Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi 983-998

LKRETM TRKE DERS KTAPLARINDA YER ALAN METNLERN ELETREL DNME ETMNE UYGUNLUU1
Nuran Baolu, Betl Mutlu Blent Ecevit niversitesi, Ereli Eitim Fakltesi, Trke Eitimi Blm, Ereli / Zonguldak
lk Kayt Tarihi: 02.06.2011 Yayna Kabul Tarihi: 08.09.2011

zet
Trke ders kitaplarnda yer alan metinlerin eletirel dnme eitimi iin gerekli olan ltlere ne lde uygun olduunu ortaya konulmasnn amaland bu almada 2008 2009 eitim retim ylnda Milli Eitim Bakanl tarafndan Zonguldak ilinde 6., 7. ve 8. snf dzeylerinde okutulan Trke ders kitaplar arasndan rastgele seilen kitapta yer alan 69 metin incelenmitir. Metinlerin eletirel dnce eitimine uygunluunun tespiti iin aratrmaclar tarafndan alan uzmanlarndan gr alnarak be maddeden oluan veri toplama arac gelitirilmi, bu be maddelik veri toplama arac, ayr aratrmac tarafndan derecelendirme lei ile puanlanarak metinlere uygulanmtr. Aratrmann sonucunda; bamszlk, tutarllk, n yargsz olma, aktif ve organize olma, deerlendirme gibi eletirel dnme bileenleri dikkate alndnda 6. snf Trke Ders Kitaplarnda yer alan metinlerin eletirel dnme eitimine uygun olduu tespit edilmitir. 7. snf Trke Ders Kitabnda yer alan baz metinlerin belirlenen eletirel dnme bileenlerine uygun olmad grlmtr. 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ise eletirel dnme eitimi asndan ksmen uygun olduu grlmtr. Anahtar Szckler: Trke retimi, Eletirel Dnme Eitimi, Trke Ders Kitaplar

PRMARY EDUCATON TURKISH TEXT BOOKS IN CRITICAL THINKING TRAINING ELIGIBILITY

Abstract
In this stduy which aims to display whether the texts in Turkish textbooks are appropriate for critical thinking training or not, in 2008-2009 academic year 69 texts are analysed which are choosen at random in three different Turkish textbooks for 6.7.and 8. grades, by the Turkish Ministry Of Educaton in Zonguldak.A data collection device was developed by the
1. Bu alma, ilk yazarn ikinci yazar danmanlnda hazrlam olduu, lkretim kinci Kademe Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme Eitimine Uygunluu balkl tezin bir blmnden oluturulmutur. September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

984

Nuran Baolu, Betl Mutlu

researchers which contains five items by taking opinions of field experts in order to detect the appropriateness of the texts for critical thinking training,this five-itemed data collection device is put into practice by grading with a rubric by three difeerent researchers. In the result of the study; it was reached that the texts in Turkish text book of 6th grade are appropriate for critical thinking training when the critical thinking components like independence consistence, evaluation, behaving without prejudice, being active and organized are considered. It was seen that some texts in Turkish text book for 7th grade are not appropriate for the critical thinking components.Meanwhile,the texts for 8th Turkish text book are partly appropriate in terms of critical thinking training. Keywords: Turkish Teaching, Critical Thinking Training, Turkish Textbook

1. Giri 21. yzyln bilgiye ulam sorun olmaktan karan ve hzla geliip deien teknolojik yenilikleri sayesinde gnmz eitim yaklamlar da her alana ve insan yaamnn tm srelerine yaylmtr. rencilerin de bilgiye eriim yollar deimitir. Eskiden aile ve okul araclyla renilen bilgiye artk ok eitli eitim ve kitle iletiim aralar sayesinde ulalmaktadr. Bu durum heyecan ve ilgi uyandrmasna ramen aileleri ve retmenleri hem korkutmakta hem de onlarda gelecee kar bir gvensizlik yaratmaktadr. rgn eitim sistemi iindeki retmenler, dizgesel eitim srecinin yan banda ileyen bu karmak ve sistemsiz renme sreci ve kontrolsz bilgiyle buna bilgi kirlilii de dhil mcadele etmektedir. Bu durum, retmenlerin eitim srelerini yeni yaklamlarla yenilemelerini gerektirir. rencilerinin bilgiye ulama ve bilgi retim srecini planlayp dzenleyerek onlarn kapasitelerini gelitirmeyi hedefleyen retmen, ie renciye eletirel dnmeyi, aratrma yapabilmeyi ve bulup rettiklerini rgtleyip kullanmay retmekle balamaldr. Yenilenen eitim sistemimizle birlikte retmen merkezli bir anlaytan renci merkezli bir anlaya; ezber bilgilerin kullanmndan, eletirel dnme becerilerinin kazandrlmasna ynelik bir anlaya geilmitir (Grkan, 2009). Bu anlaya uygun olarak bilgiler renciye hazr bir ekilde sunulmamal, sorular yardmyla tartma ortam oluturulmaldr. renciler, retmeni ve ders kitaplarn birer otorite merkezi olarak grmemeli, verilen bilgileri ezberlemek yerine bilgilerle ilgili sorular reterek verilerin olumlu ve olumsuz ynlerini tespit etmelidir. Bu balamda Trke dersi ele alndnda ncelikle dil ve dnce ilikisinin nemini, daha sonra ise eletirel dnme eitimi ve drt temel dil becerisini incelemek gerekir. 1.1. Dil ve Dnce likisi Gereklii algdan farkl bir biimde yanstan dnce ve dil, insan bilincinin doasnn anahtarn oluturmaktadr (Vgotsky, 1998: 216).) Dilin dnceyle olan ilikisi kopmaz bir ba gibidir. Zamanla birbirini etkileyen, besleyen ve gelitiren iki edir dil ve dnce. Dil, dnmek iin yaplm mamur bir yoldur (Esengl, 2006: 7). Dncenin yazl veya szl olarak doru bir biimde dile getirilebilmesi ana diline olan hkimiyetle ilgilidir. Ana dilini iyi bilmek dile hkim olmak, ayn
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

