You are on page 1of 3

XII adaptacia zogierTi amfibia qviriTs sxe-

uliT daatarebs, zogi ki mas lif-


sitebis gamoCekvamde darajobs
§ 29
zogi mSobeli naSiers Tavis si-
qceviTi Seguebulobani cocxlis fasadac icavs _ cdi-
lobs, mtaceblis yuradReba Tavis
Cven mier ganxiluli Seguebulobebis garda, saxeobis gadasarCenad Tavze gadaitanos. sainteresoa,
didi mniSvneloba aqvs qceviT Seguebulobebs. rom am dros Svilebi `itrune-
zogjer cxovelebis qcevas iseTi rTuli xasiaTi aqvs, rom goniv- bian~.
rul moqmedebas emsgavseba. iqmneba STabeWdileba, TiTqos cxoveli saocaria samnemsa maxaTas qceva.
azrovnebs. Tumca cxovelTa qmedebas xSir SemTxvevebSi instinqturi
xasiaTi aqvs da Tandayolilia.
instinqti organizmis refleqsTa erTobliobaa, romelic zustad
aguebs cxovels garemosTan da is Taobidan TaobaSi gadaecema.
rogor swavloben wiwilebi kruxebis cnobas? ra aiZulebT frinve-
lebs yovelwliurad gadafrindnen Tbil qveynebSi da mere ukan dab-
rundnen?
partniorebis moZebna, budis Seneba, Sewyvileba, STamomavlobaze
zrunva, urTierToba jogSi, nadiroba, migracia da sxva _ qceviTi Se-
guebulobebia.
gazafxulze buneba ucbad axmaurdeba. ismis galobis, Cxavilis, yi-
yinis, ymuilis xmebi. am xmovani signalebiT partniorebi erTmaneTs
uxmoben.

