Professional Documents
Culture Documents
DIE GRUNDLGEN
DE'
ARCHIV-EDITION
Walter Fasolt
Die Grundlagen des Talmud
Walter Fasolt
ARCHIV-EDITION
Gndstzliches zr Achiv-Edition
Die Archiv-Edition dient dokumentarischen, wissenschalichen und biblio
philen Zwecken. Es werden in ihr vor allem solche Bcher und Schrifen
verfentlicht, die historisch bedeutsame Vorgnge behandeln und im Rah
men der herrschenden Meinungsmanipulation totgeschwiegen oder bei den
wnfangreichen Bchererchtungsaktionen nach 1933 und nach 1945 aus
den Bibliotheken entert worden sind.
Die Darstellungen der Verfasser der einzelnen in der Archiv-Editon verf
fchten Titel entsprehen keineswegs durchgngig der berzeugng des
Verlegers, sie fnden daher auch nicht dessen ungeteilte Zustimung, insbe
sndere d nicht, wenn Autoren die geschichtliche Entwicklung zu sehr
as Folge von Verschwrungen irgendwelcher Welt- oder Hintergrund
mchte erklren und zu wenig die Bedeutng anderer geschichtegestalten
der Kre heruten, vor allem die Rolle welthaulicher, kultller und
wschalicher, aber auch staatsrhtlicher, medien-, bildungs- und bevlke
rngspolitischer Bestrebungen und in diesem Zu enhang vor allem die
Rlle von Mssensuggestion, Angsterzeugung und Gehirwsche, Drogen
mibrauch, Sendungs-, Auserhltheits- u Rassenwahn.
Ausdrcklich distanziert sich der Verleger aufgrnd seiner Weltanschauung,
Moral- und Rechtsaufassung von allen uerngen, welche die Menschen
wde anderer angreifen knnten oder einzelnen Vlker G n oer Min
derheiten bestimmte Verhaltensweisen pauschal zuordnen, vor allem, wenn
des geignet ist, zu difamieren, den Frieden zu stren oder die feiheitlich
rehtsstatliche Ordnung zu verletzen. Er verzichtet aber darauf, solche u
ergen durch Schwrzung unkenntlich zu mchen, u siner wissenschaf
lichen, moralischen und rechtlichen Verfichtung zu dokumentarisch kor
rekter Werkwiedergabe zu gengen.
2004
Faksimile der 1935 im Hans W P6tsch-Verlag
in der 3. Aufage erschienenen Ausgabe
Rht an diesr Auga: Archiv-Editon-Verlag.r ganzheitliche Forschung
Herausgabe und Verrieb: Verlagsauslieferung Dietrich Bohlinger
Sitz: Freie Republik Uhlenhof, Mark Bondelum!Nordfriesland
Postanschrif in BRD: 25884 Vil!Nordfriesland, Postach 1
Eigendruck
ISBN 3-936223-67-X
o t to t t
nalt
. . . . I 9
C i n I e i t u n g (a oll bei GefeeJ) . . . 13
<rfter eil
a metben bei talmubifcen Gefeei
1. ie betlieferung . . . . . . . . . 24
a) Srlftlte bedteferung: ota
b) inbltde beritefenmg: armub
. Cntftelung
,
l. Snlalt
2. tleiterungen bet betlieferung . . .-
a) iibrafd unb Bommtntare
b) <duidan arud
. figemetnet
l. Snlart
3. 9abbinettm . . . . . . . . . . . . 58
4. 3ufammenngenbe etptoben
a) Qut bm almub
l) ut bm <duidan arud
5. ie ebeutung bei talmubifcen Gefeei .
3meiter eil
a mefen bei talmubifcen Gefeei
78
85
1. almubifce itmmigfeit . . . . . . . . 98
a) Salr
b) al auletllIte toU
c) Babbala
2. et almubiube . . . . . . . . . . . 143
a) fefentage
6) almub Utb 9dtiuben
c) almub ! Qrftentum
3. Imb[qt EttIqftt . . . . . . . . 160
a) 9a6Mntfdr Unflat
) i\e 9ol b Stau
4. dImb[qt Htqt0motdI . . . . . . . . 169
a) iet6tetn
6) ttoe unb Sttafen
c) clmuM[@ <tb
5. dImb[qr Wt|[qd|t0t[uuuu . . . . 182
Sdlu
tt Etddt m Etddtt
Eqt|tIm . . . . .
UuNubutu . . .
. . . . . ' .
. 195
. 197
n unfere nictbeutfcen efer!
ei bet tudlegung uotliegenbet metfe ttat an
un bie entfdeibenbe 5tage eran, telder Sdtfatt
- eutfcfctift ober Qfntiqua - ber oraug einau
rumen fei.
mir etfannten bie 9ottenbigfeit, gerabe bie in
ben meden feftgelegten @ebanfengnge im teiteften
9afe auc 9idtbeutfden augnglid au maden, unb
feben batin nidt nur eine ullifde, beutfde Qufgabe,
fonbern eine etflidtung gegenbet ben nidtiibifden
mllern ingefamt. iefe @rtgungen taren e tQI
aud, telde anbete metleger, beten beutfde efinnung
ber jeben 3teifel eraben ift, baau ueranlaten, bie
ntiquafdtift uorauaieen.
ie lufgabe bet gegenftnbliden der beftet
batin, eine rde aur etftnbigutg atifden ben
mllern au fdlagen unb ben gereinfamen Sttenfieb
au erfennen. @ine erftnbfgung bet mllet fann aber
nur erfolgen auf bet runblage bet gegenfeitigen Qn .
edennung bet @igenaden iebe einaelnen molle. ie
eutfdfdtift ift aber nun einmal mit bet beutfden
Stade unaettrennbat betbunben, unb tatfdltd ergab
fic bei ben umfangteiden etfucen fr bie beutfde
Sptade eine leidtete ebarfeit ber eutfdfdtift.
Seben mit bon benen ab, bie au politifdem Sa
ber eutfdfdtift - ba fie beutfde Sulturgut barften t
- feinbli gegenibetfteen unb fi obnebin mit unfe
ten metlen ntct befaffen wollen, bann babn mit mit
ben gutgemtnten 9Utbeutfden au tecnen, bie in bet
jetauJftellung unfetet beutfcen Cigenatt auc unfeten
unbebingten mmen aut ctung bet <igenatt anbetet
ilet, unb bamit aud ibte eigenen olfes, etfeben
mgen.
mit bielten es abet ft tictig, eine befonbets uet
einfacte ieutfdftif au mblen, um bie .e9badeit
ft ben 9ctbeutfcen au et99en. mit 9offen, mit biefet
.fung, bie no ben $odeU gteten in9altliden Um
fanges
bei gleicet udfttfe bietet, bie .uftimmung
ailet Qutgefhinten au befien.
.
teslau, im Cilb9atb 1935.
. a n s m. t f d e t Ia g
bteilung 9uslanb
orwort
ie 6fict, in bet biefe Sddft uetfentlidt Witb,
ift eine poiitifce. a ift feibftbetftnblid, benn jebet,
bet fie eute, fei es ft, fei es gegen, mit
ben ,uben
iefdftigt, bewegt fie im politifden 9aum. Unb aud
biejenigen, bie webet ft nod gegen au fein uotgeben,
finb besalb nidt weniger politifdj; nlt ift ite olitif
eine bet jalbeit, unb als folde nfdt fonbetlic aeit
gem.
Is poiitifde Scdft ift fie notrenbig einfeitg, fie
nimmt adei. a es bie atei bes beutfcen mole
ift, btaudt nict betont au retben. Sie bettt alfo bd
talmubifde Qefe8 nut an ben unlten, bie ft .bie
ufellung be metltniffes uom eutfdtum aum
,ubentm riffen1ett finb. lle
.
ibtigen mgliden
Qefictspun!te lnftletifdet, telgioni1iffenfdaflidet,
fultutgefdidtlicet, jibifdnationalet tt bleiben baet
aui bem Spiel.
olitif bebeutet abet nidt one reitetei oiemi!,
bebeutet nfdt ngtiff um jeben teil. So unentbetlid
bet sampf bei bet <ntfceibung fo Iebenitidtiget
tobleme wie bei bet ,ubenftage ift, fo nottenbig ift
ei, ba et mit maffen geftt titb, bie leb unb
ftidfeft finb. Solde maffen foll bet. poittifde .mpfet
in biefem ud ftnben.
ncr i}t t uiqt bc tr}tt }tiutr Urt. clrtiqt
%uutr cbtu im Lcu}t btr |t[ttu }n}i crt btu
Tc|mub ur cr}tt||uu btr jbi}tu rct trcut
otu. %cuqt irtr Eqri}ttu fouuttu itr mit Gortti|
btuu[t ntrbtu, out bc[ }it im tiut|utu jtbtmc|
cut}rt norbtu }iub. Ubtr bit uq tutd|t boq
uiqt uu tiur Witbtro|uu bt }rtr }qou Otbott
utr. it o|iti}qt utnid|uu ct t trm|iqt, bit|t
iut tutt }qr}tr u }ttu, mcuqt cubtrtu ttmc|
}r niqti tc|ttutu bcttu iu btu Qiuttrruub
trtttu u |c}}tu. Eo fcuu cuq btr Rtuutr btr |ttrtu
Wtrft iu im no| tiutu obtr btu cubtrtu ututu
Ot}iqtuuft }iubtu.
tr}qitu c| bt}oubtr niqti, bit cutotutu
Tc|mub}tt||tu, bit c||trbiu cu rum|iqt Oriibtu
c|tum[i cu} bc Hotbtubi|tt bt}qruft trbtu
mu[ttu, iu m|iq}t um}curtiqtm Wort|cut u
tbtu. tr Ciuncub, bc[ ttnc ,cu btm _u}cmmtu
cu tri}}tu'' }ti, i|t tiutrbtrbt|itbtt}ttu bt0jbi}qtu
Otutr. it itctt }iub ni}}tu}qc}t|iq tiuncub}rti
uub |t[tu }iq bor c||tm cu} bit triqt|iq c| ubtr
|}}i cutrfcuuttu u}cmmtu|tt||uutu bti r.i}qo}}
uub U. Lu^ufp uub bor c||tm cu} bit utut|tt
Tc|mubbtr}t[uu bt ubtu Lccru Oo|b}qmibt.
tr }ti|, bit}t Wc}}t bt0 Critutc|tu, ct mituu
ttr bit }t|t}cmt itu}qc}t, cu} bit ru}t bt0 Eq[tu
urgurc||tu. c tc|mubi}qt Ot}t[, t}qc}}tu, um
btm Uo|ft }rct|
im
WW^
2 iafoit iie <runblagen l aimub
l7
rnrInrn. ! grngrn bcnn br gto[rn Hiqiiru
cI0 Lruqt[rurt, ncq brnrn jrbrt rnrIur [rnrn ut9
[rIb[t br[tmmrn fcnn.
rt %u[t bon r[rr9bot[qt[trn, brn un0 bc0
jb[qr Eqt[ttum brtIr[rtt, [t bcrt rn rqrn
bc[t, bc[ br[t0 OoIf uqt n Ctbnuug grmr[rn
[rn fcnn. %rt bcbon rut[rtut, rn Uu0btud ort
EhIqfrt u [rn, [t rt m rgrutrI rn rmr0 rnrt
unrtttrn _uqtIo[gfrt. Qrmmung0Io0 n cIIrn [r
nrn Vrbrn0grmonrtrn, rmmung0Io0 n [rnrn r
bdtbrn unb [rnrt rIbgrt, rmmung0Io0 n [rnrt
r[qIrqtIqfrt unb n [rnrm Qc[, [o [qtrtrt brt
rmgr ubr butq br cttcu[rnbr. m Un[cug brt
jb[qrn r[qqtr mcg cIIrtbng0 bc0 Ib rtmc0
mrnlgrt bunfrI grmr[rn [rn. 0 [qrnt, bc[ bc
mcI0 brt mrttboIIrtr, fdm[rt[qr Nrn[q, brt rgrnt
Iqr Romcbr, nqt [o [rItrn grmr[rn [t mr n brt
[dtrtrn _rt. Edtr[trn0 cbrt [rt brt [ogrncnntrn
bdbIon[qrn r[cngrn[qc[t, br btgrn0 mrbrt rnr
r[cngrn[qc[t rtrbIqrt rIr br0 Oohr0, noq rnr
btutcIr ntrtbtdung grmr[rn [t, rt[qrnt brt ubr
n brt [rrI[qrn Uu0tdgung, mr rt [r rutr noq cu[
mr[t. Uuq brgt[[0md[g untrt[qrbrt mcn br brbrn
rn, nbrm mcn brm ([trtrn) Qrbtdrt brn ([d
trtrn) ubrn grgrnbrt[trIItr. %ct[qrnIq [trIIt brt
Irtrtr bc0 tgrbn0 rnrt unrIboIIrn Ortm[qung
brt[qrbrn[trt OIfrt unb Hc[[rn untrt gcn br[tmm
trn rgrbrnrtrn bct.
*
1
*
1 tne auf'ltde Seanblung 1biefet Wie allet
anben 'ba 3ubentum tm aUgemeinen leteffenben ttagen
fmbet man b: taUet tfd, 1bie tunb(ag,en 1be ibtfden
tolfd, Sa m. ftfd metlag 1935.
18
iuc um}cIIcubc cIc[|iqfcit cr|qicu bcmcI bcu
rcru bc ubcutum, bou bcucu btr rott
rc bcr cr}tc uub uIciq bcr bcciqucub|tt i|t, cI5
bo tiuic NtttI, bic}c uqtIo}t Qorbt burq Utrti
[uucu bou 8ou uub burq Uubrouu bou tut|t[
|iqcu Etrc}cu u ciucr boIfIiqcu uub }tcctIiqtu Ciu
cit u mcqcu. c Ic[tcrt i}t bcrcut uqt gt
Iuucu, bcuu bc ubcutum ct q|ttu5 borbrr
ccub tiutu tiucimqcu Etcct cbiIbtt , bc5 tr|tt
uur bcburq, bc[ bcr uqtIo}ifcit im ntitt|ttu Eiuut
ucqccbcu nurbt. Eo bttutt uu5 bit |tIt|cmt uub
ix irtm Wibcr|ruq crcbcu uutimIiqt Cr|qti
uuu, bc[ utbcu ciucm uicbcrbrdtubtu Eubtut}|
bit r[tc EqcmIo}ifcit u }iubtu i|t, bc[ utbtu btm
}tcrrcu t}t[cIcubcu bit|i[}iubitUu5|tuu5hu|t
|tct, bc[bci cIItr uutcrr}itu Utrtruubt5Hcqt
ottc bcr c|mub |qrtibcu fcuu. ,rti|tiftit i|
}ocr Oott ccubcr. " (Ecutbriu I05c) WtuuUItb
Ho}tubcr bou,ttiIittrOtiItit"uub bou tiutm,rt
Iii uub }ittIiq curiuip tutmittuCoI5mu5"
|riqt, }o bcuttt tr bcmit cu, bc[ mir eu5 uu|trtr
cu cubtr tIctrttut|tucrt trcu btu Oti|t btr
tcImubi}qcu Oc}c[c uur iu crobotu, iu nibtr|iuui
cu cri}}cu bcuttu fuutu. Eit }iub bc EittI
biIb tiutr burq tiut bc|oubtrt Hc||tubtrmi|quu
nurm}tiqi corbcucu EctIt, uub t5 i|t uiqt btr
uubcdiq, bc[ |iq bci bcu cuitu tit}tr btrcuIcttu
Hcturtu tiu iubru|ticr Eqrti ucq t}rtiuu cu5
|oIqcr crri}}tucit trcbcu fouutt, btr burq bit
}cImtu uub burq bit ortt btr rotttu iu
burqfIiut uub |ttriu bc 8titmotib btr qri|I
IiqcnCrI}uurtIiiou torbtu i|t.C i|t ebtr cuq
uiqt btrnuubtrIiq, bc bti btr c||t btr burqcu5
19
tb[q gr[tmmtrn Rnbrt [tcrI0 br[r _cir[oltigIrt
u rnrt n trt to[ggfrt grtcbru brtbI[[rnbru
c[qrn[rIrtr mt trm rgrurn r[r gr[tt
ct. nt[qrbrnb bcbr mct, bc[ br[r9 r[r[
cu0 rnrt brtcttun[nngrn IIr bon Got[qti[tn br
[tcnb, bc[ [r tct[qIq nqt br[oIgt mrtbrn fonntrn.
n Hrqrnfn[tIrt untrt bn TcImubtcbbnrtn
ct
rtcu0gr[unbrn, ,,bc[ [t jrbrn rnrInrn [tcrIIrn
6O85O Urt[Iqtungrn br[trrn. " (Eotc 37o) c0
tt[qrnt mmrtn rtmc9brtttrbrn; gIcubmtbgrt[t
rnr cnbrtr Ungcbr bou !8 rbotrn m r[r br9
No[r unb 98! rbotrn m cImub. Ruu gbt r0
m cImub rn b ou [rnrnOrttrblgrtno[tcngrogrnr0
ctcbr[td, n brm brt Grt[uq grmcqt tb, br
r[r[r9[tcttr n rnr jrnrt gto[rn HiqtInlrn cu[u
I0[rn, bon brnrn mt obrn gr[toqrn cbrn. 0
r[t nmIq. ,,Tc0 mo[c[qr r[r rntIt !8 r
bott. t[t [ttt cbb ([cIm 1) cu[ rI[ utd.
t[cc0 (82,16) [c[tt [r n [rq0 u[cmmrn, Wiqc
(6,B) n btr . t ct t funbgrtcn, Nrn[q, mc0 gut
[t, unb mc0 [otbrtt brt mlgr bon t, cI9 Hrqt
tun, Lrbr ut WIbr unb brmtgrn %cnbrI mt
ott, rnrm Qrttn. Tcnn [rtr [r r[cc0 (5, !)
mrbrt cu[ mr utd: robcqtrt bc0 Hrqt unb
brt br ugrnb. nbIq [c[tr [r Qcbcfuf (2,4) [ogct
n brm rnrn Uu0[tuq u[cmmrn. Trt rtrqtr Irbt
butq [rnr Ttrur." (Ncffot 28b) c0 [t nun cIIrt
bng0 br EqmcIbr, br frnrn Eommrt mcqt . Tr
!8 rbotr cbrn tr Itgfrit brcItrn, unb br
tr[gtn ommrntctr um r[r, bom TcImub cn
gr[cngrn, cbrn jc nut brn rnrn _mrd, br|r rbotr
u rtIutrtn. Tc0 nbrtt cbrt nqt0 cn brt Tct[cqr,
bc bt tbotr n trt [tctttn otm nqt br[oIgt
20
mutbrn, unb bc[ br ddutrtungrn brn rg u br|rt
Rqtbr[oIgung rbnrtrn. nru0ncmrrtbrmcqrn
r ttrn bon rbotrn, brtrn r[oIgung nr n tcgr
gr[trIIt mct . Tr rnrn [nb bir r[tmmungrn brt
br HrncItung br0 OoIfr0, brtrn OItgfrt
br un
cbbngbctr Ootcu0[rung [tbc0 r[trrn brt gto[rn
Ctmrtb0grno[[rn[qc[t vct, cI0 br [q br brIgrnmtr
jb[qr Icubrn0grmrn[qc[t bct[trIIt, unb br mrtr
Utt bon td[qt0Io0 butqgr[ttrn rbotrn mctrn
r Qo[gr|rr grgrn br Rqtjubrn. Tcr brbru
turn bon Oot[qt[trn [nb ugIrq brjrngrn,
bfr un0 cm mr[trn cngrrnunb br m [oIgrnbrn cu0
[tIq brcnbrIt vrtbrn [oIIrn. %rnn mt cbrt boq
noq rn futr0 %ott brt br u0Irgung brt rbotr
m cIIgrmrnrn cngrn, [o gr[qrt bc0, um bcmt
br gr[tgr QcItung u frnnrqnrn, br br[onbrt0 brm
TcImub [rn r[qt gbt.
Tc0 mr[rntIdjr br[r0 r[qt0 [t cIIrtbng0 [rnr
r[qt0Io[gfrt. Tr vbrt[trqrnb[trn Vrtmrnun
grn vrtbrn ntrtrncnbrt cu[grtt, unb nut n [rI
trnrn dIlrn mtb br rnr mc[g
g
brnbr fIct rtcu0
gr[trIIt. Qrt rvrtbrn br Rrr br0 r[rr0 grJttdt,
butq brtrn Nc[qrn mcn gr[qdt nbutqu[qI[rn
Irtnt. Qrt mtb brt m grtcbrn rgrn[c u un[rtrm
brut[qrn Hrqt0rm[nbrn [trrnbr uncu6gr[toqrnr
tunb[c [t br mgrung unbrqurmrt r[tmmun
grn cu[gr[trIIt: %c0 m r[r nqt brtbotrn [t, [t
rtIcubt %c0 nqt cu0btdIq grbotrn [t, bc0 btcuqt
mcn nqt u tun. %rIq rtboucgrnbr EquIr [t br
gr[tgr rmrgIqfrt br0 ubrn, unb mrIqr t[oIgr
ct [r cu[umr[rnI %rt frnnt nqt brn jb[qrn
Hrqt0cnmcIt - bon mcnqrm [ru brtmtr0 OotbIb
r[tgncqcmrnbrn nqtjb[qrn oIIrgrn ju [qmrI
21
gtu -, btr uiqt bc iubtu bt Htqt, |onbtrn bit
tri||tut Uu|tuu bt Wort|cut bt Ot|t[t }r
|tiut utbtc|tt Uu}cbt it|t. c i|t bit Urt bt
c|mub, btr tcu|tnbt bou Htqt}d||tn cu}d|t,
um intu bit Wibtr|tun |ti cnu|q|it[tn. Cr
|tiqt iu btr ct ,tintm [cubtrIc|ttu mit bot|ttm
obtu, iu nt|qtm mcu ucq Wi||fr Outt obtr
Eq|immt tr|qtiutu uub btr|qbiubtu |c||tu fcuu,
jt ucq tbcr}". tr U|tmti}ttr btr ubtuftuutr,
tobor rit}q, btr btu c|mub |o ftuutiqutt, ct
|tiq}c|| tiut bttiqutubt cr}tt||uu btr
tc|mubi
|qtu ifu||iou ttbtu: ,Hcbbi m |ct iu tiutr
morc|i|qtu Uuncub|uu . u bcr}|t bc uub bc uiqt
tuu| - c|b cbtr fommt Hcbbi uub |ct . u
bcr}|t t boq tuu, cbtr mit uttr|qitb|
u bcr}|t
t uiqt tuu ttu tiutu O|cubtu uub Etcmmt
brubtr, u bcr}}t t cbtr tuu ttu bit cubtrtuI -
Hcbbi C i|t uoq }tiutr t}bt|t uub Itu. u bcr[|t
t cuq ttu bit cubtrtu uiqt tuu, ntui|ttn uiqt
bcuu, tuu Ot}cr i}t, bc[ u tutbtdt ir|t. Ubtr
|ou}t - uun, u ir|t ni||tu. - ub Hcbbi |tt
bit Ecqt uoqmcI rub|iq f|cr unb |qrtibt . C i|t
ut, bc uub bc u tuu, tuu t Hu[tn }r un
briut, cbtr t i|t btrbottu, tuu t5 Eqcbtu briut.
tu Hiqtjubtu |o|||t u Eqcbtu u}tu, no u
fcuu}t, tuu cbtr Ot}cr bcbti i}i, mu[t u iq
ttu. Wtuu mir burq bit Ecqt iu |qItqttu Hu}
fommtu fuuttu (bitb|iqt ormt| |cuttt . Wtuu btr
Hcmt (udm|iq cnt) bcburq tntti|it mrbt),
i|t t btrbottu, im oubtrtu c||t i|t t tiu utt Wtrf.
tm Hiqtjubtu |o|| mcu uiqt Outt tuu uub im
ftiut Crt trnti|tu, t|qitt t cbtr, um uu|tr Uo|f
bcburq iu uttu Hu} u btintu uub |iq cubtrt Uor
22
trIr u |qrtn, |o [t r0 rtIcubt." cmit cbcu
mt brn Ooto[ br0 brt rIgrn Eqt[t brt ubrn
gIrq grcqtrtrn, cu[ brt gIrqrn C[[rnbctung brtu
rnbrn cImub brttrtrn. C[[nrn mt nun bt [ottt
br0 rmrI0 [rIb[t, [rrn mt cbrt cuq bctcu[ gr[c[t,
bc[ rt mtuntrt rnrm otbrII um Ortmrq|rIn n
Iq [rt.