985

zamanda dnceye hkim olmak demektir (Pilanc, 2008). Wittgensteinn Dilimin snrlar dnyamn snrlar demektir sz de dil ve dnce arasndaki gl ilikiyi yanstmaktadr. Dnceler doru bir dille ifade edildiklerinde anlam kazanrlar ve eylem alanna dil araclyla ularlar. Dil, dncelerin aktarlmasnda bavurulan vazgeilmez kaynaktr. Dncelerin doru ve tutarl izah edilmesi dili iyi kullanmakla mmkn olmaktadr. 1.2. Eletirel Dnmenin Tanm ve nemli Boyutlar Gnmz bilim dnyasnda temel bir dnme alan olarak eletirel dncenin nemi ve gereklilii, eitimden siyaset bilimine kadar ok eitli bilim dal ve disiplininden bilim insannn paylat ortak bir grtr. Uygarlk srecinde a d inan ve saplantlar yeterince aamam toplumlarn gnmzde gze arpan zelliklerinden biri, belki de bata geleni, problemlerini zmede gsterdikleri yetersizliktir. Dahas, bu toplumlarn problemlerini ou kez iinden klmaz bir tr kr dme dntrmeye daha yatkn olduklar bile sylenebilir (Yldrm, 1997: 281). Bu durumun alabilmesi iin yaplmas gereken ilk i, dnme biiminde deiiklie gitmektir. a d inan ve saplantlar aarak bilimsel bir bak asna kavumann temelini eletirel dnme temsil etmektedir. zden (2003: 7)e gre eletirel dnme, kendi dncelerimizin farknda olup bizim dmzdakilerin de dnme srelerini gz nnde tutarak rendiklerimizi uygulayp kendimizi ve evremizdeki olaylar, durumlar ve dnceleri anlayabilmeyi ama edinen aktif ve organize zihinsel sretir. Argden (2005)e gre ise eletirel dnme; n yarglarn, varsaymlarn, sunulan her trl bilginin snand ve deerlendirildii; farkl ynlerinin ve sonularnn tartld ve sonunda bir karara varmay hedefleyen bir dnce biimidir. ahinel (2007: 111), eletirel dnmeyi zel bir dnce alanna ya da biimine ilikin kusursuz dnceyi ortaya karan disiplinli ve z denetimli dnme biimi eklinde tanmlamaktadr. Eletirel dnme ile ilgili tanmlar gsteriyor ki eletirel dnmenin temel zellikleri; sorgulayc, n yarglardan arnm, mantkl, tutarl ve yksek seviyeli bir dnme srecinden olumaktadr. Yldrm (1997: 283)a gre de eletirel dnmeyi dier dnme trlerinden farkl klan zellik bamsz kafa disiplini, ll kuku ve geree yneli olarak nitelendirdii enin birleimine dayanmaktadr. Eletirel dnme, ll bir kukuculuk iinde ilgi konusu bir gr, bir sav, bir aklama veya deer yargsn; bir davran, bir durum, bir yapt veya oluumu kendisine zg ltlere bavurarak, doruluk ya da geerlik ynnden nesnel ve ussal bir yaklamla irdeleme etkinliidir. yi yetimi bir eletirel dnr, mantkl bir ekilde dnr ve problemleri zme ulatrr, soyut fikirleri somutlatrarak yorumlar, alternatif dncelere aktr, gzlemlediklerini effaf bir ekilde yanstr (Paul ve Elder, 2008:3 ; Fidan, 2008: 22). Eletirel dnme, olaylara snrl bir ereveden bakmay engeller, bireyin kendini ve evresini sorgulamasn ve daha iyi alglamasn salar. Atomu bile paralamakSeptember 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

