Trkn varln Ermeninin yokluuna armaan etmek ve esas meselemiz mit Kurt Bir sredir lke olarak ziyadesiyle

skntl srelerden geiyoruz. Siyaset arenas adeta Engelsten mlhem bir kavramsallatrma olan katastrofirik denge bunalmn yayor. Bireyin yurtta olarak bir toplumsal ve siyasal dzende hayatn idame ettirmesine dair neredeyse btn temel ilkelerde erozyonun da tesinde uurum dibine yuvarlanm bir durumdayz. Anmlk ve daha da kts riyada hat safhadayz. Peki btn bu kof tartmalarn zihinsel ve dnsel geliimimize katks ne: Kocaman bir sfr! Neyse ki imdadmza Halil Berktayn bu mecrada yaymlanan mthi karlatrmal tarihsel analizler ieren ufuk ac yazlar yetiti. Son olarak ise AGOS yine yeniden muazzam bir gazetecilik esasnda bize bu meslein profesyonel anlamda ne olduunu bir kez daha gsteren bir giriimlernei gsterdi. Ve belki de asl konumamz, sorgulamamz ve zerine uzunca bir sre dnmemiz gereken esas meselemize dokundu. AGOSun 20 ubat 2014 tarihli Uygar Gltekin imzal Hazine Ermeni mlklerini geri alyor haberi bu lkenin nasl hl bir soykrmsal rejim zerine temellendirildiini ve payandalandrldn somut olarak ortaya koyuyor.

Haberin ierii yle: Malumunuz Trkiyenin aslnda gerek kozmik odalar, tapu kaytlar. Zira, bugn bu lkede ilkel sermaye birikiminin, zenginliin ve burjuvazinin kkeni byk lde srgn ve katledilen Ermeni ve Rum mallar ve mlkiyeti zerine oturuyor. stelik devlet bunu hukukun btn aralarn kullanarak deyim yerindeyse hukuki klfna uydurarak yapt ve yapmaya da devam ediyor. Uygar Gltekinin haberine gre Hazine, stanbulda su sorunun zmek iin hazrlanan Melen Suyu Projesi iin Sakaryann Kocali ilesine bal Amaba ve Karapelit kyllerini dava ederek 75 yldr kullandklar szm ona tapulu arazileri geri alyor. Arazilerin mtegayyip ehastan, yani kaybolmu kiilerden olduu ve Emval-i Metruke Kanunlar gerei kendisine ait olduunu iddia ediyor ve mahkeme yoluyla kyllerin tapulu arazilerini alyor. Grnen o ki tapular kyller adna ancak araziler devlet adna tescillenmi [bu bize aslnda II. Mahmut dnemindeki zel mlkiyet dzenlenmesini hatrlatyor. Bu dnemde tannan zel mlkiyet hakk aslnda bahis konusu mlkin sadece tasarruf hakkn tanyordu. Yani mlkiyetin kendisi yine Devlete dolaysyla Sultana aitti].En ok tapu davasnn ald Amaba Ky Muhtar Alim Hogr ise u ana kadar kylerinde 50 tapudan 28i iin dava aldn ve 13 tapunun iptal edildiini sylyor. Nedir bu Emval-i Metruke Kanunlar? Ama gel gelelim ki kazn aya pek de yle deil. Szkonusu araziler ne kyllere ne de devlete ait. Bu arazilerin asl sahibi Ermeniler ve/veya Rumlar. Zira, Hazinenin bu mallar mtegayyip kiilere ait dedii kiiler Ermeniler ve Rumlar. Bunu hem daha nce Emval-i Metruke ile ilikili alm mahkeme kaytlarndan hem de Emval-i Metruke Kanunlarnn lafz ve ruhundan biliyoruz. stelik hem Amaba hem de Karapelit kylleri ellerinde tapusu bulunan bu arazilerin Ermenilerden kalma olduunu biliyor! Peki nedir bu Emval-i Metruke Kanunlar? Burada detaylarna girip sizi mekanik ve biimsel hukukun sularnda bomadan zetlemeye alacam. Ancak mevzuu yakn mercekten takip etmek isteyenlere Taner Akam ile birlikte kaleme aldmz Kanunlarn Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlarnda Soykrmn zini Srmek (Kasm 2012, letiim Yaynlar) balkl almay salk verebilirim. Bir noktann altn izeyim: Aada anlatmaya alacam tarihsel arkaplan bilinmeksizin AGOSun haberine szkonusu olan mevzuu idrak etmek ziyadesiyle g. 1915 ylnda srgn edilen Ermenilerin ve Rumlarn geride braktklar mallarn idaresi iin gerek Osmanl gerekse Cumhuriyet dneminde, bir dizi kanun ve kararname kartlmtr. 1915de srgn ve katliama maruz kalan Osmanl Ermeni ve Rum vatandalarnn srgn edilmeden nce sahip olduklar tanr ve tanmaz mallar el deitirmitir. Osmanl Ermenileri ve Rumlarna ait olan mal ve mlk nce ttihat ve Terakki iktidarnn ve daha sonra Cumhuriyet rejimi kadrolarnn kard bir dizi kanun, tzk ve dier hukuki dzenlemeler araclyla kitabna ve hukukuna uydurularak bu insanlarn ellerinden alnmtr.

