ICS 91.100.

30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

NDEKLER
0 - KONU, TARF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TARFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 - Beton Deme Kaplama Plaklar ........................................................................................ 1
0.2.2 - Deme Pla Agregas....................................................................................................... 1
0.2.3 - Alt Yz ................................................................................................................................. 1
0.2.4 - st Yz ................................................................................................................................ 1
0.2.5 - Karosiman............................................................................................................................ 1
0.2.6 - Karo Mozaik......................................................................................................................... 1
0.2.7 - Dizme (Palladiyen) .............................................................................................................. 1
0.2.8 - Suni Mermer Plak ................................................................................................................ 1
0.2.9 - zel Biimli Plak .................................................................................................................. 1
0.2.10 - Yivli Plak ............................................................................................................................ 1
0.2.11 - Yz Ykanm Plak .......................................................................................................... 2
0.2.12 - Beton Agregas .................................................................................................................. 2

0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 2

1 - SINIFLANDIRMA VE ZELLKLER..................................................................... 2
1.1 - SINIFLANDIRMA....................................................................................................... 2
1.1.1 - Snflar ................................................................................................................................. 2
1.1.2 - Tipler.................................................................................................................................... 2
1.1.3 - Trler ................................................................................................................................... 2

1.2 - ZELLKLER............................................................................................................. 2
1.2.1 - Grn zellii .................................................................................................................. 2
1.2.2 - Biim ve Gnyeden Sapma ................................................................................................. 3
1.2.3 - Yzey Dzgnl (Dzlem Yzllk) ................................................................................ 3
1.2.4 - Yzey Parlakl................................................................................................................... 3
1.2.5 - Su Emme ............................................................................................................................. 3
1.2.6 - Eilmede ekme Mukavemeti............................................................................................. 3
1.2.7 - Anmaya Dayankllk ......................................................................................................... 3
1.2.8 - Rengin Ia Dayankll.................................................................................................... 3
1.2.9 - Dona Dayankllk ................................................................................................................ 3

1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR ..................................................................................... 4

1.4 - ZELLK, MUAYENE VE DENEY MADDE NUMARALARI ....................................... 4

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER ..................................................... 5

2.1 - PART VE NUMUNE ALMA....................................................................................... 5
2.2 - MUAYENELER.......................................................................................................... 5
2.2.1 - Grn Muayenesi ............................................................................................................ 5
2.2.2 - Biim ve Gnyeden Sapma Muayenesi .............................................................................. 5
2.2.3 - Yzey Dzgnl Muayenesi ............................................................................................ 6
2.2.4 - Yzey Parlakl Muayenesi ................................................................................................ 6
2.2.5 - Boyut Muayenesi ................................................................................................................. 6

2.3 - DENEYLER ............................................................................................................... 7

2.3.1 - Su Emme Deneyi................................................................................................................. 7
2.3.2 - Eilmede ekme Mukavemeti Deneyi ................................................................................ 8
2.3.3 - Anmaya Dayankllk Deneyi............................................................................................. 9
2.3.4 - Rengin Ia Dayankll Deneyi ....................................................................................... 9
2.3.5 - Dona Dayankllk Deneyi .................................................................................................. 10

2.4 - DEERLENDRME ..................................................................................................10

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU.............................................................................10

3 - PYASAYA ARZ.................................................................................................. 10
3.1 - Ambalaj ....................................................................................................................10
3.2 - ARETLEME...........................................................................................................11

4 - ETL HKMLER ......................................................................................... 11

ATIF YAPILAN STANDARDLAR ............................................................................ 14
TADL ....................................................................................................................... 15

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

DEME KAPLAMA PLAKLARI-BETON

0 - KONU, TARF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, betondan yaplm deme kaplama plaklarnn tarifine, snflandrma ve zelliklerine,
numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz ekline dairdir.

0.2 - TARFLER
0.2.1 - Beton Deme Kaplama Plaklar
Beton deme kaplama plaklar, deme kaplamasnda kullanlmak zere, beton agregas veya beton
deme pla agregas ve imento ile imal edilen bir veya iki tabakal beton plaklardr.
NOT - Bu standard metninde Normal imento" deyimi, beyaz imentonun dndaki, 28 gnlk
2
basn mukavemeti en az 32.5 N/mm olan imentolar iin kullanlmtr.

0.2.2 - Deme Pla Agregas

Deme pla agregas, deme plaklarna grn, renk, sertlik, cilalanabilirlik, dayankllk vb. yzey
zellikleri kazandrmak amacyla kullanlan granit, siyenit ve eitli mermerlerin suni veya tabii olarak
paralanmas ile elde edilen eitli byklkteki tanelerdir.
NOT - Standardn bundan sonraki maddelerinde "deme pla agregas" deyimi yerine "plak
agregas" deyimi kullanlmtr.

