Çam BarajıÇED

TIRSAN ENERJ ELEKTRK RETM A..
Reit Galip Cad. No.126/6

G.O.P. /ANKARA
Tel: 0 312 447 20 64
Fax: 0 312 446 18 64

AM HDROELEKTRK
ENERJ PROJES

GMHANE L RAN LES

EVRESEL ETK DEERLENDRMES
BAVURU DOSYASI

ENVY Enerji ve evre Yatrmlar A..
etin Eme Bulvar 8. Cadde No: 7 Aa veler 06450 ANKARA - TRKYE
Tel: +90(312) 583-8800 (Pbx) Faks: +90(312) 472-6710
e-posta: envy@envy.com.tr
www.envy.com.tr

ANKARA 2010

BALIK SAYFASI

Proje Sahibinin Ad: TIRSAN Enerji Elektrik retim A..
Adresi:
Reit Galip Cad. No.126/6
G.O.P. / ANKARA
Telefon ve Faks Numaralar:
Telefon : 0 312 447 2064
Faks : 0 312 446 1864
Projenin Ad: am Hidroelektrik Enerji Projesi
Proje Bedeli: 48.695.141 TL
Proje iin Seilen Yerin Ak
Adresi (li, lesi, Mevkii):
Gmhane li, iran lesi
Proje iin Seilen Yerin
Koordinatlar, Zon:
X Y
Baraj 515279 4438877
am HES 1 515190 4438880
am HES 2 510007 4439963
UTM Zon 37 Datum: ED50
Projenin ED Ynetmelii
Kapsamndaki Yeri (Sektr, Alt
Sektr):
Ek-I / Madde 15 - Su depolama tesisleri (Gl hacmi
10 milyon m ve zeri olan baraj ve gletler)
Raporu Hazrlayan Kuruluun /
alma Grubunun Ad:
ENVY Enerji ve evre Yatrmlar A..
Raporu Hazrlayan Kuruluun /
alma Grubunun Adresi, Telefon
ve Faks Numaralar:
etin Eme Bulvar 8. Cadde No: 7
06450 veler / ANKARA
Telefon : + 90 (312) 583 8800 (Pbx)
Faks : + 90 (312) 472 6710
Rapor Sunum Tarihi (Gn, Ay, Yl): ubat 2010
Trsan Enerji Elektrik retim A.. am Hidroelektrik Enerji Projesi
evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas

i / vii
NDEKLER

indekiler i
Eklerin Listesi iii
Tablolarn Listesi iv
ekillerin Listesi v
Fotoraflarn Listesi v
Ksaltmalar vi

I. PROJENN TANIMI VE GAYES ................................................................................................ 1
I.1. Proje Konusu Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii .................. 1
I.1.1. Proje Konusu Yatrmn Tanm ve mr .............................................................. 1
I.1.2. Proje Konusu Yatrmn Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii .......................... 1
I.2. Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar ve
Arazinin Tanmlanmas ........................................................................................................... 3
I.2.1. Projenin zellikleri ................................................................................................. 3
I.2.2. Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas ............................................ 8
I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas
(Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve benzeri) ...................... 9
I.3.1. Su Kalitesi .............................................................................................................. 9
I.3.2. Kat Atklar ........................................................................................................... 10
I.3.3. Emisyon ............................................................................................................... 10
I.3.4. Flora- Fauna Kayb .............................................................................................. 10
I.3.5. Grlt ................................................................................................................. 11
I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili
Nedenlerinin Belirtilmesi ....................................................................................................... 11
II. PROJE N SELEN YERN KONUMU ................................................................................ 12
II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler ....................... 12
III. PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER .............................. 15
III.1. Nfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri ............................................................................... 15
III.1.1. Nfus .................................................................................................................. 15
III.1.2. Gelir ve sizlik ................................................................................................... 16
III.1.3. Salk ................................................................................................................. 16
III.1.4. Tarm ve Hayvanclk ......................................................................................... 17
III.1.5. Sanayi ................................................................................................................ 18
III.1.6. Turizm ................................................................................................................ 18
III.2. Flora ve Fauna ..................................................................................................................... 18
III.2.1. Flora ................................................................................................................... 18
III.2.2. Fauna ................................................................................................................. 19
III.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler ........................................................................................ 19
III.3.1. Blgenin Genel Jeolojisi .................................................................................... 19
III.3.2. Yapsal Jeoloji ve Tektonik ................................................................................ 32
III.3.3. Hidrojeolojik zellikler ....................................................................................... 33
III.4. Doal Afet Durumu ............................................................................................................... 33
III.4.1. Depremsellik ...................................................................................................... 33
III.4.2. Afet Durumu ....................................................................................................... 35
III.5. Toprak ................................................................................................................................... 35

ii / vii
III.6. Su ......................................................................................................................................... 35
III.6.1. Akarsular ............................................................................................................ 35
III.6.2. Gller ................................................................................................................. 37
III.7. Hava ..................................................................................................................................... 37
III.8. Meteorolojik ve klimsel zellikler ........................................................................................ 38
III.9. Mlkiyet Durumu ................................................................................................................... 38
III.10. Mimari ve Arkeolojik Miras .................................................................................................... 39
III.11. Peyzaj zellikleri .................................................................................................................. 39
III.12. Arazi Kullanm Durumu ......................................................................................................... 39
III.13. Hassasiyet Derecesi ............................................................................................................. 39
IV. PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER ............................ 40
IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin Tantm
(Bu tanm ksa, orta, uzun vadeli, srekli, geici ve olumlu olumsuz etkileri iermelidir) ..... 40
IV.1.1. Proje iin Kullanlacak Alan ............................................................................... 40
IV.1.2. Doal Kaynaklarn Kullanm ............................................................................. 40
IV.1.3. Kirleticilerin Miktar (atmosferik artlar ile kirleticilerin etkileimi), evreye
Rahatszlk Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu ....................... 42
IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin
Yntemlerinin Genel Tantm ............................................................................................... 55
IV.3. evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas iin Alnmas Dnlen nlemlerin
Tantm ................................................................................................................................. 55
IV.3.1. Sv Atklar ......................................................................................................... 55
IV.3.2. Kat Atklar ......................................................................................................... 56
IV.3.3. Tehlikeli Atklar .................................................................................................. 57
IV.3.4. Tbb Atklar ....................................................................................................... 57
IV.3.5. Emisyonlar ......................................................................................................... 58
IV.3.6. Grlt ............................................................................................................... 59
IV.3.7. Su Kalitesi ve Nehir Ekosistemine Etkiler ......................................................... 59
IV.3.8. Kullanlan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski ........... 60
V. HALKIN KATILIMI .................................................................................................................... 64
V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi ve Halkn Grlerinin evresel Etki
Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler................................... 64
V.2. Grlerine Bavurulmas ngrlen Dier Taraflar ........................................................... 64
V.3. Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler .................................................................. 64
VI. YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK
OLMAYAN BR ZET .............................................................................................................. 65
VII. KAYNAKA .............................................................................................................................. 68


iii / vii
EKLERN LSTES
Ek-1 Lisans Bavurusu
Ek-2 1/25.000 lekli Toporafik Harita
Ek-3 Arazi Varl Haritas
Ek-4 Genel Jeoloji Haritas
Ek-5 Gmhane (Gmhane) Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Meteoroloji Blteni
Ek-6 Tip Szdrmaz Fosseptik Mimari Projesi

NOTLAR VE KAYNAKLAR


iv / vii
TABLOLARIN LSTES
Tablo I.1: am Hidroelektrik Enerji Projesi Verileri ................................................................................. 1
Tablo I.2: Talep Tahmini (Yksek Talep) ................................................................................................ 2
Tablo I.3: Talep Tahmini (Dk Talep) .................................................................................................. 2
Tablo I.4: 2008 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm ............................................................ 3
Tablo II.1: Proje Alannn Koordinatlar ................................................................................................. 12
Tablo III.1: Gmhane li 2009 Yl Nfuslar....................................................................................... 15
Tablo III.2: Proje Sahas Civarnda Bulunan Kylere Ait Nfuslar (2009) ............................................. 15
Tablo III.3: Nfus Younluu (2000) ..................................................................................................... 16
Tablo III.4: Gmhane li Salk kurumlar .......................................................................................... 16
Tablo III.5: Salk Personeli Says ....................................................................................................... 16
Tablo III.6: letim Sistemi Gzergahnda Geilecek Birimler ................................................................. 30
Tablo III.7: AG No. 1422 Aylk Doal Akmlar (m/s) ........................................................................... 36
Tablo III.8: am Baraj Aylk Doal Akmlar (m/sn) ............................................................................ 37
Tablo III.9: Gmhane (Gmhane) Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Blteni Verileri ................... 38
Tablo IV.1: naat Srasnda Oluacak Hafriyat Miktarlar .................................................................... 43
Tablo IV.2: naat Aamasnda Tesisteki nitelerde Oluacak Hafriyat Art Malzemenin Miktarlar . 45
Tablo IV.3: Emisyon Faktrleri .............................................................................................................. 45
Tablo IV.4: Her nite Grubu iin Tama Srasnda Oluabilecek Toz Miktar ..................................... 47
Tablo IV.5: Oluabilecek Toz Miktarlar ................................................................................................. 47
Tablo IV.6: Ulam Yollarnn Almas Srasnda Oluacak Toz Emisyonlar ...................................... 49
Tablo IV.7: Proje Alannda Oluacak Toplam Toz Emisyon Deerleri .................................................. 51
Tablo IV.19: Ses G Dzeyleri ............................................................................................................ 52
Tablo IV.20: Mesafelere Gre Grlt Dalm .................................................................................... 53
Tablo IV.21: Endstriyel Tesisler in evresel Grlt Snr Deerleri Tablosu .................................. 54


v / vii
EKLLERN LSTES
ekil I.1: Proje Yeri ve Ulam Yollar ...................................................................................................... 7
ekil I.2: Projenin naat ncesi ve naat Dnemine Ait Ak emas .............................................. 8
ekil II.1: Proje Alannn Yer Bulduru Haritas....................................................................................... 13
ekil II.2: Proje Alannn Uydu Grnts ............................................................................................. 14
ekil II.3: Proje Alannn Uydu Grnts ............................................................................................. 14
ekil III.1: Gmhane li Deprem Haritas ........................................................................................... 34
ekil III.2: Magnitd 3den Byk Depremlerin Dalm ..................................................................... 34
ekil IV.9: letme Srasnda Oluan Grltnn Mesafeye Gre Dalm Grafii ............................... 53

FOTORAFLARIN LSTES
Fotoraf III.1: am Baraj Bent Yerinin Mansaptan Grn .............................................................. 27
Fotoraf III.2: am Baraj ve letim Sistemi Gzergah - 1 .................................................................... 29
Fotoraf III.5: am Baraj ve Ykleme Havuzu, Cebri Boru, Santral Yeri ............................................. 31
Fotoraf IV.1: Kelkit ay Yatanda Beton Agrega Alan ..................................................................... 50


vi / vii
KISALTMALAR

% yzde
binde
mikron
derece
C derece santigrat
= eittir
+ toplam
arpm
dakika
saniye
g mikrogram
A.. anonim irket
AG Akm Gzlem stasyonu
bk. baknz
cm santimetre
ED evresel etki deerlendirmesi
dBA A-Arlkl desiBel
DM Devlet Meteoroloji leri
DS Devlet Su leri
EE Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl
EPDK Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu
Gr gram
GWh gigawatt saat
ha hektar
HES hidroelektrik santrali
hm hektometrekp
Hz hertz
kg kilogram
km kilometre
km kilometrekare
kV kilovolt
kWh kilowatt saat
L litre
m metre
m/snn metre/saniye
m metrekare
m metrekp
m/s metrekp/saniye
mg miligram
MCM thousand circular mils
mm milimetre
MTA Maden Tetkik ve Arama Genel Mdrl
MW Megawatt
No. numara
RCC Silindirle sktrlm beton
Sa saat
SKHKKY Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
sn saniye

vii / vii
T.C. Trkiye Cumhuriyeti
TEA Trkiye Elektrik letim A..
TL Trk Liras
TOBB Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii
TUK Trkiye statistik Kurumu
UTM Universal Transverse Mercator
vb. ve bakalar, ve benzerleri

1 / 68
I. PROJENN TANIMI VE GAYES
I.1. Proje Konusu Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii
I.1.1. Proje Konusu Yatrmn Tanm ve mr
Trsan Enerji Elektrik retim A.. tarafndan yaplmas planlanan am Hidroelektrik Santrali
(HES) Gmhane li iran lesi snrlar ierisinde yer almakta olup, Kelkit ay zerinde elektrik
enerjisi retmek amacyla kurulacaktr. Santral iin lisans bavurusu 11.02.2009 tarihinde Enerji
Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK)na yaplmtr (bk. Ek-1). Ekonomik mr 49 yl olan projede
ylda ortalama 26,42x106 kWh enerji retimi gerekletirilecektir.

am Barajnn, Gmhane ilinin gneybatsnda, iran ile merkezinin yaklak 14 km
gneydousunda, Balkhisar Ky yerleimi snrlar iinde kurulmas dnlmektedir. Kelkit ay
zerinde 1285 m talveg ve 1332 m kret kotunda Silindirle Sktrlm Beton (RCC) tipinde tesis
edilecektir. am Baraj, Kelkit ay akarsuyunu depolayarak, am 1 ve am 2 Hidroelektrik
Santrallerine derive edecek ve su gc elektrik enerjisine dntrlecektir. am HES alt sahas
yaklak 6,5 km uzunluunda 34,5 kV'luk hat ile mevcut 34,5 kV'luk Seydibaba Trafo merkezine
irtibatlandrlarak, retilen gcn enterkonnekte sisteme balants salanacaktr.

Barajda depolanan sularn iletim ve reglasyonunu salamak zere su alma yaps, iletim
kanal, ykleme havuzu ve cebri borular ina edilecektir. Ayrca enerji retmek amacyla toplam 16,25
MW kurulu gcnde am HES1 ve am HES2 ile alt sahalar ina edilecektir. am Hidroelektrik
Enerji Projesine ait veriler Tablo I.1de sunulmaktadr.

Tablo I.1: am Hidroelektrik Enerji Projesi Verileri
Santral am HES 1 am HES 2 Toplam
Kurulu G 9,63 MW 6,62 MW 16,25 MW
Firm G 0,67 MW 0,43 MW 1,10 MW
Yllk Firm Enerji retimi 5,54 GWh 4,02 GWh 9,56 GWh
Yllk Ortalama Sekonder Enerji retimi 13,78 GWh 9,52 GWh 23,30 GWh
Yllk Ortalama Toplam Enerji retimi 19,31 GWh 13,54 GWh 32,85 GWh

Trkiyede ve am Hidroelektrik Enerji Projesine ait alann snrlar iinde yer ald Dou
Karadeniz Blgesinde gelimeye bal olarak yeni enerji ve su kaynaklarnn gelitirilmesi ve
deerlendirilmesi ihtiyac artmaktadr. Dolaysyla, enerji ihtiyacnn kesintisiz, kaliteli, gvenilir ve
ekonomik olarak evreyi en az etkileyecek ekilde karlanabilmesi bir zorunluluk olarak ortaya
kmaktadr. Bu nedenle, srdrlebilir gelimenin salanabilmesi amacyla temiz ve evre dostu bir
enerji kayna olan yenilenebilir enerji kaynaklarnn en yksek dzeyde deerlendirilerek gelitirilmesi
byk nem arz etmektedir.

I.1.2. Proje Konusu Yatrmn Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii
Trkiye Elektrik letim Anonim irketi (TEA) tarafndan yaymlanan 2008 Yl Faaliyet
Raporuna gre, 2008 yl sonunda Trkiyenin elektrik enerjisi kurulu gc 2007 ylna gre %2,4e
karlk gelen 981,5 MW artla 41.817,2 MW olmutur. Birincil enerji kaynaklar baznda termik
santrallerde 323,4 MW, hidrolik santrallerde 433,8 MW, jeotermal ve rzgar santrallerinde 224,3 MW
art salanmtr.


2 / 68
Ayn rapora gre, 2008 yl Trkiye elektrik enerjisi retimi bir nceki yla gre %3,6a karlk
gelen 6.860 milyar kWsaat art ile 198.418 milyar kWsaat olmutur. Tketim ise %4,3e karlk gelen
8.085 milyar kWsaat art ile 198.085 milyar kWsaat olmutur.

TEA Genel Mdrl tarafndan 2009-2018 yllar iin yaplan 10 yllk retim kapasite
projeksiyonlarna gre lkemizde yaklak yllk ortalama talep art yksek talep serisinde %7,5 ve
dk talep serisinde %6,5 seviyelerindedir. Buna gre yksek talep tahminleri dikkate alndnda,
enerji talebinin 2010 ylnda 202.730 GWh ve 2018 ylnda 357.202 GWh olmas beklenmektedir (bk.
Tablo I.2). Dk talep tahminlerinde ise enerji talebinin 2010 ylnda 202.730 GWh olmas
beklenirken, bu deer 2018 yl iin 335.815 GWhdr (bk. Tablo I.3). Bu nedenle yaplacak her
hidroelektrik santrali lkemiz iin byk nem kazanmaktadr. am HES de bu ihtiyac ksmen
karlayabilecek kaynak ve tesislerden biri olarak dnlmektedir.

Tablo I.2: Talep Tahmini (Yksek Talep)
YIL
Enerji Talebi
GWh Art (%)
2009 194.000
2010 202.730 4,5
2011 215.907 6,5
2012 232.101 7,5
2013 249.508 7,5
2014 268.221 7,5
2015 288.338 7,5
2016 309.675 7,4
2017 332.591 7,4
2018 357.202 7,4

Tablo I.3: Talep Tahmini (Dk Talep)
YIL
Enerji Talebi
GWh Art (%)
2009 194.000
2010 202.730 4,5
2011 213.880 5,5
2012 228.210 6,7
2013 243.500 6,7
2014 259.815 6,7
2015 277.222 6,7
2016 295.519 6,6
2017 315.023 6,6
2018 335.815 6,6

2008 ylnda retilen elektriin sadece %16,8i hidrolik santrallerinden salanmtr (bk. Tablo
I.4). Ancak, temiz enerji olmas, deerlendirilememesi halinde akarsularmzn doal olarak denizlere
boalm nedeniyle kaynak kaybna neden olmas ve bunlarn yannda en nemlisi lkemiz pik
ihtiyalarnn karlanmas iin ucuz, pratik ve annda sisteme verilerek ihtiya blgelerine ulatrlmas
gibi avantajlara sahip olmas, hidroelektrik enerji potansiyelimizin maksimum dzeyde gelitirilmesini
zorunlu klmaktadr.

3 / 68
Tablo I.4: 2008 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm
Enerji Kaynaklar
2007 2008
Art (%)
GWh % GWh %
Termik 155.196,3 81,0 164.139,3 82,7 5,8
Hidrolik 35.850,8 18,7 33.269,8 16,8 -7,2
Jeotermal ve rzgar 511,0 0,3 1.008,9 0,5 97,4
TOPLAM 191.558,1 100,0 198.418,0 100,0 3,6
Kaynak: TEA 2008 Yl Faaliyet Raporu

Halihazrda Trkiyede 172 adet hidroelektrik santral iletmede bulunmaktadr. Bu santraller
13.700 MWlk bir kurulu gce ve toplam potansiyelin %35ine karlk gelen 48.000 GWhlk yllk
ortalama retim kapasitesine sahiptir. 8.600 MWlk bir kurulu g ve toplam potansiyelin %14 olan
20.000 GWhlk yllk retim kapasitesine sahip 148 hidroelektrik santral halen ina halinde
bulunmaktadr. Geriye kalan 72.000 GWh/yllk potansiyeli kullanabilmek iin ileride Trkiyede 1.418
hidroelektrik santral yaplacak ve toplam 140.000 MWlk kurulu gle hidroelektrik santrallerin toplam
says 1.738e varacaktr (www.dsi.gov.tr).

I.2. Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi
Miktar ve Arazinin Tanmlanmas
I.2.1. Projenin zellikleri
Proje sahas Dou Karadeniz Blgesinde Gmhane ili iran ile snrlar iinde Kelkit ay
zerinde kurulacak olup, 1/25.000 lekli topografik haritada H42d4, H42d3 ve H42c4 nolu paftalarda
yer alacaktr. Projeye ait yerleim plannn gsterildii toporafik harita Ek-2de verilmektedir.

am HES1in kurulu gc 9,63 MW ve am HES2nin kurulu gc 6,62 MW olup, projeye ait
toplam kurulu g 16,25 MW olacaktr. Enerji retimi ylda ortalama 26,42x106 kWh olarak
gerekleecektir.

Projeye ait fizibilite almalar kapsamnda 1330 m maksimum iletme kotu ile 1260 m
kuyruk su seviyesi kotu arasnda kalan brt 70 m'lik hidroelektrik potansiyeli deerlendirilmitir.
almalar sonucunda am Barajnn 1285 m talveg ve 1332 m kret kotunda RCC tipinde tesis
edilmesi planlanmtr. Proje debisi 28 m/sn olacaktr.

am HES1 ve am HES2, Kelkit aynn am Baraj rezervuarnda depolanacak
sularndan enerji reteceklerdir. ayn su potansiyeli, su rejimi ve yresel toporafik koullar nedeniyle
bir depolama tesisi inaat uygun grlmtr. Kelkit ay zerinde ina edilecek olan am Baraj
rezervuarnda regle edilen sular birinci kademede Baraj eteinde tesis edilecek santralde, ikinci
kademede 6700 m uzunluundaki iletim kanal sonundaki santralde trbinlenecektir.

naat dnemi 24 ay olarak ngrlen proje kapsamnda yer alacak faaliyet niteleri ve
hakkndaki gerekli bilgiler hidroloji ve gl alan ile ilgili bilgiler ile birlikte ilerleyen alt blmlerde
sunulmaktadr.


4 / 68
Hidroloji ve Gl
Ya Alan 1862,70 km
Yllk Ortama Ya 451,80 mm
Yllk Ortalama Debisi 8,52 m/s
Yllk Ortalama Akm 225,93 hm
Talveg kotu 1285 m
Minimum Su Seviyesi 1312 m
Normal Su Seviyesi 1330 m
Maksimum Su Seviyesi 1330 m
Minimum Su Seviyesinde Gl Alan 0,842 km
Maksimum Su Seviyesinde Gl Alan 2,717 km
Minimum hacim 9,667 hm
Maksimum Su Seviyesinde Gl Hacmi 38,344 hm
Aktif Gl Hacmi 28,677 hm
Reglasyon %91,7

am Baraj
Gmhane liinin gneybatsnda, iran ile merkezinin yaklak 14 km gneydousunda,
Balkhisar Ky yerleimi snrlan iinde Kelkit ay zerinde beton arlk tipinde tesis edilecektir.
am Baraj Kelkit ay akarsuyunu, am Hidroelektrik Santrali alanna derive edecektir. Dier
zellikleri aada verilmektedir.

Tipi Silindirle Sktrlm Beton (RCC)
Kret Kotu 1332 m
Talveg Kotu 1285 m
Talvegden Ykseklii 47 m
Temelden Ykseklii 53 m
Kret Uzunluu 218,56 m
Kret Genilii 8 m
RCC Betonu Gvde 121.500 m
Memba Batardosu (RCC) 10.470 m
Mansap Batardosu 3.580 m
evirme Seddesi Dolgu Hacmi 1.760 m
Memba evi 0,1/1
Mansap evi 0,8/1

Dolusavak
am Baraj ve ilgili su yaplarn feyezanlardan korumak ve sel sularn emniyetli bir ekilde
dearj etmek zere, baraj gvdesi zerinde, kardan all, kapakl bir dolusavak tesis edilecektir.
Dolusavan dier zellikleri aada listelenmektedir.

Kret Genilii 6x6 = 36,0 m
Dolusavak Eik Kret Kotu 1327,0 m
Q10000 Takn Hidrograf Pik Debisi 506,72 m/s
Proje Hesap Debisi 506,72 m/s
Dolusavak Boaltm Kanal Boyu 58 m
Dolusavak Bo. Kan. Genilii 46,0 m

5 / 68
Enerji Krc Havuz Tipi D Havuzu Tip II
Enerji Krc Havuz Taban Kotu 1282,0 m

Derivasyon Kondvisi
Sa sahile yerletirilecek derivasyon kondvisinin tipi kutu menfez eklinde olacaktr. Dier
zellikleri aadaki gibidir.

Derivasyon Kondvisi boyutlar 3,40x3,40 m
Derivasyon Kondvisi Uzunluu 150,0 m
Derivasyon Kondvisi Hesap debisi (Q2) 79,2 m/s
Derivasyon Kondvisi Kapasitesi 79,2 m/s
Derivasyon Kondvisi Giri Kotu 1286,2 m
Derivasyon Kondvisi k Kotu 1284,6 m
Derivasyon Kondvisi Eimi 0,01

Dipsavak
Sa sahilde derivasyon kondvisi iinde dzenlenecek dipsavak yapsnn amac baraj sular
ve baraj glnde biriken sedimentlerin boaltlmas olup, kontrol kapann boyutlar 3,40x3,40 m
olacaktr.

Su Alma Yaps ve ilgili tesisler
Barajdan evrilen sularn iletim ve reglasyonunu salamak zere su alma yaps, iletim
kanal, ykleme havuzu ve cebri boru ina edilecektir.

Su Alma Yaps
Dikdrtgen kesitli, zgaral ve kule tipi ina edilecek olan su alma yapsnn yeri sol sahilde
olacaktr. Eik kotu 1303 m olup 1 yatay ve 4 dey olmak zere 5 zgara bulunacaktr. Yatay zgara
boyutlar 4,404,40 m, dey zgara boyutlar 42,04,40 mdir. Kullanlacak cebri borunun ap 3 m,
uzunluu ise 55 mdir.

letim Kanal
am Barajndan evrilen sular, 11860 m uzunluunda, 4,50x2,70 m ebatlarndaki trapez
kesitli kanal ile ykleme havuzuna iletilecektir. Sol sahile ina edilecek olan iletim kanalnn dier
zellikleri aada verilmektedir.

Tipi Duvarl kanal + Trapez Kanal
Kapasitesi 28,0 m/s
Kanal uzunluu 6800 m
Duvarl kanal uzunluu 1200 m
Trapez kanal uzunluu 5600 m
Kanal eimi 0.0004
Trapez Kanal taban 2,0 m
Dikdrtgen kanal taban 5,65 m
Su ykseklii 2,92 m
Hava Pay 0,18 m
Trapez Kanal ev eimi 1/1

6 / 68
Ykleme Havuzu
letim hattndan gelen sular cebri boruya almak ve santral rejimini dzenlemek amacyla,
Kelkit ay sol sahil zerinde ykleme havuzu ina edilecektir. Dikdrtgen kesitli betonarme ykleme
havuzunun dier zellikleri aada sunulmaktadr.

