MENDERES'N TARIM HANET (Menderes Mslman Trk nsanna Domuz Eti/a!

edirdi Mi"#
Atatrk'n Tarm Devrimi
Atatrk$n Tarm Devrimi% deal Cumhuriyet Ky Projesi, Halkevleri ve Ky Enstitleri
projeleri ile Trki&e$de modern tarm 'e (a&'an)lk *eli+me&e ,a+lam+tr- .ok ksa ,ir sre /n)e
d+ardan alnan ,ir0ok tarm rn Trki&e$de Trk k/&ls tara1ndan retili2 &urt d+na satlma&a
,a+lanm+tr- Trki&e% Atatrk$n #akll 2ro3eleri&le# +ekillenen 0a!da+% #ulusal# 'e #,a!msz# tarm
'e (a&'an)lk 2olitikalar sonunda 0ok ksa ,ir srede kendi kendine &ete,ilen ,ir lke (aline
*elmi+tir- 4endi kendine &eten Trki&e% lkeleri ,or0landr2 kendine ,a!ml klan em2er&alizmi
ra(atsz etmi+tir-(Atatrk'n Tarm De'rimi i0in 5kz- Sinan Me&dan% Akl- Kemal-Atatrk'n Akll
Projeleri, 6-78-
ABDnin Trk Tarmn Bitirme Projesi, Menderes ve DP
9:;<$de iktidara *elen Demokrat Parti DP! ekonomik alanda li,eral 2olitikalar izlemi+tir-
"vrupa #deme $irli%i&ne *iren Trki&e 9:;< &lnn son ,a(arnda &e de'letlerle olan ti)aretini
,&k oranda ser,est ,rakm+tr- Trki&e% 9:;<=9:;> &llar arasnda i&i (a'a +artlar% tarm
arazisinin *eni+letilmesi% 4ore Sa'a+$nn &aratt! olumlu (a'a sa&esinde dn&ann sa&l ta(l
am,ar lkelerinden ,iri durumuna *elmi+tir- Trki&e$nin tarmdaki ,u ,a+ars Trki&e i0in ?ABD
yardmn en etkili kullanan lke@ &orumlarnn &a2lmasna &ol a0m+tr-
An)ak zaman i0inde Trki&e$de tarm arazisinin *eni+lemesinin durmas% (a'a +artlarnn k/t
*itmesi 'e dn&ann da normal +artlara d/nmesi&le tarm retimi azalma&a ,a+lam+tr- DA$nin
u&*ulad! ?ser,est 2i&asa re3imi@ ,a+arl olamam+ 'e d+ ti)aret ,&k oranda a0k 'ermi+tir-
Ekonomik +artlar a!rla+2 d+ ,or0lar artn)a DA 9:;B$te d+ ti)arette ,az kstlamalara *itmi+tir- ki
&l kadar /n)e ?A5D &ardmn 0ok i&i kullanan lke@ di&e alk+lanan Trki&e% 9:;;$ten iti,aren
A5D$den tarm rn satn almak i0in 0ok a!r +artlarda anla+malar imzalamak zorunda kalm+tr-
Menderes'in Tarm haneti
9:;;=9:;C &llar arasnda Trki&e ile A5D arasnda imzalanan ?tarm anla+malar@ Trk tarmnn
*eli+mesini /nlemi+ 'e A5D tarm rnlerine Trki&e$de (er &l *eni+le&en 2azar a0ma&
ama0lam+tr-
hanet '(
97 4asm 9:;C tari(li ?Zirai Maddeler Ticaretinin Gelitirilmei !e "ardmlama
#akkndaki Muaddel Amerikan Kanunu#nun I- 4sm Dere!in)e Trki&e 6um(uri&eti Hkmeti
ile A5D Hkmeti arasnda $Mnakit Zirai %mtia Anlama& imzalanm+tr- 5u anla+ma
A5D$nin Trk tarmn ,itirme 2ro3esinin en /nemli a&aklarndan ,irini olu+turmas ,akmndan
dikkat 0eki)idirE
A5D% &ardm ad altnda ') Kasm '*+, tarihli -u anla.ma ile kendi ihtiya/ 0a1las olan
