Professional Documents
Culture Documents
ZET
Kiinin lmnden sonra arzularn yerine getirmek, yaknlarnn yerine getirmeyi
isteyecei bir i olarak dnlebilir. lme bal tasarruflarn nasl yorumlanaca
konusunda uyumazlk km ve mahkemeye tanmsa artk miras brakann son
arzularnn deil, geride kalanlarn menfaat yarnn n plana kt grlr. Hkim
olduka etkileyici ve akl elici deliller arasnda tarafszln yitirmeden miras brakann
son arzularnn temsilcisi olarak hareket etmeye ve atan menfaatler arasnda hukuka
uygun bir denge kurmaya alr.
Her ne kadar lme bal tasarruflarn yorumuna ilikin prensipler borlar hukukundan
kaynaklansa da Miras hukukunun kendine has zellikleri farkl deerlendirmeler
yaplmasn zorunlu klmtr. Hukukumuzda yoruma dair kurallarn snrl olmas
yorum yapanlara serbesti salad orandan onlar zorlu bir faaliyetle ba baa
brakmtr. nk yorum trleri arasndaki farklar olduka siliktir.
Hkim, nne gelen olaylarn zelliklerine gre gerektiinde mirasbrakann ak
iradesini, yasal karineleri, gerektiinde farazi iradesini, ya da szleme yapan tarafn
gvenini esas alarak uyumazla son vermeye alacaktr. Hkimin yorum yapabilmesi
iin davann taraflar ve ileri srdkleri delillere olduu kadar mirasbrakann
karakterine ve yaam tarzna da vakf olmas gerekir. Ancak bu ekilde mirasbrakann
lme bal tasarruftaki beyanlarnn ardnda yatan iradesi anlalabilir, beyanlarna
anlam verilebilir ve ortaya kan boluklar doldurulabilir. Bu bakmdan miras brakann
son arzusunun gereklemesi, hkimin lme bal tasarrufun yorumu srasnda
harcayaca mesai ve gsterecei gayretin derecesine baldr.
Anahtar kelimeler: lme bal tasarruf, vasiyetname, miras szlemesi, yorum
prensipleri, mirasbrakann son arzusu.
ABSTRACT
It is possible to think that realizing the wishes of a person after his/her death is a job that
his/her relatives would want to do. If there has been a conflict regarding the interpretation
vukat, Ankaia Baiou 0yei, ankaya 0niveiitei SBE 0zel Bukuk Boktoia Piogiami ogiencii,
amilamiluemii.av.ti
1152
lme Bal Tasarruflarn Yorumu
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
of testamentary dispositions and it has been brought to trial, it is seen that the interest race
of the remaining persons comes into prominence and not the dying wish of those who
legate. Without losing his impartiality, the judge tries to establish a justifiable equilibrium
between the conflicted interests among very impressive and enticing proofs by trying to
act as the representative of the persons who legate.
Although the principles regarding the interpretation of testamentary dispositions take
their source from the Obligations Law, the specific characteristics of the Law of
Inheritance have necessitated making different evaluations. The fact that the principles
concerning interpretation are limited provides freedom to interpreters but it also leaves
them with a difficult activity. Because the differences between interpretation types are
very indistinct.
According to the characteristics of the experienced events, the judge would try to end
the conflict by considering the open will of the legator when necessary, the legal
presumptions, his/her fictious will when necessary or the trust of the contracting party.
For the judge being able to make legal interpretation, he/she should be acquainted with
the character and life style of the legator as much as the parties of the case and the
proofs they adduce. It is only how the will of the legator lying behind his/her
declarations in testamentary dispositions could be understood, his/her declarations
could be construed and the gaps which show up could be filled. In this regard, the
realization of the dying wish of the person who legates depends on how much the judge
would work and how much it would make efforts during the interpretation of the
testamentary disposition.
Keywords: Testamentary dispositions, testamenti, inheritance contract, principles
regarding the interpretation, last requests of legator.
GR
lme bal tasarruflarn ifade bulduu metin ounlukla yeterince ak
deildir. Tasarrufta bulunann metinde kulland baz ifadelerin ne anlama
geldii net olmadndan, hukuken nasl deerlendirilmesi gerektii sorun
oluturabilir. Bu nedenle lme bal tasarruflardaki ifadelerin yorum yoluyla
akla kavuturulmas nem arz eder
1
.