0.2.3 - Alt Yz
Alt yz, deme plaklarnn deme harcna yaptrlan yzdr.

0.2.4 - st Yz
st yz, deme plaklarnn deme ilemi tamamlandktan sonra grnen yzdr.

0.2.5 - Karosiman
Karosiman, st tabakasnda 2 mm'den kk plak agregas ve normal veya beyaz imento kullanlarak
gerektiinde renk maddesi de katlarak imal edilen, st yz dz veya yivli deme pladr.

0.2.6 - Karo Mozaik

Karo mozaik, st tabakasnda 10 mm'den byk olmayan plak agregas kullanlarak imal edilen st
yz silinerek parlatlm deme pladr.

0.2.7 - Dizme (Palladiyen)

Dizme (palladiyen), st tabakasnda plak agregas arasna dizilmi para tabii ta ve/veya mermer
bulunan deme pladr.

0.2.8 - Suni Mermer Plak

Suni mermer plak, st tabakasnda istenilen byklkte plak agregas kullanlarak, gerektiinde renk
maddesi de katlarak imal edilen, su emmesi dk, grnen yzeyin anmas az, cilalanabilirlii
yksek deme pladr.

0.2.9 - zel Biimli Plak

zel biimli plak, ekil -1'de belirtilenlerden farkl biimdeki deme pladr.

0.2.10 - Yivli Plak

Yivli plak, st yznde yivler bulunacak ekilde imal edilmi deme pladr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

0.2.11 - Yz Ykanm Plak

Yz ykanm plak, imali srasnda, imentonun prizini tamamlamadan nce plak st yz ykanarak,
ince agrega ve imentonun ksmen srklenmesi yoluyla iri agregalar plak yznden kntl kalacak
ekilde imal edilmi deme pladr.

0.2.12 - Beton Agregas

1)

Beton agregas, TS 706 'da tarif edilen agregadr.

0.3 - KAPSAM
Bu standart, beton deme kaplama plaklarn kapsar.
NOT - Bu standart metninde Beton Deme Kaplama Plaklar deyimi yerine Deme pla veya
plak deyimleri de kullanlmtr.

1 - SINIFLANDIRMA VE ZELLKLER
1.1 - SINIFLANDIRMA
1.1.1 - Snflar
Deme kaplama plaklar, beton tabaka saysna gre;
- Bir tabakal plaklar (BT)
- ki tabakal plaklar (CT)
olmak zere iki snftr.

1.1.2 - Tipler
Deme kaplama plaklar, st yzlerine gre:
- Karosiman
(K)
- Karo Mozaik
(M)
- Dizme (Palladiyen)
(P)
- Suni Mermer
(S)
- Yz Ykanm
(Y)
olmak zere be tiptir.

1.1.3 - Trler
Karosiman plaklar st yznde yiv bulunup bulunmadna gre;
- Yivli
(R)
- Yivsiz (Z)
olmak zere iki trdr.

1.2 - ZELLKLER
Deme plaklarnda, yapmlarndan en ok 28 gn sonra aada belirtilen zellikler bulunmaldr. Bu
sreden nce piyasaya srlen deme plaklarnda da, piyasaya arz tarihinde, belirtilen zellikler
bulunmaldr.

1.2.1 - Grn zellii

Deme plaklar, Madde 2.2.1'de akland ekilde muayene edildiinde atlak, krk ke ve
kenarlar, agrega danelerinin dmesinden dolay veya baka sebeplerle meydana gelmi ukur ve
boluklar bulunmamaldr.
Yz ykanm deme plaklarnn dndaki plaklar, imal edilip yeterli mukavemete eritikten sonra
st yzleri silinmi ve gerektiinde cilalanm olmaldr.

1) Bu standard metninde atf yaplan standardlarn numaralar, yaym tarihleri, Trke ve ngilizce
isimleri kapak arkasnda verilmitir.
2

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

1.2.2 - Biim ve Gnyeden Sapma

Deme plaklar prizma biiminde olmaldr. st yzde birbirini kesen kenarlar, Fy -1'de belirtilenlere
uygun olmal ve st yz ile yan yzn birbirini kestii yerdeki alar ile, yan yzn kesien kenarlar
arasndaki alar dik a olmaldr. zel biimli deme plaklar da nceden belirtilen biimlere uygun
olmaldr.
Madde 2.2.2'ye uygun olarak yaplacak muayenede bulunacak sapmalar 150 mm de 1,5 mm'den, yan
yzde ise plak kalnlnca 1,0 mm'den fazla olmamaldr.
zel biimli deme plaklarnda ise zel ablon kenarlarndan ayrlma hi bir yerde 2 mm'den ve
gnyeden sapma btn plak kalnl boyunca 1,0 mm'den fazla olmamaldr.

