Professional Documents
Culture Documents
Yemek Nme
AYLIK YEMEK KLTR DERGS MART 2009
KREMA
NDEKLER
EDTRDEN YEN BR EYLER Krema Kremal Mantar orbas Kremal Ekmek Kremal Yumurta
4 6 8 10 14 17 18 20 24 27 31 39
20.SAYI
Kremal Brek Kremal Patates Kremal Pancake Kremal Vineli Kek Dekoratif Beslenme Modeli Salatam Yetitiriyorum
Yemek.Nme
Tarihte orbalar St Yal Buday orbas zm Hoaf Uno Blogger Sofras Bloglaras Yemek Yarmas Kabakl Hnkarbeendi (Yeniden) Havadan Sudan Bahsetmek Sui Zencefil Turusu Tatl Patates ekerlemesi (Daigakuimo) Papaan ibrek
50 59 64 66 68 72 77 84 90 95 96
EDTRDEN
Merhabalar; Gelen baharla beraber, gneli geen her gn aklmza yazn yetecek kadar suyumuz var m sorusunu getiriyor. Den her damla yamurla, iimize serin sular serpiliyor. Amerikada eitli niversitelerden toplanan 10.000 gen kresel snmaya dikkat ekmek ve temiz enerji kaynaklarnn kullanlmasn desteklemek maksadyla 2 Mart gn Power Shift09 etkinlii erevesinde Washington D.C.de yry yapacak. Trkiyede ise 16 Mart tarihinde Dnya Su Forumu balayacak. Gittike azalan su kaynaklarnn deerinin bilinmesi dikkat ekilirken, probleme de zm aranacak. Bu saymzda sizlerle Melikenin deyimiyle gittike nem kazanan havadan sudan konular paylaacaz. Handem kznn evre sevgisini arttrmak iin salata malzemelerini evde yetitirmeye balarken, Funda drt yan sularla evrili Japonyadan tariflerle bizimle birlikte olacak. Il 94. yln kutlayacamz anakkale Zaferini bizlere hediye eden askerlerimizin mensn paylaacak. Elif bu defa yollara dp Eskiehirde bir lezzet molas verecek. Dn hazrlklarndaki Nilfer, her gelin aday gibi kilo verme derdinde. evreye olan sevgimizin, kaynaklarmzn snrsz olmadna dair bilincin yaygnlamasn diliyoruz.
bilgi@yemek.name
Yemek.Nme
yazlar
DEVLETAH ZCAN devletsah.com ELF YILMAZ dobisko.com FUNDA IIK HANDEM ERKAY GNER cocuklahayat.com GL FATMA KOZ NLFER GRTEKN ngasng.blogspot.com MELKE TRKAN BALI gorunmezkentler.blogspot.com
fotograflar
BURCU TZN pazarlamacadisi.blogspot.com CEM VEDAT IIK isik.net DENZ ZMEN DEVLETAH ZCAN ELF YILMAZ HANDEM ERKAY GNER TAMER GLSA
tasarm
BARI ZCAN
YEN BR EYLER
ga
Dergimizin eski yazarlarndan pek Hatipolu Bier Yeni Oda projesini hayata geirdi. dzenlemek ya da yenilemek istediiniz odanza, dekoratif ve ekonomik zmlerin retilecei Yeni Odaya www.yenioda.com adresinden ulaabilirsiniz.
Yemek.Nme
Gastrovizyon, mutfak sanatlar akademisi Okan niversitesinin giriimi ile stanbul Anadolu yakasnda ald. Alk, salon profesyoneli, pastaclk, araplk, zetinya ekperlii, barista ve kasaplk konularnda sertifika eitimleri verilecek olan Gastrovizyonda 150ye yakn mutfak hakknda workshoplar yaplacak.
astrovizyon
yumuak sakz
Vivident, yumuak sakz inemenin keyfini kalc bir lezzetle sunduu Vivident Softu piyasaya srd. Nane aromals ve meyve aromalsnda bulunan ejderha meyvesi ile deiik tatlar sevenlerin mutlaka deneyecekleri arasna giriyor.
KAPAK
Krema
Uzun yllar boyunca, paketlerde satlan orbalarn gizli malzemesi olarak kalan krema, son bir ka yldr sakland yerden raflara kt. Stn en lezzetli yeri neresi deseler, pek oumuz kayma diye cevaplarz. Krema da o lezzetin kvam almam hali. Tabi ayn zamanda en kalorili, en yal yeri. i krema ya da nam- dier st kremasn stn tadn arttrmak istediiniz her yerde desteki olarak kullanabilirsiniz. Pudra ekeri ile kartrdnzda pastalarnza, baharatlarla kartrdnzda salatalarnza, tek bana kahvelerinize, orbalarnza lezzet katar. Yurtdnda ok fazla eidi olan kremann lkemizde de eitlenmesi dileiyle.
hazrlayan DEVLETAH
Yemek.Nme
10
TARF
Yemek.Nme
11
Hazrlan
01 Mantarlar iyice
bir kevgir yardmyla suyun iinden kartlp bir kenara alnr. zeytinya ve un kavrulur.
05 zerine st ve mantarn
halama suyundan 2 su barda kadar ilave edilir. alnp istenilen koyulua gelinceye kadar kartrlarak piirilir. hemen nce ince doranm dereotu ve krema ilave edilip kartrlr.
06 Mantarlar da tencereye
07 Ocaktan almadan
12
Yemek.Nme
13
14
TARF
KREMALI EkMEk
MALZEMELER 2 su barda 3/4 su barda 4 yemek ka 1,5 tatl ka 1 tatl ka 1 tatl ka 2 yemek ka Hazrlan un su krema eker tuz instant maya haha
Yemek.Nme
15
NOT ller ekmek makinasnda 1 numaral normal ekmek programnda kk boy iindir.