,u!da&% ar2a% msr% dondurulmu+ et% konser'e s!r eti% don &a! 'e so&a &a! *i,i tarmsal 'e
(a&'ansal rnleri Amerikan *emileri&le Trki&e$&e ta+ma )reti&le ,irlikte 2,34 milyon dolar
kar.l%nda Trki&e$&e 'ere)ektir-
Trki&e% 97 4asm 9:;C tari(li ,u anla+ma&a ek olarak )+ 56ak '*+7 tarihli -a.ka -ir 8tarm
anla.masyla9 A5D$den +u tarm rnlerini satn ala)aktrE 5u!da&% ar2a% msr% konser'e s!r eti%
2e&nir% st tozu% 2amuk to(umu% so&a 1asul&esi &a!F 5u rnler Trki&e$&e ta+ma )reti&le
,irlikte '*32: milyon dolara 'erile)ektir-
') Kasm '*+, tarihli anla.maya ;re ad ;e/en tarmsal ve hayvansal rnleri "$D
a.a%daki -a%lay6 .artlarla Trkiye&ye vere6ektir(
9- Trki&e$&e satlan "merikan tarm rnleri 0a1las, Amerika$nn a&n mallarn al)s
,ilinen 2azarlara 'e Amerika$nn d+man tand! lkelere satlma&a)ak 'e &alnz
Trki&e$nin i0 tketimi i0in kullanla)aktr-
7- 5u anla+ma ile Trki&e$de satla)ak mallarn dn&a ma(sul 2i&asa G&atlar zerinde tesir
&a2mamas i0in dn&a 2i&asas zerinden G&at tes2it edile)ektir-
>- Trki&e$nin &eti+tirdi!i 'e anla+mada ad *e0en 'e&a ,enzeri ma(sullerin Trki&e$den
&a2la)ak i(ra)at% Amerika tara1ndan kontrol edile)ektir-
B- Amerikan tarm rnleri 1azlas Trk liras ile satn alna)aktr- Trki&e 6um(uri&eti Merkez
5ankas$na &atrla)ak olan Trk liralar A5D Hkmeti tara1ndan kullanla)aktr-
;- Trk 'e Amerikan Hkmetleri% Amerikan tarm rnlerine ait Trki&e$deki 2i&asa tale2lerini
artrmak 'e *eli+tirmek i0in de'aml *a&ret sar1 ede)eklerdir- Her iki (kmet% ,u
anla+mann u&*ulanmasnda /zel te+e,,s sa(i2lerinin etkili ,ir ,i0imde rol o&namas i0in
ti)ari +artlar sa!la&a)aklardr-
Anla+mann dikkat 0eki)i &/nlerini +/&le de!erlendirmek mmkndrE
9- A5D &ardm ad altnda Trki&e$&e kendi i(ti&a0 1azlas tarmsal 'e (a&'ansal rnleri
sata)aktr- ani Trki&e$&e satlan A5D rnleri A5D tketi)isinden arta kalan ikin)i sn1
rnlerdir-
7- A5D Trki&e$&e% ,u!da&% ar2a% msr% konser'e s!r eti% 2e&nir% st tozu% 2amuk to(umu%
so&a 1asul&esi &a! sata)aktr- 5u rnlerin nerede&se tamamn 'e&a e+ de!er ,a+ka
rnleri Trki&e$de &eti+tirmek mmkndr-
>- Trki&e A5D$den satn ald! tarmsal 'e (a&'ansal rnleri A5D$nin d+manlarna
satma&a)ak% sade)e kendisi tkete)ektir- ani Trki&e 2arasn 'ererek satn ald! ikin)i
sn1 A5D rnlerini A5D$&e sorarak tkete)ektir- 5unun ad ,a!mllktr-
B- Trki&e$nin &eti+tiri2 i(ra0 ede)e!i tarm rnlerini A5D kontrol ede)ektir- ani A5D$nin
?retme&in@ dedi!i tarm rnleri retilme&e)ek% ?satma&n@ dedi!i tarm rnleri i(ra0
edilme&e)ektir- 5unun ad s/mrlmektir-
;- A5D$nin ikin)i sn1 tarm rnlerine Trki&e mil&onlar)a dolar /de&e)ektir- 5unun ad A5D
