LICENCA EKSKLUZIVE nnkupton t drejtn e prdorimit t pakufizuar n aspektin kohor dhe hapsinor t ktij softueri AS 2.0 nga: - Secili banor i Kosovs brenda dhe jasht vendit. - Banort me dy nnshtetsi, nse kan njrn nnshtetsi t Kosovs. - T gjitha institucionet e Kosovs, qeveritare dhe jo qeveritare, brenda dhe jasht vendit. - Ndrmarrjet private dhe publike t Kosovs, si dhe mediat kosovare. N Licencn ekskluzive qe blen Qeveria e Kosovs NUK PRFSHIHEN: - Banort e shteteve t tjera, qofshin n Kosov ose jasht saj. - Organizata e Kombeve t Bashkuara (OKB). - Organizatat ndrkombtare n Kosov ose jasht saj. - Asnj person fizik ose juridik q nuk sht i Kosovs.
3 Bashkkombs t nderuar,
Kur e filluam kt projekt para gjasht vjetsh, kishim shpres edhe frik njkohsisht. Shpres se edhe gjuhn shqipe do ta fusnim n mesin e gjuhve t kompjuterizuara, ndrsa frik sepse ishim t vetdijshm se do t ballafaqoheshim me shum vshtirsi, q nga vshtirsit gjuhsore me t cilat kombi yn ballafaqohet pr dekada t tra, vshtirsit financiare e deri t pengesat burokratike n institucionet tona shkencore e shtetrore. Shpresn nuk e humbm asnjher, ndrsa frikn e mposhtm me punn e zellshme dhe me prkushtimin e puntorve, t bashkpuntorve dhe t partnerve tan. Realizime t ktilla jan t rralla n historit e gjuhve, madje edhe te kombet e zhvilluara. Pr kt arsye, pa modesti e me knaqsi t madhe, para jush paraqesim doracakun, prkatsisht programin kompjuterik pr drejtshkrim AS 2.0, t realizuar nga Qendra pr Edukim dhe Prparim (QEP). Ky program sht nj pjes e projektit Gjuha shqipe dhe kompjuteri, projekt me synime edhe m t mdha. N kuptimin e plot t fjals, mendojm se ky projekt, i mbshtetur nga gjuhtart m t shquar shqiptar, shnon nj epok t re pr gjuhn shqipe, konstatim ky i bazuar n prvojat q kan pasur gjuht e kombeve t zhvilluara. Programi AS 2.0 sht i njjt me programet e gjuhve t tjera n kuadr t Microsoft Office-s dhe n pajtim me programin operativ Microsoft Windows t do versioni. Me kt program pr drejtshkrim korrigjohen mbi 1 milion fjal e trajta fjalsh, prkatsisht rreth 4 milion trajta t prsritshme. Shfrytzuesit nuk i duhet trajnim i veant pr prdorimin e ktij programi, mjaftojn pes minuta pr prvetsimin e tij. Madje, korrigjimi automatik mund t ket ndikim t madh edhe nse shfrytzuesi nuk e di q programi sht i instaluar n kompjuterin e tij. Bashkkombs t nderuar, Kur shumkush kishte hequr dor nga zgjidhja e problemit t drejtshkrimit t gjuhs shqipe, ne e morm at si prioritet q duhej zgjidhur. Me pun ekipore, me nj Ekip t mbikqyrjes s saktsis gjuhsore, me partner ndrkombtar dhe vends dhe me prkrahje morale t institucioneve tona me t larta shtetrore, ia arritm qllimit. Ndrsa tash, n saje t licencs ekskluzive q Qeveria e Kosovs ka bler nga QEP-i, do banor i Kosovs, brenda dhe jasht vendit, do t ket t drejtn e shfrytzimit falas t ktij softueri. Ndonjher n jet gjendemi para sfidave t mdha, por, prkundr vshtirsive t shumta, dashuria e madhe pr gjuhn shqipe bri q ky projekt t kurorzohet me sukses. Me prdorimin e ktij programi ju nuk do t jeni m vzhgues t rndomt t bastardimit t gjuhs amtare, por do t kontribuoni n ngritjen e nivelit t saj do dit e m shum.
Ky projekt sht nj tregim q do t vazhdoj
Lulzim Shishani,
Nismtar dhe udhheqs i projektit GJUHA SHQIPE DHE KOMPJUTERI
4
Prkrahje teknike
Nse jeni Institucion shtetror pr prkrahje teknike mund t kontaktoni Departamentin e Teknologjis Informative - MShP
Pr do paqartsi, si dhe n rastin kur nuk jeni t sigurt pr aspektin juridik ose kur dshironi t ndihmoni, ju mund t kontaktoni Qendrn pr Edukim dhe Prparim n adresat e mposhtme.
Pr shtje q kan t bjn me Qendrn pr Edukim dhe Prparim: info@gjuha-shqipe.com
www.gjuha-shqipe.com
+381 (0)38-542-119 +377 (0)44 318-282
5 Prmbajtja
AKTIVIZO OSE AKTIVIZO KONTROLLIN AUTOMATIK DREJTSHKRIMOR DHE GRAMATIKOR................. 11 SHFAQ OSE FSHIH NNVIZIMET E VALZUARA................................................................... 12 DREJTSHKRIMI DHE GRAMATIKA........................................................................................................ 12 KONSEKUENCA E FORMATIMIT........................................................................................................... 12 VENDOS PARAPLQIMET DREJTSHKRIMORE DHE GRAMATIKORE............................. 13 VENDOS PARAPLQIMET E PRGJITHSHME PR MNYRN SE SI WORD-I KONTROLLON DREJTSHKRIMIN DHE GRAMATIKN .............................................................................................................................. 13 PRJASHTO TEKSTIN GJAT KONTROLLIMIT DREJTSHKRIMOR DHE GRAMATIKOR............................... 13 KONTROLLO DREJTSHKRIMIN DHE SINTAKSN................................................................. 13 KONTROLLO AUTOMATIKISHT DREJTSHKRIMIN DHE GRAMATIKN NDRSA SHKRUAN....................... 13 KONTROLLO NJKOHSISHT DREJTSHKRIMIN DHE GRAMATIKN........................................................ 14 KONTROLLO DREJTSHKRIMIN DHE GRAMATIKN E TEKSTIT N NJ GJUH TJETR ................................................................................................................................................ 15 ZGJIDH PROBLEMET E DREJTSHKRIMIT, T GRAMATIKS DHE T VEGLAVE T TJERA T KORREKTURS............................................................................................................. 16 DREJTSHKRIMI DHE GRAMATIKA........................................................................................................ 16 KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR NUK GJETI GABIME SPECIFIKE N DOKUMENTIN TIM OSE NUK I SHNOI ATO ME NNVIZIME T VALZUARA. ...................................................................................... 16 KONTROLLUESI GRAMATIKOR NUK GJETI GABIME SPECIFIKE N DOKUMENTIN TIM OSE NUK I SHNOI ATO ME NNVIZIME T VALZUARA.................................................................................................... 17 KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR OSE AI GRAMATIKOR SHNON ME NNVIZIM TEKSTIN Q SHT I SAKT. ................................................................................................................................................ 19 KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR NUK KONTROLLOI FJALT ME SHKRONJA T MDHA. ..................... 19 KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR NUK NDRYSHOI DO PARAQITJE T FJALS S SHKRUAR GABIM. .... 20 KUR PRPIQEM T KONTROLLOJ TEKSTIN N NJ GJUH TJETR, WORD-I NUK MUND T GJEJ FJALORIN OSE VEGLAT E TJERA T KORREKTURS. ............................................................................. 20 KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR OSE SUGJEROI NJ TERM OFENDUES. .............................................. 20 NUK E DI PSE WORD-I SHNOI ME NNVIZIM TEKSTIN TIM SI T PASAKT GRAMATIKISHT. ................ 20 KUR NDRYSHOJ OPSIONET E CAKTUARA T DREJTSHKRIMIT N WORD, NDRYSHIMET NUK REFLEKTOHEN N OUTLOOK............................................................................................................... 20 IKONA E GJENDJES S KONTROLLIMIT DREJTSHKRIMOR DHE GRAMATIKOR SHT ENDE N SHIRITIN E GJENDJES, EDHE PSE E AKTIVIZOVA KONTROLLIMIN AUTOMATIK T DREJTSHKRIMIT DHE T GRAMATIKS. ..................................................................................................................................... 21 FJALORT E PRSHTATUR........................................................................................................... 21 NUK MUND T SHTOJ NJ FJAL N FJALORIN E PRSHTATUR. ............................................................ 21 JAM MSUAR T PRDOR BLLOKUN E SHNIMEVE PR T PUNUAR ME FJALORT E PRSHTATUR. ...... 21 SHTOVA FJAL N FJALORIN E PRSHTATUR, POR KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR ENDE I NNVIZON ATO..................................................................................................................................................... 21 ZBULIMI AUTOMATIK I GJUHS ................................................................................................ 