Historia Aztekw

AZTEKOWIE
-nazwa indiaskiego ludu przybyego w XIII wieku z pnocy (z mitycznej praojczyzny Aztlan, ktra daa pocztek nazwie Aztekowie) i osiadego w Dolinie Meksyku, gdzie znalaz schronienie na moczarach wok jeziora. Nazwa Aztekowie nadawana bywa rwnie ogowi mieszkacw imperium, zwaszcza spoecznociom Mexica z Tenochtitlan, Acolhua z Texcoco i Tepanekw z Tlacopan. Wykorzystujc dziedzictwo wczeniejszych faz cywilizacji mezoamerykaskich (g. Toltekw) stworzyy one jej now faz, zwan azteck. Charakteryzowaa j nie spotykana dotd apoteoza wojny, uznawanej za podstawow zasad istnienia wiata, co znalazo wyraz zarwno w yciu spo.-polit. (kariera wojskowa jako podstawa awansu spoecznego), jak te w mitologii i religii (krwawe ofiary z ludzi, z reguy jecw wojennych, jako zasadniczy element kultu rel.) oraz w sztuce (wszechobecny motyw mierci). Uyta w tym sensie nazwa Aztekowie nie obejmuje jednak ani wszystkich ludw Nahua okresu przedhiszpaskiego, do ktrych zaliczali si Mexica i Acolhua, ani tym bardziej wspczesnych Indian Nahua, yjcych gwnie w Meksyku, chocia czasem nadaje si jej bdnie taki zakres znaczeniowy.

Poczwszy od zaoenia w 1325 roku miasta Mexico-Tenochtitlan zwali si Mexica [mieszkacy miasta Mexico] lub Tenochca [mieszkacy m. Tenochtitlan]. W XIV w. Aztekowie stworzyli wasny organizm polityczny, tzw. miasto-pastwo (w.w. Tenochtitlan), pocztkowo zalene od ssiadw, Tepanekw z Azcapotzalco, od 1428 samodzielne. W latach 1428-30 w sojuszu z Texcoco i Tlacopan (zwizek zw. Trjprzymierzem) rozpoczli ekspansj militarn, ktra daa pocztek tzw. imperium azteckiemu, stanowicemu rodzaj federacji domen 3 g. miast-pastw, rzdzonej przez ich wadcw. W kocu XV w. imperium objo niemal cay rodkowy, wschodni i poudniowy Meksyk. W jego skad weszo ponad 500 miast-pastw, ktrych zrnicowana jzykowo, etnicznie i kulturowo ludno bya zmuszona do pacenia trybutu i/lub innych wiadcze na rzecz Trjprzymierza: zoto, szlachetne kamienie, stroje, pira i kukurydza pyny do Mexico. Czynnikiem unifikujcym, prcz militarnego terroru, stawaa si stopniowo ponadetniczna warstwa arystokracji, poczona wizami pokrewiestwa i powinowactwa. procesy unifikacyjne nasiliy si w pocz. XVI w., gdy Mexica zdominowali swych sojusznikw, a wadca Tenochtitlan, Motecuhzoma Xocoyotzin, sta si faktycznym jedynowadc imperium.

Podstaw gospodarki imperium byo wysoko rozwinite rolnictwo i wymiana towarw midzy rnymi pod wzgldem geogr.-klimat. regionami, take pooonymi poza jego granicami.

WADCY Wadc Aztekw by tlatoani. Wybielano go z racji mdroci, odwagi i szlachetnego urodzenia. By kim porednim miedzy bogiem a krlem i odgrywa wan rol w obrzdach religijnych. ----

"Miasto bogw"
Wygld Teotihuakanu wprawia w osupienie przybywajcych z tropikalnych lasw poudnia handlarzy Majw, oferujcych szmaragdowo-zielone pira ptaka quetzala: zesp wspaniaych budowli wzniesionych na platformie robi niezwyke wraenie. Jedynie bogowie mogli natchn mieszkacw miasta myl o ich wybudowaniu. Zaoony prawdopodobnie pod wpywem Olmekw Teotihuacan nie bez podstawy nosi azteckie miano "Miasta bogw". Stolica miejskiego pastwa pooonego na pnocny-wschd od dzisiejszego Mexico osigna szczyt rozkwitu w V w. n.e. Dwie potne piramidy -Ksiyca i Soca- gruj dzi nad kompleksem budowli kultowych, liczcym okoo stu wity. Obok trzecia piramida, Pierzastego Wa. Nieopodal usytuowane byy niegdy rezydencje kapanw i szlachty.

Na pierwszym planie wznosi si piramida Ksiyca, skd duga na 2 km Aleja Zmarych prowadzi do obszernego placu ceremonialnego (d. boku: 400 m) nazwanego Cytadel, przy ktrym stoi witynia Quetzalcatla. Plac spenia take funkcj targowiska. Najpotniejsz jest jednak grujca nad miastem piramida Soca (60 m wysokoci).

Tenochtitlan
znaczy "miejsce owocu kaktusa". Stolica krlestwa Aztekw w pocztkach XVI w. To niezwyke miastopastwo zbudowane na jednej z wysp jez. Texcoco (obecnie wyschnitego), poczone z ldem groblami. Tradycja gosi, e bg Huitzilopochtli wyjawi ludowi Mexicas, e ich wdrwka zakoczy si w miejscu, w ktrym zobacz "ora siedzcego na opuncji" (odmiana kaktusa) - tam te winni wznie swoje miasto. Mexicas budowali sw histori powoujc si na opiek bogw i swe nadzwyczajne przeznaczenie, majce potwierdzi ich moc wobec podbitych ludw. Dzi wiemy, e przez 200-300 lat yli jako barbarzycy na pnocnych kracach Meksyku i e zdominowali ludy Doliny Meksyku poniewa toczyy one ze sob nieustajce wojny. Miasto zaoone zostao na pocztku XIV w. przez lud Mexica ( Aztekowie) na jednej z wysp jez. Texcoco (obecnie wyschnitego), poczone z ldem groblami.

Odrczny plan miasta sporzdzony przez H. Corteza Otoczony ze wszystkich stron wodami Tenochtitlan by centrum kulturowym i religijnym pastwa. W specjalnych szkoach modzi kapani uczyli si pisa, zapoznawali si z matematyk, astronomi, medycyn. Pniej bd oni przewodzi witom i obrzdom skadania ofiar na cze bogom. Na szczycie wielkiej piramidy znajdowaa si witynia Tlaloca, boga piorunw i deszczu, oraz prastarego boga Huitzilopochtli. Po drugiej stronie wznosia si okrga piramida ksiyca. Dalej tereny do gry w pelot (pik), paace i place, gdzie byy targowiska.

Od poowy XV w. nastpowa szybki rozwj urbanistyczny i architektoniczny Tenochititlanu (paace, monumentalne piramidy-witynie, akwedukty). Na pocztku XVI w. miasto byo gwnym orodkiem politycznym, religijnym i gospodarczym imperium, liczyo wg rnych szacunkw od 60 do 200-300 tys. mieszkacw. W okresie najwikszej wietnoci miasto zajmowao 25 km2 i liczyo ok. 350 000 mieszkacw: rolnikw, rybakw, kupcw, rzemielnikw, kapanw, wojownikw i administratorw. Miasto zostao cakowicie zniszczone podczas hiszpaskiej konkwisty V-VIII 1521. Odbudowane przez H. Cortesa w stylu hiszpaskim jako miasto Meksyk, stolica Nowej Hiszpanii.

Kultura Aztekw

Dzieo Sahaguna
Brat franciszkanin Bernardino de Sahagun przyby do Nowej Hiszpanii w 1530 roku, w wieku trzydziestu lat i powici reszt swojego ycia na badanie meksykaskiej staroytnoci. Pocztkowo pragn lepiej pozna bawochwalstwo, by zna podoe pod ewangelizacj. Rozpytywa starych Indian, ktrzy przeyli podbj i w ten sposb zdoby ogromn wiedz o wiecie Aztekw. W badaniach pomagali mu indiascy studenci kolegium Santa Cruz z Tlatelolco, znajcy zarwno acin, jak i jzyk nahuatl, kultur klasyczn i pismo obrazkowe. Sahagun powici na transkrypcj owych zapisw czterdzieci lat.

Kodeks Florencki

Ten nadzwyczajny, bogato ilustrowany manuskrypt zawiera zapiski de Sahaguna. Jego dwanacie ksig to niezrwnana encyklopedia o cywilizacji azteckiej.

Omawia wszystkie dziedziny ycia: religi, kalendarz, wita i ofiary, filozofi, histori, ycie codzienne, medycyn, rolnictwo, sztuk i technik, faun, flor... Zosta opracowany w dwch jzykach i stanowi cenny dokument badawczy nad jzykiem nahuatl.

Spoeczestwo azteckie
Strj Azteka wskazywa na jego miejsce w hierarchii spoecznej. Ozdoby z pir, ze zota i z jadeitu byy zarezerwowane dla szlachetnie urodzonych, lud musia zadowoli si obsydianem i skrami krlika. Na szczycie hierarchii staa klasa dostojnikw, zwanych "tecuchtii". Z niej wanie wywodzi si wybrany przez rad starszych wadca "tlatoani" - "ten, do ktrego naley sowo". Rada starszych reprezentowaa lud przed obliczem tlatoani, wymierzaa sprawiedliwo, nadzorowaa upraw roli, ktrej produkty suyy spacaniu nalenej daniny oraz pobieraa podatki. Wysok rang mieli take kapani. Sudzy bogw odbierali surowe nauki w przywitynnych szkoach. wiczenia w kapastwie wymagay zachowania czystoci oraz wytrzymaoci fizycznej i moralnej. Najwyszym wywiceniem by urzd ofiarnika. Wysokim prestiem cieszyli si kupcy. Wyprawiajcy si w dalekie, niebezpieczne krainy w poszukiwaniu cennych towarw "panowie-podrnicy" - "pochteca" - zajmowali si przy okazji szpiegowaniem na rzecz tlatoani, czerpic z tej dziaalnoci zaszczyty i korzyci materialne. Rzemielnicy nosili godny pozazdroszczenia tytu "tolteca", poniewa wynalazek obrbki drogocennych materii przypisywano ubstwionym tolteckim przodkom. Na dole hierarchii znajdowali si "macehualli" - posplstwo przewanie chopi, zmuszani do suby wojskowej, odrabiania paszczyzny i pacenia podatkw.

Jednak suba publiczna, zasugi i odwaga otwieray drog do awansu spoecznego: schwytanie 4 wrogw dawao prostemu onierzowi tytu tecuchtia. Jzykiem, ktrym mwili Mexica i cz podbitych spoecznoci, by nahuatl. Zyska on status lingua franca.

Staranne wychowanie
zjednujce szacunek panw byo nadrzdn trosk Aztekw. W 15-tym roku ycia modziecw oddawano do wity bd do szkoy wojskowej zwanej telpochcali. Wszyscy w wieku 17-22 lat suyli w armii. Azteckie dziewczta rwnie uczszczay do szkoy. Uczono je tam prowadzenia domu. We wszystkich szkoach panowaa surowa dyscyplina. Za lenistwo i brak uwagi uczniw karano. Kary cielesne nie naleay do rzadkoci: winowajc kuto kolcem agawy lub zmuszano do wdychania gryzcych oparw palonej papryki.

Ksigi "uetlatolli" zawieray spis staromeksykaskich zasad wychowania i zachowania. Czy to w domu, czy w szkole, azteckiemu dziecku wci powtarzano: "Nie mw zbyt gono, nie uywaj grubiaskich sw", przy stole za: "Nie bierz zbyt duych ksw placka, nie wypychaj sobie ust, nie ykaj apczywie". Dobrze wychowany Aztek panowa nad swymi emocjami i w kadych okolicznociach zachowywa postaw pen godnoci. Skromno i ostrono byy wartociami najwyej cenionymi przez notabli. Zasada wstrzemiliwoci obowizywaa wszystkich, od monarchy poczwszy: "Krlewskie maty to nie miejsce rozkoszy i przyjemnoci, lecz wprost przeciwnie-miejsce wytonej pracy, trosk i pokuty".

Rolnictwo
Tenochtitlan otaczay niezliczone pywajce ogrody zwane chinampas. Byy to ogromne kosze z trzciny, wypenione ziemi i zakotwiczone na stae w pytkich wodach jeziora Texcoco. Dziki nim miasto miao zapewnione wiee warzywa, owoce i kwiaty. Te ostatnie swym zapachem tumiy wo ludzkiej krwi

przelewanej podczas czsto skadanych ofiar. Chinampas uyniano nieczystociami z publicznych ubikacji tj. szaasw umieszczonych na zacumowanych odziach.

Kukurydza.
Kukurydz zaczto uprawia ok. 4000 lat p.n.e. w Meksyku. Z czasem staa si ona podstawowym skadnikiem diety mieszkacw obu Ameryk. Aztekowie do kadego posiku jadali kukurydziane placuszki zwane tortillas. Kolby kukurydziane gotowali, by usun upiny, a potem miadyli ziarno na past. Placuszki pieczono na glinianych talerzach nad ogniskiem, po czym zawijano w nie nadzienie z fasoli lub ostro przyprawionego misa i spoywano z pikantnym sosem z papryki chili i ziemniakami.

targ

Obraz meksykaskiego artysty Diego Rivery (1886-1957) przedstawia kukurydziany.

Sok agawy

Ze sfermentowanego soku agawy otrzymuje si alkoholowy napj - pulque (w jzyku nahuatl -"octli"). "Korzenie wszelkiego za tkwi w octli. Pijastwo jest przyczyn zamieszek i buntw, jest niczym trba powietrzna niszczca wszystko"-stwierdza wadca. Dygnitarz uznany winnym opilstwa by zdejmowany z penionej funkcji.

Kalendarz czasu, kalendarz ycia

Podobnie jak Majowie, Aztekowie posugiwali si dwoma kalendarzami: sonecznym - liczcym 365 dni oraz wrbiarskim - zoonym z 260 dni.

Kalendarz soneczny Kapani-wrbici wyspecjalizowani w "tonalamatl" ("ksigi przeznaczenia") zajmowali si odczytywaniem znakw. lub, wojna czy handel - wszystko wymagao zaczerpnicia porady wrbity, majcej zapobiec podejmowaniu dziaania w okresach zowrbnych.

Kalendarz z Tenochtitlanu

rodek kamiennego dysku zajmuje maska boga Soca Tonatiuha - z wywieszonym jzykiem, spragnionego ludzkiej krwi. Wok jego gowy rozmieszczone s glify przedstawiajce 20 kolejnych dni tworzcych miesice roku sonecznego. Wierzchoki symbolizuj promienie. Dwa wielkie we z gowami zwrconymi do siebie, tworz krg zewntrzny. S one wyobraeniem wiata materialnego. Potny kamienny kalendarz odkryty zosta w XVIII w. w podmurowaniach obecnej katedry w Mexico.

Mistrzowie pisma
Aztecki skryba nosi miano "tlacuilo" ("malarz"). Z mistrzostwem kreli on znaki i miniaturowe ilustracje.

Aztekowie uwielbiali ksigi. Wyspecjalizowani we wrbach, w magii lub w medycynie kapani korzystali z uczonych ksig. Istniay take zbiory poematw i opisw historycznych - dziki kultywowanej przez Aztekw bogatej tradycji przekazw ustnych. Pismo nie pozwalao dokadnie zapisa jzyka mwionego, streszczao jedynie bieg wydarze i wspomagao pami - obraz poncej wityni oznacza porak, czarne niebo i przymknite oko symbolizoway noc.