&ardm de!il% A5D kaz!dr-
C- Trk 'e Amerikan Hkmetleri ?Amerikan tarm rnlerine ait Trki&e$deki 2i&asa tale2lerini
artrmak 'e *eli+tirmek i0in@ de'aml *a&ret sar1 ede)eklerdir- Her iki (kmetin *a&ret sar1
ede)e!i nokta dikkat 0eki)idirE ?Amerikan tarm rnlerine ait Trkiyedeki piyasa
taleplerini arttrmak!@ Amerikan Hkmeti$nin ,u &/ndeki *a&retini anlamak mmkndr%
an)ak Trk Hkmetinin ,u &/ndeki *a&retini anlamak mmkn de!ildir- Trk Hkmeti%
?Amerikan tarm rnlerine ait Trkiyedeki piyasa taleplerini arttrmak iin deil,
Amerikadan alnan tarm rnlerini Trkiyede yetitirmek iin *a&ret sar1 etmelidir-
5u anla+ma&la il*ili <Gi'li Anlamalarn ()y'< adl kita,n &azar Haydar Tun/kanat$Hn +u
de!erlendirmeleri 0ok /nemlidirE
?Bu anlamada taraf olan bams Trk de!letinin "kmeti, bu ar artlar reddetmedii #ibi
Amerikann dnya piyasa $yatlar erinden !ere%ei budayn %insini, niteliklerini, ne aman !e
nerede teslime dile%eine ait, b&yle al!erilerde normal saylabile%ek artlar da"i ileri srmyor'
( )*i +slman olan Trk "alknn ,slam usullerine #&re kesilmeyip, &ldrlerek kan aktlmayan,
dondurulmu !eya konser!e etlerin Trk "alkna yedirilmesi iin, Trkiyeye se!k edile%ek
dondurulmu !eya konser!e etlerin ,slam usullerine #&re kesilmi olmas artn da"i anlamaya
koydurmuyor !eya aklna da"i #etirmiyor
-ine bu anlama ile satn alnarak sabun yapmnda kendi rnm eytinyann yerine
kullanla%ak olan don yann iinde domu yann bulunmamas art da anlamaya konulmuyor'
.alkn temi dinsel duy#ularna #erekte bir deer !ermeyen /0 iktidarnn, "alkn bu duy#ularn
sade%e kendi karlar !e siyasi iktidarlarnn srdrlmesi iin nasl s&mrdklerini bu &rnekler
#n na karmaktadr'
1endi & rnm eytinyann sabun yapmnda kullanlmasn bir kararname ile yasaklayarak
onun yerine Amerikadan satn alnan domu karm don yann kullanlmas me%buriyetini
#etiren /0 .kmeti, Amerikaya 0aar olma uruna Trk eytinya reti%ilerini de ala !e
yoksullua ma"kum ediyordu' Trkiyede paar olmayan Amerikan don !e soya yalarna paar
amakla "kmet Trkiyenin !e Trk "alknn karlarna aykr olan bu anlamann
uy#ulanmasna #eiyordu' 2en#in Amerikan iftisinin da"a en#inlemesi iin Trkiyenin de
s&mrlmesi orunluydu !e bunun iin de yoksul Trk iftisi, eytin%isi kendi "kmeti eliyle
yoksullua itiliyordu'
Trk tarm rnlerinin i piyasadaki $yatlarnn dnya piyasalarndaki $yatlara denk olduu kabul
edilse da"i Amerikan tarm rnleri Trkiyeye it"al edilirken Trk kanunlarna #&re alna%ak
#mrk !er#isi, &el idare !e belediyelere ait !er#iler, resim !e "arlar, sundurma !e antrepo