16
Yemek.Nme
17
TARF
KREMALI YUMURTA
MALZEMELER 1 adet 2 yemek ka 1 dilim Hazrlan yumurta krema kaar peynir svya
01 Scaa dayankl piirme kabnn ii yalanr. 02 Yumurta klr. 03 zerine krema ve rendelenmi
kaar peyniri serpilir.
04 Kabn az kapatlarak tencereye konulur. 05 Kabn yarsna kadar su doldurulup ocakta 06 Scak scak servis edilir.
NOTlar ngiliz usul olarak bilinen bu tarif iin kapakl zel kaseleri yurtdnda bulmak mmkn. ine arzu ettiiniz her trl malzemeyi ekleyebilirsiniz. Pime sresi kabn kalnlna gre uzayp ksalabilir. kaynamaya baladktan sonra 6-7 dakika piirilir.
18
TARF
KREMALI BREk
MALZEMELER 2 adet yufka 2 adet yumurta 200 ml krema (1 kutu) 100 gram beyaz peynir Hazrlan
kalplarna yerletirilir.
Yemek.Nme
19
07 Kalan kremal karm breklerin zerine srlr. 08 nceden 180 dereceye stlm
frnda kzarana kadar piirilir.
20
TARF
KREMALI
Yemek.Nme
21
PATATES
22
Yemek.Nme
23
Hazrlan
01 Patateslerin
kabuklarn soyun ve cips kalnlnda dorayn. patatesleri, kremay, kaar peynirin yarsn ve baharatlar kartrn.
yalayp, ikiye blnm sarmsan kesik yzeyleriyle ovalayn. iine koyup nceden 180 dereceye stlm frnda 25 dakika piirin. frndan kardnz patateslerin zerine serpitirip piirmeye devam edin.. 1 saat pitikten sonra scak scak servis edin.
04 Patatesli malzemeyi
05 Kalan kaar
1 di 1 yemek ka 1 tatl ka
06 st kzarnca yaklak
24
TARF
KREMALI PANCAkE
Yemek.Nme
25
MALZEMELER 1/3 su barda 2/3 su barda 1 adet 1 su barda 1 tatl ka 1 ay ka 1/2 paket 1/2 paket Hazrlan
04 zerinde kabarcklar
26
Yemek.Nme
27
TARF
28
Yemek.Nme
29
Yemek.Nme dergisine cretsiz abone olun, yeni sayy ilk siz indirin! Sadece aadaki duyuru grubuna ye olmanz yeterli. ye olarak dier srprizlerden de ilk siz haberdar olacaksnz!
CRETSZ ABONE OLMAK N HEMEN TIKLAYIN! http://groups.google.com/group/yemek-name
YE N SA YI YA YI NL AN DI .H AB ER N Z
Ab on ele re z el
OL SU N!
30
SALIKLI YAAM
Yemek.Nme
31
32
Sonunda bahar geldi. Ben bahar ok severim. Yeni aklar, yeni balanglar ve heyecanlarla gelir, her ilk bahar bana. Umarm bahar bu yl sizlere de salk, mutluluk ve huzur ile gelir. Bu sene bahar benim iin biraz daha farkl bir anlam tayor. Yedi senelik ilikimi evlilikle talandryorum. 28 Haziran 2009 da evleniyorum. Bu zel karar bir ok tela da beraberinde getirdi. En byk tela her gelinde hemen hemen 4-5 ay nceden balayan, ince gzkme tela. Zaten kilosuna dikkat etmeye alan biriyim, bunu sizlerde biliyorsunuz ama u sralar ok daha fazla aba sarfettiimi tahmin edebiliyorsunuzdur. Salkl beslenirken zorlan-
madan keyifle kilo kaybetmek herkesin hayalidir. Bu konuyla ilgili yeni bir teknik kefettim ve bunu sizlerle de paylamak istiyorum. Her insann karnnn doymasndan nce baka bir doyum noktas vardr. O da insann gznn ve gz zevkinin doymas. Ben bu duruma bir isim verdim. Dekoratif salkl beslenme modeli. Dekoratif salkl beslenme modelinin en nemli kural kendinizi tanmaktan geiyor. Nasl yemek yemekten holanyorsunuz, ne tr bir yemek sunumu sizi tatmin eder, midenizden nce gz zevkinizi doyurmak iin neler yapmak hounuza gider. Bu sorular kendinize sormaya baladnz noktada hzl yemek yemekten ve yediinizi grmeden sadece
Yemek.Nme
33
midenizde ki alk hissini gidermek iin yemekten vazgemeye balyorsunuz. Zevkle salkl yemekler piirip tketmek ve sonunda bu seromoni size kay-
bedilen kilolar olarak dnyor. e tabak seiminden baladm. Artk evde kendime en sevdiim tabaklarda yemek servisi
34
Yemek.Nme
35
yapyorum. Salatalarm yerken onlar bir gelin gibi ssledim. rnein krmz biberlerden salatmn zerine kalpler yaptm. Kabak ve patlcanlar uzun uzun dorayarak zgarada piirdim ve salatamn zerine yldzlar yaptm, onlarn zerlerine kp kp doranm beyaz penirleri krdanlarla takarak ssledim. Izgara tavuk gsmn yanna mantar zgara yaptm. zerlerine soya sosu dkerek, cherry domateslerle tamamladm. Yannda elik etmesi iin light soslar hazrladm. Kk reel kaplarna koyarak garnitrlerle servis yaptm kendime. Anlattklarm hem zevkle kendime hizmet e t t i .
