Macaristanda eitim

MACARSTANDA YABANCI DLDE NVERSTE ETM VE PROGRAMLARI Hedef: Macaristan

ERDEKLER:
1 BIR EITIM ALMAK IIN VEYA ARATIRMA YAPMAK IIN MACARISTANA GELIN.
3 3 3 4 6 6 6 7 7 8 8 8 10 10 10 10 12 12 15 15 16 16 16 17 18 20 20 21 22 23

1.1 1.2 1.3

Macaristana dair bilgiler. Macaristanla ilgili bilgiler ve rakamlar. Dnyaca nl Macarlar.

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Genel olarak yksek renime bir bak. niversiteler ve yksek okullar. Diplomalar ve dereceler. Yksek renim sisteminin yaps. Semester bilgileri. Kalite ve rekabet zellikleri. niversiteler ve irketler arasndaki ilikiler.

MACARISTANDA YKSEK RENIM GENEL BIR GIRI.

3.1 3.2 3.3

Macaristanda doktora, PhD eitimi. Uluslararas aratrmalarda ibirlii. Bilim dnyasnda Macarlarn ulat nemli sonular. Yabanc bir renci olarak Macaristanda yksek renim. Eitim cretleri. Macaristanda yabanc renciler.

MACARISTANDA DOKTORA EITIMI VE ARATIRMALAR.

4.1 4.2 4.3

MACARISTANDA EITIM.

5.1 Macarca. 5.2 Vize. 5.3 kamet izni. 5.4 Gnlk yaam iin gerekli giderler. 5.5 Oturum, konaklama. 5.6 Salk sigortas. 5.7 Hazrlk evresi. Macaristana gelmek isteyenler iin10 yararl adm

PRATIKTE BILINMESI GEREKEN HUSUSLAR (MACARISTANA GELMEK ISTEYENLERE BILGILER)

6 7

EITIMLER VE ARATIRMALARDA ANA BILIM DALLARI MACARISTAN NIVERSITELERININ VE YKSEK OKULLARININ LISTESI.

OKULLARIMIZDA OKUMAK ISTEYEN DEERLI RENCILER

Yurtdnda eitim mi almak istiyorsunuz? Avrupann kalbinde, Macaristanda eitim almak ister misiniz? Macaristan tarihsel olarak zengin bir gemii olan bir lkedir. Bu elinizdeki bilgilendirme bror ve de sitemiz Macaristan Yksek renim sistemi, ve zellikle de bunun iindeki yabanc dilde eitim, yabanc niversite rencileri iin imkan sunan eitim ve aratrma alanlar, ve de seyahat etmek isteyenlere gerekli ve pratik bilgileri sunmaktadr (mesela, seyahat ve konaklama imkanlar, niversitelerin yllk cretleri, vize ykmll konusu). Bu brorn amac yabanc bir lkede eitim almak isteyen ve bu konuda hazrlk yapan rencilerde Macaristanla ilgili ilgi uyandrmak ve Macaristan yksek renim sistemine ki bu diploma ncesi, ya da diploma amal veya doktora sreci (BA, MA, Phd) programlarna katlm tevik etmektir. leriki sayfalarda Macaristandaki yksek renim sistemi zerine ksa bir bilgilendirme sunacaz. Bu sayede hem Macaristanla tanacaksnz, ve hem de yabanc rencilere sunulan Macaristandaki eitim retim imkanlar hakknda bilgi sahibi olacaksnz. Umarz burada size sunduumuz bilgilerden yararlanrsnz. Umarz sonuta eitiminizi Macaristanda srdrme karar alr ve bu sayede hem Macaristan yksek renim sisteminin sizin iin sunduu imkanlar kullanr, ve hem de niversite ve yksek okullarmzn misafir sever uygulamalaryla ve de Macaristann zengin tarih ve kltr dnyasyla tanrsnz. YURTDIINDA EITIMIN AVANTAJLARI NELERDIR? Giderek globalleen ve enformasyona dayal toplumlarn geliim anda dnyada yksek renimin andaki genler arasnda niversite eitiminde bir ya da birka semesteri yurtdnda geirme eilimi yaygnlayor. Bunun nedeni de hem okulda edindii bilgileri pekitirmek ve hem de baka kltrlerle tanmak, baka lisanlar renmek ve de bu dillerde pratik yaparak yeni deneyimler elde etmektir. Uluslar aras alma hayatnda rekabetin giderek hzlandn da biliyoruz. te bu ortamda i bulma ve alma konusunda yabanc bir lkede edinilen deneyimler avantaj oluturmaktadr. nk her lkede artk alma faaliyetleri ister istemez uluslararas nitelik kazanmaktadr ve irketlerin alma konusunda gz nnde bulundurduklar kriterler arasnda kltrler aras ilikiler ve alandaki yetenekler ve edinilmi deneyimler de bulunmaktadr.

CAMPUS HUNGARY PROGRAMI

Campus Hungary Programnn amac renciler arasnda uluslar aras platformda deiiklik, karlkl ziyaretler tevik etmek ve bunu Macaristanda da desteklemektir. Bylece amacmz lkemizde renim gren yabanc rencilerin ve de yurt dnda eitim gren Macar rencilerin saysn arttrmay planlamaktayz. Bu program hem lkemize gelen ve hem de yurt dna giden niversite rencilerine destek olmay amalamaktadr ve de hedef onlara gerekli bilgi ve enformasyonu sunabilmektir. Campus Hungary Program 2012 ylnda balatlan Ulusal Mkemmellik Programnn bir parasdr. BU programn amac Macaristan Yksek renim sisteminin tantlmas ve de poplaritesinin arttrlmasdr. Campus Hungary Program brosu Balassi Enstitsnn bir paras olarak faaliyet gstermektedir. Bu program nsan Kaynaklar Bakanl (alma Bakanl) ve de Yerel dareler ve Adalet Bakanl tarafndan denetlenmektedir. YKSEK RENM IIN MACARISTANA GELINIZ. BURADA NL BIR NIVERSITEMIZDE YA DA YKSEK OKULUMUZDA UNUTAMAYACAINIZ HAFTALAR, AYLAR VE HATTA YILLAR GEIRECEKSINIZ. UMARIZ SIZI OK KISA BIR SRE IINDE MEMLEKETIMIZDE DE SELAMLAYABILIRIZ.

Campus Hungary Ekibi.

