

anlamt.

Ayn

dili

konutuumuz, daha anlatmadan yalnzca hareketlerimden ne

yapmak istediimi anlayan, anladn da szle deil cevabi davran
ile anlatan bu profesyonel adama fazla bir ey sylememe gerek
olmadn fark ettim.
Yeni SM kart ap ifresini kazdm, hi kullanlmam, en son
bir iki hafta nce arjn yapp kapattm yeni telefon makinesine taktm ve telefonu atm. PN numarasn girip telefonu
beklemeye baladm.
On saniye iinde arad. Arayan kii, tm telefon ve cihazlarn
kapatp istirahatta olduu bir zamanda bakasna ait bir araca sahte
plaka takarak birka saatlik yol alp sadece bana bilgi vermek iin
geldiini, bir daha arama imknn olamayacan, kendisinin tespit
edilmemesi iin bu yola bavurduunu, biraz nce sesini kastl
olarak deitirdiini, imdi de yine ayn ekilde ses deitirerek
konutuunu, stanbul stihbarat

ubesinde

benim hakkmda

alma balatldn tesadfen rendiini, dinleme yaplan yerde

benim sesimi tandn, nce sesimi benzettiini zannettiini, ama
bir iki konumadan ve konutuum telefonun Eskiehir merkezde
464

2. Bolum: Cemaat

Emniyet

Mdrlnn

bulunduu

baz

istasyonundan

yaptn grnce bundan emin olduunu syledi. Konuma ok ksa

olmasna

ramen

vurgularmdan

beni

tandn,

konumann

ieriinden birka rnek verdi. Ayrca son SMS mesajmda yazdm

bir kelimedeki harf hatasn syledi. ahsn dinlendiimi syledii
telefon yanmdayd, anlatt mesaja baktm. Syledii doruydu, bir
harfi hatal yazmm, kelime komik bir manaya dnmt.
ahs devamla ok saygl bir ses tonuyla benim dinlenmemin ne
kadar yanl olduunu, aslnda dinlenenin benim deil bana gizli
bilgi veren bir kii olduunu, adn bilmediini ama farkl isimler
adna dinleme yaplyor gsterildiini anlatt. Ben "Nasl mahkeme
karar alnr, bu kii dinlemeyi gerektirecek bir faaliyette bulunan
biri deil, ayrca stanbulla hi alakas yok." dediimde, artk
durumlarn farkl olduunu, baz mahkeme kararlarnn isimsiz,
adressiz,

IMEI

zerinden,

hatta

baka

anlamsz

numaralar

zerinden alnabildiini ifade etti. Ayrca arkadam N.'nin de

telefonlarnn dinlenerek denetlendiini, istihbari dinleme yasasn
iyi incelememi syledi. Anlattklar inanlmazd, bu adam imknsz
eyler sylyordu.
Ona anlattklarn nemsediimi ama bu kadarnn da olamayacan dndm syledim. Kendisinin gizli bilgi aktarma
konularn iyi bildiini, fazla bir ey anlatmama gerek olmadn,
biraz daha bilgiye ihtiyacm olduunu, bunu bana aktarmasn,
ayrca verecei hibir bilginin hibir ekilde kendisini zora sokacak
ekilde kullanmayacamdan emin olmas gerektiini belirterek bu
konuda mutlaka bir eyler yapacam da ekledim. Kendisinin
aslnda

baka

hakkmdaki

ksmda

almay

grevli

olduunu,

rendiini,

daha

tesadfen

fazla

bilgiyi

benim
ilerde

aktarmaya alacan syledi. Buna ilave olarak amirlerinin asl

amalarnn beni bir komploya getirmeye altklarn belirtti. Zaten
verdii iki isimden, ben de bunu yapanlarn amalarnn ne
olabileceini ve nasl bir ey yapmay planladklarn tahmin etmeye
balamtm. Dndm, yasay tekrar tekrar okumaya baladm.
Korkun ve ok profesyonelce bir kurguydu, kafamda imekler
465

2. Bolum: Cemaat

akmt, demek olup biten baz eyler byle gerekletiriliyordu.

Bunlar, ok zeki, ok tehlikeli, ok eytanca yntemlerdi.
O ana kadar kendimi dinleme, izleme, bilgisayarla telefon analizi,
detay almalar konusunda en yetkin kii, tm bu sistemlerin ilk
kurucusu, fikir babas ve en iyi bileni olarak grp birka eski
arkadam haricinde yeni gelen kiilerin bu iin srrna tam
anlamyla
kendimden

vakf

olmadm

utandm.

Bu

zannederken

adamlar

bu

hukuksuz

ukalalm
olmakla

iin

birlikte

inanlmaz baarm, benim krk yl dnemeyeceim eytani yollar

bulmulard. Kl kadar ince bir noktadan geerek korkun eyler
baarmlard, bu dehet bir yntemdi. Dndke bunu baaran
insanlarn daha neler yapabileceini, neler yaptklarn kavramaya
baladm. Kelimelerle ifade edilecek gibi deildi, herkesin kolayca
anlayaca bir ey de deildi. Eer bu insanlar benim gizlediim, iki
renci adna alnm yalnz birebir grme yaptm, baka hi
kimseyle grmediim, herkesten gizlediim numaram tespit
edebilmilerse o zaman gizlilie benim kadar dikkat etmeyen, zel
tedbir almayan insanlarn gizli yaptklar tm grmeleri tespit
edebiliyorlar demektir. Eer bu kiiler, telefon rehberinde gerek bir
kii adna kaytl olan, benimle irtibatl bir telefon numarasn,
benim kontrol ettirebileceim ihtimaline ramen sanki baka bir
kiiye aitmi gibi gstererek dinleme karan alabiliyorlarsa, sradan
insanlarn

telefonlar

zerinde

diledikleri

eyi

yapmaya

muktedirlerdir. Yapabileceklerini/yaptklarn dndke dehete

dmeye baladm. Bu ii nereye doru gidiyordu, bu insanlar
devletin imknlarn byle kullanabilirler miydi?
Dndke moralim bozuluyor ve bir avu insann devletle,
sistemle nasl byle oynayabildiini aklm almyordu. Bu kiilerin
yaptklar

ortaya

karsa

bunun

hesabn

nasl

vereceklerini

dnmeye baladm. Her gn bu meseleleri dnmekten geceleri

uykum kayordu. Ben nemli deildim, bana yapacaklar da ok
nemli

deildi,

denetlendiimi

biliyordum

ya

artk

tuzaa

dmemeye alr, hatta onlarn tuzak kurmalar iin bizzat frsat

yaratr, sonrasnda da yaplanlar her eyiyle ortaya karabilirdim.
466

2. Bolum: Cemaat

Fakat bu adamlar bakalarna, bu ileri hi bilmeyen insanlara da

ayn tuzaklar kuruyor, herkesi avlyorlard. Buna engel olmak
gerekliydi.

Kimse

devleti

ve

devletin

imknlarm

ktye

kullanmamalyd. Her kurum denetlenir, yanl olanlar mutlaka

hatalarnn karln grmeliydi. stihbari dinleme yasasna gre bu
dinleme

faaliyetlerinin

her

kurumun

mfetti

ve

stlerince

denetlenmesi gerekiyordu, bu sistemi altrmalydm.

nce randevu alarak ileri Bakanyla grmek istedim, zaten
Sayn Bakan bir defa beni yanna ardnda zaman zaman
urayp bilgi vermemi istemiti. zel Kalem Mdrnden randevu
alarak gittim, durumu kendisine anlattm. stihbarat Dairesinin
kanunsuzca dinleme yaptn, hatta yalnzca beni deil, birok
kiiyi dinlediini, bu yntemle binlerce insann hukuksuz olarak
dinlendiini, zellikle Emniyet Genel Mdrl ve ileri Bakanl
yneticilerini

isimler

vererek

dinlediklerini

syledim.

Eer

bu

dinlemelerden Sayn Bakan'm haberi varsa bu dinlemelerin normal

olduunu

ama

dayanarak

bu

kendilerinin

haberi

kanunsuzluu

yoksa

bu

kiilerin

gerekletirdiklerinin

neye

sorulmas

gerektiini, yasaya gre nleme/istihbari dinlemelerin denetlenmesi

gerektiini syledim.
Sayn Bakan Beir Atalay 'Ben niye dinleteyim, stelik bu ileri
hi de sevmem," dedi ve sonra "O zaman biz buray denetletelim,"
diye ekledi. Ben denetim iin yazl mracaatta bulunabileceimi
belirttim. Bakann her halinden bu tr ilemlerden rahatsz olduu
belli oluyordu.
O sralar Emniyet Genel Mdr Yardmclar Mustafa Gul eti ve
Celal Uzunkaya hakknda zmir'de tahkikat balatlmt. Bakan
Mustafa Glcy tanyordu, bu olayn da benzeri bir vaka olduunu
anlattmda, bakann da sylediklerime inandm anladm.

hbar ve ikyetlerim
Hakkmdaki dinlemeye ve bana kurulan tuzaa, daha da
nemlisi birok kiiye kurulan bir ksm neticeye varm bir ksm
hl devam eden benzeri tuzaklara kar bir eyler yapmalydm.
467

2. Bolum: Cemaat

ileri Bakanyla grtkten sonra olay yeri itibaryla stanbul

Cumhuriyet Basavcs Aykut Cengiz Engin'den, ardndan zel yetkili
mahkemenin Cumhuriyet Basavc Vekili Turan olakkad'dan
randevu aldm. Her ikisi de eskiden beri tandm ve gvendiim
kiilerdi. Aykut Bey'i 1997 ylnda Susurluk soruturmasnn savcs
olduu tarihten, DGM basavcl yapt zamanlardan tanyordum.
Turan olakkad hem serimle de uzun sreden beri tanyorduk,
ara sra kendisini ziyaret ediyordum. Her ikisi de drst ve namuslu
hukukulard.
stanbul'a gittim. nce Aykut Bey'i ziyaret etim. Belli oranda
durumu anlatp hukuksuz dinlemeleri ve insanlara tuzak kuran
kiilerin olduunu, bu tuzak kuran kiilerin kastl t u zana
dyor gzkp onlarn tuzaklarn boa karmak gerektiini,
bunun iin izleme ve dinleme kararlarna ihtiya duyulduunu
anlattm. Aykut Bey kanunun bir tuza aa karmak iin dinleme
ve izleme yapmaya imkn vermediini, ancak davac olursam Fatih
Savclnn grevli olduunu, konunun ona tevdi edileceini syledi.
Ayrca bu tr ilerin merkezden denetlenmesinin daha uygun
olacan da konutuk. Basavcnn kendisi de dinlenmiti, bunun
izah edilecek hibir taraf yoktu, sistem cinnet geiriyordu. Hangi
delil, hangi gereke ile basavc dinlenmiti.
Ardndan Turan Bey'i ziyaret: ettim. Ona isimsiz ve hukuksuz
istihbar/

nleme

dinlemelerinin

olduunu

sylediimde,

bu

grevlerin kendi savclklarn dorudan ilgilendirmediini, polis veya

dier istihbarat birimlerinin direk hkimle muhatap olduunu,
buradaki sularn da kendi savclklar deil, normal savclar
ilgilendirdiini syledi.
Sonra

Ankara'ya

geldim

Basavc

Hseyin

Poyrazolu

ile

grtm. O da Ergenekon rgt yesi olmaktan stanbul

Basavcs gibi dinlenmiti. Konuma sonunda o da byle bir
tahkikatn

Adalet

Bakanl

zerinden

gelmesi

gerektiinden,

bakanln tm blgelerde aratrma balatma imkn olduunu

syledi. Dndm, doruydu, idari olarak ileri ve Adalet
Bakanlklar yardm etmez ise tahkikat zor olacakt, savclklar tek
468

2. Bolum: Cemaat

bana fazla bir ey yapamayacaklard. Yalnzca benim olaym olsa

kolayd ama
belki binlerce kii bu ekilde dinleniyordu. Ayrca dier kurumlarn
da bu tr yasad dinlemeleri denetlenmeliydi. lk bata nce kan
emniyet istihbarat birimleri olmasna ramen tm kurumlara
baklmalyd. Mlkiye ve polis bamfettilerince Emniyet stihbarat
Daire Bakanl denetlenirse ok ey ortaya kacakt. Sonra olay
adliyeye intikal ederse daha iyi netice alnabilirdi.
Hali'te Yaayan Simonlar......................_.____................._._. _......._
Hemen bir dileke hazrladm. Adalet ve ileri Bakanlklar,
stanbul Ankara Cumhuriyet Basavclklar, stanbul ve Ankara
zel Yetkili Basavc Vekillikleri ve Fatih Cumhuriyet Basavclna
ve Babakanla verilmek zere datml ancak baz noktalarda
birbirinden farkl dilekelerdi.
nce idari silsile ierisinde Emniyet Genel Mdr Ouz Kaan
Kksal'dan 06.01.2010 tarihinde randevu aldm ve gidip olaylar
anlattm. Cemaatin olduu bilinen baz gazetelerdeki beni vc
yaynlar kast ederek "Ben de cemaatin senin yldzn parlatmaya
altn zannediyordum." dedi. Daha nce Sayn Bakanla ve
savclarla yaptm grmeleri de ksaca zetledim. stihbarat Daire
Bakanlnn, Emniyet Genel Mdr Yardmcs ve baz daire
bakanlarm kanunsuz olarak dinlediinden bahsettim. Kendisinin
haberi ve bilgisi ile yaplyorsa bunun normal kabul edilebileceini
ama deilse su olduunu, ayrca bu kiilerin hangi sfat ve hakla
bunu yaptklarnn sorgulanmas gerektiini sylediimde Genel
Mdr dinlemelerden haberdar olmadn ve bunu asla tasvip
etmediini dile getirdi. Ardndan yazdm dilekeyi kendisine
verdim. Okudu, "Mahiyeti itibariyle ar sulayc ifadeler var,
bunlar sknt yaratr, bunu biraz yumuatman lazm." dedi. Dilini
biraz yumuatarak gndereceimi syledim. zel Kalem Mdr
Engin Kaya'ya kurye ile gndereceimi, Kaya'nn kendisine arz
edeceini ifade ettim. Genel Mdr de konuyla ilgili olarak ileri
Bakanyla greceini syledi.
469

2. Bolum: Cemaat

Grev yerim olan Eskiehir'e dndmde dilekenin slubunu

biraz daha yumuattm. Kapal bir zarf iinde zel kalemde grevli
polisim Ramazanla dilekeyi gnderdim. Genel Mdrn zel Kalem
Mdr

Engin

vastasyla

mazrufumu

Genel Mdr'e

intikal

ettirdim. Dilekem aynen yleydi:

LER BAKANLIINA
(Emniyet Genel Mdrlne)
ANKARA
Aldm bilgilere gre, hakkmda komplo hazrlnda olan Emniyet stihbarat
Tekilat ierisindeki baz kiiler tarafndan hakikat hilafna tanzim edilen rapor,
tutanaklara dayanan, tekliflerle sanki baka olaylar sebebiyle, baka kiiler
dinlenmek isteniyormu gibi gsterilerek, benim ve yakn dostlarmn kulland
telefonlar 07.11.2009 tarihinde stanbul TCK 250 gre yetkilendirilmi mahkemede
alnan karar ile istanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesince dinlenmeye
balanmtr.
stihbarat biriminin i ileyi biimi ve dinleme sisteminin alma ekli dikkate
alndnda, bu durumun Merkezde istihbarat Daire Bakanlndaki ilgili amirlerin
bilgisi, hatta direktifleri olmakszn yrtlmesinin mmkn olmad kanaatindeyim.
.
Beni, ne amala kullandm ve telefon numarasn bilmelerine ramen, farkl
isimler yazlarak veya telefon numarasna deil, telefon makinesinin MEI numaras
zerinden mracaat ederek hkime yalan ve yanl bilgiler vererek veya hkimin de
kendileri ile ayn fikirleri paylatndan yasal mevzuata aykr olarak karar verdii
kanaatindeyim.
Bugne kadarki memuriyet hayatmda hibir kanunsuz iliki ierisinde
olmadm, tm kamu hayatm kameraya ekiliyor gibi kabul edip, hibir annda
yzm kzartacak davran ierisinde olmamaya gayret gsterdim.
Grevim ve bugne kadarki izgim nedeniyle belli evrelerin hedefi
olabileceimi dnerek zel ilikilerimde zaman zaman adma kaytl olmayan
(yakn arkadalarm adna kaytl) telefonlar kullanmaktaym.
Hi kimsenin numarasn bilmedii bu telefonlarda yalnz ahsi grmeler ve
bire bir irtibat kurulmaktadr. Emniyet stihbarat biriminde mevcut analiz sistemi kt
niyetle kullanlarak bu numaralar tespit edilip hedef olarak seilmektedir.
Dinlemenin amac zel ilikilerimle irtibatlarm hakknda bilgi alnp daha
sonrasnda komplo kurularak benim kamuoyundaki imajm sarsmaya yneliktir.

470

2. Bolum: Cemaat

Bunu yapanlar basn mensuplarna, yakn gelecekte Hanefi Avc'nn imajn

bozacak eyler yapacaz demekten tereddt bile duymamaktadrlar.
Emniyet Genel Mdrl asndan istihbari dinlemeleri dzenleyen 2559
sayh yasann Ek 7 maddesine ek yapan 5397 sayl yasann son fkralarnda
aynen yle denmektedir:

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 mel.) Bu madde hkmlerine gre yrtlen

faaliyetler erevesinde elde edilen kaytlar, birinci fkrada belirtilen amalar dnda
kullanlamaz. Elde edilen bilgi ve kaytlarn saklanmasnda ve korunmasnda gizlilik
ilkesi geerlidir. Bu fkra hkmlerine aykr hareket edenler hakknda, grev
srasnda veya grevden dolay ilenmi olsa bile Cumhuriyet savclarnca
dorudan soruturma yaplr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Hkim kararlar ve yazl emirler,

Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl grevlilerince yerine getirilir.
lemin balad ve bitirildii tarih ve saat ile ilemi yapann kimlii bir tutanakla
saptanr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan faaliyetlerin

denetimi, sral kurum amirleri, Emniyet Genel Mdrl ve ilgili
bakanln tefti elemanlar (...)(1) tarafndan yaplr.(1)
(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede belirlenen usul ve esaslara
aykr dinlemeler hukuken geerli saylmaz ve bu ekilde dinleme yapanlar
hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre
ilem yaplr.
Bu ekilde sahte ve geree aykr rapor ve evrak tanzim edenler, adli
makamlara kastl yanl bilgi vererek karar alanlar, komplo hazrlama ierisinde
olanlar, hukuka aykr biimde dinleme, izleme yapanlarn tm sularn maddi
delillerle ortaya karmak mmkndr. Bunun iin;
1- En bata hakikat hilafna gerekeler gstererek stanbul 250. madde ile
yetkilendirilen mahkeme hkimliinde 07.11.2009 tarihinde aldklar karar; ilgili
mahkeme

hkiminden,

stanbul

stihbarat

ubesinden,

stihbarat

Daire

Bakanlndan, TB'den temin etmek mmkndr.

Yasa gerei bu kararlar ve dinleme ile ilgili tutanaklar denetim iin hazr
bulundurma mecburiyeti vardr. Bu kararda birden fazla IMEI veya tel no hakknda
karar alnm ise benim hakkmda alnan karar 531-73070** veya 531-73070** nolu
telefon veya bu telefonun takl olduu 356423023390090 veya 354180034086415
nolu IMEI numarasna, ayrca arkadam Necdet Klin 531-74287** nolu telefonu

471

2. Bolum: Cemaat

veya takl olduu 359740001170330 nolu IMEI numaras hakknda karar alnd
grlecektir.

2-

Dinleme karar alnan bu telefonlarn HTS raporu incelenirse (bu ii

yapanlar her zaman bu bilgileri inceleme imknna sahiptirler.) 531-73070** ve 53173070** nolu telefonlarn konumaya ald ilk gnden bu yana, yalnz bire bir, iki
telefonun karlkl grme ve mesajlamas olduu ve bu telefonlara karar almak
iin mracaat eden stanbul stihbarat ubesinin grev alannda olmadklar
grlecektir.

3-

stanbul stihbarat ubesinde ve stihbarat Daire Bakanlnda devam

eden dinleme kaytlarna baklrsa bu telefon ve makinenin benim tarafmdan

kullanld, yalnz benim mesaj ve sesimin olduu, istihbarat biriminin dinleme
karar almak iin tanzim ettii rapor, yaz vs. ile hi alakas olmayan konular olduu,
tamamen zel olan bu konularn nasl yalan ve dzmece yazlarla dinleme
gerekesi oluturulduu, iddia ettikleri konuyla hibir alakasnn olmad, mevzuata
aykr olarak karar alnd/verildii de grlecektir.
Esasen uzun sreden beri stihbarat Daire Bakanlnn bata Emniyet Genel
Mdrl yneticileri olmak zere, baz kamu grevlilerinin veya yaknlarnn
konuyu dzenleyen mevzuata aykr istihbar dinleme kararlar alarak, kanunsuz
olarak dinlendikleri, daha sonra buradan elde ettikleri bilgileri kt niyetli olarak
kullandklar, ortaya kan emarelerden anlalmaktadr.
Sorunun asl kayna 2559 sayl yasann ek 7. maddesinde ( (Ek fkra;

3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan faaliyetlerin denetimi, sral

kurum amirleri. Emniyet Genel Mdrl ve ilgili bakanln
tefti elemanlar (...) m tarafndan yaplr.(V>) eklindeki Emniyet stihbarat
dinleme sisteminin denetlenmesi hkm olmasna ramen, denetlenmemesinden
dolay keyfilik ierisinde kullanlmasdr.
Yasa gerei denetlemekle sorumlu olan makamlar veya atanacak mfettiler
tarafndan stihbarat Daire Bakanl ve stanbul stihbarat ube Mdrlnn
istihbar amal ald kararlar denetlendiinde; Emniyet Genel Mdrl ve
ileri Bakanlnn haberi olmakszn Genel Mdrlk ve Bakanlk, hatta baka
bakanlklarn yneticilerinin makam veya adlarna kaytl olan telefonlar veya
telefonlarnn IMEI numaralar bazen de baka isim ve adlar ile dinlendii
grlecektir.
Daha nemlisi devlet arivlerinin ve terrle mcadele amal oluturulan bilgi
bankalar, veri analizleri ve telefon detay grme analizlerinin kt niyetli

472

2. Bolum: Cemaat

kullanldna dair ciddi emareler vardr. Bu durum yakn zamanda yaanan

olaylarla da teyit edilmektedir.
Bugn bu olayda maddi deliller vardr ve aratrlr ise yalnz hakkmda yaplan
kanunsuz dinlemeler deil, tm dier kiiler hakknda yaplan kanunsuz izleme ve
dinlemelerin delillerini bulmak mmkndr. Bunu yapan kiiler hakknda davac ve
ikyetiyim, adli ve idari olarak haklarnda kanuni ilemlerin yaplmasn, hukuka
aykr olarak verilen kararlar ve verenler hakknda kanunun gereinin yaplmasn
arz ve talep ederim. 06.01.2010
Hanefi AVC
(imza )
Eskiehir Emniyet Mdrl Tel zel : 0505217****1 ve 0532-436**** : 0-222-230**** 233**** ve 0505-826**** e-mail:
hanefiavci@yahoo.com

Bu dilekeyi gndermemden sonra, mfettilerin atanp olaya el

konulaca

kadar

bir

sre

bekledikten

sonra

Adalet Bakan

Sadullah Ergin'den randevu alp, 12.01.2010 tarihinde sabah

erkenden ziyaretine gittim. Ona da durumu anlattm. Bakan
dinlemeler

konusuna

hkimdi,

isimsiz

dinleme

olamayacan

syledi. Ben srar edince Telekomnikasyon letiim Bakanl'nda

(TB) bakan Fethi imek'i teflonla arad, konuyu ona sordu.
Konumalar ben de duyuyordum, TB bakan Fethi Bey adli
dinlemelerde isimsiz dinlemenin olmadn, olanlara da itiraz
ettiklerini

ancak

istihbari

dinlemelerde

ok

miktarda

isimsiz

dinleme olduunu syledi. Adalet Bakan beni gemiimden dolay

da sevdiini anlatp, dileke vermeden ve adm gemeden de
denetleme yaplabileceini, dilekemi geri alabileceimi ifade etti.
Benim admn ypranmasn istemiyordu. Ben "Hayr, mahzuru yok,
dilekem ileme konsun," diye

Gizlilik amacyla orijinal belgede aka belirtilen telefon numaralarnn son drt hanesi
gizlenmitir.

473

2. Bolum: Cemaat

karlk verdim. Sonra bu isimsiz istihbari dinleme sisteminin nasl

alt, tm hukuksuz dinlemelerin ortaya karlmas iin nasl
hareket edilmesi gerektiini anlatan bir not olursa ie yarayacan
syleyince

bu

notu

hazrlayp

zel

kaleme

gnderebileceimi

belirttim. Ayrca dilekemin ileme konmasn da istediimi dile

getirdim nk gizli sakl ihbarda bulunan bir kii olarak gzkmek
istemiyordum, yanl doru ne ise aka yapmalydm. Kendimi
saklayarak

bunu

yaparsam

rahatsz

olurdum,

korktuum,

kiiliimden dn verdiim hissine kaplyordum, bunun iin adm

ve imzamla ikyeti olmalydm. Bunun ne demek olduunu ok iyi
biliyordum, ikyet ettiklerimin ou eski arkadalarmd, ayrca
bunun ne riskler tadn, hayatmn bundan sonrasn zehir
edeceini hi kimsenin bilmeyecei kadar farkndaym ama yine de
yapmalydm.
Dilekem ileri Bakanlna (Emniyet. Genel Mdrlne)
verdiimin ayns gibiydi ama biraz farkllklar vard. En nemli
farkllk ileri Bakanlna verdiimde dilekede Emniyet stihbarat
Dairesinin denetlenmesini talep ederken, Adalet Bakanlna verdii
bu dilekede hukuka aykr karar veren hkimlerden davac
olduumu belirterek, bunlar iin adalet mfettii grevlendirilmesini
ve ayrca bu olayn tahkiki iin stanbul ve Ankara savclklarna
dosyann gnderilmesini talep etim.
Dilekem ayns ile aadaki gibiydi:

ADALET BAKANLIINA
ANKARA
Kesin olarak aldm bilgilere gre; hakkmda komplo hazrlnda olan
emniyet ierisindeki baz kiiler tarafndan hakikat hilafna tanzim edilen rapor,
tutanak, ihbarlar dayanak gsterilerek, sanki baka olaylar ve baka kiiler
dinlenmek isteniyormu gibi, benim ve yakn dostlarmn kulland telefonlar
07.11.2009 tarihinde stanbul TCK 250 gre yetkilendirilmi mahkemenin
hkiminden alnan karar ile stanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesince
dinlenmeye balanmtr.

474

2. Bolum: Cemaat

stihbarat Biriminin i ileyi biimi ve dinleme sisteminin

alma

ekli

dikkate

alndnda,

bu

durumun

Merkezde

stihbarat Daire Bakanlndaki ilgili amirlerin bilgisi, hatta

direktifleri

olmakszn

yrtlmesinin

mmkn

olmad

kanaatindeyim.
Beni,

ne

bilmelerine

amala

ramen,

kullandm
farkl

kii

ve

ismi

telefon
yazlarak

numarasn
ve

telefon

numarasna deil telefon makinesinin ME! numaras zerinde

yasal mevzuata aykr olarak hkimce karar verildii, bu karar
mevzuata aykrdr.
Konuyu dzenleyen mevzuata gre;

{Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Kararda ve yazl emirde,

hakknda tedbir uygulanacak kiinin kimlii, iletiim aracnn tr,

kulland
telefon numaralar veya iletiim balantsn tespite imkn veren
kodundan belirlenebilenler ile. . .hkim
...
karar
verebilir,
denmesine

ra-

men mahkemelerden isimsiz, numarasz, ne amala verildii

aklanmayan, keyfilie zemin hazrlayan kararlar verildii, bu durumun

alenen
hukuka aykrlk tekil ettii kanaatindeyim.
Bugne kadarki memuriyet hayatmda hibir kanunsuz
iliki ierisinde olmadm, tm kamu hayatm kameraya ekiliyor
gibi kabul edip, hibir annda yzm kzartacak davran
ierisinde olmamaya gayret gsteriyorum.
Grevim ve bugne kadarki izgim nedeniyle belli evrelerin
hedefi olabileceimi dnerek, zel dost ve arkadalarmla
ilikilerimde

zaman

zaman

adma

kaytl

olmayan

(yakn

arkadalarm adna kaytl ) telefonlar kullanmaktaym.

Dinlemenin amac zel ilikilerimle irtibatlarm hakknda
bilgi alnp daha sonrasnda komplo kurularak oradan benim
kamuoyundaki imajm sarsmaya yneliktir. Bunu yapanlar
basn mensuplarna, yakn gelecekte Hanefi Avc'nn imajn
475

2. Bolum: Cemaat

bozacak

eyler

yapacaz

demekten

tereddt

bile

duymamaktadrlar. _
Emniyet Genel Mdrl asnda istihbar dinlemeleri
dzenleyen 2559 sayl yasann ek 7 maddesine ek yapan 5397
sayl yasann son fkralarnda aynen;

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu madde hkmlerine gre

yrtlen faaliyetler erevesinde elde edilen kaytlar, birinci
fkrada belirtilen amalar dnda kullanlamaz. Elde edilen bilgi
ve kaytlarn saklanmasnda ve korunmasnda gizlilik ilkesi
geerlidir. Bu fkra hkmlerine aykr hareket edenler hakknda,

grev srasnda veya grevden dolay ilenmi olsa bile Cumhuriyet

savclarnca dorudan soruturma yaplr.
(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Hkim kararlar ve yazl
emirler, Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl
grevlilerince yerine getirilir. lemin balad ve bitirildii tarih
ve saat le ilemi yapann kimlii bir tutanakla saptanr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan

faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirleri, Emniyet Genel
Mdrl ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...) (1) tarafndan
yaplr. (1f

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede belirlenen usul ve

esaslara aykr dinlemeler hukuken geerli saylmaz ve bu
ekilde dinleme yapanlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237

sayl Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre ilem yaplr.

Bu ekilde sahte ve geree aykr rapor ve evrak tanzim
edenler, adli makamlara kastl yanl bilgi vererek karar
alanlar, komplo hazrlama ierisinde olanlar, hukuka aykr
biimde

dinleme,

izleme

yapanlarn

tm

sularn

maddi

delillerle ortaya karmak mmkndr. Bunun iin:

1-En bata hakikat hilafna gerekeler gstererek stanbul
250.
de

madile

yetkilendirilen

mahkeme

hkimliinde

tarihinde
karar;

07.11.2009
aldklar

ilgili

mahkeme

hkiminden,

ubesinden,

istanbul

stihbarat
stihba-

rat Daire Bakanlndan. TB'den temin etmek mmkndr.

476

2. Bolum: Cemaat

Yasa gerei bu kararlar ve dinleme ile

ilgili

tutanaklar

denetim iin hazr bulundurma mecburiyeti vardr. Bu kararda

birden fazla IMEI veya tel no hakknda karar alnm ise benim
hakkmda alnan karar u an bende mevcut ve kullandm 53173070** veya 531-73070** nolu telefon veya bu telefonun takl
olduu

356423023390090

veya

354180034086415

nolu

telefonun IMEI numarasna, ayrca arkadam Necdet

Kilis'in

531-74287** nolu telefonu veya takl olduu 359740001170330

nolu IMEI numaras hakknda karar alnd grlecektir.
2-Dinleme karar hukuka aykr olarak verilmitir, yasal
artlara

haiz

deildir. Bu ekilde verilen kararlar ile kiilerin zgrlkleri

tehdit

altna

alnmakta

olup,

bu

tr

kararlarn,

veren

kiilerin

sorumluluun

ve

tespiti

iin adalet mfettileri marifetiyle soruturma yaplmas ve bu

soruturma
sonunda

su

iledii

belirlenen

ilgililer

C.savclar

hakknda

resen
tarafn-

dan tahkikat almasnda zaruret vardr.

Hali'te Yaayan Simonlar........................___. _....___.____.....___. ._......
Verilen karardaki bu telefonlarn HTS raporu incelenirse (bu ii yapanlar her
zaman bu bilgileri inceleme imknna sahiptirler.) 531-73070** ve 531-73070** nolu
telefonlarn konumaya ald ilk gnden bu yana yalnz bire bir iki telefonun
karlkl grme ve mesajlamas olduu ve bu telefonlar, karar almak in
mracaat eden stanbul stihbarat ubesinin grev alannda olmad grlecektir.
Esasen uzun sreden beri bata Emniyet Genel Mdrl yneticileri olmak
zere baz kamu grevlilerini veya yaknlarnn, hakikat hilafna oluturulan rapor ve
tutanaklara dayanarak bu konuyu dzenleyen 2559 sayl yasann ek 7. maddesine
3.07.2005 tarih ve 5397 S.K birinci maddesi ile eklenen hususlara aykr olarak
istihbar! dinleme kararlar alarak kanunsuz olarak dinlendii, daha sonra burada
elde edilen bilgileri kt niyetli olarak kullanld ortaya kan emarelerden
anlalmaktadr.
Sorunun asl kaynann istihbarat birimlerinin nleme dinleme kararlarnn
250. madde ile yetkili hkimlerce usule uygun olmadan verilmesi, kiilerin

477

2. Bolum: Cemaat

numaralarna deil telefon makinesinin !MEI numaras gibi kimsenin bilmedii,

gizlemeye elverili veriler zerinde verilmi olmasndan kaynaklanmaktadr. Halbuki
bu MEl numaral telefonlar hangi numarada kullanlmaktadr diye aratrlp
renilmesi mmkn iken, bu yaplmayp gizlice devlet yneticileri dahil herkesin
kolayca dinlenmesine imkn salanmaktadr ve bu yntemin ok yaygn olarak
kullanld ortaya kan emarelerden anlalmaktadr.

