Professional Documents
Culture Documents
VE MUHASEBESİ
SEMİNERİ
1
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
A)DIŞ TİCARET
1) Dış Ticaret Tanımı
Dış ticaret,bağımsız ülkeler arasında
gerçekleştirilen mal ve hizmet
hareketlerinin sonucunda
ekonomilerin olumlu yönde
etkilenmesini sağlamak amaç ve
çabasındadır.
2
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
Dış ticaret,ithalat ve ihracat hareketlerinin
toplamından oluşmaktadır.Daha geniş bir
kavram olan uluslar arası ekonomik
ilişkilerin içerisine giren sermaye ve
teknoloji hareketleri dış ticaretin konusuna
girmez.
3
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
2) Dış Ticaret Çeşitleri
Dış ticaret,normal ticaret,bağlı ticaret,sınır
ticareti ve serbest bölge ticareti olmak üzere
sınıflandırılabilir.
-Normal Ticaret
Normal ticaret,bir ülkenin dış ticaret ve
kambiyo rejimleri çerçevesinde ve serbest
döviz ile yapılan,mevzuat ile özel bir
ayrıcalık tanınmayan ticarettir. 4
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
-Bağlı Ticaret
Bağlı ticaret,iki ülke arasında yapılan
ticari sözleşme gereğince ihracatçı
ülkenin ithalatçı ülkeden ihracat bedeli
için döviz dışında bir işlem talep etmesi
şeklinde yapılan ticarettir.
5
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
-Sınır Ticareti
Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara
dayanılarak yürütülen ve her iki ülkenin sınır ve
kıyı bölgelerine yakın yerleşim yerlerini
kapsamına alan ticarettir.Bu tür ticarette normal
dış ticaret işlemlerinde aranılan koşullar
azaltılmaktadır.Sınır ticaretinin en büyük
amacı,yüksek nakliye giderlerinden kurtularak
ticaretin potansiyelini arttırmaktır.
Limanlar arasında gerçekleştirilen sınır
ticaretine,Kıyı Ticareti (Off Shore Trade) 6
denmektedir.
-Serbest Bölge Ticareti
Serbest bölge ticareti,serbest bölgeler
içerisinde yapılan ticarettir.
7
3)Dış Ticaret Politikası
Dış ticaret politikası,dış ticareti belirlenen hedefler
yönünde düzenlemek amacıyla alınan ekonomik
önlemlerin tümüdür.
10
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
11
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
Belirli bir dönem genellikle bir yılı ifade
etmektedir.Bir ülkede yerleşik
kişiler,gerçek kişi,firma,kurum ve kamu
kuruluşlarıdır.Yurtdışında görev yapan
devlet memurları,turistler ve geçici
olarak bir ülkede oturanlar yabancı
olarak kabul edilir.
12
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
13
Dış ödemeler bilançosuna kaydedilen
işlemler Otonom işlemler ve Denkleştirici
işlemler olmak üzere ikiye ayrılır.
14
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
Denkleştirici işlemler,ödemeler
bilançosu açık veya fazlalarından
doğar.Bu kalemler bir dış açığın
finansmanıyla yada bir dış fazlanın
sonucuyla ilgilidir.Altın ve döviz
rezervlerindeki bir artış veya azalış
buna örnektir.
15
DIŞ TİCARET VE TEMEL
KAVRAMLAR
16
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
1.Arbitraj
Menkul kıymetler,kıymetli madenler, para,
kıymetli evrak gibi değerlerin iki piyasa
arasındaki fiyat farkından yararlanmak
amacıyla fiyatların düşük olduğu piyasalardan
alınması,yüksek olduğu piyasalarda satılması
işlemidir.
17
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
2.Aval
Kambiyo senetlerinden doğan bir borcun,asıl
borçlusu tarafından ödenmediği takdirde,üçüncü
bir kişinin ödemeyi garanti etmek için senet
üzerine koyduğu imzadır.
18
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
3.Avarya
Deniz taşımacılığında kullanılan bir kavramdır.Gemide ve yükte
meydana gelen bütün olağanüstü maddi hasar ve masrafları
ifade eder.
-Büyük Avarya
Müşterek Avarya veya Umumi Avarya adı da verilir.Olağanüstü
masrafları kapsar ve bunların gemi,yük ve navlun arasında
paylaştırılmasını içerir.
-Küçük Avarya
Hususi Avarya da denir.Yolculuk gereği doğan masrafları
içerir.Taraflar yalnız kendi zararlarına katlanır. 19
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
4.Belgeler (Vesaik)
Dış ticarette kullanılan her türlü ticari ve mali
belgeleri ifade eder. Ticari belgeler fatura,sevk
belgesi,menşe şahadetnamesi, sigorta poliçesi
vb.dir.Mali belgeler poliçe,bono,çek,ödeme
makbuzları vb. dir.
5.Konteyner
İçine konulan malların korunup taşınmalarına
yarayan ve tekrar kullanılabilen standart büyüklükteki
20
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
6.Damping
Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye ihraç edilen bir
malın benzerlerine göre daha düşük bir bedelle
Türkiye’ye sokulmasıdır.
7.Deklerasyon Belgesi
İhracatçıların Türkiye’ye girişlerinde ihracat
bedeli olarak döviz getirmeleri halinde,bu
dövizleri gümrüklerde beyan etmeleri gerekir.
Gümrüklerce beyan edilen dövizi gösteren döviz
beyan tutanağına Deklerasyon Belgesi denir. 21
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
8.Demuraj
Limanlarda geminin yükleme müddeti ve boşaltma
müddetinden daha uzun bir sürede yüklenmesi ve
boşaltılmasından dolayı ödenen tazminattır.
9.Döviz
Madeni ve kağıt para şeklindeki yabancı ülke paraları ile
bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü belgedir.
10.Efektif
Kağıt ve madeni para şeklindeki dövizdir.Para yerine
geçen, çek poliçe vb.ödeme araçlarını kapsamaz.Efektif
dövizden daha dar bir kavramdır.Her efektif dövizdir,
fakat her türlü efektif döviz değildir. 22
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
11.Antrepo
Türkiye’ye deniz,kara (demiryolları dahil)ve
hava yoluyla getirilen ve Türkiye’ye girmesi
veya Türkiye’den transit geçirilmesi yasak
olmayan yabancı memleket eşyasının çıkış
hükmünde olmak üzere ihraç edilecek milli
mahsul veya mamullerin;transit veya
yeniden ihraç edilmek üzere gelen eşyanın
konulduğu yerlerdir. 23
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
-Genel Antrepolar
Özel antrepolara alınması gerekli eşya dışında kalan,antrepo
sahibiyle birlikte diğer diğer kişilere ait her çeşit eşya ve
maddenin konulduğu yerler genel antrepodur.
-Özel Antrepolar
Konulacak eşyanın tabiatlarına ve yapılacak faaliyeti
özelliklerine uygun olarak yapılmış bulunan, patlayıcı veya bir
arada bulundukları eşya için tehlikeli olan veya muhafazaları
özel tertip ve tesislere gereksinim gösteren eşya ve
maddelerin konulduğu yerler ile rafineri tesisleri özel
antrepodur.Buralara alınan eşya ile diğer eşya ve malzemede
Bakanlığın izniyle konabilen özel antrepolara konulacak eşya
ve maddeler Gümrük Yönetmeliğinde gösterilmiştir.
24
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
-Fiktif Antrepolar
Bakanlıkça uygun görülecek eşyanın,gene
Bakanlığın izniyle konulduğu ve mal sahipleri veya
temsilcileri tarafından temin ve tesis edilmiş yerler
fiktif antrepodur.Yabancı eşyanın teşhir olunduğu
fuar veya sergilerde fiktif antrepo sayılır.
25
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
12.Gümrük Belgesi
Denizlerde sahilden içeri,karalarda gümrük hattından içer doğru
30 km derinliğindeki bölgedir.
13.Gümrük Hattı
Sadece gümrük kapılarından geçilmek yoluyla aşılan kara su ve
hava sınırlarıdır.
14.Gümrük Komisyoncusu
Malların her türlü gümrük işlemlerini sahipleri adına takip
edilen serbest meslek mensuplarıdır.
26
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
15.Gümrük Tarifesi
İthalata konu olan mallar için ödenmesi gereken vergileri
sistematik ve toplu olarak gösteren cetveldir.Gümrük vergileri
ad valorem veya spesifik vergi esasına göre düzenlenirler.Ad
valorem tarifelerde vergi ithalat değerinin yüzdesi
olarak,spesifik tarifelerde ise birim ithal malı başına
hesaplanır.
16.Dış Ticaret
Bir ülkenin belli bir dönemde gerçekleştirdiği mal ve hizmet
alım ve satımıdır.
17.İhracat
Bir ülkede üretilen malların,yabancı ülkelere döviz karşılığında
27
satılması işlemidir.
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
18.İthalat
Bir ülkenin başka ülkelerde üretilmiş malları döviz
karşılığında satın almasıdır.
19.Kambiyo
Yabancı ülke paralarının veya para yerine geçen
belgeleri belirli fiyatlarla birbirleri ile değiştirilmelerine
ilişkin işlemlerdir.
20.Kliring
İki taraflı anlaşmalarda ithalat ve ihracat bedellerinin
döviz kullanılmadan mahsup ve takas yolu ile ve kliring
kurumları aracılığı ile yapılması işlemidir.
28
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
21.Kuvertür
Transfer talimatı veren bankanın dışarıda ki
muhabiri nezdinde yabancı ülkede yapılacak
ödemenin karşılığı olarak bulundurduğu alacaklı
hesaptır.
22.Kur
Bir ülke parasının ülke paraları karşısındaki
fiyatıdır.
Çeşitleri şunlardır;
29
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
-Cari Kur:
Kambiyo borsalarında yapılan alım satımlar sonucu oluşan ve
her gün kambiyo fiyat listeleri ile ilan edilen döviz
fiyatlarıdır.Fiyatlar iki yöntemle belirlenir.
A) Certain Kur (Belirli Kur): Yerli para değerinin yabancı para
değeri ile belirtilmesidir.
1 Ytl =.......$
1 Ytl =.......Euro
2 $ =....... ......Ytl 30
1 Euro............Ytl
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
-Esas Kur:
Döviz ve efektif alım satımlarında cari kambiyo kurlarını belirleme
için tespit edilen resmi kurlardır.
-Döviz Kur:
Bir birim yabancı para ile satın alınabilen yerli para miktarını
belirleyen kur.
1 $ =......Ytl
-Çapraz Kur:
Bir yabancı paranın diğer yabancı para ile değişme oranıdır.
1 $ =......Euro
1 $ =......Sterlin
31
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
-Sabit Kur:
Bankaların yabancı para birimi ile yapılan işlemleri muhasebe
kayıtlarına aktarırken kullandıkları kurdur.
1Ytl =......1 $
1 Ytl =.....1 Euro
32
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
23.Küşat Mektubu
Amir banka tarafından muhabir bankaya gönderilen akreditifin
açma mektubudur.
24.Navlun
Bir limandan başka bir limana taşınmak için gemiye yüklenen
malların tümü veya nakliyeci tarafından talep edilen taşıma
ücretidir.
25.Pasavan
Sınır bölgelerinde oturanlara verilen pasaport yerine geçen bir
belgedir.Bu belge ile sınırın diğer tarafına günü birliğine belirli
bir uzaklığa kadar geçebilmektedir. 33
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
26.Rambursman
Alınan bir paranın iadesi,başkasına verilen bir avansın
tahsili borçlusu tarafından ödenmeyen bir senedin
cirantası tarafından ödenmesi, belgenin ödeme
karşılığında verilmesi,bedeli ödenmesi karşılığında
verilmesi şartı ile gönderilen malın bedelinin ilgili
işletmeye yatırılması
işlemidir.
27.Reexport
Yabancı menşeli malların ihraç edilmek kaydıyla ülkeye
getirilip millileştirdikten sonra yeniden ihraç edilmesi
işlemidir.
34
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN
TEMEL KAVRAMLAR
28.Sınır Ticareti
Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara dayanılarak
yürütülen ve her iki ülkenin sınıra yakın yerleşim bölgelerini
kapsamına alan ticarettir.
29.Takas
Malın mal ile değiştirildiği ticaret şeklidir.İhracatçı sattığı
malın karşılığını ithalatçıdan satın aldığı mal ile tahsil
eder.Burada her iki mal grubunun ekonomik değerinin eşit
olduğu varsayılır.
