SiSTEM LPG

KAPSAMLI REHBER

SiSTEM LNG

Deerli i ortamz,

Dnyann en byk LPG datm grubu SHV Gasn bir yesi olan pragaz, 1961 ylndan beri dnyadaki tm teknik gelimeleri izliyor, lkemizde uygulamaya koyuyor. Yeniliki felsefesiyle pragaz, sadece belli sektrler iin deil tm lke iin fark yaratan ilklere imza atyor. lk LPG tp dolumu, ilk Sistem LPG (Dkmegaz) servisi, ilk resmi belgeli otogaz istasyonu...

Yaratt istihdam ve Trkiyenin drt bir yanna tad gven, yllar iinde pragaz LPG sektr lideri konumuna ykseltti. Bu konumu uzmanl sayesinde korumaya devam ediyor. Bu byk g, sizlerin enerji ihtiyacn da kusursuz hizmet a ve kaliteli rnleriyle karlamaya hazr.

1961den Bu Yana Dnm Noktalar

1966

1962

1961

Eureka Metal A.. adyla kuruldu.

zmit Yarmcada, Trkiyenin ilk Svlatrlm Petrol Gaz (LPG) dolum tesisini faaliyete geirdi.

Trkiye Petrolleri Anonim Ortakl (TPAO) ile birleti.

Rakamlarla pragaz

1999

pragaz, Trkiyenin en byk 25 firmas arasnda bulunuyor. Ayn zamanda Trkiyede faaliyet gsteren zel irketler iinde 1994ten beri, En ok vergi deyen ilk 50 firma arasnda.

1992

irketin, Tplgaz, Dkmegaz ve Otogaz segmentlerinde 81 ilde yaygn tekilat a bulunuyor. pragazn tekilat a rakamlarla yle: 10 Tpl Sat Mdrl, 9 Tpl Saha Ofisi, 9 Dkme ve Otogaz Sat Mdrl, 2 Dkme ve Otogaz Sat Ofisi ve Brosu, 34 LPG Dolum Tesisi ve Tp&Emtia Deposu 3 LPG Stoklama Terminali pragaz, bu i yerlerinde grev yapan yaklak 630 personeli ve 2000i akn bayisiyle Trkiyeye enerji vermeye devam ediyor.

zelletirilen pragaz, Fransz Primagaz bnyesine katld.

Primagazn da dnyann en byk LPG datm firmas Hollandal SHV Gas tarafndan satn alnmasyla pragaz, SHV ailesinin bir paras haline geldi.

LPG
LPG Sistem LPG Konutta Sistem LPG Kullanm htiyacna Gre Sistem LPG Yerinde Sistem LPG Sistem LPG Kolaylklar Sistem LPG Teknik zellikleri

petrol gaz (Liquified Petroleum LPG svlatrlm Gas) anlamna gelir. Sv halde, basn altnda ve ortam scaklnda depolanr. Btan ve Propan gazlarnn karmdr. Bu gazlar, normal artlar altnda gaz halindedir. Basn altnda svlatrlr. LPG, petrol veya doal gazdan retilmektedir. LPG retimi doal gaz retim art paralelinde her yl % 2 orannda artmaktadr. Sv halde tanan ve depolanan LPG, gaz faznda tketilir. Renksiz ve kokusuzdur. Yanc ve parlayc zellie sahiptir. Suda ok az znr. Gaz kaaklarnn anlalabilmesi iin LPG, merkaptanlar ve kkrt bileenleri ile kokulandrlr.

Hava iinde % 2 ile % 9 oran arasnda bulunmas patlama riskini dourur. Dnyada ilk olarak 1810 senesinde ngilterede kullanlmaya balanmtr. LPG lkemizde ticari olarak; Miks LPG (% 30 Propan ve % 70 Btan) ve Propan (% 95 ve zeri saflkta) olarak piyasaya srlmektedir. pragaz, konutlarda ve kk sanayi dkmegaz uygulamalarnda Propan, byk sanayi dkmegaz uygulamalarnda ise Mix LPG kullanmaktadr.

ZELLiKLER

BiRiM

MiKS LPG

C C C C (15Cde) (15Cde) 1 kg Gazn Tam Yanmas in Gerekli zgl Hava Miktar 0,508 1,969 12,15 90,50 11.945 11.070 2.019 0,538 1.980 2.850 22.218 20.590 23,87 272 6,51 8,95 12,30 17,50 0,584 1,712 12,02 92,00 11.735 10.920 2.703 0,407 2.008 2.800 28.868 26.863 31,03 238 0,82 1,85 2,60 4,10 0,560 1,786 12,06 91,55 11.798 10.965 2,28 0,439 2.000 2.815 26.899 25.000 28,88 248 2,53 3,98 5,51 8,91

GAZ HALiNDE (15Cde) (15Cde) C C

1 m3 Gazn Tam Yanmas in Gerekli zgl Hava Miktar (15C) (20C) (38C) (50C) DiER ZELLiKLER

C C

LPG

YAKITLARIN EDEERLiLiKLERi (Alt Isl Deer zerinden)

YAKIT 1 kg MiKS LPG 1 kg PROPAN 1 m3 DOAL GAZ 1 kg KMR 1 kg MOTORiN 1 kg F .OiL 04 1 kg F .OiL 06 1 kWh ELEKTRiK 1 kg LNG
ALT ISIL DEER kcal ORT. VERiM
kg edeer kg edeer m3 edeer kg edeer kg edeer kg edeer kg edeer kWh edeer kg edeer

MiKS LPG

PROPAN

DOAL GAZ

KMR

MOTORiN

F .OiL 04

F .OiL 06

ELEKTRiK

LNG

11.000 11.070 8.250 5.500 10.200 9.700 9.200 860 11.935

92 92 92 65 85 84 84 99 92

1 1,006 0,750 0,353 0,857 0,805 0,764 0,084 1,085

0,994 1 0,745 0,351 0,851 0,800 0,759 0,084 1,078

1,333 1,342 1 0,471 1,142 1,074 1,018 0,112 1,447

2,831 2,849 2,123 1 2,425 2,279 2,162 0,238 3,071

1,167 1,175 0,875 0,412 1 0,940 0,891 0,098 1,266

1,242 1,250 0,932 0,439 1,064 1 0,948 0,104 1,348

1,310 1,318 0,982 0,463 1,122 1,054 1 0,110 1,421

11,886 11,962 8,915 4,199 10,183 9,570 9,077 1 12,897

0,922 0,928 0,691 0,326 0,790 0,742 0,704 0,078 1

1973 ylndan SiSTEM LPG Trkiyede bu yana, bir ok nemli sektrde byk sanayi iletmelerinin Dkme LPG ihtiyalarn kesintisiz olarak karlayan pragaz, 1993 ylnda ilk kez kk tankl toprak st ve toprak alt sistemlerini uygulayarak pragaz Sistem LPGyi oluturdu. Bu sistem sayesinde pragaz hem kk iletmelerin hem de villalarn tm enerji ihtiyacn karlamaya

ynelik bir zm getirerek enerji kullanmnda yeni bir dnem balatt. pragaz Sistem LPG, farkl trlerdeki enerji ihtiyalarn (stma, piirme, scak su, soutma, elektrik gibi) tek bir merkezden karlayabileceiniz ekonomik ve pratik bir enerji sistemidir. Yakt olarak Propan ve Miks LPG kullanr.

SiSTEM LPGNiN AYRICALIKLI DNYASI

Her an arac olmadan pragaz alanlarndan hizmet alma avantaj Kalibrasyon hassasiyeti salanm, d ortam artlarndan etkilenmeyen, sistem gvenlii yksek, arza riski minimize edilmi Trkiyenin ilk, Avrupann en byk elektronik sayal ara filosuyla gvenli hizmet Sevkiyat sonras annda faturalama kolayl salayan ve manuel sistemlerde rakamsal hatalar, fatura kaybolmalarn, deme takip zorluu gibi problemleri ortadan kaldran Arata Faturalama Sistemi Depozito ve LPG demelerini kredi kartyla yapma imkan

Konut mterilerinin 3. parti araclara yaptrmas gereken tm ilerin (Tank temel ukurunun ve boru hatt kanalnn kazlmas, dere kumu temini, ukur ve kanallarn dolgusu, tank kaide betonunun hazrlanmas vs.) mterinin talebi dahilinde cret karlnda pragaz tarafndan yaplmas Konut kullanclarna cretsiz verilen pragaz Sistem LPG Sigorta Paketi hizmeti Dnya standartlarndaki ekipmanlar retimden montaja kadar pragazn deneyimli ve uzman personeli tarafndan kontrol edilerek pragaz gvencesiyle sunulan rnler Tanker ofrlerini profesyonel eitmenlerin gzetiminde her yl yenilenen mteri memnuniyeti eitimine tbi tutarak sertifikalandrma sistemi thal rnlerin bamsz test kurulularna kalite kontroln yaptrma imkan

10

SiSTEM LPG

KONUTTA SiSTEM LPG

Konut iin retilen pragaz Sistem LPGde, Propan gaz kullanlr. Propan gaznn yksek buharlama zelliinden dolay bu sistemde buharlatrc niteler kullanlmaz. Bylece elektrik enerjisi gerekmediinden enerji tasarrufu da yaplr. Konutlarda Sistem LPG snma, piirme, scak su eldesi, soutma ve elektrik retimi gibi bir konutun her trl enerji ihtiyacn tek bir merkezden karlamak zere kullanlr.

KONUTLARDA SiSTEM LPGNiN STNLKLER

Konutun tm enerji ihtiyalarn tek bir merkezden kontrol Uzman personelle teknik servis, bakm, dolum ve datm srelerinde 7/24 kesintisiz hizmet Sayal tanker filosundaki tm aralarda annda faturalama sistemiyle gvenli ve hzl hizmet Alternatif enerji kaynaklarna gre daha yksek yanma verimi ve sl deer Yanma srasnda is, koku ve kurum yaratmad iin temiz bir ortam Online sipari, mail order gibi hayatnz kolaylatracak uygulamalar Yangn ve deprem vanalaryla standartn zerinde gvenlik paketi (Opsiyonel)

11

KULLANIM iHTiYACINA GRE SiSTEM LPG

1- BiREYSEL SiSTEM Villa ya da mstakil tip konut sakinlerinin tm enerji ihtiyalarn bir merkezden karladklar sistemdir.