Havuz taban kotu 1275,8 m
Havuz su ykseklii 12,40 m
Havuz boyu 60,0 m
Havuz eni 25,0 m

Cebri Boru
Ykleme havuzundan gelen sular santral binasna aada zellikleri listelenen elik cebri
boru ile iletecektir.

Cebri boru tipi elik
Cebri boru adedi 2
Cebri boru ap 2,0 m
Cebri boru boyu 75,0 m
Cebri boru kapasitesi 14,0 m/s

Santral Binas ve Salt Sahas
Proje kapsamnda ki adet santral binas nerilmitir. Her iki santral binas da Gmhane
ilinin gneybatsnda, iran ile merkezinin yaklak 9 km gneyinde, Akal Ky yaknlarnda
kurulacak olup, am HES1 binas Aaduruay Ky snrlar iinde, am HES2 binas ise
Aaakal Mahallesi snrlar iinde yer alacaktr.

am HES1 34,5 kV ana ve transfer baral ve alt sahas, 1290 m tanzim kotunda ve Kelkit
aynn sol sahilinde yama hafriyat ile dzenlenecek alanda tesis edilecek ve santral binasnda
retilen enerjinin tketim merkezlerine iletimini salayacaktr. alt donanm sahadaki bina iine
yerletirilecektir.

am HES2 34,5 kV ana ve transfer baral ve alt sahas, 1265 m tanzim kotunda ve Kelkit
aynn sol sahilinde yama hafriyat ile dzenlenecek alanda tesis edilecektir. alt donanm
sahadaki bina iine yerletirilecektir.

Trbin
nerilen am HES1 etek santrali olup iki adet 4,815 MW gcnde yatay eksenli Francis
trbini ve iki adet 6,0 MVA gcnde jeneratr ile donatlacaktr. Trbinlerin hesap d ykseklii brt
40 m, net 39,28 m'dir, verimi 0,93'dr.

nerilen am HES2 iki adet 3,31 MW gcnde yatay eksenli Francis trbini ve iki adet 4,2
MVA gcnde jeneratr ile donatlacaktr. Trbinlerin hesap d ykseklii brt 27,3 m, net 26,98
m'dir, verimi 0,93'dr.


7 / 68
Enerji Nakil Hatt
am HES1 ve HES2de retilen g, proje kapsamnda ina edilecek olan 6,5 km uzunlukta,
34,5 kVlk 2x477 MCM karakteristikli enerji nakil hatt ile Seydibaba Trafo Merkezine, oradanda
enterkonnekte sisteme balanacaktr.

Barnma ve Sosyal Konutlar
Projede kurulmas planlanan antiye yaplar inaat ve iletme aamasnda personelin
barnma ve sosyal ihtiyalarn karlayacaktr.

Ulam Yollar
am Hidroelektrik tesisleri proje sahasna ulam iran ile merkezinden salanmaktadr
(bk. ekil I.1). Ulam asfalt kapl mevcut devlet karayolundan yaplmaktadr. Proje tesisleri arasnda
ulam salamak amacyla yaklak 12 km'lik servis yolu yaplacaktr.

ekil I.1: Proje Yeri ve Ulam Yollar

Tesisin inaat aamasnda 200 kii, iletme aamasnda 8 kii santral sahasnda
alacaktr. Santral iinde alacak personelin yakn yerleim birimlerinden temin edilecek, personele
her trl ihtiyaca cevap verebilecek prefabrik tipi idari ofis ve antiye kurulmas planlanmaktadr.
Kurulacak antiyede alacak personelin gereksinimlerini karlayacak mutfak, yatakhane, tuvalet,
banyo gibi yaplar tesis edilecektir. alacak personelin ailelerinin yakn yerleim yerlerinde (iran
lesi) ikamet edecei dnlmektedir. Aileler tm temel ve sosyal ihtiyalarn buralardan
karlayacaklardr. Ayrca baka bir tesis kurulmas gerekli deildir.

naat sresi boyunca yerel halk iin i imkanlar doaca da dnlmektedir. Bunun
sonucu olarak yredeki ticari yaam hareketlenecek ve alverilerden dolay gelir artnda lokal bir
gelime de sz konusu olacaktr.

Proje Alan

8 / 68
Projenin inaat ncesi ve inaat dnemine ait i ak emas ekil I.2de verilmektedir.

ekil I.2: Projenin naat ncesi ve naat Dnemine Ait Ak emas

I.2.2. Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas
Gmhane ili iran ile snrlar ierisinde bulunan proje alan ksmen kamuya ait olup,
ksmen de zel mlkiyetli arazilerdir. Proje alan iinde kalan zel mlkiyetli araziler tarm alan ve
yerleim alan olarak kullanlmaktadr. Proje tesislerinden baraj akarsu yatanda, iletim kanal, cebri
boru ve HES ise Kelkit ay sol sahil yamacnda ina edilecektir.

Proje sahasnda baraj rezervuar alanlar ve santral yaps tesislerinin bulunduu alanda
elden karlacak ormanlk alan bulunmamaktadr. Ancak iletim kanal ve cebri boru gzergah

9 / 68
zerinde boylar 1 ile 5 m arasnda deien am ve ard aalarnn bulunduu ormanlk alan
bulunmaktadr. Kamuya ait yaklak 12 ha'lk sz konusu ormanlk alanda aa kesimi yaplacaktr.
Ayrca servis yolu yapm, antiye sahas ve malzeme depolama alanlar gibi ihtiya alanlarndan
dolay blgede ayn zellikte bir miktar bitki rtsnn daha kaldrlmas gerekebilecektir.

Projede orman arazileri ile ilgili olarak inaata balanmadan nce Orman Blge
Mdrlne bavuru yaplarak gerekli izinler alnacaktr. Proje faaliyetleri, 6831 sayl Orman
Kanunu Madde 25'de "Orman Genel Mdrl; mevkii ve zellii dolaysyla lzum grecei
ormanlar ve orman rejimine giren sahalar; bilim ve fennin istifadesine tahsis etmek, tabiat muhafaza
etmek, yurdun gzelliini salamak, toplumun eitli spor ve dinlenme ihtiyalarn karlamak, turistik
hareketlere imkn vermek maksadyla, mill parklar, tabiat parklar, tabiat antlar, tabiat koruma
sahalar ve orman mesire yerleri olarak ayrr, dzenler, ynetir ve gerektiinde iletir veya ilettirir"
eklinde ifade edilen hkm kapsamnda yrtlebilecektir.

Projeye ait arazi varl haritas Ek-3te verilmektedir.

Tesislerin inaa edilecei alanlarda, zel mlkiyet nedeniyle kamulatrma yaplacaktr.
Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu tarafndan yaplacak kamulatrmalar 2942 sayl Kamulatrma
Kanununun 27nci maddesi uyarnca yaplacak ve kamulatrma bedelleri de pein olarak denerek,
arazi sahipleri maddi kayplara uratlmayacaktr.

I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak
Aklanmas (Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve
benzeri)
naat ve iletme sreleri srasnda sz konusu olabilecek evresel etkiler aada
listelenmektedir:
Su kalitesi,
Kat atklar,
Emisyon,
Flora- fauna kayb,
Grlt.

I.3.1. Su Kalitesi
Projenin inaat faaliyetleri esnasnda beton yapm, toz kontrol ve temizlik amacyla
kullanlan sudan kaynaklanan bir atksu oluumu olmayacaktr. Ancak inaat ve iletme aamalarnda
alacak personelden evsel nitelikli atksu oluacaktr.

Projenin inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksularn iin antiye alanna
szdrmasz fosseptik ukuru ina edilecektir. Fosseptik inas srasnda Salk Bakanlnn
19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Lam Mecras
nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik" esaslarna uyulacaktr.
Fosseptiin dolumuna bal olarak periyodik bir ekilde zel faaliyet gsteren vidanjrler ya da iran
Belediyesi vidanjrleri vastasyla boaltlarak temizlenecektir. Bu konudaki Belediye izin yazlar
alnacak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii hkmlerine de uyulacaktr.

10 / 68
letme aamasnda oluacak evsel atksular iin de szdrmasz fosseptik ukuru
kullanlacaktr ve periyodik bir ekilde zel faaliyet gsteren vidanjrler ya da iran Belediyesi
vidanjrleri vastasyla boaltlarak temizlenecektir.

I.3.2. Kat Atklar
Proje kapsamnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atk oluumu sz
konusudur. Bu atklar 14.03.1991 tarih ve 20814 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Kat
Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine gre toplanacak ayrlacak ve konteynerlerde biriktirilecek
ve bu tr atk toplayclarna satlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn olmayan kat atklar, biriktirildikleri
biriktirme kaplar ierisinde tanarak, en yakn kat atk depolama sahasna braklacaktr.

ngrlen projenin inaat aamasnda oluacak hafriyat atklar 18.03.2004 tarih ve 25406
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn
Kontrol Ynetmelii ve dier ilgili mevzuatlar erevesinde seilen yerin durumuna bal olarak ilgili
kurumlardan (DS, Tarm, zel dare, vb.) uygun gr alnacaktr.

Arazinin hazrlanmas srasnda oluacak olan hafriyat art Hafriyat Topra, naat ve
Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen koullara uygun olarak tesis inaat sona erdikten
sonra peyzaj ilerinde veya ulam ve servis yollarnn dzenlenmesinde kullanlacaktr. Dzenleme
amal olarak kullanlmayan malzeme gerekli izinler alnarak bertaraf edilecektir.

naat ve iletme aamalarnda oluacak olan atk yalar, bitkisel atk yalar ve atk pil ve
akmlatrler srasyla, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii ve 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri
dorultusunda bertaraf edilecektir.

Ayrca, oluabilecek tbbi atklar 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda bertaraf
edilecektir.

I.3.3. Emisyon
Arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda bitkisel topran syrlmas, kaz ilemleri ve
gerekli grlmesi halinde gerekletirilecek patlatmalar srasnda oluacak toz emisyonu gaz atklar
arasnda yer almaktadr.

naat faaliyetleri sresince toz oluturan tm aktivitelerde 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
(SKHKKY)nde belirtilen nlemler alnacaktr. Alnan bu nlemlerin yan sra alan iilerin toz
emisyonlarndan olumsuz ynde etkilenmemelerini salamak amacyla da 09.12.2003 tarih ve 25311
sayl Resmi Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmleri dorultusunda her
trl nlem alnacaktr.

I.3.4. Flora- Fauna Kayb
Proje sahasnn yakn evresinin flora - fauna envanteri oluturulacak olup, faaliyetin etkisi
ve alnmas gerekli nemler irdelenecektir.

11 / 68
I.3.5. Grlt
Proje sahasnda arazinin hazrlanmas ile projede belirtilen nitelerin faaliyete almasna
kadar ar i makineleri ile kullanlan patlayclar grlt ve vibrasyona neden olacaklardr. naat
almalar srasnda ortaya kacak grlt; hafriyat, ykleme ve tama ile kullanlacak makine ve
aralardan kaynaklanacaktr. Oluaca tahmin edilen grlt seviyesi 07.03.2008 tarih ve 26809
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmeliinde verilen hesaplamalarna gre yaplacak, proje zelinde hazrlanacak olan
Akustik Rapor ED Raporunda sunulacaktr.

I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili
Nedenlerinin Belirtilmesi

Yaplan fizibilite almalar sonucunda hidroelektrik enerji projesinin,

Gvenilir (firm) enerjisinin fazla olmas,
Yllk net faydasnn (gelirinin) ve rantabilitesinin byk lde yksek olmas,
nedenlerinden dolay avantajl proje olduu ortaya kmtr.

Proje iin hazrlanan fizibilite raporunda, blgede DS Genel Mdrlne ait 1422 Kelkit
ay-iekbk (1969-2004) AGsine ait gnlk akm deerleri kullanlarak baraj ve santral yerinin
doal aylk akm deerleri hesaplanm ve ayrca baraj yerinin gnlk debi-sreklilik durumu
incelenerek deerlendirme yaplmtr. Bu dorultuda akarsuyun optimum kullanlaca en uygun proje
yeri seilmitir.


12 / 68
II. PROJE N SELEN YERN KONUMU
II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler
Gmhane li Dou Karadeniz Blgesinde yer almakta olup, dousunda Bayburt, batsnda
Giresun, kuzeyinde Trabzon ve gneyinde Erzincan ile komudur. Corafi konum olarak 38 45' - 40
12' dou boylamlar ile 39' 45' - 40' 50' kuzey enlemleri arasnda olup, yzlm 6.575 km, deniz
seviyesinden ykseklii ortalama 1210 mdir. Gmhane linde Merkez, iran, Kelkit, Torul, Krtn ve
Kse olmak zere alt ile bulunmaktadr (www.gumushane.gov.tr).

Gmhane li'ne bal bir ile olan iran lesi 38 52' 38" - 39 19' 49" dou boylamlar ile
39 58' 23" - 40 21' 49" kuzey enlemleri arasnda yer almaktadr. iran lesi doudan Kelkit lesi,
batdan Giresun li Alucra lesi, kuzeyden Torul lesi ve gneyden ise Erzincan li Refahiye ilesi ile
evrilidir. lenin yz lm 992 km olup, ile merkezinin ortalama ykseklii 1450 mdir.

Proje sahas Gmhane ili iran ile snrlar ierisinde bulunmaktadr. 1/25.000 lekli
topografik haritada Trabzon H42d4, H42d3 ve H42c4 nolu paftalarda 40 06 30" - 40 05' 50" kuzey
enlemleri ile 39 07' 00" - 39 14' 53" dou boylamlar arasnda yer almaktadr. Proje alannn yer
bulduru haritas ekil II.1de, koordinatlar Tablo II.1de, uydu grntleri ise ekil II.2 ve ekil II.3te
sunulmaktadr. Projeye ait yerleim plannn gsterildii toporafik harita Ek-2de verilmektedir.

Proje sahasna ulam iran ile merkezinden asfalt kapl mevcut devlet karayolu ile
salanacaktr. Proje tesisleri arasnda ulam salamak amacyla yaklak 12 km'lik servis yolu
yaplacaktr.

Tablo II.1: Proje Alannn Koordinatlar
X Y
Baraj 515279 4438877
am HES 1 515190 4438880
am HES 2 510007 4439963


13 / 68

ekil II.1: Proje Alannn Yer Bulduru Haritas

Proje Alan

14 / 68

ekil II.2: Proje Alannn Uydu Grnts

ekil II.3: Proje Alannn Uydu Grnts


15 / 68
III. PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER
nerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan evrenin; nfus, fauna, flora, jeolojik ve
hidrojeolojik zellikler, doal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koullar) iklimsel faktrler,
mlkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj zellikleri, arazi kullanm durumu, hassasiyet
derecesi (EK-Vdeki Duyarl Yreler Llistesi de dikkate alnarak) ve yukardaki faktrlerin birbiri
arasndaki ilikileri de ierecek ekilde aklanmas.
III.1. Nfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri
III.1.1. Nfus
Trkiye statistik Kurumu (TUK) tarafndan 2009 ylnda gerekletirilen Adrese Dayal Nfus
Kayt Sistemi Nfus Saym Sonularna gre, Trkiye nfusunun 1,8 kadarnn yaad
Gmhane linin toplam nfusu 130.976 olup, nfusun %44,7lik blm il ve ile merkezlerinde,
%55,3lk blm ise belde ve kylerde yaamaktadr (bk. Tablo III.1). 2000 yl genel nfus saym
sonular ile kyaslandnda, Gmhane li nfus art oran %-3,95 olarak hesaplanmaktadr.

Proje alannn yer ald iran lesinde ise toplam nfus 2009 yl itibariyle 17.413tr.
lede %39,4lk blm ile merkezinde, %60,6lk blm ise kylerde yaamaktadr (bk. Tablo III.1).
2000 yl genel nfus saym sonular dikkate alndnda, iran lesi nfus art oran %-4,62dir.
iran lesi snrlar ierisinde proje sahasna yakn mesafede olan kylere ait nfus bilgileri Tablo
III.2de verilmektedir.

Tablo III.1: Gmhane li 2009 Yl Nfuslar
Yl Blge l / le Merkezleri Belde/Kyler Toplam
2000
Gmhane li 77.570 109.383 186.953
iran lesi 11.977 14.420 26.397
Trkiye 44.006.184 23.797.743 67.803.927
2009
Gmhane li 58.535 72.441 130.976
iran lesi 6.854 10.559 17.413
Trkiye 54.807.219 17.754.093 72.561.312
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TUK)

Tablo III.2: Proje Sahas Civarnda Bulunan Kylere Ait Nfuslar (2009)
Yerleim Ad Nfusu
Akal Ky 144
Aaduruay Ky 82
Bolluk Ky 78
Kasaba ve Kyler Toplam 16.221

Gmhane linin nfus younluu 29 kii/km olup, 88 kii/km olan Trkiye ortalamasnn
olduka altndadr. iran ilesinin nfus younluu ise km bana 28 kiidir (bk. Tablo III.3).


16 / 68
Tablo III.3: Nfus Younluu (2000)
Yerleim Ad Nfus
Yzlm
(km)
Younluk
Gmhane li 186.953 6.437 29
iran lesi 26.397 928 28

III.1.2. Gelir ve sizlik
Faaliyetin gerekletirilecei blgede halkn ok byk ksmnn geliri, elma tarmna baldr.
Bunun haricinde devlet iletmesinde olan ormanlk alanlarda sadece orman kesimi ve dikiminde i
gc istihdam eklinde gelir salanmaktadr. Faaliyet esnasnda blgede alacak iilerin belli bir
miktar yreden seilecei iin proje, blgede i ve gelir imkan salayacaktr.

III.1.3. Salk
Proje iin hazrlanan fizibilite raporunda sunulan verilere gre, Gmhane linde be adet
devlet hastanesi bulunmaktadr. Hastanelerdeki yatak says 355'tir. Bulunan dier salk kurumlar
Tablo III.4te listelenmektedir.

Tablo III.4: Gmhane li Salk kurumlar
Salk Kurumlar Says
Salk Merkezi 1
Salk Oca 29
Salk Evi 71
Verem Sava Dispanseri 1
Halk Sal Laboratuar 1
Ana-ocuk Sal Merkezi 2
Salk Meslek Lisesi 1

Toplam salk personeli says 829 olan Gmhane linde hizmet veren salk personelinin
listesi ise Tablo III.5te verilmektedir.

Tablo III.5: Salk Personeli Says
Salk Personeli Samsun li
Uzman Hekim
19
Pratisyen Hekim
102
Di Hekimi
11
Hemire
147
Ebe
82
Salk Memuru
70
Salk Teknisyeni
37


17 / 68
Proje blgesinin snrlar ierisinde yer ald iran ilesinde 50 yatakl bir devlet hastanesi,
biri merkezde olmak zere adet salk oca ve 15 adet salk evi bulunmaktadr. Ayrca ile
genelinde dokuz pratisyen hekim, dokuz hemire, yedi ebe ve iki salk memuru grev yapmaktadr.
lede toplam drt ambulans mevcuttur.

Proje sahasndaki salk sorunlar iin genelde iran ile merkezinde bulunan devlet
hastanesi ve merkez salk oca ile civar kylerde bulunan salk ocaklar ile salk evlerinden
yararlanlmas dnlmektedir. Daha byk salk sorunlar iin Gmhane li salk kurumlarndan
yararlanlacaktr.

III.1.4. Tarm ve Hayvanclk
Gmhane linde tarm alanlarnda, daha ziyade kuru artlarda yaplan hububat retimi
yaygndr. Tarmsal iletmeler genelde kk aile iletmeleri niteliindedir. 657.500 hektarlk toplam
arazinin ancak 113.685 hektar (%17,3) kadar tarma elverilidir. Geriye kalan 216.914 hektar (%
32,9) ayr ve mer'a, 164.656 hektar (%25) orman ve fundalk, 162.245 hektar (%24,6)'da
faydalanlamayan alanlar oluturmaktadr.

lemeli tarm yaplan 113.685 hektar arazinin; %78'i Kelkit, Kse ve iran ilelerini
kapsayan Kelkit ay havzasnda; %22'si ise merkez ile, Torul ve Krtn ilelerini kapsayan Harit
Vadisinde bulunmaktadr. Tarm arazisinin %38'inde tarla bitkileri, %15,5'inda yem bitkileri, %3,1'inde
sanayi bitkileri, %1,2'sinde meyvecilik ve %0,8'inde sebze ziraat yaplmakta olup geri kalan nadas ve
ilenmeyen tarm arazisidir.

Gmhane'de meyvecilik ve sebzecilik genelde Merkez, Torul ve Krtn ilelerinde dar
alanlarda yaplmakta ve meyvecilikte elma birinci sray almaktadr. Yllk retim 4-6 bin ton kadardr.
Sebze retimi l ihtiyacn karlamaktan uzaktr.

Gmhane linde hayvanclk potansiyeli mevcut kaba yem durumuna gre fazladr.
Mevcut hayvanlarn ounluunu yerli hayvanlar oluturmaktadr. ldeki yaklak 172.853 hayvan
varlnn %47'sini koyun (81.792), %46'sn sr (82.242), %4'n kei (7.271), %3'n de dier
hayvanlar oluturmaktadr. Kmes hayvan says 172.788 civarndadr. Genelde mera hayvancl
eklindeki yetitiricilik daha modern bir ekilde ahr hayvanclna doru ynelmektedir. lde
hayvancl gelitirmek iin slah almas olarak tabii tohumlama ve ithal inek datm
yaplmaktadr.

Gmhane li su ynnden olduka zengindir. lde nemli iki akarsu bulunmakta olup,
bunlar Harit ve Kelkit ay'dr. Bu aylara bal onlarca dere mevcuttur. Mevcut sular, zellikleri
itibariyle alabalk yetitiriciliine olduka uygundur. lde alabalk retimi son yllarda hzl bir gelime
gstermitir.

Gmhane linde zengin flora eitlilii nedeniyle arclk nemli gelimeler gstermitir. l
genelinde 45.600 kovan ar, yllk 997 ton bal, 44 ton bal mumu retilmektedir.

iran ilesinin ekonomisi tarm ve hayvancla dayaldr. Yetitirilen balca rnler, eker
pancar, buday, patates, arpa ve elmadr. Az miktarda baklagil, armut ve vine yetitirilmektedir. Son
yllarda sebze ve meyvecilik geliim gstermektedir. Hayvanclk lenin dier nemli bir gelir

18 / 68
kaynadr. lede koyun ve kl keisi besicilii yaplmakta olup modern kovanlarla arclk da
yaplmaktadr.

Proje tamamen enerji amal olduundan ve suyun ak yn ile miktar fazla deiiklie
uramadndan blgedeki topran tarm yaps deimeyecektir. Proje alan ve yakn evresinde
hayvan besicilii yaplacak ayr ve mera alanlar bulunmamaktadr. Bu nedenle faaliyetin blgede
yaplan hayvanclk zerinde herhangi bir olumsuz etkisi bulunmayacaktr.

III.1.5. Sanayi
Gmhane linde orta lekli 19 adet imalata ynelik iletme mevcut olup toplam 578 kii
almakta, kk sanayi sitelerinde 240, kobi ve kk aile iletmelerinde 600 kii istihdam
edilmektedir. Toplam istihdam edilen kii says 1.418dir.

iran lesinde sanayi kuruluu saylabilecek 30 ton gnlk kapasiteli bir st fabrikas ile
boya fabrikas bulunmaktadr.

Projenin yrede kurulmu olan sanayi kurulularna etkisi olmayacaktr. Ancak proje
nedeniyle blgede alacak daimi ve geici iilerin varl sayesinde ticarette bir gelir salanmas
sz konusudur.

III.1.6. Turizm
Denize 100 km uzaklkta olan l, klima zelliine sahip havas, sahip olduu esiz doal
gzellikleri, yer alt resim sergisini andran zengin oluumlu maaralar, 450'ye yakn yaylas, ok
sayda antik kenti, doal park alanlar, zengin flora ve faunas ile bakir bir turizm potansiyeline sahiptir.

iran lesinde turizme hizmet veren konaklama tesisi olarak 60 yatakl belediyeye ait bir
otel mevcuttur. lede ilhoroz Dandaki Firdevs Hanm Trbesi, akrkaya Manastr, Mumya Kalesi
ve Tomara elalesi grlmeye deer balca yerlerdendir.

III.2. Flora ve Fauna
III.2.1. Flora
Gmhane li, iran le snrlar ierisinde ortalama 1260-1319 m kotlarnda planlanan
proje kapsamnda, proje alan ve evresine ait arazi ve literatr almalar yaplmakta olup, trlere ait
hazrlanacak detayl listeler ED Raporunda sunulacaktr.

Proje alan, dominant olarak Avrupa-Sibirya fitocorafik blgesi snrlar iinde yer amakta
olup blgede ran-Turan fitocorafik blgelerine ait trler de bulunmaktadr. Proje alan grid kareleme
sistemine gre A7 karesinde yer almaktadr.

Gmhane, iklim zellikleri bakmndan Dou Anadolu ile Dou Karadeniz arasnda bir
gei tekil etmektedir. l genelinde hem karasal hem de Karadeniz ikliminin genel zellikleri
grlmesine ramen birbirine yakn kesimlerde bile iklimde farkllamalara rastlanr. Genel olarak
Gmhane'de iklim yazlar kurak, k ve bahar aylar ise yal geen bir karaktere sahiptir.
Gmhane'nin iklimi kara iklimi ile Dou Karadeniz iklimi arasnda bir gei zellii gsterir.
Kuzeydeki dalar souk ve nemli kuzey rzgarlarn engeller. Yalar kn ve ilkbaharda daha oktur.

19 / 68
Gmhane linde toplam 13019 ha koru ve 37424 ha baltalk olmak zere toplam 172442
ha orman alan mevcuttur. l genel alannn yaklak olarak %28'i ormanlk olup, bunun %9,7'si verimli
orman niteliindedir. Gmhane'de koru ormanlarnn ounu sar am koru ormanlar oluturmakla
beraber gknar ve ladin koru ormanlar, sar am-gknar, sar am-gknar-ladin kark koru
ormanlar; ayrca Krtn lesinde sar am-kayn-ladin kark koru ormanlar da mevcuttur. Baltalk
ormanlarnda mee, kzlaa, karaaa, kuburnu, ard, al, orman gl ve yabani fndk
bulunmaktadr.