30.Transit Ticaret
Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark bulunması şartıyla
mal bedelleri için transfer yapılarak veya yapılmaksızın satın
alınan yabancı menşeli malların transit olarak başka bir
ülkeye satılmasıdır. 35
C - TESLİM ŞEKİLLERİ
36
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
38
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
39
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
40
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
41
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
9) SINIRDA TESLİM (DAF)
42
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
43
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
11) RIHTIMDA TESLİM (GÜMRÜK VERGİ VE
HARÇLARI ÖDENMİŞ OLARAK) (DEQ)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü
malları,belirlenen varış limanından ithal gümrüğünden
geçirilmiş olarak,rıhtım üzeride alıcı emrine hazır
tutmakla sona erer.
44
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
45
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ
13) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM
(DDP)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü;malların
ithal ülkesinde belirlenen yerde emre hazır
tutulması ile sona erer.
47
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
A) PEŞİN ÖDEME
Peşin ödeme,ithalatçının ihracat gerçekleşmeden önce mal
bedelini ihracatçıya ödemesidir.İhracatçı mal bedelini
tahsil ettikten sonra malları sevk eder.Bu ödeme şeklinde
ithalatçı malları almadan önce ödeme yaptığı için risk
altındadır. İhracatçının ise hiçbir riski yoktur.
48
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
49
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
2)Nakit Ödeme
İthalatçı,ihracatçının ülkesinde ihracatçının bankasına mal
bedelini
öder.Ödemenin yapıldığı banka döviz alışının ne için
yapıldığını
kaydederek bir döviz alım bordrosu tanzim eder.İhracatçı daha
sonra
malları ithalatçıya gönderir.
51
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
Bu ödeme şeklinde ithalatçı mal bedelini vadesinde nakit
ödemeyip ihracatçının göndermiş olduğu poliçeyi kabul ederse
ödeme şekli“Kabul Kredili Mal Mukabili”olur.
52
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
C) VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
Vesaik mukabili ödeme,malı temsil eden vesaik ithalatçı
firmanın bankası tarafından mal bedelinin tahsili halinde
ithalatçıya teslimini gerektiren ödeme şeklidir.
54
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
55
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
56
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
57
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
E) AKREDİTİFLİ ÖDEME
Akreditif, ithalatçının talebine dayanarak bir banka
tarafından ihracatçıya verilen belirli şartların yerine
getirilmesi koşulu ile sattığı mal ve hizmetlerin bedelini
ödeyeceğini garanti eden bir taahhüttür.Bu şartlar genellikle
malların sevk edildiğini gösteren vesaikin ibrazıdır.
58
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
Akreditif ithalatçının bankası tarafından açılır.Akreditifte
istenen şartlar küşat mektubu adı verilen bir belge ile
ihracatçının bankasına bildirilir.İhracatçı sevkıyatı
yapıp,akreditifte belirtilen koşulları yerine getirip gerekli
vesaiki bankaya ibraz ettiğinde mal bedelini tahsil eder.
59
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
A) AKREDİTİFTE TARAFLAR
1) Akreditif Amiri
Akreditif açtıran kişi veya kurumdur.Akreditif
amiri malın alınması için satıcı ile sözleşme yapar
ve bu sözleşme ile akreditif’in açılmasını
kararlaştırır.Amir,akreditife dayanarak lehtara
ödeyeceği miktarı bankaya ilk talepte vermeyi
yüklenir.
60
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
2) Akreditif Lehdarı
Lehine akreditif açılan,ihraç ettiği malın bedelini akreditif
şartlarına uygun olarak ibraz ettiği vesaik karşılığında aracı
bankadan tahsil veya düzenlediği poliçenin kabulünün aracı
banka kanalı ile temin eden taraftır.
61
3) Amir Banka
Akreditif amirinden aldığı talimata dayanarak akreditif açan
bankadır. Akreditifin açılması,küşat mektubunun amir banka
tarafından aracı bankaya gönderilmesi ile gerçekleşir.
Amir banka küşat mektubunda belirtilen şartların gerçekleşmesi
halinde akreditif bedelini ödeyeceğini veya ihracatçı tarafından
düzenlenecek poliçeyi kabul edeceğini taahhüt eder.
Amir bankanın amir ile lehdar arasındaki satış sözleşmesi ile bir
ilgisi yoktur.Ancak bankanın sorumluluğu akreditifin şartlarına
bağlıdır.Banka risk altına girmemek için ödemede bulunurken
akreditif şartlarına tamamen uyulmuş olup olmadığını büyük
bir dikkatle araştırmak zorundadır.
62
4) Aracı Banka (İhbar Bankası,Teyid Bankası-Ödeyen
Banka)
Amir bankanın akreditif açtığı,yani küşat mektubunu
gönderdiği bankadır.Bu banka akreditifi ihracatçıya bildiriyorsa
aynı zamanda ihbar bankasıdır.
65
3) Teyidli Akreditif
İhbar (aracı) bankası,akreditifi lehdara ihbar ederken amir
bankanın talimatına dayanarak kendisine taahhütte
bulunabilir.Böylece akreditif açan bankanın taahhüdü
yerine getireceği hususunda muhabir banka da sorumluluk
yüklenirse buna teyitli akreditif denir.Burada lehdar yani
satıcı,ihbar yapan bankaya karşı da akreditifi açan
bankanın taahhüdüne ilave olarak,doğrudan doğruya bir
istem hakkı elde eder. İhbar bankası amir tarafından teyitli
açılan akreditifi lehdara teyitli
olarak bildirmek zorunda değildir.
66
Akreditif açan banka,muhabirine,açılan cayılamaz
akreditife ayrıca teyidinin eklenmesini de
ister.Muhabir bankanın talimatı kabul ve akreditifi
teyit etmesiyle,teknik anlamda hukuken iki
akreditifin vücut bulmuş olur,ama lehdara
yapılacak ödeme yine tektir.
67
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
4) Teyidsiz Akreditif
Bu çeşit akreditiflerde muhabir banka akreditifi
lehdara sadece ihbar eder.Herhangi bir teyit veya
taahhütte bulunamaz.Lehdara ödeme ise amir
bankanın talimatına göre yapılır.
68
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
a) Adi Akreditif
Bu tip akreditifte,akreditif talimatında açıklanan
limit,keşide olunan poliçelerle bir defada
kullanılınca akreditif hükmünü kaybeder.
69
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
b) Rotatif (Devreden) Akreditif
Açılan akreditifin bir miktarı veya tamamı kullanıldıkça
veya poliçe bedeller ödendikçe eski miktarlara göre
otomatikman yenilenen akreditiflerdir. Yenilenmenin
amacı, ihracatçının akreditiften aynı şartlarla yararlanarak
ilk akreditif şartlarına uygun olmak kaydıyla yeniden
ihracat yapabilmesidir.
Rotatif akreditif, ithalatçı tarafından amir bankaya verilen
özel talimatla açılır.Genellikle rotatif akreditifler aynı cins
malı bir ihracatçıdan kısım kısım ithal eden ithalatçılar
tarafından kullanılır.
70
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
c) Devredilebilir Akreditif
Lehdar tarafından üçüncü bir şahsa devredilebilen
akreditiflerdir. Bunun için akreditif açılış mektubunda
devredilebilir olduğu açıkça belirtilmelidir. Açıkça
belirtilmemişse akreditifin devredilmemesi şarttır.Devirde
ilk akreditifteki esas şartlar değiştirilmemekte,sadece
miktar.mal fiyatı,akreditif vadesi ve sevk tarihi tarafından
kabulü ile değiştirilebilmektedir.
71
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
d) Bölünebilir Akreditif
İthalatçının yabancı ülkeden satın almak istediği
malları tek bir firma sağlayamıyorsa,ithalatçı
bölünebilir akreditif açar.Böylece açılan akreditif
kısımlara ayrılarak lehdarlara devredilebilir.
72
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
6) Ödeme Şekline Göre
a) İbrazından Ödemeli Akreditif
Gerekli belgelerin ibrazında lehdara ödemede
bulunulması şartıylaaçılan akreditiftir. İthalatçı
tarafından açılan akreditif cayılamaz ve teyitli ise,teyit
bankası.(akreditifte belgelerin ibrazında ödeme yapılması
öngörülüyor ise) ihracatçının belgeleri ibrazında
kuvertürün gelip gelmemesine bakmaksızın ödeme
yapmakla yükümlüdür. İthalatçı tarafından açılan
akreditif cayılamaz ve teyitsiz ise,ihbar bankasının
ihracatçıya ödeme yapması için amir bankanın talimatı
gerekir.
73
Bazı cayılamaz ve teyitsiz akreditiflerde vade teyitsiz ise,ihbar
bankasının ihracatçıya ödeme yapması için amir bankanın
talimatı gerekir.Bazı cayılamaz ve teyitsiz akreditiflerde vade
akreditif açan bankada sona erer.Bu durumda ihracatçıya
ödeme,belgeleri kendi bankasına teslim ettiğinde
değil,belgelerin amir bankaya gelmesinden,incelenmesinden ve
bedelin ihracatçının bankasına ödenmesinden sonra yapılır.
74
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
b) Kabul Kredili Akreditif
Kabul kredili akreditifte ihracatçı malları ihraç ettikten
sonra sevk belgeler ile birlikte (anlaşmaya göre)teyit
bankası,amir banka veya akreditif amiri tarafından kabul
edilmek üzere bir poliçeyi kendi bankasına verir. Poliçe
kabul edildikten sonra ihracatçıya geri verilir.İhracatçı
isterse poliçeyi iskonto ettirir,isterse vadesine kadar bekler
ve vadesinde parayı tahsil eder.İthalatçı ise poliçenin
kabulünden sonra belgeleri
bankadan alır.
75
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
c) Vadeli Akreditif
Bu tür akreditifte lehdara ödeme,belgeleri ibraz ettiğinde
değil,belgeler alıcıya teslim edildikten sonra belirli bir vadede
yapılır.Vadeli akreditiflerde satıcı belgeleri kendi bankasına
ibraz ettiği zaman bunların bedeli yerine,bu belgelerin
bedelinin akreditifte belirtilen vade sonunda kendisine
ödeneceğine dair teyit bankasından bir taahhütname alır.
76
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
İhracatçı bu tür akreditifte parasını almak için
vade sonuna kadar beklemek zorundadır.
İhracatçının kabul kredili akreditifte poliçeyi
vadesinden önce bankasından iskonto ettirme
imkanı olmasına karşılık bu tür ödeme şeklinde
taahhütnamenin iskontosu mümkün değildir.
Bu tür akreditiflerde akreditif vadesinden başka
ödeme vadesi vardır.İthalatçı mal bedelini bu
vadede öder,ihracatçı bundan sonra tahsil eder.
77
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
7) Süresine Göre
a) Süreli Akreditif
Akreditif amirinin,ihracatçıya ödeme yapılabilmesi
için bir süre tayin etmesi halinde açılan
akreditiflere sürekli akreditif denir.
78
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
b) Süresiz Akreditif
İhracatçıya ödeme yapılması için belirli bir
sürenin mevcut olmadığı akreditiflere süresiz
akreditif denir.
79
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
c) Karşılıklı Akreditif
Birbirinden bağımsız iki ayrı akreditif işleminde oluşan ilk
akreditifin lehtarının ikinci akreditifin amiri olduğu ve ilk
akreditifin tutarından ikincisinin ödendiği şlemdir.Karşılıklı
akreditifte lehdar, akreditifi kendisine ihbar eden bankaya
başvurarak,kendi lehine açılmış bulunan akreditifi teminat
olarak göstermek suretiyle ikinci bir lehdar lehine akreditif
açılmasını ister.Banka kabul ettiği takdirde ilk akreditifin
şartlarına bağlı olarak yeni akreditif açar. Lehtarın üretici
olmaması veya sipariş aldığı malı kendisinin yetiştirememesi
durumunda kullanılan akreditif şeklidir.
80
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
81
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
82
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
f) İ.Stand By Akreditif
Bir taahhüdün yerine getirilmediğini belgeleyen
vesaikin bankaya ibrazından sonra tahsilatın
yapılabildiği akreditif türüdür.