1. BIR EITIM ALMAK IIN VEYA ARATIRMA YAPMAK IIN MACARISTANA GELIN
1.1 Macaristana dair bilgiler.
Macaristan Avrupann tam kalbinde kk, ancak bin yldan daha fazla bir tarihe sahip olan bir lkedir. Macaristann Hristiyan bir devlet olarak birleik bir lke olarak yaratlmas ilk Macar kral I. (Aziz) Istvn tarafndan 11. yzylda Roma ile ittifak kurularak gerekletirilmitir. 15. yzyla gelindiinde Macaristan blgedeki, hem devlet yaps itibaryla ve hem de ekonomik, kltrel ve askeri hususlar asndan en gl devletlerden biri haline gelmitir. lkemiz kurulduu tarihten itibaren blge ve Avrupa tarihinde ok nemli bir yer stlenmitir. ok yetenekli sanatlarmz, bilim adamlarmz ve politikacllarmz uluslar aras politika, bilim hayat ve kltr alanlarnda nemli grevler stlenmilerdir.

1.2 Macaristanla ilgili bilgiler ve rakamlar.

NFUSUMUZ: 9.935 milyondur. YZLMMZ: 93,030 km2 EHRLEME: lke nfusunun yaklak % 70i ehirlerde ya da kasabalarda veya ehirleen yerleim birimlerinde yaamaktadr. evresindeki varolarla birlikte Budapetenin nfusu lke nfusunun % 30unu tekil etmektedir. Bakent: Macaristann bakenti Budapetedir. ehrin nfusu 1,74 milyondur. Biroklarna gre ehir Avrupann en gzel ehirlerinden biridir. Byk ehirlerimiz: En nemli ehirlerimiz rnein, Debrecen, Szeged, Pcs ve Gyr, yaygn ulam a yardmyla bakentten kolayca ulama imkanna sahip olan ehirlerdir. DLMZ: lkede resmi dil Macarcadr. Bu dil ayn zamanda lke nfusunun ok nemli bir ksmnn ( % 97) kulland dildir. KLM DURUMU; lkede Avrupa kara iklimi hkm srmektedir. SYAS YAPILANMA: Devletin rejimi; Macaristan parlamenter demokrasiye sahip olan bir lkedir. Macaristan 1 mays 2004 tarihinden bu yana Avrupa Birliinin bir yesidir. Ekonomik rejim: Macaristan piyasa ekonomisinin uyguland bir lkedir. Geride kalan yirmi yl iinde Macaristan yatrmclar asndan nemli bir hedef lke haline gelmitir. Birok uluslararas irket blgesel merkezini lkemizde kurmu bulunmaktadr. Macar irketleri geride kalan yllar iinde bu blgede ciddi ataklar yapmlar ve pek ok alanda nc pozisyonlar elde etmilerdir.

KLTR VE DE MSAFRPERVERLK Macarlar misafirperverlik ve de mutfak kltr bakmndan nldr. Kltrel etkinlikler ve de spor msabakalar ve de dier etkinlikler (mesela nl opera ve tiyatro etkinlikleri, film programlar, ve uluslar aras spor turnuvalar) Macaristan gnlk hayatnn nemli bir ksmn oluturmaktadr. Avrupann en byk pop festivali Sziget Festivali adyla yaz aylarnda Budapetede Tuna nehrinin en gzel adalarndan birinde dzenlenmektedir. BU KONULARLA LGL OLARAK MACARSTAN HAKKINDA www.gotohungary.com STESNDEN OK DAHA FAZLA BLG SAHB OLABLRSN. UNESCO DNYA MRASI LSTESNDE MACARSTAN U YRE VE KONULARDA YER ALMAKTADIR VE BU DA BZM GURUR KAYNAIMIZI OLUTURMAKTADIR: Tuna nehri kysyla, Buda Kale semtiyle ve de Andrssy bulvaryla birlikte Budapete, Tokaj geleneksel arap kltr blgesi, Moha ehrindeki Buso festivali; Bu maskeli katlanlar tarafndan gerekletirilen bir ka veda festivalidir. Hollkde bulunan geleneksel eski kz yerleim merkezi ve evresi, Fert / Neusiedlersee Kltr blgesi, Aggtelek maaras ve Slovak maaralar Hortabgy Ulusal Park ve ovas, Pannonhalma Benedikli Kardnall binas ve evresi Pcs (Sopianae) eski hristiyanlar mezarl Geleneksel Maty nak ahinle avclk Macar gelenei

1.3 Dnyaca nl Macarlar.

Macarlar yetenekli ve ilgin bululara sahip insanlardr. Bu nedenden tr de dnyaca nl mcitler, mzisyenler, sporcular karmlardr. Bu konuda dnyada hazrlanan listelerde Macar isimleriyle karlamak olaandr. Bunlardan bazlarn tanyalm: MUCITLER: Albert Szent-Gyrgyi (1893-1986), tp ve yaam alannda Nobel dl sahibidir (1937). C vitamininin kefi ve de limon asidinin yapsnn ve zelliklerinin kefedilmesi onun adyla anlr. Jzsef Lszl Br (1899-1985), tkenmez kalemi kefetmitir. Ern Rubik (b. 1944) Dnyaca nl boyutlu forma ve renk oyunu olan sabr kpn (Rubik kp) kefetmitir. Jzsef Galamb (1881-1955) makina mhendisidir ve de dnyann ilk kitlesel retimi yaplan halk arabas olan Ford T modelini hazrlayanlardan biridir. Jnos Irinyi (1817-1895) Sessiz ve patlamadan yanan kibriti kefetmitir.

