You are on page 1of 9

NOTAS SOBRE O PAPEL DO LEGISLATIVO NO PROCESSO ORAMENTRIO NO

BRASIL
O processo de elaborao e aproao do ora!e"#o p$bl%co "o Bras%l #e! aprese"#ado
%!por#a"#es e pos%#%as #ra"s&or!a'es ao lo"(o dos $l#%!os )* a"os+ espec%al!e"#e+ ap,s a
pro!-l(ao da Co"s#%#-%o .ederal e! /0112
Do po"#o de %s#a da #ra"spar3"c%a e da de!ocra#%4ao do processo+ er%&%co-5se s%("%&%ca#%o
aa"o2 Os "$!eros 6o7e so !a%s co"&%8e%s+ proporc%o"a"do !el6ores es#%!a#%as9 a rac%o"al%4ao
das e#apas do processo e s-a d%-l(ao de &or!a !a%s or(a"%4ada a!pl%ara! a #ra"spar3"c%a2 :-a"#o
ao pr,pr%o ora!e"#o co!o %"s#r-!e"#o de ao do (oer"o e %"s#r-!e"#o de pol;#%ca &%scal+ o (a"6o &o%
e"or!e9 6o7e "o 68 !a%s+ co!o a"#es+ despesas e<ec-#adas &ora do ora!e"#o9 a co"#a5!o%!e"#o do
Ba"co do Bras%l e o ora!e"#o !o"e#8r%o &ora! e<#%"#os9 os a"#%(os pass%os+ apel%dados de
=es>-ele#os? &%sca%s+ &ora! %"#e(ral!e"#e a"-lados o- %"corporados ao ora!e"#o2 Al@! d%sso+ &ora!
cr%adas ao lo"(o desse per;odo "oas %"s#A"c%as ad!%"%s#ra#%as "o E<ec-#%o+ #a"#o "o M%"%s#@r%o de
Pla"e7a!e"#o >-a"#o "a .a4e"da+ a e<e!plo da Secre#ar%a do Teso-ro e da Secre#ar%a de Ora!e"#o e
.%scal%4ao+ per!%#%"do >-e as %"oa'es es#abelec%das "a Co"s#%#-%o p-desse! ser %!ple!e"#adas2
2 Aprese"#a5se+ a se(-%r+ -!a bree descr%o das "or!as le(a%s >-e re(e! o processo
ora!e"#8r%o "o Le(%sla#%o bras%le%ro9 e! se(-%da+ a Le% de Respo"sab%l%dade .%scal @ res-!%da e
co!e"#ada+ e! #er!os (era%s9 &%"al!e"#e+ so apo"#adas as pr%"c%pa%s d%&%c-ldades obseradas "a pr8#%ca
e o >-e #e! s%do &e%#o co"#or"85las2
AS LEIS DO PROCESSO ORAMENTRIO
E! l%"6as (era%s+ pode5se a&%r!ar >-e o processo ora!e"#8r%o "o Bras%l pa-#o-5se >-ase
se!pre por -!a co"cepo co"s%derada de!ocr8#%ca+ e! >-e o E<ec-#%o elabora a propos#a
ora!e"#8r%a %"%c%al e o Le(%sla#%o e<erce o papel cr;#%co de e<a!%"85la e propor al#era'es2 Essa &or!a
prealece desde a Co"s#%#-%o de /0BC+ co! e<ceo dos per;odos a-#or%#8r%os e! >-e o Co"(resso
es#ee &ec6ado2 Esse papel do Le(%sla#%o @ -! dos !a%s relea"#es "a &or!ao das !oder"as
de!ocrac%as2 No e"#a"#o+ #al prerro(a#%a "o @ s-&%c%e"#e para asse(-rar a rac%o"al%dade e !-%#o !e"os
a #ra"spar3"c%a do processo2 Sob esses aspec#os+ a &or!a propos#a "a Co"s#%#-%o represe"#o- (ra"de
pro(resso2
Na Co"s#%#-%o de /011+ a Seo II do Cap;#-lo %"#%#-lado Das .%"a"as P$bl%cas @ ded%cada ao
ora!e"#o2
