Celik Yapi Tasarimi 1

7n. Yk. Mh.
7lker Ylmaz TRKER 1

TMMOB MO Ankara ubesi
Meslek i Eitim Programlar
ELK YAPILARIN TASARIMI
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
ilkeryilmazturker@gmail.com
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
elik Yaplarn Tasarm Kursu - Ocak 2011
7n. Yk. Mh. 7lker Ylmaz TRKER 2
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
2. elik yap elemanlar
3. Birleim ve ekler
4. Ykler ve Yk Kombinasyonlar
5. Tayc sistem dzenlemesi
6. Ynetmelik ve standartlar
7. Tasarm Yntemleri
8. elik Uygulama Alanlar
9. Tasarm rnekleri
10.Yapsal elikle lgili Yazlm Tantm
elik Yaplarn Tasarm Kursu Ocak 2011
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
Malzeme olarak yapsal elik,
elik yaplarn tarihesi
stnlk ve sakncalar, srdrlebilirlik
Trkiyede elik
elik kesitleri
Yapsal elik snflar
Kullanm alanlar
ELK YAPILAR 1
2. elik Yap Elemanlar
2.1. ekme ubuklar
2.2. Basn ubuklar
2.3. Kiriler
2.3.1. Hadde
2.3.2. Yapma
2.3.3. Kafes
2.3.4. Petek
2.4. Eilmeli Basn ubuklar
ELK YAPILAR 1
3. Birleim ve Ekler
3.1. Kaynakl birleimler
3.2. Cvatal birleimler
3.3. Birleim ve Ek tekilleri
3.4. Mesnetler, ankrajlar ve taban levhalar
ELK YAPILAR 1
Yapsal ykler, meteorolojik ykler, deprem ykleri vs.
ELK YAPILAR 1
5. Tayc Sistem Dzenlemesi
5.1. Tayc sistem tipleri (tek aklkl, srekli, gerber kirileri,
kompozit kiriler, dzlem tayclar, 3B tayclar)
5.2. Stabilite kavram
5.3. Depreme dayankl elik yap tasarm
ELK YAPILAR 1
6. Tasarm Yntemleri
6.1. Emniyet gerilmeleri yntemi
6.2. Tama gc yntemi
ELK YAPILAR 1
7. Ynetmelik ve Standartlar
Yerli ve yabanc artnameler, deprem ynetmelii
ELK YAPILAR 1
8.1. Sanayi yaplar
8.2. Yksek yaplar
8.3. Kprler
ELK YAPILAR 1
9. Tasarm rnekleri
9.1. Hangar tipi sanayi yaps rnei
9.2. Katl yap
ELK YAPILAR 1
10. Yapsal elikle lgili Yazlm Tantm
Comosys adl yapsal analiz tasarm detaylandrma program
zerinden konu ile ilgili yazlmlarn temel prensiplerinin
anlalmas
DEPREM VE LKEMZ
Topraklarmzn %92si deprem blgelerinde
Nfusumuzun %95i bu blgelerde yayor
1903 1999 arasnda 58 byk depremde 100.000 can kayb
AVRUPADA YER VMES
DNYADA YER VMES
YAPISAL ANALZ VE TASARIM SREC
Uygun sistemin ve kesitlerin seilmesi iteratif bir alma gerektirir.
Ykler, yk kombinasyonlar, hesap yntemleri kadar malzeme bilgisi
de nemlidir.
YAPISAL ELN DAVRANII
EKSENEL EKME NUMUNES
GERLME BRM DEFORMASYON ERS
Yapsal eliklerin Karakteristik Mukavemet zellikleri
Statik Ykler Altnda Mukavemet zellikleri
YAPISAL ELN STNLKLER
Homojen ve izotrop bir malzemedir
Elastisite modl yksektir
Snme rtre grlmez
Snek, enerji yutma kapasitesi yksektir
ok eitli birleim tekniklerine olanak salar.
Hesap teorileri baka hibir malzemede elik kadar gelimemi
ve yerlememitir.
Yap arl dktr
Hzl montaja olanak salar, montajnn tamamlanmasnn
ardndan kullanma geilebilir, hava koullarndan etkilenmez.
Onarm ve glendirilmesi mmkndr
Demontaj montaj olana salar
skeleye gereksinim duyulmaz
SRDRLEBLRLK
Srdrlebilir kalknma; gelecek kuaklarn kendi ihtiyalarn
karlama imkanlarna zarar vermeden gnlk ihtiyalarn temin
edilmesidir.
SRDRLEBLRLK
Yapsal elik;
%100 geri dnmldr, atk malzeme brakmaz.
Hurdadan retim yaplabildii iin doal kaynaklar tketmez.
antiye alan kk ve temiz olup, ulam aamasnda evreyi
kirletmez.
Yapmnda kuru yntemler kullanldndan, inaatn hibir
aamasnda evreye zarar vermez.
SAKINCALAR
Ses ve s bakmndan ok iyi bir iletkendir. Yaltm maliyetleri
ykseltebilir.
Yanc zellii yoktur fakat 400
o
Cda E yarya iner, 600
o
Cda
tayclk zelliini yitirir. Yangna kar izole edilmelidir.
Su ve kimyasal maddeler korozyona neden olur. Periyodik
olarak boya bakm yaplmaldr.
Narin yaplardr. Dinamik ykler altnda stabilite sorunu
yaanabilir.
KULLANIM ALANLARI
Depo ve imalat atlyeleri
Kuleler
Spor ve sergi salonlar
Hangarlar
Enerji retim ve iletim tesisleri
Konut ve iyeri amal ok katl yaplar
Kprler
KULELER
SPOR TESSLER
SPOR TESSLER
MMAR NTELKL YAPILAR
SANAY YAPILARI
YKSEK YAPILAR
NISITICI KULES, ARABSTAN
HANGARLAR
DUBAI NEW ENGINEERING CENTRE, AIRBUS A380 HANGARLARI
HANGARLAR
MALAT
HANGARLAR
MALAT
HANGARLAR
MONTAJ
A380
KPRLER
SAMSUN AYVACIK KPRS
ENERJ NAKL HATLARI
HDROLK ELK YAPILAR
RADYAL KAPAKLAR
ELK YAPI KULLANIM ALANLARININ DAILIMI
ELK EREVEL YAPILARDA MALYET DEM
(ngiltere rnei)
LKELER BAZINDA ENDSTRYEL ELK YAPI DAILIMI
TKETM
lkemizde Yapsal elik Tketimi Artyor!
nk;
2000 ylndan bu bu yana yana dzenli byme
1999 depremlerinin etkileri
Malzeme bulunurluundaki iyileme
D ve i yatrm pazarlarndaki geliim
Endstriyel ve ticari yap yatrmlarndaki art
Ayrcalkl mimarisi olan sekin yaplar
yklenicilerimizin baarlar
darda ve ierde
Grnr Tketim
STHDAM
Atlyelerde dorudan istihdam
-15.000 mavi yakal
-2.000 beyaz yakal
Montaj ekipleri +%20
elik yap malzemesi reticileri
Tamamlayc servisler
YAPISAL ELN TARHES
Demir ilk kez M.. 1500 yllarnda Kuzeydou Anadolu ve
Kafkasya'da retilip kullanld.
18. yzylda ngilterede ham demir retiminin balamasyla
birlikte demir yap malzemesi olarak kullanlmaya balanmtr.
Demir kullanlarak ina edilen ilk yaplar kprlerdir. Kullanlan
ilk malzeme fonttur. Fontun basn dayanm yksek, ekme
dayanm ise dktr.
Coalbrookdale kprs 1779 ilk demir kpr
1700lere kadar demirin
ilenmesinde zengin karbon
ierii nedeniyle odun kmr
kullanlmaktayd, ancak o
yllarda Avrupa ormanlarnn
tkenmesi demirin ilenmesini
zorlatrmt.
Kok kmr elik an balatan
byk bir bulu olarak kabul edilir.
Demir, yerkabuunda en ok bulunan metaldir ve kabuun %4.5ini
tekil eder. Meteorlar haricinde serbest bir eleman olarak bulunmaz.
Demir cevheri, yksek frnda kok kmr ile yaklp ergitilerek
ham demir elde edilir. Kok kmrnn iki fonksiyonu vardr;
gerekli scakl salamak,
demir ile kimyasal reaksiyona girmek.
Elektrik ark yntemi
retilen elik haddeleme ad
verilen ekillendirme ilemine
tabi tutulursa istenilen ekli alan
rnler elde edilir.
Yapsal elik; demirin karbon, silisyum, manganez, alminyum, bakr,
krom, nikel, molibden, bor, vanadyum gibi elementler ile tekil ettii
alamdr.
En nemli katk
malzemesi karbon;
eliin sertliini ve
mukavemetini arttrr,
ancak ilenebilirliini ve
kaynaklanabilme
zelliklerini azaltt iin
belli bir oran gememesi
gerekir. (%0.2)
ELN YAPISINDA BULUNAN BLEENLER VE ETKLER
SLSYUM: Mukavemeti arttrr, kaynaklanabilme zelliini ve
paslanmaya kar direnci arttrr. %0,55i amamaldr, nk
ilenebilirlii azaltr.
ALMNYUM: Fosforun zararl etkisini ortadan kaldrr. Darbeli
kuvvetlere kar dayanklln arttrr.
MANGANEZ: Mukavemeti arttran bu eleman, eliin dvlebilme ve
kaynaklanabilme zelliklerine olumlu etkide bulunur. Ayrca
paslanmaya , anmaya, ve az oranda sya kar olan dayanklln
iyiletirir.
BAKIR: Korozyon mukavemetini ve sneklii arttrr.
YKSEK MUKAVEMETL ELN YAPISINDA BULUNAN
BLEENLER VE ETKLER
KROM: Mukavemeti arttrr, korozyona, srtnmeye kar direnci
arttrr.
NKEL: Mukavemeti ve plastiklii arttrr.
MOLBDEN ve BOR: Mukavemeti ve plastiklii arttrrlar. ok kaln
yksek mukavemetli levha retiminde nemleri byktr.
VANADYUM: Isya ve anmaya kar dayanklln arttrr.
YKSEK MUKAVEMETL ELN YAPISINDA BULUNAN
ZARARLI ELEMENTLER VE ETKLER
KKRT: eliin kzl derecede gevrek olmasna ve kolayca
krlmasna sebep olur.
FOSFOR: eliin normal scaklk derecelerinde ok gevrek olmasna
ve abuk krlmasna sebep olur. % 0,2 fosfor ihtiva eden elik sert bir
yere dt zaman cam gibi krlr ve paralanr. Genellikle %0,04
gememeli ve asla %0,05den ok olmamaldr.
AZOT: elii gevrekletirir; elik cinsine gre %0,007 veya %0,009u
amamaldr.
RETM AAMALARI
DKM KALIBI
HADDELEME
I PROFL KESTLER
INP IPE HD HP
U PROFL KESTLER
UNP UAP
KEBENT KESTLER
Eit Kollu Deiik Kollu
YASSI RNLER
Lama Levha
1. BLMN SONU
BLM 2. ELK YAPI ELEMANLARI
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
ELK YAPILAR 1
2.1. ekme ubuklar
2.2. Basn ubuklar
2.3. Kiriler
2.3.1. Hadde
2.3.2. Yapma
2.3.3. Kafes
2.3.4. Petek
2.1. EKME UBUKLARI
Kesit zoru olarak yalnzca eksenel dorultuda ekmeye maruz kalan
