EK A Daha nceki Senelerde Vize snavlarnda sorulan sorular ve cevaplar

EkA1 Daha nceki Senelerde 1.Vize snavlarnda sorulan sorular ve cevaplar

EkA1.1 MAKNE 1 G1 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 1.VZE
SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekilde lleri verilen homojen dolu cismin ktle merkezinin koordinatlarn hesaplaynz.

1 2

20

=? , =? , =?
15 10

3 4 5 6

r = 10
R=19

50

z
zm: x 32 19 6 19 19 y 15 17,5 15 5

( ller mm dir. ) = 25 mm ( z = 25 simetri dzlemi olduu iin ) A 67,5 300 67,5 380 180,5 -50 1225 Ax 2160 5700 405 7220 10774,1 -2984,5 Ay 1012,5 5250 1012,5 1900 -4572,67 666,67

1 2 3 4 5 6

76 3 19 40 3

4R 4 19 76 , y5 = , y5 = 3 3 3 2 2 R 19 , A5 = , A5 = 180,5 A5 = 2 2 4r 4 10 40 y6 = , y6 = , y6 = 3 3 3 2 2 r 10 , A5 = , A5 = 50 A5 = 2 2 y5 =

23274,6 5269

Ax A Ay A

, =

23274,6 , = 19 mm 1225
5269 , 1225

( x = 19 simetri dzlemidir. )

, =

= 4,3mm

124

Soru 2: Uzunluu L ve arl W olan homojen bir ubuk ekilde grld gibi Dey dzlemde tutturulmutur. Srtnme kuvvetlerini ihmal ederek A ,B ,C noktalarndan gelen tepki kuvvetlerini bulunuz. Not : BC aras a uzunluundadr.

C B A zm:

y
W

RB
B O A

RC x

RA

F F

x y

= 0 RB sin RC sin = 0 RB = RC = 0 RA RB cos + RA cos W = 0 RA = W

A

= 0 RB a W

L cos = 0 2

RB = RC =

WL cos 2a

125

Soru 3: ki ubuk T eklinde bir levye oluturmak iin birletirilmitir.D de srtnmesiz duvara dayanm A ve B de ise rulmanl yataklar ile mesnetlenmitir. CD nin ortas E ye P = 600 N iddetinde bir dey yk uygulandna gre D noktasna duvardan gelen tepki kuvvetini bulunuz. y 100

RD

P
300 E B

A 150 90 90

C 160 240 (ller mm dir.)

zm :

F = 0 R M = 0
AB

+ RB + RD + P = 0 ( AD RD AE P) U AB = 0

RD = RD i , P = 600 j , AD = 150 i + 300 j 300 k , AE = AC + CE AC = 90 i 120 k , CE = 0,5 CD , CE = 0,5 (240 i + 300 j 180 k ) CE = 120 i + 150 j 90 k , U AB = AB AB
, U AB =

AE = 30 i + 150 j 210 k
, U AB =

180 i 240 k 1802 + 2402

180 i 240 k , U AB = 0,6 i 0,8 k 300

AD RD AE P = (150 i + 300 j 300 k ) RD i + (30 i + 150 j 210 k ) 600 j AD RD AE P = 126000 i 300 RD j + (300 RD + 18000) k ( AD RD AE P ) U AB = 75600 14400 + 240 RD = 0 RD = 375 N

126

EkA1.2 MAKNE 1 G4 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 1.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekilde lleri verilen homojen dolu cismin ktle merkezinin koordinatlarn hesaplaynz. y =? , =? , =? 5 4 r = 22 mm. R = 32 mm 6 r ( ller mm dir. ) 7 R 30 8 20 3 34 zm: 10 10 34 1 2

=0

( x = 0 simetri dzlemi olduundan )

= 10 ( z = 10 simetri dzlemi olduundan )

y 10 15 10 43,58 39,34 10 15 10 A 180 300 180 512 -242 180 300 180 2168,23 Ay 1800 4500 1800 70098,23 -29908,84 1800 4500 1800 56389,4

1 2 3 4 5 6 7 8

4R 4 32 , y4 = 30 + , y4 = 43,58 mm 3 3 R2 322 , A4 = , A 4 = 512 A4 = 2 2 4r 4 22 y5 = 30 + , y5 = 30 + , y5 = 39,34 mm 3 3 r2 222 , A5 = , A5 = 242 A5 = 2 2

y4 = 30 +

Ay A

56389,4 2168,23

= 26 mm

127

Soru 2: ekilde grlen W arlndaki homojen blou devirmek iin A ya uygulanm P kuvvetinin en kk deerini ve asn bulunuz. a y A B W P b D C

zm: Cismin C etrafnda devrilmeye balad anda D daki tepki sfr olur.

F = 0 F = 0 M = 0
x
y A

P sin RC x = 0 P cos W + RC y = 0

b = tan a dP W = (tan sin + cos ) 2 (tan cos sin ) = 0 d 2

(tan cos sin ) = 0

a b W = 0 , P sin + P a cos = 0 a 2 2 W W , P= , P = (tan sin + cos ) 1 2 2(tan sin + cos ) P b sin + P a cos W

tan = tan

= olmaldr. Yani P

kuvveti AC dorusuna dik olmaldr.

P=

W b a , sin = , cos = 2(tan sin + cos ) a 2 + b2 a 2 + b2

W b b a 2( + ) a a 2 + b2 a 2 + b2
,

P=

P= 2(

W b
2

a a 2 + b2

a2 a a 2 + b2

P=

Wa 2 a 2 + b2

128

Soru 3: 300 kg ktleli bir cisme balanan bir kablo vincin B makarasndan getikten sonra yatay dzlemin H noktasnda tesbit edilmitir. 100 kg ktleli AB kolu A da kresel mafsal D de ise DE ve DF ipleri yardm ile dengede tutuluyor. Denge durumunda ip kuvvetlerini ve A mafsalndaki tepki kuvvetini bulunuz.

96 84 180

B 675 C D G 150 198 F A E 150 198 H 495

z
zm:

390

( ller cm dir. ) ( E ve F noktalar x z dzlemindedir.)

F = 0 M = 0
A

S DE + S DF + RA 300 g j 100 g j + 300 gU BH = 0

AD S DE + AD S DF + AB (300 g j ) + AG (100 g j ) + AH (300 gU BH ) = 0 S DE = S DEU DE , S DF = S DF U DF , U DE = U DE = U DF = DE DE

, U DE =

414 i 495 j + 198 k 4142 + 4952 + 1982

414 i 495 j + 198 k 1,84 2, 2 0,88 , U DE = i j+ k 675 3 3 3 1,84 2, 2 0,88 BH i j k , U BH = 3 3 3 BH

, U BH =

750 i 675 j 7502 + 6752

U BH = 0,743 i 0,669 j , 300 gU BH = 222,9 gi 200,7 g j 1,84 2, 2 0,88 S DE = S DE i S DE j + S DE k 3 3 3 1,84 2, 2 0,88 S DF = S DF i S DF j S DF k 3 3 3 AB AD = 264 i + 495 j , AB = 360 i + 675 j , AG = , AG = 180 i + 337,5 j 2 AH = 390 i

129

i AD S DE = 264 1,84 S DE 3

j 495 2, 2 S DE 3
j 495 2, 2 S DF 3

k 0 = 145, 2 S DE i + 77, 44 S DE j 110 S DE k 0,88 S DE 3

k 0 = 145, 2 S DF i 77, 44 S DF j 110 S DF k 0,88 S DF 3

AD S DF

i = 264 1,84 S DF 3

AB (300 g j ) = (360 i + 675 j ) (300 g j ) AB (300 g j ) = 108000 g k AG ( 100 g j ) = (180 i + 337,5 j ) (100 g j ) AG ( 100 g j ) = 18000 g k AH (300 gU BH ) = 390 i (222,9 gi 200,7 g j ) AH (300 gU BH ) = 78273 g k
A

= (145, 2 S DE 145, 2S DF ) i + (77, 44 S DE 77, 44 S DF ) j (110 S DE +110 S DF 47727 g )k = 0

145,2S DE 145,2 S DF = 0 77,44 S DE 77,44 S DF = 0 110 S DE + 110 S DF 47727 g = 0

S DE = S DF , 220 S DE = 47727 g

S DE = 216,94 g ,

S DE = 2128,2 N

F F

= 0 RAx + 2

1,84 216,94 g + 222,9 g = 0 RAx = 489 g 3 2,2 216,94 g 300 g 100 g 200,7 g = 0 3 RAy = 9014 N

RAx = 4797 N
y

=0

RAy 2

RAy = 918,9 g ,

=0

RA z = 0

130

EkA1.3 MAKNE 1 G7 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 1.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekilde lleri verilen homojen dolu cismin ktle merkezinin koordinatlarn bulunuz. zm:

,8 8 8 3 2 10 1

40 4 10 16 5 32 20 20

( ller mm dir. )

=0
x 0 12 0 0 0 y 0 20 26,791 -20 -26,791

( z = 0 simetri dzlemi olduu iin )

1 2 3 4 5

V 20480 800 2048 -1600 2048 30834,7

Vx 0 9600 0 0 0 30159,3 , ,

Vy 0 16000 54868 32000 -54868 150796,5

V x , = 30159,3 30834,7 V V z , = 150796,5 = 30834,7 V

=

V2 = 102 8 , V2 = 800 4 16 , y3 = 26,791mm y3 = 20 + 3 162 V3 = 16 , V3 = 2048 2 V4 = 10216 , V4 = 1600

= 0,98mm

= 4,89 mm

131

Soru 2: 26 cm lik bir kaldra B de mafsallanm ve A da bir kontrol kablosuna balanmtr. P kuvvetinin iddetinin 200 N olduu bilindiine gre kablodaki ekme kuvvetini ve B deki tepkiyi bulunuz. 16 cm A 10 cm B 16 cm D zm : 300 B

P = 200 N

y
16 cm A

S AC
16 cm

RB y
B RB x D C
0

10 cm x 300

P = 200 N
0

as 90 + 30 = 120 ABC MB = 0
0 0

ABD ikizkenar gen olduundan ADB as 30 dir.

