1

MEDEN HUKUK Sosyal hayat dzenleyen kurallar unlardr: 1) Din Kurallar 2) Ahlak Kurallar yaptrmlar (meyyideleri) manevidir !) "#r$ Kurallar %) &ukuk Kurallar yaptrm maddidir (kendilerine uyulmas devlet kuvveti yardmyla sa'lana(ilen kurallardr) Hukuk: )nsanlar arasndaki ilikileri dzenleyen maddi yaptrml (uyulmas zorunlu)* $enel* soyut ve srekli kurallar (tndr &ukuk kelimesi +eitli anlamlarda kullanlmaktadr: 1) Mspet Hukuk (Poziti !ukuk"#rrlkte ola$ !ukuk): ,ir lkede (elli (ir zamanda yrrlkte (ulunan yazl %e yazsz !ukuk kurallar$$ tm$e &irde$ %erile$ isimdir Do$matik hukuk (ilimi yrrlkteki hukuku in-eler . halde ms(et hukuka Sade-e yazl olan hukuk kurallar *#rne'in kanunlar *kanun hkmndeki kararnameler*tzkler ve y#netmelikler de'il yazl olmayan hukuk kurallarda yani #r/ ve adet hukukuda $irer ') Me%zu Hukuk: ,ir lkede (elli (ir zamanda yrrlkte (ulunan* yetkili (ir makam tara/ndan konulmu olan yazl hukuk kurallarn i/ade eder 0r/ ve adet hukuku mspet hukuka dahil olup mevzu hukuk i+inde yer almaz () )a&ii Hukuk (deal !ukuk): .lmas $ereken (de le$e /eranda) hukuk kurallarn i/ade eder *) )ari!i !ukuk: 1rrlkten kalkm olan hukuktur HUKUKUN D+,,+-. 1) Kamu Hukuku: Devlet ile (ir kii veya di'er (ir devlet arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna denir Devlet ile kiinin $irmi oldu'u (ir hukuki ilikinin kamu hukukuna dahil ola(ilmesi i+in devletin s#z konusu ilikiye kamu kudretinin sahi(i olarak $irmesi $erekir 0r Kamulatrma ilemi (ir kamu hukuku ilikisidir 2ara/lar arasnda altlk stlk durumu ortaya +kar Kamu Hukuku$u$ +lt Dallar 1) Anayasa &ukuku 2) )dare &ukuku !) 3eza &ukuku %4) 5sul &ukuku a4 6edeni 5sul &ukuku (4 )-ra 7 )/las &ukuku -4 3eza 1ar$lamas (muhakemesi) hukuku 84 Devletler "enel (umumi) &ukuku 94 :er$i &ukuku ') /zel Hukuk: ,ir kii ile di'er (ir kii arasndaki ilikileri dzenleyen hukuktur 0zel hukukta tara/lar arasnda eitlik ilkesi s#z konusudur /zel Hukuku$ +lt Dallar 1) 6edeni &ukuk: 0zel hukukun en $eni ve en #nemli daldr a4 Kiiler hukuku (4 Aile hukuku -4 6iras hukuku d4 ;ya hukuku 2) ,or+lar &ukuku !) 2i-aret &ukuku a4 2i-ari )letme &ukuku (4 Kymetli ;vrak &ukuku -4 <irketler &ukuku d4 Deniz 2i-aret &ukuku

e4 Si$orta &ukuku %) Devletler 0zel &ukuku 0az !ukuk dallar ise karma $iteliktedir: 14 ) &ukuku 24 =ikri &ukuk !4 &ava &ukuku %4 ,anka-lk &ukuku 84 2oprak &ukuku 1

H+K K+1-+M. 1E H+KK.N )2-,E- Hak: &ukuk dzeni tara/ndan kiilere tannm olan yetkilerdir &ukukta hak sahi(i ola(ilen ve (or+ altna $ire(ilen varlklara ahs (kii) denir /r$ek &aklar :Mlkiyet do'duklar ki6iyehukuk ta$$a$ kurallarna &ir !aktr:Mesala $#re kamu&u haklar ki6i &u ve mlkiyet #zel haklar !akk$ diye ikiye !erkese ayrlr: kar6 ileri sre&ilir 1) Kamu !aklar: Kamu hukukundan do'an haklardr 0r Se+me4se+ilme* memur olma hakk a)Kiisel kamu haklar ()Sosyal ve ekonomik kamu haklar -)Siyasal Kamu haklar ') /zel !aklar: 0zel hukuktan do'an haklardr 0r Ala-ak hakk* mlkiyet hakk* kiilik haklar* /ikri haklar zel haklardan yararlanmada herkes eit olduu halde, kamu haklarndan yararlanmada herkes eit deildir. Kamu haklarndan yararlanmak iin vatanda olmak ve hukuk dzenince belirlenen koullar tamak gerekir. /zel Haklar$ )rleri +) /zel !aklar ileri srle&ile3e4i 5e%re &akm$da$ mutlak !aklar %e $is&i !aklar olmak zere ikiye ayrlr: 1" Mutlak Haklar: Sahi(ine maddi veya $ayri maddi mallar zerinde veya kiiler zerinde en $eni yetkileri veren ve herkese kar ileri srle(ilen haklardr /-NEK:(+) ;(0)<ye &ir kitap satp teslim etti4i$de (0) &u kitap zeri$de &ir ay$i !akka = mlkiyet !akk$a" sa!ip olur:Kitap zeri$deki mlkiyet !akk ile (0) di4er &t$ i$sa$lara ileri sre&ile3e4i &ir !ukuki ili6ki i5i$e 7irmi6 olur:(0) malik oldu4u i5i$ kitap zeri$de diledi4i 7i&i tasarru ede&ilir:(+) >da da da!il di4er ki6ileri$ (0)<$i$ mlkiyet !akk$ i!lal etmemesi 7erekir: a" Mallar zeri$deki mutlak !aklar &ukuki anlamda mal> parayla #l+le(ilen ve (akalarna devredile(ilen eylere denir ,ir kimsenin parayla #l+le(ilen hak ve (or+larnn tmne mal%arl4 (mamelek) denir Kii #ln-e $eride (rakt' malvarl' tereke ismini alr aa" Maddi mallar zeri$deki mutlak !aklar 6addi mal> elle tutulup $#zle $#rle(ilen eylerdir 6addi mallara hukukta e6ya denir ;yalar zerindeki mutlak haklara ay$i !ak denir Ayni haklar kanunda snrl olarak saylmtr Ayni haklar sa!i&i$e ta$d4 yetki$i$ kapsam$a 78re ikiye ayrlr ,ir ayni hak sahi(ine kullanma* yararlanma ve tasarru/ta (ulunma yetkilerinden hepsini veya (azlarn verir ,u yetkilerden hepsini (irden sahi(ine veren ayni hak mlkiyet !akkdr 6lkiyet hakkna sahip (ulanan (ir kimse (malik) (u hakkn konusunu tekil eden eyay hukukun tespit etti'i snrlar i+inde kalmak artyla diledi'i $i(i kullana(ilir*ondan diledi'i $i(i /aydalana(ilir*onunla il$ili diledi'i tasarru/ta (uluna(ilir:0rne'in (u eyay sata(ile-e'i $i(i veya (a'laya(ile-e'i $i(i (u eyay tahrip dahi ede(ilir Sahi(ine kullanma ve?veya yararlanma yetkisi veren ayni haklara ise s$rl (ma!dut) ay$i !aklar denir Snrl ayni haklar kendi arasnda +e ayrlr: 1" rti ak Haklar a4 Ayni )rti/ak &aklar (0rnek :"ayrimenkul lehine tesis edilmi olan @A "e+it &akkAA (4 <ahsi )rti/ak &aklar (0rnek :)nti/a &akk) -4 Karma )rti/ak &aklar ( 0rnek :Bst &akk) 24 9ayrime$kul Mkelle iyeti ()a6$maz yk): ,ir $ayrimenkul malikinin mlk dolaysyla o $ayrimenkul karlk olmak zere (ir (akas lehine (ir ey yapmaya veya vermeye me-(ur olmasdr (" -e!i$ Haklar a4 6enkul (2anr) Cehni (4 "ayrimenkul (2anmaz) Cehni 4 )potek 4 )potekli ,or+ Senedi 4 )rat Senedi &&" Maddi olmaya$ (7ayr maddi) mallar zeri$deki mutlak !aklar

! 6addi olmayan mal> /ikir veya zeka rn olan mallardr ,unlara eser de denir 0r ,ir (este-inin (estesi* (ir ressamn yapt' resim zerindeki haklar ,u +eit mallar zerindeki mutlak haklara ikri !aklar denilmektedir &" Ki6iler zeri$deki mutlak !aklar aa" Ki6i$i$ ke$di 6a!s zeri$deki mutlak !aklar: ,u haklara kiilik haklar denir Kiilerin maddi4 manevi ve iktisadi (tnlkleri zerinde sahip olduklar haklar ki6ilik !akk olarak isimlendirilir 0r Kiinin v-ut taml'* ismi* resmi zerindeki haklar &&" Ki6i$i$ &a6kas$$ 6a!s zeri$deki mutlak !aklar &ukuk dzeni (irtakm nedenlerle korunmaya muhta+ durumda (ulunan kimseler zerinde kiilere (az mutlak haklar vermitir 0r :elayet hakk* vesayet hakk :eli ve vasi* velayet ve vesayet altnda (ulunan kiilerin yasal temsil-ileridir :elayet ile vesayet arasnda (ir takm /arkllklar (ulunmaktadr ;n #nemlileri unlardr: 4 :elayet hsmlktan do'an ve kural olarak do'umla (irlikte kendili'inden meydana $elen (ir #zel hukuk kurumu oldu'u halde vesayet* (az se(ep ve hallerin (ulunmas durumunda mahkeme kararyla do'an ve esas olarak kamu hukukuna $iren (ir kurumdur 4 :elayet kural olarak k+kler* istisnaen de kstlanm er$in +o-uklarn korunmasna y#nelik oldu'u halde vesayet* kural olarak kstlanm er$in kiilerin* istisnaen velayet altnda (ulunmayan k+klerin korunmasna ilikindir 4 :elinin +o-u'a ilikin yetki ve $#revlerinin kapsam $eni oldu'u halde* vasinin +o-u'a ait yetki ve $#revleri daha snrldr 4 :elinin +o-u'un mallarn kullanma haklar oldu'u halde vasinin (#yle (ir hakk yoktur 4 :eliler kural olarak +o-u'un mallarnn y#netiminde hesap ve teminat vermek zorunda olmadklar halde vasiler* vesayet altndaki kiinin mallarnn de/terini tutmakla ve zaman zaman (u konuda rapor dzenleyerek sulh mahkemesine (vesayet makam) hesap vermekle ykmldrler 4 :eli +o-u'u temsil yetkisini kullanrken kural olarak mahkemenin iznini almak zorunda olmad' halde vasi* (az ilemleri yaparken sulh* (az ilemleri yaparken de hem sulh hem de asliye mahkemesinin (denetim makam) iznini almak zorundadr 4 :elinin velayet $#revi nedeniyle -ret istem hakk (ulunmad' halde vasinin vesayet $#revi se(e(iyle (#yle (ir hakk vardr 4 :elinin velayet $#revinden isti/as s#z konusu olmad' halde vasi olarak atanan kiinin artlar varsa vasili'i ka(ulden ka+nma hakk oldu'u $i(i* isti/a etmesi de mmkndr ')Nis&i (?a!si) Haklar 6utlak haklardan /arkl olarak an-ak tara/lar ((elli (ir kii veya kiiler) arasnda ileri srle(ilen haklardr ,u haklar #zellikle (or+ ilikilerinden do'arlar 0r ala-ak hakk Dis(i haklar kural olarak +n- kiilere kar ileri srlemez =akat kanunda snrl sayda olmak zere (elirtilen u nis(i haklar ise tapuya erh verildikleri takdirde ! kiilere kar da ileri srle(ilir hale $elirler ,u haklara ku%%etle$dirilmi6 $is&i !aklar denir ,u haklarn (al-alar> s#zlemeden do'an /Aa (#n alm hakk),ir $ayrimenkulun +n- (ir ahsa satlmas halinde *hak sahi(ine o $ayrimenkulu #n-elikle satn ala(ilme yetkisi verir* ve/a ($eri alm hakk) kendisine ait (ir $ayrimenkulu (ir (akasna devreden kiinin devretti'i (u $ayrimenkulu daha sonra tek tara/l (ir irade (eyan ile $eri ala(ilmesidir* itira (alm hakk)hak sahi(ine tek tara/l irade (eyan ile (ir $ayrimenkulu satn ala(ilmesi yetkisi verir* kira* $ayrmenkul sat vaadi* (a'layana r-u (d#nme) ve ipotekte (oalan dere-eden (ser(est dere-eden) yararlanma hakk* arsa pay karl' inaat s#zlemesinden do'an inaat hakk* payl tanmazlarda kullanma* yararlanma ve y#netime ilikin kararlar* payl mlkiyetin devamna y#nelik s#zlemeler* yasal #nalm hakkndan /era$at s#zlemesi /-NEK:(0) ;(+) >ya &ir s8zle6me ile i6tira !akk ta$m6tr:0u !ak &ir $is&i !aktr:(+) &u !akk$ sade3e (0) >ye kar6 ileri sre&ilir:(0) &u 7ayrime$kulu (@)<ye satm6 %e temlik etmi6se (+) &u !akk$ (@) >ye kar6 ileri sremez:+$3ak &u !ak i5i$ tapuya 6er! %erilmi6 ise (0) 7ayrime$kulu$ mlkiyeti$i (@) >ye de%retmi6 olsa &ile (+) i6tira !akk$ kulla$arak (@) >yi 7ayrime$kulu ke$disi$e de%retme &or3u alt$a soka&ilir: 0) /zel !aklar kulla$lmalar$a 78re de%redile&ile$ !aklar %e de%redilemeye$ !aklar 6ekli$de ikiye ayrlr: 1) De%redile&ile$ !aklar Sahi(i tara/ndan (akalarna devredile(ilen* miras yoluyla da miras+lara $e+en haklara de%redile&ile$ !aklar denir ,u haklar temsil-i vastasylada kullanla(ilir 6alvarl' haklarnn +o'u (0r Ala-ak hakk* rehin hakk* mlkiyet hakk) devredile(ilir niteliktedir Da/aka hakk* inti/a hakk ve skna hakk (oturma hakk) ise mal varl' hakk olmasna ra'men (akalarna devredilemezler

" ') De%redilemeye$ !aklar (Ki6iye 0a4l Haklar) 0zel haklardan (ir ksm ise (akalarna devredilemedikleri $i(i miras yoluyla da miras+lar $e+mez ,unlara devredilemeyen (6a!sa &a4l !aklar) haklar denir 0r Kiilik haklar* na/aka hakk* inti/a ve skna(oturma) hakk Devredilemeyen haklardan (ir ksm ise mnhasran (o kiiye sk skya (a'l) ahsa (a'l haklardr ,u haklar kural olarak kanuni temsil yoluyla ile dahi kullanlamayan haklardr 0rn (oanma hakk* nian (ozma hakk* nese(in reddi hakk* kazai (yar$sal) rt talep etme hakk (u niteliktedir <ahsen kullanla-ak haklarda karar verme yetkisi (akasna tannamaz +$3ak; !ak sa!i&i; !akk$ kulla$maya karar %erirse; &u$u$ kulla$lmas ile il7ili i6lemleri yapmak zere &ir ki6iyi yetkili kla&ilir =akat (az ilemlerde ilemin $er+ekletirilmesi i+in (ile temsil-i kullanlmasna ilemin niteli'i izin vermez 0r evlenme* vasiyetname yapma /r$ek :(+) &o6a$ma karar$ %erdikte$ so$ra ya$i 6a!sa sk sretle &a4l ola$ &o6a$ma !akk$ kulla$maya karar %erdikte$ so$ra &o6a$ma da%as$ a5p yrtmek zere &ir a%ukata %ekalet %ere&ilir: /r$ek :+$3ak &az 6a!sa &a4l !aklar temsil3i kulla$lmas$a kesi$likle izi$ %ermez:(+) temsil3i %astasyla e%le$me akdi$i ;$i6a$la$ma akdi$i yapamaz:+y$ 6ekilde (+)<$$ temsil3isi (+) ad$a %asiyet$ame dze$leyemez

@) /zel !aklar kulla$lmas$$ etkisi &akm$da$ da ye$ilik do4ura$ !aklar %e alelade !aklar olmak zere iki ksma ayrlr: 1) #e$ilik do4ura$ !aklar (i$6ai !aklar) Sahi(ine tek tara/l irade (eyan ile yeni (ir hukuki durum ortaya +karmak veya var olan hukuki durumu de'itirmek ya da sona erdirmek yetkisi veren haklara ye$ilik do4ura$ !ak denir 1enilik do'uran haklarn kullanlmas kural olarak arta (a'l tutulamaz ,u haklar i+in prensip olarak zamanam s#z konusu olmaz 1enilik do'uran haklar usulne uy$un (i+imde kullanlmakla sona ererler ,#yle (ir hak kullanlp* sonu+ do'urduktan sonra (undan $eri d#nlemez 1enilik do'uran haklar +e ayrlr> a" Kuru3u #e$ilik Do4ura$ Haklar: 1eni (ir hukuki durum meydana $etiren haklardr 0r )tira (alm)* /Aa (#n alm) ve ve/a ($eri alm) haklar :: 6tira Hakk (alm) hak sahi(ine tek tara/l irade (eyan ile (ir $ayrimenkul satn ala(ilme yetkisi verir ? a Hakk(8$alm 8$3elikli alm) ise (ir $ayrimenklun +n- (ir ahsa satlmas halinde hak sahi(ine o $ayrimenkul #n-elikle satn ala(ilme yetkisi verir ,ir anlamda </a hakk arta (a'l itira sayla(ilir ,u art $ayrimenkulun +n- ahsa satlmasdr </a hakk Kanuni /a ve akdi /a olmak zere ikiye ayrlr Kanuni /a mterek mlkiyette (ir hissedarn payn satmas halinde di'er hissedarlara o pay #n-elikle satn alma yetkisinin kanunen tannmasdr Akdi /ada ise (ir kimseye s#zleme ile #nalm hakk tannmaktadr 1e a (9erialm) Hakk :Kendisine ait (ir $ayrimenkulu (ir (akasna devreden kimsenin devretti'i (u $ayrimenkulu daha sonra tek tara/l irade (eyan ile $eri ala(ilme yetkisidir :e/a hakkda $ayrimenkulun eski sahi(inin kendi $ayrimenkulunu $eri ala(ilmesi i+in kendisine tannan (ir itira hakkdr &" De4i6tiri3i #e$ilik Do4ura$ Haklar: 6ev-ut (ir hukuki durumu de'itiren haklardr 0r Aypl maln aypszyla de'itirilmesi* se+imlik (or+larda se+im hakk /r$ek:(+) &ir yar6 kaza$mas !ali$de (0)<ye &ir &il7isayar %eya &ir otomo&il %erme ta!a!d$de &ulu$mu6tur:(+) se5me !akk$a sa!iptir:0u durumda (0) $i$ yar6 kaza$mas zeri$e (+)<$$ se5me !akk$ kulla$mas durumda &ir de4i6iklik yaratr:0u$da$ &8yle (+) >$$ edimi s$rla$m6tr: 3" 0ozu3u #e$ilik Do4ura$ Haklar: 6ev-ut (ir hukuki durumu ortadan kaldran haklardr 0r =esih* isti/a* azil ,az yenilik do'uran haklar ise dava yoluyla kullanlr ,unlara yenilik do'uran dava denir 0r ,oanma hakk* evlenmenin (utlann isteme hakk ') +lelade !aklar: Kullanlmalaryla yeni (ir hukuki durum oluturmayan haklardr MEDEN HUKUK 6edeni hukuk #zel hukukun en $eni ve en #nemli daldr 6edeni hukuk kendi i+erisinde> ahsn hukuku* aile hukuku* miras hukuku ve eya hukuku dallarn (arndrr

