MEDEN HUKUK NOTLARI GENEL BLGLER Meyyide: Yaptrm.

Hukuk Kural:Sosyal hayatta gerek ahslar ile ahslar gerekse ahslar ile toplum arasndaki ilikileri dzenleyen maddi meyyideli, yani uyulmas zorunlu kurallarn btnnden ibarettir. So yal Haya! D"e#leye# Kurallar: $%Di# kurallar &%A'lak kurallar (%G)r* kurallar +%Hukuk kurallar HUKUKUN ,E-TL ANLAMLARI

M .e! Hukuk Bir lkede belli bir zamanda Yrrlkte bulunan hukuk kurallarnn tmne birden mspet hukuk denir.(yazl yazl olmayan!. HUKUK

Me/"u Hukuk 0ya"l 'ukuk1 Bir lkede yetkili bir makam tarafndan konulmu olan ve yrrlkte bulunan hukuk kurallarnn tmne birden mevzu hukuk denir.

Ta2ii Hukuk ideal ,olmas gereken huk.

$%Ka3u Hukuku(devlet zorla yaptrsa.!

&%4"el Hukuk(eitlik varsa "zel huk.! #%edeni hukuk(medeni bor&lar! #(i)aret hukuku #+evletler "zel hukuku

#$nayasa hukuku #'dare hukuku #*eza hukuku #+evletler umumi hukuku #' hukuku #,ergi hukuku #-sul hukuku 5medeni usul #i)ra#iflas hukuku #)eza usul hukuku -a' :.ak sahibine ahs denir. Ka3u Haklar #Se&me#se&ilme haklar #%emur olma haklar #,atandalk haklar

HAKLAR 4"el Haklar 1.Mahiyetlerine Gre a. Mutlak Haklar(herkese kar ileri srlebilir.! aa. %allar zerindeki mutlak haklar aaa. %addi mallar zerindeki mutlak haklar(ayni! aaa/. %lkiyet hakk(snrsz, herkese kar ileri srlebilir.! aaa0. Snrl ayni haklar(mlkiyet hakk sahibine snrl yetkiler verir.! #'rtifak(katlanma! haklar(bakasna ait bir eyay kullanma veya ondan faydalanma yetkisini veren ayni haklardr.! #1ayrimenkul mkellefiyeti #2ehin haklar(menkul rehni#gayrimenkul rehni! aab. 1ayri maddi mallar zerindeki mutlak haklar( 3ikri haklar! ab. 4ahslar zerindeki mutlak haklar #kendi ahs zerindeki mutlak haklar #bakalarnn zerindeki mutlak haklar(velayet, vesayet! b. Nisbi Haklar(herkese kar de5il, belli birahsa kar ileri srlen haklardr.! 2.Konularna Gre a.Mal varl haklar(ayni haklar, nisbi haklar, fikri haklar! b.ahsiyet haklar(ahslarn manevi menfaatlerini korur.! 3.Kullanlmalarna Gre a.Devredilebilen haklar(hukuki bir muamele ile veya miras yoluyla bakalarna devredilen haklardr. %al varl5 haklar "rnek verilebilir. $n)ak malvarl5 haklarndan intifa(faydalanma!, skna(oturma!, nafaka(ge&imlik! haklar devredilemez.! b.Devredilemeyen haklar(ahsa ba5l haklar bakasna devredilemez ve miras yoluyla bakasna ge&emez. 4ahsa sk skya ba5l haklardr.kanuni temsil yoluyla kullanlmalar mmkn olmayan haklardr ayn zamanda.(#

kazai rt talep etme hakk ,#nian bozma hakk,#boanma davas a&ma hakk,# nesebin reddi hakk! devredilemezler.! 4.Gayelerine Gre a.Yenilik Douran haklar aa.6uru)u yenilik do5uran haklar("rnek olarak i)ab kabul verilebilir.! ab.+e5itiri)i yenilik do5uran haklar(mev)ut hukuki durumun de5itirilmesi sonu)unu sa5layan haklardr.! ac.Bozu)u yenilik do5uranz haklar(kullanlmalaryla mev)ut birhukuki durumu ortadan kaldran haklar.! b.Alelade Haklar(kullanlmalar yeni bir hukuki durum meydana getirmez.velayet hakk, uslandrma hakk, tedip(davranlar dzeltme! hakk "rnek verilebilir.! MEDEN HUKUK KA6RAMI %edeni .ukuk 7 ksma ayrlr. /.4ahsn .ukuku 0.$ile .ukuku 8.%iras .ukuku 9.:ya .ukuku 7.Bor&lar .ukuku Mede#i Hukuku# Kay#aklar

A li Kay#aklar Tali Kay#aklar 7ard38 Kay#aklar(iste5e ba5l! /.6anunlar /.;rf ve adet hukuku /. 'lmi i&tihatlar 0.6.6 0..akimin yaratt5 hukuk 0. 6azai i&tihatlar 8.(zk 9.Y"netmelikler 7.'&tihad Birletirme 6ararlar BA-LANGI, H9K9MLER /.%edeni 6anunun (atbiki 0.<b=ektif .snniyet 8.Sub=ektif .snniyet 9..akimin (akdir .akk 7.S"zlemelerin %eydana gelmesi, hkmleri, sonaermesi. >.Beyyine klfeti( isbat yk! S9B:EKT; H9SN9N7ET Ta#3: .ak iktisab(kazanlrken! edilirken hakkn kazanlmasna mani bir hususun hadisede varl5 veya iktisab i&in gerekli bir unsurun yoklu5u hakknda ahsta mev)ut, mazur g"rlebilen bir bilgisizlik veya yanl bir bilgidir /..akkn kazanlmas durumunda olmas, 0.Bilgisizlik, durumlarnda hakk kazana)ak olan kii sb=ektif hsnniyetli saylr ve baz haller dnda hakk kazanm saylr. Hakkn Kazanlmas:Bir hakkn bir ahsa balanmas demektir.! ekilde olur 1.Aslen Kazanma(Asli iktisa"#$ Bir kimsenin o %amana kadar hi& kimseye ait olmayan bir hakk kendi 'iiliyle elde etmesi. Menkul mallarda ihra%(ele (e&irme#) *ayrmenkullerde i (al yoluyla olur. 2.De ren Kazanma:Bir kimsenin bir hakk sahibinden miras yoluyla veya hukuki muamele yoluyla elde etmesidir. S2<ek!i= H ##iye!i# Rol E>ya Hukuku#da: $%Me#kuller "eri#de 3lkiye! 'akk## ka"a#l3a a .!ahi"ini elin#en iste$iyle %kan menkuller: H+sn+ niyet sahibi kimseler menkul mallar +%erinde hak sahibidirler. ,+nk+ bu mallar sahibinin isteiyle elden &km ve kar tara'ta h+sn+niyet sahibidir. & .!ahi"inin elin#en iste$i olma#an %kan menkuller: -ahibinin r%as d nda &alnma) (asbolma (ibi durumlarda s+b.ekti' h+sn+niyetle m+lkiyet hakknn ka%anlmas m+mk+n deildir. Ancak kendi istei d nda elinden menkul+ &kan hak sahibi s+b.ekti' h+sn+niyetli ki iye / yl i&ersinde a&aca bir 01stihkak(hak ileri s+rme# davas2 ile maln alabilir. Yani burada hukuk s+b.ekti' h+sn+niyetli kimseleri deil ) asl hak sahi"lerini korur. Bu kuraln istisnas ise3 "ara ile hamile ya%l senetler sahibinin elinden istei olmadan &km olsa bile ) bu durumu bilmeyen kimseler bunlar iktisa" edebileceklerdir. Ayrca bir menkul e yay &alnm olduunu bilmeden "a%ardan veya bir d+kkandan alan h+sn+niyet sahibi ki iye bu maln bedeli 4dendii %aman (eri verilebilir. &%Gayr3e#kuller "eri#deki 3lkiye! 'akk## ka"a#l3a 1ayrmenkul zerindeki mlkiyet hakk tapu si)iline tes)il ile mmkn olur. (apu si)ilindeki kaytlarn do5ru oldu5una inanan hsnniyetli kiileri kanun korumaktadr. Karine' Mevcut ve bilinen ol(ulardan bilinmeyen bir ol(unun mevcudiyeti sonucunu &karmaktr. 5arinelerin en 4nemli 'onksiyonu ) iddiasn bir karineye dayandran kimseyi isbat k+l'etinden kurtarmas) bunu kar tara'a (e&irmesidir. -+b.ekti' h+sn+niyet bir karine mahiyeti ka%anm tr. -+b.ekti' h+sn+niyet karinesi bir kimseyi s+b.ekti' h+sn+niyetli olduunu isbattan kurtarr.