S AD sin 300 16sin 300 S AD cos300 16cos300 + P 10 sin 300 = 0

4 S AD 12 S AD + 5 P = 0

S AD = 125 N

= 0 RBx + S AD sin 300 P = 0 RBx = 125sin 300 + 200 = 0 RB y S AD cos300 = 0

,

RBx = 137,5 N

RB y = 108,3 N

RB = 137,52 + 108,32

RB = 175,03 N

132

Soru 3 : ekildeki gnye AB boyunca yerletirilmi menteeler yardm ile tutuluyor ve de przsz bir duvara dayanyor. Gnyenin kendi arln ihmal ederek ekildeki gibi 100 N luk dey dorultuda bir kuvvet etkidiine gre C deki tepkiyi bulunuz.

y
B

C D 24 cm A 12 cm 20 cm 10 cm

100 N

z
zm :

y
B

RC
C D 24 cm A 12 cm 20 cm 10 cm

100 N

AB

= 0 ( AD 100 j + AC RC k )

AB AB

=0

Tales teoreminden

10 DZ 12 = DZ = 4 cm 10 20 AD = 12 i + 4 k , AC = 20 i + 10 k , AB = 24 j 10 k
AB

= 0 [(12 i + 4 k ) 100 j + (20 i + 10 k ) RC k ] (24 j 10 k ) = 0

(400 i 20 RC j 1200 k ) (24 j 10 k ) = 0

480 RC + 12000 = 0

RC = 25 N

133

EkA1.4 MAKNE 1 G1 2002-2003 YAZ OKULU STATK DERS 1.VZE SORULARI

VE CEVAPLARI Soru 1: ekilde lleri verilen homojen dolu cismin ktle merkezinin koordinatlarn hesaplaynz . y =? , =? , =? 1 R= 400 r = 200 z 3 100 ( ller mm dir. ) zm: 2 76 x

= 38 mm

( y = 38 simetri dzlemi olduundan )

4 400 4002 = 125663, 71 mm 2 , x1 = z1 = 230, 235 mm , A1 = 3 4 4 200 2002 , x2 = 315,12 mm , A 2 = = 31415,93 mm 2 x2 = 400 3 4 4 200 , z2 = 215,12 mm z2 = 400 100 3 x3 = 400 100 , x3 = 300 mm , A3 = 100 200 = 20000 mm 2 x1 = z1 = 400

x 1 230,235 2 315,12 3 300

z 230,235 215,12 350

A 125663,71 -31415,93 -20000 74247,78

Ax 28932184,27 -9899787,862 -6000000 13032396,41

Az 28932184,27 -6758194,86 -7000000 15173989,41

A x = 13032396, 41 A 74247, 78

= 175,53 mm

A z = 15173989, 41 A 74247, 78

= 204,37 mm

134

Soru 2 : kablo A da birletirilmi ve bu dm noktasna x ekseni dorultusunda P kuvveti uygulanmtr. AD deki kablo kuvvetinin iddetinin 305 Newton olduu bilindiine gre P kuvvetini ve dier kablolardaki kuvvetleri bulunuz. Y D(0;96; -22) 22 38 32 C B z O 96 A(96;24;0) P 24 x 96

( ller cm cinsindendir.) M z = 0 k (OA S AD ) 24 P = 0 ,

U AD = AD AD =
2 2

OA = 96 i + 24 j
2

S AD = S ADU AD ,

96 i + 72 j 22 k 96 + 72 + 22

U AD =

48 36 11 i+ j k 61 61 61

i k (OA S AD ) = 96 48 S AD 61

j 24 36 S AD 61

k 36 48 4608 k = 96 S AD + 24 S AD = S AD 0 61 61 61 11 S AD 61 P= 4608 305 , P = 960 N 61 24 , P = 960 i , U AB = , U AC = 48 12 19 i j+ k 53 53 53 12 3 4 i j+ k 13 13 13

105 81 S AB 305 + 960 = 0 53 61

M = 0 F = 0
z

4608 S AD 24 P = 0 61 S AB + S AC + S AD + P = 0 AB AB AC AC = =

S AB = S ABU AB , U AB = S AC = S ACU AC , U AC =

96 i 24 j + 38 k 962 242 + 382 96 i 24 j 32 k 96 24 + 32

2 2 2

Fx = 0 F
z

=0

48 12 48 S AB S AC 305 + 960 = 0 53 13 61 19 4 11 S AB + S AC 305 = 0 53 13 61 S AC = 505,143 N

S AB = 280,143 N ,

135

Soru 3: ekildeki frenleme mekanizmasnda P = 100 Newton iddetindeki kuvvetle frenlenebilecek en byk momentin iddetini bulunuz. ( R= 12 cm.)

= 0, 4
P R MD D

R/3 O R/2

600

4R zm:

P R/3 O R/2 4R
f N

600

f 0.4 R R f f M O = 0 f + N P sin 600 4 R = 0 + 50 3 4 R = 0 2 3 2 3 0, 4 1 1 3 5 800 f = 200 3 ( + ) , f = 200 3 ( + ) , f = 3 2 1, 2 6 6 3

f = N

N=

f R N

MD D

= 0 MD f R = 0
800 3 3

MD = f R M D = 5542, 6 Ncm

M D = 12

, M D = 3200 3

136

EkA2 Daha nceki Senelerde 2.Vize snavlarnda sorulan sorular ve cevaplar

EkA2.1 MAKNE 1 G1 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 2.VZE SORULARI VE CEVAPLARI
Soru 1: ekilde gsterildii gibi yklenmi ankastre mesnetli kiriteki mesnet tepkilerini bulunuz.

3 kN/m 2 kN/m 12 kN 6 kN

300
A 3m
zm : 1,5m Q2

B 1,5m 1,5m

1m Q1 1 kN/m 2 kN/m MA 12 kN 6 kN

300
B 3m 1,5m 1,5m

RAx A RA y

Q1 =

1 3 , Q1 = 1,5 kN , Q 2 = 2 3 , Q 2 = 6 kN 2 M A = 0 M A Q1 1,5 Q2 4,5 12 6 6 sin 300 = 0

M A = 1,5 + 9 + 54 + 18 , M A = 82,5 kN m

F F

x y

= 0 RAx 6cos300 = 0

RAx = 5,196 kN

= 0 RA y Q1 Q2 12 6sin 300 = 0

RA y = 1,5 + 6 + 12 + 3 , RA = 5,1962 + 22,52

RA y = 22,5 kN
RA = 23,1kN

137

Soru 2 : ekilde gsterildii gibi dz bir kay A kasnandan B kasnana moment iletiminde kullanlmaktadr. Her bir kasnan yarap 60 mm dir. A Kasnann aks P = 900 N iddetinde bir kuvvetle ekiliyor. Kasnaklarla kay arasndaki srtnme katsaysnn = 0,35 olduu bilindiine gre a) letilebilen en byk momentin iddetini b) Bu durumda kaytaki en byk ekme kuvvetini bulunuz.

M A B

zm :

S1
P
M A

S2

F = 0 M = 0
x A

S1 + S2 P = 0

S1 + S2 = 900 N

M + S 2 R S1 R = 0 M = ( S1 S2 ) R

S1 = e , S2

S1 = e0,35 S2

S1 = S 2 e0,35
S 2 (e0,35 + 1) = 900
,

S 2 e0,35 + S2 = 900 , S1 = 675,16 N

S ma ks. = S1 = 675,16 N

S2 = 224,84 N
M = 27 N m

M = ( S1 S2 ) R , M = 450,32 0,06

138

Soru 3: 1000 N arlndaki bir beton blok ekilde gsterilen mekanizma ile kaldrlmaktadr. Beton bloun kaymadan tanabilmesi iin blok ile F ve G tutma eneleri arasndaki srtnme katsays en az ne olmaldr.