Blgenin genel bitki rts, iklim zellikleri ve ykseltiye bal olarak deiimler
gstermektedir. Blge Karadeniz iklim kua ve karasal iklim kua ierisinde yer almas nedeniyle
zengin bir orman ve bitki rtsne sahiptir. klim koullarna uygun blgede 600 m ykseltiye kadar
fndk, kzlaa, kavak, kayn, karaaa, kestane, imir, kiraz, grgen, ceviz ve ladin aalar
bulunur. Erelti otu, srgan, yonca, asma, orman gl ve benzeri bitki trleri de yaygndr. Giderek
daha ykseklere doru kzlaa, kestane, grgen, mee ve kaynlara, 1600 mden sonra da kknar,
ladin ve sar amlardan oluan ormanlara rastlanr. Orman rts 2000 mde sona erer. Daha yksek
alanlarda Alp tipi gr ayrlarla kapl yaylalar yer alr. Blgenin Kelkit Vadi Oluu'na bakan kesiminde
ise daha ok meelerden oluan kurakl ormanlar ve bozkr (step) bitkileri n plana kar. Proje
alannda, dominant olan Avrupa-Sibirya fitocorafik blgesi elementleri dnda ran-Turan fitocorafik
blgelerine ait elementlerce de zengin trlerin bulunma nedeni; Avrupa-Sibirya ile ran-Turan flora
alan arasndaki snr, endemiklerce zengin olan yksek dalarn zirvelerinin oluturmasdr.

alma alan iinde tarm ve orman arazileri ile yol kenar gibi habitatlarn bulunmas,
alanda kozmopolit ve geni yayll bitkilerin varln arttrmaktadr. Ayrca alann byk genelinde su
ve nemi seven bitkilerin hakimiyetiyle meydana gelen su-dere vejetasyonu ve orman vejetasyonu
hakimdir.

Alanda bulunan bitki taksonlar, yurdumuzda dar ve snrl yayl gsteren ya da bask
altnda olan trler olmayp, aksine geni dalmlar arz etmektedirler. Dolaysyla, bu projenin hayata
geirilmesiyle, geni populasyonlu ve bol bulunulu trlerin nesillerinin ortadan kalkmas gibi bir tehdit
ngrlmemektedir.

III.2.2. Fauna
Proje alan ve yakn evresine ait yaban hayat ile ilgili olarak saha almalar ve literatrden
yararlanlmaktadr.

Amfibi, srngen, ku ve memeliler iin zel format kapsamnda hazrlanacak olan listeler
ED Raporunda sunulacaktr. ED Raporu kapsamnda ayrca ulusal ve uluslararas szlemelere
ilikin detayl deerlendirmeler yaplacaktr.

III.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler
III.3.1. Blgenin Genel Jeolojisi
Proje sahas Dou Karadeniz Blgesinin i kesiminde Gmhane li iran lesi snrlar
ierisinde Kelkit ay zerinde yer almaktadr.


20 / 68
Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Mdrl tarafndan 1985 ylnda Yukar Kelkit ay
yresi ve gneyinin temel jeolojik zelliklerini belirlemek amacyla almalar yaplm, blgenin
jeolojik haritalar hazrlanmtr. Proje sahas ve yakn evresinde bu jeolojik almalardan
yararlanlmtr.

nceleme alan, kuzeydeki Pontidlerle, gneydeki Toridlerin en ok birbirine yaklat ve
arada Kuzey Anadolu Ofiyolitli Kuann yer ald Yukar Kelkit Blgesinde yer almaktadr.

Bu yrede, farkl ortam koullarn yanstan birbiri ile tektonik ilikili ve Eosen ncesi yata
olan drt temel tektono-stratigrafik birim ayrtlanmtr. Bunlar kuzeyden gneye doru Kelkit Greli
Otoktonu, imen Da Nap, Erzincan Nap ve Munzur Kiretadr. Kelkit Greli Otoktonu ile imen
Da Napnn birbirinden ayrlmadan evvel yerel farkllklar gsteren ve Liyas ncesi yata olan
kesimleri ortaktr. nceleme alannn kuzeydousunda ve dnda geni yzeylemeler sunan
Gmhane graniti, iine yerletii yeil istlerle beraber Kelkit Greli Otoktonunun temelini oluturur.
Sillimanit-disten, mikaist, gnays ve yer yer metabazitlerden oluan metamorfitler Liyas ncesi temele
aittir. Karbonifer-Permiyen yal s denizel ve karasal ortam temsil eden volkano-tortul dizi, imen
Da Napnn Liyas ncesi temeli konumundadr. Krntlarndan yaygn olarak granitik akllar
kapsayan bu birim; ist, metavolkanit ve granitik metamorfitlerin zerine de al uyumsuzlukla
gelmektedir.

Kelkit Greli Otoktonu ve imen Da Nap genelde kuzeydeki kta sahanl ile kta
yamacn temsil etmektedir. Eosen ve daha gen yata olan oluuklar ise, yukarda tantlan tektono-
stratigrafik birimlerin ve birimler aras bindirmelerin zerine asal uyumsuzlukla gelmektedir.

Stratigrafik Jeoloji
Proje sahasna ait genel jeoloji haritas rapor ekinde (bk. Ek-4) verilmi olup, yakn
evresinde yer alan jeolojik birimler alt blmlerde aklanmtr.

PALEOZOYK
Erzincan Nap
Gereleri ounlukla ofiyolitlerden tremi kark ve karmak bir btn halinde irdelenmi
ve Erzincan Nap olarak adlandrlmtr. Tokat ile Sivas arasnda tanmlad ve bunun Erzincana
doru uzants olan inceleme alanndaki ofiyolitli kark ile Munzur Dalarnn hemen kuzeyinde
tanmlad ofiyolitli karn iyaps, blok trleri ve ya birbirine olduka yakndr. Onun iin bu
oluuklarn zde ayn olayn ve ayn havzann rnleri olduu kabul edilmektedir.

Erzincan Nap, gneyde Munzur Kireta zerinde, kuzeyde imen Da Nap altnda yer
almaktadr. Bu birim, yastk yapl volkanitler, tf, aglomera, kireta ve olistostromal gerelerden
yapl Karayaprak Kar ile serpantinit, periyodit, gabro ve metamorfitlerden yapl Refahiye
Karmandan olumaktadr. Bu iki alt birim, birbirleriyle tektonik ilikilidir. Ancak karma oluturan
kaya, trleri ayr ayr haritalanabilir ki iri yzeylemeler halinde iken, kar oluturan kaya trleri sk
sk deimekte ve tekdze olmayan bir yapdadr. Proje alannda Erzincan Napnn, Karayaprak
Kar ve Refahiye Karmana ait kayalar yzeylenmektedir.


21 / 68
Karayaprak Kar (JKek)
Genel olarak yastk yapl volkanitler, tf, aglomera, kireta ve olistostromal gereler, yer
yer grovak, ince taneli krntl kayalar ve komu birimlerden tremi bloklar kapsayan heterojen
kaya tr topluluu Karayaprak kar olarak adlandrlmtr. Kimi yastk yapl volkanitler ve krntl
kayalar, ofiyolitlerden tremi gerelerin, metamorfiklerin ve Jura-Alt Kretase yal kireta
bloklarnn hamuru durumundadr. Baz yerlerde de Jura-Alt Kretase yal pelajik kiretalar, yastk
yapl volkanitlerle ara katkl iken metamorfiklerle tektonik ilikilidir.

Karayaprak kar Suehri ovas dolaynda, zellikle Aknclar batsnda Liyas yal rtl
krmz kireta bloklar kapsamaktadr. Bu kireta yeil istlerle tektonik ilikisi olup, benzer
kireta dzeylerine kuzeydeki ve de gneydeki temel birimlerde (naplarda) grlmektedir.

Suehri kuzeydousunda Eme da dolaylarnda Jura yal gri ve rt yumrulu kireta
bloklar yer yer yastk yapl volkanit ara katklarn kapsamaktadr. Ayn yrede yastk yapl, sodik
bileimli ayrm plajiyoklaslar kapsayan volkanitlerin yastk yaplar arasndaki mikritik kireta
krntlar da Jura-Alt Kretase yan vermektedir. Karayaprak karn oluturan kaya trleri
ounlukla birbiriyle tektonik ilikilidir.

Refahiye Karma (PTrt)
Genel olarak birbiriyle tektonik ilikili serpantinit, periodit, gabro ve Tokat grubu
metamorfiklerinden tremi mermer, yeilist ve metavolkanitlerden oluan kaya tr topluluu
Refahiye Karma olarak adlandrlmtr.

Serpantinit genellikle antigoritten olumakta, peridodit protogranler dokulu, yer yer
serpantinlemi, balca olivin, poiklitik bymeli, piroksen (ou ortopiroksen), krom spinel
kapsamaktadr. Harzburjit egemen, yer yer lerzolit, verlit de dunit izlenmektedir.

Gabro, olduka ayrm (genellikle uralitlemi) plajiyoklaz ve klinopiroksen iermektedir.
Ayrca serpantinlemi peridoditleri kesen mikrogabro ve diyabaz dayklar olaandr.

Peridotit en yaygn kaya trdr. Serpantinit ise peridodit kadar yaygn deildir ve genellikle
peridotit ile metamorfitler arasnda yer almaktadr. Serpantinleme, peridodit ile metamorfitler arasnda
gelien tektonik srelere bal olarak gelimitir. Gabro ise, dier kaya trlerine gre en az oranda
yzeyleme sunan bir kaya trdr. Snrl bir alanda yzeylenen gabrodan baka serpantinlemi
peridoditleri kesen mikrogabro ve diyabaz dayklar da olaandr.

nceleme alannda geni yzeylemeler sunan metamorfitler ise balca yeilist, metavolkanit
ve mermerden olumakta, yer yer metatrbidit, metart ara katklarn kapsamaktadr. Gnmzdeki
konumlarna gre, metamorfitlerin alt dzeylerinde yeilist, metabazit, metatrbidit ve metart, st
dzeylerinde mermer ve kalkist egemen kaya tr durumundadr.

Metamorfitler, Liyas ncesi yataki bir kta kabuunun paralar olabilirse de, gnmzde,
Refahiye Karma ve karn arasnda tektonik dilimler halinde yer almaktadr.


22 / 68
MESOZOYK
ST KRETASE
Keklit Greli Otoktonu
Adn Kelkit lesinden alan Pontidlerin tipik zelliklerini sunmaktadr. Kelkit Greli Otoktonu
ierisinde ya ve zelliine gre Hacmer formasyonu, Berdiga formasyonu ve Altnoluk grubu
ayrtlanmtr.

Hacmer Formasyonu (JK)
Hacmer formasyonunun genellikle tf, kumta ve akltandan olutuu ve palinolojik
incelemelere gre karasal Liyas temsil ettii kabul edilmektedir. Kelkit ay ve Kelkit lesi arasnda
yer alan geni yzeyleme, formasyonun tm tipik zelliklerini sergilemektedir.

Hacmer formasyonu, balca piroklastik kayalar (bazalt, aglomera, bre, tf ) (JK1),
kireta (JK2) ve epilastik kayalardan (JK3) (aklta, kumta, killi kireta, eyl)dan
olumaktadr. Ayrca yer yer kmrl dzey, eyl ve volkanik aknt arakatlar izlenmektedir. Cams ve
kaya krntl (likit) piroklastiklerle, volkanik akntlarn hamuru ve gereleri olduka kloritlemi ve
karbonatlamtr. Tfler, kloritli bir hamurda yer alan, ince taneli ve cams bazalt, plajiyoklas, kuvars,
dolerit tanelerinden oluur. Volkanitlerin ise andezitik kesiminde yer yer tekne tr apraz
tabakalanma, dereceli tabakalanma, kelme ile yat kayma ve kvrmlanma izlenmektedir. Hacmer
formasyonunun gney kesimlerinde amoluk ile Kelkit arasnda yer yer dou-bat uzanml kireta
dzeyleri, 15-20 m kalnlkta olup, genellikle piroklastik kayalar arasnda yer almaktadr.

Hacmer formasyonunun yaklak 1500 m kalnlkta olduu, kuzey kesimi karasal, gney
kesimi denizel nitelikte bir ortam temsil ettii ve her iki fasiyesin geili olduu sylenebilir.
Formasyon Jura-Alt Kretase yandadr.

Berdiga Formasyonu (JKbb)
nceleme alannda yer alan genellikle Orta-st Jura-Alt Kretase yal platform tr
karbonatlarla temsil edilen Berdiga formasyonunun en alt kesimini, yer yer aklta, kumta, tf ve
tane destekli akll, kumlu kireta oluturmaktadr. Bu kesim, uyumlu olarak gri, orta-kaln tabakal
kiretana gemektedir. Yer yer dolomitik nitelikte de olan kayalarn st kesiminde, oolitli, intraklastl,
kugz yaplar sunan kireta egemendir.

Bu birimin gney kesimi dik yamal olup, orta kesimi kvrml ve yer yer bindirmeli bir yap
sunmaktadr. Daha kuzeyde ise, Berdiga formasyonu daha gen birimlerin altna dalmaktadr.

Berdiga formasyonu, genellikle krntl olan pas renkli kireta dzeyi ile Hacmer
formasyonunun akltandan oluan st dzeyi zerine uyumlu olarak gelmektedir. ki birim arasnda
dereceli bir gei izlenir.

Berdiga formasyonunun kalnlnn yaklak 350-1000 m arasnda deitii sylenebilir. Bu
birimin alt kesimi olduka volkanik krntl bir kiretandan olutuu, ste doru karbonatn egemen
duruma getii ve yer yer dolomitik karakterde olduu izlenmektedir. Yanal olarak, formasyon nemli
farkllklar gstermemektedir. Berdiga formasyonunun Orta-st Jura-Alt Kretase yal bir kta
sahanln temsil ettii ve bu sahanln st dzeylere doru giderek slat sylenebilir.
Formasyon Jura-Alt Kretase yandadr.


23 / 68
Altnoluk Grubu
Taneli Kayalar (Kka1)
Altnoluk grubu kayalarn en alt kesiminde bulunan taneli kayalar sarms, gri renkli yer yer
tabakal aklta, akll-kumlu pelajik kiretandan olumaktadr. Tane snrlar genellikle
oksitlemitir. Krntl olan ksm uyumlu olarak pelajik kiretalarna gemektedir.

Granitik Kayalar (Kka2)
Hargin Granitleri
Liyas-Jura yal kayalar kesen, ancak Eosen yal krntl kayalar tarafndan diskordansla
rtlen asidik magmatik zellikli Hargin granitleri geni bir alanda yaylm gstermektedirler ve st
Kretase-Paleosen yandadr.

Hargin granitleri petrografik bakmdan hipidiomorf ve orta taneli albit granitleridir ve kuvars,
albit (az ok serisitlemi) ve blnm biyotitten teekkl etmilerdir. Mikroskop altnda granitin esasl
bir milonitleme geirdii ve bunun da kataklaz ve istleme olarak tezahr ettii grlr. Kaya fazla
oranda kataklastiklemi ve milonitlemitir. Ayrca granitapofizleri, albitgranitporfir olarak
belirlenmitir. Kuvars, albit ve biyotit katklar, albitten meydana gelmi deforme bir ana hamur iine
saplanmlardr. te yandan kaya, mikroskop altnda milonitleme ve kataklastikleme emareleri
gstermektedir.

Dasitik Kayalar (Kka3)
Altnoluk grubu kayalarn dasitik karakterde volkanizma rn olan bu birim dasit, dasitik tf
ve aglomera ardalanmasndan olumaktadr. Cams hamur ierisinde kk plajiyoklaz kristallerinin
hakim olduu ve yer yer biyotitin de yer ald gzlenmektedir.

Piroklastik Kayalar (Kka4)
Altnoluk grubu kayalarn daha nce oluanlar zerine uyumlu olarak kumta, kilta, eyl,
aklta ardalanmas gelmektedir.

Volkanitler (Kka5)
st Kretase-Paleosen yal dasidik volkanitler sahada grlen granitik kayalarn yzey
kayalardr. Andezitik ve bazaltik karakterde olan piroklastik ve volkanik akntlar grubun st
seviyelerine doru yaygnlamaktadrlar. Kayacn profirik dokuda, cams bir hamurda kk plajiyoklaz
kristallerinin egemen olduu ve yer yerde biyotit ierdii belirlenmitir. st seviyelerde yer alan
andezitik ve yer yer bazaltik karakterde olan volkanitler porfirik dokuda, plajiyoklaz mikrolitli hamur
ierisinde balca oligoklaz-andezin, yer yer labrador-ojit, hornblend ve mika bulundurmaktadrlar. Bu
birimin kalnl 200 m olarak llmtr. Yanal ve dey ynde nemli deiiklikler gstermektedir.

imenda Nap
Allokton olan imenda Napnn inceleme alanndaki kesimi iki blme ayrtlanmtr.
Bunlar alt kesimi Jura-Alt Kretase yal genellikle kireta ve olistostromal gerelerden oluan
Yeniky formasyonu, st kesimi genellikle st Kretase yal krntl kayalardan oluan Trnk
formasyonudur.


24 / 68
Yeniky Formasyonu (Jky)
Genellikle kireta ve yer yer olistostromal gereler ya da yastk yapl volkanitleri kapsayan
imen Dalarn oluturan Jura-Alt Kretase yal kaya tr topluluu Yeniky dolaynda tip
yzeylenmeler sunduundan Yeniky formasyonu olarak adlandrlmtr.

Yeniky formasyonunun Liyas yal kesimi genellikle kireta, rtl kireta ve yer yer
krntl kayalar, Dogger-Malm yal kesimi breik kireta, krntl kayalar ve orta, kaln tabakal
kiretalar oluturur. Krntl kayalardan oluan kesim, volkanik gereler ve kiretandan oluan
olistostromal oluuklar halindedir. Birimin st Malm ve Alt Kretasenin alt dzeyleri, yer yer yastk
yapl volkanitler, rt yumrulu, radyolaryal kiretalar ve krntl kayalar kapsamaktadr. En st
dzey ise kireta oolitli, demiroksitli ve resif paraldr.

Yeniky formasyonunun ok kaln olduu, olaslkla 2000 mye ulat kabul edilmektedir.
Yeniky formasyonunun Jura-Alt Kretase yal kuzeydeki platformun daha derindeki uzants olup,
ksmen de kta yamacn temsil etmektedir. Formasyon Jura-Alt Kretase yaldr.

SENOZOYK
TERSYER
Eosen
nceleme alannda yer alan Eosen yal kayalar, kuzeyden gneye doru, kaya tr ve
dizilim asndan farkllklar sunmaktadr. Bu farkllklar, ana kaya ve kelme ortamnn niteliinden
kaynaklanmaktadr. Bu nedenle farkl zellikler sunan kayalarn zellikleri irdelenerek ayr birer
formasyon halinde adlandrlmas yelenmitir. Buna gre, Kelkit amoluk yresindeki Eosen yal
tortullar Masuran formasyonu, volkanitleri ise algan volkanitleri, imen Da yresindeki Eosen
kayalar Gazipnar krntl kayalar olarak adlandrlmtr. Proje alannda sadece Masuran
formasyonuna ve Gazipnar krntl kayalarna ait birimler yzeylemektedir.

Masuran Formasyonu (Tm)
Masuran ky yaknnda tipik zellik gstermeleri nedeniyle bu isimle adlandrlmlardr.
aklta, nummulitesli kireta, kumta, kilta ve eyl ardalanmasndan olumutur. aklta ok
yaygn olup, yer yer apraz tabakal kumta ve kmr krntlar iermektedir. Nummutiesli kireta
zellikle bu birimin Jura-Kretase yal karbonatl kayalar zerine geldii blgelerde gelimitir. Dier
yerlerde kumta, kilta, eyl ardalanmas egemen kaya trdr. Bu kaya trleri yer yer bazaltik lav
ve piroklastlarla ara katkldr.

Masuran formasyonunu oluturan birimler daha yal kayalar zerine uyumsuz olarak
gelmilerdir. Taban konglomerasnda daha yal tm oluuklarn akllarn grmek mmkndr.

Taban akltalarnn transgresif oluu, apraz katmanl kumtalarnn ve yersel kmr ara
tabakalarnn varl nedeniyle balangta kelme ortamnn karasal nitelikte olduu sylenmektedir.
erisinde bulundurduu fosiller ve kaya tr zelliklerinin dikey deiimi gz nnde
bulundurulduunda balangta alkantl, s ve yksek enerjili olan ortamn daha sonra sakin bir
ortama dnt anlalmaktadr. Ancak ortamn pek de derin olmad sylenebilir.

Masuran formasyonun kalnl 300-500 m arasnda deimektedir. erisinde bulundurduu
fosillerden yola klarak Eosen ya verilmitir.


25 / 68
Gazipnar Krntllar (Tg)
Gazipnar krntl kayalar Eosen yal ve daha gen yata olan (ayrtlanmam), yerel
olarak bloklu kaya tr topluluundan olumutur. Sarms gri-kahverengi, yer yer morumsu, yeilimsi
sar, orta kaln tabakal balca bloklu aklta, kumta ve yer yer kilta ardalanmasndan
olumaktadr. Kumta ve kilta arasnda yer yer kmr dzeyleri grlmektedir. akllar balca
kireta, ist ve volkanitlerden tremi ve genellikle iyi yuvarlaklam ve kt boylanmaldr, kimi
yerlerde dereceli ve apraz tabakalanma izlenmektedir. Boylar birka yz metreye varan kireta
olistolitleri olaandr.

Gazipnar krntl kayalar, imenda Nap ve ofiyolitli karmak ile karktan oluan
Erzincan Nap kayalar zerine asal uyumsuzlukla gelmektedir. Gazipnar krntl kayalar 500 m
kalnlkta olup Eosen yaldr.

algan volkanitleri(T)
nceleme alannn kuzeydousunda yer alan algan volkanitleri genellikle andezitten
olumulardr. Yer yer de bazaltik zellik gstermektedirler. Ancak baz yerlerde kilta ve kumta ara
katklar da izlenmektedir. Andezit porfirik dokuda, ince taneli plajiyoklaz mikrolitlerinden oluan bir
hamur iinde plajiyoklaz egemen, ayrca yer yer amfibol, piroksen ve opak elemanlar izlenmektedir.
Bazaltik andezit porfirik dokuda ve ofitik dokuda ounlukla serizitlemi plajiyoklaz mikrolitlerinden
olumu bir hamur ierisinde zonlu yap gsteren iri plajiyoklaz ve ojit izlenmektedir.

Piroklastik elemanlar yerel olarak andezitik ve bazaltik karakterde tf ve aglomeradan
olumutur. algan volkanitleri Eosen yal Masuran formasyonu zerine uyumlu olarak gelmektedir.
Kalnlklar 250-350 m civarndadr. Yalar Eosen olarak belirlenmitir.

Oligo-Miyosen
nceleme sahasnda Oligo-Miyosen yal kayalar ebinkarahisar formasyonu ve sola
volkanitleri ile temsil edilmektedirler.

ebinkarahisar formasyonu (T)
amoluk aynn sol sahili boyunca uzanan ebinkarahisar formasyonu kilta, kumta,
aklta ardalanmasndan olumaktadr. Yer yer aglomera ve jips, yer yer de kmr oluuklarn
kapsamaktadr. Krmzms, meneke, alacal yer yer de yeilimsi renkte olan bu formasyon baz
yerlerde kaln tabakal (10-15 m) baz yerlerde ise tabakaszdr. Altta krmz killerle balayan birim,
ste doru kumta, kilta ardalanmasna, daha sonra ise kumta, aklta ardalanmasna
gemektedir. Piroklastik ve jipsli oluuklar hemen her dzeyde grlmektedir. ebinkarahisar
formasyonu Eosen yal birimlerle uyumlu, daha yal birimlerle ise asal uyumsuzluk gstermektedir.
zerlerinde ok sayda ve olduka byk heyelanlar bulunmaktadrlar. ebinkarahisar formasyonu
kaya tr zelliklerine gre karasal bir ortamda olumutur. Yalar Oligo-Miyosen olarak
verilmektedir.

sola volkanitleri (Ti)
sola volkanitleri dasitik karakter gstermektedirler. Porfirik dokular belirgin, opak elemanl
albit ve piroksen mikrolitlerinden oluan bir hamur ierisinde opaklam hornblend, biyotit ve
paljiyoklas fenokristalleri yer almaktadr. ri kristallerin etraf iyice ayrm durumdadr. Egemen kaya
tr dasit olmakla beraber yer yer de oligoklaz ve andezin tr plajiyoklazlar gzlenmektedir. Bu
nedenle de sola volkanitlerinin dasit ya da andezitik karakterde olduu sylenebilir. Taze yzeyleri

26 / 68
ak gri, rme yzeyi ise yeilimsi kahverengi grnml, iri souma eklemleri gelimi ok krkl ve
yaln kayalklar oluturmutur. sola volkanitleri zerlerine geldii ebinkarahisar formasyonunu
etkilemilerdir. Kiltalar ve kumtalar bu etkileim sonucunda silislemilerdir. Domsal bir yapda
olduu iin gerek kalnln kestirmek olduka zordur.

KUVATERNER
Alvyon (Qal)
Blok, akl ve kum boyutunda malzemeden oluan alvyal birikimler Kelkit ay yata
boyunca bulunmaktadr. Adacklar halinde yaylm gsteren alvyonlar 8-25 m kalnlk
gstermektedirler.

Taraa (tr)
Kelkit ay yatanda dere kotundan yaklak 25-30 m st kotta eski dere yatanda
yerlemi taraalar bulunmaktadr. Taraalar bloktan silte kadar her trl malzeme bulundururlar.
Yatay konumdadr ve 4-6 m kalnlktadrlar.

Yama Molozu (ym)
Eimli yamalarda birimlerin d etkenlerle paralanmas ve ayrmas sonucunda
olumutur. Blok boyutundan kum, silt, kil boyutuna kadar malzeme ierir. Genellikle 2-8 m kalnlkta
olmakla birlikte, baz yerlerde de 15 - 25 m kalnlkta olduu tahmin edilmektedir.

Birikinti Konisi (brk)
Kelkit ayna karan kuru yan derelerin yal mevsimlerde srkleyip tad maddelerin,
Kelkit ay yatana yakn blmlerde kuru dere yataklarnda olumu birikintilerdir. Kalnlklar kuru
dereleri uzunluklarna ve dere yataklarnda olumu malzemelerin litolojik zelliklerine gre
deimektedir. Genel olarak 5 - 25 m kalnlk gstermektedir.