36
Hem de kendimi iyi hissederek yediim yemeklerim nce gzm ve gz zevkimi, sonra ufak porsiyonlarla midemi doyurdu. Ben bu yntem sayesinde iki haftada 2,5 kilo verdim. Evet yanl duymadnz 2,5 kilo verdim ve bu kiloyu verirken hi mutsuz hissetmedim. Aklmdan byk boy pizzalar ya da kocaman bir hamburger gemeden verdim kilolarm. Aksine kendimi ok salkl ve zel hissettim. Bizler kendimizin en deerli dostlaryz ve bunu hi bir zaman unutmamalyz. Bize bizden daha fazla deer verebilecek dostumuz olamaz. Biz kendimize ne kadar deer verirsek evremiz de bizlere o kadar deer verir.
Yemek.Nme
37
38
OCUKLA HAYAT
Salatam
Yemek.Nme
39
m Yeti tiriyoru m
40
Avrupa ve Amerika obezite ile savarken ocuklara yuva yalarndan itibaren salkl beslenme hakknda bilgiler alanyor. Her yatan insana yemek piirmenin aslnda zor olmad, sebze ve meyvenin ilenmemiinin daha salkl olduu, dolab atnda kendine bir gofret alacana bir havu almasnn daha yararl olduunu defalarca, tekrar tekrar, her frsatta yineliyorlar. Trkiyede yaayan bir anne (aslnda ben) bunu hi anlamyor olabilir. Nasl olur da ocuklar havu, domates, salatalk, eftali, kays gibi bizim iin ok sradan meyve ve sebzeleri tanmaz? Gelien teknoloji beni bu konuda aydnlatt. Seyredebildiim yabanc kanallarn gerek hayat yanstan ovlarnda bir aile yemei dzenleniyor diyelim: Yemek masasnn zerinde frn tepsisi byklnde kaplarda kzartlm tavuk paralar ve patates presi. Tek kul-
41
lanmlk tabak, bardak ve atallar ile ayak st yenilen bu tarz aile yemeklerinin ke banda gidip yiyebileceiniz herhangi bir fastfood zincirinden fark yok. Trkiyeye bu gibi zincirlerin ve yeme alkanlklarnn nispeten yeni gelmesi, bizlerin hala sebze ve meyveler ile tank olmamzn balca sebeplerinden olabilir. Topraklarmzn verimi, retimi de bunda byk pay alyor. imdilerde tm dnyann salkl beslenme yolunda verdii emekler ile birleince, bizlerin bu konuda paay syrdmz dnyorum. Bir anne bu konuda ne kadar bilinli olursa ocuun salkl bir salataya verecei tepki ekillenir. lk dileri kt gnlerden itibaren kzmn eline salatalk, havu, tatl biber gibi besinler verdim. Dnem dnem bazsn tercih etti, dierinin sulu ksmn yedi, brn sadece parmak boylarda ke-
42
Yemek.Nme
43
sersem yedi... Hazr yaplm var diye nne koyduklarmdan ziyade kendisinin srece dahil olduklarn tercih ettiini fark edene kadar. Denedik de denedik. Bir akam sofrada otururken: ...imdi bir turuncu salatamz olsayd keke... szckleri beni nerdeyse sandalyemden deviriyordu. Ertesi gn havular ve limonlar hazr edildi, kzmn azndan dklecek retim talimat beklendi. Sonu rendelenmi havu zerine zeytinya & limon. Salata bitti, suyuna da ekmekler bandrlarak yendi.
Bir akam
SOFRADA OTURURKEN:
...imdi bir
TURUNCU salatamz OLSAYDI keke... szckleri BENi NERDEYSE sandalyemden DEViRiYORDU.
44
Paprikamn bu hevesinden destek alarak apartman hayat msade ettiince minik bir bahe yeertmeye karar verdim. Herkesin evinde bulunan malzemelerle ve ocuu bu almaya dahil ederek, onu yeni eyler denemeye aabilirsiniz. Okul hayatndan hatrlarsnz belki, slak pamuk zerine fasulye konulur, her gn filizlenmi mi acaba diye kontrol edilir... Ben bu deneyi biraz daha genileterek nohut, mercimek, buday ve eski dostumuz fasulyeyi ayr kaplarda filizlendirmeye karar verdim... Ama iki hafta sonra yapacamz salatamzda kendi ekinlerimizin salkl filizlerini kullanmak.
Yemek.Nme
45
46
Yemek.Nme
47
Bu deneyimi sizler ile paylaacam dnrken, aslnda biraz daha emek ile daha da iyi sonular alabileceime karar verdim. Orta byklkteki spermarketlerde, yap marketlerde veya direkt fidanlklarda saksda yetitirebilinir domates, salatalk, maydanoz, nane ve fesleen gibi bitkilerin tohumlar kolaylkla bulunuyor. Evinizin gneli bir kesinde ekeceiniz bu bitkiler byrken dekoratif bir grnt de verecektir.
48
Minik yreinizin her gn o saksya koup, kzard m, yeerdi mi, ilk meyvesini verdi mi diye kontrol etmek isteyecei de garantidir... 5 yanda gelmi bir ocuk artk baz tehlikeleri anlayabilecek olduundan, eline orta keskinlikte bir bak verebilir, onun salatalklar doramasn rica edebilirsiniz. ri kesilmi salatalklar size bile ayr lezzetli gelecektir.
