Zasilacz impulsowy ~230V na +/-30V

Projekt przetwornicy impulsowej pracuj cej w konfiguracji Half-Bridge (tzw. ukad p-mostkowy). Gwnym elementem zasilacza jest ukad sterownika UC3525, ktrego struktur wewn trzn przedstawiono na rysunku 1.

Rysunek 1. Schemat blokowy ukadu UC3545.

Funkcje poszczeglnych wyprowadze ukadu: Ko cwki 1 i 2 s wej ciami wzmacniacza napi cia b du wykorzystanego w ukadzie stabilizacji napi cia wyj ciowego zasilacza. Ko cwka 3 jest to wej cie dla zewn trznego ukadu oscylatora i jest wykorzystywana przy wsppracy kilku ukadw sterownikw. Ko cwka 4 jest to wyj cie wewn trznego ukadu oscylatora i podobnie jak ko cwka 3 jest wykorzystywana przy wsppracy kilku ukadw sterownikw. W niniejszym wykorzystane. Za pomoc cz stotliwo elementw do czonych do wyprowadze 5, 6 i 7 ustala si pracy wewn trznego oscylatora ukadu sterownika. Wa nym rozwi zaniu ukadowym ko cwki 3 i 4 nie zostay

elementem jest rezystor do czony do n ki 7 (DISC) ukadu, poniewa

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

wyznacza on warto

tzw. czasu martwego, czyli minimalnego odst pu czasu

mi dzy wy czeniem jednego z kluczy, a za czeniem drugiego. Ko cwka 8 SS (SOFTSTART) jest to wej cie powolnego startu przetwornicy. Napi cie wyst puj ce na pod czonym do niej kondensatorze steruje modulacj szeroko ci impulsw kluczuj cych. Kondensator ten jest adowany z ukadu wewn trznego rda pr dowego, daje to w efekcie powolny wzrost wypenienia impulsw steruj cych po w czeniu zasilania. Elementy do czone do ko cwki 9 zapewniaj kompensacj cz stotliwo ciow ukadu stabilizacji napi cia wyj ciowego zasilacza. Ko cwka 10 SH (SHUTDOWN) jest to wej cie ukadu blokuj cego prac ukadu UC3525. Przekroczenie na niej poziomu napi cia 0,61V powoduje stopniowe ograniczenie szeroko ci impulsw steruj cych kluczami i w efekcie spadek napi cia wyj ciowego a do cakowitego zatrzymania pracy zasilacza. W przedstawionym przez autora rozwi zaniu wej cie to zostao wykorzystane do zabezpieczenia przed zwarciem i przeci przetwornicy. Ko cwki 11 i 14 s wyj ciami ukadu drivera, i su do bezpo redniego sterowania kluczami MOSFET. Ko cwka 16 jest to wyj cie napi cia odniesienia o warto ci 5.1V, ktre zostao wykorzystane jako napi cie odniesienia dla komparatora b du. eniem na wyj ciu

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Rysunek 2. Schemat ideowy zasilacza impulsowego.

Schemat elektryczny zasilacza przedstawiono na rysunku 2. Na wej ciu zasilacza zastosowano klasyczny ukad filtru przeciwzakceniowego zakce , oraz z kondensatorami C1 i C2 tumi cymi skadow niesymetryczn