83
İHRACAT
84
İHRACAT
85
İHRACAT
86
İHRACAT
87
İHRACAT
3- Özelliği olan ihracat
Özelliği olan ihracat şeklini 4 ana grupta
toplayabiliriz.Bunlar;
1.Kredili İhracat
2.Konsinye İhracat
4.Diğerleri
88
İHRACAT
1- Kredili İhracat :
Kredili ihracat talepleri ile ilgili müracaatlar mal cinsi,ödeme
planı ve ödeme süresini içeren satış sözleşmesinin aslı ve
Türkçe tercümesi ile birlikte ihracatçı birliklerine yapılır.
Madde ve/veya ülke politikası açısından müsteşarlıkça
getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili
kredili ihracat talepleri müsteşarlığın görüşü alındıktan
sonra,bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise satış
sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde doğrudan ihracatçı
birliklerince sonuçlandırılır.
89
İHRACAT
90
İHRACAT
2-Konsinye İhracat :
Konsinye ihracat talepleri ilgili ihracatçı birliklerine
yapılır.Madde ve/veya ülke politikası açısından
Müsteşarlıkça getirilecek düzenlemeler kapsamındaki
mallarla ilgili Konsinye ihraç talepleri Müsteşarlığın
görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara
ilişkin talepler ise doğrudan ihracatçı birliklerince
sonuçlandırılır.Konsiye ihracat meşruhatı düşülerek
onaylanan gümrük beyannamelerinin 90 (doksan) gün
içinde gümrük idarelerine tevdii gerekmektedir.
91
İHRACAT
92
İHRACAT
1
94
İHRACAT
4- Diğerleri :
Transit ticaret,bedelsiz ihracat,ticari kiralama yoluyla
yapılacak ihracat, yurtdışı müteahhitlik hizmetleri
kapsamında yapılacak ihracat,takas kapsamında
yapılacak ihracat,bağlı muamele yoluyla yapılacak
ihracat ve dolaylı ofset kapsamında ihracata ilişkin
usul ve esaslar müsteşarlığın bağlı olduğu bakanlıkça
yayınlanacak tebliğlerle düzenlenir.
95
İHRACAT
96
İHRACAT
5- Yurt dışı fuar ve sergilere katılım
Ülkemizi temsilen iştirak edilecek uluslar arası yurtdışı fuar
ve sergiler Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından tespit
edilir.Uluslar arası ticari fuar ve sergilere,gerek ülkemizi
temsilen milli düzeyde gerek bireysel olarak katılacak firma
ve kuruluşlarca yurt dışına gönderilecek bedelli veya bedelsiz
mal ve eşya ile yurt dışında düzenlenecek bilim, sanat,kültür
veya tanıtım amaçlı fuar, sergi, konferans,seminer v.b
etkinliklere kişi ve kuruluşlarca bedelli veya bedelsiz mal ve
eşya ile yurt dışında düzenlenecek bilim,sanat,kültür veya
tanıtım amaçlı fuar,sergi konferans, seminer v.b etkinliklere
kişi ve kuruluşlarca bedelli veya bedelsiz mal ve eşyanın yurt
dışına çıkışıyla ilgili müracaatlar doğrudan ilgili gümrük
idarelerine yapılır.Gümrük idareleri söz konusu mal ve
eşyanın yurt dışına çıkışı için yapılan talepleri ilgili mevzuat
çerçevesindeinceleyip sonuçlandırır. 97
Gümrük idareleri,yukarıda belirtilen nedenlerle yurt dışına çıkışına
izin verdikleri bedelli ve/veya bedelsiz mal ve eşya billim, sanat,
kültür, tanıtım amaçlı fuar/sergi vb.)ile ilgili gümrük çıkış
beyannamelerinin tasdikli bir örneğini beyannamenin kapanış
tarihinden itibaren en geç on beş (15) iş günü içinde firmanın beyan
ettiği ihracatçı birliği genel sekreterliğine gönderir.Öte yandan
gümrük idareleri,özel organizatör kuruluşların ülkemizi
temsilen,milli düzeyde iştirak sağlayacağı ticari nitelikli fuar ve
sergilerde; 06.01.1996 tarih 22515 sayılı resmi gazetede yayınlanan
yurtdışı fuar ve sergilere ilişkin 96/9 sayılı tebliğ hükümleri
gereğince,organizatör kuruluşa müsteşarlıkça verilmiş olan
“Yeterlilik Belgesi”veya “Geçici Yeterlilik Belgesi”(Kamu ve
Meslek Kuruluşları ile Vakıflarca organize edilen fuarlarda bahse
konu belgeler aranmaz) ile birlikte ilgili fuarın milli katılım
organizasyonunun söz konusu kuruluşça yapılmasının onaylandığını
gösterir uygunluk yazısının ararlar Yukarıda belirtilen hususlar
dışında kalan talepler müsteşarlıkça
incelenip sonuçlandırılır. 98
İHRACAT
99
İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA
GETİRİLMESİ
Ancak işlenmemiş altın ihracatında ihracat bedellerinin
yurda getirilmesi yükümlülüğü aranmaz.
100
İHRACAT
101
İhracat bedellerinin tahsil süreleri,ihracat süreleri,ihracat bedellerinin
ödeme şekillerine göre değişmektedir.
1-Mal Mukabili ödeme şeklinde fiili ihraç tarihinden 180 gün içinde
2-Vesaik Mukabili ödeme şeklinde fiili ihraç tarihinden itibaren
180 gün içinde
3-Akreditifli ödeme şeklinde fiili ihraç tarihinden 180 gün içinde
4-Konsinye yoluyla ihracatta kesin satış tarihinden itibaren 180 gün
içinde
5-Serbest bölgelere veya gümrüksüz antrepolara yapılacak ihracatta
mal bedelinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde;
6-Uluslar arası fuar,sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere
gönderilen malların bedellerinin gönderildikleri fuar,sergi veya haftanın
bitim tarihinden itibaren 180 gün içinde,
102
7-Geçici olarak ihraç edilen malların verilen süre veya ek süre içinde
yurda getirilmemesi durumunda süre bitiminden itibaren 90 gün içinde
8-Kitap,gazete,mecmua ve pul ihracatından fiili ihracat tarihinden
itibaren 365 gün içinde (Son değişiklikle kaldırılmıştır.)
9-Yurt dışında müteahhitlik yapan firmanın müsteşarlıktan izin alarak
ihraç edeceği malların fiili ihraç tarihinden itibaren 365 gün içinde,
10-Kredili veya Kiralama yoluyla yapılan ihracatta,ihracat bedelinin
kredili satış veya kiralama sözleşmelerinden belirtilen süreleri izleyen
30 gün içinde,
11-SSCB yerine kurulan Cumhuriyetlere yapılan ihracatta fiili ihraç
tarihinden itibaren 365 gün içinde,
12-Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (Sırbistan-Karadağ),Hırvatistan,
Slovenya,Makedonya ve Bosna Hersek’e yapılan ihracatta fiili ihraç
tarihinden itibaren 270 gün içinde ihraç bedellerinin tahsil edilerek
bankalara veya özel finans kurumlarına satılması zorunludur.
103
ÖDEME VE İHRACAT ŞEKLİ MAL BEDELİ
GETİRİLME SÜRELERİ
ÖDEME VEYA İHR.ŞEKLİ SÜRE BAŞL. AZAMİ
İHR.ŞEKLİ SÜRE
Akreditif Fiili İhr.Tarihi 180 Gün
Vesaik Mukabili Fiili İhr.Tarihi 180 Gün
Mal Mukabili Fiili İhr.Tarihi 180 Gün
Konsinye İhracat Kesin İhr.Tarihi 180 Gün
Serbest Bölgeye İhr. Fiili İhr.Tarihi 180 Gün
Gümrüksüz Antrepoya İhr. Fiili İhr.Tarihi 180 Gün
Fuar ve Serg.Yapıl.Satışlar Bitiş Tarihi 180 Gün
Kumanya Satışları Fiili İhr.Tarihi 80 Gün
Geçici İhracat Kesin Satış Tarihi 90 Gün
104
H.İ.İ.B.Kaps.Mal.Kes.Sat. Kesin Satış Tarihi 90 Gün
Kitap Gazete Mecmua İhr. Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Müteahhitlik Firma İhr. Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Arnavutluk Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Bulgaristan Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
İran Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Polonya Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Romanya Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Eski SSCB yerine Kur. Ülkeler Fiili İhr.Tarihi 365 Gün
Yugoslavya Federal Cumh. Fiili İhr.Tarihi 270 Gün
Slovenya Fiili İhr.Tarihi 270 Gün
Hırvatistan Fiili İhr.Tarihi 270 Gün
Makedonya Fiili İhr.Tarihi 270 Gün
Bosna Hersek Fiili İhr.Tarihi 270 Gün
Kredili İhracat Vade Bitimi 90 Gün
Ticari Kiralama Yoluyla İhr. İzin Süresi Bitimi 90 Gün105
İHRACAT
106
İHRACAT
107
İHRACAT
108
İHRACAT
Türk parası ile tahsil edileceği beyan edilen ihracat bedellerinin
kısmen ve tamamen döviz olarak tahsil edilen kısmın ihraç bedelinin
en az %70 ini karşılaması kaydıyla bakiye ihracat bedeli ihracatçının
serbest tasarrufuna bırakır.
110
İHRACAT
111
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
Kullanılan Hesaplar:
a)120-ALICILAR HESABI
120 02 001-Yurtdışı Alıcılar Hs.
• Mal ihraç eden firmalarda satış tarihindeki,
hizmet ihraç eden firmalarda fatura tarihin
deki MB döviz alış kuru ile değerlenmiş
yabancı para tutarı bu hesapta izlenir.
112
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• Mal ihracatında satış tarihi olarak fatura
veya gümrük beyannamesi tescil tarihin
deki kurlardan birini esas almak
mümkündür.
• Dönem sonunda Yurt dışından alacaklar
VUK 280 maddesi gereği MB tarafından
yayımlanan döviz alış kurları ile değerlenir.
113
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
b)601-Yurt dışı Satışlar
601 02 001-Yurt dışı Satışlar
601 02 002-Kambiyo Karları
Muhasebe kayıt örnekleri
1-Yapılan ihracatın kaydı
120-Alıcılar xx
120 02 001-Ref.No..1000$
601-Yurt dışı satışlar xx
601 02 001-Mont Satışı
114
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
2-Kur Farkının kaydı
Kambiyo karı oluştuğunda :Cari Yılda
yapılan İhracatlar için
120-Alıcılar Hs xx
120 02 001-Ref No..1000$
601-Yurt dışı Satışlar x x
601 02 002-Kambiyo Karları
115
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
Kambiyo Zararı oluştuğunda : Cari Yılda
yapılan ihracatlar için
612-Diğer İndirimler xx
612 01 001-Kambiyo Zararları
120-Alıcılar xx
120 02 001- Ref.No…1000$
116
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
Kambiyo karı oluştuğunda :Önceki dönem
yapılan ihracat alacakları için
120-Alıcılar Hs xx
120 02 001-Ref No..1000$
646-Kambiyo Karları x x
646 02 002-Kambiyo Karları
117
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
Kambiyo Zararı oluştuğunda : Önceki dönem
yapılan ihracat alacakları için
656-Kambiyo Zararları xx
656 01 001-Kambiyo Zararları
120-Alıcılar xx
120 02 001- Ref.No…1000$
118
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
3-Peşin İhracat İşlemlerinin Muhasebesi
-----------------------/-----------------------------
102-Bankalar
340-Alınan Sipariş Avans.
-----------------------/-----------------------------
İthalatçının gönderdiği mal bedeli döviz tutarı
MB döviz alış kuru esas alınarak kayıt yapılır.
119
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• İhracat ile ilgili Banka masrafları,Navlun
Giderleri,Sigorta Giderleri,İhracat
Komisyonları,Gümrük Komisyoncusu
Komisyonları 760-Pazarlama Satış
Giderleri hesabında izlenir.
120
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
-----------------------/-----------------------------
760-Pazarlama Satış Gid. xx
760 01 001-Banka Gid.
760 01 002-Navlun Gid.
760 01 003-Sigorta Gid.
760 01 004-İhracat Komisyonları
760 01 005-Gümrük Komisyoncusu Gid.
