YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM! TEKN!K "ARTNAMES! OLU"TURULMASI ZER!NE B!

R ALI"MA
Elektrik Mhendisleri Odas !zmir "ubesi Gvenlik, Yangn Alglama ve Uyarma Komisyonu izmir@emo.org.tr 1. AMA lkemizde, yangn alglama ve alarm sistemleri ile ilgili olarak birok kurum ve kurulu# tarafndan olu#turulmu# #artnameler kullanlmaktadr. Sz konusu #artnamelerde yangn alglama ve alarm sistemini olu#turan malzemelerin teknik zellikleri ve performans de$erleri belirtilmektedir. lkemizde Trk Standartlar Enstits tarafndan Avrupa genelinde kabul edilmi# ve uygulanmakta olan EN-54 yangn alglama ve alarm sistemleri standard ve malzemelerin teknik zellikleri ve performans de$erlerini belirten alt blmleri kabul edilmi# ve dilimize evrilerek yaynlanm#tr (TS EN 54-1, TS EN 54-2, TS EN 54-3, TS EN 544, TS EN 54-5, TS EN 54-7, TS EN 54-10, TS EN 54-11, TS EN 54-12, TS EN 54-13, TS EN 54-14, TS EN 54-16, TS EN 54-17, TS EN 54-18, TS EN 54-20, TS EN 54-21, TS EN 54-23, TS EN 54-24). Elektrik Mhendisleri Odas !zmir "ubesi Gvenlik, Yangn Alglama ve Uyarma Komisyonu tarafndan hazrlanan bu #artnamede resmi standartlarmzn belirtti$i teknik zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerine atfta bulunarak, Binalarn yangndan korunmas hakknda ynetmelik hkmlerini yerine getirecek yangn alglama ve alarm sistemlerinin, projelendirme, malzeme seimi, montaj, denetim, i#letme ve bakm a#amalarnda teknik gereklerinin eksiksiz olarak belirlenmesi amalanm#tr. 2. KAPSAM Yangn alglama ve uyarma sistemlerinin, binalarda yangn risklerini ngrecek ve yangn erken tespiti sa$layacak #ekilde, yangn ile mcadele a#amasnda gerekli mekanik, elektrik ve elektronik sistemleri kontrol edecek zelliklerde olmas iin, Binalarn yangndan korunmas hakknda ynetmelik hkmleri ve TS CEN/TS 5414 standardna uygun projelendirilmesi, gerekli malzemelerin TS EN-54 standardnn ilgili blmlerine uygun olarak seilmesi, montaj, i#letmeye alma, denetim, kullanm ve bakm a#amalarnn atfta bulunulan ynetmelik hkmleri ve standartlar do$rultusunda yaplmasnn #artlarn kapsar. 3. ATIF YAPILAN YNETMEL!KLER VE STANDARTLAR ! B!NALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YNETMEL!K

19 Aralk 2007 tarih ve 26735 sayl Resmi Gazetede yaynlanm#tr. 9 Eyll 2009 tarih ve 27344 sayl Resmi Gazetede Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelikte De$i#iklik Yaplmasna Dair Ynetmelikin yrrl$e konulmas yaynlanm#tr. ! ELEKTR!K ! TES!SLER! YNETMEL!%!

16 Haziran 2004 tarih ve 25494 sayl Resmi Gazetede yaynlanm#tr. Bu Ynetmelik elektrik i tesislerinin kurulmasna ve i#letilmesine dair hkmleri kapsar. ! ELEKTR!K MHEND!SLER! ODASI SERBEST M"AV!R VE MHEND!SL!K H!ZMETLER! YNETMEL!%!

