7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

expedites or accelerates their work. Also, it has been found out that the students feel comfortable using the Internet. Although the students attitudes toward the Internet are generally positive, the findings indicate that the students have some concerns as to the value of the time spent on the Internet. Only nearly half of the students believe that the time spent on the Internet is worthwhile. The study concludes by giving a detailed explanation of findings and discussing the results. It also points out the limitations of the study and provides suggestions for further study in order to better understand the attitudes of the students toward the Internet. Keywords: High School Students, the Internet, Attitudes toward the Internet, Internet Attitude Scale, FATH Project

50

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

Mobil renme Teknolojilerinin Eitim Stratejilerindeki Rol: Aralar ve Ortamlar Derya TELLAN Atatrk niversitesi ZET Sanayileme sreci sonrasnda aa kan tm eitim politikalarnn ortak hedefi, bilginin dolam ve paylam hzn artrarak, tasarlanm eitsel ieriin toplumun geneline en hzl, en ucuz ve en basit biimde aktarlmasdr. Kitlesel eitime, bireysel renme, yer ve zamandan bamsz renme, kiisel yeterliliklere dayal renme gibi taleplerin eklemlenmesiyle birlikte; eitim teknolojilerinde yenilik araylar hz kazanmtr. Telsiz, radyo, televizyon, video, bilgisayar gibi aralar eliyle yrtlmeye balayan uzaktan eitim, kiisel talebe dayal, asenkron ve analog olma zellikleriyle ihtiyaca bal renmeye odaklanmtr. Uzaktan eitimin yaygnlamas ve global lekte kitlesellie kavumas ise internetin ortaya kyla anlam kazanmaktadr. Uzaktan eitimin gerek anlamda ilevsellemesi, zamandan ve mekandan bamszlaabilen, asenkron ve dijital mobil teknolojilerin kullanlmasyla mmkn olmutur. Gnmzde dizst bilgisayar (laptop, notebook, netbook), cep telefonu, tablet, el bilgisayar (PDA) gibi teknolojik aralar ile podcast, sosyal medya (Facebook, Twitter, Flickr, Linkedin, FriendFeed, Tumblr, Instagram vd.), IPTV gibi teknolojik ortamlar araclyla gerekletirilen mobil renmenin, eitim ieriindeki gelimelere yn verdii grlmektedir. Mobil renme, her ya, cinsiyet ve gruptan renene, mekna (snfa) baml kalmadan eitim olana salamakta ve enformasyon ieriine kullanclarn sklmadan, ihtiya annda erimelerine imkan tanmaktadr. Bu kapsamda, almada, mobil renme srecinde ara ve ortam olarak kullanlan teknolojilerin, ne tr frsatlar ve sorunlar aa kard irdelenerek; lkemizde mobil renme teknolojilerinin eitim stratejilerinde nasl bir rol oynayabileceinin tartlmas amalanmtr. Mobil renme teknolojilerini konu edinen bu aratrma, tanmlayc-betimleyici (descriptive) bir karakteristikte kurgulanm ve btnleik yntem (mixed method) erevesinde dizayn edilmitir. Mobil renmeye ilikin analizlerde niceliksel lme ve niteliksel teorik verilerin bir arada kullanlmas, ampirik bulgularla snrlar izilen olgularn karlatrmal eitim stratejilerine dayal zmlemeler gibi niteliksel analizlerle desteklenme gerekliliinden domaktadr. Mobil renmeyle ilgili niceliksel analizler gstermektedir ki, eitim teknolojisi olarak aralardan ve ortamlardan yararlanlmas, materyallerin gncellenme, aktivite tasarm ve renci deerlendirme hzn artrrken; maliyetlerin dmesine kaynaklk edecektir. Sosyal alarn, eitim ieriinin paylald ortam olmann tesinde, bir kiiyi takip ederek olaylar izleme ve rapor hazrlama, takipilerin tartmalarn yorumlama, farkl eitim gruplaryla ibirlii etkinlikleri dzenleme, dil renme ve eviri becerilerini gelitirme gibi pedagojik balantlarna da vurgu yaplmas, eitim stratejilerindeki eitlenmeye iaret etmektedir. Bireylerin biliim okuryazarl becerilerini kazanm olmasn gerekli art olarak sunan amz iliki pratikleri; yaam boyu renim ilkesine paralel, renme srelerinin srekli gncellenmesini ve mobil renme anlaynn mevcut eitsel tecrbelere eklemlenmesini adeta zorunlulua dntrmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mobil renme, nternet, Saysal ortamlar, Uzaktan eitim 51

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Web Tabanl Ders Yerletirme Program mer Faruk AKMEE, Sergen Tolga KCE Hitit niversitesi

ZET Gnmzde web tabanl uygulamalarn nemi her geen gn artmaktadr. Birok alanda kullanlan web teknolojileri kendisini eitim retim alannda da gstermitir. Web tabanl sistemlerin eitim alannda kullanlmas; zamandan, mekndan, igcnden ve maliyetten kazan olarak geri dnmektedir. Ders izelgesinin hazrlanmas, eitim-retim faaliyetlerinin dorudan iinde yer almasa da bu planlama ve ynetimin nemli aamalarndan birisidir. Derslik yerleim hazrl, hem ynetimin hem de ilgili blm retim elemanlarnn her akademik yaryl balangcnda yaptklar rutin ve yorucu bir faaliyettir. Bu faaliyetin yrtlmesi esnasnda birok problemin ortaya kt grlmtr. Bu problemlerin banda, hazrlanan programn farkl yksekokul faklte gibi birimlerde akmas, akademik faaliyetleri (yksek lisans, doktora gibi) olan retim elemanlar tarafndan istenmeyen gnlerde grevlendirilebilmeleri, program hazrlama srecinde ok fazla emek harcanmas, tekrarlanan toplantlar ve bu toplantlar sonucunda zaman kaybnn yaanmas gibi konular gelmektedir. almadaki ama yazlm teknolojilerini kullanarak ders izelgesi hazrlanmasnn evrimii gerekletirilmesi, bu srete harcanan igc zaman ve maliyetten kazan salanmasdr. Bylece eitim retim niteliini artrmak iin ihtiya duyulan zaman artrlm olacaktr. Web Tabanl Ders Yerletirme Program, Hitit niversitesi Osmanck mer Derindere Meslek Yksekokuluna ait bilgiler ve kstlar kullanlarak denenmitir. Program, Osmanck mer Derindere Meslek Yksekokulunun ihtiyalarna cevap verebilmektedir. Bununla beraber dier faklte ve yksekokullarn ihtiyalar da hesaba katlarak yazlm gncellenmitir. almada, Microsoft tarafndan gelitirilmi ASP.NET web uygulama dili kullanlmtr. Dinamik web uygulamalar salayan bu teknoloji kullanlarak Visual Studio ortamnda yazlmtr. Yine Microsoft tarafndan gelitirilen .Net Framework platformu ve veritaban ynetimi olarak ak kaynak kodlu MySQL kullanlmtr. Bir problemi, o problemin uzmanlarnn zd gibi zebilen bilgisayar yazlmlar uzman sistemler olarak bilinir. Bu almada uzman sistemler prensibi ele alnmtr. Bu prensibe gre ders program hazrlanrken eitli bilgi deneyim ve kstlar kullanlmtr. Ayrca idari personelin ve retim elemanlarnn istek ve grleri dikkate alnmtr. Programa ncelikle baz bilgilerin girilmesi gerekmektedir. rnek olarak retim eleman ya da koordinatr ders atamas yaplmayacak gnleri ve saatleri kendisine tanmlanm bir kullanc ad ve ifre ile kapatabilir. Derslerin kredisi ve saatleri programa tantlmaldr. 4 saatlik bir ders 2+2 olarak
52