Hukuki ilemin yorumu, ilemin ieriini belirlemek ve ilemi meydana getiren
iradenin ne anlama geldiinin aratrlmak iin yaplan mantksal bir faaliyettir.
Konu, lme bal tasarruflarn yorumu olduunda belli bir yorum kuralnn
1
Inan, Ali NaimEita,, $eiefAlba,, Bakan: Niia Bukuku 8. B., Izmii 2u12, . 26S; 0ztan, Bilge: Niia
Bukuku Tablolai ve 0inekleile, S. B., Ankaia 2u12, . 2u4; $enei, Eat: Niia Bukuku, Ankaia 1977, .
97-98; Eigne, Nehmet Seikan: vaiyetnamenin Yoiumu, Itanbul 2u11, . 1 vu.
1153
Interpretation of Testamentary Dispositions
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
benimsenerek esas alnmas imkn yoktur. Buna her eyden nce
vasiyetnamenin tek tarafl, miras szlemesinin ise ok tarafl olma nitelii engel
olacaktr
2
. Dier yandan kiinin iradesinin yorumunda, o kiiye zg duygusal
ve sbjektif tercihlerin n plana kmas ve bunlarn anlalmaya allmas
yorum yaplrken belirli bir kurala balanmay engellemektedir. eitli hukuk
sistemlerinin yorum iin belirli kurallar benimsemesi de uygulayclar bu
kurallarla bal kalarak, kurallarla snrl yorum yapmak zorunda brakmtr
3
.
Yine, bir lme bal tasarrufun sonu dourduu zaman ile mirasbrakann o
tasarrufa ilikin iradesini beyan ettii zaman arasnda uzun bir sre gemi
olmas, mirasbrakann isteklerini aklarken zenli davranmamas, yorumu
zorlatran bir faktrlerdendir
4
.
Alman Medeni Kanunu (BGB) ve Fransz MK'ndan farkl olarak, svire ve
Trk MK'nda yorum prensiplerine pek az yer verilmi ve bu suretle hkime
geni bir takdir hakk tannmtr. Trkiyede kanun koyucu, bir yandan
hkime yol gsterirken dier yandan onun verecei karar kstlayan ayrntl bir
dzenleme yapma yoluna gitmemitir. Trk hukukunda MKda, doktrinde ve
Yargtay itihatlarnda baz temel yorum kurallar kabul grmtr. Fakat
yorum kurallarnn azl bir yandan yorum yapmak zorunda olan hukukulara
belirli lde serbesti tanrken, dier yandan onlar zorlamakta ve olduka fazla
zaman harcamalarna neden olmaktadr
5
.
lme bal tasarruflarn yorumu konusu incelenirken, uygulanabilecek yorum
prensiplerindeki farkllklar nedeniyle vasiyetnamenin yorumu ile miras
szlemesinin yorumunu ayr ayr ele almak gerekir
6
. Bu nedenle almada
yorumun amac, nemi ve yorum prensipleri incelendikten sonra,
2
InanEita,Alba,, . 266. uonenay, Samim Biien, Kemaleuuin: Niia Bukuku 2. B., Itanbul 196,
. 179-18u; Kocayuufpa,aoglu, Necip: Niia Bukuku, . B., Itanbul 1987, . 27; InanEita,Alba,, .
272; Buial, Nutafa0z, Tuigut; Tik 0zel Bukuku Cilt Iv Niia Bukuku, S. B., Itanbul 2u11, . 217;
Ayan, Nehmet: Niia Bukuku, . B., Konya 2uuS, . 116, Antalya, 0. uokhan: Niia Bukuku, Itanbul
2uu, . 19u; Baygin, Cem: 0lme Boqlt TosorruflorJo Yorum", E0BFB, C. Iv. S.1-2, 2uuu, . S67;
Akoy-Buiun, Sanem: 0lmeBoqltTosorruflortnYorumuno0oirBot0nceler" 0BFN C. LXvI, S.
2, 2uu8, . 11.
Echei, A.: Neueni Kanun $eihi, (eviien: Sabii $akii Anay) Ankaia 1949, . 88;
InanEita,Alba,, . 266.
4
uonenayBiien, . 172; Kocayuufpa,aoglu, . 21; InanEita,Alba,, . 266; 0guzman, . 17u;
Akoy-Buiun, . 11.
