Anti Kan Ser

Anti-kanser
yeni bir yaam tar z David Servan-Schreiber

zgn Ad: Anticancer: A New Life Style Varlk Yaynlar, 1. Basm 2008 328 Sayfa
ARK A K APAK Hepimizin iinde atl kanser hcreleri var ve her birimiz onlarla savaabilecek bir bedene sahibiz. Dr. David Servan-Schreiber, sinirbilim dalnda yapt nc almalarla daha otuz yanda nl olmutur. Derken beyin kanseri olduunu renir ve hayat deiir. Alternatif tp aratrmalarna balar ve psikiyatri blmnde retim yesi olduu Pittsburgh niversitesinde Entegre Tp Merkezini kurar. Bu kitap, onun hem doktor hem de kanser hastas olarak yaad deneyimlerin bir rn. Kendi yksn ve karlat vakalar anlatt blmlerin yan sra, kansere ve kanser mekanizmalarna tamamen bilimsel ve tbbi adan odaklanan blmler de ieriyor. zellikle beden -kanser ilikisini; evre kirliliinin yaratt zararlardan kanmak, kanserin yaylmasna yol aan yeni kan damarlarnn oluumunu durdurmak iin alnacak nlemleri ve beslenme, duygusal yaam, fiziksel etkinlik gibi faktrlerin, bedenin kendini hastala kar savunmasnda hayati bir rol oynayan baklk sistemi zerindeki etkilerini aklyor. Servan-Schreiber geleneksel tbbn ameliyat, radyoterapi, kemoterapi gibi yntemlerini gz ard etmiyor, ancak bunlarn yan sra, kanseri kontrol altnda tutmak iin doal savunma mekanizmalarn harekete geirmenin ve daha nemlisi kanserden topyekun kanmann yollarn gsteriyor. Bilimsel tbbn tek sorunu yeterince bilimsel olmamas, diye dnmmdr hep. Modern tp ancak, doktorlar ve hastalar doann ifa gc araclyla ileyen bedenle zihnin kuvvetlerinden yararlanmay rendikleri zaman gerekten bilimsel o lacaktr.
Prof. Ren Dubos, Rockefeller niversitesi, New York, ABD lk antibiyotiin kaifi, 1939 - lk Birlemi Milletler Yeryz Zirvesini balatan kii, 1972
GR Bedenimin kanserden korunmasna nasl yardm edebileceimi anlayabilmek iin aylarca aratrma yapmak zorunda kaldm. rendiim ey uydu: Hepimizin iinde atl kanser hcreleri var ve her birimiz tmrlerin oluumuyla savaabilecek bir bedene sahibiz. Doal savunma mekanizmalarmz kullanmak hepimize den bir i. Dier kltrler bunu bizimkinden ok daha iyi yapyorlar. Batnn bana bela olan kanserler rnein meme, kolon ve prostat kanseri Asyada 7 ila 60 kat daha az grlmekte. Bununla birlikte, istatistiklere gre kanser dndaki hastalklar yznden elli yana varmadan len Asyallarn prostatnda da Batllardaki kadar kanser ncesi mikro -tmrler bulunuyor.Onlarn yaam tarznn bir yn, bu tmrlerin gelimesini engelliyor. te yandan, Batya yerlemi olan Japonlarda kanser oran, bir -iki kuak ierisinde bizimkine yetiiyor. Bizim yaam tarzmzn bir yn, bu hastala kar savunmamz zayflatyor.
www.altinicizdiklerim.com Sayfa 1
Hepimiz kanserle savama yetimize zarar veren sylencelerle yayoruz. rnein biroumuz, kanserin ncelikle yaam tarzmzla deil de, genetik oluumumuzla balantl olduuna inanyoruz. Oysa aratrmalara baktmzda, bunun tersinin doru olduunu grebiliriz. Bu alma, yaam tarznn kansere yakalanmakta temel bir rol oynadn gsteriyor. Kanser zerine tm almalar ayn konuda mutabk: genetik faktrler kanserden lme en fazla % 15 orannda katkda bulunuyor. Ksacas, genetik kader diye bir ey yok. Hepimiz kendimizi korumay renebiliriz. Hemen belirtmemiz gerekir ki, bugn kanseri iyiletirebilecek hibir alternatif yaklam yoktur. Bat tbbnn gelitirdii u geleneksel yntemlere bavurmadan kanseri tedavi etmeye almak tamamen mantkszdr: ameliyat, kemoterapi, radyoterapi, imnoterapi ve ok yaknda, molekler genetik. Ayn zamanda, yalnzca bu katksz teknik yaklama dayanarak bedenimizin tmrlere kar korunma konusundaki doal yetisini gz ard etmek de tamamen mantkszdr. ster hastal nlemek, ister tedavilerin faydalarn artrmak iin olsun, bu doal korunmadan yararlanabiliriz. Bu kitabn ilk blm kanser mekanizmalar hakknda yeni bir gr sunuyor. Bu gr, baklk sisteminin temel ama hala pek bilinmeyen ileyiine, tmr geliiminin temelindeki iltihaba [enflamasyon] yol aan mekanizmalarn kefine ve yeni kan damarlarndan beslenmesini nleyerek bu tmrlerin yaylmasn durdurma olaslna dayanyor. Bu yeni bak asndan drt yeni yaklam douyor. Herkes bunlar uygulamaya koyup, hem bedenini hem de zihnini kendi anti kanser biyolojisini yaratmaya ynlendirebilir. Bu drt yaklam unlardan oluuyor: (1) evremizin, 1940tan bu yana gelierek imdiki kanser salgnn besleyen denge sizliklerinden korunmak; (2) beslenmemizi, kanseri tevik eden unsurlar azaltp tmrlerle etkin biimde savaan en yksek sayda bitkisel kaynakl bileenleri dahil edecek ekilde ayarlamak; (3) kanserde rol olan biyolojik mekanizmalar psikolojik yaralarn beslediini anlamak ve onlar iyiletirmek; (4) bedenimizle, baklk sistemini harekete geirip tmr gelitiren iltihab azaltacak bir iliki kurmak. statistiklerden Kamak Onkoloji gibi bir alanda, iki ey srekli deiir: geleneksel tedavi ve bu tedavinin etkisini glendirmek iin her birimizin yapabilecei eyler. statistikler bilgi verir, hkm giydirmez. Ama, kansere yakalandnzda ve kaderle savamak istediinizde, erinin uzun kuyruunda yer alacanzdan emin olmaktr. Californiadaki Commonweal Merkezinin hazrlad trden belli programlara katlan hastalar, kanserlerinin sorumluluunu stlenmeye, bedenlerine ve gemilerine daha iyi uyum salayarak yaamaya, yoga ve meditasyon yoluyla ruhen huzur bulmaya ve kanserle savaan yiyecekleri tercih edip, gelimesini tevik edenlerden kanmaya alyorlar. Bu kiilerin tarihesi, ayn kansere yakalanan ve ayn gelime safha snda olan ortalama insandan iki ya da kat uzun yaadklarn gsteriyor.
www.altinicizdiklerim.com
Sayfa 2
Gerekten de, hastalklar hakknda daha iyi bilgi edinen, bedenlerine ve zihinlerine zen gsteren ve salklarn dzeltmek iin ihtiya duyduklar eyi elde eden insanlar, bedenin kanserle savaacak yaamsal ilevlerini harekete geirebiliyorlar. teki grup iin, Dr. Ornish tam bir fiziksel ve ruhsal salk program hazrlad. Bu insanlar bir yl boyunca takviyeli (antioksidan E ve C vitaminleri, selenyum ve gnde bir gram omega -3) vejetaryen diyetle beslenip, spor (haftada 6 gn, 30ar dakikalk yry), stres ynetimi almalar (y oga hareketleri, soluma egzersizleri, zihinsel imgeleme ya da aamal geveme yaptlar ve haftada bir saat sreyle ayn programdaki dier hastalarla birlikte bir destek grubuna katldlar. Yaam tarznda hi deiiklik yapmayan ve yalnzca hastaln dzenli gzetimiyle yetinen 49 hastadan 6s, kanseri ktletii iin prostatn aldrmak, sonra da kemoterapi ve radyoterapi grmek durumunda kalmt. Buna karlk, fiziksel ve ruhsal salk programn izleyen 41 hastadan hibiri, bu tr tedavilere bavurmak zorunda kalmamt. Uyumu u basit drtlde bulmulardr: kanserojen maddelerden arnma, anti kanser diyet, yeterli fiziksel etkinlik ve duygusal huzur aray. Kanserin Zayf Yanlar Kanserin penesindeyken, bedenin tamam sava halindedir. Kanser hcreleri gerekten silahl eteler gibi davranr, yasa tanmazlar. rnein birka blnmeden sonra lme zorunluluundan kurtulurlar. lmszleirler. evrelerindeki yer skklndan panie kaplarak oalmay kesmelerini syleyen dokulardan gelen iaretleri grmezden gelirler. Daha da kts, salgladklar zel maddelerle bu dokular zehirlerler. Bu zehirlerse, komu blgelere zarar verme pahasna kanserli hcrelerin yaylmasn daha da fazla tevik eden yerel bir iltihap yaratr. Son olarak, ikmal yapmak iin ilerleyen bir ordu gibi, yaknlardaki kan damarlarn ele geirirler. Onlar oalmaya ve yaknda bir tmr haline gelecek eyin bymesi iin gerekli oksijen ve besinleri salamaya zorlarlar. Baz koullar altnda, bu vahi eteler bozguna urar ve tehlikeli olmaktan karlar: 1) baklk sistemi onlara kar seferber olduunda; 2) beden, o olmadan ne byyebilecekleri ne de yeni blgeleri igal edebilecekleri iltihab yaratmay reddettiinde; 3) kan damarlar oalmay ve bymek iin gereksindikleri takviyeyi salamay reddettiinde. Bunlar, hastaln hakimiyeti ele geirmesini engellemek iin glendirilmesi mmkn olan mekanizmalardr. Tmr bir kez yerletiinde, bu doal savunularn hibiri kemoterapinin ya da radyoterapinin yerini tutamaz. Ancak bedenin kansere kar direniini tam olarak harekete geirmek iin, geleneksel tedavilerin yan sra onlardan da yararlanlabilir. Kansere Kar ok zel Unsurlar nsanlardaki doal katil hcreler de farkl trde kanserli hcreleri, zellikle de sarkoma, meme, prostat, akcier ya da kolon kanseri hcrelerini ldrebilirler. Meme kanseri olan ve on iki yl boyunca takip edilen 77 kadn zerinde yaplan bir aratrma, bu hcrelerin iyileme asndan ne kadar nemli olduunu gstermitir. lk olarak, tehis srasnda her bir kadnn tmrnden alnan rnekler, kendi doal katil hcreleriyle birlikte gelitiriliyordu. Baz hastalarn doal katil hcreleri, doal canllklar gizemli bir biimde ksteklenmiesine tepki vermiyordu. Bazlarnda ise bu hcreler tam tersine ciddi bir temizlenme srecinden geiyor, bu da baklk sistemlerinin etkin olduunu gsteriyordu. On iki yl sonra, incelemenin sonunda, doal katil hcreleri laboratuarda tepki vermeyen hastalarn neredeyse yars (% 47si) lmt. te yandan, mikroskop altnda bak sistemleri etkin grnen hastalarn % 95i hala yayordu.
