Rahmân ve Rahim Olan Allâh’ın Adıyla

KI EV
9 H.- 2008

HIDIR KARTAL
+380971111295

E-mail: ebuabed@yahoo.com
Mısır’daki Ezher-i erîf Üniversitesi’nin
Usûl Eddîn Külliyesi (Din Esasları
Akademisi) bu inancı gözden geçirdikten
sonra onu onaylamı ve buna binaen resmî
mührü ile mühürlemi tir.

2
 TRANSKR PS YON

Arapça telaffuzuna uygun olmasi için belirli

kelimeler Türk mla
Kılavuzu’na göre yazılmayacaktır.
Bunlar:
1- Allâh’ın sim ve Sıfatları.
2- Peygamberlerin simleri.
3- Kur’an’daki Sûrelerin isimleri.

TRANS KR PS YON ARETLER

N E

H F Š D B

V K D Z T

Y K T R S

‘ L Ž Z C

ÂA M S H !

3
1. Din ilmindeki Farz-ı ayn nedir?
Her mükellefe inanç, taharet, namaz ve oruçla ilgili
hükümlerden ihtiyaç duyuldu u kadarını ö renmesi, zekatı
üzerine farz olan kimsenin, Haccı ise hacca gücü yeten
kimsenin ö renmesi farzdır. Ayrıca kalp, el, göz ve di er
uzuvların günahlarını ö renmek de farzdır. Allâh-u Teâlâ
öyle buyurmu tur:

Ez-Zumer suresi, 9. ayet

Manası: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olmaz.

Hadis-i erîf: “Her müslümanın ilim ö renmesi farzdır.”
Bu hadis-i Beyhakî rivayet etmi tir.

2. nsanların ve cinle rin yaratılmasındaki

hikmet nedir?
Allâh’ın onları kendisine ibadet etmelerini emretmek
için yaratmı olmas ıdır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
)*+ '( & !" # $%
Ez-Zâriyât suresi, 56. ayet

Allâh-u Teâlâ insanları ve cinleri onlara ibadeti emretmek

için yaratmı tır.
Hadis-i erîf: “Allâh’ın kulları üzerindeki hakkı,
kendisine ibadet edip kendis ine hiç bir eyi ortak
ko mamalarıdır.” Bunu eyhân (Buharî ve Muslim) rivayet
etmi tir.
4
3. badet nasıl sahih (geçerli) olur?
Allâh’ın varlı ına inanıp O’nu yaratıklarından hiç bir
eye benzetmeyen kimsenin Allâh’a ibadeti sahih olur.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
120, -. / ( +
E"- ûrâ suresi, 11. ayet

Manası: ‘O (Allah) hiç bir eye benzemez’.

Rasûlullâh sallAllâh-u aleyhi ve sellem de öyle
buyurmu tur: “Rabbinin Zât’ı hakkında tefekkür olamaz.”
Bunu Ebu Kasim El-Ensârî rivayet etmi tir. Gazâlî de
öyle demi tir: “ badet ancak Mâbud’u bildikten sonra
sahih olur”.

4. Allâh Rasulleri niçin göndermi"tir?

Allâh Rasulleri, insanlara dünyevî ve dinî yararları
ö retsinler diye ve insanları Allâh’a ibadet etmeye ve
kendisine hiç bir eyi ortak ko mamaya ça ırsınlar diye
göndermi tir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
;3 789 * : 8+*!3 -4 5 *6
El-Bakarah suresi, 213. ayet

Manası: Allâhu Teâlâ Peygamberleri müjdeleyici ve

uyarıcı olarak göndermi tir.
Hadis-i erîf: “Benim ve benden önceki Peygamberlerin
söylemi oldukları en faziletli söz Lâ ilâhe illallâh’tır.”
Bunu Buharî rivayet etmi tir.

5
5. Tevhid’in manası nedir?
mam Cüneyd El-Ba dâdî’nin dedi i gibi Tevhid kadîm
olanı hâdis olanlardan ayırmaktır. Onun ‘kadîm’den
maksadı ise ba langıcı olmayan Allâh’tır. ‘Hâdis olan’ ise
yaratılmı olandır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
120, -. / ( +
E"- ûrâ suresi, 11. ayet

Manası: ‘O(Allah) hiç bir eye benzemez’.

Rasûlullâh’a öyle sorulmu tur: ‘En faziletli amel
hangisidir?’ Bunun üzerine Efendimiz: “Allâh’a ve
Rasulü’ne iman etmektir.” diye buyurmu tur. Bunu Buharî
rivayet etmi tir.

6. Allâh’ın varlı#ı hakkında bilgi ver.

Allâh mevcuttur varlı ında üphe yoktur. O bir biçimi,
mekânı ve yönü olmaks ızın mevcuttur. O yaratıklarından
hiç bir eye benzemez . Hiç bir ey de O’na benzemez.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
<= , -4 >6?
brâhîm suresi, 10. ayet

Manası: Allâh’ın varlı ında üphe yoktur.

Hadis-i erîf: “Allâh ezelde varken kendis inden ba ka
hiç bir ey yoktu.” Bunu Buharî ve ba kaları rivayet
etmi tir.

6
7. Allâh-u Teâlâ’nın "u âyetinin:
B
@ 3/ 3?@A
manası nedir?
“Bu ilmin ku atması anlamındadır.” Bunu ise mam
Sevrî, mam afii, mam Ahmed, mam Mâlik ve daha
ba kaları söylemi lerdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
I C D2>, EAFG H?)
Et-Talâk suresi, 13. ayet

Manası: Allâh her eyi ilmiyle ku atmı tır.