23
Crfter eil
!os merben bes talmubifden meJeues
1. I e f b e r ft e f er u n g
d) Eqt|t I qt b t t I t|tt g : otd
Ndu md j btt [tdt, ob No[t tut t[qqt
Iqt tt[uIqftt mdt, EttIIu utmtu, mr mdu
mII, |t[t[ttt d| jtbtu [dII, bd[ bd0 [otuduutt ,mo
[d[qt'' Ot[t, jm mubt[ttu u btt tuttu [otm,
qt bou m ttbtu motbtu [t. t tt[tttju|t
dht bt[t Vttubt bttbttttt, m ttt dutmd[ttu
Qttt[qd|t tut t[ttt Uqtu m OoIft j [qttu.
UtItdtbttttudqbtt t[tuu dId[tud0btq
bt Qtbtdtt tt[t mtbt btt mqt[tt t[tdbtt| ber
jb[qtu ttI[tu bttIt|ttu, udmIIq bt ,,otd",
dq btr tutdttq obtr it fnf qtt No[d
tuduut, btq bt Ottdtbttu jmttt |ttttt Ot
[tbqtt j tutm tujt
%ttft t[qd||tu. d0
tut bou utu, bd0 [otuduutt ttttouomm, mdt
m bd0 dt 050 bot btt _ttmtubt dutbIq t
|uubtu motbtu ub tuttIt tutu tI bt0 tttu
|u|ttu qt0 No[0, umIq 5. No[. 5,45-20,29,
bd0 dubttt, bd0 Et|t0tttut[tbq, duq Ot[t
0td0 ub Rttmd0 tuduut, mtbt m 445 b. . 3.
24
,t|ubtu" nb tutitIt, udq btt ttItu IutrIug,
2. No[. I2,25 -3I. , 2.No[.35 b0 3.No[.I5, 4.No[.
I-I0, I5-I9, 21-30. t[t t[fdubttIt bIbtu dI[o
btu ttu btt otd, bt m bd0 dt 440 . 3. |rtt
mdt. m [t trm tdnftt [q tut d0|dqr, mtt
obtr mtutt [dtud|ttOt[qqt0trjIu. trom
ub, md0 mqtgtt [t, ttu dtdfttt rtrIt br
otd btq bt btbtu jbI[qtu EtdttdItrt 0t ub
Rttmd. | utdttu btt bdbIou[qtu 0ru, bic
udq btt bdbIou[qtu ,Ot|dutu[qd|t" uqt tr
Qtmdt jtdtftrt mdttu, bd [q u tm bd|m
tItjtutrm u Nt[ootdmtubt[[ttt Ot[q|ttmdqr
It[tu, mdttu bt[t btbtu Nuutt btq bt tt[-
[qtu u tut[tt motbtu, m Iu btm bII tt
mdo[ttu Vdubt Otbuu j [qd||tu. Eo mdt r0
tu tttumbtttItt[qqtr ruNtu|qotb
[qtu Itt0, btuu [o m[[tu mt bIt rt[[qt Obtt-
[qqt bdmdI0 uoq btjtqutu, btt br Qdub bdj r
bott dt, btm jbI[qtu t[ru bIr 0tu a
tbtu, bt t0 ttr uoq d|mr[t ub bIr r0 jt
r[ttu Ot|dt ttdbt |t btu uotb[qtu Ntu[qt
dt mttbtu Id[[tu.
tttd( bt otd um!|q mtbt tt[t bIt rtutIIqt
tt[tttttt[qd|t t[qd||t, ub bIt tt[trt rt[I md
ttu t0, br bt [tttut Ot[tIIqftt tu|rttu, bt mIt
td[qt0Io[tt Otd[dmftt ttu bt NI[qttu mt
QdIbjbtu ub ,Qtbru" botiutu, bt btq [ttru[tr
jqt bd0 brutmrrud|IrRqtjbrud0[qIo[[ru
ub bdbtq tt[t btudu bom ,d0ttmItu OoIfr"
utu E[ttmbrdqtru. 0|tuu btjtqurub, bd[ [q
[qou tt bt
|tiut u
|tuugfu|tt borttritrtt.
tuu |q|it[|iq, c u[tt [r tiu |o juri|ti
|qt R[qtu, it t btm Uo|ft |rct| titu cr,
tiu Utrtrc, tuu mcu iu uiqt cu5|ttt | Eqou
bc t|t[ rc cr iu ti||tm Eiuut tiu Rom
mrntct, nmIq rnr u0Irgung unb tmttrtun br0
mo[c[qrn r[rr0 m rng[trn Ennr brt rn r
botr. %dtrnb mt cbrt br ntmdIung bon br[rn
b0 ut otc n trm [tot[qrn bIcu[ nqt gc
ncurt frnnrn, Irgt brt %rg, brn br rcnbIung brt
otc nun br[qtrtrt, m rIIrn Lqt brt r[qqtr.
b)' N n b I q r b r t I r ] tI_: c I m
. nt[trun
Eqon ut _rt 0tc0 [nbrt [q nrbrn brt rgrnt
hqrn tr[trtfc[tr, mrnn cuq mt t [q u[g
brt[qnrbrnb, rnr br[onbrtr _un[t, br [q mt brt
u0Irgung brt otc br[c[t , bc0 [nb br Eqt[tgrIrt-
trn, br Eortm. r u[gcbr, brt [r [q untrt-
ogrn, cttr nctdq rnrn tcft[qrn %rtt. 0
cnbrItr [q bctum, br boq cu0 rnrt br[tmmtrn
_rit rtcu0grmcq[rnrn Oot[qt[trnbrt jrmrIrn0nt-
mdIung cnuc[[rn. brt br[rn brtrqtgtr rt
jrbrt ddutrtung0tdtgfrt ncu0 [t r0 cbrt [t br
jb[qrn ommrntctr brrqnrnb, b[ brnrn
du[g bc0 NttrI um _mrd mtb, bc[ brt Qn
ut u0Irgung [ttfrt tb cI0 tr Rotmrnbgfrt.
ir du[rtr OrtcnIc[[ung u [oIqrt brtttrbug Icg
n brtotbrtung, bc[ cuq br nrugr[qc[[rnrnEcu
grn nqt cI0 Nrn[qrnmrtf, [onbrtn cI0 [rIb[tbrt
[tnbIqr u0[h[[r brt ttIqrn otc rt[qrntn [oII
trn. c0 btcqtr brn mcn u rmctrn tbcnfrn
27
Jrutu mit |iq, btutu cIItrbiu bit ti|tit _rqt
Io|iftit bit|t UoIft titttub tutttufcm. e"
btu}cII urbtu uuu cuq bit Rommtutcrt cI tt
Ii cut|ttu, mcu Itrtt, bc[ No|t cu} btm trt
Eiuci uiqt uur bc |qri}tliqt Ot}t[ tm}cutu cbt,
|oubtru cuq bc mubIiqt, uub bit|t mubIiqt Ot
|t[ |ti cIItiu burq rcbitiou uuttr btu jttiIitu
Itt|ttu }orft}Icut orbtu. it tut|rtqtubt cl
mub|ttIIt }iubtt |iq im rcftct trcqot 5c. ,%c
btbtuttt btr Eqri[tbtr (2. %o[t 24,I2) . i c[ iq
ir tbt |ttiutrut
Utr[c||tru, bit u
q
tiutit|iqtu t|iqtuufttu cu bit Urbtit tcutu
}iub, |oubtru tr |tt||t tiut Uu}tiquuu btr bit
Uutiucubtr|t[uutu btr Eqri[tt|rttu bcr, tiu
,ouorci|qt Urqib cdcmtutcri|qtr Utrcub
Iuutu, bit cbtrum ro[tu ti|burqtiucur trcttu
S iafolt te Grunblagen l almub 33
}iub".*1 dub it }o u[i bti cdcmtutcri[qeu
UtrcubIuutu, fommt cuq bti bit}tu uur }tIttu tiu
irf|iqt Crtbui trcu. it ttutti|itu Ntiuuu
tu btr btr}qitbtutu Hcbbi btr tiutu uuft utrbtu
cu[t[rt, mituuttr irb cbt}timmt, t|qt uuu bit
tub|titCut}qtibuu,bit (cIcqc,}tiu }o||t,mituuttr
tut ]u bit}tr t}t}ttIIuu bc u}ttu tiutr bt}ou
btrtu 8tuqtt btr Equ|t, mti}t cbtr b|tibt bit rct
o[[tu obtr irb btr}qobtu, ,bi5 btr rott C|ic
(c|5 Uorbott bt %t}}ic) fommt , btr nirb tut}qti
btu". (cbc mt]ic 31c uub }ou}t u[i. )
*2 Ncu ct
cu5 bit}tm NcutI tiutr u[|}uu btr Ottu}[t }iq
]u btr tcutuu btrtqtit t|cubt, mcu fuut
bctr uiqt }ctu. tr Tc|mub |trt bc uub bc,
}oubtru uur. Hcbbi }o uub }o |trt bc uub bc. c
ndrt tiu %itttI, bc btu ubtu [r btu ch, bo[ }it
burq}qcut nrbtu, Ot|ttutitbt,bitiutu t[|(r
|iqtu EttI|tu c|5 uumc[tbIiqt u[truu iut5
uubtbtuttubtu Hcbbiutr cu5utbtu uub bcburq iu
btu utu btrHiqtjubtu ]u tutntrttu. it}tm |uqt
btr}uq }qitbt cIItrbiu5 btrTcImub }t|b}ttiutu Hitt|
bor. ,rti crt }tritttu bit EquIt Eqcmmci uub
bit Equ|t (iUtI. Ciut }ctt, bit (c|cqc [ti ucq Qr
]u tut}qtibtu, uub tiut }ctt, bit cIcqc }ti ucq ir
]u tut}qtibtu. c trtutt tiut Etimmt (bom (immt|)
uub }rcq. it ortt btr tiutu uub btr cubtrtu [tuo
ortt bt ltbtubitu Oottt. " (Crubiu I3b) ub tiucr
btr }ttrtu TcImubtrf|rtr mtiut bcu. ,Oott rtbtt
c||t bit}t ortt , }qc[[t bir c|}o Crtu Itiq tiutm
*1 [0bI[qt Woqtn[qrI[f, 50. [crg. Hr. 27.
*
2 Hd tn 0btr bIt Urf btr fclmub![qtn Zlu[[\ontn
m 3. UbftIl It HcbbInr .
34
riqttr uub tiu Qtr, b bit %ortt btrBtrbitttubtu
uub btr Cdcubtubtu rt.'' (Hcbbot u 4. %o}t,
[o|. 2I0.) c ti[t c||o. c c||t5 Oottt5 %ort i|t,
|o tut, c5 btiu (tq bttrt. Hcq bit|tr Hiqt|iuit
ct btr tc|mub|ubit ubt tcubt|t, uub tr ct
bit N|iqftittu, bit im bit it|p|tiftit |tiutr
Ot}t[bqtr bot, tib|iq cu5tuu[t. it tit cbtr,
bc t5 im tro[btm m|iq cr,burq bc Ocudt||pitI
mit btu u|prqtu btr Hcbbiutr |tiutu c|mb
c|
Otucu |o trotu
ir uu cuq bc Htqt utmtu, btu Tc|mub uub
[tiut Utrtrtr u bturtti|tu, cbuItutu uub u bt
fm}tu, tuu ir cu} Oruub tiutr t|iqtrttu btr
|t[uu Uu}}c|}uutu}iubtu, bit btuuu|trtu}rtmb obtr
}tiub|iq |iub.
Ciut cubtrt tct i[t cbtr bit, ob ir mit btm
bor|ittubtu jbi|qtu Eqri}ttum irf|iq bc cut
Ot|t[ tr}c[bcr cbtu, obtr ob uiqt, it u c||tu
[tittu, bc cu btr Uu|tuu bt Ot|tt tcrbtittt
urbt, utbtu btr t|qritbtutu cuq tutt uoq tiut
mub|iqt uub bctr |tiqttr ttimuc|ttubt 8trt
tiutr|u}t. C ibt ubtu, bit t bt|trtittu, tbtu|o
it t t|qt ibt, bit t utbtu obtr cubtuttu. So
|qrtibt btrjbi|qtotut cbibo}}mcuu.*1
,C i[t bijttuoqftiuttftr|qitutu, bcbit|t
cUtmtiu i|titu Ht|iiout|t[t iu tiutm tiuitu
*1 ir. iabtb Soffmann: e Sdutdan arud, erltn
1885 s. 81 f.
39
Robr brtrinigtr, unb brt Hcbbinrt i[t bcrt in birIrn
[IIrn cu[ bir mnbIqr ntrtmti[ung [rinrt Vrttt
( ,Eqimmu[q" grncnnt) cngrmir[tn, bir im bri brn
cItriqrn Nrinung0brt[qirbrnritrn bir [t bir tc
i0 giItigr n[iqt mittriIrn. ir nt[qribungrn rinr0
Hcbbinrt0, brt bir[rt ntrtmri[ung rntbrttr, [inb [t
brn gr[rr0ttrurn ubrn unubrtI[[ig." Eo mrnig
cI[o bir [tcgr ncq rinrm grrimtn r[r brt ubrn
bon brt Qcbau mri[rn i[t cuq bir ,totofor brt
ri[rn bon _ion" |trrn jc noq rutr cI0 rin [t [ir
q|t unbrqurmr0
[tcgrriqrn bc jrbrn[cII0, um
un[rttEtrIIung au inrnnoqmritttu fItrn,btcuqrn
mit bir Ortmutung [oIqrt rtimni[[r niqt mrt. Nit
ott unb ct cbrn [ir un0 u rinrt boq ttqt
grmcq[rnrn tfrnntni0 brtoI[rn. 0 grngt un0.
. ncIt
rt im [oIgrnbrn cngrgrbrr ncIt brt tcftctr
gU nut cnbrutung0mti[r.
I. Ertc im = Eccttn
1. ttcqot = ,Etgrn0[tqt"
2. rc = ,dt" = [rIbrdr
3. cmmcj = ,mti[rIc[tr0"
4. iIcjim = ,mtIrtIri"
. Eqtbiit = bc0 ,Eitbrntjct", in mtIqrm brt
obtn niqt brctbritrt mrtbrn but[tr = dcjct
6. rtumot = ,tbrn" = bir trbung ~ bir
bgcbt cn bit tit[ttt
7. Ncc[tot = btt rt[tt ,_tnt" bon brt tntr
[t bir Vrbitrn
40
8. 9aafet Sdeni
=
bet "ateite 3ent"
9. alla
=
"eigabgaoe1'
10 . .tla
=
"Iotaut" (bet ume)
=
bteijtige
Sdonaeit junget ume
1 1 . iffutim
=
"Ctftlinge"
=
atbtingung bet
Ctftlingsftdte
nfang : nbtoglno
=
3tittet (Seine teligi
etotifde egtiffsfpieletei )
II. 9oeb " efte
1. 6dabbat
=
.. ebote bet . bie 6abbattue"
2. Ctubin - "Ietmifdungen"
3. effadim
=
"affafeiet"
4. 6ddalfm
=
"Sdefel"
5. oma
=
"Ietfnungtag"
6. 6uffa
=
"Ste"
=
.aubtenfeft
7. om tob - .,eftag"
8. 9ofd afdana
=
"9eujat5feft"
9. %aanft
=
"aften"
10. megiUa
=
"9olle", ba bibltfde uc <ftet
11 . moeb fatan - bie "3tifdenfetettage"
12. [agiga - "Seftfeiet'1
111. 9afdim
=
itauen
1. eoamot
=
".etitatee" - bte flictee bet
finbetlofen mitte mit bem Sdtaget
2. setubbot
=
"Cfeotiefe"
3. 9ebatim
=
"elbbe"
4. 9afit
=
"bet ottgeteite"
5. ttttn
=
"6deibebtiefeu
6. 6ota - "eebtudsbetbdtige ltau"
7. sibbufdtn - .. nttauung''
41
IV. 9efifim = Scben
*
1
1. aba famma = "Ctfte fode"
2. aba me3ia = "9ittiete fotte"
3. aba batta = "ete fode"
4. 6anfebtfn = "etictfof"
5. 9aUot - "6clge"
6. 6cebuot = "6crte"
7. @bujot = "3eugniffe"
8. 9'oba fata = "Qtenbienft"
9. ftfe 9fOf = "(tfce bet matetM
10. otaiot - "@ntfdetbungen11
V. sobafcim - feiligtmet
1. 3ebadtm = "6clactofet11
2. 9enacot = ,,Seifeofet"
3. Qfullin = "9idtgefeiligte"
4. ecatot = "@tftgebutten"
5. 9tacin = "6ctungen"
6. emuta = "ettaufdung"
7. Setitot = "Wutottungen ''
8. 9eUa - . "metuntteuung an Qefeiligtem"
9. amib = "ba tglice tanbofet1
10. 9tbbot - "9afe" (bei emel)
11. sinnbn = "mogelneftet" = aubenofet
VI. efatot = 9einfeiten
42
1. selim = "Qette 11
2. Qfalot - "3elte11
3. 9egatm = "Wusfat"
4. ata = "tote Suf"
5. afatot = "9einfeiten"
*1 a eigentde 8ibU:, Sttaf" unb tettaltungtted.t.
6. %ifdot
@
gg cuqbbtt"
7. HIbbc
@
,Ruttiutit"
8. %cq|qitiu
@
,bc durtiutittu Otrrtittubt"
9. Ecbim
@
,bitmit uurtiutm |u||t tc}ttttu"
I0. tbu| jom
@
,bit durtiutit bt||tu, bcr cm
c tiu cuqbcb tuommtu", (uub bi um Eouutu
uuttrcu uoq uurtiu b|tibt)
II. cbcjim
@
,Qubt"
I2. dfiu ~ ,Etit|t"
2. u u e i t e r u n g tn b e f 1 6 tr lt e |tt u n o
c) %ibtc|q u ub S ommtut c t e
%it btm um 500 u. . tr|oIgttu W|qIu bt0
c|mub cr o|bc tirut|iqt t|t[ btubtumm0
iu tiut cb|q|it[tubt orm tbrcqt, tuu mcu |tiut
du}orm |o bttiqutu m, uubtr|qht[bct |mbtItt
cbtr bit Cut||t |tiutr Uua|tuugtu tittt. Uu btibt
t|tcubttt bt0 c|mub, cu bit c|cqi|qtu, c||o bit
tituthq rthiou0t|t[hqtu, tbtu|o it cu bit cggc
bi|qtu, bit tr|tubtu, t|tcubtti|t |q|o||tu |iq nti
ttrt um}curtiqt Rommtutcrt cu, bit |t[ttrtu, bit
ccbi|qtu Uu0Itguutu, |tt||tu |iq iu irtt om
c|a utrt Uu0}ruutu ur titut|iqtu ibt| bcr,
uub bt|oubtr um tutcttuq, btu [u[ qtm
%o|t. r uc|t irb immtt cbtuttutrIiqtt un
[u |q|it[|iq u btu ritut|iq fcbbc|i|ti|qtu %ttftu,
btr bit tittt uuttu uoq Htrt0 gt|cgt nirb. it
43
borfcbbc|i|ti|qtu ccbi|qtuEqri}ttu, b.. bt}on|tta
bit bia um I0. cruubtrt tut|tcubtutu, }c[t mcu
uuttr btm|t|btu Hcmtu nit bit }rtr im cImub
t}cmmt|ttu Ciut|}tdt u|cmmtu, um|iq Nibrc}q
(NtqcI Nibrc}qim, ,Uuabtutuu
ff
,Eqri}t}or
}quu"). it iqti}ttu uuttr intu |iub %|brc}q
rcbbc u btu btr|qitbtutu qtru No|t, bit triftc
bta H. Rccuc, bit idt (Rcitt|) bta H. C|it|tr unb
bit btr|qitbtutu Ctijot (UIcbttt), bit iu c|cbtti
|qtr Htitu}o|t btr|qitbtut tr|outu uub iut iu
u}i ofh|ti|ti|qtr (ttimuiafrmtri|qtr) cr|ttI
Iuuati|t btcubt|ttu. ca btfcuutt|tt bou iutu i|t
bca Ctijot bta H. fibc. Ciu um}curtiqt Ecm
mt|trf btr Nibrc|q8ittrctur i|t btr c|fut
Sqimtouicua btrNittt bta I2. crunbtrta.
r bit utrt Rtuutuia btr tc|mubi}qtu Ot
|t[tabt|timmuutu miqtitr |iub cbtr bit c|cqi}qtu
Rommtutcrt, bit bia tit iu bit Htutit iutiu cut
|tt nurbtu. c |iub bor c|Itm bit ,Qc|cqot"
(c|cqi|qt Rommtutcrt) bta H. |ccf btu cfob,
tucuut UI}c|i , cua [t iu Ncroffo, btr II03 bti
o|tbo iu Ecuitu |tcrb. Eit |iub bit ruqt btt
|cni}jbi|qtu Qc|cqc}or|quu. Htbtu iutu |tt
btr ,U|qtrt" bt H. U|qtr btu tqit| (fut Ho}q
tucuut, tb. um I250 cm Htiu, t|t. I321 iu
o|tbo). ita trf tut|t
Otbcuftu
}|itttru tr|cubtt, btutubctr bit uqtbo|It tbcufIiqt
duttrorbuuu, nit|it uorbi|qtm tuftu tiutt,}rtmb
b|tibtu mu[tt. rt b|iqt,
tiut Ep|ttmctif bt
tc|mub||qtu Ot}t[ta u }qc}}tu, i}t iutu bctr uur
m ti| t|uutu.
Ttr tr|tt iu btr tit bou |cubo||tr crbtittub
Rommtutctortu i|t u|ti btr ti|ti btbtutr|tt.
4
%o[r brn Ncmon (9 c monbr 0 , grb.1135 u
0otbobc n Ecnrn, gr[t.1204 brRcto). Etnr t
ncmrn, ,,btt UbIrt btt Encgogr", btt ,mttr No[t"
rugtn bon btt Uqtung, t tt bt [rntn Etcmmt0
btbttn gtno[ unb noq gtnt[t. rn Qcutmttf,
N[qnc otc ( ,%tbttoIung br0 t|tt0"), mt
rnrt Un[rIung cu[ [tnr 14 (rbz. jcb.) qrt cuq
cb qc[cfc ( ,Etctfr Qcnb" ncq 2. No[r 3, 19) gr
ncnnt, [t gIrqrtg rn Nu[trt jb[qct[totrI[qrt
notbnung. UI0 _mrd [rnr0 torn %ttfr0 gbt
Wcmonbt0 cn, bc n br[rm br ,mnbIqr otc
grotbntt unb jrbrtmcnn ugngIq [r, unb mcn frn
cnbrtr0 Wttf ut Uu0fun[t brt rnr QcIcqc mtt
rtbruttn ntg cbt. " 0 [oIItt cI[o rnr br
N[qnc [omoImrbrbonbrncngr[rrnbrn Lrbtrtn
rntmdtItrn r[rt0br[tmmungrn cu0 brm cImub,
brt Nbtc[q unb btn ommrntcttn [tnrt rt um
[c[[rnbr cb[qIr[rnbr EcmmIung [rn. r cIIrm Un
[rrn nb rmqt, bc0 rt grno, ct [rn %rtf
cbtt nqt cgrmtnUnrtfrnnung [nbrnfnnrn. Ncn
mct[ m bot, bc[ rt u Io[o[q unb u rgtn
mqtg botgrgcngrn [t, unb mcn brtm[tt bt c[u
[tf, br Unrncnbtttrung btt cIIo[tn ttqtIqtn
nrI[IIr, mt [r brt cImub bttrt unb mr [r
Ncmonbr0 gIcubtr, m Un[qIu[ cn [tnr gtrq
[qrn OotbiIbrt, ugun[trn gt[rtrt _u[cmmrn[qcu
brtrnrtIqrn u fnnrn. Ncn ct m btgrn brm
Ncmonbt0 bon nqtjb[qrt Ettr tnr m OrtgIrq
u btt bIqrn jb[qtn Uu[[c[[ung gt[rtt uIb[cm
ftt n tug cu[ br c[bot[qt[trn grgrn Rqt
jubtn ncqgt[cgt. %t mtng bc0 mtfIq brt [cII
[t, mttbrn mt cn Qcnb bon _tctrn m mtttn
tI br[t0 uqt0 [t[tu[ttIIrn tIrgrnrit cbrn.