1000 N 12 6 6 12 A C E 48 F 1000 N G 42 1000 N

12 A 15,62 B 10 D 12

B D

10 14

( ller cm dir )

AC = BD = 122 + 102 = 15,62 cm

S BD 12 12 Fx = 0 S BD 15,62 S AC 15,62 = 0 S AC = S BD 10 10 Fy = 0 1000 S BD 15,62 S AC 15,62 = 0 S AC = S BD = 781 N

C

S AC

12

781 N 15,62 10 14

C 18 E 1000 N

f N
21

f
G

48

f =

1000 = 500 N , 2

f = N

N=

, N=

500

139

M
48

= 0 48 N 21 f 18 S AC

10 12 14 S AC =0 15,62 15,62

500

10 12 500 21* 500 18 781 14 781 =0 = 581,25 15,62 15,62

= 0,86

140

EkA2.2 MAKNE 1 G4 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 2.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI
Soru 1: ekilde gsterildii gibi yklenmi basit mesnetli kiriteki mesnet tepkilerini bulunuz.

2 kN/m 1 kN/m A 2m
zm :

2 kN

300
B 4m 3m 2m

4m 3m Q1 2 kN/m Q2 2 kN

1 kN/m RAx A 2m RAy

300
4m 3m RB B 2m

Q1 = 1 6 , Q1 = 6 N , Q2 =

1 6 , Q2 = 3 kN 2 M A = 0 7 RB 9 2sin 300 1 Q1 2 Q2 = 0

RB =

9+6+6 , RB = 3 kN 7 Fx = 0 RAx 2cos300 = 0

y

RAx = 1,732 kN

= 0 RA y + RB Q1 Q2 2sin 300 = 0

RA y = 6 + 3 + 1 3 , RA = 1,7322 + 7 2

RA y = 7 kN
, RA = 1,732 + 7
2 2

RA = 7,21kN

141

Soru 2 : A kayt band , rB = 20 mm yarapl ve M = 0,3 Nm iddetindeki moment etkisinde olan B makarasndan getikten sonra serbest dnen bir C makarasnn altndan geiyor. Bant ile makara arasndaki srtnme katsays = 0,4 olduuna gre bantn kaymadan hareket edebilmesi iin P kuvvetinin minumum deerini bulunuz.

M B A C

S
zm:

M B A

S = e S = Pe0,4 P M B = 0 M + P rB S rB = 0 M = (S P)rB

0,3 = P(e0,4 1)0,02 P =

P = 5,97 N

0,3 0,02(e0,4 1)

142

Soru 3: Yatay dzlemde bulunan W arlndaki A ve B cismi , birbirine C noktasndan mafsall olan AC ve BC ubuklarna mafsalldr. Sistemin dengede kalmas ert ile ubuklarn birleme noktas olan C ye uygulanacak en byk P kuvvetinin iddetini W 0 arlna bal olarak = 80 iin bulunuz. ( W arlklar ile yatay dzlem arasndaki srtnme katsays = 0,3 dr. )

P
C

W 30
A
zm :
0

W 60
0

SCA 300

P
C SCB

600

F F

x y

=0 =0

SCA cos300 SCB cos600 + P cos = 0 SCA sin 30 + SCB sin 600 P sin = 0

3 1 SCA SCB = P cos 2 2 1 3 SCA + SCB = P sin 2 2 W f SCA

A

SCA = 0,342 P SCB = 0,9397 P

300

F F

x y

= 0 f SCA cos300 = 0 = 0 N W SCA sin 300 = 0

f = 0,2962 P

f = N , f = 0,3 N

0,292 P = 0,3W + 0,3 0,342 P 0,5 P = 1, 225W 600 SCB W

B N

F F

x y

= 0 SCB cos600 f = 0 f = 0,46985 P

f = 0,3 N

= 0 N W SCB sin 600 = 0

143

0,49685 P = 0,3W + 0,9397

P = 1, 225W
olmaldr.

P kuvveti 1,225W dan byk olduunda denge bozulacandan doru cevap

3 0,3 P P = 1,3292W 2

144

EkA2.3 MAKNE 1 G7 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 2.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekildeki gibi yayl yk etkisindeki basit mesnetli kiriteki mesnet tepkilerini hesaplaynz. 1,6 m 2,4 m 300 N/m 100 N/m A 4m
zm :

3,2 m 2m

Q1

Q2
300 N/m

100 N/m

RAx A RA y
4m

RB

Q1 = 4 100 , Q1 = 400 N , Q2 = 200

2,4 , Q2 = 240 N 1,2 M A = 0 4 RB 2 Q1 3,2 Q2 = 0

4 RB 2 400 3,2 240 = 0

RB = 392 N

F F

x y

=0 =0

RAx = 0 RA y + RB Q1 Q 2 = 0 RA y = 248 N

RA y + 392 400 240 = 0

145

Soru 2: Arlklar ihmal edilebilen iki kol B de srtnmesiz mafsal ile birbirine , A ve C de ise 100 Newton arlndaki bloklara mafsallarla balanmtr. A ve C deki srtnme katsays = 0,3 dr. Eer bloklarn hibiri kaymyorsa B ye uygulanabilecek en kk yatay P kuvvetinin iddetini bulunuz. A 12 5 B P

12 5 C
zm : .

A 12

S AB SCB

5 B P 12 5

12 5 + SCB P = 0 12S AB + 5SCB = 13P 13 13 5 12 Fy = 0 S AB 13 + SCB 13 = 0 5S AB + 12SCB = 0

= 0 S AB

60 S AB + 25SCB = 65 P 60 S AB + 144 SCB = 0 W

A NA 12

SCB =

5 12 P , S AB = P 13 13

S AB 12 =0 13

F F

= 0 N A S AB =0 f +

NA =

144 P 169

5 S AB W = 0 12

f = NA

f = 0,3 N A

5 12 P 13 13 5 12 144 f = 100 P = 0,3 P 13 13 169 f = 100

100 = (0,3

144 60 + ) P P = 163,8 N 169 169

146

S BC W
12 5 B

fB

NB 5 25 S BC = 0 f B = P 13 169 12 12 5 Fy = 0 N B W S BC 13 = 0 N B = 100 + 13 13 P 60 25 60 N B = 100 + P , fB = P = 0,3 (100 + P) 169 169 169

=0

fB

30 =

18 25 P P = 724,3 N 169

Pmaks. = 163,8 N

147

Soru 3: Bir yass kay A kasnandan B kasnana moment iletiminde kullanlmaktadr. Her bir kasnan yarap 12 cm ve srtnme katsays 0.3 dr. Kaytaki kuvvet en fazla 1000 N olabileceine gre iletilebilecek en byk momentin iddetini bulunuz.

M A B

zm :

S1
M A

S2
S1 1000 = e , S1 = 1000 N , = e0,3 S2 S2
A

S2 =

1000 e0,3

= 0 M + S 2 R S1 R = 0

M = ( S1 S2 ) R , M = 1000(1
M maks. = 73,24 Nm

1 e
0,3

)0,12

148

EkA2.4 MAKNE 1 G1 2002-2003 YAZ OKULU STATK DERS 2.VZE SORULARI

VE CEVAPLARI Soru 1: B deki motor tarafndan retilen Moment A daki kasnan bal olduu makineyi altrmak iin kullanlyor. Motor makineyi kasnaklar arasna gerilen bir dz kay vastas ile eviriyor. Kay ile kasnaklar arasndaki srtnme katsays = 0,25 ve kaytaki maksimum gerilmenin 2000 Newton olduu bilindiine gre A kasnandaki maksimum momenti bulunuz. 600 R=24 A r=3 zm : MB B ( ller cm cinsindendir.) MA = ?

600 R=24 A r=3 MB B 300

B = 1200 B = 2400 = 120

S1 = 2000 N

180

rad

B =

2 rad 3
S1 = e S2

S2 =

2000 e
0,25 2 3

, S 2 = 1184, 77 N

S2 2 B = rad 3

S 2 = 2000 / e 6

M
R MA S1 = 2000 N S 2 = 1184, 77 N

= 0 M A + S 2 R S1 R = 0
1
/6

M A = ( S1 S2 ) R M A = 2000(1 e M A = 19565,5 Ncm M A = 195, 7 Nm )24

149

Soru 2: 3 x 4 metre llerindeki bir AB ak tank kapa dip noktas A dan sabit mafsall B den ise bir elik ubua uygulanan S BC kuvveti ile dengede tutulmaktadr. Tankn ii

younluu = 1263 kg / m3 olan gliserin ile doludur. S BC ubuk kuvvetini ve A mafsalndaki tepki kuvvetini bulunuz. S BC C B

= 1263kg / m3
A zm : S BC C Q 2,9 / 3 m B y

2,9 m

3m

2,9 m A RA x

3m x

RA y q = 1263 2,9 4 9,81 = 143724,348 N / m

Q = q 2,9 / 2

M = 0 Q 3 S F = 0 R +Q S F = 0 R = 0
A x
Ax

2,9

BC

3 = 0 S BC = Q RA x = S BC

BC

=0

2,9 , S BC = 67151, 2 N 33 Q RA x = 141249,1 N

Ay

150

Soru 3: ekildeki ykleme durumunda verilen kafes sistemindeki ubuk kuvvetlerini dm noktalar metodu ile znz.