Muzyka
towarzyszya wszystkim ceremoniom. Muzycy i piewacy byli wysoko cenieni przez dostojnikw.

Do najczciej uywanych instrumentw naleay flety, podune bbny i drewniane gongi.

Sztuka ukadania pir

"Dobry wytwrca przedmiotw z pir jest zrczny i opanowany; urzeczywistnia on ludzkie pragnienia. Obrabia pira, wybiera je, ukada, maluje w najrozmaitsze kolory, starannie skada jedno do drugiego" - (z poematu Nahua).

Quetzal Indianie czcili tego ptaka za jego pikno i jego umiowanie wolnoci. Mwiono, e jeli zbyt dugo przebywa w niewoli, serce przestawao mu bi. owcy chwytali ptaka w sie i wyrwawszy mu pikne pira, przeznaczone na ozdoby gw dostojnikw, wypuszczali go na wolno.

Krwawe kulty Aztekw

Bogowie Aztekw
Od XIII w. Aztekowie zdobyli rozlege imperium zamieszkae przez ludno wiejsk. Za wzr do naladowania przyjli wojownikw tolteckich i tak jak oni stali si ludem wojowniczym. Bogowie azteccy wywodzili si z ich przeszoci bd te byli zapoyczeni od podbitych ludw: Quetzalcoatl i Tezcatlipoca, Huitzilopochtli bg Ometeotl wyszy bg, ktrego nie Tlaloc-bg deszczu, grzmotu Chicomecoatl-bogini Xipe Ttec-bg wiosennej Tonantzin-bogini matka soca naley i i wojny, przedstawia, wegetacji, kukurydzy, wegetacji,

Quetzalcoatl czyli Pierzasty W

Rzeba ze wityni Quetzalcoatla w prekolumbijskim miecie Teotihuacan (Meksyk), IIVIII w.

Huitzilopochtli W sferze religii by upowszechniony kult boga wojny i opiekuna ludu Mexica, zwanego Huitzilopochtli, kojarzonego ze socem i pretendujcego do roli najwyszego bstwa. Czczono go we wszystkich miastach i prowincjach. Tlaloc

KRWAWE KULTY
W centrum Tenochtitlan staa wielka piramida, na szczycie ktrej znajdoway si bliniacze witynie boga soca Huitzilopochtli i boga deszczu Tlaloca. W wityniach azteckich suyy tysice kapanw, ktrzy w specjalnej szkole, zwanej calmecac, uczyli si pisania, astronomii i obrzdku skadania ofiar.

Ofiary z ludzi. Chcc unikn unicestwienia, Mexicas poili bogw "szlachetn wod" - ludzk krwi. Aby soce pojawiao si kadego ranka na niebie, naleao dostarczy mu energii. Dlatego Aztekowie systematycznie wyruszali na wojny, biorc do niewoli jecw przeznaczonych na ofiary. Jecy ci konali w straszliwych cierpieniach: przeszywani strzaami, paleni w ogniu, z odcit gow luby wyrwanym sercem...

Orszak towarzyszcy ofiarom wolno wspina si stromymi schodami piramidy. Po mordzie, ciaa zrzucano do podna piramidy, na pastw tumw... Nie ustanie wic obieg promiennego Soca i Soca nocy, tak niezbdnych dla ycia. Rytua ofiarny nosi nazw "ixitpla" "obraz boga". Skadajc ofiary z ludzi Indianie rwnoczenie praktykowali kanibalizm. W ten sposb Aztekowie dokonywali gigantycznych, rytualnych zbrodni. I tak na przykad w 1487 roku w stolicy Aztekw, na nowej wielkiej piramidzie (Grande Oukali), zamordowano kilkadziesit tysicy jecw wojennych, ktrych pniej jedzono podczas rytualnej uczty. Z indiaskich kronik dowiadujemy si, e pod koniec 1400 r. po otwarciu nowej wityni zoono w ofierze przeszo 20 tys. ludzi. Do dnia dzisiejszego zachoway si rysunki przedstawiajce

makabryczne sceny rytualnych mordw.

"Wojny kwiatowe" dostarczay jecw na rytualne ofiary. Wojownicy, ktrzy zdobyli jecw, otrzymywali piropusze oraz biuteri i mogli uzyska najwyszy stopie "kawalera jaguara" lub "kawalera ora".

Groni wojownicy Mexicas (po prawej) uzbrojeni byli w szerokie miecze o obsydianowych ostrzach. Chroniy ich wiklinowe tarcze oraz zbroje z pikowanej, cisej baweny.

wito "Nowego Ognia" Jedn z najwaniejszych uroczystoci religijnych Aztekw byo wito Nowego Ognia. Aztecki kalendarz opiera si na 52-letnim cyklu. Aztekowie wierzyli, e co 52 lata wiat koczy si i eby mg trwa dalej, niezbdna jest ceremonia rozpalenia Nowego Ognia. Bray w niej udzia wszystkie rodziny; gaszono wwczas ogie w domach i niszczono narzdzia suce do jego podtrzymywania. Potem wszyscy wychodzili na dachy, skd obserwowali kapanw, ktrzy wyruszali na odlege wzgrze poza miastem. Kiedy wita gwiazda osigaa na niebie okrelony punkt, najwyszy kapan rozpala nowy ogie i wrzuca do niego w ofierze serce wieo zabitego czowieka. Nastpnie kapani wracali do wityni z pochodniami zapalonymi od tego ogniska i we wszystkich domach w Tenochtitlan ponownie wzniecano ogie. Z okazji rozpoczcia nowego cyklu odbyway si te uczty i zakadano now odzie. Niebezpieczna gra Gra w pelot (pik) to gra religijna.

Na rycinie boisko do gry zaznaczono krzyem. Kka przedstawiaj bramki, ktre s zwykle wysoko zawieszonymi obrczami-przez nie naley przerzuci pelot. Gracze siedzcy przed bogiem Tezcatlipoca zostan mu powiceni. ----

W miejscowym muzeum do dzi moemy znale figury dawnych bogw, ktrzy dali tylu krwawych ofiar.

W takie miejsca wkadano wyrwane ywcem ludzkie serca. MESSAGE FOR MEXICAN AND FOREIGN PEOPLE: This site is only in Polish, so you must know, that above presented material is only for signification, what sort of paganism was before Mexican People decided to baptize ( in number of 9 million Aztec people ). That's why you must seek for Guadalupe Apparition informations in your language (lingua - espaol), because I don't want this page to be read without context to GUADALUPE ("WHO CRUSHES THE STONE SERPENT") APPARITION of Mary, Mother of God, Virgen de Guadalupe. So, please, go to the main page and seek external links to foreign language sites.

Konkwistadorzy

Hernan Cortes W latach 1519-20, na skutek skomplikowanego splotu okolicznoci, wadz nad imperium azteckim przechwycili, waciwie bez walki, Hiszpanie pod wodz H. Cortesa. W wyniku oporu tamtejszej ludnoci, utracili j w wyniku antyhiszpaskiego powstania w Tenochtitlan, po czym Hiszpanie rozpoczli zbrojny podbj, ktry spowodowa rozpad imperium. Kres jego istnieniu pooyo zdobycie w 1521 r. Tenochtitlan i ujcie jego wadcy, Cuauhtemoca.

KONKWISTADORZY
wywodzili si z rnych warstw spoecznych. Pord licznych chopw i prostych onierzy, byo troch drobnej szlachty. Pochodzili w wikszoci z najuboszych regionw Hiszpanii. Podboje byy wic dla nich przede wszystkim szans polepszenia swych warunkw i wzbogacenia si. Idea chrzecijaski nie by dla nich, rzecz jasna, gwnym motywem.

WYPRAWA
Podbj by przedsiwziciem finansowanym przez osoby prywatne, a nie przez Koron. Kapitan wyruszajcy z Hiszpanii lub Indii Zachodnich musia uprzednio uzyska pozwolenie krla i zobowiza si do przekazywania Koronie pitej czci zdobyczy zwanej ,,quinto real". Kady z czonkw wyprawy wnosi wkad, zaleny od swych moliwoci, a najzamoniejsi - bro lub konia. Uczestniczyli te marynarze, rzemielnicy, duchowni i urzdnicy upowanieni do pobierania ,,quinto real".

CHCIWI AWANTURNICY
Walczc konkwistadorzy broni zarazem wasnego ycia i tego, co zainwestowali w podr, a take spodziewanych zdobyczy. Dlatego tak czsto dochodzio do sporw podczas podziau upw. Potem, jako kolonizatorzy, uchylaj si od wykonywania rozkazw i od kontroli narzucanych przez dalek metropoli. Hiszpanie posunli si do tego stopnia, e wmawiali Indianom, i papie powierzy ich terytoria krlowi Kastylii, wic jeli pragn unikn wojny, musza si podporzdkowa jego woli.

WOJNA AZTEKW
Aztekowie prbowali najpierw rodkami pokojowymi nakoni do poddania si osad, ktre pragnli przyczy do swego imperium i wysyali kilku kolejnych posw, by ustali termin, po upywie ktrego

wybuchaa wita wojna. W ich strategii nie byo wic miejsca na dziaanie przez zaskoczenie. Atak za mia na celu zdobycie jecw, przeznaczonych na ofiar: nie chodzio o zabicie przeciwnika, lecz o jego pojmanie. Gdy witynia zostaa zdobyta, osada poddawaa si i negocjowano wysoko okupu, jaki musiaa zapaci zwycizcy. ,,Biali bogowie" nie przestrzegali adnego z tych tradycyjnych rytuaw i bez wahania mordowali wrogw.

PRAWO SILNIEJSZEGO
Na pierwszy rzut oka, dysproporcja liczebnoci midzy Indianami i konkwistadorami powinna przemawia przeciwko tym ostatnim: przecie byo ich ledwie kilkuset przeciw setkom tysicy tubylcw, majcych nadto inne wielkie atuty, takie jak znajomo wasnego terytorium i panowanie nad nim, a najlepiej zorganizowane plemiona dysponoway armi zaprawion w potyczkach lokalnych. A jednak szala zwycistwa przechylia si na stron najedcw... Bya to w duym stopniu zasuga lepszej technicznie broni Hiszpanw. Konkwistadorzy zapewnili te sobie znaczne wsparcie pozyskujc dla swej sprawy wrogw imperiw Aztekw oraz Inkw. Nie stronili te od podstpw i zabiegw dyplomatycznych. Ponadto zdobywcy nieli mier sam swoj obecnoci: przywiezione przez nich do Ameryki choroby tyfus, ospa, odra czy zwyka grypa, dziesitkoway Indian.

Aztecki monarcha Montezuma (po prawej) staje przed obliczem Hernana Cortesa liczc na przymierze

Nie bez znaczenia byy take czynniki natury psychologicznej. Obcy budzili groz. Ich przybycie, kojarzone z powrotem bogw, wywoywao niepewno i przeraenie. Wyniszczaniu ludnoci poprzez wojny, choroby, prac przymusow, towarzyszyo unicestwianie przedhiszpaskiego sposobu ycia. Tylko jeden Indianin na dziesiciu przetrzyma ten szok.

INDIASCY SPRZYMIERZECY
Kiedy po "Smutnej Nocy" (powstanie Indian) Cortes postanowi ostatecznie rozprawi si z Tenochtitlanem, w jego oddziaach byo 80 000 tubylczych sprzymierzecw. Uczestniczyli oni w przygotowaniach do oblenia, zwaszcza w budowie brygantyn (maych statkw aglowych) i dostarczali setek odzi. Te wrogie Aztekom grupy Indian pragny ich rozbicia i liczyy na uzyskanie cz upw. Lienzo de Tlaxcala - dokument opracowany po podboju w celu ochrony przywilejw, z jakich korzystao miasto Tlaxcala z racji sprzymierzenia si z Hiszpanami, ukazuje jak wielk rol odegrali owi sprzymierzecy tlaxkalascy.

WALKA O SPRAWIEDLIWO
Podbj wywoa dyskusje, ktre w oglnym zarysie mona sprowadzi do pytania: czy Indianin jest czowiekiem wolnym, ktremu przysuguj prawa, czy te istot nisz, z samej swej natury niewolnikiem? Czy wojna przeciw niemu jest sprawiedliwa, czy nie? Francisco de Vitoria przeprowadzi analiz przypadkw, w ktrych podbj by prawnie uzasadniony i gosi rwno wszystkich ludzi wobec Boga, kadc tym samym podwaliny pod nowoczesne prawo midzynarodowe. Bartolomeo de las Casas natomiast niestrudzenie wystpowa w obronie Indian. By inspiratorem chronicych ich ustaw, ktrych wprowadzenie w ycie napotykao na opory ze strony osadnikw. Cortez zdoby miasto Meksyk. Pomimo protestw czarownikw zacz burzy boki. W wityniach umieszcza krzye i wizerunki Matki Boej. Pooy kres ofiarom z ludzi. Pomimo to nie byo nawrce tak szybkich i licznych, jakie mia nadziej oglda. W dodatku wziwszy wielk ilo dialektw, trudno byo si porozumie. Wierzenia pogaskie byy tak zakorzenione w duszach Indian, e trudno je byo wyrwa. Cortezowi brakowao misjonarzy. Napisa wic do Karola V o wysanie ich do Ameryki. Wadca zgodzi si. W 1524 przybyli franciszkanie, oddajc si cakowicie ewangelizacji. Wszystko byoby si potoczyo dobrze, gdyby nie chciwo konkwistadorw, ktrzy ustanowili niewolnictwo, wychodzc z zaoenia, e Indianie nie posiadaj duszy. Biskup protestowa, lecz daremnie. Kapani, ktrzy usiowali przeciwstawi si niewolnictwu zostali zamczeni i zabici. Krl, kiedy mu o tym doniesiono, zakaza niewolnictwa, lecz ufno Indian zostaa zburzona: zachowanie wielu Hiszpanw nie byo zgodne z nauk Ewangelii. Hiszpaski wadca - wobec wszystkich trudnoci, z jakimi musia si boryka - baga w modlitwach Najwitsz Pann o interwencj i o znak, e jego proba zostaa wysuchana. Wkrtce mia go otrzyma w sposb, jakiego z pewnoci nie oczekiwa.

Historia Objawienia Maryi z Guadalupe

Nican Mopohua
Wszystkie spisane opowiadania o objawieniach Maryi z Guadalupe s inspirowane tekstem Nican Mopohua albo Huei Tlamahuitzoltica, napisanymi w jzyku nahuatl, jzyku Aztekw, przez Antonio Valeriano gdzie po rodku szesnastego stulecia. Niestety, oryginay jego prac nie zostay znalezione. Kopia zostaa po raz pierwszy opublikowana w Nahuatl przez Luisa Lasso de la Vega w 1649. Oto jego okadka.

Poniej znajduje si (moje, autora strony-przepraszam za ew. bdy i niedopracowanie) tumaczenie tekstu Nican Mopohua z j. angielskiego (w nawiasach kwadratowych logiczne uzupenienie zdania):

ziesi lat po opanowaniu Meksyku wojna dobiega koca i nasta pokj midzy ludmi; nastpi

rozkwit wiary, poznawano Prawdziwego Boga, dla ktrego yjemy. W tamtym czasie, w roku 1531, w pierwszych dniach miesica grudnia, y biedny Indianin, Juan Diego, ktrego ojczyzn by Cautitlan. Mimo i duchowo nalea do Tlatilolco.