46
iefele bfict kie 9aimonibe berfolgenb, aber
beffen Oegler einer aHau groen Unabgngigfeit bon
ber bediefetten Salada bermeibenb, betfate 150
agre nad igm afob ben fcer feine r b a :u t t m.
Seine Qinteilung in biet der ift fr bie folgenben
agrgunbette fr aHe fic an ign anfdlieenben som#
mentare, auc ben Cculcan arud, gltig geblieben.
n Iogifcer SUargeit ftegt fie allerbing ber be 9ai .
monibe nac. mie fein mater fcet ben ediel
(gen. 9ofd f. o. ) fdeut aud er fie bot 9euerungen
unb gibt bie Saungen in urftnglider eftalt. a
bie :urim aber feine genaueren .uellenangaben unb
Qtluterungen gatte, macten fic biele baran, biefe
sommentare au fdreiben. iefe 9iefenarbeit rourbe
aber erft 200 agre fpter geleiftet.
o f e g s a r o (geb. !488 in Spanien, geft. 1575
in Safeb in alftina), gab au jebet Stelle bet Zurim
bie Zalmubquelle an unb ber0eicnete baa alle n .
fidten, bie bie in etract fommenben 9abbiner eft .
europa rgrenb ber aroeigunbert alre feit bem obe
afob ben fcet geuert gatten. uerbem, unb
ba war tictiger, berfucte er fr immer feftaufteiien,
roa im gegebenen Oall bie Salada fei. Qine folce
uneingefdrnft gltige religionredtlice morfctift au
geben, gatte ber :almub ja befanntlid lufig bet
mieben. saro ging lierbei allerbing ttifc jbifc,
b. g. unfcpferifd unb mecanifd, bot. <r berlfid.
tigte bot allem lfafi, 9aimonibe unb fceti unb
nalm, falls fie fie riberfpracen, unter ignen eine
bftimmung bot. enn atei gegen ein ftanben,
fo tat bie 9einung bet beiben bie Salada. a Ufafi
unb . 9aimonibe bie mettretet fpanifdotientalifcen
9eligionredte taren unb al folde meift berein .
47
|timmttu, fcm bcbti bit [rcu|i|qbtut|qc uub bit
|tit btm I. cruubtrt immtr iqtitr ntrbtubt
o|ui|qt ubtu|qc}t uiqt u irtm Htqt. Uou bitltu
u3[tt||uutu cbt|ttu, ncr bc Utrf bt Rcro,
bc tr tt olt ( ,cu3 olt'') uaurtt uub
ubt|ltutr|tt||uu trtiuubbrti[i crt tbrcuqt
cttt, bit r[tt Ecmm|uu bt jbi|qtu Ht|iiou
tlt[t btrcut. ub ti| lit |o ro[ ar, or
|it [r bit rcfti|qtu tdt btr rcbbiui|d)tu Htqt
|rtquu fcum uoqbrcuqbcr. Eo tut|qIo[ ||q Rcro,
|t|b|t cu3 |tiutm um[curtiqtu Utrf tutu u!u
tru|tt||tu, btr uur bit bou im [t|tt|tt||ttu c|cqt
|qtu Uorlri[ttu um[c||tu |o||tt. Eo tut|tcub um
bc cr I505 btrEqu|qcucruq.
b) t r Eq u | qc u c r u q
) I|tmtiut0
Equ|qcu cruq btbtuttt btr ,totbuttt i|q"
(ucq t|tfit| 23, 4I), |o||tt c||o tiu btutmt3 Nittt|
}r bit Hcbbiutr |tiu, out |iq burq bit |cuti|itu
utiucubtr|t[uutu bt3 c|mub uub |tiutrRommtu
tcrt iuburqu|tu u m||tu, bit tu|iqtu ||t
irtr rci3 |qut||u tut|qtibtu. Eit brcuqttu b|o[
uu|cutu. ,q cbbtmuqtbtuitt| ,Otorbutttr
i|q'' , t btrjtuit, t|qtr t3 |tubitrt, c||t utu
bou [tiu ubtrtittttu uub cu3tnIttu Vtdtrbi||tu
iu i|)m cu}tti|qt [iubtt", |ct o|t Rcro iu |tiutr
titutu Uontbt, uub tbtu[c||3 bort [orbtrt tr, btr
48
Equ|qcu cruq |o||t c||mouct|iq bom u}au bi um
Cubt itbtrc|t uub |o, c3 bti btm }cbt|c}ttu Ot
bqtui3 btr Critutc|tu uiqt |o uum|iq |qtiut, cU
mli| cu3tubi t|trut trbtu, bcmit ,bc3 Ot|e[
ftiu cr
tu mcr, |o ucm tr tiutu Etrid mit tiutr 8cttt uub
uo||tt iubtrttu. |a tr cbtr bti btr Q|t bta
Etridta ucr, btr|ortr (cuaUu|t 7) bit Lu|t ucq btm
Ttibt. tr Ectcu rit} . Trt uiqt btr biq im
Qimmt| cuatru}tu. Otbt cqt cu[ H. tir uub |tiut
orc, |o mrbt btiu Iut b|o[ ti [tuui trt
|tiu.
1
1 (Ribbu|qiu 8Ic)
it}tr H. tir, btr um I9 [. |btt, utbt
tiumc|, uit Ubobc |crc I8cb btridttt, bou btr rmi
}qtu trot mttu ota otm ubtu jc t|u}itu
Gtrbrtqtua btr tcmttubt|ttd)iiu }ttdbrit}|iq btr
}o|t. crau} }|o btr Hcbb| uub btrttdtt }|t
cuatrtqntt iu tiutm orbt||. Cr iu uiqt uubtort
55
bcbou. tr rott C|ic fcm q[t|tlb|t uu
u uuo
Eotu btrriqttt. dub iq cbt t|trut, oc[ mcu }iq
uiqt |tttuo, |ouotru |i[tuo tutb|c[t. Cbtu}o cbt iq
t|trut, oc[ mcu }|q uiqt mit btrrtqttu, [ouotru mit
otr |iuftu Qcuo cbmi|qt. | uuu ot i Eou im
t}ct cttt . Qc|t ou |o }rtq uuo uubtr}qmt ttu
otiutu 8trmti|ttr }tiu or}tu7 bc cb tr im ur
utort . C i|t oc Ott[ uuo i cbt ut| 31
|trutu." (traqot 2)
ro[uum[|tu t|utuu|t (Eqcbbct 67) unb
ot Eqrtu tiuta c||qtiot (Rc|Ia 8) fcm |tiut
Ett|t bti |tiutm oot ooq iu otu Q|mmt| (trcd)ot
0Ic). it}tr oo i|t bc u|rtqtub|tt cu |m. Cr
cttt otu u}|tcuo ot cr Robc, ot ,Eterutu
out", I32-I35 u. $. , ttu o|t Hmer tiIr|
uuttr|t[t uuo urbt bc}r iutriqttt. Eo i|t tr
tiutr ocr tuitu Nrtrtr otr uotu torotu.
56
Etiut Ecmm|uu btr
@
i|quc bitutt cIa Oruu
Ict
btr tc|mubi|qtu Ni|quc bta bou
I30-2I1 u. [.
Itbtuotu H tubc (cuuc|i ,btr ctticrq" rbtr
cRcbo|q
*
1 ,btr Qti|it", cuq fur ,Hcbbi'' t
ucuut). Ocu |o ti|i ucr tr |uo| uiqt. Rcq
Eqcbbct 30 tct tr tiutm Ncuu, btr |tiur [tcu
uiqt mit im tti|tu o||tt, Oi}t iu btu tiu. c
iubtrtt cbtr uiqt, bc[ tr tiu rtuub bt Rci|tta
Uutouiuua tut|tu |tiu |o||. r cb im utt Hct
|q|t , c|a 3 . btr Rci|tr im btr bt uubotm|
tu Oro[tu Homa ttca borf|ctt, }rtt iu Hcbbi
t|iq iu btu cutu uub ru[|t jtbtmc| btu rtcu
Htttiq trcua, um cuubtuttu, tr |o||t |tiut :utr
ucqtiucubtr tiut|u bt|tititu. (Ubobc |crc 0c) Nit
uuttr urbt tr cuq brti|t im ttubtr.
,Uutouiuua }rcttHcbbi .tac|b ttbitEouut
im C|ttu cu} uub im Wt|ttu uuttr7 it|tr |rcq.
Wtuu ta |iq umtftu btrit|tt, urbt|t bu bca|t|bt
t}rct cbtu." (Ecutbriu 9Ic) Ubtr tro[btm ucr
bit 8itbt ui|qtu btu btibtu |o ro[, bc[ btr Rci|tr
|iq trcbtu u Ecbtubitu|ttu truitbritt .
,tbtu c }|ttt tr iu u btbitutu, tr rtiqtt
im Eti|t uub rcuf , c|a Hcbbi |iq iua ttt |ttu
*1 Zrr ,NI||rr 8bo[\'' \[| '0rr 30. rb bcr 33 rb
0rr ,[qo| |I[dyn" [rrImurrnI. Zd I[| brr Hqgr0, 9r
[mbolI[q f0r bIr nqfung br rmlror0rn bvrq brn
frn[I|qrn 8nIg I 0rn Encn rrgl|ung 0brn
[oll. q 0rm u[ruq bt QoqgrbfrrImcurrr U
br luIn I[| [rIn Wl[ruq i 0ru|[qrr bcr[cung
,[q, nIq| urmIr, H mrIn, IIrt f0r mIq unb bc
mI| Ilrn Ittein, glrIqbIrl ucIqcn.'' Z | urry
nr| U b |[d;r, b 0Ic|rr rb [qon burq [rInrn
mrn cn Mr clmubrcbbinrr nfn0f| unb [o Mr Orbr-
|ung 0rr urcrrI [0r '0c0 [ubrn|um un|rr[tnIq|.
57
o||tt, |ttt tr |iq bor bca ttt iu uub |rcq u
im. Ettit cu} miq uub |tt biq iua ttt. it|tr
tritttt . a i|t uiqt |qid|iq, tiutu Rui |o tit
triuu|q[tu. tutr tuttuttt . c[ iq boq iu
btr ufu}titu Wt|t tiut uttr|ct }r biq }tiu
fuutt | " (bobc |crc !0b)
Cb bit|tr uu|qtrcum tiuta r[tucu|iuu|
torbtutu Hcbbia iu Cr}||uu tcutui|t, fouuttu
ir uiqt trmittt|u. c[ tr iu btu Qimmt| tfommtu
i|t, |ttt jtbtu}c||a }t|t (R:tubbot I03c-I04a) , |t|t
|ttt cu, bc[ tr
cr
Cccrc cbtu brtimc| ttutiucubtr t|qortu
(tbcmot 32), |o bc[ miubt|ttua brti c||qtibt u
btrtiqutu |iub. ro[btm cr tr bom immt| |o
8
btu|tit, bc[ iu |tiutu |cqa uit tiut Nottt ra
uub |tiu Utiu uit btrbcrb (u||iu 80c).
Ciu }tiuta ccr |iub cuq }o|tubt .
,H. bbc (tucuut Hcbbc) |ctt . m urim
fefte *1 mu[ mcu |o uiel tr|uftu, bc[ mcu u||qtu
,Utr}|uqt |ti Qcmcu' uub ,Otrit|tu |ti Ncrboci'
uiqt mtr u uuttr|qtibtu btrmc. Hcbbc uub H.
trc it|ttu u|cmmtu bc urim}t|tmcI cb, uub
c|a |it bttruuftu ucrtu, |tcub Hcbbc cu[ uub |quitt
btm H. trc bit t|t burq. m }o|tubt ct
}|ttt tr um Crbcrmtu uub bt|tbtt iu. m uq|ttu
crt |rcq tr u im. Nt btr Nti|ttr fommtu,
uir uo||tu u|cmmtu bc urim}t|t cbc|ttu. it|tr
trnibtrtt . Niqf jtbtr]tit g t|qitt tiu Wuubtr." (Nt
iUc 1b)
Ntrfrbi }0r tiutu gti|t|iqtu rtr i|t bo
uoI cuq bit.
,H. Rtqmc u }|ttt bti |tiutm Ciutrt}}tu i0
Etfcuib cuauru}tu. %t|qt rcu iU mir [r tiutu
c trtu7" (omc I8b)
btr uoq mtrfrbitri|t ta,utuu tiumobtrutr
Hcbbiutr bita Utr}crtu bcmit btrttibit, bc[ tiut
*1 tie taffa ur <tinn:rung an bie bfdladtu-ng
ber !gtter, fo Witb ba urimfeft non ben 3uben nod
eute our <rnnerung an ba furdt6are 5lutbab ge;eiert,
ba fie ftd r0mm, in abtlon auf efel r tlrem
Stamm ent{>roHenen Rnigin <fter im 9onat bar ang:
tidtet 3U afen. Saman War ber irer rber abtlonier,
Iarbodat 'ber ber 3uben. er babtlontfde snig te
fabero. en etidt ber btefe tolle Std gibt 'ba
5ud <fter. turtm ift augeH>rodenermaen ba {eft be3
StembenfaffeJ.
59
mo|ci|q uub tc|mubi|q |tit Ct ,cu} _tit" t
|q|o||tu trbtu fuutt. ca i|t riqti. a ti[t ..
im Equ|qcu cruq, btu ct} tr I I9.
,Ncu bcr} uiqt tiu Ttib tircttu iu btr Ub|iqt,
|it u tut|c|}tu, |ct mcu ir cbtr |tiq, bc[ mcu |it
uur cu} ti| tircttu i||, |o i|t ta tdcubt. " ca i|t
btr morc|i|qt rtibrit}}r jtbt Gtr}ruu.
Uuq bou H. Itc|cr irb t|trt, ,bc[ tr
ftiut Qurt iu btr %t|t urd|it[, mit btr tr uiqta
u tuu tcbt ttt. iu|t rtt tr, bc[ ta tiut Qurt
iu tiutm btr}tti|qtu Vcub bt, bit tiutu tutt|
bo|| tucrtu c|a Lou uimmt. c ucm tr tiutu
tutt| bo|| tucrtu uub rti|tt irttttu burq |itbtu
|||t. U|a |it bti|cmmtu crtu, tut}ur ir tiu
Tiuo. c |ctt |it . Eo tui it bit|tr Tiuo an
|tiut Ett||t urdttu irb, |o tui irb mcu 9t
C|tc|cr burq u[t (bti Oott) itbtr cu}utmtu. "
(Ubobc |crc I0b)
iu Equ|ttr |tiuta [tiqtua ar H. c u i u c.
r outt iu tiutm Qurtucu|t, mcqtt btu Qurtu
Equt uub c[tt |it iutu cu (:||cqim II3).
N|qtabt|totuitr cr e tiu 8itb|iu cta .
,H. tubc |cgtt . Uu [tbtm Tct |[t |iq tiut
Qc|||timmt (tiut Etimmt bom Q
i
mmt|) btrutmtu.
itcut Tt|tirb uur tcu Gcuiuc, mtiuta Eo
uta, trc|ttu." (Cu||iu 80c)
Tit bt|qtibtu irft bcttu |tiu tru}atuo||t,
btr Equ|ttr oqc u c u .
,H. oqcucu }|ttt tu|iq 'urttu uub
}i bor oit iuut btr Htiuiuuabbtr (uo bit
biuutu ucq ttubiuu irtr mouct|iqtu Rrcuf
tit bcbtu mu[ttu) u |t[tu. r |ctt umIid) . %tuu
oit Zqttr arct|a trcu}|ttitu uub bom cb fom
60
men, fo mgen fie auf mid fdauen, bamit fie Shtbet
befommen, bie fo fdJn finb tie id. " (etadot 20a)
meniget fdn als biefet 9aobi, abet um utele
inteteffanter, tat ber 9. s a g a n a , einet feinet
6dllet. mon etuf Sotbfledtet, gebadte et bet 3U=
gltet einet botnegmen 9idtjbin au tetben, tas,
tie fdon bes fteren bei anbeten 9abbinetn gefdegen,
bet ropget <iias nod redtaeitig tetginbett (sibbu .
fdin 40a). <ines 9orbes tegen fliegt et uon abtlon
nadJ alftina, titb bort ton 9. odanan butd ben
tabbinifden "bfen" Ud gettet, bann abet tieber
ertedt unb in feine Sdierfdat aufgenommen (aba
famma 1 1 7a). iefet 9tbet gegtt au ben gertot=
ragenbften mutorttten bes :almub. Sein <ifet im
Stubieren erinnert lebgaft an ben bes 9. mfiba (f. o.) :
"9. sagana legte fidJ unter bas ett 9abbas
(f. o. ). <t grte, ba et plauberte, fderate unb bas
9tige bettidtete. <t fptad au igm: <s gat ben
mnfdein, als gtte bet 9unb 9abbas nod nie eine
Speife gefoftet (gefdledtlid au beuten). enet et:
tibette : agana, gier bift bu? ege ginaus, es ift
ntdt fdidlid! iefet ettibede : Cs ift ja eine egte,
id tollte es lernen (benn bie efeestotfdtiften um=
faffen bte tntimften mertidtungen). " (etadot 61b)
9ad bem 9rbet mge ein 9ubet bie Sammlung
bebeutenbet :almubiften befdUeen. 9. S i m e o n b e n
. a f i f d (9efd alifdJ genannt), gleidfalls ein Sdllet
bes 9. odanan, bet anfdeinenb eine motliebe fr be=
fonbete maturen {atte, tat juptling einet 9ubet .
banbe getotben. mnbete fagen, et gabe fein ab unb
ut in reffen unb Saufen tettan unb fic als 6tlabe
an bie tber tetfaufen mHen. Seinem egter o=
danan gegenber tutbe et fdlielid fted:
61
,,iut Tct }tritttu }it im 8trcu, ncuu tin
E|trt u}i. (|bi}qritut|l) uurtiu trbtu. . o
qcucu }ctt . Eo6c|b mau }it im Tc}}tr t}t|t at.
cuu }rcq ]tutr (oqcucu) u im. Ciu u6tr
ftuut }tiu u6trcubtrftu. c }rcq bit}tr
(t}q 8cfi}q) u im. Tc u[t}t bu mir7 ort
(6ti |tu u6tru) ucuutt mcu miq % ti}ttr uub
itr utuut mcu miq cuq % ti}ttr. " (c6c mtic
84c) Torcu}iu iu . oqcucu burq btu , 6}tu
|id" ttttt.
Eo|qtr % ti}ttr it btr itr t}qilbtrttu i6t t
uuu uoq c|rtiqt. Gou c|ltu ntrbtu cu[tr btu
itr fur cntbtuttttu uoq tublo}t 8ttubtu bou
Tuubtru c|ltr rt tr|t. Eit }iub mit btu cu[tr
tu|iq}ttu Rr}ttu 6tc6t, }it ti|tu Rrcuftittu
mit ttimuibo||tu Ot6ruqtu, }it tdtu Tott cu},
jc }it }qc}}tu |ocr Titrt uub Ntu}qtu .
,,c6c }ctt, tuu bit Wti}u ollttu, }o Iuuttu
|it tiut Ttlt tr}qc}}tu. " (Ecutbriu 056) Tir olltu
bc im tiut|utu cu} }iq 6trutu |c}}tu. Rt6tu btr
tmmuu|o}tu oritutcli}qtu cutc}it tut}riutu cll
bit}t Nrqtu bou btu %uubtrrc66i btr o}t uub
tru t6ttu Nttobt btr rit}ttrfliutu, irtu O|it
6itu u irtr trtu Grt tcltit rtu cu}
u6iubtu. %c uu cu bit}tr _u}cmmtu}ttlluu 6t
}oubtr iuttrt}}itrt, i}t boq bc crcfttr6i|b btr
Hc66iutr. _nti}tl|o i6t t uuu ut6tu btu o6tu
trbuttu _tu cuq mcuqt, bit uu}trtr u}}c}}uu
bou tiutm 8trtr uub rtr tiut Golft mtr
tut}rtqtu. %ir6rcuqtu}ituiqt utr u 6tcubtlu,
btuu }r tiutturttiluu,bitboq immtr tiu Gtrltiq
i}t, }c|ltu uiqt bit }iq btdtubtu, }oubtru bit cubtr
crtitu t}timmuutu iu Otbiqt. ub bit}t n
btrcrtiftit i}t itr boq }o ro[, bc[ nir }t}t}ttI|tu
m}}tu, t }rt fcum tiut Ordt bou uu}trtr %t|t
iu |tut btr Tc|muorc66iutr. C mu[ itr6ti bttout
|trbtu, ba[ bit bou uu ttro}}tut unc|)| ftiut
uucmtu um}c[t. ub |tuu bou iuttrt}}itrttr
Etitt immtr nitbtr cu} btu tiutu Qi||t| iutnit}tu
nirb, btr iu btr Tct cu btm uu}cu6trtu Hcmtu
btr Tc|mubrcbbiutr trcu}Ut, }o irb bcmit }tiuc
Citu}qc}t c| |ti[tr Hc6t boq uur uuttr}triqtu.
%it ntui bit Hc66iutr btu morc|i}qtu u}orbtruu
tu tut}prtqtu, bit irt titutu Etcmmttuo}}tu cu
}it u }ttUtu 6trtqtit ncrtu, c6tu }it mituuttr
}t|b}t tm}uu|tu. c|rtiq }iub bit Otfuubuutu bt
6}tu Ot|i}|tu, uub 6t}q|rtub uub um irt u-
ucmt}tt||uu bt}ort f|iut t cu btm Tc|mub
,%tc|6 ntrbtu bit Eqri}tt|trttu mit tiutr
Ru[ btr|iqtu7 Tit bt}ct . %it 6ti tiutr Ru[,
cuq |tuu }it bou Rot uub Ni}t 6t}qmu[t i}t, btr
Rtru btuuoq uiqt nibtr|iq nirb, tbtu}o nirb bit
Torc btr Eqri}tt|trttu uiqt btrqt|iq, cuq ntuu
tr t}ubit ct.'' (cic I56) Cbtr cu cubtrtr
Ett||t .
,tuu bu tiutu Ot|trttu 6ti Rcqt }ubitu
}it}t, }o btuft }qou cm cubtrtu Tct uiqt ucq
ttiU bou im, btuu bit||tiqt
ct tr btrtut. Cbtr
bit|mtt Ot|i[ ct tr btrtut.'' (Otrcqot I9c)
Otrcbt bit}t ,Ot|i['' i}t 6ttiqutub }r |tut
uucmt}tt||uu, bit bit Hc66iutr }iq cumc[tu.
