Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

SADRAJ
1. 2. UVOD............................................................................................................................................................................2 PREGLED METODA KONANOG ZBRINJAVANJA OTPADA .................................................3 2.1. 2.2. RECIKLIRANJE OTPADA .........................................................................................................................3 TERMIKE OBRADE OTPADA ..............................................................................................................4 SPALJIVANJE OTPADA ...................................................................................................................4 PIROLIZA OTPADA ............................................................................................................................4 GASIFIKACIJA OTPADA .................................................................................................................5

2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 3.

METODA PIROLIZE ...........................................................................................................................................6 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. HISTORIJAT PIROLIZE ..............................................................................................................................6 PIROLIZA KAO METODA ZBRINJAVANJA OTPADA ...............................................................6 PREDNOSTI I NEDOSTACI PIROLIZE ................................................................................................8 SHEME PIROLIZE ...................................................................................................................................... 10

4. 5.

POSTROJENJA ZA PIROLIZU OTPADA ............................................................................................. 11 VRSTE OTPADA KOJE PODLIJEU PIROLIZI............................................................................... 13 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. PRERADA PLASTIKE PROCESOM PIROLIZE...................................................................... 13 PRIMJENA PIROLIZE U PROIZVODNJI DRVENOG PLINA ................................................. 15 PRERADA PNEUMATIKA PROCESOM PIROLIZE ................................................................ 16 PRIMJENA PIROLIZE NA ORGANSKI OTPAD ........................................................................... 17

6. 7.

PROBLEMI KOMERCIJALIZACIJE PIROLITIKE TEHNOLOGIJE............................... 18 PRIMJENA PIROLIZE U SVIJETU .......................................................................................................... 19 7.1. POSTROJENJE ZA PIROLIZU BURGAU U NJEMAKOJ ....................................................... 24 PIROLIZA SA EKONOMSKOG ASPEKTA .......................................................................................... 30 UPOREDBA PIROLIZE SA DRUGIM TERMIKIM OBRADAMA .................................. 31 ZAKLJUAK .................................................................................................................................................... 33

8. 9. 10.

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

1. UVOD
Otpad je jasni pokazatelj gospodarskog rasta i njegova koliina izravno pokazuje koliko je neko drutvo razvijeno. Prema Zakonu o otpadu FBiH otpadom se smatraju sve tvari ili predmeti koje ovjek odbacuje, namjerava ili mora odloiti. Dok se u svakidanjoj praksi pojam otpada moe definirati kao proizvodni i tehnoloki ostatak, jasni pokazatelj standardnog ivota ljudi. Iz toga se zakljuuje da otpad nije gomila neiskoristivih tvari, te ne mora biti smee. Smeem se naziva pomijeani otpad iz domainstva, industrije, javnih povrina i dr. Podjela otpada: Prema mjestu nastajanja Prema svojstvima

Prema mjestu nastajanja razlikujemo: komunalni otpad, industrijski otpad, ambalani otpad, graevinski otpad, elektroniki otpad, otpadna vozila i gume. Prema svojstvima otpad dijelimo na: opasni neopasni inertni otpad Sav otpad koji se produkuje, treba na neki nain zbrinuti. U BiH je 2003. godine usvojena strategija sanitarnih deponija. Dosadanja praksa zbrinjavanja otpada je konano odlaganje na deponije. S obzirom na veliku produkciju otpada,i pomankanje raspoloivog prostora za izgradnju deponija, potrebno je primjeniti i neke druge metode zbrinjavanja otpada, odnosno uvesti prioritete u gospodarenju otpadom. Prioritetni postupci se ogledaju u: 1. Sprjeavanje, odnosno smanjenje nastajanja otpada 2. Recikliranje, odnosno ponovno koritenje otpada 3. Obrada otpada - Stabiliziranjem, neutaliziranjem - Termike metode (spaljivanje, piroliza, gasifikacija) 4. Odlaganje otpada

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

2. PREGLED METODA KONANOG ZBRINJAVANJA OTPADA

Zavisno o vrsti i svojstvima otpada, mogui su sljedei postupci njegove obrade, odnosno zbrinjavanja: 1. Recikliranje 2. Bioloka obrada - anaerobna bioloka obrada - aerobna bioloka obrada - mehaniko-bioloka obrada 3. Spaljivanje - sa rekuperacijom energije - bez rekuperacije energije 4. Piroliza 5. Gasifikacija 6. Odlaganje na deponiju - sa proizvodnjom bioplina - bez proizvodnje bioplina Tabela 1 : Prikaz mogunosti obrade pojedinih vrsta otpada

2.1.

RECIKLIRANJE OTPADA

Recikliranje podrazumijeva selektivno skupljanje otpada. Recikliranje je organizirani sistem sa kojim se na mjestu nastanka otpada vri odvajanje i sakupljanje korisnih tvari u cilju njihova ponovna koritenja. Na taj nain se smanjuje potronja sirovina, uvoz sekundarnih sirovina, te potronja energije. Selekcija otpada se moe vriti na mjestu nastanka ili na deponiji. Vea iskoristivost otpada se dobija ako se vri selekcija na mjestu nastanka. Na taj nain se osiguravaju veliki pozitivni ekoloki prinosi, a ujedno smanjuju trokovi postupanja s otpadom. Recikliranju podlijeu papir, karton, staklo, plastika, tekstil i razni elektroniki dijelovi. (1)

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

2.2.

TERMIKE OBRADE OTPADA

Termika obrada otpada je djelotvoran, ali relativno skup nain obrade komunalnog otpada. Postotak termike obrade u ukupnoj obradi komunalnog otpada raste u razvijenim zemljama i nerijetko se njome zbrine, odnosno obradi do 50 % ukupne koliine komunalnog otpada. (1) Postupke termike obrade dijelimo na: a) spaljivanje b) pirolizu c) gasifikaciju (rasplinjavanje)

2.2.1. SPALJIVANJE OTPADA Spaljivanje predstavlja fiziko- hemijski oksidacijski proces pri kojem se oslobaa energija, a potreban kisik se uzima iz zraka. Duik i ostali plinovi koji se nalaze u zraku hemijski ne regiraju s gorivom komponentom iz otpada. Sudionici u procesu sagorijevanja su gorive komponente iz otpada i zrak, a produkti sagorijevanja su dimni plinovi i pepeo. (1) Prednosti spaljivanja otpada: smanjenje volumena otpada smanjenje reaktivnosti otpada (uslijed mineralizacije) iskoritenje ogrijevne vrijednosti manji uticaj na okoli u odnosu na odlaganje neobraenog otpada.

Nedostaci spaljivanja otpada: veliki investicioni trokovi emisija tetnih tvari putem dimnih plinova stvaranje toksinog otpada koji je potrebno odloiti na deponiju (pepeo) u sluaju recikliranja, opada energetsko iskoritenje otpada.