Pierwsze Objawienie W sobot dokadnie przed witem, ruszy w drog, by uczestniczy w naboestwie i wypeni swoje obowizki. Dotarszy do podnka gry znanej pod nazw Tepeyacac, zawitao i wtem usysza piew dochodzcy ze szczytu, podobny brzmieniem do piewu najrniejszych piknych ptakw. Sporadycznie gosy piewakw jakgdyby ustaway i wygldao tak, jakby gra odpowiadaa. Pie tych ptakw bya bardzo mia i przyjemna, wydawao si e milsza ni piew ptakw coyoltototl i tzinizcan oraz innych licznych, piewajcych ptakw. Juan Diego zatrzyma si by spojrze i powiedzie do siebie:"Czy przypadkiem jestem warty tego, co sysz? Moe ni? Czy jestem przytomny? Gdzie ja jestem? Moe znajduj si w raju na ziemi, o ktrym nasza Starszyzna nam opowiadaa? Czy moe jestem w niebie?"Patrzy na wschd, na szczyt wzgrza, skd dobiegaa wspaniaa, niebiaska muzyka; i wtedy nagle [pie] ustaa i zapada cisza. Zaraz po tym usysza gos dochodzcy z ponad gry mwicy do niego:"Juanito, Juan Dieguito."Odway si i poszed do miejsca, skd zosta wezwany. Nie ba si w najmniejszym stopniu; przeciwnie, by rozradowany. Wtedy wspi si na wzgrze, by zobaczy skd zosta wezwany. Gdy doszed do wierzchoka, zobaczy Pani, ktra tam staa i powiedziaa do niego, by przyszed wanie tam, gdzie jest Ona. Zbliajc si do miejsca jej obecnoci, wielce zdziwi si na widok jej nadludzkiej wspaniaoci; jej szaty lniy jak soce; od skay, na ktrej spoczywaa jej stopa, bi blask, podobnie jak od drogocennych kamieni, a ziemia byszczaa jak tcza.

Mezquity, nopale i inne chwasty, ktre tam rosy, wydaway si by szmaragdami, ich licie jak turkus, a gazie i ciernie poyskiway jak zoto. Ukoni si przed Ni i usysza Jej sowo, czue i uprzejme, jak kogo kto zachwyca i bardzo kogo szanuje. Ona powiedziaa:"Juanito, najpokorniejszy z moich synw, dokd idziesz?" On odpar:"Moja Pani i Dzieci, musz doj do twojego kocioa w Meksyku, Tlatilolco, by wypeni

uczestniczy w katechezie, nauczanej i dawanej nam przez naszych ksiy, wysannikw Naszego Pana." Nastpnie rzeka do niego:"Wiedz i zrozum dobrze, najpokorniejszy z moich synw, e jestem wit Maryj, zawsze Dziewic, Matk Prawdziwego Boga dla ktrego yjemy, Stwrcy wszystkich rzeczy, Pana nieba i ziemi. Pragn, by szybko wzniesiono tutaj wityni, bym moga w niej okazywa i dawa ca moj mio, wspczucie, pomoc i obron, poniewa jestem litociw Matk, dla ciebie i dla wszystkich mieszkacw tej ziemi, i dla caej reszty tych, ktrzy mnie kochaj, wzywaj i powierzaj si Mi; sucha bd tam ich paczw i zaradza wszystkim ich nieszczciom, przypadociom i smutkom. I aby wypeni to, czego moja askawo wymaga, id do paacu Biskupa Meksyku, a tam powiesz mu, e wyraam swoje wielkie pragnienie, aby tu na tej rwninie zbudowano wityni dla Mnie; dokadnie zdasz spraw ze wszystkiego, co zobaczye i podziwiae, i co usyszae. Bd pewien, e bd najbardziej wdziczna i nagrodz ci, poniewa uczyni ciebie szczliwym i godnym zapaty za wysiek i trud przez to, co ci powierzyam. Popatrz, usyszae moje zlecenie, mj pokorny synu; id i podejmij si stara."

W tym miejscu pokoni si Jej i powiedzia:"Moja Pani, id by wypeni twoje zlecenie; teraz musz rozsta si z Tob, ja, twj pokorny suga."Potem odszed, by speni swe posannictwo, i poszed drog prowadzc prosto do miasta Meksyk.

Drugie objawienie Gdy wszed do miasta, bez zwoki uda si prosto do paacu Biskupa, a Biskupem by dopiero co przybyy Duchowny, ktremu na imi byo Ojciec Juan de Zumarraga; by pobonym Franciszkaninem. Gdy [Juan Diego] przyby na miejsce, zabiega o spotkanie z nim; baga sugi [Biskupa] by zawiadomili go; i po dugim oczekiwaniu zosta wezwany i powiedziano mu, e Biskup rozkaza jego przyjcie. Gdy wszed, ukoni si i klczc przed nim, przekaza przesanie od Pani z nieba; powiedzia mu take o wszystkim co podziwia, widzia i sysza. Po wysuchaniu jego opowieci i przesania, [Biskupowi] wydao si to wszystko nieprawdopodobnym; potem powiedzia mu:"Wrcisz [tu jeszcze], mj synu, i wtedy wysucham ci z przyjemnoci. Rozpatrz to od pocztku i pomyl nad yczeniami i pragnieniami, z ktrymi przyszede."Wyszed i robi wraenie smutnego, poniewa jego przesanie nie zostao zrealizowane w aden sposb.

Wrci [jeszcze] tego samego dnia. Poszed prosto na szczyt wzgrza, spotka Pani z nieba, czekajc na niego w tym samym miejscu, gdzie widzia J po raz pierwszy. Widzc j, uklk przed ni i powiedzia:

"Pani, Najmniejsza z moich crek, moje Dziecko, poszedem gdzie mnie posaa by speni twj rozkaz. Z trudnoci zdobywaem zainteresowanie ze strony duchownego. Widziaem si z nim i przedstawiem twoje przesanie, dokadnie tak jak mnie pouczya. On przyj mnie yczliwie i sucha uwanie, ale gdy odpowiedzia wygldao na to, e mi nie uwierzy. Powiedzia: "Wrcisz; Wysucham ci z przyjemnoci. Rozpatrz wtedy od pocztku yczenia i pragnienia, ktre przyniose." Doskonale [to] zrozumiaem przez sposb w jaki odpowiedzia, widzc to jako mj wymys, e Ty chcesz wybudowania dla siebie wityni, i e nie jest to mj rozkaz; przez to niezmiernie bagam, o Pani i moje Dziecko, eby powierzya dostarczenie twego przesania komu wanemu, dobrze znanemu, szanowanemu, godnemu szacunku, aby uwierzono mu; poniewa jestem nikim, jestem ma lin, malek drabin, zakoczeniem ogona, liciem, a Ty, moje Dziecko, Najmniejsza z moich dzieci, moja Pani, wysaa mnie do miejsca gdzie nigdy nie byem, ani nie przestawaem. Prosz wybacz [t] wielk nieprzyjemno i nie dopu, by zagoci niepokj, moja Pani i moje Wszystko."

Bogosawiona Dziewica odpowiedziaa:"Suchaj uwanie, mj najmniejszy synu, musisz zrozumie, e

mam swoje sugi i posacw, ktrym mog powierzy dostarczenie mojego przesania, i [rozkaza im] aby nieli moje yczenia, ale jest dokadnym (precise) szczegem (detail) to, e ty sam troszczysz si i pomagasz, i e przez twoje porednictwo Moje yczenie zostanie spenione. Powanie bagam, mj synu najmniejszy, i z surowoci dam, aby jeszcze raz poszed jutro, by spotka si z Biskupem. Idziesz w Moim imieniu i uczy znanym moje yczenie w caej jego peni, eby [Biskup] zacz wznosi wityni, o ktr go prosz. I jeszcze raz powiedz mu, e Ja osobicie, zawsze Dziewica, wita Maryja, Matka Boa, posaam ciebie." Juan Diego odpowiedzia:"Pani, moje Dzieci, nie pozwl mi abym spowodowa nieszczcie. Radonie i chtnie pjd, by speni Twoje zlecenie. Pod adnym warunkiem nie zawiod w wypenieniu tego, bez wzgldu na to, jak jest trapice. Pjd by wypeni twoje yczenie, ale pewnie nie bd wysuchany z sympati lub te jeli mnie usysz mog mi nie uwierzy. Jutro po poudniu, o zachodzie soca przyjd, by przynie Ci rezultaty twojego przesania wraz z odpowiedzi duchownego. Teraz Ci opuszcz, moje Dzieci najmniejsze, moje Dziecko i Pani. Odpocznij tymczasem. "Po tym uda si na odpoczynek do
swojego domu.

Trzecie objawienie Nastpnego dnia, w niedziel, przed witem, opuci dom i uda si w drog do Tlatilolco, by tam uczestniczy w katechezie i sprawdzeniu listy obecnoci, po czym mia si spotka z Biskupem. Prawie o dziesitej, zaraz po Mszy w., sprawdzeniu obecnoci i rozproszeniu si tumu, ruszy w drog. O tej godzinie Juan Diego uda si do paacu Biskupa. Gdy ju tam z trudem dotar, gorliwie prbowa spotka si z nim. Po raz kolejny, mimo wielu przeciwnoci, mg go ujrze. Uklk przed jego stopami. Zasmuci si i paka, kiedy tumaczy proby Pani z nieba, o ktrych Bg zawiadczy, e Biskup uwierzy w jego przesanie i yczenie Niepokalanej, by wznie wityni tam, gdzie Ona tego pragna. Biskup, by upewni si, pyta o wiele rzeczy, gdzie J ujrza i jak wygldaa; [Juan Diego] opisa wszystko doskonale Biskupowi. Jednak w jego dokadne objanienie [wygldu] Jej postaci i wszystkiego, co widzia i podziwia, gdzie ukaza J jako Zawsze Dziewic, wit Matk Zbawiciela, Pana naszego Jezusa Chrystusa, Biskup mimo wszystko nie uwierzy i powiedzia, e nie wystarczy tylko jego danie, by uczyni o co go prosi; e, dodatkowo znak byby bardzo potrzebny, aby mg uwierzy, e [rzeczywicie] on zosta posany przez prawdziw Pani z Nieba. Po tym jak zosta wysuchany, Juan Diego powiedzia do Biskupa:"Mj panie, bagam! Jaki musi by ten znak, o ktry prosisz? Pjd i poprosz o niego Pani z Nieba, ktra mnie tu przysaa."Biskup widzc, e zatwierdza on wszystko bez niepewnoci i nie odwoywa niczego, odprawi go. Natychmiast rozkaza kilku osobom z obejcia, ktrym mg zaufa, eby poszli i patrzyli gdzie poszed, kogo widzia, i z kim rozmawia. Tak to si odbyo. Juan Diego poszed prosto w kierunku drogi. Ci, ktrzy podali za nim, gdy przemierzyli wwz blisko mostu do Tepeyacac, stracili go ze wzroku. Szukali wszdzie, ale nie mogli go ujrze. Tak te powrcili, nie tylko z tego powodu, e byli rozgoryczeni,

ale rwnie dlatego, e zostali powstrzymani w swoich zamiarach, co spowodowao ich zo. I o tym wanie poinformowali Biskupa, nakaniajc go, by nie wierzy Juanowi Diego; powiedzieli mu, e oszukiwa; e Juan Diego dopuci si faszu na temat tego, o czym mwi lub po prostu zmyli to, o czym mwi i o co prosi. Ostatecznie uknuli, e jeliby kiedy powrci, zatrzymaj go i ukaraj niemio, eby nigdy nie kama lub oszukiwa. Tymczasem Juan Diego rozmawia z Bogosawion Dziewic, zdajc spraw z odpowiedzi, ktr przynis od swojej Starszyzny, od Biskupa. Gdy Pani to usyszaa, powiedziaa mu:"Piknie i dobrze, mj

may drogi, wrcisz tu jutro, aby mg zanie Biskupowi znak, o ktry prosi. Z nim uwierzy tobie i przez to nie bdzie ju tobie wtpi, ani nie bdzie nieufny wobec ciebie; i wiedz, mj may drogi, e nagrodz twoje staranie i wysiek, i czas spdzony dla moich spraw. Id! Id teraz. Bd czeka na ciebie tutaj jutro."
Czwarte objawienie Nastpnego dnia, w poniedziaek, kiedy to Juan Diego mia przynie znak, by uwierzono mu, nie mg wrci [do miejsca objawienia], poniewa gdy dotar do domu jego wujek, Juan Bernardino, zachorowa na mierteln chorob. Najpierw [wic] wezwa doktora, ktry udzieli pomocy; ale byo ju za pno, [wujek] by miertelnie chory. O zmroku wujek poprosi, by [Juan Diego] o wicie wyruszy do Tlatilolco i wezwa ksidza, by [ten] przygotowa go na ostatni drog i wyspowiada, poniewa by pewien, e nadszed jego czas, by umrze, i e ju z tego nie wyjdzie ani si mu nie poprawi.
We wtorek, przed witem, Juan Diego poszed ze swojego domu do Tlatilolco, by wezwa ksidza; i gdy dotar do drogi, ktra czy stok ze szczytem Tepeyacac, na zachd, gdzie zwykle przechodzi, powiedzia:"Jeli dalej pjd naprzd, Pani mnie zobaczy i zatrzymam si pewnie, by wtedy mc wzi

znak dla Duchownego, jak byo to wczeniej uzgodnione; jednak przez nie cierpice zwoki nieszczcie musz pospiesznie i, by wezwa ksidza, w nadziei, e mj biedny wujek na pewno go oczekuje."
Potem okry wzgrze, idc dookoa, eby nie by widzianym przez T, ktra widzi dobrze gdziekolwiek. Widzia J zstpujc ze szczytu wzgrza i patrzy tam, gdzie si wczeniej spotkali. Ona podesza do niego u zbocza wzgrza i powiedziaa do niego: "Co si stao, mj synu najmniejszy? Dokd idziesz?"Czy by zmartwiony, zawstydzony albo wystraszony? Ukoni si przed Ni. Przywita mwic:"Moje Dziecko, najbardziej czua z moich crek, Pani, Bg

uyczy, e jeste zadowolona. Jak miewasz si tego poranka? Czy jeste zdrowa, Pani i moje Dzieci? Id, by Ci zasmuci. Wiedz, moje Dzieci, e twj suga, mj wujek, jest bardzo chory. Sta si ofiar zarazy i jest bliski mierci. Spiesz do Twojego Domu w Meksyku, by wezwa jednego z Twoich ksiy, umiowanych przez naszego Pana, by wysucha jego spowiedzi i rozgrzeszy go, poniewa od chwili, gdy si narodzilimy, przyszlimy by ["czuwa nad nasz mierci"-(guard the work of our death)]. Ale jeli pjd, powinienem wrci tu wkrtce, abym mg i i dostarczy twoje przesanie. Pani i moje Dzieci, przebacz mi, bd wobec mnie cierpliwa przez ten czas. Nie oszukam Ci, Najmniejsza z moich crek. Jutro pjd z caym popiechem."
Po wysuchaniu wypowiedzi Juana Diego, Najwitsza Dziewica odpowiedziaa:"Niech twoje serce si nie

niepokoi. Nie bj si tej choroby, ani kadej innej choroby lub udrczenia. Czy Mnie tu nie ma, kto jest twoj Matk? Czy nie ma ci w fadach mojego paszcza, w skrzyowaniu moich ramion? Czy nie jestem twoim zdrowiem? Czy nie jeste szczliwy w obrbie mojej opieki? Czego jeszcze chcesz? Czego jeszcze pragniesz? Nie martw si ani nie bd rozpraszany przez cokolwiek"(I wtedy jego wujek zosta uleczony, o
czym mowa pniej).