5397 sayl yasa ile tannan istihbari dinleme kararlar, gizlilik gerekesi ile
denetlenmediinden keyfilik yaratmaktadr. Bu kanunsuz dinlemeler, yllar sonra
da, her zaman ortaya karlp, ilgilileri hakknda ilem yapmak mmkn olduu
gibi, alnan kararlar ve dinleme bilgilerinin santraller dahil birok yerde kaytlar
olduundan tm izlerin silinmesi mmkn deildir.
Bu gn bu olayda maddi deliller vardr ve aratrlr ise yalnz hakkmda
yaplan kanunsuz dinlemeler deil, tm dier kiiler hakknda yaplan kanunsuz
izleme ve dinlemelerin delillerini bulmak mmkndr.
Bunu yapan kiiler hakknda davac ve ikyetiyim, verilen kararlarn adli
olarak incelenmesini, hukuka aykr davranan tespit edilecek kiiler hakknda

yasal unsurlar
tamayan, numarasz, isimsiz verilen dinleme kararlar ve verenler
kanuni

ilemlerin

yaplmasn,

kanuna

aykr

olarak,

hakknda kanuni gereinin yaplmasn, bu ilemler iin adalet m-

. ......-.................-.........____................____. .___._.....2.
Cemaat

Blm:

fettii grevlendirilmesini, ayrca stanbul ve Ankara C.Basavclklarna konunun

aratrlmas iin bildirimde bulunulmasn arz ve talep ederim. 12.01.2010
Hanefi AVCI
(imza )
Eskiehir Emniyet Mdrl
Tel zel : 0505-21 T***2 ve 0532-436****
Tel i: 0505-826****
: 0-222-230**** ve 233****
e-mail: hanefiavci@yahoo.com

Dilekeyi verip Eskiehir'e dndm. Hukuksuz olarak yaplan

nleme dinlemelerinin nasl ortaya karlacan anlatan notu
yazdm ve kapal zarfla Adalet Bakanna verilmek zere Bakann

478

2. Bolum: Cemaat

zel Kalem Mdrne yine polis Ramazan ile bir gn sonra

gnderdim.
Bu not olay biraz daha ayrntl aklayacak ekilde stihbar!
Amal nleme Dinlemeleri ile lgili Sorunlar balklyd. Ayns ile
aadaki gibi idi:

stihbari Amal nleme Dinlemeleri ile lgili

Sorunlar
1-

Dinlenmek istenen kiiler, kamuoyunda bilinen, adlar duyulan ahslar ise

isimleri yanl yazlarak, bakalar adna karar alnp dinleme yaplmaktadr. Hi

kimse bu telefon bu isme kaytl mdr diye kontrol etmemektedir, bu boluktan
yaralanan kt niyetli kiiler kanunsuz dinleme yapmakta ve buradan elde edilen
bilgiler antaj vb. baka amalarla kullanlmaktadr.

2-

Telefon

numarasna

deil,

numaray

bilmelerine

ramen

telefon

makinesinin ME! numaras zerinden karar alnmaktadr. Hi kimse kulland

telefonun IMEI numarasn bilmediinden tm devlet yetkilileri dahil herkesin bu
ekilde dinlenme imkn vardr, zaten bir sre sonra telefon

Gizlilik amacyla orijinal belgede aka belirtilen telefon numaralarnn son drt hanesi
gizlenmitir.

makineleri eskiyip deitirildiinden, kimin kimi dinlediinin

anlalmas mmkn deildir.
Bezen hi isim, telefon numaras dahi yazmadan kanuni
artlan tamayan sadece IME numaras zerinden dinleme
kararlar alnmaktadr,
3- nleme

dinlemelerinde

kanunun

"..hakknda

tedbir

uygulanacak

kiinin kimlii, iletiim aracnn tr, kulland telefon numaralar

veya iletiim balantsn tespite imkn veren kodundan
belirlenebilenler ile....hkim ... karar verebilir" dendiinden illegal terrist
rgtleri
takip iin kolaylk olarak verilen bu inisiyatiften istifade ile
dinlenmek istenen kamuoyunca tannan kiilerin kimlikleri,
telefon numaralar vs. her ey bilinmesine ramen isimsiz,
numarasz, hatta yalnz makine numaras zerinden kararlar
479

2. Bolum: Cemaat

alnmaktadr. Hkimler ok miktarda isimsiz dinleme karar

vermektedir. Herkesin bu yntemle kanunsuz olarak dinlenme

imkn vardr.
4- Kanunsuz

olarak

denetlenmek

istenen

kiilerin

nce

telefonlarnn HTS raporlar incelenip kimlerle zel ilikilerinin

olduu tespit edilip, sonra bu numaralar ayn ekilde makine
numaras IME zerinden dinlenerek kiilerin zel hayatlarna
ait bilgiler toplanp kullanlmaktadr.
5- stihbarat birimlerinin elinde bulunan veri bankalar,
telefon detaylar, toplu HTS raporlar vs. bilgiler hukuksuz
dinlemeden elde edilen bilgilerle birletirilerek kiilerin zel
hayatlar

le

ilgili

nemli

srlara

ulalp

kt

niyetli

kullanldna dair emareler vardr. Bu ekilde daha sofistike

yntemlerle elde edilen bu bilgilerin denetimsiz, kim olduklar
belli olmayan kiilerce ve kt kullanmnn sradan insanlarn
hayatlarn karartmada kullanlmasnn n alnmaldr, bu gn
yaplanlarn

bir

ksmn

anlamakta

bile

zorlanlmaktadr,

gelecekte mani olmak ok zor olacaktr.

6- nleme dinlemelerinde kullanlan sahte mahkeme karar
olup olmadnn aratrlmasnda fayda vardr. Baz kararlarn
ekline gre hkimler tarafnda verilemeyecek vasf ve nitelikte
olduu deerlendirilmektedir.
7- nleme

dinlemelerini

yapan

kiiler

ve

dinleme

kaytlarnn
ata

gre

mevzuEmniyet

Genel

Mdrl,

Komutanl
yetkililerinin

Jandarma

ve
st

amirleri,

mfettiler,

Genel
MT

ilgili

mfettilerince

bakanln
denet-

lenmesi gerekir iken bu gne kadar denetlenmediinden dolay

keyfi

bir

ortam yaratlmakta olup ok sayda kii kanunsuz olarak

dinlenmektedir.
___....................... _____........___............_.. . .____. .. .2.
Cemaat

480

Blm:

2. Bolum: Cemaat

8- Kanunsuz olarak yaplan dinlemelerde elde edilen bilgiler

birok kii ve yetkili iin tehdit, antaj ve ekonomik kar amal
kullanldna dair ciddi emareler vardr.
Bu durumu nlemek iin;
ncelikle TB Bakanlnda yaplacak bir alma ile, 2007
ylndan bu yana
1- Telefon IMEI numaras zerinden alnan kararlardaki
IMEI nolar
2- simsiz telefon numaralar zerinden alnan kararlardaki
numaralarn kimlere ait olduklar belirlenip gereinden
farkl olarak yazlp alnan kararlarla ilgili olarak (hangi
telefonun

kimin

tarafnda

kullanldnn

istihbarat

birimlerinin elindeki bilgilere gre tespit edilememesi

imknszdr.)
1- simleri

bilinmesine

ramen

isimsiz

yaplan

sadece IMEI ile dinleme taleplerinin,

2- Kastl yanl verilen isimlerin,
3- Kamu grevlisi olduu, her trl faaliyetleri bilindii
halde, sanki ideolojik veya baka rgt mensubu gibi
gsterilen kiilerin,
4- st dzey kamu grevlilerinin, zellikle iileri Bankal ve Emniyet Genel Mdrl yneticilerinin Bakan ve
Genel Mdrden habersiz dinlemelerin,
5- Gsterilen nleme dinleme kararlarnn, hkim karan
olup olmadnn,
ilgili kurumlarn gvenilir mfetti gruplar, o savclar
marifetiyle aratrlmasnda fayda vardr.
Dinleme karar alrken istihbarat birimlerinin hazrlayp
hkime sunduklar yaz ve raporlarda rgt mensubu, organize,
uyuturucu

vs.

faaliyetleri

demelerine

ramen

dinlenen

telefonlarn alakasz kiilere ve zellikle kamu grevlileri ve zel

ilikilere

ait

olanlarn

hukuksuz,

zel

amal

olduu

anlalacandan ilgilileri hakknda ilem yaplmaldr.

u kesindir ki yaplacak incelemede; baka kiiler ve
rgtler adna denerek isimsiz, yalnz makine numaras IMEI

481

2. Bolum: Cemaat

zerinden karar alnarak, dinlenen kiilerin ok fazla olduu

ortaya kacaktr.
Sonra adalet mfettileri marifetiyle dinleme kararlarnn
kanuna uygunluu aratrlmal ve sahte veya kanuna uygun
olmayan kararlarla
Hali'te Yaayan Simonlar. . ._______.......______. _____. ________.......___
ilgiii olarak ilem yaplmal, bu konuda gerekiyorsa mevzuat dzenlemesi
yaplmaldr.
Ayrca nleme dinlemelerinin kanundaki terr rgtleri, casusluk gibi ok zel
kiileri izlemek iin konan dinlemek istenen telefonla ilgili temin edilebilen bilgiler
zerine de dinleme karar verilmesi kolaylklar, kt niyetle, tehdit, antaj vs.
amalarla kullanlma ihtimaline binaen Adalet Bakanlnca istihbari dinleme yapan
kurumlara resmi yaz yazlarak kurum amirleri ve mfettilerce bu dinleme
sistemlerinin denetlenmesi usul haline getirilmelidir.

Hukuka aykr olarak dinlendiini deerlendirdiimiz

telefonlar stanbul'da yaplan kanunsuz dinlemelere rnekler:
0531-73070** - 0531-73070** stanbul Emniyet Mdrl stihbarat birimince
Hanefi Avcyla ilgili olarak 07/11/2009 tarihli stanbul 250. madde le yetkili
mahkeme hkiminden alnan hkim karar ile 356423023390090 IMEI zerinden
dinlenmekte olup aslnda bu telefonlar kimin kullandnn bilinmesine ramen
bakas adna ME! numarasna gre karar alnmtr. Ayrca stanbul'da bile
kullanlmamaktadr. Gerek Kullancs H. AVCI
0531-74287** nolu (Necdet Kl'a ait olup 359740001170330 IMEI zerinden
ayn kararla) ancak Hanefi AVCI'dan dolay dinlenmekte olup arkadana aittir.

Ankara'da yaplan kanunsuz dinlemelere rnekler:

Sabri UZUN Emniyet Genel Mdrlnde 1.Snf Emniyet Mdr.
Hseyin ZALP Emniyet Genel Mdrl Asayi Daire Bakan,
Mustafa AYDIN Sakarya Eski Emniyet Mdr
Namk DEMR Nfus Vatandalk leri Genel Mdr Yardmcs
Daha birok bakanlk st dzey yneticisi, ileri Bakannn ve Emniyet Genel
Mdrnn bilgisi dnda, Ankara istihbarat Daire Bakanl tarafndan hukuksuz
olarak telefon IMEI ve baka isimler adna alnm kararlarla uzun sredir (en az 2
yl ncesinden balayarak) dinlenmektedir.

482

2. Bolum: Cemaat

Konuyu Dzenleyen 03/07/2005 tarihli 5397 S.K. ilgili kanunlarda deiiklik

yapan mevcut mevzuatmza gre;
.... Srenin dolmas veya hkim tarafndan aksine karar verilmesi halinde
tedbir derhal kaldrlr. Bu halde dinlemenin ieriine ilikin kaytlar en ge on gn
iinde yok edilir; durum bir tutanakla tespit olunur ve bu tutanak denetimde

ibraz edilmek zere muhafaza edilir.

.... Bu maddede yer alan faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirle-

ri, ... ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...)<1) tarafndan yaplr, w

Bu fkra hkmlerine aykn hareket edenler hakknda, grev
srasnda veya grevden dolay lenmi olsa bile Cumhuriyet
savclarnca dorudan soruturma yaplr.
Bu maddede belirlenen usul ve esaslara aykr dinlemeler hukuken geerli
saylmaz ve bu ekilde dinleme yapanlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl

Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre ilem yaplr.

Hkim kararlar ve yazl emirler,....................grevlilerince yerine getirilir.
lemin balad ve bitirildii tarih ve saat ile ilemi yapann kimlii bir tutanakla
saptanr.
denmektedir.

Not bu ekilde bitiyordu.

Bu iin zorluu ve ayn yntemlerin Ergenekon ve benzeri
tahkikatlarda askeri kademedeki kiilere ynelik olarak uyguland
iin tahkikatlarn aibe altnda kalmas ihtimali nedeniyle bende
iin zerine tam olarak gidilemeyecei phesi olumutu. Bunun
iin Babakana ulamal, bu kanunsuz dinlemeleri ve insanlara
tuzak kuranlar anlatmalydm. Dorudan Babakanla konumak
istemiyordum, bunun iin en gzel arac Babakanlk Mstear
Efkan Ala idi. Mstearla konumak iin randevu ayarlamaya
altm.

Sonunda

Mstearndan

eskiden

randevu

aldm

beri
ve

tandm
ona

Babakanlk

bildiklerimi

anlattm.

stihbarat biriminin yapt kanunsuzluu, birok kiiyi baka

kiilerin adyla, isimsiz IMEI numarasyla dinlediklerini, hatta
ikimizin de mterek dostu olan kiilerden isimler vererek dinlenen
483

2. Bolum: Cemaat

daire bakan, genel mdr rtbesin-deki kiileri anlattm. Son

soruturmalarn aibe altnda kalmamas iin konunun gerektii
gibi denetlenemeyecei kaygsr tadm, durumu Babakana
aktarmas gerektiini ifade ettim. Sayn Mstear meseleyi ileri
Bakanyla greceini syleyince, bakanla grtm, konunun
Babakana anlatlmas gerektiini dile getirdim.
Sonu olarak, benim zerime den grevi, sistemin harekete
gemesi iin elimden gelen her eyi yaptm, kesin maddi delillerin
nereden

bulunacan

gsterdiimi,

ksa

srede

mfettilerin

harekete getiini, yaknda mfettilerin davac olarak benim de

ifademi alacaklarn, dier yandan adalet mfettilerinin hukuka
aykr kararlar veren hkimler hakknda tahkikata baladn,
Adalet Bakanlnn ikyetimi iletmesi zerine Ankara ve stanbul
savclarnn

harekete

getiini

dnyordum.

Oysaki

yle

olmamt.
Daha sonra ileri Bakanna bu konuda yaptklarm anlatmak,
bilgi vermek zere kendisinden bir iki defa randevu is-tedimse de
cevap alamadm.
28.01.2010 tarihinde Ankara'da tm l Emniyet Mdrlerinin
katlm ile Emniyet Genel Mdrlnce bir toplant tertiplenmiti.
Toplantya ara verildiinde Emniyet Genel Mdr Ouz Kaan
Kksal'm beni grmek istediini rendim. Toplant yaplan binann
st

katndaki

bir

odada

kendisiyle

grtmzde,

bana

"Dilekeni iade ediyoruz, mfetti incelemesi yaptramyoruz nk

bir defa mfettiler grevlendirilir ise kontrol edilemeyebilir, her eyi
aratrabilirler, bundan dolay bakan dilekenin iadesini istedi, ben
de geri veriyorum." dedi ve zarf bana verdi. Bunun olamayacan,
dilekenin ileme konmasn istediimi syleyerek srar ettimse de
alamayacan, istiyorsam bakana benim vermemi syledi.
Dilekemi iadeli taahhtl olarak gnderebilirdim ama denetlemek istemeyen bir idareye srarla dileke vermenin ne manas
olacakt. Bata hem bakan hem de genel mdr meselenin stne
gidip

konuyu

denetlemek

istiyorlard,

hatta

bakan

dorudan

mfetti gnderip denetletelim deyince ben yazl dileke vererek ii

484

2. Bolum: Cemaat

kolaylatracam syleyip dileke vermitim. Ama imdi ileri

Bakan denetim yapmyordu, bakan durduran kim ve ne olabilirdi,
babakandan baka kim olabilirdi ki?
Belki Babakan gerei tam bilmiyordu, son dnem Ergene-kon
operasyonlar
ikyetimle

ve

bu

aibe

operasyonlar

altnda

kalr

gerekletirenler

tereddd

tayarak

benim
tahkikat

durdurmutu. Olayn asln bilse, devletin bir cemaatin eline

gemeye balad, ilerde telafisi mmkn olamayacak skntlarn
kaca anlatlrsa inceleme yaptrabilecei dncesiyle son bir kez
meselenin etraflca kendisine anlatlmasna almaya karar verdim.
Babakann yzde yz gvendii, kafas alan, sr saklayabilecek ve ona anlatacaklarm kesinlikle babakana aktaracana inandm Ba Danman'a olay anlattm. Kendisini ikna
edecek notlar okuttum ve konunun ciddiyetini, cemaatin nerelere
kadar szdn, neler yaptn, lkenin gvenliinin ve insanlarn
zgrlklerinin tehlikede olduunu anlatmaya altm. Aradan
zaman gemesine ramen hareket grmeyince bu kitabn bir an
nce yazlmas gerektiine inanp yazmaya karar verdim.
Bu arada Adalet Bakanlndaki dilekeme ne yapldyla ilgili
bilgi

beklerken,

Savclndan

Adalet

Bakanlna

yaptm

12.01.2010 tarihli mracaat dilekesinin 25.03.2010 tarihinde

ileme konduunu dair tebligat 31.03.2010 gn aldm. 80 gn
dilekem ileme konmadan bekletilmiti. Kim, niin dilekemi
ileme koymuyordu, neden aratrma ve soruturma almyordu?
Ve ben bu tarihten sonra yaplacaklara nasl gvenecektim? stelik
yeni edindiim bir bilgiye gre de cemaatin Adalet Bakanlndaki
ok

nemli

elamanlarndan

biri,

Tefti

Kurulu

Bakan

Yardmcsym. Bunu renince, bunca savc ve hkimin stelik

Ankara ve stanbul dahil olmak zere byk illerin cumhuriyet
basavclarnn neden ve nasl dinlendiini anlamaya baladm.
Hali'te Yaayan Sirnonla ........_____............._. ._......._____....._____....._...._..

Bu kadarna msaade edilmemeliydi, yaptlarsa da karln

grmelilerdi. Sudan sebeplerle ilin basavcs nasl dinlenirdi ki,
485

2. Bolum: Cemaat

hangi delil, hangi emare bunu gerektirirdi? Bunca hkim ve

savcnn dinlenmesinden elde edilen bilgilere dayanlarak takip
edilip gizlice fotoraflarnn ekilmediine, uygunsuz durumlarnn
fotoraf ve filme alnmadna ve gerektiinde belli davalarda bir
antaj arac olarak kullanlmadna kim garanti verebilir? Bence bu
ekilde kullanldndan hi kuku yoktur. Bunun yapldnn
emareleri artk her gn basnda yer alyor.
Btn bu dinlemeler emniyet birimlerinde, cemaatin en gl
olduu yerlerde yaptrlm ve tm dinlemeler Emniyet tarafndan
gerekletirilmiti. Belki de Emniyete bu imkn vermek, kilit
yerlerdeki hkim ve savclarn an bulmak iin bu tertipler
hazrlanmt, nk istihbari dinleme veren hkimler sadece
dinleme karar vermiyor, dinleme karar ile birlikte teknik aletlerle
izleme ve takip (fotoraf ekme, kamera ile filme alma) yaplmasna
da izin veriyorlard. Kararlar ounlukla byleydi. Bu bilinen
dinlemelerin haricinde hangi Yargtay yesinin, hangi hkimin,
kendisi

veya

numaralar
haricinde

ile
zel

yaknn

telefonlar

baka

hl

dinlenmektedir?

alet

ve

cihazlarla

isimlerle

Bu
kimler

bilinen

veya

IMEI

yntemlerin

hakknda

alma

yaplmaktadr?

Dantay Olay
lk garip olay Alparslan Arslan'm Dantay saldrdr. Aslnda
bu olay ncesinde bu kii hakknda poliste hibir bilgi yoktu.
ncelikle bu eylemi hangi rgt adna, kimlerle beraber yapt gibi
sorularn cevabnn hzla bulunmas gerekiyordu. Bunun iin nce
zerinde

bulunan

telefonlarn

irtibatlarna

baklarak

kimlerle

grt, dolaysyla bu eylemi hangi rgt adna yapt tespit

edilmeye allyordu. Bu, istihbarat biriminin her zaman ilk
bavurduu en kolay ve basit yntemdi, ou zaman ie yaryor
ancak dikkat edilmediinde de aldatc olabiliyordu.
O gn Alparslan Arslan'n telefonlarn hzla inceleyen Ankara
polisi tek tek kimle, ne zamandan beri, ne sebeple ve ne kadar
grm olabilir gibi sorulan aratrdktan sonra grt kiiler
486

2. Bolum: Cemaat

hakknda kanaat sahibi olmas gerekirken, ilk bakta grt

kiiler arasnda Muzaffer Tekin'i grnce hemen karara varp olayn
failinin

bir

sredir

izledikleri

Ergenekon

rgt

olduunu

akladlar. Aslnda olayn ok iyi tahlil edilmesi ve aratrlmas

gerekiyordu ama bunun iin zaman yoktu.
Fail kadar, cenazeye katlanlarn nyargl tavr, hkmet
yelerine ynelik protestoyu ap saldr derecesine varan tutumlar,
Ankara polisinin ince tahkikat yapmasn engelledi. Muzaffer Tekin
ve arkadalarnn, arandklarm duyduklarn -daki davranlar,
komando olarak yetitirilmi eitimli emekli birer asker olmalarna
ramen aslnda bu konularda tecrbesiz ve aresiz olmalar ve
stne stlk yaptklan manasz hatalar ile kendilerini makul
insanlar

nazarnda

bile

pheli

dumrau-na

soktular.

Polisin

istihbarat birimlerindeki Ergenekon ortay karma abasna, tm

byk ve vahim olaylar Ergenekon'a balama eklindeki cemaatten
gelme anlay eklenince bir anda Dantay olay ciddi hibir delile
dayanmadan Ergenekon rgtne baland.
Aslnda Muzaffer Tekin ve yaknndaki kiiler epey sredir
istihbari olarak dinleniyor ve izleniyorlard. Bu kiilerin zihniyet
yaplar itibaryla kendilerini her eyin stnde ve her eyi yapmaya
muktedir grmeleri, kendilerince lke iin kahramanlk yapmaya
hazr bir tutum iinde bulunmalar ve bylece kendilerine toplum
iinde ve vatansever gzken evrelerde yer ve kredi edinme
abalar polisin onlardan phelenmesine yol at. Ancak ilk
aklamada hata vard, ok fazla pheli nokta bulunuyordu,
saldrnn arkasndaki rgt ispatlayacak kadar
delil olmamasna ramen bir defa olayn failinin Erge ne kon la
balantl kiiler olduu sylenmiti, geri dnlmeyecekti.
Ankara polisi olayn faili olarak Alparslan Arslanin arkasnda
Muzaffer Tekin ve Ergenekonla balantl bir rgtn olduunu
sylerken, yakalanan tm kiilerin yaad yer itibaryla olay
inceleyen stanbul polisi, daha dorusu stanbul istihbarat birimi
olayn failinin arkasnda Ergenekon deil, eyh Salih Kurter
487

2. Bolum: Cemaat

olduunu ileri sryordu. Ankara artk gerei bulmak yerine,

olayn Ergenekonla balantsn kurmak iin her eyi ve her yntemi
denemeye balad. Gerekirse her eyi arptarak kullanmak normal
kabul edilir hale geldi.
Dantay'n gvenlik sistemini Oyak Gvenlik yapmt, bir sre
sonra kamera grntlerinin silindii iddias ortaya atld. Olay an
deil, eylemden bir gn nce Alparslan Arslanin Dantay'a girik ve keif grntleri silinmiti. Doru olup olmad kesin
olarak bilinmeden herkes buna inandrlmaya allyordu. Bu
anlatlanlar doru muydu, failin arkasndaki rgt bir gn nceki
keif grntlerini silmi miydi? Bu kadar geni imknlara sahip
olan, Dantay'n kamera ve gvenlik sistemini kuran ve profesyonel
olarak eitilmi bir gce sahip bir rgtn keif yapmasna ne gerek
vard ki? Niye eylem bu kadar basit, acemice ve amatrce yaplsn?
Operasyon ve silahlar konusunda birinci snf dzeyde olan kiiler
byle amatrce bir i yapar myd? Madem sistemin iine bu kadar
girmilerdi, neden kayt yaptrp sonra, silsinler? yle olsa hibir
ekilde kayt yaptrmazlar, kaytlar bozarlard. Daha garibi o zaman
bu ite kullanlan teknisyenler olaydaki firmann roln, kaytlarn
silinmesini isteyenlerin Dantay saldrsyla balantl olduunu
anlamayacak myd? Bu durum faillerin kim olduu hakkndaki
bilgilerin yaylmasn salamaz myd? Aslnda garip olan bu kadar
basit ve mantksz eyleri bile doruymu gibi yayarak insanlar
bunlara inandrmaya kalkmak, buna inanmaktr.
Bununla birlikte bu lke aslnda bu tr garip olaylar gemite
de grd:
1-

zal'a yaplan suikastn arkasnda ne kadar rgt arasanz da

olayn faili Kartal Demira hl herkese hikyesini anlatyor ama o

an polisler onu vursayd yz trl komplo teorimiz olurdu.
2-

Gmhane

Baro

Bakann

Adana'dan

Gmhane'ye

giderek vuran kiinin hikyesi neydi?

3-

Cumhurbakan Demirel'i vuran brahim Gmrko-lu'nun

hikyesi neydi?

488

2. Bolum: Cemaat

On yl sonra da Alparslan Aslan yine bu lkede olacak, belki

cezasn ekip kacak. Olayn tm ayrnlarn anlatacak. Bu olayn
arkasnda Ergenekon arayanlarn suni abalan boa kacak veya
hepimizi

kendi

yalanlarna

inandracaklar.

Gerei

arptarak

yaplacak yarglamadan hi kimse krl kamayacaktr.

ddialarmn ispat iin istihbar! dinleme kaytlarna baklmas
yeterli olacaktr. Muzaffer Tekin bata olmak zere Dantay olay ile
ilgili olarak Alparslan Aslan ile irtibatl olduu iddia edilerek
stanbul'da gzaltna alman herkesin Dantay olayndan en az bir
yl nce dinlendii ortaya kacaktr. Bu dinleme kaytlan aka
ortaya konulursa, bu kiilerin olaydaki rolleri net olarak anlalr.
Benim aldm bilgiye gre, bu kiilerin konumalarnda onlarn
garip ilikiler ierisinde olduunu gsteren emareler vard ama
Dantay olay ile ilgili hibir ey yoktu. Sadece bazlarnn Alparslan
Aslan ile telefonla grtn gsteriyordu o kadar. En ufak fikir
birlii mevcut deildi. Gerein ispatna deil, olayn bu kiilerle
irtibatlandrlmasma allyordu. Bu kiilerin gerek suu neyse
ortaya karlmal ama kimseye yapmad bir su isnat edilmemeli.
Bu, korkun bir eydir.
KOM Daire Bakan olduum 2004 ylnda Dou Faktoring'in
sahibi Erturul Ylmazn Almanya'da ldrlmesi
olayn aydnlatmak iin Muzaffer Tekin'in alt Dou Fak-toring
isimli iyeri ile irtibatl kiileri uzun sre dinlemitik, zannederim
bilgileri hem mahkemede hem de hl dosyasndadr. Dantay olay
ile ilgileri olsa veya byle illegal bir rgtlemenin ierisinde
bulunsalard, o tarihteki dinlemelerde bu durumun ipularna
ulalmas gerekirdi.

Erzincan Olay
Erzincan dosyas tarafsz bir gzle incelendii takdirde gerein
apak

grleceine

inanyorum.

Ortada

yazlmayan,

dosyada

olmayan iddialar ve deliller var, bu saklanan iddia ve deliller

uruna grlen dava, akllara ziyan ekilde hukuk tann-makszm
489

2. Bolum: Cemaat

devam ediyor. Ben bu davann arka plann, dosyada bulunmayan

iddialarn bir ksmn farkl kiilerden dinleyerek biliyorum, bir
ksmn ise olup bitenlerden karyorum. Aslnda zihnimde bu
davann arka plann tamamladm.
Bence Erzincan'daki olaylar nedeniyle bu davay savunanlar Erzincan Cumhuriyet Basavcs lhan Cihaner, Eskiehir
Jandarma Alay Komutan Kdemli Albay Recep Genolu ve 3.
Ordu Komutan Orgeneral Saldray Berk hakkndaki yazl olmayan iddialarn anlatsalar, sonra bu iddialara
kiiler

kendilerini

savunsalar

dedikodularn,

kalan
muhtelif

yerlere

szm cemaat elamanlarnn (bazen yanl bilgi alarak) olaylar

nerelere tadn, cemaat varsaymlarnn sonucunun nerelere vardn net olarak grrz.
Mesela Sayn Babakan Cihaner'i ve dier tutuklanan grevlileri
davet edip "Sayn savc, sayn alay komutan, sayn ordu komutam
ne yapmak istiyordunuz, neler planlyordunuz," diye sorsa, ald
cevaplarla tatmin olmazsa, kendisine intikal eden bilgileri anlatarak
"Bunlara ne diyorsunuz," dese ve onlardan cevap alsa bu olayn
nasl rndan kt net olarak anlalrd.
Erzincan olaynn grnen deil arka plan, asl nedir? Bu olay
nasl yorumluyorum?

Erzincan Olay ile lgili Genel Bilgilerim:

2009 ylnn temmuz, austos aylarnda Eskiehir'e tayin
olduumda u an bu davada ad geen Erzincan Jandarma Alay
Komutan Recep Genolu'nun tayini Eskiehir'e kmt. Fakat
daha kendisi gelmeden hakknda cemaat kanallarndan veya onlarn
etkiledii

evrelerden

olumsuz

bilgiler

ulamaya

balamt.

Mslman kesimler, cemaatler zerine iftiraya varan tahkikatlar

yapan birisi olarak konuuluyordu. Bu sylentilerden ben de biraz
etkilenmitim aslnda, zira ordu ve jandarma iinde ideolojik bir
bak

asyla

grmtm,

slami

herhalde

gruplara
Recep

dmanca

Albay

dnmtm.

490

da

bakan

onlardan

epey

kii

biridir

diye

2. Bolum: Cemaat

Recep Genolu gelip greve balad, her eyi ile normal gzkyordu. Bir sre sonra Erzurum zel yetkili savcl tahkikata
balad, Erzincan Jandarma alaynda arama yapt, baz subay ve
astsubaylar gzaltna ald, MT'e baskn yapt. te o sralarda
Recep

Albay'a

olay

sordum.

Orada

yaptklarn,

olay,

soruturmalar, bugn ad duyulan kiilerin genel davranlarn,

eilimlerini vs. uzunca samimi olarak anlatt. Bana gre anlatmlar
byk

oranda

doruydu.

Sonra

albay

Genolu'nu

ve savc

Cihaner'i hatal gren o blgedeki emniyetileri dinledim. Ayrca

Erzincan

Emniyet

Mdrlndeki

baz

rtbeli

grevlilerle

konutum, davada neler olup bittiini, glette bulunan silahlar, vs.

sordum. Daha sonra Erzincan ve Erzurum'daki olaylar izleyen
Ankara'daki st dzey ynetimdeki kiilerle grrken bu olay
hakknda onlarn sahip olduu bilgileri rendim. Olaylarn geri
plann bilen, bu konuda yazp izen gazetecilerin bu konudaki
bilgilerini dinledim.
Bu

tr

edindiim

olaylardaki

bu

bilgilerle

kii

ve

birlikte

gruplarn
yorumlayp

bildiim

tavrlarn

deerlendirdiimde

Erzincan Savcsnn, Alay Komutannn, MT Blge Mdrnn

tutuklanmasna yol aan bu davann grnmeyen ynn kendimce tespit etmi oldum.
Erzincan Savcs lhan Cihaner iyi bir hukuku olmasna
ramen dini konular, tarikatlar ve gruplar konusunda olumsuz
dnen bir kiiydi. Kk ocuklarn Kuran kurslarna izinsiz
gnderilmesini ve cemaatlerin izinsiz veya baka adlar altnda zinli
olarak yrttkleri sosyal faaliyetlerini yasal dayana olmasa da
ciddi sular olarak deerlendirip bizzat kendisi bu gruplarn zerine
gitmek istiyordu. Hlbuki lke genelinde uygulamadaki teamller
gerei, davalar savc yardmclarna datarak kendisinin yalnzca
almalar koordine etmesi, ancak ok zel durumlarda devreye
girmesi gerekirken tm almalar bizzat kendisi takip ediyordu. 3.
Ordu Komutan ile ok samimilerdi, samimiyetlerinin kayna da bu
konudaki ortak hassasiyetleri, grevlerini ahsi bir mesele olarak da
benimsemeleriydi.
491

2. Bolum: Cemaat

3. Ordu Komutan, pek ok yerde radikal konumalar ile

bilinen, hkmet hakknda ar eletirilerde bulunan, ar laik
grlerini her frsatta dile getiren, dini grup ve cemaatlere kar
grev gerei de olsa tavr alan herkesi destekler gzken, bu
almalar cesaretlendirme ynnde bir tutum iinde olan bir
kiiydi. Belki yle biri deildi ama evresinde bu havay hissettirmiti, dini grup ve tarikatlara kar msamahasz bir kii
olarak biliniyordu.

Recep Albay aslnda klasik bir jandarma

komutanyd; belki askerlerin son yllardaki tavrlarnn etkisinde

kalarak ar laik ynn fazlaca ne karm, klasik polisjandarma grev ayrmnda yasal yetkileriyle snrl kalmayp her eyi
yapmay kendisinde hak gren, grev blgesini geniletmek isteyen,
bununla birlikte ar ynleri ok fazla ve baskn olmayan biriydi.
zinsiz alan Kuran kurslarna ynelik Erzincan'da savc lhan
Cihaner denetiminde, polis ve jandarma ile beraber balatlan
soruturmalar

hzla

ilerleyip

smailaa

Cemaatine

kayyor.