Sayfa 3
Baka almalarda da benzer sonulara ulald: Doal katil hcreler ve dier akyuvarlar mikroskop altnda ne kadar az aktif grnrse, kanser de o kadar hzl ilerliyor, metastaz eklinde vcudun her yerine o kadar hzl yaylyor ve on iki yl sonra hayatta kalma ihtimali o kadar azalyordu. Bu nedenle baklk hcrelerinin canll, tmrlerin bymesini ve metastazlarn yaylmasn engellemekte o k nemli grnmektedir. Doann Ders Kitaplarmz Hi Okumam Olmas Vcudun kaynaklar ve hastalkla ba etme potansiyeli, gnmz bilimi tarafndan hala sklkla hafife alnyor. Olaan bir baklk sisteminin olaand grevleri yerine getireceine ne derece gvenebiliriz? Bu sorunun yant, kanseri yenme yeteneimiz bakmndan ok nemli unsurlar olan baklk hcrelerimizin sava ruhunda yatyor. Canllklarn uyarabilir, ya da en azndan, onlar yavalatmay kesebiliriz. Mighty Mouselar herkesten daha baarl oluyor, ama her birimiz akyuvar hcrelerimizi, kansere kar ellerinden geleni yapmalar iin drtebiliriz. Birok aratrma, insanlarn baklk hcrelerinin u durumlarda asker gibi kyasya savatn gsteriyor: 1) kendilerine sayg gsterildiinde (beslendiklerinde, toksinlerden korunduklarnda); 2) komutanlar soukkanlln koruduunda (duygularna hakim olup, arbal davrandnda). Doal katil hcreler de dahil olmak zere , baklk hcresi etkinlii konusundaki almalar, salkl beslendiimizde, evremiz temiz olduunda ve fiziksel etkinliimiz (yalnzca beynimizi ve ellerimizi deil) tm bedenimizi kapsadnda, bu hcrelerin en iyi ekilde altn gstermektedir. Baklk hcreleri duygularmza kar da duyarldr. evremizdekilerle aramzda nee ve balant duygusunun baskn olduu duygusal durumlarda olumlu bir tepki verirler. Baklk hcrelerimiz, nesnel adan yaamaya deer bir hayatn hizmetindeyken sanki ok daha iyi seferber olmaktadrlar. Kanser: yilemeyen Bir Yara ltihabn ift Yz Bedeni Ele Geiren Bir Truva At Son yllarda, kanserin bir Truva at gibi bedeni kuatp mahvetmek zere bu onarma srecinden yararlandn renmi bulunuyoruz. ltihabn ift yz budur: yeni dokunun olumasna yardm ederek iyiletirmesi gerekirken, kanserin gelimesini tevik edecek ekilde saptrlabilir de. yilemeyen Yaralar Modern patolojinin hastalk ile dokular etkileyen sreler arasndaki ilikiyi inceleyen bilimin kurucusu olan Rudolf Virhov, byk bir Alman doktordu. 1863te, birok hastann tam da bir darbe aldklar noktada ya da bir ayakkabnn veya bir i aletinin srekli srtnd yerde kanser gelitirdiini gzlemlemiti. Mikroskop altnda, kanserli tmrlerin iinde ok sayda akyuvarn bulunduunu fark etmiti. Bunun zerine, kanserin yolunda gitmeyen bir yara onarma giriimi olduu hipotezini ileri srmt. Fazlasyla anlatya dayal, neredeyse fazlasyla iirsel olan tanmlamas, hibir zaman ciddiye alnmamt. Yz otuz yl kadar sonra, Harvard Tp Fakltesinden Patoloji Profesr Dr. Harold Dvorak, bu hipotezi yeniden ele ald. Tmrler: yilemeyen Yaralar balkl bir makalede, Virchowun zgn kuramn destekleyen gl argmanlar sundu. Bu makalede, doal olarak oluan iltihabn harekete geirdii mekanizma ile kanserli tmrlerin oluumu arasnda artc bir benzerlik bulunduunu gsterdi. Tpk baklk hcrelerinin doku bozukluklarn onarmak iin hzlanmalar gibi, kanser hcrelerinin de gelimelerini srdrmek iin iltihap yaratmalar gerekir. Bu ama uruna, yaralarn doal onarmnda grdmz yksek derecede iltihabn aynsna yol aan maddeleri sikotinler,
prostaglandinler ve lkotriyenler bol miktarda retmeye balarlar. Hcrel erin bu kez, kanser hcrelerinin oalmasn tevik eden kimyasal gbre ilevini grrler. Byyen tmrler kendilerini gelitirmek ve evrelerindeki bariyerleri daha geirimli hale getirmek iin bu maddelerden yararlanrlar. Yarattklar iltihap sayesinde, komu dokulara nfuz eder, kan dolamna szar, g eder ve metastaz denilen uzak kolonileri olutururlar. Kanserin zndeki Ksr Dng Lezyonlarn normal yoldan iyilemesi rneinde, iltihaba yol aan kimyasal maddelerin retimi doku yenilendiinde durur. Kanserde ise bu maddeler srekli retilir. Tmrler iltihap yangnna krkle giderek, bir baka bozukluk daha yaratrlar. Yaknlardaki baklk hcrelerini silahszlandrrlar. Basit terimlerle ifade edersek, enf lamatuar faktrlerin ar retimi, evredeki akyuvarlarn dzenini bozar. Doal katil hcreler ve dier akyuvarlar etkisizleir. Savamaya bile almadklarndan, tmr geliir ve gzle grlecek kadar byr. Bir tmrn ardndaki itici g byk oranda, kanser hcrelerinin baaryla yarattklar ksr dngdr. Tmr baklk hcrelerini iltihap retmeye tevik ederek, bedenin kendi geliimi ve evredeki dokularn istilas iin gerekli yakt oluturmasn Salar. Tmr ne kadar bykse, o kadar fazla iltihaba neden olur ve kendi gelimesini o kadar iyi srdrr. Bu hipotez, Science dergisinde incelenen yakn tarihli almalarla yeterince dorulanmtr. Kanserler yerel iltihab kkrtmakta baarl olduka, tmrn daha fazla saldrganlat ve uzak mesafelere daha iyi yaylarak en sonunda lenf boumlarna ulap metastaz yaratt kantlanmtr. ltihabn llmesi Bedenin temeldeki kronik iltihap durumu, sal belirleyen birincil etken gibidir. Bu, iltihap ciddi grnmediinde ve eklem ars ya da kardiyovaskler hastalk gibi saptanabilir iaretler vermediinde bile geerlidir. Kanserin Kara valyesi Kanser hcrelerinin gelimesi ve yaylmas byk lde tmr hcrelerin in salglad tek bir enflamatuar faktre dayaldr. Bu bir eit kara valyedir ve yokluunda tmrler ok daha krlgan hale gelir. Bu faktre verilen ad Nkleer Faktr -kappa Bdir (NF -kappa B) ve retilmesinin nlenmesi, ou kanser hcresini bir kez daha lml klar. Ayrca metastaz yapmalarn da engeller.46 NF kappa B faktrnn kanserde oynad anahtar rol bugn yle iyi belirlenmitir ki, North Carolina niversitesinden Profesr Dr. Albert Baldwin Science dergisinde u sonuca varmtr: neredeyse her kanser nleyicisi bir NF -kappa B inhibitrdr. Aslna baklrsa, birok doal yaklam bu anahtar maddenin enflamatuar etkisini durdurabilir. Science dergisinde ayn makalede, biraz da ironiyle, tm ila sanayisi gnmzde NF -kappa B inhibitr ilalar ararken, ona kar etkili olduu bilinen molekllerin piyasada zaten yaygn olarak bulunabildii belirtilmektedir. Makalede bu molekllerden yalnzca dk teknoloji rn olarak nitelendirilen ikisine deiniliyor: yeil ayda bulunan kateinler ve krmz arapta bulunan resveratrol. Aslnda, yiyeceklerde bu trden pek ok molekl bulunur ve bazlar daha da etkindir. Stres: Yangna Krkle Gitmek Enflamatuar maddelerin birdenbire ar retilmesinin kanserden sz edilirken nadiren deinilen bir nedeni, psikolojik strestir. Her duygusal patlama, her panik ya da fke hissi, (sava ya da ka hormonu olarak bilinen) noradrenalinin ve kortisoln salglanmasn balatr. Bu hormonlar, ksmen dokularn onarm iin gereken enflamatuar faktrleri uyararak, bedeni olas bir yaraya hazrlar. Bu
hormonlar ayn zamanda, atl duran ya da kendini oktan belli etmi olan kanserli tmrlerin gbresidir. Kanserin kmal Hatlarn Kesmek Bir Donanma Cerrahnn Sezgisi Folkmana gre, bir fark ok belirgindi: farelerdeki tmrlerin iine szm kan damarlar bulunurken , cam tpte tecrit edilmi tiroitteki tmrlerde bu damarlar yoktu . Bu gzlem onu u olas sonuca gtrd: kanserli bir tmr ka n damarlarn kendi kullanm iin saptrmay baaramazsa, kesinlik le byyemez. Kafasn bu hipoteze takan Judah Folkman, cerrahi almalarnda bir sr olumlu delil buldu. Ameliyat ettii kanserli tmrlerin hepsi ayn zellii sergiliyordu. Sanki ok abuk retilmiesine, bol miktarda krlgan ve arpk kan damaryla bezeliydiler. Folkman ok gemeden, insan sa kadar incecik, klcal ad verilen minik kan damarlaryla temas halinde olmamas durumunda, hibir canl hcrenin hayatta kalamayacan anlad. Klcal damarlar gerekli oksijeni ve besinleri getirip, hcre metabolizmasnn atklarn gtrrler. Kanser hcreleri de besinlerini ieri getirtip atklarn dar yollamaldrlar. Tmrlerin hayatta kalabilmesi iin de, klcal damarlarn ilerine derinlemesine nfuz etmesi gerekir. Ancak tmrler ok hzl bydklerinden, yeni kan damarlar abucak retilmelidir. Folkman bu olguyu anjiyogenesis diye adlandrd (Yunanca damar anlamna gelen anjiyo ile doum anlamna gelen genesisin bileimi). Kan damarlar genellikle istikrarl bir altyapdr. eper hcreleri oalmaz ve belli durumlar dnda, yeni klcal damar yaratmazlar. Yeni kan damarlar, yaralarn onarlmas gerektiinde ve adet dneminden sonra geliir. Bu normal anjiyogenesis mekanizmas kendi kendini snrlar ve sk kontrol altndadr. Doal yollardan snrlanm olmas, ok kolay kanayacak krlgan damarlarn yaratlmasn nler. Kanser hcreleri byyebilmek iin, bedenin yeni damarlar yaratma kapasitesini gasp ederler. Folkman, kanserli hcrenin bymesini durdurmak iin, kan damarlarn gasp etmesini engellemenin yeterli olaca sonucuna vard. Kanser hcreleri yerine onlarn kan damarlarna saldrarak, bir tmr kurutup gerilemesini salamak bile mmkn olabilir... l Gemek Judah Folkman st ste deneyler yaparak yeni kanser kuramnn kilit kavramlarn oluturdu: 1. Mikro tmrler kendilerini besleyecek kan damarla rndan oluan yeni bir a yaratmadan tehlikeli kanserlere dnemezler. 2. Bunu yapmak iin, damarlar kendilerine yaklap yeni dallar srmeye zorlayan, anjiyogenin adl bir kimyasal madde retirler. 3. Vcudun geri kalanna yaylan yeni tmr hcreleri metastazlar ancak kendileri de yeni kan damarlarn ekebildikleri zaman tehlikeli olurlar. 4. Byk birincil tmrler metastazlarn kkenidir. Ancak smrgeci bir imparatorlukta olduu gibi, bu uzak blgelerin yeni kan damarlarnn gelimesini durduracak bir baka kimyasal madde anjiyostatin reterek fazlasyla nemli hale gelmesini nlerler. (Bu da birincil tmr ameliyatla alnr alnmaz metastazlarn birdenbire geliebilmesinin nedenini aklamaktadr). Bilimci meslektalarnn yeterince kant grdkten sonra gerei kabul edebileceklerine duyduu inanc hi yitirmedi. Herhalde Schopenhauerin u deyiini dnyordu: Her byk hakikat evreden geer. nce gln drlr, sonra iddetli bir saldrya urar ve en sonunda gereklii kabul edilir. Folkman, yeni damarlarn gelimesini engelleyebilecek etkenlerin varln kantlamak
Sayfa 6