Hadis-i erîf: “Kendinize kolayla tırın, siz i itmeyen
hâlinizi bilmeyene dua etmiyorsunuz. Siz i iten ve halinizi
bilene dua ediyorsunuz” Bunu Buharî rivayet etmi tir. Bu,
Allâh’tan hiç bir eyin gizlenemiyece i anlamındadır.

8. Günahların en büyü#ü hangisidir?

Günahların en büyü ü küfürdür. Küfürlerden biris i de
irktir. irk’in anlamı ise Allâh’tan ba kasına ibadet
etmektir. Allâh-u Teâlâ Lukmân hakkında haber vererek
öyle buyurmu tur:
L789 '- FL79M !>3F -N -3F $ J K'
O@+NC O@ N
Lukmân suresi, 13. ayet

1
Bu ayetin zahiri (zahiri böyle hayal ettiren ayetler, zahirine göre alınmamalıdır)
nerde olursak olalım Allâh’ın bizimle beraber oldu u manasını hayal ettiriyor.
7
 Manası: Lukmân o luna ö üt vererek öyle demi tir: “
Ey o lum! Allâh’a ortak ko ma. Muhakkak ki, ortak
ko mak büyük bir zulümdür.”
Hadis-i erîf: “Peygamber Efendimiz sallallâh-u aleyh i
ve selleme, günahların en büyügü hangis idir diye
soruldu unda, cevaben: Allâh, seni yarattı ı halde ona
ortak ko mandır.” diye buyurmu tur. Bunu Buharî ve daha
ba kaları rivayet etmi lerdir.

9. badetin manası nedir?

badet, hadis hafızı Subkî’nin dedi i gibi hu unun ve
tezellülün son derecesidir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

)*C 6 &? '-'

El-Enbiyâ’ suresi, 25. ayet

Manası: Kendisinden ba ka lâh olmayan Allâh’a ibadet

ediniz.

10. Arapça dilinde $ $ $ ibadet anlamına

gelebilir mi?
Evet gelir, Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
P)H?-FL7,?Q >RF; CS?T !&'
El-Cin suresi, 20. ayet

8
 Manası: Peygamber sallallâh-u aleyhi ve sellem
Efendimize öyle demes i emrolunmu tur: “Ben ancak
Rabbime ibadet ederim ve O‘na hiç bir eyi ortak ko mam”
>RF; CS?
Bu, Allâh’a ibadet ederim anlamında gelmi tir.
Ba ka bir ayette ise:
I)H?- U C)MV6
El-Cin suresi, 18. ayet

Manası: Hiç bir eyi Allâha ortak ko arak ibadet

etmeyiniz.
Buharinin rivayet ettigi bir hadis i erifte Peygamber
efendiniz “ ” hadisinde varıd olan
kelimesi, hayırlı ameller anlamında gelmi tir.

11. arapçadaki anlamları itibariyle ibadet

anlamından ba"ka bir anlama da gelebilir mi?
Evet gelebilir, Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
PX F@AX F2C)/ @A3+FJ W!7 2CS "M
En-Nûr suresi, 63. ayet

Manası: Resûle kendi aranızda birbirinize seslendi iniz

gibi seslenmeyin.
Ayette varid olan 2C)/ seslenme mana sında gelmi"tir.

9
12. Bir Peygambere veya bir veliye gıyabında
dahi olsa, seslenmenin veya kendisinden
alı"agelmemi" bir "eyi istemenin hükmü nedir?
Bu caizdir, çünkü yalnızca bunun yapılması Allâh’tan
ba kasına ibadettir diye sayılmaz. Ayrıca ki inin yalnızca
ya Rasulellâh demesi de Allâh’a ortak ko mak de ildir.
Sabit olarak geçmektedir ki Bilal bin Hâris El-Muzenî,
efendimiz Ömer’in günlerinde meydana gelen kıtlık yılında
Peygamber sallallâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’in
kabrine gelip öyle demi tir: “Yâ Rasulallâh! Ümmetin için
ya murun inmesini iste onlar mahvoldular.” Bunu Beyhakî
ve ba kaları rivayet etmi lerdir. Bunun üzerine kendisine
kar ı ne efendimiz Ömer ne de bir ba kası kar ı çıkmı tır.
Hatta onun o amelini güzel bulmu lardır.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
@Y 7Z\W -4 7Z\W 6L ]T^ @Y Z&? [ K'@Y!&?
I +H!; IF!M-4 )^ J W!7
En-Nisâ’ suresi, 64. ayet

Manası: ayet onlar kendilerine kar ı zulümde

bulunduklarında Allâh’ın Resûlü’ne gitseler ve Allâh’tan af
dileseler bir de Allâh’ın Resûlü onlar için af dilese Allâh
onların tevbelerini kabul eder ve onlara rahmet eder.
Ayrıca sabit olarak geçmektedir ki bni Ömer, ayakla
ilgili felce benzer bir hastalı a u rayınca: “Yâ
Muhammed!” demi tir. Bunu Buharî „El-Edebu’l Mufrad”
isimli kitabında rivayet etmi tir.

10
13. sti#ase ile istiânenin anlamlarını delille rle
beyan et.
sti ase darda olundu unda yardım istemektir, istiâne ise
daha umumi ve daha kapsamlıdır.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
_V!` 7*!` F 3+ W
El-Bakarah suresi, 45. ayet

Manası: Sabır ve namaz ile yardım isteyin.

Hadis-i erif: “Güne , Kıyamet gününde insanların
kafalarına yakla acaktır. Bu arada onlar Âdem’den yardım
isteyeceklerdir.” Bunu Buharî rivayet etmi tir. Bunda da
gerçekte zararı ve faydayı Allâh’tan ba kasının
vermedi ine inanarak Allâh’tan ba kasından yardım
istemenin caiz oldu una dair delil vardır.