2.2.2. PIROLIZA OTPADA U osnovi, piroliza je proces u kojemu dolazi do destilacije organskoga dijela otpadnog materijala te kidanje hemijskih veza (krekovanje) velikih molekula materijala kao to su plastika, guma, koa i slino. Procesom pirolize iz krutih materijala dobivaju se plinovita i tekua goriva. Proces pirolize e biti detaljno obraen kroz seminarski rad. (2)

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

2.2.3. GASIFIKACIJA OTPADA Gasifikacija (rasplinjavanje) je proces djelominog spaljivanja uz kontrolirani dotok kisika pri temperaturama i do 1600 C. Dobiva se sintetski plin (CO i H2 ), koji se iskoritava kao energent. Pojava tehnologije rasplinjavanja na osnovi plazme konano nudi rjeenje po kome se problem rjeava u cijelosti, gotovo bez negativnog utjecaja na okoli. Ovo je bez konkurencije najbolji tehnoloki postupka u procesu gospodarenja otpadom, odnosi se na sve vrste otpada osim nuklearnog. (2)

Shema 1 : Gasifikacija (rasplinjavanje)

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

3. METODA PIROLIZE

3.1. HISTORIJAT PIROLIZE Piroliza, (suha destilacija od karbonatnih materijala) je drevni proces. Proces je razvijen i / ili otkriven prije nekoliko hiljada godina u istonim podrujima Sredozemnog mora. Ime je grkog porijekla, koje opisuje proces "kao vatra bez zraka". (2) Proces pirolize je najprije koriten za kuhanje i proizvodnju hrane, pri obradi drva za proizvodnju plinova i ulja, za brtvljenje avova na brodovima u cilju postizanja vodonepropusnosti, jer je bio efikasan proces koji je davao malo dima, a puno toplotne energije. U kasnijim godinama, proces pirolize je napredovao, te je sve efikasnije iskoritavan, za obradu ruda, u nastanku procesa koksiranja gdje se i danas koristi, proizvodnja metala, za proizvodnju lijekova, boja, voska, te proizvodnju agregata za izgradnju cesta, a u novije vrijeme kao jedan od termikih metoda konanog zbrinjavanja otpada.

3.2. PIROLIZA KAO METODA ZBRINJAVANJA OTPADA Piroliza je termika razgradnja komponenti otpada na visokoj temperaturi, bez prisutnosti kisika i vode, pri emu se dobivaju isti ostaci ugljika. U praksi, nije mogue da se postigne potpuno odstranjivanje kisika, zbog toga dolazi do oksidacije, sagorijevanja, dijela materijala. Velike molekule se razgrauju na male i tako se metan na temperaturi od 1300 do 1400 C raspada na vodik i ugljik, dok se drugi plinovi, alkani, razgrauju na niim temperaturama oko 400 do 600 C. Prilikom zagrijavanja, organske komponente otpada postaju nestabilne i razlau se u jednostavne produkte izgaranja. Poveanjem vremena trajanja reakcija i temperature preko 500 C hemijski elementi u otpadu nalaze se u stabilnim spojevima kao to su: voda, ugljenmonoksid, ugljendioksid i metan. Za provoenje pirolize potrebna je visoka temperatura i ona se dovodi na slijedee naine: indirektnim zagrijavanjem metalnim ili vatrostalnim zidovima, direktnim odvojenim zagrijavanjem, direktno elektrinom energijom.

Tokom procesa pirolize organske estice se tranformiu u gasove, male koliine tenosti, i vrste ostatke koji sadre ugljik i pepeo. Gasovi koji se isputaju, uglavnom se tretiraju u sekundarnoj jedinici za termiku oksidaciju. Oprema, kao to su elektrostatiki talonici, takoe se upotrebljava za uklanjanje vrstih estica.

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Pirolizom nastaju tri proizvoda: 1. gas (smjesa H2, CH4, CO, CO2 i drugih gasova), 2. tena frakcija (katran koji sadri siretnu kiselinu, aceton, metanol i kompleksne oksidugljovodonike), 3. a (skoro isti ugljik i sav inertni, nesagorljivi materijal, prisutan u otpadu koji se prerauje).

Procesom pirolize prvo se dobija prirodni gas koji se koristi za grijanje. Tena goriva se dobijaju kondenzacijom i to teki i laki derivati ulja. Po sastavu su slina lo ulju, taka paljenja je na 65 C, sadraj ai iznosi od 1,5% do 3,0%, sadraj sumpora iznosi oko 0,6% i ima toplotnu mo 49500 KJ/kg, pa se vrlo esto mogu koristiti i za dalju preradu. Ugljenini prah sadri primjese metala i ostalih soli, ali se moe koristiti kao aktivni ugalj u filterima, kao zamjena u gumarskoj industriji za a N-220, N-330 ili za dalju preradu u hemijskoj industriji. (3)

Pri temperaturama od 550 C odvija se nisko temperaturna piroliza, kod koje se stvaraju ulje i katran. Na temperaturama od 550 do 800 C odvija se srednje temperaturna piroliza gdje se razvijaju plinovi niske temperaturne moi i male koliine ulja i katrana. Kod temperature od 800 do 1100 C odvija se visoko temperaturna piroliza gdje se razvijaju plinovi visoke temperaturne moi. A kod temperature koja je vea od 1400 C, za razgradnju otpada visoke toplinske moi omoguuje se prevoenje vrstog ostatka u rastopljeno stanje i na taj nain omoguuje se jednostavno odvoenje ljake. (2)

Slika 1: Sastav gasa kao posljedice pirolize

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Mora se napomenuti da prilkom procesa pirolize dolazi do produkcije odreenih nusproizvoda (ostaci nastali samim tretmanom i ostaci prilikom preiavanja gasova) koji se moraju odloiti na kontrolisanim deponijama. Otpadna voda koje se produkuje takoe se mora tetirati prije isputanja u kanalizacione sisteme. Iz jedne tone smea pirolizom se moe dobiti: 1. 2. 3. 4. 70-90 kg koksa toplotne moi 19000-30000 kJ/kg, 5-8 kg ulja toplotne moi 3800-4200 kJ/kg, 300-500 m3 gasa toplotne moi 12000-20000 kJ/m3, 300-350 kg kondenzata (gasne vode). (4)

3.3.

PREDNOSTI I NEDOSTACI PIROLIZE

Prednosti pirolize: Produkcije gasova niske toplotne vrijednosti (8 MJ/kg (10 12 MJ/Nm3 ) koji se dalje moe iskoristi za proizvodnju energije, Nizak stepen curenja tekih metala iz vrstih ostataka, Prednosti pirolize u odnosu na spaljivanje je u manjoj koliini izlaznih plinova, te manje isputanje plinova u atmosferu. Pirolizom dobijamo regenerativni gorivi materijal koji se moe ponovo koristiti na nekom drugom mjestu, Ne dolazi do formiranja dioksina u furana, Proces je pogodan za teke frakcije otpada, Produkti koji nastaju (klinker i ostali ostaci) su sterilni , Nie temperature u odnosu na spalionice i gasifikaciju, Ekoloka razgradnja biomase: biomasa se ne spaljuje nego se razlae, Jednostavnost u pogledu ulaznih materija, odravanja i usluga, Omoguava se odvajanje krutog ostatka u stanju rastopa , i time oduzimanje ljake, koja je sa boljim karakteristikama ponovo upotrebljiva, Fleksibilnije voenje procesa.
8

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Nedostaci pirolize: Otpad se mora usitniti (isjeckati) prije ulaska u jedinicu za pirolizu radi sprijeavanja zaguenja transportnog i dozirnog sistema, vrsti ostaci sadre 20-30% toplotne vrijednosti primarnog goriva, Visoki trokovi, Potrebno je pomono gorivo, Loe energetsko iskoritenje zbog poveanog sadraja koksa i nesagorjelog ugljika, Povean sadraj tekih metala i toksinih organskih kopmonenata zbog niih temperatura reakcija.

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

3.4. SHEME PIROLIZE

Slika 2: Shema pirolize

10

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

4. POSTROJENJA ZA PIROLIZU OTPADA

Postoji nekoliko varijacija ureaja za sprovoenje pirolize: rotaciona pe (smee) pe sa rotirajuom osnovom i pe sa fluidizovanim slojem (plastika i stare gume).