A pr%"c%pal %"oao %"#rod-4%da es#8 "a co"cepo de -! c%clo ora!e"#8r%o %"#e(rado "o
#e!po e lo(%ca!e"#e 6%erar>-%4ado+ >-e co!pree"de a aproao de #r3s le%s pelo Co"(resso Nac%o"al+
d%spos#as "o ar#2/DE da Co"s#%#-%o+ obedece"do F se(-%"#e se>G3"c%aH %"%c%al!e"#e+ s%#-a5se a Le% do
Pla"o Pl-r%a"-al IPPAJ9 es#a @ se(-%da da Le% de D%re#r%4es Ora!e"#8r%as ILDOJ e+ &%"al!e"#e+ @
elaborado o ora!e"#o+ co! base "as d%spos%'es das d-as a"#er%ores+ aproado "a &or!a da Le% do
Ora!e"#o A"-al ILOAJ2 Descree5se+ a se(-%r+ o co"#e$do dessas le%sH
O Pla"o Pl-r%a"-al IPPAJ+ co"&or!e o #e<#o co"s#%#-c%o"al+ es#abelece+ por !e%o de le%+ de
&or!a re(%o"al%4ada+ as d%re#r%4es+ ob7e#%os e !e#as da ad!%"%s#rao p$bl%ca &ederal para as despesas de
cap%#al e o-#ras dela decorre"#es e para as rela#%as aos pro(ra!as de d-rao co"#%"-ada2 Dessa &or!a+
#odos os pla"os e pro(ra!as "ac%o"a%s+ re(%o"a%s o- se#or%a%s pre%s#os "a Co"s#%#-%o dee! ser
elaborados e! co"so"A"c%a co! o Pla"o Pl-r%a"-al aproado2 Ta!b@! es#8 pre%s#o >-e "e"6-!
%"es#%!e"#o c-7a e<ec-o -l#rapasse -! e<erc;c%o &%"a"ce%ro poder8 ser %"%c%ado se! pr@%a %"cl-so
"o Pla"o Pl-r%a"-al+ o- se! -!a le% >-e a-#or%4e s-a %"cl-so2 O PPA co"#@! !e#as &;s%cas+ (as#os de
cap%#al e despesas de d-rao co"#%"-ada2
A Le% de D%re#r%4es Ora!e"#8r%as ILDOJ co!pree"de as !e#as e pr%or%dades da ad!%"%s#rao
p$bl%ca &ederal+ %"cl-%"do as despesas de cap%#al para o e<erc;c%o &%"a"ce%ro s-bse>Ge"#e+ or%e"#a a
elaborao da le% ora!e"#8r%a a"-al+ d%sp'e sobre as al#era'es da le(%slao #r%b-#8r%a e es#abelece a
pol;#%ca de apl%cao das a(e"c%as o&%c%a%s de &o!e"#o2 Na LDO es#o relac%o"adas as !e#as e os pro7e#os
pr%or%#8r%os a sere! e<ec-#ados "o per;odo+ os parA!e#ros a sere! -#%l%4ados "os c8lc-los das rece%#as e
despesas+ as "or!as sobre co"3"%os+ e a pol;#%ca de apl%ca'es das a(e"c%as o&%c%a%s de &o!e"#o2 As
!e#as e pr%or%dades co"s#a"#es da LDO co"s#%#-e! -! de#al6a!e"#o do PPA+ re&ere"#es ao e<erc;c%o
espec%&%co2 Co!o -!a %"oao #ra4%da pela Le% de Respo"sab%l%dade .%scal+ aproada e! )***+ a LDO
passo- a %"cl-%r do%s a"e<os de (ra"de %!por#A"c%a para a (es#o &%scalH o A"e<o de Me#as .%sca%s e o
A"e<o de R%scos .%sca%s2
A Le% Ora!e"#8r%a A"-al ILOAJ dee co!pree"derH I 5 o ora!e"#o &%scal re&ere"#e aos
Poderes da K"%o+ se-s &-"dos+ ,r(os e e"#%dades da ad!%"%s#rao d%re#a e %"d%re#a+ %"cl-s%e
&-"da'es %"s#%#-;das e !a"#%das pelo poder p$bl%co9 II L o ora!e"#o de %"es#%!e"#o das e!presas e!