STamomavlobaze zrunvas samnemsa maxaTas mamri budisTvis adgilis Ser-


CeviT iwyebs. am dros is Zalian agresiuli xdeba, icavs moniSnul terito-
rias, devnis konkurentebs.
amis Semdeg is akeTebs CaRrmavebas fskerze da avsebs mas wyalmcenaree-
biT. budes SardSi arsebuli webovani gamonayofiT amagrebs da masSi gvirabs
mamri mdedri
akeTebs.
es kaSkaSa, mkveTri Seferiloba mamr farSavangs mdedris misazi- mdedris misazidad mamrs mucelze wiTeli Seferiloba uCndeba da saqor-
dad sWirdeba. wino rituals atarebs _ iwyebs zigzagisebur moZraobas da nemsebiT mdedrs
1 rogor fiqrobT, ratom ara aqvs aseTi mkveTri Seferiloba mdedr exeba.„moxiblul“ mdedrs is budemde miacilebs.
farSavangs? qviriTis dayris Semdeg mdedri tovebs budes da mis adgils mamri ikavebs
xSirad mamrebs mdedrisTvis brZola uwevT. _ anayofierebs qviriTs. mamri Tavs dastrialebs budes, farflebis moZ-
mamri mTis Txebis orTabrZolis dros rqebis raobiT wylis axal-axal Wavls ganayofierebuli kvercxebisken mimarTavs,
Sejaxebis xma ramdenime kilometrze ismis. raTa STamomavlebi JangbadiT uzrunvelyos. amiTac ar kmayofildeba „mama“
STamomavlobaze zrunva sxvadasxva saxiT Tevzi. is ar scildeba gamoCekil lifsitebs da Sors wasulebs ukan, bu-
SeiZleba gamovlindes. desTan abrunebs.
zogierTi Tevzis mamri ganayofierebul 2 gamravlebis rogori intensivoba unda axasiaTebdes samnemsa maxaTas? ra-
qviriTs, zogjer lifsitebsac ki, piriT ata- tom fiqrobT ase?
rebs. warmoidgineT, rom am xnis manZilze is ar ikvebeba.
102 103
qviriTis dasayrelad gvelTevzebi baltiis zRvis auzis mdinareebidan qceviTi Seguebulobani
sargasis zRvaSi Cadian. amisTvis maT ramdenime aTasi kilometris gadalaxva gansakuTrebiT nadirobis
uwevT. sargasis zRvaSi, romelic atlantikis okeanis didi wyalmcenareebiT dros vlindeba.
dafaruli nawilia, gvelTevzebi qviriTs 200 m-is siRrmeSi yrian da iRupe- gvelkisera yanCa namd-
bian. patara STamomavlebi winaprebis adgils isev ubrundebian. am mogzau- vili myvinTavia. wyalqveS
robas isini 2-3 weliwads andomeben. curvisas is farTod Slis
3 gvelTevzebi vidre sargasis zRvisken gaemarTebodnen, sxeulSi didi ra- frTebs. misi Crdili Tev-
odenobiT cxims igroveben, zurgis mxare maT Zlier umuqdebaT da Tvalebi zebs izidavs. swrafi moZ-
udiddebaT. axseniT am cvlilebebis mizezi. raobiT daWeril Tevzs yanCa haerSi aagdebs da ise atrialebs, rom Tevzi Ta-
viT miemarTeba farTod gaRebuli niskartisken.
4 ratom atrialebs yanCa Tevzs haerSi?
zogierTi cxoveli nadirobisas jgufebad erTiandeba. es im SemTxvevaSi
xdeba, roca cxoveli msxverpls marto ver ereva. yanCas Tevzze nadirobisas
damxmare ar sWirdeba. mgeli ki marto cxenirems ver moereva. amitom mglebi
cxeniremze nadirobisas xrovebs qmnian.
jgufuri nadiroba gansakuTrebul qceviT Seguebulobebs moiTxovs, ro-
melic am jgufis wevrebis qcevas erTi miznisken mimarTavs.
mglis xrovis ramdenime wevri cxenirems daedevneba. sirbiliT daRlil
msxverpls xrovis sxva wevrebi gzas uWrian da Tavs esxmian. zogierTi yelSi
ecema, zogi _ fexebSi, zogi _ mucelSi da erTad uReben bolos am did cxo-
vels.
evropuli gvelTevzas socialuri urTierTobebi TvalnaTliv Cans lomebis ojaxSi, praidSi, sa-
migracia dac funqciebi ojaxis wevrebs Soris aris gadanawilebuli.
praids nadirobis gansakuTrebuli strategia aqvs.
cxovelTa kanonzomier, mizandasaxul gadaadgilebas gansxvavebuli saar- yvelaze rTul saqmes, nadirobas, xvadi lomebi Zu lomebs andoben, Tvi-
sebo pirobebis mqone garemoSi, migracia ewodeba. Ton ki teritoriisa da ojaxis usafrTxoebis dacva evalebaT. Zu lomi msx-
migracias cxovelebi sicivisa da gvalvisgan Tavis dasaRwevad, pirobebis verplTan miparvis xelovnebas flobs. is qaris mimarTulebis sawinaaRmde-
gasaumjobesebladac mimarTaven. magaliTad, wylisa da sakvebis ZebnaSi sava- god frTxilad uaxlovdeba msxverpls da swrafi moZraobiT saxeSi ecema.
nis balaxismWameli cxovelebi asobiT kilometrs gadian. CrdiloeTis irme- Tavze Camokidebuli mtaceblis simZimis gamo msxverpli vardeba. am dros
bi zamTarSi tundridan taigaSi miemarTebian. nadirobaSi sxva Zu lomebic erTvebian da glejen mas.
5 ratom `iTvaliswinebs~ lomi qaris mimarTulebas?
nadavlis gayofisas ojaxSi umkacresi ierarqiaa daculi. pirvelad na-
davls xvadi _ ojaxis ufrosi Seeqceva, Semdeg Zuebi, dabolos axalgazrda
wevrebi. bokverebze es kanoni ar vrceldeba.