21 WORD-I NUK E ZBULON SI DUHET GJUHN TIME. ................................................................................ 22 PR DREJTSHKRIMIN, SINTAKSN DHE SINONIMET.......................................................... 22 SI PUNON KONTROLLUESI DREJTSHKRIMOR, KONTROLLUESI GRAMATIKOR DHE AI I SINONIMEVE...... 22 PRSHTATJA E MNYRS N T CILN WORD-I KONTROLLON DREJTSHKRIMIN DHE SINTAKSN......... 23 KORREKTURA E TEKSTIT N NJ GJUH TJETR .................................................................................. 23 KORRIGJO AUTOMATIKISHT TEKSTIN NDRSA SHKRUAN.............................................. 23 KRIJO DHE PRDOR FJALORT E PRSHTATUR.................................................................. 24 KRIJO OSE SHTO NJ FJALOR T PRSHTATUR..................................................................................... 25 KRIJO NJ FJALOR T RI T PRSHTATUR ............................................................................................ 25 SHTO NJ FJALOR T PRSHTATUR EKZISTUES .................................................................................... 25 REDAKTO NJ FJALOR T PRSHTATUR................................................................................ 27
6 SHTO, HIQ OSE REDAKTO FJALT N NJ FJALOR T PRSHTATUR....................................................... 27 SHTO FJAL N NJ FJALOR T PRSHTATUR GJAT KONTROLLIMIT T DREJTSHKRIMIT ..................... 27 NDRYSHO GJUHN E SHOQRUAR ME NJ FJALOR T PRSHTATSHM................................................. 27 NDRYSHO FJALORIN E PRSHTATUR T PARAZGJEDHUR..................................................................... 28 PR PRDORIMIN E WORD-IT SI REDAKTOR T E-POSTS .............................................. 28 AKTIVIZO OSE AKTIVIZO OPSIONET E KORRIGJIMIT AUTOMATIK.......................... 29 ZGJIDH PROBLEMET E TEKSTIT SHUMGJUHSH.............................................................. 30 FORMATIMI ........................................................................................................................................ 30 JAM DUKE PUNUAR N NJ GJUH TJETR DHE RRESHTAT E TEKSTIT NDRPRITEN N VENDE T GABUARA. .......................................................................................................................................... 30 DOKUMENTI IM PARAQET NJ PJES T TEKSTIT SI KUTI. .................................................................... 30 FORMATET E GJUHVE........................................................................................................................ 31 NUK MUND T PRCAKTOJ CILI FORMAT I GJUHS APLIKOHET N TEKST. ........................................... 31 APLIKOVA NJ FORMAT T GJUHS N NJ FJAL, POR WORD-I NDRYSHOI FORMATIN. ............. 31 GJUHA E NDRFAQES S PRDORUESIT ................................................................................. 31 NUK MUND T GJEJ KOMANDAT PR GJUHN ME T CILN DSHIROJ T PUNOJ. ................................. 32 ASNJ NGA TASTET E SHKURTOREVE (SHORTCUTS) NUK PUNON......................................................... 32 KRIJO OSE NDRYSHO KORRIGJIMET AUTOMATIKE .......................................................... 32 SHTO NJ HYRJE N LISTN E KORRIGJIMEVE AUTOMATIKE................................................................ 32 SHTO NJ HYRJE GJAT KONTROLLIMIT T DREJTSHKRIMIT................................................................ 33 NDRYSHO PRMBAJTJEN E NJ HYRJEJE.............................................................................................. 33 RIEMRTO NJ HYRJE ......................................................................................................................... 34 PARANDALO SHKRIMIN SPECIFIK ME SHKRONJA T MDHA DHE KORRIGJIMET DREJTSHKRIMORE...... 34
7
Instruksione pr instalim
1. Pr t filluar instalimin, kliko "Start", "Run..." dhe zgjidh SETUP.EXE, i cili prgatit magjistarin pr instalim. N ekran paraqitet dritarja Welcome to the AS 2.0 Setup Wizard, q tregon se mund t fillosh instalimin. Pr t vazhduar, shtyp "Next>".
2. N dritaren License Agreement mund t lexosh Kontratn e Licencimit, e cila prmban kushtet juridike pr prdorimin e ktij softueri. Nse pajtohesh me kushtet, zgjidh "I accept the terms and the License Agreement" dhe shtyp "Next>". Nse nuk pajtohesh me kushtet, ti mund ta ndrpressh instalimin.
8
3. N kt dritare, ti mund t zgjedhsh tipin e instalimit: - "Typical" dhe "Complete" jan tipa t njjt instalimi. - Me tipin "Custom" ti mund t zgjedhsh vendin e instalimit. Ne rekomandojm q t zgjedhsh tipin e instalimit "Typical". N kt rast nuk paraqitet pamja e katrt e instalimit.
4. Nse ke zgjedhur tipin e instalimit "Custom", kjo dritare ofron q t zgjedhsh vet vendin e instalimit. Kur t prfundosh, shtyp butonin "Next >".
9
5. Pr t filluar instalimin, shtyp butonin "Install".
6. Kliko "Finish" pr t prfunduar instalimin.
10
7. Pr t filluar prdorimin e Programit kompjuterik pr drejtshkrim AS 2.0, duhet t przgjedhsh Albanian, Default dhe OK n kompjuterin tnd (Tools/Language/Set Language/Albanian). Mund t gjesh udhzime t detajuara pr prdorimin e avancuar t ktij softueri n brendi t ktij doracaku.
www.gjuha-shqipe.com
11 Instruksione pr prdorim Aktivizo ose aktivizo kontrollin automatik drejtshkrimor dhe gramatikor E tr prmbajtja n kt tem sht e aplikueshme n gjuhn shqipe. 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Bj nj ose t dyja veprimet vijuese: o Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar kontrollin automatik drejtshkrimor, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Check spelling as you type. o Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar kontrollin automatik gramatikor, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Check grammar as you type.
12
Shfaq ose fshih nnvizimet e valzuara Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Mund t shfaqsh ose t fshehsh nnvizimet e valzuara q shfaqen kur bn kontrollin automatik drejtshkrimor dhe gramatikor ose kur kontrollon automatikisht vijimsin e formatimit. Drejtshkrimi dhe gramatika 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Sigurohu q t przgjidhen kutit e zgjedhjes Check spelling as you type dhe/ose Check grammar as you type. 3. Przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Hide spelling errors in this document ose Hide grammatical errors in this document. Konsekuenca e formatimit 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Edit. 2. Przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Mark formatting inconsistencies.
13 Vendos paraplqimet drejtshkrimore dhe gramatikore Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Bj nj nga veprimet vijuese: Vendos paraplqimet e prgjithshme pr mnyrn se si Word-i kontrollon drejtshkrimin dhe gramatikn Po ashtu, mund t prdorsh tiparin e Korrigjimit automatik pr t specifikuar drejtshkrimin e paraplqyer pr nj fjal. Pr shembull, mund t specifikosh q sa her t shkruash fjaln jgasht", Korrigjimi automatik ta zvendsoj me fjaln "gjasht." Prjashto tekstin gjat kontrollimit drejtshkrimor dhe gramatikor 1. Przgjidh tekstin q nuk dshiron t kontrollosh. 2. Shnjo Language n menyn Tools dhe pastaj kliko Set Language. 3. Przgjidh kutin e zgjedhjes Do not check spelling or grammar.
Kontrollo drejtshkrimin dhe sintaksn Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Sipas parazgjedhjes, Microsoft Word-i kontrollon automatikisht drejtshkrimin dhe gramatikn, ndrsa ti shkruan, duke prdorur nnvizimet e kuqe t valzuara pr t treguar problemet e mundshme drejtshkrimore dhe nnvizimet e gjelbra t valzuara pr t treguar problemet e mundshme sintaksore. Po ashtu, mund t kontrollosh njkohsisht drejtshkrimin dhe sintaksn. Kontrollo automatikisht drejtshkrimin dhe gramatikn ndrsa shkruan 1. Sigurohu q kontrollimi automatik i drejtshkrimit dhe i gramatiks sht i aktivizuar.