OB:EKT; H9SN9N7ET Ta#3: Bir hak sahibinin hakkn kullanrken veya bir bor&lunun bor)unu yerine getirirken iyi ve do5ru hareket etmesi, yani drst, namuskar, makul, fiilinin neti)esini bilen, orta zekal her insann, benzer olaylarda takip ede)ek oldu5u yolda hareket etmesi demektir. /..akkn kullanlmas 0.'yi niyetli olunmas O2<ek!i= H ##iye!i# >le/i: <b=ektif hsnniyetin en "nemli ilevi, haklarn kullanlmas ve bor&larn ifasnda hak sahibinin veya bor&lunun davran bi&imlerini tesbit etmek, bunun snrlarn tayin etmektir. Bir hak, ob=ektif hsnniyet kurallarnn &izdi5i snrlar i&erisinde kullanld5 takdirde ?iyi kullanlm@, aksi halde ?k"t kullanlm@ olur. (m)re izyon *azariyesi(+n,r-lemezlik .eorisi/: Bir s4%le me ya"ldktan sonra hal ve artlarda b+y+k oranda dei iklikler meydana (else ve bu y+%den bor&lunun durumu &ok m+ k+lle irse ve bor&lu ob.ekti' h+sn+niyet sahibi ise hakim s4%le meyi yeni artlara uydurmak +%ere dei tirebilmesi veya tamamen 'eshedebilmesi m+mk+nd+r. Buna 6n(4r+leme%lik 7eorisi denir. -AHIS HUKUKU -a' : .aklara ve bor&lara sahip olabilme iktidarn yani ?hak ehliyetini@ haiz bulunan varlklar ifade etmektedir. -a' i Haller: Bir ahs di5er ahslardan ayran ve hukuk dzeninin kendilerine bir takm sonu&lar ba5lad5 niteliklerdir. (sahih(dzgn! nesepli, gayrisahih(dzgn olmayan! nesepli, k&k,reit,veya mah)ur(kstl!bulunmas, evli,bekar olmas birer ahsi haldir.! -a' iye! Haklar: 4ahslarn maddi, manevi ve iktisadi btnl5 ve varlklar zerinde sahip bulunduklar mutlak haklardr.( v)ut btnl5,sa5l5, ismi,eref ve haysiyeti,resmi,hrriyetleri,sr &evresi,iktisadi ve fikri faaliyetleri zerindeki haklar ahsiyet haklardr.! -a' Trleri: $%'akiki >a' lar: 1er&ek kiilerdir. Bugn modern hukuk dzenleri,)insiyet,rk,din,dil vs. gibi farklar g"zetmeksizin btn insanlar ahs olarak kabul eder. &%'k3i >a' lar: belli bir gayenin ger&ekletirilmesi maksadyla bir araya gelmi olan ahslarn meydana getirdikleri ahs topluluklar veya belli bir gayeye tahsis olunmu bulunan mal topluluklar bi&iminde ortaya &karlar. -a' iye!i# Ba>la#*8: Ao)uk sa5 do5mak art ile ana rahmine dt5 andan itibaren medeni haklardan istifade eder. ;rne5in miras&lar arasnda bir )enin varsa miras b"llmez )eninin do5mas beklenir. :vlilik d )insi ilikiden olan )enin namna do5umundan "n)e babalk davas a&labilir. -a' iye!i# So#a er3e i: $%4l3: hakiki ahsiyeti sona erdiren hukuki bir olaydr. ;lm ile ahsiyet sona erin)e, "lenin ?ahsiyet haklar@ ortadan kalkar,fakat ?mameleki haklar@ miras&larna ge&er.0 tane karine vardr. a%)l3 kari#e i: "lmne kesin g"zle bakla)ak bir halde kaybolan ve )esedi bulunamayan bir kimse "lm saylr. Bu kimsenin knyesine mahallin en byk amiri tarafndan "lm kayd dlebilir. Buna "lm karinesi denir. 2%2irlik!e )l3 kari#e i: hangisinin "n)e veya sonra "ld5n tayin mmkn de5ilse biranda "lm saylrlar.(ayn anda "lm baba ile o5lu birbirlerinin miras&s olamazlar. &%Gai.lik: ahsiyeti sona erdiren hallerden bir tanesi de gaipliktir. 'ki halde karar verilebilirB /#"lmne muhtemel g"zle baklabile)ek bir durumda kaybolma(gaipli5ine karar verilebilmesi i&in / yl ge&mesi gerekir! 0#uzun zamandan beri haber alnamama( son haber tarihinden itibaren 7 yl ge&mesi gerekir.! CBir kimsenin (ai"liine karar verilebilmesi i&in) o kimsenin 4l+m+ne muhtemel (4%le baklmas (erekir. 8er bu kimse 4l+m+ne kesin (4%le baklm sa 4l+m karinesi (e&erli olur. 0*ai"lik kendiliinden yani kanundan 4t+r+ (er&ekle me%. Bunun i&in mahkemenin (ai"lik karar vermesi (erekir. Mahkeme (ai"lik kararn resen(kendiliinden# vereme%. Bunun i&in tale" de bulunulmas (erekir. 0*ai"lik karar ile (aibin evlilii kendiliinden sona erme%. *ai"lik davas ile birlikte evliliin 'eshi davas a&larak evlilik 'eshedilir. 0*aibin miras 4l+mde olduu (ibi miras&lara hemen (e&me%. *aibin terekesi miras&lara 0teminat kar lnda2 teslim edilir. Miras&lar terekeye) 4l+m+ne muhtemel (4%le baklacak halde kaybolma i&in / yl ) u%un %amandan beri haber alnamama i&in 9/ yllk s+reler (e&tikten sonra kesin olarak ka%anrlar. -AHS7ETN EHL7ETLER $%Hak E'liye!i: %edini haklardan yararlanma yani hak ve bor& sahibi olabilme ,haklarn ve bor&larn s=esi,hamili olabilme iktidardr. +o5umla kazanlr.0 ilkesi vardrB a.*enellik ilkesiD .er ahs medeni haklardan istifade eder. < halde hak ehliyeti i&in de hakiki ahslar i&in sa5 olarak do5mu olmak, hkmi ahslar i&in ise kanunun "ng"rd5 ekilde kurulmu olmak yeterlidir. b.8 itlik ilkesi3 6anun dairesinde haklara ve bor&lara ehil olmakta herkes eittir. .ak ehliyetine sahip olabilmek bakmndan ahslar arasnda herhangi bir ayrm yaplamaz.(medeni haklarda ge&erlidir fakat kamu haklarnda baz ayrmlar vardr.! &%;iil E'liye!i: %edeni haklar kullanma ehliyeti yani bir ahsn bi%%at kendi 'iil ve muameleleriyle kendi lehine haklar, aleyhine bor&lar yaratabilme iktidardr. .ak ehliyetine herkes sahip olurken fiil ehliyetine an)ak kanunun arad5 baz artlar haiz bulunan ahslar sahiptir &nk hak ehliyeti pasifken fiil ehliyeti aktif bir ehliyettir. ;iil E'liye!i#i# -ar!lar: $%Olu3lu -ar!lar: 3iil ehliyetine sahip olabilmek i&in bulunmas gerekli artlardr. a%M3eyyi" ol3ak: (emyiz kudretine sahip olmak demektir. Yani bir ahsn fiil ahsn fiil ve muamelelerinin ama)n, sonu&larn, kapsam ve tesirlerini se&me ve bunlara uygun olarak hareket etme iktidardr. (emyiz kudreti aa5daki hallerde ortadan kalkarB #akl hastal5 #akl zayfl5 #ya k&kl5 #sarholuk Bu saylan haller de bir kimsenin temyiz kudretinden yoksun oldu5u bir karine olarak kabul edilmektedir ki buna (ayr m+meyyi%lik karinesi denir. Bu hallerin dnda ise reit bir kimsenin temyiz kudretine sahip bulundu5u karinesi ge&erlidir. Buna da M+meyyi%lik karinesi denir. 2%Re>i! ol3ak: 3iil ehliyetine sahip olabilmek i&in bir kimsenin kanunun tayin etti5i belli bir ya snrn amasna ?reit olmak@, bu yaa da ?rt ya@ denir. 2t ya /E dir. Buna normal rt denir. $n)ak baz hallerde :rken 2t olur. 0 ekilde olurB #evlenme ile reit olma(e#/F, k#/7 yan bitirilmesidir. :vlenme ile kazanlm rt kesindir. :vlenmenin ortadan kalkt5 hallerde "n)eki k&k durumuna geri d"nlmez.! #kazai rt(/7 yan doldurmu k&5n mahkeme)e reit klnmasdr. Bunun i&in k&5n /7 yan doldurmu olmas, k&5n iste5i, ana ve babann muvafakat, vasinin dinlenmesi.! &% Olu3 u" -ar!: a%Ma'8ur0K !l1 Ol3a3ak: %ah)ur ha)ir altna alnm olmak demektir. .a)ir (kstlama! kanunun belirtti5i hallerden birinin mev)udiyeti halinde bir kimsenin fiil ehliyetinin mahkeme kararyla snrlandrlmas veya tamamen kaldrlmas demektir. BunlarB #akl hastal5 #israf, ayyalk #bir sene veya daha fazla hapis )ezas yemek #a)iz olan kimsenin talebi(ihtiyari ha)ir! ;iil E'liye!i#i# ?eri@i: $%Hukuki 3ua3ele e'liye!i: tek tarafl ve &ok tarafl hukuki muameleler fiil ehliyetinin i&eri5ine dahil edilir.