 Dnes Gbor (1900-1979) 1971de hologram kefederek fizik nobel dln kazanmtr. Tivadar Pusks (1844-1893) mhendistir. 1892 ylnda telefonla haber sisteminin patentini almtr. Bu hizmetle dinleyicilere haberler ve mzik sunulmaktadr. Birok bakmdan bu hizmet radyonun ncs olarak grlmtr. SANATILAR Macar sanatlar, mzisyenleri, ressamlar ve dier dallardaki sanatlar kendi alanlarnda dnya kltr hayatn gelitirmek adna ok nemli hizmetlerde bulunmulardr. (rnein Zoltn Kodly, Bla Bartk ve Vasarely Victor). Ferenc Liszt (1811-1886), 19 yzyln en nde gelen bestecilerinden ve piyanistlerinden biridir. Macar Mzik Akademisinin kurulmasnda da ad ne kmaktadr. Bla Bartk (1881-1945) 20 yzylda blge halk mziinin geleneklerini derleyen buradan hareketle yeni sentezlere varan bir bestecidir. Zoltn Kodly (1882-1967) Bestecilik hayatna halk trkleri damga vuran bir mzik adamdr. Mzik retiminde yeni bir yntem gelitirmitir ve bu yntem nl bestecinin adyla Kodly yntemi olarak anlmaktadr. SPOR VE ELENCE Macaristan sutopu, eskrim ve Pentathlon branlarnda olimpiyatlarda gl bir gelenei temsil etmektedir.. Judit Polgr (1976-) Dnyann en iyi (belki de birinci) kadn satran ustasdr. Ferenc Pusks (1927-2006) az 1950li yllarn futbolda Altn Takmnn kaptandr. Dnya futbol hayatnn gelmi gemi en nemli isimlerinden biri olarak anlmaktadr.

2. MACARISTANDA YKSEK RENIM GENEL BIR GIRI.

2.1 Genel olarak Macaristan yksek renimi.
Macaristanda yksek renim ok kkl ve eski bir gelenee sahiptir. Bu eitimin kkleri 14. yzyla kadar gitmektedir. lkenin ilk niversitesi 1367 ylnda Pcs ehrinde kurulmutur. Bu aa yukar Orta Avrupa lkelerinde kurulan niversitelerle ayn dneme denk dmektedir (Prag, Krakko, Viyana). lkede rejim deiikliinin ardndan geen yirmi yl iinde hem yksek renim kurumlarnn says ve kapasitesi ve hem de bu okullarda eitim gren rencilerin says nemli miktarda artmtr. 1990-2010 yllar arasnda Macaristanda yksek renime bavuran rendilerin says yaklak 90.000den 400.000e kmtr.

2.2 niversiteler ve yksek okullar.

u an itibaryla lkede 66 adet devlet tarafndan tannan ve akredite olan yksek renim kurumu bulunmaktadr. Bunlar devlet, kilise ya da zel taraflarca iletilmektedir. (19 Devlet niversitesi, 9 devlet yksek okulu, 7 devlet d niversite, ve 31 devlet d yksek okul mevcuttur.) Macaristan Akreditasyon Komisyonu tarafndan akredite edilen kurumlarn listesi Campus Hungary Programn resmi sitesinde bulunabilir. Macaristan niversitelerinin her biri ya bakentte ya da geleneksel ve tarihi byk kentlerden birinde bulunmaktadrlar. niversite ehirlerimizin her biri gelien niversiteli nfusuyla uluslar aras anlamda da hareketli bir yaama sahiptirler. Tm bunlar Macaristan yabanc lkelerden kendi lkeleri dnda yksek renim yapmak isteyen renciler asndan nemli bir hedef lke haline getirmektedir.

2.3 Diplomalar ve dereceler.

Macaristan yksek renim kurumlar tarafndan verilen diplomalar dnyann her bir yresinde yksek prestije sahip ve deerli diplomalardr. Ve niversite cretleri asndan da uluslar aras emsalleriyle kyaslandnda avantajldr. Yine uluslar aras kyaslamayla bakldnda yaama iin gerekli olan konaklama ve beslenme tr harcamalarn grece dk olmas da Macaristan bu alanda yabanc renciler iin hedef lke haline getirmektedir.

2.4 Yksek renim sisteminin yaps.

Avrupada egemen olan yksek renim ilkeleriyle uyum iinde Macaristan 2006 ylnda dereceli (BA/BSc, MA/MSc, PhD/ SLA) yksek renime gemitir. BU yap iinde BA/BSc eitimi temel dzey diploma almay salamak anlamna gelmektedir. Yksek renimin baz dallarnda geleneksel 10 ya da 12 yaryllk btnsel eitim devam etmektedir. (mesela hukuk, ve tp bilim dallarnda). Hem BA/ BSc ve hem de MA/MSc derecelerinin elde edilmesi i ve alma dnyasnda gerekli anslar salamaktadr. Sonucunda diploma verilecek olan eitimlerin dnda yksek renim kurumlar ksa vadeli eitim programlar da vermektedirler ki bunlar arasnda yaz niversitelerini ve ksm eitimleri sralayabiliriz. Macaristandaki yksek eitim sisteminde verilen diplomalar unlardr:
Krediler toplam Yaryl says

Diplomal eitimler
BA, BSc (MA/MSc) kesintisiz MA PhD, DLA
180-240 kredi 60-120 kredi 300-360 kredi 180 kredi 6-8 yaryl 2-4 yaryl 10-12 yaryl 6 yaryl

Ksmi eitimler
postgradual eitimler Yaz niversiteler, Ksm eitimler Yksek retim dzeyinde ve ksa dnem youn eitimler
60-120 kredi farkl farkl farkl 2-4 yaryl 2-4 yaryl

2.5 renim yl bilgileri.

Bir renim yl iki yaryldan olumaktadr. Ve de 14-15 haftalk eitimlerin ardndan 6 haftalk snav dnemi gelmektedir.

2.6 Kalite ve rekabet zellikleri.

niversiteler asndan srekli gelien uluslar aras rekabetle mcadele edebilmek ok nemli ve zor bir grevdir. Bu nedenle eitim kurumlarnn kalitesinin srekli gelitirilmesi, rekabet gcnn arttrlmas gerekmektedir. Avrupadaki ve de Blgemizdeki yksek renim kurumlaryla rekabet edebilmek ancak byle mmkndr. Macaristan niversitelerinden diploma alan niversite rencileri ve de bu kurumlarda alan retim ve aratrma grevlileri, aynen Macaristan Yksek renim kurumlar gibi uluslar aras dzeyde yksek prestije sahiptirler. Her retim ylnda ok sayda yabanc niversite rencisi, ve aratrmac Macaristana gelip bir yksek retim kurumuna dahil olmakta ve bilgi ve deneyimlerini orada gelitirmek, diploma edinmek veya aratrma yapmak iin faaliyetlere balamaktadr. Uluslar aras standartlar ve uluslar aras anlamda artk kabul edilen yksek eitim dzeyinin gvence edilebilmesi iin ok sert kalite denetim sistemleri devreye girmektedir. Macaristan Akreditasyon komisyonu hem kurumsal anlamda ve hem de programlarn akreditasyonu anlamnda ve de denetleme faaliyetleri anlamnda eitim srelerini srekli izlemektedir ve bu srecin Avrupa Standartlar Temel lkeleriyle uyum iinde kalmasna zen gstermektedir.