iin urap durdu. Olaanst Bir Keif Folkman daha sonra anjiyostatinin, farelere alanan insana zg kanser de dahil olmak zere, birok kanser trnn gelimesini durdurabileceini gstermeyi baard. Bilimsel ve tbbi evreleri ok artacak ekilde, yeni kan damarlarnn yaratlmasnn engellenmesi, kanserin kendisinde bile gerilemeye neden oluyordu. takviyeden yoksun kalan tmrler bzlmeye bal yordu. Mikroskobik boyuta indiklerinde, tamamen zararsz hale geliyorlard. Ayrca, anjiyostatinin hzla byyen kan damarlarn hedef ald ve mevcut damarlar hi etkilemedii gsterildi. Kemoterapi ve radyoterapi gibi geleneksel kanser tedavilerinin ak sine, bedendeki salkl hcrelere saldrmyordu. kmal hatlarna saldrarak dman kontrol altna alabiliyorsak, tmrn yeni damarlar yaratma giriimlerini boa karacak uzun vadeli tedavileri de tasarlayabiliriz demektir. Askeri stratejide olduu gibi, bu tedaviler kemoterapi ve radyoterapi benzeri daha kesin darbelerle birletirilebilir. Ama uzun vadeli planlama, ilk tmrn ortaya kmasna, ilk tedavilerden sonra nksetmeye ve ameliyattan sonra metastazlarn olas alevlenmesine kar koruma salaya cak bir atl tmrler tedavisini dnmeyi gerektirir. Anjiyogenesisi Durduran Doal Savunmalar Kanser, tek bir mdahale trne nadiren boyun een ok boyutlu bir hastalktr. ADSin l tedavisinde olduu gibi, etkili olmas iin birka yaklamn birletirilmesi gerekir. u da var ki, anjiyogenesisin kontrol altna alnmas kanser tedavisinde merkezi bir nem tamaktadr. Mucize ilac beklemenin alternatifi olarak, anjiyogenesis zerinde gl bir etkisi olan, yan etkisi bulunmayan doal yaklamlar vardr. Geleneksel tedavilerle mkemmel biimde birletirilebilecek sz konusu yaklamlar unlardr: 1) zgl diyet uygulamalar (son zamanlarda birok doal antianjiyogenesis yiyecekler kefedilmitir ve bunlarn arasnda bilinen yenilebilir mantarlar, baz yeil aylar, baharat ve otlar da vardr) 2) yeni kan damarlarnn gelimesine dorudan neden olan iltihabn azaltlmasna katkda bulunacak her ey. Aslnda, baklk sistemimizin doal olarak yararlanabilecei gedikleri vardr. Savunma sistem imizin n cephelerindeki doal katil hcreler de dahil olmak zere baklk hcrelerimiz, kanserleri srekli olarak filizlenme aamasnda yok eden gl bir kimyasal donanma gibidir. Tm olgular bu sonucu desteklemektedir; deerli baklk hcrelerimizi glendiren her ey, ayn zamanda kanserli tmrlerin bymesini de engeller. Toplamda, baklk hcrelerimizi uyararak, iltihaba kar (beslenme, fiziksel egzersiz ve duygusal denge yoluyla) savaarak, anjiyogenesis srecine mdahale ederek, kanser in yaylmasn baltalam oluruz. Geleneksel tbbi yaklamlara paralel olarak, bedenimizin kaynaklarn glendirebiliriz. Bunun iin denecek bedel, daha bilinli, daha dengeli ve sonuta daha gzel bir yaam srmektir. ANTKANSER EVRE Kanser Salgn Zengin nsanlarn Hastal lk harita artacak kadar net: ayn ya gruplarnda grlen meme, prostat ve kolon kanserleri,
Sayfa 7
sanayilemi dnyaya, zellikle de Bat lkelerine zg hastalklar. ABD ve Kuzey Avrupada, in, Laos ya da Koreye gre dokuz kat, Japonyaya gre ise drt kat fazla kanser vakas var. Dnya Salk rgtnn Genel Direktr, Uluslararas Kanser Aratrmalar Merkezinin raporuna yazd giri yazsnda u sonuca varmt: Kanser vakalarnn % 80e varan bir blm yaam tarz ve evre gibi d faktrlerden etkilenmi olabilir. Aslnda, kansere kar savata Bat tbbnn en byk baars, sanayilemi lkelerde mide kanserinin neredeyse yok olmasdr. 1960l yllarn tm tp rencileri her dahiliye kouunda mevcut olan bu ciddi ve yaygn kanserle zc bir biimde tanmken, bugn tp fakltelerinde hemen hemen hi sz edilmeyen bir hastalktr, bu. Mide kanserlerinin krk yl iinde yok oluu, yiyeceklerin daha iyi dondurulmasna ve nitratlarla tuza dayal muhafaza yntemlerinin daha az kullanlmasna balanmaktadr: katksz evresel bir mdahaledir bu. Hipokrattan Ayurvedaya dek eski tp geleneklerinin ounda kkl bir kavram olan detoksifkasyon, bugn mutlak biimde gereklidir. Sigara imeyin. Size tavsiye edebileceimiz tek ey bu. Doru; ttn ve akcier kanseri dnda, belli bir yiyecein ya da belli bir yaam tarz veya meslein belli bir kanseri balattna dair ok az kesin delil bulunmakta. Ama korunmaya hemen balamamz dorulayacak kadar gl tahminler var. stelik korunmak iin ok byk bir aba da gerekmiyor. 20. Yzylda Bir Krlma Noktas Son elli yl iinde, byk etken evremize feci zararlar verdi. 1. Artlm eker tketimimizin byk lde artmas 2. Tarm ve hayvan yetitirme yntemlerimizin, sonu olarak da yiyeceklerimizin deimesi 3. 1940tan nce var olmayan ok sayda kimyasal rne maruz kalmamz. Bunlar rivayet edilen deiimler deil. Bu olgunun kanserin yaylmasnda byk bir rol oynadna inanmak iin her trl nedenimiz var. Kendimizi korumak iin, nce bunlar anlamaya almalyz. Gemiteki Yiyeceklere Dnmek Genlerimiz hala avc-toplayc olduumuz binlerce yl nceki geliimlerinin izlerini tayor. Zamanla atalarmzn evresine, zellikle de yiyecek kaynaklarna uyarlandlar ve o zamandan bu yana pek deimediler. Bedenimiz bugn de, avlanma ve toplama rnlerini yediimiz zamanlardakine benzer ekilde beslenmeyi bekliyor. Bu diyet pek ok sebze ve meyveden, arada bir de vahi hayvanlarn etinden ve yumurtasndan olumaktayd. Temel ya asitleri (omega -6 ve omega-3) ile ok az eker arasnda bir denge kuruyor ve un iermiyordu. (Atalarmzn tek artlm eker kayna bald. Hububat yemezlerdi.) Bugn Batda yaplan beslenme aratrmalar, kalorimizin %56snn, genlerimiz gelitii srada var olmayan kaynaktan geldiini ortaya koyuyor: artlm ekerler (eker kam, pancar, msr urubu, meyve ekeri, vb.) beyazlatlm un (beyaz ekmek, beyaz makarna, beyaz pirin, vb.) bitkisel yalar (soya, ayiei, msr, trans-yalar) Ne var ki bu kaynak bedenimizi alr durumda tutmak iin gereken proteinler, mineraller, ya da omega-3 ya asitleriden hibirini iermez. te yandan bunlar kanserin gelimesini dorudan krklemektedir. Kanser ekerle Beslenir
Alman biyolog Otto Heinrich Warburg, kanserli tmrlerin metabolizmasnn byk lde g likoz tketimine bal olduuna dair kefiyle, Nobel Tp dlne layk grlmt. (Glikoz, zmlenmi ekerin vcuttaki eklidir.) Aslna baklrsa, kanseri saptamak iin yaygn biimde kullanlan PET taramalar sadece vcudun iinde en ok g likoz tketen blgeleri ler. Eer bir blge fazla eker tketimiyle ne kyorsa, nedeni byk olaslkla kanserdir. eker ya da beyaz un tkettiimizde bunlar glisemik endeksi yksek gdalardr kan ekeri dzeyi hzla ykselir. Vcut hemen glikozun hcrelere girmesini mmkn klacak dozda inslin salglar. nslin salglanmasna, IGF (inslin-like growth factor-1 / inslin-benzeri byme faktr -1) denilen bir baka molekln serbest braklmas elik eder. Bu molekln rol, hcrelerin bymesini tevik etmektir. Ksacas, eker dokular besler ve daha hzl bymelerini salar. Ayrca, inslin ile IGFnin bir baka ortak etkisi de vardr: enflamasyon faktrlerini tevik ederler; bunlar da hcrelerin bymesini tevik eder ve tmrler iin gbre ilevini grr. Gnmzde, inslin zirveleri ile IGF salgsnn yalnzca kanser hcrelerinin bymesini deil, ayrca komu dokular istila etme kapasitesini de dorudan uyardn biliyoruz. Dahas, aratrmaclar farelere meme kanseri hcreleri zerk ettikten sonra, farenin inslin sistemi ekerin varlyla uyarldnda kanser hcrelerinin kemoterapiye daha az tepki verdiini ortaya koydular. Vardklar sonu, kansere kar artk yeni bir ila trnn, yani kandaki ins lin zirvelerini ve IGFyi azaltacak ilalarn gerekli olduuydu. Bu yeni moleklleri beklemeden, her birimiz tkettiimiz artlm eker ve beyaz un miktarn imdiden azaltabiliriz. Beslenmede sadece bu iki faktr azaltmann bile kandaki inslin ve IGF dzeyi zerinde hzl bir etkisi olduu ortaya konmutur. Bu aza ltmann daha salkl bir cilt gibi ikincil etkileri de olacaktr. eker patlamasnn, bedenimizdeki inslin ve IGF patlamasyla balantl olmas nedeniyle kanser salgnna katkda bulunduuna inanmak iin salam nedenlerimiz var. eker dzeyin dk olan Asya diyetleriyle beslenenlerde, ou sanayi lkesine zg eker dzeyi yksek olan artlm yiyeceklerle beslenenlere kyasla, hormonal nedenli kanserler on kat daha az grlmektedir. Btn tp literatr ayn yn iaret ediyor: Kanserden korunmak isteyenler, ilenmi eker ve beyazlatlm un tketimlerini azaltmaldrlar. Bu, kahveyi ekersiz imeye almak anlamna gelir. (ayda ekerden vazgemek daha kolaydr). Buday kkenli ekerlerin sourulmasn yavalatmak iin, ok tahll (yulaf, avdar, keten tohumu, vb. karm) ekmek yemek de ok nemlidir. Frnclarn daha yaygn olarak kullandklar, kan ekeri dzeyini ok daha fazla ykselten kimyasal maya yerine geleneksel maya (eki hamur) ile yaplm ekmek seilebilir. Ayn nedenle, beyaz pirinten kanp, onun yerine glisemik endeksi daha dk olan esmer ya da beyaz basmati pirin tercih edilmelidir. Sebze ve kuru sebzelerin (fasulye, bezelye, mercimek) yenmesi daha iyidir. Bunlarn glisemik endeksi ok daha dk olduu gibi, gl fito-kimyasallar da kanserin gelimesiyle adm adm savar. Yksek Glisemik Endeks (kann) eker: beyaz ya da esmer, bal, akaa, frktoz, dekstroz uruplar Dk Glisemik Endeks (tercih edin) Doal eker zleri: agav nektar, stevya (Pasifik bitkisi), ksilitol, mor salkm, bitter ikolata (> %70 kakao)
Sayfa 9
Beyaz/beyazlatlm unlar: beyaz ekmek, beyaz pirin, ok piirilmi beyaz makarna, muffin, ama, poaa, ayrei Patates, zellikle patates presi (ender bulunan Nicola cinsi hari) Cornflakes, Rice Krispies (ve kahvaltda yenen dier beyazlatlm ya da tatlandrlm tahl gevrekleri) Reel ve jle, meyve kompostosu, urup halinde meyve
Kark tam tahllar: ok tahll ekmek ya da mayal (eki hamur) ekmek, tam taneli ya da basmati veya tai pirinci, al dente makarna ve ehriye (tercihen ok tahll), kinoa, yulaf, dar, kara buday Mercimek, bezelye, fasulye, tatl patates, yer elmas
Yulaf lapas (porridge), msli, Ali Bran, Special K. Doal halinde meyve: zellikle kan ekeri dzeyinin normale inmesine yardm eden yabanmersini, kiraz, ahududu (gerekiyorsa tatlandrmak iin agav nektar kullann) Limon, kekik, adaay aromal su, kanserle dorudan savaan yeil ay (ekersiz, ya da agav nektaryla) Gnde bir n, bir kadeh arap Sarmsak, soan, taze sarmsak: bunlar yiyeceklere katldnda inslin zirvelerini azaltr
Tatlandrlm iecekler: sanayi rn meyve sular, sodalar Yemekler dnda alkol
ekerlemelerden ve iki yemek aras attrmaktan kanmak arttr. Yeme aralarnda kurabiye (ya da eker) yenirse, inslinin ykselmesini hibir ey engelleyemez. Ancak bunlar baka yiyeceklerle zellikle sebze ya da meyve lifleri, ya da zeytinya veya organik tereya gibi iyi yalarla birletirildii takdirde ekerin zmlenmesi ya valar ve inslin zirveleri azalr. Ayn ekilde, soan ya da sarmsak, yaban zm, kiraz ve ahududu gibi baz yararl yiyecekler de ekerindeki ykselmeyi azaltr. Danalarn ve Tavuklarn Kt Beslenmesi Doal dngde, inekler otlarn en gr olduu ilkbaharda doum yapar ve yaz sonuna kadar aylarca st retirler. Bahar mevsiminde otlar, omega-3 ya asitleri bakmndan zellikle zengindir; dolaysyla bu ya asitleri, meralarda yetitirilmi ineklerin stn - de ve st trevlerinde tereya, krema, yourt ve peynir younlam olur. Omega -3ler, benzer ekilde otla beslenen danalarn etinde ve (tahl yerine) otla beslenen tavuklarn yumurtasnda da bulunur. 1950lerden itibaren, st rnleri ve dana eti talebi yle ok artt ki, hayvan yetitiricileri st retiminin doal evriminde kestirme yollar arayarak, 750 kiloluk bir danay beslemek iin gereken otlak alann kltmek zorunda kaldlar. Bylelikle meralar terk edildi ve yerini hayvan yetitirme iftlikleri ald. Hayvanlarn temel besinleri haline gelen msr, soya ve buday, neredeyse hi omega -3 iermez. Bu yiyecekler tam tersine omega-6 bakmndan zengindir. Omega -3 ve omega-6 ya asitleri, insan vcudu tarafndan retilemedii iin elzem diye nitelendirilir. Sonu olarak, bedenimizdeki
