SQL SERVER MANAGEMENT STUDIO Hzl ve kolay bir ekilde SQL Server ynetimini gerekletiren ve en fazla kullanlan grafiksel

bir aratr. SQL Server 2012 iinde bulunan birok veri taban ynetim ilemleri iin kullanlr. SQL Server 2012 iinde bulunan tm bileenlerin ynetim, yaplandrma ve ayarlarn yapabilir. Bu saydklarmzn yan sra Reporting Services, SQL Server Integration Services(SSIS), SQL Mobile veri tabanlar yaplarn da ierir. Ayrca Transact-SQL, XMLA, MDX ve DMX ifadeleri oluturmak iin grsel aralara da sahiptir. Microsoft Visual Studio Framevvork'n kullanmakla beraber, Visual Studio'nun birok fonksiyonunu ierir. Eski srmlerde bir script veya query yazarken veri taban ile balant olmas gerekmekteydi. SQL Server Management Studio da bu iler iin veri taban ile aktif balantya gerek yoktur.

SQL Server program grubu altndan SQL Server Management Studio'ya ulalabilir.

BR SERVER NASIL KAYIT EDLR?

Normal olarak ilk kurulumda bir SQL Server otomatik olarak kayt olur. Ancak baka bir SQL Server' kaydetmek iin veya eitli sebeplerden dolay kayt fonksiyonunu deitirmek iin aadaki bilgilere sahip olunmas gerekir. Kayt edilecek SQL Server Instance adn alr. SQL Server Instance yaps iin uygulanacak Authentication metodu seilir. Authentication yapsnda kullanlacak geerli kullanc ad ve ifre tanmlanr. Bundan sonra aadaki admlar takip edilerek, kayt gerekletirilir.

1) SQL Server Management Studio iinde var olan instance zerinde sa tua baslarak Register seeneine tklanr.

2) Gelen iletiim kutusuna gerekli bilgiler girilerek Save butonuna baslr. Varsaylan olarak almasn istediimiz veri taban gibi ayarlar iin Connection Properties sekmesi kullanlabilir. Bundan sonraki tm rneklerimizde OKTAY Instance'n kullanacaz.

OBJECT EXPLORER:

SOL Server veri taban iindeki nesnelerin ynetimi iin kullanlr. Bir aa yaps ekilde bu ynetim imkann sunar. Eer grnmyorsa ilk olarak View mensnden Object Explorer seeneine tklamamz gerekir.

Aa yapsn amak iin ise Instance ad zerine iki kez tklanr.

SQL Management Studio yapsnn bir zellii olan Object Brovvser ile yapacaklarmz ksaca listeleyecek olursak; Veri taban oluturma ve ynetimi. Veri taban zelliklerinin grntlenmesi ve deitirilmesi. Veri tabannn yeniden yaplandrlmas iin script oluturulmas. Veri kaynaklar oluturma. zin ve ayrcalklarn kontrol. Replikasyon ayarlar. Data Transformation Services(DTS) oluturma. SQL Server log dosyalarnn grntlenmesi. SQL Server Agent ynetimi.

V Databases: SQL Server'n kulland sistem veri tabanlar ile kullanclarn oluturduu veri tabanlarnn ayr ayr listelendii ve yaplandrld klasrdr.

Bu veri tabanlarn, Sistem ve Kullanc veri tabanlar olmak zere iki ana grupta toplayabiliriz. Sistem,veri tabanlar(System Databases); SQL Server'a ait tm bilgileri tutar ve SQL Server, bu veri tabanlar ile sisteme ait tm ynetim ilemlerini gerekletirir. Kullanclarn oluturduu veri tabanlar ise; direkt Databases klasr altnda toplanr.

System kategorisinde toplanan veri tabanlarnn grevlerini ksaca aklayalm: Master: Kullanc hesaplar ve sistem hata mesajlar gibi izlenecek bilgileri tutar.

Model: Yeni oluturulacak veri tabanlar iin, temel kalp oluturur. Yani yeni veri taban, zelliklerini bu yapdan alr.

Tempdb: Geici tablo bilgilerinin ve dier geici bilgilerin tutulduu veri tabandr.

Msdb: Zamanlama (scheduling) ve yaplan i bilgilerini tutar.

Veri Taban Nesneleri: Var olan bir kullanc tanml veri tabannn bandaki (+) arty atmzda veya zerine bir kez tkladmzda, veri tabanna ait objelerin listesi karmza gelir. Kitabmzda tm bu nesneleri detayl olarak inceleyeceiz. Ancak bu blmde ksaca aklayalm

Tables: Kaytlarn tutulduu objedir. Tanmlanan stun (Column) zelliklerine gre, satrlarnda (Row) kaytlar tutar.