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

farkl gnlere ayrlmaldr. Dersler atanrken akademik unvana ncelik verilmelidir. Derslerin verilecei derslikler ve laboratuvarlar verimli bir ekilde kullanlmaldr. Bunun iin hangi dersin hangi derslik ya da laboratuvarda ilenecei programa kayt edilmelidir. Bu ilem yaplrken dersliklerin kapasitesi ve renci says hesaba katlm, uygun derslik seimi yapabilmek amalanmtr. almada gn iinde renciler iin art arda gelen 2 farkl ders arasnda fazla zaman olmamasna zen gsterilmitir. Web Tabanl Ders Yerletirme Program, girilen bu ve bunun gibi bilgiler nda, bahsedilen kstlar gz nne alnarak ders izelgesini oluturulabilmektedir. Bu almann en nemli noktalarndan biri de raporlar ksmdr. Burada retim elaman haftalk ders izelgesini grebilir ve kt alabilir. Koordinatr tm retim elemanlarnn ders izelgesine ulaabilmektedir ve kt alabilmektedir. Ayrca sistem haftalk ders izelgesinde tm retim elemanlarnn hangi saatte hangi derste bulunduu dair bir tablo karabilmektedir. Bununla birlikte programn tamamna genel bir bak olmas hedeflenmitir. Sonu olarak teknolojinin hzla gelitii gnmzde ilemleri elle yapmak zaman ve igc kaybdr. Bilgisayar programlarn evrimii kullanarak mekndan da bamsz olunabildii, daha hzl ve daha doru ilemler yaplabildii grlmektedir. Bylece her akademik dnem banda ders izelgesi hazrlama sreci ksalmakta, igc azalmakta, akmalarn olmamas, istenilen gn ve saatlerde derslerin atanmasyla verimlilik artmaktadr. Bunula birlikte eitim retim faaliyetlerinin kalitesini artrmak iin daha fazla zaman ortaya kaca dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: Ders Program, Web tabanl Uygulamalar, Uzman Sistemler

53

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

The Impact of Nature of Science Course Supported with Blogs on Preservice Science Teachers Educational Internet Use Self-Efficacy Beliefs Hatice Sancar TOKMAK, Sinan ZGELEN Mersin University ABSTRACT This study investigated the impact of Nature of Science (NOS) course supported with Blogs on the pre-service science teachers (PST) educational internet use self-efficacy beliefs. In line with the purpose of the study, the research questions were as follows: 1. Is there a significance difference in pre-service science teachers confidence in using internet before and after the course supported with blogs? 2. What do pre-service science teachers think about development in their internet use skills after attending the course supported with blogs? Convenient sampling strategy was followed to define sampling of the study. Total of 40 volunteer PSTs who registered for NOS course participated to the study. The NOS course lasted seven weeks. Before the course, the researchers constructed a blog (http://bilimtarihidogasi.blogspot.com) for the course. At the beginning, the PSTs were instructed on how to construct a blog, write on blog, and post a comment for other peoples blogs. Then, Educational Internet Use Self Efficacy Beliefs (EIUEB) Scale, and demographic questionnaire were applied. During the course, the instructor posted some propositions about specific NOS aspects on course blog before face to face class meetings. The PSTs were requested to search some sources to state their ideas on the posted propositions by giving the name of the sources. The face to face course started with discussion on the blog postings. During the seven weeks, the focused and discussed NOS aspects were realated to K-16 education; empirical NOS, tentativeness, subjectivity, creativity, socialcultural embeddedness, and the relation between observationinference and theorylaw. At the end of the course, EIUEB scale was applied again, and when the course was over, the PSTs were interviewed on their perceptions about their internet use experience for searching educational content. The study was experimental, including one-group pre-test/post-test design supported with qualitative data. Data were collected thorough EIUEB Scale developed by Sahin (2009), Blogs, and interviews. A paired t-test analysis was conducted to analyze the pre-service teachers pretest-posttest scores from EIUEB scale. Moreover, the open coding analysis was applied to analyze qualitative data collected through Blogs, and interviews.

54

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

The results showed that there was a significance difference between the pre-service science teachers pre-test/post-test scores of educational internet use self-efficacy beliefs. The qualitative data supported the quantitative data in that the pre-service science teachers stated they learned about how to use internet to access educational content while searching different sources to explain their thoughts on different views presented on NOS course blog. Moreover, the analysis of the NOS course Blog page showed that the most students wrote different educational sources to stated their views/ideas about each NOS views. It can be concluded that blogs, and activities to search for the answers of questions/ ideas/ propositions which is open to discussion, is very beneficial to improve PTSs sel-efficacy beliefs on the educational internet use. Anahtar Kelimeler: Blogs, NOS, Science Education preservice teachers, Internet use

55

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Mobil renme Uygulamalarnda Yeni Trend: Mobil Bulut Teknolojisi Deniz Mertkan GEZGN Trakya niversitesi

ZET Bulut Biliim, ortak kullanlan kaynaklar zerinde, leklenebilir, eriilebilir ve her zaman kullanma hazr ynetimi kolay yaplabilen bilgi ve iletiim servisleri olarak tanmlanabilir. Baka bir deyile, bulut biliim internet zerinden ihtiyaca gre salanabilen bilgi ve iletiim teknoloji servislerini barndran ana makineyi ifade eden genel bir kavramdr. Bulut Biliim servislerini genel anlamda 3 kategoriye ayrabiliriz. Bunlar srasyla altyap, platform ve yazlm servisi olarak verebiliriz. Servis olarak Altyapda, organizasyonlar iletme iin ihtiya duyduklar depolama aygt, bilgisayar a ve sunucu gibi ihtiyalarn hizmet olarak bulut biliim hizmeti veren firmalardan almaktadrlar. Mteriler ihtiyalarn karlayabilecek her trl iletim sistemi ve uygulamalar servis salayclar zerinde kullancya sanal donanmlar sunulmaktadr ve kullanclar kendi sanal donanmlarn yaplandrabilmektedirler. Servis olarak Platformda, kullancya kendi uygulamalarn gelitirmeleri ve altrmalar iin gerekli teknolojiye sahip aralar ieren uygun bir ortam salanmaktadr. nc servis tipi Servis olarak Yazlmda ise, uygulamalar servis salayclar tarafndan iletilmekte ve mterilerine bu uygulamalar hazr servisler olarak sunulmaktadr. zel bir yazlma ihtiya duyulmadan servisi alan kullanclar internet web konsolu zerinden verilerine ve uygulamalarna ulaabilmektedir. Gelien Bulut teknoloji son gnlerde birok alanda servisleri dhilinde popler hale gelmektedir. Gerek kamu sektrnde gerekse zel sektrde gvenlik, yedekleme, email ynetimi gibi alanlarda kullanlmaya balanmtr. Bulut teknoloji sayesinde alt yap masraflarnn azalmas ve zaman ynnden irketlere, kullanclara byk yarar salanmaktadr. Eitim alannda da bulut teknolojisi, erenim uygulamalarnda, renci ve retmen etkileimli ierik sistemlerinde alt yap ve depolama servisi olarak kullanlmaktadr. Gnmzde bunun paralelinde mobil cihazlarn kullanm alanlarnn arttndan dolay renme, akll telefon ve Tablet bilgisayarlar gibi mobil cihazlar zerine ynelmektedir. Neticesinde mobil renme uygulamalarnn kulland alt yap teknolojisinde Mobil Bulut Biliim isminde yeni bir kavram ortaya kmtr. Bu almada da drt blm ile mobil bulut teknolojisi ele alnacaktr. lk blmde Bulut teknolojisi hakknda bilgiler ve gelimeler, ikinci blmde mobil bulut teknolojisi hakknda bilgiler ve geliimi, ve drdnc blmde ise mobil renmede, bulut teknoloji uygulamalar ve eitim zerinde bu teknolojinin gelecei tartlacaktr. Anahtar Kelimeler: Bulut teknoloji, m-renme, Mobil, Bulut biliim, Eitim-retim