14. Peygamberlerle tevessül etmek hakkında

bilgi ver.
Peygamberlerle tevessül etmek icma ile caizdir.
Tevessül ise gerçekte zararı da yararı da verenin Allâh
oldu una inanarak bir Peygamberi veya bir veliyi anmak
suretiyle onun hakkı için tevessül edene ihsan edils in diye,
ki inin Allâh’tan faydalı bir eyin gelmesini veya zararlı
bir eyi gidermes ini dilemesidir. Allâh-u Teâlâ öyle
buyurmu tur:
a+W -+' \F
El-Mâideh suresi, 35. ayet

11
 Manası: Müminler, Allâh’ın Rızas ına yakla tıran
vesileyi (sebebi) arasınlar.
Hadis-i erif: “Resûlullâh, kör birisine kendisiyle
tevessül etmeyi ö retmi ve bunun üzerine o kör bunu
Resûlullâh’ın huzurunda olmadan uygulamı tır. Böylelikle
de Allâh ona görme duyusunu geri vermi tir.” Bunu
Taberânî rivayet edip sahih oldu unu bildirmi tir.

15. Velilerle tevessül etmek hakkında bilgi ver.

Velilerle tevessül etmek caizdir. Selef (bu ümmetin ilk
üç asrında ya ayanlar) ile Halef (onlardan sonrakiler)‘in
içinden hak ehlinden olup da buna muhalefet eden bir
kimse görülmemi tir.
Hadis-i erif: “Efendimiz Ömer: “Ey Allâhım! Sana
Peygamberimizin amcası ile tevessül ediyoruz.” diyerek
Abbâs ile tevessül etmi tir” Bunu Buharî rivayet etmi tir.

16. Cariye hadisinin manasını beyan et.

Bu hadis mudtaribtir2 . Bunun sahih oldu unu bildiren
varsa da, yine de bu Allâh’ın gökte oldu u anlamına
gelmez demi lerdir. mam Nevevî hadis i açıklarken öyle
demi tir:3 sözü, mekan hakkında de il an hakkında
bir sorudur. Bu demektir ki, senin Allâh’ı yüceltmek
bakımından itikadın nedir? O cariyenin: %& *+' $ demesi
()
'
2
Mudtarib hadis zayı f kısımlarından bir çe ittir. Hadis Alimi El-’iraki Elfiye
kitabında söyledi i gibi.
3
Bu hadis müte abih hadislerdendir. Müte abih ayet ve hadisleri te’vil etmeden
zahirine göre almak caiz de ildir. Arapçada bazı kelimeler birden çok manaya
gelir.
12
ise anı pek yücedir anlamındadır. O hâlde Resûlullâh’ın o
cariyeye mekan hakkında sordu una inanmak caiz de ildir,
o cariyenin Allâh’ın gökte bulundu unu kastetti ine
inanmak caiz de ildir. Ebu’l Kasim El-Ku ayrînin
“Ku ayriyyeh risalesi” kitabında imam Alî’nin öyle dedi i
geçmektedir: “Mekanları yaratan hakkında nerededir
denilmesi sözkonusu olamaz”. mam Ebu Hanife
“El-Fikhu’l Ebsat” is imli kitabında: “O mekandan önce var
iken mekan ve mahlukat diye bir ey yoktu. O ise her eyi
Yaratandır.” demi tir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
120, -. / ( +
E"- ûra suresi, 11. ayet

Manası: ‘O(Allah) hiç bir eye benzemez’.

Hadis-i erif: “Allâh ezelde var iken Kendis inden ba ka
hiç ey yoktu.” Bunu Buhârî rivayet etmi tir.

17. Allâh’a sövenin kafir oldu#una dair hükmü

delille birlikte beyan et.
Kadı yad Allâh’a sövenin, kızgın da olsa akasına da olsa
ve gönlü razı olmasa da küfre girdi ine dair icmayı
nakletmi tir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
- W; -M d -4 F? e & f g& !3/ &!'! $+ @Y bW c
k,,j @A&l') F@M7Z/ ) ; M k,-j hiY M@ 3/
Et-Tevbeh suresi, 65. ve 66. ayet
13
Manası: Yani (Ye Muhammed) "Onlara sorsan: "Biz
akala ıyorduk derler." De ki, Allaah ile, ayetleri ile ve
onun Rasuulü ile mi alay ediyordunuz. Mazeret /özür/
etmeyin, siz iman ettikten sonra kafir oldunuz."
Ve Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyh i
vesellem buyuruyorki: “Kul öyle bir söz söyliyebilir ki
onda hiçbir zarar kendine görmez bu söz sebebiyle küfre
dü er ve kafir olarak ölürse cehenneme girer ve
cehennemin dibine iner kiyamet gününde. Bunu mam
Tirmizî rivayet etmi tir.

18. Erkek ve kadınların kabirleri ziyaret

etmelerinin caiz oldu#una dair delil nedir?
Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi
vesellem buyuruyorki: “Kabirleri ziyaret edin. Muhakkak
ki bu sizlere ahireti hatırlatır.” Bunu mam Beyhakî rivayet
etmi tir.

19. slâm’a nasıl girilir?

slâm’a Kelime-i ehadet söylenerek girilir,
“Este firullâh” demekle de il. Allâh- Celle Celeluhû Nûh
hakkında buyurduki:
@A!F; 7Z\W # $6
Nûh suresi, 10. ayet

Manası: Nûh, kavminden Allâh’ın kendilerini affetmes i

için Allâh’a ve Peygamberi Nûh’a iman ederek slâm’a
girmelerini talep etmi tir.

