KLTR VE TURZM BAKANUI YAYINLARI : 827

TRK B YKLER DZS : 55

S U

k LTR VE

TURZM BAKANUI YAYINLARI : 827

Prof. Dr. Ali ALPASLAN

TRK BY K LER DZS : 55

Kapak Dzeni :Saim ONAN

ISBN 975-17-0085-X Kltr ve Turizm Bakanl, 1987

Onay: 6.10.1987 Tarih ve 928.1 -4083 Say Birinci bask, 1987 Bask Says: 15.000 Gaye Matbaaclk Sanayii ve Tic. A . . ANKAR\

NDEKLER

nsz .....................................................................................................V II Ahmet Paa'nn Hayat Kaynaklar ..................................................................... ............................8 I Ahmet Paann Sanat ve Edebiyatmzdaki Yeri

............................................................................................. 19

Kasideler ............................................................................................... 21 Gazeller ..................................................................................................45

o Ns o Z
XV. yzylda, eyh ile Nect a asmda yetien ve byiik bir hctc ulaan Ahmet Paa'nn Osmanh-Tiirk edebiyatnda nemli bir yeri vardr. Bu yzylda yazhuaya balanan ve eski devrin bir eit edebi yat tarihi saylan ura tezkirelerinden (airler tazkireleri) balayarak Tanzimat'n nemli airJeinden H arabat yazan Ziya Paa 'ya kadar hemen herkes onun, Trk iiinde bir merhale olduunu, edebiyatm za yeni bir ses ve renk getirdiini kabul eder. Ahmet Paa, Trk divan iirinin Fars dil ve edebiyatnn kuvvetle tesiri altnda kald bir ada yaad. XV. yzyln ortasnda Bizans, Fatih Sultan Mehmet tarafn dan alnm; bymekle olan devletin bakenti Edirneden stan bul'a nakledilmi; giriilen imr faaliyetleri neticesinde memleketin her tarafnda cami, mescit,riKrese.oku! ktphane, hastahane, han, ha mam. kervansaray, eme ve su tesisleri ykselmeye balamt. Bu arada Fatih, Avrupa'da yeni gelimeye balayan Renaissance hare ketlerinden de istifade ederek talya 'dan sanatkrlar getitmiti. Bu imar hareketleri yannda, ilim ve sanat faaliyellcinin de devaml surette iler lediini gryoruz. Padiah 'm iirle megul olmas, bilgin ve airlerle grp konumas iirin de gelimesine yardmc blmaktayd. Bu sa hada ran etlasiiin artmasna, dilde Arapa ve Farsa kelimeler ve terkiplerin oalmasna ramen, klsik Tiirk iiri aleng ve ifade bakmmdan Farsadan aa kalmayacak dereceye gelmiti. Bunda phesiz eyhi, Ahmet Paa ve Necati gibi dile hkim sanatkrlarn da rol olmutur. Trk edebiyatm.bir btn olarak dnrsek bu ada stanbul da Ahmet Paa'nn iirleri okunurken, Orta Asya'da aatay edebiyat, A li fr Nev, Hseyn Baykara, Ltl ve Em irgibi airlerle altn devri ni yayordu. Gene ayn devirde Azeri edebiyat sahasnda ise Fuzul zerinde etkisi buhman Habibi hayatta idi. te Trk dnyasnn byle nemli bir devrinde yaayn Ahmet Pa a, Trk iirinin Anadolu ve Balkanlarda gelimesinde elkili olmu ve hreti devamh olarak Tanzimat'a kadar ulamtr. Devrin icab ola rak kulland Arapa ve Farsa kelimeleri, terkipleri ve bunlarla ile dii konular anlamak zor olduu iin iirlerinin bugink dile evril mesi gerekmekledir. Bu nokla gz nnde tutulduu iin bu kitaba alnan iki kaside ve otuz be gazel nce nesre evrilmi; bunlar hakkndaki gerekli aklamalar parantez iinde gsterilmitir. Semeler, VII

Plof.Dr. A liN ilad Tadan taaCmdan on beyazmanm karltmimasyla hazu'lan olan Ahmet Paa D ivam ndan alnmtr. airin ga zelleri, luvumiyede uzun olup bazlar on all beyte kadar ykseldiin den baz iirlerde bizce fazla nem tamayan beyitler kanhntr. Yal nz bilmedn ' redifli gazeli gzelliine binaen olduu ibi alnnntr,

AL ALPASLAN

VilI

AHMET

P A A NIN

HAYATI

XV. yzyln en usta divan airi saylan Ahmet Paa, 1 1 . Murat dev rinin bylderinden Kazasker Velijdiddin bin lyasn (lyas olu Veliyddin) oludur. Bci aile lakknda tarihi kaynaklarda verilen bilgiler ok azdr. ekik tercmesinde bu ailenin Hseyn seyyidletine men sup olduu bildirilirse de bunun tarih bir hakikatten ziyade ananevi bir alkanlk olduu muhakkaktr. Yine ayn eser, Edirne'deki Mura diye Camii'nin ve imaretinin 830/1426 taciii vakfiyesinit\ Veliyddin tarafndan kaleme almdni; Bursah SaR adl airin onun kadaskerlii hakknda gzel kasideler yazdm bildirir. Seh Tezkiresinde, bir iftira zerine, rakiplerini yeren iirler yazd iin hapse atlan (yu karda ad geen) Bursal Safnin, Veliyddine takdim ettii bir kasi de sayesinde hapisten kurtulduunu beyan eder. Bu verilen bilgilere gre Veliyddinin, iirle uramas bile iirden anlad, sanata ve san'atkarlara kar alkasz olmad anlalmaktadr. te Ahmet Pa a, daha kk yata iken kendini, edeb istidadn ileri gtrecek byle bir muhit iinde bulmutu. Ahmet Paa'nn ne zaman doduunu bilmiyoruz. M.Fuad KpriU, slm Ansiklopedisinde Ahmet Paa maddesinde Edirnede yaptnlan cami ve imaret vakfiyesinin, Veliyddin tarafndan tanzim edil dii ve airimizin memuriyeE hayat hakkndaki kaytlar dnlrse, bu tarihten (830/1426) bira^ evvel veya bira: sonra doduu fikrini ileri srmektedir. | Ltt, tezkiresinde ve ar).h\ li de, K nhl-ahbar adl eserinde, Ahmet Pa^a'nm Bursada dpduunu ileri srerlerse de yanltr. Da ha eski kaynaklardan o!anSel[ Tezkiresi ile gldeste sahibi Beli,onun Edirnede doduunu sylerler. nemli tezkirecilerimizden A k ele bi de tezkiresinde, Ahmet Pakamn vrisi olan amcazadesi Edirneli Nzr elebi ile grtn, ojdan bilgi aldn ve airin Edirneli oldu unu yazar. Ayrca son za^anlara kadar Edirnede Veliyddin olu adn tayan bir mahalle ve mescidin bulunmas, airin bu ehirde do duunu gsteren kuvvetli de|illerdlr. Fik Readn 1^ irimizin, kaynalc gstermeden Dmetokafa doduunu sylemesi aslsz bir riva yetten baka bir ey olmasa ^erektfr. Ltifi ile l'nii oni Bursah gs termeleri herhalde mrnnohu orada geirmesi ve orada lme sinden ileri gehnektedir. , Ahmet Paa, II. Murad ' zamannda Osmanl devletinin merkezi olan, ilim ve sanat bakmndan bir hayli gelimi bulunan Edirnede

okudu. Devrin geerli bilgileri yannda Arapa ve Farsa dillerini de rendi. renimini bitirdikten sonra nce (herhalde babasnn da yar dmyla) Bursada Sultan Murad Medresesine (Muradiye M^resesi) mderris oldu. Daha sonra 8 5 5 /l4 5 rd e terfi ederek Molla Husrev yerine Edirne'ye kad tayin edildi. Ftihin tahta gemesinden sonra, onun Ctuflarma nazhar oldu ve kazaskerlik makamna getirildi. Fikir ve sanat sahiplerini seven, onlar gibi iirden anlayan ve bu yzden iUil'atlari|i esirgemeyen padiah, bir mddet sonra zeksnn incelii ni ve iirde kudretini grd Ahmet Paay, kendine musahip (soh bet arkada) ve retmen tayin etti ve vezirlik rtbesi verdi. akjk tercmesi, Ahmet Paann stanbul muhassarasnda pa diahn daima yannda btunduunu ve muhasaranm son gnlerinde Ftihin,: Ahmet Paay, askerin mnevi kuvvetini ykseltmek iin or duda bulundurdu,u Akbyk Sultan ile Akemseddine gnderdii ve onlarn fikirlerini aldn yazar, (c.l.s.242-44). Bu rivayet dier tari hi kaynaklarda da aa yukar ayn ekilde geer. stanbulun alnndn sonra sarayda byk bir mevki ve nfuz sahibi olan Ahmet Paa, Avn mahlasyla manzumeler yazan Fatihe devrin birok airini tantm, hatta onlara muayyen bir tahsisat balanmast temin etmiti. Hce-i ehriyr (Padiahn hocas, retme ni) olan air bu devrede padiaha muhtelif kasideler yazarak onu medh ediyordr^. Bunlar arasnda Kasr ve Qi^ne adyla mehur olanlarma son radan bjrok nazire yazlmtjr. Bunlardan birincisinde Ftihi Sultnj seltn-i cihn h Muhamraed Cemifl-i kader-kadr u Ferdn-i kaz-r Ltf u kereni u hulk u sehvetle mzeyyen FazI u hner ilm ecaatle mhall szleriyle, vyor; ikipcisinde de Gz'i shib'kran ldur ki devrinde onun Kfr (^ru l-cehlj^'imdi ilin ehristndur diyerek (stant^flun cehalet ve kfr yeri olmaktan karak bir ilim l kesi haline geldiini anlatyordu. Ltifi!, bir gn padiahn ranh air Hfz- rzfnin mehur

nn ki lkr benazer kmy konend msran okumas ve bunun alt taraf nedir diye sormas zerine hazr cevap olan Ahmet Paamn buna Kuhll-cevhir-i kademet tty konend2 msaiyla cevap vermesinden ok memnun olduunu ve airin cevher saan azn mcevherle doldurdumu yazar. Sahi tezkiresinde de, ince zeksndan ve bilgili oluundan dolay sarayda ve orduda kendi sine Sipahi mfts dendiini reniyoruz. Yine ayn tarihlerde ranl airlerinden Ts, Ktibi ve Keml i Hocendinin divanlarn ve Taber tarilini aadaki manzumelerde grlecei gibi nkteli sz lerle ric edecek kadar padiaha yakn olmas, saraydaki tibarn gs teren nemli tanklardr. Hdvend dn gn mihrn ile Bezer takn bu arh- bens Gher togurd lem mkiyn Per u bl aal adln hors Kapunda em ber reh dest ber dest Turur devlet ki ide dest-bs Kerem idp keml-i ltimuzdan Buyrun var ise Dvn- Ts c Yazm el kitabna takdir ktibi Kim nmun le zeyn ola devlet mektibi Gam necliside bir gece mihmnum olmaa Gnder bilence var ise Dvn- Ktib Sips Allah'a minnet Zl-celle Oturdun krs-i izz celle Bilrsin derdin ehki iltiycun Ki hcet yokdur ol derde sule
1. Bakjlaryia topra altn haline getirenler. 2 . Senin ay ann cevherinin (tozunun) srm esinin gzlere ttiye gibi srerler.

Buyur var ise Orvn Kem lun Kitebdl ola noksanum kemle

Hasentundan unaruz k bu gn eglenevz ol tevrih ile kim yazm mrn- Taber

Bir mddet sonra Paa unvann da alan bu nktedan, blgn airin, devrinin Mehm et Paa, Davut Paa, Nianc Paa, Mesih Paa gibi dev let adamlaryla, byk bilginleri ve eyhleriyle sk mnsebetlerde b u lunmas onun bir cemiyet adam olduunu gsterir.

Padiaha ve Osanl devletine sadk olan; padiahtan da iltifatlar gren Ahmet Faann bunca meziyetinin ve buna mukabil kendisine gsterilen tevecchn bakalar tarafndan kskanldnda phe yok tur. Seh, Ltifi, aklk, Haan elebi, BeynTezkireleriile dier baka kaynaklarn ifadesine gre, gnn birinde Fatihin hizmetkr larndan birine lf atmak gibi bir hatada bulunmas ban derde sok tu. Bu kaynaklara gre, Ahmet Paanm saraydaki gen hizmetkr lardan birine lf attn duyan Farili, sylentinin doru olup oltladn denemek iin hizmetkrn, salarn klahnn iine gizliyerek va zife grmesini emreder. Baka bir gn Ahmet Paa, hizmetkr bu du rumda grnce hemen orada Zlfm gidermi ol sanem kfiriiin konaz henz Znnrn kesmi vel dahi mselmn olmam beyrini syleyince bunu duyan Fah gazaba gelerek kendisini vazife den azleder ve sarayda Kapclar Odas'na hapsetririr. Kaynaklarmz dan k elebi ise, Ahmet Paamn birka fesatnn iftirasna uradm bildirir. Kapclar Odasnda hapiste iken belki (Ltifye gre Yedikulede haps edilmitir) ldrleceini dnen air burada Ey muht-i keremn katresi ummn- kerem B- cd ebr-i kefnden tolu brn- kerem beytiyle balayan ve Kerem kasidesi unvaiyla tannan otuz be beyitlik mehur kasidesini yazarak padiaha yollar ve afv edilmesini rica eder. Bunun zerine linden kurtulduu tahmin edilen Ahmet Paa, yevmiye otuz ake vazife ile Bursa'ya tayin edildi. Orada Orhan, Mu radiye ve Emir Sultan vakflarnn lerini yrtmekle vazifelendirildi. Bu tarihten sonra bir daha stanbula dnemedi. M.Fuad Kprl, a irin gzden dmesinde saraydan lzaklatnlmasmda, Fatihin btn tarihilerce tasdik edilen sert, titiz, marur tabiatnm da mil olduunu 4

dnerek btn kabahati airimize ykletmemek lzm geldii fik rini ileri srer. Ali Nilad Tarlan da nerettii Ahmet Paa Divam nu nsznde yle yazmaktadr; "...Fatih gibi kadirinas, ilim ve iire bu derece dkn bir padialm ilim, iir, zek ve zerfet bakmmdan ok taktir ettii bir vezirini sIrf ahs ahlk bakmndan bir anda l drtmeye kadar gitmesi tasavvur dahi e-dilemez. Kald ki bu hadiseyi rivayet halinde birbirinden alp nakleden tezkire tellifleri Kerem kasidesini lykiyle tetkik etmemilerdir. Bu kaside, mahiyetini bilme diimiz bir sebeple ancak tevecch ve alkay kaybeden bir insann, onu tekrar kazanmak iin yazd bir kasidedir. Yoksa lm korkusu iinde yazlm bir kaside tamamen ayr bir mahiyet arzeder. Gerek Fatih ve A hm et Paanm ahsiyetleri, gerek Kerem kasidesinm ruh ve uslbu byle bir hadisenin vukuuna ihtimal verdirmiyor Ahm et Faa divannda ikinci bir kerem kasidesi daha vardr. Bun da geen Yani kim Asaf- devrn mun-i fuzel Kaya topradur srme-i ayn- kerem beyvdeu bu kasidenin bir vezire yazlm oldumu anlyoruz, Tahir Olgn. nesre evirdii A hm et Faa Divanmn nsznde bu vezirin muhtemelen Mahmut Paa olduunu ve aire yardm ettiini ileri srer. stanbul 'dan ayrldktan sonra sarayda geirdii gnleri sk sk ha trlayan A hm et Faanm vaktini iirlerle geirdiini gryoruz. Diva nnda bulunan aadaki gazel bunun gzel bir rneidir. Bfdilem dilsitndan ayrldum h ki rm- cndan ayrldum igi hasretinde hk olsam Yiridr ki asumandan ayldum Ne tan lker gibi inerse yaum Meh-i n-milribndan aynkium Nola ivicmer gibi yanarsa i Bezn-i h- cihnda ayrldum Gemi gibi denizde sergerdn Yrrem bd-bndan ayrkhm eb-i mlhnetde telh-ay oluban eu-i rn-zebndan ayrldum Snd seng-l cefda sabr aya Ddm u krbndan ayrldum

Bende Ahm et gibi garibem kim u hnnndan aynidum irin Birsada vazifelerde memnun kalmadm anlyoruz. Bu s ralarda bir gezinti maksadyla Bmsaya gitmi olan Fatih'e frsat bu larak sunduu bir iirde buradaki vazifelerden avf edilmesini ister. Cihna lutf idersn her cilietden Hals it ben kulum tevliyetden Bunun zerine Sultan (eskiehir) sancana tayin edilir. Daha sonrada Tire ve Ankara sancak beyliine getirilir. Bu vazifelerin hi birinden memnun kalmayan air, tekrar padiaha yollad bir iirinde Ankara'dan ayrlma ricasmda bulunur. Bu iirin son iki beyiti yedir: Mzevviriin kelimtm benmn itme kabul Ki dil marizi helk old ol mzevvereden ki cihanda seni gamdan ide Hak zd . Eer bu bendeni zd idersen Ankara'dan Bu ricasnn herhalde padiahm lm dolaysiyle yerine getirilme dii dnlebilir. Fatihin 1481de lm zerine tahta geen 1 1 . Bayezid'e (I481-15I2) de stanbulda geirdii gnleri hatrlatan iirler yazmak tan geri kalmayan air onun zamannda tekrar eski itibacm kazand ve himyesine mazhar oldu. Ankaradan ayrlma istei sonradan II. Bayezid tarafndan yerine getirilen ir Bursaya sancak beyi olarak tayin olundu ve lnceye kadar orada kald. Bir arahk padiahn emri ile Ali r Nevnin 01 pei-peyker ki hayrn bolmu ins cn anga Cmle-i lem menge hayrn min hayrn anga beyti ile balayan gazeline yazd naziresinin sonunda Nevnin,H seyin Baykara sarayndaki yerine iaret ederek klar hayrette b rakacak iirlerini yazabilmek iin pdih saraynda yaamak lzm geldiini sylerken det saraydaki eski ikbal gnlerini hatrlamak ta ve belki de hatrlatmak istemektedir. Szde uk muhayyer eyledirsen' Ahmede Byle blbl olmaa kyun gerek bostan ana 893/1488'de Msr Memlukleri ile Hadm Ali Faa kumandasmdaki OsmanlI ordusu arasnda Aaaynda yaplan cenge Anadolu Bey lerbeyi S in ^ T ^ f t iy e tin d e kanlan airin buradaki hizmeti hak

knda bir bilgiye sahip deiiiz. Herhalde sancak beyi olduu iin bu cenge iliak ettni olmaldr. Bursada idri iler yannda edebi toplantlarla hayatn srdr m olan Ahmet Paa 902/1497de vefat edince, daha nce Muradi ye Camii yannda yaplrmc olduu medrese civarna gmld. Daha sonra buraya bir trbe ina edildi. Kapsnn stne Bursa mahkemesi naibi Eflln olu Mehmed tarafndan beyitlik Arapa bir trih ki tabesi yazlmtr. lmne sylenmi olan dier bir tarih de udur: Gedi meded ir-i Rm (902) A hnetpaann kendi ve ailesi hakknda bilgimiz ok azdr. Ebbekir elebi adnda bit kardei okluunu ve 867/1462de ldn dvanndaki Arapa bir tarih beytinden reniyoruz. ekik tercme si, bu ztn A hm et Paann yeeni olduunu bildirir. Ayn kaynak airini evlenmediim sylerken k elebi, Ftihin ona Tt adnda bir criye verdiini, bundan bir kz olup yedi sekiz yanda ldn, karsnn vefatndan sonra da evlenmediini bildirir. airin Bursada bir ev yaptrdn u tarih ktas haber vermektedir. bnyd old bu kasr- muall Grp rek eyledi Firdevs-i al Bakup Rdvn bu kasra didi trh Hene hr ile olsun muhali (841/1437)

A H M ET

P A A N 1 N

SANATI YER

VE

EDEBYATIM IZDAK

XV. yzylda divan iirini hakktyla tensil eden eyh (l*. 1422) Ahmet Paa (l: 1497) ve Necti (l: 1508) adnda, byk airimiz vardr. Ahmet Paa, iirde eyh kudretinde feir sanatkr olup Trk iirinin gelimesinde adet bir merhale tekil ethi ve bu yzden daha XVI. ylzydan balayarak Tanzimat devri dalil bu arada yetien tezklreciler ve yazarlar onun hakknda mbalaaya varan medillerde bulunnnlardr. O,, daha genliinde iir ve sanattan anlayan bir aile muhiti iinde yetiti ve iirdeki kabiliyeti bu uygun artlar altnda ksa zamanda ge lierek dikkatleri ekti. Kaynaklarn airimiz halfkndaki grlerini y le sralayabiliriz: Seh Tezkiresi, Onun fash ve beli bir air olduunu, iirindeki ak* clk ve gzelliin baka bir airde bulunmadn, bilhassa kasidelerindeki tatllk ve metanet dolaysyla emr-i nazm (iir emiri) diye tanndn; Ak elebi Tezkiresi^ Anadoluda, airlerin en stn olduunu, ^iire yenilik getirdiini, gazellerini ve kasidelerini stildne bir eda ile yazdn bildirir. Ltifi Tezkiresi; Ltifi ise, iirde kulland^ szlerin bilence ve s lbunun byk kimselere yakr tarzda old ^n u, inceliklerle dolu be yitlerinin sz ve man bakmndan gayet metin sylendiini, kaside lerindeki stnlnn de herkese kabl edildiini anlatmakla birlik' te Farsa divanlar ok okuduunu ve oradaki sanat ve zellikleri ala rak kullandn, Acem gzellerini Trk kyafetine sokmu olduunu, bazlarnn bunu ho karlamadn syler. Haan elebi Tezkiresinde de Trk iirine czbe ve incelii onun getirdii, daha nce iirimizde akclk ve inceliin bulunmad, Ah met Paann ilk iirlerinde cazibe ve tesir olmad ve dedesi, Mr Efendi'dcn naklen Ali r Nevinin otuz para gazelini grdkten son ra slbunun gzelletii belivtilmektedir. 8

Riyz Tezkiresi de Anadoluda, iire gzeik ve )aiakl ilk ola rak onun verdisini syledikren sonra ri'/ayeti naki eder: Ali r Nev lin , bir lussi toplantda Horasan ailcrinlndier lkelerdeki airlerden daha stn olduunu sylemesi zerine, meclisle hazr bulunan ranl air cm, Anadolu airlerinin j^aradltan kabiliyetli olduunu bildirmi. O srada dervi kyafetli biri eri girip bir keye oturmu. Kim olduunu sormular; Anadolu,dan geldiini syleyince. Anadolu airlerinin yeni iirleri var mdr diye sorduklar zaman der vi de Almet Paann in-i zlfiin miske benzetdm hatsm bilmedin Key perian sylediin bu yz karasn biluedm beytini okuymca, air Cm, b illiyr sergz- raks u sem idiip mddemz sbit old buyururlar ' Ayrca AhmelPaann daha zamannda beenildiini Ltiide an latlan fkradan reniyoruz. Ona gre bir gn bir toplantda Ahmet Paann, Destimi kessen kalur dmn- ltfunda elm Dmenm kessen kalur destmde lufn dmeni beyti okununca orada hazr bulunanlardan bir ksm da Nectnin bu manaya u y ^m gelen, yle muhkem tutaym k ile ddr elein Y elm kat ideler ya keseler yr elein beytini okur. Mecliste bulunanlar ikiye ayrllar. Bir ksm Ahmet Paay bir ksm Neclyi stn tutarlar. Tant o srada Necati toplanuya kagelir ve alak gnlllk gsterip Nectnn dirisinden lsi Ahnedn yegdr Ki s gklere asa yine dem urur Ahmedden beytini okuyarak Ahmet Paay medh eder. Asrn kymetli nesircilerinden olup, Yavuz Sulian Selini devrinde nianclk ve kazaskerlik vazifelerinde bulunan 'fcizde Cfer elebi (l: 1515) mehur ve ilgin mesnevisi Hevesnmede devrin eyhi ve Ahmet Paa gibi byk airlerini, lhamlarn ran airlerinden al makla sular:

1. Elinde oln:ya ak kalk^; raks ve sem aa y ani dnm eye balam ve d a v a m z, fikri m iz sbii oklu dem i.

Ser med didiginn belli hli Olupdur tercme evl-i hli Bu eli! olan yauu\da selUdr sehl Benn katunda belki celldr ceil ular kini Tiirki diide leti var Biri eyh biri Alneddr ey yr Eer eyhdr in s f eyle billl Suhatverlikden ol geri gh Feshatda velkin kr yokdur Kelmnun garb elfaz okdur Egeri vardur Ahnedde zarfet Bulmur szlerinde hem fesahat Belgatda vel lulir deuldr Kelnu rablma kadir deiildr Szin hsni vardur n yokdur Nuk- deyre benzer cn yokdur Flayl-i hsa iin kdir deller Hakkatde bular ir deiler Tc zde Cfer elebi son iki beyitte Ahmet Paay ok sert bir eWlde tenkit ederek iirlerinde gzellik olmakla birlikte czibe olmad n ve onlarm kilisedeki cansz resimlere benzediini sylyor. Grld gibi tezkireciierimizni tenkidi iki nokta etrafnda toplan maktadr; Yani bir ksm onu byk bir air sayarken, bir ksm da baz fikileri Fars edebiyatndan almakla sulamaktadrlar. Genellikle isabetli grleri olan LtiR ise, onun hakkn teslim etmektedir. Ha kikatte XV. yzylda Trk edebiyat gelime halinde olduu iin, air lerimizin ranlI ustalara bakmalar ve onlardan istifade etmeleri tabi karlanmaldr. O, daha kendini duyurduu zaman dikkati ekmi ve XV. yzyln son ve XVI.yzyln ilk yarsnda yaayan airler tarafndan stad ola rak kabul edih^MUr. Tezkiredlerin, onun byk bir ait olduunda it tifak ettikleri aktr. Ayn gr Muallim Naciye gelinceye kadar da srm olduuna gre Ahmet Paann byk bir air olduu anlal yor. Kuvvetli bir air olmasnda yaradlnn olduu kadar divanlarn okuduu Selmn-Svec, Hfz-irziKeml-iHocend ve Ktibi gibi ranlI airlerin de rol byktr. 10

Nmk Kemlin, Ziya Paay tenkit maksadyla Ahmet Paay, M i r Nev taklitisi gstermesi,yani onun, Ftih zamannda Buharadan (I) stanbula gelen Nev nin iirlerini grdkten sonra gzel iir yazmaya mvafTak oldutm sylemesi hakikate uymamaktadr. Bundan baka Haan elebinin dedesi IVlr Efendi'nin Ahmet Paa' nn Nev'nin otuz gazelini grdkten sonra gzel iir yazdn bil dirmesi de hataldr. Zira, Nev'nin II. Bayezide kendi gazellerini yol' ladni; padiahm da bunlar Ahmet Paa'ya yollayarak nazir yazmasm emrettiini, ilk olarak k elebi yazmtr. Bu srada Bursa'da olan airimizin edeb ahsiyeti ve hreti de daha, Nev'nin iirleri Anadoluya gelmeden nce Ftih zamannda teekkl etmi bulunu yordu. Bu yzden Nevnin, Ahmet Paa zerinde qnemli bir tesiri olduu kabul edilemez. Nmk Kemlin bu hatasm Gibb ve Brovvne de tekrarlamtr." Gerek stanbulda ve gerek Bursadaki meclislerinde airleri biraraya toplayan; onlarla iir zerinde gren; yeni airler hakknda bil giler edinen ve kervanlar vastasyla hreti Horasan'da Hseyin Baykara'nn sarayna kadar ulaan ve adalar tarafndan Rum Sultnuars (Anadolu airlerinin sultan) saydan Ahmet Paann iirle rinde iledii konular medih yni vg, sevgiliyi tavsif etme ve yanp yaklma olarak hls edilebilir. Ahmet bu fenn-i ire r itmeden murd Vird-i du-y devlet-i h- ciln imi diyen air ekser kasidelerini Ftih (12 adet) ve II. Bayezid (10 adet) in yazmtr. Osmanl sllesinden Sultan Cem iin de biri benefe redifli olmak zere iki kasidesi vardr. Bunlardan bilhassa gne ,, kerem", b ve benefe redifli olanlarda ve kasr kasidesinde geni iir bilgisinin, sanatnn ve ilhmnn enginliini gstermitir, Hele, II. Bayezid iin yazd Ey kasr- felck-riPat ey tk- muall Her bb ile benzer kapuna cennet-i al beytiyle balayan ve kasr kasidesi diye mehur olannda. N e fiyi kskandracak derecede mn derinlii ve bunun yannda mbalaa san'at gstermitir. Bunca medhiye yannda Konya vlisi iken I4 7 4 te len Ftihin olu ehzde Mutala iin terkib i bend eklinde yazd ok duygulu bil mersiye ile de bu sahada ilkbykrne vermitir sanrz.

11

Tolb'i arh dkdgi seyl-i fena imi B -1 zemne toptoiu hr- cef imi beyti ile balayan mersiyenin Ol eh kani ki iigi lem-penh idi 01 eh kani ki her kuh bir pdih idi beyti Bknin Knni iin yazd nJ mersiyesindeki Hakk ki zb u znet ikbl u ch idi h- Sikender-efser u Dr-siph idi beyitlerini hatra getirmektedir. Ahmet Paann bu mersiyesinden^ sonraki airlerin ilham aldndan phe yoktur. airin, bu manzume sinden son derece ar bal ve ili bir ifde kulland grlr. u be yitler bunun ak bir rneidir; Ol brc-i devlet ahteri h Mustafa kani 01 taht u tc zveri h Mustafa kani Hl kafesden incinp eflke azm iden Kasr- rem kebteri h Mustafa kani Gazellerine gelince ir, bunlarda evklinin muhabbeti, tarif ve tav sifi zerinde dururken Zlf sol nakkdur kim suya nak- n yazup M niyi mt eyledi bir berg-i mg-agin salup Ol hokka-leb rakibe ki sz gevherin aar eytm gayb srma hem rz idec dir n-i zlfn miske benzetdm hatsn bilmedm Key peran syledm bu yz karasn bilmedm beyitlerindeki ^ b i ince hayallerle dolu, dndrc ve erhe ihtiya gsteren szler syler. airin birok manzmelerinde Blu' edsm andrr.n beyitlere rastland gibi,' Gl mevsimi iridi ney-i ergavn gerek MecUsde fuklmz leb-i ekkec-fen gerek Ner^s emende buldug smn varaklar Dkdi kenr- cama ki zer der-miyn gerek

12

Eyym-\ mh- ddr ebr-nm ol ey sanem Hengm- by-i ddu gs-g ol ey sanem Ko mddeler sohbetin ge! ehl'i diller beznine Gel sen kenr- hardan bir dem cda ol ey sanem u beyitlerde de Nedmne bir syleyi hissedilir: Sensz benn ne dirlim ola didm didi Yetmez mi ldn sana hey b-nevcum Btn gazellerinde eitli ynleri ile sevgiliyi gah medheden, gh vasflarn syleyen airde Bana dilberden inayet istemen ey dostlar Sanmasun dman beni kadr u cefsn bimedm Dest-i dil lutlun etein yle muhkem tutd kim Ti- hicrnun kesimez dostum senden beni beyitlerindeki gibi son derece kte ildelere rastland gibi vakr rlunu al\settiren iirlere de tesadf edilir: Firk'i yra sabr olmaz gidelm br ehrnden Gnl snd cebr olmaz gidelm bri ehrnden O devrin modasna uyarak ou zaman kifelli yani anlalmas zo bir dil ve ifade kulanmas yaumda, hazcu zanvaum olduk(^a sade ve temiz Trkesiyle de iirler syledii olmutur; Ey peri nicesin io msn safca msn Gele beri nicesin ho msn safca nusm eker dudaklu kamer yzi serv boyiulaun Semenberi nicesin lo msn safca msn Bali- hsn bilda bellu blblinn Gl-i teri nicesin lo msn safca misin Bizimle bir nefes nsanl eyle soruakm Gel ey peri nicesin ho msn safca msn Sefer klij) gelr Ahmed ki diye ehrmzn Gzelleri nicesin lo msn safca msn Sen ct ile cn oynamacuk hoa del mi Yr ile nihn oynamacuk hoa del mi

13

Yanmakdan ise te-i hicran le her dem Sinemde snan oynamauk hoa degl mi Olkmet-i ran ile bostn- revnda Sen serv-i revn oynamauk hoa degl mi Cn kasdna emn nola oynarsa kaula nna kemn oynamauk hoa degi mi Ey hr-i cinn ayaunun tozma Ahmed Cn ile cihn oynamauk hoa degl mi Eer iirimiz fazlasyla Fars edebiyatnm etkisinde kalmam olsayd phesiz bu tr syleyiler fazla olurdu. Paann tuyu tarzndaki Ey yana al vey geydgi al Ala gzlm itme cn almaa l l ile bir busen aldun dostum Ger petmn oldum ise gir al iirinde "ala gzlm " tabirini kullanmas; al kelimesinin renk, hiyle ve almak manalaryla cins yapmas, onun mill ruha yakn seslenii ne gzel bir rnek tekil ettii gibi; halk iirindeki maniyi de hatra getirmektedir. Ltifnin, enr'-er (airlerin emiri) diye nite ledii XV. yzyln kuvvetli bir airi olan Melihnin yazd mehur gnl adl murabbama nazire olarak yazd uzun iirinde de, halk arklarna yakn syleyilere bolca rastlanr: Gl yznde greli zlf-i semen-sy gnl Kuru sevdda yiler bi ser b py gnl Dinedm mi sana tolama ana hey gnl Vay gnl vay bu gnl vay gnl ey vaygnl Yukardaki drtlk, bu murabban ilk bendidir. Bu gnl iirleri, ark trnn de edebiyatmzda ilk rnekleridir. Hikem (hikmetli), fikr, ailki, didaktik (retici) ve tima (sos yal) hayat iine alan iirler yerine, daha ziyade sevgili, memduh ve madd hayatn gzelliklerini terennm eden yani anlatan airin man zumeleri renk, aieng, zcrfct ve slp bakmulan mkemmel say lr. Baz ksa hecelerin uzatlmas ve '{'rke iki kelimenin Arapa vavI tfe (ve anlamna gelen bala) ile balanmas gibi kusuriar mstes na, temiz bir slp iinde derin hayalleri ve ince duygulan ihtiva eden iirlerinin d grn yani vezni ve kafiye kuruluu hatal saylamaz.

14

Beeri yani insan sevgisini n plna alan airitniz, tasavvuf felse fesinden uzak kalmtr. Medresede okuyan ve bir din bilgini olarak yetien Ahmet Paada tasavvuf hibir zaman bir hayat tarz olma m, onun baz iirlere serpitirilmi olan tasavvuf unsurlar bir bil gi hududunun dna tamamtr. Bununla birlikte divannda XV. yz yln meimr silerinden Emir Sultan. eyl Taceddin ve eyh Vef iin kasideler yazmas, onlara kar derin bir hrmet beslediini gs terir. Sadettin Nzhen Ergun, eyh Vef medhiyesindeki Himuet-i eyh Vefdan meded irmezse dirig Ahmedn haddi del midhati dervilern beytine dayanarak Paann o tarihlerde Bursa'da yaylm olan Zeyniye tarikatna ve onun mehur simalarndan eyh Vefya bal ola bileceini ileri srer. Ahmet Faanm medih, tavsif ve yanp yaklma ile sevgiliden i kayet dnda dikkati eken taraflar unlardr: 1. Nazrecilii: O, genliinde, Ali ir Nevi, Niyz, Melh, eyh ve Ati'nin etkisinde kalm olmakla birlikte, kaside ve gazel sahasn da adalarn geti. nce slCbu, zengin hayali ve temiz dili sayesin de detadevrinde Trk iirinde bir a at. Kerem kasidesi eyhye, Gne kdsidesi A tye, Gnl adl nurabba Melih'ye nazire olmakla birlikte kendisinin eserlerine de daha yaad ada ve daha ilerideki devirlerde nazireler yazlmtr. stanbul niversitesi Ktphanesinde TY. 1547 numaral kaytta bulunan Cmin-nezir adl eserden rendiimize gre, Cem, Mihr, Hatun, Sd, Gb, Envcr,Nizm, Ahi. Necat, Visali, Kasm Paa. Revn, Mud, shak, Lmi, Zt, Bk, !layl gibi tannm airler onun tesirinde kalmlardr. XIX. yz yln ikinci yarsnda yaam olan Ali Ruhi Paada 'Gne kasi desine yazd nazire ile bu sahada'sonuncu nazirecidir. Ahmet Paa; kendinden nceki airlere syledii nazrelele edebi yatmzda bir nazrccilik n amtr. O. ada veya kendinden n ceki baz airlerin bir iiini daha gzel sylemek hevesiyle bu yolu semi ve bunda nHivaffakiyetli eserler vermitir. Bunda iirin gzelli i, kalyesi bazen de red byk rol oynamtr, 2. Tail drnc sanat: O. tarih drme sanatn ilk ileyen lerden bindir. Arap allabcsinde her larfn bir say deeri vardr. Eski airlerimiz, bir hadi.seyi, bir yerin alnn, bir binann yapln veya birinin doum ve lmn bi iir parasnn sonunda sanatl bir e kilde szle ifade cdeilerdi. Boyie br oay iiin son msrasnda bulu 15

nurdu. Buradaki harrierit karlklar olan saylar toplannca o hadi senin tarihi meydana km olurdu. (Bazen bu tarihin bulunmas iin bir iki rakam ya ilve edilir veya karlrd. Bazen de yahnz ioklal veya noktasz harfler toplanrd) XV. yzyla kadar tarihler, genellikle ya bir kelime ya da (erkip (iki kelime bir arada) halinde sylenirdi. Ahmet Paa devrinde se tarih drme sanatnn bir msra halinde meydana gelmeye baladn gryoruz. airin divannda yirmi yedi tarih vardr. Bunlar Arapa, Farsa ve Trke olarak dilde yazl mtr. ki rnek: 1 1 . Dayezdin tahta k iin syledii ktamn son msra olan Kayser old Rma Sultan Byezki m harllerinin karl olan saylar toplannca padiahu tahta k tarihi olan 886/1481 vakam bulumm olur. Karamann alm tiolaysyle syledii kt'ann son msranda ise taril Feth- Karaman terkibindedir: Devlet srm bu vech ile ferimizde grp Ehl-i diller didi trihini "Fetl-i Karaman 879/1474 Bu tip tarihler, tarih kitaplarnn verdii bilgileri dorulayan belge ler olduu iin byk nem tar. Eseri: Seli tezkiresi. Ahmet Faa'nm Leyl v Mecnn adh bir eseri olduuu sylese de bugne kadar byle bir eser ele gememi tir. Esasen dier hibir kaynak byle bir kitaptan bahsetmediine g re tezkireci Seli'nin yanii bir rivayet kaydettiini syleyebiliriz. airinizin yegne eseri, divan 'up stanbul niversitesi Profesrlerin den Dr. Ali Nihad Tarlan tar.tndan 15 nshasnn karlatrlmasy la Milli Eitim Bakanl'nca 1966 ylnda stanbul Milli Eitim Basmevinde b^simt!r. Ahmet Faa, divann II. Beyazdn emriyle tertip ettiini fakat bun da geciktiini ve bu yzden de zr dilediini anlatr: ignde ey zll-i Perverdigr Ne gevher saan kim bula ilibar Bu ire ur eylemekden nud Budur kim anldukca dnyda ad Diye Ahmed in karb baid Ki oldur sen gy- eh Byezid

16

Bu nazm iic nnum oLip nm-dr Kula Iici{?redck szlerimi pydr zriim gne gibi nchrdur Ger oldysa tc liir nazrdur Divnt, hesMiele, dM ce. luaer, kasideler, terkib ve terci-i bendicr, gazeller, bir gnl mrabbas, At apc^a. Farsa iirler tarihler, kt'alar, tuylar ve mli edlerde ibaret olaa airimiz, iiierinde adndan baka bir isim veya mahlas kuliaunamlr.

17

KAYN AKLAR

A .K itaplar. li Knh'l-ahbr (matbu), stanbul, 1277. k elebi Tezkiresi (Meir-uar), G.M. Meredlth Owens tara fndan haztlann. tpk basn, London, 1971 Banarl, Nihad Sami, Resimli Trk Edebiyat Trihi, stanbul, 1971, Beli, Gldesle-i Riyz- rfan, Bursa, 1302. Beyn Tezkiresi, (yazma), ..Ktphanesi, nr. TY. 2568. Cafer elebi, Hevesnme (yazma), .. Ktphanesi, nr.TY.9861. Cmin-nezir, stanbul niversitesi Ktp.No: TY. 1547. Ergun, Sadettin Nzlet, Trk irleri, stanbul, 1936,1Faik Red, Eslf, stanbul, 1311. Fik Red, Trl-i Edebiyt- Osmaniye, stanbul, 1913. Gibb, AHistory of Ottoman Poetry, vol ll,i London, 1902. Hammer. Purgstall, Gesch.d. Osman Dichtkunst, 1 1 , 41, Pete, 1836. Haan elebi Tezkiresi (yazma), .. Ktphanesi. nr.TY.304. Kocatrk, VasO Mhir, Trk Edebiyat Tariii, Ankara, 1964. Kprl, M.Fuad, Trk Dili ve Edebiyat Hakknda Aratrmalar .stan bul, 1934. Kprl, M.Fuad, Aluned Paa (sim Ansiklopedisi c.l). Ltifi Tezkiresi (matbu), stanbul, 1314. Mecd. ekik tercmesi, (matbu), c.l, stanbul. 1269. Muallim Nd, Osmanh irlei, stanbul, 1307. igun, I'alir, Veliyddin Olu Ahmed Paa Divn (nesre evrilmi), Suleymniye Ktphanesi. F.S.Trkmen, nr.54. Riyzi Tezkiresi (yazma), ,. Ktpianesi, nr.TY. 761. Sehi Tezkiresi (nKUb), (stanbul, 1325. Taia, Aii Nihad, Ahmed Paa Dvn, stanbul, 1966. T(>lasa, Marun, Ahmet Paa'nn iir Dnvas^ Ankara 1973. Ziya Pa^a, lUubl, stanbul. 1291.

B. Tezler ve nemli Makaleler,

Bolcan, Glcan. Ahmet Paanm Kasidelerinde Maddi-Manevi nsan unsurlar, Mehur ahsiyetler, Efsnevi Kahramanlar. Kssalar (.. Edebiyat Fakltesi Trkiyat Enstits, Tez, nr. 1448). Kodemir, Hadi, Ahmet Paada Dini Unsurlar (aym enstit. Tez, nr. 1308). Kprl, M.Fuad, Bursal Ahmet Paa Dersadet Gazetesi, 1920, nr, 29, 36, 45, 56Kprl, M. Fuad, Ahtnet Paa ve Nevi (kdam Gazetesi, 23 Knun- nf, 1337, nr. 8573). Okur, Mnevver, Bursal Ahmed Paa'nn kasidelerinde ran mitoloji Kahramanlar (aym enstit, Tez,nr.316) zergin, M.Kemal Ahmed Paann Trih Manzumeleri (1.0. Edebiyat Fakltesi. Trk Dili ve Edebiyat Dergisi. c.X, 1960).