%retleri, r"tm resmi !e r"tm %retlerinden muaf tutulmutur' -erli rnlerimii !e Trk
reti%isini korumak iin kanunlarla konulmu olan bu !er#iler Amerikan tarm rnlerinin
Trkiyeye it"alinde de alnm olsayd "em Trk .kmeti !er#i alarak #elirini arttra%ak, ayn
amanda Amerikadan it"al edilen bu rnlerin $yatlar da arta%andan ayn !eya beneri Trk
rnleriyle Trkiyede rekabet edemeye%eklerdi' Amerika bu rnlerin $yatlarn kendi kar iin
dnya piyasa $yatlarnn altnda Trkiyeye !ermeye%eine #&re en kestirme yol bu rnlerin
Trkiyeye #iriinde #mrk !er#isi, dier "ar !e resimlerden muaf tutulmasdr' Amerikann 03
4*5 sayl kanuna #&re yaplan bu it"alatta Amerikadan it"al edile%ek mallarn srmn
arttrmak !e bunlara duyulan i"tiya% #elitirmek ama%yla 6emtiann memleketimie #iriinde
maliyetini arttr% "er"an#i bir tesire maru kalmayarak, en u%u ekilde i"tiya sa"iplerinin
istifadesine ar aruri bulunmaktadr #erekesiyle 7)7) sayl kanun Trkiye Byk +illet
+e%lisinden #eirilmi !e Amerikann anlamada &ne srd artlara uyularak &nemli bir en#el
da"a kolaylkla almtr' An%ak bu kanunda Amerikan reti%isi "imaye edilirken Trkiyenin
buday, yal to"umlar, et, st, peynir !e eytinya reti%ilerinin nasl koruna%a !e yaaya%a
dnlmemitir' Amerikan tarm rnlerine tannan bu imtiyalar karsnda yerli retimin
aalmas, Amerikan tarm rnleri it"alatyla karlana%aktr' Amerika tarm emtiasna tannan
imtiyalar karsnda Trk rnleri elbette rekabet edemedi' Amerikan reti%isi, kendi de!letinden
baka Trk .kmetini de kendi arkasna almt'
Trk "alknn karlar yerine Amerikann Trkiyedeki paarlarn #eniletme !e #elitirme
politikasn bu anlama ile kayts arts kabul eden bir iktidar Trk tarm !e Trk reti%isini
Amerikan iftisinin refa" uruna bir kmaa !e felakete srklyordu'@
Amerika$nn Trk tarmn ,itirme 2ro3esi% 97 4asm 9:;C tari(li anla+ma 'e ,u anla+ma&a ek 7;
I)ak 9:;J tari(li anla+ma d+nda% ): 56ak '*+= tarihli anla.mayla de'am etmi+tir-
hanet )(
DP Hkmeti$nin Trki&e adna "$D Hkmeti ile 7< I)ak 9:;K tari(inde imzalad! ?Tarm
*rnleri Anlama@nn ,elli ,a+l maddeleri +unlardrE
5u anla+ma&a */re Amerika Trki&e$&e +u rnleri sata)aktrE 5u!da&% &em% so&a 1asul&esi 'e&a
2amuk &a!% tere&a!% &a!l sttozu% 2e&nir% &a!sz sttozuFTrki&e ,u rnler i0in ta+ma
masraLar da da(il BC-K mil&on dolar /de&e)ektir-
A&n anla+mann 7- maddesinin 9 (,8 ksmnda Trki&e J mil&on dolar Trki&e$deki i+ (a&atnn
*eli+tirilmesi ama)&la Trkiye&deki "merikan >rmalar ile -unlarn ajanslar, te.ekklleri
