(el-Mnkz mine'd-Dall) Tercme: Ali Kaya

NDEKLER NSZ ..... !"#"$..... %& $'(e )*l+ ,e "limleri "nkr ..... -. !er/e0i Arayanlarn Sn1lar ..... .2 1. KELM LM .... . Mak3ad ,e Kazandrdklar ..... . 2. FELSEFE ...... && A) 4el3e1ecilerin Sn1lar ,e K1r "/eren )5nleri .. & 6. De(r7ler: A8ei38ler9 Tanr Tanmazlar .... 2: %. Ta;ia8/lk: Na8ralizm ....... 26 -. "l(iya8/lar.......................................26 <) 4el3e17 "limlerin Te(likeleri......................2= 6. Ma8ema8ik "lminin Te(like3i ..............2= %. Man8k "lminin Te(like3i ....................>. -. Ta;ia8 "limleri ....................................>= .. "la(iya8 ..............................................=: &. Siya37 "limler......................................=. 2. A(lk7 "limler......................................=. a) #edde8menin Te(like3i ................=2 ;) ?alkn T+8ma3 !ereken )*l........ : c) Ka;+l @8menin Te(like3i.............. & d) )anlA !5rAler D*0r+lara KarA8rlarak S+n+lm+A Bla;ilir.... 2 e) Climin !5re,i: ?alk K*r+mak...... > 1) ?alkn !5re,i: Climlere Dymak .... = 3. BTINLK VE TEHLKES....................6:6 6. <8n7li0i Neden "nceledimE............6:% %. <8n7lik ?akknda 0rendi0im <ilFilerin Kayna0 .. 6:2 -. <a8n7ler'le Mcadelede )a'lan )anlAlar .... 6:> .. <8n7ler'e KarA "zlenme3i !ereken )*l .... 6: &. <8n7ler'in "8irazlarna Ge,a'lar .... 66: 2. <8n7ler'in K3m7 <aAarlarnn Se;e;i .... 6%. >. <8n7ler ?akknda )azdklarm ... 6%2 =. <8n7lik ?akknda S*n S5z .... 6%= . <8n7ler'in <ilFilerinin Kayna0 .... 6% 4. TASAVVUF YOLU ...... 6-6. Ta3a,,+1 Na3l <ir )*ld+rE .... 6-. %. "/ M+(a3e;e ...... 6-> -. Ta3a,,+17 ?aya8a !iriA ..... 6... )*llarn @n !zeli ..... 6.2 &. Ta3a,,+1 )aAayarak <ilmek8ir .... 6.= 2. "lim9 Ze,k ,e "man .... 6&6 5. NBVVET NEDR, NBVVETE HTYA VAR MIDIR .. 6&6. N;,,e8 Aklen Mmkn mE .... 6&> %. N;,,e8 ?akkndaki $'(eler .... 6& -. N;,,e8i Tam Blarak Tanma )*l+ ... 626 .. HeyFam;erler Na3l Tanna;ilirE ....62&. M+cize ?erke3 "/in Ke3in Delil midirE .... 62& 2. !/l "mann Kayna0 NedirE ... 622 !. TEKRAR HO"ALI#A D$N% .... 62 6. Dzle8 ?aya8nda 0rendiklerim ...... 62 %. ";ade8lerdeki ?ikme8ler ..... 6>%

-. ";ade8lerin Kal;e @8ki3i ... 6>.. "man ,e Ameldeki !e,Aeklik .... 6>& &. !e,Aekli0in Mazere8leri .... 6>2 2. ?*cal0a D5nA !erek/em .... 6=>. !er/ek "lim ..... 6 : =. "man Zay1la8an @8kenlerden K+r8+l+A )*llar .... 6 % . 4el3e17 Delillerin Irkl0 .... 6 & 6:. Climlerin K58 T+8+mlarn Teda,i )*l+ ..... %6:

$NS$& Alla('a (amd ,e #e3Jl'ne 3al8 ,e 3elm ederek 35ze ;aAlarz. )azd0 e3erleri ,e FeliA8irdi0i dAnceleriyle "3lm lemine 3a0lad0 ka8k ,e ;+nlarn 8*'l+m zerinde ;rak80 izler F5z 5nne alnd0nda "mam !azl7 (azre8lerinin "3lm medeniye8ini (er y5nyle 8em3il eden 5nemli ;ir lim *ld+0+ F5rlr. <+ ;akmdan "3lm leminde ?cce8'l-"3-lm9 yani "3lm'n 3a0lam delili +n,an ile yd edilen "mam !azl7 (azre8leri9 eA3iz de0ere 3a(i' /*k 3ayda e3er ,ermiA ra;;n7 limlerin ;aAnda Felir. "mam !azl79 *r8a (alli ;ir ailenin /*c+0+ *larak TJ3'8a dnyaya Feldi. Bla0an38 ;ir zek ,e (a1zaya 3a(i'8i. <a;a39 ,e1a8ndan 5nce kendi3i ,e kardeAi A(med'in e0i8imini 3J17 ;ir d*38+na emane8 e8miA8i. <+ 3e;e'le k/k yaA8a 8a3a,,+1la 8anAmA *ld+. !en/ yaA8a 8emel "3lm7 ilimleri 8a(3il e88i. De,rinin ;yk limlerinden "mm'l?are-meyn el-G,eyn7'nin 8ale;e3i *ld+. K3a 3rede *n+nla ;irlik8e der3ler ,ermeye ;aAlad. Sel/+kl+ Keziri Nizmlmlk'n dikka8ini /ekerek <a0da8'a da,e8 edildi ,e Nizamiye Med-re3e3i'ne mderri3 *larak F5re,lendirildi. <+rada (ali1enin de y*0+n ilFi ,e de38e0ini F5rd. Nizamiye Medre3e3i'nde ya'80 d5r8 yllk mderri3lik9 (aya8nn en ,erimli yllarn *l+A8+rd+. <+ d5nem e3er 8eli1i ;akmndan da *ld+k/a ,erimli Fe/miA9 yirmi ;eA ci,arnda e3eri ;+ yllarda yazmaya m+,a11ak *lm+A8+. "mam !azl7'nin yaAad0 &. ,e 2. a3rda m3lmanlarn 8*'l+m ya'3 *ld+k/a ;*z+k8+ ,e 3la(a m+(8a/8. Ancak ;+ 3la( (areke8i9 6: ;aAka medeniye8lerden ,e kl8rlerden alnan ;ilFilerle 3a0lanamazd. "3lm 8*'l+m+n+n 3la( i/in Ferekli *lan (er Aey yine "3lm medeniye8inden alnmalyd. Ink m3lmanlarn 3la( i/in Ferekli *lan ;ilFi ,e ;irikim "3lm medeniye8inde ;+l+nmak8ayd. Ancak 3la( i/in Fereken /alAma ka1a karA8rc 8e*rik ;ilFilerden i;are8 *lmamalyd. L3la( (areke8inin ;aAarl *la;ilme3i i/in 8*'l+m (aya8nn ;8n y5nlerinde Fer/ekleA8irilmeliydi. )ani ;+ 3la( inan/9 i;ade89 a(lk alanlarn9 k3aca3 madd7 ,e r+(7 (aya8n ;8n y5nlerini k+Aa8c *lmalyd. <+n+n kayna0 da9 5nceki d5nemlerde yaAamA m3lmanlardan de,ralnan kl8r mira3 i/inde ;+l+nmak8ayd. )a'80 derin araA8rmalar ,e edindi0i 8ecr;eler 3*n+c+nda 3la( ,e i(ya (areke8i i/in en +yF+n y*l+n 8a3a,,+1 y*l+ *ld+0+na kanaa8 Fe8irdi. 66 Bn+n +laA80 3*n+/9 a3lnda kendi yaAad0 (aya8 8ecr;e3inden /kard0 ;ir Fer/ek8ir. Ancak ;+ 5nemli 3*n+/ +z+n yllar 3ren ;ir 8ecr;e 3*n+c+nda kazanlmA8r. @linizdeki ;+ ki8a'9 *n+n Fer/e0i arama y*l+nda Fe/irdi0i aAamalar9 /ek8i0i 3kn8lar ,e +laA80 3*n+/lar dile Fe8irme3i ;akmndan "mam !azl7'nin (aya8 (ikye3i ni8eli0indedir. "mam !azl79 Fer/e0i arayanlar 3n1landrrken ;+nlarn A+ d5r8 ke3imden *l+A8+0+n+ 35yler: 6. Kelmclar9 %. 4el3e1eciler9 -. <8n7ler9 .. SJ17ler. <+ 8e3;i8i ya'8k8an 3*nra ciddi ;ir Aekilde k*llar 3,ayarak ;+nlar incelemeye k*y+ld+. <+nlar ara3ndan 5ncelikle MkelmclarN ele alarak inceledi. 6% Ancak ya'80 inceleme 3*n+nda9 (akika8i arama y*l+nda ;+nlarn derdine de,a

*lmad0n anlad. Ink *nlarn y5n8emi m+arzlarn /eliAkilerini *r8aya k*ymak8an i;are8 idi. <+ndan 3*nra M1el3e1eM k*n+3+n+ ele ald. Za8en "mam !azl7 <a0da8'8a9 ;ir yandan i/lerinde 8annmA limlerin de ;+l+nd+0+ -::'e yakn 50renciye der3 ,eriy*r ,e ki8a' yazma 1aaliye8ine de,am ediy*r9 58e yandan 1el3e1e zerine de incelemeler ya'y*rd+. <+ 3ayede 1el3e1ecilerin F5rAlerini yakndan 8anma 1r3a8 elde e88i. <+ndan 3*nra ;ir yl 3reyle9 1el3e1e (akknda edindi0i ;ilFileri F5zden Fe/irdi. <+ de0erlendirme 3*n+c+nda9 1il*z*1larn nerelerde yanldklarn A'(eye yer ;rakmayacak Aekilde 8e3;i8 e88i. Ardndan M<8n7likM (akknda incelemeler ya'maya k*y+ld+. Ancak ;+ 3a'k akm (akknda eleA8irilere FiriAmeden 5nce9 *nlarn dAnce ,e 8emel ilkeleri (akknda derli 8*'l+ ;ilFiler 6,erdi. <8n7lik (akknda ,erdi0i ;ilFiler 5yle3ine Fzel dzenlenmiA8i ki9 8ara18arlar ;ile kendi F5rAlerini da(a 5nce ;+ kadar Fzel 8a3ni1 edi' ;ir araya Fe8irememiAlerdi. ?a88a ;az ke3imler "mam !azl7'nin ;+ y5n8emini eleA8irerek9 ;+n+n ;ir ;akma <8n7li0in iAine yarad0n ileri 3rmAlerdi. Ancak "mam !azl79 ;ir dAnceyi ye8erince 8anmadan ,e *nlar (akknda 8ara13z ;ilFi ,ermeden *n+ eleA8irmeyi9 kendi ilim anlayAna +yF+n ;+lm+y*rd+. "mam !azl79 (akika8i arama y*l+ndaki araA8rma3nn d5rdnc d+ra0nda M8a3a,,+1M k*n+3+n+ ele alr. A3lnda *n+n 8a3a,,+1 ile ilFi3inin ;+radaki 3ralamaya F5re *ld+0+n+ dAnmek yanlA *l+r. Ink9 (enz /*c+k yaA8a iken (imaye3ine ,erildi0i ;a;a d*38+ kiAi ;ir 3J17 idi. !en/lik yllarnda )+3+1 en-Ne33c ,e @;J Ali el-4rmed7 Fi;i 8a3a,,+1 5nderleriyle iliAki3i9 da(a * 6. d5nemde 8a3a,,+1a 8emaylnn ;+l+nd+0+n+ F538ermek8eydi. <azlar @;J Ali el-4rmed7'yi *n+n ilk Aey(i *larak ka;+l ederler. Ancak 8a3a,,+1 k*n+3+ zerinde ;+ 3e1er Fer/ekleA8irmeyi dAnd0 /*k da(a 1arkl idi. 4aka8 ;+ kez9 (akika8i arama kararnn ;ir Fere0i *larak 8a3a,,+1 k*n+3+n+ ilm7 ,e 8enki8/i ;ir F5zle araA8rmak ,e incelemek i38iy*rd+. <+ mak3a8la "mam K+Aeyr7'nin er-#i3le'3ini9 ?ari3 el-M+(3i;7'nin er-#iye ,e di0er e3erlerini9 @;J Tli; el-Mekk7'nin KJ8'l-K+lJ;'n9 Gneyd-i <a0dad79 @;J <ekir eA-$i;l7 ,e <yez7d-i <i38m7 Fi;i 5nemli za8lardan ak8arlan 8a3a,,+1 mira3n inceledi. <+ incelemeleri 3aye3inde9 kendi3inden 5nce yaAamA 8a3a,,+1 ;yklerinin dAncelerini mkemmel ;i/imde ka,rad ,e *nlar ;8n e3a3lar ile 50rendi. Ancak ;+ incelemeleri 3*n+c+ndaO 8a3a,,+1+n derin ,e Fizli k*n+larna +laAmann9 ki8a'lara dayal nazar7 50re8imle 6& de0il9 ;+nlar ;izza8 yaAayarak (3eyr 3lk ile)9 ne13in k58 31a8larn iyileri ile de0iA8irmekle mmkn *la;ilece0i kanaa8ine +laA8. "mam !azl7'nin kelm9 1el3e1e9 <8n7lik ,e 8a3a,,+1 k*n+lar zerinde ya'80 3*n araA8rmalar ,e ;+ alanlarda ,ard0 3*n+/9 zi(in ,e r+( dnya3nda 8am ;ir ;+nalm yaAama3na y*l a/8. <+ 3rada <a0da8 Nizamiye Medre3e3i'nde /*k 3aydaki 3e/kin 50renciye der3 ,eren mderri3 k*n+m+ndayd. $5(re8 ,e 3ayFnl0 3+l8an ,e ,ezirleri Feride ;rakacak dzeye FelmiA8i. DAardan ;akld0nda /*k ;aAarl ,e m+8l+ ;ir (aya8 ,ard. Ink 3a(i' *ld+0+ makam9 +lemnn dnyada +laAa;ilecekleri makamlarn zir,e n*k8a3 *larak F5rly*rd+. Ancak dAarya yan3yan ;+ F5rn8nn ak3ine9 Fer/ek8e Fn Fe/8ik/e i/in i/in

;yyen A'(eler ,e 1ikr7 ;+nalmlarla i/ dnya3 al8 38 *lmak8ayd. !er/i *9 A'(ecili0in ,e Fer/e0i 62 arama meraknn Fen/ yaAndan ;eri 3a(i' *ld+0+ ;ir 5zellik *ld+0+n+ ;elir8mek8eydi. D5r8 yllk mderri3lik d5nemi 3*n+nda 8a3a,,+1 k*n+3+nda 8emelden ka,ramA *ld+0+ Fer/ekler9 *ndaki ;+ (akika8i arama aAkn yeniden a8eAlemiA9 ;+ 5zelli0i da(a F/l ;ir Aekilde *r8aya /kmA8. P )aAad0 A'(eler 3adece 1izik 58e3i ,e ;ilFinin kayna0 Fi;i 'r*;lemler de0ildi. A(lk7 ;akmdan da kendini 3*rF+lamak8ayd. <+ 3*rF+lama3 ne8ice3inde dnya iAleri i/inde ;*0+ld+0+n+ F5rd. 4aaliye8lerinin en Fzeli *lan e0i8im ,e 50re8im /alAmalarnda ;ile (i/ 5nemi *lmayan9 (ire8 y+rd+ i/in 1ayda ,ermeyecek ilimlere y5nelmiA *ld+0+n+O ;+nlar 50re8mek8eki niye8inin 8am *larak Alla( rza3 i/in *lmad0n9 az da *l3a makam ,e A5(re8 arz+3+n+n amellerine karA80n 1arke88i. 6> <+ dAncelerle de1alarca <a0da8'8an ayrlmaya niye8 e88i. Ancak 3a(i' *ld+0+ nn ,e me,kiini 8erke8meye yanaAmayan ne13i ile al8 ay mcadele e8mek z*r+nda kald. )aAad0 ;+ A'(ecilik krizi ar8k 8e(likeli ;*y+8lara +laAmA8. <+ A'(ecilik krizi 3*n+nda '3ik*l*Qik de're3y*na Firme3ine ,e 1izy*l*Qik ;*z+kl+klar yaAama3na y*l a/8. Der3 anla8amaz d+r+ma FelmiA8i. <ir Aey yiyi' i/emiy*r9 yediklerini de (azmedemiy*rd+. !i88ik/e 8aka88en dAy*rd+. D*k8*rlar9 ;ir 3re kendi3ini 8eda,i e8meye +0raA8lar9 ancak il/la 8eda,inin 3*n+/ ,ermedi0ini F5rnce (a38al0n 3e;e;inin '3ik*l*Qik *ld+0+na karar ,erdiler. H3ik*l*Qik 3e;e'lere dayanan (a38al0n 8eda,i3inin de ayn y5n8emle ya'lma3 Ferekiy*rd+. S*n+nda d+a3 ka;+l edilmiAO makam9 mal9 e,l8 ,e d*38lardan ayrlmaya ne13i raz *lm+A8+. <+n+n zerine <a0da8 ile *lan ;8n iliAkilerini ke3meye karar ,erdi. Aile3ine ye8ecek kadar 6= mal ayrd ,e Feriye kalan malnn 8amamn i(8iya/ 3a(i'lerine da088. Niye8i $am 8ara1larna Fi8mek8i. Ancak ;+ niye8ini 50renen (ali1e ,e d*38larnn <a0da8'8an ayrlmalarna izin ,ermeyeceklerini dAnd0nden9 *nlara Mekke'ye Fidece0ini 35yledi. <a0da8'8aki F5re,ini kardeAi A(med !azl7'ye ;rakarak .== yl Zilkade aynda (Aralk 6: &) ;+radan ayrld. "mam !azl7'nin <a0da8'8an ayrlma3 "3lm c*0ra1ya3nda de0iAik yanklara ,e y*r+mlara 3e;e' *ld+. ?il1e8e +zak yerlerde yaAayanlar9 ;+ ayrlmann y5ne8icilerden kaynakland0n dAny*rlard. )5ne8ime yakn yerlerde yaAayanlar ,e "mam !azl7'nin kalma3 i/in ne denli 3rar edildi0ini ;ilenler i3e9 "3lm'a ,e m3lman limlere nazar de0miA *la;ilece0ini dAny*rlard. <+ de0erlendirmelerin "mam !azl7'nin Fer/ek d+r+m+yla el;e88e (i/;ir ilFi3i y*k8+. 6 <a0da8'8an ayrldk8an 3*nra $am'a Fi88i. <+rada iki yl kald. <+ 3re i/inde @me,iyye Gamii'nde inzi,aya /ekildi. Ne13ini 8er;iye e8mek9 a(lkn FzelleA8irmek ,e kal;ini arndrmak mak3adyla riyaze8 ,e mc(ede ile meAF+l *ld+. <+radan K+d3'e Fe/erek *rada da ;ir 3re inzi,a (aya8n 3rdrd. "mam !azl79 en 5nemli e3eri *lan "(y DlJmi'dd7n'i ;+ +zle8 ,e inzi,a d5nemlerinde yazd. <+radan 3*nra9 (ac F5re,ini yerine Fe8irmek9 Mekke ,e Medine'nin 1eyzinden na3i'lenmek ,e #e3Jl-i @krem'in (3.a.,) m;arek ka;rini ziyare8 e8mek mak3adyla ?icaz'a d*0r+ y*la /k8. <+ ziyare8ini 8amamladk8an 3*nra aile3inin ;+l+nd+0+ TJ3 Ae(rine d5nd. TJ3'8a e,inin yannda ;ir medre3e ile ;ir 8ekke ya'8rd. mrnn 3*n yllarn ilim

50re8erek ,e 3J17lerle 8a3a,,+1 3*(;e8leri ya'arak Fe/irdi. !azl7 el-Mnkz'da9 +zle8 ,e (al,e8 (aya8nn *n yl 3rd0n9 ;+ 3re i/inde 3aylamayacak kadar d+r+m+ keA1e8me imknna ka,+A8+0+n+ ;elir8ir. )aAad0 ;+ derin 8ecr;enin 3*n+c+nda ke3in *larak A+ kanaa8e ,arr: Alla('a Fiden y*lda en 5nde *lanlar 5zellikle 3J17lerdir. )aAan8lar en mkemmel ,e y*llar en d*0r+ *lan9 en Fzel a(lka 3a(i' *lanlar da yine 3J17lerdir. Ink *nlarn ;+ (ali n;,,e8 kandilinin n+r+ndan alnmA8r. N;,,e8 n+r+ndan 58e da(a F/l ;ir aydnlk kayna0 da ;+l+nmamak8adr. <+ 8a3a,,+17 (aya88an 3*nra ;8n /a;a3n 8a3a,,+1+ m3lmanlarn F5znde meAr+laA8rmak ,e ycel8mek i/in (arcad. Kendi3inin eriA8i0i yce (akika8lere din kardeAlerinin de eriAme3ini i38iy*rd+9 ;+n+ ;aAard. Bn+n9 8a3a,,+17 1ikirlerin ,e 8a3a,,+17 (aya8n "3lm'a +yF+nl+0+n+ F538erme /a;a3 ;aAaryla (ede1ine +laA8. Bndan 3*nra 8a3a,,+1 %: @(l-i 3nne8 m+(i8inde kendi3ine FeniA ;ir zemin ;+ld+ ,e ;+ zemin zamanla FeniAleyi' F/lenerek de,am e88i. "A8e "mam !azl7 (azre8leri yaAad0 ;+ 8ecr;eler 3*n+c+nda elinizde ;+l+nan elMnkz mine'd-Dall i3imli ;+ de0erli e3eri kaleme almA8r. @3er9 * ;yk imamn yaAad0 ;+(rann ,e ;+ndan k+r8+l+A y*l+n+n ne *ld+0+n+ F538erir ni8elik8edir. <ir ;akma *n+n (aya8 (ikye3i 3ayla;ilir. "mam !azl7'nin yaAad0 ;+nalmlarn ;iraz ek3ik ,eya 1azla3yla de0iAik de,irlerdeki limler 8ara1ndan yaAanmA *lma3 mmkndr. Ancak e3er9 ;+n+n kaleme aln' i1ade edilme3i a/3ndan ;ir ilk8ir. Bndan 3*nra da9 ;+ 8r e3erler ,erildi0i (akknda ;ir ;ilFimiz y*k8+r. @3er9 iAledi0i k*n+lar yannda9 ;+ y5nyle de dikka8e de0er ;ir 5neme 3a(i'8ir. %% )ce ra;;imizden ;+ /alAmamzn9 8'k "mam !azl7'nin yaAad0 /a0daki ;+(ranlara ;enzer ;+nalmlar yaAayan in3anmzn k+r8+l+A+na ,e3ile *lma3n diliy*r+z. <ir kiAinin ;ile derdine de,a *lma3 ;izim i/in ;yk 3ermaye ,e 3e,in/ ,e3ile3i *lacak8r. Ink ;iz9 M<ir kiAinin d*0r+ y*l+ ;+lma3na ,e3ile *lmann9 ;8n dnya ,e i/indekilere 3a(i' *lmak8an da(a de0erli *ld+0+n+M #e3Jl-i @krem'in (3.a.,) m;arek dilinden i1ade edilmiA *ld+0+n+ ;ilmek8eyiz. S5zlerimizin 3*n+nda deriz kiO en Fzel 3al8lar9 en mkemmel 3elmlar HeyFam;er @1endimiz'e ,e aile3ine *l3+nR S*n d+amz da Alla('a (amde8mek8ir. Ali KA)A #e;7l(ir 6.%&SMay3 %::. <aAakAe(irS"38an;+l %-

B'()'**+,'--.,)+/'--.,0) 1R% ?amd9 (er ki8a' ,e 35ze kendi3ine (amdedilerek ;aAlanan Alla( Tel'ya ma(3+38+r. N;,,e8 ,e ri3le8 3a(i;i M+(ammed M+38a1a'ya9 aile3ine ,e in3anlarn 3a'klk8an k+r8+larak (idaye8e ermelerine ,e3ile *lan a3(a;na 3al8 ,e 3elm *l3+n. $imdi9 ey din kardeAlerimR "limlerin Faye ,e 3rlarn9 de0iAik y*llarn 8e(likelerini ,e 3rlarn a/klamam i38iy*r3+n+z. <ir;irinden 1arkl y*l ,e 3lJ'lara 3a(i' /*k 3aydaki karAk 1rkalarn ,e ke3imlerin F5rAleri ara3ndan 3yrlarak %& (akk ;+lmak i/in /ek8i0im 3kn8lar anla8mam 8ale' ediy*r3+n+z. <+n+n yannda 8akli8 /+k+rlarndan9 (er Aeyi 3*rF+layarak a3ln araA8rma zir,e3ine

yk3elmeye na3l ce3are8 e88i0imi anla8mam i38iy*r3+n+z. )ine9 ilk *larak MkelmM ilminden na3l yararland0m ,e 3*nra ;+ndan (*Alanmayarak neden yz /e,irdi0imi9 "kinci *larak9 (akika8i ;+lmak i/in ma3+m ;ir imama +ymak Ferek8i0ine inanan ek3ik ,e yanlA dAnceli M<8n7likM mez(e;inin F5rAlerini ,e ;+n+ na3l 8e3;i8 e88i0imi9 T/nc *larak9 M1el3e1eM y*l+n+ 8+8anlarn F5rAlerine neden de0er ,ermedi0imi9 Ni(aye8 3*n *larak9 neden M8a3a,,+1M e(linin F5rAlerini ka;+l edi' ;enim3edi0imi anla8mam i38iy*r3+n+z. Ayrca9 in3anlarn 35zlerini y*0+n ;ir Aekilde de1alarca inceledik8en 3*nra elde e88i0im (akika8in 5zn a/klamamO <a0da8'8a 8ale;elerimin /*kl+0+na ra0men ilim 50re8mek8en neden ,azFe/8i0imiO 3*nra +z+n ;ir 3renin ardndan N7A;+r'da 8ekrar ilim 50re8me iAine neden Feri d5nd0m a/klamam i38iy*r3+n+z.6 <+ (+3+3lar 3amimi *larak 50renme niye8inizi ;ildi0im ,e inand0m i/in9 ;en de (emen 3izin ;+ i38eklerinize ce,a' ,ermeye ;aAly*r+m. ncelikle Alla( Tel'dan yardm dileyerek9 B'na 8e,ekkl ederek ,e B'na dayanarak diy*r+m ki: Gen;- ?ak 3izleri Fzel ;ir Aekilde 508 alan ,e (akka ;a0llk (+3+3+nda kal;i y+m+Aayan kim3elerden kl3n. imam !azl7 (azre8lerinin 8ekrar medrA3ede 50re8ime d5nd0 yl . (66:&66:2) yldr. Memleke8ine d5nen imam !azl7'yi9 Nizmlmlk'n *0l+ ,ezir 4a(rlmlk ikna ederek N7A;+r'daki Nizamiye Medre3e3i'nde 8ekrar 50re8im 1aaliye8lerine ;aAlama3n 3a0lad. Ancak ;+ 50re8im 1aaliye8i /*k 3rmedi9 ,ezirin 5ldrlme3inden 3*nra imam !azl7 ;ir yl kadar 3ren ikinci 50re8im d5nemini de ;5ylece ka'a8mA *ld+. <+radan 8ekrar memleke8i *lan TJ3 Ae(rine d5nd. &:& (6666) ylnda ,e1a8na kadar ;+rada yaAad. %> $+n+ iyi ;ilmek Ferekir ki9 in3anlarn 1arkl dinlere ,e inanAlara 3a(i' *lma39 ;+na il,e *larak 3ay3z F5rA ,e y*llara ayrlmA *lan mez(e' 5nderlerinin i(8il1lar9 'ek /*0+n+n i/inde ;*0+ld+0+ derin ;ir +mmandr. <+rada ;*0+lmak8an k+r8+lanlarn 3ay3 y*k denecek kadar azdr. ?er 1rka ,e F5rA 3a(i;i9 kendilerinin k+r8+l+Aa erdiklerine inanmak8adr: M?er (izi' (Fr+')9 3a(i' *ld+0+ (inan/) ile 3e,inmek8edir.M U Za8en ;+ d+r+m9 #e3Jl-i @krem'in (3.a.,)9 Fer/ekleAece0ini 5nceden ;ize ;ildirmiA *ld+0+ ;ir d+r+md+r. B9 d*0r+ 35zllerin en d*0r+ 35yleyeni *l+' A5yle ;+y+rm+A8+r: MTmme8im ye8miA / 1rkaya ayrlacak8rO *nlardan k+r8+l+Aa eren 3adece ;iri *lacak8r. M% #Jm -:S-%. - @;J D,Jd9 Snne89 6O i;n Mce9 4i8en9 6>O Tirmiz79 imn9 6=O A(med ;. ?an;el9 M3ned9 %S--%. %= !er/ek8en de d+r+m #e3Jl+lla('n (3.a.,) ;+ (adi3-i Aeri18e ;elir88i0i Fi;i *lm+A8+r. !en/li0imin ;a(arndan i8i;aren9 yani ;+lJ0a eri' (enz yirmi yaAna ;a3madan elli yaAm aA80m ;+ ana Felinceye kadar9 ;+ enFin denizlerin derinliklerine dalmak8an Feri d+rmadm. PB c*Ak+l+ denizlere /ekinFen k*rkaklar Fi;i de0il9 ce3+r kim3elerin dalA Fi;i daldm. ?er karanl0a k*rk+3+zca daldm9 F5rd0m (er me3elenin zerine a8ladm. ?er z*rl+0+n i/ine a'an3z Firdim. ?er 1rkann inanA ,e dAncelerini inceliy*r9 (er Fr+;+n 8+88+0+ y*l+n inceliklerini *r8aya /karmaya /alAy*rd+m. AraA8rd0m 1rkalarn (ak ,eya ;8l9 3nne8e +yF+n ,eya ;id'a8 3a(i;i *lmalar k*n+3+nda ;ir ayrm ya'my*rd+m. <8n7lik y*l+n+ 8+8m+A (er 1rkann9 <8n7lik ile neyi (ede1lediklerini 50renmeye /alA8m.

% Z(ir7lik y*l+n+ 8+8m+A *lanlarn9 ;+n+nla neler elde e88iklerini *r8aya /karmaya Fayre8 e88im. 4el3e1e y*l+n+ 8+8m+A (er ke3imin9 3a(i' *ld+klar 1el3e1eyi ;8n e3a3laryla 50renmeye 5zen F538erdim. ?i/;ir kelm limini dAarda ;rakmadan kelmdaki y5n8emini ,e mcadele3inin Faye3ini 50renmeye /a;a F538erdim. <8n Fcmle9 ne kadar 3J17 ,ar i3e *n+n 3J17li0indeki 3rlar 50renmeye9 ne kadar ;id ,ar i3e ;+ i;ade8leriyle neler kazand0n araA8rmaya /alA8m. <8n zndklarn (din3izlerin)9 Alla('n ,arl0n ,e 31a8larn ka;+l e8meyenlerin (m+a88lann ,e M+'8ezile'nin)9 ;+ inanA ,eya inkrlarnn arka3nda ya8an 3e;e'leri 8i8izlikle araA8rdm. ?er Aeyin (akika8ini 50renmeye karA d+yd+0+m 3+3amAlkO ;aA8an ,e Fen/li0imden ;eri 8+88+0+m y*l ,e ;enim ;ir (a3le8im *lm+A8+r. <+ (a3le8ler9 Alla( Tel 8ara1ndan ;enim yara8lAma ,e (am+r+ma ka8lmA 5zelliklerdirO ;enim 3e/imim ,e 8erci(im de0ildir. <+n+n 3*n+c+nda /*c+kl+0+m+n c*Ak+l+ /a0larndan i8i;aren 8akli8 ;a0larndan 3yrldm ,e ;yklerimizden mira3 kalan 3r1 8aklide dayal inan/ e3a3larndan k*'8+m. Ink (ri38iyan /*c+klarnn (e' ?ri38iyanlk zere ye8iA8iklerini9 ya(+di /*c+klarnn 3rekli )a(+dilik e3a3larna F5re ;ydklerini9 m3lman /*c+klarn da i38i3na3z "3lm dini zere ye8iAmek8e *ld+klarn F5rmek8eydim. Ni8ekim ;+ (+3+38a #e3Jl+lla('n (3.a.,) A5yle ;+y+rd+0+n+ iAi8miA8im: M?er d*0an kiAi 18ra8 zere d*0ar. (Da(a 3*nra) ana3 ,e ;a;a3 *n+ ya(+di9 (ri38iyan ,eya MecJ37 ya'ar.M. . <+(r79 Geniz9 =:O M3lim9 Kader9 %&9 @;J D,Jd9 Snne89 6>O Tirmiz79 Kader9 -: #e3Jl-i @krem'in (3.a.,) (adi3-i Aeri18e i1ade ;+y+rd+0+ ;+ d+r+mO yara8lA8an Felen a3l7 (akika8i ,e ana ;a;a ile (*calar aracl0yla kazanlan 3*nraki inan/ e3a3lar ,e 8akli8 +n3+rlarnn (akika8ini 50renme k*n+3+nda i/imde ;yk ;ir arz+ d*0ma3na 3e;e' *ld+. Takli89 ;aAlanF/8a ;ir8akm 8elkinlere dayanmak8ayd. <+nlarn da (anFilerinin (ak (d*0r+) ,e (anFilerinin ;8l (yanlA) *ld+0+ (+3+3+nda F5rA ayrlklar ;+l+nmak8ayd. Kendi kendime A5yle dedim: <enim i38edi0im9 (er Aeyin Fer/ek yzn 50renmek8ir. yley3e 5nce ;ilFinin Fer/ek yznn ne *ld+0+n+ 50renmekle iAe ;aAlamam Ferekir. Aca;a Fer/ek ;ilFi nedirE <+n+n 3*n+c+nda A+n+ anladm: Ke3in ;ilFi (ilme'l-yak7n)9 ;ilinen (akknda (i/;ir k+Ak+ ;rakmayacak Aekilde kiAinin i/inde ;ilFinin ;e-lirme3idir. <+ ;ilFinin ;elirme3i ile yanlma ,e ,e(im *r8adan kalkar. ?a88a kal;e ;+ y5nde -% (er(anFi ;ir dAnce da(i Felmez. Tam 8er3ine9 yanlFdan +zak *lmak ke3in ;ilFinin ayrlmaz ;ir 'ar/a3 *lmaldr. <+ ke3inlik 5yle3ine 3a0lam ,e F/l *lmal ki9 8aA al8na ,eya ;ir ;a38*n+ ylana /e,iren kim3enin9 kendi3inde *l+Am+A ke3in ;ilFinin Fe/er3iz *ld+0+n+ iddia e8me3i ;ile9 a3la (er(anFi ;ir k+Ak+ ,e *l+m3+z ;ir dAnce *l+Ama3na y*l a/mamaldr. @0er ;en9 *n 3ay3nn / 3ay3ndan da(a ;yk *ld+0+n+ ;ilir3em9 ;iri /k' da ;ana A5yle de3e: M?ayr9 8er3ine / *ndan ;yk8r. Delilim de A+d+r: <en A+ ;a38*n+ ylana /e,ire;ilirim.M S*nra Fer/ek8en de F5zlerimin 5nnde ;a38*n+ ylana /e,ir3e ;ile9 *n+n ;+ ya'8klar ;enim 3aylar (akknda 3a(i' *ld+0+m ;ilFi zerinde en k/k ;ir k+Ak+ d*0ma3na y*l a/-

-'UMPU rPUM-E: maz. Bn+n ya'80 ;+ iA9 3adece ;+n+ na3l *l+' da ;ecerdi0i (akknda (ayre8 e8memi 3a0lar. <+n+n dAnda (er(anFi ;ir e8ki ya'amaz. S*nra9 ;+ ;i/imde ;ilmedi0im ,e anla880m Aekilde ke3inli0inden emin *lmad0m ;ilFinin F,enilecek ,e d*0r+l+0+ndan emin *l+nacak ;ilFi *lmad0n anladm. D*0r+l+0+ndan ke3in *larak emin *l+nmayan ;ilFi de ke3in ;ilFi (il-me'l-yak7n) *lamaz.