omega-3 ve omega-6larn miktar, dorudan doruya yediimiz yiyeceklerin ierdiklerine dayanr. Yiyeceklerimizdeki omega-3 ve omega-6 ya asitleri nin miktar ise, yediimiz dana ve tavuklarn ne tkettiine baldr. Eer ot yiyorlarsa, saladklar et, st ve yumurtalar omega -3 ve omega-6lar bakmndan mkemmel biimde dengelidir (1/le yakn bir denge). Eer msr ve soya yiyorlarsa, vcudumuzdaki dengesizlik 1/15, hatta 1/40a varacak kadar yksektir. Bedenimizde bulunan omega-3 ve omega-6lar, bedensel ilev1erimizi kontrol etmek iin srekli rekabet halindedirler. Omega-6lar, yalarn depolanmasna yardmc olur ve hcrelerin sertlemesini, phtlamay, ayrca d saldrya tepki olarak iltihab tevik ederler. Doumdan itibaren yal hcrelerin retilmesini kamlarlar. Omega3ler ise tam tersine, sinir sisteminin gelitirilmesi ne katlr, hcre zarlarn daha esnek hale getirir ve iltihab azaltrlar. Ya hcrelerinin retimini de snrlarlar. Fizyolojik dengemiz byk lde, bedenimizdeki omega -3ler ile omega -6lar arasndaki dengeye, dolaysyla da beslenmemize baldr. Grld kadaryla son 50 yl iinde en ok deien ey de, yiyeceklerimizdeki bu denge olmutur. Son olarak, ottan msr -soya bileimine geilmesinin bir baka sakncal yan etkisi daha vardr. Hayvan kaynakl besinlerimizin kansere kar yararl olabilecek ok nadir elerinden biri, CLA (konjge linoleik asit) ad verilen bir yal asittir. CLA, esas olarak peynirde bulunur; ama yalnzca, sz konusu peynir otla beslenen hayvanlarn stnden retilmise. Ksacas, ineklerin, keilerin ve kuzularn beslenme tarzn altst ederek, kansere kar sunabilecekleri tek yarar yok etmi olduk. Basit Bir Gastronomik zm Antik zamanlardan beri yetitirilen bir bitki olan keten tohumu, Romallarn yedii Yunan ekmeindeki katk maddelerinden biriydi. Grld kadaryla keten tohumu, tm bitki aleminde omega-6dan ok (3 kat fazla) omega -3 ieren tek tohumdur. Hayvanlar keten tohumu (gereince piirildikten sonra) yediklerinde, besinlerinin sadece %5ini olutursa bile, bu tohum et, tereya, peynir ve yumurtann ierdii omega-3 byk oranda artrabil mektedir. Yiyecekleri Toksinlerden Arndrmak Her lkede kanser oran ile et, souk et ve st rnlerinin tketimi arasnda dorudan bir balant vardr. Bunun aksine, bir lkenin beslenme tarz sebze ve kuru s ebzeler (bezelye, fasulye, mercimek) bakmndan ne kadar zenginse, kanser oran da o kadar dktr. Hayvanlar zerine almalar ve insanlar zerine epidemiyoloji aratrmalar kant oluturmasa da, beslenmemizin dengesini altst ederek bedenlerimizde kanserin gelimesi iin en uygun koullar yarattmz iaret eden gl deliller sunmaktadr. Kanser geliiminin byk lde evredeki toksinlerle kamlandn kabul ediyorsak, kanserle savaabilmek iin yediklerimizi toksinlerden arndrmakla ie balamamz gerekir. Bu tartlmaz deliller yn karsnda, ite size kanserin yaylmasn yavalatmak iin basit tavsiyeler: 1. eker ve beyaz unu ok az tketin: bunlarn yerine tatlandrc iin Agav nektar, makarna ve ekmekler iin ok tahll un kullann, ya da geleneksel mayayla (eki hamur) yaplm ekmekleri tercih edin. 2. Tm hidrojenize bitkisel yalardan trans yalar (ki bunlar tereyayla yaplmam hamur ilerinde de bulunur) ve omega-6 ile ykl tm hayvansal yalardan kann. Zeytinya iltihab tevik etmeyen mkemmel bir bitkisel yadr. Omega -3 bakmndan dengeli olan tereya (margarin deil) ve peynirin de iltihaba katks olmayabilir. Omega -3ler oda beslenmi ya da yiyeceklerine keten
Sayfa 11
tohumu katlm hayvanlardan elde edilen organik rnlerde bulunur. Bedenimizin hastalkla savamasna yardmc olmak iin bu lipidlere sistematik olarak ncelik vermeliyiz. Hasta Bir Gezegende Salkl Yaayamayz ABDde, Hastalk Kontrol Merkezinden aratrmaclar her yatan Amerikallarn kannda ve idrarnda 148 toksik kimyasal maddenin varln tespit etmilerdir. eker tketimindeki srama ve omega -6/omega-3 orants ndaki hzl bozulma gibi, bu toksik maddelerin evremizde ve bedenimizde ortaya k da ok yeni bir olgudur. O da II. Dnya Savayla balar. Sentetik kimyasal maddelerin yllk retimi 1930da bir milyon tonken, gnmzde iki yz milyon tona ykselmitir. Pek ok kanserojen madde yada birikir; sigara dumanndan kan bilinen kanserojenlerin en saldrganlarndan biri olan, katk maddelerindeki son derece toksik benzo[a]piren gibi maddeler de buna dahildir. Son elli yldr Batda en ok art gsteren kanserler arasnda, ya ieren ya da yala evrili dokulardaki kanserler yer almaktadr: meme, yumurtalk, kolon, lenfatik sistem. Bu kanserlerin bazlar bedende dolaan hormonlara duyarldr. Bunlar hormo n bamls diye nitelendirilir. Bu yzden hormon kart ilalarla tedavi edilirler meme kanserinde Tamoxifen, ya da prostat kanserinde anti-androjenler gibi. Hormonlar kanserin gelimesinde nasl etkili olurlar? Hcrelerin yzeyindeki belirli reseptrlere balanarak, anahtarn kilidi amas gibi bir etki yaratrlar. Sz konusu hcreler eer kanserliyse, hormon da ykc biimde bymelerine izin veren zincirleme reaksiyonlar balatr. evredeki pek ok kirletici hormon bozucudur. Yani yaplar insandaki belli hormonlarn yapsn taklit eder; bylece kilitlerin iine girip onlar anormal biimde harekete geirebilir. Aralarndan birou strojenleri taklit eder. Devra Lee Davis onlara kseno -strojen adn vermitir (yabanc anlamna gelen Yunanca xeno szcnden). Birtakm ot ve bcek ilalaryla tanarak, kesim hayvanlarnn yana ekilir ve orada birikirler. Ama kimi ksenostrojenlerin kayna da yalnzca belirli plastikler ve sanayi atklarnn dzenli olarak maruz kaldmz baz yan rnleridir. Hatta gzellik ve ev rnlerinde de bol miktarda bulunurlar. Harvardn epidemiyoloji blm, 91.000 hemire zerinde on iki yl boyunca yapt uzun erimli bir aratrmada, menopoz ncesi dnemde gnde bir nden fazla krmz et yiyen kadnlarda meme kanseri riskinin, haftada kereden az yiyenlere kyasla iki kat fazla olduunu gsterdi. Demek ki sadece krmz et tketimi azaltlarak meme kanseri riski yar yarya azaltlabilirdi. Avrupada, 10 farkl lkede 470.000den fazla insan takp eden byk EPIC aratrmas,kolon kanseri konusunda da ayn sonuca vard: ok fazla et tketen insanlarda bu risk, gnde 20 gramdan az yiyenlere gre iki kat fazlayd. (Omega-3 bakmndan zengin olan baln dzenli tketimi ise, riski yar yarya a zaltyordu.) Et yemenin getirdii riskin, etteki hayvan yanda depolanm organoklorinli kirleticilere bal olup olmad bilinmiyor; nk souk etlerde koruyucu olarak kullanlan bileikler de bilinen kanserojen maddelerdir. Risk ksmen, ok fazla et yiyenlerin, neredeyse tm sebzelerden oluan anti kanser yiyecekleri ok daha az tketmelerine de bal olabilir. Kesin olarak bilinen eyse, et ve st rnlerinin (ayrca besin zincirinin tepesindeki byk balklarn), insanlar bulaclara ak brakt bilinen maddelerin % 90n oluturduudur. Bunlarn arasnda diyoksin, PCBler ve yllardr yasaklanm olmalarna karn evrede kalan baz tarm ilalar da
Sayfa 12
bulunmaktadr. Sebzelerin ette bulunan bulac maddelerin yzde birini ierdii ve organik stn sradan stten daha az etkilendii ok aktr. Tarm ilalar evredeki toksinlerin balca kaynadr. Epidemiyologlar Emin Olduklarnda... Bugn genel olarak kabul edildii gibi, kanserlerin sorumlusu ounlukla evrenin maruz kald maddelerdir. Ttn bunlarn yaklak %30unu oluturur. Geride kalanlarn ou hakknda resmi bir aklama yoktur. Kanser insanda genellikle 5 ila 40 yl arasnda geliir. Deiimin n ndeki Engeller Kanser ile omega-6 bakmndan ok zengin ve toksik kimyasallarla ykl hayvansal yalar arasnda, kanser ile ttn arasndaki kadar kesin bir balant kurulamamtr. Sigara ienlerin kanser riskindeki art yaklak 20 ila 30 kattr.141 Hayvansal yalarn dengesizlii ve toksik etkisi nedeniyle kanser riskindeki art ise, incelemelere ve ne derece maruz kalndna bal olarak 1,5 ila 8 kat civarndadr. Ancak hayat tehdit eden bir hastalk sz konusu olduunda, bu kesinlikle gz ard edilemez. Detoks lkesi Kendimizi kanserden korumak iin, evredeki toksik faktrlere maruz kalmz snrlayabiliriz. Zaten tespit edilmi olanlar ya da ok pheliler arasndan, bana en fazla ilikili grnen ve en kolay deitirilen tanesini setim: 1. Artlm eker ile beyaz unun ar tketimi (bunlar hem iltihab hem de inslin ve IGF (inslin-like growth factor / inslin benzeri byme faktr) araclyla hcrelerin bymesini kamlar). 2. II. Dnya Savandan bu yana tarm ve hayvanclk yntemlerinin dengesizlemesinden dolay margarinde, hidrojenize bitkisel yalarda ve hayvansal yalarda (et, st rnleri, yumurta) bulunan omega-6larn ar tketimi. 3. 1940tan itibaren evrede grlen ve hayvansal yalarda biriken kirleticilere maruz kalnmas. Kanserin gelimesini tevik eden iltihaptan byk lde, burada sralanan ilk iki faktr sorumludur. Bu detoks srecinin ilk adm, ok daha az eker, beyaz un ve hayvansal ya yemekle ve organik etiketi tamayan yiyeceklerin miktarn azaltmakla balar. Organik olmayan yiyeceklerin tamamen bertaraf edilmesi gerekmez, ama bunlar beslenmemizin temeli deil, arada bir yenen eyler olmaldr. Yannda biraz sebze bulunan bir biftek yerine, zaman zaman ana yemek olarak bir tabak sebzenin iinde (omega -3 bakmndan iyi dengelenmi) azck eti tahayyl etmeliyiz. Hintliler, Vietnamllar ve inliler byle yapyorlar. Topran Bana Ne Gelirse, Topran ocuklarnn Bana da O Gelir Ortalama bir Hintli ylda 5 kg et tketmekte ve benzer yalarda bir Batlya gre daha salkl yaamaktadr. Bir Amerikaly doyurmak iinse 123 kg yani Hintlinin tkettiinden 25 kat fazla et gereklidir. Hayvan rnlerini retme ve tketme biimimiz gezegeni mahvediyor. Her ey, bunun ayn zamanda bizi de mahvetmeye katkda bulunduunu iaret ediyor. KANSERN NKSETMESNDEN ALINACAK DERSLER TARIM LALARINDAN EN OK VE EN AZ ETKLENEN MEYVE VE SEBZELER En ok etkilenen meyve ve sebzeler (organik olanlar tercih edin) En az etkilenen meyve ve sebzeler (kk eni daha az nemli)
Sayfa 13
MEYVELER Elma armut eftali nektarin ilek ananas, kiraz ahududu zm
SEBZELER biber kereviz yeil fasulye patates spanak marul salatalk kabak balkaba
MEYVELER Muz portakal mandalina greyfurt kavun karpuz erik kivi yaban zm mango papaya
SEBZELER Brokoli karnabahar lahana mantar bezelye kukonmaz domates soan patlcan turp avokado
ou hasta gibi ben de bilgi edindike kafamn daha ok kartn hissediyordum. Beni muayene eden her doktor, okuduum her bilimsel makale, baktm her web sitesi, u ya da bu yntemin lehinde ciddi, ikna edici argmanlar sunuyordu. Nasl seecektim? Sonuta bana doru gelen eyi ancak kendi iime dnerek sezebildim. Mmkn olduunca ok sayda kanser hcresini yok etmek iin, ameliyatn ardndan bir yl kemoterapi grmeye karar verdim. Karmdaki istatistikleri alt etmeye almak iin bilimsel literatre de o dnemde daldm. Bu kez mesaj almtm arazimle ciddi olarak ilgilenmek zorundaydm.