1.2.3 - Yzey Dzgnl (Dzlem Yzllk)

Deme plaklarnn st yzleri Madde 2.2.3'de akland ekilde muayene edildiinde tespit edilecek
dzlemden sapma miktar, plak anma boyutunun % 0,75'inden fazla olmamaldr.
Yivli ve yz ykanm plaklarn muayenesinde yzeyin durumu gz nnde bulundurulmal, yapm
gerei meydana gelen ukurluklar gz nne alnmamaldr.

1.2.4 - Yzey Parlakl

Madde 2.2.4'de aklanan deney uygulandnda, suni mermer plaklarn yzey parlakl 35 glosstan,
karo mozaik ve dizme plaklarn yzey parlakl 14 glosstan az olmamaldr.
Dier deme plaklarnda bu zellik aranmaz.

1.2.5 - Su Emme
Beton deme plaklar zerinde Madde 2.3.1'de aklanan deney uygulandnda bulunacak ktlece
su emme oran, suni mermer ve dizme plaklarda en ok % 5, dier plaklarda en ok % 7 olmaldr.

1.2.6 - Eilmede ekme Mukavemeti

Madde 2.3.2'de aklanan deney uygulandnda bulunacak eilmede ekme mukavemeti deeri suni
2
2
mermer plaklarda bir plak iin 5 N/mm 'den, aritmetik ortalamas 6 N/mm 'den dier deme
2
2
plaklarnda bir plak iin 4 N/mm 'den, aritmetik ortalamas 5 N/mm 'den kk olmamaldr.

1.2.7 - Anmaya Dayankllk

Deme plaklarnn st yzlerine Madde 2.3.3'de aklanan deney uygulandnda her numunede
2
bulunacak srtnme ile anma kayb, yivli plaklarda 50 cm numune yzey alannda, bir plak iin 30
3
3
3
cm den, aritmetik ortalamas, 25 cm den , yivsiz plaklarda bir plak iin 23 cm den, aritmetik
3
ortalamas 20 cm den fazla olmamal, iki tabakal plaklarda deney sonunda hi bir noktada alt kat
3
betonu ortaya km olmamaldr. Bu deer suni mermer plaklar iin tek plakta 18 cm 'den aritmetik
3
ortalamas 15 cm 'den fazla olmamaldr. Madde 2.3.5de aklanan deneyden kan numuneler
zerine madde 2.3.3de aklanan deney uygulandndan bulunacak anma kayplar bu deerlerden
%5 daha fazla olabilir.

1.2.8 - Rengin Ia Dayankll

Deme plaklarnda renk maddesi katkl olanlar zerinde Madde 2.3.4'de aklanan deney
uygulandnda, renklerde gz ile fark edilebilecek bir solma (renk deiiklii) meydana gelmemelidir.

1.2.9 - Dona Dayankllk

Deme plaklar zerinde Madde 2.3.5'de aklanan deney uygulandnda, deneyin bitiminden en az
24 saat sonra yaplacak gzle muayenede kullanma srasnda zararl olabilecek atlak, kopma,
pullanma, dalma v.b. hasarlar grlmemelidir. Don deneyinden sonra, Madde 2.3.2'de aklanan
eilmede ekme mukavemeti tayini deneyi uygulandnda bulunacak eilmede ekme mukavemeti
2
2
deerleri; suni mermer plaklarda 4 N/mm ,aritmetik ortalamas 5 N/mm den, dier plaklarda 3,8
2
2
N/mm 'den ve aritmetik ortalamas 4,2 N/mm 'den kk olmamaldr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR

Deme plaklarnn boyutlar Madde 2.2.5'de akland gibi lldnde bulunacak sonular
izelge-2'de verilen toleranslar ile birlikte ekil -1 ve izelge-1'de belirtilenlere uygun olmaldr.
Deme plaklarnn kalnlklar ile zel biimli plaklarn boyutlar, izelge-2'de verilen toleranslarla
birlikte, nceden belirtilen deerlere uygun olmaldr.
Deme kaplama plaklar iki tabakal olarak imal edildiklerinde st tabaka kalnl yivsiz
karosimanlarda 5 mm'den, dierlerinde 10 mm'den az olmamaldr.
ZELGE 1 - Beton Deme Plaklarnn Boyutlar (mm)
Anma
Boyutu
15
20
25
30
33
35
40
50