191-İndirilecek KDV
100/102/320 Hesap xx
-----------------------/-----------------------------
121
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
4-Mal Mukabili İhracat işlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
• Mal mukabili ihracat işlemlerinde mal bedelinin
tahsilatı fiili ihracat tarihinden sonra yapılmaktadır
-----------------------/-----------------------------
120-Alıcılar
601-Yurt dışı Satışlar
-----------------------/-----------------------------
122
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
5-Vesaik Mukabili İhracat İşlemlerinin
muhasebeleştirilmesi
• Vesaik Mukabili ihracat işlemlerinde mallar
ihracatçı tarafından ithalatçıya sevk edilir ve
malların faturası ile diğer ilgili vesaik banka
aracılığı ile ithalatçıya gönderilir.
• İthalatçı firma mal bedelini transfer ederek
bankadan vesaiki alır.
123
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
-----------------------/-----------------------------
102-Bankalar
601-Yurt dışı Satışlar
-----------------------/-----------------------------
Gelen mal bedeli MB döviz alış kuru üzerinden
YTL ’na çevrilerek kayıt yapılır
124
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• Fiili ihracatın gerçekleştirdiği dönemde KDV hesapları
kapatılarak iadesi talep edilen KDV tahakkuk ettirilir.
-----------------------/-----------------------------
192-Diğer KDV xx
192 01 001-İade Talep Edilen KDV
391-Hesaplanan KDV xx
191-İndirilecek KDV xx
-----------------------/-----------------------------
125
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
Yurt Dışında Bırakılan İhracat Mal
bedelleri: İhraç bedeli dövizlerin en az
%70’ini fiili ihraç tarihinden itibaren
90 gün içinde yurda getirilerek bankalar
veya özel finans kuruluşlarına
satarlarsa,ihracat bedelinin kalan %30 unu
serbestçe tasarruf edebilirler.
126
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• Serbestçe kullanılabilir kavramından o paranın
belgelenmeden harcanarak gider yazılacağı ve
Vergi kanunları açısından da gider olarak
matrahtan düşüleceği anlaşılmamalıdır.
127
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• İhracat bedelleri alıcıdan tahsil edilmiş ve
yurt dışındaki bir bankaya yatırılmış ise,
Yurt dışı bankalar hesabına kaydedilir.
• İhracat bedelleri kısa bir süre için alıcıda
bırakılmış ise,kambiyo taahhüt hesabının
kapatılmış olmasından dolayı Yurt dışında
bırakılan ihracat mal bedelleri hesabında
izlenir.
128
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• İhracat bedelleri bir yıl içinde tahsil edilemeyecek
ise duran varlıklar grubundaki Alıcılar hesabına
aktarılır.
• İhracat bedelleri hiç tahsil edilemeyecek ise
değersiz alacak olarak kayıt yapılır.
• Yurt dışında bırakılan mal bedelleri iş seyahatinde
kullanılmış ve komisyon veya pazarlama gideri
olarak ödenmiş ise Vergi kanunları açısından
kabul edilebilir giderdir
129
İHRACAT İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
• Yurt dışında bırakılan ihracat mal bedelleri
dönem sonunda VUK md 280 hükümlerine
göre değerlenir.
%30 Yurtdışında bırakılması durumunda
120 02 … Yurt dışında bırakılan İhracat mal
bedelleri hesabı kullanılır.
130
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
İHRACAT BEDELLERİNİN KAMBİYO
MEVZUATINA GÖRE KAPATILMASI
3 Eylül 2005 Tarihinden İtibaren
• Her bir Gümrük beyannamesi bazında mal bedeli
getirilmeyen İhracat bedelleri için Kambiyo
mercilerine ihbar yapılmaksızın Bankalar
tarafından terkin edilerek kapatılan ihracat bedeli
50.000 $’den 100.000 $ ‘a çıkarılmıştır.
131
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• İhraç edilen mallar fiili ihraç tarihinden
itibaren (Türkiye siyası sınırlarını terk ettiği
tarih) 180 gün içinde mal bedellerinin
Türkiye’deki aracı Bankalara yada Özel
Finans Kurumlarına getirilerek dövizin
bozdurularak YTL’e çevrilmesi ve DAB’ne
bağlanması gerekmektedir.
132
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• İhracat yapılan ülkeler,ARNAVUTLUK,
BULGARİSTAN,İRAN,POLONYA,ROMANYA
,ve dağılan SSCB yerine kurulan Cumhuriyetlerde
bu süre 365 güne çıkmaktadır.
• YOGOSLAVYA,HIRVATİSTAN,SLOVENYA,
MAKEDONYA,ve BOSNA HERSEK’e yapılan
ihracatlarda ilgili süre 270 gündür.
133
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Mal bedeli fiili ihraç tarihinden itibaren 90
gün içinde yurda getirilip DAB’ne
bağlandığında getirilen mal bedelinin
%70’ini YTL’e bozdurma, geri kalan
%30’nu ise döviz olarak yurt içinde ve Yurt
dışında ihracatçının serbestçe kullanma
hakkı bulunmaktadır.
134
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Kambiyo Mevzuatımıza göre her bir
gümrük beyannamesi bazında 100.000 $
veya eşiti döviz kadar bedel alışların terkin
hükümlerine tabi olduğundan mal bedelinin
yurda getirilmesi veya getirildikten sonra
DAB’ne veya Gümrükte onaylatılan Döviz
Beyan Tutanağına bağlanması
gerekmemektedir.
135
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Çoğu firma 100.000 $ altındaki ihracat
bedelleri için DAB almamakta, bu
nedenle vergi mevzuatı açısından Yurt
dışı alıcılar hesabı kapanmadığı için
parası gelmemiş ihracat bedelleri
DAB’ne bağlanmadığı için lehte yada
aleyhte kur farkına tabi olmaktadır.
136
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Her bir Gümrük beyannamesi bazında
100.000 $ aşan ihracat bedelleri için,
örneğin 120.000 $’lık ihracat bedelinin
kambiyo mevzuatına göre kapanması için
20.000 $’lık kısmının mutlaka 180 gün
içinde gelerek DAB düzenlenmesi
gerekmektedir.
137
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• 180 gün içinde DAB’ne bağlanmadığı
taktirde, aracı Banka,kapanmayan ihracat
bedelleri ile ilgili dosyayı 10 işgünü içinde
ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ihbarda
bulunmaktadır.
138
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Kambiyo Müdürlüğü ’de ihbarı müteakip
20 işgünü içinde ihracatçılara ihracat
hesaplarının kapatılmasını teminen 90 gün
süreli ihtarname gönderir, bu süre içinde
100.000 $’ın üzerindeki hesapların
kapatılması ya da mücbir sebep hallerinin
belgelenmesi gerekmektedir.
139
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Mücbir sebebin devamı müddetince ilgili
kambiyo müdürlüğünce ihracatçıya 6’ar
aylık dönemler halinde ek süre verilir
• 180 günü aşan dönemde, örneğin 120.000
$’lık ihracat bedelinin yurda getirilerek
Bankada YTL’ye çevrilip DAB’ne
bağlanması halinde; ö günkü cari kura göre
ihracat bedeli bankadan alınır.
140
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• 100.000 $ üzerindeki ihracat bedelleri için
ihracatçı firmalar tarafından mücbir sebep
hallerinin tevsik edilememesi ve yurda
getirilmemesi halinde,Kambiyo Müdürlüğü
ihracat dosyasını ilgili mahkemeye
göndererek 1567 sayılı TPKK’un 3/b
maddesine göre ihracatçı hakkında dava
açılarak işlem yapılmaktadır.
141
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Dava süresince mal bedelinin getirilmesi
halinde Hakim tarafından 2.000-25.000
YTL arasında ceza kesilmektedir.
• Mal bedeli gelmeksizin dava sonuçlanması
halinde ise fatura bedelinin %5’i oranında
ki ceza gecikme faizi ile birlikte tahsil
edilmektedir.
142
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
İHRACAT BEDELLERİNİN ÖZEL TAKAS
YOLUYLA KAPATILMASI
Eğer ihracatçı firmalar aynı anda ithalat da
yapıyorlar ise
• 180 gün içinde gelen mal bedelini bozdurmayıp
döviz tevdiat hesabına aldırıp,bu 180 gün içinde
herhangi bir ithalatı olmuş ise döviz alım ve satım
arasında kur farkına uğramadan,aracı
143
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
Bankaya gümrük çıkış beyannamesi ve ihracat
faturası ile birlikte ithalat faturasını ibraz
ettiğinde,örtüşen meblağ kadar mahsup yöntemi
kullanılarak DAB ve DSB aynı anda
düzenlenmektedir.
• Eğer mal ihraç ve ithal eden taraflar karşılıklı
olarak aynı firmalar ise bu kez mal ihraç ve ithal
bedellerinin herhangi bir para hareketi söz konusu
olmadan,aracı
144
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
Bankaya verilerek Gümrük beyannamesi ve
ihracat faturası ile ithalat faturası yoluyla
ihracat ve ithalat bedellerinin Özel Takası
yapılabilmektedir.
145
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN
İHRACAT BEDELLERİNİN KAPANMASI
• Vergi mevzuatımıza göre DAB olmadan
ihracat hesabı kapanmaz.
• 2002 Ocak döneminden önce ihracatçı TL
verip DAB alabilmekte idi,
146
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• Bugün için 100.000 $ altındaki ihracat
bedelleri için de Yurt dışından Banka
havalesi ya da efektif olarak Yurt dışından
getirilen dövizin giriş gümrüğünde ibrazı ile
düzenlenecek Döviz Beyan Tutanağı ile
aracı bankada dövizin bozdurularak
DAB’ne bağlanması zorunludur.
147
İHRACAT HESAPLARININ
KAPATILMASI
• 34 Seri No’lu SM, SMM, YMM Genel
Tebliğine göre KDV iade raporlarında ihraç
edilen mal bedellerinin YTL’e bozdurul
ması ile Bankadan alınan DAB’in rapora
eklenmesi gerekmemektedir, ancak
DAB’lerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı
konusunda YMM’lerin bilgi vermesi
istenmektedir.
148
İTHALAT
149
A-İTHALAT ŞEKİL VE ESASLARI
1-İthalatın İşleyişi
Vergi Numarasına sahip her gerçek ve tüzel
kişi ile tüzel kişilik statüsüne sahip
olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat
hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yetkisi
tanınan kurumlar ithalat işlemlerini
yürütebilir.
Ancak ;
a) Özel anlaşmalara dayanan ithalatta,
b) Kitap ve diğer yayınların ithalatında,
c) Ülkemizde açılan uluslar arası fuar ve
sergilerde Müsteşarlıkça perakende satışına
izin verilen malların ithalatında,
vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz. 150
Tacir olmayan gerçek kişiler özelliği ve niteliği itibariyle,
özel, şahsi ve ailevi kullanıma mahsus olduğu anlaşılan
veya hediye amaçlı olarak getirildiği açıkça belli olan
maddeleri ithal edebilirler. Buna ilişkin usul ve esaslar
Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığınca belirlenir. Tarife
kontenjanları ve kota uygulamaları kapsamında
gerçekleştirilecek ithalat işlemlerini yapmaya hakkı olacak
kişilere ilişkin olarak, gerektiğinde ilgili mevzuatında özel
şartlar belirlenebilir.
151
2-Navlun, Sigorta Bedeli ve Farkları
152
3-Belirli Kuruluşlarca Yapılacak İthalat
153
4-Özel Anlaşmalara Dayanan İthalat
Özel anlaşmalara dayanan ithalat ile ilgili işlemler aşağıda
belirtilen esaslara ve Müsteşarlıkça verilecek talimatlara göre
yürütülür.
154
5- Kesin İthal
Mali mükellefiyetleri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak
yurda giren mallardan (ATA Karnesi kapsamında gelenler dahil);
Kesin İthalinin talep edildiği tarihte yeni ve kullanılmış malların
bedelleri ödenmek suretiyle kesin ithal (kısıtlayıcı hükümler saklı
kalmak kaydıyla) gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
156
7-Gümrük İdaresinde İthalattan Sonraki İşlem
157
8- İthal Bedellerinin Ödenmesi
158
9- İthal Şahadetnamesi
İhracatçı ülke tarafından, kritik malzeme
ithalatında, istenilen ithal şahadetnamesine ilişkin
başvurular. Müsteşarlıktan sağlanacak ithal
şahadetnamesi formları, proforma fatura ve
taahhütname ile Müsteşarlığa verilir.