Gdy Juan Diego usysza te sowa od Pani z nieba, wielce zosta pocieszony. By szczliwy. Baga o wybaczenie za to, e nie stara si o dostarczenie znaku lub dowodu Biskupowi, aby ten mg uwierzy [w objawienie]. Pani z nieba rozkazaa wspi si na szczyt wzgrza, gdzie wczeniej si spotkali. Powiedziaa mu:"Wespnij si, mj synu najmniejszy, na szczyt wzgrza; tam, gdzie Mnie ujrzae, i gdzie

daam tobie rozkazy, znajdziesz rne kwiaty. Zetnij je, zbierz, poukadaj, potem przyjd i przynie je i oka je przede mn."
Natychmiast Juan Diego wspi si na wzgrze i gdy dotar do szczytu, by zdumiony, e kwito tam tak wiele rozmaitych wytwornych r kastylijskich, dugo wczeniej przed czasem ich pczkowania, poniewa rosnc nie w porze kwitnienia powinny zamarzn. Byy bardzo pachnce i pokryte kroplami nocnej rosy, ktre przypominay drogocenne pery. Natychmiast zacz je cina. Zebra je wszystkie i umieci w swojej tilmie. Szczyt wzgrza nie by odpowiednim miejscem dla ronicia kwiatw, poniewa by skalisty, peen ostw, cierni, nopales i mezquites. Przypadkowe chwasty mogy tam rosn, ale wtedy by to miesic grudzie, w ktrym caa wegetacja jest zatrzymana przez mrozy. [Juan Diego] natychmiast zszed ze wzgrza i przynis inne re ni te, ktre ci, do Pani z nieba, ktra, gdy je zobaczya, wzia je swoj rk i z powrotem woya do tilmy mwic:

"Mj synu najmniejszy, ta rozmaito r jest dowodem i znakiem, ktry przyniesiesz dla Biskupa. Powiesz mu w Moim imieniu, e ujrzy w nich Moje yczenie, i e bdzie musia je speni. Jeste Moim ambasadorem, najbardziej godnym zaufania. Surowo nakazuj ci aby tylko w obecnoci Biskupa rozwiza swj paszcz i ujawni, co niesiesz. Opowiesz wszystko i waciwie; powiesz, e rozkazaam tobie wspi si na szczyt wzgrza by tam poszed i ci kwiaty; i wszystko to, co widziae i podziwiae, aby skoni Duchownego, by da swoje poparcie dla de w celu wzniesienia wityni, jak o to prosiam."
Po tym jak Pani z nieba udzielia swojej rady, uda si w drog idc drog prowadzc prosto do Meksyku; bdc szczliwym i upewnionym co do sukcesu, chowajc ([niosc]) z wielk trosk to, co nis w swojej tilmie, z ostronoci; e nic nie wymknie si z jego rk i radujc si zapachem rnorakich, piknych kwiatw.

Cud Obrazu Gdy dotar do paacu Biskupa, majordomus i inni sudzy Dostojnika kocielnego podeszli, by go powita. Poprosi ich, by powiedzieli Biskupowi, e pragn go widzie, ale aden nie chcia tego uczyni, udajc, e go nie sysz prawdopodobnie dlatego, e byo za wczenie, albo e znali go jako naprzykrzajc si osob, poniewa niepokoi ich [stale]; i, co wicej, ich wsppracownicy powiadomili ich, e stracili go z oczu, gdy szli za nim. Czeka wic dugi czas. Gdy zobaczyli, e by ju tam do dugo, stojc strapiony, nic nie robic, czekajc na wezwanie i wygldajc jakby mia co, co nis w swojej tilmie, podeszli do niego blisko by zobaczy, co mia, aby [uspokoi swoj ciekawo]. Juan Diego, widzc e nie mg ukry tego, co mia, i e przez to wanie bdzie drczony, popychany albo potuczony, odkry troch swoj tilm, a tam byy kwiaty; i na

widok, e byy to rnorodne re kastylijskie, i to nie w porze kwitnienia, zadziwili si cakowicie take z powodu, e byy one tak wiee i w peni kwitnce, tak pachnce i take pikne. Prbowali chwyci i wycign ich troch, ale nie zdoali trzykrotnie prbujc, odwaywszy si by je wzi. Nie mieli szczcia, bo gdy prbowali je wzi, nie mogli ujrze realnych kwiatw. W zamian pojawiay si [one] jako namalowane albo wycinite, albo wyszyte na ubraniu. Potem poszli opowiedzie Biskupowi, co ujrzeli, i e ten Indianin, ktry przychodzi tak wiele razy, chcia go ujrze, i e ma wystarczajco duo powodw, aby tak dugo pragn zapaleczo, by go zobaczy. Suchajc tego, Biskup zda sobie spraw, e to co nis byo dowodem, by potwierdzi i speni to, o co prosi Indianin. Natychmiast rozkaza jego przyjcie. Gdy wchodzi, Juan Diego uklk przed nim, jak zwyk czyni, i jeszcze raz zrelacjonowa to, co widzia i podziwia, take przesanie. Powiedzia:"Panie,

uczyniem to, co rozkazae, by pj tam i powiedzie mojej (Ama), Pani z nieba, witej Maryi, wspaniaej Matce Boga, e prosie o znak, aby mg mi uwierzy, e powiniene wybudowa wityni tam, gdzie o to prosia, by j wzniesiono; powiedziaem Jej take, e daem ci swoje sowo, i przynios jaki znak i dowd, o ktry prosie, na jej yczenie. Uniya si do twojej proby i askawie spenia twoj prob o jaki znak albo dowd, aby dopeni jej yczenia. Wczesnym rankiem Ona jeszcze raz wysaa mnie by si z tob spotka; poprosiem o znak by mg mi uwierzy tak jak [te] powiedziaa, e go przekae, i tak uczynia. Posaa mnie na szczyt wzgrza, tam gdzie zwykem J spotyka, abym ci rozmaite re kastylijskie. Po tym jak je ciem, przyniosem je, Ona wzia je rk i uoya je w moim ubraniu, i tak je przynosz do ciebie i oddaj tobie osobicie. Mimo i wiedziaem, e szczyt wzgrza nie by miejscem, gdzie kwiaty mogyby rosn, poniewa jest tam wiele ska, ostw, cierni, nopales i mezquites, wci miaem pewne wtpliwoci. Gdy dotarem do szczytu wzgrza, ujrzaem widok taki, jakgdybym by w raju; znajdowaa si tam wielka rozmaito wytwornych r kastylijskich, w byszczcej rosie, ktre natychmiast ciem. Ona powiedziaa mi, e powinienem przynie je do ciebie, i tak te zrobiem, eby mg w nich ujrze znak, o ktry mnie prosie i speni Jej yczenie; oraz take aby uwiarygodni moje sowo i moje przesanie. Popatrz. Przyjmij je."
Rozwin wtedy swj biay paszcz, gdzie mia kwiaty; a gdy rozsypay si po pododze, w caej swej rnorodnoci r kastylijskich, nagle pojawi si rysunek drogocennego Wizerunku witej Maryi, zawsze Dziewicy, Matki Boej, tego samego, jaki do dzi znajduje si w wityni u wzgrza Tepeyacac, ktra zwie si Guadalupe. Gdy Biskup ujrza wizerunek, on i wszyscy, ktrzy byli obecni upadli na kolana. Ona bya wielce podziwiana. Powstali, by J ujrze; przeszed ich dreszcz i, ze smutkiem dawali sob pozna, e rozwaaj sercami i umysami [ten wizerunek]. Biskup, z bolesnymi zami, modli si i prosi o wybaczenie za to, e nie zwaa na jej yczenie i prob. Gdy powsta, odwiza z szyi Juana Diego ubranie, na ktrym pojawi si Wizerunek Pani z nieba. Potem zabra go do swojej kaplicy. Juan Diego pozosta jeszcze jeden dzie w domu Biskupa, na jego prob. Nastpnego dnia Biskup powiedzia mu:"Dobrze! poka nam gdzie Pani z nieba chciaa, aby Jej witynia zostaa wzniesiona."Natychmiast zaprosi wszystkich obecnych, by z nim poszli.

Objawienie Juanowi Bernardino

Gdy Juan Diego wskaza na miejsce, gdzie Pani z nieba chciaa, by wybudowano Jej wityni, poprosi o wybaczenie. Chcia i do domu, by spotka swojego wujka, Juana Bernardino, ktry by miertelnie chory gdy go pozostawi udajc si do Tlatilolco po ksidza, by wysucha jego spowiedzi i rozgrzeszy go. Pani z nieba powiedziaa mu, e zosta uleczony. Ale oni nie pozwolili mu odej samemu i towarzyszyli mu w drodze do domu. Gdy tam dotarli ujrzeli, e wujek by bardzo szczliwy i nic mu nie dolegao. By wielce zaskoczony widzc swojego siostrzeca tak otoczonego i uhonorowanego, pytajc o powody dla takich honorw nadawanych jemu. Jego siostrzeniec odpowiedzia, e gdy szed po ksidza majcego wysucha jego spowiedzi i udzieli rozgrzeszenia, Pani z nieba pojawia si przy Tepeyacac mwic mu, eby si nie martwi, e jego wujkowi si ju polepszyo, przez co by wielce pocieszony, a Ona wysaa go do Meksyku, by spotka si z Biskupem, by ten zbudowa Jej dom w Tepeyacac. Potem wujek ogosi, e byo [to] prawd, e wtedy sta si zdrw, i e widzia J w ten sam sposb, w jaki pojawiaa si jego siostrzecowi dowiadujc si od Niej, e wysaa go do Meksyku, aby spotka si z Biskupem. Pani powiedziaa mu take, e gdy zechcia pj do Biskupa, aby ujawni mu to, co widzia i wyjani cudowny sposb, w jaki Ona uleczya go, i e Ona bdzie stosownie czczona i znana pod bogosawionym wizerunkiem, jako zawsze Dziewica, wita Maryja z Guadalupe. Juan Bernardino zosta przyprowadzony przed obecno Biskupa, by poinformowa i zoy wiadectwo przed nim. Oboje, on i jego siostrzeniec byli gomi u Biskupa w jego domu przez kilka dni, do czasu a wzniesiono wityni dedykowan Krlowej Tepeyacac, tam gdzie widzia J Juan Diego. Biskup przenis wity Wizerunek umiowanej Pani z nieba do gwnego kocioa, zabierajc J ze swojej prywatnej kaplicy gdzie si znajdowa [Wizerunek], aby ludzie mogli widzie i podziwia Jej Wizerunek. Cae miasto byo poruszone; przybyli, aby ujrze i podziwia pobony Wizerunek, i aby si modli. Zdumieli si na fakt Jej objawienia si, jak i z powodu Jej boskiego cudu, poniewa adna z ywych osb na tym wiecie nie namalowaa Jej drogocennego Wizerunku. [koniec]

Dodatkowe informacje o Objawieniu i jego realiach

Oto sowa Matki Boej z innego rda (lub tumaczenia Nican Mopohua): "Gorco pragn, eby wybudowano tutaj dla mnie may powicony dom, gdzie ja uka Go ([Boga]), bd

Go wychwalaa, dam Go ludziom przez Moj wasn mio, przez Moje litociwe spojrzenie, przez Moj pomoc i przez Moj ochron. Poniewa ja jestem prawdziwie twoj miosiern Matk i Matk wszystkich, ktrzy yj w jednoci na tej ziemi, i caej ludzkoci, tych wszystkich ktrzy mnie kochaj, tych ktrzy [wznosz swe] pacze do mnie, tych ktrzy wierz mi. Tutaj wysucham ich paczw i ich smutkw, i ulecz, i zagodz ich problemy, ich nieszczcia, i ich cierpienia." Trzydzieci dziewi lat po odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba i 10 lat po ostatecznym pokonaniu Aztekw przez wojska Hernana Corteza, miao miejsce niezwyke, przeomowe wydarzenie dla caej Ameryki aciskiej. Byo to w bardzo trudnym okresie pierwszej ewangelizacji na tych terenach. Pierwsze nawrcenia Aztekw nastpiy okoo 1524 r. Byo to blisko piset lat temu, kiedy dokonao si pierwsze uznane przez Koci objawienie Maryjne. Do czasu objawienia si Matki Boej w 1531 roku, ochrzczeni Aztekowie stanowili bardzo ma i nie liczc si grup. Do kultury przepenionej okruciestwem rytualnych ofiar z ludzi przemwia w 1531 roku Matka Boa w objawieniu zwanym Guadalupe. W 1474 roku, 20 km. od miasta Meksyk, urodzi si Aztek, ktry dzi znany jest jako Juan Diego. Kiedy Juan Diego mia 45 lat konkwistadorzy hiszpascy z Hernanem Cortezem na czele rozpoczli podbj pastwa Aztekw. Do wydarze, ktre zmieniy losy niemal caej Ameryki aciskiej doszo jednak dopiero w 1531 roku.

Malowida przedstawiajce moment powstania Obrazu

Inne malowida prezentujce tematyk Objawienia

Nastpnego dnia po wskazaniu miejsca na wybudowanie wityni, 13 grudnia 1531 roku, zgrzebny paszcz, na ktrym w cudowny sposb znalaz si wizerunek Matki Boej, zosta wniesiony w uroczystej procesji do katedry w Meksyku. Wszyscy mieszkacy miasta zebrali si, eby zobaczy cudowny obraz i modli si do Matki Boej. W miejscu, gdzie Matka Boa objawia si ubogiemu Indianinowi, wkrtce wybudowano ma kaplic. Pniej j powikszono, a z czasem wybudowano olbrzymi bazylik pod wezwaniem Matki Boej z Guadalupe. Kiedy stara bazylika, wybudowana na podmokym gruncie, pocza obraca si w ruin, kilkanacie lat temu powstao przepikne nowe Sanktuarium, gdzie zosta umieszczony cudowny obraz. Tu nad Otarzem wisi do dzi obraz Matki Boej z Guadalupe, paszcz indiaskiego wieniaka. Od tamtej pory klkaj przed nim miliony ludzi w postawie pokornej wiary i mioci.

Jak interpretowa Objawienie?

Maryja prosia, aby nazwa Jej wizerunek "wita Maryja z Guadalupe". Natomiast Indianie nie znali goski d ani g, ale trudno powiedzie, eby dla nich to sowo znaczyo to samo. W fonetycznym brzmieniu, sowo to w jzyku Aztekw oznaczao "Zdeptany Kamienny W". Wierzono, e nie jest to kwestia przypadku przy tumaczeniu.