elemanlara ekme ubuklar denir. Kafes sistemlerin ekme
ubuklar, gergiler, asklar, vb. bu tr tayc elemanlara rnek
gsterilebilir.
ekme ubuklar tek ya da ok paral olarak dzenlenebilirler, yalnz
kesitlerin en az bir simetri ekseni olmasna ve kafes sistemlerde bu
eksenin kafes dzleminde bulunmasna zen gsterilir.
FAYDALI ENKEST ALANI
ekme ubuklarnda, ubuun balanma ya da eklenme biimi eer
enkesit alannda azalmaya neden oluyorsa bu durum hesaplar
srasnda mutlaka dikkate alnmaldr. Kesitteki kaybn dlmesi
yoluyla elde edilen enkesit alanna faydal alan ya da net alan
denir.
o
o
o
o
A= b.t
AA= d.t
A
n
= A AA
A: enkesit alan
A
n
: faydal enkesit alan
Bir ekme ubuunun emniyetle tayabilecei kuvvet:
P
max
= A
n
.o
em
olabilir.
o
em
0,6.o
a
ve
o
em
0,5.o
d
olmaldr. (TS648, Madde 3.1.1)
Kritik Yrtlma Dzlemleri (Faydal Genilik):
En kk olan Faydal Enkesit Alann verir:
Delikler gz nne alnarak elde olunan faydal -genilik hibir
durumda toplam geniliin % 85'ini geemez. (TS648 Madde
2.3.6)
Yk durumuna gre bazen ekmeye ve bazen de basnca alan
ubuklar basnca gre de boyutlandrmak gerekir. Bu gibi
ubuklarda narinlik 250 olmaldr. (TS648 Madde 3.1.2)
Sadece ekme kuvveti tayacak ekilde hesaplanan
aprazlarda narinlik oran 250yi amayacaktr. (DBYYHY
Madde 4.7.1.4)
RNEK 2.1.
2L65.65.7
A=8.7cm
Delik ap= 17mm
P= 17 ton
RNEK 2.1.
2L65.65.7
AA= 2.(1,7x0,7) = 2,38 cm
A
n
=A-AA = 2x8,7-2,38 = 15.02 cm
o = 17/15.02 = 1,13 t/cm < 1.4 t/cm OK.
2.2. BASIN UBUKLARI
Kesit zoru olarak yalnzca eksenel dorultuda basnca maruz
kalan elemanlara basn ubuklar denir.
Bu tip ubuklara rnek olarak pandl kolonlar, kafes sistemlerin
basnca alan dikme ve diyagonallerini, deprem ve rzgar
yklerine kar yaplara rijitlik salamak amacyla uygulanan
apraz ubuklar, vb. gsterilebilir.
Basn ubuklar
Basn ubuklar
Basn ubuklar
Basn ubuklar
Basn ubuklar
Burkulma
Euler kolon tama gcnn yalnzca
basn etkisinde ezilme deil aslnda
bir stabilite problemi olduunu fark
eden ilk kiidir.
Eksenel dorultuda basnca maruz kalan
ubuk ar derecede narin ise
burkulmadan hemen nce elemanda
oluan gerilmeler, orantl snrn
altnda ve elastik blgede kalr. Bu
eit burkulmaya elastik burkulma
denir; burkulup da yk tayamaz hale
gelen eleman elastik kalmtr.
Narinlik
= k.L/i
k: burkulma katsays
L: eleman serbest boyu
i: kesitin atalet yarap
2.2. BASIN UBUKLARI
Basnca alan ubuklarn narinlii 250'den fazla olmaldr. (TS648
Madde 3.2.1)
TS648
izelge 3
Yanal telenme nlenmi
TS648 izelge 4
Yanal telenme nlenmemi
TS648 izelge 5
<20 ise e=1 alnr
<
p
p
Basnca alan ubuklarn narinlii 250'den fazla olmaldr
(olmamaldr) (TS648 Madde 3.2.1)
at ve dey dzlem apraz sistemlerinin tm basn elemanlarnda
narinlik oran (ubuk burkulma boyu/atalet yarap)
snr deerini amayacaktr. DBYYHY Madde 4.7.1.2
RNEK 2.2.
St37
P = 51,5 ton
A = 53.4 cm
i
x
= 10,4cm
i
y
= 2,32cm
X-X eksenine dik burkulmada burkulma boyu L
kx
=4,5 m.
Y-Y eksenine dik burkulmada burkulma boyu L
ky
=1,5 m.
X-X eksenine dik burkulmada narinlik
x
= L
kx
/i
x
= 450/10,4 = 43,3
Y-Y eksenine dik burkulmada narinlik
y
= L
ky
/i
y
= 150/2,32 = 64,7
Byk olan 64,7 deerine gre tablodan ; e = 1,35 bulunur.
o = e.P/A = 1,35x51,5/53,4 = 1,30 t/cm < 1,4 t/cm OK.
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
ELK YAPILAR 1
2.1. ekme ubuklar
2.2. Basn ubuklar
2.3. Kiriler
2.3.1. Hadde
2.3.2. Yapma
2.3.3. Kafes
2.3.4. Petek
OK PARALI BASIN UBUKLARI
Srekli bal ok paral basn ubuklar
OK PARALI BASIN UBUKLARI
Ba elemanlaryla bal ok paral basn ubuklar
1. GRUP OK PARALI BASIN UBUKLARI
Enkesitin asal eksenlerinden birisi malzemeli, dieri ise
malzemesiz eksendir.
Bu ubuklarn hesabnda malzemeli eksene (x-x eksenine) dik
burkulma durumunda paralar arasnda kayma meydana
gelmeyeceinden narinlik derecesi hesab tek paral basn
ubuklarndaki gibi yaplr:
Malzemesiz eksene (y-y eksenine) dik burkulma durumunda ise
hayali narinlik dercesi hesaplanmaldr: (Hayali narinlik derecesi
formlleri de ilk defa Engesser tarafndan verilmitir.)
Keleme konmu iki korniyerle tekil edilen basn ubuklar bu
gruba girer
Bu gruptaki ubuklarn sadece (x-x) malzemeli eksen dzlemine dik
burkulma tahkiklerinin yaplmas yeterlidir:
Burada l
k
olarak, ubuun tayc sistem dzlemi iindeki ve buna dik
dzlem iindeki burkulma boylarnn ortalamas alnr
Bu gruptaki ubuklarn enkesitlerinin her iki asal ekseni de
malzemesizdir. Dolaysyla her iki eksen dzlemine dik burkulma
durumu iin hayali narinlik derecesi hesaplanr.
Hayali narinlik derecesi hesap esaslar I. Grup Basn ubuklar
nnkiyle ayndr, bu kez (x-x) ekseni de malzemesiz olduundan:
2.3. KRLER
2.3.1. Hadde Mamul Kiriler
2.3.2. Yapma Kiriler
2.3.3. Kafes Kiriler
2.3.4. Petek Kiriler
Kiriler;
Salt eilme momenti etkisi altndaki elemanlardr.
Genellikle gvde dzlemlerinde ykldrler.
Tek veya ok aklkl olarak dzenlenebilirler.
Kolonlarla birlikte rijit ereve olutururlar.
Normal gerilmeler, elastisite teorisine gre kesit yksekliince
lineer dalr.
2.3.1. HADDE MAML KRLER
Enkesiti hadde profilden oluan kirilerdir.
Kirilerin Tasarm
Bir kiriin kesit tesirleri (moment, kesme) belirlendikten sonra
enkesitte kullanlacak profile karar verilir. Seilen profilin uygun
olup olmad u kontrollerle belirlenir:
Eilme gerilmesi
Kayma gerilmesi
Kyaslama gerilmesi
Sehim
Yanal burkulma
Tasarm Paradoksu
Tasarm Paradoksu
ZATI YKLER
L YKLER
HAREKETL YKLER
Kirilerin Tasarm Aamalar
a. Kiriin Snr artlar Belirlenir
Mesnetlenme ekli, ykler ve hesap aklklar tanmlanr. (TS648
Madde 3.3.1)
b. Kesit Tesiri Diyagramlar izilir
c. Kiri Enkesiti Seilir
Profil tr seilir (kostrktif)
Profil boyutu seilir
em
ger
M
W
o
max
=
Seilen profilin kesit
mekanik zellikleri belirlenir
d. Gerekli Kontroller Yaplr
em
x
W
M
o o s =
max
Eilme gerilmesi
|
|
.
|
\
|
= s =
3
.
max
0
em
em
w
t d
V
o
t t
Kesme gerilmesi
s + =
a
a
v
o
o
t o o
80 , 0
75 , 0
3
2 2
Kyaslama gerilmesi
(kesitte ayn yerde M ve V)
2
d
I
M
x
= o
w
t d
V
.
0
= t
max
f f s
Sehim Kontrol
L/300 (TS648 Madde 2.4.2.4)
B
x
W
M
o o s =
Yanal Burkulma
Yanal Burkulmada
Serbest Boy Kavram
Yanal Burkulmada
Serbest Boy Kavram
Ag
g
y
y
A
I
i =
40
ky
y
S
i >
40
ky
y
S
i <
Yanal Burkulma
Tahkikine gerek yok
Yanal Burkulma
Tahkikine gerekli
TS648de Yanal Burkulma (Madde 3.3.4.2. Yanal
Burkulmada Emniyet Gerilmesi)
TS648de Yanal Burkulma (Madde 3.3.4.2. Yanal Burkulmada
Emniyet Gerilmesi)
Eer basn bal dolu ve yaklak olarak dikdrtgen enkesite sahip
ve enkesitin ekme bal enkesitinden daha ufak deilse :
Yukardaki formllerde notasyon sz edilen maddede verilmitir.
DBYYHYde aadaki ifade verilmitir:
Kirilerin st ve alt balklar yanal dorultuda mesnetlenecektir. Kirilerin
yanal dorultuda mesnetlendii noktalar arasndaki b uzakl
koulunu salayacaktr. Ayrca, tekil yklerin etkidii noktalar, kiri
enkesitinin ani olarak deitii noktalar ve sistemin dorusal olmayan
ekil deitirmesi srasnda plastik mafsal oluabilecek noktalar da
yanal dorultuda mesnetlenecektir. (madde 4.3.6.1)
Yanal dorultudaki mesnetlerin gerekli basn ve ekme dayanm, kiri
balnn eksenel ekme kapasitesinin 0.02sinden daha az olmayacaktr.
(madde 4.3.6.2)
RNEK 2.1
Yklemesi verilen sistemin kesit seimi ve gerekli tahkiklerin yaplmas
RNEK 2.1
RNEK 2.1
o
t
t
RNEK 2.1
3
max
380
4 . 1
533
cm
M
W
em
ger
= = =
o
Seilen kesit INP300 Wx = 653 cm3
2 2
max
/ 4 . 1 / 816 , 0
653
533
cm t cm t
W
M
em
x
= s = = = o o
Eilme gerilmesi tahkiki
RNEK 2.1
2
max
0
/ 800 , 0 153 , 0
08 , 1 2 , 24
4
.
cm t
t d
V
w
< =
= = t
Kesme gerilmesi tahkiki
RNEK 2.1
Kyaslama gerilmesi tahkiki
s + =
a
a
v
o
o
t o o
80 , 0
75 , 0
3
2 2
2
d
I
M
x
= o
w
t d
V
.
0
= t
RNEK 2.1
2
/ 658 , 0
2
2 , 24
9800
533
2
cm t
d
I
M
x
= = = o
2
max
0
/ 800 , 0 153 , 0
08 , 1 2 , 24
4
.
cm t
t d
V
w
< =
= = t
RNEK 2.1
s + =
a
a
v
o
o
t o o
80 , 0
75 , 0
3
2 2
2 2 2
/ 8 . 1 4 . 2 75 , 0 709 , 0 153 , 0 3 658 , 0 cm t
v
= < = + = o
RNEK 2.1
Sehim Tahkiki
m
EI
qL
f 005 , 0
10 9800 21000000 384
8 1
384
8
4 4
=