a1

a2

a3

a4

150
200
250
300
333
350
400
500

212
283
354
424
471
495
566
707

75
100
125
150
166
175
200
250

50
67
83
100
111
117
133
167

38
50
63
75
83
88
100
125

212
283
354
424
471
495
566
707

100
150
150
150
150
150
150
200

206
291
327
362
385
397
433
554

ZELGE 2 - Beton Deme Plaklarnn Boyut Toleranslar

Boyutlar
100 mm
Toleranslar

%2

Uzunluk ve Genilik
101 mm ile
> 400 mm
400 mm aras
%1
% 0,5

Kalnlk
% 10

1.4 - ZELLK, MUAYENE VE DENEY MADDE NUMARALARI

Bu standarda yer alan zellikler ile, bunlar ilgilendiren muayene ve deney madde numaralar izelge3'de verilmitir.
ZELGE 3 - zellik, Muayene ve Deney Madde Numaralar
Sra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

zellik
Grn zellikleri
Biim ve Gnyeden Sapma
Yzey Dzgnl
Yzey Parlakl
Su Emme
Eilmede ekme Mukavemeti
Anmaya Dayankllk
Rengin Ia Dayankll
Dona Dayankllk
Boyut ve Toleranslar
iaretleme

zellik
Madde No
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
1.2.7
1.2.8
1.2.9
1.3
3.2

Muayene
ve Deney
Madde No
2.2.1
2.2.2
2.2.3
2.2.4
2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.3.5
2.2.5
2.2.1

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER

2.1 - PART VE NUMUNE ALMA
Bir seferde muayeneye sunulan ayn snf, tip, tr ve ayn anma boyutunda deme plaklar bir parti
saylr. Partiden izelge-4'de belirtilen miktardaki numune sistematik olarak ayrlr. Bunu yapmak iin
TS 2756'da belirtilen rasgele saylar izelgesinin kullanlmas ile numune alma metodu uygulanr.
Bunun mmkn olmad durumlarda aadaki metot kullanlr. Partideki deme plaklar, miktar (N)
olmak zere partinin herhangi bir yerinden balanarak, 1, 2, 3, ........., N eklinde numaralanr veya
numaraland varsaylr.
Numune takmnda bulunacak deme pla says (n) olmak zere, partiden alnacak

N
=r
n
says hesaplanr, (r) tam say deilse tam sayya yuvarlatlr. Sonra bu ekilde bulunan (r) tam says
esas alnarak, (r)'inci, (2r) inci, (3r) inci, (nr)'inci deme pla ayrlp alnarak numune ayrma ilemi,
(n) numune elde edilene kadar srdrlr.
ZELGE 4 - Deme Plaklarnda Parti Bykl ve Alnacak Numune Says
Parti Bykl
(N)
3200e kadar
3201-10000
10001 ve fazlas

Numune Takm Bykl

(n)
20
25
41

2.2 - MUAYENELER
2.2.1 - Grn Muayenesi
Numune takmndaki deme plaklarnn tamam, gn nda muayene edilerek Madde 1.2.1'de
belirtilenlere uygun olup olmadna ve Madde 3.2'de aklanan iaretlerin bulunup bulunmadna
baklr.

2.2.2 - Biim ve Gnyeden Sapma Muayenesi

2.2.2.1 - Muayene Numuneleri
Muayenede, numune takmndaki deme plaklar arasndan izelge-5'de belirtilen miktarda ve
geliigzel ayrlan deme pla kullanlr.
2.2.2.2 - Cihaz ve Malzemeler
2.2.2.2.1 - Gnye : Kollar yeterli uzunlukta, elikten
2.2.2.2.2 - ablon: Numune anma boyuna ve biimine gre hazrlanm
2.2.2.2.3 - Cetvel: 0,5 mm blntl, yeterli uzunlukta
2.2.2.3 - lem
Numune deme plaklarnn dik al kenarlarna gnye uygulanarak gnyeden sapmalar llr.
Bunun mmkn olmamas halinde dzgn bir masa yzeyine konulmu yeterli byklkteki bir kat
zerine numune deme pla, st yz kada deecek ekilde yerletirilir. Sonra sivri ulu bir kalem
ile kenarlarndan izilerek deme plann ekli kat zerine geirilir. Bu ekil zerine ablon
uygulanarak yzey ekil ve alarnn Madde 1.2.2'de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