&%Hak " =iillerde# oru3lu ol3a e'liye!i: bir ahsn hukuka aykr fiilleriyle bakalarna vermi olduklar zararlar bizzat "demekle ykml olduklar ehliyetidir. (%Da/a e'liye!i: bir ahsn mahkemelerde dava) veya daval sfatyla yemin, ikrar, sulh, feragat, kabul vs. gibi usul hukukuna ait muameleleri bizzat yapabilme iktidardr. ;iil E'liye!i#e G)re Hakiki -a' lar# Hukuki Duru3u: $%Ta3 E'liye!liler: 3iil ehliyetinin btn artlarna sahip bulunan kimselerdir. ?mmeyyiz@, ?reit@ve ?mah)ur(kstl! bulunmayan@ btn ahslar fiil ehliyetine tam anlamyla sahiptirler. (am ehliyetliler hukuki muameleleri bizzat yaparlar, haksz fiilleriyle bakalarna vermi olduklar zararlardan bizzat sorumludurlar. +ava ehliyetleri de mev)uttur. &%S#rl E'liye!liler: $slnda tam ehliyetli olduklar halde baz konularda ehliyetleri snrlandrlm bulunan ahslardr. Bunlar evli kadnlar ile kendilerine kanuni mavir tayin edilmi olan ahslardr. 6arnn ko)asyla olan muameleleri , karnn ko)as adna kefil olmalar sulh hakiminin onayn almak zorundadr. 6endilerine kanuni mavir tayin edilmi olanlarda ise dava a&ma ve sulh, gayrmenkuln alm satm, kymetli evrak alm satm ve rehin , "dn& verme alma, sermayeyi almak, ba5lama, kambiyo taahhtleri altna girmek, kefalet gibi ilerde kanuni mavirlerinin iznini almakszn yapamazlar. (%S#rl E'liye! i"ler: Bunlar ?mmeyyiz k&kler ile mmeyyiz kstllar@ dr. Bu ahslar, fiil ehliyetinin en "nemli art olan temyi% kudretine sahiptirler, fakat bunlardan bir ksm reit de5il, bir ksm da mah)ur(kstl! dur. #Bi%%at ya"amayacaklar muameleler3 satm) kira (ibi kendisini bor& altna sokan muameleleri bi%%at ya"ama%lar. 5anuni m+messilleri tara'ndan ya"lr yada i%in verirler. :5endi ba larna ya"abilecekleri muameleler3 kendilerine sadece men'aat salayan muameleleri (iva%s% iktisa"lar(kar lks% ka%anmalar## kanuni m+messillerinin r%asna muhta& olmadan bi%%at ya"abilirler. ahsa skskya bal olan haklar da(ka%ai r+ t tale" etme) bo anma) ni an bo%ma) tanma) babalk davas a&ma vs.# kanuni m+messillerinin r%asna muhta& deillerdir. :Hi& ya"amayacaklar muameleler3 ba lama) vak' kurma) ke'alet yasak muamelelerdir. Snrl ehliyetsizler haksz fiillerden sorumlu olma ehliyetleri vardr. Ank bunlar mmeyyizdirler. .aksz fiilleriyle bakalarna verdikleri zararlardan dolay bizzat kendi mal varlklaryla sorumludurlar. Snrl ehliyetsizler kendi balarna yapabile)ekleri hukuki muameleler ve haksz fiilleriyle ilgili olmak zere dava ehliyetine sahiptirler. +%Ta3 E'liye! i"ler: Bunlarn fiil ehliyetleri hi& yoktur. Ank bunlar temyiz kudretinden yoksundurlar. .ukuki muamele ehliyeti yoktur. (am ehliyetsizler ahsa sk skya ba5l haklarn da bizzat kullanamazlar. .aksz fiillerden sorumlu ehliyetleri de yoktur. (emyiz kudretinden daimi olarak de5il de ge&i)i olarak yoksun bulunan kimseler haksz fiillerinden dolay sorumludurlar. (am ehliyetsizlerin dava ehliyetleri de yoktur. HISIMLIK Ta#3: .akiki ahslar arasnda kan veya akdi bir ba5 dolaysyla meydana gelen yaknlk ilikisidir. Trleri: $%Ka# H 3l@: 6an ba5ndan ileri gelen bir hsmlkltr. #-sul#3ru .sml5D birbirinden reyen ahslar arasndaki hsmlktr. -sul(st soy! bir kimsenin ana#babas, byk ana#baba.... devam eder. 3ru (alt soy! ise bir kimsenin &o)uklar, torunlar, torunlarnn &o)uklar .....devam eder. #*ivar .sml5D birbirinin neslinden gelmeyip, mterek bir nesilden gelenler arasndaki hsmlktr. Bir kimseyle onun am)as, halas, teyzesi. days arasnda veya o kimseyle teyze, hala, am)a, day &o)uklar.....arasnda )ivar hsml5 vardr. &%Akdi H 3lk : Bir s"zlemeden ileri gelen hsmlktr. #Shri .smlk D :vlenme dolaysyla meydana gelen hsmlktr. 6ar veya ko)adan her birinin kan hsmlar di5erinin ayn dere)ede shri hsm olur. :vlenmeyle do5mu olan shri hsmlk, evlenmenin ortadan kalkmas halinde sona ermez, yine devam eder. #Suni .smlkD :vlat edinme dolaysyla meydana gelen hsmlktr. 6ayna5 evlatlk s"zlemesidir. Suni hsmlk ebedi de5ildir, ortadan kalkmas mmkndr. KAMETGAH Ta#3: 4ahslarn baka ahslarla oldu5u kadar bir yer ile de ba5lants vardr. Bu ba5 iki ekilde olur . /! Bir ahsn belli bir +evlet ile bir ba5lants vardr ki buna 07abiiyet(uyrukluk#2 denir. 0!Bu kimse lkenin belli bir yerinde ?oturmak@, ?i ve aile ilikilerini orada toplam@ bulunmaktr. 'te ahslarn bu ekilde ba5l bulunduklar yere 01kamet(ah2 denir. Trleri: $% radi ka3e!*a': Bir kimsenin kendi iste5iyle se&e)e5i ikametgahdr. Bir kimsenin yerlemek niyetiyle oturdu5u yerdir. Bir yerin ikametgah sayla bilmesi i&in Gbilfiil oturmas, #yerlemek niyetiyle olmas gerekir. Yerlemek niyetiyle olmakszn oturulan yer ikametgah de5il, mesken(konut! olarak adlandrlr. &% !i2ari ka3e!*a': 'radi bir ikametgah bulunmayan ahslar hakknda s"z konusu olur. 'radi bir ikametgah bulunmayan kimselerin halen oturmakta olduklar yer, yani meskenlerinin bulundu5u mahal onlarn ikametgah addedilmektedir. Bu herkesin mutlaka bir ikametgaha sahip olmasndan ileri gelmektedir. (% Ka#u#i ka3e!*a': 6anuni ikametgah, baz ahslar hakknda bizzat kanunun tayin etti5i ikametgahtr. ? 5oca ikamet(ah karnn) ana babann ikamet(ah velayetleri altndaki &ocuun ve mahkemenin(sulh mahkemesi# bulunduu yer vesayet altndaki kimsenin ikamet(ah addolunur.2 lkeleri: $% ka3e!*a'# Gereklili@i lke i: .erkesin mutlaka bir ikametgahnn bulunmas zorunlulu5unu ifade eder. &% ka3e!*a'# Tekli@i lke i: .erkesin an)ak bir tane ikametgah olabile)e5ini ifade eder. Bu ilkenin istisnas vardrD bu ilke , ti)ari ve snai messeseler hakknda )ari de5ildir.(Bankalarn ubeleri "rnek verilebilir.! -AHS7ETN KORUNMASI 4ahsiyet .aklar mutlak haklardandr, yani herkese kar ileri srlebilir. +i5er taraftan ahsa ba5l haklardandr, bu nedenle bakalarna devredilmedikleri gibi miras&lara da ge&mez. -a' iye! Haklar## Ko#u u: $% Maddi 2!#lk "eri#deki 'aklar: .er ahsn maddi(bedensel! btnl5 zerinde ahsiyet hakk vardr. ;yleyse herkes v)udunun, sa5l5nn ve hayatnn her trl saldrlara kar dokunulmaz olmasn talep edebilir. &% Ma#e/i 2!#lk "eri#deki 'aklar: Bir ahsn manevi varlklar, "rne5in eref ve haysiyeti, ismi, srlar, hrriyetleri, inan&lar s"z konusudur. (% k!i adi 2!#lk "eri#deki 'aklar: Bir kimsenin iktisadi hayata serbest&e katlabilmesidir. 6eza bir kimsenin mali itibarnn ve "deme g)nn tannmas da buraya girer. -a' iye!i# Da'ile# Koru#3a : Bir ahsn ahsiyet haklarnn bizzat kendisine kar korunmasdr. .i& kimseni ? hak ve 'iil ehliyetlerinden2 ksmen dahi olsa feragat edemeye)e5idir. $n)ak kanunumuz hrriyetlerden vazge&meyi kesin olarak reddetmemekle beraber hrriyetlerin snrlanmasna izin vermektedir. -a' iye!i# Hari8e# Koru#3a : 4ahsiyet haklarn dtan gelebile)ek haksz saldrlara kar himaye etmektir. .ukuka aykr olarak ahsiyet hakkna te)avz edilen kii, hakimden, te)avzde bulunanlara kar korunmasn isteyebilir. 4ahsiyet hakk ihlal edilenin rzasna veya stn nitelikte bir "zel ya da kamu yararna veya kanunun verdi5i bir yetkiye dayanmayan her te)avz hukuka aykrdr.