Hazine ve Maliye Nezareti bu mallarn devlet uhdesinde ve tasarrufunda kalmas adna kullanlm iki nemli brokratik aparattr (bittabi sz konusu dnemde tekil edilen Emval-i Metruke ve Tasfiye Komisyonlar ile birlikte). AGOSun haberinden de anlalaca zere bu aparatlardan Hazine grevini ifa etmeye devam ediyor.

Bu balamda esas itibariyle Emval-i Metruke kanunlar 1915 Ermeni soykrmnn ve bugnk hukuk sisteminin yapsal bir unsurudur. lgili kanun ve ynetmeliklerin byk bir ounluu Cumhuriyet dneminde kartlmtr. Cumhuriyet ve onun hukuk sistemi, bir anlamda Ermeni kltrel, sosyal ve ekonomik zenginliine el konulmas, Ermeni varlnn ortadan kaldrlmas gereklii zerine ina edilmitir. Emval-i Metruke kanunlar, normal ve sradan grlen ve yle alglanan kanunlardr. Bu nitelikleri itibaryla varlklar hibir zaman sorgulanmamtr. Onlarn doal saylmas tm bir Cumhuriyet tarihi boyunca Ermeni soykrmnn niin yok sayldnn da cevabdr. nk bu normallik, yok sayma ile e anlamldr. Trkiye, bir varln genel olarak Hristiyan zel olarak Ermeni varlnn bir yokluk haline evrilmesi zerine kurulmutur. Soykrmn yapsal unsuru HristiyanErmeni varln yok etmeyi kurumsallatrmak ise bir ok baka eyin yannda, esas olarak Emvali Metruke Kanunlar ile gerekletirilmitir. Bu kanunlar soykrmn yapsal unsurudurlar ve Cumhuriyet dnemi hukuk sisteminin esasa ilikin unsurlarndan birisidir. Bu nedenle Cumhuriyetin, soykrm kendi yapsal temeli haline getirmi bir rejim olduundan sz ediyoruz. Hukuk, Ermenilerin yaam koullarnn ekonomik temellerinin ortadan kaldrlmasnda ikili bir tarzda kullanld. Birincisi, 1915 ile birlikte, Ermenilerin (ve Rumlarn) geride braktklar mallar zerinde her trl tasarrufta bulunma ve ilem yapma hakk kanunen yasakland. kincisi, kanunen haklar olduu sylenmesine ramen, mallarn deerlerinin kendilerine denmesine ilikin herhangi bir adm atlmad. Sz verilen kanun ve ynetmeliklerin hi birisi kartlmad. Ermeni ve Rum mallarnn gaspn kurumsallatran Emval-i Metruke hukusal mevzuatnn hl geerli olduu yukarda zetlediim AGOS mahreli haberden de sarih bir biimde grlyor. Meskun olduklar yerlerden srlen, tehcirin ar koullar altnda ve daha birok vahet eylemlerine maruz kalarak krma uratlan Osmanl vatanda bu insanlar, btn varlklar ellerinden alnarak adeta bir hilik ve yokluk durumuna drlmlerdir. Ayn sre Cumhuriyetin kuruluu ile birlikte de devam etmi; ttihat kanunlar dnemin artlarna uygun bir ekilde revize edilerek yeninde yrrle konulmutur. Yllar sonra Trkiyeye gelerek babalarndan, annelerinden, dedelerinden, ninelerinden kalan tanr ve/veya tanmaz mallarn akbetini renmek isteyen Ermeniler