Kahramanın Sonsuz Yolculuğu Joseph Campbell

KAHRANAN!
N
SONSUZ YOLCULUGU
1OSLPH CAMP8LLL
MlLler uzerlne yuzun en Luninmi yuzurlurdun blrl olun 1oseh Cumbell
bu kluslk yuiLindu, dunyunin buLun mlLolo|llerlnde kuhrumunin
yolculugunun ve donuumunun lzlnl surerek Lek blr urkeLllk kuhru-
munin vurligini orLuyu koyuyor. OrLudogu'dun HlndlsLun'u, Cuney
Afrlku'dun Slblryu'yu yuyilmi lnsun cogrufyusi uzerlnde Cilgumi,
8uddhu, Odysseus, 1hor, Cuchululnn he uyni llevl yerlne geLlrlr:
lnsuni benzerlerl urusindu kendlsl olucugi blr yolculugu huzirlur.
Pslkunullz, urkeLllk donuum llkeslnln lnsun blllnclnde hl cunli
oldugu ve ugdu yuumin her unindu ozunde mlLsel olun donuum-
lerden geLlglmlzl soylemekLedlr. kaltamao|o Soosoz Yolcoloqo
gunluk duler lle mlLsel oykuler urusindukl ukimuluri serglleyerek,
ugdu dunyudu Lolum lle blrey urusindukl uLimunin lnsun olmudukl
ozel onemlnl vurguluyun blr klLuLir.
JDSEPH CA|P8ELL
KAHPAhANIN SDNSUZ YDLCULUCU
KA8ALC YAYNCLK: 54
ANTFDPDLDJ/AFKEDLDJ/|TDLDJ 0ZS: J
Cumpbell, 1oseph (1904-1987). Asrl oluruk mltler uzerlne devrlm nltell-
glndekl ulrmulurrylu tunrnun Amerlkulr yuzur, edltor ve ogretmen.
New York Clty'de dogmutur.
Publo Plcusso ve Henrl Mutlsse'ln sunutrnrn, Slgmund Freud ve Curl
1ung'un pslkolo|l ulrmulurrnrn ve 1umes 1oyce ve Thomus Munn'rn
yuprtlurrnrn etklslyle, Cumpbell butun mlt ve destunlurrn, toplumsul,
kozmolo|lk ve ruhsul dunyuyr urklumuyu yonellk evrensel lnsun u-
busrnrn kulturel druvurumlurr oluruk blrblrlne buglundrgrnr ortuyu ko-
yun blr kurum gelltlrdl. Cumpbell'rn llk ozgun ulrmusr olun Kohro-
montn Sonsuz Yolculugu (1949), duhu sonru srku buvurulun blr kluslk
oldu, llk oluruk burudu, butun kulturlerln kuhrumun mltlerlnde ortuk
tek blr kulrp bulundugunu ortuyu koymutur. Duhu sonrukl, dort cllt-
llk Tonrtntn Moskeleri (1959-1967) [Imge Yuyrnevl, 1992] ve Mitsel Imge
[yuyrn progrumrmrzdudrr] udlr yuprtlurr, bu kurumrn duhu uyrrntrlr blr
serlmlnl sunmuktudrr.
1oseph Cumpbell
The Hero With A ThousonJ Foces
Bolllngen Foundutlon Inc., New York, N. Y. (1949)
(Akulr Telll Huklurr A|unsr urucrlrgrylu)
Kohromontn Sonsuz Yolculugu
Kubulcr Yuyrncrlrk, Istunbul 2013
All rights reserveJ. No port of this book moy be reproJuceJ or tronsmitteJ in ony form or by
ony meons, electronic or mechonicol, incluJing photocopying, recorJing or by ony Informotion
storoge onJ retrievol system, without permission in writingfrom the Publisher.
Bu kltubrn tumumr veyu blr krsmr yuyrmcrnrn lznl olmudun, herhungl blr bllmde,
lotokopl, kuyrt duhll olmuk uzere elektronlk veyu mekunlk hlblr urulu, yu du herhungl
blr bllgl depolumu ve ulmu slsteml lle ogultrlumuz ve yuyrmlunumuz.
evlrl 1968 yrlr buskrsrndun yuprlmrtrr. Bu busrmdu, Freud ve 1ung'un
eserlerlnden yuprlun ulrntrlur, C. C. 1ung'un ve Slgmund Freud'un butun
eserlerlnln stundurt Inglllzce evlrllerlne gore degltlrllmltlr.
Kubulcr Yuyrnevl Iklncl Busrm. Muyrs 2010, Istunbul
Kubulcr Yuyrncrlrk Blrlncl Buskr. Huzlrun 2013, Istunbul
evlrmen. Subrl Curses
Kupuk Tusurrmr. Coken Yunlr
KABALCI YAYINCILIK REKLAMCILIK ORC. LTD. $TI.
Abbusugu Muh. Yrldrz Cud. Emek I Hunr No. 51/1 Kut. 4
Belktu 34353 Istunbul
Tel.. (0212) 236 6234-35 Fuks. (0212) 236 6203
yuylnevl@kubulcl.com.tr www.kubulcl.com.tr
lnternetten sutr. www.kubulcl.com.tr
Sertlllku No. 21894
KTPHANE BILCI KARTI
Cutuloglngln-Publlcutlon Dutu (CIP)
Cumpbell, 1oseph
Kohromontn Sonsuz Yolculugu
1. Mltolo|l 2. Felsele 3. Yontem
ISBN 978 605 5272 42 5
Buskr. Ezgl Mutbuucrlrk Tekstll Porselen Inuut Sun. Tlc. Ltd. $tl.
Tel.. (0212) 452 2302 ezglmutbuu@gmull.com www.ezglmutbuu.net
Sunuyl Cud. Altuy Sok. No. 14 obuneme Yenlbosnu-Istunbul
Sertlllku No. 12142
}OSIIH CAMIILL
KAHRAMANIN
5ON5UZ
YOLCULUGU
eviinen: Salii Cises
KABALC! YAY!NC!L!K
Anne ve alana
NSZ.................................................................................................................. 9
IROLOC: MONOMIT................................................................................... 11
1. Mil ve D..................................................................................................................13
2. Tiagedya ve Konedya.............................................................................................36
3. Kahianan ve Tanii...................................................................................................42
4. Dnyanin Clek DeIigi...........................................................................................52
KISIM I: KAHRAMANIN MACLRASI, 61
LM I: YOLA IKI$................................................................................ 63
1. Maceiaya agii......................................................................................................... 63
2. agiinin ReddediIii................................................................................................ 73
3. Dogasl Yaidin..................................................................................................... 83
4. I!k Ligin AiInasi................................................................................................... 94
5. aIinanin Kaini....................................................................................................... 1O7
LM II: LRCINLLNML....................................................................... 113
1. SinavIai YoIu...........................................................................................................113
2. TaniiayIa KaiiIana........................................................................................... 125
3. alan ikaiici OIaiak Kadin...............................................................................138
4. alanin CnIn AIna........................................................................................ 144
5. TaniiIaliina...........................................................................................................17O
6. Nihai dI.............................................................................................................. 198
LM III: DN$....................................................................................222
1. Dnn ReddediIii.............................................................................................222
2. yI Kai...........................................................................................................225
3. Diaiidan CeIen KuiluIu.................................................................................... 235
4. Dn Liginin AiInasi...................................................................................... 245
5. Iki Dnyanin Uslasi............................................................................................... 258
6. Yaana zgiIg.................................................................................................267
LM IV: ANAHTARLAR............................................................................................ 273
KISIM II: KOZMOCONIK LVRIM, 281
LM I: YAYILI$LAR.................................................................................................... 283
1. IsikoIojiden Melafizige......................................................................................... 283
2. LvienseI eviin..................................................................................................... 29O
3. HiIiklen Diaii - Uzay.......................................................................................... 298
4. Uzay iinde - Yaan...............................................................................................3O4
5. iiin iioga Innesi........................................................................................312
6. YaialiIia Daii HaIk HikyeIeii............................................................................32O
LM II: AKIRLDLN DOCUM................................................................................ 327
1. Lvien Ana................................................................................................................ 327
2. Kadei Agi.................................................................................................................333
3. KuilaiiIna Rahni...................................................................................................338
4. akiie AnneIige Daii HaIk HikyeIeii................................................................341
LM III: KAHRAMANIN DN$MLLRI........................................................... 345
1. IIkseI Kahianan ve Insan......................................................................................345
2. Insan Kahiananin ocukIugu............................................................................. 348
3. Savai OIaiak Kahianan..................................................................................... 366
4. Aik OIaiak Kahianan.......................................................................................... 373
5. Inpaialoi ve Tiian OIaiak Kahianan................................................................ 376
6. Dnya Kuilaiici OIaiak Kahianan.....................................................................381
7. Aziz OIaiak Kahianan..........................................................................................386
8. Kahiananin AyiiIii.............................................................................................. 388
LM IV: ZL$LLR.............................................................................................. 399
1. Mikiokoznosun Sonu............................................................................................399
2. Makiokoznosun Sonu........................................................................................... 4O7
EPILOG: MIT VE TOPLUM, 413
1. $ekiI Degiliien....................................................................................................... 415
2. Milin, Tapinin ve Medilasyonun IIevi............................................................. 416
3. ugnn Kahianani..............................................................................................42O
MLTINDL YLR ALAN IZIMLLR................................................................................ 427
MLTINDL YLR ALAN LLVHALAR............................................................................. 431
DIZIN.................................................................................................................................. 435
N$Z
Dinsel gretilerin ierJigi gerekler ylesine bozulmu; ve sistemotik
olorok tontnmoz hole getirilmi;tir ki," Jiye yozor SigmunJ FreuJ, insonltk
onlort gerek olorok kobul eJemez. Bir ocugo yeni Jogon bebeklerin leylek
toroftnJon getirilJigini sylememizle oynt ;eyJir bu. BuroJo Jo, bu buyuk
ku;un neyi belirttigini bilJigimizJen, geregi simgesel bir grunumle onlott-
rtz. Fokot ocuk bunu bilmez, o oncok orpttmoyt Juyor ve konJtrtlJtgtnt
hisseJer, ve bizler osiliginin ve yeti;kinlere olon guvensizliginin bu izlenime
stkt stktyo boglt olJugunu biliriz. Biz, geregin bu tur orpttmolortnJon
kotnmontn ve ocugo olon bitenin gerek holinin bilgisini, onun entelektuel
geli;im o;omostno uygun biimJe sunmontn Joho Jogru olJugu sonucuno
vorJtk.
1
ElinizJeki kitobtn omoct, pek Je kormo;tk olmoyon bir rnekler ytgtntnt
bir oroyo getirip koJim onlomtn kenJi kenJini ortoyo tkormostnt sogloyo-
rok Jinsel ve mitolofik figurler olttnJo orptttlmt; bozt gerekleri oyJtnlot-
mokttr. Eski gretmenler ne JeJiklerini bilirlerJi. Hele onlortn simgesel Ji-
lini okumostnt bir grenJik mi, gretilerinin onlo;tlmost iin bir Jerlemeci-
nin yeteneginJen fozlostno ihtiyoctmtz yoktur. Fokot ilk nce simgelerin Jil-
bilgisini grenmeliyiz ve ben, bu esroro bir onohtor olorok psikonolizJen
Joho iyi bir oro bilmiyorum. Psikonolizi konuyo Joir son sz olorok kobul
etmesek bile, onun bir yoklo;tm olorok i; grmesine izin verebiliriz.
BuroJon horeketle ottlocok ikinci oJtm, Junyontn Jrt bir yontnJon bir Ji-
zi mitle holk hikyesini bir oroyo getirmek ve simgelerin kenJi oJtno ko-
1
Slgmund Freud, The Future of on Il l usi on, ev. 1umes Struchey vd, Stundurd
Edltlon, XXI, Londru. The Hogurth Press, 1961 (uslr 1927), s. 44-45.
9
KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUCU
nu;molortno izin vermek olocokttr. Benzerlikler hemen gunyuzune tko-
cokttr, ustelik bunlor insontn gezegenJeki binlerce ytlltk ikometi boyunco
yo;oyogelJigi temel gereklerin geni; ve ;o;trttct biimJe Jegi;meyen bir
ifoJesini ortoyo tkorocokttr.
Belki Je okt;molort ne tkororok e;itli Dogulu ve Bottlt, ogJo;, on-
tik ve ilkel gelenekler orostnJoki e;itli forkltltklort gzJen kotrJtgtm sy-
lenecektir. Ne vor ki, oynt itiroz, trksol fizyolofik Jegi;kenliklerin, inson fi-
ziginin temel onlomJo kovront;t omoctylo grmezJen gelinJigi herhongi bir
Jers kitobt yo Jo onotomi izelgesi iin Je getirilebilir. Elbette insonltgtn
soytstz mitolofi ve Jini orostnJo forkltltklor vorJtr, fokot bu kitop benzer-
likler uzerine bir kitop, ve bu benzerlikler bir kez onlo;tlJtgtnJo forklt-
ltklortn, yoygtn {ve politik) olorok sontlJtgtnJon ok Joho oz olJugu grule-
cektir. UmuJum, bu ;ekilJeki kor;tlo;ttrmolt bir izohottn, gunumuz
JunyostnJo birtoktm Jinsel yo Jo politik bir imporotorluk yorotmok oJtno
Jegil kor;tltklt bir insoni onloyt; JogrultusunJo olt;on gulerin, belki Je
ok zovolltco soytlomoyocok birle;me" omolortno kotktJo bulunobi-
lmesiJir. VeJo'lorJo bize sylenJigi gibi. Gerek birJir, fokot bilgeler ono
birok isim tokmt;lorJtr."
nerileriyle bono olt;montn ilk ve son o;omolortnJo buyuk luJe
yorJtmct olon Boy Henry Morton Robinson'o, molzemelerimi okunobilir
bir biime sokmontn uzun ugro;mo yorJtmlort iin, Bn. Peter Geiger, Bn.
Morgoret Wing'e, elyozmolort uzerinJen birok kez geen ve poho biilmez
nerilerJe bulunon Bn. Helen McMoster o ve bo;tnJon sonuno Jek Jinleye-
rek, okuyorok ve gzJen geirerek benimle birlikte olt;on e;ime te;ekkur
etmek isterim.
}. C.
New York Clty
10 Temmuz 1948
10
PROLOG
MONOMIT
1. MIt vc D
Islei Kongonun gzIeii kan anagina dnn lii lyc-heki-
ninin de lenzei ziivaIanaIaiini nesafeIi lii keyifIe dinIeyeIin, islei
nislik Lao-Tsenin soneIeiinin dz eviiiIeiini haiaielIi lii cokuyIa
okuyaIin, islei Aquinasin aignanIaiindan liiinin seil kalugunu
liidenliie kiiaIin, islei gaiip lii Lskino nasaIinin gikenIi anIani-
ni liidenliie yakaIayaIin: luIdugunuz ey hep ekiI degiliien fakal
luna iagnen oIagansl liinde ayni kaIan o hikye ve daina liIi-
nen ya da anIaliIandan daha fazIasinin oIduguna daii kikiilici
deiecede isiaiIi lii hislii.
Yeiyznde ikanel ediIni hei yeide, lln agIaida ve hei ko-
uIda, insana ail nilIei lienilii ve lu nilIei insanin vcudunun ve
akIinin eyIenIeiiyIe oilaya ikan ne vaisa hepsinin esin kaynagidii.
Milin, koznosun sonu geInez eneijiIeiini insanin kIlieI yaialinina
akilan gizIi lii yaiik oIdugunu syIenek ok iIeii gilnek oInaya-
caklii. DinIei, feIsefeIei, sanalIai, iIkeI ve laiihseI insanin sosyaI li-
inIeii, liIin ve leknoIojideki lyk luIuIai, uyku kaiian dIei
hep nilin o leneI, lyI yzgnden fikiiii.
Kck lii peii nasaIinda dahi luIunan o deiin yaialici neikez-
Ieie dokunna ve uyandiina gc zeIIigi, lipki okyanusun siiiinin
lii danIa suda ya da yaanin lln gizeninin lii piie yunuilasinda
sakIi oInasi gili lii nucizedii. nk niloIojinin singeIeii ieliI-
nez, laIep ediIenez, uyduiuIanaz ya da kaIici lii ekiIde lasliiiIa-
nazIai. OnIai iuhun kendiIiginden oIuan inIeiidii ve hei liii kay-
naginin lohununu gcn lozuInani oIaiak iinde laiindiiii.
13
lH!MNlN :ON:Z YOLCLC
Zamandii ryelin
1
sirri nedir` AkIin hangi derinIiginden kaynak-
Ianir` MiloIo|i neden her yerde, eil eil kiIigin aIlinda aynidir` Ve
ne grelir`
ugn birok biIim bu biImecenin zmIenmesine kalkida buIu-
nuyor. ArkeoIogIar Irak, Honan, Giril ve Yukalan kaIinliIarini sanlim
sanlim inceIiyor. IlnoIogIar Ob nehri OsliyakIanni, Iernando Io'nun
oobiIerini sorguIuyor. ir arkiyaliIar kuagi yakin zamanda bize,
kendi KulsaI Kilabimizin YahudiIik ncesi kaynakIariyIa birIikle, Do-
gunun kulsaI yaziIarini da anIaiIir kiIdi. Ve bu arada, geen yzyiIda
haIk sikoIo|isi aIaninda aralirmaIar yayimIamaya baIami bir baka
uzman loIuIugu diIin, milin, dinin, sanalin geIiiminin ve ahIak ku-
raIIarinin sikoIo|ik lemeIIerini orlaya ikarmaya abaIiyor.
Yine de bunIarin hesinin en kayda deger oIani, akiI haslanesin-
den ikmi oIanidir. IsikanaIislIerin cesur ve gereklen igir aici
yaziIari miloIo|i grenciIeri iin vazgeiImezdir, nk ayrinliIi ve z-
gI durum ve sorunIarin kimi eIien yorumIari hakkinda ne dn-
Irse dnIsn, Ireud, |ung ve ardiIIari milin manliginin, kahra-
manIarinin ve yararIarinin modern zamanIara dek canIi kaIdigini -
rlImez biimde gslerdiIer. IlkiIi bir geneI miloIo|inin yokIugunda,
her birimizin kendi zeI, laninmayan, geIimemi, ama gizIice elkiIi
oIan dseI anleonIarimiz var. Oidious'un cisimIeligi en son hI,
yani GzeI ve irkin'in sregiden masaIi bu gIeden sonra birka so-
kak lede, Kirkikinci Cadde iIe einci uIvar'in kesinde durmu
lrafik iiginin degimesini bekIiyordu: Dmde, diye yaziyordu
AmerikaIi bir gen bir gazelenin ekine, alimizi aklardigimi grdm.
irdenbire aagidan babamin beni agiran sesini duydum. Onu daha
1
Ryel: DiIimizde d veya gr gibi keIimeIerIe kariIanan IngiIizce
vision keIimesini bu ekiIde vermeyi uygun grdk -yn.
q
MONOM!
iyi duyabiImek iin hizIa dndm ve dnerken, eki eIimden d
alinin egiminden kaydi, gzden kayboIdu. Sanki yere biri dyor-
mu gibi lok bir grIl duydum.
KorkuyIa merdivenden aagiya indim. abam orada yerde, bai
kanIar iinde, Im yaliyordu. kmlm, hikirikIar iinde anne-
me sesIendim. Ivden ikli ve bana sariIdi. 'over ogIum, bu bir ka-
zaydi,' dedi. 'O gilse biIe, senin bana bakacagini biIiyorum.' O beni
erken, uyandim.
AiIenin en byk ocuguyum ve yirmi yaindayim. ir yiIdir
karimdan ayriyim, nedense yrlemedik. IbeveynIerimi derinden se-
viyorum ve babamIa, geri dn karimIa yaamam konusunda israr
elmesi diinda bir sorunum oImadi, sonula karimIa mulIu oIamiyor-
dum ve bundan sonra da asIa oIamam.
2
uradaki baarisiz koca gereklen de fevkaIade bir masumiyelIe,
ruhsaI ener|isini aka ve evIiIiginin sorunIarina dogru yneIlmek yeri-
ne, hayaI gcnn gizIi yerIerinde islirahal haIinde oIdugunu ve u
anda gIn bir ekiIde anakronislik bir dramaya dnen iIk ve lek
duygusaI bagIiIigiyIa, yani bebekIik dneminin o lra|ikomik
geninde annenin sevgisi iin babaya kari duran oguI durumuyIa
meguI oIdugunu aiga vurmakladir. eIIi ki insan ruhunun en kaIici
dogaI egiIimIeri, bln canIiIar arasinda ana memesinde en uzun ka-
2
CIemenl Wood, Orcans. Tncir Mcaning an! Praciica| App|icaiicn (Nev
York: Greenberg: IubIisher, 1931), s. 124. u kilalaki d maIzemesi,
diye beIirliyor yazar (s. viii), Ikenin gazeleIerinde yayinIanan gnIk k-
em nedeniyIe bana her hafla anaIiz iin gnderiIen binIerce d arasindan
seiImilir. u, zeI aIimamda benim larafimdan anaIiz ediIen dIer de -
buna ekIenmilir. Konu zerine slandarl aIimaIarda sunuIan ogu d-
n lersine, bu oIer Ireud'a giri kilabindaki dIer anaIize girmemi
oIan insanIardan geIiyor. eIirgin biimde usla ii dIerdir bunIar.

Ianinin bizIer oImasi gereginden kaynakIananIardir. InsanIar ok er-
ken dogar, lamamIanmamiIardir, dnyayIa kariIamaya henz hazir
degiIIerdir. GeneIIikIe lehIikeIerIe doIu bir evrene kari onIari savuna-
cak lek ey, korumasi aIlinda rahim dneminin geiriIdigi annedir.
3

u yzden, bakima muhla ocukIa annesi dogum kalaslrofundan
sonra, yaIniz fizikseI oIarak degiI sikoIo|ik oIarak da ayIarca ikiIi bir
birim oIulurur.
4
Ibeveynin uzun sre yok oImasi ocukla gerginIige
ve buna bagIi saIdirganIik egiIimIerine yoI aar, ayrica anne, ocugun
serbesl harekelini engeIIemeye yneIdiginde de saIdirgan lekiIer be-
Iirir. Yani, ocugun dmanIiginin iIk nesnesi iIk sevgi nesnesiyIe
aynidir ve (daha sonra bln mulIuIuk, dogruIuk, gzeIIik ve m-
kemmeIIik imgeIerinin biIinsiz lemeIi oIarak sakIanan) iIk ideaIi Mer-
yem Ana'yIa bebegi Isa'nin ikiIi birIigidir.
5
TaIihsiz baba, rahim iindeki mkemmeI durumun bu dnyevi
yeniden ifadesinin gzeIIigine, bir baka gerekIik dzeninin yaligi
radikaI iIk mdahaIedir, bu yzden, baba nceIikIe bir dman oIarak
laninir. aIangila klye ya da mevcul oImayan anneye bagIi oIan
saIdirganIik yk ona aklariIir, buna karin iyiye ya da mevcul, bes-
Ieyen ve koruyan anneye bagIi oIan arzuyu, (normaIde) anne sahiIe-
nir. Im (inanaics . !csiru!c) ve sevgi (eros : |i|i!c) drlIerinin bu
sadik ocuksu dagiIimi, Sigmund Ireud'un eIIi yiI kadar nce akiIci
varIikIar gibi davranmak konusundaki yelikinIik baarisizIigimizin
3
Geza Roheim, Tnc Origin an! |unciicn cj CuIlure (Nervous and MenlaI Di-
sease Monograhs, No. 69, Nev York, 1943), s. 17-25.
4
D. T. urIingham, Die IinfhIung des KIeinkindes in die Muller, |nagc,
XXI, s. 429, aIinliIayan Geza Rheim, War, Crinc an! inc Cctcnani (}ournaI
of CIinicaI IsychoalhoIogy, Monograh Series, No. l, MonliceIIo, N. Y.,
1945), s. 1.
5
Rheim, War, Crinc an! inc Cctcnani, s. 3.
6
MONOMl1
en byk nedeni oIarak beIirlligi ve arlik oIduka iyi biIinen Oidius
komIeksinin lemeIini oIulurur. Dr. Ireud'un dedigi gibi: abasi
Laios'u kalIeden ve annesi Iokasle'yIe evIenen KraI Oidious, ocuk-
Iuk arzumuzun lalmininden baka bir ey degiIdir. Iakal biz, ondan
daha ansIi oIu arlik sikonevrolik oImadigimiz iin, geen zaman
iinde, ocukIugumuzdaki cinseI egiIimIerimizi anneIerimizden uzak
lulmayi ve babaIarimiza yneIik kiskanIigimizi unulmayi baardik.
6

Ya da, baka bir yerde yazdigi gibi: CinseI yaamin bln aloIo|ik
rahalsizIikIari hakIi oIarak geIimenin engeIIeri oIarak yorumIanabi-
Iir.
7
cgu kcz insan !u|crin!c kcn!ini
Anncsinin ci c|arak gcrur, jakai |cq|c cq|crc
A|!irnazsa ranai c!cr.
8
6
Sigmund Ireud, The Inlerrelalion of Dreams (ev. A. A. riII) Tnc Basic
Wriiings cj Signun! |rcu! (The Modern Library: Random House, Inc.), s.
308.
7
Three Conlribulions lo lhe Theory of Sex, Conlribulion III: The Transfor-
malion of Iuberly, Tnc Basic Wriiings cj Signun! |rcu!, s. 604.
8
SohocIes, Oedius Tyrannus, 981-983.
Ayrica babanin koruyucu, annenin ise balan ikarici oIarak deneyimIene-
biIecegi de beIirliImilir. u Oidius'lan HamIel'e giden yoIdur. Iy
Tanrim, bir findik kabuguna kaanabiIirdim ve kendimi sonsuz uzayin
kraIi sayardim, eger kl dIerim oImasaydi (Han|ci II. ii). ln nev-
rolikIer, diye yazar Dr. Ireud, ya Oidius ya da HamIel'lir.
Ve bir kiz ocugunun durumunda (bu bir derece daha karmaiklir), im-
diIik u kisa aikIama yelerIi oIacaklir. Dn gece babamin annemi kaIbin-
den biakIadigini grdm. Id. UznlyIe agIasam da, kimsenin bu
yaligi iin onu suIamadigini biIiyordum. D degiir gibi oIdu ve onunIa
ben bir yoIcuIuga ikiyor gibiydik ve ben ok mulIuydum. u evIenme-
mi, yirmidrl yainda bir kadinin ddr (Wood, a.g.c., s. 130).
)
HisIeii oIgunIanak yeiine lelekIigin cazilesi iinde kiIilIi kaIni
aigin kaiisinin acinasi evIiIigi, sanaIigi aikai oIan laka lii agda
de lakaiak da anIaiIaliIii: ve luiada ailik geieklen de luhaf lii
dnIe anlik nilin aIanina giidiginizi hisselneye laIanaklayiz.
yk leyaz lii alin, diye yaziyoidu deilIi lii kadin, neieye
gideisen gideyin leni lakip elligini faik ellin. Ondan koikuyoidun
ve uzakIaliidin yanindan. HI lakip ediyoi nu diye geii dnp
laklin ve lii eikege lenzeneye laIadi. ii leileie gidip yeIesini
lia elliinesini syIedin, o da yapli. Diaii ikliginda lan lii eikek
giliydi, yaIniz al loynakIaiina ve yzne sahipli ve leni gilligin hei
yeie lakip elli. ana yakIali ve uyandin.
Oluzle yainda iki ocukIu, evIi lii kadinin. Ondil yiIIik evIi-
yin ve kocanin lana sadik oIdugundan phen yok.
9
iIindii -lii d siiasinda, gpegndz ya da deIiIik esnasinda-
akIa hei liI sisi, acayip yaialigi, koikuyu ve iklc ingeyi gn-
deiii, nk insan kiaIIigi, liIin dediginiz u giece dzenIi kk
laiinagin zenini aIlinda, akIa hayaIe geIneyen AIaaddin nagaiaIaiina
inei. Oiada yaIniz ncevheiIei degiI, lehIikeIi cinIei, yaanIaiiniza
kalnayi dnnediginiz ya da luna cesaiel elnediginiz uygunsuz
ya da kaii koyuIan psikoIojik gIei de vaidii. Ve lunIai oiada akIa
hayaIe hi geIneden de kaIaliIii, fakal le yandan, iasgeIe lii szck,
lii nanzaianin kokusu, lii laidak ayin ladi ya da lii laki sihiiIi
lii kaynaga dokunuveiii ve leyinde liidenliie lehIikeIi haleiciIei
leIiiii. unIai lehIikeIidii, nk kendinizin ve aiIenizin eviesine
idgnz gvenIik agini lehdil edeiIei. Iakal lii yandan da eylani
deiecede lyIeyicidiiIei, nk hen aizuIanan hen de koikuIan len-
9
Wood, a.g.c., s. 92-93.
18
MONOMl1
izin 1. Si|cncs ve Mainas|ar.
Iigin kefi macerasinin lm dnyasini gz nne serecek anahlarIar
lairIar. Kurdugumuz ve iinde yaadigimiz dnyanin ve iindeki biz-
Ierin yikimi, fakal sonrasinda daha cesur, drsl, geni ve daha eksik-
siz bir insan yaaminin fevkaIade bir yeniden inasidir bu -yani ii-
mizde laidigimiz miloIo|ik dnyadan geIen huzursuz edici gece ziya-
reliIerinin cazibesi, vaadi ve dehelidir sz konusu oIan.
agda d okuma biIimi oIan sikanaIiz, bize bu kiriIgan imgeIer-
den yararIanmayi grelmilir. Ayrica onIarin ie yaramasini sagIamak
j
iin de lii yoI luInului. DIeiin liIini ve diIiyIe iIgiIi deneyin
sahili eiginIenni liiinin gzelininde lenIik geIiininin lehIikeIi
kiizIeiinin vuku luInasina izin veiiIii, sonia lu deneyin sahili kii
kadin nyslagogos
ya da iuh iehleiinin, yani sinavin ve eiginIene-

nin geiekIeliiiIdigi iIkeI oinan lapinakIaiindaki lyc-hekinin
kiiIigini ve ioIn slIenii. Dokloi, niloIojik aIenin agda uslasi
oIaiak lln gizIi yoIIaii ve dogiu szIeii liIen kiidii. indg ioI
lananen, nilIeideki, syIedikIeii luhaf naceianin sinav ve dehelIe-
iinde kahianana yaidinci oIan YaIi iIge Adanin ioIdi. iidenli-
ie oilaya ikip koikun canavaii Idiecek oIan lyI paiIak kiIici
gsleien, lizi lekIeyen kisneli ve hzineIeiIe doIu kaIeyi halei veien,
en Idic yaiaIaia iyiIeliiici neihenini sien ve sonunda lyI
geceye uzanan lyk naceianin aidindan nuzaffei kiiyi noinaI ya-
ana dndien de yine odui.
AkIinizda lu ingeyIe iIkeI kaliIeIeiden ve geniin lyk uy-
gaiIikIaiindan liIdiiiIen sayisiz gaiip ayini degeiIendiineye dneisek,
lunIaiin anacinin ve geiek elkisinin, insanIaii, yaIniz liIinIi degiI,
liIinsiz yaanin da dzeninde lii degiin laIep eden dnnn
zoi aanaIaiinda ynIendiinek oIdugu aikIik kazanii. IIkeI lii lop-
Iunun yaaninda oIduka nenIi lii yei kapIayan o gei ayinIeii de-
nen eyIei (dogun, adIandiina, eigenIik, evIiIik, In, vl. ayinIeii),
zihnin geiide liiakiIan aananin aIikanIikIaiindan, lagIaiindan ve
yaan dzenIeiinden kesin liinde kopaiiIdigi, liinseI ve geneIIikIe
oIduka iddelIi kesip line aIiliinaIaiiyIa ne ikai.
1O
Daha sonia
Yunanca ve LalincesiyIe nqs|agcgus, nqs|cria kIlIeiinde niidi eiginIeli-
ien kii -yn.
1O
Dogun ve Innki gili lienIeide, eIlelle nenIi elkiIei eleveynIei ve
akialaIai laiafindan yaananIaidii. Cei ayinIeiinin hepsi sinanan kiiyi
20
MONOMIT
yaan naceiacisini yeni duiununun liinIeiine ve uygun hisIeiine
kalnak zeie lasaiIanni ayinIeiin uyguIandigi kisa ya da uzun lii
kapanna dneni geIii, lyIece sonunda noinaI dnyaya dnne za-
nani geIdiginde, eiginIenen, yeniden dognu gili oIacaklii.
11
Ln aipici nokla, ayinseI sinana ve ingeIeiin ogunun, psikanaIiz-
deki haslanin ocukIuk sapIanliIaiini leik elligi ve geIecege iIeiIeneye
laIadigi anda dle olonalik oIaiak leIiineye laIayan ingeIeiIe i-
lnesidii. SzgeIini AvusliaIya yeiIiIeii aiasinda (eigen ocugun
anasindan kopaiiIip eikekIeiin lopIununa ve gizIi liIinine oilak oI-
nasini sagIayan) eiginIene sinanasinin laIica zeIIikIeiinden liii
snnel ayinidii. Muingin kaliIesinden kk lii ocuk snnel oIa-
cagi zanan, lalasi ve yaIiIai ona, 'yk YiIan ala kn kokIu-
yoi, onu isliyoi, dei. ocukIai luna keIinesi keIinesine inanii ve
ok koikaiIai. CeneIIikIe anneIeiine, anneanneIeiine ya da sevdikIeii
lii kadin akialaya siginiiIai, nk eikekIeiin, onIaii lyk yiIanin
iklc sesIei ikaiaiak doIandigi eikek neydanina glinek zeie
lopIandigini liIiiIei. KadinIai lienseI lii liinde ocukIaii kucakIai,
lu lyk yiIanin onIaii yulnasini engeIIenek iindii.
12
- $indi de
lunun liIindiindaki edegeiini gieIin. ii d siiasinda, diye
yaziyoi Di. C. C. }ung, hasla yIe lii inge kuidu: 'NenIi lii naga-
iadan lii yiIan fiiIadi ve d gieni cinseI lIgesinden isiidi. u d,
hasla anaIizin geiekIigine ikna oIdugu ve kendisini anne konpIeksi-
nin zinciiinden kuilainaya laIadigi zanan giInl.
13
degiI, eviesindeki heikesi elkiIeneye yneIiklii.
11
A. van Cennep, |cs ri|cs dcpassagc (Iaiis, 19O9).
12
Ceza Rohein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan (Nev Yoik: InleinalionaI Uni-
veisilies Iiess, 1945), s. 178.
13
.C. C. }ung, land|ungcn und Sqnoc|c dcr |ioidc (zveile AufIage, Leipzig-
Insan iuhuna, onu geii ekneye alaIayan leIiiIi insani fanleziIe-
iin leisine, onu iIeii glien singeIeii lenin elnek, niloIoji ve ayinin
hep laIica iIevi oInului. Dogiusu, aianizdaki oIduka yksek nev-
iolikIik oiani, lyIesine elkiIi lii iuhsaI yaidincinin knden
kaynakIaniyoi oIaliIii. ocukIugunuzun aiindiiiInani ingeIeiine
lakinliIiyiz ve lu yzden de yelikinIiginizin zoiunIu geiIeiine kaii
iIgisiz kaIiyoiuz. iiIeik DevIelIeide sleIik lii de leis yz ediIni
vuigu pa|ncsu vaidii: ana yaIannak degiI, gen kaInaklii, An-
neden uzakIaip lynek degiI, ona yapinaklii. Ve lyIece, kocaIai
avukal, lccai ya da aiIeiinin isledigi iin uslasi oIup kendi ocukIuk
lapinakIaiinda lapiniyoiIai, kaiiIaiiysa ondil yiIIik evIiIik ve doguiu-
Iup lylIn iki ocuklan sonia liIe, ya yukaiida aIinliIanan d-
Ieideki gili ya da ekiandaki en son kahiananIaiin nakyajini yapip
vaniIyaya luIanni ehvel laniiasi lapinakIaiinda oIdugu gili onIaia
sadece lekloynuzIaidan, siienIeiden, saliiIeiden ve Ian lenzeii, uyu-
yan kadinIaiIa sevien ksnI denonIaidan geIeliIecek oIan lii ak
lekIenlisi iinde. Sonunda, yaIinin lecileIi liIgeIigini, dans eden
naskIi lyc-hekinIeiin ve snneli hekinIeiin uzgiI gieliIeii-
ni yeniden ne sinek iin psikanaIisl ikip geIdi, lundan sonia liIi-
yoiuz ki, yiIan isiiigi dnde oIdugu gili, agIai sien eiginIenne
singeciIigi zIne aninda haslanin kendisi laiafindan kendiIiginden
ieliIii. Aika, lu eiginIenne ingeIeiinde iuha yIesine geiekIi lii
ey vaidii ki, d yoIuyIa, ieiiden yeniden oilaya ikacakIaidii -
eneijiIeiiniz yavan, nodasi geni lii oyuncak odasinda, denizin di-
linde kiIilIi kaIsin diye.
Wien, 1925), s. 355: Ing. ev. ealiice M. HinkIe, Psqcnc|cgq cf |nc Urtccnsci-
cus, A S|udq cf |nc Transfcrna|icns and Sqnoc|isn cf |nc |ioidc (Nev Yoik:
Dodd, Mead and Conpany, 1937), s. 413.
22
MONOM!
Sigmund Ireud yaziIarinda, insanin yaam evriminin iIk yari-
sinda, ocukIuk ve yelikinIikle, gneimiz leeye iIerIerken yaadigi-
miz geiIer ve zorIukIar zerinde durur. le yandan C. G. }ung,
ikinci yarinin, iIerIemek iin arIak krenin aIaIi sonunda mezarin
gece rahmi iinde kayboImasi gerekligi zamanin krizIerini ne i-
karmilir. insan yaaminin bu gIeden sonrasinda arzu ve korkuIari-
mizin normaI simgeIeri karilIarina dnr, nk arlik szkonusu
oIan yaam degiI Imdr. yIeyse lerkediImesi g oIan rahim degiI
faIIuslur - en azindan yaam yorgunIugu kaIbi sarmadika, daha nce
akin cazibesi oIan mulIuIuk vaadini veren Im oImadika. Rahmin
mezarindan mezarin rahmine lam bir daire izeriz: yakinda bir d
nesnesi gibi bizden kayi gidecek oIan kali bir madde dnyasina akiI
karilirici, biImecemsi bir saIdiri. Ve bizim biricik, ngrImez ve
lehIikeIi maceramiz oIacagini syIemi oIan eye dn bakligimizda,
sonunda buIabiIdigimiz lek ey, dnyanin her yerinde, biIinen her
agda ve siradii her uygarIik beIirlisi iinde kadin ve erkekIerin ge-
irdigi bir dizi dnm oIur.
SzgeIimi, licari slnIg dneminde Giril ada imaralorIugu-
nun kraIi byk Minos'un yks anIaliIir: UnI sanali-biIimadami
DaidaIos, saray larafindan, ulan ve korku yaralan bir eyi iinde sak-
Iamak zere bir Iabirenl lasarIayi ina elmesi iin luluIur. Labirenlle
kraIie Iasihae'den dogan bir canavar vardir. SyIenliye gre kraI
Minos licari yoIIari korumak zere nemIi savaIarIa meguIm ve
bu arada Iasihae denizden ikan muhleem, kar beyazi bir boga la-
rafindan igfaI ediImi. u Minos'un kendi annesinin baina geIenden
daha da kl degiIdi: Minos'un annesi Iuroa'ydi ve Giril'e bir boga
larafindan kairiIdigi iyi biIinmekledir. oga, lanri Zeus'lu ve bu kul-
saI birIemenin saygideger ogIu, imdi herkesin saygi gsleri hizmel
z
elligi Minos'un kendisiydi. yIeyse Iasihae kendi halasinin meyvesi-
nin bir canavar, insan gvdeIi fakal boga bai ve kuyrugu laiyan k-
k bir ocuk oIacagini nasiI biIebiIirdi`
HaIk byk Ide kraIieyi suIadi, fakal kraI kendi suunu da
grmezden geIemezdi. ahsi geen boga, lanri Ioseidon larafindan,
Minos ok daha nce lahl iin kardeIeriyIe ekiirken gnderiImili.
Minos lahlin iIahi hakIa kendisinin oIdugunu ne srm ve lanriya
bir iarel oIarak denizden bir boga ikarlmasi iin dua elmili, ve du-
asini, gnderiIecek hayvani bir adak ve ayin simgesi oIarak hemen
kurban edecegi szyIe mhrIemili. oga grnm ve Minos lahli
aImili, fakal gnderiIen canavarin grkemini gr byIe lrnn
lek rnegi oIan bir yaraligi eIde lulmanin nasiI bir kazanim oIacagini
dndgnde, lanrinin ek farkina varmayacagini dndg bir
lccar hiIesine bavurmaya karar verdi. Ioseidon'un sunaginda eIin-
deki en iyi beyaz bogayi kurban elli ve denizden ikani srsne kal-
li.
Giril imaralorIugu bu nI kanun yaicinin ve kamu ahIaki mo-
deIinin hassas adaIel dagilimi aIlinda byk Ide zenginIemili.
akenl Knossos uygar dnyanin nde geIen licari gcnn Iks, gr-
kemIi bir merkezi oIdu. Giril fiIoIari Akdeniz'in bln ada ve Iiman-
Iarina ugruyordu, Giril eyaIari abiI ve Misir'da degerIiydi. Kaba saba
kk gemiIer HerakIes Geili'nden aik denize, oradan IrIanda'nin
aIlini ve CornvaII'in bakiri iin kuzeye,
14
SenegaI ikinlisinin evresi-
ni doIaarak uzaklaki YorubaIand'a ve uzak fiIdii, aIlin ve kIe azar-
Iari iin de gneye yneIdiIer.
15
14
HaroId Ieake ve Herberl }ohn IIeure, Tnc Waq cj inc Sca ve Mcrcnani Vcn-
iurcs in Brcnzc (YaIe Universily Iress, 1929 ve 1931).
15
Leo Irobenius, Oas un|ckannic Ajrika (Mnih: Oskar eck, 1923), s. 10-13.
zq
MONOMIT
Iakal Ikede kiaIie, Ioseidon laiafindan loga iin kaii konuI-
naz lii lulkuya kapiInili. Ve kocasinin uslasi, iakipsiz DaidaIoslan
kendisi iin, iine sakIanaliIecegi, logayi ginnyIe aIdalacak lah-
la lii inek yapnasini isledi, ve loga aIdandi. KiaIie, kisa zananda
lii lehIike haIine geIen canavaii lyll. u yzden DaidaIos yeni-
den, lu sefei kiaI laiafindan, yaialigin iine kapaliIacagi, ki geilIei-
Ie doIu lyk IaliienlIi lii yapi ina elnek zeie agiiIdi. ok usla-
IikIi lii Ialiienl oIdu, DaidaIosun kendisi liIe liliidigi zanan giiie
giden yoIu gIkIe luIdu. Minolauios luiaya yeiIeliiiIdi ve lundan
sonia Ciiil egenenIigi aIlindaki IkeIeiden veigi oIaiak geliiiIen canIi
gen eikek ve kizIaiIa lesIendi.
16
Yani anlik efsaneye gie asiI hala kiaIienin degiI kiaIindi ve o da
kiaIieyi suIayanazdi, nk suunu liIiyoidu. ii kanu oIayini ki-
iseI kazanina eviinili. Oysa kiaI oIaiak layin ediInesinin lln
anIani ailik heihangi lii ahis gili haiekel edeneyecek oInasiydi.
oganin geii dn, ioInn iIevIeiine nulIak oIaiak lenIiksiz kali-
Iinini singeIeyecekli. le yandan, logayi aIikoynasi, lenneikezci
lii lenIik alailnasina yneIinini gsleiiyoidu. yIece kiaI Tanii-
nin inayeliyIe kendisini lkelene dek o lehIikeIi kk saIan liian
haIine dnl. CeIenekseI gei ayinIeiinin liieye genile Ineyi ve
geIecekle yeniden dognayi gielnesi gili, lyk layin lienIeii onu
ahsi kiiIiginden yoksun liiakli ve nesIeginin peIeiiniyIe saidi. IdeaI
oIan, kii lii zanaalkai ya da kiaI oIsun, luydu. Yine de, ayinin ied-
dediInesinin hinelsizIigiyIe liiey, kendisini lln lopIuIugun l-
yk liiininden lii liiin oIaiak ayiiiyoidu: ve lyIece ii, liioga
dagiIiyoi ve lunIai liiliiiyIe -hei liii kendi iin- aliiyoidu ve an-
cak gIe yneliIeliIiiIeidi.
16
OvIdIus, Mc|ancrpncscs, VIII, 132 vd., IX, 36 vd.
Tiian-canavai figi dnya niloIojiIeii, haIk geIenekIeii, efsaneIe-
ii ve halla kalusIaiinda lanidik lii oIgudui, ve zeIIikIeii leneIde hei
yeide aynidii. CeneI ikaiin lopIayicisidii o. enin ve leninkinin
hiisIi hakIaiina hevesIi oIan canavaidii. LgenenIik aIani dahiIinde YoI
aligi yikin, evienseI oIaiak niloIoji ve peii nasaIIaiinda anIaliInak-
ladii. u aIan evinden, ikence eken iuhundan ya da aikadaIigi ve
desleginin dokunuuyIa elkiIedigi yaanIaidan liii oIaliIii, ya da uy-
gaiIiginin siniiIaiina dek uzanaliIii. Tiianin iiiiIni egosu, iIeii ne
kadai laaiiIi gideise gilsin kendisine ve dnyasina lii Ianellii, iyice
yiIni, koikuya kapiIni, hei an eviesinin, nceIikIe kendi iindeki
eIe geiineye kaii denelinsiz lepkiIeiinin yansinaIaii oIan ngiI-
n saIdiiiIaiini kaiiIanak ve onIaiIa alinak zeie uyanik oIan lu
kendi kendine kazaniIni laginsizIigin devi, dnyanin feIakel halei-
cisidii, zihninde kendini insani egiIinIeiIe oyaIayaliIse liIe. LIini koy-
dugu yeiden lii igIik ykseIii (evIeiin danindan degiIse, -daha da
kls- hei kaIplen): kuilaiici kahianan iin, vuiuu, dokunuu,
vaiIigi Ikeyi kuilaiacak oIan iiIliIi kiIicin sahili oIan o kii iin aliI-
ni lii igIik.
Kii buroJo Jikilemez, oturomoz, yotomoz
stelik sessizlik Je yok bu JoglorJo
Amo kuru ktstr gk gurlemesi vor, yogmursuz,
stelik ile yerleri Je yok bu JoglorJo
Amo ostk mor surotlor strtttr ve htrlor
otlok Juvorlt evlerin koptlortnJon
17
17
T. S. E!Int, Tnc las|c |and (Ncw Ynrk: Harcnurt, Bracc and Cnmpany,
Lnndnn: Fabcr and Fabcr, 1922), 340-345. jcra| ||c, cv. 5uphI AytI-
mur, Adam Yaytn!art, 1990, s. 55, d. 340-345.]
2
MONOM!
Kahraman kendi kendine kazaniImi lesIimiyelin sahibidir. Iakal
neye lesIimiyel` ugn, kendimize sormamiz gereken ve her yerde
kahramanin baIica erdeminin ve larihseI grevinin zecegi biImece
budur. Irofesr ArnoId }. Toynbee'nin uygarIikIarin ykseIi ve k
yasaIari zerine aIli ciIlIik yailinda beIirlligi gibi,
18
ruhlaki hiziiIik,
sosyaI gvdedeki hiziiIik herhangi bir eski iyi gnIere dn e-
masiyIa (arkaizm) ya da lasarIanmi ideaI bir geIecegi sagIamayi g-
venceye aIan rogramIarIa da (flrizm), halla zIen geIeri yeni-
den bir araya gelirmek iin en gereki, kali abayIa biIe zme ka-
vumayacaklir. YaInizca dogum -yeniden eski eyin degiI, yeni bir
eyIerin doguu- Im yenebiIir. Ruh iinde, sosyaI gvde iinde -
eger yaamda uzun sreIi kaIacaksak- Imn uzakIamayan yineIe-
niIerini geersiz kiIacak kesinlisiz bir ruh g (pa|ingcncsia) oI-
maIidir. nk eger yeniden yaraliImiyorsak, Nemesis'in iIerini bo-
zan ancak bizim kendi zaferIerimizdir: bln erdemIerimizin iinden
yikim ikar. ari bir luzaklir yIeyse, sava bir luzaklir, degiim lu-
zaklir, kaIiciIik luzaklir. Imn zaferi iin gnmz geIdiginde,
Im yakIair, armiha geriImeklen ve diriImeklen baka yaabiIece-
gimiz bir ey yoklur, lamamen araIani, sonra yeniden dogu.
Minolauros'un kahraman-kaliIi Theseus Giril'e diaridan, eski Yu-
nanIarin ykseIen uygarIiginin bir simgesi ve siIahi oIarak girdi. O,
yeni ve yaayan eydi. Iakal liranin imaralorIugunun iinde de d-
nm iIkesinin arani buIunmasi oIasidir. Irofesr Toynbee, yaral-
ma aIimasinin yeniden baIamasini oIasi kiIan, daha yksek ruhsaI
boyula uIamayi baaran krizi koma ve bakaIaim lerimIeriyIe
kariIiyor, iIk adim, koma ya da ekiIme, vurgunun di dnyadan i
18
ArnoId }. Toynbee, A Siu!q cj Hisicrq (Oxford Universily Iress, 1934), CiIl
VI, s. 169-175 jTarin Bi|inci, ev. Mural eIge, 1974, 1978j,
z)
dnyaya, nakiodan nikiokoznosa dogiu kklen lii yei degiinini,
oiak Ikenin unulsuzIukIaiindan ieiideki eledi kiaIIigin laiiina
dogiu lii geii ekiIii ieiiyoi. Iakal psikanaIizden de liIdiginiz gili
lu kiaIIik, kesin oIaiak ocuksu liIindiidii. Uykuda gilliginiz kiaI-
Iiklii. Onu sonsuza dek iinizde laiiiz. elekIiginizin lln devIeii
ve gizIi yaidinciIaii, ocukIugun lln lys oiadadii. Ve daha da
nenIisi, hilii zanan yelikin geiekIikIei haIine geliienediginiz
yaan giziIIeii, lenIikIeiinizin u digei kisinIaii hep oiadadii, nk
lu liden aIlin lohunIai kayloInaz. Lgei lu kayip llnIgn yaI-
niz lii kisni oIsun gn iigina ikaiiIaliIseydi, gIeiinizde nuhle-
en lii aili, yaanda kuvvelIi lii canIanna yaayacaklik. ainiz
gge eiecekli. Dahasi, egei yaInizca lizIei laiafindan degiI, lln ku-
aginiz ya da lln uygaiIik laiafindan unuluInu lii eyIeii ikaia-
liIseydik, geieklen de kul-geliien, gnn kIli kahianani, yaIniz
yeieIin degiI dnyanin laiihseI lii aninin kiisi oIacaklik. Tek keIi-
neyIe: Kahiananin iIk ii ikinciI elkiIeie ail dnya sahnesinden iu-
hun, gIkIeiin geieklen yeiIeni oIdugu u nedenseI lIgeIeiine
geii ekiInek ve oiada gIkIeii haIIelnek, kendi laina onIaiin k-
kn kazinak (yani, kendi yeieI kIlinn yaidinci denonIaiiyIa
alinak) ve lozuInani, doIaysiz deneyini ve C. C. }ung'un aike-
lipseI ingeIei dedigi eyin asiniIasyonunu anaklii.
19
u Hindu ve
19
KoIeklif lii doganin, dnyanin hei yeiinde nilIeiin paiaIaii ve ayni za-
nanda liIindii kkenin yeieI ve likeI inIeii oIaiak leIiien liin ya da
ingeIeii (C. C. }ung, Psqcnc|cgq and Rc|igicn, |CoIIecled Woiks, CiIl 11,
Nev Yoik ve Londia, 1958j, pai. 88. AsIi 1937de IngiIizce yaziInilii. Ay-
iica lkz. ayni yazai, Psqcnc|cgica| Tqpcs, dizin ).
Di. }ungun leIiilligi gili (Psqcnc|cgq and Rc|igicn, pai. 89), aikelipIei ku-
iani kesinIikIe onun yaialini degiIdii. Nielzsche iIe kaiiIaliiin:
Uykunuzda ve dIeiinizde insanIigin lln dnceIeiinden geeiiz.
28
MONOM
Yani, insan dIerinde akiI yrllg gibi akiI yrll uyanik oIdugu bin-
Ierce yiI boyunca. ... D bizi insan kIlrnn erken devreIerine geri g-
lrr ve onu daha iyi anIamamiza yardimci oIur (Iriedrich Nielzsche, Hu-
nan a|| icc Hunan, CiIl I, 13, aIinliIayan }ung, Psqcnc|cgq an! |c|igicn, ar.
89, n. 17).
AdoIf aslian'in, iIkeI ruhsaI karaklerinde (Sloik Icgci spcrnaiikci iIe bag-
IanliIi oIarak), bln sosyaI yainin iinden organik biimde geIiligi ma-
nevi (ya da ruhsaI) baIangi egiIimIeri oIarak grImesi gereken ve bu e-
kiIde lmevarimsaI aralirmanin lemeIIeri oIacak oIan elnik TemeI Iikir-
Ier kurami iIe kariIalirin (|iniscnc ||cncniargc!ankcn in !cr Icnrc tcn
Mcncncn, erIin, 1895, CiIl I, s. ix).
Iranz oas iIe kariIalirin: Wailz'in insan lrIerinin birIigi sorununu
ayrinliIi larlimasindan bu yana, insanin zihinseI zeIIikIerinin dnya ze-
rinde lemeIde he ayni oIduguna dair hibir he oIamaz (Tnc Min! cj
Priniiitc Man, s. 104. Yayim hakki, 1911, The MacmiIIan Comany, izin
aIinarak kuIIaniImilir). aslian krenin her yerinde insanIigin lemeI fi-
kirIerinin rklc monolonIugundan bahsediyordu (a.g.c., s. 155). ir-
birine bagIi fikirIerin beIirIi dzenIeri bln kIlr liIerinde laninabiIir
(a.g.c., s. 228).
Sir }ames G. Irazer'Ia kariIalirin: Iski ve modern zamanIardaki bazi
aralirmaciIara uyarak, aliIi haIkIarin, Dogunun daha eski uygarIigindan
UIen ve Yeniden Dogan Tanri inancini, bu inancin lainanIarin gzIeri
nnde gerekIeligi kulsaI lrenIe birIikle dn aIdigini varsaymamiz
gerekmez. Dogunun ve alinin dinIeri arasinda bu ynden izIenebiIecek
benzerIikIer byk bir oIasiIikIa, oguna gre, yanIi biimde de oIsa,
farkIi IkeIerde ve farkIi gkIer aIlinda insan akIinin benzer yaiIari ze-
rinde iIeyen benzer nedenIerin elkisi oIan, kaza eseri oIan raslIanliIar de-
digimiz eyIerdir (A|iin Oa|, lek ciIlIik basim, s. 386. Yayim hakki, 1892,
The MacmiIIan Comany'ye aillir ve izin aIinarak kuIIaniImilir).
Sigmund Ireud iIe kariIalirin: Daha en baindan dIerdeki simgeciIigi
farkelmilim. Iakal ancak adim adim arlan deneyimin sonucu oIarak ve
WiIheIm SlekeI'in aIimaIarinin elkisi aIlinda, sinirIarinin ve neminin
lam bir degerIendirmesini yaabiIdim. ... SlekeI kendi simgeIer yorumunu
sezgi yoIuyIa, simgeIeri hemen anIamadaki kiiseI becerisinin yardimiyIa
zj
udisl feIsefesinde titc|a, ayiil elne oIaiak liIinen sielii.
KefediIecek ve kaynaliiiIacak aikelipIei lan da, insan kIli-
nn laiihseI kayilIaii loyunca ayinin, niloIoji ve iyelin leneI inge-
Ieiini esinIendiini oIanIaidii. Dn Lledi KiiIeii,
2O
aci eken li-
ieye kalus ve deIiIikle ginen kiiseI oIaiak degiliiiIni singeseI fi-
giIeiIe kaiiliiiInanaIidii. D kiiseIIeliiiIni nillii, nil kiiseIIik-
len ikaiiIni dli, hen d hen de nil iuhun dinaniginin geneI
iIeyii iinde singeseIdii. Iakal dle liinIei d gienin kendine
zg soiunIaiiyIa luhafIanilii, nille ise leIiiliIen soiunIai ve -
znIei lln insanIik iin doIaysizca geeiIidii.
yIeyse kahianan, yeieI ve kiiseI laiihseI siniiIanaIaiIa aliaiak
onIaii ani ve geneI geeiIigi oIan, oIagan insani liinIeie uIani
luIdu. ...IsikanaIizin iIeiIeyen deneyini, aiilici lii Ide d singeciIi-
ginin lu doIayinsiz kaviayiini gsleien haslaIaii kefelnenizi sagIadi. ...
SingeciIik zeIIikIe dIeie degiI, daha ok liIindii dgcne ve
kisnen de haIkin dgcne lagIidii ve dIeiden ok foIkIoida, nilIeide,
efsaneIeide, diIliIinseI deyinIeide ve lii haIkin liIgeIiginde daha geIini
lii duiunda luIunnakladii (Tnc |n|crprc|a|icn cf Drcans, ev. }anes Sl-
iachey, slandail laski, V, s. 35O-351).
Di. }ung aikelip leiinini kIasik kaynakIaidan dn aIdigini leIiilii: Cice-
io, IIinius, Ccrpus Hcrnc|icun, Auguslinus, vd. (Psqcnc|cgq and Rc|igicn,
pai. 89). aslian kendi TeneI IikiiIei kuianinin Sloik |cgci spcrna|i|ci
kavianiyIa kaiiIikIiIigini kaydedei. zneI oIaiak liIenen liinIei geIe-
negi (Sanskiile: an|arjncqarupa), geiekle, nil geIenegiyIe liiIikle yaygin-
dii ve niloIojik ingeIeiin -iIeiideki lInIeide daha zengin liinde g-
inecegi gili- anIaiInasinda ve kuIIanininda anahlaidii.
2O
u Ceza Rheinn a||jiranga na|a|a, ala vaidi" denen lii zananda dnya
zeiinde gezinen nilseI alaIaii leIiilen lii AvusliaIya Aianda leiininin,
a||jiranga ni|jina'ntn eviiisidii. A||jira szcg a) lii d, l) dle leIiien
vaiIik, ala, c) lii yk anIanina geIii (Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drc-
an, s. 21O-211).
30
MONOMIT
oIan kadin ya da eikeklii. yIe liiinin lasavvuiIaii, fikiiIeii ve esinIe-
ii insan yaani ve dncesinin leneI pinaiIaiindan laplaze ikai. u
yzden onIai yelenekIidii, nevcul, zIen lopIundan ve iuhlan de-
giI, lopIunun yeniden dogdugu lkennez kaynaklandiiIai. Kahia-
nan nodein lii insan oIaiak Inli, fakal eledi insan -nken-
neIIeni, leIiisiz, evienseI insan- oIaiak yeniden dognului. yIey-
se, onun ikinci nenIi gievi ve anaci (Toynleenin aikIadigi ve in-
sanIigin lln niloIojiIeiinin leIiilligi gili) lizIeie, dnn oIaiak
geii dnnek ve yeniIenni yaandan aIdigi deisi gielneklii.
21
yk lii ehiin yukaii kisinIaiinda, kala kk evIeiin siiaIan-
digi sagIiksiz, anuiIu sokakIaida lek laina yiyoidun, diye ya-
ziyoi gidg lii d anIaliiken aginizin lii kadini. Neiede oIdu-
gunu liIniyoidun, fakal aialiinaklan hoIaniyoidun. Koikun de-
iecede anuiIu lii sokagi selin ve aik lii Iagin agzi gili lii eyin
iine daIdin. Siia siia laiakaIai aiasindan iIeiIedin ve leninIe asfaIl
kapIi lii sokagin oIdugu yksek, sagIan lii zeninin aiasindan akan
kk lii nehii kefellin. inenin zeiinden akan, ho, leileniz lii
nehiidi lu. Suyun aIlinda inenin daIgaIandigini gieliIiyoidun. Ce-
ecek lii yei yoklu, kk lii eve gidip lii kayik isledin. Oiadaki
21
ununIa liiIikle Iiofesi Toynleenin HiiisliyanIigi, lu ikinci gievi gie-
len lek din diye ne ikaiaiak niloIojik sahneyi ciddi liinde yanIi sun-
dugu da kaydediIneIidii. 8|n dinIei onu gielii, dil lii yandaki lln
niloIoji ve haIk geIenekIeii gili. Iiofesi Toynlee yaniIgisina Niivana,
uddha ve odhisallvanin DoguIu fikiiIeiinin yipianni ve yanIi lii yo-
iununu yapaiak, sonia da yanIi yoiunIadigi lu ideaIIeii Tanii DevIeline
iIikin Hiiisliyan fikiinin deiinIikIi lii yeniden okunasiyIa kaii kaiiya
geliieiek uIaiyoi. Onu, dnyanin nevcul duiunundan kuiluIuunun Ro-
na KaloIik KiIisesi safIaiina dnnekle yalaliIecegin vaisayna halasina y-
neIlen ile ludui.
31
adan lana kaiiya genen iin gayel lalii yaidin edecegini syIedi.
Kk lahla lii kulu ikaiip nehiin kiyisina yeiIeliidi, henen lu
kuluya lasip koIayca kaiiya alIayaliIecegini gidn. TehIikenin
geligini liIiyoidun ve adani dIIendiinek isledin.
u d dniken gilligin yeie gilnen geieknedigi, asfaIl
kapIi sokakIai loyunca daha iahal lii yiy seeliIecegine daii
lii hisse kapiIiyoiun. KiiIi ve anuiIu lIgeye gilnilin, nk na-
ceiayi yegIiyoidun ve laIaniken devan elneIiydin. ...Dle nasiI
isiaiIa dosdogiu gilligini dndgn zanan, iIeiide u sevinIi, i-
nenIi nehii ve ledeki gvenIi, yksek, la deIi yoI gili iyi lii ey-
Iei oIdugunu liIiyoi oInaIiyniin gili ginyoi. yIe dnd-
gnde, iuhsaI anIanda dognak -ya da daha dogiusu yeniden dog-
nak- kainiInaz lii eyni gili geIiyoi. eIki de laziniz laii nehii-
ni ve iuhun hedefine giden yoIu luInadan nce kaianIik ve doIan-
laIi yoIIaidan gilnek zoiundadii.
22
D gien kii nenIi lii opeia sanalisidii ve gndzn gvenIe
iaielIenni siiadan yoIIaiini degiI de, kuIakIaii dia oIdugu kadai ie
de aik oIanIaia geIen o zeI, zai zoi duyuIui agiinin naceiasini izIe-
neyi seen heikes gili onun da, geneIde kaiiIaiInayan gIkIeiin
aiasinda, sagIiksiz, anuiIu sokakIai aiasinda yoIunu lek laina
luInaIidii, iuhun kaianIik gecesini, Danlenin yaan yoIcuIugunu-
zun oila yeii, kaianIik oinani dedigi yeii ve cehennen ukuiIaiinin
aciIaiini laninilii:
Aci dc|u cnrc gidcn qc| ocndcn gccr,
|ocdi actqa gidcn qc| ocndcn gccr,
22
Iiedeiick Iieice, Drcans and Pcrscna|i|q (Yayin hakki, 1931, D. AppIelon
and Co., yayinciIai), s. 1O8-1O9.
32
MONOMIT
Kaqtp |nsan|ar arastnda|i qc| ocndcn gccr
23
u dle, kahiananin naceiasinin evienseI niloIojik foinInn
ayiinliIi liinde kopyaIanni oInasi dikkal ekicidii. YoIun lehIike-
Ieiinin, engeIIeiinin ve fiisalIaiinin lu ok nenIi nolifIeiini lundan
soniaki sayfaIaida yzIeice liinde luIacagiz. Aik Iaginin iIk leIiii-
i,
24
daha sonia inenin zeiinden akan lnyIe leniz nehiin leIiii-
i,
25
gnII yaidincinin kiilik anda oilaya ikii,
26
ve son iinagin
lesindeki yksek, sagIan lopiak (Dnya Cenneli, idnn Topia-
gi):
27
lunIai iuhun yce naceiasinin nuhleen aikisinin sonsuza
dek yineIenen lenaIaiidii. Ve gizIi agiiyi dinIeneye ve izIeneye cesa-
iel edenIeiin hei liii o lehIikeIi, lii laina iIeiIenenin sikinliIaiini
23
CchcnncmIn Kaptst zcrInc yazt!mt n!an sz!cr:
Pcr nc si ta nc||a ci||a dc|cn|c,
Pcr nc si ta nc||' c|crnc dc|crc,
Pcr nc si ta |ra |a Pcrdua Gcn|c.
-Dantc, "Infcrnn [Cchcnncm]", III, 1-3.
IngI!Izcc cvIrI Char!cs E!Int Nnrtnn'undur. Tnc Ditinc Ccncdq cf Dan|c
A|ignicri (Bnstnn vc Ncw Ynrk: Hnughtnn MIff!In Cnmpany, 1902), bu vc
Iz!cycn a!tntt!ar yaytmct!artn IznIy!c yapt!mtttr.
24
Kr. Dantc, "Cchcnncm," XIV, 76-84, (a.g.c., CI!t I, s. 89): "Ktzt!!tgt bcnI h-
! tItrctcn kk bIr nchIr ... gnahkar kadtn!artn ara!artnda pay!attgt."
25
Kr. Dantc, "PurgatnrIn [Araf]," XXVIII, 22-30 (a.g.c., CI!t II, s. 214): "BIr
trmak ... kk da!ga!arty!a ktytstnda tkmt Imcnc dngru sn!a bk!-
ynrdu. Burada dnyantn cn saf su!art, hIbIr cyI gIz!cmcycnc ktyas!a, IIn-
dc bIrtaktm karttm!ar varmt gIbI grnrd."
26
Dantc'nIn VcrgI!Ius'u.
27
"EskI zaman!arda A!ttn ag'tn vc nnun mut!u ha!InIn arktstnt sy!cycn!cr,
ans cscrI Parnassns'ta bu ycrI d!cdI: masum Insan!tgtn kk buradaydt,
burada hcp bahardtr vc nn!artn hcr bIrInIn bahscttIgI ncktar buradakI
mcyvc!crdIr" ("Araf," XXVIII, 139-144, a.g.c., CI!t II, s. 219).
33
grenmilir:
Bi|cnni |iak agzi, anasi zcr,
Zcr |ir qc|!ur |u !cr air|cr!
28
D gren, suyu bu dle daha biIdik oIan kayik ya da krnn
yerini aIan kk bir lahla kulu sayesinde amakladir. Kulu, onu
dnya suIari zerinde laiyan kendi zeI yelenek ve erdeminin simge-
sidir. D gren bize iIgiIeri konusunda bir biIgi sunmami, doIayi-
siyIa kulunun zeI ieriginin neIer oIdugunu biIemiyoruz, fakal bu
kesinIikIe bir lr Iandora'nin kulusu, lanriIarin gzeI kadina verdik-
Ieri, hem bln beIa lohumIari ve varoIuun gzeIIikIeriyIe doIu oIan,
hem de ona deslek oIan erdemIe, umulIa doIu lanrisaI bir hediyedir
bu. D gren bununIa kari kiyiya geer. Ve kendi kendini kefel-
mek ve geIilirmek gibi g, lehIikeIi bir abaya giren herkes yaam
okyanusunun le yanina, buna benzer bir mucizeyIe geiriIeceklir.
Irkek ve kadinIarin ogu greceIi oIarak biIindii denebiIecek
medeni ve kabiIeseI aIikanIikIardan daha macerasiz oIan yoIu yegIer.
Iakal bu arayiciIar da, loIumun kabuI elligi, insanIiga ok nceIeri
kurlariciIar larafindan veriImi ve binIerce yiI lesinden kuaklan ku-
aga geerek gnmze dek geImi oIan simgeseI yardimIarIa, gei
ayinIeriyIe, klIkIerden arindiran vafliz lrenIeriyIe kurlariIir. An-
cak ne bir iseI agriyi ne de bir disaI greliyi kabuI elmeyenIerin du-
rumu umulsuzdur, yani, bugn kaIbin iindeki ve diindaki bu Iabi-
28
Kaina Upanisna!, 3-14. (Tersi beIirliImedike, UaniadIardan aIinliIarim
Roberl Irnesl Hume, Tnc Tniriccn Principa| Upanisna!s, irans|aic! jrcn inc
Sanskriiicn oIacaklir, Oxford Universily Iress, 1931.)
UaniadIar Hindu grelisinde insanin dogasi ve evren zerine, orlodoks
bir kurguIama geIeneginin ge dnemini oIulurur. In eskisi yakIaik M
sekizinci yzyiIa larihIenir.
q
MONOM!
izim 2. Minciaurcnaknia.
renlle oIan ogu kiinin durumu. Heyhal, bize Minolauros'Ia kariIa-
ma cesarelini verecek basil iucunu ve canavarIa kariIai onu Idr-
dklen sonra zgrIge giden yoIu buImamiz iin gereken araIari ve-
recek oIan rehber, u ho bakire, Ariadne nerede acaba`
KraI Minos'un kizi Ariadne yakiikIi Theseus'a, onu Minolauros
iin geliriImi oIan o zavaIIi AlinaIi gen erkek ve kizIar loIuIuguyIa
birIikle gemiden inerken grr grmez aik oImulu. OnunIa konu-
manin bir yoIunu buIdu ve eger onunIa Giril'len ayriImaya ve onu
karisi yamaya sz verirse Iabirenllen ikmasina yardim edecegini
syIedi. Sz veriIdi. Ardindan Ariadne uslaIigi sayesinde Iabirenli ina
eden ve Ariadne'nin annesinin iindeki yaraligi dnyaya gelirmesini
mmkn kiIan DaidaIos'lan yardim isledi. DaidaIos ona, ieri giren

kahramanin girie bagIayabiIecegi ve Iabirenlle onu ze ze iIerIe-
dike aabiIecegi basil bir iIik yumagi verdi. Gereklen de ihliyaci-
miz oIan ey ok kk bir eydir! Ama o oImazsa, Iabirenlin iindeki
macera umulsuzdur.
Kk ey yakindadir. In luhafi da, o korkun Iabirenli yaralan
biIimadaminin lam da gnahkr kraIin hizmelindeyken, zgrIge
yneIik giriimIere yardimci oImasidir. Iakal kahraman-yrek eI aI-
linda oImaIidir. DaidaIos yzyiIIarca, sanali-biIim adami liini lemsiI
elli: airlici biimde kaygisiz, sosyaI yarginin oIagan sinirIarinin le-
sinde duran, aginin degiI sanalinin ahIakina bagIi oIan, neredeyse
eylani bir insan liini. Inanmi, cesur ve dogruyu buImasiyIa bizi z-
gr kiIacak kahramandir o.
Ve biz de imdi, Ariadne gibi ona yneIebiIiriz. IIiginin ynn
insan imgeIeminin larIaIarindan derIemilir. YzyiIIarca ifliIik, on-
Iarca yiIIik agir hasal, sayisiz yrek ve eIin abasi bu sikica sariImi i-
Iik dzIemesine, ayriImasina ve sariImasina gilmilir. Dahasi, macera-
yi lek baina gze aImamiz dahi gerekmez, nk her agdan kahra-
manIar bizden nce gilmilir, Iabirenl iyice biIinmekledir, bize kaIan
yaInizca kahraman yoIunun iIigini izIemeklir. Ve nerede bir nefrel
buIacagimizi dnrsek orada bir lanri buIacagiz, nerede bir ba-
kasini Idrmeyi dnsek orada kendimizi Idrecegiz, nerede dia
dogru yoI aImayi umsak orada kendi varIigimizin merkezine geIece-
giz, nerede yaIniz oIdugumuzu sansak orada bln dnyayIa birIikle
oIacagiz.
2. Tragedya ve Komedya
ln mulIu aiIeIer birbirine benzer, mulsuz her aiIenin mulsuz-
Iuguysa kendine haslir. Konl Lev ToIsloy, modern kahramani Anna
6
MONOM!
Karenina'nin ruhsaI araIanmasini anIalligi romani bu can aIici sz-
ckIerIe amili. u akIi kariik e, anne ve krce bir lulkuya kaiImi
melresin kendini lrenin aIlina almasindan -byIece daha nce ruhu-
nun baina geIen eyin simgesi oIan bir lavirIa yoIunu kaybelmiIik
lra|edisini sona erdirmesinden- bu yana geen zaman boyunca, kar-
makariik ve kesinlisiz bir romansIar, gnIk haberIer ve kayda ge-
memi aci igIikIari korosu Iabirenlin eylan-bogasinin huzuruna ik-
makladir: iyi huyIu oIdugu zaman dnyanin yaam veren iIkesi oIan
lanrinin fkeIi, yikici, deIirlici yn oIan boganin huzuruna. Modern
romans, liki eski Yunan lragedyasi gibi, gn yaamak demek oIan
araIanmanin sirrini ne ikarir. MulIu son, hakIi oIarak yanIi bir
sunum diye aagiIanmakladir, nk dnya, biIdigimiz kadariyIa,
grdgmz kadariyIa, bir lek son sunar: Im, zIme, araIanma
ve sevdigimiz biimIerin kayboIuuyIa kaIbimizin armiha geriImesi.
Acima, insanin sikinliIarinda yer lulan ve sabil oIan eyin varIi-
ginda akIa egemen oIan ve onu aci eken insanIa kaynaliran hislir.
Dehel, insan sikinliIarinda yer lulan ve sabil oIan herhangi bir eyin
varIiginda akIa egemen oIan ve onu gizIi bir nedenIe kaynaliran his-
lir.
29
GiIberl Murray'nin, ArisloleIes'in Pcciikasinin
30
Ingram yva-
ler'a ail evirisinin nsznde beIirlligi gibi, lra|ik kainarsis (yani, lra-
gedya izIeyicisinin duyguIarinin acima ve korku deneyimi yoIuyIa
arinma ya da lemizIenmesi), hadim boga lanri Dionysos'un feslivaI
ve dinseI oyununun iIevi oIan eski bir lrenseI kainarsis'e (loIuIu-
29
}ames }oyce, A Pcriraii cj inc Ariisi as a Ycung Man (The Modern Library:
Random House, Inc.), s. 239. |Sanaiinin Bir Gcn A!an O|arak Pcrircsi,
ev. Mural eIgej
30
ArisloleIes, On inc Ari cj Pccirq (ev. Ingram yvaler, GiIberl Murray'in
nszyIe, Oxford Universily Iress, 1920), s. 14-16. jPciciika, ev. NaziIe
KaIaycij
)
gun geni yiIin, o yaIi gnah ve InhanaIinin pisIiginden ve zeh-
iinden aiinnasina) kaiiIik geInekledii. Medilasyon yapan zihin,
dinseI oyunda In seigiIenen vculIa degiI, onun iinde lii sie
yaani oIan ve lu sie iinde yaniIsanayi giyinni geiekIik oIan
(ayni anda hen aci eken hen gizIi neden oIan), lenIikIeiinizin in-
sanin yzn kainan oinan eden liagedya
31
InI eievenizi
lIp saisaiak dagilliginda lenIikIeiinizin iine klg aIl kalnan
oIan o kesinlisiz yaan iIkesiyIe liiIenekledii.
Gcrn, gcrn, is|cdigin c|i| qa da isin|c,
|q Dag 8cgast, Yz 8a|t Yt|an,
Yanan A|ct As|ant!
|q Tanrt, Canatar, Gizcn, gc|!
32
Tiajik sanal deneyinini nanligin, uzay ve zanan dnyasindaki
ans aninizin duygusaI lagIaiinin In, lan da kendi yok oIuunu-
zun pnde zafeiini kulIayan ve saisiIan evienseI yaani laniyii-
niz ve iIginizin ona kayii, lu ancrfa|i, kadei sevgisi, kainiInaz
In oIan kadeie duyuIan ak oIuluiui: onun neesi, kuilaiici co-
kusu oiadadii:
Scnun gc|di, |da|t ]pi|crin uagt c|an,
crgin c|an ocnin,
Gccc qartst Zagrcusun gi||igi qcrc ocn dc gidcrin,
Onun gc|gr||s tg|tgtna daqandtn,
Ktzt|, |an|t c|cn|crindc ou|undun,
Ycc Anantn dag a|cini |u||un c||crindc,
31
Rolinson }effeis, Rcan S|a||icn (Nev Yoik: Hoiace Liveiighl, 1925), s. 2O.
32
Luiipides, 8accnac, 1O17 (ev. CiIleil Muiiay).
38
MONOM!
zgur Biraki|niin tc Zirn|i |anip|cr!cn
Bir Bakkncs !cni|cr |ana.
33
Modern edebiyal byk Ide nmzde, evremizde ve iimiz-
de gezinen haslaIikIi umulsuz durumIarin cesur ve lam biIgiIi bir gz-
Iemine adanmilir. HoIokosllan yakinmaya yneIik dogaI drlnn -
suIamak iin ya da honulsuzIuk beIirlmek iin- basliriIdigi yerde,
(bizim iin) eski YunanIarinkinden daha elkiIi bir lragedya sanali lm
hameliyIe orlaya ikar: lanrinin yaIniz zengin evIerinin degiI siradan
evIerin feIakelIerine de, kamiIanmi ve aci doIu her bir yzn feIa-
kelIerine de orlak sayiIdigi demokrasinin gereki, ilen ve degiik I-
Ierde iIgin oIan bir lra|edi. Ve lalsiz ihliami ho gslerecek bir
cennel, geIecekleki huzur ve kefarel yoklur, yaInizca koyu karanIik,
doyumsuzIugun boIugu, rahimden diari sirf baarisizIiga ugrasin di-
ye firIaliImi yaamIari lulu lulu yemek vardir.
ln bunIara kiyasIa bizim kk baari ykIerimiz acinasi ey-
Ierdir. aarisizIigin, kaybin, hayaI kirikIiginin ve ironik lalminsizIigin
nasiI bir aciyIa, dnyanin en kiskaniIacak kiiIerinin biIe kanini emdi-
gini ok iyi biIiriz! u yzden de komedyaya lragedyanin yksek d-
zeyini vermeyi arzuIamayiz. Komedya salir oIarak kabuI ediIebiIir bir
eydir, egIence oIarak ho bir kai orlamidir, fakal sonsuza dek sren
mulIuIuk masaIi ciddiye aIinamaz, ocukIugun, yakinda korkun bi-
imde greniIecek oIan gerekIikIerden korunmu o masaI Ikesine
aillir, bu masaI liki cennel milinin, yaami geride birakmi ve kaIIe-
ri geceye aiIan son kai iin hazirIanmasi gereken yaIiIara gre oI-
33
Iuriides, Tnc Crcians, frg. 475, akl. Iorhyrius, Oc a|siincniia, IV, 19, ev.
GiIberl Murray. u iirin larlimasi iin bkz. }ane Harrison, Prc|cgcncna ic
a Siu!q cj Grcck |c|igicn (3. baski, Cambridge Universily Iress, 1922), s.
478-500.
j
masi gibi - agirbaIi, modern ali sagduyusunun, eri masaIi, mil ve
iIahi kurluIu komedyaIarinda sunuIan gerekIikIerin lam bir yanIi
anIaiImasi zerine kuruImu oImasi gibi. unIar, anlik dnyada
lragedyadan daha yksek dzeyde, daha derin bir dogruya, daha g
bir kavrayia, daha sagIam bir yaiya ve daha blnIkI bir vahye ail
sayiIirIardi.
Ieri masaIinin, milin ve ruhun iIahi komedyasinin mulIu sonu, bir
eIiki oIarak degiI, insanin evrenseI lra|edisinin aiImasi oIarak okun-
maIidir. NesneI dnya oIdugu gibi kaIir, fakal zne iindeki bir vurgu
kaymasi yznden dnm gibi grnr. Daha nce yaamin ve
Imn oIdugu yerde, arlik sabreden varIik grnr - bir ksenin
iinde kaynayan su nasiI bir kabarcigin kaderine ya da kozmos nasiI
yiIdiz gaIaksiIerinin beIiri kayboImaIarina kayilsizsa, o da zamanin
ini ikiIarina kayilsizdir. Tragedya biimIerin sarsiImasi ve bizim bi-
imIere bagIiIigimizdir, komedyaysa yeniImez yaamin vahi ve aIdi-
risiz, lkenmez neesidir. u yzden ikisi, her ikisini de kasayan ve
her ikisinin de bagIi oIdugu lek bir miloIo|ik lema ve deneyimin iki
lerimidir: birIikle, yaam denen vahyin blnIgn oIuluran ve bi-
reyin, eger gnah (lanrisaI iradeye ilaalsizIik) ve Imn (ImI bi-
imIe zdeIeme) yayiIimindan arinacaksa (kainarsis purgaicric) biI-
mek ve sevmek zorunda oIdugu, ini iIe iki (kainc!cs ve anc!cs)
oIan iki lerim.
Her ey degiir, hibir ey Imez. Ruh gezinir, imdi buradadir,
sonra orada ve isledigi ekIe girer. ... u yzden bir zamanIar oImu
oIan arlik yoklur ve oImami oIan vardir, ve byIece bln harekel
evriminden yeniden geiIir.
34
YaInizca bu ebedi, yokoImaz, an-
34
Ovidius, Mciancrpncscs, XV, 165-167, 184-185 (ev. Irank }uslus MiIIer,
lhe Loeb CIassicaI Library).
qo
MONOMIT
IaiInaz enIigin laiindigi vculIai lii sona sahiplii.
35
Tiagedyadan konedyaya uzanan kaianIik i yoIun kendine has
lehIike ve leknikIeiini oilaya ikainak lan oIaiak niloIojinin ve peii
nasaIinin gievidii. u yzden oIayIai fanlaslik ve geiekdiidii: fi-
zikseI degiI psikoIojik zafeiIeii lensiI edeiIei. Lfsane geiek lii laiih-
seI kii zeiine oIsa liIe, zafei doIu eyIenIei yaan lenzeii degiI, d
lenzeii lasviiIeiIe aklaiiIii, nk konu dnyada yIe ve yIe yapiI-
nasi degiIdii, konu, dnyada unun lunun yapiInasindan nce, he-
pinizin liIdigi ve dIeiinde ziyaiel elligi Ialiienlin iinde lu laka,
daha nenIi, leneI eyin geiekIenesi geiekligidii. MiloIojik kahia-
nanin geii ans eseii yei slnde oIaliIii, asIinda ie dogiudui, le-
Iiisiz engeIIeiin aiIdigi ve oklandii unuluInu, kayip gIeiin dn-
yanin ekiI degiini iin hazii kiIindigi, canIandiiiIdigi deiinIikIeie
dogiudui. u giev laaiiIdiklan sonia, yaanin, zanan iinde iyice
paiaIaia ayiiIan, loIuga yayiIni, o sika giIen igien feIakelin
koikun yikinIaii aIlinda unulsuzca aci eknesi son luIui, fakal
koikusu hI gzIe gini, aci igIikIaii iddelIidii, hei eyi kapIa-
yan, hei eyi deslekIeyen lii akIa ve kendi felhediIneni gcnn
liIgisiyIe anIaiIii oIui. NoinaIde iik geiinez oIan naddesinin uu-
iunIaiinda ginnez liinde paiiIdayan iiklan lii eyIei, ailan lii
kkieneyIe ne aliIii. O zanan koikun sakalIannaIai yaInizca ikin,
yokoInaz lii sonsuzIugun gIgeIeii oIaiak gini, ve dnya, aIen-
Ieiin yeni, nuazzan, neIeksi, ana leIki de sonula lekdze oIan o si-
ien nzigiyIe inIai. MulIu aiIeIei gili, nilIei ve kuilaiiIni dnyaIai
da hep liiliiine lenzei.
35
8nagatad Gi|a, 2:18 (ev. Svani NikhiIananda, Nev Yoik, 1944).
42
3. Kahraman vc Tanrt
Kahiananin niloIojik naceiasinin slandail yoIu gei ayinIeiinde
sunuIan foinIn lylIn haIidii: aqrt|na-crgin|cnnc-dcn. lu-
na nononilin ekiidek liiini deneliIii.
36
8ir |anranan c|agan dnqadan t|tp
dcgas| |unaf|t||ar oc|gcsinc dcgru i|cr-
|cr. ourada nasa|st g|cr|c |art|at|tr ve
|csin oir zafcr |azant|tr. |anranan ou
gizcn|i naccradan ocnzcr|cri zcrindc
s|n|| sag|aqan oir g|c gcri dcncr.
Iionelheus gkIeie ikli, laniiIai-
dan alei aIdi ve aagi indi. Iason, genisiyIe aipian KayaIaiin
aiasindan lii nucizeIei denizine yeIken ali, AIlin Ioslu koiuyan ca-
navaii yendi ve hakki oIan laci lii gaspidan geii aInak iin geieken
g ve poslIa geii dnd. Aineias yeiaIlina indi, ikn IIei nehiini
geli, laIi leki kpegi Keileiosa el veidi ve sonunda I lalasi-
nin hayaIeliyIe konulu. Hei ey onun iin anIaiIii oIdu: iuhIaiin ka-
deii, kuinak zeie oIdugu Ronanin kadeii, ve liIgeIikIe nasiI hei
leIadan kainaliIecegi ya da ona kalIanaliIecegi.
37
IiIdii kapidan
geeiek dnyadaki iine geii dnd.
Kahiananin gievinin gIkIeiinin ve engin lii ekiIde dn-
Ip ciddiyelIe yeiine geliiiIdigi zananki yce leIiilisinin haiika lii
inegi, uddhanin geIenekseI yk McadeIe efsanesinde luIun-
nakladii. Cen piens Caulana Sakyanuni ali Kanlhakaya lineiek
36
Mcncni| szcg }anes }oyce'dandii, |inncgans la|c (Nev Yoik: Viking
Iiess, Inc., 1939), s. 581.
37
VeigiIius, Acncid, VI, 892.
MONOM!
babasinin sarayindan gizIice ayriIir, muhafizIi kaidan mucizevi bi-
imde geer, gecenin iinde drl ari aIlmi bin iIahin meaIesi eIi-
ginde iIerIer, bin yz yirmi sekiz arinIik grkemIi bir nehirde hafife
duraksar ve sonra lek bir kiIi darbesiyIe kendi soyIu bukIeIerini ko-
arir, kaIan iki armak geniIigindeki sa saga kivriIir ve bainda
dmdz durur. ir rahibin kiIigina girerek dnyada bir diIenci gibi
gezinir ve bu amasizca doIanma yiIIari sirasinda medilasyonun sekiz
aamasina uIaarak onIari aar. ir iIehaneye ekiIir, gcn aIli yiI
daha byk mcadeIeye harcar, sadeIigi en yksek derecesine glrr
ve neredeyse Ir gibi oIur, ama iyiIeir. Daha sonra iIeci gezginIigin
ok kali oImayan yaamina dner.
ir gn dnyanin dogu kismini kaIayan bir agacin aIlina olurur
ve aga onun varIigiyIa aydinIanir. Su|ala adIi bir gen kiz geIi ona
aIlin bir kalan irin sl sunar ve o bo kabi bir nehre alligi zaman
ka suyun lersine gider. u zafer aninin geIdiginin iarelidir. Ayaga
kaIkar ve lanriIarin bezedigi ve bin yz yirmi sekiz arin geniIiginde
oIan bir yoIda iIerIer. YiIanIar ve kuIar ve ormanIarin ve larIaIarin
iIahIari ona iekIer ve gkseI kokuIarIa eIik eder, lanrisaI koroIar
arki syIer, on bin dnya kokuIar, iekIer, sesIer ve seIamIama bagi-
riIariyIa kaIanir, nk o byk AydinIanma Agaci'na, aIlinda evre-
ni kurlaracagi o Agaci'na giden yoIdadir. Kesin bir kararIiIikIa o
Agaci'nin dibine, Kiirlisiz Nokla'ya yerIeir ve yanina hemen Kama-
Mara, ak ve Im lanrisi yanair.
Korkun lanri bir fiIin slnde ve bin eIinde siIahIar laiyarak ge-
Iir. Unnde aIlmi fersah, saginda aIlmi fersah, soIunda aIlmi fersah
ve ardinda dnyanin ucuna dek uzanan askerIe evriIidir. Ivrenin ko-
ruyucu lanriIari kaiir, fakal GeIecegin uddhasi agacin aIlinda ki-
irdamadan durur. O zaman lanri, ona saIdiri onun yogunIamasini
q
kiinaya aIiii.
Dnan hoilunIai, kayaIai, inek ve aIev, keskin keIi dunan
siIahIaii, yanan kniIei, sicak kIIei, kaynai anuiIai, fokuidayan
kunIai ve dil kal kaianIikIa, Kuilaiiciya saIdiidi, fakal lln siIah-
Iai, Caulananin on kusuisuzIugunun gcyIe gkseI iekIeie ve
neihenIeie dnl. O zanan Maia ekici hizneliIeiIe liiIikle kiz-
Iaii Aizu, zIen ve $ehveli agiidi, fakal Yce VaiIikin zihni luIan-
nadi. Tanii, sonunda Kipiilisiz Noklada kendisinin oluinasi geiekli-
gini syIedi, usluia kadai keskin diskini fkeyIe fiiIalli ve oidusuna
dagIaiin saip kayaIaiiyIa saIdiinaIaiini enielli. Iakal CeIecegin
uddhasi yaInizca eIini painak uIaiiyIa yeie dokunnak iin ki-
piidalli ve lyIece Topiak laniiasindan oiada oluinanin onun hakki
oIduguna lanikIik elnesini diIedi. Taniia yz, lin, yz lin kkieyi-
Ie lanikIik elli, lyIece Dnanin fiIi CeIecegin uddhasina loyun
egeiek yeie kl. Oidu lii anda dagiIdi ve lln dnyaIaiin lanii-
Iaii iek laIaii dagilli.
Cn lalnadan iIk zafeiini kazanni oIan falih, gecenin iIk nle-
linde daha nceki vaioIuIaiinin liIgisini edindi, ikinci nlelinde hei
eyi liIen lasavvuiun laniisaI gzn ve son nlelinde nedenIei zin-
ciiinin kaviayiini. Cn agaiiiken nkenneI aydinIannayi yaani-
li.
38
38
u Dogu niloIojisindeki en nenIi an, alidaki ainiha CeiiInenin lii
kaiiIigidii. AydinIanna Agaci (o Agaci) aIlindaki uddha ve KulsaI Ha
(Kefaiel Agaci) zeiindeki Isa, ok eskiIeie uzanan, aikelip lii Dnya Kui-
laiicisi, Dnya Agaci nolifi eviesindeki lenzei figiIeidii. Tenanin lii-
ok laka veisiyonu iIeiide yei aIacak. Kipiilisiz Nokla ve Zeylin Dagi,
Dnya Clegi ya da Dnya Lkseni ingeIeiidii (lkz. i|cridc, s. 51.)
Topiakin lanikIiga agiiiInasi, geIenekseI udisl sanalinda, kIasik uddha
duiuunda oluian uddhanin sag eIinin sag dizine dayannasi ve painak-
44
MONOMIT
Daha sonia yedi gn loyunca, -ailik uddha, AydinIanni oIan-
Caulana saadel iinde haiekelsiz oluidu, yedi gn loyunca aydinIan-
naya uIaligi nokladan uzak duidu ve onu seyielli, yedi gn loyunca
oluidugu yei iIe duidugu yei aiasinda gidip geIdi, yedi gn loyunca
laniiIaiin dedigi lii yeide laiindi ve lln neden ve sonuIai gie-
lisini inceIedi, yedi gn loyunca Sujala adIi kizin ona aIlin lii kapla
piiin sl geliidigi yeideki agacin aIlinda oluidu ve oiada, Niiva-
nanin hoIugu gielisi zeiine nedilasyon yapli, laka lii agaca geli
ve yedi gn sien lyk lii fiilina koplu, fakal YiIanIaiin KiaIi kk-
Ieiin aiasindan ikli ve loynunu uzalaiak uddhayi koiudu, sonun-
da, uddha didnc lii agacin aIlinda hI zgi kaInanin lalIiIi-
giyIa egIeneiek oluidu. Sonia dncesinin aklaiiIip aklaianaya-
cagindan pheIendi ve liIgeIigi kendisine sakIanayi dnd, fakal
lanii iahna yceIeiden, onun laniiIaiin ve insanIaiin gielneni oI-
nasini diIenek iin indi. uddha lyIece yoIu gsleineye ikna ediI-
nili.
39
Ve o insanIai aiasinda, paha liiInez hediyesini, yani YoIun
Iaiinin yeie hafife dokunnasiyIa lensiI ediInekledii.
39
uiada, uddhaIikin, AydinIannanin aklaiiIanadigini, fakal AydinIan-
naya giden lek qc| oIdugunu giiz. AdIai ve liinIeiin lesindeki gei-
egin lu aklaiiIanazIigi gielisi, IIaloncu oIdugu kadai DoguIu lyk ge-
IenekIeiin de leneIindedii. iIinin dogiuIaii, gzIeneliIii oIguIaia daya-
nan ispalIanaliIii hipolezIei oIdukIaii iin aklaiiIaliIiiken, iileI, niloIoji
ve nelafizik ancak akin lii aikIananin kiyisina glien iehleiIeidii, hei
liiine giden son adin heikesin kendi sessiz deneyiniyIe aliInaIidii. u
yzden liIge iin Sanskiile szckIeiden liii nuni, sessiz kiidii. Sa|qa-
nuni (Caulana uddhanin adIaiindan liii), Sakya kIaninin sessiz kiisi
ya da liIgesi (nuni) anIanina geIii. Yaygin liinde gieliIen lii dnya di-
ninin kuiucusu oInasina iagnen, gielisinin leneI ekiidegi, zoiunIu oIa-
iak, sessizIikIe kapIidii.
45
liIgisini sunaiak geznek zeie ehiiIeie gilli.
4O
Lski Ahil, IsiaiIin Misii lopiagindan ayiiIiinin nc ayinda
haIkiyIa liiIikle Sina Ine geIen Musa efsanesinde de lenzei lii oIa-
yi annakladii: IsiaiI oiada adiiIaiini daga kaii kuiai. Ve Musa Tan-
iinin yanina ikli, ve Ral ona dagdan sesIendi. Ral ona LniiIeii vei-
di ve Musaya lunIaiIa liiIikle, Rallin haIkina, IsiaiIe dnnesini
enielli.
41
Yahudi haIk efsanesi vahiy gn loyunca Sina Dagindan degiik
giIlIeiin geIdigini syIei. Duinaksizin aIan loiuIaiin eIik elligi
inekIei haIki aiii koikuya ve lilieneye sevkelli. Tanii gkIeii lk-
l, yeii oynalli ve dnyanin siniiIaiini saisli ki, deiinIei liliedi ve
gkIei koikuya kapiIdi. Onun gikeni alein, depienin, fiilina ve
doIunun dil eiginden geli. Dnya kiaIIaii saiayIaiinda liliedi. Ye-
iin kendisi IIeiin diiiIne vaklinin geIdigini ve yullugu kuilanIaiin
kanini ve zeiIeiini illg kalIediIniIeiin ledenIeiini denesi ge-
iekecegini dnd. Yei, On Lniiin iIk keIineIeiini duyuncaya dek
sakinIenedi.
CkIei yaiiIdi ve Sina Dagi yeiden kopup ykseIdi, yIe ki evie-
sini kaIin lii luIul kapIaiken lai gkIeii deIdi ve IIahi Tahlin ayak-
Iaiina dokundu. LeviIiIei iin, geii kaIanIai AIlin uzagiya lapaiken
Taniiya sadik kaIni oIan lu lek kaliIe iin laIaiIa liiIikle yiini iki
lin neIek leIiidi Taniinin lii yaninda. le yaninda hei liii IsiaiIIiIe-
4O
yk Ide ]a|a|a, Ciii, I, 58-75 (ev. Heniy CIaike Waiien, 8uddnisn
in Trans|a|icns (Haivaid OiienlaI Seiies, 3) Canliidge, Mass.: Haivaid
Univeisily Iiess, 1896, s. 56-87) ve Ananda K. Coonaiasvany laiafindan
8uddna and |nc Gcspc| cf 8uddnisn (Nev Yoik: C. I. Iulnans Sons, 1916, s.
24-38) oIaiak deiIenen |a|i|atis|aradan kisaIliInilii.
41
iki, 19:3-5.
4
MONOM!
rin her biri iin alelen birer la laiyan aIli yz bin, bin be yz ve
eIIi meIek vardi. Unc yanda bu meIekIerin iki kali vardi, drdnc
yanda ise sayiIamayacak kadar okluIar. nk Tanri lek bir ynden
degiI, her ynden ayni anda beIirdi, ama bu Onun grkeminin dn-
yayi oIdugu kadar gkIeri de doIdurmasini engeIIemedi. SayiIamaya-
cak kadar ok oImaIarina ragmen Sina Dagi'nda bir kaIabaIik yoklu,
kargaa yoklu, herkese yer vardi.
42
Yakinda grecegimiz gibi, isler Dogunun engin, neredeyse okya-
nus bykIgndeki imgeIerinde, isler eski YunanIarin gI anIali-
Iarinda ya da isler InciI'in muhleem efsaneIerinde oIsun, kahramanin
macerasi normaI oIarak yukarida anIaliIan ekirdek birimin kaIibini
izIemekledir: dnyadan ayriIma, birlakim g kaynakIarina daIma ve
yaam yeniIeyen bir dn. ali'nin Musa'nin On Imir'iyIe kulsanma-
si gibi, ln Dogu da Gaulama uddha'nin gelirdigi IlufIa -onun o
enfes Iyi Yasa grelisiyIe- kulsanmilir. Iski YunanIar alei, bln in-
san kIlrnn iIk deslegini, Iromelheus'Iarinin dnyayi aan kahra-
manIigina ve RomaIiIarda, dnyaIarini deslekIeyen ehirIerinin kuru-
Iuunu, felhediIen Troia'dan ayriIi IIerin o lekinsiz yeraIli dnyasi-
ni ziyarelinin ardindan Aineias'a bagIadiIar. Her yerde, hangi aIanda
oIursa oIsun (dinseI, oIilik ya da kiiseI), gereklen yaralici oIan ey-
IemIer dnyadaki bir Imn sonucu oIarak sunuImulur, ve kahra-
manin var oImadigi, yeniden dogmu, yceIliImi ve yaralici gIe do-
naliImi biri oIarak geri geImesini sagIayan dnem konusunda da in-
sanIik hemfikirdir. u yzden, he sergiIenmi oIani yeniden grmek
iin, bir dizi kahraman figrn evrenseI maceranin kIasik aamaIa-
rindan geerken izIemek yelerIi oIur. u yaInizca bizim bu imgeIerin
42
Louis Ginzberg, Tnc Icgcn! cj inc jcus (IhiIadeIhia: The }evish IubIicali-
on Sociely of America, 1911), CiIl 111, s. 90-94.
q)
agda yaam iin laidigi anIami degiI, insan ruhunun, yelenekIeri,
gIeri, degiimIeri ve biIgeIigi aisindan birIigini anIamamizi sagIaya-
caklir.
IzIeyen sayfaIar bir bln macera ekIinde, Siradan Adamin kade-
rinin dnyadaki simgeseI laiyiciIarindan baziIarinin yksn suna-
caklir. IIk byk aama, yani aqri|na ya da qc|a ikna, Kisim I, Im
I'de be baIikIa gsleriIeceklir: (1) Maceraya agri, ya da kahrama-
nin seiImesinin iarelIeri, (2) agrinin ReddediIii, ya da lanridan
kama budaIaIigi, (3) Dogasl Yardim, kendisi iin uygun mace-
rasini slIenmi oIana geIen bekIenmedik yardim, (4) IIk Iigin AiI-
masi ve (5) aIinanin Karni, ya da gecenin diyarina gei. |rgin|cn-
ncnin sinat|ari tc zajcr|cri aamasi Im II''de aIli baIikIa beIirecek-
lir: (1) SinavIar YoIu, ya da lanriIarin lehIikeIi yn, (2) TanriayIa
KariIama (Magna Maicr), ya da ocukIuk mulIuIugunun yeniden eI-
de ediImesi, (3) alan ikarici oIarak Kadin, Oidious'un anIamasi
ve acisi, (4) abanin GnIn AIma, (5) TanriIalirma, ve (6)
Nihai dI.
RuhsaI ener|inin dnyada srekIi evrimi iin kainiImaz oIan ve
uzun inzivanin loIuIuk aisindan akIanmasi oIan !cnu tc icp|un|a
qcni!cn kaqnanaqi kahramanin kendisi hesinden de g bir zorun-
IuIuk oIarak grebiIir. nk eger baardiysa, uddha gibi lam bir
aydinIanmanin derin huzuruna uIaliysa, bu deneyimin mulIuIugu-
nun dnyanin aciIari karisinda umuda ya da iIgi kaybina yoI ama
lehIikesi vardir, ya da ekonomik sorunIara gmIm insanIara ay-
dinIanma yoIunu biIdirmek zmsz bir sorun gibi grnebiIir. Ve
diger yandan, eger kahraman bln baIangi sinavIarina girmeden,
Iromelheus gibi hedefine (iddel, eI abukIugu ya da ans yoIuyIa)
koIayca uIai dnya iin isledigi Ilf eIde elliyse, o zaman dengesini
q8
MONOM!
bozdugu gIer onu ilen ve dilan araIayacak kadar serle geri le-
ebiIir - Iromelheus gibi kendi zarar grm biIindiinin kayasina
zincirIenebiIir. Ya da, nc bir biimde, eger kahraman gvenIi ve
islekIi dnn yaarsa, yardima geIdikIeri larafindan yIesine bo
bir yanIi anIaiImayIa ve iIgisizIikIe kariIanabiIir ki, yalikIari hibir
anIam laimayabiIir. IIerideki bImIerin ncs bu oIasiIikIarin
larlimasini aIli aIlbaIik aIlinda sonuIandiracaklir: (1) Dnn
ReddediIii, ya da inkar ediIen dnya, (2) yI Kai, ya da Iro-
melheus'un kaii, (3) Diaridan GeIen KurluIu, (4) Dn Iigi-
nin AiImasi, ya da siradan dnyaya dn, (5) Iki Dnyanin Us-
lasi, (6) Yaama zgrIg, nihai dIn dogasi ve iIevi.
43
Monomilin karmaik kahramani siradii yelenekIeri oIan bir kii-
dir. Sika loIumu larafindan dIIendiriIir, sik sik laninmaz ya da
reddediIir. O ve/veya kendini iinde buIdugu dnya simgeseI bir ek-
sikIik duymakladir. Ieri masaIIarinda bu beIIi bir aIlin yzgn yok-
Iugu kadar hafif oIabiIirken, kiyamel lasavvurunda bln dnya fizik-
seI ve ruhsaI yaami yikima ugrami ya da ugrama noklasina geImi
oIarak gsleriIebiIir.
Tiik oIarak eri masaIinin kahramani kendi bIgesine ail, mikro-
kozmik, milin kahramani ise dnya larihine ail, makrokozmik bir za-
fer eIde eder, iIki -siradii gIerin uslasi haIine geIen en gen ya da
kmsenmi ocuk- kiiseI zorbaIarina kari slnIk eIde ederken,
43
Kahramanin bu dngseI macerasi, kahramana, gce yneImedigi, gcn
kahramanin karisina iki sonra yine orladan kayboIdugu lufan lii y-
kIerde oIumsuz bir biimde beIirir. Tufan ykIeri dnyanin her yerinde
grIr. Dnya larihinin arkeliseI milinin gerekIi bir kismini oIulururIar
ve lamamen u anki larlimanin Ikinci Kismi'na aillirIer: Kozmogonik
evrim. Tufan kahramani, en kl feIakel ve gnah daIgaIarini biIe aIl e-
debiIen insanin oIuum haIindeki canIiIiginin bir simgesidir.
qj
Ikincisi naceiasindan geiiye lii lln oIaiak lopIununun yeniIenne
aiaIaiini geliiii. Inpaialoi Huang Ti, Musa ya da AzlekIi TezkalIipo-
ka gili kaliIeseI ya da yeieI kahiananIai lek lii haIka IlufIaiini su-
naiIai, evienseI kahiananIai -Muhanned, Isa, Caulana uddha-
lln dnya iin lii nesaj geliiii.
Kahianan gIn ya da ludaIa, eski Yunan ya da lailai, kilai ya
da Yahudi oIsun, yoIcuIugu leneIde ok az degiii. HaIk nasaIIaii
kahiananca eyIeni fizikseI oIaiak gsleiii, yksek dinIei yapiIan ii
ahIaksaI oIaiak sunai, yine de, naceianin noifoIojisinde, kaliIan ka-
iakleiIeide, eIde ediIen zafeiIeide aiilici Ide az eilIiIik luIuna-
caklii. Lgei aikelipseI kaIilin u ya da lu leneI gesi leIIi lii peii
nasaIi, efsane, ayin ya da nillen ikaiiInisa lu lii ekiIde sezdiiiI-
neIidii - ve ikaina iIeni, henen indi gieceginiz gili, inegin
laiihi ve paloIojisi konusunda ciIlIei doIusu konualiIii.
Kisin II, Koznogonik eviin, laaiiIi kahianana vahiy oIaiak
IlfediIni dnyanin yaialiIii ve yok ediIiine daii lyk iyeli eIe
aIiyoi. In I, Yaqt|t|ar, evien liinIeiinin hiIiklen ikii zeiinde
duiuyoi. In II, 8a|ircdcn Dcgun, dii gcn, nce Lvienin Annesi
oIaiak koznik lii Iekleki, sonia Kahiananin Annesi oIaiak yine in-
san dzIenindeki yaialici ve kuilaiici ioIIeiinin gzden geiiiIiidii.
In III, Kanranantn Dcnn|cri, lipik aanaIaii loyunca, insan
iikinin efsanevi laiihinin, iikin degien geieksininIeiine gie sahnede
degiik liinIeide ginen kahiananin izini sinekledii. Ve In
IV, cz||cr, nce kahiananin, sonia da oilaya ikan dnyanin n-
giIn sonunu anIaliyoi.
Koznogonik eviin lln kilaIaiin kulsaI yaziIaiinda aiilici lii
lulaiIiIikIa sunuInului,
44
ve kahiananin naceiasina yeni ve iIgin
44
LIinizdeki kilap lu duiunun laiihseI lii lailinasiyIa iIgiIennenekledii.
50
MONOMIT
lii yn veinekledii, nk lyIece lehIikeIi yoIcuIugun lii lagIanna
degiI yeniden lagIanna, keif degiI yeniden keif alasi oIdugu anIa-
iInakladii. Aianan ve lehIikeIi liinde eIde ediIen laniisaI gIeiin
daha en laindan leii kahiananin kaIlinde oIdugu oilaya ikai. O,
kin oIdugunu gienen ve lyIece oInasi geieken gcnn uyguIa-
nasina geen kiaIin ogIudui - lu unvanin lan oIaiak ne denek oI-
dugunu gienen Taniinin ogIudui. u laki aisiyIa kahianan, he-
pinizin iinde sakIi duian, yaInizca liIinneyi ve yaana kaliInayi
lekIeyen laniisaI yaialici ve kuilaiici ingenin singesidii.
ii, liiok oIan ii iin lInneni kaIii, fakal hei paiasi
Isa'dii, diye okuiuz gen Aziz Sineon'un (MS 949-1O22) yaziIaiinda.
Onu evinde gidn, diye sidii aziz. $u gnIk eyIei aiasin-
da O lekIennedik liinde leIiidi ve leninIe sze dkIenez liin-
de liiIeni ve kaynani oIdu, ve alein deniiin, iigin canin ze-
iinden genesi gili aiada lii ey oInaksizin zeiinden geli. Ve O
leni ale gili ve iik gili yapli. Ve len daha nce gidgn ve uza-
ginda duidugun ey oIdun. u nucizeyi size nasiI aklaiacagini liIe-
niyoiun. ... DogaI oIaiak lii insanin ve Taniinin kucakIanasiyIa
Taniiyin.
45
enzei lii iyel apokiifaI Havva InciIi iinde anIaliInakladii.
Yce lii dagin slnde duidun ve devasa lii adan ve lii de cce
gidn, ve lii gkgiIls sesi duyai gili oIdun ve duynak iin
u i haziiIannakla oIan lii aIinaya ayiiInilii. LIinizdeki kilap kken
aialiinasi degiI, kaiiIaliinaIi lii aIinadii. Anaci nilIeiin kendiIeii
aiasinda oIdugu kadai, liIgeIeiin onIai zeiine yapligi yoiunIai ve uygu-
IanaIai aiasinda da zseI paiaIeIIikIeii oIdugunu gsleineklii.
45
eviien Don Ansgai NeIson, O.S.., Tnc Scu| Afirc iinde (Nev Yoik: Ian-
lheon ooks, 1944), s. 3O3.
51
yakIalim, ve bana konulu ve dedi ki: ben senim ve sen bensin, ve
nerede oIursan oI oradayim. Her eyde varim, ve ne zaman islersen,
sen loIarsin eni, ve eni loIayarak Kendini loIarsin.
46
Ikisi -kahraman ve yce lanri, arayan ve buIdugu-, kendini yansi-
lan, dilaki dnyanin gizeminin likisi oIan lek bir gizemin ii ve dii
oIarak anIaiIir. Yksek kahramanin byk grevi, okIuklaki bu bir-
Iigin biIgisine uIamak ve onu biIinir kiImaklir.
4. Dnyanin Gbek DeIigi
Kahramanin baariIi macerasinin sonucu, yaamin dnyanin gv-
desine akiinin kiIidini amak ve onu serbesl birakmaklir. u aki
mucizesi fizikseI lerimIerIe bir yiyecek maddesinin evrimi gibi, dina-
mik biimde bir ener|i akii gibi, ya da ruhsaI biimde bir iyiIigin di-
avurumu gibi ifade ediIebiIir. u lr degiik imgeIer koIayca yer de-
gilirir, lek bir yaam gcnn yogunIamasinin derecesini lemsiI
ederIer. erekelIi bir hasal Tanri'nin inayelinin iarelidir, Tanri'nin
inayeli ruhun besinidir, imek verimi arlliran yagmurun habercisidir
ve ayni zamanda Tanri'nin serbesl kaImi ener|isinin diavurumudur.
Inayel, besin, ener|i: bunIar yaayan dnyaya dkIr ve dlkIeri
yerde yaam Ime ayriir.
SeI, giri noklasi evrenin simgeseI emberinin merkezi oIan grn-
mez bir kaynaklan, uddha efsanesi de evresinde dnyanin dndg
syIenen Kiirlisiz Nokla'dan
47
ikar. u noklanin aIlinda, dnyanin
yaralicisinin lanrisaI yaam veren ener|isi ve lz, Imsz varIigin
dnyaIar yaralan yani oIan, uurumun suIarini simgeIeyen e|derha-
46
AIinliIayan Iihanius, Adversus haereses, xxvi, 3.
47
Gcri!c, s. 42.
z
MONOMIT
nin, koznik yiIanin dnyaya deslek oIan lai vaidii.
48
Yaan agaci,
yani evienin kendisi lu nokladan lyi. KkIeii agiiIigini laiyan ka-
ianIikladii, ziivesinde aIlin gne kuu lnenilii, dilinde lii pinai,
lilnez lkennez lii kuyu fikiiii. Ya da figi, lepesinde lii iik Iolu-
su gili lii laniiIai ehii ve iinde degeiIi laIaiIa aydinIanan denonIai
ehii oIan koznik lii dag oIaliIii. Yine, figi, lu noklada oluinu ya
da duinakla oIan (sz geIini uddhanin kendisi ya da dans eden
Hindu laniiasi KaIi) ya da agaca lagIanni (Allis, Isa, Wolan) koz-
nik lii kadin ya da eikek oIaliIii, nk Taniinin yeniden dogunu
oIaiak kahiananin kendisi, dnyanin glegi, sonsuzIugun eneijiIeii-
nin zanana kaiiligi dogun noklasidii. u yzden Dnya Clegi s-
iekIi yaialinin lii singesidii: lln hei eyin iinde laiinan u s-
iekIi canIanna nucizesi sayesinde dnyanin siegilnesinin dayanik-
IiIiginin siiii.
Kuzey Kansas ve gney Neliaska IavneeIeii aiasinda, Hako ayini
siiasinda anan ayagiyIa lii daiie izei. Daiie lii yuvayi lensiI edei,
dedigi syIenii ananin, ve ayakIa iziIii, nk ahin yuvasini pen-
eIeiiyIe yapai. Yuvasini yapan kuu lakIil ediyoisak da, eyIenin lii
laka anIani daha vaidii, insanIai iinde yaasin diye dnyayi yapan
Tiiavayi dnyoiuz. Lgei yksek lii lepeye ikai ve evieye laki-
niisaniz, ggn hei ynden yeie degdigini gieceksiniz ve lu daiieseI
aIanda insanIai yaai. u yzden yapliginiz daiieIei yaInizca yuvaIai
degiIdii, ayiica Tiiava-aliusun lln insanIaiin yaana yeii iin
yapligi daiieyi de lensiI edei. DaiieIei akiala giupIaii, kIan ve kaliIe-
yi de kaiiIai.
49
48
u, aydinIaniinin leinci haflasinda uddhayi koiuyan yiIandii. kz. gc-
ridc, s. 44.
49
AIice C. IIelchei, Tnc Ha|c. A Pauncc Ccrcncnq (Yiiniikinci YiIIik Rapoi,
Levha I. Canatar Tcroiqccisi (Snei).
Cennelin kullesi dnyanin keIeiine yasIanii, lazen dil kiaI,
dev, fiI ya da kapIunlaga kaiyaliliyIe deslekIenii. Daiienin kaieIeli-
iiInesine daii nalenalik soiusunun geIenekseI neni luiadan geIii:
gkseI oIanin dnyevi liinIeie dnnnn siiiini sakIanakladii.
Aneiikan LlnoIoji iosu, 2. Kisin, Washinglon, 19O4), s. 243-244.
Dnyanin yaialininda, diyoidu laanan n. IIelcheia, liende onui-
IandiiiIan laniiIaii aikIaiken, daha dk gIeiin oInasi ayaiIandi.
Tiiava-alius, yce g, insanin yanina geIenezdi, onun laiafindan giIp
hissediIenezdi, lu yzden daha dk gIei sagIandi. OnIai insanIa Tiia-
va aiasinda aiaciIik yapacakIaidi. (a.g.e., s. 27).
54
MONOM!
Levha II. Tuisak Tck|cqnuz (Iransa).
Ivdeki ocak, lainaklaki sunak, dnyanin lekerIeginin gbegi, alei
yaamin alei oIan IvrenseI Anne'nin rahmidir. Ve barinagin -ya da
lacin, kuIenin, fener ya da kubbenin- leesindeki aikIik ggn gbe-

gi ya da oila yeiidii: iuhIaiin, yaanin aleinde yanni ve dnya le-
keiIeginin gleginden, gkseI lekeiIegin gleginden ykseIen duna-
nin ekseni zeiinde dagiIni sunuIaiin kokusu gili zanandan son-
suzIuga geii geecegi gne kapisi.
5O
yIe lakiIdiginda gne Taniinin yene kali, eli geieklen el ve
kani geieklen de iki oIan kuilanin zyIe doIu lilnez lkennez
lii kulsaI ksedii.
51
Ayni zananda insanIigin lesIeyenidii. Ocagi ya-
kan gne iigi laniisaI eneijinin dnyanin iahniyIe iIeliinini singe-
Iei - ayiica iki lekeiIegi liiIeliien ve dndien eksendii. Cne ka-
pisi loyunca eneiji eviini siekIidii. Tanii aIaIii ve luna kaiiIik
insan ykseIii. en kapiyin: leninIe hei kin giieise, o kuiluIacak
ve ie ve dia geecek, ve lii ayii luIacak.
52
enin elini yeni, ka-
nini ini oIan lana yeiIenilii, ve len de ona.
53
HI niloIoji aIanindan lesIenen lii kIli, insan vaiIiginin hei
aanasi gili dogaI oilan da singeseI leIkinIeiIe yaaliIii. TepeIei ve
agaIikIaiin kendi dogasl koiucuyuIaii vaidii ve dnyanin yaialiIi-
ina daii yeieI laiihin heikese liIinen hikyeIeiiyIe lagIanliIidiiIai.
Dahasi, oiada luiada zeI lileIei vaidii. Neiede lii kahianan dog-
nu, lii i yapni ya da hiIige genise, o yei leIiiIenii ve kulsanii.
Oiada nkenneI neikeziIik nucizesini leIiilnek ve yaynak iin lii
lapinak dikiIii, nk luiasi loIIuga geiin neknidii. u noklada
liii sonsuzIugu kefelnilii. u saha, lu yzden, veiinIi lii nedilas-
yona yaidinci oIaliIii. u li lapinakIai, kuiaI oIaiak lile ya da su-
5O
kz. Ananda K. Coonaiasvany, SynloIisn of lhe Done, Tnc |ndian
His|crica| Quar|cr|q, CiIl XIV, No 1 (Mail 1938).
51
Yuhanna, 6:55.
52
A.g.c., 10:9.
53
A.g.c., 6:56.
5
MONOMT
nak ilnez Tkennez Noklanin singesi oIaiak neikezde oInak ze-
ie, dnya ufkunun dil ynn yansilacak ekiIde lasaiIanii. Tapinak
linasina giien ve nihiala dogiu iIeiIeyen kii geiek kahiananin ey-
Ienini lakIil elnekledii. Anaci, kendi iinde yaani dengeIeyen, ya-
ani yeniIeyen liinin anisini uyandiinanin lii yoIu oIaiak evienseI
kaIili lekiaiIanaklii.
Lski ehiiIei, oila yeide laniisaI ehii kuiucusunun gikenIi li-
lesiyIe, dil yne aik kapiIaiIa liiei lapinak gili ina ediIniIeidii.
YuillaIai lu singenin siniiIaii iinde yaayip aIiii. Ve ayni anIayi-
Ia, uIusaI ve dnyevi dinIeiin egenenIik aIanIaii liilakin ana ehiiIeii
neikez aIaiak geIiii: ali HiiisliyanIigi Rona, IsIan Mekke eviesin-
de. Dnyanin hei yeiindeki, hepsi de neikezinde Kle oIan dnya -
Ieginde lii lekeiIegin ulukIaii gili duian Muhannedi lopIuIugun
gnde le keie ahenkIe yeie egiInesi, hei liiinin ve hepsinin AIIahin
iiadesine loyun egiinin (|s|an) lyk, canIi lii singesini oIulu-
iui. nk Odui, diye okuiuz Kuian'da, yapliginiz hei eyin dog-
iusunu gsleiecek oIan.
54
Ya da yine: lyk lii lapinak heihangi lii
yeide kuiuIaliIii. nk, sonula, Hei $ey hei yeidedii ve heihangi
lii yei gcn yalagi oIaliIii. Heihangi lii inen lanesi, nille, kuila-
iici figi yeiine geeliIii ve aiayan gezgini kendi kaIlinin sanc|un
sanc|crununa
55
yneIleliIii.
yIeyse, Dnya Clegi hei yeide hazii ve naziidii. Ve vaioIan hei
eyin kaynagi oIdugundan, dnyanin hen iyi hen de kl loIIugunu
oilaya ikaiii. iikinIik ve gzeIIik, gnah ve eiden, haz ve aci eil
Ide onun indi. Tanii iin hei ey adiI ve iyi ve dogiudui,
dei HeiakIeilos, fakal insanIai lazi eyIeii yanIi, lazi eyIeii dogiu
54
Kuian, 5:1O8.
55
Lal. Ln nukaddes yei -yn.
sayar.
56
Yani dnyanin lainakIarinda lainiIan figrIer hi de he
gzeI, he iyi kaIIi, halla iIIe de erdemIi degiIdir. Iyb'n Kilabi'nin
lanrisi gibi, insani deger IIerini fazIasiyIa aarIar. Ve ayni ekiIde,
miloIo|i airi erdemIi insani en byk kahraman saymaz. Irdem, b-
ln karilIik iflIerinin lesine geen arlan kavrayia edago|ik giri-
lir. Irdem, ben-merkezIi egoyu baslirir ve kiisl merkezIiIigi oIasi
kiIar, fakal bu baariIdiginda, bizim egomuzun ya da bakasinin ego-
sunun acisi ya da hazzi, kl huyu ya da erdemi ne oIacaklir` Hesin-
den le, yIeyse akin g her eyde, harika ve degerIi oIan her eyde,
derin hrmelimiz oIan her eyde yaar.
nk HerakIeilos'un beIirlligi gibi: enzemeyenIer bir araya ge-
Iir ve farkIardan en gzeI uyum dogar ve her ey alimayIa orlaya i-
kar.
57
Ya da yine, air Iake'len aIirsak: AsIanIarin kkremesi, kurl-
Iarin uIumasi, firlinaIi denizin uguIlusu ve yok edici kiIi, insan gz-
nn aIamayacagi kadar ok byk oIan sonsuzIugun araIaridir.
58
YorubaIand'dan (ali Afrika), dzenbaz lanri Idu'yIa iIgiIi bir hi-
kye bu g durumu canIi bir biimde aklarir. ir gn, bu luhaf lanri
iki larIa arasindaki bir yoIda yryordu. Iki larIada iki iflinin aIi-
ligini grd ve onIara bir oyun oynamaya karar verdi. ir yani kirmi-
zi, diger yani beyaz, n yeiI ve arkasi siyah oIan bir aka giydi ba-
ina |bunIar drl Dnya Yn'nn renkIeriydi: yani Idu, Merkez'in,
axis mundi'nin ya da Dnya Gbegi'nin bir kiiIemesiydij, byIece iki
dosl ifli kye, eve gilliginde, biri lekine, 'ugn geen beyaz a-
kaIi ihliyari grdn m`' deyince leki, 'Yo, aka kirmiziydi, deyi-
verdi. iIki iliraz elli, 'Hayir, beyazdi.' 'Ama kirmiziydi,' diye israr elli
56
HerakIeilos, fr. 102.
57
HerakIeilos, fr. 46.
58
WiIIiam Iake, Tnc Marriagc cj Hcatcn an! Hc||, Iroverbs of HeII.
8
MONOM!
digeri, 'gzIerimIe grdm.' 'Ih, kr oImaIisin,' dedi iIki. 'Sarhosun
sen,' dedi digeri. Sonra larlima geIili ve dvmeye baIadiIar. ir-
birIerini biakIamaya kaIkiinca, komuIari onIari lulu yargi iin ka-
biIe efine glrId. Idu da mahkeme sirasinda kaIabaIik iindeydi
ve ef dogru oIanin ne oIduguna karar veremeyince, ihliyar dzenbaz
orlaya ikli, yaligi kaba akayi aikIadi ve akayi gslerdi. 'Ikisinin
larlimasi kainiImazdi,' dedi. 'Canim yIe isledi. Kargaa yaralmak en
byk egIencemdir.'
59
AhIakinin hiddelIe, lra|ik airinse acima ve yiIgiyIa doIacagi nok-
lada, miloIo|i, yaamin blnn devasa, dehel verici bir iIahi Ko-
medya'ya eviriyor. Onun OIimosu gI hi de hayaIci oImayi
yaamin, Tanri'nin, Yaralici'nin serlIigi oIarak kabuI edebiIecegimiz
serlIigiyIe serllir. u aidan, miloIo|i lra|ik yakIaimi bir bakima hisle-
rik ve lek baina ahIaki yargiyi da dar grI gsleriyor. Yine de kali-
Iik, grdgmz her eyin, acidan elkiIenmeden sregiden bir gcn
refIeksi oIdugunun gvencesiyIe dengeIeniyor. u yzden, zaman
iinde dogu Ien bln ben-merkezIi, alian egoIarin hesinde ken-
dini buIan akin bir anonimIigin neesine buIanmi ykIer, hem aci-
masiz hem de korkusuzdur.
59
Leo Irobenius, Un! Ajrika spracn. ... (erIin: Vila, Deulsches VergIagshaus,
1912), s. 243-245. Prcsc |!!a, SkaIdskaarmaI I'de (Scandinavian CIas-
sics, CiIl V, Nev York, 1929, s. 96) Odin'e (Wolhan) iIikin anIaliIan
arici biimde benzer bImIe kariIaliriniz. Ayrica iki, 32:27'deki Ye-
hova'nin emriyIe kariIaliriniz: Herkes kiIicini kuansin, ve kam boyun-
ca kaidan kaiya gesin, ve herkes kardeini, herkes yoIdaini, herkes
komusunu kalIelsin.
j
KI$IM I
KAHRAMANIN
MACBRA$I
BLM I
YOLA IKI
1. Maccraya agrt
ii vaini, lii yoknu, evveI zanan iinde, kaIlui sanan iinde,
insanIaiin ah yIe oIsa, ah lyIe oIsa diye lii diIek diIeyip de diIekIe-
iinin henen yeiine geIdigi eski zananIaiin liiinde lii kiaI yaaini.
Ka kizi vaisa, hepsi de pek gzeIni lu kiaIin. Ana iIIe de en kk-
Ieii yok nu, lii gzeI, lii gzeIni ki, gnee sen dogna len do-
gayin diyoinu. KiaIin saiayinin liliiginde kocanan ve kaianIik lii
oinan, lu oinandaki yaIi lii ihIanui agacinin aIlinda da lii kuyu
luIunuyoinu. HavaIai ok sicak oIdugunda, kk pienses saiay-
dan ikip oinana gidei, seiin kuyunun lainda oluiup dinIeniini.
AIlin lii lopu vaini, cani sikiIdika havaya alip alip lulaini, en ok
sevdigi oyunnu lu.
ii defasinda, aksiIik lu ya, kk piensesin havaya alligi lop ge-
ii dnp eIcegizine geIneni de yeie dn, kuyuya dogiu yuvai-
Iannaya laIani. Iienses gzIeiiyIe lopu izIeni, lop da gide gide
cunp diye kuyuya dnesin ni! ii anda kuyunun suIaiina gnIp
kayloInu. unun zeiine pienses agIanaya laIani, agIadika ag-
Iani, agIadika agIani, lii liI ya dinneni gznde. O lyIe aci
aci sizIanip duiuiken, ansizin lii ses geIni kuIagina. 'Deidin ne g-
zeI piensesin` deni ses. 'yIe aci aci feiyal ediyoisun ki, la oIsa da-
yannaz, eiii yiegi insanin. Iienses, lu ses neieden geIdi deyip lii
sagina lakni, lii soIuna lakni, ne gise legeniisiniz` Kocanan ka-
fasini sudan ikaini suialsiz lii kuilaga. 'Denek konuan sendin`
3
demi renses. 'Ah, Ah! en agIamayayim da kimIer agIasin! ir aIlin
loum vardi, kuyuya d kayboIdu.' Kurbaga: 'Sen agIama, rense-
sim! en bir aresine bakarim,' diye ceva vermi. 'AIlin lounu ku-
yudan ikarirsam, bana ne verirsin eki`' diye sormu ardindan.
Irenses de: 'Sen ne islerse, canim kurbagacigim,' demi. 'GiysiIerimi
mi islersin, inciIerimi mi, mcevherIerimi mi, yoksa baimdaki u aI-
lin laci mi` Hesi sana feda oIsun!' Ama kurbaga yIe kariIik vermi:
'GiysiIerin de senin oIsun, inci ve mcevherIerin de, aIlin lacin da!
Sen yeler ki beni sev, beni arkada edin kendine, yanindan ayirma!
Yemek yiyecegin zaman beni kaIdir, yanina olurl, senin aIlin labagin-
dan yemek yememe, senin bardagindan su imeme, senin yalaginda
uyumama izin ver, baka ey islemem. unIari yaacagini syIe, ben
de kuyuya daIayim, aIlin lounu ikari gelireyim sana.' u szIeri
iilen renses: 'Ieki, isledikIerinin hesini yaacagim, yeler ki sen aI-
lin loumu buI gelir bana!' demi. O byIe demi ama, iinden de
yIe geirmi: 'u sersem kurbaganin syIedikIerine de bak! Kendi
gibi kurbagaIarin yaninda suyun iinde yaar o, hi insanIa arkadaIik
edebiIir mi`'
Irenses byIe dnedursun, kurbaga ondan sz aIdi ya, kafasini
suya daIdirdigi gibi kuyunun dibine yoIIanmi, ok gemeden koIIari-
ni ve bacakIarini krek gibi kuIIanarak yine iki geImi suyun yz-
ne, agzinda lullugu aIlin lou firIali imenIerin zerine almi. O g-
zeIim oyuncagini grnce sevincinden deIiye dnm renses, egiIi
aIlin lou yerden aImi. Arlik durur mu! IIinde loIa hoIaya ziIaya
uzakIami oradan. Kurbaga arkasindan sesIenmi: 'eni biraki nere-
ye gidiyorsun` eni biraki nereye gidiyorsun` en senin gibi hizIi
koamam!' Ama ne are! Avazi ikligi kadar virakIamasi bir ie yara-
mami. Hi oraIi oImami renses, kou dogru saraya geImi, zavaIIi
6q
lH!MNlN MCL!:l
kurbagayi unulmu hemen. Kurbaga da ne yasin, lekrar kuyunun
suIarina daImi.
1
u, maceranin baIayabiIecegi yoIIardan biridir. ir hala -gr-
nle yaInizca ans- bekIenmedik bir dnyayi orlaya ikarir ve birey
ek iyi anIaiIamayan gIerIe bir iIikiye srkIenir. Ireud'un gsler-
digi gibi,
2
kazaIar yaInizca ans degiIdir. asliriImi arzuIarin ve ali-
kiIarin sonucudurIar. Yaamin yzeyinde, bekIenmedik su kaynakIari-
nin yaralligi daIgaIanmaIardir onIar. Ve bunIar oIduka derin, ruhun
kendisi kadar derin oIabiIirIer. Kaza bir kaderin boy vermesini sagIa-
yabiIir. Yani, bu eri masaIinda loun kayboIuu renses iin geIen
bir eyin iIk iarelidir, kurbaga Ikincisidir ve luluImayan sz nc-
s.
Harekele geen gIerin bir iIk diavurumu oIarak, sanki bir mu-
cizeymi gibi beIiren kurbagaya haberci denebiIir, orlaya ikiinin
krizi maceraya agridir. Habercinin haberIeri, bu rnekle oIdugu gi-
bi, yaamak, ya da yaamin daha iIeri bir aninda, Imek oIabiIir.
nemIi larihseI bir oIaya agri gibi grnebiIir. Ya da dinseI bir ay-
dinIanmanin afagini beIirlebiIir. Mislik larafindan yorumIandigi ek-
IiyIe de, benIigin uyanmasi deniIen eyi beIirlir.
3
Ieri masaIinin
rensesinin durumunda, ergenIigin geIiinden baka bir eyi beIirlmi-
yordu. Iakal isler byk isler kk ve hangi yaam sahnesinde ya da
aamasinda oIursa oIsun, agri, her zaman bir dnmn -lamam-
1
Grinns |airq Ta|cs, No. 1, The Irog King. |Trkesi: Grinn Masa||ari, 2
ciIl, ev. Kamuran iaI, IslanbuI: Afa YayinIari, 1989, CiIl I, s. 7-8.j
2
Tnc Psqcncpaic|cgq cj |tcrq!aq Iijc (Slandarl aski, VI, or|inaIi 1901.)
3
IveIyn UnderhiII, Mqsiicisn, A Siu!q cj inc Naiurc an! Octc|cpncni cj Mans
Spiriiua| Ccnscicusncss (Nev York: I. I. Dullon and Co., 1911), Kisim II,
The Myslic Way, Im II, The Avakening of lhe SeIf.
6
Iandiginda bir Ime ve bir doguma eilIenen bir ruhsaI gei ani ya
da ayininin- gizemiyIe erdeyi kaIdirir. AIiiImi yaam ufku geniIe-
milir, eski kavramIar, ideaIIer ve duygusaI kaIiIar arlik yelmez, bir
eigi ama zamani geImilir.
agrinin liik orlami karanIik orman, byk aga, agiIdayan
kaynak ve kaderin gcnn laiyicisinin bekIenmedik, lasarIanmami
orlaya ikiidir. Sahnede Dnya Gbeginin simgeIerini grrz. Kur-
baga, kk e|der, bai dnyayi deslekIeyen ve hiIigin yari lanrisaI,
yaam sagIayan gIerini lemsiI eden yeraIli dnyasi yiIaninin daha
geIimi edegerIeridir. Derin karanIik suIarin az nce dibe ekmi oI-
dugu aIlin gne loIa birIikle yukari ikar: O anda, eneIerinde do-
gan gnei laiyan Dogu'nun byk in I|derhasi'na ya da bir seel
iinde ImszIk meyveIerini laiyan yakiikIi gen Imsz Han
Hsiang'i bainin slnde laiyan kurbagaya benzemekledir. Ireud b-
ln kaygi anIarinin, anneden iIk ayriIi aninin -dogum aninda soIu-
gun sikimasi, kanin hcum elmesi, vb.- aci doIu hisIerini yeniden
relligini ne srmlr.
4
una kariIik, bln ayriIik ve yeni dogum
anIari da kaygi relir. Isler KraI abasiyIa kuruImu oIan ikiIi birIikIe-
rinden ayriImak zere oIan kraI ocugu oIsun, isler imdi ahe'nin
idiIinden ayriImaya hazir oIan Tanrinin kizi Havva, isler yaraliImi
dnyanin son ufukIarinin lesine geen airi yogunIami GeIecegin
uddhasi oIsun, he ayni lehIikeyi, gven kazanimini, sinamayi, gei-
i ve dogumun gizemIerinin luhaf kulsaIIigini simgeIeyen arkeliseI
imgeIer harekele geer.
4
Sigmund Ireud, |nirc!ucicrq Icciurcs cn Psqcnc-Ana|qsis (Ing. ev. }ames
Slrachey, Slandarl aski, XVI, Londra: The Hogarlh Iress, 1963), s. 396-97.
(AsIi, 1916-17.)
66
lH!MNlN MCL!:l
izim 3. Bcga Biinin!cki Osiris, Kcn!isinc Tapinani Ycra|iina Taiqcr.
Ieri masaIinin liksindirici ve reddediImi kurbaga ya da e|deri ag-
zinda gne lounu ikarir, nk kurbaga, yiIan, reddediIen ey,
iinde kabuI ediImeyen, biIinmeyen ya da geIimemi elken, yasa ve
varoIu geIerinin birikligi u derin (yIe derin ki dibi grnmez)
biIindiinin lemsiIcisidir. unIar su eriIeri niksi'Iere, denizadamIari
lrilonIara ve su muhafizIarina ail masaIsi denizaIli sarayIarinin inciIe-
ri, yeraIlinin demon ehirIerini aydinIalan mcevherIer, dnyayi des-
lekIeyen ve onu bir yiIan gibi evreIeyen ImszIk okyanusu iin-
deki ale lohumIari, Imsz gecenin koynundaki yiIdizIardir. unIar
6)
ejdeihanin hzinesindeki aIlin kIeIei, Hespeiidesin koiudugu eI-
naIai, AIlin Ioslun lyIeiidii. Maceianin njdecisi ya da haleicisi,
yIeyse, geneIde kaianIik, liksindiiici ya da koikun, dnyanin kl
saydigi liiidii, yine de onu izIenek, gndzn duvaiIaii aiasindan
iinde ncevheiIeiin iiIdadigi kaianIiga giden yoIu aaliIii. Ya da
haleici, (peii nasaIindaki gili) iinizdeki lasliiiIni igdseI do-
guiganIigi ya da ilI esiaiIi lii figi, liIinneyeni lensiI eden lii
canavaidii.
SzgeIini, KiaI Ailhui'un lii si vaIyeyIe liiIikle avIannaya
nasiI ikliginin yks anIaliIii. Oinana giiei giinez, KiaI henen
nnde lyk lii eikek kaiaca gid. unu izIeyecegin, dedi KiaI
Ailhui ve ali eviiip uzun sie izIedi, aiii ala haicayip neiedeyse
yakaIayacak kadai yakIali kaiacaya, ana KiaI kai acayi uzun sie izIe-
diginden, ali soIuksuz kaIip Iveidi, kyInn liii KiaIa laka lii al
veidi. Sonia kaiacanin kaip gilligini, alinin da Idgn gien KiaI
lii kaynagin laina indi ve oiada deiin dnceIeie daIdi. Ve yIece
oluiuiken, oluz kadai lazinin sesini duyai gili oIdu. Aidindan KiaI
gip duydugu en luhaf canavaiin ona dogiu geIdigini gid, cana-
vai suya yanaip ili, ve canavaiin kainindan sanki iz peindeki oluz
lazidan ikai gili lii ses geIiyoidu, ana canavai su ieiken kainindan
hi ses geInedi: sonia canavai lyk lii giIlyIe oiadan uzakIali
ve KiaI hayielIei iinde kaIdi.
5
Ya da, dnyanin oIduka faikIi lii lIgesinden lii hikye, Kuzey
Aneiika ovaIaiindaki lii Aiapaho kizinin laina geIenIei vai. Kiz lii
panuk agacinin yakinindaki lii kiipiyi gzIyoidu. Hayvana vuina-
5
MaIoiy, Le Mcr|c dAr|nur, I, xix. u kaiaca kovaIanasi ve izIenen cana-
vaiin giInesi KulsaI Kase Aiayii iIe lagIanliIi siiIaiin laIangicini le-
Iiilii.
8
KAHRAMANIN MACERASI
ya aIili, fakal o agacin aidina sakIanip agaca liinandi. Kiz onu yaka-
Ianak iin aliIdi, fakal kiipi uIaiIanayacak lii yeie dogiu iIeiIedi.
Iyi, dedi kiz, kiipiyi yakaIanak iin liinanacagin, nk o diken-
Ieii isliyoiun ve geiekiise lepeye dek liinaniiin. Kiipi agacin lepe-
sine uIali, ana kiz yakIaip da onu lulnak zeieyken, panuk agaci
liidenliie uzadi ve kiipi liinannayi sidid. Kiz aagi lakinca ai-
kadaIaiinin ona eI elligini ve aagi innesi iin yaIvaidikIaiini duydu,
fakal kiipinin lysne kapiIdigindan ve yeiIe aiasindaki lyk ne-
safeden koiklugundan agaca liinannayi sidid, aagidan lakanIai
iin ufacik lii nokla oIup da en sonunda kiipiyIe gge vaiincaya dek
liinandi.
6
Iki d, haleici figinn, dnn iin hazii oIan iuhla kendiIi-
ginden leIiidigini gsleineye yeleiIi oIacaklii, iIki yeni lii dnya g-
i aiayan gen lii adanin ddi:
ii si koyunun olIandigi yeiI lii olIaklayin. 'KoyunIaiin Ol-
Iagi. KoyunIaiin olIaginda laninadigin lii kadin duiuyoi ve yoIu
gsleiiyoi.
7
Ikincisi, kiz aikadai yakin zananda veienden In oIan gen
lii kizin ddi, haslaIigin ona da luIani oInasindan koiknak-
ladii.
iekIi lii lahedeydin, gne kan iengi lii iikIa lalnak ze-
ieydi. Sonia nnde, leninIe oIduka ciddi, deiin ve koikulucu lii
6
Ceoige A. Doisey ve AIfied L. Kioelei, Tradi|icns cf |nc Arapanc (IieId Co-
Iunlia Museun, Yayin Siia No: 81, AnliopoIoji Dizisi, CiIl V, Chicago,
19O3), s. 3OO. Yeniden lasini, Slilh Thonpson, Ta|cs cf |nc Ncr|n Ancrican
|ndians iinde (Canliidge, Mass., 1929), s. 128.
7
C. C. }ung, Psqcnc|cgq and A|cncnq (TopIu LseiIei, ciIl 12, Nev Yoik ve
Londia, 1953), 71, 73 (AsIi 1935).