Proje Bileenlerinin Bulunduu Alanlarn Jeolojik Yaps
Yap Yerlerinin Jeolojisi
am Hidroelektrik Enerji Projesi kapsamndaki yap yerlerinde ana kaya olarak Hacmer
formasyonu yesi bazalt, aglomera, tf ve breten oluan piroklastik kayalar (JK1) ve Masuran
formasyonu yesi kilta, kumta ve aklta (Tm) bulunmaktadr. Bu birimlerin zerinde deiik yer
ve kalnlkta yama molozu, Kelkit ay yatanda ise alvyon bulunmaktadr.

Proje sahasnn gerekletirilecei Kelkit ay yatanda alvyon deiik kalnlktadr. am
Baraj bent yerinde alvyon kalnl tahmini olarak 3 - 5 m olaca dnlmektedir.

am Baraj bent yeri sol sahilinde yama molozu en fazla 10 mdir. Sa sahilde daha az
olaca dnlmektedir. Baraj yerinde ve gl alnnda ana kaya Hacmer formasyonu yesi bazalt ve
aglomeradan olumaktadr. Bu birimler sert, salam, atlakldr. letim kanal gzergahnn byk
blmnde yesi bazalt ve aglomerada ilerlenecektir. letim kanalnn son ksmlarda, ykleme havuzu
yerinde, cebri boru gzergahnda ve santral yerinde Miyosen yal Masuran formasyonu yesi kilta,
kumta ve konglomeralar bulunmaktadr. Bu birimlerin zerinde 2-4 m kalnlkta yama molozu vardr.


27 / 68
am Baraj Bent Yeri ve Gl Alannn Jeolojisi
Kelkit ay zerinde ina edilecek baraj yerinde ana kayay Hacmer formasyonuna ait
bazalt, aglomera, bre, tften oluan piroklastik kayalar (JK1) oluturmaktadr. Baraj yerinde
aglomera ve bazalt bulunmakta, bu birimler zerinde sol sahilde 6 m kalnlkta yama molozu vardr.
Yama molozlar kret kotuna kadar kmamakta ve yama aaya doru kalnlamaktadrlar. am
Baraj bent yerinde bulunan birimler sert, salam, dayankl yer yer sk atlakldr. Kelkit ay
yatanda alvyon yer almaktadr. Alvyon, ay yata tabannda akl-kum karmndan olumakla
birlikte yatan her iki yannda daha st kotta yer alan dzlkte takn srasnda brakt kil-silt ve
kumdan oluan ince elemanl alvyon bulunmaktadr. nce taneli alvyonun kalnl 9,5 mye kadar
kmaktadr. Kelkit ay yata ierisinde temel sondaj kuyusu alamamtr. Bu nedenle yataktaki
alvyon kalnl tam olarak bilinememektedir. Ancak en fazla kalnln 3 - 5 m olaca
dnlmektedir. Baraj gl alnnda da bent yerinde bulunan birimler yer almaktadr (bk. Fotoraf III.1).

Fotoraf III.1: am Baraj Bent Yerinin Mansaptan Grn

Alan temel sondaj kuyularndan elde edilen bilgilere ve yzeysel incelemelere gre baraj
yerinde ana kaya olarak bazalt ve aglomeralar bulunmaktadr. Bu birimler siyah, koyu gri renkli, sert ve
salam yapdadr. atlak aralklar dolgusuz ve kapaldr. Birim ok atlakldr.

am Baraj Dolusavak Yerinin Jeolojisi
am Baraj gvde dolgusu RCC tipinde yaplacaktr. Dolaysyla dolusavak gvde zerinde
imal edilecektir. Dolusavak enerji krc yerinde 5 m kalnlkta alvyon ve ana kaya olarak bazaltlar yer
almaktadr. Enerji krc havuz alvyon kaldrldktan sonra ana kaya zerine oturtulacaktr. Bazaltlar
tama gc ve durayllk ynnden sorunsuzdur.

am Baraj Derivasyon Kondvisi Gzergahnn Jeolojisi
am Barajnn inaatnn kuruda yaplabilmesi iin sa sahilde bir adet derivasyon kondvisi
yaplacaktr. Kondvi gzergahnda bir adet temel sondaj kuyusu almtr. Bent yerinde alan kuyu
kondvi gzergahnda alm ve deerlendirme srasnda dikkate alnmtr. Sondaj kuyularndan
elde edilen bilgilere gre kondvi gzergahnda stte 6 m kalnlkta alvyon, altta bazalt ve
aglomeralar bulunmaktadr


28 / 68
Alvyon tama gc ynnden sorunludur. Bu nedenle kondvi altnda syrma kazs ile
kaldrlacaktr. Ana kayada tama gc ynnden sorun olmayacaktr. Kondvi gzergah jeolojik
bakmdan sorunsuzdur.

am Baraj Memba ve Mansap Batardosu Yeri Jeolojisi
Derivasyon kondvisine suyu evirmek amacyla memba batardosu, evrilen suyun kaz
ukuruna gelmesi iin de mansap batardosu imal edilecektir.

Batardo yerlerinde ana kaya bazalt ve aglomeradan olumaktadr. Bu birimler zerinde
alvyon bulunmaktadr. Alvyon, Kelkit ay yatanda kum-akldan olumakta, ancak takn
esnasnda akt yatakta daha ince taneli kil-siltten olumaktadr. Kalnl 9 mye kadar kmaktadr.
Batardo yerlerinde ana kayada geirimlilik ve tama gc ynnden sorun yoktur. Batardo yaplarnn
yksekliinin az olmas nedeniyle alvyonda tama gc ynnden sorun beklenmemektedir. Ancak
su tutma ynnden sorunludur. Bu nedenle batardo altnda kaldrlmalar uygun olacaktr.

am Baraj Su Alma Yaps Gzergahnn Jeolojisi
am Baraj gl alannda depolanacak suyu enerji tesislerine iletmek amacyla sol sahilde bir
adet su alma yaps imal edilecektir. Su alma yaps yerinde ana kaya olarak bazaltlar bulunmaktadr.
Bazaltlarn zerinde 10 mye varan kalnlkta yama molozu bulunmaktadr. Yama molozlar tama
gc ynnden sorunludur. Bu nedenle su alma yaps yerinde tamamen kaldrlacaktr. Bazaltlar
tama gc ynnden sorunsuzdur. Su alma yaps yerinde syrma kazs sonrasnda herhangi bir
sorun beklenmemektedir.

HES1 Yerinin Jeolojisi
am Baraj sol sahilinde bulunan su alma yapsndan 1303 m kotundan alnacak su 1290 m
taban kotunda ina edilecek etek santraline drlecektir. HES1 yerinde aratrma amal olarak drt
adet temel sondaj kuyusu almtr. Sondaj kuyularna gre santral yerinde ana kayay bazaltlar
oluturmaktadr. Ana kaya zerinde yamaca yakn ksmlarda 10 mye varan kalnlkta yama molozu,
dereye yakn blmlerde de 9,5 m kalnlkta alvyon bulunmaktadr. Yama molozlar ve alvyon
santral yeri iin durayllk ve tama gc ynnden sorunludur. Proje gerei HES1 yerinde yaplacak
kaz derinliine gre yama molozu ve alvyon kalnl kadar kaz yaplacaktr. Yama molozu ve
alvyon kaldrldktan sonra HES1 yerinde tama gc ynnden herhangi bir sorun olmayacaktr.
Ana kayay oluturan bazaltlar santral yeri iin yeterli tama gcne sahiptir.

am Baraj letim Kanal Jeolojisi
Baraj su alma yapsndan veya HES1 kuyruksuyu kanalndan 1290 m kotundan alnacak
suyu ykleme havuzu yerine iletmek amacyla Kelkit ay sol sahiline 6848,87 m uzunlukta iletim
kanal yaplacaktr. letim kanal gzergahnn byk blmnde ana kaya olarak Hacmer
formasyonu yesi aglomera, bazalt, tften oluan piroklastik kayalar (JK1) ve Masuran formasyonu
yesi kumta, kilta (Tm) bulunmaktadr (bk. Fotoraf III.2, Fotoraf III.3, Fotoraf III.4). Bu birimin
zerinde yer yer yamalarda yama molozu yer almaktadr.


29 / 68

Fotoraf III.2: am Baraj ve letim Sistemi Gzergah - 1




30 / 68
letim sistemi gzergahnda geilecek birimler Tablo III.6da verilmektedir.

Tablo III.6: letim Sistemi Gzergahnda Geilecek Birimler
Km Jeolojik Birim
0+000 - 0+228 Yama molozu (ym)
0+228 0+635 Bazalt- aglomera (JK1)
0+635 0+922 Yama molozu (ym)
4+390 5+110 Aglomera, volkanik bre, tf (JK1)
6+455 6+810 Kilta-kumta (Tm)
6+810 6+848,9 Yama molozu (ym)

Kanal gzergahnda kaln ve geni yaylm gsteren yama molozlar ayrtlanmtr. Bunlar
dnda daha dar alanlarda da yama molozlar bulunmaktadr. Kanal gzergahnda bulunan
birimlerden bazalt, aglomera ve tflerden (JK1) oluan volkanik kayalar sert, salam yapda ve
olduka krlgandr. Genel olarak daha dik ve sert topografya sunmaktadrlar. Kilta, kumta,
akltandan (Tm) oluan Masuran formasyonunda ilerlenecek ksmlar daha yumuak birimlerden
olumaktadr. Kumta seviyelerinde sertlik oran artmakla birlikte genel olarak yumuak topografya
gsterirler.

letim kanal gzergah genel olarak jeolojik ynden sorunsuzdur. Kanal gzergahnda kanal
gidiini etkileyecek durayllk sorunu beklenmemektedir.

am Baraj ve Ykleme Havuzu Yeri Jeolojisi
Ykleme havuzu yerinde ana kaya olarak Masuran formasyonu yesi kumta, kilta ve
aklta ardalanmas bulunmaktadr (bk. Fotoraf III.5). Bu birimlerin zerinde 2-4 m kalnlkta yama
molozu vardr. Yama molozlar Masuran formasyonu yesi birimlerin yerinde ayrmas sonucu
olumu ve daha ok silt-kil gibi ince taneli elemanlardan olumaktadr. Tama gc ynnden
sorunlu olan yama molozlar syrma kazs ile kaldrlacaktr. Ana kaya durumunda bulunan kumta,
kilta ve akltalar durayllk ve tama gc ynnden sorunsuzdur. Yzeysel gzlemler gre
ykleme havuzu yerinde jeolojik ve jeoteknik ynden sorun beklenmemektedir.


31 / 68

Fotoraf III.5: am Baraj ve Ykleme Havuzu, Cebri Boru, Santral Yeri

am Baraj Cebri Boru Gzergah
57 m uzunluunda olan cebri boru, ykleme havuzundan 1260 m taban kotunda ina
edilecek santral yerine kadar uzanmaktadr. Gzergahn tamamnda Masuran formasyonu yesi
aklta, kumta, kilta (Tm) yer almaktadr. nce-orta kalnlkta tabakal olan bu birimde
tabakalanma yatay ya da yataya yakndr. evde mevcut haliyle herhangi bir stabilite sorunu yoktur.
Cebri boru gzergahnda yaplacak kazlarn ok az ve s olmas nedeniyle kaz sonras stabilite
ynnden sorun beklenmemektedir. Cebri boru gzergahnda ana kaya zerinde 2-4 m kalnlkta
yama molozu bulunmaktadr. Yama molozlar syrma kazs ile kaldrlacandan durayllk
ynnden herhangi bir sorun olmayacaktr (bk. Fotoraf III.5).

HES2 Yerinin Jeolojisi
am Baraj HES2 Kelkit ay sol sahilinde 1260 m kotunda ina edilecektir. Santral yerinde
ana kaya olarak Masuran formasyonuna ait aklta, kumta, kilta, ardalanmas bulunmaktadr. Bu
birimin zerinde 4-6 m kalnlkta yama molozu bulunmaktadr. Yama molozlar genel olarak silt ve
kilden olumutur. Alvyon daha ok kil-siltten ibarettir. Yer yer de kum-akl grlmektedir (bk.
Fotoraf III.5). Santral yama molozlar syrma kazs ile kaldrldktan sonra ana kaya zerine
oturtulacaktr. Santral yerinde ana kaya genel olarak kumtandan olumaktadr. Kumtalar tama
gc ynnden sorunsuzdur. Santral yerinde durayllk ve tama gc ynnden bir sorun
beklenmemektedir.

am Baraj santral yerinde bulunan kayalar temel zemini olma ynnden sorunsuzdur.
Santral binasndan kan suyu Kelkit ayna iletecek olan kuyruk suyu kanal 325 m uzunluundadr.
Kuyruksuyu kanal gzergahnda ana kaya olarak Masuran formasyonu yesi kumta-aklta-kilta
ardalanmas ile bunlarn zerinde alvyon bulunmaktadr. Kuyruksuyu kanal yerinde iki adet temel
sondaj kuyusu alacaktr. Sondajlarda ana kaya zerinde bulunan alvyon kalnl belirlenecek ve
kuyruksuyu kanal kazsnn yaplaca zeminin zellikleri belirlenecektir.

32 / 68
III.3.2. Yapsal Jeoloji ve Tektonik
nceleme alannn yapsal unsurlar; Glova (Agvanis) metamorfitlerinin yaps, Eosen ncesi
dier yaplar ( zellikle nap hareketleri), Eosen ve sonrasnda gelien yaplar ve Kuzey Anadolu Fay
Zonunun etkisine gelien yaplar olmak zere drt blmdr.

Glova (Avanis) Metamorfitlerinin Yaps
Bu metamorfitler de olaslkla ofiyolitli karn iinde bir blok konumunda olup kendine zg
baz yapsal zellikler sunar.

Avanis metamorfitlerinin en belirgin yapsal zellii yapraklanmadr. Yapraklanma bilhassa
ince taneli, blok mikal fillit tr kayalarda iyi gelimitir. Yapraklanma tabakalanmaya paralel olup,
mika tanelerinin paralel dizilimleriyle belirlenir. Avanis metamorfitlerinde yapraklanma dzlemleri iki
farkl ynde gelimitir. Avanis metamorfitlerinin bat kesiminde yapraklanma dzlemleri KB-GD
(K60-80B) dorultusundadr ve deiik alarla (10-60) KD veya GBya eimlidir; dou kesimde ise
yapraklanma dzlemlerinin dorultusu kabaca K-Gdir; eimler genellikle batya dorudur.

Avanis Grubundaki laminalanma gsteren metatf ve kalkistlerde izoklinal ve kapal
kvrmlar grlr. Genellikle byk lekte (300 cm) gzlenen bu kvrmlarn eksen dzlemleri
yapraklanmaya paraleldir; kvrm eksenleri kk alarla (6-12) batya dalar. Blgesel metamorfizma
sonras asitik sokulumlar, Avanis metamorfitlerinin genel yapsn nemli lde etkilemi ve
deitirmitir.

Eosen ncesi Dier Yaplar
Bu yaplarn banda Eosen ncesi yata olan bindirmeler gelir. Bindirmeler boyunca imen
Da Nap, kuzeyde Kelkit Greli Otoktonu, gneyde Erzincan Nap zerinde yer almaktadr. Daha
gneyde Erzincan Nap da Munzur Kireta zerine bindirmitir. Eosen yal kayalar ise, Eosen
ncesi yata olan birimlerin ve yer yer birimler aras bindirmelerin zerine asal uyumsuzlukla
gelmektedir.

Birimler aras bindirme as nemli yerel farkllklar gstermektedir. Genel olarak, Eosen
ncesi birimler aras bindirmeler yaklak 45lik bir aya sahiptir.

Eosen ve Sonrasnda Gelien Yaplar
Bunlarn da banda Erzincan ile Rafahiye gneyinde yer alan ve batya Zaraya doru
devam eden kuzeye dalml bindirme, kimi faylar ve lek nedeniyle haritaya konulamayan genellikle
dou-bat uzanml kvrmlar gelmektedir.

Yukarda tanmlanan bindirmenin bat kesimi, Pliyo-Kuvaterner ncesinde geliimini byk
lde tamamlamtr. nceleme alannn batsnda Suehri ile mranl bats arasnda yer alan
kuzeybat-gneydou uzanml birbirine kout faylar da Eosenden gentir. Bu faylar boyunca
kuzeydoudaki temel kayalar ykselmi, gneybatdaki Eosen yal krntl kayalar alalmtr.

Kuzey Anadolu Fay Zonu
Bu zon, yaklak kuzeybat-gneydou dorultuda olup inceleme alannn yaklak olarak 15
km gneyinden gemektedir. Gnmzde diri olan faylar kaln izilmi ve bunlarn hareket yn
konulmutur. Ova kesiminde gen birimler, kuzey ve gneydeki dalarda ise daha eski oluuklar

33 / 68
yzeylenmektedir. Kuzey Anadolu Faynn sa ynl dorultu atmn egemen olduu verev bir fay
niteliinde olmas, ova kesiminin graben, kuzey ve gneydeki dalarn ise horst biiminde geliimine
yol amtr.

Avanis metamorfitlerini ve evre kayalar etkileyen faylarn da byk bir blm Kuzey
Anadolu Fay sistemine bal olarak gelimitir. Metamorfitleri kuzeyden ve gneyden snrlayan ana
faylardan baka, bunlara paralel olan ve metamorfitleri kesen birok dey fay bulunur. Bilindii gibi
Kuzey Anadolu Fay sistemine bal faylarda asl hareket sa yanal atmldr; fakat metamorfitleri
etkileyen faylarn nemli dey atmlar da vardr. Btn fay dzlemleri dik olup genellikle morfolojik
olarak belirgin yaplar oluturur.

Metamorfitleri kuzeyden snrlayan Kelkit Fay dik bir ev oluturur. Kuzeye 70-80 eimli fay
dzlemi birka yerde aka grlr. Bat kesimde, Kelkit Faynn hemen kuzeyinde kalnl 50 myi
geen ve malzemesi metamorfitlerden tremi bir moloz birikintisi vardr. Kelkit Fay morfolojik olarak
ok belirgin olmasna karn aktif deildir ve K-G gidili ufak yanal atml yrtlma faylaryla kesilmitir.

Avanis metamorfitleri kuzeyden ve gneyden faylarla snrlanm bir horst grnmndedir.
Metamorfik kayalarn evrelerinden 500 ile 1000 m daha ykselmi bir blok olarak bulunmalar, Kuzey
Anadolu Fay Zonuna bal, birbirine paralel iki ana fayn (Kelkit ve Avanis faylar) ezamanl hareketi
sonucu oluan skmayla aklanabilir. Ayrca proje sahas Kuzey Anadolu Faynn yaklak olarak 30
km kadar kuzeydousunda yer almaktadr.

Kelkit ay vadisinde faylanmaya bal olarak gelimi ok sayda heyelan vardr. zellikle
amoluk ilesinin batsnda her iki sahilde aktif heyelanlar ve potansiyel heyelan alanlar
bulunmaktadr. Bu heyelanlar faylanma neticesinde birimlerin ar lde paralanmas, killemesi ve
oluan dik yamalar boyunca yer ekimi etkisi ile yama aa hareketi sonucu olumutur. Bu
heyelanlarn her biri ok byk lekte ve milyonlarca m malzeme hareketine sebep olanlar vardr.

III.3.3. Hidrojeolojik zellikler
Proje alan ve evresinde mostra veren birimler ilksel olarak geirimsiz kayalar olup, akifer
zellii tamamaktadr. Ancak gerek tektonik etkiler, gerekse souma srasnda gelien atlak ve krk
sistemlerinden tr bu kayalarda yer yer ikincil geirimlilik gelimitir. zellikle majr eklem ve
yersel gravite faylar boyunca yzeysel akn yansra, bu sreksizliklerin kesiklie urad alanlarda
irili ufakl kaynak boalmlar halinde bir yeralt suyu hareketi gzlenebilmektedir.

III.4. Doal Afet Durumu
III.4.1. Depremsellik
T.C. Bayndrlk Bakanlna bal Afet leri Genel Mdrl Deprem Aratrma Dairesi
tarafndan 1996 ylnda yaynlanan Trkiye Deprem Blgeleri Haritasna gre nerilen proje sahas 1.
Derece Deprem Blgesi iinde kalmaktadr (bk. ekil III.1) (T.C. Bayndrlk Bakanl, 1996).


34 / 68

ekil III.1: Gmhane li Deprem Haritas

01.01.1900 - 14.06.2005 tarihleri arasnda blgede meydana gelmi olan magnitd 3den
byk olan depremlerin dalm ekil III.2de verilmektedir.

ekil III.2: Magnitd 3den Byk Depremlerin Dalm

Proje
Alan

35 / 68
III.4.2. Afet Durumu
Proje alannda kaya dmesi, heyelan vb. afet riski bulunmamaktadr.

III.5. Toprak
Gmhane linde iklim topografyas ve ana madde farkllklar nedeniyle eitli byk toprak
gruplar olumutur. Bunlar; alvyal topraklar, kolvyal topraklar, gri-kahverengi podzolik topraklar,
kahverengi orman topraklar, kiresiz kahverengi orman topraklar, kiresiz kahverengi topraklar,
kestane rengi topraklar, kahverengi topraklar ve yksek da ayr topraklardr.

Gmhane linin 657500 hektarlk toplam arazisinin ancak 113685 hektar (%17,3) kadar
tarma elverilidir. Geriye kalan 216914 hektar (% 32,9) ayr ve mera, 164656 hektar (%25) orman
ve fundalk, 162245 hektar (%24,6) ise faydalanlamayan alandr.

Gmhane li topraklarnda tarmsal kullanm kstlayan erozyon, slk, talk, kayalk ve
drenaj bozukluu gibi etkinlik dereceleri deien baz sorunlar bulunmaktadr. Gmhane li
topraklarn en byk sorunlarndan birisi su erozyonudur. Bu sorundan en az etkilenen veya hi
etkilenmeyen alanlar genellikle alvyal topraklardan oluan taban araziler ve kolvyal topraklarn dze
yakn ve hafif eimli olannda grlr. Gmhane ileleriyle birlikte %80 erozyona maruzdur.

Gmhane linin topraklarnn 46687 hektar (%4,7) 90 cm derinlie sahiptir. Toprak
ilemeye ve bitki gelimesine zarar verecek derecede talk ve kayalk ihtiva eden topraklar byk bir
alana yaylmtr. Tallk ve kayalk hem yzeyde hem de profilde olabilmektedir. Profilde tallk ve
kayalk arttka, toprak miktar, topraklarn su ve bitki geliimi nemli derecede snrlanmaktadr.
Gmhane'de tallk sarp, ok dik ve dik eimlerde, ayrca ok s ve s topraklarda grlmektedir.

Proje sahas genelinde toprak yaps l geneline benzer zellik tamaktadr.

III.6. Su
III.6.1. Akarsular
Gmhane linin akarsu ebekesini Harit ay (947,3 hm/yl) ve Kelkit ay (442 hm) ile
bu aylarn yan kollar oluturmaktadr. l topraklarnn gney kesimindeki akarsular Orta Karadeniz
blmnde Karadeniz'e dklmektedir. Tm akarsular kaynaklarn l snrlar ierisinden alrlar.
imen, Zigana ve Gmhane Dalarnn zirveleri ayn zaman da su blm izgilerine tekabl
etmektedir.

Harit aynn yzey alan 312 ha olup, Vauk Da'nn kuzey eteklerinden ve Sifon Deresi
ismiyle kaynan almaktadr. Harit ay, Karadeniz'e dklnceye kadar l snrlar ierisinde 142 km
mesafe kat eder. Samsun'un aramba ilesinde Yeilrmak olarak Karadeniz'le buluan Kelkit
ay'nn bir kolu Teslim Dandan, dier kollar da Spikor ve imen Dalarndan doarak Kelkit ile
birlemektedir. lde bu iki nemli akarsu dnda yazlar yer yer kuruyan bir ok kk dere de
mevcuttur.

Kelkit'in am Baraj yerindeki ya alan 1862,7 km'dir. Kelkit aynn yzey alan 330 ha
olup, Erzincan'n kuzeyinde yer alan yaklak 2800 m ykseklikteki Esence Dalarndan doar.
Akn nce kuzey, sonra bat ynnde srdrerek proje yerine gelir. Daha sonra dar bir vadide
akn Klkaya Barajna kadar devam ettirir. Bu arada sadan iran ayn, solda da obanl

36 / 68
ayn alr. Klkaya Barajndan sonra amlgze Barajna girer. Daha sonra akn yine bat
ynnde devam ettirerek Tokat li Erbaa lesi yaknlarnda batdan gelen Yeilrmak ana kolu ile
birleir. Bundan sonra ynn kuzeye dnerek Hasan Uurlu Barajna girer. Hasan Uurlu ve Suat
Uurlu Barajlarndan sonra ise Karadeniz'e dklr.

Faaliyet alan hidrolojik verileri deerlendirilmesinde, ana istasyon olarak uzun yllar akm
deerleri mevcut olan ve Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl (EE) tarafndan iletilen 1422
numaral Kelkit ay-iekbk Akm Gzlem stasyonuna (AG) kullanlmtr. 1422 numaral AG,
1968 ylnda iletme alm olup, halen iletilmektedir. Bu istasyonun akm deerleri (bk. Tablo III.7 ve
Tablo III.8) kullanlarak baraj ve santral yerinin doal aylk akm deerleri hesaplanm ve ayrca baraj
yerinin gnlk debi-sreklilik durumu incelenerek deerlendirme yaplmtr.

Tablo III.7: AG No. 1422 Aylk Doal Akmlar (m/s)


37 / 68
Tablo III.8: am Baraj Aylk Doal Akmlar (m/sn)

III.6.2. Gller
Gmhane'de tabii gl varl bakmndan byk gller yoktur ama baz dalarn tepesinde
zellikle spor balkl ve turizm ynnden byk nem tayan buzul glleri vardr. Bunlar Balaban
Da zerinde Balkl Gl, Aygr ve Yldz Glleri ile Zigana Dalarndaki akr Gl'dr.

III.7. Hava
Proje alannn da iinde bulunduu blgede sanayi tesisi, youn ulam yk olan yol veya
grlt oluumuna ve hava kalitesinde olumsuzlua neden olacak herhangi bir yaplama/yerleim
yoktur. Proje sahasn ve yakn evresini hava kirlilii asndan etkileyebilecek kaynaklar yrede
bulunan evsel snmadan kaynaklanan emisyonlardr.

Fosil yaktlardan kaynaklanan mevsimsel kirleticilerin miktar, yaklan yaktn kalitesine ve
miktarna bal olarak deimektedir. Kaliteli kmrlerin kullanld varsaylan blgede evsel
snmadan oluan kirlilik ihmal edilebilir seviyededir. Proje sahasnn yakn evresinde hava kalitesi

38 / 68
lmleri yaplmamaktadr. Bu nedenle bu yrenin hava kalitesi ile ilgili kesin veriler vermek mmkn
olmamaktadr.