56

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

rencilerin Sanal Snflardaki Snf Topluluu Hissetme Dzeyleri zgen KORKMAZ Mevlana niversitesi

ZET Bu aratrmann amac sanal snflarda yrtlen ders deneyimlerinden sonra rencilerin, bu sanal snflarda kendilerini ne kadar snf topluluunun bir paras olarak hissettiklerini belirlemektir. Bu erevede u sorulara cevap aranmtr:1. Sanal snf uygulamalarnda rencilerin snf topluluu hissetme dzeyleri nasldr? 2. rencilerin snf topluluu hissetme dzeyleri renim grmekte olduklar blme gre farkllamakta mdr? 3. rencilerin snf topluluu hissetme dzeyleri cinsiyete gre farkllamakta mdr? Bu aratrma nicel yntemlerin kullanld, betimsel tarama modelinde yrtlm bir almadr. Aratrmann alma grubunu Mevlana niversitesinde farkl blmlerde renim grmekte olan 237 niversite 1. Snf rencisi oluturmaktadr. Bu rencilerin tamam Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi I-II, Trk Dili I- II ve ngilizce I-II derslerini iki dnem boyunca web destekli uzaktan retim yoluyla almaktadrlar Aratrma verileri Rovai tarafndan gelitirilmi ve ztrk tarafndan Trkeye uyarlamas yaplm olan Snf Topluluu lei kullanlarak toplanmtr. ztrk tarafndan Trke ye uyarlanan lek ise 6 olumsuz, 7 olumlu olmak zere toplam 13 maddeden olumaktadr ve lein tamam iin i tutarllk katsays .85 olarak hesaplanmtr. Bu aratrmann rneklem iin hesaplanan i tutarllk katsaylar ise; Ballk iin .79 renme iin .56 ve lein btn iin 76dr. Uygulamaya katlan rencilerin uygulama kapsamndaki derslere likin tm akademik faaliyetleri bir akademik renci ynetim sistemi (AYS) ve Perculus sanal snf uygulamas zerinde gerekletirilmitir. AYS zerinden renciler her dnem alan derslere kayt olmakta, derslerle ilgili sunulan etkinliklere ve videolara eriebilmilerdir.. Ayrca bu sistem zerinden, sanal snf uygulamalar, forum (ezamansz tartma ortam) uygulamalar, mesajlama, duyuru ve dev uygulamalar da gerekletirilmitir. Sanal snf uygulamalarnda ise dersin retim eleman ve dersi alan renciler arasnda ezamanl bir iletiim kurulmutur. Sanal snf (Perculus) uygulamasnda sesli ve videolu grme, anlk yazma (sohbet), beyaz tahta uygulamas ve ekran paylam zellikleri ile retim eleman ve renciler arasnda etkili ve verimli bir iletiim ortam salanmaya allmtr.. Ayrca, retim eleman ya da renciler pek ok dosyay (MS PowerPoint, MS Word, MS Excel, Adobe PDF, resim, animasyon ve video) ezamanl olarak paylaabilmiler, birbirlerinin ekranlarn izleyebilmiler (ekran paylam) ve anlk notlar tutabilmilerdir. Her ders iin tm dnem boyunca haftada bir ders saati sanal snf uygulamas gerekletirilmitir. Toplanan veriler zerinde aritmetik ortalama ve standart sapma, t testi, tek ynl varyans analizi
57

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

(ANOVA), Scheffe testi uygulanmtr. Verilerin analizinde anlamllk dzeyi 0.05 olarak alnmtr. Aratrma sonunda ulalan sonular aada tartlmtr: Sanal snf uygulamalarnda renciler byk lde gruba ballk hissedememekte, gruptan dlanmlk hissetmekte, daha genel bir ifade ele de, sanal snf ortamn, bir snf grubu olarak alglayamamaktadr. Bu duruma sanal snf ortamnda rencilerin birbirleri ile yeterince iletiim kuramam olmalar ya da retim elemanlarnn renci-renci etkileimini engellemeleri, bu etkileimi glendirecek tedbirleri almam olmalar neden olmu olabilir. Faktrler asndan incelendiinde ise Ballk faktr, renme faktrne gre daha dktr. Sanal snf ortamnda renci - ierik ve renci retim eleman etkileiminin yeterince gereklemi olmasnn, renme faktrne ilikin puan ortalamasnn, Ballk faktrne gre daha yksek olmasn beraberinde getirilmi olabilir. Ballk faktr asnda Beslenme ve Diyetetik Blmnn snf toplumu hissetme dzeylerinin PDR dndaki dier blmlerden anlaml dzeyde daha yksektir. Toplam puan asndan lkretim Matematik retmenlii Blm rencilerinin snf topluluu hissetme dzeylerinin Beslenme ve Diyetetik, BTE ve PDR blmlerinde renim grmekte olan rencilere gre anlaml derecede daha dk, te yandan Beslenme ve Diyetetik blm rencilerin hissetme durumlarnn ise okul ncesi ve PDR rencilerininkinden anlaml dzeyde daha yksektir. Cinsiyet asndan bakldnda ise erkek rencilerin kadn rencilere gre sanal snflarda snf ortam hissetme dzeyleri, Ballk ve toplam puan asndan anlaml dzeyde daha yksektir. Anahtar Kelimeler: Web destekli retimi, Sanal snf, Snf topluluu