kondensatorami C3, C4, i skompensowanym pr dowo dawikiem L1, tumi cymi

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

skadow symetryczn . Prawidowe i skuteczne dziaanie filtru wymaga pod czenia zasilacza do sieci trj yowym przewodem, do gniazdka sieciowego z zestykiem uziemiaj cym. Termistor NTC (o rezystancji malej cej ze wzrostem temperatury) RTH1 w czony szeregowo z mostkiem prostowniczym M1 agodzi impulsy pr dowe w momencie w czenia urz dzenia do sieci zasilaj cej. Warystor V1 zabezpiecza ukad zasilacza impulsowego przed przepi ciami pojawiaj cymi si w sieci energetycznej. Wyprostowane przez mostek M1 napi cie sieciowe jest filtrowane za pomoc kondensatorw C10 i C11, a rwnolegle przy czone do nich rezystory R11, R12 wyrwnuj adunki zgromadzone w tych pojemno ciach. Do zasilania ukadu sterownika UC3525 i obwodw stabilizacji napi cia wykonano pomocniczy zasilacz maej mocy z transformatorem TEZ2.5, i typow aplikacj scalonego stabilizatora napi cia 78L12. Wyprostowane i odfiltrowane napi cie sieci jest podawane na wej cie falownika zbudowanego z dwch tranzystorw kluczuj cych MOSFET T1, T2 typu IRFP450 oraz transformatora impulsowego TR3. Niestety wad rda o bardzo maej impedancji tak, aby szybko przeadowa ukadu znalazy si tranzystorw du ym pr dem MOSFET s du e pojemno ci wej ciowe Ciss. Dlatego bramk nale y sterowa ze pojemno ci wej ciowe. Producent ukadu UC3525 zadba jednak, aby na wyj ciu odpowiednie stopnie przeciwsobne (tzw. ukady totem-pole) zdolne do bezpo redniego sterowania par tranzystorw o pojemno ci wej ciowej do 1.5nF. Maksymalny pr d chwilowy przepywaj cy przez stopnie wyj ciowe nie powinien przekracza 400mA, ograniczenie to realizuje rezystor R8 w czony pomi dzy wyj cia driverw ukadu sterownika, a transformator steruj cy TR.STER. Dodatkowo, w celu zabezpieczenia ukadu sterownika przed zniszczeniem (w przypadku uszkodzenia tranzystora kluczuj cego) oraz odseparowania obwodw niskonapi ciowych zasilacza od napi cia sieci zastosowano transformator steruj cy TR.STER w czony pomi dzy ukadem UC3525 a bramkami tranzystorw T1 i T2. Rwnolegle do uzwojenia pierwotnego transformatora TR3. w czono dwjnik R13, C12 ograniczaj cy warto przepi powstaj cych na tej indukcyjno ci do warto ci amplitudy sygnau steruj cego bramki bezpiecznej dla tranzystorw T1,T2. Dodatkowym zabezpieczeniem tranzystorw s diody Zenera DZ1DZ4. Ograniczaj warto a ich amplituda osi ga warto tranzystorw (w czasie startu przetwornicy impulsy steruj ce maj mae wypenienie, znacznie wi ksz ni w czasie normalnej pracy).

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Szeregowo z uzwojeniem pierwotnym TR3. w czono uzwojenie pierwotne przekadnika pr dowego PRZEK. stanowi cego zabezpieczenie przeci eniowe i przeciwzwarciowe wyj cia zasilacza. Spadek napi cia na rezystorze R14 wywoany przepywem pr du uzwojenia wtrnego przekadnika informuje sterownik poprzez jego wej cie SH (SHUTDOWN) o warto ci pr du w obwodzie pierwotnym zasilacza. Sygna na tym wej ciu oddziauje na stopnie wyj ciowe i blok SOFT-START ukadu UC3525. Wzrost napi cia na tym wej ciu powoduje stopniowe ograniczenie wypenienia impulsw steruj cych klucze tranzystorowe, a tym samym ograniczenie mocy wyj ciowej przetwornicy. Przekroczenie warto ci 0.61V na wej ciu SH wywouje za pomoc bloku PWM LATCH natychmiastowe zatrzymanie stopni prosty filtr zapobiegaj cy reakcji ukadu wyj ciowych sterownika, powrt napi cia do wa ciwego poziomu wznawia prac przetwornicy. Elementy R15 i C13 tworz tranzystorowych. Przetransformowane przez TR3, napi cie strony pierwotnej jest podawane poprzez mostek Graetza (D11D14) na dawiki L2 i L3. Ich podstawowym zadaniem jest gromadzenie energii podczas w czonych kluczy i oddawanie jej do obci ania wtedy, gdy oba klucze s zatkane. Brak dawikw uniemo liwiby, tak e prawidow prac ukadu zabezpieczenia przeciwzwarciowego jak i ukadu stabilizacji napi cia. Ka de nawet niewielkie przeci enie wyj cia powodowao by natychmiastow napi cie reakcje ukadu SHUTDOWN sterownika (dzi ki przeci ganiu pr du przez dawik efekt ten zostaje wyeliminowany). Kondensatory C14C21, filtruj wyj ciowe z uwagi na du cz stotliwo pracy przetwornicy i du e pr dy SHUTDOWN na zakcenia szpilkowe powstaj ce w momencie prze czania kluczy

przepywaj ce przez ich wyprowadzenia, zastosowano specjalne kondensatory przystosowane do pracy w ukadach przetwornic impulsowych. Kondensatory takie charakteryzuj Ukad si nisk stabilizacji warto ci rezystancji ESR, a tak e wysok wyj ciowego doprowadza dopuszczaln informacj temperatur pracy 105C. napi cia o cakowitym napi ciu wyj ciowym do wej cia komparatora b du sterownika UC3525 (n ka 1). Przy prawidowym napi ciu wyj ciowym zasilacza warto napi cia na wej ciu 1 ukadu powinna wynosi 5.1V. Warto warto sprz mniejsza powoduje zwi kszenie wypenienia impulsw steruj cych klucze tranzystorowe, natomiast wi ksza zmniejsza ich wypenienie. Zastosowanie optoizolacji w obwodzie enia zwrotnego ukadu stabilizacji, zapewnia cakowit separacj napi cia