>-e a K"%o+ d%re#a o- %"d%re#a!e"#e+ de#e"6a a !a%or%a do cap%#al soc%al co! d%re%#o a o#o9 o ora!e"#o
da se(-r%dade soc%al+ abra"(e"do #odas as e"#%dades e ,r(os a ela %"c-lados+ da ad!%"%s#rao d%re#a
o- %"d%re#a+ be! co!o os &-"dos e &-"da'es !a"#%dos pelo poder p$bl%co2 Co! respe%#o F LOA+ a Car#a
Ma("a d%sp'e+ a%"da+ >-e o pro7e#o de le% do ora!e"#o e"%ado ao Co"(resso dee ser aco!pa"6ado
de de!o"s#ra#%o re(%o"al%4ado de e&e%#o+ sobre as rece%#as e despesas+ decorre"#e de %se"'es+ a"%s#%as+
re!%ss'es+ s-bs;d%os e be"e&;c%os de "a#-re4a &%"a"ce%ra+ #r%b-#8r%a e cred%#;c%a2 K! pr%"c%p%o (eral para o
ora!e"#o+ de&%"%do "a Co"s#%#-%o+ @ >-e os ora!e"#os &%scal e de %"es#%!e"#os dee! ser
co!pa#%b%l%4ados co! o PPA e >-e #ero e"#re s-as &-"'es a de red-4%r as des%(-aldades %"#er5
re(%o"a%s+ se(-"do cr%#@r%o pop-lac%o"al2 A Co"s#%#-%o .ederal es#abelece #a!b@! >-e a LOA "o
pode co"#er ele!e"#o es#ra"6o F pre%so de rece%#a e despesa2
As #r3s le%s so le%s ord%"8r%as+ de %"%c%a#%a do Poder E<ec-#%o+ e os respec#%os pro7e#os so
s-b!e#%dos ao Co"(resso Nac%o"al+ de acordo co! os se(-%"#es pra4osH
O pro7e#o do PPA dee ser e"%ado ao Co"(resso a#@ o d%a B/ de a(os#o do pr%!e%ro a"o de
(oer"o e #e! a al%dade de >-a#ro a"os+ o- se7a+ co!ea s-a e<ec-o "o se(-"do a"o do !a"da#o
pres%de"c%al e #er!%"a "o pr%!e%ro a"o do !a"da#o pres%de"c%al se(-%"#e2

O pro7e#o da LDO @ e"%ado ao Co"(resso a#@ o d%a /E de abr%l de cada a"o e dee ser o#ado
a#@ B* de 7-"6o2 Se! a dec%so sobre a LDO+ a sesso le(%sla#%a "o pode ser %"#erro!p%da "a da#a
pre%s#a2 A LDO #e! al%dade de -! a"o+ -!a e4 >-e se- prop,s%#o @ e<cl-s%a!e"#e o de &or"ecer
or%e"#a'es e parA!e#ros para a le% ora!e"#8r%a a"-al2
O pro7e#o de le% ora!e"#8r%a dee ser e"ca!%"6ado ao Co"(resso Nac%o"al a#@ o d%a B/ de
a(os#o e aproado a"#es do #@r!%"o da sesso le(%sla#%a+ e! /E de de4e!bro2 Caso o a"o se %"%c%e se! a
aproao do ora!e"#o so!e"#e cer#as despesas podero ser &e%#as Ico!o as de pessoal e c-s#e%oJ+
obedece"do ao l%!%#e !e"sal de -! d-od@c%!o do alor a"-al pre%s#o "a propos#a ora!e"#8r%a2 A le%
ora!e"#8r%a a"-al #a!b@! @ 8l%da por -! a"o2
Os #r3s pro7e#os descr%#os so aprec%ados pela Co!%sso M%s#a de Pla"os+ Ora!e"#os P$bl%cos e
.%scal%4ao2 Es#a Co!%sso poss-% 1C !e!bros+ se"do EB dep-#ados e )/ se"adores2 A &or!a e&e#%a de
al#erao do ora!e"#o ocorre por !e%o de e!e"das aprese"#adas por escr%#o e! pra4o de#er!%"ado "a
Co!%sso+ por parla!e"#ares+ por Ba"cadas o- por Co!%ss'es #e!8#%cas+ o- "o Ple"8r%o2
As e!e"das de parla!e"#ares so s-b!e#%das a re(ras (era%s es#abelec%das "a Co"s#%#-%o para
>-e possa! ser aproadasH "o pode! acarre#ar a-!e"#o de despesas+ a !e"os >-e co!pe"sadas por
erros "a es#%!a#%a de rece%#a do pro7e#o or%(%"al9 se es#e "o &or o caso as e!e"das >-e %"#rod-4%re!