S
Echei, . 88; uonenayBiien, . 172; InanEita,Alba,, . 266; Imie, ZahitEiman, Baan.: Niia
Bukuku, 8. B., Itanbul 2u11, . 1u7; 0guzman, . 17u; Ayitei, Nu,inKilioglu Ahmet: Niia Bukuku,
. B., Ankaia 199, . 1Su; Aybay, Ayuin: Niia Bukuku Beileii, Itanbul 2uuu, . S8-S9; $enei, .
98-99; Baygin, . S69; Eigne, . 42-4, S7.
6
Kocayuufpa,aoglu, . 21, InanEita,Alba,, . 266-267; Kilioglu, Ahmet N.: Niia Bukuku 4. B.,
Ankaia 2u12, . 184; uencan, 0mei 0gui: Niia Bukuku, Ankaia 2uu8, . 288; Aybay, . S9;
Baygin, . S7u.
1154
lme Bal Tasarruflarn Yorumu
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
vasiyetnamenin ve miras szlemesinin yorumunda uygulanabilecek yorum
kurallar ve prensipler ayr ayr ele alnacaktr.
I. YORUMUN AMACI, NEM ve YORUM PRENSPLER
lme bal tasarruftaki beyanlarn ne anlama geldiinin hkim tarafndan
aratrlarak tespit edilmesine yorum
7
, bu amala alan davaya ise yorum
davas denir
8
. Yorum davas, lme bal tasarrufun lehtarnn belirlenmesi iin
almsa tespit, eday isteme hakknn kimde olduu konusunda tereddt yoksa
eda davas niteliindedir
9
.
Hkimin yorum yapabilmesi iin ncelikle ieriinde mirasbrakann iradesinin
ortaya konduu bir lme bal tasarrufun olmas gerekir. Mirasbrakann bir
irade beyan yoksa ya da beyan, ierii nedeniyle veya kanuni ekle aykr olmas
nedeniyle hkmszse, yorum yaplmasna da gerek yoktur. Miras brakann
gerek iradesin yorum yoluyla aratrlmasna giriilmeden nce yaplan ilemin
niteliinin -gerektiinde yorum yoluyla- tespiti gerekir. Bu her yorumda geerli
bir arttr
10
.
A. Yorumun Amac
Mirasbrakann lme bal tasarrufundaki iradesi ak ve anlalr olmayabilir
yahut kulland kelimeler farkl anlamlara gelebilir. Ek olarak metin, tek bana
mirasbrakann amacn anlalmas iin yeterli olmayabilir. Kullanlan ifadeler
kadar mirasbrakann yaad yer, zaman, ald eitim beyann anlalmasn
kolaylatrabilecei gibi zorlatrabilir. zellikle hukuki yardm alnmadan
hazrlanan metinler, yanl anlamda kullanlan terimler, mirasbrakann
sonradan meydana gelebilecek gelimeleri tahmin edememi olmasndan
kaynaklanan durumlar, lme bal tasarruftan menfaati olanlarn uyumazla
dmesine neden olabilir. Bu gibi durumlarda lme bal tasarrufun yorumu
gerekir. Yorumun amac mirasbrakann iradesinin ve lme bal tasarrufla
meydana gelmesini amalad durumun yorum prensipleri ve kanuni
7
Eien, Fikiet: Boilai Bukuku uenel Bkmlei, 14. B., Ankaia 2u12, . 147.
8
"vaiyetin yeiine getiiilmei iin tenfiz memuiu atanmi,tii. vaiyet ailmi, yorum davastyla
vasiyetname yorumlanmty, bu kaiai keinle,mi,tii." (Yaig. 2. BB. 19.u4.1999 729762, SINP,
eii,im taiihi: u6.12.2u12).
9
"Bava uilekeinue yei alan aiklamalaia goie; talep, vaiyet alacakliinin vaiyetnamenin
yoiumlanmai uietiyle beliilenmeine ili,kin olup Tik Neueni Kanunu'nun Su42 mauueine
uayanmaktauii. vaiyetnamenin yoiumuna ili,kin hkmlei eieveinue uelilleiin toplanip
uegeilenuiiileiek onucuna goie vaiyet alacakliinin ya ua vaiyet lehtaiinin beliilenmei
geiekiiken, euayi iteme hakkinin kime ait oluugu bilinmeuen, uavacinin eua uavai aacakken tepit
uavai amai geiekeiyle itegin ieuui uogiu goilmemi,tii." (Yaig. 2. BB. u6.u4.2uu9, S26S1,
SINP, eii,im taiihi: u6.12.2u12).