= =
m
L
027 , 0
300
8
300
= =
RNEK 2.1
Yanal Burkulma Tahkiki
Ag
g
y
y
A
I
i =
2
5 , 25 5 / 16 . 24 08 , 1 62 , 1 5 , 12 cm A
g
= + =
4
3
7 , 263
12
5 . 12 62 , 1
cm I
y
=
=
RNEK 2.1
Ag
cm
A
I
i
g
y
y
2 , 3
5 , 25
7 , 263
= = =
2 , 3 20
40
800
40
> = = cm
S
ky
gerekli
RNEK 2.1
1 ) 1 ( 3 , 0 ) 1 ( 05 , 1 75 , 1
2
= + + =
b
C
111
2400
1 10 3
7
=

250 2 , 3 / 800 / = =
y ky
i S
RNEK 2.1
2
2
7
/ 160
250
1 10
cm kg
B
=
= o
Eilme gerilmesi 0,816t/cm2 olarak bulunmutu. Kiriin
serbest boyunu azaltan nlemler alnmaldr.
2.3.2. YAPMA KRLER
Levha ad verilen eitli kalnlktaki elemanlarn uygun boyutlarda
kesilerek birletirilmesiyle oluturulan kirilere dolu gvdeli
yapma kiri denir. Perinli, bulonlu ve kaynakl kiriler sz
konusudur.
KEST OLUTURMAK!
Deneyimlilerin dahi herhangi bir kriter olmakszn tasarlamakta
zorlanaca bir durumdur. Literatrde baz yaklamlar
gelitirilmitir.
Gvde Levhas
Ekonomiklik bakmndan;
h= L/10~L/12 basit kiri
h= L/15 ters sehim vererek
h= L/25 srekli kirilerde
t
g
= h/110 veya
h 1000mm t
g
= 8~16mm
h 1500mm t
g
= 10~20mm
h> 2000mm t
g
= 14~28mm
Balk Levhas
b= L/25~L/60 yahut
b= (0.20~0.45)h
YNETMELK KOULLARI
TS648 Madde 3.6, yapma dolu gvdeli kiriler iin baz koullar
ierir:
h = Balklar arasnda gvdenin net ykseklii (cm),
t = Gvdenin kalnl (cm),
a
= Gvde malzemesinin akma snr (t/cm2) dir.
YNETMELK KOULLARI
TS648 Madde 3.6, yapma dolu gvdeli kiriler iin baz koullar
ierir:
berkitmesiz balklar:
Berkitmeli balklar:
2.3.3. KAFES KRLER
ekme ve basn ubuklarndan oluan tayc sistemlere kafes
kiri denir. ubuk eksenleri ayn dzlemde bulunur ve dzlem
kafes sistemleri olutururlar. Birbirine bal genlerden meydana
gelirler.
Ykler dm noktalarndan uygulanmaldr, aksi takdirde eilme
rijitlii ok dk olan elemanlarda momentler meydana gelir ve
sistem stabilitesini yitirebilir.
En ok kullanldklar yerler at makaslardr.
Dm noktalar kaynakl ve bulonlu olarak tekil edilebilir.
Dolu gvdeli kirilerinkine benzer dzlem tayclar oluturulabilir.
Basn ve ekme ubuklar kavram
Elemanlarda ekme gerilmeleri oluur.
Kompleks kafes sistemler
2.3.4. PETEK KRLER
I profilin gvdesi boyunca zig-zagl olarak kesilmesiyle elde edilen
iki parann kaydrlp u blgelerinden istenildiinde ek para
kullanlarak kaynakla yeniden birletirilmesi sonucu oluturulan
Petek Kesitler daha ok dzgn yayl yklerin tanmasnda kiri
olarak kullanlmaktadr.
Ama hadde mamul kirilerden atalet momenti daha yksek ve
hafif kesitler retmektir. Deme kirii olarak kullanld
durumlarda boluklardan tesisat unsurlarnn geiini salamak
bakmndan da kullanldr. Betonla kompozit altrlabilirler.
o t
t
ZATI YKLER
L YKLER
HAREKETL YKLER
o
o
Fg
Ders Sonu
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
ELK YAPILAR 1
2.1. ekme ubuklar
2.2. Basn ubuklar
2.3. Kiriler
2.3.1. Hadde
2.3.2. Yapma
2.3.3. Kafes
2.3.4. Petek
2.4. Eilmeli Basn ubuklar (birleik eilme)
Eilme momenti ile birlikte eksenel basn kuvveti etkisi altndaki
ubuklar bu gruba girer. Eilmeli burkulma sz konusudur.
Kesit etkileri:
P + Mx ya da My
P + Mx + My
eklindedir. Kesit tasarm TS 648 Madde 3.4e gre gerekletirilir.
Birleik eilme tesiri altndaki bir elemann kesitindeki gerilmeler
aadaki gibidir:
Eksantrik bir basn kuvvet veya merkezi basn kuvveti ile beraber
Mx ve/veya My eilme momentlerine alan ubuklardaki
burkulma tahkiki ve burkulmasz bir gerilme tahkiki aadaki
formllerle yaplr:
Eer;
ise yukardaki formller yerine aadaki forml kullanlabilir:
Yukardaki formllerde :
bem
= Yalnz basn kuvveti etkisi altnda msaade edilecek gerilme
(Madde 3.2.2),
B
= Yalnz eilme momenti etkisi altnda msaade edilecek basn
eilme gerilmesi (Madde 3.3),
S
b
= Mesnetler arasndaki desteksiz mesafe,
I
b
= Eilmenin olduu dzleme ' dik eksene gre atalet mom.,
K = Eilmenin olduu eksene gre burkulma boyunu elde etmek iin
kullanlan katsay,
eb
= Yalnz basn kuvveti etkisi altnda hesaplanan gerilmeyi,
b
= Yalnz eilme momenti etkisi altnda hesaplanan basn gerilmesi,
C
m
= U momentlerini y aklk momentlerini ve yanal desteklemeyi gz
nne alan bir katsay olup,
- Yanal deplasmann mmkn olduu erevelerde Cm = 0,85,
- Dm noktalarnn telenmesine, msaade edilmeyen erevelerde ve
zerinde eilmenin dnld dzlemde yk olmayan ubuklarda,
M
1
/M
2
orannn iareti:
M
1
/M
2
orannn iareti:
Dm noktalarnn telenmesine msaade edilmeyen erevelerde
ve zerine eilmenin dnld dzlemde yk alan ubuklarda
Cm kesin hesap yntemleriyle bulunmaldr. izelge -10'da verilen
durumlar iin:
Forml kullanlarak bulunabilir. Formlde:
0
= Eilme yknden meydana gelecek maksimum deplasman,
M
0
= Maksimum moment.
ubuk ularnda yanal deplasman sz konusu ise Cm =0,85
(Kirilerin Tasarm Aamalarndan)
TS648de Yanal Burkulma (Madde 3.3.4.2. Yanal
Burkulmada Emniyet Gerilmesi)
TS648de Yanal Burkulma (Madde 3.3.4.2. Yanal Burkulmada
Emniyet Gerilmesi)
Eer basn bal dolu ve yaklak olarak dikdrtgen enkesite sahip
ve enkesitin ekme bal enkesitinden daha ufak deilse :
C
b
katsays:
TS648 izelge.10
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
BLM 3. BRLEM VE EKLER
3.1. Cvatal Birleimler
U tarafndaki belli bir uzunluunda spiral di alm bir ksm
olan silindirik gvdeli ve altgen balkl bir birleim
aracdr.
Normal cvatalar
Yksek mukavemetli cvatalar
Ders Sonu
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
Dayanmlar bakmndan 2 tr cvata vardr:
1. Normal cvatalar
2. Yksek mukavemetli cvatalar
Normal Cvatalar (Bulonlar)
Yk aktarrken gvdesi enkesitinde kesmeye, gvde evresinde
ezilmeye alrlar. Gvdenin di almam ksm birletirilen
elemanlarn toplam kalnlndan birka milimetre fazla olmaldr.
Cvata Elemanlar
Cvata Elemanlarnn Boyutlar
Cvata Emniyet Gerilmeleri
Normal cvatalarda iki tr elik kullanlmaktadr:
4.6 Snf ( St37 elii kullanlan yap ksmlarnda kullanlr)
(4.6 eligi : kopma mukavemeti 4x10=40 kg/mm2 ve akma snr
0.6x40=24 kg/mm2 olan elii ifade etmektedir).
5.6 Snf (St52 elii kullanlan yap ksmlarnda kullanlr)
(5.6 elii : kopma mukavemeti 5x10=50 kg/mm2 ve akma snr
0.6x50=30 kg/mm2 olan elii ifade etmektedir).
Kaba cvata olarak 4.6 elii, uygun cvata olarak ise 4.6 ve 5.6 elikleri
kullanlmaktadr.
Metrik sistemde bulonlar M10, M12, M16 seklinde gsterilirler. M harfinin
yanndaki saylar mm cinsinden Kaba bulonlarda, bulon gvde apn
(d), ifade etmektedir. Uygun bulonlarda ise bulonun gvde ap, sz
konusu sayya 1 mm eklenerek elde edilmektedir.
Cvata Sembolleri ve Geometrik zellikleri
Kesme Trleri
Kesme Trleri
Cvatal Birleim Kenar ve Ara Mesafeleri
Cvatal Birleim Kenar ve Ara Mesafeleri
Kullanlacak Cvata apnn Belirlenmesi
Bir birleimde kullanlacak bulon ap aadaki bant ile
belirlenebilir.
(t, cm biriminde en ince para kalnldr)
Ancak, birletirilen elemanlarn profil olmas durumunda, ilgili profil
iin ngrlen kullanlabilecek maksimum bulon ap deeri esas
alnmaldr. Sz konusu maksimum bulon aplar, ilgili profile ait
tablolardan alnr.
Konstrktif Kurallar
Kuvvet ne kadar az olursa olsun en az iki bulon kullanmadka
birleimin kuvvet aktardg kabul edilmez.
Ayn sra zerinde 5den fazla bulon kullanlamaz.
Kenar ve ara mesafeler nemlidir.
Cvata Tahkiki
Kesme Gerilmesi Tahkiki
Ezilme Gerilmesi Tahkiki
Eksenel ekme Gerilmesi Tahkiki
sem s
d
N
t
t
t s =
4
2
sem s
d
N
t
t
t s =
4
2
2
Kesme Gerilmesi Tahkiki
lem l
t d
N
o o s =
min
.
Ezilme Gerilmesi Tahkiki
t
min
: birleimdeki minimum
eleman kalnl
Tek tesirli birleimde:
t
min
= min(t
1
, t
2
)
ift tesirli birleimde:
t
min
= min(t
1
, t
2
+t
3
)
zem
ek
z
A
Z
o o s =
Eksenel ekme Gerilmesi Tahkiki
Moment aktaran birleimlerde