2,25 m A RA x

10,8 kN B

3,5 m

10,8 kN C 1,2 m

RA y D RD zm:

M = 0 R 2, 25 10,8 2, 25 10,8 (2, 25 + 3,5) = 0 F = 0 R = 0 F = 0 R + R 2 10,8 = 0 R = 16,8 kN

A
D

RD = 38, 4 kN

Ax

Ay

Ay

A dm noktas iin denge denklemleri: RA = 16,8 kN S AB A 1,2 2,55 2,25 S AD

F F

y x

=0 =0

16,8 S AD 1, 2 / 2,55 = 0 S AB + S AD 2, 25 / 2,55 = 0

S AD = 35, 7 kN S AB = 31,5 kN

B dm noktas iin denge denklemleri: 10,8 kN 31,5 kN B S BC

F F

=0 =0

S BC 31,5 = 0

S BC = 31,5 kN S BD = 10,8 kN

10,8 S BD = 0

S BD C dm noktas iin denge denklemleri: 10,8 kN 31,5 kN SC D 3,7 1,2 3,5

= 0 31,5 SCD 3,5 / 3, 7 = 0

SCD = 33,3 kN

D dm noktas iin denge denklemleri: (Kontrol iin) 35,7 kN 10,8 kN 33,3 kN 1,2 2,55 3,7 1,2 Fx = 0 35, 7 2, 25 / 2,55 33,3 3,5 / 3, 7 = 0 2,25 D 3,5 38,4 kN 151

= 0 38, 4 10,8 35, 7 1, 2 / 2,55 33,3 1, 2 / 3, 7 = 0

EkA3 Daha nceki Senelerde 3.Vize snavlarnda sorulan sorular ve cevaplar

EkA3.1 MAKNE 1 G1 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 3.VZE
SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekildeki mekanizma srtnmesiz E makarasndan geen banttaki S gerilmesini kontrol iin kullanlmaktadr. ABC ve ECD ubuklar C bileziine kaynakldr. C bilezii FG etrafnda dnebilmektedir. C bileziinin x ekseni dorultusundaki hareketi H segman tarafndan engellenmektedir. ekildeki ykleme durumu iin a) Banttaki S kuvvetini b) C deki tepkileri bulunuz. y 5 4 6N B A F C z D G S E 6 x S a) H 10,5

M
b)

= 0 6 S 56 = 0

S=

30 , 6

S = 5N

F = 0
c)

RC + S i + S k 6 j = 0 RC = 5 i + 6 j 5 k = 0

= 0 M C + CE ( S i + S k ) + CA (6 j ) = 0

CE = 4 i 6 j ,

CA = 10,5 j + 5 k

M C = (4 i 6 j ) (5 i + 5 k ) (10,5 j + 5 k ) (6 j ) M C = 20 j 30 k + 30 i 30 i ,

M C = 20 j 30 k

152

Soru 2: Srtnmesiz dey dorultudaki ubuklar zerinde hareket eden A ve B bilezikleri 75 cm uzunluundaki bir iple birbirlerine balanmtr. p C de = 0,3 olan bir sabit

silindirik yzeyden gemektedir. B bileziinin arl 80 N olduuna gre = 20 de sistemin dengede kalabilmesi iin A bileziinin arl hangi deerler arasnda olmaldr.
0

C A

25 cm 25 cm
zm:

cos =

25 , AC

AC = 75 BC , BC =

25 25 ) , = arccos( 0 cos 20 75 25/ cos 200 = 58,89710

SB

80 N

F
NB
SB =

= 0 S B sin 80 = 0

80 , S B = 233,9 N sin 200

90

SB

= 180 (90 ) (90 ) = + , = 78,89710

90

SA
En kk WA deeri iin :

= 78,8971
SA = SB e
,

180

SB = e SA

rad ,

= 1,377 rad , e = e0,31,377 , e = 1,5115

S A = 154,75 N
= 0 S A sin WA = 0

SA =

233,9 , 1,5115

WA

SA

WA = S A sin (WA )min = 154,75 sin 58,8971

NA

(WA )min = 132,5 N

153

En byk WA deeri iin :

S A = 233,9 1,5115 ,
WA = S A sin

SA = e SB S A = 353,54

S A = SB e

(WA )maks. = 353,54 sin 58,89710

(WA )maks. = 302,7 N

132,5 N WA 302,7 N

154

Soru 3: AC ubuu 2 adet 400 N iddetinde yk tamaktadr.ubuun A ve C ular srtnmesiz yzeylere dayanmaktadr.B noktasndan ise bir iple D noktasna balanmtr. a) BD ipindeki kuvveti b) A daki tepki kuvvetini c) C deki tepki kuvvetini bulunuz.

100

300 400 N 400 N B

100 C 250 D

A 150
zm:

350

( ller mm dir. )

100

300 400 N

100

RC
C 250

400 N

yB

A 150

350

S BD

D ( ller mm dir. )

RA yB yB 150 , = yB = 75 mm , = 12,0950 250 500 350 Fx = 0 S BD cos RC = 0 Fy = 0 RA S BD sin 2 400 = 0

tan =
B

= 0 150 RA (250 75) RC 50 400 + 250 400 = 0 6 RA 7 RC = 3200 RC = 6 3200 RA 7 7

6 3200 RA + 0,9778 S BD = 7 7 6 6 + ( RA 0,2095 S BD ) = (800) 7 7

0,7982 S BD = 1142,86
RA = S BD sin + 800

S BD = 1431,8 N

RC = S BD cos RC = 1400 N
RA = 1100 N

155

EkA3.2 MAKNE 1 G4 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 3.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: 50 kg ktleli homojen bir ABCD levhas AB kenar boyunca menteeler ile ve C kesinden ise bir CE teli ile tespit edilmitir. CE telindeki kuvveti bulunuz.

y
24 24 E 40 A

SCE
40 B

z
20 48

W
G

20 C

zm :

AB

= 0 ( AG W + AC SCE ) U AB = 0

( AG W + AC SCE ) AB = 0

AB = 48 i 20 j

, AG = 24 i 10 j + 20 k , AC = 48 i 20 j + 40 k

SCE = SCEU CE , U CE = SCE =

CE CE

, U CE =

24 i + 60 j 40 k 76

6 15 10 SCE i + SCE j SCE k , W = 50 g j 19 19 19 AG W = 1000 g i 1200 g k

i AC SCE =

AC SCE

20 48 40 6 15 10 SCE SCE SCE 19 19 19 400 240 600 = SCE i + SCE j + SCE k 19 19 19 400 240 SCE 48 20 SCE = 0 19 19
SCE = 372,78 N

AB

= 0 48 1000 g

24000 SCE = 48000 g 19

SCE = 38 g ,

156

Soru 2: ekildeki makarada aks etrafnda dnme hareketi engellenmitir.Makara ile halat arasndaki srtnme katsays = 0.3 dr. ( Kablolarn dorusal ksmlarnn uzantlarnn E den getiini kabul ediniz. ) a) Dengede kalmak art ile asnn en byk deerini b) A ve D deki tepki kuvvetlerini hesaplaynz.

600
B C E F

600

zm : c)

200 N

SA 600 300

SD 600

= 180 2 30 = 1200 = 120

180
,

E F

300

2 3

200 N

F F

x y

= 0 S D cos600 S A cos600 + 200sin = 0 = 0 S D sin 600 + S A sin 600 200cos = 0

2

0,3 SA S S S = e , A = e 3 , A = e0,2 , A = 1,87446 S A = 1,87446 S D SD SD SD SD 0,5S D 0,93723 S D + 200sin = 0 0,43723 S D = 200sin 0, 43723 S D + 200sin = 0 0,43723 tan = 2,48935 S D 200cos = 0 2,48935 2,48935 S D = 200cos 200 = 9,960 , S D = cos , S D = 79,31 N , S A = 148,33 N 2,48935

RA = S A = 148,33 N

RD = S D = 79,31 N

157

Soru 3: BE ve CF kablolarndaki kuvvetleri ve D deki tepkiyi bulunuz.