986

Nuran Baolu, Betl Mutlu

tan daha zor olduu bilinen n yarglar uzaklatrmaya yardmc olur, dnmeyi renen, zm reten ve kendini savunabilen bireyler yetitirir. 1.3. Eletirel Dnme Eitimi ve Drt Temel Dil Becerisi retmen eletirel dnce becerisini kazandrabilmek iin ok eitli stratejiler deneyip farkl aralar kullanabilir. Mnazara yaptrma, dramatizasyon, tartma, metin yazma, metin inceleme gibi uygulamalarn hepsinde szl ya da yazl metin oluturma, metinden hareketle soru ya da cevap retme sz konusudur. Szckler, yalnzca dncenin gelimesinde deil, bir btn olarak bilincin tarihsel bymesinde de merkezi bir rol oynarlar (Vgotsky, 1998: 216). Levy (1997 :7), eletirel dnme eitiminin ilk aamasnn dil eitimi olmas gerektiini ifade etmektedir. nk dil eitimi dnme becerilerini ekillendirmektedir. Trke eitiminin temel unsurlar olan drt temel dil becerisinden okuma ve dinleme bilginin irdelendii beceriler, konuma ve yazma ise dncenin da vurulduu beceriler olarak kabul edilir. Trke eitimde eletirel dnme becerilerinin uygulanmas, bu drt temel dil becerisi araclyla gerekletirilmektedir. Sylenilenleri eletirel bir bak asyla dinleyen, okuduklarn eletirel tutumla okuyan, yaz yazarken eletirel olan ve konuurken kelimeleri seerek konuup eletiri yapma yetisine kavuan bireyler iin eletirel dnr terimini kullanmak yerinde olacaktr. Bireyler okul yllarnda eletirel dnme yeteneini kazandklarnda, dinledikleri konumacnn kanaatlerini, varsaymlarn ve iddialarn ayrt edebilecekler, konumada akla kavumayan noktalar ve argmann eksik kalan ksmlarn grebilecekler ve tanmlamalarn yeterliliini ve sonularn uygunluunu deerlendirebileceklerdir (zden, 2003: 138). Trke dersi retim amalarnda yer alan eletirel dnen bireyler yetitirme amac dorultusunda Trke ders retmeninin zerine den grevlerden biri, ders kitaplarnda yer alan metinler araclyla eletirel dnme becerilerinin retilmesi olacaktr. Ders kitaplarnda yer alan metinler zenle seilmelidir. Bilginin dorudan verildii, rencinin belirli bir fikre ynlendirildii ve n yarglarn hissedildii metinler yer almamaldr. rencinin dnce ufkunu geniletecek, tarafsz ve aklc metinler yer almaldr. Trke ders kitab yazlrken seilen paralarn rencide renme arzusunu uyandracak, bir baka syleyile ana dilinin gzel rneklerinden hareketle, kendi dil ve anlatm yeteneini gelitirecek nitelikte olmasna zen gsterilmelidir. Bilginin renciye boca edilmesi yerine, o bilgiyi renme arzusunu uyandrmak, bilgiyi elde etmenin nemini ona kavratmak, daha tutarl ve kalc bir yol olsa gerektir (Ayta, 2001). Eletirel dnme eitimine uygun metinlerin ve sorularn seilmesi ile renciyi hem dndrmek hem de eletirel bir okur haline getirmek mmkndr. Drt temel dil becerisinin eletirel bir nitelik kazanmas da Trke dersi ile eletirel bak asna sahip bireyler yetitirme amacnn iinde yer almaktadr. Bu amaca bal olarak
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

987

okuma, dinleme, konuma ve yazma becerilerinin eletirel dnme bileenlerine uygunluk gstermesi gerekmektedir. Trke ders kitaplarnda yer alan metinlerin eletirel dnme becerilerini gelitirecek nitelikte olmas, rencinin eletirel dnme becerilerini kazanmas zerinde etkin bir rol oynamaktadr. 2. Yntem 2.1. Desen ve rneklem lkretim ikinci kademe Trke ders kitaplarndaki metinlerin eletirel dnme eitimi iin gerekli olan ltlere ne lde uygun olduunun ortaya konulmasnn amaland bu aratrmada nitel ve nicel aratrma desenleri bir arada kullanlmtr. Nitel veri toplama yntemi olarak dokman incelemesinin kullanld almada 20082009 eitim retim ylnda Milli Eitim Bakanl tarafndan Zonguldak ilinde 6., 7. ve 8. snf dzeylerinde okutulan Trke ders kitaplar arasndan rastgele seilen kitapta yer alan 69 metin incelenmitir. Metinlerin eletirel dnce eitimine uygunluunun tespiti iin aratrmaclar tarafndan alan uzmanlarndan gr alnarak be maddeden oluan bir veri toplama arac gelitirilmi, bu be maddelik veri toplama arac, ayr aratrmac tarafndan derecelendirme lei ile puanlanarak metinlere uygulanmtr. lgili literatrde yer alan ve aratrmaclar tarafndan derlenen veriler incelenmi, eletirel dnmenin temel bileenleri u ekilde sralanmtr: 1. Metinde dorulardan otoriter bir ekilde sz edilmemeli ve renci tek bir doruya ynlendirilmemelidir. Eletirel dnme bamszdr. Otoriter fikirlere bal kalmakszn zgn ve ok ynl dnmeyi gerektirir (Dolapc, 2009: 29; pirolu, 1997: 33; Kkdemir, 2003: 5; zdemir, 2008: 95; zden, 2003: 159; Paul ve Elder, 2008; Yldrm, 1997: 283). 2. Metinde elikili bilgiler bulunmamaldr, veriler kanta dayal olmaldr. Eletirel dnme tutarl ve kanta dayal bilgiler ile geliir (Argden, 2005; Ccelolu, 1997; Kazanc, 1989; zbay, 2005: 79; zden, 2003: 159; ahinel, 2007: 110). 3. Metinde n yarg ieren bir bak as bulunmamaldr. Eletirel dnmenin temelinde n yargsz bak as bulunur (Argden, 2005; Demirel ve ahinel, 2006: 72; Grkaynak vd., 2003: 7; Kazanc, 1989: 49; zden, 2003: 145; Paul ve Binker , 1990). 4. Metin renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendirmelidir. Metinde gizli olarak verilen, satr aralarn okumay gerektiren dnceler bulunmaldr. Eletirel dnme aktif ve organize bir sretir. Dnceler dikkatli, sorgulayc ve planl bir biimde ele alnr. Eletirel okuma eletirel dnmeyi retmenin bir dier yolu olarak kabul edilir. Metinde gizli olarak verilen dncelerin bulunmas
September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