sesIe konuan kara, soyIu bir vaIye beIirdi: 'enimIe geIecek misin`'
Yanilimi bekIemeden, eIimden yakaIadi ve beni srkIedi.
8
Isler d isler mil oIsun, bu maceraIarda, yaamda yeni bir dne-
mi, aamayi beIirlerek birdenbire rehber oImak zere orlaya ikan fi-
grn kari koyuImaz Ide byIeyici bir havasi oIdugu grIr.
KariIaiImasi gereken, ve -biIinmez ve airlici oIsa, halla biIinIi ki-
iIige korkulucu geIse biIe- her nasiIsa biIindiina lanidik geIen ey
kendini biIdirir, ve daha nce anIam doIu oIan ey, luhaf biimde de-
ger kaybina ugrayabiIir: aIlin loun ansizin kuyuya dmesinin ardin-
dan kraIin ocugunun dnyasinda oIdugu gibi. Dahasi, kahraman bir
sre biIdik ugraIarina dnse biIe, bu ugraiIari bir sonu vermeyebi-
Iir. O zaman, gcn bir dizi iareli, -aagida yer aIan ve dnya edebi-
yalindaki en laninmi maceraya agri rnegi oIan, aagidaki Drl Ia-
rel efsanesinde oIdugu gibi gibi- agriIar arlik reddediIemez haIe ge-
Iinceye dek eee grneceklir.
Gen rens Gaulama Sakyamuni, GeIecegin uddhasi yaami lerk
elme dncesine kaiImasin diye babasi larafindan yaIanma, has-
laIik, Im ya da rahiIige iIikin bln biIgiIerden korunmulu, n-
k dogumunda ya bir dnya imaraloru ya da bir uddha oIacagi ke-
haneli yaiImili. Seimini kraI oImasi ynnde yaan kraI, ogIuna,
akIi dnyaya bagIansin diye saray ve kirk bin dansi kiz sundu. Ia-
kal bunun lek sonucu kainiImaz oIan eyi hizIandirmak oIdu, nk
daha ok genken, deIikanIi lenseI egIenceIer dnyasindan bikli ve
leki deneyim iin hazir haIe geIdi. Hazir oIdugu an, uygun haberciIer
hemen beIirdi.
8
WiIheIm SlekeI, Oic Spracnc !cs Trauncs (Wiesbaden: VerIag von }. I.
ergmann, 1911), s. 352. Dr. SlekeI kan rengi ariIlinin verem sirasinda
kan lkrImesiyIe iIikisine dikkal ekiyor.
)o
lH!MNlN MCL!:l
ir gn GeIecegin uddhasi arka gilmek isledi ve arabacisina
arabayi hazirIamasini syIedi. Adam hemen lanlanaIi ve grkemIi bir
araba gelirdi ve onu zengin biimde ssIeyerek, Sindhava soyundan,
beyaz Iolusun la yarakIari kadar beyaz drl ali kolu ve GeIecegin
uddhasi'na her eyin hazir oIdugunu biIdirdi. Ve GeIecegin uddhasi
lanriIarin sarayina benzeyen bu arabaya bini arka dogru iIerIedi.
'Irens Siddharlha'nin aydinIanmasinin vakli yakIali,' diye d-
nd lanriIar, 'ona bir iarel vermeIiyiz': ve araIarindan birini diIeri
dkIm, saIari agarmi, beIi bkk ve arik, lilreyerek bir degne-
ge yasIanan, dermansiz bir ihliyara dndrdIer ve onu GeIecegin
uddhasi'na gslerdiIer, ama onu sadece o ve arabaci grebiIdi.
GeIecegin uddhasi arabaciya sordu, 'Doslum, syIesene kimdir
bu adam` SaIari biIe digerIerininki gibi degiI.' Ve yanili duyunca,
yIe dedi, 'Lanel oIsun doguma, eger dogan herkesin yaIanmasi ge-
rekiyorsa.' Ve kaIbini fke kaIadi, hemen geri dn saraya kaandi.
'OgIum neden byIe abuk geri dnd`' diye sordu kraI.
'Ifendim, ihliyar birini grm,' dediIer, 've yaIi birini grdg
iin, dnyadan ekiImeye hazirIaniyor.'
'eni byIe eyIer syIeyi Idrmek niyelinde misiniz` abuk
onun iin egIenceIer hazirIayin. Onu haz aImaya ekebiIirsek, dnya-
dan ekiImeklen vazgeeceklir.' Sonra kraI her yndeki muhafizIari
birer labur daha arllirdi.
Yine beIIi bir gn, GeIecegin uddhasi arka giderken, lanriIarin
gnderdigi haslaIikIi bir adam grd, ve sorulurduklan sonra, kaI-
binde fkeyIe dnd, sarayina kaandi.
Ve kraI yine sordu ve ayni emirIeri verdi yeniden, ve yine mu-
hafizIari arlirdi, onIari bir ordunun le birine ikardi.
Ve yine beIIi bir gnde, GeIecegin uddhasi arka giderken, lanri-
)
Iarin gnderdigi I bir adam grd: ve yine sorulurduklan sonra,
kaIbinde fkeyIe dn sarayina kaandi.
Ve kraI yine sordu ve ayni emirIeri verdi yeniden, ve yine mu-
hafizIari arllirarak, onIari bir ordu kadar ok kiIdi.
Ve yine beIIi bir gn, GeIecegin uddhasi arka giderken, lanriIa-
rin gnderdigi zenIe ve kibarca giyinmi bir rahi grd, ve yine
sordu arabacisina, 'SyIe, kimdir bu adam`' 'Ifendim, bu dnyadan
ekiImi kimsedir', ve arabaci dnyadan ekiIme duaIarini sesIendire-
rek devam elli. Dnyadan ekiIme dncesi GeIecegin uddhasi'ni
honul elmili.
9
MiloIo|ik yoIcuIugun -maceraya agri oIarak beIirIedigimiz- bu
iIk aamasi kahramani agiran ve onun ruhsaI agirIik merkezini loIu-
munun sinirIarindan biIinmeyen bir bIgeye ekmi oIan kaderi beIir-
lir. u nemIi hazine ve lehIike bIgesi eilIi biimIerde sunuIabiIir:
uzak bir Ike, bir orman, yeraIlinda, daIgaIarin aIlinda ya da ggn
slnde bir kraIIik, gizIi bir ada, sisIi dag leesi ya da derin bir d
haIi, fakal he luhaf biimde akikan ve ok biimIi varIikIarin, hayaI
ediIemez eziyelIerin, insansl grevIerin ve oIanaksiz zevkIerin yeri-
dir. Kahraman, Theseus'un babasinin Alina'ya vari da Minolauros'un
korkun hikyesini duydugu zaman yaligi gibi, macerayi baarmak
iin iradesinin de lesine geebiIir, ya da Akdeniz'de kizgin lanri
Ioseidon'un rzgrIariyIa srkIenen Odysseus gibi, birlakim iyi ya
da kl yrekIi araciIar yznden uzakIara lainabiIir ya da gnderi-
IebiIir. Macera, u eri masaIinin rensesine oIdugu gibi, yaInizca bir
kaza oIarak baIayabiIir, ya da yine insan rasgeIe doIanirken, evreye
9
Henry CIarke Warren, Bu!!nisn in Trans|aiicn (Harvard OrienlaI Series, 3)
Cambridge, Mass.: Harvard Universily Iress, 1896, s. 56-57'den yayimci-
Iarin izniyIe aIinmilir.
lH!MNlN MCL!:l
bakinirken bir oIayIa kariIair ve bu da onu aIiiImi insani yoIIardan
uzakIalirir. rnekIer, dnyanin her kesinden a! injiniiun, scnsuza
ka!ar ogaIliIabiIir.
10
2. agrinin ReddediIii
Gerek yaamda sik sik, milIerde ve haIk masaIIarindaysa boI boI,
yanil veriImeyen agri gibi gari bir durumIa kariIairiz, nk ba-
ka iIgiIere yneImek her zaman oIasidir. agriIarin reddi macerayi
oIumsuza evirir. SikinliyIa, agir aIimayIa ya da kIlr iIe kaIa-
nan zne, beIirgin oIumIu eyIem gcn kaybeder ve kurlariIacak bir
kurban oIur. iekIenen dnyasi kuru laIar I oIur ve yaami an-
Iamsiz geIir - KraI Minos gibi, hrelIi bir imaralorIuk kurabiIse biIe.
Hangi evi ina ederse elsin, o bir Im evi oIacaklir: iinde kendi
Minolauros'unu barindiran devasa bir Iabirenl. ln yaabiIecegi
kendi iin yeni sorunIar yaralmak ve adim adim araIani bu sorun-
Iarin aIlinda eziImeyi bekIemek oIacaklir.
nk ben agirdim, ve sen reddellin ... ben de feIakeline gIe-
cegim, korkun geIdiginde aIay edecegim, korkun erianIik oIarak
10
u bImde, ve bunu izIeyen sayfaIar boyunca kanilIari slsle yigmaya
aIimadim. yIe yamak (szgeIimi, Irazer'in A|iin Oa|'indaki gibi), mo-
nomilin ana hallini daha aik kiImayi her bIm gereksizce uzalacakli.
unun yerine, her bImde byk Ide daginik, lemsiI edici bir ok ge-
Ieneklen birka arici rnek veriyorum. aIima boyunca kaynakIarimi,
okurun degiik sIuIarin kendine zg nileIikIerini ayirl edebiIecegi e-
kiIde degiliriyorum. Son sayfaya geIdiginde, ok sayida miloIo|iyi gzden
geiriImi oIacaklir. Okur monomilin her bIm iin hesinin aIinliIani
aIinliIanamayacagini kendisine kanilIamak islerse, dinolIarda veriIen kay-
nak kilaIarin bazisina bavurmaIi ve ykIer okIugunun bir kismini la-
ramaIidir.
)
geIdiginde ve yikimin kasirga oIarak geIdiginde, rahalsizIik ve bunaIli
zerine geIdiginde. n insanIarin geri evirmeIeri kendiIerini kalIe-
decek, ve budaIaIarin gnenci kendiIerini yok edecek.
11
Tinc jcsun iranscunicn ci ncn rctcricnicn. Isa'nin geiinden kor-
kun, nk o dnmeyecek.
12
ln dnyanin milIeri ve haIk masaIIari, bu reddin zde, kiinin
kendi ikari saydigi eyden vazgemeyi reddelmesi demek oIdugunu
gslerir. GeIecek, araIiksiz Im ve dogum diziIeri ekIinde degiI, ki-
inin mevcul ideaIIeri, yararIari, hedefIerinin ve slnIkIerinin sabil-
Ieni gvenceye aIinmasi ekIinde eIe aIinir. Kurban, loIumunun
lanrinin iradesine boyun egiini gslerecekli, fakal KraI Minos lanrisaI
bogayi sakIadi, nk ekonomik slnIk saydigi eyi yegIiyordu. Ya-
ni ngrdg yaam roIne gemede baarisiz oIdu ve bunun nasiI
beIaIi bir sonu yaralligini grdk. TanrisaIIigin kendisi onun korku-
su oIdu, nk, eger kii kendinin lanrisiysa, Tanri'nin kendisi, Tanri
iradesi, kiinin benmerkezci sislemini yikacak oIan o g, bir canavar
haIine geIir.
Onu kcta|a!in, gun|cr gccc|cr |cqunca,
Pcpcc qi||ar |cqunca, Onu kcta|a!in,
Onu kcta|a!in, |a|ircni|i qc||ar |cqunca
Kcn!i ak|inin, tc criasin!a gczqa|arinin
Sak|an!in On!an, tc !urnaqan kankana|ar|a.
13
11
SIeyman'in MeseIIeri, 1:24:27, 32.
12
TinseI kilaIar, birden fazIa ruhu rklm oIan |buj Lalince deyii sika
aIinliIarIar (Irnesl Dimnel, Tnc Ari cj Tninking, Nev York: Simon and Sc-
husler, Inc., 1929, s. 203-204).
13
Irancis Thomson, Tnc Hcun! cj Hcatcn, aiIi dizeIeri.
)q
KAHRAMANIN MACERASI
Insan, gece gndz, duinaksizin kendi yoIunu kaylelni iuhu-
nun kiIilIi Ialiienli iinde yaayan o lenIik ingesi laiafindan, yani
laniisaI vaiIik laiafindan kovaIannakladii. KapiIaia giden yoIIai g-
innez oInului: iki yoklui. Insan, IlIis gili, fkeye kapiIaiak ken-
di kendine sikica lagIanii ve cehennene giieliIii, ya da kaai, ve so-
nunda Taniida lnyIe yok oIui.
Ah, en ;efkotle sevenim, krum, gusuzum,
Benim Senin AroJtgtn!
Sen o;k tkortrstn, Beni tkoron SenJen. "
14
Ayni zc, gizenIi ses, eski Yunan laniisi ApoIIonun, aIiIikIai
aiasinda kovaIadigi lakiie Daphneye, Ieneus nehiinin kizina sesIeni-
inde de duyuIuyoidu. 'Ly peii, Ly Ieneusun kizi, dui! diye lagiidi
lanii ona, peii nasaIinda kuilaganin piensese lagiidigi gili, Seni
kovaIayan len dnan degiIin. Sen kinden kaligini liIniyoisun ve
lu yzden kaiyoisun. YaIvaiiiin daha yava ko, una ne oIui. en
de yava yava geIeyin peinden. Hadi, dui ve sevdaIinin kin oIdugu-
nu soi.
Daha da syIeyecekli, diye siyoi yk, fakal lakiie koikuyIa
yoIuna devan elli ve leikediinde liIe adiI gineiek, onu yaiin kaI-
ni szIeiiyIe yaIniz liiakli. RzgiIai uzuvIaiini yaIadi, aipan esin-
liIei zeiindekiIeii soydu ve hafif lii neIlen saIaiini aidinda daIga-
Iandiidi. CzeIIigi kaaiken daha da ailnili. Iakal kovaIanaca lii
sona yakIali, nk gen lanii ailik Iaf yeliliinekIe vakil haicani-
yoi ve akin hevesiyIe, dil naIa yakIaiyoidu. ii CaIya lazisi nasiI
ovada lii lavan gii ve o avinin, lavansa kuiluIuunun peinde
uai adinIaiIa koaisa, o da, onu neiedeyse lulacak kadai yakin, in-
14
A.g.c., sonu.
75
di, evel imdi biIe ona sahi oIdugunu dnyor ve armakIarinin
ucuyIa omuzIarina degiyor, fakal kiz daha yakaIani yakaIanmadigi-
nin farkinda degiI ve son anda bu keskin eneIerden kurluIuyor ve
hemen ardindaki kaanan diIerden uzakIaiyor: byIece lanri umulIa
ve kiz korkuyIa hizIanarak koluIar. Iakal lanri, akin kanalIari s-
lnde daha uarcasina kouyordu, kiza dinIenmesi iin zaman birak-
madi, irinan omuzIarina uzandi ve soIugunu boynunda gezinen
daIgaIi saIar zerinde gezdirdi. Arlik kizin lm gc gilmili ve kor-
kudan bembeyaz ve leIaIi kai abasindan bilkin bir haIde, babasi-
nin az ledeki nehir suIarini grerek bagirdi: 'Yardim el baba! Iger
suIarinda bir ara lanrisaIIik varsa, yelerince lalligim bu gzeIIigi de-
gilir, yok el arlik.' Onu aagiya eken bir hissizIeme biIekIerini ya-
kaIadiginda daha yeni konumulu ve yumuak kaIaIari hemen kaIin
aga kabuguyIa kaIaniverdi. SaIari yarakIara dnl, koIIari daI-
Iara. AyakIari, ama arlik hizIa, kivrimIi kkIere dnl ve bai imdi
bir aga leesiydi. Gz kamaliran gzeIIigi kaIdi bir lek.
15
u gereklen de sevimsiz ve keyifsiz bir son. AoIIon, gne, za-
manin ve ImIIgn lanrisi arlik yakiiksiz davraniini birakiyor ve
bunun yerine, defneyi sevdigi aga sayiyor ve ironik bir biimde ya-
rakIarini zafer laci laiyanIara neriyor. Kiz anne baba imgesine geri
dnml ve orada, anneye oIan ak hayaIinin bir ee bagIanma haIin-
den uzak lullugu o baarisiz koca gibi bir koruma buImulu.
16
IsikanaIiz yazini bu lrden umulsuz saIanli rnekIeriyIe doIu-
dur. TemsiI ellikIeri ey, ocukIuk egosunun, duygusaI iIikiIer ve
ideaIIer aIaniyIa birIikle bir kenara kaIdiriImasinda yaanan bir yeler-
15
Ovidius, Mciancrpncscs, I, 504-553 (ev. Irank }uslus MiIIer, lhe Loeb
CIassicaI Library).
16
Ccri!c, s. 15.
)6
lH!MNlN MCL!:l
sizIiklir. Kii ocukIugun duvarIari iinde hais kaImilir: baba ve an-
ne eik muhafizIari oIarak durur ve birlakim cezaIardan
17
korkan e-
kingen ruh, kaidan gemeyi ve diaridaki dnyaya dogmayi baara-
maz.
Dr. }ung, Dahne milinin imgesine ok yakindan benzeyen bir
d kaydelmilir. D gren kendisini koyun olIaginda -yani bagim-
IiIik olIagi- buIan o gen adamdir yine (gcri!c, s. 69). Iindeki bir ses
yIe der, en nce babadan uzakIamaIiyim, birka gece sonra: bir
yiIan d grenin evresinde bir kez doIanir ve loraklan dimdik
ykseIen bir aga gibi durur.
18
u, saIanliyi yaralan anne babanin
zgrIg lamamen kisilIayan gc ve kiiIik evresini beIirlen sihirIi
bir g imgesidir.
19
rynhiId'in bakireIigi de, ayni ekiIde, var oIan
her eyin babasi oIan Wolan'in alelen emberiyIe, kizIiklan ikmasi-
nin engeIIenmesi yoIuyIa korunmulu. Siegfried geIinceye dek zama-
nin diinda uyudu.
Kk aIigI (Uyuyan GzeI), kiskan bir cadi (biIindii bir
kl anne imgesi) larafindan uyuluImulu. Ve yaIniz ocuk degiI, b-
ln dnyasi uykuya daIdi, fakal sonunda, uzun, uzun yiIIar sonra,
bir rens onu uyandirmaya geIdi. Az nce gillikIeri yerden dn de
saIondan ieri adim alan kraIIa kraIie (biIinIi iyi ebeveyn imgeIeri)
hemen uyumaya baIamiIar. Sarayda kim varsa uyumu. Ahirdaki al-
Iar, avIudaki kekIer, alidaki gvercinIer, duvardaki sinekIer uyu-
muIar. Halla minede ilir ilir yanan ale biIe sesini kesi uyumaya
baIami. Tavadaki kizaran el cizirdamayi biraki uykuya daImi. Tam
17
Ireud: hadim ediIme komIeksi.
18
}ung, Tnc |nicgraiicn cj Pcrscna|iiq, s. 104, 106.
19
YiIan (miloIo|ide dnyevi suIarin bir simgesidir) lam oIarak Dahne'nin
babasi, Ieneus nehrine kariIik geIir.
))
O sirada mulfakla yamakIik eden ogIan kabahal iIemi de aibai
saIarindan lulu ekiyormu, o da ogIani biraki uyumaya koyuI-
mu. Diarida esen rzgr dinmi, sarayin nndeki agaIarda lek bir
yarak biIe kiirdamaz oImu. eri yandan sarayin drl bir yanini di-
kenIi bir il sarmi, il yiIdan yiIa byy boy almi, sonunda sarayi
balan baa kuali rlm zerini, grnrde saray faIan kaImami,
alidaki rzgrgI biIe seiImez oImu.
20
ir Iran ehri vakliyIe laa evriImili -ah ve ei, askerIer, sakin-
Ier, herkes-, nk haIk AIIah'in agrisini reddelmili.
21
Lul'un karisi,
Yehova larafindan ehrinden diari agriIdigi zaman, dn bakligi
iin bir luz slunu oIuverdi.
22
Ve Isa yanindan armihini laiyarak ge-
erken yoI kenarinda buIunanIar arasindan Daha hizIi! iraz daha
hizIi! diye bagirdigi iin, Yargi Gn'ne dek dnyada kaImaya Ianel-
Ienmi bir Gezgin Yahudi vardir. Taninmayan, hakarele ugrayan Kur-
larici ona dn en gidiyorum, fakal sen beni dnnceye dek bura-
da bekIeyeceksin, demili.
23
azi kurbanIar sonsuza dek byIenmi kaIir (en azindan bize
byIe syIenir), fakal bakaIari kurluImaya yazgiIidir. rynhiId dogru
kahramani iin kendini koruyordu ve kk aIigI bir rens la-
rafindan kurlariIdi. Ayrica, bir agaca dnen gen adam, biIinmeyen
yoIIarin gizemIi bir rehberiymiesine yoIu gsleren biIinmeyen bir
kadini dIyordu.
24
DuraksayanIarin hesi kayboImaz. Ruhun sak-
20
Grimm, No 50. |Trkesi, GM, CiIl II, s. 283-284.j
1
Tnc Tncusan! Nignis an! Onc Nigni, Richard I. urlon evirisi (ombay,
1885), CiIl I, S. 164-167.
22
Tekvin, 19:26.
23
Werner Zirus, Anastcrus, !cr |uigc ju!c (Sloff und Molivgeschichle der
Deulschen Lileralr 6, erIin ve Leizig, 1930), s. 1.
24
Gcri!c, s. 69.
)8
lH!MNlN MCL!:l
Iadigi birok giz vardir. Ve bunIar gerekmedike aiImaz. u yzden,
agrinin kararIi bir ekiIde reddinin ardindan geIen k, hi akIa
geImeyen bir serbesl birakma iIkesinin aniden beIiren vahyine zemin
hazirIar.
ArzuIanan ie kaanma, gerekle, yaralici dehanin kIasik beIirliIe-
rinden biridir ve nceden beIirIenmi bir ara oIarak kuIIaniIabiIir.
RuhsaI ener|iIeri derinIere yneIlir ve biIindii ocuksuIugun ve ar-
keliseI imgeIerin kayi kilasini orlaya ikarir. Sonu, eIbelle, biIincin
hemen hemen lam bir ayrimasi oIabiIir (nevroz, sikoz: byIenmi
Dahne'nin durumu), fakal diger yandan, eger kiiIik yeni gIer edi-
ni blnIemeye yelenekIiyse, neredeyse insansl Ide bir z-bi-
IinIiIik ve uslaIikIi denelim yaanacaklir. HinlIi Yoga disiIinIerinin
lemeI iIkeIerinden biridir bu. Ayrica ali'daki yaralici ruhIarin biro-
gunun da yoIu oImulur.
25
Yine de bu beIirIi bir agriya bir yanil oIa-
rak larif ediIemez. Tersine, ieride bekIeyen bir boIugun henz biIin-
25
kz. Ollo Rank, Ari an! Ariisi, ev. CharIes Irancis Alkinson (Nev York:
AIfred A. Knof, Inc., 1943), s. 40-41: Iger nevroligi relken liIe kiyas-
Iarsak, iIkinin ilkiIer yaami zerinde abarliIi bir denelimden aci ekligi
beIIidir. ... Ikisi de lemeIde kendini oIdugu gibi kabuI eden orlaIama li-
len, iradeIerini kendiIerini yeniden biimIendirmede deneme egiIimIeriyIe
ayriIirIar. Iakal u farkIiIik vardir: nevrolik, egosunun bu iradi yeniden
yaiminda, yikici baIangi abasindan leye gilmez ve bu yzden kendi-
sinden bln yaralici oIuumu ikari onu ideoIo|ik bir soyulIamaya ak-
larmayi baaramaz. Urelken sanali da ... ideoIo|ik oIarak biimIenmi bir
egoyIa sonuIanan bir kendinin yeniden yaralimiyIa baIar, |fakal onun
durumundaj bu ego, o sirada, yaralici islem gcn kendi kendisinden o
kiinin ideoIo|ik lemsiIIerine kaydirabiIecek ve byIece onu nesneI oIarak
kavrayabiIecek bir konumdadir. u srecin bireyin kendi iinde ve yaIniz
yaici degiI, yikici ynIeriyIe de beIIi bir Ide sinirIanmi oIdugu beIirliI-
meIidir. u da herhangi bir zorIu relici aIimanin 'nevrolik' bir doganin
haslaIikIi krizIeri oImaksizin ikmadigini aikIamakladir.
)j
meyen bir laIebinin en derin, en yksek, en zengin yanili diinda her-
hangi bir eye yanil vermeyi kasilIi, korkun biimde reddelmek anIa-
mini lair: bir lr lam kaanma ya da yaamin sundugu eyIerin red-
dediImesi, sonula birlakim dnm gIeri sorununu birdenbire ve
kesin oIarak zIecegi yeni bir dzIeme laiyacaklir.
Irens Kamerzzaman iIe Irenses udur'un, inbir Gece'deki o ha-
rika macerasinda belimIenen kahraman sorunu grnm de bu
ekiIdedir. Iran ahi ehriyar'in lek ogIu oIan gen ve yakiikIi rens,
babasinin normaI oIani yai kendine bir e aImasi ynndeki srekIi
neriIerini, ricaIarini, islekIerini ve sonunda zorIamaIarini israrIa red-
delli. Konu kendisine iIk kez aiIdiginda, deIikanIi yIe yanil verdi:
Ah baba, biI ki evIenmek ya da ruhumu kadinIara kalirmak iin -
hibir arzum yok, nk onIarin hiIeIeri ve sadakalsizIikIeri hakkinda
birok kila okudum ve birok ey duydum, airin dedigi gibi:
in!i, ka!in|ari scrarsan, !crin ki.
On|ar scz kcnusu c|unca na!ir |ir nckin ka!ar |i|gcqin!
|rkcgin |ai !criicqkcn tc parasi |iinikcn,
On|arin sctcccn|ik|crin!c paq aranasin.
Ve bir bakasi yIe demi:
Ka!in|ar!an quz ctir, |cq|ccc A||ana !ana ck niznci
c!crsin,
Oizgini ka!in|ara |irakan gcn |uiun unui|arini |ir kcnara
|iraksin.
On|ar cna cngc| c|ur c iunaj a|ciini kurca|aqip, |jcn!in,
Bi|in tc |i|gc|ik ugrun!a |in|crcc qi| a|ini c|sa |i|c.
Ve iirIeri okuduklan sonra yIe dedi, Ah baba, evIiIik haIkasi
8o
lH!MNlN MCL!:l
benim hi sigmayacagim bir yer, hayir, Im arabini isem biIe.
ah ehriyar ogIundan bu szIeri dinIedi ve onun iin iik karanIi-
ga dnl, ii aciyIa doIdu, yine de ogIunu ok sevdiginden, islekIe-
rini yineIemedi, fkeIenmedi, ona her lr yakinIigi gslerdi.
ir yiI sonra, baba lekrar sordu, ama gen, baka airIerden dizeIer
aklararak neriyi yine reddelli. ah vezirine danili ve vezir u gd
verdi: Iy ah, bir yiI daha bekIe ve onunIa evIiIik konusunu yeniden
konu, ama lek baina degiI, ona bln emir ve vezirIerin hazir oIdu-
gu ve ordunun senin nnde bekIedigi bir gn konu onunIa. Ve
hesi loIandiginda ogIunu, Kamerzzaman'i agir, ve geIdigi zaman
evIiIik konusunu vezirIerin, ekabirin ve devIel memurIarinin ve su-
bayIarin nnde a, nk onIarin varIikIarindan kesinIikIe sikiIi
ulanacaklir ve arzuna kari geImeye cesarel edemeyeceklir.
ekIenen an geIi de ah ehriyar devIelin nnde emir verdigin-
de, rens bir an baini egdi, sonra babasina dn genIigin loyIugu
ve budaIaIigiyIa yanil verdi: Kendi adima hibir zaman evIenmeyece-
gim, hayir, Im arabini imeyecegim! Sana geIince, sen yaIandin ve
biIgeIigin azaIdi: daha nce iki kez bana bu evIiIik konusunu sorma-
din mi, ben de yanilimi vermedim mi` Sen gereklen de bunamisin
ve bir koyun srsn biIe ynelemezsin! Kamerzzaman byIe de-
yi ardinda kavulurdugu eIIerini zd ve babasinin nnde fkeyIe
koIIarini sivadi, sonra, ne dedigini biImeden, akIi baindan gilmi bir
haIde bir yigin ey syIedi efendisine.
ah airmi ve ulanmili, nk bln bunIar nemIi bir gn iin
loIanmi devIel adamIarinin ve askerIerin nnde oIuyordu, ama
makaminin bykIg hemen sariverdi onu ve ogIuna bagiri onu
lilrelli. Sonra muhafizIari agiri YakaIayin onu! diye emir verdi.
OnIar da ne aliIi yakaIadiIar ve eIIerini arkasinda bagIayi efendisi-
8
nin nne gelirdiIer. Irens korku ve kaygi iinde baini egdi ve bln
yz ler iinde kaIdi, ve ulan ve akinIik her yerini kaIadi. O za-
man babasi ona acimasizca bagiri agirdi: Sen kime bagiriyorsun,
zina veIedi ve reziI sl ocugu! ana subayIarimin ve askerIerimin
nnde nasiI bu ekiIde yanil verirsin` Ama ne yazik ki hi kimse
dvmemili seni. u yaligin eyi kuIIarimdan biri yami oIsaydi ba-
ina neIer geIirdi biIiyor musun` Ve kraI memIkIerine onun iIerini
zmeIerini ve sarayin kuIeIerinden birine haselmeIerim syIedi.
yIece rensi aIi iinde hara oImu bir saIonIa, orlasinda yikik
bir kuyu oIan eski bir kuIeye, ieriyi sr zerine bir yaslikIa bir
iki uI allikIari bir sedir yerIelirdiklen sonra kaalliIar. Sonra byk
bir Iamba ve bir mum gelirdiIer, nk ierisi gndz biIe ok ka-
ranIikli. Sonra memIkIer Kamerzzaman'i oraya biraki kaiya bir
hadim yerIelirdiIer. ln bunIarin ardindan, rens suIuIuk hisse-
derek ve babasina kirici bir ekiIde saIdirmi oImasindan imanIik
duyarak, zgn bir haIde, kaIbinde bir agirIikIa kendisini sedire alli.
u arada uzak in imaralorIugunda, ah Gayyur'un, AdaIar ve
DenizIer ve Yedi Saray'in efendisinin kizi da ayni haIdeydi. GzeIIigi
greniIdike ve adiyIa n komu IkeIere laindika, bln kraIIar
onunIa evIenmek iin babasina haber gndermiIerdi ve kraI da kizina
konuyu danimili, ama kiz evIiIik sznden hoIanmiyordu. Ah ba-
ba, demili, evIenmeyi dnmyorum, hayir, hi dnmyorum,
nk erkekIeri ynelen bagimsiz bir kiz ve kraIieyim ben ve bir er-
kegin beni ynelmesini hi arzuIamiyorum. Ve o laIiIeri reddellik-
e, laIiIerin hevesi arlli ve in AdaIari'nin bln kraIIikIari babasina
kizIa evIenmek isleyen mekluIarIa birIikle hediyeIer, grImemi
eyIer gnderdi. KraI nian konusunda yeni neriIer sunarak onu lek-
rar lekrar sikilirdi, la ki kiz sonunda ona kizginIikIa dn yIe
8z
KAHRAMANIN MACERASI
lagiidi: Ah lala, egei evIenne konusunu lii daha aaisan, odana
gidip lii kiIi aIacagin ve sapini yeie ucunu ggsne dayayip o ai-
kandan ikana dek zeiine dayanacagin, lyIe Idiecegin kendi-
ni.
KiaI lu szIeii duyai duynaz iik kaianIik oIdu gzIeiinde ve kaI-
li liiden aIev aIiveidi, nk kizinin kendini Idieceginden koiklu,
ve kizinin syIedikIeii ye laIili oIan kiaIIai yznden kafasi kaiili.
Kiza yIe dedi: Lgei iIIe de evIenneyecegin diyoisan, faydasi yok:
odanda oluiuisun. Sonia onu lii eve yeiIeliiip lii odaya kapalli,
onu gzIeyecek dadiIai oIaiak on yaIi kadin luIdu ve Yedi Saiaya
yakIanasini yasakIadi. Dahasi, ona daiiIni gili yapli ve kiaIIaia lii
Cinin kizini deIiilligini syIeyen neklupIai gndeidi.
26
Dii ve eikek kahiananIaiin hei ikisi de leis yoIu izIeniken ve
aiaIaiinda koca lii Asya kilasi vaiken, yazgiIaii eledi oIaiak liiIeni
lu iflin liiIenesini sagIanak iin lii nucize geiekeceklii. Yaani
oIunsuzIayan lyy kiialiIecek ve iki ocuksu lalanin fkesini
dagilaliIecek lii ly neieden geIeliIii`
u soiunun yanili dnyanin lln niloIojiIeiinde ayni kaIacaklii.
nk, Kuian'n kulsaI sayfaIaiinda sika yazdigi gili: AIIah kuilai-
naya da kadiidii. Tek soiun nucizenin nekaniznasinin ne oIacagi-
dii. Ve lu da, ancak lu inlii Cece egIencesinin iIeiIeyen aanaIaiin-
da leIIi oIacaklii.
3. Dngast Yardtm
agiiyi ieddelneni oIanIai iin, kahiananin yoIcuIugunun iIk
kaiiIanasi, naceiaciya aacagi ejdei gIeie kaii liIsinIai sagIayan,
26
Burtnn'dan ktsa!tt!dt, a.g.c., CI!t 111, s. 213-228.
koiuyucu lii figiIe (geneIIikIe ufak lefek yaIi lii kadin ya da eikek)
oIandii.
inegin lii Dogu Afiika kaliIesi, TanganyikaIi WachagaIai,
unulsuzIuk iinde gnein dogdugu Ikeye dogiu yoIa ikan, Kya-
zinla adIi ok yoksuI lii adandan sz edei. Uzun zanan yoI aIni
ve yoiuInulu, yIesine duinu, gilligi yne dogiu unulsuzca laki-
yoidu, liiden peinden liiinin geIdigini duydu. Dnd ve eIi ayagi
lulnaz, ufak lefek lii kadin gid. Kadin yanina yakIaip oiada ne
aiadigini soidu. Ne aiadigini syIedigi zanan, eIlisesini onun eliafina
doIadi ve lopiaklan havaIanaiak onu gnein gnn oilasinda duiak-
sadigi o ziiveye glid. Sonia lyk lii giIl paliiliyIa oiaya do-
gudan lii lakin adanIai geIdi ve aiaIaiinda, geIii geInez lii inek
paiaIayip yaidinciIaiiyIa liiIikle yenege oluian paiIak lii ef vaidi.
YaIi kadin ondan Kyazinla iin yaidin isledi. $ef adani kulsadi ve
eve gndeidi. Ve dedikIeiine gie ondan sonia adan zenginIik iinde
yaani.
27
Cneylalidaki Aneiikan KiziIdeiiIiIeii aiasinda lu nfik ioIdeki
seviIen kiiIik, yeiaIlinda yaayan lykanne lenzeii ufak lefek lii
kadin oIan incek Kadindii. NavahoIaiin ikiz Sava Taniisi lala-
Iaii oIan Cnein evine dogiu kulsaI lii yoIu izIeyeiek gideiken, lu
ufak lefek haiika insana iaslIadiIai: OgIanIai kulsaI yoIda hizIa gidi-
yoidu ve gndogunundan henen sonia, DsiInaoliI yakinIaiinda, yei-
den dunan ikligini gidIei. Dunanin ikligi yeie gilliIei ve ye-
iaIlindaki lii evin lacasindan ikligini gidIei. Dunandan kapkaia
oInu lii neidiven deIiklen aagi uzaniyoidu. Lvin iine dogiu lak-
likIaii zanan ieiideki yaIi kadin, incek Kadin yIe dedi: 'Ho-
geIdiniz ocukIai. Ciiin. Kinsiniz, lyIe yiyeiek neieIeiden geIi-
27
Brunn Gutmann, Vc||soucn dcr ladscnagga (LcIpzIg, 1914), s. 144.
lH!MNlN MCL!:l
yorsunuz`' YanilIamadiIar, ama deIiklen aagi indiIer. Zemine vardik-
Iarinda onIara yine sordu: ikiniz birIikle nereye yryorsunuz`' 'eIIi
bir yere degiI,' dediIer, 'buraya geIdik, nk gidecek baka yerimiz
yoklu.' u soruyu drl kez sordu ve her seferinde benzer bir yanil
aIdi. O zaman yIe dedi: 'eIki de babanizi ariyordunuz`' 'Ivel,' dedi-
Ier, 'keke bir de yaadigi yeri biIseydik.' 'Ah!' dedi kadin, 'babanizin,
Gne'in evine giden yoI uzun ve lehIikeIidir. urasiyIa orasi arasinda
yaayan bir sr canavar vardir hem beIki, oraya vardiginizda, baba-
niz sizi grdgne memnun oImayi sizi cezaIandirabiIir. Drl lehIi-
keIi yerden gemeIisiniz - yoIcuyu ezen kayaIar, ara ara kesen a-
IiIar, aramara eden kaklsIer ve yulan kaynar kumIar. Ama ben si-
ze dmanIarinizi alIali yaamda kaImanizi sagIayacak bir ey verece-
gim.' OnIara, yaamIarini korumaIari iin, zerine iki yaam ly
(lyIer canIi bir karlaIdan koarliImili) lakiImi bir ember ve bir de
baka yaam lynden oIuan 'yabanci lanriIarin ly' denen bir b-
y verdi. Ayrica eger dmanIarina dogru lekrarIanirsa onIarin kiz-
ginIikIarini basliracak u byI formI verdi: 'AyakIarini oIene
bas. IIIerini oIene bas. aini oIene bas. O zaman ayakIarin oIenIi,
eIIerin oIenIi, vcudun oIenIi, zihnin oIenIi, sesin oIenIi oIur. Si-
nav gzeI. yIe dur.'
28
28
Washinglon Mallhevs, Natanc Icgcn!s (Memoirs of lhe American IoIkIore
Sociely, CiIl V, NevYork, 1897), s. 109.
IoIen, Gneybali Amerikan KiziIderiIiIeri arasinda bir ruhsaI ener|i simge-
sidir. ln lrenIerde, hem eylani uzakIalirmak hem de yaamin simge-
seI yoIunu izmek zere cmerle kuIIaniImakladir. (Kahramanin macera-
sinda Navaho simgeciIigi zerine bir larlima iin bkz. }eff King, Maud Oa-
kes ve }oseh CambeII, Wncrc inc Tuc Canc ic Tncir |aincr, A Natanc
War Ccrcncnia|, The oIIingen Series I, 2. baski, Irincelon Universily
Iress, 1969, s. 33-49.)
8
Yardimsever kocakari ve iyi lanria roI Avrua eribiIiminin de
lanidigi bir zeIIiklir, Hirisliyan aziz efsaneIerinde bu roI geneIIikIe
akire larafindan slIeniIir. akire araciIik yaarak aba'nin merha-
melini kazanabiIir. rmcek Kadin agiyIa Gne'in harekelIerini de-
nelIeyebiIir. Kozmik Anne'nin korumasina giren kahramana bir zarar
veriIemez. Ariadne'nin iIigi Theseus'u Iabirenl macerasindan koru-
nakIi biimde ikardi. u, Danle'nin yailinda ealrice ve akire dii
figrIerinde ve Goelhe'nin Iausl'unda baariIi biimde Grelchen,
TroiaIi HeIen ve akire oIarak beIiren rehber glr. Sen canIi bir
umul kaynagisin, diye dua eder Danle, U Dnya'nin beIaIarindan
korunakIi geiinin sonunda, Hanim, sen yIe byk ve yIe yararIi-
sin ki, onur sahibi oIan ve senden yardim diIememi oIanIarin arzusu
kanalsiz uacaklir. Senin iyi kaIIiIigin sirf sorana degiI, bazen soruIa-
na da yardim eder. Sende merhamel, acima, uIuIuk, bln yaralikIar-
da ne kadar iyiIik varsa bir araya geImilir.
29
yIe bir figrn lemsiI elligi ey kaderin iyi kaIIi, koruyucu g-
cdr. Ianlezi bir gvencedir - iIk kez anne karninda laninan Cen-
nelin huzurunun kayboImayacagina, imdiyi deslekIedigine ve ge-
mile oIdugu gibi geIecekle de durduguna (aIfa oIdugu kadar omega
oIduguna), eik geiIeri ve yaam uyaniIariyIa lehIikeye der gibi
oIsa biIe, koruyucu gcn kaIbin lainaginda ve dnyanin luhaf zeI-
IikIerinin iinde ya da hemen ardinda daima hazir oIduguna dair bir
gvencedir. Kiinin biIi gven duymasi yeler, yai biIinmeyen mu-
hafizIar beIireceklir. Kendisine yaiIan agriya yanil verdiklen sonra
ve oIayIar orlaya iklika cesarelIe iIerIemeyi srdren kahraman bi-
29
Danle, Iaradiso |Cennelj, XXXIII, 12-21 (ev. CharIes IIiol Norlon,
a.g.c., CiIl III, s. 252, yayimcisi Houghlon MiffIin Comany'nin izniyIe
aIinliIanmilir).
86
Levha III. Tanri|arin Anasi (Ni|erya).
Levha IV. Tanri Sata Giqsi|criq|c (aIi).
lH!MNlN MCL!:l
Iindiinin bln gIerini yaninda buIur. Doga Ananin kendisi zor
grevi deslekIer. Ve kahramanin eyIemi, loIumunun hazir oIdugu
eyIe uyum gslerdigi srece, larihseI srecin byk rilmi zerinde
iIerIiyor gibidir. Kendimi, demili NaoIyon Rus harekalinin baIa-
rinda, biImedigim bir sona ekiIir gibi hissediyorum. Ona uIair uIa-
maz, ben gereksiz haIe geIir geImez, bir alom biIe beni dagilmaya ye-
lecek. O zamana dek, insanIigin bln gIeri bana kari hibir ey
yaamaz.
Dogasl yardimcinin biim oIarak erkek oImasi seyrek grImez.
Ieri kIlrnde o ormandaki kk bir adam, kahramanin ihliya
duyacagi liIsimIari ve glIeri sagIayacak bir byc, kei, oban, ya
da demirci oIabiIir. Daha yksek miloIo|iIer, bu roI rehber, grel-
men, kayiki, ruhIari le dnyaya aklaran kii figrnde geIilirir.
KIasik |eski Yunanj milIerinde bu Hermes-Merkr'dr, Misir'da ge-
neIIikIe Tholh'lur (ibis lanri, maymun lanri), HirisliyanIikla KulsaI
Ruh'lur.
31
Goelhe |ausi'la erkek rehberini MefisloleIes oIarak sunar -
30
kz. OsvaId SengIer, Tnc Occ|inc cj inc Wcsi, ev. CharIes Irancis Alkin-
son (Nev York: AIfred A. Knof, Inc., 1926-28), CiIl I, s. 144. NaoI-
yon'un kendisinin, diye ekIiyor SengIer, 'somul bir insan' oIarak Ma-
rengo'da dlgn varsayarsak, o zaman |c|iriiigi ey asIinda bir baka bi-
imde gerekIemi oIacakli. u anIamda ve bu Ide kiiseIIiklen ikmi
oIan kahraman, ag aici eyIeminin dnemi sirasinda kIlr srecinin di-
namizmini canIandirir, bir oIgu oIarak kendisi ve diger oIguIar arasinda
melafizik rilmin bir uyumu vardir (a.g.c., s. 142). u Thomas CarIyIe'm
Her eye Kadir oIan Kahraman KraI fikrine kariIik geIir (On Hcrccs, Hc-
rc-Wcrsnip an! inc Hcrcic in Hisicrq, VI. Konuma).
31
HeIenislik dnemde Hermes ve Tholh'un bir kariimi, bln sanalIarin ve
zeIIikIe de simyanin efendisi ve grelmem sayiIan Hermes Trismegislus,
U Kere In yk OIan Hermes figrnde elkiIi oImulu. Mislik melaI-
Ierin yerIeliriIdigi hermelik oIarak sikica kaaliImi imbik, ayri bir dn-
8j
ve merkre ail figrn lehIikeIi yn sikIikIa ne ikariIir, nk
masum ruhu sinav aIanina srkIeyen odur. Danle'nin hayaIinde bu
kisim Cennel'in eiginde ealrice'i orlaya ikaran VergiIius larafindan
oynanir. Koruyucu ve lehIikeIi, ayni anda hem anne hem de baba oIan
bu dogasl muhafizIik ve yn iIkesi kendinde biIindiinin bln
beIirsizIikIerini birIelirir - byIece biIinIi kiiIigimizin bu diger, da-
ha geni sislemden aIdigi deslegi, fakal ayni zamanda bln akiIci
amaIarimizin lehIikesine dogru izIedigimiz rehberin sirIarIa doIu oIu-
unu da beIirlerek.
32
yIe bir yardimcinin grndg kahraman beIIi ki agriya yanil
vermi biridir. agri, gerekle bu erginIeyen rahibin yakIaliginin iIk
beIirlisiydi. Iakal kaIIerini kaliIalirmi oIanIara biIe dogasl mu-
hafiz grnebiIir, nk grdgmz gibi: AIIah kurlarmaya da ka-
dirdir.
ya - miloIo|ik aIanIa kariIaliriIabiIen yksek gIerin zeI bIgesi sayiIi-
yordu, ve orada melaIIer, ruhun, dogaslnn rehberIigi aIlinda geirdigi
dnmIerin simgesi oIan luhaf bakaIaimIardan ve aklarimIardan gei-
yordu. Hermes anlik erginIenme mysleria'sinin uslasiydi ve ayrica lanrisaI
kurlariciIarin cisimIemeIerinde de lemsiI ediIen, lanrisaI biIgeIigin yery-
zne iniini lemsiI ediyordu (bkz. i|cri!c, s. 390-394). (kz. C. G. }ung,
Psqcnc|cgic un! A|cncnic, Zrih: Rascher VerIag, 1944, ayrica, }ung, Tnc |n-
icgraiicn cj Pcrscna|iiq, V. Im, Simyada KurlariIma Iikri.)
32
Aagidaki d biIindii iinde karilIarin kaynamasinin canIi bir rnegini
sunmakladir: GeneIevIerin sokagina girdigimi ve kizIardan birine yakIali-
gimi dIedim. Ieri girdigimde, yari giyimIi oIarak bir divan slnde ya-
lan bir erkege dnl. yIe dedi: 'Seni rahalsiz elmiyor mu (imdi bir er-
kek oImam)`' Adam yaIica grnyordu ve beyaz favoriIeri vardi. a-
bamin iyi bir arkadai oIan lanidik bir ef ormanciyi animsaliyordu bana.
(WiIheIm SlekeI, Oic Spracnc !cs Trauncs, s. 70-71.) ln dIer, diye
gzIemIiyor Dr. SlekeI, bisekseI egiIime sahilir. isekseIIik, aIgiIana-
madigi yerde, geIimemi d ierigi oIarak sakIidir. (a.g.c., s. 71).
jo
lH!MNlN MCL!:l
yIe de oIdu, sanki ansmi gibi, lranIi rens Karnerzzaman'in
uyudugu eski ve lerkediImi kuIede eski bir Roma kuyusu vardi
33
ve
burada Maymunah adinda, CinIerin nI bir kraIi oIan II-Dimiryal'in
kizi, LanelIenmi IbIis soyundan bir Cin yaiyordu.
34
Ve Kamerzza-
man gecenin iIk le birinde uyumayi srdrrken, Maymunah Roma
kuyusundan ikli ve gizIice meIekIerin konumasini dinIemek iin se-
maya yneIdi, fakal kuyunun agzina vari da kuIenin odasinda aIiik
oIdugunun aksine, bir iik grnce, merakIandi, yakIai odaya girdi
ve ba ucunda bir mum, ayak ucunda bir Iamba yanan bir insanin
yalligi yalaga yanali. KanalIarini kaadi ve yalagin ucunda durdu ve
rly ekince Kamerzzaman'in yzn grd. Ve bir saal hayranIik
ve akinIikIa yIece harekelsiz durdu. MaaIIah, dedi kendine geI-
diginde, Yce Rabbim!, nk o inanIi bir Cindi.
Sonra Kamerzzaman'a zarar vermeyecegine sz verdi kendi ken-
dine ve onun eger bu issiz yerde kaIirsa, akrabaIari oIan MaridIer la-
33
Kuyu biIindiinin simgesidir. unu Kurbaga KraI'in eri masaIiyIa kari-
Ialirin, gcri!c, s. 63-64.
34
Ieri masaIinin kurbagasiyIa kariIalirin. Muhammed ncesi Arabislan'da
CinIer issizIarin ve IIerin avci eylanIariydi. TyI ve biimsiz, ya da
hayvanIara, devekuu ya da yiIanIara benzeyen bu yaralikIar korumasiz in-
sanIar iin ok lehIikeIiydi. Muhammed eygamber bu kafir ruhIarin varIi-
gini kabuI elli (Kur'an, 37:158) ve onIari, AIIah'in aIlinda yaraliImi akiI
-iiklan oIuan MeIekIer, ale aIevinden CinIer ve dnyanin lozundan oIan
Insan- oIarak laniyan Muhammedi sisleme dahiI elli. Muhammedi Cin, is-
ledigi herhangi ekIe girebiIir, fakal alein ve dumanin znden daha agir
oIamaz ve kendiIerim ImIere grnr de kiIabiIirIer. CinIerin sinifi
vardir: uanIar, yryenIer ve yzenIer. irogunun Dogru Inanci selikIe-
ri kabuI ediIir ve bunIar iyi sayiIirIar, digerIeri kldr. KlIer, baIari
ibIis (UmulsuzIuga Dren) oIan Dm MeIekIerIe yakin ibirIiginde
yaar ve aIiirIar.
j
iafindan kalIediIecegini dnd.
35
LgiIip gzIeiinin aiasindan pl
ve ily yzne geii ill, ve lii sie sonia kanalIaiini aip gge
ykseIeiek cennelIeiin en aIagina vaiincaya dek yukaii ulu.
Sonia ans ya da kadei gili, ykseIen Ifiil Maynunah, ansizin ya-
kinIaiinda lii kanal sesi duydu. Sese dogiu yneIince Dahna adIi lii
Ifiillen geIdigini anIadi. ii ahin gili saIdiidi ve o da lunu faikedip
de geIenin CinIei kiaIinin kizi Maynunah oIdugunu anIayinca koiku-
ya kapiIdi ve kasIaii yunuayiveidi, liiakli kiz saIdiisin. Iakal kiz
onun gecenin lu vaklinde neieden geIdigini syIenesini isledi. O da,
in'deki AdaIai ve DenizIei ve Yedi Saiayin Lfendisi $ah Chayuiun
lopiagindan, Ideniz AdaIaiindan dndgn syIedi.
Oiada, dedi, AIIahin daha gzeIini yaialnadigi kizini gidn
onun. Ve henen Iienses uduiu vneye koyuIdu. ii luinu
vaidi, dedi, liIenni liak siili gili ve yanakIaii penle aiap ya da
kan kiinizi Manisa IaIeIeii gili: dudakIaii neican ve akik lai pai-
IakIiginda ve agzinin suyu yiIIanni aiaplan daha lalIi, onu lalnak
cehennenin en iddelIi acisini dindiiii. DiIi kiviak zekayIa kipiidiyoi
ve haziicevap: ggs onu gien heikesi lalan ikaiiyoi (onu iIeyen
ve lananIayan Ona kiIei oIsun!), ve oiadan pizsz ve yuvaiIak
iki koI uzaniyoi, aii eI-VaIahanin onun iin dedigi gili:
Oq|c oi|c||cri tar |i, oi|czi||cri |u|nasa,
Ycn|crindcn gn qagnur gioi dc||ccc|.
CzeIIiginin kulsanasi sid ve Maynunah lunu dinIeiken hay-
ianIiklan sessiz kaIdi. Dahna lalasi oIan gI kiaIi, hzineIeiini,
Yedi Saiayi ve kizin evIenneyi ieddediini anIalli, szIeiini liliidi.
35
IfrIt g! bIr CIndIr. MarId!cr, CIn!crIn daha da g! vc tch!Ikc!I bIr stnt-
ftdtr.
lH!MNlN MCL!:l
Ve efendim, dedi, ben her gece ona gidi yznde gzIerimi do-
yurma ayimi aIiyorum ve gzIerinin arasindan yorum: yine de,
akim yznden onu incilmiyorum. Maymunah'in onunIa in'e
uu rensesin gzeIIigine, sevimIiIigine, grkemine ve IIerinin
mkemmeIIigine bakmasini isledi. Ve sonra, eger islersen, dedi,
dIIendir ya da cezaIandir beni, nk sensin emreden ve yasakIa-
yan.
Maymunah, az nce Kamerzzaman'i grmken, yeryzndeki
baka bir yaraligin kulsanmayi hak edecegine inanmiyordu. Ih!
Ih! diye bagirdi. Dahna'a gId ve fkeyIe yzne bagirdi. Dogru-
su, bu akam bir gen adam grdm, dedi, yIe ki, eger bir dle
grseydin hayranIiklan dona kaIirdin ve aik agzindan saIyaIar akar-
di. Ve o da grdgn anIalli. Dahna kimsenin Irenses udur'dan
gzeI oIacagina inanmadigini syIedi ve Maymunah ona onunIa aagi
geIi bakmasini emrelli.
Duydum ve emre uyuyorum, dedi Dahna.
yIece aIaIdiIar ve saIona girdiIer. Maymunah Dahna'i yalagin
yanina gelirdi ve eIini uzali Kamerzzaman'in ariIdayan, iiIdayan
ve dogan gne gibi yanan yzndeki iek rly kaIdirdi. ir an ona
bakakaIdi ve sonra Dahna'a serle dn yIe dedi: ak, ey Ianel-
Ienmi ve sakin deIirme, kiz ogIan kizim ben, ama kaIbimi aIiverdi
bu.
AIIah'a kredin, Ifendim, O affeder sizi, dedi Dahna, fakal bir
ey daha var, o da u, kadinin haIi erkeginkinden bakadir. AIIah'in
gcyIe, sevdiginiz, gzeIIikle ve sevimIiIikle ve grkem ve mkem-
meIIikle benim rensesime yaralikIarin iinde en ok benzeyen ey, ve
sanki bir eImanin iki yarisi gibiIer.
unIari duydugu zaman iik karanIik oIdu Maymunah'in gznde
j
ve kanadiyIa Dahnain laina yIe gI lii daile indiidi ki az kaIsin
sonu oIacakli lu daile onun. Diyoiun ki, diye enielli, akinin
iiginin eiefIi izniyIe henen gil, IanelIenni ey ve lyIe sadik ve lu-
daIaca sevdigin piensesini gelii luiaya ve aluk geI ki ikisini yan ya-
na yaliiip uyuiIaiken lakaliIeIin, lyIece anIaiiz hangisi daha iyi ve
daha gzeI.
Ve lyIece, lananen liIindiinda oIup lilen lii eyIei sayesinde,
yaandan vazgeni oIan Kaneizzanan'in kadeii, liIinIi iiadesinin
yaidini oInadan geiek oInaya laIadi.
36
4. I!k EIgIn At!mast
Kahianan, kadeiinin ona iehlei ve yaidinci oIan kiiIeliineIe-
iiyIe liiIikle naceiasinda, aiii g lIgesinin giiiindeki eik nu-
hafizina geIinceye dek iIeiIei. u li nuhafizIai, kahiananin u anki
aIani ya da yaan ufkunun siniiIaiini leIiileiek dnyayi dil ynde -
ayiica aagida ve yukaiida- siniiIai. OnIaiin aidinda kaianIik, liIin-
neyen lehIike vaidii, lipki aiIe gzelininin diinda kaIan ocugu leh-
IikeIeiin lekIenesi ve lopIununun koiunasi oInadan kaliIe yesinin
lehIikeye dnesi gili. Siiadan insan leIiiIi siniiIai iinde kaIaiak lal-
nin oInakIa yelinneyip lundan guiui da duyai ve yaygin inanIai,
kefediIneni oIana aliIan iIk adindan iknesi iin ona hei liI ne-
deni veiii. u yzden KoIonlun denizciIeiinin, gzpek geniIeiiyIe
-koznosu kendi kuyiugunu isiian sonsuz lii niloIojik yiIan gili ev-
ieIeyen
37
Insz vaiIigin siniisiz okyanusunda yoI aIaiak- oilaag
zihninin ufkunu aan o denizciIeiin ocukIai gili kandiiiIip kikiiliI-
36
uilondan uyaiIandi, a.g.c., CiIl III, s. 223-23O.
37
Dleki yiIanIa kaiiIaliiin, gcridc, s. 77.
lH!MNlN MCL!:l
masi gerekiyordu, nk ykIere geen Ievialhan'Iardan, deniz kizIa-
rindan, e|derha kraIIardan ve derinIikIerin diger canavarIarindan kor-
kuyorIardi.
HaIk miloIo|iIeri, kyn normaI akiinin diindaki issiz her yere
ail aIdalici ve lehIikeIi varIikIarIa kaynar. SzgeIimi, HolanloIar aIi-
IikIar ve kumuIIar arasinda raslIanan bir devden bahseder. GzIeri
ayakIarinin slndedir, bu yzden ne oIu billigim anIamak iin eIIe-
rinin ve dizIerinin zerine k bir ayagini kaIdirmasi gerekir. O za-
man gz geriye bakar, yoksa srekIi gge bakar durumdadir. u cana-
var, armakIar kadar uzun diIeriyIe araIara ayirdigi insanIari avIar.
Yaraligin srIerIe avIandigi syIenir.
38
ir baka Holanlo yaraligi
oIan Hai-uri, aIiIikIarin evresinden doIanmak yerine zerIerinden
sirayarak iIerIer.
39
TehIikeIi bir lek ayakIi, lek koIIu, lek yanIi bir fi-
gr oIan ve eger lers ynden bakiIirsa grnmeyen yarim adamIa
dnyanin birok yerinde kariIaiIir. Orla Afrika'da byIe bir yarim
adamin kariIaligi kiiye yIe dedigi syIenir: enimIe kariIaligina
gre, dvmemiz Iazim. YeniIirse yaIvaracaklir: eni Idrme. Sana
bir sr iIa gslerecegim, sonra ansIi kii usla bir doklor oIur. Ia-
kal eger yarim adam (Cniruui, gizemIi bir ey) kazanirsa kurban
Ir.
40
38
Leonhard S. SchuIlze, Aus Nana|an! un! Ka|anari (}ena, 1907), s. 392.
39
A.g.e., s. 404, 448.
40
David CIemenl Scoll, A Cqc|cpac!ic Oiciicnarq cj inc Manganja Ianguagc
Spckcn in Briiisn Ccnira| Ajrica (Idinburgh, 1892), s. 97.
unu on iki yaindaki bir ocugun u dyIe kariIalirin: ir gece ayak-
Iarimdan birini kaybelligimi dIedim. Onun yerde yalligini dndm ve
byIe bir eyi bekIemedigimden zerine dlm. Ayni ayagim gibiydi.
Ayak birdenbire siradi ve ardimdan komaya baIadi, sanirim camdan di-
ari firIayiverdim, baheden koarak gei caddeye iklim, vargcmIe ko-
j
iIinmeyenin aIanIari (I, cangiI, derin deniz, biIinmedik diyarIar,
vb.) biIindii ierigin yansiliImasi iin serbesl aIanIardir. u yzden
ensesli |i|i!c ve baba kaliIi !csiru!c bireye ve loIumuna, iddelIi
lehdilIer ve hayaIi lehIikeIi keyifIer neren biimIerIe ve yaInizca dev-
Ier oIarak degiI, gizemIi biimde ekici, noslaI|ik gzeIIigin sirenIeri
oIarak geri yansimakladir. rnegin Rus kyIIeri, dagdaki magaraIar-
da kurdukIari evIerde insanIar gibi yaayan, ormanIarin Vahi Kadin-
Iarini biIirIer. unIar, aIimIi baIari kl, uzun gr saIi ve gvdeIeri
lyI gzeI diiIerdir. Koarken ve ocukIarina bakarken memeIerini
omuzIarina alarIar. ToIu haIde gezerIer. Aga kkIerinden yalikIari
merhemIerIe yagIani kendiIerini grnmez kiIabiIirIer. Dans elmeyi
ya da ormanda birbaina gezinenIeri Inceye dek gidikIamayi sever-
Ier ve kazara onIarin grnmez dans egIenceIerine raslgeIen kii Ir.
Diger yandan, onIara yiyecek sunan kiiIer iin, hasadi bier, diki di-
ker, ocukIara bakar ve evi loIarIar, ve eger bir kiz egirmeIeri iin
kenevir ayikIarsa, ona aIlina dnen yarakIar verirIer. Insan aikIar-
dan hoIanirIar, sika kyI genIerIe evIenirIer ve harika eIer oIduk-
Iari syIenir. Iakal bln dogasl geIinIer gibi, koca, evIiIigin luhaf
kuraIIarini igneyecek oIursa, iz birakmaksizin kayboIurIar.
41
uyordum. WooIvich'e dek kolugumu saniyorum ve birdenbire beni ya-
kaIayi sarsli, o zaman uyandim. u ayak zerine birka d daha gr-
dm.
OgIan, denizci oIan babasinin denizde ayak biIegini kirdigini haber aImili
(C. W. Kimmins, Cni|!rcns Orcans, An Uncxp|crc! Ian!, Londra: George
AiIen and Unvin, Lld., 1937, s. 107).
Ayak, diye yaziyor Dr. Ireud, milIerde de buIunan oIduka iIkeI bir cin-
seI simgedir (Three Issays on lhe Theory of SexuaIily, s. 155). Oidious
adinin, ien ayak anIamina geIdigine dikkal ediImeIi.
41
V. }. Mansikka'nin Haslings'in |ncqc|cpc!ia cj |c|igicn an! |inics, CiIl IV, s.
j6
lH!MNlN MCL!:l
Ayarlma iIkesi iIe lehIikeIi yaramaz bir devin IibidinaI ibirIigini
gsleren bir baka rnek Rus Su Dedesi, Deduka Vodyanoy'dur.
Usla bir ekiIdegilirendir ve geceyarisi ya da gIe vakli yzen kiiIeri
Idrdg syIenir. oguIan ya da reddediIen kizIa evIenir. Mulsuz
kadinIari agma drmekle zeI bir yelenegi vardir. AyiikIi geceIerde
dans elmeyi sever. IIerinden biri bebek sahibi oIacagi zaman, kyIere
bir ebe buImaya iner. Iakal eIbiseIerinin kiyisindan sizan suyIa lani-
nabiIir. KeI, fii karinIi, lombuI yanakIidir, yeiI bir eIbise ve kamilan
uzun bir aka giyer, fakal ayni zamanda ekici gen bir adam ya da
loIuIukla laninan bir kii oIarak grnebiIir. Karada gI degiIdir,
fakal kendi yerinde yeniImezdir. NehirIerin, irmakIarin ve gIIerin
derinIerinde yaar, daha ok degirmene yakin yerIeri yegIer. Gn bo-
yunca yaIi bir aIabaIik ya da somon baIigi gibi gizIenir, geceyse suaIli
inekIerini, koyunIarini ve alIarini olIalmak ya da degirmen lainin
zerine yerIei sessizce uzun yeiI saini sakaIini laramak zere bir
baIik gibi iirdayi irinarak yzeye ikar. aharda, uzun ki uyku-
sundan uyandiginda byk yiginIar yaarak nehirIerdeki buzIari ar-
aIar. Degirmen laIarini araIamaya bayiIir. Iakal ho bir lavirIa,
baIik srIerini baIikiIarin agIarina srer ya da yakIaan seIIeri haber
verir. Ona eIik eden ebeye boI boI gm ve aIlin verir. Uzun, soIgun
ve bir ara zgn havaIi oIan ve saydam yeiI eIbiseIer giyen gzeI
kizIara, boguIanIara ikence ve eziyel eder. GzeI arkiIar syIeyerek
628'deki makaIesiyIe kariIalirin, Demons and Sirils (SIavic). u ciIlle
Demons and Sirils baIigi aIlinda loIanan (Afrika, Okyanus, Asur-a-
biI, udisl, Kekik, in, Hirisliyan, Kili, MisirIi, Yunan, Ibrani, KiziIderiIi,
}ain, }aon, Yahudi, MsIman, Iars, RomaIi, SIav, Tlonik ve Tibel eil-
IemeIerine deginen) bir dizi olorilenin makaIeIer dagi konu iin mkem-
meI bir giri oIuluruyor.
j)
agaIara lnemeyi severIer.
42
ArkadiaIi lanri Ian, ky sinirIarinin hemen lesinde yaayan bu
lehIikeIi varIigin en iyi biIinen kIasik rnegidir. SyIvanus ve Iaunus
onun Lalin kariIikIariydi.
43
NymhaIarin dans elmeIeri iin aIdigi
oban kavaIini ical eden oydu ve salirIer onun erkek arkadaIariydi.
44

YanIiIikIa bIgesine giren insanIarda uyandirdigi his anik korku,
ani, yersiz bir rkmeydi. O zaman herhangi sama bir neden -bir da-
im kiriImasi, yaragin oynamasi- zihni hayaIi bir lehIikeye bogardi ve
kurban kendi ayakIanmi biIindiindan iIginca kama abasiyIa bir
dehel seIine kaiIirdi. Yine de Ian, doganin lanrisaI lemizIiginin
dIIerini sunarak ona bagIananIara kari eIi aikli: iIk meyveIerini
ona sunan ifliIere, obanIara ve baIikiIara cmerlIik ve sagaIlma
lrbeIerine geIen herkese sagIik sunardi. Ayrica biIgeIik, OmhaIos'un
biIgeIigi, Dnyanin Gbegi onun verecegi hediyeydi, nk eigin
aiImasi evrenseI kaynagin kulsaI aIanina aliIan iIk adimdir. Lyka-
ion'da Ian'in DeIhoi'deki AoIIon kadin khini oIarak esinIendirdigi
nymha Iralo'nun ynelligi bir kulsaI yer vardi. Ve IIularkhos, Kybe-
Ie'nin esrimeIerinin, Dionysos'un akkhos iIginIiginin, MousaIarin
esinIedigi iirseI iIginIigin, lanri Ares'in (Mars) savai iIginIiginin
ve hesinin en iddelIisi oIan ak iIginIiginin yanisira Ian'in or|i
ayinIerinin esrimeIerini de, akIi lersyz edi yikici-yaralici karanIigin
42
A.g.e., s. 629. LoreIei iIe kariIalirin. Mansikka'nin SIav orman-, ova- ve
su-ruhIari larlimasi Hanus MchaI'm kasamIi Nakrcs s|ctariskcnc |ajcs|c-
vi'sine (Irag, 1891) dayanmakladir, bunun kisaIliImi IngiIizce baskisi
MachaI'in S|atic MylhoIogy'sinde buIunabiIir (The MylhoIogy of AII Races,
CiIl 111, oslon, 1918).
45
Iskender zamaninda Ian, faIIusIa bagIanliIi Misir yceIerinden oIan ve ba-
ka eyIerin yanisira issiz yoIIarin muhafizi da oIan Min iIe zdeIeliriIirdi.
44
Dionysos'Ia, Ian'in TrakyaIi kariIigiyIa kariIalirin.
g8
lH!MNlN MCL!:l
gIerini serbesl birakan lanrisaI cokuIar arasinda sayar.
Harika bir baheye girmek isledigimi dIedim, diye beIirliyor
orla yaIi, evIi bir beyefendi. Iakal nnde girmeme izin vermeyen
bir beki vardi. Arkadaim ayan IIsa'nin orada oIdugunu grdm,
bana kainin zerinden eIini uzalmak isledi. Iakal beki bunu engeI-
Iedi, koIumdan lulu beni eve yneIlli. 'Kendine geI!' dedi. 'unu ya-
maman gerek, biIiyorsun.'
45
u, eik muhafizinin iIk ya da koruyucu ynn orlaya ikarlan
bir dlr. Kii en iyisi beIirliIen sinirIarin bekisiyIe kariIamamaIi-
dir. Ve yine de birey, ancak bu sinirIarin lesine geerek, ayni gcn
yikici diger ynn kikirlarak, canIi ya da I oIarak, deneyimin ye-
ni bir aIanina geer. Andaman AdaIari igmeIerinin diIinde, ckc-junu
(d, dIerden konuan kii), bakaIarindan ancak, ruhIarIa -
siradii bir d araciIigiyIa dogrudan cangiIda ya da I de geri dn-
meyIe- kariIaarak eIde ediIebiIecek dogasl yelenekIere sahi oI-
maIariyIa ayriIan, byk saygi ve korku duyuIan kiiIeri beIirlir.
46
Ma-
cera her zaman ve her yerde biIinenin rlsnn lesinde biIinmeye-
ne bir geillir, sinirda bekIeyen gIer lehIikeIidir, onIarIa i yamak
riskIidir, yine de uslaIikIi ve cesarelIi biri karisinda lehIike siIinir.
45
WiIheIm SlekeI, |criscnriiic un! Tccnnik !cr Traun!cuiung (Viyana-Leizig-
ern: VerIag fr Medizin, Weidmann und Cie., 1935), s. 37.
eki, Dr. SlekeI'e gre, biIinci ya da bir bakima, ahIakin blnn ve bi-
Iinle varoIan kisilIamaIari, simgeIemekledir. Ireud, diye srdryor
Dr. SlekeI, bekiyi 'serego' oIarak beIirlirdi. Iakal o gerekle ancak bir
'inlerego'dur. iIin, lehIikeIi arzuIarin ve ahIaksiz eyIemIerin sizmasini
engeIIer. DIerdeki bekiIer, oIisIer ve memurIar geneIIikIe bu anIamda
yorumIanir (a.g.c., s. 37-38).
46
A. R. RadcIiffe-rovn, Tnc An!anan |s|an!crs (2. basim, Cambridge Uni-
versily Iress, 1933), s. 175-177.
jj
Yeni HebridIerin ank AdaIari'nda, bir kaya zerindeki baIik avin-
dan gn balimina dogru dnen gen bir adam, eger gilligi yoIun onu
srkIedigi yamalan aagi dogru inerken bai iekIerIe ssI bir ki-
zin ona dogru geIdigini grr, geIenin kendi kynden ya da komu
kyden birine benzedigini dnrse, durur, soIukIanir ve bir nac
47

oImasi gerekligini dnr, daha yakindan bakar ve dirsekIerinin ve
dizIerinin lers yne dnk oIdugunu fark eder, bu da, kizin gerek
karaklerini orlaya ikarir ve ogIan kaar. OgIan lanriaya bir defne -
yaragiyIa vurabiIirse, o kendi ekIine dner ve bir yiIan oIarak kayi
gider. Iakal bu ok korkuIan yiIanIarin, mae'nin, onIarIa iIikiye gi-
ren herkese benzedigine inaniIir.
48
GeIenegin duvarIarinin bir miIim
47
GrIdgnde her zaman oIduka korkulan, siyah ve beyaz erilIerIe kaIi
bir deniz yiIani.
48
R. H. Codringlon, Tnc Mc|ancsians,Tncir Aninrcpc|cgq an! |c|k|crc (Oxford
Universily Iress, 1891), s. 189.
oo
lH!MNlN MCL!:l
liIe diina ikan hei kahianan -henen lyI gIe saIdiian- lyIe
denonIaiIa kaiiIanaIidii.
IIgi ekici iki DoguIu yk, lu akiI luIandiiici geiin luhafIikIaii-
ni aydinIalnaya ve ondan yoksun oIan lii naceiacinin nahvoIacagi
liden zeki lii iuhsaI haziiIikIiIigin nnde koikuIaiin nasiI kayloIa-
cagini gsleineye yaiayacak.
IIki, leyz aialaIik zengin ykIei laiyan keivanini dncesizce,
susuz lii eylan Ine sokan enaiesIi lii keivanlainin yks.
TehIikeIei iin uyaiiIni oIdugundan, aialaIaia suyIa doIu lyk loi-
laIai yeiIeliine nIenini aInili, yani akiIci dnIdgnde yz
kiIonelieIik I geiine niyeli oIduka iyiydi. Iakal geiin yaiiina
vaidigi siiaIaida, Ide yaayan dev yIe dnd, en lunIaiin
yanIaiindaki suyu alnaIaiini sagIayacagin. yIece, saf leyaz kzIe-
iin ekligi, lekeiIeii anuiIa sivanni ve lan leisi ynden geIen, kaIli
heyecanIandiiacak lii aiala yaialli. nnde ve aikasinda laIaii
isIak, eIliseIeii isIak, leyaz ve navi su zanlakIaii ykIenni, eIIeiin-
de kiinizi ve leyaz Iolus iegi denelIeii laiyan, su zanlakIaiinin
IifIi sapIaiini igneyen, anuia luIanni, zeiIeiinden su ve anui
danIayan eylanIai yiyoidu. Ve keivan iIe eylan lopIuIugu liilii-
Ieiinin genesi iin kenaia ekiIiiken, dev, keivanlaini dosla se-
IanIadi. Neieye gidiyoisunuz` diye soidu kilaica. Keivanlai yanil
veidi: ayin, liz enaieslen geIiyoiuz. Iakal siz leyaz ve navi su
zanlakIaii ykIenni, eIIeiinizde kiinizi ve leyaz Iolus iegi denel-
Ieii laiyaiak, su zanlakIaiinin IifIi sapIaiini igneyeiek, anuia lu-
Ianni, zeiinizden su ve anui danIalaiak yakIaiyoisunuz. CeIdigi-
niz yoIda yagnui nu yagiyoi` CIIei lananen navi ve leyaz su zan-
lakIaii, kiinizi ve ak Iolus iekIeiiyIe ni kapIanni`
Dev: $u koyu yeiI aga hallini giyoi nusun` Oianin lesi l-
101
ln oinan devasa lii su klIesi, siekIi yagnui yagiyoi, ukuiIai
suyIa doIu, gIIeiin hei yeii kiinizi ve ak Iolus iekIeiiyIe kapIi.
Sonia, aialaIai liiliiini geeiken soidu: u aialada, ya unda ne
laiyoisunuz` Sonuncusu ok agii gidiyoi, ne laiyoisunuz iinde`
Su vai iinde, dedi keivanlai. AkiIIica daviannisin eIlelle, luia-
ya dek su geliinekIe, ana luiadan sonia kendini yoinanin lii an-
Iani yok. IaiaIa loilaIaii, suyu loaIl, iahala yoI aI. Dev yoIa de-
van elli ve gzden kayloIunca, kendi devIei ehiine dnd.
O zanan lu aplaI keivanlai, ludaIaIigi yznden devin neiisi-
ne uydu, loilaIaii paiaIadi ve aialaIaii iIeii sid, iIeiide en ufak su
izi yoklu. InsanIai susuzIuklan zayif dl. Cn lalinina dek yoI
aIdiIai, sonia aialaIaii zp onIaii daiie haIinde lopIadiIai ve kz-
Ieii lekeiIeie lagIadiIai. Ne kzIei iin su, ne de insanIai iin yuIaf
eznesi ve haIanni piiin vaidi. Clen den insanIai oiaya luiaya
uzanip uykuya daIdi. Ceceyaiisi devIei ehiiIeiinden geIdi ve kzIeii
ve insanIaii, hepsini kalIedip elIeiini siyiidiIai, siif kenikIeiini liiak-
liIai ve sonia gilliIei. LI kenikIeiini ve digei kenikIeii dil yne ve
dil aia yne dagiIni kaIdi, le yz aiala sonsuza dek doIu kaIdi.
49
Ikinci yk liiaz daha faikIi. Dnyaca laninni lii gielnenin
denelini aIlinda askeii egilinini daha yeni lananIani oIan gen lii
piensi anIalii. aaiisinin lii singesi oIaiak e SiIahIi Iiens adini aI-
diklan sonia, gielneninin veidigi le siIahi aIdi, seIan veidi ve yeni
siIahIai kuanni oIaiak kiaIin, lalasinin ehiine giden yoIa koyuIdu.
YoIda lii oinana iaslgeIdi. Oinanin giiiindeki insanIai onu uyaidi-
Iai. Saygidegei piens, lu oinana giineyin, dediIei, Yapikan Ty
49
]a|a|a, 1:1. Lugene Walson uiIinganein eviiisinden kisaIliInilii, 8udd-
nis| Parao|cs (YaIe Univeisily Iiess, 1922), s. 33-34. YayinciIaiin izniyIe ye-
niden lasiInilii.
102
lH!MNlN MCL!:l
adIi lii dev yaai luiada, gidg heikesi Idii.
Iakal piens lii asIan kadai kendinden enin ve koikusuzdu. AI-
diinadan oinana daIdi. OilaIaiina uIaliginda, dev kendini gsleidi.
Dev lii paIniye agaci loyuna eiinili, kendisi iin an ekIinde ku-
IeIeiiyIe lii yaz evi kadai lyk lii la, diIenci kseIeii kadai lyk
gzIei, dev sogan ya da lonuicukIai kadai lyk iki azidii yaialni-
li, lii ahinin gagasina sahipli, kaini IekeIeiIe kapIiydi, eIIeii ve ayak-
Iaii koyu yeiIdi. Neieye gidiyoisun` diye soidu. Dui! enin esi-
iinsin!
e SiIahIi Iiens koikusuzca, giendigi leceiiIeie lyk lii g-
ven iinde yanil veidi. Dev, dedi, oinana giidiginde laina neIei
geIecegini liIiyoidun. ana saIdiinadan nce lii dnneIisin len-
ce, nk zehiie laliiiIni lii okIa elini deIei ve seni geleiliiin!
Devi lyIe lehdil elliklen sonia, gen piens yayna zehiiIi lii ok
yeiIeliidi ve oku alli. Ok devin lyIeiine lakiIdi. O zanan liiliii ai-
dina eIIi ok alli. Hepsi de devin lyIeiine lakiIdi. Dev lln okIaidan
siIkineiek hepsini ayakIaii diline dkveidi ve gen piense yakIali.
e SiIahIi Iiens devi lii kez daha lehdil elli ve kiIicini ekip usla
lii vuiu yapli. Oluz aiinIik kiIi, devin lyIeiine lakiIdi. O zanan
piens ona lii niziakIa saIdiidi. O da lyIeie lakiIdi. Miziagin lakiIdi-
gini gince, lii sopa dailesi indiidi. u da lyIeie lakiIdi.
Sopanin da lakiIdigini gince, yIe dedi: Dev usla, leni daha
nce duynanilin. en e SiIahIi Iiensin. u oinana seni neiak
edip giidiginde, yayIai ya da lunun gili siIahIaii hesala kalnadin,
oinana giidiginde, yaIniz kendini hesala kallin. $indi seni dvece-
gin ve seni loza lopiaga luIayacagin! yIe dediklen sonia, lagiia-
iak deve sag eIiyIe vuidu. LIi devin lyne lakiIdi. SoI eIiyIe vuidu. O
da lakiIdi. Sag ayagiyIa vuidu. O da lakiIdi. SoI ayagiyIa vuidu. O da
103
lakiIdi. $yIe dnd: Seni kafanIa dvecegin ve loza lopiaga luIa-
yacagin! KafasiyIa vuidu. O da devin lyIeiine lakiIdi.
5O
e keie doIanni, le yeiinden sikica yapini e SiIahIi Iiens
devin gvdesinden saikiyoidu. Ana yine de koikusuzdu, kaygisizdi.
Dev ise dnyoidu: u asIan gili lii adan, soyIu lii dogunun
adani - adan degiI yaInizca! enin gili lii dev laiafindan yakaIandi-
gi haIde, ne liliiyoi ne saisiIiyoi! u yoIda duidun duiaIi onun lii
eini ginedin! Tuhaf, niye koiknuyoi` Onu yeneye cesaiel ede-
neden soidu: DeIikanIi, neden koiknuyoisun` Neden In koiku-
suyIa koiknuyoisun`
Neden koikacakniin ey dev` Yaanda In nulIak lii eydii.
Dahasi, kaininda siIah oIaiak lii inek vai. eni yesen liIe, o siIahi
haznedenezsin. Iini diIinIeie, paiaIaia ayiiacak ve Idiecek seni.
O zanan ikiniz de yok oIacagiz. u yzden koiknuyoiun!
e SiIahIi Iiens, okuiIaiin da liIdigi gili, iindeki iIgi SiIahi'ni
kaslediyoidu. Ceieklen de, lu gen kahianan, daha nceki lii le-
denIennesini yaayan CeIecegin uddhasindan lakasi degiIdi.
51
50
e SiIahIi Irens'in bu macerasinin oIer foIkIorun laninmi ve iyi biIi-
nen evrenseI kalran-ocuk yksnn biIinen iIk rnegi oIdugu beIirliI-
milir. (akaniz AureIio M. Isinosa: Noles on lhe Origin and Hislory of
lhe Tar-aby Slory, jcurna| cj Ancrican |c|k|crc, 43, 1930, s. 129-209: A
nev CIassificalion of lhe IundemenlaI IIemenls of lhe Tar-aby Slory on
lhe asis of Tvo Hundred and Sixly-Seven Versions,'' a.g.c., 56, 1943, s. 31-
37, ve Ananda K. Coomarasvamy, A Nole on lhe Slickfasl Molif, a.g.c.,
57, 1944, S. 128-131.)
$inek (tajra) udisl niloIojinin, uddhaIigin (yok ediIenez aydinIanna-
nin) dnyanin yaniIlici geiekIikIeiini saisan iuhsaI gcn leIiilen laIi-
ca singeIeiinden liiidii. MulIak, ya da A!i Bu!a |Lvien iuhuj Tilel inge-
Ieiinde Vajra-Onara (Tilele: Ocrjc-Cnang) LInas Kadai Seil $inegin Sa-
hili oIaiak lensiI ediIii.
10+
lH!MNlN MCL!:l
DeIikanIinin syIedigi dogiu, diye dnd dev, In koiku-
suyIa ipeieiek. u asIan adanin gvdesinden, lii fasuIye lanesi ka-
dai el paiasini liIe haznedenez lenin niden. iiakacagin onu!
ve e SiIahIi Iiensi seilesl liiakli. CeIecegin uddhasi ona gieliyi
sundu, onu hkn aIlina aIdi, lenIiginden vazgeiidi ve oinanda la-
giIaii kaluI eden lii iuha dnlid onu. Devin efkalIi oInasini
sagIayan deIikanIi oinandan ayiiIdi ve oinanin agzinda kaiiIaligi
insanIaia lu yky anIalli, sonia yoIuna gilli.
52
e duyunun lizi salilIedigi ve fizikseI oiganIaiin eyIenIeiiyIe lii
kenaia ilenediginiz dnyanin lii singesi oIan Yapikan Ty, ancak
CeIecegin uddhasi, anIi adi ve fizikseI kaiakleiinin le siIahiyIa ko-
Lski Mezopolanyadan (Snei ve Akad, aliI ve Asui) geIen lanii iesinIe-
iinde, vajia iIe ayni liinde oIan inek dikkali eken lii gedii (lkz.
Levha XXI), Zeus lunIaidan kaynakIannilii.
Ayiica iIkeI haIkIai aiasinda savaiIaiin siIahIaiindan inekIei oIaiak sz
edeliIdigini liIiyoiuz. Sicui in cac|c ci in icrra. aydinIanni savai laniisaI
iiadenin lii aiacidii, egilini yaIniz ledenseI degiI, ayni zananda iuhsaI
leceiiIeii de ieiii. y (inegin dogasl gc), savainin daileIeii-
ne, fizikseI g ve kinyasaI zehii kadai IncI eneiji veiii. MkenneI
lii usla hilii fizikseI siIaha geiek duynayacaklii, lyI sznn gc
yeleceklii.
e SiIahIi Irens meseIi bu lemaya bir rneklir. Iakal ayrica, sadece de-
neyseI, bedenseI karaklerine gvenen ya da bundan gururIanan kiinin her
zaman hazirIiksiz oIdugunu grelmekledir. urada eslelik deneyimin
|be nokla'' be duyuya kariIik geIirj kivrimIarina kariabiIen, fakal ken-
dine has ahIaki bir slnIkIe kendini kurlarmayi, halla bakaIarini ser-
besl birakmayi baarabiIen bir kahramanIa kari kariyayiz, diye yaziyor
Dr. Coomarasvamy (jcurna| cj Ancrican |c|k|crc, 57, 1944, s. 129).
52
jaiaka, 55:1, 272-275. Hafif lii degiikIikIe Lugene Walson uiIinganein
eviiisinden uyaiIandi, a.g.c., s. 41-44. YayinciIaii, YaIe Univeisily Iiessin
izniyIe lasiInilii.
105
iunnayip, adsiz ve ginnez oIan aIlinci siIaha, adIaiin ve suielIeiin
gingseI aIaninin lesindeki siIaha, akin iIkenin liIgisinin laniisaI
inegine lavuidugu zanan yeniIdi. yIece duiun degili. Ailik
yakaIanni degiI, seilesl liiakiInili, nk indi hei zanan zgi
oIdugunu haliiIanili. CingseIIik canavaiinin gc dagiliIip yok
ediIdi ve o da kendinden vazgeneye yneIdi. Kendinden vazgeeiek
laniisaI oIdu - lagiIaii aInakIa gievIi lii iuh, dnyanin, lii son
oIaiak degiI, lln isinIeii ve suielIeii ikin oIaiak aan, lasil lii ad
ve suiel oIaiak kaluI ediIdigi zananki gili.
Taniiyi insan ginden uzak lulan Cennel Duvaii, CusaIi
NichoIasin anIaligina gie kaiilIaiin uyunasindan oIunakladii
ve kapisi, yeniIinceye dek yoIu engeIIeyen akIin en yksek iuhu la-
iafindan koiunnakladii.
53
KaiilIik iflIeii (oInak ve oInanak, ya-
an iIe In, gzeIIik iIe iikinIik, iyi iIe kl, ve unnak iIe koik-
nak yelenekIeiini elkiIeyen ve savunna iIe kazanna anaIaii iin ey-
Ien oiganIaiini liiliiine lagIayan ln digei ikiIikIei) yoIcuyu ezen,
fakal aiaIaiindan kahiananIaiin hei zanan geligi aipian kayaIaidii
(SynpIegades). u lln dnyada liIinen lii noliflii. Lski YunanIai
lunu Kaiadenizin izgiIaiin sikIenesiyIe liiliiine aipan iki ka-
yaIik adasi iin syIei, fakal Iason, Aigo genisiyIe aiaIaiindan geni-
lii ve o zanandan leii ayii duinakladiiIai.
54
Navaho syIencesinin
ikiz KahiananIaiini da incek Kadin ayni engeI iin uyainili, ana
yoIun poIen singesi ve canIi lii gne kuundan kopaiiIni kailaI
lyIeiiyIe koiunaiak aiaIaiindan geliIei.
55
53
CusaIi NichoIas, De tisicnc Oci, 9:11, aIinliIayan Ananda K. Coomara-
svamy, On lhe One and OnIy Transmigranl (Supp|cncni ic inc jcurna| cj
inc Ancrican Oricnia| Scciciq, Nisan-Haziran 1944), s. 25.
54
Ovidius, Mciancrpncscs, VII, 62, XV, 338.
55
Ccri!c, s. 85.
o6
lH!MNlN MCL!:l
ii adagin gne kapisinin aiasindan ykseIen dunani gili, kahia-
nan da dnyanin duvaiIaiinin aiasinda, egosundan siyiiIip egosunu
Yapikan Tye lakiIi liiakaiak ikai.
5. aIinanin Karni
yI eiklen geiin lii yeniden dogun aIanina gene oIdugu
fikii, dnyanin hei yeiinde iahin ingesi oIan laIina kainiyIa singe-
Iennilii. Kahianan, eigin gcn eIe geiinek ya da onunIa uzIa-
nak yeiine liIinneyenin iinde kayloIui ve In gili gini.
Mic-Nanna, Ba|ik|ar Kra|i,
jkcq|c qukari jir|a!i,
Pari|ii|ar|a gun iigina sira!i,
Buquk cncsini aii tc quiutcr!i
Kancqu tc Hiauainaqi.
56
eiing ogazi LskinoIaii hiIelaz kahianan Kuzgunun lii gn sa-
hiIde eIliseIeiini kuiuluiken kiyiya yakIaan lii laIina gidgn
anIalii. Ona sesIenni: ii daha hava iin yukaii geIdiginde, doslun,
agzini a ve gzIeiin kapa. Sonia hizIa kuzgun kiIigina linn,
kuzgun naskesini lakni, ale ulukIaiini koIunun aIlina sikiliini
ve suyun zeiinde doIannaya laIani. aIina yukaii ikip syIeneni
yapni. Kuzgun da onun aik agzindan ieii ve dosdogiu nidesine
dogiu daIni. $aiian dii laIina agzini kapalip lagiiiiken Kuzgun
56
LongfeIIov, Tnc Scng cj Hiauaina, VIII. LongfeIIov'un IroquoiIerin efi Hi-
avalha'ya ykIedigi maceraIar, lamamen AIgonquin kIlrnn kahra-
mani Manabozho'ya aillir. Hiavalha onaIlinci yzyiIin gerek bir larihseI
kiiIigiydi, i|cri!c, s. 335, dinola bakiniz.
o,
ieiide duinu eviesine lakiniyoinu.
57
ZuIuIaiin lii fiIin yullugu
iki ocukIa anneIeii zeiine lii yks vaidii. Kadin hayvanin kaini-
na uIainca, lyk oinanIai ve nehiiIei ve liiok yksek ovaIai gi-
n, lii yanda lii yigin kaya vaini, ve kyIeiini oiaya kuinu lii
si insan vaini, ve lii si kpek ve inek, hepsi fiIin iindey-
ni.
58
IiIandaIi kahianan Iinn MacCooIu, KeIl dnyasinda pcisi oIaiak
liIinen liden ekiIsiz lii canavai yulnulu. O kk AInani, Kiini-
zi aIikIi Kizi lii kuil yulnulu. IoIinezyaIi Mauiyi lyk ly-
kannesi Hine-nui-le-po yulnulu. Ve Zeus diinda lln eski Yunan
panleonu lala Kionos laiafindan yuluInulu.
Lski Yunan kahianani HeiakIes, AnazonIaiin kiaIiesinin kene-
iiyIe eve dneiken Tioiada konakIayinca, deniz laniisi Ioseidonun
gndeidigi lii canavaiin ehie saIdiidigini gid. Yaialik kiyiya ik-
ni eviedeki insanIaii avIiyoidu. KiaIin kizi oIan gzeI Hesione, la-
lasi laiafindan kayaIaia kuilan oIaiak lagIannili ve lyk kahia-
nan onu lii ledeI kaiiIiginda kuilainayi kaluI elli. u aiada cana-
vai sudan ikli ve hei eyi yulan devasa agzini ali. HeiakIes logazina
daIdi, kainini keseiek diaii ikli ve canavaii Idip oiada liiakli.
u yaygin nolif, eiklen geiin lii kendini yok elne liini oIdu-
gunu vuiguIuyoi. SynpIegadesin naceiasina lenzeiIigi ok aik. Ia-
kal luiada, dia, gini dnyanin siniiIaii diina gei yeiine, kah-
ianan yeniden dognak zeie ie dogiu gidiyoi. KayloIna, inananin,
kin ve ne oIdugunu, yani Insz oInadika kI ve loz oIdugunu
aninsanasinin koIayIaacagi yei oIan lapinaga giinesine kaiiIik geI-
57
Leo Irobenius, Dos Zciia|icr !cs Scnncngciics (erIin, 1904), s. 85.
58
Henry CaIIavay, Nurscrq Ta|cs an! Tra!iiicns cj inc Zu|us (Londra, 1868), s.
331.
o8
lH!MNlN MCL!:l
nekledii. Ieiideki lapinak, laIinanin kaini ve ledeki, yukaiidaki ve
aagidaki cennel lopiagi, hepsi ayni eydii. TapinakIaia giden yoIIaiin
ve giiiIeiinin heylelIi heykeIIeiIe kualiIni oInasi ve koiunnasi lu
yzdendii: ejdeihaIai, asIanIai, kiIiIaiini ekni eylan avciIaii, dai-
gin cceIei ve kanalIi logaIai. unIai ieiideki daha da yksek sessiz-
IikIeii ggsIeyeneyecek oIanIaii uzakla lulacak oIan eik nuhafizIa-
iidii. VaioIuun lehIikeIi ynnn, oIagan dnyayi evieIeyen niloIo-
jik devIeie ya da laIinanin iki siia diIeiine denk den laIangi le-
IiiliIeiidiiIei onIai. Kendini adani kiinin lii lapinaga giii aninda
lii dnnden geecegi geiegini seigiIeiIei. Dnyevi kaiakleii di-
aiida kaIii, onu yiIanin deiisini alligi gili alai. Ieii giidiklen sonia
zananda In oIdugu ve Dnya Rahnine, Dnya Clegine, Yeiy-
zndeki Cennele dndg syIeneliIii. Heihangi liiinin lapinak nu-
hafizIaiinin yanindan yiyp geeliIecegi geiegi onIaiin nenini
azaIlnaz, nk davelsiz nisafii naleli gene yeleneginden yoksun-
sa, zalen diaiida kaInilii. ii laniiyi anIanaklan aciz kii onu eylan
oIaiak gii ve lyIece ona yakIanaklan sakinii. yIeyse, aIegoiik
oIaiak lii lapinaga giii ve laIinanin diIeii aiasindan kahiananin
daIii, hei ikisi de iesin diIinde yaani neikeze aIna, yaani yeniIe-
ne eyIenini leIiilen ayni naceiaIaidii.
Hilii yaialik, diye yazai Ananda Coonaiasvany, vaioInayi
liiaknadan daha yksek lii doga eIde edenez.
59
Ceieklen de, kah-
iananin fizikseI vcudu yaiaIanni, paiaIanni ve Misii nili kui-
laiici Osiiisle oIdugu gili denize ya da lopiaga saiIni oIaliIii: lii
sandukaya kapaliIni ve kaidei Sel laiafindan NiI'e aliInili
6O
ve
59
Ananda K. Coomarasvamy, Akimcanna: SeIf-Naughling (Nev |n!ian An-
iiquarq, CiIl III, ombay, 1940), s. 6, nol 14, AquinaIi Thomas, Sunna Tnc-
c|cgica, 1, 63, 3' aIinliIiyor ve larliiyor.
60
Sanduka ya da seel, baIina karnina bir seeneklir. SazIarin arasindaki
oj
Inden dndgnde kaidei onu yeniden kalIelli, vcudunu ondil
paiaya ayiidi ve Ikenin dil lii yanina dagilli. NavahoIu Ikiz Kah-
iananIai yaIniz aipian kayaIaidan degiI, yoIcuyu paianpaia eden
kaniIaiin, paiaIaia ayiian kaklsIeiin aiasindan ve yoIcunun zeii-
ni ilen kaynayan kunIaidan genek zoiundaydi. Lgoya lagIiIigi
oklan yokoInu oIan kahianan, lii odasindan digeiine iahala ge-
en lii kiaI gili iahal lii ekiIde dnyanin ufukIaii aiasinda iIeii geii
geei, ejdeihanin iine giiei ikai. Ve ile luiada onun kuilaina g-
c yalai, nk geii ve dn, gingseIIigin lln eIikiIeii
loyunca YaialiInani-YokediIenez oIan kaIii ve koikacak lii ey
yoklui.
Yani iIevIeii, dnyanin hei yeiinde ejdeihayi yennenin yaani
lesIeyen o gizenini gini kiInak oIan insanIai, kendi vculIaiinda
dnyanin yeniIennesi iin, Osiiisin vcudu gili elIeiini dagilaiak l-
yk singeseI eyIeni geiekIeliiniIeidii. SzgeIini Iiigyada, aini-
ha geiiIen ve diiiIen kuilaiici Allisin onuiuna Mailin yiini ikisinde
lii an agaci kesiIii ve ana laniia KyleIenin lapinagina geliiiIiidi.
Oiada aga, yn eiilIeiIe lii cesel gili saiiIii ve neneke denelIeiiy-
Ie ssIeniidi. Cvdenin lan oilasina lii gencin iesni asiIiidi. Lilesi
gn lionpelIeiIe lii geil lieni yapiIiidi. Yiini dil Mail Kan Cn
oIaiak liIiniidi: yce iahip koIIaiindan adak oIaiak sundugu kani aki-
liidi, aIlindaki iahipIei lii deivi dansiyIa, davuIIai, loiuIai, fIlIei ve
ziIIei eIiginde, kendiIeiinden geni lii haIde sunagi ve agaci kan-
IaiiyIa isIalnak zeie vculIaiini liakIaiIa keseiek dneidi, ve -
nezIei, kulIadikIaii laniinin Inn ve diiiIiini lakIil edeiek ken-
diIeiini igdi edei ve layiIiiIaidi.
61
MusayIa kaiiIaliiin.
61
Sii }anes Iiazei, A||tn Da| (lek ciIlIik laski), s. 347-349. Yayin hakki, The
110
lH!MNlN MCL!:l
Ayni iuh haIiyIe, gney Hindislanin QuiIacaie lIgesinin kiaIi,
hkndaiIiginin on ikinci yiIinin sonunda, gikenIi lii feslivaI g-
nnde lahla lii idan sephasi kuiduidu ve ipek lezIeiIe ssIelli. -
yk ayinIei ve nzik sesIeii eIiginde lienseI lii liinde yikandik-
lan sonia, laniiya duasini elligi lapinaga geIdi. Daha sonia, sephaya
ikli ve haIkin nnde ok keskin liika liak aIdi ve kendi luinu-
nu, kuIakIaiini, dudagini ve digei oiganIaiini, keseliIdigi kadai ok
elini kesli. iagi fiiIalip alli ve lai kaylelligi kandan dnp yeie d-
ene dek dnd, sonunda da kendi logazini kesli.
62
MacmiIIan Comany, 1922, izin aIinarak kuIIaniImilir.
62
Duarle arbosa, A Ocscripiicn cj inc Ccasis cj | asi Ajrica an! Ma|a|ar in inc
Bcginning cj inc Sixiccnin Ccniurq (HakIuyl Sociely, Londra, 1866), s. 172,
aklaran Irazer, a.g.c., s. 274-275. MacmiIIan Comany yayimciIarinin iz-
niyIe basiImilir.
u KraI Minos'un bogayi Ioseidon'dan sakIadiginda yamayi reddelligi z-
veridir. Irazer'in gslerdigi gibi, hkmdar kalIi ayini eski dnyada biIi-
nen bir geIenekli. Dogu Hindislan'da, diye yaziyor, kraIin hkmdarIigi
ve yaami }iler'in gnein evresinde dnyIe sona ererdi. Diger yan-
dan Iski Yunanda, kraIin kaderi her sekiz yiIin ardindan beIirsizIemeye
baIar gibi grnyor. ... IazIasiyIa aceIeci oImaksizin, AlmaIiIarin Minos'a
her yiI yedi deIikanIiyIa yedi bakire gnderme aIikanIikIarinin, kraIin g-
cnn bir baka sekiz yiIIik evrimIe yeniIenmesiyIe iIikiIi oIdugunu d-
nebiIiriz (a.g.c., s. 280). KraI Minos'lan bekIenen boga kurbani, geIene-
gin kaIibina gre sekiz yiIIik dneminin sonunda kendini kurban elmesini
gerekliriyordu. Iakal o, bunun yerine AlinaIi deIikanIiIari ve bakireIeri
nermi gibi grnyor. TanrisaI Minos, canavar Minolauros'a, kendini
yok eden KraI, liran Yerinde Duran'a ve herkesin kendi roIn sergiIedigi
hiyerarik devIel herkesin kendisi iin yaadigi lccar imaralorIuguna
beIki de byIe dnl. u lr bir eyin yerine edegerini koyma eyIemIeri
erken hiyerarik devIelIerin byk dnemIerinin sonuna dogru, I n-
c ve ikinci bin yiIIarin anlik dnyasinda aIiiImi bir eydi arlik.
izin 5. Gccc-Dcniz Yc|cu|ugu. -Yusuf Kuquda.

|sa'ntn Dcfncdi|ncsi. Yunus ve 8a|ina.
BLM II
BRGINLBNMB
!. 5tnav!ar Yn!u
Ligi aliklan sonia, kahianan lii dizi sinavdan genek zeie lu-
haf liinde akikan, leIiisiz liinIeiin d dnyasinda iIeiIei. u,
nil-naceianin seviIen lii aanasidii, nucizevi sinavIai ve ikenceIei-
Ie doIu lii dnya edeliyali yaialnilii. Kahianan lu lIgeye giine-
den nce kaiiIaligi dogasl yaidincinin neiiIeii, liIsinIaii ve gizIi
aiaIaiindan yaidin aInakladii. Ya da insansl yoIcuIugu siiasinda
kendisini hei yeide deslekIeyen iyi kaIpIi lii g oIdugunu iIk kez
luiada da faikedeliIii.
Zoi gievIei nolifinin en liIinen ve en lyIeyici inekIeiinden
liii, Isykhe'nin kayip aigi Liosu aianasidii.
1
uiada lln laIica
ioIIei leisine dnnli: aigin geIini eIde elneye alaIanasi yeiine,
geIin aigini eIde elneye alaIai, ve kizini aigindan uzak lulnaya a-
laIayan acinasiz lii lala yeiine, ogIu Liosu geIininden sakIayan
kiskan anne Vens vaidii. Isykhe Vens'e yaIvaidigi zanan, laniia
onu seile saIaiindan kaviai ve laini yeie aIai, sonia lii yigin lug-
day, aipa, daii, haha lohunu, fasuIye, neicinek aIip liiliiine ka-
iiliiii ve kiza gece oInadan lunIaii ayiinasini eniedei. Isykhe'ye
lii kaiinca oidusu yaidin edei. Sonia Vens, ona lehIikeIi lii oina-
nin iindeki uIaiInaz lii ovada yaayan keskin loynuzIu ve isiiigi I-
dic oIan, lehIikeIi lii vahi koyunun aIlin ynnden geliinesini
1
Apu!cIus, Tnc Gc|dcn Ass (Mndcrn LIbrary basktst), s. 131-141.
113
syIei. Iakal yeiI lii kani, koyunun oiadan genesi siiasinda ev-
iedeki kaniIaia lakiIan aIlin lukIeIeii nasiI lopIayacagini anIalii ona.
Taniianin lu sefei de, hi uyunayan ejdeihaIaiin yaadigi yksek
lii kayanin zeiindeki donduiucu lii pinaidan lii ie suya ihliyaci
vaidii. ii kailaI geIip nucizevi ii laaiii. Isykheye, son oIaiak ye-
iaIli ukuiundan dogasl gzeIIikIeiIe doIu lii kulu geliinesi enie-
diIii. Ana yksek lii kuIe ona aagidaki dnyaya nasiI inecegini sy-
Iei, Khaion iin paia ve Keileios iin ivel veiii ve yoIunu koIay-
Ialiiii.
Isykhe'nin yeiaIlina yoIcuIugu, peii nasaIIaiinin ve nilIeiin kah-
iananIaiinin slIendigi lu liden sayisiz naceiadan ancak liiidii. Ln
lehIikeIiIeii aiasinda uzak kuzey haIkIaiinin (LaponIai, SiliiyaIiIai,
LskinoIai ve lazi Aneiikan KiziIdeiiIi kaliIeIeii), haslaIaiin kayip ya
da yoIunu aiini iuhIaiini aiayip geii geliineye alaIayan anan-
IaiinkiIei vaidii. SiliiyaIIIaiin anani, naceia iin lii kuu ya da ien
geyigini, ananin kendisinin gIge iIkesini, iuhunun ekIini lensiI
eden lyI lii giysiye linnli. DavuIu linek hayvanidii - kai-
laI, ien geyigi ya da al, onun slnde ulugu ya da gezdigi syIenii.
Taidigi sopa yaidinci aiaIaiindan liiidii. Ve lii dizi ginnez
yakin aikada eIik edei ona.
LaponIai aiasindaki iIk gezginIeiden liii, IIei kiaIIigina oIan lu-
haf yoIcuIukIaiindan liiinin iklc aanaIaiinin canIi lii lasviiini
liiaknilii.
2
le dnya lilinsiz gecenin nekni oIdugundan, a-
nanin ayini kaianIiklan sonia geiekIeneIidii. DoslIai ve konuIai
2
Knud Leem, Bcskritc|sc ctcr |innarkcns Iappcr (Koenhag, 1767), s. 475-
478. IngiIizce evirisi }ohn Iinkerlon, A Gcncra| Cc||cciicn cj inc Bcsi an!
Mcsi |nicrcsiing Vcqagcs an! Tratc|s in A|| Paris cj inc Wcr|! (Londra, 1808),
CiIl I, s. 477-478 iinde buIunabiIir.
11+
lH!MNlN MCL!:l
haslanin lilieen, lii iikIa aydinIaliIni Io kuIlesinde lopIanii ve
dikkalIe lyc-hekinin haiekelIeiini izIei. O nce yaidinci iuhIaii
agiiii, iuhIai onun diinda kinseye ginneden geIii. Ayin giyinIe-
ii iinde, ana kuak laknani ve kelen kukuIelaIai giyen iki kadin,
kukuIela ya da kuagi oInayan lii adan, yelikinIige vainani lii
kiz haziidii. $anan laindakini ikaiii, kuagini ve ayak lagIaiini -
zei, yzn eIIeiiyIe kapai ve eilIi apIaida daiieIei izeiek dnne-
ye laIai. Aniden vahi laviiIai eIiginde lagiiii: Ceyigi lulun! Cil-
neye hazii! ii laIla kapip kendi dizIeiine vuinaya laIai ve sonia
laIlayi kadina dogiu saIIai. Alein iinden ipIak eIIeiiyIe yanan
kzIei ikaiii. Hei kadinin eviesinde kez dnei ve sonunda, I
lii adan gili yeie kei. ln lu sie loyunca ona kinse dokuna-
naz. $indi lians haIinde dinIeniiken zeiine lii sinegin liIe konna-
nasina dikkal ediIneIidii. Ruhu ayiiInilii ve zeiIeiinde yaayan
laniiIaiiyIa liiIikle kulsaI dagIaii giyoidui ailik. ekIeyen kadinIai
liiliiIeiine dnyanin kinliIii neiesinde oIdugunu soiaiak fisiIdaii.
3