14
Si? a. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. b. Przgjidh Check spelling as you type. 2. Shkruaj n dokument. 3. Kliko me t djathtin nj fjal me nnvizim t kuq t valzuar ose me nnvizim t gjelbr t valzuar dhe pastaj przgjidh komandn ose alternativn e drejtshkrimit q dshiron. Kshilla Mund t prdorsh Vetkorrigjimin pr t korrigjuar automatikisht drejtshkrimin ndrsa shkruan, pa qen i detyruar t konfirmosh secilin korrigjim. Pr shembull, nse shkruan energjitik" dhe pastaj shtyp nj hapsir ose nj shenj piksimi, Vetkorrigjimi e zvendson at automatikisht me "energjetik". Nse Word-i gjen nj fjal me shkronj t vogl, pr shembull "shqipria," q sht e listuar n fjalorin kryesor, por me shkronj t madhe ("Shqipria"), shkronja e vogl mund t nnvizohet ose t korrigjohet automatikisht ndrsa ti shkruan.
Kontrollo njkohsisht drejtshkrimin dhe gramatikn
Kjo metod sht e dobishme nse dshiron t lsh pr m von korrekturn e nj dokumenti, derisa t kesh mbaruar redaktimin e tij. Mund t kontrollosh problemet e mundshme drejtshkrimore dhe pastaj t konfirmosh secilin korrigjim.
Shnim: Sipas parazgjedhjes, Word-i i kontrollon t dyja, drejtshkrimin dhe sintaksn. Nse dshiron t kontrollosh vetm drejtshkrimin, kliko Options n
15 menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar, pastro kutin e zgjedhjes Check grammar with spelling dhe pastaj kliko OK.
1. Kliko Spelling and Grammar n shiritin e veglave Standard. 2. Kur Word-i t gjej nj problem t mundshm drejtshkrimor ose gramatikor, bji ndryshimet e tua n kutin e dialogut Spelling and Grammar.
Kshilla
Mund t korrigjosh drejtprdrejt drejtshkrimin dhe gramatikn n dokument ndrsa kutia e dialogut Spelling and Grammar sht e hapur. Shkruaje korrigjimin tnd n dokument dhe pastaj kliko Resume n kutin e dialogut Spelling and Grammar. Pr sqarim t detajuar t nnvizimit gramatikor, kliko Explain n kutin e dialogut Spelling and Grammar.
Shnim: Nse shkruan gabim nj fjal, por rezultati nuk sht gabim drejtshkrimor (pr shembull, "bariu" n vend t "bari" ose "punoj" n vend t "punoi"), kontrolluesi drejtshkrimor nuk do ta nnvizoj fjaln.
Kontrollo drejtshkrimin dhe gramatikn e tekstit n nj gjuh tjetr Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e aplikueshme pr gjuhn shqipe. Tipari i prshkruar n kt tem t ndihms sht n dispozicion vetm nse mbshtetja pr gjuhn q dshiron t prdorsh sht e aftsuar prmes Parametrave t Gjuhs t Microsoft Office-s. Si?
16 Nse punon n nj dokument disagjuhsh, Microsoft Word-i mund t zbuloj automatikisht seciln gjuh ndrsa ti shkruan. 1. Shnjo Language n menyn Tools dhe pastaj kliko Set Language. 2. Przgjidh kutin e zgjedhjes Detect language automatically. Shnime: o Pr t aktivizuar zbulimin automatik t gjuhs n dokumentin tnd, pastro kutin e zgjedhjes Detect language automatically. o Pr t aktivizuar zbulimin automatik t nj gjuhe t veant, largoje nga lista e gjuhve t aftsuara n vegln Parametrat e Gjuhs t Microsoft Office-s. Largoje gjuhn vetm nse nuk dshiron t prdorsh tiparet e veanta pr at gjuh (pr shembull formatet e dats) n Word dhe n programet e tjera t Microsoft Office-s. 2. Vendos opsionet e drejtshkrimit dhe t gramatiks pr gjuhn n t ciln dshiron t punosh. Si? a) Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. b) Vendos opsionet q dshiron. 3. Kontrollo drejtshkrimin ose gramatikn si zakonisht. Si? Sipas parazgjedhjes, Microsoft Word-i kontrollon automatikisht drejtshkrimin dhe gramatikn, ndrsa ti shkruan, duke prdorur nnvizimet e kuqe t valzuara pr t treguar problemet e mundshme drejtshkrimore dhe nnvizimet e gjelbra t valzuara pr t treguar problemet e mundshme gramatikore. Po ashtu, mund t kontrollosh njkohsisht drejtshkrimin dhe gramatikn. Zgjidh problemet e drejtshkrimit, t gramatiks dhe t veglave t tjera t korrekturs Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Drejtshkrimi dhe gramatika Kontrolluesi drejtshkrimor nuk gjeti gabime specifike n dokumentin tim ose nuk i shnoi ato me nnvizime t valzuara. Provo zgjidhjet vijuese: Aktivizo kontrolluesin drejtshkrimor automatik dhe pastaj nis t shkruash n dokument. Kontrolluesi drejtshkrimor kontrollon tekstin e ri q ti shkruan, si dhe do tekst ekzistues, dhe shnon problemet e mundshme drejtshkrimore me
17 nnvizime t kuqe t valzuara. Nse nuk sheh nnvizime t valzuara, aktivizoji ato. Sigurohu q nuk ke przgjedhur pjes t dokumentit. Nse ke przgjedhur tekst, kontrolluesi drejtshkrimor kontrollon vetm tekstin e przgjedhur. Kur kontrolluesi drejtshkrimor t pyet nse dshiron t kontrollosh pjesn e mbetur t dokumentit, kliko Yes. Prdor nj font t ndryshm nga fonti dekorativ ose ai simbolik. Nse kontrolluesi drejtshkrimor nuk kontrollon tekstin q sht i formatuar me font dekorativ ose simbolik, mund t aplikosh nj font tjetr pr nj tekst t till dhe pastaj t prsritsh kontrollimin e drejtshkrimit. Rikontrollo dokumentin. Ndoshta ke kryer nj veprim q ndaloi kontrolluesin drejtshkrimor. Pr t rikontrolluar dokumentin, kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. Kliko Check Document ose Recheck Document. Pastaj prsrit kontrollimin e drejtshkrimit. Mos apliko opsionin Do not check spelling or grammar. Kontrolluesi drejtshkrimor nuk e kontrollon tekstin q ka t aplikuar opsionin Do not check spelling or grammar. Pr ta larguar kt opsion nga teksti, przgjidhe tekstin, shnjo Language n menyn Tools dhe pastaj kliko Set Language. Pastro kutin e zgjedhjes Do not check spelling or grammar dhe pastaj kliko OK. Pastaj, prsrit kontrollimin e drejtshkrimit. Nse nuk je i sigurt q teksti ka kt format, przgjidhe tekstin dhe pastaj kliko Reveal Formatting n menyn Format pr ta kuptuar kt. Paraqit tekstin e fshehur 1 . Nse dshiron t kontrollosh tekstin e fshehur, s pari paraqit tekstin e fshehur duke klikuar Show/Hide n shiritin e veglave Standard 2 . Pastaj, nis kontrollimin e drejtshkrimit. Nse tashm e ke kontrolluar drejtshkrimin, paraqit tekstin e fshehur, przgjidhe, kliko Options n menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar dhe pastaj kliko Check Document ose Recheck Document. Pastaj, prsrit kontrollimin e drejtshkrimit. Nse tr teksti sht me shkronja t mdha, sigurohu q n skedn Spelling & Grammar t menys Tools, n komandn Options, t pastrohet kutia e zgjedhjes Ignore words in UPPERCASE (Injoro fjalt me SHKRONJA T MDHA). Kontrolluesi gramatikor nuk gjeti gabime specifike n dokumentin tim ose nuk i shnoi ato me nnvizime t valzuara. Microsoft Word-i siguron kontrollues gramatikor t gjuhs natyrore q i nnvizon problemet e mundshme duke kryer nj analiz t hollsishme t tekstit. Nse kontrolluesi gramatikor nuk i nnvizon ato fjal, kjo mund t ndodh sepse sht dizajnuar pr tu fokusuar n ato q jan m tipike ose m t shpeshta. Kjo mund t ndodh edhe kur kontrolluesi gramatikor nuk mund t prcaktoj strukturn e sakt gjuhsore t fjalive t caktuara. Prve ksaj, pr disa gjuh,
1 Teksti i fshehur: Formatimi i karaktereve q lejon shfaqjen ose fshehjen e tekstit t specifikuar. Microsoft Word-i e tregon tekstin e fshehur duke e nnvizuar me vij me pika. 2 Shiriti i veglave: Nj shirit me butona dhe me opsione q prdoret pr t zbatuar komandat. Pr t afishuar nj shirit veglash, kliko Customize n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Toolbars.