Sowocoatlaxopeuh("zdeptany kamienny w") jest wymawiane"quatlasupe"i brzmi wyranie jak hiszpaskie sowo Guadalupe. Czy Matka Boa chciaa nazywa si tak jak zostaa nazwana w swoim wizerunku-statule "Matka Boa Guadalupe" w miecie Estremadura, w Hiszpanii? Czy mwia Ona o askami syncej statule "Matki Boej z Guadalupe", ktr ofiarowa Papie Grzegorz Wielki dla Biskupa Sewilli, a ktra zagina na 600 lat, odnaleziona w 1326 przez chopa o imieniu Gil Cordero, ktry zosta poprowadzony do miejsca jej ukrycia przez Matk Bo w Objawieniu? Statua otrzymaa nazw Guadalupe przez nazw wioski niedaleko miejsca odkrycia.

Coa-znaczy w,tla-to zakoczenie rzeczownika interpretowane jako przyimek "ten;ta;to", axopeuhznaczy depta. Wic Matka Boa nazwaa si"T, ktra depcze wa".
Indianie zrozumieli, e Matka Boa pokonaa straszliwego boga, czczonego przez nich w postaci upierzonego wa (quetzalcoatl), ktremu skadano w ofierze due iloci ludzi. Doskonale odczytali wymow wizerunku Matki Boej. Pokorna Moda Niewiasta przynosi w Swoim onie Boga, ktry sta si czowiekiem, Zbawicielem caego wiata. Nie trzeba ju przelewa krwi dla bogw, skada im ludzi w ofierze. Ona jest Matk dla ludzi wszystkich ras i jzykw, a my wszyscy jestemy jej ukochanymi dziemi.

Owoce Objawienia
Gdy rozesza si wie wrd Indian o tym objawieniu, o cudownym obrazie i o obietnicy matczynej mioci, wspczuciu i pomocy, o tym, e Matka Boa zdeptaa gow wa, Aztekowie masowo zaczli przyjmowa chrzecijastwo odwracajc si dobrowolnie od kultw pogaskich. Dopiero objawienia na wzgrzu Tepeyac day pocztek masowym nawrceniom Indian na chrzecijastwo. Zakonnik Toribio de Benavente pisze, e w cigu zaledwie piciu dni, czternacie i p tysica osb przybyo do jego misji i zostao ochrzczonych.Do momentu objawie misjonarze chrzcili najczciej niemowlta i umierajcych . Natomiast po objawieniach kadego dnia tysice Indian zgaszao si do placwek misyjnych z prob o chrzest . Niektrzy ksia musieli udziela sakramentu chrztu nawet 6 tysicom osb dziennie . Misjonarz Toribo de Benavento pisze , e konwencie Quecholacw cigu piciu dni ochrzci 14200 Indian . Flamandzki franciszkanin o. Peter Ghent zawiadcza , e w czasie jego misji w Meksyku , sam ochrzci okoo miliona Indian . W cigu zaledwie kilku lat , od 1532do 1538 r. dokonaa si chrystianizacja caego Meksyku , okoo 9 milionw ludzi przyjo dobrowolnie chrzest i inne sakramenty . Jest to fakt bez precedensu w historii . Wszyscy mieszkacy , ktrzy przed objawieniami w wikszoci byli bardzo niechtni i czsto wrogo nastawieni do chrzecijastwa , nawrcili si w sposb zupenie spontaniczny . Przez reformacj w Europie 5 milionw ludzi opucio Koci katolicki , a w tym samym czasie , po objawieniach w Guadalupe , 9 milionw Azetekw wczyo si we wsplnot Kocioa Katolickiego . Liczni misjonarze , ktrzy przyjechali z Europy , zaczli budowa w caym Meksyku szkoy , szpitale , warsztaty pracy , kocioy i klasztory . W 1552 r. dekretem papiea i krla zosta powoany do istnienia pierwszy Uniwersytet Meksyku i otrzyma podobn rang , jak hiszpaski Uniwersytet w Salamance . Zaraz po objawieniach rozpoczto budow pierwszej kaplicy na wzgrzu Tapeyac . Zakoczono j w cigu 13 dni , przed witami Boego Narodzenia . 26 grudnia 1531 r. biskup Zumarraga przenis cudowny obraz w uroczystej procesji z katedry do kaplicy w Tapeyac . Wzieli w niej udzia wszyscy mieszkacy miasta . Indianie z wielkiej radoci piewali , taczyli , dla wiwatu strzelali strzaami w powietrze . Niestety jedna ze strza zupenie przypadkowo ugodzia pewnego mczyzn w szyj . Zabitego pooono przed obrazem Matki Boej i wszyscy ludzie z dziecic wiar zaczli modli si o cud . Po pewnym czasie Indianin otworzy oczy , popatrzy na obraz Niepokalanej i wsta o wasnych siach . Zosta cakowicie uzdrowiony . Na widok cudownie do ycia przywrconego Indianina zgromadzeni z jeszcze wiksza gorliwoci zaczli piewa Bogu azeteckie hymny dzikczynienia . Biskup ustanowi Juana Diego odpowiedzialnym za now kaplic z cudownym obrazem Matki Boej . Na mocy specjalnego pozwolenia przyjmowa Jezusa w komunii w. trzy razy w tygodniu . Do nowego sanktuarium kadego dnia przybyway rzesze pielgrzymw . Matka Boa zgodnie ze swoj obietnic pocieszaa strapionych , przywracaa rado ycia oraz zdrowie

duszy i ciaa . Juan Diego nieustannie opowiada przychodzcym Indianom histori objawie w ich ojczystym jzyku . Wyjania prawdy chrzecijaskiej wiary i w ten sposb przygotowa Indian do przyjcia chrztu , pniej odsya ich do misjonarzy , aby przez udzielenie sakramentw dopenili dziea ewangelizacji . Juan Diego zmar 30 maja 1548 r. i zosta pochowany na wzgrzu Tepeyac . Jest to zjawisko niezwyke dlatego, e cay nard nawrci si w sposb zupenie spontaniczny, a nie pod grob przemocy czy dziki dziaalnoci misjonarzy. Historycy i socjolodzy s zgodni w opiniach, e jest to fakt niewytumaczalny z socjologicznego punktu widzenia. Miliony Indian spontanicznie i cakowicie dobrowolnie pragno przyj chrzest, bya wic naglca potrzeba, aeby misjonarze masowo przyjedali do Meksyku. ----

Krzy oznacza, wedug tradycji, miejsce ycia pustelniczego Juana Diego-od 1531 roku a do mierci.

A MOE TO TYLKO LEGENDA?

Jako wydarzenie historyczne, Guadalupe byo nie podwaane a do wieku XVIII. W tym czasie formowania si niepodlegoci Meksyku, gdy ludno modlia si o interwencj Dziewicy z Guadalupe, Hiszpan Juan Bautista Munoz zacz interpretowa objawienie za mit. Potem, z liberalizmem i historycznym pozytywizmem, w wiele rzeczy wtpiono i niektrzy zredukowali wydarzenia z Guadalupe do symbolu. Dzisiaj, historyczna i naukowa dokumentacja nam dostpna daje dostp do XVII-wiecznych analiz i faktw weryfikowalnych historycznie. S dzi tacy, ktrzy podwaaj to objawienie mwic, e jego badanie kocielne byo 100 lat po wydarzeniu, ale sam fakt tego wydarzenia zosta spisany kilkanacie lat po objawieniu, opublikowano je dopiero pniej. Kanonizacja Juana Diego jest z ca pewnoci potwierdzeniem objawie Matki Boej z Guadalupe majcych miejsce w 1531 roku, roku w ktrym rozpoczy si masowe, cudowne nawrcenia. Indianie caymi wioskami, caymi rodzinami przychodzili do kilkunastu dominikanw, franciszkanw, ktrzy chrzcili 7-8 milionw jak si mwi w cigu kilku lat ochrzcio si w Kociele Katolickim. Istniej trzy stanowcze dowody na historyczno w. Juana Diego Cuauhtlatoatzin. Ojciec Xavier Eskalada, duchowny badacz Objawie z Guadalupe, ktry wielokrotnie spotyka si z Papieem, wskazuje na dowody, ktre potwierdzaj istnienie indiaskiego Wizjonera, ktrego Papie 31 lipca 2002 ogosi witym. Dowodami s: miedziana tablica [naleca do; z] Coosawattee, znaleziona we wsplnocie o hiszpaskich rdach w pnocnych obszarach Stanu Georgia; kamie znaleziony w Kociele w. Jana w Tlatelolco, w Meksyku; i manuskrypt z 1548 roku, albo tak zwany Manuskrypt Eskalady. Hiszpascy ksia rozmawiali o tych dowodach w dniach poprzedzajcych kanonizacj. Byo to podczas prezentacji ksiek ks. Escalady "Guadalupe, Sztuka i Wspaniao" i "Juan Diego, Sztuka i Duch". Prezentacja zostaa poczyniona z inspiracji kardynaa Norberto Rivera Carrera, Arcybiskupa miasta Meksyk.

W maju 1996 roku, Guillermo Schulenburg Prado, potem opat Bazyliki Maryi z Guadalupe, publicznie wywoa zwtpienie na temat istnienia Juana Diego, lecz bez potwierdzenia swoich owiadcze historycznymi argumentami. We wczeniejszych latach meksykascy intelektualici rwnie zareagowali na to. Juan Diego ujrza Dziewic Maryj w 1531. Po objawieniach powici reszt swojego ycia na powtarzanie historii swym rodakom. Miejsce jego pochwku jest nieznane. Pierwszy dowd, miedziana tablica ktr odkryto w Georgii, bya uoona na klatce piersiowej dziecka, ktre umaro we wczesnym wieku. Amerykascy archeologowie doszli do paru wnioskw: zostao to wykonane w Michoacan i zabrane ze Wsplnoty Amerykaskiej podczas ekspedycji Mateo del Sauz, w 1560 roku. "Posugujc si promieniami podczerwonymi, ultrafioletowymi i promieniami Roentgena, mona byo dokadnie stwierdzi istnienie postaci trzech osobistoci: Juana Diego, Dziewicy Maryi i przedstawienia diaba, zgodnego z wyobraeniami tej epoki."-wyjani jezuicki badacz. Odnoszc si do Ojca Escalady, drugim dowodem jest kamie z Tlatelolco, na ktrym przy uyciu duta i motka wyryte byo imi Juana Diego. Mona te dostrzec tam cyfry: 1-5-8, gdzie czwarta cyfra jest zamazana. Mimo to ksidz Escalada wierzy, e cyfr, ktrej brakuje, jest zero. Przez ten relikt zdobyto przewiadczenie, e objawienia Dziewicy miay rzeczywicie miejsce w Meksyku, i w XVI wieku. Manuskrypt Escalady dowodzi, bez adnych wtpliwoci, istnienia Juana Diego. Manuskrypt ten zosta ofiarowany przez anonimowego dawc dla jezuickiego uczonego, gdy ten drugi wanie przygotowywa now wersj "Guadalupe Encyclopedia". Znaczenie tego dokumentu ley w wartoci historycznych danych, ktre zawiera, zarwno w formie odrcznego pisma, jak i obrazkowego.

"Na pierwszy rzut oka manuskrypt, zrobiony ze skry jelenia (eng. deer), ujawnia dat 1548 w grnej jego czci"-mwi Ojciec Escalada. "Z zadziwiajc wyrazistoci mona zaobserwowa dwa z czterech spotka Juana Diego i Matki Boej. Wszystkie zobrazowania, jakie zawsze wierzylimy, e takimi s." Ten dokument, najstarszy z istniejcych o Dziewicy z Guadalupe, ma trzy inskrypcje w jzyku nahuatl:

"Take w 1531 ... Cuauhtlatoatzin ujrza ukochan niedu Matk, nasz dum i rado z Guadalupe, w Meksyku";"Cuauhtlatoatzin umar z godnoci"; glif i rysunek: "Sdzia Anton Valeriano."
Dokument obrazuje podwjn scen z wierzchoka Tepeyac i objawienie na rwninie, z kwiatami jako dowd dany przez Biskupa Juana de Zumrraga. wita Maryja z Guadalupe zostaa przedstawiona ze wszystkimi atrybutami, ktre ma do dzi. Glif Antonio Valeriano jest identyczny do wczeniej znanego Manuskryptu Aubina. Indiaskie imi Juana Diego Cuauhtlatoatzin jest tam wspomniane dwa razy.

Ojciec Escalada powiedzia, e w ostatniej czci tego dokumentu, mona ujrze podpis Franciszkanina, antropologa i tumacza, Bernardino de Sahagn, ktry zmar w 1590 roku, a ju od 1573 roku nie mg pisa gdy zapad na chorob Parkinsona. Dokument ten musi wic pochodzi sprzed 1573 roku, czyli sprzed czasw choroby Sahaguna. "Dokument ten wysano specjalicie i znawcy dzie Sahaguna z USA, Charlesowi E. Dibble z Uniwersytetu w Utah, aby sprawdzi zgodno podpisu. Posiada on bowiem dziesitki autografw Sahaguna na innych dokumentach i jednoznacznie stwierdzi, e podpis ten z ca pewnoci naley do antropologa. Dibble jest ekspertem, ktry zagwarantowa wyniki bada swoim certyfikatem autentycznoci, potwierdzonym potem w Meksyku przez Generalne Biuro Attorney'a, Banku Meksykaskiego oraz przez Narodowy Autonomiczny Uniwersytet w Meksyku. Ojciec Escalada posiada take dostp do kopii papirusu, ktry odkry jeden z badaczy, ojciec Quevas, a ktry jest niczym innym jak opowieci o objawieniu, jak uwiecznili Indianie. Jego orygina znajduje si w Muzeum Narodowym, w Paryu.

-oraz: drugie powikszenie zdjcia po prawej) "Jest to zapis graficzny poniewa Aztekowie nie znali pisma. Na zwoju pojawia si azteckie rok trzynastej trzciny, czyli wg naszego kalendarza rok 1531 i przedstawia Biskupa, halabardnika z lanc i kogo, kto niesie krzy w procesji. W rodku uwieczniona jest Matka Boska i orze, ktry mwi. To bardzo istotne poniewa imi Juana Diego przed przyjciem chrzecijastwa w miejscowym jzyku oznaczao "Ten, ktry mwi tak jak orze". ---Rektor bazyliki "Virgen de Guadalupe", ks. Diego Monroy Ponce: "Objawienie dokonao si w bardzo szczeglnym czasie, w chwili gdy zamieszkujcy te tereny Indianie zostali pozbawieni ojczyzny, swojej dawnej wiary, swoich rytuaw, tacw, muzyki. Byli cakowicie rozdarci z powodu zarwno pod wzgldem kulturowym jak i duchowym".

Korespondencja z Meksyku

Poniej zamieszczam wypowied korespondenta dla stacji TVN 24, P. Jacka Paasiskiego. Gdyby Pan Jacek przeczyta moj stron wiedziaby ju, e si myli, a TVN 24 zweryfikowaby swe haso: "caa prawda ca dob"...: Z Meksyku Jacek Paasiski:

"(...)Dzi po poudniu czasu warszawskiego Jan Pawe II kanonizuje pierwszego w historii Indianina, Juana Diego Quahtlatoatzina. W 1531 roku ukazaa si Patronka Ameryki, Matka Boska z Guadalupe. Wok Tej Postaci jak i wok cudownego obrazu toczy si wiele polemik. Cz kleru i wielu naukowcw twierdzi, e Juan Diego w rzeczywistoci nie istnia, a paszcz zosta wymalowany do niezdarnymi pocigniciami pdzla. Jakkolwiek by byo kult Matki Boskiej z Guadalupe jest osi poudniowoamerykaskiej niezwykej religijnoci, przeywanej na sposoby w Europie nie znane."

wity Juan Diego-posaniec Maryi

W kwietniu 1990 s.B.Juan Diego zosta ogoszony przez Papiea Jana Pawa II w Watykanie Bogosawionym. Nastpnego miesica, w Bazylice Matki Boej z Guadalupe w Miecie Meksyk, podczas swej drugiej wizyty do wityni, Jan Pawe II celebrowa Msz beatyfikacyjn. Jego kanonizacja odbya si dnia 31 lipca 2002. ycie Juana Diego poczyo mostem dwie kultury: prekolumbijsk oddajc cze faszywym bogom, skadajc ofiary z ludzi oraz po-podbojow z wiar w jedynego prawdziwego Boga i goszc koniec powicania ludzi dla idoli.