20

KASDELER

21

Der Medl-i Sultan Mehrned Han (Kerem Kasidesi)

Feiltn Fe'iltn Feilfn Feiln
+ +-/ + + - - / +

+ + -

1 Ey mhit-i kceun katresi unnn- kerem B- cd ebi 'i keftnden tolu brn- kereni 2 Matla- subh- zafer mihr-i zek ebr-i hay Felek-i izz- al dver-j devrn kerem 3 Tc bal-. scr-i sukn- saltin-i cihn Zei-i iaht- ign Hazrel-i Sukt- kerem 4 Zll- Hak h M ulanm ed ki iii gkin Ken-lerin lduz olur neh-i tbn- kerem 5 Aya topradr cevher-i iksir-i hayt
Asitn tozdur srme-i a'yn- kerem

6 Aiur huik nesimiyle gl- giilen-i cd Bezcniir kllft zlliyle giilistiM kerem 7 Balu- Aizar nedtiriir kulzn-i cdmda habb Kiilre-i (eyzi nedr ebr-i dr-ef- kerem 8 B'kys olal ihslarn ey hoccet-i cd Kt old cedel-i hanum brhn- kerem 9 Kef bir demde nisr itdgi gencim orin Hare dek vezn idemez kefTe-i mizn- kerem 10 Ne melek-huy nieliksin ki dem-i k'tfun ik Kevser-i cd akdr ravza-i Rdvn- kerem 11 Ne kermet kod Hak zt- kerimnde kohrAyagun badug yir ene-i Hayvn- kerem 12 Bulmasa nm- erifimle eref nme-i cd Ebter olayd kamu defter--dVn- kerem 22

SULTAN M EH M ED H AN N M E D ll HAKKKJNDA (.i-ceri Kasidesi)

1. Ey asillik ve l tu f u lu d cry sm m b ir katresi, ltu f u m m a n olan padial^! C m e rtlik b a, senin b u lu t gibi feyiz ve bereket veren avucundan y aan ihsan y a m u ru yla do lud ur. 2. Sen, zafer yani iistl'ik sabahnn doacak yeri, zek gnei, h aya ve gnahtan k a n m a b u lu tusu n : ycelik, byklk gg: lutuf devrinin padiahsn. 3. D nyadaki sultanlar sultannn bana tacbatlayan; taht ile m hrn siis otan b ir lu tu f sultansm . {Taht ve m hr p ad iah ln en n e m li ki u n su ru d u. Padiahlk bunlarla kim d ir.) 4. ah M ehm cd "F a tih S ultan M e h m e d " Tanrnn glgesidir; lu tfun un par lak ay, o nu n gk gibi yksek o lan kap ei in in snk ve nemsiz bir yldz olur. ( a ir, "sultan, A llah 'n yeryznde glgesidir; her m azlum tia snr ha disine iaret ediyor. H adisin bir kelimesi aln d i in beyitte iktibs- nks var dr.) 5. A y a nn V^ast toprak, h a y a l iksirinin cevlteri; ei inin tozu d a lu u f sahibi olan kimselerin gzlerine srmedir. (ksir, madenleri altn y a p t n a in a n lan "bir m adde. Srme, toz halinde siyah b ir m addedir; gze gzellik verdii iin eskiden o k kullanlrd.) 6. O n u n gzel allk n n h a fif h a fif esen rzgryla, cm e rtlik gl bcsinn glleri alr; liatfunun suyu i!e de kerem ve ihsan glbalesi sslenir. 7. u yeil deniz nedir? O n u n ihsan denizinden bir su kabarc; feyz ve bereketinin bir katresi "b ir katre feyzi nedir? L u tfu n u n inci "y a m u r saan b u lu tu ... (Y eil denizden maksat gkyzdr.) 8. Ey cm ertlii delil olan padial! B alarn lye gelmez bir dereceye ulalaldan beri, lu tfu n u n delili yani balarn iin bir tank hkm nde olan ih sanlarn, dm annn m nakaaya girm esinin n n kesti. 9. M u h ta olanlara, avucum m bir anda serptii hzinenin ond a b irini, l tu f tera7.!sinin kefesi hare kadar tartamaz (Hazine ihsan edilen para yerinde kuHam lm tr. Ila r, ky am e t gn dem ektir.) 10. Sen ne melek h uy lu bir m eliksin ki lu tfu n u n bir dem iyle, lu tu fk r b ir davrannla ihsan cennetinin bahesi cm ertlik kevseri ak tr. ( a ir, m elek ve m e lik kelimeleriyle cinas yauyor.) 11. Tanr, senin yce ve ihsan b o l zatna ne keram et vermi ki ayam n b ast yer, lu tfu n Ab- hayat haline geliyor. 12. C m ertlik k itab senin erefli adm la eref bulm asayd, btn l tu f de f terleri ve divanlar hkmsz kalrd. (eref ve erif kelimeleriyle cinas- naks yaplm tr).

23

13 Gn gibi sallanaum tp gke asa ne tan Sana unld bu meydnda evgt- kerem 14 Bahr- cfdm nice erh olak' onun rehasdur Hsl- kn- seh maye- ummn- kerem 15 Saltanat hl'atini kaddne hayyt- felek Rst bimese almazd giibn- kerem 16 Ne kadar zer var ise dest-i zer-efnun ile Harf-i zer gibi perakendedir ey kn- kerem 17 Sm Sretde siteni ekline yazlduy in Tadnrsn an dman gibi ey hn- kerem 18 Gk tenrnda kur kurs okmur mihr ile mh Hn- ltfunla lrvn olal nn- kerem 19 Rse-i hrs toyar solVa-i hsnundan Dest-i in mun ile rn olal ln- kerem 20 Mihr-i cdnn emen-i ltf'a zer-efn olal Glen-i dehri bezer nergis-i bostn- kerem 21 Bly-i hulkundan nrtr. m gibi dem ki tutar Ho revyihle cihn bn reyhn- kerem 22 Ahm edn gani makas kesdi dilin em gibi Sana ren diyemez hlini sultn- kerem 23 Sen Sleymn ne dille e bir mr- zal Gelre nutka heger ltiun ile an kerem 24 Husrcv prclcdi cevr eli sabrun yakasn est-gir olsa deidr bana dmn- kerem

24

13. Saltanatnn topu, gne gibi gkyzne ykselse; b u n d a alacak ne var? Z ira b u m eydanda l tf evgam sana su nu lm u tur.( air, g iy u e v g n denen oyuna iarette b u lu n u y o r. G u y denilen top at stnde b u lu n a n kiilerin elindeki evgan denilen deynekle clin ip atlr. T op, m tiydan cvgan kelimeleriyle tena sp sanat y aplm tr.) 14. Senin cm ertlik de nizin "d e niz gibi olan c m e rtli in " nasl aklanab i lir k i, cla k l m adeninin m ahsul ile ilsan ve b a u m m a n n n esas, on u n "a n cak" bir szntsndan ibarettir. 15. E er felek terzisi, p adiahlk liira tn d o ru drst senin b o y u na gre bim esiydi lu tu f kaps a lm azd . (Ilil'a t, padiahlara mahsus ssl elbise, kattan dem ektir. air, padiaha " T a n n , p ad iah ln sana ksm et etmeseydi biz l tfu n a m azhar o lam a zd k " dem ek istiyor.) 16. Ey cm ertlik m adeni "o la n p a d i a h " ! Ne kadar altn varsa, senin in d saan elinde, altn m anasna gelen zer kelim esinin harfleri gibi d a n k b ir halde dir. (Farsa altn m nasna gelen zer kelim esinin harfleri birbirine birleik yazl m az. Bu yzden harfleri perakende yani d alm gibi grnr. air, padiahn ihsannn b o llu u n a iaret ediyor.) 17. E y lu tu f han! G m m anasna gelen sim, zu lm an lam na gelen sitem eklinde yazld i in , sen onu, yani gm d m an gibi datrsn. D m an nasl datrsan o n u d a yle ihsan edersin (Sim ve sitem kelimeleri Farsadr. e kil itibariyle y a zla n b irdir. Y a ln z n o k ta ile ayrlrlar. Sim , bu rada gm para yerindedir.) 18. L u tfu n u n sofrasnda lu tu f ekm ei o ald n d an beri gkyz frnnd a ki gne ile aya kuru birer pide gibi baklm aktadr. (L u tfu n u n sofrasnda yerine lu tu fk r sofranda d a denebilir.) 19. L u tu fk r sofra, nim e t eliyle herkese ak o ld u u gnden beri insanla

rn elindeki hrs kseleri bu ba ve ihsan sofrasndan d o m u tu r. 20. C m e rtlik gnein, iG tuf em enliine altn satndan beri, l tu f b ah esinin nergisleri, dnya gl bahesini bezem itir. (G nein altn sama.s, kla rm yollam asndan kinayedir.) 2 1 . L u tu f fesleeni, misk gibi senin tab iatm m kok usun dan dem vurur ve ho kokusuyla dnya bahesini tutar. 22. Ey h tu f sultan! G am m akas, A h m e d 'in dilini, m u m gibi kestii i in halini sana a k a syleyem iyor. (B irinci msra, ey lu tu f sultan! gam ve kader makas A hm e d 'in d ilin i, m m u n fitilin i nasl keserse o ekilde kestii i in ... ek linde an lam ak gerekir. air, zntnn kendisini karanlklar iind e b rak tu n; halini ifadeden riz ka ld m sylyor.) 23. Sleyman Peygamber'e benzeyen seni, zay f bir karnca gibi olein "b e n " hangi dille vebilirim k i; meer ki senin lu tfu n ve asaletin yine o n u n "y a n i b e n i" syletsin (Sleym an Peygamber, u lulu k; ka n nc a d a kklk ve zay fl sembol dr. K u r' n 'd a N em i "k arn c a" suresinde ilk ayetlerde Sleym an Peygamber ile karncann konum asndan bahsedilir.) 24. P adiahm ! hakszlk ve zulm eli, sabrmn yakasn paralad; lu tu f e teinin, elim den tutacak zam an gelm itir. (A hm e d Paa hakszla u ra d n sylerken 'lu tu f etein elim den tu ts u n " szleriyle de etein elime gelsin, yani eteini p e yim de beni affet dem ek istiyor.)

25

25 Midhatn blblini gani kafesinde koma kim Hayfdur ttye zehr ey ekerist- kereni 26 Ektem'l-ha!l<sn ey vsta-i ikd- kim He lenn szin iitme budir n- kerem 27 Kul luit klsa nola afv-i chenh kam Ttalum iki elm kanda imi kam kerem 28 Utnaram ciirmmi gark itnee rahmet syma Mevc-i ilsuu e cCi ide 'uuma- kerem 29 Bir kara lopraam ily-yl memt itmek in Yasa cdun buldndan nola lus- kerem 30 Nice k iklim i nrvvetde gee hkm i vef Nice k eyvn- atda tura divn- kerem 31 Nice k inn ola lemde abdi-ihsn Nice kim ola cihan tbi-i fermn- kerem 32 Dest-i ilsfnun ile yapla bnyd- seh Pye i kadvn ile yucala eyvn- kerem 33 Nice kim Kabe msnderini ltf- lh Rahmeti hnna her sl ide rnihmn- kerem 34 'd-t ferhundeue kubu ide a'dn (elek Sen ahibbna buyur b- seh nn- kerem 35 mr-i lasmun ire trih gibi pyna Nmun nnie-i ikbl ide unvn- kerem

26

25. Bu m edh ve sena yani vme blbln, gam kafesinde brakm a, h ap setme. Z ira, ey lu tu f ekeristam! Papaan kuu n a ze h ir vermek yazktr. (ckeristan, eker kam tarlas dem ektir ve Fatih yerinde ku llam im tr. Papaan da fairin kendisidir. air papaann eker yediini sylemekle l tfa ihtiyac o ld u u n u ; ekerin b u lu n d u u yerin, yani l tu yerinin de padiahm kendisi b u lu n d u u n u anlatm ak istiyor.) 26. Ey byk insanlar gerdanlnn vastas! sen insanlaTin en erifBsi, en lu tu fk n s m . Her alan szn dinlem e, asaletin, soy luluun an b u du r. ( a ir, F tih 'in ecdadn b ir gerdanha; onu d a bu gerdanlm ik i u cu nu balayacak olan vastaya yani dm eye benzetiyor.) 27 . Senin b ir kulun hata ilediysc ne olur; padialun balam as nerede? Farz edelim ki iki elim kanlara b ulam , katil o lm u u m ; nerede "p a d ia h n " litfu ! 28. K usurum u, kabah?.ti>"i, senin acm a ve m erham et suyuna daldrarak "te m iz le n m e k " i in , b alam ann dalgasyla l t u f u m m an m n com asn u m u yo ru m . 29. Kara b ir toprak h alin d e y im ; bu "k a ra toprak h alind e ki" ly canlan d rm ak, hayata kavuturm ak i in cm ertliinin b u lu tu n d an Nisan "y a m u ru " gibi lu tu f yasa ne olur? (B eyit bize, H ac suresinin 5-6. ayetlerim hatulatyor;... O n u n zerine y a m u r y a d rd m zam a. hareket balar, yer kabarr ve sevin veren her eit b itk iy i yetitirir. n k A llah hak tr, lleri diriltir ve her eye kd ird ir... N isan y a m u ru ile sedefte n d hasl o ld u u n a in a n ld m d a syleye lim .) 30. y ilik scvcriik lkesinde vefa h k m getike, b alam a saraynda, lu tu f divan durd uk a; 31. nsanlar lemiclc b alam ann k u lla n o ld uk a ve cihan m an na b a h b u lu n d u k a ; , 32. C m e rtliin tem eli. y ili in in o nu runu n derecesiyle ycelsn. d a lu tu f fer

eliyle atlsn, l t u f saray d a itib ar ve

33. A lla h 'n lu tfu , K b c ko n u k la rm nasl her yl rahmet yani acma sofras na l tu f misafiri yaparsa; (K b e k o n u k la n n d a n m aksat, K 'b e 'y i ziyarete gelen haalard r.) 34. F c k k , dm anlarn m ijbrck bayram nda kurban etsin; sen de dostlar n a cm ertlik suyu ile litu f ekm eini ihsan et. 35. D m anlarnn m r, tarih gibi sona ersin; ikb al yani m u tlu lu k kitab, senin ad m kendisine u tu f unvan yapsn.

27

Der Medh-i Sultan Mehmed Han GNE KASDES

Filln Filtn Filn Filn
+ ~ /

4-

------

1 Taht urup Tk- felekde husrev-i hver gne Geydi reci kab urnd r efser gne 2 Mesned-I sultn- subh old serr-i sumn Sad prze tabaklardan zer--gevher gne 3 Kufi aup drc-i zebercedden cevahir dkdi kim Hk gencin eyleye gencne-i cevher gne 4 Kulzn-i Hidn batunnaa gm zevraklarm Bd-ban- nr ile^(onatd flk-i zer gne 5 Dne-i entn dirp meh hrmeninde her seher Bl aup cevln ider tvs-i zerrn-per gne 6 Gyiy Nuin-Revn- subhdur kira adi in Lciverdi kubbeye zencir- zer asar gne 7 Y felek Mnnda sultn old bir Ysuf-cenl Y Zieyhadur tutar nrenc-i zer-peyker gne 28

SU L T A N M E IIM E D H A N 'IN M E D II H A K K IN D A (G N E K A S D E S ) ! . D o u hkm dar o lan gne, gdkyz. kem erinde "kem eri andran g k yznde" tah tm k u n p turuncu renkli elbiseyle nurdan b ir ta giydi. {Eskiden hkm darlar genellikle k rm z elbise giyerlerdi. air, b u n a telm ihte b u lu nu yo r. G nein hkm dara, sultana benzetilmesi gkyznde ondan daha b yk ve daha parlak b ir cism in olm am asm dan dolaydr.) 2. G k y z sediri, sabah sultannn d ay and yer o ld u; gnete firuze yani mavi renkli tabaklardan altm ve i n d sat. (Firuze tabakla, ggn m avilii; altn ve inci samasyla da gnein k la n kastediliyor.) 3. Gne, toprak b u can mcevhcr hzinesi haline getirmek i in zeberced ekm ecenin k ilid in i aarak yeryzne ccvherlcr sat. (Zeberccd, yeil renkli bir ss tadr. Burada zeberced ekmece ile gkyz kasdedilm itir. Mcevher h zi nesi ile de tabiata gelen canhlk; to pran bereketlilii ve ye titirdii bitkiler ve yicckIer an latlm ak isteniyor. H akikaten de yeryz her b akm dan bir hazine gi bidir.) 4. H ind denizindeki gm kayktan batrm ak i in gne, nurdan yaplm yelkenlerle altn gemi d o natt. (Ilin d denizi ile gecenin karanl; gm kayklar la da yldzlar kastedilm itir. G nein nurdan yclkfcnlerle altn b ir gemi d o n a t mas ise, sabaha kar gn do u su tarafndan grnen aydnlk yani tan yerinin aarmas ve afak skmesiyle birlikte gnein gemiyi andran grnte d om as dr. Y a n i air, gne d o d u ve yldzlar kayboldu demek istiyor.) 5 . A ltn kanatl tavusa benzeyen gne, seher vakti yani tan yeri aarmadan nce, A y harm annda yldz tanelerini toplam ak i in kanatlarn ap dolar. (A y, yznn yuvarlak grnmesi cihetiyle harm ana; yldzlar da o harm andaki tanelere benzetiliyor. Gne d o u nca y d d z la n n kaybolm as ise onlcU'in altn k a natl bir tvus tarafndan toplanm as eklinde tasavvur ediliyor.) 6. Sanrsn gne, sal>ah vaktinin N uirevn'dr ki adaletir gstermek ve yaym ak i in lciverd renkli gk kubbeye altn b ir zincir asar. (Ssni hkm dar Nairevan sarayna, br an astrarak ucuna bir zincir b alatm . Adaletine mrcaat edenler o zinciri ekip kendisini haberdar ederlermi.) 7. Gne, ya gkyz M sr'nda sultan o lm u Y u s u f gzelliinde birini; yahud elinde altn turu n Z cliha'y an d uiy o r. ( a ir, K u r'n 'd ak i Y u su f suresine telm ihte bulunarak Y u su f'u n M sr'da m aliye nazr m evkiine ulam asna, onu gren kadm larn, gzellii karsnda turun yerine ellerini kesmelerine iarette b u lu n u y o r ve b u mnasebetle gnei, Y u s u f gzelliinde birine ve ellerinde altn turu n tutan Zeha'y a benzetiyor.)

29

8 Y cemaline cihtun nr-u-fer virnek in Rz ruhsndan adi anberin m icer gne 9 Hak budur kim h dvnm tema klmaa Dzdi tk- zer-nigra llden manzar gne 10 Kendnn hsn--cemlin fikr iderken germ olup Cn diliyle eyledi bu matla ezber gne 11 Subh-dem cevln idp tvs-i zerti-per gne Bstmna siprn virdi zb--fer gne 12 Zfnet-i B- rem tutag in gl-zr- subh Eyledi gk sebze-zvtn pr-gl-i ahmer gne 13 Kze-i ykt ile prze-gfin dolbdan arh-J nn-rengi shb itdi ser-t-ser gne 14 Bezm-i ayn Zluenn gem ilmee sk sfat b-gun akdh iinde gezdrr zer gne 15 Geh lamm ml- tbna dakar smm cenl Geh dzer Smurg- arha tein eh-per gne

30

8. Y a h u d cihann yznn gzelliine n u r ve parlaklk vermek i in , gnd zn yanandan anber renkli rty at. (A nber renkli rtden maksat gecedir. A nber siyaha alan aJaca renkli gU;^cI k o k u lu b ir maddedir.) 9. D orusu u ki, gne, padiahn divann seyretmek i in , altm la sslen mi olan kemere, l 'ld e n bir pencere a t. ( h veya padiah divan,hkm darn vezitleriyle beraber tertip e ttii to plantd r. Bu toplantlarn genellikle sabahn erken saatlerinde ya p ld bilinm ektedir. A ltn la ssl kemerle, yldzlarla dolu olan gkkubbe ifade edilm itir. M anzar, baklan yer demek o ld u u i in pencere sznn ku llan m ay tercih e ttik . L 'I pencereden m aksat, gnein doarken l 'l ^ b i krm z bir grnte bulunm asdr.) 10. Ve kendisinin gzelliini dnrken evke geldi, co tu ve can diliyle bu m atla ezberledi. (M atla, doacak yer manasna geldii gibi iirde de ilk beyte verilen addr. M a tla beyitleri kafiyeli olur. N ite kim b u beyitten sonraki beyitte air, yenibir m atla ile yani yeni bir grle iirine devam ediyor. Bu msrada b u na d a aret o lu n m a k ta d u . Ezberledi sz ay n zam anda o k u d u manasn, da tam aktadr.) 11. A ltm kanatl bir tavusu andran gne, sabah vakti dolam aya balayn ca, ggn bahesini ssledi ve aydnlatt. (B u beyitle air, tecdid-i m atla ediyor, yani yeni bir m atla yazarak yeni bir d uyu ve grle szlerine devam ediyor.) 12. Sabah glbalesi, rem b a 'n n ss olsun, yani onun gzelliini elde etsin diye gne, gk cm e nliini krm z gllerle d o ldurdu. (rem B a, de hkm srm olan A d kavm inin m ehur hkm dar e d d d tarafndan cen nete benzetilerek ya p ld ileri srlen b ah e n in addr. Sabah, bahesine benzetiliyor. G g n em enlie benzetilm esi de gretn d o d u u srada ggn yeili andran b ir renge girmesinden dolaydr. G gn yeili andran renkleri ara sndan ldayan gne klar da krm z gllere tebih edilm itir.). 13. Firuze renkli "s u " dolabndan , y a k u tta n anakla "d k t " k ile cam mavisi rengindeki g, batan baa cva gibi parlak bir hale soktu. (Firuze, ak mavi renkli bir ss tadr. Firuze renkli dolap, mavi renkli gkkubbe de m ektir. Y k u t anak d a gne yerinde ku llan lm tr. air, gnein gkyznden sald kla o n u n rengini cva rengine dndrd n yani cccyi sona erdirip sa bah getirdiini sylemek istiyor.) 14. Zhre yld znm yeyip im e ve elence toplantsn cotunpenlendirmek i in gne, i k i sunan kii gibi parlak kadehler iinde ate yani arap gezdi rip durvr. (Zhre, in an a gre bezm-i ay tertip eder. Saz alar, ark syler, onun karsnda g k, bazen de gne oynar. "G e z d irir" szyle gnein bu iaret ediliyor.) 15. Bazen parlak ay gvercinine gmten; bazen de felek yani gk A n k ' sna ateten kanat takar. (Parlak ay, dolunay anlam nda da dnlebilir. A y g vercine; felek te A n k kuu na benzetilm itir. G m kanala ayn etrafndaki h le ateten kanat ile de gnein klar kastedilm itir. air h le ile, gne n birer kanat b iim in d e tahayyl ediyor.)

31

16 Ayda bir kez ksesin anberle lun toldurur T ki eh bezninde bir dem gezdre micner gne 17 ZlI-! Hak Sultn Muhanmed Hn k oldur anu igi fopranun her zerresi enver gne 18 Nite kim her dnenn zmnnda mzmerdr seer Zerre-i hk-i derinde yledr muzmer gne 19 Pdlh'i ieft iklln-i saadetdr k'anun Hk-I pyI cevherin idindi tc- zer gne 20 Bir ehenh'i kader-kadr kaz-rfldur k olur Bamna hind Zuhal der ghna ker gne 21 Nr- eme-i len em era- kint ensin ey eh kim yzn nrmdan umar T er gne 22 ensin ol kim sumn iklimine sultn iken Gerd-i haylnden urnur anberln efser gne 23 ensin ol kim hlat-i fermn- hkmn geymeden Olmad zer tfg ile sultn- hahr ber gne 2 4 ensin ol kim eh-nin-l bezm-ghunda mdam Y Sleyman tahtdur y cm- skender gne 25 Sld-i bezmn ele cm alduguca dir hked Y gne saardadur y gezdrr saar gne 26 Ey ki bb- rif'atnde halka-i smn hill V'eyki devr-i kubbe-i Izznde zer enber gine 27 Kadrn ordusnda gk bir sye-bndur kini ana
Ser-imd- smdr mah--tnb- zer gne

32

16. Padiah meclisinde b ir dem "b ir kere" buhu rd an gezdirsin diye gne, ayda bir defa ayn ksesini anbcrle d o ldurur. (A y ksesindeki anberden maksat zerinde grlen siyah lekelerdir. A y , ayda br kete do luna y halinde grnr. airin "a y d a bir k e z"d e n m aksad b u d u r. Bu b e yit, m edhiyeye giri yam girizgh beytidir.) 17. H ak k n "T a n rm n " glgesi olan Sultan M ehm ed H an ki o n u n b u lu n d u u ye rin" eiinin toprann her zerresi en nurlu, en parlak b ir gnetir. (Kasi denin m edhiye ksm bu beyitle balyor.) 18. Her danentn iinde nasl b ir aa saklysa, o nu n "p a d i a h n " kaps

nn toprann zerrelerinde de yle bir gne vardr. (Bir danede bir aacn sakl olmas, b ir ekirdekten bir aacn m eydana gelmesi dem ektir.) 19. O , yedi m u tlu lu k ik lim in in "b lge sinin" padiahdr; bu sebeple gine, onun ayann bast to|>ram cevherini bana tac e d in m itir. (Eski corafyac lar, dnyay yedi iklim e yani blgeye ayrm lard. air b u yzden yedi saysn kullanyor. D aha dorusu, Fatih, dnyann padiah gil>i grlyor.) 20. O "a y n zam an d a" kader kudretli, kaza tedbirli bir ahlar ahdr. Ziilial yld z, saraynn d am nd a b ir b e ki; gne ise saraynn kapsnda bir h izm e t i dir. (K ader, T anrnn ezeli hkm , kaza da Tanrnn hkm nn ve takdirinin m eydana gelmesi dem ektir. Z u h al yjidzrun dam da Ilin d li oJnas o nu n, btn gezegenlerin stnde bu lu nm as ve dam d a b e k ili i eskiden Ilin d li klelerin yapmasyla alkaldr.) 21. "E y h i" le m in gznn nuru ve k in a tn gz ve kand ili sensin ki gne "b ile " senin yznn nu ru n d an k um ar. 22. Sen yle bir padiahsn ki gne, gkyz iklim ine yani lkesine sultan olmasna ram en, senin askerinin "a y a n d a n ka lk a n " tozdan bana anber ta giyer. (Askerin kaldrd tozdan gnein griilm edii ve bu tozun gne sultann band a anberden bir ta gibi dnld ifade ediliyor.) 23. Sen yle bir kiisin, yle bir padiahsn ki'gne, senin hkm nn fer m anyla h il'a t giym eden nce altm klcyla deniz ve karann sultan olam ad. (H il'at, padiah veya vezir tarafndan takdir o lun an bir kiiye giydirilen ssl el bisenin addr.) 24. Sen yle yce b ir padialsn ki m eclisinin ahniininde gne, y a S leym an Peygam ber'in taht, ya da skender'in kadehi hkm ndedir. (Burada cam- skender yine-i skender yerinde k u llan lm tr. Rivayete gre yine-i skender A risto'nun icad ettii bir aynadr ki onu n la gelen d m an grlr ve

o n a gre tedbir alnrm .)

25. Senin meclisinde ski, eline kadeh alnca akl der ki: y a gne kadehte dir, y a gne kadeh gezdirm ektedir. (Saki, mecliste ik i sunan kiidir.) 26. Ey yksek kapsna, h il n gm ten b ir halka: u lu lu k , ycelik kubbe sinin etrafna da gnein altndan b ir cenber o ld u u padiah! 27. Senin eref ve itib arn n ordusunda gk b ir glgeliktir; ay ise onun g mten b ir direk bal; gne te "gnein altn klar d a " altn yani srmal ip leridir.

33

28 Ey ki nihrnden zemin-sumn germ olmaa eb sipend oltidur encn fiflil ii zer gne 29 Ahd-i adlnde yumarlar crnle lduzlar gzin Girdince ene-i kfra bi-mzer gne 30 Vrmese ltfun eli raim-i felekdc perveri Mader-i eyyndan tonazd t naler gne 31 N-geln irse sipihre nr- kalnn zerresi sumn dd- siyh olurd hkister gne 32 yle korkuin yrein haner tz-b kini Kanda bir su grse berg-i bd-ve diLrer gne 33 Mihrnn bzrnabir vech ile gern old kim Kapudan yz kez kovarsan bacadan der gne 34 Gcl ser-i nzenle bozlur sevd ry-i mh Geb gubr- snm-i esbnden olur aber gne 35 Gyiya nl-i senendndr hiil-i id-i fetl Mih-i aitedr zafer brcinde ne abter gne 36 nif'i hasmuna ebhn ilmek in her gice Gk geyer m zrh mehden dzer mifer gne 37 Dnenn kann dkp tig-i zer-enddtn siler Katla- gcrdun eyler dmenin ahmer gi'ne

34

28. Y e r ve gk senin scvRne snm ak i in gece zerlik to h u m u , yldzlar ka rabiber, giine te ate olsnutur. ( zerlik to lm m u tts olarak kullanlr. Burada aynca gece yerincledir. Ate olarak dnlen gne, zerlik to lm m u olarak ta savvur edilen Rcceyi ve karabiber gibi tahayyl edilen yldzlar yakacak ve hazl pln scaklk ile yer ve gk snacak yani ksaca air, gnein dom asyla, gccenin karanlnn ve karanln ortadan kalkacan ve b u n u n neticcsi olarak yerin ve gn snacan sylyor.) 29. Senin adaletinin devrinde gne, petcnalsz yani p la k olarak kfr emesine girince, yldrlar da gzlerini yum arlar. (K fu r, hekim likte kullanlan k o k u lu , effaf ve beyaz bir m adde olup b urada k fu r emesi terkibiyle gkyz an lam n verm ektedir. Ksaca beyitte, gne d o u nca yldzlarn ka y b o ld u u na iaret ediliyor.) 30. Senin lu tfu n u n eli felein "g n " rahm inde besleyip terbiye etmesey di gne, maher "k y a m e t gnne kadar gnlerin anasndan do m azd. 31. Eer kahrnn "g aza b n n " ateinin zerresi, anszn felee ulasa, isabet etse, gkyz "fe le k " syal b ir d u m a n olur; gne te kl haline gelir. 32. H anerinin kezzab, gnein yreini ylesine ko rk utm u ki, nerede bir su grse st yapra gibi titrer. ( a ir, pad iah n hanerine su yerine kezzb verilmi o ld u u n u talayyl ediyor; yani hanerinin sanki kezzb verilmi gibi yakc ve keskin o ld u u n u ve b u yzden gnein bile ondan k o rk tu u n u syl yor. S anatkr, daJgah bir suya vuran gnein aksinin orada titrer gibi grnmesind tn istifade ederek byle dnyor.) 33. G ne, senin m uhabbetinin pazarna o derece snd ve alt ki yz kere kapdan kovsan, bacadan der, bacadan girmeye kalkar. 34. Bazen ayn yzndeki karalk "a y n sathm da grlen lekeler" m zra nn u cuyla b ozulur; bazen de atnn trnciklarndan kalkan toz ve d um and an g nein yz toza bulanr. 35. Fetih bayram nn h il li sanki senin atn n nah; gne te b ir yldz deil de zafer burcunda yldzdan b ir ividir. 36. G ky z, senin dm annn h ayatna gece baskn yapm ak i in her gece a m zrhm a yani akam karan lndan zrha brnr; gne te ay mifer edinir. (Eskiden a m ehrinde iy i silhlar ya p ld i in air, zrh kelimesini o n u n la b ir likte kullanyor. K elim enin dier m anas akam dem ektir ki burada kastedilen anlam da odur. Gece baskn tertip eden gkyz, akam veya karanlk denen zrhn giyiyor; gne te ay m ifer ediniyor: o n u n y o k lu u n d a ay gkyzne mifer oluyor.) 37. G iine, dm ann kanm d k p altn kaplam al klcn silerek "S ild i i i in " atlas ggnn eteini kp kzl yapar. (A tlas gg, 9 .kat gktr. Ar ta denir ve btn gkleri evirir. G nein b atm ak zere iken k p k rm z kp kzl yapmas d a g u n p tan

Iu i i ,

dm anm

kann dkm esine; k lc m silmesi "g n e in " batm asna; Atlas ggnn eteini sonra ufu klarn kzarm asna iarettir.)

35

38 Inetn devrandur isminde lenl olman Seyre kdkca bir tirdan ader gne 39 Kankt iklne ki perlev salsa adln sayesi Ol diyar tre grinr zerreden kem-ter gne 40 Cevher eyler cn kara topra fttfun tbii Gam degl itmezse ayruk sengden gevher gne 41 M(lh- ryt 1 cellnden hacildr sunn Sye-i ebde hayadan gizlenr ekser gne 42 Hsrcv-i ry-i zenn dirsetn ne fahr olsun sana Ksumn -1 kar- kadrnde-old hk-i der gne 43 Kanda enzer kasrnna bir filb-ile felek Ki-anda her bir cam olubdur bir ziya-gster gne 44 Hergiz oluaya-idi jenginden ksfun r-siyah Ger snsa sayene yine-i hver glme 45 ftb'i ryuna olmaz mukabil nice kim Arz ide labl-u alemle nurdan leker gne 46 T-i te-br- ren-ry-i dn-yunun Kabzasna mh ahler yzine zver gne 47 Ger Skender istese evr- ryundn meded RU- ?.uln\eide olurd haylna reU-be gne 48 ehriyar adun minberde yad itse hatib Nr ile mescid tolar filhl olur minber gne

36

38. Z a m ann, tem izlik ve iffe t devri o ld u u n d a n gne, seyre, dolam aya k t zam an, ad m d a d iilik o ld u u i in nurdan bir rtye brnr, yani nlar la rtnr. (G nein adnda d iilik olm aktan maksat, gne kelim esinin A rapa' da dii telakki edilmesidir. G nein etrafa sat klar nurdan b ir rtye b e n zetiliyor, d ii " d i il" te lk k i edilm esi rtnm esine sebep gsteriliyor.) 39. Senin adaletinin glgesi hangi iklim i yani lkeyi aydnlatrsa orada g ne, bir zerreden daha kk "deersiz" grnr. 40. L u tfu n u n , ik r m m n prlts kara topra cevher haline getirir, artk, b u n d an sonra gne, tatan cevher karm asa yani ta cevher haline getirmese de ne gam. 41. G kyz, senin u lu lu u n u gsteren sancaklarda b u lu n a n aydan "a y la r dan "a y la rd an " utan m tr. Gne bile onlardan u ta n d u y d u u i in o u za m an gecenin glgesine gizlenm ektedir. (A y ile hem sancak gnderindeki ay, hem de bayran stndeki ay kastedilm itir. Geceleyin gnein kaybolm as utancna sebep gsteriliyor.) 42. Sana yeryznn p adiah dersem b u vnlecek b ir ey m i; b u n u sy- . lemekle seni vm sayabilir m iyim ? Senin ycelik sarayn gnde gne, kap nn topra hkm ndedir; kap n n topra gibi deersizdir. 43. G kyz, bir gneiyle senin sarayna nasl benzer ki; sarayndaki cam larn her biri k saan birer gne gibidir. 44. D o u n u n aynas olan gne, senin him ayenin glgesine snsayd ksuf " t u tu lm a " pasnda asla yz kararm azd (K suf gne tutulm asdr. air ksuf esnasnda gnein yznn siyah giStnmesin, padialnn hinayesinc snm a masna babyor.)

4 5 . G ne, davullar ve sancaklarla nurdan askerler gsterip ileri srse bile

"gene d e " senin fikrinin, dncenin gneiyle mukayese edilemez. (D avul, san cak ve askerle, gnein dom as srasmdaki yuvarlak grn, ya y d k zl k lar ve m eydana getirdii aydnlk kastedilm ektedir.) 46. Senin dini ssleyen o parlak yzl vc ateler saan klcnn kabzasna ay, yldz; gne te ss " o lm u tu r ". ( a ir p aliiihm klcnn kabzasnda ayn y l dz; gnein de ss olmasyla, kabzann elmas ve altnla bezenm i o ld u u n u an latm ak istiyor.) 47. Eer skender, senin parlak fikirlerinden yardm isteseydi, grvc, o n u n kanafth^lar lkesinin y o h nd a "yryen" askerlerine rehberlik ederdi. (Efsaneye gre, insan lm ezlie u latrd na nanlan Ab- hayat aramak i in skender, H zr ve lyas peygamberle birlikte karanlklar lkesine girmi H zr llyas Benpsu da denen Ab- hay at b u hp lm e zlie ermiler, skender ise y o lu n u k ayb etti i i in geri d n m . air buna iaret ediyor.) H zr lyas Bengisu da denen Ab- hayat b u lu p lm ezlie ermiler, skender 4 8 . E y p adiah, eer h atib , m inberde adn anaok olsa, cami n u r ile dolar, m inber de derhal gne kesilir, gne haline gelir. (Mescid, hakikatte secde edile cek yer dem ektir. K k cam anlam na da gelir. Biz padiahn yce m akam m a uygun dsn diye cami dem eyi uygun b u ld u k . C um a gnleri ibadethanelerde minbere k p hutb e o kuyan ve kendisine hatip denen hoca h alka verdii din nasihat arasnda devrin padiahna da du a ederdi.)

37

49 5alr- cdundan felek fiilki cevhir toldurup Dzedr ekl i hilliden ginii lenger gne 50 h bezminde amel olmaa bu kavl-i gaib dinpdr Zhre-i zehryi hlny-ger gine 51 Ey arz- hsnne yine neh zver gne Ginr aks-i cetnalnden cihnyek-ser gne 52 San ki naribdr sam k anda rb eyler kamer San ki matladur yakan k andan tul eyler gne 53 Tt-ser-sebzdr k ynede per gsterr Hatt- ruhsrun kim olmdur ana det-ber gi'me 54 Bir gice dmde sen mln der- eyledn Grdtn olm nrdan blin kamer bister gne 55 Kim ki nezzre kla hride laddn var iken Nznn emine hmndan sokar haner gne 56 yknelden yzne hegiz bakjimaz yzine B haydur k oldu bu vech ile rnslahkar gne 57 Okidum hatln lebinde kim gbr- ng ile eme-i cn zre yazm Sre-i Kevser gne

38

49. G ne, senin cm ertlik denizinden gk gemisini mcevherlerle doldurur ve h il l eklinde gm anak yapar. (Beyitte gk gemiye; yldzlar mcevherlere h il l de anaa tebih edilm itir. Lenger, gemi apas ve ayrca ge ni ve yayvan ukurca, byk anak ve sini dem ektir ki genellikle kalmca bakr dan y a p J r :b u yzden biz kelim eye daha yakfff anak ala m m verdik). 50. Gne, bu n aada gelen" yeni szler, yani fte, alm mcclisinde, to p la n t yerinde o kunsun diye parlak yzl Zlre gezegenini hanende olarak tu t m u tu r, vazifelendirm itir. (Gne, gezegenlerin stltam telkki edilir. Bu sultan, gezegenlerin her b irini bir ile g iirvlcndirm itir. Ziihrenin grevi sazendelik "saz alchk" ve hanendelik yani 'o k u y u c u h k "tu r. Kavl-i garib'i orijinal kelimesiyle karlam ak ta m m knd. Nfcdhiye b u beyitle b itiyo r. air kavl-i garib ifadesiyle aadaki gazele iarette b u lunuyo r.) 51. Ey gzelHinin gelinine aym ayna; gnein de ss o ld u u sevgili! Senin yznn gzelliinin aksinden dnya, baatan baa gne " gibi p arlak" grnr. ( air, bu beyitte kaside iind e bir gazele b abyor, ki b u n a tegazzl ad verilir. Gazel 60. beyitte sona eriyor.) 52. Ey sevgili! Salarn sanki ayn b a tt b at; yakan da d e ta gnein d o d u u yani grnd d o u d u r. (Sevgilinin salar siyahl cihctiyle batya ya ni m ^ r ib e benzetiliyor. Y a k a bir eyin doaca, ortaya kaca yer olunca, oradan doacak olan ey de gne yani sevgilinin bo ynu ve sinesi oluyor.) 53. Senin yzndeki ayva tyleri, aynada kanadn gsteren yeil bal d u d u kuu yani papaandr ki gne ona aynalk yapm aktadr, aynalk vazifesini gr m ektedir. ( a ir, papaann aynaya bakarak konutnasndar veya k o nu turu lm ak i in aynaya kar tutulm asndan istifade ile yanaklarn iki yanndaki tylerini pap a n m kanadlanna; yanaklar d a aynaya tebih ediyor. Y eil bal sz ile ayva tylerinin gri ve yeile alan rengi; yzn tam am ifade ediliyor.) 54 . Bir gece, ryam da senin gibi bir ay "p ar ac n " kucakladm ; ayn n u r dan b ir yaslk, gnein de yatak o ld u u n u grdm . 55. G ne, senin yzn dururken kendisine "gnee" bakan kiiye kzar ve ualarndan o n u n gzne haner saplar (G nein ualar yani nlar hanere benzetiliyor ve ona b ak m ann m m kn o lm ad ifade ediliyor.) 56. Ey sevgili! (ne, senin yzn taklide k a lk tn d a n beri yzne b ak l maz o ld u. Bu uta nm azl yznden de hor grld; km sendi. (Beyitte, gne in yzne baklm asm a sevgilinin yzne benzemeye k a k m a s sebep gsterildii i in hsn-i ta'lil sanat vardr.) 57. D u d a n n stndeki yazy o ku d um d a grdm ve anladm ki gne, Ab- hayat kaynann stne misk tozu ile Kevser sresini yazm . (D u d a n h a tt d u da n stndeki ayva tyleridir. B unlar, siyah ve alaca renkli oluu yla misk to zu gibi tahayyl ediliyor. H a t "y a z " sznn gubar- m g yani misk to zu ile beraber kullanlm as, bize g u b r denilen o k ince ve kk yaz tip in i ha-, trlatyor. Bu yzden gubar m g gbaryazs tarznda d a anlam ak m m k n dr. eme-i can,hayat emesi dem ektir ki Ab- hayat yerinde ku llan lm tr ve dudaa iarettir. Kevser sresi ile de dudak stndeki ayva tyleri kastedilm itir. Kevser br dnyada inananlara d a tlm a k zere H z. Peygamber'in emrine veri len i im i ho bir suyun addr. K u r'a n 'u 108. sresinde ad anlm aktadr.)