18 kontrolluesi gramatikor nuk i kontrollon zonat e dokumentit q mund t prmbajn fragmente t fjalis: kokat e faqeve, fundet e faqeve 3 , komentet 4 ose tekstet e futura brenda thonjzave. Nse kontrolluesi gramatikor nuk i nnvizon gabimet themelore n tekstin kryesor t dokumentit, provo zgjidhjet vijuese: Aktivizo kontrollimin automatik gramatikor dhe pastaj nis t shkruash n dokument. Kontrolluesi gramatikor kontrollon tekstin e ri q ti shkruan, si dhe do tekst ekzistues, dhe shnon problemet e mundshme gramatikore me nnvizimet e gjelbra t valzuara. Nse nuk sheh nnvizime t valzuara, mund ti aktivizosh ato. Kontrollo njkohsisht gramatikn. Sigurohu q kontrollimi gramatikor sht i aktivizuar. Kliko Options n menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar dhe pastaj przgjidh kutin e zgjedhjes Check grammar with spelling. Po ashtu, mund t aktivizosh kontrolluesin gramatikor gjat kontrollimit t drejtshkrimit duke przgjedhur kutin e zgjedhjes Check grammar n kutin e dialogut Spelling and Grammar. Sigurohu q nuk ke przgjedhur pjes t dokumentit. Nse ke przgjedhur tekst, kontrolluesi gramatikor kontrollon vetm tekstin e przgjedhur. Kur kontrolluesi gramatikor t pyet nse dshiron t kontrollosh pjesn e mbetur t dokumentit, kliko Yes. Aktivizo rregullat pr stilet specifike t gramatiks ose t shkrimit. Kliko Options n menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar dhe pastaj kliko Settings. N kutin Grammar and style options, przgjidh kutit e zgjedhjes pr rregullat q dshiron. Pastaj prsrit kontrollimin e gramatiks. Rikontrollo dokumentin. Ndoshta ke kryer nj veprim q dmtoi kontrolluesin gramatikor. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. Kliko Check Document ose Recheck Document. Pastaj prsrit kontrollimin e gramatiks. Mos apliko opsionin Do not check spelling or grammar. Kontrolluesi drejtshkrimor nuk e kontrollon tekstin q ka t aplikuar opsionin Do not check spelling or grammar. Pr ta larguar kt opsion nga teksti, przgjidhe tekstin, shnjo Language n menyn Tools dhe pastaj kliko Set Language. Pastro kutin e zgjedhjes Do not check spelling or grammar dhe pastaj kliko OK. Pastaj prsrit kontrollimin e drejtshkrimit. Nse nuk je i sigurt, pr t kuptuar q teksti ka kt format, przgjidhe tekstin dhe pastaj kliko Reveal Formatting n menyn Format. Paraqit tekstin e fshehur. Nse dshiron t kontrollosh tekstin e fshehur 5 , s pari paraqit tekstin e fshehur duke klikuar Show/Hide n shiritin e veglave
3 Koka dhe fundi i faqes: Koka e faqes, q mund t prbhet prej tekstit ose prej grafikve, shfaqet n krye t secils faqe n seksion. Fundi i faqes shfaqet n fund t secils faqe. Kokat dhe fundet e faqeve shpesh prmbajn numrat e faqeve, titujt e kapitujve, datat dhe emrat e autorve. 4 Komenti: nj shnim q autori ose recensuesi e shton n dokument. Microsoft Word-i e paraqet komentin n balon n margjinn e dokumentit ose n Pjesn pr shqyrtim.
19 Standard 6 . Pastaj nis kontrollimin gramatikor. Nse tashm e ke br kt, paraqit tekstin e fshehur, przgjidhe, kliko Options n menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar dhe pastaj kliko Check Document ose Recheck Document. Pastaj prsrit kontrollimin gramatikor. Nse tr teksti sht me shkronja t mdha, sigurohu q kutia e zgjedhjes Ignore words in UPPERCASE pastrohet n skedn Spelling & Grammar (menyja Tools, komanda Options). Kontrolluesi drejtshkrimor ose ai gramatikor shnon me nnvizim tekstin q sht i sakt. Provo zgjidhjet vijuese: Shto terma t specializuar ose shkrime me shkronja t mdha t prshtatura n nj fjalor t prshtatur. Kur t prdorsh kontrolluesin drejtshkrimor, ai krahason fjalt n dokumentin tnd me ato n fjalorin e vet kryesor. Fjalori kryesor prmban shumicn e fjalve t zakonshme, por mund t mos prfshij emra t prvem, terma teknik, akronime dhe kshtu me radh. Prve ksaj, disa fjal mund t shkruhen n fjalorin kryesor ndryshe nga dokumenti yt. Shtimi i fjalve t tilla ose i shkrimit me shkronja t mdha n nj fjalor t prshtatur e pengon kontrolluesin drejtshkrimor pr ti zbuluar ato. aktivizo rregullat pr stilet specifike t gramatiks ose t shkrimit. Programi pr drejtshkrim AS 2.0 siguron kontrollues gramatikor t gjuhs natyrore q i shnon me nnvizim problemet e mundshme duke kryer nj analiz t hollsishme t tekstit. Nse kontrolluesi gramatikor nuk mund t prcaktoj strukturn e sakt gjuhsore t nj fjalie ose nse has shkrim t diskutueshm me shkronja t mdha, ai mund t shnoj gabimisht me nnvizim tekstin ose t propozoj sugjerime t pasakta. Nse kontrolluesi gramatikor shnon gabimisht me nnvizim fjalt q ti nuk dshiron ti prmirsosh, mund ti prshtatsh rregullat e stileve t gramatiks dhe t shkrimit pr t qen m pak kufizuese. Parametrizo Word-in q ta kontrolloj tekstin n nj gjuh tjetr. Nse dshiron t kontrollosh tekstin n nj gjuh tjetr, duhet t instalosh veglat e drejtshkrimit dhe t gramatiks dhe pastaj t aftsosh gjuhn pr redaktim. Pastaj, Word-i mund t zbuloj automatikisht gjuhn n dokumentet e tua dhe do t prdor veglat e duhura t drejtshkrimit dhe t gramatiks. Pr t msuar m shum se pse Word-i e shnoi me nnvizim nj gabim t mundshm gramatikor, kliko Explain n kutin e dialogut Spelling and Grammar. Kontrolluesi drejtshkrimor nuk kontrolloi fjalt me shkronja t mdha. 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Pastro kutin e zgjedhjes Ignore words in UPPERCASE. 3. Pastaj prsrit kontrollimin e drejtshkrimit.
5 Teksti i fshehur: Formatimi i karaktereve q lejon shfaqjen ose fshehjen e tekstit t specifikuar. Microsoft Word-i e tregon tekstin e fshehur duke e nnvizuar me vij me pika. 6 Shiriti i veglave: Nj shirit me butona dhe opsione t cilin e prdor pr t zbatuar komandat. Pr t afishuar nj shirit t veglave, kliko Customize n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Toolbars.