18/3/2004 tarihli ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrl$e girmi#tir. Bu Ynetmeli$in amac, Bu Ynetmeli$in amac, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayl Trk Mhendis ve Mimar

Odalar Birli$i Kanunu hkmleri uyarnca serbest al#an elektrik ve/veya elektronik, bilgisayar, biyomedikal mhendisli$i hizmetleri reten ki#i ve kurulu#larn mesleki etkinliklerinin Elektrik Mhendisleri Odas tarafndan denetlenmesi ile elektrik ve/veya elektronik, bilgisayar, biyomedikal mhendisli$i hizmetlerinin mesleki esaslarn, lke ve meslekta# yararlar ynnde geli#mesini sa$lamak, rn ve hizmetlerin Elektrik Mhendisleri Odas tarafndan belirlenen elektrik ve/veya elektronik, bilgisayar, biyomedikal mhendisli$i hizmetleri en az cretlerinin uygulanmas ile meslekta#lar arasnda haksz rekabeti nlemek, serbest elektrik ve/veya elektronik, bilgisayar, biyomedikal mhendisli$i hizmeti veren ki#i ve kurulu#lar mesleki deneyim, kapasite ve yeterlilik asndan de$erlendirerek gerekli olan kaytlarn tutulmasn sa$lamaktr. ! ELEKTR!K MHEND!SLER! ODASI EN AZ CRET VE MESLEK! DENET!M UYGULAMA ESASLARI YNETMEL!%!

ELEKTR!K ! TES!SLER! PROJE HAZIRLAMA YNETMEL!%!

3 Aralk 2003 tarih ve 25305 sayl Resmi Gazetede yaynlanm#tr. Bu Ynetmeli$in amac, Elektrik ! Tesisleri Ynetmeli$i kapsamnda yaplmas gereken elektrik tesisat projelerinin hazrlanmasna dair usul ve esaslar dzenlemektir. ! EMO MESLEK !! SREKL! E%!T!M MERKEZ! (M!SEM) YNETMEL!%!

Bu Ynetmelik 27-28 Nisan 2002 tarihinde yaplan EMO 38. Ola$an Genel Kurulunun verdi$i yetki ile EMO Ynetim Kurulunun 08.01.2004 tarih ve 38/51 sayl toplantsnda kabul edilmi# olup, 12.01.2004 tarihi itibariyle yrrl$e girmi#tir. ! MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMDA KULLANILAN TEH!ZAT VE KORUYUCU S!STEMLERLE !LG!L! YNETMEL!K (ATEX YNETMEL!%! 94/9/AT)

09.12.2010 tarih ve 27780 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrl$e girmi#tir. Bu Ynetmeli$in amac, teknik hizmet kalitesinin ykseltilmesi, yap, sistem tasarm ve tesis retiminin sa$lam, kullan#l, gvenilir ve ekonomik bir biimde toplum yararna yrtlmesine katkda bulunacak nlemlerin alnmas, meslek mensuplarnn haklarnn korunmas, haksz rekabetin nlenmesi, mhendis ile i#veren arasndaki ili#kilerin dzenlenmesi, Oda yelerinin ve i#verenin yasal haklarnn korunmas, yap ve tesis retimini denetim ve ilgili projeleri onay ile grevli kamu kurulu#larna ve yerel ynetimlere yardmc ve destek olunmas, serbest m#avirlik ve mhendislik hizmeti yapan ki#i ve kurulu#larn mesleki denetim, kapasite ve yeterlilik asndan de$erlendirilmelerine esas olan kaytlarn tutulmas amacyla hazrlanm#tr.

Bu Ynetmelik 27.10.2002 tarih ve 24919 sayl Resmi Gazetede yaynlanan Muhtemel Patlayc Ortamda Kullanlan Tehizat ile !lgili Ynetmelik (94/9AT) ATEX Avrupa Birli$i direktifleridir. ! TS EN 54-1 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 4 Nisan 1997 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 1: yangn alglama ve yangn alarm sistemi paralarnn etkinli$ini ve gvenirli$inin tespiti iin zelliklerini deney metotlarn ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-2 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 1 Aralk 1998 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 2: Binalarda tesis edilen otomatik yangn alglama sisteminde kullanlan kontrol ve gsterge tertibatna ait zellikleri deney

metotlarn kapsar. !