Emniyetten bilgi szd iddialar olduundan soruturma arlkl

olarak jandarmaya veriliyor, polis blgesinde de jandarmann grev
yapmas savc tarafndan isteniyor ve bu salanyor (bu, savc
Cihaner'in yanl bir davrandr). Is-mailaa Cemaatine ynelik
soruturma geniliyor, bu evreye yakn herkes ilikilendirilerek
baka

illerdeki

irtibatl

kiiler de

operasyonun

hedefi

haline

getiriliyor. Erzincan dndaki illerde de baz kiiler dinleniyor, hedef

kii says 235 e ulayor. lkemizdeki siyaset anlaynda bir
partiyi destekleyip ona oy vererek iktidara tayanlarn o partinin
olanaklarndan

ne-malanmak

istemesi

herkesin

malumu.

Bu

mantk gerei nasl gemite sol belediyelerde sol fraksiyonlar

glerine gre belediyelere kendi gruplarndan ii alnmasn,
kendilerine kar salanmasn istemilerse bugn de oy ve destek
veren cemaat, tarikat ve dini gruplar glerine gre mahalli
ynetimlerde ie alma, ihale, ruhsat gibi olanaklarn kendilerine
salanmasn istiyor. Bu anlamda bir kadrolamann var olduu da
bilinen

hususlardandr.

Erzincan'da

492

savc

Cihaner'in

yapt

2. Bolum: Cemaat

tahkikatta da bu trden kadrolama rneklerinin bolca tespit

edildii anlalyor.
lhan Cihaner sadece soruturmay talimat vererek jandarma
marifetiyle yrtmekle kalmayp sanki bir polis ya da jandarma gibi
bilgi kaynaklan (ihbarc ya da ajan) ile de grmeye balyor, bilgi
alyor ve bu bilgilerin bir ksmm jandarmaya ynlendiriyor. Ayrca
yeni kaynaklar bulunmas iin alyor. Bu arada savc Cihaner
yalnzca kendisinin bildii, herkesten gizledii ikinci bir soruturma
daha ayor. Bu dosyann Fethul-lah Glen cemaatinin blgedeki
rgtlemesi zerine olduu ok sonradan anlalyor. Recep Albay
bile bu soruturmay adalet mfettilerinin incelemesi srasnda
sonradan reniyor.
te tm bu gelimeler, savc Cihaner'in jandarmayla beraber
yrtt smailaa cemaati tahkikat, herkesten gizledii Glen
cemaati soruturmalar, muhbir ve ajanlardan dorudan kendisinin
bilgi almas, 3. Ordu Komutan ile sk sk grmesi kar cepheyi
harekete geiriyor. Cemaat savc Cihaner'in ne yaptn renmeye
balam. Onun kimlerle grt, kimlerden hangi bilgileri ald
hzla tespit edilerek, teknik denetim altna alnm. Savc Cihaner,
albay Recep Genolu ve dierleri dinlemeye alnm, her ilikileri
belirlenmi. Hatta kendileri hl farknda deillerdir ama tekilatlar
ierisinde, yaknlar arasnda ajanlar bile elde edilmi, cemaatin
jandarma, yarg ve ordu ierisindeki unsurlar kimisi gizli bilgiler
vererek, kimisi yaplan i ve ilemleri takip ederek, kimisi de ift
tarafl ajan olarak bilgi tamaya balamtr.
Ancak bunlar yeterli deildir. Ankara'nn destei gereklidir. Bu
destei de cemaat ayarlar. Savc Cihaner'in hukuki olarak arya
varan davranlar Ankara'y tahrik etmek iin yeterli deildir, bu
nedenle daha ciddi, daha byk iddialara ihtiya vardr. Dolaysyla
sistem

alr,

Savclnn

cemaatin

verdii

koordinesinde

kararlarla

Erzincan

Erzurum
ve

zel

Erzurum

Yetkili
Emniyet

stihbarat birimlerince yaplan dinlemelerde ortaya kan en ufak

bir hareket, plan, olay ya da grme abartlarak yazlmaya
balanr. Ankara'ya iletilen raporlarda savc Cihaner, Albay Recep
493

2. Bolum: Cemaat

Genolu, 3. Ordu Komutan Berk ve dier kiilerin plan yapt ve

bu plan erevesinde gerekletirmek istedikleri iki ey olduu
bildirilir.
Birinci olarak, savc Cihaner'in askerin destei ile smaila-a
cemaati

tahkikatn

genileterek

hkmetin

tm

yelerini

sulayaca, stanbul, Bursa ve Tokat bata olmak zere tm

hkmet yanls belediyeleri hedef ald (alaca deil, ald), hatta
stanbul

Belediye

Bakan

Kadir

Topba

ile

dier

belediye

bakanlarnn ve birok kiinin gzaltna alnmas karan ald (bu

kararn yazl metni olduu ok ciddi olarak iddia edilmektedir,
byle bir eyin olmayacan syleyince bizzat grdn ifade
edenler vardr), bu dorultuda hkmet hakknda kapatmaya kadar
varacak ciddi davalar alaca, AKP hkmetini ciddi derecede zora
sokacak sahte bilgi ve belge hazrland iddia edilmiti.
kinci olarak da savc Cihaner'in cemaatin askeri birliklerde
rgtlenmesini bahane ederek Erzurum'da asker kkenli baz
kiilerden alnacak ifadeler ile Fethullah Glen ve cemaati hakknda
askeri mahkemede dava almasn ve bylece sivil mahkemelerde
yaplamayan eyi, Glen cemaatinin silahl bir su rgt olarak
deerlendirilmesini salayaca, bu plann uygulamaya konmasna
ramak kald belirtilmiti.
Daha da abartl bilgiler, bir ksm belge, evrak, telefon ve ortam
dinlemesi, ajanlardan alman bilgiler ile sslenerek At. 3.1*3. 'nn
nne konmutu. Ayn kanaldan pek ok belge alan Ankara
bunlara tamamen inanr, Cihaner'in kk hatalar da inandrmay
kolaylatrr. Olayda en byk hata buradadr aslnda. Savc
Cihaner dava aacak, belki bu davalar zellikle belediyelerdeki
yolsuzluklar asndan hkmette sknt yaratacakt ama mesele
asla cemaatin abartt gibi deildi, nk Cihaner hukuku idi ve
bunun olamayacan, Trkiye'de az da olsa hukukun olduunu
biliyordu.

Silahl

rgt

dedii

an

davaya

kendisinin

bakamayacan, zel yetkili savclarn ve zel yetkili mahkemenin

devreye girmesi gerektiinin farkndayd. Ayrca kendisinin bu
gruplar

hakknda

iddianamesi

yeterli

494

deildi,

karar

verecek

2. Bolum: Cemaat

mahkemelere de ihtiya vard. Halbuki bu davalarla ilgili basit

konularda bile mahkemelerde karar alamad anlaldndan savc
Cihaner'in iddia edildii gibi bir plann sahibi olamayaca kolayca
grlmektedir. Bununla birlikte Ankara gemite Yargtay'n ald
tavr, baz yksek yarglarn konumalar konusunda bilgi sahibi
idi, dolaysyla iddia edilenlerin gerek olduuna inanyordu.
Cihaner'in karsnda cemaate her trl destek verilmeye
baland, Jandarmadan gelecek taleplerin reddedilmesi ve polis
mntkasna Jandarmann girmesine msaade edilmemesi ynnde
il valisi uyarld. Burada Cihaner ve beraber alt kiilere kar
yaplacak

operasyona

destek

vermek

zere

dier

brokrat

atamalarnda istenen kiiler ilgili grevlere atand.

Cemaatin polisin desteindeki Erzurum zel Yetkili Mahkeme
ierisinde zaten ok fazla taraftar vard ve cemaat onlar hareket
geirdi. Bir yandan Cihaner, Genolu ve 3. Ordu Komutan Berk
hakknda alma devam ederken, bir yanda da Cihaner'in yapaca
tahkikatlarn elinden alnmas hesab yapld. Savc Cihaner'in takip
ettii tm kiiler tespit edildi, dinledii telefonlar renildi. Bu
gruplar silahsz rgt olduklarndan zel yetkili mahkemenin grev
sahasna girmemesine ramen bu durum umursanmayp i zorland,
gruplarn silahl rgt olduu iddia edilerek bu defa Erzurum zel
Yetkili Savcl tarafndan dinlenmeye ve izlenmeye baland, hedef
belliydi, bu tahkikatlar Cihaner'den alnacakt.
Cihaner operasyona balamadan, onu, Jandarmay ve baka
kiileri dinleyip izleyerek operasyonun ne zaman yaplacan
renen Erzurum zel Yetkili Savcl ayn hedeflere ynelik bir
ihbar bahane ederek operasyonu bir hafta nce balatt. Hatta evler
aranrken, evde arama yapan Polis Amiri ile ube Mdr arasnda
geen konumada, ev aramalarnn usulen yapldnn sylenmesi
dinlenen telefon kaytlarna geti. Bir hafta sonra savc Cihaner
Jandarma desteinde kendi operasyonunu balatt. Arkasndan
Erzurum zel Yetkili Savcl ayn kiiler hakknda kendilerinin
soruturma

balattm,

bu

rgtn

silahl

rgt

olduunu

syleyerek tm dosyalarn kendilerine devrini istedi. Cihaner bu

495

2. Bolum: Cemaat

rgtn silahsz ve cezalarnn daha hafif olduunu, Erzurum zel

Yetkili

Mahkemesinde

Erzurum

savclar

yarglanmamalar

"Hayr,

bunlar

gerektiini

silahl

rgt,

sylese
biz

de

davay

soruturacaz." dediler ve zorla dosyay Cihaner'in elinden aldlar.

Sonras malum, 235 sankl dosya Erzurum'a gitti, nce sank says
azaltld, sonrasnda zaman iinde tahkikat etkisiz hale getirildi.
imdi sra Cihaner ve arkadalarna gelmiti. Onlarn yapacaklar o kadar abartl ekilde anlatlyordu ki hem cemaat
ynetiminin hem de Ankara'nn ok telalanm olduu anlalyordu, ne olursa olsun onlarn bertaraf edilmeleri gerekiyordu.
Bunun iin ciddi delil bulmaya zaman yoktu, iddialar gsteren her
ey kullanlmalyd. Glette lav, roket atar tr silahlar bulundu
(nedense hep bu trden silahlar bulunuyor, nereden geldii, nereye
gittii

belli

olacak

seri

numaral

silahlar

aramalarda

hi

bulunmuyordu. Halbuki her rgte nce tabanca-tfek gerekir, lav

ve roket daha sonra gelir ama bizim Ergenekon ve benzeri yaplara
ait olduu sylenen yerlerde yaplan aratrmalarda hi tabancatfek gibi silahlar kmyor). in tuhaf bu olay Jandarmaya veya
polise ihbar edilmemi, bir polis ajan grp istihbarat birimine bilgi
vermiti.

Bu

bulunmas

makul

olay

deildir.

Erzincan

Daha

nemlisi

savclnn

grev

byle

bir

alanna

silah
girer,

Trkiye'nin her yerinde benzer olaylara o ilin savcs el koyar.

Hizbullah'm bir kamyon dolusu silah bulunduu 2~3.rX13.il da nce il
savclar olaya el koymu, daha sonra olay zel Yetkili Savcla
aktarlmt. Erzincan'da bulunan silahlara Erzurum zel Yetkili
Savcsnn el koymas, hatta olay yerine gelmesi bile benim iin
konunun normal seyrinde ilerleyen bir olay olmadn gstermesi
bakmndan tek bana yeterlidir. Bu durum, ortada bir komplo
olduunu tek bana gstermektedir. Ben bunca yl grev yaptm,
zel yetkili mahkemelerin grev alanna giren ok byk olaylara
(Hizbullah'm bir kamyon dolusu silahnn yakalanmas, Dev-Sol'a ait
bir ara dolusu silahn yurtdndan lkeye sokulmaya allmas,
500 kilodan fazla uyuturucu yakalanmas, yurtdna toplu olarak
gidip gelen rgt mensuplarnn yakalanmas) ahit oldum, ama
496

2. Bolum: Cemaat

hibirinde zel yetkili savclarn olay yerine geldiini grmedim,

hatta davet etsek bile gelmezlerdi. O ildeki savc gereini yapar, bize
evrak gnderir derlerdi ve yle de olurdu, dorusu da oydu. O savclarn gelmesine gerek yoktu, hele Erzincan'daki olayda sadece silah
bulunmu, kaaklk m, terr rgt silah m olduu bile tam belli
deilken, gelmesini gerektirecek bir konu olmaHali'te Yaayan Smonlar................................................_._
........................................................................................._._...._
masna ramen zel yetkili savc olay yerine hem de yine grlmemi bir hzda geldi.
Sonrasndaki gelimeler daha da ilginti. Jandarmaya gelerek
bilgi vereceini syleyip bu silahlar polisin oraya koyduunu ifade
edenler daha sonra bu ekilde ifade vermeleri iin Jandarmann
kendilerini zorladn sylediler. Bu kiilerin bir ksm gizli veya
ak tank durumundayd, Jandarmann bu kiilerle bulumalar
polis tarafndan fotoraflanyordu. Aslnda durum yleydi: Cemaat,
polis iindeki yandalar eliyle baz kiileri Jandarmaya gnderip
kendilerini bilgi vermek isteyen muhbirler olarak gstermelerini,
ardndan

da

silahlar

polislerin

koyduunu

sylemeleri

iin

Jandarmann kendilerini zorlad ynnde savcya ifade vermelerini

istiyor.

Bylece

Erzurum

zel

Yetkili

Savcsnn

gizli

tan

oluyorlar. Jandarma byle bir ey yapmak istese niye zorla beyan

alsn? Bunu, daha inandrc olacak ekilde eskiden beri kendisine
bal tandklar kiilere yaptrr. Ayrca Anadolu da, hele krsal
kesimdeki insanlar kendiliinden devletin gleri aleyhine tanklk
yapmaz. Bunun dnda silah oraya koyanlar, orada brakmazlar,
tedbir olarak bunlar ortadan kaldrrlard. Sonu itibaryla nasl
baklrsa baklsn, zel Yetkili Savcln anlatmlar, hayatn olaan
akna uymuyordu.
Basit gzken ok nemli bir ayrnt daha dikkatimi ekmiti.
Erzincan eski Jandarma Komutan, Eskiehir'in yeni Jandarma
Komutan olan Recep Genolu'nun evinde ve iyerinde arama
yaplp bulunacak bilgisayar, harici disk, CD vs. her trl dijital
497

2. Bolum: Cemaat

veriye

el

konulmas

Mahkemenin
Eskiehir'e

karar
ulam,

dorultusunda
Savc

Osman

Eskiehir

Erzurum
analin

Cumhuriyet

zel

Yetkili

talimat

ekinde

Savcl

merkez

komutanl kanal ile evde arama yapmt. 27.01.2010 tarih ve

saat 18:17'de tutulan arama el koyma tutananda yle bir
paragraf vard: Arama ve el koyma ve evde bulunan bilgisayarlara
imaj alma1 ilemi uygulanrken, aramada bulunan Eskiehir Savcs
Erdoan Yldrm'a cep telefonuyla ulaan Erzurum zel Yetkili
Savcs Osman Sanal, "El konulan bilgisayar ve hard disklere zel
yntemle inceleme yaplacandan imajlarnn alnmamas, sadece
ele

geen

CD

ve

DVDlerin

kopyalarnn

alnp

asllarnn

gnderilmesi, kopyalarnn ise ev sahiplerine teslimi" ynndeki

talimatn

yerine

getirilmesi

isteminde

bulundu.

Bu

talep

dorultusunda imaj alma ilemi durdurularak el konulan bilgisayar

kasas, dizst bilgisayar, mini dizst bilgisayar ve harici disk ile
fla bellek gibi aygtlarn mhrlenerek alnd, orijinal hali ile
Erzurum'a gnderilmek zere hazrland belirtiliyordu.
Ama 28.01.2010 tarih ve saat 05:05'te Eskiehir Cumhuriyet
Savcs Erdoan Yldrm ve dier kiilerin imzalad ek inceleme
tutananda ise olayn l Savcs Ekrem Aydner'e intikali ve
tartlmas sonunda komple alnan bilgisayar ve dier disklerin
yeniden bilirkii marifetiyle 2 suret yedeklerinin alnp asllarnn ev
sahibine verildii, yedeklerin Erzurum zel Yetkili Savclna
gnderilecei yazyordu. Evet, dorusu da buydu. Yasa ok ak
olarak evi aranan kiilere gvence salanmas amacyla arama
yaplrken
kopyasnn,

evde
yani

bulunan

bilgisayarlarn

imajnn

alnmasn

evden

karlmadan

gerektiriyordu.

Bunlarn

suretinin alnmadan orijinallerinin Erzurum'a istenmesi ok yanl

bir uygulamayd, kanuna ve kanunun gerektirdii gvenceye aykr
idi. Her an bilgisayarlar yolda bozulabilir, krlabilir, iine bir eyler
fazladan konulabilirdi. zel Yetkili Savcnn byle bir istekte
bulunmas hibir ekilde makul deildi. Bu tr ilemler her yerde
standart olarak ayn programlarla yaplyordu, Erzurum'da zel bir
1

maj almak: CD ya da DVD'nin resmini eker gibi kopyasnn alnmas ilemi.

498

2. Bolum: Cemaat

program ve yntem olduunu zannetmiyorum. Eskiehir'in bu

incelemeyi nasl yaptn Savc Sanal bilmiyordu, dolaysyla
bilmedii halde nasl incelemeyi zel bir biimde yapacaklarn
belirtip orijinal bilgisayarlar istiyordu. Bu ileri bilen bir kii olarak
ben aka zel yetkili savc Sanaln istemini pheyle karladm. yi
niyetli bir istek olarak grmedim (l Savcsn arayp bu uygun
davranndan dolay kutladm). Bir sre sonra Alay Komutanlna
ve MT'e baskn yapld, eski Alay Komutan tutukland, bu da
yetmedi l Savcs tutukland.
Ben savc Cihaner'in dini cemaatler ve tarikatlar zerine zel
olarak ynelmesini yanl buluyorum. Eer bu konuda grevini
ktye kullanm, arya kam ise bunun karlnda bir ceza
almal. Ayrca polis mntkasnda Jandarmay kullanmas da doru
bir davran deildi. Bunlara ilave olarak soruturmalar dorudan
kendisinin yapmas uygun deildi, yardmclarna vermeli, kendisi
almalar yalnzca koordine etmeliydi. Baka illeri ilgilendiren
konular o illere devretmeli, kendisi takip etmemeliydi. Belli ki baka
hatalar da vard. Ama tm bu kabahatlerinin karl asla bu
deildi.

Cihaner'e

yaplan,

hukukun

katledilmesidir;

devletin,

adaletin tehlikeli bir mecraya yneltilmesi, devletin ve hukukun bir

cemaatin zan ve tehlike anlayna kurban edilmesi ve komploya,
iftiraya hizmet edilmesidir.
Mahkemeler de bu dorultuda karar verdi denebilir, ama u
kesin ki zel yetkili mahkemeler son be-alt yldr her tayinde yava
yava ve sistemli bir biimde cemaatin kontrolne gemi durumda,
tm emareler bunu aka ortaya koymaktadr. Yaplanlarn bir
soruturmayla uzaktan yakndan ilgisi yok, hukukla zaten hi ilgisi
yok. Sistem cinnet geiriyor. Cemaat, devlet kurumlar arasndaki
diyalog eksikliinden yararlanarak birbirleri aleyhindeki olumsuz
dnce ve giriimleri ok abartl olarak kar tarafa aktarmak
suretiyle bu kurumlarda oluan panik havasn kendi karma
kullanyor. Olaylar, alnan haberler ve belgeler akl ve mantk
szgecinden geirilerek incelenmeden, birka kt rnee baklarak
ve bu rnekler temelinde yorumlanarak bir felaket yaratlyor.
499

2. Bolum: Cemaat

Erzincan Savcs lhan Cihaner'i ve yntemlerini doru bulup

bulmamak, hatasnn olup olmad ayr bir mesele. Bununla birlikte
Cihaner'e ynelik iddialarn abartlm olduundan hi phem yok,
ayrca Cihaner'e yaplann hukukla ve kanunla balantsn kurmak
da mmkn deil. lemleri savclar, hkimler ve mahkemeler
yrtmektedir ama yaplanlar hukuki deildir. Eer bir gn
Erzurum'da yaplan ilemleri batan tahkik etmek mmkn olursa,
birok kii ve adliye mensubu cemaatin talimatlar ile komplo
kurmak, iftira atmaktan mahkum olacaklardr. Buna eminim.
rtica ile Mcadele Eylem Plan (Ak Parti ve Fethullah Glen
cemaatine kurulacak komplonun yer ald sylenen plan) ile ilgili
olarak Albay Dursun iek'in, Erzincan'a gittii, Konak Mazlum
Otelde kald, ordu evinde savc Cihaner ve baka kiilerle
grt iddia edildi. stelik iek'i karladn, kendi mekanna
geldiini syleyen gizli bir tank bulunuyordu (tank Albay Dursun
iek iin benim mekanma geldi diyerek olaylar ve ilikileri kendi
erafnn kltr ve davranna benzeterek anlatmaktadr, byle bir
greve giden bir subayn esnafn iyerini ziyaret etmesinin absrt ve
uydurma olduu bellidir). Oysa daha sonra otelde kalan kiinin
baka biri olduu, ortada yalnzca bir isim benzerliinin sz konusu
olduu belirlendi. Bu durum da aslnda tm iddialarn ne kadar
dayanaksz olduunu gstermektedir.
Kimlik bildirme kanunu gerei tm oteller mterilerinin
kimliklerini bilgisayara kayt ederler, Emniyet bu kaytlar zerinde
her zaman sorgulama yapp kimin nerede kaldn tespit edebilir.
Albay Dursun iek hakknda aratrma yapan Emniyet birimleri,
daha dorusu Emniyetteki cemaat mensuplar Dursun iek'in
nerelerde kaldn sorgulaymca Erzincan'da Konak Mazlum Otelde
kaldn buldular (ama Dursun iekleri kartrdlar, nk otelde
kalan Dursun iek adl baka bir kiiydi). Bu bilgiyi gizlice kendi
kanallarndan Erzurum'a bildirdiler. Onlar da bunu biraz daha
ssleyerek Albay iek'i savc Cihaner, 3. Ordu Komutan ve baka
birka kiiyle beraber toplant yaparken gren Erzincan'daki ordu
evinden bir tank bile buldu. Halbuki bir subay baka bir ehre
500

2. Bolum: Cemaat

gittiinde neden otelde kalsn, eer gizli bir grev nedeniyle otelde
kalmay tercih ettiyse o zaman niye buluma iin ordu evini sesin,
bulumay ordu evinde yapmakta bir saknca yoksa neden otelde
kalsn?
Hkmeti ve cemaati dehet senaryolar ile rktp savc
Cihaner ve 3. Ordu Komutan Berk'e kar yneltilen ve hakka
hukuka uymayan tahkikatlar hkmet, cemaat ve polis asndan
baklnca doruydu; maddi deliller, gerek bir irtica eylem plann
iaret ediyordu, varlna yzde yz inanlyor, gizli tanklarla ve
doruluu tartmal delilerle iddialar glendiriliyordu. nandrc
gzken bu delillerin iyi bakldnda grnd gibi olmad
anlalacaktr. Bu davadaki gariplikler bir kitaba smayacak kadar
kark ve kapsamldr.
Yllar nce (1985-86 yllar arasnda) stihbarat Daire Bakanl
ile

birlikte

Kuzey

Irak'taki

rgtlerin

lkemiz

zerindeki

faaliyetlerini takip ediyorduk. Daha dorusu biz merkezin almasna blgede destek veriyorduk. Bu almada Kuzey Irak'taki
KDP rgt ile bu rgte ye olduu sylenen Gneydou'daki
birok Krt airet reisi arasnda kurye kullanlyordu. Bu kurye
angaje edilmi, her geli gidiinde mektup ve rgt dokmanlarn
gizlice bize veriyor, biz fotokopisini ekip ona iade ediyor, o da
tekrar ayn ekilde kapatp vermesi gereken yere iletiyordu. O
zaman bize gre ok salam ve inandrc deliller var gibiydi,
elimizde

Irak'ta

Barzani'nin

komutanlarndan

bazlarnn

(anmsadm kadar ile Cercis Paa vs. ) imzas olan ve partinin

mhr ile mhrlenmi Arapa rgtsel mektuplar vard. erikleri
de KDP'nin yazma slubuna benziyordu. Ayrca mektuplarn
muhatab olan airet reislerinin bazlarnn aile gemileri bunu
doruluyordu. Bu durum karsnda lke gvenlii aleyhinde
faaliyet gsteren, baka lkedeki rgtlerle dayanan ve onlara
mensup olmu hainler var gzkyordu. Aratrdka bu iddialar
dorulayan etmenlere rastlamak da mmknd. Uzun hikyesi bir
kitaba ancak sacak bu istihbarat faaliyetinin sonunda bizim
kuryenin getirip gtrd mektuplarn sahte olduu, mektuplar
501

2. Bolum: Cemaat

kendisinin yazd/yazdrd, zel mhr kazd ortaya kt.

Bizdeki baz airet reislerinin davranlar mektuptaki konular
ksmen dorulayanca biz belgelerin doruluuna kesin inanmtk.
O zaman bizde de ayn hataya dp bu kiileri hemen ieri
tkmak, onlar hakknda dava amak iin her trl yntemin
kullanlmasn

isteyenler

kmt.

Kendilerine

gre

hakllard,

belgeleri gren st makamlar da buna inanyordu. Fakat ite bazen

grnenle

gerek

grnenlerin

ayn

bylesi

olmuyor.

yanl

ve

Bence

abartl

Erzincan
okunmas

olay

da

neticesinde

hukukun zorlanarak meydana getirilen bir davadr.

Allmadk Savclar
Bugne kadar grev yaptm illerde en ufak bir organize
operasyonda

bile

savclarn

yardmlamak,

kacak

sorunlar

hakknda nceden bilgi vermek iin il savclar ile olay konuup

koordineli hareket ettiklerini grdm. Hele olay geni apl ve
ierisinde

kamu

grevlilerinin

ad

geiyorsa

her

safhada

il

savclarna bilgi veriyorlard. Bunun iki sebebi vard. Birincisi il

savclar tm tahkikatlardan sorumlu ve dier savclarn amiri
pozisyonundadr,

isterse

soruturmay

dorudan

kendisi

de

yrtmek isteyebilir, savclar arsndaki grev dalmn il savcs

yapar, ayrca adliyeyi temsil onun grevidir. kincisi ise soruturma
yrtlrken

savcln

dier

imknlarna

ve

dier savclarn

desteine ihtiya olduunda bunu il savcs salayabilir, dier

savclara grev verebilir. Ayrca itiraz ve ikyetler il savcsna gelir,
bunlar il savcs inceler. l savcsnn kurumsal teaml gerei
yaplan

tm

soruturmalardan

haberdar

edilmesi

gelenektir,

soruturma bitince de iddianameyi inceleyip yeHali'te Yaayan Simonlar____________....______...____________. _________

terli veya eksik olduu ynnde gr bildirmek ve iddianame
hakknda karar vermek il savcsnn yetkisindedir.
Hibir ilde il savcsndan habersiz geni apl gizli bir soruturma yaplmamtr, yaplamaz da. Bunu eitli ahsi se502

2. Bolum: Cemaat

beplerden dolay yapmaya kalkan savclar olmu ise de bunun

bedelini demi, en azndan bulunduklar yerden tayin edilerek
cezalandrlm, terfisine mani olunmutur. Zaten hukuka uygun
ilem yaplyorsa devlet kurumlar koordineli almal, her ey
kurala

balandndan

gizli

hareket

edilmesini

gerektirecek

durumlar da olamazd, olursa da hkim karar ile oluyordu

Ben be kiilik uyuturucu satclarna kar yaplan bir
operasyondan -be mahalle kabadaysna ynelik yrtlene,
birok ili ilgilendiren geni apl olanlarna kadar her trl
operasyonda

savclarn

il

savcsn

bilgilendirdiklerini

grdm,

tahkikata balanrken savclar arasnda grev dalmn il savcs

yaptndan zaten otomatikman operasyondan haberi oluyordu.
Ama imdi bakyoruz yalnzca bir ili deil, lkenin tamamn
ilgilendiren,

onlarca

st

dzey

devlet

grevlisini,

en

kritik

grevlerdeki askeri veya sivil grevlileri gzaltna alma karar

veriliyor ama il savcsnn hatta zel yetkili mahkemenin savc
vekilinin bile bundan haberi olmuyor, stelik stanbul'da olduu
gibi il savcsnn nceden savc vekillerinin veya kendisinin haberi
olmadan bu tr ilemlerin yaplmamas ynndeki talimatna
ramen. Bu durumu nasl yorumlayacaz? Savcnn grevi kamu
adna soruturma yrtmek ise soruturma yrtme yetkisi il
savcsna ait, neden il savcsna veya o mahkemenin savc vekiline
bilgi verilmiyor, st savclarn bilgisi olmamasna ramen birilerinin
haberi oluyor, hatta yeni dalga bir operasyonun geleceini cemaate
yakn gazeteciler ve internet siteleri biliyor
Grlen o ki baz savclar amir olarak il savcsna bal deil,
baka yerlerin talimat ile hareket ediyor. Bu kadar ak bir durum
hl basit bir ey zannedilerek seyrediliyor. Hibir yerde bir savc bu
kadar pervasz davranamaz, davranr ise bedelini der. Fakat imdi
gryoruz ki bir-iki kez deil, pek ok defa kural ihlali yaplyor. Bu
sistemin ve bir yerde dzenin bozulmas kalc etkiler yaratarak
gelecek iin de tehlikeli sinyaller vermektedir.
Hatrlanaca zere Emniyet Genel Mdr Yardmcs Emin
Aslan hakknda Ankara savcsnn verdii grevsizlik karan sonras
503

2. Bolum: Cemaat

savc Mehmet Berk imknsz bir i yaparak iki saatte 7 klasr evrak
okumu, binlerce telefon konumasm incelemi gzkyordu.
Bunun olmasna imkn yokken hi kimse kp bu konuyu
aratrmad. Ayn savc 90'dan fazla askeri rtbelinin gzalna
alnmas kararn, stanbul Basavcsnn tm ulusal basma da
yansyan yazl talimatna ramen basavc ve zel yetkili savc
vekilinden gizli imzalad. Neden? Nedense cemaatle sorunlu olan
emniyetilerin davas hep ayn savcya denk geliyor. Cemaatle
sorunlu olduu bilinen, hakknda dava alp tutuklanan Sakarya
Emniyet Mdr Faruk Unsal'm davasnda da ayn savcnn,
Mehmet Berkin ismi var, iddianameyi ayn savc hazrlyor. Acaba
bunlar hep tesadf m?
u zel harbe ait bomba ykl kamyonu ihbar eden kiinin
kulland yntemlere bakp bir bilgisayar uzmannn

Milliyet

gazetesine yap aklamay okuyunca ihban aslnda sistemin

banda bulunanlarn yaptn anlyorsunuz. Ben bunca ihbar
vakasna ahit oldum, byle bir ihbar zerine savcnn ve hkimin
olay yerinde bulunmasna ilk defa rastladm. Bir savc bu bomba
ykl kamyonu takip eden bir ekibin olup olmadn aratrsa,
kamyonla beraber ayn saatlerde ayn yerde bir polis ekibinin
olduunu tespit edeceine eminim.
Dier yandan yapann her yapt yanna kr kalyor. Baz
ihbarclar hi aratnlmryor, normalde tek bir kiide bulunmas
imknsz, en az on kiilik bir ekibin birka ayda toplayaca bilgileri
ieren isimsiz, imzasz ihbar mektuplar insanlann sulanmas iin
kullanlyor. Belli amalar iin yazld ortada olan ihbarlar kt
niyetlilerin silahna dnyor. Kesin deliller stne kurulan
hukuk sistemimiz imzasz, kimliksiz, kastl amalar iin yazld
belli

olan

ihbar

mektuplar

ile

kim

olduklar

belli

olmayan,

sylediklerini her gn deitiren, ou bulunup getirildiinde yalan

syledii anlalan gizili tanklarn hayatn olaan akna uygun
olmayan

beyanlarna

emanet

edilmi

durumdadr.

Ergenekon

davasnn ba sanklarndan mit Sayn, bir sre sonra gizili tank

olarak karmza kyor. Bu kiiyi tanyanlar, ifade ve e-maillerini
504

2. Bolum: Cemaat

okuyanlarn imdi onun gizli tank olduunu ve bunu birinci snf

savc ve hkimlerin yaptn duyunca bu kadar byk garipliklerin
yapldna inanamyor. Btn bu olanlar adalet tekilatnn kendi
ileyiiyle ilgili sorunlar olarak grmek mmkn deildir, bu olaylar
adaleti yle bir noktaya getirmektedir ki adaletsizlik organna
dntrmektedir. Bu durum bir sre daha devam ederse olacaklar aklla izah etmek mmkn olmaz.
u ok ak ve net: Bir rgt, cemaat adalete szm, kendi
kurallarn uyguluyor, kendi operasyonlarn yapyor. Ortada hukuk
yok, kimsenin numara yapmasnn, bilmiyoruz demesinin manas
yok. Btn avukatlar, gazeteciler, polisler verilecek kararlarn ne
olacan merak dahi etmiyor zira karar net olarak davaya hangi
savc ya da hkimin bakt beliriiyor; Herkes bu durumun farknda
ama hl kraln ne kadar gzel bir elbisesi var diyoruz. Kral plak!!
Tarafsz hkim ve savclar hukuka gre davranrken, cemaat
taraftarlar rgtl ve hukuka gre deil, cemaatin talimatna gre
davranyor. Cemaatin istemedii kiiler serbest braklnca bu defa
cemaatin etkiledii medya o savc ve hkimi topa tutuyor, haksz
itham ve sulamalar, lin kampanyalar ile hkim ve savclar taciz
ediliyor, altrlamaz hale getiriliyor. Cemaatin tutuklanmasn
istedii kiiler tutuklannca bu kez bu savc ve hkimlere vgler
yadrlyor.