Anti-kanser Yiyecekler Yeni Gda Tbb Tibet lkesi Ancak ayn kentte, geleneksel Tibet tbbnn retildii bir tp fakltesi, Tibet bitkilerinden ila imal eden bir fabrika ve hastalarn benim bildiklerimden tamamen farkl yntemlerle teda vi eden Tibetli doktorlar da vard. Onlar insan bedenini bizim bahe toprana baktmz gibi muayene ediyorlard. Orada hastaln ounluk la bariz olan belirtilerini deil de, arazinin kusurlarn, bedenin hastala kar kendini savunmak iin ihtiya duyduu eyi aryorlard. O bedenin, o topran, hastay yardm istemeye ynelten sorunla kendi bana yzleebilmesi iin nasl glendirileceini anlamaya alyorlard. Hastal hi byle dnmemitim ve bu yaklam beni ok artyordu. stelik Tib etli meslektalarm, bedeni glendirmek iin bana tmyle esrarengiz ve muhtemelen etkisiz grnen arelere bavuruyorlard. Akupunkturdan, meditasyondan, kaynatlm otlardan ve sklkla da beslenme tarznn dzeltilmesinden sz ediyorlard. Benim kafamdaki kstaslara gre, bunlardan
Sayfa 14
hibirinin etkili olamayaca ok akt. En fazlas bunlar hastay biraz rahatlatp, kendine iyilik yaptn dnerek oyalanmasn salayabilirdi. Elli Aratrmac ve Nutrastikler Birka yldr tm ila endstrisi, tmrlerin bymek iin gereksindikleri yeni kan damarlarnn oluumunu durdurabilecek yeni sentetik molekllerin peindeydi. Bu makalede, Stockholmdeki Karolinska Enstitsnden Yihai Cao ve Renai Cao (Tsao diye okunur) adl aratrmaclar ilk kez, (sudan sonra dnyann en ok tketilen iecei olan) ay gibi sradan bir gdann, mevcut ilalarla ayni mekanizmalar kullanarak anjiyogenesisi durdurabildiini gsterdiler. Gnde iki ila fincan yeil ay bunun iin yeterliydi. Gerekten de epidemiyolojik verilerin tm bunu doruluyordu. En yksek ve en dk kanser orannn grld nfuslar arasndaki temel fark, yiyecekleriydi. Asyallarda meme ya da prostat kanseri olutuunda, tmr genellikle bir Batlnnki kadar saldrgan olmuyordu. Aslnda, yeil ayn bol miktarda iildii her yerde kanser vakalar daha azd. B eliveau ilk kez, birtakm yiyeceklerdeki kimyasal molekllerin gl anti kanser unsurlar olup olmadn dnyordu. Tohum ve Toprak Kanseri azami dzeyde destekleyen gdasal koullar Batl diyetlerde olduu gibi bir araya geldiinde bile, 10.000 kanserli hcreden bir taneden aznn dokular istila edebilecek bir tmr haline gelmeyi baard dnlr. O halde bu kanser tohumlarnn ekildii toprak zerinde etkili olarak, gelime olaslklarn kayda deer biimde azaltmak mmkndr. Bedenlerinde Batllar kadar ok sayda mikro-tmr bulunan, ama bunlarn saldrgan kanserli tmrlere dnmedii Asyallarda meydana gelen ey de herhalde budur. Organik bir bahede olduu gibi, topran yapsn kontrol ederek yabani otlar kontrol etmeyi renebiliriz: Onlar besleyen destekleyicileri snrlayp, bymelerini durduran kstekleyicileri bol miktarda takviye edebiliriz. la levi Gren Yiyecekler Doada, sebzeler saldr karsnda ne savaabilir ne de kaa bilirler. Hayatta kalabilmek iin, kendilerini bakterilere, bceklere ve kt havaya kar koruyabilecek gl molekllerle donanm olmalar gerekir. Bu molekller, potansiyel saldrganlarn biyolojik mekanizmalar zerinde etkili olan, mikroplara, mantarlara ve bceklere kar koyma zelliklerine sahip fito-kimyasal bileenlerdir. Bitkinin hcrelerini nemden ve gne nlarndan koruyan antioksidan zelliklere de sahiptirler (antioksidanlar, hcrenin narin mekanizmalar oksijenin andrc etkilerine maruz kaldnda, hcresel paslanmay engeller.) Yeil ay Doku stilasn ve Anjiyogenesisi Bloke Eder rnein, zellikle nemli iklimlerde yetien yeil ay, katein ad verilen ok sayda polifenol ierir. Bunlardan biri olan epigalokatein galat, ya da EGCG, kanserli hcrelerin yeni kan damarlar oluturmasn engelleyen en gl gda molekllerinden biridir. Siyah ay yapmnda gerekli olan mayalanma srasnda yok edilir, ama mayalanma srecinden gemeyen, dolaysyla yeil kalan ayda bol miktarda mevcuttur. ki- fincan yeil ayn ardndan, kanda byk oranda EGCC bulunur. Bu madde, her hcreyi kuatan ve besleyen klcal damarlar araclyla tm bedene yaylr. EGCG bu hcrelerin yzeyine yerleir ve komu dokuya kanserli hcreler gibi yabanc hcrelerin girmesine izin veren sinyali balatma ilevini gren anahtarlar (reseptrler) bloke eder. EGCG yeni damarlarn oluturulmas iin emir veren reseptrleri de bloke edebilir. Reseptrler EGCG moleklleri tarafndan bir kez bloke edildiklerinde, kanserli hcrelerin enflamatuar faktrler yoluyla gnderdii, dokuyu istila et ve tmrn gelimesi iin gereken yeni damarlar olutur emrine artk tepki vermezler.
Sayfa 15
Yeil ay, bedeni toksinlerden de arndrr. Karacierdeki, kanserojen toksinlerin bedenden daha abuk atlmasna izin veren mekanizmalar harekete geirir. Farelerde meme, akcier, boaz, mide ve kolon kanserine neden olan kimyasal kanserojenlerin etkisini engelledii gsterilmitir. Son olarak, Asyallarn diyetinde yaygn biimde mevcut ol dier molekllerle birletiinde rnein yeil ay soyayla birletirildiinde ECGCnin etkisi daha da arpcdr. Harvarddaki G da ve Metobalizma Laboratuar, birlikte alnan yeil ay ve soya b ileiminin, ikisi ayr ayr alndnda ortaya kan koruyucu etkileri artrdn gstermitir. Soya Tehlikeli Hormonlar Bloke Eder Batl kadnlarda doal ve kimyasal strojenlerin bolluu, bilindii kadaryla meme kanseri salgnnn temel nedenlerinden biridir. Bunun iindir ki, gnmzde menopoza giren kadnlara hormon tedavisi byk bir ihtiyatla nerilmektedir. Soya fito-strojenleri biyolojik olarak, kadnlardaki doal strojenlerin yalnzca binde biri kadar etkindir. Meme kanserinin nksetmesini nlemek iin yaygn biimde kullanlan Tamoxifen adl ilala ayn ekilde etki ederler. Kandaki varlklar, bedenin strojenler tarafndan ar uyarlmasn azaltr ve sonu olarak strojen bamls tmrlerin bymesini yavalatabilir. Bununla birlikte, soyann meme kanserine kar k oruyucu etkisi resmi olarak, ancak onu ergenliinden itibaren tketen kadnlarda gsterilmitir. Tketimin yetikinlikte balamas durumunda soyann kansere kar koruyucu etkisi kantlanmamtr. Soya isoflavonlarndan biri olan genistein, prostat kanserinin gelimesini kamlayan erkek hormonlarna ok benzediinden, ayn koruyucu mekanizma dzenli olarak soya tketen erkeklerde de alr. Meme kanserli baz hastalara soya bazl rnleri tketmemeleri tavsiye edilmitir. Oysa gerekte, bu konuda bilimsel literatrdeki uzla, tavsiye edilmeyen yksek dozda takviyelerle yaplan birtakm deneyler dnda, soyann meme kanserine tehlikeli bir etkisi olmadn iaret etmektedir. Soyann dzenli olarak (her gn) tketilmesi ksenostrojenlerin tehlikeli etkilerini azaltabilir; zellikle de soya, (yeil ay, yeil sebzeler gibi) anti kanser maddeler bakmndan zengin bir diyete dahil edildiinde ve yiyeceklerdeki normal miktarlarla yetinildiinde (isoflavon takviyelerinden kann). Daha zgl bilimsel verilen beklerken, gda maddelerinin gvenliinden sorumlu Fransz kurumu AFSSA, meme kanseri geirmi kadnlarn soya tketimini lml miktarlarla snrlamalarn (gnde bir soya yourdu ya da bir bardak soya st) salk veriyor. 59 te yandan, gda takviyesi olarak satlan konsantre isoflavon Zerdeal Gl Bir Anti-Enflamatuardr zellikle etkili olan bir baka dikkate deer bileim de Asyadan geliyor. Bu kez artc zellikleri olan bir baharat sz konusu: Zerdeal (Hint safran). Hintliler gnde ortalama 1,5 ila 2 gr zerdeal tketirler ( ila ay ka). Zerdeal kknden elde edilen sar toz, sar renkli k rideki temel baharattr. Ayn zamanda, anti -enflamatuar zellikleri nedeniyle Ayurveda tbbnda en sk kullanlan malzemelerden biridir. Baka hibir gda malzemesinin bu kadar gl bir anti -enflamatuar etkisi yoktur. Bu etkiyi yaratan temel molekl kurkumindir. Laboratuarda, bu molekl ok sayda kanserin gelimesine ket vurur: rnein kolon, bbrek, mide, gs, yumurtalk kanseri ve lsemi gibi. Anjiyogenesiste de bir rol vardr ve kanserli hcreleri (apoptosis ad verilen bir hcre intihar sreciyle) lmeye zorlar. Zerdeal, byk mutfak geleneklerinin, ayr ayr elerin tketimine kyasla salad yararlara harika bir rnek oluturur. Tayvanda, aratrmaclar kanserli tmrleri zerdealla tedavi etmeyi denediklerinde, sindirim sistemince ok kt zmsendiini kefettiler. Gerekten de kride her zaman olduu gibi kara biberle kartrlmadnda, zerdeal barsak bariyerini geemez.