4ahsiyet hakk hukuka aykr olarak te)avze u5rayan veya te)avz tehlikesi karsnda bulunan kii, te)avze son verilmesini veya te)avz tehlikesinin "nlenmesini talep edebile)e5i gibi, sona ermesine ra5men etkisi devam eden te)avzn hukuka aykrl5nn tespitini ve gerekiyorsa kararn yaynlanmasn ya da &n) kiilere bildirilmesini talep edebilir. 4ahsiyeti da kar koruyan bal)a 9 dava vardrB $% Te .i! Da/a : 6anun koyu)umuz, bir saldr sonu)unda ahsiyet haklar zedelenmi olan kimselere, sona ermesine ra5men etkisini hala da devam ettirmekte oldu5u takdirde, bu saldrnn hakszl5n?te)avzn hukuka aykrl5n@ tespit ettirmek zere dava a&ma hakkn tanmaktadr. (espit davasnn a&labilmesi i&in ahsiyet haklarna kar yaplm ve sona ermi bulunan bir haksz saldrnn ?etkilerini hala da devam ettirmekte olmas@ gerekir. .enz ger&eklememi, fakat &ok yakn bir zamanda ger&ekleme ihtimali bulunan bir haksz saldrya kar tespit davas a&lamaya)a5 gibi, ger&eklemi fakat etkileri silinmi bulunan haksz bir saldrya kar da tespit davasnn a&lmas mmkn olmaya)aktr. $yn ekilde zerinden uzun)a bir zaman ge&mi olan ve unutulmu, etkileri silinmi olan saldrlara kar da tespit davasnn a&lmas mmkn de5ildir. &% Me# Da/a : 4ahsiyet haklarna kar haksz bir saldrnn ger&eklemesi ve halen de devam etmekte bulunmas halinde a&labile)ek dava ?tecav+%+n men;i (saldrya son verilmesi davasdr#2. Men davas) ya"lm olan ve dava a&lmas esnasnda hala da devam etmekte bulunan haks% saldrlara kar a&lr3 &+nk+ bu dava ile ama&lanan ahsiyet haklarna kar ya"lmakta olan haks% saldrya son verilmesi ve bunun bir daha tekrarlanmasna en(el olunmasdr. (% 4#le3e Da/a : .alen mev)ut olmamakla beraber bir takm belirtilerden pek yakn bir zamanda ger&eklemesi beklenen bir haksz saldr tehlikesine kar a&lan davadr. 7es"it) Men ve 6nleme davalarnn a&labilmesi i&in en 4nemli art) ahsiyet haklarna kar ya"lm olan veya ya"lmas muhtemel bulunan saldrnn haksz olmas dr. 1stisnas 3 :me ru m+da'aa) :emrin icras dr. Haks% saldrnn mutlaka saldr(ann kusurundan ileri (elmi olmas (erekme%. -aldr(an bu 'iil veya davran larnda kar tara'n ahsiyet haklarn &inemek kast ve niyetiyle hareket etmemi olsa dahi bu 'iil ve davran ahsiyet haklarnn &inenmesi sonucunu dourduu takdirde kendisine kar bu davalar a&labilir. +% Ta"3i#a! Da/a : 6anunumuz zarara u5ram olan ahsa maddi veya manevi tazminat davas a&ma hakkn tand5 gibi, elde edilmi olan kazan&lar vekaletsiz i g"rme hkmleri uyarn)a talep etme hakk da sakl tutulmutur. a% Maddi !a"3i#a! da/a A %addi zarar karlayan bir davadr. Bu zarar, saldrya u5rayan ahsn malvarl5nn aktifinde bir azalma veya pasifinde bir &o5alma eklinde ortaya &kar. %addi tazminat davas a&labilmesi i&in haksz saldrda bulunan kiinin kusurlu olmas #a gerekir. 2% Ma#e/i !a"3i#a! da/a A %anevi zararn olmas gerekir.(bir kimsenin eref ve haysiyetine, aile gizlili5ine kar yaplm olan saldrlar!%anevi tazminat %addi tazminattan ayran bir "zellik .er zaman mutlaka belli bir mebla5a hkmedilmesi zorunlulu5u yoktur. %anevi tazminat maddi tazminattan ayran bir di5er "zellik de saldrgann kusurunun a5r olmas gerekir. %anevi tazminat talebi kar taraf&a kabul edilmedik&e devredilemez an)ak miras yoluyla intikal eder. H9KM -AHS7ET Ta#3: Belli bir gayeyi ger&ekletirmek zere ba5msz bir varlk halinde tekilatlanm olup haklara ve bor&lara sahip olma iktidar hukuk dzenin)e tannm bulunan ahs ve mal topluluklardr. Trleri: $%B#yeleri#e0? ya.lar#a 1 G)re: a% -a' To.luluklar: Bir hkmi ahs belli bir gayenin ger&ekletirilmesi ama)yla ve ba5msz bir varl5a sahip olmak zere ahslarn bir araya gelmelerinden do5makta ise bu hkmi ahs bir 4ahs (oplulu5udur. <nun bnyesini kendisini kurmu olan ahslar ve sonradan katlm olan yeler oluturur. +ernekler, irketler, +evlet, vilayet('l ;zel idaresi!, belediyeler ve k"yler ahs toplulu5u niteli5indeki hkmi ahslardr. 