20 Kontrolluesi drejtshkrimor nuk ndryshoi do paraqitje t fjals s shkruar gabim. Nse kontrollon drejtshkrimin prnjhersh, mund t klikosh butonin Change All n kutin e dialogut Spelling and Grammar pr t ndryshuar do paraqitje t fjals s shkruar gabim. Nse mbyll kutin e dialogut para se t kontrollosh tr dokumentin, kontrolluesi drejtshkrimor nuk do ti korrigjoj gabimet n pjesn e pakontrolluar. Kur prpiqem t kontrolloj tekstin n nj gjuh tjetr, Word-i nuk mund t gjej fjalorin ose veglat e tjera t korrekturs. Nse dshiron t kontrollosh tekstin n nj gjuh tjetr, duhet t instalosh veglat e drejtshkrimit dhe t gramatiks pr at gjuh dhe t sigurohesh q ajo gjuh aftsohet pr redaktim. Pastaj, Microsoft Word-i do ta zbuloj automatikisht gjuhn n dokumentet e tua dhe do t prdor veglat e duhura t drejtshkrimit dhe t gramatiks. Kontrolluesi drejtshkrimor ose sugjeroi nj term ofendues. Kur kontrolluesi drejtshkrimor has nj fjal q nuk e njeh, ai prcakton cilat fjal n fjalorin e vet shkruhen n mnyr t ngjashme dhe paraqet nj list t atyre fjalve me prputhjen m t prafrt t theksuar. Prmbajtja e lists prcaktohet vetm nga drejtshkrimi, kshtu q do shembull i termave q duket i paprshtatshm n kontekst sht plotsisht i rastsishm. Thesari siguron nj list sinonimesh pr tekstin q krkon dhe thekson sinonimin q sht m i afrt me at q ke shkruar. Sa i prket kontrolluesit drejtshkrimor, do shembull i paprshtatshm i termave sht i rastsishm. Nuk e di pse Word-i shnoi me nnvizim tekstin tim si t pasakt gramatikisht. Pr t msuar m shum pr rregulln gramatikore q prdori Micorsoft Word-i pr t shnuar me nnvizim tekstin tnd, kliko Explain n kutin e dialogut Spelling and Grammar. Nse dshiron t ndryshosh rregullat q prdor Word-i pr kontrollimin gramatikor, kliko Options n menyn Tools, kliko skedn Spelling & Grammar dhe pastaj kliko Settings. Pastaj przgjidh opsionet e gramatiks dhe t stilit q dshiron. Kur ndryshoj opsionet e caktuara t drejtshkrimit n Word, ndryshimet nuk reflektohen n Outlook. Disa opsione t drejtshkrimit ndahen vetm midis Microsoft Word-it dhe Microsoft Outlook-ut kur t prdorsh Word-in si redaktor t e-posts. Nse ke aktivizuar Word-in si redaktor t e-posts, mund t ndryshosh parametrat vijues n Word pa ndryshuar parametrin n Outlook: Always suggest corrections Sugjero gjithmon korrigjime Ignore words in UPPERCASE Injoro fjalt me SHKRONJA T MDHA Ignore words with numbers Injoro fjalt me numra
21 Ikona e gjendjes s kontrollimit drejtshkrimor dhe gramatikor sht ende n shiritin e gjendjes, edhe pse e aktivizova kontrollimin automatik t drejtshkrimit dhe t gramatiks. Kur t aktivizosh opsionet e kontrolluesit drejtshkrimor dhe t atij gramatikor, kontrolluesi gramatikor vazhdon t ekzekutoj n mnyr q t njoh shenjat inteligjente. 7
Nse dshiron q kontrolluesi drejtshkrimor dhe ai gramatikor t aktivizohen plotsisht, duhet t aktivizosh po ashtu shenjat inteligjente. 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Smart Tags. 2. Pastro kutin e zgjedhjes Label text with smart tags. Fjalort e prshtatur Nuk mund t shtoj nj fjal n fjalorin e prshtatur. Sigurohu q fjala prmban 64 karaktere ose m pak dhe q nuk prmban hapsira. Sigurohu q numri i fjalve n fjalorin e prshtatur nuk sht m i madh se 5000 dhe q madhsia e skedarit t tij nuk i tejkalon 64 kilobajt (KB). Fjalort e prshtatur jan skedar t tekstit ANSI 8 , kshtu q nuk mund t shtosh karaktere q nuk prputhen me at standard t enkodimit. Jam msuar t prdor Bllokun e shnimeve pr t punuar me fjalort e prshtatur. Microsoft Word-i ka thjeshtsuar metodat e veta pr t punuar me fjalort e prshtatur, kshtu q nuk t nevojitet m prdorimi i redaktorit t ndar t tekstit pr t punuar me prmbajtjen e fjalorit tnd t prshtatur. Blloku i shnimeve nuk sht m vegl e rekomanduar. Shtova fjal n fjalorin e prshtatur, por kontrolluesi drejtshkrimor ende i nnvizon ato. Para se t mund t prdorsh nj fjalor t prshtatur pr t kontrolluar drejtshkrimin, duhet ta aktivizosh at duke przgjedhur kutin e zgjedhjes pran emrit t vet n kutin e dialogut Custom Dictionaries. Prve ksaj, nse shton nj fjal n fjalorin e prshtatur gjat ekzekutimit t nj programi tjetr, shtimi nuk shfaqet derisa t rinissh Microsoft Word-in. Zbulimi automatik i gjuhs
7 Shenjat inteligjente: T dhnat njihen dhe etiketohen si tip i veant. Pr shembull, emri i nj personi ose emri i marrsit t nj mesazhi t fundit t e-posts s Microsoft Outlook-ut sht tip i t dhnave q mund t njihen dhe t etiketohen me nj shenj inteligjente. 8 Grupi i karaktereve ANSI: Nj grup 8-bitsh i karaktereve, i prdorur nga Microsoft Windows-i, q t lejon t prfaqsosh deri n 256 karaktere (0 deri n 255) duke prdorur tastiern tnde. Grupi i karaktereve ASCII sht nngrup i grupit ANSI.
22 Word-i nuk e zbulon si duhet gjuhn time. Sigurohu q ke aftsuar gjuhn pr redaktim duke prdorur parametrat e duhur t gjuhs Tools/Language/Set Language/Albanian. Shkruaj t paktn nj fjali q prmban pes ose m shum fjal t asaj gjuhe. Sa m shum q t shkruash, aq m e madhe sht saktsia e zbulimit. Teksti mund t prmbaj nj przierje gjuhsh. Pr t prcaktuar gjuhn e vet, Microsoft Word-i e vlerson tekstin fjali pr fjali. Nse nj fjali prmban fjal nga m shum se nj gjuh ose shum terma shkencor apo terma t tjer special, Word-i mund t aplikoj gjuhn e parazgjedhur pr dokumentin ose mund t aplikoj gjuhn e fjalis paraprake. Nse nj fjal ka nnvizim t valzuar sepse sht n nj gjuh tjetr, mund t aplikosh gjuhn e duhur. Kliko me t djathtin fjaln, shnjo Language n menyn e shkurtoreve 9 dhe pastaj kliko gjuhn q dshiron. Gjuha q zbuloi Word-i mund t jet vetm pak e ndryshme nga nj gjuh tjetr, pr shembull norvegjishtja nga danishtja ose spanjishtja nga portugalishtja. Kur gjuht kan pak ndryshime n drejtshkrim, Word-i mund t mos jet n gjendje t identifikoj gjuhn e duhur, veanrisht nse ka vetm pak fjal n fjali. Nse ke dy gjuh t ngjashme t aftsuara pr redaktim dhe shkruan vetm n njrn prej ktyre gjuhve, prpiqu t paaftsosh gjuhn q nuk prdor. Nse asnj prej sugjerimeve t mparshme nuk rezulton n zbulimin e gjuhs s duhur, mund t aplikosh me dor formatin e gjuhs n Tools, nnmenyja Language, komanda Set Language. Sigurohu q ke aftsuar gjuhn pr redaktim t prkrahur nga parametrat e Microsoft Office-s. Pr drejtshkrimin, sintaksn dhe sinonimet Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Mund t kontrollosh automatikisht drejtshkrimin dhe gramatikn ndrsa shkruan ose prnjhersh. Po ashtu, mund t prdorsh Synonyms pr t verifikuar sinonimet. Si punon kontrolluesi drejtshkrimor, kontrolluesi gramatikor dhe ai i sinonimeve Kur kontrolluesi drejtshkrimor has nj fjal q nuk e njeh, ai prcakton cilat fjal n fjalorin e vet shkruhen n mnyr t ngjashme dhe paraqet nj list t atyre fjalve me prputhjen m t prafrt t theksuar. Prmbajtja e lists prcaktohet vetm nga drejtshkrimi, kshtu q do shembull i termave q duken t paprshtatshme n kontekst sht plotsisht i rastsishm. Synonyms siguron nj list sinonimesh pr tekstin q krkon. Sa i prket kontrolluesit drejtshkrimor, do shembull i termave t paprshtatshm sht i rastsishm. Kontrolluesi sintaksor sht kontrollues i gjuhs natyrore q shnon me nnvizim t gjelbr problemet e mundshme duke kryer nj analiz t hollsishme t tekstit.
9 Menyja e shkurtoreve: Nj meny q shfaq nj list komandash t rndsishme pr nj artikull t veant. Pr t afishuar nj meny shkurtoresh, kliko me t djathtin nj artikull ose shtyp tastet SHIFT+F10.