"oos (as#os dee! %"d%car o ca"cela!e"#o de o-#ras a'es a sere! s-bs#%#-;das pela pro(ra!ao
propos#a9 as e!e"das dee! ser co!pa#;e%s co! as !e#as e d%spos%'es do PPA e da LDO2 Obsere5se
>-e de#er!%"adas despesas so pode! ser al#eradas por e!e"das+ a e<e!plo das despesas co! pessoal+
pre%d3"c%a+ 7-ros e #ra"s&er3"c%as co"s#%#-c%o"a%s2 Para as e!e"das so #a!b@! es#abelec%dos l%!%#es
"-!@r%cos e de alor2
A obserao dessa ar>-%#e#-ra le(%sla#%a para o ora!e"#o per!%#e er%&%car s-a l,(%ca co!o
%"s#r-!e"#o da ao (oer"a!e"#al2 O processo e"ole a &or!-lao de -! pla"e7a!e"#o de lo"(o
pra4o+ o PPA+ >-e se #rad-4 a"-al!e"#e pela LDO+ -!a pea %"#er!ed%8r%a de car8#er "or!a#%o+ >-e
es#abelece d%re#r%4esH "ela so es#abelec%das as pr%or%dades para o a"o e! >-es#o+ co"#e"do 78 e<e!plo+
a relao dos pro7e#os e a'es >-e "o sero co"#%"(e"c%ados "o e<erc;c%o2
O ORAMENTO E A POLMTICA .ISCAL
Ap,s a %!pla"#ao do Pla"o Real #or"o-5se !a%s e%de"#e a "ecess%dade de a7-s#ar as co"#as
p$bl%cas+ #a"#o e! ";el &ederal co!o es#ad-al e !-"%c%pal2 Ao !es!o #e!po+ era &oroso &rear o
cresc%!e"#o desco"#rolado da d;%da p$bl%ca >-e co"s#%#-;a -!a a!eaa ao s-cesso do Pla"o2 A ao do
Goer"o .ederal+ apo%ada pelo Se"ado+ co! %s#as a co"#er o e"d%%da!e"#o dos e"#es &edera#%os #ee
%"%c%o e! !eados da d@cada de 0* e+ !es!o e"&re"#a"do res%s#3"c%as+ c-l!%"o- co! -! a!plo acordo
de re&%"a"c%a!e"#o das d;%das dos es#ados e de al(-"s !-"%c;p%os bras%le%ros+ pelo >-al &ora!
es#abelec%das re(ras r;(%das e l%!%#es para "oo e"d%%da!e"#o+ perce"#-al obr%(a#,r%o das rece%#as
l;>-%das para pa(a!e"#o dos co"#ra#os re"e(oc%ados+ e o co!pro!%sso de pr%a#%4ao de al(-!as
e!presas e ba"cos es#ad-a%s2
O dese"ol%!e"#o desse processo prop%c%o- a aproao de -! dos !a%s e&e#%os %"s#r-!e"#os
de (es#o &%scal e co"#role do e"d%%da!e"#o p$bl%co "o Pa%sH a Le% de Respo"sab%l%dade .%scal IL.RJ2
A Le% Co!ple!e"#ar /*/+ de )***+ poss-% NE ar#%(os e s-as d%spos%'es a#%"(e! #odos os e"#es
&edera#%os+ #odos os poderes e as respec#%as ad!%"%s#ra'es d%re#as+ &-"dos+ a-#ar>-%as+ &-"da'es e
es#a#a%s depe"de"#es2
O Cap%#-lo II da LR. @ ded%cado ao Ora!e"#o2 Co! relao F LDO+ es#abelece >-e essa le%
d%spor8 sobre o e>-%l;br%o e"#re rece%#as e despesas9 sobre cr%#@r%os e l%!%#es de e!pe"6o de rec-rsos9
sobre "or!as para o co"#role de c-s#os e aal%ao de res-l#ados de pro(ra!as e sobre e<%(3"c%as para a
#ra"s&er3"c%a de rec-rsos a e"#%dades p-bl%cas e pr%adas2 Es#abelece >-e 7-"#o ao pro7e#o da LDO o
E<ec-#%o aprese"#ar8 -! a"e<o espec%&%co co! os ob7e#%os da pol;#%ca !o"e#8r%a+ cred%#;c%a e ca!b%al+
os parA!e#ros e pro7e'es para os pr%"c%pa%s a(re(ados e ar%8e%s+ be! co!o as !e#as de %"&lao para
o e<erc;c%o s-bse>Ge"#e2 A LR. de#er!%"a #a!b@! >-e ser8 e"ca!%"6ado co! o pro7e#o da LDO -!