2% Mal To.luluklar: Bir hkmi ahs belli bir gayeyi ger&ekletirmek ama)yla ve ba5msz bir varl5a sahip olmak zere ahslarn belli bir mal veya mallar bu amaca tahsis etmelerinden meydana gelmekte ise bu hkmi ahs toplulu5u bir mal toplulu5udur. ,akflar ve 6amu 6urumlar mal toplulu5u niteli5indeki hkmi ahslardr. &% Ta2i Olduklar Hukuka G)re: a% Ka3u 'ukuku 'k3i >a' lar: 6amu hukukuna tabi bulunan hkmi ahslardr. ;zel hukuk ahslaryla olan ilikilerinde stn durumunda bulunurlar. 6endi iradeleriyle kendilerini feshedemezler, mahkeme kararyla da5tlamazlar. 6amu 'dareleri denilen +evlet, vilayet('l ;zel 'dareleri!, belediyeler, k"yler ahs toplulu5u niteli5indeki kamu hukuku hkmi ahslardr. 6amu 6urumlarD niversiteler, hastaneler, (2( mal toplulu5u niteli5indeki kamu hukuku hkmi ahslardr. 8% 4"el 'ukuk 'k3i >a' lar : ;zel hukuka tabi olan hkmi ahslardr. Bu tr hkmi ahslar di5er ahslarla olan ilikilerinde eit durumdadrlar. +i5er taraftan bu tr hkmi ahslar kamu hukuku hkmi ahslar gibi kanunla de5il, ahslarn iradeleriyle kurulur ve yine kendi iradeleriyle kendilerini feshedebilirler. 'ktisadi ama& yada kazan& paylamak gayesi gden hkmi ahslara irket(ortaklk# denir ki bunlar ti)aret kanununa tabidirler. 'ktisadi ama& gtmeyen hkmi ahslara da Dernek denir. Bunlar dernekler kanununa tabidirler. <ak'lar da iktisadi ama& gtmezler. H9KM -AHS7ETN BA-LANGIBI: Ba>la#*? A## Te .i! Ede# Si !e3ler: .akiki ahsiyetin balang& an , insann sa5 ve tam olarak do5du5u andr. .kmi ahslarda ise bir takm sistemler vardrB $%Ser2e ! Kurulu> Si !e3i: .kmi ahsiyetin balang& an, hukuk dzeninin tespit etti5i artlara uyulmak kaydyla kuru)ularn bu yoldaki iradelerini a&kladklar andr. +ernekler hakknda ge&erlidir. +ernekler tzklerinde dernek olarak kurulmak iradesini a&5a vurmakla ve kurulu bildirisiyle eklerini merkezlerinin bulundu5u yerin en byk mlki amirli5ine vermekle hkmi ahsiyet kazanrlar. &%"i# Si !e3i: 2uhsat Sistemi de denilen izin sistemine g"re, bir hkmi ahsn do5abilme si i&in devletten bu yolda izin almas gerekir. 4ahsiyetin balang& an 1%nin verildii an dr. %illetler arasnda beraberlik yapmasnda fayda umulan derneklerin kurulmasnda veya bu tr derneklerin (rkiye de ube a&masnda s"z konusu olur. 'zin vere)ek makam Bakanlar 6uruludur. :snaf ve k&k sanatkarlar dernekleri de (i)aret ve Sanayi Bakanl5ndan izin almak suretiyle kurulurlar. Sermaye 4irketleri ise ($nonim ve Himited! (i)aret ve Sanayi Bakanl5ndan izin ve tes)il yoluyla kurulurlar. (% Te 8il Si !e3i: 2esmi bir si)ile tes)il ile kurulur. ,akflar ile 4ahs 4irketleri(6ollektif ve komandit! tes)il sistemine g"re kurulurlar. H9KM -AHIS EHL7ETLER: $%Hak E'liye!i: .ak ehliyeti, hak ve bor& sahibi olabilme yani haklarn bor&larn s=esi olabilme iktidardr. *ins, ya gibi insanlara ait haklarn dndaki baka haklar vardr. 4ahsiyet haklar vardr. B"yle)e manevi btnlklerine, adlarna, iktisadi btnlklerine kar haksz saldrlarda bulunuldu5u takdirde dava a&ma hakk vardr. &%;iil E'liye!i: 3iil ehliyeti, bir ahsn bizzat kendi fiil ve muameleleriyle kendi lehine haklar ve aleyhine bor&lar yaratabilme iktidardr. .kmi ahslarn fiil ehliyeti, kanuna ve tzklerine g"re lzumlu organlara sahip olduklar andan itibaren balar. .kmi ahslarn fiil ehliyetlerini kullanabilmeleri i&in baz organlara sahip olmalar gerekir. Or*a#lar: $% Ka#u#i Or*a#lar: 6anundan dolay bir hkmi ahsn mutlaka sahip olmas gereken organlardr. ;rne5in derneklerde *enel 5urul) Y4netim 5urulu) Denetleme 5urulu bulunmas zorunludur. ,akflarn da kanuni organ vardr buD Y4netim 5uruludur.