Yemek.Nme
49
Zeytinya, limon veya nar ekisi salatanzdan szldke tabanda lezzetli bir su oluur. Masanzn ortasnda yapacanz ekmek bandrma yarnn kazanan, ertesi gn yaplacak salatann sosunu seme zgrln kazanabilir. Aslnda salata fikrini bytmeye gerek de yok. Her nde doranm bir domates, bir salatalk veya tatl biber sofranza renk kataca gibi, ocuunuzun bir gn onlara el atmasna yol aacaktr.
50
ARATIRMA
Tarihte orbalar
Yemek tarihileri orbann gemiinin, yemek piirmenin gemii kadar eski olduunu anlatrlar. ok eitli malzemeleri geni ve derin bir tencerede kartrarak besleyici, rahata sindirilebilen, yapm ve servisi kolay bir besin yaratmak mmknse neden sevilmesin ki? Bu zelliklere bir de bu mthi kokulu besinin hem yerleik hayattaki hem gebe hayattaki, zengin fakir, salkl hasta herkesin tercih ettii bir yiyecek olabileceini de eklersek yanl olmaz herhalde... orbalar genellikle kolay sindirilir ve tarih ncesi alardan beri hastalar iin reeteleirdi. Modern restoranlarn adn orbaya borlu olduklarn biliyor muydunuz? 1760 ylnda XV. Louis dnemi Fransasnda Boulanger adl kii sala iyi geldii ve sper besleyici olduunu iddia ettii orbalarn sunduu dkknlar aar ve bunlara restore eden (tazelik, dinlik veren) anlamna gelen Restaurers adn verir. Kendi dkknn da Restorante olarak adlandrr. Bunun dnda da orbalar yz-
Yemek.Nme
51
yllar boyu ilalara ek olarak ve hatta ou zaman ila olarak kullanlmtr. Osmanlca bir tp kitabnda orbalardan bahsederken yle bir cmle geer: Tavuk Suyu orbas: Nohut suyu, tarn ve durak otuyla pierse epilepsiye; tatl badem ya ile pierse kolik; marul yapra ve azck kini ile pierse melankoli ve sinire iyi gelir1. Pek ok belgede orbalar sadece i stc olarak deil ayn yapanda yenileyici, kuvvetlendirici olarak da geer. Besin deeri yksek pek ok gda maddesinin birlemesinden olumas orbalar her adan zengin klmaktadr. Ayrca tatlandrclar diyebileceimiz baharatlarla bir araya geldiklerinde sadece sala deil damak tadna da hizmet eden bir lezzet leni ortaya kmaktadr. Peki
1
Osmanl Mutfana orba ne zaman girmitir derseniz hikaye ok uzun Gebe bir kltrn izlerini tayan Osmanl Saray
Nuran Yldrm, 14.-15. yy Trke Tp Yazmalarnda Hastalklara Tavsiye Edilen orbalar, Alar ve Tatllar, Trk Mutfa , Ed: Arif Bilgin-zge Samanc, Ankara, Kltr Bakanl Yaynlar, 2008, s. 155.
Tavuk Suyu orbas: Nohut suyu, tarn ve durak otuyla pierse epilepsiye; tatl badem ya ile pierse kolik; marul yapra ve azck kini ile pierse melankoli ve sinire iyi gelir.
Mutfanda gemii belki de en eski yemek orbadr. Trkler Orta Asyada yaarken de tahllardan yaplma orbalar iiyorlard. Ancak gnmz
52
orbalarndan pek farkl tat ve grntye sahip olan orbalar, daha kat, daha lapamsyd. Ancak Anadoluya getikten sonra, Trklerin orba kltr ok zenginleti. Zamanla zellikle mutfak etkileimleri ile Osmanl orbalar gnmz kvamna da kavumutur. Osmanlda zengin eitli yresel mutfaklar ve orbalar, btn bu yemekleri alp yeniden deerlendiren merkezi yap sayesinde eitlenmi. Geleneksel bir tat olmasnn yansra ierii asndan besleyici fakat ayn zamanda yapm kolay ve maliyeti dk olduundan saraydan fakir fukara sofrasna kadar her trl mutfakta grebilmekteyiz bir kse orbay. 1553 ylnda stanbula gelen Alman gezgin Hans Dernschwamn gnlnde, Trklerin bayemei orbadr. nce koyun etinin suyu ile yaplm pirin orbas iilir. orbaya limon suyu veya sirke dklr, biraz da karabiber koyarlar. Bylece ortaya koyu bir
orbalar koruk suyu, erik suyu, sirke, limon, domates ya da yourtla hafif mayho hale de getirilir. Ve adeta, mideleri kendinden sonra gelecek yiyeceklere hazrlamak ve hazmettirmek iin grevlenmi saylyor.
Yemek.Nme
53
orba kar2 diye yazmaktadr. Grld gibi, 16. yzyldan bu yana sofralarmzn bu nemli yemei hi deimemi. Deimeyen bir dier husus da orbann sofradaki yenme zamandr. imdi olduu gibi Osmanl sofralar da her zaman orbayla balar. orbaya dair bir baka husus da asla bir yeme vaktinin bulunmamasdr. Anadolunun pek ok yerinde gnmzde dahi orba kahvaltda yenir. Salkl yemeklerin birincisi kabul edilen orbalar et suyu, tavuk suyu, yourt; balk orbalar da balk suyu ile zenginletiriliyor ve pirin, bulgur, tarhana unu, kuru ve taze sebzeler ve sebze kkleriyle kaynatlarak yaplr. orbalar koruk suyu, erik suyu, sirke, limon, domates ya da yourtla hafif mayho hale de getirilir. Ve adeta, mideleri kendinden sonra gelecek yiyeceklere hazrlamak