Gaz Hatt Scak Su Hatt

12

SiSTEM LPG

Konut sahibiyle standart tip depozitolu szleme imzalanr. Tank depozitolu olarak teslim edilirken, sistem cret karlnda kurulur. LPG teslimat minimum 400 kg iin yaplr. Faturalandrma pragaz tankerinde sevkiyat annda gerekletirilir.

LPG fatura demesi opsiyon sresi iinde havale olarak ya da teslimat annda kredi kartyla yaplr. Tank depozito ve Sistem LPG kurulu bedelinin demesi pein, kredi kartyla, opsiyon sresi iinde havale yolu ya da mail order talimatyla yaplr.

Elektrik Hatt Kalorifer Tesisat

13

2- MERKEZi SiSTEM Apartman ya da site sakinlerinin tm enerji ihtiyalarn bir merkezden karladklar sistemdir. pragaz site ynetimiyle muhataptr. Sistem LPG tanknn seviyesi pragaz tarafndan takip edilir ve seviye dtnde sevkiyat gerekletirilir.
Site ynetimiyle szleme imzalanr. Tank emanet olarak teslim edilirken, sistem cret karlnda kurulur. LPG teslimat minimum 400 kg iin yaplr. Faturalandrma pragaz tankerinde sevkiyat annda gerekletirilir. LPG fatura demesi opsiyon sresi ierisinde havale ya da teslimat annda kredi kartyla yaplr. Sistem LPG kurulu bedelinin demesi pein, kredi kartyla, opsiyon sresi iinde havale yolu ya da mail order talimatyla yaplr.

LPG Stok Tank Servis Kutusu

LPG Stok Tank

Ykanm Kum Korozif zoleli Toprak Alt Boru Tesisat (PE Boru/PE Kapl elik Boru)

14

SiSTEM LPG

MERKEZi SiSTEM

st Havalandrma

Alt Havalandrma

2. Kademe Reglasyon Kutusu Gaz Dedektr

Brlor Kalorifer Kazan

15

3- NETWORK SiSTEMi Villa ya da apartman sitelerindeki sakinlere ynelik abone odakl tasarlanm bir sistemdir. Tm sistem abonelerine ayn tank zerinden ekilen tesisatlarla enerji salanr. Sistem LPG tketimleri, her bir abone tesisat zerine saya konularak pragaz tarafndan takip edilir. demeler her bir abonenin Sistem LPG kullanmna gre gerekletirilir. Bu sistemin iki ayr kullanm ekli bulunmaktadr. A- Kullan de
Enerji tketimlerini abone baznda lmek iin her bir abone tesisat zerine standart tip G4 doal gaz sayac konulur. Sistem LPG tketimleri sayalardan okunarak, kullanlan miktar ay sonlarnda aboneye fatura edilir. Szleme Muhatab Siteler inaat aamasndayken muhatap mteahhit, site ynetimi ya da kooperatiflerdir. Site sakinleri yerleimlerini tamamladktan sonra muhatap villa veya daire sahipleri yani gerek abonelerdir. Szleme Tipi Mteahhit, site ynetimi ya da kooperatifle villa/apartman dairelerindeki sistemlerin kurulu ve Sistem LPG tedarik artlarnn belirlenmesiyle ilgili zel protokol yaplr. Site sakinleriyle standart tip abone szlemesi yaplr. Sistem Kurulumu Sistem LPG tank emanet olarak verilir, ekipman ve tesisat cret karlnda kurulur. Teslimat Tanktaki Sistem LPG seviyesi pragaz tarafndan takip edilir ve seviye dtnde sevkiyat gerekletirilir. Faturalama Abone sayalarnn ay sonlarnda okumasn takiben, faturalar LPG tketimleri dahilinde yasal sreler iinde posta yoluyla abonelere ulatrlr. deme LPG demesi opsiyon sresi ierisinde havale, mail order veya kredi kartyla gerekletirilir. Ekipman, tesisat, bakm, abonelik bedeli ve depozito demesi, opsiyon sresi ierisinde havale, kredi kart veya mail order yoluyla tahsil edilir.
16

Gaz Dedektr Saya

Kombi

Ocak

2. Kademe Reglasyon Kutusu

SiSTEM LPG

NETWORK SiSTEMi

LPG Stok Tank LPG Stok Tank Servis Kutusu Ykanm Kum

17

B- n demeli Sistem
Enerji tketimlerini kullanc baznda lmek ve gaz yklemesi yapabilmek iin her bir tesisat zerine akll tip n demeli G4 doal gaz sayac konulur. Mteriye saya ykleme kart verilir. Mteri, gaz kullanmak istedii zaman kullanmak istedii gaz miktar kadar pragaza deme yapar ve bu deme karl mteri kartna ykleme yaplr. Mteri bu kart sayaca okutur ve saya okutulan miktarda gazn geiine izin verir. Szleme Muhatab Siteler inaat aamasndayken muhatap mteahhit, site ynetimi ya da kooperatiflerdir. Site sakinleri yerleimlerini tamamladktan sonra muhatap villa veya daire sahipleri yani gerek abonelerdir. Szleme Tipi Mteahhit, site ynetimi ya da kooperatifle villa/apartman dairelerindeki sistemlerin kurulu ve Sistem LPG tedarik artlarnn belirlenmesiyle ilgili zel protokol yaplr. Site sakinleriyle standart tip abone szlemesi yaplr. Sistem Kurulumu Sistem LPG tank emanet olarak verilir, ekipman ve tesisat cret karlnda kurulur. Teslimat Abonenin demesini takiben, ipli karta kontr yklemesi yaplr. Faturalama Yasal sreler ierisinde postayla teslim edilir. deme LPG demesi, kontr yklemesi yaplmadan nce nakten veya kredi kartyla yaplr. Ekipman, tesisat, bakm, abonelik bedeli ve depozito demesi, opsiyon sresi ierisinde havale, kredi kart veya mail order yoluyla tahsil edilir.

18

SiSTEM LPG
AVANTAJ PAKETLERi
1
VIP PAKET HiZMETi
Sistem LPG kurulurken araclara yaptrlmas gereken ancak taahht sorunu oluturan tm inaat ve tesisat ileri de cret karlnda pragaz tarafndan yaplr.

TELEMETRY SiSTEMi
Bu paketin kabul durumunda, tanktaki gaz seviyesini uzaktan izleme olana tanyan Telemetry Sistemi pragaz tarafndan cret karl kurulur. Bu sistemle pragaz; mteriye SMS'le LPG seviye bilgisini verirken, mterinin otomatik takip talimat olmas durumunda, mteri tanknn LPG seviyesi minimuma dtnde otomatik dolum hizmeti vererek Sistem LPG konforunun kesintisiz olmasn salar.

GAZ ve SiSTEM LPG SiGORTA PAKETi

Mterilerimiz, Sistem LPGyi kurdururken ilk LPG siparilerini de birlikte verirse, pragazn zel sigorta paketine cretsiz olarak sahip olur. Sigorta firmasndan salanan bu paket, 20.000 TLye kadar hrszlk, yangn, terr, su basmas gibi risklere kar eya sigortas, konut yardm paketi gibi gvencelerin yan sra ilingir hizmetleri, cam krlmas, dahili su ve elektrik tesisat gibi sorunlarn giderilmesine ynelik yardm sunar.

GVENLiK PAKETi
A- Yangn Vanas Yangn esnasnda gaz otomatik olarak kesen zel vana, tm Sistem LPG sahiplerine verilen bir hizmettir. B- Deprem Vanas Deprem esnasnda gaz bina dnda otomatik olarak kesen zel vana, talep dorultusunda alnabilir.

TELEMETRY SiSTEMi

pragaz Merkez SMS

pragazdan Takip

Tanker Evden Takip Seviye Gstergesi

19

i YERiNDE SiSTEM LPG

pragaz, i yerlerinde kullanm ihtiyacna gre LPGyi Propan ya da Miks LPG olarak sunmaktadr. pragaz Sistem LPG, kk veya byk sanayi iletmelerinin, tm enerji ihtiyalarn bir merkezden karlar.

TURiZM SEKTR
OTELLER pragaz Sistem LPG; otellerdeki enerji sistemleriyle uyumlu alarak, enerji ihtiyacn bir merkezden karlar. pragaz Sistem LPGde kullanlan LPG, dier yaktlarn yanmalar sonucu ortaya kan is, koku ve kurum gibi atklar oluturmaz. Oteller ve turizm iletmeleri iin evre temizlii ve evrenin korunmas vazgeilmezdir. pragaz Sistem LPGde kullanlan LPG, evre dostudur.

GIDA SEKTR
Gda iletmeleri iin evre temizlii ve evrenin korunmas vazgeilmezdir. pragaz Sistem LPGde kullanlan Propan gaz evre dostudur. eriinde kkrt bileenleri yoktur. Bu nedenle alternatif yaktlarn aksine evreye zarar vermez, is, koku ve kurum gibi atklar oluturmaz. Direkt yanma gerektiren ortamlarda bile gvenle kullanlabilir.

RESTORANLAR VE DiNLENME TESiSLERi Sistem LPG, mutfaktaki tm cihazlarla uyumlu alr ve kesintisiz enerji verir. Bylece alar enerji, tedarik ve stok kontrol gibi vakit alan ilerde harcadklar zaman yeni lezzetler yaratmak iin kullanabilir.

20

SiSTEM LPG

KK SANAYi iLETMELERi
Sistem LPG, kurutma frnlar, sl ilem frnlar, tekstil, ergitme ocaklar, piirme frnlar, buhar kazanlar, kzgn ya kazanlar, radyant stclar, endstriyel mutfak cihazlar ve scak su kazanlaryla uyumlu olarak alarak, iletmenizin ihtiyac olan enerjiyi bir merkezden karlar.

TARIM VE HAYVANCILIK
TAHIL VE KURUTMA pragaz Sistem LPG, tarm sektrnde temiz yakt kullanmyla evrenin korunmas, tahl kurutmada kullanlan yaktlarn rn zerinde oluturduklar kalite bozucu olumsuz etkilerin (hijyen, kararma, koku vs.) ortadan kaldrlmas ve yakt veriminin artrlp kurutma maliyetlerinin azaltlmas amacyla tarm ve hayvanclk sektrnde kullanlmaktadr. SERALAR Seralarda bitki geliimi iin istenen nem ve homojen s dalm Sistem LPGyle elde edilebilir. Propan gaznn yanmas sonucu ortaya su buhar kar. Bylece stma srasnda hava kurumaz ve bitki geliimi iin daha uygun ortamlar elde edilir. Ayrca radyant sistemlerle uyumlu olarak alan propan gazyla homojen s dalm salanr ve sera scakl istenilen koullarda tutulabilir.