Slika 3: Shema pirolitikog spaljivanja otpada

Ureaji su po konstrukciji slini insineratorima, ali se postupak odvija pri vrlo malim koliinama vazduha. Rotaciona pe je obloena vatrostalnim materijalom, postavljena je pod odreenim nagibom, a rotacioni cilindar ima ulogu grejne komore. Rotacione pei su esto opremljene gorionikom na komori za dogorijevanje, komorom za brzo hlaenje i sistemom za kontrolu zagaenja vazduha. Rotaciona pe ima ulogu komore za sagorijevanje koja radi na temperaturi do 980 C, a obino se temperatura kree izmeu700-800 C. Gasovi iz insineratora moraju se tretirati sistemom za kontrolu zagaenja vazduha radi uklanjaja vrstih estica i neutralisanja i uklanjanja kiselih gasova (HCl, NOx, i SOx). Kuita vreastog filtra, venturi skruberi, i elektrostatiki talonici sa mokrim postupkom uklanjaju vrste estice; dok skruberi sa zbijenim slojem ( packed-bed ) i spray driers uklanjaju kisele gasove. Protoni/cikulacioni fluidizovani sloj (CFB) koristi vazduh velike brzine za cirkulisanje i suspendovanje otpadnih estica u toplotnoj petlji (heating loop). Radi na temperaturi do 430C. CFB koristi vazduh velike brzine za cirkulisanje i suspendovanje otpadnih estica u okviru zatvorenog ciklusa sagorijevanja. Radna temperatura je do 870C.

Eksperimentalno postrojenje, infracrveno, koristi elektrootporne grejne elemente ili indirektno zapaljene radiantne U cijevi za zagrijavanje materijala prolazei kroz komoru na pokretnoj traci. Otpad se dozira u primarnu komoru i izlae infracrvenom zraenju (temperatura do
11

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

1010C) koje se obezbjeuje uz pomo tapova silicijum karbida iznad prenosne trake. Vazduh pod pritiskom ubacuje se duhaljkama na odabranim lokacijama du trake radi kontrolisanja stepena oksidacije doziranog otpada. Glavne primjene procesa pirolize su za tretiranje i destrukciju poluisparljivih organskih komponenti, goriva i pesticida u zemljitu. Proces se moe primjenjivati za tretiranje organskih komponenata iz otpada iz rafinerija, uglja i katrana, zemljita zagaenog kreozotom, ugljenvodonika, isparljivih organskih jedinjenja (VOCs). Mogunosti pirolize su ograniene kada je u pitanju tretiranje opasnog otpada koji sadri PCB, dioksine, i ostale organske zagaujue materije. (5)

Glavne faze procesa pirolize: Temperatura 100 do 150 0C - suenje Temperatura 200 do 550 0C - destilacija i krekovanje Temperatura 600 do 700 0C - uplinjavanje Temperaura 800 do 1200 0C- izgaranje (nepotpuno u manjak kisika)

Na slici 3 data je shema postrojenja za obradu kunog i muljevitog otpada postupkom pirolize.

Slika 4: Shema postrojenja za pirolizu kunog i muljevitog otpada 1-prijemni bunker, 2-usitnjiva, 3- dodava, PS-ohlaeni sagorjeli gasovi, PP-gas pirolize, DGdodatno gorivo, ZS-vazduh za sagorijevanje, VP-vodena para, DP-dimni gasovi

12

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

5. VRSTE OTPADA KOJE PODLIJEU PIROLIZI

5.1. PRERADA PLASTIKE PROCESOM PIROLIZE

Udio plastike u sveukupnosti otpada je jako velik, stoga i predstavlja veliki problem, te je potrebno uvesti efikasne mjere u obradi otpadne plastike. U Europi 2008.godine potronja plastike je bila 35 miliona tona, a 2009. ak 39 miliona tona. Polimerni materijali imaju veoma veliku primjenu u razliitim granama industrije i u svakodnevnom ivotu. Razlozi za iroku primjenu polimernih materijala su prednosti, koje imaju u odnosu na druge materijale, a neke od njih su: mala masa, niska cijena sirovine, mali utroak energije, razliite mogunosti prerade i reciklae. Kad je rije o upotrebi pirolize za preradu plastinog otpada, bitno je naglasiti da bi prije samog procesa trebalo smanjiti udio PVC u plastici koja e se podvrgav ati tretmanu pirolize. Polimeri plastike se pirolizom razgrauju do monomera, oligomera i petrohemikalija. Kao efikasan postupak u pirolizi plastike se pokazao Hamburger postupak . Temperature se kreu izmeu 600 0C i 900 0C, piroliza se odvija u vrtlonom sloju. (6) Kao produkti se dobiju: Plin (nositelj energije) Mineralna ulja a za industriju boja elik 15-20% 20-30% 30-40% 5-20%

Slika 5 : Hamburger postupak pirolize plastinog otpada

13

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Osim Hamburger postupka veoma efikasno je i koritenje BASF postupka termolize, gdje je piroliza zastupljena kao kljuni proces. Kapacitet BASF postupkom je 15000 t/god. plastinog otpada. Na naredom dijagramu je prikazan BASF postupak.

Shema 2: BASF postupak

Takoer veoma koristan nain prerade otpadne plastike jeste dobijanje goriva. Londonska kompanija Cynar, koja je razvila tehnologiju prerade otpadne plastike u gorivo sastoji se u topljenju otpadne plastike do razine tekuine, pirolizi i zatim destilaciji. Proces moe preraditi gotovo svu otpadnu plastiku koja se inae sada odvozi na odlagalita. Glavna prednost ovog procesa vrlo visoka uinkovitost, koja svakom postrojenju omoguava da od 20000 t otpadne plastike proizvede i do 19000 litara goriva. Proces se sastoji od sistema za dobavu uskladitene otpadne plastike, cilindrine komore za pirolizu (termiku degradaciju materijala bez prisustva kisika koja se odvija pri temperaturi od 370 - 420 C), preiavanja plinova, kondenzacije, destilacije tekue faze - odvajanja komponenti dobivenog gorivog ulja te povrata sintetskog plina nazad u proces. Otpadna se plastika nakon pranja, suenja i usitnjavanja preko sistema za rastapanje, dozira direktno u komoru za pirolizu gdje se najprije mijea i zagrijava kako bi se postigla jednaka temperatura rastopljene smjese. Sama piroliza zapoinje kada se postigne temperatura od najmanje 370 C kada zapoinje isparavanje tekue smjese. Neplastini materijal ostaje na dnu komore. (7)

14

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Slika 6 : Radni dijagram Cynar postrojenja za pirolizu

5.2.

PRIMJENA PIROLIZE U PROIZVODNJI DRVENOG PLINA

Piroliza je svoju primjenu nala i pri proizvodnji drvnog plina, koji nastaje izgraranjem drva, biomase ili drvenog uglja, a predstavlja ustvari vrstu sintetskog plina koji se sastoji od ugljenmonoksida i vodika, sa malim koliinama oneienja u vidu CO2, N2, CH4 i O2. Drveni plin nastaje u postrojenju koje se naziva pirolitiki kotao, a dananja primjena mu se ogleda uglavnom u zagrijavanju stambenih prostorija, dok je za vrijeme Drugog svjetskog rata bio veoma popularan kao pogon za motorna vozila. Pirolitiki kotlovi ili generatori drvnog plina su se ugraivali na kamione, autobuse, traktore, motocikle, brodove i vozove. Takva vozila su bila popularna u Njemakoj vedskoj, Finskoj, Francuskoj, dok se i danas mogu nai u Kini, Singapuru,vedskoj i Finskoj. Piroliza je jedna od tri osnovne faze procesa izgaranja drva, dok pirolitiki kotlovi u sebi provode proces rasplinjavanja drveta, izgaranja drveta, te kasnije izgaranja rasplinutog drvnog plina uz konani visoki stupanj djelovanja. Piroliza je toplinsko raspadanje drveta kroz promjenu njegovog agregatnog stanja. Na temperaturama iznad 100C toplinskim zagrijavanjem iz drva se poinju oslobaati plinovi. (8)