cvatalar; kesme ve ezilme ile
birlikte eksenel ekme
gerilmelerine de maruz kalrlar.
Burada dikkat edilmesi gereken
nokta; kesme ve ezilmedeki gibi
d ap deil, didibi alannn
kullanlmas gerektiidir.
( )
4
86 , 0
2
d
A
ek
t
=
Yksek Dayanml Cvatalar
Yksek mukavemetli bulonlar yksek mukavemetli elikle retilir.
rnein 10.9, 12.9 gibi.
Bu bulonlarla yaplan birleimler iki trldr:
SL ve SLP birleimleri (Gvdede kesme ve ezilme, normal
bulonlardaki gibi)
GV ve GVP birleimleri (yk, levhalar arasndaki srtnme ile
aktarlr.
SL ve SLP Birleimleri
SL birleimleri hareketsiz yap ksmlarnda, SLP ise hareketli yap
ksmlarnda kullanlr.
SL ve SLPde Cvata aplar
SL ve SLPde Kesme Emniyet Gerilmeleri
SL ve SLPde Ezilme Emniyet Gerilmeleri
GV ve GVP Birleimleri
Somunlara uzun kollu zel anahtar ile belirli (byk) skma
momentleri uygulanarak, bulonlara Pv ngerme kuvveti verilir. Bu
Pv kuvveti birletirilen elemanlarn birleim yzeylerine basn
kuvveti olarak etkir. Bylece bulon eksenine dik kuvvet aktarm
elemanlar arasndaki srtnme kuvveti yoluyla gerekleir.
Hareketli ve hareketsiz yap ksmlarnda kullanlr.
Kesme kuvveti yolu
Normal kuvvet yolu
GV Birleimlerinde Hesap Esaslar
Bir bulonun bir birleim yzeyindeki srtnme ile emniyetle
aktarabilecei kuvvet:
: Temas yzeylerindeki srtnme katsays
v : Kaymaya kar emniyet katsays
Pv : Bulon ngerme kuvveti
Temas yzeyindeki srtnme katsays ()
Kaymaya kar emniyet katsays (v)
ngerme Kuvvetleri (Pv)
GV ve GVP birleimlerinde ayrca ezilme gerilmesi tahkiki yaplr. Bu
durumda srtnme kuvveti yok farz edilir.
Emniyet gerilmeleri aadaki gibidir:
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
3.2. Kaynakl Birleimler
Ayn veya benzer alaml metallerin, s etkisi altnda birletirilme
ilemine kaynak ad verilir.
Kaynakla birletirmenin baz trlerinde, benzer alaml bir ilave
metal de kullanlr (elektrod veya tel); baz trlerinde ise
kullanlmaz.
Is derecesinin, metallerin ergime noktasna kadar ykseltilmesiyle
kaynak ilemi gerekleiyorsa bu tr kaynaklara ergitme
kaynaklar ad verilir.
Is metallerde plastik kvam (kzl derece) oluturacak mertebede
kalmsa, bu durumda kaynak tr basn kaynadr.
Normal elik yaplarda daha ok ergitme kayna kullanlmaktadr.
Ergitme Kaynaklar
Ergitme kaynanda, birletirilecek paralarn birbirlerine
kaynaklanacak ksmlar ile ilave metal ergime derecesine kadar
(3000
o
C ~5000
o
C)stlr ve ergiyerek birleen ksmlarn soumas
sonucunda birleim salanm olur.
Ergitme Kaynaklar
Standart Elektrik Ark Kayna
elik yaplarda en ok uygulanan yntemdir. Kaynak iin gerekli s
elektrik ark ile salanr. Elektrik ark, birletirilecek paralarn
oluturduu esas malzeme ile elektrot adn alan kaynak teli
arasnda meydana gelir. Elektrod, kaynak makinesinin (-) kutbuna
baldr. Kaynaklanacak paralar ise kaynak makinesinin (+)
kutbuna baldr.
Elektrodun ucu kaynaklanacak blgeye yaklatrlnca kaynaklanacak
paralar ile arasnda bir elektrik ark meydana gelir. Arkn
dourduu yksek s (~4000
o
C) etkisiyle paralarn kenarlar ve
elektrodun ucu
ergime durumuna gelir. Elektrodun ucunda oluan metal damlalar,
yer ekimi ve (-) kutuptan (+) kutba doru meydana gelen elektron
akm sayesinde kaynak derzini doldurur. Alternatif ehir akmn
kaynaa elverili (genellikle doru) akma evirmek amacyla
kaynak makineleri kullanlr.
Elektrodlar 2~8 mm apndadr ve kaynakla birletirilecek paralarn
malzemesine uygun alamda bir metalden retilmilerdir.
plak elektrodlar
Sval elektrodlar
plak elektrodlar ile kaynak ekilmesi srasnda kaynak blgesi
havadan oksijen ve azot aldndan ve abuk souma meydana
geldiinden kaynak dikilerinin kalitesi ve mukavemeti dk olur.
Kuvvet aktaran dikilerin ekilmesinde plak elektrot
kullanlmamaldr.
Sval elektrodlarda elektrodun yzeyi svayla kaplanmtr.
Sva maddesinin yanmasndan oluan koruyucu gazlar kaynak
blgesinden havay uzaklatrr.
Sva malzemesi kaynak dikiinin zerinde cruf tabakas
oluturarak ergimi haldeki malzemenin abuk soumasn ve
bu nedenle diki iinde gaz habbeciklerinin kalmasn ve
kaynak dikiinde ilave gerilmelerin olmasn nler.
Ergimi haldeki kaynak malzemesi ile cruf malzemesi
arasnda meydana gelen kimyasal reaksiyon sonucu kaynak
mukavemeti artar.
Standart elektrik ark kaynann avantajlar:
Ak ve kapal alanlarda uygulanabilir.
Elektrod ile ulalabilen her noktada ve pozisyonda kaynak
yapmak mmkndr.
Dier kaynak yntemleri ile ulalamayan dar ve snrl
alanlarda kaynak yapmak mmkndr.
Kaynak makinesinin g kayna ular uzatlabildii iin uzak
mesafedeki balantlarda kaynak yaplabilir.
Kaynak ekipmanlar hafif ve tanabilirdir.
zl Tellerle Elektrik Ark Kayna
Elekrik ark kayna elektrod yerine zl tellerle de yaplabilir. zl
teller, sval elektrodun tersyz edilmi halidir. Sva tabakas
malzemesi telin ekirdeinde yer alr. Ark ve kaynak blgesini
koruma
ilevi zl tel ekirdeinin yanmas ve ayrmas sonucunda oluan
gazlar tarafndan veya gazalt kaynandaki gibi dtan beslenen
bir koruyucu gaz tarafndan gerekletirilir. Sval elektrodlarn
zerindeki rt maddesi elektrodlarn dz ubuklar olarak
retilmesine ve boy kstlamasna neden olur. zl tellerde ise bu
rt maddesi boru eklindeki tel elektrodun iinde olduu iin
makaralara sarl tel eklinde retilir ve kesintisiz kaynak blgesine
srlebilir. Bu kaynak yntemi, hem yar otomatik hem de otomatik
kaynak sistemlerinde uygulanabilir.
Gazalt Elektrik Ark Kayna
Kaynak blgesine srekli ekilde srlen, masif haldeki tel elektrod
ergiyerek tkendike kaynak metalini oluturur. Kaynak ilemi
srasnda kaynak blgesi, atmosferin zararl etkilerinden kaynak
alevinden gelen gaz veya gaz karm tarafndan korunur.
Koruyucu gaz olarak Argon, Helyum veya Karbon Dioksit kullanlr.
Kaynak ilemi sonucunda dzgn ve yksek nfuziyetli kaynak
dikileri elde etmek mmkndr.
Tozalt Elektrik Ark Kayna
Kaynak tozu, elektrottan nce kaynak derzine yerletirilir.
zellikle uzun kaynak boyu uygulamalar (90 cm veya daha
uzun) iin uygundur.
nce ve kaln et kalnlkl elik profiller iin kullanlabilir ve
yksek kaliteli ke, ksmi ve tam nfuziyetli kt kaynak
ilemine uygundur
Kapal ve ak alanlarda uygulanabilir.
Sadece yntem yatay kaynak pozisyonlar iin uygundur.
Tozalt Elektrik Ark Kayna
Gaz Kayna
Yksek scaklk gaz alevi ile salanr. Gaz alevi almo denen bir
aletin ucunda yaklr ve kaynak bir elinde almo dier elinde
ise kaynak telini tutarak kayna gerekletirir. Bu yntemle
elde edilen dikilerin mukavemeti dk olduundan elik
yaplarda kuvvet aktaran dikiler iin kullanlmaz. te yandan
elik atlyelerinde gaz alevi, zellikle levha ve profillerin
kesilmesi iinde kullanlr. Buna otojen kesme denir.
Kaynak Dikileri
Kt kaynak dikileri
Ke kaynak dikileri
Kt Kaynak Dikileri
ki levhann yan yana getirilen kenarlar boyunca ekilen kaynak
dikilerine kt dikiler denir. Levha kenarlarnn ilenme ekline
gre kt kaynak dikileri zel isimler alrlar (Tablo 1). I, V, Y, U
dikileri bir seferde ekilebilirler, dier tarafta kalan kaynak
kknn kaznmas ve yeniden kaynaklanmas gerekmektedir.
Kaynak dikiinin kk ksmnn sonradan kaynaklanmas
olana yoksa; altna rnein oluklu bir bakr ray yerletirilmek
suretiyle, bu ksmn muntazam olmas salanr.
Kt Kaynak Dikileri
Kt Kaynak Dikileri
Kt Kaynak Dikileri
Kt kaynak dikiinin kalnl levha kalnldr. Birletirilen
levhalarn kalnlklar birbirinden farkl ise kt dikiin kalnl bu
paralardan en incesinin kalnlna eit alnr:
Kt Kaynak Dikileri
Kt kaynak dikilerinin uygulama uzunluklar ularndan
birletirdikleri elemanlarn genilii kadardr. Tarma levhalar
kullanlarak, krater oluumu engellenmediyse, kt kaynak
hesap boyu uygulama boyundan iki uta oluan krater boylar