%23,4 Y5*6 74 *')*4-' /8+D*0r+l+0+ndan emin *l+nmayan ;ilFinin ke3in ;ilFi *lmad0 kanaa8ine ,ardk8an 3*nra ;8n ;ilFilerimi inceden inceye F5zden Fe/ir& <+rada MA'(ecilikM *larak ald0mz M3a13a8aM kelime3i 1el3e17 dAncelerden M3*1izmM ,e M3e'8i3izmM d*k8rinlerine +yF+n dAmekledir. Ancak ;iz imam !azl7'nin yaAad0 d+r+m+ MA'(ecilikM anlamna Felen 3e'8i3izm ile i1ade e8meyi +yF+n ;+ld+k. Se'8i3izm (A'(ecilik): in3ann ke3in *larak ;ilFi 3a(i;i *la;ilece0ini ileri 3ren d*Fma8izme (na3/l0a) z8 *larak *r8aya /kmA8r. <+ dAnce 3i38emi9 (i/;ir ;ilFinin ke3in *lamayaca0n9 ak3ine daima A'(eli *ld+0+n+9 akln a3la 8eredd88en -. dim. S*n+/ *larak (i3379 yani d+y+ *rFanlar ile elde edilen ;ilFilerle9 z*r+nl+ akl 'ren3i'leri dAnda kalan ;ilFilerin ;+ ni8eli0i 8aAmad0n anladm. <+ 3*n+ca ,arnca9 mi83izli0e ka'larak kendi kendime A5yle dedim: MAr8k elimde9 'r*;lemleri /5zmek i/in d+y+ *rFanlarna dayal ,eriler ,e z*r+nl+ k+r8+lamayaca0n9 ;+ yzden de a3la ke3in ;ilFiye +laAamayaca0n ileri 3rer. <+na F5re (i/;ir Aeyi (akika8iyle ;ilemeyiz. <ilFi kiAilere9 (i3lere9 zaman ,e mekna9 5r1 ,e 8er;iyeye F5re de0iAir. A3lnda A'(ecilik9 ;ir 1el3e17 dAnce *lmak8an /*k 1el3e17 ;ir 8+8+m9 r+(7 ;ir 8a,r9 r+(+n ;+(ran (alini ,e ;ir inan/3zlk zi(niye8ini i1ade eder. imam !azl7'nin yaAad0 A'(ecilik i3e9 A'(eyi Faye edinen ;ir anlayA de0il9 ke3in ;ilFiye +laAmak i/in ;ir ,a38a ka;+l eden anlayA8r. 4el3e17 a/dan i1ade e8mek Ferekir3e9 *n+n A'(ecili0i De3car8e3'nkine ;enzer9 imam !azl7 5nce ;aAka3ndan edindi0i ;ilFilerden A'(e edi' d+y+lara dayanr. S*nra d+y+lara *lan F,eni 3ar3lr9 akla dayanrO da(a 3*nra akla *lan F,eni de 3ar3larak 3ezFiye (keA1e) dayanan ;ilFinin Fer/ek ,e ke3in ;ilFi *ld+0+na kanaa8 Fe8irir. @Ayann 5zne ancak ;+ d*0r+dan ;ilFi ile +laAla;ilece0ine inanarak ;+ y*la Firer (;k. Sleyman ?ayri <*-lay9 4el3e1i D*k8rinler S5zl09 3. %..-%.2). -& 9 S.R akl 'ren3i'lerini *l+A8+ran a'a/k ;ilFiler dAnda ;ir +m+8 A0 kalmad. yley3e9 ;+nlara F,ene;ilmem i/in 5ncelikle ;+ ;ilFilerin d*0r+l+klarn de0erlendirmem Ferekir. Aca;a9 d+y+ *rFanlarna dayal ;ilFilere d+yd+0+m F,en ,e z*r+nl+ ;ilFilerin (a8adan +zak *ld+0+ y5nndeki dAncem de9 da(a 5nce ;enim ,e (alkn ;yk /*0+nl+0+n+n d*0r+l+0+na inandklar 8aklide dayal ,e nazar7 ;ilFilerin2 d*0r+l+0+na d+y+lan F,ene ;enzer ;ir F,en miydiE )*k3a ;+nlara d+y+lan F,en9 aldanma ,e Fa1le88en +zak *lan Fer/ek ;ir F,en miydiEM <+ dAnceler ile9 ;8n Fcmle d+y+ *rFanlarna dayal ,erileri ,e z*r+nl+ akl 'ren3i'leri zerinde dAnmeye k*y+ld+m. MAca;a ;+nlara karA da i/imde k+Ak+

d+ya;ilir miyimEM diye dAndm. Nazar7 ;ilFi: <ir 5ncl ile elde edilen9 yani dAnme ,e 1ikir yr8me ile elde edilen ;ilFidir. )ara8cnn ,arl0n ,e arazla-rn 3*nradan meydana Feldi0ini ;ilmek Fi;i. -2 Dz+n 3ren ;ir 8eredd8 d5neminden 3*nra9 d+y+ *rFanlarna dayal ;ilFilerin d*0r+l+0+na F,enmeye de F5nlm (,icdanm) izin ,ermedi. Kicdanmda d+yd+0+m ;+ A'(e Fi88ik/e ar88O ,icdanm ;ana A5yle 3e3leniy*rd+: MD+y+ *rFanlar ile elde edilen ;ilFilere na3l F,ene;ilir3inE D+y+ *rFanlarnn en F/l *lan F5rme d+y+3+ (F5z) de0il mi-U dirE !5z F5lFeye ;akar9 *n+n d+rF+n ,e (areke83iz *ld+0+n+ F5rr. S*nra F5lFenin (areke83iz *ld+0+ (kmne ,arr.M Da(a 3*nra ;elli ;ir 3renin Fe/me3i ile 8ecr;e ,e F5zlem 3*n+c+nda F5lFenin (areke8li *ld+0+n+ anlar. Ancak F5lFenin (areke8i ;ir de1ada ,e ;irden ;ire *l+AmazO ya,aA ya,aA ,e milim milim meydana Felir. <+ (areke8 5yle3ine de,amldr ki9 F5lFenin d+rF+n *ld+0+ ;ir an ;ile ;+l+nmaz. )ine ayn F5z yldzlara ;akar ,e *nlarn 3adece k/k ;ir al8n lira ;ykl0nde *ld+kla-> .Vm rn F5rr. Da(a 3*nra9 a38r*n*mi ilminin delilleri9 * yldzlarn dnyadan ka8 ka8 da(a ;yk *ld+klarn *r8aya k*yar. "A8e9 d+y+ *rFanlarndan ;iri ;+radakine ;enzer ;ir (kme ,ary*r. Da(a 3*nra akl (akemi *r8aya /karak9 d+y+ *rFannn ,erdi0i (kmn 3a,+n+lamayacak Aekilde yanlAl0n *r8aya k*y+y*r ,e *n+ i(ane8 ile 3+/l+y*r. B zaman A5yle dedim: Myley3e d+y+ *rFanlarnn ,erdikleri ;ilFilere d+y+lan F,en de kay;*ld+. !ali;a e,,eliyy8> denilen akl7 ;ilFilerden ;aAka F,enilecek ;ir Aey kalmad. $+ 35zleri 5rnek *larak ,ere;iliriz: Bn 3ay3 / 3ay3ndan da(a ;yk8r. > Man8k ilmine F5re e,,eliyy89 8a3dik 8rlerinden *lan ;ed7(7 (a'a/k) 5nermelerin ;ir ;5lmn *l+A8+r+r. @,,eliyy8: <+ 5nermeler9 zi(nin (i/;ir ,a38aya ;aA,+rmadan d*0r+dan d*0r+ya ka;+l e88i0i 5nermelerdir. M<8n9 'ar/adan ;yk8r9 Fece Fndz de0ildirM mi3allerinde *ld+0+ Fi;i (;k. Neca8i ner9 Kla3ik Man8k9 3. 6=.). -= <ir Aey ayn anda (em i3'a8 ,e (em inkr edilemez. <ir Aeyin (em (adi3 (3*nradan yara8lmA) *ld+0+ ,e (em de kad7m *ld+0+ (;aAlanFcnn ;+l+nmad0) 35ylenemezO (em ,ar ,e (em y*k *ld+0+ 35ylenemezO (em ,arl0 z*r+nl+ (,aci') ,e (em ,arl0 imkn3z (m+(al) *ld+0+ 35ylenemez.M <5yle dAnmeye ;aAlaynca d+y+ *rFanlarm ;ana A+ 35zlerle karA /k8lar: MAklnla elde e88i0i ;ilFilere karA d+yd+0+n ;+ F,enin9 da(a 5nce d+y+ *rFanlarnla elde e88i0in ;ilFilere karA d+yd+0+n * F,en Fi;i *lmad0ndan (;+n+n da(a F,enilir *ld+0+ndan) na3l emin *la;ilir3inE Ni8ekim9 da(a 5nce ;enim 3a0lad0m ;ilFilere de F,enmek8eydin. 4aka8 akl (akemi *r8aya /k8 ,e ;enim ,erdi0im ;ilFilerin yanlAl0n 3ana F538erdi. $aye8 akl (akemi *lma3ayd9 3en ;enim d*0r+l+0+m+ ka;+l e8meye de,am edecek8in. yley3e9 akl (akemi *r8aya /karak d+y+ *rFanlarnn ,erdi0i ;ilFilerin yanlAl0na na3l (kme88iy3e9 akl idrakinin 58e3inde ;aAka ;ir (akem d*0a;ilir ,e *n+n 3a0lad0 ;ilFilerin yanlA *ld+0+na (kmede;ilir. <5yle ;ir idrakin A+ anda ;+l+nmama39 ;+n+n imkn3z *ld+0+ anlamna

Felmez.M <+ i8iraz karA3nda ,icdanm ;iraz ;*calad. Ancak d+y+ *rFanlarm9 +yk+y+ 5rnek ,ererek A+ 35zlerle i8irazlarn de38eklemeye de,am e88i: M<ak3ana9 ryada nice iAler F5ry*r9 'ek /*k (ayal k+r+y*r3+n. #yada iken ;+nlarn Fer/ek ,e 3rekli *ld+0+n+ dAny*r ,e +yanncaya kadar ;+nlar (akknda (er(anFi ;ir k+Ak+ 8aAmy*r3+n. Ancak ;ir 3re 3*nra +yany*r9 ryada F5rd0n (i/;ir Aeyin a3l ,e 8emeli ;+l+nmad0n anlay,eriy*r3+n. <+nlarn d*0r+ *ld+0+ndan na3l emin *la;iliy*r3+nE <elki de9 +yank d+r+mda iken .: akl ,e d+y+ *rFanlar ile elde edi' d*0r+ *ld+0+na inand0n ;ilFiler9 3adece i/inde ;+l+nd+0+n d+r+ma ;a0l ;ir Fer/ekli0i *lan ;ilFilerdirR... Ink9 3en 5yle ;ir (ale Fele;ilir3in ki9 * (alin +yankl0a F5re d+r+m+9 3enin +yk+daki d+r+m+n+n +yankl0a ni3;e8i Fi;i *l+r. <aAka ;ir i1ade ile9 +yankl0nn d+r+m+ * (ale F5re +yk+daki (alin Fi;i *l+r. "A8e ;5yle ;ir (ale Fe/ince9 akl y*l+yla ,e(me88i0in ;8n (ayallerinin (i/;ir de0eri kalmad0n ke3in *larak anlar3n.M <elki de ;+ (al9 3J17lerin i/inde ;+l+nd+klarn iddia e88ikleri (aldir. Ink 3J17ler9 35zn e88ikleri (allere dal' d+y+ *rFanlarnn e8kilerinden k+r8+ld+klarnda9 akln ,erilerine +yF+n dAmeyen (aller mAa(ede e88iklerini ileri 3ry*rlar. <elki de 35z k*n+3+ ;+ (al ile ka38edilen 5lm (alidir. Zira #e3Jl-i @krem (3.a.,) A5yle ;+y+rmak8adr: .6 M"n3anlar (e' +yk+dadr9 5ldkleri ,aki8 +yanrlar.MU <+na F5re9 ;elki de dnya (aya8 (ire8 (aya8na ni3;e8le +yk+ yerindedir. "n3an 5lnce9 eAya (akknda ;+ dnyada F5rdklerine 8er3 Felecek Aeyler mAa(ede edecek8ir. B zaman kendi3ine A+ ye8-i kerimedeki Fi;i 3e3lenilecek8ir: M$imdi 3enin 'erdeni kaldrdkO ar8k ;+Fn 3enin F5rAn (;akAn) /*k ke3kindir.M K1 &:S%%. <+ 8e(likeli dAnceler i/ime d*0+' ,icdanm yaralamaya ;aAlaynca ;+nlar 8eda,i e8mek i38edim9 ama ;aAarl *lamadm. Ink ;+ A'(elerden ancak delil ile k+r8+lmak mmkn *la;ilirdi. Delil Fe8irmek i/in de9 Me,,eliyy8M ad ,erilen z*r+nl+ ;ilFileri k+llanmak Ferekmek8eydi. .% Ancak ;+nlar da ;enim 8ara1mdan k+Ak+l+ F5rldklerinden9 delil *r8aya k*ymak mmkn *lmamak8ayd. <+ (a38alk aman3z ;ir (ale Feldi ,e yaklaAk *larak iki ay 3rd. <+ iki aylk 3re i/inde ;en 1iilen M3a13a8acM ((er Aeyden A'(e eden) ;ir (al zereydim. Ancak i/inde ;+l+nd+0+m ;+ d+r+m+ kim3eye 35ylemiy*r9 35zl *larak i1ade e8miy*rd+m. Ni(aye8 Gen;- ?ak ;eni ;+ aman3z (a38alk8an k+r8ard. Kicdanm 8ekrar e3ki 3a0lkl (aline ka,+A8+. Ar8k ,icdanm z*r+nl+ akl7 ;ilFileri mak;+l ,e Fe/erli F5rmeye9 *nlara F,enmeye ,e d*0r+l+klarn ka;+l e8meye ;aAlad. <+ ;+nalmdan9 'eA 'eAe deliller Fe8irmek ,eya Fzel 35zleri ard ardna 3ralamak y*l+yla k+r8+lm+A de0ildim. <+ (a38alk8an 3adece Gen;- ?akk'n F5nlme ak8mA *ld+0+ ;ir n+r 3aye3inde k+r8+la;ilmiA8im. ."A8e ;+ n+r9 'ek /*k mari1e8in ana(8ar ni8eli0indedir. Kim Fer/e0i keA1e8menin9 3adece ;a0m3z deliller Fe8irmekle Fer/ekleA8i0ini zanneder3e9 Alla( Tel'nn /*k FeniA *lan ra(me8ini daral8mA ,e 3nrlandrmA *l+r. Ni8ekim9 MAlla(9 kimi (idaye8e erdirmek i38er3e *n+n F5nln "3lm'a a/arM(8m)

mealindeki ye8-i kerimede Fe/en MF5nln a/makM i1ade3inin mna3 #e3Jl-i @krem'e (3.a.,) 3*r+lm+A9 HeyFam;er @1endimiz de A5yle ;+y+rm+A8+r: MB9 Alla( Tel'nn kal;e ak8mA *ld+0+ ;ir n+rd+r.MSa(;e-i kiram9 MHeki ;+n+n alme8i nedirEM diye 3*rd+lar. <+y+rd+lar ki: MAldanma y+rd+ndan (dnyadan) 3aknarak e;ediye8 y+rd+na ((ire8e) y5nelmek8ir.M66 6: @n'm 2S6%&. 66 ?kim9 el-M38edrek9 .S-66O <ey(ak79 ez-Z(d9 nr. >.O S-yJ879 ed-Drr'lMen3Jr9 >S%6 . .. #e3Jl+lla('n (3.a.,) A+ (adi3-i Aeri1i de ;+ n+ra iAare8 e8mek8edir: MAlla( Tel ;8n ma(lJka8 karanlk i/inde yara889 3*nra *nlarn zerine kendi n+r+ndan 3er'8i.MW% ?akika8i keA1 iA8e ;+ n+rdan ;eklenmelidir. <+ n+r9 il(7 c5mer8li0in e3eri *larak ;az zamanlar Frl Frl kaynayarak 8aAar. #a(me8in c*Ak+n *larak ak80 * anlar F5zlemek Ferekir. ?z. HeyFam;er'in A+ (adi3-i Aeri1inde ;+y+rd+0+ Fi;i: M)aAamak8a *ld+0+n+z (aya8n ;az demlerinde ra;;inizin ra(me8 mel8emleri e3er. Dikka8li *l+n ,e ;+ ra(me88en yararlanmaya ;akn. MW 6% Tirmiz79 imn9 6=O A(med ;. ?an;el9 M3ned9 %S6=296 >O ?kim9 elM38edrek9 6S-:. 6- <ey(ak79 $+a;'l-"mn9 nr. 66%-O i;n @;'d-Dny9 el-4erec9 nr. %>O SyJ879 el-Gmi+'3-SaF7r9 nr. 66:=. @;J N+aym9 ?ilye9 -S :. .& <8n ;+nlar anla8mak8aki mak3adm9 (akika8i irdelerken ;ir ciddiye8le (areke8 e8mek Ferek8i0ini ,+rF+lamak8r. !ereken 8i8izlik F538erildi0i 8akdirde9 irdelenme3i Ferekmeyen k*n+lar irdelemeye +0raAmak Fayre8keAli0ine dAlmez. Me3el9 e,,eliyy8 denilen z*r+nl+ akl7 'ren3i'lerin d*0r+l+0+9 araA8rma k*n+3+ ya'lmamaldr. Ink ;+nlar9 d*0r+l+klar ka;+l edilen ,e k+llanma (azr e3a3lardr. <5yle a'a/k Aeyler irdelenmeye kalkAldF zaman kay;*l+r ,e 3aklan,erirler. Di0er 8ara18an9 irdelenme3i Ferekmeyen (+3+3larla +0raAan kim3e9 a3l +0raAlma3 Fereken k*n+larda k+3+rl+ da,ranma 3+/lama3 ile karA karAya kalr.

14-94:' A-.;./*.-</ S</<=*.-< Gen;- ?ak9 l+81+ ,e enFin c5mer8li0i ile i/inde ;+l+nd+0+m ;+nalmdan ;eni k+r8arnca9 (akika8i arayan kim3elerin d5r8 ;5lme ayrlmA *ld+klarn 8e3;i8 e88im. <+ d5r8 ke3im A+nlardr: 6. Kelmclar: <+nlar9 F5rA ,e dAnce 3a(i;i *ld+klarn ileri 3rerler. %. <8n7ler: <+nlar 8lim e(li *ld+klarn ,e ma3+m (yanlmaz) imam 3aye3inde yalnz kendilerinin (akika8i 50rendiklerini iddia ederler. -. 4el3e1eciler: <+nlar i3e9 man80a ,e ke3in delile (;+r(ana) dayandklarn ileri 3rerler. .. SJ17ler: <+nlar da kendilerinin 3rekli *larak (+z+r (alinde (Gen;- ?ak'8an Fa1il *lmayan)9 mAa(ede ,e mkAe1e e(li kim3eler *ld+klarn 35ylerler. <+n+n zerine kendi kendime A5yle dedim: MArad0m Fer/ek ;+ d5r8 3n1 in3ann dAnda *lamaz. Ink (akika8i arama y*l+na k*y+lanlarn 8amam ;+nlardan i;are88ir. @0er (akika8 ;+nlarn y*l+n+n dAnda i3e9 ar8k (akika8i ;+lma midi kalmaz.M .2 .>

Zira 8akli8 y*l+n+ ;rak80ma F5re9 ar8k *na Feri d5nme midim de kalmamA8. Ink9 8akli8 y*l+n+ ;enim3eyen kim3enin ;+n+ de,am e88ire;ilme3i i/in9 kendi3inin 8akli8/i *ld+0+n+ ;ilmeme3i Ferekir. @0er 8akli8/i *ld+0+n+n 1arkna ,arr3a9 elindeki 8akli8 kri38alini krmA *l+r. Takli8 kri38alinden Feriye9 da0lmA ,e 3a/lmA iAe yaramaz cam 'ar/alar kalr. <+ d+r+mda9 ancak a8eA8e eri8ilerek yeni ;ir kal;a d5kldk8en 3*nra 'ar/alarn ;irleAme3i ,e kaynaAma3 mmkn *la;ilir. <+ anlayA ile (akika8i arayanlarn y*llarn araA8rmaya ,e (er ;ir ke3imin F5rAlerini ;8n ayrn8lar ile *r8aya /karmaya k*y+ld+m. "lk *larak kelmclarn y*l+n+9 ikinci *larak 1el3e1ecilerin y*l+n+9 /nc *larak <8n7ler'in Ta'l7miyye y*l+n+ ,e d5rdnc *larak da 3J17-lerin y*l+n+ incelemeye aldm. .=

1. KELM LM M.8(.>< 74 K.?./><-><8*.-< ?akika8i araA8rma iAine kelm ilmi ile ;aAladm. AraA8rma i/in 5ncelikle ;+ ilim daln 50rendim ,e iyi ;ir Aekilde anladm. Kelm k*n+3+nda yazlmA m+(akkik (k*n+y+ en Fzel Aekilde inceleyen) limlerin ki8a'larn inceleyi' de0erlendirdim. <enim de kelm ilmi k*n+3+nda yazmak i38edi0im e3erler ,ard9 *nlar yazdm. <+n+n 3*n+c+nda anladm ki9 kelm ilmi9 kendi mak3ad a/3ndan ye8erli9 ancak ;enim mak3adm a/3ndan ye8er3iz ;ir ilimdir. . Kelm ilminin 8emel Faye3i9 @(l-i 3nne8 inancn ;id'a8/larn ;*z+' karA8rma3ndan k*r+mak ,e ;+n+n ;ek/ili0ini ya'mak8r. Alla( Tel #e3Jl+lla('n (3.a.,) dili ile in3anlara ;ir inan/ 3i38emi 3+nm+A8+r. @1endimiz ,a383yla K+r'n- Ker7m ,e (adi3-i Aeri1lerin de (a;er ,erdi0ine F5re ;+ akide9 (akika8i i1ade e8mek8e *l+' k+llarn (em dinlerinin (em de dnyalarnn ma3la(a8n 3a0lamak8adr. Da(a 3*nra Aey8an9 3nne8e aykr ;ir8akm ,e3,e3eleri ;id'a8/larn iAleri ara3na karA8rmA ,e ;+n+ ;id'a8/larn Ae,kle ya'80 ;ir. alAkanlk (aline Fe8irmiA8i. <id'a8/lar9 ;+ ,e3,e3e ,e k+r+n8+lar ile @(l-i 3nne8 inancna 3a(i' kim3elerin ka1alarn karA8rmay ;aAarmAlard. <+ 3rada Gen;- ?ak9 kelm limlerini *r8aya /kard. <+ ilmin 35zcleri9 kelm ilmine 5zF dzenli i1adelerle 3nne8i (@(l-i 3nne8 inancn) 3a,+nd+lar. Ayrca @(l-i 3nne8 inancna aykr9 in3anlarn zi(nini ;+landrmak &: amacyla ;id'a8/larn 3*nradan dine 3*k8+klar F5rAleri ;ir ;ir *r8aya /kardlar. "A8e kelm ilmi ,e kelmclar ;5yle ;ir i(8iya/8an d*0m+A idi. Kelmclarn ;ir ;5lm'9 Gen;- ?akk'n kendilerine ykledi0i ;+ F5re,i (akkyla yerine Fe8irdiler. !zel ;ir Aekilde 3nne8i 3a,+nd+larO ne;e,7 kaynak8an Felen 3a0lam inan/ e3a3larnn ka;+l edilme3i i/in en Fzel Aekilde mcadele e88iler. <id'a8/larn9 ;+ e3a3lar de0iA8irme3ini ,e dine (er(anFi ;ir ;id'a8 3*k+lma3n enFellediler. Ancak kelmclar9 @(l-i 3nne8 akide3ini 3a,+nma F5re,ini ya'arken9 (a3mlarnn k+llandklar me8*d+ k+llandlar. Bnlarn ileri 3rdkleri 5nclleri (delilleri) kendileri de aynen aldlar ,e *nlara karA k+llandlar. Kelmclar ;+ delilleri k+llanmaya i8en e8ken9 ya 8akli8 ya mme8in icma ya(+8 da K+r'n- Ker7m ,e (adi3leri d*0r+dan ka;+l e8meleri idi.

&6 Kelmclarn en /*k k+llandklar delil9 (a3mlarnn /eliAkilerini ;+l+' *r8aya /karmak8. Ayrca m+arzlarnn ka;+l e88i0i 5l/ler (m-3eliema8) ile *nlar k38rmak da k+llandklar y*llar ara3ndayd. 4aka8 kelmclarn k+lland0 ;+ +3+l9 akln z*r+nl+ 'ren3i'lerinden (zarJriyy88an)6. ;aAka ;ir Aey ka;+l e8meyenler i/in 'ek 1azla yarar 3a0layacak ni8elik8e de0ildi. <+ yzden kelm ilmi ;enim i/in ye8erli *lamamA9 i/ine dA80m ,e k+r8+lmak i/in k,rand0m ;+nalmdan k+r8+lmam 3a0layamamA8. @,e89 kelm ilmi ;ir ilim dal *larak d*0d+. <+ ilim dal ile +0raAanlarn 3ay3nn ar8ma3 ,e aradan +z+n ;ir 3re Fe/me3i 3*n+c+nda9 @(l-i 3nne8'e y5nelik 3aldrlar enFellemek i/in iAlerin (akika8ini araA8rma y*l+na Fi88iler. <+ mak3a8la ce,(er9 araz6& Fi;i k*n+lar ,e ;+nlarla ilFili (kmleri araA8rmaya k*y+ld+lar. Ancak ;+ (+3+3lar *nlarn ilimlerinin a3l mak3ad *lmad0 i/in9 ;+ k*n+larda ni(a7 n*k8aya ,aramadlar. <5yle *l+nca da9 (alk AaAknlk i/inde ;rakan i(8il1lar k5knden kazy' y*k e8me ;aAar3n 3a0layamadlar. . 4aka8 ;enim dAmdakiler i/in ;+n+ 3a0lamA *lmalar mmkndr9 yani di0er kim3eler i/in ;+n+ 3a0lamA *la;ilirler. ?a88a9 ;azlar i/in ke3in *larak ;+n+ 3a0ladklarna inany*r+m. Ne ,ar ki *nlarn 3a0lad0 ;+ ;aAar9 ;ana F5re akln z*r+nl+ 'ren3i'leri (e,,eliyy8) dAnda kalan ;az k*n+larda 8akli8 Aai;e3i 8aAmak8ayd. 6. ZarJriyy8: "nanlma3 z*r+nl+ ,e araA8rmaya Ferek d+y+lmayacak kadar a/k *lan ;ilFidir. 6& Ge,(er: Z89 ,arlk ;akmndan *na eAi8 ;ir ;aAka z8a m+(8a/ *lmayan ,arlk8r. <+nlar da (eyJl9 3+re89 ci3im9 ne1i3 ,e akldr. Araz: Karl0 ;ir yere m+(8a/ *lan me,c+88+r. )ani ,ar *la;ilmek i/in Fire;ilece0i ;ir ci3me m+(8a/8r. Gi3imlerin renkleri9 (areke8leri ;irer arazdr. &?er ney3eO ;enim A+ andaki a3l mak3adm9 kelm ilmi 3aye3inde 3kn8larna /are ;+lm+A *lanlar inkr e8mek ,eya knamak de0il9 kendi d+r+m+m+ anla8mak8r. Ink (a38alklar de0iA8ik/e9 ;+nlar i/in k+llanlacak il/lar da de0iAiklik F538erir. Nice il/ ,ardr ki9 ;irine yararl *l+rken ;aAka ;irine zarar ,erir. &.

2. FELSEFE <+ ;5lmde A+ k*n+lar inceledim: 4el3e1enin elde e88i0i 3*n+/lar9 4el3e1enin knanan ,e knanmayan y5nleri9 4el3e1enin (anFi F5rAlerini ;enim3eyenlerin 8ek1ir edili' (anFi F5rAlerini ;enim3eyenlerin 8ek1ir edilmeyece0i9 ?anFi F5rAleri 3a,+nanlarn ;id'a8 e(li *laca0 ,e (anFi F5rA 3a(i'lerinin ;id'a8 e(li 3aylmayaca09 4el3e1ecilerin9 e(l-i (ak8an aArd0 35zlerin a/klanma39 4el3e1ecilerin9 in3anlar kendi ;8l F5rAlerine ilFilerini /ekmek9 ra0;e8 e8melerini 3a0lamak i/in9 (ak e(linin 35zlerini kendi && 35zleri ara3na na3l karA8rdklarnn *r8aya k*n+lma39 "n3an 18ra8nn ;5yle3i aArmalar 3*n+c+nda *r8aya k*n+lan ka;+l e8meme3i ,e ;8l ile karA8rlmA *lan ;+ (akika8lerden ,icdanlarn na3l ne1re8 e88i0inin a/klanma39 M+8lak (akika8in ya da (akika8in9 1el3e1ecilerin *na ;+laA8rmA *ld+klar 3a(8e ,e yalan 35zlerden ayrA8rlarak na3l 3a1 (ale Felece0inin a/klanma3.

Kelm ilmi zerindeki araA8rmalarm ;i8er ;i8mez 1el3e1e ilmini ele aldm. <+ incelemem 3*n+c+nda A+n+ ke3in *larak anladm: "n3an9 ;ir ilmi ;8n ayrn8lar ,e 5zellikleri ile 50renmedik/e9 * ilim dalnn 3a/80 1e3a8 8*(+mlarnn 1arkna ,aramaz. yleki9 * ilim (akkndaki ;ilFi3i9 * ilmin limleriyle ayn 3e,iyede *lmaldr. S*nra ;+n+nla ye8inmemeli9 * limin ;+l+nd+0+ dereceyi aAmal ,e *n+ Feride ;rakmaldr. <5ylece me3elenin k5kenine inilerek * ilmin &2 8a;ileri 8ara1ndan 1arkna ,arlmayan a3l 8e(like3i *r8aya /kar8lmaldr. <ir ilim dal zerinde ;+ derece ;ilFi 3a(i;i *lan kiAilerin9 * ilmin ;*z+k y5nleri (akknda ileri 3rdkleri F5rAler Fer/ek/i *l+r. ?i/;ir "3lm liminin /a;a ,e Fayre8ini ;+ mak3a8 i/in 3ar1e8miA *ld+0+n+ F5rmA de0ilim. Kelm ki8a'larnda 1el3e1ecilere reddiye ni8eli0inde yer alan i1adelerO anlaAlmaz9 da0nk9 a/k /eliAkilerle ,e ;*z+k i1adelerle d*l+ 35zlerden i;are88ir. <+ 35zlerin9 ilimlerin inceliklerini araA8ran ;ilFili in3anlar ;ir yana9 a,amdan *lanlar ;ile 8a8min e8me3i ;eklenemez. Anladm ki9 ;ir dAnceyi anlamadan ,e 5zn ka,ramadan redde8mek karanl0a 8aA a8mak Fi;idir ,e (ede1i ,+rma imkn y*k8+r. <+ dAnce ile iAe k*y+ld+m. <yk ;ir ciddiye8le k*llar 3,adm. 4el3e1e ilmini 8am *larak 50renmek i/in ;+ k*n+da yazlmA ki8a'lar incelemeye ,e irdele&> meye ;aAladm. <+n+n i/in (er(anFi ;ir (*cadan yardm almadm. Ki8a' yazma ,e Aer'7 ilimleri 50re8mek i/in der3 ,erme iAinden Feriye kalan ;8n ;*A zamanlarm ;+ iAe ayrdm. <+ e3nada9 <a0da8'8a -:: 8ale;eye der3 ,erme yk zerimdeydi. Alla( S;(ne(+ ,e Tel'nn l8+1 ,e i(3an ile9 3r1 F5re,lerimden Feriye kalan zamanlarda 1el3e1e ilminin ;8n inceliklerini 50rendim. <+nlar 50renmek ;enim i/in iki 3eneden az ;ir 3re ald. 4el3e1e ilmini 50reni' iyice ka,radk8an 3*nra9 yaklaAk ;ir 3ene kadar ;+ 50rendiklerim zerinde 8e1ekkr e88im. <+ ;ir yl i/eri3inde9 50rendiklerimi 8ekrar ediy*r9 e,iri' /e,iriy*r9 1el3e1enin Fizli 8e(likelerini ,e ;8n inceliklerini *r8aya /karmaya /alAy*rd+m. <+ Fayre8imin 3*n+c+nda9 1el3e1e ilminin i(8i,a e88i0i alda8maca ,e 3a(8ekrlklar9 Fer/ek ,e (ayal7 +n3+rlar (i/;ir A'(eye yer ;rakmayacak ;i/imde 50renmiA *ld+m. $imdi9 1el3e1e ilminin Fer/ek (ikye3ini ,e 1el3e1ecilerin +laA8klar 3*n+/larn ma(iye8ini ;enden dinleye;ilir3in. 4el3e1ecilerin /eAi8li Fr+'lara ayrld0n9 F5rAlerinin de 1arkl anlayAlara da0lmA *ld+0+n+ 8e3;i8 e88im. Ancak ;8n ;+ 1arkllklarla ra0men (emen (emen (e'3i de k1r ,e din3izlik i/eren +n3+rlar 8aAma n*k8a3nda *r8ak8rlar. ?er ne kadar 1el3e1enin 5ncleri ile ilk 8em3ilcileri9 yani 3*nradan Felenler ile 5ncekiler ara3nda9 (akka +zaklk ,e yaknlk a/3ndan ;az F5rA ayrlklar *l3a da9 ;elir8miA *ld+0+m k1r ,e din3izlik *r8ak n*k8a3nda ;irleAmek8edirler.