"

# Mede$i Hukuku$ #rrlk Kay$aklar +) +sli Kay$aklar ,unlar medeni hukuka ilikin (ir uyumazl'n +#zmnde ilk #n-e (avurula-ak kaynaktrlar 1" Ka$u$lar: 6edeni hukuk a+sndan en (ata $elen kanun % ;kim 1E29 tarihinde yrrl'e $iren ve hukuk devriminin temelini oluturan 6edeni KanunAdur 6edeni KanunAda 3ermen hukukunun etkisi $#rlr '" Ka$u$ !km$de karar$ameler (" )zkler (Nizam$ameler) *" #8$etmelikler ()alimat$ameler) A" 5ti!ad &irle6tirme Kararlar: ,unlar kanunlar $i(i Cesmi "azeteAde yaymlanrlar ve (enzer olaylarda (tn mahkemeleri (a'lar 0) )ali (ki$3il) Kay$aklar Asli kaynaklarda uyumazl'n +#zmnde (ir hkm (ulunamazsa tali kaynaklara (avurulur 1" /r %e +det Hukuku Alelade (ir $#r$ kuralnn #r/ ve adet kural niteli'ini ala(ilmesi i+in iki unsura ihtiya+ vardr: a" Maddi u$sur: Devamllk veya tekrarlanma yani srekli uy$ulama &" Ma$e%i U$sur:2oplumda var olan $enel inan Alelade adetlerin #r/ ve adet hukuku kural ola(ilmesi i+in ahslarn devaml suretle tekrarlanmakta olan (u davrana uymak zorunda olduklarna $enel olarak inanm olmalar lazmdr ;'er toplum vi-dannda (u davran (i+iminde (ulunmak $ere'i hakknda (ir inan+ yer etmemi ise o adetin (ir #r/ ve adet hukuku kural olarak yer etmesi mmkn de'ildir 0r/ ve adet hukuku ikin-i dere-ede (ir hukuk kayna'dr Kanun (olu'unu doldurur ,una #r/ ve adet hukukunun tamamlay- rol denir '" Hakimi$ #aratt4 Hukuk &akim kanunda veya #r/ ve adette olaya uy$ulana-ak (ir hkm (ulamazsa (hukuk (olu'u ortaya +kmas durumunda) kendi kanun koyu-u olsayd o olaya ilikin nasl (ir hkm $etire-ek idiyse ona $#re karar verir* hukuk yaratr &akim kendisine tannm olan (u yetkiyi kullanmamazlk edemez 1ani $erek yazl $erekse yazl olmayan hukuk kaynaklarnda (u hususda herhan$i (ir kaynak mev-ut olmad'ndan (en (u anlamazl' halledemiye-e'im diyemez ,una hakimin hak da'tmaktan ka+nmas denirki (#yle (ir halde zarara u'rayan tara/ hakim aleyhine tazminat davas a+a(ilir &akimin hukuk yaratrken (avura-a' ilk olanak* kanunun (enzer durumlar dzenlemek i+in koydu'u /akat #nndeki olay kapsamayan (ir hkmden #n-elik (evleviyet) veya kyas (#rnekseme) yolu ile yararlanmaktr ,aka (ir kanun hkmnden yararlanma imkan olmasa (ile kanunun ruhundan yararlana(ilir &akim yaratt' hukuk kuraln olaya uy$ular ve (una $#re karar verir S#z konusu karar* $erek hukuk yaratma artlar (ulunup (ulunmad'* $erek konulan kuraln yerinde olup olmad'* $erekse kuraln uy$ulannn uy$un olup olmad' a+sndan 1ar$tay tara/ndan temyiz denetimine ta(i tutula(ilir @) #ardm3 Kay$aklar ,avurulmas zorunlu olmayan kaynaklardr )kiye ayrlrlar: 1" 0ilimsel 78r6ler (doktri$"84reti) '" #ar7 kararlar MEDEN K+NUNUN 0+?,+N9.B H2K2M,E- 1: Madde: Hukuku$ uy7ula$mas %e kay$aklar &akim #nne $elen (ir uyumazlkta #n-e kanuna (her trl yazl hukuk kuralna) (akar Kanunda (ir hkm (ulamazsa #r/ ve adet hukukuna $#re* (u da yoksa kendisi kanun koyu-u olsayd nasl (ir kural koya-ak idiyse ona $#re karar verir Kanunda yer alan hkmlerin hepsi ayn nitelikte de'ildir Kanundaki hkmler niteliklerine $#re + ksmda in-elene(ilir a) Emredi3i !ukuk kurallar: Aksi tara/lar-a kararlatrlamayan* uyulmas zorunlu olan kurallardr "enellikle kamu yararnn* $enel ahlakn* zay/larn* kiili'in korunmasna hizmet eden ve ekle ilikin $etirilen hkmler* emredi-i hukuk kural #zelli'i tar ,ir hkmn emredi-i nitelik tayp tamad' kuraln i/ade ve yazl veya maddenin ama-ndan anlalr Dis(i emredi-i kurallarn aksi ise zay/ tara/ lehine olmak kouluyla kararlatrla(ilir &) #edek !ukuk kurallar: ,unlar kendi arasnda ikiye ayrlr: aa) )amamlay3 !ukuk kurallar: 2ara/lar-a aksi kararlatrla(ilen /akat kararlatrlmad' takdirde uy$ulanmas $ereken hukuk kurallardr 0r kural olarak s#zlemelerde tara/lar i/a yerini ser(est+e kararlatra(ilirler Kararlatrmamlarsa ,or+lar KanunuAnun i/a yerine ilikin tamamlay- kurallar devreye $irer

$ &&) #orumlay3 !ukuk kurallar: 2ara/ iradelerinden ne anlalmas $erekti'ine ilikin kurallardr 0r :ade olarak (ir ayn (a kararlatrlmamsa (undan kural olarak ayn (irin-i $n anlalr 3) )a$mlay3 !ukuk kurallar: &ukuki (ir kavram ya da kurumu tanmlayan kurallardr 0r srekli kalma niyetiyle oturulan yere ikamet$ah (yerleim yeri) denir Kanun* s8zyle %e 8zyle (ruhuyla) de'indi'i (tn konularda uy$ulanr Ka$u$u$ s8z (la z); kanunun a+k metni* a+k+a (elirli madde i/adeleridir Ka$u$u$ 8z ise* kanunun (tnne hakim olan ilkelere $#re (elirli (ir kuraln tad' anlamdr Kanunun ruhunun aratrlmasnda* kanunun sistemi* kanunun hazrlk +almalar* hkmn ama- ve yorumun yapld' zamandaki koullar dikkate alnr Kanunun i+ermi oldu'u hkmlerin $er+ek anlamlarn ortaya koya(ilmek i+in o hkmn yorumla$mas $erekir ,ir zihinsel /aaliyet olan yorum* (unu yapan or$anlara $#re yasama yorumu; &ilimsel yorum; yar7sal yorum olmak zere +e ayrlr 2% Anayasasyla me-lise yasama yorumu yapma yetkisi verilmiti* 91 ve F2 Anayasalarnda (u yorum yetkisi kaldrlmtr #orum Metodlar: 1orumlama yaparken kullanlan y#ntemlerdir 1) ,a zi (9ramatikal) #orum: Kanunun kulland' kelime ve deyimlerden yararlanlarak yaplan yorumdur ') Ma$tki #orum: 6antk kurallarna $#re yaplan yorumdur () +ma5sal (9ai) #orum: Doktrinde ve uy$ulamada ka(ul edilen (u yorum y#ntemi* !km$ ama3$a %e koru$mas 7ereke$ me$ aate $#re yorum yaplmas esasn (enimser Ama-n tespiti noktasnda* s(Gekti/ ve o(Gekti/ tarihi yorum* zamana $#re o(Gekti/ yorum ve ser(est yorum y#ntemleri ileri srlmtr ': Madde: Drstlk kural (o&Cekti iyi $iyet) &erkes haklarn kullanrken ve (or+larn yerine $etirirken drstlk kurallarna uymak zorundadr Drstlk KuralD (ir hak sahi(inin hakkn kullanrken veya (or+lunun (or-unu i/a ederken drst* makul ve orta zekal (ir insandan (eklenen hareket tarzna $#re davranmasdr Drstlk kuralD !aklar$ kulla$lmas; &or5lar$ i as; s8zle6meleri$ tamamla$mas; yorumla$mas; de4i6e$ ko6ullara uyarla$mas (empre%izyo$); ka$u$u$ yorumla$mas %e &o6luklar$$ doldurulmas; ka$u$a kar6 !ile$i$ 8$le$mesi durumlar$da uy7ulama ala$ &ulur ,ir hakkn a+k+a k#tye kullanlmasn hukuk dzeni korumaz ,ir hak drstlk kuralna aykr kullanlrsa k#tye kullanlm olur ,ir hakkn k#tye kullanld'n ka(ul etmek i+in /ailin kusurlu olmas #zellikle zarar verme kasdnn (ulunmasna $erek yoktur Ayr-a* (irine zarar verilmi olmas veya zarar tehlikesi (ulunmas da hakkn k#tye kullanld'nn ka(ul i+in zorunlu (ir art de'ildir Drstlk kural ve hakkn k#tye kullanlmas hakim tara/ndan reAsen nazara alnr
/r$ek:Fkulu$ ka$ti$i$de oturmakta ola$ a!met &ozuk paras olamad4 i5i$ arkada6 me!met >te$ AGGG lira 8d$5 (karz) alm6 %e &or3u$u ertesi 7$ 8deye3e4i$i %aad etmi6tir:+!met AGGG liralk &u &or3u$u ertesi 7$ sa&a!a kar6 saat *<te Me!meti$ e%i$e 7iderek o$u uykuda$ uya$drarak 8demeye kalk6rsa 0u Hareket F&Cekti Hs$iyet Kural$a uymaya3aktr:Me!met !er $e kadar &u suretle &or3u$u 8demekte ise de sa&a!a kar6 ala3akly yata4$da$ kaldrarak o$u ala3a4$ ta!sil etmeye zorlamas orta zekal akl &a6$da yapa3a4 da%ra$6 &i5imi olamaz:

(: Madde: E&Cekti iyi $iyet Durumun $erektirdi'i #zeni $#sterdi'i halde* (ir hakkn kazanlmasna veya (aka (ir hukuki sonu-un $er+eklemesine ait (ir en$eli (ilmemeye s(Gekti/ iyiniyet denir An-ak durumun $ereklerine $#re kendisinden (eklenen #zeni $#stermeyen kimse iyi niyet iddiasnda (ulunamaz . halde (ir kimse hakkn kazanlmas i+in $erekli olan unsurlarn mev-ut oldu'unu veya hakkn kazanlmasn #nleyen (ir hususun mev-ut olmad'n zannediyor*yani (u hususta @A(il$isizlikAA*veya yanl (ir (il$iye sahip (ulunuyorsa o kimse hsniyetlidir An-ak (u (il$isizli'in veya yanl (il$i sahi(i olmann (izzat o kimsenin @A kusurundan ileri $elmemi olmasda lazmdr . halde (u kimse (iraz dikkat etmi olsayd yanl (ir (il$i sahi(i olmaya-ak idiyse artk hsniyetli saylamaz ,u durum hakim tara/ndan reAsen dikkate alnr S(Gekti/ iyi niyet da!a 5ok !aklar$ de%re$ kaza$lmas$da s#z konusu olur De%re$ kaza$maD (ir kiinin (ir hakk sahi(inden hukuki ilemle elde etmesi demektir Di'er (ir deyimle (u yoldan (ir hak eski sahi(inden yeni (ir hak suGesine $irmektedir ,u ise &ir !ukuki muamele ile %eya miras yoluyla olur /r$e4i$ (ir kiinin dolma kalemini (ir (akasna satmas veya (a'lamas ve teslim etmesi halinde dolma kalem zerindeki mlkiyet hakk al- veya (a'lanan kimse tara/ndan Devren kazanlm olur

% 6enkul mallarda s(Gekti/ iyi niyetle ayni haklarn kazanlmasnda aa'daki kurallar uy$ulanr a) Ea!i&i$i$ eli$de$ rzas ile 5km6 menkul (ir mal zerinde emin s/at ile zilyedinden s(Gekti/ iyi niyetle mlkiyet veya di'er ayni haklardan (irini kazanan ! kiinin (u kazanm korunur (iyi niyetin tam koruyu-u etkisi) /r$ek:Hasa$ saati$i tamir edilmek zere &ir saat5iye &rakm6tr:Eaat5i &u saati tamir ettikte$ so$ra dkka$$a 7ele$ Hseyi$ ad$daki &ir ki6iye satm6tr: 0urada so$u5 Hseyi$i$ suCekti iyi $iyetli olup olmamas$a 78re arkldr:E4er Hseyi$ sat$ ald4 saati$ &ir &a6kas$a ya$i !asa$a ait oldu4u$u &ilmiyorsa o$u$ saat5iye ait &ir saat oldu4u$u za$$etmi6 %e 7erekli dikkat %e 8ze$i 78stermi6 olmas$a ra4me$ yi$ede 7er5ek durumu tespit edememi6 ise >< Eu&Cekti iyi$iyetlidir<< %e saati$ mlkiyeti$i kaza$r:B$k Hseyi$ mlkiyet !akk$$ kaza$lmas$ 8$leye$ durumu ya$i saati ke$disi$e sata$ Eaat5i$i$ 7er5ek !ak sa!i&i olmad4$ &ilmiyor %e &u &il7isizlik ke$di kusuru$da$ meyda$a 7elmemi6tir:Mede$i Ka$u$ &u durumda iyi$iyetli ki6ileri korumakta %e >< !ak sa!i&i olmaya$ &ir kimsede$ !ak kaza$malar$ sa4lamaktadr:F !alde !asa$ (Eaat Ea!i&i) !seyi$e &a6%urarak saati$ ke$disi$e %erilmesi$i isteyemez:B$k mlkiyet !akk iyi$iyetli !seyi$e 7e5mi6tir:+$3ak Eaat5iye kar6 ka$u$i yollara &a6%ura&ilir &) Ea!i&i$i$ eli$de$ rzas d6$da 5km6 (+alnm* kay(edilmi* $asp edilmi) menkul (ir mal kazanan kimse s(Gekti/ iyi niyetli olsa (ile kural olarak o maln mlkiyetini kazanamaz S#z konusu tanr $eri almak i+in iyi $iyetli zilyetlere kar6 A yl i5i$de me$kul da%as a+lmaldr K#t niyetli zilyetlere kar ise (u dava her zaman a+la(ilir 3) Sahi(inin elinden rzas dnda +kan menkul mal* para %eya !amile yazl &ir se$etse; ! kii de iyi niyetliyse maln maliki olur (iyi niyetin tam koruyu-u etkisi) d) Sahi(inin elinden rzas dnda +kan menkul (ir mal iyi niyetli ! kii (ir a5k artrmada$ %eya &ir pazarda$ %eya o tr e6yalar$ satld4 &ir yerde$ almsa* s#z konusu mal an-ak (edeli kendisine verilmek artyla $eri alna(ilir (iyi niyetin ksmi koruyu-u etkisi) Kanunun iyi niyete hukuki (ir sonu+ (a'lad' durumlarda asl olan iyi niyetin varl'dr ,una s&Cekti iyi $iyet kari$esi denir Aksini iddia eden iddiasn ispatla ykmldr S(Gekti/ iyi niyetin etkisi eya hukukunda oldu'u $i(i (or+lar hukukunda ve aile hukukunda da $#rlr *: Madde: Hakimi$ takdir yetkisi Kanunun takdir yetkisi tand' veya durumun $ereklerini ya da hakl se(epleri $#z #nnde tutmay emretti'i konularda hakim* hukuka ve hakkaniyete $#re karar verir 2akdir yetkisinde kuraln i+inde (ilerek (raklan (ir (oluk vardr ,oluk +eitleri unlardr: a) Kural i5i (!km i5i) &o6luk: Kanunda (elli (ir hukuki sorun i+in (ir +#zm #n$#rlm olmasna ra'men s#z konusu +#zmn somut olaya do'rudan do'ruya uy$ulanmasnn mmkn olmamas durumunda ortaya +kar 0r &akl se(epler* takdir hakk $i(i kavramlarn kullanlm olmas* (ilerek (o (raklan (oluklar (#r 1oksullu'a de-ek olan e deyiminde yoksulluk tanmlanmamtr) &) Kural d6 &o6luklar (ka$u$ &o6lu4u): aa) 9er5ek &o6luk" 9er5ek olmaya$ &o6luk: "er+ek (oluk* (elli (ir hukuki konuda* kanunda (ir hkm olmas $erekti'i halde* hi+(ir hkmn yer almamasdr &akim (u (olu'u doldurmakla ykmldr "er+ek olmayan (oluk ise* (ir konu hakknda hukuki (ir sonu+ #n$#rlmesine karn* s#z konusu sonu-un ihtiya+lara uy$un olmamasdr ,#yle (ir hkm de'itirmek hakimin de'il* kanun koyu-unun $#revidir &&)0ili$5li &o6luk " &ili$5siz &o6luk: ,ilin+li (oluk* kanun koyu-unun (ilerek (ir hukuki konuyu dzenlememesidir ,una karlk kanun koyu-u #zen eksikli'inden dolay* aslnda dzenlemesi $ereken (ir hususta hkm $etirmeyi ihmal etmise veya (oluk de'ien haller nedeniyle ortaya +kmsa (ilin+siz (oluk s#z konusu olur 33) +5k &o6luk = 8rtl &o6luk: &ukuken +#zme varlmas $ereken (ir hususta uy$ulana(ilir hkm (ulunmad'nn a+k+a (elli oldu'u hallerde a+k (oluk ortaya +kar Kanunda (ir hkm (ulunmasna ra'men* hkmn s#z ile ruhunun (a'datrlmas mmkn olmayan hallerde veya var olan hkmn ayn de'erde (ir (aka hkmle +att' durumlarda ya da (ir hkmn s#z ve ruhu iti(ariyle tes(it edilen anlamda uy$ulanmasnn drstlk kural ile (a'damad' ve (ir hakkn k#tye kullanlmas sayla-a' hallerde ise #rtl (oluk ortaya +kar A: Madde: 9e$el $itelikli !kmler