dlerek hesaplanr:
Ke Kaynak Dikileri
ki elik levhann birbirine dik veya en az 60
o
tekil eden yzeyleri
arasndaki kaynak dikiine ke kaynak dikii denir.
Yzeyler arasndaki ann 60
o
den az olmas durumunda ke
kaynak dikilerinin kuvvet tad kabul edilmez. Ke
dikilerin kalnl olan a, kaynak enkesiti iine izilen ikiz kenar
genin yksekliine eittir
Ke Kaynak Dikileri
Ke kaynaklarda minimum kaynak kalnl 3 mm, maksimum
kaynak kalnl 0.7t
min
dir.
Ke Kaynak Dikileri
Ke Kaynak Dikileri
10a < l < 100a
Ke Kaynak Dikileri
DERS SONU
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
3.3. Birleim ve Ek Tekilleri
Neden ek yaplr?
Snrl retim boylar
Tanabilir boyda imalat yapabilmek
Zayiat azaltmak
3.3.1 ekme ubuklarnn Eki
Birletirme elemanlarna gre:
Perinli
Bulonlu
Kaynakl
Birletirme ekline gre:
niversal ek
Enine levhal ek
Lamal ek
ekme ubuklarnn ekinde 3 art aranr:
Ek paralarnn faydal enkesit alan eklenen paralarn faydal
enkesit alanndan kk olmamaldr F
n,ek
F
n
Ek paralar arlk merkezi ile ekme ubuu arlk merkezi
st ste dmelidir
Her ek paras kendi zerine den kuvveti ekin bir tarafna
aktaracak ekilde birletirme yaplmaldr.
Gvde ekinin payna den kuvvet:
Balk ekinin payna den kuvvet:
Cvatal Ek
Profil Kesiti
Cvata Hesab
Kaynakl Ek
niversal Ek
ubuklarnn dorudan doruya ucuca kt kaynakla balanmas ile
elde edilir.
Gvdede kt diki yapmadan nce profillerin boyun blgeleri
mutlaka oyulmaldr. Ayrca artname uyarnca bu tip eklerde kt
dikilerin emniyet gerilmesi %50 azaltlr. Ynetmelie gre bu ek
tarzndan mmkn olduunca kanlmaldr.
Kt diki alan yaklak ekme ubuunun net enkesit alanna eit
kabul edilirse, ekin tayabilecei maksimum kuvvet ubuun
tayabilecei en byk kuvvetin ancak %39u olabilir
Enine Levhal Ek
Ucuca eklenecek ekme ubuklarnn aralarna konan enleme
levhaya ke kaynak dikileriyle balanmalar sonucunda
oluturulan ek eididir. Profili enleme levhasna balayan toplam
ke diki alan mevcut kuvvete blnmek suretiyle kaynak
dikilerinin kontrol yaplr. Enine levha kalnl en az profil balk
kalnl kadar alnr. Ke kaynak diki kalnlklar maksimum
seilmelidir.
Ucuca byle bir ekte kaynak kalnl 0.7t
min
olacandan; 2a=1.4t
olur.
A
k
= 1.4A
pr
P
k
= 1.4xA
pr
x1.1
P
pr
= 1.4xA
pr
= P
k
/P
pr
= 1.1
Kaynaklar, profilin tayaca ykn 1.1 katn tayabilir.
Lamal Ek
Konstrktif kurallar nemlidir. Ekin 3 art salanrsa profilin
tad kuvveti aynen tayabilir. Kaynak boyunda 15a<L<100a
art salanmaldr.
RNEK 3.1
ekme ubuu cvatal eki
ekme ubuu cvatal eki
Malzeme St37
Profil IPE330 (A = 31,3cm2)
t
w
= 7,5mm
t
f
= 11,5mm
Balk cvatas M22
Gvde cvatas M16
a) A
n
= 31,3 2*1,15*2,3 = 26 cm2
A
n,ek
= (19*1,2 2*1,2*2,3)+2(13*0,6-2*1,7*0,6) = 28,8 cm2
A
n,ek
> A
n
b) Arlk merkezinin yeri
X-X ekseni etrafnda
cm y
ek
3 , 4
2 , 1 . 19 6 , 0 . 13 . 2
)
2
2 , 1
5 , 6 5 , 16 ( 6 , 0 . 13 . 2
=
+
+
=
cm y 5 , 42 6 5 , 36 = + =
mm y 5 , 0 5 , 42 43 = = A
c) Balant elemanlar
PL6*130
P=26.1,4= 36,4 t
ek levhalar alan A=2.0,6.13+19.1,2 = 38,4 cm2
6 adet ift tesirli cvata
ton P
g
79 , 14 4 , 36
4 , 38
6 , 0 . 13 . 2
= =
t P
g
465 , 2
6
79 , 14
1
= =
2 2
2
/ 1 , 2 / 613 , 0
4
6 , 1
2
465 , 2
cm t cm t
a
< = =
t
t
2
/ 2 , 4 05 , 2
75 , 0 . 6 , 1
465 , 2
cm t
l
< = = o
t P
b
6 , 3
6
61 , 21
1
= =
2 2
2
/ 1 , 2 / 947 , 0
4
2 , 2
6 , 3
cm t cm t
a
< = =
t
t
2
/ 2 , 4 423 , 1
15 , 1 . 2 , 2
6 , 3
cm t
l
< = = o
PL12*190
ton P
g
61 , 21 4 , 36
4 , 38
8 , 22
= =
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
Normal Kuvvete Maruz Kaynak Dikileri
Kesme Kuvvetine Maruz Kaynak Dikileri
Normal Kuvvet ve Kesme Kuvvetine Maruz Kaynak Dikileri
Eilme Momentine Maruz Kaynak Dikileri
Eilme Momenti ve Kesme Kuvvetine Maruz Kaynak Dikileri
Birleik Eilme ve Kesme Kuvvetine Maruz Kaynak Dikileri
rnek 3.2
Birleimdeki kaynaklar kt kaynaktr.
Kaynak dikilerinde yklemeye bal olarak normal gerilme ve
kayma gerilmesi olumaktadr.
Bu iki gerilmenin ayn anda olumas nedeniyle bir de kyaslama
gerilmesi (veya DIN 4100e gre asal gerilme) tahkiki yaplmaldr.
Kaynak kalnl tahkiki ve kaynak boyu
Normal gerilme tahkiki
Kesme gerilmesi tahkiki
DIN4100e gre asal gerilme tahkiki
3.3.2 Kolon Eki
Cvatal
Kaynakl
Cvatal ekler
Tam ek
Ek yzeyleri temas etmez, ykn tamam ek levhalar ve cvatalar
araclyla aktarlr. ekme ubuklarndaki 3 koul
geerlidir.Birleimde moment bulunabilir.
Temas eki
Ek yzeylerinin temas sz konusudur, ykn %50si temasla,
%50si ek levhalar ve cvatalarla aktarlr. Merkezi basn yk
olmaldr. Temas yzeyleri 1/100 mm hassasiyetle frezelenmi
olmaldr.
3.3.3 Kirilerin Eki
Cvatal
Kaynakl
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
(3.3.3 Kirilerin Eki)
Cvatal Ek Hesab
dt t b F t d t b F
B
n e e e
B
nek
2 . . 2 .
2 2
= > =
c h h
e
2 s
t t
e
8 , 0
1
>
b b
e
>
d e ) 4 ~ 3 (
1
=
d e ) 6 ~ 3 (
2
=
d e ) 3 ~ 2 (
3
=
1 4
2
3
e e =
Ek elemanlarnn tasarmnda kullanlacak moment;
Basit kirilerde kiri kesitindeki moment, kesitin tayabilecei en
byk momentin yarsndan kkse, kesitte bulunan deer yerine
en byk momentin yars alnr.
Srekli kirilerde ise kesitin tayabilecei en byk moment alnr.
em x ek
W M o =
Statik etkilerin datm yaplr:
) 2 ( ) 2 (
1 2 e e e e
G
ek
B
ek ek
t h t b F F F + = + =
|
|
.
|
\
|
+
|
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|
+
= + =
12
2
2
2
3
1
2
2
2
e
e
e
e e
G
ek
B
ek ek
h
t
t h
t b I I I
Moment atalet momentleriyle, normal kuvvet alanlarla orantl
datlr. Kesme kuvvetinin tamam gvde tarafndan tanr.
Balk ekiyle aktarlacak etkiler:
ek
B
ek
ek
B
ek
I
I
M M =
ek
B
ek
ek
B
ek
F
F
N N =
Gvde ekiyle aktarlacak etkiler:
ek
G
ek
ek
G
ek
I
I
M M =
ek
G
ek
ek
G
ek
F
F
N N =
Gerekli kontroller yaplr:
Profil balnn ekiyle ilgili
2
B
ek
B
ek
N
h
M
N + =
dt t b F t d t b F
B
n e e e
B
nek
2 . . 2 .
2 2
= > =
sem S
d
N t
t
4
2
1
=
Lem e L
dt N o
2
= ) ; min(
1 L S em
N N N =
em
N
N
n =
Profil gvdesinin ekiyle ilgili
1 1
r
r
N
N
i
M
M
i
=
i
M
i
M
r
r
N N
1
1
=
1
1
r
r
N N
i
M M
i
=
_ _
= =
= =
'
m
i
i
m
i
M
i
M
i
G
ek
r
r
N
r N M
1
2
1
1
1
Oya gre moment denge
denklemi yazlrsa
_
=
'
=
m
i
i
G
ek
M
r
r M
N
1
2
1
1
en uzaktaki bulonun
koordinatlar x1, y1 ise
_
=
'
=
m
i
i
G
ek
M
x
r
y M
N
1
2
1
1
_
=
'
=
m
i
i
G
ek
M
y
r
x M
N
1
2
1
1
Bulonlara gelen yatay etki
(X dorultusunda)
m
N
N
G
ek
M
=
1
Bulonlara gelen dey etki
(Y dorultusunda kesme
kuvveti)
m
Q
N
ek
Q
=
1
Arlk merkezinden en
uzaktaki bulona gelen
kuvvet
( ) ( )
2
1 1
2
1 1 1
Q M
y
N M
x
M
N N N N N + + + =
=
=
s
lem g L
sem S M
dt N
d
N
N
o
t
t
4
2
2
2
1
Moment Aktaran (Rijit) Kiri-Kolon Balantlar
Guseli Balantlar
Guseli Balantlar
O O Q1
N1
M1
M2 = M1
N2
Q2
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
Aln levhas genilii, kiri profili balk geniliinden az
olmamaldr. Kalnl ise balk kalnl mertebesinde olmaldr.
Bulon ap, kolon profili bal iin uygun boyutta olmaldr.
Bulonlarn ara mesafeleri 4~5d eklinde yaplabilir.
Guse eimi 1:1 mertebesinde olabilir. Guse levha kalnlklar,
kiri gvde ve balk levhalar mertebesinde seilmelidir.
O
Statik etkiler (kesit tesirleri) kolon yzne tanr
O O Q1
N1
M1
M2 = M1
N2
Q2
2
1 1 1
col
h
Q M M =
'
1
N
1
Q
Kaynaklarn oluturduu sistemin tarafsz ekseni hesaplanr (y)
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
2
h
y dy =
a4 ve a6 kt kaynak
F
k
ve I
k
hesaplanr
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
kem
k k
k
F
N
a y
I
M
o o s +
'
=
1
1
1
) (
a1 dikiinde
kem
k k
k
F
N
y h h
I
M
o o s
'
+
'
=
1 1
) (
a6 dikiinde
F
k
ve I
k
hesaplanr
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
k k
k
F
N
t y h h
I
M
1 1
) (
'