A@ F4*(4=4A'*4-'/ S</<=*.-< 74 K2=2- 94-4/ YB/*4-' $+n+ ;ilmek Ferekir ki9 1el3e1eciler /*k 1arkl F5rAlere ayrlmakla ;irlik8e ;+nlar / ana &= &

;aAlk al8nda 8*'laya;iliriz. <+nlar9 de(r7ler96W 8a;ia8/larW ,e il(iya8/lardr.

1. D4,-0*4-C AD4'(D*4-, T./-< T./<).?*.4el3e1ecilerin ;irinci k3mn de(r7ler *l+A8+r+r. <+nlar ilk 1el3e1eciler i/eri3inde ;ir Fr+'8+r. <+ anlayAa 3a(i' kim3elerO (er Aeyi dzenle62 De(riyye (a8eizm9 8anr 8anmazlk): Alla('n ,arl0n yani lemde derJn79 (aric7 ,e 38n ;ir ,arl0 inkr eden 1el3e17 F5rA8r. Alla('9 r+(+9 (aya8 inkr ederken9 lemin 8e3ad1n ;ir8akm k*m;inez*nlar ile meydana Feldi0ini ka;+l ,e iddia eder. Ta;ia8 *laylarnn iza(nda (i/;ir 3e;e' 8anmaz. A8eizmin mcadele3i dine9 dindara9 yk3ek inan/lara karAdr (da(a FeniA ;ilFi i/in ;k. Sleyman ?ayri <*lay9 4el3e1i D*k8rinler S5zl09 3. -=-- ). 6> Ta;ia8/lar (na8ralizm): Ta;ia88an ;aAka (i/;ir reali8e ,e de0er ka;+l e8meyenlerin d*k8rini. 4el3e1e 8ari(inde m38akil ;ir me3lek ,e d*k8rin *larak F5rlmeyen na8ralizm9 da(a /*k ma8eryalizm ile ;era;er ;+l+n+r ,eya ma8eryalizm yerine k+llanlr. Ink da(a /*k ,arlklarn 3e;e'leri iie +0raAan ,e 8a;ia88an ;aAka 3e;e' ,e me33ir (e8ken) ka;+l e8meyen na8ralizm9 ,arlklarn e3a3yla meAF+l *larak r+(7 ,e mane,7 m38akil ;ir ce,(erin me,c+diye8ini inkr eden ma8eryalizm ile e3a38a m+8a;k8r (da(a FeniA ;ilFi i/in ;k. Sleyman ?ayri <*lay9 4el3e1i D*k8rinler S5zl09 3. 6 >-6 ). 2: yen9 8akdir eden9 ;ilFili ,e k+dre8li ;ir yara8cnn ,arl0n inkr ederler. Bnlarn iddia3na F5re lem9 ;ir yara8c 8ara1ndan de0il9 e3kiden ;eri Fe/irdi0i ;ir de,rimle kendi kendine ,ar idi ,e (l 5yle de,am e8mek8edir. )ine *nlara F5re canllar9 n+81eden ,e n+81e de canllardan meydana Felmek8eydi9 yine 5yle *lmak8a ,e 3*n3+za kadar ;5yle *lmay 3rdrecek8ir. 4el3e1ecilerden ;+ Fr+;a Firenlerin (e'3i de din3izdir.

2. T.E'.D9<*<8C N.D2-.*'?) 4el3e1eciler i/inde ikinci Fr+;+ 8a;ia8/lar *l+A8+r+r. <+nlar araA8rmalarn da(a /*k 8a;ia88aki ,arlklar zerine9 (ay,anlarn ,e ;i8iklerin ilFin/ 5zelliklerini 8e3;i8 zerine y*0+nlaA8rmAlardr. Ganllarn *rFanlarnn ana8*mik (ya'3al) 5zellikleri zerinde 1azla3yla /alAmalar ya'26 mAlardr. <+ araA8rmalar 3*n+c+nda9 Alla( Tel'nm yara8Andaki (ayre8 ,erici 5zellikleri ,e eA3iz (ikme8lerini mAa(ede e8miAlerdir. !5rmA *ld+klar ;+ (akika8ler de *nlar9 (er Aeye Fc ye8en (kadir)9 (ikme8 3a(i;i ((a-k7m)9 (er Aeyi en ince ayrn83na kadar ;ilen (al7m) ,e kina8 ni/in yara8mA *ld+0+ndan (a;erdar *lan ;ir yara8cnn ,arl0n ka;+l e8mek z*r+nda ;rakmA8r. !er/ek8en de9 ana8*mi (8eAri() k*n+3+n+ ,e canllardaki *rFanlarn (ayre8 ,erici 1aydalarn inceleyen (erke39 m+8laka y+kardaki z*r+nl+ ;ilFiye 3a(i' *l+r ,e canllarn ;edenlerinin9 5zellikle de in3an ;edenin9 yara8c 8ara1ndan mkemmel Aekilde 8a3arland0n ka;+l eder. Ancak 8a;ia8 ;ilimciler9 araA8rmalarn 8a;ia88aki ,arlklar zerinde y*0+nlaA8rdklar i/in Mmiza/ denFe3iMnin9 canllardaki F/ ;irimlerinin k,am zerinde ;yk e8ki3i *ld+0+ 3*n+c+na ,armAlardr. )ine ;+radan (areke8le9 in3anlardaki akledi-ci Fcn ;+ mizaca ;a0l *ld+0+n+ zanne8miAlerdir. Bnlara F5re9 miza/8aki denFe ;*z+ld+0+ zaman akle8me Fc de

;*z+l+r ,e y*k *l+r. Miza/8aki ;+ denFe y*k *l+nca9 ;+n+n na3l Feri Fe8irilece0inin ;ilinemeyece0ini iddia ederler. <+ dAnce 3a(i'leri9 r+(+n 5lece0ine ,e 8ekrar Feri dirilmeyece0ine (kme8miAlerdir. <+nlar (ire8i ka;+l e8memiAO cenne8i9 ce(ennemi9 (aAredilmeyi9 yeniden dirilmeyi9 kyame8i ,e (e3a' Fnn de inkr e8miAlerdir. <+ kanaa8e 3a(i' *ld+klar i/in *nlar9 i;ade8lere karAlk (er(anFi.;ir 3e,a' ,e Fna(lara karAlk (i/;ir ceza *lmad0n ileri 3rmAlerdir. <+ anlayA da *nlarn Femlerinden ;*Aalmalarna9 8'k (ay,anlar Fi;i arz+larnn e3iri *lmalarna y*l a/mA8r. <+ inanA8a *lanlar da9 8'k y+kardakiler (a8ei38ler) Fi;i din3izdirler. Ink imann 8emeli9 Alla('a ,e (ire8 Fnne iman e8mek8ir. By3a ;+ 8a;ia8/lar9 Alla('n ,arl0na ,e 31a8lar2% 2-

na iman e83eler ;ile9 (ire8 Fnn inkr e8mek8edirler.

3. *+,';.D9<*.4el3e1ecilerin /nc k3mnda ;+l+nanlar il(iya8/lardr. <+nlar @1la8+n'+n6= (*ca3 S*k-ra86 ,e Ari38*'n+n%: (*ca3 @1la8+n Fi;i 3*nraki 6= @1la8+n (Hla8*n): A8inal 3*yl+ ;ir ailenin /*c+0+ *l+' mil88an 5nce .%= ylnda d*0m+A9 -.> ylnda ;+rada 5lmA8r. nce Hi3aF*rc+lar'dan der3 almA9 da(a 3*nra S*kra8 ile 8anAarak 5lnceye kadar *n+n der3lerine de,am e8miA8ir. Bn+n idealar F5rA ;az ke3imler 8ara1ndan ka;+l F5rmA8r. 6 S*kra8 (S*kra8e3): )+nan 1el3e1e3inin 3i38emli de,rinin (azrlanma3n 3a0layan nl )+nan 1il*z*1+d+r. Mil88an 5nce .2 -yllar ara3nda yaAamA8r. ?alkn inan/larna karA /k80 ,e )+nan 8anrlaryla alay e88i0i i/in 5lme ma(kJm edilmiA8ir. @n 5nemli e3eri 50renci3i @1la8+n'd+r. %: Ari38* (Ari38*8ele3): Mil88an 5nce -=.--%% yllar ara3nda yaAamA8r. )+nan 1el3e1e3inin en 5nemli 1il*z*1larndan ;indir. @3erleri iki ;in yla yakn ;ir 3re Ferek <a8'da Ferek D*-0+'da yeFne kaynak *larak *k+8+lm+A8+r. Tn "3lm dnya3nda da yaylmA9 =. a3rdan i8i;aren e3erleri Ara'/a'ya /e,rilmeye ;aAlanmA8r. "3lm dAnrleri ara3nda Kind79 4r-;79 ";n S7n ,e i;n #Ad9 Ari38*c+ ek*ln 5nde Felen i3imle-rindendir. 2. d5nemlerde Felen (m8ea((ir7n) 1el3e1ecilerden *l+A+r. Ari38* i3e9 1el3e1eciler i/in ilk de1a man8k ilmini ;ir di3i'line 3*km+A9 ilimleri ;+na F5re dzenlemiA ,e da(a 5nce (i/ yazlmamA k*n+lar ilk de1a * yazya Fe/irmiA8ir. 4el3e1e (akknda da(a 5nce da0nk ,e ;5lk '5r/k *lan ;ilFileri *lF+nlaA8rarak *nlara 3+nm+A8+r. <+ il(iya8/ 1el3e1eciler9 kendilerinden 5nceki iki Fr+;+ *l+A8+ran a8ei38ler ,e 8a;ia8/larn F5rAlerini 8amamen ,e k5knden redde88iler. Bnlarn k+3+rlarn ,e kirli /amaArlarn 8+8+nacaklar ;ir delil ;rakmayacak Aekilde *r8aya 3erdiler. <5ylece9 *nlarla ya'lacak mcadele (+3+3+nda Gen;- ?akk'n A+ ye8inin mna3 da Fer/ekleAmiA *ld+: MAlla( 3a,aA8a mminlere ye8er.M %6 %6 A(z; --S%&. 2& Da(a 3*nra Ari38*9 kendi3inden 5nce Felen S*kra89 @1la8+n ,e di0er ;8n

il(iya8/ 1el3e1ecilerin F5rAlerini 5yle3ine ke3in ;ir dille redde88i ki9 *nlarla ilFi3ini 8amamen k*'armA *ld+. Ancak ;+na ra0men Ari38*9 ;+ il(iya8/ 1el3e1ecilerin k1r ,e ;id'a8 i(8i,a eden 'ek /*k rezale8ini *ld+0+ Fi;i ;rakmA9 ;+nlar k5knden kazma ;aAar3n F538erememiA8ir. <+ d+r+mda9 Ferek Ari38*'n+n ,e Ferek *n+n 'eAinden Fiden ";n S7n%%9 4r;7%- ,e ;enzeri "3lm 1el3e1ecilerinin de 3a(i' *ld+kla%% i;n S7n: Trki38an'n <+(ara yaknlarnda ->: ( =:) ylnda d*0m+A8+r. <a;a3 Smn*0+llar De,le8i'nde yk3ek derecede F5re,li ;iriydi. ?*ra3an9 Grcn9 #ey9 Kaz,in9 ?emedan Ae(irlerinde ;+l+nd+. "3lm MeAA7 1el3e1e3inin 5nde Felen 8em3ilcilerindendir. 4el3e1enin yannda 8' alannda da ;yk ;ir A5(re8 *lm+A8+r. 4el3e1e ,e 8' alannda yazd0 e3erleri <a8 dillerine /e,rilerek +z+n yllar der3 ki8a; *larak *k+8+l-m+A8+r. .%= (6:->) ylnda elli yedi yaAnda ,e1a8 e8miA8ir. %- 4r;7: Trki38an'da dnyaya FelmiA Trk a3ll 1il*z*18+r. ?aya8 (akknda ayrn8l ;ilFi y*k8+r. %&= (=>6) ylnda d*0m+A ,e -- ( &:) ylnda $am'da ,e1a8 e8miA8ir. 22 r F5rAleri 3e;e;iyle k1re dAmA *ld+klarn ;elir8mek Ferekir. Ancak A+ Fer/e0i de 8e3lim e8mek Ferekir ki9 (i/;ir "3lm 1el3e1eci3i Ari38*'n+n 1el3e17 F5rAlerini ";n S7n ,e 4r;7 kadar d*0r+ ,e ;aAarl ;ir Aekilde "3lm dnya3na ak8armay ;aAaramamA8r. <+ iki3inin dAndakiler 8ara1ndan ya'lan nakiller9 *k+y+c+larn ka1a3n karA8ran /ar'8malar ,e karAklklardan +zak de0ildir. <5yle *ld+0+ i/in9 35z k*n+3+ ak8armalar anlaAlmaz d+r+ma dAmA8r. AnlaAlmayan ;ir k*n+ na3l re8 ,eya ka;+l edile;ilirE ";n S7n ,e 4r;7 8ara1ndan ya'lan nakillerden /kan 3*n+ca F5re9 Ari38*'n+n 1el3e17 F5rAlerini / k3ma ayrmak mmkndr: 6. K1re dAme3ini Ferek8iren F5rAler9 %. <id'a8a dAme3ine 3e;e' *lan F5rAler9 -. Temel *larak inkr edilme3i Ferekmeyen F5rAler. 2> B@ F4*(4=0 *')*4-'/ T4,*'84*4-' <ilmeli3in ki9 ;izim 'eAinde *ld+0+m+z mak3a8 y5nnden 1el3e1e ilimleri al8 k3mdr. <+nlar ma8ema8ik9 man8k9 8a;ia8 ;ilimleri9 ila(iya89 3iya3e8 ,e a(lk8r.

1. M.D4).D'8 *)'/'/ T4,*'84(' <+ ilim dal ari8me8ik9 Fe*me8ri ,e a38r*n*mi ilimleriyle ilFilidir. <+nlar i/inde9 d*0r+dan dinin ;ir (kmn ,eya rknn re8 ya da ka;+ln Ferek8iren (er(anFi ;ir Aey y*k8+r. Tam 8er3ine9 ;+ ilimlerin ,erileri9 k*n+lar iyice ;ilini' anlaAldk8an 3*nra inkr edilmeyecek derecede ke3in delillere dayaldr. 4aka8 ;+ d+r+m A+ iki 8e(likeyi d*0+rm+A8+r: <irinci Te(like: Ma8ema8ik ilimlerine ;ak' *nlar inceleyen kiAi9 *rada F5rd0 incelikler ,e delillerin ke3inli0i karA3nda (ayre8e dAer. <+ 3e;e'le 1el3e1ecilere karA Fzel kanaa8ler ;e3lemeye ;aAlar. 4el3e1ecilerin 3a(i' *ld+0+ ;ilFilerin ;8nnn a/klk ,e ke3in delile dayanma ;akmndan 8'k ma8ema8ik Fi;i *ld+0+n+ dAnmeye ;aAlar. S*nra ;+ kim3e9 1el3e1ecilerden ;irinin k1r y*l+n+ 8+88+0+n+ ya da Alla('n 31a8larn inkr e88i0ini ,eya a0za alnmayacak la1larla din7 (a1i1e aldklarn iAi8e;ilir. <+ d+r+mda A5yle dAnme3i de ;eklene;ilir: M@0er dinin Fer/ek ;ir y5n *l3ayd9 ;5yle3ine ;ilFi ,e araA8rma 3a(i;i *lan 1el3e1ecilere ;+ Fer/ek Fizli kalmazd.M <+ dAncelerle k5r krne *nlar 8akli8 eder ,e kendi3i de k1r y*l+n+ 8+8ar.

K+lak8an k+la0a Felen ;ilFilerle *nlarn k1r ,e inkr y*l+n+ 8+88+klarn 50renince9 d*0r+ y*l+n din7 redde8mek ,e inkr e8mek8en Fe/8i0ine (kmeder. 2= 2 Sadece k+lak8an d+yma ;ilFilerin 'eAinde Fi8miA9 (i/;ir delile dayanmak3zn y*ldan 3a'mA nice kiAiler F5rdm. ?al;+ki ;+ kim3elerin A+ Fer/ekler zerinde dAnmeleri Ferekir: M<ir 3ana8 dalnda ya da ;ir me3lek8e +zmanlaAmA *lan kiAinin9 ;8n 3ana8 dallarnda +zman *lma3 Ferekmez. Me3el 1k( ,e kelm alannda +zmanlaAmA *lan ;irinin 8' alannda da +zman *lma3 Ferekmez. Di0er 8ara18an akl7 ilimlerde ;ilFi3iz *lan ;irinin9 dil alannda da ca(il *lma3 ica' e8mez. Ter3ine (er ilim dalnda ,e me3lek alannda9 ;aAkalarn Feride ;rakarak 5n 3ralara Fe/miA ,e zir,eye +laAmA kiAiler ;+l+n+r. ?al;+ki ;+ kim3eler di0er ilim dallar ,e me3leklerde ka1alar /alAmaz ;irer a(mak ,e ca(il kim3eler Fi;idirler.M T'k ;+n+n Fi;i9 ilk 1el3e1ecilerin ma8ema8ik (akknda 35yledikleri ke3in delillere dayand0 >: (alde9 ila(iya8 3a(a3nda 35yledikleri 8a(mine dayanmak8ayd. <+ Fer/ekleri ancak ;+ k*n+larda araA8rma ya'an ,e dir3ek /r8en kim3eler 8e3;i8 ede;ilir. <+ Fer/ekler9 k5r k5rne 8aklide 3a'lanmA kim3elere anla8l3a ;ile9 k+laklarna Firmez ,e ka;+l e8meye yanaAmaz. Ter3ine9 ne13inin arz+lar9 8em;ellik ,e ;ilFi/ F5rnme i38e0i *n+9 1el3e1ecilerin ;8n ;ilFilerini 8a3dik k*n+3+nda 3rar e8meye z*rlar. !er/ek8en ;+ d+r+m ;yk ;ir 1elke88ir. <+ 3e;e'le9 ;+ ilimlere 1azla3yla dalanlarn ;+ndan alk*n+lmalar Ferekir. ?er ne kadar ma8ema8ik ilimleri d*0r+dan din7 k*n+larla ilFili *lma3a da9 1el3e1ecilerin ;ilFilerinin 8emelini *l+A8+rma39 *nlarn Aerrini ,e +0+r3+zl+0+n+ da *na ;+laA8rmalarna 3e;e' *l+r. <5yle *ld+0+ i/in9 ;+ ilme kendi3ini iyice ka'8r' da dinden ,e 8ak,a ;a0ndan 3yrlmamA kim3e /*k azdr. >6 "kinci Te(like: "kinci 8e(like9 "3lm'a (izme8 e8mek i38eyen ca(il kim3elerden kaynaklanmak8adr. <+ kim3eler9 1el3e1ecilerin ;8n F5rAlerini inkr e8menin dine de38ek *lmak ,e dine 3a(i' /kmak *ld+0+n+ zanne8mek8edirler. <+ 3e;e'le9 *nlar 1el3e1ecilerin ;8n ;ilFilerini redde8miA ,e *nlarn * k*n+larda ;ilFi3iz *ld+klarn iddia e8miAlerdir. <+ ca(il kim3eler 5yle3ine ileri Fi8miAlerdir ki9 1el3e1ecilerin FneA ,e ay 8+8+lma3 ile ilFili 35zlerini ;ile redde8miAler9 ;+ 35zlerin Aeria8a aykr *ld+0+n+ ileri 3rmAlerdir. !neA ,e ay 8+8+lma3nn Fer/ek *ld+0+n+ ke3in delillerle ;ilen kim3eler9 ca(il m3lman-lar9 ;+ a3l3z iddialarn iAi88ikleri zamanO kendilerinin ke3in delillerle ;ildi0i k*n+da ;ir A'(eye dAmemiAO ancak "3lm'n ce(ale8 ,e ke3in ;ilFileri inkr 8emeli zerine k+r+ld+0+n+ dAnmeye ;aAlamA8r. >% <+ da 3*n+/ *larak9 in3anlarn 1el3e1eye karA 3e,Fi ,e ;a0ll0nn ar8ma3na9 "3lm'dan 3*0+ma3na ,e +zaklaAma3na y*l a/mA8r. Dini de38eklemek i/in 1el3e1ecilerin ;ilFilerini 8emelinden inkr e8mek Ferek8i0ini dAnen kim3elerin ya'80 ;+ iA9 dine karA iAlenmiA ;yk ;ir cinaye88ir. ?al;+ki dinin ;+ 8r ;ilFilere karA *l+ml+ ya da *l+m3+z ;ir 8a,r *lmad0 Fi;i9 ;+ 8r ;ilFiler din7 k*n+larla da (er(anFi ;ir /eliAki *l+A8+rmamak8adr. Ni8ekim #e3Jl+lla( (3.a.,) A5yle ;+y+r+r: M!neA ,e ay Alla( Tel'nn delilleri ara3ndan iki delildir. <+nlar (er(anFi ;ir

kim3enin 5lme3i ,eya d*0ma3 3e;e;iyle 8+8+lmazlar. <+nlarn 8+8+ld+klarn F5rd0nzde (emen Alla( Tel'y zikre8meye ,e namaza k*A+n (30nn).M%. %. <+(r79 K3J19 69 %9 .9 &9 96-96>9 Nik(9 6-O M3lim9 K3J19 69 -9 9 %=O Ne379 K3J19 -96%9629 %=O ";n Mce9 ikme9 &%O Mlik9 el-M+,a88a'9 K3J19 69 %O A(med ;. ?an;el9 M3ned9 6S.& O %S6: O 2S29 >29 =>962=9 -&.. >!5rld0 Fi;i ;+ (adi3-i Aeri18e9 ;elli ;ir8akm (e3a'lamalara dayanan a38r*n*mi ilmini inkr e8meyi Ferek8irecek ;ir (km y*k8+r. <+ O ilmin (e3a'larna F5re FneA ,e ay (areke8len 3ra3nda ;elli Aekillerde yan yana ,eya karA karAya Fele;ilmek8edir. Ancak y+kardaki (adi3-i Aeri1in de,am *ld+0+ ileri 3rlen9 M... Ancak Alla( Tel ;ir Aeye 8ecelli edince * Aey kendi3ine ;*y+n e0erM k3m9 (i/;ir 3a(i( (adi3 ki8a;nda ;+l+nmamak8adr. Ma8ema8ik ilimleri ile ilFili (kmler ,e 8e(likeleri (akknda 35ylenecek *lanlar ;+nlardan i;are88ir.

2. M./D<8 *)'/'/ T4,*'84(' Man8k ilminin i(8i,a e88i0i ;ilFilerin din ile *l+ml+ ,eya *l+m3+z ;ir iliAki3i y*k8+r. Man8k ilmi A+ k*n+larla ilFilenir: Delil Fe8irmenin y*llar9 Kya3 /eAi8leri9 <+r(ann (ke3in delilin) 5ncllerinin Aar8lar ,e ;+nlarn na3l *l+A8+r+laca09 !e/erli (addin%& Aar8lar ,e na3l dzenlenece0i ,;. k*n+lar. Man8k ilmine F5re ilim9 M8a3a,,+rM%2 ,e M8a3dikM%> *lmak zere ikiye ayrlr. Ta3a,,+r M(adM ,a38a3yla9 8a3dik i3e M;+r(anM%= ,a38a3yla ;ilinir. %& ?ad (8ari1): <ir Aeyin 5zne delle8 eden 35zdr. )ani9 iki Aey ara3nda mA8erek *lan manay9 ara3na 3nr /izerek ;ir;irinden ayrmak demek8ir. %2 Ta3a,,+r: "n3ann 3a(i' *ld+0+ (er ;ilFi ya 8a3a,,+rd+r ya da 8a3dik8ir. <ir Aey (akknda *l+ml+ ya da *l+m3+z ;ir (kme ,armadan ma(iye8ini idrak e8meye 8a3a,,+r denir9 in3ann ma(iye8ini 8a3a,,+r e8mek Fi;i. %> Ta3dik: <ir 8a3a,,+r (akknda *l+ml+ ya da *l+m3+z ;ir (km ;ildirmek8ir. <+ da ;ir k*n+y+ di0er k*n+yla iliAki k+rarak ka;+l ya da re8 y5nnde F5rA ;elir8mek8ir. %= <+r(an: nclleri ke3in ;ilFi *lan kya38r. !aye3i ke3in ;ilFi elde e8mek8ir. <ilFi ya ;aAlanF/8a ke3in *l+r ki9 ;+na zarJriy-y8 denir. )a da ,a38a ile ke3in *l+r ki9 ;+na da nazariyy8 denir. >. >& <+ ;ilFilerin din a/3ndan inkr edilecek ;ir 8ara1 ;+l+nmamak8adr. ?a88a ;+ ;ilFiler9 ke-lmclarn ,e delil Fe8irme k*n+3+nda ka1a y*ran kim3elerin dile Fe8irdikleri k*n+larla ;enzerlik F538ermek8edir. Man8k/lar ile kelmclar ara3ndaki 1ark9 8ara1lardan (er ;irinin 1arkl 8erimler ,e 8a;irler k+llanmalar9 man8k/larn 3*n derece ayrn8l 8ari1ler ,e 3n1landrmalar ya'malarndan i;are88ir. <+rada man8k ilmine ;ir 5rnek ,erelim: Man8k/lar derler ki: ?er (a) (;) i3e9 ;az (;)'ler (a)'dr. Di0er ;ir 5rnek: <8n in3anlar canl i3e9 ;az canllar in3andr. Man8k ilminde ;+ k*n+ A5yle 8ari1 edilir: M<8n (akknda Fe/erli *lan ;ir (km9 8er3inden i1ade edildi0inde ;ir k3m i/in Fe/erli *l+r.M >2

<+ anla880mz (+3+3larn dinin (anFi k*n+laryla ilFi3i ,ardr ki9 ;+nlar inkr ,eya reddediy*rlarE <ir kim3e ;+ man8k ;ilFilerini redde88i0i 8akdirde9 ;+ndan d*0acak *lan 3*n+/ 3adece reddedenlerin aley(ine *l+r. Ink man8k ;ilFinleri9 ;+ ;ilFileri reddeden kim3elerin aklndan ;+ ;ilFileri inkr e8me 8emeline dayand0 ileri 3rlen dinlerinden k+Ak+ d+ymaya ;aAlarlar. @,e89 1el3e1ecilerin ;+ ilim dalnda ;ir 8r z+lm ,e (ak3zlk ir8ik' e88ikleri d*0r+d+r. Bnlar9 ;ir 8ara18an ;+r(an (ke3in delil) i/in Aar8lar ileri 3ry*rlarO ke3in ;ilFinin ancak ;elli Aar8lar yerine Fe8irildi0i 8akdirde *r8aya /ka;ilece0ini 35yly*rlar9 di0er 8ara18an9 din7 k*n+larda k*n+Amaya Felince9 kendileri 8ara1ndan k*n+lm+A ;+ Aar8lara ;a0l kalmaya Ferek d+ym+y*rlar. Din alannda k*n+A8+klarnda ;+ Aar8lar *la;ildi0ince Fe,Aek 8+8+y*rlar. <+ d+r+mda9 man8k ilmini inceleyen9 ;+ ilmi ;e0enen9 Faye8 a/k delillere dayand0n F5>> i1 ren ;az kim3elerO 1el3e1ecilerden nakledilen ,e *nlarn k1re Firme3ine 3e;e' *lan ;az F5rAlerin de man8k ilminde dile Fe8irdikleri ;+r(an ile de38eklendi0ini zannederler. <5ylece ;+ 1el3e1ecilerin ila(iya8 3a(a3nda 35ylediklerinin d*0r+l+0+n+ ,e yanlAl0n araA8rmadan (emen *nlara inanmak 3+re8iyle k1re Firerler. Man8k k*n+3+nda ;elir8miA *ld+0+m+z d+r+m da 1el3e1ecilerin y*l a/a;ilece0i 8e(likelerden ;iridir.

3. T.E'.D *')*4-' Ta;ia8 ilimleri9 F5kyzndeki lemi9 *rada ;+l+nan yldzlarO yeryznde yaln (;a3i8) (alde ;+l+nan 3+9 (a,a9 8*'rak9 a8eA Fi;i maddeleri ,e ;ileAik (8erki') (alinde ;+l+nan (ay,an9 ;i8ki ,e maden Fi;i ,arlklar inceler. <+nlarn de0iAim (8aFayyr)9 d5nAm (i38i(ale) ,e karAm (im8iza/) 3e;e'lerini araA8rr. >= Ta;ia8 ilimleri ;+ (ali ile9 in3an ,c+d+n+9 in3anda ;+l+nan ,e *na (izme8 eden ;aAlca *rFanlar ,e ;+nlarn ya'3al de0iAimlerinin 3e;e'lerini inceleyen 8' ilmine ;enzer. T' ilmini redde8mek9 dinin m+8laka yerine Fe8irilme3i Fereken 8emel ;ir e3a3 *lmad0 Fi;i9 8a;ia8 ilimlerini inkr e8mek de dinin Aar8lar ara3nda yer almaz. Ancak9 ;izim Te(18'l-4el3i1e i3imli e3erimizde a/klamA *ld+0+m+z ;elli k*n+lar ;+n+n dAndadr. <+ ki8a;mzda ele ald0mz di0er ;az k*n+lar zerinde dAnld0nde9 ;+nlara da karA /klma3 Ferekir. )ani *nlarn da karA /klma3 Fereken F5rAler ka'3amna Firdi0i F5rlr. ze8le ;+ k*n+daki 8emel 5l/ A+d+r: Ta;ia8n9 Alla( Tel'nn emrine ;a0l *ld+0+ ;ilinmelidir. Brada (i/;ir Aey kendi kendine (areke8 e8mez. > RL Kina88a ;+l+nan (er Aey9 yara8c3 8ara1ndan (;ir mak3ada F5re) k+llanlmak8a9 (areke8 e8mek8edir. !neA9 ay9 yldzlar ,e 8a;ia88a ;+l+nan ci3imlerin (e'3i Alla( Tel'nn emrine ;a0l *larak (areke8 e8mek8edirler. <+nlarn (i/;iri kendi ;aAlarna (areke8 edemez9 (i/;ir Aey ya'amazlar.

4. *.,';.D 4el3e1ecilerin (a8alarnn /*0+ ila(iya8 k*n+3+nda *r8aya /kar. Bnlar9 man8k ilminde ke3in ;ir delilde (;+r(anda) ;+l+nma3 Fereken ,e kendileri 8ara1ndan ileri 3rlen Aar8lara ila(iya8 3a(a3nda 3adaka8 F538ermeyi ;aAaramamAlardr.

<+ yzden 1el3e1eciler ara3nda9 ila(iya8 alannda /*k 1azla F5rA ayrlklar *r8aya /kmA8r. =: 4r;7 ,e ";n S7n'nn nakle88i0ine F5reO Ari38* ek*l9 ila(iya8 k*n+3+ndaki F5rAleri ile "3lm 1el3e1e3ine yaklaAmA8r. 4el3e1ecilerin )anldklar K*n+lar 4el3e1ecilerin yanlFya dA8kleri k*n+lar9 yirmi ana ;aAlk8a 8*'lanr. <+nlarn / k1re dAmelerini9 di0er *n yedi me3elede de ;id'a8a Firmelerine 3e;e' *l+r. 4el3e1ecilerin ;+ yirmi me3elede yanldklarn *r8aya k*ymak i/in Te(18'l4el3i1e i3imli ki8a; kaleme aldk. <8n m3lmanlara aykr ;ir y*l 8+8m+A *lan ;+ / me3ele A+nlardr: 6. <edenlerin ?aAri. 4el3e1ecilere F5re ;edenler (aAredilmeyecek8irO mk1a8 ya da ceza F5recek *lan 3adece r+(8+r. )ani ceza ,e mk1a8 ;edenlere de0il r+(lara ,erilecek8ir. =6 Mi,!er/i *nlar cezann ,e mk1a8n r+(a ,erilece0ini 35ylerken d*0r+ 35ylemiAlerdir. Zira ,erilecek *lan cezaya ,e mk1a8a r+( da *r8ak8r. Ancak ;+ ceza ,e mk1a8n ci3man7 *lmad0n 35yleyen 1el3e1eciler yanlmA8r. <+ 35zlerinden d*lay9 cezann ,e mk1a8n (em r+( (em ;eden 8ara1ndan /ekilece0ini ;ildiren i3lm'n (kmlerine inkr e8meleri 3e;e;iyle k1re dAmAlerdir. %. Alla('n "lmi. )ine *nlara F5re9 Alla( Tel k*n+lar kll7 ,e Fenel *larak ;ilir9 cz'iyy8 ,e ayrn8lar ;ilmez. <+ iddia da ayn Aekilde a'a/k k1rdr. <+ k*n+daki d*0r+ (km Gen;- ?akk'n A+ ye8-i kerimedeki ;+yr+0+d+r: M!5klerde ,e yerde zerre a0rl0nca ;ir Aey B'ndan Fizli kalmaz.M%S -. Clemin @zel7 ,e @;ed7 Bl+A+. )ine ;+ 1el3e1ecilere F5re9 ;+ lem kad7m ,e ezel7dir9 yani ;aAlanFc y*k8+r. % )Jn+3 6:S26. =% M3lmanlardan (i/ kim3e 3aymA *ld+0+m+z ;+ / me3elenin (i/;irinde *nlarn F5rA d*0r+l8+3+nda 1ikir ;elir8memiA9 *nlarn F5rAlerini 'aylaAmamA8r. <+ / me3elenin dAnda kalan *n yedi me3elede i3e d+r+m 1arkldr. Me3el *nlar9 Alla( Tel'nn za8nn dAnda ;ir ilim 31a8 *ld+0+n+ reddederler ,e9 MAlla( Tel9 za8ndan (ari/ ;ir ilim 31a8 ile de0il9 za8yla ;ilirM derler. 4el3e1ecilerin ;+ ,e ;+na ;enzer F5rAleri9 M+'8ezile mez(e;inin F5rAne yaknlk arze-der. <+ k*n+daki ;enzeri F5rAlerinden d*lay M+'8ezile mez(e;inde *lanlarn k1ir *ld+klarn 35ylemek Ferekmez. <iz9 4ay3al'8-Te1(ka <eyne'l-"3lm ,e'z-Zendeka adl e3erimizde9 kendi F5rAne aykr F5rA ;enim3eyenleri (emen k1ir *lmakla 3+/lamann yanlA *ld+0+n+ a/k ;ir Aekilde *r8aya k*yd+k. =-

5. S';.(0 *')*44el3e1ecilerin ;+ k*n+da 35yledikleri 35zlerin (e'3i9 3*n+/ *larak in3anlarn yararn F5ze8en (ikme8li 35zlerden *l+A+r. <+nlar9 dnya iAlerinin yr8lme3i ,e idar7 iAlerle ilFili ;ilFilerdir. 4el3e1eciler de ;+ 35zleri9 'eyFam;erlere indirilmiA *lan ki8a'lardan ,e da(a 5nce FelmiA *lan 'eyFam;erlerden nakledilen 35zlerden almAlardr.