2 Marianna Yerasimos, Yzyllar Boyu Osmanl Mutfa , stanbul, Boyut Yaynlar, 2002, s. 30.
ve hazmettirmek iin grevlenmi saylyor. Osmanlnn orba eitlerini renmeye gelince imdadmza 15. yzyldan 19. yzyla kadar yazlm yemek kitaplar yetiiyor. artc ancak ilgin bilgiler karmza kyor bu kitaplarda. rnein domates orbas, belki de orbalarmzn en yenilerinden. Zira 1844deki Mehmet Kamilin yazd ilk basl yemek kitab olan MelcetTabbhnde3 domatesin ad gemezken, 1898de Mahmud Nedim bin Tosunun yazd Aba4 adl yemek kitabnda o zamana dek safranl ya da et, tavuk suyuna piirilen pirin orbasnn domatesli tarifini buluyoruz. Teknoloji, corafi keifler ve pek ok farkl gda trnn mutfamza girmesiyle her trl yemekte olduu gibi orbalarda da tarifler genilemitir.
3 Mehmet Kmil, Melcet-Tabbhn , 1844 . 4 Mahmud Nedim bin Tosun, Aba , Ed: Mary Pricilla In, stanbul, YKY, 1998.
54
Gerek sarayda gerekse evlerde pien orba eitleri zaman ierisinde deierek farkl tatlara ak olan Osmanl mutfan daha da zenginletirmitir. Gelin hep beraber ilk basl yemek kitabmz olan MelcetTabbhndeki orba isimlerine ve ekili orbann tarifine bir gz atalm5: Nohut orbas Balk orbas Nev-i dier Tarhana orbas Terbiyeli Cier orbas Ekili orba Ekseriya dnlerde pier. Tarik-i tabh: Evvel koyun etinin yalca yerlerinden ufarak kuba dorayp ka taslk orba murat olunur ise ol miktar su koyup ocaa vazoluna. Tamam et pareleri pitikte hemen miktar- kifaye dakik-i hss [has un] elekten geirip bir miktar su ile bulama kvamna getirip kaynayan tencerenin iine kartrarak vazoluna t ki top top olma5 Mehmet Kmil, Melcet-Tabbhn , hazrlayan: Cneyt Kut, stanbul, Duran Ofset, 1997, s. 23.
Yemek.Nme
55
orba eitleri zaman ierisinde deierek farkl tatlara ak olan Osmanl mutfan daha da zenginletirmitir.
56
ya. Un kokusu gidinceye kadar tabh olunup badehu [ondan sonra] ateten indirile. Sonra birka yumurtay vfi sirke veyahut limon ile bir kap iinde alkalayp hafif atete bir miktar kartrarak az koyulunca piirip ol tencerenin iinde mukaddem [nceki] un bulamac konulduu gibi tiz tiz kepe ile kartrarak aheste konula. Badehu taslara tevzi birle tarn ve biber ekip tenavl oluna. l olur. Bavuracamz dier kaynak ise Hicri 1310lara (1892) tarihlenen Fahriye tarafndan yazlm olan Ev Kadn6 isimli kitaptr. Arada 40 yl gibi az bir zaman zarf olmasna ramen mutfamzda ve orba kltrmzdeki deiimi grmek asndan olduka faydal olduunu dnyorum. zellikle kitabn tamam incelendiinde mutfamza giren farkl tatlar grmekteyiz. Kitapta geen orbalarn listesi ve ilerinden pirin orbasnn tarifine bir gz atalm:
6 Fahriye, Ev Kadn , stanbul, Arif Efendi Matbaas, 1310 (1892)
Yemek.Nme
57
Dn orbas kembe orbas Cier orbas Dalyan orbas Tel ve Arpa ve Kuskus ve ehriye orbalar Sebze orbalar Macar orbas Tarhana orbas erkez orbas Et Suyu ve Frenk Arpa orbas Mercimek orbas Ku orbas Bezelye orbas rmik orbas St orbas stiridye orbas Teke orbas Midye orbas Av Eti Suyu Balk Suyu Sr Eti Suyu Koyun Eti Suyu Pirin orbas
58
Pirin orbas: Et veya tavuk suyunu bir miktar ince kylm midenuvaz [maydanoz] kkyle kaynatup, kkler pitikte, miktar- vafi pirinci di suda halayup, szp, souk sudan geirdikten sonra tuz ve biberle mezkr et suyuna kartrp, helme dknceye kadar piirmeli; kseye alndkta, zerine bir miktar ince doranm midenuvaz koymal. Bu orba, sade suda yal kavurma veya kyma ile de tabholunur. Tembih: St orbasndan hari her nevi orbalara lzumu kadar limon skmak, koyu veyahut sulu yapmak ve baharat ekmek, terbiyeyi ok veya az tertip etmek ve terbiyesiz orbalara limon skmayp gravyera ve kaar ve kakaval peynirlerini ince rendeden geirp, hin-i tenavlde kavurup kartrmak; ekmek koymak,
mizaca ait bir keyfiyet olduundan bu kapta ihtiyata riayet mecburidir. Yemeklerimiz hep orbayla balar. Pek ok mutfak bilimcinin de syledii zere orba ana yemee giden yolu amada en nemli yardmcdr mideye. Adeta daha sonra karmza kacak eylerin ipularn insana hissettirir. Ho sohbeti aar ve en nemlisi ii starak insan her daim yuvada hissettirir. Gemii M.. 6000lere dayanan bir yemein yle ya da byle gnmzde de yayor olmasna sevinip yeni enilere her daim ak olan bu gelenein daha uzun yllar boyunca yaamasn dilemek en dorusu olacaktr.