veya .u-elerine, Amerikan zirai maddelerinin kullanlmas 'e te'ziine &ardm etmek ama)&la
Amerikan Grmalar&la Trk Grmalarna 'erile)ektir-
Anla+mann 9<B (e8 ,/lmnn son 2ara*ra1na */re Amerika$dan alna)ak mallardan Trki&e$nin
,or0lanarak ala)a! 'e&a Trki&e$de ,u krediden &ararlana)ak Amerikan &erli 'e &a,an)
Grmalarnn i(ra)ata &/nelmelerine imkan &oktur- Haydar Tu/kanat$n de!erlendirmesi&leE
?Amerikann mutad paarlarna arar !ermeksiin Trkiyedeki Amerikan tarm falas rnlerine
olan i"tiya% !e istekleri artra%ak yatrmlara y&nelmektir' Trkiyede "i paar olmayan !e Trk
"alk tarafndan kullanlmayan soya ya !e bu#n 8o #n9 Trkiyede retilen ayiei ya,
pamuk !e eytin yalaryla kolay%a rekabet edebilmekte, st tou okullarda o%uklara orla
iirilerek altrlmakta, soya fasulyesi ekimi ise kasten baltalanmaktadr'
): 56ak '*+= tarihli anla.ma&nn sonunda ayn tarihli ve '7++ sayl "merikan
Hkmeti&nin -ir notas yaymlanm.tr3 "merika&nn "nkara $ykel/isi ?let6her
@arren$den Trkiye Cumhuriyeti D.i.leri $akan ?atin A.t Borlu$&a */nderilen nota
A5D$nin Trk tarmn ,itirme 2ro3esinin en somut admlarndan ,iri olmas ,akmndan 0ok dikkat
0eki)idir-
ki maddelik ,u Amerika notasnda% Amerika Trki&e$den +u isteklerde ,ulunmu+turE
:a9 ;)<= ma"sulnden yumuak buday !eya ; Austos ;)<* tari"ine kadar dier "er"an#i bir
yumuak buday i"ra etmekten kanmay,
b9 ;)<= ma"sulnden !eya ; Austos ;)<* tari"ine kadar sert buday i"ra%atn as#ari bir
se!iyede tutmay !e bu de!re arfnda !uku bula%ak "er sert buday i"ra%atn Trkiyenin kendi
kaynaklarndan $nanse edile%ek muadil miktardaki buday mbaayat ile tela$ etmeyi taa""t
etmektedir'
>kselansnn .kmetinin, yukarda ia" edilen anlayla mutabk bulunduunu bildirdiini
taktirde mteekkir kala%am'
En se0kin sa&*larmn ka,uln ri)a ederim Ekselans---@
"merika $yk El/isi ?let6her @arren&in -u notasna Trkiye D.i.leri $akan ?atin
A.t Borlu ): 56ak '*+= tarihinde .u yant vermi.tir(
8?9 ,bu anlamay 8@5 A%ak ;)<* tari"li anlama9 ima etmekle Trkiye Bum"uriyeti .kmetiC
a9 ;)<= ma"sulnden yumuak buday !eya ; Austos ;)<* tari"ine kadar "er"an#i bir yumuak
buday i"ra etmekten kanmay !e
b9 ;)<= ma"sulnden !eya ; Austos ;)<* tari"ine kadar sert sert buday i"ra%atn as#ari bir
se!iyede tutmay !e bu de!re arfnda !uku bula%ak "er sert buday i"ra%atn Trkiyenin kendi
kaynaklarndan $nanse edile%ek muadil miktardaki buday mbaayat ile tela$ eylemeyi taa""t
etmektedir'
>kselansnn, .kmetimin yukarda ia" edilen anlayla mutabk bulunduunu bildirdiini
taktirde mteekkir kala%am'
>n derin say#larmn kabuln ri%a ederim ekselans?