TAVUK iFTLiKLERi Sistem LPG kullanlan kmeslerdeki civciv geliimleri ok daha hzl olabilir. nk Propan gaz yanma sonucu kmesin havasn kurutmaz. Sistem LPG ile alan radyant sistemlerde dkdan ve suluktan oluan nem nlarla kurutulur ve civciv altl srekli kuru kalr. Bu, verim ve hijyen salar. Ayrca, radyant stclarla homojen s dalm salanarak ylmalardan kaynaklanan civciv lmleri engellenir.
21

DEME KOLAYLIKLARI 1
Kredi Kartyla deme pragaz; LPG demelerini kredi kartyla ya da anlamal bankalardan havale masraf olmadan yapma imkn sunar. Bylece LPG demelerinizi banka kuyruuna girmeden evinizden dersiniz. deme opsiyon sreleriniz kredi kart son deme tarihine kadar uzatlr ve bu sistem, finansal olarak size esneklik salar.
Kredi Kart

Mteri Bilgi Kart Sistem LPG Kartta, zel hesap numaranz, havalelerinizi cretsiz olarak gnderebileceiniz banka IBAN ve hesap numaralar, size en yakn blge mdrl ve dolum tesisinin telefon numaralar bulunur. Yapacanz demelerinizde kartnzdaki bilgilerden yararlanarak vakit kazanabilirsiniz.

Arata Faturalama Sistemi Tm sayal tanker filosunda son teknolojiye uygun olarak kurulan arata faturalama sistemi sayesinde, manuel sistemde oluabilecek aksaklklar ortadan kaldrlmtr. Faturanz postayla deil annda elinize getii iin, zamannda ulama problemi de ortadan kalkar. Ayrca faturanza tm teslimat bilgilerinin detaylar da ilenir. Bylece verdiimiz sevkiyat hizmetinin takibi ve gelitirme almalar da kolaylkla yaplabilir.

nternet Frsatlar Sistem LPG siparilerinizi ve demelerinizi www.ipragaz.com.tr adresinden de yapabilirsiniz. Ayrca bu adresten size zel bilgilere ulaabilir, gelimeleri takip edebilirsiniz. Bu sistemde neler var? Sistem LPG fiyatlar Cari yl iinde faturalanm sevkiyat detaylar Talebiniz dorultusunda, cari hesap durumlar Mteri bilgilerinizi gncelleme imkn nternetten demenizi nasl yapabilirsiniz?
Kredi Kart

nternetten ilk kez ilem yapyorsanz

Dkme Gaz Siparii ve demesi

www.ipragaz.com.tr adresine girin.

Dkme Gaz Siparii ve demesi butonuna tklayn.

lk Giri in yazan butona tklayarak formu doldurun, bir ifre oluturun ve sipariinizi verin.

Sipariinizin demesini hemen yapmak isterseniz, dilediiniz kredi kartn kullann ve deme ilemini gerekletirin.

22

SiSTEM LPG TEKNiK ZELLiKLERi

LPG Buharlama Erisi

LPG, scaklk ve basn deiimine gre gaz ve sv faz halinde bulunur. Sv faz, belirli bir scaklk ve basn altnda gaz faz haline gelir. Scaklk arttka LPGnin basnc artar, dtke azalr. Tabloda LPGnin scaklklara gre buhar basnc deerlerini grebilirsiniz. LPG BUHAR BASINCI DEERLERi

LPG ilenme/Svlama Erisi

LPG oda scakl ve atmosferik basnta gaz halinde bulunur. Basnla faz deitirdii belli bir scaklk derecesi ya da scaklkla faz deitirdii belli bir basn deeri vardr. LPG sistemlerinde gaz faz borularndaki sabit bir alma basnc iin evre scaklnn dmesi, LPGnin gaz fazndan sv faza gemesine neden olur. Buna LPG ilenmesi denir. ilenme sabit bir evre scaklnda, gaz faz borularndaki LPG basncnn artrlmasyla da gerekleebilir. LPG sistemleri yandaki grafik yardmyla LPGnin ilenmeyecei basn-scaklk deerlerine gre yaplmaldr. Grafikte de grld gibi, propan iin ileme scaklklar ok dktr. Konutlardaki merkezi enerji sisteminde propan kullanld iin ileme sorunu yaanmaz. LPG YOUMA BALANGI DEERLERi

24

Bar

SiSTEM LPG
Tanklarn Gaz Verme Kapasiteleri
LPG, tank iinde basn altnda, doymu svgaz faz karm halindedir. Gaz faznda kullanlan LPG, enerji ihtiyacna gre deien debide, belirli bir basn altnda kullanm yerine sevk edilmektedir. LPGnin buharlamas iin gereken s enerjisi, doal olarak d ortamdan veya buharlatrcdan (gaz tketim miktar yksekse) elde edilmektedir. Buharlama iin gerekli enerjinin d ortamdan elde edilmesi, tamamen tank ve d ortam arasndaki s transferiyle ilikilidir. Dolaysyla bir tankn gaz verme kapasitesi, tank iindeki akkan scaklna, d ortam scaklna, s gei yzey alanna ve bu iki ortam arasndaki s gei parametrelerine baldr. Bir tankn gaz vermesi esnasnda tank iindeki karmn ktlesi ve sahip olduu enerji zamana bal olarak azalmaktadr. Tm bu faktrler gz nne alnarak, eitli byklkteki tank hacimlerinin scaklk ve LPG seviyelerine gre gaz verebilme kapasiteleri aada verilmitir. Daha yksek miktarda gaz debisine ihtiya duyulduunda sisteme buharlatrc ilavesi yaplmaldr.
10m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi

5m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi

1.75m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi

3m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi

25

Sistem LPG Tanklarnn Toprak st Uygulamalar

M L

Kap
S

H3

F
S

N A

H E B

Sistem LPG Tank, Temel Betonu ve Tank Havuzu lleri

ANKRAJ SAPLAMASI*

TANK LLERi TANK HACMi (Litre) 1.750 3.000 5.000 10.000 1.000 2.470 1.200 2.900 1.200 4.740 1.650 5.090 630 675 675 900 1.360 1.360 3.200 2.800

AIRLIK

KAPASiTE

BETON LLERi

iT LLERi

392 706 1.112 2.140

830 1.430 2.380 4.760

4.500 3.000 5.000 3.200 7.000 3.200 7.000 3.650

250 4.500 3.000 1.800 250 5.000 3.200 1.800 250 7.000 3.200 1.800 250 7.000 3.650 1.800

M16 M16 M16 M16

* Ayaklarn drd birden yere sabitlenecektir.

26

SiSTEM LPG
Sistem LPG Tanklarnn Toprak Alt Uygulamalar

G L

F A1

Ykanm Kum Beton Kaide

Ykanm Kum

H2

H1 E
B1

Sistem LPG Tank, Temel Betonu ve Tank Havuzu lleri

TANK AIRLII LPG KAPASiTESi

TANK LLERi TANK HACMi (Litre) 1.750 3.000 5.000 10.000 1.000 2.470 1.200 2.900 1.200 4.740 1.650 5.090 630 675 675 900 1.360 1.360 3.200 2.800

BETON LLERi

HAVUZ ANKRAJ LLERi SAPLAMASI*

392 706 1.112 2.140

830 1.430 2.380 4.760

3.000 1.750 250 1.305 3.500 2.000 3.500 2.000 250 1.535 4.000 2.200 5.500 2.000 250 1.535 6.000 2.200 6.000 2.500 250 1.975 6.500 2.650

M16 M16 M16 M16

* Ayaklarn drd birden yere sabitlenecektir.

27

Uygun Boru ap Seim Tablosu

Sistem LPG tesisatnda kullanlan boru aplar, gazn debisi, basnc, kullanlan borunun uzunluu gibi faktrlere gre deimektedir. Boru iindeki gazn ak srasnda srtnmeler sebebiyle ve boru boyunca, balant elemanlarnda ve armatrlerde yerel kayplar nedeniyle basn der. Msade edilen
1. Kademe Basn Hatt Boru apnn Belirlenmesi
letme Basnc 500 mbar

basn dme oran, iletme st basncnn %5i kadardr. Aada 1. ve 2. kademe basn hatlarnda, bu kriterlere gre elik boru seim tablolar verilmitir.

2. Kademe Basn Hatt Boru apnn Belirlenmesi

letme Basnc 30 mbar

Vana ve Fittinglerin Yaratt Direnlerin Edeer Boru Uzunluklar (Metre)

Boru ap Vana ve Fittingler
DiRSEK 90 DiRSEK 45 T BiRLETiRME Y FiLTRE (Eit boru apnda) Y FiLTRE (Byk boru apna k) GLOB VANA KRESEL VANA ANA KESME VANASI

28

SiSTEM LPG
Kanal ve Duvar Gei Detaylar
Sistem iindeki boru donanm, mmkn olduu kadar dorudan iletilmeli, dirsek kavis gibi ak snrlayclar mmkn olduu kadar az sayda olmaldr. Binalarn dndaki boru donanm, toprak altnda veya toprak stnde tesis edilebilir. Karayolu, demiryolu, cadde ve sokak altlarna tesis edilen boru donanmnn, ara hasarlarna kar korunmas iin gerekli tedbirler alnmaldr. Toprak altna tesis edilen boru donanm, toprak zellikleri dikkate alnarak korozyona kar korunmu olmaldr. Aada kanal ve duvar gei uygulama detaylar verilmitir.

Boru Kanal Kesiti

200 D 200

Toprak Ykanm Kum

250 PE Boru Olursa 500 mm

kaz Band

200

PE zoleli elik LPG Borusu Sktrlm Kum

Gaz Borusu Duvar Gei Detay

100
zolasyon Gaz Borusu PVC Boru

Yol Geii Boru Kanal ve Kapak Detay (*)

NPL 100x100x5
100

Bina D

Bina i

200

200

100 100

Ankraj 250 Q 188/188 Hasr elik (ift Kat) kaz Band elik LPG Borusu PE zoleli-PE Boru Ykanm Kum BS 25 B.A. Betonu 200

D 100 150

200

400+D

200

NPU 80 Q 188/188 Hasr elik (ift Kat) 550+D

80

* Kanalda su birikimini nlemek iin %1 eim verilecektir.