15

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

5.3. PRERADA PNEUMATIKA PROCESOM PIROLIZE Spaliti 1 tonu otpadnih guma znai proizvesti oko 450 kilograma otrovnih plinova. teta za okoli je oita. Piroliza se zasniva na toplotnom razdvajanju makromolekula sa ouvanjem ugljenvodoninih veza. Procesi se ostvaruju na viim temperaturama u reaktoru (rotacione pei) i u vakumu (slika 6). Odreeni sastojci odvajaju se kondenzacijom dok se drugi dobijaju fizikohemijskim procesima. Kvalitet i koliina izlaznih proizvoda zavisi od tipa tehnologije i uslova pirolize. U nekim sluajevima se pirolitiki prerauje smjesa otpadnih pneumatika i otpadne plastike. Usitnjeni otpadni pneumatici u rotacionim krunim peima prelaze u gasovito stanje pod dejstvom visoke temperature i u vakumu. Ovako dobijen gas prelazi u sl ijedei dio sistema, gdje se izdvajaju vrste frakcije. Gas se postepeno hladi, dolazi do promjene pritiska i prelazi u teno stanje. Pirolitiki gas koji pritom nastaje se koristi kao izvor toplotne energije, a u sluaju realizacije kogeneracione jedinice, i kao izvor elektrine energije, pa praktino postrojenje samo proizvodi odreenu koliinu neophodne energije. (9)

Slika 7 : Shema procesa pirolize

16

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

5.4. PRIMJENA PIROLIZE NA ORGANSKI OTPAD Pirolizom se organske materije bez prisustva kisika, dakle anaerobno, brzo zagrijavaju na temperaturi od oko 400 - 600 0C. Ova temperatura nadmauje granicu hemijske stabilnosti ovog materijala, ali ovim procesom se dati materijal ne spaljuje, ve se razlae na proste isparljive produkte i koks. To je proces razlaganja makromolekularnih hemijskih jedinjenja na niskomolekularne proizvode i vrste ostatke. Kod temperature 500 0C piroliza daje najvee iskoritenje tenih produkata razgradnje kao ulja i katran, a pri veim temperaturama (zagrijavanjem preko 1400 0C) uglavnom se radi o plinovima sa velikom kalorinom vrijednou. Procesom pirolize se mogu obraivati bilo kakve materije koje sadre organsku komponentu, ali efikasnost ovog procesa zavisi od osobina materije:

biorazgradiv komunalni otpad: voe, povre, ostaci jela, papir, karton, trava, lie, piljevina, stoni izmet, ambalaa za pakovanje hrane, folija, tekstil... biomasa: poljoprivredni otpad (biljna ili stona proizvodnja), otpad iz drvne industrije, otpad iz prehrambene industrije, organski otpad iz domainstava, mulj iz postrojenja za tretman otpadnih voda.

PKA je pirolitiki postupak prikladan za tretman komunalnog otpada. Odvija se u rotirajuem bubnju, na temperaturi 500-600 0C. Razlikujemo 3 faze PKA postupka: 1. priprema otpada (usitnjavanje, razvrstavanje, suenje, homogenizacija) 2. obrada i vrednovanje pirolitikog plina (krekiranje, pranje, filtriranje) 3. obrada, vrednovanje i zbrinjavanje vrtsih ostataka i otpadnih voda

Slika 8 : PKA piroliza

17

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Problem predstavljaju otpadne vode koje mogu sadrati NH3, cijanide, kloride i sulfate, to ubrajamo u opasan otpad. Piroliza je perspektivna tehnologija u tretiranju organskih kontaminanata u zemljitima i uljevitim/naftnim muljevima. Hemijski kontaminanti za koje postoje podaci su PCB, dioksini, PAH-ovi, i mnoge druge organske zagaujue materije. Piroliza nije efikasna u unitavanju ili fizikom odvajanju neorganskih hemikalija iz zagaenog medijuma. Isparljivi metali mogu se uklanjati kao rezultat viih temperatura povezanih sa procesom, ali ipak ne dolazi do njihovog neutralisanja. Tehnologija je po svoj prilici ekonominija kada su u pitanju manji uinci, kao to je tretiranje odreenih vrsta zagaenih zemljita. Meutim, kada su u pitanju primjene za komunalni otpad, a u nekim sluajevima i industrijski, trokovi primjene ove tehnologije su vii nego za druge. (10)

6. PROBLEMI KOMERCIJALIZACIJE PIROLITIKE TEHNOLOGIJE

Problemi u komercijalizaciji pirolize mogu se podijeliti na ekonomske i tehnike. S obzirom na prvobitnu svrhu pirolize koja se ogledala u prozvodnji ulja iz otpadne plastike, moe se zakljuiti da meunarodna cijena nafte utie na komercijalizaciju pirolize, to jeste ako pirolizna ulja nemaju konkurentnu snagu u odnosu na lo ulje iz sirove nafte, onda pirolizna tehnologija ne moe biti komercijalna. Stoga se jedno vrijeme komercijalizacija pirolize smatrala nemoguom, pa su neke kompanije pokuavale da dobiju pirolizna ulja iz kontamnirane plastike pomjeane sa zemljom, metalom i slino. Meutim takvi pokuaji su stvorili ozbiljne tehnike probleme. No danas se sve ee povlai pitanje proizvodnje pirolitikih ulja zbog cijene koja definitivno jeste isplativa, uzimajui u obzir da se od jednog kilograma otpadne plastike dobija jedna litra ulja. Ako se sagledaju trokovi poetnog ulaganja i rada, onda ovakva tehnologija jo uvijek nema konkurentnu mo. Meutim, iako proces pirolize ima nepovoljan poloaj u ekonomskom aspektu, trina cijena pirolitikog ulja je stabilnija od cijene reciklirane plastike, tako da se komercijalizacija pirolize oekuje u sluaju korelativnog upravljanja reciklaom plastike i poveanjem poetnog ulaganja od strane vlade. Jo jedan problem u komercijalizaciji pirolize jeste tehnika pouzdanost. Trenutno je poznato da su glavni tehniki problemi pikupljanje plastike, selekcija, i redovne koliine koje postrojenje za pirolizu zahtjeva. Proces sakupljanja i selekcije plastike su razvijeni za potrebe reciklae, a oekuje se da koliine plastike potrebne za pirolizu nee stvarati probleme, s obzirom na veliku potronju plastike od strane dananjeg ovjeka. Tehnologija rafiniranja piroliznog ulja je takoe interesantna sa ekonomskog aspekta, jer ulje koje se dobija pirolizom, po svom sastavu odgovara industrijskom lo ulju, meutim rafiniranjem se mogu dobiti benzin i dizel ulja, no ona nemaju isti odnos na tritu kao naftna ulja. Za velika pirolitika postrojenja se mogu primjeniti iste tehnologije kao pri obradi nafte, ako e se ostvariti efikasna optimizacija potronje energije.
18

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

7. PRIMJENA PIROLIZE U SVIJETU

Njemaka je drava koja je prva razvila pirolitiki proces u komercijalne svrhe, ali se ovaj proces stihijski odvija u Njemakoj jer je jo uvijek veoma aktivan postupka reciklae. Trenutno je poznato da Japan ima dobru prednost u tehnologiji pirolize. Naredna tabela pokazuje komercijanu svrhu pirolize otpadne plastike u svijetu : Tabela 2: Komercijalna svrha pirolize otpadne plastike u svijetu DRAAVA PROCES CENTAR 1 CENTAR 2 PLASTIK CENTAR FUJI CENTAR POSTROJENJE 1 POSTROJENJE KPY BASF PROCES DBA PROCES OTTO NOEL PROCES TOSCO II PROCES ROYCO PROCES KAPACITET 6000 t/god. 6000 t/god. 400 kg/dan 5000 t/god. 3000 t/god. 500 t/god. 15000 t/god. 40000 t/god. 40000 t/god. Pilot postrojenje 1000-3000 t/god.

