12

3. ebekelerin Yapl , Dzenlenii

3.1 Hava Hattt ebekeleri

Yksek, ok yksek gerilim ve orta gerilim ebekeleri hava hatt biiminde yaplrlar.

Yk ger. ,ok yk ger - Demir kafes direk
Orta ger. Betonarme direk
Alak ger. Betonarme direk
Ancak pahal olduundan alak ger. ky ve kasabalarda aa direk kullanlr.

3.2 Kablo ebekesi. (orta gerilim eb.)

Yeraltnda gmlmeye elverili olarak yaltlm ve takviye edilmi iletkenlere kablo hatt
denir.

ebeke Yknn Tespiti


n
(Kuvvet tketicisi gc) P
k
= P
ki

i
a
n
= [W/kii]
n = nfus says
= toplam cadde uzunluu
s = km
2

a

=[W/m] =2x10
6
xs/L (cadde aras uzaklk)

M(TL/km
2
)

Hava hatt eb.
Kablo eb.
Dk yk younluunda hava hatt,
yksek yk younluundan kablo ebekesi
ucuza gelir.
P
k2

Pa+Pk (Puant zaman iin alnr.)
Pa=nxa

/1000
Pa=xa

/1000
Pa=sxa
s
/1000

P
k1

P
k3

13

Hava Hat ebekesi Elemanlar

letkenler:

Bakr, alminyum, ve aldreyder, masif ve rgol iletkenler.
(%02,3-0,5Mg, %0,4-0,7Si, %0,3Fe ve Al)

zolatrler: mesnet, zincir, ask, geit izalatrleri

Topraklama: Topraklanm bir ebekede topraklama direncinin deeri

R65V/Ia

Eer tesisatn sfr noktas ve topraklanm hatt ve koruma hatt su ebekesi ile
topraklanm ise grnen diren Rg nin deeri

Ue = Topraa kar gerilim
RhVe/Ia Ia = Sigortann anma akm

Santral veya transformatr ...... . yakn yerlerde (200 metre apnda daire iinde)
sfrlama hatt topraklanmaldr.) Ayrca havai hattn her 200 metrelik paras veya ube hatlar da
topraklanacak topraklama direncinin (5 ) dan yksek olmasna dikkat edilir.



Hat paralarna ait genel topraklama direnci de 2 civarnda kalmaktadr.



d
D
16
15
23
12
15
30
60
12
15
20
Rtop 5
14
Kablolar(Termo Plantik Yaltkanl Kablo)
N = Kablonun bakr iletkenli veya (NA) alminyum iletkenli
Y = Termoplantik yaltkan; H = ileyken zerindeki Yaltkan tabakann
T = Tama halatn (havadan giden kablolarda); F= elik yass bandaj (Y.G.K)
Y = Termoplantik klf (Y. letkeni)


ebeke Gerilimi ve Besleme noktas Gc

220/380 6-10-15 KV 30-34,5 60-66 KV
Msaade edilen gerilim
U max(%) dm
%5-%6 %8 %12 % 16
Bir besleme noktasnn
radyal kapsam(km)
0,3 2,5 30 120
Bir besleme noktasnn
besleme alan
0,3 25 4000 60000
Bir besleme noktasnn
gc
0,00250,2 0,5-0,8 2-20 5-40

JX R Z
R
X
tg X
L
=WL
2 2
X R Z
Wc
Xc
1

f W 2
arctg Z Z



tula
kum
toprak
Ip
P
I
Q
H F
I I

f f
xI xU S 3

3
H
f
U
U

H f
I I
H
H
xI
U
x s
3
3

H H
xI U S 3

cos 3
H H
I U P
2 2
Iq Ip I
2 2
Q P S
jQ P S
15
xR xI P
2
3
q
R

4.Hat Kesiti Hesaplar in Kriterler

4.1. Isnmaya Gre Kesit Hesab




Bu snma 2 trl incelenebilir. zolasyon maddesi barsa (izolasyon bozulmamas iin s
belirli bir deerin altnda olmal. letken plak ise snmayla uzayabilir veya mekanik dayanm
zarar grp kopabilir. Bu deneysel olarak tespit edilmi listelere verilmitir.