Yemek.Nme
59
MUTFAKLOPED
yaz: DEVLETAH
St
Dnyaya geldiimiz ilk andan itibaren hayatta kalmamz iin gerekli havadan sonra en temel maddedir st. erdii A ve B2 vitaminleri, demir bakr ve kalsiyum gibi tuzlar ve hayvansal protein ile geliimimizin ba rol oyuncusudur. erdii kalsiyum ile kemiklerin geliimine byk destek olur. Menapoz dnmindeki kadnlarda sklkla grlen kemik erimesi -osteoporoz- st takviyesi ile yavalatlabilir. Hatta erken yalarda dzenli iilen st ile hi balamamas salanabilir. St tketimi vcuttaki kansere neden olan baz bakterilerin oalmasn da engeller. Gnde iilecek 2 bardak st ile prostat, barsak, rahim ve mesane kanserlerinden doal yollarla korunabilirsiniz. Bakterileri dengede tutan st mide rahatszlklarn nleyip, sindirim
60
sistemini dzene sokar. Baz ishal eitlerinin tedavi edilmesinde de faydaldr. Kemik yapsna olan katks ile dilerin, trnaklarn ve salarn da salkl ve kuvvetli olmasn salar. Tansiyon drc etkisine ek olarak yasz iilen stn kollesterol drd de bilinmektedir.
St ok eski zamanlardan bu yana, cildi yumuatmak ve nemlendirmek iin kullanlan esiz bir kozmetiktir.
St ok eski zamanlardan bu yana, cildi yumuatmak ve nemlendirmek iin kullanlan esiz bir kozmetiktir. Kleopatrann da deve style banyo yaptndan bahsedilir. Vcuttaki demi de alr. Kuruyup atlayan dudaklar iin en iyi zm st kremas ile masaj yapmaktr.
Sklkla st iildiinde mide yanmasndan, gazdan ikayet edildiini duyarz. Laktoz intolerans olarak adlandrlan bu rahatszlk basit olarak st ya da st ile retilmi rnleri sindirememek ya da bunda glk yaamak olarak aklanabilir. Laktaz enziminin eksiklii ya da tam ilev grmemesi durumunda oluur. eker katlm st tketildiinde bu problem de genellikle zlmektedir. Ancak ileri safhalarnda kahve kremas, ikolata, tereya, peynir bile size dokunabilir. Yourt btn bunlardan farkl olarak paralanm eker ierdiinden zararszdr.
Yemek.Nme
61
Em iuscilla augait non velisi alit laore consequ ipsumsan eugiat ilit inim quissit at. Tio et aut am iusto delessequi etuer sit dolor sustis do od magna facil elenim nos dolore tie tate.
62
anakkale 43. Alay 1. Piyade Taburu 1. Blk 1917 yl yemek listesinde, askerlerimizin baz gnler len yemei yemeksizin sabah hoaf, akam yal buday orbas itiklerini, baz gnlerde de sadece hoaf itiklerini gryoruz. Sadece bu bile bu vatann ne kadar yokluk iinde kazanldn bize anlatyor. Ben de bu ay 18 Mart anakkale Zaferini frsat bilerek, ehitlerimizin zor durumlarn hatrlatmak amacyla onlarn yedii yemekleri yapmaya altm. Hepsinin ruhu ad olsun.
Yemek.Nme
63
01
02
zm Hoaf
64
01
01 Aurelik budaylar ykayarak 4 su barda su ile 02 Tereya koyduunuz tencerede unu kavurun.
04 Aurelik budaylar orbaya ekleyin. 05 1 su barda st ekleyerek 5 dakika daha piirin. 06 Tuz ve karabiberi ekleyin, scak servis yapn. 07 sterseniz tereyanda kavurduunuz
krmzbiber ile ssleyebilirsiniz.
Yemek.Nme
65
66
02
zm Hoaf
MALZEMELER 1 su barda kuru zm (kuru kays ile de kullanabilirsiniz) 2 su barda toz eker 5 su barda su Hazrlan
Yemek.Nme
67
68
HABER
Yemek.Nme
69
4 aydr devam eden Uno Blogger Sofras etkinlikleri 28 ubat gn yaplan Bloglar Aras Yemek Yarmas ile sonland.
70
stanbul Marriott Hotel Asiada dzenlenen yarmaya her birini yakndan tandnz iinde benim de bulunduum 12 blogcu katld. grup halinde yaran blogculara, Aralk 2007 saymzda rportaj yaptmz stanbul Marriott Hotel Asiann Executive Chefi Eyp Kemal Sevin tarafndan hazrlanan ikier kasa malzeme verildi. lk 15 dakikada malzemelere bakarak 1 eit salata, 2
eit sandvi, 1 eit ana yemek, 1 eit de tatldan oluan menye karar vermemiz istenildi. Karar anndan sonra, 60 dakikalk srede kararlatrlan menleri, en az 6 kiilik olmak artyla elenceli bir kouturma iinde piirdik. Krmz havutan gl suyuna, mavi ikolatadan pestile birok deiik malzemenin bulunduu kasalardan, birbirinden lezzetli yemekler, birbirinden deiik ta-
Yemek.Nme
71
En L e z zet l i Y E M EK L ER D L
Ordan Burdan Hayattan Hnerli Bayanlar Sihirli Mutfam Devletah
En Es t et i k Y E M EK L ER D L
ocukla Hayat Yemek Zevki Yasemin Mutfakta zlem
rifler kt. Yemeklerimiz Temel gd isimli yemek programyla takip ettiimiz Serra Ylmaz, Posta Gazetesi yemek kltr yazar Zeyno Grses, Leziz Dergisi Genel Yayn Ynetmeni nci zgz ve Eyp Kemal Sevin tarafndan deerlendirildi.Keyif iinde hazrladmz, yemekleri sonular aklandktan sonra byk blog sofrasnda ho sohbetler eliinde yedik.