29

Tank Aksesuarlar

Dolum Valfi

Emniyet Valfi

Likid Alma Valfi

Multivalf

Seviye Gstergesi

1. Kademe Reglatr

30

2 5

6 3

Dkme LPG Tanklar Yerletirme Kurallar

Toprak alt Sistem LPG tanklaryla ilgili emniyet mesafeleri, emniyet valfi, doldurma az ve sv seviye gstergesi blfnden llmelidir. Bu durumda toprak alt tanknn herhangi bir ksmnn, binaya veya zerine bina yaplabilecek arsa snrna uzakl 3 mden az olmamaldr. Su kapasitesi 0,5 m3 veya daha byk olan tanklarn binalara olan mesafeleri dikkate alnrken binadan 1,5 mden fazla knt yapan ve emniyet valfi k azndan yksek bina ksmlar varsa emniyet mesafesi knt mesafesinin en az %50si kadar daha fazla olmaldr. Bu mesafe kma d yzey ile tankn yerletirildii noktann dikeyine, yatay olarak llmelidir. Hibir halde bina duvarna olan mesafe izelgede verilen deerden az olmamaldr. Bu husus emniyet valfi k azndan 15 m veya daha yksek olan kmal binalara uygulanmamaldr. (Detay-1)

Detay 1

x 1.5m ise min 3 m

x>1

.5 m

LPG Tank
ise [3+ (x/2 )] m

5 m3

Su kapasiteleri 0,5 m3 veya daha byk tanklardan meydana gelen oklu toprak alt tanklar ular ve kenarlar vin ve benzeri makinelerle kolaylkla ulaabilecek ekilde yerletirilmelidir. Su kapasitesi 0,5 m3den kk tanklardan meydana gelen ve toplam su kapasitesi 2 m3den fazla olan tank gruplarna, her bir tankn su kapasitesi yerine toplam su kapasitesi dikkate alnarak izelge-1de (TS 1446) verilen emniyet mesafesi uygulanmaldr. Depolama alannda birden fazla tank grubu bulunduu durumlarda tank gruplar arasnda mesafe en az 7,5 m olmaldr. Tanklarn bu ekilde

yerletirilmesi durumunda gruptaki tanklara, tanklar aras emniyet mesafesi uygulanmaldr. Tanklarn 3 m yaknna kadar yanc madde bulundurulmamal ve bu mesafedeki kuru ot gibi kolay tutuabilen maddelerin bulunmas engellenmelidir. Toprak st LPG tanklarnn hibir paras anma gerilimi 0,6-10,5 kV arasnda olan enerji (elektirik nakli) hatlarnn dikey dorultusunda, her ynden 2m; 10,5 kVnin zerindeki elektrik nakil hatlarnda ise her ynden 7,5 m yatay dorultudaki mesafede bulunan sahaya yerletirilmemelidir. (Detay-2)

32

SiSTEM LPG

Detay 2

Toprak st Sistem LPG tanklar (0,5 m3 ve zeri) ile parlama noktas 90Cnin altndaki motorin, gaz ya, benzin, kerosen, fuel oil vb. bir sv ihtiva eden tanklar (2,5 m3 ve zeri) arasndaki yatay mesafe en az 6 m olmaldr. Sistem LPG tanklarnn etraf, havalandrmay salayacak ekilde asgari % 50 atmosfere ak olmaldr.

Sistem LPG tankyla oksijen veya gaz halindeki hidrojen tanklar arasndaki asgari mesafe TS 1446 izelge-2ye uygun olmaldr. Tanklar bina ierisine yerletirilmemelidir. Sistem LPG tanklar projelendirilirken yaknnda elektrik cihazlar (aydnlatma, klimalar, vantilatr, brlr vb), rogar, kuyu ve ukur yerler olup olmad dikkate alnmaldr.

izelge-2 (TS 1446)

4,5 4,5

6 6 -

7,5 15 -

3 7,5

7,5 15

33

Basn Snflar (rnek)

Gaz Dedektr Ocak Kombi

1. Kademe Reglasyon

2. Kademe Reglasyon Kutusu

LPG Stok Tank +0.00

Alak Basn P<500 mBar

Orta Basn 500<P<1000 mBar

Yksek Basn P>1000 mBar

Domestik Tank Uygulamalar (Apartman ve Siteler)-(rnek)

NETWORK SiSTEMi MERKEZ SiSTEMi
Gaz Dedektr Ocak Saya Kombi
2. Kademe Reglasyon Kutusu st Havalandrma

Alt Havalandrma

LPG Stok Tank Servis Kutusu Korozif zoleli Toprak Alt Boru Tesisat (PE Boru/PE Kapl elik Boru) Ykanm Kum Gaz Dedektr

Brlr Kalorifer Kazan

NOTLAR 1- Temiz Hava Girii Tank Ynnde Olmayacaktr. 2- Egzoz ve Temiz Hava Girii Ayn Ynde Olmayacaktr.

LPG Stok Tank

Domestik Tank Uygulamalar (Mstakil Konut ve Villa)-(rnek)

KAZAN DAiRESi KOT STNDE

2. Kademe Reglasyon Kutusu Kombi LPG Stok Tank Servis Kutusu

00

Gaz Dedektr

+0.

Ocak

Korozif zoleli Toprak Alt Boru Tesisat (PE Boru/PE Kapl elik Boru) NOTLAR 1- Temiz Hava Girii Tank Ynnde Olmayacaktr. 2- Egzoz ve Temiz Hava Girii Ayn Ynde Olmayacaktr. Ykanm Kum

Endstriyel Tip 2. Kademe Reglasyon Kutusu Detay

Konut Tipi 2. Kademe Reglasyon Kutusu Detay

Reglatr

Manometre
3/4 Solenoid Valf Manometre

Reglatr

3/4 Filtre

1/2 Filtre 1/2 Solenoid Valf

3/4 Kresel Doal Gaz Vana

1 Kresel Doal Gaz Vanas

1/2 Kresel Doal Gaz Vana

1/2 Kresel Doal Gaz Vanas Kombi Hatt in

letmelerde Sistem LPG Tesisat Detay (rnek)

Tel rg 40 cm

Konsol LPG Tank

2. Kademe Reglasyon Kutusu (Endstriyel Tip)

Dreyn

%1 Eim
Gaz Dedektr

Buharlatrc SHC 40 elik Malzeme Tank Sahas NOTLAR 1- Hat uzunluu >25 m ise dreyn yaplacaktr. (Dreyn hatt kr tapa ile kapatlacaktr.) 2- Kazan dairesi zemin alt ise bina giriine mutlaka solenoid vana konulacaktr.

Korozyon nleyici zoleli Toprak Alt Boru Tesisat (PE Kapl elik Boru)

Toprak Alt Katodik Koruma Uygulamas (rnek)

Ykanm Kum

l Kutusu

Mg Anot Kablo/Tank rtibat CuCuSO4 V>850mV Beton Kaide Katodik Koruma alyor

Mg Anot

36

SiSTEM LPG

Yaplm olan en mkemmel izolasyonlarda bile, daima elektrik akmn geirebilen mikro gzenekler bulunmaktadr. Eer tanka katodik koruma uygulanmazsa; bu mikro gzenekler ve kaplama bozukluklar, korozyon asndan byk tehlike yaratr. Tanklarn katodik korumasnda, magnezyum anotlu katodik koruma metodu uygulanmaktadr. Bu sistemde; anot, tank malzemesi olan karbon elikten daha baz bir metalden olutuundan elektrik akmn salayan metal iyonunun transferini zerine alr ve tankn korozyona uramasn engeller.

Katodik Koruma Uygulama Talimat

Toprak altndaki katodik koruma yaplan yer ile toprak st ksmlar birbirinden elektriksel olarak izole edilir. Tank byklne gre seilen uygun sayda anot torbasnn dikey olarak yerletirmesi tavsiye edilir. (Balant kablosunu, anot torbasn ukura sarktmak iin kullanmayn.) Her bir anot torbas 2-3 kova su ile slatlr. l kutusu olmayan tanklarda tank mapalar kazlarak anot kablo ular bu mapalara balanr. Bu balantlar ya zift dklerek ya da polietilen bant ile izole edilir. l kutusu olan tanklarda anot kablo ular l kutusundaki kprye balanr. reticinin montaj talimat gz nnde bulundurulur. Tank ukuru, tamamyla korozif zellii olmayan dere kumuyla doldurulur.

Toprak st Tank Topraklama Tesisat Uygulamas (rnek)

Beton Kaide

1/2 Galvaniz Boru (Tanker Topraklamas in) 0.6 mm Bakr Tel (plak Mono) inko Kapl Civata ile Balant 10 cm 30 cm 30 cm

Bakr Topraklama ubuu ( 2 cm)

150 cm

37

Toprak Alt Tank Kurulum Aamalar

ncelikle keif yaplr. pragazn LPG Yetkili Personel Belgesine sahip uzman mhendis ve teknisyenleri, Sistem LPGnin kurulumunun gerekletirilecei sahann TSE 1446 Standard ve Binalarn Yangnda Korunmas Hakkndaki Ynetmelikte belirtilen gvenlik artlarna uygun olup olmadn titizlikle inceler, sistem ve kurulumun fiziki artlar dahilinde kurulum plann hazrlar.

Teklif ve szleme hazrlanr. pragazn uzman mhendis kadrosu, Sistem LPGnin ngrlen fiziki artlar dahilinde kurulum projelerini hazrlar. Hazrlanan kurulum projeleri dorultusunda sistem fiyat teklifi ve szlemesi hazrlanarak, mteriye sunulur.

Tank ukuru alr. Sistem LPG depolama tank iin pragaz uzmanlarnn gzetiminde keif almalarnda belirlenen blgeye tank ukuru alr.

Ankraj saplamal zemin betonu dklr. Tank ukurunun alma ilemi tamamlandktan sonra tankn yerletirilecei hasr elikli beton atlr ve ankraj saplamalar yerletirilir.

Tank sevk edilerek, vinle ukura indirilir. Sistem LPG depolama tank vinli kamyonla sahaya getirilerek, hazrlanan ukura, ankraj saplamalar dikkate alnarak indirilir.

Tank ayaklarnn ankrajlamas yaplr. Yer alt suyundan kaynaklanabilecek tank hareketini nlemek iin ankraj ilemleri tamamlanr.

Tank kapann montaj gerekletirilir. Sistem LPG depolama tanknn zerinde yer alan ekipmanlarn korunmas amacyla tank kapa montaj yaplr.