!. A,*+80 *')*44el3e1ecilerin a(lk k*n+3+ndaki 35zleri9 ne13in 31a8 ,e (+ylarnn /er/e,e3ini /izmek9 ;+nlarn /eAi8lerini ,e 8rlerini *r8aya k*ymakO ;+nlarn na3l 8eda,i edilece0ini ,e ;+nlarla na3l mcadele edilece0ini a/klamak8an i;are88ir. Bnlarn ;+ k*n+daki 35zlerinin kaynaklar da 3J17lerdir. SJ17ler9 Alla( Tel'nn zikri9 ne13in arz+laryla mcadele9 Alla( Tel'ya Fiden y*l=. da ilerleme (3eyr 3lk) Fi;i k*n+lara aAinadrlar ,e ;+na 3a;rla de,am eden kim3elerdir. SJ17ler dnya lezze8lerinden yz /e,irmiA9 ne1i3lerine karA ya'8klar mca(edenin 3*n+c+nda9 ne13in a(lk7 5zelliklerini 50renmiAlerdir. <+n+n yannda ne13in k+3+rlar9 1e8leri ,e amellerine m+88ali *lm+Alar9 ;+nlar a/k ;ir Aekilde dile Fe8irmiAlerdir. 4el3e1eciler9 in3anlar kendi ;8l F5rAlerine cez;e8mek i/in9 3J17lerin a(lk k*n+3+ndaki ;+ 8e3;i8lerini almAlar ,e kendi F5rAleriyle karA8rarak 3+nm+Alardr. <+ 1el3e1ecilerin yaAad0 /a0da ,e 3*nraki a3rlarda y+karda 5zelliklerini 3ayd0mz 3J17lerin ,arl0 ;ilinmek8edir. Alla( Tel yeryzn ;+nlardan y*k3+n ;rakmamA8r. Zira *nlar9 yeryzn ayak8a 8+8an direklerdir. #e3Jl+l-la('n (3.a.,) A+ (adi3-i Aeri1inde ;+y+rd+0+ Fi;i9 ra(me8 *nlarn ;ereke8iyle yeryzne9 yeryznde ;+l+nanlarn zerine ya0ar: =& "TM ML MBnlarn (rme8ine 3izlere ya0m+r ya0drlr9 *nlarn (rme8ine 3izlere rzk ,erilirO A3-(;- Ke(1de *nlardan idi.M(8m) K+r'n- Ker7m'in ;elir88i0ine F5re 3J17ler9 /*k e3ki zamanlardan ;eri ;+l+nmak8adr. N;,,e8 ,e 3J17 kaynakl a(lkla ilFili 35zlere9 1el3e1ecilerin kendi 35zlerini karA8rmalar ,e ;+ 35zleri ki8a'larna almalar iki ;yk 8e(likeyi d*0+rm+A8+r. <+ 8e(likelerin ilki9 1el3e1ecilerin ;+ F5rAlerini redde8mekle ilFili9 ikinci3i i3e ka;+l e8mekle ilFilidir.

.@ R4>>4D)4/'/ T4,*'84(' 4el3e1ecilerin a(lk (akkndaki F5rAlerini redde8menin 8e(like3i Fer/ek8en /*k ;yk8r. Ink ;az zay1 akll kim3elere F5re9 ;+ a(l-: <k. @;J N+aym9 ?ilye9 6S=- O SyJ879 el-?,7 li'l-4e8,79 %S.&&-.>-O ?ey3em79 Mecma+'z-Ze,id9 6:S2%-2- (3*n k3m (ari/). =2 k7 F5rAler 1el3e1ecilerin ki8a'larna Fe/8i0i ,e *nlarn ;8l F5rAlerine karA80 i/in ;8nyle 8erkedilmeli ,e a0za alnmamaldr. ?a88a ;+ kim3eler9 1el3e1ecilerin ;+ 35zlerini dile Fe8iren (erke3i reddederler. Zira ;+ zay1 akll kim3eler A+ (kme ,armAlardr: MMademki ;+ 35zleri ilk de1a 1el3e1eciler dile Fe8irmiA8ir9 * (alde (e'3i de ;8ldr. Ink ;+nlar 35yleyenler ;8ldr.M Bnlarn ;+ (km9 (ri38iyan ;irinin9 MAlla('8an ;aAka il( y*k8+r9 i3a (a.3) #+-(+lla('8rM Aeklindeki 35zn d+y+nca9 A+ 35zlerle *n+ redde8me3ine ;enzer: M<+9 (ri38iyanlara ai8 ;ir 35zdr.M <+ 35z inkr eden kiAi9 35ylenen 35z zerinde ;irazck d+r+' dAnme

za(me8ine ka8lanmaz. => Zay1 akll kim3eler9 (ri38iyanlarm9 MAlla('8an ;aAka il( y*k8+r9 "3a (a.3) #+(+lla('8rM 35zn 35yledikleri i/in mi9 y*k3a ?z. M+(am-med'in (3.a.,) 'eyFam;erli0ini inkr e88ikleri i/in mi k1re Firdiklerini dAnmez9 ;+ k*n+ zerinde ka1a y*rmazlar. @l;e88e ki (ri38iyanlarm k1re Firmelerinin 3e;e;i #e3Jl+lla('n (3.a.,) 'eyFam;erli0ini inkr e8meleridir. yley3e9 (ri38iyanlarm k1rn Ferek8irmeyen ,e kendine F5re de (akk i1ade e88ikleri k*n+larda9 3r1 ;+n+ (ri38iyanlar 35yly*r diye *nlara m+(ale1e8 e8mek Ferekmez. <5yle da,ranmak zay1 akll kim3elerin 8+88+0+ y*ld+r. <+ za,alllar9 ;ir kim3enin d*0r+l+0+n+ 35yledi0i 35ze F5re de0erlendirmek yerine9 35zn d*0r+l+n+ 35yleyen kiAiye F5re ;elirlerler. Sa0lam akll kim3eler i3e9 m3lmanlarn (ali1e3i ?z. Ali'nin (r.a) A+ 35zne +yarlar: M<ir 35zn (ak *l+' *lmad0n9 35yleyen kiAiye F5re de0erlendirmek8en 3aknR Sen 5nce (akkn ne *ld+0+n+ 8an9 3*nra (akka +yanlarn- kimler *ld+0+n+ za8en ayr8 eder3inRM Akll kiAi 5nce (akk 8anr9 3*nra 35ylenen 35ze ;akarO 35ylenen 35z (akka +yF+n i3e *n+ ka;+l eder. ?ak 35z 35yleyen kiAinin9 (ak ,eya ;8l yanl3 *lma3 *n+n yannda eAi88ir9 eAi8 *lmaldr. ?a88a da(a da 58eye Fiderek9 3a'klk y*l+n+ 8+8m+A *lanlarn 35zleri ara3ndaki (ak 35zleri ;+l+' *r8aya /karma (+3+3+nda 5zel Fayre8 F538erir9 F538ermelidir. Ink al8n madeninin 8*'rak ile karAk ,aziye88e ;+l+nd+0+n+ ;ilir. Sa(8e 'ara ile Fer/e0ini ;ir;irinden ayrma ye8ene0ine 3a(i' ;ir 3arra19 karA3ndaki ne kadar +38a ;ir kal'azan *l+r3a *l3+n elini kal'azann ke3e3ine daldrmak8an /ekinmez. Zira *9 = (ali3 al8n ile 3a(8e3ini ;ir;irinden ra(a8lkla ayra;ilecek ;ir ;ilFiye 3a(i'8ir. Tecr;eli 3arra1n kal'azanla alA,eriA ya'ma3n enFellemeye Ferek y*k. Kal'azanlarla alA,eriA ya'lma3 enFellenecek kiAiler9 ;+ k*n+da ;ilFi3i *lmayan kim3elerdir. Deniz 3a(ilinde d*laAmann +38a yzcler i/in ;ir 8e(like3i y*k8+r9 ama yzme ;ilmeyenler i/in ;yk ;ir 8e(like *l+A8+r+r9 *nlarn ;+ 8e(likeden +zak 8+8+lmalar Ferekir. Ayn Aekilde9 /*c+klarn ylanlara d*k+nma3na enFel *l+n+r9 1aka8 8l3m 3a(i;i +38a kim3eler ra(a8lkla *nlara d*k+na;ilirler.

E@ H.*8</ T6D).(< 14-484/ Y5* )emin ederek 35yly*r+m kiO m3lman (alkn /*0+ kendilerini (akk ;8ldan9 (idaye8i dalle88en ayrma k*n+3+nda kmil ;ir akla9 ye8erli +zmanl0a ,e Ferekli 8m d*nanma 3a: (i' zanne88ikleri i/in9 (alkn ;8nn 3a'klarn ki8a;n *k+mak8an mene8mek lzmdr. ?i/ *lmaz3a ;+ ka'nn mmkn *ld+0+nca ka'al 8+8+lma3 Ferekir. Ink (alk9 ;+rada a/klamA *ld+0+m+z 8e(likeden kendilerini k+r8ara;il3e ;ile9 ;iraz 3*nra a/klayaca0mz ikinci 8e(likeden k+r8+lmalar mmkn *lmaz. <az kim3eler9 e3erlerimizin ;ir k3mnda ya'mA *ld+0+m+z din ilimlerinin 3rlarna iliAkin ;az a/klamalarmza i8iraz e8miAlerdir. <+nlar9 ilimler ,e 3rlar (akknda k5kl ;ir e0i8im almamA ,e mez(e'lerin Fayeleri (akknda ye8erince ;a3ire8leri a/lmamA kim3elerdir. <izim ;+ 35zlerimizin ilk de,ir 1el3e1ecilerine ai8 *ld+0+n+ ,e *nlardan alnd0n ileri 3rmAlerdir. <+ 35zde d*0r+l+k 'ay ;+l+nd+0+n+ ;iz de ka;+l ediy*r+z.

Ancak ;ir k3mn da9 MArkadan 6 Felenler 5ncekilerin izlerine ;a3arM 5zdeyiAinin mna3ndan +zak 8+8mamak Ferekir. <+ 35zlerden ;azlar Aeria8 ki8a'larnda ;+l+nmakla ;irlik8e /*0+n+n mana3 8a3a,,+1 ki8a'larnda yer almak8adr. Diyelim ki ;+ 35zler 3adece 1el3e1ecilerin ki8a'larnda yer almak8adr... $aye8 ;+ 35zler Fer/ek8en mak+l i3e9 ke3in delil ile de38eklenmiAO Ki8a' ,e Snne8'e de aykr de0il i3eO ;+ -35zleri 8erk ,eya inkr e8mek neden Ferekli *l3+n kiR @0er ;5yle ;ir ka'y a/ar9 ;8l e(linin 35yledi0i (er (akika8i redde8me Fi;i ;ir y*l 8+8ar3akO * zaman (akika8lerin ;yk ;ir k3mn redde8memiz Ferekir. -6 )ani 3*nradan Felenler9 5ncekilerden ;a0m3z *larak da(a 5nce dile Fe8irilmiA ;az (akika8leri kendi ;aAlarna ;+larak dile Fe8ire;ilirler. )ine ;+n+n 3*n+c+ *larak K+r'n- Ker7m'in 'ek /*k ye8ini9 #e3Jl+lla('n (3.a.,) (adi3-i Aeri1lerinin % ;yk ;ir k3mn9 3ele1in menk;elerini9 (ikme8 3a(i;i kim3elerin ,e 3J17lerin 35zlerini 8erke8memiz Ferekir. Ink "(,n'3-Sa1 i3imli ki8a;n yazar9 y+karda 3ayd0mz (+3+3lardan 'ek /*0+n+ kendi F5rAn de38eklemek i/in ki8a;nda nakle8miAO ;+nlara dayanarak akl k8 kim3elerin kal;ini kendi ;8l F5rAne /ekmeyi (ede1lemiA8ir. <5yle ;ir 8+8+m i/ine FirmemizO ;8l F5rA 3a(i;i kim3elerin9 (ak 35zleri kendi ki8a'larna k*ymak 3+re8iyle9 ;+ (akika8lerin ;izim elimizden alnma3 3*n+c+n+ d*0+r+r. <ir m3lmanda9 lim kiAiyi kara ca(ilden ayracak *lan en azndan A+ 5zellik ;+l+nmaldr: Clim kiAi9 ;aln (acama8/nn ka;na k*nm+A *ld+0+n+ F5r3e ;ile *ndan 8ik3inmemelidir. Ink lim kiAi9 ;ir ka' (acama8/nn ka; *l3a ;ile * ka;n ;aln 5zelli0ini de0iA8irmeyece0ini ;ilir. Kara ca(il ;irinin (acama8 ka;ndaki ;aldan i0renme3inin 3e;e;i ;ir 3a'lan8dr. <+ kiAide9 M?acama8 ka; 3r1 'i3 kan i/in ya'lmA8rM Aeklinde ;ir 3a'lan8 ,ardr. <+ kara ca(il9 kann ;+ ka;n i/ine k*n+ld+0+ i/in 'i3 *ld+0+n+9 kan 'i3le8enin ;+ ka' *ld+0+n+ zanneder. <+ za,all ca(il9 'i3li0in 3e;e;inin kanda ;izza8 ;+l+nd+0+n+ ;ilemez. D*lay3yla ;alda 'i3lik ,a31 ;+l+nmad0ndan (acama8 ka;na k*n+lmakla 'i3 *lmayaca0n9 yani ;aln * ka;a k*n+lmakla kirli kann ,a31na ;rnmeyece0ini idrak edemez. <+ ;8l ;ir 3a'lan8dr ,e (alkn /*0+n+ eFemenli0i al8na almA8r. <ir 35z9 (alkn 3e,di0i ,eya 3em'a8i d+yd+0+ kim3elere ni3;e8 e88i0in zaman9 35ylenen 35z ;8l da *l3a ka;+l ederler. 4aka8 (er(anFi ;ir 35z9 *nlarn k58 ;ildikleri ,e 3e,medikleri ;irine ni3;e8 e88i0inde9 35ylenen 35z (ak *l3a ;ile reddederler. <+ndan d*lay ;+ kim3eler (i/;ir zaman in3anlar . (akka F5re de0erlendiremezler. <+ 8+8+m da 3a'kl0n 3*n n*k8a3dr. <+raya kadar 35ylediklerimiz9 1el3e1ecilerin a(lk (akknda 35ylediklerini redde8mek8en d*0an 8e(likeler idi.

A@ K.E6* ED)4/'/ T4,*'84(' $imdi de 1el3e1ecilerin a(lk (akknda 35ylediklerinin ka;+l edilme3i (alinde d*0a;ilecek 8e(likeleri ele alalm. "(,n'3-Sa1 ,e ;+na ;enzer 1el3e1e ki8a'larna F5z a8an kim3eler9 ;+ ki8a'larda #e3Jl+lla('n (3.a.,) 35zlerinin ,e 3J17lere ai8 (ikme8lerin yer ald0n F5re;ilir. <+ndan d*lay ;+ ki8a'larda Fzel Aeyler ;+l+nd+0+na inanarak *nlar ;e0ene;ilir ,e i/indekileri ka;+l ede;ilirler. <+ ki8a'larda F5rd0 Fzel 35zlere karA d+yd+0+ 3e,Fi ,e yaknlk 3e;e;iyle9

Fzel 35zlerin ara3na yazar 8ara1ndan karA8rlmA ;8l dAnceleri de (emen ka;+l edi,erirler. <+ & da,ranA i3e9 kiAinin 1arkna ,armadan ya,aA ya,aA ;8ln i/ine 3rklenme3ine 3e;e' *l+r.

>@ Y./*<F 1B-2F*4- D5:-6*.-. K.-<FD<-<*.-.8 S6/6*)6F O*.E'*'4el3e1ecilerin ki8a'larnda alda8c ,e 3a'8rc 'ek /*k 1ikir ;+l+nmak8adr. <+nlarn 8e(likelerini dikka8e alarak9 (alk 1el3e1ecilerin ki8a'larn *k+mak8an alk*ymak Ferekir. Na3l ki yzme ;ilmeyenlerin ;*0+lmalarna enFel *lmak i/in9 denize dAe;ilecekleri yerlerden +zak 8+8mak Ferekiy*r3a9 (alk da (ile ,e 8+zaklarla d*l+ 1el3e1ecilerin ki8a'larndan +zak 8+8mak Ferekir. T'k ylann zararnn 1arkna ,armayan /*c+klarn ylana d*k+nma3na enFel *lmak Ferek8i0i Fi;i9 (1el3e1ecilerin zararl F5rAlerinin 1arknda *lmayan) (alkn dima0n da (ak ile ;8ln ;ir;irine karA8rld0 ;+ 35zlerden ,e dAncelerden k*r+mak Ferekir. <+ d+r+m 8'k k/k /*c+0+n+n yannda ylana el 3rmeyen cam;azn d+r+m+na ;enzer. Ink * cam;az9 /*c+0+n+n 5nnde ylan eline ald0 8akdirde9 /*c+0+n da kendi3ini ;a;a3nn ma(are8ine 3a(i' *ld+0+n+ zannederek ylana d*k+nmak i38eyece0ini ;ilir. <+ yzden9 kendi3i ;izza8 /*c+0+n 5nnde ylan eline almak8an +zak d+rmak 3+re8iyle /*c+0+n+ da 3aknma3 ,e 3aknmay 50re8me3i Ferekir.

4@ *')'/ 1B-47'C H.*8< K5-6).8 "A8e ;ilFili ,e ;a3ire8li limin de en az ;+ derecede dikka8li da,ranarak 5rnek *lma3 Ferekir. Ayn Aekilde limin 38ne dAen ;aAka ;ir' F5re, de A+d+r: Ma(are8li cam;az ylan eline alarak *ndaki ze(ir ile 'anze(iri ;ir;irinden ayra;ilirO *ndaki 'anze(iri alarak ze(ri im(a eder. S*nra cimrilik F538eri' de elde e88i0i ;+ 'anze(iri m+(8a/ *lanlara ,ermek8en 3aknmaz. > Climin zerine dAen de ;5yle ;ir ;a3ire8le (areke8 e8mek8ir. )ine ;ilFili ,e ;a3ire8li 3arra19 elini kal'azann ke3e3ine 3*k+' i/inden 3a1 al8n al' ;ir kenara ayrr9 ;*z+k ,e kal' (3a(8e) *lanlar ;aAka ;ir 8ara1a a8ar. <+ 3arra1n al8n k*n+3+n- O daki ;ilFi3ini9 ;+ ;ilFiye m+(8a/ *lan (alk8an e3irFememe3i Ferek8i0i Fi;i9 ;a3ire8li limin de ayn 3*r+ml+l+k8a da,ranma3 Ferekir.

=@ H.*8</ 1B-47'C *')*4-4 U;).8 <+n+n yannda9 'anze(ire m+(8a/ ;ir kim3e9 'anze(irin9 ze(rin de kayna0 *lan ylandan /karld0n ;iliy*r ,e ;+ yzden 'anze(irden 8ik3iniy*r i3e9 *na da 'anze(iri anla8mak ,e 8an8mak Ferekir. Ayn Aekilde9 kal'azann ke3e3inden /kan 3a1 al8n alma3 Ferek8i0i (alde almak8an /ekinen darda kalmA ;ir y*k3+la d+r+m+ anla8mak ica' eder. Kal'azann ke3e3inden /kmA ;ile =

*l3a 3a1 al8n ka;+l e8mek8en /ekinmenin 3r1 ce(ale8 *ld+0+n+O m+(8a/ *ld+0+

,e arz+lad0 'ek /*k men1aa88en al8n redde88i0i i/in ma(r+m kalaca0n *na anla8mak Ferekir. ?ali3 al8n ile kal' 'arann ayn 8*r;ada ;+l+nma3nn (ali3 al8n kal' 'ara d+r+m+na d5nA8rmeyece0i Fi;i9 kal' 'aray da ayn 8*r;a-dalar diye al8n (aline Fe8irmeyece0ini a/k ;ir dille *na anla8mak Ferekir. <+radan (areke8le deriz ki9 (ak ile ;irlik8e ;+l+nan ;8l ;ir 35z9 (ak me,kiine yk3elemeyece0i Fi;i9 ;8l ile ;irlik8e ;+l+nan (ak 35z de ;8l d+r+m+na dAmez. 4el3e1ecilerin 8e(likeleri ,e k58lkleri (akknda 35ylemek i38ediklerimiz ;+nlardan i;are88ir.

3. BTINLK 74 TEHLKES 4el3e1e k*n+3+ndaki araA8rma9 m+(8e,a3n anlama iAlerini ;i8irdik8en ,e /rk y5nlerini *r8aya /kardk8an 3*nra9 ;+ ilim dalnn da ;eni (ede1ime +laA8rma a/3ndan ye8er3iz *ld+0+n+ anladm. Tek ;aAna akln9 in3ann ;8n i38eklerine ,e i(8iya/larna ce,a' ,eremeyece0ini9 ;8n z*rl+klarn 38e3inden Felemeyece0ini ,e (akika8in 38ndeki 3r 'erde3ini kaldrmaya F/ ye8iremeyece0ini anlamA8m. 6:6 1. B+D</0*':' N4>4/ /A4*4>') <+ 3rada <8n7lik-% (Ta'l7miyye) mez(e;i dikka8 /ekici ;ir Aekilde *r8aya /kmA ,e (alkn ara3nda9 M?akk ayak8a 8+8an9 (er Aeyin a3l ma3+m imam ,a38a3yla 50renile;ilirM 1ikri yaylmaya ;aAlamA8. <ende de <8n7ler'in ki8a'larn araA8rmaya ,e ki8a'larnda neler *ld+0+n+ anlamaya dair ;ir merak d*0m+A8+. Tam ;+ 3rada9 <8n7lik mez(e;inin i/ yzn *r8aya /karacak ;ir ki8a' yazma (+3+3+nda (il1e8 makamndan ke3in ;ir emir aldm. -% <8n7lik: I*k /eAi8li k*llar *lmakla ;irlik8e ;+rada 35z k*n+3+ *lanO (akika8in ancak Fizli ;ir imamn (50re8menin) 8limiy-le 50renile;ilece0ini ileri 3ren ,e ;+ yzden MTa'l7miyyeM adyla da anlan <8n7ler'dir. <+nlar9 Fenellikle @(l-i 3nne8'in ;enim3edi0i i3lm akaidine +ymayan inan/lar 8elkin e88ikleri ,e i3lm lkelerinde idareyi (ede1 alan 3iya37 1aaliye8lerde ;+l+nd+klar i/in9 daima Fizli 8eAkil8lar k+rarak Fayelerine +laAmaya /alAmAlardr. Ni8ekim imam !azl7'nin yaAad0 d5nemde9 k+rd+klar Fizli 8eAkil8n ;ir 1edai3i 8ara1ndan S+l8an MelikAa('n ,eziri Nizmlmlk ;ir 3+ika38 3*n+c+ 5ldrlmA8r. 6:% <+ emri Fe/iA8irmem mmkn de0ildi. ?il1e8 makamndan Felen ;+ emir9 <8n7lik mez(e;i zerinde ya'mak i38edi0im araA8rmay kam/layc Fzel ;ir 8eA,ik +n3+r+ *ld+. <8n7lik ile ilFili ki8a'lar ,e *nlar (akknda yazlanlar 8*'lamakla iAe ;aAladm. !er/i <8n7lik mez(e;i 8ara18ar /a0daAmz *lan ;az kim3elerin *r8aya a88klar yeni ;ir8akm iddialar d+ym+A8+m. <+ iddialarn9 5nceki <8n7lik 8ara18arlarnn +3+llerine +yF+n dAmedi0ini ;iliy*rd+m. <8n7lik (akknda yazlmA ,e 35ylenmiA *lan ;+ 35zleri9 zerinde ilm7 inceleme ya'la;ilecek Aekilde Fzel ;ir 8er8i'le dzenleyi' 3n1landrdm. S*nra da ;+nlara 8a8min edici ce,a'lar ,erdim. ?ak d*38+ ;az kim3eler9 ;+ k*n+y+ incelerken9 <8n7lik 8ara18arlarnn delillerini en ince ayrn83na kadar anla880m i/in ;eni yadrFadlar. <ana A5yle dediler: 6:VX1Y MSenin ;+ ya'80n <8n7ler'in mak3adna (izme8 3aylr. <8n7lik (akknda 8a(kik

,e 8er8i' e3a3na dayal *lan ;+ incelemen *lma3ayd9 ;+ 3*r+lar ,e A'(eler karA3nda *nlar kendilerini 3a,+na;ilecek F/8e ;+lamayacaklard.M Bnlarn ;+ yadrFamalar ;ir ;akma d*0r+d+r. Ni8ekim A(med ;. ?an;el (ra() de ?ari3 el-M+(3i;7'nin (ra() M+'8ezile mez(e;ini redde8mek ,e F5rAlerini /r8mek i/in yazd0 e3eri yadrFamA8i. ?ari3 el-M+(3i;79 ;id'a8a karA /kmann 1arz *ld+0+n+ 35yleyerek kendi3ini 3a,+nm+A9 A(med ;. ?an;el de *na A5yle ce,a' ,ermiA8i: M@,e89 35yledi0in d*0r+R Ancak 3en9 5ncelikle *nlarn A'(elerine ,e i8irazlarna yer ,erdin. S*nra ;+ A'(e ,e i8irazlar ce,a'landrdn. 4aka8 3en9 in3anlarn M+'8ezile'ye ,erdi0in ce,a'lara (i/ il8i1a8 e8meyerek 3adece A'(e ,e i8iraz n*k8alarn *k+yarak akllarnn ;+nlara 8akl' kalmayaca0ndan na3l emin *la;ilir3inE... Z )a(+8 ,erilen ce,a;a ;ak' ;+ ce,a;n ma(iye8ini anlamayan in3anlarn *la;ilece0ini dAnemedin miE...M A(med ;. ?an;el'in (ra() ;+ i8iraz yerinde ,e d*0r+d+r. Ancak ;ir Aar8laO A'(e k*n+3+ *lan (adi3e in3anlar ara3nda yaylmamA ,e Fenel ;ir yayFnlk kazanmamA i3e. @0er ;+ A'(e ,e 8eredd8ler (alk ara3nda yaylmA i3e9 ;+ d+r+mda m+8laka ce,a'landrlma3 Ferekir. Ge,a;n d*y+r+c+ *la;ilme3i i/in de9 5nce i8irazn a/k ;ir ;i/imde F5zler 5nne 3erilme3i ica' eder. @,e89 ;+n+ ya'an kiAinin karA 8ara1 adna z*rl+klara ,e za(me8lere ka8lanarak ;ir8akm 3*r+lar re8me3i Ferekmez. Za8en ;en de ;+ 8r z*rlamalara Fi8medim. 6:. 6:&

2. B+D</0*'8 H.88</>. $:-4/>':') B'*G'*4-'/ K.;/.:< <enim <8n7lik adna dile Fe8irdi0im A'(e ,e i8irazlar9 <8n7ler'e il8i(ak eden ,e *nlarn F5rAlerini ;enim3edik8en 3*nra yanma Feli' Fiden ;ir d*38+mdan d+yd+klarmdr. <+ d*38+m+n ;ana anla880na F5re <8n7-ler9 kendi delillerini karA 8ara1n anlamak8an ;ile ciz *ld+klarn 35yleyerek9 mez(e'lerine reddiye *larak yazlan ki8a'larla alay ediy*r ,e Fl' Fe/iy*rlarmA. D*38+m9 *nlarn delilini kendi a0zlarndan ;ana anla88. <+ d+r+mda9 ;eni de *nlarn a3l delillerinden (a;er3iz ,e ;ilFi3iz Fi;i F5rmelerini ka;+llenemedim. <+ yzden *nlarn ileri 3rdkleri delillere de yer ,erdim. )ine (akkmda9 delillerini F5rmA *l3am ;ile ;+n+ anlamad0m dAnmelerini i38emedi0im i/in9 *nlarn delillerini ayrn8l *larak anla88m. 6:2 )ani A+n+ 35ylemek i38iy*r+m: <en9 5nce *nlarn i8irazlarn mmkn *lan ;8n /'lakl0yla *r8aya k*yd+m. Ardndan da ;+ i8irazlarn Fe/er3iz ,e yer3iz *ld+0+n+ Faye8 anlaAlr deliller ile a/kladm. S*n+/ *larak A+n+ 35ylemeliyim ki9 <8n7lik mez(e;inin (i/;ir kazanc *lmad0 Fi;i ileri 3rdkleri F5rAlerinin de 8+8arl ;ir y5n ;+l+nmamak8adr.

3. B+D</0*4-H*4 M2A.>4*4>4 Y.3<*./ Y./*<F*.<8n7ler'in F5rAleri zay1 *lma3na ra0men9 e0er ca(il d*38larn yanlA de38ekleri *lma3ayd9 ;+ ;id'a8/larn mez(e;i A+ anda +laA80 dereceye eriAemezdi. 4aka8 aAr 8aa33+'9 35zlerinin m+kaddimeleri k*n+3+nda (ak 8ara18arlar ile *nlar +z+n 8ar8Amalara 3rklemiA8ir. <+ da9 *nlarn (er 35ylediklerine karA mcadele

e8melerine y*l 6:>

a/mA8r. Ni(aye8inde9 M0re8men ,e 50re8imin Ferekli *ld+0+M ,e M?er 50re8menin +yF+n *lamayaca09 m+8laka ma3+m ;ir 50re8icinin Ferek8i0iM k*n+larn da 8ar8Amak (,e ;+ d*0r+lar redde8mek) d+r+m+nda kalmAlardr. <+ 8ar8Amalar 3*n+c+nda9 <8n7ler'in Me0i8ime ,e ;ir 50re8iciye m+(8a/ ;+l+nd+0+M y*l+ndaki F5rAleri de38eklemek i/in Fe8irdikleri deliller da(a F/l /kmA8r. <+nlara karA /kanlarn Fe8irdikleri deliller i3e zay1 ,e ye8er3iz kalmA8r. ?alkn ;ir ke3imi ;+ F5rn8ye aldanmAO <8n7ler'in 38nlklerini *nlarn mez(e'lerine ;a0lamA ,e di0er mez(e'lerin <8n7lik karA3nda zay1 *ld+0+n+ zanne8miAlerdir. Br8aya /kan ;+ 8a;l*n+n yanlA *ld+0+n+9 ;+ yanlAl0n 3e;e;inin (ak 8ara1n 3a,+nanlarn zay1l0ndan ,e <8n7ler ile (anFi y*lla mcadele edilme3i Ferek8i0ini ;ilmemelerinden kaynakland0n anlayamamAlardr. 6:=

4. B+D</0*4-H4 K.-F< ?*4/)4(' 14-484/ Y5* ?al;+ki <8n7ler'e karA A+ y*l+n izlenme3i Ferekirdi: M<ir 50re8mene i(8iya/ ;+l+nd+0+n+ ka;+l ediy*r+z ,e ;+ 50re8men m+8laka ma3+m *lmaldr9 ;+n+ da ka;+l ediy*r+z. 4aka8 ;izim ma3+m 50re8menimiz M+(ammed M+38a1a'dr (3.a.,).M <+ 35zlerimize9 #e3Jl-i @krem'in (3.a.,) 5lmA *ld+0+n+ 35yleyerek i8iraz ede;ilirler. <iz de *nlara A5yle deriz: MSizin 50re8meniniz de Fai;dir9 *r8alk8a y*k8+r.M <+ 35zlerimize de A5yle ;ir ce,a' Fele;ilir: M@,e89 *r8alk8a y*k8+r. 4aka8 da,e8/ilerini e0i8miA ,e *nlar (er 8ara1a yaymA8r. 4ikir ayrl0na dA8klerinde ,eya /5zm z*r ;ir me3ele ile karAlaA8klarnda kendi3ine ;aA,+rmalarn ;eklemek8edir.M 6: <+ ce,a;a karA ;iz de A5yle deriz: M<izim 50re8menimiz de da,e8/ilerini e0i8miA ,e *nlar d5r8 ;ir yana F5ndermiA8ir. )ani ;+ da,e8in 50re8imi 8amamlanmA8r. Ni8ekim Gen;- ?ak A5yle ;+y+r+r: '<+Fn 3izin dininizi kemale erdirdim ,e zerinize nime8imi 8amamladm.'-0re8im kemale erdik8en 3*nra 50re8menin 5lme3inin ;ir zarar y*k8+r. T'k kay;*lma3nn ;ir zarar *lmad0 Fi;i.M

5. B+D</0*4-H'/ D'-.?*.-</. "47.3*.!eriye A5yle ;ir i8irazlar kalr: M?kmn 50re8menden d+ymad0nz k*n+larda na3l (km ,erecek3inizO na33a F5re mi9 i/8i(ada F5re miE Na33a F5re der3enizO ;+ k*n+da *ndan ;ir na3 iAi8miA de0il3iniz. -- Mide &S-. 66:

"/8i(ada F5re der3enizO ;+ da F5rA ayrlklarna 3e;e' *l+r.M Bnlarn ;+ i8irazna A5yle ce,a' ,eririz: M<iz ;+ k*n+da M+z ;. Ge;el (r.a) na3l da,ranmA i3e 5yle da,ranrz.