devletin kaln duvarlarna arpmlardr. Ellerinde soykrma tabi tutulan yaknlarndan kalma tapular olan bu kiilerin Tapu ve Kadastro Mdrlklerine bavurarak bu tapular araclyla brakn hak talebinde bulunmay bilgi almalar bile engellenmitir. Bunu yaparken devlet yle plak iddete de bavurmamtr zira imdadna yine hukuk yetimitir. Genelge: Kaytlar vermeyin! Durumu somutlatrmak iin AGOStaki haberde de zikredilen iki resmi belgeden bahsetmek istiyorum. Bunlar 31 Ekim 1983 ve 29 Haziran 2001 tarihli, dnemin Devlet Bakan uayip enmez imzasn tayan Tapu ve Kadastro Genel Mdrlne ait genelge(ler). Genelge(ler), Ermenilerin mallar hakknda bilgi istemesi zerine ortaya kan sorunlar zmek amacyla Trkiye genelindeki tm valilik ve kaymakamlklara, Tapu ve Kadastro Blge Mdrlklerine, Tapu Sicil Mdrlklerine ve Kadastro Mdrlklerine gnderilmektedir ve bu nedenle byk bir neme sahiptir. Genelge, 6 Austos 1924 [bu Lozan Muahedesinin TBMMde yrrle girdii tarihtir ve Trkiye Cumhuriyeti Lozanda bu tarih itibariyle ve bu tarihten sonra mallarnn banda olan Osmanl vatanda Ermenilerin mallarn iade edeceini taahht etmitir] tarihinden nceki tapu kaytlarna ilikin bavurular olduu zaman nasl davranlmas gerektii konusunda direktifler vermektedir. Genelgenin dili ok skntldr. Tm bir genelge boyunca, bavuruyu yapanlarn artk mallar zerinde hibir hakk kalmamtr, denememektedir. Bu nedenle, idari makamlardan, devletin elindeki bilgileri saklamalar, kimseye gstermemeleri ve tapu bilgileri iin bavuranlara cevap vermemeleri istenmektedir. Genelge, alma boyunca ileri srdmz, hukuk sistemi iinde var olan gerilim ve eliki tezine nemli bir dayanak tekil eder. Genelgenin banda, mbadil (deitirilen), mtegayyip (kaybolmu), mufarakat (terk eden) ve firari kiilerin tanmaz mallarnn devlete intikal ettii, bu kaytlar zerinden herhangi bir tapu ileminin yaplmamas ve hibir bilgi, belge ve tapu kayd verilmemesi gerektiinin duyurulmu olduu hatrlatlr. Fakat, merkeze ulaan olaylardan, bu konuda baz aksaklklar olduu tespit edilmitir. Konuya yeniden aklk getirmek zorunludur ve nce o yaplr; bilindii zere 6 Austos 1924 tarihinden nce lkemizden firar eden, kaybolan, lkeyi terk eden, deiime tbi tutulan ve o tarihte tanmaz malnn banda bulunmayan kiilerin gayrimenkulleri, ayn tarihte vazyet karar olsun veya olmasn, devletin uhdesine gemi bulunmaktadr (talik bana ait). Bu nedenle, bu gayrimenkullerin eski sahipleri ve miraslar Medeni Kanunun 928inci maddesine gre mallarla ilgili kii saylamazlar ve dolaysyla bu gibi kiilere tapu kayd verilmesi dahil hibir tapu ilem talebi[nin] kabul edilmemesi gerekir.