Planlanan projenin uygulamaya konmas halinde blgedeki mevcut hava kalitesini olumsuz
ynde etkilemeyecektir.

III.8. Meteorolojik ve klimsel zellikler
Gmhane li, Dou Anadolu ile Dou Karadeniz blm arasnda bir gei tekil
etmektedir. l genelinde hem karasal hem de Karadeniz ikliminin genel zellikleri grlmesine ramen
birbirine yakn kesimlerde bile iklimde byk farkllamalara rastlanr.

Genel olarak Gmhane'de iklim yazlar kurak, k ve bahar aylar ise yal geen bir
karaktere sahiptir. Gmhane'nin iklimi kara iklimi ile Dou Karadeniz iklimi arasnda bir gei zellii
gsterir. Kuzeydeki dalar souk ve nemli kuzey rzgarlarn engeller. Yalar kn ve ilkbaharda
daha oktur. Senelik ya 435 mm civarndadr.

Proje blgesinin yer ald iran lesinin iklimi Karadeniz ikliminden ziyade karasal bir
zellik gstermektedir. Yazlar scak ve kurak klar souk ve yal geer. Gece ile gndz
arasndaki scaklk fark ok fazla olup 15-20 dereceyi bulabilmektedir. lkbahar ve sonbahar
mevsimleri yal gemektedir.

Blgeye en yakn istasyon Gmhane (Gmhane) Meteoroloji stasyonudur. Bu
kapsamda, meteorolojik ve iklimsel zelliklerin belirlenmesinde Devlet Meteoroloji leri (DM) Genel
Mdrlne bal olan Gmhane Meteoroloji stasyonunda kaydedilen uzun yllar (1996-2005)
verileri Tablo III.9da verilmektedir (bk. Ek-5). Bahsi geen meteoroloji istasyonu 4028 kuzey enlemi
ile 3928 dou boylamnda yer almakta olup, kotu 1219 mdir.

Tablo III.9: Gmhane (Gmhane) Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Blteni Verileri
Meteorolojik Gsterge Deerler Meteorolojik Gsterge Deerler
Ortalama Rzgar Hz (m/snn) 1,8 Ortalama Dk Scaklk (C) 4,0
En Hzl Esen Rzgarn Yn WNW En Yksek Scaklk (C) (Temmuz) 41,0
En Hzl Esen Rzgarn Hz (m/snn) 14,8 En Dk Scaklk (C) (Ocak) -21,6
Ortalama Yerel Basn (hPa) 880,8 Ortalama Toplam Ya Mik. (mm) 460,6
En Yksek Yerel Basn (hPa) 894,0 Gnlk En ok Ya Mik. (mm) (Ekim) 49,1
En Dk Yerel Basn (hPa) 861,8 Ortalama Kar rtl Gnler Says 68,8
Ortalama Buhar basnc (hPa) 8,8 En Yksek Kar rts Kalnl (cm) (ubat) 51,0
Ortalama Bal Nem (%) 68,0 Ortalama Sisli Gnler Says 0,4
Ortalama Bulutluluk (%) 5,0 Ortalama Dolulu Gnler Says 0,6
Ortalama Scaklk (C) 9,7 Ortalama Kral Gnler Says 33,8
Ortalama Yksek Scaklk (C) 16,5 Ortalama Orajl Gnler Says 31,2

III.9. Mlkiyet Durumu
Gmhane li iran le snrlar ierisinde bulunan proje alan ksmen kamuya ait olup,
ksmen de zel mlkiyetli arazilerdir. Projeye ait arazi varl haritas Ek-3te verilmektedir.


39 / 68
Tesislerin inaa edilecei alanlarda, zel mlkiyet nedeniyle kamulatrma yaplacaktr.
Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu tarafndan yaplacak kamulatrmalar 2942 sayl Kamulatrma
Kanununun 27nci maddesi uyarnca yaplacak ve kamulatrma bedelleri de pein olarak denerek,
arazi sahipleri maddi kayplara uratlmayacaktr.

III.10. Mimari ve Arkeolojik Miras
Proje alan kapsamnda herhangi bir arkeolojik mirasa rastlanmamtr. Yaplacak saha
almalar srasnda herhangi bir arkeolojik kalntya rastlanmas durumunda, ilgili resmi kuruma bilgi
verilecek olup, ilgili kurum gzetiminde almalara devam edilecektir.

Proje alan ED Ynetmelii Ek-Vte yer alan Duyarl Yreler Listesinde belirtilen alanlar
kapsamna girmemektedir.

III.11. Peyzaj zellikleri
Proje ve yakn evresinde peyzaj deeri yksek yerler ve rekreasyon alanlar
bulunmamaktadr. Bu nitelikte olan tek saha, proje alanna yaklak 22 km uzaklkta bulunan
Yukarkulaca Ky snrlar iinde Kulaca Yaban Hayat Koruma Sahasdr.

III.12. Arazi Kullanm Durumu
Gmhane ili iran ile snrlar ierisinde bulunan proje alan ksmen kamu ait olup,
ksmen de zel mlkiyetli arazilerdir. Proje alan iinde kalan zel mlkiyetli araziler tarm alan ve
yerleim alan olarak kullanlmaktadr.

III.13. Hassasiyet Derecesi
Proje alannda, milli park, tabiat park, uluslar aras neme sahip, korunan sulak alanlar,
tabiat antlar, tabiat koruma alanlar, yaban hayat koruma alanlar, yaban hayvan yetitirme alanlar,
kltr varlklar, tabiat varlklar, sit ve koruma alanlar, Boazii Kanununa gre koruma altna alnan
alanlar, biyogenetik rezerv alan, biyosfer rezervi, doal sit ve antlar, arkeolojik, tarihi, kltrel sitler,
zel evre koruma blgesi, zel koruma alanlar veya turizm alanlar bulunmamaktadr.

Proje alan yakn evresinde iran le Merkezinin kuzeybatsnda proje alanna yaklak 22
km uzaklkta yaban hayat koruma sahas olarak Kulaca Yaban Hayat Koruma Sahas bulunmaktadr.


40 / 68
IV. PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER
IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin
Tantm (Bu tanm ksa, orta, uzun vadeli, srekli, geici ve olumlu olumsuz etkileri
iermelidir)
Sz konusu projeden etkilenecek alann belirlenmesi iin projeden kaynaklanan evresel,
ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin
bazlar dorudan, dierleri ise dolayl etkilerdir. zellikle evresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava
ve su kirliliklerinin ilgili ynetmeliklerde belirlenen snr deerlerinin altnda kalmas taahht
edildiinden, proje etki alan dier unsurlar (proje alan floras, faunas, grlt, istihdam, tarm ve
orman alanlar vb.) gz nne alnarak seilmitir.

IV.1.1. Proje iin Kullanlacak Alan
Proje sahas Dou Karadeniz Blgesinde Gmhane linin gneybatsnda, iran le
snrlar iinde Kelkit ay zerinde kurulacak olup, 1/25.000 lekli topografik haritada H42d4, H42d3
ve H42c4 nolu paftalarda yer alacaktr (bkz. ekil II.1 - ekil II.3).

IV.1.2. Doal Kaynaklarn Kullanm
Proje kapsamnda yararlanlacak Kelkit suyu ile ilgili olarak yaplan su temini hesaplarnda
membadaki derivasyonlar ve su kullanmlar dikkate alnmtr. Proje kapsamnda sulardan sadece
enerji retimi iin yararlanlacaktr. Enerjisi alnan su tekrardan yatana braklaca iin kullanma
haklar ynnden olumsuz bir etki olumayacaktr.

Baraj yeri ile santral yerleri arasndaki canl hayatn devam iin Doa Koruma ve Milli
Parklar Genel Mdrl tarafndan bildirilen gr dorultusunda tarmsal sulama, ime ve kullanma
suyu miktarlar ve dier kullanm haklar hari olmak zere, yal dnem olan Mart-Haziran aylar
arasnda en az 1,85 m/sa, kurak dnem olan Temmuz-ubat aylar arasnda ise 0,95 m/sa debide
su, can suyu olarak dere yatana braklacaktr. Su haklan konusunda herhangi bir problem
beklenmemektedir.

Proje kapsamnda bir dier doal kaynak kullanm proje alannn inaat aamas
ncesindeki arazi hazrl ve inaat aamasndaki hafriyat faaliyetleri olacaktr. Planlanan nitelerden
am Baraj, iletim kanal, ykleme havuzu, cebri boru, HES tesisleri, alt tesisleri, enerji nakil hatlar,
ulam a ile antiye sahas iin hafriyat yaplmas gerekmektedir. Kaz alanlarnda yaplacak
hafriyatlardan uygun olanlar servis yollar alt yapsnda kullanlacaktr. Kazlardan artakalan hafriyat
atklar ise 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat
Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda uygun alanlarda
depolanacaktr.

Proje kapsamnda nerilen tesislerin inaatlarnn 24 aylk bir srede bitirilmesi planlanmtr.
naatn ikinci yln sonlarnda elektromekanik tehizat getirilerek montaj ilerine balanacaktr. letme
dneminde tesiste alacak personel snma amal olarak elektrik enerjisi kullanacaktr. Sahada
kullanlan i makinelerinde kullanlacak yakt tr motorindir.

Proje sresince ihtiya duyulacak su miktar projenin inaat ve iletme aamalar iin ayr
olarak incelenmitir.

41 / 68
naat Aamasnda Su Kullanm
Projenin inaat faaliyetleri esnasnda antiye alanlar iin ihtiya duyulacak ime suyu
damacanalarla, kullanma suyu ise tankerlerle iran Belediyesinden bedeli mukabili antiye sahasna
getirilecektir.

Projenin inaat aamasnda kullanlacak su, inaatta alacak personelin ihtiyac ve beton
yapm esnasnda gerekecek su olarak farkl balklar altnda incelenmitir.

Personel ihtiyalar iin gerek duyulan su miktar
Bir iinin gnlk ime ve kullanma suyu ihtiyac yaklak olarak 150 L/gn olarak
alndnda (ller Bankas) ve projenin inaat faaliyetleri esnasnda ortalama 200 kii alaca
dnldnde toplam su ihtiyac aadaki gibi hesaplanmtr:

Personele ait toplam su ihtiyac = 200 kii 150 L/gn = 30.000 L/gn = 30 m/gn

Personel ihtiyalar iin gerek duyulan toplam su miktar 30 m/gn olacaktr.

Beton yapm srasnda gerek duyulan su miktar
Yaplan literatr taramalarndan 1 m beton yapm iin, imento arlnn %20si arasnda
su kullanld belirtilmektedir (Topu, 2008).

naat aamasnda kullanlmas planlanan beton miktar toplam 68.855 mtr.

Beton younluunun 2,4 ton/m (Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii, 2003) kabul ile beton
santralinden temin edilecek beton miktar 165.252 tondur.

Beton hazrlanmas iin kullanlacak su miktar: 165.252 ton 20/100 = 33.050,4 ton =
13.771 m (2 yllk inaat almalar sresince)

13.771 m/ 730 gn (2 yl boyunca allacak sre) = 18,9 m/gndr.

letme Aamasnda Su Kullanm
am Hidroelektrik Enerji Projesinin iletme aamalarnda ime suyu ihtiyacnn piyasada
satlan ambalajl sulardan, kullanma suyu ihtiyacnn ise tankerlerle iran Belediyesinden
karlanmas planlanmaktadr.

Bir iinin gnlk ime ve kullanma suyu ihtiyac yaklak olarak 150 L/gn olarak
alndnda (ller Bankas) ve projenin iletme faaliyetleri esnasnda ortalama 8 kii alaca
dnldnde toplam su ihtiyac aadaki gibi hesaplanmtr:

Personele ait toplam su ihtiyac = 8 kii 150 L/gn = 1200 L/gn = 1,2 m/gn

Personel ihtiyalar iin gerek duyulan toplam su miktar 1,2 m/gn olacaktr.


42 / 68
IV.1.3. Kirleticilerin Miktar (atmosferik artlar ile kirleticilerin etkileimi), evreye Rahatszlk
Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu
Su
Projenin inaat faaliyetleri esnasnda beton yapm, toz kontrol ve temizlik amacyla
kullanlan sudan kaynaklanan bir atksu oluumu olmayacaktr. Ancak inaat ve iletme aamalarnda
alacak personelden evsel nitelikli atksu oluacaktr.

naat aamasnda yaplacak iler kapsamnda yaklak olarak 200, iletme aamasnda ise
8 personelin altrlmas planlanmaktadr. Buna gre alacak personelden meydana gelebilecek
atk su miktar iletme ve inaat aamalar iin ayr ayr olarak hesaplanarak verilmitir.

naat Aamas
naat aamasnda alacak 200 kiilik personelin gnlk kullanm suyunun tamamnn atk
suya dnt kabul ile atk su miktar 30 m/gn olacaktr.

Atksu iin antiye alanna szdrmasz fosseptik ukuru ina edilecektir. Atksu bertaraf iin
yaplacak fosseptik ukuru ller Bankasnn onaylad fosseptik ukuru tip projesine uygun olacaktr
(bk. Ek-6). Fosseptik ukurlarnn lleri en az gnlk kapasiteli olacak ekilde seilecek, fosseptik
inas srasnda Salk Bakanlnn 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren "Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait
Ynetmelik" esaslarna uyulacaktr. Fosseptiin dolumuna bal olarak periyodik bir ekilde zel
faaliyet gsteren vidanjrler ya da iran Belediyesi vidanjrleri vastasyla boaltlarak temizlenecektir.
Bu konudaki Belediye izin yazlar alnacak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hkmlerine de uyulacaktr.

letme Aamas
Projede iletme aamasnda oluacak sv atk miktar inaat aamasnda alacak 8 kiilik
personelin gnlk kullanm suyunun tamamnn atk suya dnt kabul ile 1,2 m/gn olacaktr.

letme aamasnda oluacak evsel atksular iin inaat aamasnda ina edilen szdrmaz
fosseptik kullanlacak ve bertaraf faaliyetlerinde Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hkmlerine
uyulacaktr.

Kat Atklar
Projede oluacak kat atklar 4 aamada incelenecektir:
naat aamasnda oluacak evsel kat atklar,
letme aamasnda oluacak evsel kat atklar,
naat aamasnda oluacak hafriyat atklar,
naat aamasnda oluacak atklar (ambalaj atklar, metal atklar, imento torbalar,
beton kalb iin kullanlacak olan tahta atklar, i makinalarndan kabilecek
kullanlm lastikler, ypranm metal aksam, vb.).

naat Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Kat Atklar
Projenin inaat srasnda alacak olan iilerden ve inaatn zelliine bal olarak
yaplacak almalardan kaynaklanacak kat atk oluacaktr. Projede alacak iilerden
kaynaklanacak evsel nitelikli kat atklar aada hesaplanmtr.

43 / 68
Birim atk miktar: 1,34 kg/kii-gn (TUK - evre statistikleri, 2004)
alan says: 200 kii
Gnlk evsel kat atk miktar: 200 x 1,34 = 268 kg/gn
Toplam alma sresi: 24 ay (2 sene)
Toplam evsel kat atk miktar: 302 kg/gn x 30 gn x 24 ay = 192.960 kg = 193 ton

naat sresince oluacak toplam kat atk miktar 193 ton olacaktr. naat srasnda
personelden kaynaklanacak kat atklar niteliklerine gre (organik, plastik, cam, kat, metal, vb.) ayr
ayr biriktirme kaplarnda toplanarak grn, koku, toz, szdrma ve benzer faktrler ynnden
evreyi kirletmeyecek ekilde kapal zel aralarla tanacaktr. Kat atklarn deerlendirilmesi
mmkn olabilen cam, kat, plastik tr atklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren "Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 8. Maddesine gre ayrlacak ve
konteynerlerde biriktirilecek ve bu tr atk toplayclarna satlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn
olmayan kat atklar, biriktirildikleri biriktirme kaplar ierisinde tanarak, en yakn kat atk depolama
sahasna braklacaktr.

letme Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Kat Atklar
Tesiste alacak 8 kiiden kaynakl evsel nitelikli kat atk miktar aadaki ekilde
hesaplanmaktadr.

Birim atk miktar: 1,34 kg/kii-gn (TUK - evre statistikleri, 2004)
alan says: 8 kii
Gnlk evsel kat atk miktar: 8 x 1,34 = 10,72 kg/gn

letme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atklar Kat Atklarn Kontrol
Ynetmeliinin 8. Maddesine uygun olarak, evreye zarar vermeden bertarafn ve deerlendirilmesini
kolaylatrmak, evre kirliliini nlemek ve ekonomiye katkda bulunmak amacyla ayr ayr toplanarak
biriktirilecek, bunlarla ilgili tedbirler alnacaktr. Ayn Ynetmelikin kat atklarn toplanmas ve
tanmas ile ilgili 4. Blmde yer alan 18. Maddesinde belirtilen esaslara uyularak kat atklarn
evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere dklmeyecek, az kapal standart p
kaplarnda muhafaza edilerek toplanacaktr. Toplanan bu evsel nitelikli kat atklar ilgili idarenin
gsterdii atk sahasna verilecektir. Ayrca deerlendirilebilir nitelikte oluabilecek evsel nitelikli kat
atklar (plastik, metal, cam, vb.) 24.06.2007 tarihli ve 26562 sayl Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmelii gereince ayr biriktirme kaplarnda biriktirilerek deerlendirilecektir.

naat Aamasnda Oluacak Hafriyat Atklar
am Hidroelektrik Enerji Projesi inaat srasnda hafriyat oluacaktr. Oluacak hafriyat
miktarlar her bir nite iin ayr ayr belirtilmitir. Hafriyat yaplacak malzemenin (topran) ortalama
younluu 1,6 ton/m olarak kabul edilmitir (van Schouwenburg, 1987). Buna gre proje srasnda
yaplmas planlanan hafriyat miktarlar her bir nite iin ayr ayr Tablo IV.1de verilmitir.

Tablo IV.1: naat Srasnda Oluacak Hafriyat Miktarlar
Proje Bileenleri
Miktar
(m)
Malzeme Younluu
(ton/m)
Miktar (ton)
[Miktar(m) Malzeme
Younluu (ton/m)]
am baraj derivasyon kondvisi ve dipsava 18.000 1,6 28.800,00
am baraj evirme seddesi 2.240 1,6 3.584,00
am baraj memba batardosu 6.500 1,6 10.400,00

44 / 68
Proje Bileenleri
Miktar
(m)
Malzeme Younluu
(ton/m)
Miktar (ton)
[Miktar(m) Malzeme
Younluu (ton/m)]
am baraj mansap batardosu 5.080 1,6 8.128,00
am baraj baraj gvdesi ve dolusavak 68.000 1,6 108.800,00
am1 HES enerji sualma yaps ve cebri boru 1.500 1,6 2.400,00
am1 HES binas 2.476 1,6 3.961,60
am2 HES iletim kanal 372.770 1,6 596.432,00
am2 HES ykleme havuzu ve kontrol vana
odas
57.250,47 1,6 91.600,75
am2 HES cebri boru 1.500 1,6 2.400,00
am2 HES binas 1.600 1,6 2.560,00
am2 HES kuyruk suyu kanal 1.200 1,6 1.920,00
Toplam 538.116,47 1,6 860.986,35

naat aamas balamadan nce hafriyat sahas iin 2872 Sayl evre Kanunu ve
18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra,
naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve dier ilgili mevzuatlar erevesinde seilen yerin
durumuna bal olarak ilgili kurumlardan (DS, Tarm, zel dare, vb.) uygun gr alnacaktr.

Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen koullara uygun olarak tesis inaat sona erdikten
sonra peyzaj ilerinde veya ulam ve servis yollarnn dzenlenmesinde kullanlacaktr. Dzenleme
amal olarak kullanlmayan malzeme gerekli izinler alnarak bertaraf edilecektir.

naat aamasnda oluacak atklar
Personelden kaynaklanan atklarn dnda proje aamasnda kullanlan malzeme, makine ve
ekipmandan oluabilecek atklar da sz konusudur. Bu atklarn arasnda kullanlm ambalaj atklar,
metal atklar, imento torbalar, beton kalb iin kullanlacak olan tahta atklar, i makinalarndan
kabilecek kullanlm lastikler, ypranm metal aksam ve benzeri atklar bulunmaktadr. Bu atklarn
hemen hemen tamam tekrar kullanlabilir veya geri dntrlebilir atklardan oluacaktr. Bu atklar
alanda toprakla temas etmeyen ve st kapal yerlerde muhafaza edilecektir.

Lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmleri gereince bertaraf edilecektir.

Tehlikeli Atklar
Projenin inaat srasnda alacak olan i makinelerinden kaynaklanacak atk ya ve yal
makine paralar tehlikeli atk olarak deerlendirilebilecek atklar arasnda yer almaktadr. Yaplacak
almalar srasnda makinelerin bakmlar ve ya deiimleri arazide yaplacaktr. Arazide yaplacak
ya veya yal para deiimlerinde tehlikeli atk snfna giren ya ve yal paralarn toprak, su ve
benzeri doal kaynaklara karmamas iin para ve ya deiimi srasnda makine ile toprak zemin
arasna geirimsiz malzeme serilecek ve mmkn olmas halinde para ve ya deiimi geirimsiz
beton zeminler zerinde yaplacaktr. Ayrca tehlikeli atk snfna giren yal paralar ve atk yalarn
deiimi su kaynaklarna en az 100 m mesafede yaplacaktr. naat aamasnda oluacak atk yalar
ile ilgili olarak 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk
Yalarn Kontrol Ynetmeliinin 5. maddesinde yer alan Bakanlktan lisans alm tesislerde ilave
yakt olarak kullanlacaktr. Geri kazanm imkan bulunmayan atk yalar ise Bakanlktan lisans alm

45 / 68
tehlikeli atk bertaraf tesislerinde bertaraf edilecektir. Bu ilemler srasnda Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.

Atk pil ve akmlatrler ise 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde belirtilen esaslara gre toplanp
lisansl alclara verilmek suretiyle bertaraf edilecektir.

Ayrca 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
"Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii" hkmleri de dikkate alnacaktr.

Tbb Atklar
naat almalar srasnda olabilecek kazalarda ilk mdahele antiye alannda kurulacak
salk biriminde gerekletirilecektir. Bu salk biriminden kaynaklanacak tbbi atklar 22.07.2005 tarih
ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii
uyarnca bertaraf edilecektir.

Hava Kalitesi
Toz Oluumu
Hafriyat Faaliyetleri ile ilgili Toz Emisyon Hesaplar
Proje kapsamnda gerekletirilecek inaat faaliyetleri esnasnda hafriyat art oluacaktr.
Proje kapsamnda yaplacak kaz miktarlar Tablo IV.2de verilmitir.

Tablo IV.2: naat Aamasnda Tesisteki nitelerde Oluacak Hafriyat Art Malzemenin Miktarlar
alma Miktar
Derivasyon
yaplar ve
batardolar
Baraj
Gvdesi ve
Dolusavak
letim Kanal
ve lgili Yaplar
Cebri
Borular
Santral
Binalar
Kuyruk Suyu
Kanal
Toplam Hafriyat
Miktar
31.820 ton 68.000 ton 430.020,47 ton 3.000 ton 4.076 ton 1.200 ton
Planlanan naat
Sresi
6 ay 16 ay 18 ay 8 ay 14 ay 5 ay
Aylk Hafriyat Miktar 5.303,3 ton 4.250 ton 23.890 ton 375 ton 291,1 ton 240 ton
Gnlk Hafriyat
Miktar
212,1 ton 170 ton 955,6 ton 15 ton 11,6 ton 9,6 ton
Saatlik Hafriyat
Miktar
26,5 ton 21,3 ton 119,5 ton 1,9 ton 1,5 ton 1,2 ton
Aylk alma Sresi 25 gn/ay 25 gn/ay 25 gn/ay 25 gn/ay 25 gn/ay 25 gn/ay
Gnlk alma
Sresi
8 saat/gn 8 saat/gn 8 saat/gn 8 saat/gn 8 saat/gn 8 saat/gn

Hafriyat almalar srasnda meydana gelecek toz emisyonlarnn hesaplanmasnda
kullanlan toz emisyon faktrleri Tablo IV.3te verilmitir.

Tablo IV.3: Emisyon Faktrleri
in Cinsi Emisyon Faktr
Byk Paralarn Paralanmas 0,025 kg/ton
Tama (yollarda kalkan tozlar) 0,7 kg/km-ara
Malzemenin Yklenmesi 0,01 kg/ton
Malzemenin Boaltlmas 0,01 kg/ton
Kaynak: USEPA, 1990

46 / 68
Hafriyat malzemesinin tanmas srasnda oluacak toz miktarnn hesaplanmasnda yaplan
kabuller aada sunulmaktadr.
Tama mesafesi yaklak 1 kmdir.
Bir kamyon bir seferde 20 ton malzeme tamaktadr.

Yukarda sunulan kabuller kullanlarak her nite grubunun inaat srasnda meydana gelecek
hafriyat malzemesinin tanmas srasnda oluabilecek toz miktarlar hesaplanmtr (bk. Tablo IV.4).
Tablo IV.5te ise byk paralarn paralanmas, hafriyat toprann yklenmesi, tanmas ve
boaltlmas srelerinde oluabilecek toz miktarlar her bir nite grubu iin verilmektedir.