& 6edeni Kanun ve ,or+lar KanunuAnun $enel nitelikli hkmleri* uy$un dt' #l+de tm #zel hukuk ilikilerine uy$ulanr H: Madde: spat yk (0eyyi$e Kl eti) Kanunda aksine (ir hkm (ulunmadk+a* tara/lardan her (iri* hakkn dayandrd' ol$ularn varl'n ispatla ykmldr )spat ara+larna delil denir 0r 2ank* kei/* (ilirkii vs )ddiasn (ir karineye dayandran kimse ispat yknden kurtulur Kari$eD 6ev-ut ve (ilinen ol$ulardan (ilinmeyen (ir ol$unun +karlmasdr Karineler> kanundan do'an karineler ve /iili karineler olarak ikiye ayrlr: a) Ka$u$i kari$e: ,ir kanun hkmnn (elli (ir olaydan* (elli olmayan (ir olayn varl'n +karmasdr Kanuni karineler* (ir a+dan olay ve hak karinesi (ir (aka a+dan da adi ve kesin karine olmak zere ikiye ayrlrlar Flay kari$elerde (ir durum ortaya +karlmaktadr 0r 0lm ve (irlikte #lm karineleri Hak kari$eleri$de* kanun* (elirli (ir olay veya durumda (ir hakkn ya da hukuki ilikinin (ulunup (ulunmad' neti-esine varr 0r 2anrn zilyedi onun maliki saylr +di kari$eler* aksi ispat edile(ilen karinelerdir 0r 0lm karinesi* iyi niyet karinesi* (a(alk karinesi vs Kesi$ kari$eler ( araziye); aksinin ispat mmkn olmayan karinelerdir 0r )-azet verilmilik karinesi* tapu si-ilindeki kaytlarn herkes+e (ilindi'i karinesi &) Iiili kari$eler: ,ir olaydan (aka (ir olayn varl' veya yoklu'u sonu-unun +karlmasdr ,u karineler kanun tara/ndan (elirtilmemitir 0r ,ir (ardan +kan ve sallanarak $ezen kimsenin sarho oldu'u eklindeki karine J: Madde: -esmi &el7elerle ispat Cesmi si-il ve senetler* (el$eledikleri ol$ularn do'rulu'una kant olutururlar ,unlarn i+eri'inin do'ru olmad'nn ispat* kanunlarda (aka (ir hkm (ulunmadk+a herhan$i (ir ekle (a'l de'ildir -esmi se$et; resmi (ir makamn katlmas ile dzenlenen senettir 0r :ak/ senedi* miras s#zlemesi* resmi vasiyetname Cesmi senet dzenleme yetkisi noterlere* tapu memurlarna ve sulh hakimlerine aittir -esmi si3il; kanunun aleniyete intikalini arzu etti'i (irtakm hukuki ilikileri veya olaylar kaydetmek i+in resmi makamlar-a tutulan si-illerdir 0r Do'um* #lm kt'* tapu si-ili Cesmi (el$eler sade-e /onksiyonlar ve kanunen i+ermeleri ve dzenlemeleri $ereken hususlar +er+evesinde delil olutururlar K?,E- HUKUKU &ukukta hak sahi(i ola(ilen ve (or+ altna $ire(ilen varlklara kii (ahs) denir &ukuk dzenimiz iki tr kii ka(ul etmitir: "er+ek kiiler ve tzel kiiler .: 9E-BEK K?,E- (H+KK ?+H.E,+-) "er+ek kiiler* sade-e insanlardr ,itkilerin ve hayvanlarn kii olma niteli'i yoktur 1) Ki6ilik %e Ki6ili4i$ 0a6la$73: Kiilik* kiiye (a'l ve hukuk+a korunan (edeni* manevi ve hukuki nitelikteki varlklarn tmdr Kiilik +o-u'un sa4 olarak tamamyla do4du4u anda (alar Ho-u'un tamame$ do4mu6 olmas* onun ana rahminden tamamen ayrlarak (a'msz (ir varlk haline $elmi olmasdr Ho-u'un sa4 do4mas ise* ana rahminden ayrldktan sonra (ir saniye dahi olsa yaamas demektir 1aama ka(iliyetine sahip olmas aranmaz Ho-uk !ak e!liyeti$i ise sa' do'mak kouluyla a$a ra!mi$e d6t4 a$da$ iti&are$ kazanr Ana rahmine dm olan +o-u'a -enin denir 6iras+lar arasnda -enin varsa mirasn taksimi onun do'umuna kadar ertelenir 6irasn a+ld' anda henz var olmayan (ir kimseye art miras+ ya da art vasiyet ala-akls olarak tereke veya tereke mal (rakla(ilir Do'um olay kiisel durum si-ili ile ispatlanr Do'um (ir ay i+inde n/us memuruna (ildirilir ') Ki6ili4i$ Eo$a Ermesi "er+ek kiilik 2 halde sona erer a) /lm: 0lm $er+ek kiili'i sona erdiren hukuki (ir olaydr 0lm* (iyoloGik ((yk hayat /onksiyonlarnn durmas) ve (eyinsel #lm ((eyin h-relerinin #lm) olmak zere iki ekilde ortaya +kar 0lm annn tespiti or$an nakli ve miras (akmndan #nem tar 0lm ile kiilik sona erer* o kiinin ahsiyet haklar ve ahsa (a'l haklar ortadan kalkar 6alvarl' haklar ise (ir kl halinde miras+larna $e+er )nsan -esedi eya saylmaz

&

' ,ir kiinin #lm oldu'unun ispat (undan kendi lehine (ir hak sa'laya-ak kimseye der 0lm konusunda ispat kolayl' (akmndan kanunumuz iki karine ka(ul etmitir aa) /lm Kari$esi: 0lmne kesi$ 78zle &akla3ak &ir !alde kay&ola$ %e 3esedi &ulu$amaya$ ki6i #lm saylr ,u kimsenin n/us kt'nn il$ili yerine mahallin en (yk mlki amirinin emriyle #lm kayd drle(ilir ,u durumda (ir mahkeme kararna ihtiya+ yoktur /akat istenirse karar da alna(ilir /r$e4i$ havada in/ilak ederek denize den (ir u+akta yol-uluk etmekte olan ve -esedide (ulunamayan (ir kimsenin #lm oldu'unu ispat etmek imkansz ola-ak kadar $+tr Kanun (u halde @A0lm KarinesiAA ile il$ilileri ispat yknden kurtarmaktadr &&) 0irlikte /lm Kari$esi: ,irden /azla kiiden han$isinin #n-e veya sonra #ld' ispat edilemezse hepsi ayn anda #lm saylr ,u kiiler (ir(irlerinin miras+s olamazlar 0lm ve (irlikte #lm karineleri adi karinelerdendir* (unlarn aksi her trl delille ispatlana(ilir &) 9aiplik: ,ir kimsenin $aipli'ine iki halde karar verile(ilir: aa) 0lmne olas $#zle (akla(ile-ek (ir tehlike i+inde kay(olan kimsenin* kay(olmasndan iti(aren 1 yl $e+tikten sonra il$ililerin tale(i zerine mahkeme-e (asliye hukuk mahkemesi) $aipli'ine karar verilir &&) Kendisinden uzun zamandan (eri ha(er alnamayan (ir kimse hakknda* son ha(er tarihinden iti(aren A yl $e+tikten sonra il$ililerin tale(i zerine mahkeme-e $aipli'ine karar verilir 6ahkeme* $aipli'ine karar verile-ek kii hakknda (il$isi (ulunan kimseleri* (elirli (ir srede (il$i vermeleri i+in usulne $#re yaplan ilanla +a'rr ,u sre* ilk ilann yapld' $nden (alayarak en az 9 aydr "aiplik karar* o kiinin #lm oldu'una ilikin (ir karine oluturur "aiplik karar* verildi'i andan iti(aren de'il* $eriye d#nk olarak* $ai(in #lmne olas $#zle (akla-ak (ir durumda kay(oldu'u veya ondan en son ha(er alnd' tarihten iti(aren hkmlerini do'urur "aiplik karar ile $ai(in evlili'i kendili'inden sona ermez "ai(in ei ya $aiplik davasyla (irlikte veya ayr-a a+a-a' (ir dava ile evlili'in /eshini istemelidir "ai(in miras teminat karl'nda miras+lara teslim edilir S#z konusu teminat> #lmne olas $#zle (akla-ak halde kay(olma i+in A yl (tereke mallarnn tesliminden iti(aren hesaplanr)* uzun sreden (eri ha(er alnamama hali i+in 1A yl (son ha(er tarihinden (alayarak hesaplanr) ve her halde en +ok $ai(in 1GG ya6$a varmasna kadar $#sterilir ,u sreler $e+tikten sonra miras kesin olarak kazanlr "aip daha sonra ortaya +karsa veya stn hak sahi(i olduklarn ileri srenler (u s/atlarn ispat ederlerse* tereke mallarn teslim alm olanlar* aldklar mallar zilyetlik kurallar uyarn-a $eri vermekle ykmldrler ()K?,KN EH,#E),E- +) Hak E!liyeti (Mede$i Haklarda$ #ararla$ma E!liyeti): &ak ve (or+ sahi(i ola(ilme iktidardr &er insann hak ehliyeti vardr ($enellik ilkesi) ,tn insanlar hukuk dzeninin snrlar i+inde (eit artlarda olanlara eit ilem) haklara ve (or+lara sahip olmakta eittirler (eitlik ilkesi) 1a* -insiyet* evlilik* ya(an-lk* ayrt etme $-ne sahip olmamak* haysiyet hayat srme $i(i hallerde hak ehliyetinin (elirli noktalarda snrlandrld' $#rlmektedir &ak ehliyeti pasi/ (ir ehliyettir Sa' do'mak artyla -enin (ile hak ehliyetine sahiptir 2zel kiiler ise hak ehliyetini kanunun arad' ekilde kurulmu olduklar andan iti(aren kazanrlar 0) Iiil E!liyeti (Mede$i Haklar Kulla$ma E!liyeti): ,ir kiinin (izzat kendi /iil ve ilemleriyle lehine haklar* aleyhine ise (or+lar olutura(ilme yetene'idir =iil ehliyeti akti/ (ir ehliyettir =iil ehliyetinin* hukuki ilem yapma ehliyeti* dava ehliyeti ve haksz /iillerden sorumlu olma ehliyeti olmak zere + $#rnm vardr =iil ehliyetinin iki olumlu* (ir olumsuz art vardr a) Flumlu ?artlar aa) )emyiz kudreti$e (ayrtm 73$e) sa!ip olma: 2emyiz kudreti (ulunan kimseye mmeyyiz * (ulunmayana ise 7ayr mmeyyiz denir 2emyiz kudreti> (ir kiinin /iil ve ilemlerinin se(eplerini* neti-elerini* etkilerini ayrt ede(ilme ve (unlara uy$un olarak hareket ede(ilme yetene'idir 2emyiz kudreti nis(i (ir kavramdr ,ir kiinin temyiz kudretinin olup olmad' her somut olayda ayr-a in-elenmelidir Kural olarak* ya k+kl'* akl hastal'* akl zay/l' ve sarholuk veya (unlara (enzer se(eplerden (iriyle akla uy$un davranma yetene'inden yoksun olmayan herkes temyiz kudretine sahiptir &&) -e6it olmak (er7i$ olmak): Dormal rt ya 1F yan doldurulmasdr =akat iki halde erken rt s#z konusudur: aaa) E%le$me: ;vlenme kiiyi reit klar Dormal evlenme ya erkek ve kadnda 1I yan doldurulmasdr .la'anst evlenme ya ise her iki -ins i+in de 19 yan doldurulmasdr ;vlenme ile kazanlan rt kesindir* yani* evlenme daha sonra ortadan kalksa (ile reitlik devam eder &&&) Kazai -6t (#ar7sal -6t): 18 yan dolduran k+k kendi iste'i ve velisinin rzas ile mahkeme-e (asliye mahkemesi) reit klna(ilir <ayet k+k vesayet altnda ise vesayet dairelerinin

'

1( izni $erekir Ayr-a k+'n men/aatinin de (ulunmas $erekir 1ar$sal rt karar kesindir* $eri alnamaz ,ir kimse reit olmakla ya+a (ytlm olmaz Kazai rtte karar vere-ek olan mahkeme k+'n ikamet$ah asliye mahkemesidir &) Flumsuz ?art aa) Kstl Flmamak (Ma!3ur Flmamak): &a-ir (kstlama)> kanunda (elirtilen se(eplerden (irinin varl' durumunda* (ir kiinin /iil ehliyetinin mahkeme karar ile snrlandrlmas veya kaldrlmasdr Kstlama se(epleri> akl hastal' ve akl zay/l' ((akalarnn $venli'ini tehlikeye sokma* srekli (i+imde (akma ihtiya- olma veya ilerini $#rememe artlarndan (irinin varl' durumunda)* savur$anlk* alkol veya uyuturu-u madde (a'mll'* k#t yaama tarz ve k#t y#netim (kendisini veya ailesini darlk veya yoksullu'a drme tehlikesine yol a+ma ve (u se(eple srekli korunmaya ve (akma muhta+ olma ya da (akalarnn $venli'ini tehdit etme artlarndan (irinin $er+eklemesi durumunda)* (ir yl veya daha uzun sreli #z$rl' (a'lay- (ir -ezaya mahkum olma ve yall'* sakatl'* deneyimsizli'i veya a'r hastal' se(e(iyle ilerini $erekti'ini $i(i y#netemeyen (ir kiinin istekte (ulunmas Kstlanan kiiye (mah-ur4kstl) (ir vasi tayin edilir K+kler kural olarak velayet altnda (ulunduklar i+in yalnz-a er$in kiiler kstlana(ilir :elisi (ulunmayan k+'e kstlanmasna $erek olmakszn sulh mahkemesin-e vasi atanr *) I, EH,#E)NE 9/-E 9E-BEK K?,E-N E.N.I,+ND.-.,M+E. +) )am E!liyetliler: ,unlar /iil ehliyetinin tm artlarna sahip olan kimselerdir 2am ehliyetliler /iil ehliyetinin i+eri'ine $iren (tn ehliyetlere (hukuki ilem* haksz /iillerden sorumlu olma ve dava ehliyeti) sahiptirler 0) )am E!liyetsizler: 2emyiz kudretinden yoksun olan kiilerdir =iil ehliyetleri hi+ yoktur* +nk (unlarn iradeleri hukuken yok saylr 2am ehliyetsizlerin hukuki ilem ehliyetleri yoktur 2am ehliyetsizler kanuni temsil-ilerinin rzas ile dahi hi+(ir hukuki ilemi yapamazlar 2am ehliyetsiz kimse ile ilem yapan kii iyi niyetli olsa (ile yaplan ilem yine de kural olarak $e+ersizdir ((atldr) =akat ayrt etme $- (ulunmadan yaplan (ir evlilik* (utlan karar verilin-eye kadar $e+erli (ir evlenmenin sonu+larn do'urur Ayn ekilde ayrt etme $- (ulunmadan yaplan (ir #lme (a'l tasarru/ da kendili'inden hkmsz olmaz )ptal davas a+lmas ve mahkemeden iptal karar alnmas $erekir Ayrt etme $- (ulunmayan (ir kimsenin yapt' hukuki ilemin (utlann ileri srmek hakkn k#tye kullanlmas niteli'i tayorsa s#z konusu ilem* $e+erli imi $i(i sonu+ do'urur &ukuk dzeninin* kiinin* sade-e /iilinin da akseden sonu-una hkm (a'lad' durumlarda* tam ehliyetsizin (#yle (ir davran hukuki sonu+ do'urur 0rne'in* ayrt etme $-ne sahip olmayan kimse ileme ve karma veya (irleme se(epleriyle (ir tanr mlkiyeti kazana(ilir Ayrt etme $- (ulunmayan (ir kii yararna i yaplmas durumunda vekaletsiz i $#rmeden do'an hkmler uy$ulama alan (ulur 2am ehliyetsizler se(epsiz zen$inlemeden dolay da sorumlu olurlar 2am ehliyetsizler ahsa sk skya (a'l haklarn (izzat kullanamazlar Kanuni temsil-ileri de (u haklar onlar adna kullanamaz 0'reti ve uy$ulamada (oanma hakknn zina ve pek /ena muamele halinde* yasal temsil-i tara/ndan kullanla(ile-e'i ka(ul edilmektedir 2am ehliyetsizler haksz /iillerinden dolay kural olarak sorumlu de'illerdir =akat kusursuz sorumluluk hallerinde ve hakkaniyetin $erektirdi'i durumlarda temyiz kudretinden srekli olarak yoksun olan kiiler sorumlu tutula(ilir 2emyiz kudretinden $e+i-i olarak yoksun (ulunan kimseler ise haksz /iillerinden dolay kural olarak sorumludurlar =akat (u kiiler temyiz kudretini $e+i-i olarak kaldran duruma kendi kusurlaryla dmemi olduklarn ispat ederlerse sorumluluktan kurtulurlar 2am ehliyetsizlerin dava ehliyeti de yoktur @) E$rl E!liyetliler: Kstlanmalar i+in yeterli se(ep olmamakla (irlikte* korunmalar (akmndan /iil ehliyetlerinin snrlanmas $erekli $#rlen er$in (ir kiiye aa'daki ilerde $#r alnmak zere (ir kanuni mavir (yasal danman) atanr Dava a+ma ve sulh olma* $ayrimenkul alm4satm ve (unlar zerinde (ir ayni hak kurma* kymetli evrak alm4satm ve rehnedilmesi* ana paray alma* ola'an y#netim snrlar dnda kalan yap ileri* #dn+ verme ve alma* (a'lama* kam(iyo taahhd altna $irme ve ke/il olma 1asal danman kanuni temsil-i olmad' i+in (u ilemleri tek (ana yapamaz Snrl ehliyetli kii (u ilemleri kanuni mavirinin iznini almadan yapamaz* yaparsa tek tara/l (a'lamazlk s#z konusu olur D) E$rl E!liyetsizler: 6meyyiz k+kler ve mmeyyiz kstllardr ,unlar kendilerini (or+ altna sokan ilemleri kendi (alarna yapamazlar ,u ilemleri onlar adna kural olarak yasal temsil-ileri (veli ve vasi) yapar Snrl ehliyetsizler (u $i(i ilemleri yasal temsil-ilerinin rzalar ile yapa(ilirler Cza a+k olarak