Katodik koruma montaj yaplr. Tanklarn korozyondan zarar grmesini engellemek iin katodik koruma metodu uygulanr. Bu sistemde kullanlan karbon anot metal iyon transferini zerine alr ve tankn korozyona uramasn engeller.

Tank ukuru dolgusu yaplr. Sistem LPGnin LPG depolama tank montaj ilemleri tamamlandktan sonra ukur, korozif olmayan kum ile doldurulur.

Tesisat kanal ukuru alarak, tesisat montaj yaplr. Tesisat kanal ukuru alarak, tesisat montajna balanr. Yer altna yaplan boru donanm, toprak zellikleri dikkate alnarak, korozyona kar korunur.

Bina giriine 2. kademe reglasyon kutusu yerletirilerek tesisat balantlar yaplr.

Sistem LPG kullanma hazrdr. Gaz ikmali yaplr. Gerekli eitimler verilerek sistem mteriye teslim edilir.

38

SiSTEM LPG
Toprak st Tank Kurulum Aamalar

Keif yaplr. pragazn LPG yetkili personel belgesine sahip uzman mhendis ve teknisyenleri, Sistem LPGnin kurulumunun gerekletirilecei sahann ilgili mevzuatlara uygun olup olmadn titizlikle inceler, tesisin kurulum alanna karar verir.

Teklif ve szleme hazrlanr. pragaz'n uzman mhendis kadrosu, Sistem LPGnin ngrlen fiziki artlar dahilinde kurulum projelerini hazrlar. Hazrlanan kurulum projeleri dorultusunda sistem fiyat teklifi ve szlemesi hazrlanarak, mteriye sunulur.

Tank zemin beton hazrl yaplr. pragaz Sistem LPG depolama tank iin uzmanlar gzetiminde kurulum projesinde belirlenen alana tank temel betonu kaidesi inaat almalar balatlr. Tank temel kaidesi iin hazrlanan yere hasr demir konulup, projede belirtilen noktalara ankraj civatalar yerletirilerek uygun zellikte beton atlr.

LPG tank nakledilir. LPG depolama tank ve ekipmanlar tank sahasna vinli aralarla sevk edilir.

LPG tank indirilir. LPG depolama tank hazrlanan beton zemine ankraj saplamalar dikkate alnarak indirilir.

Ankrajlama yaplr. Ankraj saplamalar, termal gerilmelere ve sarsntlara kar, standartlarda belirlenen ekilde somunlarla yerine sabitlenir.

Topraklama yaplr. Tank sabitlendikten sonra statik ve dinamik elektrik yklerine kar tank ve tesisat korumak iin topraklama ilemi yaplr. Topraklama ilemi, tank ayana balanan bakr ubukla gerekletirilir.

Tesisat montaj yaplr. Tankla tketim noktalar arasndaki dahili tesisat hatt montaj yaplr. Tank basncn kullanm basncna drmek iin tank gaz faz knda 1. kademe reglatr kullanlr.

Sistem LPG kullanma hazrdr. Tm montaj ilemleri tamamlandktan sonra tank evresine tel it ekilip, uyar ikaz levhalar aslarak LPG sistemi kullanma hazr hale getirilir. Gaz ikmali yaplp gerekli eitimler verilerek sistem mteriye teslim edilir.

39

iPRAGAZIN MTERiYE VERECEi HiZMETLER

Sistem LPGnin standartlara uygun olarak gerekli yerleim ve akm projelerinin hazrlanmas Sistem LPG tank ve ekipmanlarnn temin edilmesi, nakil* ve indirme* ilemlerinin yaplp, montajn tamamlanmas Tank sahasndan tketim noktalarna gaz nakil hatt ekilmesi. Bina dna 2. kademe reglasyon grubunun montaj ve kullanc cihaz, gaz alarm cihaz, selenoid valf elektrik balantlarnn yaplmas* Talep dahilinde opsiyonel hizmetler ve avantaj paketlerinin sunulmas* Sistem LPGnin montaj ve testleriyle propan ikmaline uygun hale getirilmesi Sisteme ilk ikmalin yaplp, iletmeye alnmas, ilgili kiilerin eitilip, tankn teslim edilmesi Sistem LPGnin standartlara uygun periyotlarda bakmnn yaplmas Szlemeye uygun olarak LPG ikmallerinin yaplmas

MTERiNiN YAPMASI GEREKENLER

Montaj ekibine uygun alma ortamnn salanmas Istma, piirme, scak su, soutma ve elektrik ihtiyalarn karlayacak olan cihazlar, tank yerletirilmeden nce alp, bu cihazlarn montaj ve baca balantlarnn yaptrlmas Montaj sahasna montaj iin gereken elektriin ve teleskobik vince gerek olmas durumunda vincin temin edilmesi Tank yerleimi iin pragaz yetkilisi tarafndan tank temel eridiyle iaretlenen alanda inaat ve tesisat ilerinin yaptrlmas pragazn avantaj paketlerinden VIPin tercih edilmesi durumunda, inaat ve tesisat ilerini mterinin talebi dorultusunda pragaz yapabilir*
*cretlidir.

40

SiSTEM LPG
Birim evirim Tablolar

1 10 1.000 1x106 25,4 304,8 914,4 1.609.304

0,1 1 100 1x105 2,54 30,48 91,44 160.934,40

0,001 0,01 1 1.000 0,0254 0,3048 0,9144 1.609,344

1x10-6 1x10-5 0,001 1 2,54x10-5 3,048x10-4 9,1444x10-4 1,609344

0,03937 0,3937 39,37 39.379,96 1 12 36 63.360

0,00328083 0,032808 3,28084 3.280,84 0,083333 1 3 5.280

0,001093

6,21371x10-7

0,0109361 6,21371x10-6 1,09361 1.093,61 0,027778 0,33333 1 1.760 6,21371x10-4 0,621371 1,57828x10-5 1,89394x10-4 0,000568 1

1 10.000 6,4516 929,03 8.361,27

0,0001 1 0,000645 0,092903 0,836127

1,155 1.550 1 144 1.296

0,001076 10,7639 0,006944 1 9

0,0001196 1,19599 0,000772 0,11111 1

HACiM

1 1x106 1.000 16,3871 28.316,8 4.546,09 3.785,41

1x10-6 1 0,001 1,6387x10-5 0,028317 0,0045461 0,0037854

0,001 1.000 1 0,016387 28,3168 4,54609 3,785411

0,061024 61.023,7 61,0237 1 1.728 27,742 231

0,0000353 35,3147 0,035315 0,0005787 1 0,160544 0,133681

0,00022 219,969 0,219969 0,003605 6,22883 1 0,832674

0,000264 264,172 0,264172 0,004329 7,48052 1,20095 1

1 100 0,1 0,00981 0,133224 6,894757 101,325

0,01 1 0,001 0,000098 0,00133224 0,689476 1,01325

10 1.000 1 0,0981 1,333224 68,94757 1,01325

102 10.200 10,20 1 1,359888 703,284338 10,330

7,500617 750,0617 0,750062 0,073535 1 51,71493 760

0,145038 14,50377 0,0145038 0,001422 0,019337 1 14,69595

0,00987 0,986923 0,000987 0,000097 0,001316 0,068046 1

ENERJi
1 3.412,14 0,9478 3,9683 0,00001 1 0,000009478 0,001163 1,055 3.600 1 4,1868 0,251886 860 0,23885 1

1 3,96832 3.412,14

0,251996 1 859,845

0,000293 0,001163 1

41

LNG
LNG Sistem LNGnin Avantajlar pragazn LNG Piyasasndaki Yeri LNGnin Kimyasal ve Fiziksel zellikleri LNG Nasl Temin Edilir? LNGnin Yolculuu LNGnin Kullanm Alanlar LNG Alm-Satm ve Faturalandrma Esaslar Sistem LNG Teknik zellikleri Sistem LNG Tank Sahas Ekipman ve Kurulum Teknik zellikleri

gaz atmosfer basncnda -162Cye LNG Doal kadar soutulduunda youarak sv faza geer ve Sv Doal gaz (LNG-Liquified Natural Gas) olarak adlandrlr.

SiSTEM LNGNiN AVANTAJLARI

zellikleri
Doal gazn hacmi, gaz fazndan sv faza geerken 600 kat klr. Bu sayede yksek miktardaki doal gaz, dk basnlar altnda hacmi 600 kez kltlerek sv halde saklanabilir. Bu durum, doal gazn boru hatlaryla tanmasnn teknik ve ekonomik anlamda mmkn olmad yerlere, gemi ve kamyon tankerlerle nakliyesini uygun hale getirir. LNGnin sv faznn younluu ortalama 0,44 kg/ltdir. Geometrik hacmi 1 m3 (1.000 lt) olan bir kaba doldurulan LNGnin arl yaklak 460 kgdir. LNG renksizdir, kokusuzdur, zehirli deildir, korozif zellii yoktur. Gaz halinin hava iindeki karm oran %5 ile %15 arasnda yanc ve parlaycdr. LNG, esas olarak %90 civarnda bir oranda metandan (CH4) oluur. Metan haricinde etan (C2H6), propan (C3H6), propan (C3H8), btan (C4H10) arlkl olmak zere dier hidrokarbonlar da ihtiva eden bir yakt tr olan LNG, svlatrma srecinde iindeki oksijen, karbondioksit, kkrt bileenleri ve sudan arndrld iin boru hatt doalgaza gre daha saf ve yksek verimli bir yakttr. LNG tesisat ve LNG kaaklar kreyojenik (ok souk) olduu iin souk yanklarna sebep olabilir. zel kreyojenik eldiven kullanlmadan vanalara ve kaaklara mdahale edilmemelidir.