&% radi Or*a#lar : Bir hkmi ahsn gayesine eriebilmesi i&in lzumlu olan organlardr. ;rne5in bir dernek de haysiyet divan) dan ma kurulu gibi organlar mev)ut olabilir. CH+kmi ahslarn) hukuki muamele ehliyeti) haks% 'iillerden sorumlu olma ehliyeti) dava ehliyeti vardr. Ancak bir h+kmi ahs) (ayesiyle yakndan ili kili bulunmayan bir hukuki muamele ya"ama%. H+kmi ahslarn 'iil ehliyetlerinin (ayeleri ile snrlandrlm olmasna tahsis )rensi"i(ultra1 ires/ denir. H9KM -AHS7ETN SONA ERMES: $%#=i a'0Da@l3a1: Bir hkmi ahsn belli hallerde herhangi bir ileme veya karara lzum olmakszn kendiliinden sona ermesidir. 6endili5inden da5lmann sebepleriB #gayenin ger&eklemi olmas #gayenin ger&eklemesinin imkansz hale gelmesi( derneklerde durum y"netim organ tarafndan si)ile tes)il ettirilir.! #srenin ge&mi olmas #y"netim kurulunu kuramaya)ak hale gelme (derneklerde Y.6. 7 kiiden az olamaz! #$)iz haline dme (bor&lar mev)udundan &ok fazla olur ve bunlar bir trl "deyemezse kendili5inden sona erer.! #Istste iki ola5an genel kurul toplantsnn ylaplamamas #6urulu ama& ve artlarn kaybetme #'lk genel kurul toplantsnn yaplamamas(dernekler, tzklerinin yaynland5 gn izleyen > ay i&inde ilk genel kurul toplantlarn yapmak ve organlarn oluturmak zorundadr.! (% ;e i' 0Da@!l3a1: .kmi ahsn herhangi bir kararla ortadan kaldrlmas demektir. #6endi yetkili organnn kararyla (fesih karar vermeye yetkili olan organ, derne5in genel kuruludur. +erne5in feshi, y"netim kurulu tarafndan 7 gn i&inde mahallin en byk mlki amirli5ine yaz ile bildirilir.! #Yargsal bir kararla (mahkeme hkmyle karar verilir. 1ayenin hukuka, ahlaka, ve adaba aykr hale gelmesi, +ernekler kanunun emredi)i hkmlerine uyulmam olmas, Su& kayna5 haline gelme gibi durumlarda mahkeme kararyla fesih yoluna gidilir.! #'dari bir kararla (%illetler aras beraberlik yapmasndan fayda umularak (rkiye de kurulmasna veya ube a&lmasna izin verilen dernekler, kanunlarmza ve ulusal &karlarmza uymad5 takdirde '& ileri Bakanl5nn "nerisi zerine Bakanlar 6urulunun kararyla kapatlr. C*erek derneklerin (erekse vak'larn 'eshine karar verecek olan mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. =akat bir ahs to"luluu olan siyasi "artilerin 'eshine anayasa mahkemesi karar verir. So#a Er3e#i# So#u?lar: .kmi ahsiyet sona erin)e ilk defa onun mallarnn tasfiyesi ilemine giriilir. (asfiyeden arta kalan mallarn ne ola)a5 tzklerinde belirtilmise ona g"re da5tlr. Belirtilmemise btn para , mal ve haklar .azineye intikal eder. DERNEK Ta#3: 6azan& paylama dnda, kanunlarla yasaklanmam belirli ve ortak bir gayeyi ger&ekletirmek zere, en az F ger&ek kiinin bilgi ve &almalarn srekli olarak birletirmeleri suretiyle oluturduklar bir hkmi ahstr. DERNEDN KURULMASI: +erneklerin kuruluunda -erbest kurulu sistemi ge&erlidir. U# urlar: $%Kuru8ular: Bir derne5in kurulabilmesi i&in en az F ger&ek kiinin kuru)u olarak bulunmas gerekir. 6uru)ularn medeni haklar kullanma( fiil ehliyetine sahip! ehliyetine sahip ve /E yan bitirmi olmalar gerekir. &%Gaye: Bir derne5in kurulabilmesi i&in, belli ve ortak bir gayenin bulunmas gerekir. +erneklerin gayesi (ayr iktisadi ya da ka%an& "ayla maktan ba ka bir gayenin bulunmas gerekir. 1ayenin hukuka aykr olmamas gerekir. (%rade A?kla3a : 6uru)ularn belli ve ortak gayeyi ger&ekletirmek zere ba5msz bir varl5a sahip yeni bir hak s=esine v)ut verme iradelerini a&klamalar da lazmdr. 6uru)ularn bu yoldaki iradeleri a&klanmadk&a bir dernek kurulmu saylmaz. $yr)a derneklerin kurulu bildirisini ve eklerini merkezlerinin bulundu5u mahallin en byk mlki amirli5ine vermek suretiyle hkmi ahsiyet kazanr. Yani dernekler tzklerinde dernek olarak kurulmak iradelerini a&kladklar ve kurulu bildirisi ve ekerini kuruldu5u yerin en byk mlkiye amirine verdikleri andan itibaren hkmi ahs olarak do5mu olurlar. DERNEDN -LEMES: Or*a#lar: $%Ge#el kurul: Bir derne5in en yetkili ve en yksek organ genel kuruldur. +ernekler, tzklerinin gazete de yaynland5 gnden itibaren > ay i&inde ilk genel kurul toplantlarn yapmak ve organlarn se&mek zorundadrlar. Bu zorunlulu5a uyulmamas halinde, mahallin en byk mlki amiri derne5in kendili5inden da5lm saylmasna karar verir. <la5an genel kurul toplantlar en &ok 0 ylda bir yaplmas zorunludur. 1enel kurul, y"netim kurulunun daveti zerine toplanr. 3akat denetleme kurulunun talebi veya dernek yelerinin /J7Kinin yazl istemi ile de genel kurulun ola5an st toplantya &a5rlmas arttr. &%7)#e!i3 kurulu: +erne5i i&eride idare ve darda temsil eden me)buri bir organdr. Y"netim kurulu genel kurul tarafndan gizli oyla se&ilir ve en az 7 asl ye, 7 de yedek yeden oluur. Y"netim kurulu, derne5in bt&esini hazrla, yllk faaliyet ve hesap raporlarn kaleme alr, genel kurulu toplantya &a5rr, toplantnn gndemini dzenle, genel kurulda alnm olan kararlar yerine getirir. (%De#e!le3e kurulu: +enetleme kurulu 8 asl ve 8 de yedek yeden oluur ve genel kurul tarafndan se&ilir. +enetleme kurulu, denetleme g"revini dernek tz5nde tespit olunan esas ve usullere g"re ve > ay ge&meyen aralklarla yapar ve sonu&lar bir rapor halinde y"netim kuruluna ve topland5nda genel kurula sunar. DERNEDN SONA ERMES: $%#=i a'0da@l3a1: +erne5in hkmi ahsiyetinin herhangi bir ilem veya karara lzum olmakszn kendili5inden sona ermesi demektir. &%;e i'0da@!l3a1 : +erne5in hkmi ahsiyetine bir kararla son verilmesi demektir. 6AKI; +ernekler ?ahs toplulu5u@ trndeki hkmi ahslardan olduklar halde, ,akflar ? mal toplulu5u@ niteli5indeki hkmi ahslardandr. Ta#3: 6akf , bal bana mev)udiyeti haiz olmak zere, bir maln belli bir gayeye tahsisidir. ,akflar, mal toplulu5u niteli5indeki hkmi ahslar oldu5una g"re, onlarn bnyelerini derneklerdeki gibi ahslar de5il, belli bir gayeye tahsis edilmi olan mal veya mallar oluturmaktadr. < halde, vakflar da ?yelik@ olmad5 gibi ?genel kurul@ da mev)ut de5ildir. 6ak=lar# Kurul3a : ,akflar, vakfedenin ikametgahndaki asliye mahkemesinde tutulan si)ile tes)il edilmekle hkmi ahsiyet kazanrlar. < halde, derneklerin aksine, vakflarn hkmi ahsiyet kazanmalarnda ? tescil sistemi2 ge&erli bulunmaktadr. U# urlar: $%6ak=ede#: Bir vakfn kurulabilmesi i&in, her eyden "n)e onu kura)ak bir ahsn mev)ut olmas gerekir ki buna vakfeden denir. ,akfeden bir hakiki ahs olabile)e5i gibi bir hkmi ahs da olabilir. ,akf kura)ak olan hakiki ahsn ? tam veya snrl ehliyetli2 olmas gerekir. Snrl ehliyetsizler an)ak ?vasiyet@ yoluyla vakf kurabilirler , fakat bunun i&in de mmeyyiz k&5n /7 yan bitirmi olmas gerekir. &%Gaye: Bir vakf kurulabilmesi i&in bir gayenin olmas gerekir. ,akfn gayesi ?manevi@ olabile)e5i gibi ?iktisadi@ de olabilir an)ak bu gayenin belli ve az &ok devaml olmas gerekir.