39

58 Raks urur hengme-ikunda bir can-hazdur Kim olur zerin resenle aslub ^eber gne 59 Bahr- anda grmedi nifrnden akan gz yan Fes neden dirmi Aty k olddr-perver gne ' 60 Gricek yznde zlin rsmnn sanuram Nr ile yazmaa eh medliin eker mslar gne 61 Husrev neh-izanrn fkr iderdm dn gice 1ali old jnark-t endeden enver gne 62 Ebr-i gam var yohsa iTiedhnde redif itmek degl Pertev-i zihnndct olurd yedi kiver gne 63 Nr- mihrindcn suva'rp hn erumun Gienmde aliler olurd kule ber gne 64 Bir nazar kl Almede ey nr-i eme-l kint Kb- ltfundan olupdur ebr gibi ter gne 65 T zmrrd sebze-znnda si|)ilrn her seher Sr- przeye dker mey-i alar gne

40

58. G ne, klarn bir araya toplanp, kavi n, giiriiltii kardklar yerde, altndan iplerle aslp em ber eklini alan ve oynayan bir canba?;dr. (Gnein canbaz gibi taJayyiil edilmesi b o lu k ta asl d u rur gibi dnlm esinden kinaye dir. A ltn d a n iplerden m urad, Rncin yere d o ru uzanan nlardr ki bunlar al tn sans tengindedT ve gne bu nlara aslm b ir em ber eklinde tasavvur ed ili yor. O ynam asndan m aksat ta zam an zam an b u lu tla r arasna girip km as ve de vam l hareket halinde olmasdr.) 59. A t y i, sana d uyulan sevgiden d o lay , gam denizinde akan gzyan grm edii halde, gnein neden inci m eydana getirdiini sylem itir acaba? ( a ir burada A t y i'n in u beytine iaret ediyor: B uld balu-i dilde m ihrnden A t y n a zm zeyn Adet-i m ehurdur o ld u dr perver gne) 60. E y sevgili! Yznde sacnn telini grnce ahn m edhini nur ile yazm ak i in gnein, mstar e k ti in i sanm m . (S anm teli, hakikatte sann telleri de mektir. M star, bir h attatlk terim idir. Eskiler kitap yazarken ku ru n kalemle sa trlar izm e k ve yaz y azld ktan sonra onlar silmek gibi u zu n ve yorucu b ir i ten ku rtu lm a k i in kolay b ir yo l b u lm u lard . Bir karton veya m ukavvann ze rine satrlan gstermek zere ibriim ipler gerilir ve bunlar arkadan dmlentrdi. Y a z yazlacak k t bu ipler zerine k o n u p elle bastrlnca izler kd a ge erdi. H atta t ta satr m akam nda o lan bu izler zerine yaz yazard.) 61. Ey padiah! n gece senin gnln, kalbini medh etm eyi, vm eyi d nyordum ki dncc d o u su nd an ok parlak bir gne d o d u .(K asid e n in fah riye ksm bu beyitle balyor. Fahriye, airin vnmesi dem ektir.) 62. G a m b u lu tu z ih n im i sarm; kiver kelimesini senin medhin h akknda redif olsun diye sylem iyorum ; e^er syleyecek olsam zih n im in parlaklndan d nyann yedi blgesi gne kesilirdi. (R e d if, iir<le kafiyeden sonra tekrarlanan kelimeye denir. Yedi kiver yedi lke demekse de burada yedi iklim blgesi anlam nadr. Eski corafyaclann dnyay yedi ik lim blgesine ayrdklarn 19. beyitte sylem itir.) 63. iirim in d aln, o n u n " o p ad iah n" gneinin n u ru y la sulardm da bahem de iekler, yld z; meyveler de birer gne olurdu. (Bu beyitle fahriye k sm sona eriy or.) 64. E y k in a tn gznn nu ru ! A hm ed'e bak, "o n a lu tu fta b u lu n " . Z ira se nin lu tfu n u n suyundan gne bile b u lu t gibi nem lidir. (N em li olm aktan m aksat o eyin ca nll ve tazeliidir. air, fer szyle gnein p arlakln kastediyor. Ru b eyit airin adn tad i in tac beyit adn alr.) 65. Gne, her sabah felein "g n " zm rt gibi olan yeilliinde firuze den kadehe san arap d k t ke (Firuze, ak mavi renkli kym etli bir tatr. Bu yzden firuzeden kadehle gkyz kastediliyor. Sar renkli arap ta gnein k la n yerinde k u llan lm tr. S a n arap dk m e k ise gnein dom asndan kinaye dir. Kasidenin dua ksm b u beyitle bahyor.)

41

66 l ya/il trn kalemle in selec takka- sun ensc-i zerrn'i tk- giinbcd-i ahzar gne 67 Ta Sreyya kdin eyler g-vr- g- mh T Bentun-n rter nrdan der gne 68 (,arh drcinde konlan ler murdun gevherin Her gn ilsn hare idp kapunda hk- der gne 69 Yazsu r- esb gnbr liatt ile Mh t hayt- u'a ile eker mstar gne 70 fnr'i hanun defterin tmar-ve drsn lelek Nice k eczsndan eyymun dzer defter gne

42

66. K u d re t nakka sabah vakti nu rd an bir kadehle, yeil ku b b e nin kem eri n in stne altn emse olarak gne resmini y a p tk a (em se, eski kitap kaplar n n elitlerinin stne yaplan ^ n e b i im in d e k i sslemenin addr. zerindeki na klar altnla sslenirdi. airin altn emse demesi b u n d an do lay dr. emse nasl kitab n stnde bulunursa b u n u n gibi altn emse olarak gne te yeil kubbe denen gk k u b b e nin kemeri stne izilm ektedir. air, ksaca "gne d o d u k a dem ek istiyor.) 67. Sreyya y ld z, inci dizisini ayn ku la m a kpe ya p tk a ; gne te B ykay yani Yedikarde takm y ld zm a nurdan bir ad r rttk e ( lker de de nilen Sreyyaile B entu'n-na', b ire ry ld z kmeleridir.) 68. Gne, fcick ekm esine k o n u lm u olan her d ile in cevherini her gn kap m d a hare etsin; o ka p m n topra yapsn. 69. G ne, n iplikleriyle "ip lik gibi olan nlaryla" m star e k tik e , se n in atm m tm akla rm m izlerini g ubri yaz ile ay n yzne yazsn. (M star, 6 0 .' beyitte geti. G u b ri v e y a g u b ir o k ince ve kk yazlan y azya denir.) 70. Gne, nasl gnlerin czlerinden yani paralarndan defter tertip ederse "y a n i gnein d o u p batm as nasl gnleri, geceleri, aylar ve y lla n m eydana ge tirirse", felek te senin dm annn m r defterini ylcce tom ar gibi drsn.

43

GAZELLER

45

M ef'l Filt M efl F iln

---- +/- + - + / + ----- +/- + 1

1 A alnm ki ay yzne gin gulm ola z zHni ki hi'at-i hsnn tem m o!a 2 K abe kapm safsm a leihevk uranlarm B eyiI-H arne s a yi v ar ise h ar m ola 3 Kaddn kyam etin gri'ben cn virenlere T b buda glgelerinde m akam ola 4 Frkat dninde dcrd ile ten h v zr idm Ho hem -dcm okl yr- gam un nstedm ola 5 Bakdun bana diy gzmi gark- hun idcr n n a bundan /.gc nice intikam ola

46

( 1)
1. E y s e v g i l i ! A l n n a kj g n e s e i a y y / i i n e k l e o l s u n . S a n a ? d c g z e l l i k e l b i s e n ta i n a n l a n s n . ( a i r , te?.at s a n a t i i n d e m b a l a ile s e v g i l i s i n i n e d l c d i y o r . Zi il f y a n a k l a r n iki t a r a l n d a n a a y a d o r u s a r k a n s a , h i l ' a t d a s s l g z e l e l b i s e , k a f t a n d e m e k t i r . Bi tk in b k l m o la n s a l a r z l n c e g^elin t a m a m l a n a c a if a d e e d i l i y o r .) 2 . S e n i n K a ' b e hi ik m O m ie k i k a p n n s a f a s n a , " l e h b e y k " d i y e a r a n l a r n K a b e ' y e d o ru k o m a la r varsa, k o acak larsa bu o n la ra h a r a m o lsun. ( airler sevgilinin kapsna o k n e m v e r i r l e r . O n u n k a p s n v e h a l t a k a p s n n e i i n i K a ' b e ' y e b e n z e t m e k t e n e k i n m e z l e r . K ' b e nas l z i y a r e t v e t a v a f e d i l e n k u d s b i r y e r s e , s e v g i l i n i n k a p s d a n v e y a g n l n n t e v e c c h e l li i , y n e l d i i v e u l a m a k is le di i b i r y e r g ib i d n l r . S a f a , b ilin en m a n a d n d a b o lu k , arlk ve k ed ersizlik m a n a la r n a d a geldii gibi a y r c a K a b e d o l a y s y l e M e k k e d e k i S a f m a h a l l i n i d e h a t r a g e t i r i y o r . L e b b e y k , b u y u r u n u z , e m i r s i z i n d i r e f e n d i m a n l a m n a h i t a p t r k i h a p f a r i z a s n n ic r a s e s n a s n d a b u k e l i m e ile b a l a y a n m u a y y e n d u a l a r s y l e n i r . ) 3. K y am eti a n d ra n b o y u n u g r p de c a n veren lerin y e ri, T b a dallarnn g lg e le n o l s u n . ( a i r l e r , k y a m e t ile s e v g i l i n i n b o y n u n u g e n e l l i k l e b e r a b e r k u l l a n r l a r . oy n lit r y a p a r l a r . B u k e l i m e l e r i n k k l c i a y n d r . A rapa da b o y anlam n a gelen k m e t'i k u lla n a c a k ^ c r d e b y le yakn anlam l kelim elerle kelim e K m e t y e r i n e k y A n ie t' in k u l l a n l m a s b o y a d a h a t e s i rl i b i r m a n a v e r m e k i in d ir . T b a , c e n n e t t e d a l l a r y e r e d(>ru u z a n a n k o y u g l g e v e r e n a a c n a d d r . S e v g i l i n i n b o y u b a z e n b i r a a c a b e n z e l i l d i g i ii n a ir, k aste n b u ra d a k u l l a n m t r . a ir, sevgilinin b o y u n u n gzc ili im icn dolay le n le r in T f b a a a c n n a l t n d a y a t m a s l e m c n n i s i n d c b u l u n u y o r . ) 4 . A y r l k g c c c s i n d c d e r d i m l e te k b a m a i n l e y i p du ruy<r d u n K g a m a l c i n b e n i m le a r k a d a l k e t li , v a r o l s u n . ( a i r i n g a m a t e i n i v m e s i n i n s e b e b i , d a i m a s e v g i l i y i h a t r l a m a s d t i l a y s y l e d i r . k ii n d e r d v e g a m d a n u z a k o l m a k l m g i b i d i r . S e v g i l i d e n u z a k o l m a k l a n d o l a y d o ; m a l e b il e k i in b i r a r k a d a h k n n d c l i r . k , st r a b n d a h a z i y a d e g c c e l c y i n h is s c l l i i d c n d o l a y g e c e ile b e r a b e r k u l l a n l m t r . . i. B a n a b a k i m d i y e g z l e r i m i k a n l a r a b a l n y o r : k a n l a r i i n d e b r a k y o r . n s a n d a n , b u n d a n b a k a nas l i n l i k a m a l n r ? ( n g z , s e v g i l i n i n k a n d k c Ic l k k i e d i l e n g z l e r i n d e n d o l a y k a n t a t a b u l a n m t r . Y z n l d r c o l u u z l i m l i g i n d e n iler i g e l m e k t e d i r . S e v g i l i , a s l m l a v e f a s z o l d u u i in o n d a n b y l e e y l e r i b e k l e m e k t a b i i d i r . a ir i n b u n d a n d a h a b a k a nas l i n l i k a m a l n r " d e m e s i b u y z d e n d i r . )

47

6 Zlfn havcili canun y a k s a 'a c e b dcgl detdrr ki e m yakarlar m ola 7 Ter anbcr ile ia line m hr urci hatl kim Cm- rah k a misk-i H utenden hitm ola 8 Kim bulcii dzd-i dil gibi baht ol zekanda kim Z ndm sm silsilesi m g-lam ola 9 Ey hr bir selam ile andm , c: A hm eti D ru's-S elndan sa n a bin bin selam ola

48

6 . E y s e v g il i! Y a n a k l a r n n iki y a n n d a n s a r k a n s a l a r n h a y a l e d i i m c a n m y a k a r s a b u n d a a l a c a k n e v a r ? n k a k a m olncii m u m y a k l m a s d e t t i r . ( a i r i n , k e l i m e l e r i o k s a n a t l b i r e k i l d e k u l l a n d n g r y o r u z . Y a k s a llili m l a n d r s a a n l a m n d a k l i a n h n t r . Y a n i , e y s e v g il i! s e n i n s i y a h s a l a r m ' h a t r l a d g m z a m a n g n l m n y a n m a s , k e d e r l e n m e s i n a s l t a b i is e. g e e o l u n c a m u m y a k l m a s d a o k a d a r t a b i d i r d e n i l i y o r . k in c i m s r a d a k i k e l i m e l e r d e n e m r m m , c a n y e r i n d e rn a k a m " d a z l f y e r i n d e k u l l a n l m t r . B a k a ' b i r i f a d e ile a i r , ir d - m e s e l s a n a t y a p a r k e n e d e b i y a t t a m u m u n c a n a , a k a m n d a s a a b e n z e t i l m e s i n d e n d e istif a e t m e s i n i u n u t m u y o r . ) 7 . K i 7! r e n k l i a r a p k a d e h i n e H u t e n m i s k i n d e n m h r o l s u n d i y e s e v g i l i n i n a y v a t y leri. l 'l c b e n z e y e n azn taze a n b e rle m h rle n d i. (H u te n , i n 'i n k u z e y in d e b i r T r k d i y a r o l u p m i s k k e i l e r i y l e m e h u r d u r . A y v a t y l e r i h a t , s e v g i l i n i n d u d i) n n k e n a r n d a k i a t k re n k l i t y l e r o h p e d e b i y a t m z d a a n b e r e v e m i s k e b e n z e t i l i r , b u r a d a az d n i n a k s a l dclaktr. B u a k l a m a l a r a g r e b e y t i n if a d e et ti i m a n a u d u r : | . l d e n i l e n k z l r e n k l i s s ta n a b e n z e y e n d u d a n , t a z e a n b e r l e m h r l e n m e s i n d e n m a k s a t a n b e r e ht 'i z c y i 'n a y v a t y l e r i ile e v r e l e n m i o l m a s d r . A y v a t y l e r i a y n z a m a n d a y a z y a b e n zc til d ig i iin a ir , h u telkki<lcn d e is ti f ad e e d e r e k d u d a k l a r l a , e t a r n d a k i h at la r b i r m h r e k l i n d e t a s a v v u r e d i y o r . S o n r a d a b<iyle t a s a v v u r e d i l e n d u d a k , a r a p k a d e h i n e te n a s edince kadehte H uten m iskinden b ir m h r m e y d an a geliyor.) 8. ( i n l h r s z g i b i o e n e d e k i m b a h t n a u l a m ; k i m k s m e t i n i b u l m ki zJ n d an g m l e n z i n c i r i d e m i s k r e n k l i o l s u n . ( Z i n d a n v e z i n c i r d o l a y s y l e g nl m o r a d a h r s z a t e b i h e d i l d i i n i g r y o r u z . Z i r a h r s z z i n d a n a a t l d g ib i s te l ik z i n c i r l e d e b a la n r . e n e il e, e n e u k u r u k a s t e d i l m i t i r . a i r l e r , o r a s n k t n g n l n n z i n d a n o l a r a k d n r l e r . O n l a r a g r e , g y a g n l o r a d a g m b i r h a p i s h a n e y e alhm v e s e v g i li n in m i s k r e n k l i s a n d a n y a p l m z i n c i r ile b a l a n m t r . S a n a t k r , b u r a o a h a y a l i n i n g e n i l i i n d e n f a y d a l a n a r a k .I kn b y l e b i r y e r d e , b u a r t l a r i i n d e b u l u n m a s n n o n u n iin m a k b u l o l d u u n u a n l a t y o r v e g y a b a k l a r n n d a o r a y a g p t a ettigjini i l a d e e d i y o r . D a h a d o r u s u , .s evg il ini n e n e s i n i n v e s a n n g z e l l i i s a n a n b i r e k il d e , a n l a t l y o r . ) 9 . E y h r i g ib i g z e l s e v g il i! A h m c < l' i b i r s e l m ile o l s u n a n d n iin s a n a c e n n e t t e n b i n l e r c e s e l m o l s u n . ( S e v g i l i c r n n c t t e k i h r i l e r e b c n z e ti P m i ti r . O n l a r , c e n n e t t e o l d u n a g r e s e l m d a o r a d a n g e l e c e k t i r . A k , s e v g i l i s i n i n b ir s e l m n a b i n l e r c c s i y l e k a r lk v e r m e k s u re tiy le vefasn g s teriy o r.

49

(2)
M efl F ilt M efl F iln ------+ / + + / + ------------ + / + 1 T b kul old kadde knet hcm n ola H snn cihan ykd kyam et heniin ola 2 Salndnca Sidreyi sr M nteh boyun Torus hsn-i kadde nih y et henn ola 3 E kbn cilin tutd b en ab zre yrren Derv-i k-bza k erm et henn ola 4 Lafz- kinaye yaznadun-u'yazdn adun N m um k en rn a ki kinyet hem in ola 5 Can Cebreli okd rey h n hatn didi Yaz nushaf- cem lne y e t henm ola 6 Yr el uzatd katlm n ben yzin grp P arm ak getrdm u ki e h d e t hem n ola 7 Z lfnde gam yidi kifyetdr A h m e d e Lokm ayla hrka buld k a n a t henn ola

50

(2)
1. T b Hac s e n i n b o y u n u n k a l e s i o l d u ; b o y d e d i i n y l e oU r. n z e l l i i n d e c i h a n y k l , i te l<yncl b u n a d e n i r . ( C c n n c i l e b i r a a o l a n T b , s e v g i l i n i n b o y u n d a n s t n g r l y o r . G z e l l i i n d e cili n k a n l r n a s v e (I tn e le r y a r a t m a s k y a m e t g n n d e k i k a r k l k l a b i r t u t u l u y o r . B e y i t , m b a l a a s a n a t m n gii7,el b i r m i s l i d i r . ) 2 . I j 7 u n b o y u n sa lndk(^a S i d r e m a k a m n y k a r ; d o r u s u b u y a ; b o y g z e l l i i n i n e n ' l a s d a bciylc o l u r . {.Sidre, A r e n s a y a n m d a b a h n a n A ra b istan kirnr d e n en aahr. B u n a h u d u t a a c d a d e n i r ; t e s i T a n r n n z t l e m i d i r . B ir i n c i b e y i t t e k i g ib i b u r a d a d a b o y b u d e f a g e n e A r g ib i o k y c e b i r y e r d e b u l u n a n S i d r e y e b e n z e l i l i y o r . S i d r e ' d e n il er iy e h i b ir m a h l k g e e m e z . Si<lre m a k a m in s a n bilg isi nin ul a a b il e ce i s o n m a k a m d r . ) 3 . G z y a l a r m c i h a n t u t tu ; b e n d e t a s u z e r i n d e y r y o r g i b i y i m ; k b i r d e r v i i n k e r a m e t i b y l e o l u r . ( k o d e r e c e g z y a d k m t r ki e t r a f k a p l a y a n b u s u z e r i n d e y r d n t a s a v v u r e d i y o r . K e r m e t g s t e r m e k i in b a z d e r v i l e r i n su z e r i n d e y r d rivayet edilegelm itir.) 4 . A dn iff ) k c m n n a k i n a y e .s zn y n zm n m n .senin a d n y a z d n ) ; i le ki n i y e d e d i in b y le olur, (K e n r. h e m b ir eyin k e n a r, h e m d e k u c a k la m a m a n a s n a d r. a ir k u c a k l a m a m a n a s n a gelen k e n a r s z n y a z a m a m s ; sevgilinin adn kendi a d n n k e n a r n a y a z m a k s u r e t i y l e o n u k u c a k l a m a k i s t e d i i n e d a i r b i r k i n y e y a p m . K i n a y e , b i r fikri kapal s y lem ek tir.) 5 . C a n C e b r i l i s e n i n r e y h a n y a z n o k u d u d a b u n u g z e l l i k M u s h a f n a y a z ; i le y e t d e d i i n b y l e o l u r d e d i . ( R e y h 2 n . b i r y a z e i ti o l m a k l a b i r l i k t e b u r a d a r e y h a n y a z d a n n u i k s a t s e v g i l i n i n a y v a t y l e r i d i r . G z e l l i k , M u s h a f a b e n z e t i l m i , C e b r a i l b y k m e l e k l e r d e n b ir i o l u p H z . P c y g a m b e r ' e v a h y i b i l d i r m i t i r . K u r ' a n o n u n a r a c l ile i n m i ti r . B u r a d a k i g z e l l i k M u s h a f y l a s e v g i l i n i n y z k a s t e d i l m i t i r . a i r , C e b r a i l b il e s e n i n a y v a tylerini g r p b e e n d i b u n u gzellik M u sh a fn a y az yani o r a d a b u lu n d u r , o n la r o r a d a b u l u n s u n ; i te a y e t d e d i i n b y l e g z e l o l u r d e m e k i s t i y o r . y e t t e n m a k s a t g e n e a y v a tyleridir.) 6 . vSevgili b e n i l d r m e k iin e l i n i u z a t t ; b e n d e y z n g r n c e p a r m a m k a l d r p e h d e l g e t i r d i m ; ile c h d c t d e d i i n b y l e o l u r . ( ( ) l m n y a k l a l m t g r e n i n s a n h d e t g e t i r i r . k s e v g i l i s i n i o d e r e c e s e v m e k t e d i r k i. b i r d e f a s e v g i l i s i n i g r m e k a r l n d a k e n d i n i f e d a e t m e y e h a z r o l u y o r v e o e s n a d a A l l a h n b i r l i i n i t a s d i k m a k a m n d a c h d c t g e t i r i y o r . c l d e t g e t i r i l i r k e n e h t d e t p a r m a h a f i f e k a l d r l r ki a i r b u n a d a iaret ediyor.) 7 . Ky s e v g i l i , uz u s a l a r n n d e r d i y l e A l n u e d ' i n g a m y e d i i k f i d i r . i m d i b i r l o k m a b i r h k a b u l d u ; i te k a n a a t d e d i i n b i y le o l u r . ( D c t v i l c r . T a n r s e v g i s i n d e n b a k a b i r ey le a l k a d a r o lm a z la r ve az ey le ik lifae d crlcr. Bu h usus, b ir lo k m a b ir h r k a s z y le d e y im haline gelm itir. B u rad a air, sevgilinin u z u n salarn hrka , d e rd iy le g am y e m e s in i de lo k m a o la ra k ta h ay y l e d iy o r.)

51

(3 )
M efl F ilt M efl F 'iln ,
+ ;+ + /+ + / +

1 Ebr alam azd dde-i hn -b ru m oitnasa Glmezdi giH bahr- ru)-i yrut olm asa 2 M aktn aln tk m a irmezdi di'zd-i dil Ger nerdlbn- kkl-i dll-drum olm asa 3 A lm azd adm azna ol m atla- cemal M ecm asnda m a!la- e rum olm asa 4 Didm ki gl ekip yak asn eylem ezdi ak Blbl dilinde nam e-i gftarurn olm asa 5 Didi iderdi A h n e d 'i e f i saun helk T ryk- hat\de-i !eb-i d r-brum olm asa

52

O)
1. K a n l y n yaj 5 d rn n g r l c r i n o l m a s a b u lu l a l a m a z d . S e v g i l i n i n y a n a n n b a h a n olm asay d gl glm ezdi. 2 . ( j n' l a l a n s e v g i l i n i n k a k l n n m e r d i v e n i o l m a s a g n l h r s z s e v g i l i n i n a l n n n ke m e rin e eriem ezdi. 3. O g ze llik m a lla m m m e c m u a s n d a k i iirlerde m a h la sm o lm asay d iindekilerini k im s e a z n a a lm azd . (M alla, k asid e , gaz el veya g ene llikle iirlerin, m sra lar birbiriyl e k a l l y e l i o l a n ilk b e y l i d i r . ) 4 . B l b l n d i l i n d e s z l e r i m i n n a m e s i o l m a s a y d , g l y a k a s n e k i p y r t n a z d d e d i m . 5 . S e v g i l i , i n c i l e r s a a n d u d a n d a g l t i r y a k i o l m a s a A h m e d ' i o y l a n g ib i k v r m k v n m o l a n s a m l d r r d d e d i ! ( T i r y a k , p a n z e h i r d e m e k t i r . S e v g i l i n i n g l , y a n i A h m e t ' i b i r p a n z e h i r g ib i l m d e n k u r t a r y o r . )

53

(4) M ste fil n F eln M stef'ilt F eln ----- + - / + ------- /------ + - / + -----1 Syem ziy vireydi gn gibi gkde aya Bir g n nukrin olsam sen serv-j neivlikaya 2 Cn gleniide zIRin bcrg asd Rlne-engiz Dil m e z ra m da lln toln ekdi lcr belya 3 K am atup cihn peyveste aladrsm B aran ziyn dcl mi ol m isk tozlu y a y a 4 K om az rakb- m nkir dilde saf-yt hatr Virdi halel bu kafir Cn- cih n-nm ya 5 Bir s a t olm az idm sen m eh-likadan ay ru Gn ruhfarun firkr iridi iki aya 6 Evvel u m ar idm kim sy en d e ho geeydm Bu r en oldu hr k olm az gnede sye 7 Z lfn dninde virdm dil h addne gren dir M agrtbde bir kalender yine sund ay a 8 Satldum da Y suf dartld geri miske Sen c n a dartlursn aylaksm ol b ah y a 9 B rn- ek-i esm m g r oldu d raht-i nz Ne tdi kim niil- se rv zre ald sye 10 A yjne gstcrelden ay y z n safsn yneyl grenler perler ol safy a 11 Dil r en olm az A h n e d cevr ok delm eyince B-revzen o lsa h n e m uhtc olur ziyya

54

( 4)
1. G l g e m , g n e g ih i g k t e a y a k v e r s e y d i d c s e n a y y z l v c s c lv i h o y l u g7 elc h ir g n y a k l a a b i ! s e y d i m .( G a l g e k v er n cd i i e g r e as k n s e v g il iy e y a k l a m a s m m k n o lm a y a c a k lr. A k , m ilsi? tem ennisini dile getiriyor.) 2 . U z u n s a l a r n c a n gi.il b a h e s i n d e ftt tt c le r k o p a r a n b i r y a p r a k asU; b e n i n d e . g n l t a r l a s n d a h e r b e l ii n b ir t o h u m e k t i . - f B e n , t o h u m a b e n z c t i l m i U r . a i r i n b y l e s y l e m e si; o n u n gze llii cihetiyle k la r n ban d e r d e , belya s o k m a s m d a n dola ydr.) 3. K an a tp d n y a y yani klarn d a i m a a l a t p d u r m a k ta s n ; y a m u r , s en in o m i s k t<'7t y a y n a y a n i k a n a z i y a n v e r m e z m i . ( Y a m u r d a n m a k s a t g / y a d r . S a ir d e ta klarn g zy a larn n sevgilinin m isk lozh kana z a t a r vercccini im a e d iy o r v e s e v g i l i n i n k t l n e tkabil iy i li k cl i in y o r. ) 4 . n in k a r c r a k i b i g n i i l d c r a h a t l k s af s b n a k m a c l ; b u k d r y a n i h a k i k a t i i n k r e d e n r a k i b . c i h a n g s t e r e n , a k s e t t i r e n k a d e h e d o z a r a r v e r d i , on b o z d u . ( C m - c i l n n - n m , r a n ' n m i t o l o j i k d e v r i p a d i a h l a r n d a n C c m i d ' i n k a d e h i d i r ki y e d i k y m etli m a d e n d e n yaplm tr.) S e n ay y zl se vgiliden b ir saat bile a y r o la m a z d m . G n e y zl p a rla k y a n a k la r n d a n a y r ol a l iki a y a er i t i. 6 . O n c c l e r i s y e n d c , h i m y c u d c r a h a t v e l u ' o l a t a j u u . lu v a k i t g e i l e c e i m i u m u y o r d u m ; a m a s o n u n d a g n e l e g l g e o l m a d a i k r o l d u , a n la ld . (Mirinci s y e 1 u r k e ' d e k u l l a n l d e k i l d e y a n i h i m a y e anlamiK<lr. ki nc is i ise h a k i k i y a n i g i i f e e m a n a s n d a k u l l a n l m t r . B e y i t l e s e v g i l i n i n v e f a s z l a n l a t l d g i b i a y r c a s y e , rCen, g n e k e lim e le riy le te n a s p sanat y a p lm tr.) 7 . E y s e v g il i! S e n i n s a n n g e c e s i n d e y a n a n a g n l v e r d i m ; b u n g r e n l e r , M a r i b d e k i b i r k a l e n d e r i n a y a a y n a s n d u n u , a y n a t u t t u u n u s a n r l a r . ( S a n s iy a h l g z n n d e b u l u n d u r u l a r a k s a n g e c e s i te r k ib i k u l l a n l y o r . M a r i b . g n e i n b a t t y e r v e k u z e y A l r i k a ' d a k i l k e l e r i n a l d r . K a l e m l e r . M e l m c t i y c ' d e n b i r t a s a v v u f t o p luluu o la n K a le n d e rile r'e m e n su p kiidir, nnlar, kldan e lb isele r ve k la h lar giy e rle r; ellerin d e d a v u llar ve bay rak larla ark lar ve g lb a n g ler o k u y ara k tlolaan gez g in ci d e r v i le rd ir. E s a s yerleri Trkistan v e ran o la n K alenderileri, Irak , S u r iy e v e M s r 'a k a d a r y a y l m o l d u k l a r v e do la t k la r y e r l e r d e tpk y i n c d r - y i n e g e r d n d i y e a n l a n k i m s e l e r g i b i y a n l a r m d a ge z . d ir d ik l cr i a y n a y a b a k a n l a r d a n p a r a t o p l a d k l a b i l i n m e k t e d i r . B e y i t t e M a r i b , z l f n d n i ' y l e , k a l e n d e r k l a , y i n e dil il e. a y d a h a d ile p a r a l e l b i r e k i l d e k u l l a n l m t r . I k n a g r e , e y s e v g i l i s a n g c c e s i n d e a y g ib i o l a n y a n a n a , y z n e g n l a y n a m tuttum ; sen o n a ak settin , yani g n l n d esin . Bu tpk, M a r i b 'd e b i r K a l e n d e r i n a y a a y n a t u t m a s g i b i d i r " d e m e k is ti y o r . M a r i b a y n z a m a n d a K a l e n d erlerin babo gezginci hayatlarndan k inayedir.) 8. G e r i Y s u f s a t l d z a m a n m i s k ile ta r t l d a m a ; s e n c a n k a r l n d a ta r t l r s n , o n u n t a r t l d p a h a i l e a l k a l d e i l s i n . ( S a i r s e v g i l i s i n i H z . Y s u f ' t a n b i l e s t n t u t u y o r v e o n u a l a n l a r k a r l n d a m i s k v e r d i l e r ; b e n i s e c a n m v e r i y o r u m , d i y o r . B e y i tl e Yt'sf h i k y e s i n e t e l m i h v a r d r . ) 9 . G z y a l a r n n y a m u r u n a b a k o n a z a a c n a n e y a p t ki s c l v i ll d a n z e r i n e g l g e s a ld . ( N a z a a c n d a n m a k s a t s e v g i l i d i r . k d a i m a s e v g il i i in a l a y p i n l e m i fa kat o b u n a n e m v e r m e m i t i r . H a l t a h u .sevgili y l e b i r n a z a a c d r ki n a z h u s u s u n d a , n a z l s a l m y l a d i k k a t i e k e n s e l v i y i b i l e g e t i , o n u b il e g l g e d e b r a k t . ) 10. A y n a , s e n i n a y y z n n p a r l a k l n g s t e r d i i , a k s e t t i r d i i z a m a n d a n b e r i a y n a y g r e n l e r a r t k .o p a r l a k l p e r l e r . 11 - By A h m e d ! c e v r v e cel'a o k u d elm ey in ce gnl ay d n lan m az, m ahiyeti bilinm ez. N i t e k i m p e n c c r e s i z o ln n e v a m u h t a o l u r . ( D i v a n i i r i n d e n k y a r a l a n m a k t a n , y a ral o lm a k ta n ze v k d u y a r v e sevgiliyi a n c a k b y le idrak ed e r.)

55

(5 )
M efl M efl M effl F eln ------+ / + ------- + / + ------- + / + ------1 Ey lsn harninde yzi K abev n a bed Vey halka-i B eytl-H arem ol zlf-i n m c a 'a d 2 G sterdi cem lnde senii g n gibi ren a k ul Kameri nw'dzi-engiiN Mhanme 3 Dil tfl in ekdi kam gl v arakna Bir sim elif stine anberden iki ned 4 Gz ya ile gem cice mr-i azzm A larken nm den gzer eylem esn ol kad 5 Kan oldu bdur cieri m isk i H ilnun ykindi ser-l zlfne olcf yzi esved 6 V alun gnei to n asa bau n a ne tan kim H e cr J ) gicesi okii z l f n gibi m nted 7 Gz y a iie y z s rer iigi'ue A h n ed S illere ltfun kaplsndan ola m red

56

(5)
1. li y pi7.cllik h a n i n d c yiizii K n ' b c v e ib <le(hne, k v r m k v r m s a l a r d a B c y t n 1h j t c m ' i n lulkas h k m m l e o l a n s ev g il i! ( S e v g i l i n i n yi i/ ii n ii n K ' b c y e v e m i t ' b c d e b e n 7C ti lm e si b i r i n i n / i y a r e l p h , d i e r i n i n d c s e c d e c d i l c e c k b i r y e r o l m a s c i l e tiy le l ir . Z i r a s e v g i l i v e o d i d m a b a l l e u k a r / c t li l c n b i r y e r d i r . A y n z a m a n d a s e v g il i t a p l a c a k b i r kii g ib i g z k m e k t e o l d u u n d a n d o l a y b n t a l a i h a d e l i n y a p l d y e r o l a n n a b c d d c h ii b s c d i l i y o r . B c y t i r i - h a r o m , K b e d e m e k t i r . H e l k e s i n g i r m e s i n e m s a a d e e d i l m e d i i v e kt dsi h i r y o r o l d u u i in b u e k i l d e a n l m a k l a d u , K l e ' y e v c M.sli'mian m a b e d i n e y a b a n c l a r g i r c m e r . K O h en i n h a l k a s m d a n m a k s a l k a p s m m l a l k a s u l r . S a l a r da h u l a l k a y a b c n z c l i l i y o r . B t n si y a l l k i f a d e e d e n d i n k e l i m e l e r b i r a r a y a ( o p l a n m l r . ) M a r i m . c n g i z l i , c n m a b r e n y e r a lan iKfad r. 2 . I7.. M b a m m e d ' i n p a r m a n n m u c i z e s i . S a k k n ' l u k a n c r i s e n i n y z n d e g n e g ib i p a r l a k , a k s e i k b i r e k i l d e g s l c r d i . ( T a n r y a i n a n m a y a n m s r i k l e , k e n d i s i n d e n m u c i z e is l e y i n c e H z . M l u n m e d ' i n i a r e t p a r m a n a y a d o r u (t lm as z e r i n e a y ik i y e a y r l m t r . S i ' k k u ' i - k a m e r , a y n y a r l m a s y a n i ik i y e a y r l m a s d e m e k t i r . S e v g i l i n i n y z p a r l a k l k c i h e t i y l e a y a b ^ n z e l i l d i i n d c n h r a d a i k i y e a y r l m a y l a yz.iin iki y a n n a i a r e t e d i l i y o r . a i r . K u r ' a n ' d a K a m e r s u r e s i n i n 1. v e 2 . a y e t l e r i n e t e l m i h l e b u l u n u y o r . ) 3 . Hy s e v g il i! K a l a r n , g n l o c u u i in g n l o c k o l a y c a o k u s u n d i y e " g l y a p r a n n s t n d e g m t e n b i r e l i f s t n e a n b e r d e n iki m e d e k m i l i r , ( G l y a p r a y z , e l i i ' b u r u n . a n b e r d e n iki m e d d e ka . ta id r , K a A r a p a l f a b e s i n d e s es li b i r b a r i l u z u n o k u t m a k i in k u l l a n l a n y a t a y , u z m c a b i r i a r e t o l a n m e d d ' e b e n z e t i l m i t i r . K a n b y l e m e d d ' e b e n z e m e s i , b r n u n , g m t e n b i r e l i f h a r f i n e b e n z e m e s i n d e n ile ri g e l m e k t e d i r . H l i f h a r l l ses li b ir h a r f o h p . d i k e y b i r g r n e s a h i p t i r . B u y l e c e b u r u n l a k a m e d l i b i r e l i f g i b i giH nr . K s a c a a i r , s a n a t l b i r e k i l d e s e v g i l i n i n b u r n u n u v e k a l a r n a n l a t m a k istiyor.) 4 . E y s e v g il i! A z i z m r m n g z y a l a r a r a s n d a ge if g i t m e m e s i i in o g z e l b o y u n , ben alarken m rnden gem esin, 5 . H t m iskinin cierinin kan o lm asn n seb eb i, senin n z u n sa la rn n ucu n a ze n n es i d i r ki y z n n k a n o l m a s d a b u n d ii n d o l a y d r , ( S e v g i l i n i n s a l a r n n u c u h a l k a e k l i n d e t a s a v v u r e d i li r k i k l a r b u h a l k a l a r a a s l m a y a r z u e d e r l e r a y n z a m a n d a k l a r .s acn b u h a l k a v e k e m e n d i y l e e s i r e d i l m i l e r d i r . B i r b a k m a k b u e s a r e t i s e v m e k t e d i r . n n o k t a d a n h a r e k e t e d e n a i r , s a m k o k u v e r e n k i t i b a r i y l e m i s k i a n d r m a s n d a n d a i s t i f a d e e d e r e k g y a m i s k i n c i e r in i n k a n o l m a s n b u s a l a r n u c n n a u l a a m a m a s n d a g r y o r ve b y le c e h ii sn - i t a iil s a n a t y a p y o r . M i s k , a y n z a m a n d a s a n r e n k ve k o k u s u n a d a 7,eniyor, o n n n gib i o l m a k is ti y o r; f a k a t o l m a y n c a ci er i k a n o l u y o r , m i s k , H l l k e s i n d e k i mi.sk k e is in in g b e i n d e , d e r i b ir k es e i i n d e m e y d a n a g e l e n k a n p h t s d r . MVkin y z n n y a n i g r n n n s i y a h o l m a s d a g e n e s a a d u y d u u z e n t i y e b a l a n y o r . Bu b e y i t t e a y r c a t e n a s b s a n a l d a v a r d r ! ) 6 . f'.y g z e l ! S;na k a v u m a g n e i b a s m a d o m a s a b u n d a a l a c a k n c v a r ? A y r l n n g e c e s i s a l a r n g ib i u z u n o l d u y a o b a n a y e l e r . ( C e v r . c e l v e h e c r k ii n b i r z e v k o l d u u ii n a i r , z l l ki u /.u n s a t r " ile u z u n l u k b a k m n d a n m n a s e b e t b u l a r a k y l e .sy(y<i.) 7. A hcd g z yala ry la senin kapnn eiine y z n s r y o r; dilen ciler hi l tu f kapsndan kovulur m u?

57

(6)

F e'ilt n F e' t n F e'iltn F eiln + + ------/ + + ------- / + + ------- / + + 1 Krbn-! dil- c n old revn sen gideli Ne garb onuam ey tnnis-i c n sen gideli 2 Rahm it ol dillere kim .asluban nahm ine Kla yollarda ceres gibi fign se n gideli 3 Ey gzm n n inayet nazarm kl b an a kim K aranudur gzm e iki cihn se n gideli 4 h kim frkat n n bir demi y z bin yl imi Gedi m ihnetle gnm bunca zem n sen gideli 5 Dn gn h asret-i ru h s r u gam - zlfnden hum odyil kar gke d u h n sen gideli 6 Gei a z b itm e ki g ark oklj yam zem zem ine Kefeni cism m n ey rCh- rev n sen gideli 7 A h m e d n kanlu ya gl y an a m evki ile Eyledi yollarn lle-sitn sen gideli

58

(6)
1. S e n g i d e l i , g n l v e r a n k e r v a n d a g it ti . F.y c a n a y a k n s e v g il i! S e n g i d e l i n e g a r i p k a l d m . ( C a n v e r e v n f ' a r s a ' c i r . R e v a n , h e m g i d e n h e m d e r u h v e c a n a n l a m n d a d r . B irbirine yakn anlam l k elim elerle k elim e oyunlar y aplyor.) 2 . S e n g i d e l i , n a h n i l i n e a s l p d a y o l l a r d a a n g ib i l' er y ad l ar e d e n g n l l e r e n c r h a n c l e t. ( M a l m i l . d e v e ii7,erine k o n u l a n iki k i i n i n o u r m a s m a m a h s u s y e r . K k a n l a r m a h m i l i n k e n a r n a asldr. D e v e le r hareke l halin d ey k en bu k k a n la rn sesi g n l l e r i n l a y k r n h a d r l a d y o r . ) 3 . E y g z m n n n ru ! B a n a ltCf v e i h s a n g / y l c b a k ; .sen g i d e l i b e r i iki c i h a n g?.m e k a r a n l k g r i i n y o r '. ( Y z . m r . k a r a n u k e l im e le r iy l e le n a s b s an at g s l e r i l m i l i r .) 4 . N c ya7: k! A yr l gi! n b i r an b i t e y z b i n yl h k m n d e i m i . S e n gi d e li b e r i , b u n c a z a m a n d r g n l e r i m m i h n e t l e e z i y e t t e g e t i . ( B i r v e y z b i n ile m b a l a a v e t e z a t s an at gsterilm ilir.) 5 . S e n g id e li b e r i g e c e g n d z y a n a n n h a s r e l i ve u z u n s a l a r n n g a m y z n d e n a h im in ateiyle d u m a n g k le re k m a k t a d r , (Y an a n atee, uzun salarn d u m a n a b e n z e t i l m e s i n d e n i s t i l a d e e d e n a i r , b u k e l i m e l e r i n s a n a t l k u l l a n a r a k le f f - n e r - i m r e t t e b s a n a t ; g e c e v e g n d z ile d e t e z a t s a n a t y a p y o r . ) 6 . E y g id e n r u l u m A z a b e t m e , b e n i k e d e rle r e b o m a , zira s en gideli beri c ism im , g z y a l a r m n z e m z e m i n e b a t t . ( G z y a l a r z e m z e m s u y u n a b e n z e t i l i y o r . B a z a n h a c l a ? b i r m i k t a r b e z i z e m z e m s u y u ile y k a y p k u r u t l u k t a n s o n r a m e m l e k e t l e r i n e g e t i r i r l e r v e l d k l e r i z a m a n o n a s a r l m a l a r n v a s i y e t e d e r l e r d i . K e t e n l e r i z e m z e m l e y k a n m o la n m m i n l e r i n y a r n k i d n y a d a a z a b g r m e y e c e k l e r i n e i n a n l r . B u r a d a k i k e l e n i s e n c ism id ir. a ir hu inanca iaret ed iy o r. Z e m z e m , kefen, c i s m ve ru h kelim e leriy le te n a s p sanal yaplm tr.) 7 . E y s e v g il G i d i in d e n beri kanl g z y a la r senin y a n a n n ev k iy le a rz u s u y l a g e e c e i n y o l l a r lal e t a r la s h a l i n e g e l i r d i . ( G z y a l a r , r e n g i n i n k r m z l c i h e t i y l e la l e l i e b e n t e t i i n i t i r . B e y i t t e y a , y a n a k v e k a n , g l , l a le - s il n k e l i m e l e r i y l e t e n a s p sanal v a rd r.)