En Y e ni l i k i Y E M EK L ER D L
Uur zmen Mutfak Srlar Yemek Bahane Mutfak Melei
72
TARF
Beendi iin 05 Un ve svya rengi 2 adet kabak dnene kadar kavrulur. 3 yemek ka un 2 yemek ka svya 06 Hindistancevizi st ve normal st ilave edilerek 1 subarda hindistancevizi st hzlca kartrlr. 1 su barda st beyaz biber 07 Ocan alt kapatlp tuz kabak presi eklenir. Sslemek iin 08 Suyunu eken tas Kiraz domates kebabn alt kapatlr. Taze kekik 09 Kiraz domatesler ve taze kekik dallar fritzde 2 dakika kzartlr.
Yemek.Nme
73
74
PF NOKTALARI
Atnz bir kutu kremay, az koku almayacak ekilde kapatldnda 10 boyunca kullanabilirsiniz.
Yemek.Nme
75
1 su barda souk kremay, 6-7 yemek ka pudra ekeri ile rparak krem anti elde edebilirsiniz.
76
DENEME
77
78
Cannz lflamak istiyordur. ylesine konuursunuz: Bo bo Karnzdaki de ylesine dinleyecektir sizi: Yarm yamalak Sizin de derinden derine dinlenilmeye ihtiyacnz yoktur zaten. Muhatabnz konuurken de siz ylesine dinlersiniz. Sylemeye balarkenki maksadnz nemli deildir, szn kendisi sizi bir sonraki cmleye tar. Bylece lf lf aar. Bazen de amaz. ok konuulmaktan dolay hibir cazibesi kalmam konulara dnersiniz. Konuacak baka bir ey bulamam olmak zaten yeterince skcdr. Ama ite o ok konuulmu konu, hibir ey bulamamaktan iyidir. Sk sk yaprsnz ona. Evirip evirirsiniz. Ama bazen de o bildik ve basit konu, pek ekici gelir de ballanr aznzda kelimeler. Heyecanla birbirinizin azndan alrsnz sz. Ama heyecanla konusanz da, hibir ciddiyeti yoktur sylediklerinizin. Her eyden konuabilirsiniz. Daldan dala da atlarsnz; baz dallarda uzun, baz dallarda ksa sreyle konaklarsnz. Konuursunuz ite her eyden: Yapmay yeni rendiiniz bir yemek, babakann son demeci, nl sanatmzn yeni sevgilisi, torununuzun syleyebildii kelimeler, domates fiyatlar, genlerin saygszl, komunuzun yaramaz kpei, iini tam yapmayan tesisatlar ve eskilerin tutumluluu
79
80
Bugn artk hava ve su, en ciddi konular arasnda. Kaygyla konuuyoruz havann durumunu ve daha da kayglyz su konusunda.
Yemek.Nme
81
Su o kadar deilse bile hava ve hava durumu, konuma konular arasna en abuk girendir. Havalarn ne kadar scak gittiini syleyerek girersiniz sze. Arkasndan Ama yarn yamur yaabilirmi dersiniz. Geen sene de byleydi der karnzdaki. Yaa doru, doru diye karlk verirsiniz. Havadan sudan konuurken zaman akp gider *** Szlklere bakacak olursak havadan sudan konumak, nemi olamayan konulardan konumak ve undan bundan sz amak anlamna geliyor. Hava ve su, konumann nemsizliini ve btnlkten mahrum oluunu ifade ediyor. Ciddiyetten ve ehemmiyetten uzakl
Bugn artk hava ve su, en ciddi konular arasnda. Kaygyla konuuyoruz havann durumunu ve daha da kayglyz su konusunda. Bir yandan kuraklkla, te yandan sellerle bouurken dnya, hava ve su, bugne kadar gayri ciddi sohbetlere konu edilmelerinin ve adlarnn gayri ciddi sohbetlerde kullanlmasnn intikamn alrcasna gndemimizin en mhim maddesini oluturuyorlar.
82
Hava ve su, hayat Hava ve su, bugn, her zamankinden daha ok hayat memat meselesi Artk havadan sudan konuurken terbiyemizi ve ciddiyetimizi taknmann zaman gelmitir. de gemektedir *** Yukardaki satrlar okurken dnyorum. nsan, nce kendisine sylese, nce kendisine yazsa; dnceleri nce kendi davranlarn etkilese Mart ay iinde stanbulda, Dnya Su Forumunda misafir arlayacaz. Ve havadan sudan bahsedeceiz. Terbiyemizi taknarak, ciddiyetle Havann ve suyun kymetini yokluklarnda deil, varlklarnda bilebilmek dileiyle
Yemek.Nme
83
84
21 PARA
DNYA MUTFAKLARI
Sui
MALZEMELER 1 su barda krk pirin 4 su barda su yemek ka tuz su barda pirin sirkesi 15 cm uzunluunda 1 para surimi (kylm ve ilenmi balk ve yenge eti)* 500 gr. somon fileto ** 2 orta boy salatalk (kabuklar soyulmu ve etli d taraflar ok ince ve uzun uzun dilimlenmi) olgun avokado (kabuklar soyulmu ve ince uzun dilimlenmi) 3 adet nori (suiyi saracamz deniz yosunu)* 1 yemek ka toz vasabi (japon yabanturbu)* 1/3 su barda soya sosu 1 adet ufak boyasz bambu amerikan servis (suiyi dzgn sarabilmek iin kullanacaz)
Japon Yemekleri Ekinin, tatlnn ve gz yaartan acnn mkemmel ekilde bir araya geldii Japon mutfa, dnya yemek kltrn zarafeti ve sadeliiyle olduka etkiler. Bu ay bu ilgin ve gizemli kltr tanmaya alrken hepinize gzel gnler dilerim.
