12

8inci Alkanlk

Ek

LDERLK VE YNETM HAKKINDA RNEK FADELER

Yazarlar ve Referanslar Warren Bennis Bennis, W. G. (1994). Leading Change: The Leader as the Chief Transformation Officer. J. Renesch (ed.), Leadership in a New Era: Visionary Approaches to the Biggest Crisis of Our Time (s. 102-110). San Fransisco: New Leaders Press. Bennis, W. G. (1993). An Invented Life: Reflections on Leadership and Change. Reading, MA: Addison-Wesley fadeler: Ynetim Liderlik Ynetmek, insanlara yaplmas gerekeni yaptrmaktr. Liderlik insanlarn yaplmas gerekeni yapmak istemelerini salamaktr. Yneticiler iter. Liderler ise eker. Yneticiler emir verir. Liderler iletiim kurar.

Liderler doru ii yapan kiilerdir; yneticiler ileri doru yapanlardr.

Liderlik ve Ynetim Hakknda rnek fadeler Yazarlar ve Referanslar Carter-Scott, C. (1994). The Differences Between Management and Leadership. Manage, 10 ve devamnda. fadeler: Ynetim Liderlik

13

John W. Gardner Gardner, J. W. (1990). On Leadership. New York: Collier Macmillan.

Liderler kimi zaman bize kar komplo kurar gibi grnen ve izin verirsek kesinlikle bizi boacak olan deiken, alkantl, belirsiz ortamlar, yani balam fetheder. Yneticiler ise bu balama teslim olurlar. Ynetici idare eder; lider yenilik yapar. Ynetici bir kopyadr; lider orijinal. Ynetici srdrr; lider gelitirir. Ynetici sistemlere ve yapya odaklanr; lider insanlara odaklanr. Ynetici kontrole bel balar; lider gven ilham eder. Ynetici ksa vadeli bir bak asna sahiptir; lider uzun vadeli perspektife sahiptir. Ynetici nasl ve ne zaman diye sorar; lider neden ve niin diye. Yneticinin gz sonutadr, liderin gz ufuktadr. Ynetici taklit eder; lider yaratr. Ynetici statkoyu kabul eder; lider ona meydan okur. Ynetici klasik anlamda iyi bir askerdir; lider kendine zg bir ahsiyettir. Yneticiler ileri doru yaparlar; liderler doru ii yaparlar. Liderler ve lider/yneticiler kendilerini genel yneticilerin idaresinden en az alt noktada ayrrlar: 1. Daha uzun vadeli dnrler ... 2. Banda olduklar birim hakknda dnrken, ilikilerini daha byk gerekliklere gre kavrarlar ... 3. Kendi etki alanlarnn tesinde, snrlarn tesindeki gruplara ular ve onlar etkilerler ... 4. Vizyon, deerler ve motivasyonun kavranamazlna byk vurgu yapar ve sezgisel olarak lider-grup etkileimindeki rasyonel olmayan ve bilind eleri anlarlar. 5. ok sayda grubun birbiriyle elien gereklilikleriyle ba edecek politik beceriye sahiptirler. 6. Yenilenme balamnda dnrler ... Ynetici bir kuruma liderden daha sk baldr. Aslnda, liderin bir kurumu bile olmayabilir.

14 Yazarlar ve Referanslar James Kouzes ve Barry Posner Kouzes, J. M. & Posner, B. Z. (1995). The Leadership Challenge: How to keep Getting Extraordinary Things Done in Organizations. San Fransisco: JasseyBass. fadeler: Ynetim Liderlik

8inci Alkanlk

Carter-Scott, C. (1994). The Differences between Management and Leadership. Manage, 10+da. Abraham Zalesnik Zalesnik, A. (1977). Managers and Leaders: Are They Different? Harvard Business Review, 55 (5), 67-78.