14
20. Rasûlullâh’ı sallallâh-u aleyhi ve sellem
meth etmenin hükmünü beyan et.
Bu icma ile caizdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

m@+NC mn % 0 = !&'
El-Kalem suresi, 4. ayet

Manası: Allâh’ın Resûlü Muhammed sallallâh-u aleyh i

ve sellem yüce bir ahlâka sahiptir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

o 7` & o ;!iC
El-A’râf suresi, 157. ayet

Manası: Rasûlullâh’ı meth edip yüce sayan ve ona

yardımcı olanlar...
Hadis i erif: “Kadınların bir kısmı Peygamber sallallâh-
u âleyhi ve sellem Efendimiz’in huzurunda bulunup meth
ederek öyle demi lerdir: “Ne azim bir kom udur
Muhammed.” Bunu bn-i Mâceh rivayet etmi tir. Sabit
oldu una göre Hassân bin Sabit, Abbâs ve ba kaları
sahabîlerden onu methetmi tir. Peygamber Efendimiz ise
buna kar ı çıkmamı bilakis bunu güzel bulmu tur.

15
21. Kabir azabı hakkında bilgi ver.
Kabir azabına iman etmek farzdır. Bu ise icma ile
sabittir ve onu inkâr eden küfre dü mü olur.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
Is+9 C p)q Y+C r 7 ;!3
#afır suresi, 46. ayet

Manası: Ate , kâfirlere ö leden önce ve ak ama do ru

gösterilir. Yani bunun anlamı kafirin ruhu cehennme yakın
bir yere götürülür kendi yerini cehennemde görür.
Ve Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyh i
vesellem buyuruyorki: “Allâh’tan kabir azabından
korunmayı dileyin.” Bunu mam Buharî rivayet etmi tir.

22. Mahlukatın ilki nedir?

Mahlukatın ilki sudur. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
Rm>H D2>, / 2 3^
El-Enbiyâ’ suresi, 30. ayet

Manası: Allâh tüm canlıları sudan yaratmı tır. aynı

ekilde cansızlarda sudan yaratıldı ına dair Peygamberimiz
Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellemin Hadis-i erif
delildir.
“Her ey sudan yaratılmı tır.” Bunu mam bni Hibbân
rivayet etmi tir.

16
23. Bidat’ın çe"itleri hakkında bilgi ver ve iyi
bidatın bulundu#una dair delil nedir?
Bid’at, lu at anlamı itibarıyla geçmi te bir benzeri
görülmeden meydana getirilen her yeni eydir. Ve er’i
bakımından yeni bir ey çıkarılıp ve bu kuranda ve hadiste
bildirilmeyen eye bidat denilir. Bidat ikiye ayrılır iyi bidat
ve kötü bidat
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

tu r ;v2T\F '@Y+C 3*/ C) F Ia!+&* ;

El-Hadîd suresi, 27. ayet

Manası: Allah sâ’ya tâbi olan Müs lümanların üzerine

farz kılmadı ı halde Evlenmeyi güzel elbiseyi giymeyi ve
güzel yemeklerden mubah oldu u halde uzak
kaldıklarından dolayı Allah onları meth etmi tir.
Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem
buyuruyorki: “Kim slâm’da iyi bir ey çıkarırsa onun
sevabı vardır ve kendis inden sonra bununla amel eden
kimselerin sevabı vardır.” Bunu mam Muslim rivayet
etmi tir.
Sahabeler ve sonrakiler Din’e uyan iyi olan bir çok eyi
meydana getirmi lerdir. Bunlar ise Ümmet tarafından
kabul görmü tür. Örne in mihrapların yapılmas ı, Cuma
namazı için okunan ikinci ezan, Mushaf’ı erîf’in
noktalanmas ı ve Peygamber Efendimiz’in mevlid-i
erif’inin yapılması.
17
24. Sihir yapmak hakkında bilgi ver?
Sihir yapmak haramdır. Allâh-u Teâlâ öyle
buyurmu tur:

7w8 x !3 E 7Z/ : y +!9 !Az +W 7Z/

El-Bakarah suresi, 102. ayet

Manası: Süleyman küfre girmemi tir velâkin eytanlar

küfre girmi lerdir onlar insanlara sihri ö rettiler.
Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem
buyuruyorki: “’Helak eden yedi eyden sakının.’ Denildi
ki: ’Bunlar hangileridir? Yâ Rasulallâh!’ Peygamberimiz
Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem buyuruyorki:
“Allâh’a irk (ortak) ko mak, sihir yapmak, …” Bu hadis i
mam Muslim rivayet etmi tir.

25. Allâh’ın isminin bulundu#u kâ#ıdı hafife

alarak çöpe atanın küfre girdi#ine dair delil nedir?
Allâh’ın isminin bulundu u kâ ıdı çöpe atmak caiz
de ildir. Bunu hafife alarak yapan küfre girer.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

) ; M k ,-j hiY M@ 3/ - W; -M d -4 F?
k,,j @A&l') F@M7Z/
Et-Tevbeh suresi, 65. ve 66. ayet
18
 Manası: Peygamber sallallâh-u âleyhi ve sellem
Efendimiz öyle des in diye emrolunmu tur: “Allâh ile,
O' nun âyetleriyle ve O' nun Rasulü ile mi alay
ediyordunuz? Özür dilemeyin imanınızdan sonra küfre
girdiniz”
bn-i Abidîn öyle demi tir: “Mushafı çöpe atan kimse
küfre girer, hafife almaya kastı olmasa dahi. Çünkü onun
eylemi hafife almaya delâlet etmektedir.”