2.7 niversiteler ve irketler arasndaki ilikiler.

niversiteler ve irketler arasndaki ibirlii Macar yksek renim srecinin modernizasyonu ve kalite gelitirme kriterleri asndan belirleyici neme sahiptir. Bu balamda yakn gemite uygulanmaya balanan bir program Macar Bilimler Akademisi ve baz niversitelerde devam etmekte olan aratrma faaliyetlerinde ibirlii temelinde destek sunmasn salamaktadr. Bu yeni program dnyaca nl aratrmaclarn, program kapsamnda Macaristana davet edilebilmelerini de mmkn klmaktadr. niversiteler ve irketler arasndaki ibirliinin, eitim amal olarak somutlat ve bu srete aratrma innovasyon faaliyetlerinin ne kt pek ok rnei bulunmaktadr.

niversiteler ve irketler arasnda ibirliinin hayata geirilmesi zerine birka rnek Bu blgenin nde gelen petrol irketi olan MOL Macar Petrol ve Gaz Sanayii Nyrt. Sekiz Macaristan ve sekiz Slovakya niversitesiyle stratejik partnerlik antlamas imzalamtr. Bosch grubu birok niversite ve yksek okula gelitirme projelerinde ve de rencilerin staj faaliyetlerinde yardmc olabilmek amacyla staj eitim frsatlar salamaktadr. Oto sanayinde de ibirlii frsatlar bulunmaktadr: - Gyr ehrindeki Szchenyi Istvn niversitesi ve Audi Hungaria irketi arasnda imzalanm bulunan ibirlii erevesinde niversitenin Teknik Bilimler Fakltesi bamsz bir Audi Oto Mhendislii Faklte Grubu oluturmutur. - Kecskemt ehrinde bulunan Mercedes otomobil fabrikas Kecskemt Yksekokuluyla stratejik ortaklk gelitirmitir. Buna gre ikili eitim ilikileri kapsamnda okulda fabrikann teknik talepleri dorultusunda zel eitim program uygulanmas gndeme gelecektir. Enformasyon teknolojisi alannda sanayi dalyla ibirlii faaliyetleri - Ericsson irketinin Budapetede oluturduu uyumluluk merkezi telekomnikasyon alannda en nde gelen merkezlerden biri haline gelmi bulunmaktadr. Salk ve ila sektr alannda bu sanayi dalyla ibirlii faaliyetleri - Macaristan la Sanayinin en belirleyici gruplarndan biri olan Richter Gedeon Grubuyla birok yksek retim kurumlar arasnda varlan anlama eczaclk eitiminde nemli frsatlar yaratmaktadr. - Macar Bilimler Akademisi, EGIS grubu ve dier baz irketler arasnda varlan ibirlii sonucunda GneyOvaNeurobioloji Bilim Merkezi oluturulmutur. Bu ibirlii sonucunda yeni tehis ara ve donanmlar ve zellikle de beyin ve omurilik alannda yeni frsatlar yaratmaktadr.

10

3. MACARISTANDA DOKTORA EITIMI VE ARATIRMALAR.

3.1 Macaristanda doktora, PhD eitimi.
Macaristan yksek reniminin en gl alanlarndan biri doktora (PhD) eitiminde ve aratrmalarda ve bu alandaki projelerde gizlidir. Macaristandaki niversitelerde elde edilecek doktora dereceleri uluslar aras anlamda da nemli prestije sahiptir.

3.2 Uluslararas aratrmalarda ibirlii.

Aratrma ve gelitirme alanlarnda temel dallarda ve de uygulamal aratrmalarda niversite ve de akademik aratrmalarda her anlamda nemli uluslar aras ibirlii olumutur. Kanmzca bu alandaki son derece nemli sonularn, aratrma deneyimlerinin ve elde edilen nihai sonularn partner kurumlarla ve enstitlerle paylalmas uluslar aras faaliyetin en nemli yanlarndan biridir. Macar aratrma kurumlar pek ok projede grev almaktadrlar.

3.3 Bilim dnyasnda Macarlarn ulat nemli sonular.

Macaristan dnya bilim hayatna 13 Nobel dll bilim adam ve pek ok mucit armaan etmitir. Bu ad geen kiilerin keifleri arasnda pek ok kullanm nesnesi bulunmaktadr. Bunlara rnek verecek olursak; tkenmez kalem, gvenlikli kibrit, elektrikli lokomotif ve telefonla komnikasyon. YAKIN GEMITE ULAILAN BAZI NEMLI MACAR BILIMSEL SONULARI: Wigner Fizik Aratrma Merkezi (CERN) Wigner Fizik Aratrma Merkezi, CERN veri merkezi olarak hizmet vermektedir. Avrupadaki en byk bilgi akm kapasitesine sahip olan dnyann en modern aratrma merkezlerinden biridir. Wigner Veri Merkezi yardmyla Macaristan Avrupa aratrma srelerine ok nemli bir katkda bulunmu olmaktadr. Bu merkez yaklak elli aratrmacya dnyann en gelimi ve yeni teknolojik imknlarn sunmaktadr. Extreme Light Infrastructure (ELI). ELI (Avrupa Birliinin en nemli bilimsel byk projelerinden biridir) u an itibaryla (2013)Szeged ehrinde oluturulma aamasndadr. Macar lazer aratrmaclar geride kalan otuz yllk tarihi periyot iinde bu alanda hem nc ilevi olan aratrmalar yapmlardr. Bunlarn bir sonucu olarak da ELI kurulmutur. Aratrma kurumunun ilk etab 2015 ylnda tamamlanacaktr. Bunu takip eden ylda ise Avrupada ilke kez bu alanda byk aratrma porjeleri gndeme gelecektir. ELI Orta ve Dou Avrupann en byk ByK lazer altyapsdr.