Tm enerji ihtiyacn tek bir merkezden karlayabilme Otomatik kontrolle donatlm depolama sistemi dizayn ile minimum arza riski 7/24 kesintisiz teknik servis hizmeti Uzun mesafelere tama ve ikmal kolayl Enerjiyi kolay ve efektif stoklama kabiliyeti Yaygn kullanm alan Doa ile dost Sistem LNG ile alacak yakc cihazlarda byk apta otomatik kontrol imkan Baca gazlarndaki sdan maksimum faydalanmayla yksek sl verim Dk ortam scaklklarnda dahi yksek yakt performans Alternatif yaktlara gre avantajl fiyat

iPRAGAZIN LNG PiYASASINDAKi YERi

pragaz, 2004 yl sonu itibaryle LNG piyasasnda kalite, kesintisiz rn ikmali, emniyet ve evreye olan sorumluluk bilinciyle sektrde yerini almak zere gerekli alt yap hazrlklarn tamamlad ve EPDKdan alm olduu lisansla 2005 yl Ocak aynda LNG piyasasnda faaliyetlerine balad. pragaz, kurmu olduu ekipler, teknik ve lojistik alt yaps ve 1961den bu yana LPG sektrnde edindii tecrbesiyle LPG piyasasndan sonra LNG piyasasnda da lider firma olmay hedefledi. Gvenlikten taviz vermeden kurulan sistemlerle LNG piyasasna farkl bir bak as getiren pragaz; bu piyasada bir ok ilke ve yenilie imza att. Her yeni piyasada olduu gibi LNG piyasasnda da teknik mevzuatn henz tamamen olumad bir ortamda sistem kurulumlarndaki Trk standartlarn, gelimi lke standartlaryla besleyerek yeni uygulama standartlarn yaratt ve piyasada bu konuda rnek alnan lider firma oldu.

44

SiSTEM LNG
LNGNiN KiMYASAL VE FiZiKSEL ZELLiKLERi
Kimyasal erii Metan (CH4), ayrca C2H6, C3H8 ve baz dier hidrokarbonlar

(C)

0,46

(C) (C)

(15 Cta)

LNG NASIL TEMiN EDiLiR?

Trkiyeye ithal edilen ve tketilen toplam doal gazn bir miktar LNG olarak tedarik edilir. LNG, arlkl olarak Nijerya ve Cezayirden zel tasarlanm gemi tankerlerle getirilip lkemizdeki LNG terminallerinde depolanr. Marmara Erelisi LNG Terminali, 1989-1994 yllar arasnda ina edilmitir. 66 hektarlk bir alan zerine kuruludur. Her biri 85.000 m3 olan 3 adet LNG depolama tank, 40.000 - 130.000 m3 kapasiteli gemilerin yanaabilecei 300 m uzunluunda bir iskelesi vardr. Terminalin LNGyi gazlatrarak Ulusal letim ebekesine enjekte etme kapasitesi, ylda 6 milyar m3, pik saatte 700.000 m3tr. Terminalde, LNG iletim lisans sahibi irketlerin kamyon tankerlerine LNGyi yklemek iin ykleme kollar mevcuttur. 2006 yl k dneminde devreye alnan Trkiyenin ikinci LNG terminali zmir Aliaada bulunmaktadr.

GAZ FAZI Rlatif Younluk Minimum Maksimum Ortalama

*1 kg sv LNGnin, dzeltilmi (S)m3 doal gaz (9.155 kcal/kg) cinsinde karl

SIVI FAZI st Isl Deer kcal/Sm3 st Isl Deer kcal/kg st Isl Deer kWh/kg Doalgaz Karl Sm3 /kg*

Gerek Younluk kg/Sm3

Bota Marmara Erelisi LNG terminalinden alnan LNGnin gnlk rn zellik raporlarna gre tutulan istatistiki deerleri, pragaz kaytlarna yukardaki ekilde girmitir.
45

LNGNiN YOLCULUU

LNG Terminali

LNG Tank Buharlatrc

Tketim Cezayir Nijerya Sv Faz Mteri Tank Sahas

Gaz Faz

LNG kreyojenik (ok souk) artlarda depo edilir ve iletilir. Svlatrlm endstriyel ve medikal gazlarn depolama ve tama artlarn belirler. LNGnin scakl normal artlar altnda -150C civarndadr. letim ve depolama basnlar ise 1 ila 5 bar arasndadr. Gerek LNG tanker tanklar, gerekse sabit mteri tanklar kreyojenik olmaldr. Kreyojenik tanklar i ie iki kaptan oluur. teki paslanmaz tank, LNG depolamakta kullanlr. Dtaki elik tank izolasyon kabdr. ki tank arasnda izolasyon olarak vakumlanm perlit bulunur. Tanklarn tamamnda emniyet sistemleri olmaldr. LNG, doal gaz basn drme istasyonuna 3 ila 4 bar arasnda gnderilir. Tankn basnlandrlmas tank buharlatrclar tarafndan yaplr. Basn, reglatr ve ekonomizer marifetiyle kontrol edilir.

Buharlatrclar LNGyi sv fazdan gaz fazna dntrmek iin kullanlr. Buharlatrclar, LNGyi ortam ssn kullanarak gazlatrp tketilmeye hazr hale getirirler. Geni s transfer yzeyleri sayesinde yksek s deitirme kabiliyetleri vardr. Tamamen alminyumdan retilmilerdir. Hareketli paralar olmadndan, bakm gerektirmezler. Doal gaz dhili tesisatlar EPDK teknik mevzuatna uygun olarak yaplmaldr. Buharlatrclarn kndan itibaren, iletme ii yakma nitelerine kadar olan 2. kademe basn drme istasyonunu da dhil LNG kullanm ile ilgili tm doal gaz dahili tesisat, EPDKdan sertifika alm bir yapm firmas tarafndan EPDK, BOTA veya blgesinde yetkili ehir datm irketinin standartlarna uygun olarak yine EPDKdan sertifika alm bir mavir firma kontrol ve denetiminde yaplm olmaldr.

46

SiSTEM LNG
LNGNiN KULLANIM ALANLARI
LNG, enerji ihtiyacn farkl yaktlarla salayan yksek yakt tketimine sahip tm iletmeler iin ilgili talimat, standart ve ynetmeliklerde geen artlarn salanmas durumunda kolaylkla kullanlabilir. LNGnin balca kullanm alanlar yledir: Scak su ve kzgn su eldesi Buhar eldesi Scak hava eldesi Kzgn ya eldesi Piirme ve kurutma frnlar Metal ileme (dkm, ergitme, sl ilem vs.) Seramik ve cam sanayi Elektrik retimi

47

LNG ALIM-SATIM VE FATURALANDIRMA ESASLARI

LNGnin BOTAtan alnp LNG kullanclarna sat ancak EPDKdan Toptan Sat Lisans alm irketlerce yaplabilir. lgili Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu Mevzuatlarna gre LNG alm satmnda faturalama enerji deeri baznda (Sm3 ya da kwh) olmaldr. Toptan sat irketlerinin LNG tankerleri BOTAn LNG terminal sahasndaki kantarda bo ve dolu haliyle tartlr, iki tart miktar arasndaki fark Bota tarafndan satlan LNGnin kilogram cinsinden miktar olarak deerlendirilir. LNG terminalinde 24 saat boyunca lmlemesi yaplan rnn rlatif younluu, kimyasal ierii ve st sl deerini ieren bir bilgi fiiyle birlikte rnn arl ve enerji deeri karln gsteren bir irsaliye Bota tarafndan toptan sat irketlerine teslim edilir. Rlatif younluu referans younlua dntrmede havann younluu 1,2255 kg/Sm3 alnr. Kilogram biriminden LNGnin ierdii enerji miktarna dnm iin aadaki formlden faydalanlr.

AIKLAMA SABT DEERLER

Birim

Gsterim

Forml

rnek Hesaplama

kg /Sm3 Doal Gazn st Isl Deeri Doal Gazn st Isl Deeri LLEN DEERLER (TERMNAL) kg kcal/Sm3 kcal/Sm3 kWh/Sm3

r Uk UW

1,2255 9.155 10,64

C H DR

12.260 9.875,93 0,623677

kg /Sm3 kcal

DG A

= =

rxDR (CxH)/DG

0,764316 158.414.682

Sm3

AG

A / Uk

17.304

kWh

AW =

AG xUW

184.111

48

SiSTEM LNG

SiSTEM LNG TEKNiK ZELLiKLERi

49

SiSTEM LNG TANK SAHASI EKiPMAN VE KURULUM TEKNiK ZELLiKLERi

1. Sistem LNG Tank ve Ekipmanlar
LNG depolamak iin kullanlan silindirik, perlit+vakum izolasyonlu tanklar, mteri ihtiyalarna gre dikey ya da yatay olarak, pragaz tarafndan AD2000 ve EN13458 standardna uygun imal ettirilmektedir. pragazn LNG tanklar, 97/23/CEE sabit basnl kaplar direktifi dorultusunda CE iareti tamaktadr. Yine tank zerindeki vana ve benzeri ekipmanlar da tamamen ithal kriyojenik zelliklere sahip olup, CE iaretlidir. TANK Tasarm Kodu: EN 13458-2 ve AD 2000 Tasarm Scakl: -196C / + 50C Malzeme: Paslanmaz elik SA 240 Tip 304L Maksimum alma Basnc: 5 barg Tasarm Basnc 6 barg Test Basnc: 10.1 barg DI TANK Tasarm Kodu: EN 13458-2 ve AD 2000 Tasarm Scakl -10C / + 50C Malzeme: Karbon elik EN 10025-2 S235JR veya e deeri Tasarm Basnc: -1 barg Sz konusu LNG tanklar, iPRAGAZ tarafndan ARITA ve ISISAN gibi alannda yetkin basnl kap imalats firmalara yaptrlmaktadr.

pragaz, standart olarak, 6m3 dik/yatay, 14/16m3 dik/yatay, 22m3 dik/yatay, 32m3 dik/yatay ve 62/67 m3 dik Sistem LNG tank seeneklerinin yan sra mteri ihtiyacna gre farkl kapasite ve tipte (dik/yatay) tanklar da teklif edebilmektedir.

2. Sistem LNG Tesisatlar

LNG tank sahasnda yer alan vana, emniyet valfi, boru, fittings vb. ekipmanlar kriyojenik artlarda alacak uygun malzemeden imal edilmitir. Tesisat montajlar srasnda sertifikal argon kaynaklar kullanlmakta, sahada yaplan tm paslanmaz boru kaynaklar radyografik kontrolden geirilerek kayt altna alnmaktadr. Tesisat azot gazyla test edilmekte, herhangi bir problemle karlalmad takdirde sistem LNG ile devreye alnmaktadr. Sz konusu tank sahas LNG tesisatlarnn imalat, montaj, test ve devreye alnmas iPRAGAZn ykmllndedir.