1(

11 verile(ile-e'i $i(i #rtl olarak da verile(ilir Czann verilmesi herhan$i (ir ekle ta(i de'ildir 0n-eden verilen rzaya izin* sonradan verilen rzaya ise i-azet denir Snrl ehliyetsiz kendisini (or+ altna sokan (ir ilemi* temsil-isinin izni olmadan yaparsa (u ilem tek tara/l (a'lamazlk yaptrmna ta(i olur S#z konusu ilemin snrl ehliyetsizi (a'laya(ilmesi i+in temsil-isinin (u ileme i-azet (onay) vermesi $erekir 1asal temsil-i onay vermeye-e'ini (eyan eder veya tannan sre i+inde onay vermezse* ilem kesin olarak hkmszleir .nayn verilip verilmedi'inin (elli olmad' devrede ilem askda hkmsz oldu'undan onay verilmezse* kar tara/ da ilem ile (a'l olmaktan kurtulur Snrl ehliyetsiz ilemi yaparken kendisini tam ehliyetli $i(i $#stermise* kar tara/n men/i zararlarn (s#zlemeye $venden do'an zararlarn) tazmine zorunludur Snrl ehliyetsizler kendilerini (or+ altna sokmayan karlksz kazandr- ilemleri (ivazsz iktisaplar) kendi (alarna yapa(ilirler 0rne'in snrl ehliyetsiz kendi lehine yaplan (ir (a'lamay ka(ul ede(ilir =akat ,K m 2!9?JJ $ere'in-e yasal temsil-inin snrl ehliyetsizi kendisine yaplan (a'lamay ka(ulden men etmek veya verilmi eyin $eri verilmesini emretmek yetkisi vardr ,u durumda (a'lama $e+ersiz olur Snrl ehliyetsizler ahsa sk skya (a'l haklarn da (izzat kullana(ilirler =akat evlenme* nianlanma* tanma* ismin de'itirilmesini isteme durumlarnda yasal temsil-inin de ileme rzas aranmaktadr Kendisine vesayet makam tara/ndan (ir meslek veya sanatla u'ramasna a+k+a veya #rtl olarak izin verilen vesayet altndaki kimse> (u sanat ve mesle'in $erektirdi'i her trl ola'an ilemleri yapa(ilir ,u hkm velinin izni ile (ir meslek ve sanatla u'raanlar hakknda da uy$ulanr :elisinin rzas ile aile dnda yaayan +o-uk* kazan-n diledi'i $i(i har-aya(ilir :esayet altndaki kimse* kendi tasarru/una (raklan mallar ve vasinin izniyle +alarak kazand' mallar (izzat y#netmek ve kullanmak hakkna sahiptir Snrl ehliyetsizler ve onlar adna kanuni temsil-ileri ke il olma; %ak kurma %e 8$emli &a46lama ilemlerini yapamazlar ,unlara yasak i6lemler denir 1aplmsa $e+ersizdir Snrl ehliyetsizler temyiz kudretine sahip olduklar i+in haksz /iillerinden sorumludurlar Snrl ehliyetsizler kendi (alarna yapa(ile-ekleri hukuki ilemler ve haksz /iilleriyle il$ili olarak dava ehliyetine de sahiptirler A) K?,KN KF-UNM+E.: Kiinin maddi* manevi ve iktisadi (tnl' zerinde sahip oldu'u mutlak haklara kiilik hakk denir ,u haklar kiiye* kii olmas se(e(iyle tannm* devredilemez* ha-zolunamaz ve miras yoluyla $e+mez &ukuk dzenimiz kiili'i hem o kiinin kendisine kar hem de dardan $ele(ile-ek saldrlara kar korumutur +) Ki6ili4i$ da!ile$ koru$mas: &i+ kimse hak ve /iil ehliyetlerinden ksmen de olsa vaz$e+emez &i+ kimse #z$rlklerinden vaz$e+emez veya onlar hukuka veya ahlaka aykr olarak snrlayamaz An-ak yazl rza zerine or$an nakli (or-u altna $irmek mmkndr =akat nakil (or-u altna $iren kiiye kar i/a davas a+lamaya-a' $i(i maddi4manevi tazminat davas da a+lamaz 0) Ki6ili4i$ !ari3e$ koru$mas: &ukuka aykr olarak kiilik haklar saldrya u'rayan kimse hakimden saldrda (ulunanlara kar korunmasn isteye(ilir Kiili'i da kar koruyan davalar unlardr: a) )espit Da%as: Sona ermesine ra'men etkisi devam eden saldrnn hukuka aykrl'nn tespiti i+in a+lan davadr ,u davada dava- yani ahsiyet haklar haksz saldr sonu-unda zedelenmi olan kimse saldrnn hakszl'nn tespiti yannda $erekirse @A kararn yaynlanmasnAA veya @Akararn +n- kiilere de (ildirilmesini @A talep ede(ilir /r$ek:0ir kimse &a6kalar tara $da$ ke$disi !akk$da 6urada &urada s8yle$mi6 ola$ &ir takm s8zleri$ %eya &as$ yoluyla kamuoyu$a ya$stlm6 ola$ &az iddia %e !a&erleri$ 6a!siyet !aklar$a 7er5ekle6mi6 ola$ !aksz &ir saldr oldu4u$u tespit ettirmek zere ;6ayet &u s8zler %e !a&erler kamuoyu$u !ala me67ul etmekte :ya$i &ir 5ok kimse !ala &u ko$uyu ko$u6makta ise tes&it da%as a5la&ile3ektir:0u$a kar6lk !a&erleri$ etkisi 7e5mi6 ise tes&it da%as a5lamaz: &) Me$ Da%as: "er+ekleen ve halen de devam etmekte (ulunan (ir saldrya son verilmesi i+in a+lan davadr /r$ek:0ir Ki6i oto4ra $$ &ir oto4ra 5$$ %itri$i$de asl oldu4u$u 78rrse %e izi$de al$mam6 ise il7ili ki6i me$ da%as ile resmi$i$ orada$ kaldrlmas$ sa4laya&ilir:

11

1 3) /$leme Da%as: &alen mev-ut olmamakla (irlikte (ir takm (elirtilerden pek yakn (ir zamanda $er+eklemesi (eklenen haksz saldr tehlikesine kar a+lan davadr Dava- (u davalarla (irlikte* dzeltmenin veya kararn +n- kiilere (ildirilmesi veya yaymlanmas isteminde de (uluna(ilir 1ukardaki + davann a+la(ilmesi i+in saldrnn hukuka aykr olmas arttr =akat saldr$ann kusurlu olmas art de'ildir Kiilik hakk saldrya u'rayan kimsenin hukuka uy$un rzas* stn nitelikte #zel veya kamusal yarar veya kanunun verdi'i yetkinin kullanlmas veya meru mda/aa $i(i durumlarda hukuka aykrlk ortadan kalkar d) )azmi$at Da%as: aa) Maddi )azmi$at Da%as: Kiilik haklarna yaplan saldr nedeniyle u'ranlan /iili zarar ve yoksun kalnan kazan-n $iderilmesi i+in a+lan davadr &&) Ma$e%i )azmi$at Da%as: &ukuka aykr saldr dolaysyla u'ranlan a-* elem ve ruhsal +#kntnn $iderilmesi ama-na y#neliktir 2azminat davasnn a+la(ilmesi i+in saldr7a$$ kusurlu olmas $erekir 6anevi tazminat tale(i kar tara/+a ka(ul edilmedik+e devredilemez* miras (rakan tara/ndan ileri srlmedik+e miras+lara $e+mez e) 1ekaletsiz 6 98rme Da%as: Kiilik haklarna saldrda (ulunan kimse (u saldr sonu-unda (ir takm kazan+lar elde etmise* saldrya u'rayan a+a-a' (u dava ile elde edilen kazan+larn kendisine verilmesini talep ede(ilir H) K+ME)9+H (#E-,E?M #E-): B+ tr ikamet$ah vardr: a) radi kamet7a!: Srekli kalma niyetiyle oturulan yer ikamet$ah olarak ka(ul edilir Srekli kalma niyeti olmakszn oturulan yere ise konut denir ,ir #'retim kurumuna devam etmek i+in (ir yerde (ulunma veya e'itim* sa'lk* (akm veya -eza kurumuna konulma* yeni ikamet$ah edinme sonu-unu do'urmaz &) ti&ari kamet7a!: 0n-eki ikamet$ah (elli olmayan veya ya(an- lkedeki yerleim yerini (rakt' halde 2rkiyeAde henz (ir ikamet$ah edinmemi olan kimsenin halen oturdu'u yer onun ikamet$ah saylr 3) Ka$u$i kamet7a!: Kanuni ikamet$ah olan kiiler> velayet altndaki k+klerle* vesayet altndaki kiilerdir K+klerin ikamet$ah ana4(a(asnn ikamet$ahdr :esayet altndakilerin ikamet$ah ise (a'l olduklar vesayet makamnn (sulh mahkemesinin) (ulundu'u yerdir kamet7a!$ )a&i Fldu4u lkeler: a) kamet7a!$ 7ereklili4i ilkesi: &erkesin mutlaka (ir ikamet$ah olmaldr 1eni (ir ikamet$ah edinilmeden eski ikamet$ah terk edilemez &) kamet7a!$ tekli4i ilkesiD &erkes an-ak (ir tek ikamet$aha sahip ola(ilir =akat (u kural snai ve ti-ari kurulular hakknda uy$ulanmaz J) H.E.M,.K 1E /NEM: "er+ek kiiler arasnda kan veya akdi (ir (a' dolaysyla meydana $elen yaknlk ilikisidir a) Hsmlk )rleri: aa) Ka$ Hsml4: Kan (a'ndan meydana $elen hsmlktr )kiye ayrlr: aaa) Usul = ru (st soy alt soy) !sml4: ,ir(irlerinden reyen kiiler arasndaki hsmlktr &&&) @i%ar (#a$soy) !sml4: .rtak (ir k#kten $elenler arasndaki hsmlktr 0r Kardeler (ir(irlerinin -ivar kan hsmdrlar Kan hsml'nn dere-esi nesillerin says ile (elli olur 1ani (ir kimse ile onun kan hsm arasnda ka+ do'um varsa hsmlk dere-esi de o kadardr &&) +kdi Hsmlk: ,ir akitten do'an hsmlktr )kiye ayrlr: aaa) E!ri (Kay$) !smlk: ;lerden (iri ile di'er ein kan hsmlar ayn tr ve dere-eden kayn hsmlar olur ;vlenmeyle do'an (u hsmlk evlili'in ortadan kalkmasyla sona ermez &&&) #apay (Eu$i) !smlk: ;vlat edinme ileminin tamamlanmasyla (irlikte evlatlk ile evlat edinen arasnda do'an hsmlktr Kanun koyu-u otuz yan doldurmu olan kimselere kendilerinden en az on sekiz ya k+k (ir kiiyi evlat edinme imkan tanmtr ;vlat edinme ileminin mahkeme-e verilen evlat edinme kararyla (irlikte tamamland' anda* evlat edinen ile evlatlk arasnda kanundan dolay (irin-i dere-eden (ir stsoy4altsoy hsml' meydana $elir ;vlatlk* kendisini evlat edinmi olann (irin-i dere-eden altsoyu olur &) Hsml4$ /$emi: &smlk #nemini #zellikle miras hukukunda* evlenme yasa'nda ve na/aka ykmnde $#sterir aa) Miras &akm$da$: 6iras (rakann (irin-i dere-e yasal miras+lar* onun altsoyudur )kin-i dere-e miras+lar* ana ve (a(as ve onlarn altsoyudur B+n- dere-e miras+lar ise* (yk ana ve (yk (a(alar ile onlarn altsoyudur ;vlilik dnda do'mu ve soy(a'* tanma veya hakim hkmyle kurulmu olanlar* (a(a y#nnden evlilik i+i hsmlar $i(i miras+ olurlar

1! ;vlatlk ve altsoyu* evlat edinene kan hsm $i(i miras+ olurlar ;vlatl'n kendi ailesindeki miras+l' da devam eder ;vlat edinen ve hsmlar* evlatl'a miras+ olmazlar &&) E%le$me yasa4 &akm$da$: <u hsmlar arasnda evlenme yasaktr: aaa) Bstsoy ile altsoy arasnda> kardeler arasnda> am-a* day* hala ve teyze ile ye'enleri arasnda* ((() Kayn hsml' meydana $etirmi olan evlilik sona ermi olsa (ile* elerden (iri ile di'erinin stsoyu veya altsoyu arasnda* ---) ;vlat edinen ile evlatl'n veya (unlardan (iri ile di'erinin altsoyu ve ei arasnda 33) Na aka ykm &akm$da$: &erkes* yardm etmedi'i takdirde yoksullu'a de-ek olan stsoyu ve altsoyu ile kardelerine na/aka vermekle ykmldr (yardm na/akas) Kardelerin na/aka ykmllkleri* re/ah i+inde (ulunmalarna (a'ldr ;vlat edinen ile evlatlk arasnda da karlkl na/aka ykmll' vardr L) EM 1E EMN KF-UNM+E.: ,ir kimsenin ismi zerindeki hakk onun kiilik haklarndandr Ayn aileye mensup olan kiileri (ir(irinden ayrmaya yarayan isme 8z ad denir Ho-u'un ismini ana ve (a(as (irlikte koyarlar :elayet hakk kendilerinden alnsa (ile isim koyma haklar devam eder ,ir kiinin (elli (ir aileye (a'll'n i/ade eden isme de soy isim denir ;vlilik i+inde do'an +o-uk* (a(asnn soyadn tar ;vlilik dnda do'an +o-uk ise anasnn soyadn alr ,a(asyla arasnda nesep (a' kurulursa* (a(asnn soyadn alr ;vlenen kadn kanundan #tr ko-asnn soyadn kazanr an-ak isterse kendi soyadn da ko-asnn soyadnn #nnde kullana(ilir ;vlatlk da evlat edinenin soyadn alr An-ak* reit olan evlatlk isterse kendi ailesinin soyadn kullana(ilir ,ir kiinin $er+ek ismini $izlemek ama-yla /aaliyette (ulunurken kendisine takt' isme* mstear ad veya ma!las denir ,elli (ir #zelli'inden dolay (ir kimseye (akalar tara/ndan taklan isme ise lakap denir Adnn kullanlmas +ekimeli olan kii* hakknn tespitini dava ede(ilir Ad haksz olarak kullanlan kii (una son verilmesini> haksz kullanan kusurlu ise ayr-a maddi zararnn $iderilmesini ve u'rad' hakszl'n niteli'i $erektiriyorsa manevi tazminat #denmesini isteye(ilir )smin de'itirilmesi an-ak hakl se(eplere dayanlarak mahkemeden (asliye hukuk) istene(ilir Snrl ehliyetsiz (ir kii yasal temsil-isinin rzas ile (u talepte (uluna(ilir )sim de'itirmekle kiisel durum de'imez )smin de'itirilmesinden zarar $#ren kimse* (unu #'rendi'i $nden iti(aren 1 yl i+inde de'itirme kararnn kaldrlmas i+in dava a+a(ilir M) K?EE, H+, E@,,E-: ,ir $er+ek kiiyi* di'er kiilerden ayran ve hukuk dzeninin sonu+ (a'lad' niteliklere ki6isel !al denir Do'um* #lm* evlenme si-ili* yer de'itirme kt' $i(i si-iller ahsi hal si-illeridir ,u si-iller 6K m I anlamnda resmi si-ildir S#z konusu si-iller aleni de'ildir an-ak men/aati olanlar in-eleye(ilir 6ahkeme karar olmadk+a kiisel durum si-ilinin hi+(ir kaydnda dzeltme yaplamaz Kiisel durum si-ilinin tutulmasndan do'an zararlar* kusurlu memura r-u edilmek kaydyla devlet+e tazmin edilir 1G) @NE#E) DEK?K,K: 3insiyetini de'itirmek isteyen kimse* ahsen (avuruda (ulunarak mahkeme-e -insiyet de'iikli'ine izin verilmesini isteye(ilir An-ak* iznin verile(ilmesi i+in* istem sahi(inin on sekiz yan doldurmu (ulunmas ve evli olmamas> ayr-a transseksel yapda olup* -insiyet de'iikli'inin ruh sa'l' a+sndan zorunlulu'unu ve reme yetene'inden srekli (i+imde yoksun (ulundu'unu (ir e'itim ve aratrma hastanesinden alna-ak resmi sa'lk kurulu raporuyla (el$elemesi arttr :erilen izne (a'l olarak ama+ ve t((i y#ntemlere uy$un (ir -insiyet de'itirme ameliyat $er+ekletirildi'inin resmi sa'lk kurulu raporuyla do'rulanmas halinde* mahkeme-e n/us si-ilinde $erekli dzeltmenin yaplmasna karar verilir ..: )2NE, K?,E- (H2KM ?+H.E,+-): ,elli (ir ama- $er+ekletirmek zere (a'msz (ir varlk halinde tekilatlanan 6a!s %e mal topluluklardr 2zel kiiler ta(i olduklar hukuka $#re> kamu hukuku tzel kiileri ve #zel hukuk tzel kiileri olarak ikiye ayrlr 0zel hukuk tzel kiileri ise kazan+ paylama ama- $den (0r <irketler) ve (#yle (ir ama+ $tmeyen tzel kiiler (dernekler* vak/lar) olarak ikiye ayrlr 1) )zel Ki6ileri$ E!liyetleri: a) Hak E!liyeti (Mede$i Haklarda$ #ararla$ma E!liyeti): 3ins* ya* hsmlk $i(i yaratl $ere'i yalnz-a insana #z$ niteliklere (a'l olanlar dndaki (tn haklara ve (or+lara tzel kiiler ehildirler 2zel kiiler hak ehliyetini kanunlara uy$un olarak kurulduklar andan iti(aren kazanrlar

1!