E 80 mm A 600 N 100 mm
zm:

D 80 mm

100 mm

100 mm F

S BE
20

464

C
8
164

D
RD

600 N

10

SCF 20 464 8 464 8 10 164 8 164

F F

= 0 S BE = 0 S BE
B

+ SCF SCF

RD = 0 600 = 0

M
S BE S BE S BE

= 0 SCF

164

100 600 100 = 0

SCF =

600 164 8

SCF = 960, 47 N 8 464 164 = 3231,1 N 20 + SCF 10 164 SCF 8 600 = 0 S BE = (600 + 600 164 8 464 ) 8 8 164

464 RD = 3750 N

RD = 0 RD =

1200 20 600 10 + 464 164 8 8 464 164

158

EkA3.3 MAKNE 1 G7 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERS 3.VZE

SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: ekildeki gibi bklm ABEF kolu C ve D de rulmanl yataklarla A dan ise AH ipi ile tespit edilmitir. Kolun E ucuna 400 N iddetinde bir yk uygulanmtr. Kolun AB ksmnn uzunluunun 250 mm olduu biliniyor. C ve D deki yataklarn moment tamad ve ayrca D deki yatan eksenel yk tamadn kabul ederek a) AH ipindeki kuvveti bulunuz. b) C ve D yataklarndaki tepki kuvvetlerini bulunuz. y H

B A 250 300 50 z
zm :

C D E 300 50 F 400 N x

(ller mm dir.)

y H
S AH

A 250 30 50 z
0

B RCx C RCy

RCz D RDy F 400 N RDz E x

300 50

F = 0

S AH + RC + RC 400 j = 0 , U AH = AH AH , AH = (250 250sin 300 ) j 250 cos 300 k

S AH = S AH U AH

AH = 250 mm , BH = 250 mm ve AB = 250 mm olduu iin ABH ekenar gendir. ABC ekenar gen olduundan = 600 olur. 125 j 125 3 k , S AH = 0,5 S AH j 0,5 3 S AH k , RC = RC x i + RC y j + RC z k U AH = 250 RD = RD y j + RD z k

=0

250 S AH sin 600 250 400 = 0

S AH = 461,88 N

159

F = 0 R = 0 F = 0 R + R F = 0 R + R M = 0 CD R
x
Cx

Cy

Dy

+ S AH sin 300 400 = 0 , RC y + RD y = 169, 06 N S AH cos 300 = 0 ,

Cz

Dz D

RC z + RD z = 400 N

+ CA S AH + CF 400 j = 0

CA = 50 i + 250sin 300 j + 250 cos 300 k , CF = 350 i + 250 k i CA S AH = 50 0 , j 125 0,5S AH CD = 300 i CD RD = 300 i ( RD y j + RD z k ) , k 125 3 0,5 3S AH , ,

CA = 50 i + 125 j + 125 3 k

CD RD = 300 RD z j + 300 RD y k

CA S AH = 125 3S AH i 25 3 S AH j 25 S AH k

CF 400 j = (350 i + 250 k ) 400 j

CF 400 j = 100000 i 140000 k

M M

=(300 RD z j + 300 RD y k ) + (125 3S AH i 25 3 S AH j 25 S AH k ) + (100000 i 140000 k ) =(125 3S AH + 100000) i + (300 RD z 25 3 S AH ) j + (300 RD y 25 S AH 140000) k RD z = 66, 667 N RD y = 505,157 N

125 3S AH + 100000 = 0

300 RD z 25 3 S AH = 0 300 RD y 25 S AH 140000 = 0 RC y + RD y = 169, 06 N RC z + RD z = 400 N

RC = 336,1 j + 466, 7 k

RC y = 336,1 N RC z = 466, 67 N , RD = 505, 2 j + 66, 67 k

160

Soru 2 : Bir dz kay A kasnandan B kasnana moment iletiminde kullanlmaktadr. Her bir kasnan yarap R=80mm dir. C makaras kay kasnaa daha fazla bastrmak iin kullanlyor.Kabul edilen en byk kay kuvveti 200 N ve srtnme katsays = 0,3 olduuna gre = 200 iin iletilebilecek en byk momentin iddetini bulunuz.

Q M A R

B R P

zm :

200 200 A M S2 S1 = 1800+200 , = 2000 = 200/180 rad , =10/9 rad

S1 = e , S2

10 0,3 S1 =e 9 , S2

S1 = e3 , S2

S1 = 2,84965 S2

=0

M + S2 R S1 R = 0 ,

M = ( S1 S2 ) R

M = 200 (1

1 )8 2,84965

, M = 1038,53 Ncm

M = 10,385 Nm

161

Soru 3: ekildeki gibi bklm ve yklenmi kolda = 200 iin A ve E deki mesnet tepkilerini bulunuz.

10 cm A

200 N 3cm 3 cm 200 N

E 8 cm
zm:

5 cm

10 cm RAx A RAy

200 N 3cm 3 cm 200 N

E RE 8 cm

5 cm

F = 0 F = 0 M = 0
x y A

RA x + RE sin 200 = 0 RA y + RE cos 200 = 0

RAx = 200 RE sin RA y = 200 RE cos

(13 8) RE cos + (3 + 5) RE sin 10 200 3 200 = 0 RE = 2600 , 5cos + 8sin RE = 312,12 N

RE (5cos + 8sin ) = 2600 RA x = 43,94 N ,

RA y = 70,3 N

162

EkA3.4 MAKNE 1 G1 2002-2003 YAZ OKULU STATK DERS 3.VZE SORULARI

VE CEVAPLARI Soru 1: ekildeki gibi bklm ACDE borusu A ve E de kresel mafsal ile D den ise DF kablosu yardm ile tutturulmutur. B ye dey dorultuda 640 N iddetinde bir kuvvet uygulanrsa kablodaki kuvveti bulunuz. y F 200 490 A z 480 C 240 zm : x B O
640 N

S DF E 160 D

AE

= 0 [ AB (640 j )] U AE + [ ED S DF ] U AE = 0
DF DF , U DF =
480 i + 330 j 240 k 4802 + 3302 + 2402

S DF = S DF U DF , U DF =

U DF = U AE

16 11 8 16 11 8 i+ j k , S DF = S DF i + S DF j S DF k 21 21 21 21 21 21 480 i + 160 j 240 k AE 6 2 3 , U AE = = , U AE = i + j k 7 7 7 560 AE

AB = 200 i , ED = 240 k , AB (640 j ) = 128000 k 2640 3840 ED S DF = S DF i S DF j 21 21

AE

= 0

2640 6 3840 2 3 2400 S DF S DF + 128000 = 0 S DF = 7 21 7 21 7 7

S DF = 342,86 N

163

Soru 2: B makarasnn dnmesi engellendii durumda C blounu yukar karmak iin A kovasnn ktlesinin en kk deerini bulunuz.( Eik dzlem ile blok ve makara ile halat arasndaki srtnme katsays birbirine eit ve deeri = 0,35 dir.)

B C 100 kg

300 m zm : x S2 100 g 300 y A

f
300
N

F = 0 F = 0
x y

f + S2 100 g sin 300 = 0

S 2 = 50 g + f

N 100 g cos 300 = 0 N = 50 3 g

f =N ,

f = 0,35 50 3 g , f = 17,5 3 g

S 2 = (50 + 17,5 3 ) g

1200

300

S1 2 = e , = 900 + 300 = 1200 , = 1200 = rad S2 180 3 mg S1 = m g , = e (50 + 17,5 3 ) g

S2

m = e (50 + 17,5 3 ) m=e

0,35 2 3

(50 + 17,5 3 ) ,

m = 167,16 kg

S1 = m g

164

Soru 3: ekildeki ykleme durumunda verilen kafes sistemindeki DF , DG ve EG ubuk kuvvetlerini bulunuz.

12 kN 80 cm B A C

80 cm D

80 cm F

80 cm H

90 cm E G

zm : 12 kN 80 cm B A C
9 24
S EG 145 657 S DG

80 cm D
8 9
S DF

90 cm
G

M = 0 F = 0
G x

S DF 90 12 3 80 = 0 S DF + 9 145 8 145 S DG + 9 657 24 657

S DF = 32 kN 8 145 9 S DG + S DG 24 657 9 S EG = 32 S EG = 12

S EG = 0

=0

S DG

S EG 12 = 0

145 ,

657

9 24 8 9 657

S EG = 32 9 + 12 8

S EG = 34,176 kN

S DG = 0

165

EK B Daha nceki Senelerde Final snavlarnda sorulan sorular ve cevaplar

EkB1 MAKNE 1 G1 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERSNN FNAL
SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: Homojen telden ekildeki gibi bklm cismin gsterilen konumda dengede kalabilmesi iin as ka derece olmaldr.

r A r C
zm :

W2 B G2 O W1

A G1

M
OG1 =

=0
,

W1 ( OG1 OA ) W2 AG 2 cos = 0

2r

W1 = r , W2 = r r(
2r

OA = r cos , AG 2 =

r cos 2

r r cos ) r cos = 0 2 2 r 2 r 2 r 2 cos cos = 0 2 1 1 2 cos cos = 0 (cos ) ( + ) = 2 cos = 0,5492 2 2

= 56, 690

166

Soru 2: ekildeki sistemin dengede kalabilmesi iin H ye uygulanan P kuvvetinin iddetini bulunuz.

