Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.

KEREM DEMRCOLU
9.BLM
PROBLEMLER
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
Problem1:
a) Tek ynl kapal bir hidrolik tahrip devresi iziniz?
b)
pom
=5 cm
3
/rad,
mot
=20 cm
3
/rad olsun. Motora bal
tambur ap D=30 cmdir. Bu tambur 2500 kglk yk
t=14 sn.de h=10 m ykseklie kaldrmaktadr. Sistemin
basncn bulunuz?
c) = 0.70 verimle alan elektrik motorunun gcn
hesaplaynz.
d) Elektrik motorunun (n) devrini hesaplaynz?
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
a)Tek ynl kapal devre izimi yukarda da izildii gibidir.
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
c) Schlsser geninden

=
1
. Q . P N
E
70 . 0
1
.
s
rad
76 . 4 .
rad
cm
20 .
cm
kp
1875 N
s
rad
76 . 4 W
15
43 . 71
r
v
W
s
cm
43 . 71 v
s 14
cm 1000
sn 14
m 10
t
h
v
r
V
W
3
2
E
|
.
|

\
|
|
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
=
= =
|
.
|

\
|
=
= = =
=
Bu ifadelerde
N
P (kp/ cm
3
)
(rad/s)
(cm
3
/ rad)
M (kp.cm)
Ns
(kp.rad/cm
2
.s)
Q (cm
3
/ s )
2500 kg
30/2
b)Schlsser geninden
2
MOT . H
cm / kp 1875
20
37500 M
P = =

=
M=P.
M=yk.(D/2)=2500.(30/2)
=37500 kp.cm
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
kWcinsinden bulmak iin 100e blnrse
d) Devir
60
n . . 2
=

=
. 2
. 60
n
dan
|
.
|

\
|
=

=
dak
dev
45
. 2
76 , 4 . 60
n
BG 34 kW 25 N
100 . 102 . 70 . 0
76 . 4 . 20 . 1875
N
E
E
= =
=
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
Problem2:
ift pompa ile alan bir derin ekme pres hidrolik
devre emas iziniz.
30 tonluk i direni gc olan derin ekme presinde
srtnme direnci 250 kgdr. Kullanlacak emniyet
valfi 225 atm.lik olup, piston 75 cmlik yolu 1.2 snde
alarak 15cmlik ekme ilemini de 5 snde
tamamlamaktadr. ki pompal tahrik sisteminin
gerektirdii
b1) Yksek basn dk debili pompann debisini ve
gcn (Q
1
,N
1
)
b2) Dk basn yksek debili pompann debisini ve
gcn (Q
2
,N
2
)
c) Toplam gc =0.75 alarak hesaplaynz.
d) n=1500 d/dak olarak
1
ve
2
verilerini bulunuz.
e) Baslan hacimler V
1
ve V
2
yi hesplaynz.
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
M
Sac
15 atm
200 atm
Dii Kalp
Pot
emberi
Erkek Kalp
a)
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
P
1
: Yksek basnl dk debili pompa
P
2
: Dk basnl yksek debili pompa
ift pompa ile alan derin ekme presi hidrolik devresi.
b
1
) Yukardaki aklamalardan en yksek basn 225
atm=225 kp/cm
2
dir. Ev
1
=225 atm basnta almaktadr.
30 tonluk bir i geeklemektedir. Buna dayanacak
silindir piston alan
BG 12 kW 8 . 8
100
1
.
102
1
. s / .400cm kp/cm 225 N .Q P N
; g iin P
s / 400cm cm/s 3 x cm 133 Q z H Alan x Q
debisi Q iin pompas P basnl Yksek
cm 133
cm / kg 225
kg 30000
Basn
Kuvvet
Alan
Alan Basn Kuvvet
3 2
1 1 1 1
1
3 2
1 1
1 1
2
2
= = =
= =
= = =
=
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
b
2
) Dk basnl yksek debili pompa pistonu aaya
doru iterken 250 kglk bir srtnme direnci ile
karlayor. Bu pompann maruz kald basn;
BG 2 kW 5 . 1
100
1
.
102
1
. s / .8313cm kp/cm 1,87 N .Q P N
; g iin P
s / 8313cm cm/s 62,5 x cm 133 Q Hz Alan x Q
s / cm 5 , 62
2 , 1
75
Zaman
Yol
Hz
Q debi Bast
cm / kp 87 , 1
cm 133
kp 250
Alan
Kuvvet
P
3 2
2 2 2 2
2
3 2
1 2
2
2
2
2
= = =
= =
= = =
= = =
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
c) Her iki pompann toplam gc =0,75 deeri iin;
N
T
=N
1
+N
2
=8,8+1,5=10,3 kW=14 BG
N
m
=N
T
/=10,3/0,75=14 kW
Motor gc=19 BG
d) Her iki pompa iin n=1500 d/dak pompa devri iin
veriler;