#e3Jl+lla( (3.a.,) *n+ )emen'e F5nderirken na3l (km ,erme3i Ferek8i0ini 50re8miAO karAlaA80 me3elelerin ce,a;n na3larda ;+l+y*r3a ;+nlarla (kme8me3ini emre8miA. <+rada ;ir (km ;+lamad0 8akdirde i/8i(ad ile (km ,erme3ini *na 50re8miA8i. Ni8ekim 3izin da,e8/ileriniz de 50re8menlerinden +zak yerlere Fi88iklerinde ;5yle ya'mak8adrlar. Sizin da,e8/ilerin ellerinde de (er zaman (km ,erecekleri ;ir na3 ;+l+nmaz. Ink eldeki 3nrl 3aydaki na3lar9 3nr k*n+lamayacak 3aydaki me3eleleri ce,a'laya;ilecek ni8elik8e *lamaz. Da,e8/ilerin (er me3ele i/in +zak me3a1eleri aAarak 50re8menlerinin ;+l+nd+0+ ;eldeye ,ar' 666 Feri d5nmeleri de mmkn de0ildir. Dz+n 3recek ;+ y*lc+l+k e3na3nda 3*r+ 3a(i;i 5le;ilir ,e Feri d5nd0nde ce,a'8an yararlanmak mmkn *lmaz. T'k9 ;+l+nd+0+ yerde k;lenin (anFi y5nde *ld+0+n+ ;ilmeyen kiAinin ya'80 Fi;i ya'arO k;leyi kendi i/8i(ad ile ;elirler ,e namazn klar. K;lenin y5nn 50renmek i/in 50re8menin yanna Fi8meye kalk3a9 namazn ,ak8ini ka/rmA *l+r. yley3e k;lenin y5nn ;ilmeyen kiAi9 araA8rma3 3*n+nda kendi kanaa8ine F5re k;leyi ;elirleyerek namazn kla;ilir. Kendince ;elirledi0i y5n k;lenin ak3i ;ir y5n *l3a ;ile namaz Fe/erlidir. Ink (adi3-i Aeri18e9 M"/8i(adnda (a8a eden mc8e(ide ;ir 3e,a'9 i3a;e8 eden mc8e(ide i3e iki 3e,a' ,ardrM-. ;+y+r+l-. <+ mnadaki (adi3-i Aeri1ler i/in ;k. <+(r79 i'8i3m9 %6O M3lim9 Akzye9 6&O @;J D,Jd9 Akzye9 %O i;n Mce9 A(km9 -O Tirmiz79 A(km9 %O Ne379 Cd;'lK+d89 -O A(med ;. ?an-;el9 M3ned9 -S==>O .S6 =9 %:.9 %:&. 66%

m+A8+r. <+ k+ral i/8i(a8 ya'lan ;8n k*n+lar i/in Fe/erlidir. Zek8 k*n+3+ da ;+na ;enzer. <ir kiAi dA F5rnAne ;akarak kendi ic8i(adnca 1akir zanne88i0i9 ama maln Fizledi0i i/in Fer/ek8e zenFin *lan ;irine zek8n ,ermiA *la;ilir. Zek8 ,erme k*n+3+nda (a8a e8miA *l3a ;ile ;+ kiAi ya'80ndan d*lay (e3a;a /ekilmez. Ink kiAi F/l *lan kanaa8e F5re da,ranmakla ykmldr.M <8n7ler A+ 35zlerle karAlk ,ere;ilirler: MS5z k*n+3+ kiAi ile *n+n karA3ndakinin 8a(minleri ayn de0erdedir.M <iz de ;+na A5yle ce,a' ,eririz: MKiAi kendi kanaa8ine F5re (areke8 e8mekle ykmldr. T'k k;leyi ;elirlemA k*n+3+nda ic8i(adda ;+l+nan kiAinin9 ;aAkalarna 8er3 dA3e ;ile kendi kanaa8ine ,e 8a(minine F5re (areke8 e8me3i Ferek8i0i Fi;i.M 66<8n7ler ;ize A5yle ;ir 3*r+ 3*ra;ilir: M(Mc8e(id *lmay') m+kalli8 d+r+m+nda *lan ;ir kiAi (mc8e(idlerden) (anFi3ine +y3+nO "mam @;J ?an71e'ye mi9 "mam $a1i7'ye mi y*k3a ;aAka ;irine miEM <+ 3*r+y+ A5yle ce,a'landrrz: M<+rada m+kalli8 d+r+m+nda *lan kiAi9 8'k k;lenin 8e3;i8 edilemedi0i d+r+mda 1arkl F5rAler karA3nda na3l da,rany*r3a di0er k*n+lar karA3nda da 5yle da,ranr.M Kerdi0imiz ;+ ce,a;a A5yle i8iraz ede;ilirler: MAma ;+rada m+kalli8 de9 k;leyi ;elirleme ,e en d*0r+ F5rAn (anFi3i *ld+0+ k*n+3+nda ;ir ic8i(adda ;+l+nmak8a ,e ;+ i/8i(adna +ymak8adr. Mez(e' imamlarn 8akli8 k*n+3+ da 8'k ;5yledir.M

<iz de deriz ki: M@l;e88e (alkn da ;+ mnada ic8i(adda ;+l+nma3 ka/nlmaz ;ir z*r+nl+l+k8+r. HeyFam;erler ,e limler de ;ilFili *lmalar66.

na ra0men yanla;ilirler. Ni8ekim #e3Jl+l-la( (3.a.,) A5yle ;+y+r+r: M<en9 F5z 5nne 3erilen delillere F5re (- km ,eririmO Alla( Tel i3e Fizli 3rlan ;ilir (*nlara F5re (km ,erir).M-& <+ (adi3-i Aeri1 ile #e3Jl+lla( @1endimiz (3.a.,) A+n+ demek i38iy*rd+: M<en9 Aa(i8leri dinledik8en 3*nra ;+ndan elde edilen F/l kanaa8e F5re (km ,eririm. "1adelere dayal *larak ,ermiA *ld+0+m ;+ (kmde yanlmA da *la;ilirim.M <+ Fi;i ic8i(ad k*n+3+ *lan me3elelerde 'eyFam;erlerin ;ile yanlmalar mmkndr. yley3e ;+ k*n+larda yanlmama F,ence3i ;izler i/in na3l mmkn *la;ilirEM -& $e,kn79 el-4e,id9 nr. &> . Za(ire F5re (km ,erme k*n+3+nda 1arkl la1zlarla (adi3ler i/in ;k. <+(r79 A(km9 %:O M3lim9 Akzye9 .O @;J D,Jd9 Akzye9 >O Tirmiz79 A(km9 66. !eniA a/klama i/in ;k. i;n ?acer9 4e8(+'l-<r79 6&S>=-=.. 66&

<+ n*k8ada <8n7ler iki 3*r+ y5nel8e;ilirler. <iri A+d+r: MTakli8 (akknda 35ylediklerin9 ic8i(ad k*n+larnda Fe/erli *l3a ;ile9 akaid ile ilFili alanlara Firen me3elelerde Fe/erli *lmaz. Ink akaid ile ilFili me3elelerde9 yani inan/ k*n+3+nda ya'lan (a8alarda mazere8 ka;+l edilmez. <+ d+r+mda akaid k*n+lan na3l ;ilinecek8irEM <+ 3*r+ya A5yle ce,a' ,eririm: MTemel inan/ e3a3lar K+r'n- Ker7m ,e (adi3-i Aeri8lerde ;elir8ilmiA8ir. <+nlarn dAnda kald0 (alde inan/ k*n+larndan 3aylan ayrn8lar zerindeki anlaAmazlklara . FelinceO ;+nlardan (anFi3inin d*0r+ *ld+0+ '3a0lam 5l/' e3a3 alnarak *r8aya /karlr. <+ '3a0lam 5l/' i3e Gen;- ?akk'n K+r'n- Ker7m'de a/klad0 e3a3lardr. <+ 5l/lerin 3ay3 ;eA 8ane *l+'9 ;iz ;+nlar ei-K383'l-M38ak7m adl ki8a;mzda anla88k.M <8n7ler A5yle diye;ilirler: MSana m+arz *lan kiAiler (<8n7ler)9 ;+ 35yledi0in '3a0lam 5l/' k*n+3+nda 3eninle ayn 1ikirde *lmaya;ilirEM <+na da A5yle karAlk ,eririm: MM+arzlarmn ;+ 5l/y iyi anladk8an 3*nra ;ana karA /kmalar dAnlemez. <8n7ler ;+ 5l/lere karA /kmazlar. Ink ;en ;+ 5l/leri K+r'n- Ker7m'den 50rendim ,e *ndaki e3a3lardan /kardm. Man8k/lar da ;+ k*n+da ;ana karA /kmaz. Zira ;+ e3a3lar9 *nlarn man8k8a ;elirledikleri Aar8lara +yF+nd+r9 man8k ilminin Aar8larna aykr de0ildir. <+ e3a3lara kelmclar da karA /kmaz. Ink ;+ 5l/ler9 kelmclarn nazar7 ilimler (akknda Aar8 k*A8+klar delillerin ni8eliklerine de +yF+nd+r. ?a88a kelm ile ilFili k*n+larda d*0r+y+ ;+lmak ;+ 5l/ler ,a38a3yla mmkn *l+r.M 662 66>

<8n7ler A5yle ;ir 3*r+ 3*ra;ilirler: MMadem elinde ;5yle 3a0lam ;ir 5l/ ;+l+n+y*rO * (alde neden in3anlar

ara3ndaki i(8il1a ;ir 3*n ,ermiy*r3+nEM <+na A5yle ce,a' ,eririm: M@0er in3anlar ;enim 35ylediklerime k+lak ,er3elerdi9 aralarndaki i(8il1 /5zerdim. <+ i(8il1larn na3l /5zlece0ini el-K383'l-M38ak7m adl ki8a;mzda a/kladk. <+ ki8a' zerinde iyice dAnerek i/indekileri anlar3an 35zmn d*0r+l+0+n+9 k+lak ,erili' dinlenildi0i 8akdirde anlaAmazlklar ke3inlikle *r8adan kaldra;ilece0ini anlar3n. Ama (alkn 8amam anla8lanlar dinlemedi. <ir k3m 35ylediklerimi dinledi ,e ;en de *nlarn ara3ndaki F5rA ayrlklarn Fiderdim.M <en de 3ize A+n+ 3*rarm: MSiz <8n7ler'in imam da9 35zn dinlemeyenler ara3ndaki i(8il1 kaldrmaya /a66= lAma3na ra0men9 neden Aimdiye kadar ;+n+ ;aAaramadE ?z. Ali (r.a)9 imamlarn ;aA *ld+0+ (alde neden ;+ i(8il1lara ;ir 3*n ,eremediE )*k3a 3izin imamnz9 z*r k+llanarak ;8n in3anlara 35zn dinle8ece0ini mi iddia ediy*rE yley3e Aimdiye kadar neden dinle8emediE Aca;a ;+n+n ,ak8i ne zaman FelecekE Aca;a 3izin imamnzn iddialar9 (alkn ara3nda i(8il1larn /*0alma3ndan ,e m+(ali1lerin ar8ma3ndan ;aAka ;ir iAe yarad mE @,e8... Da(a 5nceleri9 F5rA ayrlklarnn in3anlarn kanlarn d5kmek9 Ae(irleri 8a(ri' e8mek9 /*c+klar ye8im ;rakmak9 y*llar ke3mek ,e mallar ya0malamak Fi;i zararl 3*n+/lar d*0+rma3ndan k*rk+l+rd+. Ancak Aimdi9 i(8il1lar Fiderme adna 3izin ya'8klarnzn 3*n+c+9 yeryznde ;enzerine (i/;ir zaman ra38lanmayan (adi3eler meydana FelmiA8ir.M 66 )ine <8n7ler A5yle i8iraz ede;ilir: MSen (alkn ara3ndaki i(8il1lar Fiderece0ini 35yly*r3+n. Ancak9 ;ir;iriyle /eliAen mez(e'ler ,e karAlkl i(8il1lar ara3nda AaArmA *lan ;iri9 neden 3enin (a3mna de0il de 3ana k+lak ,eri' +y3+nE ?a3mlardan 'ek /*0+ 3enin F5rAlerine karAdr9 3eninle *nlarn ara3nda ne 1ark ,ardrEM "A8e ;+9 <8n7ler'in ya'a;ilecekleri ikinci i8irazlardr. <+na A5yle ce,a' ,eririm: Mncelikle ;+ 3*r+ <8n7ler'in aley(inedir ,e *nlara 3*r+lmaldr. Siz9 ;+ AaArmA adam kendi F5rAnze da,e8 e88i0inizde 3ize A5yle ;ir 3*r+ 3*r3a: '"lim 3a(i;i kim3elerin /*0+ 3ize m+(ale1e8 e88i0i (alde9 3izi (a3mlarnzdan 38n klan Aey nedirE' <+ 3*r+ya na3l ;ir ce,a' ,ere;ilece0inizi ;ilmek i38erdimR... 6%:

Aca;a * kiAiye9 '<enim imamm na33a dayany*r' m+ diyecek3inE Senin imamn #e3Jl+lla('8an (3.a.,) na33 iAi8medi0i (alde9 na33a dayand0 iddian kim ka;+l eder aca;aE Da,e8 e88i0in kiAi ;+ iddian (i/ d+ymamA8r. Bn+n d+yd+0+ 8ek Aey9 ilim adamlarnn9 limlerin *r8ak kanaa8lerinden y*la /karak 3enin +yd+rmac ,e yalanc *ld+0+ndan i;are88ir.M S*nra9 karAnzdaki kiAinin na3larla ilFili iddian ka;+l e88i0ini ,ar 3ayalm. @0er ;+ kiAi9 'eyFam;erlik k*n+3+nda ka1a3 karAk ;iri i3e ,e 3ana A5yle ;ir 3*r+ 3*r3a ne ce,a' ,erecek3inE MDiyelim ki9 3enin imamn "3a (a.3) Fi;i ;ir m+cize *r8aya k*yarak9 '<enim d*0r+l+0+m+n delili ;a;an diril8memdir' dedi ,e ;a;am diril88i... Dirilen ;a;am da kendi3ini diril8en imamn (akl *ld+0+n+ ;ana 35yledi... 6%6

<+ d+r+mda ;en9 * imamn d*0r+l+0+n+ nereden ;ile;ilirimEM-2 <5yle ;ir i8iraz yerindedirO /nk ;+ m+cizeyi F5ren in3anlarn (e'3i ;irden ?z. "3a'nn (a.3) 'eyFam;erli0ini ,e d*0r+ 35zl *ld+0+n+ i8ira1 e8memiA9 ;+n+ ka;+l e8meyenler de /kmA8. ?a88a ;+ k*n+da 3*r+la;ilecek da(a ;aAka z*rl+ 3*r+lar ,ardr. <+nlar ancak derin akl7 m+(akemeler ile ce,a'landrla;ilir. ?al;+ki 3iz (<8n7ler) akl7 m+(akemeye F,enilemeyece0ini 35yly*r3+n+z. By3a9 ;ynn ne *ld+0+ ;ilinmedik/e9 ;y ile m+cize ara3ndaki 1ark *r8aya k*n+lmadk/a ,e Alla( Tel'nn k+llarn AaAr8mayaca0 ka;+l edilmedik/eO m+cizenin9 *n+ F538erin kiAinin d*0r+l+0+n+n delili *ld+0+ *r8aya -2 )ani9 5lnn dirilme3i ile imamn d*0r+ 35zl *lma3 ara3nda na3l ;ir man8k7 iliAki ,ardrE Bn+n9 5ly diril8me3i di0er 35zlerinin de d*0r+ *ld+0+n+ neden Ferek8ir3inE 6%%

/kmaz. Alla( Tel'nn k+llarn AaAr8' AaAr8mayaca0 (akkndaki 3*r+ ile ;+n+ ce,a'lamann z*rl+0+ (erke3in ;ildi0i ;ir z*rl+k8+r. <8n ;+nlara 3en na3l ce,a' ,erecek3inE Senin imamn9 kendi3ine +y+lma3 k*n+3+nda (anFi 3e;e'8en m+(ali1lerinden da(a 38n ,e 5ncelikli *la;ilirE <+ 3*r+lar karA3nda <8n7ler9 a3lnda inkr e88ikleri ,e ;enim3emedikleri akl7 delillere y5nelirler. Bnlarn (a3mlar da *nlar Fi;i akl7 delillere ;aA,+r+r ,e *nlardan da(a a/k deliller *r8aya k*yar. <5ylece karAlarndakini 3+38+rmak i/in 3*rd+klar 3*r+ kendi aley(lerine d5nerO (em de *nlar darmada0n edecek ;ir e8ki ileR... <+ 3*r+y+ ce,a'lamak i/in9 ;aAlanFcndan ;+Fne dek ne kadar <8n7 ,ar3a (e'3i 8*'lan' ;ir araya Fel3e ;ile ce,a'landramazlarl... 6%!. B+D</0*4-H'/ K<()0 B.F.-<*.-</</ S4E4E' <8n7ler'in (alkn ara3nda ;+ 1e3adlarnn yayFnlk kazanma39 ;az Fr+'larn 8ar8Ama k*n+3+nda ye8er3iz ,e ek3ik *l+A+ndan kaynaklanmak8adr. <+ kim3eler9 *nlarn 3*r+larn 8er3 /e,iri' 3*ranlarn ;aAna ykacaklar yerde ;+ 3*r+lara ce,a' ,ermeye /alAmAlardr. T+8+lan ;+ y*l9 35zn +zama3na y*l a/mAO mak3adn anlaAlma3n Fecik8irdi0i Fi;i <8n7-ler'e karA 38nlk 3a0lamaya da ye8memiA8ir. $aye8 ;iri ;ana9 M<+ 3enin ya'80n9 3ana 3*r+lan 3*r+y+ karA 8ara1n zerine ykmak8rO ;+ 3*r+n+n ;ir ce,a; y*k m+d+rEM diye 3*racak *l+r3a9 *na A5yle ce,a' ,eririm: M@,e89 ;+ 3*r+n+n ce,a; ,ardr. $aArmA *lan ;ir kiAi ;ana9 '<en F5rAler ara3nda AaArmA ;iriyim' der9 AaAknl0na 3e;e' *lan k*n+n+n ne *ld+0+n+ ;elir8mez i3e9 *na 35ylenecek 35z A+d+r: 6%.

Senin d+r+m+n9 (a38al0nn adn ,e Aikye8inin neler *ld+0+n+ 35ylemeden9 3adece9 '<en (a38aym' diyen kiAi Fi;idir. <+ Aekilde Aikye8/i *lan kiAiye9 ')eryznde9 (a38al0n ad ,e Aikye8in kayna0 ;elir8ilmeden m+8lak manada (a38alk i/in ,erile;ilecek ;ir il/ y*k8+r. Ancak9 ;elirli a0rlar9 i3(al ,;. Aekilde yeri ,e kayna0 m+ayyen (a38alklar i/in il/lar ,ardr' Aeklinde ce,a' ,erilir. ?a38alk me3ele3inde *ld+0+ Fi;i9 F5rAler ara3nda AaArmA ;irinin de (anFi

k*n+da AaAknl0a dA80n ;elir8me3i Ferekir. K*n+ ;elir8ildi0i 8akdirde9 * k*n+yla ilFili Fer/e0i ;eA 3a0lam 5l/ye F5re 8ar8arak anla8r3n. <+ ;eA 5l/ 5yle3ine 3a0lam 5l/lerdir ki9 *nlar iyi anlayan (erke39 *nlarn Fer/ek8en (akika8in 5l/leri *ld+0+n+ ,e ;+ 5l/lere +yan (er Aeye ra(a8lkla F,enile;ilece0ini ka;+l eder. <+nlar 50renen kiAi9 5l/y 50rendi0i Fi;i 5l/nn d*0r+l+0+n+ da 50renmiA *l+r. T'k ari8me8ik 50renci3inin ;ir 8ara18an (e3a' iAlerini 50renirken9 di0er 8ara18an ari86%& me8ik 50re8meninin (e3a' iAlerini ;ildi0ini 6 ,e 35ylediklerinin d*0r+ *ld+0+n+ 50renme3i Fi;i.M <+ e3a3lar el-K383'l-M38ak7m adl yaklaAk krk 3ay1alk e3erimde a/kladm. <+ k*n+ zerinde d+rmak ,e iyi anlamak Ferekir.

I. B+D</0*4- H.88</>. Y.?><8*.-<) <enim A+ andaki mak3adm <8n7lik mez(e;inin ;*z+k y5nlerini *r8aya k*ymak de0ildir. Ink *nlarn ;*z+k y5nlerini ilk *larak el-M38az(ir7W adl ki8a'8a anla88m. "kinci *larak ?cce8'l-?ak(8m) adl ki8a;mda a/kladm. <+ ki8a'9 <8n7ler'in <a0da8'8a ;ana 3*rd+klar ;ir 3*r+ya ce,a' *larak yazlmA8r. -> Ki8;'l-M38az(ir7: <+ ki8a' imam !azl7 8ara1ndan <8n7-ler'e reddiye *larak yazlmA8r. M+(8emelen ;+ e3er <a0da8' 8erkediAinden (.==S6: &) 5nce yazlmA8r. <+ e3er ?ali1e el-M38az(ir'e arma0an *larak yazld0ndan ;+ ad almA8r. -= ?cce8'l-?ak: imam !azl7 ;+ e3erinde de ;ir 5nceki e3erde *ld+0+ Fi;i <8n7ler'e karA @(l-i 3nne8 akaidini 3a,+nmak mak3adyla kaleme almA8r. 6%2

T/nc *larak9 *n iki 1a3ldan meydana Felen Ma13al'l-?il1 adl ki8a'8a a/kladm. <+ ki8a' da ?emedan Ae(rinde <8n7ler'in ;ana 3*rd+klar ;ir 3*r+ya ce,a' *larak kaleme alnmA8. D5rdnc *larak kenarlar /er/e,eli *lan ed-Drc - adl ki8a'8a anla88m. <+ ki8a' i3e9 *nlarn TJ3 Ae(rinde ;ana 3*rd+klar en zay1 3*r+larna ce,a' *larak yazlmA8. <eAinci *larak da9 el-K383'l-M38ak7m .[ adl ki8a'8a ;+ k*n+y+ ele aldm. <+ 3*n e3er ;aAl ;aAna m38akil ;ir ki8a'8r. <+ ki8a;n mak3adrO *n+ iyi ka,raya;ilenler i/in ilimlerin 3a0lam 5l/3n a/klamak ,e in3anlarn ma3+m imama i(8iya/lar *lmad0n *r8aya k*ymak8r. - <+ e3er de <8n7li0e reddiye mak3adyla yazlmA8r. .: imam !azl7'nin <8n7li0e reddiye Aeklinde yazd0 e3erler 3eri3inin 3*n+nc+3+d+r. 6%>

J. B+D</0*'8 H.88</>. S5/ SB? <enim A+ andaki mak3adm9 <8n7ler'in ellerinde9 in3anlar ;ir;irinden 1arkl F5rAlerin karanlklarndan k+r8ara;ilecek il/lar ;+l+nmad0n ;elir8mek8ir. Tam 8er3ine9 *nlar ke3in ;ir delile dayanarak ma3+m imamn Fereklili0ini *r8aya k*yamadklar (alde9 ;iz *nlarn 35yledikleri Aekilde ;ir 50re8mene ,e ma3+m imama i(8iya/ ;+l+nd+0+n+ ,e ;+n+n da kendilerinin 35yledikleri kiAi *ld+0+n+ ka;+l e88ik diyelim.

Da(a 3*nra9 *nlarn i38ediklerini 8a3dik e8memize ra0menO kendilerine9 ;+ ma3+m imamdan ne Fi;i ;ilFiler 50rendiklerini anlamak i/in ,e ce,a'landrlma3 Fereken ;az z*r me3eleler 3*rd+k. <+ 3*r+larmza ce,a' ,ermek ;ir yana9 *nlar anlamak8an ;ile ciz kaldlar. Cciz kalnca da iAi Fai' imama (a,ale ederek9 M<+nlarn /5zm i/in m+8laka *n+n yanna Fi8mek FerekirM dediler. 6%=

D*0r+3+ ;+ kim3elerin9 ;ir 5mr ;*y+ ma3+m imam aramak ,e *n+ ;+lm+A *lmakla 5,ndkleri (alde9 8emelde ;+ndan (i/;ir Aey 50renmemiA *lmalarna AaArmak Ferekir. <+nlarn d+r+m+ 8'k9 'i3li0e ;+lanmA ;irinin +z+n y*rF+nl+klara ka8lanarak 3+y+ ;+ld+k8an 3*nra * 3+y+ k+llanmayarak (l 'i3lik i/inde kalma3na ;enzer.

K. B+D</0*4-H'/ B'*G'*4-'/'/ K.;/.:< <+ kim3elerden ;azlar ;iraz ;ilFileri *ld+0+n+ 35ylerler. By3a *r8aya k*yd+klar ;ilFiler9 5z i8i;ariyle Hi3aF*r'+n .6 1el3e17 F5rAlerinin zay1 y5nlerinden alnmA ;ilFilerdir. Hi3aF*r kla3ik )+nan 1el3e1ecilerinden ;iridir. 4el3e17 F5rA en zay1 *lan ek*llerden ;iridir. .6 Hi3aF*r: Kla3ik )+nan 1el3e1e3inin 5nemli 8em3ilcilerinden ;iri *lan Hi3aF*r mil88an 5nce 2. ,e &. a3rlarda yaAamA8r. K+rd+0+ 1el3e17 ek*l kendi3inden 3*nra ma8ema8i0in 5nemli 5l/de FeliAme3ini 3a0lamA8r. Ari38*'n+n ;elir88i0ine F5re Hi3aF*r 1el3e1e3inin 8emelini 3aylar zerine *8+r8m+A8+r. Bna F5re 3aylar ;8n ,arlklarn ilke3ini *l+A8+r+r. 6%

Ari38*9 *n+n F5rAlerini redde8miA9 (a88a ;+ F5rAlerin /*k ;a3i8 *ld+0+n+ 35yleyerek *n+ aAa0lamA8r. "(,n'3-Sa1.% i3imli ki8a'8a anla8lanlar iA8e ;+ F5rAlerdir. <+rada anla8lanlar a3lna ;aklacak *l+r3a i/i ;*A ;ir8akm 1el3e1e krn8lardr. .% "(,n'3-Sa1: ?icr7 .. a3rda <a3ra'da 1aaliye8 F538eren Fizli ;ir 1el3e17 ek*l. <+nlar )+nan 1el3e1e3inin A0nda K+r'n- Ker7m ye8lerini 8e,il ederek ;ir 1el3e17 dAnce *l+A8+rmaya /alAmAlardr. Bl+A8+rmaya /alA8klar 1el3e17 3i38emi #e3il "(,ni'3-Sa1 adl e3erlerinde anla8mAlardr. "lim elde e8mek i/in ;ir 5mr ;*y+ y*rF+nl+klara ka8lanan9 3*nra ;5yle3ine ;a3i8 ,e 3a/ma ;ilFilerle ye8inenO 38elik kendi3inin ilimlerin a3l Faye3ini elde e88i0ini 3anan kiAiye (ayre8 e8mek Ferekir. )ani 5ze8leyecek *l+r3akO ;iz ;+ <8n7ler'i denedik9 i/lerini dAlarn y*kladk... <+nlarn 8ek 3ermayeleri9 yanlmaz ;ir 50re8mene i(8iya/ ;+l+nd+0+n+ ileri 3rerek (alk 6-:

,e zay1 akll kim3eleri kandrmak8an i;are88ir. <+n+n yannda ya'8klar ;ir de9yanlmaz 50re8men i(8iyacna karA /kanlarla9 m+(ali1 *lanlarla FiriA8ikleri e8kili ,e F/l delillerle mcadele e8meleridir. 4aka8 ;iri *r8aya /k' da9 *nlarn yanlmaz 50re8men k*n+3+ndaki iddialarn ka;+l ederek9 M$+ yanlmaz 50re8menin ;ilFi3ini Fe8irin ;iz de *ndan yararlanalmM de3e d*nakalrlarO 3*nra A5yle deyi,erirler: MMadem 3en A+ anda ;enim F5rAm ka;+l e88in9 *n+ 3en ara ;+l. <enim mak3adm 3ana ;+n+ ka;+l e88irmek8en i;are88i.M

Ink ;+radan ileriye a880 ilk admda rezil *laca0n9 en ;a3i8 ;ir me3eleyi ;ile /5zmek8en ciz *ld+0+n+O ;+ me3eleye ce,a' ,ermek ;ir yana *n+ anlamak8an ;ile ciz *ld+0+n+ /*k iyi ;ilir. 6-6

"A8e <8n7ler'in Fer/ek yzlerini F538erdim. Bnlar 8ecr;e e88i0in zaman kendilerinden ne1re8 eder3in. <iz de *nlar denedik ,e 3*n+/8a kendilerinden elimizi /ek8ik.

4. TASAVVUF YOLU )+karda 3aymA *ld+0+m ilim dallarn incelemeyi ;i8irince9 ;8n Fayre8imle 8a3a,,+1 y*l+n+ incelemeye k*y+ld+m. Ta3a,,+1 e(linin ' 8+88+0+ y*l+n9 ancak ilim ,e amel ile 8amamlana;ilece0ini anladm. Ta3a,,+18aki amellerin 5zO ne1i38en kaynaklanan enFelleri aAmak9 ne13in k58 a(lkndan ,e /irkin 31a8larndan 8emizlenmek8ir. <5ylece kal'9 Alla( Tel'nn dAndaki Aeylerden 8emizleni' ;*Aal8lr ,e Alla('n zikri ile 33lenmiA *l+r. <enim i/in ilim amelden da(a k*lay *ld+0+ i/in9 8a3a,,+1 k*n+3+ndaki ;ilFileri 8*'lamakla 6-%

iAe ;aAladm. <+ mak3a8la @;J Tli; el-Mek-k7'nin (ra() KJ8'l-K+lJ;'n9 ?ari3 el-M+(3i-;7'nin (k.3) ki8a'larnO Gneyd-i <a0dad7 (ra()9 $i;l7 (ra()9 <yez7d-i <i38m7 (ra() ,e ;+nlara ;enzer ;yk 3J1lerden ;ize +laAan 8a3a,,+1a dair klliya8 inceledim. <5ylece 8a3a,,+1 e(linin ilm7 mak3a8larnn 5zn ka,radm. !erek *k+mak ,e Ferek3e dinlemek 3+re8iyle 8a3a,,+1 y*l+ (akknda 50renilme3i mmkn *lan (er Aeyi 50rendim.

1. T.(.776= N.(<* B'- Y5*>6Ta3a,,+1 (akknda elde e88i0im ;+ ;ilFiler 3*n+c+nda9 *nlarn en 5nemli 5zelliklerini anlamA *ld+m. )ani *nlarn y*l+n+n 50renme y*l+ ile de0ilO ancak 8adarak9 (al ile ,e (k58) 31a8lar (iyi 31a8larla) de0iA8irmek 3+re8iyle elde edile;ilece0ini 50rendim. By3a9 3a0lkl *lmak ile 8*k *lmann 3nrlar9 3e;e' ,e Aar8larn ;ilmek ile9 ;izza8 3a0lkl 6-.