 Biyonik Merkez. Macaristan yksek reniminin en nemli kazanmlarndan biri de biyonikin (bu bir ok alt bilim brann ieren yeni bir bilim daldr) Macaristandaki geliimidir. Biyonik biyoteknoloji ve elektronik enformasyon teknolojisinin birlemesiyle domutur amzn en hzl gelien en dinamik high tech sanayi daldr. On iki Macar aratrma merkezinin koordinasyonuyla ortaya kan Macaristan info Biyonik Aratrma Merkezi bu balamda domutur. Baz nemli aratrma sonular: Endre Szeverdi (doum tarihi. 1940) Matematikidir. Bu alandaki almalar 2012 ylnda Abel dlyle taltif edilmitir. Bu dl matematik bilimleri alannda verilen en yksek dzeydeki dldr ve Nobel dlyle edeerdir. Szemerdi Endre kombinatorik, say teorileri ve algoritm alannda nemli sonulara varm ve bu sonular nedeniyle de uluslar aras dle layk grlmtr. Lszl Lovsz (doum tarihi 1948) akademisyen 2010 ylnda Kyoto - dlne layk grlmtr. Bu dl de Japon Nobel dl olarak bilinmektedir. dl bilim adamna temel bilimler dalnda ilimli yaplar zerine gerekletirdii aratrmas nedeniyle verilmitir. Gerekelendirmeye gre Lovsz Lszl matematik alannda farkl dallar arasnda balant kurmas ve de bilimsel almalarnn matematie dayal bilim dallarnda yapt etkiler nedeniyle dle layk grlmtr. 2011 ylnda Brain-dl Macar beyin aratrmacsna verilmitir. Gyrgy Buzski, Tams Freund ve Pter Somogyi renme ve hafzaya alma srelerinde belirleyici olan sinir alarnn kendi aralarndaki balantlarn ve de alma ekillerini ortaya karma konusundaki faaliyetleri nedeniyle bu dle layk grlmlerdir. Macar bilim adamlarnn aratrma alan sinir alarnn hangi mekanizmalar yardmyla var olan bilgileri beyinde kaydettikleridir. MASAT-1: Sadece Macar mhendisler tarafndan gelitirilen ilk uydu 2012 yl balarnda yrngeye sokulmutur. Bu olgunun kendisi, Macar mhendisliinin aratrmalarn ve eitimdeki yeni gelimelerin hangi dzeye vardn kantlamaya da yetmektedir. A MASAT-1 niversite ve doktora rencilerinin ve niversite retim grevlilerinin ortak faaliyetleri sonucunda hazrlanmtr. Enerji tasarruflu ara: Shell Eco-Maraton Avrupa 2012 yarmas Macar zaferi getirmitir. niversite rencileri ve retim grevlileri tarafndan oratklaa bir ekilde hazrlanan ara bir litre benzinle 2696 kilometre yol kat etmeyi baarm ve de bu ok nemli sonula yarmada takm olarak gm madalyayla taltif edilmitir.

11

12

4. MACARISTANDA EITIM.
4.1 Yabanc bir renci olarak Macaristanda yksek renim.
YABANCI DILDE EITIM IMKANLARI Geride kalan yllar iinde Macaristan yabanc renciler asndan niversite eitimi balamnda nemli bir hedef lke haline gelmitir. nk yksek renimin seviyesi ve kalitesi de yksektir. Bunun yan sra beslenme ve konaklama giderlerinin de grece dk olmas bu tercihte nemli rol oynamaktadr. YABANCI DILDEKI EITIMLER VE PROGRAMLAR Macaristan yksek reniminde elde edilecek BA/BSc, MA/ MSc ve doktora (PhD/DLA) diplomalar Avrua Birlii lkelerinde ve de dnyann dier lkelerinde kabul edilen ve deer verilen diplomalardr. Macar niversitelerinin ve yksek okullarnn yabanc dilde yaptklar eitimler ve uygulanan eitim programlar Bat Avrupa lkelerinde niversitelerde uygulanan programlarla edeerdedir. Macar yksek renim kurumlarnda sunulan yabanck dildeki BA/BSc, MA/MSc ve doktora (PhD/DLA) eitim ve kursalrna dair daha geni bilgi Campus Hungary Programn resmi sitesinde bulunabilir. Yabanc renciler iin yabanc dilden srdrlen yksek renim eitimleriyle ilgili olarak daha geni bilgi iin www.campushungary.org weboldal Study Finder maddesinden yardm alnabilir.

YABANCI RENCILER IIN YAYGIN ALTERNATIFLER. Macaristan yksek renimin kurumlar yksek renimde hem okul ve hem de kurslar ve eitimler anlamnda yabanc renciler iin ok yaygn imknlar sunmaktadr. Bunlar ksa programlar, renci deiim programlar ve de bilim dnyasnn her bir branndan sonuta diploma veren niversite ve yksek okul ders programlardr. Diplomaya ynelik yksek eitimlerin yan sra bu kurumlar derece vermeyen bir farkl eitim de vermektedirler. Bunlara rnek olarak yksek uzmanlk eitimi, postgradual (BA/BSc, ya da MA/MSc diploma temelli) uzmanlk eitimi, yaz niversiteleri, ve ksmi eitimler de olabilir. Macaristan yksek renim kurumlarndaki eitimler , eitim ve aratrma programlar ok yaygn bir alanda yabanc dilde eitimi de mmkn klmaktadr (BA/BSc, MA/MSc ve PhD/ DLA dzeyinde de). 2012 -2013 eitim ylnda niversiteler ve yksek okullar 400n zerinde yabanc dilde eitim program balatmlardr. Bunlarn % 85i ngilizce, % 11i Almancadr. Yabanc dilde devam eden eitimler tm bilim dallarn kapsayacak yaygnlktadr. (tp bilimleri, eczaclk ve ila bilimleri, di sal bilimleri, mhendislik bilimleri, ekonomi, doal bilimler, toplumsal bilimler, sosyal bilimler, sanat ve mzik de bunlarn arasndadr. Sitemizde bu eitim dallarnn aranmasnda kullanabileceiniz bir arama motoru da bulunmaktadr. (Study Finder). Campus Hungary Study Finderde bulunan veri taban Macar yksek renim alannda faaliyet gsteren kurumlar tarafndan balatlan ve yabanc dillerde eitim imkan veren 400 akn eitimle ilgili ayrntl bilgiler sunmaktadr. KREDILERIN TANINMASI. Macaristan 2004 ylndan bu yana Avrupa Birliinin yesi bulunmaktadr. Bu nedenle de kurumlarmz Avrupa Yksek renim Alannn bir parasdr. Buna uygun olarak da Macaristanda elde edilecek olan diplomalar ve krediler baka bir lkeye tanabilir ve Avrupa kurumlar tarafndan da tannr. ECTS, yani European Credit Transfer Systemin 2003 ylnn eyll ayndan itibaren Macar yksek renim sistemine bal tm kurumlarda uygulanmaktadr. Kredi sisteminin uygulanmaya balanmasnn en nemli amac farkl yksek renim sistemleri arasnda uyum salamak ve de farkl lkelerdeki niversite rencilerini tevik etmek idi. Bu srecin bir sonucu olarak Avrupa lkeleri yksek renim kurumlar Macaristanda salanan kredileri tanmaktadrlar ve de bunun tersi de dorudur, yani Macaristan yksek renim kurumlar yabanc lkelerde temin edilen kredileri tanmaktadr.