Hukuk

sistemindeki

tarafsz

hkim

ve

savclar

korumasz, desteksiz ve zor durumda braklmtr. Grlmekte olan

bir dava hakknda TBMM'de bile grme yaplamaz eklindeki
Anayasann, hkimleri koruyan maddeleri neden ietilmiyor? Tm
dava dosyalar ve deliller belservis edilerek lin kampanyalar yrtlyor, ama buna kar hibir ey yaplmyor.
Et kokarsa tuzlanr, tuz kokarsa ne yaplr? Kurumlar ve kiiler
hatal davranrsa hukuk onlarn yanlln bulur ve dzeltir ama
adalet bozulursa onu kim dzeltecek? Trkiye'de adalet ryor,
geri zaten rmt ama bu defa yok ediliyor. Bu durumdan
herkes, en fazla da bugn bu duruma yol aanlar zarar grecek.
Byle giderse i adaletten kacak ve insanlar silaha sarlacak.
505

2. Bolum: Cemaat

nsanlarn hayatlar, erefleri ile bu kadar oynanrsa, onlara en

yakksz isnatlarda bulunulursa, hayatta onurlarndan baka
kaybedecekleri olmayanlar, kendilerine atlan lekeyi temizlemek iin
her eyi yaparlar. Bu duruma ok uzak deiliz artk.

Allmadk Polisler
Polis tekilat eskiden birbirini korur, kollar, birbiri aleyhine
ahitlik yapmazd. Biz bu durumdan ikyetiydik. Yanl yapan
kendi meslektamz da olsa bu konuda ahitlik yaplmasn, bilgi
verilmesini isterdik. Ben tekilat ierisinde rvet yiyen, irtikap
yapan polislere kar en ok tahkikat yrten kiiyim. Her olayda
delil ararz ama polisin kart bir olayda daha ciddi, daha
inandrc deliller bulmadan o polisi pheli yapmayz. Rvet
alrken, sust, fotoraf ya da video grntleriyle yakalamamza
ramen tekilat ierisinde tahkikatn hissettirilmeden yaplmas arzu
edilir, keke daha az ceza alsalar, grevden uzaklatrlmasalar
eklinde umut edilirdi. Bu, zorlu grevlerde beraber almann
verdii dayanma ve yaknlama duygulardr.
Oysa imdi iler deiti. Bir grup polis kritik noktalar ele
geirmi, dierlerine su isnadn da aan resmen iftira atHali'te Yaayan Simomar..______.........________...._____._. ____....._____
maktan geri durmuyor. lenmi bir suu aydnlatmak gibi bir
amalan yok, tahkikat srasnda dinleme ve izleme yaparken temiz
ve drst olduklanm bildikleri, birlikte alklar kiilere iftira
ediyorlar.
Ben aslnda bu psikolojiyi tanyorum. Bir rgte, ideolojik bir
gruba

ya

da

bir

cemaate

balandn

m,

kiisel

iradem

ve

zgrln kaybedip o grubun liderliinin iradesine kendini teslim

ediyorsun. Yanl ya da doru diye bir ey kalmyor, grubun
amalar her eyi belirliyor, hak da adalet de izaf hale geliyor. Tpk
Simondaki gibi ideoloji karsnda grdn ya da bildiin deil
sana anlatlan dorudur, byle bir ruh halinde hakszla uradn
dndn kardeini bile korumazsn. Bugn de geerli olan
506

2. Bolum: Cemaat

durum aslnda bu. Ben iinde bulunduum tarafn hak, adalet,

iyilik, gzellik diyerek Simonlama-yacam zannediyordum, o
yanla dmek bakalarna mahsustu, bizde byle bir ey sz
konusu bile olmaz sanyordum, maalesef yanlmm. unu artk
bilmeliyiz ki karmzda arka-dalanmz, meslektalanmz yok, bir
ideolojiye, bir gruba balanm, o grubun disiplinine tbi olmu
rgt mensuplan var. Artk bunu kabullenmeliyiz.
Bir mddet sonra ok allmadk memurlar, uzmanlar greceiz, tuhaf raporlar verecekler. Normal insan davranlar ile bir
rgte ya da cemaate bal olan kiilerin davranlan asla birbirine
benzemez ama normal insanlar bunu anlayamaz. Gemite rgt
idealleri uruna ailesini terk eden, anne-babasn arayp sormayan,
onlarla ilgilenmeyen, hatta rgt isterse onlara ktlk yapmay
gze alm pek ok militan grdm. Bir kii bir rgte mensupsa
tm aile yaknln, aklna ve ruhuna hitap eden her eyi rgt
balamnda grr. rgte inand, ideallerine baland iin
verilen

talimatlara

isteyerek

harfiyen

uyar.

Bunun

yannda

gemiini ve geleceini balad, yaama amacn onun zerinden

kurgulad

rgtten

ayrlrsa

tm

yaknlarn,

dostlarn

kaybedecei, yalnz kalaca korkusu duyar; bunun iin de verilen

her talimat yerine getirir. Talimatlara, rgte gnlden ballk ya
da korku nedeniyle uyma bazen i ie gemitir, ayrt edilemeyecek
ekilde ikisi ayn anda hissedilir. Bundan dolay bir kii illegal bir
yapya, rgte, cemaate balanm ise o kii artk devletin deil,
kendi grubunun talimatlarna uyar. Ne kanun ne kural ne vicdan
ne de bilim l olmaz. Ben bu durumu yllarca mcadele ettiim
tm rgtlerde grdm. O zamanlar o rgtlerin militan olup
bugn demokrasi ve zgrlk savunucusu olan O.r"LC.C3.3."M.3. ^OIN^U;YO*XJ.T,
ON3.IR C<3. YN CJ&TTT^LCI.

0)F^U te mensup olmann byle bir durumu doal

olarak yarattn, aksinin mmkn olmadn, o gn yaplan

yanllar bugn artk anlyorlar.
Bugn de ahit olduumuz durum budur. Bu polisler, savclar,
hkimler

yasalara,

kendi

grevlerinin

gereklerine

gre

deil,

cemaatin isteine gre davranyorlar. lerde ayn benzer davranlar

507

2. Bolum: Cemaat

her meslekte greceiz, hukuku olup hukuka aykr olarak

toplanan delilleri, her trl kstlayc tedbirleri ve tutuklamalar
savunan, belgeleri deitiren, sahte rapor veren uzmanlar ortaya
kacak. Hukuk inenmeye balannca bunun artk hibir simi*!
olmaz.

lk Yanl lemler
Trkiye'de adli ilemlerde ilk anormallik Van rektr Ycel
Akn hakkndaki dava ve emdinli ddianamesi ile balad ama o
an durum pek fark edilemedi, temiz bir savcnn yapt arlklar
gibi gzkt. Aldm bilgiler ve yaptm deerlendirmeler nda
bugn anlyorum ki o olay sradan bir savcnn ii deildi.
Cemaatin, adli sistemi kulland ilk operasyondu.
O tarihte Van'da bu tahkikat her yn ile bilmesi gereken
grevli bir arkadama bu olaylarn aslnn ne olduunu, rektrn
yolsuzluk yapt ynndeki iddialarla ilgili olarak hangi delillerin
bulunduunu sormutum. Bana "Baz yolsuzluklar var ama biz
fazla bir ey yapmadk, tahkikat savc yapt/' demiti. Bu sz bana
ok garip gelmiti, zira bir polis tahkikat olmadan bir savc nasl
delil toplayp bir dosya oluturabilir. imdi anlyorum ki savcya
bakalar yardm etmiti, arka planda destek almadan o savc o
iddianameyi hazrlayamazd. Ayrca iddianamede ciddi bir yolsuzluk
suu ispatlanamad gibi aslen bask, cebir, iddet uygulayan silahl
ete, mafya, terr rgt, uyuturucu kaakl davalarna bakan
zel yetkili mahkemelerin grev alanna girmeyen niversitede
kadrolama gibi su isnatlar vard. Belki rektr Ycel Akn'm bu
iddianamede yazlanlardan daha fazla ve byk sular da olabilir
ama eldeki delillerle bu dava byle alamazd, daha detayl
aratrmalar yapldktan sonra bu davann almas gerekirdi.
Cemaatin, zel yetkili mahkemelerin savclar ve hkimlerini
kendi amac dorultusunda ayarlama yaklamnn belli olgunlua
geldiine karar verildikten sonra bu ynde giriimde bulunulan ilk
dava olmas asndan bu olay bence nemlidir. Van rektr Ycel
Akn neden cemaatin hedefi oldu bilmiyorum, rektrn evinin
508

2. Bolum: Cemaat

aranmas, gzaltna alnmas ve mahkeme safhas her eyiyle

hukukun zorlandn o gn de gsteriyordu fakat belki dosyada
nemli yolsuzluk vakalar vardr diye konuya ihtiyatl yaklamtm.
O zaman da iddianame daha dava almadan basna szdrlmt,
aldm bilgilere imdi yeniden baktmda aslnda eldeki delillere
gre o zamanki ilemler yaplamaz ve iddialar ortaya atlmazd.
Savcnn bu olayda bir kastnn bulanamayacama ve cemaatin
talimat ile hareket edebileceine o gn imkn vermediimiz iin
olaydaki gariplikleri manalandramamtk.
kinci olay emdinli ddianamesiydi. Aslnda emdinli'de ok
vahim

bir

olay

gereklemiti,

sanki

Susurluk

yeniden

canlandrlyordu. ki astsubay ve bir itiraf ilede PKK taraftan

olarak bildikleri bir kitap dkkanna el bombas atm ve olaydan
sonra kzgn halk tarafndan sust yakalanmlard. Yakalan
astsubaylar ve bir itiraf ile bu kiileri bu ie gnderen stlerindeki
subaylar, hatta alay komutanna kadar pek ok kiiyi hukuken
sorumlu tutacak deliller bulunuyordu. Fakat savc Van'da bulunan
Asayi Kolordu Komutann ve zamann Kara Kuvvetleri Komutan
Orgeneral Yaar Bykant' sank olarak iddianameye yazd. Bu iki
komutann belki daha byk sular vardr, ama bu olayla
alakalarn gsteren hibir delil yoktu. Gemite Diyarbakr'daki
baz askeri faaliyetlerde madur olmu bir kiinin kendi yorumunu
ieren ve syledii eyin ihtimal dahilinde olduu ynndeki
beyanna dayanlarak zanl yaplmlard, aklla ve mantkla, hele
hukuken

izah

bilinmediinden,

edilebilecek
gemite

bir

ey

deildi.

Olayn

askerlerin

hukuk

teferruat

davran

ve

uygulamalar ve bunlar gsteren deliller olmasna ramen hukukun

askerlere kar altrlmadndan bu olay, bu kez drst bir savc
kp gereini yapt ama askerin basks ile Hkimler ve Savclar
Yksek Kurulu haksz bir ilem balatarak savcy meslekten ihra
etti eklinde yorumlanyordu.

Oysa imdi iddianameyi tekrar

incelediimizde, olup bitene baktmzda aslnda meslekten ihra

etmekle kalnmamas, savcnn cemaatle balants ve kimlerden

509

2. Bolum: Cemaat

yardm ald aratrlarak hakknda ceza soruturmas almas

gerektiini dnyorum.
ddianame kendi amacndan sapp sanki Yaar Bykant'm
Genelkurmay Bakan olmasn nlemeye ynelik bir frsata dnmt. ddianameye hukuk deil, ideolojik bir dil hkimdi ve
dardan ciddi destek alnd aikrd. Bana gre savc iddianamenin tamamn kendisi hazrlamam, dardan kesinlikle
destek almt. O tarihlerde cemaatin Bykant hakknda yapt
olumsuz propagandalar, cemaat yanls sitelerde yer alan yaynlar,
el altndan datlan notlar deerlendirildiinde olayn arka plan
daha iyi anlalmaktadr.
Aslnda tehlike sinyalleri o gn verilmiti. Birileri polis ve zel
yetkili hkim ve savclar ierisinde rgtlenmek suretiyle
Hali'te Yaayan Simonla...._________.........________.._. ._______.........
istemedii kiilere kar adli sistemi kullanarak operasyon yapacak
hale gelmi, en gl olduu Van'da operasyona balam ve
emdinli'de

kan

dntrmt.

bir

frsat

Sistemin

deerlendirip

koruyucular

hemen operasyona
bu

durumu

fark

edememiti. Sonrasnda bugn de hl devam eden ama ne kadar

hakl

ne

kadarnda

cemaatin

suni

mdahalesi

olduu

tam

bilinmeyen sral operasyonlar balad.

Bulunan esrarengiz deliller, zellikle her kazda el bombas ve
roket atar bulunmas dikkat ekici. Dnyadaki bilinen rgtlerin
hepsi ncelikle tabanca ve tfek, az miktarda da roket ve el
bombas bulundurur ama nedense bizde her kazda el bombas ve
roket

atarlar

silahlar

ama

bulunuyor.
daha

Bunlar

nemlisi

rktc,

bu

silahlarn

kitleleri
seri

etkileyen
numaras

olmadndan nerede retildii, kime satld, nereden geldii gibi

bilgileri aratrmak mmkn deildir. Halbuki bir tabanca veya
tfein hangi fabrikada retildii, kim tarafndan satlp alnd
tespit edilebilir. Silah satclar, her silah iin son kullanc belgesi
almak mecburiyetindedir. Susurluk'ta atl'nm zerinde bulunan
kk bir tabancann bile ksa bir aratrma ile talya'da retildii,
510

2. Bolum: Cemaat

srail'e satld, srail'in de Trk polisine satt tespit edilmi,

hangi tarihte hangi gmrkten girdii, hangi grevlinin teslim ald
tek tek belirlenmiti ama nedense Ergenekon operasyonlarnda ele
geirilen silahlar iinde tabanca, tfek kmyordu.
Ergenekon, Balyoz vs. adlarla anlan operasyonlarn hazrlan
biimi ve uygulan baz suni katklarn olduu gereini gsteriyor.
Ergenekon

veya

benzeri

tarafndan

daha

nceden

davalarn
temin

tm

ediliyor,

belgelerinin
hukuki

bir

cemaat
nitelik

kazanmas iin kastl olarak eitli gazeteciler zerinden servis

edilip yaynlatlarak savclara ulatrlyor. Hatta bana gre buna
karar veren cemaat yaps nce bu plan baz savc ve polislerle
birlikte hazrlyor, onlarn tavsiyesi ile dokmanlar basna veriliyor.
Orijinal dokmanlar olduu gibi herhangi bir ekleme ve karma
yapmadan verseler bunda bir yanl taraf olmaz, benim de elime
byle bilgiler gese benzer ekilde bunlarn tarafsz savclklara veya
basna ulamasn, halkn bilmesini salarm, ama araya fazla
eyler konularak, birbirine kartrlarak olaylar arptrlnca o
zaman iin rengi deiiyor.
Bence olaylar tam olarak u ekilde geliiyor: Daha nceden
temin edilmi, muhtelif elemanlar vastasyla toplanm askeri
evraklar nce cemaatin imamlar tarafndan inceleniyor, sonra
polisin ve hukukularn imamlar organizesinde baz savclar ve
polislerin katld toplantlarda plan yaplyor, ardndan dokmanda ad geen kii ve olaylar aratrlmaya balanyor. stihbarat
birimi

bu

olay

gizilice

soruturmaya,

dinleme

ve

izleme

faaliyetlerine balyor, toplanan bilgiler nda nasl bir operasyon

yaplaca planlanyor. Seilen dokmanlar ya bir aramada nerde
bulunmas gerekiyorsa oraya konularak ya da mehul bir kii
tarafndan gnderilmi gsterilerek sahte ihbarlarla ya da basnda
belli evrelere verilip bu konuda haber yaplmas salanarak meru
hale getiriliyor. En sonunda da bu kiiler belgeleri savclklara
teslim edince hukuki hale gelmi oluyor.

Ergenekon rgt
511

2. Bolum: Cemaat

Ergenekon tahkikatlar ile ilgili pek ok ey sylenebilir, hatta

bu konuda birden fazla kitap bile yazlabilir. Bununla birlikte beni
en ok ilgilendiren taraf Trkiye'de uzun sreden beri faaliyet
gsteren ve ideolojilerini, eylem ve faaliyetlerini ok iyi tandm
illegal sol ve sa rgtlerle ilgili olayn polisiye ksm olduu iin
srdrlen tahkikattaki bir iddiay irdelemek isterim. Ergenekon
rgtnn bilinenden ok daha fazla mensubu olabilir, bugn
yarglanan kiiler bilinenden daha st ve farkl konumda da
bulunabilirler ancak bugn bu rgtle ilgili zellikle dier terr
rgtlerini ynettii ve Trkiye'de bilinen baz olaylar bu rgtn
gerekletirdii ile ilgili iddialar o kadar zorlama, deliller o kadar
mulak

ki, bu delillerle

sulama yaplp yaplmayaca ciddi

anlamda tartmal bir konu haline gelmektedir.

Ergenekon davasnda ortaya konan iki konu ok kesin ve net
olarak yanl ve mantkszdr:
PKK, Dev-Sol, Hizbullah gibi rgtleri Ergenekonn ynettii
iddias yanltr. Byle bir eyin gerek olamayacan akl ve mant
olan herkese ben iki kere iki drt eder kesinliinde ispatlayabilirim.
Dantay 2. Dairesine yaplan silahl saldr, Hrant Dink'in
ldrlmesi, Malatya'daki Zirve Yaynevi katliam gibi olaylarn
grnen bugnk faillerinden baka Ergenekon veya benzeri gruplar
tarafndan yaplm olacana mevcut deliller ve olaylarn olu
biimine bakarak kimse beni ve makul birini ikna edemez. Bu
iddialar zorlamadr.

Davada Yanl Olan Birinci Konu:

Ergenekon iddianamesinde savclar ellerinde ciddi deliller varm
gibi lkedeki PKK, Hizbullah ve Dev-Sol'u Ergenekon rgtnn
idare ettiini iddia etmektedir. Bunu iddia ederken de zetle
sylemek

gerekirse,

Ergenekon

operasyonlar

ve

bulunan

dokmanlar ile bu davadaki gizli tanklarn anlatmlar kant olarak

gsteriliyor. Fakat bunlarn hepsi akla ve manta, daha nce
bulunmu maddi delilere aykr. Terr rgtleri konusunda biraz
bilgisi olan kiilerin bile kahkaha ile glecei nitelikte, basit ve
512

2. Bolum: Cemaat

uydurma olduu her halinden belli olan iddialar ciddi birer delil
denerek dosyaya konmutur. Bunlar yazmak bir yana, gerek
olabilir mi diye en ufak bir phe etmeyi bile ayp ve utanlacak
kadar sama bulacam iddialardr. PKK'y, DHKP-C'yi, Hizbullah'
Ergenekon rgtnn ynettii iddialar, gizli tank ifadeleri ile
desteklenen yazl deliller olarak dosyaya girmi ve tm basma
verilerek haberletirilmitir. Tm polis camiasnn hem de yllarca
bu

rgtlerle

mcadele

etmi,

bu

rgtlerin

binlerce

sayfa

dokmann okumu, operasyonlarn hazrlam olan istihbarat

terrle mcadele polisleri buna inanmsa, herhangi bir itirazda
bulunmuyorsa, stihbarat Daire Bakanl personeli bu kadar da
olmaz demiyorsa, bunu aklla izah etmek mmkn deildir.
DHKP-C ve Dev-Sol rgtlerine ait yalnzca lke ierisinde deil
Fransa, Belika, Hollanda ve talya bata olmak zere farkl birok
lkede

ve

rgt

evlerinde

ele

geirilen

binlerce

sayfalk

dokmanlarna, tm eylemelerine, eylemlerde kullanlan silahlarna,

sadece Trkiyede deil birok lkede gerekletirilen takip ve
izlemeye,

ilerinden

alman

istihbarata,

34

yldr

yaplan

operasyonlara, tahkikatlara, mahkeme kararlarna ramen tm

bunlar bir kenara atp bir ajandada bulunan nota, kim olduu, ne
bildii belli olmayan ve anlatmlarna baklrsa bir tane rgtsel
yayn bile okumad anlalan bir gizli tann ak olarak bile ifade
etmedii szlerinden bu rgtn Erge-nekon rgtnce ynetildiini
iddia etmeye cesaret etmek makul deildir. Dev-Sol nerede, ne
zaman, kimlerin kurduu, yneticileri ve eylemleri her ynyle
gvenlik kuvvetlerince bilinmektedir. Bu rgtn gemite ihtilal
yapm, ihtilal hkmetlerinde grev alm, derin devlet denilen
bugn Ergenekon yaps ierisinde grev ald iddia edilebilecek
bata Tmgeneral Memduh Onltrk, Orgeneral Kemal Kayacan ve
Hulusi Sayn ile daha onlarca emekli asker ve dier devlet yetkilisi,
hatta bakan ve babakan ldrd, bu tr kii ve kurumlara
kar ciddi eylemler yapt ortadayken, bu kadar delil ve belgeye
kar Dev-Sol'un savat anlay tarafndan ynetildiini sylemek
makul deildir.
513

2. Bolum: Cemaat

Hizbullah

rgtnn

binlerce

mensubunun

yazd

kendi

zgemileri, rgtn yapt tm eylemlerin, en gizli faaliyetlerin

dahi rapor edildii 20 bin sayfadan fazla dokmann rgte ynelik
operasyonlarda ele geirilerek polis tarafndan deerlendirildii, bu
dokmanlarda
doruland

yazl
bir

her

gerek

silah,
iken,

her

smak

yakalanm

ve

her

binlerce

olayn

militann

beyanlarna ramen nerede ve nasl bulunduu bile akla uygun

olmayan, ne anlama geldii anlalmayan bir iki yazl nota
dayanarak bu rgt Ergenekon veya baka birilerinin ynettiini
iddia etmek aklc deildir.
PKK'nm yurtii ve yurtdndaki bilinen eylemleri, militanlar,
faaliyetleri ve alenilemi rgt dokmanlar ile basma bile deme
veren yneticilerine ramen PKK Kongre-Gel rgtn Ergenekon
veya benzeri bir yapnn idare ettiini sylemek akl ddr.
Yllarca PKK, DHKP-C ve Hizbullah'a ynelik yaplan operasyonlarda elde edilen dokmanlar, alman ifadeler ve edinilen
istihbaratlara dayanarak Emniyet, MT ve dier gvenlik birimlerince yazlan kitaplar, hazrlanan brorler ve yaplan analizler
ortada duruyorken, hibir ciddi polis, MT mensubu veya terrle
mcadelede grev alm akl banda tek bir grevli bile bu rgtleri
Ergenekon veya benzeri bir yapnn idare ettiini syleyemezken, bir
savcnn bunu salam bir delile dayandrmadan iddia etmesini
anlamak mmkn deildir.
Ergenekon savcsnn iddiasna gre, Tuncay Gney stanbul
Emniyet

Mdrl

Organize

Sularla

Mcadele

ube

Mdrlnde 2001 ylnda gzalndayken kendisiyle yaplan

mlakatta konu ile ilgili olarak PKK ile DHKP/C'nin ittifak yapt
dnemde Giresun'da grev yapan Veli Kk'n cezaevinde yatan
Meral Kidir'a " Dursun'a syle, benim blgemde PKK ile yapm
olduu ittifak bozsunlar" eklinde haber gnderdiini sylemitir.
Bu cmle tamamen yanl ve dayanaktan yoksundur, ncelikle
Tuncay Gney kim ki bu kadar ok eyi tek bana biliyor, tek
kiilik MT mi, CIA mi, KGB mi? Tek kii bu kadar bilgiyi nasl
bilebilir? kincisi byle bir mlakatla ilgili yazl bilgi ve ifade
514

2. Bolum: Cemaat

nerede? ncs PKK ile DHKP-C ne zaman ve nerede ittifak

yapm? kisi ayr birer rgt, devletin arivinde birbirleri ile olan
ilikileri, birbirlerine nasl baktklaryla ilgili yazl ve szl yzlerce
dokman varken, stelik bu konuda bizzat
Dursun Karata'n ve calan'm azndan kan, militanlarna
verdikleri talimatlarla ilgili bilgiler arivlerde mevcutken bu iddia
neye dayanyor? Drdncs Meral Kidir Dev-Sol'un, yani Dursun
Karata'm eleman deil, PKK'nm, yani calan'm elaman. Kidir
stanbul'da stihbarat ube Mdr olduum dnemde yaptmz
bir

operasyonda

yakaland.

Dursun

Karata'a

nasl

haber

gnderecek, hem de cezaevinden? Be incisi PKK ile Dev-Sol

aralarnda var olduu iddia edilen ittifak bozacaksa, bu byle
ilkokul ocuklarnn arkadalk mant ile yaplabilecek bir ey
deildir. Herhalde Veli Kk feodal arkadalk hatrna Giresun
benim blgem burada ittifak yapmayn da baka yerde yapn m
diyecek? Bu iddia olsa olsa ideolojik rgtleri bilmeyen cahil birinin
szleri olabilir. Byle bir ittifak yok, varsa ya her yerde uygulanr ya
da her yerde bozular. Giresun'da bozun, baka yerde anlan gibi
bir ey sz konusu olmaz.
Mlakatta ayrca 12.000 adet silahn Barzani'ye, 12.000 adetin
Talabani'ye, 6.000 adetin Krdistan bakan Kosret Resul'e, 6.000
tanesinin de Cemil Bayk'a 2 konteynrh bir arala Ali Balkan
Metel'nin

Gmrk

Mdr

olduu

dnemde

verildii

anlatlmaktadr. Ayrca baz gazetecilerin Kuzey Irak'a gtrlerek

Krdistan Bakan Kosret Resul ile grtkleri ifade edilmektedir.
Ali Balkan Metel ve Veli Kk Gneydouda 1991 ylndan nce
grev yapmlard, yazda ad geen gazetecilerin Irak'a gidii 1994
ylma, yani ok sonraki tarihe aittir. Bununla birlikte iddia edilen
silah rakamlarn toplar-sak gnderilen silah miktarmn 30 binden
fazla olduu anlalmaktadr. Her silah kutusunun, arjr ile
birlikte en az 10 kg olduu hesaplanrsa, bu kadar silah toplam 300
ton eder ki bu da en az 10 tr dolusu silah demektir. Hatta bu
kadar silah ambalaj ile birlikte 10 tra sdrmak mmkn deildir.
Bu kii ise 2 konteynrla silahlarn tandn sylemektedir.
515

2. Bolum: Cemaat

Yine baka bir iddiada Suriye'de 1993 ylnda Hasan Bindal'm

kiralad ve calan'm bulunduu evin st katnda askeri bir
ataenin kald sylenmitir. Bylece PKK lideri ile askeri atee
arasnda daha derin bir ilikinin olduu ima edilmitir. Bu szler de
deli samasndan te bir eydir, bu meseleleri iyi bilmeyen birinin
uydurmasdr. nk Bindal calan'm kyden ocukluk arkada,
okur yazarl bile zayf olan eski bir PKK militandr, ancak bu kii
PKK'nn Bekaa'daki kampnda calan'm verdii yetkiyle herkesi
cezalandran ahin Bali tarafndan ldrlm ve olayla ilgili
olarak eitim esnasnda kazaen vuruldu denmitir. Zaten ahin
Bali'e kzan calan bu olay bahane ederek Bali'i kuruna
dizdirmitir. Bununla ilgili calan'm yazd birka sayfa yaz
Serxwebun adl gazetede yaynlanmtr. Hasan Bindal Suriye'de ev
kiralayacak biri deildir. Bu ii yapacak Suriye'de rgte katlan
yzlerce kii vardr. Suriye'deki askeri atae Suriye stihbarat
Tekilat Muhaberat tarafndan srekli denetlendiinden, byle bir
konuyla ilgili olarak sradan bir Suriye vatanda ile bile gremez.
Bizim lke olarak PKK konusunda Suriye'yi sulayarak savan
eiine geldiimiz bir dnemde byle bir grme olmas halinde
Suriye "PKK ile gren sizsiniz, bizi neden suluyorsunuz" demez
mi? Aslnda bu tip iddialar o kadar mantk ddr ki bu mesnetsiz
iddialara cevap vermek bile yanl. Fakat ne var ki savc tarafndan
ok ciddi iddialar olarak nemli bir davann ierisine konulunca
cevap vermek gerekiyor.
Savcnn iddialar arasnda "Jandarma A Tipi zel Kuvvetler"
ifadesi gemektedir. Jandarmann zel Harekt Timleri iki tiptir.
Biri

sadece

subaylardan

mteekkil

olup

tipi

olarak

adlandrlmaktadr. Dieri ise subay, astsubay ve erbalardan

mteekkildir, B tipi olarak ifade edilir. Savcnn bu timleri iyi
tanyan ve yaknlar bu timlerde grevli olduunu syleyen gizli
tan, timin adm bile doru syleyememektedir. Bu timin tam ad
Jandarma A Tipi zel Harekt Timidir.
Ayrca Abdullah atl ile Dursun Karata'm Paa Gven dneminden beri tanp grtkleri iddiasna yer verilmektedir.
516

2. Bolum: Cemaat

Bu iddiaya kargalar bile gler. Bu kadar sama, absrt bir iddia

olamaz. atl'nm 1992 ylndan lmne kadar yurtiinde gizli
olarak gvenlik kuvvetleri ile birlikte hareket ettii, PKK ile irtibatl
baz kiilerin infaz edilmesinde polislerle birlikte olduu, hatta
yurtdnda Dursun Karata' bulmak iin gayret gsterdii Susurluk
soruturmalar

srasnda

ortaya

kmtr.

Devletin

bunca

istihbarat, soruturmas, tahkikat bunun ter-sini sylerken kim

olduu belli olmayan bir kiinin deli samas konumalar nasl olur
da bilgiye dnr.
Savcnn iddialar arasnda (yine gizli tann beyanna dayanlarak) lkclerin ellerindeki silahlarla Dev-Soln elin-dekilerin
seri numaralarnn birbirini takip ettii belirtilmektedir. "Silahlar
ayn kaynaktan geliyordu. Bir gn randevular karm, Paa Gven
ile atl karlaacaklar diye byk panik olmu. atl ile Karata
yz yze gryordu, B.'nin uyuturucular Karata'm araclyla
Fransa'ya

satld."

deniyor.

lkclerin

ve

Dev-Sol'un

adnn

duyulduu tarihten bu yana olaylarda kullanlan ve yakalanan tm

silahlarnn markas, modeli, cinsi, seri numaras devlet arivinde
mevcuttur. lkclerin, Dev-Soln veya baka sol, sa ya da blc
hibir grubun silahlarnn seri numaralarnn birbirini takip ettiini,
hatta ayn marka olduunu duymadm, olmas da imknszdr. Hl
da bu kontrol yaplabilir. Bu kadar ciddi iddialarn bu kadar basit
bir az tarafndan dile getirilmesi ve hi incelemeden, kontrol
edilmeden adli iddialar haline getirilmesinin akl ve mantkla izah
yoktur. Bu iddialarn ciddiyetinden bahsedilmeyecei gibi asl nemli
olan, bugne kadar toplanan ve devletin arivlerinde mevcut
bilgilere itibar etmeksizin kim olduu belli olmayan sradan bir
kiinin akl, mantk ve bu konudaki temel llere uymayan, teyit
bile edilmeyen beyanlarnn kesin doru olarak kabul edilmesidir.
Bu durum, davayla ilgili olarak bir kast olduu imasn akllara
getirmektedir.
Savcnn iddialar arasnda tank Blent Orakolu'nun ifadesinde "Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl
grevinden nce Hatay l Emniyet Mdr iken Adana Jandarma
517

2. Bolum: Cemaat

Blge Komutan Tugeneral Temel Cingz ve l Jandarma Alay

Komutan Vicdan Baaran ile ehir kulbnde bir yemek yediklerini,
bu yemekte blge komutannn yannda bulunan ve nceleri emir eri
olduunu zannettii sivil giyimli ahsn daha sonra stanbul'da
Hizbullah operasyonunda l ele geirilen Hizbullah lideri Hseyin
Velioiu olduunu rendiini..." syledii belirtiliyor.
Orakolu'nun byle bir eyi sylediini bugne kadar hi
duymadk. Ayrca Orakolu'nun Hatay Emniyet Mdrl yapt
1989-1994

yllar

arasnda

Hseyin

Veliolu'nun

nerelerde

bulunduu, bu tarihlerin bir ksmnda arand, daha sonra yaplan

operasyonlarda

nerelerde

kald

belirlenmitir.

stanbul'da

Veliolu'nun l ele geirildii evde bulunan kendisine ait konuma

ve kiileri sorgulama filmleri ve yazl belgeler arasnda ya da
Hizbullah'a ait

20

bin sayfalk dokmanlar iinde Velioiu'na ait

olanlar okuyanlar onun sylendii gibi biri olamayacam ok iyi

bilir. Savc, Orakolu'nun sadece "Eskiden bir defa grdm, ona
benziyordu,"

cmlesinden

hareket

ederek

Velioiu

ile

askeri

grevlilerin irtibatl olduunu iddia ediyordu. Fakat bu kiinin

konuma bantlar, elle yazl notlar ile resmi grevlilerin yapt
almalar, devlet arivinde bulunan birden ok ilin birbirinden
bamsz olarak elde ettikleri bilgileri dikkate almamak ne kadar
akllca bir yaklamdr. Bununla birlikte ben Blent Orakolu ile
birlikte altm, bana hi byle bir ey anlatmad.

