.

...2
1.
...5
1.1. ...5
1.2. ......6
1.3. ....8
1.4. .....8
1.5. ..9
1.6. ..11
2. ,
13
2.1. - ...13
2.2. ..16
2.3. ...21
2.4. ......24
3. -
- ..28
3.1. - ....28
3.2. ( ).......30
3.3. ( )32
3.4.
....34
3.5. ......36
.....42




,
.
,

.
.
,
,
. (
, ) .

.


.


.
.
.
1. ().
( )
( ,
, , , ) .
. .

.
(),
, , , , .
.
2. .

.
,
. ,
, ,
(.. ).

 . , ,
, 2- XIX .
(
).
-
, (. , .4).
3. - .
-
,
,
.
,
, . ,
- ,
(,
- ). ,
.
, , -, ,
,

.
4. -
.
,
(. 3.4
). ,
: , , ..
(. .2)
,
.

-
.
.

(
),
(
-).
,
( ;
, ).
5. .
,

, ( , ,
).
- . , ,
,
( , , ..),

.

, ,
.

1.

1.1.


( ,
). ,
,
, ,
, .

:
1) ,
( );
2) -;
3) ( );
4) (
).

,
( , ),
, ,
.

.

( )
.
( )
() .

.
,
() .

. ,
,
(, ).
, ,
, . ,

,
.
. ,
, .
,
.
,
.

.
1.2.

(
). .
, ,
,
,
.
80-
XX . 1989
.
1991

.

, ,
, .
,
.

.
,

. 1989
,
,

. 90-
,

 1 .
.
,
- 2 .

.

, -
.
,
Youtube.


( ).
1995
.
1997-1999 .,
. XXI
. 2011-2012 .
(,
) .

,
3 .

( ),
,
.
,

,
.
( )

// . 28 2001 .
.. : , , . , 2002,
5.
3
http://www.tatar-inform.ru/news/kazan/2012/08/03/325978/
1
2

1.3.

5% ( 700 . .). 2013
,
.

. (, -, ,
, -
.

, -
.
.
- 2000-
.
,
, , , ,
.
, .

, .

--, .

. -
- .
,
- .
, .
1.4.
90-
,
, .


. ,
,

.

,

 4 .

, ,
.

, , ,
-.



.
1.5.

1999
,

-, -
.
, ,
, .

. ,
.
14 2003

.
2003
,
.
, ,
. 10 2008

, . ! // , 5 2001;
// -, 15 2000

 5 , 7 2009
6 .

,
.
. , 2009

,
.




7 .


( ,
2007 . 8 ,
,
-,

2008 . 9 ).
, ,

.

, ,
,
, , .
2012
, ,

, :
, , , ,
10 .

. 10 2008
. // , 23 2009
7
- 9 2009
8
19 2008.
9
- 6 2008.
10
http://info.tatcenter.ru/article/119003/
5
6

10

1.6.
1.
.
.
,

, .
( ,
..)
.
2.
, ,
( ,
2012 -
) 11 . , ,
,
,
. .

,
(..
). , . ,

. ,

.
.
.
,
. / /
, .
3.
.
, ,

.
,
.
,
.

11

, http://www.interfax-religion.ru/?act=interview&div=267

11

4.
,


.
,
12 .
5.
:
-
,
- .
,

;
-
,

;
-

, -,
;
- ,

,
.

12

http://russian.rt.com/Society/894

12

2. ,

2.1. -
-
.

1980- ., , . 19911993 .
.

1994 . .
,
, ,
. ( )
1996-1997 .
-.
,
.

,
(), , ,
-. , ,


( ).

( ), , !
(, !). ,
-.
2010-
.

2012 ,

,
. ,
-
,

,
. ,
,

13


.

,
, ,
, , .

.
.
- 2012
,
.
(
). ,

,
13 .
-
- . ,
,

(-
).

.
. :

. ,
, .
.
( ,

, , , )
,

.

,
-
( ,
, , ).
.
. // KazanWeek, 2012, 26 . http://kazanweek.ru/article/3762/

13

14


. ,
, , , ,
, ,
,
,

.

, :
, ,
. ,

h.
120
.


.
,
.
,
,

.

. ,
,
,
() .


.

. ,
.
(, )
.

.

.

.

15

,
.
-

,

.
:
.
- (
)
.

.
2.2.
-
19 2012 .
, -
, .

, ,
.
: ,
.

.

,
.
, 90- . ,

.

.

. ,

16

.
( 35 ). 2001 .
(.. )
7 %, 2004 . 15 %.
, ,

14 .

, ,
, ( )
( ). - -,
15 ,

.

, .
- ,
.
, (,
), 3-, 7-, 40-
1 , (
), - (
).
,
() ,
.