Eit c|ttu }i }r ti}ti uub }itt|iq 6tr|ttu, }it
btr}tttu t, bit}t u}}c}}uu cuq btim Go|ft u tr
tdtu uub }t[tu bcrcu} tiutu u}pruq uiqt uur
ti}titr ruu, }oubtru cuq nt|t|iqtr (trr}qc}t.
r it| i}t bc jtbtr trr}q}qtitu rit}ttrf|iut,
63
ift _ bie leoftatic. iefet megtiff ift brigens eine
ltctige <ulenfpiegelei. <t bebeutet lttlic: " ottes .
lettfcaft". a nun ott betaU unb immer lettfct,
tte eine meaeicnung ft biefe Selbfttetftnblicfeit
nidt ntig. Sie ift in bet at auc nur eine :atnung
ft ben, bet bet 9unieet ft biefe .. leoftatie., ift,
bet bOtgibt, ben illen ottes beffet 3U fennen, als
bet getlnlice Stetblide, bet es fettig bringt, ben
eigenen illen mit einem jeiligenfcein au umgeben,
nmlid
ben rieftet. nbem et fid auf ben Socel
einet ton ilm felbft betfnbeten Unfellbatfeil ftellt,
bt et eine umfo grere etaltlettfcaft aus, als
ja feinet bet Iubigen einen <infpruc gegen ben
.. illen ottes4' tagen batf. <ine folce "ottes
lettfcaft" ftente nun bas 9abbinettum auc bat,
unb feine metractung mag gleidaeitig baau bienen,
einen <inblic in bas efen einet leoftatie bet
lault au getinnen.
Seit <stas uftteten batiett bas betlanbnelmen
bes ptieftetlicen <influffes. enn uns fcon in bet
igut bes jolenptieftets Samuei, bet ja fnflunbett
alte bot <sta gelebt laben mu, bas 9uftet fitd=
Heet nmaung gegenbet bet ftaatlicen gltung
im lten eftament gegenbettritt, fo ift bas eine bon
ben unter <sta botgenommenen nactrglicen on=
fttuftionen, um nidt au fagen tleologifd)en efdicts=
flfcungen, lie fie ja bei bet metfedtung fitdlidet
9adtanfptde botfommen foiien. ebenfalls ift feit
400 u. 3. bet joleptieftet bet faft unumfdtnfte
jett ; fpter tritt an feine Steile bet "toe 9at",
bas Stnebtion, unb fclieltd, mit bet enbgltigen
3etftteuung, tetben feine mefugniffe bon ben "Sculen"
ober gat ton bem einaelnen 9abbinet bernommen, bet
64
|q bcnn |rnrt Ormrnbr grgrnbrt cI0 rn Qott
tlr|trt m fIrnrn botfcm. Wr |tctf br utottt
br[rt Eqt[tgrIrttrn [rIb[t cu[ rnr m rgrn|c u
nrn [trrnbr rt[nhqfrt, mr r|u0 bon Rcc
trt, mtftr, rt[rt mcn cu0 Wctt. 38,3,8,
mo tt
nut t rt[nhqr0 OotbIb cI0 unbrtbnbIq n
|trIIt. ,u[ Nor0 EtuI |lrn br Eqt[tgrIrttrn
unb ct[rt. IIr0 nun, mc0 [r ruq |cgrn, bd0
t cItrn [oIIt, bc0 cItrt unb tut d; cbrt
ncq itrn
Wrtfrn [oIIt t nqt tun. Et |cgrn t0 m0I, cbrt |t
tun r0 nqt. "
cn mr n brt fctm|qrn tqr mutbr b0n
brn Hcbbnrtn rn [qct[rt rgrn[c m|qrn brn
Eqt[tgrIrttrn unb brn r|rr0unfunbgrn rtcu0
grctbrtrt. uq brt Hcbbnrt [It |q cI0 ottr0
EtrIIbrdtttrt cu[ tbrn unb rtmcttrt g0ttIqt tr
m QmmrI :
,Hcbb00bc: Wrnn[rmcub grgr|rnrnbrttt
(brn Hcbbl) Ettrt Jtt, [o |t r0 rbrn|o, cI0 0b
rt grgrn br ottrt Ettrt [ttr | " (Ecnrbtn !!Oc)
,H. ru0c: rtu|cIrm [t nut br0cI0 rt[ttt
motbrn, mrI brrIrttrn brtcqtrt mctrn. Wrt rnrn
OrIrtttn brtcqtrt, [t br||rn brI bt e frnr
QrIung. " (Eqcbbct !9b)
,r Rnbrt brt ufn[tgrn WrIt ]nb nut |r."
(cI. Ortcqot Bc)
,H. Eqr|qrt |cgtt . Wrt bc0 r|rg u[ tr[rt
WrIt Irtt, brm |t r0 br|qrbrn, r0 cq in jrnrt
WrIt u Irtrn. " (Ecnrbtn 93c)
u0 |oIqrt OotIlrbr br0 QmmrI0 [t br Hcbb
nrt rtfItt r0 |q, bc [r, rn brIrbtrt td br0
tr[trt0, cnbrtn br rmgr ErIgfrt brtrrn f0nr
(j. O. RcIIc Bb), unb r0 [t cuq nqt rt|tmnHq,
5 tafolt ite Qtunblagen bJ atmub 6
bc[ oft iutu u|itbt c||t Hcturt|t[t cu} btu Ro[
|tt||t, btuu tfca cubtrta btbtutd boq bit tcu
tuu bou btr %|iqftif tiuta uubtra uiqt. c
}r tiuta bou uuIitu ti|it|tu.
,H. tubc (btr }tttft||t cttt, bc[ tiut uu
trauot cu} btr t|t i|t) , |rcq u |tiutm Rutqtt .
[itt mir mtiut ubc|tu cua| tr Rutqt o
im bit tiut Ecubc|t cu uub ta fcm Httu. a
tr im bit titt cbittu o|Ut, bc fcm Iic uub
|rcq u im. tr ti|it, tbtutbtitt |ti tr, |ct .
Eobc|b bu bit titt cbit|t, tr|trt tr b|t t|t |
f4
(Tcuit 24')
tuu ott c||o iu |titu cub|uutu btrcrti
bou btm mtu btr Hcbbia cbut, |o i|t ta uur
}o|gtriqti tbcqt, tuu tr iutu cuq iu ti|titr
tituu uuttdtgtu i|t :
, irb t|trt. Uu jtutm ct (c|a btr bit
Uttuurtiuiuua[iftit tiuta C[tua t|tritttu urbt)
mcqtt H. |it|tr c||t iutubuutu btr tIt, mcu
ucm |it cbtt uiqt bou im cu. itrcu[ |ctt tr :
tuu bit Qc|cqcit iq i|t, |o mtubit bitubt
bt 8trcu|ta btti|tu| c utiftu |i bit ubt
bta 8trcu]t (uub brotcu) tiuu|mrtu. c |qrit
|it H. to|quc cu uub |rcq u iutu. tuu bit
t|trttu tiucubtr iu btr c|cqc btfm}tu, ca
gtt bc tuq cul Eit |mrttu itrcu[ uiqt tiu,
ttu btr Crt H. to|quca, uub riqttttu |iq cuq
uiqt gtrcbt cu}, tgtu btr rt H. ht|tr0, |it
|tttu jt[t uoq gtutit. (iu ti|q jbi|qtr }cu|tr
Romromi[|) itrcu} |rcq tr (H. Iit|tr) . %tuu
bit Qc|cqc i|t it iq, |o mtu |it bit cua btm
immtI btti|tu| c tr|qo|| tiut Qc|||timmt uub
|rcq. ca cbt ir ttu H. |it|tr? it Qc|cqc
66
i|t |ttt it tr. c |tcub H. to|quc cu[ uub
|rcq. Eit i|t uiqt im QimmtI (5. %o|t 30,I2).
c ti[t . Eit i|t uiqt im QimmtI ? H. irmtjc
tribtut . it 2orc i|t btrtita uom trt Eiuci
btditcu orbtu (uub bt}iubtt |iq bctr uiqt im
Qimmt|). ir cqttu uiqt cu[ bit Qc0|timmt, btuu
btrtitc|t bucm trtEiuci iu bit2orct|qritbtu.
ucq btr %trtit u tut|qtibtu (2. %o|t 23,2)
H. Rctcu trc[ Iijcu (btu rott Iic) uub
[rctt iu, ca btr Qti|it, trit|tu |ti tr, iu bit|tt
Etuubt tut. it|tr tribtrtt . r |qmuut|tt uub
|rcq. mtiut Riubtr cbtu miq bt|itt, mtiut Riu
btr cbtu miq bt|itt. " (cbc mtic 59b)
|itt iu btr Rctur btt Ecqt, bc[ btr Or
[tucu |o|qtr Uortrt}}|iqftit u btr tcutuu
rtu mu[tt, bc[ bit Etrt btr Hcbbiutr uu[tIbct
|ti , uub cr i|t itrbti tiut immtr uutmtmt Utr
|qr[uu u btrtiqutu. crtu ucq %o|t ur|ru
|iq uut bit rotttu bit uumittt|bcrtu m[utt
btr C[}tubcrun, |o cttt |ttr q btr Qot
rit|ttr bc Uorrtqt, uu[tIbcr btu mtu bta Qq
|ttu u btrutmtu, |otit t |iq um bc OtmtiuoI
cubt|tt (b. . tuu tr, it ta btim rmi|qtu c|t
ti[t,
t tcttbrc |riqt). u btr Epucot cbtr,
im Hcbbiutrtum, cr jtbt Etrt uu[tIbcr.
,H. amct| |ctt . duttr btu orttu bt Ot
|t[t (btr 2orc) ibt ta Otbott uub Utrbott. t|qt
um Tti| Itiqt, um Tti| |qtr |iub , cbtr bit ortt
btr Eqri}ttItutu |iub c||t |qtr uub iqtig. "
(cI. trcqot 8b)
,,c c0tmtiut Ot|rq btr Hcbbiutr i]t btm
Ot|t[ |tiqucqttu. " (%ibrc|q, Ututbi I5I0, [o|.
Ic)
07
,it %ortt btr Hcbbiutr |iub Uortt bt5 |tbtu
bitu Oottt. '' (H. tqci u D qtr No|i, }o|.
20Ib)
,Hcbbc tru bor . %tiu Sou, ib mtr cqt
cu} bit %ortt btr Sqri}tt|trttu c| cu} bit %ortt
bt Ot|t[t. M M Ciu jtbtr, btr bit Wortt btr Sqri}t
t|trttu btrtritt, i|t bt obt rbi. " (Crubiu
2I6)
,||t, c bou btr Cr|qc}}uu btr %tIt, bom
crcbit, bou btm cum bt 8tbtu, bou btm
cum btr Crftuutui uub bou btu bitr |}|tn
bt crcbit}t t|ct uorbtu i|t, fcuu uur ucq
btm buq|tb|iqtu Siuut bt %ortt btrltcubtu
trbu. Somit i}t cuq tiu jtbtr }rct|it, btr c|
|o|qtr bttrcqttt trbtu i||, btr}|iqttt, u |cubtu,
bc[ c||t, c uu}t r t %ti}tu t|tutttu u
btuftu bom crcbit|t t|ct cbtu, uur tiut uu
um|t[|iqt %crtit |ti , btuu |it cbtu utbtr iu
O|tiqui}}tu, uoq iu Qptrbt|u (btrtrtibuutu) t
|roqtu.'' (H. Ntir btu Ocbbcj . bobct cfobt|q,
Rc. D. 1 10)
*1
tu Qtuuft btr ti|titu Gtrtc|tiuu btr
Ot}rttu btbtuttt t |q|it[|iq,
tuu bc ibt|ort .
,Rcq btm Ot|t[, bc Jit biq |trtu uub ucq btm
Htqt, bc |it bir |ctu, |o|||t bu biq c|ttu, bc[ bu
bou btm|t|btu uiqt cbtiqt|t tbtr ur Htqttu uoq
ur 8iuftu" cu i||fr|iq bciu tbtuttt irb .
*1 lnr [tdtfc Ctto0oir ([tdttr WottIdublfrit} \[t
brrtqncn0 }0t |rbr tIr[trtrtt[qd}t. o mrlrtt [iq 0d0
otto0ot tl[trntum . O., 0k bibll|qrn Octiqtr bon 0rt
[un}tcurnebutI, cu|rlbr[uqun, Uu|r[trun un0
Qimmrl}dtt 0r0 r[u bon Nd[dtrt lrl\nld[t du[r-
[d[t [ i[[cn.
68
,rnn brt Hcbb t
Ir[rn [q n bIon
nrbrt" (Ecnrbtn 24), unb br[rt Qoqmut mIth
um [o nm[rnbrt, I0 rt [q u[ mrItrt frnr Ort
brn[tr [ttr I0 u[ rnr mgIq[t fn[[Iqr unb mg
hq[t bunfIr u0Irgung0fun[t.
,H. rtrm t gr[cgt. r ttqtrn bIonrt
[rn n rnrm bunfIrn Ecnbr unb Irtrn brt uq
unfIr0. " (Erbcqm 60o)
.
brt rbrn br[r E[nbgfrt, br[r0 ,%[[rn",
bc0 brI[cq rn rrmm[[rn mt br[onbrtrt Ibrt
[tcqr unb bgr[qmcdtrt %ott[rIrtr mct, br[r
_ungrn[rttigfrt unb Ettrt[uqt,br jc noq bot futrm
cI0 mc[grbrnbr0 Rrnnrqrn btt jb[qrn ,ntrm
gtn" gr[qt mutbr, bt[r gtn[qc[ttn mctrn rbtn
[qon n tcImub[qrt _rt br brmunbrttrn rDr[r
rnrt gttIiqrn rtu[ung, on brtrn r[ mn fum
r0 Lrbrn0trqt br[[.
,H. Ir[t [gtr . %rnn rn Nrn[q frn %[[rn
br[t, [o [t r0 brtbotrn, [q [rnrt u rtbtmrn. "
(Ecnrbtn 92c)
c0 ,%i[[rn" [t brmrnt[trqrnb uq b0 IIrt
mqtg[tr m Lrbrn.
71
,Eo it bc (ju|tt) Otriqt (btr bc 8trutu)
btm btr bit ct borcutt, |o tt cuq btr 8ou
bt Etrutu btm Eou btr ct borcu, btuu t
ti[t |c|m I05,44,45 . r cb iutu bit 8ubtr btr
Qtibtu, bc[ |it bit Ottr btr G|ftr tiuutmtu, cu}
bc[ |it c|ttu |o||ttu |tiut Htqtt (bc btbtuttt bc
8trutu) uub |tiut Ot|t[t btcrtu (bc btbtuttt
bc uu). " (Ribbu|qiu 40b)
,,it 8tr|qu|t i|tti|itr c|5 bit Spucot (btr
Ootttbitu|t). tr %tu|q irb ucq |tiutm obt bou
Oott utr|t bt}rct, ob tr }|ti[i |tubitrt ct,uub bcuu
tr|t, ob trtcubt|t ct. " (ort btc, 240)
itrtr trt cu |it trcbtu cu bit f|[ttr|it
Ot}|btrfrt|uu tmcutubt Hctur}rtmbtit btr
Hcbbiutr.
"9l cfob |ctt . Wtr bt Ttt cubt|t uub
bc r|trutt itbtro|tuub |iq uuttrbriqt im 8trutu
ngr brrrnbrn
Ort[r bc0[rIbr ott botfcm, cu[ rnr r[rn0gIrq
rt br[rt Nrn[qru obrt ngr [qIo[. Nt [oIqrn
q[t mrtfmtbgrn tunb[rn brmc[[nrt, [tttr
mcn [q cI[o n br rutung0ctbrt, unb mrnn [q
bcbr Wibrt[tqr rtgcbrn, [o ncm mcn bc0 cI0
gottgrgrbrn n.
,ott ct brm Wo[r bc0 HrIgon0gr[r brtcI
grgrbrn, bc[ bc0[rIbr Tng cu[ 49 ttrn [t untrn
unb u[ 49 ttrn [t trn rtfItt mrtbrn fcnn. " (Eo
tm, Ro. !6)*1
c0 mct jc [qIrIq uq frn tunb ut r
[otgn0, [onbrtn rrt rnrt ut r[trbgung, brn
cttrn [o nqt br fommrnbrn rnrtctonrn noq
Eto[[ [t tr [tuqtbdngrnbr tgfrt? Eo mct cI[o
rIrgrnrt [t jrbrn rnrInrn grgrbrn, [rnrn Eqct[
[nn u rttobrn, unb br Hcbbnrt cbrn [r mrbIq
cu0grnut, mir un[rtr u0mcI cu0 brt unbrt[rbc
trn Hrr [oIqrt u0[tqr rgrn [oII. nr [trubg
brnutr CurIIr [t tr E[nbgfrt mct brt [qon n
brt nIrtung rtmntr tcbbnIqr tuub[c . Tc
nqt brtbotrn [t, bc0 [t rtIcubt. nr cnbrtr noq
brcuIiqrt cu0gr[q[tr Cutt [t br gr[qIrqtIqr
*1 \tof. ir. inrid (eig. trfd) rnet: efdidte
bet 3U'ben, ib. IV, btte uflnge, S. 50 f.)
*1 t !rnrtnt Sortm (1bet bn Sdretben 'be et
Itgen Sdtift) ge{rt u ben flitet ni bte Ifdna uerfnften
unb be{nlb tn bn etgentltdn !nlmub ntt aufgenomme
nen taUaten.
74
Uu0Irgung gcn cnbrt0 grmrintrt brI[trIIrn, ob
gIrq bc0 Itr Zr[tcmrnt bod mctIid frnrn cngrI
cn EnnIqfrt cu[mr[t. t brbr rt ut mr
r[rIr , m mrtrtrn OrtIcu[ brt Tct[trIIung mrtbrn
nod) mrtrtr ut Etcqr fommrn.
,%rt IobrI Iut mr rnr CIbr cb[iqtIq it, ct
u0tottung (bonottbrtdngtr Zobr0[ttc[r) brtmtft ,
mrnn uncb[qtIq, [t rt rn Eno[rt [quIbg. Tr
Ort[quIbung [nbrtcbrtnut[tcttbrIut boncmrn
obrt mIbrn Zrtrn unb OgrIn, [rrn [r trn obrt
untrn. ngrgrn brm (Ornu[[r bon) Iutbon i[qtn,
ru[qtrdrn, HrtIrn unb Umbrn, [omr Nrn
[qrnbIu t [nbrt frnr Ort[quIbung [tctt (mrI cIIr0
br[r0 Iut bon brt brI nqt rtmdnt mtb) (Nc
monbr0, cb qc[cfc, Ub[qntt ,Ortbotrnr Er[rn",
IV, ! [.). brn[o mitb imZcImubttcftctr cbc fmc
88b unb Rc[t 28c brt r[qIrqt0brtfrt m[qrn
Octrt unb Zoqtrt niqt nut nqt brtbotrn, [onbrtn
cI0 trIg[r [Iqt ngr[trIIt, bc rt n brt Zotc
rbrn[cII0 nqt cu0btdIq rtmdnt mtb. Tc0 [t bri
brm boq ntfIq trqt um[cngtrqrn Ortrqn0 bon
EittIqfrit0brtbtrqrnm8.%o[r2Ommrtincu[[IIig.
,,m Zcgr, cn brm brt C[tmnb bId[t, tut bc0
%rb rnr rIgrbutt. EcmurI ct gr[cgt. ErIb[t
rnr rdr m Nrrt brt[cuIt butq in. H. oqcncn
ct gr[cgt . ErIb[t brt Ecmr m 8rbr mtb [tnfrnb
butd) in. Hcb Rcqncm
b
mcqrn fnntr, unb rn Qunb [r cnbrIIt unb [r
[rIgrbirtt, [o brtcnIc[t br|rt, bc[ br ottrt brn
[tcrItrn rntogrn mitb. " (cbc fcmmc 88c)
,0 r[t (Etqr EcIomoni0 8O, ! [.) . tr
[nbunrt[ttIq, (bctuntrt) bc0 tcbunbbrt brt[qIo[-
[rnr N uttrt[qo[. %rIqrt _u[cmmcnI;cng br[trt
m[qrn tcb unb N uttrt[qo[? m bt u [cgrn.
%r brt N uttrt[qo[ cu[nmmt unb utdgbt, rbrn[o
nmmt bc0 tcb cu[ unb gbt utd. 9un [t bom
Lrqtrtrn cu[ bc0 Eqmrtrtr u [oIgrtn. %rnn brt
N uttrt[qo[, brt grrm cu[nmmt, unt:t Ltmrn (br
brt rbutt) utdgbt, um mrbrl mrt [oIItt nqt
bc0 tcb, bc0 untrt Ltmrn (otrnfIdgrn) cu[nmmt,
rt[t trqt untrt Ltmrn utdgrbrn. Qrtcu0
rnr
WbrtIrgun bttrt, br brcuttn, br u[rt[trung brt
76
otrn [r n brt otc nqt (ncqmr0bct).' (rtcqot
!b)
,H. tmrjc b. Irc[ct [cgtr . bcm brt tmrn[q
cttr mr r[qtrt, brnu r0 r[t . Qntrn unb botn
c[tbu mq grbIbrt. " ([cIm !89,)
,rn Eomc: q cbr rttcqtungrn brt bc0
Eq[ung0mrd cngr[trIIt unb gr[unbrn, bc[ m[rn
brn obrtrn unb untrtrn Orm[[rtn rn _m[rntcum
bon rnrt Qcnbbtrtr [t, brnn r0 r[t ( 1. No[r 2, I):
rt r[t ottr0 [qrbtr u[m. unb . No[r 82, !
r[t r0 cuq. r brt bIrt cu0[tt [rnr ungrn
unb brt nrn [qmrbt. Eo mr rt [t cuq bott bc0
ott ,[qmrbrn', onr u brttrn u brt[trrn."
(cI Ccggc 7c)
H. Nrt [cgtr . ort I[t r0 [q brmr[rn, bc[
[rIb[t br inbrt m NuttrtIrb rn Lrb cngr[tmmt
cbrn? rI r0 r[t ([cIm 8, 27) . n Urt[cmm
Iungrn tr[rt ott brn Qrttn, cu9 brt CurIIr [tcrI0.
(Eotc 8Ob)
Nt br[rt fIrnrnEcmmIung bon brIrtrun[[rn
jb[qrt cIrftif moIIrn mt un0 [t'0 rt[tr brgngrn
unb nut rnr EtrIIr noq cn[grn, cn brt m cImub
rn b[qrn ErIb[trtfrnntn0 um Oot[qrn fommt. r
fIugr tcu cItc It trn %cnn H. Rcqmcn
[oIgrnbrtmc[rn um br[trn.
,,IIr0, mc0 un0 bc0 HrIgon0gr[r brtbotrn ct,
bc0 ct r0 un0 cuq mrbrt rtIcubt. 0 ct un0 brn
rnu[ br0 Iutr0 brtbotrn, brn rnu[ brt Lrbrt
cbrt rdcubt... brn cIg rnr0 Qcu0trtr0 brtbotrn,
*1 1efer fiftnbige "5ereW' fr 'bte uferfteung ber
Xoten tar uon fidttgfett in bem etigen 6tett alffden
ben fatifdern ('bte bte ufetftefJUng beialten) lb ben
ab'buaetn (bte fie Ieugnn).
77
btu tuH mbtu ttt0 dbtt ttIdubt , bd Wtb bt
tubtt0 bttbottu, dbttbt[[tuWtmt (ttm Eqmdtt)
tddubt, bt Rqtjbu (t[qItqtIq ju bttttu) btt
bottu, bt (uqtjb[qt) [qut Rtt0t[dutut ju
bttttu tddubt, q mqtt tumdI It[q mt NIq
t[[tu (md0 tdbbu[q [tttu bttbottu [t). d [tdq
H. Rdqmduu ju btu It[qttu. Ndqt t tu uttt
juttqt | (u tutm uttt, bd0 ju tut[tu tddubt [t,
bt[ubtt [q jd It[q uub Nq. Qtt Itgt d|[o btt
dII bot, b[ ttmd0 [ou[t Gttbottut0 ttIdubt [t.)