58

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

Uzaktan Hizmetii Eitim Alan retmenlerin Deneyimlerinin ncelenmesi Elif TALIBEYAZ, Seluk KARAMAN Atatrk niversitesi ZET Uzaktan eitim; eitimcilere geni kitlelere ulaan, medya aralarn kendine kolayca entegre edebilen ok byk bir alma alan sunmutur. Bu alma alan, teknolojiyi kullanarak rencilere kolay, ucuz ve esnek bir eitim imkn salamak iin kullanlmaktadr. Bu nedenle uzaktan eitim yaygnlam ve retmenlerin eitiminde kullanlmas gndeme gelmitir. Uzaktan retmen eitimi, retmenlere temel yeteneklerin kazandrlmas, onlarn baz becerilerinin gelitirilmesi ve kariyer geliimlerinin desteklenmesi amalaryla hizmet ii eitimlerinde kullanlmaya balanmtr. Gnmzde zellikle retmen saysnn fazla olmas ve retmenlerin mesleki sorumluluklarn aksatmakszn eitim alabilmeleri asndan uzaktan eitim iyi bir alternatif olarak grlmektedir. Bu dnceden yola klarak yaplan almada, retmenlerin uzaktan hizmet ii eitim uygulamalarna ilikin grlerine bavurulmutur. Bu sayede retmenlerin uzaktan eitime olan yatknlklar, bu eitimdeki potansiyel ve snrllklarn retmen perspektifinden ortaya konulmas, eitimlerin planlanmas ve kaynaklarn etkili kullanlmasna ilikin ipular elde edilmitir. Bu alma, bir durum almas olarak yrtlmtr. Aratrma kapsamnda; yaryaplandrlm, ak ulu 9 sorudan oluan bir grme formu hazrlanm ve bulgular bu grme formu araclyla toplanmtr. Aratrmann katlmc grubunu; 2011-2012 eitimretim ylnda Erzurum ilindeki bir ilkretim okulunda grev yapan 21 retmen oluturmaktadr. Bu retmenler, ncelikle uzaktan hizmet ii programna tabi tutulmulardr. retmenlere ynelik olarak hazrlanan bu uzaktan hizmet ii eitim programnda, Aamal Devamszlk Ynetimi Eitimi ve Afet Eitimi konular bulunmaktadr. Programn ieriinde Aamal Devamszlk Ynetimi Eitimi ile Afet Eitiminde yaplmas gerekenlerin grsel, video ve animasyonlarla anlatm yer almaktadr. Konu aralarnda ve konu sonunda ise cevaplanmas gereken sorular bulunmaktadr. retmenlerin, hizmet ii eitimi tamamlamalar iin bahsedilen aamalar gemeleri gerekmektedir. Uygulamann bitiminde retmenlerin grlerine ilikin veriler, nitel yntemlerle toplanp analiz edilmi ve almada ierik analizi kullanlmtr. Verilerin saysallatrlmasnda frekans tablolarna yer verilmitir. Bulgular aktarlrken ortaya kan kategori ve kodlara ilikin rnekler vermek amacyla katlmclarn grlerinden dorudan alntlar yaplmtr. Sonuta; retmenlerin uzaktan hizmet ii eitim uygulamalarn tercih edilebilir bulduklar ortaya kmtr. Bu noktada, uzaktan eitimlerin zaman ve mekn serbestlii salamasnn yan sra bu eitimlerin daha ilgi ekici ve eriilebilir olmasnn etkili olduu grlmtr. Bununla birlikte retmenlerin, baz teknik aksaklklarn bulunmas ve programda etkileim snrllnn olmas ile ilgili olarak olumsuz gr bildirdikleri ortaya kmtr. Anahtar Kelimeler: Uzaktan eitim, Hizmet ii eitim, retmen grleri

59

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

renme Gl eken ocuklarn Yazmay renmesini Kolaylatrc Bir Mobil renme Uygulamas Tasarm Banu YILMAZ, Turgay Tugay BLGN Maltepe niversitesi

ZET Trkiyede ve dnyada mobil cihazlarn nemi ve kullanm her geen gn artmaktadr. Mobil cihazlar ounlukla sosyal alara balanmak iin kullanlmakta ve bu cihazlara genellikle oyun ve mzik uygulamalar indirilmektedir. Hayatn her alanna girmeye balayan bu cihazlar eitim ve retim alannda da kullanlmaya balanmtr. lkemizde son yllarda salanan devlet teviklerinin de etkisiyle eitim kurumlarnda mobil cihazlarn says hzla artmaya balamtr. Fakat cihazlar zerinde kullanlacak mobil renme yazlmlar maalesef ayn hzla artmamaktadr. Bu sebeple mobil renme alannda byk bir potansiyel bulunmaktadr. Mobil renme, e-renmenin tm avantajlarn kapsayan, art olarak mekn ve zaman kstlamas olmakszn soyut bilgi ile pratii bir araya getiren kpr olarak deerlendirilebilir. Mobil teknolojileri kullanan bir renme ortam salt bilgi sunumundan ziyade model ve kavramlar kullanan uyarlanabilir bir altyap olmaldr. Mobil renme sistemlerinin tasarm belirli bir hedef grup iin yaplr ve bu gruba ynelik model oluturulur. zel ihtiyalar olan bireylerin kullanmna uygun yazlm ortam oluturmak ve bunun iin ierik oluturmak byk bir sorun olarak grlmektedir. renme gl eken rencilere mobil renme ortam salayan bu alma, bilinen yntemlerin mobil ortama aktarlmasnn dnda, ortam kstlamas olmadan alabilmeyi, snrsz tekrar yapabilme olanan, bir eiticiye gerek kalmadan rencinin kendi hatasn grebilmesini ve hata yaplan harf veya kelimelerin pekitirilmesi iin gerekli olan tekrar saysnn sistem tarafndan otomatik olarak belirlenmesini ve ayrca renmeyi daha grsel ve elenceli klmay amalamaktadr. Bu alma kapsamnda gelitirilen mobil renme uygulamas, yeni renme metodolojileri ve materyalleri eklemeye olanak salayacak ekilde bir yazlm platformu olarak gelitirilmitir. renme gl eken rencilerin eitimini kolaylatrmak amacyla gelitirilen mobil renme uygulamas, hedef kitle gznde bulundurularak tasarlanmtr. Uygulama, dokunmatik ekrana sahip cep telefonlar ve tablet bilgisayarlarda alabilmektedir. Uygulamann ekran rencinin dikkatini datmayacak ekilde sade ve grev odakl olarak tasarlanmtr. renciye ncelikle bir okuma paras verilmektedir. Bu metinde rencini okuma gl ektii kelimeyi semesi istenmektedir. Okuma gl ekilen kelimeyi pekitirmenin en iyi yollarndan biri o kelimeyi yazarak tekrar etmektir. renci kelimeyi