Views: Birden fazla grntlenmesinde kullanlr.

tabloyu

basite

ilikilendirerek,

kaytlarn

Database Diagrams: Tablo ilikilerini izlemek iin kullanlr.

Synonyms: Nesnelere alternatif isimler vermek' iin kullanlr.

Programmability: Bnyesinde birok programlama yaplar ierir. Bunlardan Stored Procedure ile birden ok Transact-SQL komutlarnn kullanlmas ile etkili sorgulama ilemlerini gerekletirebilriz. Functions klasr ile SQL Server iinde bulunan fonksiyonlar yetersiz kald zaman, oluturacamz fonksiyonlar depolarz. Rules klasr iinde, veri taban iin zel kural tanmlamalar yaplr. Defaults klasr ile bo stunlarn alaca deeri belirler. Database Triggers iinde veri taban Trigger'lar ve Assembly klasr iinde ise CLR yapsndan gelen .dil kaytlar bulunur

Service Broker: Sistemdeki tanmlanan Service Broker servisine ait zellikleri ierir.

Storage: Depolama ayarlarn ierir.

Security: Veri taban iin gvenlik bilgilerinin tutulduu nemli klasrlerden biridir. Bunun altnda bulunan Users klasr iinde bu veri tabanna eriecek yetkili kullanclarn listesini tutar. Roles, kullanclar iin yerleik haklarn bulunduu gruplar barndrr. Schemas klasrnde veri tabanna ait ema yani sahiplik bilgileri tutulur, (dbo ayn zamanda bir emadr.) Symmetric Keys klasrnde ise alternatif isim anahtarlar bulunur.

Repiication: Replikasyon oluturma ve datc sunucu ile ilgili ayarlarn yapld klasrdr.

Management: Log dosyalar, Monitr, SQL Mail, Ayarlarnn gerekletii klasrdr. Transaction Coordinator

SQL Server Agent: SQL Server Agent'e ait ilemleri ynetmek iin kullanlr.

Server Object: Yedekleme ve dier sunucu nesnelerini bulundurur.

Object Explorer Butonlar

Hemen stnde bulunan butonlarn sras ile yaptklar ilemler ise; Connect: Bir SQL Server Instance, Analysis Services, Integration Services, Reporting Services, SQL Mobile(SQL Server Compact) gibi yaplara pratik olarak balanmak iin kullanlr. Seim sonras gelen iletiim kutusunda gerekli ayarlar yaplarak balant salanr.

Disconnect: Aktif olan balanty kapatmak iin kullanlr.

Stop: Alan klasrn iinde dinamik olarak birok eleman bulunabilir, bu durum da alma sresini arttrr. Bunu kapatmak iin kullanlr.

Refresh: En son bilgilerin gncellenmesi iin kullanlr.

Filter: zel kstaslara gre steleme yapmak iin kullanlan butondur.

SQL CONFIGURATION MANAGER

SQL Server 2012 birok servis ierir. Bu servislerin yaplandrlmasn ve ynetilmesini bir sistem yneticisinin bilmesi gerekir. Ayrca Client uygulamalarn balantlarnda uygun ayarlar iin bu servisler gerekir. SQL Configuration Manager yapabileceklerimiz; SQL Server Servislerinin Ynetebiliriz. Servislerin Kulland Hesaplarda Deiiklik Yapabiliriz. Server Network Protokollerini Ynetebiliriz. Client Network Protokollerini Ynetebiliriz. Ulamak iin SQL Server program grubundan yararlanlr.

inde ana yap bulunur.

SQL SERVER SERVICES

SQL Server 2012 servislerine ulamak iin kullanlr. Bu servisleri durdurabilir, balatabilir veya askya alabiliriz. Ayrca zelliklerini deitirebiliriz. Buradan bir servis seildikten sonra ekrann sa ksmndan; zerinde sa tua basarak balatma(Start), durdurma(Stop) .askya alma(Pause) ilemleri yaplaca gibi, askya alnan bir servisi balatmak iin Resume ve servisi durdurup/ balatmak iin ise Restart seeneklerinden yararlanlr.

Servis zelliklerini deitirmek iin zellikler seeneine tklanr.

Ayrca Advanced sekmesinden de daha farkl zelliklerini grebilir ve yaplandrabiliriz.

SQL SERVER NETVVORK CONFIGURATION

SOL Server 2012 Instance'larn cevaplayaca Client istekleri iin gerekli network protokollerini dzenlemek iin kullanlr.