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

wyj ciowego od obwodw przetwornicy. Ze wzgl du na bardzo wysoki wspczynnik temperaturowy optoizolatorw i du y rozrzut wspczynnika przenoszenia pr du (current transfer ratio) zastosowano popularny ukad stabilizacji spotykany w wi kszo ci zasilaczy impulsowych. Tworzy go transoptor OPTO1, pracuj cy w ukadzie ujemnego sprz enia pr dowego wprowadzonym poprzez drugi transoptor OPTO2. Transoptor ten kieruje z powrotem do wej cia OPTO1 sygna powstaj cy ze wzmocnionego przez T4 pr du wyj ciowego OPTO1. Elementy przy czone do wej s za cz stotliwo 5, 6, 7, 9 sterownika UC3525 odpowiedzialne pracy wewn trznego oscylatora oraz za tzw. czas martwy

pomi dzy kolejnymi impulsami (czas martwy zabezpiecza tranzystory kluczuj ce przed mo liwo ci jednoczesnego w czenia). Do w czania zasilacza impulsowego wykorzystano opisane powy ej wej cie mi kkiego startu SS (SOFTSTART), wraz z elementami OPTO3 i T3,R7.C27. Podanie sygnau z mikroprocesora (+5V) na wej cie transoptora OPTO3, powoduje nasycenie wewn trznego tranzystora OPTO3 a tym samym tranzystor T3 znajdzie si w stanie zatkania. Umo liwia to adowanie kondensatora C27 z wewn trznego rda pr dowego ukadu UC3525 i powolny start ukadu przetwornicy. Przy braku sygnau z mikroprocesora steruj cego tranzystor T3 jest w stanie nasycenia nie pozwalaj c na adowanie C27, tym samym zasilacz jest wy czony. Obliczenia warto ci elementw zasilacza impulsowego: Specyfikacja zasilacza: Zakres napi cia wej ciowego: 200 240VAC, 50/60Hz Napi cie wyj ciowe: +30VDC 3A -30VDC 3A +12VDC 0.5A Wst pne obliczenia: Moc wyj ciowa: Pout = (30V x 3A) + (30V x 3A) + (12V x 0.5A) = 186W Moc pobierana z sieci: Pin(est)= Pout/(eff) = 186/0.8 = 232.5W Zakres napi wej ciowych:

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Vin(min) = 1.414(185 VAC) = 262V DC Vin(max) = 1.414(270 VAC) = 382V DC Przewidywana rednia warto pr du wej ciowego (DC): Iin(max) = Pin/Vin = 232.5W /262 = 0.88A Iin(min) = Pin/Vin = 232.5W /382 = 0.60A Maksymalna szczytowa warto
I pk =

pr du:
k Pout 2.8(186W) = = 1.98A 262V Vin (min)

Wybr ukadu sterownika: Do sterowania zasilaczem impulsowym wykorzystany zosta tani i popularny ukad kontrolera przetwornic UC3525 firmy Teras Instruments. Cz stotliwo wewn trznego oscylatora ukadu oraz warto za pomoc nomogramw producenta przedstawionych na rysunku 3. pracy czasu martwego dobrano

Rysunek 3. Zale no

cz stotliwo ci i czasu martwego od warto ci elementw RT, CT, RD.

Warto ci zastosowanych elementw dla cz stotliwo ci f=100kHz i czasu martwego DT= 0.8s maj warto : RT = 10K , RD= 100 , CT = 1nF.

Dobr transformatora impulsowego: Dobr odpowiedniego transformatora sprowadza si wa ciwie do wyboru danej mocy przy

odpowiedniego rdzenia, ktry zdolny b dzie do przeniesienia z ktrego rdze

danej cz stotliwo ci pracy przetwornicy. Oznacza to wa ciwie wybr materiau, jest wykonany i jego zast pczej obj to ci magnetycznej (Ve), od rdze mo e przenie (wi ksze Ve to wi ksza moc). dobrano z pomoc katalogu producenta ktrej zale y moc, jak

Materia rdzenia oraz jego wielko

firmy Ferroxcube i jest to rdze ETD49 z materiau 3F3.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Wybrane dane katalogowe rdzenia przedstawiono w tabeli 1, pozostae parametry mo na znale w nocie katalogowej producenta.