300 N A B E D 100 N 8 cm
zm :

C P F H 12 cm 6 cm 10 cm

300 N A B C P F D 100 N 8 cm 12 cm 6 cm 10 cm E F H

= 0 P FH 100 DF + 300 AB = 0
ekilden FE = BC yazlabilir. Buradan

6 1 = bants bulunur. 12 2 BC 1 P 10 100 18 + 300 8 = 0 10 P 1800 + 1200 = 0 2 P = 60 N

FE

167

Soru 3: ekildeki gibi dzgn yayl yk ve tekil yk etkisindeki basit mesnetli kirie ait kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlarn iziniz. Kesme kuvveti ve eilme momentinin mutlak deerlerinin en byn ve yerini yaznz. 5 kN

2 kN/m

A C 0,4 m
zm :

B 0,8 m

Tm kiri iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 0,6 m 2 kN/m Q = 2,4 kN
5 kN

A 1 RA Q = q AB
A

B C 2 0,4 m RC Q = 2 1, 2 , 3 0,8 m Q = 2, 4 kN RA + RC = 7, 4 RA = 11, 2 kN

M = 0 F = 0
y

0, 4 RC 0, 6 2, 4 1, 2 5 = 0 RC = 18, 6 kN

RA + RC 2, 4 5 = 0

1 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: x 2x M x V

= 0 11, 2 2 x V = 0

V = 11, 2 2 x x M = 0 M + 2 x + 11, 2 x = 0 2 M = 11, 2 x x 2

RA =11,2 kN 2 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 0,2 m 2 0, 4 = 0, 8 kN

M = 0 F
y

M + 0,8 0, 2 + 11, 2 0, 4 = 0

M = 4, 64 kNm V = 6, 6 kN

M 0,4 m
RA = 11,2 kN

= 0 18, 6 0,8 11, 2 V = 0

V
RC =18,6 kN

168

3 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: x 2x

M = 0 F
M
y

M +2x

x + 11, 2 x 18, 6 ( x 0, 4 ) = 0 2 M = 7, 44 + 7, 4 x x 2 V = 7, 4 2 x

= 0 18, 6 11, 2 2 x V = 0

0,4 m
RA =11,2 kN x RC =18,6 kN

B noktasndaki kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 0,6 m 2 kN/m Q = 2,4 kN
5 kN

A RA 0,4 m C RC B 0,8 m

M + 2, 4 0, 6 + 0, 4 1, 2 18, 6 0,8 = 0 M=0 Fy = 0 18, 6 0, 4 5 2, 4 V = 0 V = 10,8 kN

M = 0

Tm kiri iin kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlar : 0,6 m 2 kN/m Q = 2,4 kN
5 kN

A 1 RA C 2 0,4 m RC 6,6kN 0 -11,2 kN -12 kN 0

M= -11,2x-x2 M=-7,44+7,4x-x2

B 3 0,8 m 10,8 kN 5 kN 0

maks .

= 12 kN

-4,64 kNm M maks. = 4, 64 kNm

169

EkB2 MAKNE 1 G4 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERSNN FNAL

SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: Homojen levhadan ekildeki gibi kesilerek oluturulmu cismin a) ktle merkezinin koordinatlarn b) A ucundan ekildeki gibi asldnda denge durumundaki asn bulunuz.

4 cm

1,5 cm 1,5 cm

r = 1 cm

A 2cm 11 cm

zm:

y
4 cm

1 2 3 A

1,5 cm 1,5 cm

r = 1 cm

x 2cm 4 11 cm
G Gy

11-Gx

x 4

44 3+ 3 4 1,5 8+1=9 1 2 1,5

Gx =

Ax A

, Gx =

2 3 8 = 24 3*3/2 7 + 28,5

= 8

Ax 32 96 40,5 2 30 + 136,5

Ay 24 + 128 3

36 4,5 1,5 22,5 + 83,1667

30 + 136,5 , Gx = 4,57 cm , G y = 7 + 28,5 Gy 11 Gx , tan =

Ay A

, Gy =

22,5 + 83,1667 7 + 28,5

G y = 3, 047 cm ,

tan =

3, 047 11 4,57

= 25,360

170

Soru 2: C bilezii ile dey ubuk arasndaki statik srtnme katsaysnn 0.4 olduu bilindiine gre =350 , l = 600 mm , P = 300 N olursa ekilde gsterilen konumda mekanizmann dengede kalma koulu ile AB ubuuna uygulanacak momentin en kk ve en byk deerlerini bulunuz.

B l M A

C P

zm :

B l M A y S BC l 2 l 2

= 0 M S BC cos = 0 M = S BC cos

S BC

P x f

F F

=0 =0

N S BC cos = 0 f P + S BC sin = 0

N = S BC cos

f = N , f = 0, 4 N 0, 4 S BC cos 300 + S BC sin = 0 S BC (0, 4 cos + sin ) = 300 M min . = 300 0,3cos , 0, 4 cos + sin S BC = 300 0, 4 cos + sin

M min . = 81,8 Nm

S BC

f x

F = 0 F = 0
x y

N S BC cos = 0 f P + S BC sin = 0

N = S BC cos

f = N , f = 0, 4 N 0, 4 S BC cos 300 + S BC sin = 0 S BC = 300 sin 0, 4 cos

S BC (sin 0, 4 cos ) = 300 M m aks. = 300 0,3cos , sin 0, 4 cos

M m aks. = 299,8 Nm

171

Soru 3: ekildeki gibi dzgn yayl yk ve tekil yk etkisindeki basit mesnetli kirie ait kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlarn iziniz. Kesme kuvveti ve eilme momentinin mutlak deerlerinin en byn ve yerini yaznz. 6 kN

2 kN/m

A C 6m 2m

zm : Tm kiri iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri:

3m

Q q = 2 kN/m

6 kN

A 1 6m RA C 2 2m RC 3

= 0 RA + RC Q 6 = 0 , Q = q 6 , Q = 2 6 , Q = 12 kN
RA + RC = 12 + 6
A

, RA + RC = 18 kN

= 0 6 RC 3 12 8 6 = 0 RC = 14 kN , RA = 4 kN

1 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: x 2x Fy = 0 4 2 x V = 0

M x V

V = 4 2 x , x = 6 m de , VC = 42*6 , VC = 8 kN x M = 0 M + 2 x 4x = 0 2 2 M = 4 x x , x = 6 m de , M C = 4 6 62 , MC = 12 kN

RA =4 kN 2 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 3m

2 6 = 12 kN

M = 0
M 6m

M + 3 12 6 4 = 0 M = 12 kNm
y

= 0 4 + 14 12 V = 0
V = 6 kN

RA = 4 kN

V RC =14 kN

172

3 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 3m Q q = 2 kN/m M A 6m RA = 4 kN x

RC = 14 kN

M = 0
V

M + 12( x 3) 4 x 14( x 6) = 0

M = 48 + 6 x Fy = 0 4 + 14 12 V = 0

V = 6 kN

B noktasndaki kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: 3m Q q = 2 kN/m A 6m RA = 4 kN C 2m RC = 14 kN B

V

6 kN

M F

=0

M + 12 5 4 8 14 2 = 0 M=0
y

=0
4+14126V = 0 V=0

Tm kiri iin kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlar : 3m Q q = 2 kN/m A 1 6m RA 4 kN 0 42x 8 kN 4 kNm 0 4x-x2 0 x= 6 m de yani C de V x= 6 m de yani C de 48+6x 12 kNm 173
M

6 kN

B C 2 2m RC 6 kN 0 3

maks maks

= 8 kN = 12 kN m

EkB3 MAKNE 1 G7 2002-2003 BAHAR YARIYILI STATK DERSNN FNAL

SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: Homojen telden ekildeki gibi bklm cismin gsterilen konumda dengede kalabilmesi iin l uzunluu ne olmaldr. l

D 55 1m C 0,5m B
zm :
0

E A 550 0,75 m

W1 D G1 55 W2 W3 G2 C 550
550
0

G3 700

B
C

=0

l W1 ( CD cos 550 ) + W3 ( BC cos 550 + BG 3 cos 700 ) W2 CG 2 cos 550 = 0 2 W1 = l , W1 = 1,5 , W3 = 0, 75 , CD = 1 m , BC = 0,5 m 0, 75 BG 3 = = 0,375 m , CG 2 = 1 0, 75 , CG 2 = 0, 25 m 2 Bu elde edilen deerler moment denkleminde yerine konursa l l ( cos 550 ) + 0, 75 (0,5cos 550 + 0,375cos 700 ) 1,5 0, 25cos 550 = 0 2 2 l l cos 550 + 0, 28125cos 700 = 0 2 0,5736 0,13663 1 2 l 0,5736 l + 0, 096193 = 0 l1,2 = 2 1/ 2 2 l1,2 = 0,5736 0,36963 l1 = 0, 204 m , l2 = 0,943 m

174

Soru 2: ekildeki mekanizmada = 0 da yay doal uzunluunda olduuna gre denge durumundaki asn bulunuz.

200 A 100 200 C B ( uzunluk lleri mm cinsindendir.)

P = 150 N zm :

200

A 100
90-

B
P

200
Fyay

= 0 P cos S B Fyay y = 0
S B = AB , S B = 200 , y = R , y = 100
AB = AC olduundan ACB = ABC =

2 + 90 = 1800

= 45

Fyay = k S yay , S yay = 100 150 cos( 3cos(

2 , Fyay = 400

, + = 900 = 45

) 200 400 100 = 0 4 2

) 4 = 0 Burada radyan cinsindendir. 4 2 Orta nokta metodu ile kk aranrsa 3cos(450 ) 4 = 0 Burada derece cinsindendir . 2 180 = 37, 740 bulunur.