1" b) Iiil E!liyeti (Mede$i Haklar Kulla$ma E!liyeti): 2zel kiilerin /iil ehliyetleri kurulu ama+lar ile snrlandrlmtr ,una tahsis ilkesi (ultra vires) denir Ama- hukuka veya ahlaka aykr olan kii ve mal topluluklar tzelkiilik kazanamaz 2zel kiiler /iil ehliyetini kanuna ve kurulu (el$elerine $#re (ulunmas zorunlu olan or$anlarna sahip olduklar andan iti(aren kazanrlar 2zel kiinin iradesi or$anlar ara-l'yla a+klanr .r$anlar* hukuki ilemleri ve di'er /iilleriyle tzel kiiyi (or+ altna sokarlar .r$anlar* kusurlarndan dolay ayr-a kiisel olarak sorumludurlar Sona eren tzelkiinin ehliyeti* tas/iye ama-yla snrl olmak zere tas/iye srasnda da devam eder 2zelkiinin malvarl'nn tas/iyesi* kanunda ve kurulu (el$esinde aksine hkm (ulunmadk+a terekenin resmi tas/iyesine ilikin hkmlere $#re yaplr 2zel kiinin sona ermesi durumunda malvarl'* kanunda veya kurulu (el$esinde (aka (ir hkm (ulunmadk+a veya yetkili or$an (aka (ir karar vermedik+e* en yakn ama- tayan kamu kurum veya kuruluuna $e+er &ukuka veya ahlaka aykr ama+ $tt' i+in kiili'i mahkeme kararyla sona eren tzelkiinin malvarl' her halde il$ili kamu kuruluuna $e+er ') )zel ki6i$i$ ikamet7a!: Kurulu (el$esinde (aka (ir hkm (ulunmadk+a ilerinin y#netildi'i yerdir () DE-NEK,E-: "er+ek veya tzel en az yedi kiinin kazan+ paylama dnda (elirli ve ortak (ir ama- $er+ekletirmek zere (il$i ve +almalarn (irletirmeleriyle oluan kii topluluklardr Dernekte tek $aye vardr =iil ehliyetine sahip ve onsekiz yan doldurmu olan $er+ek kiiler ile tzel kiiler* #n-eden izin almakszn dernek kurma hakkna sahiptir Dernekler kurulu (ildirimini* tz'n ve di'er (el$eleri yerleim yerinin (ulundu'u yerin en (yk mlki amirine verdikleri anda tzel kiilik kazanrlar (ser(est kurulu sistemi4(ildirim sistemi) ,ir derne'in kamuya yararl dernek sayla(ilmesi i+in* en az (ir yldan (eri /aaliyette (ulunmas* ama- ve (u ama- $er+ekletirmek i+in $iriti'i /aaliyetlerin lke +apnda yararl sonu+lar vere-ek nitelik ve #l+de olmas $erekir Derne'in kamuya yararl derneklerden saylmas* il$ili ,akanlklarn $#r alnarak )+ileri ,akanl'Ann #nerisi zerine Dantay )dari )ler KuruluAnun kararna ve ,akanlar KuruluAnun onayna (a'ldr 2rkiyeAde kurulan dernekler* ama+lar do'rultusunda uluslar aras alanda i(irli'i yaplmasnda yarar $#rlen hallerde* ,akanlar KuruluAnun izniyle yurt dnda kurulmu dernek veya kurululara ye olarak katla(ilirler 1a(an- dernekler* uluslar aras alanda i(irli'i yaplmasnda yarar $#rlen hallerde ve karlkl olmak kouluyla kltrel* ekonomik ve teknik konularda (il$i veya teknoloGilerinden yararlanlmak zere* ,akanlar KuruluAnun izniyle 2rkiyeAde /aaliyette (uluna(ilirler* u(e a+a(ilirler* st kurulular kura(ilirler* kurulmu st kurululara katla(ilirler Dernekler kii toplulu'u oldu'u i+in yelik s#z konusudur =iil ehliyetine sahip (ulunan her $er+ek kii ile tzelkiiler derneklere ye olma hakkna sahiptir &i+ kimse* (ir derne'e ye olmaya ve hi+(ir dernek de ye ka(ul etmeye zorlanamaz &i+ kimse* dernekte ye kalmaya zorlanamaz &er ye yazl olarak (ildirmek artyla dernekten +kma hakkna sahiptir Di'er kanunlarn derneklere ye olamaya-aklarn (elirtti'i kiiler ile ilk#'retim ve orta#'retim #'ren-ileri dernek yesi olamazlar Dernek tz'nde yelerin +karlma se(epleri $#sterile(ilir 2zkte +karma se(epleri $#sterilmise* +karma kararna (u se(eplerin hakl saylamaya-a' iddiasyla itiraz edilemez 2zkte +karma dzenlenmemise ye* an-ak hakl se(eple +karla(ilir ,u +karma kararna* hakl se(ep (ulunmad' ileri srlerek itiraz edile(ilir Derneklerin + zorunlu or$an vardr: a) 9e$el Kurul: Derne'in en yetkili ve en yksek karar alma or7a$dr "enel kurul derne'e kaytl yelerden oluur Dernekler* tzklerinin $azetede yaymland' $n izleyen alt ay i+inde ilk $enel kurul toplantlarn yapmak ve zorunlu or$anlarn oluturmakla ykmldrler .la'an $enel kurul toplantlarnn en $e+ iki ylda (ir yaplmas zorunludur "enel kurul* y#netim veya denetim kurulunun $erekli $#rd' hallerde veya dernek yelerinden (ete (irinin yazl (avurusu zerine* y#netim kurulun-a ola'anst toplantya +a'rlr "enel kurul* katlma hakk (ulunan yelerin salt +o'unlu'unun* tzk de'iikli'i ve derne'in /eshi hallerinde +te ikisinin katlmyla toplanr "enel kurul kararlar* toplantya katlan yelerin salt +o'unlu'u ile alnr 2zk de'iikli'i ve derne'in /eshi kararlar ise toplantya katlan yelerin +te iki +o'unlu'uyla alna(ilir &) #8$etim Kurulu: Derne'in idare %e temsil or7a$dr ;n az (e asl ve 8 yedek yeden oluur 3) De$etleme Kurulu: ;n az + asl ve + yedek yeden oluur

1"

1# Dernekler kendili'inden* mahkeme karar ile ve $enel kurul karar ile sona ererler Dernekler u durumlarda kendili'inden sona ererler (i$ isa! se&epleri): 4 Ama-n $er+eklemesi* $er+eklemesinin olanaksz hale $elmesi veya srenin sona ermesi* 4 )lk $enel kurul toplantsnn kanunda #n$#rlen srede yaplmam ve zorunlu or$anlarn oluturulmam olmas* 4 ,or+ #demede a-ze dm olmas* 4 2zk $ere'in-e y#netim kurulunun oluturulmasnn olanaksz hale $elmesi* 4 .la'an $enel kurul toplantsnn iki de/a st ste yaplamamas Kurulu ama+lar ayn olan en az (e derne'in* ama+larn $er+ekletirmek zere ye s/atyla (ir araya $elmeleri suretiyle /ederasyon oluur Kurulu ama+lar ayn olan en az + /ederasyonun* ama+larn $er+ekletirmek zere ye s/atyla (ir araya $elmeleri suretiyle de kon/ederasyon kurulur 4)VAKIFLAR: "er+ek veya tzel kiilerin yeterli mal ve haklar (elirli ve srekli (ir ama-a #z$lemeleriyle oluan tzel kiili'e sahip mal topluluklardr :ak/larda yelik olmaz* yararlanan olur :ak/ (irden /azla ama+ i+in kurula(ilir :ak/eden $er+ek veya tzel kii ola(ilir :ak/ kurma iradesi ya resmi se$etle %eya 8lme &a4l tasarru la (%asiyet$ame) ile a+klanr :asiyetname yapa(ilmek i+in temyiz kudretine sahip olmak ve 18 yan doldurmu (ulunmak $erekir :ak/* yerleim yeri mahkemesinde nezdinde tutulan si-ile tes-il ile tzel kiilik kazanr (normati/ tes-il sistemi) :ak/larn tek zoru$lu or7a$ y8$etim or7a$dr: Ama-n $er+eklemesi olanaksz hale $eldi'i ve de'itirilmesine de olanak (ulunmad' takdirde* vak/ kendili'inden sona erer ve mahkeme kararyla si-ilden silinir 1asak ama+ $tt' veya yasak /aaliyetlerde (ulundu'u sonradan anlalan veya ama- sonradan yasaklanan vak/n ama-nn de'itirilmesine olanak (ulunmazsa> vak/ denetim makamnn veya -umhuriyet sav-snn (avurusu zerine duruma yaplarak da'tlr 2rkiyeKde kurulan vak/lar* ama+lar do'rultusunda uluslararas alanda i(irli'i yaplmasnda yarar $#rlen hallerde* Dileri ,akanl'nn $#r alnmak suretiyle )+ileri ,akanl'nn izniyle yurt dnda kurulmu vak/ veya kurululara ye ola(ilirler 2rkiyeKde kurulan vak/larn* vak/ senedinde (elirtilen ama+larn $er+ekletirmek zere uluslararas /aaliyette (ulunmas ve yurt dnda u(e a+mas ile yurt dndaki (enzer ama+l vak/ veya kurulularla i(irli'i yapmas* Dileri ,akanl'nn $#r alnmak suretiyle )+ileri ,akanl'nn iznine (a'ldr 1a(an- lkelerde kurulmu vak/lar* uluslararas alanda i(irli'i yaplmasnda yarar $#rlen hallerde* karlkl olmak koulu ile* Dileri ,akanl'nn $#r alnmak suretiyle* )+ileri ,akanl'nn izniyle 2rkiyeKde /aaliyette (uluna(ilirler* temsil-ilik kura(ilirler* u(e a+a(ilirler* st kurulular kura(ilirler* kurulmu st kurululara katla(ilirler veya kurulmu vak/larla i(irli'i yapa(ilirler ,u vak/lar* 2rk 6edenL Kanunu hkmlerine $#re kurulan vak/lar hakknda uy$ulanan mevzuata tM(idir

E?#+ HUKUKU Kiilerin (ir eya zerindeki hakimiyetlerinin niteliklerini ve (unlar dolaysyla di'er kiilerle olan ilikilerini dzenleyen (ir medeni hukuk daldr .: E?#+ 1E )2-,E-: ;ya* zerinde (ireysel hakimiyet sa'lana(ile-ek iktisadi (ir de'er tayan ahs d -ismani varlklardr )nsan v-udu hukuken eya kavram dndadr Bzerinde (ireysel hakimiyet kurula(ile-ek* snrlandrlm maddi varlklar hukuken eya kavramna dahildir +) )+?.N.- E?#+ = )+?.NM+N E?#+: 0zne zarar vermeksizin (ir yerden (aka (ir yere tana(ilen eya tanr* tanamayanlar ise tanmaz eya olarak adlandrlr Diteli'i iti(ariyle tanr olan $emi* )-ra4)/las Kanunu (akmndan tanmaz saylmtr 0) ME, E?#+ = 9+#-.ME, E?#+: Alveri hayatnda kural olarak sayma veya tartma veya #l+me ile (elirli hale $elen eya misli eyadr ,una karn* /erden tayin edilmesi $ereken eya ise* $ayr misli eyadr Ho'u zaman misli eya nevAi (or-una $ayr misli eya ise par+a (or-una konu oluturursa da tersi de mmkn ola(ilir 6isli eya4$ayr misli eya ayrm eyann niteli'i i-a( o(Gekti/

1#

1$ olarak yaplan (ir ayrm oldu'u halde nevAi (or-u4par+a (or-u ise (ir (or+ ilikisinde tara/larn kararlatrdklar edim a+sndan yaplan (ir ayrmdr /r$ek: Para !amile yazl kymetli e%rak 6arap;kuma6 misli e6yadr:0ir al6%eri6te al$a$ &ir ta&lo;smarlama yapla$ &ir el&ise 7ayri" misli e6yadr: @) 0+E) E?#+"0-,E?K E?#+"E?#+ 0-,K: &ari+ten hi+(ir ey eklenmeksizin tek (ana var olan eyaya (asit (yaln) eya denir ,irleik (mrekkep) eya ise> (irden +ok yaln eyann (ir(irinden ayrlmaz ekilde (irlemesinden oluarak ayr varlk tekil eden eyadr 0r (ir kitap* ampl ;ya (irli'i ise* (a'mszlklarn kay(etmeksizin ortak (ir ama+ i+in (ir araya $etirilmi olan ve ekonomik (ir (tnlk arz eden (irden +ok eyadan oluan topluluktur 0r (ir +i/t ayakka(* (ir pul kolleksiyonu D) )2KE)ME (E)H,+KE) )+0 F,+N 1E F,M+#+N E?#+: Kendilerinden ama-a uy$un yararlanma tketim yolu ile olan eya tketime ta(i eya iken> (ir sre kullanlmak suretiyle kendisinden yararlanlan eya tketime ta(i olmayan eyadr 0r el(ise* otomo(il ;yann tketime ta(i olup olmamas esas olarak eyann #z$lendi'i ama+ ile il$ilidir /r$ek: #iye3ek maddeleri ;yaka3aklar %:s tketile$ e6yadr:Mo&ilya:el&ise;otomo&il %:s tketilemiye$ e6yadr:0ir kuyum3u$u$ satmak zere &ulu$durdu4u taklar tketime ta&i e6yadr:Iakat sat$ ala$ kimse i5i$ o tak o $iteli4i ta6maz %e tketilemiye$ e6ya saylr: E) 0/,2NE0,EN 1E 0/,2NEME#EN E?#+: &ukuki y#nden (#lne(ilme* eyann de'erinde #nemli (ir azalma olmakszn ayn nitelikte (irden +ok par+aya ayrla(ilir olmasn (elirtir 0r (ir -anl hayvan (#lnemez nitelik tar I) /NE, M2,K#E)E )+0 F,+0,EN 1E F,+M+#+N E?#+: .rta mallar (parklar* meydanlar* yollar* k#prler $i(i do'rudan do'ruya kamunun yararlanmasna tahsis edilmi mallar)* hizmet mallar (kamu hizmetlerinin $#rlmesini temin i+in tahsis edilmi mallar) ve ta(ii servetler ve kaynaklar #zel mlkiyet konusu olamaz Kylar $i(i tarma elverili olmayan arazi* kayalar* da'lar ve tepeler de devletin hkm ve tasarru/u altndadr ,u tr mallarn han$i artlarla #zel mlkiyete konu ola(ile-e'i kanunlarla (elirlenir ,ir maln devlete ait olmas o maln mutlaka #zel mlkiyet konusu olmad' manasna $elmez 9) E+HP, E?#+ = E+HPEN E?#+: ,u ayrm* #zel mlkiyete konu ola(ilen eyann /iilen zerinde mlkiyet (ulunup (ulunmamasna $#re yaplan (ir ayrmdr =iilen (ir mlkiyete ta(i (ulunan eya sahipli eya iken> #zel mlkiyete konu ola(ilen /akat henz zerinde hi+(ir mlkiyet kurulmam eya (av hayvanlar* kr +i+ekleri vs) ile #n-eden (ir mlkiyete ta(i iken malikin kendi iste'i ile mlkiyetinden /era$at etti'i eya sahipsiz eyadr Sahipli eyada mlkiyetin kazanlmas kural olarak devir yolu ile ola(ilirken* sahipsiz eyada mlkiyet aslen kazanma yolu ile kazanlr ..: N,#E),K: ,ir eyay /iili hakimiyet altnda (ulundurma anlamna $elir Nilyetli'in iki unsuru vardr a) Maddi U$sur: . ey zerinde /iili hakimiyet sahi(i ola(ile-ek durumda (ulunma =iili hakimiyet unsurunun varl'nn ka(ul edile(ilmesi i+in maddi (a'lantnn mutlaka da sk olmas yani eyann ahsn elinin altnda *yaknnda (ulunmas art de'ildir <ahsn o eya zerinde /iili hakimiyet kura(ile-ek durumda olmas yeterlidir /r$ek:0ir ki6i zeri$deki el&ise$i$ kolu$daki saati$ zilyedi oldu4u kadar e%i$i$ 8$$e park etti4i ara&as$$ kiraya %erdi4i e%i$i$ zilyedidir: An-ak /iili hakimiyetten s#z edile(ilmesi i+in zilyetli'in (ir #l+de devamllk tamas $erekmektedir /r$ek ( +) posta!a$e de tele o$ $umaralar$a &akmak i5i$ alm6 oldu4u re!&eri$ zilyeti de4ildir: &) Ma$e%i U$sur: ;ya zerinde /iili hakimiyete sahip olma iradesi yani zilyetlik iradesinin (ulunmas $erekmektedir ,aka (ir de'ile (ir eya zerinde /iili hakimiyet an-ak (ilerek ve istenerek i-ra edildi'i takdirde zilyetlikten s#z edile(ilir Nilyetlik iradesinin her eya i+inde ayr ayr olmasda $erekli de'ildir =iili hakimiyet konusunda $enel (ir iradenin $enel (ir zilyet olma iste'inin varl' yeterlidir /r$ek:E%i$i$ 8$$e posta kutusu koya$ &ir kimse kutuya atla$ tm mektuplar$da zilyedidir: Nilyetlikle mlkiyet (ir(iriyle kartrlmamaldr 6lkiyet (ir hak oldu'u halde zilyetlik hukuken korunan (ir durumdan i(arettir +) N,#E),KN )2-,E- 1) +sli = Ier<i Nilyetlik: ,ir eye malik s/atyla sahip olanlar o eyin asli zilyedidir ,ir eye mlkiyet dndaki (ir hakka dayanarak sahip olanlar ise /erAi zilyet saylrlar /r$ek:0ir kimse otomo&ili$i kiraya %erirse %eya &ir &or3u i5i$ re!$ederse &u kimse malik s at ile otomo&ili$ +sli Nilyedi kira3 %eya re!$ala$ ise Ieri zilyedidir:/r$ekte$ de a$la6la3a4 7i&i asli" eri zilyetlik &ir e6yaya ay$ zama$da iki ki6i$i$ zilyet olmas durumu$da ortaya 5kmaktadr: ') 1astasz " %astal Nilyetlik: ;ya zerindeki /iili hakimiyeti do'rudan kullanan kimsenin zilyetli'i vastasz zilyetlik> eya zerindeki /iili hakimiyeti (ir (akas ara-l' ile kullanan kimsenin zilyetli'i ise

1$

1% vastal zilyetliktir /r$ek: (+) kira3 olarak oturdu4u daire$i$ %astasz zilyetidir:B$k daire ke$disi$i$ iili !akimiyeti alt$dadr: /r$ek('): Ftomo&ili$i kiraya %ermi6 ola$ kimse o$u$ zeri$de iili !akimiyeti$i a$3ak kira3 %astas ile i3ra ede&ile3e4i$e 78re >< %astal Nilyet<< kira3 ise sa!ip &ulu$du4u 6a!si !ak dolaysyla otomo&il zeri$de iili !akimiyeti do4ruda$ do4ruya i3ra etti4i$de$ >< 1astasz Nilyet >< dir: 3) Tek Zilyetlik Birlikte Zilyetlik: 2ek zilyetlik* (ir eya zerinde (ir tek kiinin yalnz (ana zilyet olmasdr 2ek zilyet* asli veya /erAi zilyet ola(ilir ,irlikte zilyetlik ise iki ksma ayrlr: a) Frtak (m6terek) zilyetlik: ,ir eye (irlikte zilyet olanlardan her (irinin o eyi di'erlerinden (a'msz olarak tek (ana kullanmaya yetkili olmasdr /r$ek :0ir apartma$da otura$ (+);(0);(@) %e (D) tek &ir 5ama6r!a$ede$ yararla$maktadr:+D0D@DD !er&iri &ir&iri$de$ &a4msz olarak 5ama6r!a$ede$ yararla$a&ilirler: /r$ek(') :0ir kasa$$ ay$ a$a!tar !em (+) da !emde (0) %ar ise ikiside &ir&iri$de$ ayr olarak kasay a5a&ilirlerse &uradada m6terek zilyetlikte$ s8z edilir: &) El&irli4i !ali$de (i6tirak !ali$de) zilyetlik: ,ir eye (irlikte zilyet olanlarn o eyi an-ak hep (irlikte kullana(ilmeleridir /r$ek: 0ir kasa$$ a5la&ilmesi i5i$ iki a$a!tara i!tiya5 %ardr &iri (+) da &iri (0) de ise %e ikisi a$3ak &irlikte kasay a5a&iliyorlarsa i6tirak !ali$de mlkiyet %ar demektir: *) Nilyet yardm3l4: ,ir eya zerindeki /iili hakimiyeti (akasnn adna ve yararna kullanan kimsenin durumunu (elirtir /r$ek:E%i$ !izmet5isi !i5&ir zama$ e%deki e6yalar$ %eya e%i$ zilyedi de4ildir:E%i$ maliki$i$ tatile 5km6 olmas !ali$de &u durum de4i6mez:F zilyet yardm3sdr:B$k e6yalar e% sa!i&i$e !izmet etmek i5i$ eli$de &ulu$durmaktadr: Nilyet %e zilyet yardm3s aras$daki arklar a) Nilyet yardm3s asl zilyeti$ emir %e talimatlar ile !areket eder &) Nilyet yardm3s e6yay ke$disi i5i$ de4il mala zilyet ola$ kimse$i$ &ir !izmeti i5i$ kullla$r 3) Nilyet #ardm3s ile zilyet aras$daki ili6ki d6ta$ 78r$e&ilir olmaldr: d) Nilyet yardm3s e6ya zeri$de ay$i %eya 6a!si &ir !akka sa!ip de4ildir: /r$ek (') 0ir ma4azada tez7a!tar olarak 5al6a$ (+) Nilyet yardm3sdr:B$k i6%ere$i$ talimat ile !areket etmektedir: Nilyet %e Nilyet yardm3l4$a arkl so$u5lar &a4la$m6tr a) Nilyet yardm-sndan edinilen mallarda iyiniyet ilkesi korunmaz () Nilyet yardm-s zilyetlik davas a+amaz:an-ak meru mda/aa halinde kuvvet kullanarak eyay koruya(ile-e'i ka(ul edilmektedir -) Nilyet yardm-s zilyetin zilyetli'ini inkar eder veya mal $asp ederse kendisi maln asli zilyedi haline $elir /r$ek (+) >$$ irmas$da 5al6a$ (0) di4er i6 yerleri$e (+) ya ait e6yalar irma$$ otomo&ili ile ta6maktadr:(0) e6yalar ta6rke$ &u$da$ &8yle &a4msz 5al6may d6$r %e e6yalar$ zeri$de$ irmaya ait etiketleri s8kerse irmaya ait etiketleri s8kt4 a$da 7asp su5u$u i6lemi6 saylr %e mallar$ aslizilyeti !ali$e 7elir : Nilyetlik kural olarak an-ak e6yalar zeri$de s#z konusu olur* haklar zerinde olmaz =akat 6edeni Kanun istisnaen* tanmaz zerindeki irti/ak haklarnda ve tanmaz yklerinde hakkn /iilen kullanlmasn zilyetlik olarak ka(ul etmitir 0) N,#E),KN K+N+N.,M+E. 1) +sle$ Kaza$ma: ,ir eyann zilyetli'inin do'rudan do'ruya kazanan kiinin tek tara/l /iili ile elde edilmesidir /r$ek:0ir kimse orma$da$ a%lad4 ta%6a$ %e 78lde$ tuttu4u &alk zeri$de zilyetli4i asle$ kaza$m6 olur:+y$ 6ekilde &ir kimse sokakta &uldu4u &ir 5akma4 ;sa!i&i tara $da$ atlm6 7azeteyi %eya 5ald4 &ir radyoyuda asle$ kaza$ma yolu ile zilyetli4i$e 7e5irmi6 olur: ') De%re$ Kaza$ma: ,ir eya zerindeki zilyetli'in* zilyedin iste'i ile (ir (akasna devredilmesidir Devren kazanmann trleri unlardr: aa) )eslimle kaza$ma: Nilyetli'in teslimle hazrlar arasnda kazanlmas> ya eyann /iilen teslimi ile veya ara+larn teslimiyle veya zilyetlik s#zlemesi ile $er+ekleir &azr olmayanlar arasnda zilyetli'in teslimle devri ise> teslim-iye yaplan teslimle $er+ekleir /r$ek(1) (+) ile (0) kitap sat6 s8zle6mesi zeri$e (+) kita& (0) ye teslim ederse kita&$ zilyetli4i e6ya$$ teslimi ile (0) ye 7e5er