(%Mal: ,akfn en "nemli unsuru, gayesinin ger&ekletirilmesini sa5laya)ak bir maln bulunmasdr. (ahsis edile)ek olan maln vakfn gayesini ger&ekletirmeye yete)ek bir mal olmas da lazmdr. +%rade A?kla3a : ,akf kurma iradesi ya ?resmi senet@ ya da ?vasiyet@ yoluyla a&klanr. ,akfeden ?vakf senedi@ dedi5imiz yazl belgede veya vasiyetnamesinde vakfn gayesini, organlarn, mal ve haklar, tekilatn, ikametgahn ve adn g"stermek zorundadr. 2esmi senet noter tarafndan dzenlenir. ,asiyetname ise resmi, el yazl ve s"zl olarak yaplabilir. ,akf, vakfedenin ikametgah asliye mahkemesinde tutulan si)ile tes)il ile hkmi ahsiyet kazanr. %ahkeme, tes)il hususunu ,akflar 1enel %drl5ndeki merkezi si)ile kaydolmak zere resen tebli5 eder. %erkezi si)ile kaydedilen vakf 2esmi 1azete ile ilan edilir. 6ak=# >le3e i: Bir vakfn ileyebilmesi i&in organlara ihtiya) vardr. ,akfn me)buri organ ? 1dare or(an2 dr. 'dare organ bir tek kimse olabile)e5i gibi, birka& kiiden oluan bir kurul da olabilir. ,akf, ,akflar 1enel %drl5nn teftiine tabidir. 6ak=# So#a Er3e i: vakflar da dernekler gibi iki ekilde sona ererlerD $%#=i a'0da@l3a1: ,akfn hkmi ahsiyetinin herhangi bir ilem ve karara lzum olmakszn kendili5inden sona ermesini gerektiren sebep, gayesinin ger&eklemesinin imkansz hale gelmesidir. &%;e i'0da@!l3a1 : ,akfn feshedilmesi bir mahkeme kararyla olur. MRAS HUKUKU Ge#el Olarak: %iras hukuku, bir hakiki ahsn "lmesi veya gaipli5ine karar verilmi olmas halinde, para ile "l&lebilen btn hak ve bor&larnn, yani mal varl5nn mukadderatn dzenleyen hukuk kurallarndan ibarettir. Mira ?lar: Miras&) "lm veya gaipli5ine karar verilmi bulunan bir kimsenin mirasnn(terekesinin! intikal etti5i hakiki veya hkmi ahstr. ;lm veya gaipli5ine karar verilmi olmas dolaysyla mal varl5 miras&lara intikal eden kimseyi Muris(miras brakan#) murisin mal varl5na ise 7ereke veya Miras denir. 6anunumuz iki trl miras&lk kabul etmitir. Bunlardan biri do5rudan do5ruya kanundan do5an miras&lktr ki buna 5anuni miras&lk denir. +i5eri ise, murisin "lme ba5l bir tasarrufundan, yani iradesinden do5an bir miras&lktr ki buna da Mansu" miras&lk veya 1radi miras&lk denir. $%KANUN MRAS,ILIK: +o5rudan do5ruya kanundan do5an miras&lktr. Bu tr miras&lk, muris ile miras& arasndaki aile ilikilerine veya tabiiyet(uyrukluk! ba5na dayanr. 6anuni miras&larD murisin kan hsmlar, evlatl5, sa5 kalan ei ev +evlettir. 'ki tr vardrD a% Ma'=u" 'i e0 akl .ay1A 6anuni miras&lardan murise &ok yakn olanlara murisin iradesiyle ortadan kaldramaya)a5 bir miras hissesi tanmtr ki bu hisseye mahfuz hisse denir. %uris, mahfuz hisseli miras&larn miras hisselerinin mahfuz(sakl! olan ksm zerinde tasarrufta bulunamayp, yani "lme ba5l tasarruflar yapma imkanndan yoksun olup , an)ak bunlarn dnda kalan ksm zerinde serbest&e tasarruf edebilir ki, murisin serbest&e tasarrufta bulunabile)e5i bu ksma 2% Ta arru= #i a2 denir. ;rne5in murisin fruu(alt soyu! mahfuz hisseli miras&dr ve mahfuz hissesi , kanuni miras hakknn LK dr. < halde muris, an)ak fruunun mahfuz hissesi dnda, yani miras hissesinin MK zerin de "lme ba5l tasarrufta bulunabilir, "rne5in bunu vasiyet yoluyla baka kimseye brakabilir, fakat kanuni miras hissesinin mahfuz olan LK zerinde b"yle bir tasarrufta bulunamaz. 1elirinin yarsndan fazlas kamu g"revi niteli5indeki ilerin yapmna braklarak vakf kurulmasnda mahfuz hisse 0J8K oranndadr. 6an hsmlar arasndaki miras&lk, zmrelere g"re tayin olunur ki buna ? >arental -istemi2 denir. Narental sistemi nesillerin birbirini takip etmesi esasna dayanr. ;rne5in bir baba ve ondan reyenler bir parental, byk baba ve ondan reyenler baka bir parental tekil ederler. Ka#u#i Mira ?lar: $%Ka# ' 3lar## 3ira ?l@A kan hsml5 parentellere g"re dere)elendirilir, #Birin)i dere)eden miras&larD %urisin birin)i dere)eden miras&lar, fruu(altsoyu!dur. #'kin)i dere)eden miras&D fruu olmayan murisin ikin)i dere)eden miras&lar ana#babasdr. #I&n) dere)eden miras&larD %urisin birin)i ve ikin)i dere)eden miras&lar, yani &o)uklar, torunlar, torun &o)uklar,ana# babas, kardeleri,ye5enleri yoksa &n) dere)eden miras&, murisin byk ana ve babasdr. Byk ana ve byk baba yoksa onlarn ana ve babalarna(byk dede, byk nine! miras ge&mez onun yerine miras +evlete kalr. &%Sa@ kala# e>i# 3ira ?l@: #Sa5 kalan e, murisin fruu, yani &o)uklar, torunlar ile birlikte miras& olmusa, mirasn MKn alr. #Sa5 kalan e, murisin ana#babas veya bunlarn fruu yani murisin kardeleri ve ye5enleri ile birlikte miras&s olmusa, mirasn yarsn alr. #Sa5 kalan e, murisin byk baba ve anas ile birlikte miras& olmusa, mirasn LKn alr. #.i& miras& bulunmad5 takdirde, sa5 kalan e tek bana miras& olur. (%E/la!l@# 3ira ?l@: :vlatlk ve fruu, kendisini evlat edinmi olan kimseye miras& olur. 3akat evlat edinen kimse ile onun miras&lar evlatl5n miras&s olamazlar. :vlatlk, sade)e kendisini evlat edinenin miras&s olur,evlat edinenin &o)uklarnn, ana# babasnn, kardelerinin, ye5enlerinin miras&s olamaz. +%De/le!i# 3ira ?l@: %urisin ilk & parantelde hi& miras&s yoksa keza ei de kendisinden "n)e "lmse ve nihayet muris herhangi bir kimseyi de miras& se&memise miras +evlete kalr. +evlet de di5er kanuni miras&lar gibi murisin bor&larndan sorumludur fakat bu snrsz de5ildir, terekede bulunan mallar ile snrldr. &%MANSUE MRAS,ILIK0RAD1: a% Mira ? #a 20a!a3a1: %uris, "lme ba5l bir tasarrufla herhangi bir kimseyi miras& atayabilir. %urisin bir "lme ba5l tasarrufla kendisine miras& atad5 kimselere ?mansup miras&(atanm!, bu ileme de ?miras& nasb(miras& atama!@ denir. 2% Belli 3al /a iye!i: %urisin kendisine terekeden belli bir mal brakt5 hakiki veya hkmi ahslara ? musaleh2 bu ileme de 0belli mal vasiyeti2 denir. %iras& nasb ile belli mal vasiyeinin hukuki sonu&lar farkldr. %iras& nasb tereke zerinde hak sahibi oldu5u kadar bor&lardan da sorumludur. <ysa belli mal musalehinin miras&lk sfat yoktur, tereke zerinde ahsi hak kazanr ve murisin bor&larndan sorumlu de5ildir. 8% 4l3e 2a@l !a arru=lar: %urisin "lmn dnerek, yaplmasn istedi5i hususlar bir hukuki muamele ile bildirmesidir. 'ki trl muamele vardrB 5,asiyetD sade)e murisin irade beyan ile tamam olur, tek tarafl bir hukuki muameledir. ,asiyet yoluyla "lme ba5l tasarruflarda bulunabilmek i&in, temyiz kudretine sahip olmak ve /7 yan bitirmi olmak gerekir. 5%iras mukavelesiD murisin baka bir kimseyle yapt5 bir s"zleme oldu5undan taraflarn iradelerini karlkl ve birbirine uygun surette a&klamalaryla meydana gelir, yani her iki taraf isteklerini ayn anda notere a&klayarak onun tarafndan dzenlenen resmi senedi ahit huzurunda imzalarlar. %iras mukavelesi yapabilmek i&in, temyiz kudretine sahip bulunmakla beraber reit olmak da lazmdr. MRASIN NTKALE0GE,-1 Mira # A?l3a : %irasn intikal edebilmesi i&in, murisin "lm veya gaipli5ine karar verilmi bulunmas di5er bir deyimle mirasn a&lm olmas gerekir. %iras "lm ile a&lr. %irasn a&lmas demek murisin "lm annda tereke zerinde miras&l5n balamas demektir. %iras, tm mallar kapsamak zere murisin son ikametgah mahkemesinde a&lr. Mira a E'liye!: %irastan kanuni veya mansup(atanm! miras& yahut lehine vasiyet yaplan kimse (musaleh! sfatyla yaralanabilmektir. 'ki artn ger&eklemesi gerekirB