JAPAN

NJEMAKA SAD KINA

Broj kompanija veoma aktivno radi na promovisanju komercijalnog tretmana otpada metodom pirolize. Te kompanije su u rasponu od velikih korporacija do nekih malih privatni tvrtki. Posmatrajui objekte i dizajn, neke tehnologije su ve komercijalno dostupne dok su druge u fazi razvoja. Generalno, veina procesa pirolize otpada je aktivna za postrojenja manja od 117 000 tona godinjeg kapaciteta. Iako je razvoj pirolize u tijeku u cijelom svijetu, primjena piroliznog procesa tretmana otpada ima teite razvoja u Japanu i Europi. Japan je trenutno lider u koritenju sistema pirolize komunalnog krutog otpada. Mitsui Backbock i Takuma su i primijenjeni sistemi pirolize izvorno razvijenog od strane Siemens-a na japanskom tritu. (11) Mitsui Backbock je poeo izgradnju 6 objekata koristei svoj Mitsui R21 proces od 2000 god. Sa kapacitetom obrade 58 500 - 175 500 tona godinje. Najvee pirolizno postrojenje komunalnog krutog otpada u radu je postrojenje Toyohashi City u Japanu, obradi ukupno 400 tona/dan komunalnog krutog otpada. Broj postrojenja koji koriste proces pirolize komunalnog krutog otpada takoer je brojan i u Europi, iako je stupanj komercijalizacije manji nego u Japanu. (12)

19

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Kompanija Thide Environnement u Francuskoj, razvila je spor proces pirolize koji se zove EDDITh. Ovaj proces se temelji na koritenju rotacijskih pei reaktora i tu je jedan komercijalni ureaj koji radi u Francuskoj i dva u Japanu, izgraena po Thide licenci, Hitachi korporacije. Svi objekti su veinom za obradu komunalnog krutog otpada s malom koliinom industrijskog otpada i kanalizacijskog mulja. (13)

Shema 2: Prikaz EDDITh proces Prvo se otpad sortira (plava kutija), a zatim osui prije nego se pirolizira u rotacijskoj pei. Pe za suenje sirovine podie temperaturu izmeu 400 i 700 C s vremenom zadravanja tvari izmeu 30 i 60 minuta. Brzine grijanja su od 10 do 50 C/minuti. Sintetski plin se obino koristi da se osui sirovina i osigura proces grijanja piroliznog ureaja kao to je prikazano u ovom toku. Viak se obino koristi za podizanje pare. Na kraju se kao produkt dobija a, pod nazivom Carbor, koji se obino koristi kao gorivo u drugim procesima, kao to su cementne pei. Punila, sol i metali su pranjem uklonjeni iz ai.(13) Prvo komercijalno postrojenje na podruju Francuske je izgraeno u Arrasu, 2003 godine, obraujui 50 000 tona godinje komunalnog krutog otpada, industrijskog otpada i kanalizacijskog mulja. Iznos sintetskog plina je 49%, a rafineriranog gasa je 31%. Kompanija Thide ukazuje na troak kapitala ovog postrojenja koji iznosi 22.000.000 , a operativni trokovi su 85 /t. (13) Dva postrojenja koja rade u Japanu u Itiogawa kapaciteta 25 000 tona godinje i u Izuma iji je kapacitet 70000 tona godinje obrauju preteno komunalni kruti otpad.

20

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Slika 9: Rotacijska pe u Izumo postrojenju WasteGen Ltd iz Velike Britanije i njihova Njemaka kompanija Tech Trade GmbH je napravila mnogo piroliznih postrojenja komunalnog otpada koji se temelje na koritenju rotacijske pei. Jedano od najpoznatijih je njihovo postrojenje koje posluje u njemakom gradu Burgau od 1987 godine, koje e u nastavku seminarskog rada biti detaljno opisano. U 2001.godini WasteGen je izgradio mnogo vee postrojenje pirolize komunalnog krutog otpada u Njemakom gradu Hammu. Ovo postrojenje djeluje u dvije linije pirolize, svaka sa vlastitom rotacijskom pei. Postrojenje ima projektovani kapacitet 100 000 tona godinje i troak 60 000 000 . Na postrojenje ulazi 13 TPH i izlazi 10,3 TPH sintetskog plina i 2,5 TPH ai. Sintetski plin izgara i struja se proizvodi preko parnih turbina. Elektrina snaga je 8,3 MW. Ovo postrojenje je u vlasnitvu njemake tvrtka RWE. (14) Compact Power ima pirolizno postrojenje na Avonmouth u Velikoj Britaniji, obrauje uglavnom kliniki otpad. Njihov postupak ukljuuje pirolizu u cjevasti reaktor sa pokretnom trakom koja premjeta materijal du reaktora. a i sintetski plin su gasificirani, a zatim iskoriteni za proizvodnju pare, koja se zatim pretvara u elektrinu energiju u parnoj turbini

Slika 10: Shematski prikaz Compact Power postrojenja

21

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Sa obzirom da nakon pirolize ostaju mulj i otpadna voda koja se moraju zbrinuti na trajnim deponijama, svako postrojenje mora raspolagati informacijama gdje da deponuje takav ostatak. ZWT Wasser und Abwassertechnik (ZWT) GmbH je relativno mala njemaka tvrtka specijalizirana za obradu otpadnih voda i upravljanje mulj. (15) este su pojave razvoja manjih postrojenja, kapaciteta 300-700 t/god. koja su se pokazala kao veoma efikasna. Takvo postrojenje je razvijenu na Nacionalnom univerzitetu za keramiko ininjerstvo i tehnologiju 2000-te godine koje je namjenjeno za generiranje plastinog otpada u razliitim industrijama. U tehnikom smislu ovo postrojenje koristi princip cirkulacije plastike u reaktoru. U ovom postrojenje za razliku od ustaljenih postrojenja za pirolizu je koriten drugaiji tip reaktora, metod grijanja i metod eliminacije koksa. Pirolitiko ulje se dobije hlaenjem degradirane plastike. (16)

Slika 11: Pirolitiki reaktor

Slika 12: Pe za pirolizu

22

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Bio Oil Holding NV, sa sjeditem u gradu Tessenderlo, Belgija, vodea je kompanija u razvoju tehnologije za komercijalno obnovljivu energiju. Kompanija je specijalizovana za pretvaranje biomase u teno gorivo (BTL), primjenom procesa brze pirolize. Ovo bioulje je ist, obnovljiv izvor energije, koji moe da zamjeni tradicionalna goriva za proizvodnju elektrine energije i toplote, u industrijskim kotlovima i gasnim turbinama. Oni su vodea kompanija na svjetskom tritu u pogledu tehnike brze pirolize i prva koja e pokrenuti proizvodnu liniju za preradu 5 tona biomase na sat. Nastavljaju da ulau u dalje unapreenje i optimizaciju ove tehnologije i na taj nain znatno doprinesu globalnom razvoju snanog sektora obnovljive energije. Prednosti pretvaranja bio mase u teno gorivo (BTL) primjenom procesa brze pirolize: Lako za integrisanje u raznovrsne postojee industrijske i poljoprivredne lance vrijednosti, Modularni dizajn, lak za proirenje kapaciteta uz relativno malo poetno ulaganje, Moe da prerauje raznovrsne sirovine biomase, od poljoprivrednog otpada do razvrstanog kunog otpada, Moe da prerauje sirovine krupnijeg sastava, Na raspolaganju je viak toplote za jeftino suenje sirovine, Nema ugroavanja proizvodnje hrane, Bioulje moe da se skladiti itransportuje, to mu omoguava koritenje u razliito vrijeme i na razliitom mjestu od stvarnog mjesta konverzije biomase, uveavajui tako potencijal prihoda, Bioulje moe da u velikoj mjeri zamjeni prirodni gas u elektranama s mogunou za proizvodnju struje u vrijeme vrne potronje, Bioulje moe da zamjeni fosilna goriva u sistemima sa kombinacijom toplote i elektrine energije, Snaan poslovni model: viestruki prihodi su protutea promjenama cijena primarnih izvora energije, Najbolji u klasi smanjenja CO2 po uloenom euru. (17)

Slika 13: Proizvodna jedinica postrojenja izgraenog u Belgiji

23

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

7.1.