13

KALITE DENETIMI VE AKREDITASYON. Macaristan yksek renimin kurumlarn ve de bu alandaki eitimleri Macaristan Akreditasyon Komisyonu (MAB) akredite etmektedir. MAB bamsz bir kurulutur. Bu kurulu ayn zamanda uluslar aras yksek renim kalite denetim kurulu olan International Network for Quality Assurance Agencies in Higher Educationun (INQAAHE) da bir yesidir. MAB hem kurumlar ve hem de bu kurumlardaki eitimleri akredite etmektedir. Ve ayn zamanda bu niversite ve yksek okullarda devam etmekte olan eitim ve aratrma srelerindeki dzeyi de denetlemektedir. Bu alandaki kalite garantisi ve kalite denetlemesi, yllk eitim programnn, kriterlerin, ve de eitim veren elemanlarn sistemli ve dzenli olarak kontrol edilmesiyle salanmaktadr. Bu denetlemeler sz konusu kurumlarn balatt her eitim ve program iin ayr ayr yaplmaktadr. GIRI KRITERLERI MACARISTAN YKSEK RENIM SISTEMINE KATILMANIN KOULLARI. Bu alandaki faaliyetleri dzenleyen yasa uyarnca gndz bachelor (BA/BSc) eitim ve de srekli master (MA) srecine katlm bu konudaki kriterlerin var olmasyla mmkndr. Kayt iin bavurunun koullar: herhangi bir yksek renim kurumuna devam edebilmek iin a) bir Macar okulundan verilmi bulunan olgunluk snav belgesi, ya da b) bununla yurtdndaki edeer kurumlardan alnan diploma ya da c) Macaristanda akredite edilmi ya da burada da kabul edilen herhangi bir yksek eitim kurumundan alnan bir diploma. Baz durumlarda pratik veya uygulamal snav da sz konusu olabilir. Sanat ve mzik alanlarnda mracaat edenler iin sanatsal birikimleri yetenekleri hakknda bir mlakat sz konusu olabilir. Eer lkemizde PhD/DLA derecesinin temin edilmesi ama ise bu alandaki bavurunun temel koulu MA diplomasyla edeerde bir niversite belgesine ya da diplomasna sahip olmaktr. Doktora srecine katlabilmenin koulu MA/MSc dip lomasna sahip olmaktr. Baz dallarda, bu daldaki eitime nasl dahil olunabileceinin ayrntlar sitemizden takip edilebilir. (www.campushungary. org). Eer nerede, hangi kurumda ve okulda eitim yapacanza artk karar vermiseniz bu durumda sz konusu kurumun kendi sitesinden de bilgi alabilirsiniz. Eitim kurumunun bir paras olarak faaliyet yapan Macar Edeerlilik ve Enformasyon Merkezinin devi yurtdnda elde edilen diplomalarnve diploma nitelikli belgelerin burada da kabul edilmesi ilemleri ve de Macaristanda elde edilen eitimlerin yurtdnda da tannmas konusundaki admlarn hayata geirilmesidir.

4.2 Eitim cretleri.

Yksek renim kurumlarnda ki bu kurumlarn devlet ya da zel statde olmasndan bamsz bir ekilde devlet tarafndan cretsiz olarak sunulan ve de zel, yani cretli olarak srdrlebilen kontenjanlar bulunmaktadr. Bunun yan sra baz kurumlar kendi rencileri iin burs imkanlar da sunmaktadr. Devlet tarafndan karlanan yani cretsiz eitimden ka kiinin yararlanabilecei hususu her yl hkmet tarafndan belirlenmektedir. Bu srete cretin ne kadar olaca da hkmet kararnameleri tarafndan belirlenen koullar erevesinde olmak kaydyla yksek renim kurumu tarafndan belirlenmektedir. Eitim cretleri Bat Avrupa lkelerindeki eitime kyasla Macaristanda belirgin bir ekilde daha azdr; 1200 Euro/1500 Euro dan balamaktadr. Tp eitimleri ki bunlar her yerde en pahal eitimler arasndadr- yaryl bana 3000-5000 Euro civarndadr.

4.3 Macaristanda yabanc renciler.

2012-2013 eitim ylnda Macaristanda 20 500 yabanc renci eitim almtr ve bunlarn nemli bir ksm da yabanc dilde eitimi tercih etmitir. Academic Cooperation Association (ACA) tarafndan yaplan lmlere gre Macaristan ngilizce eitimler alannda Avrupada en ok tercih edilen lkeler arasnda bulunmaktadr.

16

5. PRATIKTE BILINMESI GEREKEN HUSUSLAR

(MACARISTANA GELMEK ISTEYENLERE BILGILER)

5.1 Macarca.
Akc olarak Macarca bilmeniz gerekir mi? Hayr, nk yksek renim kurumlarndaki Bachelor, master, ve doktora eitimleri yabanc dillerde devam eden ok sayda alternatif sunmaktadr. Bu diller de zellikle ngilizce, Almanca ve Franszcadr. (Ancak baz yabanc dillerde devam edilen eitimlerde bir miktar Macarca bilmenin yararl olaca alanlar da bulunmaktadr. Bu zellikle eitimin pratik yanyla ilgili bir husustur. Mesela tp bilimleri eitiminde yaplmas zorunlu olan zorunlu hastane stajlarnda, hastalarla olan iteimde bir miktar Macarca bilinmesi bu balamda rnek verilebilir). MACARCA RENMEK Tm bunlardan bamsz olarak da Macaristanda bulunduunuz zaman dilimi iinde Macarca renme konusunda imkanlar mevcut olacaktr. Bu hem gnlk yaamn daha kolay hale getirilmesinde ve hem de istenirse eitimin Macarca alnabilmesinde yararl olacaktr. Eer Macaristandaki eitiminizi Macarca olarak srdrmek istiyorsanz bu durumda giri ilemlerinin bir paras olarak Macarca dil snavna girmeniz gerekecektir. Macarca renebilmek iin Balassi Enstits imkanlar salamaktadr. Devamla, hedeflenen niversite eitimi ncesinde gerekirse bir yllk hazrlk ve lisan hazrlk kursu da gerekirse deerlendirilebilir. Balassi Enstits btn yl deiik dzeylerde olmak zere yabanc rencilere ynelik Macarca lisan kurslar balatmaktadr.