175

Soru 3: ekildeki gibi gen yayl yk etkisindeki basit mesnetli kirie ait kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlarn iziniz. Kesme kuvveti ve eilme momentinin mutlak deerlerinin en byn ve yerini yaznz.

q q0 x A L
zm: Tm kiri iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri:

1/3 L
Q= q0 L 2

= 0 RB L

q0 A 1 RA L 2 B RB

q0 L 1 L=0 2 3 qL Fy = 0 RA + RB 0 = 0 2 RA = q0 L 3 RB = q0 L 6

q q Lx = q = 0 ( L x) L q0 L 1 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri:

M
V

M = 0 F = 0
y

M=0
q0 L qL V = 0 V = 0 3 3

q0 L 3 2 no. lu kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri: q0 L x x qx Fy = 0 (q0 q) qx V = 0 (q q) 3 2 2 q0 L q0 q q0 L q0 qx x V = x q0 q , V = x 0 ( L x) 3 2 L 2 3 2 2 q qL x2 M V = 0 q0 x + q0 3 2L

0

L/3 L/2 RA L

176

x x 2 x q0 L + (q0 q) x=0 2 2 3 3 q x2 x 2 q0 L x2 x 2 q0 L M = q q0 + x , M = 0 ( L x) q0 + x 6 3 3 L 6 3 3 qL q q M = 0 x 0 x 2 + 0 x3 3 2 6L B noktasndaki kesit iin serbest cisim diyagram ve denge denklemleri:

M = 0

M + qx

1/3 L
Q= q0 L 2

F = 0
y

q0

q0 L q0 L q0 L + V = 0 2 6 2 V =0

M
q0 L 3 q0 L 6 M+

=0

q0 L 2 L q0 L L=0 2 3 3 M =0

Tm kiri iin kesme kuvveti ve eilme momenti diyagramlar :

q q0
A q0 L 3 L
Vmaks. = q0 L 3

B q0 L 6

Maksimum momentin bulunduu yer kesme kuvvetinin sfr olduu yerdir. qL x2 V = 0 V = 0 q0 x + q0 =0 0 3 2L

0,423 L

q0 L 6

x1,2 =

q0

q0 4( q0 / 2 L )( q0 L / 3)
2

2( q0 / 2 L )

x1 = (1 + 3 / 3) L , x2 = (1 3 / 3) L

M maks. = 0, 06415 q0 L2 x1 > L olduundan kabul edilemez

x2 = (1 3 / 3) L , x2 = 0, 423L M maks. = q0 L q q 3 0, 423L 0 (0, 423L) 2 + 0 ( 0, 423L ) 3 2 6L

M maks. = 0, 06415 q0 L2

177

EkB4 MAKNE 1 G1 2002-2003 YAZ OKULU STATK DERSNN FNAL

SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI Soru 1: Homojen ii dolu malzemeden ekildeki gibi yaplm cismin ktle merkezinin koordinatlarn bulunuz . y

96

240 60

90 z 55

48

60 ( ller mm cinsindendir.) zm :
z = 48 simetri dzlemi olduundan

20

= 48

dir. Vy 93312000 -38880000 8143008,2

1 2 3

4 5

x 240/2 120 60+180/2 150 4 48 60 + 3 80,372 240-55 185 185

y 90/2 45 60+30/2 75 60+30/2 75 20/2 10 10

V 240*90*96 2073600 -180*30*96 -518400 482 30 / 2 108573,44

Vx 248832000 -77760000 8726264,7

552 20 / 2
95033,2 95033,2 1853839,8

17581137,9

950331,8

17581137,9 950331,8 214960540,5 64475671,8

214960540,5 , = 115,95 mm 1853839,8 64475671,8 = , = 34, 78 mm 1853839,8

178

Soru 2: 3 metre uzunluundaki bir AC kolu A ucundan kresel mafsal ile C ucundan ise CE ve CD kablolar ile balanmtr. Kola B noktasndan dey xoy dzleminde dey dorultu ile 300 derecelik a yapan 5 kN iddetinde bir kuvvet uygulanmtr. a) Kablolardaki kuvvetleri b) A mafsalndaki tepkiyi bulunuz y 1,2m E 1,2m

D x 1,5m A 5kN 2m zm : y 1,2m E 1,2m D

SCD SCE

B 300 1m

x 1,5m
RA

A B C 0 F=5kN 30 2m 1m

F = 0 R + S + S + F = 0 M = 0 CA R + CB F = 0
A CD CE

F = 5sin 300 i 5cos 300 j , RA = Rx i + Ry j + Rz k , SCD U CD =

3 i + 1,5 j + 1, 2 k 3 + 1,5 + 1, 2
2 2 2

5 5 i 3 j , CA = 3 i , CB = i 2 2 CD CE = SCD U CD , SCE = SCE U CE , U CD = , U CE = CD CE

F =

SCD =

3 12, 69

SCD i +

1,5 12, 69

SCD j +

1, 2 12, 69

SCD k

U CE =

3 i + 1,5 j 1, 2 k 12, 69

, SCE =

3 12, 69

SCE i +

1,5 12, 69

SCE j

1, 2 12, 69

SCE k

179

M M F F F
2

5 5 3 j) = 3 i ( Rx i + Ry j + Rz k ) i ( i 2 2 = 3 Ry k + 3Rz j +
= (3 Ry +

5 3k = 0 2

M
x

5 5 3)k + 3Rz j = 0 Ry = 3 , Ry = 1, 44 kN , Rz = 0 2 6
3 12, 69 SCD 3 12, 69 SCE = 5 2

= 0 Rx =0 =0
1,5 12, 69 SCD 3 12, 69 1,5

SCD + SCE = 0 SCD = SCE 12, 69 12, 69 10 5 10 3 12, 69 , SCD = 38, 07 , SCD = 6,17 kN = 3 SCD = 18 9 6 SCD + 5 , 2

12, 69 1, 2

SCD +

1,5 12, 69 1, 2

SCE =

5 5 3 3 2 6

Rx = 2

R x = 4,18 kN

a) SCD = SCE = 6,17 kN b)

R x = 4,18 kN , Ry = 1, 44 kN

Rz = 0

180

Soru 3: ekildeki mekanizmada 1,5 N/cm yay katsaysna sahip yay = 300 de doal uzunluundadr. Sistemin denge durumundaki asn veren banty bulunuz.

10cm

10cm

zm : y C 10cm

P = 40 N

D 10cm B x

F1

F2

P = 40 N

= 0

F1 rA + F2 rE + P rE = 0

F1 = F i , F2 = F i ,

P = 40 j
,

rA = 10 cos i + 10sin j rE = (10sin + 20sin ) i 10 cos j , rE = 30 cos i + 10sin j = 10 F cos + 30 F cos 40 10sin = 0 40 F cos 400 F sin = 0 10 tan = F , F = k x , x = 2 20 sin 300 2 20 sin , x = 20 40sin F = 30 60sin 10 tan = 30 60sin tan + 6sin 3 = 0 f ( ) = tan + 6sin 3 = 0 denklemini salayan deerini bulmak iin l = 100 ile = 300 balang deerleri ile orta nokta metodu uygulanrsa f (10) = 1, 78 , f (30) = 0,577 , r = (10 + 30 ) / 2 = 20
f (20) = 0,584 , r = ( 20 + 30 ) / 2 = 25 , f (25) = 0, 002

rA = 10sin i 10 cos j

= 250 alnabilir.

181

MAKNE 1 G2-G8 2004-2005 BAHAR YARIYILI STATK DERS 1.VZE SORULARI Soru 1: ekilde lleri verilen ayn malzemeden ayn formdaki homojen ve sabit kesitli profillerden oluturulan kafes sisteminin ktle merkezinin koordinatlarn bulunuz.

Cevap : xG = = 1, 47 m , yG = = 0,94 m
Soru 2 :ekilde gsterilen erevenin BD ipindeki kuvvetin 1300 N olduu bilindiine gre C ankastre mesnetinden gelen tepkileri bulunuz.
750 N 500 mm 150 mm 250 mm

B
A 450 N 600 mm C D
90 cm

Cevap: RC x = 50 N , RC y = 1950 N , M C = 75 Nm Soru 3: 780 N arlndaki bir 120 x 240 cm llerindeki dikdrtgen plaka boru yardm ile geici olarak tesbit edilmitir. Plakann alt kenarna temas eden A ve B borusundaki halkalar dey ykleri de alabilecek durumdadr. C borusu ise plakann st kenarn desteklemektedir. Btn temaslardaki srtnmeler ihmal edildiine gre A, B ve C y den gelen tepkileri hesaplaynz.