988

Nuran Baolu, Betl Mutlu

okuyucuyu aktif ve eletirel bir okuma srecine sokar. (Aknolu, 2001: 36; Bono, 2007: 120; Ccelolu, 1997: 260; pirolu, 1997: 34; Munzur, 1999: 23 24; zden, 2003: 7; Seferolu ve Akbyk, 2006: 199; ahinel, 2007: 111). 5. Metin, rencinin zihninde soru oluturacak nitelikte olmaldr. Eletirel dnme fikir ve yorumlara ak olmay, deerlendirme yaparak yeni fikirlere ulaabilmeyi gerektirir. Okuyucunun zihninde oluan sorular onu konu zerinde nce dnmeye sonra da deerlendirme yapmaya sevk eder. (Argden, 2005; Cankoy, 2008; Demirel ve ahinel, 2006: 73; Grkaynak vd., 2009; pirolu, 2002: 90; Karadeniz, 2006: 30; Paul ve Elder, 2008). 2.2. Verilerin Toplanmas ve zmlenmesi Bu aratrmada veri toplama aracnn uygulanmas iin Derecelendirme lei kullanlmtr. Veri toplama aracn oluturan maddeler uygun, ksmen uygun ve uygun deil seenekleri ile deerlendirilmitir. Maddeler her snf iin (6, 7, 8) ayr ayr deerlendirilmitir. Metinlerin eletirel dnme eitimine uygunluunu tespit etmek iin kullanlan maddeler uygun iin 3, ksmen uygun iin 2, uygun deil iin 1 puanla deerlendirilmitir. Derecelendirme leinin uygulanmas sonucunda elde edilen verilerin analizinde; deikenlerin saysnn ikiden fazla olmas ve gl bir istatistiksel yntem olmas nedeniyle Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlmtr. Gruplar arasndaki farkll gstermek iin ise, Post-Hoc Testi kullanlmtr. Post Hoc LSD Testi ile tm gruplar birbirleriyle ikierli olarak karlatrlmtr. 3. Bulgu ve Yorumlar Aratrmada, veri toplama aralarnn uygulanmas sonucu elde edilen veriler analiz edilmi ve bulgular u ekilde ortaya konmutur: 3.1. Birinci Maddeye Ait Bulgu ve Yorumlar Tablo 3.1. Eletirel Dnme leindeki 1. Maddeye Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,62 1,97 2,42 2,31 S ,36 ,40 ,43 ,48 Sd 2-66 F 15,607 P ,000 Fark 6-7 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinden birinci maddeye gre puanlar incelendiinde, aralarnda anlaml dzeyde farkllk olduu
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

989

belirlenmitir ( F (2-66) = 15,607; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn birinci madde ile ilgili verdikleri puanlamalar asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.1de verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan dorulardan otoriter bir ekilde sz edilmedii ve rencinin tek bir doruya ynlendirilmedii metinlerin en fazla yer ald ders kitabnn 6. snf Trke Ders Kitab ( X =2,62 ) olduu, bunu sras ile 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,42 ) ve 7. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =1,97 ) izledikleri belirlenmitir. 3.2. kinci Maddeye Ait Bulgu ve Yorumlar Kullanlan eletirel dnme leinin ikinci maddesini oluturan Metinde elikili bilgiler bulunmamaldr, veriler kanta dayal olmaldr eklindeki ltn ayr aratrmac tarafndan puanlanmas ile elde edilen veriler Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlarak karlatrlmtr. Bu karlatrma sonucu Tablo 3.2de verilmitir. Tablo 3.2. Eletirel Dnme leindeki 2. Maddeye Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,57 2,01 2,37 2,30 S ,37 ,48 ,41 ,48 Sd 2-66 F 9,952 P ,000 Fark 6-7 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinden ikinci maddeye gre puanlar incelendiinde, aralarnda anlaml dzeyde farkllk olduu belirlenmitir ( F (2-66) = 9,952; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn ikinci madde ile ilgili verdikleri puanlamalar asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.2de verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan elikili bilgiler bulundurmayan ve kanta dayal veriler ieren metinlerin en fazla yer ald ders kitabnn 6. Snf Trke Ders Kitab ( X =2,57 ) olduu bunu sras ile 8.Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,37 ) ve 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,01 ) izledikleri belirlenmitir.
September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

990

Nuran Baolu, Betl Mutlu

3.3. nc Maddeye Ait Bulgu ve Yorumlar Kullanlan eletirel dnme leinin nc maddesini oluturan Metinde n yarg ieren bir bak as bulunmamaldr eklindeki ltn ayr aratrmac tarafndan puanlanmas ile elde edilen veriler Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlarak karlatrlmtr. Bu karlatrma sonucu Tablo 3.3te verilmitir. Tablo 3.3. Eletirel Dnme leindeki 3. Maddeye Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,82 2,03 2,53 2,43 S ,28 ,54 ,42 ,54 Sd 2-66 F 19,216 P ,000 Fark 6-7 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinden nc maddeye gre puanlar incelendiinde, aralarnda anlaml dzeyde farkllk olduu belirlenmitir ( F (2-66) = 19,216; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn nc madde ile ilgili verdikleri puanlamalar asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.3te verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan n yarg ieren bir bak as bulundurmayan metinlerin en fazla yer ald ders kitabnn 6. Snf Trke Ders Kitab ( X =2,82 ) olduu, bunu sras ile 8. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,53 ) ve 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,03 ) izledikleri belirlenmitir.