ve

performans

kriterlerini

TS EN 54-3 TRK STANDARDI

Trk Standartlar Enstits tarafndan 22 Nisan 2004 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 3: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sisteminden bir binada oturanlara i#itilebilir bir yangn ikaz sinyali vermek amac ile sabit olarak monte edilmi# ses cihaz iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-4 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 19 Haziran 2007 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 4: Bu standard, binalara monte edilmi# yangn alglama ve alarm sistemlerinde kullanlan g besleme tehizat iin verilen zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-5 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 2 Aralk 2004 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 5: Bu standard, binalardaki yangn alglama ve yangn alarm sistemlerinde kullanlan nokta s alglayclarn zelliklerini, deney metotlarn ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-7 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 19 Nisan 2004 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 7: Bu standard, binalardaki yangn alglama ve yangn alarm sistemlerinde kullanlan salan #k, geen #k veya iyonla#ma ile al#an nokta duman alglayclarn zelliklerini, deney metotlarn ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-10 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 22 Nisan 2004 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 10: Bu standard, yangn alglama maksadyla bir alevden kan radyasyonu

de$erlendiren, yeniden ayarlanabilen noktasal alev alglayclarnn zelliklerini, deney metotlarn ve performans karakteristiklerini kapsar. ! TS EN 54-11 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 22 Nisan 2004 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 11: Bu standard, binalarda ve binalarn evresinde yangn alglama ve yangn alrm sistemlerindeki elle al#trlan yangn alrm cihazlarnn ait kurallar ve deney metotlarn kapsar. Bu standard, kapal alan ve ak hava #artlarnda 'do$rudan al#an'A tipi ve 'dolayl yolla al#an'B tipi iin elle al#trlan alrm cihazlarnn grn#n ve al#masn dikkate alr ve rne$in, adres veya konum belirlemek ve tantmak iin kontrol panelleri ile al#anlar ve aktif elektronik bile#enler ihtiva eden basit elektronik devrelerle (rne$in, direnler, anodlar) uyumlu basit mekanik anahtarlar kapsar. ! TS EN 54-12 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 17 Ocak 2005 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 12: Bu standard, binalara monte edilmi# yangn alglama sistemlerinde kullanlan, optik bir #n demetinin zayflamasyla ve /veya zayflamasndaki de$i#melerle al#an hat duman alglayclarn zelliklerini, deney metotlarn ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-13 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 16 "ubat 2006 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 13: Bu standard, sistem bile#enlerinin uyumluluk de$erlendirmesi kriterlerini kapsar. ! TS CEN/TS 54-14 TRK STANDARDI

Trk Standartlar Enstits tarafndan Ocak 2008 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 14: Planlama, tasarm, montaj, i#letmeye alma,

kullanm ve bakm iin klavuz bilgilerin yer ald$ standarttr. ! TS EN 54-16 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 12 "ubat 2009 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 16: Bu standard, ses alarm kontrol ve gsterim donanm iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-17 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 20 Temmuz 2006 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 17: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sistemi kablo evrimleri ksa devre korumas amacyla sabit olarak tesis edilen ksa devre izolatrleri iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-18 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 20 Nisan 2006 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 18: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sistemi tarafndan anahtar izleme ve anahtarlama i#lemleri yapmak amac ile sabit olarak monte edilmi# giri# ve k# cihazlar iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-20 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 21 Aralk 2006 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 20: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sisteminde kullanlan hava emi# kanallar iersindeki duman rnekleyerek alglama yapmak amac ile sabit olarak monte edilmi# duman ekmeli dedektrler iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-21 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 12 Ekim 2006 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 21: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sisteminde alarm iletim ve hata uyars

ynlendirme donanm iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-23 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 9 Kasm 2010 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 23: Bu standard, bir yangn alglama ve alrm sisteminde grntl alarm cihazlar iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 54-24 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 12 "ubat 2009 tarihinde yaynlanan Yangn alglama ve alarm sistemleri Blm 24: Bu standard, ses alarm sistemi bile#enleri hoparlrler iin zellikler, deney metotlar ve performans kriterlerini kapsar. ! TS EN 81-73 TRK STANDARDI Trk Standartlar Enstits tarafndan 20 Nisan 2006 tarihinde yaynlanan Asansrler- Yapm ve montaj iin gvenlik kurallar Blm 73: Bu standard, binalarda yangn annda asansrlerin, yangn alglama sisteminden asansrn/asansrlerin kumanda sistemine gelen sinyale/sinyallere gre davran#larn gvenlik altna almak zere zel tedbirleri ve gvenlik kurallarn kapsar. ! TS EN 50194-1 TRK STANDARDI