1u
Echei, . 89; Ayan, . 11S; Antalya, . 187; Aybay, . S9.
1155
Interpretation of Testamentary Dispositions
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
dzenlemeler dorultusunda akla kavuturulmas ve mirasbrakann
tasarrufundaki beyanlarn, gerek iradesine uygunluunun tespit edilmesidir
11
.
B. Yorumun nemi
lme bal tasarruflarda ortaya konulan iradenin anlam yorum yoluyla tespit
edilir
12
. lme bal tasarrufun metninde geen ifadelerin iyi dnlmeden,
genellikle duygusal bir ruh haliyle kaleme alnmas nedeniyle anlalmasndan
zorluklar yaanabileceinden ve mirasbrakann da iradesini yeniden aklama
olana kalmadndan, yaplacak yorum lme bal tasarrufun sonu
dourmas bakmndan ok nemlidir
13
. Bunun yannda, lme bal tasarrufun
kaleme alnd tarihle sonu douraca tarih arasnda ilikilerde ve koullarda
meydana gelen deiiklikler yorumun nemini artrr. Yaanan bu tereddtler,
taraflar arasnda uyumazla yol atnda, hkimin tasarrufun gerek anlamn
ortaya karmak iin yorum yapmas gerekir
14
.
C. Yorum Prensipleri
lme bal tasarruflarn yorumunda, miras brakann istekleri ile beyannn
birbirine uygunluunun tespitine allrken, uzun bir srete ortaya kan
yorum prensibinden yararlanlr. Bunlar, irade, beyan ve gven (itimat)
prensipleridir
15
.
1. rade Prensibi
rade prensibine (irade teorisi - Willenstheorie) gre, bir lme bal tasarrufta,
mirasbrakann iinden geen irade ve irade beyanna verdii anlam ve esastr.
Kiinin iradesi ile onun da vurulmu hali olan beyan arasnda bir uyumsuzluk
varsa beyannn dayanan tekil eden irade
esas alnr. Kiinin i iradesini temel
alan irade prensibi sbjektif bir prensiptir ve bu prensibe gre yaplacak yorum
srasnda, lme bal tasarrufa bakalarnn ne anlam verdii aratrlmaz
16
.
rade prensibine gre beyan, ancak iradeye uygunsa mevcut ve geerli kabul
11
Echei, . 89; InanEita,Alba,, . 26S; Eien, . 147; ImieEiman, . 1u6; Kilioglu, . 18; Ayan, .
11S; Antalya, . 186; Zevklilei, AyuinEita,, $eiefBavutu, Ay,euipinai, Bamla: Neueni Bukuk, 7.
B., Ankaia 2u12, . 441; Baygin, . S67; Eigne, . .
12
0guzman, N. Kemal: Niia Bukuku, 6. B., Itanbul 199S, . 17u.
1
Seiozan RonaEngin, Ilkay Baki; Niia Bukuku . B., Ankaia 2u12, . 4-S; ImieEiman, . 1u6;
Baygin, . S67-S68.
14
Kocayuufpa,aoglu, . 21; InanEita,Alba,, . 266; 0guzman, . 17u; SeiozanEngin, . S; Baygin,
. S68-S69; Baygin, . S67.
1S
InanEita,Alba,, . 26S; Eien, . 148-149.
16
uonenayBiien, . 17; Eien, . 149; Kilioglu . 18; SeiozanEngin, . S; Baygin, . S7u; Akoy-
Buiun, . 19 vu; Eigne, . S; Antalya, . 187.
1156
lme Bal Tasarruflarn Yorumu
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
edilebilir
17
. lme bal tasarrufta mirasbrakann yorumda esas alnacak
iradesi, tasarrufun yapld zamandaki ak veya farazi iradesidir. Fakat
mirasbrakann iradesinde tasarrufundan sonra meydana gelebilecek deiiklikler
de yorum srasnda dikkate alnabilir. rade prensibi, muhatabn her zaman
beyan sahibinin i iradesini bilmesinin mmkn olmad, sadece beyan
sahibinin iradesini dikkate ald, buna karlk muhatabn beyandan
karabileceklerini dikkate almad, sonu olarak hukuki gvenlii ve istikrar
gz ard ettii ve fazlaca bireyci olduu gibi gerekelerle eletirilmektedir
18
.