59

( 7)
F iltn F ailtn F ailt n F ailn + + / + + / + + / + + 1 6lr v a ra k kd ile y r beni y d idicek Bu evb bulnnaz bin kul zd idicek 2 M ihrm a rta r dil-l sengnni y d itm ek ile Kim bin nulkem olur se n g ile b n y d idecek 3 igden dikllr gklere ahum alemi Tabl- sinem dlp k arm a feryd idicek 4 Irz-i v asiu n d an ayrm a beni kim h r itm ez P dieh bir kulm lulfna n u td idicek 5 A k ldrm esi tecvizine n ass oldu tem m D est-j kudret k aun nfln gziini sd idicek 6 Bin m elek y a ra d a H ak bir nefesm nfrm dan Ey p cr ben y aa u n zikrini evrd idicek 7 Y akm a dil han esin ey Ysuf- sn i ki Halil Byle s n n et kom ad K 'beyi bnyd idicek 8 A h m e d n ad kernelle diilde lyi S ehv ile sen bir aiz adn an u n y d idicek

60

( 7)
1. S e v g i l i , h i r ti ib ak a k l l a b e n i h a t r li iy n c a . b i a b i r n n ' k l n p g m l e r i n c c , k a r a d s e v a b b i n k l e s i n e a / a d e t s e b u l a m a / . ( B e y i t l e b i r v e b i n s z l e r i y l e h e m t e z a t , h e m d e c i n a s - g a y r - i t a m s a n a t y a p l m t r '.) 2 . Ky s e v g i l T a y r e i n i h a t r l a m a k l a s a n a k a r m l i a b b e t i m . s e v g i m a r t a r ; e f b c t te ta s ile km la M, y a p l a n birn s a l a m o l u r , ( S e v g i l i n i n y a p t e z i y e l d a i m a b a d r l a n m a s a v e s i l e o l d u u ii n k t a r a l n d a n n a k b i l s a y l r , S c n g n , b i n a , sc g ve h n y a d k e l i m e leriy le te n as h san a d yaplm tr.) 3 . ( s i i m d a v u l g ib i d v l p ; b e n karjj it ula l e r y a d e d i n c e , a h i m i n s a n c a , s e n i n k a p n n e i i n d e n g k l e r e d<r y k s e l i r . ( A h e d e b i y a t m z d a d u m a n v a m g i b i t e l a k ki e d i l d i i n d e n a i r , b u r a d a d u m a n s a n c a k e k l i n d e ta h a y y l e d i y ( u . ) 4. K a v u m a e re l ln d e n beni a y r m a , z ira p a d ia h b ir k u lu n u ltfuna altrnca on u l o r Il tm a z . (Ia d i a b s e v g i l i y e r i n d e k u l l a n i n n l r . ) 5 . A l l a h ' n . k u d r e t i n i n e l i , s e n i n k a m a n n . g z n e d c s a d h a r l l n i n e k li n i v e r i n c e Tklan l d r m e m s a d e s i n e a k l k g e l d i , b u n a d a i r n a s l a m a m o l d u , ( B e y i t l e e k il iti b a riy le kalar n u n " ; g zler d e s a d h a rfin e benzetilm itir. N u n ve s a d h a r f l e r i b i r a r a d a n a s s e k l i n d e o k u n u r . A r a p a b i r k e l i m e o l a n n a s s . m a n a s n a a k l k o l a n v e b i r e y i is p a t e l m e h u s u s u n d a d e l i l , al id v e t a n k o l a r a k g s t e r i l e n K u r ' a n a y e t l e r i n e d e n i r . H y l c b i r a y e t i n h k m n d e lel'sire i h l i y a d u y u l m a z . a i r , s e v g i l i n i n y z n d e n a s s s<z n b u f u u i u u n u v e b u y z d e n o n u n k l a r l d r t e r sa acicsini e l d e e t t i i n i s y le r k e n b s n - i t a 'l i l s a n a l d a y a p y o r . 6 . F.y p e r i g ib i g z e l s ev g il i! B e n . y a n a n a n m a y e v r d ib i o k u d u k a . A l l a b . h e r nelesirnin n u ru n d a n b in lerce m e lek y ara ta c a k tr. (Hcyil. sevgilinin yanan k o n u e d i n m i t i r . Y a n a k e d e b i y a t m z d a K u r ' a n , s n r e , a y e t , d i n ve i m a n g ib i d i n u n s u r l a r a ve m i ra b e n z e l i l i r . a i r b u n o k t a d a n h a r e k e d e e y p e ri ! b e n s e n i n y a n a n a k a v u m a m a k l a birlikte o n u de v a m l a n n ca T a n r , b e n im n u r haline gelen n e fe sim d e n b in lerce m e lek y a r a t r " d iy e re k ta riz d e b u lu n u y o r. P eri, inana g re insanlardan ka l, g z e g n nedii ve o k gzel o ld u u cibelle sevgiliye b enzetilir. Hurada o y z d e n kullanlm tr. a i r , b i r b a k m a e y p e ri ! s e n g r n m e z v e e l e g e m e z s e n d e b e n i m n e f e s i m i n n u r u , nA ni v e l t i f o l a n b i n l e r c e m e l e k y a r a l t r d e m e k l e m e l e i p e r i d e n s t n t u t u y o r . N i t e k im m e le k le r n u rd an yaratlm lard r. Beyitte d i n linsurlar o k gzel k ullanim tdr, 7 . E y ik i n ci Y s u f ! G n l e v i n i y k m a : n k Ha li l P e y g a m b e r K a b e ' y i y a p t z a m a n b y l e b i r k a i d e k o y m a d . ( Y s u f P e y g a m b e r <'k g z e l o l d u u i in e d e b i y a l l a s e v gil i o n a b e n z e l i l i r . G n l . T a n n ' n m te ce ll i e t t i i y e r o l d u u n d a n g n l n k r l m a s b o s k ar l an m az . A y m z a m a n d a K h ed e g n l ve T a t r 'n n evi leJfrkj edilir. G n J k r m a k , K a b e ' y i y k m a k g ib i d n l m l r . H e y l u i l a h , A l l a h ' n e v i . H a li l v e H a l i l u l l a b o l a r a k b i l i n e n b r a h i m P e y g a m b e r t a r a l n d a n i n a e d i l d i i i in b u r a d a o h a d i s e y e d c t e l m i h vardr.) 8 . S c v g i l S c n y a n l p d a b i r a z , y a n i b i r k e r e c i k A b m e d ' i a n a c a k o l s a n o n u n ad bs a n m a y / . m i c n h a s l o l a n " k e r a m e t l e l y d i r i l t i r . ( B e y i t l e A l m e d v e l y d i r i l t m e s zle rin d en b ir ism inin dc o k m ed b ed iln i m a n asn a gelen A h n ed oUnasmdafl H z. P c y g a m b e r ' c i ar e t e d i l d i i n i a n l y o r u z . l y d i r i l t m e s z b u n u t e ' y i d e d e r m a h i y e t te d i r . Hz.. P e y g a m b e r ll eiHek g a z v e s i n d e k e n d i s i n e z i y a f e l v e r e n C b i r a d n d a k i b i r s a h a b e n i n l e n iki o l n u d i r i l t m i t i r . a i r h u m u c i z e y e t e l m i h t e h u l u n y o r . M u c i z e p e y g a n b e l e r e k e r a m e t d c s a i r i n s a n l a r a ail o l d u u n d a n m u c i z e s z n k u l l a n a m y o r ; k crfmet d e m e k l e y e t i n i y o r . H a l b u k i l y d i r i l i m e s z d o l a y s y l a b u r a d a m u c i z e k e l i mesini kullanm ak g erekiyordu.)

(8 ) F il t n F iltt F tn F ailn + / + ------/ +

1 M escid-i h snnde k n imn itsem gerek T k- eb r n a s c d 'i ber-devn itsem gerek 2 Dit grp r 'y d a z lf haddn okur v e d duh Bu kelnullh vird i subh u m ilsem gerek 3 Fenn-i k ile yle tahsil itniem nilu'nie kim D evrp uk bir gim ders-i n itsem gerek 4 H tem -i m ihr-i Sleym ndur visln dil-ber A zm -i rh- m enzil- D rus-selm itsem gerek 5 K be-i h sn n grp a y r ile cengi iderem m rm i hacc g az ile tenm itsem gerek

62

(8)
1. E y s e v g i l i ! G z e l l i i n i n me.sciclincie a k i m a m e d i p k a n n k e m e r i n e d a i m a s e c d e e t s e m g e r e k . ( Y z g zcU i^i m e s c i d e , k a d a m i h r a b k e m e r i n e b e n z e f m i f i r . C a m i v e n c s c i d d e nas l i m a m a u y u l u r s a k d a s e v g i l i s i n i n y z n n g z e l l i i k a r s n d a d u y d u u a k a k e n d i n i l e r k e d e c e k , o n u n k a m s e c d e y e r i g ib i g r e c e k r . S e c d e e l s e m g e r e k i f a d e s i n d e b u g z e l l i k k a r s m d a s e c d e e t s e m y e r i d i r " m a n a s g i z l i d i r . G z e l l i k , iiahi b i r k a y n a a d a y a n d i in a i r , d i n i k e l i m e l e r i e i tli e k i l d e k u l l a n m a k t a b i r m a h z u r g rm e m ekledir.) 2 . G n l , r y a d a u z u n s a l a r m l a y a n a n g K i p v e ' d d u h s r e s i n i o k u d u u iin b e n i m d e A a b m h u s z n v i r d e d i n m e m y a n i ctevainl o k u m a n g e r e k i r . ( D h . k u lu k v a k t i d e m e k o l u p K u r a n ' t n 9 2 . s u r e s i n i n a d d r . K u l u k v a k t i a y d n l k b i r z a m a n o l d u u i in s a i r l e r , s e v g i l i n i n y z n i i n p ar l ak l n D u b s u r e s i n e b e n z e t i r l e r v e y a y 7 ile D u h y b e r a b e r a n a r a k bu rala o l d u u g ib i kirl ime o y u n l a r y a p a r l a r . k in c i m s r a d a a k a m m a n a s m a g e i c n n keH tcsi k a r a h k , siyafirk i l a d e e t e s i d o la y . t y la y u k a r d a ki z l i k e l i m e s i n i n h a t r ii n k u l l a m i m l r . B n u n g ib i s a b a h m a n a s n a g e l e n s u lh d a b e y a z l k c i h e t i y l e y a n a k ile h a d a l k a l u l r . A y r c a z l l e m u k a b i l s u b h . h a d d ' e m u k a bil m k e l i m e l e r i k u l l a n k l y a n i k e l i m e l e r a r a s n d a Tkir v e m a n a y g u n k g u o l m a d i in b e y i t t e le f i- n e r i g a y r - i m i i c t t e b s a n a t y a p l d g ib i D u h s u r e s i n i n o k u n m a s n a z l f v e ha<l sel>cp o l d u u ii n h s n - i 'tl il s an at d a v a r d r . 3 . R y s ev gi li ! M u h a b b e t i n l e a k f e n n i n i y l e b i r r e p m i i m d i r b i r g n k l a r d o l a p o n la ra u m u m bir d e s v e r m c m g e re k . ( U m u m d e rs v e rm e k , klar b ir a ra y a to p la yp d ers anlatm ak dem ektir. Buradaki verm ek gerek , il e r i y e a i t o l d u u i in v e r e c e i m ' ' v e y a v e r m e m l z m e k l i n d e d e e v ri le b i li r. ) 4 . fy g n l k a p c g z e l ! S a n a k a v u m a k S l e y m a n P e y g a m b e r ' i n y z g i b i d i r . Bu y z d e n f . ) ru s - s e n r a d o r u y o l a k s a m g e r e k i r . ( F d e b i y a t n z d a s e v g i l i y e k a v u m a k o k z o r d u r . B u z o r l u k c i h e t i y l e k a v u m a d e v l e t , h m k u n , k i m y a v e h t e n - i r n ii h r- i S l e y m a n ' a b e n z e t i l m i t i r . M e t i n d e h f e m - i m h r - i S l e y m a n , S l e y m a n P e y g a m b e r in m h r n t a y a n y z k d e m e k t i r . R i v a y e t e g r e T a n r f n n d o k s a n d o k u z i s m i n d e n e n b y o l a n is m- i z a m b u y z e k a z l m t r . A n l a m e n b y k i s i m d e m e k t i r . Bu y z e m h l yiSziik d e m e k d a h a d o r u d u r . A y r c a S l e y m a n P e y g a m b e r y e r y z n d e k i c a n l l a ra h k m e d e n b i r kiilie s a h ip t ir . D r u s- seln, c e n n e ti n b i r ad d r . K r a n m Y n a s .sr es inin 25. a y e t i n d e a m l m a k l a d r . ) ."i. S e n i n g z e l l i i n i n K a b e ' s i n i g r r v e r a k i p l e r i m l e s a v a r m . B u y z d e n m r m h a c v e g a z a ile. t a m a m l a y a c a m . ( S e v g i l i n i n g z e l l i i n i n K l > e' y e b e n z e t i l m e s i , b u r a s n n k u d s v e z i y a r e t c l c n b i r y e r o l m a s y l a a l k a l d r . R a k i b . n d m a n , s e v g i l i n i n y a k n o l a n k i i d i r . B u y z d e n k , g h K 3 b e d o l a y s y l a h a c c e t m c k t e ; gaf r a k i b d o la y sy la s a v am a k tad r. G a z a din u 'u n a yaplan savatr. Sevgili u ru n a o la n sava k u d s i o l d u u ii n g a z a k e l im e s i k u l l a n s t n l r , K ' b e y e m u k b i l h a c . a y a r a m u k a b i l g a / a k e l i m e l e r i il k r e n u y g u n k u ll a n l d i in b e y i tt e !eiT- e r - i m r e t t e b s an at v a r d r . )

63

6 M s r - h sn n grm ee ey Ysif- sn m dm S aldurup kendn sa n a hr guln itsem gerek 7 Didi dil-ber, A h n ie d e di\ ah- efg itm csi Rahm idp ben an m ak ziy y l-m erm itsem g eek

64

6 . E y ik i n ci Y s u f ! G i i 7 e l l i i n i n M s r ' m dai tu! pc ir nc k iin k e n d i m i siH t n p s n n u n tl a siinn k l e o ji ic nj in n. ( Y s u l ' P c y g i m b e r o k g z e l o l d u u iin a i r , s e v g il is in i o n a h c n z c t c o k k inc i Y s u f ' d i y e l ila p e d i y o r . B il in d i i gib i Y s u r k a r d e l e r i ta r a f n ' a n k s k a m i i i r a k k u y u y a rl lm . s o n r a d a n I n n a d a n k a r l a r a k M s r a g ti ir l n it v e o r a d a M s r A / . i r i ' n c k l e o i r n u d a h a s o n r a d a z i n d a n a a t l m t r . M s r A z i z i ' n i n g r d h ir l i i y a y talir e d e r e k k l u l a n Y s u f s o n u m l a M s r l k e s i n e m l i y e n a z r o l n n t u r . a i . h u bilg iit T g z n n d e b u l u n d u r a r a k M s r ' a s u l t a n o l a n Y s u f d o l a y s y l a b u l k e y i g z e l l i k M s n a d y l a n t l c l i y o r . Ik-y il le Y s u f k s s a s n a t e l m i h v a r d r . ) 7 . G n l m e l e g e i r e n s e v g il i d c j i ki; A l n c d ' c s y l e y i n a l a y p i n l e m e s i n ; b e n o n a a c y p d il e i n i y e r i n e g c l i e c e i n .

65

(9)
M efl F ilt M efil F il ------+ / - + - + / + ------- + / - +

1 Ser-nnie-i m aliabbeti c n n a yazm san H asret risJesin varak-j ca yazjnan 2 Nlilerini d ed ile b re blbln Bd- sa b eliyle glistta yaznam 3 Zlfn likyelini gnlde m isl idp Gam kissasm ievh-i periana yazn u an 4 Resm itnlem gzm de laylni gyy Nak- nign sgar- m ercna yaznam 5 Tb- ruhu\la sznn y azrk en A h m e d n evkinden odlara dben y a n a yaznstam

66

(9)
I. A k n e k l b u n n h na s e v g i l i n i n a d m k o y m u ; b u b a l n a l t n d a k i z l e y i r i s a

l e si ni y a n i m e k t u b u n u i s e c a n m n y a p r a k l a r n a y a z m m . ( S e r n a m e , m e k t u b u n b a d e n e kt i S e v g il iy e y a z m m d e m e k t e n m a k s a t s e v gi li ni n odm k o y d u m , o n a h i t a p etlim*' d e m e k t i r , D u r u m n b a y i e o l u u ik i n c i m s r a d a n a n l a l m a k t a d r . B ir i n c i y a z m a k tlili h i t a p e t m e k " , kinc isi y a z m a k " a n l a m n d a d r . 2- Z a v a l l b l b l n d e r d ile in l e y i l e r i n i s a b r z g r e l i y l e g l b a l e s n e y a z m m , ( B l b l n g l e k a r o l a n i n l e m e l e r i y z n d e n g s n d e a ai e g ib i f e r y a t l a r k y o r . a i r d e d e r d i n d e n n e y a p t n b i l m e y e r e k b l b l n f e r y a l l a n n s a b r z g r n a v e r i p g l b a h e s i n e g n d e r i y o r v e b u a t e li f e r y a t l a r , a t e r e n k l i g l l e r h a l i n d e a y o r . G l l e r d e k i k r n z r e n g i n , b l b l n f e r y a t l a r n d a n m e y d a n a g e l d i i n i d n d r e n b u m s r a d a h s n - i l a 'l l s a n a t v a r d r . a i r k e l i m e l e r i r e n k v e i z g i l e r gib i k u l l a n a r a k i i r s a n a t ile n e s i r s a n a l n b i r a r a y a g e t i r i y o r . B u b e y i t t e k i y a z m m lliii g n d e r m i i m " m a n a s n a d a g e l m e k l e d i r . B e y i t l e a i r i n k e n d i s i n e d e i a r e t v a r d r . Y,ani o , k e n d i n i b l b l e b e n z e t e r e k in i lt i le r i n i s a b r z g r n a v e r i p g l b a h e s i n e y a n i s e v g i l i s i n i n b u l u n d u u y e r e y o l l u y o r . S a b , b a h a r m e v s i m i n d e d o u d a n e s e n ta tl v e l t i f r z g r d r . ) 3 . l y s e v g il i! U z u n s a l a r n h i k y e s i n i g n l m e r n e k e d i l m i : g a m k s s a s n p e r i a n b ir levha z e rin e y a z m m , (D ik k a t e d ilirse uzun sala h ik y e ara sn d a y ak n lk lar v a r d r . Y a n i s a g i b i , s a l a r a d u y u l a n s e v g i n i n h ik y e s i d e u z u n d u r . B u g n l h i k y e s i o l d u u i in g n l m e r n e k e d i n m i i m d e n i y o r , k inc i n ) is r a b i r i n c i n i n d e t a b a k a t r l i t a d e s t g i b i d i r . S a i r h u del 'a u z u n s a l a r d a n u z a k o l m a n e t i c e s i n d e d u y u l a n g a m h i k y es in i, p e ria ih h ale g e le n bir levha yaz yor. Bu le vha sttekign'^-erindc k u llan lm t r . S a l a r n h i k y e s i n e k a r l k a l t t a g a m k s s a s y e r a l m t r . S a n a t k r n p e r i a n l n a s e b e p s e v g i l i n i n t l a n k s a l a r d r . ) 4 . F.y r e s i m g ib i o l a n s e v g i l H i i y a l i n i g z l e r i m e y l e s i n e r e s m e t m i i m ki z a n n e d e r sis d e t a s e v g i l i n i n r e s m i n i m e r c a n k a d e h l e r z e r i n e i z m i i m , ( N i g r , r e s i m m a n a s n a o lm a k la birlikle sevgili yerindcdir. ( z n a lam aktan krm z o lm as, m e rc a n kade he; se vgilinin hayali d e kade hin stndeki nak ve sse benz etiliy o r.) 5 . E y S e v g il i! A h m c d ' i n i a t e i n i , i y a n l a r n .senin y a n a n n s . p a r i a k f | ile y a z a y m d e r k e n .senin i im e s a k l n k l a a t e l e r e d p az k a l s n y a n a c a k t m , ( R e y il te k i e v k k e l i m e s i n i n A r a ) ) a d a k i m a n a s id d e t li a r z u , T r k e ' d e k i k a r l is e a l e v v e k ' i r , ' ' e v k i n d e n s z n n a l t n d a h a s r e t a n l a m d a g i z l i d i r . G a z e l h e r b e y t i ile sanall b ir ekilde yaz lm tr, *

67

(10)
M stefiln M stefiJ n M stefiJ M stefil n + -

t Eyyrn m h -iddur ebr-nm o! ey sacn

H engn- bOy-i fddu gl-gii ol ey sanem 2 Ko nddeler soibetia ge! eil i diller bezne Gel se n kenr- h d a n bir dem cda oi ey sancn 3 Yzn nehrindan gider hatlm g bnn ey kam er M ahv eyle ol leyi yetin rOen-iil^1 ol ey sanem 4 em i cihn-efrzsn l'In klh ol dstu H rd- len-tbsn zerrin kab ol ey san em 5 G ster cem ln R 'b esin kim grsn A lm ed kblesin Hem kblesin u k a hens kble nm ol ey sanem

68

(10)
1. B y ta p l a s gii/.cl! B a y a n a y g n l e r i d i r , k a l a r n g s t e r . d a a c n k o k u s u n u n Zimanclr. r l s a l a r n / i i p sal ( B a y r a m , a y n g r i i n m c s i y l e il an e d i li r d i . a i r h a y r a n a y geleli, b c n i m h a y r a n m t f h s e n i n k a l a r n n g r i i n m e s i d i r . d a a c y a k l m a s z a m a n i d i r , g el s e n d c s a l a r n a " d i y o r . B e y i t t e n h n y a m d a d a a c y a k l d n d a r e n iy or u m . n c y i l l e z e n g i n bi I c n a s i ip s a n a l v a r d r . ) 2 . O i d d i a c l a r n .solhelini l n r a k d a g n l sa h ih i o l a n l a r n m e c l i s i n e g e l . E y ta p la s g7 :cl!D ikcU Tn k u c a n d a n b ir d c n . b i r a n a y r l d a g e l . ( B u r a d a i d d i a c l a r d a n n a k s a d , m l i a b h c l y a n i s e v g i v e a k d a v a c l a r d r . G n l e h l i, gi'nl d i l i n d e n a n l a y a n z a r i f ve hakiki k nnlam nadr.) l'.y ay y/.lii giizcH G n d ?, g ib i o l a n y a n a n d a a y v a t y l e r i n i n ti)7,unu g i d e r , o g e c c ii ln c ti ni o r t a d a n ka l d r d a p a l a k y z l o l . ( P a r l a k l k d o l a y s y l a y a n a k g ii n d ii z e , b u p a r l a k l a in a n o l d u u ii n a y v a l y l e r i d c t o z a b c n / c i i l n 5 ti r . L e y i . K u r a f t ' n 9 2 . sue.'Jnin a<ldr. B u r a d a h e m s u r e a d . h e m d c g e c e a n l a m n d a t e v r i y c l i o l a r a k k u l l a n l m t r . K a s d c d i l c n a n l a m g e c e d i r . .air, y z v e n c h r a k a r rO enlikiVy; h at v e g u b r k e l i m e l e r i n e k a r d a ley i k e l i m e s i n i k n ll an n , s a d a t e r t i p i t i b a r i y l e s r a l a n d a u y g u n o l m a d ii n IclT-ii n e r s a n a t g a y r - m r e t t e h ' t i r ) , 4. D os H r n i S c n ci h a n a y d n l a t a n n n n g i b i s i n , o n u n i in ba.na k n n z b i r k la h k o y . A l e m i a y d n l a t a n g n e s i n , h n y z d e n al l n s r m a l e l b i s e g iy i n . ( S e v g i l i , m u m g ib i <.l n l n c e b a n a g i y e c c i k l a h d a n u m n a l e v i gib i k r m z o l a c a k l r . G n e g ib i p a r lak o l u n c a d a o n a a n c a k al t n s r m a l e l b i s e y a k r . cn , efr ?., l a I v e h u r d , l b. z e rrin kelim e leriy le te n as p sanat yaplm tr. l-,y s e v g il i! Y z g z e l l i i n i n K a b e ' s i n i g s t e r d c A h t n c d k b l e s i n i g r s n . S e n Skl a r m k b l e s i s i n o n l a r a K a be c i h e ti n i g s t e r e n b ir kb!a-nn:1 o l . ( a i r , s e v g i l i n i n y z n s e c d e i in d n l e c e k b i r y e r ( 'l an K a ' b e g ib i g r y o r . K b l e n m . g e m i l e r d e y n ta y i n e t m e k i in k u l l a n l a n p u s u l a n n k l r . E s k i d e n M s l m a n l a r s e y a h a t e s n a s n d a kb le taaf n b u l m a k iin y a n l a r n d a (a rlard. A h m c d k h l c s i n i g r s i l t i d e n nak.sad, A h m e d y a l v a r m a k , d u a e t n e k i s t i y o r d e m e k t i r . B e y i tt e t e n a s p s a n a l y a p l m t r .

69

(11 ) F 'iitm F 'ilt n F iltn F iln

+ -------- / + -----------/ + -----------/ + -

1 in-i zlfn m iske benzetdCn iatsn biledm Gey pern syledn bu y z k aasn biledm 2 Ben k ara topra idn c vidi byundat sab H ey ne cn-perver kyam et dil-rbsn biimedm 3 Kad kyam et gam ze fet zlf litne h at bel A h kim ben hsn n n bunca belsn biim edm

70

(<)
1. B y s e v g il i! U 7111 s a l j r m n k v n m l a m m i s k e h e n z c U i tn . B u n u n y a n l o k l u u n u h i l m c l i n ; o k p e r i a n , k a r k b i r s z soylc<Jin; hun h i r y(i7. k a r a s o l a c n n b m c (IM1 , liiiiimnediiH. (.San m i s k e b e n z e ti l m e s i, r eng i ve k o k u s u yi7iiKendir. F a r s a k v r m v c b k l m a n l a m n a g c i c n i n v e Arai>a y a n l d e m e k o l a n h a t k e l i m e l e r i , s a n m i s k le oUu n i i m i ^ b c d o l a y s y l a su uut b i r e k i l d e k llaHi Um Ur . ki; m i sk , i n 'i n ku7.ey k s m n d a b u l n a n h a l a l k e s i n d e k i m i s k k e i l e r i n i n g b e i n d e n s a r k a n g z e l k o k u l u , s i y a h b i r m a d d e d i r . S a i r iki nci n n s r a d a d a k e l i m e o y u n l a r y a p y o r . P e r i a n k e l i mesi

zir,

y7 k a r a s ela h a t d o l a y s y l a z i k r e d i l m i t i r . Y a n i s a n b i r v a s f d a p e r i a n

d a n k " o l u u d u r . Bnn g ib i h a t n t a n l a c a k b i r e y d i r ; yib, k a r a s h e m b u s e b e p t e n h e m d e s a n s i y a h l y7,nden k u l l a n l m t r . B u n d a n b a k a yi7. k a r a s if a d e s i . yi7n iki t a r a f n d a n a a y a d o r u s a r k a n s i y a h s a l a r d a h a t r la t r . T e d y a n i a r m , k l s i k cd e b iy a lm i 7 . d a z i h n i , e i tli n o k t a l a r a e k i p g t t n c y a n n d a s z o y u n l a r n a d a i m k n h a z r l a r . B e y i t b u n u n g z e l b i r r n e i d i r . S a ir , h u k a d a r d e i i k a r m l a r v e k e l i m e o y u n la r arasn d a yle d iy o r: E y sevgili! Salarnn kvrm la rn m isk e b enzettim ; a m a h a t y a p m m ; b u n u b i l m e d i m ; ne k a d a r k a r k s z s y l e m i i m ; b u a n l a l m a z s z l e r i m i n y z k a r a s o l d u u n u b i l e m e m i i m . Y a n s e v g i l i m i n s a l a r n n r e n g i vi k o k u su mi.sktcn s t n d r d e m e k is li y o r . B e y i t t e t e n a s p s a n a t y a p l m t r . ) 2 . B e n b i r k a r a t o p r a k t m ; s a b a h r z g r s e n i n k o k u n l a b a n a e a n v e r d i . N e k a d a r ru h b e s l e y i c i , g n l a c h a y r i l e y e n " b i r a f e t v e g n l k ap c b i r g z e l m i s i n h i l m e t l i m . j S a b b a h a r d a , s a b a h vak ti d o r u d a n e s e n h a f i f v e ta tl r z g r o l u p t a b i a t n c a n l a n m a s na s e b e p o lm as cih e tiy le h ay a l verici telkki e d ilir. H a tla bu y z d e n lleri d irilten H z. s a ' n n ncl 'esi e b e n z e t i l i r , C a n v e t d i " s z b u a r m n t e s i r i y l e s y l e n m i t i r . Sai'". b e d e n i n i n k a a t o p r a k t a n y a r a t l d n s y l e m e k l e ilk p e y g a m b e r A d e m ' i n t o p r a k t a n y a r a t t U n a s n a da le lm i i t e b u l u u y o r . k in c i m s r a d a c a n - p e r \ e r , v e d ilru b sev g i l i n i n v as H a idil , K y m e i . d n y a n n s o n u , b y k s k n t ve b e l a m a n a l a r n a g e l m e k t e y s e d e b m a d a g z e l l i k b a k m n d a n f e v k a l a d e s t n o l a n s e v g il i k n s t e d i i d i i n d e n bu k e l i m e y i afc i s z y l e i f a d e e l m e y i u y g n n b u l d u k . A f e t , o k g z e l in s a n d e m e k t i r , ) 3 . E y s ev g il i! B o y u n k y a m e t . ,s zg n b a k n l e t , u z u n s a l a r n l l t n e , a y v a t y l e r i n b e l , l! n e y a / k " pi z c U i i n in b u k a d a r o k b e l a s o l d u u n u b i l i p a n l a y a m a d m , ( ir, s e v g i l i n i n b o y , s z g n b a k , s a v e a y v a t y l e r i n i n z e l l i k l e r i n i s y l y o r . B o y u n kym etebcnzctilii A rapa km et b o y , k y a m ay a a k a l k m a " v e kya m et lle rin m a h e r d e d i i i d i k l e r i z a m a n " k c l i m e l c i i n a y n k k e d a y a n m a l a r y7ndedir, K y m c t, n o rm a l g n le rin dnda b ir g n o ld u u cihetle boy d a uzun lu u b a k m n d a n da k y n e t c b e n z e t i l i y o r . A y r c a k y a m e t , f e t vc ll tn e s z le r in in b y k f el ak et v e b e l m a n a s n ta d d a g z d e n u z a k l u t u i m a m a l d r . )

71

4 Dt tabibe derd-i dilden bir dev sordum didi G ani ylm eden zge bu derdn devsn biinedn] 5 C nuna bir m erhaba suid ezelde en-i y r oyle mest oldum ki gayrun neJabrsi bilnediim 6 Kadd- dil-drun h ev -d n delse zlf-i ySr Her kadem de nin per hk-i psn biljjedn 7 Kasd h k itm ek detilse nrin iklaru A yaa nin salar zlf-i d-ts bimedn 8 Ben kem n- vashn ek?nek dilerd dil-bejiij H ecr lkm -endz imi tr-i k azsu bilnedm

72

4 . D n h e k i m e yflti d o k t o r a g n l d e r d i n i n a r e s i n i s n r d n n ; g a m y e m e k t e n b a k a b u d e r d i n i l a c n b i l m i y o r u m d i y e c e v a p v e r d i . ( G n l devdi ^e, y i n e d e r d i n v e g a m n (,'jre o l m a s k l s i k e d e b iy a tm i 7 .d a k y n n d e n o k n e m l i d i r . G a m k m e y i n c e g n k y m e t i a r l t n a z . Z i r a g a m v e d e r t n d o s t u d u r . A k ii n g a m d a n U7,ak o l m a k , s e v g i l i d e n u z a k o l m a k t r . G a m , s e v g il iy i h a t r l a t m a y a s e b e p o l d u u i in i s t e n m e k t e v e d o l a y s y l a d e v a y a ila s a y h n a k t a d r . B e y i t t e t e z a t v e lena .s b s a n a l l a n m e v c u t t u r . ) 5. S evgilinin gz ezelde c an m a b ir m e rh ab a su n d u , bana m e rh ab a diye rek selam v e r d i ; b e n d e o n u n e v k i y l e , n e e s i y l e y l e s a r h o o l d u m ki a r t k b u n d a n s o n r a b a k a s n n m c r h i i b a s m s e l a m m b i l e m e d i m . ( E / e l . n c e s i o l m a y a n , e v v e l i b i l i n m e y e n z a m a n d e m e k tir. Beyit h em d n y ev , h em la sa vvuli b a k m d a n a k la n m a y a msaitlir. k, sev g il is in i ilk g r d g n , g z l e r i n i n l e s i r i a l t n d a k a l m y a n i b y l e n m i o l d u u i i n a r tk h i k i m s e y i (amiia?. h a l d e d i r . T a s a v v u f i te v c i h e g e l i n c e : B u r a d a y r s e v g i l i " T a n n ' d r . O n a k a r g n l n d e b y k b i r a k b e s l e y e n s f , o n u g n l n d e b u l u p f 'e n f ll l h 'a erin ce yani T a n n 'd a b k i o lunca d n y a alyiine n em v erm ez o lu r. A rlk d n y a onu n g z n d e g a y r ' d a n y a n i m s i v ' d a n b a k a b i r ,cy d e l i l d i r . M s i v , A l l a h t m b a k a v a r l k l a r , d n y a ile ilgili e y l e r d e m e k t i r . K s a c a b e y i t t e s e v g i l i n i n g z v a h d e t ' e T a n r b i r l i i " , g a y r de m siv y a ve k c s re t 'e yani o k lu a delalet e tm e k le d ir.) 6 . S e v g i l i n i n u z u n s a l a r g n l a l a n b o y u n u n a d e i ls e , h e r a d m d a n i i n o n u n a y a n n lo p r a g r ^>pyo? R u n u n s e b e b i n i a n l a y a m a d m . ( S e v g i l i n i n u z u n s a l a r g e n e s e v g i l i n i n b o y u n a k o l d u u i in g y a o n u n a y a n n t o p r a n p y o r m u g i b i d n l y o r . Z l f , t o p u k l a r a k a d a r u z a n a n s a d e m e k t i r . B u yz-den s a l a r n y e r e k a d a r u z u n o l m a s , b o y a k o l u u e k l i n d e t e f s i r e d i l i y o r . B u g z e l s e b e p d o l a y s y l a h s n - i ta 'l il s a n a l y a p l m l r . B e y i t l e u z u n l u k v e g z e l l i k i f a d e e d e n iki u n s u r b i r b i r i y l e k a r l a t r l y o r . a i r o l u m s u z b i r fiil k u l l a n y o r s a d a o h m l u b i r m a n a k a s t e d i y o r . ) 7 . S e v g i l i n i n i n m a k s a d k l a r n m r n h k ile y e k s n e t m e k d e i l s e iki k at h a l i n d e r l u z u n s a l a r n a p d a n i in a y a k l a r n a k a d a r s a l v e r i y o r , b i l m i y o r u m , ( m r , hayal m a n a sn a d r. U z u n lu u b a k m n d a n sa m r e benzetilm itir. A n m r ve g n l . s e v g i l i n i n s a l a r m u c u n a u s d m o l d u u i m a j u t d a n h a v e k e t e d e n a i r , z U ' n . u c u n d a k i m r n t o p r a k l a a y n s e v i y e d e o l d u u n u y a n i y e r l e r d e s r n d n s y l y o r . H k ile y e k s n e t m e k t o p r a k l a a y n s e v i y e d e t i t m a k ise d e b u r a t l a m e c a z e n p e r i a n e t m e k , yo k e t m e k d e m e k tir. K saca m r n s e v g iliy e hasred en n y e rle rd e s r n e c e i ifade ed iliy o r. S ev g ilin in , salarn z p a y a k la r n a d o r u s alm as, klarn m r n telef e t m e s i n e s e b e p g s t e r i l d i i i in b e y i t t e h s n - i t a 'l i l s a n a l v a r d r . ) 8. B en . g n ll e r , k a p a n se vg il ini n k a v u m a ya y n e k m e i d i l i y o u m ; m e e r k a d e r i n " h k m a y r l k m d a b e n o kaz.a o k u n u n g e l e c e i n i " d n e m e m i i m . ( Y a y , k a v u m a y a b e n z e l i l m i l i r . Y a y e k m e k d e m e k iki u c u n u b i r b i r i n e y a k l a t r m a k d e m e k t i r . B u d u r u m , s e v g i l i y e k a v u m a y a b e n z e t i l i y o r . T-akal D i v a n e d e b i y a t n d a v u s l a t y a n i k a v u m a d a i m a a y r l k l a , h i c r a n l a s o n a e r m e k t e d i r . B e y t i n ik i n ci m s r a b u g r s a n a t l b i r e k i l d e a n l a t t y o r v e s e v g i l i n i n k a z a o k u n u n h i c r i y a n i a y r l o r t a y a a l m a y a k a r a r v e r d i in i s y l y o r . K a z a , oUca e z e l d e t a n r t a r a f n d a n t a k d i r o l u n a n , k a r a r l a t r l a n e y l e rin v u k u b u l m a s , m e y d a n a g e l m e s i d i r . B e y i t t e m a n a c a b i r b i r i y l e m n a s i p k e l i m e l e r i n b ir ara d a b u lu n m ala r s eb eb iy le te n s o p s a n a t v ardr.)

73

9 Sidreye bcnzeftgm ayb itte a m kadclfii Kan benzelm ekde bundan iLehs bilnedm 10 n cihadai yi biir n a k siirm Akun Pes neden dinler rakbn irUsn bilneditn 1 1 H k-i pyn ad dil cfiin ki gldm iuisniii Nice cevhedcndr anun tiysn bilnedm 12 n tab ib -lalnne aiber saUir litdft ben Y neden bekler lebn d ru -ifsn bilmedt

74

9 . E y c;n gib i ar.iz sevgili! B o y u n u Sic tr e' y e ben /. etn c tn i a y p l a m a ; z i r a o n u b o y u n u b e n z e t m e h u s u s u n d a b u n d a n da t ia y k s e i n i n b u l u n d u u n u b i l m i y o r u m . ( S i d r e , l g a t a n l a m b a k n m d a n A r a b i s t a n k ira /, a a c d e m e k l i r , K u r ' a n n N e c m s r e s i n i n I 4 v e 16. a y e t l e r i n d e g e e n b u k e l i m e y i m f e s s i r l e r A r m s a y a n m d a k i ilal a a o l a r a k te f s i r e d e r l e r . H a d i s t e . S i d r e ' n i n a l t m c k at g k l e o l d u u , y e r y z n d e n g k l e r e k a n l a r m a n c a k b u a a c n b u k m d u u y e r e k a d a r k a b i l d i i v e H z . P e y a m b e r ' H C e b r a i l ' i b r \ d a g r d t il d i r il n i li r . B u k e l i m e g e t tc l li k l e n u i n l e l k e l i m e s i y l e b i r l i k l e y a n i ' S i d r e l ' l m n l e h e k l i n d e g e e r ki m a n a s s o n u t a k i k i r a z a a c d e m e k t i r . N i t e k i m n u i n l e h k e li m e s i ik i n ci m s r a d a z i k r e d i l m e k t e d i r . S i d r e . u l a l a b i l e c e k e n y k s e k b i r y e r d e o l m a s cihctiyle cdehiyaK a sevgilinin b o y u y k sek lik ve u zu n lu k b a k m n d a n o n a b e n z e tilm e k le d i r . M n l e h . v a r l a b i l e c e k e n u z a k y e r . s o n , u a n l a m n a o l u p . a i r , s e v g i l i n i n b o y u nu y e r ile S i d r e ' n i n b u l u n d u u n o k t a a r a s n d a k i m c sa F e y e y a n i u z u n l u a b e n z e t t i i n i s y l e r k e n m b i a n s a n a t n d a o k il ei'iye g i d i y o r . B u n a m b l a a m n guUiv h a d d i a m a " k s m d e n i r . B e y i tt e , e e r S i d r e ' d e n d a h a il e r i y e g i d i l e b i l e c e k b i r y e r o l s a y d s a n a t k r n sevgilinin b o y u n u o r a y a b en z e tm e k te n geri k alm ay ac a se rilm e k te d ir. iirde a y rca te n a s p san atn a da y e r verilm itir.) 10. S e v g i l i , n s r r n h e r k e s t e n d a h a iyi b il d i i h a l d e r a k i b i n ifl ir as n n i i n d i n l i y o r a n l a y a m a d n n . ( R a k i b , d a l a c c d e g e t i i g ib i n , s e v g i l i s i n e u l a m a s n a m a n i o l a n kii o l u p s e v g i l i y l e b e r a b e r b u l u n u r v e s e v g i l i y e i k a y e t e d e r ; k t e y l e r s y le r. a i r i n , r a k i b i n i f t i r a s n d a n s z l a n m a s b u y z d e n d i r . ) 1 1 . Hy sev gil i! A y a n n b a s t t o p r a k , g n l m n g z n at d a gzj jli ii ni g r d m , a m a ay a n n topra hk-i p " o la n t tiy 'n m c e v h e ri n e d e n d ir o n u an la y a m a d m , ( l ^ i v a n e d e b i y a t n d a s e v g i l i n i n a y a n n ba s l lo p n k , k iin g z e e k i l e n s r m e h k m n d e d i r . k in c i m s r a d a b u t o p r a n t t i y o l d u u b e l i r t i l i y o r , r tiy g z e parlaklk v e k u v v e t v e r m e k i in s r l e n v e g z k u v v e t l e n d i r e n la a d d r . B e y i tt e d e t a o n u n ne i e y a r a d a n l a t l m a k t a d r . S a i r i n , g z e g r m e k u v v e t i v e r e n t l i y ' n m c e v h e r i n i n h k - i p o ld u u n u b i l m e s i n e r a m e n b il m e d i in i s y l e m e s i ( ec h l - i a r i f s a n a t n a g ze l b i r m i s a l d i r . H a k i k a t l e tCtiy'nn c e v h e r i , s e v g i l i n i n b a s t t o p r a k t r , 'l ' li y nas l g z e s r l d n d e o n a k u v v e t v e r i r s e s e v g i l i n i n b a s l to p r a k da g z i in a y n k y m e t i h a i z d i r . T o p r a n t t i y ' y a b e n z et il m e, s i b u m a d d e n i n n d i r , p ai a l v e k y n e ll i o l m a s d o laysyladr.) 12. H i n d l i g ib i s i y a h o l a n b e n i n . lil'le b e n z e y e n d d a n n t a b i b i n e a n b e r s a t y o r y a n i s u n u y o r ; b u n u a n l a d m d a " o d u d a k h a s l a h a n e s i n i n i in b e k l e d i i n i a n l a y a m a d m . ( R e n g i i t i b a r i y l e H i n d l i ' y e b e n z e t i l e n b e n i n , a h a y a t v e r e n s u , ila v e d o k t o r g ib i lelAkki e d i l e n d u d a n y a n n d a b u l u n d u u a n l a l y o r . Bu y z d e n b u r a d a n d u d a n d ok t< 'r a b e n z e t i l d i i n i g r y o r u z . B e n , d u d a n y a n n d a o l m a s h a s e b i y l e g y a , ta b i b e b e n z e t i l e n d u d a a a n b e r s a l a n H i n d l i g ib i d n l m t r . B e n i n a n b e r e t e b i h i , s i y a h l c i h e t i y l e d i r . k in c i m s r a d a ise f i k i r b a k a e k i l d e a n l a t l y o r . Bu d e f a d u d a k , a ifa v e re n h a sta h a n e y e benz etiliyor v e b e n in . d u d a n yannda o lu u , d u d a bekleyii e k lin d e ta sa v v u r ed iliy o r. air, bu b e k ley iin sebebini b ilm e d i in i s y le m e k le b ir e v ve l k i b e y i t l e o l d u u g ib i t e c h l - i r i f s a n a t y a p y o r . H a k i k a l l e b e n i n d u d a n y a n n d a o l m a s o r a d a y a r a t l d i i n d i r . )

75

13 i y an d u n d an a lar em -i meclis hlm e Yr oda n e n i n y ak a r bennblelsn bnedm 14 B ana dil-berdei in y et istem en ey dostlar S anm asun dm an beni kadr-i cersn bilm edm 15 N m eye nm n y az ark en gitdi a k lu m ah kim Nfice y azdum r u k a-i m ed h sen s i bilm edm 16 Kad A h m e d hm - ennden veli bir kim seye Sye-i zlfnden zge illicsn bilm edm

76

13, M e c l i s t e k i n n u n ii y ii nd i in t n li m e a l y o n . S e v g il i h c n i n g ib i h i r d k n n n i i n a y n f k a t e i n e y a k y v r bilfriy<a((t. M n f t n t t i(;-jntr yunnuf^rnUn m nksat. filili n y a n m a s d r ; a l a m a s d a n u t n n e r i f k e n g z y a n a m t t r a n l>ir e k i l d e a a d o r u a k m a s d r . a i r i n h a l i. n m n i in in y a n m a s n a s c h t ' p g s t e r i l d i i ii n h,sn-i tlil s a n a t y a p l m t r . S a n a t k r , m u m u n b il e k e n d i s i n e a l a d b a l d c s e v g i l i s i n i n n i in k e n d i s i ni a n l a m a d n v e a y r l k a t e i n d e y a k t m s o n y n r . ) 14, E y d o s t l a r ! B a n a s e v g i l i d e n h e r l a n g i b i r y a r d m v e i y i li k i s t e m e y i n ki d m a n o n u n c e f a s n n k a d r i n i b i l m e d i i m z a n n e t m e s i n ! ( l ' u z l i yi n n d a n b u s y l e y i l e a ir , s e v g i l i n i n c e f s n b i r m e z i y y e t g ib i d n y o r , ^ e r c f s a y y o r . 'I 'e / a l gib i g r n e n bu d n c e , d i v a n airi i in tabidir. n k e k il e n c e f a d a i m a scvg ii i> i li at l a m ay a ves iled ir. 15, Y o l l a d m m e k t u b a s e v g il in in a d m y a z a r k e n a k l m b a m l a n " git'; h f feimb i l i r k d a m e d h i n i , s e n a s n n a s l ' y a z d m , o n u nas l v d m b i l m i y o r u m , ( S e v g i l i n i n is m i n i b a t r l a m a n m b i l e a i r i n a k l n b a n d a n al d if a d e e d i l i y o r , ) 16, E y s e v g il i! A h m c d , s e n i n g / . n n h i d d e t i n d e n k a t , a m a o u z u n s a l a r n n g l g e s i n d e n b a k a b i r k i m s e y e s n d n b i l m i y o r u m . {Czn h i d d e t i y l e f it n e c i , o k at c , k a n d k tt c ii li i k a s t c d i l i r k e n , z l f ile d e l l f u a n l a t l m a k i s t e n i y o r . S y e k e l i m e s i , y a r d m v e ltuf an lam n d a s a y e n i z d e " e k l i n d e b j n d c k u l l a n l y o r . j a i r , s e v g i l i n i n s n n g l g e s i n i k u r t a r c , k o r u y u c u b i r y e r g i b i g s t e r i r k e n z . n m c n a n t u z a a d t n d e if a d e e d i y o r s a n y o r u z . Z i r a s a a y n z a m a n d a t u z a k , b e l , b a g ib i h u s u s i y e tle re d e sahiptir.)