Trk Standartlar Enstits tarafndan 24 Haziran 2010 tarihinde yaynlanan yanc gazlarn alglanmas iin ev ve benzeri yerlerde kullanlan elektrikli cihazlar Blm 1: Yanc gazlarn alglanmasnda kullanlan cihazlarn deney metotlar ve performans zellikleri, zel tedbirleri ve gvenlik kurallarn kapsar. ! TS EN 50291-1 TRK STANDARDI

Trk Standartlar Enstits tarafndan 13 Temmuz 2010 tarihinde yaynlanan zehirleyici gazlarn alglanmas iin ev ve benzeri yerlerde kullanlan elektrikli cihazlar Blm 1: Karbonmonoksit gibi

zehirleyici gazlarn alglanmasnda kullanlan cihazlarn deney metotlar ve performans zellikleri, zel tedbirleri ve gvenlik kurallarn kapsar. ! TS EN 60079-10 TRK STANDARDI

Ynetmeli$i kapsamnda gerekli denetim i#lemlerinden geirilmi# olacaktr. 4.2. PROJELEND!RME ESASLARI

Trk Standartlar Enstits tarafndan 19 Ocak 2010 tarihinde yaynlanan Patlayc Gaz Atmosferleri !in Elektrikli Cihazlar Blm 10: Tehlikeli alanlarn snflandrlmas ile ilgili kurallar kapsar. ! EN 60849 AVRUPA STANDARDI Avrupann de$i#ik standart kurumlarnca (EN, BS, Vds) yaynlanan, ses sistemleri, telekomnikasyon sistemleri, konu#ma iletim sistemleri, kamu-adres sistemleri, haberle#me tehizat, acil durum ekipmanlar, akustoelektrik cihazlar, otomatik kontrol sistemleri, elektrik g sistemleri, kullanm iin talimatlar, kaytlar (belgeleri), bakm, akustik lm, grlt, performans testleri ve kurulum kurallarn kapsar. ! EN 60529 AVRUPA STANDARDI Avrupann de$i#ik standart kurumlarnca (EN, BS, Vds) yaynlanan, Muhafazalar tarafndan sa$lanan koruma dereceleri zellikleri, performans testleri ve kurallarn kapsar. 4. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM! PROJELER! 4.1. PROJE MELL!F! VE PROJE UYGUNLUK ESASLARI Yangn alglama ve alarm sistemi projeleri, EMO yesi, EMO Serbest M#avirlik ve Mhendislik Hizmetleri Ynetmeli$i gere$i proje hizmeti retmeye yetkili, EMO Meslek !i Srekli E$itim Merkezi (M!SEM) Ynetmeli$i kapsamnda Yangn Alglama ve Uyarma Sistemleri E$itimine katlm# Elektrik ve/veya Elektronik Mhendislerince yaplm# olacaktr. Projeler Elektrik ! Tesisleri Proje Hazrlama Ynetmeli$ine uygun olarak yaplm# ve EMO En Az cret ve Mesleki Denetim Uygulama Esaslar

Yangn alglama ve alarm sistemi projesi TS CEN/TS 54-14 standard ve Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmeli$in 5. Ksm altnda 4. Blm iersinde yer alan 74. ile 83. maddeler arasnda belirtilmi# hkmlere uygun olarak yaplacaktr. Bu #artnamenin 5. Maddesi ierisinde her bir donanm grubuna ili#kin teknik #artlar belirtilerken, beraberinde her bir donanm iin seim, yerle#im ve projelendirme esaslar da belirtilmi#tir. 4.3. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEMLER!N!N, YANGIN ANINDA KONTROL ED!LMES! GEREKEN D!%ER S!STEMLER !LE UYUMU