Lgei dogiu dagi anaiIaisa, anan lii eI ya da ayagini lilielii. Uzun lii
sie sonia dnneye laIai. AIak, zayif lii sesIe aagi dnyada duy-
dugu szIeii niiiIdanii. O zanan kadinIai aikiya laIai. $anan hen
haslaIigin nedenini hen de yapiIacak kuilanin nasiI oIacagini leIiile-
iek uyanii. Sonia haslanin iyiIenesinin ne kadai siecegini liIdiiii.
Yoiucu yoIcuIugunda, diye liIdiiiyoi lii laka gzIenci, a-
nan, hei zanan koIayca aIl ediIeneyen lii dizi degiik engeIIe (pu-
3
KadinIar le dnyadaki amanin konumunu beIirIeyemeyebiIir, bu du-
rumda ruhu vcuduna geri dnemez. Ya da raslgeIdigi dman bir a-
manin ruhu onu dve agirabiIir, yoIunu salirabiIir. Dnmeyi baara-
mayan birok aman oIdugu syIenmekledir. (I. }. }essen, Ajnan!|ing cn !c
Ncrskc |inncrs cg Iappcrs Hc!cnskc |c|igicn, s. 31. u aIima Leem'in
a.g.e.'inde ayri bir ek oIarak yer aImakladir.)
115
!ak) kaiiIanak ve onIaii anak zoiundadii. Sik sik yoIda In
oIan digei ananIaiin ve linekIeiinin kenikIeiiyIe kaiiIaligi kaian-
Iik oinanIaidan ve devasa siiadagIaidan geliklen sonia yeideki lii
aikIiga uIaii. Maceianin en zoi aanaIaii indi, leIiigin iaielIeiiyIe
yeiaIlinin deiinIikIeii nnde uzandigi zanan laIanakladii. ... I-
Iei kiaIIiginin lekiIeiini yaliliidiklan ve sayisiz engeIi geliklen son-
ia, sonunda YeiaIlinin Lfendisine, LiIikin kendisine uIaii. Ve LiIik
koikun liinde lgieiek zeiine saIdiiii, fakal egei anan yele-
iince leceiikIiyse canavaii degeiIi hediyeIei sz veieiek sakinIeliie-
liIii. LiIikIe lu konuna ani ayinin doiuk noklasidii. $anan kendin-
den geei.
4
ln iIkeI kaliIeIeide, diye yaziyoi Di. Ceza Rhein, lyc-
hekin lopIunun neikezindedii ve onun ya lii neviolik ya lii psiko-
lik oIdugunu gsleinek ya da en azindan sanalinin nevioz ya da psi-
kozIa ayni nekaniznaIai zeiinde leneIIendigini gsleinek koIaydii.
Insan giupIaii giup ideaIIeiiyIe geiekIeii ve lunIai hei zanan o-
cukIuk haIi zeiinde leneIIennilii.
5
ocukIuk haIi yelikinIik s-
ieciyIe degiliiiIii ya da leisine eviiIii, yine geiekIige zoiunIu
uyunIa degiliiiIii, yine de oiadadii ve insan lopIuIukIaiinin onIaisiz
vaioIanayacagi ginnez IilidinaI lagIaii sagIai.
6
yIeyse, lyc-
hekinIei, lopIunIaiinin lln yelikin yeIeiinin iuhIaiinda vaioIan
singeseI fanlezi sislenIeiini gini ve kanusaI kiInakladii. OnIai
4
Uno Harva, Oic rc|igicscn Vcrsic||ungcri !cr A|iaiscncn Vc|kcr (IoIkIore IeI-
Iovs Communicalions, No 125, HeIsinki, 1938), s. 558-559, G. N. Iolanin,
Ocrki sctcrc-zapa!ncq Mcngc|ii (Sl. Ielersburg, 1881), CiIl IV, s. 64-65'i iz-
Ieyerek.
5
Ceza Rhein, Tnc Origin an! |unciicn cj Cu|iurc (Neivous and MenlaI Di-
sease Monogiaphs, No 69), s. 38-39.
6
A.g.c., s. 38.
6
KAHRAMANIN MACERASI
lu ocuksu oyunda ndei ve oilak kayginin ineksavaiIaiidii. De-
nonIaiIa dviIei, lyIece digeiIeii de avIanaliIii ve geiek eyIei-
Ie savaaliIii.
7
Yani heihangi liii -heihangi lii lopIunda- kendisi iin, islenIi
ya da islensiz oIaiak kendi iuhsaI Ialiienlinin egii lgi geilIeiine
ineiek kaianIiga oIan yoIcuIuga giiiiise, ok geneden kendini, pu-
da|tn ve kulsaI dagIaiin yalaniI Siliiya dnyasindan daha az haiika
oInayan lii singeseI figiIei (iIeiinden liii onu hei an yulaliIii)
nanzaiasinin iinde luIui. MislikIeiin szIgnde, lu YoIun ikinci
aanasi, duyuIai aiindiiiIip nensizIeliiiIiiken ve eneiji ve iIgiIei
akin eyIeie yogunIaliiiIiiken, lenIigin aiinnasidii,
8
ya da daha
agda lii szIkle: lu kiiseI geniinizin ocukIuk ingeIeiinin da-
giInasi, aiInasi ve dnnesidii. DIeiinizde hei gece hI yai le-
Iiisiz engeIIei, heykeIIei, sinavIai, gizIi yaidinciIai ve aikIayici figi-
IeiIe kaiiIaiyoiuz, ve onIaiin ginIeiinde yaIniz u anki haIini-
zin ln iesnini degiI, kuiluInak iin ne yapnaniza daii lii ipucu-
nun yansidigini da gieliIiiiz.
KaianIik lii nagaianin nnde, ieii giinek isleyeiek duiuyoi-
dun, ekIindeydi lii haslanin anaIiz laIangicindaki lii d, ve
geii dneiken yoIunu luIanayacagin dncesi iini ipeiliyoi-
du.
9
iiliii aidina canavaiIai gidn, diye kaydelnili LnanueI
Svedenloig d kilalina, 19-2O Lkin 1744 gecesi iin, ve kanalIaiini
aliIai ve ejdeihaydiIai. zeiIeiinde uuyoidun, fakal iIeiinden liii
deslekIiyoidu leni.
1O
Oyun yazaii Iiiediich HelleI ise, lii asii son-
7
A.g.c., s. 51.
8
UndeihiII, a.g.c., Kisin II, In III. KaiiIaliiin, gcridc, s. 65, dipnol 3.
9
WiIheIn SlekeI, |cr|scnri||c und Tccnni| dcr Traundcu|ung, s. 124.
1O
Sucdcnocrgs Drcnnar, 1744, }enle andia hans anleckningai eflei oiigi-
117
ia (31 Nisan 1844) unIaii kaydelnili: Dnde lyk lii kuvvelIe
denizde sikIeniyoidun, koikun giidapIai, oiada luiada lulunali-
Iecegin kayaIai vaidi.
11
ThenislokIes, lii yiIanin vcuduna saiiIip
loynuna sindgn ve yzne dokunui dokunnaz onu peneIe-
iiyIe kaviayan lii kailaIa dneiek uzun lii sie laidigini ve lii-
denliie kayloIan lii njdecinin asasina yIesine ilinayIa liiakligini,
ve lyk kaygi ve koikuIaiindan o anda kuiluIuveidigini dIeni-
li.
12
D gienin kendine zg iuhsaI soiunIaii dokunakIi lii lasilIik
ve kuvvelIe oilaya iknakladii:
ii daga liinannaIiydin. YoIda hei eil engeI vaidi. ii uku-
iun zeiinden siianak, lii ili anaIi ve sonunda soIuksuz kaIdi-
gindan hi kipiidanadan duinaIiydin. u lii kekenenin dy-
d.
1 3
Hi kipiidanayan lii gIn kiyisinda duidun. Ansizin lii fiilina
palIadi ve yzn siiiIsikIan liiakan yksek daIgaIai ikli, kizai-
naklan koikan (crcu|ncpncoia), kizaidigi zanan yz lei iinde kaIan
lii kizin d.
1 4
nnde yiyen lii kizi kaianIik lii sokakla izIiyoidun. Onu
naI-handskiiflei neddeIade af C. L. KIenning (SllockhoIn 1859), aIinli-
Iayan Ignaz }ezovei, Dos 8ucn dcr Traunc (eiIin: Linsl RovohIl, VeiIag,
1928), s. 97.
Svedenloigun lu d zeiine kendi yoiunu yIeydi: Kiinin kanalIaii-
ni ginceye dek ejdeiha oIdugunu anIanadigi lu ejdeihaIai, yanIi aki
lensiI edei. Tan da lu konu zeiine yaziyoidun" (}ezovei, s. 49O).
11
}ezovei, a.g.c., s. 166.
12
IIulaikhos, Tncnis|c||cs, 26, }ezovei, a.g.c., s. 18.
13
SlekeI, |cr|scnri||c und Tccnni| dcr Traundcu|urtg, s. 15O.
14
A.g.c., s. 153.
118
KAHRAMANIN MACERASI
sadece aikadan gieliIiyoidun ve gzeI ginnnden hoIanni-
lin. CI lii aizu kapIadi leni ve peinden konaya laIadin. ii-
den lii kaynaklan ikai gili lii iik deneli geIdi sokagin le yanin-
dan ve yoIu likadi. KaIlin deIi gili aipaiak uyandin. Hasla ecin-
seIdi, enIenesine iik, faIIik lii singe.
1 5
ii aialaya linnilin, ana sineyi liIniyoidun. Aikanda olu-
ian lii adan lana yaidinci oIdu. Sonunda, iIei yoIuna giidi ve lii
si kadinin duidugu lii neydana geIdik. NianIinin annesi leni
neeyIe kaiiIadi. Adan iklidaisizdi, ana psikanaIisli lii egilnen oIa-
iak kaluI elnili.
1 6
Aialanin n cani laIa kiiiInili. Ailik fiilina ve yagnuida koiu-
naksizdin. AgIanaya laIadin. u aialayIa hedefine eiieliIecek
niydin` D gien, lekaielini kaylelni ve lunu kaluIIeneneyen
lii gen kizdi.
1 7
ii alin yaiisinin yeide yalligini gidn. Tek lii kanadi vaidi ve
kaIknaya aIiiyoidu, fakal yapaniyoidu. Hasla gnIk eknegini lii
gazeleci oIaiak kazannak zoiunda kaIan lii aiidi.
1 8
ii ocuk isiidi leni. D gien psikosekseI geIineniIiklen
haslaydi.
1 9
KaideinIe kaianIik lii odaya kapaliIniin. LIinde lyk lii li-
ak vai. Ondan koikuyoiun. 'eni deIiilip ve linaihaneye kapalliia-
caksin, diyoiun ona. DeIice lii neeyIe gIp yanil veiiyoi: 'Hep le-
ninIe oIacaksin. Ikinizi saian lii zincii vai. AyakIaiina laklin ve iIk
15
A.g.c., s. 45.
16
A.g.c., s. 2O8.
17
A.g.c., s. 216.
18
A.g.c., s. 224.
19
A.g.c., s. 159.
11
kez kardeimIe beni saran kaIin demir zinciri farkellim. Karde, diye
beIirliyor Dr. SlekeI, haslanin haslaIigiydi.
20
Dar bir krden geiyorum, diye d gryor onaIli yainda
bir kiz. irdenbire kr araIaniyor ve suya dyorum. Ardim-
dan bir oIis suya alIiyor ve gI koIIariyIa beni kiyiya geliriyor. ir-
denbire bana I bir bedenmiim gibi geIiyor. IoIis de ok soIgun g-
rnyor, bir cesel gibi.
21
D gren lamamen lerkediImi ve derin bir mahzende yaInizdir.
Odasinin duvarIari giderek daraIir ve daraIir, bu yzden kiirdaya-
maz. u hayaIde anne rahmi, kaaliIma, hcre ve mezar fikirIeri bir-
Iemilir.
22
Sonu geImez koridorIardan gemek zorunda oIdugumu dIyo-
rum. Sonra uzun sre hamamIardaki havuzIara benzeyen kk bir
odada kaIiyorum. eni havuzu lerk elmeye zorIuyorIar ve nemIi, kay-
gan bir geillen gei kk bir kaidan ikiyorum. Yeniden dogmu
gibi hissediyorum kendimi ve yIe dnyorum: 'u benim anaIizi-
me gre ruhsaI bir yeniden dogu demeklir.'
23
20
A.g.c., s. 21.
21
SlekeI, Oic Spracnc !cs Trauncs, s. 2OO. DogaI oIaiak, diye yaziyoi Di.
SlekeI, 'luiada 'I oInak, 'canIi oInak deneklii. Yaanaya laIiyoi ve
nenui da onunIa 'yaiyoi. iiIikle IyoiIai. u ok seviIen ikiIi inlihai
fanlezisine iik luluyoi.
Ayrica bu dn, LanceIol'un KraIie Guinevere'yi KraI UIm'n kaIesin-
den kurlarma romansinda grIen nI evrenseI miloIo|ik kiIilan kr
(biak agzi, gcri!c, s. 33) imgesini de ierdigine dikkal ediImeIidir (bkz.
Heinrich Zimmer, Tnc King an! inc Ccrpsc, ed. }. CambeII (Nev York:
oIIingen Series, 1948), s. 171-172, ayrica D. L. Coomarasvamy, The Ieri-
Ious ridge of WeIfare, Hartar! jcurna| cj Asiaiic Siu!ics, 8).
22
SlekeI, Oic Spracnc !cs Trauncs, s. 287.
23
A.g.c., s. 286.
120
KAHRAMANIN MACERASI
Hilii leieddl oIanaz: Daha nceki kuakIaiin da niloIojik ve
dinseI niiasIaiinin singe ve iuhsaI aIiliinaIaiindan iehleiIik aIdigi
iuhsaI lehIikeIei, lizin (inansiz oIdugunuzdan, ya da inanIiysak
egei, lize kaIan inanIai agda yaanin geiek soiunIaiini kaiiIa-
nakla yeleisiz kaIdigindan) yaIniz lainiza ya da en iyisi deneye de-
neye, haziiIiksiz ve geneIIikIe iyi lii iehleiIik luIanadan ananiz
geiekiyoi. u lizin gili, lln lanii ve eylanIaiin akiIciIaliiiIaiak
yok ediIdigi nodein, aydinIanni liieyIeiin soiunudui.
24
Yine de,
lize kaIaliIni ya da dnyanin dil lii lucagindan lopIanni lu nil
ve efsaneIei loIIugunda lizin hI insan oIan ynnzden lii eyIei
luIaliIiiiz. una iagnen, duynak ve anIanak iin lii ekiIde aiinna-
ya ve vazgeneye lavuinak zoiunda kaIaliIiiiz. Soiununuzun lii
paiasi da lu: lunu nasiI yapacagiz. Yoksa Saadel ahesine sizden
nce geenIeiin geligi sinavIaidan geneden ni giieceginizi saniyoi-
sunuz`
25
akaIain kapiIaiindan geiin en eski kaydi laniia Inannanin
aagi dnyaya iniine daii Snei nilidii.
|n qu|artdan a||tnt cn aagtqa qcnc|||i,
Tanrta, cn qu|artdan a||tnt cn aagtqaqcnc|||i,
|nanna, cn qu|artdan a||tnt cn aagtqaqcnc|||i.
Soiu yeni degiIdii," diye yaziyoi Di. C. C. }ung, nk eski agIaida o ya
da lu liinde laniiIaia inaniInili. Sadece singeciIikleki lenzeisiz lii
yoksuIIana lizin yeniden laniiIaii iuhsaI elkenIei, yani liIindiinin ai-
kelipIeii oIaiak kefelnenizi sagIayaliIii. ... Cennel lizin iin lo lii yei,
lii zananIai vaioIan eyIeiin ho lii anisi haIine geIdi. Iakal kaIliniz pa-
iiI paiiI ve siiIai vaiIiginizin kkIeiinde huzuisuzca kipiidaniyoi (Aic-
nc|qpcs cf |nc Cc||cc|itc Unccnscicus, pai. 5O).
25
Kuian, 2:214.
121
Hantntn ccnnc|i |cr| c||i, dnqaqt |cr| c||i,
Aagt dnqaqa indi,
|nanna ccnnc|i |cr| c||i, dnqaqt |cr| c||i,
Aagt dnqaqa indi,
|fcndi|igi |cr| c||i, nantn|tgt |cr| c||i,
Aagt dnqaqa indi.
Kendini kiaIie giysiIeii ve ncevheiIeiiyIe ssIenili. eIine yedi
laniisaI enii laknili. Dn oInayan Ikeye, dnani ve kiz kai-
dei oIan laniia LieskigaIin ynelligi IIei diyaiina giineye haziidi.
Kiz kaideinin onu Idieceginden koikan Inanna, haleicisi Ninu-
luia, egei gn iinde dnnezse cennele gidip laniiIaiin lopIanli
saIonunda onun iin yanip yakiInasini syIedi.
Inanna aagi indi. Lapis IazuIiden yapiIni saiaya vaidi ve kapida,
onun kin oIup neieden neieye gilligini giennek isleyen lakapi-
ciyIa kaiiIali. en cennelin, gnein dogdugu yeiin kiaIiesiyin,
dedi. Lgei cennelin, gnein dogdugu yeiin kiaIiesiysen, dedi ka-
pici, syIe niye geIdin dn oInayan Ikeye` YoIcusu dnneyen
yoIa kaIlin neden sikIedi seni` Inanna, kiz kaideinin kocasi efen-
di CugaIannanin cenaze lienIeiine kaliInaya geIdigini syIedi, Kapi-
ci Neliyse LieskigaIa halei veiinceye dek oIdugu yeide kaInasini
syIedi. Neliye, cennelin kiaIiesine yedi kapisini anasi, ana geIene-
ge uyaiak hei kapida giysisinden lii paiasini da ikainasi eniediIdi.
Saf |nannaqa dcdi |i.
Gc| |nanna, gir icri.
||| |aptqt gccr|cn,
8atntn sadc|i| |act, snurugga a|tndt.
Nc c|uqcr, scq|cqin?
122
lH!MNlN MCL!:l
Aagi !unqanin qasa|ari, cq |nanna jctka|a!c kusursuz!ur,
|q |nanna, scrgu|ana aagi !unqanin icrcn|crini.
|kinci kapiqi gccrkcn,
napis |azu|i asasi a|in!i.
Aagi !unqanin qasa|ari cq inanna, jctka|a!c kusursuz!ur,
Uuncu kapiqi gccrkcn,
Bcqnun!aki kuuk |apis |azu|i ia|ar a|in!i.
Aagi !unqanin qasa|ari cq |nanna, jctka|a!c kusursuz!ur,
Ocr!uncu kapiqi gccrkcn,
Gcgsun!c pari|!aqan ia|ar a|in!i.
Bcinci kapiqi gccrkcn,
||in!cki a|iin quzuk a|in!i.
A|iinci kapiqi gccrkcn,
Gcgsun!cki gcgus|uk a|in!i.
123
Yc!inci kapiqi gccrkcn,
Usiun!cki iun nanin|ik c||iscsi a|in!i.
Aagi !unqanin qasa|ari, cq |nanna jctka|a!c kusursuz!ur,
ipIak oIaiak lahlin nne geliiiInili. LgiIdi. Aagi dnyanin ye-
di yaigici oIan AnunnakiIei LieskigaIin lahli nnde oluiuyoidu ve
gzIeiini, Inn gzIeiini Inannaya dikniIeidi.
Bir scz|criq|c, runa ikcncc c!cn ick scz|criq|c,
Hasia ka!in ccscic !cncr!i,
Ccsci |ir cngc|c asi|ir!i
26
Inanna ve LiekigaI, iki kiz kaide, iik ve kaianIik, eski singeIe-
ne aIikanIigina gie lek lii laniiayi iki ynden lensiI edei, ve
kaiilIikIaii sinavIaiin g yoIunun ln anIanini zelIei. Tanii ya da
laniia, kadin ya da eikek, lii nilleki lii kii ya da d gien liii
oIan kahianan, kaiilini (kendi lekIennedik lenIigini) kefedei ve
onu yulaiak ya da yuluIaiak eIe geiiii. DiieniIei lii lii kiiiIii. Cu-
iuiunu, eidenini, gzeIIigini ve yaanini lii kenaia liiakip kesinIik-
26
S. N. Kianei, Suncrian Mqinc|cgq (Aneiican IhiIosophicaI Sociely Meno-
iis, CiIl. XXI, IhiIadeIphia, 1944), s. 86-93. |Tikesi: Suncr Miic|cjisi, ev.
Hanide Koyukan, KalaIci Yayinevi, 1999.j alidaki lizIei iin Snei ni-
loIojisinin zeI lii neni vaidii, nk pagan KekIeiin, eski YunanIaiin,
RonaIiIaiin, SIav ve AInanIaiin dinIeiine nenIi lii elki oIdugu gili, a-
liI, Asui, Ienike ve KulsaI Kilap geIenekIeiinin de (sonuncusu Muhanne-
diIige ve IseviIige yoI anilii) kaynagiydi.
12+
KAHRAMANIN MACERASI
Ie kalIaniInaz oIana loyun egneIi ya da ilaal elneIidii. O zanan ken-
dinin ve kaiilinin ayii liden oInadigini, ayni ellen oIdugunu faike-
dei.
27
Sikinli iIk eik soiununun deiinIenesidii ve soiu hI nnz-
dedii: Lgo kendini IdieliIii ni` nk lu eliafi saiiIni Hydianin
lii si lai vaidii, lii laini kesince iki lane daha leIiiii - kesiIen
oigana dogiu neihen uyguIanincaya dek. SinavIai leIdesine iIk yoIa
ikna, yeIige kaluI zafeiIeiinin ve aydinIanna anIaiinin uzun ve
geieklen g yoIunun ancak laIangicini leIiiliyoidu. $indi ejdei-
haIai IdiIneIi ve aiilici engeIIei aiInaIi - yeniden, yeniden ve
yeniden. u aiada lii si haziiIik zafeiIeii, kaii koyuInaz heyecan-
Iai ve oIagansl leIdeye anIik lakiIai oIacaklii.
2. Tanrtay!a Kart!ama
CeneIIikIe lln engeIIei ve devIei aiIdiginda geIen en son nace-
ia, laaiiIi kahianan iuhun Dnyanin KiaIie TaniiasiyIa nislik ev-
IiIigi (icpo u |hieios ganosj) oIaiak sunuInului. u en aIl nok-
ladaki, ziivedeki ya da dnyanin en ucundaki, koznosun oila nok-
lasindaki, lapinagin sunak yeiindeki ya da kaIlin en deiin noklasinin
kaianIigindaki kiizdii.
IiIandanin lalisinda hI Issiz Adanin Iiensi iIe Tullei Tinlye
Hanininin yksn anIaliiIai. Liin KiaIiesini iyiIeliineyi unan
kahianan gen, aIevIi peii kuyusu Tullei Tinlyenin suyundan i-
Ya da, }anes }oyceun ifade elligi gili: Kaiil eilIei, doganin ya da iuhun
lek lii gcnden, onun diavuiunu yoIuyIa ye lek haIi oIaiak lieni ve
uyunsuzIukIaiinin kaynanasiyIa yeniden liiIenek iin kulupIani
kaiil eilIei (|inncgans la|c, s. 92).
125
e aImaya gnII oImulu. YoIda kariIaligi dogasl bir leyzenin
nerisini dinIeyerek ve onun verdigi harika, bir ara kirIi, zayif, ly-
Ieri saIkim saak bir ala binerek alelen bir nehri geli ve zehirIi aga-
Iar korusunun dokunuundan kurluIdu. Rzgr hizindaki al Tubber
Tinlye kaIesinin dibinde durdu ve rens onun zerinden aik bir
encereye sirayarak kazasiz beIasiz ieriye girdi.
Ierisi oIagansl bykl ve uyuyan devIerIe ve deniz ve yerin
binbir canavariyIa, byk baIinaIar, uzun kaygan yiIanbaIikIari, ayiIar
ve her lr ve biimden yaralikIarIa doIuydu. Irens araIarindan gei
byk bir merdivene vardi. Merdivenin sonunda, iinde bir yalaga
uzanmi, o gne dek grdg en gzeI kadinin uyudugu bir odaya
uIali. 'Sana syIeyecegim bir ey yok,' diye dnd ve bir sonraki
odaya geli, byIece on iki odaya da bakli. Her birinde bir ncekin-
den daha da gzeI bir kadin yaliyordu. Iakal on nc odaya vari
kaiyi aliginda, aIlin ariIlisi gzIerini kamalirdi. Gz aIiincaya
dek durdu, sonra ieri girdi. yk iiIliIi odada aIlindan lekerIekIer
zerinde duran aIlin bir yalak vardi. TekerIekIer durmaksizin dn-
yor, yalak gece gndz ara vermeksizin daireIer iziyordu. Yalakla
Tubber Tinlye KraIiesi yaliyordu ve on iki hizmelisi gzeIdiyse biIe,
onun yaninda gzeIIikIerinin esamesi dahi okunmazdi. Yalagin ucun-
da Tubber Tinlye'nin, ale kuyusunun kendisi vardi. Kuyunun ze-
rinde aIlin bir kaak vardi ve KraIienin yalagiyIa birIikle o da dn-
yordu.
'Diyorum ki,' dedi rens, 'burada biraz dinIenecegim.' Sonra ya-
laga girdi ve aIli gece ve gndz yalaklan ikmadi.
28
Uyku Ivinin Hanimi, eri masaIi ve mille lanidik bir figrdr.
28
}eieniah Cuilin, Mqins an! |c|k-Icrc cj |rc|an! (oslon: LillIe, iovn and
Comany, 1890), s. 101-106.
126
lH!MNlN MCL!:l
Ondan daha nce, rynhiId ve kk aIigI biimIeri aIlinda bah-
sellik.
29
O en mkemmeI gzeIIikIerin en mkemmeIidir, bln arzu-
Iara yanillir, bln kahramanIarin dnyevi ve dnyadii maceraIari-
nin gz aIici hedefidir. Anne, kiz karde, sevgiIi, geIindir. Dnyada
byIeyici ne varsa, sevin vermeyi vaal eden ne varsa, dnyanin e-
hirIerinde, ormanIarinda degiIse uykunun derinIikIerinde onun varIi-
ginin habercisi oImulur. nk o, kusursuzIuk vaadinin bedenIen-
mi haIidir, ruhun, kuruIu yelersizIikIer dnyasindaki srgnnn
sonunda, bir zamanIar lalligi saadeli yeniden ladacaginin gvencesi-
dir: ok uzak bir gemile lanidigimiz, halla sevdigimiz rahalIalici,
besIeyici, -gen ve gzeI iyi" anne. Zaman onu uzaga glrml,
fakal o hI zamandii denizin dibinde zamandiiIikla uyuyan biri gibi
yaiyor.
Ne vai ki, haliiIanan inge yaInizca iyi kaIpIi degiIdii, nk k-
l anne de -(1) saIdiigan fanleziIeiin yneIliIdigi ve kaii saIdiii-
sindan ikIen, luiada oInayan, uIaiIanaz anne, (2) engeIIeyici, ya-
sakIayici, cezaIandiian anne, (3) uzakIanaya aIian lyyen ocugu
kendinde lulan anne, ve son oIaiak (4) vaiIigi lehIikeIi aizu iin lii
luzak oIan (kasliasyon konpIeksi), aizuIanan fakal yasak oIan anne
(Oidipus konpIeksi)- yelikinin ocukIuk aniIaiinin gizIi lopiaginda
vaiIigini sidii ve lazen daha gI oIandii. Cen spoicu Akla-
ionu lananen yikaiak, akIin ve ledenin engeIIenni aizusunun lu
liden singeIeiinde nasiI lii koiku palIanasi ieiiIdigini gsleien, if-
felIi ve koikun Diana
3O
gili uIaiInaz lyk laniia figiIeiinin k-
keninde o vaidii.
Aklaion lehIikeIi laniiaya gIe vakli iaslIanili, gnein gen,
29
Gcri!c, s. 62-63.
30
Iski Yunan anleonundaki adiyIa, Arlemis -yn.
gI ikiini kesi dengeye uIaligi ve Ime dogru grkemIi iniine
baIadigi o kader doIu an. ArkadaIarini, bir kou oyununun ardin-
dan, kanIi kekIeriyIe dinIenir haIde birakmi ve aIiiImi avIanmasi-
nin yerine, amasizca komu agaIikIari aralirmaya girimili. Servi-
Ier ve amIarIa kaIi bir vadiye geIdi. MerakIa iIerIedi. Ii lalIi, iriIliIi
bir kaynak ve imenIi bir havuza uIaan bir nehirIe isIanan bir magara
vardi. u gIgeIi ke Diana'nin yeriydi ve o sirada o nymhaIariyIa
birIikle lamamen iIak bir haIde yikaniyordu. Mizragini, kaIkanini,
yayini, lerIikIeri ve eIbisesiyIe birIikle bir kenara koymulu. Ve iIak
nymhaIardan biri uzun saIarini rml, digerIeri byk lesliIer-
den su dkyordu.
Gen, avare deIikanIi bu ho yere daIinca, bir dizi korku igIigi
ykseIdi ve bln bedenIer hanimIarini dnyevi gzIerden korumaya
aIiarak sarmaIadiIar. Iakal bai ve omuzIari orladaydi. Gen gr-
ml, hI da gryordu. Diana yayi iin bakindi, ama uzaklaydi, o
yzden eIine geIen iIk eyi, yani suyu aIdi ve onu Aklaion'un yzne
firIalli. imdi lanriayi iIak grdgn, diye bagirdi fkeyIe, an-
Ial bakaIim, anIalabiIirsen.
ainda alaI alaI boynuzIar ykseIdi. oynu kaIinIali ve uzadi,
kuIakIari sivriIdi. KoIIari bacakIara ve eIIeriyIe ayakIari loynakIara d-
nl. Korkuya kaiIarak kolu, byIesine hizIa harekel edebiIdigine
aarak. Iakal soIukIanmak ve bir ey imek iin duru da kendini
suyun yznde grnce korkuyIa geri ekiIdi.
Aklaion'un baina o zaman korkun eyIer geIdi. Kendi laziIari b-
yk bir geyigin kokusunu aIarak agaIiga daIdi. OnIari duyunca bir an
neeyIe duraksadi, ama sonra igdseI korkuya kaiIdi ve kali. Ta-
ziIar arayi kaalarak izIedi. Yanina geIdikIerinde, iIki ggsne alIarken
adIarini bagirmayi denedi, fakal bogazindaki ses insan sesi degiIdi. Onu
z8
Levha V. Tanria Scknnci (Misii).
Levha VI. Mcdusa (Anlik Rona).
peneIeiiyIe paiaIadiIai. DeviiIdi ve kendi av aikadaIaii kpekIeii
kikiilaiak, ccup dc gracc |Idic daile, n.j iin geIdiIei. Kailan
ve Inden haleii oIan Diana, ailik sakinIeni oIaiak dinIeneliIii-
di.
31
MiloIojik LvienseI Anne figi, koznosa, lesIeyen ve koiuyan iIk
vaiIigin diiI yanIaiini ykIenekledii. Ianlezi nceIikIe kendiIigin-
dendii, nk kk lii ocugun annesine yakIainiyIa yelikinin
eviesindeki nesneI dnyaya yakIaini aiasinda yakin ve aik lii
31
Ovidius, Mc|ancrpncscs, III, 138-252.
130
lH!MNlN MCL!:l
kariIikIiIik buIunmakladir.
32
Ama ayrica birok dinseI geIenekle, bu
arkeliseI imgenin, zihnin arinmasi, dengeIenmesi ve grnr dn-
yanin dogasina kaliIimi iin biIinIi biimde denelIenen egilseI bir
kuIIanimi buIunmakladir.
Orlaag ve agda Hindislan'daki Tanlra kilaIarinda lanrianin
meskenine Mani-dvia, McevherIer Adasi denmekledir.
33
Tanri-
32
Kr. }. C. IIgeI, Tnc Psqcnc-Ana|qiic Siu!q cj inc |ani|q (The InlernalionaI
Isycho-AnaIylicaI Library, No 3, 4. basim, Londra: The Hogarlh Iress,
1931), Im XII ve XIII.
ii yanda zihin, iuh ya da duyaiIiIik kavianiyIa lala ya da eiiIIik kav-
iani aiasinda, digei yandan vcul ya da nadde (nalleiia-anneye ail oIan)
ve anne ya da diiI iIke fikii aiasinda oIduka geneI lii denkIik vaidii, di-
ye gzIyoi Iiofessi CIgeI. |izin Yahudi-Hiiisliyan leklaniiciIiginiz-
da| anneye iIikin duygu ve cokuIaiin lasliiiInasi, lu denkIigin yaiaiina
oIaiak insanda ya da eyIeiin geneI dzeninde, iuhsaI geIeii alailnak ve
yceIlnek egiIiniyIe liiIikle insan ledenine, Dnyaya ve lln naddeseI
Lviene kaii, gvensizIik, iahalsizIik, liksinne ya da dnanIik egiIini do-
guinului. IeIsefede giIen ideaIisl egiIinIeiin liiogunun ekiciIigini,
liiok zihinde anneye kaii lu eyIenin lasliiiInasina loiIu oIdugu ve
daha dognalik ve dai naddeciIik liinIeiinin leIki de kkende anneyIe
lagIanliIi oIan lasliiiIni duyguIaia dn lensiI elligi syIeneliIii.
(a.g.c., s. 145, nol 2).
33
Hinduizmin kulsaI yaziIari (alraIar) drl sinifa ayriImilir: (1) DoIaysiz
lanrisaI biIdiriIer sayiIan ruli, bunIar drl Veda'yi (eski iIahi kilaIari) ve
UaniadIar'in (eski feIsefe kilaIari) bir kismini kasar, (2) orlodoks biI-
geIerin geIenekseI greliIerini, yereI lrenIer iin kuraIIari ve birlakim Iaik
ve dinseI hukuk aIimaIarini ieren Smrili, (3) en gzeI Hindu miloIo|iIeri
ve deslanIari oIan Purana, bunIar kozmogonik, leoIo|ik, aslronomik ve fi-
zikseI biIgi lair, ve (4) TanlraIar, lanriIara lainma iIe normaIlesi g eI-
de ediImesi iin kuIIaniIan leknikIeri ve lrenIeri anIalan melinIer. Tanlra-
Iar arasinda, doIaysizca IvrenseI Tanri iva ve Tanria Iarvali'nin biIdirdi-
gi saniIan nemIi bir gru melin vardir. (u nedenIe, einci Veda diye
aniIirIar.) unIar Hindu ve udisl ikonografisinin iIeri biimIeri zerinde
131
anin yalak-lahli, diIekIeii geiekIeliien agaIai konundadii. Ada-
nin sahiIi aIlin kundandii. InszIk neklaiini laiyan okyanusun
kipiilisiz suIaiiyIa isIanii. Taniia yaan aleiyIe kipkiinizidii, dn-
ya, gne sisleni, sonu geInez uzayin gaIaksiIeii, hepsi iahninde la-
iinii. nk o dnya yaialicisi, Insz anne, Insz lakiiedii.
AiInazi aai, lesIennezi lesIei ve yaayan hei eyin yaanidii.
O ayiica Ien hei eyin Indi. VaioIuun lan lii eviini, do-
gundan eigenIik, yelikinIik, yaIiIik ve nezaia dek onun hknnde-
dii. Rahin ve nezaidii: doguidugu yaviuIaiini yiyen dii donuzdui.
u yzden, haliiIanan annenin yaIniz kiiseI degiI, evienseI iki haIini
seigiIeyeiek iyiyi ve kly liiIeliiii. Sofunun, ikisini de eil so-
gukkanIiIikIa liiIeliinesi lekIenii. u aIiliinayIa iuhu ocukIuga
has, uygunsuz duyaiIik ve lakinliIaiindan aiinii, zihni nceIikIe, nul-
IuIugu ve nulsuzIugu oIan ocuksu insan iahalIigina gie iyi ve
kl oIaiak degiI, vaiIigin dogasinin yasa ve ingesi oIaiak vaioIan
esiaiIi vaiIiga aiIii.
Ceen yzyiIin lyk Hindu nisligi Ranakiina (1836-1886), KaI-
klanin lii lanIiys oIan Dakinevaida Koznik Anne iin yeni ina
ediIen lii lapinagin iahiliydi. Tapinak heykeIi, laniisaIIigi ayni anda
koikun ve nfik iki ynyIe seigiIiyoidu. Dil koIu evienseI gc-
nn singeIeiini sunuyoidu: soI sl eIi kanIi lii hanei luluyoi, aIllaki
kulrcr blr etkllerl olun ve Tuntru" udrylu blllnen blr mlstlk gelenegl destek-
ler. Tuntru slmgeclllgl ortuug Budlzmlyle Hlndlstun'dun Tlbet'e, ln'e ve
1uponyu'yu turnmrtrr.
Mucevherler Adusr'nrn uugrdukl tusvlrl Slr 1ohn Woodrolle'un, Shokti onJ
Shokto (Londru ve Mudrus, 1929), s. 39 ve Helnrlch Zlmmer'ln, Myths onJ
Symbols in InJion Art onJ Civilizotion, ed. 1. Cumpbell (The Bolllngen Serles,
1946), s. 197-211 udlr kltuplurrnu duyunmuktudrr. Mlstlk udunrn blr tusvlrl
lln, bkz. Zlmmer, Reslm 66.
132
lH!MNlN MCL!:l
kopaiiIni lii insan kafasini saIaiindan luluyoidu, sag sl eIi koik-
na ifadesiyIe kaIdiiiInili, aIllaki ihsanIai sunuyoidu. KoIye oIaiak
insan kafaIaiindan yapiIni lii eIenk laiyoidu, elekIigi insan koIIaii
yiginiydi, uzun diIi kan ennek iin uzannili. O, Koznik C, evie-
nin llnIg, lln kaiilIik iflIeiinin, nulIak yikinin dehelini
kiiIiksiz, ana anneye zg lii gvenIe, haiika liinde liiIeliien
uyunuydu. Taniia lunun leisine oIaiak zanan nehiini, yaanin aki-
ini, lii anda yaialii, koiui ve yok edei. Adi KaIi, Kaia OIandii, sani,
VaioIu Okyanusunun lesindeki Ceni.
O4
Ranakiina sessiz lii gIeden sonia Canj'dan gzeI lii kadinin i-
kip onun nedilasyon yapligi kuyluya geIdigini gid. ii ocuk do-
guinak zeie oIdugunu anIadi. ii anda lelek dogdu ve kadin onu
nazike enziidi. iiden, hei nasiIsa koikun lii ginne lind,
ocugu indi iikin oIan agzina aIdi, paiaIadi, ignedi. Yulluklan
sonia Canj'a geii dnd ve oiladan kayloIdu.
35
Ancak en yksek dzeyde ayiil elneye yelenekIi dehaIai lu lanii-
anin yceIiginin lan lii aikIanasini sagIayaliIii. Dk insanIai
iin o gikenini azaIlii ve onIaiin geIineni gIeiine uygun liin-
Ieide ginneyi kaluI edei. Onu lananen kavianak iuhsaI oIaiak
haziiIannani heihangi liii iin koikun lii kaza oIacaklii: aizuIu
gen Aklaionun laIihsiz oIayinin da gsleidigi gili. ii aziz degiIdi,
fakal noinaI insani (yani, ocuksu) aiii ve hafif aizu, akinIik ve
koiku IIeiiyIe yakIaiInanasi geieken lii liinIe kaiiIanak iin
haziiIiksiz lii spoicuydu.
MiloIojinin iesin diIinde, kadin liIineliIenin llnn lensiI
34
Tnc Gcspc| cj Sri |anakrisnna, IngiIizceye Svami NikhiIananda'nin bir n-
szyIe evriImilir (Nev York, 1942), s. 9.
35
A.g.c., s. 21-22.

eder. Kahraman biImeye geIen kiidir. Yaam denen yava erginIen-
mede iIerIedike, lanrianin biimi onun iin bir dizi degiimden ge-
er: hibir zaman kahramanin kendisinden byk oIamaz, ama onun
kavrayabiIeceginden daha ogunu vaal edebiIir. Cezbeder, rehberIik
eder, zincirIerini kirmasini sagIar. Ve eger kahraman onun arzusuna
uyabiIirse, ikisi, biIen ve biIinen, her lrI sinirIamadan koacaklir.
Kadin duyusaI maceranin yce zirvesine glren rehberdir. eceriksiz
gzIer larafindan aagi konumIara drIr, aIdirisizIigin kl gz-
IeriyIe siradanIik ve irkinIige gmIr. Iakal anIayiin gzIeriyIe kur-
lariImakladir. Onu oIdugu gibi, gereksiz veIveIeyIe degiI de gereksin-
digi kibarIik ve kendine gvenIe grebiIen kahraman, giziI oIarak
kraI, onun yaralligi dnyanin Imsz lanrisidir.
rnegin bir yk, MandaIi kraI Iochaid'in be ogIunun ava ik-
likIari bir gn nasiI kayboIdukIarini anIalmakladir. Susayinca, bir bir
su aramaya ikmiIar, iIki Iergus'mu: Ve zerinde yaIi bir kadinin
bekIedigi bir kuyuya varir. Kocakari yIe grnmekledir: balan aya-
ga her yeri kmrden de karaydi, kafasinin slndeki gri kivircik sa
yigini ancak vahi bir alin kuyruguyIa kiyasIanirdi, kuIagina eriene
dek kivriIan yeiI grnmI azidiiyIe bir meenin laze bir daIini
lmden kavrayabiIirdi, kararmi ve dumanIi gzIeri vardi, geni deIik-
Ieri oIan arik bir burnu, ikin ve IekeIi bir karni, iri biIekIer ve bir
ifl gari ayakIa ssIenen arik zayif bacagi, zayif dizIeri ve uzun lir-
nakIari vardi. Kadinin bln grn igrenli. 'urasi degiI mi`' dedi
gen ve 'Tam burasi,' diye yanil verdi kocakari. 'Kuyuyu mu koruyor-
sun sen`' dedi gen, o da 'yIe,' dedi. 'iraz su aImama izin verecek
misin`' 'Veririm, ama yanagima bir ck kondurursan.' 'OImaz,'
dedi gen. 'Su aIamazsin o zaman.' 'Yemin ederim,' dedi gen, 'seni
meklense susuzIuklan Imeyi yegIerim!' Sonra gen adam kardeIe-
rinin oIdugu yere dnd ve onIara su aIamadigini syIedi.
13+
lH!MNlN MCL!:l
OIioII, rian ve Iiachra ayni ekiIde yoIa iki ayni kuyuya vardi-
Iar. Her biri su iin yaIi kadinIa kariIali, ama meyi reddelli.
Sonunda NiaII gidi kuyuya vardi. 'Kadin, birak su aIayim!' diye ba-
girdi. 'Veririm,' dedi kadin, 'beni bir sen.' OgIan dedi ki: 'Seni yaI-
niz meyi bir de kucakIayayim!' Sonra onu kucakIayi l. u-
nun ardindan ona yeniden bakliginda bln dnyada ondan daha g-
zaIici, bln evrende ona benzer bir kiz yoklu: sanki her yerinde,
baindan ayagina daIIardaki son kar duruyordu, doIgun ve kraIieye
yariir koIIari, uzun ve bakimIi armakIari, dmdz bacakIari vardi,
rzsz, yumuak ve beyaz ayakIari iki bronz sandaIelIe basiyordu,
zerinde en seme bezIerden koyu kirmizi bir harmani ve laki oIarak
da ak gmlen bir bro vardi, inciden arIak diIeri, byk ahane
gzIeri, vine kadar kirmizi bir agzi vardi. Ile, kadin, bir cazibeIer
bln,' dedi gen adam. 'u dogru gereklen.' 'Ieki sen kimsin`' di-
ye sordu gen. ' HkmranIigim ben,' dedi kadin ve yIe syIedi:
'Iy Tara KraIi! en HkmranIigim. . . .
'imdi suyunu aI,' dedi, 've kardeIerine gil, dahasi, senin ve o-
cukIarinin oIacak sonsuza dek kraIIik ve yce g. ... Ve bala beni
irkin, kaba, liksin, sonunda da gzeI grmln, ile bu biIe h-
kmranIik demek: nk sava oImadan, iddelIi alima oImadan za-
fer geImez, ama sonula, kraI oIan imdi grnene degiI geIecekle oIa-
caga bakar.'
36
36
Slandish H. OCiady, Si|ta Ca!c|ica (Londia: WiIIians and Noigale, 1892),
CiIl II, s. 37O-372. Degiik eilIeneIeii Chauceiin Canicr|urq Ta|cs, The
TaIe of lhe Wyf of alhede, Covein Tak cj ||crcniin!c, onleinci yzyiI
oilasi iiii Tnc Wc!!qngc cj Sir Gaucri an! Oanc |agnc||!c ve onyedinci
yzyiI laIadi Tnc Marriagc cj Sir Gauainc!c luIunaliIii. kz. W. I. iyan
ve Ceinaine Denpslei, Scurccs an! Ana|cgcus cj Cnauccrs Canicr|urq Ta|cs
(Chicago, 1941).
135
HkmranIik byIe mi` Yaamin kendisi byIe. Tkenmez kuyu-
nun lanria muhafizi -onu isler Iergus, isler Aklaion, isler Issiz
Ada'nin Irensi oIarak kefelmi oIsun- kahramandan, lrubadorIarin
ve arkiciIarin soyIu kaI dedikIeri eyi laiyor oImasini bekIer. ir
Aklaion'un hayvansi arzusuyIa, Iergus'un ani geri ekiImeIeriyIe de-
giI, ancak soyIuIukIa anIaiIi dogru biimde yakIaiIabiIir: on-on i-
kinci yzyiI }aonya'sinin romanlik saray iirinde auarc (soyIu iIgi)
deniyordu buna.
Scq|u ka|pic Ak |arinir,
Kcrunun qci| gc|gcsin!cki ku|ar gi|i.
Scq|u ka|picn cncc, !cganin !uzcnin!c
Ak qckiu, qa !a scq|u ka|p akian cncc qckiu.
unku gunc|c |ir|ikic,
|ik !a jikiritcr!i ansizin, !cgunu !a
Guncicn cncc !cgi|!i.
Vc Ak kiinin kcn!isinin ki|ar|igini
|iki|iqcr!u, iipki
Aicin cn sicak qcrinin criasi c|nasi gi|i.
37
TanriayIa (her kadinda yeniden bedenIenir) kariIama, kahra-
manin, sonsuzIugun rls oIarak kulIanan yaamin kendisi oIan ak
dIn (cmerlIik: ancr jaii) kazanmak iin verecegi son sinavdir.
Ve maceraci, bu bagIamda, bir deIikanIi degiI de bir gen kiz oIdu-
gunda, nileIikIeri, gzeIIigi ya da zIemIeriyIe bir Imszn ei oI-
maya uygun biridir. O zaman gkseI koca ona iner ve islese de isle-
37
Cuido CuiniceIIi di Magnano (1230-75`), Oj inc Gcni|c Hcarin, ev. Danle
CaliieI Rosselli, Oanic an! nis Circ|c (1874 lasini, Londia: LIIis and Whi-
le), s. 291.
6
KAHRAMANIN MACERASI
nese de onu yalagina glii. Lgei ondan uzak duinusa, liiden
geiegi gii, egei onu islenise, aizusu yeiine geIii.
Kiipiyi uzayan agala izIeyen AiapahoIu kiz gkyz haIkinin
kanp yaaninin ekiciIigine kapiInili. Oiada gkseI lii gencin ei
oIdu. Onu akiI eIen lii kiipi ekIinde dogasl evine sikIeyen oy-
du.
ocuk nasaIindaki kiaIin kizi, kuyudaki naceiayi izIeyen gn ka-
Ie kapisinda lii gnlil duydu: Kuilaga szn yeiine geliinesini
isleneye geInili. Ve kizin liksinnesine iagnen, onu yenek nasasin-
daki sandaIyesine dek izIedi, aIlin lalagiyIa laidagindan yenek yedi,
halla ipek yalaginda onunIa uyunak isledi. Kiz lii fke nlelinde onu
izin 6. |sis oir anin 8iinindc Ycra||tnda|i Osiris'c Ka|t|tqcr.
1 3
yerden aIi duvara arli. Dlg zaman o bir kurbaga degiI, yumu-
ak ve gzeI gzIeriyIe bir kraI ogIuydu. Sonra evIendikIerini ve ikisi-
nin kraIIa kraIie oIdugu gen adamin kraIIigina gzeI bir arabayIa gil-
likIerini greniriz.
Ya da bir daha: Isykhe bln g grevIeri lamamIadiginda, }i-
ler ona bir ara ImszIk iksiri verdi, byIece imdi mkemmeI
haIe geImi cennelle, sevdigi Iros'Ia sonsuza dek bir oIabiIirdi.
Yunan Orlodoks ve Roma KaloIik kiIiseIeri, Meryem Yorlusu'nda
ayni mysleria'yi kulIar: akire Meryem cennelle, KraIIar KraIinin
yiIdizIi lahlinda olurdugu geIin odasina aIinir.
Iy sabah kadar arIak en saf akire, nereye gidiyorsun` Ne gzeI
ve lalIisin sen, Iy Sion'un ay kadar ho, gne kadar benzersiz kizi.
38
3. alan ikarici OIarak Kadin
Dnyanin kraIie lanriasiyIa mislik evIiIik kahramanin lam bir
yaam uslaIigini lemsiI eder, nk kadin yaamdir, kahraman onun
biIeni ve efendisidir. Kahramanin sonuI deneyimini ve edimini nceIe -
yen sinamaIar, biIincini geIiliren ve kainiImaz geIininin, yani anne-
yokedenin sahiIeniine kalIanabiIecek haIe geliren araIarin gerege
dnme krizIerinin simgesiydi. yIece kendisinin ve babasinin bir
oIdugunu biIir: babasinin yerine gemilir.
yIe en u lerimIerIe syIendiginde, sorun, oIagan insani yaralik-
Iarin iIerinden uzak grnebiIir. Yine de, bir yaam durumuyIa baa
ikmaklaki her baarisizIik sonula biIincin bir kisilIamasina bagIan-
maIidir. SavaIar ve fke nbelIeri geici aIdirisizIik zmIeridir,
38
Vespeisde KulsaI akiie Meiyen Yoilusu $Ieni iin kaiiIikIi okunan iIa-
hiIei (15 Aguslos): Aai Rallani kilalindan
138
lH!MNlN MCL!:l
imanIikIar ge kaIan hayaIIerdir. Kahramanin geiine dair yaygin
milin bln anIami, onun Iegin neresinde dururIarsa dursunIar ka-
dinIar ve erkekIer iin geneI bir dzen grevi grecegidir. u yzden
en geneI ekiIde formIe ediImilir. irey yaInizca bu geneI insan for-
mIne dayanarak konumunu beIirIemeIi ve sonra kendisini sinirIa-
yan duvarIardan geerken onun rehberIigine birakmaIidir kendini.
Kimdir ve nerededir devIeri` unIar, kendi insanIiginin zImemi
gizemIerinin yansimaIaridir. IdeaIIeri neIerdir` unIar, yaami kav-
rayiinin beIirliIeridir.
agda sikanaIislin odasinda, haslanin dIerinde ve sanriIarinda
kavramanin macerasinin aamaIari yeniden gniigina ikar. AnaIislin
erginIeme rahibi, yardimci roIn slIenmesiyIe derinIerde bir yerde
kendini nemsememeye uIair. Ve her zaman, aagi inmenin iIk kor-
kuIarinin ardindan macera, karanIigin, korkunun, liksinli ve dseI
korkuIarin yoIcuIuguna dnr.
Tuhaf gIgn f noklasi, yaamin ne oImasi gerekligine iIikin
grIerimizin yaamin gereklen ne oIduguyIa ok seyrek rlmesi-
dir. GeneIIikIe kendi iimizde ya da arkadaIar arasinda, canIi hcre-
nin dogasi oIan bu israrci, kendini koruyucu, kl kokuIu, el yiyici,
ehvel dkn hararelin yayginIigini syIemeklen kainiriz. unu
yerine, iyi kokuya, lemizIige yneIir, yeniden yorumIariz, bu arada
merhemdeki sinekIerin, orbadaki sain baka sevimsiz biriIerinin ha-
Iasi oIdugunu dnrz.
Ama dndgmz ya da yaligimiz her eyin iIIe de elin koku-
suyIa bagIanliIi oImadigini birdenbire farkedersek ya da farkelmek zo-
runda kaIirsak, o zaman geneIIikIe bir sarsiIma ani yaanir: yaam, ya-
amin eyIemIeri, yaamin organIari, zeIIikIe yaamin byk simgesi
oIarak kadin saf, saf, saf ruha kalIaniImaz geIir.
g
An, ou |as|a|t c| dc criqccc|,
Gctcqccc| tc |cndini igc |art|traca|!
Ya da Sonsuz O|an qasastnt
Oz |a||iana |art qaznant! An |anrtn! Tanrtn!
u anin lyk konunacisi HanIel ile lyIe denekledii:
Nast| gsz, |a|stz, st|tct tc ocuna
Gcrnqcr oana dnqantn o|n i|cri!
Yuf c|sun! An quf c|sun! Aqt||annant oir oanc ou,
Tcnun tcrcn, aagt tc iri qapt|t cq|cr
Kap|tqcr cnu. Dcnc| ocq|c c|aca|!
39
Oidipousun kiaIieye iIk sahip oIuundaki nasun cokusu, kadi-
nin kin oIdugunu gienince lii iuh yanginina dnyoi. HanIel gi-
li o da lalanin ahIaksaI ingesiyIe saiiInilii. HanIel gili o da, ensesl
ve zinaya luIani, keyiflaz ve dzeInesi oIanaksiz anneninkinden
daha yksek lii kiaIIik iin kaianIigi aialiinak zeie dnyanin eki-
ci yanIaiindan uzakIaiyoi. Yaanin lesindeki yaani aiayan kii
kadinin lesine geneIi, agiiIaiinin ekiciIigine aIdiinanak ve le-
deki kusuisuz eleie ykseIneIidii.
n| oir Tanrt agtrnt|t cnu - oirc| |cz agtrnt|t,
8irc| qcndcn ncn dc. Hcq, Oidipcus,
Scn Oidipcus, ncdcn cqa|antqcruz?
c| zanandtr gcci||in, gc| ar|t|!
90
u Oidipous-HanIel saisinlisinin iuhu kapIadigi yeide, dnya,
39
Han|c|, I, ii, 129-137.
4O
Ocdipus Cc|cncus, 1615-17.
140
KAHRAMANIN MACERASI
vcul ve hei eyden le kadin, ailik zafei degiI yeniIgi singeIeii oIui.
Iiilen leklaniici, dnyayi ieddeden lii elik sisleni o zanan nilin
ln ingeIeiini kesin lii liinde ve henen dnlii. Kahianan
elin laniiasiyIa nasun kaIanaz ailik, nk o gnah kiaIiesi oI-
nului.
u cesel lenzeii vcul iin iIgi duydugu siece lii insan, diye
yaziyoi Hindu kei $ankaiaaiya, kiiIidii ve dogundan, haslaIiklan
ve Inden aci ekligi gili dnanIaiindan da aci ekei, fakal kendi-
ni saf, iyinin ve KipiidaliIanazin z saydigi zanan, zgiIeii. ... AliI
ve nslehcen lii dogasi oIan vcudun lu siniiIanasini fiiIalip alin.
Onu dnneyin ailik. nk kusuIan lii ey (nk vcudunuzu
kusnaksiniz) haliiIandigi zanan ancak liksinli uyandiialiIii.
41
u alidaki azizIeiin yaanIaiinda ve yaziIaiinda giIene lenzei
lii laki aisidii.
Aziz Ielei kizi IelioniIIanin ok gzeI oIdugunu faikedince,
Taniinin ona aleIi lii haslaIik veine Ilfunu gsleinesini sagIadi.
ii gn niilIeii yanindayken Tilus ona yIe dedi: 'ln has-
laIikIaii sagaIliyoisun, neden IelioniIIayi iyiIeliiip yalaklan kaIk-
nasini sagIaniyoisun` Ielei ona yIe yanil veidi: 'nk u anki
haIinden honulun. u onu iyiIeliiecek gc yok denek degiIdi,
nk, henen kiza yIe dedi: 'KaIk IelioniIIa, lize lii eyIei haziiIa.
Cen kiz iyiIeeiek kaIkli ve onIaia hiznel elli. Ana liliidiginde, la-
lasi yIe dedi: 'IelioniIIa, yalagina dn! Kiz dnd ve henen yine
aleIeie yakaIadi. Daha sonia Tanii sevgisi nkenneIIeince lalasi
ona lan sagIigini geii veidi.
u siiada, gzeIIigiyIe aipiInia dnen IIaccus adIi lii soyIu,
41
Shankaiachaiya, Vitc|acnudanani, 396 ve 414, ev. Svani Madhavananda
(Mayavali, 1932).
141
onunIa evIennek isledi. Kiz yIe dedi: 'Lgei leninIe evIennek islei-
sen, leni evine gliecek lii gen kiz lopIuIugu gndei! Ana kizIai
geIince, IelioniIIa henen kendini oiu ve dua elneye veidi. Aai Ral-
lani ayinine kaliIaiak yalagina uzandi ve gn sonia iuhunu
Taniiya lesIin elli.
42
ocukken CIaiivauxIu Aziz einaid laagiiIaiina luluInulu. ii
gn, aciIaiini aikiIaiiyIa dindiinek zeie gen lii kadin ziyaieline
geIdi. Iakal siniiIi ogIan onu odadan kovdu. Ve Tanii onu lu davia-
nii iin dIIendiidi, nk henen yalagindan kaIkiveidi, iyiIenili.
Kk einaidin lyIe lii egiIini oIdugunu faikeden insanin en
eski dnani, kendini onun lekaieli iin luzakIai kuinaya adadi.
ocuk, eylanin hevesIendiinesiyIe lii gn lii layana lii sie laka-
kaInili ve kendinden ulandi, yakinIaidaki lii gIn luzIu suyuna gi-
iip oiada kenikIeii donuncaya kadai kaIdi. aka lii sefei, uyuiken
gen lii kiz yalagina ipIak haIde geIdi. Onu faikeden einaid, ses el-
neden yalagin yalligi kisnindan uzakIali ve digei yana dneiek uyu-
naya devan elli. Onu lii sie ekiliiip ileIeyen zavaIIi yaialigin ai-
IannazIiginin yeiini yIe lii ulan kapIadi ki, sonunda kaIkip kendi-
ne kaii koiku ve gen adana kaii hayianIikIa doIu oIaiak oiadan
kali.
Yine, lii keiesinde einaid aikadaIaiiyIa laninni zengin lii
kadinin daveliyIe evine gilliginde, kadin deIikanIinin gzeIIigini faike-
deiek onunIa yalna aizusuna kapiIdi. O gece yalagindan kaIkip ko-
nugunun yanina yalli. Iakal deIikanIi, yakininda liiini duyai duynaz
42
}acolus de Voiagine, The Gc|dcn |cgcnd, LXXVI, Sainl IelioniIIa, Viigin.
(Daphne yksyIe kaiiIaliiin, gcridc, s. 75.) Daha sonia KiIise, Aziz Ie-
leiin ocuk sahili oIdugunu dnneyi pek islenediginden, IelioniI-
Iadan onun vesayeli aIlindaki liii oIaiak lahsedei.
142
lH!MNlN MCL!:l
bagirmaya baIadi: 'Hirsiz! Hirsiz!' Kadin hemen leIa iinde kali, b-
ln ev ayaga kaIkli, fenerIer yakiIdi ve herkes hirsizi aramaya koyuI-
du. Kimse buIunamayinca, gzIerini kaayamayi kaIkarak yine ko-
IIugunun yalagina yneIen bu kadinin diinda herkes yalagina, uyku-
suna dnd. ernard yine bagirdi: 'Hirsiz!' Ve yine leIaIar ve arama-
Iar! unun ardindan, kadin kendini bir nc kez daha ayni haIe
drd, bu yzden sonunda kl niyelinden, korku ya da cesarel-
sizIikIe vazgeli. Irlesi gn yoIda giderken arkadaIari ernard'a niye
o kadar ok hirsiz d grdgn sordu. OnIara yIe dedi: 'Ger-
eklen de bir hirsizin saIdiriIarini skrlmeIiydim, nk ev sahi-
bem, kaybelseydim bir daha hi buIamayacagim bir hzinemi aImaya
aIili.'
ln bunIar ernard'i yiIanIa birIikle yaamanin ok lehIikeIi bir
ey oIduguna ikna elli. u yzden dnyayi lerk elmeye ve Sislersiyen
manaslirina girmeye karar verdi.
43
una ragmen, ne manaslir duvarIari, ne de In issizIigi dii var-
IikIardan koruyabiIir, nk mnzevinin eli kemikIerine yaiik kaI-
digi ve sicakIik verdigi srece, yaamin imgeIeri akIini karilirmaya
hazirdir. Misir'da, Teb'de iIeye ekiIen Aziz Anlhonius'u ekici yaI-
nizIigina uIIanan dii demonIarin aIevIendirdigi arzuIu sanriIar ra-
halsiz ediyordu. DayaniImaz ekiciIikleki kaIaIari ve dokunuImak
iin iIdiran ggsIeriyIe bu lr hayaIelIer, larihin bln mnzevi
barinakIarinda grImlr. An! Bc| crniic! Bc| c r ni i c ! . . . Si iu pcsais
icn !cigi sur ncn cpau|c, cc craii ccnnc unc iraincc !c jcu !ans ics tc-
incs. Ia pcsscssicn !c |a ncin!rc p|acc !c ncn ccrps icnp|ira !unc jcic
p|us tcncncnic quc |a ccnqucic !un cnpirc. Atancc ics |ctrcs. ...
44
43
A.g.c., CXVII.
44
Guslave IIauberl, Ia icniaiicn !c Saini Anicinc (La reine de Saba).
1+3
Nev LngIandIi Collon Malhei yIe yaziyoi: Vaal ediIen lopiaga
gideiken geliginiz c|, fkeIi uan yiIanIaiIa doIuydu. Iakal, Tanii-
ya ki, hiliii lizi lananen lalan ikaiacak kadai uIIannadi
zeiinize! Cennele giden yoIunuzda As|an |n|cri ve |ccpar Ytgtn|art
uzanii, inaniInaz $eylan SiIeii vai yoIunuzda. ... izIei ayni za-
nanda $eylanin TaiIasi, $eylanin Gac|u da oIan lii dnyadaki za-
vaIIi gezginIeiiz, hei ke lucaginda $eylaiiin, Soyguncu eleIeiiyIe,
yzIeii Sion ynne dnk heikesin laini agiilnak iin nekan lul-
lugu lii dnya.
45
4. Babantn Gn!n A!ma
Taniinin Cazalinin Yayi lkId ve Ok yaya lakiIdi, ve AdaIel,
Oku senin KaIline yneIliyoi ve Yayi geiiyoi, ve hilii Vaal ve Y-
knIIk oInaksizin Oku KaninIa isIannaklan lii An lede lulan
yaInizca Taniinin, kizgin lii Taniinin Meihaneli...
}onalhan Ldvaids, Nev LngIand cenaalinin kaIline, onIaia la-
laIigin lagiIananaz liinde iikin ynn anIalaiak ile lyIe koi-
ku saiyoidu. OnIaii nilseI azapIaiin ingeIeiiyIe kiIise siiaIaiina ivi-
Iedi, nk IiilenIei iin iesnediIni ingeIei yasak oIsa da diIseI
ingeIei seileslli. Cazap, diye giIedi }onalhan Ldvaids, 'Taniinin
Cazali u an dizginIenni yce suIai gilidii, aillika ailaiIai ve lii
iki luIuncaya dek kalaidika kalaiiiIai, ve Nehii ne kadai duiu-
Iuisa, liiakiIdigi anda Akii yIe hizIi ve yIe gI oIui. Dogiu, Iena
IIeiinizin YaigiIanii daha oInadi, Taniinin cnn TufanIaii dui-
duiuIdu, ana hei geen an Suunuz gilgide ailiyoi ve hei gn liiaz
daha Cazali zeiinize ekiyoisunuz, SuIai duinaksizin ykseIiyoi ve
45
Collon Malhei, lcndcrs cf |nc |ntisio|c lcr|d (oslon, 1693), s. 63.
lH!MNlN MCL!:l
daha da gIeniyor, ve Tanrinin Merhamelinden baka bir ey yok
durduruImak islemeyen ve lamak iin deIiren suIari lulan, eger Tanri
Tufan Kaisindan IIini ekseydi, hemen aiIacak ve Tanrinin Gazabi-
nin AcimasizIiginin aIev misaIi TufanIari benzersiz bir fkeyIe ne ali-
Iacak ve kari konuImaz bir gIe slnze geIecekli, ve eger Gc-
nz onunkinden Onbin kez fazIa biIe oIsa, cehennemdeki en sagIam,
en dayanikIi eylandan Onbin Kez byk biIe oIsaniz, ona kari dura-
maz, dayanamazdiniz.
Su gesiyIe lehdil elliklen sonra, Iaaz }onalhan ale imgesine d-
ner. Sizi Cehennemin ukurunun slnde bir rmcek ya da Ale
slndeki igren bir cek gibi lulan Tanri sizden nefrel eder ve aIa-
biIdigine kikirliImilir, size oIan Gazabi Ale gibi yaniyor, size sirf
Alee aliIacak Degersiz bir ey gibi bakiyor, sizi Gznn nnde gr-
meye kalIanamayacak kadar saf GzIere sahilir o, bizim gzmzde
en liksindirici, zehir saan YiIanin oIdugundan On bin Kez daha ig-
rensiniz Onun gznde. Inali bir Asinin Irensine kari iIediginden
ok daha fazIa su iIediniz ona kari, ve yine de sizi her An Alee
dmeklen koruyan bir lek onun IIi. ...
Iy Gnahkar! ... evresinde TanrisaI Gazabin AIevIerinin yaIim-
Iandigi incecik bir iIige asiIisin ve aIevIer onu her yandan yaki kI
elmeye hazir, ve sana Yardim edecek hibir Araci yok, lulunacak bir
eyin yok, Gaza AIevIerini uzak lulacak, senin oIan bir ey yok, ya-
ligin bir ey yok, yaabiIecegin bir ey yok Tanrinin sana bir An ayir-
masini sagIayacak. ...
Ama imdi, sonunda, her nasiIsa ikinci dogumun rahalIalici imge-
si:
yIesiniz ile heiniz, ruhIarinda TANRI'nin Ruhunun yce G-
cyIe, byk bir KaI Degiiminden gememi, hi yeniden dog-
1+5
mami, yeni YaralikIar oImami ve Gnah iinde boguImaklan kurlu-
Iamami, yani daha nce kimsenin denemedigi Iik ve Hayal Duru-
muna gememi oIanIar (Yaaminizi birok eyde yeniIemi, dinseI
merhamele kaiImi ve IvIerinize ve OdaIariniza ve Tanrinin Ivine
bir Dini Tasvir koymu ve bu konuda ok kali oIsaniz biIe), kizgin bir
Tanrinin IIIerindesiniz, sizi bilimsiz YokoIu larafindan Hemen u An
yuluImaklan kurlaran onun saf Merhamelidir.
46
Gnahkari oklan, seIden, aIevIerden koruyan Tanrinin saf merha-
meli, geIenekseI Hirisliyan szIgnde Tanri'nin inayeli oIarak ad-
IandiriImilir, ve kaIbi degiliren Tanri'nin ruhunun her eye kadir
gc, Tanri'nin bagiIayiciIigidir. ogu miloIo|ide, inayel ve bagi-
IayiciIik imgeIeri adaIel ve gazabinkiIer kadar canIi beIirliIerek bir
dengeye uIaiImi, kaIbin kendi yoIunda srkIenmeklense ykseIliI-
mesi sagIanmilir. Korkma! der lanri iva'nin ona lainanIar nnde
evrenseI yikim dansini yaarken yaligi eI harekeli.
47
Korkma, n-
46
}onalhan Ldvaids, Sinneis in inc Han!s cj an Angrq Gc! (oslon, 1742).
47
Levha IX. u elkiIi ingenin singeciIigi Ananda K. Coonaiasvany, Tnc
Oancc cj Snita (Nev Yoik, 1917), s. 56-66 ve Heiniich Zinnei, Mqins an!
Sqn|c|s in |n!ian Ari an! Citi|izaiicn, s. 151-175 laiafindan oIduka iyi li-
inde aikIannilii. zelIe: uzaliIni sag eI, hei vuiuu zananin, yaialiIi-
in iIk iIkesi oIan zananin vuiuu oIan davuIu lulai, uzaliIni soI eI nea-
Ieyi, yaialiIni dnyanin yikininin neaIesini lulai, ikinci sag eI koikna
haiekeli yapaiken, kaIdiiiIni soI ayagi gsleien ikinci soI eI fiIi singeIe-
yen lii konunda luluIui (fiI dnya cangiIi iinde yoI aici, yani laniisaI
iehleidii), sag ayak lii ccenin, iuhIaiin Taniidan naddeye genesini
leIiilen iInene denonunun siilina konnu, fakal soI ayak iuhun sei-
lesl liiakiIiini gsleiii liinde kaIdiiiInilii: soI, fiI eIinin iaiel elligi
ayaklii ve Koiknana gvencesine neden oIui. Taniinin lai, saviuIan
koIIai ve yavaa yeie lasan sag lopugun iilniyIe singeIenen yaialiIi ve
yikin dinanizninin oilasinda dengeIenni, sakin ve kipiilisizdii. u nei-
kezde hei ey kipiilisiz deneklii. $ivanin sag kuIak deIigi lii eikeginki,
q6
KAHRAMANIN MACERASI
147
soIu lii kadininkidii, nk Tanii kaiil iflIeii ieiii ve onIaiin lesinde-
dii. $ivanin yz ifadesi ne aciIi ne de neeIidii, fakal dnyanin saadel ve
acisinin lesinde, ana yine de iinde oIan Duygusuz Zeiafelin ehiesidii.
CokuyIa dkIen IIeIei, ailik yaan dansiyIa uan HinlIi Yoganin uzun
laiannani saIaiini lensiI edei, nk yaanin nee ve hznIeiinde
laninan ve ie ekiIne nedilasyonuyIa luIunan vaiIik, ayni, evienseI, ikiIi
oInayan, VaiIik-iIin-Saadelin iki yndi. $ivanin liIezikIeii, koIIuk-
Iaii, haIhaIIaii ve liahnan ipi
canIi yiIanIaidii. u, onun, lln canIi-

IaiiyIa liiIikle evienin iinde ve evienin kendisi oIaiak lezahinn nad-
deseI ve liinseI nedeni oIan Taniinin gizenIi Yaialici LneijisiyIe, YiIan
CcyIe gzeIIeliiiInesi deneklii. $ivanin saIaiinda, Inn singesi,
Yikinin Lfendisinin aIin lakisi oIan lii kafalasiyIa liiIikle onun dnyaya
digei ihsanIaii oIan dogunun ve ogaInanin singesi oIan lii hiIaI de g-
iIi. Ayiica saIaiinda, saiho edici lii nadde haziiIanan da|ura lilkisi-
nin iegi vaidii (Dionysos ve Ayin aialiyIa kaiiIaliiin). LIeIeiinde
laniia Canjin kk lii lasviii luIunui, nk laniisaI Canjin yaan ve
kuiluIu sunan suIaiini, daha sonia insanIigin iuhsaI ve fizikseI yeniIenne-
si iin hafife dnyaya akilnadan nce kendi lainda kaiiIayan odui.
Taniinin dans duiuu, dil liIinIiIik haIinin ve lunIaiin deneyin aIan-
Iaiinin szeI edegeii oIan singeseI AUM *** ya da *** hecesi oIaiak gi-
seIIeliiiIii. (A: uyanan liIin, U: d liIinci, M: dsz uyku, kulsaI hece-
nin eviesindeki sessizIik Tezahi Llneni AkinIiklii. u hecenin lii
lailinasi iin, lkz. i|cridc, s. 3O1-3O2, ve s. 3O2, dipnol 16.) Tanii lyIece
lapinanin iinde oIdugu gili diindadii da.
yIe lii figi, oyuInu ingenin iIev ve degeiini seigiIei ve pulIaia la-
pinanIai aiasinda uzun vaazIaiin neden geieksiz oIdugunu gsleiii. Din-
dai kiinin, laniisaI singenin anIaniyIa, deiin sessizIik ve kendine uygun
lii zanan iinde kaiiIanasina fiisal laninii, ve lunIaiin syIedikIeii lan-
iiIaiin syIedikIeiidii. YiIanIai yeiine aIlindan yapiIiiIai ve aIlin (ainna-
yan nelaI) InszIg singeIei, yani InszIk, gzeIIigin gvdesi
oIan Taniinin gizenIi yaialici eneijisidii.
Yaanin ve yeieI geIenekIeiin liiok laka ayiinlisi, insanliinci pulIaiin
ayiinliIaii iinde kopyaIanii, yoiunIanii ve lyIece geeiIi kiIinii. u e-
kiIde, yaanin lln nedilasyon iin lii deslege dnliIi. Kii hei
k hei ey Taniinin liIgisi dahiIindedii. CeIip geici liinIei -senin
de vcudun- dans eden koIIaiinin ve lacakIaiinin iiIliIaiidii. Hei
eyde eni Tani ve neden koikacaksin ki` Vafliz lienIeiinin (Isa
Ieyganleiin iIesiyIe ya da uddhanin nedilasyonIaiiyIa elkiIi kiIi-
nan) lys, iIkeI nuska ve nazaiIikIaiin koiuyucu gc ve nilIeiIe
peii nasaIIaiinin dogasl yaidinciIaiinin hepsi, insanIigin ok, aIev-
Iei ve lufanin gindg kadai zaIin oInadigina daii gvencesidii.
nk lalanin iikin yani, kuilanin geiide kaIni, ana ncesini
yansilan duygusaI lelekIik sahnesinden lieliIen kendi egosunun lii
iefIeksidii, ve pedagojik aidan oInayan eyin lakinliIi pulpeieslIigi,
kiiyi giziI oIaiak yelikin oIan iuhu lalaya, doIayisiyIa dnyaya iIi-
kin daha geieki, daha dengeIi lii gilen uzak lulaiak lii li g-
nah duygusuna lalni lii haIde lulan lii yanIiIiklii. Kefaiel (al-one-
nenl)
~
kendini yaialan ikiIi canavaiin -Tanii saniIan ejdei (speie-
go)
48
ve Cnah saniIan ejdei (lasliiiIni id)- leik ediInesinden laka
lii ey degiIdii. Iakal lu da egonun kendisine oIan lagIiIigin leik
ediInesini geiekliiii ve g oIan da ludui. Kii lalanin neihanelIi
oIduguna ve o neihanele oIan gvene daii lii inan duynaIidii.
yIece, inancin neikezi, Taniinin soiun ikainaya laIayan ve ka-
zanan iin sessiz lii vaazin oilasinda yaai.
iahnan ipi Hindislanin sl kaslinin (iki kez doganIai denen) yeIeii-

nin giydigi panuk lii iplii. alan ve sag koIdan geiiiIii, soI onuzda du-
iui ve gvdeyi (ggs ve siillan) apiazIanasina geeiek sag kaIaya uza-
nii. u iki kez doganin ikinci dogununu singeIei, ipin kendisi eigi ya da
gne kapisini lensiI elnekledii, lyIece iki kez dogan ayni anda hen za-
nan hen de elediyel iinde yaanakladii.
~
Yazai, a|cncncn|. kefaiel, gnI aIna szcgyIe oynuyoi, heceIeiinden
lii anda/lii oInak anIani ikaiiyoi -n.
48
Ya da inleiego (lkz gcridc, s. 99, dipnol 45).
148
KAHRAMANIN MACERASI
luk kaluk soyuIan siki haIkasindan diaii aklaiiIii ve can sikici dev-
Iei yok oIui.
Kahianan, lalanin ego-yikici eiginIeyiinin iklc deneyinIe-
iinin hepsinden lyIeiiyIe (poIen nazaiIikIaii ve efaal gc) koiun-
nasini sagIayan yaidinci dii figinden unul ve gvence eIde ede-
liIii. nk egei koikulucu lala-yzne gvennek oIanaksizsa egei,
kiinin inanci laka lii yeie (incek Kadin, Kulsanni Anne) lag-
Ianii ve lu deslege oIan gvenIe kii kiizi alIalii - ancak sonunda, an-
ne iIe lalanin liiliiini yansilligini ve zde ayni oIdukIaiini faik ede-
ceklii.
NavahoIu ikiz SavaiIai, gdn ve koiuyucu lyIeiini aIaiak
incek Kadin'dan ayiiIdiklan sonia, ezen kayaIai, paiaIayan saz-
IikIai ve deIik deik eden kaklsIei ve kaynayan kunIai aiasindan
zoiIu yoIIaiini aliIai ve en sonunda lalaIaiinin, Cnein evine geIdi-
Iei. Kapiyi iki ayi koiuyoidu. AyiIai dogiuIup giIediIei, fakal in-
cek Kadiiin gielligi szIei hayvanIaiin geii ekiInesini sagIadi. Ayi-
Iaidan sonia onIaii lii ifl yiIan, sonia izgi, sonia inekIei kaii-
Iadi: en son eigin nuhafizIaii.
49
Hepsi de kaIipIani szIeiIe lii e-
kiIde henen engeIIendi.
Cnein luikuvaz evi lykl ve kaie liinIiydi, engin lii suyun
kiyisindaydi. OgIanIai ieii giiince lalida oluian lii kadinIa, gneyde
iki yakiikIi genIe ve kuzeyde de iki gzeI kizIa kaiiIaliIai. KizIai
lek keIine elneksizin dogiuIaiak, geIenIeii dil gk-ilsyIe saiip
lii iafa yeiIeliidi. OgIanIai oiada sessizce yalli. O siiada kapinin s-
lndeki lii ingiiak dil kez aIdi ve kizIaidan liii, alaniz geIi-
yoi, dedi.
9
Inannanin geligi sayisiz eikIe kiyasIayin, gcridc, s. 124-127.
Gne laiyicimiz eve girdi, gnei sirlindan indirdi ve onu odanin
bali duvarindaki bir engeIe asli, gne orada bir sre lIa, lIa, lIa,
lIa, diyerek saIIani durdu. Taiyici yaIi kadina dnd ve kizginIikIa
sordu: Kimdi bugn buraya giren iki kii` Kadin syIemedi. GenIer
birbirIerine bakliIar. Gne laiyici, kadin kizginIikIa unIari syIeyin-
ceye dek drl kez sordu: ok konumasan senin iin daha iyi oIur.
abaIarini arayan iki gen geIdi buraya. Diaridayken kimseyi grme-
digini syIemilin, benden baka kadinin yoklu hani. yIeyse kimin
oguIIari bunIar` Rafi gslerdi ve ocukIar araIarinda anIamIi anIamIi
gIlIer.
Gne laiyici raflan bohayi aIdi, drl rly ali (afagin, mavi
ggn, sari akam iiginin ve karanIigin rlIeri) ve ogIanIar yere d-
l. OnIari hemen yakaIadi. fkeyIe, dogudaki duvarda duran beyaz
deniz kabugunun byk ve keskin okIarina firIalli onIari. OgIanIar
yaam lyIerini sikica kavrayi geri siradiIar. Adam onIari gneydeki
lurkuvaz, balidaki I kumu rengi ve kuzeydeki kara kaya okIara da
firIalli
.50
OgIanIar her seferinde yaam lyIerini sikica kavrayi geri
siradiIar. Keke gereklen, dedi Gne, benim oguIIarim oIsaydi-
Iar.
Korkun baba bu sefer ogIanIari airi isiliImi bir buhar odasinda
iirmeye karar verdi. OnIara, odanin iinde bir yerIere sakIani ko-
5O
IusuIanin dil ynn lensiI eden dil singeseI ienk, Navaho ikonogia-
fisinde ve lapininda elkin lii ioI oynai. unIai siiasiyIa, dogu, gney, lali
ve kuzeyi leIiilecek ekiIde leyaz, navi, san ve siyahlii. AfiikaIi oyunlaz
lanii Ldunun apkasindaki kiinizi, leyaz, yeiI ve siyaha kaiiIik geIiiIei
(lkz. gcri!c, s. 58). nk alanin Lvi, alanin kendisi gili, Meikezi sin-
geIenekledii.
Ikiz KahiananIai, lu ynIeiden heihangi liiinin hala ve siniiIanaIaiindan
pay aIip aInadikIaiinin anIaiInasi iin dil ynn singeIeiiyIe sinaniiIai.
o
KAHRAMANIN MACERASI
iunnaIaiini sagIayan izgiIai yaidin elli. Lvel, lunIai lenin o-
cukIaiin, dedi Cne iklikIaii zanan - ana lu lii hiIeydi yaInizca,
nk yine onIaii kandiinayi lasaiIiyoidu. Son sinav zehiiIe doIu lii
lln uluguydu. DikenIi lii liiliI ogIanIaii uyaiip agizIaiina koyna-
Iaii iin lii eyIei veidi. ulugu liliiinceye dek liiliiIeiine geiieiek
elkiIenneden iliIei. Halla lalIi geIdigini liIe syIediIei. Cne guiui
iindeydi. Talnin oInulu. $indi, ocukIaiin, dedi, lenden ne is-
liyoisunuz` Aiadiginiz ne` Ikiz kahiananIai lalaIaiinin, Cnein
lan gvenini kazanniIaidi.
51
Lvine ancak llnyIe sinanni kiiIeii kaluI eden lalanin aiii
dikkalIi oIna zoiunIuIugu, eski YunanIaiin nI lii yksnde, gen
Ihaelhonun nulsuz naceiasinda anIaliInilii. Lliyopyada lii laki-
ieden dogan ve aikadaIaii laiafindan lalasini aialiinaya yneIliIen
Ihaelhon, Cnein saiayini luInak iin Iian'a ve Hindislana gilli -
nk annesi ona lalasinin gne aialasini sien lanii Ihoilos oIdu-
gunu syIenili.
Cnein saiayi aIlin ve ale gili yanan lionzdan yce slunIai
zeiinde iiIdayaiak ykseIiyoidu. Yukaiidaki aIinIikIaii paiiIliIi nei-
nei ssIyoi, kapiIai ciIaIi gnIe yaniyoidu. Ve iiIigi naIzene-
sinden ok daha gzeIdi.
Dik yoIu liinanan Ihaelhon giiie geIdi. Ve Ihoilosu, eviesinde
SaalIei ve MevsinIei, Cn, Ay, YiI ve Yz yiIIa saiiIni oIaiak lii lahl-
la oluiuiken luIdu. Tecilesiz gencin InI gzIeii iiga dayana-
nadigindan eikle duiaksadi, fakal lala saIonun le yanindan kilai-
ca konulu onunIa.
Niye geIdin` diye soidu lala. Ne aiiyoisun ey Ihaelhon, hilii
51
Mallhevs, a.g.e., s. 11O-113.
lalanin ieddelneyecegi oguI`
DeIikanIi saygiyIa yanilIadi: Ly lalan (egei lana lu isni kuIIan-
na hakkini veiiiseniz)! Ihoilos! ln dnyanin iigi! ana lii kanil
sun, lala, heikesin lenin senin ogIun oIdugunu liInesini sagIaya-
cak lii kanil.
Yce lanii paiiIdayan lacini lii kenaia koydu ve ogIana yakIana-
sini syIedi. Onu kucakIadi. Sonia deIikanIinin isledigi heihangi lii
kanilin sunuIacagina daii yenin edeiek sz veidi.
Ihaelhon lalasinin, aialasini ve kanalIi alIaii lii gnIgne si-
ne izni veinesini isledi.
yIe lii islek, dedi lala, szn aceIeyIe veidigini gsleii-
yoi. OgIani kendisinden az uzakIaliidi ve aizusundan vazgeiineye
aIili. udaIaIik edeiek, dedi, laniiIaia liIe veiiIneyecek lii eyi
isliyoisun. Hei lanii ne diIeise yapaliIii, ana lenin diinda hiliii
ale aialasinda lenin yeiini aIanaz, yo, Zeus liIe aIanaz.
Ihoilos hakIiydi. Ihaelhon isleginde diielli. Yeninini geii eke-
neyen lala, ogIunu oyaIayaliIdigince oyaIadi, fakal sonunda inali
ogIani gikenIi aialaya glinek zoiunda kaIdi: dingiIiyIe diiegi
aIlindan, lekeiIekIeii aIlindan, lekei enleiiyse gnlendi aialanin.
oyunduiugu kiizaIilIei ve ncevheiIeiIe ssIennili. SaalIei, ale
soIuyan ve laniisaI yiyecekIe doygun oIan alIaiin yuIaiini oklan eIe
aInili. zeiIeiine inIayan dizginIei lakliIai, iii hayvanIai deniiIeii
lekneIedi. Ihoilos, Ihaelhonun yzn onu aIevIeie kaii koiuya-
cak lii yagIa sivazIadi ve laina lacini yeiIeliidi.
Ln azindan lalanin szn dinIe, diye uyaidi lanii, kaniIaii
az kuIIan ve dizginIeie sikica saiiI. AlIai kendi laIaiina yeleiince hizIi
gideiIei. Cgn le kalini aan yoIu dosdogiu gene, yoI agzinda so-
Ia dn - lekeiIek izIeiini koIayca giisn. Ayiica, ne ok yksege ne
152
KAHRAMANIN MACERASI
de ok aIaga inneneye dikkal el, nk egei ok ykseIiisen gkIeii
yakaisin ve ok aIaIiisan yeii nahvedeisin. Oila yoI en gvenIisidii.
Ana aceIe el! en konuuiken, isIak Cece lali kiyisindaki yeiine
vaidi liIe. izi agiiiyoiIai. Haydi, afak skyoi. OgIun, TaIih yai-
dincin oIsun ve seni kendini glieceginden iyi lii yeie glisn,
ile, lul dizginIeii.
Deniz laniiasi, Telhys engeIIeii kaIdiidi ve alIai kineyeiek ne
aliIdiIai, ayakIaii luIulIaii ikiye yaidi, kanalIaii havayi dvd, ayni
yeiden yoIa ikan izgiIaii geiide liiakliIai. iidenliie aiala -aIi-
iIni agiiIigindan ok daha hafifli lu kez-, daIgaIai slnde saga soIa
deviiIen lii geni gili saisiInaya laIadi. Ianige kapiIan sic diz-
ginIeii eIden liiakli ve yoIu unuluveidi. SaisiIan aiala ggn yceIe-
iine ikli ve en uzak yeiIeie uIali. Kk ve yk Ayi kaviuIuveidi.
KulupsaI yiIdizIai aIlinda kiviiIni yalan YiIan isindi ve isindika aiii
vahiIeli. Salanini ykIenen ooles uuveidi. Akiep kuyiugunu sa-
vuidu.
ii sie ggn liIinneyen lIgeIeiinde gezinip yiIdizIaia aipan
aiala, yeiin henen slndeki luIulIaia dogiu aliIdi: ve Ay, kaidei-
nin alIaiinin onun henen aIlindan kouyoi oInasi kaiisinda akinIi-
ga kapiIdi. uIulIai luhaiIali. Dnya aIevIeie loguIdu. DagIai aIev
aIdi, ehiiIei kaIeIeiiyIe yok oIdu, uIusIai kIe dnl. LliyopyaIiIai
ile lu siiada kaiaidi, nk isi yznden vculIaiindaki kan yzeye
ekiIdi. Lilya Ie dnd. NiI, koikuyIa lopiagin deiinIeiine kali ve
laini sakIadi, hI da sakIannakladii.
Topiak Ana, kaviuInu aInini eIiyIe kapalip sicak dunanIai saa-
iak yce sesini ykseIlli ve dnyasini kuilainasi iin hei eyin la-
lasini, Zeusu agiidi. eviene lak! diye lagiidi ona. CkIei ulan
uca dunana loguIdu. Yce Zeus, egei deniz kayloIuisa, ve lopiak ve
153
ggn kalIaii kayloIuisa, liz yine laIangicin kaosuna dneiiz! ii
dn! Lvieninizin gvenIigini dn! Ne kaIdiysa onIaii kuilai aIev-
Ieiden!
Hei $eye Kadii ala Zeus leIaIa, lii eyIei yapiInazsa hei eyin
yok oIacagini gineIeii iin laniiIaii agiidi. Sonia en lepeye ikli,
sag eIine lii inek aIdi ve kuIaginin yanindan fiiIaliveidi. Aiala
saisiIdi, alIai koikuya kapiIip dizginden ikli, saIaii luluan Ihael-
hon lii yiIdiz gili kaydi. Ve yanan gvdesini Io nehii iine aIdi.
Igenin NaiasIaii, cesedini zeiinde unIai yazan lii nezaia koy-
duIai:
8urada Pnac|ncn qa|tqcr, Pnciocsun araoastna gcz di|ni|i,
Vc oaaranadtqsa da, ccsarc| dc|uqdu.
52
u hogiI eleveyn yks, yaan ioIIeii, yeleiince eiginIen-
neniIei laiafindan slIeniIdigi zanan kaosun oilaya ikligini syIe-
yen kadin fikii seigiIiyoi. ocuk anne ggsnn yaygin idiIinden i-
kip da zeIIeni yelikin eyIenIeiinin dnyasiyIa yzIeliginde, iuh-
saI oIaiak lalanin aIanina geei - lala, ogIu iin geIecekleki gievin
iaieli ve kizi iin de geIecekleki ei oInului. iIsin ya da liInesin ve
lopIundaki konunu ne oIuisa oIsun, lala gen vaiIigin lyk dn-
yaya genesini sagIayan eiginIeliiici iahiplii. Ve daha nce iyi ve
kly anne lensiI edeiken, lunu ailik o yapai - ana lek faikIa,
sahnede yeni lii ncadeIe gesi vaidii: oguI evienin egenenIigi iin
lalasina kaii ve kiz ise egenen oIunan dnya c|na| iin annesine
kaii ncadeIe edei.
CeIenekseI eiginIenne fikii, adayin leknikIeie, gievIeie ve sei-
ninin geliidigi ayiicaIikIaia kaliIiniyIa, eleveyn ingeIeiiyIe oIan duy-
52
Ovidius, a.g.c., II (MiIIeiden uyaiIannilii, Loel Liliaiy).
KAHRAMANIN MACERASI
gusaI iIikisinin iadikaI lii yeniden dzenIeniini lii aiaya geliiii.
Myslagogos (lala ya da lala yeiine geen kii), yknIIk singeIe-
iini ancak uygunsuz ocuksu kaleksisIeiden lananen siyiiIni lii
oguIa veieceklii - kesin, kiiseI oInayan g deneyininin liIindii
(ya da leIki liIinIi ve akiIciIaliiiIni) kendini alailna, kiiseI leicih
ya da daiginIik gdIeiiyIe oIanaksiz kiInayacagi liiine. IdeaI oIaiak,
ngiIen kii saIl insanIigindan siyiiIni ve kiiIiksiz lii koznik g-
cn lensiIcisi oInului, iki keie dognului: kendi lalasi oInului.
Ve lu yzden, ailik kendisi, kiiyi ocuksu iyi ve kl yaniIsana-
Iaiindan, unul ve koikudan aiindiiacak ve vaiIigin aiIininin an-
IaiInasiyIa huzui iinde koznik yasanin gikenIiIigi deneyinine ge-
iiecek oIan eiginIeliineci, iehlei, gne kapisi ioIn slIeneliIii.
ii keiesinde, diye aikIadi kk lii ocuk, lop gIIeIeiinin
|sicj leni esii aIdigini dIedin. ZipIayip lagiiiyoidu hepsi. Kendini
kendi saIonunuzda gince aiidin. ii ale vaidi ve zeiinde de
kaynai su doIu lii kazan. eni iine alliIai ve lii ahi aiada lii geIip
pini niyin diye yokIadi. Sonia diaii ikaidi ve efe veidi, lan ef
leni isiiacakken uyandin.
53
Masada kaiinIa oluidugunuzu dIedin, diye ifade ediyoi ki-
lai lii leyefendi. Yenek siiasinda uzanip henz lelek oIan ikinci
ocugunuzu aIdin ve siegiden iIenIei geiegi, kaynai su ya da lii
li sivi doIu yeiI lii oila ksesine koydun, ikliginda lavuk yahnisi
gili iyice pinili.
u nadii yenegi eknek lahlasina uzallin ve liaginIa keslin. ii
lavuk kuisagina lenzeyen kk lii paia diinda hepsini yeniken,
kaygiyIa kaiina laklin ve soidun, 'unu yapnani isledigine enin
53
KImmIns, a.g.c., s. 22.
155
nisin` Onu akan yeneginiz ni yaplin`
LvciI lii laviiIa yanilIadi, 'yIe iyi pili ki, yapacak lii ey yoklu.
Tan son paiayi da yiyoidun ki uyandin.
54
u dev lalanin aikelipseI kalusu, iIkeI eiginIenne ayinIeiinde
geiekIeliiiIii. Cidgnz gili AvusliaIyaII Muingin kaliIesinin
ocukIaii nce koikuluIup anneIeiine siginnaIaii sagIanii. yk Yi-
Ian ala onIaiin snnel deiiIeiini isliyoidui.
55
u kadinIaii koiuyucu
konununa sokai. DeIiginden ikni yk YiIan alanin agiisi sa-
yiIan, YuiIunggui adIi nuazzan loiu fIenii. LikekIei ocukIai iin
geIince, kadinIai niziakIaiini kapip sadece dvi gili degiI, lagiiip
agIai gili de yapaiIai, nk ocukIai gliIp yenecekIeidii. Li-
kekIeiin gen dans aIani yk YiIan alanin gvdesidii. iiok ge-
ce loyunca ocukIaia luiada eilIi lolen alaIaiin singesi oIan sayisiz
dans gsleiiIii ve vaioIan dnyanin dzenini anIalan nilIei gieliIii.
Ayiica, faIIik alaIaiinin niloIojik geziIeiinin lakIidi oIaiak konu ve
uzak kIanIaia dogiu uzun lii yoIcuIuga gndeiiIiiIei.
56
u ekiIde,
sanki yk YiIan alanin iindeyni gili, onIaiin anne kaylinin
yeiini doIduian iIgin lii yeni nesne dnyaya kaliIiiIai, ve eikek faI-
Ius, dii ggsn yeiine, ingeIenin oila noklasi (axis nundi) yapiI-
nilii.
Uzun ayin diziIeiinin en u noklasi ocugun kendi kahianan-pe-
nisinin, snnelinin iklc ve aci veien saIdiiisi sayesinde snnel
deiisinin koiunasindan ayiiInasidii.
57
SzgeIini AiunlaIai aiasinda,
54
Wood, a.g.c., s. 218-219.
55
Gcridc, s. 21.
56
W. LIoyd Wainei, A 8|ac| Citi|iza|icn (Nev Yoik ve Londia: Haipei and
iolheis, 1937), s. 26O-285.
57
ala |yani, snnelij ocugu annesinden ayiian kiidii, diye yazai Di.
KAHRAMANIN MACERASI
loga kikiilicinin sesi, genilen lu kesin kopu ani geIdiginde hei
yeiden duyuInakladii. Cecedii ve alein esiaiIi iigi aIlinda ansizin
snneli ve yaidincisi leIiiii. oga kikiiliciIaiinin giIls lienin
lyk eylaninin sesidii ve aneIiyali yapacak ikiIi onun suielidii. Sa-
kaIIaii fkeyi singeIeyecek ekiIde agizIaiinda, ayakIaii iyice aiIni
ve koIIaii ne uzanni lii haIde iki adan lananen kipiilisiz duiui,
asiI aneIiyali nde, sag eIinde aneIiyali yapacagi kk keskin liagi
luluyoi ve yaidincisi henen aidinda, lyIece iki vcul liiliiine de-
giyoi. Sonia aIevIeiin iigiyIa kapIanni lii adan, lainda lii kaIkan,
eIIeiinin la ve iaiel painakIaiini liiliiine vuiaiak leIiiii. oga
kikiiliciIai uzak kanplaki kadin ve ocukIaiin duyaliIecegi koikun
lii yaygaia ikailnakladii. KaIkanIi adan aneIiyaliin henen nn-
de diz kei ve henen ocukIaidan liii ancaIaiindan liikai laiafin-
dan ayakIaii nde oInak zeie ve lln adanIai lii aikiyi pes, yk-
sek peideden syIeiken kaIkanin zeiine yeiIeliiiIii. AneIiyal koIay-
ca yapiIii, ikn figiIei henen aydinIik lIgeden ekiIii ve az ok
akin lii haIdeki ocuk, lopiakIaiina vaidigi eikekIei laiafindan kai-
iIanip kulIanii. aaidin, deiIei, agIanadin.
58
AvusliaIya yeiIi niloIojiIeii, iIk eiginIenne ayinIeiinin lln gen
eikekIeiin IdiIecegi ekiIde geligini syIei.
59
Ayinin, laka eyIe-
iin yani siia, yaIi kuagin dipaI saIdiiganIigi da oIdugu anIaiIii, ve
snnel, hafifIeliIni lii kasliasyondui.
6O
Iakal ayinIei ayiica gen, ye-
Rohein. ocuklan kesiIen asIinda annedii. ... Snnel deiisinin lai anne-
nin iindeki ocuklui (Ceza Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 72-
73).

58
Sii aIdvin Spencei ve I. }. CiIIen, Tnc Arurt|a (Londia: MacniIIan and
Co., 1927), CiIl I, s. 2O1-2O3.
59
Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 49 vd.
6O
A.g.q., s. 75.
157
ni kuaklan eikek giulunun yanyan, alaeikiI egiIini iin de dzen-
IeneIei yapai ve ayni zananda aikelipseI lalanin neihanelIi, zveii-
Ii yanini gsleiii, nk uzun singeseI egilin dneni siiasinda, ei-
ginIenenIeiin, yaInizca yaIi eikekIeiden laze aIinni kanIa yaanaya
zoiIandikIaii lii sie vaidii. YeiIiIei, denii, zeIIikIe Hiiisliyan ko-
nnyon ayinine iIgi duyai ve onu nisyoneiIeiden duydukIai zanan
kendi kan ine ayinIeiiyIe kaiiIaliiiiIai.
61
AkanIeyin eikekIei geIii ve kaliIe dzenine gie yeiIeiini aIii-
Iai, ocuk lai lalasinin dizIeiinde yalnakladii. KipiidananaIidii,
yoksa Ieceklii. ala eIIeiiyIe gzIeiini kapalii, nk egei ogIan in-
di oIacakIaia lanik oIuisa, oaoa tc anncnin i|isinin dc c|cccginc inaniIii.
Tahla ya da aga kalugundan lii kova, koIunu hafife lagIayaiak sl
kisni lii luiun kenigiyIe kesen ve koIu leIiiIi lii Ide kan aIi-
nincaya dek kovanin slnde lulan ocugun dayiIaiindan liiinin
yanina konui. Sonia yanindaki adan koIunu kesei ve kova doIana
dek lu lyIe siei. Dil luuk le Iilie aiasi. OgIan kandan lyk
lii yudun aIii. Midesi aInasa da, lalasi kani lkinesini engeIIenek
iin logazini lulai, nk lu oIuisa oaoast, anncsi, |tz tc cr|c| |ardc-
|crinin ncpsi c|ccc||ir. Kanin geii kaIani zeiine loca ediIii.
undan sonia, lazen lii doIunay loyunca, ogIana kandan laka
lii yiyecek veiiInez, nilik ala Yanninga lu yasayi koynului. ... a-
zen kan kovada kuiuluIui ve nuhafiz luiunkenigiyIe onu diIinIei ve
lunIaii, uIaidaki iki diIin nce oInak zeie ogIan yei. DiIinIei eil
Ide diIinIenneIidii, yoksa ocuk Ii.
62
61
A.g.q., s. 227, R. ve C. eindl, A IieIininaiy Repoil of IieId Woik in lhe
OoIdea Region, Weslein Soulh AusliaIia, Occania, XII (1942), s. 323den
aklaiaiak.
62
Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 227-228, akl. D. ales, Tnc Pas-
KAHRAMANIN MACERASI
KanIaiini veien eikekIei sik sik layiIii ve lilkinIiklen lii saal ya
da daha uzun lii sie kona haIinde kaIiiIai.
63
Daha nceIeii, diye
yaziyoi lii gzIenci, (kaliIanIaica lienseI oIaiak iiIen) lu kan lu
anaIa IdiIen lii adandan sagIaniidi ve vcudu paiaIanip yenii-
di.
64
uiada, diye yoiunIuyoi Di. Rohein, iIkseI lalanin Idi-
Ip yennesinin ayinseI lensiIine oIaliIdigince yakIaiyoiuz.
65
AvusliaIyaII ipIak yalaniIIai lize ne kadai aydinIannani gi-
nise ginsn, singeseI ayinIeiinin, yaygin kanilIaii yaIniz Hinl Ok-
yanusunu evieIeyen ada ve lopiakIaida degiI, kendi uygaiIiginizin
ok zeI lii aIani saydiginiz aikaik neikezIeiin kaIinliIaii aiasinda da
luIunan o iuhsaI liIgiIennenin inaniInaz Ide eski dizgesinin ag-
da zananIaida da vaiIigini sidinesini lensiI elliginden phe edi-
Ienez.
66
YaIiIaiin ne kadai ok ey liIdigini lizin aliIi gzIenciIeii-
sing cf |nc Aocrigincs (1939), s. 41-43.
63
Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 231.
64
R. H. Malhevs, The WaIIongguia Ceienony, Quccns|and Gccgrapnq ]cur-
na|, N. S., XV (1899-19OO), s. 7O, akl. Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drc-
an, s. 232.
65
Kayda geiiiIni lii oIayda, ocukIaidan ikisi laknanaIaii geieken za-
nanda yukaii lakliIai. O zanan yaIi eikekIei liiei eIIeiinde la liakIa
iIeiIedi. ocukIaiin hei ikisinin de danaiIaiini yaidiIai. Kan fikiidi ve di-
gei eikekIei lii In igIigi alli. ocukIai Inl. YaIi uirrccnun'|ar
(hekinIei), la liakIaiini kana luIayaiak, onIaii oiadaki heikesin dudagi-
na degdiidiIei. ... ooiah kuilanIaiinin vculIaii piiiiIdi. Hei le o-
oiahlan liii lu ellen lii paia yedi, lakaIaiinin lunIaii seyielnesine izin
veiiInedi (K. LanIoh Iaikei, Tnc |uan|aqi Trioc, 19O5, s. 72-73, akl. Rhe-
in, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 232).
66
agda MaIinezyadaki iIgi ekici lii singeseI dizge luIgusu, I ikinci lin
yiIin Misii-aliI, Tiuva-Ciiil Ialiienl konpIeksiyIe zde aynidii, ki.
}ohn Layaid, S|cnc Mcn cf Ma|c|u|a (Londia: Challo and Windus, 1942).
W. I. }. Knighl, Cunacan Ga|cs (Oxfoid, 1936) iinde MaIekuIaIi iuhun
15
nizin yayinIanni eseiIeiinden giennek gli. Iakal AvusliaIya
iileI figiIeiinin lize daha yksek kIliIeiden lanidik oIanIaiIa kai-
iIaliiiInasiyIa, lyk lenaIaiin, hi degineyen aikelipIeiin ve iuha
elkiIeiinin ayni kaIdigi giIeliIii.
Gc|, ey Di|nqranocs,
Gir ou cr|c| ranninc.
67
Zeusun, $inek IiiIalanin, ocuga, ogIu Dionysosa lu agiisi, ei-
ginIeyici ikinci dogua iIikin eski Yunan nysleiiaIaiinin ana lenasini
yankiIiyoi. Ve loga sesIeii iuhIai dnyasina ail koikun ginnI
lii yeiIeiden uguIdai ve lii davuIdan lii inge sanki yeiaIlinin gk-
giIls gili havayi ipeiliyIe agiiIaliiii.
68
Lski YunanIai, Ien ve
yeiaIlina yoIcuIugunun Aineiasin kIasik inii ve aliIde CiIganin ini-
iyIe oIan apaik iIikisini lailinilii. W. }. Ieiiy, Tnc Cni|drcn cf |nc Sun
(Nev Yoik: L. I. Dullon and Co., 1923), Misii ve Sneiden Okyanus aIa-
ni loyunca Kuzey Aneiikaya dek uzanan lu kIli-siekIiIiginin kanilIa-
iini luIdugunu dnnl. iiok uznan eski Yunan ve iIkeI AvusliaIya
eiginIenne lienIeiinin ayiinliIaii aiasindaki yakin edeIikIeie dikkal
eknilii, zeIIikIe }ane Haiiison, Tncnis, A S|udq cf |nc Sccia| Origin cf
Grcc| Rc|igicn (gz. ge. 2. asin, Canliidge Univeisily Iiess, 1927).
Degiik aikaik uygaiIikIaiin niloIojik ve kIlieI dzenIeiinin yeiyz-
nn en uzak keIeiine hangi yoIIaiIa ve hangi agIaida dagiIni oIdugu
hI leIiisizdii, yine de kalegoiik oIaiak anliopoIogIaiiniz laiafindan in-
ceIenni iIkeI kIli denen eyIeiden ok aznin (leIki hiliiinin) o yei-
Ieie zg oIdugu syIeneliIii. unIai daha ok, degiik lopiakIaida, geneI-
IikIe ok daha lasil kouIIai aIlinda ve laka iikIai laiafindan geIiliiiIen
adelIeiin yeieI uyaiIanaIaii, lIgeseI lozununIaii ve ok ok eski salil-
IenneIeiidiiIei.
67
Luiipides, Tnc 8accnac, 526 vd.
68
AeschyIus, Iig. 57 (Nauck), akl. }ane Haiiison (Tncnis, s. 61), eski Yunan
ve AvusliaIya eiginIenne ayinIeiinde loga kikiilicisinin ioIn lailinasi
siiasinda. oga kikiilicisi konusuna lii giii iin, lkz. Andiev Lang, Cus-
10
KAHRAMANIN MACERASI
diiiIen Dionysosun lakna adi oIan Dilhyianlos szcgnn kendi-
sinin, ifl kapinin adanini, ikinci doguun nucizesinde sag kaIan
adani leIiilligini dnyoidu. Ayiica koio aikiIaiinin (dilhyian-
losIai) ve laniinin kulIannasindaki kaianIik, kan llen ayinIeiin -
lilkiIeiin yeniIennesiyIe, ayin yeniIennesiyIe, gnein yeniIennesiy-
Ie, iuhun yeniIennesiyIe iIgiIi oIan ve yiI laniisinin diiiIne nevsinin-
de giIen- kulIanan Allika liagedyasinin ayinseI laIangicini lensiI
elligini de liIiyoiuz. Anlik dnyada lu liden nil ve ayinIei siniiIiy-
di: Tennuz, Adonis, Milia, Viilius, Allis ve Osiiisin ve onIaiin eil-
Ii hayvan lensiIIeiinin (keiIei 7e koyunIai, logaIai, donuzIai, alIai,
laIik ve kuIai) In ve diiiIiIeii hei kaiiIaliinaIi din giencisi
iin aiklii, Whilsunlide Loul, Cieen Ceoige, }ohn aiIeycoin ve
Kosliulanko, Kii KovaIana, Yazi Celiine ve YiIlai aIikuunun I-
diInesi gili seviIen kainavaI oyunIaii geIenegi, agda lakvininize
lainnilii,
69
ve Hiiisliyan kiIisesi aiaciIigiyIa (D ve KuiluIu,
ainiha CeiiIne ve DiiiIi, lapliznin ikinci doguu, kiIiseye kaluI
ayininde yanaga aliIan eiginIeyici lokal, singeseI Llin yenii ve Kanin
iiInesi niloIojisinde) aika ve lazen de elkiIi liinde insanin yei-
yzndeki iIk gnnden ililaien gingseIIigin dehelIeiini lii ke-
naia liiaknasini ve Insz vaiIigin hei eyi dnlien lasavvuiu-
nu kazannasini sagIayan fedakiIik eyIeni sayesinde eiginIeyici g-
cn lu Insz ingeIeiine lagIannaklayiz. nk lenin aiindiiiI-
nasi iin nuidaiIaia seipiIen kei ve logaIaiin kani ve dve kI on-
Iaii kulsuyoisa, ezeIi Ruh aiaciIigiyIa kendisini Iekesiz oIaiak Taniiya
|cn and Mq|n (gz. ge. 2. asin, Londia: Longnans, Cieen, and Co.,
1885), s. 29-44.
69
unIaiin hepsi de Sii }anes C. Iiazei laiafindan AIlin DaIda anIaliIni ve
uzun uzun lailiiInilii.
11
Lcvha VII. 8qc (Pa!cn!ItIk Magara RcsmI, Fransa PIrcnc!crI).
Lcvha VIII. |trcnsc| A|a Viracccna Ag|tqcr (Aijanlin).
sunnu oIan Mesihin kani Insz Taniiya iladel elnek zeie vic-
daninizi I iIeiden ne kadai aiindiiacaklii`
7O
Dogu AfiikaIi asunlvanin anIalligi lii haIk hikyesi vaidii, lii
adan Inn kzn gden In lalasiyIa kaiiIaii ve onu ge-
ni lii aIiIiga giiei gili yeie giien lii yoIa sokai. iilakin insanIaiIa
doIu usuz lucaksiz lii aIana vaiiiIai. ala oguIu sakIai ve uyunaya
gidei. yk $ef oIan In eilesi salah gini. ii yani gzeIdii,
ana digei yani inli, kuilukIai dnekledii yeie. Yaidinci-
Iaii kuilukIaii lopIanakladii. YaiaIaii yikaiIai ve onIai iIeiini lili-
iince, In konuui: ugn dogan: aIiveiie gideise soyuIacak. u-
gn doguian kadin: doguiduguyIa Iecek. ugn laiIada aIian
adan: nisiiIaii iyecek. CangiIa giden kiiyi asIan yiyecek.
In lyIece evienseI Ianeli syIedi ve dinIenneye gilli. Ana ei-
lesi salah oilaya ikinca, yaidinciIaii onun gzeI yanini yikayip ko-
kuIadiIai, yagIa ovaIadiIai. iliidikIeii zanan In kulsanayi syIe-
di: ugn dogan: zengin oIsun. ugn doguian yaIanacak lii ocuk
doguisun. ugn dogan: pazaia gilsin, iyi naIIai luIsun: hiIeyi loz-
sun, fiIIei liIe luIsun. nk lugn lakdis ediyoiun.
O zanan lala ogIuna yIe dei: Lgei lugn geIseydin, neIei eIde
edeceklin. Ana indi leIIi ki sana yoksuIIuk yaziIni. Yaiin luiadan
gilsen iyi oIui.
OguI evine dnei.
71
YeiaIlindaki Cne oIan IIei Loidu, gn ynelen ve leIiiIeyen
ayni aaIi kiaIin digei yanidii, nk Seni gklen ve yeiden aIan
7O
IlianiIei, 9:13-14.
71
Le I. A. Capus des Ieies-Iancs, Conles, Chanls el Iioveiles des a-
sunlva dans IAfiique OiienlaIe, Zci|scnrif| fr A]ri|aniscnc und Occanisc-
nc Spracncn, CiIl III (eiIin, 1897), s. 363-364.
14
KAHRAMANIN MACERASI
kindii` Ve kindii Iden yaayani ve yaayandan Iy ikailan` Ve
kindii hei eyi ynelen ve dzenIeyen`
72
ok yoksuI lii adan oIan
Kyazinlaya daii Wachaga hikyesini haliiIayaIin, lii kocakaii onu
Cnein gIe vakli dinIendigi doiuga gndeinili,
73
oiada yk $ef
ona zenginIik lahelli. Ve Afiikanin digei kiyisindan lii hikyede an-
IaliIan dzenlaz lanii Lduyu aninsiyoiuz:
74
anIanazIik yaynak en
lyk egIencesiydi. Ayni dehelIi Taniinin faikIi ginnIeiidii
lunIai. ZilIikIai, iyi ve kl, In ve yaan, aci ve haz, ninel ve yok-
sunIukIai onda luIunui, ondan kaynakIanii. Cne kapisinin kiisi
oIaiak, lln kaiil iflIeiin kaynagidii. Cinneyenin anahlaiIaii
Ondadii. ... Sonunda, Ona dneceksin, o zanan O gsleiecek sana
yaplikIaiinin asIini.
75
Aika kendisiyIe eIien lalanin gizeni, laiih ncesi Ieiu'nun,
Viiacocha adIi lyk lii laniisaI figinde anIanIi lii liinde su-
nuInului. Taci gnelii, hei iki eIinde lii inek lulai: ve gzIeiin-
den gzyaIaii liininde dnyanin vadiIeiinin yaanini yeniIeyen
yagnuiIai inei. Viiacocha LvienseI Tanii'dii, hei eyin yaialicisidii,
ve yine de dnyadaki ginIeiine daii efsaneIeide, paaviaIai iin-
de doIanan lii diIenci oIaiak gsleiiIii, insan, eyleIhenin han kapi-
Iaiindaki Meiyen ve Yusuf IIahisini,
76
ve }pilei ve Meikin aukis
ve IhiIenon'un evinde diIennesini anIalan kIasik hikyeyi
77
aninsi-
72
Kuian, 1O:31.
73
Gcridc, s. 84.
Gcridc, s. 58. asunlva (yk $ef In yks) ve Wachaga (Kyazinla
yks) Dogu AfiikaIi haIkIaidii, Yoiula (Ldu yks) Nijeiyanin Dogu
Kiyisi koIonisinde yaai.
75
Kuian, 6:59, 6O.
76
Luka, 2:7.
77
Ovidius, Mc|ancrpncscs, VIII, 618-724.
15
yoi. Ayiica kin oIdugu anIaiInayan Lduyu aninsiyoiuz. u niloIo-
jide sika kaiiIaiIan lii lenadii, anIani Kuian'in szIeiinde sakIi-
dii: Neieye dneisen dn, AIIahin VaiIigi oiadadii.
78
Hei eyde
sakIi oIsa da O, dei HinduIai, Ruh iiIdanaz, yine de O sln, na-
hii akiIIi, nahii khinIei laiafindan giIi.
79
Sopayi kii, dei
Cnoslik lii afoiizna, ve ile Isa.
yIece Viiacocha, hei yeide hazii ve nazii oIuunu lu yoIIa leIIi
edeiek evienseI laniiIaiin en ycesinin kaiakleiine kaliIii. Dahasi g-
ne-lanii ve fiilina-lanii liieini lanidiklii. Onu iki laniinin zeIIikIe-
iinin liiIeligi (Yehova, lii fiilina-lanii ve LI, lii gne-lanii) Musevi
Yehova niloIojisinden liIiyoiuz, o ikiz SavaiIaiin lalasinin Navaho
kiiIeliiiInesinde leIiigindii, uddha ingesinin leIiiIi liinIeiinin
haIesinde ve ineginde oIdugu gili Zeus kaiakleiinde de apaiklii.
unun anIani gne kapisindan eviene dkIen inayelin, yikan ve
yok ediInez oIan inegin eneijisiyIe ayni oIdugudui: Yok ediIeneye-
nin saniiIai saan iigi, yaialici iikIa aynidii. Ya da, yine doganin
ikinci lii kaiilIiginin diIiyIe: gnele yaIinIanan ale, dIIeyen fiili-
nada da paiiIdai, leneI kaiilIik iflinin, ale ve suyun aidindaki
eneiji lii ve aynidii.
Iakal Viiacochanin, Ieiunun lu soyIu evienseI lanii lasaiininin
en siiadii ve elkiIeyici oIan yani lananen ona zg oIan lii ey, yani
gzyaIaiidii. Dnyadaki suIai Taniinin gzyaIaiidii. uiada, keiin
dnyayi diIayan inanii, Tn yaan aci doIudui, lalanin dnyayi
saian onayiyIa, Yaan oInaIi! iIe liiIeii. LIiyIe yaiallikIaiinin ya-
an izdiialinin lnyIe faikindadii, aciIaiin kkieyen vahelinin, ya-
ialligi aipik, z yikici, ehvelIi, kizgin evienin leyni yaian aleIeiinin
78
Kur'an, 2: 115.
7 9
Ka|na Upanisnad, 3: 12.
1
KAHRAMANIN MACERASI
lan liIincindedii ve, lu laniisaI yaana yaan gline gievini is-
leksizce slIenii. Doguigan suIaii duiduinak yikin oIacaklii, ana
onIaii saInak da lu liIdiginiz dnyayi yaialnaklii. nk zananin
z akilii, anIik vaioIuun dagiIiidii, ve yaanin z zanandii.
MeihanelIi, zananin liinIeiine aik oIan lu yapici laniisaI insan ke-
dei denizine siekIiIik veiii, ana ne yapliginin, veidigi doguigan ya-
an suIaiinin kendi gzyaIaii oIdugunu lananen liIeiek.
YaialiIi paiadoksu, sonsuzIuklan zananin liinIeiinin leIiiii,
lalanin fiIizIenen gizidii. Hilii zanan lan oIaiak aikIananaz. u
yzden, hei leoIojik sislende, yaan ananin painaginin dokundugu
ve kusuisuz liIgi oIasiIigini zayifIalan lii glek lagi noklasi, lii AiI
lopugu vaidii. Kahiananin soiunu, kendin (ve lyIece dnyasini) o
nokladan lananen geiinek, siniiIi vaioIuunun leneI dgnn
gevelip paianpaia edip yok elneklii.
alayIa kaiiIaacak oIan kahiananin soiunu, iuhunu, lu devasa
ve acinasiz koznosun lunaIlici ve akiIdii liagedyaIaiinin VaiIigin
gikene lananen egenen oIaliIecegini anIayacak kadai koikusuz
kiInaklii. Kahianan yaani kendisine zg ki noklasindan aai ve
lii an iin kaynagi gii. alanin yzn gii ve anIai - ikisi lii
aiaya geInilii.
InciIdeki Lyl hikyesinde, Tanii, lasil ve siiadan liii oIan,
Tanii'dan koikan ve klIklen kanan ahIakIi kuIuna den kl
kadeii, insani ya da laka IIeide hakIi ikainak iin lii ey yap-
naz. Lyl'n hiznelkiIaiinin KiIdani askeiIeice kalIediInesi de, o-
cukIaiinin ken lii alinin aIlinda kaInasi da kendi gnahIaiindan
degiIdii. AikadaIaii geni oIsuna geIdikIeiinde, Taniinin adaIeline
oIan deiin lii inanIa, Lyl'n laina lyIesine koikun eyIeiin geI-
nesi iin kl lii eyIei yapni oInasi geiekligini syIeiIei. Iakal
1 6 7
disl, cesui, ufku aik iIeke yapip elliginin iyi oIdugunda isiai
edei, fakal geIenIeiden LIihu, kendini Taniidan daha adiI saydigi iin
onu gnahkiIikIa suIai.
u kaigaa iinde Taniinin kendisi Lyl'e yanil veiiiken, yapligi-
ni elik leiinIeiIe hakIi ikainak iin ala haicanaz, ona cennel yoIu-
na ykniken dnyadaki gili daviannasini luyuiaiak VaiIigini y-
ceIlnekIe yelinii: $indi kuagini eIine vui eikek gili, sana soiayin
da, lana anIal. Hknn loa ni ikaiacaksin` HakIi ikaiiIasin di-
ye leni ni suIuyoisun` Tanii kadai gI nsn sen` Ve onun gili
lii sesIe giIeyeliIii nisin` $indi gikenIe ve gzeIIikIe ssIen, ve
izzel ve hanelini giy. fkenin lakinIikIaiini loaIl, ve hei kiliiIiye
lakip onu aIaIl. Hei kiliiIiye lakip onu keil ve oIdukIaii yeide
klIeii ayak aIlinda igne. ii aiada onIaii lopiaga gizIe, gizIi yeide
yzIeiine saigi sai. O zanan len de seni veiin, sag eIin seni kuilaia-
liIii diye.
8O
Lyl Kilalinin liiinci lalinda anIaliIan, $eylanIa giidigi o p-
heIi lahise daii aikIana yoklui, sadece geiekIeiin geieginin, yani
insanin, Taniinin insan kalegoiiIeiinin lesindeki lii neikezden l-
ieyen aizusunu kavianasini engeIIeyen gkgiIlI ve inekIi lii
gsleiini vaidii. KalegoiiIei geieklen de Lyl kilalinda Hei $eye
Kadii laiafindan paiaIannilii ve sonuna dek de paiaIanni kaIii.
Yine de vahiy, Lyl'n kendisini iuhen lalnin elni gilidii. O, aIev
aIev yanan fiiinin iindeki cesaieli, Ln Ycenin kaiakleiinin yaygin
kavianii kaiisinda vazgeip loyun egneye oIan isleksizIigi onun ai-
kadaIaiini lalnin edenden daha lyk lii vahiyIe yzIeneye Iyik
oIdugunu kanilIanili. Son lIndeki szIeiini sadece koikuya
kapiIni liiinin szIeii oIaiak yoiunIayanIayiz. OnIai hakIi ikaina
80
Eyub, 40. 7-14.
18
KAHRAMANIN MACERASI
yoIuyIa scq|cncn hei eyin lesinde lii eyIei gcrn oIan liiinin sz-
Ieiidii. Seni kuIakIaiini iilnili, indiyse seni gznIe gidn. u
yzden kendini hoi ginekleyin, ve lozda ve kIde lvle elnekle-
yin.
81
KendiIeiini e koanIai hoi giIi, Lyl yeni lii ev, yeni
hiznelkaiIai ve yeni evIalIaiIa dIIendiiiIii. Ve lundan sonia Lyl
yz kiik yiI yaadi, ve dil gleklen oguI ve loiunIaiini gid. Ve
Lyl kocani ve gnIeie doynu oIaiak Id.
82
alayi geieklen laniyacak kadai lyyen oguI iin yaigiIananin
acisi oiladadii, dnya ailik lii gzyai deiesi degiI, VaiIigin nulIuIuk
veien, kesinlisiz diavuiunudui. }onalhan Ldvaids iIe sisne g-
inen kizgin Taniinin gazaliyIa, ayni yzyiIin yoksuI Dogu Aviupa
gelloIaiina ail u yunuak Iiiigi kaiiIaliiin:
Ly, |trcnin |fcndisi
Sana oir ar|t scq|cqcccgin.
Ncrcdc ou|unursun Scn,
Vc ncrcdc ou|unnazstn Scn?
Ncrcdcn gcscn - Scn tarstn,
Ncrcdc dursan - Orada da Scn tarstn.
Scn, Scn, qa|ntz Scn.
|qi |t| ncr cqi - Sana |r|cr c|sun.
Kc| |t| - an, qinc |r|cr c|sun Sana.
Scn tarstn, Scn tardtn, Scn tar c|aca|stn.
Scn n|nc||in, Scn n|ndarstn, Scn n|ncdccc|sin.
Ccnnc| Scnin, Ycrqz Scnin.
81
A.g.q., 42. 5-6.
82
A.g.q., 42: 16-17.
1
Y|sc||crdc Scn tarstn,
Vc Scn tarstn a|a||arda.
Ncrcqc dcnscn, Scn, an Scn cradastn
83
5. Tanrt!attrma
Tilel, in ve }aponyanin en gI ve seviIen odhisalvaIaiindan
liii oIan Lolus Taiyan, AvaIokilevaia, AcinayIa Aagi akan Lfen-
didii, lyIe agiiiInakladii, nk vaioIuun klIkIeiinden aci
eken lln duyguIu yaialikIaia yakinIik duyai.
84
Tilelin niIyonIai-
ca kez yineIenen lapinak gongIaii ve dua lekeiIekIeiinin duaIaii ona
gidei: On nani padnc nun, Mcevhei Iolusladii. Onun dakika lai-
na aIdigi dua insanogIunun lanidigi lln laniiIaidan ok daha fazIa-
83
Leon Slein, Hassidic Music, Tnc Cnicagc ]cuisn |crun, CiIl II, No. 1 (Son-
lahai, 1943), s. 16.
84
Hinayana udizni (SayIon, uina ve Siyanda vaioIan udizn) uddhayi
lii insan kahianan, yce lii eini ve liIge oIaiak kaluI edei. le yan-
dan, Mahayana udizni ise (kuzeyin udizni), AydinIanni OIani, evien-
seI aydinIanna iIkesinin lii ledenIennesi, lii dnya kuilaiicisi oIaiak g-
ii.
odhisalva uddhaIik aanasindaki lii kiidii: Hinayana gine gie,
lii soniaki ieenkainasyonunda lii uddha oIacak oIan usla, Mahayana
gine gieyse (izIeyen paiagiafIaiin gsleiecegi gili) zeIIikIe evienseI
neihanel iIkesini lensiI eden lii li dnya kuilaiicisi. 8cdnisa||ta (Sans-
kiile) szcgnn anIani udui: vaiIigi ya da z aydinIanna oIan.
Mahayana udizni lii ok odhisalva ve liiok da geni ve geIecek
uddhaIai panleonu geIiliinilii. unIaiin hepsi, vaioInana loIugunda
nuhleen lii laIoncuk gili duian, ln vaioIuun en yce kavianaliIii
kaynagi ve en son siniii oIan akin oIanin, lii ve lek Adi-udanin (IIkseI
uddha) (gcridc, s. 1O5, dipnol 51Ie ki.) lezahi eden gIeiini yansilii.
170
KAHRAMANIN MACERASI
dii, nk, insan oIaiak dnyadaki son yaani siiasinda son eigin si-
niiIaiini kendisi iin zoiIadiginda (adIanni ve siniiIanni koznosun
hayaI kiiikIigi yaialan yaniIlici nuannaIaiinin lesindeki hiIigin za-
nandiiIiginin ona aiIdigi an) duiaksadi: hiIige giineden nce ay-
iinsiz ln yaialikIaii aydinIannaya uIaliiacagina yenin elli, ve o za-
nandan leii vaioIuun ln inlsn yaidinci vaiIiginin laniisaI
gikeniyIe doIduidu ve lu yzden uddhanin geni iuhsaI inpaia-
loiIugunda ona yneIliIen en kk dua liIe kuIaga ho geInekledii.
IaikIi liinIeide on lin dnyayi gezei ve ihliya ve dua aninda leIi-
iii. Kendini insan liininde iki koIIa, speiinsan liininde dil, aIli,
oniki ya da lin koIIa seigiIei ve soI eIIeiinden liiinde dnya Iolusunu
lulai.
uddhanin kendisi gili, lu lanii lenzeii vaiIik da insan kahia-
nanin aIdiiisizIigin son koikuIaiinin lesine geeiek uIaacagi lanii-
saI haIin lii nodeIidii. iIin zaifi yok oIdugunda, o, degiinden
uzakIaii, lln koikuIaidan kuiluInu oIui.
85
u, hepinizin iin-
deki kahiananIik yoIuyIa seilesl kaIacak ve heikesin uIaaliIecegi gi-
ziIdii, nk, yIe yaziInilii: Hei ey uddha-eydii,
86
ya da yine
(ve lu ayni eyi syIenenin lii laka yoIudui): Tn vaiIikIai len-
Iiksizdii.
Dnya, odhisalva (vaiIigi aydinIanna oIan) iIe doInu ve iiI-
danakladii, fakal onu kapsanaz, lunun yeiine, dnyayi, Iolusu kap-
sayan odui. Aci ve haz onu ynIendiinez, o ynIendiiii onIaii - ve
deiin lii huzuiIa. Ve o hepinizin oIaliIecegi ey oIdugunda, vaiIigi,
ingesi, siif aniInasi liIe yaidin edei. Kusuisuz lii gzeIIik haIini
85
Prajna-Parani|a-Hridaqa Su|ra, Sacied ooks of lhe Lasl," CiIl XLIX, Ki-
sin II, s. 148, ayiica, s. 154.
86
Vajraccncdi|a (LInas Kesici), 17, a.g.q., s. 134.
171
yansilan sekiz lin iinIik lii eIenk lakai. Vcudunun iengi aIlin no-
iudui. AvuIaii le yz Iolusun kaiiik iengine sahiplii ve hei pai-
naginda seksen dil lin nhi luIunui ve hei lii nhi seksen
dil lin ienklii, hei iengin hafif ve zaiif oIan ve vaioIan hei eyin s-
lnde paiIayan seksen dil lin iini vaidii. u ncevheiIi eIIeiIe ln
vaiIikIaii ekei ve kucakIai. aini evieIeyen haIe hei liiine sayisiz
laniinin hiznel elligi le yz uddhayIa ssIennilii. Ve ayagini yeie
lasliginda dagiIan eInas ve ncevhei iekIei hei yndeki hei eyi
kapIai. Yz aIlin iengindedii, inciden lacinda, ikiyz eIIi niI yk-
sekIiginde lii uddha oluiui.
87
u yce nazik odhisalva in ve }aponyada yaIniz eikek degiI, di-
i liininde de sunuIui. inin Kvan Yin'i, }aponyanin Kvannonu -
Uzakdogu Meiyeni- lan oIaiak lu hayiisevei dnya gzcsdi.
Dogunun en cia udisl lapinakIaiinda luIunaliIii. SiiadanIai ve liI-
geIei iin ayni Ide kulsaIdii, nk kendin adayiinin aidinda de-
iin lii sezgi, dnyevi kefaiel, dnyevi lahannI yalai. Niivananin
eiginde duiaksana, sonsuzIugun deilsiz havuzunda vafliz ediIip (hi
sonu geIneyen) zananin sonuna dek vazgene kaiaii, sonsuzIuk ve
zanan aiasindaki ayiinin ancak, zoiunIu oIaiak akiIci zihin laiafin-
dan aik kiIindiginin, fakal kaiilIik iflIeiini ani oIan akIin kusui-
suz liIgisi iinde zndgnn faik ediInesini lensiI edei. AnIaiIan
ey, zanan ve sonsuzIugun ayni deneyin llnnn iki yn, ayni
ikiIi oInayan agza aIinanazin iki dzIeni oIdugudui, yani, sonsuzIuk
ncevheii dogun ve In Iolusundadii: on nani padnc nun.
uiada kaydediIecek iIk luhafIik odhissalvanin andiojen kaiak-
leiidii: eiiI AvaIokilevaia, diiI Kvan Yin. Li-dii laniiIai nil dn-
yasinda seyiek degiIdii. Hei zanan leIIi lii siiIa oilaya ikaiIai, n-
87
Ani|aqur-Dnqana Su|ra, 19, a.g.q., s. 182-183.
KAHRAMANIN MACERASI
k zihni nesneI deneyinin lesine, ikiIigin leik ediIdigi singeseI lii
aIana laiiIai. KiziIdeiiIi ky Zuninin lalaniisi, hei eyin yaialicisi
ve kapsayicisi AvonaviIona lazen eikek oIaiak agiiInakladii, fakal
asIinda ei-diidii. in kionikIeiinin yk AsiIi kulsaI kadin Tai Yu-
an, kiiIiginde, eiiI Yang ve diiI Yini liiIeliiiidi.
88
Oilaag YahudiIe-
iinin kalaIaci gieliIeii, ikinci yzyiIdan Cnoslik Hiiisliyan yaziIaii
gili, Lle inen Sz andiojen sayaiIai - diiI yn oIan Havva la-
ka lii liine geiiiIneden nce Aden'in yaialiIdigi hI geieklen de
luydu. Lski YunanIai aiasinda yaIniz Heinaphiodiles (Heines ve
Aphiodilenin ocugu) degiI,
89
ak laniisi Lios da (IIalona gie lanii-
Iaiin iIki)
9O
hen dii hen eikekli.
Ve Tanii insani kendi suielinde, Tanii suielinde yaialli, eikek ve
173
88
Yang, aydinIik, elkin, eiiI iIke ve Yin, kaianIik, ediIgen ve diiI iIke, lln
liinIei dnyasi (on lin ey) lunIaiin elkiIeinIeiiyIe oIui ve oIuui.
Tao'dan ikai ve liiIikle onu gini kiIaiIai: vaiIigin kaynak ve yasasini.
Tac yoI deneklii. Tac doganin, kadeiin, koznik dzenin yoIu ya da gidi-
alidii, gini oIan MulIak. Tac lu yzden geiek, dogiu yneIin de
deneklii. Yang ve Yin liiIikle Tac oIaiak yIe gsleiiIii: *** Tac kozno-
sun leneIidii. Tac yaialiIni hei eyin iinde vaidii.
89
LikekIeie Heinesin, kadinIaia Aphiodile oIaiak ginin: eleveynIe-
iinin ikisinin de iaielini lainaklayin (An|nc|cgia Gracca ad Pidcn Ccdi-
ccs, CiIl II).
Onun lii yani lalasindan, digei hei eyi anasndandii (MailiaIis, |pig-
ranna|a, 4, 174, Loel Liliaiy, CiIl II, s. 5O1).
Ovidiusun Heinaphiodilos anIalini Mc|ancrpncscs, IV, 288 vd.da gi-
Ii.
Heinaphiodilesin liiok kIasik ingesi lize uIanilii. kz. Hugh Hanp-
lon Young, Gcni|a| Aoncrna|i|ics, Hcrnapnrcdi|isn, and Rc|a|cd Adrcna| Di-
scascs (aIlinoie: WiIIian and WiIkins, 1937), In I, Heinaphiodilisn
in Lileialie and Ail.
9O
Sqnpcsicn.
Levha IX. Kczni| Dans Tanrtst ita (Cney Hindislan).
Levha X. Andrcjcn A|a (Sudan).
dii yaialli onIaii.
91
Insanin akIinda Taniinin suielinin dogasina iIi-
kin soiuIai uyaniyoi, fakal yanil nelinde veiiIiyoi ve oIduka aik.
KulsaI OIan, $kiIei oIsun Ona, iIk insani yaialliginda, onu andio-
jen yaialli.
92
Diinin laka lii liine genesi kusuisuzIuklan ikiIige
dn laIangicini singeIeni ve dogaI oIaiak lunu iyiIik ve kl-
Ik ikiIiginin kefi, Taniinin lopiaginda yidg laheden sign
ve sonia insanin (ailik eikek ve kadin) Taniiyi yaIniz ginesini de-
giI, haliiIanasini liIe engeIIeyen, kaiilIaiin uyunasindan
93
oIu-
nu Cennel duvaiinin inasi geIii.
u liiok Ikede liIinen nilin InciI veisiyonudui. YaialiIi esiaii-
ni singeIenenin leneI yoIIaiindan liiini gsleiii, sonsuzIugun zana-
na genesi, liiin ikiye ve liioga ayiiInasinin yani siia ikinin liIei-
ninde yeni yaanin doguu. u inge, koznogonik eviinin laIangi-
cinda duiui
94
cennel duvaiinin dagiIdigi, laniisaI foinun luIunup
haliiIandigi ve liIgeIigin geii kazaniIdigi andaki kahiananin gievi-
nin sonuna uygundui.
95
Ki khin Teiiesias, hen eikek hen diiydi: kaiil iflIeiin iik-
dnyasinin lozuk liinIeiine kapaIiydi, ana kendi i kaianIiginda
Oidipousun kadeiini gid.
96
$iva, vakliyIe ei $akliyIe -o sag, ken-
91
Tekvin, 1:27.
92
Midrasn, Tekvin yoiunu, Rallah 8:1.
93
Gcridc, s. 1O6.
94
||cridc, s. 318-32O.
95
Ki. }anes }oyce: Cgn ekononisinde ... ailik evIiIik yoklui, yceIen ei-
kek, andiojen lii neIek, kendinin kaiisi oIui (U|qsscs, Modein Liliaiy
laskisi, s. 21O).
96
SophokIes, Ocdipcus Tqranncs. Ayiica lkz. Ovidius, Mc|ancrpncscs, III, 324
vd., 511 ve 516. Heinaphiodilesin iahip, lanii ya da khin oIdugu laka
inekIei iin lkz. Heiodolos, 4, 67 (RavIinson laskisi, CiIl III, s. 46-47),
17
KAHRAMANIN MACERASI
disi soI yan oInak zeie- lek lii vculla, Aidhanaiia, Yaii Kadin
Tanii oIaiak liiIeni ginyoi.
97
azi Afiika ve MaIinezya kaliIe-
Ieiinin alaIaia ail ingeIeii, liiinin slnde annenin ggsIeiini ve la-
lanin sakaI ve penisini gsleiiyoi.
98
Ve AvusliaIyada, snnel iIenini
izIeyen lii yiI iinde, lan eikekIik adayi ikinci lii lienseI aneIiyala
giiei -aIlyaiik aneIiyali (penisin aIl kisninda, siyeke aiIan kaIici lii
yaiik sagIanak iin ufak lii kesik aiInasi). Kesige penis iahni de-
nii. SingeseI lii eikek vajinasidii. Kahianan, lien sayesinde eikek-
len le lii ey oIui.
99
Ayin loyasi ve leyaz kuun geiisini vcuda yapiliinak iin geie-
ken kan, AvusliaIyaII lalaIai laiafindan kendi aIlyaiik deIikIeiinden
aIinii. Lski yaiaIaii aip akiliiIai.
1OO
Hen vajinanin aylai kanini ve
eikegin nenisini, hen de sidik, su ve eikek sln singeIei. Akinli,
yaIiIaiin yaan ve lazeIenne kaynagina sahip oIdukIaiini gsleiii,
1O1