Karabiber vcudun zerdeal emilimini iki bin kat artrr. Hint bilgelii yiyecekler arasnda doal yaknlklar bulmakta modern tbbn fazlasyla nne gemitir. Kendi kanserim hakknda bilgi ararken, u en ok korkulan glioblastoma gibi saldrgan beyin tmrlerinin bile, bir yandan zer deal tketilerek uygulanan kemoterapiye kar daha savunmas olduklarn rendiimde armtm. Houstondaki Aggarwal ekibine gre, zerdealn olaanst etkisi byk oranda, kanserin kara valyesine yani kanser hcrelerini bedenin savunma mekanizmalarna kar koruyan NF -kappaBye dorudan zarar verebilmesine bal grnmektedir. Tm ila endstrisi, kanseri tevik eden bu mekanizmayla savaabilecek zehirli olmayan moleklleri aryor. Zerdealn gl bir NF -kappaB dman olduu artk biliniyor. Hint mutfanda iki bin yldr her gn kullanlmas, tamamen zararsz olduunun kantdr. Zerdeal, hayvan proteinler inin yerini tutan ve yukarda szn ettiimiz genisteini salayan soya rnleriyle birlikte de tketilebilir; genistein vcudu toksinlerden arndrp anjiyogenesisin kontrol edilmesine yardmc olur. Bir fincan da yeil ay katarsanz, hibir yan etkisi olmakszn, kanseri gelitiren temel mekanizmalar kontrol altnda tutacak gl bir karm elde edersiniz. Baklk Sistemini Uyaran Mantarlar Japonyada itake, maitake, kawaratake ve enokitake mantarlar temel yiyeceklerdendir. Bunlar artk kemoterapi tedavisi srasnda hastalara verilmek zere hastanelerde de bulunmaktadr. Beliveaunun laboratuarnda, farkl mantarlarn meme kanseri hcrelerine kar yararlar tetkik edildi. Yararl olanlar yalnzca Asyadaki mantarlar deildi. stiridye mantar gibi bazlar, kanserin hcre kltrlerinde gelimesini neredeyse tamamen durdurabili yordu. Yiyeceklerin Sinerjisi Yeni Delhideki Tp Fakltesinden aratrmaclar, hi kukusuz byk Ayurveda tp geleneinden etkilenerek, belli yiyecek bileimlerinin vcudu kanserojen maddelerden korumak iin ne derece sinerji iinde hareket edebildiklerini gsterdiler. Dii farelerin bilinen bir kanserojen madde olan DMBAya kronik biimde maruz kalmalar, %100nde meme kanserine yol ayordu. Bu, salkl yiyeceklerde yaygn biimde bulunan belirli maddeler verilmedii srece oluyordu. Test edilen gda maddeleri unlard: (organik olarak yetitirilen tahl ve sebzelerde, ayrca balk ve kabuklu deniz rnlerinde bulunan) selenyum; (spanakta, fndkta, cevizde, bademde, tam tahllarda ve baz maden sularndan bulunan) magnezyum; (ou sebze ve meyvede, zellikle turungiller ve yeil sebzelerde, ayrca lahana ve ilekte bulunan) C vitamini ; ve (tm parlak renkli meyve ve sebzelerde, ayrca yumurtada bulunan) A vitamini. Kanserojen maddeyle birlikte bu elerin yalnzca birini alan farelerin yarsnda bir tmr oluuyordu. Bu maddelerin ikisini ayn anda alanlarn yalnzca te birinde kanser oluuyordu. enin birletirilmesi durumunda, hasta farelerin oran bete bire; drdn birden tketenlerde ise onda bire iniyordu. statistiklerin gsterdii gibi, bu fareler sadece sradan yiyeceklerde bulunan elerin bir bileimini tketerek, %100 kansere yakalanma riskinden % 90 kurtulma olaslna geiyorlard. Bu arpc fark byk olaslkla, kanserin ilerlemesine katkda bulunan mekanizmalar yavalatmaya ya da durdurmaya alan farkl besin bileikleri arasndaki sinerjinin bir sonucudur. Bu sinerjik bileimci yaklam, tam da Isaiah Fidlern nerdii terapi trdr. Kanserle Savaan Bir Sebze Kokteyli Her gn, her n, bedenimizi kanserin istilasna kar u yollardan savunacak yiyecekler seebiliriz: vcudumuzu kanserojen maddelerden arndrarak baklk sistemimizi destekleyerek
tmrn bymesi iin gerekli olan yeni damarlarn gelimesini durdurarak tmrlerin gbre ilevi gren iltihaplanmay yaratmasn nleyerek komu dokular kuatmalarn mmkn klacak mekanizmalar bloke ederek kanserli hcreleri intihara ynelterek Gda Tavsiyeleri Geleneksel Kanser Tedavisinde Neden Hala Yer Almyor? Doru Olsayd, Bilirdik Kansere kar bir ilacn, insanlar zerinde yrtlen deneylerin yeterli grld aamaya kadar geerlilik denetimi yaplarak onaylanmas, be yz milyon ila bir milyar dolara mal olmaktad r. Taxol gibi grece nemsiz bir anti kanser ilacn bile patent sahibi irkete ylda bir milyar dolar getir dii dnlrse, byle bir yatrm doru grnr. te yandan brokoli, ahududu ya da yeil ay yararlarn kantlamak iin bu tr tutarlarn yatrlmas mmkn deildir, nk bunlarn patenti alnamaz ve satlar ilk yatrmn maliyetini asla karlamaz. Yiyeceklerin kansere kar yararlarna ilikin insan aratrmalar, yaplsalar bile, asla ila aratrmalaryla ayn ayarda olmayacaklardr. Daha yaygn ve mali bakmdan makul olan hayvan aratrmalar, doru yn bulmamza yardm edebilir. Ancak fareler zerinde yaplan almalarn insanlar hakknda hibir eyi kantlamadna dair yaygn gr ne yazk ki dorudur. Gnlk anti kanser yiyecekler Yeni bir Standart Tabak anti kanser diyet esas olarak, zeytinya (ya da keten tohumu ya) veya organik tereya, sarmsak, otlar ve baharatla birlikte sebzelerden (ve kuru sebzelerden) oluur. Et ya da yumurta ihtiyaridir. Tabaktaki ana yemei oluturmaz. Fazladan bir tat olsun diye orada yer alr. Bu, tipik bir Bat yemeinin (ortada byk bir para et ve kenarda birka sebze) tam tersidir. Tahllar: ok tahll ekmek, Tam pirin, Kinoa, Bulgur. Yalar: Zeytinya, Organik tereya Hayvansal proteinler: (ihtiyari) Balk, Organik et, Organik yumurta Ot ve baharat: Zerdeal, kri, kekik, biberiye sarmsak Sebze+meyve+ kuru sebze proteini: Nohut, mercimek, fasulye, tofu Yeil ay Tmrlerin bymesi ve metastazlar iin gerekli yeni damarlarn oluumunu azaltan kateinler ve zellikle epigallokatein gallat -3 (EGCG) dahil olmak zere, polifenoller bakmndan zengin olan yeil ay, ayn zamanda gl bir antioksidandr (karacierdeki enzimleri harekete geirerek vcudu toksinlerden arndrr) ve kanser hcrelerinin apoptosis yoluyla lmn kolaylatrr. Laboratuarda, radyoterapinin kanserli hcreler zerindeki etkisini artrr. Dikkat: siyah ay mayalanmtr; polifenollerin byk blmn yok eden bir sretir bu. Oolon ay, yeil ayla siyah ay arasndaki bir tr orta karar mayalanmaya tabi olmutur. Kafeinsi z yeil ay ise hala tm polifenol lerine sahiptir. Japonlarn yeil ay (Sena, Giyokura, Mata, vb.) EGCG bakmndan inlilerin yeil ayndan daha da zengindir.
Kateinlerini serbest brakmas iin yeil ay en az 5 ila 8 dakik a tercihan 10 dakika demlenmelidir. Kullanm tavsiyeleri: 2 gram yeil ay bir demlikte 10 dakik demleyin ve bir saat iinde iin (bu sre aldnda, yararl polifenolleri kaybolur). Gnde 6 fincan iin. Dikkat: Baz kiiler yeil aydaki kafeine duyarldr ve sa at 16.00dan sonra ierlerse uykular kaabilir. Bu durumda kafeinsiz yeil ay iilebilir. Zerdeal ve Kri Zerdeal (krinin bileenlerinden biri olan sar toz), gnmzde bilinen doal anti -enflamatuarlarn en glsdr. Kanserli hcrelerde apoptosisin balamasna ve anjiyogenesise ket vurulmasna da katkda bulunur. Laboratuarda, kemoterapinin etkililiini artrr ve tmrlerin bymesini yavalatr. Dikkat: Beden tarafndan zmlenmesi iin, zerdeal kara biberle kartrlmaldr. deal olan, ayrca yada (tercihan zeytin ya da keten tohumu ya) znmesidir. Dkkandan alnan krideki zerdeal, toplam karmn ancak % 20si kadardr. Bu nedenle dorudan zerdeal tozu almak daha iyidir. Kullanm tavsiyeleri: ay ka zerdeal ay ka zeytinya ve bir tutam karabiberle kartrn. Sebzelere, orbalara, salata soslarna katn. Birka damla agav nektar acms tadn giderebilir. Zencefil Zencefil kk de gl (rnein, E vitamininden daha gl) bir anti -enflamatuar ve antioksidandr. Baz kanser hcrelerine kar etkilidir. Ayrca yeni kan damarlarnn oluumunu azaltmaya katkda bulunur. Demlenmi zencefil, kemoterapi ya da radyoterapinin sebep olduu bulanty hafifletmeye de yardmc olur. Kullanm tavsiyeleri: Rendelenmi zencefili kzartma tenceresi ya da tavada pien sebze karmna katn. Ya da meyveleri misket limonu suyu ve rendelenmi zencefilde marine edin (daha tatl olmasn isteyenler biraz Agav nektar ekleyebilirler). Demleme: kk bir zencefil parasn dilimleyip 10 ila 15 dakika kaynar suda tutun. Scak ya da souk olarak iilebilir. Yaprakl sebzeler Lahanalar (Brksel ve in lahanas, brokoli, karnabahar, vb.) gl anti -kanser molekller olan slforafan ve indo-3-karbinoller (13C) ierir. Slforafan ve 13Cler, baz kanserojen maddeleri toksinlerden arndrabilir. Kanser ncesi hcrelerin habis tmrlere dnmesini engeller. Ayrca kanserli hcreleri intihara tevik eder ve anjiyogenesisi durdurabilir.
Dikkat: Lahana ve brokoliyi kaynatmaktan kann. Kaynatmak slforafan ve I3Cleri yok edebilir. Kullanm tavsiyesi: stn kapatp ksa sre buharda piirin ya da biraz zeytinyayla kzartma tenceresinde hzla evirin.
Sarmsak, Soan, Prasa, Taze sarmsak, in Sarmsa Sarmsak en eski ifal bitkilerden biridir ( 3000 ylndan kalma Smer tabletl erinde sarmsak reeteleri bulunmutur). Louis Pasteur sarmsan anti -bakteriyel zelliklerini 1858de gzlemlemiti. I. Dnya Sava srasnda sarmsak, yaralar sararken enfeksiyonlar engelleyebilmek iin yaygn olarak kullanlrd. II. Dnya Savanda da antibiyotiksiz kalan Rus askerleri tarafndan ok fazla kullandndan, sarmsaa Rus penisilini denilirdi.
Sayfa 19
Bu familyann (soangiller) slfr bileikleri, ok fazla kzartlm etlerde ve ttnn tutumas srasnda oluan nitrosaminlerin ve n -nitroso bileiklerin kanserojen etkilerini azaltr. Kolon, meme, akcier ve prostat kanserinde, ayrca lsemide apoptosisi (hcre lm) tevik eder. Epidemiyoloji aratrmalar, en ok sarmsak tketen insanlarda daha az bbrek ve prostat kanseri grldne iaret etmektedir. Dahas, tm soangiller kan ekeri dzeylerinin denetlenmesine yardm eder; bu da inslin ve IGF salgsn, dolaysyla kanserli hcrelerin gelimesini azaltr. Kullanm tavsiyesi: Rendelenmi sarmsak ve soan biraz zeytinyanda hafife kzartlp, buharda pimi ya da tavada kzartlm sebzelerle kartrlarak iine kri ya da zerdeal eklenebilir. Sala taya kartrlarak ya da ok tahll ekmek ve organik tereya (ya da zeytinya) ile yaplan bir sandvite i olarak da tketilebilir. Karoten Bakmndan Zengin Sebze ve Meyveler Havu, yerelmas, tatl patates, kabak, balkaba, domates, hurma, kays, pancar ve tm parlak renkli turuncu, krmz, sar, yeil meyve ve sebzeler. erdikleri A vitamini ve likopenin, bazlar (beyin gliyomalar gibi) zellikle saldrgan olan birka trde kanserli hcrenin gelimesine ket vurma kapasitesi kantlanmtr. Lutein, likopen, ftoen ve kantaksantin, baklk hcrelerinin oalmalarn tevik eder ve tmr hcrelerine saldrma kapasitelerini artrr. Doal katil hcreleri daha saldrgan hale getirir. Domates ve Domates Sosu Domatesteki likopenin, haftada en a z iki n domates sosu tketen prostat kanserli erkeklerde yaam sresini uzatt gsterilmitir.
Dikkat: erdikleri likopenin serbest kalmas iin domatesler piirilmelidir. Ayrca, zeytinya domatesin daha iyi zmlenmesini salar.
Mantarlar itake, maitake, enoki, krimini, portobello, istiridye ve kayn trnden mantarlarn tm, baklk hcrelerinin oalmasn ve etkinliini tevik eden polisakaridler ve lentinian ierir. Bu mantarlar Japonyada sklkla baklk sistemini desteklemek iin kemoterapinin tamamlaycs olarak kullanlmaktadr (maitake ve kayn mantarlar baklk sistemi zerinde herhalde en belirgin etkiyi yaratmaktadr). Otlar ve baharat Biberiye, kekik, mercankk, fesleen, nane, trlarn borlu olduklar terpen familyasnn uucu yalar bakmndan ok zengindir. Bunlar kanserli hcrelerde apoptosisi tevik eder ve komu dokular kuatmak iin ihtiya duyduklar enzimleri bloke ederek yaylmalarn azaltrlar. Biberiyedeki karnosol de gl bir antioksidan ve anti enflamatuardr. Baz kemoterapilerin etkililiini artrma kapasitesi kantlanmtr. Maydanoz ve kereviz, apigenin ierir; bu, apoptosisi tevik eden ve Gleevec adl ilacnkine benzer bir mekanizmadan yararlanarak anjiyogenesisi bloke eden bir anti-enflamatuardr. Omega-3ler Yal balklarda (ya da kaliteli saf balk yalarnda) bulunan uzun zincirli omega -3ler iltihab azaltr.
Hcre kltrlerinde, ok eitli tmrlerde (akcier, meme, kolon, prostat, bbrek, vb.) kanserli hcrelerin bymesini geciktirir. Tmrlerin metastaz eklinde yaylmasn azaltmaya da yarar. nsanlar zerinde yaplan pek ok aratrma, en az haftada iki kez balk yiyenlerde birka kanser riskinin ok daha dk olduunu gstermektedir.
Dikkat: balk ne kadar bykse (rnein orkinos, ama zellikle kpekbal ve klbal), besin zincirinde o kadar yukardadr ve okyanus dibinde bol miktarda bulunan cva, PCBler ve diyoksinle o kadar kirlenmitir. En iyi yal balk kaynaklar istavrit ve sardalye (omega -6 bakmndan ok zengin olan ayiei yanda deil de zeytinyanda muhafaza edilmesi kouluyla, konserve sardalye dahil) gibi kk balklardr. Somon da iyi bir omega-3 kaynadr ve kirlenme dzeyi hala kabul edilebilir. Dondurulmu balklar muhafaza sresi iinde yava yava ierdikleri omega-3leri kaybederler.