2. Beyan Prensibi
Yorum prensipleri iinde en eskisi olan beyan prensibine (beyan teorisi -
Erklaerungstheorie) gre, bir lme bal tasarrufta mirasbrakann irade
beyanna, muhatabn verdii anlam esastr
19
. Beyan prensibinde, irade
prensibinin aksine irade ile beyan arasnda bir uyumsuzluk varsa kiinin
beyanndan anlalanlar tercih edilmelidir. Beyan prensibi, mterek hukuk
dneminde baskn olan irade prensibine tepki olarak ortaya kmtr. Her ne
kadar ekonomik ve sosyal hayatn devamll asndan beyan prensibine gre
yorum yaplmas gerektii savunulsa da borlar hukukunun gerek iradeyi esas
almas ve beyan prensibini benimsememesi nedeniyle bu prensip miras
hukukunda kabul grmemitir
20
.
3. Gven (timat) Prensibi
Gven prensibi (gven teorisi - Vertrauenstheorie - principe de la confiance), irade
ve beyan prensiplerini badatrmas ve adil bir kar dengesi gzetmesi
nedeniyle Trk ve svire hukukunda benimsenen yorum prensibidir
21
. Hukuki
ilemlerde irade beyannn anlam genellikle MK. m. 2'den temel alan gven
prensibine gre tespit edilir
22
. Gven prensibine gre, bir lme bal tasarrufta,
mirasbrakann irade beyanna, beyann sahibi ya da muhatabn ykledii anlam
deil, hayat artlar, teamller, toplumda o dnemde konuulan dil ve hayat
tecrbesine gre, objektif iyiniyetli nc bir kiinin verebilecei anlam esas
alnr
23
. Son zamanlarda gven prensibine yneltilen eletiriler nedeniyle bu
prensibin daha gelimi bir hali olarak kabul edilen "yeni gven prensibi" gven
17
Eigne, . S-6.
18
Eien, . 149-1Su; SeiozanEngin, . 41; Eigne, . 6, 72 vu.
19
Eien, . 1Su; Kilioglu . 18; Baygin, . S7u.
2u
uonenayBiien, . 17; InanEita,Alba,, . 26S; Eien, . 1Su, 1S2; Eigne, . 6, 8.
21
uonenayBiien, . 17; InanEita,Alba,, . 26S; Eien, . 1S2; Baygin, . S7u; Eigne, . 8.
22
0guzman, . 17u; Eigne, . 8-11.
2
uonenayBiien, . 17; InanEita,Alba,, . 26S-266; Eien, . 1S; Kilioglu . 18; SeiozanEngin,
. S; Eigne, . 8-9.
1157
Interpretation of Testamentary Dispositions
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
prensibinin yerine kabul grmtr. Yeni gven prensibine gre, yorum
srasnda muhatabn irade beyanna drstlk kurallarna gre vermesi gereken
anlam esas alnmaldr
24
.
II. VASYETNAMENN YORUMU
A. Vasiyetnamenin Yorumlanmasnda rade Prensibi
Mirasbrakan vasiyeti yaparken ortaya koymak istedii iradeyi net olarak
aklayamam, iradesine uygun den kelimeleri veya doru hukuki terimleri
kullanmam olabilir. Vasiyetnamede geen ama net olmayan ifadeler yorum
yoluyla akla kavuturulabilir. Bu bakmdan vasiyetnamenin yorumu,
mirasbrakann yapmak istedii tasarrufun kapsam ve mahiyetini tespit
faaliyetidir
25
.
Miras hukukunun genel yaps, borlar hukukundan farkl deerlendirmeler
yaplmasn zorunlu klar. Bu dorultuda vasiyetnamenin yorumlanmasnda
borlar hukukundaki gven prensibinin aksine byk oranda irade prensibi
hkimdir. Vasiyetnamenin irade prensibine gre yorumunda, esas olarak
metinden mirasbrakan dndakilerin ne anlad deil, mirasbrakann metinde
aklad iradesiyle ifade etmek istedikleri nem kazanr. Bu nedenle gerek
iradeyi, yani murisin "son arzusunu" aratrmak zere sbjektif nitelikte bir
yorum yaplmas gerekir. Hal byle olunca, mirasbrakann iradesinin stn
tutulmas karsnda ailenin korunmas anlay ve ilem gvenlii kavram
nemini yitirir. Vasiyetname, tek tarafl ve her zaman dnlebilen bir lme
bal tasarruf olduundan, bireylerin vasiyetname metninde geen beyanlara
olan gvenini korumak gibi bir ihtiya domaz. Hkim kendini miraslarn
deil, mirasbrakann yerine koyarak yorum yapmaldr. Bununla birlikte,
yorum, ancak vasiyetnamede geen bir irade beyan iin yaplabilir.