A"e<o de Me#as .%sca%s+ >-e co!pree"deH aal%ao do c-!pr%!e"#o das !e#as "o a"o a"#er%or9 !e#as
a"-a%s+ para #r3s a"os+ e! alores corre"#e e co"s#a"#es+ co! !e#odolo(%a e !e!,r%a de c8lc-lo9
de!o"s#ra#%o da eol-o do pa#r%!O"%o l%>-%do "os #r3s $l#%!os e<erc;c%os+ aal%ao das pro7e'es
a#-ar%a%s da pre%d3"c%a+ da le% de ass%s#3"c%a soc%al e do &-"do de a!paro ao #rabal6ador9 de!o"s#ra#%o
da es#%!a#%a de re"$"c%a de rece%#a e de s-a co!pe"sao e da !ar(e! de e<pa"so das despesas de
car8#er co"#%"-ado2
:-a"#o ao ora!e"#o+ a Le% de Respo"sab%l%dade .%scal es#abelece >-e o pro7e#o de!o"s#rar8 a
co!pa#%b%l%dade co! as !e#as &%sca%s &%<adas "a LDO9 des#acar8 as co!pe"sa'es pelas re"$"c%as de
%!pos#os de corre"#es de %se"'es+ a"%s#%as e s-bs;d%os+ be! co!o as de%das a a-!e"#o de (as#os de
car8#er co"#%"-ado2 De#er!%"a #a!b@! >-e a resera de co"#%"(3"c%a+ c-7o !o"#a"#e ser8 de&%"%do "a
LDO+ co! base "a rece%#a corre"#e l;>-%da+ ser8 -#%l%4ada para a#e"der a pass%os co"#%"(e"#es e o-#ros
ee"#os &%sca%s %!pre%s#os2 D%sp'e+ a%"da+ >-e #odas as despesas co! a d%%da !ob%l%8r%a e co"#ra#-al e
as correspo"de"#es rece%#as para a#e"d35las co"s#aro do ora!e"#o2 Es#abelece #a!b@! e<%(3"c%as sobre
a co"#ab%l%dade do Ba"co Ce"#ral+ de !odo a (ara"#%r #ra"spar3"c%a das opera'es e res-l#ados2
No >-e respe%#a F e<ec-o ora!e"#8r%a+ a Le% de Respo"sab%l%dade .%scal %!p'e
aco!pa"6a!e"#o b%!es#ral para er%&%car a co!pa#%b%l%dade das rece%#as e (as#os+ %sa"do ao
c-!pr%!e"#o das !e#as &%sca%s+ e<%(%"do >-e "oe"#a d%as ap,s cada se!es#re o Ba"co Ce"#ral
aprese"#e ao Co"(resso o c-!pr%!e"#o das !e#as de pol;#%ca !o"e#8r%a+ cred%#;c%a e ca!b%al+ co! se-s
c-s#os &%sca%s e res-l#ados2
Co! relao Fs rece%#as es#abelece res#r%'es+ a e<e!plo da e<%(3"c%a de >-e para >-al>-er
red-o de rece%#as decorre"#e de a!pl%ao de %"ce"#%o o- be"e&;c%o &%scal se7a calc-lado o %!pac#o
&%"a"ce%ro e >-e s, se7a e&e#%ado se "o a&e#ar as !e#as &%sca%s2 A le% prescree #a!b@! >-e se ap,s a
aproao da le% ora!e"#8r%a ocorrer ao (oer"a!e"#al >-e %!pl%>-e a-!e"#o de (as#os se7a pre%s#o
se- %!pac#o ora!e"#8r%o e s-a co!pa#%b%l%dade co! o ora!e"#o e! e<ec-o2 E! res-!o+ #odos os
a#os do E<ec-#%o o- do Le(%sla#%o >-e cr%e! (as#os dee! ser aco!pa"6ados de de!o"s#ra#%o da
or%(e! dos rec-rsos >-e o c-s#e85los2
K!a das pr%"c%pa%s %!pos%'es da Le% de Respo"sab%l%dade .%scal so os co"#roles sobre as