Keten tohumu, ksa zincirli bitkisel omega -3 ve lignan bakmndan zengindir. Bu fitostrojenler, kanserin gelimesini tevik eden hormonlarn zararl etkisini azaltr. Dzenli keten tohumu kullanmnn prostat tmrlerinin bymesini kayda deer biimde yavalatt bulgulanmtr. Probiyotikler Barsaklar normalde, sindirime yardmc olan ve dzenli barsak hareketlerini kolaylatran dost bakteriler ierir. Bunlar baklk sisteminde nemli bir dengeleyici rol de oyna rlar. Bu bakterilerin en yaygn olanlar laktobasillus asidofilus ile laktobasillus bifdustur. Bu probiyotiklerin kolon kanseri hcrelerinin bymesine ket vurduu kantlanmtr. Barsak hareketlerini kolaylatrmadaki etkileri, barsaklarn yiyecek lerdeki kanserojen maddelere maruz kalma sresini azaltarak kolon kanseri riskini de drr. Bylelikle probiyotikler toksinlerden arnmada da bir rol oynarlar. Organik yourtlar ve kefir, probiyotik kaynaklardr. Soya yourdu genellikle probiyotiklerle zenginletirilmitir. Bu deerli bakteriler lahana turusu ve kimide de bulunur. Son olarak, kimi yiyecekler probiyotiktir, yani probiyotik bakterilerin oalmasn tevik eden frktoz polimerleri ierirler. rnein sarmsak, soan, domates, kukonmaz, muz ve buday gibi. Krmz Meyveler ilek, ahududu, brtlen, yabanmersini ve yaban zm, ellajik asit ve ok sayda polifenol ierir. Bunlar kanserojen maddeleri yok edici mekanizmalar uyarr ve anjiyogenesise ket vurur. Antosiyanidinler ve proant osiyanidinler de kanserli hcrelerde apoptosisi kolaylatrr. Krmz meyveler, meyve salatalarna ya da ara n yiyeceklerine kan ekerini ykseltmeden taze, tatl bir tat verir. Krmz meyvelerin dondurulmas anti kanser molekllere zarar vermediinden, kn taze yerine donmular tketilebilir. Turungiller Portakal, mandalina, limon ve greyfurt, anti-enflamatuar flavonoidler ierir. Kanserojen maddelerin karacier tarafndan arndrlmasn da tevik eder. Mandalina kabuundaki flavonoidlerin tanjeritin ve nobiletin beyin kanseri hcrelerine girdii, apostosis yoluyla lmlerini kolaylatrd ve komu dokular istila etme potansiyellerini azaltt gsterilmitir. (Kabuunu kullanacaksanz, mutlaka organik mandalinalar tercih edin.) Nar Suyu Narsuyu Fars tbbnda binlerce yldr kullanlmaktadr. Antienflamatuar ve antioksidan zellikleri gibi, (dierleri arasnda), en iddetli biimlerinde bile prostat kanserinin gelimesini epeyce azaltma
Sayfa 21
kapasitesi de dorulanmtr. nsanlarda, nar suyunun her gn tketilmesi yerlemi bir prostat kanserinin yaylmasn % 67 orannda yavalatr. Krmz arap Krmz arap, u nl resveratrol da dahil olmak zere pek ok polifenol ierir. Bu polifenoller mayalanma yoluyla dar kar; dolaysyla araptaki konsantrasyonlar zm suyuna gre ok daha fazladr. zmn kabuu ile ekirdeklerinden elde edildii iin, beyaz arapta daha az polifenol bulunur. arab muhafaza etmek iin kullanlan yntemler onu oksijenden korur; bu da resveratroln, polifenollerinin ounu kaybetmi olan ya ya da kuru zmde olduu gibi hzl oksidasyona maruz kalmamas anlamna gelir. Resveratrol, salkl hcreleri yalanmaya kar koruduu bilinen (sirtuin adl) genler zerinde etkilidir. NF-KappaBnin etkisini engelleyerek kanserin aamal geliimini balang, gelime, yaylma de yavalatabilir. Kullanm tavsiyesi: Bu sonular gnde bir kadeh krmz arap tketiminden sonra elde edilenlere benzer konsantrasyonlarda gzlenmitir (kanserde arta neden olabileceinden, gnde bir kadehten fazlas tavsiye edilmez). klimin nemli olduu Burgonya blgesinin arab (Pinot Noir), resveratrol bakmndan zellikle zengindir. Bitter ikolata Bitter ikolata (%70in zerinde kakao) belli sayda antioksidan, proantosiyanidin ve pek ok polifenol ierir (bir para ikolatada, bir kadeh krmz araptakinden iki kat fazla ve bir fincan gereince demlenmi yeil aydaki kadar polifenol bulunur). Bu molekller kanserli hcrelerin bymesini yavalatr ve anjiyogenesisi snrlar. Gnde 20 gramlk tketim (bir tabletin bete biri), kabul edilebilir miktarda kalori verir. Salad doyum ounlukla bir ekerleme ya da tatlya gre daha fazladr ve itah kesmekte daha etkilidir. Glisemik endeksi (kan ekeri dzeyini ykseltip zararl inslin ve IGF zirvelerine yol ama kapasitesi) hafif, beyaz ekmee gre ok daha dktr.
Dikkat: ikolatann stle kartrlmas kakao molekllerinin yararl etkilerini yok eder. Stl ikolatadan kann. Kullanm tavsiyesi: Yemekten sonra (yeil ayla birlikte) birka para bitter ikolata.
Anti-kanser Zihin Zihin-Beden Balants Aratrmalara gre, meme kanseri tehisi konan kadnlarn byk bir blm, bu hastaln krtaj, boanma, ocuklarn hastalanmas ya da ok bal olduklar bir ii kaybetme gibi byk bir stres sonucu ortaya kt kansndadr. Doktorlar da uzun sredir psikolojik stresi kanserle ilikilendiriyorlar. ki bin yl nce Romal hekim Galien, depresif insanlarn bu hastal gelitirmeye zellikle eilimli olduklarn gzlemlemitir. Hcre bozukluu eklindeki kanser tohumunun saptanabilir bir kanserli tmre dnmesi genellikle 10 ila 40 yl aras bir zaman alr. Salkl bir hcrede bu tohum, ya anormal genler yznden, ya da daha yaygn olarak radyasyona, evredeki toksinlere veya sigara dumanndaki bonzo(a)piren gibi dier kanserojen maddelere maruz kalnd iin oluur. Bu kanser tohumunu kendi bana yaratabilecek herhangi bir psikolojik etken imdiye kada r tespit edilmemitir. Bununla birlikte, psikolojik stres bu tohumun gelitii topra derinlemesine etkiler. Tandm hastalarn ou, Bernard gibi kanser tehisi ncesindeki aylar ya da yllarda zellikle stresli bir dnem
geirdiklerini hatrlyorlar. Stres genellikle korkun bir aresizlik duygusu yaratan skntlar dan kaynaklanr. Biroumuz zmsz grnen kronik bir anlamazlkla ya da boucu zorunluluklarla kar karya kalmzdr. Bu durumlar kanseri balatmaz, ama 2006da Natureda yaymlanan bir makalede gzlemlendii gibi, bugn artk bunlarn tmre daha hzl gelime olana saladn biliyoruz. Kansere katkda bulunan etkenler yle ok ve birbirinden yle farkldr ki, kimse bu hastalk iin kendini sulamamaldr. Yine de, kanser tehisi konmu bir kii, farkl bir yaam srmeyi renerek tedavisine katkda bulunabilir. Benim yapmak zorunda kaldm ey de buydu. Psiko-Nro-mmnolojinin Hareketli Beyni Bugn stresin kanserin gelimesi zerindeki etkilerini ok daha iyi anlyoruz. Stresin vcuttaki enflamatuar tepki gibi acil durum sistemlerini harekete geiren hormonlarn salglanmas na yol aarak, tmrlerin gelimesini ve yaylmasn kolaylatrd artk biliniyor. Stres ayn zamanda sindirim, doku onarm ve baklk sistemi gibi beklemeye alnabilecek btn o ilevleri de yavalatyor. Nrolojik ve bilind stres reflekslerini harekete geiren bu kimyasal maddeler, baklk hcreleri zerinde de etkili olur. Akyuvarlarn yzeylerinde stres hormonlarnn varln saptayan ve kan dolamnda bu hormon dzeylerinin dalgalanmasna gre tepki veren reseptrler vardr. Bu hcrelerin bazlar, enflamatuar sitokin ve kemokinleri serbest brakarak tepki verir. Doal katil hcreler noradrenalin ve kortizol tarafndan bloke edilir ve virslere ya da anormal ncl kanser hc relerine saldrmak yerine edilgen bir biimde kan damarlarnn eperlerine yapk kalrlar. Baklk Hcreleri ve Yaama stei Dr. Herberman ayrca, Washington dolaylarnda Candace Pertin Ulusal Kanser Merkezindeki laboratuarna yakn olan kendi laboratuarnda, kanserle psikolojik olarak daha iyi yzleebilen meme kanserli kadnlarda aktif doal katil hcrelerin, depresyona girip aresizlie kaplanlara kyasla sayca daha fazla olduunu or taya koydu. 2005te, Iowa niversitesinden Dr. Susan Lutgendor f, bu sonular yumurtalk kanseri olan kadnlarda da dorulad. Sevildiini ve destek grdn hisseden ve moralini yksek tutan kadnlarda doal katil hcrelerin says, kendini yalnz, terk edilmi ve duygusal bakmdan perian hissedenlere kyasla daha fazlayd. Her ey, baklk sisteminin akyuvarlarnn doal katil hcreler, T ve B lenfositler aresizlik duygusuna, yani hastal yenmek iin hibir ey yaplamayaca kansna ve ardndan yaama arzusunun yitirilmesine kar zellikle duyarl olduklarn iaret ediyor. Fare ya da kii hayatn artk yaanmaya demeyecei duygusuyla teslim olduunda, baklk sistemi de silahlarn brakr. Candace Pertin tanmlad gibi, bunlar gerekten de ayn beyinin iki zelliidir. Buna karlk yaama isteine yeniden kavumak, ou kez hastaln gidiatnda kesin bir dnm noktasnn habercisidir. Gemiten Gelen Yaralar yiletirmek Bir inceleme, bu tr duygusal ve psikolojik zorluklarla bouan kadnlarda meme kanseri riskinin dokuz kat fazla olabileceini gstermitir. Bu nedenle, kanserden kanmaya gayret ederken aresizlik psikolojisiyle savamak elzemdir. aresizlik Duygusu Travmatiktir Travma, hastann beyninde ac ve derin bir iz brakan bir ok (ya da bir dizi ok) iin kullanlan terimdir. Hayatn normal gidiat iinde yaanan kk zorlu klar ya da baarszlklar, kiiyi birka
gn rahatsz edebilir, ama beyin ifa yetisine sahiptir. Tpk kk bir yarann iz bile brakmadan kapanmas gibi, beyin de duygusal yaralar iyiletirecek doal bir mekanizmaya sahiptir. Bu yaralar kalc bir iz brakmaz ve genellikle hem olgunlamaya hem de kiisel geliime saik olutururlar. Duygusal yara iimizdeki derin yaamsal sreleri de etkiler. Tpk derideki bir kesiin onarm mekanizmalarn harekete geirmesi gibi, psikolojik bir yara da stres tepkisi mekanizmalarn devreye sokar: kortizol, adrenalin ve enflamatuar faktrler salglanr ve baklk sisteminde bir yavalama olur. Nature Cancer Reviews ve Lancet dergilerinde yaymlanan makalelerde gsterildii gibi, bu psikolojik stres mekanizmalar kanserin geliip yaylmasna katkda bulunabilir. Ne var ki, iyilememi travmalar kiiyi aslsz bir gszlk duygusuna geri gtrr. Gemite belki de gerek olan bu gszlk, imdiki zamann gerek bir yansmas deildir. Hastann bu yanlsamay fark etmesini salamak, terapinin anahtardr. (**) EMDRnin etkililii, bu satrlar yazdm srada, on sekiz kontroll alma ve alt meta -analiz tarafndan byk lde onaylanmtr. te yandan, dikkatin gz hareketleriyle (ya da EMDRde kullanlan baka tekniklerle) uyarlmas yoluyla travmatik anlarn hzla iyilemesini salayan mekanizma henz tam olarak akla kavuturulmam olsa da, birok hipotez sinirbilim aratrmalarnda etkin biimde irdelenmektedir. Yaam Gcyle Yeniden Balant Kurmak Stresten ne pahasna olursa olsun kanmak imkanszdr. Ama yaplabilecek ey, gerginlikleri dzenli olarak boaltmaktr. Deneyimler sayesinde, stresin zerimizden su gibi akp gitmesine izin vermeyi renebiliriz. Eski incede dnce szc iin kullanlan imge iki karakterden oluur: beyin ve kalp. Eski in felsefesi zihinsel faaliyeti aklla duygunun kaynamas olarak grrd. Modern tp bilimi bunun yalnzca iir deil, bedenin ileyiine dair derin ve yararlanlabilir bir sezgi olduunu kantlad. Bedenin Btn Beyinleri Aslnda kalp, bir tr kk, yar -zerk beyin oluturan 40.000 1 sinir hcresiyle donatlmtr. Bu sinir hcreleri sayesinde kalp, kafatasnn iinde barnan esas beyinle sk bir iliki halindedir. Baz kardiyologlar ve sinirbilimciler btnlemi bir kalp-beyin sisteminden bahsederler. Sonu olarak, kiinin btn drtleri, arzular, kararlar, kendine zg bir biimde evresindeki yaam srdrmeye alan bu molekllerin ileyiinin d tezahrnden ibarettir ve bunlar da sz konusu ileyii etkiler. Salk ise, btn bu alveriler arasndaki dengenin bir sonucudur. Uyumlu bir genel titreim; belirli bir organ iinde yer almayan, ama btn bu etkileimlerden ortaya kan bir ruh tur. imdiki Zamanda Kendine Odaklanmak genin ortaya kmasna yardm eden dengeyi korumann yollarn herkes renebilir. Son be bin yldr, Dounun yoga, meditasyon, tai i, ya da ikung gibi tm byk tbbi ve ruhsal gelenekleri, her bireyin kendi i varlnn ve bedensel ilevlerinin dizginlerini ele geirebileceini retiyor. Bu, sadece zihni younlatrarak ve soluuna odaklanarak baarlabilir. Bugn pek ok inceleme sayesinde biliyoruz ki, bu hakimiyet stresin etkisini azaltmann en iyi yollarndan biridir. Ayrca kiinin fizyolojisinde uyumu yeniden oluturmann ve sonu olarak, bedenin doal savunmasn kamlamann da en iyi yollarndan biridir. Fizyolojiye hakim olma srecinde ilk adm, dikkatini toplayp ieri evirmeyi renmekten ibarettir.