26. Nezir yapmanın hükmü nedir?

Sevaba hayra yakla maya vesile olacak eylerde
nezretmek caizdir ve onu yerine getirmek farzdır. Fakat
haram kılınmı eylerde nezretmek caiz olmaz ve onu
yerine getirmek farz de ildir. Allâh-u Teâlâ öyle
buyurmu tur:

; !3 F 6
El- nsân suresi, 7. ayet

Manası: Nezirlerini yerine getirirler...

Hadis i erif: “Kim Allâh’a itaat etmeye nezrettiyse O’na
itaat ets in ve kim Onun emrinden çıkmaya nezrettiyse
O’nun emrinden çıkmasın.” Bunu Buharî rivayet etmi tir.

19
27. Kadının sesinin avre t olmadı#ına dair
delil ne dir?
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
I6 7 !I
El-Ehzâb suresi, 32. ayet

Manası: Peygamber Efendimizin hanımları, iyi eyleri

söylemekle emrolunmu lardır.
Hadis-i erif: “Ehnâf bin Kays dedi ki: ’Hadisi Ebu
Bekir’in, Ömer’in, Osman’ın ve Ali’nin a ızlarından
duydum. Fakat onu Ai e’nin a zından duydu um gibi
duymadım.’”4 Bunu Hakim Mustedrak is imli kitabında
rivayet etmi tir.

28. Allâh’ın kelam sıfatı hakkında bilgi ver.

Allâh, bizim kelamımıza benzemeyen kelamla tekellüm
eder. Onun kelamı ne harf ne ses ne de lugattır.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
I +AM0W -4 @ /
En-Nisâ’ suresi, 164. ayet

Manası: Mûsâ Allâh'

ın ezeli ve ebedi olan kelamıni i itti.
mam Ebu Hanife Fikhu’l Ebsat adlı kitabında öyle
demi tir: “Ve O(Allah) tekellüm eder. Fakat bizim
kelamımız gibi de il. Biz aletler ve harflerle konu uruz.
Allâh-u Teâlâ ise alet ve harfler olmaksızın tekellüm eder.”
4
Yani Ai e radıyâllahu anhâ ilmi, a zına sesi farkedilmesin diye bir ey koymadan
ö retirdi.
20
29. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli:
{ W |7 0 C H!7
ne manaya gelir?
mam Mâlik öyle demi tir: “O, Kendini vasıflandırdı ı
gibi istiva (arapçadaki anlamı itibarıyla) etmi tir ve O’nun
hakkında nasıl denilemez. Nasıl denilmesi ise O’nun için
sözkonusu olamaz.”
Keyfiyet ise yaratı ın sıfatıdır. Oturmak, yerle mek, bir
mekânda ve yönde bulunmak yaratı ın s ıfatlarındandır.
Ku ayrî de öyle demi tir:“’ stiva etmi tir, yani himayes i
altına almı , hakimiyeti altına almı ve kalmas ını
sa lamı tır.’
Allâh’ın Ar ’ın üzerine oturdu una inanmak ise caiz
de ildir. Çünkü bu müsluman olmayanların inancıdır ve
Allâh’ın u kavlini yalanlamayı içerir:

J .v} -4 F7X MV6

En-Nahl suresi, 74. ayet

Manası: Allâh’ı benzetmeye kalkmayın.”

mam Ali ise öyle demi tir: “Allâh Ar ’ı kudretinin
büyüklü ünü göstermek için yaratmı tır ve onu kendisine
mekân edinmemi tir.” Bunu Ebu Mansûr El-Ba dâdî
rivayet etmi tir.

21
30. Kade r hakkında bilgi ver.
Bu Dünya’da hayır ve er, taat ve günah, iman ve küfür
olarak has ıl olan her ey Allâh’ın takdiri, dilemesi ve
ilmiyledir. Hayır, iman ve taat O’nun takdiri, sevmesi ve
rızasıyladır. er, günah ve küfüre gelince bunlar Allâh’ın
takdiriyledir. Fakat sevmesi ve rızasıyla de ildir. Allâh’ın
sıfatı olan takdiri, erle vasıflandırılamaz.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

m;)$Fo3$% D20, / !&'

El-Kamer suresi, 49. ayet

Manası: Allâh her eyi takdiriyle yaratti.

Hadis i erif: “Her ey kader iledir, hatta geri zekâlılık
ve zekilik dahi.” Bunu Muslim rivayet etmi tir.

31. Erke#in ecnebi bir kadınla tokala"masının

haram oldu#una dair delil nedir?
Hadis-i erif: “Sizlerden birisinin ba ına bir demirin
batırılması, kendisine helal olmayan kadınla
tokala masından iyidir” mealindeki hadis-i erif. Bunu
Dârakutnî rivayet etmi tir. Ayrıca Efendimiz sallAllâh-u
âleyhi ve sellem: “Elin zinası ecnebi kadını arada engel
olmadan deris ine dokunmaktır.” diye buyurmu tur. Bunu
Buharî rivayet etmi tir.

22
32. Ölünün üzerine Kuranıkerim okumak
hakkında bilgi ver.
Kuranıkerim’i ölünün üzerine okumak caizdir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

7+g 6
El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın.

Hadis-i erif: “Ölülerinizin üzerine Yâsîn okuyun.”
Bunu bni Hibbân rivayet edip sahih oldu unu bildirmi tir.
Bunun caiz ve yararlı olu u hususunda hak ehlinin
icması da vardır. mam afii öyle demi tir: “Ölünün
mezarının yanında Kurandan bir kısmını okumu olsaydılar
iyi olurdu ve Kuranın tümünu okumu olsaydılar daha iyi
olurdu”. Bunu Nevevî Riyâdussalihîn adlı kitabında
nakletmi tir.