77

( 12 ) M efailn Fe'ilt M efiln Feiln

+ + / + + -------- / + + - / + + -

1 Cemli nakm grdm nigra benzeldi'm Ceflarn gricek rzigra benzeidm 2 eb evveliydi ki ol rn/ geldi revzeriifne M nevver ildi cihan ehra benzetdm 3 K ab-yl hsn-i bih y ara ald a n ol gnee Libsn kam ern m ste ' ra benzetdm 4 Yaun gl-b mjen nesiyle gzlerm i A rs- hsn n e yine-da bcnzeUln 5 Ne hrsm ki yzn cennciinde rullarun Bir ay iinde iki n ev-bahra benzetdm 6 N igr kalar l)a alm ey dil a gozni B 'aynihi ikisin r^z-dra hcnzcidn 7 Gzmi gl yzn ebr-i b ah a ra dndreli Y aum la yiryzini iie-za be7,eldm

78

(i 2)
1. C i s m i n i n , s u r c ii n ir t g / e l l i g i n i g u l i i r t , iir r cs t e hei7C(ltn; c c l l a n n g r n c e d e 7,;n;niii bci7.e(lit. ( S c v j; j| i zaniiin; lc n z c l i l i y d r . lUtn s e b e h i c c v r v c c c f y iin cleiKt. Z a m a n n bi siit t' il'iulc e l t c s i, c e f n n fk I n r a h n d i in u / n z a n u n y a ii n n sm a v e s i l e o l i f . B u y7.lcn tc cci' g ib i m u k b ^ l s a y l r . N i g n r ' m b i r niiias 5a r e s i n i gib i g z e l v c iilii i n n a k k a M n i ' n i n y a p t c s i n v c nak. d e n e k l i r . B eyi ff e n i n i ' y e ic iniil o l d g o g i b i ccnl.uik.'j v c n i g r k e l i m e l e r i y l e d e t e n a s h s a n a l y a p l m t r . 2 . C c c c ifiiida sy d ki o a y y t i / l g 7 f l p c n c e r e m c g e l i p d n y u y a y d n l a t n c a bc o m g iK zc b c n / . c ll i n . ( A i j l n g e c e s i , s e v g i l i n i n g e l i i y l e g n d z e d n m t r . B e y i d c g e c c . g n d z ( ez a d v a r d r . ) 3 . O g n e g ib i p a r l a k o l a n g z e l e , g . ' c l i l k e l b is e s i y a r a l a l d a n b e r i a y n k i e r e t i , t a k m a b ir e l b i s e y e b e n z e d i m , ( S e v g i l i n i n g z e l l i i n i g n e l e b i r t u t a n a i r m b a l a a s a n a t y l a a y h i e s a y y o r , elbi.se il e g n e i n v e a y n p a r l a k l a n l a t l n a k i s l e n m i l i r . ) 4 . C j z y a l a n n n g l s u y u v e k i r p i k l e r i m i n ia r a ile g z l e r i m i , s e n i n g z e l l i i n i n gcf n i n c a y n a luSai k i i y e hen7,cUiin. ( G o z y a l a r t g u ls v y u n a , k i r p i k l e r t a r a a b e n z c l i i i y o r . A y n a liK a nd an m a k s a t g e l i n i s s l e y e n v c n e t a d e n i l e n k a d n d r . M e t a . ge l in i s s l e r k e n g l s u y u s e r p e r v e s a l a r n t a r a r , o n a e k il v e r i r . S a i r tl e. k e n d i n i b u n a b c n 7 c i e r e k g'ya g z y a l a r n g l s u y u ; k i r p i k l e r i n i t a r a k te l k k i e d e r e k s e v g i l i s i n i h a i t r l a d n . o n u n i in g z y a d k t n b e l i r l i y o r . ) 5 . Ky s e v g il i! .Sen n a s l b i r h u r i s i n ki c e t m e t g ib i g z e l o l a n y z n d e k i y a n a k l a r n b i r a y i i n d e iki b a h a r m e v s i m i n e b e n z e t t i m . (i- O r e s i m g ib i g z e l o l a n s e v g i l i n i n k a l a r a l i n n ; b i r b i r i n e y a k l a m ; o y g n l ! 0 ' > z n a , b u d u u iK a o n l a r n ik is in i l p k b i r s n a v a k f n l a n kim .s c lc re b e n z e d i m . ( K a l a r n b i r b i r i n e y a k m o l m a s b i r s r r a v a k f <'lm al ar e k l i n d e a n l a l m a k l a d r . ) 7. F.y sevgil ilc iv lo b e n z e y e n y z n , g z l e r i n i bulvar b u l u t u n a d n d r e l i , g z y a l a r n n la y e r y z n lale t a r l a s n a b e n z e d i m , l l i i r i n c i m s r a tl a s e v g i l i n i n g l e bc z e t il e . y z n n h a s r e t i y l e n g z k i i n d e b a h a r b u l u t u b e l i r i y o r , s o m a m b u l u l b a h a n l a y a a n y a m u r l a r g i b i , y a l a r a ikl b cd i y o r . A k a n g z y a l a r ka nl o k l u u i in o n l a n y e r d e b i r i k i m i ll e ta r la s g ib i t a s a v v u r e d i l i y o r . a i r i n im a j t a m a m e n r e a l i l e y c d a y a o y o r , Maltaula h a v a l a y a n n r l u d u ; l le l e r o z a m a n a a r l a r . Y a h n z sn v a r ki a i r , g l ta b ia t m a i - ' a a l a n u k e m li a n l a y n a g r e d c g e 1 e d i r i y ) i . I k -n z e t m c k liili b u r a d a v ir d i , d n d r d e k li n d e <lc d n le b i li t )

79

8 A h m e d rul- zifin k anunla defternn V araklarm g!-i ng-bara bezetdu 9 B ert- hsni beyzm da ka ialkalaru N in- Pdieh-i k n-gra benzeidm

80

8- Hy A l n c d ! S e v g i l i n i n o y u n a k l a s a n n c d h et ki o n l a r l a s e n i n i i r d e l ' l c n n i n y a n i d i v a n n n y a p r a k l a r n m i s k y a d r a n g l e h c n z c H i n . ( B e y i U e r u h y a n a k ile g l . zi il f ile niii -bf r m i s k y a d r a n " Siizlcri k a r l k l , b i r b i r i y l e a l a k a l o l a r a k k l l a n l m d r . Y an i a ir y le d iy o r: Sen o sev g ilin in y an a n v e san v e r s e n , div a n n n y a p r a k la r n d a y a n a a kabii g l . s a a k a r l k o l a r a k d a m i s k ile k a r l a r s n , o n l a r n k o k u l a rn d u y a r s n . B y l e s y l e n m e k l e b e y i K e IcT n e r - i n u i r c t l e b s a n a t y a p l m t r . ) 9. Sevgilinin gzellik h e a tm m b ey a z n d a k i kalarnn h alkalarn, isteine k av u m u ve k v r k l cilcliyfe tu r a y a b e n z e ti l m i t ir , n e r a t . b i r ki iy e te v ci h ed il en p ad ia h n nianna b e n z e n im . (G zellik b erat, sevgilinin y z , b ey a z da alnrd. K a lar d a lalkala
I

r e s m i va / .i f ey i h a v i b e l g e s i d i r . B e a t , f e r m a n , m e n u r gib i b e l g e l e r d e s z e k d n b i r a z alt k s m n d a n b a l a n r y a n i ilk s a t r ile k a d n s t k e n a r a r a s n d a o l d u k a b o l b i r s a h a k a l r . a i r i n , beyaz, d e d i i k s m b u r a s d r . B e y a z s z d e b c i n s v e s i k a l a r n b e y a z k d a y a z i n n s m d a n i l e i d i r , t e b e a t m e t n i n i k e n d i s i y z , t u r a n n b u l u n d u u s a h a da a l n t e l k k i e d i l i y o r . T u r a d a b u a l n d a k a gib i d n l m e k t e d i r , r r a n n .sol t a r a f n d a b u l u n a n iki k a v s e y a n i l a l k a y a b e y z e d e n i r ki a i r l e r b u n l a r b e n z e r l i k d o l a y s y l a kaa v e y a k v rm n a tebih e d e ile r . N ian k elim esi b erat a n la m n a g e lm e k te d ir. N ian d e n m e s i n i n s e b e b i p a d i a h n i m z a s n n ni a n y a n i a l m e t i o l m a s n d a n d r . B e y i tt e b e r a t , niun, p ad ia h v e h s n , b e y a z , k a, h alk a k e lim e le r iy le te n as p sanat yap lm tr.)

81

(13) F iltn F 'iltiin F iltn F iln

_ + -

1 Ik tasn m adan h nganundur benlim Sylenen dillerde imdi dsim ndr bcnn 2 Ben nice erh eyleyeni dil derdini dil dra kim em gibi tu tu a n evvel zebnum dur benm 3 Subla deh tk- zebercedde y a n a n kndlde Z hir olan u'le-i sz- nilinum dur bcnn 4 Bir p er-i'peyker hayaln her gice teshir in lker Indren d eni i d-finundur benm 5 H ar sa n m an K 'be i ky m ugaylnn kim ol Y g l'i ter y sem en y ergavnum dr beniim 6 N ergisn sihriyle bir b aan y a ar yzm de kim Lle v nesrin biter bu za'fe r n u m d u r benm 7 Cn- A h m e d den yaratm cismri can aferfn Ol b u m anden dim idr sa n a cum dur benm

82

(13)
1. A k tas nr nla ca n b e n i m ii la y p, i n l e y i s i m d i r . SinKi d i l l e r d e s y l e n e n d e g e n e b e n im hikyendir. 2. G n l m al m o la n o sevgiye g n l d e d in i nasl a kl ay a y m ki m u m gibi tu t u u p y a n a r n c c d i l i m d i r . ( S a i r , k e n d i n i b i r m u m g ib i ta.;avvur e d e r e k m u n u l a nas l n c e dil d e n e n liil k s m y a n a r s a b e n i m d e d i l i m y a n d ii n d e r d i m i a n l a t a m y o r u m , v e y a s c v j j i l i d e n d i l i m y a n d , g n l m n d e r d i n i a 7.n na nas l a l a y m " d e m e k i s t i y o r . ) 3 . S a b a h l a r a k a d a r z e b e r c e d k u b b e d e y u n a n k a n d i l d e g r n e n e y b e n i m g7i y a n n m a l e v l e n d i r , ( / . c b e r c c d , a k y e il r e n k l i v e k y m e t l i b i r ta o l u p g k m a n a s n a k u llan lm t. T k. k em er kubbe dem ektir.) 4 . P e r i yi7 b i r gii7;elin h a y a l i n i e l e g e i r m e k i in , l k c r 'yld z.l ar g ib i g ( ' 7 . y a l a n ' ' d i l k e n , b e n i m o i n c i l e r s a a n iki g7,mKir, ( P e v i n v e y a vSiireyya d a d e n e n l k e r , ye d i y l d z d a n m e y d a n a g e l m i b i r y l d / k m e .s id ir. R d c b i y a l l a g e r d a n l a v e inc i d i z i s i n e bo!i7.etili. l k e r i n d i r m e k , g r .y a d k m e k t e n k i n a y e d i r . ) 5. Sevgilinin K a ' b e gibi o la n .s o k a n d a k i m u g a yl an la r diken sa n m a y n ; o n la r b en im y a iaxe g(iln, y a yas em eni n ya d a er g a v a n u n d r . (M u g a y la n , deve dikeni d em ek ti r .) Sevgilinin s o k a na verilen n e m or an n K a b e' ye, d ike nle ri nin d e ieklere benzetilmesiyle anl at ly or . Beyit te d ik e n ve ieklerle tezat gsteriliyor. 6 . O s e v g i l i n i n n e r g i s e " b e n z e y e n g z l e r i n i n " .sihriyle y z m e b i r y a m u r y a y o r b u y a m u r u n f e y z i y l e " ll e v e n e s r i n i e k l e r i b it i y o r ; ite b u n l a r y z m d e b e n i m saf r a n m d r . ( Y z m e y a n n r y a y o r if a d es i g / . y a l a r m d a n k i n a y e d i r . B u r a d a s e v g i l i n i n g z n n k a n d k c v a s f a n l a t l y o r . Bu k a n d k c o l a n g z , n g z l e r i n d e n k a n l y a l a r n a k n a s m a s e b e p o l u y o r . B u y a l a r r e n k i t ib a r i y le ll e v e n e s r i n p ih i k r m z i e k l e r e k l i n d e t a s a v v u r e d i l i y o r . B u n l a r y z n s t n d e b u l u n d u u ii n k b u n l a r , b e n i m s a l r a n n g i b i g r r m " d e m e k is ti y o r . 7 . C a n y a r a l a n A l l a h " s e n i n c i s m i n i , v a r l n A h m e d ' i n c n n d a n y a r a t m t r . ailin . sa n a b e n im c a m n d r d e m e s i bu y zd e n d ir.

83

14 )
+ + --------- / + +

F e'ilt n F eiltn F eiltn Fe'iin

+ + ------- I
+ +

--------- /

1 S anem sa n n a ki senden u sa n am gelm ez sen en 'v e bez-i hayinde y an a n gelm ez isen 2 Bir iki g n bu gnl lastasn elem ek i,'n Knc-i hasretde gam m y r idinem gelm ez isen 3 Nice sevdada kaletn gibi kalam zlITn in Yzm zre gz yalu s r n en gelm ez isen 4 Korkum oldur ki gam undan yakam ak ideyin Nr- h asretle diyarn yakan gelm ez isen 5 Bu gnl m urgna uyup usadum gam kafesin U am u cennet i kyunda konam gelm ez isen 6 D-i A h m ed gibi gam sengi ile m ecrh olayn Y d'i l'lnle kzl k a n a y u n am gelm ez isen

84

(14)
1. E y ta p l a s g z e l ! G e l m e z s e n s e n d e n u s a n a c a m s a n m a . E e r g e l m e z s e n h a y a l i n i n m e c l i s i m l e m u m g ib i y .a n a c a m . 2 . E e r g e l m e y e c e k o l u r s a n h a s r e l k e s i n d e g a m n s e v g il i y e r i n e k o y u p b u g n l hastasn o y alay ay m a y a la y a c a m " . 3 . E e r g e l m c / s e n u z u n s a l a r n i in n ic e s e v d a l a r e k i p k a l e m g ib i g z l y a l o l a r a k y z s l s r n e c e i m . ( K a l e m i n y z n n y a n i u c u n u n y a z y a z m a k ii n k t z e r i n d e d u r m a s , y e r d e s r n m e k g ib i d n l m t r . G z y a n d a n m a k s a t d a y a z d y a z l a r d r . K a l e m i n k e n d i s i d e k y e t i n d e k u l l a n l m t r . ScvcJa. <'>k s i y a h a n l a n n a d r . S a m r e n g i d c s i y a h o k l u u ii n b u r a d a k a l e m ile b i r l i k t e k e l i m e o y u n u y a p l m t r . K a l e m v e kii la m a r a s n d a d a c i n a s s a n a t v a r d r . ) 4. K o r k u m o d u r ki g a m n d a n d o la y y a k a m y rta c a m . G e lm e z s e n h a s r e t a t e iyle o t u r d u u n yeri y a k p a t e le r e v e r e c e im . o la n m a h allen e gelip k o n ac a m . 6 . E e r g e l m e z s e n . A h m e d ' i n k a l b i g ib i g a m ta ile y a r a l a n a c a k v e d u d a n h a t r l a y a r a k k zl k a n l a r a b u l a n a c a m . (K z l k a n s z , d u d a n k r m z l d o l a y s y l a k u l l a y l m t l r . D il v e g a m i l e s e n g , m e c r h v e ll, kz l k a n a r a s n d a t e n a s p s a n a t v a r d r . G a z e l , k o n u b ir l i i c i h e l i y l e , y e k h e n g a d v e r i l e n g a z e l e g z e l b i r r n e k t i r . ) , 5 . B u g n l k u u n a u y u p g a m k a f c s i n t k r d m ; e e r g e l m e z s e n u a c a k v e c e n n e t g ib i

85

(1 5 ) F 'il t F ilt F iltn F 'iln + ------/ + ------- / + ------- / + 1 rzun arz it gle giilecle zblanm asun Sorve g ster kaddtii n z ile ra 'n la n n a sn 2 R e fk l cn cem l-i dll-frzdan nikb Gn yzn ynesin grsn rncellianm asiin 3 Kl m ukavves kalarm lrf- klh u n d an ay an Gurre-i neh ekl-i ebrsa garrlam asun 4 Zif zencrinde dil dvnedr ol dil-bern T olaup bd- sa b zlfine eydlanm asm 5 Sr rakibi revza-i kuyundan ey lri-lik B g'I cennetdr an klir tem lanm asnn 6 Blbl-i kudsi gibi ncdh ider A h m ed haddn Lleler nzglenip gller m u ttarrlan n asu n

86

(1 5 )
I. E y s ev gi li ! Yan n g l e a r z e l , g n s i c r d e g l b l es im ic g z e l l i k ik liasta k al k n tn s n ; h o y n tla s e i v i y c g s t e r ki b o y u n m y k s e k l i i i l e " n a / l a n n u s n . ( S e v g i l i n i n yi i a n n g l d e n , b o y u n u n d a s c l v i n i n k i n d e n d a h a g i i / e l v e d a h a y k s e k o l d u u alaHl y o r . S c l v j n i n itu7.li o l u u s a a - s o l a a r a n ' fa ll an as n da n k i n a y e d i r . An ?, v e a r ? . a r a s n d a cii).s- k s, n / . , g l g ii l c n ile sc v , k a d , n a ? ar:tsnxl: d a t e n a s p s a n a l v a r d r . ) 2 F.y c a n gib i a7.i?. o l a n s ev gi li ! O g n l l e r i t u t u t u r u p ya k a r c e r n a l i n d c n p e e y i k a l d r a l ; g i i n e , a y n a y a n d a , a y n a g ib i p a lak o l a n y z n g r s n d e p a l a k l k d a v a s n tla b u k n n a s , ( ( en l y z g z e l l i i d e m e k o l u p p a t l a k l k v e t e m i z l i k c i h e t i y l e gne!j v c a y l a n s i tu t d l y o r , !? b e y i t l e d e t e n a s p s a n a l va rd r .) 3 . Y a y g ib i o l a n k a l a r n s e r p u u n u n , haijlinifi k e n a r n d a n g s t e r ki y e n i a y . k a e k l i n d e o l m a s y l a v n m e s i n . ( O r r c . a y n ilk g n o k l u u i in g u r r e - i n c h t e r k ib in i yen i ay eklinde d e e v irm ey i uy g u n b u lduk.) 4 . G n l , o g n l a l i c i n i n u z u n s a l a m n z i n c i r i n e b a g l a n b i r d i v a n e d i r , s a b a h l e y i n c.sen o l a t i f r z g r , o s a l a r a d o l a p d a d e l i l i k e t m e s i n . ( S a l a r n z.en cire b e n z e t i l m e s i u z u n l u u v c r g l o l u u y l a a l k a l d r . D e l i l e r z i n c i r e v u r u l d u u i in a i r te d a v i y o l u y l a d i v a n e k e l i n t e s i n i k u l l a n y o r . B e y i tl e z.lf, z i n c i r v c d i v a n e k e l i m e l e r i y l e t e n a s p san a d yaplm tr.)

5. l y h iiri y z l g z e l ! R a k i b i b e n i m ii n b a h e gib i o l a n m a h a l l e n d e n s r . d e f e t ;
o r a s c c n n e i b a h e s i h k m n d e d i r ; k a l l r .s ey r et m es in . ( R a k i p , j n d m a n o k k g u iin k (a r ai ' n d an k a l i y y e n s e v i l m e z ; b u y z d e n o n a h a z a n k a f i r s f at b il e v e r i l i r . K a l l r y a ni A l l a h ' n b ir l i i n i k a b u l e t m e y e n ki i, c e n n c t e g i r e m e y e c e i ii n a i r , o n u n c e n n e t g i bi t e l a k k i e d i l e n s e v g i l i n i n m a h a l l e s i n d e n k o v u l m a s n ist i y o r , R a v z a , lu'ri, b a v e c e n n e t a r a s n d a t e n a s p ; k a f i r ile h r i a r a s n d a d a le z a t s a n a t v a r d r . ) 6 . A h i i e d , s e n i n l T i a n d r a n d u d a n k u d s b l b l g ib i m e d h e d e r . B u n u g r p d e " l l e l e r n a z i k l i k , g l l e r d e ta z e l i k g s t e r m e y e k a l k m a s n l a r . ( K u d s b l b l d e n m a k s a t . g l m e d h e d e n b l b l d e m e k t i r . S e v g i l i y i m e d h e d e n g a z e l , g r l d g ib i o n u b ak a unsurlarla m u k a y e se ediyor. iirde sevgiliye genel b ir b ak vc dolaysyla konu b i r l i i v a r d e n e b i l i r . B u y z d e n ii r , y e k h e n g a z e l e g z e l b i r r n e k t i r . )

87

(16)
F 'ilt n r iltim F il FaMlatn
+ -------- / + -----------/ + -----------

1 M urg -1 cana tr-i gam zenden per bgl eylcdn H alka-i zlfn haylin an a halhal eyledn 2 Bali'- kunda ekiip alm aa gnlm zevrakn D esl-i cevrnle lam - zlluni engal eyledn 3Y cenln cimidr zlfn k an zey itm ee ine bir n okta kodun adn hl eyledn

4 h kim h i n gibi i^ahlum siy e h -h l itn e fc

H k e sa ld m z lfn i m m i p -ral e y le d n

5 N zdan bir nm e yazdm kim anm her harfini k 'i b-arene m cnr- ikbal eyledn

88

(16)
1. Ry s e v g il i! r ' a k u u n a , y a n b a k n n o k l a r n k a n a l ; U7.> s a h n m h a l k a s m h a y a l i n i <lc a y a k b i i e x i i y a p t n . ( C a n . k u a ; p a n z c . ckn; b c n z c l i l n i . S a i t . s c v g i t i ) c h it a l c n S e n h e n i n c a n m a b a k s n l a o k - g e i t li t. y a r a l a d n , s a n n b k li in u in i i d n m e y i d o b a n a a y a k b i l e z i i y a p l n ; Y a n i s n n n b k l m ile b e n i e s i r e t l i n d e m e k isli y o r . H a l k a v e hallal k e l i m e l e r i s a na ll k u i l a n l m t r . H a l h a l , k a d n l a n siis o l a r a k aVaki a n n a b a l a d k l a r b i l e z i k t i r . M r g , p e r b l v e h a l k a , /.ll', h a l h a l k e l i m e l e r i y l e teasii|> s a n a t y a| > l m l r .) 2 . G i i l m i i n k a l m a k n n d e n i z i n d e n e k i p a l m a k i in , ez iy c i el in le s a n n k v r m n e n g e l y a p l n , ci|i;l gib i k l l a n d m . ( A k . d e n i z e : G n l k a y a ; c e v r tle e l e b e n z e t i l m i . S e v g i l i , k e n d i n e U Ku lm u o l a n f m g n l n a l m a k i s l i y o r a m a b u d e f a ott n s a n ii k v r m y l a b a l y o i . Y a n i g n l n a l m a k i s t e r k e n k e n d i n e k e d i y o r . G n l a l m a k , h e m b i l i n e n m a n a l e m k n l a t m a k a n l a n n d a d r . lU r a d a le v r i y e l i o l a r a k k u ll a n l m l r . D i g c r m a n a s d a k e t ek d e m e k t i r . B a h r v c z e v r a k il e h a m , zl!' v e e n g a l k e l i m e l e r i n d e m a l - i n a z r s an at v a r d r . 3 . 1'7 s e v g il i! Y z n n iki y a n n d a n s a i k a n zun s a l a r n n bi ik l n ii i i r i l e s i " c e m li n in c i n ( li a r li d ir . O n s s l e m e k m a k s a d y l a i in e bi n o k l a k o y d u n ; o n o k t a y a d a b e n a d n vcrc iin. ( ( . 'c m al , y z g z e l l i i d i r . a i r , d i v a n i i r i n d e s e v g i l i n i n y z n e iki y a n d a n cln k len s a b u k l e l e r i n i n , k v r k l c i i e li y t e e s k i y a / d a k i c i m y a n i c e h a r d " h a H n e ; b c in d e siy ai l i t i b a r i y l e n o k l a y a b e n z e l i l m e s i n d e n islil'ade e d e r e k k e l i m e o y u n l a r yapyor. B u t e l k i y e g r e s a lle.si, c e m a l k e l i m e s i n i n c i m ' i c e l a r l l " g ib i l a s a v v u r ed i li y o r , y a n i o n a b e n z e l i l i y o t . (.i n ' s i z o l a n y a n i c i m ' s i z y a z l a n c e m l k e l i m e s i , n a s l e k s ik k a l r s a v e y a c i m , c e n l ' i nas l l a m u m l a r s a , c i n ' e b e n z e y e n s a l l es i d e o e k i l d e c e m a l i y a n i y z g z e ll i in i t a m a m l a r : o n u n g z e l l i i n e g z e ll i k k a l a r . Bu s a l le s in i s s l e m e k i in i in e k o n a n n o k t a d a s i y a h l d o l a y s y l a s i y a h b ir h e n ( a s a v v u r e d i l i y o r . Y a n i d a h a k s a c a , y z e v r e l e y e n s a lles i ile i in d e noklft gib i d u r a n b e n y z g z e l l i in i a r t t r m a k l a d r . Y z g z e l l i i n i n b u l a r s z e k s i k o l a c a d n l y o r . .airin t a h a y y l e t t i i m a n z a r a r e a l i l e y e u y g u n d u r . H a k i k a t e n d e c i m h a r l i g ib i k v r k o l a n s a l l e s i y l e i i n d e k a l a n b e n . y z g ze ll i in i ( a m a n l a y a n u n s u r la r r i a n o l d u u n d a p l e y o k i r . ) 4 . A b ki . b a h t t m b e n i m g ib i siyall-atmak y a n i k a r a t m a k ii n u z u n s a l a m t o p r a a s a l d n v e m r m a y a k l a r a l d n ; h a y a t m i n e d i n . ( S e v g i l i n i n s a l a r n a lu t k n n o l a n k , h u s a l a r n k v r k o l a n li cu n a as l t e l a k k i e d i l i r . B u n a g r e y e d e o l a n s a l a r , n m r n a y a k l a r a U n a a l y o r m u g ib i d n l y o r . S a y e r e s a l n n c a o n a as l o l a n k d a a y a k l a r a l t n d a k a l p i n e n i y o r . S a m y e r e s a l n m a s n b a h t n n , s e v g i l i n i n b e n i g ib i s i y a h o l m a s n a y ol a l iin b e y i t t e h s n i l a 'l l s a n a l v a r d r . ) .S. A . ^ n a " ii n a z d a n ib a r e t b i r n e k i p y a z d n vc o n u n t e r h a i l i n i z a v a l l n a b a h t ve ik b a l m e n u r u y a p l n . (M enCr. p a d i a h t a r a l n d a n v e z i i l i k , b e y l e r b e y i l i k v e y a . s e r d a r l a g e t i r i l e n k i m s e n i n l a y iu in i b i l d i r e n f e r n a n n a d d r . Bi r k i m s e n i n d e r e c e s i n i a r t t r a r a k y c e i t m c k o n u n i in n e m n u n i y e l i n u i c i b b i r e y d i r . S e v g il i d e k t a r a f n d a n y a z l a n m e k t u p l a y c c l l i l i r k e n a y r c a o n u . n a z a t a h a m m l e t m e v a z i f e s i y l e y k m l k l y o r . S e v g il i m e k l u p y a z m a k l a b i r b a k m a ; a e z i y e t e d i y o d e m e k t i r . k t i d e v a m l n a z e d e n s e v g il i z a t e n n a e z i y e l t; d iy o r d e n e k l i r . H e l e n a z d a n i b a r e t bil m e k t u p S g a c e f a l a r n e n k t s n y a p n k d e m e k t i r . S e v g il i g y a a i l t i f a t e d e rm i gibi g r n ii k en a k sin i y a p y o r . N a z t e n a s p s a n a t g . s t e r i l m i t i .) n a m e , y a z m a k ve h a r f kelim eleriyie

89

6 P am auda hne-i dr-barun gren didi Bu ne tlid kitn an a sim den bal eyledim 7 Sky devr ehline sun u p visalim crnn A h m e d e geldke sa a r nin ihm l eyledi'm,

90

6 . S e n in p a r m a n d a in c i l e r s a a n y a n i inci gib i ky>etli s z l e r y a z a n k l e m i n i g r e n l e r B u n a s l b i r d u d u k u u ki o n a g m t e n k a n a d y a p m s n d e d i l e r . ( n c i l e r saT a n k a l e m d u d u k u u n a , k a l e m i t u t a n et d e g i i n e b e n z e l t i n i i t i r . ) 7 . E y ik i s u n a n g z e l ! M e c l i s t e s r a y l a i e n l e r e k a v u m a k a d e h i n i s m d u g u n h a l d i s r a A h m e d ' e g e l i n c e o n u n i i n i h m a l e l li n . ( E s k i d e n iki m e c l i s l e r i n d e b i r le k k a d e h l i v e s r a y l a i ili r v e k a d e h i n . b y l e e l d e n e l e d o l a m a s n a d e v r d e n i l i r d i . B u r a d a d e v r ehlii, vSirayla i e n l e r a n l a m n d a k u l l a n l m t r . a i r , s e v g i l i n i n b a k a l a r n a il tif a t e t m e s i n e m u r kabil k e n d is in in ih m a le u r a d m a n l a t m a k isliy o r.)

91

(1 7 )

M efl F ilt M efl F il

------- + / -h + / + --------I ~

1 Ey ftb- ta l at n c s y e-b n kam ekmi bert- hsnCe m gn ni kam 2' A y- gne ccnale secde-itse tan m kini Sen kble-i cihnsnu nilrb- cn kaun 3 Gn gibi top gklere ad gzellign iMeydn- hsnde sunal savlecan k au n 4 p z a d u p ayan gnni la lu d a yatn p ev r-i kam erde devlet ile kan-rn kaun 5 to p r a a dni ok gibi hki gntilleri ge-i kem anla dirt dil-sitn kam

92

(17)
1. Ry y zi in i ) giicijic y a n i g i i n r gi^^i pa la k o l a n y z n e k a l a r g l g e l i k o l a seVgi l i! K a n , g z e l l i i n i n l>cralnu iski-.. I ' i r n i a n e k m i l i r . ( Y z , p a r l a k l il ib a r i y c g n e e ; kadlar d a g l g e l i e h c n / o l ' r e f . ka-vl ann , b c r a l g ib i o l a n y z g z e l l i i n i n s (ncie. m i s k g ib i s i y a h b i r niija a - l r d g a n l a l l m a k i s t e n i y o r . N i a n , rcr ni iin , b e r | u v e m e n u r g ib i r e s m i y a z l a r z c r i n J - p a d . In im z a s makiiiicla o l m a k z e r e tia d a d e n i l e n a l m e t i n a d d r . a i r l e r d e yz.it'; g z e l l i i n i b e r a t a b e n z e t i r l e r . B e r a t , b i r v^zil' eye , b i r h i z n e t c ( a y i n e d i l e n v e y a b i r ile v a z i f e l e n d i r i l e n k i i y e v e r i l e n v e s i k a d r . Y an i s ev g il in in el in d e y z g z e lli i ni n b er at o l d u u t a s a v v u r ed i li y o r , t->ylc o l u n c a kal^r (la y z n s t n d e bul m d v u ii n b i r n i a n g ib i d n l y o r , S iy a t k a . r e n g i i t ib a r i y le m i s k i a n d r d n d a n m i s k s l a ti y l e a n l y o r . A l l t a b , s y a b , l a l ' a t , k a . ni_ in, h s n ; V c k m i . b e r a t , n i k e l i m e l e r i y l e z e n g i n b i r t e n a s p s an at y a p h n t r , 2 . A y la g n e s e n in y z n n g zelli in e se c d e etse b u n d a ala ca k ne v a t; sen c ih a n n k b l e s i s i n . k a n d a c a n n m i h r a b , ( S e v g i l i n i n y z a y v e g n e e b e n z c t i l d i i iin a y n k c l i m e l e d c n isliTacle e d i l e r e k , y z n , ay v e g n e l e n d a h a p a r l a k o l d u u il er i s r l e r e k m b a l a y a p l y o r . A y n n b l ik i n ci m s r a d a d a n ie v c u U u r , A y v e g n e p a r l a k l k v a s l l a r m ; k b l e v e m i h r a b d a d i n u n s u r l a r k e m a l d e r e c e s i n d e g s t e r e n ti m s o icr lir , d e a l i z m i b e n i m s e y e n e d e b i y a t m z d a a i r l e r i m i z i n b n lip n i i b l a l a n n o r m a l k a i la d k la n n g r y o ru z , A y, g n e , c e m a l, k a, s c c d c , kble, m i h r a p kelim eleriyle t e n a s p sanat yap lm lr.) 3. K a n , g z e l l i k m e y d a n n n e v g a n o l a l h e r i g z e l l i i n i n t o p u g k l e r e y k s e k i i . ( S e v g i l i n i n ka e r i l i i c i h e t i y l e g y c v g a n a d l o y u n d a e v g a n d e n e n d e y n e c b e n zetiliyor. G zellik m e y d a n n d a n m aksat y z d r.) 4 . A y d e v r i n d e d e v l e t l e , y a n i u l u l u k l a m u r a d n a u l a a n k a n g m ta h t t a a y a n u z a t m y a t y o r . ( A y d e v r i " s z y l e a y n b e d i r , y a n i d< 'k nay h a l i v e d o l a y s y l a c v g l i n y z k a s d e d i l u i t i r . G m t a h t ise s e v g i l i n i n a l n d r . K a l a r b u r a d a a y a k l a r n u z a t m v e y a t y o r m u gib i d n l m t r . ) C sk i y l d z b i l g i n l e r i , o z a m a n i in b i l i n e n y e d i g e z e g e n i n h e r b i r i n i n b i n e r yl d e v i r , y a n i m r s r d n e ; alt y l d z n d e v r i n i n g e i p , y e d i n c i y l d z o l a n a y ' m d e v r i i in d e b u k n d g u m u z a i n a n r l a r d . lk d e v r i Z u h a l d e v r i d i r ki H z . d e m ile b a l a m t r . i n d e b u l u n d u u m u z d e v i r d e s o n d e v i r o l u p , H z . M u h a m m e d ' i n d e v r i d i r . A h i r z a m a n o la n bu d e v i r d e b i r o k l m e l e r , k a r k l k l a r k a c a k v e n ih a y e t k y a m e t k o p a c a k t r . B u n a ay d e v r i n i n ll tn es i ' (Itc-i d e v r - i k a m e r ' d e n i r , a i r le r d e v r - i k a m e r ile d a l a o k b u fi t n e y e i a r e t e t m i l e r d i r , I3u n tn c n i s e b e b i i s e s e v g i l i n i n y z , k a v e y a ayv,T t y l e r i d i r . n k b u n l a r g r n d z a m a n k l a r a r a s n d a fit ne k a r . B u b e y i t t e d c s e v g i l i n i n z a t e n e r i o l a n k a n n fi t n e k o p a r d n a i ar e t v a r d r . a i r , b u fit ne d<)icmin<le ar t k s e v g i l i n i n h k m s r d n , h e r e y i n u n u n iste i d o r u l t u s u n d a c e r e y a n e tt i in i sylyor,) 5 . F.y s e v g il i! G n l alc k a n t o p r a a d m v e o k g ib i m t e v a z i o l a n g n l l e l i , b a k ite y a y n cvla ( o p l a m a k t a , ( H k i , t o p a a m e n s u p d e m e k ise d c b u r a d a topl a a d m " i b a r e s i d a h a u y g u n g r l m t r , ik i n ci m s r a d a k a , y a y u c u n a b e n z e t i l m e k l e b i r l i k l e AdcIa k a ile y a y a y r c y l c m i g ib i g s l e n i l i r . H a k i k a i t e s e v g i l i n i n . v k l a n n , k a n n u c u y l a kondinc; b a l a d i ; a n l a t l m a k t a d r . )

93

6 A lnunla gam zen n dile y z drl rem zi var H cbdrr k 'o lu r arad a tercenn kaun 7 Fitneyle h em uni agird idinnese Virmezdi a n a cend y annda dkn k au n 8 S an kld devr i cm a iret hill-iid n kim lebne eyledi rem z-i niln k au n 9 Sayd itm ek in A h m e d i ay y ad - gam zene Virmi kem end zlfn sunm kem n k au n

94

6 . A l n n ile g a m z e n i n g n ii le y z tri ii i a r e ti v a r ; kiin i s e p e r d e c i o l d u u i in a r a d a t e r c m a n d r . ( S e v g i l i n i n a l n n n v e g a i t u e s i n i n n g n l n e y a p t i a r e t l e r i n a n l a U n n an a s z e r i n e k a a r a y a g i r e r e k t e r c m a n l k y a p m a k t a d r . H c i b , b i r e m r i y e r i n e g e t i r e n k i m s e o l u p b y k b ir k i m s e y i g r m e y e g e l e n l e r e a r a c o l u r . B u r a d a d a y l e d i r . K a . a l m ile g a m z e a r a s n d a d r . 7 . K a n , e e r n i n e y o l u y l a ul g z i r a k o l a r a k a l m a s a y d , e l d e e t m e s e y d i k e n d i y a n n d a o n a d k k n v e r m e z d i y a n i a m a z d . ( D k k a n k e l i m e s i ek il d o l a y s y l a g z y e r i n d e k u l l a n l m . A y n . a g z l e r i n m c v c d i y c t i n e fi t n e s e b e p g s t e r i l d i i iin l sn - i t a lil s a n a t y a p l m t r . G y a k a . ('itnesiyle g z k a n d r m v e o r a d a b u l u n m a s n a m s a a d e e t m i v e d o l a y s y l a fit ne y a p m a k iin iki si b i r b i r i n e y a k n o l m u l a r d r . ) 8. E y s ev gi li ! K a n , d u d a n a gi z li b i r i a r e t t e b u l u n u n c a b a y r a m h i l l i , s a n k i m e c lisle k a d e h i n d o l a t r l m a s n a i a r e t e t m i g ib i o l d u . ( K a v e d u d a k e i tli e y l e r e b e n z e t i l m i l e r s e d e b u r a d a k a l a r n b i r b i r i n e y a k n v e d u d a n d a k a p a l b u l t n m a s , g izli k o n u m a y a v e s r r a i a r e t t i r . B e y i tt e k i i a r e t , r e m z v e gi z li m n a s n a g e l e n nil ian k e l i m e ler i b u n u a k a g s t e r i y o r . D e v r - i c m t e r k i b i , ik i m e t l i s i n d e k a d e h i n e l d e n e l e d o l a t r l a r a k i i l m e s i a n l a m n a g e l m e k l e d i r . B a y r a m hil li ile b a y r a m n g el i i a n l a t l m t r . Z i r a h il li n g r n m e s i y l e r a m a z a n b i l e r v e b a y r a m b a l a r , k i i e n l e r h il li n g r n m e sini h a s r e t l e b e k l e r v e o n u d e v r - i c m ' a i a r e t s a y a r l a r . B e y i t t e , k e l i m e l e r i n y e r l e t i r i l m e s i b a k m n d a n f a r k l l k v a r d r . C m ile d u d a k , hil l ile k a k a r k a r y a b u l u n u y o r . H i l l i n c a m a i a r e ti , k a n d u d a a g iz li i ar e ti g ib i d n l y o r . A y r c a d u d a n c a m ' a , k a n d a l i l l ' e b e n z e m e l e r i a i r i n u s t a l n g s t e r i y o r . Ki-saca h il l, k a d e h i n d n m e s i iin gizlice i a re t e d i y o r : k a d a d u d a k l a giz lic e g r y o r . k in c i m s r a ir d - m e se l h k m n d e d ir.) 9 . E y .sevgili! A h m e d ' i a v l a m a k i in , y a n b a k n n a v c s n a u z u n s a n k e n e n d v e r m i ; k a n d a y a y s u n m u . ( G a m z e , y a n i s z g n v e y a y a n b a k a , k l a r a v l a m a k iin u z u n s a v e k a y a r d m c o l u y o r , b ir i k e m e n d d i e r i d e y a y s u n u y o r . S a m k e m e n d e , k a n d a y a y a b e n z e t i l d i i d n l r s e b e y i t d a h a iyi a n l a l r . G n l l e r i a v l a m a y a s a ile k a .sebe p v e y a v e s i l e o l d u u n a g r e b e y i t l e h s n - i t a lil s a n a t y a p l m t r . )