60

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

setikten sonra, alan ekranda bu kelimeyi cihaz zerinde yazmas istenmektedir. Yazlan kelime cihaz zerinde leklenebilir vektr grafii (Scalable Vector Graphics SVG) biimine dntrlmektedir. SVG biimi izgileri ve bu izgilere ait koordinat, kalnlk ve renk gibi nitelikleri depolamay salamaktadr. Geleneksel resim dosyalar ise ekrandaki her bir piksele ait renk bilgisi tuttuundan, resmin en ve boy uzunluu ve kalitesine bal olarak diskte SVG formatndan ok daha fazla yer kaplar. Cihaz zerinde SVG formatna dntrlen el yazs metni internet zerinden sunucu uygulamasna gnderilir. Sunucu zerinde bulunan ak kaynak kodlu Optik Karakter Tanma uygulamas (Optical Character Recognition) olan tesseract yazlm ile mobil cihazdan alnan el yazs ilenerek metne dntrlr. Cihaz, sunucuya gnderdii el yazs metinde aslnda ne yazmas gerektiini bildii iin sunucudan gelen cevap ile bu bilgiyi karlatrarak rencinin grevi baarma durumunu tespit eder. Eer baaramadysa ayn metni veya benzer bir metni tekrar grntleyerek yazmas istenir. Yeterli dorulua ulaana kadar bu sre tekrarlanabilir. Bu sayede rencini banda, yazdklarn kontrol edecek bir eitmene gerek kalmadan renci istedii kadar ok altrma yapabilmektedir. Ayrca rencinin ne kadar tekrar ettii, elde edilen baarnn yzde cinsinden hesaplanmas da sunucu zerindeki uygulama tarafndan hesaplanabilmektedir. Mobil renme uygulamasnn baarsn arttrmak iin, sistem rencilerin el yazlar ile eitilebilmektedir. Bu ekilde hazrlanan bir eitim seti ile daha verimli sonular elde edilebilmektedir. Mobil uygulama, el yazsn depolamak iin SVG kullandndan, harflerin yazm ekillerine ait bilgiler de saklanabilmektedir. rnein A harfini yazan bir rencinin bu harf iin elini ka kere kaldrdn ve harfin hangi blgesini daha nce yazd bilgileri SVG biiminde kaydedilebilmektedir. Bu sayede ocuklarn harfleri yazma stilleri hakknda bilgi edinilebilmektedir. Sisteme gnderilen el yazlarndan eitim ncesi ve eitim sonras elde edilen sonular karlatrlabilir ve gerekirse sistemin renmeye katksn lebilecek istatistikler oluturulabilir El yazs tanmla ilemi, renmenin lmlenmesi ve nispeten zayf ilemcilere sahip mobil cihaz ilemcilerine fazla yk bindirmemesi iin sunucu tarafnda yaplmaktadr. Gelitirilen mobil renme uygulamas, renme zorluu eken rencilerin daha elenceli, grsel ve pratik yntemler kullanarak eitimlerine katk salayacaktr. Eitim alan hedeflenerek tasarlanan proje, gelitirmeye ak yaps sayesinde, el yazs karakter tahlili ve rnt tanma gibi baka uygulama alanlarnda da kullanlabilir. Anahtar Kelimeler: Mobil renme, El yazs tanmlama, Bilgisayar-destekli renme, rnt tanma

61

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Trke retmen Adaylarnn Eitim Teknolojisine likin Tutumlarna Ynelik Bir Deerlendirme Tazegl DEMR, Berna KARAHAN Kafkas niversitesi ZET Gnmzde teknolojinin ba dndren bir hzla gelitiini hayretle izlemekteyiz. Bu durum yaamsal her alan kapsayan bir zellik gstermektedir. Bu alanlarn banda da eitim gelmektedir. Eitim retim srelerinde girdi ve paydalarn bireyler olmas, geliim ve deiimlerin de birebir takip edilmesi zorunluluunu beraberinde getirmitir. zellikle teknoloji alanndaki gelimeler, her alan etkiledii gibi eitim alann da byk lde etkilemektedir. oalan bilgi, teknolojinin de yardmyla kolay ulalabilir olmakta ve eitim srelerinde zellikle doru bilgiye ulamada daha zel yetenekleri de gerektirmektedir. Eitim teknolojileri de bu noktada hem retmene kolaylk salamada hem de rencinin bilinlenmesine nayak olmaktadr. Bu durum ilgili alan yaznda teknoloji okur-yazarl eklinde ifadesini bulmaktadr. Toplumu oluturan bireyler tarafndan teknolojinin anlalmas yani teknoloji okur-yazarl, bireyin toplumla olan ilikilerini kolaylkla anlayabilmesini salar (Bacanak ve di., 2003: 191). Eitim ise bu srete birey ve teknoloji ilikisini kurmak, iletiim srelerini etkili klmak noktasnda nemlidir. Bu nemin retmenler tarafndan da anlalmas gerekmektedir. Bu adan bakldnda tarafmzdan yaplan almann amac da ortaya kmaktadr. Aratrmada Trke retmeni adaylarnn eitim teknolojisine ilikin tutumlarna ynelik bir deerlendirme yapmak amalanmtr. Bu ama kapsamnda, Trke retmeni adaylarnn eitim teknolojisine ynelik tutumlarn cinsiyet, snf, ailenin ekonomik gelir dzeyi, mezun olunan lise tr, anne renim durumu, baba renim durumu, sosyal paylam sitelerine yelik durumu, teknolojik gelimeleri takip etme durumu, kiisel bilgisayara sahip olma durumu deikenleriyle arasndaki ilikiyi tespit etmek de almann alt amalarn oluturmaktadr. Aratrmann yntemi, betimsel-survey yntemidir. Bu yntem olaylarn, objelerin, varlklarn, kurumlarn, gruplarn ve eitli alanlarn ne olduunu betimlemeye, aklamaya alan aratrmalarda kullanlr (Kaptan, 199: 59). Aratrmann alma grubunu 20122013 eitim-retim yl bahar dneminde Kafkas niversitesi Eitim Fakltesi Trke Eitimi Blm lisans programna devam etmekte olan 278 Trke retmen aday oluturmaktadr. almann veri toplama arac, Pala (2006) tarafndan gelitirilen, Eitim Teknolojilerine Ynelik Tutum lei dir. Geerlik ve gvenirlik almalar yaplan lek, be dereceli Likert tipinde olup, 43 maddeden olumaktadr. Elde edilen verilerden tutum puan bulunurken, yksek tutum puan olumlu eitim teknolojisine eitime ynelik tutumlar gsterecek ekilde her bir tepki puanlanmtr. Tamamen Katlyorum, Katlyorum, Kararszm, Katlmyorum, Kesinlikle Katlmyorum eklindeki tepkiler olumlu maddelerde