$%Muri i# )l3 a##da 'aya!!a ol3ak: %uristen "n)e "lenler onun miras&s olamazlar. %iras&, murisin "lm annda hayatta olup bir dakika sonra "lm olsa dahi mirasa katlr. &%Mira !a# 3a'ru3 2ulu#3a3ak: %irasa ortak olabilmek i&in mirasa layk olmak gerekir. %irastan mahrumiyetin sebepleriB #6asten veya hukuka aykr bir surette murisi "ldren veya "ldrme5e teebbs edenler, #6asten veya hukuka aykr bir surette murisi "lme ba5l bir tasarrufta bulunamaya)ak hale getirenler, #.ile veya tehdit yahut )ebirle murisi "lme ba5l bir tasarrufta bulunmaya veya b"yle bir tasarruftan r)u etmeye (d"nmeye! sevk edenler veya bunlar yapmaya engel olanlar, #;lme ba5l tasarrufu, murisin bunlar tekrar yapmasna imkan olmayan hal ve zamanda kasden veya hukuka aykr surette gizleyen veya bozanlar. Yukardaki sebeplerden dolay mirastan mahrumiyet kendili5inden yani herhangi bir karar veya ileme gerek olmadan ortadan kalkar. Yalnz mahrumiyet ?ahsi@ dir. Yani mirastan mahrum olan fruu mirasa katlr. %ahrumiyet a2 ile ortadan kalkar. Mirastan mahrumiyeti mirastan skat ile kar trmamak la%mdr. Mirastan skat3 murisin kanunda saylan sebe"lerden birisinin bulunmas halinde mah'u% hisseli bir miras&sn 4l+me bal bir tasarru'la mirasnn d nda brakmas) onu miras&lktan &karmas demektir. Yani mirastan skat) sadece mah'u% hisseli miras&lar hakknda s4% konusudur. Mirastan skat) mahrumiyet (ibi kanundan deil) murisin bir 4l+me bal tasarru'undan doar. -ebe"leri$ :Mah'u% hisseli miras&nn) murise veya onun yaknlarndan birine kar ar su& i lemesi) :Mah'u% hisseli miras&nn) murise veya onun ailesine kar kanunen y+k+ml+ olduu 4devleri ar bir ekilde ihlal etmesi. Mira ?lk S=a!## .a!: %iras&larn tereke zerinde hukuki muamele yapabilmeleri i&in, kendilerinin miras& olduklarn ispat etmek zorundadrlar. Bunu da an)ak bir belge ile sa5layabilirler. %iras&larn miras&lk sfatlarn ispata yarayan bu belgeye ? <eraset 1lam2 denir. %.6. sade)e mansup miras&lar i&in hkm getirmitir. Buna g"re mansup miras&lar miras&lk sfatlar hakknda ellerine resmi bir belge verilmesini, miras&lklar kendilerine tebli5 edildi5i tarihten itibaren / ay ge&tikten sonra sulh hakiminden isteyebilir. %ahkemenin miras&larn kimler oldu5unu ve bunlarn hisselerinin neden ibaret bulundu5unu g"steren bu kararna 0<eraset 1lam2 denir. Mira # Ka"a#l3a : $%Klli 'ale=iye! ilke iA %urisin mal varl5na dahil olan btn hak ve bor&lar "lm anndan itibaren b"lnmeksizin tm halinde miras&lara ait olur. 'te, terekenin bir btn olarak ve kanundan dolay miras&lara ge&mesine ? k+lli hale'iyet ilkesi2 denir. %iras kendili5inden ge&er. 6lli halefiyet ilkesi gere5in)e bir miras& terekeye dahil olan mallar, ala)aklar ve bor&lar he" birlikte kazanr. Bir miras& an)ak btn miras reddedebilir. %irasn reddi i&in de, miras&nn murisin "lmn "5rendi5i tarihten itibaren 8 ay i&inde sulh mahkemesine yazl veya s"zl olarak miras reddetti5ini a&klamas lazmdr. %iras&lar murisin bor&larndan terekeye dahil mallarla de5il, ayn zamanda kendi mal varlklaryla da snrsz ve mteselsilen sorumludurlar. Bu sorumluluktan kurtulmann yolu, miras reddetmek veya mirasn resmen tasfiyesini istemektir. %iras kendili5inden ve bir btn halinde miras&larn hepsine birden ge&er. +i5er bir deyimle birden fazla miras& tereke zerinde ? i tirak halinde malik2 sfatyla hak sahibi olurlar. (ereke zerinde tasarruflarda bulunabilmek i&in, btn miras&larn birlikte hareket etmeleri veya mmessil tayin etmeleri gerekir. %iras hep birlikte iktisap etmi olan miras&larn taksime kadar meydana getirdikleri toplulu5a 0Miras irketi2 denir. &%B"Fi 'ale=iye! ilke iA (ereke zerinde sade)e bir talep hakk elde etmeyi, buna karlk bor&lardan sorumlu olmamay ifade eder. Belli mal vasiyetinde musaleh ?)zKi halef@ tir. Sade)e intifa(faydalanma! haklar olan 9.Kn) paranteldeki hsmlar ile intifa hakkn se&mi olan e de )zKi haleftirler. Sa5 kalan e intifa yerine mlkiyeti se&erse, klli halef olur.