... liderlik etmek [lead] szc, kk olarak, gitmek, yolculuk etmek, rehberlik etmek anlamna gelir. Liderlikte kinestetik bir his, bir hareket duygusu var ... (Liderler) yeni bir dzen arayna balarlar. Kefedilmemi blgeye girmeye cret ederler ve yeni, tandk olmayan hedeflere doru bize rehberlik ederler. Tersine, ynetmenin [manage] kk el [hand] anlamna gelen bir szcktr. znde, ynetim ileri ele almak, idare etmek, dzeni srdrmekle, kurumla ve kontrolle ilgilidir. Ynetim ve liderlik arasndaki kritik fark bu iki szcn kk anlamlarndan grlebilir; ileri ele almak anlamna gelen eyle bir yerlere gitmek anlamna gelen ey arasndaki fark. Kouzes: Ynetim ve liderlik arasndaki balca bir fark bu iki szcn kk anlamnda bulunabilir, ileri ele almak anlamna gelen eyle yerlere gitmek anlamna gelen ey arasndaki fark. Yneticiler ilerin nasl yapldyla ilgilenirler, liderlerse ilerin insana ne ifade ettiiyle ilgilenirler. Liderler ve yneticiler alglamalarnda ayrlrlar. Yneticiler genellikle ii strateji oluturmak ve karar almak iin etkileen bir insanlar ve fikirler kombinasyonu ieren bir imkan verme sreci olarak grrler. ... Yneticiler seenekleri snrlayacak biimde davranrlarken liderler uzun sredir varolan sorunlara yeni yaklamlar gelitirecek ve yeni seenekler iin konu aacak biimde ters ynde alrlar ... Liderler ite heyecan yaratrlar.

Liderlik ve Ynetim Hakknda rnek fadeler Yazarlar ve Referanslar John Kotter Kotter, J. (1990). What Leaders Really Do. Harvard Business Review, 68, 103+. fadeler: Ynetim Liderlik

15

Ynetim karmaklkla baa kmak hakkndadr. Onun uygulamalar ve prosedrleri, byk lde, yirminci yzyln en nemli geliimlerinden birine tepkidir: Byk kurumlarn ortaya k. yi bir ynetim olmakszn, karmak giriimler genellikle kendi varlklarn tehdit edecek kadar kaotik olurlar. yi ynetim, rnn kalitesi ve krll gibi nemli boyutlara belli bir dzen ve tutarllk getirir. Liderlik, bunun aksine, deiimle ba etmektir. Son yllarda nem kazanmasnn nedeni, ksmen, i dnyasnn daha rekabeti ve deiken olmasdr. Daha hzl teknolojik deiim, daha byk uluslararas rekabet, piyasalar zerinde, hkmetlerin koyduu ekonomik kstlamalarn gevetilmesi, sermaye-zendirici ikollarndaki ar kapasite, istikrarsz bir petrol karteli, piyasay yksek riskli-yksek getirili tahvile bomak ve igcnn deien demografik yaps bu deiime katkda bulunan birok etken arasndadr. Net sonu u: dn yaplan ii yapmak ya da o ii %5 daha iyi yapmak artk bir baar forml deil. Bu yeni evrede varln srdrmek ve etkili rekabet edebilmek iin, byk deiimler giderek daha gerekli oluyor. Daha fazla deiim de daima daha fazla liderlik ihtiyac getirir. Transakasiyonel (ynetim) ve Dntrc (liJames M. Burns Burns, J. M. (1978). derlik) Leadership. New York: Transaksiyonel liderlik: Bu tr liderlik, kii deer Harper and Row. verilen eylerin dei-tokuu amacyla dier insanlarla temas kurma inisiyatifini aldnda oluur. Dntrc liderlik: Bu tr liderlik , insanlarn lider ve izleyenler olarak, birbirlerini daha yksek bir motivasyon ve doruluk dzeyine ykseltecek bir ekilde etkiletiklerinde meydana gelir. Balangta ayr ayr, ama ilikili olarak olan amalar, transaksiyonel liderlikte olduu gibi, birbiriyle kaynar.

16 Yazarlar ve Referanslar Peter Drucker Galagan, P. A. (1998). Peter Drucker: Training & Development, 52, 22-27de. fadeler: Ynetim Liderlik

8inci Alkanlk

Richard Pascale Johnson, M. (1996). Taking the Lid Off Leadership. Management Review, 59-61de. George Weathersby Weathersby, G. B. (1999). Leadership versus Management. Management Review, 88, 5+.

John Mariotti Mariotti, J. (1998). Leadership Matters. Industry Week, 247, 70+.