Sa tarafta bulunan protokol zerinde sa tua baslarak aktif(Enable) yaplabilecei gibi, eer Client isteklerine cevap vermesi istenmez ise pasif(Disable) seenei ile devre d braklabilir.

zellikler seeneinden ise zellikleri deitirilebilir.

Bu ksmda yaplan deiikliklerin devreye girmesi iin SOL Server Instance'n yeniden balatlmas gerekir. SQL NATIVE CLIENT 11.0 CONFIGURATION SQL Server 2012 Servisleri ile ilikiye geen bilgisayarlar zerinde alan uygulamalarda Client protokollerini yaplandrmak iin kullanlr.

Sa taraftan seilen protokol zerinde sa tua baslarak aktif ve pasif yaplabilecei gibi, Properties seenei ile de zellikleri deitirilebilir.

TRANSACT-SQL(T-SQL) SORGULAR
SQL Server Management Studio ile Transact SQL sorgularn oluturup, altrp, dzenleyebiliriz. SQL Server sorgular oluturmak iin takip edeceimiz admlar; 1) File/ New mensnden Database Engine Query seeneine tklanr.

Veya hemen st ksmnda bulunan New Query butonuna tklanabilir.

2) T-SQL ifadesi hangi veri tabanna uygulanacak ise, bu veri taban alr listeden seilir.

3) Uygulanacak SQL ifadesi yazlarak Execute butonuna veya F5 tuuna baslr.

4) imdi de bir veri tabanna ayn anda balanacak kullanc saysn 10 ile snrlandran T-SQL ifadesini yazalm. Bunun iin aadaki ifadeyi yazarak altrmak yeterli olacaktr.

5) Eer bir veri tabannn iindeki tablolar grmek istersek, aadaki ifadeyi yazarak altrmamz gerekir.

SOLUTION EXPLORER
Bir veya birden fazla SQL Server Management Studio projelerini bir arada tutmak iin kullanlr. Balant tanmlamalar ve sorgularn oluturularak kaydedilebildii bu* ksmda; birbiriyle ilikili ve uygun yaplar tasarlanabilir. Bunun iin:

View mensnden Solution Explorer seeneine tklanr.

2) Sa tarafta alan pencerede Solution zerinde sa tua basarak Add/ New Project seeneine tklanr.

3) kalp ierir. Biz ilk seenei seerek bir isim verelim ve OK butonuna basalm.

SQL Server Scripts: Transact-SQL sorgular oluturmak, dzenlemek, kaydetmek ve bunlar SQL Server balantlar ile ilikilendirmek iin kullanlr. Analysis Services Scripts: MDX, DMX ve XMLA sorgularn, oluturmak, dzenlemek, kaydetmek ve Analysis" balantlarla ilikilendirmek iin kullanlr. SQL Server Compact Edition Scripts: Transact-SQL sorgular oluturmak, dzenlemek, kaydetmek ve bunlar SQL Server Mobil balantlar ile ilikilendirmek iin kullanlr.

4) Balant iin; Connections klasr zerinde sa tua baslarak New

Connection seeneine tklanr.

5) Sorgular iin Queries klasr zerinde sa tua baslarak New Query seeneine tklanr. Connect butonuna basldnda . sql uzantl sorgu ekran otomatik olarak oluur. 6) Properties penceresinde sorgunun ismi Name ksmndan deitirilebilir.

7) Gerekli sorgular yazlp File mensnden Save All seeneine tklandnda; bu Solution iinde bulunan tm yaplar ilk oluumda belirlediimiz klasr iine kaydedilir.

DER T-SQL FADELER

AWE: Dynamic Address Windowing Extensions(AWE) hafza sistemine destek verir. 32 bit uygulama yaplarnda kullanlan bu zellik anal hafza ile fiziksel hafzann yaplandrlmas temeline dayanr. Windows Server 2003 srmne gre maksimum kullanabilecei fiziksel hafza miktar 4GB, 32 GB ve 64 GB olarak deiir. SQL Server 2008'i awe enabled seeneini kullanarak AWE yapsna uygun hale getirebiliriz. Ayrca min server memory ve max server memory seeneklerini ayarlayarak SQL Server 2012'in AWE yapsn, hafza gerektiinde dinamik olarak kullanmasn salayabiliriz.