3.4. Drdnc Maddeye Ait Bulgu ve Yorumlar Kullanlan eletirel dnme leinin drdnc maddesini oluturan Metin renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendirmelidir. Metinde gizli olarak verilen, satr aralarn okumay gerektiren dnceler bulunmaldr eklindeki ltn ayr aratrmac tarafndan puanlanmas ile elde edilen veriler Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlarak karlatrlmtr. Bu karlatrma sonucu Tablo 3.4te verilmitir.

Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

991

Tablo 3.4. Eletirel Dnme leindeki 4. Maddeye Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,72 1,90 2,40 2,31 S ,35 ,44 ,42 ,52 Sd 2-66 F 23,078 P ,000 Fark 6-7 6-8 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinden drdnc maddeye gre puanlar incelendiinde, aralarnda alaml dzeyde farkllk olduu belirlenmitir ( F (2-66) = 23,078; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf, 6. ve 8. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn drdnc madde ile ilgili verdikleri puanlamalar asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.4te verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendiren ve gizli olarak verilen, satr aralarn okumay gerektiren dnceler bulunduran metinlerin en fazla yer ald ders kitabnn 6. Snf Trke Ders Kitab ( X =2,72 ) olduu, bunusras ile 8. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,40 ) ve 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =1,90 ) izledikleri belirlenmitir.

Drdnc madde ile ilgili olarak Post Hoc Testi incelendiinde dier maddelerden farkl olarak, 6. Snf Trke Ders Kitab ile 8. Snf Trke Ders Kitab arasnda da anlaml bir farkllk olduu grlmektedir. 3.5. Beinci Maddeye Ait Bulgu ve Yorumlar Kullanlan eletirel dnme leinin beinci maddesini oluturan Metin rencinin zihninde soru oluturacak nitelikte olmaldr. eklindeki ltn ayr aratrmac tarafndan puanlanmas ile elde edilen veriler Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlarak karlatrlmtr. Bu karlatrma sonucu Tablo 3.5te verilmitir.

September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

992

Nuran Baolu, Betl Mutlu

Tablo 3.5. Eletirel Dnme leindeki 5. Maddeye Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,57 1,86 2,34 2,32 S ,36 ,43 ,47 ,52 Sd 2-66 F 17,002 P ,000 Fark 6-7 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinden beinci maddeye gre puanlar incelendiinde, aralarnda anlaml dzeyde farkllk olduu belirlenmitir ( F (2-66) = 17,002; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf, 6. ve 8. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn beinci madde ile ilgili verdikleri puanlamalar asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.5te verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendiren ve gizli olarak verilen, satr aralarn okumay gerektiren dnceler bulunduran metinlerinen fazla yer Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =2,34 ) ve 7. Snf Trke Ders

ald ders kitabnn 6. Snf Trke Ders Kitab ( X =2,57 ) olduu, bunu sras ile 8. Kitabnda yer alan metinlerin ( X =1,86 ) izledikleri belirlenmitir.

3.6. Be Maddenin Ortalamasna Ait Bulgu ve Yorumlar Kullanlan eletirel dnme leini oluturan be maddenin ayr aratrmac tarafndan puanlanmas ile elde edilen ortak veriler Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA) kullanlarak karlatrlmtr. Bu karlatrma sonucu Tablo 3.6da verilmitir. Tablo 3.6. Eletirel Dnme leindeki Be Maddenin Ortalamasna Ynelik Tek Ynl ANOVA Sonular Snflar 6 7 8 Toplam N 20 25 24 69 X 2,66 1,96 2,41 2,30 S ,27 ,39 ,38 ,46 Sd 2-66 F 22,677 P ,000 Fark 6-7 8-7

Farkl snf dzeylerindeki ders kitaplarnn eletirel dnme ltlerinin ortalamasna gre puanlar incelendiinde, aralarnda anlaml dzeyde farkllk olduu
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

993

belirlenmitir ( F (2-66) = 22,677; p< 0,05). Farklln ynn belirlemek iin yaplan LSD analizine gre farklln 6. ve 7. snf, 6. ve 8. snf ile 7. ve 8. snf ders kitaplar arasnda olduu ve farklln 6. ve 8. snf ders kitaplar ynnde olduu tespit edilmitir. aratrmacnn be madde ile ilgili verdikleri puanlamalarn ortalamas asndan istatistiksel olarak anlaml bir fark vardr. Tablo 3.6da verilen aritmetik ortalama deerleri incelendiinde; eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi asndan en uygun metinlerin yer ald ders kitabnn 6. Snf Trke Ders Kitab ( X =2,66 ) olduu, bunu sras ile 8. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinler ( X =2,41 ) ile 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ( X =1,96 ) izledikleri belirlenmitir. 4. Sonu Aratrmamzda 6., 7. ve 8. snf Trke ders kitaplarnda yer alan metinler eletirel dnme eitimine uygunluk asndan karlatrlm ve u sonulara ulalmtr: Eletirel dnme bamszdr, otoriter fikirlere bal kalmakszn zgn ve ok ynl dnmeyi gerektirir. 6. ve 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin renciyi tek bir doruya ynlendirmeyen metinler olduu grlmtr. 7. Snf Trke Ders Kitabnda ise renciyi tek bir doruya ynlendiren metinlerin yer ald tespit edilmitir. Bu adan 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin eletirel dnme becerilerine uygunluk dzeyinin, dier ders kitaplarnda yer alan metinlere gre daha dk olduu grlmtr. Eletirel dnme eitimine uygun metinlerin ak ve anlalr olmas gerekmektedir. Eletirel dnme eitimine uygun bir metinde elikili bilgiler bulunmamal, veriler kanta dayal olmaldr. 6. snf Trke Ders Kitabnda ve 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin elikili bilgiler barndrmad, kanta dayal veriler ile yazldklar grlmtr. 7. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan baz metinlerde ise elikili bilgiler bulunmaktadr. Metinlerde bulunan n yarglar okuyucunun eletirel dnmesini engellemektedir. Eletirel dnme bamsz bir dnme eklidir. Metinlerin nesnel bir tavrla yazlmas bu adan ok nemlidir. n yargl bir bak as barndrmama noktasnda ders kitaplarnda yer alan metinler incelendiinde; 6. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin n yargl bak as barndrmad grlmtr. 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinler de bu adan uygun bulunmutur. 7. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ise dier ders kitaplarnda yer alan metinlere gre, n yarg barndrma asndan eletirel dnme becerilerine uygunluk dzeyinin daha dk olduu grlmtr.