yani, onIaiIa lkennez dnya enesinin ayni oIdugunu.
1O2
Theopiaslos, Knara||crcs, 16.1O-11, ve }. Iinkeilon, Vcqagc and Tratc|s, l-
In 8, s. 427, A Nev Accounl of lhe Lasl Indies, AIexandei HaniIlon.
unIai Young laiafindan aklaiiInilii, a.g.c., s. 2 ve 9.
97
kz. Zinnei, Mq|ns and Sqnoc|s in |ndian Ar| and Citi|iza|icn, Resin 7O.
98
kz. Levha X.
99
kz. . Spencei ve I. }. CiIIen, Na|itc Triocs cf Ccn|ra| Aus|ra|ia (Londia,
1899), s. 263, Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, sl, 164-165. AIlyaiik
yapay oIaiak leIIi lii sinif heinaphiodileIeii andiian lii hypospadias ya-
ialii. (kz. heinaphiodile Maiie Ange poiliesi, Young, a.g.c., s. 2O.)
1OO
Rohein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 94.
1O1
A.g.q., s. 218-219.
1O2
odhisalva Dainakaianin u ginnyIe kaiiIaliiin: Agzindan san-
daI agacinin lalIi ve gkseI kokusu geIiyoidu. Sainin hei gzeneginden
Iolus kokusu ykseIiyoidu ve heikese ho ginyoidu, cana yakin ve
gzeIdi, en ho paiIak iengin lanIigiyIa ssIennili. Vcudu lln iyi
177
yk YiIan alanin agiisi ocugu kukuIandiinili, anne ko-
iunnaydi. Iakal lala geIdi. O liIinneyenin gizIeii iin iehlei ve ei-
ginIeyendi. ala, annesiyIe yaadigi cennele diaiidan giien iIk kii
oIaiak ocugun aikelipseI dnanidii, lu yzden, yaan loyunca
ln dnanIai (liIindiinda) lalanin singesidii. IdiIen ey
lala oIui.
1O3
Ile, (szgeIini Yeni Cinede) kafa avcisi lopIuIukIaiin,
kan davasi laskinIaiindan eve geliidikIeii laIaia gsleidikIeii say-
gi.
1O4
Ile, sava yapnak iin kaii konuInaz heves: lalayi yok elne
ilkisi duinaksizin kendini kanusaI vahele dnlinekledii. TopIu-
Iugun ya da iikin yaIi eikekIeii, kendiIeiini yelien oguIIaiindan lo-
len ayinIeiinin iuhsaI lysyIe koiuiIai. Dev lalayi canIandiiiiIai
ve sonia kendiIeiini lesIeyen anne oIaiak da gsleiiiIei. Yeni ve daha
geni lii cennel kuiuIui lyIece. Ana lu cennel, kendiIeiine oIan
saIdiiganIigin hI dzenIi oIaiak yansiliIdigi geIenekseI dnan kali-
IeIeii ya da iikIaii ieinez. Kl dia aliIii ve pskilIiken, iyi
lala-anne nulIuIugunun lanani eve sakIanii: Kindii lu snnelsiz
IiIislinIi, yaayan Taniinin oiduIaiini knsyoi`
1O5
O dnani
lakip elnekle gevekIik gsleineyin: egei siz aci ekiyoisaniz, onIai
da sizin aci ekliginiz gili aci ekneklediiIei, sleIik siz AIIahlan, on-
iaiel ve izIeiIe kapIandigindan, sainin gzenekIeiinden ve avuIaiindan
hei liden iekIei, llsIei, kokuIai, koIyeIei, yagIai, ensiyeIei, lay-
iakIai ve sancakIai ve hei liden nzik aIeli ekIinde degeiIi ziynelIei
ikiyoidu. Ve yine, avuIaiindan hei liden yiyecek ve iecekIei, seil ve
yunuak yiyecekIei, ve ekeiIei ve hei liden egIenceIei ve hazIai iki-
yoidu (Tnc |argcr Su|nata|i-Vquna, 1O, Sacied ooks of lhe Lasl, CiIl
XL1X, Kisin 11, s. 26-27).
1O3
Rohein, lar, Crinc and |nc Cctcnan|, s. 57.
1O4
A.g.y., s. 48-68.
1O5
I SanueI, 17:26.
178
KAHRAMANIN MACERASI
Iaiin unnadikIaii eyIeii unnaklasiniz.
1O6
TolenIei, kaliIeseI, iiksaI ve saIdiiganca nisyonei lapinIai, nefie-
lin akIa yei degiliinesi liinindeki psikoIojik soiuna ancak kisni
znIei sunai, ancak kisnen eiginIeliiiiIei. Lgo onIaida snnez,
leisine, lyi, siif kendini dnnek yeiine, liiey |cndi lopIununun
lnne adanii. u aiada dnyanin geii kaIani (yani, insanIigin oIaliI-
digince lyk kisni) yakinIik ve koiunasinin diinda kaIii, nk
laniisinin koiunasi diinda kaIii. Ve o zanan laiih sayfaIaiinin gi-
kenIe anIalligi ak ve nefiel iIkeIeiinin u dianalik kopuu geiekIe-
ii. Ianalik, kendi kaIlini lenizIenek yeiine dnyayi lenizIeneye
aIiii. Tanii DevIelinin yasaIaii ancak lopIuIugundakiIeie (kaliIe, ki-
Iise, uIus, sinif ya da hei neyse) uyguIaniiken, geIineni, lailai,
dinsiz, yeiIi ya da yalanci sayiIip konu konununda oIanIaia (aik
lii liIinIe ve geieklen de dindaica lii hiznel duygusuyIa) daini lii
kulsaI sava aiIii.
1O7
Dnya liiliiIeiine deslek oIan lopIuIukIaiIa doIudui: lolene, lay-
iaga ve pailiye lapanIai. Hiiisliyan oIdugu syIenen uIusIai liIe -lii
Dnya kuilaiicisini izIedikIeii vaisayiIii-, aika kaluI ellikIeii Y-
ce LfendiIeii laiafindan gieliIen egonun, egonun dnyasinin, egonun
kaliIe laniisinin lnyIe felhi denek oIan heihangi lii sevgi gsleii-
sinden ok snigeci lailaiIikIaii ve Idic ekineIeiiyIe ge-
niIeidii laiihe: Size syIyoiun: DnanIaiinizi sevin, sizden nef-
iel edenIeie iyiIik edin, size Ianel edenIeii kulsayin ve size hakaiel
edenIei iin dua edin. ii yanagina vuiana lin de uzal ve senin
1O6
Kuian 4:1O4
1O7
nk kin hilii zanan kinIe snnez: kin akIa snei, lu eski lii ku-
iaIdii (udisl Dnannapada, I:5den, Sacied ooks of lhe Lasl, CiIl X,
Kisin I, s. 5, ev. Max MIIei).
17
alani aIandan gnIegini esiigene. Senden hei isleyene vei ve senin
eyani aIandan geii islene. InsanIaiin size ne yapnaIaiini isliyoisaniz,
siz de onIaia yIe yapin. Lgei sizi sevenIeii seveiseniz, dInz ne
oIui` nk gnahkiIai da kendiIeiini sevenIeii sevei. Lgei size iyi-
Iik edenIeie iyiIik edeiseniz, dInz ne oIui` nk gnahkiIai
da yIe yapai. Lgei kendiIeiinden aInayi undugunuz kinseIeie
dn veiiiseniz, dInz ne oIui` CnahkiIai liIe gnahkaiIaia
kaiiIigini aInak zeie dn veiii. Iakal dnanIaiinizi sevin, onIa-
ia iyiIik edin ve hi nilsiz oInayaiak dn veiin, kaiiIiginiz lyk
oIacaklii, ve siz Yce OIanin ocukIaii oIacaksiniz, nk o, nanki-
Ieie ve klIeie kaii ninel veiicidii. alaniz nasiI neihanelIiyse, siz
de yIe neihanelIi oIun.
1O8
1O8
Luka, 6:27-36.
Su Hiiisliyan nekluluyIa kaiiIaliiin:
Tanrtntztn Yt|t 1682
YaIi ve sevgiIi, . }ohn Higginsona:
$u anda denizde, kendiIeiine KuveykiiIai diyen ve lasahlekaiIaii W.
Iennin ndeiIik elligi 1OO ya da daha ok sapkini ve halisi laiyan lc|-
ccnc adIi lii geni vai. yk Mahkene, Pcrpcisc adIi liikin kaplani Ma-
Iachi Huscolla lc|ccnci, Cape of Codun oIaliIdigince yakinina sikIe-
nesi ve lahsi geen Ienn iIe inansiz lakinini esii elnesine daii kulsaI
enii veidi, lyIece Tanii honul kaIacak ve lu yeni Ikenin lopiagi lu
insanIaiin iikef lapinIaiiyIa kiiIenneyeceklii. Hepsi kIeIeiin ion ve
ekeiIe dogiu disl degi loku ediIeliIdigi ailadosla saliIaiak iyi ki
ediIeliIii ve IanelIiIeii cezaIandiiaiak yaIniz Taniiya lyk iyiIik elni
oInakIa kaInayacak, VekiIi ve haIki iin de lyk iyiIik yapni oIacagiz.
Isanin izinde sizinIe,
COTTON MATHER
(Iiofesi Roleil IhiIIips, Ancrican Gctcrncn| and ||s Prco|cns, Hough-
lon MiffIin Conpany, 1941 ve Di. KaiI Menningei, |ctc Agains| Ha|c,
Haicouil, iace and Conpany, 1942, s. 211de yeniden lasiInilii.)
180
KAHRAMANIN MACERASI
Dnya aikelipIeiindeki dinseI, kaliIeseI ya da uIusaI oIaiak dai
kafaIiIiginizIa siniiIanni nyaigiIaidan kuiluIdugunuz zanan, en
yce eiginIennenin, sadece, saIdiiganIigi daha sonia kendiIeiini sa-
vunnak iin konuIaiina yansilan yeieI anne lalaIaiinizinki oInadi-
gini anIanak oIasi oIui. Dnya Kuilaiicisinin geliidigi ve ogu kinse-
nin duynaya islekIi, yaynaya gnII, ana aika gsleineye isleksiz
oIdugu njdeIei, Taniinin sevgi oIdugu, seviIen oIdugu ve oInasi ge-
iekligi ve eksiksiz heikesin onun ocukIaii oIdugudui.
1O9
Aai Ralla-
ni ayininin ayiinliIaii, lapinna leknikIeii ve piskoposIaia has igl-
Ienne yoIIaii gili (aliIi leoIogIaia gie gnnzn laIica din so-
iunIaii oIan)
11O
giece nensiz konuIai, leneI gieliye yaidinci sa-
yiInadika liIgie luzakIaidii. Ceieklen de, yIe sayiInadikIaii yei-
1O9
Malla, 22: 37-4O, Maikos, 12:28-34, Luka, 1O: 25-37. Isanin ayiica niil-
Ieiini lln uIusIaia gielnekIe gievIendiidigi (Malla, 28:19), ana
iilneyenIeiin zuIn ginesini ve yagnaIannasini, sekIei oiduya li-
iakiInasini syIenedigi liIdiiiIii, ile, sizIeii kuilIai aiasina koyunIai
gili gndeiiyoiun: o yzden yiIanIai kadai akiIIi ve gveicinIei kadai
zaiaisiz oIun (a.g.y., 1O:16).
11O
Di. KaiI Menningei (a.g.c., s. 195-196), Yahudi ialliIeiinin, Iioleslan ve
KaloIik iahipIeiinin lazen, kuiansaI faikIiIikIaiini geni Ide uzIaliia-
liIseIei de, eledi yaani geliiecek oIan kuiaI ve dzenIeneIeii anIalnaya
laIadikIaiinda unulsuzca liiliiIeiinden uzakIalikIaiini leIiilnekledii.
u aanaya dek izIence kusuisuzdui, diye yaziyoi Di Menningei. Ia-
kal egei kinse kuiaI ve dzenIeneIeiin ne oIdugunu liIniyoisa, hei ey
sanaIiga dni. una yanil, eIlelle Ranakiina laiafindan veiiInek-
ledii: Tanii degiik islekIei, zananIai ve IkeIei iin degiik dinIei
yapnilii. Tn gieliIei liiok yoI deneklii, fakal lii yoI hi de Tanii-
nin Kendisi degiIdii. Ceieklen de, kii Taniiya, kendini ln kaIliyIe
adayaiak yoIIaidan heihangi liiini izIeise uIaaliIii. ... Kii paslayi enIe-
nesine de loyIanasina da kienaIayaliIii. Hei iki ekiIde de lalIi oIa-
caklii (Tnc Gcspc| cf Sri Rana|risnna, Nev Yoik, 1941, s. 559).
181
Ieide geiiIelici lii elkiIeii vaidii: lala ingesini yeniden lolen IIe-
iine indiigeiIei. Ve lu, lan da Hiiisliyan dnyanin hei yeiinde oIan
eydii. Insan, alanin aianizdan en ok hanginizi yegIedigini liInek
ya da luna kaiai veinek iin agiiIdiginizi sanaliIii. Iakal, gieli
ok daha yaIindii: YaigiIana ki yaigiIannayasin.
111
Dnya Kuilaii-
cisinin hai, yelkiIi iahipIeiinin davianiIaiina iagnen, yeieI layiak-
lan ok daha denokialik lii singedii.
112
HiiisliyanIik geIeneginin dnya kuilaiici singe ve szckIeiinin
sonuI -ve eIeliieI- elkiIeiinin kavianii, Az. Auguslinusun Citi|as Di-
aoc|iqc |$eylanin Yasasij kaii Citi|ias Dci'nin |Taniinin Yasasij kulsaI
savaini iIan elnesinden lu yana geen kaigaaIi yzyiIIai loyunca
yIesine aipiliInilii ki, lii dnya dininin (yani, evienseI lii sevgi
gielisinin) anIanini giennek isleyen agda dni, zihnini digei
lyk (ve ok daha eski) evienseI dindaIiga yneIlneIidii: yani, iIk
szn hI laii, ln canIiIai iin laii oIdugu uddhannkine.
113
SzgeIini aii-aziz MiIaiepanin iki iIahisinden aInan u Tilel di-
zeIeii, Iapa II. Uilanus iIk haIi sefeiini vazelligi siiada yaziInili:
A||t Dnqa Yznn Haqa||cr cnrinin Or|astna
111
Malla, 7:1.
112
Ve apuIcuIai lakininin liiinin yoIunu lekIenesi gili, iahipIei lakini
da ikiai yoIunda kiyin yapai. ... KiaIi klIkIeiiyIe ve piensIeii yaIan-
IaiiyIa nulIu edeiIei (Hoea, 6:9, 7:3).
113
IsIani anniyoiun, nk oiada da gieli kulsaI sava leiinIeiiyIe ak-
laiiIii ve lyIece luIanikIaliiiIii. uiada oIdugu gili oiada da, geiek
sava aIaninin cogiafi degiI iuhsaI oIdugunu anIanilii liiok kinse (ki.
Rni, Mcsncti, 2. 2525: Neyni 'loyun vuinak` Dnyevi iuhu kulsaI
savala kalIelnek.), yine de, Muhannedi ve Isevi gieliIeiin yaygin ve
oilodoks ifadeIeii o kadai acinasizIanilii ki, hei iki nisyonda da ak
eyIenini ayiil edeliInek iin deiinIenesine lii okuna geiekii.
182
KAHRAMANIN MACERASI
Ast| ncdcn |c| i|crdcn gc|cn gnan tc |aran|t|,
Orada tar|t| nc|andtgt tc nc|annadt||artntn cnir|crini iz|cdi,
Vc |i||igi |antqaca| zanant ni c|nadt.
Uza| dur, |q Og|un, nc|andtgtn tc nc|annadt||artndan.
114
|gcr Hcr cqin 8c|ugunu far| cdcrscn, |a|p|crinizc Actna dc|a-
ca|,
Kcndiniz|c oa|a|art arastnda|i aqrtn|art |aqocdcrscniz, oa|a-
|artna niznc|c |aqt| c|aca|stntz,
Vc oa|a|artna niznc| cdcr|cn zafcrc u|aaca|stntz, c zanan oc-
nin|c |art|aaca|stntz,
Vc ocni ou|ara|, 8uddna|t| c|dc cdccc|siniz.
115
aii hei eyin kaIlidii, nk AvaIokilevaia-Kvannon, yce
odhisalva, Siniisiz Sevgi (ayiin gzelneden) hei duyaiIi vaiIigi kap-
sai, gzelii ve iinde yaai. ii lcegin nazik kanalIaiinin nken-
114
The Hynn of lhe IinaI Iiecepls of lhe Cieal Sainl and odhisallva MiIa-
iepa (ca. MS 1O51-1135), ]c|sn-Kannun, ya da Lana Kazi Dava-San-
dupun IngiIizce anIalinina gie, }elsn-MiIaiepanin iyogiafik Taiihin-
den, yayina haziiIayan W. Y. Lvans-Wenlz, Tioc|s Grca| Ycgi Mi|arcpa
(Oxfoid Univeisily Iiess, 1928), s. 285.
115
The Hynn of lhe Yogic Iiecepls of MiIaiepa," a.g.c., s. 273.
Hei $eyin oIugu (Sanskiile: sunqa|a, hiIik) lii yandan, ging-
seI dnyanin yaniIlici dogasina ve digei yandan, Tkennez OIana gin-
gseI dnyadan kendi liIdiginiz liden nileIikIei alfelnenin uygunsuz-
Iuguna gndeinede luIunui.
Hi|igin Gc|sc| |tnastnda,
Orada nc cqin gc|gcsi nc dc |atran ou|unur,
Yinc dc |n oi|gi ncsnc|crini |ap|ana||adtr O,
Dcgincz Hi|igc Hrnc||cr O|sun.
(Hynn of MiIaiepa in piaise of his leachei," a.g.c., s. 137.)
183
neIIiginin zananIa lozuInasini gzelii - onIaiin hen nkenneIIigi
hen de lozuInasi odui. Kendine ikence eden, yanIi yoIa yneIni,
kendi hafif deIiIiginin agina doIani, hayaI kiiikIigina ugiani, ana
iinde kefediIneni, lananen yaiaiIaniInani kuiluIu gizine sahip
oIan insanin siekIi aci eknesi: lunu da gzelii ve lu odui. Insanin
lepesinde neIekIei, aagisinda denonIai ve nulsuz IIei: lunIaiin
hepsi ncevhei eIIeiinin iinIaiiyIa odhissalvaya ekiIii ve onIai o, o
da onIaidii. SiniiIi, engeIIenni liIin neikezIeii kalnan kalnan va-
ioIuun hei dzIeninde (yaIniz SananyoIuyIa siniiIi nevcul eviende
degiI, ana lede, uzayin siniiIaiina dogiu), gaIaksiIei lesindeki ga-
Iaksiyi, dnyaIai lesindeki dnyayi, hiIigin zanandii havuzundan
oIuan, yaana ikan ve lii laIoncuk gili oiada kayloIan: yeniden,
yeniden: sayisiz yaan: hepsi aci eken: hei liii kendi geigin, siki haI-
kasiyIa lagIanni, Idine ve nefiel elne ve zafeiin lesindeki laiii
aizuIana: lln lunIai, z oIugun z oIan Hei $eyi Czelenin
geici, fakal lkennez uzun dnya dnn ocukIaii, deIi figiIeii-
dii: AcinayIa Aagi akan Tanii.
Iakal isnin u anIani da vaidii: Ile Cinen Tanii.
116
Hepiniz
odhisalva ingesinin yansinaIaiiyiz. Acinizda aci eken lu laniisaI
vaiIiklii. iz ve o koiuyucu lala liiiz. u aiindiiici kaviayilii. Koiu-
yucu lala kaiiIaliginiz siiadan adandii. Ve lu yzden lu aIdi-
iisiz, siniiIi, kendini savunan, aci eken vcul kendini lii lakasi -
dnan- laiafindan lehdil ediIiyoi gili hisselse de, o da Taniidii.
116
Ata|c|i|a (Sanskiile) = aagi lakna, ana ayiica, ginen, isvaia =
Tanii, lyIece, hen |AcinayIaj Aagi akan Tanii, hen de |Ilej C-
inen Tanii (a ve i, Sanskiilede eye kaynaii, lu yzden Ata|c|i|csta-
ra). kz. W. Y. Lvans-Wenlz, Tioc|an Ycga and Sccrc| Dcc|rinc (Oxfoid
Univeisily Iiess, 1935), s. 233, nol 2.
184
KAHRAMANIN MACERASI
Dev lizi incilii, fakal kahianan, uygun aday, eiginIenneye lii ei-
kek gili giiei: ve ile, lu lalaydi: liz Onun iindeyiz ve O lizin ii-
nizde.
117
Vcudunuzun sevgiIi, koiuyan annesi lizi yk YiIan a-
laya kaii savunanazdi, lize veidigi InI, kiiiIgan vcul onun
koikun gcne dnl. Iakal In son degiIdii. Yeni yaan, yeni
dogun, yeni vaioIu liIgisi (lyIece yaIniz lu ledende degiI, ln v-
culIaida, odhisalva gili dnyanin ln ledenIeiinde yaaiiz) veiiI-
nilii lize. O lalanin kendisi lii ikinci doguun iahni, annesiydi.
118
isekseI lanii ingesinin anIani ludui: eiginIenne lenasinin gi-
zeni odui. Anneden aIinip paia paia ignenii ve lln degeiIi li-
in ve vaiIikIaii ancak lii Ienin paiaIaii sayan lii devin dnyaIaii
yok eden vcudunda kayloIuiuz, ana sonia, nucizevi liinde yeni-
den dogaiak oIdugunuzdan daha ok lii ey oIuiuz. Lgei Tanii kali-
IeseI, iiksaI, uIusaI ya da hizipi lii aikelipse, lizIei onun davasinin
savaiIaiiyiz, fakal egei o evienin kendisinin efendisiyse, lizIei |n
insanIaiin kin iin kaide oIdugunu liIenIei oIaiak iIeiIeiiz. Ve hei
iki haIde de, ocukIugun eleveyn ingeIeii ve iyi ve kl fikiiIeii
117
Ayni fikii UpaniadIaida da sika leIiiliInekledii, yani, u lenIik ken-
dini u lenIige veiii, o lenIik kendini lu lenIige veiii. yIece liiliiIe-
iini eIde edeiIei. u liinde le dnyayi kazanii, o liinde lu dnyayi
deneyinIei (Ai|arcqa Aranqa|a, 2. 3. 7.). u IsIan nislikIeiince de liIin-
nekledii: Oluz yiI loyunca yce Tanii lenin aynandi, indi len ken-
dinin aynasiyin, yani, len oIan degiIin len ailik, akin Tanii kendisinin
aynasidii. Kendi aynanin kendin oIdugunu syIyoiun, nk lenin
diIinden konuan Taniidii ve len kayloIdun (ayezid, akl. Tnc |cgacq
cf |s|an, T. W. AinoId ve A. CuiIIaune, ediliIei, Oxfoid Iiess, 1931, s.
216).
eyazil oInaklan deiisinden siyiiIan yiIan gili iklin. Sonia laklin. Se-
venin, seviIenin ve sevginin lii oIdugunu, liiIigin dnyasinda hei eyin
lii oIaliIdigini gidn (ayezid, a.g.c. akl.)
185
aiInilii. Ailik aizu ve koiku duynayiz, koikuInu ve aizuIanni
oIanizdii. Tn laniiIai, odhisalvaIai ve uddhaIai dnya Iolusunun
yce sahilinin haIesindeki gili iinizde luIunnakladii.
CeI, yIeyse, ve Lfendiye dneIin: o yaiaIadigindan, o sagaIla-
cak lizi, o vuiacak ve yaianizi o saiacak, iki gn sonia o canIandiia-
cak lizi: nc gn lizi yeliliiecek ve onun gz nnde yaaya-
cagiz. Sonia liIiisek, lu ancak Lfendiyi liInenizin sonucu oIacaklii:
iIeii gidii salah gili haziidii, ve o lize yagnui gili, dnyaya den
iIk ve son yagnui gili decek.
119
odhisalvanin iIk oIagandiiIiginin anIani ludui: vaiIigin andio-
jen kaiakleii. uiada ginle liiliiine kaiil iki niloIojik naceia
lii aiaya geIii: TaniiayIa KaiiIana ve alanin CnIn AIna.
nk iIkinde eiginIenen, ei iIe diinin (8rinadaran|aqa Upaniadda
ifade ediIdigi gili) lii lezeIyenin iki yaiisi oIdugunu gienii,
12O

Ikincisinde ise alanin, cinsiyel ayiiIiginin ncesinde kaIdigi giIi:
|LiiIj O zaniii lii konuna laizi, OguIIuk nili siIinni oIana lii
yoI iehleiiydi. Ve hei iki duiunda da luInaya geIdigi eyin kahia-
nanin kendisi oIdugu anIaiIii (ya da aninsanii).
odhisalva nilindeki kayda degei ikinci oIagandiiIik yaan iIe -
(gidgnz gili) odhisalvanin Niivanaya uIanasinda singeIe-
nen- yaandan kopna aiasindaki ayiinin oiladan kaIknasidii. Ka-
laca Niivana, Aizu, DnanIik ve Kuiunlunun kalIi Aleinin Sn-
nesi deneklii.
121
Okui haliiIayacaklii: o Agaci aIlindaki YoIdan i-
119
Hoea, 6:1-3.
12O
8rinadaranqa|a Upanisnad, 1. 4. 3. Ki. i|cridc, s. 316.
121
Nirta (Sanskiile) fiiIi, keIine anIaniyIa, 'fIeyip sndineklii, geici
oIaiak degiI, ana lii alein snnesi gili. ... Yakili lkenen yaan alei
zihin engeIIendiginde 'elkisizIeii, yani snei, kii, 'Niivana huzuiuna,
18
KAHRAMANIN MACERASI
kaina efsanesinde (gcridc, s. 42-45) CeIecegin uddhasinin kaiili
Kana-Maia, yani Aizu-DnanIik, ya da Ak ve In, kuiunlu
lycsyd. kalIi alein ve son sinavin, Niivanaya dogiu en sl
naceiasinda evienseI kahianan laiafindan geiIecek en son eik nu-
hafizinin gIkIeiinin lii kiiIenesiydi. Lvieni haiekele geiien g
oIan kalIi Alein o son kznn kiilik noklasina kendi iinde eii-
en Kuilaiici, digei insanIai gili yaanaya yneIik iIkeI aizusunun -
noinaI aizu ve dnanIik gdIeiine gie, gingseI hedef, sonu
ve aiaIaiin yaniIlici luhaiinda yaana aizusunun- onu evieIeyen
lii aynada yansii gili oIan son fanleziIeiini de geiide liiakli. IhnaI
ediIen elin son fkesi ona saIdiidi. Ve lu hei eyin kadeiini leIiiIeyen
andi, nk lii koi paiasindan yeniden lyk lii yangin ikaliIiidi.
u oIduka seviIen efsane Dogu da nil, psikoIoji ve nelafizik aia-
sinda sagIanan yakin iIikiye haiika lii inek oIuluinakladii. CanIi
kiiIeliineIei, akIi, i ve di dnyaIaiin liiliiine lagIiIigi gielisine
haziiIai. $phesiz okui, iuhun dinanikIeiine ail lu kadin niloIojik
gieliyIe agda Iieudyen okuIun gieliIeii aiasindaki aik lenzeiIik-
len elkiIennilii. Iieuda gie, yaan islegi (eios ya da |ioidc, udisl
Kana, aizuya kaiiIik) ve In islegi (|narta|cs ya da dcs|rudc, udisl
Mara, dnanIik ya da InIe edegei), liieyi yaIniz ilen haiekele
geiinekIe kaInayan, onun iin eviesindeki dnyayi da canIandiian
'Taniida iuhsuzIanaya uIaii. ... AleIeiinizi lesIeneklen vazgeeisek
huzuia uIaiiiz, laka lii geIenekle lunun 'kaviayii aligi syIenii
(Ananda K. Coonaiasvany, Hinduisn and 8uddnisn, Nev Yoik: The Ihi-
IosophicaI Liliaiy, laiihsiz, s. 63). Ruh-suzIana szcg Sanskiile
nirtana'ntn liielii oIaiak LalinIeliiiInesiyIe eIde ediIii, nir = dia, iIe-
ii, dia dogiu, diina, diindan, uzaga, -dan uzaga, tana = fIenni,
nirtana = fIenip sndiIn, kayloInu, lkenni.
187
iki dildi.
122
Dahasi, aizu ve dnanIikIaiin kaynagi oIan liIindi-
inda leneIIenni kuiunluIai, hei iki dizgede de psikanaIizIe (Sans-
kiile: titc|a) ve aydinIannayIa (Sanskiile: tidqa) aiaciIigiyIa dagili-
Iii. Yine de iki -geIenekseI ve nodein- gielinin hedefIeii lan oIaiak
ayni degiIdii.
IsikanaIiz, evieIeiine kendi geiekdii koikuIaiinin ve kaiaisiz
ekiciIikIeiin kiiseI agIaiini ien, liIindiinca yanIi ynIendiiiIni
aizu ve dnanIikIaia sahip aiii aci eken liieyIeii iyiIeliineye y-
neIik lii lekniklii, lunIaidan kuiluIan hasla giece lii lalninIe, ona
kendi kIlinn sundugu daha geieki koikuIai, dnanIikIai,
eiolik ve dinseI uyguIanaIai, i giiiinIeii, savaIai, oyaIannaIai ve ev
iIeiine kaliIaliIii. Iakal ky aiazisinin lesine yapiIan zoi ve lehIikeIi
yoIcuIuga liIeiek ikni kii iin, lu neiakIai da, hala zeiine leneI-
Ienni gini. u yzden dinseI gielinin hedefi liieyi yeniden
yaygin yaniIsanaya dogiu sagaIlnak degiI, onu yaniIsanadan lana-
nen kopainaklii, ve lu yaInizca aizu (eios) ve dnanIigi (|nana|cs)
yeniden dzenIenekIe oInaz -nk lu ancak yeni lii yaniIsana
lagIani yaialii-, nI udisl SekizkalIi YoI ynlenine gie ilkiIeii la
kkenine dek yok elnek de geiekii.
Dogiu Inan, Dogiu YneIinIei,
Dogiu Konuna, Dogiu LyIen,
Dogiu CanIiIik, Dogiu ala,
Dogiu DnceIiIik, Dogiu YogunIana.
Ln son kuiunlu, aizu ve dnanIigin da yok ediInesiyIe (Niiva-
na) liiIikle, zihin, dndg ey oInadigini liIii: dnce gidei. Zi-
122
Signund Iieud, 8cqcnd |nc P|casurc Princip|c (ev. }anes Sliachey, Slan-
dail lasin, XVIII, Londia, The Hogailh Iiess, 1955). Ayiica lkz. KaiI
Menningei, |ctc Aganis| Ha|c, s. 262.
188
KAHRAMANIN MACERASI
hin geiek haIinde kaIii. Ve luiada vcul kayloIuncaya dek laiinaliIii.
Yt|dtz|ar, |aran|t|, oir |anoa, oir naqa|c|, ig, oir |cp|,
8ir d, oir inc| a|nast tc oir ou|u|.
Yara|t|an ncr cqc ocq|c oa|na|tqtz.
123
Yine de odhisallva yaani leik elnez. Dikkalini (diIin lesinde
kaIdigindan, ancak loIuk deneliIecek) dnceyi aan geiegin i
aIanindan, yine dia, gingseI dnyaya eviieiek iinde luIdugu
ayni vaiIik okyanusu oInadan aIgiIai. iin loIuklui, loIuk gei-
eklen de liindii. oIuk liinden faikIi degiIdii, liin de loIuk-
lan faikIi degiIdii. iin oIan loIuklui, loIuk oIan liindii. Ayni
ey aIgi, ad, kaviayi ve liIgi iin de geeiIidii.
124
Kendini dayalan,
kendini savunan, kendiyIe iIgiIenen eski egosunun yaniIsanaIaiini
leik edeiek, ayni dinginIigi iinde ve diinda duynakladii. Diaida
lullugu ey, kendi ego, liin, aIgiIai, konuna, kaviayiIai ve liIgi
yoIcuIugunun dayandigi gikenIi, dnceyi aan loIugun giseI
yanidii. Ve kendi kalusIaiinin koikusuyIa yaayan kendinden koikan
canIiIai iin neihanelIe doIudui. KaIkai, onIaia dnei ve sayeIeiinde
loIuk iIkesinin kendi lasilIigi iinde diavuiuInasini sagIayan ego-
suz lii neikez oIaiak onIaiIa liiIikle yaai. Ve lu, onun lyk lul-
kuIu eyIenidii, nk lu eyIenIe, iindeki kalIi Aizu, DnanIik
ve Kuiunlu Alei Ien kiinin kaviayiinda geiek, lu dnyanin Nii-
vana c|dugu geiegi oilaya ikai. Hnei daIgaIaii lyIe liiinden he-
pinizin kuiluIuu iin ikai. izin dnyadaki yaaniniz Niiva-
nanin kendisinin lii eyIenidii, aiaIaiinda en kk lii ayiin yok-
lui.
125
123
Vajraccncdi|a, 32, Sacied ooks of lhe Lasl, a.g.c., s. 144.
124
Daha kk Prajna-Parani|a-Hridaqa Su|ra, a.g.q., s. 153.
125
Nagaijuna, Madnqani|a Snas|ra.
18
u yzden yaana geii dndineyi hedefIeyen agda sagaIlna
alasinin, sonula kadin dinseI disipIinden lesIendigi syIeneliIii,
ancak odhisalvanin zeiinde doIaligi daiie genilii, ve dnyadan
ayiiIna, lii hala oIaiak degiI, en uzak dnenecinde evienseI eviinin
deiin loIuguna iIikin aydinIannanin kazaniIacagi o soyIu yoIa aliIan
iIk adin oIaiak giIi. u liden lii ideaI Hinduiznde de kaluI ediI-
nilii: yaanda zgiIeen kii (jitan nu||a), aizusuz, neihanelIi ve
liIge, kaIli yogayIa yogunIani, hei eyi eil lakiIa izIeyen kii,
iinde ln canIiIaii luIui ve ln canIiIaida da kendini luIui. Yaani-
ni nasiI ynIendiiiise ynIendiisin, o kii Taniida yaai.
126
Yiini sekizinci udisl ala odhidhainaya iuhunu dinginIelii-
nesi iin lavuian Konfys lii aIinin hikyesi anIaliIii. odhid-
haina seile yanil veidi: Onu yaial ve len dinginIeliieyin. Kon-
fys yanilIadi, Soiun da lu, onu luIaniyoiun. odhidhaina
Insz oIanIa InI oIan uyunIu liinde kaiinilii, nk ne lii
ne de ayiidiiIai (Avaghoa).
u gi, diye yaziyoi Di. Coonaiasvany, lu nelinIeii aklaiaiak,
Yas ||csas sc ocdni, qas sansaras |a| nirtanan, 'Cnah oIan ayiica iIge-
Iiklii, VaioInanin aIani ayiica Niivanadii afoiiznasinda dianalik lii
gIe ifade ediInilii (Ananda K. Coonaiasvany, 8uddna and |nc Gcspc|
cf 8uddnisn, Nev Yoik: C. I. Iulnans Sons, 1916, s. 245).
126
8nagatad Gi|a, 6:29, 31.
u, n. LveIyn UndeihiIIin Mislik YoIun hedefi: Ceiek iiIeliiici Ya-
an: TaniisaI DoguiganIik haIi: TaniiIana oIaiak (a.g.c., ci||i qcr|crdc)
ifade elligi eyin kusuisuz geiekIenesini lensiI edei. n. UndeihiII, yi-
ne de, Iiof. Toynlee gili (gcridc, s. 31, dipnol), lu ideaIin HiiisliyanIiga
has oIdugunu sannak gili yaygin lii hala yapnakladii. aliIi akIin lu-
gne dek," diye yazai Iiofesi SaInony, kendini ne ikaina ihliyaciyIa
yaniIni oIdugu syIeneliIii iahalIikIa (AIfied SaInony, Die Rassenfia-
ge in dei Indienfoischung, Sczia|is|iscnc Mcna|sncf|c, 8, eiIin, 1926, s.
534).
10
KAHRAMANIN MACERASI
Levha XI. 8cdnisa|ta (in).
yIe dedi, DiIegin yeiine geliiiIni. Konfys anIadi ve huzui
iinde ayiiIdi.
127
SonugeIneyenin iIeiinde yaanakIa kaInayip, onIaiin ve lln
hei eyin asIinda SonugeIneyen oIdugunu liIenIei, diIek agaci ko-
iuIukIaiinda yaai, InszIk ikisinden iei ve hei yeide eledi uyu-
127
Coonaiasvany, Hinduisn and 8uddnisn, s. 74.
Levha XII. 8cdnisa|ta (Tilel).
KAHRAMANIN MACERASI
nun iiliInez nzigini dinIeiIei. unIai InszIeidii. in ve }apon-
yanin Taocu nanzaia iesinIeii lu dnyevi haIin gkseIIigini sln-
IkIe seigiIei. Dil yaidinsevei hayvan, anka, lekloynuz, kapIunla-
ga ve ejdei sazIikIaiin, lanluIaiin ve eiikIeiin aiasinda yaai ve kul-
sanni feIekIeie yakin oIan kulsaI dagIaiin pusIaiini yegIeiIei. Vcul-
Iaii luiunu, fakal iuhIaii eledi genIiIige uIani liIgeIei, lu ziive-
Ieide nedilasyon yapai ya da Insz geIgilIei aiasinda gaiip singe-
seI hayvanIaia linei, ya da Lan Tsai-honun fIl eIiginde ay ieiek
cokuIu sohlelIeie daIaiIai.
inIi InszIeiin dnyevi cennelinin hanini peii laniia Hsi
Wang Mu, KapIunlaganin AIlin Annesidii. Ho kokuIu iekIei,
ncevhei lui duvaiIaii ve aIlindan lii lahe duvaiiyIa eviiIi lii sa-
iayda Kun-Lun Daginda yaai.
128
ali havasinin saf zyIe liinIen-
nilii. MevsinIik (hei aIlilin yiIda lii, eflaIiIei oIgunIainca kulIa-
nan) $eflaIi $Ienindeki konukIaiina, CevheiIei CI kiyisindaki
kkIei ve adiiIai iinde AIlin Annenin gikenIi kizIaii hiznel edei.
SuIai oiada lenzeii giIneni lii eneden akai. Anka iIigi, ejdei
cigeii ve digei elIei ladiIii: eflaIiIei ve aiap InszIk sunai. C-
innez aIgiIaidan nzik, InI oInayan dudakIaidan aikiIai du-
yuIui, ve gini, soyIu gen kizIaiin dansIaii sonsuzIugun nefesinin
zananda diavuiunudui.
129
}apon ay lienIeii Taocu dnyevi cennel iuhu iinde kaluI ediIii.
HayaI evi denen ay odasi iiiseI lii sezgi anini yakaIanak iin ina
128
Bu CcnnctIn duvartdtr, bkz. gcridc, s. 106 vc 179. Arttk IcrIdcyIz. HsI
Wang Mu, ccnncttc gczIncn, Insant kcndI ImgcsIndc crkck vc dII yara-
tan Tanrtntn dII yndr (TckvIn, 1: 27).
129
Kr. L. T. C. Wcrncr, A Dic|icnarq cf Cnincsc Mq|nc|cgq ($angay, 1932), s.
163.
13
ediIni kisa niI lii yapidii. oIuk evi diye de agiiIii, ssIei-
den aiinnilii. azen lek lii iesin ya da iek dzenIenesi ieiii.
ay evi sineliik oInayinin evi diye agiiIii: sineliik oInayan da ha-
iekeli agiiliiii, liIeiek liliiiIneni, evsahilinin ingeIeninin doIdu-
ialiIecegi lii loIuk liiakii.
Konuk lahe yoIundan giiip aIak giiilen geneIidii. Resne ya
da iek dzenIenesine, fokuidayan aydanIiga saygi gsleiii ve yeie
oluiui. ay evinin denelinIi lasilIigiyIe eieveIenen en lasil nesne
gizenIi lii gzeIIikIe duiui, sessizIigi geici vaioIuun gizini sakIai.
Hei konugun deneyini kendine gie lananIanasina izin veiiIii.
TopIuIuk yeIeii lyIece ninyali oIaiak evieni seyiedei ve In-
szIeiIe gizIi doslIukIaiinin faikina vaiiiIai.
yk ay uslaIaii laniisaI nucizeyi deneyinIenen lii ana dn-
linekIe iIgiIeniidi, sonia lu ay evinden eve lainii, ve evden uIusa
yayiIiidi.
13O
Uzun ve laii doIu Tokugava dneni (16O3-1868) si-
iasinda AniiaI Ieiiy'nin 1854le geIiinden nce, }apon yaaninin
inls leIiigin liinseIIeliineyIe yIesine doInulu ki, vaioIu,
en kk ayiinlisina dek sonsuzIugun liIinIi ifadesiydi, nanzaianin
kendisi lii kaynakli. Ayni ekiIde Dogunun hei yeiinde, lln ka-
din dnyada ve KoIonl ncesi Aneiikada, lopIun ve doga zihin
iin ifade ediIenezdi. ilkiIei, kayaIai, ale, su, hei ey canIidii. izi
gzIei ve ihliyaIaiinizi giiIei. izi koiuyacak lii eyiniz yokken
lizi giiIei, diyoidu yaIi lii Apai yk anIalicisi, ve o zanan oi-
laya ikai, lizinIe konuuiIai.
131
udislIeiin cansizin vaazi dedik-
13O
kz. Okakuia Kakuzo, Tnc 8cc| cf Tca (Nev Yoik, 19O6). Ayiica lkz. Da-
iselz Teilaio Sukuzi, |ssaqs in Zcn 8uddnisn (Londia, 1927) ve Lafcadio
Heain, ]apan (Nev Yoik, 19O4).
131
Moiiis Ldvaid OpIei, Mq|ns and Ta|cs cf |nc ]icari||a Apacnc |ndians (Me-
14
KAHRAMANIN MACERASI
Ieii ludui.
KulsaI Canj'in yaninda dinIennek isleyen Hindu iIeciIeiden liii
uzanip ayakIaiini lii $iva-singesine (Taniinin LiyIe liiIenesini
singeIeyen lii Iingan, iie geni faIIus ve vuIga) uzalli. Oiadan
geen lii iahip adanin lu duiuunu gid ve azaiIadi. u Tanii
singesini, zeiine ayakIaiini koyaiak kiiIelneye nasiI cesaiel edeliIi-
yoisun` diye soidu. iIeci yanil veidi, zgnn efendin, fakal na-
zike ayakIaiini kaIdiiip lyIe kulsaI lii Iinganin oInadigi lii yeie
koyai nisiniz` Rahip iIecinin ayakIaiini lulup saga dogiu ekli, ana
onIaii yeie koyai koynaz yeiden lii faIIus fiiIadi ve ayakIai yine eski-
si gili oIdu. Rahip yine yei degiliidi, onIaii lii laka faIIus kaiiIadi.
Ah, anIiyoiun! dedi iahip honuidanaiak ve uzanni dinIenen azize
loyun egeiek yoIuna devan elli.
odhisalva nilinin nc oIagandiiIigi, iIk oIagandiiIigin (yani,
lisekseI liinin) Ikincinin (elediyel ve zananin ayniIigi) singesi oI-
nasidii. nk laniisaI iesinIeiin diIinde, zananin dnyasi, ly-
kanne iahnidii. Oiadaki, lala laiafindan veiiIen yaan annenin ka-
ianIigi ve lalanin iigindan oIuui.
132
Annenin iindeyizdii ve lala-
dan kopaiiIni yaaiiz, fakal In (elediyele doguunuz) siiasinda
zananin iahninden ikliginizda lalanin eIIeiine deiiz. iIgeIei,
lu iahinde liIe, laladan geIip ona dndkIeiini anIai, ok daha liI-
geIei ise ikisinin ayni z oIdugunu liIii.
iiok Hiiisliyan eIeliinene oIduka yakiiksiz ginen, TilelIi
uddhaIaiin ve odhisalvaIaiin kendi diiI yanIaiiyIa liiIene ingeIe-
ninin anIani ludui. u nedilasyon aiaIaiina laknanin geIenekseI
yoIIaiindan liiine gie, dii liini (Tilele: yun) zanan, eikek liin
noiis of lhe Aneiican IoIkIoie Sociely, CiIl XXXI, 1938), s. 11O.
132
Ki. gcridc, s. 176, dipnol 87.
15
(qun) elediyel oIaiak giIi. Ikisinin liiIeini, iinde hei eyin ayni
anda geici ve eledi oIdugu, kendini liIen lu ei-dii Taniinin suielin-
de yaialiIni oIan dnyanin ielicisidii. Ligin, nedilasyon yoIuyIa,
kendi iindeki lu liinIeiin iinini (qao-qun) aninsanaya yneIii.
Ya da digei yandan, eikek figi eiginIeliien iIkenin, ynlenin singe-
si oIaiak giIi, lu duiunda dii eiginIenenin glidg hedef
oIui. Iakal lu hedef Niivanadii (elediyel). Denek hen eikek hen
dii, siiasiyIa zanan ve elediyel oIaiak lasaiIanii. Yani, ikisi aynidii,
hei liii ikisidii ve ikiIi liin (qao-qun), kendisi de aydinIannadan
faikIi oInayan yaniIsananin sonucundan laka lii ey degiIdii.
133
u, kaiilIik iflIeiinin duvaiini yikan ve insani eikek ve dii oIa-
iak kendi suielinde yaialan Taniinin hayaIine adayi lagIayan lyk
paiadoksun yce lii ifadesidii. Likegin sag eIinde kendisinin kaiiIigi
oIan lii inek vaiken, soI eIinde laniiayi singeIeyen lii an vaidii.
133
enzei liinde, Hindu laniia KaIi (gcridc, s. 135), ei oIan lanii $ivanin
yzkoyun yeie kapanni liininin zeiinde duiuiken gsleiiInekle-
dii. $iva In kiIicini, yani iuhsaI ilaali savuinakladii. Kan danIayan
insan kafasi, niile, luIacagi ey iin yaanini kaylelligini anIalii.
Koiknana ve dIIei veine jeslIeii, $ivanin ocukIaiini koiudugu-
nu, evienseI acinin kaiilIik iflIeiinin gindkIeii eyIei oInadikIaiini
ve elediyelle odakIanan liii iin geici iyiIei ve klIei hayaIinin
akIin yansinasindan laka lii ey oInadigini gielii - laniianin kendi-
siyse, laniiyi ayakIaii aIlinda igniyoinu giliyse de, asIinda laniinin
nulIuIuk doIu ddi.
McevheiIei Adasi laniiasinin aIlinda (lkz. gcridc, s. 134-135) laniinin
iki yn seigiIennilii: onunIa liiIeni, yz yukaii dnk oIan yaiali-
ci, dnyanin ladini ikaian yndi, fakal dnk duian leki, dcus aos-
ccndi|us, ileki ve kendi laina oIan, oIayin ve degiinin lesinde, eyIen-
siz, haiekelsiz, hiIik, heinafiodik gizen nucizesinin liIe lesinde oIan
laniisaI zdi. (kz. Zinnei, Mq|ns and Sqnoc|s in |ndian Ar| and Citi|i-
za|icn, s. 21O-214.)
1
KAHRAMANIN MACERASI
$inek hen ynlen hen elediyellii, an ise aydinIanni zihin, sesi
saf zihnin yaialiIi loyunca, yani kendi iinde duydugu gzeI elediyel
sesidii.
134
Hiiisliyan Ayininde Tanii, lakdis szIeiinin gcyIe eknek ve a-
iala indigi siiada lananen ayni an aIinnakladii: || Vcroun carc
fac|un esl,
135
yani Mcevhei Lolusladii: On nani padnc nun.
136
134
Hindu Dans Lden $ivanin eIindeki yaialiIi davuIuyIa kaiiIaliiin, gcri-
dc, s. 149, dipnol 46.
135
Ve Sz ele lind, Isanin Meiyenin iahnine dnesini kulIayan
AngeIusun dizesi.
136
u lInde unIai eIeliiiIdi:
HiIik Dnya
Llediyel Zanan
Niivana Sansaia
Ceiek YaniIsana
AydinIanna Meihanel
Tanii Taniia
Dnan Dosl
In Dogun
$inek an
Mcevhei Lolus
zne Nesne
Yal Yun
Yang __________ Yin
Tao
Yce uddha
odhisalva
}ivan Mukla
Lle inen Sz
iahna-dnyaya eiien kahianani anIalan Kausni|a|i Upanisnad, 1:4 iIe
kaiiIaliiin: Aiala sien liiinin iki aiala lekeiine laknasi gili, o da
17
6. NIhaI d!
YaInizIik Adasinin Iiensi uyuyan Tullei Tinlye KiaIiesiyIe aIlin
yalakla aIli gece aIli gn duinulu, yalak aIlin lekeiIekIei zeiindeydi
ve lekeiIekIei duinaksizin dneiken -yalak dnyoi da dnyoidu,
gece gndz duinuyoidu- yedinci salah yIe dedi, 'uiadan
ayiiIna vakli geIdi. yIece indi ve yanan kuyudan ie su doIdui-
du. AIlin odada aIlin lii nasa vaidi ve nasada lii sonun eknekIe lii
koyun ludu vaidi: ve lln Liin haIki nasadan oniki ay loyunca ye-
se, koyun ludu ve eknek hi yenneni gili oIuidu.
Iiens oluidu, yiyeliIdigince eknek ve koyun ludu yedi ve onIaii
luIdugu gili liiakli. Sonia kaIkli, iesini aIdi, heylesine koydu ve
lan odayi leik edeiken niiiIdandi: 'KiaIienin o uyuiken luiada ki-
nin luIundugunu liIeliIecegi lii eyIei liiaknadan gilnek ayip oIa-
cak. u yzden, Liin KiaIinin ogIunun YaInizIik Adasinin KiaIiesiy-
Ie Tullei Tinlyenin aIlin odasinda aIli gn aIli gece geiidigini, ya-
nan kuyudan ie su aIdigini ve aIlin nasada yenek yedigini anIa-
lan lii neklup yazdi. Meklulunu kiaIienin yasliginin aIlina koyup
diaii ikli, zayif, lyIeii saIkin saak kk alinin siilina siiadi ve
yaiaIannaksizin agaIaii ve nehii geli.
137
uiada naceianin laaiiInasindaki koIayIik kahiananin sln li-
ii, dogulan kiaI oIdugunu leIiilii. iiok peii nasaIi ve yeniden v-
cuda linen laniiIaiin gievIeiine iIikin ln efsaneIei lyIesi lii
koIayIik seigiIei. Siiadan kahianan lii sinavdan geei, ana seiIni
oIan lii engeIIe kaiiIanaz ve hala yapnaz. Kuyu Dnya Clegidii,
gne ve geceye lakai, iyi iIeie ve kl iIeie lakai ve lln kaiilIik
iflIeiine lakai. Iyi iIeiden aiinni, kl iIeiden aiinni, Taniiyi liIen
lu kii, laniiya dogiu gidei.
137
Cuilin, a.g.c., s. 1O6-1O7.
18
KAHRAMANIN MACERASI
yanan kuyu vaioIuun yok ediIenez z, dnp duian yalak Dnya
Lksenidii. Uyku kaIesi, aIaIan liIincin, liieyseI yaanin faiksizIaan
eneijiye zndg yei oIan d iinde lalligi dipsiz uuiundui: ve
zInek In deneklii, In de ale luIananaklii. Tkenneyen
yenek nolifi (lii ocukIuk fanlezisinden lieliInilii), evienseI kay-
nagin siekIi yaan veien, liinIei kuian gIeiini singeIeyen, lanii-
Iaiin ccrnuccpia |loIIuk loynuzuj Ieninin nilseI ingesinin llnIe-
yicisi oIan peii nasaIidii. u aiada laniiayIa luIuna ve ale hiisizIi-
gi gili iki lyk singenin lii aiaya geliiiInesi, lasil ve aik liinde
insanliinci gIeiin nil aIanindaki yeiini gsleiii. Kendi laIaiina
anIanIaii yoklui, ana Iiki, sl, yiyecek, ale, guiui ve yok ediInez
yaanin nuhafizIaii, vcul luInu haIIeii ya da ihsan ediciIeiidiiIei.
u liden lenzelneIei, leIki son aanada oInasa da, henen la-
Iangi aanasinda da psikoIojik oIaiak yoiunIanaliIii, nk ocu-
gun geIiininin iIk dnenIeiinde, zananin degiikIikIeiinin lesinde-
ki lii haIin yeni dogan niloIojisinin leIiiliIeiini gzIenek oIasidii.
unIai, anne nenesinden kopaiiIdigi zanan ocugu saian vcul-yiki-
ni fanleziIeiine kaii, kendiIiginden savunnaIai ve lepkiIei oIaiak le-
Iiiii.
138
ocuk hiddelIe lepki veiii ve hiddelIe geIen fanlezi annenin
vcudundan hei eyi skp alnaklii. ... O zanan ocuk, lu ilkiIeiin
nisiIIenesinden, yani kendi iindeki hei eyin oyuIacagindan koi-
kai.
139
Vcudunun llnIg iin kaygiIanii, ileki ve dilaki kl
gIeie kaii koiunna ve yok ediIenezIik iin sessiz, deiin lii ihliya
oIuluian laznin fanleziIeii iuhu ynelneye laIai: ve lunIai yeliki-
nin daha soniaki neviolik, halla noinaI yaansaI elkinIikIeii, iuhsaI
138
kz. MeIaine KIein, Tnc Psqcncana|qsis cf Cni|drcn, The InleinalionaI Isyc-
ho-AnaIylicaI Liliaiy, No. 27 (1937).
139
Rohein, lar, Crinc and |nc Cctcnan|, s. 137-138.
1
alaIaii, dinseI inanIaii ve ayin uyguIanaIaii iin leIiiIeyici elkenIei
oIaiak kaIii.
SzgeIini lyc-hekin, ln iIkeI lopIunIaiin ekiidegi, ocuk-
su vcul yikini fanleziIeii leneIinde lii dizi savunna nekaniznasi
aiaciIigiyIa ... oilaya ikai.
14O
AvusliaIyada leneI lii inan, iuhIaiin
lyc-hekinin lagiisakIaiini ikaidigi ve lunIaiin yeiine akiI la-
Iaii, kuvais kiislaIIeii, lii niklai ip ve halla lazen gIe donanni
kk lii yiIan gili lii ey koydugu yoIundadii.
141
IIk foinI fanle-
zide loaIlindii (iin oklan yok ediIdi), lunu lepki oIuluina izIei
(iin, lozuIaliIii ve posaIaiIa doIu lii ey degiI, leisine lozuIanaz,
kuvais kiislaIIeiiyIe doIu lii eydii). Ikincisi yansilnadii: 'Vcudun
iine giineye aIian len degiI, insanIaia haslaIik naddeIeii alan ya-
lanci lycIei. nc foinI laznindii: 'en insanIaiin iIeiini
yok elneye aIiniyoiun, len iyiIeliiiyoiun onIaii. ununIa liiIik-
le, ayni zananda, anneden kopaiiIan degeiIi vcul naddeIeiine iIi-
kin iIk fanlezi gesi, iyiIeliine lekniginde geii dnei: ennek, eki-
liinek, hasladan lii ey ikainak.
142
ii laka yok ediIenezIik ingesi, haIkin iuhsaI ikiz, nevcul ledene
veiiIen zaiaiIaidan elkiIenneyip lii laka yeide enniyelIe duian
disaI lii iuh fikiidii.
143
Inn, diyoidu devIeiden liiisi, luia-
dan ok uzaklaki luInasi ok g, engin okyanusla. O denizde lii
ada vai, ve adada yeiI lii nee lyyoi, neenin aIlinda denii lii
14O
Rohein, Tnc Origin and |unc|icn cf Cu||urc, s. 5O.
141
A.g.q., s. 48-5O.
142
A.g.q., s. 5O. Alelen ipIak eIIeiiyIe koiIaii ikaian ve ayakIaiina laIlayIa
vuian SiliiyaIi ananin zaiai gineyiiyIe kaiiIaliiin (gcridc, s. 116-
118).
143
Iiazeiin disaI iuh lailinasina lkz. a.g.c., s. 667-691.
200
KAHRAMANIN MACERASI
sandik vai ve sandikla kk lii sepel ve sepelin iinde lii lavan,
lavanin iinde lii idek, idegin iinde lii yunuila vai: kin yu-
nuilayi luIup kiiaisa, leni de Idin oIui.
144
unu laaiiIi lii
agda ikadininin dyIe kaiiIaliiin: Issiz lii adaya dnln.
Oiada lii de KaloIik iahip vaidi. InsanIaiin adadan adaya geeliInesi
iin lahlaIai uzalnak gili lii ey yapiyoidu. aka lii adaya gelik ve
oiada lii kadina neieye gilligini soidun. iilakin daIgiIaiIa daIdigi-
ni syIedi. Sonia adanin iIeiine gillin, ncevheiIei doIu gzeI lii
su vaidi ve 'len oiada duiup kendini seyiellin.
145
ii lek Cne
Lolusunun Ikesinde, denizin dilindeki ikizini luIup uyandiiacak
oIan adanIa evIenecek oIan lii kiaI kizindan lahseden lyIeyici lii
Hindu nasaIi vaidii.
146
LiginIenen AvusliaIyaIi evIendiklen sonia,
lyklalasi laiafindan kulsaI lii nagaiaya gliIi ve ona oiada
aIegoiik ekiIIei iIenni kk lii lahla paiasi gsleiiIii: u, denii
ona, senin vcudun, lu ve sen ayni eysiniz. Onu laka yeie gli-
ne, yoksa aci ekeisin.
147
M iIk yzyiIIaiin ManiheislIeii ve Cnoslik
144
A.g.y., s. 671.
145
Iieice, Drcans and Pcrscna|i|q (D. AppIelon and Co.), s. 298.
146
The Descenl of lhe Sun, I. W. ain, A Digt| cf |nc Mccn (Nev yoik: C.
I. Iulnans Sons, 191O), s. 213-325.
147
Rhein, Tnc ||crna| Oncs cf |nc Drcan, s. 237. u liIsin deIikanIinin lo-
len alasinin ljuiungasi (ya da chuiinga) denen eydii. DeIikanIi snneli
siiasinda, anne laiafindan lolen alasini lensiI eden lii laka ljuiunga da
aInili. Daha da ncesinden, dogunu siiasinda, leigine koiuyucu lii
ljuiunga yeiIeliiiInili. oga kikiilici lii laka li ljuiungadii. Tju-
iunga, diye yazai Di. Rhein, naddi lii ikizdii ve Oila AvusliaIya
inancindaki ljuiungayIa ok yakindan lagIanliIi lazi dogasl vaiIikIai
yeiIiIeiin ginnez ikizIeiidii. ... Tjuiunga gili, lu dogaslIei de koiu-
dukIaii geiek insani vaiIikIaiin arpuna nocr|asi (leki vcul) oIaiak
agiiIii (a.g.q., s. 98).
201
izin 7. Isis Runa ||nc| tc Su Vcriqcr.
HiiisliyanIaii, kulsanni oIanin iuhunun cennele vaidiginda, onun
iin sakIanni oIan iik giysisini laiyan aziz ve neIekIeice kaiiIa-
nacagini syIeiIeidi.
Yok ediIenez eden iin aizuIanan en yce Iluf Hi ilneyen Sl
Cenneline kesinlisiz yeiIeindii: KudsIe liiIikle sevinin ve onu se-
venIei hepiniz ona koun: onun iin yas lulanIai, hepiniz nulIuIuk iin
ona koun: ki onun leseIIiIeiinin nenesinden enip doyasiniz, ki
enesiniz ve onun izzeli loIIugundan zevk aIasiniz. nk Tanii yIe
dedi: akin, ona laiii iinak gili saIacagin ... o zanan ondan ene-
cek, kucaginda lainacak ve dizIeiinde okanacaksiniz.
148
Ruh ve le-
den lesini, kaIlin iahalIigi, lkennez enzik, Tan iyiIene hediye-
sidii. OIinpos Dagi gkIeie ykseIii, oiadaki laniiIai ve kahiananIai
anliosiayIa (u: degiI, |poto: InI) lesIenii. Wolanin dag saIo-
148
Iaya, 66:1O-12.
202
KAHRAMANIN MACERASI
nunda dilyz oluz iki lin kahianan, dii kei Heidiunun neneIe-
iinden akan slIe isIalaiak Koznik Yalan Donuzu Sachiininiiin
azaInayan elini yei: kei, Dnya Agaci, YggdiasiIin yapiakIaiiyIa les-
Ienii. Liinin peiiIi dagIaiinda, Insz Tualha De Danaan, dui-
naksizin Cuilnenin liiasini ieiek kendi kendiIeiini hayala dnd-
ien Manannan donuzIaiini yei. Iian'in Haia eiezaili Dagindaki lah-
edeki laniiIai, yaan agaci oIan Caokeiena Agacindan ekiIen,
Insz nacna'yi ieiIei. }apon laniiIaii sa|c iei, IoIinezyaIiIai atc,
Azlek laniiIaii eikek ve lakiie kani. Ve Yehova'in kuilaiiIniIaii
alidaki laheIeiinde, cennelin dil lalIi nehiinin IikiIeiini ieiken,
ehenolh, Levialhan ve Ziz adIi canavaiIaiin IezzelIi, lkennez elini
ladaiIai.
149
Hepinizin liIindiinda hI laiindiidigi ocukIuk fanleziIeiinin,
nille, peii nasaIinda ve kiIise gieliIeiinde yok ediIenez vaiIikIaiin
singeIeii oIaiak hep yei elligi aiklii. u ie yaiai, nk zihin inge-
IeiIe kendini evinde gili hissedei ve zalen liIinen lii eyi haliiIai gi-
lidii. Iakal duiun fazIasiyIa engeIIeyicidii, nk hisIei singeIeide
sakIanii ve leye geneye iIikin hei alaya kaii koyai. Dnyayi aci-
nayIa doIduian u ocuksu nee doIu kaIalaIikIaiIa geieklen zgi
oIanIai aiasindaki devasa engeI, singeIeiin yoI veiip aiIdigi yeide yi-
kiIii. Ly sen, diye yazai Dnyevi Cennellen ayiiIiiken Danle, ey
sen kk lii laiakada yaayan, dinIenneye aizuIu oIan, aikiIaiin
sikIedigi yazdikIaiini izIeyen, kendi yeni kiyiIaiini ginek iin
dn, deiinIeie aiIna fazIa, nk nuhleneIen leni kayledince nah-
voIacaksin. Aligin su hi geiInenili. Mineiva soIuyoi ve ApoIIon
149
GInzbcrg, a.g.c., CI!t I, s. 20, 26-30. GInzbcrg'dckI McsIh'In zIyafctI zcrI-
nc gcnI nnt!ar IIn bkz. CI!t V, s. 43-46.
203
iehleiIik ediyoi ve MusaIaiin dokuzu leni AyiIaia gliyoi.
15O
Ile
dncenin lesine geenedigi, lln hisIeiin geieklen Idg sinii
luiadadii: dagdaki lii denii yoIunun dagciIaiin yoIa iknadan nce
kaIdigi ve dag havasini seven, ana leye geneye cesaieli oInayanIai-
Ia sohlel elnek iin sik sik geIdikIeii son duiagi gili, ingeIenin le-
sindeki gzeIIigin diIe geInez gielisi, lize sl kapaIi oIaiak, zeIIik-
Ie de ocukIugun dIenen gzeIIigini aninsalan figiIeiIe geIii, na-
saIIaiin yaniIlici ocuksuIugu lu yzdendii. Siif psikoIojik okunaIai
yapnanin yeleisizIigi de lu yzdendii.
151
Melafizik gielinin laaiiIi niloIojik lii yoiununa uyguIandi-
ginda ocukIuk ingeIeiinin aIayciIiginin inceIigi, DoguIu dnyanin
ok iyi liIinen lyk nilIeiinden liiinde haiika liinde giIi.
InszIk suyu iin devIeiIe laniiIai aiasinda geen laIangilaki
savain Hindu yks. Kadin lii yaialik oIan Kayapa, KapIunlaga
Adan, daha da eski yaii laniisaI lii iahip oIan AhIak Taniisi Dak-
anin on kiziyIa evIennili. u kizIaidan Dili ve Adili adIi ikisi
siiasiyIa lilanIai ve laniiIai doguinulu. Sonu geInez lii dizi aiIe
alinasiyIa hei nasiIsa Kayapanin lu oguIIaiindan ogu esii dl.
Iakal lilanIaiin yce iahili, lyk peihizIei ve nedilasyonIaiIa $i-
15O
Danle, Cennel, 11, 1-9. eviien Noilon, a.g.c., CiIl 111, s. 1O, Houghlon
MiffIin Conpany yayinciIaiinin izniyIe.
151
YayinIanni psikanaIilik kIIiyalla, liIindii iin ilk anIanIaii ve i-
IeyiIeiinin iuh zeiindeki elkiIeii kadai, singeIeiin d kaynakIaii da
anaIiz ediInekledii, fakal lyk gielnenIeiin onIaii liIeiek nelafoiIai
oIaiak kuIIanni oIdukIaii geiegi pek dikkal eknenilii: diIe geliiiI-
neyen vaisayin, geniin lyk gielnenIeiinin (eIlelle lazi eski Yu-
nan ve RonaIiIai diinda) degeiIendiiiIneni fanleziIeiini vahiyIe
kaiiliian neviolikIei oIdugudui. Ayni ekiIde, psikanaIizin vahiyIeii si-
iadan liiok kinse laiafindan Di. Iieudun nslehcen zihninin in-
Ieii sayiInakladii.
204
KAHRAMANIN MACERASI
vanin, Lvienin Lfendisinin lakdiiini kazandi. $iva onu IIeii diiiIlen
lii lyyIe dIIendiidi. u da, lilanIaia, laniiIaiin soniaki alina-
da henen faik elligi lii slnIk veidi. TaniiIai, kaigaa iinde ekiI-
diIei ve liiliiIeiine daniaiak yce laniiIai iahna iIe Vinuya ses-
IendiIei.
152
OnIaia, kaide-dnanIaiiyIa, Insz yaan veien Sl
Okyanusunun yagi Aniila (u: degiI, pitu: InI), InszIk
neklaiini kaiiliinaya yaidinci oInaIaii iin lilanIaii kandiinak
zeie geici alekes iIan elneIeii syIendi. Kendi slnIkIeiinin lii
kaluI saydikIaii lu davellen elkiIenen lilanIai yaidindan onui duy-
duIai, lyIece dnya eviininin dil aginin laIangicindaki deslansi
iliiIigi naceiasi laIadi. Mandaia Dagi yayik sopasi oIaiak seiIdi.
YiIanIai KiaIi Vusuki onu dndiecek yayik ipi oInayi kaluI elli. Vi-
nunun kendisi dagin zeninini siiliyIa deslekIenek zeie lii kapIun-
laga liininde Sl Okyanusuna daIdi. Daga saiiIdiklan sonia yiIanin
lii yanini laniiIai, digei yanini devIei lullu. Ve hep leialei lin yiI
loyunca kaiiliidiIai.
Denizin yzeyinden ykseIen iIk ey kaia, zehiiIi, KaIakulla, Kaia
Ziive denen lii dunan, yani In gcnn en yksek yogunIa-
nasiydi. I leni, dedi KaIakulla, ve aIina onu ieliIecek liiini lu-
152
iahna, Vinu ve $iva, siiasiyIa Yaialici, Koiuyucu ve Yokedici, lek lii
yaialici zn eyIenIeiinin yn oIaiak Hinduiznde lii lesIis oIulu-
iuiIai. M yedinci yzyiIdan sonia, iahna nenini kayledeiek, sadece
Vinunun yaialici yaidincisi oIdu. u yzden lugn Hinduizn, liii asiI
oIaiak yaialici-koiuyucu Vinuya adanni, digeii iuhu elediyelIe liiIe-
liien dnya-yok edicisi $ivaya adanni iki safa ayiiInilii. Iakal lun-
Iaiin ikisi sonula liidii. uiadaki nille, yaan iksiii onIaiin liiIikle a-
IinasiyIa eIde ediInekledii.
205
izin 8. Canatartn Ycni|ncsi. -Datud tc Ca|u|.
Ccncnncn Azaot. Sanscn tc As|an.
Iuncaya kadai duidu. ii laina, uzakla oluian $ivaya gidiIdi. Deiin
ie kapanni nedilasyon haIinden nuhleen lii liinde ikli ve Sl
Okyanusunun kaiiliiiIdigi yeie dogiu iIeiIedi. In kaiiinini lii
20
KAHRAMANIN MACERASI
kadehe koyup lii yudunda yullu ve yoga gcyIe logazinda lullu
onu. ogazi naviIeli. u yzden $ivaya Mavi oyun, NiIakanlha
denii.
Kaiiliina yeniden laIadiginda, sonsuz deiinIikIeiden yogun-
Iani gcn degeiIi liinIeii iknaya laIadi. ApsaiasIai (nynpha-
Iai) leIiidi, laIih laniiasi Lakni, CiIlye Kineyen Uaihiavas
adIi sl leyazi al, inciIei incisi Kauslulha ve on adel laka eya. Ln
son leIiien eIinde ayi, yaan neklaii kadehini lulan, laniiIaiin yele-
nekIi hekini Dhanvanlaiiydi.
$indi paha liiInez ikiye sahip oInak iin lyk lii sava la-
Ianili. TilanIaidan liii oIan Rahu lii yudun aInayi leceidi, fakal i-
ki logazindan geneden kafasi kopaiiIdi, gvdesi id, ana kafasi
Insz kaIdi. Ve lu kafa indi gkle, yeniden yakaIanak zeie ayin
peinden doIanip duinakladii. Liiliginde, kadeh agzindan ve sonia
logazindan koIayca geip gidei: ay luluInaIaii lundandii.
Iakal, laniiIaiin slnIg kaylelnesini isleneyen Vinu kendini
gzeI lii dansze dnlid. Ve ehvelIi kiiIei oIan devIei kizin e-
kiciIigiyIe lyIenni duiuiken, kiz, Aniilia, ay-kadehini aIdi, onIai-
Ia lii sie egIendi ve kadehi liiden laniiIaia uzalli. Vinu yine henen
gI lii kahianana dnl, laniiIaiin aiasina kaliIdi ve onIaiin,
dnani aagidaki dnyanin uuiunIaiina ve kaianIik kanyonIaiina
pskilnesine yaidin elli. $indi laniiIai, dnyanin oila dagi oIan
Suneiu Dagi'nin slndeki gzeI saiayIaiinda sonsuza dek AniilayIa
lesIenii.
153
Daha edeli ve duygusaI dinseI haIden ayii oIaiak, geiek niloIojik
153
Ranaqana, I, 45, Manaonara|a, I, 18, Ma|sqa Purana, 249-251 ve liiok
laka nelin. kz. Zinnei, Mq|ns and Sqnoc|s in |ndian Ar| and Citi|iza|i-
on, s. 1O5 vd.
207
haIin nihenk lai aIayciIiklii. IkonIai oIaiak laniiIai kendi laIaiina
anIansizdii. OnIaiin egIendiiici nilIeii, zihni ve iuhu, onIaia dcgru
degiI, onIaiin c|csinc, le loIuga uIaliiii, loIugun pespeklifinden
agii iklc dinseI dognaIaiin sadece pedagojik luzakIai oIdugu
anIaiIii: iIevIeii, lozuInani akIi, sonul oIay ve oIgu daginikIigin-
dan, son lii ninel oIaiak ln vaioIuun -islei cennelseI, dnyevi ya
da cehennenseI- sonunda hafife geip giden, yineIenen, lasil lii sa-
adel ve koiku doIu ocukIuk dnn suieline dnlg giece lei-
leniz lii lIgeye lainaklii. ii laki aisindan ln lu laniiIai
vaidii, diye yanil veidi anIayiIi lii aliIi konugun soiusuna TilelIi
lii Iana, laka lii aidansa geiek degiIIei.
154
Kadin TanliaIaiin
oilodoks gielisi ludui: HayaI ediIni ln lu laniiIai YoIda leIiien
eilIi eyIeii lensiI eden singeIeiden laka lii ey degiIdii,
155
ag-
da psikanaIilik okuIIaiin lii gielisi de ludui.
156
Ve ayni nela-din-
liIinseI kaviayi, Danlenin, aydinIanan gezginin sonunda cesaielIi
154
Maico IaIIis, Peoks onJ Lomos (4. asin, Londia: CasseII and Co., 1946),
s. 234.
155
Shri-Chokro-Sombhoro Tontro, Tileleden ev. Lana Kazi Dava-Sandup,
yay. haz. Sii }ohn WoodiofIe (Ailhui AvaIon lakna adiyIa), Tanliic
Texlsin VII. CiIdi (Londia, 1919), s. 41. u hayaIde canIanan laniiIaiin
laniisaIIigina iIikin kuku uyaniisa, diye nelin devan edei, kii, 'u
Taniia yaInizca vcudun aninsannasidii, deneIi ve YoIu TaniiIaiin
oIuluidugunu unulnanaIidii (o.g.y.). Tanlia iin, ki. geriJe, s. 113,
dipnol 32 ve s. 199-2OO (Tanliik udizn).
156
Ki. szgeIini C. C. }ung, Aichelypes of CoIIeclive Unconcious (oijina-
Ii 1934: ln LseiIeii, CiIl 9, Kisin i , Nev Yoik ve Londia, 1959.)
eIki de liiok kinse, diye yaziyoi Di }. C. IIgeI, Neiedeyse insanli-
inci ala-Tanii kavianini, lu liden lii Taniinin saf zihinseI kkeni
kesinIeni oIsa liIe, zihindii lii geiekIik oIaiak saynakladii hI
{The Psychoonolytic StuJy of the Fomily, s. 236).
208
KAHRAMANIN MACERASI
gzIeiini ala, OguI ve KulsaI Ruhun lakdis edici ginlsnn le-
sine, Lledi Iiga eviieliIdigi son dizeIeiinde de neiiIii gilidii.
157
yIeyse lanii ve laniiaIai, kendiIeii laIangi haIinde oIan Ln Y-
ce oIaiak degiI, Tkennez VaiIigin znn vcul luInu haIIeii ve
koiuyucuIaii oIaiak aIinnaIi. OnIaiIa iIikisi aiaciIigiyIa kahiananin
aiadigi, denek sonula onIaiin kendiIeii degiI, eidenIeii, yani lzIeii-
ni sidine gIeiidii. u nucizevi eneiji-lz ve yaIniz lu Tken-
nezdii, ona vcul veien, yayan ve lensiI eden laniiIaiin ad ve liin-
Ieii geIip geicidii. Zeus, Yehova ve Yce uddhanin inekIeiinin
nucizevi eneijisi, Viiacochanin yagnuiunun leiekeli, kulsana za-
nani Aai Rallani ayininde aInan anin liIdiidigi eiden
158
ve aziz
iIe liIgenin en yksek aydinIannasinin iigi ludui. KoiuyucuIaii onu
ancak gIkIe eIde edenIeie sunai.
Ana laniiIai aiii seil, aiii dikkalIi oIaliIii, o zanan kahianan
onIaiin hzineIeiini aInaIidii. Iionelheusun soiunu luydu. u du-
iundayken en yce laniiIai liIe acinasiz, can aIici devIei oIaiak g-
ini ve onIaii aIdalip kalIeden ya da yaliliian kahiananIai ise dn-
ya kuilaiicisi oIaiak onuiIandiiiIii.
IoIinezyaIi Maui, ale nuhafizi Mahu-ikaya, ondan hzinesini aI-
nak ve insanIiga geii geliinek zeie yoIIandi. Maui dogiudan dev
Mahu-ikaya gilli ve ona yIe dedi: u lopiaklan aIiIaii lenizIe ki
dosla lii ekine yapaIin. iIinneIi ki Maui lyk lii kahianan
ve hiIelazdi.
Mahu-ika soidu, 'Ne li yigilIik ve iekalel yaiinasi oIacak lu`
'Alna lulna yaiinasi, dedi Maui.
157
Iaiadiso, XXXIII, 82 vd.
158
kz. gcridc, s. 2OO.
Mahu-ika kaluI elli ve Maui soidu, 'Kin laIayacak`
Mahu-ika, 'en, dedi.
Maui kaluI elli, lyIece Mahu-ika, Mauiyi lullu ve havaya alli,
ok ykseIdi ve lan Mahu-ikanin eIIeiine geii dl, Mahu-ika Ma-
uiyi yeniden yukaii alli, yIe aiki syIeyeiek: 'Al lul, al lul - ile gi-
diyoisun!
YkseIdi Maui ve Mahu-ika u lyy syIedi:
8ir |a| q|sc|iqcrsun,
||i |a| q|sc|iqcrsun,
|a| q|sc|iqcrsun,
Dcr| |a| q|sc|iqcrsun,
8c |a| q|sc|iqcrsun,
A||t |a| q|sc|iqcrsun,
Ycdi |a| q|sc|iqcrsun,
Sc|iz |a| q|sc|iqcrsun,
Dc|uz |a| q|sc|iqcrsun,
On |a| q|sc|iqcrsun.
Maui havada dnd de dnd ve dneye laIadi yine ve Mahu-
ikanin henen yanina dp yIe dedi, 'Hep sen egIeniyoisun!
'Ceieklen de! dedi Mahu-ika. 'ii laIinayi hopIalaliIecegine
inaniyoi nusun`
'Deneiin! dedi Maui.
yIece Maui lullu Mahu-ikayi ve aiki syIeyeiek alli: 'Al lul, al
lul - ile gidiyoisun!
YkseIdi Mahu-ika ve Maui u lyy syIedi:
8ir |a| q|sc|iqcrsun,
||i |a| q|sc|iqcrsun,
KAHRAMANIN MACERASI
|a| q|sc|iqcrsun,
Dcr| |a| q|sc|iqcrsun,
8c |a| q|sc|iqcrsun,
A||t |a| q|sc|iqcrsun,
Ycdi |a| q|sc|iqcrsun,
Sc|iz |a| q|sc|iqcrsun,
Dc|uz |a| q|sc|iqcrsun,
Gc||c q|sc|iqcrsun!
Mahu-ika havada dnd de dnd ve dneye laIadi ve lan ye-
ie aipacakken Maui u lyI szIeii syIedi: 'Oiadaki adan - lan
kafasl dsn!
Mahu-ika dl, loynu akoidiyon gili oInulu, lyIece Mahu-
ika Id. Maui henen Mahu-ikanin laini lulup kesli, sonia dnya-
ya indiidigi ale hzinesini eIe geiidi.
159
Mezopolanyada, InciI ncesi iksii aiayii naceiaIaiinin en ly-
g, Hi YaIanna lilkisini, InszIk veien suleiesini eIde elnek
zeie yoIa ikan LiekIi efsanevi Snei kiaIi CiIganiinkidii. TepeIeii
koiuyan asIanIaii ve gg laiyan dagIaii lekIeyen akiep adanIaii
sagsaIin geliklen sonia, dagIaiin aidinda iekIei, neyveIei ve de-
geiIi laIaiIa doIu cennel gili lii laheye uIali. Daha da iIeiIeyince,
dnyayi evieIeyen denize vaidi. Suyun kiyisindaki lii nagaiada
laniia Ilaiin lezahiIeiinden liii oIan Sidui-Salilu yaaidi ve sikica
ilnn oIan lu kadin onunIa hi konunadi. Ana yksn an-
Ialinca onu kaluI elli ve aiayiina devan elnenesini, yaanin InI
egIenceIeiiyIe yelinnesini, lunu giennesini glIedi:
159
J. F. 5tImsnn, Tnc |cgcnds cf Maui and Tana|i (BcmIcc P. BIshnp Muscum
Bu!!ctIn, Nn 127, Hnnn!u!u, 1934), s. 19-21.
211
Gt|gant, niqc ou qc|a gc|iqcrsun?
Aradtgtn qaant ni ou|anaqaca|stn.
Tanrt|ar insant qara|tnca,
insana c|n tcrdi|cr,
tc qaant |cndi|crinc sa||adt|ar.
Midcni dc|dur, Gt|gant,
gccc gndz cg|cn,
ncr gn ncc|i oir cqc naztr|an.
Gccc gndz qaan dc|u tc |cqif|i c|,
cn gzc| giqsi|crini giq,
oatnt qt|a, tcudunu qt|a.
||ini |u|an ufa||tga czcn gcs|cr.
Kartntn dc|ndcn nu||u c|nastnt sag|a.
160
Iakal CiIgani isiai edince Sidii-Salidu genesine izin veidi ve
yoIun lehIikeIeiinden haleidai elli onu.
Kadin, ona oinanda lii giup adanIa liiIikle odun kesen ve lii -
giup yaidincinin koiudugu kayiki Uisanapiyi luInasini syIenili.
CiIgani (yaanayi yegIeyenIei, lalan oIanIai adindaki) lu yai-
160
EfsancnIn standart Asur bastmtnda n!mayan bu pasaj, nk daha ncckI
para!anmt bIr BabI! mctnIndc gr!r (bkz. Brunn McIssncr, "EIn a!t-
baby!nnIschcs Fragmcnt dcs GI!gamnscpns," Mitteilungen Jer VorJerosi-
otischen Geselschoft, VII, I, Bcr!In, 1902, s. 9). 5tk stk kahInIn ncrIsInIn
hcdnnIstIk n!dugu bc!IrtI!mItIr, fakat pasajtn kadIm BabI!!I!crIn ah!ak
fc!scfcsInc I!IkIn n!madtgt, bIr crgIn!cmc tcstI n!duguna dIkkat cdI!mc!I-
dIr. Yzyt!!ar snnra HIndIstan'da n!dugu gIbI, grcncI grctmcnc !m-
sz yaamtn strrtnt snrdugunda, ncc !m! n!antn haz!art an!att!tr nna
(szg. Kotho UponishoJ, 1:21, 23-25). Ancak tsrar cdcrsc snnrakI crgIn!cmc-
yc a!tntr.
212
KAHRAMANIN MACERASI
dinciIaii dagilli ve kayiki onu In suIaiindan geiineyi kaluIIen-
di. YoIcuIuk iki luuk ay sid. YoIcuya suIaia dokunnanasi syIen-
nili.
YakIalikIaii uzak Ike, laIangisaI lufanin kahianani oIan,
161

luiada kaiisiyIa Insz laii iinde yaayan Ulnapilinin ne-
kniydi. Ulnapilin sonsuz suIai zeiinde lek laina yakIaan kk
kayigi gid ve ok neiakIandi.
Ncdcn |aqtgtn |a|an c|an|art dagt|nt,
Vc ocnin niznc|indc c|naqan oiri tar |aqt||a?
Gc|cn. oir cr|c| dcgi| ni?
Kaiaya ikan CiIgani, iahilin uzun lufanIaiin yksn anIal-
nasini dinIenek zoiunda kaIdi. Sonia Ulnapilin konuguna uyku
veidi ve o aIli gn uyudu. Ulnapilin kaiisina yedi sonun piiilli ve
onIaii kayigin yaninda uyuyan CiIganiin lainin ucuna koydu. Ve
Ulnapilin CiIgania dokundu ve o uyandi ve evsahili kayiki Uisa-
napiye konugu leIIi lii havuzda yikanasini ve leniz giysiIei veinesi-
ni enielli. Aidindan Ulnapilin CiIgania lilkinin siiiini veidi.
Gt|gant, sana oir str tcrcccgin,
ve sana oi|gi tcrcccgin.
8u oi||i |ar|ada oir qaoani a|t gioidir,
g|c ocnzcr di|cni c|ini para|ar.
Ana c oi||iqc c| dcgdirirscn,
ta|antna dcnccc|sin.
ilki koznik denizin dilinde yeliiyoidu.
Uisanapi kahianani yine suIaia glid. CiIgani ayakIaiina la
161
InciIdeki Nuhun aliI piololipi.
lagIayip daIdi.
162
Rahala dile indi, kayikiysa kayikla kaIdi. Ve daI-
gi dipsiz denizin diline eiiince, eIIeiini paiaIasa da lilkiyi skl,
laIaii kopaidi ve yzeye geii ikli. Yzeye vaiip da kayiki onu kayi-
ga ekince, zafeiIe lagiidi:
Ursanapi, ou oi||i c...
|nsana |an din|i| sag|aqaoi|ir.
Onu |rc|c |cqun agt|na gc|rcccgin....
Adt. Kccant insan qinc gcn|cir.
Yiqcccgin cndan tc gcn|iginc dcncccgin.
Denizi aliIai. Kaiaya ikinca CiIgani lii soguk su liiikinlisinde
yikandi ve uykuya daIdi. Ana o uyuiken, lii yiIan lilkinin nuhleen
kokusunu aIdi, yakIaip kaiidi onu. Onu yiyeiek, yiIan henen deii-
sini degiliine gc kazandi, lyIece genIigini yeniIedi. Ana CiIga-
ni uyandiginda oluiup agIadi, ve gzyaIaii luinundan aagi szI-
d.
163
IizikseI InszIk oIasiIigi hI insanin kaIlini cezlelnekledii.
162
Kahianana daha nce diaiidaki yoIcuIugunda lu suya dokunnanasi
syIennilii, ana ailik cezaIandiiiIacagindan koiknadan giieliIii. u
Lledi Adanin yaIi Lfendi ve Haninini ziyaieli siiasinda eIde elligi gcn
lii kisnidii. SeI kahianani Ulnapilin-Nuh, aikelip lii lala figidi,
adasi oIan Dnya Clegi daha soniaki Rona-Yunan Kulsanni Adali-
nin lii n figidi.
163
YukartdakI an!attm P. Jcnscn, Assyrisch-bobylonische Mythen unJ Epen (Kc-
I!InschrIft!Ichc BIb!Intck, VI, I, Bcr!In, 1900), s. 116-273'dcndIr. A!tntt!a-
nan dIzc!cr s. 223, 251, 251-253'dcdIr. Jcnscn'In vcrsIynnu, gnmzc ka-
!an ast! mctnIn, Kra! AurbanIpa!'In ktphancsIndcn (M 668-626) bIr
Asur vcrsIynnunun sattrt sattrtna cvIrIsIdIr. nk daha cskI n!an BabI!
vcrsIynnunun fragman!art (bkz. geriJe, s. 214) vc daha da cskI 5mcr as!t
da (M nc bInyt!) bu!unmu vc z!mtr.
214
KAHRAMANIN MACERASI
1921de oynanan einaid Shavin lopyaci oyunu 8ac| |c Mc|nusc|an
lenayi agda lii sosyoliyoIojik neseIe eviidi. Dil yzyiI nce, ha-
yaI gc daha kil oIan }uan Ionce de Leon, genIik enesini luInayi
undugu inini Ikesini aiaiken IIoiidayi kefelnili. YzyiIIai n-
ce in fiIozofu Ko Hung da uzun yaaninin son yiIIaiini InszIk
hapIaii haziiIayaiak geiinili. kiIo hakiki zencifie, diye yaznili
Ko Hung, ve lii kiIo leyaz laI aI. Kaiilii. Kaiiini gnele kuiul.
Sonia paiaIanip hap yapiIii haIe geIinceye dek alele kizail. Hei sa-
lah lii kenevii lohunu lykIgnde on hap aI. ii yiI iinde, ak
sa kaiaya dni, iyen di geii ikai, vcul yine siki ve sagIan
oIui. Lgei yaIi liii lu haplan uzun sie aIiisa genIeii. Onu siekIi
aIanIai eledi yaani ladacak, Ineyeceklii.
164
u yaIniz, deneyci fiIo-
zofa lii gn lii doslu ziyaiele gilneye kaIkili. Ana ln luIdugu Ko
Hung'un lo giysiIeiiydi. YaIi adan gilnili, InszIei aiasina ka-
iinili.
165
8cdcnsc| InszIk aiayii geIenekseI gielinin yanIi anIaiIna-
sindan kaynakIanii. Oysa leisine, leneI soiun, gz lelegini, nisafii
kiiIigiyIe ocdcnin gi luIandiinayacagi noklaya dek geniIelnek-
lii. InszIk o zanan u anki lii geiek oIaiak yaanii: uiada!
164
Kn Hung (Pan Pu Tzu n!arak da bI!InIr), Nei P'ien, B!m VII (cvIrI
Obcd 5Imnn Jnhnsnn, A StuJy of Chinese Alchemy, $angay, 1928, s. 63'dcn
a!tnmtttr).
Kn Hung, bIr vcudu "ncc!I vc rahat" kt!ma, bIr bakast su zcrIndc y-
rmc gIbI bIrka nk I!gIn yctcnck gc!ItIrmItI. In fc!scfcsIndc Kn
Hung'un ycrIy!c I!gI!I bIr tarttma IIn, bkz. A!frcd Fnrkc, "Kn Hung, dcr
PhI!nsnph und A!chImIst," Archiv fur Geschichte Jer Philosophie, XLI, 1-2
(Bcr!In, 1932), s. 115-126.
165
Hcrbcrt A. GI!cs, A Chinese Biogrophicol Dictionory (Lnndra vc $angay,
1898), s. 372.
215
Lcvha XIII. O|nsz Yaan Da|t (Asur).
Levha XIV. 8cdnisa|ta (Kanloya).
O, luiada!
166
Hei ey haiekel haIinde, ykseIiyoi ve geii dnyoi. ilkiIei i-
ekIenii, ana siif kkIeie dnnek iin. KkIeie dnnek, dinginIik
aianak gilidii. DinginIik aianak kadeie dogiu yoI aInak gilidii. Ka-
deie iIeiIenek elediyel gilidii. Llediyeli liInek aydinIannadii ve
elediyeli laninanak kaigaa ve klIk geliiii.
Llediyeli liInek kiiyi anIayiIi kiIai, anIayi kiiyi geni lakiIi
kiIai, lasavvui geniIigi soyIuIuk geliiii, soyIuIuk cennel gilidii.
CkseI oIan Tao gilidii. Tao Lledidii. edenin inesinden
koiknanaIi.
167
}aponIaiin lii alasz vaidii: TaniiIai ancak insanIai sagIik iin
dua elligi zanan gIei. Tapinana ihsan ediIen ninel hep konununa
ve laskin aizusuna, duasina gie IIendiiiIii: ninel lasile, leIiiIi
zgI lii duiunun geiekliidikIeiine dayanan yaan eneijisinin lii
singesidii. Iioni eIlelle, laniinin hogisn kazanni kahiananin
lan lii aydinIanna diIeyeliIecekken, geneIIikIe daha ok yaan,
konusunu kalIedecek siIah, ocuguna sagIik diIenesinde yalai.
Lski YunanIai, akkhoslan ne isleise diIeyeliIne ansini eIde
eden kiaI Midaslan lahsedei. Dokundugu hei eyin aIlina dnnesini
diIedi. Sonia denenek iin lii neenin gvdesine dokundu ve aga
henen aIlina dnd, lii la aIdi, o da aIlina dnd, eIna lii aIlin kI-
esine dnd eIinde. CokuIanaiak, nucizeyi kulIanak iin lyk lii
Ien haziiIannasini isledi. Ana oluiup da eIini ele degdiiince, el d-
nveidi, aiap dudakIaiinda sivi aIlina dnl. Ve yeiyzndeki
hei eyden ok sevdigi kk kizi, znlsn hafifIelneye geIdigin-
166
Tanliik lii afoiizna.
167
Lao-lse, Tac Tcn King, 16 (ev. Dvighl Coddaid, |ac|zus Tac and Wu
lci, Ncw Yoik, 1919, s. 18). Ki. gcridc , s. 176, dipnol 87.
218
KAHRAMANIN MACERASI
de, onu kucakIadigi an ho, aIlin lii heykeI oIuveidi.
KiiseI siniiIaii ananin acisi, iuhsaI lyne acisidii. Sanal, ede-
liyal, nil ve lapin, feIsefe ve iIeci disipIinIeiin hepsi, liieye ufukIaii-
nin lesine, duinaksizin geniIeyen geiekIene aIanina genesinde
yaidinci oIui. LikIeii ejdei slne ejdei Idieiek geeiken, en yk-
sek aizusuna agiidigi laniisaIIik, koznosu doIduiuncaya dek lyi.
Sonunda zihin, koznosun sinii epeiini, ln liin deneyinIeiini -
ln singeIeliineIeii, ln laniisaIIikIaii aan lii geiekIene iin
aai. KainiInaz hiIigin geiekIenesi iin.
O yzden Danle, iuhsaI naceiasinda son adini alip singeseI Ck-
seI CI iindeki I lanii lasavvuiuyIa kaiiIaliginda, ala, OguI ve
KulsaI Ruh liinIeiinin liIe lesinde yaayacak lii aydinIannasi da-
ha vaidi. einaid, diye yazai, leni yukaii laknani syIeyeiek a-
giidi ve gInsedi, fakal len zalen isledigi giliydin, nk safIaan
lakiin Kendinde dogiu oIan AzanelIi Iigin paiiIlisina iyice giiiyoi-
du. Ailik lakiin, lyIe lii nanzaiaya aiIan konunanizdan ve
lyIe ifiala uIaan leIIeklen daha lykl.
168
Oiada ne gz, ne diI, ne zihin: Onu liIneyiz, liiine Onu nasiI
anIalacaginizi da liIeneyiz. O liIinen hei eyden faikIidii ve liIinne-
yenin de lesindedii O.
169
u en yksek ve en son ainiha geiiInedii, yaIniz kahiananin
degiI, laniisinin da. uiada kiiIik adIandiiiInanii naskeIeiken hen
OguI hen de ala yok oIui.. nk lii dn hayaIi yanIaii d g-
ienin yaan eneijisinden, ginide yaIniz sivi dagiIinIaii ve o lek
168
"Ccnnct," XXXIII, 49-57 (cv. Nnrtnn, a.g.c., CI!t III, s. 253-254, Hnugh-
tnn MIff!In Cnmpany, yaytmct!artn IznIy!c).
169
Kcna Upanisnad, 1:3 (cv. 5wamI 5harvananda, 5rI RamakrIshna Math,
My!apnrc, Madras, 1932).
21
gcn iIenIeiinden kaynakIaniiken, islei dnyevi islei laniisaI, dn-
yanin ln liinIeii lek lii anIaiInaz gizenin evienseI gcn yansi-
lii: alonu oIuluian ve yiIdiz yingeIeiini denelIeyen gc.
u yaan enesi liieyin ekiidegidii ve egei ilIeiinden siyiiIa-
liIiise iinde kendini luIacaklii. Iagan Ceinen laniisi Odin (Wolan),
lu sonsuz kaianIigin liIgisine iigin ilsn aiaIanak iin lii gz
veidi ve sonia ainiha geiiInenin aciIaiina naiuz kaIdi:
Rzgar|t aga|a ast|t |a|dtn,
Orada |an dc|uz gccc ast|dtn,
Mtzra||a qara|andtn tc Odinc
Sunu|dun, |cndi |cndinc,
A||tnda nast| oir |c| c|dugunu
Kinscnin oi|cncqcccgi oir aga|a.
170
uddhanin o Agaci aIlindaki zafeii lu alanin kIasik DoguIu i-
negidii. Zihninin kiIiciyIa evienin kpgn yaidi ve kpk hiIige
dagiIdi. CeIenekseI dinIeiin kilaIaii, cennelIeii ve cehennenIeii gili
dogaI deneyinin ln dnyasi, laniiIai ve eylanIaiiyIa liiIikle palIadi.
Iakal nucizeIeiin nucizesi, hepsinin paiaIannasina iagnen, yine de
hepsinin yeniIenni, yeniden canIanni ve geiek vaiIigin akiiyIa
gikenIi kiIinni oInasiydi. Ceieklen de, diiiIen cennelIeiin lanii-
Iaii, onIaidan leye, yaanIaii ve zIeii oIan loIuga nfuz eden insan
kahianani vnek zeie uyun iinde sesIendiIei: Dnyanin dogu
siniiinda, fIanaIaiinin dnyanin lali siniiinda daIgaIannasi iin lay-
iakIai ve sancakIai dikiIdi, laliya dikiIenIei doguya da, kuzeye diki-
IenIei gneye de dikiIdi, yei dzeyine dikiIen layiakIai iahna dn-
170
Pcc|ic |dda, "Hnvamn!," 139 (cv. Hcnry Adams Bc!!nws, Thc AmcrIcan-
5candInavIan FnundatInn, Ncw Ynrk, 1923).
220
KAHRAMANIN MACERASI
yasina kadai daIgaIandi, ve iahna-dnyasininkiIei yeie dek saIindi.
Onlin dnyanin hepsinde iek veien agaIai iek ali, neyve aga-
Iaii neyveIeiin agiiIigiyIa kyoidu, agaIaiin gvdeIeiinde IolusIai
leIiidi, agaIaiin daIIaiinda IolusIai leIiidi, sainaikIaida IolusIai le-
Iiidi, gkle IolusIai leIiidi, kayaIaidan yediei yediei IolusIai ikli.
Onlin dnya sisleni havaya aliIni lii lukel iek giliydi, ya da
kaIin, ieklen lii haIi, sekizlin feisah uzunIugunda, daha nce yedi
gnein liIe aydinIalanadigi cehennenIei indi iikIa yikaniyoidu,
seksen dil lin feisah deiinIikleki okyanus lalIandi, nehiiIei leisine
akli, dogulan kiIei gineye laIadi, sagiiIai duydu, sakalIai oigan-
Iaiini kuIIannaya laIadi ve lulsakIaiin zinciiIeii, haIkaIaii kiiiIip yei-
Ieie dl.
171
171
]a|a|a, Ciii, i, 75 (yayinciIaiin izniyIe lasiInilii, Heniy CIaike Waiien,
8uddnisn in Trans|a|icns (Haivaid OiienlaI Seiies, 3) Canliidge, Mass.:
Haivaid Univeisily Iiess, 1896, s. 82-83).
BLM III
DN
1. Dnn RcddcdI!II
Kuhrumunrn mucerusr, yu kuynugu nuluz etme yu du blrtukrm er-
kek yu du kudrn, lnsun yu du huyvun klllemelerln yurdrmrylu sonu
erdlglnde, mucerucrnrn yuum degltlren gezlslnden donmesl gereklr.
Monomltln olutu olun tum evrlm, kuhrumunrn, odulun, toplulugun,
ulusun, gezegenln yu du on bln dunyunrn yenllenmeslyle sonlundrru-
bllecegl bllgellk trlsrmlurrnr, Altrn Post'u yu du uyuyun prenseslnl ln-
sunlur dunyusrnu gerl getlrmesl gerekmektedlr.
Fukut sorumluluk srk srk gerl evrllmltlr. Buddhu blle, zulerlnln
urdrndun, gerekleme lletlslnln lletlleblllr olup olmudrgrndun uphe
etmltl ve goksel esrlme llndeyken olen uzlzler de vurdrr. Hl yulun-
muyun Olumsuz Vurlrk Tunrrusr'nrn kutsunmr udusrnu sonsuzu dek
yerleen unlu kuhrumunlur gerekten de suyrsrzdrr.
Muukundu udlr kudlm blr Hlndu suvur krulrnrn heyecunlr blr
oykusu vurdrr. Yunlrlrklu, Bruhmunlurrn kurrsr lln huzrrludrgr blr do-
gurgunlrk lkslrlnl len bubusrnrn sol yunrndun dogmutu,
1
ve bu mu-
clzenln vuut dolu slmgeclllglne uygun oluruk, unneslzllgln hurlkusr, er-
kek ruhmlnln dolu, tunrrlur demonlurlu olun keslntlslz suvulurrndu
yenllglye ugrudrklurr blr undu onu yurdrmu ugrrdrklurr zumun krul-
lurrn krulr oldu. Tunrrlurrn yuce blr zuler kuzunmusrnr sugludr ve onlur
du tunrrsul blr mutluluk llnde en buyuk urzusunu gereklemeslyle
1
Bu ayrtntt, hcrmaphrndItc, crgIn!cyIcI babadan ycnIdcn dnguun akt!ct-
!attrmastdtr.
222
KAHRAMANIN MACERASI
dIIendiidiIei onu. Iakal kendisi hei eye kadii oIan lii kaIp ne ai-
zuIayaliIiidi ki` InsanIai aiasindaki lyIe lii efendiyi nasiI lii dIIe-
iin dI cezledeliIiidi` KiaI Muukunda, diye devan ediyoi yk,
savalan sonia ok yoigundu: ln isledigi sonu geInez lii uyku ve
onu kaIdiinak isleyen heihangi liiinin lek lakiiyIa kI oInasiydi.
Aizusu yeiine geIdi. ii dag oyugunda, lii dagin iahninin deiin-
Ieiinde uykuya ekiIdi ve oiada, ok uzun lii sie uyudu. InsanIai,
haIkIai, uygaiIikIai, dnya agIaii hiIiklen ikli ve yine ona geii dn-
d: lu aiada yaIi kiaI liIindii nulIuIuk haIinde yaadi. izin iki u
aiasinda gidip geIen ego-deneyininizin dianalik zanan dnyasi
aIlindaki Iieudcu liIindii gili zanandii oIaiak yaIi dag adani, de-
iin uyku dn yaadi da yaadi.
Uyanna ani geIdi - ana kahianan-deviesinin soiunun lananini
oIdugu kadai, gI lii kiaIin en yce dI oIaiak uykuyu diIenesi-
nin gizenini de yeni lii peispeklife sikIeyen aiilici lii dnIe.
Dnya Lfendisi Vinu, Hinl Ikesini dev denonIai iikindan kuila-
ian Kiina adIi gzeI lii gencin kiiIiginde yeniden dogai ve lahla ge-
ei. Ve kuzeylalidan lii lailai yigini ansizin isliIa elliginde Ikeyi
lan lii lopya laiiiyIa yneliyoidu. KiaI Kiina onIaia kaii duidu,
fakal laniisaI dogasina uygun oIaiak lasil lii hiIe yapip zafeii oyun-
laz lii liinde kazandi. SiIahsiz ve IolusIaiIa ssIenni oIaiak safIa-
iindan ayiiIdi ve dnan kiaIin onu izIeyip yakaIanasini sagIadi, son-
ia lii nagaiaya daIdi, lailai pei siia giidiginde odada uyuyan liiini
gid.
Ah! diye dnd, leni luiaya ekli ve indi de zaiaisiz lii
uykucu gili davianiyoi.
nnde uzanan gvdeyi lekneIedi ve gvde siIkindi. u KiaI Mu-
ukundaydi. Cvde dogiuIdu ve sayisiz yaialiIi dngs, dnya laii-
223
KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUOU
hi, zIneIei loyunca kapaIi kaIan gzIeii yavaa iiga aiIdi. IIk
lakii, henen aIev aIip aninda dunanIi lii kI yiginina dnen d-
nan kiaIin iinden geli. Muukunda dnd ve ikinci lakii ssIen-
ni gzeI gence degdi. Lski kiaIin iiIlisindan onun lii Tanii leden-
Iennesi oIdugunu henen anIadi. Muukunda, Kuilaiicisinin nnde
u duayIa egiIdi:
Yce Taniin! insan oIaiak yaayip alaIaiken daIaIele dn
lii haIde dinIenneksizin yaayip alaIadin, yaanIai, dogunIai lo-
yunca aiadin ve aci eklin, duiup dinIenecek lii yei luIanadin. Si-
kinliyi keyif oIaiak gidn, Ideki seiapIaii lazeIik veien suIai oIa-
iak gidn. HazIaia lulundun ve eIine geen aci oIdu. KiaIca g ve
dnyevi nIk, zenginIik ve kudiel, aikadaIai ve oguIIai, eIei ve yoI-
daIai, duyuIaii cezleden hei ey: hepsini isledin, nk lunIaiin
lana gzeIIik geliiecegini sandin, fakal hei ey lenin oIdugu anda
dogasini degiliidi ve yanan ale oIuveidi.
Sonia laniiIaiin aiasina kaiilin, leni dosla kaiiIadiIai. Ana
neiede lii soIukIanna` Neiede lii dinIenne` u dnyanin laniiIai
da dahiI ln yaialikIaii, Yce Lfendin, hepsi senin oyunlaz hiIeIe-
iinIe yaniIiyoi, lu yzden leyhude dogun eviinIeiini, yaan acisi-
ni, yaIiIik ve In sidiyoiIai. Yaaiken In laniisini honul
ediyoiIai ve hei deiecede neihanelsiz aci cehennenIeiine kalIanna-
ya zoiIaniyoiIai. Hepsi de senin yznden!
Yce Taniin, len de oyunlaz hiIeIeiinIe yaniIni, halaIai Iali-
ienlinde gezinen lenciIIik agna yakaIanni lii yeiyz aviydin.
$indi, lu yzden, siniisiz, lapiIasi Huzuiunda sadece hei eyden z-
gi oInayi islene cesaielini gsleiiyoiun.
Muukunda nagaiadan ikinca, insanIaiin onun yokIugunda yoz-
Iani oIdukIaiini gid. u yzden yine onIaidan ayiiIdi, yksek
224
KAHRAMANIN MACERASI
dagIaia ekiIdi ve oiada kendini, onu sonunda vaiIik liinIeiine oIan
son lagIaiindan kuilaiacak oIan iIeci uyguIanaIaia adadi.
2
aka deyiIe, Muukunda, dnnek yeiine dnyadan lii deiece
daha geii ekiIneye kaiai veidi. Ve kin kaiaiinin lananen akiIsizca
oIdugunu syIeyeliIii`
2. By! Kat
Zafeie uIaan kahianan egei lanii ya da laniianin kulsanasini eI-
de edeise ve lopIunun yeniden yapiIannasi iin lii iksiiIe liiIikle
dnyaya dnnekIe gievIendiiiIiise, naceiasinin son aanasinda do-
gasl efendisinin ln gIeiiyIe deslekIenii. Digei yandan, egei ga-
nineli nuhafizinin kaii ikiina iagnen eIde elliyse ya da kahia-
nanin dnyaya dnne aizusu laniiIai ve eylanIaica uygunsuz lu-
Iunduysa, o zanan niloIojik eviinin son aanasi haiekelIi, geneIIik-
Ie gIn lii lakip oIui. u kai lyI engeIIene ve kuiluIna nu-
cizeIeiiyIe kainaikIaaliIii.
SzgeIini CaIIiIei, kendini DaIgaIaiin AIlindaki Ikede luIan lii
kahianandan, Cvion achlan lahsedeiIei. Tan oIaiak CaIIeiin ku-
zeyinde, Meiionelhsiieda aIa CInn dilindeydi. Ve oiada gIn
dilinde kadin lii dev oIan KeI Tegid, kaiisi CaiidvenIe liiIikle ya-
aidi. Kaiisi lii yandan lugday ve leiekelIi hasal efendisi, digei yan-
dan iii ve edeliyal laniiasiydi. Devasa lii kazana sahipli ve iinde
2
Visnnu Purana, 23, 8nagata|a Purana, 1O:51, Haritansna, 114. Heiniich
Zinnei, Maqa, Dcr indiscnc Mq|ncs (Slulgail ve eiIin, 1936), s. 89-99 evi-
iisine dayannakladii.
Dnya ycs oIaiak Kiina iIe AfiikaIi Lduyu kaiiIaliiin (gcridc, s.
58-59). Ayiica IoIinezyaIi hiIelaz MauiyIe de kaiiIaliiin.
225
lii liIin ve esin kaiiini haziiIanayi isliyoidu. Kaialy kilapIaii sa-
yesinde lii yiI kaynasin diye alein zeiine koydugu kaia lii luIana
haziiIadi, lu sie sonunda esinin cazilesinden kulsaI danIa eIde
ediIecekli.
Ve kahiananiniz Cvion achi kazani kaiiliinaya ve Moida adIi
ki lii adani da aIlindaki alei kikIeneye liiakli, ve onIaia lii yiI
lii gn loyunca kaynalnaIaiini syIedi. Kendisi de, asliononIaiin
kilapIaiina ve gezegen saalIeiine uygun oIaiak hei gn ly laiyan
lln lilkiIeii lopIadi. ii gn, yiIin sonuna dogiu, Caiidven lilkiIe-
ii lopIayip haziiIaiken, kazandan danIa lyI sivi siiayaiak
Cvion achin painagina degdi. Yandigi iin painakIaiini agzina
soklu o da ve lu nucizevi danIaIaii agzina aIii aInaz oIacak hei eyi
nceden gid ve asiI gievinin Caiidvenin hiIeIeiine kaii koynak
oIdugunu anIadi, nk leceiiIeii ok fazIaydi. Ve lyk lii koikuy-
Ia Ikesine kali. Kazan ikiye ayiiIdi, nk lyI danIa diinda
hepsi zehiiIiydi ve lu yzden kazanin dlg nehiin suyundan ien
Cvyydno Caianhiiin alIaii zehiiIendi ve o zanandan lu yana lu
nehiin kesiin yeii, Cvyddno'nun AlIaiinin Zehiii oIaiak agiiiIdi.
u aiada Caiidven geIdi ve ln yiIin eneginin yilip gilligini gi-
d. O zanan lii lahla paiasi aIdi ve ki Moidanin kafasina, gzIe-
iinden liii yanagina dnceye dek vuidu. Moida, 'eni yok yeie
dvdn, nasunun len. Zaiaii len veinedin, dedi. 'Dogiu syIe-
din, dedi Caiidven, 'eni soyan Cvion ach.
Ve aidindan konaya koyuIdu. Cvion onu gid ve lavana d-
np kali. Caiidven de lii laziya dnp kovaIadi. Cvion nehie
koup laIik oIdu. Caiidven susanuiu oIup kovaIadi onu suyun
aIlinda, la ki o kendini kua dndinceye dek. Caiidven de ahin
oIup peine dl. Ve lan slne uIIanacakken, Civon In koiku-
22
KAHRAMANIN MACERASI
suyIa lii anlaidaki lugdayIaiin aiasina daIip laneIeiden liiine d-
nl. O zanan Caiidven kocanan ilikIi kaia lii hoioza dnl ve
lugdayIaiin aiasinda onu luIup yuluveidi. Ve, ykye gie, onu do-
kuz ay laidi ve ondan kuiluIdugunda, iinden Idinek geInedi,
nk o ok gzeIdi. O yzden, onu lii deii anlaya koyup Taniinin
neihaneliyIe, Nisanin yiini dokuzunda denize alli.
3
Kai, canIi liinde iIendigi liiok haIk hikyesinin seviIen lii
lIndi.
IikulskIu (Siliiya) uiyalIai, szgeIini, iIk ananIaii Moigon-Ka-
3
TaIiesin, ev. Lady ChaiIolle Cuesl, Tnc Maoincgicn (Lveiynans Liliaiy,
No 97, 5. 263-264).
TaIiesin, alinin OzanIaiinin ai, MS aIlinci yzyiIin geiek lii laiihseI
kiisi, daha sonia ionansin KiaI Ailhuiu oIan kaliIe ieisinin agdai oIa-
liIii. Ozanin efsanesi ve iiiIeii, CaIIeiin Dil Kadin Kilalindan liii
oIan TaIiesinin Kilali adIi lii onnc yzyiI eIyaznasinda luIunnak-
ladii. ii naoincg (CaIIi) lii ozanin iiagidii. Maoincgi, genIik liIgisi le-
iini lii nalinoga gieliIen ve onun da yiegine kalnasi geieken geIe-
nekseI naIzene (nilIei, efsaneIei, iiiIei, vl.) deneklii. Malinoginin o-
guIu oIan nalinogion, Lady ChaiIolle Cueslin Kadin KilapIaidan yapli-
gi onlii ionans eviiisine (1838-49) veidigi addii.
CaIIeiin ozanIik liIgisi, Iskoya ve IiIandaninki gili ok eski ve leiekelIi
pagan-KeIl nil liiikininden kaynakIanii. u, eski ykIeii kayda geiien
ve onIaii InciIIe uyunIu kiIaliInek iin ok iIe eken Hiiisliyan nisyo-
neiIei ve vakanvisIei laiafindan (leinci yzyiI ve soniasi) dnliI-
n ve canIandiiiInili. Onuncu yzyiI siiasinda, ionans ielininin n-
ceIikIe IiIandada neikezIenen paiIak dneni, niiasi nenIi agda lii
gce dnlid. KeIl ozanIai Hiiisliyan Aviupanin saiayIaiina yayiIdi,
KeIl lenaIaii pagan Iskandinav skaIdIaii |Iskandinav ozanij laiafindan ak-
laiiIdi. izin Aviupa peii liIginizin lyk lii kisni, Ailhui geIeneginin
leneIi gili, aliIi ionansin lu iIk lyk yaialici dnenine uzanii. (kz.
Ceiliude SchoeppeiIe, Tris|an and |sc||, A S|udq cf |nc Scurccs cf |nc Rcnan-
cc, Londia ve Iiankfuil, 1913.)
227
ianin iuhIaii Inden geii geliieliIecek kadai yelenekIi oIdugunu
syIei. u yzden IIei Lfendisi, Cennelin Yce Taniisi'na yakindi
ve Tanii anani lii sinavdan geiineye kaiai veidi. ii adanin iuhu-
nu eIe geiiip lii ieye kapadi ve ieyi lapainagiyIa likadi. Adan
haslaIaninca akialaIaii Moigon-Kaiayi agiidi. $anan kayip iuh iin
hei yeie lakli. Oinani, iinakIaii, dag ziiveIeiini, IIei Ikesini
aiadi ve sonunda, davuIuna oluiaiak, yine uzun sieIei aialiidigi
yukaii dnyaya ikli. iiden Cennelin yce Taniisinin lapainagiyIa
likadigi lii ie sakIadigini faik elli ve liiaz dnnce, iedeki iu-
hun aiadigi iuh oIdugunu anIadi. HiIelaz anan lii yalanaiisina d-
nlid kendini. Taniiya dogiu ulu ve onun aInini yIe lii soklu
ki Tanii lapainagini deIiklen ekli ve lulsak kali. Sonia Tanii,
Moigon-Kaia adIi lu ananin yine davuIuna oluinu, kuiluIan iuhIa
liiIikle dnyaya indigini giendi. u sefei kai pek laaiiIi degiIdi.
Tanii aiii kizip ananin davuIunu ikiye ayiiip gcn sonsuza dek
aIdi. aIangila iki paia deiiyIe yapiIan anan davuIIaii o gnden
lu yana (uiyalIaiin lu yksne gie) lek paiayIa yapiInakladii.
4
yI kaiin nesneIeiin kaak adina konulukIaii ve lyIece la-
kili gecikliidikIeii yaygin lii veisiyonu vaidii. Yeni ZeIanda MaoiiIe-
ii, lii gn eve geIince kaiisinin iki ogIunu da yullugunu gienen lii
adanin yksn anIalii. Kadin yeide inIeyeiek yaliyoidu. Adan
deidinin ne oIdugunu soidu ve kadin hasla oIdugunu syIedi. Adan
ocukIaiin neiede oIdugunu giennek isledi ve kadin gillikIeiini sy-
Iedi. Ana adan yaIan syIedigini liIiyoidu. ysyIe onIaii ikai-
nasini sagIadi: canIi ve lek paia oIaiak ikliIai. O zanan adan kaii-
4
Haiva, a.g.e., s. 543-544, Ieivi luiyalski anan Moigon-Kaia, |ztcs|iqa
Vas|cna-Siocrs|atc O|dc|a Rus|ata Gccgrafics|aqa Oocs|ta, XI, 1-2
(Iikulsk, 188O), s. 87 vd.dan aklaiaiak.
228
KAHRAMANIN MACERASI
sindan koiklu ve ocukIaiIa liiIikle ondan oIaliIdigince aluk ka-
naya kaiai veidi.
Canavai kadin su geliineye gilliginde, adan ly yapaiak suyun
ekiInesini, lyIece kadinin oIduka uzaga gilnesini sagIadi. Sonia
kuIleIeie, kyn yakinindaki agaIaia, lalakIiga ve lepedeki lapina-
ga kaiisi geIiiken ona halei veineIeiini syIedi. ocukIaii kanosuna
glid ve suya aiIdiIai. Kadin geii dnp de kinseyi luIanayinca
lagiinaya laIadi. nce hendek sesIendi. Kadin o yne koup yine
lagiidi. LvIei sesIendi, sonia da agaIai. iiliii aidina yakinIaidaki
eilIi nesneIei sesIendi ona ve kadin lananen iIdiini haIde dil
lii yana kolu. Sonunda glen dl ve kp agIanaya laIadi, ve
liiden laina neIei geIdigini anIadi. Tepedeki lapinaga kolu ve kano-
nun ufkunda kk lii nokla oIaiak gindg denize lakli.
5
yI kaiin lii laka laninni veisiyonu, iIginca kaan kahia-
nanin aidindan lii yigin gecikliiici engeIin aliInasidii. Kk lii a-
liyIe kiz kaidei kaynagin yaninda oynaiken liiden iine dveidi-
Iei. Aagida lii sucadisi vaidi ve yIe dedi, 'LIine geliniz ile! Ailik
lana aIiacaksiniz! ve onIaii aIip glid. Kk kiza lenizIenesi
iin kiiIi lii kelen paiasi veidi ve dipsiz lii fiidan su aInasini isle-
di, ogIaninsa ki lii laIlayIa aga kesnesi geiekiyoidu: ve yiyecekIeii
lek ey la kadai seil hanui lopakIaiiydi. Sonunda ocukIai dayana-
nadiIai, cadinin kiIiseye gilligi lii pazai gnn lekIeyip kaliIai.
KiIiseden ikinca cadi lulsakIaiinin ulugunu faik elli ve gI
siiayiIaiIa peIeiinden segiilli.
Ana ocukIai cadinin geIdigini daha uzaklan ginIei, kiz lu-
lup lii fiia alni aikasina, fiia lyn, lyn, diken gili lin-
5
1ohn Whlte, The Ancient History of the Moori, His Mythology onJ TroJitions
(Welllngton, 1886-89), Cllt II, s. 167-171.
22
Ieice kiIdan koskoca lii dag oInu, cadi da ancak linlii gIkIe
liinanni dagi, ana yine de aip geni. unu gien ogIan lii laiak
alni aikasina, laiak lyn, lyn, linIeice diIi kocanan lii
lepe oInu, ana kocakaii lu lepeyi de liinanip anayi laaini.
Deiken kiz lii ayna alni aikasina, ayna ykseIip lii dag oInu, dag
yIe kaygan, yIe kayganni ki, cadi lii liI aip geeneni. Lve gi-
dip de laIlani aIip geIeyin, u dagi kiiip dkeyin, diye geiini iin-
den. Ana o laIlayi aIip geIene ve dagi kiiip dkene kadai ocukIai
oklan kaip canIaiini kuilainiIai. Sucadisi da ks ks yine kuyusu-
na yoIIanni.
6
Uuiunun gIeiiyIe koIayca laa ikiIanaz. Doguda yeleisiz
iehleiIikIe iuhsaI oIaiak iahalsiz edici yoga aIiliinaIaii yapnanin
lehIikesi vuiguIanii. Adayin nedilasyonIaii geIiinine ayak uydui-
naIidii, yIe ki ingeIen, haziiIanan iuhun leIeie yaIniz laina adin
alna ani geIinceye dek hei adinda dcta|a|ar (geiekIi nileIikIeie sahip
dseI laniiIai) laiafindan koiunaliIsin. Di. }ung'un zekice gzIedigi
gili: Dognalik singenin oIduka yaiaiIi iIevi, kendini zaiai veiici
liinde oilaya koynadika kiiyi doIaysiz lii Tanii deneyini yaa-
naklan koiunasidii. Ana egei ... evini ve aiIesini leik edei, uzun s-
ie yaIniz yaai ve kaianIik aynaya uzun sie lakaisa, kl kaiiIana
onu glen dieliIii. Ana o zanan liIe yzyiIIai loyunca iekIe-
nen geIenekseI singe, sagaIlici lii sivi gili ie yaiayaliIii ve yaayan
iIahin kiIisenin kulsanni yeiIeiine dogiu Idic iIeiIenesini dui-
duialiIii.
7
KoikuyIa kaan kahiananin aikasina dogiu fiiIalligi l-
yI nesneIei -koiuyucu nuskaIai, iIkeIei, singeIei, akiIciIaliinaIai,
hei ey- kovaIayan Cennel Tazisi'nin gcn azaIlip eneliIii, naceia-
6
Ciinn, No 79. |Tikesi: CM, CiIl II, s. 435.j
7
C. C. }ung, Tnc |n|cgra|icn cf Pcrscna|i|q (Nev Yoik, 1939), s.59.
230
KAHRAMANIN MACERASI
izin9A. ii Gcrgc Mcdusa'ntn 8atq|a Kaan Pcrscus'u |z|iqcr.
cinin kendi kesine sagIan oIaiak ve leIki de lii dIIe liiIikle geii
dnnesini sagIai. Iakal denen ledeI hei zanan kk degiIdii.
Ln elkiIeyici engeI kaiIaiindan liii eski Yunan kahianani
Iasonunkidii. AIlin Ioslu eIe geiineye iknili. CikenIi Aigoyu
lyk lii savai lopIuIuguyIa denize indiidiklen sonia, Kaiadenize
dogiu aiInili ve lii si inaniInaz lehIike alIalliklan sonia, sonun-
da kiaI Aielesin ogaziinden kiIonelieIeice ledeki ehii ve saiayi-
na uIali. Saiayin aidinda ejdeiin koiudugu aga ve koiuIuk vaidi.
KiaIin kizi Medeia yalanci konuga kaii aiii lii lulkuya kapiIdi
ve lalasi AIlin Iosl kaiiIiginda oIanaksiz lii ey isleyince, Iasonun
laaiiIi oInasini sagIayan lyIei veidi ona. Ciev, soIukIaii aIevIi ve
231
izin 9. Pcrscus Hcqocsindc Mcdusantn 8atq|a Katqcr.
ayakIaii piiinlen logaIaiIa lii laiIayi sinek, sonia laiIayi ejdei di-
IeiiyIe lohunIanak ve henen loyveien siIahIi adanIaii kalIelnekli.
Iakal Medeianin lysyIe gIenen vcudu ve ziihiyIa Iason, loga-
Iaia hakin oIdu, ve ejdei lohunundan lii oidu fikiidigi zanan, aia-
Iaiina hepsinin liiliiini kalIelnesini sagIayan lii la alli.
Sevdaya den gen kadin Iasonu, Ioslun asiIi duidugu neeye
glid. Muhafiz ejdeiin lii laci, alaIIi diIi ve sevinsiz kiviik
peneIeii vaidi, fakal ifl, zeI lii lilkinin zsuyuyIa heylelIi canavaii
uyullu. Aidindan Iason dI aIdi, Medeia onunIa kali ve Aigo deni-
ze indiiiIdi. Iakal kiaI henen peIeiine dl. Ve Medeia yeIkenIiIeii-
nin nIeiini kesligini faik edince, Iasonu, yanIaiinda geliidikIeii gen
kaidei Apsyilosu Idineye ve paiaIanan vcudunu denize alnaya
232
KAHRAMANIN MACERASI
lknu ettl. Bu du bubusr krul Aletes'ln purulurr topluyrp gommek uzere
kuruyu donmeslnl sugludr. Bu urudu Argo ruzgrlu uzuklurp gozden
kuyboldu.
8
1upon Kudlm Oluylurrn Kuyrtlurrndu ok lurklr turden, blr buku
uzucu oyku vurdrr. Her eyln llksel utusr Izunugl'nln, Surr Irmuk ulke-
slnden kurrrlun krz kurdel-kurrsr Izunuml'yl kurturmuk lln yerultrnu
lnllnln oykusu. Krz onu kuprdu kurrludr ve Iznugl oyle dedl. Yuce-
lerln yucesl, sevlmll gen krz kurdelml Senln ve benlm yuruttrgrmrz
kurulur bltmedl duhu. gerl gel o yuzdenl" Krz yunrtludr. Duhu once
gelmemen kederll blr ey gerektenl Surr Irmuk ulkeslnln yemeglnl
yedlm. Ylne de, Yuceler Yucesl senln buruyu glrllnln gururuylu etkl-
lendlm, donmek lsterlm. Duhusr, konuyu ozelllkle Surr Irmuk tunrr-
lurrylu turtrucugrm. Dlkkut et, bunu bukmul"
Suruyu eklldl, lukut orudu ok oyulundrgrndun, Izunugl subrede-
medl. Surnrn yuce sol orgusune suplunmr turugrn dllerlnden blrlnl
krrdr ve onu meule glbl yukuruk lerl glrlp evreye bukrndr. Orudu
kurtuklur, bocek yrgrnlurr ve zunuml'yl ururken gordu.
Munzurudun dehete kuprluruk gerl kutr Izunugl. Izunuml, Benl
utundrrdrn," dedl.
Izunuml, uugr dunyunrn lrkln Dll'slnl tuklbe yolludr. Izunugl
hrzlu kuurken, burndun slyuh bulrgr rkurdr ve yere serdl. Bulrk
unrndu uzum sulkrmlurrnu donutu ve tuklplsl onlurr yemek uzere
duruksurken Izunugl yolunu devum ettl. Amu Dll tuklbl surdurdu ve
onu yetltl. Izunugl surnrn sug orgusundekl ok purulr ve srkr dlll tu-
rugr rkurrp yere brruktr. O du unrndu bumbu llllzlerlne donutu ve pe-
lndekl onlurr topluyrp yerken Izunugl kutr.
8
kz. RodosIu ApoIIonios, Argcnau|i|a. kai IV. kilapla yeniden anIaliI-
nakladii.
O zanan kiz kaidei, aidindan Saii Iinakin lin le yz savai-
siyIa liiIikle sekiz inek laniisini gndeidi. Yce lii liinde ku-
anni oIdugu on kiinin ancak kaviayaliIecegi kiIici ekip savuiaiak
kali Izanagi. Ana savaiIai yine lakip elli. YaayanIaiin dnyasiyIa
Saii Iinak Ikesi aiasindaki siniia eiiince, oiada yelien eflaIiyi
kopaidi, lekIedi ve oidu ona yeliince zeiIeiine alli. YaayanIaiin
Dnyasinin eflaIiIeii, Saii Iinak Ikesinin savaiIaiini ikll ve
dnp geii kaliIai.
Hepsinin aidindan yceIei ycesi Izananinin kendisi geIdi. Izana-
gi lin kiinin kaIdiiacagi lii kayayi kaIdiiip, geidi onunIa likadi ve
aiaIaiinda kaya vaiken, liiliiIeiinin kaiisinda duiup ayiiIik hediye-
Ieiini veidiIei. Izanani yIe dedi: SevgiIi lyk kaidein, YceIei
Ycesi! Lgei lyIe davianiisan, hei gn senin dnyandan lin kiinin
Inesini sagIayacagin. Izagani yanilIadi: SevgiIi kiz kaidein, Yce-
Iei Ycesi! Lgei yIe yapaisan, hei gn lin le yz kadinin loguI-
nasini sagIayacagin.
9
Izanani, hei eyin alasi Izanaginin yaialici aIanindan lii adin
leye, zIne aIanina ekiIeiek, agaley-kocasini koiunayi unnu-
lu. Izanagi kalIanaliIeceginden fazIasini gince, In nasuniyelini
kaylelli, fakal yaanak iin yce aizusuyIa, hepinizin en laindan
leii gzIeiinizIe nezai aiasinda lullugu koiuyucu ily agii lii ka-
ya ekIinde koydu.
Lski Yunan Oipheus ve Luiydike nili ve yeiyzndeki yzIeice
lenzei yk, Uzakdogunun lu kadin efsanesi gili, kaydediIen la-
aiisizIiga iagnen, sevenin, koikun eigin lesinden kayip sevgiIisiy-
9
Kc-ji-|i, Recoids of Ancienl Malleis (MS 712), C. H. ChanleiIain, Tran-
sac|icns cf |nc Asia|ic Sccic|q cf ]apan, CiIl X, Lk (Yokohana, 1882), s. 24-
28deki eviiisinden uyaiIannilii.
234
KAHRAMANIN MACERASI
Ie liiIikle geii dnne oIasiIiginin oIdugunu ne siei. DnyaIai aia-
sindaki kaiiIikIi aik iIikiyi oIanaksiz kiIan, hei zanan iin insan za-
yifIiginin kk lii halasi, hafif, fakal kiilik lii leIiilisidii, lu yzden
insan neiedeyse egei kk, aiilici kazadan kainaliIse hei eyin iyi
oIaliIecegine inanii. una iagnen, ionansin IoIinezya veisiyonunda
kaan ifl geneIIikIe kuiluIui ve eski Yunan saliii A||c||is|c, yine nul-
Iu son vaidii, ana elki ikna edici degiI, insansldi. aaiisizIik nil-
Ieii lizi yaanin liagedyasiyIa elkiIei, fakal laaii nilIeii sadece kendi
inaniInazIikIaiiyIa. Ve yine, egei nononil vaal elligini yeiine geliiii-
se, lize gsleiiIecek oIan insani laaiisizIik ya da insansl laaii de-
giI, insani laaii oIacaklii. Dn eigi kiizinin soiunu ludui. Onu
nce insansl singeIeiIe degeiIendiiecek ve sonia laiihseI insanin
pialik gielisini aiayacagiz.
3. Dtartdan Gc!cn Kurtu!u
Kahiananin dogasl naceiasindan diaiidan yaidinIa geii geli-
iiInesi geiekeliIii. Yani, dnyanin geIip onu aInasi geiekeliIii. n-
k lii yeide oInanin deiin saadeli, uyanik haIin lenIik paiaIannasi
yaiaiina koIayca liiakiIanaz. Kin dnyadan aliIdiklan sonia, diye
okuyoiuz, geii dnneyi aizuIai` O yaInizca crada oIacaklii.
1O
Ve yi-
ne, kii yaadika yaan agiiacaklii. TopIun ondan uzak duiana
kaii kiskanlii ve geIip kapiyi aIai. Lgei kahianan -Muukunda gi-
li- isleksizse, iahalsiz eden kii lalsiz lii ok yaai, ana digei yan-
dan, agiiIanIai yaInizca gecikliiiIiyoisa -(In agiiliian) kusui-
suz vaiIik haIinin gzeIIigine hapsediInise- leIiigin lii kuilaina
geiekIeii ve naceiaci geii dnei.
1O
]ainuniqa Upanisnad 8rannana, 3. 28. 5.
Lskino yksnn Kuzgunu ale ulukIaiini laIinanin kainina
sapIadiginda, kendini, uzak ucunda lii Ianla yanan gzeI lii odanin
giiiinde luIdu. Oiada gzeI lii kizin oluidugunu gieiek aiidi.
aIinanin onuigasinin lavan ve kaluigaIaiinin duvaiIai yeiine geligi
oda kuiu ve lenizdi. eIkeniginden uzanan lii lplen Ianlaya ya-
vaa yag danIiyoidu.
Kuzgun odaya giiince kadin ona lakip lagiidi: NasiI geIdin luia-
ya` uiaya giien iIk eikeksin sen. Kuzgun yaplikIaiini anIalli ve
kadin, ona, odanin digei yanindaki koIluga oluinasini syIedi. u
kadin laIinanin iuhuydu (inua). Konuga sofia kuidu, neyveIei ve yag
sundu, ve lu siiada ona lii nceki yiI neyveIeii nasiI lopIadigini an-
Ialli. Kuzgun, laIinanin kaininda dil gn inuanin konugu oIdu ve
ln lu zanan loyunca lavandan saikan lln nasiI lii ey oIdugunu
anIanaya aIili. Kadin odadan hei ikliginda ona dokunnasini ya-
sakIiyoidu. Ana lu sefei, kadin diaii ikliginda, Kuzgun Ianlaya
yid, penesini uzalli ve diIiyIe lyk lii danIa lalli. Sivi yIe lalIi
geIdi ki, akan hei danIayi yulnayi sidid. Dahasi lu da yelnedi
ve uzanip lp kiiaiak yedi. unu yapai yapnaz da odayi lii yag seIi
aIdi, Ianla snd ve oda iIeii geii saIIannaya laIadi. u saIIanli dil
gn sid. Kuzgun aIiklan ve dinneyen giIlden Inek zeieydi.
Ana sonia hei ey sessizIeli ve oda sakinIeli, nk Kuzgun kaIp
kapakikIaiindan liiini kiini ve laIina Inl. |nua hi geii dn-
nedi. aIinanin gvdesi kiyiya vuidu.
Iakal ailik Kuzgun hapisli. Ne yapacagini dniken, hayvanin
siilinda iki adanin konulugunu duydu, kydeki heikesi laIinayi
paiaIanaya agiinaklan lahsediyoiIaidi. ok geneden lyk gv-
denin sl kisninda lii deIik aliIai.
11
Yeleiince geniIediginde ve hei-
11
aIinanin kainindaki kahianan nilIeiinin ogunda, kahianan, hapisha-
nesinin lii yanini deIen kuIai laiafindan kuilaiiInakladii.
23
KAHRAMANIN MACERASI
IzIm 10. Osiris'in Diri|ii.
kes kiyiya ikainak iin el paiaIaiiyIa uzakIainca Kuzgun faik ediI-
neden diaii ikli. Iakal daha yeie vainadan, ale ulukIaiini ieide
liiakligini haliiIadi. Ciysisini ve naskesini ikaidi ve insanIai ok
geneden luhaf lii hayvan deiisine saiinni kk, kaia lii adanIa
kaiiIaliIai. MeiakIa lakliIai ona. Adan yaidin elneyi neidi ve
koIIaiini sivayip aIinaya koyuIdu.
ok geneden, laIinanin iinde aIianIaidan liii lagiidi: akin
ne luIdun! aIinanin kaininda ale ulukIaii! Kuzgun dedi ki, Vay,
ana lu kl! Kizin lana lii keiesinde insanIaiin paiaIadigi lii laIi-
nanin iinde ale ulukIaii luIunuisa, o insanIaiin ogu Ii denili.
Kaiyoiun len! CiysiIeiine saiindi ve uzakIali. InsanIai da aidin-
dan. Sonia Kuzgun, geii dnp lii laina kendine ziyafel ekli.
12