'
+
'
= o
a3 ve a5 dikiinde
G
k
k
F
Q
1
= t
( ) ( ) | |
5 5 3 3 1
2 2 2 a a t h a a h F
G
k
'
'
+
'
=
vem k k v
o t o o s + =
2 2
Bulonlarda gerilme kontrol
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
ekme blgesinde ekme
kuvvetini alrlar, tm bulonlar
ayrca kesme kuvvetini de
tarlar.
Levhann basnca alan alt
blgesinde gen basn
gerilmesi dalm oluur.
Tarafsz eksenin yerini
bulmak iin 3. derece
denklem zm gerekir.
Bunun yerine tarafsz
eksenin yeri yeterli
yaklaklkla en alt bulon
srasnn hemen zerinde yer
ald varsaylr.
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
tarafsz eksenden en uzakta
yer alan bulon iftine
moment etkisinden gelen
ekme kuvveti:
f
h
M
H
1
1
' '
=
|
.
|
\
|
'
+
'
=
' '
x h
h
N M M
2
1 1
x
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
m: bulon sra says
m f
3 0.800
4 0.643
5 0.533
6 0.455
7 0.396
8 0.350
9 0.314
10 0.284
11 0.260
12 0.239
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
Kesme kuvveti
m
Q
V
2
1
1
=
a1
a2
a3
a4
a5
a6
b
t
'
h
'
h
y
d
y
zem
z
z
F
H
o o s =
2
1
Buna gre bir bulonda
yaplmas gereken gerilme
kontrolleri:
sem
s
s
F
V
t t s =
1
a z v
o t o o 75 , 0 3
2 2
s + =
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
3. Birleim ve Ekler
Mafsall kolon ayaklar
Ankastre kolon ayaklar
3.4.1 Mafsall Kolon Ayaklar
Sadece Normal Kuvvet
Taban levhas boyutlar belirlenir:
bem
P
B A
o
>
) 50 ~ 40 ( mm h A + =
A
P
B
bem
o
=
temel bloku
imento erbeti
P
Taban levhas kalnl belirlenir:
p= taban levhas altndaki gerilme
2
2
b
c
p M =
6
2
t
W =
em
W
M
o o s =
temel bloku
imento erbeti
P
em
W
M
o o s =
em
t
c
p o =
6
1
2
2
2
em
p
c t
o
3
>
temel bloku
imento erbeti
P
3.4.2 Ankastre Kolon Ayaklar
Normal Kuvvet + kesme kuvveti + moment
P
M
H
P
M
H
z
D
Kuvvetler dengesi:
P
M
H
z
D
d z
z
e e
Pe M
D
+
+
=
d z
z
e e
Pe M
Z
+
=
Taban levhasnn boyutlar seilir:
) 150 ~ 100 ( 2 + = b B
mm e 100 ~ 50
1
=
D ve Z kuvvetleri hesaplanr:
P
M
H
z
D
d z
z
e e
Pe M
D
+
+
=
d z
z
e e
Pe M
Z
+
=
Beton basn gerilmesi kontrol yaplr:
P
M
H
z
D
bem
B A
D
B
A
D
o o s = =
.
4
4
Ankraj bulonlarnn ap ve adedi belirlenir:
n: ankraj bulonu adedi P
M
H
z
D
Z
d
n
zem
> o
t
4
) 86 , 0 (
2
Taban levhasnn kalnl hesaplanr:
P
M
H
z
D
2
2
1
1
c
M o =
|
.
|
\
|
=
1 2
4 2
c
B B
M o
em
M
t
o
max
45 , 2 >
Taban levhasnn kalnl hesaplanr:
a
a
P
h
kem
2
1
+ =
t
P
M
H
Kesme kamasnn boyutlar hesaplanr:
bem
k k
b h
H
o o s =
M
H
3.4.3 Ankraj Bulonlar
Tespit ankraj bulonlar
Kuvvet aktaran ankraj bulonlar
Tespit ankraj bulonlar
Kuvvet aktaran ankraj bulonlar
BLM 4. YKLER VE YK
KOMBNASYONLARI
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
4. YKLER VE YK KOMBNASYONLARI
4.1. Ykler
Esas Ykler (H ya da EY)
lave Ykler (Z ya da Y)
Esas Ykler
Zati ykler
Hareketli ykler
Kar yk
Kren z yk (sk iler haldeki bir krende, kren hareketli yk de
esas yklerden saylr)
Makinelerin ktle kuvvetleri.
lave Ykler
Rzgar etkisi
Deprem etkisi
Krenlerin fren kuvvetleri
Yatay kuvvetler
Is deiimi
Montaj aamalarnda ortaya kan ykler
Ykleme Durumlar
EY Yklemesi: Esas yklerin toplam (Ykleme I veya H
Yklemesi de denir)
EY Yklemesi: Esas ve ilave yklerin toplam (Ykleme II veya
HZ Yklemesi de denir)
Emniyet Gerilmeleri
H yklemesinde:
HZ yklemesinde:
ifadelerden yararlanlarak:
71 . 1
a
H
em
o
o =
5 . 1
a
HZ
em
o
o =
H
em
HZ
em
o o 15 , 1 =
TS498de Ykler
Kapsam
Konutlar, brolar, resmi daireler, okullar, hastaneler, spor
tesisleri, elence yerleri, garajlar, vb. yaplardaki tayc
elemanlarn (kagir, beton, betonarme, ahap, elik, vb.)
boyutlandrlmasnda alnacak yklerin hesap deerini kapsar.
Kprler, su yaplar, nemli dinamik etkilere maruz her eit
endstri yaplar ve yksek gerilim iletme hatlar vb. gibi maruz
olduklar ykler bakmndan zellik gsteren yaplarn yklerini
kapsamaz. Ayrca; betonarme, elik gibi deiik yaplarda etkisi
farkl olan scaklk deiimi, rtre, deprem, vb. etkiler sz geen
yaplarn standardndan ve ilgili mevzuattan alnacaktr.
Kar Yk
Hareketli yk snfna giren zemin kar yk (P
ko
), corafi ve
meteorolojik artlara gre deimektedir.
30
o
ye kadar eimli atlarda kar yk hesap deeri (P
k
), zemin
kar yk (P
ko
) deerine eit kabul edilir ve at alanna planda
dzgn yayl olarak tesir ettii kabul edilir. Yatayla as kadar
eim yapan ve kar yamasnn engellenmedii yaplarda kar
ykn hesap deeri aadaki gibidir:
Rzgar Yk
Hesaplama iin verilen aklamalar btn yaplar iin geerli
olmakla beraber kendi artnameleri veya standartlar olan, mesela
kpr, vinler, yksek bacalar (fabrika bacas vs. gibi), radyo vs.
yayn kuleleri ve yksek gerilim hatlar gibi yaplar iin geerli
deildir.
Rzgar yk hesap deeri:
C
p
: emme katsays
q : rzgar basnc (kN/m2)
q c w
p
=
c
p
katsays deerleri
Mnferit tayc yap elemanlar iin (mesela mertek, ak, cephe
eleman vs. gibi) rzgar basnc deeri katsays 1/4 arttrlr.
(TS648 Madde 11.2.3)
Kar Yk Ve Rzgar Yknn Ayn Anda Dnlmesi Durumu
45
o
ye kadar eimli atlarda kar yk ve rzgar yknn ayn
anda etkimesi halinde hesap kolayl olarak ve yeterli yaklamla:
2
W
P
k
+
2
k
P
W +
Buz Yk
Buzlanmann ok grld bir yer iin buz yknn mutlaka
hesaba katlmas gerekiyorsa ve elde yeterince veri yoksa; eer
bu yer deniz seviyesinden 400 m veya daha yksekte ise btn
yzeyin 3 cm kalnlkta buzla kapl olduu dnlebilir. Buzun
birim hacim arl ise 7 kN/m3 alnr.
Deprem Yk
Deprem Yk
Deprem Yk
Deprem kuvveti hesab Newton prensiplerine dayanr:
ma F =
Toplam taban kesme kuvveti:
4.2. Yk Kombinasyonlar
Boyutlandrma ve gerilme tahkikleri ile her zaman en
byk enkesitleri gerektiren ykleme hali gz nnde
tutulmaldr.
(EY) halinde kombinasyonda deprem yk yoktur. EY haline ait
emniyet gerilmeleri 1,15 ile arplarak bytlecektir.
(EY)* halinde kombinasyonda deprem yk vardr. EY haline ait
emniyet gerilmeleri 1,33 ile arplarak bytlecektir.
Blm 5. TAIYICI SSTEM DZENLEMES
5.1. Tayc Sistem Tipleri
Tek aklkl basit kiriler
Konsol kiriler
kmal kiriler
Srekli kiriler
Gerber kirileri
Kompozit kiriler
Dzlem tayclar
3B tayclar
5.2. Stabilite Kavram
Bir yap Bir yap n n n t n t m m ve her bir eleman ve her bir eleman kararl kararl denge konumunda denge konumunda
olmal olmal d d r. Bunun i r. Bunun i in, yap in, yap ya gelen d ya gelen d ey ve yatay her t ey ve yatay her t r etkinin r etkinin
yap yap n n n temeline iletilmi n temeline iletilmi olmas olmas gerekir. gerekir.
Bir yap Bir yap hem b hem b t t n n yle hem de kendini olu yle hem de kendini olu turan elemanlar turan elemanlar yla yla
stabil olmal stabil olmal d d r. r.
elik yap elik yap lar lar n tasar n tasar m m nda elemanlar nda elemanlar n; n;
Yap Yap elemanlar elemanlar n n n d n d zlemlerine dik gelen yanal etkileri almak; zlemlerine dik gelen yanal etkileri almak;
Sistemin yanal Sistemin yanal ekil de ekil de i i tirmelerini tirmelerini nleyerek elemanlar nleyerek elemanlar n ana n ana
y y klere g klere g re hesaplar re hesaplar na temel olan ba na temel olan ba lang lang konumlar konumlar n n
korumalar korumalar n n sa sa lamak; lamak;
Montaj s Montaj s resince devrilmeyi resince devrilmeyi nlemek nlemek
Elemanlar Elemanlar n bas n bas n n ba ba l l klar klar n n n yanal burkulma boylar n yanal burkulma boylar n n
azaltmak amac azaltmak amac yla d yla d zenlenen sistemlere zenlenen sistemlere stabilite stabilite (kararl (kararl l l k) k)
aprazlar aprazlar (ba (ba lar lar ) denir. ) denir.
BLM 5. TAIYICI SSTEM DZENLEMES
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
7. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
Yap mhendislii; kesin olarak belirlenemeyen ykler
etkisinde, zellikleri ancak tahmin edilebilen malzemeler
kullanlarak, sadece yaklak olarak analiz edilebilen gerek
yaplar yapma sanatdr.
Edward Wilson
5.3 Depreme Dayankl elik Yap Tasarm
Depreme dayankl yap tasarmnda ama, depremden doan i
kuvvetlerin etkisinde ortaya kmas olas hasarn
snrlandrlmasdr.
Buna gre sorular:
1. Yapda ortaya kmas olas hasarn kabul edilebilir snr
nedir?
2. Bu kabul edilebilir hasar, hangi deprem veya depremlerin
etkisinde ortaya kacaktr?
Hafif iddetteki depremlerde binalardaki yapsal ve yapsal
olmayan sistem elemanlarnn her hangi bir hasar grmemesi,
Orta iddetteki depremlerde yapsal ve yapsal olmayan
elemanlardaki hasarn onarlabilir dzeyde olmas,
iddetli depremlerde ise can kaybn nlemek amac ile
binalarn ksmen veya tamamen gmesinin nlenmesi
Sz edilen iddetli deprem, 50 ylda alma olasl %10 olan
tasarm depremidir. Yani, konut ve iyeri gibi binalarn
tasarmnda kullanlacak olan depremdir.
Halkn youn olarak bulunduu sinema, tiyatro, okul, spor tesisleri
gibi binalar ile depremden hemen sonra kullanlmas gereken
binalarda (hastaneler, itfaiye, salk ocaklar, ulam
istasyonlar, enerji tesisleri vb.) ise bina nem katsays
kullanlmak suretiyle, sz konusu tasarm depremi
bytlerek kullanlr.
Depreme dayankl bir yapnn, yeterli dayanm (kapasite),
yeterli rijitlik ve yeterli sneklie sahip olmas gerekir. Esasen,
depreme dayankl yap tasarmyla yaplan da, yapya bu
zelliklerin kazandrlmasdr.
Tasarmda amalanan, yaplarn iddetli depremleri hasarsz
atlatmasn, salamak deildir. Bu nedenle yaplar, baz zel
durumlar dnda hibir zaman elastik deprem ykne gre
tasarlanmazlar. Yani binalarn elastik tesi davran
gsterecekleri (hasar grerek enerji yutacaklar) daha
tasarmn banda ngrlr. Bununla beraber, gmenin
nlenmesi ve can gvenliinin korunmas ilkesi her durumda
geerlidir.
Sneklik; gme yer deitirmesinin akma yer deitirmesine
oran olarak tanmlanan katsaydr ().
Depreme dayankl yap tasarmyla hedeflenen, yaplarn
deprem etkisi altnda snek davran gsterecek ekilde
tasarlanmasdr. Dolaysyla, tasarm deprem yk olarak, F
el
yerine, ondan daha kk olan F
d
kullanlr. Yani yaplar,
dorusal elastik kapasiteleri F
el
deil, F
d
olacak (gerekte F
y
),
ancak, gmeyi engellemek iin de yeterince snek davran
gsterecek ekilde tasarlanmaldr. Bu durumda, tasarm
deprem yknn (F
d
) nasl hesaplanacann aklanmas
gerekmektedir. Yapnn deprem srasnda elastik davran
gstermesi iin gerekli olan kapasitenin tasarm kapasitesine
oran deprem yk azaltmakatsays (Ra-seismic load
reduction factor, response modification factor, strength
reduction factor) olarak bilinir.
Tasarm deprem yk hesabnn zeti:
1. Yap arl ve periyodu hesaplanr
2. Elastik deprem yk hesaplanr
2.1 Deprem blgesine bal olarak etkin yer ivmesi katsays
belirlenir (A
0
)
2.2 Yerel zemin snf ve yap periyoduna bal olarak
spektrum katsays belirlenir(S(T))
2.3 Yap kullanm amacna bal olarak bina nem katsays
seilir (I)
2.4 Spektral ivme katsays hesaplanr A(T) = A
0
S(T)I
2.5 Elastik deprem yk hesaplanr F
el
= WA(T)
Tasarm deprem yk hesabnn zeti:
3. tasarm deprem yknn hesab
3.1 Tayc sistem tipine bal olarak tayc sistem davran
katsays seilir (R)
3.2 Tayc sistem davran katsays, yerel zemin snf ve
yap periyoduna bal deprem yk azaltma katsays
belirlenir (Ra)
3.3 Tasarm deprem yk hesaplanr
Deprem Yk Hesap Yntemleri:
Edeer deprem yk yntemi
Dinamik yntemler
Mod birletirme yntemi
Zaman tanm alannda hesap yntemleri
Deprem Yk Hesap Ynteminin Belirlenmesi
Greli Kat telenmelerinin Snrlandrlmas
1
= A
i i i
d d
i i
RA = o
02 , 0
) (
max
s
i
i
h
o
4.2.3. Malzeme Koullar ve Emniyet Gerilmeleri
4.2.3.2 Deprem ykleri etkisindeki elemanlarn birleim ve