Vasiyetnamede hi gemeyen ve herhangi bir dayana olmayan konular yorum
yoluyla vasiyete dhil edilemez
26
. Fakat vasiyetnamede, bir iradeye dayanak
olabilecek hususlarn ak ve net bir ekilde ifade bulmamas halinde, anlamnn
tespit edilebilmesi iin vasiyetname dndaki olgulara bavurularak tamamlayc
yorum yoluna gidilebilir
27
.
24
Eien, . 1S vu.; InanEita,Alba,, . 266.
2S
Kocayuufpa,aoglu . 21; 0ztan, . 2u4.
26
"Keza vuigulamak geiekii ki, noimal olaiak yoium ancak vaiyetinin beyaninua yazili aizuunu bii
ueieceye kauai zmektii. Fakat beyanua hi bii uayanagi yok iken onu tamamlamak uegiluii."
(YBuK 21.11.199u, 2-46S86, SINP, eii,im taiihi: u6.12.2u12).
27
uonenayBiien, . 17-17S; Kocayuufpa,aoglu, . 22-2; InanEita,Alba,, . 267; ImieEiman,
. 1u8-1u9; 0guzman, . 17u-171; SeiozanEngin, . 4u-41; 0ztan . 2u4-2uS; Kilioglu, . 184-18S;
1158
lme Bal Tasarruflarn Yorumu
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
Dier yandan doktrinde, her ne kadar vasiyetnamelerin yorumunda irade
prensibi esas olsa da, lme bal tasarrufla baz miraslarn miraslk haklar
olumsuz ynde etkilendiinden, yasal miraslarn durumunun akla
kavuturulabilmesi iin, beyan prensibinin de esas alnabilecei
savunulmaktadr
28
. Fakat gerek svire Federal Mahkemesi gerekse Yargtay,
mirasbrakann son arzusunun aratrlmas gerekliliini vurgulayarak irade
prensini benimsemektedir
29
.
B. Vasiyetnamenin Yorumunda leri Srlen Grler
Alman MK'nun aksine, Trk ve svire hukukunda yorum kurallar ayrntl bir
ekilde dzenlenmemitir. Bu nedenle Trk hukukunda yorum konusundaki
boluk doktrindeki grler ve yarg kararlaryla doldurulmaktadr. Bunun bir
sonucu olarak da Trk hukukusu yorum konusunda daha fazla serbestiye
sahiptir
30
.
Vasiyetnamelerin yorumu konusundaki grler ok eitli ve tartmaldr
31
.
Fakat en gze arpan, aklayc ve tamamlayc yorum ayrmdr. Aklayc
yorumda mirasbrakann gerek iradesine ulalmaya allrken; -dntrc
nitelikteki- tamamlayc (varsaymsal) yorumda mirasbrakann meydana gelen
gelimeleri nceden kestirebilseydi ne isteyeceine dair farazi iradesi aratrlr.
Bu ayrma ramen gerek ve farazi iradenin nerede balayp nerede sona
erdiinin tespiti hi de kolay deildir
32
.
Buial0z, . 21-214; Batemi, Beyin: Niia Bukuku, 4. B., Itanbul 2uu4, . 1u9; AyiteiKilioglu, .
1Su, uencan, . 288; ZevklileiEita,Bavutuuipinai, . 441; Baygin, . S7u; Eigne, . 17-18.
28
InanEita,Alba,, . 267.