1%

1& /r$ek (') (Mal$ iktisap ede$i$ !akimeyet sa!as i5i$e sokulmasda teslim saylr) Eatla$ &ir ara&a$ a$a!tar$$ teslimi 7i&i /r$ek (() 0ir kitap5 &a$a %erilmek zere &ir kita& arkada6ma teslim etse &u kita&$ zilyetle4i$i arkada6m de4il do4ruda$ do4ruya &e$ kaza$m6 olurum: &&) )eslimsiz kaza$ma: Nilyetli'in teslimsiz kazanlma yollar unlardr: aaa) Ksa elde$ teslim: ,ir eyay o ana kadar (ir snrl ayni veya ahsi hakka dayanarak /erAi zilyet s/atyla /iili hakimiyeti altnda (ulunduran kiinin zilyetlik trnn (ir hukuki ilemle de'imesidir /r$ek: (+) ariyet olarak (0) ye %erdi4i kita& o$a satm6tr:(0) da!a 8$3e eri zilyet ike$ sat6 akdi ile asli zilyet !ali$e 7elmi6tir(ksa elde$ teslim) &&&) Hkme$ teslim: ;yann vastal zilyetli'ini devreden kiinin #zel (ir se(e(e dayanarak eya zerindeki vastasz zilyetli'ini devam ettirmesidir /r$ek : (+) ;(0) de$ sat$ ald4 &ir takm el&isede 7erekli de4i6iklikleri$ yaplmas i5i$ el&iseyi (0) de &rakm6 ise el&ise$i$ zilyetli4i$i$ !kme$ teslimi s8z ko$usdur: 333) Nilyetli4i$ !a%alesi: ! (ir kiinin vastasz zilyetli'inde (ulunan (ir eyann vastal zilyetli'inin #n-eki zilyet tara/ndan zilyetlik durumunda (ir de'iiklik olmakszn irade a+klamasyla yeni zilyede devredilmesidir B+n- kii* zilyetli'i devredene kar ileri sre(ile-e'i se(eplerle eyay zilyetli'i yeni kazanan kiiye vermekten ka+na(ilir ddd) Emtiay temsil ede$ se$etleri$ de%ri yoluyla kaza$ma: ,ir tay-ya veya umumi ma'azaya (raklm olan mallar temsil eden kymetli evrakn teslimi* o mallarn teslimi $i(i sonu+ do'urur Kymetli evrak iyi niyetle teslim alan kimse ile emtiay iyi niyetle teslim alan kimse arasnda uyumazlk +karsa emtiay teslim alan ter-ih olunur eee) Miras yoluyla kaza$ma: 6irasn a+lmas ile terekeye dahil (ulunan (tn eyalarn zilyetli'i kanundan #tr teslime $erek olmakszn miras+lara $e+er 6iras taksim edilene kadar miras+lar terekeye dahil eyalar zerinde el(irli'i halinde zilyet olurlar @) Nilyetli4i$ Kay&edilmesi: ;ya zerinde /iili hakimiyet kullanma imkannn srekli olarak ortadan kalkmasdr ,u da zilyedin iradesiyle (terk) veya iradesi dnda (+alnmas* kay(edilmesi* $as(edilmesi) olur D) Nilyetli4i$ Koru$mas: 6edeni kanunumuz haksz saldr ve $asp /iillerine kar zilyetli'i iki yoldan korumaktadr 1) Ea%u$ma Hakk: Nilyet (tn $asp ve saldr /iillerini kuvvet kullanarak de/ede(ilir ,u hakkn kullanla(ilmesi i+in zilyedin zarara u'ramas $erekmedi'i $i(i* saldr$ann kusurlu olmas da art de'ildir =akat zilyet* durumun hakl $#stermedi'i dere-ede kuvvet kullanmaktan ka+nmaldr '" Nilyetlik Da%alar: aa) Nilyetli4i$ iadesi (yeddi$ iadesi) da%as: Nilyedinden $asp edilmi olan zilyetli'in zilyede $eri verilmesini sa'layan davadr Daval* o eyi dava-dan $eri almasn $erektire-ek stn (ir hakka sahip oldu'unu derhal ispat ederse onu $eri vermekten ka+na(ilir &&) Ealdr$$ me$<i da%as: Nilyetli'e kar $iriilen haksz saldrlarn durdurulmasn ve tekrarnn #nlenmesini sa'layan davadr Saldr$an o eya zerinde (ir hak iddia etse (ile* zilyetli'i saldrya u'rayan ona kar (u davay a+a(ilir "asp ve saldrdan dolay dava hakk* zilyedin /iili ve /ailini #'renmesinden (alayarak 2 ay ve her halde /iilin zerinden 1 yl $e+mekle der Nilyetlik ta6$mazlar &akm$da$ 8zel &ir ka$u$la idari yolda$ da korunmutur ,una $#re zilyet* saldry #'rendi'i tarihten iti(aren altm $n i+inde ve herhalde saldrnn vukuundan iti(aren (ir yl i+inde vali veya kaymakama (avurmaldr )dari makamlarn (u konuda vere-e'i kararlar kesindir E) N,#E),KN H+K K+-NEE F,+-+K KF-UNM+E. Nilyetli'in hakkn varl'na karine oluu yalnz-a menkuller (akmndandr Nilyetli'in menkul eyalar (akmndan en #nemli ilevi mlkiyete karine oluturmasdr 2anr (ir eyann zilyedi onun maliki saylr (mlkiyet kari$esi): 2anra (ir snrl ayni hak veya kiisel hak iddiasyla zilyet (ulunan kimsenin iddia etti'i hakkn varl' karine olarak ka(ul edilir ( er<i zilyetlikte kari$e): An-ak* zilyet (u karineyi eyay kendisine vermi olan kiiye kar ileri sremez Me$kul da%as (zilyetli4e !akllk da%as): Nilyetlikten zilyedin iste'i dnda +km olan veya +k ekli ne olursa olsun zilyetli'i k#t niyetle kazanlm olan menkullerin #n-eki iyi $iyeti zilyedi$e 7eri %erilmesi$i sa'layan davadr 2anr +alnan* kay(olan ya da iradesi dnda elinden +kan zilyet o

1&

1' eyi elinde (ulunduran herkese kar A yl i5i$de ta6$r (me$kul) da%as a+a(ilir K#t niyetli zilyetlere kar ise (u dava her zaman a+la(ilir ;'er #n-eki zilyet* zilyetli'i iyi niyetle edinmemi ise* sonraki zilyede kar (u davay a+amaz I) 9E- 1E-ME ,E #2K2M,2 F,+N N,#EDN EF-UM,U,UKU 1) yi $iyetli zilyedi$ sorumlulu4u: )yi niyetli zilyet eyaya meydana $elen zarardan (yok olmadan veya hasardan) sorumlu de'ildir &erhan$i (ir tazminat #demek zorunda de'ildir 0u zilyet e6yay 7eri %erme a$$da eli$de &ulu$a$ ksm ile 7eri %ererek &or3u$da$ kurtulur E6ya i5i$ yapt4 zoru$lu %e aydal masra lar talep ede&ilir %e masra lar ke$disi$e 8de$i$3eye kadar o 6eyi alkoyma !akk$a sa!iptir Oks masra/lar ise talep edemez* /akat lks masra/a konu olan eya asl eye zarar vermeksizin s#klp alna(iliyorsa onu ayrp alma hakk vardr Nilyedin elde etti'i semereler (rnler)* yapt' $iderler se(e(iyle do'an ala-aklarndan indirilir '" K8t $iyetli zilyedi$ sorumlulu4u: ,u zilyet o eye $elen zararlardan sorumludur ;yay zilyetli'ine $e+irdi'i andaki durumuyla $eri vermek zorundadr ;lde etti'i veya elde etme'i ihmal etti'i semereleri de #demekle ykmldr An-ak zorunlu masra/lar talep ede(ilir* /aydal ve lks masra/lar ise talep edemez K#t niyetli zilyedin alkoyma hakk yoktur K#t niyetli zilyet* eyay kime $eri vere-e'ini (ilmedi'i sre-e an-ak kusuruyla verdi'i zararlardan sorumlu olur /r$ek:( +) sat$ ald4 oto4ra maki$as$$ 5al$t oldu4u$u 84re$mi6 a$3ak maki$a$$ kime ait oldu4u &ulamam6tr:0u arada maki$e 5al$m6tr (+) $$ &ir sorumlulu4u kalmam6tr:+$3ak 5al$masaydda (+) &ilerek maki$ay ke$di kusuru ile yere atp krsayd &u durumda (+) sorumlu olurdu: K#t niyetli zilyedin mal (izzat kullanma suretiyle maldan yararlanmas #zellikle /uzuli i$al halinde e-rimisil tazminat #demesi $erekti'i de ka(ul edilmektedir ;'er mala ilikin ortaya +kan zarar ve hasar mal talep edenin zilyetle'inde ikende do'a-aksa o zaman k#t niyetli zilyet sorumlu olmaz /r$ek: K8t$iyetli zilyet (+) $$ eli$deki e6ya 6e!irde 5ka$ ya$7$ $ede$iyle !asar 78rm6tr:+y$ !asar iadeyi talep ede$i$ eli$dede olsa &u ya$7$da$ ay$ !asar 78re3ek idiyse k8t$iyetli zilyet (+) $$ zarar tazmi$ etmesi 7erekmez: ...: )+PU E@, 2anmazlar ile zerindeki ayni haklarn durumlarn $#stermek zere devletin sorumlulu'u altnda tutulan resmi (ir si-ildir 2apu si-ili ana si-iller ve yardm- si-iller olmak zere (al-a iki unsurdan oluur: +$a si3illerde$ en #nemli olan tapu kt'dr 0zel mlkiyete konu olan (tn tanmazlar (u kt'e kaydedilir ve tanmazlar zerindeki ayni haklar da (u kt'e yaplan tes-ille do'ar Di'er ana si-iller ise> kat mlkiyeti kt'* yevmiye de/teri ve resmi (el$elerdir (plan* miras+lk (el$esi* mahkeme ilam* vekaletname) #ardm3 si3iller ise mal sahipleri si-ili* aziller si-ili* dzeltmeler si-ili* kamu orta mallar si-ili ve di'er de/terlerdir +) )+PU E@,NE H+KM F,+N P-ENEP,E1) )a6$maza sa!i e a5lmas ilkesi: )svi+re42rk 6edeni Kanunlarnn dzenledi'i tapu si-il sistemi ayni sistem ad verilen* her tanmaz i+in ktkte ayr sahi/e a+lmas prensi(ine dayanmaktadr ') +5klk (ale$iyet) ilkesi: 2apu si-ili il$isi oldu'unu kantlayan herkes tara/ndan in-elene(ilen aleni (ir si-ildir &i+ kimse tapu si-ilinde kaytl olan (ir hususu (ilmedi'ini iddia edemez (kesin karine) () )es3il ilkesi: 2anmazlar zerinde ayni haklarn kurulmas (tesisi)* de'itirilmesi (tadili) ve sona ermesi (terkini) i+in tapu kt'ne tes-il ileminin yaplmas $erekir *) lliyet (se&ep"so$u5" $ede$sellik) ilkesi: 2apu si-iline yaplan (ir tes-ilin hukuki sonu+lar do'ura(ilmesi i+in tes-ilin dayand' hukuki se(e(in $e+erli olmas $erekir "e+erli (ir se(e(e dayanmayan tes-il* yolsuz tes3ildir 1olsuz tes-ilden haklar zedelenenler tapu si-ilinin dzeltilmesi davas a+a(ilirler A) )apuya 7%e$ ilkesi: 2apu kt'ndeki tes-ile iyi niyetle dayanarak mlkiyet veya di'er (ir ayni hak kazanan +n- kiinin (u kazanm korunur H) De%leti$ kusursuz sorumlulu4u ilkesi: Devlet tapu si-ilinin tutulmasndan do'an (tn zararlardan kusursuz olarak sorumludur Devlet zarar #dedikten sonra kusurlu memuruna r-u ede(ilir 0) )+PU E@,NE #+P.,+N ?,EM,E-:

1'

( 1) Kayt: 2anmazlarn tapu kt'nn (a'msz (ir say/asna yazlmas ilemine kayt denir 2apu kt'ne yalnz-a tanmazlar kaydedilir Delerin tanmaz sayla-a' 6KAda s$rl (ir ekilde (elirtilmitir ,una $#re> arazi; ta6$mazlar zeri$deki &a4msz %e srekli !aklar (Bst hakk ve kaynak hakk Sreklilik artnn $er+eklemesi i+in hakkn sresiz veya en az otuz yl sreli olmas $erekir) ve kat mlkiyeti$e ko$u ola$ &a4msz &8lmler tanmaz olarak kaydedile(ilir 0zel mlkiyete ta(i olmayan ve kamunun yararlanmasna ayrlan tanmazlar* (unlara ilikin tes-ili $erekli (ir ayni hakkn kurulmas s#z konusu olmadk+a kt'e kaydolunmaz ') )es3il: ,ir tanmaz zerinde ayni haklarn do'a(ilmesi* de'itirile(ilmesi ve ortadan kaldrla(ilmesi i+in kural olarak mutlaka tes-il yaplmaldr 2apuya tes-ili $erekli ayni haklar> mlkiyet* irti/ak haklar* tanmaz ykleri ve rehin haklardr a))es3ili$ 6artlar: aa) #azl &ir tes3il tale&i$de &ulu$ulmas: 2es-il tale(i (ir tasarru/ ilemi olup* arta (a'lanamaz 2es-il tale(i hak sahi(i tara/ndan yapla(ilir 2emsil-inin (u talepte (uluna(ilmesi i+in kendisine (u konuda #zel (ir yetkinin verilmi olmas $erekir Ayni hakkn tes-ilden #n-e kazanld' durumlarda ise tes-il tale(i ayni hakk kazanm olan kimse veya il$ili makam tara/ndan yaplr &&) 9e5erli &ir !ukuki se&e&i$ %arl4: "e+erli (ir se(e(e dayanmayan tes-il yolsuz tes-ildir ,u tes-ilden hakk zedelenen kimse tapu si-ilinin dzeltilmesi davas (tapu iptal davas) a+a(ilir 33) stemde &ulu$a$$ tasarru yetkisi$i %e !ukuki se&e&i$ 7e5erlili4i$i &el7elemesi: &ukuki se(e(in (el$elenmesi* (u se(e(in $e+erlili'i i+in $erekli ekle uyuldu'unun ispatyla olur &ukuki se(e(e ilikin (el$eler tamam olmasna karn* tasarru/ yetkisini (elirten (el$enin tamamlanmas $ereken durumlarda* malikin rzas veya hakimin kararyla $e+i-i tes-il erhi verile(ilir &) )es3ili$ so$u5lar (!kmleri): Kural olarak tanmazlar zerinde ayni haklarn do'umu* de'itirilmesi ve sona ermesi an-ak tes-ille (kuru-u) mmkndr Miras; ma!keme karar; 3e&ri i3ra; i67al; kamula6trma halleri ile ka$u$da 8$78rle$ di4er !allerde * mlkiyet tes-ilden #n-e kazanlr (tes3ilsiz iktisap !alleri): An-ak (u hallerde malikin tasarru/ ilemleri yapa(ilmesi i+in mlkiyet tes-il ((ildiri-i) edilmi olmaldr Kurulmas kanunen tes-ile ta(i ayni haklar* tes-il edilmedik+e varlk kazanamaz (tes3ili$ me$ i !km) Ayni haklar kural olarak sra ve tarihlerini tes-ile $#re alr )es3ili$ etkisi* kanunen #n$#rlen (el$eler isteme eklenmi veya $e+i-i tes-il halinde (el$elerin uy$un zamanda tamamlanm olmas artyla ye%miye de teri$e yapla$ kayt tari!i$de$ (alar 2apu kt'ne yaplan tes-il $er+ek hak durumunu yanstmasa (ile iyi niyetli +n- kiiler (akmndan (u tes-il hkm i/ade eder ,una tes-ilin ms(et (olumlu) hkm denir ,una $#re* tapu kt'ndeki tes-ile iyi niyetle dayanarak mlkiyet veya (ir (aka ayni hak kazanan +n- kiinin (u kazanm korunur () ?er!: B+ $rupta in-elene(ilir: a) ?a!si !aklar$ 6er!i: <ahsi haklar (nis(i haklar) (or+ ilikisinden do'an ve an-ak tara/lar arasnda ileri srle(ilen haklardr Kural olarak hak sahi(i ahsi hakkn ! kiilere kar ileri sremez <u haklar (kanunda snrl olarak (elirtilmi) ise tapuya erh verilirse ! kiilere kar da ileri srle(ilir> arsa pay kar6l4 i$6aat s8zle6mesi$de$ do4a$ i$6aat !akk; s8zle6mede$ do4a$ 6 <a (8$ alm) hakk* %e a (7eri alm) hakk* i6tira (alm); kira; 7ayri me$kul sat6 %aadi; ipotekte &o6ala$ dere3ede$ yararla$ma; &a46laya$a r3u; payl ta6$mazlarda yararla$ma; kulla$ma %e y8$etime ili6ki$ kararlar; payl mlkiyeti$ de%am$a ili6ki$ s8zle6meler; yasal 8$alm !akk$da$ era7at s8zle6mesi %s ,u nis(i haklar tapuya erh verilin-e ku%%etle$dirilmi6 6a!si !aklar adn alrlar ve ! kiilere kar da ileri srle(ilirler <erh anlamasnn $e+erlili'i esas s#zlemenin ta(i oldu'u ekle uy$un yaplmasna (a'ldr <erh kural olarak malik veya temsil-isinin yazl (ir erh (eyannda (ulunmas ile yaplr <erh* ahsi hakkn veya erh sresinin dolmas durumunda sona erer <erh sresi> 6 <a; %e a %e i6tira !aklar$da e$ 5ok 1G yl * 7ayr me$kul sat6 %aadi$de ise A yldr Sre (itiminde tapu memuru erhi reAsen terkin eder &) Maliki$ tasarru yetkisi$i$ s$rla$mas$a ili6ki$ 6er!: <u se(eplere dayanan tasarru/ yetkisi kstlamalar* tapu kt'ne erh verile(ilir: Hekimeli haklarn korunmasna ilikin mahkeme kararlar> ha-iz* i/las karar veya konkordato ile verilen sre> aile yurdu kurulmas* art miras+ atanmas $i(i erh verilmesi kanunen #n$#rlen ilemler 6edeni KanunAa $#re* aile konutu olarak #z$lenen tanmaz maln maliki olan e* di'er ein rzas (ulunmadan aile konutunu devredemez ve aile konutu zerindeki haklar snrlayamaz Aile konutunun maliki olmayan e* tapu kt'ne tanmazn aile konutu olarak #z$lendi'i hususunda $erekli erhin verilmesini isteye(ile-ektir Ayr-a* ailenin ekonomik varl'nn korunmas veya evlilik (irli'inden do'an mali (ir ykmll'n yerine $etirilmesi $erekti'i #l+de* istem zerine* hakimin