Bir lideri snayan, elde ettii baar deildir. Snav sahneden ayrld andan sonrasdr. Snav, sonradan olanlardr. Giriim bu harika, karizmatik liderlerin ayrld an dalyorsa bu liderlik demek deildir. Bu, aka aldatmadr. ... Liderliin sorumluluk olduunu her zaman vurguladm. Liderlik karlkl sorumluluktur. Liderlik yapmaktr ... ... ynetimi liderlikten ayrma konusuna gelince, bu samalktr, en az ynetimi giriimcilikten ayrmak kadar sama. Onlar ayn iin paralar ve blmleridir. Kukusuz farkldrlar, ama yalnzca sa elin sol elden ya da burnun azdan farkl olduu kadar. Onlar ayn bedene aittir. Ynetim nceden kantlanm dzeylerle tutarl performans dzeylerine ulamak iin yetke ve etkinin uygulanmasdr ... Liderlik nasl olsa olmayacak eyin olmasn salamaktr ... [ve] daima kabul edilebilir olann kysnda almay gerektirir [gerektirecektir]. Ynetim kt kaynaklarn bir kurumun hedeflerine gre tahsis edilmesi, nceliklerin belirlenmesi, iin tasarlanmas ve sonularn elde edilmesidir. Dier yandan, liderlik ortak bir vizyon yaratlmasna odaklanr. nsanlar bu vizyona katkda bulunmaya motive etmek ve kendi karlarn kurumun karlaryla ortak izgide klmaya tevik etmek anlamna gelir. Emir vermek demek deildir, ikna etmek demektir. yi ynetilen insanlar, iyi bir liderleri yoksa, pekl baar iin gereken abay gsterme isteine sahip olmayabilirler. Byk liderler sradan insanlardan olaanst sonular alrlar. Byk yneticiler iyi planlanm, bazen de iyi uygulanm sonular elde ederler, ama nadiren gerek liderliin uyandrd tutku ve evk dolu balanmadan kaynaklanan muazzam baarlara ularlar. Liderler mimardr. Yneticilerse inaat. Her ikisi de gereklidir, ama mimar olmadnda, ina edilecek zel bir ey olmaz.

Liderlik ve Ynetim Hakknda rnek fadeler Yazarlar ve Referanslar Rosabeth Moss Kanter Kanter, R. M. (1989). The New Managerial Work. Harvard Business, 85+. fadeler: Ynetim Liderlik

17

Tom Peters Peters, T. (1994). Thriving on Chaos. New York: Alfred A. Knopf.

Ynetimsel yetkenin eski temelleri anyor ve yerini yeni liderlik aralarna brakyor. Gcn hiyerariden alan ve snrl bir kiisel kontrol alanna alm yneticiler bak alarn deitirmeyi ve ufuklarn geniletmeyi reniyorlar. Bu yeni ynetim ii frsatlar grmek iin belirlenmi bir sorumluluk alannn dna bakmaktan ve onlara hitap edecek herhangi bir alanda proje ekipleri oluturmaktan oluuyor. Etkinlikleri ve kaynaklar rten irketler, blmler ve ilevlerde iletiim ve ibirliini gerektiriyor. O yzden, bu yeni ynetim iindeki baarda, insanlar ellerinden gelenin en iyisini yapmak iin harekete geirme ve motive etme duyarllna, becerilerine ve bilgisine sahip olmak; mevki, unvan ya da resmi imtiyazdan daha nemli etkenler olacak. Peters Bennisin ve Kouzes ile Posnerin yukarda ana hatlar verilen liderlik ve ynetim kavramlarndan yola kyor. Petersn inanc u: Bir vizyon gelitirmek ve daha nemlisi bu vizyonu etkin bir ekilde yaamak, liderliin temel eleridir. ... Vizyon, efin ya da orta dzey yneticinin dnyasndaki onurla eit neme sahip bir yer igal eder.

18

8inci Alkanlk

En iyi renme biiminin kartlklar olduunu buproje bize hatrlatyor. Aada, liderlik ile ynetim arasndaki farklarn zeti bulunuyor. (ekil Ek-3.1):

ekil Ek-3.1