29
"...olme bagli taaiiuflaiua ua tasarrufu yaan taraftndan atlanan irade ile bu taaiiuflaiin
metninin aptanmai geiek anlaminin vaiyetinin on aizuuna uygun biimue beliilenmei ve
aikliga kavu,tuiulmai byk onem ta,imaktauii. ...vasiyetinin son arusuna uyun ere
iradesinin elirlenmesi ve astl olaa sonua re ir arar verilmesi ereir 0 neuenle
yukaiiua aiklanan biimue aia,tiima ve inceleme yapilmauan veiilen kaiai 0ul ve Yaa'ya uygun
olmauiginuan uiienme kaiaii bozulmaliuii." (YBuK. 21.11.199u, 2-46S86, SINP, eii,im taiihi:
u6.12.2u12). "asiyetname yorumlantren murisin ere iradesinin atga thartlmastna
gayret gsterilmelidir. Yorum yaptltrhen mmhn olduha muris arzulartntn ayahta
halmastna dihhat edilmelidir. Nuii 21.9.199 taiihli vaiyeti ile uemlik Kuian Kuiuna, e,ine,
Inegol kuian kuiuna muayyen mal vaiyetinue bulunmu,tui. vaiyeti (gayeinin) amacinin oz
konuu kuilaiuan itifaue euilenleie uetek aglamak oluugu aiktii. uayenin olu,mainua oiumlu
kamu kuiulu,unun kimligi onem ta,imaz. 0 halue yukaiiua aiklanan kuiallai eieveinue olaya
yakla,mak bu gayenin geiekle,mei iin tahiin bii vakif kuimaya elveii,li olmauigi anla,ila uahi
mkellefiyet biiminue kabul ile murisin gayesini ve son arzulartnt ayahta tutmah gerehirhen
olaya uygun dymeyen dyncelerle de vasiyetnamenin iptali dogru bulunmamtyttr" (Yaig. 2.
BB. 1u.uS.2uu1, S921712, SINP, eii,im taiihi: u6.12.2u12).
u
ImieEiman, . 1u7-1u8; Buial0z, . 214; Ayan, . 11S-116; AyiteiKilioglu, . 1Su.
1
0ztan, . 2uS vu.
2
SeiozanEngin, . 6; Baygin, . S68.
1159
Interpretation of Testamentary Dispositions
amil DEMR
TAAD, Yl:4, Say:14 (Temmuz 2013)
1. Aklayc Yorum (Vasiyetname Metnine Ballk)
Aklayc yorum (erlauternde Auslegung), mirasbrakann iradesiyle neyi ifade
etmek istediini szck, ifade ve tabirleri dikkate alarak hukuken tespit etmek
iin yaplan yorumdur. Bu yorum tr aklk-seiklik prensibini ve ima
prensibini kapsar
33
. lme bal tasarruflarda kural olarak aklayc yorum
yaplr
34
.
a. Aklk-Seiklik Prensibi
Aklk-seiklik prensibi, sarahat kural ve sarih beyan kural olarak da ifade
edilmektedir. Aklk-seiklik prensibine (Eindeutigkeitsprinzip) gre,
mirasbrakann vasiyetnamede kulland ifadeler ak ve netse yorumlanamaz.
Bu prensibe gre vasiyetnamedeki ifadeler vasiyetnamede kastedilenin akla
kavuturulmasnda esas unsurdur. nk nemli olan vasiyetnamedeki
ifadelerden nc kiilerin ne anlad deil, mirasbrakann vasiyeti kaleme
alrken o kelimelere ne anlam yklediidir. Bu nedenle hukuki tabirlerin yanl
anlamlarda kullanlmas tasarrufa zarar vermez. Bununla birlikte vasiyetnamede
geen ifadeler ak ve net deilse ve birden ok anlama gelmeye msaitse
vasiyetname dndaki belge, mektup, hatra defteri, gnlkler ve tank beyan
35
gibi delillere bavurarak yorum yaplabilir
36
.
Vasiyetnamede geen szck, ifade ve tabirlerin aklk-seiklik prensibine gre
yorumu srasnda mirasbrakann dnsel dnyas esas alnr. Mirasbrakann
vasiyetnameyi kaleme alrken iinde bulunduu dnsel dnyann
anlalabilmesi iin mirasbrakann ya, aile ilikileri, dostluklar ve
dmanlklar, karakter yaps, iinde bulunduu yaam tarz, kiisel yaknlklar,
siyasi gr, yerel ve ailevi adetler, mirasbrakann kiileri ve eyalar ifade
etmek zere kulland kendine has ifadeler, malvarlnn durumu, baka
lme bal tasarruf yapp yapmad gibi d olgular dikkate alnr. D
olgularn vasiyetname metni ile birlikte ele alnmas sayesinde mirasbrakann