Davada Yanl Olan kinci Konu:

Ergenekon rgtnn varl konusunda yazl belge, dokman,
rgtsel faaliyet saylabilecek baz ilikiler varsa da eylemleri
konusunda hibir ciddi emare yoktur. Zorlamalarla
birok olay ve eylem Ergenekon rgtne mal edilmek istenmektedir. Hizbullah, PKK, Dev-Sol gibi tm rgtleri Ergenekon
rgtnn ynettiinin iddia edilmesi ne kadar akldy-sa, ayn
ekilde gemite olmu baz olay ve eylemleri de hibir ciddi delile
dayandrmadan Ergenekon rgt tarafndan yaplmtr demek
518

2. Bolum: Cemaat

aklla ve mantkla izah olmayacak bir durumdur. Ergenekon

rgtnn eylemleri olarak sylenebilecek hibir ey yoktur, nk
Trkiye'deki faili mehul olaylarn Ergenekon veya baka rgtlerle
irtibatn gsterecek delil ve emareler bulunmamaktadr.
Dantay 2. Dairesine gerekletirilen silahl saldr olaynn
Ergenekon rgtnce yapld ynndeki iddialara dair grlerimi
Dantay Olay balnda yazmtm, zetle bu olayn yakalanan
faillerinin baz Ergenekon sanklar ile telefonla konutuklarna dair
HTS raporlar, yani kimin kimi arad bilgileri haricinde hibir delil
bulunmamaktadr. Ancak ben biliyorum ki bata Muzaffer Tekin
olmak zere baz Ergenekon sanklar Dantay Olayndan ok nce
eskiden beri polis tarafndan dinlenip izleniyordu, eer balant olsa
bu dinlemeler ortaya konulurdu.
Ayrca Banker Yaln lakapl Yaln Doan' 1997 ylnda
Ankara'da

ldrmekten

sank,

mafya

ve

uyuturucu

ilerine

karm olan Erturul Ylmaz Almanya'da 23 Nisan 2003 tarihinde

uyuturucu ve PKK'yla balantl kiilerce ldrlmt. Bu olayn
faillerinden biri, olaydan sonra Trkiye'ye gelmi, Diyarbakr'da
yakalanarak tutuklanmt, KOM Daire Bakan olduum 2003 ila
2005 yllar arasnda bu olay aydnlatmak iin Alman polisi ile
birlikte uzun sreli bir alma yrtmtk. Bu alma srasnda
anmsadm kadar ile Erturul Ylmazn yaknlarndan (Ayhan
Parlak dahil) bazlar pheliydi ve bu nedenle Dou Faktring,
Dou Sigorta gibi Ylmazn irketlerini mahkeme karar ile uzun
sre dinlemitik. imdi ortaya kmakta ki Ergenekon san
Muzaffer Tekin, Erturul
Ylmaz'm yakn arkada ve Dou Faktring gibi bir irkette maal
olarak alyor, hatta irket orta gibi srekli burada kalyor ve
grmelerini buradan yrtyor. Hatta Dantay san Alparslan
Arslan ile de burada grmler. Byle bir irtibat ve iliki varsa, o
dnemde yaplan operasyonda, dinleme ve takiplerde de bu ilikileri
gsterir bilgilerin olmas gerekirdi. Bu operasyonun evraklar, izleme
ve

dinleme

bilgileri,

mahkeme

Bakanlnda hl mevcuttur.
519

dosyalarnda

ve

KOM

Daire

2. Bolum: Cemaat

Cumhuriyet gazetesine bomba atlmas ve Dantay olaylarnn

failleri konusunda hi tereddt yok, yakalananlarn gerek failler
olduu kesin olsa da olayn Ergenekon rgtnce yapldna dair
ortaya konan iddialarn hi inandrcl yoktur, savcnn zorlamas
ile bu olaylar Ergenekon'a dahil edilmek istense de makul bir
polisiye aklla bakldnda hibir balant kurulamamaktadr.

Sabanc Center'a saldrlmas ve kiinin ldrlmesi

olay tm ynleri ile aydnlatlmtr, polis ve mahkeme dosyalarnda
olayla

ilgili

phe

eken,

cevab

verilmemi

hibir

konu

bulunmamaktadr. Ancak psikolojik olarak sorunlu bir kiinin

yazd hibir mesnede dayanmayan mektuplara sanki nemli bir
delilmi gibi itibar edilerek kafalar kartrlmtr. Oysa olay tm
maddi

delilleri,

kamera

kaytlar

ile

hibir

pheye

meydan

vermeyecek kadar ak ve nettir.

Hrant Dink cinayetini ele alrsak, bu olay da her ynyle en

ince teferruatna kadar aratrlm, karanlkta kalan hibir yan
bulunmayan

bir

olaydr.

Failleri,

bugn

yarglananlar

gibi

nmzdeki zamanda da her zaman milliyeti drtlerle bu tip

eylemleri yapabilecek kiilerdir. Maalesef Trkiye'deki ortam bu tip
olaylar

hazrlamtr.

Olayn

faili

Samsun'da

yakalandnda

yaananlar iki iddiam ispatlamaktadr. Birincisi, fail Ogn Samast

yakalandnda gvenlik kuvvetlerinin ona "iyi ki yapmsn, eline
salk," der gibi yaklamalar, bir kahraman gibi beraber fotoraf
ektirmeleri failin iinde bulunduu ortamn ve
anlayn onu, hain olarak grd bir kiiyi ldrme ynnde
tevik ettiini gstermektedir. kincisi ise olayda kulland silah ve
olay annda banda olan beyaz bere yakaland zaman cebindeydi
ve yannda hi paras yoktu. Otobs arza yapsa a kalacak kadar
paraszd. Btn bunlar olayn grnd gibi olduu, arkasnda
hibir planlaycmm olmadn gstermektedir. Eer bu olay bir
rgt veya iki akll kii tarafndan planlanm olsayd, Ogn Samast
yakalandnda olayda kulland tabanca ve giydii bere zerinde
olmaz, cebinde de en az birka yz lira paras bulunurdu.
520

2. Bolum: Cemaat

Gemite Trkiye de meydana gelen pek ok olayn (Malatyadaki

Zirve Yaynevi Katliam, Rahip Santoro Cinayeti) Ergenekon rgt
tarafndan gerekletirildii iddia edilerek epey bir sredir uydurma
tank vs. aranmaya baland net olarak grlyor. Amacn olaylar
aydnlatmak deil, Ergenekon la irtibatlandrmak olduu aka
ortadadr.

Baz Yerler Neden Aranmaz?

Kozmik odalarda birka gn sren aramalar yapld. Askeri
kararghlar, MT Blge Mdrl, Jandarma Komutanl ile baka
makamlar ve lojmanlar arand. Elbette bir su phesi var
olduunda arama yaplmaldr ama burada hangi phe ve delil
vard, hangi iddialar zerine buralar arand?
imdi ben aka adres veriyorum, hukuksuz dinleme ve izlemeler var, bunlar imzam havi dilekemde belirttim. Yasalar da bu
trden

dinlemelerin

denetlenmesini

emrediyor.

stihbarat

dinlemelerinin her kurumun amirleri ve mfettileri tarafndan

denetlenmesi gerektii aka belirtiliyor. Peki, stihbarat Daire
Bakanlnn dinleme sistemleri ve evraklar neden denetlenmiyor;
istihbarat kaytlar, TB kaytlar, mahkemelerin bu konudaki
kararlan karlatrlarak kim hukuksuz olarak dinleme yapyor diye
neden aratrma ve soruturma balatlmyor?
Savclar ve hkimler stihbarat Dairesine giderek arama yapp
tespitlerde bulunamazlar m? stihbarat Dairesinde cemaatin zel
cihazlar, elde ettikleri her trl kanunsuz dinleme materyalleri
mevcuttur, buralar neden aranmaz? Kozmik brodan daha m gizli?
Kozmik odann aranmasnda kimlii belli olmayan bir ihbarc vard,
burada da ben aka ihbar ediyorum. Bulunacak yerleri de
sylyorum. stanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesi neden
denetlenemez?

Ankara Emniyet Mdrleri Toplantsnda

*

iileri Bakam'ndan Talebim

521

2. Bolum: Cemaat

Her rgtn ya da sradan bir ideolojik grubun faaliyet ve

eylemleri konusunda srekli kitap, bror, tamim yaynlayan ve
toplantlar dzenleyen Emniyet Genel Mdrl Erge ne-kon
konusunda hibir ey yapmyordu. Emniyet Genel Mdrlnde
grtmz genel mdr yardmclarna, daire bakanlarna
konuyu soruyorduk, Ergenekon tahkikatlarn kim yapyorsa bize
bilgi vermelerini istiyorduk. Tm icrac daire bakanlar "bizim de
haberimizi yok, biz de sizin gibiyiz," diyorlard. Bu tahkikatlar en iyi
bilmesi gereken Terrle Mcadele Daire Bakan (TEM) konularla
ilgili bir ey bilmiyor, hibir yorumda bulunmuyordu. Daha nce
grtm stanbul Emniyet Mdr de bu konuda bilgi sahibi
deildi.
Halbuki Emniyet Mdrleri illerinde yaplan tm operasyonlar ve
adli tahkikatlar ok iyi takip eder, her olayn teferruatn bilir.
Bugn de hangi ili ararsanz arayn, o ildeki her olay en ince detay
ile il emniyet mdrlerinden renebilirsiniz. Yine ayn ekilde lke
genelinde meydana gelen nemli bir olay, yaplan bir operasyonu
merkezdeki ilgili daire bakanlar tm ayrntlaryla bilirler, nk
sistemin alma bi-her olaya mdahale eden, operasyon yapacak
olan tm polis amirleri silsile yoluyla yukarya doru bilgi verirler.
Bylece ilgili tm amirler konu hakknda bilgi sahibi olur. Her olay
hemen illerden merkeze hem Ana Komuta Kontrol Merkezi (AKKM)
Dairesine hem de ilgili daire bakanlna ildeki ube tarafndan
yazl mesajla bildirilir. Ayrca nemli olaylarda il emniyet mdrleri
ilgili daire bakanna, genel mdr yardmclarna ve gerekiyorsa
Emniyet Genel Mdrne telefonla bilgi verir, hatta zaman zaman
geni kapsaml zel bilgi aktarmlar yaplr. Bylece herkes konudan
haberdar olur. Son dnem Ergenekonla balayan operasyonlar
haricinde bu sistem hep byle almtr.
Bazen emsal olaylar dier illerde de gerekleebilir veya bir ilde
yaplan operasyon dolaysyla dier iller de uyarlr, o ilde ortaya
karlan bir rgtn benzerleri ya da uzantlar baka illerde de
olabilir diye onlarn alma biimleri dier illere de bildirilir. Fakat
ortaya kan bu son olaylar sonrasnda ben Emniyet Genel
522

2. Bolum: Cemaat

Mdrlnden bir tek tamim ya da bilgi veren bir tek yaz

almadm.
Tm basn asker ve polis arasndaki ekimeden, polisin askere
kar

operasyon

yaptndan

bahsetmesine

ramen

Ankara'da

toplanan emniyet mdrlerinin gndeminde bu konu yoktu, hi

kimse bir ey anlatmyordu. Eer bu tahkikatlar Emniyet yapyorsa,
Emniyeti lke genelinde ileri Bakannn emir ve direktifleri altnda
Emniyet Genel Mdrl ynetiyorsa bu olaylarla ilgili syleyecek
ok eyleri olmalyd, ama tek kelime etmiyorlard.
ileri Bakannn olduu bir ortamda konumak isteyen her il
emniyet mdrne sz verildii srada sz alarak bakana, "Tm
basn

olup

bitenleri

yazyor.

Ergenekon

rgtne

ynelik

operasyonlar yaplyor, polis askere kar operasyon gerekletiriyor,

bunca olay meydana geliyor ama hi kimse bize bilgi vermiyor.
Ergenekon operasyonlar, olup bitenler ve ortaya atlan iddialar
hakknda bize bilgi verilsin." dedim Bakan leden sonra Genel
Mdrn konu hakknda bilgi vereceini syledi fakat, leden
sonra hi kimse bir ey anlatmad. Ellerinde anlatacaklar bir ey
yoksa demek ki bunlar Genel Mdrlk yapmyordu. Bu daha da
vahim bir duruma iaret ediyordu. O halde bu tekilat kim
ynetiyordu? Bu byk ve nemli bir soru idi. Daha nemlisi de
ortada grnen yneticilerin bu duruma nasl ve neden msaade
ettiiydi. Bu kamu gcn kimler gasp etmi kullanyor, gcn
sahibi olmas gerekenler ellerindeki gcn gaspna neden ses
karmyordu?

Bugne Kadar Cemaat Tarafndan Yaplan

Operasyonlar ve almalar
2009 martnda nce yurtdndan gelen ihbara dayanarak bir
uyuturucu

kaakln

takip

eden

narkotik

polisi

kuryeyi

yakalamak iin Ankara'da bir otel odasna baskn dzenlediinde

uyuturucu kuryesi kadnn otel odasnda Eskiehir .1. Hava Kuvvet
Komutan

Yardmcs

Tmgeneral Levent

Trkmen

ile

birlikte

yakaland, generalin nce kimliini saklayp polis merkezine

523

2. Bolum: Cemaat

gelince aklamas zerine merkez komutanlna teslim edildii,

geceyi burada geiren generalin daha sonra grevinden istifa ettii,
kadnn zerinde 10 kg uyuturucu yakaland basma kademeli
olarak szdrld. Ardndan iin asl anlald. Aslnda ortada
uyuturucu kuryesi yoktu, Trkmen'in Adana'da grev yaparken
tant bir kadnla yasak ilikisi vard, bu kadnla ara sra
Ankara'daki bir otelde buluuyorlard, bu buluma tespit edilerek
uyuturucu ihbar bahanesi ile otel baslm ve generalin istifas
salanmt.
Bana gre bu olay amacna ulam bir operasyondur. Aratrlrsa grlecektir ki, kadnn ve generalin cep telefonlar IMEI
numaras zerinden veya baka isimlerle dinlenmi, buluma tespit
edilmi, sahte uyuturucu ihban ile baskn yaplarak generalle
kadn ayn odada yakalayarak generali zor durumda brakmak
amalanm ve baarlmtr. Cemaat operasyonudur.
Bugn iin Balyoz Operasyonundan dolay yarglanan ve baz
ses kasetleri yaynlanan Korgeneral Metin Yavuz Yaln
Edirne'deki askeri birliklerde, bal bulunduu orlu'daki 5. Kolordu
Komutan olduu 2005-06 yllarnda tanrm. Bir-iki defa Edirne'ye
trenler iin gelmiti. Komutanlna fazla brnm bir hali vard.
Bir

bayram

trenindeki

mdahalesini,

ilindeki

vali

ile

baz

konulardaki srtmelerini duymutum. Daha sonraki yllarda

zmit'teki Kolordu Komutanlna atanmt. Bir gn Yaln Paa'nn
allmadk bir biimde zamansz k aynda istifa ettii duyuldu.
Sonra, paann bir kadnla ak konumalarn ieren telefon
kaytlar

internette

santralden

dinlettii

yaynlanm,
haberleri

hatta

rakibi

yaylmt.

Daha

bir

komutann

sonra

Balyoz

Operasyonu nedeniyle Yaln Paa tutukland ve u an yarglanmas

hl devam ediyor. imdi tm bunlar birletirildiinde anlalmakta
ki, Balyoz Operasyonu belgelerini elinde bulunduran cemaat aslnda
Yaln Paay hedefine koymu, onun telefon detaylarn Emniyet
stihbarat Dairesindeki uzantlarn inceleyerek tm balantlarn
tespit etmi, o telefon numaralarndan bir ksm iin ya elindeki zel
sistem ya da IMEI numaras zerinden dinleme karan alm, onun
524

2. Bolum: Cemaat

E.G isimli kadnla ak ierikli konumalarn kayt edip antaj

amal kullanarak bertaraf edilmesini salamtr. Bu olay hakknda
hibir bilgiye sahip deilim ama bu ekilde olduundan da hi teredddm yok, zira bunu gerekletirebilecek baka hi kimse yoktur.
Eer ciddi olarak aratrlrsa iki telefondan bir tanesinin Emniyet
tarafndan dinlemeye alnd ortay kacaktr.
Artk yntem bulunmutur. Hedef seilen kiilerin nce telefon
detaylar analiz edilecek, gizli ve zel grt kiiler belirlenecek,
gerekiyorsa eleri, ocuklar veya yaknlarnn telefon grmeleri
ayn ekilde analiz edilecek, zel ilikileri belirlenecek. Daha sonra
baka isimlerle veya IMEI numaras zerinden dinleme yaplacak,
bulumalar vs. varsa fotoraflar p videoya alnacak, ardndan elde
edilen bu sesler veya fotoraflar internet sitelerinde profesyonelce
yaynlatlacak. Maalesef btn internet sitelerinde yaynlanan sesler
ve fotoraflar ayn grup tarafndan ayn yntemler kullanlarak
hazrlanmtr. Eer bu dinleme ve izlemelerde bir adli tahkikat, su
karlacana marnlyorsa bu defa bu yntemle elde edilen bilgiler
bir ihbar mektubuna dntrlerek istenen ekilde adli tahkikat
yapan yerde adli tahkikata dntrlecek. Bu bilinen ve sk
uygulanan yntem haricinde eer hedef seilen kiiler ok zel st
dzeyde yetkili kiiler ise o zaman ok daha zel, devletin istihbarat
amacyla ald alet ve sistemler kullanlacaktr. Bu yaplanlarn
snrnn ne olduunu tahmin bile etmek zordur.
Son soruturma ve bulunan belgelerde ad geen zmir'deki bir
albayn, ei tarafndan aldatldnn fotoraflarla basma servis
edilmesi zerine intihar ettii yazlmt. Habere gre bir kadnn bir
eve giri k grntlenmi ve bu evde baka bir erkekle
bulutuu ima edilmiti. Byle bir olay yapabilecek tek bir adres
vardr, cemaatin polis iindeki uzantlar. Baka hi kimse bunu
yapamaz. Bu kiilerin telefonlarnn istihbar! olarak dinlenmi, varsa
bulumalarn tespit edilip izlenmi, fotoraflar ekilerek internette
yaynlanp sonra da basma ihbar edilmi olduu kaytlara baklrsa
grlecektir.

525

2. Bolum: Cemaat

Cemaatin, stihbarat Dairesindeki teknik personelinin bir sre

nce yurtdna giderek gizli ses ve grnt kayt eden ok miktarda
saat, kalem grnmnde teknik cihazlar ald, kk dinleme
sistemleri alp askeri ve belli kurumlardaki adamlarna verdii, bu
yntemle her yerde ortam dinlemesi, gizli kaytlar yaparak bilgi
topladn duymutum. Bugn sk sk kayna belirsiz ekilde
internete den bu ses ve grntlerin kayna ounlukla bu tr
bilgilerdir. stihbarat Daire Bakanlnda arama yaplsa, demirbaa
kaytl olmayan cemaatin kendine ait zel dinleme ve izleme aletleri
bulunacandan hi teredddm yoktur.
Gazetelere ve mahkemeye intikal etmi, basnda yer ald kadar
ile bir iadamn kars zel bir ekipmanla dinletmi ve iadam bu
durumdan phelenerek Kadky Savclna dileke ile mracaat
etmi. Kadky Savcs olay Organize Sular ubesine havale etmi,
oras da tahkikat yaparak dinleme olayn yaptran e ile ona yardm
eden bir Emniyet Amirini gzaltna alm,

^XTTCI"SCL,RX taraf,

iadamnn

cemaate girmesi ve maddi varlnn bir ksmn buraya aktarmas

eler arasnda sorun olmu ve ei bundan dolay iadamn
dinletmeye balam. Bu olayn
BL^IRIC

RN_ND<3X OLEN THXH.FI U>

benzeri CCLHIHFH P^LC OLC LO

kadar Savcla ve Emniyete bavurmutur ama bavurularla il-

gili olarak kar-koca arasndaki meseleler hukuk mahkemesini

ilgilendirdiinden en fazla cumhuriyet savclar tarafndan ifade
alnp telefonlar inceletme veya TB'den detay alma eklinde
tahkikat yaplmtr. Organize ubelere havale edilerek rgt
tahkikat yaplmamtr. Fakat sz konusu olan cemaate yakn biri
olunca

arka

plandaki

birileri

ii

organize

ederek

tahkikatn

mkemmel ekilde yaplmasn salamlardr.

Askeri Belgeler Nasl Deerlendirilmeli?

Bugnlerde askeri birliklerde ortaya kan plan ve projeler iin
askerler ok normal eylermi gibi bunlar savunurken bunlara
kar sivillerden gelen tepkileri, aydnlarn isyann anlayamyor.
Askerlerin, olaan grevleri olarak sayd uyguH.XXJ.H_H_I H$>LXNL TL-H. SL.'VLL

3nH/Y^H.TH. JRCOT*L^LXJ[n.^

313"" XXL\JLCH..LNTH.L.^CLX* y 3 L TTU. T

526

2. Bolum: Cemaat

askerlikle hibir ilgisi yoktur, askerlerin grev alan iinde deildir.

Askerlerin byle planlar yapmasnn demokratik bir lkede yeri
yoktur.

Ayn

ekilde

aydnlar

da

askerin

mantn

an-

layamadndan askeri planlar alglayamyor ve baz konular

birbirine kartryorlar.

Trkiye'de Baz eyler Birbirine Karyor:

EMASYA planlar: Polis ve jandarmayla bas tnlamayan
olaylarda mlki makamlarn askeri birliklerden yardm istemesi
Bakam veya Vali emrindeki polis ve jandarma ile bastrlama-yan
veya bas tnlamayaca anlalan olaylarn meydana gelme
Hali'te Yaayan Simonlar. _.........._......._.........................................
si halinde o ildeki askeri birliklerden kuvvet talep edilebilir. te
byle bir ihtimale binaen askeri birliklerin olaylara nasl mdahale
edeceinin nceden planlanmasna ak ifade ile Emniyet Asayi
Yardmlama Plan denir.

Askeri planlama seminerleri: lkeye ynelik muhtemel bir d

saldr ve sava ihtimallerini en anormalinden balayarak her trl
ihtimalin deerlendirildii, ona gre savunma planlarnn tartld
toplant ve planlarn yapld seminerler.

Darbe veya mdahale planlan: Askerin, beenmedii anlayn

hkmet olmasna kar kmas, onlarn ideolojilerine uygun
olmayann iktidar olamayaca, olursa zorla deitirmeye kendilerini
yetkili grp bu konuda hazrladklar plan ve almalardr.
Son zamanda bu konuyla ilgili ele geen belgeler birbirine
kartrlp basma verilince halkn kafas karyor. Bazen iin asl
bilinmediinden,

bazen

askerin

uygulamalarna

itimatszlktan,

bazen de militarist bir zihniyete sahip olan, beenmedikleri sivil bir

iktidar karsnda askeri bir ynetimi isteyecek kadar sivil iradeden
yoksun sivillerin varl nedeniyle bu belgelerin tamam askerin sivil
hayata mdahalesi olarak alglanyor. Ayrca bu belgeleri ortaya
karanlarn iddialarn daha da glendirmek iin belgelerin iine
uydurma belgeler eklenmesi de devreye girince ortaya nemli bir
527

2. Bolum: Cemaat

bilgiye ramen kargaa, birbirine karan bilgiler ve toz bulutu

kalyor. Btn bu meselelerle ilgili olarak iin uzman kiiler
tarafndan bir ayklama yaplp konunun kirden, harici katklardan
arndrlarak salam bilgilerin ortaya konmas ve aklc bir anlayla
analiz edilmesi arttr.

EMASYA Planlan
EMASYA planlar, Emniyet ve Jandarmann mevcut gcyle
nlenmeyen byk toplumsal olaylar meydana geldiinde Vali veya
ileri Bakannn askeri birliklerden yardm isteme ihtimaline
binaen askeri birliklerin nceden yapt hazrlk planlardr. Olmas
muhtemel olaylar nelerdir, neler olabilir, tehdit ya da tehlike nedir,
hangi gruplar tarafndan nerede ve ne byklkte nasl olaylar
yaratlmak istenir, bu olaylar bastrmak iin ne kadar kuvvete
ihtiya vardr, mevcut polis ve jandarmann kapasitesi ve imknlar
nelerdir? Tm bu sorular veri kabul edilerek EMASYA plan yaplr.
Burada nemli sorun EMASYA'da beklenen tehdit ve tehlikenin
ne olduunu, neye ya da kime kar hangi tedbirin alnacan kimin
belirleyeceidir. Normalde olmas gereken, yardm isteyecek olan
ileri Bakanl ve illerdeki valilerin polis, jandarma, MT ve
istihbarat birimlerinden alacaklar bilgilerle muhtemel olaylar ve
tehlikeleri belirleyip askeri birliklere planlama safhasnda veya belli
dnemlerde

bilgi

vermesidir.

Ancak

onlar

byle

bir

alma

yapmad iin askerler beklenen tehlikenin ne olacan, hangi

gruplar tarafndan gerekletirileceini kendisi belirliyor, hatta yasal
toplumsal faaliyetleri, baz gruplarn sradan demokratik taleplerini
bile mdahale gerektirecek bir durum olarak deerlendiriyor.
Toplumsal ve siyasal hareketleri devlet ve rejim iin bir tehdit ve
tehlike olarak tanmlyor, hatta mevcut hkmetin tabann bile
tehlike olarak gryor. Gemite sol gruplar ve milliyeti unsurlar
tehdit olarak alglarken, bugnse irtica ad altnda tm dini grup,
cemaat ve tarikatlar tehlikenin odana yerletiriyor. Daha sonra da
bu gruplarla organik ba olan herkesi bu tehdidin bir paras haline
getiriyor.
528

2. Bolum: Cemaat

Sonu olarak buradaki sorun, sivil ynetimin askerden yardm

isteyecei durumlar istihbarat unsurlaryla birlikte belirlemesi
gerekirken askerin bizzat kendisinin tehdidi deerlendirmesidir.
Durum byle olunca da bugnk manzara ortaya kyor. Aslnda
asker her eyi kendisi belirlemek istiyor. Sivillerin bo brakt
sahay askerler dolduruyor. lke genelinde ounlukla sivillerin
bak ve alglama zafiyeti dolaysyla gvenlik, politika, tedbir ve
planlamalar otomatikman askere havale edilmitir.
Bunun sonucunda ordunun gemiteki uygulamalar, yaanan
mdahaleler, skynetimler ortaya kmtr. Askerler de bu tr
mdahaleleri gerekletirmeye kendilerini yetkili gryorlar. Dolaysyla temel sorun, Trkiye'deki bu askeri zihniyettir.
Tabii bu zihniyet ve plann sonucu olarak eer tehdit olarak baz
ideolojik gruplar belirlenirse bu gruplara kar alnacak uzun vadeli
tedbirler de plana yansyor. Gemite sol ve komnist rgtler
hedefteyken, imdi blclk ve irtica hedef kabul ediliyor. Bu
unsurlara kar nleme faaliyetleri, bu gruplar iindeki fraksiyonlar,
gruplara destek verenler, gelir kaynaklar, sahip olduklar medya
organlar ve ekonomik kurulular belirleniyor ve bunlar nlemek
iin imha operasyonlarndan psi kolojik harekta kadar her trl
uygulama E M ASYA n m veya ordunun dier plan, program ve
dokmanlarna giriyor.
EMASYA planlar genellikle askeri karargh subaylar, birliklerin
komutan ve kurmay bakanlar, s 1 ve s2 olarak adlandrlan
istihbarat subaylar, emniyetin terr, istihbarat ve dier birimlerinin
mdrleri, jandarma subaylar, MT temsilcileri tarafndan birlikte
hazrlanr.

Sonra

askeri

birliklerce

tanzim

edilerek

valilikler

zerinden, Emniyet ve Jandarma birimlerine suretleri verilir, her yl

bir defa tatbikat yaplr. Gizli ama legal ve devlet sistematii
ierisinde arivlenen belgelerdir.

Sava Oyunlar, Planlan

Askerler zellikle birlik komutanlar ve kurmay subaylar belli
aralklarla toplanp olabilecek her trl ihtimali hesap ederek lke
529

2. Bolum: Cemaat

savunmasna ynelik hazrlk planlar olutururlar. Bu toplantlarda

meydana

gelebilecek

en

kt

senaryolar

hesaplanr.

Mesela

Yunanistan bize saldrm, ayn anda Suriye gneyden Hatay' igaie

yeltenmi, ran iimizdeki kendine yakn gruplar isyana, tevik
etmi, dier yandan Bulgaristan'daki soydalarmz olan Trkler
baskdan toplu iltica iin Trkiye snrlarna dayanm, ayrca
Gneydouda PKK Herekol damda akta bayrak aarak Beti
blgesinde bamszln ilan etmitir. Bu trden uuk ihtimaller
ortaya atlarak bunlara kar plan gelitirilir, bu toplantlarda
konuulanlar sradan insanlar iin incitici gelebilir.
Sava oyunlar plan ve toplantlarna da birliklerin st komutanlar, kurmay subaylar katlr, kalabalk gruplar halinde
toplanlr ve toplantlar birka gn devam eder. Alman notlar,
ihtimal senaryolar yazl ok gizli belgeler haline getirilir. Bunlar
eitim ve almalarda kullanlr.

Siyasi Hayata Mdahale, Darbe Hazrlklar

Trkiye, askeri mdahaleler, darbeler ve skynetimler gibi
olaanst rejimler ve bunlarn hazrlk safhalar hakknda epey bir
bilgi

sahibi.

27

Mays,

12

Mart,

12

Eyll

ve

28

ubat

mdahalelerinin nasl hazrland hakknda yazlan, izilen ok

fazla kitap, an ve belge var.
Darbe hazrlklar balangcnda byk bir gizlilik ierisinde,
hatta hibir kayt alnmayan ortamlarda birka kiiyi gemeyen
gruplar halinde yrtlr. Her trl izleme, takip ya da ilerinde
birilerinin ajanlk yapma ihtimaline kar birbirlerinin zerini arar,
kontrol ederler. Ancak durum ilerleyip artk darbe geri dndrlemez bir aamaya doru gelirse bu defa darbe hazrlna yine
tedbiri elden brakmadan sradan bir kod isim verilerek belgelendirilmeye balanr ve bu belgeler ou zaman imzasz veya
kodlanm olarak ok gizli, en az sayda oaltlarak saklanr.
Uzun sreden beri asker ierisindeki Fethullah Glen cemaati
mensuplar ordu iindeki her trl gruplama, antidemokratik
almalar, yolsuzluk olaylar ile ilgili olanlar bata, olmak zere her
530

2. Bolum: Cemaat

trl dokman alp biriktiriyor. Bu belgelerin dar karlp belli

sorumlularn denetiminde gvenli yerlerde sakland biliniyor, hatta
tahmin edilenden daha fazla askeri evrak darda arivlenmi
durumdadr. Balyoz Darbe Plan denen planla ilgili evraklar da
yukarda, belirtilen bu tip toplantnm evraklar kartrlarak
oluturulmu, hatta bir iki ilave belge de eklenerek karma bir evrak
uval yaplarak bir gazetecinin nne atlmtr. nsanlarn kafas
karyor, yz kii bir odada toplanp darbe konuur mu? Eskiden
bu almalar bu kadar gizli sakl yaplrken, imdi neden ses ve
grnt kayd tutulan toplantlarda bu almalar gerekletiriliyor?
Evet, kayt tutulan toplantlar darbe planlar deil sava oyunlardr.
Balyoz Darbe Plan ile ilgili olarak tutuklanan kiilere bakldnda bu belgelerin en erken 2004 ylma ait olduu anlalyor,
nk tutuklananlardan Tmgeneral Behzat Balta Edirne'de Tmen
Komutan iken 2004 austosunda emekli oldu, yine Tugeneral Halil
Kalkanl da Edirne de Tugay Komutan idi ve 2006 ylnda emekli
oldu. Hi yle darbeci, ideolojik yan ar basan biri deildi, klasik
bir komutand.
Ben 2005 yl hazirannda Edirne'ye Emniyet Mdr olarak
atandmda eski arkadam Ali hsan Grcihan Tugay Komutan
idi, ondan nce Behzat Balta varm, emekli olduu syleniyordu.
Tutuklanan Behzat Balta'y tanmadm ama anlatlanlara gre
ideolojik yn fazla olmayan, sradan, biraz sosyal biriymi. Halil
Kalkanl y tandm, o da sradan biriydi, ideolojik yn hi yoktu.
Fakat onlardan sonra gelen tandm baz komutanlar ok daha kat
politik grlere sahip, hatta alenen siyasetileri eletiren kiilerdi.
Eer onlardan birinin ad bu darbe planlarnda km olsa bana
garip gelmezdi.
Bu iki komutan da Edirne'de grev yaparken arlmalar
zerine 1. Ordudaki seminere katlmlar. Zaten sava oyunlarnda
en fazla rol decek askeri birlikler hem Yunanistan, hem de
Bulgaristan

la

komu

olmas

nedeniyle

Edirne'deki

birlikler

olacaktr. Dolaysyla onlarn byle bir sava planlamasnn yapld

bir toplantya katlmalar makuldr. Oysaki bu komutanlar, Balyoz
531

2. Bolum: Cemaat

Darbe

Plan

iddiasyla

ve

emekli

olduktan

seneler

sonra

tutuklandlar. Behzat Balta Paa'y simaen bile tanmam. Gmrk

tahkikatm srasnda rvet sulamasyla grevden
5 5 2 ihra olan Bamdr iin sevdiim bir komutan olan Recep
Paa zerinden tavassut etmeye kalkmt, bundan dolay kendisini
pek sevmem. Halil Kalkanl Paa ile 2 yl altm ama hi samimi
olmadm, resmi tren ve iler haricinde karlamadm. Kendisi
bana sempatik gelmedi ama bugn haksz yere yattklar
kanaatindeyim zira onlar bu ilerin adam deiller.
Dardan baknca kimin darbeci olup kimin olmad anlalr
m diye sorulursa buna cevabm evet anlalr olacaktr. Veli Kk
sulu mu, masum mu bilmiyorum ama adm her halde ilk kez ben
Susurluk Olay dneminde ortaya atmtm. Jandarma Genel
Komutanlnda Levent Ersz ve Ali Esener paalar daha 200304'te herkes farkl tavr ve tutumlar nedeniyle biliyordu, yine etin
Doan Paa gibi baz komutanlarn keskinlii o zamanlardan
biliniyordu.
Basn organlarnn nne getirilen her belgeyi hibir uzmana
inceletmeksizin yazmas, byle bir ortamdan faydalanarak iftira
atmak isteyen insanlarn iini kolaylatrd gibi bu yntemleri
tevik etmektedir. Halbuki i gvenliin bu kadar nemli olduu,
Ergenekon ve Balyoz gibi davalarn devam ettii bir ortamda, basn
organlarnn

gvenlik

konularnda

uzmanlara

inceletmeden

nne gelen her evraka, belgeye emin olmadan yer vermemesi,

savclarn ise kayna ve elde edili biimi belli olmayan tomarla
evrakn basnn nne atld durumlarda nce gizlilik karar alp
incelendikten sonra uzman raporlar ile birlikte yaynlanmasna
karar vermeleri gerekir. Aksi hale, bir rgt bu toplantnn
evrakn kartrp bugn olduu gibi ileri iinden klamaz bir
hale getirebilir.
u ak olarak grlmektedir ki zellikle ordu bata olmak
zere her kurumun bnyesindeki gizli oluum (cuntalar, ihtilal
hazrl toplantlar, anti demokratik tertipler) iinde cemaatin
casuslar vardr. Bu adan herkes bu tr yntemlerden vazgemeli,
bu ilerden uzak durmaldr. Bu casuslar buralarda edindikleri her
532

2. Bolum: Cemaat

bilgiyi ve dokman tayorlar. Bu belgelerin kullanlmasn hukuki

hale getirmek iin cemaat elemanlar tarafndan bir yerlere konulup
aramalarda bulunduu ss verildiine dair ok ciddi emareler
vardr. Kimi zaman da casuslar bilgiyi getirmelerine ramen ellerinde
bunu kantlayacak bir belge olmuyor. Bu durumda da amaca
ynelik belge retiliyor. Bazen de ele geen belgeleri casuslar yanl
yorumluyor, o zaman da cami bombalama timi gibi sama
konularda uydurma belgeler ortaya kyor ya da ilgili ilgisiz belgeler
kartrlyor. Bylece adalet mekanizmas yanl ynlendiriliyor.
Babakan ve dier hkmet yetkilileri Deniz Kuvvetleri Komutannn tm ordu ierisindeki mdahale almalarn anlatt
gnlkleri, Jandarma Genel Komutan ener Eruygurn darbe
hazrlk planlarnn belgeleri, Sarkz ve Ay gibi darbe planlar
hakknda ok nceden bilgi sahibiydiler. Bu gizli tertiplere kar
tedbir alarak bu sayede ayakta kaldlar. imdi de bu belgeler gibi
ordu ierisindeki cuntalama, mdahale hazrl gibi hususlarda
bizim bilmediimiz belki ilerde yaynlanacak birok bilgiye sahip
olabilirler ve ellerinde bu oluumlar kantlayan belgeler bulanabilir.
Bu ekilde tedbir alp bu badireleri atlatyor olabilirler. Babakan ve
dier

yetkililerin

okuyup

bilgi

sahibi

olduu

ama

daha

yaynlanmayan ne kadar ok belge var acaba? Dolaysyla ordu

ierisinde

cuntalar

Babakanlar

ve

olduu

hkmetler

mddete
belgeleri

mevcut
temin

veya
eden

gelecek
cemaate

muhtatrlar ve onlara kar tavr alamazlar. Belki biz de olsak

mecburiyet duyarz. Yani cemaati ordudaki cuntalar, cuntalar ise
orduya szmak isteyen cemaat var ediyor.
Bu hkmete kar oluturulan cuntac ve ar laik gzken
yaplarn hepsinin

iinde

casuslar vardr ve

olacaktr, bunu

anlamann ve buna. kar tedbir almann imkn da yoktur. Tek yol

ak, effaf ve legal bir yapya sahip olmaktr, herkes bo hayallerden
vazgemelidir. Trkiye'nin bu adan huzura kavuabilmesi iin
ordu demokrasiye karmay brakp Avrupa lkelerindeki bat
modeli ordu yapma ve anlayna sahip olmaldr. O zaman ordu
iindeki bu cuntac unsurlar zayflar. Aksi takdirde haddini aan,
533

2. Bolum: Cemaat

zddm yaratr felsefesi gerei herkes kendi kartn yarattm fark

etmelidir.