97 4asm 9:;C tari(li anla+mann B- maddesinin B- ,/lmnde Trki&e$nin tarm rnleri
i(ra)atnn A5D tara1ndan kontrol edile)e!i ka,ul edilmi+ti- 7< I)ak 9:;K tari(li A5D notasnn
resmi *azetede &a&nlanmas&la Trk d+ ti)aretinin A5D kontrolne *irmesi resmen ka,ul 'e ilan
edilerek u&*ulama&a konulmu+tur-
Amerika Trki&e$&e ?+ A,uto +-./ tari0ine kadar 1u,day i0ra) etmeyecekin2& di&or%
Trki&e 3Batne %kelanlar2& di&erek ,u!da& i(ra0 etmi&orF
Amerika Trki&e$&e ?%,er 1u yaa,a uyma'an i0ra) etti,in 1u,day kadar Amerikan
1u,dayn kendi kaynaklarndan 4nane edecekin& di&or% Trki&e ?Batne
%kelanlar2@ di&erek ,u )eza& ka,ul edi&orF
Amerika Trki&e$nin ,elirtti!i tari(ler arasnda ,u!da& sat+n &asaklam+tr% 0nk Amerika$nn
,u!da& sat+ i0in ,elirli 2azarlardan istekler ,u tari(lerde &a2la)aktr- E!er Trki&e ,u &asa!a
u&ma&2 ,u!da& satarsa% satt! ,u!da& kadar Amerikan ,u!da&n satn ala)aktr- Amerika (er
+ekilde kazana)ak% Trki&e ise (er +ekilde de ka&,ede)ektir- ?Amerika, kendi karlarn korumak
iin Bams Trk /e!letinin .kmetine, kabul edilmesine imkan olmayan bir tekli$ #etirebiliyor
da Trk .kmeti bunu #eri e!irmiyor'
Tarm haneti 60'larda da Devam Etti
9:;<$lerde Trk tarmn ,itirme 2ro3esini ,a+ar&la (a&ata *e0iren A5D% 2ro3enin kalan 2ar0alarn
9:C<$larda tamamlama&a de'am etmi+tir- Mrne!in% 7B Nu,at 9:C> tari(li ?Zirai Maddeler
Ticaretinin Gelitirilmei #akkndaki +5+ Milyon Dolarlk (kili Anlama@ ile il*ili olarak "$D
Trkiye&ye )2 Eyll '*,4 tarihinde, ''+'4 sayl resmi ;a1etede yaymlanan -ir nota
vermi.tir3
Tarm rnleri anla+masnn ,ir 2ar0as olarak 'erilen notann I- ,/lmnde A5D Trki&e$nin
1eytinya% ihra6atn 9 4asm 9:C7=>9 Ekim 9:C> tari(leri arasndaki 97 a&lk d/nemde 9<-<<<
tonla snrlam+tr- E!er Trki&e$nin ,u d/nemdeki ze&tin&a! i(ra)at A5D$nin izin 'erdi!i miktar
a+arsa Trki&e kendi d/'izi ile A5D$den a&n miktarda ne,ati &a! satn alarak )ezalandrla)aktr-
Trki&e$nin ,/&le ,ir *) olmad! i0in i(ti&a0tan 1azla ze&tin &a! d+ar&a satlma&a)ak% G&atlar
d+e)ek% zarar eden reti)i (em 1akirle+e)ek% (em de rnn satamad! i0in retimden
'az*e0i2% ze&tin a!a0larn kesi2 k+lk odun olarak &aka)ak 'e i+0i olarak &a stan,ul$a &a da
Alman&a$&a *ide)ektir- Trki&e$nin ze&tin &a! retiminin artarak d+ar&a satlmas Amerikan
ne,ati &a!larnn sat+n etkile&e)e!i i0in A5D kendi ti)ari 0karlarn korumak i0in Trki&e$nin ti)ari
0karlarn ,altalam+tr- A5D% Trk tarmna 'e ti)aretine ,&k ,ir dar,e 'urmu+tur-
"$D&in iste%i sonunda '*,4,'*,2 ve '*,+ yllarnda Trkiye&nin ne-ati ya%lar ve ya%l
tohumlar ihra6at a1altlm. ve ,32:: tonu ;e/memi.tir3 a!l to(umlar i(ra)atnn ze&tin