POSTROJENJE ZA PIROLIZU BURGAU U NJEMAKOJ

Postrojenje pirolize komunalnog krutog otpada se nalazi dvije milje izvan grada Burgau u Njemakoj. Ovo postrojenje procesuira otpad za oko 120 000 stanovnika, 36 000 tona na godinu za itavu optinu Gnzburg (294 kvadratni milja). Postrojenje se nalazi na 12 000 kvadratnih metara koje je u susjedstvu optinskog odlagalita (zatvoreno odlagalite). Poljoprivredno zemljite okruuje mjesto unutar jedne milje radijusa. Postrojenje je z apoelo s radom u 1984, a 1987 - e objekt je preuzela optina Gnzburg, i trenutno postrojenje radi u punom kapacitetu. Datum zapoinjanja: Poetna proba 1983.godine , Putanje u rad sredinom 1984 godine , Jedna godina probnog rada od strane dobavljaa p rostrojenja 1986 godine, Optinsko preuzimanje prostrojenja 1987 godine.

Slika 14: Pirolizno postrojenje Burgau, Njemaka. Postrojenje obradi oko 38.580 t / god komunalnog krutog otpada, koji ukljuuje; zaostali kuni otpad, komercijalni otpad, glomazni otpad, i kanalizacijski mulj (sirovina je 25% vlana, 45% organska, 30% anorganska). Predsegregacija sirovine komunalnog krutog otpada je osigurana, meutim, svi materijali moraju biti isjeckani u maksimalnu veliinu 30cm. Ogrijevna vrijednost sirovine: prosjena 3.662 Btu / lb max 6033 BTU / lb min 2.155 Btu / lb

24

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Slika 15: Shema postrojenja; 1 - Prijemni bunker, 2-Usitnjiva, 3-Povlano sidro, 4-Dodava, 5Puni dozator, 6-Ostatak, 7-Pokretna traka, 8-Magnetski separator, 9-Mali kontejneri s ugljeninim ostacima, 10-Ciklon, 11-Komora za izgaranje sintetskog plina, 12-Kotao za otpadnu toplotu, 13Parna turbine generator, 14-Filter vrea, 15-Plinski generator (ventilator), 16-Dimnjak, 17-Sistem upravljanja (kontrolna soba), 18-Vodena para, PS- ohlaeni sagorjeli gasovi, PP -gas pirolize,

DG-dodatno gorivo, ZS-vazduh za sagorijevanje, VP-vodena para, DP-dimni gasovi Neobraen komunalni kruti otpad se dostavlja do postrojenja od strane optinskog odjela kanalizacije. Graani takoer mogu donijeti otpad iz kuanstva (bijela tehnika, veliki namjetaj, i reciklani otpad) na samo postrojenje. Kamioni koji skupljaju otpad, odlau prikupljen otpad u odgovarajui bunker,iji je kapacitet do 7 dana. Kanalizacijski mulj se dovozi do tanker - kamiona svake 2-3 sedmice, i odlae u otpadnom bunkeru. (18)
Slika 16: Kontejneri s otpadom

25

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Prikupljeni otpad se povlanim sidrom stavlja u bunker za sjeckanje. Postoje dva 33ton/h sjekaa (jedan operativni / jedan u pripravnosti). Drobilica smanjuje otpad u 300mm maksimalnu veliin u. Isjeckan otpad se zatim odlae u skladite. Povlano sidro se zatim koristi da se spusti isjeckan otpad u pirolizni kosi drveni kanal. Za uklanjanje SO 2 u sintetskom plinu, koristi se vapno ( 16 / tona komunaln og krutog otpada) . Klizna vrata se koriste za dodavanje otpada u puni dozator i da zadri dolazei vazduh iz kiseonika. (18) Rezervni vijak se dri na licu mjesta. Dozator premjeta otpad od ulaza u pe (ali ostaje van toplote). Otpad ulazi u dvije 2,64 tona / h rotacijske pei pirolize, koji se okreu na 1,5 okretaja u minuti. Svaka pe je promjera 18 x 183 cm duga, s debljinom zida od 2.54 cm. Materijal gradnje je AC66. elina pe rotira unutar izolovane obloge od metala. Dio toplih dimnih plinova iz loita (oko 1260 C) tee stijenkom pei. Na vanjskim zidovima pei se zatim zagrijava indirektno od vrueg dimnog gasa za sagorijevanje u komori. Izvan pei dostignu se temperature 700 C, a unutar pei se dostigne 496 C, to rezultira pirolizom organskog dijela komunalnog krutog otpada i proizvodnju sintetskog plina. Vrijeme zadravanja u pei je 1 sat. (18)

Slika 17: Rotacijska pe

Ohlaeni dimni gas izlazi na vrh pei kroz izolovane cijevi, pa se vrati na vrh kotla gdje se mjea sa toplim dimnim gasom iz komore za sagorjevanje. Krute tvari iz pei (ugljini gas, minerali, staklo) isputaju se kroz vodenu kupelju, koja prua otpor vazduha koji ulazi u pe i isputa vrue ostatatke. Klip se koristi za guranje ane smjese dolje u vodenoj kupelji. a i pepeo se uklanjaju mokrom ljakom otapala. ana mjeavina se proputa pokretnom trakom. (18)

Slika 18: Ostatak 26

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Obojeni metali sadrani u krutom ostatku se izvade sa magnetskim separatorom i prenesu u male kontejnere. Metali su pohranjeni na licu mjesta za podizanje od strane korisnika. Nakon premjetanja metala, transporter preostale tvari isputa u grupu polja. Ovaj materijal se odlae kao inertni otpad na deponiji susjednog optinskog odlagalita. (18) Glavne karakteristike i inertni materijal od ostatka pirolize ( a / pepeo ) su: Glavne karakteristike: Izgled / Boja: crna Miris: bez mirisa Gustoa: 3 7,5 lb/ft 3 Kalorijska vrijednost: 3.706 Btu / lb Koliina: 600 / tona komunalnog krutog otpada

Inertni Materijali: aluminijum oksid silicijske kiseline kalcijev oksid eljezni oksid ugljik anjoni (sulfata, karbonata, itd.). Piroliza plina takoer sadri 40 -60% paru i oko 15% proizvoda organskih kondenzacija (katran i ulje). Vrui, prljavi sintetski plin prolazi kroz vrui plin ciklona, koji uklanja veinu estica materije (PM). vrste materije se uklanjaju kroz dvostruki ventil da se osigur a da se topli sintetski plin nije pojavio. PM prikupljeni vruim plinom ciklona se isputa na kruti ostatak transportera za odlaganje na deponiju.