September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

994

Nuran Baolu, Betl Mutlu

Eletirel dnme eitimine uygun bir metin renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendirmelidir. Ayrca metinde gizli olarak verilen, satr aralarn okumay gerektiren dnceler bulunmaldr. renciyi mantkl, dikkatli, merakl ve sorgulayc dnmeye ynlendirme noktasnda 6. Snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin dier ders kitaplarnda yer alan metinlere gre eletirel dnme becerilerine uygunluk dzeyinin daha yksek olduu grlmektedir. Dier ders kitaplarnda yer alan metinlerin genel anlamda okuyucuyu mantkl dnmeye ynlendirdikleri fakat dikkatli ve merakl dnmeye ynlendiremedikleri ve bu anlamda ksmen uygun kaldklar grlmektedir. Okuyucunun meraknn ve dikkatinin canl tutulmas, onun metne eletirel yaklamasn destekleyecek bir zelliktir. Fakat Trke ders kitaplarnda bulunan metinlerin ounda bilgiyi dorudan verme amac n planda tutulduu iin sorgulayc bir anlatm tarzndan uzaklalm; merak ve dikkat unsurlar gz ard edilmitir. renci zihninde soru oluturacak nitelikteki metinleri barndrma asndan en uygun kitap 6. snf Trke Ders Kitabdr. 7. ve 8. snf Trke ders kitaplarnda yer alan metinlerin ounlukla; renciyi dndrmekten uzak, merak duygusunu kamlamayan ve bilgilerin hazr olarak sunulduu metinler olduu grlmektedir. Oysa ilkretim ikinci kademe ya grubundaki rencilerde yaratcln ve evreyi sorgulama isteinin yksek seviyede olduu bilinmektedir. Yaratc ve eletirel bak as tam da bu yalarda okunan doru metinlerle gelitirilebilecektir. Dier trl dnmeyen, okuduu bilgileri sorgulamadan kabul eden bireylerin yetimesi kanlmaz olacaktr. Aratrmann sonucunda bamszlk, tutarllk, n yargsz olma, aktif ve organize olma, deerlendirme gibi eletirel dnme bileenleri dikkate alndnda 6. snf Trke Ders Kitaplarnda yer alan metinlerin eletirel dnme eitimine uygun olduu, 7. snf Trke Ders Kitabnda yer alan baz metinlerin belirlenen eletirel dnme bileenlerine uygun olmad, 8. snf Trke Ders Kitabnda yer alan metinlerin ise eletirel dnme eitimi asndan ksmen uygun olduu belirlenmitir. 5. neriler Aratrma bulgularna dayanarak aadaki neriler ileri srlebilir: Trke ders kitaplarnda yer alan metinler eletirel dnme becerilerinin gelitirilmesi iin nemli bir ara olarak kullanlabilir. Ancak bunun iin eletirel dnme bileenlerine uygun olarak ders kitaplar tekrar gzden geirilmelidir. Metinde okuyucunun dnerek bulmas gereken noktalarn bulunmas, aktif ve zihinsel bir okuma eylemini gerektirir. Eletirel okuma, aratrmaclar tarafndan eletirel dnmeyi retmenin dier bir yolu olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, Trke ders kitaplarndaki metinlerin eletirel okumaya uygunluk gstermesine dikkat edilmelidir. Eletirel dnme eitimi ve drt temel dil becerisi ile ilgili kazanmlar btn
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