Yangn alglama ve alarm sistemi, Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmeli$in 82. Maddesinde yer alan acil durum kontrol fonksiyonlarn ve TS CEN/TS 54-14 Standardnn 13. ve 14.2 Maddelerinde yer alan di$er yangndan korunma sistemlerinin al#trlmas esaslarn yerine getirecek zellikte projelendirilecektir. Buna gre bir binada tesis edilen yangn alglama ve alarm sistemi, ayn binada tesis edilmi# ve yangn annda a#a$da belirtilen di$er sistemlerle belirtilen uyum ko#ullarn kendi btnselli$i ierisindeki donanm ve yazlm birimleri ile gerekle#tirecektir. 4.3.1. Yangn annda kontrol asansrlerin

Asansrlerin yangn ve deprem annda davran#lar TS EN 81-73 standard ve Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmeli$in 62. maddesinde tarif edilmi#tir. Buna gre; yangn annda, asansrler genelde zemin kat olarak belirlenen acil k# katna gidecek, yangn acil k# katnda ise bu durumda asansrler alternatif k# katna gidecektir. Deprem annda ise asansrler en yakn

durakta duracaktr. Yangn alglama ve alarm sistemi, bu i#levleri yerine getirmek zere gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.2. Yangn annda asansr kuyular ve yangn merdiven bo#luklar basnlandrma sistemlerinin kontrol Yangn annda, yangn alglama ve alarm sistemi asansr kuyular ve yangn merdiven bo#luklar basnlandrma sistemlerine gerekli al#ma komutlarn retecek donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. Basnlandrma sistemi kanal giri#lerinde motorlu damperler projelendirilmi# ise bu durumda ncelikle damperlerin almas ve damperin ald bilgisinin gelmesinden sonra basnlandrma fanna al# bilgisini gnderecek izleme ve kontrol dzenekleri projelendirilecektir. 4.3.3. Yangn annda konfor havalandrma sisteminin ve duman egzost sisteminin kontrol Yangn annda, yangn alglama ve alarm sistemi binann konfor havalandrma projesi kapsamndaki klima santrallerinin kontroln, motorlu duman damperlerin kontroln ve izlenmesini, termik etkili duman damperlerin izlenmesini sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. Bunun yannda, binann duman egzost havalandrma sistemi kapsamndaki, egzost fanlarnn al#masnn kontrol ve katlardaki yangn damperlerinin izlenmesi ve kontrol de yangn alglama ve uyarma sisteminin donanm ve yazlm btnl$ ierisinde olacaktr. Ayrca kapal otoparklarda tesis edilecek yangn alglama ve alarm sistemleri, zehirleyici gaz alglamas, yangn alglamas (scaklk) ve bunlara ba$l olarak havalandrma sistemin (jet fanlar ve aksiyel fanlarn) kontrol dzeneklerini ieren donanm ve yazlmlara sahip olacaktr.

4.3.4. Yangn annda yangn blme kaplar elektromanyetik tutucularnn kontrol Uzun koridorlarda yangn annda dumann blgeler aras gei#ini snrlamak amacyla kaplar tesis edilecektir. Yangn blme kaplar normalde ak kalabilecek gerekli elektromanyetik dzeneklere sahip olacak ve yangn annda, yangn alglama ve alarm sistemi sz konusu elektromanyetik dzeneklere gerekli al#ma gerilimini ve komutlarn retecek donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.5. Yangn annda acil durum anons sisteminin kontrol Binalarn yangndan korunmas hakknda ynetmeli$in 81. maddesinin 7. fkrasnda acil durum anons sisteminin tesis edilmesinin esaslar belirtilmi# olup, yangn alglama ve alarm sistemi, yangn annda acil durum anons sisteminin kontroln sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.6. Yangn annda gei# kontrol sistemlerinin kontrol Binalarda gei# kontrol sistemlerinin projelendirilmesi durumunda, yangn alglama ve alarm sistemi, yangn annda bu gei#lerin kontrolndeki kilitli kaplarn serbest hale gelmesi iin gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.7. Yangn annda sulu yangn sndrme sistemlerinin kontrol Yangn alglama ve alarm sistemi, sulu yangn sndrme sisteminin ak# anahtarlar konumlar, hat kesme vanalar konumlar, pompalarn durum bilgileri, su deposu d#k seviye bilgisi gibi alarm ve hata bilgilerini izleyecek gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.8. Yangn annda gazl yangn sndrme sistemlerinin kontrol Bilgi i#lem odas, telekomnikasyon odas, elektrik da$tm odas gibi yangnn su ile