(CuIIu !49d)
t bt[t uuu uub bt[oubtt0 bt [oItubtu du0
|tIqtu tttobtu mttbtu uu[tttu ubtud bt0
boII[tubg ttmbdttgtu [obrt[ttftu, bd[ jtbtt Ndq
btufIqt tto[ tutt obtu [qou ttmuttt bttbqt
gtt u[ttuugtu du0 ututttt _tt uumIIftIq [q bt
tdgt botItgtu mtb, mtmtt [oIqt Ot[tt0dItuu
btuu uoq btm mobttutu ubtutum dujuttt[[tu [t,
uub ob btt ubt [q uqt btIItqt m Vdu[t jmttt
dttdu[tubt bou btt Wt[tu0[otm bt0 dImub bt[ttt
dt.
!u
|iqt|iq btr Gut|qbiuu qu|bi iu}iqt|iq btr bitr
cIuutu }rti, iu}iqt|iq btr Utrbcuuuu |qu|big,
btuu bir Eqri}t |ct . ,uubtcb|iqtit" (4. o|t 35, II) ,
tuu tr Rtuutui cttt, uub bit|tr cttt jcRtuutu,
iu|iqt|iqbtrEqcbbctt}cr }rti, uubiu|iqt|iqtiut
Ef|cbtu bt|ttt btr Etrtit i|qtu H. Eqimou b.
Ocmc|it| uub btu Hcbbcutu. %tuu tr iu btr Ub|iqt,
iu (btu Ettiu)ti G||tuutr}tu, iubitr tor}tu
ct, (bc tr}tu bou bitr G||tu i|t cm Ecbbct btr
bottu), |o i|t tr iu|iqt|iq btr Gut|qbiuu |qu|bi,
iu|iqt|iq btr bitr c|uutu ]rti, iu|iqt|iq btr
Eqcbbctt|t[t }rti, bcuur bit bttdtt Urbtit btrbo
ttu i|t , iu|iqtIiq btr Utrbcuuuu |ct btr UIIbcrm
trit . ,uub tuu tt t uiqt btcb|iqtit ,ct",
outuommtu btr c||, tuu tr iu btr Ub|iqt, iu
ti G||tu u tr}tu, iu bitr tor}tu ct, uub
iu|iqt|iq tiut Ef|cbtu bt|ttt btr
Etrtit mi|qtu
H. Eqimou b. Ocmc|it| uub btu Hcbbcutu.
trutr |ctt Hcbb. %tuu jtmcub tiu Otrt bon
btr Ei[t bt cqt trcbir}t uub tiu
cubtrtr
fommt uub t (im |ut) mit btm Etod trbriqt, |o
i|t bit|tr tr|c[}rti, btuu tr ct ciu trbroqtut Otrt
80
trbrod)tu. (c Ocrt rbt btim Qtrcb[cI|tu cr
brotu |tiu.)
trutr |ctt Hcbbc. (btr btu cII), cuu
|tmcub tiu Riub bou btr Si[t tiut5 cqt trcb
ir}t uub tiu cubtrtr fommt uub t mit cium
Strtt cu}}ut,*1 bt|ttt ciu Etrtit i|cu H.
eubc b. tttrc uub btu Rcbbcutu. C5 irb
nmIi tItrt . Wtuu tu tr|outu tiutu mit jcu
Stdtu tr||ctu cbtu, tiutdti ob |tititig obcr
itctiucubtr, |o |iub [it c||t}rti ; H. tubc b. ttcrc
|ct . tuu uctiucubcr, |o |ti btr |t[tc [u|bi, ci|
tr |ciutu ob bt||tuuit ct. Wtuu tiu C fommc
uub t (bc5 Riub) mit [tiucu (rutru cu[[ut, [o
bt|ttt bctbtr tiu Etrtit i|tu H. mct|, bcm
Eout bt H. ocucu b. Otrofc uub btu Hcbbcutu.
E irb um|i tItrt . Eo c|t tr tiu 8|tt|b [r
|tiut tr|ou (2. %o|t 2I ,30), btu %trt bc Oc|
bigttu; H. 5mctI b. trofc |ct, btu Wtrt bc0
Ebitr5. (u bit[tm c||t cr btr t|bite
uit5 trt, bc tr |ou btim cIItu c|6 tot u
6ttrcttu tcr.)
trutr |ctt Hcbbc. Wtuu jtmcub bom cqt
ptrcb}||t uub iu ciutm Wtibt |ttdu tb|itbtu i|t
(tuu cu} btr Crbt tiut rcu |itt uub et |o [||t,
bc[ tr btim N|tbtr||ctu btu ti||c[ noIIict), |o
i|t tr u btu nicr c|uutu btr}|ittt. r i|t btr
*1 ic mri[t j00i[qrn Nrrtitotr un[rrrr ]ut|ti[qrn
dmtn0fdn0I0dtn llt0ttn d lrlq[dIl0, tren 0lO
0ndtt ldl[qr ,dr" qr Ordtbritun q rMn. 0
r0rn 0Ir qf0nftlrn 0rut[qrn Nlqtt u0 Hrqt0dndlte
[qon ft0]rltl dn tdlmu0l[q Nrqt0rnftn rx0nt. 1
odr 0rl 0rr ]00l[qrn qulun frin Wun0H, 0d[ Hr
,8tl[r Nr HrqI0[ttqun" mt[trrn fonntr.
6 d[0lt Ir run0lcrn 0c0 dlmu0
81
[|iqttt, Cut|qbiuu, Eqm:rtut|b, Rurfo|ttu uub
Ttr|umui u btc|tu, t|qmuut|b cbtr uiqt,
btuu ir cbtu gt|trut, mcu |ti ur c|uu bou
t|qmuut|b uur bouu btr[|iqttt, tuu mcu bit
ct btcb|iqtit ct.
trutr |ctt Hcbbc. tuu jtmcub tiutm ttut
Ro|t cu[ Qtr gt|tt ct, uub bit[tr iu}o|tbt||tu
t|torbtui[t, |oi|t tr [rti , tuurrcbtr cu} Otcub,
uub t btrbrcuut orbtu i[t, [o i[t tr [qu|bi. Hcbbc
|ct . tibt cbtuir t|trut . Wtuu cu[ Qtr, btuu
ir cbtu t|trut. Wtuu jtmcub tiutu iu tutr
obtr iu c||tr tbrdt ct, [o c[ tr uiqt trcuf
fommtu fouutt uub tr t[torbtu i|t, |o i|t tr |qu|bi ,
tuu tr iu cbtr iu tutr obtr iu Wc||tr iutiut
[to[tuct, trcbtrtrcu5fommtu fouuft, uub t|torbtu
i[t (bctruiqttrcutfommtui[t), [o i[t tr[rti. Wtuu
fragte : ibt es
benn im immei aud 3teifel ? <iias
anttottete :
Siefe tie jene finb o r t e b e s I e ,
b e n b i" g e n o t t e s . " ( ittin 6b)
Unb innet{alb bes aimub titb bie 9angorbnung
bet morte nod teiter butdgeftt :
"menn man fie mit bet ota befat, fo ift
bies ettas, aber nidts befonberes; tenn aber mit
ber emara, fo gibt es nidts greres als bies. "
(aba meaia 33b)
I
ft SUar{eit batbet eraielt, ba bet aimub
ein <piegel jbifden efens tat, *
1 fo bleibt
bie
*1 rrIrir dq 0d ,Ttr dlmu0 !|t bon u0rn
r[d[rn |ot0rn 0nr <rlltn0lid d[ 0ir [rnmrlf. Zir
o[[nung 0u[ !nt ro0g0n00 0tttn j 0\t u0tn ldng|t
d[rr0rn. So dffr rt Ir|nr on[c[[ionrn dn 0ir n[d
nrn 0cr 0btirn Wrlf nfi un0 l0nntt 0d 0cnfm
trin drdf." (g. rH, _00i[qr Sfia3e,
1912,
s. 110 f.)
86
groge, o6 er es eufe nod ift. .ier nun ift auf
einen <intanb au anttorten, ber bon uben unb
bon jubenfdgen 9idtjuben bes fteren au fren ift :
9an befautet nmlid, bet almub fei 1500 afre
alt, unb bafer feien bie uerungen, bie uns bie
grten ngdffsflden bten, nur fiftorifd au terten.
9un ftimmt fdon bie gefdidtlide erednung nidt
gana. er almub fat einen burdaus tefensgleiden
<rben im Sduldan arud erfalten, unb biefet ift,
1594 mit ben SaQafot bes ffetles aum erften 9ale
gebrudt, faum bteifunbett afre alt. Unb ta be .
beuten bie 300 afre ? meldet sirden=<frift ttbe
lofI bie ugsburger sonfeffion (1530) ober ba5 ti .
bentinifde sonail (1563) fr lie als untefentlid ab .
Iefnen, lelder nidtjbifde miffenfdaftlet mdte be .
ftreiten, ba bie <ntbeungen bes soernifus (geft.
1543) unb bie 0ebanfen bes escattes (geboren 1596)
beaeidnenbe uerungen norbifden 0eifte5 finb, lel=
det sunftberftnbige mdte befauten, ba bie mede
Sfafefeares (geb. 1564) unb bie 3eidnungen rers
(geft. I528) nur nod fiftodfd au l'erten feien, nur
leil alle biefe aten bteifunbert unb nod me{t afre
aurUegen? Unb folde etradtung\eife lat aud
fr. bas religife unb fulturelle efebud ber uben
feine eteisftaft. mit tiffen fefr tofl bei fiftori=
fden ofumenten ba jiftodfde bom mefentuden au
fonbetn, aber biefes efentlide l'etben tit aud fdatf
tn bas idt bes ages ftellen. ber nun fommen
bte "unfelmnnet", benen bas idt ein reud ift,
unb !alten uns einen fdtaraen Sdirm bot bie ugen,,
bon bem fie fagen, er fei aus unferer eigenen aut ge " r
madt. 9an lat fid nmUd nidt entblbet, unb felbf
lofe sirdenfrften faben in biefes otn geftoenv
81
aur ntfculbigung jbifcet Scamlofigfeiten in iel
unb almub barauf inauteifen, ba1 auc bie notbifce
betlieferung ite bunflen Stellen at. 9un titb
ateifello in bet Cbba unb in ben Sagas, ben notbi=
fcen @r0lungen, ton ift unb etrug, ton Untreue
unb eibenfcaft geanbelt. mber telc ein Unter
fcieb bet mtmofpte, in bet bie in {tage fommenben
.anblungen gefceen, gana a"gefeen ton ben tefen
aften metfciebeneiten bet .anblungen felift. ott
tet bie mitunter fttmifce, a"et fIe, Uate uft
be 9otben, be 91eeres unb bet erge ; iet laftet
bie bumpfe, beltiecenbe Sctle eines otientalifcen
a0at. mm Uarften titb biefet Unterfcieb auf einem
eiiet,
.
ba ba jbifce efeesfctifttum fo gan3
befonbet unetfteulid madt, bem bes efdIedtliden.
a altgermanifce Sctiftentum ift ba feufcefte, ba
man in biefet mtt finbet. ie . jbifce iftetneit,
beten bicterifd tettbollfte musptgung ba ".oe
ieb" unb beten tibetlicfte Cntllung auf bem
ebiete be Sctifttum bet almub ift, lat feinetlei
@ntfptecung in unfeter metgangeneit etabe im
metgalten aum efclectleien liegt eine bet tiefen unb
bauetnben slfte 0tifcen notbifc=germanifcet unb
mittelmeetlnbifc=otientalifcet eiftelaltung begtn=
bet. ft fo fcon bet 91glicfeit eite mergleice
bet oben ent0ogen, mag noc 0um berflu1 feft
geftellt tetben, ba1 bie notbifde betlieferung eine
Sammlung getmanifcet ttermrcen unb efcicts
fagen barftellt unb niemals belauptet ober gar geglaubt
turbe, fie feien eine ".ffenbarung", tie es boc bei
ibel unb almub, ia fogar beim Sculcan aruc
her {all ift.
88
iefe "offenbarte" jbifce berliefetng at nun,
bon nod au befpredenben infctnfungen abgefeen,
ite Oltigfeit nie bedoren. ias ettojubentum, b. .
ba ubentum bis 1800, IeUte aud rein uetlid nac
ben talmubifden efeen. ei ben butd bie fogenannte
"man3ipation" auf ire jerbergsftaaten Iosgelaffenen
uben tirften fie als 9idtlinien fr alles un unb
affen teiter, trenb man in feinem ueren e
nenten fid .,affimiliette", fid anglid, b. . fid ben
6daf5Pel3 feiner [idsblfer bet bie fdiefen 6dul
tern tarf. iie t3ieung ber 9abbiner, b. . bex fr
alles bifde auftnbigen erer, erfolgte nad tie
bot auf ben :almubfdulen, unb eute nod finben fid
folde in Seutfdlanb .
.alIreid taten bie roaeffe, bie bet <. U. , bet
.entralberein beutfder Staatsbrget ibifden {au
bens, gegen folde 9idtjuben, bie es gewagt atten,
ben almub "3u betnglimpfen", bis in bie neuefte
.eit geffrt fat. Unb ebenfo aaflreid rie biefe mebr
mittelbaren eteife finb bie unmittelbaren Quetun .
gen mafgeoenbet uben oer feine ebeutung, bon
benen einige liet genannt feien:
"[as ben almub anget, fo befennen tuit feine
unbebingte bedegengeit bet bem efe 9ofi . .,
(bifdes alr6ud .. rdibe iftaelites 1865, 6. 25)
er 9larburger rof. <olen at 1888 als Sad
berftnbiger unter ib ausgefagt, ba ber almub
aud leute nod als .uelle bet jbifden 9oral an"
aufeen fei.
"ier almub ift bie magebenbe efeesquelle
ber uben unb befit nod boUe rtigfeit. " (9abbiner
r. ronemann als <adbetftnbiget 1894)
.
8
ger anbesraofiner gr. 9anneimer nannte ben
"%almub ben efensnetb bes ubentums unb bie
eimat, bas anier unb bie Sdule bes ubentums
unb bet usfilbung feiner merftanbesaniagen. " ( "bi=
fde reffe'' , 3I. I . I9I3)
. . t ane uben one usnalme ift bie %ora, ber
%almub unb beffen ftftematifde earfeitung, ber
6dulcan aruc, bie anetfannte .ueUe bes reiigifen
efens. mon einer bogmatifcen merfdiebeneit . ift
fei uns uben fetaupt feine 9ebe. Unfere Strfe
liegt in bem ftrammen eftalten an ber 3000.jri"
gen fetlieferung, in bet %reue 3ut eineitiiden
Iaufen, fr ben %aufenbe unferer morfaren ben
ilammentob auf bem 6deiteraufen geftmben lafen,
unb fr ben eute aufenbe unb fertaufenbe mit
ernft gemeint. nblid aber unb auptfdIid finb biefe
moralifd bebenfliden <tellen fo geringer mnaat, ba
fie gegen ben efamtgeift be almub nidt in
tradt fommen fnnen.
44
(
<. 5
f. )
enug I iefet aungengetanbte merteibiget ift
ebenfo betlogen in feinet gemadten egeiftetng tie
in feinen Urteilen, auf bie tit im aufe unfetet ar .
ftellung nod aurdfommen. mbet aud et fann un
bet bie atfade nidt integtufden, ba bet Ster .
pel be almub unb be <duldan atud fid auf jbi"
fde enfen unb un unaulfdbat aufgeprgt at.
1 afolt fie Itunblagen d almub
97
S meiter !eil
!as 2efen bes talmubifden <efetes
1. 5 Q f m u b t f d e S r m m t g f e H
a) a te
mon ieet ift bie eanblung bet jbifden tage
baburd erfdtett torben, ba man fie unter religifen
efidts:unften fa. menn man ba ubentum als
Sefte anetfannte, unb e, teil es ein anbete efennt-
ni als ba dtiftlide barftellte, . . bealb befm:fte,
teii bie uben efus nidt als ben ber{eienen 9effia
angefe{en unb i{n ans $reua gefdlagen {tten, fo
fonnte man feine. $lateit eraielen. ie bem eutfden
angeborene, tenn aud {ufig tegeraogene ugenb bet
ulbfamfeit in religifen ingen Iie i{n oft fr ben
ngegriffenen attei ne{men unb gab betbies bem
uben bie '9glidfeit, inter ben Sttafgefeen aum
Sdue ber religifen efenntniffe bolle ecung au
ne{men unb bon ba aus mit roaefien auf biejenigen
au fdieen, bie, tte bie uben borgaoen, "i{ten @lau"
ben angegriffen . , bie aber tatfdUd nur getagt atten,
98
c|mub uub Squ|qcu cruq btm tr|tcuuttu Uo|ft
boru}rtu. Tit jbi}qt Ht|iiou i|t tbtu ftiut Ht|i
iou im b|iqtu Siuu, b. . bit Tcr|tt||uu bt Utr
|tui}}t, iu btm tiu tiut|utr obtrtiu Uo|f u |tiutm
ott |ttt. btr btrcrti bc uutr|tt bt5 Oti||tu
cuttubt rctu i}t mti|t tiu Strtit btrcut uiqt
m|iq. c jbi}qt ,,t|t[" cbtr i|t ftiut rt|ii|c
tfuubuu, }oubtru bit Utr}c||uu tiut Uo|ft obtr
Stcctt.
uttr bit}tu m|tubtu trbtu ir cuqbitjbi
|qt Ht|iiouiu btu Rrti5uu|trtrttrcqtuutuittu
fuutu, uub ir o||tu uu |ocr bc5 Htqt, |it ur
turttuu jbi|qtu %t}tu u btrtubtu, bou tiutm
ubtu |t|b|t bt|ttitu |c||tu, btr uu5 bt|trt, bc[
,tr}cruutm[ btr ott tiut %tu|qtu |o i|t ic
|tiu Utrc|ttu". C cr |ttt btr bom ubtutum
btcu|ruqtt uub bou btu N|qtjubtu btrtiti||ig gt
rtc Hum, bc tr|tt Uo|f tt|tu u |tiu, ba btu
%ouottimu5, bit Ciuott|trt, trcu5tbi|btt cbt.
Cut im bit}tu u|ruq }trtiti u mcqtu, i|t boq
}t|tu|tt||tu, bc[ uiqt bit cI btrotttittu, |oubtru
btr%trt btr btt, bit |itbtr}iuubi|b|iqtu, tut}qt|otuo
i|t. So t|ttu mu[ bti btr ttrcqtuu btf ct,
it tr |iq im c|mub uub iu btu Rommtutcrtu bcr-
|tt||t, |tutrHum tc|ti btrb|c[}tu uub bit t btr
Ru|tur, bit mcu cu5 jtutm %ouottimu cb|tittu
o||tt, |iq c|5 rtqt bc|tibtu trti|tu. c t|tu
bt btc|imu5 i|t uit }r bc Uo|f, }o cuq [r btu
|bi}qtu ottt5btri}} bttiqutub. tr robt %ctt
ric|imu, btr uu5 bti btr Tcr|tt||uu bt Stcmmt
ottt ct |qou im |ttu t|tcmtut tutttutritt,
tr uirb im c|mub u}i bi5 ur Utrtrruu btr
|ttitrt. tttrmrqtu uub |ttubtu ibt t btic||tu
1*
99
U|ftru, bit bcriu bit u[truutu irtr Ltbtu}orm
cu} bc c}tiu irtr Ofttr btrtrctu. c bit
tc|mubi}qtu cbt|u }o }tr trtr|iq mcqt, i}t
tiumc| btr Uu}ruq btr u}t|6crftit, btr bou btu
Hcbbiutru trobtu uirb uub tittu, c| uumittt
[
(cub uub
|o||tu bir tiu tufmcl bor btiutu utu |tiu,
*
1 uub
|ol||t |it btr btiut cu|t }o|ttu |qrtibtu uub cu
bit ort. " (5. No|t 0,4-9) ,Wtrbtt ir uuu mtiut
tbott rtu,.. |o mil| iq turtm 8cubt ttu tbtu
u |tiutr tit... ttt tuq cbtr, bc[ |iq tutr tr
uiqt btrrtbtu lc||t, bc[ ir cbtrtttt uub bitutt
cubtrtu Otttru uub btttt |it cu, uub bc[ bcuu btr
oru bt trru trrimmt btr tuq uub |qIit[t btu
immtl u... c[ bu uub btiut Riubtr lcut ltbt|t
cu} btm 8cubt, bc btr trr btiutu Uttru t|quo
rtu ct. . . " (5. No|t I I , I3-2I) . . . . , bc[ ir uiqt
turtu utu ucq urtt, bcrum |ollt ir tbtuftu uub
tuu cllt mtiut tbott. " (4. No|t I5,39-4I)
[r bit|t Otbtt uuu, }r bt||tu btrrctubt
Wiqtiftit |tlb|t t|u bou Hccrtt [tut i|t,*1
utrbtu im clmub uutubliq bitlt iutlbt|timmuutu
ttro}}tu.
,. |ccf |ctt . Wtuu mcu bc Eqtmc im
ttt lit|t, |o i|t t ltiq, cl itltt mcu tiu uti|quti
bit Equtrt iu ttr cub. Uou jtbtm, btr bc
Eqtmc cu} |tiutm ttt lit|t, utiqtu bit Ot|tu|ttr. ''
(trcqot 5c)
"9t tubc |ctt . Uor tiutm ucdttu Hiqtjubtu
i|t t btrbottu, bc Eqtmcult|tu. Wcrum bor tiutm
*
1 M0n bte[et t.elle rtrb bie <tt 'bet 0ct0mtn
(tptllin) 0btlc\ttt, 0\t um 0n tm un0 um 0it titn
tltt ct0tn.
*2 ,Qt[u0 00rt 0nt0ttctt \m 00 b0tnrm[t t00t
b0n 0llrn 00|cn ![t 000t Q0tt Q[t0H, ber (ett, un[rt
0tt, \[t etn einiget 0tt." U0tl. 13, 3U.
105
Hiqtjubtu? c i}t jc cuq bti tiutm }rct|ittu btr
c||. it i}t uti (u bttoutu), bc t jc bou iutu
ti[t (Qt}tfitI 23,?0) . trtu |ti}q btm |ti}q bt
}t| |tiqt, - }o fuutt mcu |cubtu, tr }ti uur c|
}t| u bttrcqttu. '' (trcqot 25b)
u|iqt iut|bt}timmuutu ntrbtu cuq }r bc
uIttu btr ur Utrriqtuu bt Otbtt uutrI[Iiqtu
ti|Iiu }r uotntubi gtc|ttu.
,tr iu btu bort tpt, |tt iu tiutr Cut}truuu
uou uitr C|Itu }tiut ti||iu cb uub trttt tiu, cuq
ktuu tr uur, um Wc}}tr u |c}}tu, iutiu tt, nt|
tr fuutt bcriu cuq |uutu cbtu obtr }tiut
Hotbur}t btrriqttu. " (trcqot 23c)
@Hv tubc }ctt . rti iut btr|utru bit
ct uub bit
qcu
jbi}q, burqcu bttiqutub }r btu iuutrtu trt, btu
bc Otbtt
tbitt iu cubtrt
trt. c |iub bit Qcutcrbtittu, bitri tuitr
tiu. " (Eqcbbct VII ,2)
,, c Qiucubriutu (btr Ottu|tubt) cm Ecb
bct tr}olt cu} ti
brcu[tu
bt}iubtt u} t|qt Wti|t? Wtuu 3 . btr rmt
cu[tu uub btr Qcutn iuutu |ttt, uub btr rmt
|tiut Qcub ucq iuutu cu|trtdt uub ttc iu bit
Qcub bt Qcutrru |tt obtr cu bit|tr ttc
uimmt uub trcubnut, |o i|t btrrmt (btr Ecbbct
tuttiuu) |qu|bi, btr Qcutrr cbtr ti.. %tuu
*1 ie mmtrbtge .al 39, bte 3 O. aud 2. for.
11,24 genannt ntrb, tf fabbaltfttfden Utfptung.