62

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

5-4-3-2-1 eklinde ve olumsuz maddelerde 1-2-3-4-5 eklinde puanlanmtr. Verilerin analizinde, ilikisiz rneklem t-testi ve tek ynl varyans analizi uygulanmtr. Bunun yannda, varyans analizi ve t-testi iin nce Levene testi uygulanarak, varyanslarn homojenlii test edilmitir. Anlamllk dzeyi .05 olarak alnmtr. Aratrmadan elde edilen bulgular yledir: retmen adaylarnn eitim teknolojisine ynelik tutumlarnn cinsiyet deikenine gre anlaml bir farkllk olduturduu belirlenmitir (t= 2,697; p>.007). Aritmetik ortalama ve standart sapma deerlerine dikkat edildiinde mevcut istatistiki farkn kzlar lehine olduu grlmektedir. Bununla birlikte retmen adaylarnn eitim teknolojisine ynelik tutumlarnn snf, mezun olunan lise tr , anne renim durumu, baba renim durumu, sosyal paylam sitelerine yelik durumu, teknolojik gelimeleri takip etme durumu, kiisel bilgisayara sahip olma durumu deikenlerine gre istatistiki bir farkllk oluturmad aratrmann dier bulgular arasndadr. Aratrma sonucunda Trke retmeni adaylarnn eitim teknolojisine ynelik tutumlarnn genel olarak orta dzeyde olduu, kzlarn eitim teknolojilerine ynelik tutumlarnn erkeklere oranla daha iyi olduu ve kzlarn derslerde teknoloji kullanmna ynelik olumlu tutum gelitirdikleri tespit edilmitir. Aratrmaya gre retmen adaylar genel olarak eitim teknolojilerini derslerinde kullanmann kalc renmeler, snf ii etkileim ve verimlilik iin gerekli olduunu dnmektedirler. zgen ve Obay (2008) tarafndan yaplan aratrmada da ortaretim matematik retmeni adaylarnn eitim teknolojisine ynelik olumlu bir tutum iinde olduklar tespit edilmitir. Bu aratrma tarafmzdan yaplan aratrmay da destekler niteliktedir. Ortaretim matematik retmeni adaylar eitim teknolojisinin yalnzca retim ara-gere ve materyal boyutunu gz nne almaktan ziyade tasarlama, uygulama, deerlendirme ve gelitirme boyutlarnnda esas hedeflerle btnletirilmesi gerektiini ve bu dorultuda, retmen adaylarnn renme-retme srelerinde eitim teknolojisine ynelik bilisel, duyusal ve psikomotor alanla ilgili davranlar kazanmalar gerektiini belirtmitirler. Bunun yannda gemi yllarda yaplan aratrmalarda retmen ve retmen adaylarnn eitim teknolojisine ynelik tutumlar istenen, olumlu dzeyde olmad, teknolojinin kullanmnda sorunlarn ve yetersizliklerin olduu ve teknoloji hakknda bilginin yeterli olmadna ynelik sonular vardr (man, 2002; Uar, 1999; Akkoyunlu, 2002; Snmez, 1992). Bu durum teknoloji alanndaki gelimelere paralel olarak retmen adaylarnn da eitim teknolojilerine ynelik olumlu tutumlar gelitirdiini grmek asndan olduka nemli bir bulgudur. Anahtar Kelimeler: Trke retimi, Eitim teknolojileri, Teknoloji, Tutum

63

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Fen Eitiminde Bilgisayar Destekli Ders Sunumlar Hakknda retmen Adaylarnn Grleri Solmaz AYDIN, Sibel GRBZOLU YALMANCI Kafkas niversitesi

ZET Eitim sisteminde eitim-retim srecinin her aamasnda teknolojik unsurlardan yararlanlmaktadr. Bu alanda eitim ortamnn zenginletirilmesi ve tam renmenin gerekletirilmesi asndan bilgisayarn yeri nem kazanmaktadr. Bu nedenle eitim ortamlarnda bilgisayar destekli ders sunumlar kullanlmaktadr. Eitimde grsel ve iitsel aralarn daha kalc renmenin gereklemesini salad bilinmektedir. Bilgisayar destekli ders sunumlar da derslerin hem iitsel hem de grsel olmasna katkda bulunmaktadr. Texas niversitesinde Philips tarafndan yaplan aratrmaya gre zaman faktr sabit tutulduunda insanlar; okuduklarnn %10unu, iittiklerinin %20sini, grdklerinin %30unu, sylediklerinin %70ini, hem iitip hem de grdklerinin %50sini, hem yapp hem de sylediklerinin %90n hatrlayabilmektedirler (Baboaolu, 2010: 69). Bu sonular dnldnde bilgisayar destekli ders sunumlarnn renilenlerin hatrlanmas zerine %50lik bir katks olduu grlmektedir. zellikle grseller asndan zengin olan fen alan derslerinin retiminde bilgisayar destekli ders sunumlar yararl olacaktr. Bu nedenle bilgisayar destekli eitimi bilen, aktif bir ekilde bilgisayar kullanabilen ve kendine gvenen fen retmenlerinin yetitirilmesi eitim sreci iin nemlidir. Bu dorultuda aratrmada fen bilgisi retmen adaylarnn bilgisayar destekli ders sunumlar hakknda ne dndkleri, renmeleri ve derslere kar ilgileri zerine ne dzeyde etkili olduu, ders sunumu hazrlamada kendilerini ne dzeyde yeterli grdkleri belirlenmeye allmtr. Aratrma Kafkas niversitesi Eitim Fakltesi Fen Bilgisi retmenlii Blm 3. snfta renim gren toplam 57 retmen aday ile yrtlmtr. almaya 3. snflarn seilmesinin nedeni bilgisayar destekli ders sunumlaryla alt snflara oranla daha fazla karlam olmalar ve bu nedenle daha iyi analiz yapabilecekleri dnlmtr. Ayrca 4. snflara oranla daha ulalabilir bir grup olmalar da gz nnde bulundurulmutur. Aratrmann yntemi tarama modelindedir. Veri toplama arac olarak aratrmaclar tarafndan hazrlanan grme formu kullanlmtr. Formda retmen adaylarndan verilen drt adet ak ulu sorularn cevaplarn hi, az, orta, ok eklinde derecelendirmeleri ve nedenini yazmalar istenmitir. Elde edilen nitel verilerin analizinde; ncelikle cevaplar iki aratrmac tarafndan ayr ayr okunmu ve sorular yantlar ierecek ifadeler eklinde dzenlenmitir. Daha sonra bu ifadeler baka bir aratrmac tarafndan karlatrlarak

64

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

tutarll incelenmitir ve veriler % 90 orannda tutarl bulunmutur. Bu ekilde elde edilen veriler yzde ve frekans olarak ifade edilmitir. almann sonucunda u veriler elde edilmitir: 1.Sizce derslerde bilgisayar destekli ders sunumlar ne derecede kullanlmaldr? sorusuna verilen cevaplara gre en yksek oranlar u ekildedir.
f % Neden Fazla kullanlnca skc oluyor Gerektii durumlarda kullanlmal, srekli deil Dersin grselletirilmesi asndan nemlidir Faza kullanlnca hoca pasif duruma dyor rencinin dikkatini ekme asndan Bilgileri pratik bir ekilde vermek iin Uygulamada yetersiz kalr Grsel adan renmeye katkda bulunur Daha kalc renmeye yardmc olur renci dikkati ve motivasyonu asndan nemlidir Soyut kavramlarn somutlamasn salar Zamandan tasarruf salar Dersi destekleyicidir yi derecede bilinmeli ve sunulmaldr renci dersten sklmaz f 9 4 10 6 2 2 1 11 7 3 2 2 2 2 1 % 15,7 7,0 17,5 10,5 3,5 3,5 1,7 19,2 12,2 5,2 3,5 3,5 3,5 3,5 1,7