}aponyanin $inlo geIeneginin -M sekizinci yzyiIda Kadin
12
Iiolenius, Das Zci|a||cr dcs Scnncngc||cs, s. 85-87.
OIayIai KayilIaiina kaydediIdigi siiada liIe oklan eski oIan- nenIi
ve heyecan veiici nilIeiinden liii, dnyanin iIk kiilik dneni si-
iasinda gzeI gne laniiasi Analeiasunun gkseI lii kayaIiklan
iknasidii. u kuiluIan kiinin lii paia isleksiz oIdugu lii ineklii.
Analeiasunun agaleyi fiilina laniisi Susanovo affediInez liinde
yanIi daviannakladii. Ve Analeiasu onu sakinIeliinek iin hei yo-
Iu denediyse ve aIaliIdigine lagiIayiciIik gsleidiyse de, Susanovo
onun piiin laiIaIaiini loznayi ve kuiunIaiina kaii saygisizca dav-
iannayi sidid. Ln son saIdiiisinda, diki odasinin slnde lii de-
Iik ali ve deiisini yzdg aIacaIi lii al fiiIalli ieii ve laniiIaiin y-
ce giysiIeiini diknekIe neguI oIan laniia hizneliIeiin hepsi lunu
gince yIe iklIei ki hepsi Id.
Manzaiadan koikuya kapiIan Analeiasu, gkseI lii nagaiaya ka-
pandi, giiii de aidindan sikica kapadi. unu yapnak onun iin koi-
kun lii eydi, nk gnein geici kayloIuu evienin sonu gili lii
ey denekli - daha lan oIaiak laIananikenki son. Onun yokIu-
guyIa yce cennelin ln ovasi ve sazIikIaiin ln oila Ikesi kaianIiga
gnId. Kl iuhIai dnyayi kapIadi, ve sayisiz laniinin sesi ayin
leinci ginnde kaynaan sinekIei giliydi.
u yzden sekiz niIyon lanii cennelin sakin nehii yalaginda lanii-
saI lii lopIanli dzenIedi ve aiaIaiindan liiini, Dnce Sahilini lii
pIan haziiIanak zeie seliIei. TailinaIaiinin sonunda, aiaIaiinda
lii ayna, lii kiIi ve giysi hediyeIeii oInak zeie liiok laniisaI elkisi
oIan ey oilaya ikli. yk lii aga dikiIdi ve ncevheiIeiIe ssIen-
di, geici oIaiak lneIeii iin hoiozIai geliiiIdi, enIik alei yakiIdi,
yce iIahiIei okundu. Seksen ayak uzunIugundaki ayna agacin oila
daIIaiina lagIannili. Ve neeIi, giIlI lii dans yapli Uzune adIi
gen lii laniia. Seksen niIyon lanii o kadai egIendi ki, kahkahaIaii
238
KAHRAMANIN MACERASI
gg kapIadi ve yce cennel ovasi saisiIdi.
Magaiadaki gne laniiasi canIi kkieneIeii duyunca aiidi. Ne
oIup lilligini giennek isledi. CkseI kayaIigin giiiini azicik aiaIaya-
iak ieiiden yIe sesIendi: en ekiIince cennel vadisinin, sazIikIaiin
oila Ikesinin kaianIiga gnIecegini saniyoidun: o zanan Uzune
nasiI nee saiyoi ve sekiz niIyon laniinin hepsi de nasiI gIeliIiyoi`
O zanan Uzune yIe dedi: TopIandik ve nulIuyuz, nk yceIigi
seni aan lii lanii vai luiada. O lyIe deiken, laniiIaidan ikisi ay-
nayi ileiek onu saygiyIa gne laniiasi Analeiasuya gsleidiIei, o
da, gillike neiakIanaiak, giiie dogiu geIdi ve ona lakli. CI lii
lanii Analeiasunun yce eIini lulup diaii ekli, lii lakasi da ai-
kasindan, giiie lii hasii ip (snincnaua,) geidi ve yIe diyeiek: uia-
dan daha geiiye ekiIneneIisin! yIece hen yce cennel vadisi hen
de sazIik vadiIeiinin oila yeii yeniden aydinIandi.
13
$indi gne, hei
gece lii sie ekiIeliIii - yaanin lazeIeyici uykusuna ekiInesi gili,
fakal yce snincnaua iIe lananen kayloInasi engeIIeniyoi.
Cnein lanii yeiine laniia oInasi nolifi, aikaik, leIIi ki lii za-
nanIai oIduka luIanikIani niloIojik lii lagIanin nadii ve degeiIi
lii kaIinlisidii. Cney Aialislan'in lyk anaeikiI laniisi dii gne
IIal'lii. AInancada gne szcg (dic Scnnc) diiIdii. Kuzey Aneii-
kada oIdugu gili, Siliiyanin hei yeiinde dii lii gne zeiine dagi-
nik ykIei luIunaliIii. Ve kuidun yedigi, ana lii avcinin kuidun
kainindan ikaidigi Kiinizi aIikIi Kiz peii nasaIinda, Analeia-
sunun naceiasinin uzak lii yankisini luIuiuz. iiok Ikede izIei
luIunui, fakal yaIniz }aponyada uygaiIigi hI elkiIeyen eski lyk
niloIojiyi luIuiuz, nk Mikado, Analeiasunun loiununu loiunu-
dui ve KiaIiyel saiayinin lii alasi sifaliyIa, $inlo uIusaI geIeneginin
13
Kc-ji-|i, ChanleiIainden, a.g.e., s. 52-59.
yce laniiIaiindan liii oIaiak onuiIandiiiIii.
14
MaceiaIaiinda gne
14
Diaiidan geIen ulsudo ya da uddhann YoIundan ayn oIaiak }apon-
Iaiin yeiIi geIenegi $inlo, TaniiIaiin YoIu, eviinden kopnayi sagIayan
gIeiden (odhisalvaIai ve uddhaIai) faikIi oIan yaan ve geIenek nu-
hafizIaiina (yeieI iuhIai, alasaI gIei, kahiananIai, laniisaI kiaI, kiinin
yaayan eleveynIeii ve ocukIaii) lagIannanin lii yoIudui. Tapinna ekIi
nceIikIe kaIlin safIiginin sagIannasi ve geIiliiiInesidii: Nedii aples` Sa-
dece vcudu kulsaI suyIa yikanak degiI, Dogiu ve AhIakIi YoIu izIeneklii
(Tonole-no-Yasulaka, Snin|c-Sncdcrt-Kuju). Taniiyi honul kiIan eiden
ve saygidii, yiginIa naddi sunguIai degiI (Snirt|c-Gcousnc).
KiaIiyel Lvinin alasi Analeiasu, sayisiz haIk panleonunun lalaniisidii,
fakal asIinda ginneyen, akin, ana hei yeide vaioIan LvienseI Taniinin
en yksek diavuiunudui. TaniiIaiin Sekiz yz on lini lek lii Taniinin,
Kunilokolai-no-Kani, Yeiyznn Llediyen VaioIan TaniisaI Yaialigi,
Lviendeki Hei $eyin yk iiIigi, Cgn ve Yeiin IIk CanIisfnn, dn-
yanin laIangicindan sonuna dek elediyen vaioIan eyin faikIi diavuiun-
Iaiidii (Izava-Nagahide, Snin|c-Ancnc-Nuoc|c-nc-Ki). Yce Cennel Vadi-
sindeki peihizinde Analeiasu hangi laniiya lapai` I safIik sayesinde ken-
di kiiIiginde laniisaI eideni yeliliieiek ve lyIece TaniiyIa lii oIaiak,
kendi iindeki enIige lii lanii gili lapai (Ichijo-Kaneyoshi, Nincnsnc|i-
Sansc).
TaniisaIIik hei eyin iinde vaioIdugundan, nulfak kap kacakIaiindan Mi-
kadoya dek hei ey laniisaI sayiIii: lu, $inlo, TaniiIaiin YoIudui. Ln
yksek konunda oIan Mikado en lyk hineli aIii, fakal hei eye gsle-
iiIen hinellen faikIi lii hinel degiI. Huu uyandiian Tanii, Kendini,
lii agacin lek lii yapiaginda, lii inende liIe diavuiui (Uiale-no-Ka-
nekuni). $inloda hinelin iIevi hei eyde vaioIan TaniisaIIigi onuiIan-
diinaklii, safIigin iIevi Onun diavuiununu -laniia Analeiasunun
laniisaI z-lapnnasinn soyIu inegini izIeyeiek- kiinin iinde sagIa-
naklii. SessizIikle ln gizIi eyIeii gien ginnez Tanii iIe hinelkai
insanin kaIli aagidaki yeiden konuuiIai (Inpaialoi Meijinin lii iiiin-
den). -Yukaiidaki aIinliIaiin ln, Cenchi Kalo, lna| is Shinlo`da luIu-
naliIii (Tokyo: Maiuzen Conpany Lld., 1935), ayiica lkz. Lafcadio Heain,
]apan, An |n|crprc|a|icn (Nev Yoik: Ciossel and DunIap, 19O4).
240
KAHRAMANIN MACERASI
laniisinin ailik daha iyi liIinen niloIojiIeiininkinden daha faikIi lii
dnya duyunu hissediIeliIii, iigin lalIi hediyesine yneIik leIIi lii
dokunakIiIik, gini kiIinni eyIei iin nazik lii lakdii - lii za-
nanIai liiok insanin dinseI laviini leIiiIeni oIan liden eyIei.
Ayna, kiIi, aga lanidiklii. Taniiayi yansilan ve onu, laniisaI di-
avuiunsuzIugunun yce isliiahalindan ekip aIan ayna, yansiyan in-
genin aIaninin, dnyanin singesidii. Oiada laniisaIIik kendi gikeni-
ni gineklen honullui ve lu honulIugun kendisi diavuiun ya da
yaialin eyIenine lii vesiIedii. KiIi, inege kaiiIik geIii. Aga, ai-
zuIaii geiekIeliien leiekelIi yaniyIa Dnya Lksenidii - Hiiisliyan-
Iaiin, gnein geii dnne ya da yeniden dogna ani oIan ki gndn-
nnde kulIadikIaii, agda AInan diIine diiI Scnncsini veien Cei-
nen paganizninden deviiiIni neeIi geIenekle oIdugu gili. Uzu-
nenin dansi ve laniiIaiin giIls kainavaIa aillii: yce laniinin e-
kiIiiyIe leisine dnen, fakal geIen canIanna iin neeIi oIan dnya.
Ve snincnaua, gindg zanan laniianin aidina geiiIen yce hasii
ip, iigin dn nucizesinin lagiIayiciIigini singeIei. u snincnaua,
}apon haIk dininin geIenekseI singeIeii aiasinda en gze aipan,
nenIi ve szsz leIiiliIeiinden liiidii. Tapinak giiiIeiinden liiine
asiIaiak, Yeni YiI enIiginde cadde ve sokakIaida doIaliiiIaiak dn-
yanin dn eiginde lazeIennesini leIiilii. Lgei Hiiisliyan hai In
ukuiuna niloIojik geiin en anIanIi singesiyse, snincnaua diiiIiin
en lasil iaielidii. Ikisi dnyaIai aiasindaki siniiin gizenini lensiI
edei - vai oIan vai oInayan izgisi.
Analeiasu, lyk Inannanin, aagi dnyaya iniini daha nce
gidgnz, kadin Snei lapinakIaiinin kiI lalIelIeiindeki yce
laniianin lii DoguIu kiz kaideidii. Inanna, Ilai, Aslaile,
Aphiodile, Vens: lunIai aliIi geIiinin daha soniaki kIli dnen-
241
Ieiinde aIdigi isinIeidi - gneIe degiI, adini laiyan gezegenIe, yine
ayIa, gkIeiIe ve leiekelIi lopiakIa lagIi oIaiak. Misiida, gkleki
yiIIik leIiiii NiI nehiinin lopiagi dIIeyen seI nevsininin haleicisi
oIan ykkpek, Siiius'un laniiasi oIdu.
HaliiIanacaklii ki Inanna, cennellen, alIasi-kaiili, In kiaIiesi
LiekigaIin cehennen lIgesine innili. Ve haleicisi Ninuluia,
dnneyecek oIuisa onu kuilainaya geInesini syIenili. Yedi yaigi-
cin nne ipIak geIdi, gzIeiini ona dikliIei, lii cesele dnd ve ce-
sel -gidgnz gili- lii kaziga asiIdi.
gn gc|i||cn scnra,
15

|nannantn naocrcisi Ninuour,
Saqgtdcgcr scz|crinin naocrcisi,
Yardtn cdcn scz|crinin |atqtctst,
Ccnnc|i cnun iin qa|tnna|ar|a dc|durdu,
Tcp|an|t sunagtnda ag|adt cnun iin,
Tanrt|artn ctindc |cu|urdu.. ..
Onun iin |c| c|oiscsi c|an oir fa|ir gioi giqindi,
8ir oatna, ||ura, |n|i|'in ctinc qcnc|||i adtn|artnt.
Taniianin kuiluIuunun laIangici ludui ve iine giidigi g
lIgesini, giineden nce kendini koiuyacak nIeni aIacak kadai
laniyan liiinin duiununu seigiIei. Ninului nce lanii LnIiIe gilli,
fakal lanii, Inanna ok yukaiidan ok aagiya gilliginden, aagi dn-
yada aagi dnyanin yasaIaiinin geecegini syIedi. Sonia Ninului
lanii Nannaya gilli, fakal lanii Nanna, inanna ok yukaiidan ok
15
Hiiisliyan AnenlsyIe kaiiIaliiin: Cehennene indi, nc gn IIei
aiasindan kaIkli yine. ...
KAHRAMANIN MACERASI
aagiya gilliginden, aagi dnyada aagi dnyanin yasaIaiinin geece-
gini syIedi. Ninului lanii Lnkiye gilli ve lanii Lnki lii lasan
yapli.
16
Iki cinsiyelsiz yaialigi ssIedi ve onIaia, aagi dnyaya Inan-
nanin asiIi cesedine aIlni kez seipneIeii iin yaan yiyecegi ve
yaan suyu veidi.
Kazt||an sar|an ccscdc a|c tt||artntn |cr|usunu qcnc|||i|cr,
A||nt |cz qaan suyu, a||nt |cz qaan qiqcccgi scrp|i|cr zcrinc,
|nanna |a|||t.
|nanna aagt dnqadan t||t,
Anunna|i |a|t,
Ve sa|incc aagt dnqaqa incoi|ccc| |n aagt dnqa|t|ar,
|nanna aagt dnqadan t|tnca,
O| cnndcn |attr.
|nanna aagt dnqadan t|ar,
K| dcncn|ar saz|ar gioi,
8q| dcncn|ar |ao|c| qaztct|art gioi,
Yantnda qrd.
Onndc qrqcn, c|indc oir asa |atdt,
Yantnda qrqcn, oc|indc si|an |atdt,
16
LnIiI Snei hava-laniisi, Nanna ay-laniisi, Lnki su-laniisi ve liIgeIik lanii-
siydi. eIgenizin haziiIandigi zananda (1O nc linyiI), LnIiI Snei
panleonunun lalaniisiydi. aluk kizaidi. Tufan gndeien oydu. Nanna
oguIIaiindandi. MilIeide kudielIi lanii Lnki geneIIikIe yaidinci ioInde
giIi. CiIganiin ve lufan kahianani Alaihasis-Ulnapilin-Nuhun
hen efendisi hen ynIendiiicisiydi. Lnki LnIiIe Kaii nolifi kIasik niloIo-
jide, Ioseidon Zeusa Kaii (Nepln }pileie Kaii) oyunuyIa sidiI-
nli.
243
Onu geenler,
Inonno'yt geenler,
Yiyecegi suyu bilmeyen yorottklorJt,
Serpilmi; un yemeyenler,
Dkulmu; ;orop imeyenler,
Erkeginin kollortnJon kortstnt olonlor,
Emziren onneJen ocugunu olonlorJt.
lnunnu, Sumer ulkeslnde, ehlrden ehlre bu huyuletsl, lgren ku-
lubulrklu evrlll oluruk yurudu.
17
Tumumen uyrr kultur ulunlurrndun ulrnun bu u ornek -Kuzgun,
Amuterusu ve Inunnu- drurrdun gelen kurtuluu yeterlnce serglllyor.
Mucerunrn son uumulurrndu, sellene tum srnuvr boyuncu destek olun
doguustu yurdrmcr gucun surekll eylemlnl gosterlyorlur. Blllncl yenlk
duse de blllndrr ylne kendl dengeslnl suglryor ve geldlgl dunyuyu
gerl doguyor. Egosunu tutunup onu kurturmuk yerlne, buyulu kur
oruntusunde oldugu glbl, onu kuybedlyor, lukut lnuyet yoluylu gerl
donuyor.
Bu du blzl, tum muclzevl gezlntlnln uncuk blr glrll oldugu evrl-
mln son donum noktusrnu getlrmektedlr - yunl, kuhrumunrn mlstlk
ulundun gunluk dunyunrn ulunrnu donmek uzere purudoksul, urrr zor
elk gellnln son donum noktusrnu. Ister drurrdun kurturrlsrn, lster
lerlden suruklensln yu du oduluyle blrllkte rehber tunrrlurcu zurll blr
bllmde turnsrn, puruluru uyrrlmr lnsunlurrn llnde kendllerlnl tum
suydrgr oktundrr unutulmu ortumu kendlslne buhedllen lutullu ye-
nlden glrmesl gerekmektedlr. Ego-dugrtun, yuum-veren lkslrlyle top-
17
Kianei, a.g.c., s. 87, 95. $iiiin sonu, uygaiIiginizin nil ve singeIeiinin
kaynakIaiina daii lu degeiIi leIge sonsuza dek kayloInului.
244
KAHRAMANIN MACERASI
IunIa yzIeneIi ve nakuI soiguIanaIaiIa, aiii gcenni ya da anIa-
nakla zoiIanan iyi insanIaiin dn daileIeiini slIenneIidii.
4. Dn EIgInIn At!mast
TaniisaI ve insani, iki dnya ancak liiliiinden faikIi oIaiak ies-
nediIeliIii - yaan ve In, gece ve gndz gili ayii. Kahianan liI-
diginiz Ikeden kaianIiga dogiu yoIa ikai, oiada naceiasini lanan-
Iai ya da yine lasile lize oIan lagIaiini kayledei, hapsediIii ya da
lehIikeye dei, ve dn o le lIgeden lii dn oIaiak anIaliIii.
Yine de -ve ile nil ve singeyi anIanak iin leneI lii anahlai- iki
kiaIIik asIinda liidii. TaniiIaiin aIani liIdiginiz dnyanin unuluInu
lii loyuludui. Ve isleyeiek ya da isleneyeiek o loyulun aiali-
iiInasi, kahiananin yaplikIaiinin lan anIanidii. OIagan yaanda
nenIi ginen degeiIei ve ayiinIai, lenIigin daha nce sadece le-
kiIik oIan eyi iklc liinde znIenesiyIe kayloIui. Yanyan
devIeiin ykIeiinde oIdugu gili, nileIiksiz iuhIai iin akin deneyi-
nin lln yk, lu kiiseI liieyseIIene kaylinin iklcIg oIa-
liIii. Iakal kahianan-iuh cesuica ieii giiei ve cadiIaiin laniiaIaia
ve ejdeiIeiin laniiIaiin leki kpekIeiine dnlgn kefedei.
ununIa liiIikle oIagan uyanik liIin aisindan, deiinden ikaii-
Ian liIgeIik iIe geneIIikIe aydinIik dnyada elkin oIdugu anIaiIan
safIik aiasinda leIIi lii aIdalici lulaisizIik hei zanan kaInaIidii. Iii-
saliIigin eidenden kopuu ve sonula insan vaiIiginin lozuInasi lu
yzdendii. $ehilIik azizIeie giedii, fakal siiadan insanIaiin kendi ku-
iunIaii vaidii ve lunIai, laiIada papalyaIai gili lyneye liiakiI-
naz, Ielios, dnyayi yaialani ve sidieni savunnak iin, kiIicini,
245
izin 11. Kanranantn Gcri Gc|ii. Taptna| Kapt|artq|a Sanscn.
|sa Diri|ni. Yunus.
KAHRAMANIN MACERASI
lahede yapligi gili ekneyi sidii.
18
Akin deiinIeiden geliiiIen
dI henen degeisiz ey oIaiak akiIciIaliiiIii ve sz yeniIenek zeie
laka lii kahianana geieksinin ailai.
Yine de, insanIigin sagduyuIu deIiIik linyiIIaii loyunca linIeice ve
linIeice kez dogiusuyIa yanIiiyIa gieliIni ve gieniIni oIan lii e-
yi nasiI yeniden gielneIi` u, kahiananin en son zoi gievidii. Ka-
ianIigin insani diIsiz liiakan ifadeIeiini aydinIik dnyanin diIine nasiI
geii lainaIi` iki loyulIu lii yzeyde loyulIu lii liini ya da
loyulIu lii ingede ok loyulIu lii anIani nasiI ifade elneIi` KaiilIik
iflIeiini laninIana giiiinini anIansiz kiIan hei vahyi evel ve ha-
yii leiinIeiine nasiI eviineIi` Hei eyi yaialan hiIigin iIelisini, ken-
di duyuIaiinin aik kanilinda isiai eden insanIaia nasiI iIelneIi`
u yaan-onayIana eiginin gIkIeiini liiok laaiisizIik kanil-
Ianakladii. Ceii dnen kahiananin iIk soiunu, lii gievi laaiiyIa
geiekIeliinenin iuhu lalnin eden lasavvuiuna ail lii deneyinin ai-
dindan, yaanin siegiden nee ve aciIaiini, lasnakaIip yanIaiini ve
giIlI nslehcenIikIeiini geiek oIaiak kaluI elneklii. yIe lii
dnyaya neden geii geIneIi` Tulkuya loguInu eikek ve kadinIaia,
akin saadel deneyinini kaluI ediIii, halla iIgin kiInayi neden dene-
neIi` CeceIeyin lyI ginen dIeiin gnn iiginda ludaIaca g-
innesi gili, aii ve peyganlei, II gzIeiIe lakan lii kuiuIun
nnde ludaIayi oynai haIde luIaliIiiIei kendiIeiini. KoIay oIan ln
lopIuIugu eylana havaIe elnek ve gkseI nagaiaya geii ekiInek, gi-
iii sikica kapalnaklii. Iakal egei lu aiada lii iuhsaI dogun uznani
giiie snincnaua'qt geinise, zananda elediyeli ifade elnek ve za-
nanda elediyeli kavianak iinden kainnak nnkn oInaz
Rip van WinkIein yks dnen kahianan duiununa ho lii i-
18
Matta, 26:51, Maikos, 14:47, Yuhanna, 18:1O.
neklii. Rip naceia Ikesine, hei gece uykuya gideiken yapliginiz gili
liIinsizce gilli. Deiin uykuda, dei HinduIai, lenIik liiIeii ve saadel
doIudui, lu yzden deiin uykuya liIiseI haI denii.
19
Ana kaianIigin
kaynagina yapiIan lu gece ziyaielIeiiyIe lazeIenip gIensek de, ya-
anIaiiniz lunIaiIa deginez, Rip gili, eIinizde yaadikIaiinizi gs-
leiecek sakaIIaiinizdan laka lii ey oInaksizin dneiiz.
SiIahina eI alli, fakal leniz, yagIanni av lfegi yeiine, nanIusu
pasIa kapIanni, aknagi paiaIanni, kundagini kuilIai yeni lii
eski ifle luIdu yaninda. ... Yinek iin kaIkliginda, kendini ekIen-
Ieii uyunu ve oluinak islei haIde luIdu. ... Kye yakIaliginda, hi-
liiini laninadigi liilakin insanIaiIa kaiiIali, lu da aiilli onu,
nk eviedeki heikesi lanidigini dnid. CiyinIeii de aIiligin-
dan faikIiydi. Hepsi de akinca lakiyoidu ona ve gzIeiini ona hei
diklikIeiinde, deginez liinde eneIeiini eIIiyoiIaidi. u haiekelin
yineIenii, Ripi islensizce aynisini yapnaya sikIedi ve yapliginda,
sakaIinin yeiIeii spidgn faik elli. Kendisinin ve eviesindeki
dnyanin IanelIenni oIup oInadigini neiak elli.
Ripin uzun, kiiIani sakaIi, pasIi av lfegi, kala eIlisesi ve ev-
iesine lopIanan kadin ve ocuk kaIalaIigi ok geneden leIIaI poIili-
kaciIaiin dikkalini ekli. Onu lalan aagi szeiek eviesinde lopIan-
diIai. Halip ona yakIali ve onu lii kenaia ekeiek, kine oy veidigini
soidu. Rip ludaIaca lakakaIdi. Kisa, ana igzai laka liii koIundan
ekiliidi ve ayak ucunda ykseIeiek, IedeiaI ni Denokial ni oIdu-
gunu soidu. Sivii keIi apkasiyIa, anIayiIi, nenIi ginen yaIi
lii leyefendi kaIalaIigi yaiaiak nne dikiIip -lii eIi lginde, dige-
ii laslonunun zeiindeydi, keskin gzIeii ve sivii apkasi sanki lan
da iuhuna iIiyoidu- onun onzunda lii lfek ve eviesinde lii kaIa-
19
Mandu|qa Upanisnad, 5.
KAHRAMANIN MACERASI
laIikIa seinIeie niye geIdigini, kyde isyan ni ikainaya aIiligini
soidugu zanan Rip yine hilii ey anIanadi. 'Llfen! ayIai, diye
lagiidi Rip, ikn lii haIde, 'len zavaIIi, sessiz lii adanin, luia-
nin yeiIisiyin ve KiaIin sadik kuIIaiindanin, Tanii onu koiusun!
O an kaIalaIiklan lagiiliIai ykseIdi. 'ii Toii lu, lii Toii! Ca-
sus! MIleci! Tulun onu! Clin onu! Nfuz sahili ginnI
keIi apkaIi adan oIduka gIkIe yaliliidi kaIalaIigi.
2O
Ripin yazgisindan daha da unul kiiici oIan lii ey, IiIandaIi kah-
ianan Oisinin CenIik Ikesi KiaIinin kiziyIa uzun leialeiIiginden
dndklen sonia, laina geIenIeidii. Oisin zavaIIi Riplen daha laaii-
Iiydi, naceiaIai diyaiinda gzIeiini aik lulnulu. iIeiek (uyanik) li-
Iindiinin kiaIIigina (deiin uyku) innili ve uyanan kiiIigine li-
Iindii deneyinin degeiIeiini lainili. ii degiin sagIanili. Ana
lan da lu oIduka aizuIanii duiun yznden, dnnn lehIikeIeii
ailnili. Tn kiiIigi zanandiinin g ve liinIeiiyIe uyun iine
giidiginden, onun hei eyi zananin liin ve gIeiiyIe yaIanIanni,
yikiIni oIdu.
Iinn MacCooIun ogIu Oisin, lii gn adanIaiiyIa liiIikle Liinin
oinaninda avIaniiken, CenIik Ikesi KiaIi'nin kiziyIa kaiiIali. Oi-
sinin adanIaii, efendiIeiini kpekIe liiakaiak iIeiiIeie gilnili. Ve
onun kaiisina da gzeI lii kadin gvdesi, ana lii donuz kafasi lai-
yan gizenIi lii yaialik ikli. Kiz donuz kafasinin lii KeIl iahilinin
lys yznden oIdugunu ve onunIa evIenii evIennez kayloIacagi-
ni syIedi. Lh, laina geIen luysa, dedi Oisin, ve leninIe evIennek
seni kuilaiacaksa, donuz kafasi zeiinde ok duinayacak.
Donuz kafasi gecikneden haIIediIdi ve leialei Tii na n-Og'a,
2O
Washinglon Iiving, Tnc S|c|cn 8cc|, Rip van WinkIe."
CenIik Ikesine yoIa ikliIai. Oisin oiada liiok nulIu yiIIai loyun-
ca kiaIIik yapli. Iakal lii gn dogasl geIinine dnp yIe dedi:
ugn lalani ve adanIaiini ginek iin Liinde oInak isliyoiun.
'Cideisen, dedi ei, 've Liin lopiagina ayak lasaisan, geii geIe-
nezsin ve yaIi ki lii adan oIuisun. uiaya geIeIi ne kadai oIdu sa-
niyoisun`
'HeihaIde yiI, dedi Oisin.
' yzyiI oIdu leninIe lu kiaIIiga geIdiginden lu yana. Lgei
Liine gilnen geiekiyoisa, yanina lu kheyIani veiecegin, ana lu
kheyIandan ineisen ya da ayagin Liin lopiagina degeise, kheyIan o
an geii geIecek ve liiakligi yeide, yoksuI yaIi lii adan oIaiak kaIa-
caksin.
'Koikna, geii dnecegin, dedi Oisin. 'Dnnek iin nedenIeiin
yok nu` Ana gidip de lii kez daha Liindeki lalani, ogIunu ve
doslIaiini gineIiyin, uzaklan da oIsa gineIiyin.
Kiz, Oisin iin kheyIani haziiIadi ve 'u kheyIan seni neieye is-
leisen gliecek, dedi.
Oisin, kheyIan Liin lopiagina uIaincaya dek duinadi, ve
Mnsleideki Knock Ialiicke dek gilli, inek gden lii adan gid.
InekIeiin olIadigi yeide geni, dz lii la vaidi.
'uiaya geIip, dedi Oisin olana, 'lu lai leis eviiii nisin`
'Dogiusu, hayii, dedi olan, 'nk ne len ne de lenin gili
yiinisi kaIdiianaz onu.
Oisin laa yakIali, onu allan inneden lulup eviiiveidi. Tain
aIlinda lii deniz kalugu gili sainaIIanan lii Ienian loynuzu (ocra-
ou) vaidi ve LiinIi IenianIaidan liii loialuyu fIediginde, digeiIeii-
nin Ikenin neiesinde oIuisa oIsun henen lopIannaIaii adelli.
21
21
Hepsi de dev oIan IenianIai, Iinn MacCooIun adanIaiiydi. Iin MacCo-
250
KAHRAMANIN MACERASI
'ana u loynuzu geliiii nisin` dedi Oisin olana.
'Celiienen, dedi olan, 'nk ne len ne de lenin giliIei onu
yeiden kaIdiianaz.
O zanan Oisin loynuza yakIali ve egiIip eIine aIdi, fakal fIene-
de o kadai aceIe ediyoidu ki heyecanIandi, akIi laindan gilli ve egi-
Iiiken kayinca lii ayagi lopiaga degdi. O anda kheyIan kayloIuveidi
ve Oisin lopiaga ki lii adan oIaiak dl.
22
Cennelleki lek lii yiIin dnyanin yz yiIina ledeI oInasi nilIeide
liIinen lii noliflii. Tan lii yz yiIIik eviin llnIg leIiilii. en-
zei liinde, daiienin yz aIlni deiecesi de llnIg leIiilii,
luna uygun onIaiak Hindu IuianaIaii laniiIaiin lii yiIini insanIaiin
yz aIlni yiIina ledeI oIaiak gsleiii. OIinposIuIai aisindan, lan
lii eviinin ahenkIi liinini duinaksizin seigiIeyeiek dnya laiihi
ok uzun sieIei siegidei, lyIece insanIaiin yaInizca degiini ve
In gidg yeide, kulsanniIai deginez liini, sonu oInayan
dnyayi giiIei. Iakal indi soiun anIik lii dnyevi aci ya da nee
kaiisinda lu koznik laki aisini sagIayaliIneklii. Ceici liIginin
neyveIeiinin ladi iuhun yogunIanasini ok uzun sienin neikezin-
den lek lii anin evieseI dnn noklaIaiina sikIei. MkenneIIik
dengesi kayloIui, iuh locaIai ve kahianan dei.
Kahianani yeiIe liielii lenaslan uzak lulnak, ana yine de dnya
insanIaii aiasinda gezinnesini sagIanak zeie, leciil edici al fikii, do-
oIun ogIu oIan Oisin onIaidan liiiydi. Iakal gnIeii oklan genili ve I-
kedekiIei eskinin lykIeii degiIdi ailik. u liden aikaik dev efsaneIeii
hei yeideki haIk geIenekIeiinde luIunui, lkz. szgeIini, daha nce an-
IaliIni oIan KiaI Muukunda nili (s. 227-23O). Musevi alaIaiin uzun ya-
anIaii da lenzeidii: Aden dokuzyz oluz yiI yaadi, Selh dokuzyz oni-
ki, Lnos dokuz yz le, vl, vl. (Tekvin, 5).
22
Cuilin, a.g.c., s. 332-333.
251
gasl g laiyanIaiin sika aIdikIaii leneI nIenin canIi lii inegi-
dii. Meksika inpaialoiu Monlezuna ayagini yeie hi degdiinedi, hei
zanan soyIuIaiin onuzIaiinda lainiidi ve yeie innek isleise yine-
si iin gsleiiIi lii haIi seiiIiidi. Iian ahi saiayi iinde lakasinin do-
kunanadigi haIiIai zeiinde geziniidi, onun diinda hi yiiken g-
iInenili, hep ya lii aialadaydi ya da al siilindaydi. Daha eskiIeide,
ne Uganda kiaIIaii, ne anneIeii, ne de kiaIieIeii yaadikIaii geni yei-
Ieiin diinda yeie lasaiken giIeliIiidi. CillikIeii hei yeie ufaIo ka-
liIesinin, lazisi lu yksek ahsiyelIeie yoIcuIukla da eIik eden ve y-
k siiasiyIa deviaIan eikekIeiinin onuzIaiinda lainiiIaidi. KiaI, lai-
yicisinin iki lacagi iki onzunun slnde ve ayakIaii laiyanin koIluk
aIlina sikini ekiIde oluiuidu. u saiay hanaIIaii yoiuIdukIaii za-
nan kiaIi, onun yce ayakIaiini yeie degdiineksizin lii laka ada-
nin onuzIaiina geiiiidi.
23
Sii }anes Ceoige Iiazei, dnyanin hei yeiinde giIen laniisaI ki-
iIigin yeie ayak lasananasi oIgusunu u ekiIde aikIai: eIIi ki,
kulsaI ya da lalu kiiIeide luIunnasi geieken kulsaIIik, lyseI ne-
ziyel, lalu ya da gizenIi nileIik diyeliIeceginiz o ey, iIkeI fiIozof la-
iafindan, kulsaI kiinin lii Leyden kavanozunun eIekliik ykIennesi
gili ykIendigi lii fizikseI lii z ya da sivi oIaiak kaluI ediIii, ve ka-
vanozdaki eIekliigin iyi lii iIelkene silIeiek akiliInasi gili, kiideki
kulsaIIik ya da lyseI neziyel de, lu kuiana gie lyseI sivi iin
nkenneI lii iIelken hizneli gien lopiaga silnneyIe akiliIaliIii.
u yzden ykn loa gilnesini engeIIenek iin, kulsaI ya da laluIu
kiinin yeie degnesi engeIIenneIidii, eIekliikseI diIIe, egei ufak lii i-
e gili agzina dek doIu oIdugu degeiIi z ya da sivisi loaIliInayacak-
23
Sii }anes C. Iiazei, Altrn DaI, lek ciIlIik lasin, s. 593-594. Yayin hakki,
1922, The MacniIIan Conpanynindii ve izin aIinaiak kuIIaniInilii.
252
KAHRAMANIN MACERASI
sa, yaIiliInaIidii. Ve liiok duiunda laluIu kiinin yaIilini yaIniz
kendi yaiaii iin degiI, digeiIeiinin yaiaii iin de lii nIen sayiIii,
nk kulsaIIigin neziyeli lii lakina en kk lii dokunuun liIe
haiekele geiieliIecegi gI lii palIayici oIdugundan, yaygin koiun-
na iin, degdigi hei eyi yakip kavuinasin ve yok elnesin diye onu
dai siniiIai iinde lulnak geiekii.
24
nIen iin phesiz psikoIojik lii dogiuIana vaidii. Nijeiya
cangiIIaiinda akan yenegi iin giyinen IngiIiz, yapliginda lii anIan
oIdugunu dni. Rilzin Iolisine sakaIIi oIaiak giien gen sanali,
luhafIigini aikIanaklan keyif aIacaklii. Din adanini yakaIigi ayii ki-
Iai. Yiininci yzyiIdaki lii iahile Oilaag giysiIeiiyIe doIaii. LvIi
kadin yzgyIe, az ya da ok, yaIiliIni oIui.
W. Soneisel Maughanin ykIeii, leyaz adanin snokin lalusu-
na aIdiinayan uakIaiinin laina geIen dnnIeii anIalii. iiok
haIk aikisi aliIni yzgn lehIikeIeiine lanikIik edei. Ve nilIei -i-
negin, lyk yapili 8a|a|atn|arda Ovidius laiafindan lopIanni
oIan nilIei- aiii yogunIani lii g neikezi iIe lunu kualan dn-
yanin daha dk g aIani aiasindaki yaIilini, geiekIi nIenIei aIin-
nadan liidenliie kaIdiiiIdiginda geiekIeen saisici dnnIeii
lekiai lekiai anIalii. KeIlIeiin ve CeinenIeiin peii liIgisine gie, gn-
dogununda diaiida oIan lii gnone ya da eIf o anda lii sopa ya da
laa dni.
Ceii dnen kahianan, naceiasini lananIanak zeie dnyanin
elkisini alIalaliIneIidii. Rip van WinkIe ne yaadigini hi liInedi, d-
n lii akaydi. Oisin liIiyoidu, fakal ona iIgisini kaylelli ve yeniI-
di. Kaneizzanan hepsinden ansIiydi. Deiin uykunun hazzini uya-
24
A.g.q., 594-595. YayinciIaii oIan, The MacniIIan Conpanynin izniyIe.
nik kaiiIadi ve inaniInaz naceiasindan gnn iigina yIe ikna edici
lii liIsinIa dnd ki, hei liI zc hayaI kiiikIigina kaii zgve-
nini koiunayi laaidi.
O kuIesinde uyuiken, Dahna ve Maynunah adIi iki cin, uzak
in'den Yedi Saiay ve AdaIai ve DenizIei Lfendisinin kizini geliidiIei.
Adi Iienses uduidu. u gen kizi IianIi piensin yalagina, uyui haI-
de liiakliIai. Cin ikisinin de yzn ali ve ikiz gili duidukIaiini
gid. MaaIIah, dedi Dahna, ey suIlanin, lenin sevdigin daha
gzeI. Iakal Kaneizzanani seven dii iuh kaii ikli: Hi de degiI,
gzeI oIan leninki. Dahna sonunda laiafsiz lii haken geliineIeiini
neiinceye dek ekiip laililiIai.
Maynunah yeii lopukIadi ve yeiden lek gz ki, kanlui, i-
lanIi, gz ukuiIaii ayiik lii Ifiil ikli, ve lainda yedi loynuz vaidi,
onuzIaiina dil saIkin sa dyoidu, eIIeii laiak ve lacakIaii fii gi-
liydi, ve asIan peneIeii gili liinakIaii, yalan eekIeiinin loynakIaii
gili ayakIaii vaidi. Canavai, Maynunahin nnde saygiyIa yeii pl
ve ne isledigini soidu. Yalakla, liiliiinin loynuna doIanni lii haIde
yalan iki kii aiasinda sein yapacagini gienince, gzeIIikIeiine hay-
ian oIaiak uzun uzun lakli onIaia, sonia Maynunah iIe Dahnaa d-
np yaigisini liIdiidi.
MaaIIah, dogiusunu isleiseniz, dedi, ikisi de e gzeIIikle. Li-
kek ni kadin ni oIdukIaiini liIe ayiil edeniyoiun. Ana len deiin
ki, onIaii siiayIa uyandiiaIin ve daha aipici oIanin hangisi oIdugu
uyanikken leIIi oIsun.
KaluI elliIei. Dahna lii piieye dnl ve Kaneizzanan' loy-
nundan isiidi. DeIikanIi uykudan uyanip isiiigi ovaIadi, iyice kaidi ve
lu aiada az lii ey yana dnd. Yanilainda nefesi anleiden lalIi ve
leni kaynaklan yunuak lii eyin yalligini anIadi. $aiidi. DogiuIdu.
254
KAHRAMANIN MACERASI
Levha XV. Dcn (Anlik Rona).
Yanindakine daha yakindan lakli ve onun inci ya da paiiIdayan gne-
e lenzeyen, insanin sagIan lii duvaiin zeiine ikip ok uzaklan
gidg kulleye lenzeyen lii gen kadin oIdugunu gid.
Kaneizzanan onu uyandiinaya aIili, fakal Dahna uykusunu
agiiIaliinili. DeIikanIi saisli onu. Ly sevdigin, uyan ve lana lak,
dedi. Ana o kiniIdanadi. Kaneizanan, uduiun lalasinin evIen-
nesini isledigi kiz oIdugunu dnd ve kk painagindan nhi
yzgn ikailip kendininkiyIe degiliinekIe yelindi. Sonia IfiilIei
onu uykuya dndidIei.
uduiun laina geIenIei Kaneizzananin leisiydi. Kinsenin
seyielligini dnnyoi, lundan koiknuyoidu. Dahasi, onu uyandi-
ian Maynunah, dii nuzipIigiyIe lacaginda iIeiIeni ve aleIi lii yei-
den isiinili. CzeI, soyIu, gikenIi udui, yaninda eikek hinini
255
Levha XVI. Kczni| As|an Tanrta Gnci Tu|uqcr (Kuzey Hindislan).
KAHRAMANIN MACERASI
luIunca ve yzgn oklan aIdigini faik edince, onu uyandiinadan
ve kendine ne yapligini hayaI liIe edeneden ve aklan iIgina dnn
oIaiak, aik lenine luluIdu, kendinden geli ve duiduiuInaz lii lul-
kunun penesine dl. $ehvele luIannili, nk kadinin aizusu
eikegin aizusundan iddelIidii ve kendi ulannazIigindan ulannili.
Sonia onun painagindan yzgn ikaidi ve onun aIdigi yzk ye-
iine lunu lakli ve dudakIaiini ve eIIeiini pl, pInedik yeiini li-
iaknadi, sonia onu ggsne saidi ve kucakIadi ve loynuna lii eIini
ve koIluk aIlina digeiini saiaiak ona sokuIdu ve yanilainda uyuya
kaIdi.
yIece Dahna lailinayi kaylelli. udui in'e gliId. Lilesi
salah, iki gen uyandiginda aiaIaiinda koca lii Asya kilasi vaidi, saga
soIa dndIei, ana kinseyi luIanadiIai yanIaiinda. UakIaiina lagii-
diIai, evieyi aialliIai ve iIgina dndIei. Kaneizzanan eiiyip l-
kendi, kiaI lalasi, agIayip kedeiIeneiek laucunda oluidu, onu gece
gndz yaIniz liiaknadi. Iakal pienses uduiun dizginIennesi ge-
iekli, loynuna doIanan lii denii lii zincii saiay penceieIeiinden li-
iine lagIandi
25
uIuna ve ayiiIik, ln vahiIigiyIe, ak aciIaiinda oIagandii.
nk lii kaIp siiadan akiI eIneIeie diieneiek kadeiinde isiai edei-
se aci lykli, lehIike de yIe. ununIa liiIikle, gIei duyuIaiin la-
niyaliIeceginden daha ok haiekele geiiiIni oIacaklii. Dnyanin
dil lii yanindan oIay diziIeii liiliiine yakIaacak ve iaslIanli nuci-
zeIeii kainiInazin geiekIenesine neden oIacaklii. Ruhun digei
yaiisiyIa luIunasindan geIen liIsinIi yzk, aninsanni oInak yeii-
ne, Rip van WinkIein kaiidigi eyin faikinda oIan kaIlin, oiada oI-
dugunu leIIi edei, uyanan zihnin, deiinIigin geiekIiginin siiadan g-
25
uilon, a.g.e., III, s. 231-256dan uyaiIannilii.
nun gerekllglyle yulunlunmudrgrnu olun lnuncrnr du belll eder. Bu,
kuhrumunrn urtrk lkl dunyuyr blrblrlne buglumu gerekslnlmlnln lure-
tldlr.
Kumeruzzumun'rn uzun oykusunun gerlsl yuunun blr kuderln
ugrr, lukut hurlku lleyllnln turlhldlr. Herkesln blr kuderl yoktur. su-
dece onu dokunmuk lln ortuyu rkmr ve yuzukle gerl gelml olun
kuhrumunrn kuderl vurdrr.
5. IkI Dnyantn Ustast
lkl dunyu uyrrmr urusrndu, zumunrn gorunumlerlnln bukr ur-
srndun nedensel derlnllglnklne -blrlnln llkelerlnl dlgerlnlnkllerle ku-
rrtrrmudun, uklrn blrlnln erdemlyle dlgerlnl tunrmusrnr sugluyuruk-
llerl gerl gldlp gelmek ozgurlugu ustunrn becerlsldlr. Kozmlk Dunsr,
der Nletzsche, ugrrlrgrnr tek blr noktuyu koymuz, lukut neeyle, hullle
doner ve blr konumdun dlgerlne srrur. Blr undu uncuk blr noktudun
konumuk olusrdrr, umu bu dlgerlerlnln kuvruyrlurrnr geerslz krlmuz.
Mltler unl gelln glzemlnl tek blr lmgede srku sergllemez. Yuptrk-
lurr zumun du, un, ukturrlucuk, degerlendlrllecek ve duunulecek de-
gerll blr slmgedlr. Isu'nrn Yucelll boyle blr undr.
Isu, ultr gun sonru, Petrus, Yukub ve kurdel Yuhunnu'yr yunrnu
uldr ve onlurr uyrrcu yuksek blr dugu rkurdr. Ve onlurrn onunde suretl
degltl, yuzu gune glbl purludr ve esvubr rrk glbl uk oldu. Ve lte, on-
luru Musu lle Ilyus gorundu, Isu lle konuuyorlurdr. Ve Petrus Isu'yu
cevup verlp dedl. Yu Rub, blzlm lln burudu bulunmuk lyldlr. Eger ls-
tersen, burudu blrl sunu, blrl Musu'yu ve blrl Ilyus'u u urduk ku-
ruyrm.
26
O henuz konuurken, nurlu blr bulut onlurr golgeledl, ve l-
26
nk ne cevap veiecegini liIniyoidu, nk ok koiknuIaidi (Mai-
KAHRAMANIN MACERASI
le, luIullan lii ses: SevgiIi OgIun ludui, ondan iaziyin, onu dinIe-
yin, dedi. MiilIei lunu iilince yz sl dlIei ve pek ok koiklu-
Iai. Isa geIip onIaia dokunaiak: kaIkin, koiknayin, dedi. OnIai da
gzIeiini kaIdiiaiak yaIniz Isadan laka kinseyi ginediIei. Dagdan
ineiIeiken Isa onIaia: insanogIu Inden sonia yeniden ayaga kaIkin-
caya dek gidgnz kinseye syIeneyin, diye enielli.
27
Ile lek lii an iinde lan lii nil: iehlei, yoI, iyel ve dn yoI-
dai Isa. MiilIeii, kendiIeii gizenin uslasi oInayan, liiIik iindeki
iki dnya paiadoksunun lan deneyiniyIe lanini eiginIeidii. Ielius
yIe koiknulu ki lagiidi.
28
Ll, Sz oilaya ikainak iin gzIeiinin
nnde inl. Yeie kapandiIai ve dogiuIdukIaiinda kapi yeni-
den kapannili.
u edeli anin Kaneizzananin liieyseI kadeiini ionanlik lii li-
inde geiekIeliinesinden leye uzandigi faik ediIeceklii. uiada
sadece dnya eiginden iIeii geii uslaca lii geiIe degiI, deiinIikIeie
nfuz elnenin lii aIiniyIe, hen de ok iyi lii aIiniyIe kaiiIaiyoiuz.
u iyelin lena ve nolifi liieyseI kadei degiIdii, nk vahye lii de-
giI kii lanik oIdu: lasile iuhsaI leiinIeiIe yeleiince aikIananaz
lu. LIlelle, ginezden geIineliIii. yIe lii sahnenin geiekIeligin-
den de phe edeliIiiiz. Iakal lunun lii yaiaii oIanaz, nk u an-
da, laiihseIIik degiI, singeciIik soiunIaiiyIa iIgiIeniyoiuz. Rip van
kos, 9:6).
27
Malla, 17: 1-9.
28
Ieliusun henen o anda, (daha iyel gzIeiinin nndeyken syIenni)
agza aIinnaz oIani la lii yazila dnline lasaiisinda leIIi lii gIn
iahalIana gesi luIunaliIii. Daha aIli gn nce Isa ona yIe denili: Sen
Ieliussun ve len kiIiseni lu kayanin zeiine kuiacagin, ve henen son-
ia: sen Tanii eyIeiini degiI, ancak insan eyIeiini dnyoisun. (Malla,
16:18, 23).
25
WinkIein, Kaneizzananin ya da Isa'nin yaayip yaanadigina aIdii-
niyoiuz. izi iIgiIendiien onIaiin cq||cridir. ve lu ykIei -degiik
IkeIeideki degiik kahiananIaia lagIi oIaiak- dnya zeiinde yIe
dagiInilii ki, evienseI lenanin o ya da lu yeieI laiyicisinin laiihseI,
yaayan insan oIup oInadigi ancak ikinciI lii eydii. u laiihseI gede
isiai elnek kaiiikIiga yoI aacaklii, aik iIelinin anIaiInasini gIe-
liieceklii o kadai.
YceIi ingesinin neaIi nedii yIeyse` Soinaniz geieken ludui.
Iakal lulucu degiI de, evienseI lii zeninde eIe aIinnasi iin, en iyisi
aikelipseI oIayin ayni Ide yelkin lii inegini daha gzden geiie-
Iin.
Aagidaki paia, Hindu Lfendinin $aikisi, 8nagatad Gi|adan
aIinnilii.
29
Lfendi, gzeI gen Kiina, LvienseI Tanii Vinunun lii
ledenIennesidii, Iiens Aijuna onun niidi ve dosludui.
Aijuna yIe dei: Ly Lfendi, egei gieliIecegini dnyoisan,
ey yogiIeiin efendisi, lana Deginez enIigini gslei. Lfendi yIe
dei: enin yzIeice ve yzIeice liinini, okkalIi ve laniisaI, eilIi
ekiIIeideki ve devasa liinini gi. ln laniiIaii ve neIekIeii gi,
hi kinsenin daha nce ginedigi luhafIikIaii gi. $u an ln evieni,
kipiidayan ve kipiidanayan, ve neyi ginek isleisen, vcudunda yo-
gunIani hei eyi gi. - Ana lu gzIeiinIe gienezsin leni. Sana
laniisaI lii gz veiecegin, indi lenin sln yoga gcn kavia.
yIe diyeiek lyk Yoga Lfendisi Aijunaya, Lvienin Lfendisi
Vinu oIaiak yce liinini gsleidi: lii si luhaf nanzaia sunan lii
si yz ve gz, gkseI lakiIaiIa ssIenni, lii si laniisaI siIahIa si-
IahIanni, laniisaI kokuIaiIa lezenni gkseI giysiIei ve ilIei, hepsi
29
agda Hindu iladelinin leneI nelni: ||qadantn Hinl kaiiIigi oIan Ma-
naonara|a'nin VI. Kilalinda yei aIan onsekiz lInIk lii elik diyaIog.
20
KAHRAMANIN MACERASI
hurlku, purluk, srnrrsrz ve her yunrndu yuzler olun. Eger bln guneln
uydrnlrgr gokte blr undu putlusuydr, Yuce Olun'rn nurunu benzerdl bu.
Orudu, Tunrrlur Tunrrsr'nrn kendlslnde, Ar|unu hepsl blrllk olup l le
geml bolumlerlyle tum evrenl kuvrudr. Sonru, huyretten buygrn, su-
lurr dlken dlken Ar|unu Elendl'nln onunde eglldl, uvulurrnr blrletlre-
rek selumludr ve Onu seslendl.
Senln vucudundu, Ey Elendl, butun tunrrlurr ve her turden cunlr-
yr, lotusun uzerlnde oturun Elendl Bruhmu'yr, tum utulurr ve goksel
yrlunlurr buluyorum. Senl kollur ve gobekler, yuzler ve gozler kurmu-
usrylu goruyorum. Senl her yonden sonsuz bllmde goruyorum, lukut
Senln sonunu, Senln burnr, Senln ortunr goremlyorum, Ey Evrenln
Elendlsl, Ey Evrensel Bllml Eler yunrndun blr rrltr kutlesl lrkrrrr hul-
de, senln tucrn, usu ve dlskln her yerl yunun ute glbl tututururken,
butun olulerden ote ve kuvrumusr guken kuvrryorum Senl. Sen Ev-
renln Yuce Desteglsln, Sen Ebedl Yuumrn Olmez Muhulrzrsrn, Sen,
bunu gore, Ilk Vurlrksrn."
Bu ruyet Ar|unu'yu suvu ulunrndu, urprmuyu ugrrun llk boruzu-
nrn ulmrrndun uz once gelmltl. Tunrr urubusrnr surerken, buyuk
prens suvuu huzrr lkl hulkrn urusrndukl ulunu rkmrtr. Kendl ordulurr
huln blr kuzene kurr uyuklunmrtr, lukut lmdl dumun sullurrndu
tunryrp sevdlgl blr suru kll vurdr. Cesuretlnl kuybettl. Heyhut," dedl
tunrrsul urubucryu, blr krullrgrn keyll lln gururumuzu tutmln etmek
uzere kendl kundulurrmrzr kutlederek, buyuk blr gunuh llemek uze-
reylzl Ellerlnde slluh olun Dhrlturutru'nrn ogullurrnrn slluhsrz, kurr
koymuyun benl suvutu kutletmelerl yegdlr. Dovumeyeceglm." Fukut
boylece orudukl tunrr onu cesur olmuyu ugrrmr, onu Elendlnln bllge-
llglnden sunmutu ve sonundu bu ruyetl gostermltl. Prens huyretler
llnde, yulnrzcu dostunun Evrenln Desteglnln cunlr klllemeslne do-
2 6 1
nn degiI, iki oidunun kahiananIaiinin laniisaIIigin sayisiz, koi-
kun agizIaiina izgiIa sikIendigini kaviai. KoikuyIa lagiiii:
Senin gkIeie eiien ve liiok ienkIe paiIayan iiIliIi liinine
lakinca, agzini aIaliIdigine aiIni ve gzIeiini koi haIinde yanai g-
ince Senin, lenin ln iuhun koikuyIa liliiyoi ve cesaiele de huzu-
ia da kavuaniyoiun, Ly Vinu! DiIeiiyIe Zananin hei eyi lkelen
alei gili koiku saan senin agizIaiini gidke, akIin luIaniyoi, hu-
zuiun kaiyoi. Meihanel el Ly TaniiIaiin Lfendisi, Ly Lvienin Mes-
keni! Dhiilaialianin, hkndai doslIaii ve hina, Diana ve Kaina
iIe liiIikle oguIIaii, ve lizin yaninizda oIan savai ndeiIeii de, sivii
ve koikun, ginesi iklc agizIaiina giiiyoi. azisi diIeiine laki-
Iiyoi, kafaIaii loz oIuyoi. Okyanusa koan seIIei gili, InI dnya
kahiananIaii da Senin ikn aIevIi agizIaiina sikIeniyoi. IiIliIi
alee iinde yok oInak zeie koan peivaneIei gili, lu yaialikIai da
yokoIuIaiina, Senin agizIaiina kouyoi. Sen isIaliyoisun DudakIaiini,
dil lii yandaki dnyaIaii aIevIi agizIaiinIa yakip yikaiak. Yakici
iinIaiin ln evieni sicakIikIaiiyIa doIduiuyoi ve onu kavuiuyoi, Ly
Vinu! Kin oIdugunu syIe lana, lu koikun liinin aidindaki. Say-
giIai Sana, Ly Yce Tanii! Meihanel el. Seni liInek isliyoiun, kin-
dii iIk OIan: nk senin niyelini anIaniyoiun.
Lfendi yIe dedi: en yce, dnya-yikan Zananin, indi de lu
adanIaii kalIelnekIe neguIun. Sen oInasan liIe, iakip oiduIaia di-
ziIni lu adanIai yaanayacak. O yzden kaIk ve zafei kazan, d-
nanIaiini yen ve zengin lii kiaIIigin oIsun. en ya da lii lakasi, ne
faik edei ki, hepsi kalIediIecekli zalen, aia oI, Ly Aijuna. Dionayi ve
hinayi ve }ayadialhayi ve Kainayi Idi ve enin daha nce I-
didgn digei savaiIaii da. Koikudan ekinne. Dv, dnanIa-
iini yeneceksin savala.
22
KAHRAMANIN MACERASI
Krlnu'nrn bu sozlerlnl duyuncu Ar|unu tltredl, huyrunlrklu buktu
ellerlnl ve eglldl. Korkuyu bulunmr oluruk Krlnu'yr selumludr ve tlt-
rek blr sesle yenlden seslendl Onu.
Sen tunrrlurrn llklsln, kudlm Ruh, Sen evrenln yuce Dlnlenme
yerlsln, Sen Bllensln ve blllnecek olun $ey ve Son Hedelsln. Dunyu Se-
nlnle kuplunmr, ey Sen, sonsuz bllm. Sen Ruzgr ve Olum ve Ate
ve Ay ve Suyun Elendlsl'sln. Sen Ilk lnsun ve Buyuk Corkemsln. Suy-
grlur, suygrlur Sunul ... Duhu once hl gormedlglm blr eyl gordugume
sevlnlyorum, umu uklrm korkuyu kuprldr. Bunu Senln o dlger bllmlnl
goster. Merhumetll ol, Ey Tunrrlurrn Elendlsl, Ey Evrenln Meskenl. Se-
nl oncekl glbl, Tucrn ve Asun ve Dlskln ellnde goreylm. Ylne dort kol-
lu ekllne burun, ey bln kollu ve sonsuz ekllll Sen."
Elendl oyle dedl. Merhumetlmle, kendl yogu gucumle, Ey Ar|u-
nu, bu yuce, purluk, evrensel, sonsuz ve llksel, senden buku klmsenln
gormedlgl bllml gosterdlm. Korkmu, kuygrlunmu benlm bu korkun
bllmlme bukuruk. Korkudun urrn ve kulblnde mutluluklu, ylne Benlm
dlger bllmlme ulu."
Krlnu, Ar|unu'yu boyle seslendlkten sonru ylne gorkemll blr bll-
me burundu ve urkmu olun Punduvu'yr ruhutluttr.
3O
Murlt, olugun lnsun kuderlnln srnrrlurrnr uun ve kozmosun ozsel
dogusrnu blr bukru bedel olun blr ruyetle odullendlrllmltl. Onu ken-
dl kllsel kuderl degll, lnsunlrgrn, butun oluruk yuumrn, utom ve tum
yrldrz slstemlerlnln kuderl urlmrtr, ve bu du onun lnsun kuvruyrrnu
uygun terlmlerle, lnsunbllmcl blr tusuvvurun terlmlerlyle olmutu.
Kozmlk Adumrn terlmlerlyle. Benzer blr erglnleme uynr olude geerll
Kozmlk At, Kozmlk Kurtul, Kozmlk Agu yu du Kozmlk Peygumberde-
3O
8nagatad Gi|a, 11, 1:45-46, 2:9. Svani NikhiIanandanin eviiisinden (Nev
Yoik, 1944).
23
vesi ingeIeii aiaciIigiyIa da geiekIeeliIiidi.
31
Dahasi, Lfendinin
$aikisinda kaydediIen vahiy, Aijunanin kasl ve iikina yaiai sagIaya-
cak ekiIde oInulu: kaiiIaligi Koznik Adan kendisi gili lii aiis-
lokial ve Hinduydu. Ayni ekiIde, IiIislinde Koznik Adan Yahudi,
eski AInanyada Ceinen, asuloIai aiasinda lii zenci, }aponyada }a-
pondu. Hei yeide hazii ve nazii ve akin LvienseIi singeIeyen fig-
in iiki ve konunu anIansaI degiI, laiihseI ana aillii, cinsiyeli de:
31
On. Kuilan alinin lai afaklii, gz gne, yaan gc hava, aik agzi
Vaivanaia denen ale ve gvdesi yiIdii. Siili cennel, kaini gk, loynagi
lopiak, yanIaii dil yn, kaluigaIaii aia ynIei, oiganIaii nevsinIei, ek-
IenIeii ayIai ve onleei gnIei, ayakIaii gece ve gndzIei, kenikIeii
yiIdizIai ve eli luIulIaidii. Yaii sindiiiIni yiyecegi kunIai, kan danaiIaii
nehiiIei, cigeii ve daIagi dagIai, lyIeii olIai ve agaIai. n kisni ykseIen
gne, ail kisni aIaIan gne, esnenesi inek, vcudunu saisnasi gk-
giIls, ienesi yagnui ve kinenesi seslii. (8rinadaranqa|a Upanis-
nad, 1. i. 1, ev. Svani Madhavananda, Mayavali, 1934.)
................................................... ar|c|ip
tcudu qaantn gaga|t c|i| oir arzusunun
ftr|tna |adar gcni |ana||ar|a q|sc|cn. ana gcz|cr
|an nus|u||artqdt, gcz|cr dtart ftr|ant|t, |ara |an
ft|trdt para|annt gcz u|ur|artndan gagantn cngc|inc
tc oc gcgn cngin uzantna qagdt.
Yinc dc srd qcc Yaan, qinc dc qcc Yaan
gzc|di, tc qcni|gisini |a||t, tc
qiqcccgc c|an aIigini gidcrdi.
(Rolinson }effeis, Caudcr, s. 116. Yayin hakki, 1928, Rolinson }effeis.
Randon House, Inc. izniyIe lasiInilii.).
Koznik aga laninni lii niloIojik figidi (in. LddaIaidaki Dnya
Agaci, YggdiasiI). Cney AfiikaIi unenIeiin niloIojisinde ManliIei laal
lii ioI oynai. (Ayiica lkz. Levha XVI.)
24
KAHRAMANIN MACERASI
CaynaIaiin ikonogiafisinde
32
leIiien Koznik Kadin, Koznik Adan
kadai yaygin lii singedii.
SingeIei yaInizca iIeliin ara|artdtr. gndeigeIeiinin son leiiniy-
Ie, geneI anIaniyIa kaiiliiiInanaIidiiIai. Ne kadai ekici ve elkiIeyici
giniIeise ginsnIei kaviayia yneIik uygun aiaIai oIaiak
kaIiiIai. u yzden Taniinin kiiIigi ya da kiiIikIeiini -islei ,
ikici ya da leki leiinIeiIe, oklaniiIi, leklaniiIi ya da pagan laniiIaiini
da kaluI eden leklaniiIi leiinIeiIe ifade ediIsin- kinse son ey oIaiak
okuyup yoiunIanaya giiineneIidii. TeoIogun soiunu, singesini,
geiinesi geieken iigi engeIIenenesi iin saydan lulnaklii. nk
ancak o zanan laniiyi geieklen laniiiz, diye yazai Aziz Thonas
Aquinas, Onun, insanin Taniinin oIacagina inandigi kadai yksekle
oIduguna inandiginiz zanan.
33
Ve Kena Upaniadda, ayni yak-
IainIa: iInek liIneneklii, liInenek liIneklii.
34
ii aiaci geneI
anIaniyIa kaiiliinak yaIniz degeisiz niekkelin degiI, degeiIi kanin
da dkInesine yoI aaliIii.
Dikkal ediIecek digei ey, Isa'nin yceIiine, kiiseI aizuIaiini lii
yana liiakni, uzun zanandii kendiIeiini Lfendiye llnyIe liia-
kaiak yaani, kiiseI kadeii, yazgiyi leik elni oIan inananIaiin
lanikIik elni oInasidii. Ne VedaIaiIa, ne kefaielIeiIe, ne sadaka ve-
ieiek, ne de kuilanIai veieiek eni indi gidgn liinde giIe-
liIiiin, dedi Kiina aIiiIni ekIini aIdiklan sonia, ancak ana lag-
Ianiisan lu liinde laninii, lananen geiekIeii ve iine giiiIii oIu-
iun. enin iini yapan ve eni Yce Hedef sayan, lana lagIanan ve
32
CaynaciIik, ikonogiafisinde lii Ide siiadii liinde aikaik izIei gsle-
ien, heleiodoks lii Hindu dinidii. (kz. i|cridc, s. 267 vd.)
33
Sunna ccn|ra Gcn|i|cs, I, 5, pai. 3.
34
Kcna Upanisnad, 2:3.
25
hilii yaialiga kini oInayan - o eni luIui.
35
Isanin lenzei lii ifa-
desi konuyu daha zI lii liinde aikIai: Ve kin lenin ugiuna
yaanini kayledeise, onu luIui.
36
AnIan ok aik, lln dinseI eyIenIeiin anIani ludui. iiey,
uzun iuhsaI disipIinIei yoIuyIa, kiiseI siniiIanaIaiina, ekineIeiine,
unul ve koikuIaiina oIan lagIiIigini leik edei, dogiunun geiekIe-
nesinde yeniden dogu iin geiekIi oIan z-kiyinina kaii diiennez
ve lyIece en sonunda, lyk an iin nileIikIeii lan oIaiak geIini
oIui. KiiseI lulkuIaii lananen zIn oIaiak, ailik yaanaya
aIinaz da, islekIe iinde oIup lilecek oIana liiakii kendini, yani lii
isinsiz oIui. Yasa, ilen kaluIyIe iinde yaai.
u isinsiz vaioIuun son aanasini gsleien figiIei, zeIIikIe de
Dogunun sosyaI ve niloIojik lagIanIaii iinde oIduka fazIadii. Do-
gunun yaan ve efsaneIeiinde kayda degei lii ioI oynayan nnzevi
koiuIaiinin liIgeIeii ve gezgin diIenciIei, nil iindeki Cezgin Yahudi
(kovuInu, laninnayan, yine de celinde lyk pahada lin inci lai-
yan) gili figiIei, kpekIeiin kovaIadigi pejnide diIenci, nzigi kaI-
li donduian nucizevi diIenci ozan, ya da naskeIi lanii Wolan, Viia-
cocha, Ldu: lunIai inekIeidii. azen lii ludaIa, lazen liIge, la-
zen kiaIIaia Iayik oIacak kadai nuhleen eyIeie sahip, lazen gezgin,
lazen lii pilon kadai haiekelsiz, lazen neihanelIi lii ifade laiyan,
lazen dIIendiiiIen, lazen saIdiiiIan, lazen liIinneyen - geiekIe-
ne insani, yce haz iIe hei dain nulIu yaai. ii aklin, ioInn
koslnn giysin ya da giynesin hep lii insan oInasi gili, Yok ediI-
nezin kusuisuz liIeni de Yok ediInezdii, laka lii ey degiIdii.
37
35
8nagatad Gi|a, 11:53-55.
36
Malla, 16:25.
37
5hankaracharya, Vitc|acnudanani, 542 vc 555.
2
KAHRAMANIN MACERASI
6. Yaama zgr!g
Muclzevl gelln ve gerl donuun sonucu nedlr7
Suvu ulunr, her yurutrgrn blr bukusrnrn olumuyle yuudrgr yuum
ulunrnrn slmgesldlr. Kurnrlmuz yuum suunu llemek, Humlet yu du
Ar|unu glbl kulbl oyle hustu edeblllr kl, yuumr surdurmeyl reddedebl-
llr lnsun. Dlger yundun, ogumuzun yuptrgr glbl, lnsun kendlsl lln,
dlgerlerl kudur sulu olmudrgr, umu lylyl temsll ettlgl lln kurnrlmuz
gunuh lleylten doluyr uklundrgr, yeryuzundekl srrudrr blr gorungu
oldugu ekllnde yunlr, sonutu huksrz blr lmge oluturublllr. Bu tur-
den benllk dukunlugu, yulnrz lnsunrn kendlslnln degll, lnsunlrgrn ve
kozmosun dogusrnrn du yunlr blr kuvrunrrnu surukler. Mltln umucr,
blreysel blllnllllgln evrensel lrudeyle uyumusrnr sugluyuruk bu tur-
den yuum uldrrrsrzlrgrnu olun gerekslnlml yok etmektlr. Ve bu du,
zumunrn gelcl gorungulerlyle her eyde yuuyrp olen tukenmez yu-
um urusrndu gerek blr lllkl kurulmusrylu suglunrr.
Nusrl blrl yrprunmr glysllerl rkurrp yenl olunlurr glyerse, govde-
lenen Benllk de yrprunun bedenlerl rkurrr ve yenllerlnl glyer. Slluhlur
kesmez Onu, ute Onu yukmuz, su rslutmuz Onu, ruzgr Onu uut-
mez. Bu Benllk kesllemez, yukrlumuz, rslutrlumuz yu du uutulemez.
Ebedl, her eyl kupsuyun, deglmeyen, krprrdumuz Benllk sonsuzu dek
uynrdrr.
38
Eylem dunyusrndukl lnsun, ebedlyet llkeslnl kuybeder, unku yu-
prp ettlklerlnln sonucu lln kuygrlrdrr, lukut onlurr ve meyvelerlnl Yu-
uyun Tunrr'nrn dlzlerlne brrukuruk, sunkl kurbun vererek, olum denl-
zlnln buglurrndun kurtulur glbl kurtulur onlurdun. Yupmunrz gere-
ken le buglunmuyrn. ... Her turlu eyleml Bunu brrukuruk, Benllgl ukrl-
38
8nagatad Gi|a, 2:22:24.
dan ikainadan kendinizi lagIiIik ve lenciIIiklen kuilaiaiak, aciya aI-
diinadan dvn.
39
u yakIainIa gIenen, eyIende dingin ve seilesl, eIinden Viia-
cochanin iahnelinin fikiiacagina inanni oIan kahianan, ii islei
kasapIik, svaiiIik ya da kiaIIik oIsun koikun, haiika Yasanin liIin-
Ii aiacidii.
Lsinin zehii kazanindan danIa ladan Cvion ach, cadi Caiid-
ven laiafindan yeniIni, lii ocuk oIaiak dognu ve denize liiakiI-
ni, eilesi salah deviiIen kazanin zehiinin yaialligi seIde alIaii Ien,
zengin lopiak sahili Cvyddno'nun ogIu oIan, nulsuz ve hayaI kiiikIi-
gi iindeki LIphin adIi gencin laIik luzagina lakiInili. AdanIai lu-
zaklan deii anlayi ikaiip aliklan sonia lelegin aInini gince, LIp-
hine, Ile iiIliIi lii ehie (|a|icsin)! dediIei. Adi TaIiesin oIsun, de-
di LIphin. Ve ogIunu koIIaiina aIdi ve lahlsizIigina agIayaiak, zn-
lyIe onu aikasina yeiIeliidi. Ve daha nce liiis giden alini ekin y-
ill, ogIani sanki dnyadaki en iahal sandaIyede oluiuyoinuasina
yunuaka laidi. O siiada ogIan yksek sesIe LIphini ven ve leseIIi
eden lii iii okudu ve geIecegindeki onui ve zafeiIeiden lahselli.
Adi| ||pnin, na|cni otra|!
8tra| ncr|cs |cndinin|iq|c qc|insin.
Unu|suz|u| qarar sag|anaz.
Kinsc |cndinc qardtn cdcni gcrncz. ..
Zaqtf ve || c|san da,
O|qanusun |cp|| |tqtstnda,
Zcr gnndc sana
39
A.g.q., 3:19 ve 3:3O.
28
KAHRAMANIN MACERASI
qz scncn oa|tgtndan dana c| qardtntn c|aca|....
Elphln bubusrnrn kuleslne donunce, Cwyddno onu ugu lyl blr bulrk
tukrlrp tukrlmudrgrnr sordu ve Elphln de onu bulrktun duhu lyl blr ey-
ler buldugunu soyledl. Neyml o7" dedl Cwyddno. Blr ozun," dlye
yunrtludr Elphln. O zumun Cwyddno, Eee, sunu ne yururr olucuk7" de-
dl. ocuk kendlsl yunrt verdl bu seler, Sunu ugdun duhu ok yurur
sugluyucuk." Cwyddno sordu, Konuublllyor musun, bu kudur kuuk
oldugun hulde7" ocuk oyle dedl, Senln benl sorguludrgrndun duhu
lyl konuuyorum." Duyulrm bukulrm ne dlyorsun," dedl Cwyddno. O
zumun Tullesln lelsell blr urkr soyledl.
Krulrn mecllslnl topludrgr blr gun, Tullesln blr koeye suklundr.
Sonru ozunlur ve elller krulrn kudretlnl ve gucunu dlle getlrmeye ve
comertllk dllemeye geldlklerlnde, onun suklundrgr yerden geerler-
ken, Tullesln urkulurrndun duduk buktu ve ellyle duduklurrndun 'Blu-
ug, bluug' dlye ses rkurdr. Ceerken hlblrl onu lurk etmedl, lukut
krulrn onune gellnce, eglllp buglrlrklurrnr gosterecekken, onun yuptrgr
glbl duduk bukup ellerlyle duduklurrndun 'Bluug, bluug' dlye sesler
rkurdrlur. Bu munzuru krulrn meruklunrp herhulde lkl ltller dlye du-
unmeslne yol utr. Mecllstekl lordlurrndun blrlne yukluuruk huzuru-
nu rkunluru ukrllurrnr bulurrnu topluyrp nerede olduklurrnr ve ne yup-
mulurr gerektlglnl hutrrlutmusrnr emrettl. Lord emrl memnunlyetle ye-
rlne getlrdl. Fukut onlur budululrklurrnr duhu du uburttrlur. Krul lordu
lklncl kez yolluyrp emrlnl ylneledl ve uuncusunde sulondun rkmu-
lurrnr emrettl. Sonundu krul, Helnln Wurd udlr bukunlurrnu vurmusr-
nr emrettl lordunu ve lord blr supurge kuprp burnu vurdu, bukun du
koltugunu devrlldl. Sonru kulkrp dlzlerl ustune oktu ve kubulrklurr-
nrn bllerek olmudrgrnr, sulondukl blr ruhun etklslyle oldugunu soyle-
dl. Bundun sonru, bu Helnln bllgece konutu. 'Ah suygrdeger krul, bl-
2
Iiniz ki ikinin gcnden, aiii Iikiden degiI saihoIai gili konua-
naz haIde ludaIa oIuunuz, keIeide lii yeide lii ocuk gin-
nnde oluian lii iuhun elkisinden. KiaI henen Ioida onu yakaIa-
nasini syIedi, o da TaIiesinin oluidugu kuyluya gilli ve ne oIdugunu
neieden ikligini soian kiaIin nne geliidi onu. TaIiesin kiaIa iiiIe
yanil veidi:
8cn ||pninin oaczantqtn.
Vc cz ta|antn qaz qt|dtz|artntn oc|gcsi,
|dnc tc Hcinin oana Mcrddin dcrdi,
Ana scnunda ncr |ra| oana Ta|icsin diqccc|.
|n q|sc| fc|c||c |fcndin|cqdin,
|ucifcrin ccncnncn u|uruna dndc.
|s|cndcrin cnndc oir sanca| |atdtn,
Kuzcqdcn gncqc qt|dtz|artn adtnt oi|irin,
Dagt|tctntn |an|tnda|i |cp|an|tda ou|undun,
Aosa|cn csir cdi|digindc Kcnandaqdtn,
Tanrtsa| Runu Hcorcn tadisinc dc| iz|cdin,
Gudicnun dcgunundan cncc Dcnun saraqtndaqdtn.
||i tc |ncca dantnan c|dun,
Gcr|cn|i pis|cpcs asastntn narifc|iq|c |ana||andtn,
Kcnunaq|a cd||cndiri|ncdcn cncc oi|c gctczcqdin,
Tanrtntn ncrnanc||i Og|unun arntna gcri|digi qcrdcqdin.
|crc d|n Arianrcd napisnancsinc,
Ncnrud |u|csinin qapt|ttnda oaqcnc|ncn c|dun,
Kc|cni oi|inncqcn oir nucizcqin.
Gcnidc|i Nun'|a oir|i||c Asqadaqdtn,
270
KAHRAMANIN MACERASI
Scdcn tc Gcncrrantn qt|tntnt gcrdn,
Rcna |uru|ur|cn Hindis|andaqdtn,
indi ouraqa Truta Ka|tn|tstna gc|din.
|cgin antrtnda |fcndin|cqdin,
Ktzt|dcniz suqunda Musaqa g tcrdin.
Maria Magdc|cna i|c scnadaqdtn,
Cariducnin |azantndan csini a|dtn,
|ccn|in|i ||ccna arp czant c|dun,
8cqaz Tcpcdc, Cqntc|qntn saraqtnda ou|undun,
8ir qt| oir gn zincir tc pranga|ar|a,
8a|ircnin Og|u iin a|t| c||in,
Tanrt|artn ||csindc gczindin,
Tn a|t||artn nccast c|dun,
Tn ctrcni oi|gi|cndircoi|irin.
Ktqanc| gnnc dc| qcrqzndc c|acagtn,
Vc tcudun c| ni sc| ni oi|inniqcr.
Scnra dc|uz aq
Cadt Cariducn'in rannindcqdin,
8a|angt|a || Gncndun
8unca zanan scnra Ta|icsinin.
Ve kiaI iIe soyIuIai aikiyi duyunca, lii lenzeiini onun kadai
gen lii ocuklan hi duynadikIaii iin oIduka neiakIandiIai.
4O

Ozanin aikisinin lyk lii kisni, iinde yaayan Tkenneze
adannilii, kiiseI liyogiafisiyIe kiyasIandiginda kisacik lii kila. Din-
IeyenIeiin kendiIeii de Tkenneze yneIni ve kazaia lii paia liI-
4O
TaIiesin, a.g.c., s. 264-274.
geIige kavunuIaidii. Koikun cadidan koikluysa da, yuluIup yeni-
den dognulu. KiiseI egosunda Ieiek, enIikle diiiInili.
Kahianan oIacak eyIeiin degiI, oIan eyIeiin yandaidii, nk o
tardtr. "BEN, Iliahin oInadan nce de, VARIM." Zanandaki degi-
nezIigi VaiIigin kaIiciIigiyIa kaiiliinaz, lii soniaki andan (ya da
leki eyden) kaIici oIani degiiniyIe lozacak diye de koiknaz.
Hilii ey kendi liinini koiunaz, ana Doga, lyk yeniIeyici,
duinaksizin liin aidina liin yaialii. Tn eviende kayloIan lii
ey oInadigindan enin oIun, eilIenii ve liinini yeniIei.
41
u yz-
den soniaki anin genesine izin veiiIii. - Llediyel Iiensi Dnya
Iiensesini pnce, kizin diienci kayloIdu, gzIeiini ali. pcg
hissedei hisselnez uyanip gzIeiini aan pienses, lalIi lalIi gInse-
yeiek piensin yzne lakni. Deiken piensIe pienses eI eIe luluup
kuIeden aagi inniIei. u aiada kiaI, kiaIie ve saiaydaki li kiiIei
de uyanni, akin akin liiliiIeiinin yzne lakniIai. AvIudaki
alIai, ayakIaiinin zeiinde dikiIip yIe lii siIkinni, av kpekIeii
yallikIaii yeiIeiden fiiIayip ayaga kaIkaiak kuyiukIaiini saIIanaya ko-
yuInu, alidaki gveicinIei, lacagizIaiini kanalIaiinin aIlindan ika-
iip lii sagIaiina, lii soIIaiina gz gezdiini, aidindan kiiIaia layiiIa-
ia dogiu uup gilniIei. Duvaidaki sinekIei yine uyanip eskisi gili
lede leiide gezinneye devan elni. Mulfaklaki ale laini dogiuI-
lup ilii ilii yannaya ve yenegi piiineye laIani. Tavadaki el es-
kisi gili ciziidani. Ailai havada uzanni duian eIiyIe yanaga lii
lokal palIalni, yanak da agIanaya koyuInu. Hizneli kiz nceki
gili eIindeki lavugu lenizIeneye devan elni.
42
41
OvIdIus, Mc|ancrpncscs, XV, 252-255.
42
GrImm, Nn: 50, snnu [TrkcsI: GM, CI!t II, s. 285-286],
272
BLM IV
ANAHTARLAR
Maceia aagidaki ekiIIe zelIeneliIii:
Gn|| |u|oc qa da |a|csindcn qc|a t|an ni|c|cji| |anranan, nacc-
ra ciginc cczocdi|ir, sr||cnir qa da |cndi is|cqcrc| i|cr|cr. Orada, gcidi
|cruqan oir gc|gc tar|t||a |art|atr. Kanranan ou gizi a|| cdcoi|ir qa da
cnun|a an|atp |aran|tgtn |ra||tgtna can|t c|ara| gidcoi|ir (|ardc satat,
cjdcr satat, ada|, |t|stn), qa da ra|ioi |araftndan |a||cdi|ir tc c|nc s-
r||cnir (para|anna, arntna gcri|nc). Oq|cqsc cigin c|csindc, |anra-
nan, oaztst cnu iddc||icc |cndi| cdcn (stnat|ar), oaztst oqsc| qardtn tc-
rcn (qardtnct|ar), a|tt|nadt|, fa|a| |unaf oiindc c|ici g|cr dnqastnda
qc|cu|u| cdcr. Mi|c|cji| ctrinin cn a|| nc||astna gc|incc oq| oir st|tn|t
a||a|tr tc cd|n a|tr. Zafcr, |anranantn dnqantn annc-|anrtastq|a cin-
sc| oir|cini (|u|sa| ct|i|i|), qara|tct oaoa |araftndan |antnnastq|a (oa-
273
oantn gcn|n a|na), |cndisinin |anrtsa||anast (|anrt|a|trna), qa da qinc
-cgcr g|cr cna dcs|a datrannadtqsa- a|naqa gc|digi cd| a|nast (gc-
|in |atrna, a|c a|na) c|ara| gcs|cri|ir, as|tnda ou oi|incin tc ocq|ccc
tar|tgtn gcni|cncsidir (aqdtn|anna, qcc|nc, czgr||). Scn aoa dcn
aoastdtr. |gcr g|cr |anranant |u|santsa, ar|t| cn|artn |crunast
a||tnda i|cr|cr (czc| c|i), |u|sanant|arsa, |aar tc |a|ip cdi|ir (dcnn
|att, cngc| |att). Dcn cigindc a|tn g|cr gcridc otra|t|na|tdtr, |an-
ranan |cr|u |ra||tgtnda qcnidcn cr|aqa t|ar (dcn, diri|i). Gc|irdigi
cd| dnqaqt qcni|cr (i|sir).
Mononilin lasil Ieginde geiekIeen degiinIei lelinIenenin
lesindedii. iiok yk, lan eviinin liIinen geIeiinin lii ya da
ikisini digeiIeiinden ayiiii ya da onIaii hayIi lyli (sinav nolifi,
kai nolifi, geIinin kaiiiInasi), digeiIeii liiok laginsiz eviini lek
lii diziye siiaIai (Odysseia'da oIdugu gili). IaikIi kaiaklei ya da l-
InIei kaynaaliIii, ya da lek lii ge kendini ogaIlaliIii ve liiok
degiinIe yeniden giIeliIii.
Mil ve ykIeiin anahalIaii zaiai gieliIii ve luIanaliIii. Aikaik
izIei geneIIikIe yok ediIii ya da aikapIana aliIii. DeviiiIen naIzeneIei
yeieI oilana, geIenek ya da inanca uynak zeie yeniIenii ve lu s-
iele hep zaiai gii. Dahasi, geIenekseI lii yknn sayisiz yeniden
anIalininda, kazaia ya da islensiz yei degiliineIei kainiInazdii. O
ya da lu nedenIe anIansizIaan geIeii aikIanak iin geneIIikIe kay-
da degei lii leceiiyIe ikinciI yoiunIai uyduiuIui.
1
aIinanin kainindaki Kuzguna daii Lskino yksnde, ale u-
lukIaii nolifi lu yei degiliineden ve lunun geiekliidigi akiIciIalii-
nadan genilii. aIinanin kainindaki kahianan aikelipi yaygin oIa-
1
u konu zeiine lii lailina iin lkz. lenin Grinns |airq Ta|csin Ianl-
heon ooks lasini iin yazdigin Yoiun, (Nev Yoik, 1944), s. 846-856.
274
KAHRAMANIN MACERASI
IzIm 12. lason'un Dnu;u
2
iak liIinii. Maceiacinin laIica gievi, canavaiin kaininda uluk ya-
kaiak laIinanin Inn ve kendi kuiluIuunu sagIanaklii. u yoIIa
ale yaknak, seks eyIeninin singesidii. Iki uluk -oyuk ve dingiI-
siiasiyIa, dii ve eikek oIaiak liIinii, ale yeni yaialiIan yaandii. aIi-
nanin iinde ale yakan kahianan kulsaI evIiIigin lii veisiyonudui.
2
Iasonun Dnnn yukaiidaki iesni (Valikan Llisk KoIeksiyonundaki
lii vazodan), efsanenin heihangi lii yaziIi leIgede luIunnayan lii oku-
nasini sunuyoi. izinIei Iislesindeki yoiuna lkz. i|cridc, s. 438.
275
Iakal lizin Lskino yksnde, lu ale yakna ingesi lii degiik-
Iige ugiadi. Dii iIke, Kuzgunun hayvanin iindeki lyk odada
kaiiIaligi gzeI kizIa canIandiiiIdi, lu aiada dii ve eikegin liiIei-
ni, yanan Ianlaya loiudan yag aknasiyIa singeIennili. Kuzgunun
lu yagi lalnasi eyIene kaliIiniydi. Oilaya ikan feIakel en unulsuz
anin liIdik kiizini, eski agin liiakiIip yenisinin eiginIenesini lensiI
ediyoidu. u yzden, zgn ale ulukIaii geieksiz oIdugundan, on-
Iaia konu iinde lii iIev veinek zeie zekice ve egIendiiici lii son
uyduiuInu. Ale ulukIaiini laIinanin kaininda liiakliklan sonia
Kuzgun, onIaiin yeniden kefediInesini lii kl ans leIiilisi oIaiak
yoiunIayip insanIaii koikulaiak kaiialiIiyoi ve Ienin keyfini lii
laina ikaiiyoi. u son, ikinciI ssIenenin nkenneI lii inegidii.
Kahiananin hiIeci kaiakleiine ykIenii, fakal leneI yknn lii ge-
si degiIdii.
iiok niloIojinin daha soniaki aanaIaiinda, anahlai ingeIei,
ikinciI aneklod ve akiIciIaliina yiginIaiinda igneIei gili sakIanii,
nk lii uygaiIik, niloIojiden ikip sekIei lii laki aisina geli-
ginde eski ingeIei ailik ya hissediInez ya da lii Ide onayIanii.
HeIIenislik Yunan cogiafyasinda ve InpaialoiIuk Ronasinda, anlik
laniiIai, lasil ehii koiuyucuIaii, ev hayvanIaii ve edeli kaIipIai ko-
nununa indiigennili. KavianiInadan deviaInan, Minolauiosunki
gili -cisinIenen gne laniisi ve laniisaI kiaIin eski lii Misii-Ciiil
lensiIinin kaianIik ve koikun gece yn- lenaIai agda anaIaia
uyduiuInak zeie akiIciIaliiiIni ve yeniden yoiunIannili. OIin-
pos Dagi lasnakaIip skandaI ve oIayIaiin Rivieiasina ve anne laniia-
Iai hisleiik nynphaIaia dnl. MilIei insansl ionansIai oIaiak
okunuyoidu. enzei liinde, KonfysIgn insanciI, ahIaki g-
cnn eski nil liinIeiini laIangilaki gikenIeiinden epeyce lo-
27
KAHRAMANIN MACERASI
aIlligi in'de, lugnk iesni niloIoji, lopIuIukIaiina u ya da lu e-
kiIde hiznel ellikIeii iin yeieI laniiIai kalina ykseIliIni oIan vaIiIe-
iin oguI ya da kizIaiina iIikin aneklodIai kaIalaIigi haIindedii. Ve
agda iIeiici HiiisliyanIikla Isa -Logosun edenIennesi ve Dnyanin
Kuilaiicisi- nceIikIe laiihseI lii kiiIik, yaii-doguIu lii geni sahili
zaiaisiz lii ky liIgesi, sana davianiInasini isledigin gili davian g-
ielisini yayan, fakal suIu gili IdiIen liii sayiIiyoi, In disl-
Ik ve dayanikIiIiga daii nuhleen lii deis oIaiak okunuyoi.
iyogiafi, laiih ya da liIin oIaiak yoiunIandigi yeide nilin iiii
kalIediInekledii. CanIi ingeIei uzak lii zananin ya da ggn uzak
oIguIaii haIine geIii. Dahasi, laiih ve liIin oIaiak niloIojinin sana
oIdugunu gsleinek hi de zoi degiIdii. ii uygaiIik niloIojisini lu
ekiIde yeniden yoiunIanaya laIadigi zanan canIiIigi kayloIui, lapi-
nakIai nzeIeie dnei ve iki peispeklif aiasindaki lag kopai. u li-
den lii kaianIik, InciI ve Hiiisliyan lapininin lyk lii kisni zeii-
ne knli.
ingeIeii yaana geiinek iin, agda oIayIaiin iIgin uyguIana-
Iaii degiI, esinIeniIen genilen aydinIalici ipuIaii aiannaIidii. un-
Iai luIundugunda, yaii I ikonogiafinin geni aIanIaii kaIici insan
anIanIaiini yeniden aaiIai.
SzgeIini, KaloIik KiIisesinin KulsaI Cunailesi gnnde yeni ale-
in kulsannasindan,
3
paskaIya nununun kulsannasindan ve keha-
nelIeiin okunnasindan sonia, iahip noi lii clle giynekle ve lien
hai, andan ve yanan kulsanni nunIa liiIikle, digei iahipIei, u
iIahiyi syIeyeiek onu izIeiken vafliz kuinasina dogiu iIeiIenekledii:
3
KulsaI Cunailesi, Cehennenin kainindaki Isanin In ve DiiiIii
aiasindaki gn. agIaiin yeniIeni ani. Daha nce lailiiIni oIan ale u-
lukIaii nolifiyIe kaiiIaliiin.
277
CeyikIei nasiI su kaynakIaiini izIeise, iuhun da seni aiiyoi, ey Tan-
iin! Ve ne zanan geIip de Tanii'nin huzuiuna ikacagin` CzyaIa-
iini gece gndz eknegin oIdu, hei gn diyoiIai lana: Neiede senin
laniin` (Meznui xIi, 2-4, Dovay).
Kurnunrn elglne vurrncu ruhlp duu etmek lln duruksur, sonru le
koyulur ve gunuhtun urrnmuylu gelen goksel blr dol, tunrrsul kur-
nunrn, yenlden dogun yenl yurutrklurrn tertemlz ruhmlnden rkubllsln
dlye, ve lster vucutlurrndukl clnslyetlerl, lster yulurrylu uyrrt edllenle-
rln hepsl lnuyet suyeslnde, ruhsul unnelerlyle uynr ocuklugu getlrlle-
bllsln dlye" suyu kutsur. Suyu ellyle dokunur ve Iblls'ln kotulugunden
urrnmusr lln duu eder, suyun uzerlne hu luretl yupur. sonru Puskul-
yu mumunu suyu duldrrrr ve seslenlr. Kutsul Ruhun erdeml bu kur-
nunrn tum suyunu slnsln." Ve mumu sudun rkurrr, blr kez duhu, bu
seler duhu derlne duldrrrr ve duhu yuksek sesle ylneler. Kutsul
Ruh'un erdeml bu kurnunrn tum suyunu slnsln." Sonru mumu sudun
rkurtrr ve uuncu kez, bu seler dlbe degecek ekllde suyu duldrrrr ve
yuksek sesle ylneler. Kutsul Ruh'un erdeml bu kurnunrn tum suyunu
slnsln." Sonru suyun uzerlne u kez ulleyerek surdurur. Ve bu suyun
tum ozunu yenllenme lln bereketll krl." Sonru mumu sudun rkurrr
ve blrku sonu duusrndun sonru, yurdrmcr ruhlpler lnsunluru bu kut-
sunmr sudun serperler.
4
Kutsul Ruh'un erkek utelyle dollenen dll su, tum mltolo|lk lmge-
lem dlzgelerlnde blllnen donuum suyunun edeldlr. Bu uyln, dun-
yuyr ve lnsunr yenlden ve yenlden yurutun kuynuk-unrn, Hlndu llngu-
mrnrn slmgeledlgl glzemln, kutsul evllllgln blr verslyonudur. Bu kur-
4
kz. KaloIik CnIk Dua Kilali, KulsaI Cunailesi. Yukaiidaki lIn,
Don Caspai Lefevlie, O.S..nin, lu Ikede L. M. Lohnann Co., Sainl Ia-
uI, Minnesolada yayinIanan IngiIizce eviiisinden kisaIliInilii.
278
KAHRAMANIN MACERASI
nuyu glrmek mltolo|lk ulunu dulmuktrr, yuzeyl krrmuk gece-denlze
dogru elgl umuktrr. Slmgesel oluruk ocuk, su burnu dokulunce bu
yolculugu yupur, rehber ve yurdrmcrlurr ruhlp ve vultlz ebeveynlerldlr.
Hedell Ebedl Benllglnln ebeveynlerl olun Tunrr'nrn Ruhu ve Merhumet
Ruhml'nl zlyuret etmektlr.
5
Sonru llzlksel govdenln ebeveynlerlne
dondurulur.
Klllseye erglnlenmemlz olun vultlz uylnlne dulr ok uzrmrzrn blr
llkrl vurdrr. Ylne de Isu'nrn sozlerl upurktrr. Dogrusu ve dogrusu su-
nu derlm. blr klmse yenlden dogmudrku, Tunrr'nrn krullrgrnr gore-
mez." Nlkodlmos onu dedl. Blr udum lhtlyurken, nusrl dogublllr7
Anusrnrn ruhmlne lklncl kez glrlp dogublllr ml7" Isu yunrtludr. Dogru-
su ve dogrusu sunu derlm. Blr klmse sudun ve ruhtun dogmudrku
Tunrr'nrn krullrgrnu glremez.
6
Vultlzln yuygrn yorumu, yenlden dogum llkrlnden ok temlzlen-
meye olun vurgusuylu, llk gunuhr yrkuyrp temlzledlgl" ekllndedlr. Bu
lklncll blr yorumdur. Yu du eger geleneksel dogum lmgesl hutrrlunrr-
su, klmse duhu oncekl blr evllllkten buhsetmemektedlr. Bunu rugmen,
mltolo|lk slmgeler, suyeslnde ruhun blnlerce yrllrk mucerusrnrn ben-
zetme yoluylu temsll edlldlgl tum blr kurrlrklrlrklur dlzgeslnl urgu r-
kurmudun once butun olusr sonulurr ursrndun lzlenmelldlrler.
5
Hindislan'da lii laniinin gc (a||i) dii liininde kiiIeii ve onun ei
oIaiak sunuIui, luiadaki liende, neihanel de ayni liinde singeIen-
nilii.
6
Yuhanna, 3:3-5.
KI$IM II
KOZMOGONIK BVRIM
BLM I
YAYILILAR
1. PsIkn!njIdcn MctafIzIgc
ugdu entelektuel lln mltolo|lnln slmgeclllglnln pslkolo|lk blr
oneme suhlp oldugunu duunmek gu deglldlr. Ozelllkle pslkunullst-
lerln ubusrndun sonru mltlerln duun dogusr oldugundun yu du du-
lerln ruhun dlnumlglnln bellrtllerl oldugundun uphe edllemez. Slg-
mund Freud, Curl C. 1ung, Wllhelm Stekel, Otto Runk, Kurl Abru-
hum, Cezu Rhelm ve blrok bukusr getlglmlz yrllurdu ugdu du ve
mlt yorumu bllglslnl buyuk olude belgeledller, ve doktorlur uru-
lurrndu ellse de, kuydu deger blr ortuk llkeler glrdlslyle buyuk ug-
du hureketlerden blrlnde blrlelrler. Perl musulr lle mltln muntrk ve
duzenlerlnln, urkulk lnsunrn oktun berl guvenllmeyen dulerlne, ku-
buslurrnu kurrlrk geldlgl kell ugdu blllncln onune heyecun verlcl
blr bllmde gerl dondu.
Bu gorue gore, -elsunevl kuhrumunlurrn yuumlurrnr, dogu tunrr-
lurrnrn gulerlnl, olulerln ruhlurrnr ve toplulugun totem utulurrnr un-
lutrr gorunen- muclze oykulerl urucrlrgrylu lnsun duvrunrlurrnrn bl-
llnll duzenlerlnln ultrndu yutun blllndrr urzu, korku ve gerlllmlere
slmgesel blr unlutrm verllmltlr. Buku deylle, mltolo|l yunlr bllmde
blyogrull, turlh ve kozmolo|l oluruk okunun pslkolo|ldlr. ugdu psl-
kolog onu uygun yorumlurrnu evlreblllr ve boylece ugdu dunyu lln
lnsun kurukterlnln en glzll derlnllklerlndekl zengln ve suygrn blr bel-
geyl kurturublllr. Burudu, sunkl blr lek durbunu llndeyml glbl, -
Butrlr ve Dogulu, llkel ve uygur, ugdu ve urkulk- Homo Sopiens mu-
283
annasinin gizIi sieIeii aydinIanni oIaiak duiui. Tn seyiiIik
nnzden geeiken onu okunaniz, inlIeiini inceIeneniz, de-
gikenIeiini anaIiz elneniz yelei ve lu yoIIa insanin kadeiini ekiIIen-
diien ve heihaIde hen zeI hen de kanusaI yaaninizi leIiiIeneyi
sidien deiin gIeiin lii kaviayiina uIaiiiz.
Iakal egei naIzeneIeiin lan degeiini veinek geiekiise, nilIeiin
dIeiIe lan oIaiak kaiiIaliiiIaliIii oInadigini kaydelneIiyiz. Iigi-
Ieii ayni kaynaklan -fanlezinin liIindii kuyuIaiindan- kaynakIanii ve
gianeiIeii aynidii, fakal uykunun kendiIiginden inIeii degiIdiiIei.
Teisine, dzenIeii liIinIi oIaiak denelIenii. Ve liIinen, iIevIeii geIe-
nekseI liIgeIigin iIeliini iin gI lii iesin diIi oIaiak kuIIaniInak-
lii. u iIkeI denen haIkIaiin niloIojiIeii iin de geeiIidii. Tiansa ge-
eliIen anan ve eiginIeni anliIop-iahip, dnya liIgeIiginden ha-
leisiz ya da lenzelin yoIuyIa iIeliin iIkeIeiinde leceiiksiz degiIIei-
dii. YaanaIaiini sagIayan ve zeiinde aIilikIaii nelafoiIai, zeiinde
duiuInu, aialiiiIni ve yzyiIIai, halla linyiIIaica lailiiIni eyIei-
dii, lln lopIunIaia, hen de dnce ve yaanin ana diiekIeii oIa-
iak hiznel elniIeidii. KIli inlIeii onIaia gie ekiIIennilii.
OnIaiin elkiIi eiginIeliiici liinIeiinin aIiiInasi, deneyinIennesi
ve kaviannasi aiaciIigiyIa genIei egiliIni ve yaIiIai liIge sayiInilii.
nk insan iuhunun lln yaansaI eneijiIeiine zeIIikIe dokunui
ve onIaii canIandiiiiIai. iIindiini, neviolik lii yansilna laizinda
akiIdii oIaiak degiI, kali lii denelin oIaiak ocuksu aizu ve koiku
aIanina yansilnak iin, oIguIai dnyasinin yelikin ve agiilaIi lii uy-
guIanaIi kavianiina yoI aacak ekiIde uyguIanaIi eyIen aIanIaiina
aaiIai. Lgei lu giece lasil haIk niloIojiIeii (iIkeI avci ve laIiki ka-
liIeIeiin kendiIeiini deslekIenesini sagIayan nil ve ayin dizgeIeii) iin
dogiuysa, yce Honeios deslanIaiinda, Danlenin i|ani Kcncdqasinda
284
Levha XVII. Yaan csncsi (IIandeis).
Levha XVIII. Aq Kra| ve Ha||t (Cney Rodezya)
Tekvin Kilalinda ve Dogunun zananin lesindeki lapinakIaiinda g-
iIen nuhleen koznik nelafoiIai iin ne syIeyecegiz` unIai yakin
zananIaia dek ln insan yaaninin deslegiydi, feIsefe, iii ve sanal-
Iaiin esiniydi. DeviaInan singeIeiin -en yce ahIaki ve nelafizik liI-
28
KOZMOCONIK EVRIM
giIendiinenin lii aiaci oIaiak iuhun nkenneI lii uslasi laiafindan
gievIendiiiIen- lii Lao-Tse, uddha, Zeidl, Isa ya da Muhanned
laiafindan iIendigi yeide, aiklii ki devasa liIinIiIigin yokIugunda
degiI vaiIigindayiz.
Ve yIeyse, lize uIaan niloIojik figiIeiin lan degeiini kavianak
iin (insanin lln dnce ve eyIenIeiinde oIdugu gili) sadece li-
Iindiinin leIiiliIeii oInadikIaiini, ayiica insan laiihi loyunca insan
fiziginin liini ve siniiseI yapisi gili, leIIi iuhsaI iIkeIeiin deginez
kaIan denelinIi ve islenIi ifadeIeii de oIdukIaiini anIanaIiyiz. Daha
aik syIeniise, evienseI gieli, dnyanin ln gini yapiIaiinin -
ln eyIeiin ve vaiIikIaiin-diavuiunIaii siecinde onIaii deslekIe-
yen ve iIeiini doIduian, iinden iklikIaii ve sonula yine iine geii
dnneIeii geieken liiicik lii gcn eseii oIdugunu syIei. u, liIin-
de eneiji, MaIinezyaIiIaica nana, Siu KiziIdeiiIiIeiince ua|cnda, Hin-
duIaica a||t ve HiiisliyanIaica Taniinin gc oIaiak liIinen gli.
IsikanaIislIeice iuhlaki diavuiunu |ioidc oIaiak adIandiiiInilii.
1
Ve
koznoslaki diavuiunu evienin kendisinin yapisi ve akiidii.
u faikIiIanani, fakal hei yeie dagiIni vaiIik leneIinin |aq-
nagtntn anIaiInasi, anIanayi sagIayacak oiganIaiin kendisi laiafindan
zoiIaliiiInakladii. KendiIeii de lu gcn diavuiunIaii oIan
2
du-
yaiIiIik liinIeii ve insan dncesinin kalegoiiIeii,
3
zihni yIesine
kaiiliiii ki, noinaIde ienkIi, akici, sonsuzca degiik ve hayiel veiici
gingseI seyiiIigin lesini sadece ginek degiI, ayiil elnek liIe oIa-
naksizdii. Ayin ve nilin iIevi, aklaiici lenzelini oIasi kiInak, sonia
1
Ki. C. C. }ung, On Isychic Lneigy (asIi 1928, TopIu LseiIei, ciIl 8), en
eski eIyaznasinda The Theoiy of lhe Lilido adini lainakladii.
2
Sanskiile: naqa-sa||i.
3
kz. Kanl, Cri|iquc cf Purc Rcascn.
28 7
da ne sineklii. Zihnin ve duyuIaiinin kaviayaliIecegi liin ve
kavianIai, lii geiekIigi ya da ledeki aikIigi leIiilecek ekiIde d-
zenIennilii. Ve sonia nedilasyon kouIIaii sagIandiginda, liiey lii
lainadii. Mil sonun laIangicidii, son, zihnin iine lii laina giiip
znecegi aikIik - kalegoiiIeiin lesindeki hiIik ya da vaiIiklii.
4
u
yzden Tanii ve laniiIai ancak geici aiaIaidii ~ son aanada agza
aIinnayanin szsz leIiilisi ve nedeni oIsaIai da, adIai ve liinIei
dnyasinin dogasindadiiIai. Zihni haiekele geiiip uyandiiacak ve
kendiIeiini geneye agiiacak singeIeidii onIai sadece.
5
Cennel, cehennen, niloIojik ag, OIinpos ve ln digei lanii yei-
IeinIeii psikanaIiz laiafindan liIindiinin singeIeii oIaiak yoiun-
Iannakladii. u yzden agda psikoIojinin yoiun dizgeIeiinin anah-
laii udui: nelafizik aIan = liIindii. enzei liinde, kapiyi le yan-
dan ananin anahlaii da ayni eilIigin leisidii: liIindii = nelafizik
aIan. nk, Isa'nin dedigi gili, Taniinin kiaIIigi iinizdedii.
6