107
btr Qcutrr |tiut Qcub ucq cu[tu rtit uub tfmc
iu bit Qcub bt Urmtu |tt, obtr ttc cu btr}tlbtu
uimmt uub f)trtiubriut, }o i}t btr Qcutrr |qulbi,
btr Urmt cbtr }rti.'' (Eqcbbct 2c, btr bit}t tr}d)t
ttrubt rct
[
rb uoq cqt Etittu |cu ,btrcttu". )
, , tuu mcu cmEqcbbct tiut 8cu tttt, i}t t
tbtu}o, c| ttt mcu tiu Rcmt| ttttt. Ncu bcr}
uiqt bit R|tibtr bom utit}tr rtiuitu. tuu mcu
}tiut R|tibtr bomutit}tr rtiuit, }o trrtibt mcu
t uub tr}t t }ort, ttt jtboq uiqt. Eo |trt t bit
Equ|t Eqcmmci, bit Equ|t Qil|t| tr|cubt t.
Hcbbc }|ttt t u fui1tu, uub cuq 9. Eq:||tt
btrtcu|qt ,
*
1 mtr uur btotuft, bc[ tr tiu
tcutrf|tib cu|tt um |tiutr Ett|t Hut, bit tr rti
tbtu I, tiu rcutrf|tio um oit Iiqtt, immt|rtiut
u|qu|o uuo Itdtu|o|iftit ot Otmtt, bit tr bou
|iq mir}t , tr ociu tt, o iuftiutr ftuut, c| uur
tr |t|b|t uuo |tiu Oott, triu |tiut Oti||tu Rm
mtr|tiu|iq tiu|qIit[tuuo, tttrotm ritb btrEuot
oit r }}utt, uoq tiu Wort otr _it|rcqt }|tt
*1 m V0@r| t tn
t cur0rl) ntn
J00![Qrn u0 [tt!m0utt![qtn rtun0[qd[t mdr, 0n \m
trn[0 u qtr, [tnt tun um Qu0rntum [t
unt!ntl!q. 0 m0[[cn hlr r!nrn ctd0r[u b.tri[tttttn
u[ruq [r[t[trcn, 0rr [!q !n [tnrm Nomdn ,Wtlr!m
%ri[trr W0nq0tt'' bc! t dt[trllun 0rr ,d00o! -
[qt t00in fin0rt un0 00m ]00[\rn olfr [dt ,n
Nb[tdn0ifcit, r[tifrit, d[rUIt, un0 mnn dt0 n!ql
mt ilt, dn difcit [uqt w )t!nMltIqtn. 0 i[t 0d0
brdtHiq[tr olf 0rr r0r c0 \[t, w mdr, r0 tt0 [tn.
um 0rn Ndmrn Qt0b00 0utq dr t!ttn u brtttO!qtH.''
mu 0!t u|dbc b0lfl[qrr u[dtun [rin, 0d [0
rln[eitlt tttllt unm0l| mt0rn.
IIB
RcqIt|t cu} otm [t|ot u||. tti|uutmtu, um bt
ritotu |iUtu. Ncu trIuubit |iq ucqirtm Wo|t,
|ocr cu tiutm irtr t|tt, um bt ritbtu |tu.
|btrcUt oit i|t uur }roit _tit, o bit Hiqtjubtu
oit Cbtrcuo btr oit uotu cbtu. Wtuu cbtr bit
uotu oit Cbtrcub btr oit Tiqtjubtu cbtu, i|t t
uu btrbottu, tiutu bou iutu uuttr uu u bu|btu,
cuq ttuu tr |iq uur u}||i uub borbtrttub cu
tiutm Crtt (bou uu) cu}|t obtr cubt|ub bou
tiutm Crtt um cubtrtu itt. "
Tc uuu oit ,,U|ftr btr Wt|t" |o|qt Etuuutu
joi|qtr Qtrr|qc}t uiqt
Rcq
otm Ot|t[ bcr} tiu ro|t|pt (b.. tiu um
uotutum btrttrtttutr) |tiut %utttr
tircttu, cuq
ttuu oit|t |t|b|t um ubtutum btrtIttttu i|t, btuu
tiuro|t|pt i|t |o u bttrcqttu |it tiuHtutbortutr. ''
(Tit mtu|qIiq|itt|iqtu t|timmuutu t|ttu tr|t bou
btm U utub|id cu, o tr ubt i|t. Uortr i|t tt tiu
itr. ) (ort bcc 268)
119
,rbot Oott |rnrm UoIfr br Vrtr cm inc
o[[rnbcttr, mcnbtr et [q rt[t cn br Rcqfommrn
[u0 (b.[. br notb[qrn OIfrt) mt brt tcgr .
WoIIt t br 8rtr rm[cngrn? Wc0 [trt n t
gr|qtrbrn? brt[rtrn [r. u [oII[t nqt motbrn|
Nrn, cntmottrtrn [r, br[r0 rbot fnnrn mt unmg
Iq br|oIgrn, bc0 Eqmru [t bc0 tbtrI, bc0 un[rt
tbctrt u0 brtmcqt, brm br Ortr[ung grmotbrn.
Oon brrW Eqmrttr [oII[t bu Irbrn (!. Wo[r 27,4O).
cnn ucnbtr [q brt mgr cn mmon unb Wocb,
boq fcum cttrn br[r bc0 Wott brtnommrn, - u
[oII[t nqt rrbtrqrn| cI0 [r rtmbrttrn. Eqon un
[rtr b[tcmmug [tiqt bcgrgrn ( !. Wo[r !9,8O88).
Eobnn moIItr ott brn Rcqfommrn 0mcrI0 br
ot grbrn, I0 [r cbrt bc0 Ortbot urn, u
[oII[t nqt [trIrn| , tir|rn [r . n Hub ub rb[tI
br[trt[ttn[ttrm tn brt Ortfrr un[rtt0 Lrrn0.
nbIq o||rbcur rt [q brm OoIfr [tcrI un$
br[r0 tr| rnmtg . cIIr0, mc0 brt mgr brtfnbrt,
moIIrn mt tun unb br[oIgrn. "
(WrqItc u
2. Wo[r 2O,2)
Oon brt brtrbqfrt unb brm gr[hgrn Qc[ [t
frn mrtrt rg u bIutgrn Hcqrgrbcnfrn. rt rt[tr
Eqttt u| br[rm Wrgr [t [qon m Itrn r[tcmrnt
grtcn motbrn.
,,u mt[t IIr OIfrt |tr[[rn, br brt Qrtt, brn
ott, bt grbrn mtb. u [oII[t trt nqt [qonrn. "
(. Wo[r 7, !6)
uq r[u0 brmrgt [q n br[rn rbcnfrngngrn.
,,oq jrnr, mrnr rnbr, br nqt moIItrn, bc[ q
brt [r rtt|qrn [oIItr, btngrt rt ub rtmtgrt [r
120
bor mir. " (Ob. Luf. I9,21)
*
1 tr cImub [0rt bc
iu clrtiqtu bcubluutu uuu utr cu.
,it Wortt (5. %o|t 1, I0) . dub bu mir|t cl|t
Ulftr [rt|tn, trbtu bou uu|trtu Hcbbiuttu t|t
utttu utbtuftu uur fo btr|tcubtu, bc[ bc tt||tu
uub trcubtu btr Ulftr tr|t btiuutu irb, utuu |it
i uu|trt Otc|t fommtu mtrbtu." (H. tqci ju btn
}u} qtru %o|i0 0Ic)
,tr Rrit ibtr bit mcltfittr (oruuttr bit
Hiqtjubtu 3U btr|tttu |iub), i|t tiu bt[o|tutr Rrit.
i|t uu cubt[o|tu, bit|t|btu u tiuitu uub |it
u btr}oltu, bi |it btrtilt trbtu uub ftiutr mtr
bou iutu bribltibt. " (Ecutbriu II5c)
dub it obtu bit
mc|tfittt c| Hiqtjubtu
tbtuttt trbtu, |o ct mcu [r uu tut|qt im
bt|oubtrtu tiut c||tubt Cut|rtquu t[uubtu.
,it iuoutr boutut|q|cub|iub Rcuccuittt,
btuu cl bit Rcuccuittr bot o|uc [|otu, iutu |it
iu bc 8cub |tmcuuic, bc tut|q|cub (jbi|q
|qftuc) tucuut irb, uub btclb trbtu bit
*1 r[ l[t 0ut@0 lQt rl tt '0tt uM
m[, llt bltl[0@ 0c0mtrt mt0. mmw uwu [ttt
tt [[t, 00 rt tl0mmc [cl, '0lt 0t0 0u rt[0lk (]. i.
%0tt. 5, I5I9). lt l[t lm N@t)@ut [rl0 Q0ltl0,
u0 )rl Qdmt[0 qu '0t N000lrt M[ttt 0dtl,
00 ct [1t, ral an )l@ u]00l 1[t, 0u[ ,0ll Wt[Qt''
u0 ,0t O0Rct" 00tttt0t tn. lt 0HMtrH O0lN
[0ll qu uM mt0t, w0Ml 0n 0lr tr b t[$tl
0 '0lt du[r ttut. lu@ 000 [cl0[t b0 b0l)@t tte
0u[l 1ttt0mll@ j1tltttr W0tt (b. 0. 5, 11) ,t Jtl0
b0 0tm O0tct 'bt tu[tl" tl@trt [l@ ltlM[0lI6 tt
000 ]001[@t M0ll, [0MtH t t rll 0tt N000lrt, b
1 btt[0ltr.
121
tut|qtu uoq tutitu Tct Rcuccuittr tucuut. "
(R. cbio Rimqi u otu |c|mtu I4)
Tc otu |oi|qtu Uu|tuartt|u faua otm
ucq c||t, uc |iq iu otr Torc uuo otm Tc|muo
cu} Rcuccu btitt, cu} tut|q|auo cutmauot itr-
otu, |o . . oc Wort abti |o||t ir mtrftu, oc[
tin |tbtuoitr Oott uuttr tuq i|t, uuo oc[ tr bor
tuq cutrtibtu uiro oit Rcuccuittr, oit (tttittr u|u
(o|uc 3, I0) Tuu, oit|tr }rommt Uuu|q, tut|q
|cuo c| ir t|obtt 8cuo btcuot|u u fuutu,
uiro iutu jc o| ourqfrtut norotu |tiu, uit
cbtr oit uotu iuutr|iq u otu ,U|ftru otr Utlt"
|tttu, i|t
tUt cut tbtu) iU, |c}|t |it fur bor irtr Hti}t
Rq|tiu t||tu uub Ni|q triuftu. " (Rttubbot 59b)
uqbitt}diqtoditbt otuotu[rb!ouot
rcutu }iubtu ir im c|mub. Cr btriqttt . .
bou btr Ruiiu C|ttr, tiutr btr bcbp|oui}qtu Ottiu
}(tcr ucqtbi|btttu Ectut|tc|t, bc[ |it tiut btr
bitr |qu|ttu rcutu uub b|oub tt|tu |ti.
c Wiqti|tt cr cbtr, bc[ btrcut t -
tircttt uub Riubtr tbortu
urbtu.
,H. C|tc|cr ct t|ct . Ciu ubt, btr ftiu tib
ct, i|t ftiuNtu|q. " (tbcmot 03c)
,Wtr ftiut rcu ct, btr i|t bom immt| btr
bcuut." (t||cqim II3b)
tr clmub tm}|t|t rttu. O|tiq ucq
btr Ot|q|tqtrti}t, b. . mit|}crtu, tiutmc,
|o||ttu btibt Ot|q|tqttr tircttu. C i|t tiut orbt
ruu btr guttu Eittc, bc tiu jbi|qt Nbqtu |qou
124
bti iutritt btr Ncuubcrftit btrtircttt |ti. (Ribbu
|qiu 50b) u nt|qtu btrbrtqtri|qtu unq|tu
|o|qt t|timmuutu iu uu|trtu urb|iqtu rtittu
uiqtjbi}qtu Riubtru ttubtr t}rt cbtu, i|t bt
fcuut. c it| btr Ct uuu i|t tiut cIrtiqt
Hcqfommtu|qc}t .
,H. C|it|tr |ctt . %tuu jtmcub bitort}|cuuu
uiqtbt, |o i|tt tbtu|o, c| nrbt tr Iut btrit[tu,
btuu t ti[t ( I. No|t 9,0) . urq Ntu|qtu |oI|
}tiu |ut btro}}tu btrbtu. bbc Ccucu |ctt .
Cr btrbitut btu ob. " (tbcmot 03b, 04c)
,,tbtr Ntu|q i|t btr}|iqttt um Qtircttu, ur
ou}|cuuu uub ur Utrmtruu bt Ntu|qtu
t|q|tqt. it|t }|iqt btiuut mit btm I8 .. crt,
uoq bt|}tr cbtr mit btm I3. crt, cbtr uiqt }rtr,
btuu bit nrt uItrti. Eutr cbtr c| bi um
20. crt |oII uitmcub mcrttu, |ou|t fcuu tr cu} btm
Otriqtntt bcu tnuutu ntrbtu. it }Iiqt btr
Ot|qItqtbtrmtruu i|t tr}||t, |obc|b jtmcubtm tiu
Eou uub tiut oqttr tbortu norbtu, btr Eou
bcr} cbtr ftiut tItr cu btm tuuu|itb uub
bit oqttr ftiu tiqtu btr du}ruqtbcrftit cu |i
cbtu. r tiu %tib ct bc Otbot btr Ot|qItqt
btrmtruu ftiut biubtubt Rrc}t. " (Cbtu ct|tr I)
Nit |o|qtu u[tr|t |trtu burqt}utu Ot|t[tu
ct |iq c||o bit jbi|qt Hctiou t}ormt, ct |iq tr
c|ttu uub ct bc u|cmmtutriftitt}I tr
cutbi|btt, bc |itum EqcbtuirtrtiutItu%irt
b|ftr uoq tutt btttit. Nc bcr} c||trbiu bit
it}t bit|t Ot}| cuq uiqt btr|q[tu. tr bit|
trmtt cmi|itu|iuu i|t uiqt mtr c|0 tiu Crtu
ui bt [cut0, uuttt btm bit utu|qc|t [tcub,
125
mrnn [r al
|tt1tu tb|itbtu
i|t. Tctr uubtrt t uu uiqt, bc[ bit jbi|qt
btr|it}truu iu orc, c|mub uub Rommtutcrtu
tiutu btr}|u[ bou Tcr|ttUuutu cubtri[qtr Wt|tu
uub cubtri|qtr Qcub|uutu bitttt. Ntdmrbitr i[t
t |qou, bc[ btr btr|cubt |iq cuq iu btr t
cub|uu ucturi||tu|qc}t|iqtr Ot bittt brtit mcqt,
btm u btr tit btr Cut|ttuu bt c|mub btr}tt
bit bcmc| trr|qtubt ritqi|qt i|buu btr tiutu
Eqc[ o|btrubtttr ucturi||tu[qc}t|iqtr uub bot
cI|tm mtbiiui|qtr Rtuutui||t. Tit btrtb|iqftit btr
Hcbbiutr ct t cbtr cbt|tut, cu btm Rrti irtr
Ei[}iubiftittu trcuutrtttu,
bc9 tcImub[qc
ubrntum mrng grIr[trt. Qrt br[nbrn mt un9
r[t nqt mrt cu[ brm rbrt brtnn[tgrn rnIrn0,
[onbrtn mttrn n brt _cubrtr, n brt Ncgr. nb
br %cgr [t rin mr[rntIiqrt r[tcnbtrI brt cbbcIc.
rt Rcmr [rIb[t brbrutrt brtIr[rtung, unb ct
im Orgrn[c u brt unmttrIbctrn brtIr[rtung brt
otc br mttrIbctr b0tq br ,rIgr Lruqtr", brn
H. Emron brn oqcj (um !O u. _.) unb butq
cnbrtr mr[r %r[trt. r OotIu[rt brt rgrutIqrn
RcbbcIc [nbrn [q cI[o [qon m cImub, unb mct
n [tnrn cggcb[qrn rIrn, unb n brt Nbtc[q.
9 [b br [rIt[dmrn, mmrt [[nbgrn tbrIrrn
!84
btr ott, |tiu %t|tu uub %irftu, btr bit t|t
uub irtEq}uu,btr bit mtu|q|iqtEtt|t u|u. -
Eo |tr uir tiu |o|qt duttrutmtu btrti}tu fuutu,
btuu cuq uu|trt |otucuutt Np|tiI bt|q}tit |i
mit bit|tu rctu, |o }rtmb i|t uu bit n, cu} bit
bc ubtutum |it u ||tu btr|uqt . c|tu uub uq
|tcbtu }iub }r btu Rcbbc|i|ttu bit Nittt|, um iuttr
btu Eiuu bt t|tt|qttu u fommtu, bit Eqmiu
uutu btr mtu|q|iqtu Ett|t, bc t}I uub bc
tui||tu, bc %trbtu uub Utrttu btr Hctur |iub
bit Cut||tu, cu btutu btr uorbi|qt %|tiftr uub
tuftr |q}t. dub uit bit %urt|, |o bit ruqt .
Uu} btr c iutu Etitt bit tit}tu iIo|oi|qtu Eq
}uutu bt5 trmcui|qtu Ubtub|cubt, cu} btrcubtrtu
Etitt iu btu mti|ttu I|tu buuft||tt cubtrut|tu.
it |ttbtrRcbbc|c }cub im I2. uub I3. cr
uubtrt u. . iu tut|qIcub uub Ecuitu |tctt
cmc| tut|tcub ucq btm |qou |ttrtu uq tirc
bit uiqti|tt fcbbcIi[ti|qt Eqri}t, btr Eocr (Icu),
btr orm ucq mit btr c|mub tiu Rommtutcr ur
Torc mit tiut|trtuttu fcbbc|i|ti|qtu 8trtu. Ettr
b|tt bit Rcbbc|c iu c||tiuc burq bit Eqri}ttu
bou |cf 8urjc, uub im I8. cruubtrt iu o|tu.
Qitr im C|tjubtutum ct bit Rcbbc|c uoq tutt
cu9grrqnrtr0 r[q[t.
0 fcnn nun nqt un[rtr u[gcbr [rn, br rgrnt
Iqrn Io[o[qrn rbcnfrn brt cbbcIc bon brt
Ttrrngfrt, brt ErrIrnmcnbrtung unb nIqrn bct
u[trIItn. Er rnt[tcnbrn cu9 brm tmi[q bon cIt
jb[qrn Uu[[c[[ungrn mt gtrq[qrn unb qt[tIiqrn
n[I[[rn (cuq br C[[rnbctung ocnni [t fcbbc
I[t[q u brutrn) unb ntrtr[[rtrn un9 rt nqt
mrtrt. Tc[ br bott brtttrtcnrn Lrtrn nqt mmrt
ctmIo9 [nb, grt cu9 brt q[t mrdmtbgrn EtrIIr
m uq Eoct I I , 3!7[[. rtbot.
,rtnrt gbt r9 rn rbot br9 Eqqtrn9, bc9
n tturII gItgrt r[r gr[qrt cn Rqtjubrn, br
frnr Wrn[qrn [nb, [onbrtn brm Oir gIrqrn. Trnn
brjrngrn, br [q nqt mt brm jb[qrn HrIgon9
gr[r br[q[tgrn, mu[ mcn u C[rtn br0 rbrt9
mcqrn, [o bc [r brm Qrbrnrbr|trn ott cI0 C[rt
B6
bcrtbrcqt trbtu. dub tuu |it im |o bcrtbrcqt
vtrbtu, }o i|t bou iutu (}c|m 44,23) . tuu
btiuttttu trbtu ir btu cutu Tc tmorbtt,
t}qqttt it Eqc}t cu} btr Eq|cqtbcuf. Qitrcu}
btitt }id) (2. No}t 20,24) . dub bu (|rct|) [o|||t
o}tru btiut rcubo}tr uub cufo}tr.41 *1
Rtbtu bit}tm }qou bom Tc|mub tr btfcuuttu
rtmbtuc[ i}t uu cu btr Rcbbc|c bor cIItm bt
Nttobt iqti, bit bit Rcbbc|i}ttu u irtm tdt
btuu[ttu. c jtbtr Nit|cuttr*l im jbi|qtu |cbtt
tiutm c|tid)tu tut}riqt, fcuumcu iujtbtu Hcmtu
tiut c| uub iu |tbt c| tiutu Hcmtu iutiu
|t}tu. u} bit}t Wti}t t|cut mcu bcuu u btu uu
m|iq}ttu tututu. Uitr Nttobtu trbtu
bcbti
uuttr}qitbtu.
l. Otmctric i|t bit Crf|ruu tiut Wortt burq
tiu cubtrt Wort, bt|}tu uq|tcbtu btu|t|btu cI
utrt cbtu obtr burq tiutu tri}}, mit btm bit tut
}rtqtubt c| btrbuubtu i|t. c jbi}qt Wort
}r Wt|tfrit 3. . ct btu c|tutrt 015. c0
cr 015 tut|riqt ucq btr ,f|tiutu" jbi|qtu [tit
rtquuu, bti btr btr cu|tubtr tQ|c||tu irb
(t|tut|iq 5015), btm crt 19I4. Wit Itbtubi cuq
im tutitu ubtutum bit c|tt fcbbc|i|ti|qt Ottim
|trt uoq i|t, bc}r tiu ti|itI . it ,,bi|qt Huub-
|qcu |qrtibt iu irtm HtujcrcrtiItI um crt
5095 (I934/35) .
*1 Ndtt0 0t00tt 0tl ttt0 Illl Ztt ]00l|c
NlIlm0t0, Qn m. 0t| Gttl ttIc, 1935.
*2 rl0[IlIt mt0tn 0rfnnIllq niqI mttgefdreoen.
_m ZtI[qrn kdtt I[0 & 5. tt= tt j |\trkrn.
xrl0rIlflI litt ltt0l [ 1be Qn0,
tnn tI f0nntt
] Q Q0tt"
bc tiut
ttiquuu }rt, tiu ort, bc bit tbtutuu bou
,Ot}c||tu cbtu' bt}i[t, uub bc ir ttnc }rti btr
trctu fuutu. u mir}t o|t}||i bttrcqttt.'' -
Hun, }t|b|t bit Rcbbc|cfcuu }iqirrtu|
2. Rotcrifou btbtuttt bit Crf|ruu }t|ttutr rttr
bcburq, bc[ mcu }it }o cu}itt, c| bt}tubtu }it cu
btu utbtutiucubtr}tttubtu u}cubu}tcbtu mt-
rtrtr u}cmmtutritr utr. So nirb bc U|tt
Tt|tcmtut ttucq (tuq) tucuut, nti| t cu Torc
(5. qtr %o}i) Htbiim (rotttu) uub Rttubim
(Ot|qiqt}qrtibtr) bt|ttt. Tuq fcuu cbtr cud tc-
ucq (Si[t) btbtuttu, b.. c|}o, bc Itt Tt|tcmtut
}ttt cu btr Si[t btr btr|it}truu. 0u|i }iuo oit
cu}tubt mobtrutu bfruutu tbi|btt it tmc,
cc, tc|c, Rcbttu}.- it}t Nttobt ct u
}o|qtu Uuq}tu t}rt, bc[ }ocr btr uutumiui-
138
}ttr Tr. rid |qou bcttu tiu|qrtittu mu[tt. c
uit|t Sittt, obtr bt}}tr du|ittt, bou btu ,rcfti}qtu"
|mtri|cutruuuu fcm, btrtu Ot|q}t|tbtubtfcuuI
Iiq bo|||ommtu jbi}q btr|tuqt i}t, i}t t uiqt bou btr
cub u ti|tu, bc[ tct}q|iq tiu fcbbc|i}ti}qtr dr
}ruu bor|itt.
3. tmurc i}t uq}tcbmbtrit[uu (ucrcmm)
o. . dm}tt||uu btr %it|cuttr tiut %ortt u tiutm
cubtrtu t td|rtubtu %ortt. . . }rct| (tbr. .