1 ted(iren* elerden (irinin tanmaz zerinde tasarru/ yetkisini kaldra(ilmesi mmkndr ,u halde hakim reAsen tasarru/ kstlamasnn tapu kt'ne erh edilmesine karar verir 2asarru/ yetkisi kstlamalar* erh verilmekle tanmaz zerinde sonradan kazanlan haklarn sahiplerine kar ileri srle(ilir 3) 9e5i3i tes3ili$ 6er!i: <u durumlarda $e+i-i tes-il erhi verile(ilir: )ddia edilen (ir ayni hakkn $ven-e altna alnmas $erekiyorsa> tasarru/ yetkisini (elirleyen (el$elerdeki noksanlklarn sonradan tamamlanmasna kanun olanak tanyorsa "e+i-i tes-il erhi* (tn il$ililerin raz olmasna veya hakimin karar vermesine (a'ldr <erhin konusu olan hak sonradan $er+ekleirse* erh tarihinden (alayarak +n- kiilere kar ileri srle(ilir *) 0eya$: 2anmazlar il$ilendiren (az hukuki ve /iili ilikilerin herkes+e (ilinmesini sa'lamak ama-yla tapu kt'nn (eyanlar ksmna yaplan (ir ilemdir ,eyanlar ksmna> tanmazn eklentileri* devre mlk hakk* kanunen kurulan daimi $e+it hakk* yap mteahhit ve i+ilerin ie (aladklar tarih* /iil ehliyetinin snrlanmasna ilikin kararlar yazlr .1: +#N H+K,+;yalar zerindeki mutlak haklara ayni hak denir +y$i !aklara !akim ola$ ilkeler 6u$lardr: a) 0elirlilik (muayye$lik) ilkesi: ,ir ayni hakkn konusu an-ak (elirli (ir ey ola(ilir &) Kamuya a5klk (ale$iyet) ilkesi: 2anrlarda zilyetlik* tanmazlarda ise tapu si-ili ayni haklarda kamuya a+kl' sa'lar 3) 9%e$i$ koru$mas: 6edeni Kanun tanmazlarda mutlak olarak $veni korumu* tanrlarda ise ortalama (ir +#zm ka(ul etmitir d) E$rl say %e tipe &a4llk: Ayni haklar kanunda snrl sayda (elirtilmitir 2ara/lar yeni (ir ayni hak oluturamazlar Ayni haklarn i+eri'i de kanunda dzenlenmitir e) Hak d6r3 sreye %e zama$ a6m$a ta&i olmama ilkesi: ,u ilke* ayni haklardan /iilen yararlanlmamas halinde hakkn dmeye-e'ini $#sterdi'i $i(i* ayni hakkn herkese kar ileri srlmesini sa'layan talep ve davalarn da zamanamna u'ramaya-a'n (elirtir Ayni haklar sa!i&i$e %erdi4i yetki$i$ kapsam$a $#re ikiye ayrlr: +) M2,K#E) H+KK.: Sahi(ine (ir eya zerinde kulla$ma; yararla$ma %e tasarru ta &ulu$ma yetkilerinden hepsini veren ayni hak* mlkiyet hakkdr 6alik* sahi(i oldu'u eyay hukuk dzeninin snrlar i+inde istedi'i $i(i kullana(ilir ( mspet yetki) 6lkiyet hakk sahi(ine* onu koruma ama-yla (al-a iki dava hakk verir (me$ i yetki): a) sti!kak da%as: 6alikinin elinden iste'i olmadan +kan eyann malike $eri verilmesini sa'layan davadr ,u dava zamanamna u'ramaz &) Ealdr$$ me$<i da%as (el atma$$ 8$le$mesi): 6lkiyet hakkna hukuka aykr (ir saldrda (ulunulmas durumunda (u saldrnn kaldrlmasn veya #nlenmesini sa'layan davadr 6alik (u iki davadan (aka u'rad' zararlar i+in tazminat davas da a+a(ilir 1) Mlkiyet Hakk$$ Ko$usu %e Kapsam: ,u hakkn konusunu yalnz-a eyalar oluturur =ikri haklar ile ala-ak haklar zerinde mlkiyet hakk s#z konusu olmaz 6lkiyet hakknn kapsamna asl eya ile (irlikte onun mtemmim -zleri ((tnleyi-i par+alar) ve te/erruat (eklentileri) $irer Mtemmim 3zD yerel adetlere $#re asl eyann temel unsurunu tekil eden ve eyaya zarar verilmeksizin ondan ayrlmas mmkn olmayan par+alardr ,u tanma $#re (ir evin +ats kap ve pen-ereleri merdivenleri onun mtemmim -zdr Di'er tara/tan (ir (ina zerinde (ulundu'u arsann (ir a'a+ zerinde yetimi oldu'u arazinin mtemmim -zdr )a&ii semereler (do4al r$ler) de asl eyadan ayrln-aya kadar onun mtemmim -z saylrlar ,tnleyi-i par+alar (a'mszlklarn kay(ettikleri i+in ayr (ir ayni hak konusu olamazlar )e erruat (ekle$ti)D asl eya malikinin iradesine veya yerel adetlere $#re* (ir eyin iletilmesi* korunmas veya yarar sa'lamas i+in srekli (ir (i+imde o eye #z$lenen ve kullanlmasnda (irletirme* takma veya (aka (ir (i+imde asl eyaya (a'l klnan menkul eyadr ,ir $#zl'n ka(*(ir dola(n anahtar te/arruattr ,ir eyaya malik olan kimse o eyin (tnleyi-i par+alarna ve do'al rnlerine de sahip olur Asl eya ile il$ili olarak yaplan tasarru/ ilemleri aksi (elirtilmedik+e onun te/erruatn da kapsar ') M2,K#E)N )2-,E- a) )ek mlkiyet: ,ir eyann tamam zerinde tek (ir kiinin yalnz (ana malik olmasdr &) 0irlikte (toplu) mlkiyet: )kiye ayrlr: aa) M6terek (ortak"payl) mlkiyet: ,irden /azla kiinin ayn eya zerinde iile$ taksim edilmemi6 paylara sahip olmalardr 6terek mlkiyette maliklerden her (irinin pay (elli olmasna ra'men

(unlar /iilen (#lnmemitir Aksine (ir hkm yoksa paylar &ir&iri$e e6it saylr 6aliklerden her (iri ke$di pay zeri$de di4erleri$de$ &a4msz olarak tasarru ta (uluna(ilir (payn sata(ilir* rehin ede(ilir* ha-zettire(ilir) ,una karn pay* maddi kullanmay hede/ alan haklara (#r $e+it irti/ak* skna hakk* kira s#zlemesi) konu olamaz 6lkiyete konu olan eyann tamam zerindeki tasarru/ ilemleri i+in ise (tn ortaklarn rzas $erekir Paydalardan !er &iri ola4a$ y8$etim i6leri$i yapmaya yetkilidir )letme usulnn veya tarm trnn de'itirilmesi* kira s#zlemelerinin yaplmas veya /eshi* topra'n slah $i(i 8$emli y8$etim i6leri i5i$ pay %e payda6 5o4u$lu4uyla karar verilmesi $erekir Payl maln #z$lendi'i ama-n de'itirilmesi* korumann veya ola'an ekilde kullanmann $erekli kld' #l+y aan yap ilerine $iriilmesi veya payl maln tamam zerinde tasarru/ ilemlerinin yaplmas ( ola4a$st y8$etim i6leri); oy&irli4iyle aksi kararla6trlmadk5a; &t$ payda6lar$ ka&ul$e (a'ldr Paylar zerinde tanmaz rehni veya tanmaz yk kurulmusa* paydalar maln tamamn (enzer haklarla kaytlayamazlar Paydalardan her (iri* (#lnemeyen ortak men/aatlerin korunmasn di'er paydalar temsilen sa'laya(ilir ,u temsil* teknik anlamda (ir temsil de'ildir ,u (a'lamda payl maln korunmas i+in dava kay(edildi'inde (u husus* di'er ortaklar (a'lamaz Paydan hakkn korumaya y#nelik tale(i (#lne(ilir nitelikte ise (#r tazminat davas) (u talep pay orannda ola-aktr Payl mlkiyette (ir paydan tanmaz zerindeki payn tamamen veya ksmen +n- kiiye satmas halinde* di'er paydalar 8$ alm !akk$ kullana(ilirler 1aplan sat* al- veya sat- tara/ndan di'er paydalara noter ara-l'yla (ildirilir 0n alm hakk* satn hak sahi(ine (ildirildi'i tarihin zerinden 5 ay %e !er !alde sat6$ zeri$de$ iki yl $e+mekle der ,u hak* al-ya kar dava a+larak kullanlr 3e(ri artrmayla satlarda (u hak kullanlamaz Hukuki i6lem 7ere4i$3e (paylamay isteme hakk hukuki ilemle en +ok 1Q yllk sre ile snrlandrla(ilir) veya payl mal$ srekli &ir ama3a 8z7le$mi6 olmas se(e(iyle payl mlkiyeti devam ettirme ykmll' (ulunmadk+a* paydalardan her (iri maln paylalmasn isteye(ilir Uy7u$ olmaya$ zama$da paylama istenemez Paylama* maln aynen (#lnmesi veya pazarlk ya da artrmayla satlarak (edelin (#llmesi (i+iminde $er+ekletirilir &&) 6tirak !ali$de (el&irli4i !ali$de) mlkiyet: Aralarnda kanun ya da s#zleme $ere'in-e ortaklk &a4 kurulmu kimselerin (ir eyin tamamna hep (irlikte malik olmalardr 0r adi irket* miras irketi .rtaklarn haklar ve ykmllkleri* toplulu'u do'uran kanun veya s#zleme hkmleri ile (elirlenir Kanunda veya s#zlemede aksine (ir hkm yoksa* $erek y#netim* $erek tasarru/ ilemleri i+in oy(irli'iyle karar alnmas $erekir .rtaklardan her (iri* toplulu'a $iren haklarn korunmasn sa'laya(ilir ,undan (tn ortaklar yararlanr ;l(irli'i mlkiyeti* maln devri* toplulu'un da'lmas veya payl mlkiyete $e+ilmesiyle sona erer Paylatrma* aksine (ir hkm (ulunmadk+a* payl mlkiyet hkmlerine $#re yaplr 6tirak !ali$de mlkiyet ile m6terek mlkiyeti$ kar6la6trlmas /r$ek:(+) %e (0) &ir yat$ m6terek malikleridir:(+) %e (0) dairesi$de ayr ayr &a4msz mlkiyet !akk$a sa!ip mlkiyeti$e payl olarak sa!iptirler %e !er !issedar ede&ilir:Mesala (0) pay$ (@) ye satarsa yat$ mlkiyeti M2,K#E)) yat$ motor dairesi$de %eya kapta$ de4illerdir:Iakat (+) %e (0) yat$ pay zeri$de ser&est5e tasarru (+) %e (@) ye ait olur :(M2?)E-EK

/r$ek :#at ile turist 7ezdirmek i5i$ kurula$ &ir adi 6irket kuruldukta$ so$ra &ir yat sat$ ald4$da &u yat zeri$de adi 6irketi$ kuru3ular (+) (0) (@) yata i6tirak !ali$de malikdirler:(+) (0) (@) ke$di !issesi zeri$de ser&est5e tasarru edemezler:#at zeri$de !er ortak mlkiyet !akk$a sa!iptir:Frtaklkla mala i6tirak !ali$de ortak olmu6lardr: ?)-+K H+,NDE M2,K#E) ,E M2?)E-EK M2,K#E) +-+E.ND+K 0+?,.@+ I+-K,+6terek 6lkiyet &er malikin eya zerinde hissesi (ellidir Konu daima (elli (ir eyadr &er payda pay zerinde tasarru/ ede(ilir &er paydan di'erinden (a'msz o eyay kullanma haklar vardr Adi iler*#nemli iler*/evkalede iler (ir(irinden ayr dzenlenmitir Sorumluluk adi sorumluluktur ve hisse oranndadr )tirak halinde mlkiyet 6aliklerin hisseleri (elli de'ildir ,irden /azla eya ola(ile-e'i $i(i mal varl'da ola(ilir .rtaklar (irlikte o mal zerinde tasarru/ ede(ilirler .rtaklar mal (irlikte kullana(ilirler 6aln idaresi oy(irli'i ile olur Sorumluluk mteselsildir

! () MENKU, ()+?.N.-) M2,K#E) 2anr mlkiyetinin konusu> nitelikleri iti(ariyle tana(ilen maddi eyler ile edinmeye elverili olan ve tanmaz mlkiyetinin kapsamna $irmeyen do'al $+lerdir (elektrik* do'al$az vs ) 6enkul mlkiyeti aslen* devren ve kazandr- zamanam ile kazanla(ilir a) +sle$ kaza$ma: )hraz (ele $e+irme)* lkata (kay(olunan (ir eyi (ulma)* hukuki ta'yir (ileme)* de/ine* iki maln (ir(irine karmas veya (irlemesi &) De%re$ kaza$ma: ,ir tanr zerindeki mlkiyet hakknn eski malikinden (ir hukuki ilemle kazanlmasdr 2anr mlkiyetinin nakli i+in zilyetli'in devri $erekir ,ir tanrn mlkiyeti (azen teslim $er+eklemeden (hkmen teslim* ksa elden teslim ve zilyetli'in havalesi) kar tara/a $e+e(ildi'i $i(i (azen de teslime ra'men mlkiyet yine de malikin zerinde kalmakta devam eder (mlkiyeti muha/aza (sakl) artyla satm) 3) Kaza$dr3 zama$ a6m ile kaza$ma: ,akasnn menkul (ir maln davasz ve aralksz 8 yl iyi niyetle ve malik s/atyla zilyetli'inde (ulunduran kimse* o tanrn maliki olur *) 9+#-MENKU, ()+?.NM+N) M2,K#E): 1erinde sa(it olan ve (ir yerden di'er yere nakledilemeyen eyaya tanmaz denir Delerin tanmaz sayla-a' kanunda (elirtilmitir (arazi* tapu kt'nde ayr say/aya kaydedilen (a'msz ve srekli haklar ve kat mlkiyeti kt'ne kaytl (a'msz (#lmler) 2anmaz mlkiyeti aslen* devren ve zaman am ile kazanla(ilir a) +sle$ kaza$ma: )$al* yeni arazi olumas &) De%re$ kaza$ma: 2anmaz mlkiyetinin devri ama-n tayan s#zlemelerin resmi ekilde yaplmas arttr ,u s#zlemeler tapu memuru #nnde yaplmaldr "ayrimenkul satm vaadi s#zlemesini ise noterler yapmaya yetkilidir 2anmaz mlkiyetinin devri i+in ayr-a tapu si-iline tes-il ileminin de yaplm olmas $erekir 2es-ilsiz iktisap hallerinde ise (i$al* miras* kamulatrma* mahkeme hkm* -e(ri i-ra $i(i) mlkiyet tes-ilden #n-e kazanlr

3) Nama$ a6myla kaza$ma: aa) Fla4a$ (+di) zama$ a6myla kaza$ma: "e+erli (ir hukuki se(ep olmakszn tapuda malik $#zken kimse o tanmaz davasz ve aralksz 1Q yl sreyle ve iyi niyetle zilyetli'inde (ulundurursa onun maliki olur &&) Fla4a$st ( e%kalade) zama$ a6myla kaza$ma: 2apu si-ilinde kaytl olmayan veya kaytl olmakla (irlikte maliki anlalamayan veya 2Q yl #n-e #lm veya $aipli'ine karar verilmi (ir kimse adna kaytl (ulunan tanmaz davasz ve aralksz 2Q yl sre ile ve malik s/atyla zilyetli'inde (ulunduran kii tes-il i+in hazineye ve il$ili kamu tzel kiilerine veya varsa tapuda malik $#zken kiinin miras+larna tes-il davas a+a(ilir 6lkiyet yukardaki artlarn $er+ekleti'i anda kazanlm olur Fla4a$st zama$a6m ile kaza$mada iyi $iyet ara$maz; 0) E.N.-,. +#N H+K,+-: Sahi(ine kullanma ve?veya yararlanma yetkisi tanyan ayni haklardr 6lkiyet hakknn dnda kalan ayni haklara doktrinde snrl ayni haklar denilmesinin se(e(i (u haklarn sahi(ine mlkiyet hakknn sa'lad' yetkilerin hepsini de'il /akat (ir ksmn vermeleridir ,ilindi'i zere mlkiyet hakkndan sahi(i lehine kullanma*yararlanma ve tasarru/ olarak + +eit yetki +kmaktadr Snrl ayni haklar ise sahi(ine (u yetkilerden sahi(ine yalnz (irisini (azende ikisini verir ,unlar !Ae ayrlr: 1) -)I+K H+K,+-.: Sahiplerine (azen yalnz-a kullanma veya yararlanma* (azen de hem kullanma hem yararlanma yetkilerini veren ayni haklardr B+e ayrlrlar: a) +y$i irti ak !aklar (ta6$maz le!i$e irti ak !akk"e6yaya &a4l irti ak !aklar): &erhan$i (ir ahs s#z konusu olmakszn *,ir tanmaz zerinde di'er (ir tanmaz lehine konulmu (ir yk olup* ykl tanmazn malikini mlkiyet hakknn sa'lad' (az yetkileri kullanmaktan ka+nmaya veya yararlanan tanmaz malikinin ykl tanmaz (elirli ekilde kullanmasna katlanmaya me-(ur klar Ayni irti/ak haklarnda daima iki $ayrimenkul (ulunur ,unlardan (iri zerinde irti/ak hakk kurulan yani hakkn konusunu tekil eden $ayrimenkuldurki (una (hadim) ykl $ayrimenkul denir Di'eri ise lehine irti/ak hakk kurulmu olan yani irti/ak hakkndan malikinin yararlana-a' $ayrimenkuldur ki (una da hakim $ayrimenkul denir &) ?a!si irti ak !aklar: ,ir kimse lehine kurulan ve o kiinin tanmazn maliki olup olmad'na dikkat edilmeksizin ortaya +kan (ir irti/ak hakkdr <ahsi irti/ak haklar kural olarak* sa'lar aras ilemlerle veya #lme (a'l tasarru/larla (akalarna devredilemedikleri $i(i miras yoluyla da miras+lara $e+mezler )nti/a ve skna hakk (u niteliktedir ,unlara dzenli ahsi irti/ak haklar denir $ti a !akkD menkuller* $ayr menkuller* haklar ve malvarl' zerinde kurula(ilen ve sahi(ine hakkn konusu olan