95

(1 8 ) M e f l F ilt M cflii F il
-------- + / + - H - / + ----------- + / _ +

1 Efkr -1 km i!e dil-ifgrunan senii D em ndeyin ki derde giiftcuam sen 2 S evm ek seni g n h ise as zKme beni B adan ayaa dek g u n eh -g n m am sen 3 Serv-i em en grp didi zde kaddni Ey kebk-i nz bende-i reflruran seuh 4 Bm rm ldiirci dil cn! tabbisin ldr beni ki derd ile bm runam sen 5 Ne m lsn ki cn alal M teri gzn Bzr- m ihr iinde hardrunam senn 6 T urdum k ap u n d a baum a bir gn toa diy G ren sa n u r ki sye-i dvrunam senn 7 Ey ts- km a dil cn kbeteyn olan Nerd-i gam m da hasret ile zrunam senn 8 Yr A h m e d i grp didi ey andelb-i m est Zrilig eyle durm a ki gl-zrunam enini

96

( 18)
1. E y s ev gi li ! A k n n d s ii c e si y lc g n l y a r a l h i r a c iz li n ; s e n i n d c c n e t Uulnum. 2 . S e n i s e v m e k g n a l ise h e n i s a l a r n a a s . z i r a h a s l a n a y a a d e k s e n i n g n a h k r n m ; s e n i n y z n d e n g n a t k l r o l m u u m . (R tl ch g e l e n e e g o r e s e v g i l i n i n s a l a r a d a r a a c g ib i ( a s a v v u r e d i l i r . k l a r o r a y a a s l n a k l a n k o r k m a d k l a r i in b u r a d a a s m a k fiili kullanlyor.) 3. i m c n k l e k i s e l v i , s c h e s t b ii y m ii b o y n g f t i n c e . e y n a z k e kl i i! .Salma s a l n a y r y n n k l e s i y i m de di . (A r i d c k a d " ile s ev g il in in i/rm b o y u kasdcdi l ii li r. kinci D t s ra d a d a s e v g il i n a / k e k l i i if al ile n i t e l e n i y o r . B e y i n e s e l v i n i n , s e v g i l i n i n b o y u n a v e k e k l i k g ib i g z e l y r y n e gMa e i g i a n l a t l y o r . ^ B e y i t t e t e n a s p s a n a l v a r d r . ) 4 . S e n . I a sla sn l d r e n g n l v e r u h l a b i b i s i n ; g el b e n i d e l d r . Z i r a b e n d e s e n i n t l e r d i n l e h a s l a y m . ( B e y i t l e i f a d e b a k n n n d a n te z a t v a r . Z i r a h i b i r d o k t o r Iasl as n l d r m e z . ii ri l a s a v v u f i m n a d a n a n l a m a k l z m d r . Tmrya u l a m a k , o n d a b k i v e fn o l m a k l a m m k n d r . i l c a n ta b i b i n d e n m a k s a d T a n n ' d r . ) 5 . f'.y s e v g il i! S e n n a s l b i r a y s n ki m t e r i o l a n g z n c a n al al b e r i b e n d e m u h a b b e t p a z a r n d a s e n i n s a t n a l c n , y a n i m f e r i n o l d u m . ( a i r , a y ile M t e r i g e z e g e n i n i le v r iy e l i o l a r a k k u l l a n y o r . n a n c a g r e a y s e v g il id ir . M t e r i d e on s e v m e k t i r . A la l , te r i. b z r ve h a r i d r k e l i m e l e r i y l e ( c a s p s a n a l y a p l m t r . ) 6 . B a m a b i r g n g n e g ib i d o a r s n d i y e k a p n d a d u r d u m ; g r e n l e r d e b e n i d u v a r nn glge si sanyorlar. 7 . Ry a k m m ta s n a g n l l e c a n n i l l e z a r o l d u u g z e l ! B e n , s e n i n g a m n n t a v l a s n d a ha.srelini e k i p a l a y a n b i r a k m m . ( U s k i d e n t a v l a o y n a y a n l a r n h i l c k r t k y a p m a m a l a r ii n za t l a r . h u s u s i b i r las i i n d e a t l r m . G n l ve cn b i r e r z a r g ib i ta h a y y l e d i l i y o r . i l l e z a r d a n in a k s a l g n l v e c a n d r . k la v l a d a z a r o l a r a k g n l ile c a n n oynuyor.) 8 ) S e v g i l i . A h m e d ' i g r d d e e y s a r h o , c o k u n b lb l ! a l a . i n l e , b e n s e n i n g l b a l e n i m " d e d i . ( S e v g i l i g l b a h e s i . k d a o r a d a k i g l iin a l a y a n c o k u n b i r b l b l g i b i ( a s a v v u r e d i l i y o r . A n d e l i b - i m e s t , z n i k , g l - z r k e l i m e l e r i y l e t e n a s p s an at y aplm tr.) M

97

(1 9 )

F iltn F 'il t n F iltn F 'iin

+ -------- / + ------------ / + --------- / +

1 Yine ol h- cihan ebrlarm a n salup Geldi gnlm mlkini ykd yen i yin salup 2 Sald zlfin kim ikest ide dil cn lekerin Ehl-i slm stin e niderdi bir bl-din salup 3 Din kebter gnlm i alm aa zlfin salm asu n M urg- d est-m zdur an a nider h in salup 4 ?lf- h a ttn d a n s u ' l itdm didi kim h-t in ^ z r {der sultn- R m a nm e-i m gin salup 5 Zlfi ol nakk d r kim suya nak-i n yazup M anyi m t eyledi bir berg-i ng-gn salup 6 Ne kerm et gscerr gr hrka-p- zlf-i do st O turur ob zre bir seccade-i m gn salup 7 H li sultn- H abedr zlfi ferr an a A nbern der tu tu p d u r bister i nesrn salup

98

(19)
1, o
d n y a t y in e k a l a r n a t p yeni b i r u s l k o y a r a k g n l l k e m i yk t . ( D n y a h n d a n in a k s a l s e v g i l i d i r . ) 2G n l v e c a n o r d u s u n u k r m a k , b r a g n a u r u t m a k i in , o i7.un s a l a r n o r t a y a salp g rev len d ird i. Byle b ir dinsizi Islm halknn z e rin e g n d e rip n e le r neler y a p a r d . ( S e v g i l i n i n s a l a r , .siyallg y z n d e n krfire v e d i n s i z e b e n z e t i l i r . B e y i t t e k i g n l v e c a n ik i n ci m s r a d a n d a a n l a l d g ib i s l m h a l k g ib i d n l m t r . a i r . s e v g i l i n i n s a n n g z e l l i i n i m e d h c d e r k c n . k l a r n g n l n v e c a n n nas l c e z b e t t i i n i v e o n l a r a n a s l e z i y e t e t t i i n i s y l e m e k i s l i y o r . ) 3 . O s e v g i l i y e s y l e y i n , g v e r c i n , g n l m e l e g e i r m e k , y a k a l a m a k i in s a n s a l nasn; zira gn l e ld e d n a y a alm b ir k utur; o n a hin y o llay p da ne yap a cak ? ( B u b e y i t t e s e v g i l i n i n s a h i n e , k n g n l d e g v e r c i n e b e n z e t i l m i t i r . S e v g i l i de avc d urum undadr.) 4 . S e v g i l i y e s a l a r n v e a y v a t y l e r i n i s o r d u m ; o d a i n b R m l k e s i n e m i s k fen b i r m e k t u p y o l l a y p z r d i l i y o r d i y e c e v a p v e r d i . ( i n h , g z e l l i k l k e s i n i n h y e r i n d e d i r . B e y a z te n li i n s a n l a r lk e si o l a r a k k a b u l e d i l d i i i in , e d e b i y a t l a R m v e R m l k e s i " y a n i A n a d o l u " y a n a k a n l a m n a g e l i r . R m s u lt a n ise h a l a y v a t y l e r i y e r i n d e k u l l a n l m t r . B u n a g r e i r , s e v g i l i y e s a n ve h a t ln s o r u y o r ; o d a . i n a h n n y an a n stne misk te n b ir m e k tu b a b en z ey en salar yolladn, bu yzden de y a n a k t a n z r d il e d i i n i s<)ylyor. K s a c a i n a h n n y o l l a d m i s k r e n k l i v e k o k u l u s a l a r g z e l l i k c i h e t i y l e R m s u l t a n n d a n , y a n i h a t t ta n d a h a s t n d r . z r k e l i m e s i b u y z den kullandyor.) 5 . S e v g i l i n i n o u z u n s a l a r y l e b i r n a k k d r ki su z e r i n d e b i r i n n a k i z d i k t e n s o n r a m i s k k o k u l u b i r d e y a p r a k k o y u p M n i ' y i n a t et ti, ( S e v g i l i n i n s a n n n a k k a a b e n z e t i l m e s i y z z e r i n d e e i tli e k i l l e r g s t e r m e s i , e i tli e k i l l e r d e b u l u n m a s y z n d e n d i r . S u . p a r l a k l k c i h e t i y l e .se vg ilinin y z n d e n k in j^ e d ir. A y r c a s u y a y a p r a k k o y m a k b ir f k r a y a t e l m i h l i r . y l e ki; D o u d a b i r f el se fe ( o p l u k n a g i r m e k i s t e y e n b i r i n e c e v a p o l a r a k a z n a k a d a r su do*u b i r k a d e h g n d e r m i l e r v e b u n u n l a c e m i y e t i m i z d o l u d u r d e m e k istem iler, bu c e m iy e te g ir m e k isteyen d e m a k sa d anla m ve b ir y a p r a k il v e s i y l e k a d e h i g e r i y o l l a m v e b y l e y a p m a k l a b e n f a z l a y e r i g a l e t m e m d e m e k i s t e m i. M n i ise inli m e h u r re ssa m d r. Birinci m sra d a in n aks sz bu y z d e n kullanlm tr.) 6 . B a k ! O s e v g i l i n i n ( b ir d e r v i ) h r k a g i y m i o l a n u z u n .salar nas l k c r m e l g s t e r i yo r: M iskten b ir sccc dc serip su y u n ze rin d e otu ru y o r. ( S u y u n ze rin d e o tu r u y o r i r a d e s i n d e n s e v g i l i n i n u z u n s a l a r n n b i r d e r v i g ib i d n l d a n l a l y o r . B u r a d a d a s u z e r i n d e o t u r m a , s a l a r n , y a n a k s t n d e b u l u n m a s , y a n a n .sinc d m e s i d e m e k t i r . a i r , s a l a r n b y l e y a n a n s t n d e b u l u n u u n u , su s t n d e o t u r m a k e r n i e t i n i g s t e r e n b ir d e r v i e b e n z e t i y o r . ma j g z n n e g e t i r i l i r s e t e b i h g z e l l i i d a h a iyi anlalr.) 7 . O s e v g i l i n i n y z n d e k i b e n . H a b e s u l t a n ; u z u n s a l a r d a o n u n h i z m e t i s i d i r ki s t n e a n b c r d e n b i r g l g e l i k ( u t u p ' a l t n a d a , y a b a n g l l e r i n d e n y a p l m bir y a t a k s e r mi. (air, sevgilinin y z n d e k i beni, siyahl dolaysyla H abe su lta n n a; uzun s a la rn b u s u l t a n n h i z m e t i s i n e b e n z e t m i . B u h i z m e t i b e n s u l t a n n a n n b e r d e n b i r g l g e l i k lu lu y o r vc o n u g n ete n k o ru y o r. Bu a u b e rd e n glgelik satr. Y a b a n g llerin d e n y a p l m d ek d e y anaktr.)

8 S an a tebih oldum iitcii flh- ysem en Raks rr bezn-i eneule sid-i snin salp 9 Ger y a v u z gz cicgnes disen saln cy scrv-i nz B oynuna A h m e d koldan heykel-i ze n n salup

100

s . YHScten d a l s a n a h c n / c l i l c i n i i i i i iin n c ' e s i n l c n c m c n l i k l c g m k o lu ' m i70tp o y m n a k t r . ( Y a s c m c , s e v g i l i n i n gii /.clliie d a l d a r e n k c i ln ' li y i e g ii m ii c f f b il e d i l m i . Y as en ie i k o l u n u oyM alusna s e v g i l i y e b e n z e t i l m e s i s e b e p g s f e r i l d i i i(,in b e y i t l e lsn -i l a 'l i l s a n a t v a r l r . ) 9 . E y n a z s e r v is i! K l bi g z n n a z a r d c n e s i n d e r s e n , b o y n u n a A i n n c t ' i n k o l l a r n d a n a l t n b i r t l s m ta k d a y l e sa l n d u r . ( a i r , b y l e s y l e m e k l e s e v g i l i y i k u c a k l a m a k a rz u s u n u an latm ak istiyor.)

101

(20 )

--- + / + + / + ---- + / + 1 setn lebni cn deheninden eker kar A n sam diim i dde-i terden giiler'kar 2 M ercn lebn hayline kan y u dup lenn H er kim k a z a rsa topram ll zer kar 3 D eryaya d se katresi yr az y a n n u n Tuz yirine hem e denizden eker kar 4 01 serv-i sm -ten S0 3 aup ksa cneden Cismin gren sa n u r ki bulutdan kam er kar 5 Ben azum am adm bu ne srdr ki ehrde Sen serveri sever diyu fer giin h aber kar 6 M kil budur ki her kim e k\n\ l\lm alasan Ikm yolunda ol dahi benden beter kar 7 T an yili zlfne gzer itdke sauram nden katr- kfile-i ng-i te r kar 8 A hm et aceb mi cenet-i k yundan olsa dr Bilm ezlk ile dem elinden neler kar

M e f l F 'ilt M efl F iln

102

(20)
1. E y s e v g il i! S e n i n ciudiin v e c e k o l s a m c a n m n a z n d a n e k e r k a r , e e r d i l e r in i i i n a c a k o l s a m s la k g z l e r i m d e n c e v h c r l e r i n c i l e r d k l r . ( S e v g i l i n i n d u d a n v e n a i r , o n u n la O l n a u y g u n s z s y l e d i i i in a z n d a n d k l e n s z l e r d e e k e r g ib i la t l d r . E d e b i y a t t a , d u d a k e k e r e b e n z e t i l d i i v e tatl okUftu i i n a i r b u g r l e r e u y a n t a r z d a s zle r s y l y o r . S ev g ilin in d i le rin in gzellii d e n g z l e r in d e n in ciler y a n i y a la r d k lm e s in e s e b e p o lu y o r .) 2 . M e r c a n re n k l i <ldagnn h a y l i y l e k a n l a r y u t u p l e n k i i n i n ( m e z a r n n ) to p r a n h e r k i m k a z a r s a o r a d a n l ' l l a r v e a l t n l a r k a r . ( k , s e v g i l i s i y l e o k a d a r d o l u d u r ki t a s a v v u f l a T a n r a k y l a d o l u o l a n sOHnin T a n r d a e r i m e s i g ib i o d a d e t a s e v g il i k e s i l m i t i r . a i r k r m z r e n k l e r i t a y a n m e r c a n , d u d a k , k a n v e l 1 gib i k e l i m e l e r i b i r a r a d a z i k r e d i y o r . D u d a k k a n l t e l k k i e d i l d i i i i n k a n y u t m a k fiili k u l l a n l y o r . K a n y u t m a k stra p e k m ek a n la m n d a b ir d e y im d ir.) 3 . E e r s e v g i l i n i n a z n d a k i t i i k r i m b i r k a t r e s i d e n i z e d e c e k o l s a , d e n i z d e n lz y e r i n e d a i m a e k e r k a r . ( S e v g i l i n i n t k r n n ta tl l o d e r e c e d e il e r i d i r ki d e t a d e n i z i n s u y u t a t l l a m a k t a , e k e r e d n m e k t e d i r . B ey i tt e k a t r e v e d e r y a ile t u z v e e k e r t e z a d g r l m e k l e v e s y l e n m e k is t e n i l e n l'kir b y l e l i k l e d a h a iyi i f a d e e d i l m e k t e d i r . ) 4 . O g m te nli v e s e lv i b o y l u s e v g il i s o y u n u p d a e l b i s e s i n d e n a y r l s a v c u d u n u g r en ler ayn buluttan ktn sanrlar. 5 . B e n a z m a m a d m ; b u nas l s r d r ki s e n i n g ib i s e r v e r i s e v i y o r d i y e h e r g n h a b er kyor. 6 . E y s e v g i l i , d u r u n u n u n e n / o r y a n d a u d u r ki k i m e h a l i m i a n l a t p a l a s a m ; s e n in a k n n y o l u n d a o n u n b e n d e n d a h a k t o l d u u g r n y o r , ( k d e t a k e n d i s i n i n az kt o lu u n d a n y a k n y o r.) 7 . S a b a h yel i s e n i n u z u n s a l a r n a u r a y p g e l d i k e s a n r m ki i n ( il k e s in d e n ta z e m isk kafilesinin k a t a n yola k m a k ta d r. (S evgilinin salar m isk ko k u lu d u r. Sab ah y e li n in s e v g i l i n i n s a l a r n a u r a y p g el i i i n ' d e n y o l a k m t a z e m i s k k a f i l e s i n i n g e l i i n e t e b i h e d i l i y o r . M i s k i n v e i n T r k i s t a n n d a b u l u n d u u i i n b e r a b e r k u l l a m h y o r . S a t a e d e b iy a tta m isk k o k u lu o ld u u n d a n b ey itte b ir te n a s p s a n a t d o u y o r . 8 . E y s e v g il i! A b m e d ' i n s e n i n c e n n e t h k m n d e o l a n m a h a l l e n d e n u z a k o lm a s n a l r m ? B i l m e z l i k l e i n s a n n e l i n d e n n e l e r k m a z k i. ( a i r , s a n k i b i r h a t a y z n d e n s e v g i l i s i n i n c e n n e t g ib i o l a n m a b a l l e s i n d c n u z a k o k l u u n u s y l e r k e n T a n n ' n n e m r i n e u y m a y p s u i l e y e n ve n e t i c e d e c e n n e t t e n k a r l a n d e m k s s a s n a i ar e t e d i y o r . K u r a n ' d a T h a s u r e s i n i n 115 . y e t i n d e i f a d e o l u n d u u gib i d e m in it a a ts iz li i k a s d i d e i l di- a i r , b i l m e z l i k k e l i m e s i y l e b u y e t e d e t e l m i h t e b u l u n u y o r . )

103

(2 1 ) F fltn F iltn F iltn F il + ------/ - + ------- / + ------- / +

1 Defter-i hsnin y az an hattn ltif icr y a z a r Yzine y z vech ile m ihr nehi Akcr y azar 2 Ktb-i kucirel cenlin nuliat'n zeyn itm ee Lciverd ile lebiine Sre-i Kevser y azar 3 Ey kam er la l'a t k au n kavsin grp takvim de A y bat\da fitne var diy m neccim ler y azar 4 H att ekdi htcm -i y k ta m gn die H ak budr Y ktdan her rvesinde ter y a z a r 5 h kim fikr-i rakb ile geer bzrunuz H ay f k ol m ri K ir'm en Ktibin ebter y azar 6 L 'lin n nakn iayi eyler sanda iken gzm Gyiy nakk- ndr cevheri sgar y a z a r 7 Rumi ev r k i'i gl-i h an d an tu ta r ho by ile Gl yzn vasfnda A h m ed nice kim defter y azar

104

(21)
1. I',y s e v g il i! Ss'tii) p ii 7c ll ip in t n ( I c l tc i n i t tnnliir y / m l(fC vc Iii7.c y a 7 a r l a r . g n e le iiVi tla y z n e yv . crc c icla k le d i y e k a y d e d e r l e r . ( S e v g i l i n i n y / p a r l a k t k c i h c l i y le g n e v c a y d a n d a l a slii n tu l u k k i in b t ' y l e s a y l e i y o .) 2 . K u d r e t k t ib i o l a n T a t n . s e n i n g z e l l i i n i n M s h a f n s u s t e r n r k i in cl n d a n n iistiite l c i v e r t h ir k a l e m l e n n a a ' l a y n a " s u r e s i n i y a r n n l r . ( K u d r e t k t ib i t a k d i r kt ibi d e r n e k t i r ki b u r a d a , ler s e y i t a k d i r e d e n ; e z e l b i l g i s i n d e b i l e n , t a k d i r e d i p y a r a n A ll a h y e r i n d e k t l l a t u l n t n . n n a a ' t a y n a , K e v s e r s u r e s i ' n i n ilk ay e ti o l u p n i n a s r B iz s a n a K e v s e r ' i v e r d i k " d e m e k t i r . K e v s e r , e e n e t t e tatl b i r s u y u n a d d r . D d a k l a r u s t n e b i r s u r e n i n y a 7 i ln a s i!e z i n n e n d u d a k l a r n K e v s e r gib i d n l d a n l a l y o r . ) 3 . F.y a y g ib i p a r l a k y z l s ev gi li ! K a n n y a y m g r e n m n e c c i m l e r t a k v i m d e , a y b a n d a fit ne v a r , fi t n e o l a c a k d i y e y a z n n l a r d r . ( n a n a g r e a y b a l a r n d a fi t n e k o p a c a , k a r k l k o l a c a kalnl e d i l m i t i r . B u n u n i in a i r , s e v g i l i n i n y a y a b e n z e y e n k a n g r n c e b y l e d n y o r v e g y a m n e c c i m l e r i n d e s e v g i l i n i n ka n g r d k l e r i ii n t a k v i m e b u e k i l d e k a y t d t k l e r i n i s y l e r k e n , h s n - i t a 'l i l s a n a t y a p y o r . H a k i k a t t e , s e v g i l i n i n k a g z e l old u n< lan . g r l m e s i k l a r a r a s n d a k y a m e t k o p a r m a k l a , h a d i se o lm a k ta d r . Y ani o n a h a k a n h erk es o n u n k a n d a n b a h s e tm e k le d ir.) 4 . O s e v g i l i n i n ha t t , y k t m h r n e t r a f n a m i s k t e n b i r d a i r e e v i r d i . D o r u s u b u d u r ki o bil ha t t y a z y Y k i t ' t a n dal a g z e l y a z a r . H a t t a n m a k s a t d u d a n e t r a l n d a k i a y v a t y l e r i d i r . Y k t m h r is e < l n d a k l a r . Y k ft m h r n m i s k l e n b i r d a i r e ile e v r i l m e s i , d u d a n a y v a t y l e r i ile e v r i l m e s i d i r . Z i r a e d e b i y a t t a r e n g i i t i b a r y l a a y v a t y l e r i m i s k e b e n z e t i l i r . k inc i m s r a d a b u dcl'a h a t t n y a z a n l a m n a d a g e l m e s i n d e n is t i f a d e e d i l e r e k s e v g i l i n i n , A b b a s e i n s o n halil'csi M u s t a ' s n m s a r a y h a t ta t o l a n Y a k u t ' t a n g y a da l a g z e l y a z d a n l a t l y o r s a <la a i r i n b u r a d a d a ka s te lt i i y i n e a y v a t y l e r i d i r . ) 5 . A h ki ( h a y a l ) p a / a r z r a k i p d n c e s i y l e , e n d i e s i y l e g e i p g i t m e k l e n e y a z k ki b u dn y a< la ki i l e r i m i z i , y a p i k l a n n z y a z m a y a m e m u r o l a n K i r n e n k t i b i n adl m e l e k l e r ise b y l e b i r m r f a y d a s z d i y e y a z a r l a r . ( K i m e n k t i b h . i n s a n n s a n d a v e s o l u n d a b u l u n a n v c b u d n y a d a y a p t ile ri y a z a n m e l e k l e in a<ldr; a k , s e v g i l i s i ne u l a . a m a m a k l a v e o a d a b u l u n a n r a k i p ile u a a k t a d r . R a k i p , a n s e v g i l i s i y l e bulm asna mani o la n kiidir.) 6 . ( z m o sevgilinin sana b ak a rk e n la 'Ic b e n z e y e n dtulam n nakn, ssn g z mn n n e g e t i r i r . Z a n e d c im ki i n l i b n a k k a t r tla s sl m c e v h e r l i b i r k a d e h y a p m a k t a d r . ( a i r n a k k - i (,'in ile (,'ili m e h u r n a k k a M n i ' y e t e l m i h t e b u l u n u y o r . ) 7 . Ky s ev g il i! A h m e d . g7el y z n a n l a t m a k iin d e f t e r y a z d k a , g l e n y a p r a k l a r g7cl k o k u l a r y l a A iuk Io I u lk e s i n i t u t a r l a r . ( D e f t e r d e n m a k s a t , i i r l e r i n y a z k h d e f t e r y a n i d i v a n d r . R m <la A n a d o l u ' y a e s k i l c n v e i l e n i s im d ir . P . d e b i y a I m n z d a bu l k e n i n g z e l l e r i b e y a z v e pa lak te la k ki e d i ld i i g ib i a y r c a s e v g il in in y z ile b u y z d e n R m ' a b e n z e t i l i r . . J a l r . s e v g i l i n i n g l y z n n v a s l l a r m a n l a t a n d i v a n n n d a g t k o k u l u o l d u u n u ve dola ysyla gl knkulu d iv a n y a p rak larn n R m (A n a d o lu ) lk e sin e k a d a r yay l d m s y l e m e k l e s e v g i l i s i n i h e m d e k e n d i ii r l e r in i v m e k t e d i r . )

105

(22 )
Mef'Ki r 'il t M efil r iliin

--- ^.

4 .

--------_

1 G tl n es'n:-\ c\h-\ z c a l d n o l u p g id e r Pi ^ t c u c y lc s n yii z n d n olu p gider

2 Gn yzller h e v s iia den bulul gibi Yile virp karrm girynn olup gider 3 ZHun nsln itse beni ta n deiil.ki m g den bu derd ile cii^ei k<n olu() gider 4 St]bl san seher yili seyrn idp gelur R eyhan hal kohusna h ay n olup gider 5 Ol en-i cem giceier alatm aa beni Meclislee raWb ile tandan olup gider 6 evg sa la sa lurralarun lop yirie ge Yz ba ayakda her y a n a g ak n olup gider 7 A lnied der kalem gibi sevd-yi zull'ne Kim ilden ile b-ser sm n olup gider

106

(22)
1. G n l i i n , s e v g i l i n i n e n e s i n i n u k u r u n a e s i r o l m u : z a v a l l n e y a p s n y e r i z i n d a n o k l u g it ti . ( S e v g i l i n i n e n e s i n i n a l t n d a k i u k u r l u k k u y u y a v e y a u k u r a b e n z e t i l i r . k sev g ilin in b ir g ze llik u n s u ru o lan bu e n e u k u r u n a d n c e elbette y eri zin d an gibidir, k e n d i d e o r a d a e s i r d i r . ki n c i n s r a a z a v a l l ne y a p m ki y e r i z i n d a n o l d u g i t t i " e k l i n d e d e n u n a v e r i l e b i l i r . ) 2 . G n l i i n . g n e g ib i p a r l a k y z l g z e l l e r i n a k n a d m o l a n b u l u t l a r gib i s a b n nt v e k a r a r n y e l e v e r i p , a l a y a a l a y a g i t m e k t e . ( G n l n , a k .s trabyla k a r a r s z l k l a r i i n d e t p k b i r b u l u t g i b i d o l a p d u r d u u v e a l a d if a d e e d i l i y o r . ) 3. E y s ev gi li ! O u z u n s a l a r n b e n i i s a n r e l s e , b u n d a a l a c a k n c v a r ? n k m i s k , b u d e r d ile c i e r i k a n d o U o l a r a k i n ' d e n g e l m i t i r . ( H cy it tc M i s k b il e s e n i n kun d e r d i y l e i n k a d a r u z a k b i r l k e d e n k a l k p g e l i r k e n b e n b u r a d a s a n a n iy e m i s a l i r o l m a y a y m " fikri y a t m a k t a d r . M i s k . i n ' d e H n a v e H u ( e n b l g e l e r i n d e m i s k k e i l e r i n i n g b e i n d e n k m k a n p hts e k l i n d e s a r k a n , yl g e i n c e k u r u y a n v e y e r e d e n pe k g z e l k o k u l u m a d d e d i r . C i e r i k a n " il 'a de siy le h c n k a n p lls e k l i n d e k i m i s k , h e m d e m i s k i n g y a s a a o l a n h a s r e t i n d e n luydu z Kn i i n l a d l m a k i s t e n i y o r . A y r c a e d e b i y a t m z d a s a k o k u s u v e r e n g i c i h c t i y l e m i s k e b e n z e t i l i r . B u r a d a s a m i s k , i n v e ka n k e l i m e l e r i u s ta l k la k u l l a n l r k e n b i r t a r a f t a n l e n s p s a n a t ; .san m i s k i n c i e r i n i n k a n o l m a s n a s e b e p o l m a s c i h e t i y l e d e h s n - i t a 'l i l s an al y a p l m a k l a ; b u n d a n b a k a m i s k i n b il e s a a z e n d i i s y l e n m e k l e d e m b a l a a y a k a l m a k t a d r . ) 4 . vSabah y e l i, s e v g i l i n i n s b l s a n . s e y r e d e r e k g e l i y o r v e f e s l e e n i a n d r a n a y v a t y l e r i n i n k o k u s u n a h a y r a n o l a r a k g i d i y o r , ( R c y h n , f e s lc g n i e i d i r . E d e b i y a t l a y z , K u r ' a n ' a b e n z e l i l d i i i in s l m l e k i a y v a l y l e r i d e R e y h a n d e n i l e n y a z y a b e n z e t i l i r ) 5 . M e c l i s l e r i , t o p l a n t l a r m u m g ib i a y d n l a t a n o g z e l , g e c e l c r i . b e n i a l a t m a k iin to p l a n t l a r d a r a k i p ile g l r d u r u r , ( R a k i p , n k a r s n d a o l u p , s e v g il is in i k s k a n d k i id i r . E d e b i y a t t a s k sk a k ile b e r a b e r k u l l a n l r . ) 6 . E y s ev g il i! E e r a l n n d a k i s a l a n n , to p y e r i n e e v g a n s a l l a r s a a y a k t a k i y z l e r c e b a u r a y a b u r a y a y u v a r l a n r , g i d e r . ( R c y i t . g y u e v g a n d e n i l e n o y u n d a n a l n a n ill am ile y a z i n n l r , Ciy, t o p : e v g n d a lo p u e l m e y e m a h s u s u c u e r i b i r s<padr. Bu o y u n d a . m e y d a n d a k i to p . at z e r i m l e o l a n l a r t a r a f n d a n u l a n e r i e v g n d e n e n d c y n e k l e r l e a t l r v e y a s r l r . A l n d a k i s a l a r e k il it ib ar y la e v g n ' a ; a y a k t a k i y z b a d a bu o y u n d a k i g y yifi ' P ' b e n z e t i l m i t i r . Y z .says ile b e l ir li b i r s a y d e i l d e y z l e r c e a k k a s t e d i l i y o r . T u r r a , g z e l l i i y l e , e k ic il i i ile a k l a r k r p g e i r m i t i r . ) 7 . A h m e d , k a l e m gib i s e n i n u z u n s a l a r n n s e v d a s n a d m , p e r i a n b ir i e k i l d e n t e m l e k e l m e m l e k e t d o l a p d u r m a d a . ( K a l e m i n , s a l a r n . s ev d as n a d m e s i , o n u t a v s i f iin y a z y a z p d u r m a s d r . k l a r a , a k n u n u t m a s i in s e f e r e k m a s v e y a s a b r e t m e s i t a v s i y e e d i l i r . a i r d e s e v g i l i n i n s a l a r n a a k o l d u u i in m e m l e k e t m e m l e k e t d o l a y o r . S a m k n a r k a s n d a n y e r l e r e d o k u n a r a k , d e e r e k g i t m e s i ile k n b i s e r s S m h y e r y e r d o l a m a s , b i r b i r i n e y a k n ha l v e d a v r a n l a r o k g z e l a n l a t l y o r . S a n s i y a h l d o l a y s y l a , k a r a l k i f a d e e d e n k a l e m ve s e v d a k e l i m e l e r i s a n a l l a k u l l a n l m tr . S e v d a ' n n m a n a s o k k a r a d e m e k t i r . B u m n a s e b e t l e b e y i e t e v r i y e s a n a t v a r d r ' )

107

(2 3 ) M ef'l F ilt M ef'fl F iln ------+ / + + / + ------- + / +

1 Kldun bcI-y k ile ben nuibtel sefer M ehfndu ki ka y sa b r u y sefer 2 H ayretdeye ki byle hav-d iken sa n a im irdi kuyuna iin ider sab sefer 3 Gitmez kapundan ol ki gre ziiH' haddim i A krebde olsa m l dedir rcv sefer 4 R be kapm koyup ekeriz gam beriyyesin m re kom az te m cttu i ol bi-saf sefer 5 K a f-i alyk eyleyp A h m e d gibi kkr Sevd-yL zlf-i y r ile nuig-i H t sefer

108

(2 -) 1 . A k helfsnii tUlus o l a n ten Mn hcli yii rtirKcn" sel' cre , s c y j ' h a t a k t n . k a y a s a b r ve y nh K s e f e r l a z m d r d e n i l m i <>kl clrdr. ( A k o l a n l a r a e s k i d e n b e r i s e f e r t a v s i y e e d i l d i i s y l e n i y o r . A.k /. i in l s n a n c a k b y l e m t a h i l n e k l e d i r . ) 2. G n d o u sm d a n e se n ltif r zg rn b a n a b u n c a n uha bbeli. sevgisi v ark en senin m a h a lle n e eritikten s o n ra d u r m a y p niin sefere d e v a m ettiim i a n la y a m y o ru m ; b u n a bayetteyin. 3 . S a m v e y a n a n g r e n kii k a p m d a n g i t e r , a y r l m a z ; n k :y, a k r e p b u r c u n d a i k e n sel' er u y g u n d e i l d i r . (C re n k i i d e n m a k s a t b t n g r e n l e r d e m e k t i r . M n e e c i t n l e r , a y n a k r e p b u r c u n d a o k ln t 7,aman s e y a h a t i u u r l u s a y m a z l a r . a i r , k v r m l a r lo l ay s y l a s a a k r e b e , y a n a ela p a r l a k l c i h e t i y l e a y a v e b u m i i n a s e b e l l e b u n l a r n b i r a r a d a o i n t a s n a y n a k r e p bu r c m ct a b u l u n m a s n a b e n z e t i y o r . ) 4 . r-y sevgili! B e n i m iin K ' b e h k m i n d c o la n kapn braki|> g a n i l n n zah iTKtin i" e k e r ; 'lle t l o la p d n r n z . s e f a s z s e f e r ise m r e t e m e d i i b r a k m y o r , n ' e m e t t l a y d a m a n a s m a d r . a i r . K ' b e . m r e , t e m e t t v e sal' k e l i m e l e r i y l e t e n a s p s an at y a p v o r v c on la r u s ta l kl a k u ll a n y o r . O n r e k e l im e s i , y u k a r d a k i m a n a n n d n d a h a c m e v sim inin dnda K 'b c 'y i ziyaret etm ek d e m e k ola n U m re 'y i h atra getiriyor, TemcK ise h a c m e v s i m i n d e e v v e l u m r e ii n i b r a m a g i i p e d a e t tik te n sn ra ay n m e v s i n u l e y u r d a < l n m e d e n te k i a r h a m a g i r e r e k u s l lai e s i n d e y a p l a n h a c c a d e n i r . B y l e c c h a c , iki l c l a y a n i h e m h a c ' d a n h e m d e u m r e ' d e n is ti fa d e e t m i o l u r . S a l a . M e k k e ' d e h a c e s n a s n d a ziy ai'cl e d i l e n y e i n a d d r . ) 5 . I l t l k e s i n i n m i s k i . A h m c d g ib i h e r cy<lcn a l k a s n k e li d c s e v g i l i n i n s a n n scvtlasyla s c le e kt, |I l t . i n 'i n k u ze y in d e m isk keilerinin bu lu n d u u lke nin a d d r . ()ra<ta e k l e e d i l e n m i s k b a k a d i y a r l a a k e r v a n l a r v a s t a s y la g t r i il r . M i s k i n , s e v g il in in u z u n s a l a r n i a o l a n a k d o l a y s y l a y o l a k m g s t e r i l m e s i l sn- i l a 'l i l s a n a t n n d o n u s m a seK'p o l m u t u r . S a . m i s k k o k u l u v c re n k l i o l d u u i in b u r u d a k a s d e n kuManlytn-.)