Kim by wic w. Juan Diego?

Wikszo historykw przyznaje, e w.Juan Diego urodzi si w 1474 roku w calpulli albo w dzielnicy Tlayacac w Cuautlitln (obecnie stanowic cz miasta Meksyk), ktra zostaa ustanowiona w 1168 przez plemi Nahua i zdobyta przez wadc Aztekw Axayacatl-a w 1467; i miecia si 20 km. na pnoc od Tenochtitlan (Meksyk). Pochodzi z plemienia Chichimeca z rodu Texcoco. Jego ojczyste imi brzmiao Cuauhtlatoatzin, ktre mona tumaczy jako: "Ten, ktry mwi jak orze" albo "Orze ktry mwi". Opowie "Nican Mopohua" opisuje go jako "macehualli" albo "biednego Indianina", tego ktry nie nalea do adnych spoecznych stanw w Krlestwie, np. kapanw, wojownikw, kupcw, ... ale nie by niewolnikiem. By czonkiem najniszej, ale i najwikszej klasy spoecznej w Azteckim Imperium. Gdy mwi do Matki Boej nazywa siebie "nikim" i by wiadomy, e nie jest godny zaufania ze strony Biskupa, gdy doszo do spotkania z nim. Powici si cikiej pracy w polu i wyrobowi somianych mat. Posiada kawaek ziemi i may dom. Oeni si szczliwie, ale nie mia dzieci. Midzy 1524 a 1525 nawrci si i zosta ochrzczony w wieku 50 lat przez Franciszkanina o. Piotra da Gand, jednego z pierwszych misjonarzy. Podobnie ochrzcia si jego ona. Otrzymali chrzecijaskie imiona: Juan Diego i Maria Lucia. Odnonie pierwszego formalnego dochodzenia Kocielnego o objawieniu (Informaciones Guadalupanas) z 1666, Juan Diego uchodzi za bardzo oddanego, religijnego czowieka, nawet jeszcze przed swoim nawrceniem. By on samotn, "tajemnicz" osob, zauroczony cisz i czst pokut. Aby uczestniczy w katechezie uczszcza ze swojej wioski do Tenochtitlan. Jego ona Maria Lucia zachorowaa i zmara w 1529. Po tym wydarzeniu Juan Diego przenis si do swojego wujka Juana Bernardino w Tolpetlac, skd byo bliej do kocioa (kilkanacie km), do Tlatelolco-Tenochtitlan. W kad sobot i w kad niedziel przechodzi wiele kilometrw, wychodzc

wczenie rano przed witem, by by na czas na Mszy w. i katechezie. Chodzi o goych stopach, tak jak wszyscy z jego klasy spoecznej (macehualli). Tylko wysze klasy spoeczne Aztekw nosiy cactlis, albo sanday, zrobione z wkien warzywnych albo ze skry. Juan Diego mia zwyczaj ubiera o chodnych porankach grubo tkane kaktusowe ubranie jako paszcz, tilma lub ayate zrobione z wkien kaktusa "maguey". Bawena bya w uyciu tylko wyszych azteckich klas.

Krzy oznacza, wedug tradycji, miejsce ycia pustelniczego Juana Diego od 1531 roku a do mierci. Podczas jednej z tych podry do Tenochtitlan, ktre trway okoo trzech i p godziny idc przez wioski i gry, zdarzyo si pierwsze Objawienie, w miejscu ktre jest znane jako "Capilla del Cerrito", gdzie wita Maryja mwia do niego w jego jzyku nahuatl. Ona to wzywaa go tymi sowami: "Juanito, Juan Dieguito", "najpokorniejszy z moich synw", "mj najmniejszy synu", "mj may kochany". Mia wtedy 57 lat. By to niezaprzeczalnie wysoki wiek w czasach i miejscu, gdzie oczekiwana dugo ycia to zaledwie poniej 40 lat. Po cudzie Guadalupe, Juan Diego przenis si do pokoju przystajcego do kaplicy, gdzie umieszczono wity obraz, tu po przekazaniu swojego gospodarstwa i wasnoci dla wujka. Tam spdzi reszt swojego ycia tumaczc znaczenie objawie dla swoich rodakw. Umar 30 maja, 1548 r. w wieku 74 lat.

Juan Diego gboko kocha wit Eucharysti i przez specjalne pozwolenie Biskupa przyjmowa Komuni wit trzy razy w tygodniu. By to bardzo niezwyky wyjtek jak na tamte czasy. Papie Jan Pawe II chwali Juana Diego za jego prost wiar karmic si katechezami i zobrazowa go (tego, ktry mwi do witej Maryi: "Jestem nikim, jestem maym sznurem, drobn drabink, kocem ogona, liciem") jako wzr pokory dla nas wszystkich.

"Niech twoje serce si nie niepokoi. Nie bj si tej choroby, ani kadej innej choroby lub udrczenia. Czy Mnie tu nie ma, kto jest twoj Matk? Czy nie ma ci w fadach mojego paszcza, w skrzyowaniu moich ramion? Czy nie jestem twoim zdrowiem? Czy nie jeste szczliwy w obrbie mojej opieki? Czego jeszcze chcesz? Czego jeszcze pragniesz? Nie martw si ani nie bd rozpraszany przez cokolwiek" (Sowa Matki Boej z Guadalupe do w.Juana Diego)

W tym kociele Juan Diego pobiera nauki i zosta ochrzczony

Oto chcielnica, w ktrej zosta ochrzczony w. Juan Diego

wici w Kociele
Juan Diego jest 464-tym witym ogoszonym przez Papiea Jana Pawa II. Pontyfikat Papiea by tak owocny w dawanie Kocioowi przykadw do ycia w witoci, e Jan Pawe II ogosi wicej witych ni wszyscy razem Jego Poprzednicy w Papiestwie. Gotowo do kanonizacji jest na subie gorliwoci ewangelizacyjnej. Pragnieniem Ojca witego jest, by wynie na Otarze, z jak najwikszej iloci narodowoci, grup etnicznych, ludzi ubogich, tych witych, ktrzy s z ich ludu, od nich, aby da przykad uniwersalnoci Kocioa Powszechnego. Sam Ojciec wity przeprowadzi prawie 1500 beatyfikacji. Ojciec wity chce pokaza wiatu, e wito nie jest czym odlegym dla wspczesnego czowieka, poniewa podczas swojego Pontyfikatu kanonizowa i beatyfikowa ludzi z rnych sfer spoecznych. I w ten sposb chce ukaza, e dla kadego dojcie do witoci jest moliwe. Ojciec wity w Licie Apostolskim Nuovo Millenio Inneunte napisa: "Skadam Bogu dziki za to, e pozwoli mi beatyfikowa i kanonizowa w minionych latach tak wielu chrzecijan, a wrd nich licznych wiernych wieckich, ktrzy uwicili si w jak najzwyklejszych okolicznociach ycia. Dzisiaj trzeba na nowo z przekonaniem zaleca wszystkim denie do tej wysokiej miary zwyczajnego ycia chrzecijaskiego." Zwyczaj oddawania witym czci w Kociele trwa od pierwszych stuleci chrzecijastwa. Wwczas byli nimi mczennicy, ktrych czczono, i ktrych proszono o wstawiennictwo u Boga. W roku 156 chrzecijanie oznajmiaj w licie o mczeskiej mierci swego biskupa w. Polikarpa. Czytamy tam: "Modlimy si do Chrystusa, poniewa on jest Synem Boym. Mczennikw kochamy za jako uczniw i naladowcw Pana." Na starym zwyczaju odprawiania Mszy w. nad grobem mczennika opiera si istniejcy do dzisiaj przepis Kocielny dotyczcy wmurowywania relikwii witych w Otarze, na ktrych odprawia si Msz wit. W cytowanym wanie licie chrzecijan ze Smyrny tak mwi si o doczesnych szcztkach ich biskupa, Mczennika: "S one drosze dla nas od kamieni szlachetnych i ukochasze od zota. Przechowujemy je we waciwym

miejscu, bdziemy si tam zbiera na radosne uroczystoci i wici rocznic jego mczestwa." Pierwsze oficjalne orzeczenie witoci przez Koci dotyczyo biskupa Ulricha z Augsburga, w roku 993. wici, ktrzy praktykowali wito w sposb przekonywajcy, wrcz heroiczny uznawany przez Koci, s szczeglnymi reprezentantami Kocioa. Z ich przykadu mona najlepiej odczyta, czym jest Koci. S wiarygodnym znakiem jego witoci, stanowi zarazem miar i wzr ycia chrzecijaskiego, poniewa s zczeni z nami w jednym Ciele Chrystusa, w witych obcowaniu, moemy prosi ich take o wstawiennictwo i to jest drugi wymiar tego wynoszenia na Otarze wiadkw, sug Boych. S oni dla nas take tymi, na ktrych wstawiennictwo moemy bardzo liczy.

Dlaczego w.Juan Diego zosta kanonizowany dopiero teraz? W przeszoci nikt nie myla o kanonizacji Indianina, kiedy to Koci mia jako swoich wiernych wiadkw, bdcych widocznym wiadectwem dla mentalnoci wczesnych czonkw Kocioa, takich witych jak w. Ignacy z Loyoli, w. Franciszek Ksawery, czy w. Teresa z Avila. W obecnych czasach Koci odpowiada na rodzce si potrzeby w Kociele. Pragnie ukaza, e do tej wielkiej witoci, jakiej dostpili np. wyej wspomniani wici, wzywa Bg kadego chrzecijanina, w kadych warunkach, w jakich Bg chce, by czowiek mg dostpi zbawienia. Do tego wanie Bg prowadzi i prowadzi Koci wierzcych w kadym momencie ycia. Fakt kanonizacji Juana Diego przez Koci po prawie 500 latach po objawieniach Matki Boej ze Wzgrza Tepeyac, jest bardzo znaczcy. Guadalupe byo miejscem pielgrzymki Ojca witego w 1979 roku, kiedy to podczas swej pierwszej oficjalnej pielgrzymki przyby do Guadalupe.

Objawienie i misja.
"Gorco pragn, eby wybudowano tutaj dla mnie may powicony dom, gdzie ja uka Go ([Boga]), bd Go wychwalaa, dam Go ludziom przez Moj wasn mio, przez Moje litociwe spojrzenie, przez Moj pomoc i przez Moj ochron. Poniewa ja jestem prawdziwie twoj miosiern Matk i Matk wszystkich, ktrzy yj w jednoci na tej ziemi, i caej ludzkoci, tych wszystkich ktrzy mnie kochaj, tych ktrzy [wznosz swe] pacze do mnie, tych ktrzy wierz mi. Tutaj wysucham ich paczw i ich smutkw, i ulecz, i zagodz ich problemy, ich nieszczcia, i ich cierpienia." Matka Boa prawdziwie dotrzymaa swej obietnicy ukazujc Jej Syna dla milionw tubylcw, ktrzy nawrcili si do Niego. Przez nastpne 17. lat Juan Diego y jako skromny pustelnik w pustelni u podna gry Tepeyac, troszczc si o znajdujcy si w pobliu koci, w ktrym przechowywano Tilm. Dziki temu, e chrzecijaska doktryna zostaa Juanowi Diego przekazana w rodzimym jzyku nahuatl, by zdolny do wyjanienia Cudownego Obrazu na tilmie mwic do swych rodakw. Wyjania jego znaczenie i histori objawie wiele razy. Spdza godziny na modlitwie do Jezusa i Maryi, troszczc si przy tym o Jej Obraz. y drog ubstwa, czystoci i posuszestwa. By szanowany przez wszystkich. Umar w 1548 roku w wieku 74 lat. Zosta prawdopodobnie pochowany w swojej pustelni obok kaplicy, o ktr si troszczy.

Cnoty w.Juana Diego

Juan Diego jest witym nie przez to, e Matka Boa objawia si mu, ale dlatego, e wsawi si w praktykowaniu heroicznych cnt. Podczas jego beatyfikacji, Papie Jan Pawe II wysawia cnoty Juana Diego: "jego prosta wiara, ywica si katechezami i otwarta na tajemnice; jego nadzieja i wiara w Boga i Dziewic; jego mio, (eng.coherence) moralna, jego pokora i ewangeliczne ubstwo.(...)yjc yciem pustelniczym tutaj niedaleko Tepeyac, by wzorem pokory. Dziewica Maryja wybraa go spord

najbardziej pokornych jako tego, ktry mia otrzyma t kochajc i askaw demonstracj siebie przez objawienie Guadalupe. Jej macierzyska twarz i bogosawiony obraz, ktry pozostawia nam jako bezcenny dar, jest trwa pamitk tego wydarzenia. W ten sposb Ona pragna zostawi pord was znak komunii i jednoci dla wszystkich, ktrzy yj razem na tej ziemi.(...) Juan Diego take wieci przed wami, podniesiony przez Koci do chway Otarzy; moemy wzywa go jako obroc i adwokata ludnoci tubylczej." Juan Diego okazywa cnoty Maryjne: pokory, posuszestwa, miosierdzia, zaufania, cierpliwoci, ubstwa i czystoci. Podobnie jak Maryja, ktra ujrzaa siebie jako umiowane dzieo rk Paskich, Juan Diego ujrza siebie jako mecapalli, nioscy brzemi. Jak Maryja, ktra usyszaa i przyja macierzystwo Chrystusa, Juan usysza i zaakceptowa bycie posacem Maryi, by "nie Jej oddech". Podobnie jak Maryja, ktra miosiernie troszczya si o swoj starsz krewn Elbiet, Juan dba o swojego starszego, umierajcego wujka, Juana Bernardino. Tak jak Maryja, ktra "zaufaa, e obietnica Paska bdzie speniona wobec Niej" (k 1,45), Juan Diego wierzy w obietnic Matki Boej, e znajdzie kwiaty na szczycie wzgrza-z ufnoci wspi si na niego. Podobnie jak Maryja, Juan wierzy w obietnic Matki Boej, e Biskup uzna Jej objawienie i speni Jej yczenia widzc znak kwiatw. Tak jak Maryja, ktra cierpliwie oczekiwaa przez dziewi miesicy na spenienie si obietnicy Boga, Juan cierpliwie czeka przez dni na spenienie si obietnicy Matki Boej. Jak Maryja, ktra ya w ubstwie i czystoci, podobnie byo z Juanem Diego, wdowcem, ktry rozsta si ze swoim majtkiem i y w ubstwie i czystoci a do mierci. Podobnie jak Maryja, Juan Diego nie dyskutowa z wol Bo, nie uskara si i nie wtpi o niej.