" eyi kullanma ve ondan yararlanma yetkilerini veren (ir irti/ak hakkdr Ek$a (oturma) !akkD sahi(ine (ir (inada veya onun (ir ksmnda oturma yetkisi veren (ir irti/ak hakkdr <ahsi irti/ak haklarndan (azlar ise (akalarna devredile(ildikleri $i(i miras yoluyla da miras+lara $e+erler Bst hakk ve kaynak hakk (dzensiz ahsi irti/ak haklar) (u niteliktedir 2st !akkD (ir (akasnn arsasnda inaat yapma yetkisi veren irti/ak hakk Bst hakk &a4msz &ir irti ak olarak yzyldan /azla (ir sre i+in kurulamaz Kurulmu (ulunan (ir st hakk sresinin d#rtte + dolduktan sonra kurulmas i+in #n$#rlen ekle uyularak azami (ir yz yl daha uzatla(ilir An-ak (#yle (ir uzatma anlamas yapla-a'na ilikin #n-eden yaplan taahhtler $e+ersizdir Kay$ak !akkD (akasnn arazisinde (ulunan kaynak zerinde irti/ak hakk* sahi(ine suyun alnmas ve aktlmas yetkilerini verir ,u haklar* aksi kararlatrlmadk+a devredile(ilir ve miras+lara $e+er 3) Karma (di4er) irti ak !aklar: 6alik* tanmaz zerinde herhan$i (ir kii veya topluluk lehine at e'itimi veya spor alan veya $e+it olarak kullanlmak $i(i (elirli (ir yararlanmaya hizmet etmek zere (aka irti/ak haklar da kura(ilir ,u haklar* aksi kararlatrlm olmadk+a* (akasna devredilemez ve miras+lara $e+mez ') 9+#-. MENKU, M2KE,,EI#E) ()+?.NM+N #2K2): ,ir tanmaz malikini yalnz o tanmazla sorumlu olmak zere di'er (ir kimseye (ir ey vermek veya yapmakla ykml klar )rat senedi ve kamu hukukuna ilikin tanmaz ykleri sakl kalmak kouluyla* tanmaz yknn konusu an-ak ykl tanmazn ekonomik niteli'inden do'an veya yararlanan tanmazn ekonomik ihtiya-n karlayan (ir edim ola(ilir 2anmaz yk> ala-aklya ykmlye kar hi+(ir kiisel ala-ak hakk sa'lamaz> sade-e ala-a'n ykl tanmazn de'erinden elde etme yetkisi verir () -EHN H+K,+-.: Sahi(ine ala-a'n (or+ludan alamad' takdirde rehin konusu eyay paraya +evirterek ala-a'n alma yetkisi veren ayni (ir haktr Cehin haklar* (ir ala-a'n varl'n $erektirdikleri i+in /erAi niteliktedirler Cehin haklar teminat ($ven-e) sa'layan snrl ayni haklardandr Cehin* hakkn konusu eyann trne $#re ikiye ayrlr: a) 9ayr me$kul -e!$i: Cehin hakk* an-ak tapuya kaytl tanmazlar zerinde kurula(ilir ,irden +ok tanmazn ayn (or+ i+in rehnedilmesi* tanmazlarn ayn malike veya (or+tan mteselsil sorumlu olan maliklere ait olmalarna (a'ldr Di'er hallerde* her tanmazn ala-a'n ne miktar i+in $ven-e oluturdu'u rehin kurulurken (elirtilir Cehnedile-ek $ayr menkuln mutlaka (or+luya ait olmas $erekli de'ildir 2anmaz rehni* miktar 2rk paras ile $#sterilen (elli (ir ala-ak i+in kurula(ilir Ala-a'n miktarnn (elli olmamas halinde* ala-aklnn (tn istemlerini karlaya-ak ekilde tanmazn $ven-e altna ala-a' st snr tara/lar-a (elirtilir 1urt i+inde veya dnda /aaliyette (ulunan kredi kurulularn-a ya(an- para zerinden veya ya(an- para #l+s ile verilen kredileri $ven-e altna almak i+in ya(an- para zerinden tanmaz rehni kurula(ilir ,u halde her dere-enin i/ade etti'i miktar* rehin konusu ala-a'n tespit edildi'i para tr zerinden $#sterilir An-ak* ayn dere-ede (irden /azla para tr kullanlarak rehin kurulamaz 1a(an- para zerinden kurulan rehne ait (ir dere-enin (oalmas halinde* yerine* tes-il edile-e'i tarihteki karl' 2rk paras veya ya(an- para zerinden rehin kurula(ilir 2rk paras ile kurulmu (ir rehne ait dere-enin (oalmas halinde ise* yerine tes-il edile-e'i tarihteki karl' ya(an- para zerinden rehin kurula(ilir 1a(an- veya 2rk paras karlklarnn hesa(nda hesap $nndeki 2rkiye 3umhuriyet 6erkez ,ankasAnn d#viz al kuru esas alnr Cehin haklarnn han$i ya(an- paralar zerinden kurula(ile-e'i ,akanlar KuruluAn-a (elirlenir "ayr menkul rehninin + tr vardr: aa) potek: ,ir ala-a'n $ven-esi olarak (ir tanmazn karlk $#sterilmesidir )potekte ala-akl ala-a'n tanmazn de'eri zerinden alamazsa (or+lunun di'er mal varl'na (avura(ilir ,una (or+lunun O6a!si sorumlulu4uP denir &&) rad Ee$edi: )potekli (or+ senedi $i(i (ir kymetli e%raktr )rat senedi tanmazn de'erini tedavl ettirmek ama-na y#nelmitir =akat ipotek ve ipotekli (or+ senedinden /arkl olarak ala-akl ala-a'n yalnz-a rehin konusu tanmazn de'eri zerinden ala(ilip (or+lunun di'er mal varl'na (avuramaz ,una (or+lunun Oay$i sorumlulu4uP denir 33) potekli 0or5 Ee$edi: ,ir kymetli e%rak niteli'inde olup aynen ipotekte oldu'u $i(i (or+lunun 6a!si sorumlulu4u$a $ide(ilme hakk veren (ir tanmaz rehni trdr Di'er (ir i/adeyle ipotekli (or+ senedi* hem kiisel sorumlulu'un srd'* hem de tanmaz de'erinin tedavlnn mmkn oldu'u (ir tanmaz rehni +eididir

"

# PF)EK: ,ir ala-a'n teminat olarak (ir tanmazn karlk $#sterilmesidir )potek edile-ek tanmazn mutlaka (or+luya ait olmas $erekmez ,ir kimse (akasnn (or-u i+in tanmazn ipotek ettire(ilir )potek teminat ama- $den ve (or+lunun ahsi sorumlulu'una yol a+an (ir $ayrimenkul rehni trdr 6ev-ut ala-aklar teminat altna almak i+in kurulan ipote'e ana para ipote'i> ileride do'a-ak veya do'mas muhtemel ala-aklar i+in kurulan ipote'e ise azami me(la' ipote'i denir )pote'in meydana $ele(ilmesi i+in* ipotek konusu tanmazn maliki ile ala-akl arasnda tapu memuru huzurunda resmi ekilde (ir rehin s#zlemesinin yaplmas (u s#zlemenin tapu si-iline tes-il edilmesi arttr Cehin s#zlemesi (or+landr- (ir ilem olmasna karn tes-il (ir tasarru/ ilemidir 2es-ilin se(e(ini (u rehin s#zlemesi oluturur ,az hallerde ise tara/lar arasnda (ir rehin s#zlemesi olmakszn do'rudan tes-il tale(inde (ulunula(ilir ,u hallere dolaysyla ka$u$i re!i$ (tes-ile ta(i kanuni ipotekler) denir ,#yle (ir yetkiye sahip (ulunan ala-akllar unlardr: Satt' tanmaz zerinde sat (edelini temin i+in sat-> taksimden do'an ala-aklar i+in tanmaz zerindeki miras+ ve ortaklar ve (ir tanmaz inaatn da +alp (undan do'an ala-aklar i+in o tanmaz zerinde mteahhit ve i+iler Ala-akllarn* (u kanuni ipotek hakkndan #n-eden /era$at etmeleri $e+erli de'ildir S#z konusu ala-akllar + ay i+inde (miras+lar ve sat- i+in* mlkiyetin devri tarihinden* mteahhit ve i+iler i+in ise* iin sona ermesinden iti(aren) tes-il tale(inde (ulunmak zorundadrlar Ala-aklnn rehin konusu tanmazn de'erinin dmesini #nlemek ama-yla yapt' $iderler i+in tes-ile $erek olmakszn do'an rehin hakkna da do4ruda$ do4ruya ka$u$i re!i$ denir )potekli tanmazn devri* aksi kararlatrlm olmadk+a* (or+lunun sorumlulu'unda ve $ven-ede (ir de'iiklik meydana $etirmez 1eni malik (or-u yklendi'i takdirde ala-akl* kendisine (avurma hakkn sakl tuttu'unu (ir yl i+inde yazl olarak #n-eki (or+luya (ildirmezse* (or+lu (or-undan kurtulur a) pote4i$ )a&i Fldu4u lkeler: aa) +le$iyet (a5klk) ilkesi: )pote'in resmi (ir ilemle ve tapu si-iline tes-ille ortaya +kmasn i/ade eder &&) 0elirlilik ilkesi: aaa) Ko$uda &elirlilik: Bzerinde ipotek kurula-ak olan tanmaz tapuya kaytl olmal ve rehnin kurulmas aamasnda (elirli olmaldr Ayn (or+ i+in (irden /azla tanmaz rehnedile(ilir ,irden +ok tanmaz ayn malike veya ortak ve mteselsil (or+lu olan kiilere aitse (tn tanmazlar (or-un tamamna $ven-e oluturur &&&) +la3akta &elirlilik: "ven-eye (a'lana-ak olan ala-a'n mutlaka mev-ut olmas art de'ildir )lerde do'a-ak veya do'mas muhtemel olan (ir ala-a' teminat i+in de ipotek kurula(ilir =akat tanmazn olutura-a' teminat miktar (elli edilmi olmaldr 33) )emi$at ilkesiD 2anmaz rehni (ipotek) rehnedilmi olan tanmazn mtemmim -zleri ile te/erruatn kapsar Cehnedilen tanmaz kira $etirmekte ise (u kiralar ve si$orta tazminat da rehin kapsamna dahildir ,or+lu (or-unu #demedi'inde* ala-aklnn tanmaza sahip ola-a' eklindeki anlama $e+ersizdir ,una merhuna temellk yasa' (rehin konusu eyaya sahip olma yasa') denir Ala-akl ala-a' mua--el olduktan sonra )-ra )/las Kanunu hkmlerine $#re tanmazn paraya +evrilmesini talep ede(ile-ektir 2anmaz rehninin ala-aklya sa'lad' $ven-enin kapsamna> ana para* takip $iderleri ve $e-ikme /aizi* i/lasn a+ld' veya rehnin paraya +evrilmesinin istendi'i tarihe kadar mua--el olmu + yllk /aiz ile son vadeden (alayarak ileyen /aiz dd) Ea&it dere3eler ilkesiD Snrl ayni haklarda sra kural olarak tes-il tarihine $#re olur =akat kanunumuz ipotek (akmndan (u kuraldan ayrlm ve sa(it dere-eler ilkesini (enimsemitir ,u sisteme $#re> tanmaz rehnedilirken han$i ipotek dere-esine kaydedilirse o dere-ede teminat oluturur Cehnedilen $ayrimenkul paraya +evrildi'inde ilk #n-e 1 dere-edeki ala-aklya #deme yaplr An-ak (undan sonra di'er dere-elerdeki ala-akllara #demelerde (ulunula(ilir Ayn dere-eden (irden /azla ipotek kurula(ilmesi i+in o dere-ede daha #n-e kurulmu olan ipotek ala-aklsnn rzas $erekir ,ir dere-edeki rehnin sona ermesiyle daha alttaki dere-edeki rehin kendili'inden ste $e+mez ,oalan dere-eye alttaki dere-edeki rehnin $e+e(ilmesi i+in (u konuda ala-aklya ipotekte (oalan (ser(est) dere-eden yararlanma hakk tannm ve (u hakkn tapu si-iline erh edilmi olmas $erekir pote4i$ Eo$a Ermesi )potek (una ilikin kaydn terkini (silinmesi) veya tanmazn tamamen yok olmasyla sona erer Ala-ak sona erin-e ipotekli tanmazn maliki* ala-akldan ipote'i terkin ettirmesini isteye(ilir

$ &) MENKU, ()+?.N.-) -EHN: 6enkul rehninin trleri unlardr: 2eslim artl rehin* hapis hakk* ala-ak ve di'er haklar zerinde rehin* rehin karl'nda #dn+ verme ii ile u'raanlarla yaplan rehin ve rehinli tahvilat 1) )EE,M ?+-),. -EHN ,ir menkul eyann (ir ala-a'n $ven-esini oluturmak zere rehin veren tara/ndan ala-aklya veya +n- (ir kiiye teslim edilmesiyle kurulan rehindir 6enkul eyalar zerinde rehin hakk kural olarak (u eyann teslim edilmesiyle kurula(ilir =akat hayvan rehni* $emi ipote'i ve ti-ari iletme rehni ise teslim art olmakszn kurula(ilen si-illi menkul rehni trleridir Ayr-a* $er+ek veya tzel kiilerin ala-aklarnn $ven-e altna alnmas i+in* kanun $ere'in-e (ir si-ile tes-ili zorunlu olan tanrlar zerinde ((u$n i+in (ir resmi si-ile tes-ili zorunlu olan tanr motorlu ara+lardr ve s#z konusu olan si-il tra/ik si-ilidir)* zilyetlik devredilmeden de* tanr maln kaytl (ulundu'u si-ile yazlmak suretiyle rehin kurula(ilir 2eslim artl rehnin kurula(ilmesi i+in rehin verenle ala-akl arasnda (ir rehin s#zlemesinin yaplmas ve rehnedile-ek olan tanrn teslim edilmesi $erekir 2eslim (ir tasarru/ ilemidir 2eslim (zilyetli'in devri) ala-aklya yapla(ile-e'i $i(i ! (ir kiiye de yapla(ilir &kmen teslim yoluyla rehnin kurulmas s#z konusu de'ildir 2eslim artl rehinden do'an en #nemli yetki rehni paraya +evirtme hakkdr ,or-un #denmemesi halinde rehinli tanrn mlkiyetinin ala-aklya $e+mesini #n$#ren s#zleme hkm $e+ersizdir Ala-akl* rehnedilen tanr an-ak rehnedenin rzasyla (ir (akasna rehnede(ilir (alt rehin) Cehnedilen tanrn maliki* onun zerinde (ir art rehin kura(ilir ,unun i+in* ala-a' #denin-e rehnedilen tanrn sonraki ala-aklya teslim edilmesinin rehinli ala-aklya yazl olarak (ildirilmesi $erekir ,u hak /erAi (ir hak oldu'u i+in ala-a'n ortadan kalkmas veya menkul eya zerindeki zilyetli'in srekli olarak kay(edilmesiyle sona erer ') H+PE H+KK. Sahi(ine zilyetli'inde (ulunan ve (or+luya ait olan ta6$r %eya kymetli e%rak* vadesi $elen ala-a' (mua--el olan) kendisine #denin-eye kadar o eyleri iade etmemek ve $erekirse paraya +evirterek ala-aklya alma yetkisi veren ka$u$da$ do4a$ &ir re!i$ !akkdr Kanun kiralayana* tay-ya ve a-enteye hapis hakk tanmtr &apis hakknn do'umu i+in kural olarak ala-a'n mua--el olmas $erekir =akat (or+lu (or-unu #demekten a-iz olursa ala-ak mua--el olmasa (ile hapis hakk kullanla(ilir &apis hakknn do'umu i+in* (u hakka konu olan menkul eyann veya kymetli evrakn ala-aklnn zilyetli4i$de &ulu$mas ve zilyetli'in de (or+lunun iste'i ile kazanlm olmas $erekir &apis hakk* ala-aklnn iyi niyetle zilyetli'ine $e+irmi olmas artyla (or+luya ait olmayan eyleri de kapsar Ala-ak ile hapis hakkna konu olan menkul eya veya kymetli evrak arasnda ta&ii &a4la$t (ulunmaldr Nilyetlik ve ala-ak ti-ari ilikiden do'musa* ta-irler arasnda (u (a'lant varsaylr &apis hakkna konu olan menkul eyann paraya 5e%rile&ilir $itelikte olmas $erekir Ala-aklnn stlendi'i ykmllkle veya (or+lunun teslim srasnda ya da daha #n-e verdi'i talimatla veya kamu dzeniyle (a'damayan hallerde hapis hakk kullanlamaz ,or+ yerine $etirilmez ve yeterli $ven-e de $#sterilmezse ala-akl* (or+luya daha #n-e (ildirimde (ulunarak* hapsetti'i eylerin teslime (a'l rehin hkmleri uyarn-a paraya +evrilmesini isteye(ilir () +,+@+K,+- 1E DKE- H+K,+- 2NE-NDE -EHN: ,akasna devredile(ilen ala-aklar ve di'er haklar rehnedile(ilir Senede (a'lanm olan veya olmayan ala-aklarn rehni i+in s#zlemenin yazl ekilde yaplmas ve senede (a'l ala-aklarda senedin teslimi $erekir Di'er haklarn rehninde* yazl rehin s#zlemesiyle (irlikte* (u haklarn devri i+in #n$#rlen ekle uyulmas $erekir &amile yazl senetlerin rehni i+in senetlerin rehin ala-aklsna teslimi yeterlidir Di'er kymetli evrakn rehni i+in senedin -iro edilmi veya yazl devir (eyan yaplm olarak teslimi $erekir ;mtiay temsil eden kymetli evrakn rehnedilmesiyle emtia zerinde rehin hakk do'ar Cehinli (ir ala-ak zerinde sonra $elen (ir rehnin kurulmas (art rehin)* an-ak rehnedenin veya sonra $elen rehin ala-aklsnn durumu #n-e $elen rehin ala-aklsna yazl olarak (ildirmesi halinde $e+erlidir