Slika 19: Postrojenje u radu

27

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Komora za izgaranje sintetskog plina, zajedno uz deponijski plin, koristi vazduh izvuen iz deponovane hale (za kontrolu mirisa), na temperaturama veim od 1250 C. Na vrhu komore za sagorjevanje, hladnjak dimnih plinova iz pirolizne pei se koristi kako bi se kontrolirala temperatura dimnih plinova. Otprilike 80% od vruih dimnih plinova ide u kotao. 20% od vruih dimnih plinova izlazi u komoru za sagorijevanje i tee nazad u pe za pirolizu da obezbjedi indirektnu toplotu za pirolizu. (18)

Slika 20: Kotao za otpadnu toplotu

Dimni plinovi prolaze kroz filter koji uklanja preostale PM. Natrij bikarbonat i aktivni ugljen se ubrizgava u tok dimnih plinova, apsorbujui gasovite zagaivae (SO 2 i HCl) i ivu. Pepeo pada u malu kantu i pepelasti materijal je vrlo zrnast. On se odvodi u rudnik soli za odlaganje.(18)

Slika 21: Filter 28

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Ventilator stvara inducirani nacrt u sistemu i pomjera dimne gasove u dimnjak. Dimni plin se isputa kroz dimnjak visok 93 '. U dimnim plinovima zagaivai su (stvarne mjerene vrijednosti emisije ostvareni su nii od dozvoljenih vrijednosti): hlor ovodina kiselina (HCl), sumpor dioksid (SO 2 ), ugljik, kadmijum/talijum, iva, dioksini/furani. Para se generie u kotlu i vri pogon 2,2 MW parne turbine koja je generator za proizvodnju elektrine energije. Tokom posljednjih 18 godina, toplotna vrijednost vrstog komunalnog otpada poveala se sa 2.600 Btu/lb na oko 4.400 Btu/lb (vie plastike,itd). Kao rezultat toga, proizvodi se sintetski plin visoke toplinske vrijednosti. Kotao nije imao dovoljno povrine za prijenos topline i bio je ograniavajui protok plina. Novi kotao je naknadno prole godine rijeio problem. Preostala para/kondenzat se proslijeuje cijevima do oblinjeg staklenika. U stakleniku etiri usjeva krastavaca i paradajza se gaje svake godine. (18)

Slika 22: Staklenik

Proizvodi: U komori za sagorijevanje sagorijeva sintetski plin i deponijski gas, koristei vazduh izvuen iz deponovane hale (za kontrolu mirisa), na temperaturama preko 1250 C generira struju. Para se koristi za pogon parne turbine s elektrinim generatorom koji producira 2,2 MW . Preostala para se koristi u susjednom stakleniku u kojem raste paradajz i krastavci. Oko 22 4473 ft/tona sintetskog plina od komunalnog krutog otpada se godinje proizvede. Sintetski plin proizveden od pirolize komunalnog krutog otpada u pei sadri slijedee plinove: vodik (H 2 ), ugljenmonoksid (CO), karbondioksid (CO 2 ), metan (CH 4 ), ugljikovodik. Toplinska vrijednost je 268-376 Btu/ft, u zavisnosti od kvalitete sirovine. (18)

29

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

8. PIROLIZA SA EKONOMSKOG ASPEKTA

Kapitalni i operativni trokovi za proces pirolize dati su u narednoj tabeli : Tabela 3 : Pregleda trokova postrojenja za pirolizu
KAPACITET POSTROJENJA KAPITALNI TROKOVI OPERATIVNI TROKOVI

(t /god.) 20 000 50 000 100 000 200 000

(euro) 19.05 miliona 43.75 miliona 73.20 miliona 112.10 miliona

(euro) 2.56 miliona 3.80 miliona 6.70 miliona 10.40 miliona

U prikazane kapitalne trokove su ukljueni i trokovi koji se odnose na porez, projekat, dizajn, naknadu za zemljite prilagoeni podruju sjeverne Europe. U prikazane operativne trokove nisu ukljueni trokovi transporta opasnog otpada koji ostaje nakon pirolize, te se treba prevesti na deponiju za trajno zbrinjavanje. U ove trokove su ukljueni trokovi odravanja, plate osoblja, trokovi uprave, trokovi potronog materijala, neto prihodi od prodaje energije, hemijski trokovi kisika, azota, prirodnog plina. Jedno postrojenje za pirolizu sa filterima za preiavaje plinova, te kombinacijom toplinske i elektrine energije zahtijeva izmeu 20 i 40 zaposlenika, ovisno o veliini postrojenja. Na taj broj treba dodati i upravno i servisno osoblje, te osoblje za odravanje postrojenja, to opet ovisi o veliini samog postrojenja. Tako da kad se sve sumira, ukupni trokovi jednog postrojenja su: KAPACITET (t/god.) 50 000 100 000 200 000 UKUPNI TROKOVI (eura/toni) 167 141 104

Ovi trokovi podrazumijevaju kamatnu stopu od 7.75% , razdoblje povrata investicije 22 godine, prihodi od struje 20 / toni, i profitna mara operatora 15%. (19)

30

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

9. UPOREDBA PIROLIZE SA DRUGIM TERMIKIM OBRADAMA

Tabela 4: Pregled tehnologija termike obrade otpada (19)
Masovno sagorijevanje sa recirkulacijom energije Da; uestalo Piroliza Djelomino;nekoliko Gasifikacija Djelomino;nekoliko

Provjerena tehnologija, evidentirani rezultati Osnovni principi Trokovi procesa Prikladnost Zbrinjavanje otpada

Sagorijevanje Srednje-visoki Dobar Sav otpad poslije tehnolokog preiavanja zraka je dobar a vrsti ostaci su smanjene zapremine Da Da Da Da Nema

Anaerobno termohemijska konverzija Srednje-visoki Nizak-srednje Posebno pogodan za kontaminiran, dobro definiran suhi otpad Mogue ali u veini sluajeva se ne koristi Da Da Da Mokri kuni otpad

Zbrinjavanje mokrog kunog otpada Zbrinjavanje suhog kunog otpada Zbrinjavanje otpada iz vrta i parkova Zbrinjavanje otpada od kartona i papira Izuzeti dijelovi otpada vrste tvari Zrak Voda Kontrola mirisa Radno okruenje Obnova energije

Termo-hemijska konverzija Srednje-jako visoki Zavisno od tehnologije Izvor odvojen mokrim otpadom osim ako je kombiniran sa boljom tehnologijom preiavanja Mogue ali u veini sluajeva se ne koristi Mogue Mogue Mogue Mokri kuni otpad Srednje-visok Srednje-visok Srednje-visok Dobar Dobar Da; oko 50% od ukupnog sagorijevanja u procesu 2% vrste tvari 98% zrak 15-25% ljaka (uklj. Klinker,ljunak,staklo) 3% metal Ostaci preienog gasa 2-3% 31

Ciklus ugljika Kvalitetni proizvodi za recikliranje Ostaci za skladitenje ili za kasnije koritenje

Ope kvalitete okolia Srednje Nizak Srednje-visok Srednje-visok Visok Visok Dobar Dobar Dobar Dobar Da; Da; 7,500-10,000 oko 70% ukupnog MJ po toni otpada sagorijevanja + energija koju sadri proizvod 1% vrste tvari 20-30% vrste tvari 99% zrak Ostatak je zrak 15-20% ljaka (uklj. 30-40% Ugljen(uklj. klinker,ljunak,staklo) Klinker,ljunak,staklo, 3% metal ljaka) 3% metal Pepeo i plinovi Plinovi 2-3% 2-3%

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Europska direktiva o spaljivanju otpada (2000/76/EC) propisuje ogranienja dozvoljenih emisija za moderna termo postrojenja. U okviru pomenute direktive su definisane sve termike obrade otpada (spalionice, pirolize, gasifikacija, plazma postupak) u onoj mjeri u kojoj nastaju opasni produkti po okolinu. U narednoj tabeli daje se prikaz termikih metoda sa popisom njihovih prodakata koji mogu biti opasni po ljudsko zdravlje, te dozvoljene koncentracije prema Europskoj direktivi. Tabela 5 : Dozvoljene koncentracije za pojedine postupke obrade (20)

32

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

10.