R
AC
>R
DC

Rt=Ro(+t) Rt
2
=Rt
1
[1+(t
2
t
1
)]

Spiral ekildeki iletkenlerde diren s ile %2lik bir art gsterir. A.Cda diren birde deri
olay neticesinde artar. Deri olaynda akm younlu yzeyde fazladr.

4.2 Mekanik Dayanma Gre

Bu hesap mekanik dayanm bakmndan minimum kesitler hesabdr. Korunmu sabit
tesislerde minimum kesit. 1,5 mm
2
(Cu) sorti, 2,5 mm
2
(Cu) Linye

Balama ve datm tesislerinde minimum kesit; 2,5 A e kadar 0,5 mm
2
(Cu), 2,5/6A
0,75 m
2
16 A den byk 1mm
2
(Cu)

zolatr zerine ak olarak denmi hatlar iin minimum kesit; 20 m aralklarda 4 mm
2

(Cu) yada 16 mm
2
(Al), 20 45m arlklarda 6mm
2


16 mm
2
(Al) ok telli aralklarda 6 mm
2
(Cu)

Daha ziyade kk kesitler iin szkonusu belirli yerlerde kullanlacak olan iletkenlerin
mekanik dayanmlar minimum kesitler yine listelere verilmitir.







R I
q, H
q
I R I

2 2
gibi bir s oluur.
16
4.3 Ekonomik Esaslara Gre






q
E
=ekonomik kesit

Z
E
=ekonomik zayiat katsays



Z
E
=



Hesaplama sonunda q
E
normal kesit olarak kmayabilir. Bu durumda kan sonucun bir st
kademesindeki deer alnr.

Normal Kesitler

0,5 mm
2
2,5mm
2
16 mm
2
70 mm
2
185 mm
2

0.75 mm
2
4 mm
2
25 mm
2
95 mm
2
240 mm
2
1 mm
2
6 mm
2
35 mm
2
120 mm
2
300 mm
2
1,5 mm
2
10 mm
2
50 mm
2
150 mm
2
400 mm
2

500 mm
2

I
I
A1

I
2
R
A
2

xRxt xI Az
2
3 =

2 2
2
2
2
cos cos 3
3 3
Un
P
xq
x
x xU
P
x xR xI Pz
N
=
H
|
|
.
|

\
|
= =


100
cos
2 2
x
xq
x
Un
P
P
Pz
Z
H
= =

Zaiyat katsays
100
cos
2 2
x
Zex
x
U
P
q
N
E
H
=

M=f(q
)
M(TL
)
Mmin
q
E

Q(mm
2
)
%10-%12 su santrallerinde
%6-%10 buhar santrallerinde
%4-%6 goz-turb santrallerinde
17


4.4 Gerilim Dmne Gre




























3
N
U

















4 3 2 1
U0 Z U1

U1



U0
U

U(volt)
2 Z=Zx
V0 V1 V2 V3 V4
I1 I2 I3 I4




Eer V1 nominal olacak ekilde V0 gerilimini
artrrsak 1den fazla tketici iin uygun durum olmaz
(zaten tketicilerin ektii akmlar kesin belli deildir.)
Tketicilerin devreye girip kmasyla
dalgalanmalar oluur.
Bu titreim tketicilere zara verir lambalarn
k aks srekli deiir.

Pu
t
+ %5
- %5
100
3
% x
U
u
N

Yzde olarak gerilim dm
= %5
U boyuna gerilim dm
(faz aras gerilimlerde
tanmlanmamtr.)
100 % x
V
V
V=faz-ntr
x
Hxq
Ip
U