,e 8*k *lmak (alleri ara3nda ne kadar 1ark ,ardrR... )ine9 3ar(*Al+0+n 8ari1ini ;ilmek ile d*0r+dan 3ar(*A *lmak ara3nda ne kadar 1ark ,ardrR... )ani 3ar(*Al+0+n9 mideden yk3elen ;+(arlarn (alk*ln) dAnce merkezini ka'lamak8an i;are8 *ld+0+n+ ;ilmek ile 3ar(*A *l+' * (ali yaAamak 1arkl Aeylerdir. Da(a a/k *larak 35ylemek Ferekir3e9 3ar(*A *lan kim3e 3ar(*Al+0+n 8ari1i ,e 3ar(*Al+k (akknda (i/;ir Aey ;ilmedi0i (alde 3ar(*A8+r. 4aka8 ayk *lan kim3e 3ar(*Al+0+n 8ari1ini ,e na3l meydana Feldi0ini ;ildi0i (alde9 3ar(*Al+k (ali ile *n+n (i/;ir ilFi3i y*k8+r. ?a38al0a yakalanmA *lan ;ir d*k8*r i3e9 3a0l0n 8ari1i9 3e;e'leri ,e 8eda,i y*llarn ;ilmekle ;irlik8e 3a0ln kay;e8miA8ir. "A8e9 z(d (aya8nn (akika8ini9 Aar8larn ,e 3e;e'lerini ;ilmek ile9 ne13i dnya

ze,klerinden ,azFe/irerek z(d (aya8n yaAayan ;ir (al zere *lmak ara3ndaki 1ark da ;5yledir. 6-&

<+ndan 3*nra ke3in *larak A+n+ anladm: SJ17ler la1 cam;azlar de0il (al e(li kim3elerdir. Ayrca 8a3a,,+1 (akknda ilim y*l+yla elde edilme3i Ferekenleri 8am *larak elde e88i0imiO Feriye 3adece dinleme ,e 50renme y*l+yla elde edilemeyen9 ancak 8adarak ,e 3lk y*l+ ile elde edile;ilecek k3mnn kald0n ayn ke3inlik8e anladm. !er/i * Fne kadar elde e88i0im ilimler9 8+88+0+m y*llarO din7 ,e akl7 ilimleri araA8rmada izledi0im me8*8lar ;enim i/in Alla( Tel'ya9 HeyFam;eri'ne ,e (ire8 Fnne ke3in ;ir iman ile inanmam 3a0lamA8. <+ / iman e3a3nn k5kl ;ir Aekilde kal;imde yerleAme3i9 8ek ;ir delile ;a0l *larak *l+AmamAO ;ilaki39 A+ anda ayrn8l ;i/imde 3aylamayacak kadar 'ek /*k 3e;e'9 karine9 8ecr;e ,;. 3*n+c+nda elde edilmiA8i. 6-2

2. 9 M6,.(4E4 <+ incelemem 3*n+c+nda ar8k iyice anlamA8m ki9 (ire8 3aade8ini elde e8mek9 ancak 8ak,a ile ,e ne13in arz+larna enFel *lmakla 3a0lana;ilir. <+n+ elde e8menin ;aAlca y*l+ da9 aldanma y+rd+ *lan dnyadan yz /e,irerek alkay ke3mek ,e e;ediye8 y+rd+ *lan (i-re8e d5nmekO ;8n Fayre8imle Alla( Tel'ya y5nelmek8i. <+n+n 8am *larak Fer/ekleAe;ilme3i i/in de9 makamdan ,e maldan yz /e,irmek9 in3an alk*yan meAFale ,e alkalardan ka/nmak Ferekiy*rd+. S*nra kendi d+r+m+m zerinde A5yle ;ir dAndm. <ak8m ki9 'ek /*k alka ,e ;a0mll0n i/ine F5mlmAm9 /e'e/e,re ;+nlar 8ara1ndan k+Aa8lmA d+r+mdaym. <+n+n ardndan ya'80m amelleri F5zden Fe/irdimO amellerim i/inde en iyileri der3 ,ermek ,e ilim 50re8mek idi. <+ k*n+da ;ile de0er3iz ,e (ire8 y*6-> l+nda 1ayda3 *lmayan ilim dallarna y5neldi0imi anladm. Da(a 3*nra (anFi niye8 ile der3 ,erdi0im zerinde dAndm. <+rada da niye8imin (ali3ane ,e 3r1 Alla( rza3 *lmad0n 1arke88im. <eni der3 ,ermeye i8en 8emel 3e;e' ,e e8kenin makam 3e,Fi3i ,e A5(re8 8+8k+3+ *ld+0+n+ anladm. ?alimin ;5yle *ld+0+n+ F5rnce9 /*k 8e(likeli ;ir +/+r+m+n kenarnda ;+l+nd+0+ma ke3in *larak inandm. @0er d+r+m+m+ (emen dzel8meye FiriAmez3em a8eAe y+,arlanmak zereydim. <+ (al zere ;ir 3re dAnmeye de,am e88im. B zamanlar (enz irademe 35z Fe/ire;ili-y*rd+m. <ir Fn <a0da8'8an ayrlmaya ,e ;+l+nd+0+m (ali 8erke8meye ke3in karar ,eriy*r9 er8e3i Fn ;+ kararmdan Feri d5ny*rd+m. Ne zaman ;+ mak3a8la ileriye d*0r+ ;ir adm a8-3am9 3*nra admm Feri /ekiy*rd+m. 6-=

?anFi Fn (ire8i arama y5nnde i/imde ;ir i38ek d*03a9 m+8laka ;+na karA ne13in i(8ira3 a3kerleri 8*'lanarak karA 3aldrya Fe/iy*r ,e akAama ;+ i38e0imi da08y*rd+. Dnye,7 i(8ira3lar ;eni zincirleri ile kalmaya z*rlarken9 di0er 8ara18an iman 8elll A5yle /a0ry*rd+: M!5/ yaklaA8R !5/ yaklaA8R mrnden Feriye /*k az ;ir Aey kald. nnde i3e

/*k +z+n ;ir y*lc+l+k ,ar. Sa(i' *ld+0+n ilim ,e ameller i3e F538eriA ,e k+r+n8+dan i;are8. @0er A+ anda (ire8 i/in (azrlk ya'maya ;aAlamaz i3en9 ;+ (azrl0 ne zaman ya'acak3n... <+ dnyaya ;a0layan ;+ ;a0lardan kendini A+ anda k+r8aramaz3an9 ya ne zaman k+r8aracak3n...M <+ /a0r karA3nda kendime Feliy*r9 i/inde ;+l+nd+0+m d+r+mdan ka/maya ,e +zaklaAmaya 8ekrar karar ,eriy*rd+m. 4aka8 ;iraz 3*nra Aey8an *r8aya /ky*r ,e ;ana A5yle diy*rd+: 6-

M<+ Fe/ici ;ir (aldir9 3akn *na +ymaR Ink ;+ arz+ /a;+cak Fe/i,erir. @0er *n+ dinler de ;+ ;yk makam ,e (i/ kim3enin ;*z+' F5lFeleyemeyece0i dzenli (aya89 (erke3 8ara1ndan ka;+l F5rmA ,e karAnda (i/;ir raki;inin ;+l+nmad0 ;+ F5re,i 8erkedecek *l+r3an9 Fnn ;irinde Feri d5nmek i38e3en ;ile ;+n+ elde e8men mmkn *lmazR...M Dnyann cazi;e3i ile (ire8in /a0r3 ara3nda ;ir * yana ;ir ;+ yana d*0r+ Fidi' Felen ;+ 8eredd8l (alim9 .== ylnn #ece; ayndan (Temm+z 6: &) ;aAlayarak yaklaAk al8 ay 3rmA8. S*n+nda iA ar8k ;enim iradem da(ilinde 3eyre8mek8en /k8 ,e ;ir z*r+nl+l+k (aline d5nA8. Ink Alla( Tel dilime kili8 ,+rm+A ,e der3 ,eremez d+r+ma FelmiA8im. <enden der3 almaya Felenlerin F5nllerini (*A 8+8mak i/in ;ir Fn kendimi der3 ,ermeye z*rladm. 4aka8 6.: dilim 8ek kelime ;ile 35yleyemedi ,e ;+na a3la F/ ye8iremedi. Dilime /5reklenen ;+ 8+8+kl+k yznden F5nlme ;yk ;ir (zn /5k8. <+n+n ,erdi0i zn8den 3indirim 3i38emim ;*z+ld+O yemek8en ,e i/mek8en ke3ildim. Ne ;*0azmdan ;ir Aey Fe/iy*r9 ne de yedi0im ;ir l*kmay 3indire-;iliy*rd+m. Kc+d+m (er Fe/en Fn Fcn kay;ediy*rd+. D+r+m+m 5yle ;ir (ale Feldi ki9 d*k8*rlar 8eda,imden midi ke3erek A5yle dediler: M<+ (a38alk 5nce kal;e yerleAmiA ,e *radan da ,c+d+n mizacna 3iraye8 e8miA. <+na 3kn8 ,eren der8 y*k edilmedik/e ;+ (a38alk 8eda,i edilemez.M <+nlarn ardndan9 F/3z kald0m ,e irademi 8amamyla kay;e88i0imi anlayncaO (i/;ir /kar y*l+ kalmayan dara dAmA ;ir kim3e Fi;i Alla( Tel'ya 30ndm. 6.6

Kendi3ine d+a eden darda kalmAlara ica;e8 eden yce Alla(9 ;enim d+ama da ica;e8 e88i. Makam9 mal9 e,l8 ,e d*38lardan ,azFe/memi ;ana k*laylaA8rd. Kendim $am'a Fi8meyi kararlaA8rd0m (alde Mekke'ye Fidece0imi 35yledim. Ink9 ar8k $am'da kalmaya karar ,erdi0imi 50renecek *lan (ali1e ,e ;8n d*38larmn ;+ y*lc+l+0+ma enFel *lmalarndan k*rk+y*rd+m. <a0da8'8an ayrlaca0m ,e ;ir da(a a3la Feri d5nmeyece0imi ;ir8akm ka/amak ,e 8arizli 35zlerle 35yledim. Lrakl 5nde Felen ;8n limlerin (ede1i (aline FelmiA8im. Climlerden (i/;iri9 ;enim din7 3e;e'lerden d*lay ;+l+nd+0+m makam ;rak80m dAnmy*rlard. Bnlara F5re ;enim makamm9 dinde +laAla;ilecek en yk3ek me,ki idi. <+ da9 ilm7 ;akmdan *nlarn +laA8klar dereceyi F538ermek8eydi. 6.%

<enim ayrlmam in3anlarn 1arkl y*r+mlarna ,e 35ylen8ilerine neden *ld+. Lrak'a +zak *lanlar9 <a0da8'8an ayrlAmn y5ne8icilerden kaynakland0n zanne88iler. )5ne8ime yakn *lan kim3eler i3eO ayrlmamam i/in /*k 3rar e8miAler9 zerime 8i8remiAlerdi. 4aka8 ;enim *nlara aldrA e8medi0imi ,e 35zlerine de0er ,ermedi0imi de F5zleriyle F5rmAlerdi. <enim <a0da8'8an ayrlmam (akknda A+ y*r+m+ ya'mAlard: M<+9 Alla( 8ara1ndan ;aAmza Felen ;ir m+3i;e88ir. <+n+n 8ek 3e;e;i de m3lmanlara ,e ilim adamlarna F5z de0me3inden ;aAka ;ir Aey de0ildir.M

3. T.(.776=0 H.;.D. 1'-'F <5ylece <a0da8'8an ayrldm. Kendime ,e /*l+k /*c+0+ma ye8ecek z*r+nl+ i(8iya/larn dAnda kalan yanmdaki ;8n malm da088m. <+n+9 Lrak malnn (?z. mer (r.a) 8ara1ndan 1e8(edildik8en 3*nra) m3lmanlarn ma3la(a8na 6.-

ayrld0 ,e *nlara ,ak1edildi0i Fi;i ya'8m (yani Lrak'8a kazand0m mal yine Lrak'8a ;rak8m). <ir limin /*l+k /*c+0+n+ Fe/indirmek i/in9 yeryznde Lrak malndan da(a +yF+n ;ir mal ;+l+nmad0 kanaa8indeyim. Da(a 3*nra $am'a ,ardm ,e yaklaAk iki 3ene kadar *rada ikame8 e88im. <+rada9 8a3a,,+1 ki8a'larndan 50rendi0im ;ilFileri +yF+lamaya k*yd+m. <+ ;ilFiler d*0r+l8+3+nda ;8n ,ak8imi ne13i 8ezkiye e8mek9 a(lk FzelleA8irmek ,e kal;i Alla( Tel'nn zikrine +yF+n (ale Fe8irmek mak3adyla +zle89 (al,e89 riyaze8 ,e mca(ede ile Fe/irdim. <ir 3re $am'daki @me,iyye Gamii'nde i8ika-1a /ekildim. ?er Fn caminin minare3ine /kar ,e ka'3n zerime kili8lerdim. Da(a 3*nra $am'dan ayrlarak K+d3'e Fe/8im. Brada da (er Fn K+;;e8'33a(re i/ine Firiy*r ,e ka'3n zerime kili8liy*rd+m. ?z. ";ra(im'in (a.3) makamn ziyare8 e88ik8en 3*nra i/ime9 (ac 1ariza3n yerine Fe8irmek9 Mekke 6..

,e Medine'nin ;ereke8inden i38i1ade e8mek ,e #e3Jl+lla(' (3.a.,) ziyare8 e8mek arz+3+ dA8. <+ndan d*lay ?icaz'a ,ardm. <+nlarn ardndan ;ir8akm zn8ler ,e /*l+k /*c+0+n 3rarl da,e8leri ;eni a3l ,a8anma /ek8i. <5ylece9 ,a8anndan ayrldk8an 3*nra in3anlar ara3nda *raya d5nme3i en +zak i(8imal *lan ;en ,a8anma d5nmA *l+y*rd+m. Ka8anmda da9 (al,e8 arz+3+ ,e zikir i/in kal;i 8a31iye (3a1laA8rma) mak3adyla +zle8i 8erci( e88im. Zamann akA i/inde FeliAen (adi3eler9 /*l+k /*c+0+n iAleri ,e Fe/im derdinden kaynaklanan z*rl+klarO ;enim a3l mak3admdan zaman zaman +zaklaAmama ,e (al,e88eki (+z+r+m+n ;*z+lma3na 3e;e' *l+y*rd+. <+ndan d*lay ancak ;elli ,aki8lerde 8am (+z+r.- (alini yaAaya;iliy*rd+m. .- ?+z+r: ?akk' 3rekli *larak kal'8e 8+8mak ,e m3i,dan yz /e,irmek. <+ d+r+mda kal;ini (azr (ale Fe8irmek ,e kendi3ini9 ra;;inin (+z+r+nda d+r+y*r Fi;i dAnmek. 6.&

<+n+nla ;irlik8e arad0m (+z+r+ ;+lma midini (i/ kay;e8medim. nme /kan enFeller ;eni (ede1imden alk*ymaya /alAy*r9 1aka8 ;en 8ekrar (ede1ime y5neliy*rd+m. mrmn yaklaAk *n yln ;5yle Fe/irdim. )alnzlk i/inde

Fe/irdi0im ;+ 3re i/inde9 ;ana 5yle iAler a/l,erdi ((aller keA1edildi) ki ;+nlarn ne 3ay3n ne de ,a31n dile Fe8irmek mmkn *l+r.

4. Y5**.-</ E/ 12?4*' )alnz9 *k+y+c+larn da yararlanma3 i/in A+ kadarn zikre8mem Ferekir. <+ 8ecr;elerim 3*n+c+nda ke3in *larak anladm ki9 Alla('a Fiden y*lda en 5nde *lanlar 5zellikle 3J17lerdir. !idiAa8 en Fzel *lan *nlar9 y*llar en d*0r+ *lan yine *nlardr. A(lklar da en Fzel a(lk8r. ?a88a denile;ilir ki9 *nlarn yaAayA ,e a(lkn de0iA8irmek ,e da(a iyi3ine d5nA8rmek i/in aklllarn akllar9 (ikme8 3a(i'lerinin (ikme8leri ,e Aeria8 ilimlerinin 3rlarna aAina limlerin 6.2

ilimleri ;ir araya Fe8iril3e9 yine de ;+n+ ;aAaramazlar. Ink *nlarn za(ir7 ,e ;a8m (dA ,e i/) (areke8 ,e 3kJne8leri (d+rF+nl+klar) 8myle n;,,e8 kandilinin n+r+ndan alnmA8r. )eryznde n;,,e8 n+r+n+n 58e3inde da(a F/l ;ir aydnlk kayna0 da y*k8+r. S5zn 5z9 in3anlar *nlarn y*l+n+n 8emizli0i (akknda ne diye;ilir kiR Ta3a,,+1 y*l+n+n 8emizli0i ,e ilk Aar89 kal;i Alla( Tel'nn dAndaki (er Aeyden (m3i,dan) 8emizlemek8ir. Ta3a,,+1+n i18i8a( 8ek;iri yerine Fe/en ana(8ar i3e9 ;8nyle Alla('n zikri i/ine F5mlmek8ir. <+ y*l+n 3*n+ da9 (er Aeyi ile Alla( Tel'da 1ni (1ena 1ill() *lmak8r... .. imam !azl7 (azre8leri9 8a3a,,+1 y*l+n+n Aar8larn namazn Aar8larna ;enze8erek 5rnek ,ermiA8ir. Namazn ilk Aar8 *lan 8a(are89 yani ;eden ,e el;i3enin maddi kirlerden arndrlma3 Aar89 8a3a,,+1+n ilk Aar8 *lan kal;i m3i,dan 8emizlemeye karAlk Felmek8edir. Namaza ;aAlanF/ yerine Fe/en i18i8a( 8ek;iri de9 8a3a,,+18a zikr+lla( i/inde i38i0raka 8eka;l e8mek8edir. 6.>

<+radan 3*nra3 i3e y*l+n ;aA Fi;i *lmad0ndan9 yani neredey3e irade ,e /alAmaya ;a0l F5rlmedi0inden9 1ena 1ill( makamna y*l+n 3*n+ denilmiA8ir..&

!er/ek8e i3e 1ena 1ill( y*l+n ilk ;a3ama0dr. <+radan 5ncekiler i3e9 3J1inin Firme3i Fereken a3l ka' ile dA ka' ara3ndaki a,l+ Fi;idir.

5. T.(.776= Y.F.;.-.8 B'*)48D'<+ y*l+n ;aAnda mAa(ede ,e keAi1ler (mane,7 lemden l81edilen il(7 ;a0Alar) F5rlmeye ;aAlar. ?a88a 8a3a,,+1 e(li kim3eler +yank *ld+klar (alde melekleri ,e 'eyFam;erlerin r+(larn mAa(ede ederler. Bnlarn 3e3lerini iAi8irler ,e *nlardan 'ek /*k 1ayda elde ederler. S*nra 5yle3ine ilerleme kaydederler ki9 3+re8 ,e mi3alleri mAa(ede (alinden9 35zle i1ade .& )ani 1ena 1ill(9 irade ,e /alAma ile elde edile;ilecek derecelerin 3*n n*k8a3dr. <+ndan 3*nra3 Gen;- ?akk'n l+81+ ,e ikram ile *l+r. 6.=

edilemeyecek derecelere +laArlar. <+nlar i1ade i/in 35ylenecek (er 35z9 ka/nlma3 mmkn *lmayan a'a/k ;ir (a8adan i;are8 *lacak8r. S5zn 5z9 Alla('a yakn *lma (ali (k+r;) * dereceye ,arr ki9 8a3a,,+1 e(linden ;azlar ;+n+ (+l+l.29 ;azlar i88i(ad.> ,e ;azlar da ,-3Jl.= *larak (ayal ederler. <+nlarn (e'3i de ;irer yanlFdan i;are88ir. <+ k*n+da nerelerde yanlFya dAld0-' n el-Mak3ad'l-@3n adl ki8a;mzda a/kladk. )+karda 3aylan (allerin k+Aa8ma3 al8nda ;+l+nan kiAilerin9 A+ Aiirde i1ade edilenden 1azla3n 35ylememe3i Ferekir: Blan *ld+9 ama neler *ld+0+n+ (a8rlamy*r+m. Blanlar (akknda (ayr dAn ,e ;ir Aey 3*rma. .2 ?+l+l: Alla( Tel'nn kendi ;edenine Firdi0ini 3anmak. .> i88i(ad: Alla( Tel ile ;irleA8i0ini 3anmak. .= K3Jl: Alla( Tel'ya ka,+Amak. 6.

S5zn k3a39 ;ir kim3e ;+ y*la Firi' 8adarak ;ir 'ay almamA i3e9 a3la n;,,e8in (akika8ini anlayamaz. Bn+n anlad09 3adece n;,,e8in i3minden i;are88ir. Kel7lerin kerame8leri de9 Fer/ek8e 'eyFam;erlerin ;aAlanF/8aki (alleri Fi;idir. Ni8ekim ?z. HeyFam;erin (3.a.,) ilk (alleri de ;5yle idi. )ani #e3Jl+lla( (3.a.,) ?ira da0na y5neldi0inde kendi3ini 8amamen i;ade8e ,eriy*r9 *rada ra;;i ile yalnz (alde kaly*r ,e B'na i;ade8 ile meAF+l *l+y*rd+. HeyFam;er @1endimiz'in i;ade8e dAknl0 * dereceye ,armA8 ki9 Ara'lar9 MM+(ammed (3.a.,) ra;;i-ne Ak *ld+M diy*rlard. <+ anla880mz 5yle3ine ;ir (aldir ki9 ancak ;+ y*la Firi' 8a8mak 3+re8iyle Fer/ek anlamna +laAla;ilir. <+nlar 8adarak yaAama imkn ;+l+nmayanlarO ;'n+ yaAayan 3J17ler ile d*38l+k ,e 3*(;e8i ar8rdklarnda9 F5rme ,e *nlardan dinleme Fi;i karinelerle (allerinin d*0r+l+0+n+ ke3in ;i/imde anlarlar. SJ17lerie *8+r+' kalkanlar9 *nlarn 3a(i' *ld+0+ imandan i38i1ade eder. Bnlar 5yle ;ir 8*'l+l+k8+r ki9 6&:

*nlarn mecli3inde ;+l+nanlar a3la ;ed;a(8 (il(7 ra(me88en ma(r+m) *lmaz. SJ17lerie *8+r+' kalkma nime8ine eriAememiA kim3eler9 "(y DlJmi'd-D7n i3imli ki8a;mzn MAc";'l-Kal;M ;5lmn *k+d+klarnda9 ;+ anla88klarmzn ke3in deliller ile mmkn *ld+0+n+ anlaya;ilirler.

!. *'), &478 74 )./ Ke3in deliller ile ;+ (alin Fer/ek *ld+0+n+ 50renmek Milim'dir. D*0r+dan d*0r+ya ;+ (ali yaAamaya i3e Mze,kM (8a8ma) denir. "Ai8erek ,e deneyerek 50rendiklerini (3nzan ile ka;+l e8mek de MimanMdr. Anla8lanlar karA3nda 8+8+lacak y*l+n / derece3i iA8e ;+nlardr. MAlla( 3izden iman edenleri ,e kendilerine ilim ,erilmiA *lanlar derecelerle yk3el8ir.M . Mcdile &=S66. <+ / derecenin 58e3inde ca(il ;ir 8*'l+l+k da(a ,arO *nlar ;+ anla88klarmz k5k8en inkr 6&6

ederler. S5ylenen ;+ 35zler karA3nda AaAknl0a dAerler. Anla8lanlar dinlerler9

3*nra alay ederek9 M$aAmak Ferekir d*0r+3+9 ;+nlar ne ;i/im 35z9 3a/maly*rlar ;+nlarRM derler. <5yleleri (akknda Gen;- ?ak A5yle ;+y+r+rM. MBnlarn ara3nda9 3eni dinleyenler ,ardr. 4aka8 3enin yanndan ayrldklarnda kendilerine ;ilFi ,erilmiA *lanlara9 '<iraz 5nce * ne demiA8iE' d7ye 3*rarlar. <+nlar9 Alla( 8ara1ndan kal'leri m(rlenmiA ,e (e, ,e (e,e3lerine +yan kim3elerdir.M W <+ yzden Alla( Tel k+laklarn 3a0r ,e F5zlerini k5r e8miA8ir. Ta3a,,+1 y*l+na Firmemin z*r+nl+ ;ir 3*n+c+ *larak9 n;,,e8in (akika8i ,e 5zelliklerini a/k/a ka,rama imkn ;+ld+m. <+n+n 5zn ;ilmeye Aidde8le i(8iya/ ;+l+nd+0+ndan9 n;,,e8 k*n+3+na dikka8 /ekmek /*k Ferekli ;ir (al ald. &: M+(ammed .>S62. 6&%

5. NBVVET NEDR, NBVVETE HTYA VAR MIDIR $+n+ iyi ;ilmek Ferekir ki9 in3an yara8ld0 zaman 5z (ce,(eri) i8i;ariyle ;*A ,e 3a1 (aldedirO Alla( Tel'nn yara880 lemler (,arlklar dnya3) (akknda ;ir ;ilFi3i y*k8+r. Karlklar lemi i3e9 3ay3n Alla( Tel'dan ;aAka (i/ kim3enin ;ilemeyece0i kadar /*k8+r. Ni8ekim Gen;- ?ak A5yle ;+y+r+r: M#a;;inin *rd+larn9 kendi3inden ;aAka3 ;ilmez.M &6 Mdde33ir >.S-6. "n3an9 ;+ lemler (akknda ancak idrak (alFlama) ile ;ilFi 3a(i;i *la;ilir. ?er idrak /eAidi9 6&-

,arlklar lemi (akknda in3ann ;ilFi 3a(i;i *la;ilme3i i/in yara8lmA8r. <+rada lem 35zc0 ile9 /eAi8li ,arlk cin3lerini (ke3imlerini) ka38ediy*r+z. "n3anda ilk yara8lan alF Md*k+nma d+y+-3+Md+r. "n3an ;+ d+y+ ile 3caklk9 3*0+kl+k9 3laklk9 k+r+l+k9 y+m+Aaklk9 3er8lik ... ,;. Karlklarn Aeklini ,e ni8eli0ini idrak eder. D*k+nma d+y+3+ renkleri ,e 3e3leri ke3inlikle anlayamaz. ?a88a d*k+nma d+y+3+na F5re ;+nlar y*k Fi;idir. <+ndan 3*nra in3anda MF5rme d+y+3+M yara8lr. "n3an ;+ d+y+ ile renkleri9 Aekilleri idrak eder. D+y+larla alFlana;ilen ke3imler i/inde en FeniA *lan F5rme d+y+3+ alanna Firenlerdir. Da(a 3*nra in3ana MiAi8me d+y+3+M ;a(Aedilir. <+ d+y+ 3aye3inde in3an 3e3leri ,e na0meleri iAi8ir ,e idrak eder. <+n+n ardndan da M8a8ma d+y+3+M yara8lr. 6&.

<5ylece in3an d+y+lar 3a1(a3n aAar. )aklaAk yedi yaAlar ci,arnda kendi3ine M8emyiz ye8ene0iM i(3an edilir. &% Temyiz ye8ene0i9 iyiyi k58den9 d*0r+y+ yanlA8an9 Fzeli /irkinden ayrma ye8ene0idir. <+9 in3ann ,arlk 3er,eninde 1arkl ;ir e,redir. <+ 3a1(ada9 d+y+lar lemi ile elde edilemeyenlere il,e *larak de0iAik k*n+lar idrak ede;ilir. "n3an FeliAmeye de,am eder ,e ;ir 38 3a1(aya Fe/erO ;+rada kendi3ine MaklM nime8i ,erilir. Akl ,a38a3yla ,arl0 z*r+nl+ *lanlar9 ,arl0 ile y*kl+0+ ayn derecede yani mmkn *lanlar9 ,arl0 imkn3z *lanlar ,e da(a 5nceki 3a1(alarda ;+l+nmayan k*n+lar idrak eder. Akl e,re3inin ardndan ;aAka ;ir e,re Felir. <+rada kiAiye ;aAka ;ir F5z da(a ;a(Aedilir. <+ F5z n;,,e8 F5zdr. "n3an ;+ F5z ile Fay;9 ileride *lacaklar ,e akln ka,ramak8an +zak *ld+0+ di0er Aeyleri F5rr. Akln ;+nlar ka,ramak8an ciz *l+A+O 8'k 8emyiz ye8ene0inin aklla ka,rananlar

idrak 6&&

edememe3i ,e yine 8'k d+y+larn 8emyiz ye8ene0i ile ka,rananlar idrak8en +zak *lma3 Fi;idir. )ine ayn Aekilde9 8emyiz ye8ene0ine 3a(i' ;ir /*c+0a9 aklla ka,rana;ilen ;ir Aey 35ylendi0inde9 /*c+k ;+n+ ka;+l e8mez ,e *lamayaca0n 35yler. Di0er 8ara18an9 akl 3a(i;i kim3elerden ;azlar da yine ayn Aekilde9 n;,,e8 ile idrak edilen k*n+lar ka;+l e8mez ,e ;+nlar imkn3z F5rr. <+ 8+8+m ce(ale8in 8a kendi3idir. Ink *nlar 8ek dayanak *larak9 n;,,e8in +laAamadklar 3a1(a ,e ;+n+n kendilerinde ;+l+nmayAn ileri 3rerler. Kendilerinde ;+l+nmad0 i/in de9 a3lnda n;,,e8in ;+l+nmad0n zannederler. )ine d*0+A8an F5zleri F5rmeyen ;iri9 8e,a8r &- ,eya ;aAkalarndan dinlemek y*l+yla renkleri ,e Aekilleri 8anmamA *l3aO kendi3ine &- Te,a8r: )alan zerine ;irleAmeleri mmkn *lmayacak 3aydaki 8*'l+l+k 8ara1ndan ;ildirilen (a;erlere denir. Te,a8r y*l+yla Felen ,e nakledilen ;ilFiler ke3inlik ;ildirir. 6&2

ilk *larak anla8ld0nda ;+nlar ka,rayamaz ,e ka;+l e8mez.

1. N2E2774D A8*4/ M2)82/ )2 <+ yzden Alla( Tel9 n;,,e8in 5zelliklerini k+llarn anlayAlarna yaklaA8rmak i/in ;ir 5rnek 3+nm+A8+r. S+n+lan ;+ 5rnek +yk+d+r. Ink in3anlar +yk+ y*l+yla9 ya d*0r+dan ya da y*r+ma dayal (mi3ale ;a0l) *larak Fay; (akknda ,e ileride *lacak *laylar (akkndaki ;ilFileri ala;ilmek8edir. <+ /*k 5nemli ;ir (adi3edir. $aye8 in3an ;+n+ d*0r+dan d*0r+ya kendi (aya8nda yaAamamA *l3a ,e ;iri *na A5yle 35yle3e: M"n3anlarn i/inde 5yle kim3eler ,ar ki9 5lmA kim3eler Fi;i ;ayFn *larak yere dAy*rO d+y+larn9 iAi8me ,e F5rme ye8ene0ini kay;ediy*r ,e ;+ (alde iken Fay;den (a;er ,eriy*rRM 6&> "Ai8ir iAi8mez (emen ;+ 35zn 3a(i;ini reddeder. <5yle ;ir Aeyin imkn3z *ld+0+n+ *r8aya k*ymak i/in ke3in deliller Fe8irir. Ardndan da A+n+ il,e eder: MD+y+ almay 3a0layan F/ler9 in3ann idrak e8me3ini ,e alFlama3n 3a0layan ye8eneklerdir. D+y+ *rFanlarnn a/k ,e alFlamaya (azr *ld+0+ anda idrak edemedi0i Aeyleri9 ;+ *rFanlarn iAle,3iz *ld+0+ anda idrak edememe3i da(a ke3in ,e 5ncelikli *l+r.M ?al;+ki ileri 3rlen ;+ 35zler kya3 a/3ndan yanlA8r. <+ 35zlerin yanlAl0n9 F5zler 5nnde a/k/a me,c+8 *lan d+r+mlar ,e F5zlemler (mAa(ede) *r8aya k*ymak8adr. "n3ann Fe/irdi0i aAamalarda na3l ki akl 1arkl ;ir yer 8+8+y*r ,e in3an i/in ;+ aAamada akl ile ka,rana;ilecek k*n+lar alFlaya;ilece0i ,e d+y+ *rFanlarnn ka,ramak8an ciz kald0 6&=

yeni ;ir F5z (idrak) a/ly*r i3e9 iA8e n;,,e8 de in3an i/in ye'yeni ;ir F5z9 ;ir 3a1(adr.

<+ 3a1(aya eriA8irilen in3anda yeni ;ir F5z a/lr. <+ F5zde 5yle ;ir n+r ,ardr ki9 * n+rda Fay; (a;erleri ,e akln idrak edemeyece0i k*n+lar 8eza(r eder.

2. N2E2774D H.88</>.8' %23,4*4N;,,e8 (akkndaki A'(eler A+ / n*k8ada 8*'lanr: 6. N;,,e8in mmkn *l+' *lmad0 (akkndaki A'(e. %. N;,,e8in ,arl0 ,e Fe/ekleAi' Fer/ekleAmedi0i (akknda A'(e. -. <elli ;ir Aa(3n 'eyFam;er *larak F5nderili' F5nderilmedi0i (akkndaki A'(e. N;,,e8in mmkn *ld+0+n+n delili9 *n+n ,arl0dr. Karl0nn delili i3e9 yeryznde akl y*l+yla elde edilemeyecek ;az 8' ,e a38r*n*6&

mi ;ilimleriyle ilFili ;ilFilerin (mari1e8lerin) ,arl0dr. <+ ;ilFileri inceleyen kiAi9 z*r+nl+ *larak ;+ ;ilFilerin ancak il(am ,eya Alla( Tel'nn i(3an ile idrak edile;ilecek ;ilFiler *ld+0+n+ ka,rar. <+nlarn deney ,e 8ecr;e y*l+yla kazanlma3 i/in ;ir y*l y*k8+r. Ink a38r*n*mi ;ilimine Firen k*n+lar ara3nda 5yleleri ,ardr ki9 ancak ;in ylda ;ir Fer/ekleAir. <in ylda ;ir Fer/ekleAen ;ir (adi3enin ;ilFi3i deney ile elde edile;ilir miE <az il/larn 5zellikleri ,e e8ki3i (akknda da ayn Aeyi 35ylemek mmkndr. <+ a/klamamzdan ke3in *larak A+ (+3+3 anlaAlmA *ld+: Akl ile idrak edilme3i mmkn *lmayan ;+ ,e ;enzeri (adi3elerin anlaAlma3 i/in9 deney ,e F5zlemden ;aAka ;ir y*l+n ;+l+nma3 mmkndr. Za8en n;,,e88en de ka38edilen ;+d+r. 4aka8 n;,,e8in yalnzca ;+ndan i;are8 *ld+0+n+ 35ylemek i38emiy*r+m. 62:

K3aca39 akln alFlama alan dAnda *lan ;+ ,e ;enzeri k*n+larn idrak edilme3inin9 n;,,e8in 5zelliklerinden ;iri *ld+0+n+ 35ylemek i38iy*r+m. <+ 5zelli0in dAnda n;,,e8in da(a 'ek /*k 5zelli0i ;+l+nmak8adr. N;,,e8in 5zellikleri dikka8e alnd0nda9 ;izim ;+rada 35zn e88i0imiz k3m *kyan+3+n yannda ;ir damla Fi;idir. <+rada 3ana anla880mz (aller9 3ende 5rne0i ;+l+nan (allerdendir. Sen +yk+da (ryada F5rdklerinle) ;+n+n ;ir 5rne0ini yaAy*r3+n. T' ,e a38r*n*mi dallarnda da ;enzer ;ilFilere 3a(i'3in. <8n ;+nlar9 'eyFam;erlerin m+cizeleri ka;ilinden *l+' akll kim3elerin akl 3ermaye3i ile elde ede;ilecekleri k*n+lardan de0ildir.

3. N2E2774D' T.) O*.-.8 T./<). Y5*6 N;,,e8in ;+n+n dAnda kalan 5zellikleri i3e9 ancak 8a3a,,+1 y*l+na Firildik8en 3*nra 8adarak idrak edile;ilir. Zira ;+ anla880mz 5zel626

liFi de Gen;- ?akk'n 3ana l81e88i0i ;ir 5rnek ile idrak ede;ildin. <+ 5rnek9 da(a 5nce de ;elir88i0imiz Fi;i +yk+d+r. $aye8 ;+ 5rnek *lma3ayd9 n;,,e8in anla880mz * 5zelli0ini de ka;+l e8meyecek8in. @0er 'eyFam;erlerde9 3ende ;ir 5rne0i ;+l+nmayan ;ir 5zellik ;+l+n3a9 3en *n+ a3la ka,rayamaz3n. Heki ka,rayamad0n ;ir Aeyi na3l 8a3dik ede;ilir3inE Ta3dik e8mek d*0r+lamak *ld+0+na F5re ;+n+n i/in 5nce anlamak Ferekmez miE S5zn e88i0imiz ;+ 5rnekler9 8a3a,,+1 y*l+n+n ilk ;a3amaklarnda Fer/ekleAir.