33. Ölünün bir ba"kasının vermi" oldu#u

sadakasından yararlanmasının mümkün
oldu#una dair delil nedir?
Hadis-i erif: “Ademo lu ölürse ameli üç ey hariç kesilir
(bunlar) sadaka-i cariye, kendisinden yararlanılan ilim ve
kendisine dua eden salih evlat.” Bu demektir ki bunlar,
Müslümanın sebep oldu u eylerden olup kendisinden
yararlandı ı eylerdendir.

23
 Aynı ekilde Allâh-u Teâlâ’nın u kavli de:

En-Necm suresi, 39. ayet

Yani insan kendi yaptı ı hayırdan da yararlanır kendi

yaptı ı olmayıp kendis ine bir ba kasının yaptı ı ihsanından
da üzerine Allâh’ın lütfetmesiyle yararlanır. Buna
verilebilecek örnek cenaze namazıdır. Bu, ölünün
yapmadı ı bir ey oldu u hâlde bundan kendisi yararlanır.
Ayrıca Peygamber Efendimiz’in bir ba kasına dua etmes i
örne i de verilebilir. Bu, ba kasının yapmadı ı bir ey
oldu u hâlde o bundan yararlanır tıpkı Efendimiz’in
sallAllâh-u âleyhi ve sellem ibni Abbas’a dua ederek: “Yâ
Allâh ona hikmeti ve kitabın (Kuran’ın) te’vilini ö ret”
diye dua etti inde söyledi i sözü gibi. Bunu Buharî rivayet
etmi tir.

34. Kıyam-ı Ramadan namazını 11 rekattan

daha fazla olarak kılmanın caiz oldu#una dair
delil nedir?
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
w ZM@A 7+g 6
El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın ki kurtulabilesiniz

Hadis- erif: “Gece namazı iki er iki erdir.” Bunu
Buharî rivayet etmi tir.

24
35. Def kullanmanın caiz oldu#una dair
delil nedir?
Hadis-i erif: “Bir kadın Peygamber Efendimiz’e: ‘Ben
nezir yaptım ki, e er Allâh seni sa salim olarak geri
dönmeni sa larsa huzurunda def çalaca ım.’ demi tir.
Efendimiz de: ‘Nezrettiysen nezrini yerine getir.’ Bunu
Ebu Davud rivayet etmi tir.

36. Enbiyânın ve Resûllerin ilki kimdir?

Enbiyânın ve Resûllerin ilki Âdem’dir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

~Sd0Z•€ -4 '
Âli mran suresi, 33. ayet

Manası: Allâh Âdemi... seçmi tir.

Hadis-i erif: “Âdem ve di er Enbiyâ Kıyamet gününde
benim sanca ımın altında olacaklardır.”

37. Peygamberlerde olması gereken "eyler

nelerdir ve onlar hakkında imkânsız olanlar
nelerdir?
Peygamberlerin u sıfatlarla vasıflanmı olmaları
gereklidir: Do ruluk, eminlik, zekilik, iffet, cesaret ve fasih
(açık ve düzgün ekilde) konu mak. Onlar hakkında
peygamberlikten önce ve sonra imkânsız olanlar ise yalan,
hiyanet, rezalet, zina ve büyük günahlar ve küfürdür.
25
 Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
: 0 C 3!X 6•V /
El-En.âm suresi, 86. ayet

Manası: Allâh Peygamberleri âlemlere üstün kılmı tır.

Hadis-i erif: “Allâh her Peygamberi güzel yüzlü ve
güzel sesli olarak göndermi tir.” Bunu Tirmizî rivayet
etmi tir.

38. Allâh-u Teâlâ’nın ) @ ) @ kavlinin

manası nedir?
Bunun manası madde olma ve bir eye girme veya onda
çözünme Allâh için sözkonusu olamaz. O hâlde Allâh bir
eye girmekle vasıflanamaz. Hiç bir ey de O’ndan kopmu
de ildir Herhangi bir eyin O’na girdi i de söylenemez.
mam Cafer Es-Sadık öyle demi tir: “Kim Allâh’ın bir
eyin içerisinde bulundu unu veya kendis inin bir eyden
oldu unu veya herhangi bir eyin üzerinde bulundu unu
ileri sürerse irke dü mü olur.” Bunu Ku ayrî, Ku ayriyye
Risalesi’nde rivayet etmi tir.

39. Ezandan sonra Peygamber’e salâvât

getirmenin caiz oldu#una dair delil nedir?
Peygamber’e ezandan sonra salâvât getirmek caizdir.
Bunu haram kılanlara ise aldırı edilmez. Allâh-u Teâlâ
öyle buyurmu tur:

26
 -+C ƒ€ 3d Y‚? 8>*!3 0 C ƒ` -AhV - '
I + M EW
Ehzâb suresi, 56. ayet

Manası: Allâh, (Peygamberinin yüceltilmes ini ve

erefini artırması anlamında) ve melekleri Peygambere
salât 5 ederler. Ey iman edenler ona salavat ve selam getirin.
Hadis-i erif: “Müezzini duyarsanız onun söyledi i gib i
söyleyin ve bana salâvât getirin.” Bunu Mus lim rivayet
etmi tir. Ayrıca u hadis: “Kim beni anarsa salâvât
getirsin”. Bunu hadis hafızı Sehavî rivayet etmi tir.