=

=
6 , 166
60
1500 . 2
8313 Q 8
60
1500 . 2
400 Q
, n formlnde
2
V
2
2
1
1
e) Baslan hacimler
. olur cm 2 , 333
6 , 166
. 2 . 2 V
cm 16
8
. 2 . 2 V
3
2 2
3
1 1
=

= =
=

= =
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
Problem3:
Aada ekli verilen krank-biyel mekanizmal pistonlu
bir pompada olduunu ispatlaynz.
A
B
r
L
x
B
B
r
r
|
|
.
|

\
|

=
4
d .
. AB
2
Yol ifadesi:
| | + + =
2 2 2
sin . r L cos . r L r x
Veri ifadesi dir. Yani
HIZ
2
d
dx
.
4
d .
|
|
.
|

\
|

=
x
1
x
2
C
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
|
|
.
|

\
|

(
(

+ =
4
d .
.
sin r L 2
cos . sin r 2
sin . r
2
2 2 2
2
eklinde olur.
ABnin ten nceki ifade olduunu bulabilmek iin
Benzer genlerden yararlanrsak:
4
d .
2

x
1
x
2
r.cos
A
B

2 2 2
sin r L
C
M
K
Benzer genler
radan u B . dir MKB AKC

Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU

x
1
=r.sin
x
2
=?
AB= x
1
+x
2
eitliini benzer genlerden yazabiliriz.
yazlr. Buradan


=
2 2 2
2
1
sin r L
cos . r
x
x


=
2 2 2
2
sin . r L
cos r . sin r
x


=
2 2 2
2
2
sin . r L
cos . sin . r
x
. olur
4
d .
. AB
4
d .
.
sin r L 2
cos . sin r 2
sin . r
4
d .
). x x (
2 2
2 2 2
2 2
2 1

=
|
|
.
|

\
|

(
(

+ =

+ =
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
URAIP ZLECEK PROBLEMLER
Problem 1) Bir i yerinde kurun boru ekmek iin bir pres
imal edilecektir. Bu preste, hareketli emberin ift etkili bir
silindire balanmas istenmektedir. Hidrolik kumanda
devresinde deiken debili sabit - basnl bir pompa
kullanlacak, yk deitirme valfne kol ile kumanda
edilecektir. Bu verilerden yararlanarak devrenin dier
elemanlarn ve devre emasn izin?
Problem 2) Takm tezgahlar imal eden bir fabrikada
projelendirilen bir torna tezgah, hidrolik kumandal
boyuna tala verme ve geri dn devresi ile donatlacaktr.
Arabann boyuna tala verme devresinde deiik hzla,
teleme hareketi yapmas istenmektedir. Hidrolik
kumandal boyuna tala verme ve geri dn devresinde
sabit debili pompa ve ift etkili silindir kullanlacaktr.
Buna gre hidrolik devre emasnn iziniz?
Do. Dr. RFAN AY / Ar. Gr. T.KEREM DEMRCOLU
Problem 3) Bir takm tezgah fabrikasnda seri halde imal
edilecek bir talama tezgahnda, tablann hareketinin
hidrolik kumanda ile dzenlenmesi dnlmektedir.
Seeneklerden birisi, pompa ile silindir ve silindir ile depo
arasndaki balantnn elektrik mknatsl kumanda ile 1
yollu 2 konumlu bir yn deitirme valfinin konmasdr.
Buna gre devreyi tamamlaynz?
Problem 4) Bir iyerinde sa ilerinde kullanlmak zere bir
kvrma makinas imal edilecektir. Projelendirme
aamasnda bu kvrma, ift etkili iki yar silindir ile
kumanda edilmesi dnlmektedir. Hidrolik devrede sabit
debili pompa kullanlmas, ayrca ift etkili silindirlerin
pompa ve depo balantlarnn da 4 yollu 2 konumlu
elektromekanik kumandal yn deitirme valfi ile
salanmas arzu edilecektir. Byle bir devrenin emasn
iziniz?