5.2 Vize.
AVRUPA BIRLII VE DE AVRUPA EKONOMIK TOPLULUU YESI LKELERDEN GELEN RENCILER AISINDAN VIZE ZORUNLULUU Avrupa Birlii ve de Avrupa Ekonomik Topluluu yesi lkelerden gelen renciler ve devamla Avrupa Konseyi tarafndan yaynlanan 539/2001/EC kararnamesinin 2. Ekiminde (Annex II) sralanan lkelerin vatandalar Macaristanda vize muafiyeti tamaktadrlar, yani vize gerekmeden de lkemize gelebilirler. Bunun koulu olas ikamet sresinin 90 gn amamasdr. kamet alnmasylailgili yaplmas gerelen bavurular aada tantlmtr.

AVRUPA BIRLII YESI OLMAYAN LKELERDEN GELECEK OLAN AHISLARLA ILGILI OLARAK GEREKLI VIZE YKMLLKLERI (VISA REGULATIONS FOR INTERNATIONAL STUDENTS FROM OUTSIDE THE EUROPEAN UNION) Avrupa Birlii dndan gelecek olan renciler, eer Avrupa Konseyi tarafndan yaynlanan 539/2001/EC kararnamesinin 2. ekinde (Annex II) sralanan lkelerin vatandalar deillerse, vize almalar gerekmektedir. Vize bavurular, kendileri iin daimi ikametlerinin bulunduu lkedeki Macar Bykeliliklerinde veya konsolosluklarnda yaplmaldr. Eer bulunduklar lkede Macar diplomatik misyonu bulunmuyorsa bu durumda bu misyonun bulunduu bir baka lkede de bavuruyu yapabilirler. Vize bavurusunun yaplmas esnasnda renci olduu konusunda stat kant belgesi de sunulmaldr. Vizenin hazrlanmas yaklak bir ay iinde gerekleecektir.

17

5.3 kamet izni.

Vize alndnda ikamet iznine de gerek duyulacaktr. Bu konuda yaplacak olan bavuruya vizenin, seilen blmden alnan belgenin ya da cretsiz eitim izninin, veya okul cretinin denmi olduunu kantlayan makbuzun, konaklanacak yerin belgesinin, hayatn idame ettirilmesiyle ilgili belgenin ve salk sigortas belgesinin de eklenmesi gerekmektedir. kamet izninin karlmasnn iki ay bile srebileceini unutmamak gerekir. Vizeyle ve lkeye girile ilgili dier bilgiler. www.campushungary.org (Welcome guide / making preparations / visa and residence permit maddesinde) Gmenlik ve Vatandalk Kurumu sitesi: http://www.bmbah.hu (ingilizce) Macaristan Dileri Bakanl http://www.kormany.hu/en/ministry-of-foreign-affairs

18

5.4 Gnlk yaam iin gerekli giderler.

Beslenme giderleri, evle ilgili giderler, ve yolculuk giderleriyle birlikte ve de bo zamanlarn deerlendirilmesinde harcanan giderler de dikkate alndnda aylk en az 150 000 Forint ihtiyacn olacaktr (bu yaklak 520 Euro veya 690 Dolar eder) Bu tutarn ev kirasn, (ya da yurt cretini) evin dier giderlerini, gnlk alverileri, ulam giderlerini) karlamas gerekir. Ancak okul creti elbet bunun dndadr. Konaklama giderleri hayatn srdrlebilmesi iin gerekli giderlerin nemli bir kalemini oluturduundan, bu doal olarak, oda m tuttuuna, ev mi kiraladna veya yurtta m kaldna da bal olarak deiecektir. Corafi olarak hangi ehirde kaldna gre de kk farkllklar ortaya kabilir. Budapete tara ehirlerine gre bir miktar daha pahaldr. FIYATLARLA ILGILI OLARAK BIRKA RNEK 1 Euro = yaklak 290 HUF, 1 USD = yaklak 220 HUF Kk bir evin (aylk) kiras Budapetede : 60.000-70.000 HUF
+ ev zorunlu giderleri (200-230 EUR veya 280-330 USD) Budapetede ulam: 10.000 HUF (35 Euro- 22 USD) Budapetede bir otobs bileti: 350 HUF (1,5 EUR 2 USD) 1 ekmek; 270 HUF (1 EUR 1,5 USD) 1 bira; 250 HUF ( 1 EUR 1,4 USD) 1 ie arap; 1,000 HUF ( 3,5 EUR 3,5 USD) 1 litre st; 250 HUF (1 EUR 1,4 USD) restoranda yemek: 1,500 2,500 HUF (5-8 EUR- 6-12 USD) Sinema bileti; 1,000 HUF ( 4 EUR 5,5 USD)

Gncel dviz kurlarn takip edebilmeniz iin Macar Merkez Bankasnn resmi sitesini neriyoruz : http://english.mnb.hu/

20

5.5 Oturum, konaklama.

niversitelerin bulunduu ehirlerde kalacak yer bulunmas asndan birden fazla yol imkan bulunmaktadr. niversitenin yurdunda kalabilirsiniz, ya da ister kendi banza, isterse arkadalarnzla oda veya daire kiralayabilirsiniz. Bu konuda alacanz karar, maddi koullarnz ondan sonraki dnem iinde belirleyecek niteliktedir. nk aylk giderlerinizin belki de yarsndan fazlasn konaklama konusu alacaktr. Ayrca unu da unutmayn ki, yurtlarda odalar (ki bunlar genellikle iki yatakldr) snrl sayda bulunmaktadr. ahslar tarafndan kiralanan evlerle ilgili olarak ya gazetelerin ilgili ilan ksmlarnda ya da okullarn ilan panosunda bilgi bulabilirsiniz. Okullarda yabanc rencilerin sorunlaryla ilgilenen brolar veya baz yardm kurulularndan da bu konuda yardm alnabilir. Kiralar genel olaral 50.000-70.000 Forintten (18025- Euro-250-330 USD) balamaktadr. Bu da sz konusu evin muhitine gre deiebilir. Eer bir evi ya da oday birka kii birden paylarsanz bu da giderleri azaltacaktr.