Sq. 9l .) irb umt}tt||t u Eq. . 9t 2. (|qirt|
,rti|itb Oottt"). it}t uq|tcbtubtr|t[uu mirb
uuu uoq tutt tru bti btr cruuu jbi|qtr Hcmtu
tbt. Eo urbt btr Hcmt bt c|mub}or}qtr Roru
u Horf umt}tt||t, btr Htqtcuc|t cruq utuut
liqrbcq*',uub immtrirb btr fcbbc|i}ti}q tr}crtut
Stcmmttuo}|t }tiut|tiqtu trftuutu. ubtruu bt
Tcmtu i}t tiutmci}qt Qcub|uu, bitbtmubtutum
immtr |qou |tr uctt|ttu ct .
,Uitriut trrti[tu btuOtriqtbt}q|u[(Oottt)
ubtr btu %tu}qtu. um|iq %o|ttiftit, Otbtt,
ubtruu bt Hcmtu uub ubtruu btr cttu. ''
|Ho}q c}qcuc l6o)
Uou uit|tn mtn cr bit ubtruu bt Hcmtu,
iti| bc |tiqtt}tt, bc tbruq|iq}tt, uub }it murbt
6tuu[t, uiqt uur, um cu} mci|qt %ti}t 3 . tiutr
Rrcuftit,* }oubtru cuq cu} }tr rcfti}qtWti}t btr
irbi}qtuOtrtqtiftitututttu. it jbi}qtnHubtr
uub Nrbtr, bit im I1. uub I8. cruubtrt iu ro[tu
*1 a Sdar0e sor 1 935, 18.
*2 ift gebrludIid, bie Jranren in ber Cgnagoge au
jegnen unb i[nen einen neum amen &U geben; 'bnn bte
\erlnberung be amen bernidtet ba l)immltfde Urtel."
(3ote bca 835, 89)
139
Wrngrn rut[qIcnb n[qrt mcqtrn
*
1 unb cI9 n
brnfrn bctcn un9 bc0
cunrttotmrI[q ntrtIc[[rn
brn, ttugrn gtunb[Iq mr Rcmrn, unb bc0 boI
[qrm[t[qr ubrntum cmt bctn tr mtbgrn Oot
bIbrt ncq. Trt Rcmr [t brtcut rn [rt mr[rntI -
qrt r[tcnbtrI fcbbcI[t[qrt Vrtrn. c br mr
nbmcng uq[tcbrn br9 rbt[qrn cbrt9 gtt
Iqrn t[tung9 [nb,*3 [o brrqnrn [r nqt nut br
rIt, [onbrtn mt trt I[r fcnnmcn br rIt cuq
brtnbrtn, b.. cubrtn. rtj.. cu9 brn uq[tcbrn
.Q..Q. brn mctrn Rcmrn ottr9, brt [rt brt
rmrI[ttung brt|qmunbrn [rn[oII,rtcu9Ir[rnfcnn,
i[t rn ccI [qrm unb fcnn mt I[r br9 ,Rcmrn0"
unbrttun.
4. _rtu, bc0 [t br t[rung rngrt obrt cIIrt
uq[tcbrn rnr9 ottr9 butq cnbrtr ncq rnrm br
[tmmtrn E[trm, cI[o mr brm [[trtrn. Eo mtb
.. brt rt[tr uq[tcbr br9 rbt[qrn cbrt9
butq brn Irtrn, brt mrtr butq brn botIrtrn u[m.
rt[rt. c0 mct nun rnr cu9gr[toqrnr rrm[qt[t
unb
lc0cn)
Ntm 0H. t 0l0tn Qn0 tt[[ _nr. ~ N0t [t0mmt
0u C[tur00, [t 0l9 6qttt 0lmubjubt tt[0tn t0t0t,
n 00nn n0q nl0n0 un0 Umrtl0 un0 0tt0[[cntqtt
tt n 0cn ltttn Q0trn 00 q0q[t 0u[[qlu[wqt uq m!t
0tm 00tncn0nnttn, [0tt[ [u btt[ttt0t !trl. N0t
t0tt 5u ]tntt [tlt[0mtn Rl0[[c 00n Qu0tn, 'N cn 00
]\t[tl0[tt t[qtnl mut0c, tt[tt n 00 Wr[rn !tr
t0mmt 5U [ttn, 0l t [0n[t 0tt g0 [t, u0 0t nun
0t[t W|[t 0uq 0n 0t C|[tntl\qfct 0t!nrn. \t tmt
tn0t [t [0lqt un [n0 0tt0n 00tlttt Utt t
0tn tntn [t t [ttqt tun'0[0l0[Itt. 0lr [it !tt t
ltntn[[c Qu0tn u0 NIqtjubtn 0n[q !n t[qt
[qltu0ttn ld[t, 00 [t [ u[tt[t 0l [lcn. _u
0t[tt 0tt6 t0tt Qtntq Qt|nt, W0lItt N0ttn0u un0
[0ltt!qt 0n0ttt. t [ctt Rl0[|t ![t elelltd mt00ct
un0 00tt 0uq tt0tuttn0 lltntt. tw0t cnr t|t
t0utlcIt 0tt 0t uqtl0[\ltt tt0 0llM, '0rt 0n,
t Vr0, l0[tt c0, 00 t0 0llt, n0u0[[qtc|rn, 00c [r
mt[t nntO!q un0 du[tthq [u tu0t tcn. .u 0t[tn
t0tt t. Ctt0 Wtnntt, 0tt m!t 23 Q0trn [cn Ouq
,t[qltqt un0 0t0ltct" [QOt0 u0 [q 00nn 000 Utbcn
n0m. Qn tlqt Ntt N0t t0tt, \[t l0um [@n au
0tuttcltn. t|nt Utltnntn1[[t 0bn n!qt00c]t0Rnc1
0lt0tn0u Wttt.
10 0[0lt !t <runblagen 1bl almub 145
mrnn ngIcnb nrn unbrmontr3 Lcnb n r[tc[tIfc
cnbot, gngrn [r bott nqt nuntrt? Wt fommrn
nrbrt utd cu[ br ubrnbnrgung grgrn br t
brt. rt ubr mu[ Etbtr cbrn, br [qon [t n
grbcut [nb.rtubr mu[rngttrn cbrn,br [qon
br[Icnt [nb unb brtrt Irgrn, bc[ rt bcbon [rnr
Rcmng [trIrn fcnn... rt ubr [t rn _grunrt
mt rnrt Eqmqr [t Lcnbbr[... q mrnr Lcnb
br[ moI untrt[qrbrn bon Lcnb. OIfrt mt rnrt
Lrbr [t Lcnb [nb brmt, bIr0 u brctbrtrn, [r
cbrn rnr Lrbrn[qc[t nqt nut bc[t, cu[ brm Lcnbr
u monrn, [onbrtn cuq, r0 u brcdrtn unb [tuqtbct
u mcqrn. brt, mr q grrgt cbr, [t bc0 Itr
r[tcmrnt rn [rrtIqr0 _rugn0 [t brn c[ br0
j0[qrn OoIfr0 grgrn tbrt, br[onbrt0 grgrn Lcnb
ctbrt... b[qr r[qqt0[qtrbrt unb Orttrbgrt
cbrn gr!rtnt unb gr[qtrbrn, bc[ mcn br
ubrn m
NttrIcItrt brtc bom Lcnbbr[ cu0gr[qIo[[rn cbt
unb [ogct noq rutr n rnrInrn Lnbrtn brt mobrt
nrn rIt cu9[q|r[r. c9 [t nqt mct. r ubrn
cbrn br rIrgrnrt, br nrn buctb I. bon ng
Icnb bot, rngh[qrn obrn u cqtrn unb u brctbrI
trn, nqt brnut. Er cbrn br rIrgrnrtrn n
ngIcnb unb mrufc*1 n un[rtrt _rt cuq nql
brnut. Wctum? r ubrn frnnrn nut rnr nmrn
bung [t Lcnbbr[ - obrt mc0 r0 mmrt [r .
ErfIctonl"
r[r ttrbc[tr bnrgung grgrn bc0 obrn
[tnbgr unb br bcmt brtbunbrnr [qmctornbr m
rtgrttrbrnrt cbrn nun jrnrn 0ctcftrtug rtrugt,
brt brIIrqt cm brrqnrnb[trn [t brn ubrn [t,
*1 unb tn lbet metmatet 9e.ubltf 1
146
um|iq }tiutC[crcfttr|o}iftit.cOt}I }rrt,}t|
t iu btr orm btr diqftit obtr btr Et|b}tcqtuu,
i}t, bou }t|ttutu Uuucmtu cbt}teu, rt}t|o btr
btr urqt, tr
cutortt |cu}t uub bt|qiqtit btu oru, bcmit tr
bt|itbt |ti obtu uuo cututm uuttu. " (trcqot I1c)
,Eti bit|cm bit bc Eqi|}, bc btr %iub ucq
jtbtr Hiqtuu iu bttt. " (trtq trt Euttc Vl l I )
Rctiou im ,Eiqtot|ttI|tu".
%it t cbtr im iuutr|ttu Qtrtucu|c,bc btnttiu
Hcbbi iu |qutr Et|b|ttrftuutuI .
,C ibt cu} Crbtu brti uubtr|qmtt Ot|q}t,
umIiq bit |rctIittu uuttr btu Rctioutu, bit uubt
uuttr btu Titrtu uub bit ut uuttr btu t|u. "
(om tob 25b)
b) Tc I mu b u u b Ri qt j u b t u
,%c btbtuttt tr Eiuci ? btbtuttt tiutu
tr, bou t|qtm btr c[ (tbr. |iuc) btr cI|t
IItr |iq cutbrtittt ct. " (Eqcbbct 89c)*1 .
,,tm |rctIittu i|t t tdcu6t, btu Riqtjubtit u
uuttrbrdtu, btuu t |ttt t|qritbtu. u |oI||t btiutm
Rq|ttu uiqt durtqt tuu. ou btu Htjubtu |ttt
*1"ma 0tt_M mtUl tnfdt n0 0tq bt tbtl
fLe, (b. . Ilm0l[t) qlc tDlqrn ml, ift, ln feinm
0n 0 fdarfe 5etutfein au teden, 0 ct eln _0t
ift n0 rba l N[[c]0t ~ gtIttnnI b0n allen anbten
N[[n ~ t lntn lItn 8tt trn [lnt ladlar
frt . . t m cln It mrrifnrt fein. 0t m
[l\ t0tn[0 rer l Itt lnt[c auffpfelen. me- frlt
0mqn mlI tlnrm NlqI]Mn lI tt [0t 0ld, Ntnn
[lt 0It[t kl\Il[It Otty[lytn MtlnIt\IlI." (mrl
N0I . . D.)
I49
es aoet nict gefctieoen. (lofaplot [9anbbemetlung]
au 6anlebtin 57a)
.. et Sof eines 9ctjuben gleict einem Helftall. "
(ebba 616)
.. ie tet bet 9ictjuben gleicen bet mfte, fie
finb wie {ettenlofes ut, unb jebet, bet auetft non
ilnen mefi nimmt, etwitot fie. (maoa batta 540 ;
<lofden lamifdpat 156,,5)
"9idt lt man fie fdeten bon einem 9ictjuben,
auer wo 9enfcen (b. l. uben) finb. Unb mande
betfdtfen (biefes efe), fo ba man, feloft wo
meltete lenfcen (b. l. uben) finb, fie nut bann
fdeten laffen batf non einem 9idtjuben mit einem
6detmeffet, wenn man fie in einem Spiegel fielt.
(mooba fara 29a)
"9an batf aur 9effe bet 9ictjuben gegen unb
miel, 6flaben, 9gbe, Sufet, gelbet unb meinbetge
anfaufen, benn man tettet fie aus iltet Sanb. (mooba
fata 13a) Coenba 13b leift es, ber Sanbelsbetfelr mit
9idtjuben fei geftattet, wenn ilnen baraus nidt mot"
teil, fonbetn 6daben etwdft .
.. rei :age bot ben geften bet 9ictjuben ift es
betboten, mit ilnen Sanbel au tteiOen, ilnen etwas au
leilen, ilnen felb 3U botgen, ilnen 3U aallen. 3. e::
luba fagte, man btfe fie bon ilnen oeaallen laffen,
weil ilnen bas Ieib tut. " (mooba fata 1a, ore bea
148, 1)
. . ine ftaelitin batf einet 9idtjbin feine @e::
outtslilfe Ieiften, weil fie bamit ein sinb ft ben
enbienft gebren lilft. (mooba fata 26a; .tad
dajim 330,2)
!O
,n tr[trt*1 bct[ frnr Qutr rtctrn. c0 [t
rnr Qutr ? Ur nqtjb[qrn Tqtrt. " (rbcmot !c ,
brn cr[rt )
,r9cIb [nb br Rqtjubrn [qmug? rI [r
cm rtgr Enc nqt gr[tcnbrn cbrn. " (Eqcbbct
!4c)
,rt bir Eqctrn brt Riqtjubrn [irt, [trqt
(_rtrm. 5O, !2) . utr Nuttrt [trt mit gto[rn Eqcn
brn,unb br ruq grbotrn ct, [tum Eott grmotbrn. "
(rtcqot 58c, Ctoq qcjm 224,5)
,n rIb, bc0 Rqtjubrn obrt Hubrt grmt,
Umr[rn cngr[tr[[rn obrt brt nb obrt bc0 Or
grbtoqrn cbrn, [t [tr bon rc (drnIc[). "(rcI I
,7)
,Enb rn (ubrn u[cmmrn) cn rnrm Ctt unb
[cgrn bc0 cbb[qgrbrt, [o fcnn cuq rnrt, brt nqt
br nrn ([onbrtn n rngrt nt[rtnung)[t, (mt brm
jb[qrn ott Umrn) cntmottrn. Ncnqr [cgrn. 0
bct[ [r mrbrt ot noq rtmc0 Rqtjb[qr0 ttrnnrn. "
(Ctcq qcjm ,2O)
,,r jb[qrn ErrIrn[nb rn 2rI Oottr0, mr rn
Eon bon brm r[rn [rnr0 Octrt0 [t, bctum [t rinr
jb[qr ErrIr ott Iirbrt unb cngrnrmrt cI0 cIIr
ErrIrn brt cnbrtn OIfrt n brt rIt, brtrn ErrIrn
bom 2ru[rI rt[tcmmrn unb ErrIrn [nb, mr [r bc9
Or unb br rtr cbrn. " (Eqr[c tcI 4; cIfut qc
bc[q !4)
*1 ite 1ttefter rurben aul bem Stamme Sebt genom"
men. 9ud all nad ber .erftrung 'be em\l d feinen
etgenUtden ibtfden irlefterftanb mer gab, beffen 5e,
fugntHe auf bte uabbtner bergegang<n laren, galten fr
bte ebtten bte befonber ftrengen uetnettfbefttmmungen
roetter. iiefe Sebten ftnb gemetnt, renn tm almub bom
idefter (.o(.en) ober oenrtefter 1bie uebe ift.
151
,,tbta Riub im 8tibt tiutr Ef|cbiu obtr Niqt
jbiu i|t uiqt bt||tr c|a tiu Uit. (tbbc 240)
,,it Hcbbiutr cbtu t|ct . Ciu Riqtjubt ct
ftiutu Ucttr, ti| |it iu uuqt btr|uuftu |iub, btr
Qtrr ct irtu Ecmtu }r }rti trf|rt, it t ti[t
Rirqt btr[o|t,
mtu ti triqtt titu.
cmi|It
tcu[tu u |c||tu uub mit c||tu m|iqt %itttIu u
ti
p
tm rmi|qfcto|i|qtu ootr ritqi|qfctoIi|qtu
rit|ttru mcqtu, bit iu btr[t|ttu btrtuuu, bc[
btrttrt[}tubt }r |tiutUo|ftuo||tuidtumtrbt."
*
1
m Eommtr I935 tti|tt bit Qcmburtr o|iti
btrbt mit .
,u[ Oruub btr Utrorbuuu bt Htiqr|ibtu
ttu um Equ[ bou UoIf uub Etcct bom 28. tbnct
I933 i|t bit ,Cbcut|i|qfirqIiqt Otmtiu|qc' iu
cmbur }r bc t|cmtt cmbuti|qt Etcct0gtbitt
btrbottu uub cu[t||t orbtu. c Utrboti|ttr[o|t,
mti| btr rtbitr btr Otmtiubt, btrbomjbi|qtuum
tbcut|i|qru OIcubtu btrttrtttu mcr, uuttr btm
tdmcutt| bt 0ri|ttutum tiutu uuti|o||tu tc|mu
bi|qbi|qtu, jc |oct t|uubtitt[rbcubtu Ciu
[|u[ cu[ btut|qt Uo|ftuo||tu cu0tbt ct. r ct
bou btr Otmtiubt, bit iu uur cB btu crmtu, uuttr
|t[uubtbr}titu rtbitr fcuutt, Ot|b uub Ecq
|tubtu jtbtr Uu cutuommtu, |o bc[ tr |iq tiu
Utrmtu bou btr 00000 %cd u|cmmtutrctu
*1 Sraraoftunttfd: Ste tretmourere, 1928, S. 62.
7
fouutt. btr it t|ct, ir trbtu btr Utrjubuu
btr qri|tIitu Rittu uit |ttutru fuutu.
r bitjtuitu Cri|ttu cbtr, bit tro[ btr Rirqtu
iu btr ubtu}rct ]uu|i |iub, o||tu |r tiuit
cImub|ttIItu cu}rtu, bit |ic boubtm%cubt}rt|tu
fuutu, c| |ti bc Cri|ttutum iu btu utu bt
ubtu tiut |tibtrtqtitt ,HtIiiou". u bit|t
Ett||tu |iub uit uur ,i|tori|t" Criuutruutu,
|oubtru|tr |tbtubit%irfIiftit. EobtritttEcmutI
Hot iu |tiutm u ,t %u|t 8ibt" cu |tiutr
Ri
g
btit btr bit cr|ttIIuu bt Cri|ttutum iu
[rommtu o|tjb|tu Qu[tru. ,%ir btrcttttu btu
oj uub ir c[ttu |tiut HtIiiou. tr oj btrt
tt,
uc btu t|ittu, bit btuRiubtrutiut}I|ttrtur
btu, irri tiut uu|itbcrt Rrtctur, tucuut btr ,oi
|c|' uub mit tiutm u[tub cubtrtr Rcmtu, bit u
tmtiu }iub, um|it ]u itbtro|tu. tr ,oi|tI' mrt
tiumc| tiu %tu|q uub tiu ubt tmt|tu. btr tiut
ct |ti tr btrr torbtu, uub iu bit|tm mit|ti
btumtrttu [u|tcubtcbt trtrfIrt, tr[ti btrQtrrott
|t|b|t. "
dub uuu u btu tcImubi|tu u|ittu btr bc
Cri|ttutum |t|b[t .*1
,H. |it|tr |ctt . Qct uit tu Etcbc (Qurtu
|ou= t|u) bur Ciurcbtuiu |tiu|ti| [cubtrti
cu 8pttu tbrcqt ? it %ti|tu cutorttu. Cr i|t
*t Emdnn [ln0tn |l\ lbtnltt ln 0tt Di[\n,
0it . n0\ 0t\tI[I!lq l[I, l0 0t llcm ln 0tt Otmt,
b El\n t\, 0tn mtl[Itn RommtnItn n0 m
qdt|[Itn lm 0l00I t[. 0tt[lqIll\t n0 0|0U\\
|mmtn[ttllnn 0t00tt 0tl Vl0Ic, t[0 tl[I0 \m
lm0, nIln 1891, 1 l|tnmtnttE|nI, nI
0t1I0 0tntm 1893.
8
tiu Hcrr tt|tu, uub bou Hcntu [Itt mcu ftiutu
tti truoItu. " (Eqcbbct I04b)
,Gou tiutm ubtu irb trIt, bc[ tr bit
Etrc}tu btr Gtrbcmmttu iu btr QIIt|c. 0r|ccuq
Ncric, bit oqttr bt QtIi tchm, cu}tut bti
irtu r|ttu. H. o|t btu Ccuiuc |ctt . crtu
bit rcutIu btr QIIt iu irtu Crtu bt}t|tit. "
(cI. Ccic 11c)
,H. Eqimou btu jcj |ctt . q [cub iu cru|c
Itm tiuc HoIIt btr Ot|qItqttr}0Itu, uub iuit |tcub.
tutt %cuu (t|u) i|t tiu Qurtufiub, bou ciutm
btrtircttttu uub urtubtu Wtibc tb0ttu. " (cbcm0t
49c, %i|quc)
,it Cri|ttu, ntIqt t|u ucqirrtu, |iub cIIc
jumcI Otubitutr, uub mcu mu[ ucq btr citutu
0rf|ruug bt cImub mit iutu btr}crtu, nit mcu
mit btu Otubitutru btr}rt. " (%cim0uibd ju
b0bc |crc 3)
,it orm tiut Rrtujt, b0t bcm mcu |iq bct
utit,
btr}uqtu.
tr}ou}t btrbottut Eottbcr} btmO[tubitu}t ttu
btr cutncubt ntrbtu. ub }r nt}tturoi}qt r
|tui}}t i|t bc tftuutui trucrb i}qtr .*2
,rct tutt uoq btr qri}t|iqtEtcctabrtru|cub
}tiutu Nitbrtr jbi}qtr Rou}t}}iou, ntr uuttr btm
Ufum bt Equ|qcu cruq tmtiut }ti, uub tr nirb
bic %crtit rtu, t }ti btr Cri}t. "
3. a l m u b i f d e 6 i t t l i d f e t t
c) Hc b b i u i}qt r u}|ct
,Et|ttu cbt ir miq btr}tcubtu,
Et|ttucuq btr[tcub iq tuq,
Hur tuu nir im Rot uua }cubtu,
Eo btr}tcubtu nir uua |tiq. "
Ciut ncrc}ttc|mubi}qt %titit, bit itr Qtiu
ri Qtiut um t}ttu ibt. u btr ct btr}tttu }i
160
*1 14. uflage 1884, meuauflage tilna 1 901.
*l "almub unb culcan a-ud" 1 892, . 6.
bie 9abbiner nirgenbs fo gut, tie bort, to fie im
Sdmu tulIen fnnen. uf {unberten bon Seiten
werben bie ngelegen{eiten bes borts bi in alle Cin
aei{eiten erlutert, unb atar nidt nur im aimb,
fonbern aud im mobetnen Sduidan atud. Cs
gibt baft nur bie Ctfitung, baf einmal ba jbifde
molf butd betatt augebe{nte eftimmungen bOt feinet
eigenen, fittliden 3udtlofigfeit beta{tt terben mute
unb baf ateitens bie 9abbinet ein unglaublidet jang
au unfltigen {antafien etfiite. mie ftad jebenfaf(
im almub felbft bet egenfa feinet eigenen Sit
lie feit au bet anbetet mlfet emtfunben tutbe, . aeigt
bie Stelle Setadot Sb :
"Um btei inge liebe id bie (notbifd beeinfluften)
etfet: Sie finb teiniid beim Speifen, adtfg im
9bott unb feufd beim eifdIaf. 11
mit {aben nun nidt bie bfidt, in biefem unnpte
titiiden bfdnitt fo ausf{rlid au fein tte in ben
brigen. 9eben ben fdon ett{nten eifpielen mge
eins fr {unbette fte{en:
"etnet fagte 9. jona: menn jemanb betgeffent
Iid mit ben ep{iUin in ben mbott getreten ift, fo be
bede .et fie mit bet janb, bi er fettig ift. - i et
fettig ift, tie fommft bu barauf? feimelt, tte 9.