Nasl Ynetiliyor, Kimler Ynetiyor?

Emniyet tekilatndaki rgtlenme nasld, yani cemaat Emniyeti
nasl ynetiyor, grevleri nasl etkiliyordu? Emniyet hiye-rarik bir
tekilatt,

tekilat

iinde

ikinci

bir

cemaat

tekilat

nasl

yaplanyordu? Yllarca amir ve mdrlk grevlerinde bulunan

kiiler kendilerinin dnda birinden nasl emir alyor? ddialar doru
ise onlardan fra bile yiyor, bir ey diyemiyorlard?
Cemaatin gemi yllardan balayarak tekilatta nasl elaman
temin ettii, nasl yapland belki uzun aratrma ve incelemelerin
konusu olsa da ben u andaki rgtn nasl yaplandn, idare
edildiini bir nebze olsun gstermek istiyorum. Bunun iin ncelikle
bu konudaki belgelere bakmak gerekiyor. Maalesef bu konuda ok
fazla belge yok ama yine de bulunan belgeler mevcut durumu belli
oranda anlamamz salyor. Bunlardan bir tanesi Elaz'n Sivrice
ilesindeki bir camide 04.08.2002 tarihinde unutulan ve Ahmet
ahinalp isimli Maden Mhendisine ait olduu anlalan anta
ierisindeki dokmanlardr. Bu belgelere gre bu kii Elaz, Bingl,
Tunceli ve Malatya gibi o blgedeki emniyet tekilatn yneten,
cemaatin imam denen yneticisidir. Maden mhendisidir ama bir
eitim kurumunda alyor gzkmektedir.
antada ana hatlaryla;
1 - O yl o blgeye tayini kan ve o blgeden bat ilerine atanan
polislerin

sayfalk

listesi

vardr,

bu

liste

emniyetin

bilgi-

sayarlarndan kt belli olan tayinci personelin sicil numaras ve

emniyetin kendi personelini tasnif ederken kulland harf kodlarn
da tamaktadr.
2- Baz polislerin cep ve ev telefonlar 2 sayfalk liste halinde
bulunmaktadr.
3-

1 Austos 2002 ile 1 Kasm 2002 tarihleri arasnda hedef

ahslarn tespiti ve listelerin karlmas, alma gruplarnn

oluturulmas ve iblm aamasnn gerekletirilmesi eklindeki
534

2. Bolum: Cemaat

notlar; kurumsal alm bal altnda adliye, idari personel,

avukatlar, hastaneler, bankalar ve dier kurum isimleri ile yeni
tanlacak iadamlar, toplum nderleri ve etkili nfuz sahiplerine
nasl davranlacayla ilgili notlar.
4-

Yaplacak

iler,

personelin

sorunlar

gibi

konularda

sayfalk not.
5-

Elle yazlm notlarda baz polis amiri ve mdrlerinin tayin

yerleri ve zel durumlar hakknda notlar. En nemlisi l Emniyet

Mdrnn makam harcamalar ile yemek yedii yerler, makam
aralarnn kullanm hakknda notlar.
Ahmet ahinalp yakalanr ama kapsaml ifade vermez, yakalandnda zerinde bulunan bilgisayarn diskinin pilinin karlmasn ister. Belgelerde rgtsel bir alma, baz grevlilerin
belli yerlere getirilmesi, bazlar hakknda bilgi toplanmas gibi
konular vardr.
Aada yer verdiim ikinci belge ise ok yeni ve gnceldir. Bana
yeni ulaan bu belgeye gre Emniyet tekilat ierisinde cemaate
bal polisler, yneticileri olan kiiden ilerini iyi yapmad iin
ikyeti olmu, yanllarn madde madde bir rapora dntrerek
muhtemelen Fethullah Hocaya gndermek istemilerdi. Buradaki
ikyetlere

bakldnda

rgtlenme

hakknda

ciddi

bilgiler

verilmektedir:

A. MER BEY TARAFINDAN GREVLENDRLEN AHISLARIN

HEM KENDLERN HEM DE SORUMLULUKLARINI
STLENDKLER ARKADALARI VE BRMLER DEFRE
ETMELER4
1- MT Mstearl ve askeri istihbarat birimleri mer Beyi gerek ad
(Osman Hilmi zdil) ile bilmekte ve takip etmektedir. Emniyet Tekilatnda grev
yapan st dzey yetkililerden olan Emin Aslan, Sabri Uzun, Hanefi Avc, Hseyin
zalp gibi devletin nemli merkezleriyle irtibatl kiiler de mer Beyin tekilatn
sorumlusu olduunu bilmektedirler. Yine ad geen yetkililer mer Beyin hangi
mekanlarda ve kimlerle grtn tespit ettiklerini ifade etmektedirler.

535

2. Bolum: Cemaat

2- Babakann ok yaknnda bulunan M.A. tarafndan da mer Bey Tekilatn

imam olarak bilinmekte ve ad geen ahs tarafndan eitli mahfillerde bu durum
ifade edilmektedir.

3- 2007 ylnda mer Bey ve Yenimahalle ile ilgilenen Sinan Beyin (Murat
Bey) ABD'ye giri ve klarnda FBI tarafndan nce sorgulanmalar, sorgulanma
srasnda st ve bagaj aramalar yaplm/ bu pheli duruma ramen mer Beyin
seyahat programn deitirmeyerek ABD'de bulunan emniyeti arkadalar
tarafndan havaalannda karlanm ve on-larlala grm daha sonra yine
emniyeti arkadalarn kulland ara ile HE'nin bulunduu kamp yerine
gtrlm ve fiziki ve teknik takip ile bu sre btn teferruatyla FBI tarafndan
kayt altna alnmtr.
ABD'den k esnasnda da tekrar sorgulanm, bilgisayar dahil zerinde ve
bagajnda bulunan btn bilgi ve belge niteliindeki eyann kopyas alnm, FBI
sorgusunda ABD'de daha nceden defalarca ziyaret ettii Emniyet Mdr S. T.
isimli kiiyi ziyaret maksadyla bulunduunu ifade etmi, ifadelerinin birer sureti ile
kendisinden alnan bilgi ve belgelerin birer kopyas Emniyet Genel Mdrlne
intikal ettirilmitir. Emniyet Genel Mdrlne intikal ettirilen bilgi ve belgeler
arasnda baz st dzey emniyet yetkililerinin ve elerinin bilgileri de tespit
edilmitir. rnek, Emniyet Mdr M. Y. T. Ankara istihbarat ube Mdr
Yardmcs Z. G.'nin einin isim ve telefon bilgileri, Emniyet tekilat mensuplarnn
da

Bu belge iinde geen adlar gizlilik asndan yalnzca ba harfleriyle belirtilmitir.

Hali'te Yaayan S ime ular___________..______......______. .______. _. . .

bulunduu

USAK

isimli

aratrma

merkezinin

danman

olduuna ilikin mer Beyin kendi adna dzenlenmi kartvizit

vb.)
Yukarda zetlenen olayn akabinde Emniyet Mdr S.
T.'nin ABD vizesi iptal edilmitir. Yine bu olayn akabinde iki
FB ajan New Jersey'de ikamet eden ve New York Blgesindeki
emniyetilerin manevi sorumlusu olan Emniyet Mdr A.
.'nin evinde ziyaret ederek mer Beyi kampa gtren ara
hakknda bilgi istemiler, aracn bakas adna kaytl olmasnn gerekesini soruturmulardr.

536

2. Bolum: Cemaat

Yaplan tm almalara ramen FBI tarafndan kopyalanan

mer Beyin bilgisayarnda bulunan bilgilerin ierii hakknda
ne FBI yetkililerinden ne de mer Beyden tatminkar bir cevap
alnamamtr.
Konu olaanst hassasiyeti nedeniyle Bymze genel
hatlaryla arz edilmitir. Bymz, mer Beyle grlerek
bilgisayarnda bulunan bilgilerin muhtevasnn ne olduunun
sorulmas

talimatn

vermi

ve

olaydan

byk

znt

duyduunu ifade etmilerdir. Bymzn talimat zerine

ilgili Daire Bakan R. G. mer Beyle grm ve kendisinden
ABD de yaanan olayla ilgili bilgi talep etmitir. Ancak mer Bey
byle

bir

olayn

vuku

bulmadn,

kendisinin

sadece

pasaportuna baklarak uaa bindiini ifade ederek, hilaf- vaki

beyanda

bulunmutur.

konulduunda

Bilahare

kabullenmek

nne

zorunda

bilgi

ve

kalmtr.

belgeler

Ancak

bu

esnada bile bilgisayarnda bulunan bilgilerle ilgili malumat

vermek istememitir. Bu srete mer Beyin ABD vizesi ABD
hkmeti tarafndan iptal edilmitir. Benzer bir skntnn
Yenimahalle ile ilgilenen arkada (Snan Bey) iin de sz konusu
olabilecei deerlendirilmektedir,
mer Bey ABD vizesini geri alabilmek iin istihbarat Dairesi
Bakanlndaki
Sandnn

arkadalar

sahibi

riske

olduu

atarak

Ankara

kendisinin

Sigortann

Polis

temsilcisi

olduunu, Emniyet Genel Mdrlnn aralarnn kendisi

tarafndan sigortalandn ifade ettirmi, ancak bu durum FBI
yetkilisinde daha byk bir phe uyandrm ve mer Beye
vize verilmesi talebi reddedilmitir.
Daire

Bakan

R.

katlmyla

oluturulan

mteaddit

defalar

G.

ve

emsali

istiare

verdii

tekilat

heyetlerinde

szleri

tutmamas,

byklerinin
mer
hilaf

Beyin
vaki

beyanlar ve heyetlerin sembolik misyonu nedeniyle bu tekilat

byklerimiz nezdinde mer Beye kar byk bir gven kayb
sz konusu olmutur. Yllarca hizmetimizin ykn ekmi ve
tekilatn nemli mevkilerinde grev yapan bu byklerimizde
fikir ve nerilerine kymet verilmedii tekilatn nemli hi bir
meselesinin grlmedii bu heyetlerde byklerimizde idare
537

2. Bolum: Cemaat

edildikleri kanaati oluturulmutur. Netice olarak mer Beyle

grmekte bir maslahat olmad dncesi hkim olmutur.
4- Grevlendirilen ahslar izah edilemeyecek messeselerde
grev
yapmaktadr. rnein btn masraflar Babakanlk rtl
deneinden
karlanan ve ileri Bakanl Dernekler Dairesi Bakanlnn
kontrolnde

kurdurulan

Uluslararas

Sivil

Toplum

Kurulularn

Destekleme

Derne-

inin il temsilcileri ve merkez koordinatrleri mer Beyin

emniyet
tna

tekila-

bakan

ekibi

tarafndan

olumaktadr.

Tekilat

mensuplaryla

yaplan

ikili grmeler ve istiareler zaman, zaman bu demek merkezi

ve

tem-

silciliklerinde yaplmaktadr. Yine tekilatla ilgilenen sivillerin

bir

ksm

eleri

Samanyolu

Koleji,

Turgut

ve
zal

Dernei.

Maltepe

Dershaneleri

veya

illerdeki zel okullarmzda grev yapmaktadr.

Ayrca,

arkadalardan

sorumlu

siviller

brokraside

ve

deiik birimlerde istihdam edilmektedir.

5- Mstakil olarak hizmet messeseleri ve grevli sivil
ahslar adna tutulan evleri farkl devrelerin bazen ayn anda
kullanmalar

neticesinde

tedbire

muhalif

durumlar

yaanmaktadr. Dzenli bir aile ve yaant grnts olmayan

bu evler apartman sakinleri tarafndan dikkatle izlenmekte ve
pheyle baklmasna neden olmaktadr.
6- lgili sivil ahslarn eleri, beylerine paralel olarak resmi
arkadalarn elerinden sorumlu olarak vazife yapmaktalar.
Bunun neticesinde bir sivil bayan bir ildeki veya yapdaki
arkadalarn

her

grevlendirilen

trl

sivil

bilgisine

ahslar

sk

vakf
sk

olmaktadr.
deiime

Ayrca

tabi

tu-

tulmaktadr. 20 yldr birbirini tanyan, dostluu olan insanlara

birbirinizle grmeyin, gidip-gelmeyin denilmekte, fakat 15 ay
538

2. Bolum: Cemaat

ierisinde bir arkada ailesiyle birlikte 3 farkl sivil aile ile

muhatap edilmektedir.
7- Grevli
tanmalar,

sivil

ahslarn

lojmanlara

ve

btn

resmi

iyerlerine

arkadalar

giderek

grme

yapmalar, cenaze merasimlerine katlmalar, toplu yerlerde ze!

tevecche rnazhar olmalar neticesinde yaplan fiziki veya
teknik

takip

ile

kendileri

deifre

olmulardr.

(Van

ve

Diyarbakr'da grevlendirilen ahslarn zel arabalar ile Emn.

Md. Lojmanlarna sk sk gelip gitmesi l Emniyet Mdrnn
dikkatini

ekmi

ve

ahslarla

ilgili

ciddi

bir

aratrma

yaplmtr.)
Ayrca, grevlendirilen ahslarn kendi evleri baylar ve bayanlar tarafndan sk
sk kullanlyor.
Yllarca ayn yatakhaneyi, yemekhaneyi ve sralar paylam ve birbirini
tanyan arkadalarn bir araya gelmelerinin dardaki insanlara izah edilemeyecek
hibir taraf yokken mevcut yerleik sistemler deitirilmi, sivil hayatta tannan ve
hizmet messeslerinde grev yapan sivil insanlar lojmanlara, iyerlerine ve bir
takm hususi ortamlara rahatlkla girip kmakta hi bir saknca grmemektedir.
Bir taraftan," aman evinizde bir kitap, bir cd, bir Kuran ve bir ceven olsun,
dersleriniz 4 kiiyi gemesin, hibir bynzle-knzle grmeyin,
irtibatnz olmasn" diye tahidat yaplrken dier yanda aabeylerin tedbire aykr
her trl davranlar, akllarda soru iareti oluturmakta ve vicdanlarda kabul
grmemektedir.

8-

ok mahrem olan operasyon ve telefon detay bilgileri lgisiz kiilerle

paylalmakta ve bu husus uluorta konuulmaktadr. Resmi arkadalardan alnan

operasyon bilgileri dorudan "bilgi notu" formatnda kaynak gs~ terilmeksizin
hizmetle irtibat olduu bilinen yerlerde yaynlatlmaktadr. Daha l Emniyet
Mdrnn bile bilgisi olmadan aktif haber isimli internet haber sitesinde gizli
konularn yaynlanmas ve yine ok nemli stratejik / mahrem konularn savcla
intikal ettirilmeden bize ait internet sitelerinde veya gazetelerde yaynlatlmas
nedeniyle arkadalarmz ve hizmet hedef haline getirilmitir.

9-

mer Bey ve grevlendirdii sivil arkadalarn konumlan dolaysyla sahip

olduklar bilgileri eskiden irtibatl olduklar ahslara aktarmalar nedeniyle tekilat

kemmiyet ve keyfiyet bakmndan deifre edilmektedir. rnein Nuh Mete Yksel
ve EV vb. olaylar resmi arkadalarla iiiki-lendirilerek anlatlmaktadr. [Savc
Ykselin kasetini kendilerinin yaptn vnerek evresinde anlattn duymutum.

539

2. Bolum: Cemaat

Demek ki Nuh Mete Yksel'in kaset olay tereddtsz cemaat tarafnda yaplmtrYazar Notu]
10- ok mahrem mevzular her ortamda neye hizmet edecei bilinmeksizin konuulmakta, reklam konusu haline getirilmektedir. (YA, MGK,
Ergenekon, parti kapatlmas, L. E., N. V., vb.) HE'nin davas iin rvet
verildii,

telefonlarn

dinlenildii,

bir

Yargtay

yesinin

evinin

tefriatnn

yapld gibi konular mer Bey ve ekibi tarafndan herkesle rahatlkla

paylalmaktadr.

Planlama

aamasnda

olan

operasyonlar

nceden

du-

yutulmakta, Ergenekon dalgalar! olmadan haber verilmektedir. Atabeyler ve

Dantay operasyonlarnda, Y. Bykant, . Babu hadisesinde yaanan
skntlar.
11- Tekilat mensuplar ile alakal listelerin ve bilgilerin flash belleklere ve
disklere kaydedilmesi ve bunlarn tanmas ile ilgili skntlar bymzn
defaatle yapt ikazlara ramen alamamtr. mer Bey ve ekibi rahatlkla bu tr
resmi arkadalarn bilgilerinin bulunduu flash disk ve laptoplarla yurt iinde ve
yurtdnda

seyahat

etmektedirler.

Elaz

ve

Burdur'da

yaanan

zc

hadiselerden ders alnamamtr.

B- REHBERLK HZMETLERNDE VE HZMET ETME

ADABINDA YAANAN SIKINTILAR
1- mer Bey ve ekibinin byk ounluunda Kur'an- Kerim, Snnet ve
eserlere ilikin mktesebat resmi arkadalarmz tatmin etmekten uzaktr. Ekibin
zaman zaman ABD'ye Bymz ziyaret dnda herhangi bir beslenme
mekanizmas bulunmamaktadr. Kendilerini kabul ettirme byk lde ok
mahrem bilgilerin uluorta arkadalarla paylalmas ile salanmaya allmaktadr.
Hatta baz arkadalarmz manevi boluklarn telafi etme adna eitli dini gruplar
ile Emniyet Hizmeti dndaki birimler ile irtibata gemitir.

4-

Tayin, terfi ve atamalarda hizmetin rol arkadalar zerinde bir bask ve

korku arac olarak kullanlmaktadr. Arkadalara adil davranlmamak-ta ve tekilat

teamllerine aykr tayinler yaplmaktadr.

5-

Resmi arkadalarn maalarndan toplanan himmetlerin kullanmnda

gerekli zen gsterilmemektedir, rnein mer Bey ve ekibinin Makedonya ve

Almanya programlarnda yaplan harcamalar, kullanlan lks telefon ve laptoplar.

540

2. Bolum: Cemaat

6-

Bymzn byk aabeylerle ilgili tasarruflarnn "... ilgili operasyon

tamamland, ileri bitirildi gibi." ifadeler ile anlatlmas ve bu durumun arkadalar

nezdinde aabeylerle ilgili su-i zanna sebebiyet vermesi (H. T, M. . , A. K. gibi)

7- eitli dnemlerde tekilatta vazife yapm ve nemli

hizmetleri

olmu

kiilerle

haklarnda

iftiralar

dmanca

atlarak

srekli

uralmakta

ypratlmakta

ve

ve

bu

hususlar en alt seviyedeki gruplara kadar konuulmaktadr.

8-.....

9-......
10-......
11- mer Bey ve st ekibi kendilerini Bymzn vekili
olarak grmekte ancak Bymzn slubunu, mlayemetini,
hadise

ve

meseleleri

hassasiyeti

gstermemektedirler.

davranlar
diklerinde

deerlendirmesi

kabullenmeme
pervaszca;

hususunda

Arkadalarmz

istikametinde

'Biz

ayn

sizin

Daire

bir

kaba

tavr

sergile-

Bakanlarnz

bile

fralyoruz, niye almyorsunuz.' demektedirler. mer Bey bir olaya

kzp kontrolden ktnda; 'mam benim, her trl tasarrufta
bulunurum, Hoca Efendiye sormak zorunda da deilim.' deme
cretkarlnda bulunabilmektedir.
Yukarda

ksaca

arz

edilen

slup

ve

uygulamalardaki

yakksz davranlar sebebiyle baz arkadalarmz meslekten

istifa

ederek

istemilerdir.

baka

kurumlara

Arkadalarmz

gemi

bu

haliyle

ve

emekliliklerim

tekilatta

grev

yapmann hizmet olmad ve nfak/ftne uygulamalar sebebiyle

geri durma noktasna gelmilerdir.

12-.....
13-.......

14- Beklenen metafizik yenilenmenin yerine, meseleler idari,

mlk cihetiyle ele alnd. Hizmetin Trkiye ve dnyada denge
unsuru

olduu,

lkeyi

ynetecek

insanlarn

dnyay

ynetenlerin bunu gz nnde bulundurmalar gerektii vb.

hususlar sk sk dile getirildi.
Yaplan

operasyonlar,

atamalar

vb.

ilerde

youn

bir

deerlendirme yaplp, srekli bir g, akma vb. bir literatr

kullanlmas

ierde

ve

darda
541

idareye

talip

olma

gibi

2. Bolum: Cemaat

alglanyor. Yine bu cmleden hareketle bize yakn olan lml

insanlar hizmete dman oldular. Bu yndeki ie ynelik
muhasebe / murakabe talepleri "bir kara propaganda'* olarak
deerlendirilmektedir. u an bizim dmzdaki

her kesim

hizmete dman konumuna gelmitir. mer Bey ve ekibi de bu

durumu olmas gereken bir durum olarak grmektedir.
15-.....
16- Arkadalarn / aabeylerin meselelerini, skntlarn arz
edecekleri gvenecekleri istiare heyetleri ve ahslar yok. Gelen
konulardaki

tenakuzlar

nedeniyle,

nsanlarn

istiareye

ve

istiare heyetlerine gvenleri gn getike azalyor.

17- mer Bey arkadalarmzn bir ksmna kin beslediini,
beddua ettiini hatta ayn arkadalarmz iin yerin altnn
stnden daha hayrl olacan ifade ederek onlar uluorta
konuarak hedef haline getirmekte ve hizmet dna kmalar
iin zel aba sarf etmektedir. Bu arkadalarn aklarn bulup
skntya drebilmek iin her trl teknik imknlar seferber
etmekte ve iftira atmakta beis grmemektedir.
18- Hizmetteki byk aabeylerimiz ile eitli kurumlardaki arkadalarmzn telefonlar mer Beyin talimat ile dinlenmitir, irtibat bilgilerine
baklmtr, [hedef kiilerin deil, cemaatin elemanlarnn bile belli

alardan denetlemek iin dinlenmi olduu anlalmaktadr

cemaatin Emniyet ierisindeki gc ve eylemlerinin durumunu
gstermesi asnda enteresan]
19- Astlar

amirlerinin

deil.

mer

Bey

tarafndan

grevlendirilen sivil ahslarn inisiyatifi ile devlet ilerini idare

etmeye, ast st ynetmeye almaktadr.
20- Grevlendirilen

ahslarn

tenakuzlar

ve

elikili

tavrlar sebebiyle Bymzden geldii sylenen hususlara

kar tereddt hasl olmas; zellikle bir mesele zerinde
uzlama

salanamadnda

ya

da

farkl

bir

gr

ortaya

ktnda otoritenin salanmas iin " HE byle istiyor, bu

HE'nn emri" eklinde beyanda bulunulmaktadr.
Bu belgeler ve dardan aldm bilgilere gre her birimdeki
temsilciler kanal ile herkes mer kod adl kiinin denetiminde
542

2. Bolum: Cemaat

almaktadr. Amirler mezuniyet dnemlerine gre dnem dnem

rgtlendirilmitir. Herkes grd, bildii her konuyu temsilcilere
aktarmakta, onlar da silsile ile mer'e ulatrmaktadr. Ayn ekilde
istenen her hususta mer'den talimat olarak tekilatn en alt
birimlerine kadar ulatrlmaktadr.
Her kritik birimde cemaatin irtibat ve sorumlusu yer alm,
zellikle stihbarat. KM ve dier birimlerin bilgi ilem birimleri
byk oranda cemaat taraftarlarndan olumutur. Bu birimlerde
balangta farkl kiiler var ise de onlar da eitli yntemlerle
buralardan uzaklatrlmtr. Emniyete ait tm ariv ve bilgiler
cemaatin arivine tanm, mevcutlar da istendii an cemaatin
isteklerine uygun olarak kullanlmaktadr. Emniyetin stihbarat ve
KOM birimlerinde teknik ve amir kadrosu byk oranda cemaatin
elaman konumunda veya bilerek cemaatten gelen talimatlara
uymaktadr.
Aslnda bu rgtllk yalnzca Emniyet iinde mevcut deildir,
cemaat hemen hemen tm kurumlarda az veya ok rgtl
haldedir. rendiim kadaryla MT, ordu, yarg ve milletvekilleri
iinde imam konumunda kiiler bulunmaktadr.
Cemaat hakknda herhangi bir ihbar geldiinde, daha aratrmaya balanmadan o birimdeki cemaat mensuplarnca haber
verilip tedbir alnmaktadr. Yakn zamanda birka defa MT ve
Emniyete cemaatin faaliyetleri, hatta en stteki imam mer kod
adl kii hakknda bilgi gitmi, MT aratrmaya balad an
haberdar olunmu ve gerekli tedbirler alnmtr.
Genelde her kurumun imam ileri ynetmektedir. Emniyet,
ordu, MT, basn ve medya, yarg, maliye gibi tm byk kurumlardan sorumlu olan bir imam vardr. Her imamn altnda o
kurumun her biriminde sorumlular mevuttur, bu en yukardan
balayp alta kadar youn rgtl olarak devam eder. Arlkl
olarak merkez ve byk illerde olmak zere tm illerde rgtllk
sz konusudur. Her hafta toplanlarak o kurum/birimdeki genel
durumlar deerlendirilir ve yukarya arz edilecek konular karlr.
Alt birim imamlar kendi aralarnda toplanrlar. En yukarda o
543

2. Bolum: Cemaat

kurum iin istiare heyeti denebilecek st sorumlulardan oluan

komitevari bir birim olup, onun stnde o kurumun imam
bulunur.

Daha

stte

kurum

imamlar

bir

araya

gelip

lke

genelindeki ileri ve kurumlar aras almalar deerlendirirler. Bir

kurumun yapaca ilere dierlerinin destei, oralardaki bilgiler
istenir. Bununla birlikte her kurum imam ayrca dorudan
yurtdnda bulunan Fethullah Hoca'ya bilgi verip ondan talimat
alr, yani olup biten her ey hocann bilgi ve kontrolnde gerekleir, dolaysyla meydana gelen olaylar asla sradan bir cemaat
mensubunun kendi kafasna gre yapt eyler deildir.
Eer bu insanlar sadece yardmlama, dayanma, birbirleriyle
aile ve arkadalk ilikisi kurma gibi faaliyetler iinde olsalard
elbette buna itiraz edilmezdi ama imdi grld kadar ile devleti
idare eden Bakanlk ve Genel Mdrlklere, hatta hkmete
alternatif bir yap kurularak tm kurumlar ynetilmektedir. Her ey
olmasa da hayati konular, nemli tayin ve atamalar, nemli
operasyonlar

bu

yap

tarafndan

planlanp

uygulanmaktadr.

Operasyonlara bu yap karar verip devletin sistemlerini kendi

amalan dorultusunda altrmakta, ayn anda kendi taraftar-lan
ve kendilerinin denetiminde olan basn yayn organlar ve internet
siteleri vastasyla lin kampanyalan yaplmakta, doru yanl her
trl bilgi arptlarak servis edilmekte, kamuoyu yanl ve yanl
bilgilerle yanl kanaat sahibi olmaktadr.
Hukuka uygun veya farkl yntemle elde edilen bilgiler ve her
trl

yntem

kullanlarak

hedef

seilen

kiiler

lin

edilmek

istenmektedir. Zaman zaman bu bilgiler tahrif edilerek, ekleme ve

karmalar yaplarak kullanld gibi ounlukla da her yerde
bulunan gizli elemanlar zellikle ordu ierisindeki faaliyet ve
almalar rapor etmektedir. Daha sonra bu haberleri belgelemek
iin delil bulmaya allmakta, bulunan veya yaratlan belge, evrak
veya materyaller aranan mahallere konarak, aramada ele geti
ilemi yaplmaktadr.

544

2. Bolum: Cemaat

Failleri bulunmu birok olay, balatlan ve yeterli delil bulunamayan bata Ergenekon olmak zere pek ok baka davalarla
irtibatlandnlmaya allmakta, hukuk ve mantk zorlanmaktadr.

Cemaatin Propaganda Aralar

Bugn bilenen gazete, televizyon ve dergiler haricinde Aktifhaber,

Derindsnce,

Roothaber,

Habertime,

Habervaktim,

Sonsayfa, recepa.blogspot gibi onlarca internet sitesi cemaat

mensuplarnca kurulmutur. Tek merkezden ynetilen haberler
buradan

verilerek

kamuoyu

istenilen

dorultuda

ynlendi-

rilmektedir. Bata polis olmak zere tm kurumlardaki cemaat

taraftarlarndan gelen bilgiler bu haber sitelerine servis edilmekte,
kendilerine kar olan tm kiilere ise buralardan sal-drlmaktadr.
Cemaattin gizli imamlar bu sitelerde gerek ve farkl adlarla
ke yazlar yazmakta ve geni cemaat sempatizan kitleleri
ynlendirmektedir. Yusuf Gezgin, Y. Derinsoy gibi sahte isimler
altnda makaleler ve Derin Yap ve Trkiye gibi kitaplar yazlmaktadr.
Sanki birbirinden ayr kaynaklarm gibi gzken eyler aslnda
tek bir kaynaktan ynlendirilmekte, hatta zamanla resmi bilgiye
dnmektedir. Bir ksm polis kaynaklarndan alman ancak
arptlarak cemaat propagandas haline dntrlen akl d
iddialar, farkl internet siteleri ve yayn organlarnda yaymlanarak
halkn zihninde gerek bilgi haline dntrlmektedir.