5.6 Salk sigortas.

Avrupa Ekonomik Topluluuna bal olan lkeler ve de svire vatandalar, eer kendi lkelerinde salk sigortas hakkna sahip iseler, Macaristanda da bu haktan yararlanabilirler. Ancak bunun yan sra Avrupa Salk Garant Karn da karmalar gerekecektir. Macaristana bu konuda ikili anlamalar balayan lke vatandalar, acil durumlarda cretsiz salk yardm alabilirler. Uluslar aras deiim programlar erevesinde ve burslu olarak Macaristana gelen renciler Macaristanda salk hizmetlerinden cretsiz yararlanrlar. Dier lkelerden gelen renciler tam kapsaml salk sigortas batlamakla ykmldrler. Macaristanda ikamet eden yabanc renciler Ulusal Salk Sand (OEP) ile batlanan szleme uyarnca saplk hizmetlerinden yararlanrlar.

21

5.7 Hazrlk evresi. Macaristana gelmek isteyenler iin10 yararl adm-.

Eitimin veya programn saptanmas 1. Uygun eitimin bulunmas veya seilmesi 2. Uygun niversitenin veya yksek okulun bulunmas veya seilmesi Koullarn ve kriterlerin gzden geirilmesi 3. Yksek renim kurumuna bavuru ve giri koullar 4. Lisan kriterleri 5. cretler/Finansman Bavuru/Vize/Konaklama 6. Belli bir eitim iin bavuru 7. lkeye giri koullar/Vize 8. Konaklama Yolculuk ncesi yardm 9. Campus Hungary Program Brosundan alnacak yardm 10. Eitim fuarlar.

22

6. EITIMLER VE ARATIRMALARDA ANA BILIM DALLARI.

Tarm Bilimleri Ekonomi Pedagoji ve Psikoloji Mhendislik Bilimleri Sosyal Bilimler Enformasyon teknolojisi Hukuk ve toplumsal bilimler Tp ve Eczaclk Fen Bilimleri Teoloji

7. MACARISTAN NIVERSITELERININ VE YKSEK OKULLARININ LISTESI.

DEVLET NIVERSITELERI
Budapete Teknik ve Ekonomi Bilimleri niversitesi Budapete Corvinus niversitesi Etvs Lornd Bilimler niversitesi Macar Gzel Sanatlar niversitesi, Budapete Liszt Ferenc Mzik niversitesi Moholy-Nagy Sanatlar niversitesi Ulusal Gvenlik niversitesi Pannon niversitesi Semmelweis niversitesi Szchenyi Istvn niversitesi Szent Istvn niversitesi buda niversitesi Debrecen niversitesi Tiyatro ve Film Sanatlar niversitesi Kaposvr niversitesi Miskolc niversitesi Pcs Bilimler niversitesi Szeged Bilimler niversitesi Nyugat-Magyarorszg niversitesi

23

DEVLET DII NIVERSITELER

Andrssy Gyula Budapete Almanca niversitesi Merkez Avrupa niversitesi Debrecen Reformist Teoloji niversitesi Evangelik Teoloji niversitesi Devletsel Yahudi Din Adamlar niversitesi Kroli Gspr Reformist niversitesi Pzmny Pter Katolik niversitesi

DEVLET YKSEK OKULLARI

Budapete Ekonomi Yksek Okulu Dunajvros Yksek Okulu Nyregyhza Yksek Okulu Szolnok Yksek Okulu Etvs Jzsef Yksek Okulu Eszterhzy Kroly Yksek Okulu, Eger Macar Dans Sanatlar Yksek Okulu Kecskemt Yksek Okulu

24

DEVLET DII YKSEK OKULLAR

Adventist Teoloji Yksek Okulu Veszprm BaPiskopos Din Bilimleri Baptist Teoloji Akademisi Bhaktivedanta Din Bilimleri Yksek Okulu Genel Giriimcilik Yksek Okulu Budapete Modern Danslar Yksek Okulu Budapete Komnikasyon ve Giriimcilik Yksek Okulu Golgota Teoloji Yksek Okulu Bilim Kaps Budist Yksek Okulu Edutus Yksek Okulu Gbor Dnes Yksek Okulu Gl Ferenc Din Bilimleri Yksek Okulu International Business School, Budapest Uluslararas Pet Enstits Wesley Jnos Din Yksek Okulu Zsigmond Kirly Yksek Okulu Kodolnyi Jnos Yksek Okulu Ppa Reformist Din Bilimleri Yksek Okulu Adventist Teoloji Yksek Okulu Sapientia Din Bilimleri Yksek Okulu Srospatak Reformist Teoloji Yksek Okulu Sola Scriptura Teoloji Yksek Okulu Aziz Atanz Yunan Katolik Din bilimleri Yksek Okulu Aziz Pl Akademisi Egri Din Bilimleri Yksek Okulu Esztergom Din Bilimleri Yksek Okulu Gyr Din Bilimleri Yksek Okulu Pcsi Din Bilimleri Yksek Okulu Tomori Pl Yksek Okulu Wekerle Sndor Giriimcilik Yksek Okulu

BIZE ULAIM:
BALASSI ENSTITS CAMPUS HUNGARY PROGRAM BROSU web: www.campushungary.org email: info@campushungary.hu tel.: +36-1-666-7930 fax: +36-1-666-7909 Budapete Bromuz H-1016 Budapest, Somli u. 51. Pcs Bromuz 7633, Sznt Kovcs Jnos u. 1/B.

Balassi Enstits. Budapete, 2013 Her hakk sakldr. Bu materyal hibir ekilde oaltlp kullanlamaz

www.campushungary.org Balassi Institute

AVRUPA HARITASININ DA KULLANIMIYLA, SADECE BUDAPETE DEIL, DIER BYK MACAR EHRLERNN DE KULLANIMIYLA (PCS, SZEGED, DEBRECEN, GYR, VESZPRM, MISKOLC)

MACARISTAN

National Development Agency www.ujszechenyiterv.gov.hu 06 40 638 638

The projects are supported by the European Union and co-nanced by the European Social Fund.