&a! i(ra)at&la ,irlikte &llk CB<< tonla snrlandrlmas% 2amuk 'e a&0i0e!i *i,i &a!l to(um 'eren
,itkilerin ekimini de etkilemi+ 'e Amerikan so&a &a! Trki&e i0inde 'e d+nda al2 ,a+n
&rm+tr-
Notann 7- ,/lmne */re Trki&e$&e satla)ak Amerikan ,u!da&nn it(ali 'e kullanlmas srasnda
Trkiye -u%day ihra/ edemeye6ektir3
Notann >- ,/lmnde Amerika$dan satn alna)ak tarm rnleri i0in Merkez 5ankas$na &atrla)ak
Trk Oiras$nn Amerikallar tara1ndan nasl kullanla)a! anlatlm+tr-
A5D$nin s/mr*e lkelerinde ,ile ,enzerine az rastlana,ile)ek ,ir ksta(lkla 'e )esaretle
?,a!msz@ Trki&e 6um(uri&eti$nin se0ilmi+ (kmetine sundu!u ,u nota Atatrk$ten sonra
Trki&e$nin &eniden em2er&alizmin 2en0esine d+t!n */stermektedir-
)' Cu-at '*,4 tarihli "merikan Hkmetinin notasna Trk Hkmeti ayn tarihli,
)+)3)' dosya numaral ve 4')+ sayl kar. notasnda .u yant vermi.tir(
?Aada metni kaytl @; Dubat ;)7E tari"li mektubunuu almakla eref duyarm %mlesinden
"emen sonra Amerikan notas aynen !erilmi !e Trk notas &yle bitirilmitirC
Trkiye Bum"uriyeti .kmetinin yukardaki "ususlar erinde mutabk olduunu bildirmekle
eref duyarm'
>kselanslarndan en derin say#larmn kabuln ri%a ederim' +u"lis >fe'
?5a!msz@ Trki&e 6um(uri&eti$nin se0ilmi+ Trk Hkmetinin A5D Hkmetine 'erdi!i ,u &ant%
Atatrk$ten sonra Trki&e$&i &/netenlerin Trki&e$&i &eniden ?,a!ml@ ,ir lke (aline *etirdiklerini
*/stermektedir-
Menderes Mslman Trk nsanna Dom! Eti"#a$ #edirdi mi%
Trki&e'&i kelimenin tam anlam&la (er ,akmdan A5D em2er&alizminin 2en0esine ,rakan
Denderes, ,ilindi!i *i,i si&asi *)n din istismar 'e k/&l=0i1t0i odakl s/&leminden alm+tr-
An)ak a&n Menderes% ,ir tara1tan Atatrk'n Trk0e okuttu!u ezanlar &eniden Ara20a okutma&
#dine d/n+# olarak adlandr2% millet'ekillerine #Fi isterseni .ilafeti bile #etirebilirsiniG: derken%
di!er tara1tan Trki&e'de (i0,ir d/nemde olmad! kadar (5u A4A d/nemi (ari08 kilise a0m+%
&zler)e tari(i )ami&i ,uldozaerle &km+tr- A&n Menderes ,ir tara1tan rad&oda me'lit okuturken%
di!er tara1tan A5D ile imzalad! #tarm anla+malar# sonunda Mslman Trk insanna domu1 eti,
domu1 ya% &edirmi+tirP
N/&lekiE Menderes'in DA'sinin 9:;<=9:C< arasnda A5D ile imzalad! tarm anla+malarnda
Trki&e'nin A5D'nin kalm+ don ya%n 'e konserve etlerini de ald! ,elirtilmi+tir- An)ak ,u
&a!larn 'e etlerin ne eti oldu%u konusunda en u1ak ,ir a0kla&) madde 'e ,il*i &oktur anla+ma
metinlerinde- ani #Mslmanl! kurtarm+ olmakla# /'nen Menderes A5D'den ald! kalm+ don
&a! 'e konser'e etlerin arasnda domu1 eti olup olmad%n merak edi2 sormam+tr-