109

(24) F iltn F iltn F iltn F il

1 ka cennet gerekm ez ol nl-i zba yiler Hulle-i sids hayl i zi'lf-i an b er-s yiter 2 M ah er'i zlfnde lasr olm aca lillcr bi-hlsb Sen kyneisin nin ol knct-i hl yiler 3 G ayrdan tecrid ol ey dil gam beybm nda kim Pede-dr- srr- M ecnn dne-i sa h r yiter 4 T an m tdur Y akb- dil an m azsa Y suf hsnini Kasum n- cna m irc itm ee s yiler 5 h 'i A h m efld sn oda y an sa kaym az nihr mh H a tt'i e rii n a l^ - gnbed-i m na yiler

110

(24)
t . ^ k a cctcl g e r e k m e ? .; o n a s u pii/.cl yiik y e t e r , a n h c r k o k h u z u n s a l a n h a y a l i <mn nuza nr l ii t p k siisKi v e i p e k t e n cc ct e l b i s e s i g i h i r , ( S a t l g , (e n iz l ig i v e g z e l l i i ci i c ii y l e s e v g i l i n i n y r c c n n e l c e i i u i n m ; u r u n s a t a r d a c e n n e t c l h i s e s i g ib i t a s a v v u r e d i l n i l i r . S e v g i l i , y c e k y n c l l c r l e lv ii l u i. b i r m t u l n n s H u ) 2 . S e n i n u / u n savlattt, taffcritKk' U tpktiM cuk g o m } k r sa y s/.. S c t kya>iK-tsjn; y le ()kluj>tna n i a n o l a r a k (i u / u n b o y u n k[i<lir. (.San, tna l^cr o l u u c a n v e p a n i l l c r i n y a ni o ;t .jk o l a n .s ev g il il e r in Dracla l o p i i n n u a s , b i i k n e s i d o l a y s y l a l r . M a h e r , icpla n l a c a k y e r d e n i c k t i r . B u k e l i m e s a i e k y a m e l i v e d o l a y s y l a i^?tikak s an al y a p l d i,'in k a n c l ' i y a n i l i o y ' u h a t l a l y o r . K y a m e t , d i r i l i p a y a a k a l k m a o l d u u iin k m e b o y ile y a k n l v a r d r . S e n k y m c l s i n d e n m e s i v e r n e k o l a r a k d a ' u / u n b o y u n " gslc ilm esi, sevgilinin b o y u n u n salm n , salna sa lm a yyiiniin klar arasnda k y a m e t d e n e c e k d c r e c e d c k a r k l k k a r m a s c i l c t i y l e d i r . N i ( e k i m k y a m e t i n b i r b a k a m a n a s d a b y k s k u l , b e l a v e giiiiltii d e m e k t i r . ) 3 . f-'y g r m l { ; n v e k e d e r y a h :tn c )n h n a y r b iu n; 7 a M e c n n n n s r r n a ( B e y i t l e l . e y l3 ile M e c n n l k y c s i n e t e l yii/den omn p e r d e d r o l m a k iin s a h r a n n et e i kl'i dir .

m i h l e b u lu n u l u y o r . M e c n f n ' u n a k y ii 7 n d r l le r e d t m a l n m d u r .

s r r n a b a k a l a r d e i l a n c a k s a l r a n m , <)ln et e i v a k l t r . P e r d e d r . b y k b i r k i m s e nin k a p s n d a b e k l e y e n v e iv c r i y e g i r m e k i s t e y e n l e r e p e r d e y i a a n kii y a n i p e r d e c i d e m e k t i r . P e r d e c i s r l a r a v k f k i i d i r . D a r d a k i l e r i e u l e g l e n l e r i b i l m e / . Fiunun g ib i M e c n n ' u n g a m d e n i l e n l d e e k t i k l e r i n i d e l d e n gel i[ g e e n l e r b i l m e z . B u n u bilen ancak ln eteidir.I 4 . Cn l Y k u b ' u o n u n Y u s u f g z e l l i i n i a n n u / s a b u n a a l r m ? C a n g n d e m i r a ef/neJc iin j.sa y e l e r . ( G n ! Y a k u b P e y g a m b e r e , g z e l l i k d c Y u s u f P e y g a m b e r e b e n zetil mi ti r. Ba k a b i r if ad eyl e ilk m s r a , g n l d e n e n V k u h " v c g / c i l i k d e n e n V u s u P t a r z n d a a n l a l r s a b e y t i n iz a h k o l a y l a r , Y a k u b . Y u s u l ' u n b a b a s d r . K a r d e l e r i t a r a rndan k u y u y a a tlm asn d an sonra ld d iy e h a b e r verilm esine ra m e n Y a k u b . byk s e v g i d u y d u u Y u . s u f u . h i b ir z a m a n u n n t m a m o n u d a i m a a r a m v e a n m i . Bu y z d e n b u r a d a g n l Y a k u b P e y g a m b o r ' e b e n / e t i l m i i i r . k inc i n n s r a d a k i (sn. a ir i n s e v d i i bir k i i d i r . S a n a t k r , g n l m (n u n g z e l l i i n i anm az. ^a b u m l a a Utcak b i r e y y<'k. Z i b e n i m c a n g m j e y u k s e lc f i s a ' n r iTf;c v ar . (.) h;w j.shjjn v n c m tg H '. s a p e y g a m b e g e y k s e l m i o l d u u iin b i n a d a t e v r i y e y o l u y l a h e m s a P e y g a m b e r , h e m d e a i / i n m e m d h u kasteUilmi.tr. Y u s u f ' u n g z e l l i i ik i n ci p l a n d a g s t c r i l m c k I e m b a la a edilm itir.) 5 . ( i n e l c a y A l m e d ' i h d a n t u t u u p y a n s a . I'clck bta n e m v e n e / . n k ii l e i n i n y a z s n v i g k k b b e y e n a k o l m a k i m klKir. (,>airin ii r l e r i o k a d a r gO /el di k i , g k k u b b c d e y a n a n g n e ve a y ' m y e i n i t u t a c a k d c r e c e d c s t n b i r e r n a k t r . Jjair k e n d i ii r s a n a t n m e l h e t f i y o ,)

111

(25) M ef'l F 'il ta M eiU F iln ------+ / - + - f / t - ------- + / _ +

2
3

4 5 6 7

Bl-y dosl m gicn y bel n i K u r Y a'ni ki Side an a gre MUch mtlr Dni yzire zK'-i pein b-kar Y Ki\b k i m o l i l a h c n c i l c v i n n i b t c l n n d r Nin inn-kedesi[i ey y r bilrnezen N z ti kil iine mi gara/.n y cel mdur Akh ne erli idem gan- zlln ruizt Bge mHren-i su h an in mtdur Gln yokluda ok gibi tou sezinde dost Y ka gibi lou deidii rev rndur Sevd-y zlf gonlni ?ull- vakt ider Yru\ hay l'i tu n a s zil-i fn mdur (yn gn y z n e aisen-i takvim didi H ak A h ra e d sev erse ah se y Rab h a t mdur

112

(25)
1. ( i i n c n , d o s t u n s e v g i l i n i n " h u y u m u y o k s a b e l tKr? O b o y a ni<;pclle S k l r e d e n i l e n y k s e k nkn m e v k i " tn n t c h a m i c l n ? ( a i r , s e v g i l i n i n hc' yu n A r ' n sa y a n m l a b u l u n a n v e hiKkui a g a c t d a d e n i l e n S i d r e ile k a r l i i t t n y o r . A s l n d a S id r c l i i ' l m i i n c h ' y k a s t e d i y o r ki e n (aki a a d e m e k t i r . B u r a s m a n e v i y k s e k l i i g s t e r i r . R i n a d a n i l e r iy e h i b i r m a h l u k g e v e n e /. . C e b r a i l ' i n b i l e g i d e b i l e c e i s o n ( m ii n te l ) bt n o k t a d n '. N i ( c k i m K r ' a n ' d a N e c i n s u r e s i n i n 1 .^ 1 8 . a y e t l e r i n d e M /. P e y g a m b e r ' i n M i ' r v ' t a C c b r a i r i b u r a d a g r d b i l d i r i l i r . S a i r b o y u n u r u n h m u a n i n i m a k ii n m a n e v i y k s e k l i k l e r i n e n u c u o l a n S i d r e n * a k a n n n g / n n n n e g e t i r i y o r v c b u n n k a n b o y a n i s b c t l e s o n u m u d u r d i y e s o r a r k e n d e t a d a h a d a il er iy i d n y o r . Y a n i d a h a il eri b i r m a k a m o l s a b o y u d a o n a d a k y a s e t m e k t e b e i s g r m e y e c c k , S i d r e v c n n l c l a a y n m s a d a s a n a t l b i r e k i l d e k u l l a u l a r a k S i t l t c l l - m n l e h t e r k i b i d e b y l e l i k l e s y lenilm i o lu y o r.) 2 . S e v g i l i n i n s a d a n k v e k a r a r s z b i r h a l d e yi7.ne dii.n ' k v r a n y o r " ; a c a b a o (la b e n i m g ib i b i r a^ k bcla.sna u a n " ik u d r ? ( a i r , s a l a r n d a n k v a s f n d a n is t i f a d e y l e , o n l a r n y7:iin s i n c d m e s i n i g y a y z e l k o i u u e k l i n d e te f s i r e d i y o r ve kendisi y e in e k oyuytr.) 3 . Hy s e v g il i n i i n 'a t n ' d i / g i n i e k m i s i n d n c e l i s i n " b i l m i y o r u m ; a c a b a m a k s ad n naz m az a rla m a m y oksa cefa m?. , 4 . L i / u n s a l a r n u l a n e k t i i m p a n t n a n l a l m a s z o r v e giz li s / l e r i n i . n k l e l c r i n i a k la n a s l a k l a y a y n n ; n a s l iz a h e d e y i m . Y a b a n c o l a n k i m s e a i n a l a r n , t a n d k l a r n s z n e m a h r e m o l a b i l i r m i ? ( S n i . b i g n e s z ile akl k a s t e d i y o r . ) ( j n l m o n u n s e v g i l i n i n " y o l u n d a o n a i n a n m a k t a " o k g ib i d o r u , f a k a t s e v gi li s z n d e , y a y a b e n z e y e n k a g ib i d o r u d e i l d i r ; b u r e v a m d r ; b y l e y a p n a s d o r u m udur? 6 . S e v g i l i n i n s a s e v d a s , g n l m v a k t i n s u lt a n h a l i n e g e t i r i y o r ; a c a b a tu r r a s n n h a y a l i H m a k u m n g l g e s i m i d i r ? ( T u r r a . a l n n s t n e d k l e n s a . H m a ila d e v l e t k u u d u r . n a n c a g r e g l g e s i k i m i n b a n a d e r s e o kisi d e v l e t , ik b l v e s a a d e t e u l a r m . S a i r , s e v g i l i s i n i n s e v d a s n d a o l n t a n n S a .sultan o l m a k g i b i , tu r r a s n d n e n i n d e H m a k u n n u n g lg e s i g ib i g e l d i i n i s y l e m e k i s t i y o r . ) 7. A l l a h s e v g i l i n i n " g n e g ib i p a l a k y z n n v a s l n l a A h s e n - i t a k v i m " d e m i tir; o h a k l e e y A l l a h ' m ! A h m e d d e a h s e n i s e v e r s e a c a b a h a t a m e t m i o l u r ? ( D i v a n H d c b i y a t a i r l e r i , d a i m a e n iy i y i, e n g z e l i d n d k l e r i v e y a s e v g i l i y i c n id e a l v a r l k la a b e n z c lt i k le r i iin b u r a d a d a g r l d gibi g z e l h a s c n y e r i n e , a h s c n i c n g z e l " k u l l a n y o r s a d a b e y i tt e b u k e l i m e y i k n ll a n m a s n e s a s s e b e b i , b ir i n c i m s r a d a k i A h s c n ' i t a k v i m t c r k ib it ii r . A h s e n i t a k v i m e n g z e l e k i l d e , k v a m d a " d e m e k o l u p K u r ' a n ' m T i n s u r e s i n i n 4 . y e t i n d e g e m e k t e v c in s a n n e n n t k e m m c l e k i l d e y a r a t l d b i l d i r i l m e k t e d i r . S a i r bu y e t t e n ik t ib s - k s y a p y o r . )

113

(2 6 ) F iltn F iitn F illn F iln

+ -------- / + ----------- / + -----------/ +

1 Bu leb-i m ey-gndan zge ne arb- b olur 01 rl- giil-gna benzer ne giil-i sr-b olur 2 ol k ad a r asld diller ge-i eb ru n a kim Dir grenler bu nice kandili ok m lhrb olur 3 Dent gelin evk-i ruiun hlet ba^iU ^ka Kaya topra se r-t -sc r gl-i sr-b olur 4 S ohbelinden atd gli'uu si(,asn ol seng-dil Bir snk sa ar gibi kim bezinden peK b olur 5 Ey sa b benden y z n s r ol y u ca der g h a kim A ya topra nur- dk1e-i ahbb olur 6 Kbe-i kuyun haylinde bu (.cn-i l 'l br Beyt-i M anu'r siine y k ld au nzb olur 7 Mevc-j ekinden hem inler ku hem (,<trh urur Bir n a z a r seyr it an gr kim nc h di)lb olur 8 A h m e d geri sebebsz y r ele girmez, vel Meyl-i m a k olcak lem kanm esbb okr

114

(26)
1. N c b u ira p r e n k l i (Ucliikian bii ka h l is f in p o l u r ; n e d e o g l t c n k l i y a n i i a b e n z e y e n LT l / e b i r g l b u l u n u r . ( D u d k a r ; h a , y ai )ak g l e b e n z c i i l n c k I e k a l n a t n t ; ayrtca m balaa sanatyla dudak arabn hlisine, yanak da gln cn ( az e si ie be t 7.e li hn i( ir. ) 2 . E y s e v g il i! G n l l e r k a n n k e s i n e o k a d a r (,o k a s l d k i , g r e n l e r b u n e k a d a r k an l il i o k b i r m i h r a p d i y o r l a r . ( K a n m i h r b a b e n / e l i l n e s i y z n d e n k a n d i l l e ni ina s e b e i k u r u l a r a k k l a r n , s e v g i l i n i n k a n a ( u t k u n o l d u k l a r v e d o l a y s y l a o r a y a as tl olduklar dnlyor.! 3. E y s e v g il i! Z a m a n g e l i r y a n a n n p a r l a k ' a y l e b i r ha l b a l a r ki a y a n n t o p r a n d a n b a t a n b a a l a p f z e g l l e r h a s l o l u r . ( e v k k e l i m e s i a r z u , s k . p a r l a k l k v c h a s r e t a n l a m l a r n a g e l d i i ii n r n s r a a b u n l a r a g r e m a n a v e r m e k d e m m k n d r . ) 4 . O ta y r e k l i g7.cl. g n l n u i n s u a s t n s o l b c l i n d e n . m e c l i s l e n a t l a n k r k b i r k a d e h g ib i a t t . ( G n l , s r a y a , s e v g il i d e la g n l l b i r g z e l e b e n z e t i l n i t i r . ) 5. E y s ab ! Benim a d m a git de o sevgilinin yce d e r g l n n a y z n s r , zir a o n u n a y a n n to p r a d o s t l a r n g z l e r i n i n n u r u d u r . ( k in c i m sr a d o s t l a r n g z l e r i n e n u r v e r i r " e k l i n d e a n l a m a k d a m m k n d r . S a b , b a h a r m e v s i m i n d e g n d o u s u n d a n e s e n l ti f sabah rzgrnn addtr.) 6 . E y s e v g il i! S e n i n s o k a n n K a ' b e ' s i n i n h a y a l i y l e la l y a d r a n b u g z l e r i m , g k t e k i B e y t - i M a m r ' a y a k u t t a n b i r o l u k o l u r . ( K a ' h e - i k u y ' u K a ' b c g ib i o l a n s o k a k e k l i n d e d e c v ir e k n n k n d r . L a l, B c d a h a n ' d a k a n k/.l s s ta d r , Rc y l- i M a' n r , K a b e d i . n a n c a g r e K a b e ilk n c e H z , d e m t a r a f n d a n y a p l m a T l a n d a g e e k i l m i s o n r a } \z . b r a h i m t a r a f n d a n b i n a e d i lm i t ir . G z , K a b e ' n t n a l t n d a n o l a n o h i u d u r u m u n d a o l m a k l a b i t l i k t e b u r a d a k r m z r e n k l i y k n t o l a r a k v a s f l a n d r l y o r . K s a c a a i r , se v g il in in K a ' b e ye b e n z e y e n s o k a iin e kt i i h a s r e t i a n l a t y o r ve g r m o k a d a r g z ya d k y o ki K a b e gib i k i d s b ir ye re o l u k o ls a y e r i d i r d i y o r . G z n o l u k o l u u , o l u a b e n z e li l tn e s t h e r i k i s i n in d e su a k t m a s y z n d e d i r , ) 7 . Ity s e v g il i! S o n tn n , g z y a l a r n n d a l g a s y l a b e n t in l e r ; h e m d e a k g ib i d n e r . O n a bil b a k d a g r ki nc h o b i r d o l a p t r , ( a i r , n d n e r e k a l a y n su d o l a b n a b e n / e ( i y o .) 8. E y A h m e d ! H e r n e k a d a r s e b e p o l m a y n c a s e v g il i e l e g i r m e z a m a s e v g il i, m e y i c d c c c k o k u s a l e m b a t a n b a a s e b e p l e n ib a r e t o lu r ,

115

(27)
F iltt F 'ilt n F iltn r iln '

1 Her kaan kim deftc-i kuula d vn balaut Nm- dil-bc nm e-i hsnindc unvt bulanur 2 Hokka-i l'lin ne rv eyler aceb cn kadna Ka n a ildke n azar bu ent-i girydn balanur 3 n tul itdi kam ay rakibi eyle bcd L-cercm grinse nh- rze e y tn balanur 4 n-i zlfn gricek bzr- misk olur kcsd Gerd-i rh u n ancak rl- Safhn balanur 5 Cn feahdan raks urur dil g u a d a n bulur gd n bizi ldrm ee em r-i b rrn balanur 6 Hey ne ferri var cem ln blauur D este deste snbln ydna reyln bm un kim rav zad a 7 Her kaan kim A h m ed ider m cdhne icth-i kelm Nutk- H usrev tutlur enfs- Seim n balanur

116

(27)
1. Met IK / a n a s e n i n ;t!<k toricrinck! d i v n b a p l a n n s a (.lilbcrin a d , o g z e l l i k rn ck l n h n a iin vn oli'. ( R r y ( t p-ni:> h ir c-kildc y l e v c v i r r n c k da l a u y g u n o l u r : Ky s ev g il i! N e z nn a ki s a n a k y u l a n a k a n l a ( a n ( I c l k 'r , s r d i v a n e k l i n d e d /.c n ic ni r. se s e v g i l i n i n a d y a n i s e n d r l i e t c y a n i divu.'i i i n v a n ve b a l k o l n r . ) 2 . l . a T i ai Han d da kl a iM in m k k a s c a n a k a s d el li i ii n ne liirlii h i l e l e r y a p y o r ki o n a b a k i g / a m a n a p k n a n p 7 b il e b a f l a n y o r . ( H c k k a - i l a ' l . l a 'l h o k k a a n l a m n a g e l i r s e d e l a k ik a td e b e n / . e l i k e i h e l i y l e d u d a k a n l a m n d a d r . Bu y z d e n o n u d u d a k l a r n h o k k a s eklinde v e v i n n e y i u y g u n bulduk. Sevgilinin lntlaklarm n n c a n n a kasd e l m e s i . m d u d a g r m e k i(,in lkliiii g i t / y a y l a alka K r. Y a n i n d u d a g c i r m c k iin g z y a d k m e s i , s e v g il i ( a t a l u n l a n o n a y a p l a n h i r n cr l a n e ts i/ .l i k o l a r a k d n l y o r v c bu m e h a n i e l s i z l i k c a n a k a s d e k l i n d e i l a d e e d i l i y o r . ) 3. F.y s ev g il i! K a u n lilli t l o d ii i in g e l . la k b i b a l a ; z i r a o r u ay g r n n c e e v l a n b a l a n r . ( k in c i m s a d a k i o r u a y s z l e t i n d e n d o l a y b i r i n c i n s r a d a k i ay s z n hil l e k l i n d e e v i m e y i u y g u n b u l d u k . C ii n k ii o r u , y a n i r a n a / a n a y . h il li n g n n e s i y l e il n e d i l i r . Id c b i y a b z a k a . e k il i l i b a r y l a e i o l d u u n d a n h i l l e b e n z e l i l milir. R a k ip n sevgiliyle b u lu m a sn a veya sevgilinin b u lu n d u u so k a a , m a h a lle y e g i r m e s i n e m n i o l a n k t d n c c l i k i i d i r o , b u y z d e n c y l a a b e n z e t i l m i i r . e y t a n n b a l a n u a s iH a n m a k s a t ; r a k i b i n k h a k k n d a s e v g i l i y e k t e y l e r s y l e m e s i n e mni olm ak iindir. ki n c i m sra, b irinciye b ir eit nsl gibidir. -Sair, b u r u d a ir a d m e s e l s a n a l g s l e e c k n i l e k i m r a m a z a n a y g e l i n c c e y t a n b a l a n r . Kliilk y a p a m a / ' ' d e m e k is li y o r . D i k k a t e d i l i r s e k a n a y " , nal- r z c ile; r a k p " d e e y l a n ile k a r l k l k u l l a n l h r ) . 4 . M i s k p a z a r s e n i n uz.n s a l a n n b k l m l e r i n i g r n c e k e s a d n u r a r ; y o l u n u n t o zu a n la ca k ol.sa sleh y o lu k a p a n r . (B iri nci m s r a u z u n s a l a r n b k l m le ri g r l n c e " e k l i n d e d e e v r i l e b i l i r . R u r at la k o k u v r r e n k i t ib a r i y le m i s k e b e n z e y e n s a n , o n d a n s t n o l d u u a n l a t l y o r , k inc i m s r a d a k i sl'e hn s / . y l e o r a d a k a n .s ine k a s d e d i l m e k t e d i r . I'!n iyi s n e bu click- k m a k l a b ir l ik le s e v g il in in a y a n n t o z u sl'ehn s rn o s i n d o n s t n l u l u l m a k t a t l r . M a la n n ak liili ile s e v g i l i n i n a y a n n t o z u v a r k e n Isl e h n e h r i n i n y o l u k a p a n r , o a y a g i l m e y e l z f n n y o k U t ' d e n m e k i s t e n i y o r . S r m e , g z ilc v e s r m e o l a r a k k u l l a n l m a k t a d . H ey it le m b l a s a n a l \ a r d i r . ) 5 . S e v g il i biz i l d r m e k ii n k e s k i n k l k u a n n c a , c a n , s e v i n c i n d e n o y n a r ; g n l d e k e d e r d e n ku tU ik r. ( A n l m e s e v i n m e s i o n u z e v k ile k a b u l e t m e s i n d e n tl o la y d . O n a g r e , s u l t a n o l a n s e v g i l i n i n e m i n e . d a v e t i n e u y u l m a s ta b i i d i r . ) 6 . Hy s e v g il i! S e n i n c c n t i n i n b a n n v c l e l i v a r ki s n b l g ib i o l a n s a l a r n y a d c li l i n c e b a h e d e d e s l e d e s l e f e s le g e n lo b a l a n r . ( C e m l , y z p z .c i l i i d i i . b u r a d a b a h e y e b c n z . e l i l m i l i . b c ' i n p a r l a k l k , a y d n l k , s s . nlnz. v c i k t i d a r g ib i m a n a l a r v a r s a d a b u r a d a b a h e n i n s t n l a n l a l k h n d a n b u k e l i m e y i i' h r e t s z y l e i l a d e e t m e y i d a h a u y g u n h n k l u k . S n b l s a n n a / m n u d u . K v r m k v n o l a n s a k o k u s u vc e kli itibariyle snble ve r e \ h n denilen resic ene benzetilir, f'esleen deste d este veya bek (bek b u l u n d u u i in i i r d e d e s t e k e l i m e s i k n l l a u l m l r . i l e r iki i e k s a a b c n z e l i l m e k le b e r a b e r s n b l n d a h a s i n lul ul d g r l y o r . H cy il te l e n s p s an at y a p l m n .) 7 . A h n e d , ne z.a ma n s e n i r d h e t m e y e b a l a s a . H u s r e v ' i n s z , n u t k u l u t u h r ; S elm n ' n d a ne f e s i b a l a n r , s z s y l e y e m e z h al e g e l i r . ( H u s r e v , H i n d i s t a n ' d a d<an T r k as ll E m ir H usrevi D ihlevi ( I25,'^-1.^2.S), S o l m a n ise ra h vSelman- S a v e c i ' d i r . ( l. M )0 -1 37 6) H e r iki a i r d e m e d h i y e s y l e m e k t e h r e t s a h i b i d i r . A h m e d P a a s e v g i l i s i ni n e d h e d e r k e n ken dt.si ni d e m e d h e t m i o l u y o r v e m b a l a a y a p y o r . )

117

(2 8 ) Failtn F iltn F iltn F iln + _

1 Lleyi pr-hn iden giil-gn yant! lengidr Nergisi bi hb iden cz gzn nrengidr 2 A y yzn ynesinde grinen m gn guijr H att- iengr niidr y dd- hun jengidr 3 Hnc-i b- rem ni z I I t i ey unnb-lcb Y alm nda miskini iob vengidr 4 Ddi zlfnden kara yalu hecfo -ceen Bisteri hk-i siyeh blni s<lr sejjgidiir 5 n igristnn nak- ruhundur ml iden S ana nisbct m l-rlar sret-i Erjengdr

118

(28)
1 - E y s e v g i l i ! l le y i k a n l a r iitufc b r a k a n s e n i n o g t r e n k H y a n a t t m r c n g k l i r . N e r g / l c r i i n ei's um y a n i hiiyiisiig i s i e i n i u y k u s u ; ' b n i t k a n ela c a d g ib i si h i Viipan

Oiir. ( L a l e , r e n g i n i n k rr ni 7 il dd la y s' yl c k a n l a r i in d e k a l n n g ih j d i i t i n i i l y o . B u nn s c h c p o l a r a k d a s e v g i l i n i n g l re n k l i y a n a g s t e r i l m e k l e d i r . a i r , l le n in s e v g il in in gcil r e n k l i y a n a n a l as ed e t l i i iin k a n l a r a h u l a n d g n s y l e r k e n s e v g il is in i m e d h e d i y o r . N e r g i s , g r n i t i b a r i y l e a k d u r a n , b a k a n b i r g r e b e n z e t i l i r . G y a b y l e o l u u n a s i h i r y a p a n s e v g i l i n i n g z l e r i s b o p u l m g i b i g s t e r i l d i i i in n e r g i s u y k u s n z k a li ni s g ib i d n l y o r . B u ik i n ci n n s r a i u d a ^air. n e g i s i n . s e v g i l i n i n g z l e r i n e h a y r a n k a l d n b e l i r t e r e k n e d b e d i y o r . B e y ille lebi l v e t b a k s an at y a n n d a a y c a . y a n a k , la le n i n k a n r e n g i n e b u l a n m a s n a ; g /, d e n e r g i s i n u y k u s u z k a l u a s m a s e b e j o l d u u iin h s n - i ta 'l il s a n a l y a p i n n t r . ) 2 . A y g ib i p a r l a k o l a n y z n n a y n a s n d a p i i n e n v e Tniski a n d r a n t o z u n , y a n i a y v a t y l e r i n b a k r p a s n a b e n z e y e n b i r y a z t m d r ? Y o k s a l e d e r k e n y a n l a r m d a n h a s d o l a n d u m a n n r isi m i li r? ( M i s k gib i t o z d a n , i n a k s a l a y v a t y l e r i d i r . A y r c a t y l e r i g r l m e l e r i z o r o l d u u ii n g u b a r do.nen o k in c e b i r y a / y a d a b e n z e t i t i , B u r a d a < n a d a tclluil) v a r s a d a a i r , b n m i s k g ib i p n e n t o z l a r n y a n i a y v a l y l e r i n b a k r p a s re n k l i b i r ynz. n u l t ? " d e m e k isl i y o r . A y v a l j Ie r i n i n m i s k e b e n / c l il ine si d e d a l m , p a r a la n toz. h a l i n e g e l m i m i s k i i i n d r n a s m d a n v e r e n g i n d e n d o l a y u l r . S a n a t k r , p e k s a na l l b i r e k i l d e a y v a t y l e r i n i n v a s i m i m is k gib i t o z ' , b a k r p a s r e n k l i b i r y a z v c b n d u m a n n n i s i il'ade v e h e n z c i n e l c n y l c a n l a t y o r . A y v a f y l e i n i n p a s a b e n ze tilm esi y z n a y n a y a ben zetilm esiy le alkaldr.) 3 . r,y ( i n n b d u d a k l s ev gi li ! S a l a r n r e m I J a ' n d a n b i r s a l k m m y o k s a . a m 'd a a s l m m i s k re n k l i ve k o k u l u z m h e v e n g i ni7 ( U n n b , b i r e i t k k m e y v e . r e m Ba, Y c m e ' d e A d k a v m i z a m a n m d ; ! e d d a d adl h k i H a n n c e m e t e b e n z e t i l e r e k y a p t r d b i r b a h e n i n a d d r . B ir r i v a y e t e g r e a m d a bultn<!nu s y l e n i r S e v g il in in n z u n s a l a r , e kil v e r e n k i t ib a r i y le as l , m i s k re n k l i v e k o k u U \ (iz n s a l k m n a b c n z c t i l m i Jir. Saii'. n c st n ol^n .rnnd a n b a l s e d e r k e i ) b u k e l i m e n i n a k a m n a n a s m d a n d a i.stifade e d i y o r . Z i r a e d e b i y a t t a s a s i y a h o l m a s c i h e t i y l e a k a m a y a n i a m ' a d a b e n z e til ir . b n k e l i m e b u r a d a t e v i y e k u tl a m l m . 5 t(r. A y r c a , h e , b a , n b , ii eb , v e n g k et in te lc r i te n a s p sa i}a tn 3 / e n g i n b i r mi.sal o l a c a k e k i l d e klla n Hi t r ,) 4 . M e n e k e i e i p h e s i z ki s e n i n s a n d a n d<'lay k a r a y a s l a r a b r n m t r : b a k s a n a ! Y a t a k a r a t o f ' i a k y a s t d a k r d a k i ta o l n u . ( M c n e k ' n i n r e n g i k o y u d u r , b i t t i i y e r ise d u v a r k c a v l a r t v c (;fJk ol.-nak in sn v u r a lU n n ^ 'n . S a ir b g r n n d a k a l a r a k g z e ! b i r b e y i t y a z y o r v e b u y z d e n k a t a (ip r a k v e t o z s z l e r i n i k u l l a n y o r . A y r c a s a k o k u s u i l i b a i y l e m e n e k e y e b e r ze li lir . K o y u r e n g i d o l a y s y l a k a r a y a s l iCadesi k u i l a m l r k e n y a s m a s e b e p o l a r a k s a g s tc ilc /i i ii n ltisn-i U 'lil su l y a p l y o r . M e n e k e n i n b a n e e i k t i r , b o y n u b k k t r . D t li il i n in b u d u r u m l a d a il g i si v a r d r . ) 5 . E-'y g z e l , y a n a n n n a k . i n n i g a r i s t a n n m a t e((i. A y y z l g z e l l e r s a n a n i s petle F r ie n g 'd e k i r e s i m l e r g ib i k a l r . ( N a k ben s s . h e m d e b u r a d a o l d n u gib i r e s i m g ib i g z e l o l a n y a n a k l a r n y a n i y z n g z e l l i i a n l a m l a r m t a n a k t a d r . N i g a r s t a n r e s i m l e r l e s sl y e r d c u e k l i r . i n . o r a d a r e s i m v e s s l e m e n i n o k il er i o t m a s y n z n f e n k u l l a n l m t r . S f i f - b u r a d a g z e l l e r i r e s i m g ib i o l a n i n l k e s i d e m e k i s te m i ti r , lirj e n g . Ira m i t o l o j i s i n e g r e M n i a d l r e s s a m n g z e l m i n y a t r l e r l e s sl e l i i m e c m u a s nn a d d r.)

119

6 S k y tur llc-ve l<1-lin k a d e h su n k in i nnkln Aks-i gocaiKan ncyn rengi kzl gl rengidr r Gil-l itdiicJ! e l l k e b e n i ta a b u f-v r F erdelerden ta ra lcr dem nlcnuin hengidr 8 L l-i nOn ehdini erh ise A h ed bir gren Bu ne ttFdr ki fifn szi ckJcer tengldr

120

6 . Hy s<iinp s m c u gii7.cl! l / .e l le g ib i <lan l a 'l re n k l i kKc'h s im , Z i r n p , d a i m a g o n c a g ib i o l a n d u d a n n a k s i n d e n d o l a y kzl g l r e n g i n e l n n t i i r . ( I. l, krni7.i r e n k l i s s ( a d r , g o n c a y a ben7e(iier> d u d a k d a , a r a b n k m / le n k l i o l m a s n a s e b e p o l a r a k g s t e r i l m e k l e lilsn-i t a ' l i l s a n a t y a p l m i r . B ir i n ci n s r a d a k i lal e g ib i s z ile k a d e h i n e k l i n e iare t v a r d r , ( j o n c a s z ise g o n c a gib i k k d u d a k ii n k u l l a a l m t r . Y a n i g o n c a , d u d a n m a ?, tn n u d r . ) 7 . f e l e k l e r e ( l i n h n r g t h i b c t i n k(ii;f^frn jckifret e y , in r l li l e r i n in f ih e n g in in p e r d e l e r lnu k m a s d r . O ' C c k s z ile b e m g k y z , h e m in s a n l a r k a s t e d i l m i t i r . a i r , t a n b u r a l a n k i i n i n o n u n s e s i n i n p e r d e s i n i a y a r l a r k e n nas l k u l a a b e n z e y e n d m e s i n i s a a s o l a b k e r s e , l'elc kler y a n i in s a n l a r d a h a y k r l a r n n a h e n g i n i n f a z l a l n d a n b e n i m kulam y le c e e k e rle r d e m e k isliyor. Beyitte m usiki te rim leri kullam lntr. H a y k r a h e n g i n i n k u l a k b k m e y e s e b e p t) l n as d o l a y s y l e d e i s n- i t a 'l i l s an at v a r d r . ) 8. A h m e d s e n i n l a ' l e b e n z e y e n tatl d u d a n n b a h n a k l a m a y a k a l k s a , b u n u g r e n hc asri b i r ckdt k u u d u r ki tatl . w z l c r i b i r e k e r d e n l i d i r " d e r . ( l ' t i - d m i - v e y a p a p a a n , k o n u a n b i r k u o l d u u i in d u d a k l a b e r a b e r z i k r e d i h n i t i r . B c y i l . d u d a n v a s f l a n o l a n l a ' l , n , e h d , tt , r n v e e k e r k e l i m e l e r i ile d o l u d u r . )

121

(2 9 ) M e f l F ilt M efi F iln

+ / + / + + +

1 H ikm etde az m ubtil-i kavl- hakm dr Kim m atknda nokta-i vehm i d-nm dr 2 Nice mivSl gstere ye-i felek Ol nev-ars- h sn e ki misli adm dr 3 M ushafda kadd ziilf d eh n u n m grdi kim Dil tfl okudu elif-im mim dr 4 ftde y alaru m ki nazard an dpdrr M erdm lk it esirge ki bir ka yetim dr 5 Ltf zlii katresidr kevser-i behit K ahr irr em m esi nr- cahm dr 6 Dil m lkin ad k ala-i dn old kirpgn krne al bu fetha ki rcsm -i kadndur 7 Ikm cerim edr diyu incinme A h m e d K.o l h - crm -p bilrsin kerm dr

122

(29)
1. S e v g i l i n i n a z , f e l s e f e i l m i n d e f e y l e s o f u n s7nii iplai e t n ck ec ii r; n k k o n u u r k e n n o k ta - i v e h m i iki p a r a o l u r . ( a i r l e r , a z n k k o l m a s m a k b u l olcJuncIan m b a l a a y o l u y l a o n a b a z e n n o k ta - i v e h m e . y a n i v a r o ld u f ar ze cl il en . v e h m e d i l e n n o k t a y a b e n / e l i r l e r ki b u c z -i Iyelece7.za d e n e n a t o m d u r . E s k i d e n , b( 'l n n c si n in m m k n o l m a d k a b l e d i l d i i i in b u a d l a a d l a n d r l m v e k k l n s o n h a d d i s a y l m t r . a i r , b u r a d a s e v g i l i n i n a z n n d a h a d o r u s u d u d a k l a r n n iki t a n e o l u u n u g z n n d e b u l u n d u r a r a k , n o k t a h a l i n d e d n l e n a z m k o n u m a e s n a s n d a ik i y e a y r l m a s n , f e y l e s o f u n s z n iptal e t ti i e klinle d n y o r . H i k m e t , h a k i m , m a n t k , a z v e k a v i g ib i sciz lcr le t e n a s p s an at g s t e r i l m i l i r . ) 2 . F e l e i n a y n a s , g z e l l i i n y e n i g e l i n i n e nas l mi.sal g s t e r i l e b i l i r ki; o n u n m i s l i , b e n z e r i y o k t u r . ( T e l e k , d n e n g k k u b b c . y a n i bu d n y a a n l a m n a g c r , A y i n e - i f el ek i s e g n e y e r i m i c k u l l a n h n l r .) 3. R y s e v g il i! G n l o c u u . M u s h a f ' t a s e n i n b o y u n u , u z u n s a l a r n v e a z n m g r d ki g e l i p , ln v c m i m h a r l l c r i n i o k u y u p d u r m a k l a d r . ( G z e l l i k ilah i b i r k a y n a a d a y a n d r l d ii n a i r l e r d e s e v g i l i n i n g z e l l i i n i M u s h a f ' a , y a n i K u r ' a n ' a b e n z e t m e k le b i r b e i s g r m e z l e r v c bu y z d e n b o y , s a v c a z g ib i g z e l l i k u n s u r l a r n a a y n g z l e b a k a r l a r . A y r c a , b u n l a r e kil b a k m n d a n A r a p a l f a b e s i n d e k i b a z h a r f l e r e l>cnzclirler. B u r a d a g r l d g i b i b o y e l i f e ; s a l m ' a ; a z d a m i m h a r f i n e t e b i h e d i l n t i r . Bu g r n allncla a i r g n l d e n i l e n v e y a g n l e b e n z e t i l e n o c u u n g y M u s h a f ' t a s e v g i l i n i n b o y , s a v e a z n g r d ii n d e v a m l s u r e t t e b u ha rl Te ri o k u y u p d u r d u ir n iler i s m c k t e v e b u s e b e p l e d c h s n - i l a 'l i l s a n at y a p m a k t a d r . B u n d a n b a k a , b ir b i r i a r d n a g e l e n b u h a r f l e r bi/.e K u r ' a n ' n ik i n ci s u r e s i o la n B a k a r a n m ilk y e ti n i h a t r l a t m a k ta d r. B u n la r K u r 'a n 'a m a h su s r c m iz le rd i. iaretlerdir. B u n u n dnda, kad , zlf. d e h a n ile el if, kn v c m i n i a r a s n d a le lf ne.r i m r e t t e b s a n ' a t d a o k l u u n u s y l e y e l i m . ) 4 . t l z d c n d . en. d k l e n y a l a n m a k a r i n s a n l k e t . o n l a n e s i r g e ; z i r a h e r biri h i r k s z d r . ( z y a . n n k s z e b e n z e l i l m e s i , asl y e r i o l a n g z d e n u z a k d m e s i n d e n < k ) la y d r .) 5 . C e m c l t e k i K e v s e r n e h r i , o s e v g i l i n i n l t f u m n s e r i n , l a t i f s u y u n u n k a t r e s i d i r ; c e h e n n c n atc.i d c k a h r n n k v l c m n d a n h i r p a r a d r . ( K e v s e r , m a h e r d e i u a n e d e n l e r e d a t m a s iin H z . P c y g a m b e r ' e v e i l e n lalif.su o l u u . K u r ' a n ' n 108. s u r e s i n i n d e ad d r .)

6.

E y s ev gi li ! K i r p i i n g n l m l k n a t , e l e g e i r d i v e d i n k al es i o l d u ; b u a l

b i r iy i li k b i l i n e nifne.si o l a r a k k a b u l c t . n k b u e s k i b i r u s u l d r . ( K i r p i k , o k , k l , m z r a k v e a s k e r s a f n a b e n z e t i k l i i i in l k e l e r a c y a n i alc b i r v a s f a s a h i p b u k m m a k ta d r . B u r a d a d i n k a l e s i o l a r a k g r l m e k t e d i r . Y z n M u s h a f ' a i m a n a v e K a b e ' y e t e b i h i n i d n r s e k , k i r p i k l e r i d e b u n l a r k o r u y a n d i n k al es i o l a r a k k a b u l e d e c e i z . B e y t e u tevcihi de yapa biliriz: a ir, sevgilinin o k a ben z ey en kirpiklerinin kendi g n l n d e li p y a r a l a d n , y a n i b u e k i l d e g n l n n fet h e d i l d i i n i , e l e g e i r i l d i i n i d a h a d o r u s u y a r a l a n m a s m n , sevgi li sin i h a t r l a m a s n a ves il e o l a c a n , g n l n K b e ye b e n z e t i l m e s i ci h e t i y l e d e k i r p i k l e r i n g n l K b e s in e , d i n k al es i o l a c a n s y l y o r . ) 7 . E y A h n e d ! a k m b i r s u t u r " d i y e i n c i n m e ; z i r a b il ir s in ki s u l a r r t e n o h utu v e c r e l l i d i r . ( C n p v e K e r i m . T a n n ' n m s f a t l a r n d a n o l d u u n a g r e . a h k e l i m e si T a n r y e rin e kullanlntr.)

123

(30)
F eUtn F eiltn F eiitn Feilm + + / + + / + + / + + 1. Nola olursa gnl ziilf ze n ah d n a heves Tifl olan un ki olur top ile e v g n a heves 2. Bulsa Hfzr ile Skender dudaun erbetini Eylem ezlerdi dahi ^ ene-i H ayvna heves 3 . Didm ol h -z e n a h d n a heves ddi gnl Didi dvnedr ol kim ide zn d n a heves 4. G am zesi okjna efsun m okur gzleri kim O lur ol zahm gren tr ile peykdna heves 5 . Ben um ardum ki hevSn odna yan an y alunuz Hep bile yakd cihan halkn oda y a n a heves 6 . em-i h n -rz i'c d -y i-y i siyeli - dlldr kim K anm ad kanum ip kld yine kana heves 7. G zlerm gam zen okn d a 'v e t ider hnesine Kerem ehlidr iderse nola m ihm na heves 8 . A h m e d n szleri sevdasna ddi kalem m Nola ttfdr iderse ek eristn a heves

124

(30)
I. G n l , o u z u n saliirl e n e u k u r u n a h e v e s e d e r s e bi)da aiaccik n e v a r ? o c u k l o p ile e v g a n a h e v e s e i r n c z m i ? ( B i r i n c i n s r d a k t g n l s a l a r v e e n e u k u r u - iki nci m s r a d a s r a s y l a o c u k , e v g a n v e t o p o l a r a k d n l y o r . Y a l n z t o p ile e v g a n n s r a s y a n l o l d u u n d a n b e y i n e g a y r - m r e H e b lelT n e r s a n a l v a r d r d i y o r u z . A y r c a ik i n ci m s r a , b i r i n c i y e n a z a r a n ir d- ne.sel s a n a l h k m n d e d i r . B e y i e g n l o c u a ; s a l a r , g y u e v g a n a d l o y u n d a k i lo p u e l m e y e m a h s u s e v g a n d e n i l e n d e n e e , e n e u k u r u d a b u o y u n d a k i t o p a b c n z e l i l m i l i r . k k e n d i g n l n o c u k te la k k i e t m e k l e d e te b i h s a n a t g s t e r i y o r . ) 2- H z r ile s k e n d e r , s e n i n d u d a n n e r b e t i n i b u ls a l a r tl . b - h a y a t e m e s i n e h e v e s e t m e z l e r d i , ( n a n a g r e H z r P e y g a m b e r l e s k e n d e r . b - h a y a t a r a m a y a k n s la r. s k e n d e r y o l u n u k a y b e t m i ; t a k a t H z r A b - h a y a t b u l a r a k i m i ve l m e z l i e e r m itir. D iv a n iirinde d e sevgilinin duda b- hayal yannda a y rca erbete benzelilir. a i r , s e v g i l i n i n d u d a n n g z e l l i i n i m e d h e d i y o r . B e y i t t e m e d i h d n d a t e n a s p s an at vardrr.) ^ 3. G n l m , o e n e u k u ru n a heveslem li d e d im ; zindana heve s eden delidir diye c e v a p v e r d i . ( G n l n e n e u k u r u a d m e s i s k n s e v g i l i y e tut ulnvas m a n a s n a g e l i r . ) 4 . O s e v g i l i n i n s z g n b a k n m att o k a , g z l e r i a f s u n n u o k u y o r , b y m y a p y o r ki a t y a r a y g r e n , o k a v e u c u n d a k i s i v r i d e m i r e h e v e s e d i y o r . ( S e v g il i o d e r e c e g z e l ki s a y s z k i il e r , d e i l o n u n k e n d i s i n e ; b a k n n o k u n a b i l e h e v e s e t m e k t e d i r l e r . ) 5 . B e n s e n i n a k n n a t e i n e te k b a m a y an r r ay u m u y o r d u m ; b a t e e y a n a s h e v e s b t n c i h a n h a l k n b i r d e n y a k t ,

6. S e v g i l i n i n

k a n d k e n o g z n e k a l b i k a r a b i r b y c y m k a n m i n e y e k a n m

i tii h a l d e k a n m a d d a y i n e k a n m a k a n u n i i m e y e h e v e s l e n i y o r . 7 . G z l e r i m s e n i n s z g n b a k n n o k u n u e v i n e d a v e t e d i y o r ; l t u l ' s a h i b i o l d u u iin m i s a f i r e h e v e s e d e r s e n e o l u r ? ( G z l e r , k e r e m y a n i lluT s a h i b i o l d u u i in s e v g i l i n i n b a k o k l a r n a h e d e f o l m a y o n l a r m i s a f i r g ib i k a r l a m a y k a b u l e d i y o r . G z l e r i n l t u f s a h i b i o l m a s s e v g i l i d e n g e l e c e k b a k o k l a r n a h e v e s e t m e s i n e s e b e p g s t e r i l d i i ii n b e y i t l e h s n - i t a 'l i l s a n a t v a r d r . )

8.

K alem im , A h m e d 'in szlerinin sevdasna dt, o b ir dud u kuudur; eker b u lu

n a n y e r e h e v e s e d e r s e o k m u ? ( a i r , i i r l e r i n i n g z e l l i i n i t ed h e d i y o r v e k a l e m i n i n , b u n l a r n g z e l l i i n e k a p l d n , y a n i i i r l e r i n i bu y z d e n y a z d i n iler i s r y o r , k inc i m s r a irad- me se l hk mrKedir. Z i r a a ir likrini bu ikinci m s r a rfe a k la m a k la d r . n k dud u k uu denilen p ap a an ekeri o k sev er.)