Tabela 1. Podstawowe parametry rdzenia ETD49 z materiau 3F3. Symbol Ve le Bsat Ac Wa Parametr Efektywna obj to Dugo Indukcyjno rdzenia Typ. 24000 114 330 211 273 Jed. mm3 mm mT mm2 mm2

skuteczna rdzenia nasycenia rdzenia

Efektywny obszar rdzenia Okno karkasu dla uzwojenia

Dobr rednicy przewodw nawojowych: Nale y pami ta , e wraz ze wzrostem cz stotliwo ci nast puje zwi kszenie efektu naskrkowo ci w uzwojeniach transformatora. Zjawisko naskrkowo ci jest przyczyn zmniejszenia tzw. przekroju czynnego przewodu i silnego wzrostu oporu elektrycznego. Tak, wi c pr d nie pynie w caym przekroju poprzecznym przewodu, ale wnika tylko na okre lon g boko .

Z powy szego wzoru wynika, e zamiast uzwojenia zo onego z jednego drutu o du ej rednicy nale y zastosowa specjalny przewd zwany lic . Lica to plecionka skadaj ca si od kilku do kilkuset cienkich wzajemnie odizolowanych przewodw. Liczb zwoi uzwojenia pierwotnego transformatora impulsowego Tr.3 okre la nast puj ce wyra enie:

N pri =

Vin ( nom ) 109 4 f Bmax Ac

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Liczba zwoi uzwojenia wtrnego:

N sec =
Poniewa wyj ciowego W ukad napi cie

1.1 (Vout + V fwd ) N pri Vin (min) DCmax

impulsowego przetwornicy posiada powinno stabilizacj by napi cia od

zasilacza wyj ciowe

wi ksze

oczekiwanego, aby zapewni prawidow prac ukadu stabilizacji. celu zapewnienia odpowiedniej izolacji pomi dzy uzwojeniami poszczeglne warstwy uzwojenia transformatora pokryto preparatem Plastik 70 i oddzielono od siebie podwjn warstw ta my teflonowej. Liczb zwoi uzwojenia transformatora steruj cego kluczami tranzystorowymi, wyznaczono na podstawie nast puj cego wyra enia:

Transformator steruj cy wykonano na niewielkim rdzeniu toroidalnym. Przekadnia transformatora wynosi 1:1, uzwojenia nawini te s w izolacji z tworzyw sztucznych (tzw. skr tka telefoniczna). przewodem

Dobr elementw mocy: Elementy pprzewodnikowe mocy stosowane w zasilaczach impulsowych powinny charakteryzowa prac si parametrami gwarantuj cymi pewn i niezawodn by caego ukadu. Tranzystory kluczuj ce i diody prostownicze musz

przystosowane do pracy z du ymi cz stotliwo ciami, powinny tak e charakteryzowa si ma warto ci rezystancji przewodzenia RDSON, aby zminimalizowa straty mocy. Wyboru tranzystorw kluczuj cych MOSFET dokonano za pomoc wzorw: poni szych

Vdss => 1.3Vin (max) = 1.3(382V ) > 496.6V

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Id => 1.5 Iin(av) = 1.5(1.98 A) > 2.97 A

Zastosowano tranzystory NMOS typu IRFP450 oraz szybkie diody

prostownicze BYW29/200V, parametry tych elementw mo na znale katalogowej producenta. Dobr elementw wyj ciowych LC: Minimaln indukcyjno

w nocie

dawika wyj ciowego L2 i L3 okre la nast puj cy wzr:

Liczba zwoi uzwojenia dawika L2 i L3: L pri 0.071 N pri = 1000 = 1000 28 Al 93 Gwne dawiki wyj ciowe nawini to na rdzeniach toroidalnym T106 z materiaw proszkowych, natomiast jako dawik napi cia pomocniczego (zasilanie wentylatorw) wykorzystano gotowy element indukcyjny. Minimalna pojemno baterii kondensatorw wyj ciowych:

Zastosowano po dwa kondensatory o pojemno ci 1000F dla dodatniego i ujemnego napi cia wyj ciowego 30V.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Rysunek 4. Widok pytki ukadu zasilacza impulsowego.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Rysunek 5. Widok od strony elementw pytki ukadu zasilacza impulsowego.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Rysunek 6. Widok od strony cie ek pytki ukadu zasilacza impulsowego.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Foto:

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/

Bibliografia:
1.
2. Practical Switching Power Supply Design Marty Brown. Switch Mode Power Supply Handbook Keith H. Billings. Power Supply Cookbook Second Edition Marty Brown. Switching Power Supply Design Abraham I. Pressman. SMPS Simulation with Spice 3 by Steven M. Sandler.

3.
4.

5.

Marcin Kozi ski

HOME PAGE http://diypage.ovh.org/