despesas de pessoal+ por !e%o do es#abelec%!e"#o de l%!%#es "os #r3s ";e%s de (oer"o+ e! perce"#-a%s
!8<%!os das rece%#as l%>-%das a sere! co!pro!e#%dos co! essas despesasH E*P+ "a K"%o9 D*P+ "os
es#ados e D*P+ "os !-"%c;p%os2 Al@! d%sso+ so edados os a#os >-e proo>-e! a-!e"#o dos (as#os
co! pessoal "os ce"#o e o%#e"#a d%as >-e precede! o #@r!%"o dos !a"da#os do c6e&e do respec#%o
poder9 a cada >-adr%!es#re os (as#os so er%&%cados9 68 res#r%'es para aos >-e -l#rapassare! 0EP do
l%!%#e2 Se o l%!%#e &or -l#rapassado+ o e"#e #e! -! pra4o para se a7-s#ar+ &%"do o >-al so&re sa"'es
co!o "o receber #ra"s&er3"c%as ol-"#8r%as+ "o pode ob#er (ara"#%a d%re#a o- %"d%re#a de o-#ro e"#e e#c2
A Le% de Respo"sab%l%dade .%scal prescree co"d%'es e l%!%#es ao e"d%%da!e"#o dos e"#es
&edera#%os+ %"cl-%"do eda'es a opera'es de cr@d%#o e res#r%'es a opera'es de a"#ec%pao de rece%#a+
as >-a%s so s-b!e#%das F a-#or%4ao do Se"ado .ederal2
.%"al!e"#e+ a L.R es#abelece d%ersos %"s#r-!e"#os de a&er%o da co"&or!%dade e le(al%dade
dos (as#os+ e<%(%"do a aprese"#ao de rela#,r%os de e<ec-o ora!e"#8r%a e de (es#o &%scal+ al@! das
pres#a'es de co"#as dos c6e&es do Poder E<ec-#%o e dos pres%de"#es de ,r(os de o-#ros poderes+ a
c-7os res-l#ados+ de#er!%"a a le% >-e se7a dada a!pla d%-l(ao2
Por $l#%!o+ @ "ecess8r%o sal%e"#ar >-e -! dos !a%s %!por#a"#es &a#ores de e&e#%%dade da LR. @
o &a#o de >-e ela de#er!%"a >-e as %"&ra'es a se-s d%spos%#%os so p-"%dos "o ape"as co! sa"'es
ad!%"%s#ra#%as+ !as+ #a!b@!+ pelo C,d%(o Pe"al2
PRINCIPAIS DI.ICKLDADES E CON.LITOS DO PROCESSO
E! pr%!e%ro l-(ar+ co!o !e"c%o"ado a"#er%or!e"#e+ @ prec%so ressal#ar as a"#a(e"s do !odelo
%"#rod-4%do pela Co"s#%#-%o+ >-e 78 e! se"do (rad-al!e"#e aper&e%oado+ e #e! po#e"c%al para
co"s#%#-%r -! processo e<e!plar2 A cada a"o percebe!5se !el6or%as "a elaborao e "o processa!e"#o
dos dados "o Co"(resso2 Dee5se lear e! co"#a >-e as "oas de#er!%"a'es da LR. e<%(%ra!
co"s%der8el es&oro de ade>-ao do E<ec-#%o+ pr%"c%pal!e"#e "a LDO2
Rigidez das Despesas
Ao !es!o #e!po e! >-e #ro-<e esses aper&e%oa!e"#os ao processo ora!e"#8r%o+ a
Co"s#%#-%o+ ao %"c-lar rece%#as e es#abelecer (as#os obr%(a#,r%os acarre#o- -!a s%("%&%ca#%a red-o
"o (ra- de l%berdade para d%spor dos rec-rsos p$bl%cos2 E"#re os e<e!plos s%#-a!5se os (as#os co!
