BD EYLL 2012

Franszlara kk sktren kahraman gemi:

Alemdar
Zonguldak Ereli sahiline yolu denleri, burada olanca ihtiam ve destans hikyesiyle karlayan tarihi mze gemi Alemdar, ziyarete almasnn drdnc ylna girdi.
Yazan: SABRYE AIR

urtulu Savann tek deniz muharebesinin kahraman, imdilerde kendisi iin hazrlanacak olan yeni parasnn, bir sahra topunun gerdanna taklmasn ve Gazi

unvann TBMMden resmen almay heyecanla bekliyor Kurtulu Savann tek deniz muharebesini yaayan Alemdar, byk zaferin ardndan bir sre daha kurtarma gemisi olarak kullanld.

41

BD EYLL 2012

Alemdar gemisinin asl 1959da ise hizmet d kald. 1982 de her geminin bana gelen akbetten, Gazi Alemdar da kaamad. Sklmek zere satld ve paralara ayrld. Ondan geriye yalnzca bir deniz feneri, dmen dolab ve birka fotoraf kald.
ALEMDARA KUCAK AAN KENT

adna bir dernek kuruldu. 10 Kasm 2004te oluturulan ilk ynetimle Gazi Alemdar Dernei, Alemdarn imalat projelerini hazrlatt.
YENDEN TARH SAHNESNE

Frtnadan ve dman kuvvetlerinden snan Alemdar barna basan Ereli, gemiye yakt ikmali ve personel salandktan sonra, onu yeniden mavilie uurlad. Gemi pusuya dtnde de yine kydan alan atele Alemdar korudu. Alemdarn ve tarihinin yok olmasn iine sindiremeyen Ereli, Alemdar bir kez daha korumak iin yola kt. lkin Alemdarn mcadelesinin unutulmamas ve yaatlmas

Erelide Karadeniz Blge Komutan olarak grev yapan Tuamiral Trker Ertrk, geminin birebir llerinde yeniden yaplabilmesi iin tam bir mcadele balatt. Ereli Demir ve elik Fabrikalar (Erdemir) T. A. den temin edilen sac, iledeki drt ayr tersanede, geminin drt ayr ana gvde paralarnn yaplmas iin ilenmeye baland. Mart 2008de gvdenin paralar deniz yoluyla konulandrlaca sahil eridi zerine getirildi ve burada montaj yapld. Mze haline getirilmesi amacyla, almalarn ikinci ksm balad. ve d tasarm ve evre dzenlemesinin de bitirilmesiyle, Gazi Alemdar Mze Gemisi 8 Austos 2008de ziyarete ald.
TRKYENN NC MZE GEMS

Tuamiral Trker Ertrk

42

Gazi Alemdar Mze Gemisi, Tarsus taki Nusrat ve Samsundaki Bandrma mze gemilerinden sonra, lkedeki

BD EYLL 2012

nc mze gemi oldu. Drt para halinde ayr yerlerde ina edilerek yerinde birletirilen ve denizden tanan ilk mze gemi oldu. Mze geminin ierisinde, Alemdardan kalan snrl sayda obje (pusula, makine telgraf, dmen dolab, deniz feneri, birka fotoraf) sergilenirken; sergi salonu, konferans salonu, gemi ve deniz laboratuvar gibi blmlerle; gemiciliin geliimi, Alemdar Gemisinin Alemdarn yeniden yapm almalar tantm, gemiciliin ve donanmamzn geliimi, gemiten bugne bahriyeli projede baarl olamazdk. Bu konukyafetleri ile Atatrk kesi de dzen- daki byk destekim Erdemir Gelendi. Ayrca, geminin stanbula ka- nel Mdr Ouz zgene, Belediye rl da canlandrld. Bakan Murat Sesliye ve Deniz Ticaret Odas Bakan rfan Erdeme teze geminin hemen yann- ekkr ediyorum. Halkn da desteini daki alana da bir ek bina aldk, herkes bunu hayata geirebileyapld. 8 Temmuz 2011 ceimize inand baarl olduk. Gazi de alan ek binada da, Alemdar Mze Gemisi, Ereli halknn Alemdara ve Ereliye ait eitli he- abalaryla hayat buldu. diyelik rnler, Alemdar kitapk ve brorleri ile eitli gemi maketleri GAZ UNVANINI VE SAHRA TOPUNU BEKLYOR bulunuyor. Ayrca, ek binann d cephesinde Abant zzet Baysal niversi- Gazi Alemdar Mze Gemisi iin ksa tesinin desteiyle hazrlanan ve Alem- sre ncesinde Ereli Belediyesinin darn hikyesinin anlatld rlyef abalaryla Gazi unvannn resmi ve mrettebatn resimleri yer alyor. olarak alnmas iin giriimde bulunulEmekli Tuamiral Trker Ertrk, du. Giriime Zonguldak Milletvekili Alemdar Mze Gemisi iin yle dedi: Prof. Dr. Ercan Candan da destek Bugn yanl politikalar nedeni verdi. Teklifin Trkiye Byk Millet ile ken tersaneler, o dnemde altn Meclisine getirilmesi ve kabul edilan yayordu. Destek verdiler ve mesiyle Alemdar Mze Gemisinin gemi 4 farkl tersanede ina edildi. resmen Gazi unvann ve stiklal Denizden ekilerek yaplan ilk ve tek Madalyasn almas bekleniyor. Dier yandan, geminin orijinaline gemiydi. Erdemirin katksn da asla unutamam. Erdemir olmasayd, bu 1922de Trabzonda monte edilmi
43