23 Kontrolluesi gramatikor mund t mos i krkoj t gjith tipat e problemeve; ai sht i dizajnuar pr tu fokusuar n ato q jan m tipike dhe m t shpeshta. Prshtatja e mnyrs n t ciln Word-i kontrollon drejtshkrimin dhe sintaksn Pr t rregulluar detajisht mnyrn n t ciln Microsoft Word-i bn korrekturn e dokumentit tnd, mund t bsh nj nga veprimet vijuese: Vendos paraplqimet, si jan kaprcimi i kontrollimit t drejtshkrimit dhe t gramatiks ose zgjedhja e drejtshkrimit t paraplqyer pr nj fjal. Przgjidh rregullat e gramatiks dhe t stilit t prdorura gjat kontrollimit t sintakss. Shfaq ose fshih nnvizimet e valzuara t prdorura pr t shnuar problemet e mundshme drejtshkrimore dhe sintaksore. Prdor fjalort e prshtatur pr t penguar kontrolluesin drejtshkrimor q t vr n pyetje fjalt specifike, si jan termat teknik, akronimet ose termat e tjer t specializuar, q mund t mos jen t prfshir n fjalorin kryesor. Word-i i ndan fjalort e prshtatur me programet e tjera t Microsoft Office-s. Korrektura e tekstit n nj gjuh tjetr Mund ta bsh korrekturn e tekstit n gjuh t ndryshme - pr shembull, t kontrollosh drejtshkrimin ose t krkosh fjalt n Synonim duke pasur parasysh q softueri t instalohet pr gjuhn q dshiron t kontrollosh. Softuer pr korrektur n disa gjuh mund t instalohen me versionin e gjuhs t Microsoft Word-it. Prve ksaj, kur t krijosh ose t shtosh nj fjalor t prshtatur, mund ta shoqrosh me nj gjuh t veant, kshtu q Word-i e prdor vetm kur kontrollon nj tekst n at gjuh. Pastaj, t gjith fjalort grupohen sipas gjuhs n kutin e dialogut Fjalort e prshtatur. Korrigjo automatikisht tekstin ndrsa shkruan 1. Aktivizo ose aktivizo opsionet e Korrigjimit automatik q dshiron. Si? a) N menyn Tools, kliko AutoCorrect Options. b) Pr t przgjedhur opsionet, bj nj ose m shum nga veprimet vijuese: Pr t shfaqur ose pr t fshehur butonat AutoCorrect Options, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Show AutoCorrect Options buttons. Pr t vendosur opsionet e shkrimit me shkronja t mdha, przgjidh ose pastro pes kutit e ardhshme t zgjedhjes n kutin e dialogut. Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar hyrjet e Korrigjimit automatik, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Replace test as you type. Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar korrigjimet e kontrolluesit drejtshkrimor, przgjidh kutin e zgjedhjes Replace test as you type dhe pastaj przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Automatically use suggestions from the spelling checker.
24
Shnim: Pr t przgjedhur kutin e zgjedhjes Automatically use suggestions from the spelling checker, s pari duhet t kontrollosh automatikisht drejtshkrimin. Kliko Options n menyn Tools dhe przgjidh kutin e zgjedhjes Check spelling as you type n skedn Spelling & Grammar. Kshill Mund t zhbsh nj korrigjim, t aktivizosh ose t aktivizosh AutoCorrect Options duke klikuar nj opsion n butonin AutoCorrect Options. Kur shnjuesi i miut pushon pran tekstit q korrigjohet automatikisht, butoni shfaqet si kuti e vogl e kaltr, ndrsa, kur e shnjon, ndryshon n ikon t butonit. 2. Shkruaj tekstin q dshiron t korrigjosh, t pasuar nga nj hapsir ose nga nj shenj tjetr piksimi. Krijo dhe prdor fjalort e prshtatur Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Pr t penguar q Microsoft Word-i t shnoj me nnvizim drejtshkrimin e fjalve q nuk jan n fjalorin kryesor, mund t prdorsh nj fjalor t prshtatur 10 . Word-i i ndan fjalort e prshtatur me programet e tjera t Microsoft-it, si sht Microsoft Outlook-u.
10 Fjalori i prshtatur: Nj list fjalsh jo t fjalorit standard, pr t cilin nj shfrytzues kompjuteri dshiron q t pranohet si i sakt nga kontrolluesi drejtshkrimor.
25 Krijo ose shto nj fjalor t prshtatur Krijo nj fjalor t ri t prshtatur 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Kliko Custom Dictionaries. 3. Kliko New. 4. N kutin File name, shkruaj nj emr pr fjalorin e prshtatur. 5. Kliko Save. 6. N kutin Dictionary list, przgjidh fjalorin e ri t prshtatur. 7. Aktivizo fjalorin e prshtatur. Si? 1. N kutin e dialogut Custom Dictionaries (Fjalort e prshtatur), sigurohu q kutia e zgjedhjes pran emrit t fjalorit t przgjidhet. 2. N skedn Spelling & Grammar, pastro kutin e zgjedhjes Suggest from main dictionary only.
Shto nj fjalor t prshtatur ekzistues Kutia e dialogut Custom Dictionaries liston fjalort e prshtatur n dispozicion, t cilt mund ti prdor Word-i pr t kontrolluar drejtshkrimin. Nse fjalori q dshiron t prdorsh sht i instaluar n kompjuterin tnd, por nuk sht i listuar n kutin Lista e fjalorit, mund ta shtosh at. Nse t duhet ndihm pr instalimin e fjalorit t pals s tret, shih udhzimet pr instalimin e atij fjalori. 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Kliko Custom Dictionaries. 3. Nse fjalori i prshtatur q dshiron nuk sht n kutin Custom Dictionaries, kliko Add. 4. Gjej vendndodhjen e dosjes q prmban fjalorin e prshtatur q dshiron dhe kliko dy her skedarin e fjalorit. 5. Nse dshiron ta bsh kt fjalor t parazgjedhur (Default), kliko emrin e fjalorit dhe pastaj kliko Change Default. 6. Aktivizo fjalorin e prshtatur.
26 Si? 1. N kutin e dialogut Custom Dictionaries, sigurohu q kutia e zgjedhjes pran emrit t fjalorit przgjidhet. 2. N skedn Spelling & Grammar, pastro kutin e zgjedhjes Suggest from main dictionary only.
27 Redakto nj fjalor t prshtatur Shto, hiq ose redakto fjalt n nj fjalor t prshtatur 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Kliko Custom Dictionaries. 3. Przgjidh fjalorin q dshiron t redaktosh. Sigurohu q nuk e pastron kutin e tij t zgjedhjes. 4. Kliko Modify. 5. Bj nj nga veprimet vijuese: o Pr t shtuar nj fjal, shkruaje at n kutin Word dhe pastaj kliko Add. o Pr t hequr nj fjal, przgjidhe at n kutin Dictionary dhe pastaj kliko Remove. o Pr t redaktuar nj fjal, hiqe at dhe pastaj shtoje me drejtshkrimin q dshiron. Shto fjal n nj fjalor t prshtatur gjat kontrollimit t drejtshkrimit 1. Kliko Spelling and Grammar n shiritin e veglave Standard 11 . 2. N kutin Not in Dictionary, sigurohu q sheh fjaln q dshiron t shtosh n nj fjalor t prshtatur. 3. Pr t przgjedhur fjalorin e prshtatur n t cilin dshiron t shtosh fjal, kliko Options dhe pastaj kliko Custom Dictionaries. Przgjidh kutin e zgjedhjes pran nj fjalori n kutin Dictionary list dhe pastaj kliko OK dy her. 4. Kliko Add to Dictionary. Shnim: Nse nuk e sheh fjalorin tnd t prshtatur n list, duhet t przgjedhsh kutin e zgjedhjes pran fjalorit pr ta aktivizuar. Kshill Nse prdor kontrollimin automatik t drejtshkrimit, ja edhe nj mnyr m e shpejt pr t shtuar nj fjal n fjalorin e prshtatur t przgjedhur: Kliko me t djathtin nj fjal me nnvizim t kuq t valzuar dhe pastaj kliko Add to Dictionary n menyn e shkurtoreve. Ndrysho gjuhn e shoqruar me nj fjalor t prshtatshm Sipas parazgjedhjes, kur t krijosh nj fjalor t ri t prshtatur, Word-i e vendos fjalorin n All languages (t gjitha gjuht), q do t thot se fjalori prdoret kur t kontrollosh drejtshkrimin e tekstit n do gjuh. Megjithat, mund t shoqrosh nj fjalor t prshtatur me nj gjuh t veant, kshtu q Word-i e prdor fjalorin vetm kur t kontrollosh drejtshkrimin e tekstit n nj gjuh t veant. 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Kliko Custom Dictionaries. 3. N kutin Dictionary list, kliko fjalorin q dshiron. 4. Kliko Modify.
11 Shiriti i veglave: Nj shirit me butona dhe me opsione t cilin e prdor pr t zbatuar komandat. Pr t shfaqur nj shirit veglash, kliko Customize n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Toolbars.