pessoal e pre%d3"c%a #or"ados obr%(a#,r%os+ o a-!e"#o do perce"#-al de rece%#as de %!pos#os des#%"ados
aos &-"dos co"s#%#-c%o"a%s para es#ados e !-"%c;p%os+ o es#abelec%!e"#o de perce"#-a%s !;"%!os de
(as#os e! ed-cao e sa$de e#c E!bora al(-"s ar#%&;c%os e!er(e"c%a%s #e"6a! s%do -#%l%4ados para
a-!e"#ar a &le<%b%l%dade do ora!e"#o a par#%r de /00C+ a%"da ass%!+ "os $l#%!os a"os cerca de 1/P do
ora!e"#o @ co!pro!e#%do de a"#e!o+ o >-e red-4 a d%scr%c%o"ar%edade #a"#o do E<ec-#%o >-a"#o do
Le(%sla#%o+ para e&e#-ar re!a"e7a!e"#o de erbas para "oas a'es2
A Programao Macro X Interesses Locais
A%"da >-e o processo a#-al se7a !a%s #ra"spare"#e do >-e a"#es+ a%"da 68 -! ol-!e
e<#raord%"8r%o de "$!eros e %"&or!a'es "os d%ersos pro7e#os de le% IPPA+ LDO e LOAJ+ >-e
d%&%c-l#a! a percepo do se- co"#e$do pro(ra!8#%co !a%s a!plo2 E! co"se>G3"c%a+ e pre!%dos pelos
pra4os de #ra!%#ao+ os parla!e"#ares "o se de#3! "as d%sc-ss'es !a%s s-bs#a"#%as das pol;#%cas e
pro(ra!as >-e so s-bs#%#-;das pelo &oco "os %"#eresses loca%s+ re&le#%dos "as e!e"das2 O s%s#e!a
ele%#oral e<%s#e"#e "o Bras%l+ o"de prealece! as ca"d%da#-ras %"d%%d-a%s+ &aorece esse #%po de
co!por#a!e"#o e! >-e o parla!e"#ar prec%sa! a#e"der se-s red-#os ele%#ora%s2
A Manuteno do Equilbrio iscal
K! dos #e!as !a%s co"&l%#-osos @ a "ecess%dade de co"#e"o de despesas de !odo a asse(-rar
o s-per8%# &%scal2 De"#ro desse co"#e<#o+ al(-"s se#ores !%"%!%4a! a %!por#A"c%a da >-es#o &%scal e
de&e"de! a "ecess%dade de a!pl%ar (as#os2 K! e<e!plo @ a d%sc-sso do rea7-s#e do sal8r%o !;"%!o+
(eral!e"#e+ "o !3s de abr%l+ >-a"do o ora!e"#o 78 es#8 se"do e<ec-#ado2 Nessa ocas%o+ s-r(e!
propos#as de rea7-s#e %"%8e%s+ c-7o %!pac#o &%scal ser%a desas#roso2 Essa d%sc-sso #e! (ra"de
%s%b%l%dade "a !;d%a e es#%!-la pos%c%o"a!e"#os de!a(,(%cos+ "a co"#ra!o da respo"sab%l%dade
&%scal2 E! )**E+ co"se(-%-5se o co"se"so para dec%d%r o rea7-s#e do sal8r%o !;"%!o d-ra"#e a d%sc-sso
da propos#a ora!e"#8r%a+ per!%#%"do a de&%"%o pr@%a do alor a ser co"ced%do e! !a%o+ o >-e
represe"#o- -! (ra"de aa"o e! #er!os da pre%s%b%l%dade e co"#role das co"#as p$bl%cas2
Essa pos#-ra 7-s#%&%ca #a!b@! a al#erao "a es#%!a#%a de rece%#a co"s#a"#e do pro7e#o de le% do
ora!e"#o2 As rees#%!a#%as de rece%#a so ad!%ss;e%s >-a"do co"s%deradas correo de erro de
es#%!a#%a2 No e"#a"#o+ pode! "o se co"cre#%4ar e+ se colocare! e! r%sco o e>-%l;br%o &%scal+ daro
!ar(e! a co"#%"(e"c%a!e"#o de despesas2
!ramento Autorizati"o X !ramento Mandat#rio
Na &or!a a#-al+ o Co"(resso ape"as a-#or%4a os (as#os a sere! e<ec-#ados2 De &a#o+ @ o
E<ec-#%o >-e =re(e a or>-es#ra e dec%de e&e#%a!e"#e >-a"do e o >-e ser8 #ocado?2 Nesse processo "o
s, @ a"-lado+ de cer#a &or!a+ o poder d%scr%c%o"8r%o do Le(%sla#%o co!o -! #odo !as+ e! par#%c-lar+ as