125

(31)
M stef'iin M slerilin M slef'iln M stefiln

1. Bir dil mi kalm dur bu tr-i gam zeden k an olm am Bir c n m v ard u r ol kem n ebrya k urbn olm am 2 . ol m r kim se n s z geer ol m r z y i' m r imi Bir Can ki am in cnn y o k ol c n dahi c n olm am 3 . Ne ftnedr y a Rab bu kim bir di!-beriin h er gam zesi Bir dem de bir cn ahasa dirler bu fe tt n olm am 4. Zlfn giderm i ol sanem kafirliin kom az henz Z n n n n kesm i vel dahi m tiselm n olm am 5 ehrnde la In evkine ol deni k an alam am Kim bir der divar yok y ak u t u m ercn olm am 6. A nup erag- hiisnni pervne gnlm e m -var Meclis mi var kim germ olup s zn -u g iry n olm am 7. Mecimu-i diller m ecm a' zlfim dr am zse bd Cem!>'>et-i h tr m ' olur andan pern olm am 8 Glden k ohun alup seher ah itse A h m e d d erd ile Blbl bulm m az bada kim bar biryan olm am

126

(31)
1. B u g a m z e n i n o k u n d a n k a n o l m a m b i r g n l m k a l m t r ? O k e m a n k a t t y a kn rban o lm a m b ir ca n m vardr. ( G a m z e g z u cu y la ve hm la b a k m a k d c m e k lir. O k a b c n z e t i l d i i n d e n k y a r a l a r . K a d a y a y a b e n z e t i l d i i i in o r l a y a b i r o k - y a y im aj kyor.) 2 . E y s e v g il i! S e n s i z g e e n o m r , b o u n a g e i p g i t m i ; s e v g i l i s i o l m a m o l a n c a n d a ca n o lm a m , can deilm i. 3 . A l l a h ' m ! b u n a s l b i r H in e d i r ki b i r d i l b e r i n h e r g a m z e s i b i r a n d a bin c a n a l m a s a o n u n iin b u da i a f e t t a n y a n i l i t n e k o p a r a n o l m a m d e r l e r . ( S e v g i l i s i n i n g a m z e s i n i n m e d h i y a n n d a b ir v e bin saylaryla te zat yaplm lr.) 4 . O t a p l a s g z e l s a l a r n g i d e r d i i h a l d e k f i rl i i n i h l b r a k m a m z i i n n a n n da k e s m i a m a m s l n u m o l n a i . ( Z n n a r . k e i l e r i n b e l l e r i n e b a l a d k l a d m l si y a h kuaktr. S iyahl, uzun lu u ve dg rn t olm as cihcliyle airler, sa baz an znnara b e n z e t i r l e r . a i r , b ir k f i r i n z n n a r n k e s m e k l e nas l n s l i i m a n o l m a s n n k n d e i l s e , s e v g i l i n i n d e s a n k e s m e k l e k f i r li i , y a n i m e r l a n t c l s i z l i g i e l d e n b r a k m a y a c a n s n y l e n s e k is ti y o r . B e y i t l e kTr v e n s c l m a n k e l i m e l e r i y l e t e z ^ t , k f ir , s a n e m ve z n n a r ile d e t e n a s p s a n a t y a p l m l r . ) A k e l e b i'y e g re A hned P a a 'n m F a tih 'in gazabna u ra m a sn a bu beyit sebep o lm u tu r. n s z e baknz. 5 . f y s e v g il i! L- T i a n d r a n d u d a n n e v k i y l e , a r z u s u y l a e h r i n d e o k a d a r k a n a l a <lm, k a n l g z y a l a r d o k l m ki y a k u t v e m e r c a n k e s i l m e d i k n e b i r k a p n c d e bi d u v a r k a l d . ( e v k , d a h a n c e d e g e ti i g ib i id d e t l i a r z u v e h a s r e t a n l a m n a d r . D u d a n l ' l e b e n z e t i l m e s i v e o n a u l a a m a m a n n v e r d i i z n t y z n d e n a l a y a n a n g z y a lar y a k u t v e m e r c a n a d n y o r , l. '1 . r e n g i d o l a y s y l a d u d a n m e b b e h n b i h i " k e n > d i i n e b e n z e t i l e n o l u y o r . D u d a k , r e n k i t i b a r y l a l ' l . yk f l v e n e r c a n a b e n z e t i l i r . a ir , b n r e n k b e n z e r l i i n d e n i s ti f a d e e d e r e k k c i i m e o y u n u v e I c n a s i ip s a n a t y a p y o r . ) 6. P e r v a n e y i a n d r a n g n l m , .senin m u m gib i o t a n g z e l l i i n i n e r a m a n d s r a d a h cy e c a n a gelip de y a n m a y a n ve a la m a y a n m eclis m i brakm tr. ( D iv a n iirinde sevgi li n in g z e l l i i n n n i a , d a h a d o r u s u n u m m a t e i n e a l e v i n e b e n z e t i l i r . A t e m u m l a birlikte b u lu n d u u n a g r e m u n i v e a i e b e ra b e r kullanlyor. air, realiteden hareke tle g z e l b i r i m a j y a r a t y o r ve (,>ervane, nas l m u m u n at e i e l n l n d . d n e r v e s o n u n d a k e n d in i <trada y a k a r s a , b e n d e s e v g i l i n i n a t e in i y a n i a k n a n d m z a m a n , to p l a n t d a b u l u n a n l a r - d i e r a k l a r - h c y e c a n a g e l e r e k y a n p a l a m a y a b a l a r l a r d i y o r . B e y i tl e e r a g , p e rv a n e , e m . g c r m . su za n vc g iry a n k elim e leriy le le n s b sanat ya p lm tr,) 7 . B y g z e l ! S e n i n u z u n s a l a r n b t n g n l l e r i n to p l a n d y e r d i r ; e e r r z g r o n u z e c e k olsa o n d a n peria n o lm a y a c a k , d a lm a y a c a k gn ller m eclisi mi kalr. (D ivan e d e b i y a t n d a k l a r n g n l l e r i s e v g i l i n i n s a l a r n a as l o k l u u , y a n i s a l a r n , g n l l e ri k e n d i n e a k et ti i in a n c d o l a y s y l a s a l a r b i r m e c l i s , b i r to p l a n t y e r i gib i d n l y o r . S a n b i r v a s f d a p e r i a n o l u u d u r . k in c i m s a d a p e r i a n k e l i m e s i s a n a t l k u l l a n l m t r . A y r c a m e c m u , m e c m a . c e m i y e t k e l i m e l e r i y l e i ti k ak s a n a t y a p l m t r . )

8.

f-'y s e v g il i! A h n e d , s a b a h va k t i g l d e n s e n i n k o k u n u a l p d a d c r d ile i n l e y i p ab

etse, h a y k rsa , b a h e d e bar y anp k e b a p o ln m m blbl k alm az. (Sevgilinin kokusu gl n k o k u s u n a benz etiliyor ve bu y zd e n a rm dola ysyla sevgili hatrlanyor. a i rin d erd i b lb l n d e r d in d e n sl n tu tu lu y o r. Bu b eyitte te n as p sanal v ard r.)

127

(32) F iltn F iln F'U tim F iln

+ -------- / + -----------/ + -----------/ + ~

1 01 anen kim Leyl-i zlPn giril-gr eylemi Ralm idp M ecntna tc<lbi-i z e n d r eyletni 2 Didiu ey dil-ber bu liat yznde n eyler didi kim Lciverd ile benefe bfga talfr eylemi ' 3 Ah- kdan saknm azdm divg Kvm h atu n Dfddur ki yue-i hsnnde te sr eylemi 4 Hcibn devrinde laddn liat getrni kanum a ki egi lid ile gr ne tezvir eylemi 5 H ak liv-yi kn subh-i ezcide A h m e d ^ Mihr-i h sn n gibi ey meh sunn-gir eylemi

128

(32)
1. o ( t p l a s g i i 7 c ! . L c y l f g i b i o l a n i7,n s a l a r n r t ! ) ; M c c n n ' n u t a c d i i n / i n c i r c c I b i i i K e b h n n , y a n i n r i i l t i s a l a r m l a n h i r 7 n c i r y p n . ( i c y i t . a s l n c l a l i ir A r a p h i k y e s i < '! a n L e y l v c M c c n n c l a n i s l i l i u l e e l i l c r c k t e l m i h y o l u y l a y a z l n l r . airlo-r. k a r a l c i l c d y l e s a . A r a p a ' d a u c c e d c n r k l a n t e y l 'c b c n z c l i ic r v c b u m n a s c b c l l c L e y l v p y j I - c y l i <le d e n e n ki i (J n i s m i y l e c i n a s y o h y l a k c l i n e o y u n l a r y a p a r l a r . S a l a r n r l d r m d a y k c n b i r 7 c i r e k l i n d e g u r l r . Z a t e n r m k e l i m e s i y l e 7,i nl i r k a s d c l i l d i i i k i n c i m s r a d a n a n l a l y o r . M s r a n b i r m a n a s el a u d u r : S e v g i l i L e y l g i b i g 7, e l o l a n v e s e v i l e n s a l a r n r m .

k i n c i m s a l a M c c n n t c v r i y c l i o l a r a k k l la n l n l r . A sl m a n a s d e l i d i v a n e vc k d c m e k l i r . B a k a b i r d e y i l e L e y l a s e v g i l i n i n : M e c n u n d a a n s e m b o l d r . B u n a g r e , s e v g i l i . L e y l a ' y a l>en7.eycn v e n l ki in v e d e l i d i v a n e o l d u u s a r g ii si in b i r 7nc i r n d i n e g e t i r i p h u z i n c i r l e o n u k e n d i n e b a l y o r . A y r c a b u r a d a / i n c i r k e l i m e s i del i gi b i ( a s a v v u r e d i l e n I?k-M ecn On -i in k d l a n l m t r . Ili k t y e y c g r e M e c n u n , I ^ y l a iin d e l i d i v a n e o l n u l u r . D el i o l a n l a r d a ?.incirc v r k i n u n d a n d t ta y a i r , t e d b i r k e l i m e s i ni u u r l u k u l l a n m o l u y o r , B e y i U c L e y l a v e M e c n u n ' a t e l m i h t e n b a k a t e v r i y e ve t e n a s p sanatlar v ardr,) 2 . E y g n l l e r i k a p p g i d e n g ze l! Y z n d e k i b u h at a y v a t y l e r i n e y a p y o r ? d iy e s o r d u m ; b a h e d e r e n k b o y a ile m e n e k e r e s m i i z i y o r c e v a b n v e r d i . ( k in c i n n s r a d a b a h e , y z ; m e n e k e d e a y v a kiiylcri y e r i n d e k u l l a n l m t r . A y v a t y l e r i h a H r b o z renk li o lm a k i t ib a r y la l a c i v e r t r e n g e v e m e n e k e y e ben ze til ir. B u n u n sclebi yii7,n ba h e y e benz etilm esidir. A slnda air, A y v a tyleri laciverd renkleriyle m e n e k e resm ini an d ran bir g r n tem sil e d i y o r . d e m e k istiy o r.) ' 3 . B y s ev g il i! S e n n a b n d a n s a k n m a z d n , e y v a h ! in H i h a t l n y l e b i r d n a n d r ki g z e l l i i n i n a y n a s n d a ( es iri n i g s t e r m i t i r . ( l a l m a k , d e r d e g i r i f t a r o l m a k d e m e k t i i - S e v g il i k t a n a h a l d i in , y z n d e n a h i n d u m a n m a n d r a n a y v a t y l e r i has l o l m u g ib i g s t e r i l n i e k t e v e a l m te s i r i n i g s t e r d i i b e l i r t i l m e k t e d i r . G z e l l i k a y n a s n d a n m a k s a t d a y z d r . A y v a t y l e r i y z d e b i r k u s u r g ib i g s t e r i l m i t i r . B u d u r u m a a h s e b e p o l d u u i in b e y i t t e h s n - i t a 'l i l s an at v a r d r . ) 4 . Y a n a n , k a l a r m m d e v r i n d e kanuTin d k l m e s i ii n y a z g e t i r m i ; iki e r i hid ile ne y a l a n l a r u y d u r m u . ( H c i b . p e r d e c i m a n a s n a o l u p b u r a d a k a y e r i n d e k ul la n l n i . H a l , h e m a y v a t y l e r i h e m d e y a z a n l a m l a r n a g e l i r s e d e k an d o l a y s y l a l'er m an m a n a s n t a m u k t a d r . ki e r i a h id y in e k a l a r d e m e k t i r . .air, e y sevg il i! y a n a n , k a l a r n d e v r i n d e b e n i l d r c c e k a y v a t y l e r i m e y d a n a g e l i r m i ; y z n d e a y v a ( y lc r i k m . a m a b u n a i n a n m a , b u y a l a n d r . Y a n a k , h u y a l a n k a d e n e n iki y a l a n c ile u y d u r m u t u r . d e m e k istiy r . H a d m td i i r c l i i n d e n m a k s a t , y a z v e l e r n a n m a n a l a r m tu m a s , y a n i l m y a z s n ih t i v a e t m e s i l i r . ) 5 . B y a y g ib i p a r l a k g z e l ! A l l a h . A b n e d ' i n a k n n s a n c a n , s e n i n g z e l l i i n i n g ne i g i b i e z e l s a b a h n d a g e k a d a r y k s e l t m i t i r . (.air, e s k i d e n b e r i ^ k o k l u u n u b i l d i r i y o r . K zel, b a l a n g c o l m a y a n z a m a n d e m e k t i r . Bu k e l i m e ile ' I 'a nr n n , in s a n l a r n r u h la r n y a r a t t a n a d a i a r e t e d i y o r . )

129

(33)
F iltn F iltiin F ilLn F iln
+ -------- l + -----------/ + ---------- / +

Gam degl b-h! olursa h sn n evraknda h a t Resm dr rifiere nm e yazarlar b-nokat Zlfnn dn d a ber-dr itm ee dil dzdiii Hkm-i kudret iz ru n a virpdr dest-hat H ayr u m a rsa d m iy au n d an m ahaldr dil-ber ki Peygam ber didi h a y ru l-um r lur v a sa t

130

(33)
1 . E y s e v g i l i K a K g ib i b e y a z . p;rlak o l a n y A it d c k i y a z n o k t a s z o U rs a b m la z l e c e k b i r e y y o k l u r ; zir a bil gi v c ir f a n s a h i b i o l a n l a r a t ok la s r . yar. y a z l m a s u s u l d e n d i r . ( H s n , g z e l l i k e l e m e k s e d e b u r a d a y z a n l a m n c la clup p a r l a k b i r k a d a b e n z e t i l m i ; s l n d e k i a y v a t y l e r i h a l " y a z , b e n l e r d e n o k a a l a r a k d s n ii l m ii U ir . a ir , kelimeleri m ecazi m analaryla kullanarak k elim e oy im lan y apyor. B n o k a C 'n o k t a s z s z y l e t a r ih i b i r n o k t a y a t e m a s e d i y o r , lk z a m a n l a r d a A r a p a l f a b e s i n d e n o k l a y o k t u . k inc i h a l i f e O s m a n d e v r i n d e b az y a n l a n l a m a l a r a s e b e p o l d u u l' ar ke di lin c e n o k t a k u l la n lm a y a baland. B u n u n la birlikle genellikle, bilhassa ikeste ve ta 'lik ad verilen y a z c i n s l e r i n d e n o k t a k u l l a n l n S z d . B i l g i n k i i l e r b u n l a r o k u m a k t a z o r l u k e k m e z d i . a ir , h e m b u n a i a r e t e d i y o r h e m d e e y s e v g il i! Y z i kI c a y v a t y l e r i n d e n b a k a b i r e y o l m a s a d a ne k a r , b u e.sef e d i l e c e k b i r e y d e i l d i r ; z i r a ir fa n s a h i b i o l a n l a r s e n i n g zelliini a n l a r la r d e m e k istiyor.) 2 . K u d ret sahibi olan A lla h, gnl hrszn, senin u z u n salarnn d a ra g a c n a a sm a k i in y a n a n a el y a z s ile il a n v e r m i . ( G n l b i r h r s z a b e n z e l i l m i l i r . B u n u n s e b e b i s a a u l a m a k is t e m e s i v e y a h r s z l a r n g e c e k a r a n l n d a d o l a m a l a r d r . K u d r e t sa h ib i o l a n A l l a h ' n s e n i n y a n a n a ei y a z s v e r m e s i , s e v g i l i n i n y z n d e n h a t , y a n i a y v a t y l e r i k a r m a s d e m e k t i r . H r s z gib i d n l e n g n l n , c e z a o l a r a k s a l a r n d a r a c a n a a s l m a s n a , y a n i s a l a r a k o l m a s n a seb^:p y z d e k i a y v a t y l e r i d i r . K u d r e t s a h i b i , b u n u a y v a t y l e r i y l e y a p y o r . G n l n b i r h r s z o l m a s , n e l e r e ( a h a m m ! e t li i n i g s t e r i r . B eyti, sevgilinin y a n a n d a hat knca n o n u n salarna y n e lm i o ld u u ek lin d e a n l a m a k l a z m d r . H a t , g n l n .saa a s l m a s n a s e b e p g s t e r i l d i i i in b e y i t t e h s n - i t a ' lil s a n a t y a p l m t r . ) 3 . F,y g n l l e r i k a p p g t r e n g z e l ! Cin l s e n i n i n c e b e l i n d e n h a y r u m a r s a y er in d c d ir . n k H z . P e y g a m b e r , l c n n h ay r ls o l t a s d r , b u y u r m u t u r . ( S ai r, F a r s a o r t a v e be l a n l a m n a g e l e n m i y A n ile Arap -a o r t a a n l a m n a g e l e n v a s a t k e l i m e l e r i ni uslDkla k u l l a n y o r v e H z . P e y g a m b e r in i n i n h a y r l s o t t a s d r , h a d i s i n d e n i k t i b a s l a b u l u n a r a k s e v g i l i n i n b el in i v y o r . H a d i s i n as l H a y r u ' l t m r i evsatuha" o l d u u i in i k t i b a s l a m d e i l d i r . A y r c a , b e l i n o r t a d a o l m a s b e e n i l m e s i n e s e b e p g s teri Idii i in h s n - i la 'l i l ; m i y a n k e l i m e s i y l e d e bel k a s d c d i k l i i iin ih m - t e n a s p s an at yaplm tr.)

131

4 5

Misr- hst h asletin d en fer dem ey Ysif-ccml Nl i eniiden dker Badd gnlm Riinia at A h n e d e cev cylernckdcn dost i'iiiz eyledi Y unulndr takin y lod itnidir galat

132

4 . E y Y u s u f g i b i g z e l y i i / l o l a n s ev gi li ! G / o l l i k M ^ r ' m n l a s r c r i t< !c n d o l a y B ; d d g n l m h e r a n g z m n N ' i n d c n R u m ' a a t d k m e k t c < i i r . (Sevgili Y u s u f ' a , g z e l l i k M s r ' a , g z N i l n f l r i n e , g n l d c I J a d i U a b e n z e t i l m i t i r . d e a l i s t b i r g r b e n i m s e m i o l a n D i v a n , o l c b i y a l , t e b i l l r r d f o n i d e a l s a r l a n gz, niincSc b V u n d u r m u l u r . U y z d e n V s u l ' c y g a r n J c r , yii zl n l' m g z e l l i i dle.t i y l e s e v g i l i y e ; M s r , Y u s u f il e Z l e y h a ' u n n a c c r a s n m g e t i i y e r o l d u u i i n g z e lli e ; N il, M jsr lk e sin e s a la d b e r e k e t ve b o l su sevgilinin y e ri o lm a s b a k m n d a n g z e ; B a d d d a , se v g ilin in d a h a z i y a d e s u l t a n gibi d n l m e s i v e y a g ze lli in M sr'a ; sev g i n in Y u s u f 'a b e n z e til m e s i c ih e tiy le g l'e b e n z e t i l m i tir. A y r c a san b a z a n a n e h rin e ; b u k le le rin in d e in lkesine " i n . ay n z a m a n d a b k l m d e m e k t i r " b e n z e tilm e s i c ih e tiy le sevgilinin y z d e brala o l d u u gibi b e y a z te n li i n s a u l a n n lkesi o la n R u m , y a n i A n a d o l u lk e sin e te b il edilm itir. a t ise B a d d c iv a r n d a D ic le v e F r a t r m a k la r n n b ir le m e s iy le m e y d a n a g e le n ve a t t 'u l - A r a b d a d e n e n b y k rtn a n ad d r. (5zctle a ir. " E y Y u s u f g i b i g z e l y z l s ev g il i! C i z e l l i i n i n h a s r e t i n d e n d o l a y g n l m , y a n i b e n k e n d i m , g z m n N i l ' i n d e n y a n a m a a t g ib i s u - g z y a l - d k y o r m " d e m e k i s t i y o r . A y n c a N il-i e m , g z m n N i l gibi o l a n y a d e r n e k t i r . B u d u r u m d a c m le n in so n k s m y le o lm a ld r: " ...g z m n N il gibi o la n y a , y a n a m a a t m a gibi d d k l y o r ." B e y itte te b i h t e n b a k a te n a s p ve te v riy e s a n a tla r d a vard.) 5. e tm e detini Sevgili, A h m e d ' e e z i y e t e t m e k t e n y z e v ir d i; " b y l e y a p m a s " y a e z iy e t u n u t m a s n d a n y a h u t y a n l h a r e k e t e t m e s i n d e n d i r . ( a i r , sevgili

nin zu lm e tm e d e tin i u n u tm asn h ay retle k arly o r ve b u tu tu m u n u yadrg y o r . B u t u t u m u n a o n u n y a n h h a r e k e t i n i s e b e p g s t e r d i i i i n b e y i t t e bsn-i ta ' l i l s a n a t v a r d r . A y n c a s e v gi li k n a n r k e n n e d h e d i l i y o r . B u n a i s t i d r k s a n a t d e nir.)

133

(34)
M e f ll F il M c f n F iln

--- + / - + + / + ---- + ; + eksn ncnn ncrgis-i nestn arb- nz Kim geldi h sn bcznine mjiiumlr- Ium nz Ey serv-i n z ncgis-i ncste iey di kim Kld cihanda eh]-i niylz h ah- nz G am zen ki oldu m es'ele-m z- 'akl-s kll H a il idimez m e s ilin ill kitb- nz El nzadup eviirdi tesbih-i ziillii
G a h um r- cevr ider geh hisb- n z

Yazukdiii A h m e d n m asn gnl iesin VVeslne goziern kini o)updur harb- nz

134

(34)
1. K y sf;v)|ifif S a r h o o l a n n e r g i s g z n cf ai r na n a z a r a b i s i n ; 7,'ra g z e l l i k m c cIisin c n a z liy k u s u m tt n a in n n o la ra k g e lm i tir. (N ergis sevgilinin g z y e r in d e k tla n in tr. G z n m a z n m n u o l d u u gibi a y r c a g e n e llik le s a r h o t e l a k ki edilir.) 2 . I'.y n z s el v is i S a t l o o i n n n e r g i s g z n e lcy d e ; n k i d n y a d a n i y a z e h liti n a z l a r ii p e h n i t i r . ( S e v g i l i n a z d a n b i r s e l v i y r b e n z e t i l m i t i r . ) .3, S e n i n .kl - kii) i ) r r s c ] r r e n e n h . k n n m e s e l e l e r i n a z k i t a b a n l a n b a k a h i b i r e y h a l l e d e m e z . (A k l- k l, m u t l a k v a r l k t a n '''l a n n ' d a n i l k z u l m r e< ic n a k t i f k u d r e t e n i o z o f t a i n v e r d i k l e r i ad < I r ; a n l a m f a m , b t n a k l d e m e k t i r . S n l i l e e g r e h a k i k a t - M b a n n e d i y e y a n i l a n r u n b i l g i s i d i r . h bi l g i h e r e y i m e y d a n a g e t i r m e y e k a d i r d i r . S e v g i l i n i n b a k , a k l - k l s a y e s i n d e o k b il g i e l d e e t n \ i t i r . ( n n z e n i n a n l a l m a s n d a k i g l n a n c a k n a z <lenilen k i t a p s a y e s in d e z lecc i bild iriliy o r. K saca, g a m z e a n c a k n a z a n la m a k la re n ile b ilir d e n ili yo r.) 4 . S evgilinin el u z a lr p o n z n s a la r n n te b ih in i c v irm e 'ii, b a z a n c e f s n s a y m a k , b a z a n d a nazn h e se p e t m e k i in d ir. (Zlf, u z u n sa tr. T e b ih d e h e m u z u n d n r , h e m d e g e n e l l i k l e s i y a b U r . B y z d e n a i r , n r a d a b i r b e n z e r l i k b u l a r a k s a teshille b e n z e tiy o r . S a la r n b u ek ild e e v rilii c e f ve n a z e d i i n e seb ep o l a r a k g s te r i ld i i i i n b e y i t l e h s n i t a ' ! s a n a t virdr.) 5 . I'^y s e v g il i! N a 7 , d a n h a r a p o h n n , y o n l n o t a n s a r f o g z l e r i n A h m e d ' i n gnl iesini k rm a sn : y a z k tr. (S a rh o gz, ne y a p t n b ilm e d i i i in gnl kra b ile ce i ifa d e e d iliy o r. A sln d a n a z d a g h a ra p e d e c e k k u v v e te sahiptir. Bu y z d e n m e s t gzler, stelik n a z d a n d a h a ra p o l m u d u r u m d a olfh n a gre a h a d d i n d e n fa z la te sir e d e c e k d u ru m d a d r.)

135

(35)
M efl F ilUi M efl F iln ----- + -)-/+ ---------------+ _ 1 T erk eylem ez ceflata ol bi-vef h en z Bigne old idim ezcn in fcm'z 2 A hum felckde Z iueye h e n g idcv vel Gr tlim ki dik'inez ol nel-lik henz 3 Cn lem inde dcdn ile nuUtcl iken H aik olnand lem e derd bci hen z 4 Ik nu kli bj\uua \nl\vn klhn Gk geytnem idi enine fi kab lenuz 5 Emsem didun\ tabb-i lebn virmcdi ccvfib Hin (iidi almad d ii-if hez

136

(.v^)
1.
o v o l n s z sev gil i lnli c c f i l n n u , c z i y r t l n i t i l> r n k n j y f ) r ; h n n . k a i y a i i m l e , l>cn ,'h ed iy cM 'i n ; o h a c i a l , h r n / l a n u ltk b i r mle f v i i t c m i y o r m n . 2. A i r , i n k y i b . i i t u l r / i i h r c y l d z ik- n l c n s;u? a l p s y l y o r . h ' a k a t h l il it k o l l n i i r b n k ki o a y y i i / l i i s r v n il t !!; b r n i d y n y o r . ( Z i i b r o y l d z , e s k i I c l k k i y * - g n c s a z n l a .r v r a r k s i y l r r . A y z a m a u l n b e s t e k r o l a n Z i i l r c , s a z a l a r k e n b a z a n . r-^k vc Rin<-in s n n a cK ir ; ! Roriiliir. J y l r s a z v r S)?.c d k n t ' l a Z i i b r ' n ' t y a n n d a ( ' l n a k l n i i r l i k t r k t^er d c s r f i i i lyr a n y o r , . n k a l p , a r k s < ' i y l r m c n i n y a n i D d a l m y r r i y o k t u r . A n sesi b u n d a n d o la y d y u lu n y tu ) 3 . Ben can lcnintlo
S*'nin

d e r d i n e t ( k n iki-. l e m d e b e n z d e r d v c b e l

y a r a t l m a n l . ( ( ' a n l e m i n d < - t n m a d . I i i n ' n n d e m oT l la r n v e n e s i l l e r i n i n h h a l i m l e m e y d a n a k a i | > o u l a n k e n d i k c n d i l e i n e l i d e d < ' r e k . " B e n s iz n R abl)iniz ri d e i ; i l i n i y i m ? " <liye s i K n g n t l a , o l a n d a c v f ' * " d i y e l a s d i k e t l i k l e a n d r . a i r , c a n l e m i S ' z y l e " A ' r a f nesi

I 7 I- y e i i t e

i a r t t c b lin u y o r.

B u n a a y n y c U ' * (ee " . . . R a b h i i z d e i l derler, air, ok eski /.am an d an beri k

t n ty i n ? "

m n a s n a j^ r lc n V lc s ( i K '' a < '' n

b i a b b i k m n i r a d e s i n d e k i e l e s l u ' y u t'i'?, n n i i n d r b u l u n d u r a r a k " e l e s f b c z r n d r o ld u u n u vc d ertlere a n la tm a k istiy o r. B ey iK c tasavvnfi b ir re n k v ardr.) 4. A k b a m a s e n in a k n n k i i l h m g iy d i r d i i s r a d a g k . h e n z s n t n a m a v i i n i r e n k l i flbi -se Mni f i v i ' i ' t t l i . ( B u b e y i t rlc y u k a r d a k i f'ibi h i k n e t l i d i c . S cv p iliy c d n y la n a k n dnla d n y a y a a l b n a d a n d n e e var o l d u u b e lir tiliy o r .) 5 . l a i s l e d i m ; d d n n n b e k i m i e e v a p ve n e d i . B e n i n e s o r d u m : O d a if a evi Iuu 7 a l m a d d i y e c e v a p v d i . ( D i v n i i i u d e k i t e l k k i y e g r e d u d a k , a k ha sta sn n ta b ib id ir. B ak a bir ib n le y e e d n d a k ta b ib e lc n /c tilir. A k , an c ak d u d a a u l a m a k l a d e r d i n e a r e , i l a b u h r . I ' ^ t t s e n ' i n d i e r m n a s ise e m m e k f i iline < l a y a n m : k l a d r . B u u a ('r)ic k e l i m e iki a n l a m ! i f a d e e d e r e k e k i l d e k u l l a m l d >; i i n t e v r i y e s a n a t y a p l m t r . A k , h e k i m il>i d i i n i i h n d u d a k t a n i l a y a

n v n s l a f - k a v n m a - r e v a b n a l a m a y n e a , s e b e b i n i h e n ' e s t ' r u y o r . o d a d n d a b i r i fati n e y c - b a sia h a n e y e - b e n z e te re k h en z a lm ad n s y l y o r. B en b ir b a k

m a dndngn

lc,!>ihi d o l a y s y l a o n a e k e r s a t m a k i i n b e k l e y e n b i r H i n d u ' y a

b e n z e tiliy o r. kinci m sra d a d u d a k l a r sifa evidir. B nnn a lnanas d n la n kajia l o l u u d e m e k t i r . A n b t n a r z u s u is e , o n n n a l m a s y a n i k o n u m a s d r . K a p a l o l a n d - d a k , i i n d e i l a c n s e n - b u h m a n i f a e v i q ib i d n l m e k t e d i r . A lrsa k o n u a c a k ve a ila v e rm i olacaktr.)

137

6 Ekun kapm da dcrdmi her dem yazai' vel Tafl ile yazlm ad oi m -cer hnfz 7 Seng-i m elm el A h m ed 'i h k eyledi veli D urm az y a ar .m eznna seng-i cef hen z

t3 8

6.

G / C y a l a r n kn]>tKa f lc rcl i ni l c r a n y a ? p d u r m u l a , a n i a h l o n ' c c r

Rci b i r ek il <l c y a z l m d e i l . ( C J z y a l a r h e t n y a z a k i i , h e m d c m r e k k e p g i b i t i i s a v v a r e d i l i y o r . G z y a l a r g m l l i n i a n l a t t i H i i i n n c c r tibi diiiin l m t i i r . M c c r n m " a k a n e y " m a n a s n a g e l d i in i tliiniirsck n a s l s a n 'a tl b i r e k il d e k u ll a n l a r a k te v r iy e y a p l d n d n h a iyi an la rz .) 7 . M c l i u n e t t a l a r A h m e f l ' i t. o p r n k l a l i n c g e t i r d i ; b m a r a m e n c e f t a l a r h l d a m e z a r n a y a p d n n a k t a , ( M c l m e t , a y p l a m a , k m a m a m a n a l n a Rclir. T o p r a k k elim e si d o la y sy la , sufi o l m a k l a b i t l i k t e 'I a n r 'y a n la n a k i in gon k le a k ve f i k r ' i b e n i m s e y e n , z i k i r , t e k k e , h u s u s i g i y i m v c k u a m k a b u l e t m e y e n , y n i ta sa v v u fu n te k ila tla n m a sn a k a r k a n vc b u y z d e n b a k a la rn c a aypia n tn , k n a n m o lflu k la n i in k e n d ile r in e n e l tm d e n e n tasa v v u f z m resin i h a t r l y o r u z . M e l r l l e r , y a p t k l a r i y i l i i , y a r d m R z le r, a y p l a n m a k t a n e k i n m e z lerdi. A l a k g n ll l b e n i m s e m i l e r d i. B irin ci m sra d a k t m e l m e t v e to p r a k h l in e g e lm e k szleri b irb irin e u y g u n ek ild e k u lla tu b n lr. A n b a k a l a r t a r a f n d a n a y p l a n m a s y e t m i y o r m u gil )i a y r c a , s e v g i l i d e n e k t i i c e f t a l a r y z n d e n m a liv o lu p gitti i i f d e ediliyor.)

139

JV s

0 5 0 9 8

87. 06. Y . 00 0 1 8 2 7

S U

k LTR VE

TURZM BAKANUI YAYINLARI : 827

Prof. Dr. Ali ALPASLAN

TRK BYKLER DZS : 55

N D EK LER

nsz .............................................................................................................. VII A hm et Paa'nn H ayat ................................................................................ I A hm et Paann Sanat ve Edebiyatm zdaki Yeri .............................. 8 Kaynaklar ...................................................................................................... 19 Kasideler ..................................................................................... ................... 21 Gazeller ...........................................................................................................45

w*

o Ns o Z
XV. yzylda, eyh ile Nect avasnda yetien ve byiik bir hctc ulaan Ahmet Paa'nn Osmanh-Tiirk edebiyatnda nemli bir yeri vardr. Bu yzylda yazhuaya balanan ve eski devrin bir eit edebi ya t tarihi saylan ura tezkirelerinden (airler tazkireleri) balayarak Tanzimat'n nemli airJeinden Harabat yazan Ziya Paa 'ya kadar hemen herkes onun, Trk iiinde bir merhale olduunu, edebiyatm za yeni bir ses ve renk getirdiini kabul eder. A hm et Paa, Trk divan iirinin Fars dil ve edebiyatnn kuvvetle tesiri altnda kald bir ada yaad. XV. yzyln ortasnda Bizans, Fatih Sultan Mehmet tarafn dan alnm; bymekle olan devletin bakenti Edirneden stan bul'a nakledilmi; giriilen imr faaliyetleri neticesinde memleketin her tarafnda cami, mescit,riKrese.oku! ktphane, hastahane, han, ha mam. kervansaray, eme ve su tesisleri ykselmeye balamt. Bu arada Fatih, Avrupa'da yeni gelimeye balayan Renaissance hare ketlerinden de istifade ederek talya 'dan sanatkrlar getitmiti. Bu imar hareketleri yannda, ilim ve sanat faaliyellcinin de devaml surette iler lediini gryoruz. Padiah 'm iirle megul olmas, bilgin ve airlerle grp konumas iirin de gelimesine yardmc blmaktayd. Bu sa hada ran etlasiiin artmasna, dilde Arapa ve Farsa kelimeler ve terkiplerin oalm asna ram en, klsik Tiirk iiri alen g ve ifade bakmm-

dan Farsadan aa kalmayacak dereceye gelmiti. Bunda phesiz eyhi, Ahmet Paa ve Necati gibi dile hkim sanatkrlarn da rol olmutur. Trk edebiyatm.bir btn olarak dnrsek bu ada stanbul da A hm et Paa'nn iirleri okunurken, Orta Asya'da aatay edebiyat, Ali fr Nev, Hseyn Baykara, Ltl ve Emirgibi airlerle altn devri ni yayordu. Gene ayn devirde Azeri edebiyat sahasnda ise Fuzul zerinde etkisi buhman Habibi hayatta idi. te Trk dnyasnn byle nemli bir devrinde yaayn Ahm et Pa a, Trk iirinin Anadolu ve Balkanlarda gelimesinde elkili olmu ve hreti devamh olarak Tanzimat'a kadar ulamtr. Devrin icab ola rak kulland Arapa ve Farsa kelimeleri, terkipleri ve bunlarla ile dii konular anlamak zor olduu iin iirlerinin bugink dile evril mesi gerekmekledir. Bu nokla gz nnde tutulduu iin bu kitaba alnan iki kaside ve otuz be gazel nce nesre evrilmi; bunlar hakkndaki gerekli aklamalar parantez iinde gsterilmitir. Semeler, VII

Plof.Dr. AliNilad Tarlan tarafndan on be yazmann karlatnlnasyla hazrlanm olan A h m e t P a a D iv a m 'n d a n alnnttr. airin ga

zelleri, lummiyetle uzun olup bazlar on alt beyte kadar ykseldiin den baz iirlerde bizce fazla nem tamayan beyitler karlmtr. Yal nz bilmedm' redifli gazeli gi'zelliine binaen olduu gibi alnmtr.
A L A LPA SL A N

VJII

AHMET

P A A NIN

HAYATI

XV. yzyln en u sta divan airi saylan A hm et P aa, 11. M urat dev rinin byklerinden Kazasl^er Veliyddin bin ly asn (iyas olu Veiiyddin) oludur. Bu aile laidunda tarili kayn ak lard a verilen bilgiler ok izdir. e k ik tercm esinde bu ailenin H seyn seyyidlerine m en su p olduu bildirilirse de b u nun tarih bir h a k il^ tte n ziyade an an ev i bir alkanlk olduu m uhakkaktr. Yine ayn eser, E dirnedeki M ura diye Camiinin ve im aretinin 8 3 0 /1 4 2 6 tarihli vakfiyesinin Veliyd din tarafn d an kalem e alndn; Bursal Safi adl airin o n u n kadaskerlii h akknda gzel kasideler yazdn bildirir. S e h T e z k ire s inde, b ir iftira zerine, rakiplerini y eren iirler yazd iin h ap se atlan (yu k arda ad geen) Bursal Safnln, Veliyddine takdim ettii bir k asi de say esin d e hap isten kurtulduunu bey an eder. Bu verilen bilgilere g re V eliyddinin, iirle u ram as bile iirden anlad, s a n a ta ve s a n atk arlara kar alkasz olm ad anlalm aktadr. te A hm et P a a, d a h a kk y a ta iken kendini, edeb istidadn ileri gtrecek byle bir m uhit iinde bulm utu. A hm et P a a nn ne zam an doduunu bilm iyoruz. M .Fuad Kp rl, slm Ansiklopedisin d f A hm et Paa maddesinde Edirne'de y a p trlan cam i ve im aret vakfiyesinin, Veliyddin tarafn d an tanzim edil dii v e irim izin m em uriyet hayat hakkndaki kaytlar dnlrse, bu ta rih ten (8 3 0 /1 4 2 6 ) bira:^ evvel v ey a b ira so n ra d o d u u " fikrini ileri srm ektedir. ' Ltf, tezkiresinde ve tarjlhi li de, K n h 'I-a h b a r adl eserinde, A h m et Paann B u rsad a dpduunu ileri srerlerse de yanltr. Da h a eski kaynaklardan olan Seh Tezkiresi ile g ld e s te sahibi Be,onun E dirnede d o d uunu sylerler. nemli tezkirecilerim izden k ele bi de tezkiresinde. A hm et P a?a'nn vrisi olan am cazadesi Edirneli Nzr elebi ile g rtn, o|dan bilgi aldn ve airin Edirneli oldu u n u y a z a r. A yrca so n zajanlara kadar E dirnede Veliyddin olu adm tayan bir mahalle ve nescidin bulunmas, airin bu ehirde do d u unu g steren kuvvetli delillerdif. Fik R ead'n ise irim izin, kay n ak gsterm eden D inetokafia doduunu sylem esi aslsz bir riv a y etten bak a bir ey olm asa gerektir. Llt ile lnlt onu Bursah g s term eleri herhalde nrnnloutu o rada geirm esi ve o rad a lm e sin den ileri gelm ektedir. * A h m et P aa, II. M urad zam annda Osmanl devletinin m erkezi o lan, ilim v e s a n a t bakm ndan bir hayli gelimi bulu n an E dirnede

okudu. Devrin geerli bilgileri y an n d a A rapa ve F arsa dillerini de rendi. renimini bitirdikten so n ra nce (herhalde b abasnn da y ar dmyla) B u rsad a S ultan M urad M edresesin e (M uradiye M edresesi) m derris oldu. D aha so n ra 8 5 5 /1 4 5 1 'd e terfi ederek Molla H usrev yerine E dirne'ye kad tayin edildi. F tihin ta h ta gem esinden so n ra, onu n l tunarna m azhar oldu ve kazaskerlik m akam na getirildi. Fikir ve s a n a t sahiplerini seven, onlar gibi iirden an lay an ve bu jizden iltifatlanjn esirgem eyen padiah, bir m ddet s o n ra zeksnn incelii ni ve iirde kudretini grdi A hm et P a a y, kendine m u sh ip (so h bet arkada) ve retm en tay in etti ve vezirlik rtbesi verdi. a k tk tercm esi. A hm et P a a nn stanbul m u h a ssara sn d a padiahmj daim a y an n d a bulunduunu ve m u h a saran n so n gnlerinde F tih iu A hm et P a a y, askerin m nevi kuvvetini ykseltm ek iin o r duda bulundurduu Akbyk Sultan ile A kem sed d in e gnderdii ve on larn fikirlerini aldm y a z a r. (c .I.s.2 4 2 -4 4 ). Bu riv ay e t dier ta ri hi k ay n ak lard a d a a a t yukar ay n ekilde geer. stan b u lun alunnd^n so n ra sa ra y d a b yk bir m evki v e nfuz sahibi olan A hm et P aa, A vni m ahlasyla m anzum eler y a z a n F atih e devrin birok airini tantnu, h a tta o nlara m u ay y en bir ta h sisa t b a lanm asn tem in etm iti. Hce-i e h riy (Padiahn hocas, retm e ni) olan air bu devrede padiaha m uhtelif kasideler y az arak onu nedh ediyordi|. Bunlar arasnda Kasr v e ^ne adyla m ehur olanlarna so n ra d a n birok nazire yazlm tir. B unlardan birincisinde F tih i Sultnj seltn-i cihn h M uham m ed Cemifi-i kader-kadr u Ferdn-i kaz-r
* *

L tf u kerem u hulk u seivetle m zeyyen FazI u hner ilm ecatle m uhall szleriyle, vyor; kincisinde de GzM shib-kran ttidur ki devrinde onun Kfr ( ^ r u l-cehlj/im di ilm ehristndur diyerek (stanrtJun cehalet ve kfr yeri olm aktan k arak bir ilim l kesi haline geldiini anlatyordu. Lf, bir g n padiahn Iranl air H;fiz- rz'n in m ehur

 nn ki hkr benazer kmy konend'

m sran okum as ve b unun alt taraf nedir diye sorm as zerine liazr cev ap olan A hm et P a a nn buna KulI-cevlir'i kadenet t ty konend2 nnrayla cevap verm esinden ok m em nun olduunu ve airin cevher sa a n azn m cevherle doldurduunu y a z a r. Sali tezkiresinde de, nce zeksndan v e bilgili o luundan dolay sa ra y d a ve orduda kendi sin e "S ip h m fts dendiini reniyoruz. Yine ayn tarihlerde ra n h airlerinden Tsi, Ktibi v e Keml-i H ocendinin divanlarn ve T a b e r tarihini aadaki m anzum elerde grlecei gibi nkteli s z lerle ric edecek k adar padiaha y akn olm as, sa ray d ak i itibarm g s te re n nem li tanklardr. H dvend dn g n m ih r n ile Bezer takn bu arh- bens G her togurd lem nkiyn Per u bl aal adln hors

K apunda em ber reli dest ber d est T uur devlet ki ide dest-bs Kerem idp kem l-i llliim uzdan B uyun v ar ise Dvn- Tsi
c

Y azm el kitabna takdir ktibi Kim nm un ile zeyn ola devlet m ektibi Gam m eclisinde bir gece m ihm nun olm aa Gnder bilence v ar ise Dvn- Ktibi

Sips A lla h 'a m innet Z l-celle O turdun krs-i izz celle Blrsii derdin ehl-i ihtiycun Ki hcet yokdur ol derde sule
1. B ak lary la to p ra altn h a lin e g e tire n le r. 2 . S enin a y a n n c ev h e rin in (to z u n u n ) s rm e sin in g z le re t tiy e gibi s re rle r.

A hm et Paa (? - 1497) X V . yzylda F atih ve II. Bayezd devirle rinde y aanu olan divan airlerim izdendir. D oum yeri hakknda te z kirelerde deiik bilgiler varsa da inanlr en eski kaynaklardan Seh ve k elebi'ye gre E dirnelidir. Bursah diye m eh u r omasmn sebebi, uzun yllar or?da yaam as ve vefat etm esinden ileri gelm ektedir. Baba s, II. M urad'n Kazaskeri olan V eliyyddin adnda bilgin bir kiidir. A hm et Paa, kuvvetli bir medrese renim i grd. Devrinin gerekli bilgileri yanm da A rapa ve F arsay da rendi ve sekin bir bilgin olarak nce Bursa'da m derrislik, sonra E dirne'de K adlk y ap t ve bu srada F atih 'in dikkatini ekerek ona hoca oldu. D aha sonra vezir ve paa unvam n ald; ince zeks, zerafeti ve hazrcevaph ile dikkatleri ve aym zam anda hasedleri zerine e k ti i iin gnn birinde saraydan uzaklatrld. A hm et Paa daha zam am nda yazd kaside ve gazellerle hrete u lat. iirlerindeki akclk, gzellik ve m e tn e t dolaysyla devrinde airlerin sultan sayld. Bazlar on u , ran airlerinin fikirlerini ta k lit e t mekle sulam lardr. T anzim at'a k adar tesiri devam eden, h reti H o rasan'da Hseyin B aykara'nm sarayna kadar ulaan A hm et P aa, nazi re edebiyatm ve iirle tarih drme sanatm n d a nclerinden saylr.

ISBN 975-17-0085-X

8 0 0 .-T L .