Aadaki rnek; bunun nasl salanacan gstermektedir;

sp_configure 'show advanced options', 1 RECONFIGURE GO sp_configure 'awe enabled',1 RECONFIGURE GO

Hot-Add Memory: AWE hafza yapsn kullandmz zaman SQL Server 2012, Windows Server 2003'n destekledii hott-add memory yapsn da kullanabilir. Bylelikle bilgisayar kapatp/ amanza gerek kalmadan fiziksel hafzay bilgisayarna ekleyebilir. SQL Server 2005 de eer ihtiyac varsa bu hafzay otomatik olarak kullanr. Bunu kullanabilmek iin SQL Server 2012 en az Windows Server 2003'n Enterprise veya DataCenter srmlerinde almas ve awe enabled seenei -h parametresi ile yaplandrlmas gerekir. CPU: SQL Server 2012 iinde affinity mask seeneini yeniden yaplandrmak, servisi kapatp/ amanza gerek kalmadan yapmak mmkndr. Bylelikle SQL Server 2005 bir ilemcinin kullanaca i saysn otomatik olarak zamanlayabilir. Veri Depolama: SQL Server 2012 ile yeni veri depolama seenekleri, veri tipleri gelmitir. Ayrca bir satr boyutu arttrlmtr. XML veri tiplerinden biri olup, istenirse XML ema yaps ile ilikilendirilebilir. Snapshot Isolation: SQL Server 2012 in salad yeni transaction isolation level, snapshot olarak adlandrlr. Bu yap akma olmad srece transaction srasnda verilerin dier kullanclar tarafndan okunmasna izin verir. akma srasnda kilitleme yapar. Aktif hale getirmek veya kapatmak iin ON, OFF cmlecikleri ALLOW_SNAPSHOT_ISOLATION seenei ile beraber kullanlr. Bu seenek CREATE DATABASE veya ALTER DATABASE ifadeleri iinde kullanlmaldr.

rnein aadaki ifade "pelin" isimli veri tabannda bu zellii aktif hale getirir.

ALTER DATABASE pelin SET ALLOW_SNAPSHOT_ISOLATION ON

Snapshot aktif hale getirildikten sonra aadaki ekilde uygulamalar iin ayarlanabilir.

SET TRANSACTION ISOLATION LEVEL SNAPSHOT

SQLCMD:
Her zaman SQL Server Management Studio gibi grafiksel aralar kullanarak Transact-SQL ifadelerini altramayz. rnek; zamanlanm toplu Scriptler gibi otomatik kurulumlar. te bu tr ilemleri komut satrndan yapmak iin gelitirilen ynetim aracna SOLCMD denir. Ayn zamanda dier Transact-SQL ifadelerini altrmak iin de kullanabiliriz. Komut satrndan sorgulamalar iin harcayacamz sre, her zaman grafiksel ynetim aralarna gre daha ksadr. SOLCMD, balantda OLE DB yapsn kullanr. nceki srmler ODBC veya DB ktphanesini kullanrd. Eski osql yapsnn gelitirilmi hali olmas ile beraber, server'a balanarak problem zmne destek veren DAC(Dedicated Administrator Connection) yapsna da destek vermektedir. Kullanlan yaygn komutlar listeleyecek olursak; KOMUT GO[say] AIKLAMA Her ifadeden sonra altrmak iin kullanlmas gereken komuttur. Eer bir toplu komut uygulanacak ise [say] parametresi ile ka komut altrlaca ayarlanabilir. Varsaylan komut altrma deeri 1 dir.

RESET

Cache iinde silinmesini salar.

bulunan

ifadenin

Cache'den

QUIT :r dosyaad okur.

Sqlcmd komut alanndan kmak iin kullanlr. Dosya ieriini ifade olarak deerlendirmek iin

:ServerList

A zerinde alan tm SQL Server bilgisayarlarnn listesini verir. Cache iindeki ifadenin ieriini gsterir. ad Server'a balanmak iin kullanlan komuttur.

:List Connect server [\instance][timeout] [kullancad][ifre]

:On Error[exit|ignore]

Komutun almas srasnda meydana gelecek hatann sonucunda; davrann ne olacan belirleyen komuttur. Exit parametresi kullanlrsa hata olduu zaman komut satrndan kar, ignore parametresinde ise hata olunca hata mesajn gsterir, ancak kalan kodlar altrmaya devam eder. Bir Script oluturulurken kullanlacak zel deikenleri belirlemek iin kullanlr. Tm komutlar hakknda bilgi almak iin kullanlr.

:SetVar deiken ad

:Help

Kullanlan yardmc seenekler; -? Sqlcmd seenekleri hakknda ksa yazlm yardm bilgisi verir.

-L[c]: A zerinde bulunan server bilgisayarlarn listesini verir. Eer c kullanlrsa, liste balksz olur.

-U kullanc ad[-P ifre]: Kullanc ad ve ifre bilgilerini vermek iin kullanlan SQL Authentication seeneidir.

-E: Bu seenek ise Windows Authentication gvenlik sisteminde kullanlmaldr.

-S server ad[\instance adi]: Server'a balanmak iin server ad veya instance ad.