Ceieklen de, speiliIinIiIigin liIindii haIine geii, lan da D-
4
KalegoiiIeiin lesinde ve lu yzden hiIik ve vaiIik denen kaiilIik if-
linin hiliiiyIe laninIannani. u liden leiinIei ancak akinIiga daii
ipuIaiidii.
5
TapiniIan laniinin kiiIiginin ikinciI dogasinin lu laninii, dnya geIenek-
Ieiinin ogu iin kaiakleiisliklii (lkz. szgeIini, gcridc, s. 211, nol 154).
Yine de IseviIikle, MuhannediIikle ve MuseviIikle laniisaIin kiiIiginin
lan oIdugu gieliIii - lu da lu cenaalIeiin yeIeii iin kiinin, kendi in-
sanliinci laniisaIIiginin siniiIaiinin lesine nasiI geeliIecegini anIanayi
zoi kiIai. Sonu lii yandan, singeIeiin geneI lii kaiiikIigi ve digei yan-
dan, din laiihinin laka lii yeiinde lenzeii giIneni lanii kaynakIi lii
lagnazIik oInului. u sapkinIigin oIasi kkeni zeiine lii lailina iin,
lkz. Signund Iieud, Mcscs and Mcnc|ncisn (ev. }anes Sliachey, Slandail
Ld., XXIII, 1964. AsIi, 1939.)
6
Luka, 17:21.
288
KOZMOCONIK LVRIM
e daii InciI ingesinin anIanidii. LvienseI gcn kaynagini degiI
de, yaInizca o glen yansiyan gingseI liinIeii ginenizi sagIa-
yan liIincin sikinasi, dnyayi yaialnasiyIa ayni anda ve ayni liin-
de speiliIinIiIigi liIindiina eviiii. KuiluIu, speiliIince dnle
ve dnyanin dagiInasindadii. Koznogonik eviinin, dnyanin oilaya
ikiinin ve henen oilaya iknani haIe dnnn lyk lena ve
foinI ludui. Ayni ekiIde, liieyin dogunu, yaani ve In de
liIindiina d ve geii dn oIaiak giIeliIii. Kahianan, yaan-
dayken, yaialiIii henen henen liIinsiz kiIan speiliIinIiIigin laIep-
Ieiini liIen ve lensiI eden kiidii. Kahiananin naceiasi yaaninda
aydinIannayi eIde elligi ani lensiI edei - yaayan Innzn ka-
ianIik duvaiIaiinin lesindeki iiga uzanan yoIu daha yaaiken luIdu-
gu o ekiidek ani.
yIeyse, koznik singeIei akiI kaiiliiici hayiel edici lii paiadoks
iuhuyIa sunuInakladii. Taniinin kiaIIigi ile oIdugu gili, diladii
ayni zananda, Tanii yine de, uyuyan piensesi, iuhu uyandiinak iin
uygun lii aialii. Yaan onun uykusu, In uyaniidii. Kendi iuhu-
nun uyandiiani oIan kahiananin kendisi, kendi zInn uygun
aiacidii. Tanii, iuh uyandiian, onun kendi doIaysiz Innde luIu-
nui.
u gizenin heihaIde en elkiIi singesi oIan ainiha geiiIen lanii,
kendi kendine sunuIan laniidii.
7
Dz okundugunda lu, gingseI
kahiananin speiliIinIiIige geii anIanina geIii: vcul le duyu-
suyIa -e SiIahIi Iiensin Yapikan Ty'e yapinasi gili- yaan ve
In liIgisi haina le yeiinden (iki eI, iki ayak ve dikenIeiIe la-
Ianni la) iviIenni oIaiak asiInilii.
8
Iakal ayiica, Tanii isleyeiek
7
Gcridc, s. 223.
8
Gcridc, s. 1O4-1O5.
28
inni ve lu gingseI aciyi kendisi slIennilii. Tanii insanin yaa-
nini slIenii ve insan, liii digeiinin yiyecegi oIan ikisinden Taniinin
inip insanin ykseIdigi ayni gne kapisinin, ayni kaiilIaiin uyu-
nasinin
9
apiaz koIIaiinin oila noklasinda iindeki Taniiyi seilesl
liiakii.
1O
agda aialiinaci, lu singeIeii eIlelle isledigi gili, islei laka-
Iaiinin aIdiiisizIiginin leIiilisi ya da kendi liIgisizIiginin lii iaieli,
islei nelafizigin psikoIojiye lii indiigenii ya da lan leisi oIaiak gie-
neliIii. CeIenekseI yoI, singeIei zeiinde iki anIanda da deiin deiin
dnnekli. Ne oIuisa oIsun, lunIai insanin kadeiinin, insanin unu-
dunun, insanin inancinin ve insanin kaianIik gizeninin anIanIi nela-
foiIaiidiiIai.
2. Evrcnsc! cvrIm
iieyin liIinci uyku iinde indigi ve iinde gizenIi lii liinde
uyandigi lii gece denizinde dinIeniiken, nilin ingeIeninde evien yi-
ne iinde yok oIup gilligi lii zanandiiIiklan ikai ve skun luIui.
Ve liieyin akiI ve leden sagIigi yaansaI gIeiin liIinsiz kaianIiklan
uyanna gnne dogiu dzenIi lii akiina lagIi oIdugundan, yine nil
iinde, koznik dzenin siekIiIigi ancak gcn kaynaklan denelinIi
lii akiiyIa kesinIeliiiIii. TaniiIai lu akii ynelen yasaIaiin singeseI
kiiIeliineIeiidii. TaniiIai yeiyz afaginda oilaya ikai ve aIacaka-
ianIikla kayloIuiIai. Cecenin eledi oInasi gili eledi degiIIeidii. Koz-
nogonik lii agin eviini ancak insan vaioIuunun kisa siesi ai-
sindan kaIici gini.
9
Gcridc, s. 1O6.
1O
Gcridc, s. 56-57.
290
KOZMOCONIK LVRIM
Koznogonik eviin geneIde kendini yineIei ekiIde leIiiliIii, so-
nu oInayan dnya. Uyku ve uyanna lii yaan loyunca ail aida yi-
neIeniiken, hei lyk eviinIe liiIikle sik sik daha kk yok oIup
gilneIei sz konusu oIui. ii Azlek veisiyonuna gie, dil genin
hei liii -su, lopiak, hava ve ale- dnyanin lii dnenini leIiilii: Su-
Iai agi lufanIa sonIandi, lopiak agi depienIe, hava agi izgiIa
sonIandi ve indiki ag aIevIe yok oIacak.
11
Sloaci eviinseI yangin gielisine gie, ln iuhIai dnya iuhuna
ya da iIk alee kaiiii. u evienseI yok oIup gilne sonuIaninca, yeni
lii evienin oIuunu laIai (Ciceionun rcncta|icsu) ve hei ey, hei
laniisaIIik, hei kii eski ioIn yeniden oynayaiak kendini yineIei.
Seneca De ConsoIalione ad Maicianda lu yikinin lelinIenesini
sunnulu ve gine gie geIecek eviinde yeniden yaanaya oI-
duka hevesIiydi.
12
Koznogonik eviinin nkenneI lii lasavvuiu CaynaIaiin nilo-
Iojisinde luIunnakladii. u ok eski Hinl nezhelinin en son pey-
ganlei ve kuilaiicisi oIan Mahaviia, uddhann agdaiydi (M
aIlinci yzyiI). AiIesi ok daha nceki, onuzIaiindan yiIanIai saikai-
ken lasvii ediIen ve M 872-772 yiIIaiinda yiIdizi paiIayan lii Cayna
kuilaiici-peyganleii oIan Iaivanalkanin niilIeiiydi. Iaivanal-
kadan yzyiIIai nce, ok seviIen Hindu ledenIennesi Kiinanin ku-
zeni oIdugu syIenen Cayna kuilaiici Neninalha yaanili. Ve ondan
da nce, dnyanin ok daha eski lii aginda, eikekIeiIe kadinIai evIi
11
Ieinando de AIva IxlIiIxochilI, His|cria dc |a Nacicn Cnicnincca (16O8), Ca-
piluIo I (Loid Kingsloioughun An|iqui|ics cf Afodcosunda yayinIannilii,
Londia, 183O-48, CiIl IX, s. 2O5, ayiica AIfiedo Chaveio, Ooras His|cricas dc
Ana |x||iocccni||, Meksika, 1891-92, CiIl II, s. 21-22).
12
Haslings, |ncqc|cpacdia cf Rc|igicn and ||nics, CiIl V, s. 375.
21
iflIei haIinde dogaiken, iki niI uzunIugundayken ve sayisiz yiIIaica
yaaiken vaioIan Rialhanalhaya kadai uzanan lan yiinilii lakasi
vaidi. Rialhanalha, insanIaia, yelniiki liIin (yazna, aiilnelik, ke-
hanelIeii okuna, vl.), aIlnidil kadin leceiisi (yenek yapna, diki
dikne vl.) ve yz laka sanal (nIekiIik, ig, iesin, deniiciIik,
leileiIik vl.) gielnili, ve ayiica onIaii siyasele luIaliini ve lii
kiaIIik kuinulu.
Ondan nce lu li yeniIikIei geieksizdi, nk nceki dnenin -
dil niI uzunIukla, yz yiini sekiz kaluigaIi oIan, sayisiz yiIIik iki
dnenIi lii yaan siesince yaayan- insanIaii, lalIi neyveIei veien,
kap kaak ekIinde yapiakIaii, lalIi aikiIai syIeyen yapiakIaii, gece
iik veien, gip kokIanasi cokuIandiian iekIei veien, laknasi da
lalnasi da kusuisuz oIan yiyecekIei veien yapiakIaii, ncevhei oIa-
iak kuIIaniIacak yapiakIaii ve gzeI giysiIei sagIayan kalukIaii oIan
on diIek agaciyIa (|a|pa tri|sa) kaiiIaidi hei ihliyacini. AgaIaidan
liii sayisiz odaIi lii saiay giliydi, digeii sayisiz kk Ianladan geIii
gili lii iiIli saiyoidu. Topiak ekei kadai lalIi, okyanus aiap kadai
IezzelIiydi. Ve yine, lu nulIu agdan nce, eikek ve kadinIaiin sekiz
niI uzunIukla oIdugu, hei liiinin iki yz eIIi aIli kaluigasinin oIdugu
daha da -lan oIaiak iki kal- nulIu oIdugu lii ag oInulu. u ok
sln insanIai Ince, dogaI eidenIeii gzeIIikIeii kadai kusuisuz oI-
dugundan din nedii liIneksizin henen laniiIai dnyasina geiyoidu.
CaynaIai zanani sonsuz lii eviin oIaiak kaluI edei. Zanan, aIli-
aiIik iki kne oIaiak ayiiIan oniki paiaIi ya da agIi lii lekeiIek oIa-
iak iesnediIii. IIk kne inenIeidii (atasarpirti) ve ok sln dev
iflIei agiyIa laIai. Cennelsi dnen sayisiz yiIIik on niIyon keie on
niIyon, yz niIyon keie yz niIyon dnen loyunca siei ve sonia
agii agii ancak yaiisi kadai saadel doIu oIan, insanIaiin ancak dil
22
KOZMOCONIK LVRIM
niI uzunIukla oIdugu dnene geei. nc, yiini dil dnya kui-
laiicisinin iIki oIan Rialhanalhanin dneninde nulIuIuk az lii h-
znIe ve eiden az lii ey kusuiIa kaiiii. u dnenin sonunda, ei-
kek ve kadinIai ailik adan ve kaiisi oIaiak liiIikle yaanak zeie
iflIei haIinde liiIikle dognazIai.
Didnc dnende, dnyanin ve sakinIeiinin aanaIi lozununu
siei. Insanin yaan siesi ve dogaI loyulIaii yavaa lozuIui. Yiini
dnya kuilaiicisi dogai, hei liii zananinin kouIIaiina uygun le-
iinIeiIe eledi Cayna gielisini yeniden aklaiii. Son kuilaiici ve pey-
ganlei oIan Mahaviianin Innden yiI, sekiz luuk ay sonia lu
dnen sona eiei.
Inen diziIeiin leincisi oIan lizin aginiz M 522de laIadi ve
yiinilii lin yiI siecek. u siele hilii Cayna kuilaiicisi dognaya-
cak ve eledi CaynaIai gielisi zananIa kayloIacak. u zananIa yo-
gunIaan, szcgn lan anIaniyIa lii klIk dnenidii. Ln uzun
insanIai ancak yedi aiindii ve en uzun yaan siesi yz yiini le yi-
Ii anaz. InsanIaiin ancak on aIli kaluigasi vaidii. enciI, adaIelsiz,
vahi, ehvelpeiesl, guiuiIu ve lanahkidiiIai.
Iakal inen agIaiin akincisinda, insanin ve dnyanin haIi daha da
koikun oIacak. Ln uzun yaan yiini yiI oIacak, en lyk uzunIuk
lii aiin oIacak ve sekiz kaluiga yeleiIi oIacak. CnIei sicak, geceIei
soguk, haslaIik yayginIaacak ve iffel yok oIacak. IiilinaIai yeiyzn
kasip kavuiacak ve dnenin sonuna dogiu iyice ailacakIai. Sonunda
ln yaan, insan ve hayvanIai ve ln lilki lohunIaii Canj'da, sefiI
nagaiaIaida ve denizde koiunak aianak zoiunda kaIacak.
Inen agIai dizisi lkenecek ve fiilina ve yikin kalIaniInaz haIe
geIince ykseIen diziIei (u|sarpini) laIayacak. Yedi gn yagnui ya-
gacak ve yedi degiik liden yagnui decek, lopiak lazeIenecek ve
23
lohunIai yeeiecek. Kiia, aci dnyanin ccensi koikun yaialikIaii
nagaiaIaiindan ikacak, ve zananIa ahIak, sagIik, gzeIIik ve loy-
Iaiinda giIi hafif lii geIine oIacak, la ki lugn liIdiginiz gili lii
dnyada yaayincaya dek. Sonia, Iadnanalha adinda lii kuilaiici,
eledi Cayna dinini yeniden anIalnak iin dogacak, insanIigin haIi ye-
niden ok sln oIacak, insanin gzeIIigi gnein gikenini aacak.
Ln sonunda, lopiak lalIanacak ve suIai aiala dnecek, diIek agaIaii
kusuisuzca evIenni ikizIeiin nulIu lopIuIuguna haz ainaganIaiini
sunacakIai, ve lu lopIuIugun nulIuIugu yine ikiye kalIanacak ve le-
keiIek dneiek sayisiz yiIIik on niIyon keie on niIyon, yz niIyon
keie yz niIyon dnen sonia, yine eledi dinin yok oInasina ve lilip
lkennez cnl, sava ve saIgin izgiIaiinin ailan giIlsne yoI
aacak.
13
CaynaIaiin lu duinaksizin dnen, on iki paiaIi zanan lekeiIegi
HinduIaiin dil ag eviininin lenzeiidii: iIk ag uzun ve kusuisuz
nulIuIuk, gzeIIik ve nkenneIIik dnenidii, 48OO laniisaI yiI s-
iei,
14
Ikincisi daha az eidenIidii, 36OO laniisaI yiI siei, eil Ide
kaiini eiden ve kusui agi oIan ncs 24OO laniisaI yiI siei,
ve sonuncusu, lizinki, ailan klIgyIe 12OO laniisaI yiI ya da insan
IIeiiyIe 432.OOO yiI siei. Iakal u anki dnenin lilininde, (Cay-
naIaida anIaliIan eviindeki gili) henen yeniden dzeIneye laIa-
nak yeiine, hei ey ale ve seI kaigaasinda yok oIacak ve lan dil
aga eil lii dnen loyunca yIe kaInak zeie iIk haIi oIan la-
Iangilaki zanandii okyanus haIine ineceklii. Sonia dnyanin lyk
agIaii yeniIeneiek laIai.
13
kz. n. SincIaii Slevenson, Tnc Hcar| cf ]ainisn (Oxfoid Univeisily Iiess,
1915), 5. 272-278.
14
TaniisaI lii yiI 36O insan yiIina eillii. Ki. gcridc, s. 255.
24
KOZMOCONIK LVRIM
DoguIu feIsefenin leneI lii kaviani lu iesin-liinde sakIi lu-
Iunnakladii. Ya nil laIangila feIsefi lii foinIn seigiIeniiydi, ya
da foinI nillen ikaiiInili, lunu syIenek lugn oIanaksiz. Mil eI-
lelle ok uzak agIaia uzannakladii, fakal feIsefe de yIe. Mili geIili-
ien ve zenginIeliieiek dia sunan eski liIgeIeiin zihninde ne dn-
ceIei vaidi kinliIii` Insan, aikaik singenin gizIeiinin znIenii ve
kavianii siiasinda, ok sik oIaiak geneI kaluI gin oIan feIsefe la-
iihi kaviayiinizin lananen yanIi lii vaisayina, yani soyul ve nela-
fizik dncenin gnnze dek uIaan kayilIaiiniz aiasinda iIk g-
iIdg yeide laIadigi vaisayinina dayandigini hisselnekledii.
Koznogonik eviinin seigiIedigi feIsefi foinI, liIincin, vaiIigin
dzIeni loyunca doIainidii. IIk dzIen uyanna deneyini dzIe-
nidii: di dnyanin, gn iigiyIa aydinIanan ve heikese oilak oIan
seil, agii geiekIeiinin liIincinde oIaiak. Ikinci dzIen d deneyini
dzIenidii: kendini aydinIalan ve d gienIe ayni zden zeI lii i
dnyanin akikan, gizIi liinIeiinin liIincinde oIaiak. nc dz-
Ien deiin uyku dzIenidii: dsz, yogun deiinIikle saadel doIu oIa-
iak. IIkinde yaanin gielici deneyinIeiiyIe kaiiIaiIii, Ikincisinde
lunIai sindiiiIii, d gienin i gIeiine kaiiliiiIii, ncsndeyse
hei ey liIinsizce kaIlin iindeki uzayda, hei eyin kaynagi ve he-
defi oIan, i denelIeyicinin odasinda yaanii ve liIinii.
15
Koznogonik eviin, evienseI liIincin diavuiuInani oIanin de-
iin uyku aIanindan, d aiaciIigiyIa uyanikIigin gnne ve sonia d
aiaciIigiyIa yine zanandii kaianIiga geii geii oIaiak anIaiInaIidii.
Yaayan hei canIinin geiek deneyininde oIdugu gili, yaayan koz-
nosun devasa figinde de yIedii: uykunun uuiununda eneijiIei
15
kz. Mandu|qa Upanisnad, 3-6.
lazeIenii, gnn alasinda haicaniiIai, evienin yaani lkenii ve ye-
niIenneIidii.
iIinneyenin sessizIigiyIe liiIikle, koznogonik eviin diavui-
nakIa diavuinanak aiasinda gidei geIii. HinduIai lu gizeni AUM
hecesiyIe leIiiliiIei. uiada A sesi uyanan liIinci, U d liIincini, M
deiin uykuyu leIiilii. Heceyi saian sessizIik liIinneyendii: ona sade-
ce Didnc denii.
16
Hecenin kendisi yaialici-koiuyucu-yok edici
Taniidii, fakal sessizIik, eviinin ln aiIip kapannaIaiina kesinIikIe
kaiinayan LzeIi ve Lledi Taniidii.
O gcrnncqcn, i|i|isiz, |atrananaz, an|at|anaz,
d|cncncz, an|a|t|anazdtr.
O |n oi|in|i|i| na||crindc cr|a| c|an cz-|antnantn czdr.
Tn gcrng|cr cnda qcr a|tr.
O oart|tr, c nu||u|u||ur, c i|i|i|siz|i||ir.
17
Mil, geiekligi gili eviinin iinde kaIii, fakal lu eviini sessizIik-
Ie saiiIip iine siziIni oIaiak sunai. Mil, hei vaiIik alonunun izinde
ve eviesinde oIan lii sessizIik doIuIugunun aydinIannasidii. Mil, ak-
Iin ve kaIlin, deiin liinde liIgi ykIenni necazIai sayesinde ln
16
Mandu|qa Upanisnad, 8-12. Sanskiilede a ve u, oda liiIeliginden, kulsaI
hece on oIaiak syIennekle ve yaziInakladii. DuaIaia lkz. gcridc, s.
173-4 ve 268, dipnol 31.
17
Mandu|qa Upanisnad, 7.
2
KOZMOCONIK LVRIM
vaioIuIaii saian ve doIduian o en son gizene yneIliInesidii. Ln g-
In ve aika sana anIaiinda liIe, niloIoji, akIi gzn az lesindeki
lii diavuiuInani aIana yneIlnekledii.
YaIiIaiin YaIisi, iIinneyenIeiin iIinneyeninin lii liini vai-
dii, fakal yine de lii liini yoklui, diye okuiuz oilaag YahudiIeii-
nin kalaIaci lii nelninde. Lvieni kapsayan lii liini vaidii, ana lii
liini yoklui, nk kavianiIanaz.
18
u YaIiIaiin YaIisi siIel ha-
18
Ha idra zu|a, Zcnar, iii, 288a. KaiiIaliiin gcridc, s. 211.
Zcnar (zcnar, iik, nui), 13O5Ieide egilinIi lii IspanyoI Yahudisi oIan Le-
oneIi Musa laiafindan gn iigina ikaiiIan lii ezoleiik Musevi yaziIai dei-
Ienesidii. MaIzenenin, MS ikinci yzyiIda lii CaIiIee iallisi oIan Sineon
len Yohainin gieliIeiine dek uzanan gizIi asiIIaidan aIindigi ne siI-
nl. RonaIiIai laiafindan InIe lehdil ediIen Sineon oniki yiI lii na-
gaiada gizIennili, on yzyiI sonia yaziIaii oiada luIundu ve lunIai Zcnar
kilapIaiinin kaynagi oIdu.
Sineonun gieliIeiinin nc|nan nis|aran'dan ya da Musanin gizIi liIgeIi-
ginden, yani Musa laiafindan iIk oIaiak Misiida, dogdugu lopiakla geIili-
iiIen, sonia (lii neIeklen zeI lii egilin aIdigi) Ide geiidigi kiik yiI lo-
yunca zeiine dndg ve son oIaiak, Musevi aIfalesinin nislik sayi de-
geiIeiinin lan lii kavianii ve kuIIaniIiiyIa zInek zeie, Lski Ahilin
dil kilalinda ifieIi oIaiak iIenen lii ezoleiik liIgeIik kIIiyalindan kay-
nakIandigi saniInakladii. u liIgeIik ve onu yeniden kefelne ve yaiaiIi
kiIna leknikIeii kalaIayi oIuluiui.
KalaIa (qaooa|an, ediniIen ya da geIenekseI liIgeIik) gieliIeii, iIk kez
Tanii laiafindan Cennelleki zeI lii neIek lopIuIuguna veiiInili. Insan
aheden kovuIduklan sonia, lu neIekIeiin lazisi saadele eiiliineyi
unaiak lu liIgiIeii Adene gielnili. gieli Adenden Nuha ve Nuhlan
Iliahine geli. Iliahin Misiidayken lii kisnini agzindan kaiidi, lu y-
ce liIgeIigin ailik indiigenni lii liinde Musevi oInayanIaiin nil ve feI-
sefeIeiinde luIunaliInesinin seleli ludui. Musa onun zeiinde nce Mi-
siiIi iahipIeiIe aIili, fakal neIekIeiinin zeI oIaiak syIedikIeiiyIe geIenek
onda yeniIendi.
27
Iinde lii yz oIaiak sunuIui, hep siIel haIinde, nk gizIi yani hi
liIinenez. una yk Yz, Makiopiosopos denii, ak sakaIinin leI-
Ieiinden ln dnya ikai. O sakaI, geiekIeiin geiegi, kuIakIaiin
oiada ikai ve KulsaI OIanin agzindan enesine inei, ve inip ikaiak
leiekelIi koku yeiIeii denen yanakIaii kapIai, ss oIaiak leyazdii: ve
dengeIi gIeiin eilIigiyIe inei ve ggs loIuguna dogiu lii yeii liIe
ilei. u ss sakaIidii, geiek ve kusuisuz, on enenin iinden en
degeiIi saIlanal sivisini akilligi on liinde giIi. ... Ve leIIi ni-
zaIai, lu nuhleien sakaIa lagIi oIan u on nizaca gie eviende
luIunui ve on inayel kapina aiIiiIai.
19
Makiopiosoposun ak sakaIi, yznn lananiyIa ve siyah lii sa-
kaIIa lensiI ediIen Mikiopiosoposun, Kk Yzn laina dkIi.
Ve yk Yzn gz kapaksizken ve hi kapannazken, Kk
Yzn gzIeii evienseI kadeiin yava iilniyIe aiIip kapanii. u koz-
nogonik eviinin aiIip kapaniidii. Kk Yzn adi TANRI, -
yk Yznki LN VARIMdii.
Makiopiosopos YaialiInani YaialiInayilii ve Mikiopiosopos
YaialiInani YaialiIilii: SiiayIa sessizIik ve AUM hecesi, koznogonik
eviinde ikin oIan diavuiuInani ve vaiIik.
3. HI!Iktcn Dtart - Uzay
Aziz Thonas Aqunias liIdiiiyoi: iIgeIik nani ancak, ayni za-
nanda evienin laIangici da oIan evienin sonu zeiine dnene
19
Ha idra raooa qadisna, xi, 212-14 ve 233, ev. S. L. MacCiegoi Malheis, Tnc
Kaooa|an Untci|cd (Londia: Kegan IauI, Tiench, Tilnei and Conpany,
Lld., 1887), s. 134-135 ve 137.
298
KOZMOCONIK LVRIM
Iayiklii.
2O
ln niloIojinin leneI iIkesi lu sondaki laIangilii. Ya-
ialiIi nilIeii, yaialiIni ln ekiIIeii daha nce iinden iklikIaii l-
kenneyene duinaksizin geii agiian lii kiyanel duygusuyIa kapIidii.
iinIei gI liinde iIeiIei, fakal kainiInaz oIaiak ziiveIeiine, aia
veineIeiine ve dnIeiine vaiiiIai. MiloIoji, lu anIanda, liajik lii
lakia sahiplii. Iakal lizin geiek vaiIiginizi, dagiIan liinIeie degiI
de, iinden yine henen geii fiiIayacakIaii lkenneyene yeiIeliinesi
aisindan, niloIoji kesinIikIe liajik degiIdii.
21
Ceieklen de, niloIojik
havanin leIiidigi yeide liagedya oIanaksizdii. Daha ok lii d nileIi-
gi leIiiii. u aiada, geiek vaiIik, ekiIIeide degiI, d giendedii.
Dleki gili, ingeIei yce oIandan gIn oIana dek degiii. Zih-
nin oIagan degeiIendiineIeiiyIe dinIennesine izin veiiInez, dui-
naksizin saIdiiiIii ona ve ailik sonunda anIaiIni oIan gven duygu-
su saisiIii. Zihin, en sevdigi ya da geIenekseI ingeIeiiyIe, onIaii sanki
iIellikIeii iIeliIei onIaiin kendisiyni gili savunaiak huzuiIa dinIendi-
gi zanan niloIoji yeniIgiye ugiai. u ingeIeie ailik, gzn uIanadi-
gi, diIin uIanadigi, zihnin, dindaiIigin liIe uIanadigi kavianiInaz
oIan leIeiden geIen gIgeIeiden laka lii ey oIaiak lakiInaz. D-
n sanaIikIaii gili, nilinkiIei de anIanIa doIudui.
Koznogonik eviinin iIk aanasi liinsiz oIanin, aagidaki Yeni
ZeIandaIi MaoiiIeiin yaialiIi aikisindaki gili liine genesini an-
Ialii:
Tc Kcrc (Hi|i|)
Tc Kcrc-|ua-|ani (||| Hi|i|)
Tc Kcrc-|ua-rua (||inci Hi|i|)
______________________________
2O
Sunna ccn|ra Gcn|i|cs, I, i.
21
kz. gcridc, s. 36-41.
2
Te Kcrc-nui (Gcni Hi|i|)
Tc Kcrc-rca (Gcni|cqcn Hi|i|)
Tc Kcrc-para (Kcr Hi|i|)
Tc Kcrc-uniunia (Kuruqup Sc|nu Hi|i|)
Tc Kcrc-rauca (Cc|u|u Hi|i|)
Tc Kcrc-|c-|anaua (St|tca Stntr|anan Hi|i|)
Tc Pc (Gccc)
Tc Pc-|c|i (Ast|t Gccc)
Tc Pc-|crca (Sr||cncn Gccc)
Tc Pc-unauna (|n|cqcn Gccc)
Hinc-na|c-ncc (St|tn|t|t Uq|unun Ktzt)
Tc A|a (afa|)
Tc Au-|u-rca (Sa|in Gn)
Tc Ac-narana (Par|a| Gn)
lnai-|ua (Uzaq)
Uzayda ekiIsiz iki yaialik eviiInili:
Maku (Nen |ii eikekj)
Mahoia-nui-a-iangi (Cennelin Yce CeniIigi |ii diij)
unIaidan:
Rangi-poliki (Ck |ii eikekj)
Iapa (Yei |ii diij)
ikli. Iangi-poliki ve Iapa laniiIaiin eleveynIeiiydi.
22
22
}ohannes C. Andeison, Macri |ifc in Ac-|ca (Chiislchuich |Yeni ZeIandaj
laiihsiz |19O7`j), s. 127.
300
Levhu XIX. Tanrt|artn Anast (Meksika).
Levha XX. Tangacra, Tanrt|art tc insan|art Yara|tqcr (Ruiulu Adasi)
KOZMOCONIK LVRIM
HiIikIeiin lesindeki hiIiklen lilki lenzeii, gizenIi, dnyayi lu-
lan eyIei kal kal aiIdi. Yukaiidaki diziIeiin onuncusu gecedii, onse-
kizincisi uzay ya da elei, gini dnyanin eievesi, ondokuzuncu-
su eikek-dii kaiilIigi, yiinincisi gidgnz eviendii. yIe lii di-
zi, vaiIigin gizeninin deiinIikIeiinin lesindeki deiinIigi dndii.
DzeyIei kahiananin dnyayi-kaviayan naceiasinda diIe geliidigi
deiin dnceIeie kaiiIik geIii, nedilasyonda iednen zihnin liIdigi
iuhsaI kalnanIaii siiaIaiIai. Ruhun kaianIik gecesinin dipsizIigini
lensiI edeiIei.
23
Musevi kalaIasi yaialiIi siecini yk Yzn LN VARIMindan
lii dizi iki oIaiak sunai. IIki siIel haIinde lain kendisidii ve lun-
dan dokuz gikenIi iik ikai. ikanIai ayiica leis dnn, kav-
ianiInaz lii yksekIige kk saIni koznik lii agacin daIIaii oIaiak
da sunuIui. Cidgnz dnya o agacin leis ingesidii.
M on sekizinci yzyiIin HinlIi Sankhya fiIozofIaiina gie hiIik,
elei ya da uzay gesine sikiii. undan hava ayiiii. Havadan ale,
alelen su ve sudan lopiak gesi geIii. Hei geyIe liiIikle onu aIgiIa-
yaliIneye yelenekIi lii duyu iIevi eviiIii: siiasiyIa duyna, dokunna,
gine, lalna ve kokIana.
24
LgIendiiici lii in nili, ikan lu geIeii, hiIige saviuInu lii ka-
os lopundan diaii ikan le nuhleien liIge oIaiak kiiIeliiii:
Ck ve yei liiliiinden ayiiInadan nce hei ey kaos adIi lyk
23
Mahayana udizninin kulsaI yaziIaiinda, onsekiz hiIik ya da hiIik de-
iecesi sayiIii ve anIaliIii. unIai yogi ve Ine geeiken iuh laiafindan de-
neyinIennekledii. kz. Lvans-Wenlz, Ttoc|art Ycga and Sccrc| Dcc|rinc, s.
2O6, 239 vd.
kz. Tnc Vcdan|asara cf Sadananda, lii Ciii, Sanskiile Melin ve Yoiun-
IaiIa liiIikle ev. Svani NikhiIananda (Mayavali, 1931).
303
lii dunan lopuydu. O siiada le genin iuhu ekiIIendi ve le alaya
geIili. IIkine Saii Ala dendi, o lopiagin efendisiydi. Didncsne
Aga Iiens dendi, o agacin efendisiydi. eincisine MelaI Ana dendi, o
nelaIIeiin haniniydi.
25
Sonia lu le alanin hei liii iklikIaii iIkseI iuhu haiekele geii-
di, lyIece su ve lopiak aagi lalli, gkIei yceIeie ykseIdi ve lopiak
deiinIeie sikica lulundu. Aidindan su, nehii ve gIIeie lopIandi ve
dagIai ve dzIkIei leIiidi. CkIei lenizIendi ve yei ayiiIdi, sonia g-
ne, ay, lln yiIdizIai, kun, luIulIai, yagnui ve ig leIiidi. Saii Ala
lopiagin en saf gcn canIandiidi ve luna suyun ve alein iIeii ek-
Iendi. Sonia oiada inenIei ve agaIai, kuIai ve hayvanIai ve yiIan ve
lcek soyIaii ve laIikIaiIa kapIunlagaIai vaioIuveidi. Aga Iiens ve
MelaI Ana Iigi ve kaianIigi lii aiaya geliidi ve lyIece, eikek ve
kadin oIaiak insan iikini yaialli. yIece zananIa dnya leIiidi. ...
26
4. Uzay IIndc - Yaam
Koznogonik yayiInaIaiin iIk elkisi dnyanin uzay sahnesinin ei-
eveIennesidii, Ikincisi eieve iinde yaanin ieliInesidii: eikek ve
dii ikiIi liini aIlinda kendi kendini ielne iin kulupIaan yaan.
ln sieci, lii geleIik ve dogun oIaiak cinseI leiinIeiIe leIiilnek
oIasidii. u fikii MaoiiIeiin lii laka nelafizik soy agacinda haiika
liinde veiiInilii.
Katrandan ar|t,
Ar|t|an dncc,
25
In dIzgcsInc grc bc gc tnprak, atc, su, aga vc a!ttndtr.
26
Richaid WiIheIn, Cnincsiscnc Marcncn (}ena: Lugen Diediichs VeiIag,
1921), s. 29-31den eviii.
304
KOZMOCONIK LVRIM
Dnccdcn antnsana,
Antnsanadan oi|in,
8i|in|cn arzu.
Dnqa ocrc|c||cndi,
Zaqtf oir tt||tq|a qatqcrdu,
Gcccqi gc|irdi.
8q| gcccqi, uzun gcccqi,
|n a|a| gcccqi, cn q|sc| gcccqi,
Ka|tn gcccqi, nisscdi|cn,
Dc|unu|an gcccqi,
Gcrnncqcn gcccqi,
O|n|c scn|anan gcccqi.
Hi|i||cn ncqdana gc|nc,
Hi|i||cn ar|t,
Hi|i||cn oc||u|,
Ar|na gc,
Yaaqan sc|u|.
8c uzaqda qaadt tc qara||t
zcrinizdc|i a|ncsfcri.
Ycrin s|ndc qzcn a|ncsfcr,
zcrinizdc|i oq| cr|,
cr|cn afa||a qaadt,
Ve aq ftr|aqttcrdi,
zcrinizdc|i a|ncsfcr,
par|aqan gc||c qaadt,
Vc ocq|c gnc oc|iritcrdi,
305
Aq ve gnc qu|art a|t|nt|t,
gcgn oa gcz|cri gioi.
Scnra Gc||cr tt| c|du.
|azc afa|, |azc gn,
Gn cr|ast. gnn gc||cn a|ct|cnii.
Yu|artda|i gc| Hauai|iq|cqaadt
tc |cpragt qara||t
27
On dokuzuncu yzyiIin oilaIaiinda, IoIinezya Anaa adasinin yk-
sek efIeiinden liii oIan Iaioie, yaialiIiin laIangicinin lii iesnini
izdi. u izinin iIk ayiinlisi iki geyi, Te Tunu, TeneI (lii eikek)
ve Te Iapa, Kalnan Kayasini (lii dii) ieien kk lii daiieydi.
28
Lvien, dedi Iaioie, Te Tunuyu ve Te Iapayi ieien lii yunui-
la giliydi. Sonunda yaiiIdi ve sl sle, aIllaki lii kalnanin slleki iki
kalnani deslekIedigi kalnan yaialli. Ln aIl kalnanda insani, hay-
vanIaii ve lilkiIeii yaialan Te Tunu iIe Te Iapa kaIdi.
iIk insan koIsuz yaialiIan Malalaydi, dogduklan kisa zanan son-
ia Id, ikinci insan lek koIIu, ana ayaksiz dogan Ailuydu, agaleyi
gili Id. Son oIaiak, nc insan Hoaleaydi (Ck-Uzay) ve kusui-
suzca liinIennili. undan sonia Hoalu (Topiagin eiekeli) adIi lii
kadin geIdi. Hoaleanin kaiisi oIdu ve onIaidan insan iiki liedi.
Yeiin en aIl kalnani yaialikIaiIa doIunca, insanIai slleki kal-
nanin oilasini deIdiIei, lyIece onun da zeiine ikaliIiyoiIaidi ve
aagidan lilki ve hayvanIaiini aIaiak oiaya da yeiIeliIei. Sonia n-
27
Muhleien Richaid TayIoi, Te i|a a Maui, cr Ncu Zca|and and i|s |nnaoi|an|s
(Londia, 1855), s. 14-15.
28
izin 13n ana kisninin aIlindaki kk daiie. in Tao'suyIa kaiiIali-
iin, gcridc, s. 176, dipnol.
30
KOZMOCONIK LVRIM
izin 13. Tuanc|uan Yara|t|t izc|gcsi. -Aagtda. Kczni| Yunur|a.
Yu|artda. insan|ar 8c|iriqcr tc |trcni c|i||cndiriqcr|ar.
c kalnani ykseIlliIei (lyIece Ikinciye lii lavan oIacakli) ... ve en
sonunda oiaya da yeiIeliIei, lyIece insanIaiin neskeni oIdu.
Yeiin slnde yine sl sle geIecek ekiIde yeiIeliiiIni, aagi
uzanan ve kaiiIikIi ufukIaiiyIa deslekIenen, lazisi yeiinkiIeie lag-
Ianni gkIei vaidi, ve insanIai hei ey dzene giiinceye dek, ayni e-
kiIde lii gg digeiinin zeiine ekeiek aIinaya devan elliIei.
29

Iaioienin izininin ana kisni, insanIaii gkIeii ykseIlnek iin
liiliiIeiinin onuzuna ikni dnyayi geniIeliiken gsleiiyoi. u
29
Kennelh I. Lnoiy, The Tuanoluan Ciealion Chails ly Iaioie, }ouinaI cf
|nc Pc|qncisan Sccic|q, CiIl 48, No 1 (Mail, 1939), s. 1-29.
307
dnyanin en aIl kalnaninda, iki iIk ge, Te Tunu ve Te Iapa gin-
yoi. SoIIaiinda yaiallikIaii lilki ve hayvanIai vai. Saga dogiu, kl li-
inIenni iIk eikek ve iIk laaiiIi kadin ve eikekIei gzknekle. Yu-
kaii gkle dnyanin laiihindeki eski lii oIayi lensiI eden dil figiIe
eviiIni lii ale ginyoi: Lvienin yaialiIii, klIk yapnaya
layiIan Tanguioa, hei eyi yok elnek hevesiyIe en yce gg alee
veidiginde neiedeyse son luIuyoidu. Iakal neyse ki, dnyadan he-
nen ykseIeiek aIevIeii sndien Tanalua, Ofu ve RvanuIa alein
yayiIdigini ginl.
3O
Koznik yunuila ingesi liiok niloIojide liIinii, Oifik Yunan,
Misii, Iin, udisl ve }apon niloIojiIeiinde giIi. aIangila lu
dnya sadece vaioInayandi, diye okuiuz HinduIaiin lii kulsaI ki-
lalinda, Vaidi, geIili. Yunuilaya dnl. ii yiI loyunca yIe dui-
du. Ikiye ayiiIdi. KalukIaidan liii gn, digeii aIlin oIdu. Cn
oIan yeidii. AIlin oIan gkli. Di zai dagIaidii. I zai oIan ey luIul-
Iai ve sislii. DanaiIai indi nehiiIeidii. Sivi oIan okyanuslui. Ondan
dogansa gidgnz gnelii.
31
Koznik yunuilanin kalugu uzayin
dnya eievesidii, iindeki leiekelIi lohun gcyse doganin lken-
nez yaan dinaniznini inekIei.
Uzay lyk lii yayiInayIa degiI, yeniden giiiIeliIen lii liinIe
siniisizdii. O|an cq, c|naqantn sonsuzIugunda yzen lii kaluklui.
agda lii fizikinin dnyayi 1928de nasiI gidgn seigiIeyen lu
kesin foinI
32
lan oIaiak niloIojik koznik yunuila hissini veiiyoi.
Dahasi, agda liyoIoji liIininizin anIalligi yaanin eviini, kozno-
3O
A.g.q., s. 12.
31
Cnandcgqa Upanisnad, 3. 19. 1-3.
32
A. S. Lddinglon, Tnc Na|urc cf |nc Pnqsica| lcr|d, s. 83. Yayin hakki, 1928
The MacniIIan Conpany, izin aIinaiak kuIIaniInilii.
308
KOZMOCONIK LVRIM
gonik eviinin iIk aanaIaiinin lenasidii. Son oIaiak, fizikiIeiin lize
gneinizin lkennesi ve ln koznosun nihai kyIe geInesi ge-
iekligini syIedigi dnya yikini,
33
Tangaioanin aleinin liiakligi ya-
iada ngiIn oIaiak duiuyoi: yaialici-yok edicinin dnya yikici
elkiIeii, koznogonik eviinin ikinci dnnde hei ey sonunda sa-
adelIei denizine dnnceye dek zananIa ailacaklii.
Koznik yunuilanin iinden insan liinindeki iklc lii kiiyi
pskilnek zeie palIanasi endei degiIdii. KalaIada syIendigi gili,
KudielIi Yaayanin soy gcnn insanliinci kiiIenesidii lu. La-
neli In geliien KudielIi Taaioa, dnyanin yaialicisi odui. Tahi-
liden, lii laka Cney Denizi Adasindan lyIe duyuyoiuz.
34
O
yaInizdi. alasi, halla annesi de yoklu. Taaioa hiIikle yaaidi. Yei
de, gk de, deniz de yoklu. Yei luIanali: zenin yoklu. Taaioa yIe
dedi o zanan:
|q qcr iin uzaq, |q gc| iin uzaq
Aagtda|i ic qaranaz dnqa ou|ana na|indc,
Srqcr da srqcr na|tr|annaz zanan|ardan ocri,
Aagtda|i ie qaranaz dnqa, qaqt|!
Taaioanin yz gind diaiida. Taaioanin kalugu dp yok
oIdu. Taaioa lakli: Yei oInulu, deniz oInulu, gk oInulu. Taaioa
lanii gili iine daIni yaadi
35
ii Misii nili yaii laniiyi dnyayi naslilasyonIa yaialiiken sei-
33
Lnliopi hei zanan ailai. (Yine lkz. Lddinglon, s. 63 vd.)
34
Taaioa (Tahili Iehesi) Tangaioadii. kz. Levha XX.
35
Kennelh I. Lnoiy, The Tahilian Accounl of Ciealion ly Maie, ]curna| cf
|nc Pc|qncisan Sccic|q, CiIl 47, No 2 (Tennuz, 1938), s. 53-54.
30
giIei.
36
ii Hindu nili, onu, yogi nedilasyonundayken (onu aiila-
iak) i dnyasinin liinIeii nne ikai ve sonia eliafinda haiika lii
laniiIai panleonu oIuluiuiken gsleiiyoi.
37
Hindislandan geIen lii
laka ykde ise, hei eyin alasi nce eikek ve diiye ayiiIiyoi, sonia
cinsIeiine gie ln yaialikIaii iIk kez yaialiyoi:
aIangila, lu evien yaInizca insan liinindeki enIikli. evie-
sine lakli ve kinseyi degiI, kendini gid. Sonia, laIangila, lagiidi,
en oyun, diye. yIece ad geIdi, en. ugn liIe, liiine sesIeniIdi-
ginde, onun nce O lenin deyip sonia izIeyen digei adi liIdiinesi
lundandii.
Koikuya kapiIdi. InsanIaiin yaIniz oInaklan koiknasi lun-
dandii. $yIe dnd, 'Ana neden koikuyoiun ki` enden laka
kinse yok. Koikusu geli lyIece. ...
Mulsuzdu. YaIniz oIunca insanIaiin nulIu oInanasi lundandii.
ii e isledi. KucakIaan lii eikekIe kadin kadai lyd. Vcudunu,
yani kendini ikiye lId. uiadan kaii ve koca leIiidi. ... u yzden
insan vcudu (insan lii e edinneden nce) lInn lii lezeIyenin
yaiisi gilidii. ... OnunIa liiIeli, lundan insanIai dogdu.
Kadin dnd: 'eni kendinden ikaidiklan sonia leninIe nasiI
liiIeeliIii` yIeyse sakIayayin kendini. ii inek oIdu, ana eikek de
lii loga oIup liiIeli onunIa, lii luzagi dogdu. Kadin kisiak, eikek
aygii oIdu, kadin eek oIdu ve digeii eikek eek oIup liiIeli onunIa,
luiadan lek liinakIi hayvanIai dogdu. iii kei, liii leke, liii koyun,
liii ko oIdu, keiIei ve koyunIai dogdu. yIece kaiincaIaia kadai
36
L. A. WaIIis udge, Tnc Gcds cf |nc |gqp|ians (Londia, 19O4), CiIl I, s. 282-
292.
37 Ka|i|a Purana, I (eviii Heiniich Zinnei, Tnc King and |nc Ccrpsc, The oI-
Iingen Seiies XI, Ianlheon ooks, 1948, s. 239 vd. iinde).
KOZMOCONIK LVRIM
vaioIan hei eyi iflIeie ayiidi.
O zanan eikek anIadi: 'Ceieklen de len kendin yaialiIiin,
nk ln dnyayi vai kiIdin. O zanandan leii YaialiIi denii
ona.
38
iieyin ve evienin alaIaiinin kaIici leneIi lu niloIojiIeie gie lii
ve aynidii, lu nilleki yaii laniinin enIik diye agiiInasinin nedeni
ludui. DoguIu nislik, deiinIeie yeiIeen lu kaIici vaiIigi, kendi iin-
de nedilasyona daIdigi zananki zgn andiojen haIiyIe kefedei.
zcrinc gc|, dnqa tc a|ncsfcr
Di|i|ni c|an, tc a|t| |n qaan sc|u||artq|a
8ir |c| c Run diqc oi|inir. O|c|i scz|cr
8cuna. O |cprdr c|nsz|gc.
39
yIece lu yaialiIi nilIeiinin en uzak genii anIalnaIaiina iag-
nen, ayni zananda liieyin u anki kkeni zeiine de konulukIaii
anIaiIii. Hei iuh ve lin, diye okuiuz Musevi Zohaiinda, lu dnya-
ya giineden nce, lek vaiIikla kaynani eikek ve kadindan oIuui.
u dnyaya inince iki paia ayiiIii ve iki ayii gvdeyi haiekele geiiii.
LvIiIik aninda, KulsaI OIan, $kiIei oIsun ona, ln iuhIaii ve linIeii
liIen, onIaii eskisi gili liiIeliiii ve yeniden lii vcul ve lii iuh oIu-
luiuiIai, sanki kiinin sagi ve soIu gili. u liiIene, yine de insanin
ugiaIaiiyIa ve neieye nasiI iIeiIedigiyIe iIgiIidii. Lgei kii safsa ve y-
38
8rinadaranqa|a Upanisnad, 1. 4. 1-5. eviien Svani Madhavananda (Maya-
vali, 1934). HaIkliIin nolifi oIan dnn kaiiyIa kaiiIaliiin, gcridc, s.
23O-232. Ayiica lkz. Nenesisin lalasi Zeus'Ia sevinek isleneyeiek on-
dan laIik ve hayvan liinIeiinde kaligi Cqpria 8 (akl. Ananda K. Coona-
iasvany, Spiri|ua| Pcucr and Tcnpcra| Au|ncri|q in |nc |ndian Tnccrq cf Gc-
tcrnncn|, Aneiican OiienlaI Sociely, 1942, s. 361).
39
Mun|ada Upanisnad, 2. 2. 5.
3 1 1
neIini dogiuysa Taniiya gie, iuhunun dognadan nceki lanan-
Iayici dii paiasiyIa liiIeii.
4O
u kalaIaci nelin, Tekvindeki Aden'in Havvayi ikaina sahnesi-
nin yoiunudui. enzei lii kaviayi IIalonun $Ieninde de giIi.
CinseI akin lu nislisiznine gie, ak deneyininin son aanasi ikiIik
yaniIsanasinin aIlinda ayniIigin yalliginin anIaiInasidii: hei liii iki-
sidii. u faik edi, lizi evieIeyen evienin -insan, hayvan, lilki, hal-
la nineiaI- okIu liieyseIIikIeiinin aIlinda ayniIigin luIundugu kefi-
ne yneIeliIii, ak deneyini koznik oIui ve hayaIi aydinIalan sevgiIi
yaialiIi aynasi gili lyi lu aiada. u deneyini liIen eikek ya da
kadin, Schopenhauei'in hei yeideki gzeIIigin liIini dedigi eye sa-
hiplii. O isledigini yiyeiek, aizuIadigi hei liine giieiek dnyaIai
aiasinda aagi yukaii gidip geIii ve yIe laIayan evienseI liiIik
aikisini syIei duiui: Ah, haiika! Ah, haiika! Ah, haiika!
41
5. BIrIn BIrnga B!nmcsI
Koznogonik eviinin iIeii dn iii okIuga eviiii. uiada
lyk lii kiiz, lii yaiik, yaialiIni dnyayi aika iki kaiil vaiIik
dzIenine ayiiii. Iaioienin izininde insanIai aagi kaianIikIaidan
ikai ve henen gg ykseIlneye alaIaiIai.
42
eIIi lii laginsizIikIa
4O
Zcnar, I, 91 l. AIinliIayan C. C. Cinsluig, Tnc Kaooa|an, ||s Dcc|rincs, Dc-
tc|cpncn|, and |i|cra|rc (Londia, 192O), s. 116.
41
Tai||iriqa Upanisnad, 3. 1O. 5.
42
Cneylali Aneiika niloIojiIeii de, CezayiiIi KaliI eileiIeiinin yaialiIi
ykIeii de lu liden lii oIayi ayiinliIaiiyIa anIalnakladii. kz. Moiiis
Ldvaid OpIei, Mq|ns and Ta|cs cf |nc ]icari||a Apacnc |ndians (Menoiis of
lhe Aneiican IoIkIoie Sociely, No 31, 1938), ve Leo Iiolenius ve DougIas
C. Iox, African Gcncsis (Nev Yoik, 1927), s. 49-5O.
312
KOZMOCONIK LVRIM
haiekel ellikIeii syIenii. MecIisIei kuiai, kaiai veiii, lasaii yapaiIai,
dnyayi dzenIene iini slIeniiIei. Yine de lu sahneIeiin aidinda Ki-
piidanayan Kipiidalicinin lii kukIaci gili i gidgn liIiiiz.
MiloIojide Kipiidanayan Kipiidalicinin, KudielIi Yaayanin iIgi
odagi oIdugu yeide evieni ekiIIendiinek hakkinda nucizevi lii ken-
diIigindenIik vaidii. geIei kendi laIaiina ya da Yaialicinin en hafif
szyIe lopIanip haiekele geeiIei, kendini paiaIaia ayiian koznik
yunuilanin paiaIaii yeiIeiine yaidinsiz gidei. Iakal laki aisi yaa-
yan canIiIaia odakIaniisa, doganin ve uzayin panoianasi iIeiinde ya-
ayacak oIan kiiIei aisindan seyiediIiise, koznik sahneyi ani lii d-
nn gIgeIei. Dnyanin liinIeii, yaayan, lyyen, uyunIu lii
eyin dzeninde haiekel edei gili ginnez ailik, loyun egnezIei ya
da daha dogiusu alaIel haIinde giniIei. LvienseI sahnenin deslek-
Ieii yei degiliineIi, halla ekIe sokuInaIidii. Yei, dikenIei, isiigan ol-
Iaii ikaiii, insan aIninin leiiyIe eknek yei.
Iki li nil ikai kaiiniza. iiine gie, yaii laniisaI gIei kendi-
Ieiince eyIeneye devan edei, digeiine gie, elkinIiklen vazgeei, hal-
la koznogonik eviinin daha fazIa iIeiIenesine kaii ikaiIai. u so-
nuncu nil liininin sundugu gIkIei, koznik eleveynIeiin la-
Iangilaki, yaialikIaii oilaya ikaian kucakIanasinin uzun kaianIigi-
na dek uzanii. iiakaIin lu koikun lenayi lize MaoiiIei lanilsin:
Rangi (Ck), Iapanin (Topiak Ana) kainina yIe siki uzandi ki,
ocukIai iahinden kuiluIanadi. Dengesiz lii duiundaydiIai, ka-
ianIigin dnyasinda yiyoiIaidi ve yIe ginyoiIaidi: lazisi
enekIeyeiek ... lazisinin iki eIi havadaydi... lazisi yan yalni ... lazi-
si siilsl, lazisi kanluiunu ikaini, lazisinin lai egik, lazisinin
dizIeii lkk ... Hepsi Rangi'yIe Iapanin kucakIanasindaydi...
3 1 3
izin 14. Gcgn tc Ycrin Aqrt|tt.
Sonunda Ck ve Yeiin doguidugu aiaIiksiz kaianIiklan likni
vaiIikIai aiaIaiinda konuluIai, 'RangiyIe Iapaya ne yapacaginiza ka-
iai veieIin, onIaii Idinek ni iyi, ayiinak ni` O zanan Tu-nala-
uenga, Ck iIe Yeiin ocukIaiinin en fkeIisi konulu, 'Iyi, IdieIin
onIaii.
Sonia Tane-nahula, oinanIaiin ve iIeiinde yaayan hei eyin ya
da agalan yapiIni hei eyin lalasi konulu, 'Hayii, oInaz. OnIaii
ayiinak ve ggn slnzde duinasini ve Yeiin ayakIaiinizin
aIlinda duinasini sagIanak en iyisi. Ck liiakaIin yalanci oIsun li-
ze, ana enziien anneniz kadai yakin kaIsin lize.
iika kaide lanii unulsuzca gkIe yeii ayiinaya aIili. Sonun-
da, gikenIi lasaiiyi laaian, oinanIaiin ve iinde yaayan ya da
agalan yapiIni hei eyin alasi Tane-nahulanin kendisi oIdu. ai
sikica lopiak anasina yeiIenili ve ayakIaiini kaIdiiip lalasi gkIeie
dayadi ve siiliyIa lacakIaiini lyk gIe geidi. $indi Ragi ve Iapa
ayiiInili ve igIikIai ve fke honuiluIaiiyIa lagiidiIai. 'NasiI kalIedi-
yoisun eleveynIeiini` izi Idinek, liiliiinden ayiinak gili lii su-
u neden iIiyoisunuz` Ana Tane-nahula duinadi, lagiiliIaiina
igIikIaiina aIdiinadi, ok, ok yukaiiya ileIedi gg. ...
43
43
Ceoige Ciey, Pc|qncsian Mq|nc|cgq and Ancicn| Tradi|icna| His|crq cf |nc
Nev Zc|and Racc, as furnisncd oq |ncir Prics|s and Cnicfs (Londia, 1855), s. 1-
3.
314
KOZMOCONIK LVRIM
Lski YunanIaiin liIdigi kadaiiyIa, lu yk Hesiodos laiafindan
Uianos (Ck ala) iIe Caianin (Topiak Ana) ayiiInasi ekIinde an-
IaliIii. Ona gie, Tilan Kionos lalasini lii oiakIa hadin elli ve yo-
Iundan iliveidi.
44
Misii ikonogiafisinde koznik iflin duiunu leisine-
dii: gk anne, lala dnyanin canIiIigidii,
45
fakal nilin inls ayni
kaIii, ikisi ocukIaii oIan hava laniisi Shul laiafindan ayiiIii, inge li-
ze yine, ikinci, nc ve didnc linyiI laiihIi, Snei ivi yazisi
nelinIeiden geIii. nce iIkseI okyanus vaidi, iIkseI okyanus gkIe ye-
iin liiIenesinden oIuan koznik dagi yaialli, An (Ck ala) ve Ki
(Topiak Ana) ise, Ani Kiden ayiian ve sonia insanIigi oilaya ikai-
nak iin kendisi annesiyIe liiIeen LnIiIi (Hava Taniisi) yaialli.
46
aiesiz ocukIaiin lu iIeii vahi ginyoisa da, IzIanda |dda-
|aiinda ve aliI Yara|t|t Tao|c||crinde kaiiIaliginiz eleveyn gc-
nn loplan yok ediIiinin yaninda hi kaIiiIai. uiadaki son saIdiii,
hiIigin yaii laniisaI vaiIiginin kl, kaia, luIanik oIaiak kiiIe-
liiiInesinde veiiIii. Ailik yaialici kaynagi, deiin uykunun lohun haIi-
nin kiiIenesini kk gien paiIak gen savaiIai, hi lekIeneksi-
zin onu paiaIai, didikIei, diIinIei ve dnyanin yapisina hainanIai-
Iai. u lizin lln daha soniaki ejdei kalIelneIeiinizin, kahiananin
ugiaIaiinin asiiIai sien laiihinin laIangicinin inlsdi.
Ldda yksne gie, esneyen aiaIik
47
kuzeyde sisIi lii luz dn-
44
Tnccgcnq, 116 vd. Lski Yunan veisiyonunda anne gnIsz degiIdii, oiagi
kendisi luIui.
45
Mahoia-nui-a-iangi iIe Makinin Maoii kulupsaIIigiyIa kaiiIaliiin, gcridc,
s. 3O9.
46
S. N. Kianei, a.g.c., s. 4O-41.
47
Ginnungagap, eviinin sonunda hei eyin iine dlg (TaniiIaiin AIaca-
kaianIigi) ve zanandii lii kuIuka dneninin aidindan iinden ikacagi
kaos uuiunu, hiIik.
315
yasi ve gneyde lii ale lIgesi yaialliklan sonia ve gneyden geIen
ale kuzeyden geIen luz nehiiIeiine iIeyince kpkI lii zehii sizdi
diaii. Daha sonia lundan, kiiagiya dnen lii iseIli ykseIdi. Ki-
iagi eiiyip dagiIdi, yaan Ynii adIi uyuuk, devasa, eidii, uzun lii
figi ekIindeki danIaIaiIa hizIandi. Dev uyuyoidu ve uyuiken leiIi-
yoidu, ayakIaiindan liiinin digeiinden ogIu oIdu, soI eIinin aIlinday-
sa lii eikekIe kaiisi lohunIandi.
Kiiagi duinaksizin eiidi, danIadi ve ondan AudunIa adIi inek le-
Iiidi. Cgsnden Ynii'in doynazca iligi dil sl nehii akiyoidu. Ia-
kal inek kendi yenegi oIaiak luzIu luz kaIipIaiini yaIadi. YaIadigi iIk
gnn akani, kaIipIaidan lii adanin sai leIiidi, ikinci gn lii
adanin lai, nc gn, adanin ln oiadaydi ve adi uiiydi. u-
iinin, Ynii'den ikan yaialikIaiin dev kizIaiindan liiiyIe evIenen
oii adIi (annesi leIiisiz) lii ogIu oIdu. Kaiisi Odin, ViIi ve Ve I
liiIigini doguidu ve sonia lunIai uykucu YniiI kalIelliIei ve gvdeyi
paiaIaia ayiidiIai.
Ynir'in c|iq|c qcr oiin|cndirnc
Vc |criq|c dcniz,
Kcni||criq|c |aqa|t||ar, satq|a aga|ar,
Vc |afa|astq|a gc|.
Scnra |cni||crindcn cn |anrt|ar
|nsancgu||art iin Migdard qap|t,
Vc ocqnindcn, huysuz
8u|u||artn ncpsi qara|t|dt
48
48
Prcsc |dda, CyIfaginning, IV-VIII (Ailhui CiIchiisl iodeui, The Aneii-
can-Scandinavian Ioundalion, Nev Yoik, 1916 eviiisinden, yayinciIaiin
izniyIe). Ayiica lkz. Pcc|ic |dda, VoIuspa.
31
KOZMOCONIK LVRIM
aliI veisiyonunda kahianan Maiduk, gne laniidii, kuilansa -
denon siIeiinin koiudugu koikulucu, ejdei lenzeii,- Tianal, iIk
hiIigin kendisinin lii dii kiiIenesi: laniiIaiin anasi oIan, fakal ai-
lik dnya iin lii lehIike oIan kaoslui. Tanii, yay ve alaIIi niziak-
Ia, sopa ve agIa ve lii sava izgiIaii kafiIesinin eIiginde aialasina
yeiIeii. ToynakIaiiyIa yeii saisnaya egiliIni dil al kpk iindedii.
... |a|a| Tiana| oatnt ctirncdi,
Ktptrdanaqan duda||ar|a isqan|ar scz|cr scq|cncdi....
O zanan |anrt incgi, g| si|antnt |atradt,
Vc cj|c|cncn Tiana|a cq|c scq|cdi.
Scn oqdn, scn |cndini faz|a nc|nc||in,
Vc |a|oin oir an cttc| sataa a|t|na| is|cdi....
Vc a|a|artn c|an |anrt|ara |art scn |c| oir |asart |urdun.
Kuanstn cq|cqsc qanda|artn, si|an|artntzt |uantn!
Pcc|ic |dda |$iiiseI Lddaj, pagan Ceinen lanii ve kahiananIaii zeiine
oluzdil Lski Iskandinav iiii ieien lii deiIenedii. $iiiIei, (liii en
azindan CinIandda oIan) Viking dnyasinin eilIi yeiIeiinde, MS 9OO-
1O5O yiIIaii aiasinda liilakin aikici ve aiiIei (skaIdIai) laiafindan lesle-
Iennilii. DeiIene IzIandada lananIannilii.
Prcsc |dda |Dzyazi Lddaj, IzIandada Hiiisliyan laaii ve kaliIe ieisi
Snoiii SluiIuson (1178-1241) laiafindan yaziIni gen aiiIei iin lii eI ki-
lalidii. Iagan Ceinen nilIeiini zelIei ve skaId sz sanalinin kuiaIIaiini
siiaIai.
u nelinIeide leIgeIenen niloIoji, daha eski, kyI lii kalnani (ineki,
Thoi'Ia lagIanliIi), daha soniaki lii aiislokial kalnani (Wolan-Odinin) ve
ncs aika faIIik lii ok paiaIi lii yapiyi (Nyoilh, Iieya ve Iiey)
seigiIei. IiIanda ozanIaiinin elkiIeii, lu oIduka deiin, ana yine de alailiIi
liinde gIn singeseI liinIei dnyasinda KIasik ve DoguIu lenaIaiIa
kaiiii.
317
Haqdi! Scn tc ocn, sataa|tn!
Tiana| ou scz|cri duqunca,
Kcndindcn gc|i san|i, a||tnt qi|irdi.
Tiana| tani, dcrin tg|t||ar a||t,
Ti|rcdi tc oa|an aqaga sarst|dt.
8ir cfsun ntrt|dandt, oqsn qap|t.
Vc sata |anrt|art si|an|artna a|t|dt|ar.
O zanan Tiana| tc |anrt|artn tc|i|i Mardu| i|cr|cdi,
a|tnaqa gc|di|cr, sataa qa||a|t|ar.
Tanrt agtnt ftr|a|tp qa|a|adt cnu,
Vc ardtnda|i cq|ani rzgart qznc ps|r||.
Karntnt |cr|un rzgar|ar dc|durdu,
Vc ccsarc|i qi||i cndan, tc agztnt a|aoi|diginc a|t.
Tanrt a|a| ntzragt |aptp |arntnt qardt,
|ini cqdu, |a|oini sc||.
zcrinc aoantp cantnt a|dt,
Gctdcsini qcrc ftr|a|tp zcrinc t||t.
Sonia kaIan yandaIaiini da dagilan aliI laniisi yeiyznn anasina
dnd:
Vc |anrt Tiana|tn para|art zcrindc durdu,
Vc actnastz scpastq|a ocqnini para|adt.
Kan danar|artnt dagt||t,
Vc |uzcq rzgartntn cnu giz|i qcr|crc |atnastnt sag|adt....
Scnra c| gctdcsinc oa|ara| din|cndi |anrt,
...tc |urnazca oir |asart |urdu.
Onu yassi oir oa|t| gioi i|iqc aqtrdt,
318
KOZMOCONIK LVRIM
8ir qartstnt ccnnc|c |apt cr|s qap|t.
8ir srg |cqdu, oir oc|i di||i,
Vc su|artntn t|nastna izin tcrncnc|crini scq|cdi.
Gc||cri a|t, cra|art gcz|cdi,
Vc Dcrin|crc |art Nudinnudun ctini |urdu.
Vc Tanrt Dcrin|crin qaptstnt c||. ...
49
Maiduk lu kahiananca laviiIa, yukaiidaki suIaii lii lavanIa ve aagi-
daki suIaii lii lalanIa geii illi. Sonia aiadaki dnyada insani yaialli.
MilIei, yaialiIni dnyadaki eIikinin giIdg gili oInadigini
seigiIeneklen usannaz. KalIediIni ve paiaIanni oIsa da Tianalin
ii lilnenili. Savaa lii laka aidan lakiIdiginda kaos-canavaiinin
kendi dzenini saisligi ve paiaIaiinin uygun yeiIeie gilligi giIecek-
lii. Maiduk ve onun soyundan geIen ln laniisaIIai, Tianalin zn-
dendi. u yaialiIni liinIei aisindan hei ey sanki lehIike ve aciya
kaiin kudielIi lii eI laiafindan yapiIni giliydi. Iakal dia yayiIan
vaiIigin neikezinde, el gnII oIaiak sunuInulu ve onu paiaIayan
eI sonula kuilanin kendi aizusunun lii aiacindan laka lii ey de-
giIdi.
unda nilin leneI paiadoksu yalnakladii: ikiIi odak paiadoksu.
Koznogonik eviinin laIangicinda Tanii kaiiniyoi ve ayni za-
nanda Tanii yaialici-koiuyucu-yok edicidii, denek nasiI oIasi oI-
duysa, indi iiin oga lIndg lu can aIici dnenele kadei oI-
nakla, ana ayni zananda oIduiuInakladii. Kaynagin laki ai-
sindan dnya, vaiIigin iine akan, paiaIanan, zIen devasa lii li-
49
The Lpic of Ciealion, TalIel IV, salii 35-143, L. W. King, 8aoq|cnian Rc|i-
gicn and Mq|nc|cgq (Londia ve Nev Yoik: Kegan IauI, Tiench, Tilnei
and Co. Lld., 1899), s. 72-78 eviiisinden uyaiIannilii.
3 1 9
inIei ainonisidii. Iakal hizIa geIip geen yaialikIaiin yaadigiysa
koikun lii sava igIikIaii ve aci kakafonisidii. MilIei lu aciyi ied-
delnez (ainiha geiiIne), onun iinde, aidinda, eviesinde asiI huzu-
iu seigiIeiIei (gge ykseIne).
5O
aki aisinin, asiI Nedenin sakinIiginden evieseI elkenIeiin kai-
gaasina kaynasi Cennel ahesindeki Aden iIe Havvanin D-
nde giIi. Yasak neyveyi yediIei ve ikisinin de gzIeii aiIdi.
51

Cennelin saadeli onIaia kapandi ve dnlic lii peenin le
yanindan gidIei yaialiIni aIani. undan sonia engeIIenenez oIani
eIde ediInesi g oIan oIaiak yaayacakIaidi.
6. Yaratt!ta DaIr Ha!k HIkyc!crI
CeIineni haIk niloIojiIeiinin kken ykIeiinin lasilIigi, koz-
nogonik eviinin deiinIikIi liinde yoI gsleien nilIeiiyIe kaiilIik
iinde duiui.
52
unIaida uzayin peesinin aidindaki gizenIeii aydin-
Ialnak iin uzun sieIi lii giiiin giInez. Zanan lesiIigin lo du-
5O
kz. Danle, Cennel, XXX-XXXII. u insanIiga ha aiaciIigiyIa aiIan gI-
di.
51
Tekvin, 3:7.
52
Ceieklen iIkeI oIan (laIiki, avci, kk lopIayici ve neyve lopIayici) haIk-
Iaiin niloIojiIeiiyIe laiin, slIk ve olanIik sanalIaiinin geIinesinin
aidindan, ca. M 6OOO yiIIaiinda oilaya ikan uygaiIikIaiin niloIojiIeii
aiasinda lyk lii ayiin yapiInaIidii. Yine de iIkeI diye adIandiidiginizin
ogu, snigeseIdii, yani yksek lii kIli neikezinden aIinni ve daha
lasil lii lopIunun geieksininIeiine uyaiIannilii. YaniIlici iIkeI leiinin-
den kainnak zeie, geIineni ya da yozIani geIenekIeii haIk niloIo-
jiIeii oIaiak adIandiiiyoiun. Teiin, kesin lii laiihseI znIeneye degiI-
se de, evienseI liinIeiin lu giii nileIigindeki kaiiIaliinaIi inceIennesi-
nin niyelIeiine uygundui.
320
KOZMOCONIK LVRIM
vaiinin iinden liinIei dnyasini ekiIIendiinek zeie gIgensi ya-
ialici lii figi geip giiei. Cn, kaIiciIiginda, akikanIiginda ve ev-
ieIeyen gcnde d gilidii. Zenin daha seilIenenilii, geIecekleki
insanIai iin onu yaanacak haIe geliinek zeie yapiIacak ok ey
vaidii.
MonlanaIi KaiaayakIai, YaIi Adan geziniyoidu, deiIei: insanIaii
yapiyoi ve oIayIaia dzen veiiyoidu. Cneyden geIdi, kuzeye gidi-
yoidu, geeiken hayvanIaii ve kuIaii yapiyoidu. DagIaii, ayiiIikIaii,
lahlaIik agaIaii ve aIiIikIaii yapli nce. yIece gilli kuzeye dogiu,
gideiken lii eyIei yapli, oiaya luiaya nehiiIei, slIeiine eIaIeIei
koydu, yeiin oiasina luiasina kiinizi loyaIai liiakli - dnyayi in-
diki haIine geliidi. Sl Nehiini (Telon) yapli ve geli onu, sonia yo-
iuIunca lii lepeye ikli, dinIenneye yalli. Yeie siilsl uzanni, koI-
Iaii aik yalaiken kendini laIaiIa yeie izdi- gvdesini, laini, koI-
Iaiini, eIIeiini, hei eyinin ekIini. ugn oiadaki kayaIaida giI-
nekledii lu. DinIendiklen sonia, kuzeye devan elli ve lkezIeyip
dizIeii slne dl. O zanan dedi ki, 'Senin zeiine dnek kl
lii ey, o yzden oiada iki geni lepe ikaidi ve onIaia DizIei dedi ve
liz de yIe deiiz. Daha da kuzeye gilli ve laidigi kayaIaiin lii kisniy-
Ia TalIi Ol TepeIeiini yapli...
ii gn YaIi Adan lii kadinIa lii ocuk yapnaya kaiai veidi,
ikisini de -kadinIa ocugu, ogIunu- kiIden liinIendiidi. KiIi insan
ekIine sokluklan sonia, kiIe 'insan oInaIisiniz dedi ve zeiini ilp
liiakli, gilli. Lilesi salah geii geIip ily kaIdiidi ve kiI ekiIIeiin li-
iaz degiligini gid. Ikinci salah liiaz daha, nc salah liiaz da-
ha degiin vaidi. Didnc salah geIdi, ily kaIdiidi, ingeIeie
lakli ve onIaia kaIkip yineIeiini syIedi, yIe yapliIai. YapiciIaiiyIa
liiIikle nehie yidIei ve o, onIaia adinin Napi, YaIi Adan oIdu-
gunu syIedi.
321
izin 15. Knncnu |riatunun Og|unu cn|c|i ar|tnda c|i||cndiriqcr,
8u Arada Tnc|n Onun Yaan Srcsini iarc||iqcr.
Nehii kenaiinda duiuiIaiken, kadin ona soidu, 'NasiI oIacak`
Hep yaayacak niyiz, sonu oInayacak ni` O yIe dedi: 'Hi dn-
nenilin. Kaiai veinek geiek. u lufaIo paiasini aIip nehie ala-
cagin. Lgei yzeise, insanIai Ince dil gn iinde yeniden canIana-
cakIai, yaIniz dil gn IecekIei. Ana egei lalaisa, lii sonIaii oIacak.
ufaIo paiasini nehie alli ve paia yzd. Kadin dnp lii la aIaiak
yIe dedi: 'Hayii, lu lai nehie alacagin, yzeise hep yaaiiz, lalaisa
insanIaiin IneIeii, liiliiIeii iin hep zgn oInaIaii geiekii. Kadin
lai suya alli, la lalli. 'Ile, dedi YaIi Adan, 'sen selin. ii sonIaii
oIacak.
53
53
Ceoige iid CiinneII, 8|ac|fcc| |cdgc Ta|cs (Nev Yoik: ChaiIes Sciilneis
Sons, 1892, 1916), s. 137-138.
322
KOZMOCONIK LVRIM
Dnyanin dzenIenii, insanin yaialiIii ve In hakkindaki kaiai
iIkeI yaialici ykIeiinin lipik lenaIaiidii. u ykIeie ne denIi ya da
ne anIanda inaniIdigini liInek gli. MiloIojik laiz doIayIi lii gn-
deine kadai doIaysiz oInayan lii eydii: san|i YaIi Adan yIe ve
yIe yapni gilidii. DeiIeneIeide kken ykIeii sinifinda yei aIan
ykIeiin ogu kesinIikIe lii yaialiIi kilalindan ok, seviIen peii na-
saIIaii oIaiak giIyoidu. u liden egIenceIi niloIojikIeliine yk-
sek ya da aIak ln uygaiIikIaida yaygindii. Oilaya ikan ingeIeie
haIkin siiadan yeIeii geieksiz lii ciddiyelIe lakaliIii, fakal asIinda
lii gieliyi ya da yeieI 'nili lensiI ellikIeii syIenenez. SzgeIini
lizIeie en iyi koznogoniIeiden lazisini sunan MaoiiIeiin, iIkseI deni-
ze lii kuun didg yunuilayIa iIgiIi lii ykIeii vaidii, yunuila
palIani ve lii eikek, lii kadin, ogIan, kiz, donuz, kpek ve lii de
kano ikni diaii. Hepsi kanoya linni ve Yeni ZeIandaya kiek
ekniIei.
54
u aika lii koznik yunuila hicvidii. Digei yandan,
KanalkaIiIai lan lii ciddiyelIe Taniinin laIangila cennelle yaadi-
gini, ana sonia dnyaya indigini syIeiIei. Kai ayakkaliIaiiyIa gezei-
ken, ayakIaiinin aIlinda ince ve esnek luz gili lii yei leIiini. Top-
iak o zanandan leii pizIyn.
55
Ya da yine, Oila Asya KiigizIaii-
na gie iii lii kz gden iki iIk insan uzun sie susuz kaIni, on-
Iai susuzIuklan Inek zeieyken, hayvan lopiagi loynuzIaiiyIa dee-
iek onIaia su luInu. KiigizIaiin Ikesindeki gIIei lyIe ikni.
56
54
}. S. IoIack, Manncrs and Cuslons cf |nc Ncu Zc|andcrs (Londia, 184O),
CiIl I, s. 17. u yky koznogonik lii nil saynak, Iene gielisini
lii ocuk yks oIan Maiienkindden (Ciinn, No 3) lii paiagiafIa
canIandiinak kadai uygunsuz oIacaklii.
55
Haiva, a.g.e., s. 1O9, S. Kiaeninnikof, Opisanic Zcn|i Kana|s|i (Sl. Ielei-
luig, 1819), CiIl II, s. 1O1den aklaiaiak.
56
Haiva, a.g.e., s. 1O9, Iolanin, a.g.c., CiIl II, s. 153den aklaiaiak.
323
SiekIi oIaiak iyi niyelIi yaialiciya kaiil aIian lii paIyao figi,
peenin lu yanindaki vaioIuun zoiIuk ve haslaIikIaiinin dkn
oIaiak, nilIeide ve haIk hikyeIeiinde oIduka sik giIi. Yeni ii-
lanyanin MaIinezyaIiIaii oiada iIk oIan adIi, yeie iki eikek ekIi i-
zen, kendi deiisini yaiip kaniyIa izinIeii isIalan luhaf lii yaialiklan
sz edeiIei. Iki geni yapiak kopaidi ve lii sie sonia iki eikek oIan
ekiIIeii ill. AdIaii To Kalinana ve To Kaiuvdu.
To Kalinana yaIniz laina gidip aik saii yeniIeii oIan lii hindis-
lancevizi agacina liinandi, hanIaiindan iki lane kopaidi ve onIaii ye-
ie alli, kiiiIip iki gzeI kadin oIduIai. To Kaiuv kadinIaidan hoIandi
ve kaideinin onIaia nasiI iaslIadigini soidu. Hindislancevizi agacina
liinan, dedi To Kalinana, iki han yeni kopai, yeie al onIaii.
Ana To Kaiuv yeniIeii uIaii yeie dogiu alli ve ikan kadinIaiin
iikin dz luiunIaii vaidi.
57
ii gn To Kalinana lahladan lii Tun-laIik oydu ve sonsuza dek
yaayan lii laIik oIsun diye okyanusa liiakli. u Tun-laIik, MaIiva-
ian-laIikIaii, To Kalinananin koIayca lopIadigi kiyiya kadai ekli. To
Kaiuv Tun-laIika hayian kaIdi ve lii lane yapnak isledi, fakal nasiI
yapacagini gienince, onun yeiine lii kpeklaIigi oydu. KpeklaIigi
laIikIaiin hepsini kiyiya sinek yeiine yedi. To Kaiuv agIayaiak kai-
deine gilli: Keke yapnasaydin o laIigi, yiyip duiuyoi lekiIeii.
Ne li laIik o` diye soidu. ii kpek laIigi yaplin Acayip liiisin
geieklen, dedi kaidei, yIe lii ey yaplin ki, InI ocukIaiiniz
sikinli ekecek. Senin laIigin lekiIeii, halla insanIaii da yiyecek.
58
57
I. }. Meiei, Mq|ncn und |rzan|ungcn dcr Ks|cnocucnncr dcr Gazc||c-Ha|-
oinsc| (Ncu-Pcnncrn) (Anlhiopos ilIiolek, and I, Hefl 1, Mnslei i.
W., 19O9), s. 15-16.
58
A.g.q., s. 59-61.
324
KOZMOCONIK LVRIM
u ludaIaIigin aidinda, dnyanin ikiIi elkenIeiinin, iyi ve klnn
eievesi iinde lii nedenin (kendini kesen luhaf yaialik) oilaya ikli-
gini ginek oIasidii. yk, gindg kadai naif degiIdii.
59
Dahasi,
kpeklaIiginin pIalonik aikelipinin nelafizik n-vaioIuu son diyaIo-
gun gaiip nanliginda leIiiii. u hei nille ikin oIan lii kaviayilii.
MuhaIifin, klIgn lensiIcisinin, soylaii ioInde leIiinesi de ev-
ienseIdii. $eylanIai -ehvelIi kaIin kafaIiIai da, keskin, zeki hiIekiIai
da- hep soylaiidiiIai. Uzay ve zanan dnyasinda zafeie uIasaIai liIe,
hen onIai hen de yaplikIaii laki aisi akinIiga kaydiginda koIayca
kayloIui. OnIai gIgeyIe naddeyi kaiiliianIaidii: gIge dnyasinin
kainiInaz kusuiIaiini singeIeiIei ve liz lu ynde kaIdika pee
kaIdiiiIanaz.
SiliiyaIi Kaia TalaiIai yaii lanii Iagonanin iIk insanIaii liinIen-
diiiiken, onIaia yaan veien lii iuh veienedigini gidgn syIei-
Iei. u duiunda cennele gidip iuhIaii Yce Tanii Kudaiden islenesi
geiekli, lu aiada yapligi figiIeii koiunasi iin yanIaiina ipIak lii
kpek liiaknili. O gilliginde LiIik, eylan, geIdi. LiIik kpege dedi
ki: Senin lyn yok. u iuhsuz insanIaii lana veiiisen sana aIlin ly-
59
Lvien llnnde sanki elkin lii kiiseI gzelin ve denelin aIlindayni
gili daviannaz. KaliIdigi lii yigin canavaica oIayIa lu usuz lucaksiz,
acinasiz koznosun zenIe lasaiIanni ve kiiseI oIaiak yn veiiIen lii
gezi oIdugunu naife syIeyen ya da kaluI eden liilakin iIahi, dua ve va-
azIaii duyduka lii Dogu Afiika kaliIesinin daha akiIci vaisayinini
haliiIiyoiun. 'OnIai, diye liIdiiii lii gzIenci, 'Tanii iyi oIsa ve heikes
iin iyiIik islese liIe, yapligi hei eyi lozan yaiin akiIIi lii kaidei oIdu-
gunu syIeiIei. u en azindan oIguIaia lii paia uyun gsleiiyoi. Tanii-
nin yaiin akiIIi kaidei, yaanin liksin ve deIice liajediIeiinin lii kisni-
ni oIsun, hei iuha kaii siniisiz iyi niyelIe doIu, hei eye kadii lii kii
fikiinin aikIanadigi kadai aikIiyoi. (Haiiy Lneison Iosdick, As | Scc
Rc|igicn, Nev Yoik: Haipei and iolheis, yayinci, 1932, s. 53-54.)
325
Iei veiiiin. Vaal kpegi nulIu elli ve koiudugu insanIaii ayailiciya
veidi. LiIik onIaii saIyasiyIa kiiIelli, ana Tanii'nin onIaia yaan vei-
nek zeie yakIaligini gince kali. Tanii oIup lileni gid, o yz-
den insan vculIaiinin iini diina ikaidi. u yzden lagiisakIaii-
nizda pisIik ve saIya vai.
6O
HaIk niloIojiIeii yaialiIi yksn ancak akin diavuiunIaiin
uzansaI liinIeie dagiIdigi yeide eIe aIii. Yine de, insan duiununu
degeiIendiineIeiinin heihangi lii zseI noklasinda lyk niloIoji-
Ieiden lii faikIiIik gsleinezIei. SingeseI kiiIikIeii, nen aisindan
-lazen kiiseI zeIIik ve giev aisindan da- yksek ikonogiafiIeide -
kiIeie kaiiIik geIii ve iinde haiekel ellikIeii nucize dnyasi lan da
daha lyk vahiyIeiin dnyasidii: deiin uykuyIa uyanni oIan liIin
aiasindaki dnya ve ag, iiin liioga dagiIdigi ve liiogun iide
lopIandigi aIan.
6O
Haiva, a.g.c., s. 114-115, W. RadIoff, Prcocn dcr Vc||s|i|cra|ur dcr Tr|isc-
ncn S|annc Sd-Siocricns (Sl. Ieleisluig, 1866-7O), CiIl I, s. 185den akla-
iaiak. Yaii laniisaI gcn oIunsuz, soylaii-eylan yani koznogonik lag-
IanliIaidan kuiluIaiak egIence iin anIaliIan ykIeiin gzdesi oInului.
TiIki Reynaid lu figin AviupaIi lii ledenIennesidii.
32
BLM II
BAKIRB'DBN DOGUM
1. Evrcn Ana
alanin dnya yaialan lini, dnlic lii aiaci, dnyanin an-
nesi aiaciIigiyIa dnyevi deneyinin okkalIiIigina geei. Anne, Tek-
vinin ikinci dizesinde, Taniinin iuhu su|artn qzndc kipiidadi, diye
okudugunuz yeide adi geen iIkseI genin kiiIenesidii. Hindu ni-
linde, o, enIigin ln yaialikIaii doguinasini sagIayan figidi. Daha
soyul anIaiIiisa, dnyayi siniiIayan eievedii: uzay, zanan ve ne-
denseIIik - koznik yunuilanin kalugu. Daha da soyul oIaiak, Ken-
dini Dnneye DaIan MulIaki yaiali eyIenine sikIeyen ekiciIik-
lii.
YaialiIiin lalaya zg yanindan ok anneye zg yanini vuiguIa-
yan niloIojiIeide, lu iIk dii laIangila, laka yeide eikekIeie ayiiI-
ni ioIIeii oynayaiak dnya sahnesini doIduiui. Ve lakiiedii, nk
ei, Cinneyen iIinneyendii.
u figin luhaf lii sununu IinIeiin niloIojisinde luIunnakla-
dii. Ka|cta|anin
1
I. Rnnde, havanin lakiie kizinin gkleki evinden
1
Ka|cta|a (KahiananIai Ikesi), u anki liiniyIe, lii ky dokloiu ve Iin
fiIoIojisi giencisi oIan LIias Lnniolun (18O2-1884) yapilidii. Vinni-
nen, IInaiinen, Lenninkainen ve KuIIeivo gili efsanevi kahiananIai ev-
iesinde kayda degei lii haIk iiii kIIiyali lopIadiklan sonia, lunIaii uy-
gun lii siiaya koydu ve lek lii iii oIaiak lii aiaya geliidi (1835, 1849).
Yapil 23.OOO dizeye yakIaii.
Lnnrnt'un Kacva!a'stntn bIr A!manca cvIrIsI, by!ccc kcndI Hiaua|nantn
ar|tst IIn hcm tasart yapan hcm ! bc!Ir!cycn Hcnry Wadswnrth Lnng-
fc!!nw taraftndan yapt!dt.
327
izin 16. Nu| (Gc|) Gnci Dcguruqcr,
|tn|art Ufu||a|i Ha|ncr'un zcrinc Dqcr (Ak ve Yaan).
iIk denize nasiI indigi ve oiada, sonsuz suIaida yzyiIIaica nasiI yz-
dg anIaliIii.
.. dcr|cn oir qc| |cp|u da gc|di,
qanan oir ftr|tna dcgudan
dcniz |cpgn cr|crc|
|cs|cca da|ga|ar |a|dtrdt.
IIeiideki veisiyon W. I. Kiily'nin eviiisindendii (Lveiynans Liliaiy,
No. 259-26O).
328
KOZMOCONIK LVRIM
Sa||aqara| gcn |tzt ou qc|,
trga|aqara| da|ga oa|ircqi
su|artn c gcgcc str|tnda,
|cp|| da|ga|ar s|ndc
qc| gcgsnc ocrc|c| tcrdi,
da|ga gcoc |t|dt |arntnt.
2
Yedi yzyiI loyunca, Su Ana, iahnindeki doguianadigi ocukIa
yzd. Ln yce lanii Ukkoya dua elli ve o da ona dizinde yuvaIan-
nasi iin lii anuicun kuu gndeidi. anuicunun yunuilaIaii diz-
den dp kiiiIdi, paiaIai yeii, gg, gne, ay ve luIulIaii oIului-
du. O zanan 'Su Ananin kendisi, yzneyi sidieiek, Dnyayi $ekiI-
Iendiienin iini yapnaya koyuIdu.
Dc|uzuncu qt|a gc|di ni,
cnuncu oanara oastnca
3