159
B- İTHALATTA KATMA DEĞER
VERGİSİ YÖNÜNDEN ÖZELLİK
ARZEDEN DURUMLAR
Türkiye’de yapılan her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV’ne tabidir.
İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya
tüzel kişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette
gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.
160
1- İthalat İstisnası (3065 KDV md.16)
161
c) Transit, aktarma, gümrük antreposu, geçici
depo, gümrük sahası, serbest bölge rejimlerinin
uygulandıkları mal ve hizmetler.
162
2- KDV İndirimi
163
3- Katma Değer Vergisinde Beyan Esası
164
4-Gümrük Kanununa Göre Fiili İthal Tabiri
a) Vergi tahakkukunun idarece yapıldığı hallerde
vergilerin ödendiği veya cari hesabının
mahsubunun yapıldığı veya teminata bağlandığı
veya erteleme işleminin tekemmül ettirildiği
veya muaflık hükümlerinin uygulandığı,
b) Vergi tahakkukunun mükellefince yapıldığı
hallerde eşyanın gümrük işlemlerinin ikmal
edildiği,
c) Deniz, vagon ve kamyon üstü işlemlerde,
muayenenin yapılıp çetelenin açıldığı,
Tarihi ifade eder.
165
5- Geçici Olarak Giren Eşya
(1615 s.Güm K.md.118)
Ham, yarı mamul veya mamul maddeleri dışardan getirterek ülke
içinde başkaca maddeler katılmış olsun olmasın tamamlayıcı
veya değerlendirici ya da değiştirici az veya çok bir işçilik
gördükten sonra yarı mamul veya mamul hale getirilen eşya ile
bunların ihracından ambalaj maddesi olarak kullanılmak üzere
veya üzerlerine takılmak amacıyla ithal edilecek eşya geçici
kabul rejiminden yararlanır. Bu eşyanın iki yıl içinde ihraç ve
Vergilerinin Bakanlıkça kabul ve tespit edilecek esas ve şartlar
dairesinde teminata bağlanması gerekir.
166
Bu hükümlerden faydalanabilecek eşya ile bunların
görebilecekleri işçilik derecesi, ücreti, fire nispeti,
artıklarda ve sair hususlarda uygulanacak işlemler,
ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Bakanlıkça tespit
olunur.
167
6-Sınır Ticareti Yoluyla İthal Edilen Malların
Satışında Vergi Uygulamaları
168
Ancak bu durumda ithalde ödenen katma değer
vergisinin indirimi konusu yapılamaması söz
konusu olmaktadır. KDVK 29’ uncu maddesinin
4’ üncü fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye
dayanılarak, Türkiye de ikametgahı, işyeri kanuni
merkezi veya iş merkezi bulunmayanlar
tarafından sınır ticareti yoluyla ithal edilen
malların yurt içimde teslimlerinde, bu mallar için
gümrükte vergi ödendiğinin belgelendirilmesi ve
alıcıların gider pusulası düzenlemesi koşuluyla
sorumlu sıfatıyla katma değer vergisi beyanı
edilmemesi uygun görülmüştür.
169
İTHALDE ALINACAK VERGİ VE
FONLAR
1- GÜMRÜK VERGİSİ
a) Matrah : Gümrük Vergisinin matrahı, ithal eşyanın
CIF (FOBKIYMET) + NAVLUN + SİGORTA)
kıymeti ile Gümrük yönetmeliğinin 243’ üncü
maddesinin A/2 fıkrasında belirtilen giderlerden
oluşmaktadır.
b) Oran : İthalat Rejimi Kararına Ek 1 No lu Listede
Gümrük Vergisi oranları 2 ayrı sütunda
belirtilmiştir.
170
2- Toplu Konut Fonu
İthalat rejimi kararının 1 no lu ekinde Gösterildiği üzere
i) Advolerem esasa göre Toplu Konut tahsilatı
yapılacak eşyada matrah CIF kıymeti,
ii) Spesifik esasa göre Toplu konut Fonu tahsil edilmesi
öngörülen hallerde ise matrah ithal eşyanın Ton, Kg,
Litre, Adet, Metrekare, Metreküp, Hat, Gross olarak
miktarı; olacaktır.
171
3- Diğer Fonlar
i) Bazı ödeme şekillerine göre KAYNAK
KULLANIMI VE DESTEKLEME FONU
ii) Bazı maddelerin ithalatında alınan fonlar,
Örneğin MADENCİLİK FONU
172
4-KATMA DEĞER VERGİSİ
(KDV md.21) İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen
unsurların toplamıdır.
a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti,
gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın
gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun
bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde
malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
b) İthal sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer
giderler ve ödemeler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat
farkı, kur farkı gibi ödemeler,
Muhtelif mal ve hizmetlerin oranları farklılık göstermektedir.
Yürürlükteki vergi oranları 92 3896 sayılı Bakanlar Kurulu
kararı ile belirtilmiş bulunmaktadır.
173
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDAKİ 32
174
İthalat
Madde 9 – İthalat bedelleri, ithalata aracılık eden
bankalar ve özel finans kurumlarının kendi
kaynaklarından ve Bakanlıkça belirlenecek usuller
dahilinde ilgililere ait döviz hesaplarından
bankacılık teamüllerine ve alıcı ile satıcı arasındaki
anlaşmalara uygun şekilde Türk parası veya döviz
olarak ödenir.
Bakanlık
a) İthalat bedelinin ödenmesinden hesapların
kapatılması safhasına kadar yapılacak işlemlere,
b) Bedelsiz ithalata (ticari ve gayri ticari dahil)
c) Özelliği olan ithalat ile istisnai ithalata,
d) İthalata ödeme usullerine,
İlişkin esaslar tespit eder.
175
Bu Karara ve ilgili mevzuata göre geçici olarak
veya muafen yurda girmiş bulunan vasıta, mal ve
eşyalar süreleri bitiminde aynen yurt dışında
çıkarılır veya gümrüğe terk edilir. Bu vasıta, mal
ve eşyaların her ne suretle olursa olsun ahara devri
ya da satışı yahut Türkiye ‘ de yerleşik kişilerce
iktisabı, kesin ithali ve gerektiğinde bedelinin
transferi Bakanlığın iznine tabidir.
176
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI
178
HESAP KAPATMA
Madde 29 – Bedeli fiili ithalden önce ödenen veya ödeneceği
taahhüt edilen ithalata ilişkin hesapların ödeme tarihini izleyen
180 gün içinden kapatılması zorunludur. (RG.09.02.2007 – 26429
tarihli değişiklikle ithalat taahhüt hesaplarının takibinin
yapılmayacağı hükme bağlanmak suretiyle ithalatta kambiyo
takibi uygulaması kaldırılmıştır. İhracat taahhütlerinin takibi ise
eskisi gibi devam etmektedir.)
179
Hesap Kapatmayanlar Hakkında Yapılacak İşlem
Madde 30 – Bedeli fiili ithalden önce ödenen ya da ödeneceği
taahhüt edilen ithalata ilişkin hesapların ödeme tarihini izleyen 180
gün içinde kapatılmaması halinde, aracı banka ve özel finans
kuruluşlarınca 10 iş günü içinde ilgili Kambiyo Müdürlüğüne
ihbarda bulunulur. Kambiyo müdürlüklerince ilgililere tanınan 90
günlük ihtar süresi içinde ithalat hesabının kapatılması veya 32 inci
maddede belirtilen mücbir sebeplerin belgelenmesi gereklidir.
Mücbir sebeplerin varlığı halinde, mücbir sebebin devamı
müddetince 3 er aylık dönemler itibariyle ilgili Kambiyo
Müdürlüğünce ithalatçıya ek süre verilir.
180
TERKİN
Madde 31 – Her bir işlem itibariyle
a) Mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın 100.000.-ABD
Doları veya eşitine kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinin
kaynaklanan noksanlıklar dahil) ithalat hesapları doğrudan bankalar
veya özel finans kurumlarınca ödeme şekline bakılmaksızın terkin
edilir.
b) 32 nci maddede belirtilen mücbir sebep halleri gözönünde
bulundurulmak suretiyle 200.000 ABD Doları veya eşitine kadar
açık ithalat hesapları Kambiyo Müdürlüklerince terkin edilmek
suretiyle kapatılır.
181
Mücbir Sebep Halleri
Madde 32 – Mücbir sebep kabul edilebilecek haller,
i) İthalatçı ve ihracatçı firmanın infisahı, iflası veya faaliyetlerini
daimi olarak tatil etmesi, şahıs firmaları sahibinin ölümü
ii) Grev, lokavt ve avarya hali,
iii) Resmi makam ve yetkili mercilerimiz veya ihracatçı memleket
resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir
bankaların muameleleri dolayısıyla ithalatın imkansız hale
gelmesi
iv) Tabii afet, harp ve abluka hali,
v) Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
vi) İhtilaf nedeniyle dava açılması.
182
Mücbir sebep Hallerinin Tevsiki
Mücbir sebep halleri ile ilgili olarak yurt dışından temin edilecek
belgelerin dış temsilciliklerimizce veya Lahey Devletler Özel
Hukuk Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi
Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi
hükümlerine göre onaylanmış olması gerekir.
183
İthalatın Yapılmaması
184
D-İthalat Komisyonları
185
BANKALAR VE ÖZEL FİNANS
KURUMLARINI SORUMLULUĞU
186
İTHALAT İŞLEMLERİNİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
1- Peşin İthalat İşlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
................................/.................................
159. VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.02 Verilen Yurtdışı Sipariş Avansları
159 02 01 001 X Firması
102 BANKALAR
İhracatçı firmaya transfer yapılması
................................................./..................................................
Peşin İthalat işlemlerinde ilk önce ihracatçı firmaya mal bedeli transfer edilir.
Bu durumda yapılan transfer tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir,
karşılığında 102 hesaba aynı tutar kadar alacak kaydedilir.
187
........................................./.............................................
159. VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası
159 03 01 008 Banka Masrafları
102.BANKALAR
Banka Masrafları .
.................................................../.....................................................
188
.............................................../..............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası
159 03 01 001 Mal Bedelleri
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 02 Verilen Yurtdışı Sipariş Avansları
159 02 01 001 X Firması
Mal faturasının kaydedilmesi
................................................./..............................................
Mal bedelinin transferinden sonra ihracatçı firma tarafından mallar
sevk edilir ve malın faturası ile diğer ilgili vesaik ithalatçı firmaya
gönderilir. İthalatçı firma tarafından mal faturasına istinaden
ihracatçının avans hesabı kapatılır.
189
-..........--------------------------------/.............................................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası
19 03 01 002 Sigorta
100 KASA
100 01 01 Merkez Kasa
100 01 01 001 YTL Kasa
320 SATICILAR
320 01 Yurtiçi Satıcılar
320 01 01 001 Satıcı A
Sigorta poliçesinin kaydı
......................................................./........................................................
EXW, FCA, FAS, FOB, CFR ve CPT teslim şekilleriyle yapılan ithalat işlemlerinde ithalatçı tarafından malların nakliyat sigortası yapılır. Bu durumda
sigorta tutarı kadar borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaptan ilgili olanına alacak kaydedilir.
.............................................../...............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası .......Ref
159 03 01 008 Banka Masrafları
102 BANKALAR
102 01 Cari Hesaplar
102 01 01 YTL Hesapları
102 01 01 001 X Bankası
Banka Masrafı
------------------------------------/............................................
Mal bedeli transferi sırasında banka tarafından alınan masraf tutarları 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar 102
hesaba alacak kaydedilir.
190
............................................./............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası .... Ref
159 03 01 001 Navlun
100 KASA
100 01 01 Merkez Kasa
100 01 01 001 YTL Kasa
320 SAT ICILAR
320 01 Yurtiçi Satıcılar
320 01 01 001 Satıcı A
Navlun bedelinin kaydı
............................................./.............................................
EXW, FCA, FAS ve FOB teslim şekilleriyle yapılan ithalat
işlemlerinde taşıma ücreti ithalatçı firma tarafından ödenir. Bu durum
da ödenen navlun tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında
aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaptan ilgili olana alacak kaydedilir.
191
............................................../................................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ....Ref
159 03 01 010 İthal harcı
100 KASA
100 01 01 Merkez Kasa
100 01 01 001 YTL Kasa
İthal harcı
.............................................../.................................................