ZAKLJUAK

Zbog sve veih koliina i tetnosti po okolinu, otpad se smatra jednim od najznaajnijih ekolokih problema savremenog svijeta. ovjek je svojim aktivnostima odluujui inilac u mijenjanju okolia i jedino je bie na planeti Zemlji koje proizvodi otpad. Prosjeni Europljanin godinje generira vie od 500 kilograma komunalnog otpada. S porastom broja stanovnika i urbanizacije, iznos komunalnog krutog otpada je povean, to uzrokuje negativan utjecaj na zdravlje ljudi i okoli, ukljuujui i zagaenje zraka i vode. Enormne koliine otpada u prolosti, a u naim krajevim jo uvijek, zavravaju trajno odloene na deponijama. Zbog nedostatka povrina na kojim bi se trajno odlagao otpad, nastoje se smanjiti koliine otpada tretirajui ga nekom od metoda kao to su recikliranje, kompostiranje, ili termika obrada, pri emu se prema posljednjem trendu prednost daje upravo termikim obradama. Razlozi za to su : Odlaganjem otpada na deponijama dobija se niz tetnih uticaja (emisije tetnih tvari u atmosferu, tlo i vode, emisije staklenikih plinova); Prema direktivama EU otpad se vie ne smije neobraen odlagati na odlagalita (definiran udio biorazgradive tvari) u otpadu; Iskoritavanje energije pohranjene u otpadu (hemijska energija gorivih tvari,); Trokovi recikliranja (ukljuujui skupljanje i transport) su previsoki ili je dosegnut praktini optimum materijalne oporabe. Sumarno, moe se rei da se osim izravne energetske koristi koritenjem otpada kao obnovljivog izvora energije mogu ostvariti i drugi korisni uinci: smanjenje mase (za 75%) i volumena otpada (za 90%) smanjenje organskog udjela u odloenom otpadu unitavanje organskih tetnih tvari (termikom obradom se unitavaju patogeni mikroorganizmi i dr.) smanjenje emisija staklenikih plinova (nema CH4 s odlagalita) smanjenje potronje primarnih izvora energije (smanjenje ovisnosti o uvozu energenata, diversifikacija energetskih izvora,)

33

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Jedna od efikasnih termikih obrada je upravo piroliza. Proces pirolize sam po sebi nije sloen, potie jo iz davnih vremena, a ve u svijetu postoji dovoljno kompanija koje su ga usavrile u razliitim oblastima. Piroliza predstavlja termiku obradu otpada na visokim temperaturama bez prisustva zraka i vode, a kao produkti se dobiju toplotna energija, ulja i a. to se tie same primjene pirolize kao jedne od moguih metoda zbrinjavanja otpada, svakako joj treba dati posebnu panju i uzeti je u razmatranje. Piroliza je osmiljena kako bi pomogla ne samo minimizirati otpad, nego da stvara gorivo za lokalnu proizvodnju energije i smanjenje emisije staklenikih plinova (GHG). Sa okolinskog aspekta, piroliza se ocjenjuje kao pozitivna metoda koja u velikoj mjeri,u poredbi sa drugim metodama i nainima odlaganja otpada, ne zagauje okolinu. Za razliku od spalionica, tokom pirolize nastaje manje plinova koji su uz to i regenerativni. Piroliza se izdvaja kao metoda koja je jako povoljna sa aspekta zbrinjavanja razliitih vrsta otpada, preko komunalnog do opasnog. Primjena pirolize je mnogostruka, u preradi plastike u cilju dobijanja goriva, zbrinjavanje kontaminiranog zemljita i opasnog otpada, prerada biomase u cilju dobijanja energije za zagrijavanje, prerada organskog otpada u cilju dobijanja ulja, prerada pneumatika u cilju dobijanja visokokalorinih plinova i mnoge druge. Problemi kod pirolize javljaju se u komercijalizaciji ovog tretmana. Naime, veoma rijetko se na podruju Europe mogu pronai pirolitika postrojenja, dok su najvie zastupljena u Japanu. Razlog manje primjene tretmana otpadom pomou pirolize jesu veliki investicioni trokovi. Ova postrojenja su jako skupa, zahtijevaju posebnu tehnologiju, i dovoljne koliine otpada koje se moraju redovno dostavljati u pirolitiko postrojenje da bi proces bio efikasan. Ali ovim postupkom tretmana otpada u produktu se dobijaju korisni energenti koji se mogu plasirati na trite. Preradom ulja koja se dobijaju procesom pirolize, mogu se dobiti kvalitetna goriva koja mogu konkurisati trinoj cijeni nafte. Da bi se pirolizni postupak popularizirao, potrebna su ulaganja i podrka od strane vlade pojedinih zemalja, jer ovaj postupak ima puno vie prednosti nego mana. Samo nekoliko proizvoaa piroliznih tehnologija mogu sa stanovita iskustva adekvatno procijeniti dugoronu pouzdanost i iskoristivost postrojenja u due komercijalne svrhe.

Sistem pirolize pokazuje: Stabilan rad u irokom rasponu kvalitete otpada, Emisije iz sistema su daleko ispod graninih vrijednosti, Fleksibilnost u dizajnu i radu postiu modularni dizajni, Uinkovito poetno smanjenje volumena otpada, Uinkovitu korist od produkata i energije iz procesa, Niski trokovi poslovanja.

34

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

Danas u svijetu vlada miljenje da se tehnologija pirolitike obrade otpada moe iriti kao ekoloki pozitivna, a njeni ekonomski i tehniki problemi postaju sve manji sa porastom meunarodnih cijena nafte. Predvia se porast postrojenja za pirolizu u svijetu. Naime, tehnoloki napredak u odrivom razvoju termalne obrade otpada je uistinu glavni faktor u poveanju industrijske moi ime odreuje trite za prihvatanje ovih tehnika.

35

Konano zbrinjavanje otpada - piroliza

Seminarski rad

LITERATURA : (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) - Aleksandar orovi, Upravljanje komunalnim vrstim otpadom, Univerzitet Crne Gore, 2005.godina Internetski izvor, www.wikipedija.com Internetski izvor, www.medri.uniri.hr Internetski izvor, www.riteh.uniri.hr Internerski izvor, Pyrolysis Tehnology of Waste Internerski izvor, Pyrolysis Tehnology of Waste Plastics Internerski izvor, www.anzbiochar.org Internetski izvor, www.wikipedija.org - Internetski izvor, Novel and innovative pyrolysis and gasification tehnologies for Energy efficient and environmentally sound MSW disposal, Thomas Malkow, Institute for Energy, Netherlands,2003. Internetski izvor, www.ieabioenergy.com Internetski izvor, www.pyrolysisplant.com Internetski izvor, www.bcura.org Internetski izvor, www.usinenouvelle.com Internetski izvor, www.wastegen.com Internetski izvor, www.slideserve.com, www.chilledfood.org Internetski izvor, qdhonest.en.made-in-china.com Internetski izvor, www.bio-oil-holding.eu Internetski izvor, http://www.lacitysan.org, http://www.ampc.com.au,
www.managewaste.ie, www.expertpc.org, www. gncre.com

(10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) (17) (18) (19)

Internetski izvor, The Viability of Advanced Thermal Treatment of MSW in UK,

TECHNICAL AND ECONOMIC ASSESSMENT OF ENERGY CONVERSION TECHNOLOGIES FOR MSW, Waste pyrolysis review -Meat & Livestock Australia, Feasibility study of thermal treat,ent options for waste in the Limeric/Clare/Kerry region.

(20)

Internetski izvor, European Environment Agency, www.central2013.eu

36