400 mm

120 cm
0 12 cm cm

O x B
cm

30

C A

0 15

90
112,5 cm

cm

zm: RA x = 525,35 N

RA y = 195 N

RB x = 525,35 N

RB y = 585 N

RC x = 1050, 7 N

182

MAKNE 1 G2-G8 2004-2005 BAHAR YARIYILI STATK DERS 2.VZE SORULARI

Soru 1: 100 N Arlndaki AB dikdrtgen blok 12,5 cm yarapl bir tambura sarlan bir kay yardm ile yatay konumda tutuluyor. bloun E ucunun dey hareketi iki destek tarafndan engelleniyor. Halat ve tambur arasndaki srtnme katsaysnn = 0,3 olduu bilindiine gre a)Halat ile tambur arasnda kayma olmadan tambura uygulanabilecek saat akrebinin tersi ynndeki en byk momentin iddetini b)Bu durumda E deki destek kuvvetini bulunuz.

M0
R Cevap : M O = 726, 48 Ncm B A E
12,5cm 12,5cm 7,5cm

RE = 37,84 N

Soru 2: ekilde gsterilen erevede BC ubuu B de sabit mafsall C de ise AD ubuuna mafsalldr. A ve D deme noktalar ile mafsallardaki srtnmeleri ve elemanlarn arlklarn ihmal ederek A ,B ,C ve D deki kuvvetleri bulunuz.

12cm

6cm

6cm

50 N

Cevap:

RA = 10 j
E 2cm 4cm

RB = 90 i + 40 j RC = 90 i + 10 j (BE
eleman iin)

D C

RD = 90 i

Soru 3: ekildeki gibi yklenmi kafes sistemindeki BC ,CF ve FG ubuklarndaki kuvvetleri bulunuz.
12,5 kN 2m A B C D 12,5 kN 2m 12,5 kN 2m 12,5 kN

6cm

Cevap: S BC = 45 N

SCF = 19,5 N S FG = 32,54 N S BC = 45 N

SCF = 19,5 N S FG = 32,54 N

2,5 m

G F E

183

MAKNE 1 G2-G8 2004-2005 BAHAR YARIYILI STATK DERS Mazeret snav SORULARI
Soru 1: 10 kg arlndaki niform bir AB ubuu A da kresel Mafsal ile orta noktas olan G den ise bir GC ipi ile baldr.ubuun B noktasnn srtnmesiz dikey duvara dayand bilindiine gre ,a) GC ipindeki kuvveti , b)A ve B deki tepki kuvvetlerini bulunuz
y
m 150m m 150m

C B

Cevap: SGC = 52,12 N

RB = 73, 6 N RA y = 73,57 N

RA x = 36,8 N
400mm G O z
60 0m m

RA z = 27, 6 N

Soru 2 : 20 kg ktleli niform AB borusu yatay zemin zerinde durmaktadr.Boru A ucundan yatayla as yapan bir halat yardm ile ekilmektedir. Boru ile zemin arasndaki srtnme katsaysnn = 0,3 olduu bilindiine gre borunun yatay konumda kaymas koulu ile nn alabilecei en byk deeri bulunuz. Bu durumdaki P kuvvetini hesaplaynz.
P

Cevap:

= 73,30
B

P = 102, 4 N

3m

Soru 3: ekildeki gibi yklenmi kafes sisteminin ubuk kuvvetlerini bulunuz.

6 kN

S AE = S BA = 6, 708 kN
3 kN 3 kN C D E 120cm
240cm 240cm 120cm 180cm

S DE = S BC = 6 kN S DA = SCA = 10 kN SCD = 12 kN

184

MAKNE 1 G2-G8 2004-2005 BAHAR YARIYILI STATK FNAL SINAVI SORULARI Soru 1: Mengene, przsz S payandasn yerinde tutmak iin kullanlmaktadr. GH civatasndaki ekme kuvveti 300 N olduuna gre, A ve B noktalarnda uygulanan kuvvetleri belirleyiniz.
C

S H A 60

45,0

Cevap: N A = 222,8 kN
250mm

20 m

N B = 385,9 kN

200mm

50mm

Soru 2 :ekilde gsterilen kiriin kesme kuvveti ve eilme momenti diagramlarn iziniz.
3 kN / m 3 kN / m

RB = 18 kN
A B 6m 6m C

M1 =

1 3 3 2 x x 12 2

3 kN / m

36 Q1 = = 9 kN 2

Q 2 = 9 kN

M 1 (6) = 36 kNm
3 kN / m

q1

q2

VB = 9 kN M B = 36 kNm 1 V2 = x 2 + 3 x 4

A 1 6m

18 kN

2 6m

V2 (12) = 0 M2 = 1 3 3 2 x + x 72 12 2

VB = 9 kN

1 V2 = x2 + 3 x 4

(+ )

M 2 (12) = 0

0
( ) 1 V1 = x2 3 x 4

x
V1 (6) = 9 kN

VC = 0 M C = 0

0
M1 = 1 3 3 2 x x 12 2

x
( ) ( )

M2 =

1 3 3 2 x + x 72 12 2

M B = 36 kNm

185

Soru 2 : Uzunluklar l olan ve arlklar ihmal edilen aadaki 3 ubuktan oluan sistem A da sabit mesnede B ve C de ise birbirlerine mafsallanmtr. Yatay konumda kalan ve katsaylark k olan yaylar B ve C mafsallarndan baldr. = = = 0 da yaylar doal uzunluunda olduuna gre denge konumundaki , ve yi ( P , k ve l ) cinsinden bulunuz.
A

Cevap: 2 k l sin k l sin + P = 0

k l sin k l sin + P = 0 P l cos = 0

sin = p kl

= 900

=0

186

MAKNE 2 2004-2005 Yaz Okulu STATK DERS 1.VZE SORULARI

Soru 1 ) Pencere AB zinciri ile ak tutulmaktadr. Zincir boyunca etkiyen 50 N luk kuvvetin x ,y ve z eksenlerine gre momentini hesaplaynz.

Cevap: M O = 79,93 i 45,96 j + 19,15 k

M x = 79,93 Nm M y = 45,96 Nm M z = 19,15 Nm

Soru 2 ekildeki dikdrtgen plaka zerine etki eden kuvvetlerin A noktasndaki statik edeerini bulunuz. Vida ekseninin dikdrtgen plakay kestii P noktasnn koordinatlarn bulunuz.
R = 500 i + 300 j + 800 k M A = 3200 i + 1800 k

x = 1,163 m y = 2, 062 m

Soru 3 ) ki bloktan oluan ekildeki cismin ktle merkezinin koordinatlarn bulunuz. A ve B malzemelerinin younluklar srasyla A = 15 kN / m3 , B = 40 kN / m3

z 0,6 m

B 0,6 m A 0,2 m 0,6 m 0,2 m x 187 y

= 0,147 m = 0, 2684 = 0, 284 m

Soru 1: Platform tertibatnn arl 250 Ndur ve arlkmerkezi G1 dedir. G2 ye yerletirilmi 450 N luk maksimum ykn tanmas amalandna gre , platformun devrilmemesi iin, B ye yerletirilmesi gereken en kk W kar arl ne olmaldr.

Cevap: WB = 93 N

Soru 2: ekildeki bum 850 N arlndaki bir sand tutmaktadr. A kresel mafsalndaki tepkinin x,y,z bileenlerini ve BC ve ED iplerindeki ekme kuvvetlerini belirleyiniz.

Cevap: S BC = 2163.6 N

S DE = 721.2 N Rx = 309.1 N Ry = 1545.5 N Rz = 1210.6 N

Soru 3: C blou 50 kg ktlelidir ve przsz tekerleklerle iki duvar arasna sktrlmtr. Blok 40 kg ktleli makarann zerinde bulunduuna gre , makarann hareketi iin gerekli minumum P kablo kuvvetini belirleyiniz. Kablo, makarann i gbeine sarldr. A ve B deki statik srtnme katsaylar dr.

A = 0,3

ve

B = 0,6

Cevap: P = 588.6 N

188

Soru 1: Diferansiyel bantl frenin srtnme kaynn ular, A da mafsala ve B de kola baldr. M = 30 N .m momentine maruz kalan volan hareketsiz tutmak iin kola uygulanmas gereken en dk P kuvvetini belirleyiniz. Kay ve volan arasndaki statik srtnme katsays s = 0,5 dir.

Cevap: P = 1.55 N

Soru 2: Kafes sisteminin her bir ubuundaki kuvveti P yk cinsinden belirleyiniz ve ubuklarn ekme mi, yoksa basn etkisinde mi olduklarn belirtiniz. Cevap:

S AB = S BC = SCD = S BE = SCE = S AE = S DE = 1 3 1 P P

1 3

2 3

Soru 3: L = 18 m olduunda kiri maksimum Vmaks = 800 N kesme kuvvetine veya maksimum M maks = 1200 N .m eilme momentine dayanabilmektedir. Kiriin dayanabilecei

en byk q0 yayl yk iddeti nedir. q0

Cevap: Maksimum q0 = 22.2 N / m dir.

189