2.2.3 - Yzey Dzgnl Muayenesi

2.2.3.1 - Muayene Numuneleri
Muayene, numune takmndaki deme plaklar arasndan, izelge-5'de belirtilen miktarda geliigzel
ayrlan beton plaklar zerinde yaplr.
2.2.3.2 - Cihazlar
2.2.3.2.1 - Muayene Mastar : Yeterli uzunlukta, doru kenarl, elikten yaplm,
2.2.3.2.2 - Muayene Sentili : Muayene edilen deme plann anma boyunun % 0,75'i kadar
kalnlkta ve uygun genilikte.
2.2.3.3 - lem
Muayene edilecek deme pla, bir masaya st yz yukarya bakacak ekilde yerletirilir.
Muayene mastar, plak st yzeyine ve klcna dorultuda ve eitli ynlerde tutulur. Mastarn kenar
ile plak yzeyi arasnda aralk kalmas halinde, muayene sentilinin ucunun bu arala girip girmedii ve
aralkta serbeste hareket edip etmediine baklr.
Mastar kenar ile plak yzeyi arasnda boluk kalmamas veya kalan arala sentilin ucunun
smamas yahut sentilin ucunun arala smasna ramen bolukta serbeste hareket edememesi
halinde, plak yzndeki dzlemden sapmann anma boyunun % 0,75'inden fazla olmad kabul edilir.
Mastar kenar ile plak yzeyi arasnda kalan aralkta sentilin ucu serbeste hareket edebiliyor ise, bu
durumda dzlemden sapma miktarnn plak anma boyunun % 0,75'inden fazla olduu kabul edilir.
Sonularn Madde 1.2.3'de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.2.4 - Yzey Parlakl Muayenesi

2.2.4.1 - Muayene Numuneleri
Muayenede, numune takmnda bulunan izelge-5'de belirtilen miktarda plak kullanlr.
2.2.4.2 - lem
Plaklar TS 4318'e uygun olarak 60 ada lme tabi tutulur. Sonularn Madde 1.2.4'e uygun olup
olmadna baklr.

2.2.5 - Boyut Muayenesi

2.2.5.1 - Muayene Numuneleri
Muayenede, numune takmnda bulunan deme plaklar arasndan geliigzel ayrlm izelge-5'de
belirtilen miktarda plak kullanlr.
2.2.5.2 - Cihazlar
2.2.5.2.1 - Cetvel : 0.5 mm blntl, yeterli uzunlukta, elikten,
2.2.5.2.2 - Kumpas : 0,1 mm hassasiyette,
2.2.5.3 - lem
Plaklarn kenar uzunluklar, cetvel ile llerek kaydedilir. Plak kalnlklar, kenarlarndan en az 15 mm
uzaklktaki noktalarda olmak zere, geliigzel be ayr yerden kumpasla llr. Aritmetik ortalamas
alnarak kalnlk olarak belirtilir.
Sonularn Madde 1.3'de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

ZELGE 5 - Numune Takm Byklne Gre Muayene ve Deneylerde Kullanlacak Plak Saylar ile
kabul edilebilir Toplam Kusurlu Says
Toplam
Numun
e Says
(N)

20
25
41

Muayeneler

Gr
n

Yzey
Parlak
l

20
25
41

10
15
20

Biim
ve
Gnye
den
Sapm
a
15
20
30

Deneyler

Yzey
Dzgn
l

Boyut
Muaye
nesi

Su
Emme

Eilme
de
ekm
e

An
maya
Daya
nkllk

Rengi
n Ia
Daya
nkll

Dona
Daya
nkllk

10
15
20

10
15
20

4
5
8

5
6
10

5
6
10

2
3
5

4
5
8

Kabul
Edile
bilir
Toplam
Kusurlu
Says
1
2
3

2.3 - DENEYLER
2.3.1 - Su Emme Deneyi
2.3.1.1 - Deney Numuneleri
Deney numune takmndaki deme plaklarnn arasndan geliigzel ayrlm izelge-5'de belirtilen
miktarda plak kullanlr.
2.3.1.2 - Cihaz ve Malzemeler
2.3.1.2.1 - Etv

: 110 C 5 C scakla ayarlanabilen, hava dolaml,

2.3.1.2.2 - Terazi : 0.1 g hassasiyette yeterli kapasitede,

2.3.1.2.3 - Su kab :Yeterli byklkte ve iinde su kaynatmaya elverili, kapakl, paslanmaz
elikten,
2.3.1.2.4 - Desikatr: Yeterli byklkte,
2.3.1.2.5 - Bez veya Snger Paras.
2.3.1.3 - lem
Deney numuneleri scakl 110 5C'a ayarlanm etve yerletirilerek deimez ktleye kadar
kurutulur. ki saat ara ile birbirini izleyen iki tartm arasndaki fark son tartmn % 5'inden fazla deilse
deimez ktleye eriildii kabul edilir.
Bu ekilde kurutulmu plak numunesi desikatrde oda scaklna kadar soutulup tartlarak kuru ktle
bulunur (mk).
Kurutulmu numuneler, iinde su bulunan kaba, kenarnn yaklak 1/4' su iinde kalacak ekilde ve
dey olarak yerletirilir. Bu srada plaklarn birbirine ve su kabnn tabanna dememeleri
salanmaldr. Bu amala plaklarn alt kenarlar ile su kabnn taban arasna paslanmaz uygun bir
malzemeden yaplm ubuk v.b. mesnetler konulmaldr.
Bylece bir saat bekletildikten sonra, su dzeyi, numune yksekliinin 1/2 sine ve deney
balangcndan itibaren iki saatin sonunda numune yksekliinin 3/4'ne gelecek ekilde kaba su
katlr. Deney balangcndan itibaren saat sonra, numune tamamen su altnda kalacak ekilde
kaba su ilave edilir. Su kab, st kapakla rtlerek bir s kaynann zerine yerletirilir. Su
kaynayncaya kadar stlr. Kaynama be saat srdrlr. Bu srada kaptaki su dzeyi zaman zaman
gzlenmeli ve gerektiinde kaba, buharlaan su yerine kaynar su ilave edilerek, deney numunelerinin
btn kaynama sresince su altnda kalmalar salanmaldr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