Orta

28

49,1

ok

22

38,5

Tablo incelendiinde retmen adaylarnn %49u derslerde bilgisayar destekli ders sunumlarnn orta derecede, %38,5i ise ok miktarda kullanlmas gerektiini ifade etmitir. 2. Sizce derslerde bilgisayar destekli ders sunumlar kullanlmas konular renmeniz asndan ne derecede etkilidir? sorusuna verilen cevaplara gre en yksek oranlar u ekildedir.
f % Neden Grsellik salad iin renmemi kolaylatryor Daha kalc renmeme yardmc oluyor Konular somutlatryor ok fazla kullanlnca iyi renemiyorum Sklmamam salyor Dikkatimi toplamam salyor Kavramlar aras ilikileri grmemi salyor Hocalar sunum yardmyla daha iyi anlatyorlar Daha kalc renmemi salyor Konuyu daha kolay anlamam salyor Grsel olduu iin daha iyi reniyorum Dikkatimi toplamam salyor Konulara kar ilgi ve isteimi artryor Derse katlmm salyor Sadece hoca anlatnca skc oluyor Konuyu somutlatryor Hocay tamamlayc oluyor 65 f 9 8 2 2 1 1 1 1 10 9 7 5 3 1 1 1 1 % 15,7 14,0 3,5 3,5 1,7 1,7 1,7 1,7 17,5 15,7 12,2 8,7 5,2 1,7 1,7 1,7 1,7

Orta

24

42,1

ok

29

50,8

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Tablo incelendiinde retmen adaylarnn %42si derslerde bilgisayar destekli ders sunumlar kullanlmasnn konular renmeleri asndan orta dzeyde etkili olduunu, %50,8i ise ok miktarda etkili olduunu ifade etmitir. 3. Bilgisayar destekli ders sunumlarnn derse kar ilginizi artrma derecesi nedir? sorusuna verilen cevaplara gre en yksek oranlar u ekildedir.
f % Neden Grsel eler iermesi ilgimi artryor Daha fazla kullanlnca bir sre sonra ilgim dalyor Bazen sklabiliyorum Elenceli geiyor Dikkatim daldnda kaldm yerden slayta bakabiliyorum Derse kar ilgimi artryor Srekli retmen anlatnca sklyorum Derse kar dikkatimi toplayabiliyorum Dersi daha kolay anlamam salyor Teknolojik aralara olan merakm gideriyor f 13 3 3 2 1 19 5 2 1 1 % 22,8 5,2 5,2 3,5 1,7 33,3 8,7 3,5 1,7 1,7

Orta

24

42,1

ok

28

49,1

Tablo incelendiinde retmen adaylarnn %24 bilgisayar destekli ders sunumlarnn derse kar ilgilerini artrmada orta dzeyde etkili olduunu, %49u ise ok miktarda etkili olduunu ifade etmitir. 3. Alannzla ilgili bir ders sunumu hazrlamada kendinizi ne derecede yeterli gryorsunuz? sorusuna verilen cevaplara gre en yksek oranlar u ekildedir.
f Az 7 % 12,2 Neden Yeteri kadar hazr deilim Bilgisayar destekli eitim konusunda eksiklerim var Bu konuda ok az uygulama yaptk yi bir ekilde hazrlayabilirim Kendi alanmda iyi olmak iin bilmeliyim Derslerde kullanlmas gerekli f 3 3 1 11 1 1 % 5,2 5,2 1,7 19,2 1,7 1,7

ok

13

22,8

Tablo incelendiinde retmen adaylarnn %61i bir ders sunumu hazrlamada kendilerini orta dzeyde yeterli grrken, %22,8i ise kendilerini ok miktarda yeterli grdn belirtmitir. retmen adaylarnn %12lik az bir ksm ise kendini bu konuda tam olarak yeterli grmemitir. Elde edilen tm bu sonular, retmen adaylarnn derslerde bilgisayar destekli ders sunumlarnn kullanlmas gerektiini dndn, onlarn renmelerine yardmc olduunu, derse kar ilgilerini artrdn ve ders sunumu hazrlamada kendilerine gvendiklerini gstermektedir. Anahtar Kelimeler: Bilgisayar destekli ders sunumu, Fen bilgisi retmen aday, Fen eitimi

66

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

Bilgisayarn Okullarda Kullanm: Ar l Merkezi rnei Mehmet Mehdi KARAKOa, Asaf VAROLb
a

Ar brahim een niversitesi b Frat niversitesi

ZET
Bilgisayarn 1986dan itibaren Milli Eitim Bakanl eitim programlarna girmesinden bugne 25 yl gemesine ramen hlen her okulda istenen dzeyde bilgisayarlamadan ve bu bilgisayarn verimli kullanlmasndan sz edilememektedir. Kimi okulda ihtiya fazlas bilgisayarlar depolarda rmeye terk edilmiken kimi okullarda ise retmenler ve veliler kendi imknlar ile bilgisayar edinmeye almaktadr. Bu almada Ar il merkezindeki tm ilk ve orta dereceli okullarn bilgisayarlama oranlar aratrlm, mevcut bilgisayarlarn okullarda ilevlerine gre dalmlar incelenmitir. Okullarda bilgisayar laboratuar veya biliim teknolojileri snf ad altnda bilgisayar kullanm ortamlarnn olup olmad, var olan okullarda bu snflarn kullanm sre ve amalar hakknda bilgi toplanmtr. Ayrca almada okullarda biliim teknolojileri (bilgisayar) retmeni saylar ve semeli biliim teknolojileri dersinin seilip seilmedii ve bunun sebepleri konusu da aratrlmtr. Tm veriler tablolatrlarak yorumlanm ve elde edilen sonulara gre renci, retmen, okul ve bakanlk merkezli eitli nerilerde bulunulmutur. Anahtar Kelimeler: Bilgisayar destekli retim, Bilgisayarl eitim

67

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Uzaktan Eitim: Yksek Lisans ve Doktora Tezleri zerine Bir Aratrma Haci Ali AYGN a, Vakkas AYGNb
a b