47 / 68
Tablo IV.4: Her nite Grubu iin Tama Srasnda Oluabilecek Toz Miktar
Toz Miktar
Derivasyon yaplar ve
batardolar
Baraj Gvdesi ve
Dolusavak
letim Kanal ve lgili
Yaplar
Cebri Borular Santral Binalar Kuyruk Suyu Kanal
Gnlk Hafriyat Miktar 212,1 ton 170 ton 955,6 ton 15 ton 11,6 ton 9,6 ton
Tama mesafesi (gidi-geli) 1 km 1 km 1 km 1 km 1 km 1 km
Bir kamyonun bir seferde tad
malzeme miktar
20 ton 20 ton 20 ton 20 ton 20 ton 20 ton
Tama iin emisyon faktr 0,7 kg/km-ara 0,7 kg/km-ara 0,7 kg/km- ara 0,7 kg/km-ara 0,7 kg/km-ara 0,7 kg/km-ara
Sefer says 11 sefer/gn 9 sefer/gn 48 sefer/gn 1 sefer/gn 1 sefer/gn 1 sefer/gn
Tama srasnda oluabilecek toz
miktar
(0,7 kg/km-ara 1 km
11 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 0,64 kg/saat
(0,7 kg/km-ara 1 km
9 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 0,53 kg/saat
(0,7 kg/km-ara 1 km
48 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 2,80 kg/saat
(0,7 kg/km-ara
1 km 1 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 0,06 kg/saat
(0,7 kg/km-ara
1 km 1 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 0,06 kg/saat
(0,7 kg/km-ara 1 km
1 sefer/gn) /
12 saat/gn
= 0,06 kg/saat

Tablo IV.5: Oluabilecek Toz Miktarlar
Toz Miktar
Derivasyon yaplar
ve batardolar
Baraj Gvdesi ve
Dolusavak
letim Kanal ve lgili
Yaplar
Cebri Borular Santral Binalar Kuyruk Suyu Kanal
Byk paralarn paralanmas
srasnda
26,5 ton 0,025 kg/ton
= 0,66 kg/saat
21,3 ton 0,025 kg/ton
= 0,53 kg/saat
119,5 ton 0,025 kg/ton
= 2,99 kg/saat
1,9 ton 0,025 kg/ton
= 0,05 kg/saat
= 0,04 kg/saat
= 0,03 kg/saat
Hafriyat toprann yklenmesi
srasnda
= 0,27 kg/saat
= 0,21 kg/saat
119,5 ton 0,01 kg/ton
= 1,20 kg/saat
1,9 ton 0,01 kg/ton
= 0,02 kg/saat
1,5 ton 0,01 kg/ton
= 0,02 kg/saat
1,2 ton 0,01 kg/ton
= 0,01 kg/saat
Hafriyat malzemesinin tanmas
srasnda
0,64 kg/saat 0,53 kg/saat 2,80 kg/saat 0,06 kg/saat 0,06 kg/saat 0,06 kg/saat
Hafriyat toprann boaltlmas
srasnda
= 0,27 kg/saat
= 0,21 kg/saat
119,5 ton 0,01 kg/ton
= 1,20 kg/saat
1,9 ton 0,01 kg/ton
= 0,02 kg/saat
1,5 ton 0,01 kg/ton
= 0,02 kg/saat
1,2 ton 0,01 kg/ton
= 0,01 kg/saat
TOPLAM
1,84 kg/saat 1,48 kg/saat 8,19 kg/saat 0,15 kg/saat 0,14 kg/saat 0,11 kg/saat


48 / 68
Ulam Yollar ile ilgili Toz Emisyon Hesaplar
am Hidroelektrik Enerji Projesi kapsamnda sahaya ulamn kolaylkla salanabilmesi iin
yaklak 500 m uzunluunda yol iyiletirme almalarnn yaplmas planlanmaktadr. Projede hafriyat
art malzemeler bu amal kullanlacak olup, sktrma ve malzemenin tanmas, yklenmesi ve
serilmesinden kaynakl toz emisyonu oluacaktr. Yol iyiletirme almalarnn ekil I.2de verilen
inaat programna gre 3 ay srmesi planlanmaktadr.

Hafriyat Art Malzemenin Yklenmesi Aamasnda Ortaya kabilecek Hafriyat Miktar
Yol iin gerekli olan hafriyat art miktar = 500 m (uzunluk) 3 m (genilik) 1 m
(ykseklik) = 1.500 m

Hafriyat yaplacak malzemenin ortalama younluu 1,6 ton/m olarak kabul edilmitir.

1.500 m 1,6 ton/m = 2.400 ton (3 ay)

Aylk alma sresi 25 gn/ay, gnlk alma sresi 8 saat/gn olarak alnmtr. Ykleme
esnasnda toz emisyon faktr ise 0,01 kg/tondur (bk. Tablo IV.3).

Gnlk Ykleme Miktar: 2.400 ton / 75 gn = 32 ton/gn

Saatlik Ykleme Miktar: 32 / 8 = 4 ton/saat

4 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat olarak hesaplanmtr.

Hafriyat Art Malzemenin Boaltlmas Aamasnda Ortaya kabilecek Hafriyat Miktar
Gnlk Ykleme Miktar: 2.400 / 75 = 32 ton/gn

Saatlik Ykleme Miktar: 32 / 8 = 4 ton/saat

Boaltma esnasnda toz emisyon faktr 0,01 kg/ton alnmtr (bk. Tablo IV.3).

4 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat olarak hesaplanmtr.

Hafriyat Art Malzemenin Tanmas Aamasnda Ortaya kabilecek Hafriyat Miktar
Ulam yolunun iyiletirilmesi srasnda gerekli olan malzeme kamyonlara yklenerek
tanacaktr. Gnde 20 ton tama kapasiteli bir kamyonla gnlk 50 ton malzemenin tanmas iin
gnde 3 sefer yaplmas yeterli olacaktr. Bu aamada alnacak maksimum mesafenin 500 m olaca
kabul edilmitir. Tamadan oluan toz emisyon faktr 0.7 kg/km-aradr (bk. Tablo IV.3). Buna gre
tamadan kaynaklanacak toz miktar aada hesaplanmaktadr:

0,7 kg/km-ara x 0,5 km/sefer x 3 sefer / 8 saat = 0,14 kg/saat toz oluacaktr.

Ulam yollarnn iyiletirilmesi srasnda oluacak toz miktarlar toplu olarak Tablo IV.6da
verilmitir.


49 / 68
Tablo IV.6: Ulam Yollarnn Almas Srasnda Oluacak Toz Emisyonlar
Yaplan alma Toz Emisyon Miktar (kg/saat)
Hafriyat Malzemesinin Yklenmesi 0,04
Hafriyat Malzemesinin Boaltlmas 0,04
Hafriyat Malzemesinin Tanmas 0,14
Toplam 0,22

Beton retimi ile ilgili Toz Emisyon Hesaplar
am Hidroelektrik Enerji Projesi kapsamnda gerekli tesislerin inas srasnda gerekli olacak
beton, santral binas yaknlarnda kurulmas planlanan beton santralinden karlanacaktr. Beton
yapm srasnda da toz emisyonlar oluumu gzlenebilecektir.

Projede yaplacak inaat almalar srasnda 165.252 ton beton kullanm ngrlmektedir.
Projede inaat almalarnn 24 ay srecei planlanmtr. Buna gre beton retimi almalar
srasnda oluacak toz miktar aadaki gibi hesaplanmaktadr:

Yllk retim : 82.626 ton
Aylk retim : 6.885,5 ton
Gnlk retim : 229,5 ton
Saatlik retim : 28,69 ton
Vardiya Says : 1
Yllk alma Sresi : 365 gn/yl
Aylk alma Sresi : 30 gn/ay
Gnlk alma Sresi : 8 saat/gn

Ykleme srasnda meydana gelebilecek toz miktar
Ykleme srasnda oluacak tozun emisyon faktr 0,01 kg/ton (bk. Tablo IV.3) olarak
alnmtr. Buna gre ykleme srasnda meydana gelebilecek toz miktar aadaki ekilde
hesaplanmaktadr.

28,69 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,29 kg/saat

Aralarn hareketleri srasnda ortaya kabilecek toz miktar
Beton santrali alan ierisinde tama ileminde gidi-geli ortalama 500 m uzunluunda bir
yol kullanlacaktr. Bir kamyonun 20 ton tama kapasitesi olduuna gre 1 gnde malzeme tanmas
amacyla yaklak 12 sefer yaplacaktr. Tamadan oluan toz emisyon faktr 0,7 kg/km-sefer'dir (bk.
Tablo IV.3). Buna gre tamadan kaynaklanacak toz miktar aada hesaplanmaktadr.

0,7 kg/km-sefer x 0,5 km (gidi-geli) x 12 sefer / 12 saat = 0,35 kg/saat

Toz emisyonlarn nlemek amacyla ynlarn zerleri kapatlacak ve ara yollar akl ile
kaplanacaktr.


50 / 68
Boaltma srasnda meydana gelebilecek toz miktar
Boaltma srasnda oluacak tozun emisyon faktr 0,01 kg/ton olarak alnmtr (bk. Tablo
IV.3). Buna gre boaltma srasnda meydana gelebilecek toz miktar aadaki ekilde
hesaplanmaktadr.

28,69 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,29 kg/saat

Beton yapm srasnda meydana gelebilecek olan toplam toz miktar 0,93 kg/saat olacaktr.
Beton yapm srasnda srekli olarak meydana gelecek toz debisinin SKHKKY Ek 2, Tablo 2.1de
verilen 1,0 kg/saat'lik deerinin altnda olduundan ynetmelik gerei toz yaylm modellemesinin
yaplmasna gerek duyulmamtr.

Proje kapsamnda kullanlacak beton santrali inaat almalarnn balangcndan itibaren
tamamlanmas planlanan yaklak 24 ay sresince kullanlacaktr. Bilindii zere SKHKKYye gre
evresel Etki Deerlendirmesi (ED) mevzuat kapsamnda yer alan tesisler iin ED mevzuatna
gre alnan tesisin kurulmasnn uygun olduunu gsteren belge veya belgeler Emisyon n zni yerine
geer. hkm ve ayn maddenin f bendi Emisyon n zni verilen letmeler/tesisler deneme iznini
alarak retime geilmesini takiben bir yl iinde Emisyon zni iin bavurmazlar ise Emisyon n zni
kendiliinden geersiz saylr. hkm yer almaktadr. Bu kapsamda kurulmas planlanan beton
santrali SKHKKY kapsamnda deerlendirilecek ve emisyon izni iin l evre ve Orman Mdrlne
gerekli lmler yaplarak emisyon izin dosyas sunulacaktr. Emisyon izin belgesi bir ylllk sre
ierisinde alnacaktr.

Projede kullanlacak beton agregas Kelkit ay yatanda bulunan alvyonlardan temin
edilebilecektir (bk. Fotoraf IV.1). am Baraj bent yerinin mansabnda Aaduruay Ky ulam
kprsnn mansabndan Aaakal Mahallesi gneyinde yer alan HES2 yerine kadar uzanan geni
bir alanda beton agregas mevcuttur. Beton agregas ve dolgu malzemesi akarsu mcavirindeki kum-
akl alanlarndan herhangi bir olumsuz etki yaratmayacak tarzda temin edilecektir.

Fotoraf IV.1: Kelkit ay Yatanda Beton Agrega Alan


51 / 68
Hesaplanan Toplam Toz Emisyonu
Yaplan tm hesaplamalar sonucunda proje alannda oluacak toplam toz emisyon deerleri
Tablo IV.7de sunulmaktadr.

Tablo IV.7: Proje Alannda Oluacak Toplam Toz Emisyon Deerleri
Faaliyetin Konumu Faaliyet Konusu Toz (kg/sa)
Derivasyon Yaplar ve Batardolar
Her Trl Hafriyat
1,84
Baraj Gvdesi ve Dolusavak 1,48
letim Kanal ve lgili Yaplar 8,19
Cebri Borular 0,15
Santral Binalar 0,14
Kuyruk Suyu Kanal 0,11
Ulam Yollar
Ulam Yollarnn
yiletirilmesi
0,22
Beton Santral Beton Yapm 0,93
TOPLAM 13,06

Projede toz oluumunun nlenebilmesi iin spreyleme yaplacaktr. Hafriyat srasnda kan
st toprak rts, SKHKKY Ek 1de akta depolanan yma malzemeler iin verilen nlemlere uygun
olarak depolanacaktr. Bunun iin araziye rzgar kesici levhalar yerletirilecek, savurma yaplmadan
doldurma-boaltma ilemleri gerekletirilecek, st tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek,
malzemenin st naylon branda veya tane bykl 10 mmden fazla olan maddelerle kapatlacaktr.
alma alan ierisinde aralara hz snrlamas getirilecek, yeni ve bakml aralar seilerek, dzenli
egzoz muayeneleri gerekletirilecektir. alma alan ve nakliye iin kullanlan yollarda toz
oluumunun engellenmesi iin bu ksmlar da nemlendirilecektir.

naat aamasnda i makineleri, kamyonlardan, beton santrali ve dier kaynaklardan
kaynaklanacak emisyon miktarlarnn azaltlmas ve verilen snr deerleri amamas iin 04.04.2009
tarihi ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz Gaz Emisyon
Ynetmelii hkmlerine, toz ve ken toz emisyonlarnn kontrolne ynelik olarak da 06.06.2008
tarihli ve 26898 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hava Kalitesi Deerlendirme ve
Ynetimi Ynetmelii ile SKHKKY hkmlerine uyulacaktr.

Ayrca, kaz malzemesinin akta depolanmas srasnda hava kalitesi standartlarnn
salamas iin SKHKKY hkmlerine uyulacaktr.

naat aamasnda kmlatif etkinin belirlenebilmesi amac ile toz yayc ilemler birlikte
deerlendirilmitir. letme aamasnda toz veya gaz emisyonu oluturacak herhangi bir ilem
yaplmayaca iin bu aamada model almas yaplmamtr.

Grlt
aralardan kaynaklanacaktr.


52 / 68
Sahada kullanlacak tm makinelerin ses g dzeyleri motor gleri kullanlarak
hesaplanm ve Tablo IV.8da verilmitir.

Tablo IV.8: Ses G Dzeyleri
Makine
Miktar
(Adet)
Grlt Seviyesi
(dBA)
Ykleyici 1 115
Ekskavatr 1 105
Kompresr 1 97
Kamyon 2 85
Delici 1 97
Beton Mikseri 1 85
Beton Pompas 1 115
Dozer 1 105
Kaynak: 30.12.2006 tarih ve 26392 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Ak Alanda Kullanlan Tehizat
Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu le lgili
Ynetmelik

Grlt seviyesini belirlemek iin yaplan hesaplamalarda tm makinelerin ayn blgede ayn
anda alaca varsaylmtr. Buna gre toplam edeer grlt seviyesi aada verilen formlle
hesaplanmtr.
) 10 / (
10 10 =
Lwi
Log LwT
Burada,
LwT: Toplam edeer grlt seviyesi
Lwi: Her bir i makinesinden kaynaklanan grlt seviyesi

LwT = 10log [2(10
115/10
) + 2(10
105/10
) + 2(10
97/10
) + 3(10
85/10
)]

LwT = 118,49 dB

Her bir kaynakta oluan ses gc dzeyinde uzakla gre oluacak azalma miktar
aadaki formlle hesaplanmaktadr.

LpT= LwT + 10 Log (Q/A)
Burada,
A: 4 r
Q: ynelme katsays (arazi tipine gre Q = 1)
r: Kaynaktan uzaklk (m)

Yukarda verilen forml kullanlarak yaplan hesaplamalar sonucunda mesafeye gre ses
basn dzeyi deerleri Tablo IV.9de verilmitir.


53 / 68
Tablo IV.9: Mesafelere Gre Grlt Dalm
Mesafe 1 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 150 200 250
LpT 107,5 87,5 81,5 78,0 75,5 73,5 71,9 70,6 69,4 68,4 67,5 64,0 61,5 59,5
Mesafe 300 350 400 450 500 600 700 800 900 1000 1500 2000 2500 3000
LpT 58,0 56,6 55,5 54,4 53,5 51,9 50,6 49,4 48,4 47,5 44,0 41,5 39,5 38,0

Tesis iletilirken kullanlan ekipmanlarn alma frekans aral 500-4000 Hz olduundan,
her bir noktann ses basnc dzeyi yaklak grlt dzeyine eit olacaktr. Bu durumda LpT =
Lgndz olarak kabul edilebilmektedir. letme srasnda oluan grltnn mesafeye gre dalm
grafii ekil IV.1da sunulmaktadr.

ekil IV.1: letme Srasnda Oluan Grltnn Mesafeye Gre Dalm Grafii


54 / 68
07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel
Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii Madde 22 gereince endstri tesisleri iin
Tablo IV.10de verilen evresel grlt snr deerlerinin almamas gerekmektedir.

Tablo IV.10: Endstriyel Tesisler in evresel Grlt Snr Deerleri Tablosu
Alanlar
Lgndz
(dBA)
Lakam
(dBA)
Lgece
(dBA)
Grltye hassas kullanmlardan eitim, kltr ve salk alanlar ile
yazlk ve kamp yerlerinin younluklu olduu alanlar
60 55 50
Ticari yaplar ile grltye hassas kullanmlarn birlikte bulunduu
alanlardan konutlarn youn olarak bulunduu alanlar
65 60 55
Ticari yaplar ile grltye hassas kullanmlarn birlikte bulunduu
alanlardan iyerlerinin youn olarak bulunduu alanlar
68 63 58
Organize Sanayi Blgesi veya htisas Sanayi Blgesi iindeki her bir
tesis iin
70 65 60

am HES1 ve baraja en yakn yerleim merkezi olan Aaduruay Ky 1000 m mesafede
yer almakta olup, am HES2 lokasyonuna en yakn yerleim yerleri ise 1300 m mesafede yer alan
Aaakal Mahallesi ile Bolluk Kydr. En yakn yerleimlerin mesafeleri, yukarda hesaplanan
Lgndz deerleri ve Tablo IV.10de verilen evresel grlt snr deerleri ile kyaslandnda
Lgndz deerlerinin yakn yerleimlerde snr deerlerin altnda kald grlmektedir.

Tablo IV.10de verilen evresel grlt snr deerlerinin almas halinde, her bir makine ve
ekipman ile grltye maruz kalan iiler baznda, sorumlu kurum veya kurulularca hazrlanan ilgili
mevzuat erevesinde getirilen esaslar salamaya ynelik tedbirlerle birlikte etkin ve uygulanabilir
evresel kontrol tedbirleri alnr.

Ayrca patlatma ilemleri srasnda da grlt oluumu sz konusu olacaktr. naat
sresince zemin durumuna gre i makinalar ile kazlmas g yerlerde arazi yapsna bal olarak,
gerekli grld durumlarda, ok kk lekli gevetme patlatmalar yaplmas gerekebilecek olup,
patlatma yaplp yaplmayacana kaz ilemleri srasnda karar verilecektir.

naat ilemleri srasnda oluacak patlatma grlt seviyesinin yksek ve anlk olmas
nedeniyle, alma alannn yaknnda bulunan yerleim blgelerinde olabilecek olumsuz etkileri
nlemek amacyla patlatma yaplacak zaman dilimi yerleim blgesinde uygun aralar vastasyla
halka duyurulacaktr. Patlatma srasnda delikler aras mesafe ve delik ynleri arazinin jeolojik
yapsna bal olarak dzenlenecek, patlayc yerletirmek amacyla alacak delikler patlayclarn
yerletirilmesinden sonra iyice sktrlarak para savrulma riski nlenecektir. Patlatma ilemi
srasnda vibrasyonun etki alann azaltmak amacyla gecikmeli kapsl kullanlacak olup, patlatmalar
uzman kiilerce yaplacaktr. Patlatma ilemi srasnda kullanlan patlayc miktarnn doru tespitinin
yaplmas ve patlatma annda ngrlen etki mesafesinin doruluu tespit edilmelidir. Patlatma
srasnda ngrlen etki mesafesinin almas halinde patlatma dizaynnn deitirilmesi veya anlk
arjn drlmesi salanacaktr.

Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas ve depolanmas konular Tekel D
Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas,
Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke
uygun olarak yaplacaktr.

55 / 68
Oluaca tahmin edilen grlt seviyesi 07.03.2008 tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliinde
verilen hesaplamalarna gre detayl olarak yaplacak, proje zelinde hazrlanacak olan Akustik
Rapor ED Raporunda sunulacaktr.

IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin
Yntemlerinin Genel Tantm
Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde, ulusal ve uluslararas literatrde
kabul grm deerler, Trk evre Mevzuatnda belirtilen formlasyonlar ile Ynetmelik deerleri
kullanlacaktr.

Projenin evreye olan etkileri atksu, kat atk, grlt, toz ve gaz emisyonlar ynnden
deerlendirilecektir. Yaplacak hesaplamalarn sonular, ilgili ynetmeliklerde belirtilen snr deerlerle
karlatrlarak deerlendirilecektir.

IV.3. evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas iin Alnmas Dnlen nlemlerin
Tantm
Hidroelektrik Santrali Projelerinin nemli evresel etkileri daha ok inaat almalar
srasnda ortaya kmaktadr. am Hidroelektrik Enerji Projesi inaat aamasnda alanda yaplacak
almalar nedeniyle sv atk, kat atk, tehlikeli atk, toz emisyonu, grlt ve titreim oluacaktr.
letme aamasnda ise idari binadan kaynaklanacak kat ve sv atklar ve bakm ve onarm
almalar sz konusu olacaktr. almalar srasnda oluacak sv ve kat atklar alan
personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atklardr. Evsel nitelikli kat atklarn haricinde inaat
almalarndan kacak hafriyat atklar da bu aamada oluacak kat atklar arasnda yer almaktadr.

letme faaliyete getikten sonra evre Kanunu ve ilgili ynetmelikler kapsamnda gereken
izinler ve belgeler alnacaktr.

IV.3.1. Sv Atklar
am Hidroelektrik Enerji Projesi inaatnda ve iletme aamasnda alacak olan
personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atksu oluacaktr.

Projenin inaat ve iletilmesi aamasnda oluacak sv atk miktarlar Blm II.3.ada
ayrntl olarak hesaplanmtr. Yaplan hesaplamalara gre, projenin inaat aamasnda 30
m/gn, iletilmesi aamasnda ise 1,2 m/gn atksu oluumu bulunmaktadr.

Atksular, ynetmeliklere uygun olarak idari antiye binasnn yannda ina edilecek
szdrmaz fosseptikte biriktirilecektir. na edilecek szdrmaz fosseptik Ek-6da verilmitir. Szdrmaz
fosseptikte biriktirilecek sv atklar fosseptiin dolmasna yakn bir zaman da zel faaliyet gsteren
vidanjrler ya da iran Belediyesine ait vidanjrler vastasyla ilgili idarenin uygun grd ekilde
bertaraf edilecektir.

letme aamasnda ilgili ynetmelikler kapsamnda dearj izni bir yllk sre ierisinde temin
edilecektir.


56 / 68
Tesisin inaat aamasnda oluacak atk sular arasnda beton santralinde mikser aralarnn
ykanmasndan kaynaklanacak atk su da oluacaktr. Beton santrallerinden kaynaklanan atk sularda
su kirilii ynnden en nemli kirletici parametre askda kat maddedir. Benzer tesislerde uygulanan
yntem mikserlerin veya tesis ierisindeki beton zeminlerin ykanmas srasnda oluan atk sularn
dinlendirme havuzunda bekletilmesi ve ierisindeki askda kat maddelerin kelmesinin
salanmasdr. Daha sonra dinlendirilmi su ayn ama iin (mikserlerin veya beton zeminlerin
ykanmas) kullanlabildii gibi, beton yapmnda ihtiya duyulan suya da ilave edilmektedir. Bu tr
tesislerde oluan atk suyun dearj tercih edilen bir yntem deildir. Proje kapsamnda kurulacak olan
beton santralinde oluacak atk sular yukarda belirtilen amalar dorultusunda kullanlacak olup,
dearj ilemine gerek duyulmas halinde dearj izni iin gerekli bavurular l evre ve Orman
Mdrlne yaplacaktr. Hazr beton santrali iin ilgili kurumdan dearj izin belgesi alnacaktr.

Ayrca hazr beton tesislerinden kaynaklanacak sv atklar Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii
hkmleri uyarnca bertaraf edilecektir.

IV.3.2. Kat Atklar
Projede oluacak olan kat atklar 4 aamada incelenebilir;
naat aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atklar,
letme aamasnda oluacak evsel nitelikli katk atklar,
naat aamasnda oluacak hafriyat atklar,
naat aamasnda oluacak atklar (ambalaj atklar, metal atklar, imento torbalar,
beton kalb iin kullanlacak olan tahta atklar, i makinalarndan kabilecek
kullanlm lastikler, ypranm metal aksam, vb.)

naat srasnda personelden oluacak kat atklar niteliklerine gre (organik, plastik, cam,
kat, metal, vb.) ayr ayr biriktirme kaplarnda toplanarak grn, koku, toz, szdrma ve benzer
faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal zel aralarla tanacaktr. Kat atklarn
deerlendirilmesi mmkn olabilen cam, kat, plastik tr atklar biriktirilerek, bu tr atk
toplayclarna satlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn olmayan kat atklar, biriktirildikleri biriktirme
kaplar ierisinde tanarak, en yakn kat atk depolama sahasna braklacaktr.

letme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atklar Kat Atklarn Kontrol
Ynetmeliinin 8. Maddesine uygun olarak, evreye zarar vermeden bertarafn ve deerlendirilmesini
kolaylatrmak, evre kirliliini nlemek ve ekonomiye katkda bulunmak amacyla ayr ayr toplanarak
biriktirilecek, bunlarla ilgili tedbirler alnacaktr. Ayn ynetmeliin kat atklarn toplanmas ve
tanmas ile ilgili 4. Blmde yer alan 18. Maddesinde belirtilen esaslara uyularak kat atklarn
evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere dklmeyecek, az kapal standart p
kaplarnda muhafaza edilerek toplanacaktr. Toplanan bu evsel nitelikli kat atklar ilgili idarenin
gsterdii atk sahasna verilecektir. Ayrca deerlendirilebilir nitelikte oluabilecek evsel nitelikli kat
atklar (plastik, metal, cam, vb.) Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii gereince ayr biriktirme
kaplarnda biriktirilerek deerlendirilecektir.

Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen koullara uygun olarak, tesis inaat sona
erdikten sonra peyzaj ilerinde veya ulam ve servis yollarnn dzenlenmesinde kullanlacaktr.
Dzenleme amal olarak kullanlmayan malzeme gerekli izinler alnarak bertaraf edilecektir.


57 / 68
Proje kapsamnda tesisten kaynaklanacak kat atklar arasnda, beton santralinde oluacak
atk sularn dinlendirme havuzunda bekletilmesi ile havuz dibine ken amurlar yer almaktadr. Beton
santrallerinde dinlendirme havuzlarndan kaynaklanan amurlar genellikle beton malzemesi olarak
tekrar prosese katlmaktadr. Bazen de kat atk olarak deerlendirilmekte ve kat atk depo alanlarna
gnderilmektedir. Proje kapsamnda dinlendirme havuzlarnda oluacak amurlar beton yapmnda
kullanlacaktr.

Personelden kaynaklanan atklarn dnda proje aamasnda kullanlan makine ve
ekipmandan oluabilecek atklar da sz konusudur. Bu atklarn arasnda kullanlm ambalaj atklar,
metal atklar, imento torbalar, beton kalb iin kullanlacak olan tahta atklar, i makinalarndan
kabilecek kullanlm lastikler, ypranm metal aksam ve benzeri atklar bulunmaktadr. Bu atklarn
hemen hemen tamam tekrar kullanlabilir veya geri dntrlebilir atklardan oluacaktr. Bu atklar
toprakla temas etmeyen ve st kapal yerlerde muhafaza edilecektir.

Lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmleri gereince bertaraf edilecektir.

akl geitinde meydana gelecek kaba malzeme kepe yardmyla alnarak, ilgili mevzuat
hkmleri dorultusunda uygun yntemlerle bertaraf edilecektir.

IV.3.3. Tehlikeli Atklar
Projenin inaat srasnda alacak olan makinelerden kaynaklanacak atk ya ve yal
makine paralar tehlikeli atk olarak deerlendirilebilecek atklar arasnda yer almaktadr. Yaplacak
almalar srasnda makinelerin bakmlar ve ya deiimleri arazide yaplacaktr. Arazide yaplacak
ya veya yal para deiimlerinde tehlikeli atk snfna giren ya ve yal paralarn toprak, su ve
benzeri doal kaynaklara karmamas iin para ve ya deiimi srasnda makine ile toprak zemin
arasna geirimsiz malzeme serilecek ve mmkn olmas halinde para ve ya deiimi geirimsiz
beton zeminler zerinde yaplacaktr. Ayrca tehlikeli atk snfna giren yal paralar ve atk yalarn
deiimi su kaynaklarna en az 100 m mesafede yaplacaktr. naat aamasnda oluacak atk yalar
ile ilgili olarak 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk
Yalarn Kontrol Ynetmeliinin 5. maddesinde yer alan bakanlktan lisans alm tesislerde ilave
yakt olarak kullanlacaktr. Geri kazanm imkan bulunmayan atk yalar ise Bakanlktan lisans alm
tehlikeli atk bertaraf tesislerinde bertaraf edilecektir. Bu ilemler srasnda 30.07.2008 tarih ve 26952
sayl Resmi Gazetede yaymlanan Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.
Dolaysyla ocak sahasnda kontrolsz oluabilecek tehlikeli atk sz konusu deildir.

Atk pil ve akmlatrler ise 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde belirtilen esaslara gre toplanp
lisansl alclara verilmek suretiyle bertaraf edilecektir.

Ayrca 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
"Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii" hkmleri de dikkate alnacaktr.

IV.3.4. Tbb Atklar
naat almalar srasnda olabilecek kazalarda ilk mdahele antiye alannda kurulacak
salk biriminde gerekletirilecektir. Bu salk biriminden kaynaklanacak tbbi atklar 22.07.2005 tarih

58 / 68
ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii
uyarnca bertaraf edilecektir.

IV.3.5. Emisyonlar
Projede toz oluumunun nlenebilmesi iin spreyleme yaplacaktr. Hafriyat srasnda kan
st toprak rts SKHKKY Ek 1de akta depolanan yma malzemeler iin verilen nlemlere uygun
olarak depolanacaktr. Bunun iin araziye rzgar kesici levhalar yerletirilecek, savurma yaplmadan
doldurma-boaltma ilemleri gerekletirilecek, st tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek,
malzemenin st naylon branda veya tane bykl 10 mmden fazla olan maddelerle kapatlacaktr.
alma alan ierisinde aralara hz snrlamas getirilecek, yeni ve bakml aralar seilerek, dzenli
egzoz muayeneleri gerekletirilecektir. alma alan ve nakliye iin kullanlan yollarda toz
oluumunun engellenmesi iin bu ksmlar da nemlendirilecektir.

Ayrca; kaz malzemesinin akta depolanmas srasnda hava kalitesi standartlarnn
salamas iin SKHKKY hkmlerine uyulacaktr.

Proje kapsamnda gerekli olacak beton ihtiyac beton santralinden karlanacak olup, beton
yapm srasnda da toz emisyonlar oluumu gzlenebilecektir.

Beton yapm srasnda srekli olarak meydana gelecek toz debisi (0,93 kg/saat) SKHKKY
Madde 7, Ek 2 Tablo 2.1de verilen 1,0 kg/saat'lik deerinin altnda olduundan Ynetmelik gerei toz
yaylm modellemesinin yaplmasna gerek duyulmamtr.

Projede kullanlacak beton agregas Kelkit ay yatanda bulunan alvyonlardan temin
edilebilecek olup, beton agregas ve dolgu malzemesi akarsu mcavirindeki kum-akl alanlarndan
herhangi bir olumsuz etki yaratmayacak tarzda temin edilecektir.

Proje kapsamnda ina edilmesi planlanan tnellerin almasnda gerektiinde gevetme
patlatmas yaplacaktr. Tneller ierisinde alacak iilerin tozdan etkilenmelerini nlemek iin
havalandrma tertibat kurulacaktr. Tnelin iinde yaplacak gevetme patlatmalarda oluan toz
tnelin iinde kecei iin etrafa yaylmayacaktr. Patlatma anlarnda tnel boaltlacandan ve risk
sonras yeniden tnele giri yaplacandan personel zerinde toz etkisi olmayacaktr. Bu nedenle toz
hesaplamalarna tnelde yaplacak patlatmalar katlmamtr.

Sonu olarak, yaplan hesaplamalar ve modelleme almalar kapsamnda havada asl
partikl madde ve ken toz emisyonlarnn SKHKKYde verilen snr deerlerin altnda kald
gzlenmitir.

Hazr beton tesislerinden kaynaklanacak kirlilikler ve bertaraf yntemleri SKHKKY hkmleri
uyarnca yaplacaktr.

Ayrca kullanlacak aralarn mmkn olduunca yeni ve bakml aralar olmas salanacak,
youn toz kacak ilerde alacak personel toz maskesi kullanacaktr.

Hazr beton tesisi iin ilgili ynetmelik hkmleri uyarnca emisyon izin belgesi 1 yl iinde
alnacaktr.


59 / 68
naat aamasnda i makineleri, kamyonlardan, beton santrali ve dier kaynaklardan
kaynaklanacak emisyon miktarlarnn azaltlmas ve verilen snr deerleri amamas iin Egzoz Gaz
Emisyon Ynetmelii hkmlerine; toz ve ken toz emisyonlarnn kontrolne ynelik olarak da
Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii ile SKHKKY hkmlerine uyulacaktr.

IV.3.6. Grlt
aralardan kaynaklanacaktr.

Blm II.5de yaplan hesaplamalar neticesinde en yakn yerleim yerinde grlt seviyesinin
65 dBA olan snr deeri amad grlmektedir.

naat almalar srasnda kullanlacak makine ve ekipmalardan kaynaklanacak grltnn
yan sra iletim tnelinde yaplacak patlatma almalar dolaysyla da grlt oluumu
gzlenebilecektir. Ayrca, inaat sresince zemin durumuna gre i makinalar ile kazlamas g
yerlerde arazi yapsna bal olarak, gerekli grld durumlarda, ok kk lekli gevetme
patlatmalar yaplmas gerekebilecek olup, patlatma yaplp yaplmayacana kaz ilemleri srasnda
karar verilecektir.

naat ilemleri srasnda oluacak patlatma grlt seviyesinin yksek ve anlk olmas
nedeniyle, alma alannn yaknnda bulunan yerleim blgelerinde olabilecek olumsuz etkileri
nlemek amacyla patlatma yaplacak zaman dilimi yerleim blgesinde uygun aralar vastasyla
halka duyurulacaktr. Patlatma srasnda delikler aras mesafe ve delik ynleri arazinin jeolojik
yapsna bal olarak dzenlenecek, patlayc yerletirmek amacyla alacak delikler patlayclarn
yerletirilmesinden sonra iyice sktrlarak para savrulma riski nlenecektir. Patlatma ilemi
srasnda vibrasyonun etki alann azaltmak amacyla gecikmeli kapsl kullanlacak olup, patlatmalar
uzman kiilerce yaplacaktr. Patlatma ilemi srasnda kullanlan patlayc miktarnn doru tespitinin
yaplmas ve patlatma annda ngrlen etki mesafesinin doruluu tespit edilmelidir. Patlatma
srasnda ngrlen etki mesafesinin almas halinde patlatma dizaynnn deitirilmesi veya anlk
arjn drlmesi salanacaktr.

Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas ve depolanmas konular, Tekel D
Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas,
Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke
uygun olarak yaplacaktr.

IV.3.7. Su Kalitesi ve Nehir Ekosistemine Etkiler
Proje depolamal bir tesis olmadndan su kalitesi zerinde herhangi bir olumsuz etkisi
beklenmemektedir.

Ancak, nehir ekosistemindeki canllarn yaamlarn srdrebilmeleri iin en nemli unsur
barajdan tekrar dere yatana braklacak can suyu miktardr. Bu miktar, barajn alt ksmlarndaki
toplam balk stoku ile yakndan ilikilidir. Suyun az verilmesi durumunda balklar derin ve havuz
oluturmu alanlarda toplanacaktr. Toplam balk stokunun fazla olmas bu kk havuz sistemlerinin

60 / 68
tayamayaca miktarda olursa toplu balk lmleri meydana gelebilecektir. Toplu olarak bir arada
bulunma, scaklk art, znm oksijen miktarndaki azalma, besin maddesi birikimi ve devamnda
trofikasyona giden olumsuz koullar oluacaktr. Bu adan bakldnda indikatr tr olarak
nitelendirilebilecek balklarn mevcudiyetini srdrebilmesi, verilecek su miktar ile yakndan ilikilidir.

Bu dorultuda, canl hayatn devam iin Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl
tarafndan bildirilen gr dorultusunda tarmsal sulama, ime ve kullanma suyu miktarlar ve dier
kullanm haklar hari olmak zere, yal dnem olan Mart-Haziran aylar arasnda en az 1,85 m/sa,
kurak dnem olan Temmuz-ubat aylar arasnda ise 0,95 m/sa debili su can suyu olarak dere
yatana braklacaktr. Su haklar konusunda ise herhangi bir problem beklenmemektedir.

3288 sayl Su rnleri Kanunu gereince, akarsular zerine kurulmu ve kurulacak olan
baraj ve reglatr gibi tesislerde su rnlerinin gemesine mahsus balk geidinin yaplmas ve
bunlarn iler durumda olmas gerekmektedir. Kelkit aynda yaayan balk trlerine gre, balklarn
balamay aabilmeleri iin uygun ynde balk geidi yaplacaktr. Balk geidi ile ilgili olarak ilgili
mevzuat hkmlerine uyulacaktr.

IV.3.8. Kullanlan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski
Faaliyetin iletme aamasnda herhangi bir tehlikeli ve riskli faaliyet sz konusu deildir.
Ancak inaat aamasnda, yaplarn ina edilmesi srasnda antiye alanlar asndan i kazalar
tehlike ve risk oluturacaktr.

Proje kapsamnda yaplacak olan almalarda gevetme patlatmas yaplmas ve ar i
makinelerinin kullanlmas sz konusudur. Personelin dikkatsizlii ve gvenlik talimatlarna uymamas,
gvenlik ara ve gerelerinin kullanlmamas durumunda i kazalarnn olmas muhtemeldir.
kazalarnn asgariye indirilmesi amacyla, kalifiye eleman altrlmasna ve personelin i emniyeti
konusunda eitilmesi yoluna gidilecektir.

Bu aamada her trl i kazasnn nlenmesi iin alma alanlarna uyarc levhalar
konulacak ve alanlara kiisel koruyucu ekipmanlar verilecektir. alma sreleri ierisinde ksa
molalar verilerek konsantrasyonun azalmasna bal i kazalarnn oluma riskinin nne geilecektir.
Patlatma yaplaca nceden duyurulacak, patlatma yaplacak alana kimse alnmayacaktr. Patlatma
alannn yaknnda bulunan yerleim yerinde patlatma saatinin nceden duyurulmas, patlatma
srasnda alma alanndan personelin, yre halknn ve evcil veya yabani hayvanlarn
uzaklatrlmas, patlatma ileminin uzman kiiler tarafndan yaplmas nlemleri alnacaktr. Patlayc
maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas ve depolanmas konular, Tekel D Braklan Patlayc
Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas,
Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke uygun olarak
yaplacaktr.

Reglatr yapm ve iletme srecinde oluabilecek kazalar, yaralanmalara ve hatta
lmlere sebebiyet verebilmektedir. Bu gibi durumlarla ilgli olarak Acil Mdahale Plan hazrlanarak,
Acil Mdahale Ekibi oluturulacaktr. Olas bir i kazasnda ncelikli olarak antiye alannda bulunan
ilk yardm bilen Acil Mdahale Ekibinden, en yakn yerleimlerde bulunan salk ocaklarndan, yeterli
gelmemesi durumunda en yakn hastaneden faydalanlmas dnlmektedir. Tesiste meydana
gelebilecek yaralanmalarda ilk mdahale olay yerinde, ilk yardm bilen acil mdahale ekibi ve/veya

61 / 68
antiye alannda bulunan hekim tarafndan evre emniyete alnacak, yangn olasl varsa
aratrlacak, dklen maddeler varsa temizlenecektir.

Baz kazalar sonucunda yakt, ya, benzin veya dier zararl svlarda, kaza sonucu yzey
sularna karabilir. Yakt veya dier zararl maddeler suda yzer halde grldnde ilk olarak Acil
Mdahale Ekibi tarafndan mdahale edilecek, yeterli olmamas durumunda itfaiye aranacaktr. Yakt,
ya, benzin ve dier benzeri yzen maddeler syrma yolu ile sudan ayrlacaktr. Bu maddeler
toplanarak szdrmaz kaplarda biriktirildikten sonra Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliine uygun
olarak bertaraf edilecektir.

Yangn
Regltr antiye alan ierisinde meydana gelebilecek yangnlar iin nceden tedbirler
gelitirilerek, yangnn olumadan nlenmesi salanacaktr. Ayrca olas bir yangna kar alma
alannda gerekli yerlere yangn sndrc alet ve ekipman konulacaktr.

Bununla birlikte zellikle ormanlk alanlarn yangna hassas blgeler olmas sebebiyle kurak
mevsimlerde antiye alan dnda ate yaklmayacak ve yaplacak almalarda yangn kmamas
iin gerekli nlemler alnacaktr.

Deprem
Deprem sonras genel olarak barajn grsel denetimi yaplacaktr.

Denetleme ve kontroller tamamlandktan sonra bulgular derhal ilgili makamlara bildirilecektir.
Eer baraj yklyor veya yklacak kadar byk bir hasar almsa; derhal ak aada bulunan
yerleimlere ve dier baraj iletmelerine haber verilecektir.

Eer baraj hasar aldysa ancak hasar yklmaya yol aacak kadar ciddi deilse, hzl bir
gzlem sonras yklma riski deerlendirilecektir. Daha sonra yerel ve ulusal kurumlarla temasa
geilerek verilen talimatlar uygulanacaktr.

Takn Riski
Ar ya veya akmlarn etkisiyle su toplama alan su seviyesinde ykselmeler olabilir. Bu
gibi durumlarda baraj gvdesinin, su toplama alan evresinin ve akm aadaki yerleimlerin ve
tarlalarn olumsuz olarak etkilenmesini nlemek amacyla aada belirtilen admlar uygulanacaktr.
Yerel acil durum birimleri ve DS ile temasa geilecektir.
Eer mmkn olursa aamal olarak kapaktaki boaltma miktarlar arttrlacaktr.
Ak aadaki halk uyarlacak, boaltma miktar, halkn zarar grmesini nlemek
iin aamalar halinde arttrlacaktr.
Su seviyesindeki deiime gre artan veya azalan sznt kontrol edilecektir.

Reglatr temeli veya kretine yakn alanlar, kaak, batma, kme, kayma ve dier tehlikeli
durumlarn belirtilerine kar kontrol edilecektir. Eer bu gibi durumlar sz konusu ise derhal ak
aada bulunan yerleimlere haber verilecektir.

Yaplmas planlanan projede doal taknlarn maksimum akmlar gz nne alndnda
sz konusu depolama hacimlerinin yetersiz olaca grlmektedir. Rezervuardan gelen takn debileri

62 / 68
ina edilecek baraj gvdesi zerinden gvenli bir ekilde dere yatana ynlendirilecektir. Bu
dorultuda, taknlar nlemek amacyla her trl mhendislik almas ve takn savaklarndan
braklacak suyun braklma ekli ilgili ynetmelik hkmleri uyarnca yaplacak olup, ynetmelik ile
belirlenen izinler alnacaktr.

Sznt/Dklme
Yol veya Toprak Kirlenmesi
Proje alan iine ve/veya kullanlan yollar zerine akaryakt, boya, vb. maddeler dklebilir.
Bu maddelerin karayolu ve toprak zerine dklmesi sonras ilk 30 dakika iinde yaplacaklar kirliliin
engellenmesi asndan nemli olup, yaplacaklar aada listelenmektedir:
Sznt kayna belirlenip mmknse sznt durdurulacaktr.
Szntnn yaylmasn nlemek amacyla evresine kum torbalar koyulacaktr.
Byk szntlarda, arazinin eimine gre szntnn alt ucunda kk bir kanal
alacak ve ii emici malzeme ile doldurulup szan malzemenin burada birikmesi
salanacak bylece szntnn yeralt suyuna karmas engellenecektir.
Kirletici malzeme, kirlenen emici malzeme ve toprak, uygun byklk ve salamlkta
torbalara koyulup zeri etiketlenecektir.
Sznt ve dkntnn fazla olmas durumunda, kaza derhal antiye efine rapor
edilecektir.
Karayolu zerinde kaza yapan kamyon, i makinesi vb. ara mmkn olduunca
abuk normal pozisyona getirilerek daha fazla sznt ve dklmenin olumas
engellenecektir.

Su Kaynaklarna Olan Szntlar
Herhangi bir kaza sonucunda, su kaynaklarna olabilecek ya, akaryakt ve kimyasal madde
szntlarnda, szntnn yaylmasn engellemek ve toplamak zere emici dubalar kullanlacaktr. Emici
dubalarn ileri emici lifli malzeme ile dolu olacaktr. Szntnn bykl ve su kaynann debisi
dikkate alnarak, sznt tamamen toplanncaya kadar gerektiinde birka sra duba kullanlacaktr. Su
kaynann su kalitesi, szntnn meydana geldii alann mansap ve membasnda izlenecektir.

Teneke, varil vb. ambalajlardan oluan szntlarda ise malzeme derhal salam bir teneke,
varil ve benzeri kaba boaltlacaktr.

Kirlilii nleyici Ekipman ve Malzemeler
Kirlilii nleyici ekipman ve malzemeler aada listelenmektedir:
Kum: Yol ve toprak zerinde oluan kirlilii emdirmek ve yaylmasn nlemek iin
kum iyi bir malzemedir. Ancak kumun kuru olmas gerekir.
Tala: Yola ve topraa dklen sv maddelerin yaylmasn nlemek amacyla tala
da kullanlabilecek maddelerdendir.
Emici dubalar
Emici yastk
Lastik eldiven, zel giysiler ve kiisel koruyucu ekipmanlar.
Vakum pompas,
Kimyasal malzemeye dayankl varil
Salam plastik torba

63 / 68
Proje kapsamnda insan sal ve evre iin riskli ve tehlikeli olabilecek her trl
yaklamlara kar 30.11.2000 tarih ve 24246 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii 7. blmde yer alan, letme Gvenliine likin
Hkmlerde belirtilen, Madde 59: Kuvvetli Akm Tesislerine Girmek, Madde 60: Kuvvetli Akm
Tesislerinde almak ve Madde 61: alanlarn ve alanlarn Gvenliini Salamak iin gerekli
tm nlem ve tedbirler alnacaktr. Topraklama ilemi yaplacaktr. Kurulacak olan tesisin enerji iletim
hatt, Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliinin ngrd gerekli ve yeterli her trl emniyet
tedbirleri ve mesafeleri dikkate alnarak planlanacaktr.

Tesisin inaat srasnda, Sal ve Gvenlii Ynetmelii ve Yap lerinde i Sal ve
Gvenlii Tz hkmlerine uyulacak ve olas tm kaza ve risklerin mmkn olan en aza
indirilmesi iin gerekli nlemler alnacaktr.


64 / 68
V. HALKIN KATILIMI
V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi ve Halkn Grlerinin evresel
Etki Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler
Halkn Katlm Toplantsnn amac, projeden etkilenmesi muhtemel en yakn yerleim
birimlerinde yaayan blge halknn, Proje Sahibi tarafndan bilgilendirilmesi ve projeye ilikin gr ve
nerilerinin deerlendirilmesidir.

17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED
Ynetmeliinin 9. Maddesi hkmleri dorultusunda halk bilgilendirmek zere, Gmhane Valilii l
evre ve Orman Mdrlnn bakanlnda, proje alanna en yakn ve nfusa en kalabalk
yerleim biriminde projeden en ok etkilenmesi beklenen ilgili halkn kolaylkla ulaabilecei merkezi
bir yerde halkn katlm toplants dzenlenecektir. Toplant saati, yeri ve konusunu belirten ilan ulusal
dzeyde yaymlanan bir gazetede ve yerel bir gazetede toplant tarihinden en az on gn nce
yaynlanacaktr. Ynetmelikte halkn katlm toplants ile ilgili belirtilen tm resmi ilemler yerine
getirilecektir.

am Hidroelektrik Projesi kapsamnda halkn katlm toplantsnn en yakn yerleim yeri
olan iran lesinde gerekletirilmesi planlanmaktadr.

Halkn Katlm toplantsnda; faaliyetin ksaca tanm ve nemi, bu blgenin seilme nedeni,
evresel adan alnacak nlemler gibi konularda halk bilgilendirilecek, gr ve nerileri alnacaktr.
Toplantdaki konumalara ait tutanaklar, bir sureti Gmhane l evre ve Orman Mdrlnde
kalmak zere evre ve Orman Bakanlna gnderilecektir. ED Raporunun hazrlanmas srasnda
sz konusu nlemler deerlendirilecektir.

V.2. Grlerine Bavurulmas ngrlen Dier Taraflar
Halkn Katlm Toplants ncesinde ulusal ve yerel basnda verilecek ilanlar ile ilgili sivil
toplum kurulularnn, evre ile ilgili enstitlerin ve paydalarn bilgilendirilmesi salanacak olup, her
kesime ak bir toplant olan halkn katlm toplantsnda bahsi geen kurulularn grleri de
alnabilecektir.

V.3. Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler
Bu konu ile ilgili olarak sunulabilecek baka bir bilgi ya da belge bulunmamaktadr.

65 / 68
VI. YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK
OLMAYAN BR ZET
am Hidroelektrik Santrali Dou Karadeniz Blgesinde Gmhane li iran lesi snrlar
ierisinde yer almakta olup, Kelkit ay zerinde elektrik enerjisi retmek amacyla kurulacaktr. 40
06 30" - 40 05' 50" kuzey enlemleri ile 39 07' 00" - 39 14' 53" dou boylamlar arasnda yer alan
proje alan yerleim plannn gsterildii toporafik harita Ek-2de verilmektedir.

am HES1nin kurulu gc 9,63 MW ve am HES2nin kurulu gc 6,62 MW olup, projeye
ait toplam kurulu g 16,25 MW olacaktr. Ekonomik mr 49 yl olan projede ylda ortalama
26,42x106 kWh enerji retimi gerekletirilecektir.

Kelkit ay zerinde 1285 m talveg ve 1332 m kret kotunda Silindirle Sktrlm Beton
(RCC) tipinde tesis edilecektir. am Baraj Kelkit ay akarsuyunu depolayarak, am 1 ve am 2
Hidroelektrik Santrallerine derive edecek ve su gc elektrik enerjisine dntrlecektir. am HES
alt sahas yaklak 6,5 km uzunluunda 34,5 kV'luk hat ile mevcut 34,5 kV'luk Seydibaba Trafo
Merkezine irtibatlandrlarak, retilen gcn enterkonnekte sisteme balants salanacaktr.

Proje sahasna ulam iran le Merkezinden asfalt kapl mevcut devlet karayolu ile
salanacaktr. Proje tesisleri arasnda ulam salamak amacyla yaklak 12 km'lik servis yolu
yaplacaktr.

naat dnemi 24 ay olarak ngrlen proje kapsamnda inaat aamasnda 200 kii, iletme
aamasnda 8 kii santral sahasnda alacaktr.

Burada yaplan tm aklamalarn zeti ile projenin nemli evresel etkilerinin sraland ve
alternatiflerin karlatrld genel deerlendirmesi yaplacaktr.

Gelimekte olan lkelerden biri olan Trkiye iin enerji ihtiyacnn kesintisiz, kaliteli, gvenilir
ve ekonomik olarak evreyi en az etkileyecek ekilde karlanabilmesi bir zorunluluk olarak
ortaya kmaktadr. Bu nedenle, srdrlebilir gelimenin salanabilmesi amacyla temiz ve
evre dostu bir enerji kayna olan yenilenebilir enerji kaynaklarnn en yksek dzeyde
deerlendirilerek gelitirilmesi byk nem arz etmektedir.

HES projelerinin nemli evresel etkileri daha ok inaat almalar srasnda ortaya
kmaktadr. am Hidroelektrik Enerji Projesinin inaat aamasnda alanda yaplacak
almalar nedeniyle kat, sv, tehlikeli ve tbbi atklar, toz emisyonu, grlt ve titreim
oluacaktr. letme aamasnda ise idari binadan kaynakl kat ve sv atklar ve bakm ve
onarm almalar sonucu kaynaklanabilecek etkiler sz konusu olacaktr.

Yaplan hesaplamalar ve modelleme almalar kapsamnda havada asl partikl madde ve
ken toz emisyonlarnn SKHKKYde verilen snr deerlerin altnda kald gzlenmitir. Toz
emisyonlarnn kontrol altnda tutulabilmesi iin spreyleme yaplacak, araziye rzgar kesici
levhalar yerletirilecek, savurma yaplmadan doldurma-boaltma ilemleri gerekletirilecek,
st tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek, malzemenin st naylon branda veya tane
bykl 10 mmden fazla olan maddelerle kapatlacaktr. alma alan ierisinde aralara
hz snrlamas getirilecek, yeni ve bakml aralar seilerek, dzenli egzoz muayeneleri
gerekletirilecektir. alma alan ve nakliye iin kullanlan yollarda toz oluumunun

66 / 68
engellenmesi iin bu ksmlar da nemlendirilecektir. Beton santralinden kaynaklanacak toz
emisyonlar ile ilgili olarak SKHKKY hkmleri uyarnca gerekli izinler alnarak belirtilen
hkmlere uyulacaktr.

naat aamasndaki etkilerden biri olan grlt iin yaplan almalar, proje alanna en yakn
konumda olan Aaduruay Kynn (1000 m) grlt etkisi altnda kalmadn gstermitir.