50

SiSTEM LNG

3. -Zaman Program
Mteri, pragaz ve doal gaz dahili tesisat yapmc firmas arasndaki e gdm ve hedef birlikteliini salayacak olan i-zaman program, mterinin de gr alndktan sonra hazrlanarak taraflara bildirilir. Bylece LNG tesisinin istenilen sre iinde, aksaklk yaanmadan kurulmas iin en nemli adm olan planlama adm, sahada henz almalar balamadan mteri ve mteahhitle paylalr.
No
A A.1 A.2 A.3 A.4 A.5 A.6 A.7 A.8 A.9 A.10 A.11 A.12 A.13 A.14 B C C.1 C.2 C.3 C.4 RNEK MTER ZAMAN PROGRAMI Sistem LNG Tesis leri Tesis aplikasyonu ve proje teslimi Hafriyat ve kontrollu dolgu zemin iyileterme Topraklama tesisat alt yaps (bakr kazklar) Grobeton, temel kalb, demir, beton dkm Tank temel betonunun prizlenmesi Tank sahas kvet betonun kalp ve beton ileri Tank buharlatrclarn Antalyaya sevki Tankn ve buharlatrcnn yerine montaj Sistem LNG tesisat montaj Sistem LNG tesisi elektrik tesisat montajlar Sistem LNG tesisat radyografik kontrol (varsa tamirat) Kvet st tel rg ve giri kaplarnn montaj Sistem LNG-Sistem LPG tesisleri ve yangn eitimi Tanka LNG alnmas Doal gaz Tesisat Montaj leri Dier ler Tank ankraj, ankraj ablonu ve szge teslimi Yangn sndrc tedarii Hidrant hatt ve hidrant kulesi yaplmas Paratoner sisteminin kurulmas Doal gaza gei ve devreye alma PRAGAZ MTER MTER MTER 12 ARALIK 2008 PRAGAZ MTER PRAGAZ MTER MTER MTER PRAGAZ PRAGAZ PRAGAZ PRAGAZ PRAGAZ MTER PRAGAZ PRAGAZ PRAGAZ KASIM-2008 SORUMLU 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 ARALIK-2008 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

4. Sistem LNG Tank Temel naat Projeleri ve Statik Hesaplar

pragaz LNG tank temel inaat tip projelerini yetkin bir statik brosuna yaptrm olup, temel inaat projeleri hazrlanrken 1. deprem blgesi ve Z4 zemin snf dikkate alnmtr. Temel uygulama projeleriyle birlikte statik hesaplarnn bir kopyas istenildiinde mteriye verilmektedir. Z4 zemin snfna karlk gelen 1 kg/cm2 zemin emniyet gerilmesinin altndaki mteri lokasyonlarnda projeler, stnde gerekli tadilatlar yaplarak mteriye teslim edilmektedir. Sz konusu proje ve statik hesaplarn yaptrlmas ve mteriye teslim edilmesi iPRAGAZn ykmllndedir.

51

5. Sistem LNG Tank Ankraj Bulon ve ablonu

LNG tanknn temel ankrajnda kullanlan, tank hacmi ve tipine gre hesaplanm ap ve adetlerdeki ankraj bulonlar ve somunlar, ankrajlarn temel iindeki yerleimini salayacak ankraj ablonuyla birlikte mteriye teslim edilmektedir. Temel betonu dklmesi ncesi temel betonunun, ankraj yerleimi ve temel betonu demir donatsnn, yetkili pragaz personeli tarafndan kontrol edilmesi nerilmektedir. Sz konusu ankraj bulonlar, somunlar ve ankraj ablonlarnn tedarii ve mteriye teslimi iPRAGAZn ykmllndedir.

6. Topraklama Tesisat
LNG tank ve buharlatrclar topraklanmaldr. Ayrca LNG tankeri topraklama pensesi ve tank sahas kaplarnn yannda yer alacak topraklama tutamaklar iin de topraklama tesisat kurulmaldr. Bu amala hafriyat sonras temel betonu kalp yapm ncesi, pragaz yetkililerine haber verilmelidir. pragaz'n yetkilendirdii elektrik tesisats tank sahasnda gerekli bakr kazk akma ve bakr telle ilikleme ilemlerini yaparak, tank ve buharlatrclara balanacak bakr topraklama tellerini hazrlayacaktr. Beton atlrken bu tellerin beton iinde kalmamasna zellikle dikkat edilmelidir. Sz konusu topraklama tesisat iin gerekli malzemelerin tedarii ve uygulamann yaptrlmas iPRAGAZn ykmllndedir.

7. Sistem LNG Tank Sahas Kvet Betonu, Sifonlu Rogar, Tel rg

NFPA-59A (Standard for the Production, Storage and Handling of LNG) standard gerei LNG tank ve tesisatnn evresinde, en az LNG tank hacmi kadar bir beton havuz (kvet) ina etmek gerekmektedir. Bu havuzda en az bir adet sifonlu rgarla drenaj salanmaldr. Beton havuzdaki sifonlu rgardaki su, olas bir LNG kaanda (likit faz) donacak ve tka vazifesi grerek LNG'nin drenaj kanalna gitmesine engel olacaktr. Bylece LNG kaa snrlandrlm bir alanda kontrol altna alnm olacaktr. Beton kvet zerine, kvet betonuyla beraber toplam ykseklii en az 180 cm olacak ekilde tel rg tesis edilmeli ve bu sahaya giri-k iin en az iki adet darya alan kap yaplmaldr. Tel rg zerine gerekli uyar levhalar aslmaldr. Sz konusu sifonlu rgarn, uyar levhalarnn tedarii ve mteriye teslimi PRAGAZn ykmllndedir.

52

SiSTEM LNG

8. Sistem LNG Tank Likit k Hatlar Acil Kapama Vanalar

NFPA-59A'ya gre LNG tank zerindeki likit klar, uzaktan kumanda edilebilen acil kapatma vanalar (ESD) ile tesis edilmelidir. Tank zerindeki pnmatik kontroll kriyojenik vanalar ama-kapatma ilemi iin basnl hava kullanlmaktadr. Basnl hava mini hava kompresr (bakmsz-yasz) tarafndan salanmaktadr. Sz konusu acil kapatma vanalarnn ve bu vanalar altracak mini kompresrn temini ve tesisi iPRAGAZn ykmllndedir.
*** Avrupa standartlar gerei LNG stoklama kapasitesi 5 tonun altnda bulunan 6 m3 LNG tanklarnda Pnmatik vana kullanlmamaktadr.

9. Gaz Kaa Alglama Sistemi

LNG tank sahasnda ve zellikle tank vana grubunda oluabilecek herhangi bir gaz kaan alglayacak kaak sensr vana mahali zerine yerletirilmitir. Kumanda panosu araclyla alarm verecek olan gaz kaa alglama sistemi, yine NFPA-59A standard gerei sistemde kurulmas gereken vazgeilmez bir emniyet ve gvenlik gesidir. Sz konusu gaz kaa alglama sisteminin temini ve montaj iPRAGAZn ykmllndedir.

10. Gaz Scakl Takip ve Kontrol Sistemi

NFPA-59A'ya gre LNG tank sahasnda bulunan buharlatrclarn knda yer alan bir PT100 scaklk transmiteri araclyla, likit halden gaz hale geen doal gazn scakl srekli olarak takip ve kontrol edilmelidir. Gaz scaklnn -10Cye dmesi durumunda sistem nce alarm vermekte, scakln 18C'ye dmesi durumundaysa doal gaz d ve i tesisatnda yer alan ekipmanlarn zarar grmemesi iin tank kndaki likit vanalar otomatik olarak kapatlmaktadr. Hava scaklnn -20C'nin altna dme ihtimali olan mteri tesislerinde, ex-proof (patlama korumal) doal gaz stclar kullanlarak gaz scakl uygun seviyeye karlr. Sz konusu gaz scakl takip ve kontrol sistemiyle gaz stcs temini ve montaj iPRAGAZn ykmllndedir.

Gaz Scakl

53

11. Deprem zleme Sistemi

LNG tesisi kumanda panosu iinde yer alan bir deprem sensryle mteri lokasyonunda olabilecek herhangi bir yer sarsntsnn byklne bal olarak sistem alarm vermekte ve ardndan depremin byklnn artmas halinde LNG tank kndaki likit vanalar kapatlmaktadr. Sz konusu deprem izleme sisteminin temini ve montaj PRAGAZn ykmllndedir.
*** Avrupa standartlar gerei LNG stoklama kapasitesi 5 tonun altnda bulunan 6 m3 LNG tanklarnda deprem sensr kullanlmamaktadr. Deprem Sensr

12. Sistem LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu ve Paralel kaz Panosu
Scaklk, gaz kaa alglama, deprem izleme sistemlerinden gelen ikazlar sesli ve kl alarma eviren ve tank kndaki likit vanalarnn otomatik olarak kapanmasn salayan LNG Tesisi Ana Kumanda Panosudur. Ayrca pano zerinden de vanalar manuel olarak alp kapatlabilir ya da acil stop butonu araclyla vanalar kapatlp alarm verilebilir. Bu panonun zerindeki ikazlarn aynsn bulunduran paralel ikaz panosu mterinin talebi dorultusunda gvenlik binas gibi bir noktaya konulmaktadr. Sz konusu panolarn temini ve montaj iPRAGAZn ykmllndedir.

13. Ex-Proof Aydnlatma

LNG tank sahas ii tehlikeli blge olduundan, bu saha iindeki elektrikli cihaz ve ekipmanlarn ex-proof (patlama korumal) zellikte olmas gereklidir. Bu nedenle LNG tesis sahasnn aydnlatlmas iin kullanlacak armatr de ex-proof nitelikte olmaldr. Aydnlatma, LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu zerinden alp kapatlmaktadr. Sz konusu ex-proof aydnlatma sisteminin kurularak devreye alnmas PRAGAZn ykmllndedir.
*** Avrupa standartlar gerei LNG stoklama kapasitesi 5 tonun altnda bulunan 6 m3 LNG tanklarnda ex-proof aydnlatma kullanlmamaktadr.

14. Kazan Dairesi Gaz Kaa Alarm Sistemi

Doal gazn kullanm noktasndaki (kazan dairesi, mutfak vb.) kaaklarn alglayp, kullanclar sesli ve kl olarak uyaran sistemdir. Sz konusu gaz kaa alglama ve alarm sisteminin kurularak devreye alnmas PRAGAZn ykmllndedir.