BD EYLL 2012

Alemdar Mze Gemisi Gazi unvann ve stiklal Madalyasn bekliyor

olan 2si n ve 2si arka ksmdaki sahra toplarnn da, temsili olarak birisinin mze gemiye konulmas planlanyor. 2si 4,5 in, 2si 7,5 in Fransz yapm Schneider marka sahra toplarndan lkede bulunmadn tespit eden Karadeniz Blge Komutanl, bir asrlk sahra topunu Yunanistan daki bir mzede buldu. 4,5 in namlu geniliine sahip sahra topu, birebir ayn ekilde Erelideki tersanelerde Alemdar gemi mzesinin iinden bir grn

yeniden yaplarak, ylsonuna kadar Gazi Alemdar Gemisinin n gvertesine yerletirilecek. Mze gemi, alndan itibaren bu yln Temmuz sonuna kadar toplamda 360 bin, yalnzca bu yln alt aynda ise 66 bin kii tarafndan ziyaret edildi.
ALEMDAR GEMSNN HKYES

1898de Danimarkada Denmark adyla bir kurtarma gemisi olarak ina edildi. Birinci Dnya Sava srasnda gemilerimize el konulmasna karlk, Trk karasularndaki yabanc gemilere de el konuldu ve Trk bayra ekildi. Alemdar da bunlardan biriydi. Mustafa Kemal Atatrk, Bandrma Gemisi ile Samsuna karak Milli Mcadele n yaktnda, Alemdar kur-

44

BD EYLL 2012

Mzenin d yzeyindeki rlyefler

tarma almalarna Trk personeli ile devam ediyordu. Bir vapuru kurtarmakla grevlendirilen Alemdar, bu srada Samsuna da ikmal iin uruyor ve Kuva-yi Milliye mcadelesinde kullanlmasnn planlar yaplyordu. Bu nedenle de geminin karlmas iin kaptanla anlama saland. Kurtarma almasndan stanbula dnen Alemdar, uygun bir zaman kollayp, frtnal bir geceyi frsat bildi ve doal bir liman kenti olan Ereliye ulat.
FRANSIZLARI HORONLA KANDIRDILAR

Mzede yer alacak 4.5 in namlu geniliine sahip sahra topu rnei seyrini stanbula evirdi. Bu srada, Alemdarn Trk denizcileri kurtulma plann yapt. nce aralarnda kavga kardlar. Sonra gya arkba mdahale ederek denizcileri bartrd. Plann ikinci aamasnda da horon oynamaya baladlar. Fransz askerleri aknd. Kemenenin kvrak nameleri holarna gidince, daveti krmayarak horona katlan Fransz askerleri ksa srede Trk denizciler tarafndan etkisiz hale getirildi, silahlar alnd. Alemdar dmeni yeniden Ereliye evirdi. Pelerindeki gambot nce ikaz at yapt, gemi seyrine devam
45

Burada yakt, kumanya ikmali yaplan Alemdar, Trabzona doru Ereliden de 12 denizciyi de alarak yola kt. Ama Erelideki casuslar Alemdar ihbar etti ve bir Fransz gambotu Alemdarn rotas zerinde pusuya yatt. Alemdar durdurdu ve gemiye Fransz askerleri tarafndan el konuldu. Alemdar, gambotun da takibinde

BD EYLL 2012

edince de, Alemdar ile Fransz gambotu arasnda atma kt. Bu srada vurulan Trk denizci Recep Kahya, Kurtulu Savann ilk deniz ehidi oldu. Alemdar Ereliye yaklanca, 5-6 sandal ve kydan alan ate de Fransz gambotunu hedef ald. Gambot kamak zorunda kald ve Alemdar yeniden Ereli kysna onerek demir att.

Alemdar gemisinin gvertesi (stte) Alemdar gemisinde grev yapan subaylara ait rlyef tablo (altta)
46

onraki grmelerde Franszlarn srarla Alemdar istemesi, Trklerinse buna raz olmamas ve daha sonra Franszlarn artlarmz kabul etmesiyle kabotaj haklarmzn da ilk adm atlm oldu. Bu olayla birlikte yaplan anlamayla Franszlar tarafndan tannan TBMM ve Mustafa Kemal Atatrk, Mudanya ve Lozan ile de tm dnyaca kabul edildi, tannd. Bir sre sonra da Alemdar, yine sert bir Karadeniz frtnasn frsat bilerek Milli Mcadeleye katlmak iin Ereliden ayrld. Gemi Amasrada siyahtan griye boyand. Yabanc bir gemi grnts verilmesi ve bylece Trabzona ulamak amacyla gemiye Fransz bayra ekildi. Alemdar, Trabzonda cokuyla karland. Alemdar burada birka gn bekledikten hemen sonra, stiklal Savamzn en nemli lojistik desteini salamak amacyla Novorossiysk seferine kt. Bundan sonra da saysz seferleriyle Milli Mcadeleye katkda bulundu.