Be saatlik kaynama sresi tamamlandnda, su kab s kaynann zerinden alnr ve oda

scaklnda bekletilerek iindeki su ve plaklarn soumas salanr.
Bu ekilde soutulmu plak sudan karlarak, su damlalar, slatlarak sklm bir bez veya snger
paras ile alnr ve bekletilmeden tartlarak, su emdirilmi ktle bulunur (md).
2.3.1.4 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi
Su emme oran(s), ktlece yzde olarak aadaki forml ile ve tam sayya yuvarlatlarak hesaplanr.

S=

md mk
x 100
mk

Burada;
mk : Numunenin kurutulmu ktlesi (g)
md : Kaynatlarak su emdirilmi numunenin ktlesi (g)
dir.
Sonularn Madde 1.2.5'de verilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.3.2 - Eilmede ekme Mukavemeti Deneyi

2.3.2.1 - Deney Numuneleri
Deneyde, numune takmnda bulunan deme plaklarnn arasndan geliigzel ayrlm, izelge-5'de
belirtilen miktarda plak kullanlr. Deneyde dikdrtgen veya kare biimli numuneler olduklar gibi
kullanlrlar. zel biimli plaklardan, ta testeresi ile slak kesilerek dikdrtgen veya kare biiminde bir
para, deney numunesi olarak karlr. Kesilerek karlan parann kk boyutu 15 cm'den az
olmamaldr.
2.3.2.2 - Cihaz ve Malzemeler
2.3.2.2.1 - Basn Deney Presi
2.3.2.2.2 - Eilme Mukavemeti Deney Tertibat

2.3.2.2.3 - Kumpas

:Krlma
yknn
en
az
1/100'n
gsterebilecek hassasiyette, yeterli kapasitede,
:ki mesnet ve bir ykleme paras bulunan (ekil2); deney srasnda numunede eilmeden
baka etkilerin meydana gelmesini nlemek
zere, mesnetlerden biri ile ykleme paras
mafsall olarak dzenlenmi deney tertibat,
:Madde 2.2.5.2'de belirtilen.

2.3.2.3 - lem
Numune deme pla, eilme mukavemeti deney tertibatna, mesnetlere gre simetrik olacak ve
mesnetler ile ykleme paras, numunenin her iki tarafndan ayn miktarda taacak ekilde ve (a)
boyutu dorultusunda yerletirilir (ekil-1).
Bu durumda numune plan st yz, ykleme bal ynnde (st tarafta) olmaldr. Ykleme bal
ile mesnetler, 5 mm kalnlnda lastik ile kaplanm olmal veya ykleme bal ve mesnetler ile
deney numunesi arasna yaklak 5 mm kalnlktaki lastik eritler konulmal ve kuvvetlerin yaylmas
salanmaldr.
Deney, mesnetlerin tam ortasndan, dzgn bir ekilde ve darbesiz olarak devaml artan bir kuvvetin,
krlma meydana gelene kadar uygulanmas yolu ile yaplr. Krlma anndaki en byk kuvvet tespit
edilir (P).
Eilme mukavemeti deneyinde kuvvet art hz deimeyecek ve krlma yaklak 20 saniyede
meydana gelecek ekilde ayarlanmaldr.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

2.3.2.4 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi

2
Eilmede ekme mukavemeti, (fe) N/mm cinsinden aadaki formlle hesaplanr.
fe =

3. P. L
2.b. d 2

(N/mm )

Burada;
P : Krlma anndaki yk, (N)
L : ekil-1'de belirtilen mesnet akl, (mm)
d : Krlm numune krlma kesitinde 0,1 mm hasassiyette llen kalnlklarn aritmetik ortalamas,
(mm)
b : Plak genilii, (mm) dir.
Formldeki (b) deeri, krlma yerinde llerek bulunan genilik ve (d) ise krlma kesitinde iki noktada
llen kalnlk deerlerinin aritmetik ortalamas olarak alnmaldr.
Sonularn Madde 1.2.6'da belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.3.3 - Anmaya Dayankllk Deneyi