Bu itibarla, diye devam eder genelge, eer 1924 yl ncesine ait kaytlar ile ilgili herhangi bir ilem talebinde bulunulmas halinde, mbadil, mtegayyip, firar ve mfarakat edenlere ait tapu kaytlarna ilikin bilgi ve belge verilmesi de dhil tapu ilem taleplerinin hibir ekilde karlanmamas, taleplerinin Genel Mdrle ynlendirmesi gerekir. Ve buradan gelecek talimata gre ileme yn verilecektir. Yani 6 Austos 1924 ncesine ilikin herhangi bir soru ile karlarsanz, sakn bilgi vermeyin, hemen bizi haberdar edin demektedir genelge. Tapu kaytlar MGK kararyla sakl tutuluyor Genelge, baz soruturmalarn da yaplmasn ister. Bunun banda, bavurusu yaplan kaydn, kadastroya tabi tutulup tutulmad ile herhangi bir parsele uygulanp uygulanmadnn aratrlmas gelir. Eer kaytlar, kadastrosuna balanlacak veya devam eden alma alanlarnda ise bunlara ilikin yer gsterme veya benzeri talebe bal hibir ilemin karlanmamas gerekmektedir. Kayt bir parsele uygulanmam ise kaydn kapatlmas istenir. Kadastro kanuna bu denli nem verilmesinin nedeni aktr. nk bir tanmaz zerinden kadastro gemi ve 10 yllk zaman sresi dolmu ise, bu mal hakknda hibir hak talebinde bulunulamyordu. Genelgenin tm dili, bir eyi saklamaya yneliktir; ve saklanan mallarn gerek sahiplerinin hala Ermeniler olduunun sessiz itirafdr. Eer eldeki kanunlara gre, Ermeniler mallarnn stndeki tm haklar kaybetmi olsalard, genelge kolayca bu konuyu hatrlatrd. 1923 Tasfiye Kanununa gre mallar hazineye kalmtr ve 1963 Anayasa Mahkemesi karar da bu konuda son derece sarihtir, Ermeniler hibir hak iddia edemez, der ve konuyu kapatrd. Ama genelge bunu sylemiyor veya syleyemiyor zetle, aktardm genelgeye sinmi derin korkunun varlndan sz etmek istiyorum. Bu nedenle 6 Austos 1924 ncesine ilikin hibir kaydn verilmemesi ve kadastro geirmek vb. gibi ilemlerin yaplp, itiraz kaplarnn kapatlmas istenmektedir. Trkiyenin ana problemi, kendi hukuk sisteminin iinde mevcut bu gereklik Ermenilerin mallar zerinde hl haklar olduu ve bu gerekliin stn rtme arzusudur. Bu durum, derin bir korkuya da kaynaklk etmekte ve tm bir sorunun devletin gvenlii sorunu olarak telakki edilmesine yol amaktadr. Medeni Kanunun ilgili hkmleri son derece aktr, Tapu sicili herkese aktr. lgisini inanlr klan herkes, tapu ktndeki ilgili sayfann ve belgelerin tapu memuru nnde kendisine gsterilmesini veya bunlarn rneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kayd bilmediini ileri sremez. Bu ak hkme ramen, lkemizde 1915e ilikin tapu kaytlar sakl tutulmaktadr. Milli Gvenlik Kurulu, 2006 ylnda 1915 dnemini de kapsayan tapu kaytlarnn arivlere devredilmesini ve aratrmaclarn hizmetine sunulmasn ulusal gvenlie aykr bulduu iin yasaklad. Bu rneklerin gsterdii gerek ok basittir; kendi varlmz, dierinin yokluu zerine kurduumuz iin, bu varlk zerine her konuma bize rknt ve korku vermektedir. lkemizde Ermeni sorunu zerine konumann ana zorluu bu varlkyokluk ikileminde yatar. Malum gereke: Ulusal gvenlik Trkiyenin hem ierde hem uluslararas planda, soykrmn inkar konusunda bu denli saldrgan bir siyaset izlemesinin srr yukarda anlatlan gereklikte yatmaktadr. Trkiye devleti bilmektedir ki, mevcut hukuk sisteminin mant ile Ermenilere mallarnn geri verilmesini engellemek olduka zordur. Bu mallar Ermenilere ait deildir ve verilmeyecektir denilirse su ilendiini kabul etmi olacaktr. nk, Ermeni mallarn karlnda tek bir kuru demeden gasp etmi olduunu kabul etmek zorunda kalacaktr. Bu braknz, Emvali Metruke Kanunlarn, zaten mevcut anayasamza gre artk bir sutur. Uluslararas hukuk ilkelerine gre, bu ak bir insan haklar ihlalidir. Bir lke dnlebilir mi ki, 100 yl ncesine ait tapu kaytlarn ulusal gvenlik endiesi ile hl sakl tutsun? 100 yl nceki tanmazlarn sahiplerinin aklanmasndan korksun ve bu tapu kaytlarnn aa kartlmasn bir ulusal gvenlik sorunu olarak grsn? Trkiyede olan budur. Ermenilerin yokluu, varlmzn n kouludur. Onlarn varlna her referans, varlmza ynelik tehdittir. Galiba her eyden nce, bu ulusun bu ruh halinden kurtarlmas gerekir. Bu hayati derecede nemli haber iin AGOSu ve haberi yapan Uygar Gltekini cesaretlerinden dolay ayakta alklyorum. Bize esas gndemin ve zerinde dnmemiz/tartmamz ve yzlememiz gereken asl meselenin ne olduunu bir kez daha hatrlattlar