.
. ,
.

: ,
,

, , ,
(, ) .
, ()
, ,
. . :
. //
: , , . -
I - (1920 2009 .). 2 . /
. . . . : Intelpress+, 2010. . 2. . 234
15
:
. // -. 2010. 16 .
http://www.interfax-religion.ru/print.php ?act=interview&id=267
14

17

, .
, ,
,
, ,
.
,

16 .

. ,
-
-2013 .

.
;
,
,

.
-,
. ,
, ,
.
, -
. , ,

, .
, .

.
,
(

). . ,
()
.
,

(),
, ,
,
.
. - ( -). /
// . : , 2006. . . 10
16

18

 (.. )
, .

.. ,
.

,
.
-
. , ,
, .
-,

,
,
.
,
.

.

, .
- ,

.


.

,
.

- 17 .
-

-. 19 2012 .
-
(29 , 5
19 ),
. -
,
.
.. //
( ) / . . . : , 2010. . 37-46

17

19

 -
.
,
,
-.
.

. -
.

.
( , )

,
-. :
1) , () ,
. ,
,
,
, ,
.
2) - ,
--.
3) ,

- .

.
,
.
19 2012 ., --
,
(29 , 5 19 , 24 22
2012 ).
-,
,
.

.

. ,
2013

20

, 400 (
-),

,
.
2.3.

.
:
1989 43,3% (1 575 361;
1 765 404, 48,5 %), 2002
39,5% (1 492 602; 2 000 116, 52,9%).
74
(
),
,
.

,
.

18 :
1)
.
17
1 , 43
8 , 120 29
(24%). (
, , -,
, )
.
.
,
,
. , 2010

. : , ,
. // . 1 2011.
http://www.apn.ru/publications/article25467.htm
18

21

 , ,
.
2) :
.
1990-
,


. 10 700
, 1200
.
,
, ,
, , .
,

, . 20
,
,
,
,
,
.

,
19 ,
-.

, ,
,
2011-2012 .

,
(,
, !, !, ! .),
, ,
.

,
.., ..
. //
. . . VII . .-. .
. 12-15 2011 . :
, 2011. .162
19

22


. ,
,

, .

,
,
,
.
.
3) .
-

.

,

, .
, ,
,
.
(
1300)
( 220)

, .

, ,
,
.

-
.

-
( ,
.) .
- ,
( .),
.

.

23

 (
, ,
, , .)
.
-

. , ,
, ,
.
,
. ,

,
.
2.4.

(
), (
).

.
,
, ,
.
,


, -
20 .
,
,
,
(
)
.
17 2013
,
.
- ? // REGNUM. 2010.
18 . http://www.regnum.ru/news/1347605.html

20

24

 ,
, -

,
,
.

,
.
.
,
,
.
-
,
21 .


.
, 5-10
- (
, ,
), , (
).

.


,
,
. 20

,
,
.
, , , ,
,
.
.. -
//
. 2011. 3. - . 61-79

21

25


. ,
:
1)
:

;

;
2)

;
3)

;
4)

, ,
,
, (


);
;
5)
,
-
,
;
6)

(


,
);
7) , ;

, ;

26

8)
,
,

, ..;
9)
;
10) (
),
.

27

3. -
-
3.1. -

.
.


, ,
,
.

(
).

.
, 20
, , ,
.

,
,

,
.

.
,
.
,
,
..
, ,
.
,
,
.

. 1990- .
(
): - (- 1992
.) - (1994-1996 1999-2001 .,

28


). ,
.
, , ,
,
,
(
, .., ,

..), .
,
,
,
, ,
. ,
,
.
,
. ,
-
( 2012 174 , 82
), ,
,
. , 16 2009
( ). 2012

( ),

- .
()
() .
-,
-, -,
,
,
, , .

, .
, .
.
-
1991 1992 .
- .

29

-
( ) , -, ,
.
-
1992-1993 . 2011-2012 . ..


.
1990- .
.

( - )
(
- ). ,
.
(, )
, ,
-
. -
(2010 ),
(- ) , .
2008
.

( ).
-
.

.
(- - )
, .
3.2. (
)
,
, - .
1990- .
.
.
.

30


(, ). ,
, . -
(
), ( ,
, , ). ,
.

, .

.

.

,
,

, , ,


.

.

( , , ,
).

,
, .
,
, , , (,

). -
,
.

. ..

.
,
,
,
.
. ,
, . ,
,
.

31



.
-
- ,
.


, ,
. ,
,
,
.

. .

, - ,
,
, - ..
, ,
;
.
.
, ,
,
.
,
, ,
.
, , ,

,
. ,
. ,
, ..
.
3.3. (
)
,
. ,

32

 ,
.
20
,

.