Garip Bir Kaset Olay

Deniz Baykal'n gizli kamerayla ekilen grntlerini ieren
kaset olayn kim yapt, niin yapt? Bunlar bir an unutalm ve
dnelim.
Baykal bu lkede muhtemel Babakan adaylarndan biriydi,
lkenin ikinci byk partisinin genel bakan olarak konjonktrn
deiimine gre her zaman babakan olmas ihtimal dahi-lindeydi.
Bu video grntleri daha nce ekilmi. Baykal babakan olsayd
ve lke iin kritik bir karar arifesinde birileri kp elimizde bu
545

2. Bolum: Cemaat

grntler var, eer yle davranmazsanz bunlar kamuoyuyla

paylaacaz deseydi acaba durum ne olurdu?
nternette yaynlanan grntlere baklrsa bu ii yapanlar
ellerindeki grntlerden en az incitici olacak bir klip hazrlamlar,
ellerinde bu grntlerin ok daha incitici ve rahatsz edici
olanlarnn da olduu kanaatine varlyor. Sadece Baykal'n m byle
grntler var? Acaba ka bakan, ka genel mdr, ka komutan
veya onlarn eleri ve ocuklar hakknda da bu veya benzeri
grntler mevcuttur? Bunlar yakalanmad mddete de byle
grntleri ekmeye devam edileceinden tereddt var m? Acaba
gemite bu grntler kullanlarak kimlere antaj yapld, kimler
istifa ettirildi veya gayri meru menfaat temin edildi. Bu ve benzeri
sorularn daha fazlasn sormak mmkn ve bu sorularn ouna da
evet cevab verilecektir.
imdi kim yapt sorusuna cevap ararsak:
Bu olayn ilk benzeri Ankara DGM Savcs Nuh Mete Yksel'e
ynelik hazrlanmt, bugn bu olay cemaatin yaptndan en ufak
phem yok. 1999 ylnda baz kiilerin Savc Yksel hakknda
ellerinde nemli bilgiler olduunu, belli bir miktar cret karlnda
vereceklerini sylemeleri zerine buluma yerine bugn cemaat
mensubu olduu bilinen polislerle birlikte giden kiiye bir zarf
verilir, bu zarf o srada Ankara'daki Ayranc semtinde bulunan Savc
ya iletilir. Zarfta daha sonra CD'si de bulunan Savc Yksel'in bir
kadnla

ilikisini

bulumann

gsteren

uydurma,

fotoraflar

maksadn

vardr.
savcya

Bugn

iin

gzda

bu

vermek

olduundan hi phe yoktur. Bir sre sonra stanbul'da postaya

verilmi bir kargo paketi Savc Yksel'e gnderilir, ierisinde
uygunsuz grntlerin olduu CD kar. Zaten daha sonra CD
grntleri bulunduunda Nuh Mete Yksel de cemaate mensup
polislerin bunu yaptm sylemitir. Daha sonra bu CD'nin bir
rnei, ada Eitim Vakfnda biraz zorlama ile yaplan aramada
bulunur, soruturma srasnda Emniyet Gvenlik ubesinde alan
Bayram

isimli

bir

komiserin

dernek

yneticileri

tarafndan

Emniyetten bilgi almak iin ajan gibi kullanld veya cemaatin

546

2. Bolum: Cemaat

Bayram dernee ajan olarak soktuu iddialar tartlr. O dnem

dernein polisin iine ajan olarak sokup bilgi almak iin kulland
ynndeki iddialarda ad geen ve alevi, sol grl olduu sylenen
Bayram'n cemaat mensubu olduunu rendim. Ne alevi ne de
solcu olduu,
Hali'te Yaayan Simonlar. ______......... _.....__........._______.....__..._.
mam Hatip Lisesinde okuduu, son bulduum cemaatin kendisinin
hazrlad belgede bu olaydan kapal olarak bahsedilmesi Nuh Mete
Yksel olaynn cemaatin Emniyet ierisindeki polisleri tarafndan
yapld kanaatini glendirmektedir.
Yanl tahminlerine dayanarak ayn olayn bir benzerini bana
kar

da

uygulamay

denediler.

Benim

zel ve

gizli

tutulan

telefonlarm sahte isim ve IMEI zerinden stanbul stihbarat

ubesi tarafndan stanbul 250. madde ile yetkili hkimden
aldklar 07.11.2009 tarihli kararla dinlediler. Basn mensuplarna
bile alenen beni kast ederek toplumdaki saygnlm sarsacaklarn
sylediler. Arkadamla bulutuum bir evin sahibinin telefonunu
ayn ekilde dinlediler. Bu eve bir sre sonra hrsz girdi, evdeki
bilgisayar ald ama eve ne koyduklarn bilmiyoruz. Bu, maddi
delilleriyle ispatl bir olaydr.
Korgeneral Metin Yavuz Yaln'm bir kadnla olan telefon
konumalarnn basma szdrlmas, Tmgeneral Levent Trkmen'in
otelde bir kadnla uyuturucu ihbar iddias ile baslmas ve istifas,
zmir'de

bir

albayn,

einin

kendisini

aldatt

iddialar

ile

fotoraflarnn basma szdrlmas, Ergenekon vb. adlarla yaplan

tahkikatlarda bulunan zel hayata ait bilgiler, st dzey ynetici,
hkim ve savclar hakknda uygunsuz grnt ve resim iddialarnn
yaylmas ve daha pek ok benzer olay aslnda hep ayn adresi
gstermektedir.
Ayrca bu tr bir teknolojiyi uygulayp eve kamera yerletirmek
iin o yeri tespit etmek gerekir, o yeri tespit iin de telefon analiz
sistemi ile grmelerin ve hedeflerin bulunduklar, bulutuklar
yerlerin belirlenmesi ve telefonlarn gizlice dinlenmesi arttr, aksi
547

2. Bolum: Cemaat

takdirde bu bilgiler edinilmeden nereye kamera yerletirilecei

bilinemez.
Tm bunlar bir araya getirirseniz bu ileri yapabilecek yegane
grubun cemaatin Emniyet stihbarat birimi ierisindeki unsurlar
olduu ortaya kar. Bu ii profesyonelce yapabilecek tek grup
cemaattir.
Bir defa cemaat haricindeki herkes bu grntleri internete
yayarken iz brakr ve kesin yakalanr, bir tek onlar bu sistemin
banda

olduklarndan

iz

brakmadan

bilgileri

yayabilirler.

Hatrlanaca zere Sakarya Emniyet Mdrnn tutuklanmas

olaynda baka bir ehirden e-posta ile ihbarda bulunan bir kii ksa
srede hemen ortaya karlmt. Ama cemaatin amalarna uygun
olarak ihbarda bulunan onlarca ihbarcnn kim olduu aratrlmad
veya aratrlan hi kimse yakalanmad, bu durum da ileri
yapanlarn

aslnda

bu

ileri

yapanlar

yakalamas

gerekenler

olduunu gsteriyor. Daha yzlerce husus dikkate alndnda

bakalarnn byle grntleri hazrlama, ekme, montaj lama ve
yayma yeteneinin olmad, ortada yalnzca tek bir faalin olaca
sonucuna varrz.

Gncel ittihat ve
Trk sa aydn Osmanlnn ykln ttihat ve Terakki ile Jn
Trk hareketinin, zaten kendisi bir hyerarik rgt olan devlet
kurumlar ve zellikle ordu ierisinde rgt kurmas, bu suretle
ordunun ve devletin sistemini bozmasna balarlar.
Bugn iin cemaatin yaptnn bundan fark yoktur; polis,
ordu, MT, jandarma, yarg ve dier devlet kurumlar ierisinde ayr
bir hiyerarik rgtleme kurarak ve bu tekilatlarn sistemlerini
bozarak almalarn engelliyorlar. stne stlk bu tekilatlarn
personeli arasnda ayrm, gvensizlik ve dmanlk yaratarak
kurumlar ierden ve tamir olunmaz biimde yaralyorlar.

Bu Blm Niye Yazdm?

548

2. Bolum: Cemaat

Bu kitabn ikinci blmne yazdklarmn ne manaya geldiini,

ok az insan bilir. Bunlarn hayatmn bundan sonrasn zehir,
zindan edeceini biliyorum, gemite birok rgtn hedefi oldum.
Ama bu defakinin baka bir ey olduunun da farkndaym.
Hali'te Yaayan Simonlar..............._
............................................................
Kimseye karmadan sakin, maymunu oynayp belki de
ykselerek hayatma rahatlkla devam edebilirdim. imdi grev
yaptm Eskiehir gibi ok gzel ve sakin bir ehirde ok iyi bir
grevim, sevdiim meslektalarm, iyi bir evrem var, daha da gzel
bir evre oluturabilirim, iyi bir dzen kurup burada 5 yl 10 dnm
bahe ierisindeki 200 metre kare evimde hayatm rahat ve huzur
ierisinde geirebilirim. Ama o zaman insanlmdan, inanlarmdan,
onurumdan utanrm, herkesi kandrsam da. kendimi kandramam.
Tehlike byynce hakszla ve yanlla kar koyamadm ve
korktuumu,

kendi

tarafm

grdklerimin

sularna,

kar

duramadm dnr ve vicdanmda kendimi yarglarm.

Eski dostlarm ve birok iyi niyetli insan bu yazdklarma
kzacak, "nasl yaparsn, yapmamalydn/' diyecekler. Ama eski
dostlarm, (sizin iin dman kabul ettiiniz beni) imdi deil ama
bir gn mutlaka anlayacaksnz. hatta olup bitenleri ok iyi
dnp tartarsanz bugn de bana hak verirsiniz. Aslnda u anki
haliniz bir anda kendim savan iinde bulan bir insa-nnkine
benziyor.

Byle

bir

insann

tek

yapaca

yaamak

iin

karsndakilere ate etmektir, ate etmezse kendisinin de lme

ihtimali vardr. Bu durum da ona kendini yzde yz hakl hissetmesine, yanl bilerek yapmasn hakl grmesine sebebiyet,
verir. Fakat bu adam bir ara durup dnmeli ve ben ne yapyorum,
niye kardaki insanlar ldryorum, niye bu sava var, niye bu
savan iindeyim, ben sava deil bar istiyorum, karda ate
ettiklerimle eskiden dostluk iinde yayorduk, bu gn niye karma
getiler gibi sorular kendine sormal.

549

2. Bolum: Cemaat

Bugn

kendi

tarafnzn

yapt

hakszlklar

SZS

kars

yaplmasn ister misiniz? "Onlarn da kusuru var, bize zarar

veriyorlard," diyebilirsiniz fakat sularnn karl bunlar olmamalyd, sizin yaptklarnz ok vahim. Susurluk olaynda rgte
ekmek veren, yardm eden kiileri infaz edenlerin mi, yoksa rgte
yardm edenlerin mi suu bykt? Bunu dnnce sizin
Susurluk'taki eteden ne farknz kalr ki? Sizi ok iyi tanyan bir
dostum,

sizin

iin

"Aile

kavgasnda

mtralyz

kullananlara

benziyorlar." demiti. Haklyd.

Bu kitab yazmaktaki amacm, iinizdeki cok iyi niyetli ve drst
insanlara

belki

bir

dakikalna

"Biz

ne

yapyoruz"

diye

dndreblmekti. Bu meseleyle ilgili olarak en fazla zldm

konu ok temiz, dzgn, alkan ve saygl insanlarn stlerine
iftira

atan,

bilerek

vicdanszlk

yapan,

vefasz

insanlara

dntrlmesidir.
Aslnda herkes biliyor ama kimse dillendirmiyor. Ben bu kitapla
birlikte aka ifade ediyorum ki tm bu ileri cemaat yapyor, bunu
artk herkes bilsin. Son zamanlarda gndemi megul eden tm
iddialar yayan cemaattir, onlardan bilgi alan da, onlar adna
konuan da cemaatin adamlardr. Tarafsz basn mensubu, devletin
polisi, savcs numarasn artk kimse yutmasn, bu iler Emniyet ya
da

hukuk

adna

yaplmyor,

cemaatin

plan

ve

program

dorultusunda cemaatin talimat ile gerekletiriliyor. Bu islere kar

koymas gerekenler, szdrlan bilgileri kullananlar da bilsinler ki bu
yntemle cemaate hizmet ediyorlar. Baz internet siteleri, basn ve
medya hizmeti deil, cemaatin propagandasn yapyorlar. Cemaatn
plan ve progra mm a uymayp grevini yapar hkim, savc ve dier
grevlilere ynelik saldrlar cemaatin talimat ve plan gerei
yrtlyor. Byk illerin Emniyet Mdrleri ve Valileri bilsinler ki
emirlerindeki polislerin bir ksm kendilerini deil, cemaat imamn
amir olarak kabul ediyor, hatta etraflar cemaat mensubu mdr ve
amirlerce sarlm durumdadr. Gerei gremiyorlar, bu durumun
farkndalar ve ksmen biliyorlar ama bilmiyor gibi davranyorlar.
Baz operasyonlar kendileri deil, cemaat yanls polislerle cemaat
550

2. Bolum: Cemaat

yanls savclar cemaat imamlarnn talimat ile yrtyorlar, bunu

artk biliyoruz.
nsann sahip olduu en nemli eyi zgrldr. Hi kimsenin
emrinde, izninde olmadan zgrce dnmek, karar vermek ve
davranmak insan insan yapan unsurdur. Bakalarnn emrinde
olanlar ne yaparsa yapsn hayattan yeterince tat alamayacaklardr.
Dardan baknca stme ok da vazife deilmi gibi gzken
bu eyleri niye yazdm? Allah'n varlm her yerde ve her zaman
hissediyorum, bu yanllar grdm ve bildiim halde susmann
hesabn veremem. Yanl bildiim, bakalarna zarar veren kiilere
kar koymazsam, yeminimi ve bunca yllk gemiimi nasl izah
edeceim? Ayrca doru ve drst olmak, insanlara yardm etmek,
lkeye, insanla, halka ve hakka hizmet etmek gibi yce idealleri
olan ve byle bir inan ve dnce sistemini savunanlar eski
dostlarna, kendilerine yardm etmi, ellerinden tutmu byklerine
iftira ediyorsa onlarn da inan ve ideallerini sorgulamalar lazm.
Bu devlet uruna bugne kadar ok can verildi, zaten ok fazla
sorunu olan bu devleti ve sistemi daha da bozmak, devlet iinde
devlet kurmaya kalkmak aklla izah edilemez. Bu devletin polisi,
askeri,

medyas

oluturulmak

istenen

bu

sistem

ierisinde

altrlamaz, bugn yapld gibi. cemaatin hedefleri uruna

hukuksuzluklar, komplo, antaj ve iftira yntemleri ile altrlrsa
da gelecekte bu lke herkes iin adeta bir cehenneme dnr.
Bugn "eitli konularda kusurlar da bulunan baz kiilere
iftira atld, haksz yere tutuklardlarsa ne olmu," denemez. Bu
anlay ve yntem her gn artarak devam edecek. Ksa sre sonra
ticari irket, ortaklk, ihale vs. ilere de bu anlay ve yntemlerle
yaklalmaya balandnda lkede her ey ok daha ktye
gidecektir. Devletin polisinin, istihbaratnn ve dier kurumlarnn
imknlar cemaatin talimat ile istenmeyen, beenilmeyen, rakip
irket aleyhine kullanlrsa (ki ok yaknda bu olacaktr, belki de
halihazrda uygulamaya konmutur) bunu tespit etmek o kadar
kolay da olmayacandan tm sis.....-.-.. . ._......_...-............................................... 2. Blm: Cemaat
551

2. Bolum: Cemaat

tem bir kaosa doru srklenecektir. Bu yne doru gidildiini

grmek iin kahin olmaya gerek yok.

Cemaati Ynetenlere...
Size kar olanlarn, sizlere hakszlk yapanlarn sularm ve
yanllarn bulup karmanz, bunlarla ilgili olarak adli ve idari
mekanizmalar erevesinde tahkikat yaptrmanz tabii ki hakknz.
Onlarn sularn ortaya karp kamuoyuna ve basna vermeniz de
hakknz. Bu yanllarla yasalar erevesinde mcadele etmek de
elbette hakknz. Fakat komplo kurmak, su uydurmak, iftira
atmak, tuzaa drmek vicdana sar m? Bunlar yapmyoruz
diyemezsiniz. Birok kii hatta en gvenilir olanlar size bunlar
yazdlar, anlattlar, kendi mensuplarnz alenen iftira edildiini
sylyorlar. Sylenenin on kat fazla ey olduunu ben biliyorum,
sz benden de fazlasn biliyorsunuz. Ayrca insanlarn yanl da olsa
onlar gizlice dinleyip gizli kameraya kaydederek utandrmak, an
bulmak, hayatnn tamamn deil, bir ann, tek bir cmlesini
karp ona saldrmak ne lde insanla ve adalete sar.
Bilinenler haricinde aa, kmayan tehditle ve antajla kimlere
neler yaptrld? Dahas ilerde kullanlmak zere ne kadar antaj
malzemesi, bant, kaset hazrland? Bu kadar kirli malzeme, tayan,
eli deeni de kirletir.
Bugn iftira edilen ve lekelenen insanlar gemite size zarar
veren insanlar deildi, hatta onlar taraftarlarnzn haksz yere zarar
grmelerine mani oldular. Fakat o gn hakszla kar korunan
kiiler imdi kendileri hakszlk yapyor. Sizin sava dediiniz
militarizme kar savat, imdi ise bu mcadele apayr mecralara
kaym durumda. Kusurlar rtmede gece gibi ol diyen anlay
nerede? Bu durumu sizlerden bakas durduramaz, aslnda sizin de
durdurmayacanzdan eminim. Ancak hi olmazsa, son bir daha
dnn, br tarafta bunun hesabm veremezsiniz. Bilerek ve
isteyerek

hi

kimseye

zlm

yapamazsnz,,

552

yaparsanz

sizin

2. Bolum: Cemaat

ilkelerinize gre deil ama Allarm ilkelerine gre bu sutur ve cezas

da vardr.
Bir lim, "kfrle ynetim (inanszlarn ynetimi) mmkn ama
zulmle (adaletsiz) ynetim mmkn deil," demiti. Her eyi
bildiinizden phem yok. Ben ve benim gibi olan pek ok kii,
eskiden yetien nesiller ve yaplan faaliyetlere bakarak lkenin,
hatta blgenin, Mslman lkelerin gelecei iin ok nemli bir
hareket balattnza inanyordu. Fakat bugn ayn kiiler eer bu
polislik anlayna, gizli dinleme, iftira, delil uydurma faaliyetlerine
devam

ederseniz

lkenin

felaketi

olacanza

samimi

olarak

inanyorlar.
Ben cemaatin kendi mecrasnda faaliyet yrtmesine kar
deilim. Hatta bir yandan akla ve bilime, dier yandan da inan ve
manevi deerlere bal yeni bir nesil yetitirmek adna yurtii ve
yurtdnda yaplan eitim faaliyetlerini ok deerli buluyorum.
Bugnk toplumsal yapmz ierisinde yalnzlaar insanlarmz
arasnda yaplmaya allan yardmlama, dayanma faaliyetlerinin
ok nemli olduunu, dnyor ve kltrel faaliyetler, kltrler ve
dinler aras diyalog iin yaptklarnz destekliyorum. Hatta bu
faaliyetlerinizin artarak devamnn ok nemli olduuna inanyorum.
Ancak casus polislik, iftira, hukuka mdahale, hkimleri etkileme ve
antaj faaliyetlerine karmanz kabul edilemez; bu yntemler devleti
yok eder, nizam intizam ve kural namna, her eyi alt st eder.
Bundan dolay da bu uygulamalara kesinlikle kar klmas
gerektiine inanyorum. Askeri, polisiye, casusluk faaliyetlerine
harcanan

enerjinin

dier

toplumsal

dayanma

ve

eitim

faaliyetlerine harcanmas gerekirdi.

Ergenekon, Balyoz vb. adlarla aklanan soruturmalara kar
deilim. Bu lkede demokrasinin tm kurum ve kurallar ile
uygulanmasn, zgrlklerin bakalarnn zgrlk snrna kadar
snrszca kullanlmasn, devletin zgrlklere snr koymamasn
savunuyorum. Bu lkenin gelecei asndan, lkenin sosyal ve
siyasal olarak kalknmadan ekonomik, teknik ve dier alardan
kalknamayacana inanyorum. Sosyal olarak kalknmann da iki
553

2. Bolum: Cemaat

temel aracnn demokrasi ve zgrlk ortamnn tesis edilmesi

olduunu

dnyorum.

Demokrasi

ve

zgrlklerin

salanmasnda ok sorunlar olmakla birlikte bu konuda lkenin

nnde duran en nemli sorunun ordunun batdaki gibi kendi asl
sahasna ekilmemesi ve her zaman demokratik hayata mdahaleyi
kendince hakl grmesi olduu kanaatindeyim. Bundan dolay da
Deniz

Kuvvetleri

Komutanlnn

Komutannn
darbe

planlan,

gnlkleri,

Jandarma

Ergenekon,

Genel

Balyoz

gibi

soruturmalarn hukuka uygun olarak yaplmasnn ok nemli

olduuna inanyorum.
Bugn bu tahkikatlarn, arka planda cemaatin talimat ile
Emniyet stihbarat ubesindeki unsurlar ve cemaate bal savclar
destei ve zorlamas ile yrtldne, yrtlrken hukuksuz
ilemlerin yapldna dair ciddi emareler vardr. Bu soruturmalarn
hukuka uygun ekilde yrtld mddete sonuna kadar gitmesi
gerektii kanaatindeyim, hatta benim inancm ve samimiyetim
cemaatin bugnk iddiasndan daha fazladr. lerde cemaat fikir
deitirir ve askerlik peygamber ocadr, ordu kutsaldr derse bile
ben lkedeki demokratik ortamn muhafazas iin ordunun kendi
snrlar ierisinde kalmas, toplumsal hayata hibir kayt ve atta
karmamas

gerektiini,

Genelkurmayn

ayrcalkl

makam

olmaktan karlmasn, ordunun da dier devlet kurumlar hizasna

gelmesini savunurum. lkede bugne kadar gven ve huzurun
olmamasnda en byk roln ordunun her eye mdahil olup toplumsal ve siyasal hayat dorudan veya dolayl olarak tanzim etmeye
kalkmasndan kaynaklandn ifade ederim.

Bugn Yaananlar Nasl Yorumlaman?

Bugn lkedeki mevcut durum "Dn rzgar ekenler, bugn
frtna bier" szn ispatlyor. Bu lkede, zellikle de ordu ierisinde inancn yaamak isteyenlere haksz ve hukuksuz davramid. nanlar gerei aile fertleri bartl, slam kesimlerle
diyalogu var diye ok basit sebeplerden nsanlar mesleklerinden
edildi, horland, aaland. lerinden atlmalar yetmedi hayatlarn
554

2. Bolum: Cemaat

idame ettirmek iin baka ilerde, belediyelerde almalarna,

serbest meslek icra etmelerine kar kld, ordudan atlan ve bir ie
ihtiya duyan bu kiilere yardm edenler suland. Okuduu iirden
dolay siyasetiler tutukland ve mahkum oldu. Meslekten atlma
kararlarnn hukuki denetime tabi olmasna kar kld, ortaklar
veya yneticilerinin dini hassasiyetleri nedeniyle eitli irketlere
ambargo uyguland, kredileri kesildi, devletten i almalarna mani
olundu. Kimi zel irketler zerine devlet kurumlar, polisler,
savclar gnderildi, maliye zel denetimlere tbi tuttu.
Bir dnem yaplan haksz ve hukuksuz uygulamalar saymakla
bitirmek mmkn deildir. Bazlar o gn yaplanlar doru
bulurken, bazlar geri adm atarken ben o gn de ya-planlann
yanl

olduunu

syledim,

bunlara

kar

ktm,

bu

yzden

tutuklandm, ar ceza tehdidi ile yarglandm. 28 ubat dneminde

Deniz Kuvvetleri mahkemesindeki bir baka davada da yzde yz
mahkum

olacam

dnmeme

ramen

yine

de

dorular

sylemekten ekinmedim. O gn madur olanlar, bugn hkim

oldular. Bugn de onlar eskiden kendilerine yaam hakk tanmayan
evreleri yaatmamaya alyorlar, ayn ekilde gerekirse hukuku
ihlal ederek, gerekirse sahte delillerle savata her ey mubahtr
anlay ile her trl hileye bavurarak hedeflerine ulamaya
alyorlar.
Yine ben bugn de yaplan yanllara kar kyorum. Yarglananlar eskiden yanl yapm, hukuksuz davranm olabilirler,
hatta cani bile olabilirler ama bu, onlara hukuksuz davranmay
gerektirmez. Ayn ekilde davramlrsa onlardan farkl olunduu iddia
edilebilir mi? Bu ekilde sadece zalimlerle mazlumlar yer
deitirmi olacak, stelik kimin sulu kimin masum olduunu bu
toz bulutu ierisinde ayklamak mmkn olmayacak.
Hukuksuz davranlar asl zarar madura deil, yapana, verir.
Nasl bir vicdan, nasl bir anlay ya da ideal yanla, hukuksuzlua
bavurmay uygun grr? Mazlum, yaplann haksz olduunu bilir,
bu yzden tesiri kalc olmaz ama hakszlk yapan ve hukuksuz
555

2. Bolum: Cemaat

davranan bunu isteyerek yapt iin vicdanen kirlenir ve srekli

ayn yntemlere bavurma alkanl kazanr. Bu lkede gc eline
geiren herkes devletin imknlarn da kullanarak rakibine haksz,
hukuksuz saldrlar yapmaya kalkarsa, bu lkede huzur ve gvenlik
olamaz. Saldranlar suluysa, bilmelerine ramen ikbal uruna bu
yanlla, kar koymayanlar iki kat suludur.
Bu lkede herkesin gnlnce yaayaca bir ortam salamak
mecburiyetindeyiz, bunu ancak hukuk, demokrasi, zgrlk ve
insan haklar gibi deerlere sahip karak salarz. Gl olann
deil, hukukun hkim olduu bir sisteme ihtiyacmz var. Cemaatin
ya da militarizmin hukuku deil, evrensel hukukun uygulanmas
gerekir. En kt kanun bile keyfilikten ok daha iyidir, o adan
cemaatin

uygulamalarnn

asla

fayda

getirmeyeceine

herkes

inanmaldr. Herkesin hukuku kullanarak birbirine pusu kurduu

bir lke yaanmaz olacaktr. Dolaysyla militarist kesimler, kendi
ideolojilerine gre hukuku yorumlayanlar, Yargtay ve Dantay,
hkim ve savclar ile gizli kumpas kurup, kendi saray entrikalar
erevesinde

hukuku

kullanmak

isteyenler

ayn

entrikann

benzerinin kendilerine ve yandalarna uygulandn grnce gerek

hukuka

her

zaman ve herkesin ihtiyac olduunu

renmi

olmallar.
lkenin dzelmesi, huzur ve gven ortamnn salanmas
herkesin fedakr davranmasyla gerekleir. Herkes ahsi olarak
gerekli fedakrl yapmal, hukuka saygl olmal, yanllklara kar
koymal, yoksa bu gidiin gelecei hi aydnlk deildir. Bu lke ok
badireler atlatt, bu olaylarn benzerlerini ok yaadk, bir ey olmaz
diyenlere yantm, daha nce bu trden tehlikelerin atlatlmasnn
mevcut sorunlarn da kolayca atlat-laca anlamna gelmedii
olacaktr.

Btn Kurumlar ve Kiiler Kof mu?

Bu kitabn birinci blmnde devlet kurumlarnn kof olduunu, basit sorunlar bile zme yeteneine sahip olmadn
anlatmaya altm. Bu blmde ise bir cemaatin birka adamnn
556

2. Bolum: Cemaat

almas sonucu her eyin yerle bir olduunu, koca devletin iten
ie eridiini, adalet ve gvenlik kurumlarnn adaletsiz ve gvensiz
hale dntn, bu durumun farknda olan devlet grevlilerinin
buna kar durmadn anlattm. Bir grup koca. bir devleti teslim
aidi. Devlet iten ie atrdyor, birileri ynetimi ele ald ve kimse
devlet gcn kullanan bu kiilere dur diyemiyor. Birka cemaat
imam devlet yetkilerini gasp etti. Bu, nasl bir devlet geleneidir?

Kanunsuz Dinlemeler
Bu kadar hkim ve savcnn, hele il savclarnn sud .ar bahanelerle dinlenmesi, Brgenekon rgt iddialar ile dinledik, adalet
mfettileri istedi vs denerek yle kolayca geitirilecek bir ey
deildir. Hi kimse de bu konuyu byle kabul etmemelidir. Ayn
ekilde emniyetin ynetici kadrolarnn bakan ve genel mdrden
habersiz istihbar! amala dinlenmesi, says belli olmayacak kadar
devlet, yneticisi ve sivil ahslarn kanunsuz ekilde isimsiz ve
baka adlarla dinlenmesi aslnda, ok ciddi bir sutur. En azndan
su ilemek iin rgt kurmak suunu tekil eder k bask, tehdit,
antaj yntemlerinin kullanld da dikkate alndnda gerek
manada bu ii gerekletiren polisler ve buna karar veren adalet
mfettileri ile karara ifal edilmeksizin bilinli katk sunan savc ve
hkimler hakknda ciddi davalar almas gerekir. Bence byle bir
dava alrsa da. hepsi mahkum olurlar AHM'e itiraz da etseler bu
karar tasdik olur.
Bir dava aacak savclk karsa kanunsuz dinlemelerle ilgili
yeterinden fazla delil bulunacana inanyorum
Dnyann hibir lkesinde bu kadar hkim ve savc sudan
sebeplerle bu ekilde dinlenemez, izlenemez, bu fiiller kabul
edilemez ve bunu yapanlar da hesabn mutlaka verir.
Hi kimse bu olaylar baz mfettiler ve hkimler yanl karar
vermi, mnferit olaylar diyerek geitiremez, bunlar hukuki ilem
deil, cemaattin faaliyetleridir.

557

2. Bolum: Cemaat

Hukuka aykr olarak ne kadar kiinin dinlenip izlendii tam

olarak

bilinmemektedir.

Aldm

duyumlara

gre

tahminlerin

tesinde birka bin kii bu ekilde dinlenmitir. Hl da bu

hukuksuzluk devam etmektedir.

Devleti Kim Ynetiyor?

Grdm manzara korkun; kadrolu devlet adamlar devleti
ynetmiyor, Emniyet Genel Mdr, hatta ileri Bakan hakl
olduunu bildii bir kiiyi, doruluundan emin olduu bir olay ya
da davay savunamyor, gvendii ve inand adamlar tuzaa
drlyor, hasiyetleri ile oynanyor ama onlar bu kiilere sahip
kamyor.
Kozanl mer kod adl Osman Hilmi zdil mi yoksa Emniyet
Genel Mdr, Daire Bakanlar m polis tekilatn ynetiyor? Son
zamanlarda

meydana

gelen

operasyon

ve

faaliyetleri

Genel

Mdrlk yapmyordu, bu durum daha vahimdi. O zaman bu

tekilat kim ynetiyor? te en byk soru bu. Bundan daha
nemlisi de ortada grnen yneticilerin bu duruma nasl ve neden
msaade ettiiydi. Bu kamu gcn kimler gasp etmi kullanyor,
gcn sahibi olmas gerekenler ellerindeki gcn gaspna neden ses
karmyor, glerini geri almak iin abalamyorlar? Bu nasl bir
anlay ve nasl bir devlet adaml? Bu duruma bakp da zihinsel ve
ruhsal

dengeyi

kaybetmemek

mmkn

deildi.

Galiba

kendi

taraflarnn suunu ve kusurunu grmeden sadece yanl olduu

retilen olaylara kar mcadele etme, yani Simonlama. anlaym
biz de yayorduk ama farknda deildik. Kendimize gre mazeretler
retiyorduk, sokaktaki hrsz, gaspy, polisin adn ve hviyetini
kullanan

yakalyorduk

yneticilerinin

yetkilerini

ama

tm

gasp

eden

tekilatn,
kiilere

hatta

devlet

kar

klmz

kprdamyordu.
Bu ie kar ktmda bunun bedelinin ne demek olduunu
biliyorum,

kimsenin

anlayamayaca

kadar

ar

olacann,

hayatmn zorlaacann, cehennemin bu dnyada tattrlmaya

kalklacann farkndaym. Bu daha nce bilinenlere benzemeyecek,
558

2. Bolum: Cemaat

onu da biliyorum. Fakat bedeli ne olursa olsun buna kar

kacam, ikiyzl olmayacam, yanl kim yapyorsa yapsn
yanltr anlayyla tm bu yaplanlarn karsnda duracam.

Ne Yaplabilir?
Maalesef bu gruba kar kmak ok kolay deil. Bir anlamda
Fethullah Hoca in n insafna kalnmtr. ok abartyorsun, bir iki
cemaat mensubu kamudaki grevlerinden alnr ve sorun ok kolay
halledilir diye dnenler, cemaati tanmadklarndan, cemaatin
elindeki bilgilerin mahiyetini bilmediklerin den ve en gizli yerlere
kadar

szm

cemaat

mensuplarnn

neler

yapacan

anlayamadklarndan durumun ciddiyetini tahayyl edemiyorlar.

Bugn adlar duyulan, cemaatin hedeflerine uygun hareket eden
kamudaki polis, hkim ve dier yneticilerin aslnda cemaat
asndan hi nemli olmad, hepsinin bir anda deimesinin
hibir ey ifade etmeyecei, asl gizli kalm, en mahrem yerlere
szm hatta ters dnce ve fikirde olduu zannedilen cemaat
elemanlarnn ne olaca nemlidir. uan bu kiilerin zararl
faaliyetlerinin nlenmesi iin asgari dzeyde sonlarn yaplmas
gerekir:
ncelikle istihbari dinlemeler ciddi olarak aratrlmal, kiileri
tehdit ve antaj amal kanunsuz olarak dinleyenler tespit edilmeli.
Bunun iin sahte isimle, kimlii bilindii halde IMEI numaras ile
yaplan dinlemeler belirlenerek kimi takip etmek iin yapld ortaya
karlmal,
istendii

bylece

kimlere

belirlenmelidir.

Bu

tuzak

kurulduu

kontroller

yaplr

veya
ve

kurulmak
bu

konu

aratrlrsa, dinleme karan almak iin tanzim edilen sahte raporlar

ortaya

karlacaktr.