28 5. N kutin Language, kliko gjuhn q dshiron pr fjalorin. Ndrysho fjalorin e prshtatur t parazgjedhur Mund t ndryshosh fjalorin e prshtatur q prdor Word-i sipas parazgjedhjes pr t kontrolluar drejtshkrimin qoft pr t gjitha gjuht, qoft pr nj gjuh t veant. Shnim: Secili grupim i gjuhve t fjalorit, prfshir All languages, ka nj fjalor t prshtatur t parazgjedhur. 1. Kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. 2. Kliko Custom Dictionaries. 3. N kutin Dictionary list, przgjidh fjalorin q dshiron. o Pr t ndryshuar fjalorin e parazgjedhur pr t gjitha gjuht, kliko emrin e fjalorit. Nse lista prfshin fjalor pr m shum se nj gjuh, kliko emrin e fjalorit nn All languages. o Pr t ndryshuar fjalorin e parazgjedhur pr nj gjuh t veant, kliko emrin e fjalorit nn titullin e gjuhs. 4. Kliko Change Default. Kur t kontrollosh drejtshkrimin hern tjetr, Word-i do t prdor fjalorin e prshtatur t parazgjedhur q przgjodhe. Pr prdorimin e Word-it si redaktor t e-posts Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e zbatueshme pr gjuhn shqipe. Kur t prdorsh Microsoft Word-in si redaktorin e parazgjedhur t e-posts, mund t shfrytzosh tiparet si jan: Vetkorrigjimi - Ndrsa shkruan, korrigjo automatikisht gabimet e zakonshme gjat shkrimit, si jan shkronjat e anasjella dhe shkronjat tepric ose ato q mungojn. Kontrollimi automatik i drejtshkrimit dhe i gramatiks - Ndrsa punon, kontrollo drejtshkrimin dhe gramatikn. Fjalt e shkruara gabim dhe ato t prdorura gabim nnvizohen dhe shfaqen alternativat, duke eliminuar nevojn pr t kontrolluar drejtshkrimin dhe gramatikn para se t drgosh nj mesazh. Kokrrat dhe numrtimi automatik - Shto kokrra dhe numrtim pr t dalluar pikat e rndsishme. Prdor nj imazh ose ndonj grafik tjetr, si kokrr, ose krijo nj list hierarkike q ka artikuj t numrtuar. Tabelat - Prdor tabela pr t organizuar informacionet e tua. Kur t prdorsh Word-in si redaktor t e-posts, formati i parazgjedhur i mesazhit sht HTML, i cili e ruan formatimin e tabels, madje edhe pr marrsit t cilt nuk prdorin Word-in. Konvertimi i emrave t e-posts dhe t adresave t internetit - Konverto automatikisht emrat e e-posts dhe adresat e internetit n Hiperlidhje. Madje, formatimi inteligjent i hiperlidhjes mund t konvertoj hiperlidhjet, URL-t e t cilave prmbajn hapsira. Temat - Prdor temat e Word-it pr t siguruar konsekuenc pamore dhe pr ti br mesazhet e tua t theksuara.
29 Vetformatimi - Formato automatikisht mesazhin tnd ndrsa shkruan dhe shto formatimin n mesazhet me tekst t thjesht q merr. Nnshkrimet - Krijo nnshkrime t prshtatura pr tipa t ndryshm publiku. Pr shembull, prdor emrin tnd n mesazhet pr shokt dhe familjen ose emrin e plot dhe adresn e e-posts n mesazhet pr kontaktet e puns. Po ashtu, mund t prdorsh nj nnshkrim pr t shtuar tekstin boilerplate q sqaron mnyrn se si dshiron q t tjert tu prgjigjen mesazheve t tua. Mund t specifikosh q t prdorsh nj nnshkrim pr mesazhe t reja dhe nj tjetr pr mesazhet n t cilat prgjigjesh dhe n ato q i pason. Prve ksaj, mund t vendossh disa opsione formatimi n Microsoft Outlook. Pr shembull, mund t krijosh dhe t vendossh nj nnshkrim t parazgjedhur ose artikuj shkrimi nga Outlook-u. Kur punon me nj mesazh t Word-it, t dy, nnshkrimi dhe artikujt e shkrimit, jan n dispozicion. Po ashtu, mund t specifikosh fontet pr mesazhe t reja, pr mesazhe n t cilat prgjigjesh dhe pr mesazhe q pason. Nse i ndryshon kto opsione nga Word-i, ato ndryshojn parametrat ekuivalent n Outlook dhe e kundrta. Edhe nse zgjedh t aktivizosh Word-in si redaktor t e-posts, mund ta prdorsh at vetm pr t paraqitur mesazhet q merr, gj q mund t ruaj formatimin q prndryshe mund t humb. Aktivizo ose aktivizo opsionet e korrigjimit automatik 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. 2. Pr t przgjedhur opsionet, bj nj ose m shum nga veprimet vijuese: o Pr t shfaqur ose pr t fshehur butonat AutoCorrect Options, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Show AutoCorrect Options buttons. o Pr t vendosur opsionet e shkrimit me shkronja t mdha, przgjidh ose pastro kutin Ignore words in UPPERCASE. o Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar hyrjet e Korrigjimit automatik, przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Replace text as you type. o Pr t aktivizuar ose pr t aktivizuar korrigjimet e kontrolluesit drejtshkrimor, przgjidh kutin e zgjedhjes Replace text as you type dhe pastaj przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Automatically use suggestions from the spelling checker. Shnim: Pr t przgjedhur kutin e zgjedhjes Automatically use suggestions from the spelling checker, duhet t aktivizosh s pari kontrollimin automatik t drejtshkrimit. Kliko Options n menyn Tools dhe przgjidh kutin e zgjedhjes Check spelling as you type n skedn Spelling & Grammar. Kshill Mund t zhbsh nj korrigjim, t aktivizosh ose t aktivizosh Vetkorrigjimin duke klikuar nj opsion n butonin AutoCorrect Options. Kur shnjuesi i miut pushon pran tekstit q korrigjohet automatikisht, butoni shfaqet si kuti e vogl e kaltr, ndrsa, kur e shnjon, ndryshon n ikon t butonit.
30
Zgjidh problemet e tekstit shumgjuhsh Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet n dispozicion pr gjuhn shqipe. Formatimi Jam duke punuar n nj gjuh tjetr dhe rreshtat e tekstit ndrpriten n vende t gabuara. Prpiqu t prdorsh shkrimin automatik t fjalve me viza. Shnjo Language n menyn Tools, kliko Hyphenation dhe vendos opsionet q dshiron. Sigurohu q gjuht q prdor jan t aftsuara pr redaktim. Microsoft Word-i mund t zbuloj automatikisht gjuhn e tekstit n dokumentin tnd kur t aftsosh gjuht pr redaktim. Kur Word-i zbulon nj gjuh, mund t prdor konvencionet q jan t veanta pr tekstin n at gjuh. Pr shembull, gjuht e Azis Lindore kan konvencione pr ndrprerjen e fjalve dhe t rreshtave, t cilat jan t ndryshme nga ato q prdoren n gjuht evropiane. Sigurohu q formati i parazgjedhur i gjuhs prputhet me gjuhn e aftsuar pr redaktim. Nse ndryshon formatin e parazgjedhur t gjuhs pr tekstin n nj dokument n gjuhn q nuk sht e aftsuar pr redaktim, Word-i nuk mund ta zbuloj gjuhn dhe prandaj nuk mund ti shkruaj si duhet fjalt me viza. Sigurohu q gjuha e parazgjedhur pr stilin Normal 12 sht e sakt. Nse ndryshon gjuhn e parazgjedhur pr stilin Normal, shablloni Normal 13
prditsohet pr ta aplikuar at format t gjuhs n tekst n dokumentet e reja n stilin Normal ose n do stil tjetr t bazuar n stilin Normal. Teksti q shton n dokumentet ekzistuese duke prdorur stilet e prditsuara, po ashtu, dmtohet. Kontrollo parametrin e thyerjes s fjals pr tekstin n latinisht. Nse dokumenti yt prmban tekst dhe n gjuht evropiane, dhe n gjuht e Azis Lindore, mund t prdorsh parametrat e ndryshm t thyerjes s fjals pr tekstin n gjuht evropiane dhe n gjuht e Azis Lindore. Kliko Paragraph n menyn Format dhe pastaj kliko skedn Asian Typography. Przgjidh ose pastro kutin e zgjedhjes Allow Latin text to wrap in the middle of a word. Dokumenti im paraqet nj pjes t tekstit si kuti. Redaktimi mund t mos jet aftsuar pr gjuhn. Nse sheh kuti n vend t karaktereve t duhura n dokumentin tnd, ose nuk ke redaktim t aftsuar pr at gjuh, ose nuk ke font q mbshtet at gjuh. Duhet t aftsosh redaktimin pr gjuhn q t paraqiten karakteret.
12 Stili Normal: Stili i parazgjedhur i paragrafit, i prdorur n dokumente, bazuar n shabllonin Normal (Normal.dot). 13 Shablloni Normal: Shabllon global q mund ta prdorsh pr do tip dokumenti. Mund ta modifikosh kt shabllon pr t ndryshuar formatimin ose prmbajtjen e parazgjedhur t dokumentit.