sndrlmesi istenilmeyen odalarda gazl yangn sndrme sistemleri tesis edilecektir. Yangn alglama ve alarm sistemi, gazl yangn sndrme sisteminin kontrol ve izleme iin gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. Bu gibi odacklarda farkl tipte yangn alglayan en az iki adet dedektr kullanlacak olup, farkl tipteki dedektr blgelerinden gelen uyarlara gre teyit, gecikme ve kontrollerini yapabilen, sndrmeyi otomatik olarak ba#latabilen, sndrmeyi elle ba#latma ve sndrmeyi elle durdurma dzeneklerine sahip zel tasarlanm# santraller tesis edilecektir. 4.3.9. Yangn annda patlayc gaz da$tm sistemlerinin kontrol Binada patlayc gaz ile al#an sistemlerin bulunmas durumunda (Merkezi ya da bireysel do$al gaz ile al#an snma sistemleri, mutfak kullanmlar v.b.) Yangn alglama ve alarm sistemi bnyesinde patlayc gaz szntsn alglayacak gerekli dedektrler bulundurulacak olup, yangn ya da gaz sznts alglanmas durumlarnda, yangn alglama ve alarm sistemi, gerekli gaz kesme dzeneklerini kumanda edecek donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.10. Yangn annda elektrik da$tm sistemlerinin kontrol Yangn alglama ve alarm sistemi, yangn annda yangn olu#an blgenin ya da katn elektrik enerjisini ilgili elektrik panosundan kesecek gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.11. Yangn annda ynlendirme kontrol acil durum sistemlerinin

donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.3.12. Bina otomasyon sistemleri ile bilgi al#veri#i Yangn alglama ve uyarma sistemi, bina otomasyon sistemi ile do$rudan bilgi al#veri#ini sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. 4.4. ORTAK B!R SAHA ZER!NDE B!RDEN FAZLA YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM! TES!S ED!LMES! DURUMUNDA S!STEMLER!N B!R!B!R!YLE OLAN !RT!BATI

TS CEN/TS 54-14 Standardnn 16. Maddesinde de belirtildi$i gibi, ortak bir saha zerinde birden fazla ayr bina varsa bunlarn her birinde kendine ait yangn alglama ve alarm sistemleri olacaktr. Bu sistemler saha zerindeki bir veya birden fazla merkeze alarm ve arza durum bilgilerini iletebilir zellikte olacak, bu i#levi sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimlerine sahip olacaktr. Saha zerindeki izleme ve kontrol merkezi/merkezlerinde de bu binalarda ki alarm ve arza durum bilgilerini izleyip, gerekti$inde uzaktan kontrol de sa$layabilecek gerekli donanm ve yazlm birimleri olacaktr. 4.5. YANGIN ALGILAMA VE UYARMA S!STEM!NDE KULLANILACAK KABLOLARIN BEL!RLENMES!

Binada adreslenebilir acil durum ynlendirme sistemi ya da kurum ii bilgilendirme ve ynlendirme sistemi projelendirilmi# ise, yangn alglama ve alarm sistemi, yangn annda yangn ile ilgili bilgi ve ynlendirmeleri bu sistemler zerinden gerekle#tirecek gerekli

Yangn alglama ve alarm sistemlerinde kullanlacak kablolarn belirlenmesinde Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmeli$in 83. Maddesi ve TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.11, 6.12, 7.3 ve A.6.10 Maddelerinde yer alan hkmler do$rultusunda seilecektir. Projelendirme esnasnda alglama hatlar, uyar hatlar ve santraller aras haberle#me hatlarnn kablo kesitleri ve tipleri belirtilecek olup, seilen kablolardan ekilecek akmlar ve gerilim d#m hesaplar proje ekinde sunulacaktr. 24 V DC al#ma gerilimi