2.3.3.1 - Deney Numuneleri
Deneyde, numune takmnda bulunan deme plaklar arasndan geliigzel ayrlm, izelge-5'de
belirtilen miktarda plak kullanlr. Bu plaklarn herbirinden taban kenar uzunluu 71 1,5 mm olan kare
prizma eklinde ikier deney numunesi, ta testeresi ile ve slak kesilerek hazrlanr.
2.3.3.2 - lem
Hazrlanan bu prizmatik deney numuneleri zerinde TS 699'da aklanan srtnme ile anma kayb
deneyi uygulanr.
Sonularn Madde 1.2.7'de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.3.4 - Rengin Ia Dayankll Deneyi

2.3.4.1 - Deney Numuneleri
Deney numune takmn meydana getiren deme plaklar arasndan geliigzel ayrlm, izelge-5'de
belirtilen miktardaki plak zerinde yaplr.
2.3.4.2 - Cihaz ve Malzemeler
2.3.4.2.1 - Mor tesi Lamba
2.3.4.2.2 - Isl ift

: Cva buharl, 500 W'lk

: Deney srasnda deme plann n gnderilen yznn scakln

lebilmek iin.

2.3.4.2.3 - Metal Folyo

2.3.4.2.4 - Vantilatr
2.3.4.3 - lem
Numune beton deme plaklarnn st yzeylerinin yars ince bir metal folyo (staniyol kad) ile k
gemeyecek ekilde kapatlr. Bu ekilde yzlerinin yars rtlerek kapatlm bulunan deme
plaklarna, 500 mm uzaklkta bulunan 500 W gcndeki bir lamba ile, mor tesi nlar gnderilir. Bu
ilemde deme pla ve mor tesi lamba, nlar 500 mm mesafeden ve plan tam ortasna dik
olarak etki edecek ekilde yerletirilmelidir.
Deney srasnda plak yzeyinin scakl, sl ift ile izlenmelidir. Yzey scaklnn 50 C'n zerine
kmas durumunda bir vantilatr yardm ile plak yzne hava akm gnderilerek yzey
soutulmaldr.
9

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

Bu ekilde numunelerin yzeyine aralksz 28 gn sre ile mor tesi nlar uygulanr. Bu srenin
sonunda deney tamamlandnda metal folyo karlr. Ina maruz kalan ve maruz kalmayan yzeyler
gzle incelenir. Bir renk farknn meydana gelip gelmedii tespit edilir.
Sonularn Madde 1.2.8'de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.3.5 - Dona Dayankllk Deneyi

2.3.5.1 - Deney Numuneleri
Deneyde numune takmn meydana getiren deme plaklarnn arasndan geliigzel ayrlm,
izelge-5'de belirtilen miktarda beton plak kullanlr.
2.3.5.2 - lem
Dona dayanklln tayini deneyi numune plaklar zerinde TS 699'daki "Tabii Don Tesirlerine
Dayankllk" deneyi uygulanarak yaplr. Don deneyinden kan numuneler zerinde Madde 2.3.2'deki
Eilmede ekme Mukavemeti Deneyi uygulanr. Bu deneyden kan krlm paralarn uygun boyutta
olanlarna Madde 2.3.3'de aklanan anmaya dayankllk deneyi uygulanr.
Sonularn Madde 1.2.9' ve Madde 1.2.7de belirtilenlere uygun olup olmadna baklr.

2.4 - DEERLENDRME
Madde 2.1'e gre alnan numune plaklar zerinde muayene ve deneyler Madde 2.2 ve Madde 2.3'de
ngrlen sra ile uygulanr. Muayenelerin veya deneylerin herhangi birinde olumsuz sonu alnan bir
plak kusurlu kabul edilir ve sonraki muayene ve/veya deneyler uygulanmadan ayrlr. Bu ekilde
muayene ve deneyler, zerinde herhangi bir olumsuz sonu alnmam deme plaklarnda
srdrlr. Bu srada izelge-5'de belirtilen kusurlu says aldnda muayene ve/veya deneylere
son verilir.
Muayene ve deneyler tamamlandktan sonra, olumsuz sonu alnarak ayrlm bulunan kusurlu
plaklarn toplam says numune (n) byklne gre izelge-5'de verilen kabul edilebilir kusurlu
saylar ile karlatrlr.
Muayene ve/veya deneylerden olumsuz sonu alnm kusurlu plaklarn toplam saysnn kabul
edilebilir kusurlu says kadar veya daha az olmas halinde, partinin bu standarda uygun olduu kabul
edilir. Olumsuz sonu alnan kusurlu deme plaklarnn toplam saysnn kabul edilebilir kusurlu
saysndan daha fazla olmas halinde partinin standarda aykr olduu anlalr.