31 Pr disa gjuh, aftsimi i redaktimit instalon fontin e prshtatshm pr paraqitjen e karaktereve n sistemin tnd. Pr t tjerat, ndoshta duhet t marrsh nj font q sht enkoduar si duhet pr Unicode 14 . Ndoshta ke prdorur nj font q nuk e mbshtet at gjuh. Nse ende ka kuti n dokumentin e Microsoft Office-s pas aftsimit t redaktimit pr gjuhn, prpiqu ta formatosh tekstin me nj font tjetr, pr ti br karakteret t shfaqen si duhet. Arial, Times New Roman dhe disa fonte t tjera kan mbshtetje pr t gjitha gjuht evropiane. Microsoft Office-ja vjen me disa fonte pr tekstet n gjuht aziatike: MS Mincho (japonisht); PMingLiu (kinezishtja tradicionale); Simsun (kinezishtja e thjeshtsuar) dhe Batang. Mund t prdorsh fontin e pals s tret, t cilin nuk e mbshtet Microsoft Office-ja. Prpiqu t prdorsh at q vjen me Office-n n vend t tij. Formatet e gjuhve Nuk mund t prcaktoj cili format i gjuhs aplikohet n tekst. Mund t kontrollosh gjuhn aktuale dhe t ndryshosh formatin e gjuhs duke prdorur butonin Language n shiritin e veglave Formatting 15 . Pr t shtuar kutin Language n shiritin e veglave Formatting, kliko Toolbar Options n shiritin e veglave Formatting, shnjo Add or Remove Buttons, shnjo Formatting dhe pastaj kliko Language. Aplikova nj format t gjuhs n nj fjal, por Word-i ndryshoi formatin. Mund t kesh redaktuar fjalin q prmban fjaln. Nse ke aktivizuar zbulimin automatik t gjuhs, Microsoft Word-i mund t ket zvendsuar formatin e gjuhs q aplikove me formatin e gjuhn q zbuloi. Word-i zbulon gjuhn e fjalive, jo t fjalve individuale ose t sintagmave t shkurtra. Kur t redaktosh nj fjali pr t ciln ke aplikuar formatimin e gjuhs, Word-i e zbulon srish gjuhn bazuar n tr fjalin duke prfshir grupin e ri t fjalve dhe aplikon rezultatin pr fjalin e plot. Pr t mbajtur formatet e gjuhve q aplikon n fjalt individuale ose n sintagma, aktivizo zbulimin automatik t gjuhs. Nse duhet t prziesh gjuht n nj fjali, po ashtu, mund t shtosh fjalt e prdorura shpesh n nj fjalor t prshtatur pr gjuhn dominuese, kshtu q ato fjal nuk shnohen si gabime drejtshkrimore. Mund t kesh aplikuar nj stil t tekstit q prfshin nj format t gjuhs. Kur t aplikosh nj stil 16 q prfshin nj format t gjuhs q ndryshon nga formati i gjuhs tashm t aplikuar n tekst, Word-i prdor formatin e gjuhs n stil. Pr t rregulluar tekstin q ndryshoi, riapliko formatin e gjuhs. Pr t shmangur ndryshimin e formatit t gjuhs kur t aplikosh nj stil, prdor formatin e parazgjedhur t gjuhs kur t krijosh stilin. Gjuha e ndrfaqes s prdoruesit
14 Unicode: Nj standard i enkodimit t karaktereve i zhvilluar nga Konsorciumi Unicode. Duke prdorur m shum se nj bajt pr t prfaqsuar secilin karakter, Unicode aftson pothuaj t gjitha gjuht e shkruara n bot q t prfaqsohen duke prdorur nj grup t vetm karakteresh. 15 Shiriti i veglave: Nj shirit me butona dhe me opsione t cilin e prdor pr t zbatuar komandat. Pr t paraqitur nj shirit t veglave, kliko Customize n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Toolbars. 16 Stili: Kombinim i karakteristikave formatuese, si jan fonti, madhsia e fontit dhe dhmbzimi, t cilin e emrton dhe e ruan n kujtes si grup. Kur t aplikosh nj stil, t gjitha instruksionet pr formatim n at stil aplikohen n t njjtn koh.
32 Nuk mund t gjej komandat pr gjuhn me t ciln dshiroj t punoj. Komandat dhe kontrollet nuk shfaqen nse nuk ke aftsuar redaktimin n gjuhn pr t ciln aplikohen komandat dhe kontrollet. Sigurohu q t aftsosh redaktimin pr gjuhn me t ciln dshiron t punosh. Asnj nga tastet e shkurtoreve (shortcuts) nuk punon. Kur t vendossh gjuhn e Ndihms, gjuha pr ndrfaqen e prdoruesit nuk ndryshon automatikisht pr tu prputhur. Tastet e shkurtoreve t prmendur n temat e Ndihms u referohen tasteve t shkurtoreve pr gjuhn prkatse t ndrfaqes s prdoruesit. Nse dy gjuh nuk prputhen, instruksionet pr tastet e shkurtoreve t prdorur n Ndihm mund t mos prputhen me ato q sheh n ndrfaqen e prdoruesit. Krijo ose ndrysho korrigjimet automatike Nj pjes e prmbajtjes n kt tem mund t mos jet e aplikueshme pr gjuhn shqipe. Bj nj nga veprimet vijuese: Shto nj hyrje n listn e korrigjimeve automatike 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. 2. N kutin Replace:, shkruaj nj fjal ose sintagm t ciln shpesh e shkruan gabim pr shembull, shkruaj pregadis. 3. N kutin With:, shkruaj drejtshkrimin e fjals - pr shembull, shkruaj prgatis. 4. Kliko Add.
33 Shto nj hyrje gjat kontrollimit t drejtshkrimit 1. Kliko me t djathtin nj fjal me nnvizim t kuq t valzuar. 2. Shnjo AutoCorrect n menyn e shkurtoreve dhe pastaj kliko korrigjimin q dshiron, p.sh. origjinal.
Nse Microsoft Word-i nuk siguron list t korrigjimeve pr fjaln e shkruar gabim, Vetkorrigjimi nuk do t shfaqet n menyn e shkurtoreve. Shnim: Nse nnvizimet e kuqe t valzuara nuk shfaqen nn fjalt e shkruara gabim, kliko Options n menyn Tools dhe pastaj kliko skedn Spelling & Grammar. Przgjidh kutin e zgjedhjes Check spelling as you type.
Ndrysho prmbajtjen e nj hyrjeje 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. 2. Kliko hyrjen n list nn kutin With:. 3. Shkruaj hyrjen e re n kutin With:. 4. Kliko Replace. Shnim: Nse dshiron t ndryshosh nj hyrje t Korrigjimit automatik q prmban nj fragment t gjat t tekstit, nj grafik ose formatimin e vet origjinal, s pari ndrfut hyrjen n nj dokument. Pastaj bj ndryshimet q dshiron, przgjidh (selekto) hyrjen e rishqyrtuar dhe kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. Shkruaj emrin e hyrjes s Korrigjimit automatik n kutin Replace dhe pastaj kliko Replace.
34 Riemrto nj hyrje 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. 2. Kliko hyrjen n listn nn kutin Replace. 3. Kliko Remove. 4. Shkruaj nj emr t ri n kutin Replace. 5. Kliko Add. Parandalo shkrimin specifik me shkronja t mdha dhe korrigjimet drejtshkrimore 1. Kliko AutoCorrect Options n menyn Tools. 2. Kliko Exceptions. 3. Bj nj ose m shum nga veprimet vijuese pr t parandaluar Vetkorrigjimin:
T shkruaj me shkronja t mdha nj fjal pas nj shkurtimi specifik o Kliko skedn First letter dhe pastaj shkruaj shkurtimin (duke prfshir pikn) n kutin Dont capitalize after.
35 T korrigjoj nj fjal q prmban shkronjat e prziera t mdha dhe t vogla o Kliko skedn INitial CAps dhe pastaj shkruaj fjaln n kutin Dont correct.
T korrigjoj nj gabim drejtshkrimor o Kliko skedn Other Corrections dhe pastaj shtyp fjaln e shkruar gabim n kutin Dont correct. 4. Kliko Add dhe pastaj kliko Close. Kshill Sa her q Vetkorrigjimi t bj nj korrigjim t padshiruar, mund ta zhbsh korrigjimin duke shtypur tastet Ctrl+z. Nse przgjedh kutin e zgjedhjes Automatically add words to list n kutin e dialogut AutoCorrect Exceptions, korrigjimet e padshiruara q zhbn shtohen n listn e prjashtimeve.