Reglatr yapm ve iletme srecinde oluabilecek kaza ve yaralanmalar iin ise Acil
Mdahale Plan ve Ekibi oluturulacaktr.

Proje depolamal bir tesis olmadndan su kalitesi zerinde herhangi bir olumsuz etkisi
beklenmemektedir. Ancak, nehir ekosistemindeki canllarn yaamlarn srdrebilmeleri iin
en nemli unsur barajdan tekrar dere yatana braklacak can suyu miktardr. Doa Koruma
ve Milli Parklar Genel Mdrl tarafndan bildirilen gr dorultusunda tarmsal sulama,
ime ve kullanma suyu miktarlar ve dier kullanm haklar hari olmak zere, yal dnem
olan Mart-Haziran aylar arasnda en az 1,85 m/sa, kurak dnem olan Temmuz-ubat aylar
arasnda ise 0,95 m/sa debili su can suyu olarak dere yatana braklacaktr. Kelkit aynda
yaayan balk trlerine gre, balklarn balamay aabilmeleri iin uygun ynde balk geidi
yaplacaktr. Balk geidi ile ilgili olarak ilgili mevzuat hkmlerine uyulacaktr.

Proje alan, dominant olarak Avrupa-Sibirya fitocorafik blgesi snrlar iinde yer amakta olup
blgede ran-Turan fitocorafik blgelerine ait trler de bulunmaktadr. Proje alan grid
kareleme sistemine gre A7 karesinde yer almaktadr. Proje alan ve evresinde gzlenen
flora ve fauna trlerine ait hazrlanacak detayl listeler ED Raporunda sunulacaktr.

Kurulmas planlanan hidroelektrik santralin en nemli faydas, lke ekonomisine evre dostu
enerji retimi ile olacaktr. Ekonomik mrnn uzun olmas, sera gaz emisyonuna neden
olmamas, yeil enerji olmas sebebiyle Avrupa Birlii lkelerine ihracnn daha kolay olmas
gibi faydalar etkilerinin yannda olduka byk katma deer salayacaktr.

2872 sayl evre Kanununa istinaden yrrlkte olan ve yrrle girecek olan tm
mevzuatlara ve btn mer mevzuatlara uyulacaktr. Rapor ierisinde belirtilen nlemlerle birlikte,
aada listelenen mevzuat hkmlerine riayet edilecektir:

- 5436 Sayl Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Elektrik Enerjisi retimi Amal Kullanmna
likin Kanun
- 2942 sayl Kamulatrma Kanunu
- 2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu
- 6831 sayl Orman Kanunu
- 2873 sayl Milli Parklar Kanunu
- 5199 sayl Hayvanlar Koruma Kanunu
- 4857 sayl Kanunu
- 4915 sayl Kara Avcl Kanunu
- 3288 sayl Su rnleri Kanunu
- evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii
(17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
- Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii

67 / 68
- Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
- evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii
- Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii
- Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii
- Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii
- Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii
- Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
(24.06.2007 tarihli ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
- Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
- Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii
- Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik
- Sal ve Gvenlii Ynetmelii
(09.12.2003 tarih ve 25311 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir)
- Yap lerinde i Sal ve Gvenlii Tz
(12.09.1974 tarih ve 15004 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
- Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu le
lgili Ynetmelik
- Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik
- Egzoz Gaz Emisyon Ynetmelii
- Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
- Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii
- mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii
(25.11.2006 sayl ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)


68 / 68
VII. KAYNAKA
DM, Gmhane Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Meteoroloji Blteni (1996-2005).

Dr. J.Ch. van Schouwenburg, Dr. Ir. V.J.G. Hauba, Dr.Ir.I. Novozamsky, I. Walinga, 1987.
Toprak ve Bitki Analizleri, Ondokuz Mays niversitesi, Ziraat Fakltesi.

Gmhane Valilii, l evre ve Orman Mdrl, 2007. Gmhane evre Durum
Raporu, Gmhane.

T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl, 1996. Trkiye Deprem Blgeleri Haritas. Afet leri
Genel Mdrl, Deprem Aratrma Dairesi, Ankara.

Topu, A., 2008. Betonarme I. Eskiehir Osmangazi niversitesi, Mhendislik Mimarlk
Fakltesi, nsaat Mhendislii Blm, Eskiehir.

Trkiye Elektrik letim A.. (TEA), 2008 Yl Faaliyet Raporu, www.teias.gov.tr.

Trkiye statistik Kurumu, 2004. evre statistikleri - Belediye Kat Atk statistikleri, TUK
Haber Blteni, Say: 210, 29 Aralk 2006, www.tuik.gov.tr.

Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii, Sanayi Mdrl, 2003. Baka Yerde Snflandrlmam
Metal Olmayan Mineral rnler, Baka Yerde Snflandrlmam Metal Olmayan Mineral rnler
(B.Y.K. Karar: 2003/596), www.tobb.org.tr.

www.dsi.gov.tr (Devlet Su leri (DS) Genel Mdrl resmi internet sitesi).

www.gumushane.gov.tr (Gmhane Valilii resmi internet sitesi).

Ek-1
1 / 2

EK 1

Lisans Bavurusu
Ek-1
2 / 2

Ek-2
1 / 2

EK 2

1/25.000 lekli Topografik Harita
XY
kj
kj
N.S.S.= 1330 m.
Cam 1 -HES
Santral-1
Santral-2
Yukleme Odasi
509000
509000
510000
510000
511000
511000
512000
512000
513000
513000
514000
514000
515000
515000
516000
516000
517000
517000
518000
518000
519000
519000
520000
520000
521000
521000
522000
522000
523000
523000
4436000
4436000
4437000
4437000
4438000
4438000
4439000
4439000
4440000
4440000
4441000
4441000
AM HES PROJES
GENEL YERLEM PLANI
1/25.000
Projeksiyon: UTM Zon 37 Datum: ED50

LEK: 1/25.000
0 1.000 500 m
LEJANT
kj
HES
XY Yukleme Odasi

Ek-3
1 / 3

EK 3

ARAZ VARLII HARTASI

Ek-3
2 / 3


Ek-3
3 / 3


Ek-4
1 / 2

EK 4

GENEL JEOLOJ HARTASI

Ek-4
2 / 2

PROJE SAHASI

Ek-5
1 / 5

EK 5

GMHANE (GMHANE) METEOROLOJ STASYONU
UZUN YILLAR METEOROLOJ BLTEN

Ek-5
2 / 5

Istasyonun Calisma Suresi : 1996 - 2005 ARASTIRMA ve BILGI ISLEM DAIRE BASKANLIGI
Enlem : 40.28
Boylam : 39.28
Yukseklik : 1219 m ( GUMUSHANE ) GUMUSHANE

METEOROLOJ I K Rasat S. A Y L A R
ELEMANLAR ( YI L) I I I I I I I V V VI VI I VI I I I X X XI XI I YI LLI K

Or t al ama Yer el Basi nc ( hPa) 10 880. 8 880. 5 879. 4 879. 1 880. 5 880. 4 879. 6 879. 5 880. 7 882. 9 883. 5 882. 2 880. 8
En Yuksek Yer el Basi nc ( hPa) 10 892. 3 894. 7 893. 0 889. 9 890. 0 887. 2 887. 5 888. 5 886. 5 890. 2 892. 3 891. 7 894. 0
En Dusuk Yer el Basi nc ( hPa) 10 861. 8 866. 1 865. 9 866. 9 870. 9 872. 0 871. 2 871. 9 872. 9 873. 2 874. 0 866. 4 861. 8

Saat 07 deki Or t al ama Si cakl i k ( C) 10 - 4. 1 - 3. 9 - 0. 7 5. 1 9. 5 12. 6 15. 9 15. 5 10. 6 6. 8 1. 6 - 1. 2 5. 6
Saat 14 deki Or t al ama Si cakl i k ( C) 10 2. 2 4. 0 7. 5 13. 9 19. 0 22. 7 27. 8 27. 5 23. 2 17. 3 9. 9 4. 4 15. 0
Saat 21 deki Or t al ama Si cakl i k ( C) 10 - 1. 4 - 0. 5 2. 6 8. 8 12. 5 15. 7 19. 8 19. 3 15. 3 10. 5 5. 0 1. 2 9. 1
Or t al ama Si cakl i k ( C) 10 - 1. 1 - 0. 2 3. 0 9. 1 13. 4 16. 7 20. 8 20. 4 16. 1 11. 2 5. 4 1. 4 9. 7
Or t . Si cakl i k >= 5 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 1. 8 3. 4 10. 3 26. 2 30. 7 30. 0 31. 0 31. 0 30. 0 28. 5 17. 4 7. 2 247. 5
Or t . Si cakl i k >= 10 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 0. 1 1. 8 12. 5 26. 2 29. 6 31. 0 31. 0 28. 8 19. 9 3. 0 0. 4 184. 3
Or t al ama Yuksek Si cakl i k 10 3. 7 5. 4 9. 1 15. 8 21. 0 24. 5 29. 3 29. 0 24. 7 18. 7 11. 3 5. 7 16. 5
Or t al ama Dusuk Si cakl i k 10 - 5. 3 - 5. 2 - 2. 2 3. 1 6. 8 9. 9 13. 5 13. 8 9. 4 5. 7 0. 5 - 2. 5 4. 0

En Yuksek Si cakl i k Gunu 10 1 28 28 14 10 21 30 12 1 2 2 3 30
En Yuksek Si cakl i k Yi l i 10 2000 2001 2001 1998 1998 1998 2000 2001 2003 1999 2004 1996 2000
En Yuksek Si cakl i k ( C) 10 12. 4 15. 0 24. 0 28. 2 31. 0 35. 2 41. 0 38. 0 35. 2 32. 0 21. 0 15. 2 41. 0

Yuk. Si cakl i k >=30 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 1 3. 3 14. 7 13. 6 4. 6 0. 3 36. 6
Yuk. Si cakl i k >=25 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 8 6. 5 14. 8 26. 0 26. 8 16. 7 5. 2 96. 8
Yuk. Si cakl i k >=20 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 5 7. 4 19. 5 24. 8 30. 5 30. 5 24. 2 15. 3 0. 3 153. 0
Yuk. Si cakl i k <=- 0. 1 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 5. 7 3. 3 1. 2 0. 1 0. 7 4. 0 15. 0
Gunl uk En Yuksek Si cakl i k Far ki

En Dusuk si cakl i k Gunu 10 29 6 20 5 8 6 1 31 5 27 23 27 29
En Dusuk si cakl i k Yi l i 10 2000 1997 1997 2004 2003 2003 2003 2000 1997 2001 2001 2002 2000
En Dusuk Si cakl i k ( C) 10 - 21. 6 - 20. 4 - 17. 2 - 11. 0 - 2. 0 2. 8 7. 0 6. 2 0. 4 - 4. 50 - 15. 0 - 21. 0 - 21. 6

Dus. Si cakl i k <=- 0. 1 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 27. 5 24. 0 21. 6 5. 6 0. 6 2. 4 13. 3 20. 9 115. 9
Dus. Si cakl i k <=- 3 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 21. 8 19. 2 13. 1 2. 2 0. 5 6. 6 13. 7 77. 1
Dus. Si cakl i k <=- 5 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 16. 5 14. 7 7. 3 1. 0 1. 7 8. 9 50. 1
Dus. Si cakl i k <=- 10 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 4. 8 4. 6 1. 5 0. 1 0. 4 3. 0 14. 4
Dus. Si cakl i k <=- 15 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 9 0. 7 0. 2 0. 1 0. 4 2. 3
Dus. Si cakl i k <=- 20 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 3 0. 1 0. 1 0. 5
Dus. Si cakl i k >=20 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 1 0. 1 0. 2
Dus. Si cakl i k >=15 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 1 0. 7 9. 1 10. 6 0. 5 21. 0
Dus. Si cakl i k >=10 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 1. 3 4. 4 15. 7 28. 4 29. 6 12. 7 3. 0 95. 1
Dus. Si cakl i k >=5 C Ol d. Or t . Gunl er Sayi si 10 0. 1 0. 1 1. 7 9. 4 22. 8 28. 5 31. 0 31. 0 28. 4 18. 8 4. 3 1. 9 178. 0

Or t al ama Topr akust u Mi ni mumSi cakl i k 10 - 6. 9 - 6. 8 - 3. 5 1. 2 4. 4 7. 6 11. 0 11. 8 7. 3 3. 9 - 1. 3 - 4. 2 2. 0
En dusuk Topr akust u Mi ni mumSi cakl i k 10 - 24. 2 - 23. 0 - 20. 0 - 12. 0 - 5. 0 - 1. 0 4. 0 4. 4 - 0. 6 - 7. 4 - 18. 0 - 22. 8 - 24. 2
Top. us. mi n. si c. <=- 0. 1 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 28. 5 25. 5 24. 3 9. 5 2. 0 0. 1 0. 1 3. 7 17. 9 23. 6 135. 2
Top. us. mi n. si c. <=- 3 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 24. 7 22. 0 17. 5 4. 2 0. 6 1. 3 11. 0 18. 5 99. 8
Top. us. mi n. si c. <=- 5 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 20. 4 17. 3 11. 5 2. 0 0. 2 0. 4 6. 4 13. 5 71. 7
Top. us. mi n. si c. <=- 10 C Ol d. Gunl er Sayi si 10 8. 0 6. 8 2. 3 0. 1 0. 8 4. 6 22. 6

Ek-5
3 / 5

Enlem : 40.28
Boylam : 39.28


Or t al ama Buhar Basi nci ( hPa) 10 4. 2 4. 2 5. 1 7. 4 10. 0 12. 5 15. 2 15. 4 11. 4 9. 0 6. 3 5. 0 8. 8
Saat 07 deki Or t al ama Bagi l Nem( %) 10 81 80 81 82 83 84 83 85 85 84 83 80 82
Or t al ama Bagi l Nem( %) 10 72 68 67 65 66 67 64 66 66 69 69 71 68
En dusuk Bagi l Nem( %) 10 23 17 16 17 11 19 11 12 9 13 17 19 9

Saat 07 deki Or t al ama Bul ut l ul uk ( 0- 10) 10 6. 7 6. 6 6. 9 6. 0 4. 6 4. 2 3. 6 4. 5 4. 4 5. 5 5. 3 6. 8 5. 4
Or t al ama Bul ut l ul uk ( 0- 10) 10 6. 1 6. 1 6. 4 5. 8 5. 1 4. 1 3. 0 3. 3 3. 5 4. 9 4. 9 6. 3 5. 0
Or t . Aci k Gunl er Sayi si ( bul t . 0. 0- 1. 9) 10 4. 6 4. 5 4. 4 4. 2 4. 6 7. 3 11. 1 8. 1 9. 5 6. 6 7. 2 4. 7 76. 8
Or t . Bul ut l u Gunl er Sayi si ( bul t . 2. 0- 8. 0) 10 15. 5 13. 7 14. 6 17. 3 21. 6 20. 7 19. 7 22. 7 18. 5 17. 7 15. 7 14. 1 211. 8
Or t . Kapal i Gunl er Sayi si ( bul t . 8. 1- 10. 0) 10 10. 9 10. 1 12. 0 8. 5 4. 8 2. 0 0. 2 0. 2 2. 0 6. 7 7. 1 12. 2 76. 7

Saat 07 deki Or t . Topl amYagi s Mi kt ar i ( mm) 10 14. 4 13. 3 21. 7 25. 7 17. 7 7. 5 2. 8 3. 4 15. 6 23. 4 13. 3 16. 1 174. 9
Or t al ama Topl amYagi s Mi kt ar i ( mm) 10 29. 2 33. 1 47. 8 63. 6 69. 6 34. 9 12. 6 14. 0 32. 5 58. 2 30. 1 35. 0 460. 6
Gunl uk En Cok Yagi s Mi kt ar i ( mm) 10 29. 8 36. 0 31. 6 23. 6 40. 5 23. 1 23. 0 16. 5 20. 0 49. 1 34. 2 18. 6 49. 1
Yagi s >= 0. 1 mmOl dugu Gunl er Sayi si 10 10. 3 11. 8 15. 1 14. 0 14. 9 9. 2 3. 9 4. 2 6. 8 10. 4 7. 8 11. 5 119. 9
Yagi s >= 10 mmOl dugu Gunl er Sayi si 10 0. 6 0. 5 1. 0 1. 6 2. 2 0. 7 0. 4 0. 2 1. 3 1. 9 0. 9 0. 7 12. 0
Yagi s >= 50 mmOl dugu Gunl er Sayi si 10 0. 0
Or t al ama Kar Yagi sl i Gunl er Sayi si 10 10. 2 10. 8 11. 3 2. 0 0. 2 0. 8 2. 4 8. 5 46. 2

Or t al ama Kar Or t ul u Gunl er Sayi si 10 20. 1 21. 0 11. 5 1. 2 0. 5 2. 9 11. 6 68. 8
En Yuksek Kar Or t usu Kal i nl i gi ( cm) 10 50. 0 51. 0 22. 0 5. 0 7. 0 32. 0 21. 0 51. 0
Or t al ama Si sl i Gunl er Sayi si 9 0. 1 0. 2 0. 1 0. 4
Or t al ama Dol ul u Gunl er Sayi si 10 0. 3 0. 1 0. 1 0. 1 0. 6
Or t al ama Ki r agi l i Gunl er Sayi si 9 7. 3 4. 5 3. 9 2. 4 1. 7 11. 6 7. 6 33. 8
Or t al ama Or aj l i Gunl er Sayi si 10 0. 0 0. 0 0. 1 2. 4 8. 8 6. 0 4. 1 3. 6 4. 1 2. 0 0. 1 0. 0 31. 2

Saat 07 deki Or t al ama Ruzgar hi zi ( m/ s) 10 0. 9 1. 2 1. 2 1. 2 1. 1 1. 2 1. 1 1. 0 0. 6 0. 7 0. 8 1. 1 1. 0
Or t al ama Ruzgar Hi zi ( m/ s) 10 1. 3 1. 6 1. 8 1. 8 1. 9 2. 4 2. 6 2. 6 1. 8 1. 3 1. 2 1. 4 1. 8

En Hi zl i Esen Ruzgar i n Yonu 10 WNW WSW WSW W WSW SSW WSW SSW W WSW WSW SW WNW
En Hi zl i Esen Ruzgar i n Hi zi ( m/ s) 10 14. 8 13. 5 14. 4 12. 7 13. 2 11. 4 11. 9 11. 2 13. 4 9. 6 11. 6 12. 5 14. 8

Or t . Fi r t i nal i Gun Say. ( r uz. hi z>=17. 2 m/ s) 5 0. 0
Or t . Kuv. Ruz. Gun Say. ( r uz. hi z 10. 8- 17. 1 m/ s) 5 1. 5 1. 3 1. 0 1. 0 2. 5 1. 0 2. 5 1. 0 1. 0 1. 0 1. 0 14. 8


Ek-5
4 / 5

Enlem : 40.28
Boylam : 39.28


N Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 18 32 33 40 55 62 83 65 49 26 14 26 503
N Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 2. 3 1. 4 2. 0 1. 7 2. 0 1. 5 1. 8 2. 0 1. 9 2. 1 1. 4 2. 2 1. 8
NNE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 22 24 33 46 73 78 89 64 26 23 14 27 519
NNE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 0. 9 1. 2 1. 4 1. 8 1. 5 1. 5 1. 5 1. 5 1. 5 1. 5 1. 1 1. 2 1. 5
NE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 12 20 26 22 38 30 44 33 21 13 12 16 287
NE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 4 1. 5 1. 8 1. 7 1. 4 1. 4 1. 5 1. 4 1. 6 1. 5 0. 8 1. 1 1. 5
ENE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 46 63 57 55 57 34 34 35 28 30 31 55 525
ENE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 6 1. 7 1. 7 1. 8 1. 3 1. 3 1. 2 1. 1 1. 2 1. 2 1. 2 1. 5 1. 5
E Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 66 63 51 49 30 17 14 14 26 28 46 70 474
E Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 2. 3 2. 1 2. 0 2. 2 2. 3 1. 6 1. 3 1. 4 1. 4 1. 8 2. 0 2. 2 2. 0
ESE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 68 83 78 67 44 21 11 16 37 61 87 80 653
ESE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 4 2. 1 2. 3 1. 7 1. 6 1. 2 1. 2 1. 0 1. 2 1. 0 1. 4 1. 9 1. 7
SE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 46 57 49 43 25 11 6 7 22 45 51 59 421
SE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 9 1. 9 1. 9 1. 8 1. 2 2. 0 1. 3 1. 0 1. 0 1. 1 1. 9 2. 1 1. 7
SSE Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 101 70 41 57 29 26 22 26 50 63 102 68 655
SSE Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 0. 9 1. 4 1. 2 1. 2 1. 2 1. 7 1. 1 1. 2 0. 8 0. 7 1. 1 1. 3 1. 1

S Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 81 53 61 55 46 28 37 39 53 60 69 67 649
S Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 0 1. 6 1. 7 1. 6 2. 1 2. 9 2. 8 3. 5 1. 7 1. 1 1. 0 1. 2 1. 7
SSW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 128 94 90 53 81 73 62 81 77 131 135 111 1116
SSW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 0 1. 3 1. 5 1. 4 1. 9 3. 1 2. 9 3. 1 2. 1 1. 0 0. 9 1. 0 1. 6
SW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 64 57 81 64 69 80 83 93 79 107 77 60 914
SW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 6 1. 9 2. 3 2. 2 3. 0 4. 3 4. 2 3. 8 2. 1 1. 8 1. 3 1. 8 2. 6
WSW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 78 63 84 90 100 101 129 135 90 103 81 95 1149
WSW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 7 2. 1 2. 1 2. 2 2. 4 3. 2 3. 5 3. 3 2. 6 1. 8 1. 3 1. 1 2. 4
W Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 37 46 54 66 70 82 92 88 79 36 47 42 739
W Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 8 2. 6 2. 8 2. 8 2. 8 3. 3 4. 4 4. 1 3. 0 2. 4 2. 2 1. 9 3. 1
WNW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 34 29 50 67 73 89 90 101 88 53 19 38 731
WNW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 0 1. 2 2. 0 1. 6 1. 7 2. 5 2. 9 3. 2 2. 7 1. 7 2. 0 1. 4 2. 2
NW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 27 12 32 36 43 38 42 44 37 22 9 18 360
NW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 4 1. 2 1. 8 1. 6 2. 0 1. 7 2. 1 2. 0 1. 9 1. 5 1. 0 1. 1 1. 7
NNW Ruzgar i n Esme Sayi l ar i Topl ami 10 21 33 56 49 69 111 85 60 52 51 20 21 628
NNW Ruzgar i n Or t al ama Hi zi ( m/ s) 10 1. 4 1. 5 1. 6 1. 5 1. 4 1. 6 1. 8 1. 6 1. 8 1. 4 1. 2 1. 2 1. 6

Or t al ama 5 cmTopr ak Si cakl i gi ( C) 10 - 0. 6 0. 2 5. 1 11. 3 17. 1 22. 2 27. 5 27. 0 20. 8 13. 5 4. 7 0. 9 12. 5
En dusuk 5 cmTopr ak si cakl i gi ( C) 10 - 4. 6 - 6. 0 - 0. 9 2. 5 8. 0 14. 7 20. 3 19. 7 12. 1 2. 8 - 0. 9 - 5. 9 - 6. 0
Or t al ama 10 cmTopr ak Si cakl i gi ( C) 10 - 0. 3 0. 2 4. 9 11. 0 16. 6 21. 6 26. 3 26. 4 20. 8 13. 7 5. 0 1. 2 12. 3
En dusuk 10 cmTopr ak si cakl i gi ( C) 10 - 3. 8 - 5. 0 - 0. 6 3. 1 8. 7 15. 9 20. 3 20. 8 12. 3 3. 7 0. 2 - 4. 9 - 5. 0
Or t al ama 20 cmTopr ak Si cakl i gi ( C) 10 0. 1 0. 3 4. 4 10. 0 15. 2 19. 9 24. 3 25. 1 20. 4 14. 1 5. 6 1. 8 11. 8
En dusuk 20 cmTopr ak si cakl i gi ( C) 10 - 2. 5 - 2. 9 - 0. 3 2. 9 9. 5 15. 0 18. 0 20. 9 13. 5 4. 7 1. 0 - 4. 1 - 4. 1
En dusuk 50 cmTopr ak si cakl i gi ( C) 10 0. 3 0. 0 0. 8 3. 7 9. 9 15. 0 18. 2 20. 6 15. 5 7. 9 3. 2 0. 4 0. 0
En dusuk 100 cmTopr ak si cakl i gi ( C) 10 3. 6 2. 8 3. 2 4. 6 0. 1 13. 7 16. 2 19. 3 17. 2 13. 4 8. 2 5. 6 0. 1


Ek-5
5 / 5

Enlem : 40.28
Boylam : 39.28


Or t al ama Buhar l asma ( mm) 10 148. 5 161. 2 200. 4 291. 6 281. 0 187. 0 128. 9 44. 5
Gunl uk En Cok Buhar l asma ( mm) 10 0. 0 0. 0 0. 0 10. 0 12. 4 13. 6 18. 0 18. 0 11. 2 12. 4 7. 5 0. 0 18. 0
Gunl uk Or t . Gunesl enme Sur esi ( saat , daki ka) 10 00: 55 03: 45 04: 22 05: 58 07: 45 09: 16 10: 20 09: 46 07: 25 05: 15 01: 49 00: 22 05: 35
Gunl uk Or t . Gunesl enme Si dt . ( cal / cm^2. dak) 10 133. 41 265. 26 355. 85 436. 37 523. 55 607. 32 627. 87 550. 44 431. 72 285. 82 154. 62 99. 49 372. 64
Ayl i k En Yuk. Gunesl enme Si dt . ( cal / cm^2. dak) 10 1. 30 1. 50 1. 75 1. 84 1. 94 1. 94 1. 96 1. 74 1. 75 1. 48 1. 57 1. 11 1. 96
Or t al ama Deni z Suyu Si cakl i gi ( C) 0. 0
En Yuksek Deni z Suyu Si cakl i gi ( C)
En dusuk Deni z Suyu Si cakl i gi ( C)



Ek-6
1 / 2

EK 6

TP SIZDIRMAZ FOSSEPTK MMAR PROJES

Ek-6
2 / 2

1 / 31

NOTLAR VE KAYNAKLAR

Çam BarajıÇED

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Çam BarajıÇED

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TIRSAN ENERJ ELEKTRK RETM A..

Reit Galip Cad. No.126/6

Projeksiyon: UTM Zon 37 Datum: ED50

You might also like