Bugn

tahminlerin

zerinde

pervaszca

insanlar dinleniyor ve bu dinlemeler tamamen cemaatin kontrolnde

kullanlyor.
Bir yandan bu zamana kadar kime tuzak kurulduu, kimlerin
antaja hedef olduu, kimlere sahte ihbarlar ile leke atld, iftira
edildii anlalabilir. Bylece bugn bata Ergenekon, Balyoz,
Erzincan

davas,

vb.

ile

Emniyet
559

Genel

Mdr

Yardmclar

2. Bolum: Cemaat

aleyhinde alan aibe altndaki benzeri btn davalar ve delilleri

hem aibeden arnarak ortaya kar, hem de uydurma olanlar
ayklanr, doru olanlar da netlik kazanr. Dier yandan da
hukuksuz

dinleme

yapanlar,

iftira

atanlar,

insanlarn

zel

hayatlarna nfuz edenler, gizli ekilen fotoraf ve vidolar, telefon

konumalarn

internette

yayanlar

ortaya

karlarak

hesap

somlabilir.
Bu suretle bata Emniyet olmak zere baz kurumlara szan
cemaat yaplar ve onlarn devlet imknlarn, grevlerini ktye
kullanmas ortaya karlabilir, sahte yazlan raporlar, tutanaklar ve
son m klar tespit edilebilir. Bunun iin tm zel yetkili mahkeme
hkimlerinin

verdii

nleme

(istihbari)

dinleme

kararlar,

bu

konudaki TB kaytlar ve stihbarat merkezlerinde (polis jandarma

ve MT) yasal olarak bu. konuda tutmak zorunda olduklar
tutanaklar birbirini teyit edecek ekilde kontrole tbi tutulduktan
sonra haksz ve antaj amal dinlemelerin tespit edilmesi gerekir.
Sistemin bu kadar bozulmas, bata cemaat ve hkmet dahil
kimseye fayda getirmeyecektir; gven ve ciddiyeti yok ederek sistemi
bozacaktr.

Bozulan

bir

devlet

sisteminden

kimse

fayda

ummamahdr.
Polis, Jandarma ve MT tekilatnn vatandalara ynelik
dinleme ilemleri mutlaka denetlenmelidir, bir defaya mahsus
denetim deil, srekli bir denetim mekanizmas kurulmaldr. Bugn
iin adli dinlemelerde, dinleme sonucunda ya kiiler iin dava
almakta ya da belli bir sre dinlendikleri fakat su unsuru
bulunamad ynnde kiilere savclklarda tebligat yaplmaktadr.
Bu durum az da olsa bir gvencedir. An a nleme/istihbari
dinlemelerinde denetimin her kurumun mfettilerince yrtlecei
belirtilmi ise de bugne kadar hi denetlenmedii gibi dinleme
yapan birimler her trl hukuksuzlua bavursa da bunlar ortaya
karacak hr mekanizma yoktur.
zel yetkili mahkemelerin tm hakim ve savclar emsali hakim
ve savclarla deitirilmelidir, bu salanmadan cemaate muhalif olan
hi kimsenin zgrl ve hayat gvencede olamaz. Uzun sreden
560

2. Bolum: Cemaat

beri cemaat, sistemin hassasiyetini kullanp son 5-6 yl ierisinde

tavassutla

her

hkim

ve

savc

kararnamesinde

zel

yetkili

mahkemelere belli oranda cemaate mensup hkim ve savclar

yerletirmitir. Bugn bu mahkemelerin savc ve hakimleri her
olayda grld gibi hukuku hie sayarak insanlarn hrriyetini
tehdit ediyor. Bu mahkemelerin baz yeleri cemaat taraftar iken
bazlarnn da cemaatin dinleme ve izlemelerinde tespit edilen
grnt ve ses kaytlar nedeniyle, yan antajla cemaate buyun
emek mecburiyetinde kalm olduklar oka iddia edilmektedir.
Ergenekon davasnda hazrlanan 51 nolu CD'deki hkim, savc
ve st dzey yneticiler hakkndaki gizli grntlerin kimileri
Ergenekoncular, (benim de dahil olduum) kimileri ise cemaat
taraftar

polisler

tarafndan

oluturulmu

olduunu

iddia

etmektedir. Ortaya karlan antaj ve tehdit grntleri, iindeki

kiiler

asndan

deil,

bu

grntleri

ekenler

asndan

aratrlmal ve failleri bulunmal. Peki, bulunabilir mi? Eer ciddi

aratrlr ve aratrmaclar desteklenirse, yapanlar kesin olarak
bulunur. Her iki iddia da (bence birincisi zaten iyice aratrld)
tarafsz ve her trl imknla desteklenmi bir
aratrma grubu tarafndan incelenirse, gerek ortaya karlacaktr.
Bunu, Emniyet stihbarat Dairesinin imkanlaryla kesin olarak
tespit etmek mmkndr. Fakat korkarm aratrma yaptrlmaz
veya yasak sama kabilinde olur.
zel yetkili mahkemelere son 6-7 yl iinde atanan tm savc ve
yarglar hemen deitirilmelidir, mevcut kadro ile adalet mmkn
deildir. Hatta olaylar ok tehlikeli boyutlara gitmekte olup, madur
edilmi baz kiilerin silaha sarlarak kendilerine hakszlk yaptn
dndkleri cemaat yanls kiilere ynelme ihtimali ok uzak
deildir, devletin vatandana iftira atmas kabul edilemez. Bu
mahkemelerin verdii kararlar ve Emniyet ierisindeki cemaat
yanls

polislerin

kulland

dinleme

ve

izleme

imknlar

denetlenmezse, lkedeki 1 m muhalifler, hatta imdiden sonra zel

561

2. Bolum: Cemaat

irket ve holdingler iin tehlike ok yakn hale gelmitir. Bunun ho

grlecek taraf da kalmamtr.
Adalet bakanlnda cemaat taraftar olduu herkese bilinen
Tefti Kurulu Bakan Yardmcs ve bata il savclarm ve dier savc
ve hkimleri hibir hukuki pheye dayanmadan dinlettiren cemaat
yanls mfettiler bu grevlerden uzaklatrlmaldr. llerde bir
dinleme karan almak iin onca delil, bilgi ve rapor bile yeterli kabul
edilmezken, hkim ve savclarn neye dayanarak dinlendiini
bilmeye hakkmz olsa gerek. Mesele hkimlerin zel hayatlarndan
teye gemi, tm kamuoyunu ilgilendirir hale gelmitir.
Cemaatin istedii gibi karar vermeyen her hkim ve savc
aleyhinde oluturulan kampanyalar utan verici halde devam
etmektedir. Ergenekon davasna bakan stanbul zel Yetkili Ar
Ceza Mahkemesi Bakan Koksal engn hakknda basma servis
edilen dinleme tapeleri, baz sanklar tahliye etti diye hkimin yllar
nce gzaltna alnp beraat ettii bilgilerini bile basma szdran yap
daha neler yapyordur, kimleri tehdit ve antajla neye mecbur
ediyordur?
Cemaat adna yaplan, Emniyet Genel Mdr Yardmclar Emin
Aslan, Mustafa Glc, Celal Uzunkaya ve Sakarya Emniyet Mdr
Faruk

Unsal

arkadalar

haklarndaki

hakkndaki

davalarn,

tahkikatlarn

Savc

yapl

Ci-haner

biimleri

ve

tarafsz

savclar tarafndan tahkik edilmeli, bu olayda iftira eden polis, savc

ve hkimler yarglanmal, kurduklar tuzaklarn, uydurulan delillerin
hesabn

vermeleri

salanmaldr.

Sonrasnda

ise

zel

yetkili

mahkemelerin bugnk gibi bir yetki kullanmalarna hukuken mani

olunacak

dzenlemeler

yaplmaldr.

Erzincan

savcsnn

tutuklanmas, stanbul ve Ankara savclarnn dinlenmesi gibi

yetkilerin kullanlmasna msaade edilmemelidir.
Kar karya olduumuz durum, hukuken yanl yaplan birka
ilemden ibaret deildir ya da birka polisin hatas veya birka
hkim ve savcnn hukuku yanl uygulamas veya tarafl davran
deildir. Olay bir rgtn, cemaatin devlet ierisindeki elemanlar
vastasyla yrtt rgtsel bir faaliyettir, karmzdaki kiiler
562

2. Bolum: Cemaat

polis,

hakim

Devletin

ve

savc

hukukunu

getirmektedirler.

deil,
deil,

inde

rgtn/cemaatin
cemaatin

bulunulan

durum

elemanlardr.

talimatlarn
bu

yerine

ekilde

bilinip

alglanmaz ise hatal deerlendirme yaplm olur.

stanbul, Ankara, Erzurum ve zmir'deki baz zel yetkili savclar
ile bu iller dndaki baz polis birimleri arasnda illegal bir ilikinin
varl aka gzkmektedir. zel yetkili savclar tarafndan bu iller
dnda gzaltna alman ya da aranan kiiler hakknda karar
karmadan nce kimlik, i ve ev adresleri gibi bilgilere ihtiya
vardr. Normalde bu bilgiler o illerin savclar veya ok uygun olmasa
da Emniyet Mdrlkleri zerinden resmi yazma yoluyla temin
edilmesi gerekirken, bugne kadar hibir yazma yaplmamtr. O
halde bu bilgiler nasl temin edilmitir?
Devletin terr ve illegal rgtlerle mcadele etmek iin kurduu
(zamannda kuruluunda benim de bulunduum) eiektronik sistem
ve yntemler sradan vatandalara kar kullanlamaz. Eer bugn
olduu gibi kullanlrsa, bu insanlarn zel hayat diye bir ey
kalmaz, bunlarn nnde kimsenin saklanma ve kurtulma imkn
olamaz, buna asla msaade edilmemelidir. Bu duruma bir an nce
mani olunmaldr.
Yasalarmz ancak belli ar sularda kamunun menfaatini
korumak iin dinleme, izleme gibi zel bilgi toplama yntemlerini
ngrm, dier kiisel sularda bu yntemlerin kullanlmasn
yasaklamtr. Dolaysyla en ar sular ileyen ve denetimden
kurtulmak iin ok zel yntemler kullanan terristlere kar
devletin kulland en sofistike yntem ve usulle -rin sradan
insanlar takip ve izleme iin kullanlmas ve elde edilen bilgilerin el
altndan internet sitelerine, basna szdrlmas, insanlarn zel
hayatlarnn en ince noktalarna kadar girilmesi hukuka aykrdr.
Demokrasilerde objektif ve tarafsz olmayan kaynaklarca belli
amalar
allmas,

dorultusunda
bu

amala

kamuoyunun
yalan

haberlerin

ynlendirilmesi
yaylmas,

iin

kitlelerin

psikolojik harekta tbi tutulmas ve hatta bunun devlet tarafndan

yaplmas bile kabul edilmezken bugn lkemizde cemaat tarafndan
563

2. Bolum: Cemaat

kendi ideolojileri istikametinde halkn olaylar ve kiiler konusunda

yanl kanaat sahibi olmasna, halkn kendi kurum ve yneticileri
hakknda kara propagandaya maruz kalmasna devlet msaade
etmemelidir.
Basma el altndan szdrlan bilgilerle ve fslt halinde yaylan
dedikodularla bir kamuoyu olumaktadr. Cemaatin drt koldan
balatt propaganda karsnda hedef olan hkim, savc, polis
mdr, muvazzaf veya emekli askerlerin tek tek kendilerini
koruma ve savunma imknlar yoktur. Devlet bu kiileri korumal,
kendilerini savunmalar iin imkn vermelidir. Kamu grevlilerinin
basma aklama yapmas hukuken yasaktr ama cemaatin hedefi
olan kiiler hakknda her trl olumsuz haberin yaylmasna mani
olacak bir mekanizma bulunmamakta veya 657 sayl kanundaki
memurlar koruyan hususlar altrlamamaktadr .
Aslnda basna el altndan zellikle belli polisler tarafndan bilgi
szdrld herkese bilinen bir husustur ama bunu nlemeye
ynelik ilem yaplmamaktadr.
Bugn bu olaylara mani olma makamnda, olmasna ramen
yeterince

ndahil

olmayanlar

unu

bilmelidirler

kendileri

hakknda da uan cemaat tarafndan arivlenen bilgiler bir gn ayn

ekilde basna servis edilecektir.

Ankara Emniyet Mdrnn Tutuklanmas

Bu kitabn bask hazrlklarnn srd srada Ankara Emniyet
Mdr Orhan zdemr hakknda Ankara zel Yetkili Savcln
soruturma at ve zdemir'in bilahare tutukland haberleri
basnda yer ald. Kitab bitirirken son olarak bu olaya deinmek
istiyorum.
Olayn ne olduu ve teferruat konusunda bilgi sahibi deilim,
ama bir yldr Orhan zdemir'e kar cemaatin bir tertip iinde
olduunu, onun en olumsuz hal ve durumlarda fotoraflarnn
ekilerek yapt harcama ve ilemlerin aratrlp hakknda olumsuz
manada kullanlacak materyal hazrlanmaya alldm emniyet
tekilat ierisinde herkes bilmektedir. Ayrca Orhan'n astlarmca
564

2. Bolum: Cemaat

veya

onlarn

ibirlii

ile

daire

bakanlnca

uzun

sredir

dinlendiinden de eminim, Orhan'n cemaate olumlu bakmad,

onun Ankara'ya atanmasnda Mustafa Glc'nn rol olduu gibi
konular herkes bilmektedir.
Bir sre nce Orhan'n ok lks makam yaptrd, bu kadar da
olmaz trnden fsltlarn yaylmaya alld duyuluyordu. Orhan
baz yardmclar ve ube mdrlerinin kendisi hakknda olumsuz
almalar yrttn biliyordu. Onlar deitirmek iin ne kadar
giriimde bulunduysa da baarl olamadn, hatta, hkmetten
etkin

kiilerden

bu

kiileri

grevden

alamayaca

ynnde

uyarldn duymutum.
2. Bolum Cemaat

Bununla birlikte daha nce hep cemaat operasyonu olarak

deerlendirdiim olay ve soruturmalarda rol alan kiilerin yine bu
davada da rol almas acaba tesadf mdr?
Orhan hakknda iddianame hazrlayan Ankara zel Yetkili
bavcs

nce Emin Aslan hakknda da so-

ruturma yapan zel yetkili savcdr, bu davann usule uygun olarak

yrtlmediinden daha nce bahsetmitim. Ayn ekilde Orhan'
tutuklayan hkim de kozmik odada arama yapan, son zamanlarda
istihbarat birimlerince zel korunan hkimdir.
Orhan'n tutuklanmasndan ksa sre nce grevinden ald
ube mdr Z.G.'ni ad nceki sayfalarda sunduum cemaate ait
ok

nemli

havaalannda

belgede

mer

yakalanmas

kod

adl

olaynda

cemaat

zerinden

imamnn
kan

ABD

notlarda

gemesi, hem kendisinin hem de (adliye mensubu olan) einin

telefon bilgilerinin bulunmas tesadf mdr?
Biz emniyet yneticileri hepimiz birbirimizi tanrz, kinim ne
yapt ne yapabileceini aa be yukar biliriz. Orhan zde-mir
suland olaylarn faili olamaz, zaten tahkikatn balamas ile
basma el altndan bilgi szdrlmas, Orhan'n gizli sicil dosyasndaki
bilgilerin basma servis edilmesi de bunu doruluyor. Biz emniyet
tekilat yneticileri olarak bunun bir cemaat operasyonu olduunu,
565

2. Bolum: Cemaat

olay cemaate yakn veya cemaat mensuplarnn dolayl etkiledii

kiilerin buralara tadna inanyoruz.
Olay hakkndaki genel kanaat udur: Cemaat kendilerine engel
grd bir kiiyi daha bertaraf etmitir.
Kitabn ikinci blm boyunca ortaya koyduum, bilgi, belge ve
deerlendirmeler nda son sz olarak unu ifade etmek istiyorum.
Burada yazlmayan cemaatin ynetici imamlar hakkndaki gizli
bilgileri Ankara ve stanbul Cumhuriyet Basavclarna ve baz
baka makamlara yazl ikyet/ihbar dilekesi olarak vereceim.
Herhangi bir tahkikat yaplabileceine ihtimal vermiyorum zira byle
bir durumda Polis, Jandarma ve MT ierisindeki rgtl yap
annda haber alacak, soruturmaya mani olacaktr. Zaten savclar
da yapacaklar her ilemin engellenecei, hatta aratrma iin
yazdklar yaznn muhatab olacak baz grevlilerin aslnda cemaat
mensubu

olduu

kaygsn

tayacaklardr.

Tpk

bu

kitab

yazmaktaki amacmda olduu gibi dileke vermekte srar etmemin

sebebi,

lkeme

kar

sorumluluumu

yerine

getirmi

olma

duygusundan baka bir ey deildir.

DZN

12 Eyll, 12, 81, 85, 107,

AB, 155, 156, 217, 297, 369

154,293, 346, 354 2004 yl

bte grmeleri,

374, 38E 387 Abanoz, Kazm,

99 ABD, 155, 214, 231, 254,

235

308, 371, 374, 389, 421,

557, 561, 587 Acilciler, 63-

28 ubat sreci, 231, 335, 354,

403, 407, 414, 421,

66, 69 Aar, Mehmet, 147, 160,

407 Aae, etin, 208 Ak,

32. gn, 231, 421

Osman, 421 AKP. 309, 376,

420, 422,
465, 512 Aksu, Abcilkadir,

376, 406 Aksu, Murat, 417

566

2. Bolum: Cemaat

Akener, Meral, 411

575, 581 Balyoz Darbe Plan,

aktifhaher, 560, 565 Aktel,

55-552 Barzani, Mesut, 157-

340 Akttn baskm, 371

160,

Akyrek, Ramazan, 430

371, 375, 520, 535 Baaran,

Ala, Efkan, 501 Alman

Vicdan, 538 Babakanlk rtl

stihbarat, 103 Almanya, 15,

denei,
236,559 Bat Almanya, 103

99-104, 120,
144, 155, 211-213, 240,

Bat alma Grubu, 231,

410

258, 273, 285, 444, 467,

474, 507, 539, 561 Altn

Bayramolu, Ali, 419 Bedk,

Kaakl, 83-89 Ana Komuta

Saffet Ankan, 147 Beki, Akif,

Kontrol Merkezi,

420 Berk, Mehmet, 44 1. 449,

4 52. 457, 476-479, 523

414, 543 Ardal, Hamdi, 120

Asker, 58, 91, 131, 146, 174,

Berk, Sald ray, 508 Berke

193, 325, 344, 348, 356,

Baraj, 244 Bilgi lem Daire

371, 423, 433, 505, 513,

Bakanl,
300

533, 543-551 Aslan,

Alparslan, 433, 507 Aslan,

Bindal, Hasan, 535, 536 Bir,

Emin, 113, 119, 162,

evik, 410, 411 Birinci MT

215, 254, 271, 406, 435-

Raporu, 147, 1.43 Bitlis, Eref,

449, 463, 479, 523, 557,

341-343 Bulgaristan, 270, 277,

584,587 Akn, Ycel, 527,

290,

528 Atalay, Beir, 486 Aydemir,

378-383, 439, 444,461,

Cengiz, 416 Aydn, Mustafa,

550,552 Bykamt, Yaar,

320, 474,
500

425, 529

Aydn, Vedat, 194, 195

C"

Aydrer, Ekrem, 517 Aydnlk,

Cehdioiu, Gaffur Cem, 448

51, 52, 199, 204,

Cengiz, Aykut, 486

341-344, 577 Ay Darbe

Cerrah, Celalettin, 429, 430

Plan, 554 Aytek, Atilla, 147

CHP, 46, 50, 305, 316 Cihaner,

lhan, 508-511, 519 Cingz,

Balta, Behzat, 552 Balyoz

soruturmas, 530,
544,545, 551-553, 574,

Temel, 538 Cumhuriyet, 540

ada Eitim Vakf, 567
akc. Alaaddin, 265-267, 422
alkan, smail, 271, 422, 423
567

2. Bolum: Cemaat

atl, Abdullah, 339, 530.

536,537 EA, 242-247, 253

Mdrl, 142 Doan, Arif,

19 1 Doan, etin, 553 Doan,

elebi, Suat, 411,414 elik,

Mazlum, 146 Doan, Yaln,

mer, 420 etin kay a. Nuh,

539 Dou Almanya, 103 Dou

4.13 iek, Dursun, 519 iller,

Faktoring, 507, 508 Dr.

Tansu, 244, 411 olakkad,

Moro'nun Adas, 14 DTP, 374

Turan, 436

Ecevit, Blent, 9, 46, 365

Dantay, 39, 46, 309, 413,

Edirne Belediye Saray

433, 504-508, 532, 539,

halesi, 308 Edirne

561, 577 Demir, Namk, 365,

Belediyesindeki

500 Demira. Kartal, 507

Demiral, entrk, 316-319,
408, 409 Demirba, D., 162,
430, 471 Demirel, Sleyman,

Yolsuzluklar, 302 Ehliyet

Yolsuzluu, 81 EMASYA Plan,
409, 547-550 Emniyet Genel
Mdrl,

46, 153,

109, 111, 118, 142, 187,

245, 380, 41 1, 507

200, 205, 232-235, 292, 300,

Demokratik Alm, 36, 369-

316, 318, 325, 405-409, 422,

378

437, 453, 459-473, 485-502,

Deniz Baykai'a ynelik kaset

olay, 560, 566

538, 542, 557

Emniyet Genel Mdrl

Deniz, Mustafa, 199-206 Dev-

stihbarat Daire Bakanl,

Sol, 7, 36, 119, 120,

109, 111, 405 Erbakan,

.152, 163, 170-185, 1.98,

Necmettin, 411 Erbantran,

222, 428, 515, 532-539 Dev-

rfan, 467-471 Ergen e kon,

Yol, 35, 36 DGM, 174, 266,

1.86, 335-346,

413, 414,

433, 473, 487, 501-507,

486, 567 Dink, Hrant, 429,

515, 524, 530-543, 553,

431, 532,

560, 561, 565, 568, 574,

540
Diyarbakr Cezaevi, 131-133,

578, 581-583
"Ergenekon n

145

Reorganizasyonu" adl

Diyarbakr Emniyet stihbarat

ube Mdrl, 97
Diyarbakr Emniyet

belge, 339, 341 Ergenekon

Operasyonu, 473 Ergenekon
rgt, 473, 487,
568

2. Bolum: Cemaat

505, 531-533, 538-543, 578

Ergin, Sadullah, 492 Erkan,

327,329,535, 552 Gmrk

Mstearl, 253,

nal, 406, 465 Ersever, Cem,

1.86, 188, 208,

297, 301 Gmrkolu,

brahim ,
507

209
Er sz, Levent, 553 Eruygur,

Gney, Tuncay, 338, 339. 340,

ener, 554 Erzincan Olay, 508,

509, 521 Esener, Ali, 553

341, 534
Gneydou, 3, 36, 84, 93, 104.

Eymr, Mehmet, 147, 202, 207

109. 125, 130, 142, 155, 1

86, 196, 225, 230, 323-325,
353, 369-379, 520

FBI, 254-255, 557, 558 Fuat,

Gngr ,Salih, 119, 120,

Ali, 429, 432

162,239 Gven, Paa, 536,

537 Gvendiren, Tanju, 413

Gen , Fatih, 468, 469 Gen

Parti, 247, 251, 253 Genolu,

Recep, 508, 509,

Haberlime, 565 Habervaktim,

512,516 Genelkurmay
Bakanl, 97,

565 Hatay Emniyeti, 144 Hatay

stihbarat ubesi, 144 Hayal

122, 197, 207, 211, 217,

,Cokun, 418, 419 Hayal,

228-234, 337, 343, 375,

Yasin, 431 HEP, 193- 196, 203

409-413, 529 Genelkurmay

Hersanlolu, Alparslan, 475

stihbarat

Hizbullah, 515, 532-534,

538,539 HSYK, 264, 268 HTS

Bakanl, 217, 343 Gezer,

Selim, 269, 443, 444,
448
Gezgin, Yusuf, 566 Gkimen,
Al, 406, 465 Glc, Mustafa,
465-468,
473, 474, 479, 486, 584,
586
Glen, Fethullah, 401, 414,
466,511, 513,519, 551 Gler,
Ahmet lhan, 427 Gmrk, 20,
73, 154, 198,

Raporlar, 432, 498, 539

Hseyin, Saddam, 157

I-
Irak, 73-78, 87, 157-160,
191,214, 372, 520, 535 Irak

Komnist Partisi, 159 Ik,

Hseyin Rza, 443 Ik, Rza,
41, 462 hsan, Ali, 552
hvanclar, 72
mar Bankas, 238, 24 1, 245-

203, 253, 277, 282-302,

569

2. Bolum: Cemaat

249,260 ran, 157, 213-215,

IstJ.j ,l 5 2
y

^35v3 Kanal 6,

240

274-276,

Kanal 7, 420

371, 392, 550 rtica le

Kanat, Habip, 436-464

Mcadele Eylem
Plan, 519 smailaa cemaati.

Kanunsuz Dinlemeler, 492,

496, 500, 578, 579 Kapkule

510, 512

Tahkikat, 277 Karabulut,

stanbul stihbarat ube

Mnevver, 469 Karaday, smail

Mdrl, 111, 491

stihbarat ve Terrle Mcadele

Hakk, 411 Karaduman,

Necmettin, 28,

ubesi, 121, 175

stihbarata Kar Koyma (KK),

Kara ta. Dursun, 7, 120, 172,

427

182, 185, 535-537

i Partisi, 62, 342

Kayacan, Kemal, 174, 533

J

Jandarma, 41, 49, 58, 61, 106110, 115, 1.22, 159, 188211,

218-235,

321,

324,

339, 408, 412, 420, 482,

498, 508-516, 536-554, 569,
575, 581, 587

Kayseri Uyuturucu
Operasyonu, 268
KDP, 110-1 17, 122, 520

|3z

2r ^f" 2t S! ^1 j 2 ^3
\^

Kidir, Meral, 534, 535

Kn, Al, 462
Ksa krek, Necip Fazl, 368

Jandarma Genel
Komutanl, 198-209, 233,
235, 412, 498, 553, 575
JTEM, 186-209, 339-341, 412

Kocada, Hseyin, 194, 195

KOM Dairesi Bakanl, 216,
237, 260, 263, 271, 277, 301,
305, 309, 316, 320, 415-422,
433- 459, 466-470, 475-480.

K-L

507, 509, 538-540, 554, 563,

Kaak ay Operasyonu, 326

575

Kaaklk Daire Bakanl,

142, 147, 268, 274, 318, 447
Kaaklk ve Organize Sularla

Komplo Teorileri, 79, 163,

389,466, 474 Kozakolu,
Hayri, 1 27, 142,

Mcadele, 237, 415

147,227

Kadayfolu, Veysel, 4 17, 418

Kahraman, Ahmet, 412 Kalemli

Koksal, Blent, 453 Koksal,

,Mustafa, 406 ^-3.U ^ -

Ouz Kaan, 488 Kurun,

H.XT

3. I
j

Mesut, 412
570

2. Bolum: Cemaat

Kuzey Irak, 157-160, 191,

204, 216, 226-228 Okyay,

203, 217, 233, 371, 375,

Turgut, 414 Olaanst Hal,

520,535 Kk, Veli, 338-342,

bkz. OHAL Olgun, O., 471

534, 553

Orakolu,Blent, 407-412,
421,538 Ordu, 341-344, 357,

Krt. Sorunu, 367, 369, 373

Lawrence, T. E., 390

369,
407-414, 508-520, 551 -

M-N
Mafya, 11, 53-60, 119, 237,

555, 564-569, 575 Osmanl,

349, 390, 399 Oyak Gvenlik,

241, 265, 408, 413, 417-

506 Ozansoy, Al, 186, 187,

421, 427, 464, 528, 539

199,

Malatya'daki Zirve Yaynevi

katliam, 532, 541 Malbelei,

203,206 calan, Abdullah,

15, 94, 99,

Cengiz, 444, 453 Maltepe

137, 147, 150, 155. 369-

Dershaneleri, 559 Meclis

377, 414, 535, 536 zal,

Susurluk Aratrna
Komisyonu, 186 Menzir,
Necdet, 127, 152,

Ahmet, 240 zal, Turgut, 85,

88, 89, 559 zalp, Hseyin,
313, 466,

161, 183, 227, 402 Meri,

500, 557 zdemir, Orhan,

Tuncer, 406 Metel, Al Balkan,

586, 587 zd, Osman Hilmi,

198, 203-

557, 579 zel Harekt birlii,

205, 535 Mzrak, Musa, 105,

107,

106, 107 Milliyet, 228, 231,

.125, 1.36, 207, 228, 232,

440, 445,

234, 407, 536 zkaya,

523
Mirolu, Nusret, 285

Eroslar. 265-267 zkk, Hilmi,

215

MT, 74, 122, 147-162, 174,

202,207, 223,248,265-267,

286, 325, 337, 364, 412,

Pek, Ahmet, 419, 436, 437,

440, 445, 459, 466 Perinek,

433-435, 482, 498, 509, 518,

534, 541, 549, 557, 564, 569,

Dou, 338-344

581, 587

Pemerge, 158

Namal, Hseyin, 480

Pir, Kemal, 146

Neter 2 Operasyonu, 263 O -

PKK, 3, 12-15, 61, 77-79,

uztan, mit, 339, 340 O

93 146. 155, 172. 186-235,

HAL, 1.27, 137, .142, 191,

325, 352-357, 369-378,

571

2. Bolum: Cemaat

428,528-539, 550 Polis

186-1.88, 225, 325, 369,

Akademisi, 34, 36, 61,

399,404 Polis Koleji, 26, 34,

408
Skynetim Komutanl, 61,

398 Polis Tekilat, 29, 37, 71,

218, 221, 255, 281, 295,

91, 97, 186, 187, 226

Silahl Kuvvetler, 236, 337, 341,

324, 462, 525, 579

364, 407, 412

Poyrazolu, Hseyin, 487

Simon, 10, 13, 15, 18, 354, 526

Psikolojik Harekt, 333-337,

Siyasi ube, 52, 105, 360

352, 372, 409, 550, 585

Sonsayfa,, 565
Soylu, Seyhan, 340

Rahip San tor o Cinayeti, 541

Recepa. Blogspot, 565
Roothaber, 565 Rusya, 89, 156,
371, 385, 389
-

Sabah, 423

Star Tv, 240, 242

Strateji, 123, 339, 340, 341
Su Davas, 309
Suriye, 72-79, 91, 1 10, i 18
117, 155, 160, 182, 187, 200,
204, 207, 329, 371, 535, 550
Susurluk, 18, 186, 217- 229,
266, 335, 343, 403-412, 436,

Sabanc Suikast, 540

Sadk, Kemal, 198, 199, 208,
205, 207 Sakarya Tahkikat,
474 Samanyolu Koleji, 402,
403,
559
Samast, Ogn, 540, 541 Saral,
Cevdet, 421 Sarkz Darbe
Plan, 554 Sarmusak Olay, 410
Sason Operasyonu, 1 86
Sava, Kutlu, 414
Sayn, Hulusi, 127, 227, 533
Sayn, mit, 524
Sedefi, Hamdi, 302, 303,
305,306,309 Seluk, brahim,
416 Serxwebun, 536 Sevigen,
Mehmet, 305, 316 Skynetim,
58, 61, 67, 74,
81-103, 114, 136, 142,

486, 528, 530, 537, 553, 570

Susurluk Soruturmas, 486
ahinalp, Ahmet, 555, 556
ana ,Osman, 515-517
emdinli Davas, 158, 186,
423, 527, 528, 530 emdinli
ddianamesi, 527,
528
en, Hakk Sha, 265 ener ,
Nedim, 440 engn, Koksal,
583 eyh Salih Kurter, 433,
506 imek, Fethi, 492

T
Talabani, Celal, 156-160,
371, 375, 535 Tantan,
Saadettin, 238 Tekin, Muzaffer,
505-508,
572

2. Bolum: Cemaat

539

Uzan, Kemal, 245, 247, 251,

262

Telekomnikasyon letiim
Bakanl, 492 Telsim, 250,

Uzun, Sabri, 284, 301, 421,

253. 257, 259,

425-428, 500, 557 Uzunkaya,

261

Celal, 465-468,
472, 479, 486, 584 nltrk,

Termal Kamera, 1 55, 225-231

Termikel, 310- 316

Memduh, 533 Unsal, Faruk,

Terr, 3, 9, 35, 57-62, 79-89,

474, 477, 479.

523, 584

96, 101, 122, 129, 142, 145,

152, 161-164, 174, 187-192,
212-223, 240, 330-332, 346,

V-Y

357-369, 377, 388, 392, 473,

Veliolu, Hseyin, 538 Yaan,

500, 515,528,531, 550, 584

Bedri, 182, 183, 185 Yaln,

Terrle Mcadele ubesi, 51,

Metin Yavuz. 544, 568

Yaln. Soner, 199, 200, 204

65, 137, 183, 186

Yargtay, 253, 264-268, 292,

THKP-C, 65

412, 504, 513, 560, 577 Yaz,

TB, 490, 492, 495, 499, 541,

547,581

TKKO,

104-109,

Yeil, 202-207, 413 Yldran,

131, 152,
172,177

Alper, 417 Yedig, Serhan, 340

TMSF,

239,

253,

260, 262,
424

Oktay, 145, 146 Yldrm,

Erdoan, 517 Yldrm,
Mahmut, bkz. Yeil Ylmaz,

Trabzon, 29, 242, 329, 431

Erturul, 507, 539 Ylmaz,

Tutekin, Cemil, 587 Tuncel,

Mesut, 339, 422, 423 Yiit,

Erhan, 431 Turgut zal

Korkmaz, 422

Dernei, 559 Trkbank Olay,

Yunanistan, 79, 116, 155, 266,

286, 378-383, 550,

422 Trkmen, Levent, 544, 568

u-

Yksel, Nuh Mete, 560, 567,

568

Uar, Halil, 292, 301

Uluslararas Sivil Toplum
Kurulularn Destekleme

Dernei, 559 UYAP, 449, 458

Zana, Leyla, 374 Zirve Yaynevi

Uzan Olay, 238-263 Uzan,

Katliam, 532, 541

Cem, 240. 251, 255,

Zola. Emile. 463

261
573