995

temalara eit dalmaldr. Ancak bylelikle ilkretim dneminde kazandrlmas gereken eletirel dnme becerileri, Trke dersi iin drt temel dil becerisi ve ders kitaplarnda yer alan metinler ile ilikilendirilerek retilebilir. Trke ders kitaplarnda yer alan metinlerin eletirel dnmeye uygun nitelikte olmas iin, ders kitab yazarlarnn metinleri seerken titiz davranmalar, n yargsz ve sorgulayc bak asyla yazlm metinleri semeleri gerekir. Tebliler Dergisinde Ders Kitaplar ile Eitim Aralarnn ncelenmesi ve Deerlendirilmesine likin Ynergede ders kitaplarnn niteliklerinde; n yarg ve normatif nermelerden uzak olarak konuyla ilgili farkl bak alar ierir eklindeki ifadeye yer verilmitir. (MEB, 2007: 424). Eletirel dnme ok boyutlu bir dnme becerisidir, metinlerde bu boyutlarn tamamn bulmak mmkn olmayabilir fakat sorgulayc ve n yargsz bir bak as eletirel dnmenin olmazsa olmazlarndandr. Gnmzde renciler vaktinin ounu televizyon seyrederek geirmektedir. Televizyon banda boa geirilen zaman deerli klmann yolu; var olan gereklik ve sunulan gereklik arasndaki fark tespit etmektir (Arsan, 2004). lkretim rencilerine medyann olumsuz etkilerini azaltmak iin programa eklenen Medya Okuryazarl Dersinin ierii eletirel dnme eitimi ile desteklenebilir. Trke ders kitaplarnda yer alan metinleri eletirel dnme eitimi ile incelemeyi renen bireylerden izlediklerini ve dinlediklerini de eletirel bir bak asyla analiz etmeleri beklenebilir. retmenlere ve retmen adaylarna, rencilere bu dnce eklini retmek iin kullanabilecekleri yntem, teknik ve etkili eitim materyali konularyla ilgili hizmet ii kurslar veya akademik eitimler verilmelidir. 6. Kaynaklar
Aknolu, Orhan (2001). Eletirel Dnme Becerilerini Temel Alan Fen Bilgisi retiminin renme rnlerine Etkisi, Yaynlanmam Doktora Tezi, Hacettepe niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Ankara. Argden, Ylmaz (2005). Ynetim Kurullarnda Eletirel Dnme, http://www.polater.com.tr/ devam.phpsub_page=1&page=bilgi_agaci&new_page=29, (Eriim Tarihi: 15.06.2009). Arsan, Esra (2004). Medya Okur-Yazarl, www.radikal.com.tr, (Eriim Tarihi: 10.03.2010). Ayta, Gyasettin (2001). Trke Ders Kitaplarnn Yazmnda Metin Seimi ve Metin Alt Sorularnn Hazrlanmasnda Dikkat Edilmesi Gereken Baz Hususlar, Trk Yurdu. 21, 162 163. Baolu, Nuran (2010), lkretim kinci Kademe Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme Eitimine Uygunluu, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Zonguldak. Bono, Edward de (2007). Kendine Dnmeyi ret (ev.: Sabahattin Arba). stanbul: Remzi Kitabevi. Cankoy, Osman (2008), Kritik Dnme, http://www.aoa.edu.tr, (Eriim Tarihi: 04.10.2008).

September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

996

Nuran Baolu, Betl Mutlu

Ccelolu, Doan (1997). yi Dn Doru Karar Ver. stanbul: Sistem Yaynclk. Demirel, zcan ve Melek ahinel (2006). Trke ve Snf retmenleri iin Trke retimi. Ankara: Pegem A Yaynclk. Dolapc, Orhan Cihan (2009). retmenleri Eletirel dnme Konusunda Bilgilendirmeye Ynelik Seminer almasnn Deerlendirilmesi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Yeditepe niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, stanbul. Esengl, Mevlt (2006). lkretim 8. Snf Trke Ders Kitaplarndaki Dil ve Anlatm Yanllar, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Ankara. Fidan, Merih Bekta (2008). Niin Eletirel Dnme?, http://www. ankarakad.info/news/ OY3B14XB.pdf, (Eriim Tarihi: 20.06.2009). Grkan, Emin (2009). retim Programlarnn Yenilenme Gerekeleri ve Davran Yaklam le Yaplandrmac Yaklam Arasndaki Farklar, okulweb.meb.gov.tr, (Eriim Tarihi: 10.03.2010). Grkaynak, pek, Fsun stel ve Sami Glgz (2003). Eletirel Dnme, http://su-erg.advancity.net/uploads/rad/Elestirel%20Dusunme.pdf, (Eriim Tarihi: 28.03.2009). Grkaynak, pek, Fsun stel ve Sami Glgz (2009). Eletirel Dnmenin nemi ve Eitim, http://suerg.advancity.net/uploads/rad/ERG.BilgiCagi. Eletirel Duunme.pdf, (Eriim Tarihi: 28.03.2009). pirolu, Zehra (1997). Eitimde Yeni Araylar: Sorunlar, Seenekler, neriler. stanbul: Adam Yaynlar. pirolu, Zehra (2002). Dnme Korkusu. stanbul: Papirs Yaynevi. Karadeniz, Abdlkerim (2006). Liselerde Eletirel Dnme Eitimi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Gazi niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Ankara. Kazanc, Osman (1989). Eitimde Eletirici Dnme ve retimi. Ankara: Kazanc Kitap A.. Kkdemir, Doan (2003). Eletirel Dnme ve Bilim Eitimi, Pivolka, Cilt 2, Say 4, 3 5, http://www.elyadal.org/PiVOLKA/04/edegitimi.htm, (Eriim Tarihi: 25.08.2009). Levy, D. A. (1997). Tools of Critical Thinking: Metathoughts for Psychology, Boston: Allyn & Bacon. MEB (2007). Ders Kitaplar ile Eitim Aralarnn ncelenmesi ve Deerlendirilmesine likin Ynerge, Tebliler Dergisi, 2597, 410 461. zbay, Murat (2005). Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eitimi. Ankara: Aka Yaynlar. zdemir, Orhan (2008). Eletirel Dnme. stanbul: Kriter Yaynlar. zden, Yksel (2003), renme ve retme. Ankara: Pegem A Yaynclk. Paul, Richard W. & Ed. A.J.A. Binker (1990). Critical Thinking: What Every Person Needs To Survive in a Rapidly Changing World, http://eric.ed.gov, (Eriim Tarihi:04.8.2009). Paul, Richard &Linda Elder (2008), Minik Eletirel Dnme Klavuzu Kavramlar ve Aralar, (eviren: Merih Bekta Fidan), <http://www.criticalthinking.org/files/Turkish_CT_ Concepts_Tools.pdf, (Eriim Tarihi: 0 4.10.2008). Pilanc, Hlya (2008). Anadilinin Bireysel ve Toplumsal levleri: Toplumsal levlerin Soruna Dnmesi, , (Eriim http://kybele.anadolu.edu.tr/ makaleler/ed2004_ 2_1/249497. pdf, (Tarihi: 0 4.10.2008).
Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi

lkretim Trke Ders Kitaplarnda Yer Alan Metinlerin Eletirel Dnme...

997

Seferolu, S.Sadi ve Cenk Akbyk (2006). Eletirel Dnme ve retimi. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi. 30,193 200. ahinel, Semih (2007). Eletirel Dnme. Ankara: Pegem A Yaynclk. Vgotsky L.S. (1998). Dnce ve Dil. stanbul: Toplumsal Dnm Yaynlar. Yldrm, Cemal (1997). Bilimsel Dnme Yntemi. stanbul: Bilgi Yaynevi.

EXTENDED ABSTRACT
Critical thinking represents the basis for getting a scientific viewpoint by going beyond obsessions and anachronistic beliefs. According to zden (2003 : 7), critical thinking is an active and organized mental process which aims to put into practice what weve learnt by being aware of our own thoughts and taking into consideration of thinking processes of the other people and understand ourselves and incidents,circumstances and thoughts around us.However, according to Argden (2005) critical thinking is a way of cogitation in which prejudices,hypothesises, every kind of informations are tested and evaluated; different sides and consequences are debated and at last aims to get a conclusion. ahinel (2007: 111),describes critical thinking as a disciplined and self-controlled way of thinking which generates perfect cogitation related to a specific way of cogitation or a field.Describtions about critical thinking shows that basic features of critical thinking contains inquisitorial, away from prejudices, reasonable, consistent and high-leveled thinking processes. As critical thinking has a profound effect on growing up a democratic, modern, can express oneself, can understand his reading and always open to debate generation, it is also important as a way of thinking which can make the learning process effective. It is stated in the studies of academic literature that students who have this kind of thinking skills can learn more effectively. The period that students skills and thoughts can be trained in the most effective way is the period of primary education. The one who gain critical thinking skills in the primary education period, will have no difficulty in using these skills on other periods of his life. A teacher can try various kinds of strategies and can use different materials in order to make students acquired critical thinking skills. One of these materials are the texts in the Turkish textbooks. Considering that most of the texts that a student encounter in his academic life, are the ones in the Turkish textbooks, we can see the importance of selecting these texts as the basic material. That the texts in the Turkish textbooks has an influential quality for developing critical thinking skills, has a massive role on students gaining critical thinking skill. In this stduy which aims to display whether the texts in Turkish textbooks are appropriate for critical thinking training or not, in 2008-2009 academic year 69 texts are analysed which are choosen at random in three different Turkish textbooks for
September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal

998

Nuran Baolu, Betl Mutlu

6.7.and 8. grades, by the Turkish Ministry Of Educaton in Zonguldak.A data collection device was developed by the researchers which contains five items by taking opinions of field experts in order to detect the appropriateness of the texts for critical thinking training,this five-itemed data collection device is put into practice by grading with a rubric by three difeerent researchers.For putting the data collection device into practice a rubric is used.The items which constitutes the data collection device are evaluated with appropriate , partly appropriate and not appropriate options. Items are evaluated seperately for the three grades(6,7,8).For detecting the appropriateness of the texts for critical thinking training, the items are evaluated as 3 points for appropriate , 2 points for partly appropriate and 1 point for not appropriate option.In the analysis of the datas which are get in the result of the practice of the rubric,a One Way Variance Analysis (ANOVA) is used as there are more than two variables and as it is a strong statistical method.Also to show the difference between the groups Post-Hoc Test is used.With Post Hoc LSD Test all the groups are compared with each other in twos. In the result of the study; it was reached that the texts in Turkish text book of 6th grade are appropriate for critical thinking training when the critical thinking components like independence consistence, evaluation, behaving without prejudice, being active and organized are considered. It was seen that some texts in Turkish text book for 7th grade are not appropriate for the critical thinking components. Meanwhile, the texts for 8th Turkish text book are partly appropriate in terms of critical thinking training. Some advices can be suggested in the light of the diagnosis of the researches. The texts in the Turkish textbooks can be used as an important resource for developing critical thinking skills. However, to do this, textbooks should be revised conformably to the components of critical thinking. Having important turning points in the texts which are supposed to be founded by comprehending by the reader, requires an active and mental activity. Acquisitions on four basic language skills and critical thinking training should be allocated in the subjects in equal parts. Only in this way, critical thinking skills that are supposed to be acquired in primary education term can be taught by associating with four language skills of Turkish lesson and the texts in the textbooks. The content of Media Literacy Lesson, which is included in the curriculum in order to diminish the negative effects of media for the primary scholl students, can be strengthen with critical thinking training. There should be in-service trainings and academic courses on methods, strategies and effective training materials that students can use to gain this way of thinking for the teachers and teachers-to-be.

Eyll 2012 Cilt:20 No:3 Kastamonu Eitim Dergisi