Pano

Balant Kablosu

Siren Gaz Dedektr

54

SiSTEM LNG

15. Kokulandrma Sistemi

LNG kokusuz bir yakttr. Ancak kullanm noktalarndaki kaaklara karn kokulandrlmas gerekmektedir. LNG tank iindeki ok dk scaklklar nedeniyle herhangi bir kokulandrc kimyasal maddenin LNG iine katlmas mmkn deildir. Bu nedenle LNG, sv halden gaz hale getikten sonra THT (tetrahidrotiofen) denilen zel bir kimyasal madde ile kokulandrlmaktadr. Sz konusu kokulandrc THT'nin muhafaza edildii paslanmaz tp, balant elemanlarnn tedarik ve montajyla THTnin ikmali PRAGAZ'n ykmllndedir.

16. Sistem LNG-Telemetri Sistemi

LNG tedariinde u an lkemizde tek bir tedarik kaynann bulunmas nedeniyle mterilerin LNG kesintisi yaamadan faaliyetlerini srdrebilmeleri, ancak etkin bir mteri stok takibiyle salanabilmektedir. Bu amala pragaz kurduu her mteri tesisinde, tank iindeki LNG miktarn her gn dzenli olarak LNG lojistik birimine aktaran LNG-Telemetri sistemini kurmutur. Sistem her gn ayn saatte mteri tankndaki LNG miktarn istenirse mterinin belirleyecei herhangi bir cep numarasna SMS olarak iletebilmektedir. LNG-Telemetri sistemi sayesinde mteriye zaman ve i gc tasarrufu salanmtr. Sz konusu LNG-Telemetri sisteminin kurulumu ve devreye alnmas PRAGAZn ykmllndedir.
GPRS SMS

17. Alt ve st Basn Alarmlar

LNG sistemindeki en kritik noktalardan biri, tank basncnn istenilen iletme basn aralnda tutulmasdr. Normal koullarda tank basnc, reglatr ve tank buharlatrc araclyla 2-3 bar aralnda sabit kalmaktadr. Ancak tketimdeki dalgalanmalar ya da durular srasnda tank basncnn ykselmesi beklenebilir. te bu nedenle tank basnc 4.5 bara kadar ykseldiinde LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu ve paralel pano zerindeki yksek basn alarm devreye girerek, tank likit faz yerine gaz faznn kullanma sokulmasn mteri operatrn ikaz eder. Gaz faz kullanmna geilen tankta basn yava yava azalr. Bu durumda basn 2 bara dtnde sistem tekrar operatr ikaz eder ve gaz faz kullanmndan normal koullardaki likit kullanma geilir. Bylece tankn basnc srekli kontrol altnda tutularak, tank basncnn tasarm basncnn stne kmasna, tank emniyet valflerinin devreye girmesine ve dolaysyla gaz kaybna engel olunur. Sz konusu tank basn takip sisteminin kurulmas iPRAGAZn ykmllndedir.

55

18. Sistem LNG Tanker Filosu

pragaz ADR mevzuatna (Tehlikeli Maddelerin Karayollar ile Tanmas) ve Tanabilir Basnl Ekipmanlar Direktifine uygun, (pi) iareti tayan LNG tanker tanklarna sahiptir. 25 m3, 28 m3, 45 m3 ve 50 m3 gibi deiik kapasitede LNG tankerleriyle pragaz, mterilerin tank sahas eriebilirlik problemlerini en aza indirgeyecek esnek bir tanker ikmal olana sunmaktadr. Keza devreye alnan sayal ve pompal tankerlerle ksa srede, dk miktardaki LNG teslimatlar da artk mmkn olmaktadr.

19. 7/24 Teknik Destek Garantisi ve Yllk Periyodik Bakm

pragaz, lke genelindeki mevcut 13 adet Sistem LNG blge tekilatnda yer alan onlarca teknik uzman ve yetkili servisiyle mteri taleplerini en ksa srede karlayacak altyapya sahiptir. 7 gn 24 saat mterilerine cevap verecek cretsiz tketici danma hatt 444 iPRA (4772) araclyla mterilerden gelecek her trl ikyet, neri ve talebi deerlendirmekte ve en ksa zamanda yantlamaktadr. Ayrca LNG tesisleri pragaz tarafndan yllk olarak periyodik bakma tabi tutulmakta ve mteriler periyodik bakm hakknda her yl bilgilendirilmektedir.

Trkiyenin yeni enerji hatt

444
7

iPRA 47 72

24

56

ACiL DURUM PLANI

A-Gaz Kaaklarnda (LPG-LNG) Alnacak nlemler
1. Soukkanl olun, telea kaplmayn. 2. Gaz kaa var diye bararak evrenize haber verin. 3. En yakndaki alarm butonuna basn. 4. LPG/LNG tankerinden ikmal yaplyorsa, derhal durdurun. 5. Yangn pompalar hari tesisin, dier tm elektriini elektrik panosundan kesin. 6. LPG/LNG stoklama tanklarnn zerindeki ana vanay uzaktan otomatik veya kiisel koruyucu ekipmanlarnz kullanarak manuel kapatn. 7. Derhal iPRAGAZ A..ye (444 iPRA/4772) ve iTFAiYEye (110) haber verin. 8. Gaz kaak blgesinin evresinde gvenlik emberi oluturun, ilgisiz personeli uzaklatrn. 9. Tm ateli almalar, kvlcm kaynaklarn (sigara, el feneri, cep telefonu vs) uzaklatrn, sert hareket yapmayn. 10. Gaz kaann gzergahna bakn, gaz kaa yola doru gidiyorsa yolu ara trafiine kapatn, bu blgeye yetkisi olmayan kiilerin ve aralarn girmesine msaade etmeyin. 11. Yangn su tesisat varsa, pompalar altrp, yangn hidrant hortumlarn ap, pulvarize su ile gazn konsantrasyonunu datmaya aln. 12. En yakn yangn sndrme cihazn hazr bulundurun, gaz kaann yangna dnebileceini unutmayn. 13. Gaz kaa kontrol altna alndktan ve nedenleri aratrldktan sonra, evre kontroln yapn, ortamda gaz olmadndan emin olduktan sonra, ilgililerle beraber tesisi iletmeye aln.

B-LPG ve LNG Yangnlarnda Alnacak nlemler

1. Soukkanl olun, telaa kaplmayn. 2. Yangn var diye bararak evrenize haber verin. 3. En yakndaki alarm butonuna basn. 4. LPG/LNG tankerinden ikmal yaplyorsa, derhal durdurun. 5. En yakn yangn sndrme cihaz ile gvenli yerden, yangna ilk mdahaleyi yapn. 6. Derhal iPRAGAZ A..ye (444 iPRA/4772) ve iTFAiYEye (110) haber verin. 7. Yangn su tesisat varsa, pompalar altrp, yangn hidrant hortumlarn ap, yangna mdahale edin. LNG/LPG tanklarn jet su ile soutun. 8. Yangn blgesinin evresinde gvenlik emberi oluturun, ilgisiz personeli uzaklatrn, bu blgeye yetkisi olmayan kiilerin ve aralarn girmesine msade etmeyin. 9. Yangn sndrdkten sonra oluabilecek gaz kaaklarn kesmek iin, LNG/LPG tanklarnn zerindeki ana vanay uzaktan otomatik veya kiisel koruyucu ekipmanlarnz kullanarak manuel kapatn. 10. Yaral varsa ilk yardm mdahalesi yapn, en yakndaki hastaneye gnderin. 11. Yangn tamamen sndrlp, nedenleri aratrlp, tm kontroller yaplp hi bir riskin olmad grldkten sonra, ilgililerle beraber tesisi iletmeye aln.

56

MARMARA BLGE BATI KARADENiZ SATI BROSU BURSA SATI BROSU KADIKY SATI OFS KONYA SATI OFS

DKME VE OTOGAZ SATI BLGE TEKiLATI

ANTALYA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Karyaka Mah. Yldrm Beyazt Cad. No: 28 Antalya Tel: 0242 326 93 04-326 93 05-326 93 06326 93 07 Faks: 0242 326 93 12 BATI KARADENiZ BLGE DKME VE OTOGAZ SATI BROSU Kale Mah. Kazmpaa Cad. Adnan Kefeli han No: 10 Kat: 6 Samsun Tel: 0362 431 13 48-435 80 28 Faks: 0362 431 13 49 BURSA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI BROSU Karaman Mah. zmiryolu Cad. Yerkayalar Apt. No: 82 K: 4 D: 4 Nilfer/Bursa Tel: 0224 249 04 12 Faks: 0224 249 02 32 UKUROVA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Kk Dikili Beldesi Kavakl Mah. Turhan Cemal Beriker Bulvar No: 682/A Seyhan/Adana Tel: 0322 441 19 39 (pbx) Faks: 0322 441 19 43 DiYARBAKIR BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL anlurfa Yolu 1. Km enova Apt. No: 54 Diyarbakr Tel: 0412 238 00 34-36 (pbx) Faks: 0412 238 00 31 DOU ANADOLU BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Pelit Meydan Dou Apartman B-Blok 24/3 Erzurum Tel: 0442 235 24 00-235 42 00 Faks: 0442 235 40 50 EGE BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Ankara Cad. 283/1 Sokak No: 2 Kat: 2 D: 201 Bornova/zmir Tel: 0232 462 04 35 (pbx) Faks: 0232 462 57 75 GAZiANTEP BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL ncilipnar Mah. 3 Nolu Cad. 15 Nolu Sok. Bayel Merkezi B Blok Kat: 1 No: 105 ehitkamil/Gaziantep Tel: 0342 231 76 16 (pbx) Faks: 0342 231 76 08 KADIKY BLGE DKME VE OTOGAZ SATI OFiSi Sanayi Mah. etin Sok. No: 9 Kurtky Pendik/stanbul Tel: 0216 378 11 10 (Pbx) Faks: 0216 378 03 93 KONYA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI OFiSi Musalla Balar Mah. Ankara Cad. No: 137 Seluklu/Konya Tel: 0332 237 96 64-236 03 85 233 98 30 (pbx) Faks: 0332 238 59 24 MARMARA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Mimarsinan Mah. M. Akif Ersoy Cad. No: 171/B Krfez/Kocaeli Tel: 0262 528 03 55-56 Faks: 0262 528 04 11 ORTA ANADOLU DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Ceyhun Atf Kansu Cad. No: 35/C Balgat/Ankara Tel: 0312 284 61 65 (6 Hat) Faks: 0312 284 21 21 TRAKYA BLGE DKME VE OTOGAZ SATI MDRL Defterdar Mah. Otaklar Pamak ayr Cad. No: 62 Kar Merk. K: 1 Eyp/stanbul Tel: 0212 544 77 11 (4 Hat) Faks: 0212 612 77 85