- ,
:
1) (
) 5
. .
2) -
,
2- XVIII .
, ,
,
(
).


, 150-200
.


.
,
- ,
.



. .
(2007) 2014
.
,
. 2011 .
.
()
: 1992 . - 1996 .
.
, 1994
130-

33

 . 24 2010

,
, ,
.

. ,
,
, ..
,

.
, , ,
,
. 2010


(, , )
. 0,29%
, 57% (
, , , ,
) .

. ,
.

.
3.4.

,
:
1)
, ,
. 60-80%
. ,
,
(,
, ),
.

34

2) , ,
.
, ,
, ..
.
,
.
3)
.
,
,

.


( )
, ,

.
,
,
. ,
, ..
.
. ,
, .
, ,
, .

.
.
,


. ,
- ,
. ,
,

.
20 (
)
. 1994
, ,

35

 , , ,
,
,
, ,
.

.
!,
,

.
-
.

,
, . ,
,
,
,
.

,
, ,
.
,
,

,
.
.
3.5.

- .

,
. ,
. , -
,
.

.

36


.
,
,
.

,
.
.


, ,


.
, ,
,
,
. ,
, ,
.
,
. , ?

,
,
. .
,
- , , ,
.
:
( ,
),
. ,
, -, ,
.
( )
14 .


.
, ,
, , ..
,

37

, -
. .
.
,


.

:
,



. ,

- .
,
(, , ,
).
.
:
- ,
- ,
, ;
- ,
- ,
( ) ;
- , ,
-
- ;
- ,

;
- (,

);
- ..
( ,
-
);
- -
.

38


, , ,

,
.
,
.

, .


,
.

(
, ) (
) (
, ).

.
( ..
, ,
,

).

.
,
- , ,
, ,
,
.


.

, .
, , ,
-
, , .

,

39

- -,
,
- -,
,
- - ( , , ),
(
,
).
,
.
, ,
, .
,
- ,
,
.

.
- (
- ), .
,
, , ,
.
, ,
,
,
.
, ,

.
, , ,

, , :

, ,
.

,
, ,
, ,
, ,
.

.

40

.


,
.

( ).

, .
(
)
( ,
). -,

( ). -,

.
-
.
, ,
,
,
.
,

.
,
,
,
.

41


1.
.

, /
,
,
,
..
( , ,
, ) ,
, .
:

(

):

(
,
,

, ,
..), ,
,
(
,

, ,
).
, ,
,
: -
,

. XIX

( , )
, ,
. ,

42

 ,
.
,
,
: , ,

().

, /
/

,
, .
, ..


.

, ,

.

.
,
,
,
(.. ,
, ,
).

( ,
),
( ),
( ).

. ,
..
,
: , ,
.

43

, ,
. ,
,
.
/ .
.

, ..
. :
(
, ), ,
,
(
), .
, ,

,

.
2.
. ,
,
.

:
(
, ) ,
(

).

,
,
.
,

, .

44


.

.
(


).
,
,
.

(,
,
),

,
.
,
,
(
,
/ ,
..).
,
. ..
.. .

.
,
.
3.

.
,
( 2002 .
" "

45

 ),
. ,

,
(
). ,

. , , . ,
, ..
(. 280, 282 .)

. ,

-
,
. ,
,
, ,
, . ,
-
.
, , , ,

,
, : ) ,
) .
,
,
( )
( ,
).
2008 .

(.. ).
,


(

, ).


. .

46


-
,
, :
( / );
;
.
4.
,
,
,
. , , ..

,
. ,
,
.
, ,
,
.

( 2.3). ,
,
.
,
. , :

( )

(
);

(

) ;

,

.

47


,
,
,
.

,
.
.

, .
5.
,

.
, (, .),
(
).

(
),
,
, ,
.
,
. , .
,
,
, , .
,
.

,
.

.

48

 , , ,
.

,

( ,
, /
..). ,
,
,
.

(
, , ), , ,
(
-).
,
,
. , ,

, ,

(
).
,
,
, , /
, ..: )

(
), )

- .
, ,


, ,
.

49


, : )
, , )
.
: ,
,
,
.

.
6.
, ,
.
, (

).
,
, .

(-,
, ), (
,
, .).
, ,
. ,
.

(
, ..) ,
, .
,

.
. :


- ,
, .

50



,
(

/
,
,
).
( ,
)
, (

). ..
/

XX (
,
, 1990- .).
,
(
.).


.
.

( ,
, ,
), .
,

.
, , ,
,
,
.
7.
,

51

 ,
,
,

.

,
,

.
,
,
. ,
,

.
,
, ,
.

,
,
-
.
, - -
,
.
,
.

, .

. ,
,
.

52


..
:



AlteetCerte


(, )



,

53