Joel ve Maymun Zi hni Gerekte neredeydi acaba, grld kadaryla ne iyerinde ne de evdeydi. Dikkatini ne konutuu veya yazt kiilere, ne de oluna verebiliyordu. Dolaysyla, bu uucu etkinlik deneyimi ii bo bir tampon blgede yaamaya benziy or olmalyd. Dou geleneklerinde buna maymun zihni denir. Bu haldeyken, kiinin dnceleri, kafesinin iinde saa sola srayan tedirgin maymunlar gibi, her yne gider. Pozitif dikkat, dokunduu her eye iyi gelen bir kuvvettir. ocuklar, kpekler, kediler, ounlukla bunu bizden daha iyi bilirler. Belli bir ama gtmeden, yaptklar bir resmi, bulduklar bir kemii ya da bahede yakaladklar bir fareyi bize gstermek iin yanmza gelirler. Kabat-Zinn, kiinin her gn kendi bana zaman geirmesinin radikal bir sevgi edimi olduunu srarla belirtiyor. Tek bana gerekletirilecek bir arnma ritelini her zaman tavsiye eden byk aman geleneinde olduu gibi, bu dnce dolu yalnzlk, bedenin iindeki ifa glerini uyumlu hale getirmenin temel kouludur. Soluk: Biyolojinin Kaps Yoga, meditasyon, ikung ve modern Bat yntemlerinde, kiinin ben liine alan kap solumadr. Srtnz dik olarak, Tibetli stat Sogyal Rinpochnin vakur duru dedii konumda rahata otur arak balayn. Bu konum, burun deliklerinden boaza, oradan bronlara, son olarak geri dnmeden nce akcierlerin dibine inen hava akna tam bir hareket zgrl verir. Youn bir dikkatle, yavaa iki derin nefes alarak gevemeyi balatn. Bir rahatlama, hafiflik ve esenlik duygusu gsnze ve omuzlarnza yerleecek. Bu egzersizi tekrarladka, soluunuzun dikkatiniz tarafndan ynlendirilmesine izin vermeyi reneceksiniz. Geverken, zihninizin altndan geen dalgalarla alalp ykselerek su stnde yzen bir yaprak gibi olduunu hissedebilirsiniz. Dikkatiniz her soluk alnza ve verilen uzun soluun bedenden nazike, yavaa, zarife ayr lna sonuna kadar elik eder, ta ki ince, zor alglanabilir bir soluktan baka bir ey kalmayana dek. Sonra bir duraklama olur. Bu duraklamada gitgide daha derinlere dalmay renirsiniz. Bedeninizle en mahrem temas ounlukla orada ksa bir sre kaldnzda hissedersiniz. Altrma yaptka, kalbinizin yllardr bkp usanmadan yapt gibi arparak yaam srdrdn hissedebilirsiniz. Sonra da duraklamann bitiminde, kk bir kvlcmn kendi bana parlayarak yeni bir soluma dngsn balattn fark edersiniz. Daima iinizde olan ve bu dikkat ve geveme sreci sayesinde belki de ilk kez kefettii niz yaam kvlcmnn ta kendisidir bu. Soluma, hem bilinli zihne kyasla tamamen zerk olan (sindirim ya da kalp atlar gibi, soluma da biz onu dnmesek bile sregelir), hem de irade tarafndan kolayca denetlenebilen yega ne vcut ii ilevdir. Beynin tabannda yer alan solunum kontrol merkezi, duygusal beyin ile bedendeki baklk sistemini de ieren organlar arasnda srekli dei toku edilen tm molekllere duyarldr. Solumaya dikkat etmek insanlar bedenlerindeki yaamsal srelerin nabzna yaknlatrr ve bilinli dnceye balar. Neyse ki, btn bunlarn gerekletiini grmek ve yararlanmak iin inanmak art deildir. Yoga ve meditasyon gibi egzersizlerle bedende olup bitenler arasndaki ilikiyi lmenin tamamen nesnel bir yolu var dr. Mantra ve Tesbih Duas 2006da, Ohio niversitesi ile ABDdeki Ulusal Salk Enstitnden Julian Thayer ve Esther Sternberg adl aratrmaclar, Annals of the New York Academy of Sciencesta biyolojik ritimlerin dalga bykl ve deikenlii konusundaki tm almalarla ilgili bir inceleme yaymlad lar. Vardklar sonuca gre, deikenlii oaltan her ey salk asndan pek ok yararla ilikilidir. zellikle de unlarla:
baklk sisteminin daha iyi ilemesi iltihabn azalmas kan ekeri dzeylerinin daha iyi denetlenmesi Bunlar, kanserin gelimesini engelleyen temel faktrd r.
Tm Meditasyonlar Birleiyor En eski isel farkndalk retisi yogadr. Sanskritede yoga, birlik ve i huzuru uruna bedenle zihni birletirme amal bir almalar kmesi her kiide doutan var olan st varlka giden, yol demektir. Bu gelenek, tek bir yol olmad ilkesini ne karr. Aksine, her kltr ve her birey kendine en iyi uyan yolu bulmaldr. Bu altrmalarn merkezindeki ortak nokta, dikkati geici olarak d dnyadan koparp seilmi meditasyon konusuna yeniden odaklanmaktr. Anahtar unsur, dikkatin kontroldr. Dikkatin titizce denetlenmesi sayesinde, bu yollarn her biri bedenin biyol ojik ritimlerinin entegrasyonunu ve uyumlu ileyiini destekleyen ayn i tutarllk haline girme olanan sunar. in pf noktas ne belirli bir tekniktir, ne de belirli bir uygulama biimi. Kanseri iyiletirebilecek bir sr, byl bir parola yoktur. Tantrik yogada bedenin tm enerjisini tam olarak hizaya getirebilecek bir pozisyon bulunmamaktadr. Bedenin kuvvetlerini seferber etmek iin elzem grnen ey, iimizde srekli titr een yaam gcyle temasmz her gn itenlikle, cmerte ve skunetle yenilemek ve onu saygyla selamlamaktr. Korkuyu Etkisiz Hale Getirmek Kanserle savamay renmek, iimizdeki yaam beslemeyi renmek demektir. Ama bunun i lle de lme kar bir sava olmas gerekmez. Bu renimi baarmak; hayatn zne dokunmak, onu daha da gzelletiren bir tamama ermilik ve huzur bulmaktr. Yaamak Bugn kanser szc lmle eanlaml deil artk. Ama glgesini artryor. Benim iin olduu gibi, birok baka hasta iin de bu glge hayatmz ve hayatta ne yapmak istediimizi, dnme frsatdr. lm gnmzde geriye haysiyetle, drst e bakabileceimiz ekilde yaamaya balama frsatdr. O gn huzur iinde veda edebileceimiz ekilde... Bu gereki tutuma, kansere yakalandktan sonra kendilerine verilen istatistiklerin ok tesinde hayatta kalm olan hemen herkeste rastladm: Evet, ngrlenden nce lebilirim. Ama daha uzun yaamam da mmkn. Ne olursa olsun, bundan byle hayatm olabildiince iyi yaayacam. Olacaklara hazrlanmann en iyi yolu bu. Anti-kanser Beden Birka ok basit sr, bedenimizle bu yeni ilikiye geii kolayla tracaktr. Dzenli olarak ve her yerde egzersiz yapn. lk adm, ok fazla egzersize ihtiyacmz olmadn kabul etmektir; nemli olan onu alkanlk haline getirmektir. Meme kanseri aratrmalar, haftada iki ila be saat normal hzda bir yryn nksetmeyi nlemekte gl bir etkisi olduunu gsteriyor. Kolay faaliyetleri deneyin. Yoga ya da tai i gibi bedeni yavaa uyaran egzersizler, durumlar ne olursa olsun neredeyse tm kanser hastalar tarafndan yaplabilir. Daha zorlayc faaliyetler kadar
etkili olduklarn gsteren bir inceleme yoktur, ama bedenle ve onun enerjileriyle zenli bir temas korurlar. Sonu Kanser tehdidi altndaki kiilere yardm etmek, bize artk salmz destekleyecek bir evre salayamayan yaral gezegenimizi kurtarmak iin hangi esaslar aklmzda tutmalyz? Bu kitapta sunduum ve kendimi korumak iin her gn kullandm fikirler, noktada zetlenebilir: iimizdeki arazinin nemi bilincin etkileri doal glerin sinerjisi imizdeki Arazinin nemi Tibetli meslektalarm, belirli bir hastal belirli bir mdahale ya da ilala tedavi eden Bat tbbnn bir kriz durumunda son derece etkili olduunu gnlden kabul ediyorlar. Apandisit iin ameliyat, verem iin penisilin, akut alerjik reaksiyon iin epinefrin sayesinde, bu tp her gn pek ok hayat kurtaryor. Ama kronik bir hastalkla urarken de snrlarn hemen belli ediyor. Kanserin gelime mekanizmalarna ilikin son keifler de bizi benzer bir sonuca gtrmektedir. Kanser tam anlamyla kronik bir hastalktr. Tm abalarmz tmrlerin taranp tedavi edilmesine odaklayarak kanseri yok etmemiz pek olas deildir. Burada da araziyle ilgilenmemiz gerekir. Dnya Kanser Aratrmalar Fonunun 2007 raporunda vurguland gibi, bedenin savunma mekanizmalarn glendiren yaklamlar, ayn zamanda nleyici ve tedavi edici temel katklardr. Doal srelere dayandklar iin, nlem ile tedavi arasndaki snr yok ederler. Bir yandan hepimizin iinde tad mikro tmrlerin gelimesini engellerler (nlem); dier yandan ameliyat, kemoterapi ya da radyoterapinin kanserin nksetmesini nlemekteki yararlarn artrrlar (tedavi). Bu adan bakldnda, bizler paradoksal olarak Bat tbbnn muhteem baarlarnn kurbanyz. Ameliyat, antibiyotikler, radyoterapi olaanst ilerlemelerdir; ama bunlar bizi bedenin kendi ifa gcn hafife almaya yneltiyor. Yine de hem tbbi ilerlemelerden hem de bedenin doal savunmalarndan yararlanmak sizi ikna etmi olduumu umuyorum mmkndr. Bilincin Etkileri Her birimiz korunmak ve kendimize bakmak iin kanser konusundaki bu bilgi devriminden yararlanabiliriz. Ama bunun iin ilk olarak bir bilin devrimi gereklidir. Her eyden nce, iimizdeki yaamn deeriyle gzelliini n bilincine varmalyz. Ona dikkat edip, bize emanet edilen bir ocua bakyormu gibi ilgi gstermeliyiz. Bu bilin fizyolojimize zarar verip kanseri tevik etmekten kanmamza yardmc olur. Yaam gcmz besleyen ve destekleyen her eyi benimsememizi salar.
Sayfa 27

Anti Kan Ser

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anti Kan Ser

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Anti-kanser

yeni bir yaam tar z David Servan-Schreiber

Tatlandrlm iecekler: sanayi rn meyve sular, sodalar Yemekler dnda alkol

MEYVELER Elma armut eftali nektarin ilek ananas, kiraz ahududu zm

You might also like