migracia

migraciis erT-erTi forma frinvelebis sezonuri mimofrenaa. es qce-


viTi adaptacia sacxovrebeli garemos klimatis sezonuri cvlilebiTaa ga-
mowveuli. magaliTad, mercxlebi budoben Crdilo naxevarsferos zomier
sartyelSi, xolo gamosazamTreblad tropikul qveynebSi mifrinaven, sadac
maT SimSiliT sikvdili ar emuqrebaT. gazafxulze isini ukan brundebian.
104 105
lomebis ojaxSi nadirobis es Cvevebi mxolod instinqtur xasiaTs li frinvelebi kargad xedaven da Tavs esxmian budes (gamoCekvamde
ar atarebs. axalgazrda lomebi nadirobis Cvevebs zrdasruli, ga- Toliebis kvercxebi qviSis an budis feria). ivaraudeT, ra tipis
mocdili lomebisgan swavloben. bokveri, romelsac ukve SeuZlia de- eqsperimentiT mividnen mecnierebi am daskvnamde?
dis devna, dedas akvirdeba da misgan swavlobs nadirobas. aTi Tvis 3. daakvirdiT mamalsa da dedal qaTams. ra niSnebiT gamoirCeva ma-
asakSi is ukve flobs msxverplTan miparvis xelovnebas. damoukide- mali dedlisgan da risTvis sWirdeba es?
blad nadirobas isini mxolod ori wlis asakSi iwyeben. 4. Tu geqnebaT saSualeba, awarmoeT dakvirveba mercxlis budeze.
ar arsebobs qceva, romelic mTeli sicocxlis manZilze ar ganic- ramdeni kvercxi dado man budeSi? ramdeni bartyi gamoiCeka? ro-
dides cvlilebas. xoxbis axlad gamoCekili bartyebi budis Tavze, gor gamoiyurebian isini? riT kvebavs mercxali bartyebs? dReSi
haerSi gamoCenili nebismieri sagnis danaxvaze irindebian, yuCdebian, ramdenjer miaqvs maTTvis sakvebi? ramden xanSi dafrTiandnen
imalebian. wamozrdil xoxbebs SiSis grZnoba uqrebaT im sagnebze, bartyebi?
romlebsac xSirad xedaven. maT aRar aSinebT foTlebi, beRurebi. isi- igive dakvirveba SegiZliaT awarmooT SaSvze, SoSiaze, gvritze.
ni mxolod mtacebeli frinvelebis danaxvaze irindebian. 5. Tu SesaZlebloba geqnebaT, daudeT gamosaCekad qaTams batis kver-
axlad gamoCekili an axalSobili individi bunebriv pirobebSi cxi da daakvirdiT axlad gamoCekili batis WuWulis qcevas.
pirvelad dedas xedavs, mis sunsa da siTbos grZnobs. es SegrZnebebi
mkveTrad, Zlier aRibeWdeba masSi. is ar scildeba dedas, Tan dasdevs 1. dasavleT evropaSi binadari yaryatebi afrikaSi espaneTis gavliT
mas. mexsierebis am yvelaze adreul formas imprintingi uwodes. im- migrireben, xolo aRmosavleT evropaSi binadarni _ TurqeTis
printingi aRbeWdvas niSnavs. gavliT. dasavleTis yaryatebis kvercxebi gadaitanes aRmosavleT
cdebiT dadasturda, rom axlad gamoCekili wiwila dedad imas mi- evropaSi. axladgamoCekili yaryatebi afrikaSi grZeli gziT _ es-
iCnevs, visac an rasac sicocxlis pirvel dReebSi dainaxavs. garkveu- paneTis gavliT gafrindnen. ra daskvnas gaakeTebdiT?
li drois Semdeg imprintingi qreba. 2. ra upiratesoba gaaCnia Tandayolil qcevas SeZenilTan Sedare-
imprintings avstrieli mecnie- biT?
ri, nobelis premiis laureati kon- 3. saqarTevloSi mercxlebis mofrena gazafxulis mosvlasTan aso-
rad lorenci (1903-1989) swavlobda. cirdeba. ratom?
lorencs adevnebuli ixvis naSie-
rebi sicocxlis pirvel dReebSi
swored mas xedavdnen. 1. zogi meTevze gayinul tbaze xvrels akeTebs da Tevzebs kvebavs.
6 ra mniSvneloba aqvs imprintings kvebis win yinulze fexebs abakunebs. amas meTevze ramdenime dRis
axladdabadebuli cxovelebisT- ganmavlobaSi regularulad akeTebs. ratom iqceva meTevze ase?
vis? ra pirobebSi SeiZleba iyos
is saziano?

adaptaciis erT-erTi mniSvnelovani forma qceviTi Segue-


bulobebia. Tandayolili da SeZenili qcevebi saxeobis ga-
darCenas uzrunvelyofs.

1. warmoidgineT, rom gaqvT maxaTas qcevaze dakvirvebis realuri


SesaZlebloba. ra cdebs dagegmavdiT imis dasamtkiceblad, rom
mamri farflebis moZraobiT Jangba-
diT amaragebs qviriTs? warmoadgi-
neT cdis ramdenime varianti.
2. Toliebi bartyebis gamoCekvis Sem-
deg kvercxis naWuWebs budes acile- 2. dRes mTels msoflioSi qaTmis gripTan brZola Zalzed aqtual-
ben. mecnierebma eqsperimentulad uria. masTan brZolis RonisZiebebi garkveul periodebSi gansa-
daadastures: Toliebi ase imitom kuTrebulad mkacrdeba. ra periodebia es?
iqcevian, rom gatexili kvercxis na-
WuWis SigniTa TeTr fers mtacebe-
106 107

You might also like