<5ylece9 yaAad0n 5rnekler ni3;e8ince n;,,e8in 5zelliklerini 8adarak (ze,k ile) elde ede;ilir3in. )ine ;+ y*lla9 5rneklerini elde edemedi0in k*n+lar (akknda da ;ir 8r 8a3dik (ali kazanr3n. <+ y*lla elde e88i0in ;ir 8ek 5zellik ;ile9 za8en n;,,e8in a3lna iman e8men i/in ye8erli *l+r. 62%

4. L4;G.)E4-*4- N.(<* T./</.E'*'@0er ;elli ;ir Aa(3n 'eyFam;erli0i k*n+3+nda 3ende ;ir 8eredd8 ,ar i3e9 ;+ A'(eden k+r8+l+' ke3in ;ilFi 3a(i;i *lmann y*l+ ancak A+ Aekilde mmkn *l+r: S5z k*n+3+ kiAinin ;8n ;ilFilerini9 (al ,e 8a,rlarn 50renmek Ferekir. <+n+ 50renmek de9 ya ;izza8 * Aa(3 F5rerek (mAa(edeyle) ya(+8 * kiAi (akknda 8e,a8r y*l+yla Felen ;ilFileri elde e8mek 3+re8iyle 3a0lana;ilir. Ni8ekim e0er 3en 8' ,e 1k( ilmi (akknda ;ilFi 3a(i;i *l+r3anO 8' d*k8*rlar ,e 1k( limlerinin (allerini ;izza8 F5zlemleyerek ya(+8 ;izza8 F5zlemleme imknn y*k i3e 35zlerini 50renerek *nlarn d*k8*r ,e 1k( limi *ld+klarn anlama imkn ;+l+r3+n. Ayn Aekilde "mam $a1i7'nin (ra() ;yk ;ir 1k( ;ilFini *ld+0+n+ ,e !alin*3'+n da 8' +zman *ld+0+n+ ;ilme imknn kazanr3n. <+ 628e3;i8i9 ;aAkalarn 8akli8 ederek de0il de Fer/ek ;ir ;i/imde ya'a;ilmen mmkndr. <+n+n i/in ;ir mik8ar 1k( ,e 8' ilmi 8a(3il eder9 3*nra elde e88i0in ;+ ;ilFileri 35z k*n+3+ kiAilerin e3erleri ,e ki8a'lar ile karAlaA8rr3n. <+ karAlaA8rma 3*n+c+nda 35z k*n+3+ kiAilerin d+r+m+ (akkndaki ;ilFi z*r+nl+ *larak 3enin karAna /kar. "A8e n;,,e8 k*n+3+ da 8'k ;+n+n Fi;idir. Sen9 n;,,e8in mna3n 8am *larak ka,radk8an 3*nra K+r'n- Ker7m ,e (adi3-i Aeri1ler zerinde iyice dAnd0n 8akdirde9 #e3Jl+lla('n (3.a.,) n;,,e8 derecelerinin zir,e3inde *ld+0+ k*n+3+nda ke3in ;ir ;ilFiye ka,+A+r3+n. <+ ke3in ;ilFiyi9 ?z. HeyFam;erin (3.a.,) i;ade8ler (akknda 35ylediklerini deneyerek ,e ;+nlarn kal;in 8a31iye3indeki (arndrlma3n-daki) e8ki3ini de F5zlemleyerek 'ekiA8irmek mmkndr. 62.

Ayn Aekilde ;+nlar 8ecr;e eden kiAiler9 #e3Jl+lla('n (3.a.,) A+ (adi3-i Aeri1lerindeki d*0r+l+0+ ;izza8 yaAarlar: MKim ;ildikleri ile amel eder3e9 Alla( Tel *na ;ilmediklerini 50re8ir.M&. MKim ;ir zalime yardm eder3e9 Alla( Tel *n+ kendi3ine m+3alla8 eder.M && MKim ;8n endiAelerini 8ek n*k8a zerine9 yani 8ak,a zerine y*0+nlaA8rarak 3a;a(lar3a9 Alla( Tel *n+ dnya ,e (ire8in ;8n endiAelerinden k+r8arr.M \

5. M6A'?4 H4-84( 9'/ K4('/ D4*'* )'>'<+ (adi3-i Aeri1lerde anla8lanlar ;inlerce de1a dene3en ;ile9 ;+nlarn d*0r+l+0+ (akknda 3ende (er(anFi ;ir k+Ak+ya yer ,ermeyecek derecede ke3in ;ir ;ilFi 3a0lar. &. @;J N+aym9 ?ilye9 6:S6&O ?ak7m e8-Tirmiz79 <eyn'l-4ark9 3. &:. && M88ak7 el-?ind79 Kenz'l-Dmml9 nr. >& -O i;n A3kir9 Tri(+ DmaAk9 -.S.O SyJ879 el-Gmi+'3-SaF7r9 nr. =.>%. &2 i;n Mce9 M+kaddime9 %-O Z(d9 %.

62& N;,,e8in ma(iye8i (akkndaki ke3in ;ilFiyi 3en de ;+ y*lla ara. N;,,e8 (akkndaki ;ilFileri a3ay ylana d5nA8rmek9 ay ikiye ;5lmek Fi;i m+cizelerde arama. Ink ;+ m+cizelere9 *n+ de38ekleyen 3ay3z mik8ardaki di0er dA e8kenlerden ;a0m3z *larak ;ak80n 8akdirde9 ;+nlarn ;ir 3i(ir ,eya (ayal *ld+0+n+ zannede;ilir3in. Ni8ekim ;+ da Alla( Tel 8ara1ndan ;ir 3a'8rma ,e AaAr8madr. Gen;- ?ak ;+y+r+r ki: MAlla( diledi0ini 3a'kl0a y5nel8ir9 diledi0ini d*0r+ y*la ile8ir.M&>

!. 129*2 )./</ K.;/.:< N4>'M+cizeler (akknda karAna ;az 3*r+lar /ka;ilir. @0er9 m+cizenin n;,,e8 i/in delil *ld+0+ k*n+3+ndaki imann9 man8k a/3ndan 8+8arl 35zlere dayanmak8a i3e9 ;+na karAlk &> 48r -&S=. 622

ak3i y5nde Fe8irilen 8+8arl 35zler ile imann 3ar3la;ilir ,e k+Ak+ya dAe;ilir3in. yley3e ;+ (arik+lade *laylar (m+cizeler) (akkndaki delil ,e karinelerden ;iri 5yle *lmal ki9 ;+ delil 3enin nazarnda kayna0n i3im ,ererek ;elir8meyece0in z*r+nl+ ;ir ;ilFi 3a0lamal. T'k ;yk ;ir 8*'l+l+0+n 8e,a8r y*l+yla ;irine ;ildirdi0i (a;er Fi;i. Te,a8r y*l+yla ;ilFiyi alan kiAi9 ;+ ;ilFinin ;elli ;ir i3im ,ererek 3adece * kiAiye dayand0n 35yleyemez. Da(a d*0r+3+ i3im *larak kimden ald0n ;ilemez. Di0er 8ara18an ;+ (a;erin kayna09 *n+ Fe8iren 8*'l+l+0+n dAnda da *lamaz ,e ;+nlarn 8*'lamn da 8ek 8ek ;elirleyemez. "A8e F/l ,e ilme dayal *lan iman ;+d+r. N;,,e8in ,arl0n 8adarak (ze,k ile) yaAamaya Felince9 de8a F5zle F5rmek (mAa(ede) ,e elle 8+8mak Fi;idir. <+ da ancak 8a3a,,+1 y*l+nda ;+l+n+r. 62> N;,,e8in ma(iye8i (akknda ya'80mz ;+ k/k a/klama Aimdilik mak3admz i1ade a/3ndan ye8erlidir. N;,,e8in ne ;akmdan i(8iya/ *ld+0+n+ inAalla( ileride a/klayaca0z. 62= !. TEKRAR HO"ALI#A D$N% 1. U?*4D H.;.D</>. $:-4/>'8*4-') )aklaAk *n yl 3reyle in3anlardan ayr +zle8 ,e (al,e8 (aya8 yaAadm. <+ *n yllk 3re i/inde9 ;+rada 3ayamayaca0m 'ek /*k 3e;e'leO kimi zaman ;izza8 8adarak9 kimi zaman ke3in ;ilFi ile9 kimi zaman da imana dayal ;ir ka;+l ile A+n+ ke3in *larak anladm: "n3an9 ;eden ,e kal' diye iki 8emel +n3+rdan yara8lmA8r. Kal' derken9 5llerde ,e (ay,anlarda da ;+l+nan e8 ,e kandan *l+Aan *rFandan de0il9 mri1e8+lla(n (Alla(' 8anmann) yeri *lan ,e r+(+n 5zn *l+A8+ran kal'8en ;a(3ediy*r+m. 62

<edenin ;ir 3a0lkl (ali9 ;ir de (a38alkl (ali ,ardr. M+8l+l+k ,e a1iye8i 3a0lkl (aline9 3kn8 ,e (elaki de (a38alkl (aline ;a0ldr. "A8e kal;in d+r+m+ da 8'k ;eden Fi;idir. Kal;in de 3a0lk ,e 3elme8 i/inde ;+l+nd+0+ ;ir d+r+m ,ardr. <+ d+r+mda k+r8+l+A ye8-i kerimede ;elir8ildi0i Fi;i9 M... ancak 3elim (3a0lkl) ;ir

kal'le Felenler...M 33 i/in 35z k*n+3+ *la;ilir. <+n+n yannda kal;in ;ir de (a38alkl (ali ,ardr. $+ ye8-i kerimede ;+y+r+ld+0+ Fi;i kiAinin (ire88eki e;ed7 (elaki de ;+na ;a0ldr: MBnlarn kal'lerinde ;ir (a38alk ,ardr. Alla( da *nlarn (a38al0n /*0al8mA8r. S5ylemek8e *ld+klar yalanlar 3e;e;iyle de *nlar i/in ac ;ir aza' ,ardr.M& Alla( Tel'y 8anmadan ,e B'n+n ,arl0ndan (a;er3iz yaAamak9 5ldrc ;ir ze(irdir. &= $+ar %2S= . & <akara %S6:. <+ mealdeki ye8-i kerimeler i/in ayrca ;k. M-ide &S&%O @n1l =S. O Te,;e S6%&O ?ac %%S&-O A(z; --S6%9 2:O M+(ammed .>S% 9 -:O Mdde33ir >.S-6. 6>:

Ne13in arz+larnn 'eAinde k*Aarak Alla( Te-l'ya i3yan e8mek9 kal' i/in 5lmcl ;ir (a38alk8r. Kal;in (aya8 kayna0 i3e mri1e8+lla(9 yani Alla(' 8anmak8r. Ne13in arz+larna karA Felerek Alla('a i;ade8 e8mek de9 kal'8eki (a38alklara karA Ai1a kayna0dr. Kal'8eki (a38alklar 8eda,i ederek Fidermek ,e *n+ 3a0lkl (aline ka,+A8+rmak i/in9 m+8laka *na 5zel *larak (azrlanmA il/lar k+llanmak Ferekir. T'k ;eden (a38aland0 ,aki89 *n+n i/in (azrlanmA il/lar k+llanmak Ferek8i0i Fi;i. <ilindi0i Fi;i9 ,c+d+ 8eda,i e8mek mak3adyla k+llanlan il/lar9 ;+ il/larda ;+l+nan 5zellikler 3aye3inde ;edenin 3a0l0na ka,+Ama3nda e8kili *lmak8adr. 4aka8 akl 3a(i;i kim3eler 3r1 akl 3ermaye3i ile ;+n+ 8am *larak anlayamaz ,e ;+ k*n+da n;,,e8in 3rlar 3aye3inde eAyalarn (aki6>6 ka8ini2: ;ilen 'eyFam;erlerden ;ilFi alan 8' d*k8*rlarna +ymalar Ferekir. T'k ;+n+n Fi;i ;en de ke3in *larak anladm ki9 (kal' (a38alklarna) il/ *larak 'eyFam;erler 8ara1ndan 3nrlar ,e /er/e,e3i /izilen i;ade8lerin9 kal' (a38alklar zerinde na3l ;ir e8kiye 3a(i' *ld+klar akl 3ermaye3i ile ka,-ranamaz.

2. E.>4D*4->48' H'8)4D*4<+rada ya'lma3 Fereken9 ;+ k*n+da 35z edilen i;ade8lerin kal' (a38alklar zerindeki e8kilerini ;ilen 'eyFam;erlere +ymak8an i;are88ir. HeyFam;erler9 i;ade8lerin ;+ e8kilerini akl 3ermaye3i ile de0il n;,,e8 n+r+ ile ;ilirler. )ine ;ilinmek8edir ki9 il/lar9 1arkl maddelerin karAmndan *l+A+r. KarAmdaki maddelerden ;az3 a0rlk y5nnden da(a az9 ;az3 da 2: )ani (anFi maddelerin (anFi (a38alklar i/in Ai1al *ld+0+n+ ;ilen 'eyFam;erlerin ,erdi0i ;ilFiler. 6>%

da(a 1azla mik8arda *l+r. ?azrlanan ilcn e8kin *lma3nn 3rr9 karAmda k+llanlan ;+ 5l/lerin 1arkl *lma3nda ya8ar. "A8e kal' (a38al0nn ilc *lan i;ade8ler de ;5yledir. <+ i;ade8ler de 8r ,e mik8ar *larak 1arkl 1iillerden meydana Felir. Me3el9 namaz i/indeki 3ecdeler rkJ 3ay3nn iki ka8drO 3a;a( namaz mik8ar *larak ikindi namaznn yar3 kadardr. <8n ;+nlarda 3rlar ,e (ikme8ler ,ardr. <+ 3rlar da9 ancak n;,,e8 n+r+ ile ;iline;ilecek 3rlardr.

3. E.>4D*4-'/ K.*E4 ED8'(' @mredilen i;ade8lerin9 il(7 3rrn Fere0i ya da ;ir 5zelli0i *larak de0erlendirmeyi'O ;+nlardaki (ikme8i akl ile ;+lmaya /alAan ,eya ;+ i;ade8lerin cin3 ,e mik8arlarnn ra38Fele *ld+0+n+ ileri 3ren kim3eler Fer/ek8en /*k ca(il ,e a(mak kim3elerdir. 6>"l/larn ya'mnda ;ir 8emel maddeler9 ;ir de 8amamlayc ni8elik8e ek maddeler ;+l+n+r. "lcn e8ki3ini F538erme3inde9 ;+ maddelerden (er ;irinin ayr ;ir ka8k3 ,ardr. ";ade8ler de . 8'k ;+na ;enzer. ";ade8ler ara3nda ;+l+nan na1ile ,e 3nne8lerin de9 i;ade8lerin kal' (a38alklarna e8kili *lma3ndaki ka8k3 ;yk8r. K*n+n+n 5z A+d+r: HeyFam;erler9 kal' (a38alklarnn 8a;i'leridir. <+ (+3+38a akln 1ayda3 ,e ka8k39 ;+ Fer/e0i anlamamz 3a0lamak8r. )ani ;+ d+r+mda ya'lma3 Fereken9 n;,,e8in d*0r+l+0+n+ ka;+l e8mek ,e n-P ;,,e8 F5zyle anlaAla;ilecek *lanlar anlamak8an ciz *ld+0+n+ i8ira1 e8mek8ir. Akln !5re,i Nereye KadarE <+ndan 3*nra 8'k F5zleri F5rmeyen ;ir kim3enin kendi3ine y*l F538eren re(;ere 8e3lim *lma3 Fi;i ,e yine ne ya'aca0n ;ilmeyen AaAkn (a38alarn Ae1ka8li d*k8*rlara 8e3lim *l6>.

malar Fi;i9 aklmzn ya'aca0 8ek iA ;izim elimizden 8+8arak 'eyFam;erlerin y*l+na 8e3lim e8mek8ir. Akln e8ki alan ,e ,ara;ilece0i 3*n n*k8a iA8e ;+raya kadardr. <+radan 3*nra9 d*k8*r+n+n kendi3ine 3+nd+0+n+ anlamak dAnda akln (i/;ir e8ki3i ,e iAle,i y*k8+r.

4. )./ 74 A)4*>48' 147F48*'8 <+raya kadar anla8mA *ld+0+m (+3+3lar9 in3anlardan +zak8a +zle8 (aya8na /ekildi0im zaman zar1nda9 ke3in *larak 50rendi0im ,e F5zmle F5rmA Fi;i (mAa(ede y*l+yla) 50rendi0im Fer/eklerdir. <+ndan 3*nra9 5ncelikle n;,,e8in a3lna *lan inan/ n*k8a3nda9 3*nra n;,,e8in 5z zerinde9 3*nra da n;,,e8in Fe8irdi0i emirleri yerine Fe8irme k*n+3+nda in3anlarda ;ir Fe,Aemenin ;+l+nd+0+n+ F5rdm. <+ (a38alk (alk ara3nda *ld+k/a yayFn ;ir (ale FelmiA8i. 6>& "n3anlardaki ;+ Fe,Aekli0in ,e imanlarnda-ki zay1l0n 3e;e'lerinin neler *ld+0+na ;ak80mda9 A+ d5r8 3e;e;e dayand0n anladm: 6. 4el3e1ecilerin y*l+na dalanlarn e8ki3i9 %. Ta3a,,+1 y*l+n+ 8+8anlarn e8ki3i9 -. <8n7lik y*l+na Firenlerin e8ki3i9 .. Clim kl0nda Fezenlerin ya'80 yanlA +yF+lamalarn e8ki3i.

5. 147F48*':'/ M.?4-4D*4-' <+ndan 3*nra ;ir 3re9 8*'l+m+ *l+A8+ran 1er8leri 8ek 8ek inceledim. $eria8n emirlerini yerine Fe8irme k*n+3+nda i(malkr da,ranan kim3elere9 A'(elerinin kayna0n 3*rd+m. Bnlarn inancnn al8nda ya8an 3*r+nlar *r8aya /karmaya /alA8m. <5yle ;irine A+ 3*r+y+ 3*rd+m:

MNeden elinin emirlerini yerine Fe8irme k*n+3+nda Fe,Aek da,rany*r3+nE @0er (ire8e iman ediy*r ,e *n+n i/in ;ir (azrlk ya'mayarak dnya karAl0nda 6>2

(ire8ini 3a8y*r3an9 ;+ a/k/a a(maklk8r. Sen A+ dnyada iki liralk ;ir mal ;ir liralk mal karAl0nda ,ermiy*r3+n9 ama 3*n3+z *lan (ire8 (aya8n 3ayl Fnlerden i;are8 *lan dnya (aya8 karAl0nda na3l i/in 3zlamadan ,eriy*r3+nE W $aye8 (ire8e iman e8miy*r3an9 demek ki 3en k1ir3in. <+ d+r+mda iman elde e8menin y*llarn araA8rmal3n. K1re dAmene 3e;e' *lan i/ dnyanda 8+88+0+n y*l+n 3e;e;inin ne *ld+0+n+ iyi 8an. Ink ;+nlar9 e0er mmin Fe/inerek Fzel F5rnmek ,e Aeria8n i3mi ile Aere1lenmek mak3adyla k1rn Fizleme Fi;i ;ir d+r+m 35z k*n+3+ de0il i3e9 3erFileme cre8ini F538erdi0in da,ranAlarn9 yani me,c+8 d+r+m+n+n 3e;e;ini *l+A8+rmak8adr...M <+ 3*r+y+ y5nel88i0im kiAilerden ;iri A5yle ce,a' ,erdi: MDinin emirlerine +ymak9 yerine Fe8irilme3i Fereken 5nemli ;ir iA *l3ayd9 ;+n+ 5ncelikle limlerin yerine Fe8irme3i Ferekirdi. 6>>

Me3el9 in3anlar ara3nda ilmi ile 8annmA 1alanca kiAi namaz klmaz... 1alanca i/ki i/er... 1alanca ,ak1 ,e ye8im mal yer... 1alanca kiAi 3+l8ann (de,le8 y5ne8icilerinin) ka;n yalamak8an ,e (aram yemek8en 3aknmaz... 1alanca kiAi (km ,ermek ,e Aa(i8lik8e ;+l+nmak i/in rA,e8 alr... <+ 5rnekler da(a da /*0al8la;ilir.M <enim 35zlerime9 8a3a,,+1 y*l+n+ 8+88+0+n+ ileri 3renlerden ;ir ;aAka kiAi A5yle ce,a' ,erdi: M<en 8+88+0+m y*l 3aye3inde 5yle ;ir dereceye +laA8m ki9 ar8k i;ade8 e8meme Ferek kalmad.M <aAka ;ir kiAi de9 (er Aeyi m+;a( 3ayanlarn ka1a3nda *l+A8+rd+0+ A'(elerinden ;irini Ferek/e F538ererek 3*r+ma ce,a' ,ermiA8i. <+nlarn iki3i de 8a3a,,+1 y*l+ndan ka/mA kim3elerdir. <8n7ler ile karAlaAmA ,e *nlarn e8ki3i al8nda kalmA ;ir ;aAka3 i3e A5yle dedi: 6>=

M?akk ;+lmak z*r iA8ir. Bn+n 5nndeki y*llar ka'al ,e in3anlar ara3nda ;+ k*n+da F5rA ayrl0 ;+l+nmak8adr. <+ k*n+daki y*llardan ;iri di0erinden 38n *lamaz. Akla dayal *larak Fe8irilen deliller de ;ir;iriyle /eliAmek8edir. <+ k*n+da kiAi3el F5rAlere +ymak da d*0r+ *lmaz. <8n7ler'in inanmaya /a0rdklar k*n+ i3e9 delil3iz ;ir iddiadan i;are88ir. <+ d+r+mda9 A'(eye dayanarak ke3in *lan na3l 8erkede;ilirimEM <ir ;aAka kiAi de A+nlar 35yledi: M<en9 ;aAkalarn 8akli8 ederek ;5yle da,rany*r de0ilim. <en 1el3e1e ilmini *k+m+A ,e n;,,e8in 5zn ka,ramA ;iriyim. N;,,e8in Fe8irmiA *ld+0+ Aeyler ;ir8akm ma3la(a8lar (kam+ yarar) ,e (ikme8lerden i;are88ir. <+nlarn Fe8irdi0i i;ade8lerin mak3adO 3radan ca(il (alk dene8im al8na almak9 ;ir;irlerinin canna kymalarn ,e aralarndaki anlaAmazlklar 5nlemek9 *nlar ne1i3lerinin i(8ira3larna +ymak8an alk*ymak8r. 6> ?al;+ki ;en9 ;+ 3aylan ykmllkler al8na Firme3i Fereken 3radan ca(il ;iri de0ilim. <en (ikme8 3a(i;i ;iriyim ,e (ikme8in Fere0i ney3e *na +yarm. Ayrca (ikme8in ne *ld+0+n+ ;elirleme k*n+3+nda ;aAkalarn 8akli8 e8meden kendi kendime (ikme8i ;+la;ilecek dzeydeyim...M

<+ 3*n anlayA9 il(iya8/ 1el3e1ecilerin dAncelerinin 5zn *l+A8+r+r. <+n+ dillendiren-ler9 ";n S7n ,e 4r;7'nin e3erlerini *k+yarak 50renmiAlerdir. <+ kim3eler m3lman F5rnmeyi de i(mal e8mezler. <5yle ;ir kim3eyi9 ;elki K+r'n- Ke-r7m'i *k+rken ya(+8 cemaa8le namaz klarken F5re;ilir3in. ?a88a Aeria8n emirlerine 3ayF i1ade eden 35zleri de 35ylerler. Ancak ;+nlarn yannda Aara' i/mek8en9 Fna( ,e i3yann (er 8rl3n iAlemek8en de Feri kalmazlar. <5yle ;irine9 M@0er n;,,e8in a3lna inanmy*r3an9 neden namaz kly*r6=:

3+nEM diye 3*rd+0+nda9 ;elki de 3ana A+ ce,a'lan ,erecek8ir: M<edenimi ,e 3a0l0m k*r+mak i/in... V i/inde ;+l+nd+0+m ;eldenin de8lerine +ymak ,e (*r F5rlmemek i/in... ailemi ,e malm k*r+mak i/inR...M <elki de karAdaki kiAi9 Aeria8n d*0r+l+0+n+ ,e n;,,e8in (ak *ld+0+n+ ka;+l edecek8ir. <+ d+r+mda kendi3ine9 MHeki9 5yley3e neden i/ki i/iy*r3+nEM diye 3*r+ld+0+nda A5yle ce,a' ,erir: M"/kinin ya3aklanma3nn 3e;e;i9 in3anlar ara3nda dAmanlk ,e ne1re8e 3e;e' *lma3dr. <en i3e9 3a(i' *ld+0+m (ikme8 3aye3inde kendimi ;+ndan k*r+ya;ilirim. <en9 zi(nimi F/lendirmek mak3adyla i/iy*r+m.M ?a88a ";n S7n9 ki8a'larndan ;irindeki ,a3iye8name3inde9 neleri ya'' neleri ya'mayaca6=6

0n 8ek 8ek 3ayarak Alla('a karA 35z ,erirken A5yle der: M$eria8n emir ,e ya3aklarna 3ayF F538erece0im. Dinin emre88i0i i;ade8leri yerine Fe8irirken i(malkr da,ranmayaca0m. Teda,i ,e Ai1a mak3adyla k+llanmak dAnda 3r1 ze,k almak i/in i/ki i/meyece0im.M Dikka8 edilir3eO din7 ;akmdan +laA80 en yk3ek n*k8ada9 imann en 3a1 (alinde ,e i;ade8leri yerine Fe8irmeye ke3in kararllkla 3arld0 anda ;ile9 8eda,i mak3adyla i/ki i/meyi ya3ak dAnda 8+8maya /alAmak8adr. "A8e ;+ ke3imden (1el3e1ecilerden) mmin *ld+0+n+ iddia edenlerinin iman ;5yledir. ?alk8an ;ir ke3imi de *nlara kanmA9 ;+nlara karA ya'lan i8irazlarn zay1l0 da9 *nlara al-dananlarn 3ay3nn ar8ma3na 3e;e' *lm+A8+r. Ink ;+ 1el3e1ecilere i8iraz edenler9 kendileri i/in de z*r+nl+ *lan Fe*me8ri ,e man8k ilimlerini inkr ederek *nlarn karAlarna /k6=%

mAlardr. <+ yaklaAmn yanlA *ld+0+n+9 da(a 5nce 1el3e1e k*n+3+n+ incelerken *r8aya k*ym+A8+k.

!. H5A.*<:. DB/2F 14-4894) <+raya kadar 3aymA *ld+0+m 3e;e'lerle9 (alk ke3imlerinin imanlarnn ;+ derece zay1 *ld+0+n+ F5rdm. <+n+n 1arkna ,arnca kendimi9 ;+ A'(eleri Fidermekle F5re,li ,e ;+n+ ya'mann zerime ;ir ;*r/ *ld+0+n+ anladm. Kald ki9 ;+nlar rezil e8mek ,e i'li0ini 'azara /karmak ;enim i/in 3+ i/mek kadar k*lay ;ir iA8i. Ink9 *nlarn ilimleri ,e y*llar (akknda 1azla3yla ilFilenmiA ,e ;ilFi edinmiA8im. Bnlar derken ka38e88i0im kim3elerO y+karda ;elir88i0im d5r8 ke3im9 yani 1el3e1eciler9 8a3a,,+1 y*l+nda *ld+klarn 35yleyenler9 <8n7ler ,e lim Fe/inen

kim3elerdir. 6=-

Ar8k9 8ekrar (alkn ara3na karAmak ,e *nlar i/in ;az iAler ya'ma ,ak8inin Feldi0i kanaa8i i/imde iyice yerleA8i. "/imden A+nlar Fe/irdim: M<ir kenara /ekili' +zle8 (aya8 yaAamak 3eni k+r8armaz. Ar8k (a38alk yayFn ;ir (ale Feldi9 d*k8*rlar ;ile (a38al0a 8+8+ld+O (alk ;8nyle (elak *lmann eAi0ine Feldi.M S*nra kendi kendime A5yle dedim: M<+ kara ;+l+8lan a/makla ,e ;+ karanlklarla 3a,aAmakla na3l ;aAa /ka;ilir3inE Zaman karAklk zaman9 de,ir ;8ln (km 3rd0 de,irdir. ?alk9 8+88+klar y*ldan /e,iri' (ak y*la /a0rmaya kalk3an9 ;+ de,irde yaAayan (erke3 3ana dAman ke3ilir. Bnlarn (e'3ine karA na3l direnir9 *nlarla ;irlik8e yaAamaya na3l de,am ede;ilir3inE <+ dAncelerin Fer/ekleAme3i i/in9 m+8laka F/l ,e *8*ri8er ;ir (kmdarn de38ek *lma3 Ferekir.M 6=.

<+ dAncelerle9 Alla( Tel ile kendi aramda Fe/en ;ir de0erlendirme ya'arak kendimi Aimdilik +zle8e de,am e8me k*n+3+nda mazere8 3a(i;i (r+(3a8l) F5rdm. <+ k*n+daki Ferek/em de9 (akk (kim klma Fcnden y*k3+n *lmamd. Derken 8am ;+ 3rada9 dAardan (i/;ir e8ki *lmadan 8amamen kendi kendine (areke8 eden zamann 3+l8annn F5nlnde Gen;- ?ak ;ir arz+ +yandrd. <+ arz+yla (areke8 eden 3+l8an9 yaAanan 1i8neye 3*n ,ermek i/in der(al N7A;+r'a Felmemi ke3in *larak emrediy*rd+. !elen emir 5yle3ine ke3indi ki9 Fi8meyi' direnmiA *l3am9 3+l8an FcendirmiA *lacak8m. S*nra kendi kendime A5yle dedim: M<+ Felen emir ile9 +zle8e de,am i/in 30nd0m9 F/l ;ir 3+l8ann de38e0inin ;+l+nma3 y5nndeki mazere8im de *r8adan kalkmA *ld+. yley3e (alk8an +za0a /ekilerek +zle88e kalmak i/inO ne13i9 8em;ellik8en9 ra(a8a dAknlk8en9 (alkn ne13e ,e6=& rece0i eziye88en k*r+ma dAnce3i ;ir Ferek/e *lmamal. ?alk i/ine dA80 ;+nalmlarn z*rl+0+yla k,ranrken9 ;en kendimi maz+r F5remezdim. Ink Gen;- ?ak A5yle ;+y+rmak8ayd: M@li1. ]m. M7m. "n3anlar9 im8i(andan Fe/irilmeden9 3adece9 '"man e88ik' demeleriyle ;rakl,ereceklerini mi 3andlarE And*l3+n ki9 ;iz *nlardan 5ncekileri de im8i(andan Fe/irmiAizdir. @l;e88e Alla(9 d*0r+lar *r8aya /karacak9 yalanclar da m+8laka *r8aya k*yacak8r.MW )ine yce Alla(9 yara88klarnn en kyme8li3i *lan #e3Jl'ne (i8a;en A5yle ;+y+rmak8ayd: MAnd*l3+n ki 3enden 5nceki 'eyFam;erler de yalanlanmA8. Bnlar9 yalanlanmalarna ,e eziye8 edilmelerine ra0men 3a;re88iler9 26 Anke;J8 % S6--. 6=2

3*n+nda yardmmz *nlara ye8iA8i. Alla('n kelimelerini (kan+nlarn) de0iA8ire;ilecek (i/;ir kim3e y*k8+r. M+(akkak ki 'eyFam;erlerin (a;erlerinden

;az3 3ana da +laA8.MU% )ine yce ra;;imiz A5yle ;+y+r+y*rd+: V)37n. ?ikme8 d*l+ K+r'an (akk i/in9 3en A'(e3iz 'eyFam;erlerden3in. D*0r+ y*l zerinde3in. (<+ K+r'an) 38n ,e /*k mer(ame8li Alla( 8ara1ndan indirilmiA8ir. A8alar +yarlmamA9 ;+ yzden kendileri de Fa1le8 i/inde kalmA ;ir 8*'l+m+ +yarman i/in indirilmiA8ir. And*l3+n ki *nlarn /*0+ Fa1le8lerinin ceza3n (ak e8miAlerdir. Ink *nlar iman e8miy*rlar. <iz9 *nlarn ;*y+nlarna (alkalar Fe/irdik. B (alkalar /enelere kadar dayanmak8adr. <+ yzden ka1alar y+kar kalkk8r. nlerine ;ir 3e8 ,e arkalarna ;ir 2% @n'm2S-.. 6=>

3e1 /e^SSc de *nlar ka'a88k9 ar8k F5remezler. Bnlar +yar3an da +yarma3an da *nlar i/in ;irdir9 inanmazlar. Sen ancak zikre (K+r'an'a) +yan ,e F5rmeden ra(mandan k*rkan kim3eyi +yara;ilir3in. "A8e ;5yle3ini9 ;ir ma01ire8 ,e Fzel ;ir mk1a8la mQdele.M\ Da(a 3*nra ;+ k*n+y+ kal' ,e mAa(ede e(li ;ir 8*'l+l+k ile i38iAare e88im. ?e'3i de 35z ;irli0i ederek9 +zle8i 8erke8mem ,e ;+l+nd+0+m 8ekkeden ayrlmam Ferek8i0ini i1ade e88iler. "38iAarelerden /kan ;+ 8a,3iyelere9 /*k 3ayda 3ali( kim3elerin 8e,a8re +laAa;ilecek derecedeki ryaya dayal iAare8ler de eklendi. <ana +laAan ;+ ryalarn (e'3i deO FiriAmek zere *ld+0+m ;+ (ayrl iAin9 Gen;- ?akk'n ;+ yzyln ;aAnda 8akdir ;+y+rd+0+ (ayrl FeliAmenin ;aAlanFc *ld+0+n+ ;elir8iy*rd+. 2- )37n -2S6-66. 6==

Ni8ekim Gen;- ?ak9 (er yzyln ;aAnda din7 yeniden canlandracak ;irinin Felece0ini #e3Jl'nn diliyle ;ildirmiA8ir.2. <8n ;+ FeliAmeler ,e mane,7 iAare8ler +m+d+m+ 'ekiA8irdi ,e ;enim zerimde iyim3erli0in a0r ;a3ma3n 3a0lad. <+ /*k 5nemli iAi yerine Fe8irme niye8iyle9 . yl Zilkade aynda (Temm+z 66:2) N7A;+r'a d*0r+ (areke8 e8meyi Gen;- ?ak na3i' e88i. Da(a 5nce <a0da8'8an ayrlAm da9 .== ylnn Zilkade aynda (Aralk 6: &) Fer/ekleAmiA8i. <+na F5re9 (alk8an +zak8a +zle8 i/inde Fe/irmiA *ld+0+m 3re *n ;ir yl d*ld+rm+A *l+y*rd+. <+ y*lc+l+0+m da Alla( Tel'nn 8akdirinin ;ir 3*n+c+yd+. 2. "mam !azl79 y+kardaki 35zleri ile ?z. #e3Jl+lla('8an (3.a.,) ri,aye8 edilen A+ (adi3-i Aeri1e iAare8 e8mek8edir: MAlla( Tel9 (er yzyln ;aAnda ;+ mme8e9 dinini yeniden canlandracak ;ir 5nder F5nderirM (@;J D,Jd9 Mel(im9 6O ?kim9 el-M38edrek9 AS&%%O SyJ879 el-Gmi+'3-SaF7r9 nr. 6=.S&). 6= Gen;- ?akk'n Fari' 8ecellilerindendir ki9 +z+n 3ren ;+ +zle88en ayrlmam k*n+3+nda kal;imde (i/;ir k58 dAnce *l+Amad. Ni8ekim da(a 5nce9 i/inde ;+l+nd+0+m (alden 3yrlarak <a0da8'8an ayrlaca0m aklmn +c+ndan ;ile Fe/memiA8i. Ancak kal'lerde *lanlar de0iA8iren ,e in3an (alden (ale k*yan yce Alla('8r. Ni8ekim #e3Jl+lla( da (3.a.,) A5yle ;+y+r+r: MMminin kal;i9 ra(mann iki 'arma0 ara3ndadr.M2&

I. 14-948 *') 4aka8 ;en9 8ekrar ilim 50re8meye ;aAlamakla Feriye d5nmA *lmad0m Faye8 iyi ;iliy*rd+m. Ink Feriye d5nmek demek9 yaAanmA *lan ;ir zaman dilimine aynen d5nmek demek8i. By3a ;en 5nceki d5nemde9 in3ana makam 2& M3lim9 Kader9 6>O Tirmiz79 Kader9 >9 Daa,89 = O A(med ;. ?an;el9 M3ned9 %S2=O 2S-6&. 6 :

,e me,ki kazandran ;ir ilmi 50re8mek8eydim. S5zlerim ,e da,ranAlarmla in3anlar ;+na da,e8 ediy*rd+m. <8n mak3adm ,e niye8im ;+ndan i;are8 idi. $imdi i3e9 in3anlarn makam ,e me,kii 8er-ke8melerini 3a0layan9 *n+n 3aye3inde makam ,e me,kinin de0er3izli0ini anlayacaklar ;ir ilme da,e8 edecek8im. $+ andaki ;8n niye8im9 mak3adm ,e arz+m+n ;+ndan i;are8 *ld+0+n+ yce Alla( ;iliy*r. <en9 (em kendimi (em de ;aAkalarn 3la( e8mek i38iy*r+m. <+ mak3adma ere;ilir miyim9 y*k3a (ecelim Feli') (ede1ime ,armak8an ma(r+m m+ kalrm9 ;ilemiy*r+m. Ancak A+na ke3in ;ir iman ile ,e F5zmle F5rmA Fi;i inany*r+m ki9 Gen;- ?akk'n izni ,e irade3i *lmadan ne ;ir iA ya'a;ilecek F/ ne de (areke8 ede;ilecek k+,,e8 ,ardr. <en kendili0imden (areke8e Fe/medim9 ;eni (areke8e Fe/iren B'd+r. <en kendili0imden ;ir Aey 6 6 ya'mA de0ilim9 ;8n ;+nlar ya'mam 3a0layan B'd+r. B'n+n yce ka'3ndan9 5ncelikle ;eni 3la( e8me3ini 3*nra ;enim ,a38amla ;aAkalarn 3la( e8me3iniO 5ncelikle ;eni d*0r+ y*la eriA8irme3ini 3*nra ;enim aracl0mla di0erlerini (idaye8e eriA8irme3ini niyaz ediy*r+m. <ana (akk (ak *larak F538eri' *na +ymay na3i' e8me3ini ,e ;8l da ;8l *larak F538eri' *ndan ka/nmay na3i' e8me3ini Gen;- ?akk'8an diliy*r+m.