eklerinde kullanlacak bulonlar ISO 8.8, 10.9 veya daha yksek
kalitede olacaktr. Bu bulonlar, moment aktaran birleimlerde
kendilerine uygulanabilecek ngerme kuvvetinin tm ile, dier
birleimlerde ise en az yars ile ngerilecektir. Deprem ykleri
etkisinde olmayan elemanlarn birleim ve ekleri ile temel
balant detaylarnda ISO 4.6 ve 5.6 kalitesinde bulonlar
kullanlabilir.
4.2.3.3 Kaynakl birleimlerde elik malzemesine ve
kaynaklama yntemine uygun elektrod kullanlacak ve
elektrodun akma dayanm birletirilen malzemelerin akma
dayanmndan daha az olmayacaktr. Moment aktaran
erevelerin kaynakl kolon-kiri birleimlerinde tam
penetrasyonlu kt kaynak veya ke kayna dikileri
kullanlacaktr.
4.2.3.4 Deprem ykleri etkisindeki elemanlarda, ayn birleim
noktasnda, kaynakl ve bulonlu birleimler bir arada
kullanlamaz.
4.2.3.5 Dey ykler ve depremin ortak etkisi altnda Emniyet
Gerilmeleri Yntemine gre yaplan kesit hesaplarnda,
emniyet gerilmeleri en fazla %33 arttrlacaktr. Birleim ve
eklerin emniyet gerilmeleri esasna gre tasarmnda ise, bu
arttrm %15i amayacaktr. Birleim ve ekler ayrca, bu
blmn ilgili maddelerinde belirtildii ekilde, eleman
kapasitelerine veya arttrlm deprem etkilerine gre kontrol
edilecektir.
4.2.3.6 Bu blmn 4.3.2.1, 4.3.4.1, 4.8.6 ve 4.9.1
maddelerinde ngrld ekilde, elik yap elemanlarnn ve
birleim detaylarnn gerekli kapasitelerinin hesabnda,
a
akma gerilmesi yerine D
a
a
arttrlm akma gerilmesi
deerleri kullanlacaktr. Arttrlm akma gerilmesinin
hesabnda uygulanacak D
a
katsaylar, yap eliinin snfna
ve eleman trne bal olarak, Tablo 4.1 de verilmitir.
4.2.4. Arttrlm Deprem Etkileri
Bu blmn 4.3.1.2, 4.3.5.3, 4.4.2.1, 4.4.2.3, 4.6.3.1, 4.6.5.2,
4.7.2.1, 4.8.6.4 ve 4.9.1 maddelerinde gerekli grlen yerlerde,
elik yap elemanlarnn ve birleim detaylarnn tasarmnda,
aada verilen arttrlm deprem etkileri gz nne
alnacaktr. Arttrlm deprem etkilerini veren yklemeler
veya daha elverisiz sonu vermesi halinde
4.2.5. Kuvvet Kapasiteleri ve Gerilme Snr Deerleri
Gerekli durumlarda kullanlmak zere, yap elemanlarnn i kuvvet
kapasiteleri ve birleim elemanlarnn gerilme snr deerleri aada
tanmlanmtr.
Yap elemanlarnn i kuvvet kapasiteleri:
Birleim elemanlarnn gerilme snr deerleri:
4.3. Sneklik Dzeyi Yksek ereveler
4.3.1.1 Sneklik dzeyi yksek erevelerin kiri ve kolonlarnda,
balk genilii/kalnl ve gvde ykseklii/kalnl oranlarna ilikin
koullar Tablo 4.3te verilmitir.
4.3.1.2 Kolonlar, dey ykler ve depremin ortak etkisinden oluan
eksenel kuvvet ve eilme momentleri altnda gerekli gerilme kontrollerini
salamalar yannda, birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde,
Denk.(4.1a) ve Denk.(4.1b)ye gre arttrlm ykleme durumlarndan
oluan eksenel basn ve ekme kuvvetleri altnda da (eilme
momentleri gz nne alnmakszn) yeterli dayanm kapasitesine sahip
olacaktr. Kolon enkesitlerinin eksenel basn ve ekme kapasiteleri
Denk.(4.2c) ve Denk.(4.2d) ile hesaplanacaktr.
BLM 6. TASARIM YNTEMLER
BLM 7. YNETMELK VE STANDARTLAR
BLM 8. UYGULAMA ALANLARI
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
6. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
BLM 6. TASARIM YNTEMLER
TASARIM FELSEFES
Balca iki tr tasarm felsefesi vardr:
Emniyet Gerilmeleri Yntemi (Allowable Stress Design-ASD)
Snr Deer Yntemleri
tama gc tasarm (ultimate strength design)
plastik tasarm (plastic design)
yk katsays esasl tasarm (load factor design)
yk ve dayanm artm tasarm (load and resistance factor
design- LRFD
Yaplarn ve tayc sistem elemanlarnn ilevlerini yerine
getirebilmeleri iin, iletmede kaldklar srede yeterli dayanm ve
rijitlie sahip olmalar ve ayn zamanda, bu sre zarfnda tasarm
yknn stne kabilecek ar yk durumlar iin de bir
gvenliklerinin bulunmas gerekir. Ar ykleme durumlar, yklerin
doru tahmin edilememesi veya yapm esnasndaki deiimlerden
oluabilir. Ayrca, malzeme veya birleim aralarnn
dayanmndaki farkllklar da elemann gerek dayanmnn tasarm
deerinden daha kk olmasna neden olabilmektedir.
Dolaysyla, yapsal tasarmda hangi yntem kullanlrsa kullanlsn,
ar ykleme veya dayanm azalmas olaslna kar yeterli bir
gvenliin bulunmas salanm olmaldr.
Yapsal gvenliin saptanmas konusunda yaplan almalarda
referans olarak gme (failure) durumundansa snr durumlar (limit
state) kullanlmaktadr.
Snr durumlar yapnn beklenilen ilevlerini yerine getirememe
koullardr ve genellikle;
tama snr durumu (ultimate limit state)
kullanma snr durumu (serviceability limit state) olmak zere
iki snfa ayrlrlar.
Tama snr durumlar:
denge (eguilibrium)
akma (yield)
kopma (rupture)
byk ekil deitirmeler (large deformations)
mekanizma (mecanism)
burkulma (buckling)
yerel burkulmalar (local buckling)
arplma (warping)
yorulma (fatigue)
devrilme (overturning)
maksimum snek dayanm yani plastik dayanm (plastic
strength)
kayma (sliding)
Kullanma snr durumlar:
sehim (deflection)
titreim (vibration)
kalc ekil deitirmeler (permanent deformation)
atlaklar (cracks)
Yapya etki eden ykler ve yapnn dayanm gz nne alnmas
gereken deikenler olup genelde, snr durum yaratacak tm
olaslklarn analizi pratik bir yol deildir. Bu nedenle de yapsal
gvenlik iin olaslklara dayal yaklamlar ieren basitletirilmi
yntemler tercih edilir. Bu tr yntemlerde, yk (Q) ve dayanm (R)
deikenler olarak ele alnr ve genelde yapsal gvenlik, olarak
ifade edilir:
_
=
i i n
Q R |
6.1. Emniyet Gerilmeleri Yntemi (Allowable Stress Design-ASD)
Emniyet gerilmesi ynteminde kullanlan ykler iletme ykleri
olmaldr. zetle, bu yntemde iletme ykleri etkisinde
elemanlarda oluan gerilmeler, hibir zaman emniyet
gerilmesinden byk olmamaldr. letme ykleri, servis ykleri
olarak da adlandrlabilirler. (yani, gerilme deerleri elastik
blgede)
Yukardaki ifade u ekli alr ve tm ykler iin ayn katsay kullanlr:
_
=
i
n
Q
R
|
Emniyet gerilmesi ynteminde kullanlan kombinasyonlar:
D
D + L + (Lr veya S)
D + (W veya E/1.4)
0.9D E/1.4
D + 0.75(L+(L veya S) + (W veya E/1.4))
D + L + (Lr + S)
D + L + (W veya E/1.4)
D + L + W + S/2
D + L + S +W/2
D + L + S + E/1.4
6.2. Plastik Tasarm Yntemi
Plastik tasarmda, iletme ykleri yerine tama gcne ulama
durumu dikkate alnr. Bu yaklamda elemanlar, iletme
yklerinden daha byk ykler dikkate alnarak belirlenir. Burada
tama gcne ulama ile kastedilen gme veya ok byk
deformasyonlarn olumasdr. Tama gcne ulama srasnda
elemann baz ksmlarnda plastiklemenin olumasna neden
olacak kadar ok byk ekil deitirmeler ortaya kar. Ayrca
eitli noktalarda enkesitlerin ykseklikleri boyunca tamamen
plastiklemesi nedeniyle plastik mafsallar da ortaya kacaktr.
Plastik mafsal saysnn artmas yapda gme mekanizmas
oluturur. Gerek ykler, elemanlar tama gcne ulatran
yklerden daima emniyet katsays kadar daha kk olacaklar
iin, bu yntemle boyutlandrlan elemanlar emniyetsiz olmaz.
Kabaca plastik tasarm yle zetlenebilir:
1- Servis ykleri, tama gc yklerini elde etmek iin yk
katsays ile arplarak bytlr.
2- Bu ykler altnda tama gcne ulamayacak biimde enkesit
zellikleri belirlenir. (Bu zelliklere sahip bir eleman katsay ile
arplarak bytlm ykler etkisinde tama gcne ulama
snrndadr.)
3- Belirlenen enkesit zelliklerine sahip en hafif enkesit seilir.
p n
M R =
zetle, sistemi gme durumuna getirecek olan yk hesaplanr
ve bir gvenlik katsaysna blnerek sistemin tayabilecei
yk elde edilir.
6.3. Yk ve Dayanm Artm Yntemi
Olaslk esasl olan bu yaklam plastik tasarma benzemektedir nk
limit durumlar dikkate alnr. Genel felsefe ksaca u formlle
zetlenebilir:
Bu denklemin sol taraf yap ve yap elemanlarnn mukavemetini, sa
taraf ise d ykleri ifade eder. Bu yntemde servis ykleri yk
katsaylar (
i
) ile arplrlar ve elemanlar katsaylarla arplp
arttrlm ykleri karlayabilecek ekilde seilirler. Katsaylarla
arplm ykler tama gcne ulama durumunu ifade
ettiklerinden gerekte var olan servis yklerinden byktrler.
_
=
i i n
Q R |
Bu ykler elemanlar limit durumlara ulatrrlar; limit durumlar ise
krlma, akma veya burkulma olabilir. Bunun yan sra, elemanlarn
teorik mukavemetleri ise 0,75-1 aralndaki azaltma faktrleri ( )
ile arplr.
ekme ubuklarnda t=0.90 (Akmada)
Basn ubuklarnda c=0.85
Kirilerde b=0.90
Birleim aralarnda =0.75 (ekmede)
=0.65 (Kaymada)
Yk ve Dayanm Artm Ynteminde kombinasyonlar
1.4D
1.2D + 1.6L + 0.5(Lr veya S veya R)
1.2D + 1.6(Lr veya S veya R) + (0.5L veya 0.8W)
1.2D + 1.3W + 0.5L + 0.5(Lr veya S veya R)
1.2D 1.0E + 0.5L+0.2S
0.9D (1.3W veya 1.0E)
BLM 7. YNETMELK VE STANDARTLAR
Yerli Ynetmelikler:
TS 498 Yap Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda Alnacak Yklerin
Hesap Deerleri
TS 648 elik Yaplarn Hesap ve Yapm Kurallar
TS 4561 elik Yaplarn Plastik Teoriye Gre Hesap Kurallar
TS 3357 elik Yaplarda Kaynakl Birleimlerin Hesap ve Yapm
Kurallar
DBYBHY Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda
Ynetmelik
Amerikan Ynetmelikleri:
ASCE-7 Binalar ASCE ve dier yaplar iin minimum tasarm
ykleri
IBC 2003 Uluslararas Bina Ynetmelii
AISC 360-05 Binalar iin Yapsal elik artnamesi
AISC 341-05 elik Binalar iin Sismik Koullar
AISC 325-05 elik naat El Kitab (AISC ASD/LRFD El Kitaplar
yerine geti)
AISC Design Guides -1~ 21 (Tasarm Klavuzlar)
AWS D1.1 Kaynak Ynetmelii-elik
AASHTO Karayolu Kpr artnamesi
FEMA 450 NEHRP Recommended Provisions for Seismic
Regulations for New Buildings and other structures
Avrupa Ynetmelikleri:
Eurocode-Yap EN 1990 Eurocode Tasarmnn Temelleri
EN 1991-1 Eurocode-Yaplara olan etkiler- Genel etkiler
EN 1991-2 Eurocode-Yaplara olan etkiler- Kprlerdeki Trafik
Ykleri
EN 1993-1 Eurocode-elik Yaplarn Tasarm-Genel Kurallar ve
Bina Kurallar
EN 1993-2 Eurocode-elik Yaplarn Tasarm-elik Kprler
EN 1994-1 Eurocode-elik ve Beton Karma Yaplarn Tasarm-
Genel Kurallar ve Bina Kurallar
EN 1994-2 Eurocode-elik ve Beton Karma Yaplarn Tasarm-
Genel Kurallar ve Kprler
BLM 8. UYGULAMA ALANLARI
Sanayi yaplar
Kprler
Kprler
Sosyal Yaplar
Sosyal Yaplar
ok Katl Yaplar
BLM 9. TASARIM RNEKLER
lker Ylmaz TRKER
n. Yk. Mh.
MO Ankara ubesi
Telefon:0 312 294 30 66
Faks:0 312 294 30 77
Eitim Uzmanlk
Alan:YAPI
ELK YAPILAR - 1
1. Giri
3. Birleim ve ekler
6. Tasarm Yntemleri
9. Tasarm rnekleri
BLM 9. TASARIM RNEKLER
HANGAR BUILDING OFFICE
BUILDING
Sistem zellikleri
Her iki dorultuda merkezi aprazl elik sistem
Deprem Parametreleri
Deprem blgesi : 2
Yap nem katsays : 1.0
Zemin snf : Z3 (T
A
= 0.15; T
B
= 0.6)
Yap davran kats.(R) : 4
Ykler
Baklaval sac : 50 kg/m2
Hareketli yk : 500 kg/m2
Rzgar yk : 50 kg/m2
Deme Sistemi Tasarm
Tali kiri hesab
ki ucu sabit mesnetli kiri
Kiri zati arl (yaklak) : 30 kg/m
Kiri aral : 1.3 m
Kiri akl : 4.0 m
Kiri yk
Kaplama : 1.3x50 = 65 kg/m
Hareketli : 1.3x500 = 650 kg/m
Eq = 30+65+650 = 745 kg/m
tcm tm M 149 49 . 1
8
4 745 . 0
2
= =
=
5 . 103
44 . 1
149
cm W = =
Seilen kesit : INP160 W=214 cm
m
EI
qL
006 . 0
384
5
4
= = A
L/300 = 400/300 = 1.33 cm > 0.6 cm OK
Ana kiri hesab
ki ucu sabit mesnetli kiri
Kiri zati arl (yaklak) : 30 kg/m
Kiri alan pay : 2 m
Kiri akl : 5.25 m
Kiri yk
Kaplama : 2x50 = 100 kg/m
Hareketli : 2x500 = 1000 kg/m
Tali kiri : 3x2x17.9 = 107.4 kg yayl : 107.4/5.25 =20kg/m
Eq = 30+100+1000+20 = 1150 kg/m
tcm tm M 2 . 396 962 . 3
8
25 . 5 15 . 1
2
= =
=
275
44 . 1
2 . 396
cm W = =
Seilen INP240 (354 cm)
cm m 3 . 1 0126 . 0
10 4250 21000000
25 . 5 13 . 1
384
5
8
4
= =