Mallar gümrüğe geldikten sonra ithalat işlemlerine başlanır. Mal
bedelinin %01,2 si tutarında ithalat harcı vergi dairesine veya gümrük
veznesine yatırılır. Yatırılan harç tutarı kadar 159 hesaba borç
kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 100 hesaba alacak kaydedilir.
192
............................................./................................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ....Ref
159 03 01 011 K.K.D.F.
102 BANKALAR
102 01 Cari Hesaplar
102 01 01 YTL Hesaplar
102 01 01 001 X Bankası
KKDF ödemesi
............................................../................................................
Vadeli ithalat işlemlerinde mal bedelinin %3 ü oranında Kaynak
Kullanımı Destekleme Fonu Ödemesi yapılmaktadır. Bu ödeme
bankalar aracılığı ile yapılmaktadır. Ödeme yapıldığı zamana ödeme
tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutara kadar
102 hesaba alacak kaydedilir.
193
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ..... Ref.
159 03 01 004 Ardiye Ücreti
159 03 01 005 Gümrük Vergisi
159 03 01 006 Fonlar
159 03 01 012 Diğer İthalat Masrafları
191 İNDİRİLECEK KDV
191 01 İndirilecek KDV
191 01 01 001 İndirilecek KDV Ocak
103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖD.EMİR.
103 Verilen Çekler
103 01 01 001 X Bankası
İthalat masrafları için bloke çek verilmesi
---------------------------------------/....................................................
Fiili ithalat aşamasında ödenmesi gereken ardiye ücreti, gümrük vergisi,
fonlar, diğer ithalat masrafları ve katma değer vergisi için gümrük
idaresine bloke çek verilir. Ödenen ardiye ücreti, gümrük vergisi, fonlar ve
diğer ithalat masrafları tutarı 159 hesaba borç ve ithalatta ödenen Katma
Değer Vergisi 191 hesaba borç kaydedilir. Karşılığında gümrük idaresine 194
verilen bloke çek tutarı kadar 103 hesaba alacak kaydedilir.
............................................../..............................................
103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖD.EMİR.
103 01 Verilen Çekler
103 01 01 001 X Bankası
102 BANKALAR
102 01 Cari Hesaplar
102 01 01 YTL Hesaplar
102 01 01 001 X Bankası
Bloke çek bedelinin bankadan ödenmesi
.............................................../..............................................
Bloke çek bedeli gümrük idaresince bankadan tahsil edildiği
zaman çek tutarı kadar 103 hesaba borç kaydedilir,
karşılığında aynı tutara kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
195
.............................................../.............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası......Ref
159 03 01 007 Gümrükçü Masrafları
191 İNDİRİLECEK KDV
191 01 İndirilecek KDV
191 01 01 001 İndirilecek KDV Ocak
320 SATICILAR
320 01 Yurtiçi Satıcılar
320 01 01 001 Satıcı A
Gümrükçü faturasının kaydı
............................................../...............................................
Gümrük komisyoncusu hizmet faturasını ithalatçı firmaya gönderdiği
zaman ilgili tutarlar kadar 159 ve 191 hesaplara borç kaydedilir,
karşılığında fatura tutarının toplamı kadar 320 hesaba alacak
kaydedilir.
196
150 İLK MADDE VE MALZEME
150 01 İlk Maddeler
150 01 01 001 X Maddesi
153 TİCARİ MLLAR
153 01 01 001 X Ticari Malı
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası......Ref.
159 03 01 001 Mal Bedeli
159 03 01 002 Sigorta
159 03 01 003 Navlun
159 03 01 004 Ardiye Gideri
159 03 01 005 Gümrük Vergisi
159 03 01 006 Fonlar
159 03 01 007 Gümrükçü Masrafları
159 03 01 008 Banka Masrafları
159 03 01 009 Kur Farkları
159 03 01 010 İthal Harcı
159 03 01 011 K.K.D.F.
159 03 01 012 Diğer İthal Masrafları
İthalat hesabının stok hesabına devri
............................................................/..............................................................
Fiili ithalat gerçekleştiği zaman oluşan maliyet kadar 150 veya 153 hesaba borç kaydedilir,
karşılığında aynı tutar kadar 159 hesaba alacak kaydedilir.
197
2-Mal Mukabili İthalat İşlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
199
............................................./.............................................
320 SATICILAR
320 02 Yurtdışı Satıcılar
320 02 01 001 Satıcı C
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ...Ref.
159 03 01 009 Kur Farları
656 KAMBİYO ZARARLARI
656 01 Satıcılar Kur Farkı Zararları
656 02 01 001 Satıcı C Kur farkı Zararları
102 BANKALAR
Mal bedeli transferi
................................................./.............................................
Fiili ithalat gerçekleştikten sonra ithalatçı tarafından mal bedeli ihracatçı
firmaya transfer edilir. Bu durumda 320 hesaba alacak bakiyesi kadar borç
kaydedilir. Fatura tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise
159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir. Mal satılmış ise
656 hesaba borç kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir.
Bunların karşılığında yapılan transfer tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
200
3-Vesaik Mukabili İthalat İşlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde de ithalat ile ilgili
masraflar ve ithalat hesabından stok hesabına virman
kayıtları peşin ithalat bölümünde gösterdiği gibi
yapılmaktadır. Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde
sadece ihracatçıya transfer maddesinde değişiklik
olmaktadır.
201
................................................/............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ...Ref.
159 03 01 001 Mal Bedeli
102 BANKALAR
102 01 Cari Hesaplar
102 01 01 YTL Hesaplar
102 01 01 001 X Bankası
Mal Bedeli transferi
................................................./...............................................
Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde ihracatçı firma tarafından mal sevk
edilir ve mal faturası ile diğer ilgili vesaiki banka aracılığı ile ithalatçı
firmaya gönderilir. İthalatçı firma fatura bedelini ihracatçı firmaya
transfer ederek bankadan mal ile ilgili vesaiki alarak fiili ithalatı
gerçekleştirir. Bu durumda yapılan transfer tutarı kadar 159 hesaba borç
kaydedilir., karşılığında aynı tutar kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
202
4-Kabul Kredili İthalat İşlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
203
................................................/...............................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ...Ref.
159 03 01 001 Mal Bedeli
321 BORÇ SENETLERİ
321 02 Yabancı Para Borç Senetleri
321 02 01 001 Alacaklı A
Poliçeye kabul verilmesi
................................................./..............................................
Kabul kredili ithalat işlemlerinde ihracatçı tarafından mallar sevk edilir
ve mallara ait vesaik ile beraber bir poliçe banka aracılığı ile
ithalatçıya gönderilir. İthalatçı firma poliçeye kabul şerhi koyarak
vesaiki bankadan alır ve malın fiili ithalatını gerçekleştirir. Bu
durumda poliçe tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında
aynı tutara kadar 320 hesaba alacak kaydedilir.
204
321 BORÇ SENETLERİ
321 02 Yabancı Para Borç Senetleri
321 02 01 001 Alacaklı A
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03
159 03 01
159 03 01 009
656 KAMİBYO ZARARLARI
656 02
656 02 01 0001
102 BANKALAR
Poliçe bedelinin transfer edilmesi
.............................................../...............................................
Poliçe vadesi geldiği zaman ithalatçı firma poliçe bedelini transfer eder. Bu
durumda 321 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Poliçe bedelinin
kayıt tarihindeki döviz satış kuru ile transfer tarihindeki döviz satış kuru
arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın
maliyetine intikal ettirilir. Mal satılmış ise 656 hesaba borç kaydedilerek
kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir.
205
5-Akreditifli İthalat İşlemlerinin
Muhasebeleştirilmesi
206
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ........Ref.
159 03 01 001 Mal Bedeli
320 SATICILAR
320 03 Açılan Akreditifler
320 03 01 001 X Bankası No.Akreditifi
Akreditif bedelinin ödenmesi
.............................................../.................................................
İhracatçı firma tarafından akreditif açıldıktan sonra mallar sevk edilir. Ve akreditif şartlarda belirlenen vesaik hazırlanarak aracı bankaya ibraz edilir. Eğer akreditif sight ve
teyitli ise aracı banka tarafından ihracatçı firmaya mal bedeli hemen ödenir. Aracı banka yaptığı ödeme tutarı kadar nezdindeki amir bankanın hesabına borç kaydeder. Eğer
akreditif vadeli ise ihracatçı firmaya mal bedeli akreditifin vadesinde ödenir. İthalatçı firma akreditif bedelini sight akreditifte aracı bankanın borç kaydı geldiği zaman, vadeli
akreditifte ise akreditif vadesinde amin bankaya öder. Bu durumda 320 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Akreditifin açılış tarihindeki döviz satış kuru ile
akreditifin ödeme tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir. Mal satılmış ise 656 hesaba botrç
kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir. Bunların karşılığında ödenen akreditif tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
................................................/.................................................
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159 03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159 03 01 X Bankası ........Ref.
159 03 01 001 Mal Bedeli
320 SATICILAR
320 03 Açılan Akreditifler
320 03 01 001 X Bankası No.Akreditifi
Akreditif bedelinin ödenmesi
.............................................../.................................................
İhracatçı firma tarafından akreditif açıldıktan sonra mallar sevk edilir. Ve akreditif şartlarda belirlenen vesaik hazırlanarak aracı bankaya ibraz edilir. Eğer akreditif sight ve
teyitli ise aracı banka tarafından ihracatçı firmaya mal bedeli hemen ödenir. Aracı banka yaptığı ödeme tutarı kadar nezdindeki amir bankanın hesabına borç kaydeder. Eğer
akreditif vadeli ise ihracatçı firmaya mal bedeli akreditifin vadesinde ödenir. İthalatçı firma akreditif bedelini sight akreditifte aracı bankanın borç kaydı geldiği zaman, vadeli
akreditifte ise akreditif vadesinde amin bankaya öder. Bu durumda 320 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Akreditifin açılış tarihindeki döviz satış kuru ile
akreditifin ödeme tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir. Mal satılmış ise 656 hesaba botrç
kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir. Bunların karşılığında ödenen akreditif tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
207
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
Fatura muhteviyatı malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde,imalatçı tarafından beyan edilen ancak tecil edilen vergi terkin edilir, ihracatçı KDV ödemez.
208
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
• İhracatın gerçekleştiği dönemde Tecil
edilen vergi terkin edilmekte,Tecil
edilmeyen vergi için iade hakkı
doğmaktadır.
• İadenin yapılabilmesi için,ihracatın
gerçekleşmesi ve 84 No’lu Kdv Tebliğinde
belirtilen belgelerin vergi dairesine ibraz
edilmesi gerekmektedir.
209
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
İhraç Kayıtlı mal teslim etme hakkı olan mükellefler:
1. İmalatçılar
2. Dış Ticaret sermaye şirketlerine mal teslim edenler.
3. Geçici kabul ve dahilde işlem izin belgesi kapsamında
ithal edilen malların işlenerek ihracatçılara ihraç kaydıyla
teslimler.
210
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
4. Kdv İhracat istisnası izin belgesine sahip
mükelleflere imalatçılar tarafından yapılan
satışlar.(61 Kdv Tebliğ)
211
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
KDV’nin TERKİNİ VE/VEYA İADENİN ALINMASI:
• KDV iadesi, ihracı gerçekleşen kısma isabet eden tutar
kadar yapılır.
212
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
• 32’nci satırındaki önceki dönemden devren
gelen KDV’yi bu ihracat nedeniyle iade
edilebilir hale gelen ihraç kayıtlı teslim
KDV’si kadar yüksek göstermek (Önceki
dönemden gelen devir yoksa iade tutarını
32’nci satıra yazmak, yani devir göstermek)
suretiyle (indirim yoluyla) kullanılabilir.
213
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
• Bunun için sadece dilekçe verilerek bu
durumun vergi dairesine bildirilmesi ve
dilekçeye ihraç kayıtlı teslim faturasının
örneği ile bu faturadaki malın yurtdışına
çıktığını gösterir Gümrük Beyannamesi
aslının veya Noter yahut YMM tarafından
onaylanmış örneğinin eklenmesi yeterlidir.
214
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
• İhracat veya İhraç kayıtlı teslimden
kaynaklanan 4.000 YTL’e kadar olan nakit
iade talepleri,Teminat Mektubu, İnceleme
raporu veya YMM raporu aranmaksızın
yerine getirilir.
• 4.000 YTL’i aşan nakit iade taleplerinde,
aşan kısmı için Teminat Mektubu verilmesi
gerekmektedir.