e!e"das dos parla!e"#ares+ >-e + !es!o as aproadas+ pode! ser es>-ec%das2 A#-al!e"#e+ o (oer"o
co"#%"(e"c%a rec-rsos do ora!e"#o F espera da co"cre#%4ao das pre%s'es de rece%#a e+ dada a
pr%or%dade de real%4ao do s-pera%# &%scal+ e"co"#ra -! ar(-!e"#o poderoso para "o e<ec-#ar
e!e"das dos parla!e"#ares2 Na#-ral!e"#e+ essa prerro(a#%a d8 ao (oer"o -!a %!por#a"#e ar!a de
"e(oc%ao pol;#%ca e !a"#@! o co"&l%#o >-e deer%a #er s%do s-pla"#ado "a &ase de aproao do
ora!e"#o2
Para co"#or"ar essa s%#-ao 68 %"%c%a#%as "o Co"(resso %sa"do a #or"ar o ora!e"#o
!a"da#,r%o+ o- se7a+ obr%(a"do o E<ec-#%o a real%4ar #odos os pro(ra!as e os (as#os co"&or!e
aproados pelo Le(%sla#%o+ a !e"os >-e 6a7a -!a 7-s#%&%ca#%a do (oer"o para >-al>-er al#erao+ e
se7a aproada pelo Co"(resso2 Q8 !a%s de -! pro7e#o co! esse prop,s%#o+ des#aca"do5se o de a-#or%a do
Se"ador A"#o"%o Carlos Ma(al6es 78 aproado "a Co!%ss'es "o Se"ado e a(-arda"do aproao "o
Ple"8r%o2
A"aliao e $ualidade do %asto P&blico
.%"al!e"#e+ -! aspec#o >-e prec%sa ser bas#a"#e apr%!orado e >-e #e! receb%do po-ca a#e"o
do Le(%sla#%o @ a >-es#o da >-al%dade do (as#o2 E!bora "a le(%slao es#e7a! pre%s#os !eca"%s!os de
co"#role ade>-ados+ e os Tr%b-"a%s de Co"#as se7a! respo"s8e%s pelo e<a!e cr%#er%oso das pres#a'es
de co"#as+ e<%s#e! po-cos %"s#r-!e"#os de a&er%o da e&%c%3"c%a e da >-al%dade dos pro(ra!as de
(oer"o2 A e&%c%3"c%a do (as#o p$bl%co "a co"sec-o das !e#as (oer"a!e"#a%s co"s#%#-% ob7e#%o
prec;p-o do processo ora!e"#8r%o e+ se! d$%da+ a !el6or >-al%dade dos pro(ra!as de (oer"o
apr%!ora a de!ocrac%a e dee ser -!a das co">-%s#as desse processo2


'ibliogra(a
=Pla"os e Ora!e"#os P$bl%cosH Co"ce%#os+ Ele!e"#os B8s%cos e Res-!os dos Pro7e#os de
Le%s do Pla"oPl-r%a"-al )***5)**B e do Ora!e"#o )**)?+ Bras;l%a+ !aro de )**)+
Co"s-l#or%a de Ora!e"#os+ .%scal%4ao e Co"#role5 CONOR.+ Se"ado .ederal2
G%a!b%a(%+ .2+ =Pro(ra!ao .%scalH S-(es#'es para o M@d%o Pra4o?+ Bras;l%a+ )***+ Te<#os
para D%sc-sso+ IPEA2
Pel%c%ol%+ R"(ela C2 =Le% de Respo"sab%l%dade "a Ges#o .%scal?+ Bras;l%a+ a2BN "2
/CD abr27-" )***+ Re%s#a de I"&or!ao Le(%sla#%a+ Se"ado .ederal22
Po"#es+ S2 B2e Peder%a+ S2Q2 = Co"#as Pres#adas pelo Pres%de"#e da Rep$bl%caH Aprec%ao
do Co"(resso Nac%o"al?+ Bras;l%a+ a(os#o )**C+ Te<#os para D%sc-sso+ Co"s-l#or%a
Le(%sla#%a do Se"ado .ederal2
Sa"c6es+ O2M2+ =A A#-ao do Poder Le(%sla#%o "o Ora!e"#oH proble!as e %!pera#%os
de -! "oo !odelo?+ Bras;l%a+ a2BE "2/B1 abrT7-" /011+ Re%s#a de I"&or!ao Le(%sla#%a2
Sa"#a Qele"a+ E2U2 =O Processo de Alocao de Rec-rsos P$bl%cos .edera%s pelo Co"(resso
Nac%o"al?+ Bras;l%a+ Cader"o ASLEGIS+ Bras;l%a+ 2D+ "2)/+ ASLEGIS+ de4e!bro+ )**B2
Le(%slao Bras%le%ra e! =VVV2pla"al#o2(o2br?

You might also like