= A
L/300 = 525/300 = 1.75 cm > 1.3 cm OK

Yatay apraz hesab
Yatay apraz elemanlar, basn ubuu olup deprem ykleri altnda
hesaplanacaktr.
Yatay apraz elemanlar, basn ubuu olup deprem ykleri altnda
hesaplanacaktr.
n = 0.3
I = 1.0
R = 4
A
0
= 0.3
S(T) = 2.5
Kiriler ~ = 4.0 ton
Kaplama = 0.05 x 21 x 4 = 4.2 t
Hareketli = 0.5 x 21 x 4.0 = 42 t
W = 4 + 4.2 + 0.3x42 = 20.8 ton
A(T)=2.5x1x0.3 = 0.75
V = 20.8x0.75/4 = 3.9 t
Va = 3.9/2 = 1.95 t
o = 57
o
P = 1.95/Cos57 = 3.6 ton
L70*7 i = 2.47 cm A = 9.4 cm2
L = 239 cm
e = 1.84
OK. (HZ)*
8 . 96
47 . 2
239
= =
/ 86 . 1 33 . 1 4 . 1 / 705 . 0
4 . 9
6 . 3 84 . 1
cm t cm t = < =
= o
Kolon Tasarm
Kolon i kuvvetleri
Dey ykler
V = 1.15x5.25 = 6 ton 2 kattan: 6x2 = 12 ton
Kolon zati arl ~45 kg/m 0.045x6.5 = 0.3 ton
Cephe kaplamas ve kuak ~30 kg/m2 0.03x6.5x5.25 = 1.02 ton
Toplam dey yk: 12.0+0.3+1.02 = 13.32 ton
Yatay ykler
Deprem ykleri:
Kiriler ~ = 4.0 ton
Kaplama = 0.05 x 21 x 4 = 4.2 t
Kolonlar = 0.045 x 3.25 x 10 = 1.46 t
Cephe kaplamas: 0.03 x 2(21+4) x 3.25 = 4.88 t
Hareketli = 0.5 x 21 x 4.0 = 42 t
W
1
= (4 + 4.2 + 1.46 + 4.88) + 0.3x42 = 27.140 ton (tek kat iin)
EW = 27.140 x 2 = 54.3 ton
Deprem taban kesme kuvveti:
S(T) ve R
a
(T) deerini bulmak iin yapnn 1. periyotunun hesabn
yapmak yerine, en byk deprem kuvvetini verecek ekilde S(T)=
2.5 seilerek hesaba devam etmeyi yeleyebiliriz.
Buna gre:
Olmak zere, her iki yn iin R
a
(T)=R=4 olarak belirlenir.
Deprem taban kesme kuvveti:
Bu yk iki aksa 10.18/2 = 5.1 ton olarak etki edecektir.
t V
t
18 . 10
4
0 . 1 5 . 2 3 . 0
3 . 54 =

=
Katlara Etkiyen Edeer Deprem Yklerinin Belirlenmesi
F
2
= 3.4+0.08=3.48 t
t F
N
08 . 0 1 . 5 2 0075 . 0 = = A
t F 67 . 1
5 . 6
2
14 . 27
25 . 3
2
14 . 27
25 . 3
2
14 . 27
) 08 . 0 1 . 5 (
1
=
+
=
t F 4 . 3
5 . 6
2
14 . 27
25 . 3
2
14 . 27
5 . 6
2
14 . 27
) 08 . 0 1 . 5 (
2
=
+
=
3.4 t
1.67 t
Taban momenti ve mesnet reaksiyonlar
3.4 t
1.67 t
H
V
tm M 5 . 27 25 . 3 67 . 1 5 . 6 4 . 3 = + =
t V 24 . 5 25 . 5 / 5 . 27 = =
( ) t H 55 . 2 2 / 67 . 1 4 . 3 = + =
Taban momenti ve mesnet reaksiyonlar
3.4 t
1.67 t
H
V
5.24t
2.55t
2.1t
4.03t
Kolon kesit seimi
Dey ykler : 13.32 t
Depremden : 2.1 t
Toplam : 15.42 t
Kolon narinlii maksimum 200 olmaldr. Buna gre;
HEA200 seilebilir (i= 4.98 cm; A=53.83 cm)
e=1.41
cm i 63 . 1
200
325
= =
3 . 65
98 . 4
325
= =
33 . 1 / 44 . 1 403 . 0
83 . 53
42 . 15 41 . 1
2
< =
= cm t o
Dey apraz Elemannn Tasarm
Dey apraz eleman eksenel kuvveti: 4.03 t
L= 4.18m
olmaldr.
CHS133/4 (i=4.56cm; A=16.2cm2)
e=1.74
3 . 118
4 . 2
2100
4 4 = = =
a
s
E
o
cm i 54 . 3
118
418
= =
33 . 1 / 44 . 1 433 . 0
2 . 16
03 . 4 74 . 1
2
< =
= cm t o
7 . 91
56 . 4
418
= =
Kuak Elemanlarnn Tasarm
Kaplama dzlemine dik ynde 50 kg/m2 rzgar yk
Kaplama dzleminde 20 kg/m2 kaplama yk
Seilen profil UNP100
Wx= 41.1cm3
Wy= 8.5cm3
g= 10.6 kg/m
Kuak aral: 1.63m
Rzgar yklemesi
Dey ykler
Gerilme hesab
15 . 1 / 4 . 1 962 . 0
5 . 8
94 . 0
1 . 41
35
2
< = + = = cm t
W
M
W
M
y
y
x
x
o
Balant Elemanlarnn Tasarm
Kiri Kiri Balants
Kiri Kiri Balants
(Fin plate, shear plate)
Balant levhas t=10mm
Cvata 2M16 (8.8)
Kesme kuvveti: 0.745x4/2 = 1.49 t
Cvata tahkiki
2 2
2
/ 1 . 2 / 373 . 0
4
6 . 1
2
49 . 1
cm t cm t < = =
t
t
2
/ 2 . 4 466 . 0
0 . 1 6 . 1 2
49 . 1
cm t < =

= o
Kaynak tahkiki
2 2
/ 75 . 0 / 09 . 0
8 . 16
49 . 1
cm t cm t < = = t
3 2 . 26
6
) 7 . 0 2 12 ( 7 . 0
2
2
cm W
k
=

=
2 8 . 16 12 7 . 0 2 cm A
k
= =
2 2
/ 75 . 0 / 256 . 0
2 . 26
71 . 6
cm t cm t < = = o
tcm M 71 . 6 5 . 4 49 . 1 = =
k a v
cm t
,
2 2 2
75 . 0 / 3 . 0 09 . 0 3 256 . 0 o o < = + =
Kolon Kiri Aln Levhal Balants
(end plate)
Kolon Kiri Aln Levhal Balants
(end plate)
Cvata 4M16 (8.8)
Kesme kuvveti: 1.15x5.25/2 = 3.0 t
Cvata tahkiki
2 2
2
/ 1 . 2 / 373 . 0
4
6 . 1
4
0 . 3
cm t cm t < = =
t
t
2
/ 2 . 4 467 . 0
0 . 1 6 . 1 4
0 . 3
cm t < =

= o
Dey apraz Balants
Dey apraz Balants
(bolted gusset)
Cvata 4M16 (8.8)
Eksenel kuvvet: 4.03 t
O
0
=2 (DBYYHY tablo4.2)
P=4.03x2= 8.06 t
Cvata hesab
2 2
2
/ 1 . 2 / 0 . 1
4
6 . 1
4
06 . 8
cm t cm t < = =
t
t
2
/ 2 . 4 260 . 1
0 . 1 6 . 1 4
06 . 8
cm t < =

= o
Kaynak hesab
3 330
6
) 7 . 0 2 39 ( 7 . 0
2
2
cm W
k
=

=
2 6 . 54 39 7 . 0 2 cm A
k
= =
tcm M 4 . 52 5 . 6 06 . 8 = =
Eksantrisite
39/2-13= 6.5 cm
Kaynak hesab
2 2
/ 75 . 0 / 115 . 0
6 . 54
39 06 . 8
cm t cm t
Cos
< =
= t
2 2
/ 75 . 0 / 09 . 0
6 . 54
39 06 . 8
cm t cm t
Sin
< =
= o
k a v
cm t
,
2 2 2
75 . 0 / 32 . 0 115 . 0 3 ) 16 . 0 09 . 0 ( o o < = + + =
2 / 16 . 0
330
4 . 52
cm t = = o
Taban Levhas Ankraj ve Kayma Kamas Hesab
Taban Levhas Ankraj ve Kayma Kamas Hesab
5.24t
2.55t
2.1t
4.03t
Taban Levhas Altnda Beton Ezilmesi
2 / 167 . 0 017 . 0
22 21
5 . 1 24 . 5
cm t < =
= o
Taban Levhas Kalnl
cm cm c t
em
2 2 . 0
1440
17 3
1
3
< =
= >
o
o
Ankraj
Deprem yk tersinirdir!
Dey yk: 7.32 t
7.32-5.24>0
ankraja gerek yoktur.
2.55t
5.24t
2.1t
4.03t
Kayma Kamas
2.55t
5.24t
2.1t
4.03t
Kayma Kamas
2 / 167 . 0 033 . 0
8 . 5 20
5 . 1 550 . 2
cm t < =
= o
Kayma Kamas Kesiti
Wx=54.7 cm3
tw=0.51cm
d=10.3cm
tcm M 5 . 25 10 ) 55 . 2 ( = =
2 / 4 . 1 2 / 466 . 0
7 . 54
5 . 25
cm t cm t < = = o
2 / 485 . 0
3 . 10 51 . 0
55 . 2
cm t =
= t

Celik Yapi Tasarimi 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Celik Yapi Tasarimi 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

7n. Yk. Mh.

7lker Ylmaz TRKER 1

L/300 = 525/300 = 1.75 cm > 1.3 cm OK

You might also like