Haydar Tun/kanat, ,u *er0e!i +/&le i1ade etmi+tirE #''''Bu anlamada taraf olan bams Trk
de!letinin "kmeti, bu ar artlar reddetmedii #ibi Amerikann dnya piyasa $yatlar
erinden !ere%ei budayn %insini, niteliklerini, ne aman !e nerede teslime dile%eine ait, b&yle
al!erilerde normal saylabile%ek artlar da"i ileri srmyor' 6 -/7i Mlman olan Trk 0alknn
(lam uullerine 89re keilmeyi:, 9ldrlerek kan aktlmayan, dondurulmu !eya koner!e
etlerin Trk 0alkna yedirilmei i)in, Trkiye7ye e!k edilecek dondurulmu !eya koner!e etlerin
(lam uullerine 89re keilmi olma artn da0i anlamaya koydurmuyor !eya aklna da0i
8etirmiyor;
"ine 1u anlama ile atn alnarak a1un ya:mnda kendi rnm' 'eytinya,nn yerine
kullanlacak olan don ya,nn i)inde domu' ya,nn 1ulunmama art da anlamaya
konulmuyor; #alkn temi' dinel duy8ularna 8er)ekte 1ir de,er !ermeyen DP iktidarnn, 0alkn
1u duy8ularn adece kendi )karlar !e iyai iktidarlarnn rdrlmei i)in nal
9mrdklerini 1u 9rnekler 8n ,na )karmaktadr;--#
5u*n "tatrk' 'e nn'& #din d+manl!&la# su0la&an */re'li tari(0iler 'e a0lm) si&asiler%
idam edildi!i i0in #ma!dur ede,i&at# &a22 ,allandra ,allandra anlattklar% &)elttikleri%
#Mslmanl!a ,&k (izmet etmi+ ,ir si&asi lider# di&e tanttklar DenderesEin -u "$D
D5DFBG"AH meselesinden (i0 s/z etmemektedirler"
Menderes Time'a ka2ak olmu+tu
I1n ksas .u ki(
Trki&e 9:;<$lerde 'e sonrasnda A5D$nin
*er0ek anlamda ,ir s/mr*esi durumuna
*etirilmi+tir- Atatrk$n ?milletin e1endisi@ olarak
adlandr2 (er ,akmdan kalkndrma&a 0al+t!
Trk k/&ls zaman i0inde ,itirilmi+% ,ir
zamanlar kendi kendine &eten Trk tarm
,altalanm+% kendi ,u!da&n% kendi 2amu!unu%
kendi ze&tin &a!n% kendi s!rn reti2 i(ra0
etmesine izin 'erilme&en Trki&e% Amerikan
,u!da&na% Amerikan so&a &a!na% Amerikan
2amuk to(umuna% Amerikan konser'e s!r
etine ma(kum edilmi+tir-
Jani 1etle( Menderes 'e DA'si% ,ir tarat1an din
istismar &a2arken di!er tara1tan dine a&kr
u&*ulamalara imza atm+% di!er tara1tan
k/&l&e% 0i1t0i&e &/nelik ,ir s/&lemle o&
to2larken k/&l& 'e 0i1t0i&i A5D k/&lsne 'e
0i1t0isine kur,an etmi+tir- D/rlen o ki%
Menderes 'e DA'si d/neminde k/&l 0i1t0i%
kazanm+tr% ama ,u kazanan k/&l 'e 0i1t0iler
A5D k/&ls 'e 0i1t0ileridir- A( a(---
5u ,/lm% Ha&dar Tun0kanat$n 9:C:$da &a&nlanan ?,kili Anlamalarn ,y@ adl kita,ndaki +u
)mlelerle ,itirmek isti&orumE
?Hemiin a% !e kanl te%rbelerinden sonra &rendiimi #ereklerden, Atatrkn koyduu
ilkelerden ayrlmam olsaydk, boa #iden yllar Trkiyeye neler kaandrrd bu#n'
$u anla.malar dnemin Aesmi Ka1etelerinde yaynlanm.tr3
Bk';; .airan ;)<) tari"li ;5@@* sayl Iesmi Haete'
Iinan DEJD"L
J Nisan 7<9>