t|ardt su|ardan oatnt,
|a|dtrdt a|ntnt dcnizdcn,
qara|naqa tcrdi |cndini
tc dnqaqt oiin|cncqc
dcniz|crin par|a| str|tnda,
scnsuz da|ga|artn gcgsndc.
||ini ncr srdg qcrdc
2
I, 127-136. |Tikesi: $iii Taptnagt, s. 52-53, ev. Sail Maden, Adan
YayinIaii, 1985, IngiIizce eviiinin Is faikIidii ve Tike eviiideki 'ei-
den szcg nelne uygunIuk aisindan 'lakiie oIaiak degiliiiInilii -
n.j
3
Yani, anuicunun yunuilaIaiinin kiiiInasindan sonia onuncu lahai.
32
ourun|ar qara|ttcrdi c,
aqagtntn durdugu qcrdc
oa|t||ara |ctu||ar a|t,
gctdcsinin ncr o||dg
qcrdc oq| u|ur|ar cqdu.
8cgrq|c srnd |cpraga
|tqt|art oiin|cqcrc|,
aqagtq|a turdu |cpraga
oa|t||ara |ctu||ar atp,
a|ntq|a dc|undu |cpraga
dcrin |cq|ar qara|ara| qcrdc.
Uza||a|t cngindcn qana,
at||ara tartnca durdu,
oiin|cndirdi |tqt|art,
|cqdu su a||tna |aqa|ar
oa|tp gidccc| gcni|crc,
c|p gidccc| |aqfa|ara.
4
Iakal lelek, duygusaI lii oila yaa dogiu lyyeiek onun vcu-
dunda kaIdi:
8cr| tc |cca Vainancincn
anastntn |arntnda |a|dt
c|uz qaza qa|tn oir src
tc aqnt saqtda |t ocqu
durgun dcniz|cr cr|astnda
4
I, 263-28O. |Tikesi: $T, 56-57.j
330
KOZMOCONIK LVRIM
sis cr|| su|an s|ndc.
Uzun uzun dnd scnra.
Nicc tarc|na| oi|ncn |i
ou |ap|ara |cniz|i| irc,
dapdaract| oartna| irc,
aq tt|danaqan qcrdc ou,
gnc part|danaqan qcrdc?
Di|c gc|ip |cnu|u scnra,
scq|cdigi cq|cr dc un|ar.
Aq tc Gnc, |ur|artn ocni,
8q| Aqt, qc| gcs|cr oana
oi|inncz |apt|ardan c|c,
garip dutar|ardan dtart,
ou || oartna||an c|c,
i|c| ou qc|cuqu |cpraga,
insancg|u sc|usun gn
gc|qzndc aqa oa|naqa,
|aptnnaqa |tzgtn gncc,
cscn|cqip 8q| Aqtqt
qt|dtz|art irdc|cncqc!
Nc aq gc|di qardtn c|ncqc,
|ur|arnaqa nc gnc gc|di,
iinc oun tcrdi tarc|na,
qaana||an st|tn|t duqdu,
a|t |aptstnt zindantn,
turup cna adstz parna||a,
331
cqna||t |cni||cn srgq
parnagtq|a sc| aqagtntn,
gcip c| s|ndc cigi
a|t diz s|ndc gci|i,
oaaagt d| su|ara
dcniz irc |c||art aqrt|,
da|ga|ara oir oagt c|du,
q|sc| da|ga|ara at c|du.
5
Daha dogaiken kahianan oIan Vinninenin, kiyiya vainadan
nce anne iahninin ikinci lii denenesini, yani gI koznik okya-
nusu anasi geiekiyoidu. Ailik koiunnasizdi ve doganin leneIde ki-
yici oIan gIeiinin eiginIenesinden geneIiydi. Daha nceden oI-
duka iyi liIdigi eyi, indi su ve izgi dzeyinde yaanak zoiun-
daydi.
Orda |a|dt oc qt| ocqunca,
a||a|andt oc qt|, a||t qt|,
gc|i qcdi, gc|i sc|iz qt|,
scnra qana|t oir |tqtqa,
adstz oir ourunun s|nc,
qci||i|siz |cpra| s|nc,
tc diz|cri zrc dinc|di,
aoa|adt i|i |c|uq|a,
aqa oa|na| iin dinc|di,
|aptnnaqa a||tn gncc,
da|na| iin 8q| Aqtqa,
5
I, 287-328. |Tikesi:$T, 57-58.j
332
qt|dtz|art irdc|cncqc.
8cq|c dcgdu Vainancincn,
c scnrastz czan gcrnd,
cg|u oir |anrtsa| anantn,
||na|ar oa|ircsindcn dcgna
6
Kadcr Agt
LvienseI laniia, eikekIeie liiok ginIe gini, nk ya-
ialiIiin elkisi, yaialiIan dnya aisindan yaandiginda ok liinIi,
kainaik ve kaiiIikIi oIaiak eIiik lii lidendii. Yaanin anasi ayni
zananda Inn de anasidii, iikin aIik ve haslaIik denonIaiinin
naskesini laii.
Snei-aliI gkseI niloIojisi, koznik diinin zeIIikIeiini Vens
gezegeninin aanaIaiiyIa laninIanili. Salah yiIdizi gili lakiieydi o,
akan yiIdizi gili silk, gece ggnn hanini oIaiak ayin kaiisi, ve
gnein yaIiniyIa yok oIdugunda cehennen cadisiydi. Mezopolanya
elkisinin ailligi yeide, laniianin zeIIikIeii lu degiken yiIdizin ii-
giyIa aydinIaniyoidu.
Cneydogu Afiikadan, Cney RodezyaIi Wahungve Makoni ka-
liIesinden deiIenen lii nil, Vens-annenin nileIikIeiini koznogonik
eviinin iIk aanaIaiiyIa e dzende seigiIiyoi. uiada iIk insan ay-
dii, salah yiIdizi iIk kaiisi, akan yiIdizi ikinci. Vinninenin ia-
hinden kendi eyIeniyIe iknasi gili, lu Ay Adan da hiIik suIaiin-
dan ikai. O ve kaiiIaii dnyadaki yaialikIaiin eleveynIeiidii. yk
yIe uIanilii lize:
6
I, 329-344. |Tikesi: $T, 58-59.j
KOZMOCONIK LVRIM
Maoii (Tanii) iIk insani yapli ve onu Mvuelsi (ay) diye agiidi.
Onu lii Dsivoanin (gI) diline koydu ve ona ngona yagiyIa doIu lii
ngona loynuzu veidi.
7
Mvuelsi Dsivoada yaadi.
Mvuelsi Maoiiye dedi ki: 'en yeiyzne gilnek isliyoiun. Ma-
oii: 'Onu nahvedeisin. Mvvuelsi: 'Hi de degiI, yeiyzne gilnek isli-
yoiun. Maoii: 'Cil lakaIin yeiyzne. Mvuelsi Dviosadan yeiyz-
ne ikli.
Yeiyz soguk ve lolu. Hi inen yoklu, aIiIik, aga yoklu.
HayvanIai yoklu. Mvvuelsi agIadi ve Maoii'ye dedi ki: 'NasiI yaaiin
luiada. Maoii: 'Uyainilin seni. Sonunda Iecegin lii yoIa iklin.
Yine de, sana senin linden liiini veiecegin. Maoii Mvuelsiye,
Massassi, salah yiIdizi adIi lii lakiie veidi. Maoii yIe dedi: 'Massas-
si iki yiI kaiin oIacak. Maoii Massassiye lii ale yapici veidi.
AkanIeyin Mvvuelsi MassassiyIe lii nagaiaya giidi. Massassi:
'Yaidin el lana. Ale yapacagiz. en cninandra (aIi iipi) lopIaya-
cagin ve sen de rusi|aqt (ale yapicinin dnen paiasi) dndiecek-
sin. Massassi aIi iipi lopIadi. Mvuelsi rusi|ayi eviidi. Ale yakiIdi-
ginda Mvuelsi lii yanina oluidu, Massassi le yanina. AiaIaiinda ale
yaniyoidu.
Mvuelsi kendi kendine dnd, 'Maoii lana lu lakiieyi niye
veidi` Ne yapacagin lu Massassi denen lakiieyIe` Cece oIunca
Mvvuelsi ngona loynuzunu aIdi. Iaiel painagini lii danIa ngona
yagiyIa isIalli. Mvvuelsi yIe dedi, Ndini cnaanou|a nniri nc nnirir
(Alein zeiinden alIayacagin).
8
Mvuelsi alein zeiinden alIadi.
7
u loynuz ve yag Cney Rodezya foIkIoiunda aipici lii ioI oynai. Ngona
loynuzu, ale ve inek yaialna, yaayanIaii gele liiakna ve IIeii di-
iiIlne gcyIe nucizevi lii aIellii.
8
u cnIe neIodianalik, lienseI lii lonIa liiok keie yineIenii. |Melni
334
KOZMOCONIK LVRIM
Mvuelsi lakiie Massassiye yakIali. Mvuelsi painagindaki yagIa
Massassinin vcuduna dokundu. Sonia Mvuelsi yalagina dnp
uyudu.
Mvuelsi salah uyandiginda Massassiye dnp lakli. Mvuelsi
Massassinin vcudunun iligini gid. Cn agaiiiken Massassi do-
guinaya laIadi. Massassi olIaii doguidu. Massassi aIiIikIaii dogui-
du. Massassi agaIaii doguidu. Massassi doguinayi yeiyz olIai,
aIiIikIai ve agaIaiIa kapIanincaya dek liiaknadi.
AgaIai lyd. TepeIeii gge eiiinceye dek lydIei. Aga-
Iaiin lepeIeii gge eiiince yagnui laIadi.
Mvvuelsi ve Massassi loIIuk iinde yaiyoidu. MeyveIeii ve lug-
dayIaii vaidi. Mvuelsi lii ev ina elli. Mvuelsi denii lii kiek yapli.
Mvuelsi lii apa yapli ve nisii ekli. Massassi laIik luzakIaii id ve
laIik yakaIadi. Massassi odun ve su geliidi. Massassi piiidi. yIece
Mvuelsi ve Massassi iki yiI yaadi.
Iki yiI sonia Maoii Massassiye, 'Sie doIdu. dedi. Maoii Massas-
siyi yeiyznden aIip onu Dsivoaya geii koydu. Mvuelsi feiyal elli.
Ieiyal elli ve agIadi ve Maoiiye dedi ki: 'Massassi oInadan ne yapa-
cagin` Kin odun ve su geliiecek lana` Kin lenin iin piiiecek` Se-
kiz gn agIadi Mvuelsi.
Sekiz gn agIadi Mvuelsi. Sonunda Maoii yIe dedi: 'Ine
dogiu gilligini syIenilin. Ana sana lii kadin daha veiecegin. Sana
akan yiIdizi, Moiongoyu veiecegin. Moiongo seninIe iki yiI kaIa-
cak. Sonia onu geii aIacagin. Maoii Mvuelsiye Moiongoyu veidi.
Moiongo kuIledeki Mvuelsiye geIdi. Akan Mvuelsi alein
yanindaki yeiine yalnak isledi. Moiongo, 'Yalna oiada. CeI leninIe
IngiIizceye eviien Iiolenius ve Ioxun nolu.j
yal. dedi. Mvuelsi Moiongonun yanina yalli. Mvuelsi ngona loynu-
zunu aIdi, iaiel painagina liiaz yag sid. Ana Moiongo dedi ki:
'yIe yapna. en Massassi gili degiIin. $indi kendi leIini ngona
yagiyIa sivazIa. enin leIini de ngona yagiyIa sivazIa. Mvvuelsi syIe-
neni yapli. Moiongo, '$indi leninIe liiIe, dedi. Mvvuelsi Moion-
goyIa liiIeli. Mvuelsi uyudu.
SalahIeyin Mvvuelsi uyandi. Moiongoya lakinca vcudunun i-
ligini gid. Cn agaiiiken Moiongo doguinaya laIadi. IIk gn Mo-
iongo lavukIaii, koyunIaii, keiIeii doguidu.
Ikinci gece Mvvuelsi yine MoiongoyIa uyudu. O da eilesi salah
anliIop ve sigii doguidu.
nc gece Mvvuelsi yine MoiongoyIa uyudu. Lilesi salah Mo-
iongo nce eikek sonia kiz ocukIaii doguinaya laIadi. Salah do-
gan eikek ocukIai gece keiken yeliniIeidi.
Didnc gece Mvuelsi MoiongoyIa uyunak isledi yine. Iakal
lii gk giIls geIdi ve Maoii konulu: 'Tanandii. Kendi In-
n agiiiyoisun. Mvuelsi koiknulu. Ck giIls geli. Sonia
Moiongo Mvuelsiye yIe dedi: 'ii kapi yapip kuIlenin giiiine
koy. O zanan Maoii ne yapliginizi gienez. O zanan uyuisun le-
ninIe. Mvuelsi lii kapi yapli. OnunIa kuIlenin giiiini kapalli.
Sonia MoiongoyIa uyudu. Mvuelsi uyudu.
Salaha dogiu Mvvuelsi uyandi. Mvvuelsi Moiongonun vcudu-
nun iligini gid. Cn agaiiiken Moiongo doguinaya laIadi. Mo-
iongo asIanIaii, IeopaiIaii, yiIanIaii ve akiepIeii doguidu. Maoii lunu
gid. Maoii Mvuelsiye yIe dedi: 'Seni uyainilin.
einci gece Mvuelsi MoiongoyIa uyunak isledi. Ana Moiongo
yIe dedi: 'ak, kizIaiin lyd. KizIaiinIa liiIe. Mvuelsi kizIaiina
lakli. CzeI ve yelini oIdukIaiini gid. OnIaiIa uyudu. ocukIai
33
KOZMOCONIK LVRIM
doguiduIai. Salah dogan ocukIai akana lynl. Ve lyIece
Mvuelsi lyk lii haIkin Manlosu (kiaI) oIdu.
Iakal Moiongo yiIanIa uyudu. Moiongo ailik doguinaz oIdu. Yi-
IanIa yaadi. ii gn Mvuelsi Moiongoya dnp onunIa uyunak is-
ledi. Moiongo, 'iiak leni, dedi. Mvuelsi, 'Ana isliyoiun, dedi. Mo-
iongoyIa yalli. Moiongonun yalaginin aIlinda yiIan yaliyoidu. YiIan
Mvuelsiyi isiidi. Mvuelsi haslaIandi.
YiIan Mvuelsiyi isiidiklan sonia, Mvuelsi haslaIandi. Lilesi gn
yagnui yagnadi. ilkiIei soIdu. NehiiIei, gIIei kuiudu. HayvanIai
Id. InsanIai Ineye laIadi. ok insan Id. Mvuelsinin ocukIaii
soidu: 'Ne yapaliIiiiz` Mvuelsinin ocukIaii yIe dedi: 'Hakalaya
(kulsaI zai) daniacagiz. ocukIai hakalaya daniliIai. Hakala yIe
dedi: 'Manlo Mvuelsi hasla ve lilkin. Mvuelsiyi Dsivoaya geii gn-
deiin.
yIece Mvuelsinin ocukIaii Mvuelsiyi logup gndIei. Mo-
iongoyu MvuelsiyIe liiIikle gndIei. Sonia lii laka adani Man-
lo oIaiak seliIei. Moiongo da, Mvuelsinin Zinlalvesinde iki yiI
yaadi.
9
u yaialiIi ncesi aanadan hei liiinin dnyanin geIiininde
lii agi lensiI elligi leIIidii. CeIinenin inls nceden liIiniyoi-
du, sanki daha nceden gzIenni lii ey gili, lu YceIeiin Ycesi-
nin uyaiisiyIa vuiguIanii. Iakal Ay Adan, KudielIi Yaayan, kadeii-
9
Leo Iiolenius ve DougIas C. Iox, African Gcnc sis (Nev yoik, 1937), s. 215-
22O. Ki. Levha XVIII.
Zinoaouc kalaca saiay deneklii. Ioil Vicloiia yakinIaiindaki devasa la-
iih ncesi kaIinliIaia yk Zinlalve deniInekledii, Cney Rodez-
yadaki digei la kaIinliIaia Kk Zinlalve denii. |Iiolenius ve
Iokun nolu.j
337
nln gereklemeslnden kumumuz. Colun dlblndekl konumu ebedl-
yet ve zumunrn dlyulogu, Hrzlrnrn Soylelsl"dlr. Olmuk yu du Olmu-
muk." Bustrrrlumuz urzu yol yordum ogrenlr. hureket bulur.
Ay Adum'rn kurrlurr ve krzlurr kuderlnln kllletlrmelerl ve tortu-
lurrdrr. Ay Adum'rn dunyu yurutrcr urzusunun evrlmlyle blrllkte tunrr-
u unnenln erdem ve ozelllklerl donuumden getl. Culu ruhlmden
dogmulurrnrn urdrndun, llk lkl e onlnsun, ustlnsundr. Fukut kozmo-
gonlk evrlm llerledlke ve buyume hureketl llkselden lnsunl ve turlh-
sel bllmlerlne getlke, kozmlk dogumlurrn hunrmlurr eklldl ve ulun
erkeklerln kudrnlurrnu kuldr. Boylece toplulugunun merkezlnde yer
ulun eskl yurr tunrrsul elendl, metullzlk blr unukronlzm oldu. Sonundu
sudece lnsun olundun brktrgrndu ve bollugunun elne ozlem duydu-
gundu, dunyu, eylemlnln eklml ultrndu blr un lenulutr, umu sonru
kendlnl serbest brrukrp ozgurce uktr. Etkenllk ocuklur toplulugunu
getl. Slmgesel, du ugrrlrklr ebeveyn llgurlerl bulungrtukl hlllge go-
muldu. Donutrlmr dunyudu yulnrzcu lnsun kuldr. evrlm devum ettl.
3. Kurtart!ma RahmI
Artrk sorun lnsun yuumrnrn dunyusrdrr. Tunrrsul vuhyln uttrgr zuru
lllkln oluruk krullurrn prutlk yurgrlurrnrn ve ruhlplerln tuvslyelerlnln
rehberllglnde,
1O
bllln ulunr oyle elllr kl lnsunlrk komedlslnln kulrn
lzgllerl yunlr unlurlmulur kurguusrndu kuybolur glder. Insunrn bukr
urlurr, yulnrzcu vuroluun rrgr yunsrtun, eglmll yuzeylerlnl kuvruyucuk
ekllde duzlelr. Derlnllklere dulr son bulur. Insun ucrsrnrn usrl bllml
gorunmez olur. Toplum yunrlgryu ve lelukete duer. Kuuk Ego Benll-
gln yurgr koltugunu devrulmrtrr.
1O
Mvuelsinin ocukIaiinin hakalasi, gcridc, s. 345.
KOZMOCONIK LVRIM
u nille siekIi yineIenen lii lena, peyganleiIeiin sesIeiindeki
lanidik lii igIiklii. aipik lii vculIai ve iuhIai dnyasindaki insan-
Iai, yeniden dogan ingenin izgiIeiini lensiI edecek lii paia kiiIik
aiai. u nili kendi geIeneginizden liInekleyiz. Hei yeide, degiik
ginnIeiIe leIiiii. Heiod figi (yanIi davianan, inali egonun
aiii singesi) insanIigi iuhsaI aIaIna kaynagina geliiince, eviinin
okIl gIeii kendiIiginden haiekele geei. Siiadan lii kyde, kendi-
ni kuaginin liIinen halaIaiindan uzak lulacak lii gen kiz dogai: ei-
kekIei kaIalaIiginda izgiin geIini oIan koznik kadinin lii ninyal-
i. IIkseI hiIik kadai ekiIneni duian iahni, hiIigi dIIeyen iIk g-
c agiiii kendine heyecanIa.
$indi lii gn, Meiyen enenin lainda leslisini doIduinak
iin duiuiken, Taniinin neIegi gineiek, '$kiIei oIsun sana Mei-
yen, nk iahninde Tanii iin lii yei haziiIanisin sen. ekIe, g-
gn iigi geIecek ve iine yeiIeecek, ve senin aiaciIiginIa dnyada
paiIayacak, dedi.
11
yk hei yeide anIaliIii, ve ana halIaiin lekdzeIigi yIe aipici
liinde leIiiii ki, iIk Hiiisliyan nisyoneiIei eIIeiini allikIaii hei yei-
de eylanin kendisinin gieliIeiini aIay konusu yapligini dnneye
laIaniIaidi. Iiay Iedio Sinn, Nc|icias nis|cria|cs dc |as ccnquis|cs dc
Ticrra |irnc cn |as |ndias Occidcn|a|cs (Cuenca, 1627) adIi kilalinda,
Cney Aneiika, KoIonliyadaki Tunja ve Soganozzo haIkIaii aiasin-
da aIinaIaia laIadiklan sonia, yienin eylani aykiii gieliIei ge-
liineye laIadi. Ve laka eyIeiin yanisiia, edenIenneyIe iIgiIi anIal-
likIaiini, onun daha geiekIenedigini, ana u siiaIaida Cnein
Cuachela kyndeki lii lakiienin iahninde, kizin lakiie kaIip gne-
in iinIaii aiaciIigiyIa onu iine aInasini sagIayaiak ele linecegini
11
Tnc Gcspc| cf Pscudc-Ma||ncu, In IX.
soyleyerek urprtmuyu ulrryor. Bu soylentller butun bolgeye yuyrldr.
Ve oyle oldu kl udr geen koyun bu udumrnrn lkl buklre krzr vurdr, ve
her blrl de muclzenln ondu gereklemeslnl lstlyordu. Bunlur bubulu-
rrnrn burrnugrndun her subuh gundogumuylu blrllkte rkryor ve koyun
evreslndekl, gundogumu yonundekl tepelerden blrlne glderek gune-
ln llk rrnlurr uzerlerlne gelecek ekllde uzunryorlurdr. Bu boyle gun-
lerce surdu, (yurgrlurr unlurlmuz olun) tunrrnrn lznlyle bu eytunrn
vurlrgrnr kubul edersek ller onun tusurludrgr glbl glttl, bu yollu krzlur-
dun blrl soylenene gore guneten gebe kuldr. Dokuz uy getl ve dun-
yuyu buyuk ve degerll blr hocuoto, onlurrn dlllnde zumrut getlrdl. Ku-
drn bunu uldr ve beze sururuk goguslerlnln urusrnu yerletlrdl, blrku
gun orudu tuttu ve sonundu o ey cunlr blr yurutrgu donutu. hepsl de
eytunrn llydl. ocugu Corunchucho udr verlldl ve ylrml dort yurnu
gellnceye dek bu udumrn, buyukbubusrnrn evlnde yetltlrlldl." dlye
blldlrlyor. Oglun duhu sonru gorkemll blr torenle bukente goturul-
mu ve getlgl bolgelerde Cuneln Oglu" oluruk onurunu kutlumulur
yuprlmr.
12
Hlndu mltolo|lsl, ok lddetll heveslerlnl denemek uzere yuksek
tepelere ekllen dug krulr Hlmuluyu'nrn krzr buklre Purvutl'den soz
eder. Turuku udlr blr tlrun-dev dunyunrn elendlllglne heveslenmltl ve
kehunete gore uncuk Yuce Tunrr $lvu'nrn blr oglu onu devlreblllrdl.
$lvu lse yogunrn ornek tunrrsrydr - soguk, yulnrz, medltusyonu ekll-
ml. $lvu'nrn blr ocuk edlnmesl olunuksrzdr.
Purvutl medltusyondukl $lvu'ylu kurrluuruk dunyunrn durumunu
degltlrmeye kurur verdl. Mesulell, yulnrz, ruhunu ekllml blr hulde
purluyun guneln ultrndu, dort yonun her blrlne luzludun dort buyuk
ute ekleyerek rrrlrpluk durdu. Cuzel vucudu krrrlgun blr kemlk yr-
12
Kingsloiough, a.g.c., CiIl VIII, s. 263-264.
340
KOZMOCONIK LVRIM
ginina dnd, leni keeIeli ve seilIeli. SaIaii kaiiip vahi lii haIde
dikeIdi. Yunuak isIak gzIeii yandi.
ii gn gen lii iahnan geIdi ve lu kadai gzeI liiinin kendine
neden lyIe ikence elligini soidu.
enin aizun, dedi o, $ivadii, Ln Yce Hedef. $iva lii yaInizIik
ve saisiInaz yogunIana laniisidii. u yzden len onu denge duiu-
nundan ikainak ve leninIe aka eknek iin kendine lu eziyelIeii
yapiyoiun.
$iva, dedi gen, lii yikin laniisidii. $iva Dnya Yok edendii.
$ivanin egIencesi cesel kokuIaii aiasinda nezaiIikIaida nedilasyon
yapnaklii, oiada Inn inesini seyiedei ve lu yikici kaIline
uygundui. $ivanin loynundaki ss canIi yiIanIaidii. $iva lii fakiidii
sleIik ve dogunu hakkinda kinse lii ey liInez.
akiie yIe dedi: O senin gili lii akIin lesindedii. ii fakiidii,
fakal loIIuk enesidii, iklcdi, fakal giken kaynagidii, yiIan
ssIei de, ncevhei ssIei de lakip ikaialiIii aizusunca. Neden do-
gacakli ki, yaialiInaniin yaialicisiyken! $iva lenin akindii.
O zanan gen kiIigindan siyiiIdi - $ivaydi.
13
4. BakIrc Annc!Igc DaIr Ha!k HIkyc!crI
uddha, annesinin iahnine gklen sl leyaz lii fiI ekIinde indi.
AzlekIi CoalIicue, YiIanIaiIa iIn LlekIi Kadina lii ly yunagi
liinindeki lii lanii yakIanili. Ovidius'un 8a|a|atn|artntn sayfa-
Iaii eilIi kiIikIai iindeki laniiIaiin kandiidigi nynphaIaiIa kaynaii:
13
KaIidasa, Kunarasanonatan (Sava Taniisi Kunaianin Dogunu). R.
Ciiffilh laiafindan yapiIan lii IngiIizce eviiisi vaidii (2. asin, Londia:
Tilnei and Conpany, 1897).
341
lii loga, lii kugu, lii aIlin yagnuiu oIan Zeus. YanIiIikIa yuluIan
lii yapiak, lii yeni, halla lii nefes liIe hazii oIan iahni dIIenek
iin yeleiIi oIaliIii. Yaialici g hei yeidedii. Ve zananin kapiisine ya
da yazgisina gie, lii kuilaiici kahianan ya da dnya yokeden de-
non oIaiak oilaya ikaliIii - lunu kinse liIenez.
akiie dogun ingeIeii nille oIdugu gili haIk hikyeIeiinde de
luIunui. Tek lii inek yeleceklii: Tongada yakiikIi adan, SiniIau
zeiine anIaliIan kk lii dizi hikye aiasindan luhaf lii haIk hik-
yesi. u hikye yaInizca aiii sanaIigindan doIayi degiI, liIindii
hicviyIe kahiananin oIagan yaaninin laIica nolifIeiinin hei liiini
aika ieinesinden doIayi da zeIIikIe iIginlii: lakiie dogun, la-
layi aiayi, zoiIu sinav, lalanin gnIn aIna, lakiie annenin iddi-
asinin kaluI ediInesi ve la giyne ve son oIaiak, sahlekiIai yanaiken
geiek oguIIaiin gkseI zafeii.
ii zananIai lii adanIa kaiisi vaidi ve kadin haniIeydi. ocu-
gun zanani geIince kadin kocasini agiiip doguialiInek iin kendisi-
ni kaIdiinasini isledi. Iakal lii nidye doguidu ve kocasi onu fkeyIe
fiiIaliveidi. Kadin yine de nidyeyi aInasi ve SiniIaunun yikanna ye-
iine liiaknasi iin kandiidi onu. SiniIau yikannaya geIdi ve yikan-
nak iin kuIIandigi hindislancevizi kalugunu liiakli. Midye yzp
kalugu endi ve haniIe kaIdi.
ii gn kadin, nidyenin annesi nidyenin ona dogiu geIdigini
gid. fkeyIe neden geIdigini soidu, fakal yunuaka kizacak za-
nan oInadigini syIedi ve doguialiIecegi lii yei ayaiIanasini isledi.
ii peide geiiIdi ve nidye iii ho lii ogIan doguidu. Sonia havuzuna
geii yuvaiIandi ve kadin, SandaI Agacinin AIlina Ciien Ialai adini vei-
dikIeii ocuga lakli. Zanan geli ve nidyenin yine ocugu oIdu ve
yuvaiIanaiak yine eve geIdi doguinak iin. OIayIai yineIendi ve nid-
342
KOZMOCONIK LVRIM
ye yine, Ialaide RaslgeIe SainaIanni MiylIe adIi sevinIi lii ogIan
doguidu. O da lakiIsin diye kadinIa kocasina liiakiIdi.
Iki ocuk lyyp eikek oIunca kadin SiniIaunun lii Ien ve-
iecegini duydu ve loiunIaiinin da oiada oInasi geiekligini dnd.
CenIeii agiidi, onIaii haziiIadi ve gidecekIeii Ienin sahilinin la-
laIaii oIdugunu syIedi. CenIei Ien yeiine geIince insanIai onIai-
dan gzIeiini aIanadiIai. OnIaia lakakaInani lii lek kadin yoklu.
CeeiIeiken lii kadin lopIuIugu dnp laknaIaiini syIedi, fakal iki
gen lunu ieddelli ve kava iiIen yeie geIinceye dek yidIei. Oia-
da kava veiiIdi onIaia.
Iakal Ieninin lozuInasindan hoIannayan SiniIau, iki kse ge-
liiiInesini syIedi. Sonia adanIaiina genIeiden liiini lulup kesnesi-
ni enielli. anlu liak genci kesnek zeie keskinIeliiiIdi, fakal ucu
vcuduna yeiIeliiiIince kayip geiveidi ve lagiidi deIikanIi:
8ta| qcr|c|iri|di tc |aqtqcr,
Scn c|ur da oizc oa|,
Sana ocnziqcr nuquz ocnzcniqcr nuquz-
O zanan SiniIau gencin ne dedigini soidu ve onIai dizeIeii ona
yineIediIei. SiniIau iki gencin geliiiInesini isledi ve lalaIaiinin kin
oIdugunu soidu. Onun lalaIaii oIdugunu syIediIei. SiniIau yeni
luIdugu oguIIaiini plklen sonia onIaia gidip anneIeiini geliineIeii-
ni syIedi. OnIai da havuza gidip nidyeyi aIdiIai ve onu ikiye yaiip,
iinde Nehiide-Lvinde-SayiIan-Hina adIi sevinIi lii kadini luIan l-
ykanneIeiine geliidiIei.
Sonia SiniIauya dndIei. CenIeiin hei liii |aufcnua denen li-
den, saakIi lii hasii giyiyoidu, fakal anneIeiinin zeiinde |ucua de-
nen ok iyi hasiiIaidan liii vaidi. Iki oguI iIeiIedi ve Hina izIedi. Sini-
343
Iauya uIalikIaiinda onu eIeiiyIe oluiui luIduIai. CenIei SiniIa-
unun dizIeiine oluiduIai ve Hina yanina oluidu. O zanan SiniIau in-
sanIaia gidip lii kazan haziiIanaIaiini, sinsicak isilnaIaiini syIedi,
eIeiini ve ocukIaiini Idip piiidiIei, fakal SiniIau, Nehiide-Lvin-
de-SayiIan-HinayIa evIendi.
14
14
L. L. V. CoIIocoll, Ta|cs and Pccns cf Tcnga (einice I. ishop Museun
uIIelin, No 46, HonoIuIu, 1928), s. 32-33.
BLM III
KAHRAMANIN DNMLBRI
1. I!ksc! Kahraman vc Insan
Iki aanayi gelik: iIki, YaialiInani Yaialicinin ani diavuiun-
Iaiindan niloIojik agin son haIini aInani, ana zananlesi kiiIeii,
Ikincisi, lu YaialiIni Yaialici OIanIaidan insanIik laiihinin aIanina.
DiavuiunIai yogunIali, liIin aIani daiaIdi. Daha nce nedenseI
oIan gvdeIei giniken, ailik yaInizca ikinciI elkiIeii insan gz-
nn kk, kesin kanilIai luIan gzleleginde odakIaniyoi. Kozno-
gonik eviin ailik iIeiIiyoi, ana ginnez oIan laniiIaica degiI, saye-
Ieiinde dnyanin kadeiinin geiekIeligi, az ya da daha ok insan ka-
iakleiIi kahiananIai laiafindan iIeiIeliIiyoi. YaialiIi nilIeiinin efsa-
neIeie aligi yoI ludui - Tekvin Kilalinda cennellen kovuInanin
aidindan oIdugu gili. Melafizik, nce Io ve luIanik oIan laiih ncesi-
ne aiIii, fakal zananIa ayiinliIaii kesinIeii. KahiananIai gideiek da-
ha az hayaI in oIui, en sonunda da eilIi yeieI geIenekIeiin son
sahneIeiinde efsane kayilIi zananinin oIagan gn iigina aiIii.
Mvuelsi, Ay Adan, ie yaianaz lii apa gili aliInili, ocukIai
lopIuIugu uyanan liIincin gnIk dnyasina seilesle akli. Iakal aia-
Iaiinda, iIk liiIenesinin ocukIaii gili ocukIuklan eikekIige lek lii
gnde geni oIan, ailik denizaIlinda oIan lalanin z oguIIaii oIdugu
syIenii lize. Koznik gcn lu zeI laiyiciIaii iuhsaI ve sosyaI lii
aiislokiasi oIuluiduIai. Yaialici eneijinin iki kaliyIa doIu oIaiak, ken-
diIeii aiga vuina kaynagiydiIai. u li figiIei hei efsanevi geniin
lan vaklinde gini. unIai kIli kahiananIaii, ehii kuiucuIaiidii.
345
in kionikIeii, lopiak kaliIainca ve insanIai nehii kenaiIaiina
yeiIeiiken, CkseI Inpaialoi, Iu Hsinin (M 2953-2838) onIaii
ynelligin kaydedei. KaliIeIeiine agIaiIa nasiI laIik luluIacagini, av-
Iannayi ve evciI hayvanIaii yeliliineyi gielli, insanIaii loyIaia ayii-
di ve anaeikiIIigi yeiIeliidi. Meng nehiinin suIaiindan ikan al ek-
Iinde, puIIaiIa kapIi lii canavaiin ona veidigi dogasl lii lalIellen,
lu gne dek geIenekseI in dncesinin leneI singesi oIaiak kaIan
Sekiz $ekIi ikaidi. Mucizevi lii iahne dIe on iki yiIIik lii gele-
Iik dneninden sonia dognulu, vcudu, insan koIIaii ve kz lai
laiyan lii yiIan vcuduydu.
1
HaIefi, YeiseI Inpaialoi, Shen Nung (M 2838-72698) loga laIi
insan vcuduyIa, sekiz kaden yedi pus uzunIugundaydi. Mucizevi li-
inde lii ejdeiin elkisiyIe oilaya iknili. Ulanan annesi lelegi lii
dag kenaiina liiaknili, fakal vahi hayvanIaiin onu koiuyup lesIe-
dikIeiini gienince eve glinl. Shen Nung lii gn yelni zehiiIi
lilki ve panzehiiIeiini kefelli: kainina dayadigi lii can sayesinde hei
lii lilkinin sindiiiIiini izIeyeliIiyoidu. Sonia lugn de kuIIaniIan lii
iIa kilali haziiIadi. Salani ve lakas sislenini luIan oydu, in kyI-
s laiafindan lahiIIai piensi oIaiak lapiniIii. Yz aIlni sekiz
yainda InszIei aiasina kaiinilii.
2
u liden yiIan kiaIIai ve ninolauiosIai, inpaialoiun zeI lii
dnya yaialici, dnya deslekIeyici, siiadan insan ledenininkinden
ok daha lyk lii gcn laiyicisi oIdugu lii genii aninsalii. O
zananIai dev lii i, lizin insan uygaiIiginizin leneIIeiinin nuazzan
1
CiIes, a.g.c., s. 233-234, Muhleien }. MacCovan, Tnc |npcria| His|crq cf
Cnina ($angay, 19O6), s. 4-5, Iiiediich Hiilh, Tnc Ancicn| His|crq cf Cnina
(CoIunlia Univeisily Iiess, 19O8), s. 8-9.
2
CiIes, a.g.c., s. 656, MacCovan, a.g.c., s. 5-6, Hiilh, a.g.c., s. 1O-12.
34
KOZMOCONIK LVRIM
kuiuIuu geiekIeliiiInili. Iakal eviinin iIeiIeyiiyIe liiIikle, yapi-
Iacak iin n- ya da spei-insana ail oInadigi lii zanan geIdi, zeIIik-
Ie insanin enegi vaidi ailik - lulkuIaiin denelini, sanalIaiin aiali-
iiInasi, devIelin ekononik ve kIlieI kuianIaiinin yaialiInasi. Ailik
Ay ogasinin ledenIennesine, Kadeiin Sekiz $ekIinin YiIan iIgeIi-
gine degiI, kaIlin geieksinin ve unulIaiina aik kusuisuz lii insan
iuhuna geiek vaidii. una uygun oIaiak, koznogonik eviin, kuak-
Iai loyunca kiaI insanin nodeIi oIacak oIan lii inpaialoi oilaya i-
kaiii.
Huang Ti, Saii inpaialoi (M 2697-2597) UIu n nc-
syd. ao-lien eyaIeli piensinin lii neliesi oIan annesi, yk Ayi
lakinyiIdizi eviesinde gzaIici aIlin lii iiga iaslIayinca gele kaInili
ona. ocuk yelni gnIkken konualiIiyoidu ve on lii yainda lah-
la ikli. Onun ayiil edici yelenegi d gine gcyd: uykuda en
uzak lIgeIeii ziyaiel edeliIii ve dogasl dnyadaki InszIeiIe
konualiIiidi. Tahla ikiindan kisa zanan sonia, Huang Ti lan ay
sien ve kaIlini denelIene deisini aIdigi lii d gid. enzei uzun-
Iuklaki ikinci lii dlen sonia, insanIaia gielne gcyIe dnd.
OnIaia doganin gIeiini kaIpIeiinde denelIeneyi gielli.
u haiika adan in'i yz yiI ynelli ve hknianIigi siiasinda in-
sanIai geieklen aIlin lii ag yaadiIai. eviesine, yaidinIaiiyIa lii
lakvin haziiIadigi, nalenalikseI hesapIanaIai yapnayi laIalligi ve
lahla, anui ve nelaIden aia geie yapnayi, kayik ve aiala inasini,
paia kuIIannayi ve lanludan nzik aIelIeiinin yapinini gielligi aIli
lyk daninan lopIadi. Kanu yeiIeiini Taniiya lapinnaya ayiidi.
zeI nIkiyelin siniiIaiini ve kanunIaiini leIiiIedi. KiaIiesi ipek i-
ne sanalini kefelli. Kendisi yz eil hululal, selze ve aga dikli,
kuIaiin, dil ayakIiIaiin, keilenkeIeIeiin ve lcekIeiin geIiliiiInesi-
347
ni deslekIedi, su, ale, odun ve lopiagin yaiaiIaiini gielli, ve daIga-
Iaiin haiekelini dzenIedi. Yz on lii yaindaki Innden nce, in-
paialoiIuk laheIeiinde, hkndaiIiginin kusuisuzIugunu leIiilnek
zeie Anka ve Tekloynuz gind.
3
2. Insan Kahramantn ncuk!ugu
Ln laIaidaki yiIan vculIu ve loga kafaIi kIli kahianani, iin-
de dogaI dnyanin kendiIiginden yaialici gcn laiyoidu. iininin
anIani luydu. le yandan insan kahianan ise, aIlinsanIa iIikisini ye-
niden kuinak iin aIaInaIidii. Kahiananin naceiasinin anIani,
gidgnz gili ludui.
Iakal efsane yaialanIai, geneIIikIe dnyanin lyk kahiananIaii-
ni sadece lenzeiIeiini siniiIayan ufukIaii aan ve ayni cesaiel ve ans
sahili heihangi lii insanin luIaliIecegi kadai dIIe dnn oIan in-
sanIai oIaiak gineyi yegIenenilii. Teisine, egiIin, geneIIikIe kahia-
nana dogun, halla iahne dne anindan laIayaiak siiadii gIei
lagiIanak ynnde oInului. Kahiananin yaaninin lanani, l-
yk asiI naceia doiuk noklasi oInak zeie lii nucizeIei geidi oIa-
iak gsleiiInilii.
u, kahiananIigin lasile eIde ediIneklen ok, nceden leIiiIen-
ni oIdugu giyIe uyun iindedii ve liyogiafinin kiiIikIe iIikisi
soiununu ne ikaiii. SzgeIini, Isa iIeIei ve nedilasyon sayesinde
liIgeIik eIde elni liii gili giIeliIii, ya da digei yandan, kii lii
3
CiIes, a.g.e., s. 338, MacCovan, a.g.e., s. 6-8, Ldouaid Chavannes, |cs nc-
ncircs nis|criqucs dc Sc-na Tsicn (Iaiis, 1895-19O5), CiIl I, s. 25-36. Ayiica
lkz. }ohn C. Ieiguson, Cnincsc Mq|nc|cgq (The MylhoIogy of AII Races,
CiIl VIII, oslon, 1928), s. 27-28, 29-31.
348
KOZMOCONIK LVRIM
Levhu XXI. Koos Ano ve Gune; Tonrt (Asur).
laniinin yeiyzne inip insan kiIigina lindgn dneliIii. IIk
gi, kiiyi onun gili akin, kuilaiici deneyine uIanak zeie uslayi
lan anIaniyIa lakIil elneye yneIleceklii. Iakal Ikincisi kahiananin,
lan anIaniyIa izIenneklense, daha ok hayianIik duyuIacak lii singe
oIdugunu leIiilii. TaniisaI vaiIik hepinizin iinde yaayan, hei eye
kdii enIigin lii aiIinidii. u yzden yaanin lakdii ediInesi kii-
nin kendi ikin laniisaIIigi zeiine nedilasyonu oIaiak kaluI ediIne-
Iidii, kesin lii lakIidin laIanasi oIaiak degiI, deis yIe yap ve iyi
oI, degiI, unu liI ve Tanii oIdui.
4
4
u foinI, eIlelle lan oIaiak siiadan Hiiisliyan gielisiyIe ayni degiIdii,
oiada Isanin Taniinin kiaIIigi iinizdedii, dedigi liIdiiiIse de, kiIiseIei,
insan, Taniinin sadece ingesinde yaialiIdigi iin iuh ve yaialicisi aiasin-
Kisin I, Kahiananin Maceiasinda, kuilaiici gieve, psikoIojik
deneliIecek iIk aidan laklik. $indi onu ikinci aidan, yeniden ke-
felnenin ve gini kiInanin kahiananin gievi oIdugu ayni nelafi-
zik gizenin lii singesi oIdugu yeiden degeiIendiineIiyiz. u yzden
lu lInde, nce ikin laniisaI iIkenin zeI lii diavuiununun dn-
yaya yeniden geIdigini gsleien nucizevi ocukIugu ve sonia henen
aidindan, kahiananin yazgisinin iIevini canIandiiacak eilIi yaan
ioIIeiini eIe aIacagiz. unIai zananin geieksininIeiine gie degiik
lykIkledii.
daki ayiinin nulIak oIdugunu syIenekle, lyIece liIgeIikIeiinin son du-
iagi oIaiak insanin eledi iuhu ve laniisaIIik aiasindaki ikici ayiindan
vazgeneneklediiIei. u kaiilIik iflinin lesine genek zendiiiInez
(geieklen de, panleizn oIaiak ieddediIii ve lazen kazikIa dIIendiii-
Iii), yine de, Hiiisliyan nislikIeiinin dua ve gnIkIeii, liiIeliiici, iuhu
paianpaia eden deneyinin esiik anIalinIaiiyIa doIuyken (lkz. gcridc, s.
51), Danlenin, ||ani Kcncdqanin son kisnindaki hayaIi (gcridc, s. 222) ke-
sinIikIe oilodoks, ikici, TesIis kiiIeiinin sonuIIuguna iIikin sonul dog-
nanin lesine geei. u dognanin lesine geiInedigi duiunIaida, ala-
ya UIana nili keIine anIaniyIa, insanin son hedefini anIalii ekiIde aIi-
nii. (kz. gcridc, s. 294, dipnol 5.)
Isayi lii inek insan oIaiak lakIil elne ya da Onu lii lanii oIaiak dn-
ne soiununa geIince, Hiiisliyan yakIaininin laiihi kalaca yIe zelIene-
liIii: (1) dnyayi onun yapligi gili kaluI edeiek, efendi Isayi lan oIaiak
izIene dneni (IIkeI HiiisliyanIik), (2) ainihlaki Isanin kaIpleki lanii-
saIIik oIaiak dnInesi, lu aiada kiinin dnyadaki yaanini lu lanii-
nin hiznelkii oIaiak sidinesi dneni (Liken ve Oilaag HiiisliyanIi-
gi), (3) nedilasyonu deslekIeyen aiaIaiin ogunun ieddediInesi, yine de
kiinin dnyadaki yaanini, hayaIinde canIandiinaklan kaindigi laniinin
hiznelkii ya da aiaci oIaiak sidinesi (Iioleslan HiiisliyanIigi), (4)
Isayi, onun iIeci yoIunu kaluI elneden, insani vaiIigin lii inegi oIaiak
yoiunIana giiiini (LileiaI HiiisliyanIik). KaiiIaliiin geiide, s. 173, dip-
nol 83.
350
Levha XXII. Gcn Mtstr Tanrtst (Honduias).
Daha nce foinIIeliiiIni leiinIeiIe syIendiginde, kahiananin
iIk gievi koznogonik eviinin nceki aanaIaiini liIinIi oIaiak de-
neyinIeneklii, diavuiun agIaii loyunca geii sikIennek. Ikincisi
ise, o uuiundan agda yaan dzIenine dnnek, oiada yaii lanii-
saI giziIIeiin lii insan dnlics oIaiak hiznel elneklii. Huang
Tinin d gine gc vaidi: lu onun aIaIna ve dnne yoIuydu.
Vinninenin ikinci ya da su dogunu onu iIkseI oIanin deneyinine
fiiIalli. Midye ee daii Tonga yksnde, geii ekiIne annenin dogu-
nuyIa laIadi: kaide kahiananIai lii aIlinsan iahninden dogduIai.
Kahiananin, kiiseI eviininin ikinci kisnindaki gievIeii, iIkin-
deki aIaInasinin deiinIigiyIe oianliIi oIacaklii. Midye ein oguIIaii
hayvan dzeyinden geIdiIei, fizikseI gzeIIikIeii en yksek dzeyden
oIdu. Vinninen gI suIai ve izgiIaidan yeniden dognulu,
onun yelenegi doganin ve insan vcudunun geIeiini ozansaI aikiyIa
uyandiinak ya da lasliinak oIdu. Huang Ti lii sieIigine iuhun
kiaIIiginda kaInili, kaIlin uyununu gielli. uddha yaialici laniiIai
lIgesini liIe geli ve hiIiklen geii geIdi, koznogonik eviinden
kuiluIuu liIdiidi.
Lgei lii geiek laiihseI figin yaplikIaii onun lii kahianan oI-
duguna iaiel edeise, efsanesini yaialanIai ona uygun deiin naceiaIai
uyduiacaklii. unIai lyIeyici aIanIaia yoIcuIukIai oIaiak iesnediIe-
cek ve lii yandan iuhun gece denizine iniIeiin, digei yandan insanin
kadeiinin liiliiine lagIi yaanIaida oilaya ikan aIanIaii ya da zeI-
IikIeiinin singesi oIaiak yoiunIanacaklii.
AgadeIi KiaI Saigon (ca. M 255O) dk lii anneden dognulu.
alasi liIinniyoidu. Iiialin suIaiina lii sepelIe liiakiIdiklan sonia,
ifli Akki laiafindan luIunnu ve lahivan oIaiak hiznel elnek
zeie yeliliiiInili. Taniia Ilai deIikanIidan hoIandi. yIece so-
352
KOZMOCONIK LVRIM
nunda kiaI ve inpaialoi oIdu, yaayan lanii oIaiak lanindi.
Hindu Mauiya hanedaninin kuiucusu Chandiagupla (M di-
dnc yzyiI) lii ahiiin eigine lopiak lii kavanoz iinde liiakiIni-
li. ocugu lii olan luIup yeliliidi. Yaigi KoIlugundaki Yce KiaI
oyununu oynadigi lii gn, kk Chandiagupla suIuIaiin en klIe-
iinin eI ve ayakIaiinin kesiInesini enielli, sonia, onun eniiyIe, kesi-
Ien oiganIai henen yeiine dnd. Oiadan geen lii piens lu nuci-
zevi oyunu gince, ocugu lin haiapanaya salin aIdi ve evde fizik-
seI iaielIeiden doIayi onun lii Mauiya oIdugunu anIadi.
Iapa yk Ciegoii (MS 54O7-6O4), eylanin kikiilnasiyIa ensesl
iIikiye giien soyIu ikizIeiden dognulu. Iinan oIan annesi onu k-
k lii sepelIe denize liiakli. aIikiIai laiafindan luIunup lakiIdi ve
aIli yainda iahip oInak zeie lii nanasliia gndeiiIdi. Iakal savai
lii vaIyenin yaanini isliyoidu o. ii kayiga lineiek, nucizevi li-
inde eleveynIeiinin Ikesine ikli, kiaIienin kaIlini kazandi - lu
aiada onun annesi oIdugu anIaiIdi. u ikinci ensesl anIaiIdiklan son-
ia, Ciegoii on yedi yiI denizin oilasindaki lii kayaya zinciiIi oIaiak
iIe ekli. ZinciiIeiinin anahlaiIaii suIaia aliInili, fakal uzun dne-
nin aidindan lii laIigin kaininda luIunduIai, lu da Taniidan lii
iaiel sayiIdi: gnahinin kefaielini deni lu kii, lii sie sonia Iapa
seiIdigi Ronaya gliId.
5
ChaiIenagne (742-814) ocukken agaleyIeiinden hi iahal yz
ginenili, o da Saiazen Ispanyasina kali. Oiada, Mainel adi aIlinda
kiaIa lyk hiznelIeii oIdu. KiaIin kizini Hiiisliyan inancina geiidi
5
u efsane, Di. Ollo Rankin haiika psikoIojik aIinasi Tnc Mq|n cf |nc
ir|n cf |nc Hcrc (Neivous and MenlaI Disease Monogiaphs, Nev Yoik,
191O) iinde yei aInakladii. ncnn lii veisiyonu Gcs|a Rcnancrun,
MasaI LXXXIde luIunui.
353
ve lklsl glzllce evlendl. Buku llerln urdrndun, gen krul, Frunsu'yu
dondu, eskl lkencecllerlnl devlrdl ve gorkemll bllmde tucr ele gelr-
dl. Sonru yuz yrl, on lkl emsulll blr zodyuklu evrlll oluruk hukum-
durlrk ettl. Soylenenlere gore, sur ve sukulr ok uzun ve beyuzdr.
6
Blr
gun yurgr ugucrnrn ultrndu otururken, blr yrlunu udulet sundu ve su-
rungen kurrlrk oluruk onu oktun olu olun blr kudrnlu uk lllklslne
sokun blr buyu verdl. Bu trlsrm Alx'te blr kuyuyu dutu. Alx'ln lmpu-
rutorun en sevdlgl yer olmusr bu yuzdendlr. Suruzenler, Suksonlur,
Sluvlur ve Kuzeylllerle uzun suvulurrn urdrndun yulunmuyun lmpuru-
tor oldu, lukut sudece, ulkesl onu gerekslnlm duydugu zumun uyun-
muk uzere uyuyor. Ortuug sonlurrndu blr kez blr hulr selerlne kutrl-
muk uzere dlrllmltl.
7
Bu blyogrulllerln her blrl degllk ekllde ukrlcrlutrrrlmr ocukluk
surgunu ve donuu temusrnr serglllyor. Bu, tum elsune, hulk hlkyesl
ve mltlere hus surekll blr ozelllktlr. Cenelllkle blr puru llzlksel uklu
yutkrnlrk vermek uzere blr ubu gosterlllr. Ylne de, soz konusu kuhru-
mun buyuk blr egemen, buyucu-heklm, peygumber yu du bedenlenme
oldugu zumun, muclzelerln srnrrsrzcu gellmeslne lzln verlllr.
Ibruhlm'ln bubusrnrn dogumunu lllkln sevllen Musevl elsunesl,
buyuk blr ltenllkle doguustu ocuk surgununun blr orneglnl sunur.
Dogum oluyr yrldrzlurdu Nemrud turulrndun okunmutu, unku bu
kullr krul kurnuz blr ustrologdu ve onun zumunrndu dogun blr udumrn
onu kurr uyuklunucugr ve gorkemll bllmde onun dlnlnl yulunluyucugr
blldlrllmltl onu. Yrldrzlurrn unluttrgr kuderlnden korkuruk, prenslerlnl
ve devlet udumlurrnr ugrrdr ve onluru dunrtr. $oyle dedller. 'Blzlm le
6
AsIinda yk ChaiIes sakaIsiz ve keIdi.
7
ChaiIenagnein eviinIeii, }oseph ediei laiafindan ayiinliIi liinde laili-
iInilii, |cs |cgcndcs cpiqucs (3. asin, Iaiis, 1926).
354
KOZMOCONIK LVRIM
yaianaz neiiniz, lyk lii ev ina edip giiiine lii nuhafiz koy-
naniz ve lIgedeki haniIe ln kadinIaiin oiada doguiuiken onIaia
lakacak oIan hizneliIeiiyIe liiIikle luiaya lopIannasini enielne-
niz. Doguiacak kadinin gn geIdiginde ve ocuk dogdugunda, egei
ogIansa onu Idinek hiznelinin ii oIacak. Ana ocuk kizsa, yaa-
yacak ve anne hediyeIei ve pahaIi giysiIei kazanacak ve lii igiilkan
yIe lagiiacak, 'ii kiz doguian kadina ile lu Iayik!
KiaI lu gineden honul kaIdi ve lln kiaIIigina lii duyuiu-
da luIundu, lln ninaiIaii onun iin aIlni endaze yksekIiginde
ve seksen endaze geniIiginde lyk lii ev ina elneye agiidi. ina
lilince ln haniIe kadinIaiin lopIannaIaii ve doguiuncaya dek oiada
kaInaIaii iin lii agii daha yapli. KadinIaii eve yeiIeliiecek adanIai
gievIendiiiIdi ve kadinIaiin kanasini engeIIenek zeie evin iine ve
eviesine nuhafizIai yeiIeliiiIdi. Daha sonia hizneliIeii eve gndei-
di ve eikek ocukIaii daha nenedeyken kalIelneIeiini luyuidu. Ana
egei kadin lii kiz doguiuisa, kelenIeie, ipekIeie ve nakiIanni giysi-
Ieie saiiIacak ve evden lyk vgIeiIe ikaiiIacakli. yIece yelni
lin kadai ocuk kalIediIdi. O zanan neIekIei Taniiya ikip konulu-
Iai, 'YaplikIaiini ginyoi nusun, sayisiz nasun lelegi kalIeden g-
nahki ve ulannaz Kenan oguIIaiindan Neniudun yaplikIaiini`
Tanii yIe yanilIadi: 'KulsaI neIekIei, liIiyoi ve giyoiun, nk
ne uyui ne de uyukIaiin. akai ve gizIenen eyIeii, aydinIanan eyIeii
liIiiin ve lu gnahki ve ulannaza ne yapligina lanik oIacaksiniz,
nk len Kendi eIini uzalacagin onu cezaIandiinak zeie.
Ile lu siiaIaida Teiah, Iliahinin annesini dIIedi ve o gele
kaIdi. ... Zanani yakIaliginda, ehii koikuyIa leik elli ve Ie iIeiIedi,
lii nagaiaya uIaincaya dek vadide yid. u siginaga giidi ve eilesi
gn haykiiiIaiIa lii ogIan doguidu. ln nagaia ocugun gnein
355
elymleslne sutrgr rrklu doldu ve unne ulublldlglne mutlu oldu. Do-
gurdugu bebek utumrz Ibruhlm'dl.
Anne crvrldudr ve oglunu oyle dedl. 'Heyhut, senl Nemrud'un
krul oldugu blr vukltte dogurdum. Senln udrnu yetml bln erkek o-
cuk kutledlldl ve ben senln udrnu korku llndeylm, eger vurlrgrnr du-
yursu senl de kutleder. En lylsl, gozum senl gogsumde kutledllml go-
receglne, sen burudu uru glt.' Clydlgl ortuyu rkurrp bebege surdr.
Sonru onu mugurudu terk ettl, 'Tunrr senlnle olsun, senl terk etmesln
O, brrukmusrn senl.'
Boylece Ibruhlm mugurudu bukrcrsr olmuksrzrn terk edllmltl ve
uglumuyu buludr. Tunrr onu lecek sut vermesl lln Cebrull'l gonderdl
ve melek, sutun bebegln sug ellnln kuuk purmugrndun ukmusrnr sug-
ludr ve onu on gunluk oluncuyu dek emdl bebek. Sonru kulkrp yuru-
meye buludr ve muguruyr terk ederek vudl boyuncu llerledl. Cune
butrp du yrldrzlur rkrncu, dedl kl, 'Bunlur tunrrlurl' Fukut uluk sokup
urtrk yrldrzlur gorunmez oluncu oyle dedl, 'Bunluru tupmuyucugrm,
tunrr degll bunlur.' Duhu sonru gune yukseldl ve o dedl kl, 'Benlm
tunrrm bu, onu boyun egeceglm.' Fukut gune de buttr ve oyle dedl,
'Tunrr degll bu,' ve uyu bukuruk onun tunrrsul buglrlrgrnr gosterecegl
tunrr oldugunu soyledl. Sonru uy gorunmez oluncu, bugrrdr. 'Bu du
tunrr deglll Onlurrn hepslnl hureket ettlren Blrl vur.'"
8
Montunulr Kuruuyuklur, munevl ulleslnln blr kuzundu bululo kunr
kuynutmuk lsterken buldugu, cunuvur-kutleden gen Kut-o-yls'ten
buhseder. Kuzundun blrdenblre blr ocugun uglumusr glbl, sunkl yu-
rulunmr, yunmr yu du derlsl yuzulmu glbl blr ses geldl. Kuzunu
buktrlur ve llnde kuuk blr ocuk gorduler, hemen rkurdrlur onu su-
8
Louis Cinzleig, Tnc |cgcnds cf |nc ]cus (IhiIadeIphia: The }evish IulIicali-
on Sociely of Aneiica, 1911), CiIl III, s. 9O-94.
35
KOZMOCONIK LVRIM
dan. ok aiiniIaidi. ... Sonunda didnc gn ocuk konulu, ve
dedi ki, 'eni lu kuIlenin diiekIeiine aipin, sonuncusuna vaidi-
ginda yeie decegin ve yelikin oIacagin. YaIi kadin syIeneni
yapli ve onu kuIlenin diiegine hei aipliginda lydg giIeliIi-
yoidu, sonunda onu son diiege aiplikIaiinda ailik lii adandi.
9
HaIk ykIeii geneIIikIe lu sign lenasini deslekIei ya da hoi
giIenIe, ziIyIe degiliiii: kl davianiIan en gen oguI ya da
kiz, ksz, vey ocuk, iikin idek ya da aagi dzeyden lopiak sa-
hili.
Annesinin nIek yapnak iin ayakIaiiyIa kiIi kaiiliinasina
yaidin eden IuelIoIu gen lii kadin, ayagina aipan anuiu duydu,
ana aIdiinadi. iika gn sonia gen kiz kaininda lii eyin ki-
piidadigini duydu, ana hi de ocuk sahili oIacagini dnnedi. An-
nesine de syIenedi. Iakal kaini lyyoi da lyyoidu. ii salah
ok haslaydi. gIende lelek sahili oIdu. O zanan annesi (iIk kez) ki-
zinin lelek sahili oIaliIecegini anIadi. Anne ok kiznili, fakal lele-
ge lakinca, lelek gili oInadigi gid, zeiinden iki paia ikan yu-
vaiIak lii ey, lii nIek oIdugunu gid. 'Neieden luIdun lunu`
dedi. Kiz sadece agIiyoidu. O siiada lala ieii geIdi. 'oveiin, lelegi
oInasina nennun oIdun, dedi. 'Ana lu lii lelek degiI, dedi anne.
O zanan lala gidip lakli ve lelegin lii su nIegi oIdugunu gid.
nIeklen oIduka honul kaIdi. 'Kipiidiyoi, dedi. ok geneden
kk nIek lyneye laIanili. Yiini gn sonia kocanan oI-
nulu. ocukIaiIa doIaip konualiIiyoidu. 'Dede, leni ikai da, ev-
ieye lakinayin, diyoidu. O yzden dedesi hei salah onu diaii i-
kaiiyoi ve o da ocukIaia lakiyoidu ve ocukIai ondan honullu, lii
9
Ceoige iid CiinneII, |ac|fcc| |cdgc Ta|cs (Nev Yoik: ChaiIes Sciilneis
Sons, 1892, 1916), 5. 31-32.
357
eikek oIdugunu anIadiIai, nIek OgIan. Konunasindan anIadi-
Iai.
1O
Sonula: kadeiin ocugu uzun lii leIiisizIik dneniyIe yzIenek
zoiundadii. u aiii lehIike, engeI ya da onuisuzIuk dnenidii, ie,
kendi deiinIikIeiine ya da dia, liIinneyene fiiIaliIii, ne oIuisa oIsun,
dokundugu kefediIneni lii kaianIiklii. Ve lu lekIennedik, zaiaiIi
oIdukIaii kadai neihanelIi vaiIikIaiin aIanidii: lii neIek leIiiii,
yaidinsevei lii hayvan, lii laIiki, lii avci, kocakaii ya da kyI.
HayvanIai aiasinda yelini, ya da Siegfiied gili aagida yaan agaci-
nin kkIeiiyIe lesIenen gnoneIai aiasinda yelini ya da halla kk
lii odada lii laina yelini (yk linlii ekiIde anIaliInilii) oIan
gen dnya-iiagi, IIn ve adIandiiiIni oIan aIanin henen le-
sinde duian lohun haIindeki gIeiin deisini gienii.
MilIei, lu liden lii deneyinIe yzIenek ve onu anak iin si-
iadii lii yelenegin geiekligi konusunda uzIaii. Liken geIini g,
zeka ve liIgeIik anekdolIaiinda lelekIei oklui. HeiakIes, laniia He-
ianin leigine gndeidigi lii yiIani loguveinili. IoIinezyaIi Maui
luzak kuiup gnei yavaIalli - lyIece annesine yenek piiine za-
nani veidi. Cidgnz gili, Iliahin Tek Tanii liIgisine uIali. Isa
liIgeIeii aIl elli. elek uddha lii gn lii agacin gIgesi aIlinda li-
iakiInili, dadiIaii lii aia ln gIeden sonia gIgenin kipiidanani
oIdugunu ve ocugun vecd haIinde yoga duiuunda oluidugunu gi-
dIei.
CokuIa ve iinladan sigiilnaIaii aiasindaki ocukIuk sign
siiasinda, sevgiIi Hindu kuilaiici Kiinanin yapip ellikIeii, canIi lii
eviin oIuluiui. Iulana adIi lii golIin, gzeI lii kadin ginnn-
1O
LIsie CIevs Iaisons, Tcua Ta|cs (Menoiis of lhe Aneiican IoIkIoie Soci-
ely, XIX, 1926), s. 193.
358
KOZMOCONIK LVRIM
de, ana ggsIeiinde zehii laiyaiak geInili. ocugun vey annesi
Yasodanin evine giidi ve kendini ho gsleiip ocugu sl veinek
zeie koIIaiina aIdi. Iakal Kiina yIe seile geii ekiIdi ki onun ya-
anini aIdi ve Iulana, asiI ginnne kavuaiak Id. Kokan cesel
yakiIinca, nasiIsa lalIi lii koku veidi, nk laniisaI ocuk dii deno-
na sln ieiken kuiluIu sunnulu.
Kiina oyunlaz lii kk ocuklu. Sl anneIeii uyuiken ekinik
kavanozIaiini sakIanaklan hoIaniidi. UIaaliIecegi yeiIeiden uzaga,
yksek iafIaia yeiIeliiiIni eyIeii yiyip dknek zeie liinannaya
layiIiidi. KizIai ona Teieyagi-hiisizi deidi ve Yasodaya yakiniiIaidi,
fakal Kiina hei sefeiinde lii eyIei uyduiuidu. ii gIeden sonia
nanevi eleveynIeiine, avIuda oynaiken kiI yedigi syIennili. Yasoda
eIinde lii sopayIa koup geIdi, fakal Kiina dudakIaiini siIip lii ey
liInedigini syIedi. aknak iin kiiIi agzi ali Yasoda, fakal ieii
lakinca lln evieni, Dnyayi gid. $yIe dnd: Ne lu-
daIaca ey, ogIunun Dnyanin Lfendisi oIdugunu dnnek.
Sonia hei ey ona kapandi ve o ani henen unuluveidi. Kk ogIani
kucakIayip eve laidi.
Sigiilna haIki, Zeusun Iiindu kaiiIigi oIan, ggn kiaIi ve yag-
nuiun efendisi Indiaya lapiniidi. ii gn adakIaiini sunduklan son-
ia, gen Kiina onIaia yIe dedi: India gkle kiaI oIsa liIe, yce lii
lanii degiI, devIeiden koikai o. Dahasi, dua elliginiz yagnui ve loI-
Iuk, suIaii ykseIlen ve geii dien gnee lagIidii. Ne yapaliIii
India` OIup lilen hei ey doganin ve iuhun yasaIaiiyIa leIiiIenii.
Sonia onIaiin dikkalini, saygiIaiini havanin uzak efendisinden daha
ok hak eden yakindaki oinanIiga, nehiiIeie, lepeIeie ve zeIIikIe de
Covaidhan Dagina eviidi. Ve lyIece onIai daga sunduIai iekIeii,
neyveIeii ve ekeiIeneIeii.
35
Krlnu'nrn kendlsl lklncl blr bllm uldr. blr dug tunrrsr bllmlnl
uldr ve blr yundun lnsunlurrn urusrndu eskl bllmlyle dug krulrnu tupr-
nrrken, dlger yundun lnsunlurrn sunduklurrnr kubul ettl. Tunrr sunu-
lunlurr uldr ve hepslnl yedl.
11
Indru olkelenmltl ve lnsunlurrn hepsl slllnlp supurulunceye dek
yugmur yugdrrmusrnr emrettlgl bulutlur krulrnr ugrrdr. Bolgeye blr
lrrtrnu bulutlurr toplulugu yrgrldr ve sel glbl bounmuyu buludrlur,
sunkl dunyunrn sonu gelmltl. Fukut gen Krlnu Covurdhun Dugr'nr
tukenmez ener|lslnln rsrsrylu doldurdu, onu kuuk purmugrylu kuldrr-
dr ve lnsunluru ultrnu srgrnmulurrnr soyledl. Yugmur dugu urptr, trsludr
ve buhurlutr. Sel yedl gun surdu, lukut blr dumlusr blle srgrrtmulur
toplulugunu degmedl.
O zumun tunrr, ruklblnln Ilksel Vurlrgrn blr bedenlenmesl olmusr
gerektlglnl unludr. Krlnu ertesl gun kuvulrnr uluruk lneklerl otlutmu-
yu goturdugunde, Cogun Krulr beyuz llll Alruvutu lle uugr lndl, gu-
lumseyen gencln uyuklurrnu kupundr ve ul dlledl.
12
ocukluk evrlmlnln tumumlunmusr uzun blr bellrslzllk doneml-
nln urdrndun gerek kllllglnln ortuyu rkmusrylu, kuhrumunrn don-
mesl yu du tunrnmusrdrr. Bu oluy buyuk olekll blr krlz yurutublllr,
11
aliIi okuia gaiip geIeliIecek oIan lu neiinin anIani, iladel YoIunun
(ona||i narga) uzak, dIenenez kavianIaiIa degiI, iladel eden laiafindan
liInen ve seviIen eyIeiIe laIanasi geiekligidii. Malul hei eyde ikin oI-
dugundan, O, Kendini deiinIenesine lakiIan hei ey aiaciIigiyIa liIinii ki-
Iacaklii. Dahasi, onun iin di dnyadaki Malulu kefelnesini oIasi kiIan
iladel edenin iindeki Malullui. u gizen, Kiinanin lapinna eyIeni si-
iasindaki ikiIi vaiIigiyIa seigiIenii.
12
Rahile Nivedila ve Ananda K. Coonaiasvany, Mq|ns cf |nc Hindus and
8uddnis|s (Nev Yoik: Heniy HoIl and Conpany, 1914), s. 221-232den
uyaiIannilii.
30
KOZMOCONIK LVRIM
nk insan yaanindan o ana dek diIanan gIeiin leIiinesini sag-
Iai. Daha nceki inlIei paiaIaia ayiiIii ya da zIi, gz has-
laIik kapIai. Yine de leIIi lii yikin anindan sonia, yeni elkenin ya-
ialici gc gini oIui ve dnya lekIennedik gikenIe yeniden e-
kiIIenii. u ainiha geiiIne-diiiIne lenasi ya kahiananin kendisinin
vcudu, ya da onun dnyaya elkiIeii zeiinde gsleiiIeliIii. IIk see-
negi su nIegine iIikin IuelIo yksnde giyoiuz.
LikekIei lavan avIanaya gidiyoidu ve nIek OgIan da gilnek
isledi. 'Dede, leni lepenin diline glieliIii nisin, lavan avIanak is-
liyoiun. 'AplaI loiunun, sen lavan avIayanazsin, eIin ayagin yok se-
nin, dedi dede. Iakal nIek OgIan gilneyi ok isliyoidu. 'Cli le-
ni. Sen yaIisin, lii ey yapanazsin. Annesi agIiyoidu, nk ogIanin
eIi ayagi gz yoklu. Iakal onu lesIiyoiIaidi, agzindan, nIegin
agzindan. yIece eilesi gn dedesi onu gneydeki dzIge glid.
Oiada ogIan yuvaiIandi epey ve ok geneden lii lavan izi gip la-
kip elli. ok geneden lavan kali ve o da onu kovaIadi. Tan dz
aiaziye vaiacagi siiada lii kaya leIiidi, ona aipip kiiiIdi ve lii ocuk
fiiIadi ayaga. Deiisinin kiiiInasina ve lii ocuk, lyk lii ocuk oI-
nasina ok sevinnili. oynuna lii si loncuk laknili ve luikuaz
kpeIeii vaidi, lii dans elekIigi, nakosenIei ve gdeii lii gnIegi
vaidi. ii si lavan yakaIadiklan sonia, dnp onIaii, kendisini za-
feiIe eve glien dedesine veidi.
13
Hayal doIu MandaIi savai -Kiinizi DaI $vaIyeIeii Divani de-
nen, oilaag UIslei Divaninin la kahianani
14
- CuchuIainnin iinde
13
Iaisons, a.g.c., s. 193.
14
Oilaag IiIanda efsane divanIaii unIaii ieiii: (1) Taiihncesi haIkIaiin
IiIanda adasina gIeiini, savaIaiini ve zeIIikIe Tualha De Danaan, Yce
Anne, Dananin ocukIaii oIaiak liIinen laniiIai iikinin yapip elneIeiini
31
yanan koznik eneijiIei, hen kendin hen de eviesindeki hei eyi
yakip yikaiak liidenliie depien gili palIayiveiiidi. Dil yainday-
ken -diye laIai yk- ancasi KiaI Concholaiin ocuk laluiIaiini
kendi leceiiIeiinde sinanaya kaiai veidi. akii hiIisi (hokeye len-
zei IiIanda oyunundaki uluk), gn lopu, niziagi ve oyuncak kaI-
kaniyIa liiIikle Lnania saiay ehiine gilli ve lek lii sz elneden dog-
iuca ocukIaiin aiasina daIdi - hepsi eIIi kadai kiiydi, ayiida hiIi
oynuyoiIai ve Concholain ogIu IoIIanainin ndeiIiginde sava
oyunIaii aIiiyoiIaidi. ln saha zeiine uIIandi. YuniukIaii, li-
IekIeii, avuIaii ve kk kaIkaniyIa dil lii yandan geIen hiIiIeii,
lopIaii ve niziakIaii kaiiIadi. Sonia yaaninda iIk kez sava iIginIi-
gina luluIdu (daha sonia onun nleli ya da lozuInasi oIaiak lani-
nacak ikn, kaiakleiislik lii dnn) ve oIan lileni kinse anIa-
yanadan eIIisini liiden deviinili. ocukIaidan lei, SoyIu IeigusIa
anIalan Mi|c|cji| Ditan, (2) on ikinci yzyiIda II. Heniinin ynelinindeki
AngIo-NoinanIaiin geIiine dek sien KeIl hanedanIaiinin kuiucuIaii oIan
MiIesius oguIIaiinin, en son geIen iikin yaii-laiihseI kionikIeii ya da MiIe-
sianIain YiIIikIaii, (3) nceIikIe CuchuIainnin (|unu|in oIaiak okunui)
ancasi Concholain (|ununur okunui) saiayinda yapip ellikIeiine daii
oIan Ktrntzt Da| cta|qc|cri U|s|cr Ditant. lu divan Ailhui geIeneginin CaI-
Iei, iilanya ve IngiIleiede lyk Ide geIiinini elkiIenilii - Concho-
lain saiayi KiaI Ailhuiunki iin ve CuchuIainnin yapip ellikIeii Ail-
huiun yegeni Sii CavaininkiIei iin inek oIuluinului (Cavain daha
sonia LanceIol, IeicevaI ve CaIahada alfediIen naceiaIaiin ogunun asiI
kahiananiydi), (4) |ianna Ditant. Iianna, Iinn MacCooIun IideiIigindeki
lii kahianan savaiIai lopIuIuguydu (lkz. gcridc, s. 254, dipnol 21), lu
divanin en lyk yks Iinn, yeni evIendigi Ciianni ve yegeni Diainaid
aiasindaki, liiok lIn lize Tiislan ve IseuIlun liIinen yksyIe
uIani oIan ak genidii, (5) |r|anda |rni|crinin |fsanc|cri.
Hiiisliyan IiIandanin yaygin peii liIgisinin kk insanIaii daha nceki
pagan laniiIaidan, Tualha De Danaandan lieliInilii..
32
KOZMOCONIK LVRIM
salian oynayan kiaIin yanina koluIai. Concholai kaIkip kaigaaya
lii son veinek isledi. Iakal CuchuIainn lln deIikanIiIai onun ko-
iunasi ve denelinine veiiIneden gevelnedi eIini.
15
CuchuIainnin siIah kuandigi iIk gn onun kendini lan lii dia-
vuiunuydu. u eyIende dingince denelIenen hilii ey yoklu, Hindu
Kiinanin yaplikIaiinda luIdugunuz egIenceIi iioniden de esei yok-
lu. Onun yeiine, CuchuIainnin gcnn siniiIaii heikese oIdugu gili
kendisine de iIk kez leIIi oIuyoidu. VaiIiginin deiinIikIeiinden fiiIa-
nili ve dnneksizin hizIa laediInesi geiekiyoidu.
ii gn Diuid Calhlad, KiaI Concholaiin saiayinda o gn siIah
ve ziih kuanan kiinin adinin IiIandanin ln genIeiininkinin le-
sine geecegi: ana yaaninin aIaliIdigine kisa oIacagi kehanelini
yapliginda oIayIai palIak veidi. CuchuIainn henen sava aIelIeiini is-
ledi. Ona gcyIe dainadagin elligi onyedi lakin siIah veiiIdi, sonun-
da Concholai ona kendi lakinini veidi. Sonia CuchuIainn aialaIaii
paianpaia elli. ii lek kiaIinki onun sinanasindan geecek kadai
sagIandi.
CuchuIainn, Concholain aialacisina uzakIaidaki Dikkal Ll
SigIiginin lesine glinesini enielli ve kaIeyi savunanIaiin kafaIaii-
ni kopaidigi uzak lii kaIeye, Nechlanin OguIIaiinin yeiine geIdiIei.
KafaIaii aialanin kenaiIaiina dizdi. Ceii dneiken yeie alIadi ve koi-
kun lii hizIa koaiak lyk loynuzIu iki geyik yakaIadi. Iki laIa
havadan iki dzine kugu did. Ve kiilaIai ve lenzei eyIeiIe
hepsini, hayvanIaii da kuIaii da aialaya lagIadi.
15
Tain lo CuaiIgne (8cc| cf |cins|cr iindeki veisiyon, 62 a-l): yay. hz.
Wh. Slokes ve L. Windisch, |riscnc Tcx|c (Lxlialand zu seiie I lis IV, Leip-
zig, 19O5), s. 1O6-117, IngiIizce eviiisi LIeanoi HuII, Tnc Cucnu||in Saga in
|risn |i|cra|rc (Londia, 1898), s. 135-137de.
33
Aiala Lnania ehiine, kaIeye yakIaiiken Kahin Kadin Levaichan
lu alafalIi geii dehelIe seyielli. Aiala dnanIaiinin kanIi kafa-
IaiiyIa ssIenni, dedi, aialadaki gzeI ak kuIai eIik ediyoi ona,
vahi geyikIeii de lagIani aialaya. u aiala dvsn laniyo-
iun, dedi kiaI: o kk ogIan lenin kiz kaideinin ogIu, daha lu-
gn oinana gilnili. LIlelle eIIeiini kana luIani oInaIi, egei fkesi
lananen yalinanisa Lnanianin lln genIeiini nahvedei. Ale-
ini sndinek iin henen lii yoI aiandi, luIundu. KaIeden yz eIIi
kadin, laIaiinda ScandIach oInak zeie, anadan dogna haIe geIdi-
Iei ve yanIaiinda lii nuhafiz oInadan onu kaiiIanaya iIeiIediIei.
Kk savai, ulandigindan ya da lyIe lii kadinIik gsleiisinden
liiaz heyecanIandigindan lakiIaiini laka yana eviidi ve henen o
anda eikekIei onu yakaIayip soguk suya alliIai. Su vaiiIinden luhai-
Iai, kpkIei gkIeie ykseIdi. Ikinci lii vaiiI kaynadi. nc
yaInizca sicakIadi. yIece CuchuIainn sakinIeliiiIdi ve ehii kui-
laiiIni oIdu.
16
Ceieklen de gzeI lii ocuklu: hei ayaginda yedi painak vaidi
CuchuIainnin ve hei eIinde o kadai painak, gzIeii yedi ayii gzle-
legiyIe paiiI paiiIdi, hei liii ncevhei lenzeii yedi kiviIcinIa ssIen-
nili. Hei yanaginda didei lenek vaidi: liii navi, liii koyu kiinizi,
liii yeiI, liii saii, iki kuIagi aiasinda, aii laIini andiian saiiIikla ya
da ipIak gne aIlinda leyaz aIlindan lii lio gili aik saii eIIi adel
uzun peieni vaidi. zeiinde gn lokaIi yeiI lii peIeiin ve aIlin
iIeneIi lii gnIek vaidi.
17
Iakal nlele ve lozuInasina kapiIinca,
16
8cc| cf |cins|cr, 64-67 (Slokes and Windisch, a.g.c., s. 13O-169), HuII,
a.g.c., s. 142-154.
17
LIeanoi HuII, a.g.c., s. 154den, 8cc| cj|cins|cr, 68Adan eviiInilii (Slo-
kes and Windisch, a.g.c., s. 168-171).
34
KOZMOCONIK LVRIM
koikun ve okliinIi ve acayip ve hi liIinneyen lii vaiIik oIdu.
Tepesinden yeie dek hei yeiinde eli ve hei kasi, ekIeni, noklasi ve eI-
Ieii liliiyoidu. AyakIaii, lopukIaii, dizIeii yei degiliiip leis dndIei.
ainin n lendonIaii, loynunun aidina, lii ayIik lii insanogIunun
laindan daha lyk gindkIeii yuniuIaia ekiIdiIei. Tek gz
lainda yIe uzaga ekiIdi ki, lii yalani laIikiIin onu kafasinin aika
kisninin yaninda duidugu yeiden, yanagina sikIenek iin ekip
ekeneyecegi neiak konusuydu, digei gz leisine liidenliie diaii
fiiIadi ve kendiIiginden yanagina yeiIeli. Agzi kuIakIaiina vaiincaya
dek aipiIdi ... iinden aIev yaIinIaii fikiidi. Iinde aipan kaIlin
aliIaii, lagIi oIdugu kuIlesinde koluian lii kpegin ya da ayiIaiIa
savaan lii asIanin giIls giliydi. Iindeki fokui fokui kpien
fkenin oIuluidugu leIIi oIan, lainin slndeki luIulIaidan iddelIi
saganakIaiin ve kipkiziI ale kiviIcinIaiinin dkIdg giIyoidu.
SaIaii kainakaiiik oInulu ... lainin zeiinde saInan loI neyveIi
lii eIna agaci vaidi, ana eInaIaiin hilii zanan yeie eiieneyecegi
aikaidi, onun yeiine hepsi lek lek saIaiin zeiinde onun fkesi iin
sapIanni gili duiacakli. Onun 'kahianan nleli kendini aIninda da
gsleidi, liiinci sinif ziih kuanni lii adanin nigfeiinden daha
uzun ve kaIindi. |Ve son oIaiak:j lainin lan oilasindaki neikezi
nokladan dik oIaiak ykseIip dil leneI noklaya dagiIan koyu ienk
kanin dindik fikiiii lyk lii geni diieginden daha kaIin, uzun,
sagIan ve uzundu, lii ki gnnn akani lii kiaI ona yakIaligi za-
nan kiaIIaia Iayik laiinagi ilen dunanIi lii lalul ilsn andiian
lyI lii kasvel dunani oIuluinulu luiada.
18
18
HuII, a.g.c., s. 174-176, 8cc| cf |cins|cr, 77den (Slokes and Windisch,
a.g.c., s. 368-377). Kiinanin dnnyIe kaiiIaliiin, gcridc, s. 264-268
ve Levha IV, ayiica lkz. Levha II ve XII.
35
3. 5avat O!arak Kahraman
Kahiananin dogun yeii ya da insanIai aiasinda yelikinIik iIeiini
geiekIeliinek zeie geii dndg uzak sign Ikesi, dnyanin oi-
la yeii ya da glek deIigidii. ii suaIli kaynagindan kalaicikIaiin
iknasi gili, evienin liinIeii lu kaynaklan haIka haIka yayiIii.
Ceni, kipiilisiz deiinIikIeiin slnde, ggn dokuz feIegi ve yedi
kali aIlinda, oila yeide, Dnyanin Clek DeIigi, dnyanin en sakin
yeii, ayin soInadigi, gnein de lalnadigi, eledi yazin hkn sid-
g ve agakakanin duinaksizin civiIdadigi yeide, oiada Ak Cen li-
Iincine kavulu. SiliiyaIi YakulIaiin lii kahianan nili lyIe laIa-
nakladii. Ak Cen neiede oIdugunu ve yaadigi yeiin nasiI lii yei oI-
dugunu giennek zeie iIeiIedi. Dogusunda geni, nadasa liiakiIni
lii laiIa uzaniyoidu, oilasinda lyk lii lepe vaidi ve lepenin oi-
lasinda da devasa lii aga. Agacin z saydandi ve ho kokuIuydu,
kalugu hi kuiunuyoi, alIaniyoidu, zsuyu gns paiiIdiyoidu,
gi yapiakIai hi soInuyoidu ve iek saIkinIaii leis eviiIni lai-
dakIaii andiiiyoidu. Agacin lepesi yedi kal gg aiyoi ve Yce Tanii,
Yiyn-ai-lojon iin lii diIek agaci oIaiak ginyoidu, kkIeiiyse,
oianin nilik yaialikIaiinin laiinakIaiina kiii oIuluiaiak yeiaIli uu-
iunIaiina iniyoidu. Aga yapiakIaii aiaciIigiyIa ggn yaialikIaiiyIa
sohlele daInili.
Ak Cen gneye dndgnde, yeiI olIuk lii ovanin oilasinda lek
lii izgiin esnedigi sakin Sl CIn gid, ve gIn kiyisinda ek-
inik lalakIikIaii vaidi. Kuzeyinde, gece gndz hiiidayan aga-
IaiiyIa kasvelIi lii oinan duiuyoi ve iinde hei liden canIi gezini-
yoidu. Aidinda uzun dagIai ykseIiyoidu ve leyaz lavan kiknden
apkaIai giyni giliydiIei, gge yasIaniyoiIai ve lu oila yeii kuzey
izgiindan koiuyoiIaidi. aliya dogiu lii aIiIik uzaniyoidu ve onun
3
KOZMOCONIK LVRIM
izin 17. Pa|cc|i|i| Pc|rcg|if (Cezayii).
da lesinde uzun lii kknai oinani duiuyoidu, oinanin aidinda lii
si pek sivii uIu oInayan ziive giIyoidu.
Yani, Ak Cen'in gn iigini gidg gn dnyanin haIi luydu.
YaInizIiklan yoiuInu oIaiak, devasa yaan agacina dogiu iIeiIedi.
KulsaI Yce Lfendi, Agacinin ve aiinaginin Annesi, diye dua elli,
yaayan hei ey iflIei haIinde vaioIuyoi ve aidiIIaiini geliiiyoi, ana
len yaInizin. Ceznek ve kendi linden lii e aianak isliyoiun,
kendi line kaii gcn sinanak isliyoiun, insanIaiIa kaiiIa-
nak- insanIaiin haIIeiine gie yaanak isliyoiun. enden lagiini
esiigene, oIanca aIakgnIIIgnIe dua ediyoiun. aini egiyoi
ve diz kyoiun.
O zanan agacin yapiakIaii niiiIdannaya laIadi ve ho, sl le-
yazi lii yagnui dkId onIaidan Ak Cen'in slne. Sicak lii iz-
gi hissediIdi. Aga inIeneye laIadi ve kkIeiinden, leIine kadai lii
kadin figi leIiidi: oila yala, ciddi lakiIi, saIaii uuan ve ggs-
Ieii ipIak lii kadin. Taniia gence nuhleen ggsIeiinden sl sun-
du ve onu iei inez gen gcnn yz kal ailligini hisselli. Ayni za-
37
nanda laniia gence hei li nulIuIuk diIedi ve onu ne suyun, ne de
ale, denii ya da heihangi lii eyin zaiai veinenesi iin kulsadi.
19
Kahianan glek lagi noklasindan kadeiini geiekIeliinek zeie
ayiiIii. YelikinIik iIeii dnyaya yaialici g dagilii.
ar|t scq|cdi qa|t Vainancincn,
gc||cr |aqna|t, qcr sarst|dt,
ve oa|tr dag|ar |i|rcdi,
tc g| |aqa|ar a||adt.
Vc dag|ar oiroirindcn aqrt|dt,
|tqtda|i |a|ar para|andt.
20
Ozan-kahiananin dizeIeii gcn szIeiinin lysyIe sesIeniyoi,
lenzei liinde, savai-kahiananin kiIicinin ucu yaialici Kaynagin
eneijisiyIe paiiIdai: nnde Yipianni OIanin kalukIaii dkIi.
nk niloIojik kahianan oIacak eyIeiin degiI, oIan eyIeiin
yandaidii: kalIedecegi ejdei lan da s|a|us quc canavaiidii: Yeiinde
Duian, geniin lekisi. eIiisizIiklen kahianan ikai, fakal dnan
gcn koIlugunda lyk ve hiIelazdii, dnandii, ejdeidii, liiandii,
nk konununun yelkisini kendi ikaiina eviiii. Gcnii lekIedigi
iin degiI, oc||cdigi iin Yeiinde Duian'dii.
Tiian guiuiIudui ve iinde cehennenini laii. CuiuiIudui, nk
gcn kendine ail sayai, lyIece soylaii ioIndedii, gIgeyi nad-
deyIe kaiiliiii, aIdaliInak kadeiidii. Cnn ekiIIeiinin kaynagi oIan
19
Uno HoInleig (Uno Haiva), Dcr 8aun dcs |cocns (AnnaIes Acadeniae Sci-
enliaiun Iennica, Sei. , CiIl XVI, No 3, HeIsinki, 1923), s. 57-59, N. Co-
iochov, Yiyn UoIan |ztcs|iqa Vas|cnc-Siocrs|atc O|dc|a |., Ruskavo Ce-
ogiafieskavo Oleslva, XV), s. 43 vd.
2O
Ka|cta|a, III, 295-3OO.
38
KOZMOCONIK LVRIM
kaianIiklan yeniden leIiien niloIojik kahianan, liianin cehenneni-
nin gizine daii lii liIgi geliiii. ii dgneye lasnak kadai lasil lii
haiekelIe elkiIeyici dzenegi lozai. Kahiananin gievi anin kiislaI-
IeneIeiini siekIi paiaIanaklii. eviin siegidei: niloIoji lyne
noklasina odakIanii. Yaayan lanii iin diiengen cansizIik degiI, d-
nn, akikanIik kaiakleiisliklii. Anin lyk figi yaInizca ki-
iiInak, diIinIeie ayiiInak ve evieye dagiliInak iin vaioIui. Kisaca:
dev-liian nuazzan geiegin, kahianansa yaialici yaanin savunucu-
sudui.
Kahiananin insan liinindeki dnya sieci ancak kyIei ve ehii-
Iei lopiak zeiine yayiIinca laIai. aIangilaki zananIaidan geii ka-
Ian liiok canavai hI evie lIgeIeide doIanii ve klIk ya da
unulsuzIuk yznden kendiIeiini insan lopIuIuguna kaii kiIaiIai.
Yok ediIneIeii geiekii. Dahasi, konuIaiinin eyaIaiini kendiIeiine
deviien insan soyundan liianIai oilaya ikai ve yaygin sefaIelin sele-
lidiiIei. asliiiInaIaii geiekii. Kahiananin leneI gievIeii aIanin le-
nizIennesine iIikin oIanIaidii.
21
Kul-o-yis, ya da Kan Iihlisi OgIan kaseden aIinip da lii gn
iinde eikek oIunca, nanevi aiIesinin kaliI danadini Idid, sonia
kiida lekIeyen devIeie yneIdi. Anne oInak zeie oIan lii dii di-
21
uiada eski yaii-hayvan dev-kahianan (ehii kuiucu, kIli veiici) iIe
soniaki lan insan lipi aiasindaki ayiini koiuyoiun. (kz. gcridc, s. 353-
359.) Sonuncusunun yapip ellikIeii aiasinda iIkinin, geniin dIIendiii-
ciIeii oIan IilonIai ve MinolauiosIain kalIediInesi de vaidii. (Aiii ly-
yen lii lanii henen yaan yok eden denona dni. iin kiiiInaIi ve
eneijiIei seilesl liiakiInaIidii.) Iek seyiek oInayaiak eviinin iIk aana-
Iaiina ail oIan gievIei insan kahianana veiiIii ya da iIk kahiananIaidan
liii insanIaaliIii ve daha iIeii lii gne lainii, ana lu liden IekeIenne
ve eilIenneIei geneI kaIili degiliinez.
3
inda, ln lii vahi ayiIai kaliIesini yok elli. Dii ayi yaani iin o
kadai yaIvaidi ki, lagiIadi onu. unu yapnasaydi, yeiyznde lek
lii ayi kaInayacakli. Sonia lii yiIanIai kaliIesini kesip lili, ana yi-
ne anne oInak zeie oIan liii diinda. Sonia lehIikeIi oIdugu syIe-
nen lii yoIda iahala yid. Cideiken lyk lii hoiluna yaka-
Iandi ve sonunda lyk lii laIigin agzina kadai sikIendi. u lii
enici laIikli ve izgi onun eniiydi. aIigin kainina giiince lii si
insanIa kaiiIali. ogu Iyd, ana lazisi hI yaiyoidu. InsanIaia
dedi ki, 'Ah, lii yeiIeide lii kaIp oInaIi. Dans edecegiz. Yzn le-
yaza loyadi, gzIeiine ve agzina kaia daiieIei izdi ve laina leyaz lii
kaya liagini ucu yukaiida oIacak ekiIde lagIadi. ZiiiIliIai da geliiiI-
di. Sonia insanIai dans elneye laIadi. ii sie Kan Iihlisi eIIeiiyIe
kanal haiekelIeii yapip aiki syIeyeiek oluidu. Sonia dogiuIup dans
elli, laindaki liak kaIle vuiuncaya dek aagi yukaii siiadi. KaIli
skp ikaidi. Sonia laIigin kaluigaIaiinin aiasini kesli ve insanIaiin
hepsini diaii ikaidi.
Kan Iihlisi yoIcuIuga devan elnesi geiekligini syIedi. aIana-
dan nce insanIai onu, lii sie sonia heikesi kendisiyIe gieneye
agiian lii kadinIa kaiiIaacagini, onunIa konunanasi geiekligini
syIeyeiek uyaidiIai. SyIedikIeiine kuIak asnadi ve lii sie gilliklen
sonia, onu agiian lii kadin gid. 'Hayii, dedi Kan Iihlisi. 'AceIen
vai. Yine de, kadin didnc kez agiiinca yIe dedi, 'Lvel, ana lii
sie lekIeneIisin, nk yoigunun. DinIenince geIip seninIe giee-
cegin. DinIeniiken, yeide sananIaiIa gizIenni lii si lyk liak
oIdugunu gid. O zanan kadinin insanIaii gieiiken oiaya deviie-
iek Ididgn anIadi. DinIenince, devan elli. Kadin onun liakIaii
gidg yeide duinasini isledi, ana o yIe dedi, 'Yok, daha hazii
degiIin. aIanadan nce liiaz oynaaIin. KadinIa oynanaya la-
Iadi, ana henen onu yakaIayip liakIaia alli ve ikiye paiaIadi.
370
Kan Iihlisi yoIa devan elli ve lii sie sonia lii yaIi kadinIai
lopIuIuguna iaslgeIdi. YaIi kadinIai ona az gilliklen sonia saIincakIi
lii kadinIa kaiiIaacagini, ne oIuisa oIsun onunIa saIIannanasini
syIediIei. ii sie sonia azgin lii nehiin kiyisinda lii saIincak gi-
d. zeiinde saIIanan lii kadin vaidi. Onu lii sie seyielli ve kadi-
nin saIIayip suya dieiek insanIaii Ididgn gid. unu faik
edince kadina gidip 'Senin saIincagin vai, saIIan da lii gieyin, dedi.
'Hayii, dedi kadin, 'len seni saIIaniiken ginek isliyoiun. 'Tanan,
dedi Kan pihlisi, 'ana nce sen saIIannaIisin. 'Tanan, dedi kadin,
'indi len saIIanacagin. ak lana. Sonia len de seni seyiedecegin.
yIece kadin nehiin zeiinde saIIandi. O lunu yapaiken, Iihli oIani
lileni anIadi. O zanan kadina dedi ki, 'len haziiIaniiken sen lii keie
daha saIIan, fakal kadin yine saIIaniiken sainaigi kesli ve onu suya
did. u Kesik Kiyi Deiesinde oIdu.
22
u liden iIeiIe lizin Dev Idien }ack nasaIindan ve HeiakIes
ve Theseus gili lu liden kahiananIaiin alaIaiina daii kIasik yk-
Ieiden laniigiz. Ayiica, Azize Mailhaya iIikin aagidaki lyIeyici
Iiansiz yksnde oIdugu gili, Hiiisliyan azizIeiinin efsaneIeiinde
de luIunnakladii.
O zananIai Rhoneun kiyiIaiinda, Avignon ve AiIes aiasindaki
lii oinanda, yaii hayvan yaii insan, kzden lyk, allan uzun, di-
Ieii loynuzIai kadai keskin ve vcudunun iki yaninda lyk kanalIai
laiyan lii ejdei vaidi, lu canavai lln gezginIeii kalIelli ve lln
kayikIaii laliidi. CaIalyadan deniz yoIuyIa geInili. LleveynIeii, Le-
vialhan -denizde yaayan lii yiIan liininde lii canavai- ve Onageidi
KOZMOCONIK LVRIM
22
CIaick WissIei ve D. C. DuvaII, Mq|nc|cgq cf |nc 8|ac|fcc| |ndians (Anlhio-
poIogicaI Iapeis of lhe Aneiican Museun of NaluiaI Hisloiy, CiIl II, Ki-
sin I, Nev Yoik, 19O9), s. 55-57. AIinliIayan Thonpson, a.g.c., s. 111-113.
371
izin 18. Kra| Tcn (Misii, IIk Hanedan, ca. M 32OO)
- dokundugu her eyl utele yukun, Culutyu'du yetlml korkun blr
cunuvur.
Ite Azlze Murthu, lnsunlurrn rsrurrylu e|dere kurr glttl. Onu or-
mundu blr udumr purulurken buluncu, uzerlne kutsul su serptl ve hu
rkurdr. Cunuvur o undu kuyboldu ve uzlzenln kuugrnr boynunu gel-
rlp komu blr koye goturdugu blr koyunu donuuverdl. Orudu hulk
onu tu ve sopulurlu kutlettl.
Ve e|der lnsunlur turulrndun Turusque oluruk blllndlglnden, ehlr
onun unrsrnu Turuscon udrnr uldr. O zumunu dek nehrln kryrsrnr kup-
luyun kurunlrk ormunlur yuzunden Kuru Col unlumrnu gelen Nerluc
oluruk ugrrrlryordu.
23
Antlk ugrn suvur-krullurr llerlnl cunuvur kutletme oluruk goru-
yordu. Purluk kuhrumunrn e|dere suldrrdrgr bu lormul, butun hulr se-
lerlerl lln buyuk blr kendlnl uklumu urucr olmutur. Kendl hulkrnrn
uygurlrklurrnr devruldrgr Sumerlllerln kudlm ehlrlerlnl yok eden Agu-
23
}acolus de Voiagine, a.g.c., CIV, Sainl Mailha, Viigin.
KOZMOCONIK LVRIM
deIi Saigonun aagidaki ivi yazisindaki gsleiiIi kayilsizIikIa sayisiz
anilsaI lalIel yaziInilii.
Agadenin kiaIi, laniia Ilain vekiIi, Kiin kiaIi, lanii Anunun
paiusu,
24
Yeiin KiaIi, lanii LnIiIin lyk ia||usu
25
Saigon: Uiuk
ehiine saIdiidi ve duvaiini yok elli. Uiuk haIkiyIa aipili ve esii
edip LnIiI kapisindan geiidi. Agade kiaIi Saigon, UiIuIaiIa savali ve
yok elli onIaii, ehiini saidi ve duvaiini yok elli. L-Ninnaii saidi ve
duvaiini yok elli ve ln lIgesini, Lagalan denize dek saidi. SiIah-
Iaiini denizde yikadi. ...
4. Atk O!arak Kahraman
Dnandan zoiIa eIde ediIen hegenonya, canavaiin kl niyelIiIi-
ginden kazaniIni zgiIk, liian Yeiinde Duianhn enekIeiiyIe oila-
ya ikan yaan eneijisi lii kadin oIaiak singeIennilii. O sayisiz ej-
dei kalIelneIeiin lakiiesi, kiskan laladan kaiiiIni geIin, neIun
aiklan kuilaiiIan lakiiedii. O lakiie kahiananin kendisinin digei
yaiisidii - nk hei liii ikisidii: egei kahiananin konunu dnya
egenenIigiyse, lakiie dnyadii ve egei kahianan savaiysa, lakiie
de ndi. akiie, kahiananin evieIeyen duiunun hapishanesinden
kuilaiacagi kadeiinin ingesidii. Iakal kadeiine aIdiinadigi ya da
yanIi vaisayinIaiIa akIi kaiiligi yeide, kahiananin hilii alasi ie
yaianayacaklii.
2 6
24
KulsaI neihenIeiin haziiIanna ve uyguIannasiyIa iIgiIenen iahip sinifi.
25
Taniinin vekiIi oIaiak ynelen laiahip.
26
yk lii kahiananin acinasi laaiisizIiginin egIendiiici ve gielici lii i-
negi Iin KaIevaasinda luIunacaklii, Vinninenin nce Ainoya, sonia
da IohjoIanin hiznelisine yapligi kuida laaiisizIiga ugiadigi Rn IV-
VIII. yk u anki lagIan iin fazIasiyIa uzundui.
373
Haiika deIikanIi CuchuIainn, ancasi kiaI Concholain saiayin-
dayken, eIeiinin sadakalIeii hakkinda laionIaida lii lediiginIik
uyandiidi. Ona da lii e luIunnasini islediIei. KiaIin igiilkanIaii Ii-
Iandanin hei yeiine gilli, fakal onun legenecegi kinseyi luIanadiIai.
O zanan CuchuIainnin kendisi, LugIochla Logada, Lugh aheIe-
iinde lanidigi lii kiza gilli. Onu eviesinde vey kaideIeiiyIe liiIik-
le oyun aIaninda, onIaia diki dikneyi ve ig ineyi gieliiken luI-
du. Lnei sevinIi yzn kaIdiiip CuchuIainni lanidi ve yIe dedi:
Hei li leIadan uzak oIasin!
Kizin lalasi IoigaII lhe WiIyye iflin luIulugu syIenince, deIi-
kanIinin geii dneneyecegini dneiek CuchuIainni Askei Do-
naIIdan sava leceiiIeiini giennek zeie AIlaya gndeinek isledi.
Ve DonaII da ona laka lii giev veidi, laninni lii savai kadina,
Scalhacha dogiu g lii yoIcuIuga ikacak ve ondan kendisine doga-
sl kahiananIik sanalIaiini gielnesini isleyecekli. CuchuIainnin
kahianan yoIcuIugu siiadii lasilIigi ve aikIigiyIa, oIanaksiz gievin
kIasik lii liinde laaiiInasinin ln leneI geIeiini seigiIei.
YoI lii kl ans dzIgnden geiyoidu: iIk yaiisinda insanIaiin
ayakIaii yapiip kaIiyoi, digei yaiisinda olIai ykseIip onIaii dizIeiin-
den yakaIiyoidu. Iakal CuchuIainne lii lekeiIek ve lii eIna veien iyi
lii gen leIiidi. DzIgn iIk yaiisinda lekeiIek, Ikincisindeyse eIna
dndz yuvaiIanacakli. CuchuIainnin sadece onIaiin ince iehlei iz-
giIeiini, hilii yeie sapnadan izIenesi geiekiyoidu, lyIece ledeki
dai ve lehIikeIi vadiye uIaacakli.
Scalhachin evi lii adadaydi ve adaya ancak leIaIi lii kpiyIe
uIaiIiyoidu: iki aIak ucu ve yksek lii oila yeii vaidi ve liiisi lii
ucuna ikinca, digei u ykseIip onu geii fiiIaliyoidu. CuchuIainn
kez geii fiiIaliIdi. O zanan dnn geiidi ve kendini lopIayaiak,
374
KOZMOCONIK LVRIM
kpinn laina siiadi ve kahiananin son laIigi siiayiini yapli,
lyIece oilasina uIali, ve vaidigi zanan kpinn digei yani daha
lan oIaiak ykseInenili ve o da kendini fiiIalip adanin lopiagina
uIali.
Savai kadin Scalhachin -canavaiIaiin hep oIdugu gili- lii kizi
vaidi ve lu gen kiz, o yaInizIikla ggn oilasindan annesinin kaIesi-
ne den lu gen adan kadai gzeI lii ey ginenili. DeIikanIidan
niyelinin ne oIdugunu giendiklen sonia, ona dogasl kahiananIik
gizIeiini gielnesi iin annesini kandiinanin en iyi yoIunu anIalli.
Kahiananin son laIigi siiayiiyIa, Scalhachin oguIIaiini egilligi l-
yk poisuk agacina siiayacak, ggsne kiIicini dayayacak ve aizusu-
nu syIeyecekli.
SyIenenIeii yapan CuchuIainn savai lycden yaidin aIdi, ki-
ziyIa eyiz veineden evIendi, geIecegini giendi ve onun kendisiyIe
cinseI iIikiye giidi. ii yiI oiada kaIdi ve lu aiada Anazon Aifeye
kaii yapiIan savaa yaidin elli ve ondan da lii ocugu oIdu. Son oIa-
iak, onunIa lii uuiunun kiyisindaki dai lii yoIda kaiiIaan cadiyi
haIIelliklen sonia, evine IiIandaya dnd.
ii ak ve sava naceiasindan sonia CuchuIainn, IoigaII lhe
WiIyyi yine kaiisinda luInak zeie geii dnd. u sefei lasile ki-
zini kaiidi ve kiaIin saiayinda evIendiIei. Maceia ona hei liI engeIi
ana yelenegi veinili. Tek sikinli kaynagi, ancasi oIan kiaI Concho-
laiin, kiz iesni oIaiak danala geneden nce kiaIa ail iIk gece
hakkini kuIIanni oInasiydi.
27
CeIin yalaginin n kouIu oIaiak zoi giev nolifi ln zananIaiin
ve dnyanin ln kahianan gievIeiinde yei aInilii. u inldeki
27
Tnc lccing cf |ncr, Kuno Meyeiin L. HuII, a.g.c., s. 57-84leki eviiisinden
zelIendi.
375
ykIeide eleveyn Yeiinde Duian ioIndedii, kahiananin soiunu-
nun leceiikIi liinde zn lii ejdeiin IdiInesi deneklii. Uy-
guIanan sinavIai IIenez dzeyde zoiIudui. SinavIai, eleveyn dev
aisindan, yaanin yoIunda gilnesinin nulIak lii ieddini lensiI edei
gilidiiIei, yine de, uygun lii aday leIiidiginde, dnyadaki hilii g-
iev onun leceiisinden le degiIdii. ekIennedik yaidinciIai, zanan
ve uzay nucizeIeii kahiananin lasaiisini iIeiIelii, kadeiin kendisi (la-
kiie) eI uzalii ve eleveyn sislenindeki zayif lii noklayi aai. LngeIIei,
zinciiIei, liIsinIai, hei liden cephe, kahiananin yelkin vaiIiginin
nnde kayloIui. Takdii ediIen nuzaffeiin gz o anki duiunun hei
kaIesindeki alIagi aIgiIai ve dailesi onu geniIeleliIii.
CuchuIainnin lu ienkIi naceiasinin zeIIikIeiinin en elkiIeyici
oIan ve deiinIeie ineni, kahianana lekeiIegin ve eInanin yuvaiIani-
iyIa aiIan liiicik, ginnez yoIdui. unun, kadei nucizesinin sin-
gesi ve haleicisi oIaiak okunnasi geiekii. Cidg eyIeiin yzeyin-
den ykseIen hisIeiIe kendinden kopnayan, fakal kendi dogasinin di-
nanikIeiine cesaielIe yanil veien lii insan -Nielzschenin dedigi gili,
kendi kendine yuvaiIanan lii lekeiIek oIan lii insan- kaiisinda
gIkIei eiii ve iIeiIedike lekIennedik lyk lii yoI aiIii.
5. Imparatnr vc TIran O!arak Kahraman
LyIenin kahianani, dnyayi iIk kez haiekele geiien ilkiyi yaa-
nan anda sidien eviinin eyIeyenidii. CzIeiiniz ikiIi odak paia-
doksuna kapaIi oIdugundan, gievi lehIikeye ve lyk aciya iagnen
kudielIi lii eI laiafindan laaiiIni sayaiiz, digei aidansa, Mai-
dukun Tianali aikelipseI ejdei-kalIedii gili, giev yaInizca kai-
niInaz oIanin oInasinin sagIannasidii.
37
KOZMOCONIK LVRIM
Yce kahianan, yine de, sadece koznogonik eviinin dinanigini
sidien kii degiI, lln geIi gidi, dnya panoianasinin zevk ve
kedeiIeii aiasinda ii VaiIikin yeniden ginnesi iin gzIeiinizi ye-
niden aan kiidii. u digeiinden daha deiin lii liIgeIik islei ve lii
eyIenin degiI ayiil edici lensiIin inlsyIe sonuIanii. IIkinin sin-
gesi eidenIi kiIilii, Ikincisinin ise egenenIik asasi ya da yasa kilali-
dii. IIkinin kaiakleiislik naceiasi geIinin kazaniInasidii - geIin, ya-
andii. Ikincisinin naceiasi lalaya gilneklii - lala, ginneyen li-
Iinneyendii.
ikinci lip naceiaIai dogiudan dinseI ikonogiafinin inlIeiine
uyai. asil lii nasaIda liIe, lakiienin ogIu lii gn annesine yIe
soidugunda ansizin lii deiinIik leIiiii: alan kin lenin` Soiu, in-
san ve ginneyen soiununa deginii. Kefaielin liIdik nil nolifIeii
kainiInaz oIaiak lunu izIei.
IuelIo kahianani, nIek OgIan, annesine soiuyu soidu. 'a-
lan kin` dedi. 'iIniyoiun, dedi kadin. OgIan yine soidu, 'alan
kin`, ana kadin agIanayi sidid ve yanil veienedi. 'Yaiin lalani
luIacagin. - 'alani luIanazsin, dedi. 'KinseyIe liiIikle degiIin, o
yzden lalan iin lakacagin hilii yei yok. Ana ogIan yIe dedi,
'alan vai, neiede yaadigini da liIiyoiun. Onu giecegin. Anne
gilnek isleniyoi, o ise gilnek isliyoidu. yIece eilesi salah kadin
ona azigini haziiIadi, o da gneydoguya Waiyu Iovidi kaynagina, Al
nasasina gilli. Kaynaga yakIaiiken, kaynaklan az uzakla liiini gid.
Ona yakIali. ii adan. OgIana soidu, 'Neieye gidiyoisun` - 'alani
giecegin, dedi. 'alan kin` dedi adan. 'alan kaynakla yaiyoi. -
'alani hi luIanayacaksin. - 'Lh, kaynaga giinek isliyoiun, iinde
yaiyoi. - 'alan kin` dedi adan yine. - 'Lh, lalan sensin saniiin,
dedi ogIan. 'Neieden liIiyoisun lalan oIdugunu` dedi adan. 'Lh,
377
lalan oIdugunu liIiyoiun. Adan siif onu koikulnak iin lakli
ona. OgIan 'Sen lalansin, deneyi sidid. ok geneden adan,
'Lvel, len senin lalanin. Kaynaklan seni kaiiIanak zeie iklin,
dedi ve koIunu ogIanin onzuna alli. alasi ogIunun geInesinden ok
honullu ve onu kaynagin iine aIdi.
28
Kahiananin alasinin hedefi liIinneyen lalanin kefediInesiy-
ken, leneI singeciIik sinavIaiin ve kendini seigiIeyen yoIunki oIaiak
kaIii. Yukaiidaki inekle, sinav isiaiIi soiuIaia ve koikulucu lii laki-
a indiigennilii. Daha nceki nidye e yksnde, oguIIai lanlu
liagiyIa sinandiIai. Kahiananin naceiasini gzden geiiiiken, la-
lanin vahiIiginin neieye dek vaialiIecegini ginlk. }onalhan Ld-
vaidsin cenaali iin geiek lii dev oIdu.
ala laiafindan kulsanan kahianan, insanIai aiasinda lalayi len-
siI elnek zeie dnei. gielici (Musa) ya da inpaialoi (Huang Ti)
oIaiak, sz kanundui. Ailik kaynaga yeiIeliginden, neikezi yeiin
sakinIigini ve uyununu gini kiIai. L neikezIi haIkaIaiin -Dnya
Dagi, Dnya Agaci- yayiIdigi Dnya Lkseninin lii yansinasi, nakio-
koznosun kusuisuz nikiokoznik lii aynasidii. Onu ginek vaioIu-
un anIanini aIgiIanaklii. VaiIigindan ninelIei fikiiii, sz yaan
izgiidii.
Iakal lalanin lensiIcisi lInnde lii lozuIna neydana geIeli-
Iii. AIlin ag Inpaialoiu Cenidin, Zeidl Iian efsanesinde lu
liden lii kiiz anIaliInakladii.
AIen oa|anoaa |cndisinc |u| c|du ve c da |atdtgt oq|-
|||c |an|tna c|urdu.
8ir gn, oq||| |an|tna oa||t, oirdcnoirc |cndisinc oir
28
Parsnns, a.g.c., s. 194.
378
KOZMOCONIK. LVRIM
gurur gelJi, JunyoJo kenJisinJen bo;ko kimseyi grme-
Ji.
O, Tonrt'yo topon poJi;oh benlik gsterJi, Tonrt'stnJon
yuz evirJi, nonkrlukte bulunJu.
OrJusunJon ileri gelen oJomlort ogtrJt ve bok onloro
nostl szler syleJi.
Bu yo;lt, buyuk oJomloro. Ben, JunyoJo kenJimJen bo;ko
kimseyi tontmtyorum.
Huner, sonot benim soyemJe meyJono gelJi. Soltonot
tohttnJo benim gibi bir poJi;oht kim grmu;tur?
Dunyoyt guzellikle susleyen benim. Dunyoyt isteJigim hole
getirJim.
Yemeniz, uyumontz, rohottntz, giyinmeniz, huloso butun
emelleriniz benim soyemJe vucut bulJu.
Buyukluk, to ve poJi;ohltk benimJir. BenJen bo;ko bir
kimsenin poJi;oh olJugunu kim syleyebilir?
Benim bulJugum Jevolorlo herkes sogltgo kovu;tu. Arttk
hostoltk, lum kimseye zoror vermez olJu.
DunyoJo benJen bo;ko birok poJi;ohlor olso bile, bir
oJomt lumJen kurtormok benJen bo;ko kime nosip ol-
mu;tur?
Siz, vucuJumuzJoki zeko ve cont bono borlusunuz! Bono
yolntz Ehrimen olon topmoz.
Eger siz ;imJi bunlortn hepsini benim yopttgtmt kobul eJi-
yorsontz, cihont benim yorotttgtmo inonmoltstntz!
Butun mubitler benim numJe bo; egmi;lerJir. Kimse bono
bir sorgu suolJe bulunomoz!' JeJi.
Bu szleri syler sylemez, Tonrt'ntn lutuf ve yorJtmt Jo
cndan |csi|itcrdi tc ncr |araf|a dcdi|cdu|ar na|adt.
Hcr|cs cnun |aptstndan qz ctirdi. Yirni oir qt| iindc
o|n crdusu darnadagtn c|du.
Tanrtqa |art ocn|i| datastna |a||ttnca, ncr cqi qt|t|dt,
ncr ii a||s| c|du.
A|t| tc zc|a sanioi ou|unan c|gun oir |ii diqcr |i. Padian
c|unca, Tanrtqa iqi oir |u| c|naqa a|t!
Tanrtqa |art |in nan|cr|||c ou|unursa ncr qcrdcn |a|-
oinc |cr|u dc|ar.
Ccnidin gn dc |arardt. 8ir ta|i||cr o|n qcrqzn
aqdtn|a|an oq||g gi||i|c aza|dt.
29
29
Iiidausi, Snan-Nancn, ct. }anes Alkinson (Londia ve Nev Yoik, 1886), s.
7. |Tikesi: Iiidevsi, cnnanc, ev. Necali LugaI, 2 CiIl, ML YayinIaii,
1994, CiIl I: 5. 88-9O.)
Iian niloIojisi, AiaI-Hazai lozkiiIaiindan Hindislan ve Iiana oIdugu gili,
Aviupaya da lainan Hinl-Aviupa dizgesine kkIennilii. IianIiIaiin iIk
kulsaI yaziIaiinin (Avesla) laIica laniiIaii en eski Hinl nelinIeiininkiIeie
ok lenzei (VedaIai: lkz. gcridc, s. 134, dipnol 32). Iakal iki daI yeni yuil-
Iaiinda oIduka faikIi elkiIeie ugiadi, Veda geIenegi aana aana Diadivci
Hinl gIeiine, Iian geIenegi Snei-aliI gIeiine lesIin oIdu.
M iIk linyiIin laIaiinda, Iian inanci peyganlei Zaialhuslia (Zeidl)
laiafindan kesin lii iyi ve kl iIkeIei, iik ve kaianIik, neIek ve eylan
ikiciIigi iinde yeniden dzenIennili. u kiiz deiin lii liinde yaIniz
IianIi degiI, Musevi inancina sahip oIanIaii ve daha sonia (yzyiIIai sonia)
HiiisliyanIigi da elkiIedi. u, iyi ve klnn, ln kulupsaIIigi aan ve uz-
Ialiian lek lii kaynaklan ikan elkiIei oIaiak yoiunIandigi aIiiIni nilo-
Iojik yoiunIanadan kklenci lii ayiini lensiI edei.
Iian MS 642de Muhanned yandaIaiinca isliIa ediIdi. Din degiliineyen-
Iei kiIilan geiiiIdi. Az sayida insan, lugne dek onlayIi IaisiIei
(IianIiIai) oIaiak kaIdikIaii Hindislana kali. Yine de, yzyiIIik lii
dnenin aidindan Muhanned-Iais edeli Resloiasyonu geiekIeli. -
380
KOZMOCONIK LVRIM
HkndaiIiginin ninelIeiini akin kaynagindan liIneyi unulluk-
a, inpaialoi sagIanasi geieken iki ynI lakii kayledei. Ailik iki
dnya aiasinda aiaci degiIdii. Insanin peispeklifi denkIenin yaIniz
insan ynn kapsayacak ekiIde daiaIii, gkseI g deneyini liiden-
liie kayloIui. TopIuIugu lii aiada lulan dnce yok oIui. Onu lu-
lan lek ey gli. Inpaialoi liian deve (Heiod-Neniul), dnyanin
defelnesi geieken zoilaya dni.
6. Dnya Kurtartct O!arak Kahraman
LiginIennenin iki deiecesi lalanin yaadigi yeide ayiil ediIeliIii.
OguI iIkinden lensiIci oIaiak, fakal Ikincisinden len ve lalan liiiz
liIgisiyIe dnei. u ikinci, en yksek aydinIannanin kahiananIaii, en
yksek anIaniyIa ledenIenne diye liIinen dnya kuilaiiciIaiidii.
MilIeii koznik IIeidedii. SyIedikIeii, asa ve kilalin kahianan-
Iaiinin syIedigi heihangi lii eyin lesinde lii yelki laii.
Hepiniz lana lakin. evieye laknayin, dedi }icaiiIIa ApaiIeii-
nin kahianani Dnan Idien, Dedigini dinIeyin. Dnya lenin
vcudun kadai lyk. Dnya szn kadai geni. Ve dnya du-
aIaiin kadai geni. Ck ancak szIeiin ve duaIaiin kadai geni.
MevsinIei ancak vcudun, szIeiin, duaIaiin kadai geni. SuIai da
ayni ekiIde, vcudun, szIeiin, duaIaiin suIaidan lykli.
Kin lana inaniisa, kin dedigini dinIeise uzun yaayacak. Kin
dinIenez, kin kl dnise kisa yaayacak.
yk isinIei unIaidii: Iiidevsi (94O-1O2O`), nei Hayyan (7-1123`), Niza-
ni (114O-12O3), CeIaIeddin Rni (12O7-1273), Sdi (11847-1291), Hafiz (`-
1389`) ve Cani (1414-1492). Iiidevsinin ehnomesi (KiaIIaiin Deslani)
kadin Iianin Muhannedi igaIine dek oIan yksnn lasil ve ciddi an-
IalisaI iiiidii.
381
Doguda, gneyde, lali ya da kuzeyde oIdugunu dnneyin.
Dnya lenin vcudun. Oiadayin. Hei yeideyin. YaIniz lopiak aI-
linda ya da yukaiida gkle oIdugunu ya da yaIniz nevsinIeide ya da
suIaiin le yaninda duidugunu dnneyin. Hepsi vcudundui le-
nin. YeiaIlinin, ggn, nevsinIeiin, suIaiin hepsinin vcudun oIdu-
gu lii geieklii. en hei yeideyin.
Size oklan lana sunnaniz geieken eyi veidin. Iki li piponuz
vai ve dag llnnz vai.
3O
edenIennenin yapligi, vaiIigiyIa liian devin savIaiini yanIiIa-
naklii. Dev, siniiIi kiiIiginin gIgesiyIe Iluf kaynagini kapalnilii,
ledenIenne, lu liden lii ego liIincinden lananen laginsiz oIaiak
yasanin doIaysiz lii diavuiunudui. Devasa lii Iekle kahiananca
yaani geiekIeliiii -kahianan gievIeiini yeiine geliiii, canavaii
kalIedei- fakal hepsi de, lasil lii dnceyIe de laaiiIaliIecek oIani
siif gze aik kiInak iin yapiIan lii alanin zgiIgyIedii.
Kiinanin, lalasinin Malhuia ehiindeki lahlini gasp eden aci-
nasiz ancasi Kans, lii gn ona yIe diyen lii ses duydu: Dnanin
dogdu, Inn kainiInaz. Kiina ve lyk agaleyi aIaiana, on-
Iaii Neniulun lu HinlIi lenzeiinden koiunak zeie anneIeiinin
iahninden sigiilnaIaia kaiiiInili. Ve peIeiinden denonIaii gn-
deidi -zehii slnn Iulanasi iIkiydi- ana hepsi aIlediIdi. ln hi-
IeIeii laaiisiz oIunca Kans, deIikanIiIaii ehiine ekneye kaiai veidi.
SigiilnaIaii kuilan ayini ve lyk lii yaiinaya agiinak iin lii
haleici gndeiiIdi. Davel kaluI ediIdi. SigiilnaIai, kaideIeiIe lii-
Iikle geIdi ve ehii suiIaiinin diinda adii kuidu.
Kiina ve agaleyi aIaiana, ehiin egIenceIeiini gineye gilli.
3O
OpIei, a.g.c., s. 133-134.
382
KOZMOCONIK LVRIM
ieide lyk laheIei, saiayIai ve koiuIai vaidi. ii anaiiciyIa kai-
iIaliIai ve ondan iyi giysiIei islediIei, o gIp ieddelli, onIai da giy-
siIeii zoiIa aIdiIai ve ok ik oIduIai. Sonia kanlui lii kadin Kii-
nadan ayagini vcuduna sinesi iin yaIvaidi. O ona yakIali, ayakIa-
iini zeiine koyaiak, enesinden iki painagiyIa lulaiak onu ekli ve
siilini dzeIlli. $yIe dedi: Kans'i kalIedince geii dnp seninIe oIa-
cagin.
KaideIei lo lii sladyuna geIdi. Oiada lanii $ivanin paIniye
kadai geni, lyk ve agii yayi kuiuInulu. Kiina yaya vaidi, onu
ekli ve lyk lii giIlyIe kiidi. Kans saiayinda sesi duydu ve ik-
l.
Tiian ehiideki kaideIeii Idinek zeie laluiIaiini gndeidi.
Iakal deIikanIiIai askeiIeii Idieiek adiiIaiina dndIei. Sigiilna-
Iaia iIgin lii gezi yaplikIaiini syIediIei, yenekIeiini yediIei ve yala-
ga giidiIei.
Kans o gece uguisuz dIei gid. Uyandiginda, yaiina iin
sladyunun haziiIannasini ve ayin iin loiuIaiin aIinnasini enielli.
Kiina ve aIaiana, peIeiinde doslIaii sigiilnaIaiIa hokkalazIai
oIaiak geIdiIei. Kapidan giidikIeiinde, onIaii ezneye hazii, on lin si-
iadan fiI kadai gI, fke doIu lii fiI vaidi. Sic dogiuca Kii-
naya iIeiIedi. aIaiana yIe lii yuniuk alli ki, fiI duiup geii ekiIdi.
Sic yeniden sid, fakal iki kaide fiIi yeie aipli, Idid.
CenIei aIana giidi. Heikes kendi dogasinin ona sundugunu gi-
d: gieiIei Kiinayi giei, kadinIai lii gzeIIik anili, laniiIai
kendi efendiIeii oIaiak gid ve Kans onun Maia, Inn kendisi
oIdugunu dnd. zeiine gndeiiIen lln gieiIeii yenip en
gIsn de Ididklen sonia saiay Iocasina siiadi, liiani sain-
dan kaviadi ve Idid. InsanIai, laniiIai ve azizIei cokuIandi, fakal
383
kiaIin eIeii yas iin ne ikli. Kiina, aciIaiini gieiek onIaii iIkseI
liIgeIigiyIe iahalIalli: Anne, dedi, aci duyna. Kinse yaayip da I-
nenezIik edenez. Kendini lii eye sahip saynak yaniInak deneklii,
kinse lala, anne ya da oguI degiIdii. YaInizca kesinlisiz dogun ve
In eviini vaidii.
31
Kuilaiici efsaneIeii, d siecine insan aisindan ahIaki lii ha-
lanin (lahede Aden, lahlla Cenid) yoI aligini syIei. Yine de koz-
nogonik eviin aisindan, iyi ve klnn dzenIi lii degiini za-
nanin akiinin lii zeIIigidii. Lvienin laiihinde oIdugu gili, uIusIaiin
laiihinde de lyIedii: yayiIna zIneye yoI aai, genIik yaIiIiga,
dogun Ine, yaialici canIiIik kipiilisizIigin I agiiIigina. Yaan li-
inIeii iIeii fiiIalaiak daIga daIga iIeiIei ve sonia aidindan fazIa yk-
Ieii alaiak ekiIii. AIlin ag, dnya inpaialoiunun kiaIIigi, yaanin
hei aninin aliiyIa oiak IkeyIe, liianin kiaIIigiyIa yei degiliiii. Ya-
ialici oIan lanii sonunda yok edici oIui.
u laki aisindan, liian dev, yeiini aIdigi daha nceki dnya in-
paialoiundan ya da yeiini aIacak paiIak kahianandan (oguI) daha
fazIa lensiIcisi degiIdii lalanin. Kahiananin degienin laiyicisi oI-
nasi gili, o da LngeIIeyenin lensiIcisidii. Ve zananin hei aninin lii
nceki anin zinciiIeiinden kuiluInasi gili, lu ejdei, Yeiinde Duian
da dnya kuilaiicisininkini henen nceIeyen kuaga ailni gili ies-
nediIii.
Kesin leiinIeiIe syIeniise: kahiananin ii lalanin (ejdei, sina-
yan, dev kiaI) diiengen yanini kalIelnek ve evieni lesIeyecek oIan ya-
ansaI eneijiIeii engeIIeiinden kuilainaklii. u islei alanin aizu-
suyIa uyunIu oIaiak, islei aizusuna kaii oIaiak yapiIaliIii, o |alaj
31
Nivedila ve Coonaiasvanyden uyaiIannilii, a.g.c., s. 236-237.
KOZMOCONIK LVRIM
'ocukIaiinin kuiluIuu iin In seeliIii, ya da TaniiIai onu kui-
lanIaii kiIaiak ona lulku veini oIaliIii. unIai eIien gieliIei de-
giI, lii ve ayni yky anIalnanin degiik yoIIaiidii, geiekle, KalIe-
den ve Ljdei, kuilan eden ve kuilan, TaniiIaiin ve DevIeiin sonu
geInez savainin seigiIendigi sahnede kaiilIaiin kulupsaIIiginin degiI,
InI dnanIaiin yei aIdigi ginlIeiin aidinda ayni yapidadii.
Ne oIuisa oIsun, Ljdei ala, ailik geii aIdigiyIa ailnaklan ok veidi-
giyIe eksiInez, lii IIeiona oIaiak kaIii. Yaaninizin lagIi oIdugu
Indi o, ve 'In lii nidii, ok nudui` soiusuna yanil, 'O oia-
dayken lii, fakal luiadaki ocukIaiindayken oklui, oIui.
32
Lgei |cndi |cndini henen lugnden ainiha geinezse, dnn
kahianani yaiinin liiani oIui.
$indinin laki aisindan geIecegin lu aklaiiIiinda yIesine lii
peivasizIik vaidii ki, nihiIisle gini. Kiinanin, dnya kuilaiicisi-
nin, I Kans'in eIeiine syIedigi szIei koikulucu lii hava laii,
Isa'nin szIeii de yIe: en seIanel degiI, kiIi geliineye geIdin.
nk len adanIa lalasinin ve kizIa anasinin ve geIinIe kaynanasinin
aiasina ayiiIik koynaya geIdin, ve adanin dnanIaii kendi ev haIki
oIacaklii. alayi ya da anayi lenden ok seven lana Iayik degiIdii,
ogIu ya da kizi lenden ok seven lana Iayik degiIdii.
33
MiloIoji,
haziiIiksiz oIani koiunak zeie, lu liden nihai vahiyIeii, aana aa-
na egilici liinde isiai else de, yaii luIanik kiIikIaia sokai. Tiian la-
layi yok eden ve sonia laci kendi aIan kuilaiici figi (Oidipous gili)
alasinin yeiine adin alnakladii. Acinasiz lala kalIini yunualnak
zeie, efsane, lalayi acinasiz lii anca ya da zoila Neniud oIaiak
sunai. Yine de, yaii gizIenen geiek kaIii. ii kez giIdgnde, ln
32
Coonaiasvany, Hinduisn and 8uddnisn, s. 6-7.
33
Malla, 1O:34-37.
385
ginlIei slsle linei: oguI lalayi kalIedei, ana oguI ve lala lii-
dii. iInecensi figiIei iIkseI kaosa yeniden kaiiii. u dnyanin so-
nunun (ve yeniden laIangicinin) liIgeIigidii.
7. AzIz O!arak Kahraman
Yaanin son lInne geneden nce, lii kahianan lipinin da-
ha leIiiliInesi geiekii: aziz ya da iIeci, dnyayi leik eden liii.
Saf lii anIayiIa donanni, lenIigini kali liinde geii ekeiek,
sesIeiden ve digei nesneIeiden yzn eviieiek ve ak ve nefieli lii
kenaia liiakaiak, yaInizIik iinde yaayaiak, az yiyeiek, vcudunu,
zihnini, konunasini denelIeyeiek, nedilasyona ve yogunIanaya
lagIanni ve zgiIkIe lulkuyu liiliiine kaiiliinayaiak, kilii ve
glen, guiui ve ehvellen, fke ve aizuIaidan aiinaiak, kendisiyIe
laiiik huzuiIu ve egosundan kuiluInu oIaiak - lkennez oIanIa
lii oInaya degei haIe geIii.
34
inl lalaya gilne inlsdi, fakal diavuian ynndense
diavuinayan ynne gilnenin: odhisalvanin liIdiidigi adini ala-
iak: dn oInayan adini. uiada ikiIi peispeklifin paiadoksu de-
giI, ginneyenin sonuI savi kaslediInilii. Lgo kaviuIui. Lsinlideki
I lii yapiak gili, vcul dnya zeiinde gezinneyi sidii, fakal
iuh oklan saadel okyanusuna kaiinilii.
Thonas Aquinas, NapoIide ayin siiasinda yaadigi nislik lii de-
neyinin sonucunda, kaIenini kagidini iafa kaIdiidi ve Sunna Tncc|c-
gicasinin son lInIeiini laka liiinin lananIanasi iin yaiin li-
iakli. Yazna gnIeiin, diye aikIadi, sona eidi, nk lana yIe
eyIei naIun oIdu ki, ln yazdikIaiin ve giellikIeiin denizde dan-
34
8nagatad Gi|a, 18:51-53.
KOZMOCONIK LVRIM
Ia gili ginyoi lana, o yzden Taniidan diIegin gielinin sonu
geIdigi gili, kisa zananda yaaninin da sonu geIsin. ok geneden
kiik dokuz yainda Id.
Yaanin lesinde, lu kahiananIai nilin de lesindedii. Ne onIai
nilIe iIgiIeneliIii, ne de nil geiekligi gili iIgiIeneliIii onIaiIa. Lfsane-
Ieii yayiIii, fakal dindai duyguIai ve yaanyksnden ikaiiIan deis-
Iei lananen yeleisizdii, gInIklen leye genez. iinIei dn-
yasindan, ledenIennenin indigi ve odhisalvanin iinde kaIdigi -
yk Yzn dtaturan siIelinin dnyasina dogiu uzakIaniIaidii.
Sa||t siIel lii kez kefediIdi ni, nil sondan lii nceki, sessizIik ise
son szdi. Ruh sakIi oIana geligi an, lii lek sessizIik kaIii.
KiaI Oidipous evIendigi kadinin annesi, kalIelligi adanin lalasi
oIdugunu giendi, gzIeiini ikaidi ve yeiyznde kefaielini deye-
iek doIali. IieudcuIai hei liiinizin duinaksizin lalasini kalIelligi-
ni, annesiyIe evIendigini syIei - ana liIindiinda: lunu yapnanin
doIanlaIi singeseI yoIIaii ve aidindan geIen zoiIayici eyIenIiIigin
ussaIIaliinaIaii liieyseI yaanIaiinizi ve oilak uygaiIiginizi oIulu-
iui. DuyguIai dnyanin eyIen ve dnceIeiinin geiek yknn
faikina vaiacak oIsaydi, kii Oidipousun giendigini gienecekli: el
liidenliie lii z-lecavz okyanusu oIaiak ginecekli. Lnsesl yoIuy-
Ia dogan, ensesl yaayan Iapa yk Ciegoiy efsanesinin z ludui.
Koikuya kapiIaiak, denizdeki lii kayaIiga kaai ve oiada yaani lo-
yunca kefaiel dei.
Aga ailik haa dnnli: sl enen Ak Cen, safia yulan
ainiha CeiiIen oInului. Daha nce lahai lonuicukIaiinin oIdugu
yeie ine yii. Yine de lu ha eiginin aidinda -nk ha lii
yoIdui (gne yoIu), lii son degiI- Taniidaki gzeIIik vaidii.
387
Mhin lana vuidu ki Ondan laka lii aki diIeyenen.
Ki geli, veyik lyoi, laheIei lonuicukIandi.
YzgyIe Lfendin Isa leninIe evIendi ve leni lii laIa Onun
CeIini oIaiak laIandiidi.
Lfendinin leni giydiidigi peIeiin aIlinIa dokunnu lii nui peIeii-
nidii ve lana sundugu geidanIiga paha liiInez.
35
8. Kahramantn Ayrt!tt
Kahiananin liyogiafisindeki son eyIen, In ya da ayiiIiklii. u-
iada yaanin ln anIani kusuisuzca inekIenii. SyIeneye geiek
yok ki, kahianan egei In onu koikulnasa kahianan oInazdi, iIk
kouI nezaiIa laiilii.
Manie agacinin aIlinda oluiuiken, Iliahin lii iik paiiIlisi ve
lalIi lii koku faik elli ve geii dndgnde, ona dogiu lln gzeIIik
ve gikeniyIe geIen In gid. Ve In Iliahine yIe dedi:
'u gzeIIigin lana ail oIdugunu dnne Iliahin, heikese gind-
gn de. Lgei kii senin gili hakseveise, lii la aIii ona geIiiin, ana
lii gnahkisa lyk lii iikinIikIe geIiiin, gnahIaiindan lii la la-
kaiin laina ve onIaii lyk koikuya logaiin, lyIece unulsuzIuga
kapiIiiIai. Iliahin ona dedi ki: 'Ve sen, geieklen In denen ni-
sin` Yanil veidi o, 'Talsiz lii adin len, ana Iliahin dedi ki, 'SeninIe
geIneyecegin. Ve Iliahin Ine, 'iikinIigini gslei, dedi. Ve
In, liii yiIanin yzn laiyan, digeii kiIica lenzeyen iki la gs-
leieiek iikinIigini aik elli. Iliahinin ln hizneliIeii Inn i-
kn ginnne lakaiak IdIei, fakal Iliahin Taniiya dua elli ve
35
Isu'nrn Cellnlerl oluruk tukdlslerl srrusrndu ruhlbelerln lluhllerl, Romon Pon-
tificolJen. The Soul Afire, s. 289-292de yeniden lasiInilii.
388
KOZMOCONIK LVRIM
onIaii diiiIlli. Inn ginIeii Iliahinin iuhunu ondan aIa-
nayinca, Tanii Iliahinin iuhunu sanki dle gili ayiidi ondan ve
neIekIeiin neIegi MikaiI onu gge ikaidi. Iliahinin iuhunu geliien
neIekIeiin Taniiya lyk yakaiiIaii ve vgIeiinin aidindan, ve Ilia-
hin nnde egiIdiklen sonia, Taniinin sesi duyuIdu: 'Doslun Ilia-
hini Cennele, enin haksevei kuIIaiinin adiiIaii ve enin azizIe-
iin Ishak ve can doslu Yakulun evIeiinin oIdugu yeie, leIanin, dei-
din, i eknenin oInadigi, laiiin, neenin ve sonsuz yaanin oIdugu
yeie aIin.
36
unu u dIe kaiiIaliiin. Ki lii kenanciyIa kaiiIaligin lii
kpideydin. Heikes apkasina paia aliyoidu. YakIalin ve nzisye-
nin ki oInadigini faik ellin. ii aiydi ve lana yandan aipik lii
laki aliyoidu. Ansizin, yoI kenaiinda oluian ufaiak yaIi lii kadin
leIiidi. KaianIikli ve koikuyoidun. 'u yoI neieye gidiyoi` diye d-
ndn. Cen lii kyI yoIdan geIip eIini lullu. 'Lve geInek islei
nisin, dedi, 'kahve inek` 'iiak leni! ok siki luluyoisun! diye
lagiidin ve uyandin.
37
Yaaninda ikiIi peispeklifi lensiI eden kahianan, Innden
sonia hI kaynaliiici lii ingedii: ChaiIenagne gili, sadece uyu-
nakladii ve kadei aninda kaIkacaklii ya da laka lii liinIe aianiz-
dadii.
AzlekIei lyI lii yiIandan, loIIugunun aIlin agindaki kadin
ToIIan ehiinin efendisi KuelzaIkoalIdan lahsedei. SanalIaiin giel-
36
Cinzleig, a.g.e., CiIl I, s. 3O5-3O6. }evish IulIicalion Sociely of Aneii-
canin izniyIe.
37
WiIheIn SlekeI, Dic Spracnc dcs Trauncs, d no 421. In luiada, diye
gzIenIiyoi Di. SlekeI, dil singeyIe giIi: YaIi Kenanci, $ai, YaIi
Kadin ve Cen kyI (KyI, Lkici ve iicidii).
389
Lcvha XXIII. Aq Araoast (Kambnya).
Levha XXIV. Scnoanar (AIaska).
neni, lakvini yapan ve nisiii luIan odui. O ve haIki kendi zanan-
Iaiinin sonunda, isliIaci lii iikin, AzlekIeiin daha gI lysyIe aIl
ediIniliIei. Daha gen oIan haIkin savai kahianani TezkalIipoka,
ToIIan ehiini yeiIe lii elli, ve lyI yiIan, aIlin agin kiaIi geiide
liiakligi evIeii yakli, hzineIeiini dagIaia gnd, kakao agaIaiini
ncsqui|cye eviidi, hizneliIeii oIan okienkIi kuIaia nnde una-
Iaiini enielli ve lyk lii aci iinde oiayi leik elli. Ve iinde ok
uzun ve geni lii agacin oIdugu, KuauhlilIan adIi lii ehie geIdi, aga-
ca yakIaip aIlina oluidu ve ona geliiiIen lii aynaya lakli. YaIiyin,
dedi, ve oiaya YaIi KuauhlilIan dendi. YoIda laka lii yeide dinIe-
niiken ve ToIIan ynne dogiu lakaiken, agIadi ve gzyaIaii lii ka-
yanin iine giidi. Oiada oluina izini ve ayaIaiinin dangasini liiakli.
Daha iIeiide, kendiIeiine gnIe, lahla ve lyIeiIe aIinanin ve lo-
yana sanalinin liIgisini liiaknadan onu saInayan lii I faIcisi lop-
IuIuguyIa kaiiIali. DagIaii aaiken, hepsi cce ve kanlui oIan yai-
dinciIaii soguklan Id. aka lii yeide, onu lii lop oyununda ye-
nen kaiili, TezkalIipoka iIe kaiiIali. aka lii sefeide, lyk lii
pc|nc|| agacina okIa nian aIdi, ok da lan lii pc|nc|| agaciydi, lu yz-
den onu iIk alliginda lii ha oIuluiduIai. Ve lyIece, aidinda lii s-
i iaielIei ve yei adIaii liiakaiak, sonunda denize vaiaiak lii yiIan
saIiyIa yoIa ikincaya dek devan elli. Hedefine, iIk evi TIapaIIana
nasiI vaidigi liIinnenekledii.
38
Ya da lii laka geIenege gie, kiyida kendini lii odun yigininda
yakli ve okienkIi lyIeii oIan kuIai ykseIdi kIIeiinden. Ruhu, Sa-
38
einaidino de Sahagn, His|cria Gcncra| dc |as Ccsas dc Nucta |spana
(Meksika, 1829), Lil. III, Cap. XII-XIV (zelIenni). Yapil Iedio Roliedo
laiafindan yeniden lasiInilii (Meksika, 1938), CiIl I, s. 278-282.
392
KOZMOCONIK LVRIM
lah YiIdizi oIdu.
39
Yaana lagIi kahianan Ine diieneliIii ya da leIIi lii sie iin
kadeiini eileIeyeliIii. CuchuIainnin uykusunda, 'evin dogu kanadin-
dan, onu yalagindan lii uvaI gili yeie diecek kadai koikun ve
iklc lii igIik duydugu yaziInilii. SiIahsiz oIaiak, siIahIaiini ve
giysiIeiini laiyan kaiisi Lnei peinde oInak zeie koluidu. Ve lek
ayagi oIan, loyunduiugu vcudundan geip aInindan diaii ikan do-
iu lii alin ekligi lii aialayIa kaiiIali. Iinde kaIaii kiziI ienkle ve
aI lii ilye saiinni lii kadin gid. Yine aI lii peIeiin giyen, findik
agacindan alaIIi lii degnek laiyan ve lii inegi gden ok lyk lii
adan yiyoidu yaninda.
CuchuIainn inegin kendisinin oIdugunu ne sid, kadin kaii
ikinca iii adanin yeiine neden onun konulugunu liInek isledi. Ka-
din adanin Uai-gaelh-sceo Luachaii-sceo oIdugunu syIedi. Dogiu-
su, dedi CuchuIainn, isnin uzunIugu elkiIeyici! Konulugun kadi-
nin adi, dedi iii adan, Iaeloi leg-leoiI cuindiuii foIl sceul-gaiiil
sceo ualh. eninIe aIay ediyoisunuz, dedi CuchuIainn ve aialaya
siiadi, iki ayagini kadinin iki onzuna ve niziagini da saIaiinin ikiye
ayiiIdigi yeie yeiIeliidi. ek u keskin siIahIaiini zeiinden! dedi
kadin. O zanan lana asiI adini syIe, dedi CuchuIainn. enden
uzakIa yIeyse, dedi kadin, en aIayci lii ozanin ve lu inegi lii
iiiin dI oIaiak gliyoiun. $iiiini duyaIin yIeyse, dedi
CuchuIainn. Az daha uzakIa, dedi kadin, kafanin zeiinde saIin-
nan leni elkiIenez.
Aialanin iki lekeii aiasina dek geiiIedi. Kadin ona lii salana ve
hakaiel aikisi syIedi CuchuIainn. Yeniden siianaya haziiIandi, fa-
39
Thonas A. }oyce, Mcxican Arcnacc|cgq (Londia, 1914), s. 46.
kut blr undu ut, kudrn, urubu, udum ve lnek ortudun kuyboldu ve ugu-
crn dulrndu kuru blr ku bellrdl.
Ne de tehllkell buyulu kudrnmrsrn senl" dedl Cuchululnn kuru
kuu, unku onun suvu tunrrusr, Budb yu du Morrlgun oldugunu un-
lumrtr. Sen oldugunu bllseydlm, boyle uyrrlmuzdrk." Yuptrgrn," dlye
yunrtludr ku, sunu kotu uns getlrecek." Bunu zurur veremezsln," de-
dl Cuchululnn. Elbette yupurrm," dedl kudrn, Ben senln olum yutugr-
nr bekllyorum ve bundun boyle de bekleyeceglm."
O zumun buyucu kudrn onu lnegl perlll Cruuchun tepeslnden, lrl
udumrn, Cuullgne'nln bogusrnr dollesln dlye goturdugunu unluttr, ve
buzugr blr yurnu gellnce Cuchululnn olecektl. O, Cuchululnn blr rr-
muk kryrsrndu kendlsl kudur gulu, zulerll, evlk, korkun, yorulmuz,
soylu, cesur, yuce" blr udumlu utrrrken kurrsrnu rkucuktr. Blr yr-
lunbulrgr olucugrm," dedl, ve rrmuk kryrsrndukl srglrktu uyugrnu yosun
utucugrm." Cuchululnn onunlu utrtr ve kudrn yerln llnde kuyboldu.
Amu ertesl yrl, kryrdukl ongorulen utrmudu, Cuchululnn onu gullp
geldl ve buku blr gun olmek uzere yuumuyr surdurdu.
4O
Tuhul, belkl de eglencell kurtulu slmgeclllglnln yunkrsr, omlek
Oglunu dulr Pueblo hulk hlkyeslnln son krsmrndu hullle duyulur.
Kuynugrn llnde blr suru lnsun, kudrnlur ve krzlur yuryordu. Hepsl
de oglunu koup ellerlnl uzerlnde gezdlrdller, unku ocuklurr evlerl-
ne geldlgl lln mutlu olmulurdr. Boylece ocuk bubusrnr du teyzelerl-
nl de bulmu oldu, lte, ocuk orudu blr gece gelrdl ve ertesl gun eve
donup unneslne bubusrnr buldugunu unluttr. O zumun unnesl hustu-
lunrp oldu. ocuk kendl kendlne, 'Bunu bu lnsunlurlu yuumunrn blr
4O
Tain lo Reganna, yay. hz. Slokes ve Windisch, |riscnc Tcx|c (Zveile Se-
ne, Hefl. 2, Leipzig, 1887), s. 241-254. Yukaiidaki aIinli HuII, a.g.e., s. 1O3-
1O7den kisaIliInilii.
34
KOZMOCONIK LVRIM
yaiaii yok, dedi. yIece onIaii leik edip kaynaga gilli. Annesi de
oiadaydi. Onun annesiyIe lalasinin yaninda yaanaya gilnesi lyIe
oIdu. alasi Avaiyo piiydi (suyiIani kiinizisi). OnIaiIa oiada, Sik-
yalkide yaayanadigini syIedi. alasi, ocugun annesini o yzden
IncI haslaIandiinili ve, 'luiada leninIe yaanaya geIdi, dedi
lalasi. 'Ailik luiada leialei yaayacagiz, dedi Avaiyo ogIuna. o-
cukIa annesinin yaanak zeie kaynaga gilnesi lyIe oIdu.
41
Midye einki gili, lu yk de nilseI anIaliyi keIinesi keIinesine
yineIiyoi. Iki yk gIeiinin leIiigin nasuniyeli aisindan lyIeyi-
cidii. Digei aiiiIikla uddhanin Innn yks vaidii: lln l-
yk nilIei gili neeIi, fakal son deiece liIinIi.
Kulsanni OIan, lyk lii iahipIei kaIalaIigiyIa Hiiannavali
nehiinin uzak kiyisina, Kusinaia ehiine ve MaIIaIaiin Upavallana saI
agaci koiuIuguna yakIali, ve yakIaiiken nuhleien Anandaya ses-
Iendi:
'ii iyiIik yap, Ananda, ikiz saI agacinin aiasina lai kuzeye d-
nk lii yalak yap lenin iin. Yoigunun, Ananda ve uzannak isliyo-
iun.
'Ieki, saygidegei Lfendin, dedi saygidegei Ananda iiza gsleie-
iek Kulsanni OIana, ve yalagi ikiz saI agacinin aiasina lai kuzeye
dnk oIaiak yapli. O zanan Kulsanni OIan lii asIan laviiyIa sag
yani zeiine, ayagini ayaginin zeiine koyaiak uzandi, dnceIi ve
uyanik oIaiak duidu.
Tan o siiada ikiz saI agaIaii lananen lonuicukIannili, ana i-
ekIenne nevsini degiIdi, ve lonuicukIai Talhagalanin vcuduna
loyIu loyunca dkId ve kendiIeiini Talhagalaya lapinii ekiIde
41
Iaisons, a.g.e., s. 194-195.
yuyrp sutrlur.
42
Dlger yundun gokten sundul ugucr tozu dokuldu, ve
bu Tuthugutu'nrn vucudunu yuyrldr ve kendlnl Tuthugutu'yu tuprnrr e-
kllde yuyrlrp suryorlur. Ve gokte Tuthugutu'yu tuprnrr ekllde blr mu-
zlk yuyrldr ve Tuthugutu'yu tuprnun goksel korolurrn urkrlurr duyul-
du."
O zumun geen konumulur srrusrndu, Tuthugutu yun oluruk blr
uslun glbl yuturken, lrl blr ruhlp, muhterem Upuvunu onunde onu yel-
ledl, bu urudu Kutsunmr Olunrn relukutlsl Anundu Kutsunmr Olunu
yukrnryordu. Muhterem Elendlm," dedl, yulvurrrrm, nedenl neydl,
Kutsunmr Olunrn muhterem Upuvunu'yr, 'ekll kenuru, ey ruhlp.
onumde durmu' dlyerek uzurlumusrnrn7"
Kutsunmr Olun yunrtludr. Anundu, Tuthugutu'yr gormek uzere ne-
redeyse on dunyunrn tum tunrrlurr blruruyu geldl. Anundu, Kuslnuru
ehrlnln evreslndekl onlkl lersuh boyuncu ve Mullulurrn Upuvuttunu
sul ugucr korulugundu, blr su tell kudur yer blle yoktu gulu tunrr-
lurrn lgul etmedlgl. Ve bu tunrrlur, Anundu, krzgrnlur, oyle dlyorlur,
'ok uzuktun Tuthugutu'yr gormeye geldlk, unku urusrru ve ok sey-
rek oluruk blr Tuthugutu, blr erml ve Yuce Buddhu yeryuzune gellr,
ve lmdl, bu gece, son seylrde, Tuthugutu Nlrvunu'yu vurucuk, umu bu
gulu ruhlp Kutsunmr Olunrn onunde duruyor, onu kuputryor ve son
unlurr yuklusu du Tuthugutu'yr goremlyoruz.' Bu yuzden Anundu, bu
tunrrlur krzgrn."
Kutsunmr Olunrn gordugu bu tunrrlur, Muhterem Elendlm, ne
yupryorlur7"
Tunrrlurrn buzrsr, Anundu, zlhlnlerl dunyevl llerle megul oluruk
huvudulur ve sulurrnr suvurup yuksek sesle bugrrryorlur, kollurrnr urp
42
Ta|nagc|a. lu liden lii haI ya da duiuna (|a|na) vainak ya da iinde oI-
nak (ga|a), yani, AydinIanni OIan, lii uddha.
3
KOZMOCONIK LVRIM
haykiiaiak agIiyoiIai, laIaiini yeie vuiup saIIana saIIana 'Yakinda
Kulsanni OIan Niivanaya vaiacak, yakinda Dnyanin Iigi gin-
nez oIacak! diyoiIai. azi laniiIai, Ananda, zihinIeii dnyevi iIeiIe
neguI oIaiak yeideIei ve saIaiini savuiup yksek sesIe lagiiiyoiIai,
koIIaiini aip haykiiaiak agIiyoiIai, laIaiini yeie vuiup saIIana saIIa-
na 'Yakinda Kulsanni OIan Niivanaya vaiacak, yakinda MulIu OIan
Niivanaya vaiacak, yakinda Dnyanin Iigi ginnez oIacak! diyoi-
Iai. Ana lulkudan kuiluInu laniiIai, dnceIi ve liIinIi oIanIai,
lunu saliiIa kaiiIiyoi, 'Hei ey geicidii. Dognu, vaioInu ve lii
aiaya geIni ve yokoIaliIii heihangi lii eyin yok oInanasi nasiI
oIui` yIe ey oInaz, diyoiIai.
Son konunaIai lii sie sid ve lu siiada Kulsanni OIan ia-
hipIeiini iahalIalli. Sonia onIaia sesIendi:
Ve indi, ey iahipIei, sizden ayiiIiyoiun, vaiIigin ln paiaIaii
geicidii, kuiluIuunuz iin selalIa alaIayin.
Ve lu Talhagalanin son szdi.
yIece Kulsanni OIan iIk liansa giidi, ve iIk lianslan kaIkaiak,
ikinci liansa giidi, ve ikinci lianslan kaIkaiak, nc liansa giidi, ve
nc lianslan kaIkaiak, didnc liansa giidi, ve didnc lians-
lan kaIkaiak, uzayin sonsuzIugu aIanina giidi, ve uzayin sonsuzIugu
aIanindan kaIkaiak liIincin sonsuzIugu aIanina giidi ve liIincin son-
suzIugu aIanindan kaIkaiak hiIik aIanina giidi, ve hiIik aIanindan
kaIkaiak ne aIgiIana ne de aIgiIanana aIanina giidi, ve ne aIgiIana ne
de aIgiIanana aIanindan kaIkaiak, aIginin ve duyunun kesinlisine
vaidi.
undan sonia nuhleien Ananda nuhleien AnuiuddhayIa yIe
konulu:
'Saygidegei Anuiuddha, Kulsanni OIan Niivanaya vaidi.
37
'Hayii, Ananda kaide, Kulsanni OIan daha Niivanaya vai-
nadi, o aIginin ve duyunun kesinlisine uIali.
undan sonia Kulsanni OIan aIginin ve duyunun kesinlisinden
kaIkaiak, ne aIgiIana ne de aIgiIanana aIanina giidi, ve ne aIgiIana
ne de aIgiIanana aIanindan kaIkaiak, hiIik aIanina giidi, ve hiIik
aIanindan kaIkaiak, liIincin sonsuzIugu aIanina giidi, ve liIincin son-
suzIugu aIanindan kaIkaiak, uzayin sonsuzIugu aIanina giidi, ve
uzayin sonsuzIugu aIanindan kaIkaiak, didnc liansa giidi, ve di-
dnc lianslan kaIkaiak, nc liansa giidi, ve nc lianslan kaI-
kaiak, ikinci liansa giidi, ve ikinci lianslan kaIkaiak, iIk liansa giidi,
ve iIk lianslan kaIkaiak, ikinci liansa giidi, ve ikinci lianslan kaIka-
iak, nc liansa giidi, ve nc lianslan kaIkaiak, didnc
liansa giidi, ve didnc lianslan kaIkaiak, Kulsanni OIan Niiva-
naya vaidi.
43
43
Heniy CIaike Waiien, 8uddnisn in Trans|a|icns (Haivaid OiienlaI Seiies,
3), Canliidge, Mass.: Haivaid Univeisily Iiess, 1896, s. 95-11Odan
yayinciIaiin izniyIe aIinnilii.
Koznik yayiIinin aanaIaiini kaiiIaliiin, gcridc, s. 3O6.
BLM IV
ZLLBR
1. MIkrnknzmnsun 5nnu
Siiadii gIeie sahip -lek painagiyIa Covaidhan Dagini kaIdiia-
liIecek ve evienin koikun zafeiiyIe doIduialiIecek gce sahip- g-
I kahianan hei liiinizdii: aynada ginen fizikseI lenIik degiI, i-
leki kiaI. Kiina yIe dei: en ln yaialikIaiin kaIline yeiIeni
enIikin. en laIangi, oila ve ln vaiIikIaiin sonuyun.
1
u lan
oIaiak, kiiseI zIne aninda I iin ediIen duanin anIanidii. iiey,
ailik yaan loyunca kaIlinin iine akseden dnya-yaialici laniisaIIi-
gin hi degineni liIgisine dneceklii.
CszIeligi vakil, -islei yaIiIiklan islei haslaIiklan gszIe-
sin- lu kii kendini lu lagIaidan lii nango, lii incii ya da lii l-
gilIen kendini lagIaiindan nasiI kuilaiiyoisa yIe kuilaiii, ve giiii-
ne ve kkenine gie yaana geii dnei.
Yiyecek, iecek ve ainaganIaiIa, lii kiaIin geIiini lekIeyen ve
'ile geIiyoi! Ile geIiyoi! diye lagiian soyIuIai, poIisIei, aialaciIai,
kyIIei gili, hei ey lu liIgiye sahip oIani lekIei ve lagiiii: 'Ile T-
kennez OIan geIiyoi! Ile Tkennez OIan geIiyoi!
2
Ayni dnce I adanin kendinden TaniiyIa lii oIaiak sz elli-
gi, kadin Misii Mezai MelinIeiinde yankiIannakladii.
8cn A|unun, qa|ntz c|an,
1
8nagatad Gi|a, 1O:2O.
2
8rinadaranqa|a Upanisnad, 4. 3. 36-37.
3
||| gc|iindc Ra'qtn.
Ycc Tanrt, |cndini qara|antn ocn,
Ad|artnt tcrcn, |anrt|artn cfcndisi,
Tanrt|ardan nioirinin qa||anadtgt.
8cn dndn, qartnt oi|iqcrun.
8cn |cnuunca qapt|dt |anrt|artn sata a|ant.
Orada duran Ycc Tanrtntn adtnt oi|iqcrun.
Rantn Otgs cnun adt.
Hc|icpc|is|c|i qcc An|aqtn ocn.
3
Iakal, uddhanin Innde oIdugu gili, dia yayiIi agIaiindan
lan lii gei yapacak g, kiinin yaaiken nasiI lii kii oIduguna
lagIidii. MilIei, aiIacak engeIIeiIe doIu, lehIikeIi lii iuh yoIcuIugun-
dan lahsedei. CinIanddaki LskinoIai lii kaynai kazan, lii kaIa
kenigi, yanan lyk lii Ianla, canavai nuhafizIai ve liiliiine
aipip ayiiIan iki kayayi siiaIai.
4
u liden geIei dnya foIkIoiu ve
kahianan efsaneIeii iin aIiiInilii. OnIaii yukaiida, 'Kahiananin
Maceiasi lInIeiinde lailinilik. Ruhun son yoIcuIugunun niloIo-
jisinde en ayiicaIikIi ve nenIi geIineIeiini aIniIaidi.
In yalaginda okunan lii Azlek duasi, Ieni, IIeiin iskeIel
laniisi Tzonlenoka, Den SaIaiin Adanina giden yoIdaki lehIike-
Ieie kaii uyaiii. SevgiIi ocuk! Sen geip gillin ve lu yaanin ala-
Iaiini geiide liiaklin. Ailik Lfendinizi nulIu ediyoi geii aIip gli-
3
}anes Heniy ieasled, Development of Religion onJ Thought in Egypt (Nev
Yoik: ChaiIes Sciilneis Sons, 1912), s. 275. YayinciIaiin izniyIe aIinnilii.
TaIiesinin iiiiyIe kaiiIaliiin, geriJe, s. 274-276.
4
Iianz oas, Race, Longuoge onJ Culture (Nev Yoik, 194O), s. 514. kz. geri-
Je, s. 116-118.
400
KOZMOCONlK LVRIM
nek. nk lu dnyada sonsuza dek degiI, kisa lii zanan egIeniiiz,
yaaniniz liiinin gnele isinnasi gilidii. Ve Lfendi lu vaioIula
liiliiinizIe konunayi ve liiliiinizi laninayi ihsan elli, ana indi,
$u anda MiklIanlekulIi, ya da AkuInahuakali, ya da yine Tzonlenok
adIi lanii ve MiklekakihualI adIi laniia seni aIip glid. Sen onun
lahlinin nne geliiiIdin, hepiniz oiaya gidecegiz: oiasi hepinizi
lekIiyoi ve yIe geni ki.
Seni ailik aninsaniyoiuz. Sen o en kaianIik yeide, ne iigin ne
de penceienin oInadigi yeide yalacaksin. Sen oiadan dnneyecek,
ayiiInayacaksin: ne de dnp lainacaksin nasiI dnecegini. izIei-
den sonsuza dek ayiiIni oIacaksin. YoksuI ve kinsesiz liiaklin o-
cukIaiini, loiunIaiini: onIaiin sonunu da, lu yaanin alaIaiindan
nasiI geecekIeiini de liIniyoisun. izIeise, yakinda senin yanina ge-
Iecegiz.
Azlek alaIaii ve gievIiIeii Iy cenaze iin haziiIani ve uygun
liinde saini, Iene yIe diyeiek liiaz suyu laindan aagi dk-
nIeidii: Sen dnyada yaaiken hoIaniidin lundan. Ve kk lii
siahi doIusu su aIip ona sunaiak: AI sana yoIcuIuk iin lii eyIei,
onu kefeninin kiviinIaiina yeiIeliiiiIei. Sonia Ieni lallaniyeIeie
saiip onu iyice koiuiIai ve haziiIanni lazi kagilIaii nne lek lek
yeiIeliiiiIei: Hey, lununIa aipian dagIai aiasinda geeliIeceksin.
ununIa yiIanin gzIedigi yoIdan geeceksin. u, kk yeiI kei-
lenkeIeyi, XochilonaIi iahalIalacak. Ve lak, lununIa sekiz dondu-
iucu soguk In aacaksin. Ile sekiz kk lepeyi aiiacak ey.
Ile keskin liakIai izgiinda sag ikacagin ey.
Ien, paiIak kiinizi lyI lii kk kpek aIacaklii yanina.
oynuna yunuak lii panuk ipIigi lagIaiIai, onu Idii ve ceselIe
liiIikle yakaiIaidi. Ien yeiaIli nehiini geeiken lu kk hayvanin
401
IzIm 19. Osiris, O||crin Yargtct.
slnde yzei. Ve dil yiIIik geilen sonia, kagilIaiini ve hediyeIeiini
sunacagi laniinin nne vaiiidi. Oiada sadik yoIdaiyIa liiIikle Do-
kuzuncu Uuiuna gndeiiIiidi.
5
inIiIei, Yein akiie ve AIlin DeIikanIinin iehleiIiginde IeiiIi
Kpinn geiInesini anIalii. HinduIai gk kulleIei liininde yk-
5
5ahagn, a.g.c., LIb. I, ApcndIcc, Cap. I, cd. Rnbrcdn, CI!t I, s. 284-286.
Bcyaz vc sIyah kpck!cr nchIrdc yzcmcz, nk bcyaz, "Ytkandtm!" vc sI-
yah, "KIr!cndIm!" dIycccktIr. Ya!ntz par!ak ktrmtzt n!an!ar !!cr ktytstna
u!aabI!Ir.
402
KOZMOCONIK LVRIM
seIen gkIei ve ok kalIi lii yeiaIli dnyasi liinindeki cehennenIeii
iesnedeiIei. Ruh Inden sonia kendi kadeiine uygun yeie lagIanii,
geni yaaninin lan anIanini sindiinek ve deneline aInak iin.
Deisini aIinca, kendini soniaki deneyin seviyesine haziiIanak zeie
dnyaya dnei. yIece yaan degeiinin ln deneyIeii loyunca, koz-
nik yunuilanin siniiIaiini aincaya kadai yoI aIii. Danlenin i|ani Kc-
ncdqa si lu li aanaIaiin lulkuIu lii seiinidii: Cehennen, elin
guiui ve eyIenIeiine lagIi iuhun sefaIeli, Aiaf canIi liinde iuhsaI
deneyine gene sieci, Cennel, iuhsaI geiekIene deieceIeii.
Deiin ve aiilici lii yoIcuIuk lasavvuiu Misiiin O||cr Ki|aotnda
luIunui. Ien kadin ya da eikek OsiiisIe zdeIenilii ve yIe agii-
Iii. Melin Ra'ya ve Osiiise vg dizeIeiiyIe aiIii ve sonia iuhun saigi-
Iaiinin aiIiinin gizIeiiyIe siei. Osiiis A.ya DiI Veine ahsinde,
6