40. Riddet nedir ve kaç kısma ayrılmaktadır?

Riddet müslümanlıktan küfür sebebiyle kopmaktır ve üç
kısma ayrılmaktadır: Sözlü riddet, örne in kızgınlık
hâlinde dahi olsa Allâh’a veya Peygamberlere veya slâm’a
sövmek. Fiilî riddet ise örne in Mushaf’ı çöpe atmak veya
Mushaf’a ayakla basmak. Kalbî riddet de örne in Allâh’ın
cisim veya ruh oldu una veya Ar ’ın üzerinde oturdu una
veya gökte bulundu una veya Zatıyla her yerde
bulundu una veya bir yönde bulundu una inanmak.

5
Allâh’ın Peygamber Efendimize sal at etmesi onun yüceltilmesini ve erefini
artırması anlamına gelir, salavat okuması anlamına gelmez, çünkü Allâh dua
etmekle vası fl anamaz ve bahsi geçti i gibi Allâh’ın kelamı bizim kelamımıza
benzem ez. Meleklerin ve insanların Peygamber Efendimize salat etmel eri ise
salavat getirmeleri anlamındadır ki bu duadır.
27
 Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@Y VW') F 7Z/ 7ZA a / )$

Et-Tevbeh suresi, 74. ayet

Manası: Bir takım insanlar küfür kelimesini söyleyip

müslümanlıklarından sonra küfre girmi lerdir.
Ayrıca Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
7$ ( !9 )" M
Fussilet suresi, 37. ayet

Manası: Güne e de aya da secde etmeyin.

Hadis-i erif: “Kul dikkat etmedi i öyle bir söz söyler ki
(o söz küfür sözü olur), bu sebeple, do u ile batı arasındaki
mesafeden daha uzun bir mesafeyle Cehennemin içinde
dü er”.
Bunu Buharî ve Muslim rivayet etmi lerdir.

41. Mevlid-i Nebevî erif kutlamasının caiz

oldu#una dair delil nedir?
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
w ZM@A 7+g 6
El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın ki kurtulabilesiniz.

Hadis-i erif: “Kim slâm’da iyi bir yol açarsa ona bunu
ecri vardır...” Bunu Muslim rivayet etmi tir.

28
42. Peygamber Efendimiz’in: “Dilersen
Allâh’tan dile, yardım dilersen de Allâh’tan
yardım dile”. mealindeki buyurdu#u sözde
denilmek istenen "ey nedir?
Bu demektir ki öncelik bakımından kendisinden
istenilecek ve kendisinden yardım istenilecek Allâh’tır. Bu,
Allâh’tan ba ka biris inden bir ey istenilemez veya
Allâh’tan ba ka birisinden yardım istenilemez anlamına
gelmez. Bu bn-i Hibbân’ın rivayet etti i u hadise benzer:
“... ve yeme ini takva sahibinden ba kası yemesin”. Yani
yedirilmede öncelikli olan takva sahibidir. Bu demek de il
ki günahkâr birisine yemek yedirmek haramdır. Allâh-u
Teâlâ Kuran’da kendilerinde belirli sıfatlar bulunduran
müslümanları u kavlinde methetmi tir:

I„W? I + I3+A -8*H 0 C ~ • •

El- nsân suresi, 8. ayet

Manası: Onlar yeme i miskine, yetime ve es ire seve

seve yedirirler.
Buradaki esir ile denilmek istenen gayrimümindir.
Sahih-i Buharî ve Müslim’de geçen üç ki i salih
amellerinin hürmetine (de eri için) çıkamadıkları
ma aradan kendilerini kurtarmasını Allâh’tan
dilemi lerdir. Bunun üzerine Allâh onların sıkıntılarını
gidermi tir.

29
43. Peygamber Efendimiz’in sallAllâh-u aleyhi
ve sellem kabrini ziyaret etmenin erkeklere ve
kadınlara caiz oldu#una dair delil nedir?
Peygamber sallAllâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’in
kabrini ziyaret etmek icma ile sünnettir. Bunu Kâdî yâd ve
Nevevî nakletmi lerdir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
@Y 7Z\W -4 7Z\W 6L ]T^ @Y Z&? [ K'@Y!&?
I +H!; IF!M-4 )^ J W!7
En-Nisâ’ suresi, 64. ayet

Manası: ayet onlar kendilerine kar ı zulümde bulunup

da Allâh’ın Resûlü’ne gitseler ve Allâh’tan af dileseler bir
de Allâh’ın Resûlü onlara af dilese Allâh onların
tevbelerini kabul eder ve onlara rahmet eder.
Hadis-i erif: “Kim kabrimi ziyaret ederse ona efaatim
gerekmi tir.“ Bunu Dârakutnî rivayet etmi tir. Hadis hafızı
Subkî de bunun isnadının kuvvetli oldu unu bildirmi tir.
“Ancak üç mescide yolculuk yapılır.” mealindeki hadis-i
erife gelince bu demektir ki, kim bir mescide namaz için
yolculuk yapmak istiyorsa o zaman bu üç mescide yolculuk
yapmalıdır. Çünkü bu mescidlerde namazın ecri
katlanmaktadır. Bu ise farz oldu una de il mendup
oldu una hamledilir. O hâlde bu hadis, namaz için
yolculuk yapmakla ilgilidir. Peygamber sallAllâh-u aleyhi
ve sellem Efendimiz’in kabrini ziyaret etmenin caiz
olmadı ı anlamına da gelmez.