J. )./< &.;<=*.D./ ED84/*4->4/ K6-D6*6F Y5**.-< $imdi ;+rada9 da(a 5nce ;elir8miA *ld+0+m+z9 imann zay1lama3na 3e;e' *lan e8kenlere Feri d5nmek ,e (alkn na3l ;+ 8e(likelerden k+r8+larak d*0r+ y*l+ ;+lacaklarn anla8mak i38iy*r+m. 6 %

<8n7ler'in ileri 3rdkleri F5rAlerin e8ki3inde kalarak y*l+n+ AaArmA *lanlarn k+r8+l+A re/e8e3i9 el-K383'l-M38ak7m adl ki8a;mzda anla8lmA8r. Brada 35ylediklerimizi ;+rada 8ekrarlayarak ;+ ki8a; da(a 1azla +za8mak i38emiy*r+z. ?er Aeyi m+;a( F5ren anlayA8akilerin k+r+n8+larna Felince9 ;+nlarn A'(e ,e 8eredd8leri yedi ;aAlk8a 8*'lanmak8adr. <+nlarn ce,a'larn da9 Kimy-y Saade8 adl ki8a;mzda a/klayarak ,erdik. 4el3e1ecilerin e8ki3inde kalarak imanlarn i13a8 edenlerin ,e n;,,e8in a3ln inkra kadar ,aranlarn d+r+m+na Felelim. )+karda n;,,e8in ma(iye8ini incelerken9 n;,,e8in (akika8ini ,e ,arl0nn z*r+nl+ *ld+0+n+ *r8aya k*yd+k. N;,,e8in ,arl0na delil *larak daO 5zel e8kileri *lan ;ir8akm il/larn9 yldzlar (akkndaki ;ilFilerin ,e ;enzeri ;il6 Filerin ,arl0n F538erdik. <+ FiriAi de9 35z 8ekrar ayn n*k8aya Fe8irmek i/in

ya'8k. N;,,e8in ,arl0na 8' ,e a38r*n*mi ilminden delil Fe8irmemizin 3e;e;i9 1el3e1ecilerin ;+ ilim dallarnda ;ilFi 3a(i;i *lmalardr. <iz9 (anFi 3a(ada *l+r3a *l3+n (er ilim adamna9 me3el a38r*n*mi9 8'9 8a;ii ilimler9 3i(ir9 ;yclk Fi;i alanlarda ;ilFi 3a(i;i *lanlara9 n;,,e8 k*n+3+nda kendilerine * 3a(ada 5rnek ,ererek delil Fe8iriy*r+z. 4aka89 Aeria8n e3a3lar ile kendi 8e3;i8lerini ayn ke1eye k*yarak 35zde delilleri ile n;,,e8in ,arl0n i3'a8 eden kiAi9 Fer/ek8e n;,,e8i inkr e8miA ,e k1re dAmA *l+r. <+ anlayA8aki kiAi9 (n;,,e8in (akika8ine de0il) kendi3ine 5zel *larak FeliA8irdi0i ;ir F5rAe iman e8mek8edir. <+ da9 iman eden kiAinin iman edilen kiAi *lma3n Ferek8irmek8edir (yani kiAi kendince *l+A8+rd+0+ dAnceye iman e8miA *lmak6 .

8adr). <5yle ;ir anlayAn da9 'eyFam;erli0e iman ile (i/;ir ilFi3i y*k8+r. ?al;+ki n;,,e8e iman i/in9 akl 58e3i ;ir 3a1(ann ,arl0n ka;+l e8mek Ferekir. <+ 3a1(ada in3an i/in 1arkl ;ir F5z a/lr ,e ;+ F5z ile de0iAik 5zellikleri idrak eder. T'k k+la0n renkleri ka,rayamad09 F5zn 3e3leri anlayamad0 ,e di0er *rFanlarn da akln alanna Firen k*n+lar ka,rayamad0 Fi;i9 akl da n;,,e8 F5znn ka,rad0 5zellikleri ka,ramak8an cizdir.

K. F4*(4=0 D4*'**4-'/ 2-28*2:2 @0er 1el3e1eciler ;+n+n mmkn *lmad0n dAny*r3aO ;iz ;+n+n mmkn *ld+0+n+9 (a88a ,arl0 k*n+3+nda ke3in delili da(a 5nce *r8aya k*yd+k.22 22 <+ k*n+da *r8aya k*n+lan delil i/in9 MN;,,e8in Ma(iye8iM k*n+3+na ;aklmaldr. 6 &

$aye8 ;+n+n mmkn *ld+0+ ka;+l edilir3eO ;+n+nla ;irlik8e9 akln k5Ae3inden ;ile Fe/meyen ;ir8akm 5zel iAlerin9 (a88a neredey3e akln yalanlayaca0 ,e imkn3z F5rece0i ;az iAlerin ,arl0 da ka;+l edilmiA *l+r. Me3el9 /*k az mik8ardaki a1y*n in3an i/in 5ldrc ;ir ze(irdir. Ink a1y*n9 aAr 3*0+kl+0+ nedeniyle damarlardaki kann d*nma3na 3e;e' *l+r. Ta;ii ilimler 3a(a3nda ;ilFi 3a(i;i *ld+0+n+ 35yleyenler9 ;ileAiklerdeki (8erki'lerdeki) 3*0+8+c+ e8kinin 8*'rak ,e 3+ +n3+rlarndan *l+A8+0+n+ 35ylerler. Bnlara F5re 8*'rak ,e 3+ 3*0+kl+k nedeni *lan iki +n3+rd+r. $+ra3 ke3in *larak ;ilinmek8edir ki9 *nlarca kil* 3+ ,e 8*'rak in3ann i/ *rFanlarnn ;+ derece 3*0+ma3n9 d*nma3n 3a0layamaz. A1y*n (akknda ;5yle ;ir deneyimi *lmayan 8a;ia8 limine ;+ d+r+m (a;er ,erilmiA *l3ayd9 (i/ 8eredd8 e8meden ;+n+n imkn3z *ld+0+n+ 35ylerdi. <+n+n imkn3zl0na delil *larak da9 a1y*nda ;+l+nan (a,a ,e a8eA +n3+rlarnn ,arl0n9 ;+ +n3+rlarn da 3*0+kl+0+ ar8rmayaca0n 35ylerdi. Da(a 3*nra da A5yle de,am ederdi: MA1y*n+n ;8nyle 3+ ,e 8*'rak +n3+r+ndan *ld+0+n+ ,ar3ay3ak ;ile ;+ derecede aAr ;ir 3*0+8ma ya'ma3 Ferekmez. ?al;+ki *na (a,a ,e a8eA Fi;i iki 3cak +n3+r eklendi0ine F5re9 ;+ d+r+mda 3*0+kl+k 3a0lamama3 da(a 5ncelikli *larak Ferekli *l+r.M <+ 35zleri y+kardaki F5rAn reddi i/in ke3in delil *larak F538erirdi. "A8e 1el3e1ecilerin 8a;ia8 ,e ila(iya8 alanlarnda *r8aya k*yd+klar deliller ;+ 8rdendir. Bnlar ;8n iAleri d+y+larnn 8e3;i8 e88i0i ,e akllarnn ala;ildi0i

kadaryla de0erlendirirler. Kendi anlayAyla ;a0daA8ramadklan Aeyleri de imkn3z ka;+l ederler. 6 2 6 > @0er 3adk rya (erke3/e ;ilinen ;ir Fer/ek *lma3ayd ,e ;ir kim3e9 d+y+ *rFanlar iAle,3iz d+r+mdayken Fay;den (a;erdar *ld+0+n+ ileri 3r3eydi9 y+karda ;elir88i0imiz 8rden akla 3a(i' *lanlar ;+ 35zleri ke3inlikle reddederlerdi. <+ anlayA8aki ;irine A5yle ;ir 3*r+ 3*r+l3a: M<+0day 8ane3i ;ykl0nde ;ir madde (er(anFi ;ir ;eldeye a8ld. <+ a8lan Aey * ;eldeyi ;8nyle yiyi' ;i8irdi9 3*nra da kendi3ini yiyi' ;i8irdi ,e ne Ae(irden ne de kendi3inden Feriye ;ir iz ;rak8. Ne der3in9 ;5yle ;ir Aeyin A+ dnyada Fer/ekleAme3i mmkn mdrEM Adam ;+ 3*r+ya A5yle ce,a' ,erirdi: M<+ Fer/ekleAme3i imkn3z ;ir iA ,e (+ra1eden i;are88ir.M ?al;+ki ;+rada 35zn e88i0imiz ;+0day 8ane3i ;ykl0ndeki Aey a8eA8ir. A8eAin ne *ld+0+n+ ,e e8ki3ini 5mrnde (i/ F5rmemiA *lan kiAiye ;+nlar 35ylendi0i zaman9 (emen *n+ reddedecek8ir. "A8e (ire8 leminin AaAr8c (alleri karA3nda inkarc ;ir 8+8+m 3erFileyenlerin 8a,rlar da 8'k a8eAi (i/ F5rmemiA kim3enin 8a,r Fi;idir. <iz de 8a;ia8 ;ilimciye deriz ki: MSen9 dnyada Fe/erli *lan akl 5l/lerine +ymayan ;ir 3*0+8ma 5zelli0inin a1y*nda ;+l+nd+0+n+ ka;+l e8mek z*r+nda kaldn. B (alde9 Aeria8n emre88i0i (areke8lerin kal;i ar8' 8eda,i e8me (+3+3+nda akl 8ara1ndan ka,ranamayan9 da(a d*0r+3+ ancak n;,,e8 n+r+ ile F5rle;ilecek ;ir8akm 5zellikler ;+l+nd+0+n+ neden ka;+l e8miy*r3+nEM By3a *nlar9 ;+ 35ylediklerimizden /*k da(a AaAr8c *lan 5zellikleri ka;+l e8miAler ,e ki8a'larna almAlardr. <+ AaAr8c 5zelliklerden ;iri9 d*0+mda z*rl+k /eken kadnn k*lay d*0+m 6 = 6 S"': ya'a;ilme3ini 3a0lamak i/in F538erdikleri A+ iki Aekildir: . % -&>Q =62cQ <+na F5re y+kardaki iki Aekil9 3+ de0memiA iki ;ez 'ar/a3na /izilir. ?amile kadn ;+na F5zlerini dikerek ;akar. S*nra ;+ ;ez 'ar/a3 kadnn ayaklar al8na k*n+l+r. <+ d+r+mda anne karnndaki /*c+k * anda (areke8e Fe/er ,e d*0+m /a;+cak Fer/ekleAir. 4el3e1eciler ;+n+n mmkn *ld+0+n+ ka;+l e8miA ,e Aci;'l-?a,3 adl ki8a'larnda ;+n+ ;elir8miAlerdir. <+ Aekil d*k+z (creli ;ir karedir ,e (er (crede ;elli ;ir rakam ,ardr. <+ karedeki 3a8rlar i38er 3*ldan 3a0a9 i38er y+kardan aAa0ya9 i38er3e k5Aeden k5Aeye 8*'lan3nO (er 3a8%::

rn 8*'lam 3*n+/ *larak *n ;eA rakamn ,ermek8edir. $+na AaAmamak mmkn de0ilR <ir kim3e ;+nlar 8a3dik ediy*r9 1aka8 ayn kiAi9 3a;a( namaznn 1arznn iki rek'a89 50le namaznn 1arznn d5r8 rek'a8 ,e akAamn / rek'a8 *lma3ndaki (ikme8in aklla ka,ranamayaca0m neden anlamy*rE... ?al;+ki de0iAik ,aki8lerde namaz rek'a8lar-nn 1arkl *lma3nn (ikme8i9 ancak

n;,,e8 n+r+ ile ;iline;ilecek 5zelliklerdendir. $+na da AaAarm: De0iAik ,aki8lerdeki namazlarn 1arkl rek'a8larda *lma3yla ilFili 35zlerimizi9 mneccimlerin (a38r*l*Flarn) 35zleri ile de0iA8ir3ek ,e *nlarn Ferek/elerini k+llanarak A5yle ;ir 3*r+ 3*r3ak: M!neAin d*0+da ya(+8 F5kyznn *r8a3nda ya da ;a8 y5nnde *lma39 kiAinin 8ali(i zerinde 1arkl e8kiler ya'maz mEM %:6

B zaman 1arkl ,aki8lerin de0iAik (ikme8leri *la;ilece0ini akllar ka,rar. ?a88a * a38r*l*Flar da(a da ileri Fiderek9 yldzlarn (areke8lerinin 8eda,i y5n8emlerinde 8e3iri9 in3anlarn 5mrleri ,e ecelleri zerinde 1arkl e8kileri *ld+0+n+ ileri 3rerler. ?al;+ki FneAin F5kyznn *r8a3nda *lma3 ile ze,al ,ak8inde *lma3 ara3nda9 d*0+da *lma3 ile ;a8da *lma3 ara3nda a3lnda (i/;ir 1ark y*k8+r. yley3e a38r*l*Flarn 35zlerini 8a3dik e8me3i i/in 1el3e1ecilerin ;ir Ferek/eleri *la;ilir miE Bnlarn 8ek Ferek/eleri ;+nlar mneccimlerin 35ylemiA *lmalardr. By3a * mneccimin 35zlerinin yalan /k80n ;elki de yzlerce de1a 8ecr;e e8miA8ir. Ama ;+na ra0men yine de mneccimin 35zlerini *naylamaya de,am eder. Bnlarn 35zlerine 5yle3ine ;a0ldr ki9 * mneccimlerden ;irinin kendilerine A5yle ;ir 35z 35yledi0ini dAnelim: M!neA F5kyznn *r8a3nda ;+l+n+r9 1alanca FezeFen FneAe d5nk *l+r ,e 3enin 8ali(in de 1alanca ;+rca d5nk *l+r3a9 ;+ ,aki88e yeni ;ir el;i3e Fiyer3en *n+n i/inde 5ldrlr3n.M <+ d+r+mda 35ylenen * ,aki88e ke3inlikle yeni ;ir el;i3e Fiymez. <elki de * 3rada * yeni el;i3eyi Fiymeye 1azla3yla i(8iya/ d+yd+0+ Aidde8li 3*0+0+n e8ki3i al8nda9 ;elki de ;+ 35z de1alarca yalanc /k80n ;ildi0i ;ir mneccime ai88ir. A(9 keAke A+n+ anlaya;il3eydimR $+ 8ar8Almaz d*0r+lar ka;+le akl ya8an ,e ;ilinme3i ancak ;az 'eyFam;erlerin m+cizeleri ile Fer/ekleAen ;+ 5zel ;ilFileri i8ira1 e8mek z*r+nda kalan kiAiO yine m+cizelerle de38eklenmiA9 d*0r+ 35zl ,e a3la yalan 35yledi0i F5rlmemiA ;ir 'eyFam;erin 35ylediklerini na3l *l+y*r da inkr ede;iliy*rE... %:% %:-

<ir 1el3e1eci9 namazn rek'a8lar ,e (acda Aey8an 8aAlama 3ra3ndaki 8aAlarn 3aylarnn 1arkl *l+A+9 (ac ,e di0er i;ade8lerdeki rknlerin 1arkl 3aylarda *lma3nn ;ir (ikme8i ;+l+nd+0+n+ inkr edecek *l+r3a9 ;iz de *na deriz kiO ;+nlarn 3ay ,e rknlerinin 1arkl *lma3nn (ikme8i ile il/larn ,e yldzlarn 5zelliklerinin 1arkl *lma3 ara3nda 8emelde ;ir 1ark y*k8+r. <+ d+r+m karA3nda ;ir 1el3e1eci A5yle diye;ilir: M)ldzlar ,e 8'8a k+llanlan il/larla ilFili 5zelliklerden ;ir k3mn kendim denedim ,e ;+nlardan ;azlarnn d*0r+ *ld+klarn 8e3;i8 e88im. <+ yzden i/imde ;+nlar ka;+l e8me e0ilimi ;elirdi. <+nlarn imkn3zl0 ,e *l+m3+zl+0+ (akkndaki dAnceler zi(nimden kay;*ld+. 4aka8 3enin A+ 35ylediklerine Felince9 ;en ;+nlar denemiA de0ilim. S5ylediklerinin mmkn *ld+0+n+ ka;+l e83em ;ile9 ;+nlarn ,arlklarn ,e d*0r+ *ld+klarn na3l 8e3;i8 ede;ilirimE...M %:. <+ kim3eye A5yle ce,a' ,eririz: MSen9 8a3dik edece0in Aeyleri 3adece ken- V di deneyiminden Fe/irmekle 3nrlayamaz-3n. Ni8ekim9 deneyim 3a(i;i 'ek /*k kim3eden ;ilFiler d+ymak8a ,e

*nlara +yarak ,erdikleri ;ilFileri ka;+l e8mek8e3in. yley3e 'eyFam;erin 35zlerine de k+lak ,ermeli3in. Ink * 'eyFam;erler9 Aeri-. a8n emre88i0i ;8n (+3+3lardaki (akika8leri 8ecr;e ,e mAa(ede ile 50renmiAlerdir. Sen de *nlarn 8+88+0+ y*la k*y+l+r-3an9 ;+ (akika8lerden ;azlarn 3en de mAa(ede y*l+yla idrak ede;ilir3in.M <en ;+ n*k8ada A+n+ da 35ylemek i38erim: M<+ (akika8leri (er ne kadar kendin 8ecr;e e8memiA *l3an daO akln9 ke3in *larak ;+nlar d*0r+laman ,e ;+nlara +yman Ferek8irir. rnek *larak9 erFenlik /a0na +laAmA ,e akl ;aAnda ;ir Fenci ele alalm. <+ kim%:& 3enin ;aAndan * zamana kadar (i/;ir (a38alk 8ecr;e3i Fe/memiA8ir ,e Fnn ;irinde (a38alanr. <+ delikanlnn9 /*k mA1ik ,e 8' 3a(a3nda +zman ;ir ;a;a3 ;+l+nmak8adr. Akl erdi0i andan ;eri9 ;a;a3nn d*k8*rl+k8aki +zmanl0n F5rmek8e ,e ;ilmek8edir. <a;a3 ;+ delikanlya kendi elleriyle ;ir il/ (azrla3a ,e de3e ki: <+ il/ 3enin (a38al0n i/in +yF+nd+r9 yakaland0n (a38alk8an 3eni k+r8arr.M $imdi ;+ d+r+mda9 * delikanlnn akl na3l da,ranma3n Ferek8irirE @0er (azrlanan ilcn 8ad ac ,e k*k+3+ da 8ik3indirici i3e9 ;+ d+r+mda delikanl ilc k+llanmak i38er miE )*k3a d*k8*r ;a;a3nn 35ylediklerini yalanlayarak A5yle mi der: M<en ;+ il/ ile (a38al0mdan 3a0l0ma na3l ka,+Aaca0m anlayamy*r+m9 ;en da(a 5nce ;+n+ (i/ denemedim.M %:2

@0er delikanl ;5yle 35yleyecek *l+r3a9 (i/ 8eredd8 e8meden *n+n ;ir a'8al *ld+0+n+ 35yler3in. "A8e9 3en de Aaye8 'eyFam;erlerin ,erdi0i ;ilFileri 8eredd8le karAlar ,e d+rak3ar3an9 8'k y+kardaki 5rnek8e *ld+0+ Fi;i9 ;a3ire8 3a(i;i kim3eler de 3enin a(mak *ld+0+na (kmeder ,e ;+n+ 8a3dik ederler. <+rada A5yle ;ir 3*r+ akla Fele;ilir: MHekl ;izler9 'eyFam;erlerin mA1ik ,e mane,7 (a38alklar alannda +zman *ld+klarn nereden ;ilece0izEM <+na A5yle ce,a' ,eririz: MS5yle ;akalmO ;a;ann 3ana karA Ae1ka8i d+y+ *rFanlar ile (i33edile;ilecek ;ir ne3ne *lmad0 (alde9 ;a;ann 3ana karA Ae1ka8ini ne ile ;iliy*r3+nE Sen ;a;ann Ae1ka8ini d+y+ *rFanlarnla de0il9 3ana karA da,ranAndaki incelik8en 50rendin. Seninle ilFili (areke8 n*k8alar ,e %:>

(ede1leri k*n+3+ndaki 8a,rlarndan 3a0lad0n delillerle9 8ar8Ama ,e A'(e F58rmeyecek z*r+nl+ ;ir ;ilFi ile9 ;a;ann Ae1ka8li *ld+0+n+ anladn. <+ d+r+mda9 #e3Jl+lla( @1endimiz'in (3.a.,) m;arek 35zlerine ;akan9 *ndan ;ize +laAan ;ilFileri inceleyen kiAiO HeyFam;er @1endimiz'in9 in3anlar d*0r+ y*la eriA8irmek i/in F538erdi0i i(8imamO in3anlarn a(lkn FzelleA8irmek ,e darFnlarn ara3n dzel8mek i/in (alka karA 3erFiledi0i (er 8rl y+m+Aak ,e nazik 8a,rlarO k3aca3 #e3Jl+lla( @1endimiz'in9 (em dnya (em de (ire8 3aade8ini kazanmann ;iricik y*l+ *larak Fe8irdi0i e3a3lar inceleyen kiAi9 z*r+nl+ *larak A+ ke3in ;ilFiyi elde eder: #e3Jl+lla('n (3.a.,) mme8ine karA Ae1ka8i9 nazik ;ir ;a;ann e,ldna F538erdi0i Ae1ka88en ka8 ka8 38ndr.

<+n+n yannda9 yine HeyFam;er @1endimiz'in AaAr8c da,ranAlarO *n+n diliyle %:=

K+r'n- Ker7m'in (a;er ,erdi0i ,e ayrca kendi3inin Felecekle ilFili *larak 35yleyi' de 35ylendi0i Fi;i /kan AaAr8c Fay; (a;erlerini inceleyen kim3e de9 #e3Jl+lla('n (3.a.,) akl 58e3i ;ir 3a1(aya +laA80n z*r+nl+ ;ir ;ilFi ile ka,rar. <+ 3a1(ada kendi3i i/in ;aAka ;ir F5z a/lmA8r. <+ F5z ile9 ancak Alla('n 3e/kin k+llarnn idrak ede;ilecekleri Fay; ;ilFilerini ,e akl y*l+yla ka,ranamayan iAleri idrak e8miA8ir9 iA8e ;+ y*l9 #e3Jl+lla(' (3.a.,) 8a3dik e8mekle z*r+nl+ *larak elde edilecek Fay; (a;erlerini 50renmenin y*l+d+r. <+nlar kendi Aa(3nda dene9 K+r'n- Ker7m zerinde iyice dAn9 (adi3-i Aeri1leri derinleme3ine araA8r... <+nlarn F5zle F5rle;ilen Fer/ekler *ld+0+n+ anlar3n.M 4el3e1ecilere 5zenenler i/in ;+ kadar +yar ye8er. Zamanmzda ;+nlarn a/klanma3na /*k 1azla i(8iya/ d+y+ld+0+ i/in anla88m. %:

1M. *')*4-'/ KBD2 T6D6)*.-</< T4>.7' Y5*6 $imdi9 (alk ara3nda yayFn *lan iman zay1l0nn 3e;e'lerinden d5rdnc3n ele alalm. Da(a 5nce de ;elir88i0imiz Fi;i ;+ d5rdnc39 limlerin k58 8+8+mlarndan kaynaklanmak8ayd. <+ (a38alk A+ / y*lla 8eda,i edile;ilir: <irinci )*l: Kendi yanlA 8+8+mlarna limlerin yanlA da,ranAlarn Ferek/e F538erenlere A5yle denile;ilir: M?aram *ld+0+n+ ;ildi0i (alde (aram yedi0ini ileri 3rd0n limin d+r+m+9 8'k 3enin i/ki9 d*m+z e8i ,e 1aizin (araml0m ;ilmen9 (a88a dedik*d+ ya'mann9 yalan 35ylemenin ,e 35z 8aAmann da (aram *ld+0+n+ ;ilmen Fi;idir. Sen de ;8n ;+nlarn (aram *ld+0+n+ ;iliy*r ,e ;+na ra0men ya'y*r3+n. %6:

4aka8 3en ;8n ;+nlar Fna( *ld+0+na inanmad0n9 i/in de0il9 ne13inin arz+larna yenik dA80n i/in iAliy*r3+n. Senin ne13inin arz+lar *ld+0+ Fi;i *nlarn da ne1i3lerinin arz+lar ,ar9 3en ne13ine yenik dA80n Fi;i *nlar da ne1i3lerine yenik dAe;ilir. Bnlarn 3enden 1ark9 ;+nlarn 58e3inde da(a ;aAka ;az k*n+lar ;ilmeleridir. <elli ;ir Fna(8an d*lay *nlar 1azla3yla ay'lamak +yF+n dAmez. Ink 8' ilminin d*0r+ ,e yararl *ld+0+na inanan /*0+ kim3e9 d*k8*r+n kendilerine ya3aklama3na ra0men mey,e ,e 3*0+k 3+ya karA 3a;r F538eremez. <+ d+r+m9 ya'8klarnn kendilerine zarar ,ermedi0i anlamna Felmez. )a(+8 8' ilminin ,erdi0i ;ilFilere inanmadklarna iAare8 e8mez. "A8e9 ;ildikleri ile 8er3 dAecek Aekilde +yF+n3+z da,ranA 3erFileyen limlerin da,ranAlarnn iza( ;+d+r.M %66

"kinci )*l: "limden y*k3+n *l+' (alkn i/indeki 3radan kiAiye A5yle denile;ilir: MSenin A+n+ ;ilmen FerekirO lim *lan kiAi ilmini9 kendi3i i/in (ire8 3ermaye3i ka;+l e8mek8edir. Sa(i' *ld+0+ ilmin (ire88e kendi3ini k+r8araca0n9 kendi3ine Ae1aa8/i *laca0n ,e ilminin 1azile8i ile ameldeki ek3ikliklerine karA m3ama(a ile y+m+Aak da,ranlaca0n dAnmek8edir.

!er/i ilmin9 kendi3inin aley(ine da(a F/l ;ir delil *ld+0+ 35ylene;ilece0i Fi;i9 derece3inin yk3elme3ini 3a0layacak ;ir delil *ld+0+ da 35ylene;ilir. <+nlarn (er iki3ini de 35ylemek mmkn. Clim ameli 8erke88i0i 8akdirde9 *r8aya 3re;ilece0i ;ir ilmi ,ardr. 4aka8 3ana Felince9 ey ;ilFi3iz kiAi9 3en lime ;akarak ilimden ;ir na3i;in ;+l+nmad0 (alde ameli 8erke-der3en9 k58 da,ranAlarn 3e;e;iyle (elak *l+r3+n ,e kendine ;ir Ae1aa8/i de ;+lamaz3n...M T/nc )*l: <+ (a38al0 Fidermenin Fer/ek y*l+ ;+ /nc y*ld+r. !er/ek limler ancak (a8a ,e yanlma ile Fna( iAlerler. !na(lar iAlemek8e a3la 3rar e8mezler. Ink Fer/ek ilim9 Fna(n kiAi i/in 5ldrc ;ir ze(ir *ld+0+n+ ,e (ire8in dnyadan da(a (ayrl *ld+0+n+ 50re8ir. <+ Fer/e0i 50renen kiAi9 da(a (ayrl *lan ((ire8i) *ndan de0er3iz *lan (dnya) karA3nda 3a8maz. 4aka8 ;+ ilim9 /*0+ in3anlarn ya'80 Fi;i /eAi8li ilimlerle meAF+l *lmakla elde edilmez. Zira ;+ Aekilde elde edilen ilim9 *nlarn Alla('a karA Fna( iAleme (+3+3+nda cre8ini ar8rmak8an ;aAka ;ir iAe yaramaz. ?al;+ki Fer/ek ilim9 kiAinin Alla('a karA 3ayF3n9 k*rk+3+n+ ,e midini ar8rr. B zaman ;+ ;ilFi9 kiAi ile Fna(lar ara3nda ;ir enFel ,e 'erde *l+A8+r+r. %6%

4aka8 in3an*0l+n+n yaka3n k+r8arma3 mmkn *lmayan Fna(larla9 zaman zaman ayak 3r/me3i 3*n+c+ iAlenen Fna(lar ;+n+n dAnda 8+8mak Ferekir. <+ d+r+mda iAlenen Fna(lar imann zay1l0n F538eren ;ir delil *lmaz. )ani mmin kiAi9 /eAi8li ;ellarla 3na,lardan Fe/en ,e 85,;e eden kiAidir. Mmin9 Fna(larda 3rar e8mek8en ,e kendini 3rekli Fna( i/inde yzmek8en +zak 8+8ar. 4el3e1e ,e <8n7lik y*l+n+n k58l0 ,e 8e(likeleri ile ;+nlar redde8me k*n+3+nda yanlA y*l 8+8arak karA /kanlarn 8e(likeleri (akknda 35ylemek i38ediklerim ;+nlardan i;are88ir. @y yce Alla(mR Senden A+nlar niyaz ediy*r+z: <izleri 3e,di0in9 (ak *lan F538erdi0in ,e (idaye8e erdirdi0in kim3elerden klR Zikrini il(am edi' i3mini (i/ +n+88+rmad0n kim3elerden eyleR <izleri ne1i3lerimizin Aerrinden k*r+R Senin rzan dAnda (i/;ir Aeyi 8erci( e8me 1r3a8n %6-

,erme ne13imizeR <izleri9 kendin i/in 3e/8i0in ,e 3enden ;aAka3na i;ade8 e8meyen i(-l3l k+llardan eyleR Cmin. @1endimiz M+(ammed M+38a1a'ya9 aile3ine ,e a3(a;na 3al8 ,e 3elm *l3+nR %6& 3*n