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

Muayene ve deney raporunda en az aadaki bilgiler bulunmaldr:
- Muayenenin ve deneyin yapld yerin ve laboratuarn, muayene ve deneyi yapann ve/veya raporu
imzalayan yetkililerin adlar, grev ve meslekleri,
- Muayene ve deney tarihi,
- Numunenin tantlmas,
- Muayene ve deneyde uygulanan standartlarn numaralar,
- Sonularn gsterilmesi,
- Muayene ve deney sonularn deitirebilecek faktrlerin mahzurlarn gidermek zere alnan
tedbirler,
- Uygulanan muayene ve deney metotlarnda belirtilmeyen veya mecburi grlmeyen, fakat muayene
ve deneyde yer alm olan ilemler,
- Standarda uygun olup olmad,
- Rapor tarih ve numaras.

3 - PYASAYA ARZ
3.1 - Ambalaj
Beton deme kaplama plaklar ambalajlanmadan da piyasaya arz edilebilir.

10

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

Beton deme kaplama plaklarnn birbirlerine arparak krlmalarnn nlenmesi konusunda gerekli
tedbirler alnmal, ambalaj yaplmas halinde Madde 3.2'de belirtilen iaretler ile plak says ambalaj
zerine de yazlmaldr.

3.2 - ARETLEME
Beton deme plaklarnn alt yznde gmme veya kabartma eklinde en az aadaki bilgiler
yazlm olmaldr.
- Firmann ticari nvan, ksa ad, adresi veya varsa varsa tescilli markas,
- Bu standardn iaret ve numaras, (TS 213 eklinde)
- Snf, tip ve tr,
- Anma botu,
- Kalnl,
- Ambalajlarda bu bilgilere ek olarak plak says.
Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille de yazlabilir.

4 - ETL HKMLER
4.1- malat veya satc, bu standarda uygun olarak imal edildiini beyan ettii plaklar iin,
istendiinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya gstermek mecburiyetindedir. Bu
beyannamede sat konusu plaklarn:
- Madde 1'deki zelliklerde olduunun,
- Madde 2'deki muayene ve deneylerin yaplm ve uygun sonu alnm bulunduunun, belirtilmesi
gerekir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR
DIN 18500/1991
Bayndrlk Teknik artnamesi

11

ICS 91.100.30

12

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

13

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

ATIF YAPILAN STANDARDLAR

REFERENCES
TS 699/Ocak1987

"Tabii Yap Talar-Muayene ve Deney Metotlar"

"Methods Of Testing For Natural Buldng Stones"

TS 706/Aralk 1980

"Beton Agregalar"
"Aggregates For Concrete"

TS 2756/Nisan 1977

"Nitel ve llebilen zelliklere Gre Yaplan Kabul Muayene ve

Deneylerinde Uygulanacak Numune Alma Yntemleri ve
Kullanlacak izelgeler
"Sampling Procedures And Tables For Inspection By Attributes And
By Variables In Acceptance Sampling

TS 4318/Nisan 1985

"Boya ve Vernikler Metalik Olmayan Boya Filmlerinin 20, 60ve

85 larda Parlaklk lm"
"Paints and Vernishes-Measurement of Specular Glass of NonMetalic Paint Flms at 20, 60 And 85

14

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS 213/Nisan 1994

TADL
TS 213 / Nisan 1994 Deme Kaplama Plaklar Beton , Standard Teknik Kurulumuzun 29
Temmuz 1997 Tarihli Toplantsnda Aadaki ekilde Tadil Edilmitir .
ESK METN
3.2 - ARETLEME
Beton deme plaklarnn alt yznde gmme veya kabartma eklinde en az aadaki bilgiler
yazlm olmaldr.
- Firmann ticari nvan, ksa ad, adresi veya varsa varsa tescilli markas,
- Bu standardn iaret ve numaras, (TS 213 eklinde)
- Snf, tip ve tr,
- Anma botu,
- Kalnl,
- Ambalajlarda bu bilgilere ek olarak plak says.
Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille de yazlabilir.
ESK METN
3.2 - ARETLEME
Beton deme plaklarnn alt yznde gmme veya kabartma eklinde en az aadaki bilgiler
yazlm olmaldr.
- Firmann ticari nvan, ksa ad, adresi veya varsa varsa tescilli markas,
- Bu standardn iaret ve numaras, (TS 213 eklinde)
Ambalajlarda , ambalaj stne bu bilgilere ek olarak :
- Snf, tip ve tr,
- Anma botu,
- Kalnl,
- Ambalajlarda bu bilgilere ek olarak plak says
da yazlmaldr .
Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille de yazlabilir.

15