30
44. Teberrükün (bereketlenmenin) caiz
oldu#una dair delil nedir?
Peygamber sallAllâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’le ve
eserleriyle teberrük etmek caizdir. Allâh-u Teâlâ Yûsuf
hakkında haber vererek öyle buyurmu tur:
I„` F… b >F?-^ 0 C o $b6 z >` + $F * K
Yûsuf suresi, 93. ayet

Manası: Yûsuf öyle demi tir: “Benim bu gömle imi

götürüp babamın yüzüne temas etmesini sa layın ki tekrar
görsün.”
Hadis-i erif: “Peygamber Efendimiz saçlarını taksim
edip onları insanların arasında onlarla teberrük etsinler diye
da ıtmı tır” Bunu eyhân rivayet etmi tir.

45. Ki"inin, üzerinde Kuran’ın veya benze ri

"eylerin yazılı olup haram kılınmı" tılsımların
bulunmadı#ı bir muskayı ta"ımasının caiz
oldu#una dair delil nedir?
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:
: 3† E‡a H; 2Z, d7$ J8i3&
El- srâ’ suresi, 82. ayet

Manası: Allâh, Kuran’dan ifalı olan ve müminler için

rahmet olan eyler indirmi tir.
Hadis-i erif: Abdullâh bnu Ömer öyle demi tir:
“Çocuklarımıza Kuran’dan olan ayetleri ö retirdik. Bulu
ça ına varmamı olan için de onları (ayetleri) bir kâ ıda
yazıp onu boynuna asardık.” Bunu Tirmizî rivayet etmi tir.
31
46. Allâh’ı cenazelerde zikretmek hakkında
bilgi ver.
Allâh’ı cenazelerde zikretmek hilaf olmaks ızın caizdir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

I„./ I7/K- 7/K 3d Y‚?

El-Ehzâb suresi, 41. ayet

Manası: Ey iman edenler Allâh’ı çokça zikredin.

Ayrıca Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@YF 3" ˆ C IS I + -4 7/
Âli /mrân suresi, 191. ayet

Manası: Ayakta, otururken ve yanı üzerine uzanırken

Allâh’ı zikredenler. . .
Hadis i erif: “Rasûlullâh Allâh’ı bütün hallerinde
zikrederdi.” Bunu Mus lim rivayet etmi tir.

47. Te’vil hakkında bilgi ver.

Te’vil nassa (Kur’an’da veya hadiste geçen metne),
zahiri haricinde kalan bir mana vermektir ki bunu yapmak,
zahiren Allâh’ın uzuv olan el ve yüzü oldu unu veya
Ar ’ın üzerinde oturdu unu veya bir yönde bulundu unu
veya yaratıkların sıfatlarından herhangi bir sıfatla

32
vasıflandı ını hayal ettiren ayetlerde ve hadislerde caizdir.
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@ >6 gW !7 -4 '- bM@

Âli /mrân suresi, 7. ayet

Manası: Onun (Kur’an’ın) te’vilini Allâh ve ilimde derin

bilgisi olanlardan ba kası bilmez.
bni Abbâs’a dua edildi i Hadis-i erif: “Ey Allâh'ım!
Ona hikmeti ve kitabın te’vilini ö ret.” Bunu Buharî, bnu
Mace ve hadis hafızı bn’ul Cevzî rivayet etmi lerdir.

48. manın salih amellerin kabul olması için

"art oldu#una dair delil nedir?
Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

= cz b6O † 0.&? ?m7/K … w !`

I„$& N a!3" %)
En-Nisâ’ suresi, 124. ayet

Manası: Erkek veya kadın olsun mümin olarak salih

amel yapanlar cennete girdirilecek.
Hadis-i erif: “Amellerin en faziletlis i Allâh’a ve
Resûlü’ne iman etmektir.” Bunu Buharî rivayet etmi tir.

33
49. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavlinin:
‰
-Y^ 'O= D20, ƒ/
manası nedir?
mam Buharî Allâh-u Teâlâ’nın u kavli hakkında:
-Y^ '
yani Allâh’ın hükümranlı ı hariç her ey fanidir.
mam Süfyân Sevrî de öyle demi tir:
-Y^ '
yani Allâh rızasını kazanmak gayes iyle yapılan eyler
hariç, yani salih ameller hariç.

50. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli:

‹
f ;v} @AFŠ t g ?2 ! >6 ! @ 3??
ne manadadır?
Müfessir Fahruddin Razî tefsirinde ve Ebu Hayyân
Endulûsî El-Bahrul Muhît kitabında demi lerdir ki: ‘Gökte
olanın . . .’ mealindeki lafızdan denilmek istenen
meleklerdir. O hâlde bu, Allâh gökte bulunuyor anlamına
gelmez.

6
El-Kasas suresi, 88. ayet
Manası: Allâh’ın vechi hariç her ey yok olmaya mahkûmdur.
7
Mülk suresi, 16. ayet
Manası: Gökte olanın sizin altınızdaki yeri çökertmemesinden emin mi oldunuz.
34
51. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli:
•
W !&' Œ) bF 3+3F2 !
ne manadadır?
bnu Abbâs öyle demi tir: “ Œ) bF yani kudretle...” O
hâlde buradaki ()) yed ile bizdeki uzuv denilmek
istenmemi tir. Muhakkak ki, Allâh bu tür eylerden
münezzehtir.

8
Ez-Zâriyât suresi, 47. ayet
Manası: Allâh gö ü yed’iyle (kudretiyle) yaratmı tır.
35
 ! " # $ %
# % " & ' ( ! )
" * " *+ % % " , -.
/ 0 , , 1 , -2 3 4 5 5 " , -2 3 4 5 4 *
6 ) / 0 , , 1 , 2- 3 5 5 0
7 8 9 :;) :<;9 8 = :*> :? @ *A 9
B ' ) C C C *:<;9 8 D 9 E*F GH

36