Wzr apostolatu wieckich

Aposto jest tym, ktry zosta wysany do ludzi jako posaniec Boy. By wieckim, ktry by apostoem dla Meksyku, a jako taki jest wzorem Apostolatu wieckich, tych ktrzy wspomagaj misj ewangelizacji, poniewa Krlowa Apostow wysaa go jako posaca Boego. Sukces jego misji moe by zmierzony poprzez jej owoce. 8 milionw tubylcw Meksyku nawrcio si do jedynego prawdziwego Boga w cigu siedmiu lat. Zaprzestano praktyk skadania w Meksyku krwawych ofiar z ludzi, a tubylcy pogodzili si ze wiadomoci bycia podbitymi przez hiszpaskich zdobywcw, zawierajc maestwa midzy nimi i tworzc now Meksykask ras. Bya to najwiksza, ze wzgldu na wielki jej progres w tak krtkim czasie, w historii wiata ewangelizacja. Juan Diego by wzorem wieckiego apostoa, ktry wyprzedza tych, opisanych w Dekrecie Apostolatu wieckich uchwalonego podczas Soboru Vaticanum II. W swojej osobie i misji zrozumia moc Boga, porednictwo Maryi i Jej mio do caej ludzkoci, ktr prowadzi do swego Syna. Juan Diego moe by znany jako jeden z wielkich witych w historii Kocioa. Powinien by rozpoznawany jako swojego rodzaju Patriarcha, na wzr Abrahama lub Mojesza. Z pewnoci, nie prowadzi tysicw do Ziemi Obiecanej, ale poprowadzi miliony do Obiecanego Zbawiciela, przez porednictwo Maryi z Guadalupe. Papie Jan Pawe II powiedzia podczas ceremonii beatyfikacji: "Podobny do staroytnych Biblijnych osobowoci, ktre byy zbiorowymi reprezentantami caej ludnoci, moemy powiedzie, e Juan Diego jest reprezentantem ludnoci tubylczej, ktra przyja Ewangeli Jezusa, z macierzysk pomoc Maryi, ktra zawsze nieodcznie od dziaa Jej Syna i rozwoju Kocioa, jest obecna tak jak bya pord Apostow w dzie Pidziesitnicy." "Rozpoznanie czci oddawanej przez wieki wieckiemu, Juanowi Diego, przyjmuje szczegln wano. Jest to mocne wezwanie dla wszystkich wieckich wiernych narodu, by wzi na siebie wszystkie swoje obowizki podczas przekazywania Ewangelicznej Wieci, a take przez wiadectwo ywej i praktycznej wiary.(...) Wierno wieckich jest czci prorockiej, kapaskiej i krlewskiej roli Chrystusa (por. Lumen Gentium,

31), oprcz tego oni nios to powoanie w zwyczajnych sytuacjach dnia powszedniego. Ich naturalne i bezporednie pole dziaania rozszerza si do wszystkich pl ludzkiego wspistnienia i wszdzie tam, gdzie tworzy si kultura w najszerszym i najpeniejszym znaczeniu tego sowa." Juan Diego jest wzorem apostolatu wieckich i tak jak on, wszyscy wierni wieccy s wezwani by by wiadkami, by rozprzestrzenia nasze wasne re pokory, posuszestwa, miosierdzia, zaufania, i cierpliwoci w naszym wasnym czasie i miejscu. "Misja Kocioa naley do zbawienia czowieka, ktre mona osign przez wiar w Chrystusa i Jego chwa. Apostolat Kocioa i wszystkich jego czonkw jest pierwszorzdnie projektowany, by zamanifestowa przesanie Chrystusa poprzez sowa i czyny, i ogosi Jego chwa wiatu." (Dekret Apostolatu wieckich rozdz.2, nr 6). Krlowa Apostow, Matka Boa z Guadalupe, i Jej aposto w.Juan Diego wynis t misj do najwikszego, znanego historii wiata, stopnia. "Niewane, czy apostolat wieckich jest praktykowany przez wierno pojedynczych ludzi, czy czonkw organizacji, powinien by wcielony w apostolat caego Kocioa zgodnie z waciwym sobie systemem powiza. Tak naprawd jedno z tymi, ktrym Duch wity powierza wadz w Jego Kociele (por. Dokumenty 20.28), jest zasadniczym ogniwem chrzecijaskiego apostolatu." (Dekret Apostolatu wieckich rozdz. 5, nr 23). Juan Diego otrzyma misj. Maryja wezwaa go i posaa ze sowami: "Przynaglam ci by poszed do Biskupa (...)" Duch wity namaci Juana Diego jako jednostk, ale rozwija on sw dziaalno w jednoci z caym Kocioem przez swojego Biskupa, wanie tak jak tego da Sobr 400. lat pniej. Dowiadczenie Juana Diego pokazuje, e aska natchnienia dla wielkiego dziea moe by udzielona wanie wieckiemu, ktry wsppracuje z hierarchi. Poniewa Juan Diego tak wanie czyni, prawidowym jest nazwanie go wzorem apostolatu wieckich. Jego historia ycia demonstruje znaczenie apostolatu wieckiego. On wanie poprowadzi tubylcz ludno do ich duchowej Matki, ktra w tej samej chwili poprowadzia ich do swojego Syna. On prawdziwie warty jest okrelenia go Wzorem Apostolatu wieckich, poniewa by jedyn osob na wiecie, ktremu Najwiksza wiecka wszystkich czasw daa swj wasny Wizerunek.

Cudowne Interwencje
6. maja 1990 roku, w tej samej chwili, w ktrej Ojciec wity ogasza Juana Diego Bogosawionym, Juan Jos Barragn Silva, uzaleniony narkotykami w latach dwudziestych swojego ycia, dgn si noem w domu, w Miecie Meksyk, w obecnoci swojej matki i wyszed na balkon, by wyskoczy z okna. Jego matka, Esperanza (co znaczy: Nadzieja), prbowaa utrzyma go za nogi, ale on uwolni si i zanurkowa 10. metrw gow w d prosto w ziemi. Po tym zosta odwieziony na intensywn terapi do szpitalu Durango w Meksyku. Esperanza powiedziaa, e podczas gdy jej syn upada, zawierzya go Bogu i Matce Boej z Guadalupe. Wezwaa Juana Diego i bagaa: "Daj mi dowd (...) zachowaj tego mojego syna! A ty, moja Matko, wysuchaj Juana Diego." Nagle i nieoczekiwanie, po trzech dniach od upadku, jej syn by kompletnie wyleczony. Nastpujce po sobie badania potwierdziy, e nie mia adnych neurologicznych, ani psychicznych objaww choroby, a lekarze doszli do wniosku, e jego uleczenie byo "naukowo niewytumaczalne". Eksperci medyczni stwierdzili, e ten mody czowiek powinien umrze przez upadek, albo przynajmniej zosta powanie okaleczonym na cae ycie. J.H. Hernndez Illescas, uwaany za jednego z najlepszych wiatowej sawy specjalistw na polu neurologii, a take dwch innych specjalistw opisali ten przypadek jako "niesychany, zadziwiajcy i

niepojty". Cud ten by decydujcym na drodze rozpoznania witoci Juana Diego. Matka Boa z Guadalupe obiecaa Juanowi Diego, e nagrodzi go za wysiki poniesione dla Jej sprawy. I powiedziaa mu: "Tak, ubogac ci, wychwal ci". Jej obietnica zostaa wanie speniona. Papie Jan Pawe II kanonizowa Go 31.lipca 2002 roku. Jego wito obchodzone jest 9. grudnia.

Juan Diego zdaje si by nie tylko wizjonerem. On by nioscym pojednanie midzy kulturami-powiedzia Meksykaski Prymas.
Wizjoner z Guadalupe, Juan Diego by mediatorem i nioscym pojednanie midzy kulturami Indian i Europejczykw, tak samo jak Ewangelicznym posacem - tak mwi przed kanonizacj o Juanie Diego Arcybiskup miasta Meksyk, Prymas Kardyna Norberto Rivera Carrera w swojej nowej ksice. Ksika: "Juan Diego Mwicy Orze" odnosi si do historycznych aspektw ycia meksykaskiego Indianina, ktry otrzyma przesanie od Maryi z Guadalupe w grudniu 1531 roku.

Matko Boa z Guadalupe, mdl si za nami! wity Juanie Diego, mdl si za nami!
Uznawany za wity, wizerunek Matki Boskiej, do dzi znajduje si w wityni u podna gry Tepeyac. Kadego dnia tysice ludzi przybywa aby odda cze Dziewicy z Guadalupe. w. Juan Diego zosta opiekunem bazyliki i spdzi tam reszt ycia. W maju 1990 roku zosta beatyfikowany przez Jana Pawa II, a 31.lipca 2002 zosta kanonizowany. Przez wieki wizerunek z Guadalupe by badany i studiowany przez malarzy, lekarzy i uczonych. Wszyscy oni dochodzili do niezwykych wnioskw. Wspczesne badania naukowe potwierdziy powszechne przekonanie wiernych, e wity Wizerunek Matki Boej z Guadalupe nie jest dzieem czowieka.

Badania naukowe Wizerunku

W XX wieku cudowny wizerunek podano szczeglnie surowym, laboratoryjnym analizom. Podobnie jak Caun Turyski, by on badany przy uyciu najnowoczeniejszej aparatury.

Obraz opierajcy si prawom fizyki? Rektor bazyliki "Santa Maria di Guadalupe", ks. praat Diego Monroy Ponce: "Fenomen obrazu jest zjawiskiem niewytumaczalnym w wietle nauki. Przyjedali badacze z Australii i Niemiec, naukowcy z NASA i zawsze okazywao si, e obraz nie ma adnych powanych uszkodze, cho materia, z ktrego wykonana jest tunika, wkno ayate, ulega zniszczeniu po kilkudziesiciu latach, a do dzi nie zachowa si aden inny taki paszcz z XVI wieku".
Dugoletnie badania wybitnych specjalistw Ernesto Sodi Pallares i Roberto Palacios doprowadziy w 1976 r. do identyfikacji ptna uytego do wykonania paszcza Indianina Juan Diego, na ktrym znajduje si obraz Matki Boej. Ptno to zostao utkane z wkien kaktusa, ktre s bardzo nietrwae. Jest to materia ulegajcy szybkiemu zniszczeniu. Wspczeni naukowcy twierdz, e tego rodzaju tkanina ulega zniszczeniu po kilkudziesiciu latach. Fakt, e przetrwaa przeszo 470 lat jest zadziwiajcy i niewytumaczalny z naukowego punktu widzenia.

Kolejn niezwyk rzecz jest fakt, e wizerunek ponad 100 lat wisia bez adnego zabezpieczajcego go szka, przed dymem ze wiec i kadzide, i przed wpywami atmosferycznymi, a mimo to nie pozostawio to na nim adnych ladw. Synny meksykaski malarz Miguel Cabrera pisze e w 1753 r. widzia , jak przez dwie godziny , okoo 500 razy , pielgrzymi dotykali obrazu rnego rodzaju przedmiotami , ktre mieli ze sob . Kady inny obraz , ktry by si znajdowa w podobnych warunkach , szybko uleg by zniszczeniu , zaczernieniu i stal by si nie rozpoznawalny . Natomiast obraz z Guadalupe nie jest w ogle zniszczony . Badania naukowe wykazay , e z niewyjanionych przyczyn materia , na ktrym odbity jest obraz Matki Boej , w ogle nie przyjmuje kurzu , odpycha insekty , bakterie i grzyby . Profesor Philip Callahan z Uniwersytetu na Florydzie , ktry bada obraz z Guadalupe w 1979 r. w swoim raporcie napisa e z jednej wotywnej palcej si wiecy jest emitowanych ponad 600 mikrowatw . w zamknitym pomieszczeniu przy setkach palcych si wiec i tysicach pielgrzymw powstaje tak wielkie zanieczyszczenie , e w krtkim czasie powinno nastpi cakowite wyblaknicie kolorw i zniszczenie samego obrazu . wity obraz Matki Boej z Guadalupe wydaje si jednak cakowicie uodporniony na wszelkiego rodzaju niszczce oddziaywanie . Fakt doskonaego zachowania ptna oraz delikatnych kolorw , w caym ich bogactwie i wieoci , wprawia w prawdziwe zdumienie wszystkich ekspertw i znawcw sztuki . wielu sceptykw i racjonalistw w konfrontacji z faktami , ktre odkryli , badajc wity obraz , odrzucio swj sceptycyzm i nie wiar, klkajc przed tajemnic niewidzialnego Boga . I tak na przykad meksykaski architekt Ramirez Vasguez , ktremu w 1975 r. powierzono zaprojektowanie nowej bazyliki w Guadalupe , otrzyma pozwolenie na dokadne zbadanie obrazu Matki Boej . Wyniki tych bada byy dla niego tak wielkim intelektualnym i duchowym wstrzsem , e porzuci swj agnostycyzm i stal si gorliwym katolikiem . Naukowcy stwierdzili rwnie, e z niewyjanionych przyczyn, materia, na ktrym widnieje obraz Matki Boej, odpycha insekty. Ponadto nie daoby si namalowa adnego obrazu na tego rodzaju tkaninie, ktrej sploty s tak rzadkie. Sposb i technika powstania obrazu Matki Boej pozostaje wic dla wspczesnej nauki niewyjanion zagadk. Do niewytumaczalnego zdarzenia, doszo przed laty podczas przeprowadzania prac renowacyjnych. Konserwatorzy zabytkw, ktrzy polerowali ram, przez nieuwag rozlali na ptno rcy kwas. "Na obrazie, w rogu, przez pewien czas wida byo plam po rozlaniu tego rodka, jednak kwas nie wyrzdzi wizerunkowi adnej krzywdy. Nastpnie plama, ktra powstaa na skutek reakcji z tym rodkiem, samoczynnie znikna". Pomimo upywu czasu wizerunek na ptnie nie wyblak. Zachowa intensywno kolorw, cho paszcz, na ktrym znajduje si wizerunek, nie by w aden sposb zagruntowany. Diagnoza badaczy jest jednoznaczna: paszcz yjcego przed wiekami Azteka nie poddaje si prawom fizyki. Twierdz oni, e wizerunek nie mg by namalowany ludzk rk.