9adman b. faaf gefagt lat, bi et mit bet etften
Sotfule fertig ift. 11 (eradot 25a)
"menn jemanb nadt unter feinem 9antei fdlft,
bann muf et mit bem 9antei unter bet jeragegenb
eine Sdeibetanb bilben unb fage bann ba Sdema .
gebet, benn folange ba jeta gleidfam bie Sdamftelle
felen fann, ift ba uffagen betboten. 11 (.tad dajim
74, 1)
1 1 afoit iie Grunbiage 'bl !almub 161
it|t5 |t[ttucuutt Oti|it| i|t uuu uoq iu tiutr
cubtrtu iu|it btmtdtuutrt. it bcriu um Uu
brud fommtubt |qtiubcrt Eqcmc}tiftit i|t bc
tucut Ottutti| bcbou. r blt crt Eqcmc}ti
ftit |U c| ucuuuft . tm Htiutu i|t c||t
rtiu. u btr c|tuu btr Hcbbiutr tt cbtr btut|i
trbor, bc[ iutu buq|tb|iq c||t uurtiu ucr.*1
trOruub|c[, bc[btrRrtruiqtc|tiu Ot}[tr
Subt |ti, briut tiut btrcuit tu[ttit cu btr
uctr|iq|ttu 8tbtuborut mit |iq, bc[ tr iu btr
r[ttu uuctur mubtt. u |o|tr ,tti|ittu Oti|
tit"crtubit Hcbbiutruubtrtro{}tut Nti|ttr. Ncu
ftuut btu ubtu uiqt, utuu mcu iu uiqt c| Ot
|q|tqtut|tu ftuut. ub uit tui mcu iu fcuutt,
brti|t bit ct|cqt, bc[ |tiut btrbrtqtri|qt rtti
uu iu |tut||tr iu|iqt btrcrt btrcub utmtu
fouutt. Nbqtucubt| uub irutut|tu |iub uoq
tutt tiu Nouoo| btr ubtu, bti Utr}ruutu,
Equbuutu, Eittt|iqftitbtrbrtqtu c||tr Urt |tt||tt
bc ubtutum btu r[ttu uubtu|c[ btr Etrc}
}||itu. Ncu i|t tutt iu tut|q|cub btmttu
btrt||i torbtu. itjbi|tu utcttutrbtu
uit mtr mit btm Ncutt| tiutrjbi|qtu tmofrctit
btr||t, uub t i|t tiu Utrbitu|t jubtututri|qtr
O|tttr, bit jbi|tu Utrbrtqtu |qouuu|o bor btr
btrbu[ttu C}}tut|iqftit cu}ubtdtu. ir |iub uuu
cu} btu Ciuucub t}c[t, bit |ti mit uu|trtr btut|qtu
*1 Dcn lr[r cbr in brn ,Vrnn br u0rntum'',
S. 12: ,Zr 8rrr bd Drn[\rn, cl |\[ ottrt,
ct finr nct0Ui\r ntrinrit dn [iq. rgrn0brr cllcn
cnnrn Un|\cuungn lt bc0 ubrntum cn 'bet Htnrtt
bn %r[n [r|t.'' m |tq bcu urrn, mu[ mcn
[l0[t j0bI|\ trbn bc0 i|t ,0ur|''
!6B
u[[c[[ung bon ttIqIrt nqt u brtrnbctrn, unb
r0 br[tnbr br r[ct, bc[ bcbutq untr[r Inbrt
n [turIIr rtttung grtctrn fnntrn. Tcu utt
u [cgtn. umcI [nb [oIqr u[IItungrn nIqt n
cr[tcr Lnr [t nbrt br[tmmt, mrItrn0 ttcurn mIt
un[rtrn nbrtn u, bc[ [r cu[ grngrnb [r[trm [Ih
Iiden tunb fteben, [o bc[ bc0r[tIIqr onr Ec
brn cn nrn cbgIrtrt , unb btttrn0 I[t t0 bt[[tt,
rn botbttgrtnbr rtmIttung In
m[ j tmtn,
cI0 bt Inbrt rInmcI [ttt nc[grfIn bt bt
n br Qnbr [cIIrn ju Ic[[tn. _um ubt t0n nun
cnmcI [rnr cu0[qmrI[rnbr
r[qIrqtIIqftIt , [It [t[tIn
tbtrII butq bIr cttcu[rnbt, unb btt Imb I[t
[rn ErgrIbIIb. Trt cImub brtIt [Iq Im 0btItn
cuq Irtn um Itrn r[tcmrnt mIt bIt [tc jm
Etcmmr . c0 Itt r[tcmrnt [tIn [IttIqrttjItun
um frrn Trut br[[rt I0 brt cImub b b I
mubjubrntum bonrutt rIqrt |utt btt b
mrIqrt gIubIgr 0tI[t m0tbt r0 nIqt fr [tI Htqt,
jcgtrbru [t[rInr [IIqtcItt,IbtmbIt,,QtIIIgt
Eqt[t |trn unb 9rurn r[tcmrnt0" In bIt Qnb u
grbrn? Oon br[tt Ertt [nb I[o moI ftIt Inwtn
buntn grgtn bIt ct[tthun j0bI[qtt t0tt
br[0tqtrn.
t m0IIrn un btt Iqt In tInt [ttI0[t
u[dIung gr[qIrqtIqrn n[Ict0 bttIIrttn. mt
[IrIIrn [r[t, bc[ bt cntc[It bt0 ubt [tNI mIt
[rrIIrn TIngrn br[q[tgt I[t .
,H. oqcncn [cgtr : 3d rtInnttt mIq, b[ tInmcI
ncbrn unb Wbqtn bon 16 b0 17 ctrn [
btt
Ettc[r [rItru
rt r0
c[[rn, grbtcttn,
fo bct[ rt r0 r[[rn, grfoqt, [o bcr[ cr
r0 r[[rn, grbn[trt, [o bct[ rt r0 r[[rn. nr (bn)
fcm bot Hcbb nb rcq u m. Hcbb, q cttr
m (mrnrm Wcnn) brn [q ubrtrtrt, rt cbrt
ct in umgrfrtt. t cntmottrtr . Nrnr oqtrt, br
otc ct bq tr0grgrbrn. %c0 [oIIq [t bq tunl "
(Rrbcr
g
2Ocb)
%r rnr %ctr mtb t %ru [r[tgr[trIIt .
,rt 4rt}trt ct btrrdr unb brt Rotqtrr
brtrdr (cn brn 4ctrt obrt Ncnn) u cIrn. rt
4rt[trt ct r[qmung, Nnbrtung tr0 %rttr0
unb br rIbbu[r u cIrn, brt Rotqtrr cu[rrbrm
noq Eqmrtrn0grIb. H. Eqmon [cgtr . r brcuqr
frn Eqmrtrn0grIb u cIrn, bc [r ([omr[o) br
Eqmrtrn br rrm Ncnn rdribrn mtbr." (rtub
bot39c)
c mcn [o trn rt[nIqfrt0mrrt Irugnrt, Icnn
mcn [rnrt [tdu cuq cIIc0 uttcurn.
,[t brn 4rtbcqt br0 rbtuqr0 [t grngrnb,
mrnn bc0 %rb [oIcngr mit rnrm [trmbrn Ncnn
cIIrn mct, mr mcn brcuqt, rn u btctrn unb
u r[[rn. ir %r[rn br[rIrn, bc[ rn [tcrIt cu}
[rn %rb mmrt r[rr[qtg [rn [oII. " (brn cr[rr
!78)
Uu0 [oIqrt n[trIIung rtmq[t bcnn rnr un
grrurr
Ortcqtung brt tc
.
166
"9t tubc |ctt . rcutumi|q mcqt (ritut||)btt
uurtiuuu}i, cuq tuu |it out i||tu cu} tiutu
ttu|tcub tfommtu i|t. itrmi|q i|t uur bcuu
btruurtiuiuu}i, tuu |it mit mtu cu[ bcu
ttu|tcub tfommtu i|t. " (Eqcbbct I43b)
,bcjjt |ctt . iutm tib i|t tiu %c[ u
|qti}uug |itbtr c| tu %c[ u|tcub. '' (Rttubbot
2b)
,0 kirb gt|trt . ic rcu i|t tiu Eq|cuq o|I
d
p
rct, tiu %uub o|| |ut, bcuuoq Iu[tit jcbct
ucq. " (Eqcbbct I52c)
,,crum |ct bit orc. tuu bc0 t
c
j
utu
Rucbtu gtbitrt, |o i|t t |itbtu cc uutrm, uub
ktuu ciu %bqtu, bitrtu ct? Wti| bti ciutm
Rucbtu |iq c||t [rtutu, bctcu bti tiucm %bqtu
|iub c||t trcuri. " (H|bbc 3Ib)
i|t uuu |t|b|tbtr|tub|iq, bc[ tiutbtrcrtuitbtr
ttqtit Qc|tuu btr titutu rcu tgtubtr iu bct
|tdttm_ %c[t |iq btt Hiqtjbiu gcgcubct gc|ttub
mcqt. c btm Hiqtjubtu bit %tu|qtuktbt cu
c||tmtiu cbt|roqtu irb, |o i|t btr tgri[} btr
t c|0 ciutr |itt|iqtu iuriqtuu cu[ iu btrcut
uiqt cumtubbct. Etiut t i|t tiuc tgctmug nic
bti btu itrtu, tiu tbruq c|}o im ttubtr ftiu
Utrttu. H. imi |rcq. iu ttib gibt c0 [r
bit Hiqtjubtu uiqt , |it |inb uiqt kitf|iq irt Et
[rcutu. " (Ecutbriu 8Ic)
Et|b|t tuu btr c|mub uun uiqt }o cubrd|iq
cu|rtqtu rbt, bc[ bit rcu [r btu ubtu uur
c| t|q|tqtt}tu trt ct, |o fuutt mcu t cu3
btr |qub|iqtu Hd}iqt|o|iftit tr|ttu, mit btr bit
Hcbbiutr btr bit t btr rcu iutbtu Eto}} u
irtu jud|ti|qtu Ei[}iubiftittu mit Uor|itbt cu3
I7
irtm Ot}|tqt3|tbtu, }ocr cua irtm % utttrtum
o|tu.
,%tuu tiut rcu mit tiutm Uit mcu tcbt
ct, i}t }|t boq ftiut (urt, uub tiu rit}ttr (fotu)
fcuu }it tircttu, t }it ftiutu btrbottutu mcu
m|t %tu}qtu tcbt ct.'' (Cbtu ct}tr 0,8)
,%tuu tiut rcu mit irtm miubtrjritu Eou
uuqt trtibt, }o ct tr }it, it bit Equ|t Eqcmmci
}ctt, }r tiutu rit}ttr (fotu) uutcug|iq tmcqt ,
bit Equ|t (|t| }ctt . Eit }ti tcu|iq. (Ecutbriu
09b)
bt6 ut 0d0tt im
tjtIut mtugt t|tIt fIt ju mqt, baf
u0 [tut Htqt0btgt[[t m tt[[ttu mt[t0]ttm0 ]Ib,
tb 0 udq d0tm Ot[qIIbtttt uqt tunbetn.
ttt,
Rubtt Rod0 [b dbtt ftt |tdtItt. " (cm
nbt0, db qd[dfd IV, l. E. 47d)
b) t o j t u u b Et t d | t u
0 fm uqt uu[ttt |gdbt |tu, btm Imb
du| [tut btt|qIugtutu Wttu jm jb|qt JO
jtttqt j |0Igt. u0 Iutttt[|ttt bdtd tbtt t
bc0 du|
lt [t[ulIcn. [t
rnrtl Viu0tl !rtI 0t0brt [n 0ir[tm lnnr 0t| m
u0 zrqIt t[qt ,Ieibeuttgretten bttmrn0rn un0 miI
ent ibe 0tftIlrn, 0nn in [0lqrn cn Iu[qn mi-
0tn N q[Itn n\qI, [0n0tm l[[tn nut [u, 0 tt tlu[qI
k\t0.' (V0rn00t||0 Ql0m0nI[qtl|I 1935, @. 48)
*
2 ud 0tt [0t etrui [qmut einen falfden ib
(Qb. DlII. 26, 69 |.) un0 0it bebif
enfdiefen'ben %nqt
b0n tuIt
btt aub
bt0ubtu. c0mdtbt jb|[q[ttcIIttQcubtI0[otmtu,
btt cubtI mt btm OtIb, b|t OtIbIt|t, uub cuq
bt|t dt tt utjtIu u btt tcImub|[qtu t|0tt.
tq[tIu uub uqttu ttt ju btu ubtu, [oIcut
t0 tut Ot[qqtt bt0 du0ttmIttu Golft0 |bt. Gou
o[t[ b0 ctmdt ttqt bt tubIo[t Ht|t btt jb|[qtu
|udutut0 uub tjcuutt, btt bt cut jtt|I0
btfduutt tbt jo [q t Vt,uub tt t[t mct btt
TtmtI ju ttu[cItm. tuu m|t cIlt t|t[ttt[d)d[ttu
cttt cuq bt jb[qt tut ttbottctubt Ot[q|dl|q
ftt ttmotbtu, bt bou ttu Eq[It|uto[ttttu Etu
btu tmuubtutub mt|ttt ju bttmttttu. Eo fuutu
mt dI[o bt btu Qtttu btt bttI|t[ttuu, btu cI-
mubtdbbttu, duq u bt[tt Qiu|qt cu[ mttttubt
u[qt u bc0 jb[qt Ot|t bt0 uqtt0 ttqutu.
,,tt fIu |tu mII, bt|q[tt [|q mt Otlb
tojt[dutIttutttu, btuu t0 bt ftu um[c[[tubttt0
186
Otbtt u btt otd, t [t Nt tu [tbtIbtt OtIl. "
(dbd bdItd I78b)
u cIItu _mttu btt Wcttufubt ub bt0 Vt
btrftr0 [t btr cImub bt[qIdtu. t ct gtudut
tnntn0 btt btImttcIIt (omc 4d), tt dt fIdtt
n[qt u bc0 Wt[tu bt0 OtIbt0 dI0 Otgtumttt
btt crtu (cbd mtjd IV), u btu uttt[qtb bou
utttutmtt obttOttbtdqttfttbt(dbd mtj
j
d69b),
u bt tquf btt dtItu0bttttgt (EqtbIt
X).
q bt Ottmtubug bou utttItgttu tIbtt mtb
gtud gttttIt. (dbd mtjIc 48d)
Nuu mdt udtdq uqt bt dt[dqt btt OtIbItt
dI0 [oIqt bd0 OttbttbIqt, [oubttu btt gttd0t btq
btn ubtu n tr[ttr Vut bdmt bttqudtt _u0mqtr.
_mcr cttt bt otd bc0 _u0utmtu btu btu
uuttttucubtt btrbottu, Itqjtt cbtt btu Wqtt
ttnbtt btm Rqtjubtu ttIdbt .
,u btu ttmbtu md[t bmqttu, dbtt qt cu
btutm tbtt, d| bc[ dt 0Iq |tgut cIItm,
md0 b botumm[t u btm Vdubt, bu 0 fomm[t,
um t0 n t[ ju utmtu. " (5. Wo[t 23, 20)
0 fcnn tt uuu nqt u[ttt |dbt [tu, btt
bt tttqtung obtt Rqtbtttqtug bt0 _u0
ntmtn0 dbjucubtIu. it Ottujtu jm[qt gtttqtm
_u0 ub uqtt [ub [tt[t |Iqtt. t|t[ttt dbtt
moI ,btt Otuub[d, bd[ gtttqt tu _u0 ut u[omtt
[t, cI0 tt u tutm dugtmt[[tutm OttIt0 j btm
[ttt, mc0 btt Otdttt du Eqdbtu, Ot[dt obtt
mrf|qtm OtrIu[t burq bt OtrItuug bt0 OtIbt0
ttbIbtt. t[t[ttt gItq[dII0, bd[ jtbt 0uug
btt HotIdt bt0 utIttt0 dI0 qtt j btjtqutu
[t, ub |t[t[ttt [qIt[Iq, bd[ t0 bt[t otm 0t0
187
%uqtr i[t, bit bc [bi}qfcitc|i[ti}qt dut[tu
ur .tt tbrcqt ct.
it }[t toutit bt3 iu3utmtu3 cr uuu
btm ubtu }o iu |ti}q uub |ut btrtcutu, bc[
tr cuq bc }tiutm ,rubtr" ttubtr t|ttubt Gtr
bot uiqt btcq!tu fouutt.
,Ecmut| ct t}ct, bc[ bit Ot|trttu bou tiu
cuber cu} %uqtr |titu br}tu. %t3c|b, bc }it boq
ui}}tu, bc[ %uqtr btrbottu i|t 7 C3 i}t tiu O:}qtnf,
bc tiutr btm cubtrtu ibt. Ecmut| ct u tu i
t}ct . 8tit mir 100 }uub }t}}tr }r 120 }uub,
btuu t3 i}t rtt. 9. tubc }riqt, bc[ Hcb t}ct
cbt, t3 }ti btm Ntu|qtu (b. . btm ubtu) tr|cubt,
}tiutu Riubtru uub Qcu3tuo}}tu cu} %uqtr u |ti
tu, bcmit }it btu Ot}qmcd bt3 %uqtr3
|qtdta
mtu ( | ) " (cbc mtic 15c)
*
1
,iu ubt bcr} bou tiutm }rct|ittu ftiut iu}tu
utmtu, |onbtru uur bou tiutm cfum. Ncu bcr} cbtr
}o|q tiu t}q}t burq tiutu ottu tr|tbigtu, btr
ott bttt ftiut Eubt, uub bc Ot}t[ nirb cuq
tiutc|ttu, iubtm uur iu}tu btrbottu }iub, bit btr
8titr btm Gtr|titr lt|b}t ibt. " (ore btc I0J)
tm Riqt[ubtu ttubtr crtu uuu }o|qt
Eq|iqtuiqt u|i , tr cr btm ubtuurtmmuu3
|o}tu tuqtruu cu3t|it}trt .
*
2
*1 Eo [cgt cu _rfu 0n Ntrt \m lcqnl0 0n
0rn \[ut0en: ,Wcrum c[t bu mnn mrln rl0 nlqt \n 0l
Wrq|Hbcnf grgrbrn nb nn iq grf0mmrn mrc, tt
td e- mtt Wuqrr r[0r0rtt." (. 8uf. 1 9, 23)
*
2 ,_q u[ \n,
uuttrbudtu. r mirb
uiqt ou}rtu, ucq btr uttu Ot|ttutit u [qit|tu,
bc [tcct|iqt oq cbutr}tu. r i|t btr tbortut
Htbo|utiour, cbtr uiqt cu Qc|tuu, }oubtru cu0
Qc[. iut |tcrft Etccttc|t, uub [ti t bit tigtut,
192
btrcb|d)tut tr mit bt [t, btuu [t mtbt u u
ottu, |tutm lqt[qtutu Otmttbt udqjugttu. Eo
btt|uqt btt TcImub cIltutcIbtu bd0 ju utttgtdbtu,
rc0 bt Torcu0[tuug tut
g
[tctftu Etcdtt0 [t . t
utcbtlgftt btt [tuug uub bt EqIdgftd|t tt0
Qtttt0 .
,H. oqcudu [dgtt, bd[ mcu uut btujtugtu aum
Tttmclttt tutt Otmtubt tu[tt, btm uttu tu
Rotb mt Rttqttttu udqugt, bdmt mdu, mtuu tt
oqmtg mtbt, ju m [dgtu fuut . tttt jutd|''
(omd 22b)
,d[[tu uub mc0 cu| btu Rttg ubtuttt, [ub
- V
ftu Eqmud, [oubttu tut Eqmdq bt0 _ttdlttt0 ''
(Etttu, L(t[ttcltu, Etitt 66)
Eolqtt Tttutuuugtu btt Etcct0uotmtubgftttu
gbt t0 m Tclmub cIttqt, bom Tttbot btt _Iuug
btt ubtu[qc[t cugt|cugtu btt bt Ettuttutttjt
uug b0 jut Ublt|)uuug bt0 botutm[ttu Htqtt0 bt0
Etddtt0, [trtt td)tttlqtu Otmdlt , utmdI0 dt btt
ubt du[gttt, tutu Etcct m Etcdtt ju blbtu,
uub utmcl0 mdttu mol Olftt bttbltubtttt dI0 bi
tuto[qtu, cl0 [t bot mtt dl0 I00 dI)ttu btu
ubtu bd0 Etddt0btgttttd)t bttlttu. ub tutt
uoq glt bt bdmdlgt ctuuug bt0 lo[otu
[q|t . ,tu ubtu tgttttqtt ju gtbt, bdj |tt
q ftu dubttt0 NtttI dI0 bd0, utu tutt Rdqt
bt R|t dbju[qutbtu uub dubttt du|ju[ttu, u
btutu duq uqt tut jb|qt btt [t. '' t jb|qt
btt cbtt tutlt cllt0, mc0 uu[tttm %t[tu [ttmb
uub tutgtgtugt}tt [t. Riqt um[ou[t ct |ttt bd0
uubt[to1)tut Ot|l bt0 ToIft0, mtuu t0 btu Ttu|t|
u mtu[d)Iqtu [otmtu dbblbtu molltt, m bt _gt
1 3 tafoU ite Crunblagen bl !almub I93
|tf ubtn ttbtu. it|t t[| tunt |cngt [ti|
t|rt|q|}tu orbtu, tutt i|t t itbtr trcd)t-
tr btut|qt Etcct |t|b|t ct btu crn tbroqtu,
c| tr bit ottit bt Iibtrc|i|ti|qtu cruubtrt
itbtr rdu| mcqtt. ,, trtqt|ft|t |qu|btt btr
Etcct cuq |t|utu btr|ortu|ttu Eutu", mtiut %c|
ttr Hcttncu. Huu, btr ubt i|t ft|u Eon un|trt
Etcctt, cbtr trtqtift|t |o|| im btruoq trbtu.
Ttr E|cct |rb n|qt btn ubtn m|t btu |t|qti:
%c[tn mttu, mit btutu btr cImub bit Hiqt
jubtn u mt||tu |ctt. Gr ||rb ftiut Qc[tbott tr
|c|}tn, i|iib tr irb btu ubtu uiqt}r botI}rt
trf|rtn, c6tr m|t crttr cu|t irb tr btr jbi
[d)tu Ircrc|)it bit Oruubrtt| |t|nt %t|tu tut
ttn||t||tu.
Etcctgt|t i|t 6taatJgefe! "
194
er3eldnts ber benunten 6drlften *1
1. NIqt]00l[qt SqtI|Itn
U00l[ Q\Ilrz
tr. <rid l[q0||
" ff ff
ff M ff
ff " ff
ff ff ff
" ff ff
ff " "
lr. q
0
[r
mtrI
,
ff ff ff
UrIu ZInttr
ff ff
: %tin 8m[, 1988
lmu0fIt\i0mut 1981
N00lnl[qt 0tln, 1922
: N00\ un0 lf0nu0, 1922
r[ut n0 0lt N0blntn 1905
Zt u\ 0m Sduldan arud,
1929
lt Ra00ala, 1928
Zlt ltmtnIt 0tz naffala, tllI
n0 li, 1920
_00\[qt NIqItr, _u0tntI0, 80I
nI0rtI 1898
Ztt ]00\[qtn lmu0 Uutlng
n0 W0tItgng, 1 895
I Unmtfntn jI lt0n0t l0l0tt
0t luI, 1919
Vit|Itltn t 0tm lm0,
1920
Zt000r rlI| Qn00\ 0tr u0tn[rgt, 1933
lr. t. Strrl Crtn Ztr lm0 un0 Sduidan arud,
t0[. Zr. 0n|tr
[I0r RU 8ntrI
1aul be sagarbt
lr. I. V)
|
[)
f
0
1984
Ntnfn0t 0tt jiblfden foUe,
1 981
lt Un|0ngt 0tt clm0t n0
0lt 0nI[|tung 0rt rI[|tn|m0,
1 914.
tI[\t \tl[Itn, 1924
Ztr lm0 ln ntdtjbtfder t
ltqt, Qt[t 1Q, 1932
ff ff ff
qlq Urf
r0[. lt. Wug. N0lln tr lm0]0t
lr. [| N0I[IrIn r ]00l[qn Sr0nnntgftU, 1 920
.*J lntr[rtqun tlnlgtr 0r ltr ngr|0rItnqU[
Itn [In0tt [lq 0tl WlItr 0I[q lt <rull'biagen 0tt
j00l[\tn U0lft, rt0l, 1935 .
. ..
195
HI[rrb Ho|rnbrtg rr %tu brt 20. 3atunbert;,
' 1 933
,