* Byk marketlerde bulabilirsiniz. ** i olarak servis edildiinden ok taze olmasna dikkat edin.
Yemek.Nme
85
86
Hazrlan
souk suyla iyice ykayp, szn. Kaynatm olduunuz suya tuzu, sirkeyi ve pirinleri ekleyin. Pirinler yumuayana kadar, yaklak 12-15 dakika, ara ara kartrarak halayn. Pirinleri szp, geni bir tepsi ya da kaba yayarak soumalarn salayn. Bir noriyi bambu amerikan servis zerine koyun. Norinin size yakn tarafna yaklak 6 cm geniliinde ve yarm cm kalnlnda sui pilavn yayn. Norinin size yakn tarafna, pilavn zerinde 1 cm boluk brakarak malzemenizi*** yerletirin. Suiyi, bambu amerikan servis yardmyla, yaklak 3 cm apnda, tam bir tur, sarn. Norinin kalan ksmn bir makas ya da bak yardmyla kesin. Rulo halindeki suiyi keskin bir bak ile 6 eit paraya bln. Kenarlarnn dzgn grnmesi iin ularn kesebilirsiniz.
87
88
04 Sos iin,
Toz vasabiyi suyla kartrarak hamur haline getirin. ve minik bir kap iinde soya sosu ile servis edin. Sui, yannda servis edilen vasabinin soya sosunda eritilmesi ile elde edilen karma batrlarak yenir. Maki suilerin
89
ubuk yardmyla, nigirilerin ise elle yenmesi tavsiye edilir. Nigirilerin sadece etli taraf soya soslu karma batrlr, bylece nigirinin altndaki pilavn dalarak sosun iine dmesi engellenmi olur. Bir sui tipinden baka bir susi tipine geilirken arada zencefil turusu yenerek az tazelenir ve tatlarn birbirine karmas engellenir.
*** Malzeme olarak, 6 para surimi maki iin 1 para surimi, 6 para sake (somon) maki iin, yarm cm kalnlnda kesilmi somon fleto eritleri 6 para kappa (salatalk) maki iin, salataln d ksmlarn kullanacaz.
90
DNYA MUTFAKLARI
Zencefil Turusu
Yemek.Nme
91
92
MALZEMELER 1 adet orta boy taze zencefil (kabuu soyulmu) 1 yemek ka tuz 2 su barda pirin sirkesi 1 su barda eker hazrlan
dorayn (bunun iin sebze soyacandan faydalanabilirsiniz). zerine tuzu dkn ve kartrn. Bir saat boyunca bu ekilde bekleterek zencefilin suyunu brakmasn salayn. Suyunu szn ve zencefilleri kurulayn. orta atete, ara ara kartrarak, kaynayana kadar piirin. Kaynadktan sonra altn ksn ve 5 dakika daha piirin. zerine kaynar haldeki sirkeyi ekleyin. Oda scaklna gelene kadar birka saat beklettikten sonra kavanozun azn skca kapatn ve buzdolabna koyun. ki gn getikten sonra zencefil tuunuz servise hazr olacaktr. Buzdolabnda dilediiniz kadar saklayabilirsiniz.
93
94
4 kiilik
Yemek.Nme
95
DNYA MUTFAKLARI
atete, ara ara kartrarak, bal kvamna gelene kadar, 7-8 dakika, piirin. hazrladnz erbeti dkn. da ekleyerek kartrn.
04 Kzarm tatl patateslerin zerine 05 Hafife kavurduunuz susamlar 06 Scak servis edin.
96
DOBKO
Yemek.Nme
97
98
Ataydan kalgan alar etli mayl kamura Kobetemen katlama laka cantk tatara borekmen kim osse hastalk neken bilmez Balaban bir doktur aytkan tansiyonlu bir kartka Ban avursa yada kelse ar bir sanc Dakkasnda keser rborektir ilac
(Krm Tatarlarnn ibree yazdklar iir)
Yemek.Nme
99
Eskiehirin en mehur yiyecei olan ibrein en gzel yapld ve mterilere sunulduu yer Papaan ibrektir. Krm Tatarlarnn mehur yemekleri olan ibrein birden fazla ad vardr; rbrek, uberek, iborek, iberek, ibrek ve uberektir fakat halk arasnda, dkkan tabelalarnda ibrek kullanlr. Krmllar ibrei ncelerde evlerine gelen misafirleri iin yaparlarm daha sonra bunu ticarete dkmek amacyla ehrin deiik yerlerine iletmeler amlar. Hamuru iin su, tuz, un. harc iin kyma, soan, baharatlar kullanlyor. Brein hamurunu hazrlamak olduka zahmetli ve zordur. Hamurun kvam ok nemlidir. Yumuak olursa ii pimez ve ya eker. ok sert olunca abuk kurur. ibreklerin ya ekmesini nlemek ve daha salkl olmas iin oklama sistemini kullanrlar. 1975 ylndan beri hizmet veren bu mekann sahibinin bayan olmas, temizlikten ve dkkann ierisindeki atmosferden bellidir. Hem fiyatnn dk olmas (ibrein adeti: 0.75 TL) hem doyurucu zellii ile rencilerin ve halkn ana besin kaynaklarndan birisi olmutur. letmenin paket servis hizmeti yoktur. Eskiehire yolunuz derse ibrek ve met helvas yemeden, kalabak suyu imeden geri dnmeyin.