Adyaman niversitesi Milli Eitim Bakanl

ZET Bilgi ve iletiim teknolojilerindeki hzl deiim toplumsal yapda bir ok deiime neden olmaktadr. Bu deiim gemiten gnmze toplumlarn fakllamasna ve bir ok alanda birbirileriyle rekabet etmelerine neden olmaktadr. Bu rekabette baar ile kmann en nemli yollarndan biride eitim olduu aktr. Bu nedenle eitimin gelitirilmesi, an artlarna uygun bir ekilde her alana yaylmas ve tm bireylere ulatrlp, etkin katlmn salanmas olduu nemli bir yer tutmaktadr. Toplumsal yaplarn znesi olan insan ise eitim olanaklarnn kstll, youn alma saatleri, ulam imkanlar, yeterli zaman olanann olmamas gibi nedenlerden dolay insanlar eitim olanaklarndan yeteri kadar yararlanamamaktadr. Bireyin bu eitim olanaklarndan yararlanabilmesi, ok hzl gelien bilgi ve iletiim teknolojilerini faydasna kullanmas ile mmkndr. Eitimde bu bilgi ve iletiim teknolojilerini kullanlmas ile birey ile eitim ortamlar arasnda zaman mekan engelini ortadan kaldran sistem uzaktan eitimdir. Uzaktan eitim tm bireylere eit eitim artlar ve ortamlar oluturmas asndan son derece nemlidir. Bu aratrmann amac uzaktan eitim ile ilgili yazlm olan yksek lisans ve doktora tezlerine ilikin metodolojik adan bir durum saptamas yapmak, tezlerin ortak ve farkl ynlerini ve yllara gre geliimini incelemektir. Bu amala YK Ulusal Tez Veri sayfasnda Uzaktan Eitim veya Uzaktan retim konularnda yaplm olan tezlere ulalm ve ulalan tezler eitli ynlerden snflandrlarak uzaktan eitim incelenmi ve deerlendirilmitir. Bu erevede aratrma, tezlerdeki verilerin derlenip tek at altnda toplanmas ve uzaktan eitim ile ilgili almalarn yllara gre geliiminin gz nne serip yol gstermesi asndan nemli grlmektedir. Aratrma uzaktan eitim ya da retim kavramlarn tez ad ksmnda yer vermeyip bu alanda yazlm olanlar kapsamadndan bu ynnde snrl grlmektedir. almada betimsel bir alma yrtlm ve elde edilen veriler saysal deerlere dntrlerek incelenmitir. alma genel olarak dkman analizine dayanmaktadr. Aratrmann evrenini 1985-2012 yllar arasnda yazlm ve onaylanm YK veri tabanna ilenmi tez ad ksmnda Uzaktan Eitim veya Uzaktan retim kavramlarna yer veren yksek lisans ve doktora almalar oluturmaktadr. YK Ulusal Tez Veri sayfasnda tezin adnda Uzaktan Eitim veya Uzaktan retim geen izinli ve izinsiz toplam 224 (Yksek Lisans:188, Doktora: 35, Sanatta Yeterlilik: 1) tez bulunmaktadr. Bu tezlerin 72si izinsiz

68

7. Uluslararas Bilgisayar ve retim Teknolojileri Sempozyumu

iken 152si izinlidir. Bylece aratrmamzn evrenini bu 224 tez oluturmaktadr. Tezler incelenirken eitli ynleri (yayn yl, niversite, enstit, anabilim dal, bilim dal, danman nvan vb.) bakmndan tm aratrmaya dahil edilirken uzaktan eitim ve retimin geliimi ve genel deerlendirmesi bakmndan ise Eitim ve Sosyal Bilimleri Enstits altnda yazlm izinli tezler rneklem olarak seilmitir. rneklem saymz 79 (Yksek Lisans: 61, Doktora: 18) dur. 1985 ve 2012 yllar arasnda 224 (Yksek Lisans: 188, Doktora: 35, Sanatta Yeterlilik: 1 ) tez almas yapld ve onayland grlmektedir. 1985 ylnda 1 yksek lisans, 3 doktora almas var iken 1987, 1988, 1991, 1993 ve 1994 ylnda hi bir alma yaplmamtr. Son 10 yln verilerine bakldnda son yl iinde en fazla almann yksek lisans programlarnda 2002 ylnda (n=19, % 10,11) doktora programlarnada ise 2012 ylnda (n=5, % 14,28) olduu grlmektedir. Uzaktan eitim alannda yaplm tek sanatta yeterlilik tezi ise 2002 ylnda Grafik Anasanat Dalnda yaplmtr. YK Tez sayfasndaki istatistiklere bakldnda 1985 ile 2012 yllar arasnda yazlan tezler iinde uzaktan eitim/retim alannda yazlan tezler % 0,08 olduu grlmektedir. Bu orann en fazla olduu yl ise 1985 (% 0,44) yldr. Uzaktan eitim-retim ile yazlm 224 tezin niversitelere gre tezlerin dalm; en fazla uzaktan eitim-retim ile ilgili tez almas vermi niversiteler Anadolu niversitesin 39 (n=39-% 17,41), Gazi niversitesi 27 (n=27-% 12,05) ve Sakarya niversitesi 20 (n=20-% 8,93) dir. Enstitlere gre tezlerin dalm; sosyal bilimler enstits 100 (n=100-% 44,64), fen bilimleri enstits 86 (n=86- %38,39), biliim enstits 6 (n=6-% 2,68), eitim bilimleri enstits 25 (n=25-% 11,16), enformatik enstits 3 (n=3-% 1,34), mhendislik ve fen bilimleri enstits 2 (n=2-% 0,89) ve salk bilimleri enstits 2 (n=2-% 0,89) olduu grlmektedir. Anabilim dallarna gre dalmda; 224 tezin 47 sine ait anabilim dal bulunamam, enstit ad altnda tezler yazlmtr. Ama birok anabilim dal ad altnda bu konuda almalarn yapld grlmektedir. Bilim dallarna gre ise; Eitim Denetimi ve Ynetimi/Eitim Ynetimi Teftii Planlamas ve Ekonomisi 13 (n=13-% 30,95), Bilgisayar Teknolojileri/Bilgisayar ve renim Teknolojileri 6 (n=6-% 14,29), Eitim Programlar ve retimi 5 (n=5-% 11,90), Eitim Teknolojileri 4 (n=4-% 9,52), retim Ynetimi ve Pazarlama 4 (n=4-% 9,52), Aile Ekonomisi ve Beslenme Eitimi, Biliim, Din Eitimi, Halk Eitimi, nsan Kaynaklar Ynetimi, Matematik Blm, Saysal Yntemler, Ynetim ve Organizasyon, Zihinsel Engelliler retmenlii Bilim Dallarn da birer (n=1-% 2,38) tane yksek lisans tezi (n=1-%2,78) yazlmtr. ngiliz Dili Eitimi bilim dalnda ise bu konuda sadece bir (n=1-%2,38) tane doktora tezi (n=1-%16,67) yazlmtr. Tezler incelendiinde 224 tezin sadece 42 (n=42-%18,75) tanesi bir bilim dal altnda yazlmtr. Yksek lisans ve doktora programlarnn anabilim dal baznda almasndan dolay bilim dal dalm farkllk gstermektedir.
69

7th International Computer & Instructional Technologies Symposium

Danmanlarn unvanlarna gre ise; retim grevlisi 1 (n=1-%0,44), doktor 6 (n=6-%2,64), yardmc doent 86 (n=86-%37,39, doent 49 (n=49-%21,59), profesr 78 (n=78-%34,36) ve danman bilgisi bulunmayan tez says ise 7 (n=7-%3,08) dir. Danman saysnn (n=227) rneklem saysndan fazla olmas baz tez almalarnda iki danmann olmasndan kaynaklanmaktadr. Ayrca baz tezlerde danman bilgisine ulalamamtr. Ulalamayan tezler 1985 (n=3), 1986 (n=2), 1990 (n=1) ve 1993 (n=1) yllarna aittir. almann bundan sonraki ksmnda rneklem olarak seilen Eitim ve Sosyal Bilimleri Enstits altnda yazlm 79 (Yksek Lisans: 61, Doktora: 18) tezin; aratrma aralar, modeli, veri toplamam biimi-analiz yntemleri, veri toplama aralar, evren-rneklem ve tezlerin ortak ve farkl ynleri asndan deerlendirilecektir. Bu elde edilen veriler nda uzaktan eitim-retim ile ilgili nerilerde bulunulacaktr. Anahtar Kelimeler: Uzaktan eitim, retim, Tez almalar

70