Kto namalowa ten wizerunek? Sposb w jaki powsta obraz cigle pozostaje niewyjanion zagadk. Wielokrotne i szczegowe naukowe badania obrazu Matki Boej z Guadalupe wprowadzaj w zdumienie wiat nauki. Wrd wielu, wiatowej sawy naukowcw obraz ten bada take laureat nagrody Nobla w dziedzinie chemii prof. Richard Kuhn z Heidelbergu. Najbardziej zdumiewajcym wynikiem naukowych bada jest stwierdzenie faktu, e na obrazie postaci Matki Boej nie ma adnych ladw znanych barwnikw syntetycznych, oraz adnych pigmentw pochodzenia organicznego, mineralnego lub rolinnego. Na ptnie nie ma rwnie adnych ladw wstpnego malowania oraz innych rodkw uywanych przez malarzy. Kada farba jest zwizkiem chemicznym, ktrego czsteczki wi si z tkanin. Kiedy ich tam nie ma, nie ma te koloru, a wic i obrazu. Wizerunek na tunice jest czyst celuloz, czyli z chemicznego punktu widzenia nie istnieje. Naukowcy stwierdzili z ca pewnoci, e na ptnie nie ma ladw pdzla. Oczy Matki Boej posiadaj

nadzwyczajn gbi. Wygldaj jak oczy ywej osoby. Wielokrotne, specjalistyczne badania, pozwoliy na odkrycie w oczach Matki Boej tak zwanego zjawiska refleksu, ktre wystpuje tylko u ywych ludzi i ktrego nie mona odtworzy przy pomocy najdoskonalszej nawet techniki malarskiej. Jeszcze jeden naukowiec, Dr. Philip Callahan stwierdzi po wykonaniu zdj w podczerwieni, e obraz nie zosta wykonany rk czowieka. "[How] it is possible to explain this image and its consistency in time without colors, on a fabric that has not been treated?" - "Jak mona wyjani istnienie obrazu i jego skad bez kolorw, na nietknitej tkaninie?" Tonsmann doda: "[How] is it possible that, despite the fact there is no paint, the colors maintain their luminosity and brilliance?" -"Jak to moliwe, e pomimo faktu, e tam nie ma farby, kolory posiadaj swoj wietlisto i jasno?". Tonsmann doda rwnie: "Callahan i Smith ukazali jak obraz zmienia swe kolory powoli rwnoczenie z ktem patrzenia, fenomen znany pod sowem irydescencja, technika ktra nie moe by odtworzona ludzkimi rkami."

Gwiazdozbiory na paszczu Maryi Ksidz Xavier Eskalada od lat prowadzi badania dotyczce wizerunku "Virgen de Guadalupe". Jest on duchownym, ktry wielokrotnie spotyka si z Papieem.

To, czego dowodzi w ksidz, wydaje si potwierdza nadprzyrodzone pochodzenie wizerunku. "Na paszczu Juana Diego bez trudu mona rozpozna wiele gwiazdozbiorw. Badania naukowe prowadzone w 1981 roku wykazay, e ukad gwiazd na tunice jest identyczny z tym, jaki mia miejsce nad Meksykiem w grudniu 1531 roku. Ukad ten nie jest przedstawiony geocentrycznie, to znaczy tak jakby obserwator znajdowa si na Ziemi, lecz heliocentrycznie, czyli tak jakby obserwator znajdowa si na Socu". Doktor (fonet.)Mero Hernandez Ileskaz (astronom), otrzyma we Francji odznaczenie za badania nad wizerunkiem Matki Boej z Guadalupe. Wraz z innymi naukowcami odkry, e gwiazdy na paszczu Madonny wskazuj na dzie, w ktrym ukazaa si po raz ostatni. "Ukad gwiazd na paszczu Maryi odzwierciedla zimowy obraz nieba w dniu jej ukazania si, czyli 12 grudnia 1531 roku o godzinie 10.40 rano. Potwierdza to rwnie widoczna na paszczu pnocna cz nieba, z jasnymi gwiazdami nieba poudniowego, jeli popatrze od strony twarzy Madonny. Mona te zobaczy wschodniej czci nieba. Wszystko zaley od sposobu patrzenia, od uoenia wizerunku na paszczu, kiedy patrzymy na niego z zewntrz. Poniewa szata jest rozpostarta, nie mona zobaczy gwiazd po jej drugiej stronie.

Na gowie Maryi wida Koron, na Jej onie konstelacj Panny, a na wizerunku nienarodzonego dziecka konstelacj Lwa. Badania nad tymi motywami s niezwykle wane z estetycznego punktu widzenia.

Najwaniejszym znakiem odkrytym na paszczu jest czarny uk przypominajcy meksykaskie naczynie. Koresponduje on z ciemnym trjktem, ktry z jednej strony wskazuje na Madonn, z drugiej za na wizerunek [nauaui] spotykany w Meksykaskiej religii i w kalendarzu Aztekw. W kocu za dostrzegamy podstawowy kontrast midzy pionow figur, a poziomo uoonymi rkami." Dr Ileskaz oraz inni naukowcy zgadzaj si, e szczegowe badania wizerunku Matki Boej z Guadalupe, kadego dnia pozwalaj odkry co nowego.

Obrazy w oczach Maryi W r. 1929 Alfonso Marcue, oficjalny fotograf Bazyliki, odkry jakby odbicie jasnego obrazu brodatego mczyzny w prawym oku wizerunku Dziewicy. Pocztkowo nie wierzy wasnym oczom. "Jake to moliwe? Brodaty mczyzna w oku Matki Boej?" Jednak po wielu badaniach zdj nie ma ju wtpliwoci i decyduje si powiadomi wadze Bazyliki. Zaskoczenie byo tak wielkie, e... nakazano mu po prostu cakowite milczenie o tym odkryciu, czemu si podporzdkowa. 20 lat pniej, 29 maja 1951 r., Jose Carlos Salinas Chavez, badajc dobrej jakoci zdjcie twarzy dokonuje takiego samego odkrycia! Wyrane odbicie brodatego mczyzny w prawym oku. Widzi te odbicia w oku lewym.

Od tej chwili liczne osoby, okoo 20 fizykw i okulistw, miay okazj zbada z bliska oczy Dziewicy na Jej cudownym wizerunku, na tilmie. Pierwszym by znanym okulista dr Javier Torroella Bueno. Badania dokona 27 marca 1956 r. W sporzdzonym raporcie, pierwszym, jaki opublikowano na ten temat, udowadnia obecno potrjnego odbicia (zjawisko Purkyniego-Sansona), charakterystyczne dla kadego ywego oka ludzkiego i owiadcza, e te obrazy umieszczone s dokadnie tam, gdzie by powinny, zgodnie ze wspomnianym zjawiskiem oraz to, e znieksztacenie obrazw jest zgodne z zaamaniem rogwki. W tym samym roku okulista, dr Rafael Torrija Lavoignet, bada oczy we wszystkich szczegach oftalmoskopem. Zauwaa ksztat postaci ludzkiej ukazujcy si w rogwce oczu tam, gdzie powinna si znajdowa w zwizku ze znieksztaceniem normalnego oka ludzkiego, a zwaszcza - co niezwyke odnotowuje, e oczy wydaj mu si niezwykle ywe, gdy s badane. Wiele innych bada podjli okulici: wszyscy byli zgodni co do wynikw swych bada. Byy nawet doniesienia w kilku studiach, e optycy zidentyfikowali mae ttniczki na powiekach z Obrazu.

Mieszkajcy dzi na stae w Meksyku peruwiaski naukowiec Jos Aste Tnsmann jest doktorem informatyki. W 1979 roku pracowa dla IBM i zajmowa si obrazami mikroskopowymi. Przez 4 lata uczestniczy w pracach badawczych odkrywajc rne postaci niezidentyfikowanych osb. Obecnie prowadzi Centrum Studiw Guadalupaskich (Centro de Estudios Guadalupanos) w Meksyku. Tonsmann uy cyfrowego procesu obrbki zdj uywanego przez sondy kosmiczne i sztuczne satelity.

"Wtedy dowiedziaem si, e 60. lat wczeniej pewien fotograf odkry jaki dziwny obraz w renicach wizerunku Matki Boskiej. Dotarem rwnie do informacji, e take inny czowiek Jose Carlos Salinas przy pomocy szka powikszajcego stara si w 1951 roku potwierdzi wczeniejsze odkrycia. Ja dysponowaem zaawansowan technik komputerow dlatego niezwocznie przystpiem do zakrojonych na du skal prac."

Oko prawe i oko lewe Obraz Matki Boskiej z Guadalupe ma wymiary 145 na 105 cm. renice oczu maj ok. 7 mm. Jose Aste w swoich pracach powikszy obraz renicy oka 2500 tys. razy. "Wtedy udao mi si odnale co bardzo zaskakujcego. Odkryem posta pewnego siedzcego Indianina, ktry by najprawdopodobniej sub biskupa Zumarragi."

Kolejne prace posuway si bardzo powoli, trway miesicami. Kolejna posta, ktr odkry badacz, odzwierciedlaa posta Juana Diego.

Nastpnie natrafi na co, co przypominao gow starszego mczyzny. "Pocztkowo nie wiedziaem kogo moe przedstawia ten wizerunek. Natrafiem jednak na obraz znanego malarza Miguela Cabrera, na ktrym pojawia si bardzo podobna. Jest to twarz biskupa Zumarragi."

"Druga z gw, jak si przypuszcza, naley do modego tumacza, Juana Gonzalesa. (...)Mona te dostrzec dwch mczyzn, z ktrych jeden ma gst brod. Obydwaj patrz na Juana Diego, kiedy ten pokazuje szat."

Nastpne odkrycie Jose Aste przynioso co, co wprawio go w kompletne osupienie. Wydawao si, e jego badania nie przynosz oczekiwanego rezultatu. "Kolejnym odkryciem byo odnalezienie postaci kobiety, ktra miaa rysy murzynki. Uwaaem jednak to za mj bd. Murzynka w 1531 roku? Mylaem, e nie moga by w Meksyku.

Wtedy zgosi si historyk, ktry stwierdzi, e w testamencie biskupa Zumarragi jest wzmianka i darowa on wolno pewnemu murzyskiemu maestwu. Ostatecznie udao mi si odnale 12 postaci w lewej renicy oka Matki Boskiej. S one rnej wielkoci gdy w uwiecznionym w renicy wizerunku zachowana jest perspektywa, tak jakby wizerunek by fotografi Maryi Dziewicy, ktra przedstawia te to, co odbijao si w Jej oczach, czyli to co widziaa Matka Boska z Guadalupe dokadnie w tym momencie gdy Jej wizerunek pojawi si na paszczu Juana Diego".

Jednym z dowodw, e odnalezione w renicach postaci nie mogy powsta w aden racjonalny sposb, jest rozmiar niektrych detali, ktre si tam znajduj. "Tak mikroskopijne wizerunki postaci nie mogy zosta wykonane ludzk rk, nawet w naszych czasach byoby to trudne do wykonania. Odkryta posta Indianina ma w uchu [indiaski] kolczyk [uodacze], ktry jest cieszy ni ludzki wos".

Innymi dostrzeonymi szczegami s np. zy wzruszenia na twarzy, sznurowada sandaw siedzcego na ziemi Indianina, profil Indianina z orlim nosem, z brod i wsami przylegajcymi do policzkw itd. Wanie ta niesamowita precyzja i doskonao obrazu nawet w mikroskopijnych szczegach, wykluczaj moliwo namalowania go przez czowieka. Wszystkie naukowe badania potwierdzaj, e na caym wiecie, w adnej fotografii i w adnym obrazie nie udao si zaobserwowa podobnego zjawiska. W centrum renicy znajduj si postaci kobiety i mczyzny oraz kilku maych dzieci. Dla badacza jest to rodzaj przesania.

Oko lewe

Oko prawe Obraz rnych postaci, ktre wydaj si stanowi rodzin, wrd ktrych s dzieci i niemowl niesione przez kobiet na plecach, jak byo to w zwyczaju w XVI w. To ukazuje - wedug dr Tonsmanna powikszony obraz prawego oka, otaczajc wartoci rodzin. Widzc w tym odkryciu swoisty znak dany przez Opatrzno, kard. Posadas Ocampo, zabity przed kilku laty ogosi Matk Bo z Gwadalupe "Opiekunk dzieci majcych si narodzi". "Nie moemy zapomnie, e te mae obrazy pozostaway w ukryciu przez prawie 500 lat czekajc a technika rozwinie si do tego stopnia, by mc je odkry. Znajdujcy si w centrum wizerunek rodziny jest dla nas znakiem, jak wielkie ma ona znaczenie szczeglnie w naszych czasach, kiedy z najrniejszych powodw zostaje spychana na dalszy plan". Kiedy Jose Aste powikszy rwnie wizerunek znajdujcy si w prawej renicy okazao si, e utrwalony w niej obraz jest bardzo podobny, a rnice w ustawieniu postaci wynikaj, jak twierdzi Aste, z innego kta spojrzenia.

Po prawej stronie wida wyranie dwie twarze: prawa to twarz mczyzny, lewa to twarz kobiety. Zdaniem wszystkich naukowcw badajcych obraz Matki Boej z Guadalupe jest to jedyne na wiecie utrwalenie si podobnego odbicia. Na pytanie w jaki sposb do niego doszo nauka wci nie potrafi udzieli odpowiedzi.

Symbolika obrazu Maryi z Guadalupe

Dziewica z Guadalupe, patronka obu Ameryk, jest symboliczn Matk wszystkich Meksykan, Symbolem meksykaskiej tosamoci, historii i kultury. Obraz Dziewicy, Nuestra Seora de Guadalupe, jest czym wicej ni tylko obrazem. Portret jest rwnie lekcj historii odkd odkryto, e krj sukni Matki Boej wskazuje na geografi Meksyku i bstwa dawnego Meksyku. Wizerunek Maryi posiada cechy, ktrych znaczenie byo atwo rozpoznawalne wrd ludnoci tamtego miejsca i tamtego czasu, lecz co zaskakuje, Hiszpanie take odczytywali go na swj sposb. Symbolika ukazuje przede wszystkim cz przesania Maryi Guadalupe danej w. Juanowi Diego. Symbole zawieraj specjalne znaczenie dla tubylczej ludnoci Meksyku przez tradycjny sposb zapisu graficznego.

Symbolika obrazu: * Paszcz jest niebiesko-zielony, w kolorze zarezerwowanym jedynie dla Ometecuhti/Onecihuatl, ktrzy byli pojmowani za bosk par uwaan za stwrc i jednoczc si caego stworzenia - Niewiasta nie jest jednak Bogiem, gdy bogowie Aztekw byli przedstawiani zawsze patrzcy prosto naprzd (Maryja natomiast niesie Boga, ale Nim nie jest; pokornie spoglda z obrcon gow na nas). Paszcz jest pokryty gwiazdami, ktre odzwierciedlaj epoki tamtej cywilizacji i zwizek/relacje z Ometeotlem, bogiem wszelkiej dwoistoci. * Suknia jest koloru czerwonego; zawiera ona symboliczne "zapisy", ktre opowiadaj opowie w jzyku Nahuatl. * Czarna wstga jak Niewiasta jest przepasana znaczy, e niewiasta jest brzemienna. Przez ten fakt odczytujemy, e Chrystus ma si narodzi pord ludzi Nowego wiata, jak i dzi obecnie wrd nas. * Niewiasta obleczona w soce, a pod Jej stopami ksiyc- to wyrane odniesienie do ksigi Apokalipsy z N.T. Z kolei za dla Indian Niewiasta stojca przed socem ukazuje, e czas boga soca, Quetzalcoatla min. Maryja niesie prawdziwe wiato, wiato Boga. Ze sposobu uoenia fad Jej paszcza mona odczyta sowo: LUZ - WIATO. Podobnie Dziewica depcze ksiyc, wskazujc na wiksz godno w odniesieniu do siostry soca, Coyolxauhqui. * Maryja jest "niesiona" przez anioa: -jego skrzyda s pozostaoci po bogu czczonym przez Indian, Pierzastym Wu. -anio jako czowiek - jego uoenie wosw wskazuje, e jest osob doros, natomiast twarz jest twarz dziecka - ewangeliczne przesanie: nie odziedzicz Krlestwa Boego ci, ktrzy nie stan si jak dzieci - anio, ktry "niesie" Matk Bo jest uwaany jako symbol nowego pocztku; wskazuje rwnie na Indiask godno szlacheck, gdy to wanie azteckie osoby krlewskie byy noszone.