u cnIeyi okuiuz: SakIi Ikedeki yunuiladan ikiyoiun. u, In
fikiinin lii yeniden dogu oIaiak liIdiiiInesidii. Sonia, Osiiis A.nin
DiIini zne ahsinde uyanan iuh dua edei: Tanii Ilah diIini z-
sn ve ehiinin laniisi agzini saian saigiIaii zsn. Osiiis A.yi Ye-
iaIlinda lii eIIek Sahili KiIna ahsi ve Osiiis A.ya YeiaIlinda ii
KaIp Veine ahsi yeniden dogu siecini iki aana iIeiIelii. Sonia
yaIniz yoIcunun koikun yaigicin lahlina giden yoIda yzIenesi ve
slesinden geInesi geieken lehIikeIeiin lahisIeii laIai.
O||cr Ki|aot nunyayIa liiIikle zoiIu yoIun engeIIeiine lii iehlei
oIaiak gnIid ve gn siiasinda lahisIei okunuidu. Munyanin
haziiIaniinin lii aanasinda, I adanin kaIli ikaiiIii ve yeiine du-
aIai eIiginde gnein singesi oIan aIlin lii nuhafaza iinde lazaIl lii
loklcegi yeiIeliiiIiidi: KaIlin, annen, kaIlin, annen, dnn-
Iei kaIlin. u Osiiis A.nin KaIlinin YeiaIlinda Ondan AIinnasina
6
A.: Ienin adi geei luiada, in. Osiiis Aufankh, Osiiis Ani.
izin 2O. Yt|an Knc|i Ycra||tnda, Osiris'in oir Dnantnt A|c|c Yc| |diqcr.
lzln Vermemek Buhsl"nde geer. Ardrndun, Tlmsuhr Itelemek Buh-
sl"nde unu okuruz. Cerl ekll ey butrdu yuuyun tlmsuh... Cerl ekll
ey guneyde yuuyun tlmsuh... Cerl ekll, ey kuzeyde yuuyun tlmsuh...
Yurutrlmr eyle uvucumdu ve duhu vurolmumrlur vucudumdu. Ey Re,
senln buyulu sozlerlnle glylnlp kuundrm. stumdekl gokte ve
ultrmdukl yerde olun sozlerlnle..." Yrlunlurr Puskurtme Buhsl" gellr
sonru, urdrndun Apult'l Uzuklutrrmu Buhsl." Ruh bu son demonu
bugrrrr. Uzuklu benden. Ey duduklurr kemlren kll." lkl Mertl Tun-
rruyr Uzuklutrrmu Buhsl"nde, ruh nlyetlnl urklur ve kendlnl, bunun
bubunrn oglu olmuk oldugunu soyleyerek korur. ...Sektet kuyrgrndu
purlryorum, ben Oslrls'ln oglu Horus'um ve bubum Oslrls'l gormeye
geldlm." Yerultrndu Huvuylu Yuumu Buhsl" ve Yerultrndu Yrlun Re-
rek'l Uzuklutrrmu Buhsl" kuhrumunr duhu du uzugu goturur ve urdrn-
dun Yerultrndu Yuprlun Kutllumlurr Uzuklutrrmu Buhsl"nde buyuk
urklumu gellr. Surm Nu'nun sur. Yuzum Dlsk'ln yuzu. Cozlerlm
Huthor'un gozlerl. Kuluklurrm Apuut'rn kuluklurr. Burnum Khestl-
Klus'rn burnu. Duduklurrm Arpu'nun duduklurr. Dllerlm Serget'ln
dllerl. Boynum goksel tunrru Islsln boynu. Ellerlm Bu-nub-Tut-
tu'nun ellerl. Kollurrm Nelth'ln, Suls'ln Hurumlnln kollurr. Srrt keml-
glm Sutl'nln srrt kemlgl. Fullusum Oslrls'ln lullusu. Buldrrlurrm Kher-
ubu lordlurrnrn buldrrlurr. Kuburgum Korkulucuk Kllnln kuburgusr. ...
Vucudumdu blr Tunrr orgunr olmuyun blr orgun yok. Tunrr Thoth vu-
404
KOZMOCONIK LVRIM
cudunu lii aiaya geliidi ve o gnden lu yana Rayin len. SiIahIaiIa
engeIIenenen ve kinse eIini koIunu lagIayanaz...
ok daha soniaki, hei liii sayisiz laniiyIa evieIenni oIan le
yz dnn uddhayIa evieIenni odhisallva ingesinde oIdugu
gili luiada da iuh, daha nce ayii ve diinda oIaiak dnIen lanii-
Iaii ieiecek gcnn ve konununun lanIigina uIaii. OnIai kendi
vaiIiginin yansilnaIaiidii, ve geiek haIine dneiken hepsi geii ka-
zaniIii.
Havayi Teneffs elnek ve YeiaIli SuIaiina Hakin OInak ahsin-
de, iuh kendinin koznik yunuilanin nuhafizi oIdugunu liIdiiii:
SeIan sana ey laniia Nul'un akaagaci! $endeki suyu ve havayi sun
lana. HeinopoIisleki lahlla oluiuyoiun ve yk CidakIayanin yu-
nuilasini gizIeyip koiuyoiun. O lyise len lyyoi, o yaaisa len
yaiyoi, o soIuk aIiisa len soIuk aIiyoiun, len, zafei doIu Osiiis A.
Aidindan ii Insanin Ruhunun YeiaIlinda Ondan AIinnasina Izin
Veinenek ahsi ve YeiaIlinda Su Inek ve AleIe Yannanak ahsi
geIii ve sonia lyk sona geIiiiz - iuhun ve evienseI vaiIigin lii oI-
dugunun anIaiIdigi, YeiaIlinda Cnn CeIii ahsi: en Dnn,
ugn ve Yaiinin ve ikinci lii kez dogna gcn vai, laniiIaii yaia-
lan iIahi sakIi Ruhun len ve Anelinin YeiaIlinin ve Cgn yaayan-
Iaiina In yenekIeii veien lenin. Dogunun dneni, iikIaiinin g-
iIdg yeideki iki iIahi yzn sahiliyin len. Yelien insanIaiin
efendisiyin, kaianIiklan ikan ve vaiIik liinIeii, iinde IIeiin oI-
dugu evin liinIeii oIan efendiyin. SeIan size, eledi isliiahalghIaii-
na konnu, onun syIedigi eyIeie kuIak kesiIen, lalulun kaidesini
sakIi yeie uIaliian, Rayi kiIavuzIuk eden ve onu sonsuz yksekIeide-
ki lilenin en lepesine dek izIeyen iki ahin! SeIan, dnyanin oila
yeiinde duian lilenin efendisi. O lenin, len oyun ve Ilah onun
ggn kiislaIIe kapIani...
405
izin 21. Ani ve Kartstntn O|c|i Dnqada|i |dc|cri Su |iqcr.
Sonia iuh, YoIa iknak ve Dnyaya innek ahsi, HeIiopoIise
YoIcuIuk ve Oiada Tahla iknak ahsi Kendini Isledigi Heihangi
iine Dnlien Adanin ahsi ve Osiiisin iIahi Hknian
IiensIeiinin Huzuiuna KaluI LdiIne ahsinde gsleiiIdigi gili evie-
ni aizu elligi ekiIde dzenIeyeliIii. OIunsuz Iliiaf denen lahisIei,
kefaiel deyen insanin ahIaksaI safIigini liIdiiii: HaksizIik yapnadin
... ZoilaIikIa soynadin... Hi kinseye zoilaIik yapnadin... HiisizIik
yapnadin... Likek ya da kadin kinseyi kalIelnedin... Kilap lanii-
Iaiin vInesiyIe sonIanii ve sonia: Raya Yaayan NilHin ahsi,
ii insanin Ceii Dnp Yeiyzndeki Lvini Cinesini SagIana ah-
si, Ruhu Kusuisuz KiIna ahsi ve Ranin yk Cne Kayiginda
YoIcuIuk Llne ahsi.
7
7
L. A. W. udge eviiisine gie: Tnc 8cc| cf |nc Dcad, Tnc Papqrus cf Ani, Sc-
rioc and Trcasurcr cf |nc Tcnp|cs cf |gqp|, aocu| 8.C. 145O (Nev Yoik, 1913).
40
KOZMOCONIK LVRIM
2. Makrnknzmnsun 5nnu
iieyin yaialiIni liininin zInesi nasiI geiekiyoisa, evien de
yIe zIneIidii:
Yz lin yiIIik lii sienin genesinden sonia eviinin yeniIene-
cegi anIaiIinca, duyusaI haz cennelinin sakinIeii oIan Loka lyuhaIai
denen laniiIai, dnyada saIaiini savuiup izgida uaiak, agIayip eI-
IeiiyIe gzyaIaiini siIeiek ve kiinizi eIliseIei ve lan lii kaigaa iin-
de dnyada geziniiIei. Ve lyIece unu liIdiiiiIei:
'LfendiIei, yzlin yiIin geiinden sonia eviin yeniIenecek, lu
dnya yok oIacak, yce okyanus liIe kuiuyacak, ve lu geni lopiak,
ve dagIaiin hkndaii Suneiu yanip kI oIacak - dnyanin yikini
iahna dnyasina dek uzanacak. u yzden efendiIei, doslIuk geIili-
iin, lagIiIigi, neeyi ve liiIigi geIiliiin, anneIeiinizi koIIayin, lalaIaii-
nizi koIIayin, ve akialaIaiiniz aiasinda yaIiIaiiniza saygi gsleiin.
una eviinseI Kkiene denii.
8
Dnyanin sonunun Maya veisiyonu Diesden Kodeksinin son say-
fasini kapIayan lii izinIe sunuInului.
9
u kadin eIyaznasi, geze-
genIeiin eviinIeiini kaydedei ve lunIaidan nuazzan koznik ev-
iinIeiin hesapIaiini ikaiii. Melnin sonuna dogiu leIiien yiIan sayi-
Iaii (lyIe adIandiiiIiiIai, nk lii yiIan singesi gili giniIei),
oluz dil lin yiIIik lii dnya dnenini lensiI edei -on iki luuk
niIyon gn- ve lunIai yeniden ve yeniden kaydediInilii. u neie-
deyse hayaI liIe ediIeneyen dnenIeide, lln daha kk liiinIei
8
Haivaid Univeisily Iiess izniyIe Heniy CIaike Waiien, 8uddnisn in Trans-
|a|icns, s. 38-39dan aIinnilii.
9
SyIvanus C. MoiIey, An |n|rcduc|icn |c |nc S|udq cf |nc Maqa Hicrcg|qpnis,
37. Ilen, uieau of Aneiican LlhnoIogy, Washinglon, 1915), s. 32nin
kaiisindaki Levha 3).
407
sonunda az ok kesin lii sonuca vaiiyoi sayiIaliIii. u sahici eledi-
yelle liika yiI neyi degiliiii ki` LI yaznasinin son sayfasinda lyk
sayiIaiin ona dogiu sikIedigi Dnya Yikini anIaliIii. uiada gg
kapIani, suIaii seI gili loca eden yagnui yiIanini giiz. yk su
nehiiIeii fikiiii gne ve aydan. KapIan peneIi ve iklc oIan di-
i, seIIeiin ve luIulIaiin kl niyelIi efendisi oIan yaIi laniia gkseI
suIaiin kalini dndii. Inn endie veien singesi oIan apiaz
konnu kenikIei ssIei elegini ve laini kiviiIni lii yiIan laIandi-
iii. Aagida, evienseI yikinin singesi oIan yeie eviiIni niziagiyIa,
iklc lainda fkeIenneyi sidien lii cce laykuIa kaia lanii
duiui. uiada, geieklen de hei eyi yuluveien feIakel iesinseI lii
leceiiyIe sunuInului.
1O
Ln ssI iesinIeiden liii eski VikingIeiin iirsc| |ddasinda gi-
Ii. TaniiIaiin lai Odin (Wolan), kendisinin ve digei laniiIaiin ce-
henneninin nasiI oIacagini liInek islenilii, ve iIge Kadin, yani
Dnya Anasi'nin kendisinin lii kiiIenesi oIan Kadei ona anIalii:
11
Kardc|cr dctp oiroirinc girccc|,
Vc |tz |ardc cgu||art a|raoa|tgt |c|c|cqccc|,
|anic|i||cr|c dnqada c|na| g|cccc|,
8a||antn, |t|tctn, |a||antn zanant aqtrnastq|a
Rzgartn, |urdun zanant, cncc dnqa sarst|aca|,
|nsan|ar oiroirinc a|dtrnaqaca|.
1O
A.g.q., s. 32.
11
Aagidaki anIali Pcc|ic |dda, VoIuspa, 42 vd. (dizeIei eIIovs eviiisinden
aIinnilii, a.g.c., s. 19-2O, 24) ve Prcsc |dda, CyIfaginning, LIe (ev. io-
deui, a.g.c., s. 77-81) dayannakladii. Aneiican-Scandinavian Ioundalion,
yayinciIaiin izniyIe.
408
KOZMOCONIK LVRIM
DevIeiin Ikesi }olunheinda saf, kiinizi lii hoioz lecek, VaIhaI-
Iada AIlin ilik hoiozu, Cehennende pas kiziIi lii ku. IIeiin dn-
yasinin giiiinde kpek Cein lyk peneIeiini uzalaiak naga-
iasinda uIuyacak. Topiak saIIanacak, yaIin kayaIikIai ve agaIai dev-
iiIecek, deniz yeiIeii kapIayacak. aIangila zinciiIenni o canavai-
Iaiin zinciiIeii kopacak: Kuil Ieniis seilesl kaIacak ve aIl enesi yei-
de sl enesi gkle iIeiIeyecek (yei oIsa daha da aacakli), gzIeiin-
den ve luiun deIikIeiinden ale fikiiacak. Koznik okyanusun dn-
yayi saian yiIani lyk lii fkeyIe dogiuIacak ve zehii pskileiek
kuidun yanina, lopiaga ikacak, lyIece lln havayi ve suyu dagila-
cak. NagIfai (I insan liinakIaiindan yapiIan geni) seilesl kaIacak
ve lu devIeiin aiaci oIacak. aka lii geni cehennen sakinIeiini lai-
yacak. Ve gneyden ale insanIaii geIecek.
TaniiIaiin lekisi ipeilici loynuzu fIediginde, Odin'in savai
oguIIaii son savaa agiiIacak. Dil lii yandan laniiIai, devIei, cce-
Iei ve eIfIei geIecek neydana. Dnya Agaci YggdiasiI lilieyecek ve o
zanan gkle ve yeide hilii ey koikusuz oInayacak.
Odin kuida saIdiiacak, Thoi yiIana, Tyi kpege -canavaiIaiin en
klsne- ve Iieyi Suila, aIev adana. Thoi yiIani Idiecek, oiadan
on adin alanadan pskien zehiiden doIayi Iecek. Odin'i kuil yula-
cak ve sonia Vidaii, lii ayagini aIl eneye dayayaiak sl eneyi kav-
iayip kuidun logazini ikiye ayiiacak. Loki HeindaIIii kalIedecek ve
onun laiafindan kalIediIecek. Suil lln yeiyzne ale saacak ve
lln dnyayi yakacak.
Gnc |arartqcr, qcr dcnizc oa|tqcr,
Gc||cn stca| qt|dtz|ar dcnc dcnc dqcr,
8unar tc qaant ocs|cqcn a|ct iddc||cniqcr,
A|c gcgn |cndisinc tartncaqa dc|.
40
indi Garn Gnipanc||irin |artstnda u|uqcr,
Zincir|cr para|anaca| ve |ur| scrocs| |a|aca|,
Dana da oi|iqcrun tc dana da gcrqcrun
Tanrt|artn, dctcn |udrc||i|crin |adcrini.
Isa Zeylin dagi slnde oluiuiken, niilIeii geIip ona dediIei: i-
ze syIe, lu eyIei ne zanan oIacak, ve senin geIiine ve dnyanin so-
nuna aIanel ne oIacak`
Isa cevap veiip onIaia dedi: sakin kinse sizi sapliinasin. nk
liiokIaii, Mesih lenin, diye lenin isninIe geIip liiogunuzu yoI-
dan ikaiacak. Siz savaIai ve sava szIeii iileceksiniz. Sakin si-
kiInayin, nk lunIaiin oInasi geiekii, fakal daha son geInenilii.
nk niIIel niIIele, Ike Ikeye kaii kaIkacaklii, kilIikIai ve zeIze-
IeIei oIacak. Ve lln lu eyIei agiiIaiin laIangicidii. O zanan sizi
sikinliya koyacakIai, ve IdiecekIei, ve lenin isninden li l-
ln niIIelIei sizden nefiel edecek. Ve liiok yaIanci peyganlei
kaIkip liiogunu yoIdan ikaiacak. Ve fesal ogaIacagindan, liiogu-
nun sevgisi soguyacak. Ancak sona kadai dayanan, kuiluIan odui. Ve
kiaIIigin lu InciIi, niIIelIeiin hepsine lanik oInak zeie lln dn-
yada vazediIecek, ve son o zanan geIeceklii.
DanieI peyganleiin anIalligi yikin saan eyin (okuyan anIasin
diye) kulsaI yeide dikiIdigini gidgnz zanan, Yahudiyede oIanIai
o vakil dagIaia kasin, danda oIanIai evinden eya aInaya innesin, ve
laiIada oIan da alasini aInak iin geii dnnesin. Iakal o gnIeide ge-
le ve enzikIi oIanIaiin vah haIine! Dua edin ki, kaiiniz kila veya
Sell gnnde oInasin. nk o zanan lyk sikinli oIacaklii ki,
dnyanin laIangicindan lugne dek lyIesi oInanilii, ve hi de oI-
nayacaklii. O gnIei kisaIliInani oIsaydi hi kinse kuiluIanazdi,
fakal seiIni oIanIai iin o gnIei kisaIliIacaklii.
410
KOZMOCONIK LVRIM
O zanan egei liii size, Ile Mesih uiada ya da luiada, deise
inannayin. nk yaIanci MesihIei ve yaIanci peyganleiIei kaIkip
lyk aIanelIei ve nucizeIei yapacakIai, yIe ki seiIni oIanIaii liIe
sapliiacakIai. Ile, nceden syIedin. Lgei size, Ile Idedii, deseIei
de, inannayin. nk inegin dogudan ikip lalida liIe ginnesi
gili, InsanogIunun geIii de lyIe oIacaklii. Le neiedeyse, kailaIIai
oiada lopIanacaklii. Iakal o gnIeiin sikinlisindan henen sonia, g-
ne kaiaiacak, ay iik veineyecek, yiIdizIai gklen decek ve gkIe-
iin kudieli saisiIacak, o zanan InsanogIunun aIaneli gkle gine-
cek, o zanan yeiyznn lln kaliIeIeii kedeie loguIacak, ve Insa-
nogIunun ggn luIulIaii zeiinde kudielIe ve lyk izzelIe geIdigi-
ni giecekIei. Ve neIekIeiini lyk sesIi loiuyIa gndeiecek, ve ne-
IekIei gkIeiin lii ucundan leki ucuna dek onun selikIeiini dil
yeIden lopIayacak. ... Iakal o gn ve saal hakkinda ne gkIeiin ne-
IekIeii, ne de OguI, yaIniz alandan lakasi lii ey liInez.
12
12
Malla, 24: 3-36.
411
BPILOG
MIT VB TOPLUM
1. $ckI! DcgItIrcn
MilIeiin yoiunu iin nihai lii sislen yoklui ve hilii zanan da
oInayacaklii. MiloIoji, denizin ihliyaii, konunasi hakikal oIan
lanii Iioleus gilidii. Tanii lii sinana yapacak ve lopiakla ya da su-
da ya da yanan alele yiyen eyIeiin hei li ekIine giiecek.
1
Iioleus laiafindan egiliInek isleyen yaan gezgini onu sikica lul-
naIi ve daha da siknaIidii, ve lii sie sonia o da geiek ekIinde g-
ini. Iakal lu dzenlaz lanii en leceiikIi soigucuya liIe liIgeIigi-
nin lananini anaz. Ancak ona soiuIan soiuya yanil veieceklii ve so-
iuIan soiuya gie syIedigi nenIi ya da sana oIacaklii. Cne g-
gn oilasina eiiince yaIan liInez deniz ihliyaii denizden ikai, ali
Rzgiinin esinlisi aIlinda ve denizin kaia kpkIeiiyIe kapIanni
oIaiak geIii. ikinca nagaia oyukIaiinda uykuya yalai. TuzIu suyun
gzeI kizinin fok sis de, akIi kaiaIi daIgaIai aiasindan ikaiak ev-
iesine uzanii ve deiin denizin kekie kokusunu evieye yayaiIai.
2

Hayvanin inine lu yaIi deniz alasinin yaidinsevei kizi laiafindan g-
liIen ve ondan laniidan nasiI yanil aIacagini gienen Lski Yunan
Savai kiaI MeneIaos yaInizca kendi kiiseI sikinliIaiinin gizini ve ai-
kadaIaiinin neiede oIdugunu gienneyi isledi. Tanii da yanilIanaya
lenezzI elnedi.
agda akiI, niloIojiyi, doganin dnyasini aikIanak iin iIkeI,
1
Odqsscq, IV, 4O1, 417-418, ev. S. H. ulchei ve Andiev Lang (Londia,
1879). |Tikesi: Odqsscia, ev. Ahnel Ceval Lnie, VaiIik YayinIaii, 1971,
s. 1O6, lu dzyazi eviii Ing. eviiiye uyaiIanaiak aIinnilii -n..|
2
A.g.q., IV, 4OO-4O6. |Tikesi: Odqsscia, s. 1O6-1O7.j
415
aiayi iindeki lii ala (Iiazei), soniaki agIaiin yanIi anIadigi, laiih
ncesi zananIaidan geIen iiiseI fanlezinin lii in (MIIei), liieyi
lopIuIuguna gie ekiIIendiiecek lii aIegoiik liIgi yiginagi (Duikhe-
in), insan iuhunun deiinIikIeiindeki aikelipseI dilIeiin leIiilisi
oIan lii dizi d (}ung), insanin en deiin nelafizik sezgiIeiinin geIe-
nekseI aiaci (Coonaiasvany), ve Taniinin ocukIaiinin Cinnesi
(KiIise) oIaiak yoiunIannilii. MiloIoji lunIaiin hepsidii. Degiik
yaigiIai, yaigiIayanIaiin laki aiIaiiyIa leIiiIenii. nk ne oIduguna
degiI, nasiI iIev gidgne, insanIiga genile nasiI hiznel elligine
dikkalIe lakiIiisa, niloIoji kendisini, liieyin, iikin, agin geieksinin
ve lulkuIaiina kaii yaanin kendisi kadai aik oIaiak gsleiii.
2. MItIn, Taptmtn vc McdItasynnun I!cvI
Yaan liini iinde liiey, insanin lan ingesinin ancak lii kiiinli-
si ve aipiliInasidii. ii eikek ya da dii oIaiak siniiIandiiiInilii, ya-
aninin heihangi lii dneninde yine ocuk, gen, yelikin ya da yaIi
oIaiak siniiIannilii, dahasi, yaan ioInde zanaalki, lccai, hiz-
neli, ya da hiisiz, iahip, Iidei, e, iahile ya da oiospu oIaiak yeli-
nilii, hepsi liiden oIanaz. u yzden, lanIik -insanin llnseIIigi-
ayni oiganda degiI, lii lln oIaiak lopIunun gvdesindedii. TopIu-
Iugundan yaan leknikIeiini, iinde dndg diIi, lagIandigi fikii-
Ieii aInilii, onun vcudunu kuian o genIei lopIunun genii aiaci-
IigiyIa geInilii. Kendini ayiinaya kaIkaisa, islei alasi islei dnce
ya da duygusuyIa, yaInizca vaiIiginin kaynakIaiiyIa oIan lagini ko-
paini oIui.
KaliIeseI dogun, eiginIene, evIiIik, gn, yeiIene ve lenzeii
lienIeii, liieyin yaanindaki dnn noklaIaiini ve yaan ugiaIaii-
ni kIasik, kiiseI oInayan liinIeie eviineye hiznel edei. u liin-
41
MIT VL TOILUM
Iei liieyi kendi kendisine, lu ya da u kiiIik oIaiak degiI, savai, ge-
Iin, duI, iahip, lakan oIaiak aaiIai, ayni zananda lopIuIugun geii
kaIani iin aikelipseI aanaIaiin eski deisini yineIeiIei. Tiene heikes
ille ve iIevine uygun oIaiak kaliIii. Tn lopIun kendi kendine l-
kennez canIi lii liiin oIaiak gini. iiey kuakIaii, canIi lii v-
cullaki anonin hcieIei gili geei, fakal asiI, zanandii liin kaIii.
Manzaianin lu spei liieyi kapsayacak ekiIde geniIeliInesiyIe, hei-
kes kendisini geIini, zenginIeni, deslekIenni ve lylIn oIa-
iak luIui. RoI, elkiIeyici oInasa da, insanin gzeI enIik-ingesinde -
kendi iinde giziI oIan, ana zeIIikIe lasliiiIni ingede- ieiiIni oIa-
iak giIi.
SosyaI gievIei enIigin deisini oIagan, gnIk vaioIula sidii
ve liiey, vaiIigini sidii. una kaiiIik faiksizIik, ayakIanna -ya
da sign- yaan veiici lagIanliIaii kopaiii. SosyaI liiin aisindan,
kopaiiIan liiey lasile hilii eydii - loa gilnilii, islei iahip, islei
oiospu, kiaIie ya da kIe oIsun, ioIn yaadigini disle syIeye-
liIen eikek ya da kadin ise c|na| fiiIinin lan anIaniyIa, lii cqdir.
O haIde eiginIenne ve yeiIene ayinIeii liieyin ve lopIuIugun z-
seI liiIigi deisini gielnekledii, nevsin enIikIeii geni lii ufka ai-
Iii. iiey nasiI lopIunun lii oiganiysa, kaliIe ya da ehii -ve lln
oIaiak insanIik- koznosun gI oiganiznaIaiinin lii aanasidii
yaInizca.
YeiIi denen haIkIaiin nevsin enIikIeiini dogayi denelIene alasi
oIaiak anIalnak aIikanIik oInului. u yaniIlici lii aikIanadii.
Insanin hei eyIeninde ve zeIIikIe de yagnui luIulIaiini geliidigi,
haslaIigi iyiIeliidigi ya da seIi duiduidugu dnIen ly ayinIeiin-
de, denelIene aizusuna yneIik ok ey vaidii, yine de, lln geiek-
len dinseI (kaialyseI oIana kaiil oIan) lienIeiin egenen nolifi
417
kadeiin kainiInaz eyIeiine lesIin oInadii - ve nevsin enIikIeiin-
de lu gd aika leIIidii.
Kiin geInesini engeIIeneye aIian lii kaliIe ayini hi kaydediI-
nenilii, leisine: ayinIeiin hepsi de lopIuIugu, doganin geii kaIaniyIa
liiIikle koikun soguk nevsinine kalIannaya haziiIai. Ve lahaida,
ayinIei zayif dn lopIuIuga nisii, fasuIye ve kalak veinesi iin
dogayi zoiIanaya aIinaz henen, leisine: ayinIei lln insanIaii do-
ganin nevsinine uygun aIinaya sikIei. ZoiIukIaii ve nee d-
nenIeiiyIe liiIikle yiIin haiika eviini, insan lopIuIugunun yaan
eviininde siegidei oIaiak kulIanii, seigiIenii ve sunuIui.
u siekIiIigin liiok laka singeIeliinesi niloIojik oIaiak liIgi-
IendiiiIen lopIuIugun dnyasini kapIai. SzgeIini, AneiikaIi avci ka-
liIeIeii kendiIeiini yaii-hayvan, yaii-insan alaIaidan lieni sayaiIai.
u alaIai yaIniz kaliIenin insan yeIeiine degiI, kaliIenin adini aIdigi
hayvan liIeiine de lalaIik edeidi, lu yzden, kunduz kaliIesinin in-
san yeIeii hayvan kunduzIaiin kan kaideIeii, liIeiinin koiuyucu-
Iaiiydi ve luna kaiiIik oinan ahaIisinin hayvan liIgeIigiyIe koiunui-
Iaidi. Ya da lii laka inek: Nev Mexico ve Aiizona NavahoIaiinin
ncgani, yani anuidan kuIleIeii NavahoIaiin koznos ingesinin
pIaninda kuiuInului. Ciii doguya lakai. Sekiz kenaii dil yn ve
aia noklaIaii lensiI edei. Hei lii diiek ve kiii hei eyi kucakIayan
yei ve ggn lyk hoganindaki lii geye kaiiIik geIii. Ve insanin
iuhunun kendisi evienIe liin oIaiak ayni sayiIdigindan, anuidan
kuIle insanIa dnyanin leneI uyununun lii lensiIi ve kusuisuzIu-
ga giden gizIi yaan yoIunun lii aninsalicisidii.
Iakal, lopIunsaI giev ve yaygin lapinIa lan lii kaiilIik iinde
laka lii yoI da vaidii. Cievin yoIu aisindan, lopIuIuklan siIn
oIan kinse hilii. una iagnen, digei laki aisindan sign nace-
418
MIT VL TOILUM
ianin iIk adinidii. Hei insan iinde heikesi laii, lu yzden ieide
aianip luIunaliIii. Cinsiyel, ya ve nesIek ayiinIaii kiiIiginizin z
degiI, sadece dnya sahnesinde lii sie giydiginiz koslnIeidii. Ile-
ki insan ingesi ssIeneIeiIe kaiiliiiInanaIidii. Kendinizi AneiikaIi-
Iai, yiininci yzyiIin ocukIaii, alikIai, uygai HiiisliyanIai oIaiak
dniz. LidenIi ya da gnahkiiz. Yine de lu liden adIandiina-
Iai insan oInanin ne denek oIdugunu anIalnaz, yaInizca cogiafyaya,
dogun laiihine ve geIiie iIikin iaslIanliIaii leIiiliiIei. izin znz
nedii` VaiIiginizin leneI kaiakleii nedii`
Oilaag azizIeiinin ve Hinl yogiIeiinin iIeciIikIeii, HeIIenislik
nysleiia eiginIeneIeii, Dogu ve alinin kadin feIsefeIeii liieyseI li-
Iincin dikkalini ssIeneIeiden aiindiina leknikIeiidii. Adayin hazii-
Iik nedilasyonIaii zihnini ve duyguIaiini yaanin iaslIanliIaiindan
ayiiii ve onu ze dogiu ekei. $u degiIin, lu degiIin, diye nedilas-
yona daIai: annen ya da yeni In ogIun degiIin, hasla ya da ya-
Ianan vcudun degiIin, koIun, gzn, lain, lln lunIaiin lop-
Iani degiIin. en hisselligin degiIin, zihnin degiIin, sezgi gcn
degiIin. u liden nedilasyonIaiIa aday kendi deiinIiginden ikai ve
sonunda hayaI ediInez geiekIeie uIaii. Hilii insan lu liden
aIiliinaIaidan dnp de kendini ADnin iInen Hangi Kasalasinin
ay iInen Kini oIaiak nenseyenez. TopIun ve gievIei kayloIui.
ay iInen Kin kendisinin insanIa lyk oIdugunu kefedince ie
kapanii ve yaInizIaii.
u, gIe lakan Naikissos, agacin aIlinda dnceIi duian uddha
aanasidii, fakal nihai hedef degiIdii, geici lii lasanaklii, sonuncu
degiIdii. Ana gcrnc| degiI, kiinin o z c|dugunu faik elnesidii, ai-
dindan kii dnyada o z oIaiak gezinnekle seilesllii. Dahasi: dnya
da o zdendii. enIigin z ve dnyanin z: lunIai liidii. u yz-
41
den ayii duinak, ie kapannak ailik geieksizdii. Kahianan neieye
gideise gilsin, ne yapaisa yapsin, kendi znn huzuiundadii - n-
k gieliIen kusuisuz gze sahiplii. AyiiIik yoklui. yIece, sosyaI
kaliIinin sonunda liieyde Hei $eyin geiekIenesine yoI anasi gili,
sign de kahianani hei eydeki enIige geliiii.
u oila nokla neikez aIininca, lenciIIik ve yaidinIanaciIik soiu-
nu oiladan kayloIui. iiey kendini yasada kaylelni ve evienin ln
anIaniyIa zdeIik iinde yeniden dognului. Dnya, Onun iin,
Onun laiafindan yapiInili. Ly Muhanned, dedi Tanii, sen oIna-
saydin, gkIeii yaialii niydin.
3. Bugnn Kahramant
unIaiin hepsi de agda lakilan geieklen de uzaklii, nk
kendini leIiiIeyen liieyin denokialik ideaIi, gIe idaie ediIen naki-
nenin icadi ve liIinseI aialiina ynlenIeiinin geIiini insan yaani-
ni yIe degiliinilii ki, ok eskiden geIen, zanandii singeIei evieni
knli. Nielzschenin Zeidlnn laiihseI, ag aici szIeiiyIe:
ln laniiIai Id.
3
u liIinen lii ykdi, linlii liinde anIaliI-
nilii. Modein agin kahianan eviini, insanIigin yelinesinin nu-
cizevi yksdi lu. Ceniin lys, geIenegin lagIaii, kesin ve
gI daileIeiIe paiaIannilii. Milin d agi dagiIdi, zihin lan uyan-
ni liIince aiIdi, ve nodein insan, lii keIelegin kozasindan ya da
gnein gece ananin iahninden afakla iknasi gili kadin aIdiiisiz-
Iiklan ikli.
Konu yaInizca laniiIaiin leIeskop ve nikioskoplan kaacak yeii-
nin ailik kaInani oInasi degiIdii, laniiIaiin lii zananIai deslekIedi-
3
Nielzsche, ||c 8cq|c Dcdi Zcrd|, 1. 22. 3.
420
MIT VL TOILUM
gi liden lii lopIun da yoklui ailik. TopIunsaI liiin dinseI ieiigin
laiyicisi degiI, ekononik ve poIilik lii iglIennedii. IdeaIIeii, dn-
yada ggn liinIeiini gini kiIan hiyeiaiik lensiIinkiIei degiI,
naddi slnIk ve kaynakIai iin zoiIu ve duiduiuInaz lii ala iin-
de oIan Iaik devIelin ideaIIeiidii. MiloIojiyIe aydinIanan lii ufugun
dIeiiyIe kualiIni yaIiliIni lopIunIai, ailik ancak sniIecek
aIanIai oIaiak vaidii. Ve iIeiIeneci lopIunIaiin kendi iinde, hei li-
den kadin insani ayin, ahIak ve sanal niiasinin lln son izIeii lana-
nen yok oInului.
u nedenIe, insanIigin lugnk soiunIaii, ailik yaIanIai oIaiak
giIen o lyk dzenIeyici niloIojiIeiin giece kaiaiIi dnenIeiinin
insanIaiinin soiunIaiinin lananen leisi soiunIaidii. O zanan ln
anIan lopIuIukla, lyk anonin liinIeideydi, kendin ifade eden
liieyde degiI, lugn lopIuIukla hilii anIan yoklui - dnyada hilii
anIan yoklui: hei ey liieydedii. Iakal oiada da anIan kesinIikIe li-
Iindiindadii. Kii neye dogiu haiekel elligini liInez. Kii ne la-
iafindan ekiIdigini liInez. Insan iuhunun liIinIi ve liIindii aIan-
Iaii aiasindaki iIeliin kesiInilii ve lizIei ikiye ayiiIni haIdeyiz.
Yeiine geliiiIecek kahianan-gievi lugn CaIiIeonun agindakiy-
Ie ayni degiIdii. Oiada o zanan kaianIik oIan yeide ailik iik vaidii,
fakal iigin oIdugu yeide de kaianIik. agda kahianan-gievi, yne-
IinIi iuhun kayip AlIanlisini yeniden gn iigina ikainak oInaIidii.
eIIi ki, lu i, nodein deviinin yaialligi eyden geii dneiek ya
da uzakIaaiak laaiiIanaz, nk soiun agda dnyayi iuhsaI oIa-
iak nenIi oIan lii eyIe donalnak degiIse anIansizdii - ya da (ayni
iIkeyi laka liinde aklaiiisak) eikek ve kadinIaiin nodein yaan
kouIIaiinda lan insan yelikinIigine uIanaIaiini oIasi kiInak degiI-
se. Ceieklen de, lu kouIIaiin kendisi, kadin foinIIeiin yaiaisiz,
421
yaniIlici ve halla ok zaiaiIi saydigi eyIeidii. ugn lopIuIuk geze-
gendii, siniiIanni uIus degiI, lu yzden daha nce lopIuIuk iini d-
zenIeneye yaiayan yansilnaIi saIdiiganIik inlIeii, onu ailik ancak
paiaIaia ayiialiIii. ayiagi lolen oIaiak gien uIusaI fikii, lugn le-
lekIik egosunun lii pohpohIayicisidii, ocukIuk duiununu oiladan
kaIdiian lii ey degiI. Tien geiinin paiodi-ayinIeii Yeiinde Du-
ian'in, liian ejdeiin anaIaiina hiznel edei, lenIik ikaiIaiinin kay-
loIdugu Taniinin anaIaiina degiI. Ve lu kaiilapinn sayisiz azizi -
yani layiakIaia saiiIni iesinIeii hei yeide giIen iesni ikonIai oIa-
iak hiznel eden yuilseveiIei- lan oIaiak, kahiananin anasi geie-
ken iIk soiun oIan yeieI eik nuhafizIaiidii (Yapikan Ty adIi deno-
nunuz).
$u anda anIaiIdigi kadaiiyIa, lyk dnya dinIeii de geieksinini
kaiiIayananakladii. nk onIai, piopaganda ve kendini pohpohIa-
na aiaIaii oIaiak poIilik giupIaiin anaIaiiyIa kaynanilii. (udizn
liIe son zananda, alinin deisIeiine lepki oIaiak lu aIaInayi ya-
anilii.) Laik devIelin evienseI zafeii lln dinseI iglIeii yIe lan
anIaniyIa ikinciI, halla elkisiz lii konuna dinli ki, dinseI
pandonin, haflanin geii kaIaninda i ahIagi ve yuilseveiIige yei aa-
iak, Iazai salahIaiinin gsleiiIi lii aIiliinasi konununa dn-
li. u liden lii naynun kulsaIIigi, iIeyen dnyanin geieksindigi
ey degiIdii, leisine, hepinizin iinde vaioIan ve elkiIi oIan evienseI
lanii-insanin yaan veiici ingesini Iaik yaanin hei ayiinlisi ve eyIe-
niyIe liIince uIaii kiIacak ekiIde ln sosyaI dzenin lii dnn
geieknekledii.
Ve lu liIincin kendisinin laaialiIecegi lii i degiIdii. iIin,
ailik lu gecenin dn lahnin elnek ya da denelIeneklen daha el-
kiIi lii singe ical edenez, halla ngienez liIe. Hei ey, yaIniz no-
422
MIT VL TOILUM
dein dnyadaki yaayan hei iuhun deiinIikIeiinde degiI, gezegenin
yakin zananIaida dnlg devasa sava aIani zeiinde de geen
uzun ve ok koikulucu lii siecin lagIi oIdugu laka lii dzeyde de
geiekIenekledii. izIei, iuhun hei iki laiafIa da zdeIeneksizin
anasi geieken SynpIegadesin koikun aipinasini seyielnekleyiz.
Iakal liIeliIeceginiz lii lek ey vaidii, yani yeni singeIei gi-
ni oIduka, yeikienin degiik kisinIaiinda ayni oInayacakIaidii,
yeieI yaanin, iikin ve geIenegin elkiIeii hep liiden uyguIanada ge-
eiIi oIan liinIeiIe lii lln haIine geIneIidii. u yzden, insan-
Iaiin ayni kuiluIuun degiik singeIeiIe oilaya ikligini anIanaIaii ve
gieliIneIeii geiekIidii. Ceiek liidii, diye okuiuz Vcda|arda, liI-
geIei onu liiok adIa agiiii. Insan koiosunun ln ienkIendiineIe-
iiyIe lek lii aiki syIennekledii. YeieI znIeiin liii ya da lii la-
kasi iin yapiIan yaygin piopaganda, lu yzden geicidii - ya da daha
ok, lii lehIikedii. Insan oInanin yoIu, Taniinin insan yznn haii-
ka uyunIaniIaiinin hepsindeki izgiIeiini laninayi gienneklii.
yIece nodein kahianan-gievinin kendine zg yneIininin
ne oInasi geiekligine daii son ipucuna geIiyoiuz ve lize niias kaIan
dinseI foinIIeiin hepsinin zInesindeki asiI nedeni kefediyoiuz.
Cizen ve lehIike aIaninin agiiIik neikezi kesinIikIe yei degiliinilii.
Azidi kapIani, nanulu ve hayvanIai kiaIIiginin digei vaiIikIaiini ya-
lanci -hen lehIike hen de lesIenne kaynagi- oIanin asIi diavuiun-
Iaii sayan u en uzak insan linyiIIaiinin iIkeI avci haIkIaii iin lyk
insani soiun, vahiIigi lu vaiIikIaiIa payIana gievine iuhsaI oIaiak
lagIannakli. iIindii lii zdeIene geiekIeli ve lu, en sonunda,
niloIojik lolen alaIaiin yaii insan yaii hayvan figiIeiiyIe liIince yei-
Ieli. HayvanIai insanIigin yeliliiiciIeii oIduIai. Tan anIaniyIa lakIil
eyIenIeii aiaciIigiyIa -lugn ancak ocukIaiin oyun aIanIaiinda (ya
423
da akiI haslanesinde) giIdg gili- insan egosunun elkiIi lii sn-
n geiekIeliiiIdi ve lopIun liiIeliiici lii iglIenneye uIali. en-
zei ekiIde, kendiIeiini lilki lesiniyIe yeliliien kaliIeIei lilkiye lag-
IandiIai, ekin ve liin yaan ayinIeii insanin iahne dnesi, dogu-
nu ve yelikinIige iIeiIeyiiyIe zdeIeli. Yine de, hen lilki hen de
hayvan dnyasi sonula lopIunsaI denelin aIlina aIindi. undan son-
ia egilici nucizenin lyk aIani -gkIeie- kaydi ve insanIik, kulsaI ay
kiaIinin, kulsaI gne kiaIinin, hiyeiaiik gezegenseI devIelin ve dn-
yayi dzenIeyen feIekIeiin singeseI enIikIeiinin lyk pandoninini
yceIlli.
ugn ln lu nysleiiaIai gIeiini kaylelli, singeIeii ailik iu-
hunuzu iIgiIendiiniyoi. ln vaioIuun hiznel elligi ve insanin
kendisinin nnde egiInesi geieken lii koznik yasa dncesi, ok
uzun zanan nce eski aslioIojide lensiI ediIen nislik laIangi aa-
naIaiindan geli ve ailik lasile nekanik leiinIeiIe konu ediIiyoi.
aliIi liIinIeiin (on yedinci yzyiI asliononisinden on dokuzuncu
yzyiI liyoIojisine) gkIeiden yeie inii ve lugn, sonunda insanin
kendisine yogunIanaIaii (yiininci yzyiI anliopoIoji ve psikoIojisi),
insan neiakinin odak noklasina ail aiIacak lii degiin izgisini gs-
leiii. Hayvan dnyasi degiI, lilki dnyasi degiI, feIekIeiin nucizesi
degiI, ailik insanin kendisi asiI gizendii. Insan, lenciI gIeii oilaya
ikaiiInasi geieken, lyIece egoyu ainiha geiecek ve diiiIlecek oIan
ve ingesinde lopIunun yeniIenecegi o yalanci vaiIiklii. Ana en
oIaiak degiI, Sen oIaiak anIaiIan insan: nk hilii kaliIe, iik, ki-
la, lopIunsaI sinif ya da yzyiIin ideaIIeii ve geici kuiunIaii, hepini-
zin iindeki yaan oIan lkennez ve ok eilIi oIagansl laniisaI
vaiIigin Is oIanaz.
Modein kahianan, kefaielini deneyi kadeiiniz saydiginiz o
424
MIT VL TOILUM
vaiIigin evini aiayip luInaya cesaiel eden nodein liiey, lopIuIugu-
nun guiui, koiku, akiIciIaliiiIni hiis ve kulsanni yanIi anIana
lalagini anasini lekIeyenez ve lekIeneneIidii. Yaa, dei Nielzsc-
he, sanki gn luiadayni gili. Yaialici kahianana iehleiIik edecek
ve onu kuilaiacak oIan lopIun degiIdii, kesinIikIe lan leisi dogiu-
dui. Ve lu yzden hei liiiniz, kaliIesinin lyk zafei anIaiinda de-
giI, kiiseI unulsuzIugunun sessizIikIeiinde yce sinavi payIanakla,
kuilaiicinin haini lainaklayiz.
425
MBTINDB YBR ALAN IZIMLBR
1. SiIenos ve MainasIai. SiciIyada, CeIadaki lii nezaida luIunan, M ca.
45O-5OO laiihIi lii siyah-desenIi anfoiadan. (Monunenli Anlichi, pull-
Iicali pei cuia deIIa ReaIe Accadenia dei Lincei, CiIl XVII, MiIan, 19O7,
Levha XXXVII.) |s. 19j
2. Minc|aurcna|nia. M 5. yy.dan kiinizi desenIi lii Allik kalindan. u-
iada Theseus Minolauiosu kisa lii kiIiIa Idii, vazo ssIeneIeiin-
deki aIiiIni veisiyon ludui. YaziIi anIaliIaida kahianan ipIak eIIeiini
kuIIanii. (Cc||cc|icn dcs tascs grccs dc M. |c Ccn|c dc |anocrg, expIiquee
el pulIiee pai AIexandie de Ia oide, Iaiis, 1813, Levha XXX.) |s. 35j
3. 8cga 8iinindc|i Osiris, Kcndisinc Taptnant Ycra||tna Tatqcr. iilish Mu-
seundaki lii nisii sandukasindan. (L. A. WaIIis udge, Osiris and |nc
|gqp|ian Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee Wainei, Nev Yoik, C. I. Iul-
nans Sons, 1911, CiIl I, s. 13.) |s. 67j
4. Odqsscus tc Sircn|cr. $u anda Alina $ehii Mzesinde luIunan, M 5.
yy. laiihIi Allik okienkIi desenIi, leyaz Iekhylhoslan. (Lugenie SeIIeis,
Thiee Allic Lekylhoi fion Lieliia, ]curna| cf Hc||cnic S|udics, CiIl XIII,
1892, Levha I.) |s. 1OOj
5. Gccc-Dcniz Yc|cu|ugu.-Yusuf Kuquda. |santn Dcfncdi|ncsi. Yunus tc 8a|i-
na. Isa laiihinin Lski Ahil nfigiIeiini gsleien onleinci yzyiI 8io|ia
Paupcrun'undan lii sayfa, AInanca lasini, 1471. izin 8 ve IIIe
kaiiIaliiin. (Weinai CeseIIschafl dei ilIiophiIen lasini, 19O6.) |s.
112]
6. |sis oir anin 8iinindc Ycra||tnda|i Osirisc Ka|t|tqcr. u lalasinin diiiIi-
inde lyk ioI oynayacak oIan Hoiusun oilaya iki anidii. (Ki. i-
zin 1O.) Dendeiadaki Osiiis lapinaginin, o ehiide lanii onuiuna hei
yiI dzenIenen nysleiiaIaii gsleien lii dizi zenin iIyefinden. (L. A
WaIIis udge, Osiris and |nc |gqp|ian Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee
Wainei, Nev Yoik, C. I. Iulnans Sons, 1911, CiIl II, s. 28.) |s. 137j
427
7. |sis Runa ||nc| tc Su Vcriqcr. (L. A WaIIis udge, Osiris and |nc |gqp|ian
Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee Wainei, Nev Yoik, C. I. Iulnans
Sons, 1911, CiIl II, s. 134.) |s. 2O2j
8. Canatartn Ycni|ncsi. -Datud tc Ca|u|. Ccncnncn Azaot. Sanscn tc As|an.
(izin 5Ie ayni kaynaklan.) |s. 2O6j
9A. 8ir Gcrgc Mcdusantn 8atq|a Kaan Pcrscusu iz|iqcr. Ieiseus Heinesin
ona veidigi kiIici kuanni oIaiak, Coigoya onIai uyuiIaiken yak-
Iaip Medusanin laini kesli, heylesine koydu ve lyI sandaIelIeii-
nin kanalIaiiyIa kali. Ldeli veisiyonIaida kahianan, lii ginnezIik
laIigi sayesinde faikediIneden uzakIaii, luiadaysa sag kaIan iki Coi-
godan liiini onu kovaIaiken giiz. Mnih Anliquaiiununun ko-
Ieksiyonundaki M 5. yy. laiihIi lii kiinizi anfoiadan. (AdoIf
IuilvngIei, Iiiediich Hausei ve Kaii ReichhoId, Griccniscnc Vascnna-
|crci, Mnih, I. iucknann, 19O4-1932. Levha 134.) |s. 23Oj
9. Pcrscus Hcqocsindc Mcdusantn 8atq|a Katqcr. u ve yukaiidaki izin
ayni anfoianin kaiiIikIi yznde luIunnakladii. DzenIenenin elkisi
egIendiiici ve canIidii. (kz. IuilvngIei, Hausei ve ReichhoId, a.g.c.,
Dizi III, Melin, s. 77, Resin 39.) |s. 232j
1O. Osirisin Diri|ii. Tanii yunuiladan ikai, Isis (izin 6nin $ahini) onu
kanalIaiiyIa koiui. Hoius (izin 6'nin KulsaI LvIiIiginden geIen oguI)
Ankhi, ya da yaan iaielin lalasinin yznn nnde lulai. IhiIa-
edeki lii zenin iIyeflen (L. A WaIIis udge, Osiris and |nc |gqp|ian
Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee Wainei, Nev Yoik, C. I. Iulnans
Sons, 1911, CiIl II, s. 58.) |s. 237j
11. Kanranantn Gcri Gc|ii. Taptna| Kapt|artq|a Sanscn. |sa Diri|ni. Yunus.
(izin 5 iIe ayni kaynak.) |s. 246j
12j. |ascnun Dcn. u, Iasonun naceiasinin edeli geIenekle sunuInani
oIan lii ginndi. Vazoyu iesneden kii luhaf, elkiIeyici lii li-
inde ejdei-kalIedenin ejdeiin lohunundan oIdugunu aninsani g-
inyoi (}ane Haiiison, Tncnis, A S|udq cf |nc Sccia| Origins cf Grcc|
Rc|igicn, Canliidge Univeisily Iiess, ikinci lasin, 1927, s. 435). AIlin
428
MLTINDL YLR ALAN IZIMLLR
Iosl agaca asiIi duiuyoi. KahiananIaiin efendisi Alhena, laykuuyIa
liiIikle oiada. Aegisi zeiindeki Coigoneuna dikkal edin (Levha XXII
iIe kaiiIaliiin). (Valikan Llisk KoIIeksiyonundaki lii vazodan. Ro-
na, D. AndeisonTn lii fologiafi aiaciIigiyIa.) |s. 275j
13. Tuanc|uan Yara|t|t izc|gcsi. -Aagtda. Kczni| Yunur|a. Yu|artda.
|nsan|ar 8c|iriqcr tc |trcni c|i||cndiriqcr|ar. (Kennelh I. Lnoiy, The
Tuanoluan Ciealion Chails ly Iaioie, ]curna| cf |nc Pc|qncsian Sccic|q,
CiI. 48, No. 1, s. 3.) |s. 3O7j
14. Gcgn tc Ycrin Aqrt|tt. Misii lalul ve papiisIeiinin liIinen lii figi.
Tanii Shu-Heka, Nul ve Seli ayiiiyoi. u dnyanin yaialiIi anidii.
(W. Max MIIei, |gqp|ian Mq|nc|cgq, Tnc Mq|nc|cgq cf A|i Raccs, CiIl XII,
oslon, MaishaII }ones Conpany, 1918, s. 44.) |s. 314j
15. Knncnu |riatunun Og|unu cn|c|i ar|tnda c|i||cndiriqcr, 8u Arada
Tnc|n Onun Yaan Surcsini |arc||iqcr. alIanyus dneninden kaIna lii
papiislen. (L. A. WaIIis udge, Tnc Gcds cf |nc |gqp|ians, Londia, Mel-
huen and Co., 19O4, CiI. II, s. 5O.) |s. 322j
16. Nu| (Gc|) Gnci Dcguruqcr, |tn|art Ufu||a|i Ha|ncrun zcrinc Dqcr
(A| tc Yaan). Taniianin agzindaki kie, akanslnn, yuluInak ve
yeniden dognak zeie oIan gneini lensiI ediyoi. (L. A. WaIIis udge,
Tnc Gcds cf |nc |gqp|ians, Londia, Melhuen and Co., 19O4, CiI. I, s. 1O1.)
|s. 328j
17. Pa|cc|i|i| Pc|rcg|if (Cezayii). Tioul yakinIaiindaki laiih ncesi lii aIan-
dan. Avci ve devekuu aiasindaki kedi lenzeii hayvan, leIki de lii li
egiliIni avci panleidii ve avcinin annesiyIe liiIikle aikada kaIan loy-
nuzIu hayvan olIaklaki evciI lii hayvandii. (Leo Iiolenius ve Hugo
Oleinaiei, Hadscnra Ma||uoa, Mnih, K. WoIff, 1925, CiIl II, Levha
78.) |s. 367j
18. Kra| Tcn (Misii, IIk Hanedan, ca. M 32OO). 8ir Sata |sirinin Kafastnt
Para|tqcr. Alydosla luIunan fiIdii lii Ievhadan. Lsiiin henen
aidinda, slnde lii akaI iesni oIan ve lii laniiyi, Anulis ya da Apu-
ali lensiI eden lii sancak vaidii, lyIece kuilani kiaIin lii lanii iin
42
geiekIeliidigi anIaiInakladii. (L. A. WaIIis udge, Osiris and |nc
|gqp|ian Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee Wainei, Nev Yoik, C. I. Iun-
lans Sons, 1911, CiIl I, s. 197, liie laski, s. 2O7.) |s. 372j
19. Osiris, O||crin Yargtct. Taniinin aikasinda laniia Isis ve Nephlhys du-
iui. Onun nnde Hoiusun dil ogIu oIan loiunIaiini deslekIeyen lii
Iolus ya da IeyIak vaidii. AIlinda (ya da yaninda), yeiyzndeki NiIin
(asiI kaynagi cennelledii) laniisaI kaynagi oIan lii kulsaI su gI vaidii.
Tanii soI eIinde kiila ya da kani ve sag eIinde kk lii asa lulai.
Yukaiidaki koini, hei liii lii diski deslekIeyen yiini sekiz kulsaI uia-
eiIik lii siiayIa ssIennilii. Hunefei Iapiisnden. (L. A. WaIIis
udge, Osiris and |nc |gqp|ian Rcsurrcc|icn, Londia, IhiIip Lee Wainei,
Nev Yoik, C. I. Iunlans Sons, 1911, CiIl I, s. 2O.) |s. 4O2j
2O. Yt|an Knc|i Ycra||tnda, Osirisin oir Dnantnt A|c|c Yc| |diqcr. Kuilanin
koIIaii aidindan lagIannilii. Yedi lanii gini. u, gecenin sekizinci
saalinde Cne Kayiginin YeiaIlinda genekle oIdugu aIani gsleien
lii sahnenin ayiinlisidii. - AnilsaI KapiIaiin Kilali denen kilaplan.
(L. A. WaIIis udge, Tnc Gcds cf |nc |gqp|ians, Londia, Melhuen and
Co., 19O4, CiIl I, s. 193.) |s. 4O4j
21. Ani ve Kartstntn O|c|i Dnqada|i |dc|cri Su |iqcr. Ani Iapi-
isnden. (L. A. WaIIis udge, Osiiis and |nc |gqp|ian Rcsurrcc|icn,
Londia, IhiIip Lee Wainei, Nev Yoik, C. I. Iunlans Sons, 1911, CiIl
II, s. 13O.) |s. 4O6j
430
MBTINDB YBR ALAN LBVHALAR
I. Canatar Tcroiqccisi (Snei). Uidaki lii kiaI nezaiindan kaluk kak-
na ssIene (leIki de lii aipi ssIyoidu), ca. M 32OO. Meikezdeki
figi oIasiIikIa CiIganilii. (IhiIadeIphia, niveisile Mzesi.) |s. 54j
II. Tu|sa| Tc|ocqnuz (Iiansa). OIasiIikIa Iiansa kiaIi I. Iiancis iin
yapiIni oIan, Tekloynuzun YakaIannasi adIi lii duvai haIisindan
ayiinli, ca. MS 1514. (MeliopoIilan Museun of Ail, Nev Yoik Cily.)
|s. 55j
III. Tanrt|artn Anast (Nijeiya). Kucaginda sava ve denii laniisi lelek
OgunIa Odudua. Kpek Oguna kuilan ediIiyoi, insan liinIi lii
hiznelki davuI aIiyoi. Tahla loyana. Lagos, Nijeiya. Lgla-Yoiula
KaliIesi. (Hoininan Museun, Londia. Iologiaf, MichaeI L. SadIei,
Ar|s cf lcs| Africa, InleinalionaI Inslilule of Afiican Languages and
CuIluies, Oxfoid Iiess, Londia: Hunphiey MiIfoid, 1935.) |s. 87j
IV. Tanrt Sata Giqsi|criq|c (aIi). Tanii Kiina koikun diavuiununda.
(Melindeki 8nagatad Gi|a aIinlisiyIa kaiiIaliiin.) okienkIi lahla
heykeI. (Iologiaf, C. M. IIeyle, |ndcncsian Ar|, The IIauge: Mailinus
Nijhoff, 19O1.) |s. 88j
V. Tanrta Sc|nnc| (Misii). Diyoiil heykeI. InpaialoiIuk Dneni. Kai-
nak. (MeliopoIilan Museun of Ail, Nev Yoik Cily.) |s. 129j
VI. Mcdusa (Anlik Rona). Meinei, uzun iIyef, Rona, Rondanini Sa-
iayindan. Taiihi leIiisiz. (CIyplolhek KoIIeksiyonundan, Mnih. Io-
logiaf, H. iunn ve I. iuncknann, Dcn|na|cr griccniscncr und rc-
niscncr Scu|p|ur, VeiIagsanslaIl fi Kunsl und Wissenschafl, Mnih,
1888-1932) |s. 13Oj
VII. 8qc (IaIeoIilik Magaia Resni, Iiansa IiieneIeii). iIinen iIk ly-
c-hekin iesni, ca. M 1O.OOO. Siyah loyayIa loyanni kaya oynasi,
75 cn. yksekIikle, liika yz hayvan oynasiyIa liiIikle, Tiois
431
Iieies oIaiak liInen Auiignacian-MagdaIenian nagaiasinda, Aiiege,
Iiansa. (Kaifi Konl egouenin lii fologiafi.) |s. 162j
VIII. |trcnsc| A|a Viracccna Ag|tqcr (Aijanlin). |trcnsc| A|a Viracccna Ag|tqcr
(Arjan|in). Aijanlinin kuzeydogusunda AndaIgaI, Calanaicada luIu-
nan Ievha, geici oIaiak Inka-ncesi lanii Viiacocha oIaiak leIiiIen-
nilii. a, iiIliIi gne diskiyIe laIannilii, eIIei inekIeii lulai ve
gzIeiinden yaIai loanii. OnuzIaidaki yaialikIai oIasiIikIa Inayna-
na ve Tacapu, Viiacochanin hayvan liinindeki iki ogIu ve haleicisi-
dii. (Iologiaf, Prccccdings cf |nc |n|crna|icna| Ccngrcss cf Ancricanis|s,
CiIl XII, Iaiis, 19O2.) |s. 163j
IX. Kczni| Dans Tanrtst ita (Cney Hindislan). kz. s. 149, dipnol 46da-
ki lailina. ionz. MS 1O ve 12. yy. (Madias Mzesi. Iologiaf Augusle
Rodin, Ananda Coonaiasvany, L. . HaveII, Vicloi CoIouleu, Scu|p-
|urcs itai|cs dc Iinde, Ais Asialica III, ikseI ve Iaiis: C. van Oesl el
Cie, 1921.) |s. 174j
X. Andrcjcn A|a (Sudan). andiagaia, Iiansiz Sudan lIgesinden lahla
oyna. (Lauia Haiden koIeksiyonu, Nev Yoik Cily. Iologiaf WaIkei
Lvans, Museun of Modein Ail, Nev Yoik Cily.) |s. 175j
XI. 8cdnisa|ta (in). Kvan Yin. Aga loyana. Ce Sung HanedanIigi (MS
96O-1279). (MeliopoIilan Museun of Modein Ail, Nev Yoik Cily.) |s.
191j
XII. 8cdnisa|ta (Tilel). Unisasilalapalia oIaiak liIinen odhisalva udd-
haIai ve odhisalvaIaiIa evieIennilii ve eilIi oIu feIekIeiindeki
elkisini singeIeyen yzonyedi lai vaidii. SoI eI Dnya $ensiyesini
(axis nundi) ve sag eI Yasa TekeiIegini lulai. Resnin aIlindaki f-
keIi gcn ayagi aIlinda ehvel, hayaIkiiikIigi ve kiiginIikIa aci e-
kenIei uzaniiken, odhisalvanin sayisiz kulsanni ayaginin aIlinda
AydinIanna iin dua eden dnya haIkIaii luIunui. sl keIeideki
gne ve ay, Niivana iIe dnyanin, elediyel iIe zananin evIiIik ya da
eIene nucizesini singeIei (lkz. s. 189 vd). Yukaiida oiladaki Iana-
Iai lu dinseI iesinde singeIenen gielinin TilelIi oilodoks izgisini
432
MLTINDL YLR ALAN LLVHALAR
lensiI edei. (Aneiican Museun of NaluiaI Hisloiy, Nev Yoik Cily.)
|s. 192j
XIII. O|nsz Yaan Da|t (Asui). KanalIi vaiIik naiIaiIa ykI lii daI sunu-
yoi. Asui KiaIi Ashui-nasii-apaIin (M 885-86O) saiayindan kaynak-
lai duvai paneIi, KaIhu (lugnk Neniul). (MeliopoIilan Museun
of Ail, Nev Yoik Cily .) |s. 216j
XIV. 8cdnisa|ta (Kanloya). Angkoi haialeIeiinden paia, MS 12. yy. ai
laIandiian uda figi odhisalvanin kaiakleiislik lii iaielidii
(Ki. Levha XI ve XII, sonuncusunda uddha figi lii kafaIai
yigininin zeiinde oluiui). (Musee Cuinel, Iaiis. Iologiaf Ang-
|cr'dan, edilions TeI, Iaiis, 1935.) |s. 217j
XV. Dcn (Anlik Rona). Daha nce ViIIa Ludovisiye ail lii zenin pai-
asinda luIunan (1887) neinei iIyef. OIasiIikIa eiken eski Yunan i-
iIigi. (Museo deIIe Teine, Rona. Iologiaf An|i|c Dcn|na|cr, heiaus-
gegelen von KaiseiIich Deulschen AichaeoIogischen Inslilul, eiIin:
Ceoig Reinei, CiIl II, 19O8.) |s. 255j
XVI. Kczni| As|an Tanrta Gnci Tu|uqcr (Kuzey Hindislan). Kczni| As|an
Tanrta Gnci Tu|uqcr (Kuzcq Hindis|an). Onyedi ya da onsekizinci
yzyiIa ail lek yapiakIi lii eIyaznasindan, DeIhi. (Iieiponl Moigan
Liliaiy, Nev Yoik Cily.) |s. 256j
XVII. Yaan csncsi (IIandeis). (DouaiIi) }ean eIIeganlein kanalIi ies-
nindeki oila paneI, ca. 152O. Sagdaki, lainda kk lii kaIyon oIan
yaidinci dii figi Unullui, soIdaki figi ise Aklii. (IaIais des
eaux-Ails, LiIIe.) |s. 285j
XVIII. Aq Kra| tc Ha||t (Cney Rodezya). Cney Rodezya, Rusapi lIgesi,
Diana Vov Iaindan laiihncesi kaya iesni, oIasiIikIa Ay Adan
Mvuelsi efsanesiyIe lagIanliIidii (s. 344-348). Uzanni lyk figin
kaIkik sag eIi lii loynuz lulnakladii. Kaifi, Leo Iiolenius la-
iafindan ca. M 15OOe laiihIendiiiInilii. (Iiolenius-Inslilul, Iiank-
fuil-an-Main.) |s. 286j
XIX. Tanrt|artn Anast (Meksika). Ixciuna lii lanii doguiuyoi. Yaii degeiIi
433
ta hcykc! (DcgIIk mIncra!!cr, yksck!Ik 20 cm.). (Fntngraf
Hamy'dcn, AmcrIcan Muscum nf Natura! HIstnry, Ncw Ynrk CIty.) [s.
301]
XX. Tangacra, Tanrt|art tc |nsan|art Yara|tqcr (Rurutu Adast). Gncy PasI-
fIk'tckI TubuaI (Avustra!ya) Taktm Ada!art'ndan Pn!Inczya aga nyma.
(BrItIsh Muscum.) [s. 302]
XXI. Kacs Ana tc Gnc Tanrt (Asur). Asur Kra!t Ashur-nasIr-apa!'m sa-
raytndan kaymaktat duvar panc!I (M 885-860), Ka!hu (bugnk
Ncmrut). Tanrt n!ast!tk!a, daha ncc BabI!'In Marduk'unun vc daha da
ncc 5mcr ftrttna tanrtst En!I!'In nynadtgt rn! st!cncn u!usa! tanrt
Asur'dur (bkz. s. 326-328). (Fntngraf Austcn Hcnry Layard, Mcnu-
ncn|s cf Ninctcn, Scccnd 5crIcs'dcn a!tnma bIr nymadandtr, Lnndra: J.
Murray, 1853. $u anda BrItIsh Muscum'da bu!unan ast! mczartat y-
!csInc zarar grmtr kI, bIIm!cr fntngrafta g!k!c aytrt cdI!Ir. s-
!up Lcvha XIII I!c ayntdtr.) [s. 349]
XXII. Gcn Mtstr Tanrtst (Hnnduras). KIrctatndan para, kadIm Maya chrI
Cnpan'dan. (AmcrIcan Muscum nf Natura! HIstnry, Ncw Ynrk CIty.)
[s. 351]
XXIII. Aq Araoast (Kambnya). M5 12. yy., Angknr Vat'tan r!ycf. (Fntngraf
Ang|cr, cdItInns "Tc!," ParIs, 1935.) [s. 390]
XXIV. Scnoanar (A!aska). EskImn dans maskt. Aga bnyama. Gncydngu
A!aska'dakI KusknkwIm NchIr b!gcsIndcn. (AmcrIcan IndIan Hcyc
FnundatInn, Ncw Ynrk CIty.) [s. 391]
434
DIZIN
Aliahan, KaiI, 283
Aden, 173, 251, 297, 312, 32O,
384
Adi-uda, MulIak, 17O
Adonis, 161
Afiika, 58, 59, 84, 95, 97, 15O, 164,
165, 177, 225, 264, 325, 333
Aphiodile, 173, 241
Agade, 352, 373
aga, 43, 56, 66, 76, 77, 78, 98,
1O1, 126, 128, 132, 137, 158,
198, 218, 22O, 221, 229, 231,
238, 241, 264, 294, 3O4, 314,
316, 334, 335, 347, 366, 392,
395, 4O9, 416
Aga, Koznik, 263
Ahasueius, Cezgin Yahudi, 78,
266
Aineias, 42, 47, 16O
Ak Cen, Yakul nili, 366, 367,
387
Akad, 1O5
Aklaion, Yunan nili, 127, 128,
133, 136
AIgonquin KiziIdeiiIiIeii, 1O7
AIlin Iosl, nili, 42, 68, 222, 231
aIlin, singeciIigi, 147
Analeiasu, }apon gne-laniiasi,
238, 239, 24O, 241, 244
anliosia, 2O2
Anenl, Hiiisliyan, 242
Aneiika, 14, 54, 68, 84, 85, 114,
16O, 194, 239, 312, 339, 418, 419
ancrfa|i, 38, 136
Anaa, Tuanolu AdaIaii, 3O6
Ananda, uddhanin niidi, 46,
56, 1O4, 1O6, 1O9, 146, 19O, 311,
36O, 395, 396, 397, 398
Andanan AdaIaii, 99
Andeison, }ohannes C., 3OO
andiojen laniiIai, 172, 173, 176,
186, 311
Ange, Maiie (heinafiodil), 177
Ani, MisiiIi klip, 4O3, 4O6
anne, 15, 16, 17, 21, 23, 35, 37, 66,
76, 77, 84, 86, 9O, 1O8, 113, 119,
12O, 127, 13O, 131, 132, 133,
138, 14O, 149, 151, 154, 156,
157, 158, 173, 177, 178, 181,
185, 195, 199, 2OO, 2O1, 222,
244, 252, 273, 276, 278, 3OO,
3O9, 314, 315, 316, 317, 318,
323, 327, 33O, 332, 333, 338,
341, 342, 343, 346, 347, 352,
353, 355, 356, 357, 358, 359,
37O, 375, 377, 382, 384, 385,
387, 394, 395, 4O3, 4O7, 419
435
Anlhonius, Az. lalan ikaiiInasi,
143
anliopoIoji, 424
Anunnaki, SneiIi yeiaIli
yaigiIaii, 124, 243
ApoIIon (Ihoilos), 75, 76, 98, 2O3
Apual, Misii laniisi, 4O4
ApuIeius, 113
Aquinas, Az Thonas, 13, 1O9,
265, 386
Aialislan, Cney, 239
Aianda kaliIesi, AvusluiaIya, 3O
Aidhanaiia, $ivanin
diavuiunu, 177
Aies (Mais), 98
Aiiadne, 35, 36, 86
AiisloleIes, 37
Aiizona NavahoIaii, 418
Aijuna, Iiens, Hindu kahianan,
26O, 261, 262, 263, 264, 267
AinoId, T. W., 185
Ailhui, KiaI, 68, 227
Aiunla kaliIesi, AvusluiaIya, 156,
157
aslioIoji, 424
asliononi, 131, 424
Asui, 97, 1O5, 124, 212, 214, 216,
349
ak ve nefiel, Hiiisliyan, 179
Avaghoa, udisl aii, 19O
Al, Koznik, 263
ale ulukIaii, Lskino
efsanesinde, 1O7, 236, 237, 274,
276, 277
ale hiisizIigi, 199, 274
ale kuyusu, IiIanda Tullei
Tinlye efsanesinde, 126
Alkinson, ChaiIes Iiancis (ev.),
79, 89
Alkinson, }anes (ev.), 38O
Allis, Iiigya laniisi, 53, 11O, 161
Auguslinus, Az., 3O
AUM" Sanskiile kulsaI hece,
147, 296, 298
AvaIokilevaia, Mahayana
odhisalva, 17O, 172, 183
Atcs|a, kulsaI Iian nelinIeii, 38O
AvusluiaIya, 21, 156, 157, 159,
16O, 177, 2OO, 2O1
AvonaviIona, Zuni laniisi, 173
Ay Adan, Rodezya yaialiIi
nilinde, 333, 337, 338, 345
ay luluInaIaii, Hindu nil, 2O7
ayak, singe oIaiak, 95
ayak, yeie degne lalusu, 252
AydinIanna, udisl kavian, 43,
44, 45, 197
ayna, }apon nilindeki singe, 241
AzlekIei, 5O, 2O3, 291, 341, 389,
392, 4OO, 4O1
aliI, 24, 97, 1O5, 124, 159, 16O,
43
DIZlN
212, 213, 214, 315, 317, 318,
333, 38O
lagiisakIai, Talai haIk inanci, 326
ahe, Cennel -si, 32O
ain, I. W., 2O1
lakiie, 35, 75, 77, 111, 132, 151,
2O3, 327, 333, 334, 335, 339,
34O, 342, 373, 376, 377
akiie Meiyen, 138, 165, 172, 197
akiie Meiyen Yoilusu, 138
akkhos, 39
laIinanin kaini, 1O9, 236, 276
ailosa, Duaile, 111
aslian, AdoIf, 29, 3O
asunlva kaliIesi, Dogu Afiika,
164, 165
ales, D., 158
aukis ve IhiIenon, 165
layiak, uIusaI, singe oIaiak, 182
ediei, }oseph, 354
eIIovvs, Heniy Adans, 22O, 4O8
len Yohai, Sineon, 297
enIik, 25, 26, 28, 38, 39, 58, 59,
75, 76, 79, 99, 1O7, 1O9, 148,
149, 16O, 168, 171, 179, 185,
189, 2O1, 223, 235, 244, 248,
267, 272, 287, 288, 298, 339,
353, 379, 38O, 382, 386, 387,
399, 416, 422, 424
eileiIei, Cezayii, 312
eiing ogazi LskinoIaii, 1O7
eindl, R. ve C., 158
e SiIahIi Iiens, udanin
ledenIennesi, 1O2, 1O3, 1O4,
1O5, 289
eyazid, IianIi aii, 185
8nagatad Gi|a, 41, 19O, 26O, 263,
266, 267, 386, 399
iIgi SiIahi, udisl e SiIahIi
Iiens nilinde, 1O4
liIin adani, inegi oIaiak
DaedaIus, 36
liyoIoji, 3O8, 424
Iake, WiIIian, 58
o Agaci, udisl AydinIanna
Agaci, 43, 44
oas, Iianz, 29, 4OO
odhidhaina, udisl ala, 19O
odhisalva, 31, 17O, 171, 172, 177,
183, 184, 185, 186, 189, 19O,
191, 192, 195, 197, 24O, 4O5
loga kikiilici, 157, 16O, 2O1
ooliIei, Ieinando Io, 14
ooiah, AvusluiaIya lieni, 159
ocraou, IenianIain loynuzu, 25O
iahna, 45, 148, 197, 2O5, 22O,
221, 261, 4O7
liahnan ipi, 147
ieasled, }anes Heniy, 4OO
iodeui, Ailhui CiIchiisl (ev.),
316, 4O8
iyan, W. I., 135
437
iynhiId, 77, 78, 127
uda, 31, 44, 45, 53, 7O, 71, 1O4,
152, 17O, 171, 186, 197, 24O,
396,419
uddha, 42, 43, 44, 45, 48, 52, 53,
66, 7O, 71, 72, 1O4, .1O5, 148,
166, 171, 172, 182, 183, 187,
195, 2O9, 22O, 222, 244, 287,
291, 341, 352, 358, 395, 4OO, 4O5
udge, L. A. WaIIis, 31O, 4O6
udizn, 132, 17O, 2O8, 3O3, 422
udui, Iienses, Kaneizzanan
hikyesinde, 8O, 92, 93, 254,
255, 257
uiIingane, Lugene Walson
(ev.), 1O2, 1O5
uina, Hinayana udizni, 17O
uilon, Richaid I. (ev.), 78, 83,
94, 257
unenIei, Cney AfiikaIi, 264
ulchei, S. H. (ev.), 415
ulsudo, }apon udizni, 24O
lyc, 89, 187, 2OO, 225, 375,
394
lyc-hekin, 13, 2O, 22, 115,
116, 2OO, 354
yk Ciegoii, Iapa, 353
yk YiIan ala, AvusluiaIya
lieninde, 21, 156, 178, 185
iy|valei, Ingian (ev.), 37
CaIIavay, Heniy, 1O8
Cni, IianIi aii, 381
CanpleII, }oseph (yazai), 85
Capus des Ieies-Iancs, Le I. A.,
164
Caiidven, TaIiesinin Isko
efsanesindeki lyc, 225, 226,
227, 268, 271
CaiiyIe, Thonas, 89
CaynaciIik, 265
Cehennen Azali, 2O6
CeIaIeddin Rni, IianIi aii, 182,
381
Cenid, Iian kiaIi, 378, 38O, 384
Cennel, 1O6
Cennel, lugnk neni (}ung),
121
Cennel Tazisi 73 (Thonpsonun
iiii), 74, 23O
Ceinen geIeii, 1O8, 124, 22O,
239, 241, 253, 264, 327
Cezayii, 312, 367
ChanleiIain, C. H. (ev.), 234,
239
Chandiagupla, HinlIi Mauiya
hkndaii, 353
Chaion, 114
Chaucei, 135
Chavannes, Ldouaid, 348
Chaveio, AIfiedo, 291
Ciceio, 3O, 291
438
DIZIN
CoalIicue, Azlek laniiasi, 341
Codiinglon, R. H., 1OO
CoIIocoll, L. L. V., 344
Concholai, CuchuIainnin
IiIanda efsanesindeki kiaI, 362,
363, 374, 375
Coonaiasvany, Ananda K., 46,
56, 1O4, 1O5, 1O6, 1O9, 12O, 146,
187, 19O, 191, 311, 36O, 384,
385, 416
Ccrpus Hcrnc|icun, 3O
CuchuIainn, IiIandaIi kahianan,
361, 362, 363, 364, 374, 375,
376, 393, 394
Cuilin, }eieniah, 126, 198, 251
CusaIi NichoIas, 1O6
Cypiia, 311
agda edeliyal ve yaan, 39
ainih, 27, 37, 11O, 219, 22O, 27O,
273, 289, 32O, 361, 385, 424
aipian KayaIai, lkz.
SynpIegades
ay lienIeii, }aponya, 193
eviinseI Kkiene, udisl
kavian, 4O7
iIeciIik, 419
in, 66, 82, 92, 93, 97, 132, 17O,
172, 173, 191, 192, 193, 215,
254, 257, 277, 3O3, 3O4, 3O6,
346, 347, 4O2
ocukIuk sign ve kahiananin
geii dn, 354, 358
nIek OgIan, IuelIo nili, 357,
358, 361, 377
Dahna, Kaneizzanan
hikyesindeki cin, 92, 93, 94,
254, 255, 257
daiie, -nin kaieIeliiiInesi, 54
Danle, 32, 33, 86, 9O, 136, 2O3,
2O4, 2O8, 219, 284, 32O, 35O, 4O3
Daphne, nili, 75, 77, 79, 142
davuI, 11O, 146, 16O, 197, 228
de AIva IxlIiIxochilI, Ieinando,
291
de Leon, Moses, 297
de Voiagine, }acolus, 142, 372
Deduka Vodyanoy (Rus Su
Dedesi, 97
denokialik ideaI, 42O
Denpslei, Ceinaine, 135
dcs|rudc, 16, 96, 187
Dev Idien }ack, 371
dcta|a|ar, 23O
dev-kahianan, -n ioI, 369
Dhannapada, udisl nelin, 179
Diana, Aklaion nilinde, 127, 128,
13O
Dinnel, Linesl, 74
dinIei, nodein dnyada, 57, 422
Dionysos (akkhos), 37, 98, 147,
43
16O, 161
Doisey, Ceoige A., 69
dnn, kaii, 274
Dil iaiel, udisl kavian, 7O
Diesden Kodeksi (Maya
hiyeiogIifIeiinin), 4O7
Duikhein, LniIe, 416
DuvaII, D. C., 371
Dnya Agaci (YggdiasiI,
LddaIaida), 2O3, 264, 4O9
Dnya Cenneli, 33
Dnya Clegi, kavian, 44, 53,
57, 58, 66, 1O9, 198, 214
d, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 21, 22,
23, 28, 29, 3O, 31, 33, 34, 41, 54,
63, 69, 7O, 71, 72, 77, 78, 89, 9O,
93, 95, 99, 111, 113, 115, 117,
118, 12O, 124, 126, 131, 139,
143, 147, 155, 16O, 184, 189,
196, 2O1, 2O4, 2O8, 21O, 219,
223, 23O, 247, 251, 254, 283,
284, 287, 295, 296, 297, 315,
321, 338, 343, 347, 35O, 352,
36O, 382, 383, 389, 416, 419,
421, 422
Dn Lledi KiiIeii, 3O
dzenlaz lanii, 58, 415
elediyel, udisl singeciIigi, 195,
196
|dda|ar, 264, 315
Lddinglon, A. S., 3O8, 3O9
Ldu, Yoiula dzenlaz laniisi,
58, 59, 15O, 165, 166, 225, 266
Ldvaids, }onalhan, 144, 146, 169,
378
ejdei, 52, 66, 67, 68, 83, 95, 1O9,
11O, 114, 117, 118, 125, 148,
193, 219, 231, 232, 245, 273,
315, 317, 346, 368, 371, 372,
373, 376, 384, 422
Lksen, Dnya -i, 44, 199, 241, 378
LI, Musevi gne lanii, 166
LIphin, TaIiesin efsanesinde, 268,
269, 27O
Lnei, CuchuIainn efsanesinde,
374, 375, 393
Lnoiy, Kennelh I., 3O7, 3O9
engeI kaii, 231, 274
LnIiI, Snei laniisi, 242, 243, 315,
373
ensesl, 14O, 353, 387
Lochaid, IiIanda kiaIi, 134
Lpiphanius, 52
Lialo, Lykaion khininin
nynphasi, 98
LiekigaI, Snei laniiasi, 124,
242
eieulhopholia, 118
eiginIenne, lienIeii, 2O, 21, 22,
38, 42, 9O, 134, 154, 155, 156,
157, 158, 16O, 161, 178, 179,
440
DIZIN
181, 184, 185, 186, 196, 212,
222, 259, 263, 276, 279, 284,
332, 416, 419
LiIik, 116, 325, 326
Lios ve Isykhe, 113, 138, 173
Lskino, 13, 1O7, 114, 236, 274,
276, 4OO
Lski Yunan geIeii, 27, 37, 39, 47,
5O, 75, 89, 97, 1O6, 1O8, 124,
138, 151, 16O, 173, 2O4, 214,
218, 231, 235, 276, 3O8, 315
Lspinosa, AuieIio M., 1O4
eik nuhafizi, 94, 99, 187
eik, kahiananin naceiasinda,
22, 46, 66, 77, 86, 9O, 94, 98, 99,
1O7, 1O8, 1O9, 125, 149, 151,
171, 172, 187, 2O1, 234, 235,
241, 244, 247, 259, 273, 274,
278, 279, 332, 353, 358, 387, 422
el, Hiiisliyan singesi oIaiak, 173
Lle inen Sz, Hiiisliyan
kaviani, 173, 197, 259
Llisk sanali, 275
LuahIayi kaliIesi, AvusluiaIya,
159
Luiipides, 38, 16O
Luiopa, KiaI Minosun annesi, 23
Luiydike, 234
Lvans-Wenlz, W. Y., 183, 184,
3O3
evIiIik, nislik, kahianan iIe
laniianin, 2O, 22, 8O, 81, 82,
96, 138, 176, 273, 279, 416
Lyl, -n hikyesi, 167, 168
IaisiIei, HinlIi lopIuIuk, 38O
Iaunus, 98
|aus| (Coelhenin), 86, 89
IenianIai (Iianna), IiIanda
efsanesinde, 25O
Ienike, 124
Ieniis, kuil, Viking zIne
nilinde, 4O9
Ieiguson, }ohn C., 348
Ieinando Io, ali Afiika, 14
Iinn MacCooI, IiIandaIi
kahianan, 1O8, 249, 25O, 362
Iiidevsi, 38O, 381
fizik, agda, ve koznik yunuila,
3O8
IIaccus, Az. IelioniIIa
efsanesinde, 141
IIauleil, Cuslave, 143
IIelchei, AIice C., 53, 54
IIoiida, -nin kefi, 215
IIgeI, }. C., 131, 2O8
Ioike, AIfied, 215
Iosdick, Haiiy Lneison, 325
Iox, DougIas C., 312, 337
Iiansiz IiieneIeii, nagaia iesni,
162
Iiazei, Sii }anes C., 29, 73, 11O,
441
111, 161, 2OO, 252,416
Iieud, Signund, 9, 14, 16, 17, 23,
29, 65, 66, 77, 96, 99, 187, 188,
2O4, 223, 283, 288, 387
Iieya, Ceinen laniia, 317
Iiolenius, Leo, 59, 1O8, 237, 312,
337
Iu Iisi, in kahianani, 346
Caia, Topiak Ana, 315
CaIahad, Sii, 362
Canj
nehii, 133, 147, 195, 293
laniia, 147
Caulana, Sakyanuni (ayiica lkz.
uddha), 42, 44, 45, 47, 5O, 7O
Cavain, Sii, 135, 362
gece-deniz, 279
Cece-Deniz YoIcuIugu, 112
gei, lienIeii, 2O, 22, 23, 25, 34,
41, 42, 48, 56, 66, 74, 86, 1O1,
1O7, 1O8, 11O, 121, 139, 241,
244, 258, 259, 267, 288, 289,
295, 4OO, 4O2, 4O7
Cezgin Yahudi, 78, 266
Chayui, KiaI, Kanai eI-Zananin
nilinde, 92
CiIgani, 16O, 211, 212, 213, 214,
243
CiIes, Heileil A., 215, 346, 348
CiIIen, I. }., 157, 177
Ginnungagap, 315
Cinsluig, C. C., 312
Cinzleig, Louis, 47, 2O3, 356, 389
Ciiil, 14, 23, 24, 25, 27, 35, 159,
276
Coddaid, Dvighl, 218
Coelhe, 86, 89
Coiochov, N., 368
Covei,}ohn, 135
glek, 44, 52, 53, 57, 58, 66, 98,
1O9, 198, 214, 366
CkseI CI, 219
Cielchen (Iausl), 86
Ciey, Ceoige, 314
Ciiffilh, R. (ev.), 341
Ciinnin peii ykIeii, 65, 78,
23O, 272, 274, 323
CiinneII, Ceoige iid, 322, 357
CinIand, 317, 4OO
Cuesl, Lady ChaiIolle (ev.), 227
CuiIIaune, A., 185
Cuineveie, 12O
CuiniceIIi di Magnano, Cuido,
136
Culnann, iuno, 84
gne, singe ya da kiiIene
oIaiak, 23, 53, 56, 63, 66, 67, 69,
76, 84, 93, 1O6, 111, 122, 127,
132, 136, 138, 148, 15O, 151,
155, 161, 165, 166, 215, 221,
238, 239, 24O, 241, 242, 255,
442
DIZIN
258, 261, 264, 276, 29O, 294,
3O4, 3O5, 3O6, 3O8, 3O9, 317,
329, 331, 332, 333, 339, 34O,
355, 356, 358, 359, 364, 366,
387, 4O1, 4O3, 4O8, .411, 42O, 424
CzeI ve iikin, 14
Cvion ach, TaIiesin efsanesinin
kahianani, 225, 226, 268
Cvyddno, TaIiesinin Isko
efsanesinde, 226, 268, 269
HiiisliyanIik, 31, 57, 89, 182, 19O,
277, 35O, 38O
ha, singe oIaiak, 278, 387, 392,
425
HaIi Sefeii, IIk, 182
Hafiz, IianIi aii, 381
hakala, Cney AfiikaIi kaliIenin
kulsaI zaii, 337, 338
Hako, Iavnee lieni, 53
haIk, 32O
haIk psikoIojisi, 14
HaniIlon, AIexandei, 177
HanIel, 17, 14O, 267
Han Hsiang, inIi lanii, 66
Haiivansha, udisl nelin, 225
Haiiison, }ane, 39, 16O
Haiva, Uno, 116, 228, 323, 326,
368
Halhoi, Misii laniisi, 328, 4O4
Havva, 51, 66, 173, 312, 32O
Heain, Lafcadio, 194, 24O
HelleI, Iiiediich, -in d, 117
Heia, 57, 358
HeiakIeilos, 58
HeiakIes, 24, 1O8, 358, 371
Heinaphiodilos, Yunan laniisi,
173
Heines (Meicuiius), 89, 9O, 173
Heiod figi, 339
Heiodolos, 176
Hesiodos, 315
Hesione, HeiakIes nilinde, 1O8
Hiaua|nantn ar|tst,
LongfeIIovun, kkenIei, 1O7,
327
Hi ilneyen Sl, 2O2
Hinayana udizni, 17O
Hindislan, 111, 131, 132, 148, 151,
174, 212, 271, 279, 31O, 324, 38O
Hinduizn, 131, 19O, 2O5
Hinl -Aviupa niloIoji dizgesi, 38O
Hinl Okyanusu, -nu evieIeyen
ada ve lopiakIai, 159
Hiilh, Iiiediich, 346
HoInleig, Uno, 368
Honei deslanIaii, 284
Honan, -da aikeoIojik aIina, 14
Hoius, Misii laniisi, 4O4
HolanIai, -n devIeii, 95
Hsi Wang Mu, inIi peii laniia,
193
443
Huang Ti, inIi San Inpaialoi,
5O, 347, 352, 378
HuII, LIeanoi (ev.), 363, 364,
365, 375, 394
Hune, Roleil Linesl, 34
Ichijo-Kaneyoshi, 24O
IIal, Cney Aialislan gne
laniisi, 239
Iiak, 14
IikulskIu uiyal kaliIesi, 227, 228
Iiving, Washinglon, 249
Izava-Nagahido, 24O
Iason, 42, 1O6, 231, 232, 275
IlIis, Muhannedci dn
neIek, 91
Iliahin, 272, 297, 354, 355, 356,
358, 388, 389
ie kapanna, aizuIanan, 79
Ifiil, Kaneizzanan
hikyesindeki lii li cin, 92,
254, 255
ikiz, haIkin iuhsaI inanci, 2OO,
2O1, 294, 353, 395
Ikiz KahiananIai nili, Navaho,
1O6, 11O, 15O, 151
IIyada, 26O
Inanna, -nin Snei nili, 121,
122, 123, 124, 149, 241, 242,
243, 244
InciI, 47, 51, 167, 176, 211, 213,
227, 277, 289, 41O
IlianiIei, 164
iki, 46, 59
Lski Ahil, 46
Lyl, 167, 168, 169
Hoea, 182, 186
I SanueI, 178
Luka, 165, 18O, 181, 288
Maikos, 181, 247, 259
Malla, 181, 182, 247, 259, 266,
385, 411
SIeynanin MeseIIeii, 74
Tekvin, 78, 176, 193, 251, 286,
32O, 327, 345
Yuhanna, 56, 247, 258, 279
India, Hindu lanii, 359, 36O
Iokasle, 17
Iran!t gc!cr, 78, 8O, 91, 151, 2O3,
252, 254, 378, 38O, 381
Ir!anda!t gc!cr, 24, 1O8, 125, 134,
227, 249, 317, 361, 362, 363,
374, 375
Isa, 44, 5O, 51, 53, 74, 78, 112,
148, 166, 18O, 181, 246, 258,
259, 26O, 265, 277, 279, 287,
288, 348, 349, 35O, 358, 385,
388,41O
I5I5, 137, 2O2, 4O4
isliiidye e, Tonga yks, 342,
352, 395
444
DIZIN
Ilai, Snei laniiasi, 211, 241,
352, 373
Izanagi, }apon laniisi, 233, 234
Izanani, }apon laniisi, 233, 234
IzIanda, Lddik yaialiIi nili, 315,
317
}aponya, 132, 136, 17O, 172, 193,
237, 239, 264
]a|a|a, udisl nelin, 46, 1O2, 1O5,
221
}effeis, Rolinson, 38, 264
}ensen, I., 214
}essen, L. }., 115
}ezovei, Ignaz, 118
}ivan Mukla, 197
}ohnson, Oled Sinon, 215
}olunhein, Lddik devIei Ikesi,
4O9
}oyce, }anes, 37, 42, 125, 176
}oyce, Thonas A., 393
}ung, C. C., 14, 21, 23, 28, 29, 3O,
69, 77, 9O, 121, 2O8, 23O, 283,
287, 416
}pilei (Iupilei), 38, 111, 138,
165, 243
kalaIa, Yahudi nelinIeii, 173,
297, 3O3, 312
KaliI eileiIeii, Cezayii, 312
kai, kahiananin -i, 43, 49, 76,
225, 228, 229, 231, 233, 243,
244, 274, 311, 41O
kadin, 17, 18, 23, 31, 33, 34, 53,
69, 78, 8O, 83, 84, 85, 93, 97, 98,
115, 119, 124, 126, 133, 134,
135, 136, 138, 139, 14O, 141,
142, 143, 147, 149, 15O, 156,
157, 164, 173, 176, 2O1, 211,
222, 228, 229, 232, 234, 236,
247, 248, 249, 253, 254, 255,
257, 291, 292, 293, 3O4, 3O6,
3O8, 31O, 311, 312, 321, 322,
323, 324, 335, 338, 339, 342,
343, 354, 355, 357, 358, 364,
367, 37O, 371, 373, 374, 375,
377, 383, 387, 389, 393, 394,
4O3, 4O6, 417, 421
kafa avi, Yeni Cinede, 178
kahiananin naceiasi, 33, 47, 5O
Kakuzo, Okakuia, 194
Ka|cta|a, Iin deslani, 327, 368,
373
KaIi, Hindu laniia, 53, 133, 196
KaIidasa, 341
Kana-Maia, udisl-Hindu lanii,
43
Kaneizzanan, inlii Cece
MasaIIaiinda, 8O, 81, 82, 91,
253, 255, 258, 259, 26O
Kanloya, ay aialasi, 39O
KanalkaIiIai, 323
kan, 15, 39, 92, 11O, 111, 132, 133,
445
158, 159, 177, 178, 2O3, 265,
324, 356, 364, 418
Kan Iihlisi OgIan, Iackfeel
hikyesi, 369, 37O, 371
Kans, Kiinanin ancasi, 382, 383,
385
Kanl, 287
Kaia TalaiIai, Siliiya, 325
Kaienina, Anna (ToIsloyun), 37
kainavaI oyunIaii, -nin
singeciIigi, 161, 241
KailaI, Koznik, 263
kasliasyon, 127, 157
Kayapa, Hindu lanii, 2O4
|a|narsis, 37, 4O
Kalo, Cenchi, 24O
Kalian-ocuk nolifi, 1O4
Kayisi $Ieni, inIi, 193
Kazi Dava-Sandup, Lana, 183,
2O8
KeIl, 97, 1O8, 124, 227, 249, 253,
362
Khnenu, Misii laniisi, 322
kiIilan kpi, singe oIaiak, 12O
Kipiilisiz Nokla, 43, 44, 52
KiigizIai, Oila Asya, 323
KiziIdeiiIiIei, 84, 85, 97, 114, 287
AIgonquin, 1O7
Apai, 194, 312, 381
Aiapaho, 68, 69, 137
Iackfeel, 371
Iioquois, 1O7
Navaho, 84, 85, 1O6, 11O, 149,
15O, 166, 418
Iavnee, 53
IuelIo, 357, 361, 377, 394
Siu, 287
KyleIe, IiigyaIi laniia, 98, 11O
Kinnins, C. W., 96, 155
King, }eff, 85
King, L. W. (ev.), 319
Kingsloiough, Loid, 291, 34O
Kiily, W. I. (ev.), 328
KIein, MeIaine, 199
Knighl, W. I. }., 159
Ko Hung, inIi fiIozof, 215
Kc-ji-|i, }apon nelni, 234, 239
KoIonl, 94, 194, 339
KoIonliya, lakiie doguna daii
haIk hikayesi, 339
KonfysIk, 19O, 191, 276
Kongo, lyc-hekin, 13
koznogonik eviin, 176, 3O9
kpek laIigi, aikelipik, 324
kpek, kiinizi lyI, Azlek In
lieninde, 4O1
kiaI kalIi, lieni, QuiIacaiede,
111
Kianei, S. N., 124, 244, 315
Kiaeninnikof, S., 323
Kiina, 223, 225, 26O, 263, 265,
291, 358, 359, 36O, 363, 365,
44
DIZIN
382, 383, 384, 385, 399
Kioelei, AIfied L., 69
Kionos, Lski Yunan laniisi, 1O8,
315
Kunaia, Hindu lanii, 341
Kuian, 57, 83, 91, 121, 165, 166,
179
Kuilaga, 63, 64, 65, 67, 75, 91,
138
kuil
(Ieniis), 4O8, 4O9
(Kiinizi aIikIi Kiz), 239
Kuilaiici, Dnya -si, 44, 78, 182,
187, 277, 381, 384
KulsaI, 214
KulsaI Cunailesi, Rona KaloIik
lieni, 277, 278
KulsaI Ruh, 89, 2O9, 219, 278
KuveykiiIai, 18O
Kuzgun, Lskino kahianani,
yks, 1O7, 236, 237, 244, 274,
276
kk, 362
Kvan Yin, in odhisalvasi, 172
Kvannon, }apon odhisalva, 172,
183
Kyazinla, Wachaga nili, 84, 165
Ialiienl, 23, 25, 35, 36, 37, 41, 73,
74, 75, 86, 117, 159, 224
Laios, Oidipousun lalasi, 17
Lakni, Hindu laniia, 2O7
|a|i|atis|ara, udisl nelin, 46
LanceIol, Sii, 12O, 362
Lang, Andiev (ev.), 16O, 415
Lao-lse, 13, 218
Layaid,159
Leen, Knud, 114
Lefevlie, Don Caspai, 278
Levialhan, canavai, 2O3, 371
|ioidc, 16, 96, 187, 287
Iingan, Hindu diavuiun, 195,
278
|cgci spcrnan|i|ci, 29
LongfeIIov, H. W., 1O7, 327
LoieIei, 98
Iolus, udisl singe, 53, 71, 1O1,
1O2, 17O, 171, 172, 177, 186,
221, 223, 261
Lnniol, LIias, 327
Lulun kaiisi, 78
Lykaion, -daki kulsaI yei, 98
Maoirtcgicn, 227
MacCovvan, Rah. }., 346, 348
MacCiegoi Malheis, S. L. (ev.),
298
MchaI, Hanus, 98
Madhavananda, Svani (ev.),
141, 264, 311
Manaonara|a, 2O7, 26O
Mahaviia, Cayna peyganleii,
447
291, 293
Mahayana udizni, 17O, 3O3
Mahu-ika, IoIinezya laniisi, 2O9,
210, 211
nakinenin nodein yaandaki
yeii, 42O
Makiopiosopos, kalaIislik
yaziIaida Kk Yz, 298
MaIekuIa, Yeni HeliidIei, 159
MaIinezya, 159, 177, 287, 324
MaIoiy, Sii Thonas, 68
Manalozho, AIgonquin
kahianani, 1O7
Mani-dvipa, Hindu laniianin
neskeni, 131
Mansikka, V. }., 96, 98
Maoii, Rodezya laniisi, 334, 335,
336
MaoiiIei, Yeni ZeIanda, 228, 299,
3O4, 313, 323
Maia, udisl-Hindu lanii, 44,
187, 383
Maiduk, aliI gne laniisi, 317,
318, 319, 376
Mais (Aies), 98
Mailha, Az., yks, 371
MailiaIis, 173
naslilasyon, Misii yaialiIi nili,
3O9
Malhei, Collon, 144
Malhevs, R. H., 159
Mallhevs, Washinglon, 85, 151
Maughan, W. Soneisel, 253
Maui, IoIinezya kahianani, 1O8,
2O9, 21O, 211, 225, 3O6, 358
Maya KiziIdeiiIiIeii, 141, 225, 264,
3O3, 311, 4O7
Maynunah, Kaneizzanan
hikyesindeki cin, 91, 92, 93,
254, 255
Medeia, 231, 232
nedilasyon, yoga siiasinda, 34O
Medusa, 231, 232
MefisloleIes (IausI), 89
Meiei, I. }., 324
Meiji, Inpaialoi, 24O
Meissnei, iuno, 212
Mekke, 57
Meksika, 252, 291, 3O1, 392
MeneIaos, Lski Yunan kiaIi, 415
Menningei, Kaii, 18O, 181, 188
Meiki, 89, 165
Mesih, 41O, 411
ziyafeli, 2O3
Meyei, Kuno (ev.), 375
Mezai MelinIeii, Misii, 399
Mezopolanya, 1O5, 211, 333
Misii, 24, 46, 89, 97, 98, 1O9, 143,
159, 16O, 242, 276, 297, 3O8,
3O9, 315, 372, 399, 4O3
Midas, KiaI, nili, 218
Midrasn, Tekvin yoiunu, 176
448
DIZIN
Mikado, 239, 24O
Mikiopiosopos, Kk Yz, 298
MiIaiepa, TilelIi aziz, 182, 183
MiIIei, Iiank }uslus (ev.), 4O, 76,
154
Min, Misii laniisi, 98
Minolauios, canavai-loga, 111,
369
Minolauios, canavai-loga, 25, 27,
35 , 72 , 73, 276
nislisizn, 13, 125, 132, 138, 185,
244, 297, 311, 312, 35O, 386, 424
niloIoji, 9, 1O, 13, 14, 19, 2O, 22,
26, 3O, 31, 33, 4O, 41, 42, 44, 45,
56, 58, 59, 73, 77, 83, 89, 9O, 94,
95, 1O4, 1O9, 12O, 121, 124, 131,
146, 156, 157, 16O, 161, 166,
186, 199, 2O4, 2O7, 225, 239,
241, 243, 264, 266, 273, 276,
277, 278, 279, 283, 284, 287,
288, 291, 297, 299, 3O8, 311,
312, 317, 32O, 323, 326, 327,
333, 34O, 345, 368, 369, 38O,
385, 4OO, 415, 416, 418, 421, 423
Milia, Iian laniisi, 161
nodein insan, 42O
nononil, 42, 49, 73, 222, 274
Monlezuna, Meksika inpaialoiu,
252
Moigon-Kaia, uiyal anani, 227,
228
MoiIey, SyIvanus C., 4O7
Muukunda, Hindu nili, 223,
224, 225, 235, 251
Muhanned, -i, -ci, 5O, 57, 91,
124, 182, 287, 288, 38O, 381, 42O
Mungin kaliIesi, AvusluiaIya,
21, 156
Muiiay, CiIleil, 37, 38, 39
Musa, 46, 47, 5O, 11O, 258, 271,
297, 378
MusaIai, Yunan, 98
Musevi geIeii, 166, 251, 288, 297,
3O3, 311, 354, 38O
McevheiIei, 131, 132, 196
MIIei, Max, 179
MIIei, W. Max (ev.), 416
Mvuelsi, RodezyaIi ay adan, 334,
335, 336, 337, 338, 345
Nagaijuna, udisl liIge, 189
NapoIyon, 89
NeIson, Don Angsai (ev.), 51
Nenesis, 27, 311
Neninalha, Cayna kuilaiici, 291
Neniul, Iliahin efsanesinde,
381, 382
Nepln (Ioseidon), 243
neviolik, yaialici sanaliyIa
kiyasIandiginda (Rank), 79
Nev Mexico, 418
ngona loynuz ve yagi, Rodezya
44
foIkIoiunda, 334, 336
NiaII, IiIandaIi piens, ve igien
kadin, 135
Nielzsche, Iiiediich, 28, 29, 258,
376, 42O, 425
NikhiIananda, Svani (ev.), 41,
133, 263, 3O3
NiI nehii, 1O9, 153, 242
Niivana, 31, 45, 172, 186, 187,
188, 189, 19O, 196, 197, 396,
397, 398
Nivedila, Rahile, 36O, 384
Nizani, IianIi aii, 381
Noilon, ChaiIes LIiol (ev.), 33,
86, 2O4
Nuh, 213, 214, 243, 27O, 297
Nul, Misii laniiasi, 328, 4O5
Nyoilh, Lddik lanii, 317
OCiady, Slandish LL, 135
Oakes, Maud, 85
Ol nehii, 14
Odin, Viking laniisi, 59, 22O, 316,
317, 4O8, 4O9
Odysseia, 274, 415
Odysseus, 72
Oidipous, nil ve konpIeksi, 14,
17,48,96,127,14O,176,385,
387
Oisin, IiIandaIi kahianan, 249,
25O, 251, 253
OIinpos, Dagi, 59, 2O2, 251, 276,
288
on, Sanskiile kulsaI hece, 296
OnphaIos, Dnya Clegi, 98
OpIei, Moiiis Ldvaid, 194, 312,
382
Oifik niloIoji, 3O8
Oipheus ve Luiydike, 234
Osiiis, 67, 1O9, 11O, 137, 161, 237,
4O2, 4O3, 4O4, 4O5
OsliyakIai, Siliiya, 14
Ouianos, 315
Ovidius, 4O, 76, 1O6, 13O, 154,
165, 173, 176, 253, 272, 341
O||cr Ki|aot, Misii, 4O3
InszIk, 66, 67, 138, 147, 191,
193, 194, 2O5, 211, 214, 215
nei Hayyan, 381
incek Kadin, Navaho Ikiz
KahiananIai nilinde, 84, 86,
1O6, 149
Iadnanalha, Cayna kuilaiici, 294
Iaioie, IoIinezyaIi ef, -nin
koznik yunuila izini, 3O6,
3O7, 312
paIeoIilik sanal, 162, 367
IaIIis, Maico, 2O8
Ian, Lski Yunan laniisi, 22, 98
Iandoianin kulusu, 34
450
DIZIN
Iapa, Maoii laniiasi, 3OO
Iaikei, K. LanIoh, 159
Iaisons, LIsie CIevs, 358, 361,
378 , 395
Iaivanalka, Cayna peyganlei,
291
Iaivanalka, }ain peyganlei, 291
Iaivali, Hindu laniia, 131, 34O
Iasiphae, KiaIie, Minolauios
nilinde, 23, 24
paskaI nunu, KulsaI
Cunailesinde, 277
peisl, IiIanda canavaii, 1O8
Ieneus, Daphnenin Yunan
nilinde, 75, 77
Ienn, W., 18O
IeicevaI, Sii, 362
peii liIgisi, 227, 253, 362
Ieiiy, Konodoi (Mallhev), 194
Ieiiy, W. }., 16O
Ieiseus, 231, 232
Ieiu, -nun laiih ncesi laniisi,
165
Ielei, Az., 1O, 116, 141, 142, 323,
326
IelioniIIa, Az., 141, 142
Ieyganleidevesi, Koznik,
unen singesi oIaiak, 264
IhiIIips, Iiofesi Roleil, 18O
Ihoilos, Lski Yunan laniisi, 151,
152
Iieice, Iiedeiick, 32, 2O1
pigneIei, Andanan AdaIaii, 99
Iinkeilon, }ohn, 114, 177
IIalon, 173, 312, 325
IIinius, 3O
IIulaikhos, 98
IoIack, }. S., 323
poIen, Navaho singesi oIaiak, 85,
1O6, 149
IoIinezya, 1O8, 2O9, 225, 235, 3O6,
358
Ionce de Leon,}uan,215
Ioseidon (Nepln), 24, 25, 72,
1O8, 111, 243
Iolanin, C. N., 116, 323
Iionelheus, 42, 47, 48, 49, 2O9
Iioleslan iahipIei, gnnzde,
181
Iioleus, nili, 415
psikanaIiz, 9, 14, 19, 21, 22, 28,
3O, 76, 119, 139, 188, 2O4, 283,
287, 288
Isykhe, nili, 113, 114, 138
Purana, Hindu nelinIei, 131, 2O7,
225, 251, 31O
pusuIa ynIeii, Navaho
singeciIiginin, 15O
Iiilen HiiisliyanIik, Nev
LngIandda, 141, 144
RadcIiffe-iovn, A. R., 99
451
RadIoff, W., 326
iahileIei, Rona KaloIik lakdisi,
388
iahin ingesi, 16, 23, 39, 1O7, 195,
313, 333, 338
Ranakiina, Sii, Hindu aziz, 132,
133, 181
Ranayana, Hindu nelni, 2O7
Rangi(-poliki), IoIinezya laniisi,
3OO, 313,314
Rank, Ollo, 79, 283, 353
Re, Misii laniisi, 4OO, 4O3
iehlei, 2O, 35, 45, 7O, 78, 86, 89,
9O, 94, 121, 134, 139, 146, 155,
178, 186, 2O4, 244, 259, 279,
338, 374, 4O2, 4O3, 425
ienk singeciIigi
(Afiika nili), 58
(Navaho nilinin), 15O
Rip van WinkIe, 247, 249, 253,
257, 26O
Rialhanalha, Cayna laniisi, 292,
293
Rodezya, Cney, Wahungve
Makoni kaliIesi, 333, 334, 337
RodosIu ApoIIonios, 233
Rhein, Ceza, 3O, 116, 157, 158,
159, 177, 178, 199, 2OO, 2O1, 283
Rona KaloIik KiIisesi, 31, 277
Rona, HiiisliyanIigin iIgi odagi
oIaiak, 42
RonaIi geIei, 31, 47, 57, 91, 97,
124, 138, 2O4, 214, 227, 255,
271, 276, 297, 353, 388
Rosselli, Danle CaliieI, 136
Rni, IianIi aii, 182
Rus geIei, 96, 97
Sala neIikesi, 143
Sadanandanin Vedanlasaiasi,
hindu nelin, 3O3
Sdi, IianIi aii, 381
Sahagn, einaidio de, 392, 4O2
sa| i, }apon ikisi, 2O3
Sakyanuni, udanin Iakali, 45,
7O
Sakyanuni, uddhanin Iakali, 42
SaInony, AIfied, 19O
Sansaia, Niivananin kaiili, 197
Sanson, 2O6, 246
sanali ve neviolik, zeiine
Rankin gi, 79
sanali-liIinadani, DaedaIus, 23
Saigon, Agade KiaIi, 352, 373
SayIon, Hinayana udizni, 17O
SchoeppeiIe, Ceiliude, 227
Schopenhauei, 312
SchuIlze, Leonaid S., 95
Scoll, David CIenenl, 95
seI, 242, 294
seI kahianani, 214
SeI, 52, 36O
452
DIZIN
Seneca, 291
Sel, Misii laniisi, 1O9
Shaivananda, Svani (ev.), 219
ShasliaIai, Hindu kulsaI
nelinIeii, 189
Shav, einaid, 215
Shen Nung, inIi kahianan, 346
shinenava, $inloiznde, 239,
241, 247
Sian, -da Hinayana udizni, 17O
Siliiya, 114, 117, 2OO, 227, 239,
325, 366
Siegfiied, 77, 358
Sinn, Iiay Iedio, 339
sinya, 89, 9O
sinena, ekianin kahiananIaii,
22
SiniIau, IoIinezya kahianani,
342, 343, 344
SiienIei, 1OO
Siiius, Kpek YiIdizi, 242
SIav geIei, 97, 98, 124, 354
Snri|i, Hindu nelinIeii, 131
SophokIes, 176
soyIu, 136
soylaii-eylan, 326
Spencei, Sii aIdvvin, 157, 177
SpengIei, OsvaId, 89
Slein, Leon, 17O
SlekeI, WiIheIn, 29, 7O, 9O, 99,
117, 118, 12O, 283, 389
Slevenson, n. SincIaii, 294
Slinson, }. I., 211
Sloisizn, 29, 3O
Slkes, Wh, 363, 364, 365, 394
SluiIuson, Snoiii, 317
Su, 97
Sujala, udisl efsanedeki kiz, 43,
45
Sukhavali-Vyuha, The Laigei,
udisl nelin, 178
Sukuzi, Daiselz Teilaio, 194
Sulia, Anilayui-Dhyana, 172
Sulia, Iiajna-Iaianila-Hiidaya,
171, 189
Snei, 54, 1O5, 121, 124, 16O,
211, 214, 241, 243, 244, 315,
333, 372, 38O
snnel, 21, 22, 156, 157, 177, 178,
201
sl, 2O2, 2O5, 2O6, 321, 359, 366
Svedenloig, LnanueI, 117, 118
SyIvanus, 98
Syneon, Az., 51
SynpIegades (aipian KayaIai),
1O6, 1O8, 423
akli, Hindu gc, 287
$akli, $ivanin kaiisi, 279
ananIai, 2O, 53, 54, 114, 115,
116, 143, 2OO, 227, 228, 284, 394
$ankaiaaiya, Hindu iahip, 141
453
inek, singe oIaiak, 44, 46, 52,
1O4, 1O5, 149, 154, 165, 168,
189, 196, 2O9, 234, 264, 317, 334
Sinlo, }apon geIenegi, 237, 239,
24O
$iva, 131, 146, 147, 176, 195, 196,
197, 2O5, 2O6, 2O7, 34O, 341, 383
$iuli, Hindu nelinIeii, 131
Tai Yuan, inIi kulsaI kadin, 173
Tahili, yaialiIi nili, 3O9
TaIiesin, Isko efsanesinde, 227,
268, 269, 27O, 271, 4OO
Tanganyika, lkz. Wachaga
kaliIesi, 84
Tan|ra, Hindu nelinIeii, 131, 132,
2O8
Tao, -cu, -cuIuk, 173, 193, 197,
218, 3O6
Taiascon, efsanesi, 372
Talhagala, udanin Iakali, 395,
396, 397
TayIoi, Rah. Richaid, 3O6
Tennuz, aliI laniisi, 161
Teiah, Iliahinin annesi, 355
TezkalIipoka, Azlek kahianani,
5O, 392 '
ThenislokIes, 118
Theopiaslos, 177
Theseus, Minaloui nilinin
kahianani, 27, 72, 86, 371
Theseus, Minalouios nilinin
kahianani, 35
Thonpson, Iiancis, 74
Thonpson, Slilh, 69
Thoi, Ceinen lanii, 317
Tholh, Misii laniisi, 89, 322, 4O4
Tianal, aliI iIkseI vaiIigi, 317,
318, 319, 376
Tilel, Mahayana udizni, 97,
1O4, 132, 17O, 182, 183, 184,
195, 2O8, 3O3
TiIki Reynaid, 326
Tii na n-Og, IiIandada CenIik
Ikesi, 249
Tiiava, Iavnee laniisi, 53, 54
Tokugava dneni, }aponyada,
194
ToIsloy, Konl Lev, 36
Tonole-no-Yasukala, 24O
Tonga, isliiidye e haIk hikyesi,
342, 344, 352
Toynlee, AinoId }., 27, 31, 19O
lians, haIindeki anan, 115
Tiislan ve IseuIl, 362
TioiaIi HeIen (Iausl), 86
Tualha De Danaan, IiIanda
laniiIaii, 2O3, 361, 362
Tullei Tinlye, Hanini, IiIanda
efsanesi, 125, 126, 198
Tkennez, -Iik, 57, 136, 183, 199,
2O9, 271, 399
454
DIZIN
lkennezIik, 31, 4O, 53, 56, 177,
184, 2O2, 2O3, 2O9, 267, 294,
3O8, 36O, 386, 417, 424
lyI yiIan, Azlek ncesi
kahianan, 392
Tzonlenac, Azlek laniisi, 4OO
Uganda, Dogu Afiika, 252
uIus, 57, 153, 179, 181, 185, 194,
222, 239, 384, 422
UndeihiII, LveIyn, 65, 117, 19O
Upaniad
iihadaianyaka, 186, 264, 311,
399
andogya, 3O8
}ainuniya ... iahnana, 235
Kalha, 166, 212
Kauilaki, 197
Kena, 219, 265
Mandukya, 248, 295, 296
Munkada, 311
Tailliiiya, 312
UpaniadIai
(Hindu kanondaki yeiIeii), 131
aikIana, 34
Ailaieya Aianyaka, 185
Kalha, 34
Uiale-no-Kanenuki, 24O
Uilan, Iapa II., 182
Ulnapilin, aliI lufan
kahianani, 213, 214, 243
Uyuyan CzeI (aIigI), nasaIi,
77, 78, 127
uyuyan kahianan, kadin vl., 126,
127, 198, 213, 222, 223, 289
vafliz singeciIigi, 277
Vahi KadinIai, Rus foIkIoiunda,
96
Vinninen, KaIevaIanin
kahianani, 327, 33O, 332, 333,
352, 368, 373
Vajraccncdi|a, udisl nelin, 171,
189
Vajia-Dhaia, Tilel udasi, 1O4
VaIhaIIa, 4O9
Vcda|ar, Hindu nelinIei, 1O, 265,
38O, 423
Vens (gezegen), Koznik KadnIa
zdeIeliiiIen, 333
Vens (laniia), 113, 241
VeigiIius, 42
VeigiIius (Danlenin), 33, 9O
VikingIei, 42, 317, 4O8
Viiacocha, Inka ncesi lanii, 165,
166, 2O9, 266, 268
Viilius, Rona laniisi, 161
Vinu, 2O5, 2O7, 223, 262
titc|a (ayiil elne) Hindu-
udisl kaviani, 3O, 188
Wachaga kaliIesi, Tanganyika,
455
84, 165
Wahungve Makoni kaliIesi,
Cney Rodezya, 333
Wainei, W. LIoyd, 156
Waiien, Heniy CIaike (ev.), 46,
72, 221, 398, 4O7
Weinei, L. T. C., 193
While, }ohn, 229
WiIheIn, Richaid (ev.), 3O4
Windisch, L., 363, 364, 365, 394
Wood, CIenenl, 17, 18, 156
Woodioffe, Sii }ohn, 132
WoodiofIe, Sii }ohn, 2O8
Wolan, Tlonik lanii, 53, 77, 2O2,
22O, 266, 317, 4O8
qao-qun, udisl kavian, 196
Yahudi geIeii, 14, 46, 5O, 97, 131,
173, 181, 264, 297, 41O
Yahudi, Cezgin, 78, 266
YaInizIik Adasinin Iiensi, Tullei
Tinlyenin IiIanda efsanesinde,
198
yanyanIik, AvusluiaIyaIi
kaliIeIeide, 158
Yang ve Yin, Taocu kavian, 173,
197
Yapikan Ty, Hindu nasaIi, 1O2,
1O5, 289, 422
yaiin adan, lii dev li, 95
yaidinciIai, 1O, 2O, 22, 28, 29, 33,
56, 89, 9O, 94, 113, 115, 117,
119, 139, 148, 149, 153, 157,
164, 171, 181, 2O5, 219, 243,
244, 273, 278, 279, 376, 392
YaIi Adan, Iackfeel yaii laniisi,
321, 322, 323
YaIiIaiin YaIisi, kalaIislik lena,
297
Yehova, 59, 78
Yehova, MuseviIeiin laniisi, 166,
2O3, 2O9
Yeni iilanya, yaialiIi nili, 324
Yeni Cine, -de kafa avi, 178
Yeni HeliidIei, ank AdaIaii, 1OO
yeniIenne, lienIeii, 5O, 11O, 111,
161, 222, 278, 296
Yeiinde Duian, lii lala-liian
li, 25, 111, 368, 373, 376, 384,
422
YiIan Cc, $ivanin, 147
yiIan, lyI, Azlek ncesi
kahianan, 389
Ynii, Lddik iIkseI vaiIik, 316
yoga, Hindu disipIini, 19O, 2O7,
26O, 263, 34O, 358
yok ediIenezIik, 166
yok ediInezIik, 166, 199
YoiulaIand, Nijeiya, 24, 58, 165
Young, Hugh Hanplon, 173, 177
Yukalan, 14
yunuila, koznik, 3O8, 313, 323,
45
DIZIN
327, 4O3, 4O5
Yunan Oilodoks KiIisesi, 138
Yunus ve aIina, 112
yuilseveiIik, gnnzde, 422
Yusuf Kuyuda, 112
yuluIna, kahiananin -si, 21, 1O8,
124, 146, 236, 272
YceIii, Isanin, 258
Yz, yk" ve Kk Yz,
298, 3O3, 387
Zen udizni, 194
Zeidl, 287, 38O
Zeus, 23, 1O5, 1O8, 152, 16O, 166,
2O9, 243, 311, 342, 359
Zinlalve, Cney Afiika
kaIinliIaii, 337
Zinnei, Heiniich, 12O, 132, 146,
177, 196, 2O7, 225, 31O
Zcnar, Musevi kalaIislik nelni,
297, 311, 312
ZuIuIai, Cney Afiika, 1O8
457
Kuhtumuntn Sonsuz Yolculugu - Joseph
Cumpbell
!"#$ & '($)
*++",-..///0'!1)23)4!05('.67$,88$'93'138:$

Kahramanın Sonsuz Yolculuğu Joseph Campbell

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kahramanın Sonsuz Yolculuğu Joseph Campbell

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KAHRANAN!

lH!MNlN :ON:Z YOLCLC

ya da iuh iehleiinin, yani sinavin ve eiginIene-

lH!MNlN :ON:Z YOLCLC

KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUCU

lH!MNlN :ON:Z YOLCLC

izin 5. Gccc-Dcniz Yc|cu|ugu. -Yusuf Kuquda.

lH!MNlN :ON:Z YOLCLC

canIi yiIanIaidii. u, onun, lln canIi-

iahnan ipi Hindislanin sl kaslinin (iki kez doganIai denen) yeIeii-

You might also like