215
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
• Verilen Teminat Mektubu,Vergi inceleme
raporu ile çözülür.Mükellef isterse dilekçe
vererek YMM raporu temin edeceğini
belirtip incelemeye sevk işlemini
önleyebilir ve teminatını YMM tasdik
raporu ile çözebilir.
216
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
NAKDEN VEYA MAHSUBEN
İADELERDE GEREKLİ BELGELER
• Gümrük Beyannamesi (Aslı veya Noter
Gümrük idaresi yada YMM onaylı örneği)
• İhraç kayıtlı teslimin gerçekleştiği döneme
ilişkin İndirilecek Kdv listesi.
• İhraç kaydıyla satışlara ilişkin fatura
fotokopileri veya listesi.
217
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
4. Bavul Ticareti kapsamında ihracat yapanlara
satış yapılması halinde, ihracatçıdan temin
edilen Bankalar veya Özel Finans kurumlarınca
düzenlenmiş DAB aslı veya ilgili kuruluşların
şubelerince onaylanmış örneği.
İade hakkı İndirim yoluyla kullanıldığı hallerde
ve terkin işlemlerinde İnd.Kdv Listesi aranmaz
218
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
Örnek Uygulama:
İşlem Bedeli 1.000 (İhc.kay.satış)
İşlem Bedeli 500 (Yurtiçi satış)
Hesaplanan Kdv %18 180 (İhc.Kay.)
Hesaplanan kdv %18 90 (Y.İçi Satış)
İndirilecek Kdv 100
Ödenmesi Gereken Kdv 170
Tecil Edilebilir Kdv 180
Tecil Edilecek Kdv 170 (Ödenmesi Gereken)
İadesi Gereken Kdv 10 (180-170)
219
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
1.İhraç kayıtlı mal teslimi muhasebe kaydı
------------------------------ /---------------------------
120.Alıcılar 1.000
192.Diğer Kdv.(Tecil Kdv) 180
601.Yurtdışı satışlar 1.000
391.Hesaplanan kdv 180
__________________/ ________________
220
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
2-Yurtiçi Satış Kaydı
------------------------/--------------------------
120.Alıcılar 590
600-Yurtiçi Satış 500
391-Hesaplanan Kdv 90
------------------------/--------------------------
221
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
3-Kdv Tahakkuku
------------------------/------------------------
391-Hesaplanan Kdv 270
191-İnd.Kdv 100
360-Öden.Vergi(Kdv) 170
------------------------/------------------------
222
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
4-Terkin Edilecek Kdv
----------------------/--------------------------
360-Öden.Vergi(Kdv) 170
392-Diğer Kdv 170
----------------------/--------------------------
223
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
5.İadenin Talep Edilmesi ve Terkin işlemi
--------------------------/---------------------------
136.Diğer Alacaklar ( Kdv) 10
392.Diğer Kdv(Terkin Edilecek kdv) 170
192.Diğer Kdv 180
(Tecil Edilebilir Kdv)
--------------------------/--------------------------
224
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER
6.Kdv iadesinin alındığında muhasebe kaydı
--------------------------/--------------------------
102.Bankalar 10
136.Diğer Alacak.(İade kdv) 10
--------------------------/--------------------------
225
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• İmal edilecek mal ile ilgili ana hammadde başta
olmak üzere hammaddelerin tümü fason iş
yaptıranlar tarafından temin edilir.
• Fason işi yapanlar tarafından kullanılan her türlü
yardımcı madde ve malzemeler fason hizmet
bedeline dahil edilir.
• Fason iş yapanlar,başkalarına fason iş yaptırmaları
her iki fason iş bakımından tevkifat
uygulanmasına engel teşkil etmez.
226
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• Fason hizmet bedeli üzerinden hesapla nan Kdv’nin 2/3’ü
Fason iş yaptıranlar tarafından Sorumlu sıfatıyla beyan
edilmek üzere tevkifata tabi tutulur,1/3’ü ise fason iş
yapanlar tarafından ödenir.
Örnek Uygulama:
İşlem bedeli 200.000
Hesaplanan Kdv 36.000
Kdv Tevkifatı 2/3 24.000
Tahsil Edilecek Tutar 212.000
Beyan Edilecek Kdv 1/3 12.000
227
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• Fason İş yapan taraf-Muhasebe kaydı
120.Alıcılar 212.000
600.Yurtiçi Satışlar 200.000
391.Hesap.Kdv 12.000
• Fason iş yaptıran taraf-Muhasebe kaydı
730.Genel Üretim Gd 200.000
191.İnd.Kdv 36.000
320.Satıcılar 212.000
360.Öden.Vergi 24.000
228
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• Fason iş yaptıranlar,tevkifat tutarını,teslim veya
hizmetin yapıldığı dönemde vergi sorumlularına
ait 2 No’lu Kdv beyanname si ile beyan edecekler
ve bu tutarı aynı dönemde 1 No’lu Kdv
beyannamesinde indirim konusu yapacaklardır.
• İndirim için tevkifat tutarının 2 No’lu beyanname
ile vergi dairesine beyan edilmesi yeterlidir,
ödenmemesi indirimi engellemez.
229
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• Fason iş yaptıranlar,beyan edilen tevkifata
ait tahakkuk fişi ile verginin ödendiğine
dair vergi dairesi alındılarının kaşeli ve
imzalı fotokopilerini,beyannamenin
verildiği tarihi izleyen ayın ilk 10 günü
içinde satıcıya intikal ettireceklerdir.
230
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
Tevkifat Uygulamasından Doğan İadeler:
Açıklamalar:
• Fason iş yapanlar,bu işlem nedeniyle mahsuben
iade talebinde bulunabilirler, nakden iade
alamazlar.
• Mahsuben iade,Mükellefin kendi vergi ve SSK
borçlarına yapılır.
• İnceleme ve teminat aranılmadan iadede sınır
2.000 YTL.(92 No’lu Kdv tebliği)
231
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
• 2.000 YTL aşan mahsuben iade talepleri
YMM raporu,Vergi inceleme raporu veya
Teminat mektubu yolu ile de yerine
getirilebilir.(Teminat YMM veya Vergi
İnceleme raporu ile çözülür.)
232
TEKSTİL VE KONFEKSİYON’DA
KDV SORUMLULUĞU VE İADE
Mahsup Talebi için Gerekli Belgeler:
1. Dönem Kdv beyannamesi
2. Mahsup dilekçesi
3. Tevkifat uygulanan işleme ait faturaların
onaylı örnekleri ve bu faturaların
dökümünü ihtiva eden firma yetkililerince
onaylanmış liste.
233
TÜRKİYEDE ALIŞVERİŞ YAPAN
TURİSTLERE KDV İADESİ
Kimler yararlanır:
1.Türkiye’de ikamet etmeyen yabancılar
2.T.C tabiyetinde olmakla birlikte yabancı ülkede
ikamet eden Türk vatandaşları
İstisna Kapsamında satış yapacak satıcılar
1.Gerçek usulde Kdv mükellefi olmaları
2.Vergi dairesinden İzin belgesi almaları
gerekir.
234
TÜRKİYEDE ALIŞVERİŞ YAPAN
TURİSTLERE KDV İADESİ
İstisna Kapsamına giren mallar:
Kişisel tüketim tutarını aşmayan her türlü
mal teslimleri.
Satış yapılabilecek asgari miktar:
92 No’lu Kdv tebliğinde 100 YTL
235
TÜRKİYEDE ALIŞVERİŞ YAPAN
TURİSTLERE KDV İADESİ
Satıcıların uyacakları esaslar
Satış yapılabilmesi için yabancı uyruklula
rın pasaportlarını,Türk uyrukluların ise
pasaport ile birlikte ikamet tezkeresini
görmeleri şarttır.
a.Normal Fatura ile mal satışı yapılması
1-4 nüsha fatura düzenlenecektir.
2-3 nüsha alıcıya verilecektir.
236
TÜRKİYEDE ALIŞVERİŞ YAPAN
TURİSTLERE KDV İADESİ
3-Düzenlenen faturaya alıcının pasaport nevi
ve numarası,varsa alıcının banka hesap
numarası yazılmalıdır.
Alıcıların uyması gereken esaslar
Malı,satın alma tarihinden itibaren 3 ay
içinde yurtdışına çıkarmaları şarttır.
Fatura ve varsa çekler gümrük görevlilerine
onaylatılır.
237
TÜRKİYEDE ALIŞVERİŞ YAPAN
TURİSTLERE KDV İADESİ
Verginin Alıcıya iade edilmesi:
1.Verginin Gümrükten çıkarken iadesi
2.Verginin Gümrük çıkışından sonra iadesi
3.Verginin elden iadesi
4.Verginin avans olarak iadesi
şeklinde yapılmaktadır.
238
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
Hizmet İthali(Tanım):
• Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşların
Türkiye’ye bizzat gelerek veya çalışanla rını
göndererek Türkiye’de bir hizmeti icra etmesi
veya;
• Yurtdışında yapılmakla beraber,bu hizmet ten
Türkiye’de faydalanılmasıdır.
239
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
• Hizmet İthali ile ilgili Örnekler
1. Yurt dışından borç para alınması
2. Yabancı firmalara nakliye yaptırılması
3. Türkiye’deki bir proje ile ilgili olarak yurt
dışından mühendislik veya montaj hizmeti
alınması
240
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
4. Yurt dışından know-hov,marka kullanım
hakkı yahut sigorta,eğitim, sağlık,
danışmanlık,haberleşme,yazılım hizmeti
alınması
5. Yurt dışında fason iş,tamir,bakım
yaptırılması,mal veya personel
kiralanması gibi hizmetlerden Türkiye’de
yararlanılması.
241
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
Hizmet İthalinde Kdv sorumluluğu:
• KDV’nin konusuna giren ve vergiden
istisna edilmemiş olan bir hizmet ithal
edildiğinde,hizmeti ithal eden tarafından
hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanması
ve bu Kdv’nin 2 No’lu Kdv beyannamesi
ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
242
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
• Sorumlu sıfatıyla beyanın hiç yapılmadığı
nın veya eksik yapıldığının tespiti üzerine
bu vergilerin ikmalen veya re’sen tarhedil
mesi halinde de tarhedilen vergi aslı indirim
konusu yapılır.(49 Kdv Tebliği)
243
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ
STOPAJI SORUMLULUĞU
• Yurt dışında yerleşik kişi ve kurumlar,
Türkiye’de mukim gerçek ve tüzel kişilere
hizmet sunmak suretiyle elde ettiği gelirler
nedeniyle ve vergi anlaşmalarında aksine
hüküm olmaması şartıyla Türkiye’de Gelir
veya Kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.
244
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
Burada vergileme
• Yurt dışında mukim kurumlar için:
Yıllık beyanname verilmesi şeklinde,özel
beyanname verilmesi suretiyle ve genellikle de
stopaj yoluyla yapılmaktadır
• Yurt dışında mukim Gerçek kişiler için se:
Yıllık beyanname verilmesi şeklinde, münferit
beyanname verilmesi suretiyle ve genellikle de
stopaj yoluyla yapılmaktadır.
245
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
GVK’nun 94 maddesi kapsamında
yapılacak stopajın şartları:
a-Hizmeti sunan Yurt dışında mukim bir
gerçek kişi olmalıdır.
b-Yapılan hizmet niteliği itibariyle GVK’un
94 maddesi kapsamında tevkifat yapılacak
hizmetler arasında sayılmalıdır.
246
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
c-İlgili ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşması olmamalıdır veya vergi
anlaşmasında stopajı engelleyici bir hüküm
bulunmamalıdır.
KVK’un 30 maddesi kapsamında
yapılacak stopajın şartları
a-Hizmeti sunan Yurt dışında mukim bir
kurum olmalıdır.
247
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
b-Yapılan hizmetin niteliği itibariyle
KVK’nun 30 maddesi kapsamında tevkifata
tabi olması gerekir.
c-İlgili ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşması olmamalıdır veya vergi
anlaşmasında stopajı engelleyici bir hüküm
bulunmamalıdır.
248
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
GVK md.94 ile KVK md.30 kapsamında
yapılacak stopajlar arasındaki farklar:
• GVK 94 kapsamında yapılacak stopajı
sadece ilgili maddede sayılan Gerçek veya
Tüzel kişiler yaparlar.
• KVK 30 maddesi kapsamında stopaj
yapacak gerçek kişi veya kurumlar ise
sayılmamıştır.
249
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
Stopaj Yapılmayacak Ödemeler:
Yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara
yapılan
1. Her nevi komisyon ödemeleri
2. Yurt dışında yapılan ilan veya reklam bedeli
ödemeleri.
3. Yurt dışında gerçekleşen taşıma bedeli
ödemeleri.
250
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
4. Sigorta primi ödemeleri
5. Yurt dışında yaptırılan fason iş bedeli
ödemeleri.
6. Gözetim bedeli ödemeleri.
7. Yurt dışı seyahatlerde ortaya çıkan
ödemeler.(Otel,lokanta,ulaşım,haberleşme
vs)
251
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
8. Fuar katılım ücreti ödemeleri
9. Uydu kirası ödemeleri.
Bu sayılan ödemeler Ticari nitelikli
olduklarından stopaj kapsamına girmezler
252
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
Stopaj Yapılacak Ödemeler:
1. Elemanların ücretleri.(Yabancı bir
kuruluşun elemanının Türkiye’deki bir
firmanın Personeli veya Yöneticisi olarak
çalışması nedeniyle söz konusu yabancı
kuruluşa yapılan ödeme ücret
niteliğindedir ve KVK’ un 30 maddesi
uyarınca stopaja tabidir.)
253
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
2. Mühendislik,montaj,danışmanlık,eğitim
hizmeti,özel yazılım yaptırılması,tercüme
yaptırılması gibi Serbest Meslek hizmeti
niteliğindeki hizmet bedelleri.
3. Kiralama hizmeti karşılığında yapılan
ödemeler.(Finansal kira veya normal kira)
254
HİZMET İTHALİNDE STOPAJ VE
KDV SORUMLULUĞU
4. Borç verme,mevduat ve benzeri
fonlamalar karşılığında ödenen faizler.
5. Telif,İmtiyaz,Ticaret Unvanı,Marka,Know
255
KUR FARKLARININ KDV
KARŞISINDAKİ DURUMU
• Mal ve hizmet satışlarında bedelin döviz cinsinden
veya dövize endekslenerek belirlendiği
durumlarda,dövizin vergiyi doğuran olayın
meydana geldiği andaki TC M.B döviz alış kuru
üzerinden YTL’ye çevrilmesi gerekir.
• Bedelin döviz cinsinden veya dövize
endekslenerek belirlendiği bu gibi durumlarda,geç
ödeme vb. nedenlerle
256
KUR FARKLARININ KDV
KARŞISINDAKİ DURUMU
vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihten
sonra satıcı lehine ortaya çıkan kur farklarının
KDV’e tabi olup olmayacağı hususu tartışmalıdır.
VERGİ İDARESİ GÖRÜŞÜ:
• Uluslar arası ihaleler ile Kamu ihalelerinde
bedelin geç ödenmesi nedeniyle ortaya çıkan kur
farkları KDV’e tabi değildir.
(Özelge 4.8.97/32761)
257
KUR FARKLARININ KDV
KARŞISINDAKİ DURUMU
• Dövizle yapılan diğer mal ve hizmet satışlarında
ortaya çıkan kur farklarının vade farkı (Kdv 24/c)
olarak KDV ’ne tabidir.(Özelge 9.6.995/31729)
• Bedelin yabancı paraya endekslenmesi nedeniyle
teslim tarihindeki bedel ile ödeme tarihindeki
bedel arasında ortaya çıkacak vade farkı
mahiyetindeki kur farkları matraha dahil olacak ve
bu tutar için de KDV hesaplanacaktır.
(Özelge 19.4.95/21436)
258
KUR FARKLARININ KDV
KARŞISINDAKİ DURUMU
DANIŞTAYIN GÖRÜŞÜ:
• Kur farkları KDV md.4 kapsamında müstakil bir
hizmetin karşılığı olarak kabul edilmeyeceği,
• KDV md.24/c maddesinde düzenlenen vade farkı
ile aynı anlama gelmediği ve kanun koyucunun kur
farklarının KDV ’ne tabi olmasını amaçlamadığı,bu
nedenle kur farklarının Kdv’e tabi olmadığı,
Şeklindedir (9 daire 26.5.2004 E-2001/2624,
K/2004/3556)
259
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
Bilindiği gibi 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun
uyarınca, Bakanlar Kurulu Türk parasının kıymetinin korunması konusunda
kararlar almaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu bu yetkisine istinaden Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı yayımlanmıştır. Uygulama
esasları ise bu Karara ilişkin Tebliğler ile belirlenmektedir.
261
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
1.3.Yurt Dışına 5 Milyon ABD Doları Döviz ve Türk Lirasını
Aşan Sermaye İhracatında İzin Gereği Kaldırılmıştır.
264
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
265
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
2.5. Yurt Dışına İhraç Edilen Sermayenin Bildirim
Yükümlülüğü:
2007 – 32/33 sayılı Tebliğin 18 inci maddesi ile, Türkiye de
yerleşik kişilere, yurt dışında şirket kurmak, mevcut şirketlere
ortak olmak veya açmak için yaptıkları ilk nakdi ve/veya ayni
sermaye ihracatını ü. Ay içerisinde Müsteşarlığa bildirme
yükümlülüğü getirilmiştir. Bildirim Müsteşarlığın internet
sitesinde (ve Tebliğin 1 no ‘lu ekinde) yer alan bilgi formu ile
yapılacaktır.
266
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
2.6. Bankaların Aracılığı Olmaksızın Kullanılabilecek Krediler.
267
KAMBİYO MEVZUATINDA YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLER
268
SERBEST BÖLGELER
3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanununda 08.02.2004 tarihli 5084 sayılı Kanun ile
yapılan değişiklik sonrası aşağıdaki tablo oluşmuştur.
269
DAMGA VERGİSİ 31.12.08’den sonra Yok
RESİM HARİÇ kaldırılacak
İSTİSNASI
270
06.02.2004 tarihine kadar (bu tarih dahil) serbest bölgelerde faaliyette
bulunmak üzere faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin, ruhsatlarında
belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere bölgelerde gerçekleştirdikleri
faaliyetler dolayısıyla elde ettikleri kazançlar gelir veya kurumlar
vergisinden müstesnadır.
271
Sözü edilen istisna serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve
benzeri faaliyet dışı gelirlere teşmil edilebilmesi mümkün değildir.Bununla
birlikte, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden doğan alacaklara ilişkin
kur farkı ve vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilecektir.
272
Müşterek genel giderler, merkezde ve şubede oluşan
maliyetlerin toplam maliyetler içindeki oranı dikkate
alınarak dağıtılacaktır.
273
Kazanç istisnası, serbest bölgelerde faaliyet gösteren
mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile
sınırlı olduğundan, istisna uygulamasında süre
mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin son
günü (son gün dahil) bitecektir.
274
06.02.2004 tarihine kadar faaliyet ruhsatı almış
mükelleflerin serbest bölgelerde istihdam ettikleri
personele ödedikleri ücretler, 31.12.2008 tarihine
kadar gelir vergisinden müstesnadır.
275
31.12.2008 tarihinden daha önceki bir tarihte sona
eriyorsa ücretlerde gelir vergisi istisnası faaliyet
ruhsatlarında yer alan sürenin bitiş tarihine kadar,
276
Serbest bölgelerde imalat faaliyetinde bulunan
mükelleflerin bölgelerde imal ettikleri ürünlerin
satışından elde ettikleri kazançları, Türkiye’nin Avrupa
Birliğine tam üyeliğinin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık
vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar
vergisinden müstesnadır.
277
Ancak;
- Üretim dışı faaliyetlerden,
- Serbest bölge dışında üretilen malların satışından,
- Faaliyet ruhsatında belirtilen alan dışında üretilen
malların satışından,
- Serbest bölgede veya serbest bölge dışında fason
olarak imal ettirilen ürünlerin satışından, elde edilen
kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
278
Mükelleflerin imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri
kazançların gelir veya kurumlar vergisinden müstesna
tutulabilmesi için;
- Bölgelerde ‘imalat’ faaliyetinde bulunmak üzere almış
oldukları ruhsatın bir örneğini,
- Sanayi sicil belgesi ve kapasite raporunun bir örneğini,
- İmalat faaliyetinde kullanılacak araç parkını gösteren bir
listeyi,yeni mükellefiyet tesis ettirenler mükellefiyet tesisinde,
durum değişikliklerinde ise değişikliği müteakip verecekleri ilk
geçici vergi beyannamesi ekinde,ilgili vergi dairesine vermeleri
gerekmektedir.
279
İstisna uygulaması açısından, imalat faaliyetinin serbest bölgede
yapılması gerekmekte olup imalatın belli safhalarında dışarıdan
fason hizmet satın alınması istisna uygulamasına engel teşkil
etmemektedir.
Ancak;
- Fason imalatın sadece, sanayi sicil belgesi veya faaliyet
ruhsatında yazılı üretim kapsamında yaptırılması,
- Söz konusu istisna serbest bölgelerde yapılan imalata tanınmış
olduğundan imalatın fason imalattan çok işletmenin kendi
imalatından oluşması,
- İmalat faaliyetleriyle ilgili olarak istisnadan yararlanacak
kazanç tutarının fiili kapasite kullanımı ile sınırlı olması,
- İş riskinin ve organizasyonunun üstlenilmesi,
-Hammadde ve yardımcı maddelerin temin edilmesi,
gerekmektedir
280
Serbest bölgede imalat faaliyetinde bulunan bir mükellefin
ticaretle de uğraşması durumunda,ticari faaliyetlerden elde
edilen kazançlar ise istisna kapsamında
değerlendirilmeyecektir.
281
Örneğin, serbest bölgede faaliyet gösteren bir
işletmenin yurtdışında mukim yabancı bir firmadan
gayri maddi hakkın kiralanması veya satın alınması
dolayısıyla bu yabancı firmaya yapacağı ödemeler ile
avukatlık hizmeti dolayısıyla avukatına yapacağı
serbest meslek ödemeleri üzerinden anılan maddeler
uyarınca tevkifat yapılacaktır.
282
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi
mükelleflerinin, bu bölgelerde elde ettikleri kazançları
dağıtmaları halinde, dağıtılan kar payları üzerinden gelir vergisi
tevkifatı yapmaları gerekir.
283
Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca vergi
tevkifatı yapmaya mecbur olanların, bir ay içinde yaptıkları
ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan
kestikleri vergileri ertesi ayın yirmisine kadar beyan etmeleri
gerekmektedir.
Ancak, istisna uygulanması veya diğer nedenlerle tevkif edilen bir verginin
olmaması durumunda muhtasar beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır.
284
06.02.2004 tarihinde önce faaliyet ruhsatı almış gelir veya kurumlar
vergisi mükelleflerince, bu tarihten sonra serbest bölgelerdeki
faaliyetlerden elde edilen kazançların genel hükümler çerçevesinde
beyan edilmesi gerekmektedir.
285
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun 8.maddesine göre
serbest bölgelerden Türkiye’ye mal sevkiyatı ithalat, Türkiye’den
bu bölgelere mal sevkiyatı ise ihracat rejimine tabi
olacaktır.Dolayısıyla ülkeye bu bölgelerden mal girişlerinde;
KDV, varsa telafi edici gümrük vergileri gümrük beyannamesi ile
birlikte hesaplanarak ilgili gümrük idaresine makbuz karşılığı
ödenecektir.Aynı şekilde %05 oranında ülkeye girişlerde ithalat
bedeli üzerinden serbest bölgeleri geliştirme fonu hesaplanıp
yine ilgili gümrük idaresince tahsil edilecektir.
286
Türkiye’den bu bölgelere mal sevkiyatlarında ise diğer
ülkelere yapılan ihracatlarda uygulanan prosedür
aynen uygulanacaktır.Dolayısıyla ihracat istisnası
nedeniyle KDV hesaplanmayacak, ihracatı yapılan mal
nedeniyle yüklenilip de indirim yoluyla telafi
edilemeyen KDV tutarı nakden yada mahsuben iade
olarak talep edilebilecektir.
287
Serbest bölgelere yurtdışından (başka
ülkelerden) mal sevkiyatları ile serbest bölgeler
arası mal teslimlerinde dış ticaret rejimi
uygulanmamaktadır.
288
TEŞEKKÜR EDERİM.
289