standardna sahip yangn alarm sistemlerinde en fazla %15 orannda gerilim d#m olacak #ekilde, cihaz ykleri ve kablo kesitleri hesaplanacaktr. 5. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM!N! OLU"TURAN B!R!MLER 5.1. BLGESEL B!LD!R!M ESASLI ALGILAMA VE ALARM S!STEM! Bir ya da birden fazla alglaycnn (duman alglaycs, scaklk alglaycs, alev alglaycs) ve elle uyar cihazlarnn ayn kablo hatt zerinde ard#k olarak ba$lanmas ve hat sonunun elektriksel devre olarak izlenmesi prensibi ile al#an sistemlere blgesel bildirim esasl alglama ve alarm sistemi ad verilir. Bu sistemlere birok #artname ve sektrel dokmanlarda konvansiyonel yangn alglama ve alarm sistemi ad verilmektedir. Blgesel bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemleri, karma#k olmayan ve yangn annda eri#imin kolay oldu$u binalarda (rne$in; tek katl ve birka katl binalar, depolar, kk i#yerleri, e$lence ve toplanma amal kk binalar v.b.), kullanlacaktr. Blgesel bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemlerinin projelendirmesi TS CEN/TS 54-14 standard #artlar do$rultusunda ve blgelerinin belirlenmesi de ayn standardn 3.47, 3.49, 6.3, A.6.2 blmlerinde belirtilen #artlar do$rultusunda yaplacaktr. Blgesel bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemlerini olu#turan donanmlar a#a$da belirtilen zelliklerde olacaktr. Binalarn yangndan korunmas hakknda ynetmeli$in 5. maddesinin 3. fkrasnda Bu Ynetmelikte tanmlanmam# olan ve aklk gereken hususlar hakknda, Trk Standartlar, bu standartlarn olmamas hlinde ise, Avrupa Standartlar esas alnr. Trk veya Avrupa Standartlarnda dzenlenmeyen hususlarda, uluslararas geerlili$i kabul edilen standartlar da kullanlr denilmektedir. Bu ba$lamda

kullanlacak donanmlarn sahip olaca$ standartlarn belirlenmesi, ynetmelik maddesinde belirtildi$i gibi yaplacaktr. 5.1.1. Blgesel bildirim esasl yangn alglama ve alarm santrali Santral, TS EN 54-2 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin g kayna$ TS EN 54-4 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin yedek g kayna$ bakm gerektirmeyen kuru tip aklerden olu#acak olup, ak kapasiteleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.8.3 ve A.6.7.3 blmlerinde belirtilen #artlar do$rultusunda hesaplanarak seilecektir. Binadaki blge saysna e#it veya fazla olacak sayda, santralin blge kapasitesi belirlenecektir. Santralin yeri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.7.1 blmnde belirtilen #artlar do$rultusunda belirlenecektir. Santral yerinin itfaiye giri#inin uza$nda oldu$u, birden fazla itfaiye giri#inin bulundu$u veya santralin srekli insan bulunan yerlerde olmad$ durumlarda, yangn alarm sisteminin alarm ve arza durumlarn binada ba#ka bir noktadan izlemek ve gerekli kontrol ve eylemleri yapmak zere tekrarlayc santraller kullanlacaktr. Bu durumda santral zerinde, tekrarlayc santral ile haberle#meyi sa$layacak gerekli donanma sahip olacaktr. 5.1.2. Blgesel bildirim esasl yangn alglama ve alarm tekrarlayc santrali Santral, TS EN 54-2 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin g kayna$ TS EN 544 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olacaktr. Santralin yedek g kayna$ bakm gerektirmeyen kuru tip aklerden olu#acak olup, ak kapasiteleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.8.3 ve A.6.7.3 blmlerinde belirtilen #artlar do$rultusunda

hesaplanarak seilecektir. Tekrarlayc santral blge kapasitesi, ba$l oldu$u santral kapasitesine e#it olacaktr. 5.1.3. Yangn alarm butonu (Elle al#trlan yangn alarm cihaz) Yangn alarm butonu, TS EN 54-11 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Yangn alarm butonlarnn yerle#imleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.6.4.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. 5.1.4. Optik duman dedektr Dedektr, TS EN 54-7 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Optik duman dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.5. !yonizasyon duman dedektr Dedektr, TS EN 54-7 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Optik duman dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin

TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.6. I#n tipi duman dedektr Dedektr, TS EN 54-12 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. I#n tipi duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. I#n tipi duman dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.7. Is dedektr Dedektr, TS EN 54-5 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Is dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 5414 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.3 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.8. Duman ve s dedektr (ok alglaycl dedektr) Dedektr, TS EN 54-5 ve TS EN 54-7 Standartlarnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Duman ve s dedektr seimi TS CEN/TS 54-14

Standardnn 6.4 6.4.2 ve 6.4.3 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Is dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 5414 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2, B.3 ve B.5 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.9. Alev dedektr Dedektr, TS EN 54-10 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Alev dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Alev dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.3 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.4 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.1.10. Hava ekmeli duman dedektr Dedektr, TS EN 54-20 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Hassas hava ekmeli duman dedektrleri, TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4.2 ve 14.2 maddelerinde belirtildi$i gibi hassas duman alglamas yaplmas gereken yerlerde kullanlacaktr. 5.1.11. Paralel ihbar lambas Kapal mekanlarda, asma tavan ilerinde ve ykseltilmi# d#eme altlarnda bulunan dedektrlerin uyar lambalarnn en kolay #ekilde grlebilir hale getirilmesi iin ortak mekanlara paralel ihbar lambalar

tesis edilecektir. Paralel ihbar lambas, TS EN 54-5 ve TS EN 54-7 Standartlarnn belirtti$i dedektr uyar #$ zelliklerine ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. 5.1.12. Patlayc gaz alglama cihazlar Patlayc gaz alglama cihazlar, TS EN 50194-1 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Patlayc gaz dedektrlerinin yerle#imleri ile ilgili henz atfta bulunulabilecek bir standart olmayp, uygulama deneyimlerinden elde edilen veriler #$nda, gaz kaa$ olma olasl$ yksek olan hacimlere (mutfak, kazan dairesi, patlayc gaz ile al#an makine ve tehizatlarn bulundu$u hacimler v.b. patlayc gaz olu#ma olasl$ yksek olan yerlerde) yerle#imleri yaplacaktr. Patlayc gaz alglama dedektrleri yangn alglama ve alarm santraline do$rudan ba$lanabilece$i gibi, ayrca bir santral zerinden de kontrol ve kumanda edilebilecektir. Patlayc gaz dedektrlerinin, ayrca srekli bir g kayna$ zerinden de 24 VDC elektriksel beslemesi yaplacaktr. 5.1.13. Zehirleyici cihazlar gaz alglama

Zehirleyici gaz alglama cihazlar, TS EN 50291-1 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Zehirleyici gaz dedektrlerinin kullanm ile ilgili TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4.1 blmnde belirtilmi# olup, yerle#im yerleri ile ilgili atfta bulunulabilecek bir standart olmayp, uygulama deneyimlerinden elde edilen veriler #$nda, zehirleyici gaz olma olasl$ yksek olan hacimlere (kapal otoparklar, tneller, kazan dairesi v.b. zehirleyici gaz olu#ma olasl$ yksek olan yerlerde) yerle#imleri yaplacaktr. Zehirleyici gaz alglama dedektrleri yangn alglama ve alarm santraline do$rudan ba$lanabilece$i gibi, ayrca bir santral zerinden de kontrol ve kumanda edilebilecektir. Zehirleyici gaz

alglama dedektrlerinin, ayrca srekli bir g kayna$ zerinden de 24 VDC elektriksel beslemesi yaplacaktr. 5.1.14. Sesli ve #kl uyar cihazlar Sesli ve #kl uyar cihazlar, TS EN 54-3 ve TS EN 54-33 Standartlarnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Sesli ve #kl alarm cihazlarnn yerle#imleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.6.5 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Ayrca, ses seviyeleri EN 60849 standardna uygun de$erlerde hesaplanacak ve buna gre sesli alarm cihazlarnn yerle#imleri yaplacaktr. Sesli ve #kl alarm cihazlarnn toz, nem ve su gibi etkilerin oldu$u ortamlarda kullanlmas halinde EN 60529 Standardnn belirledi$i #artlara uygun koruma snflarna sahip sesli ve #kl cihazlar seilecektir. 5.2. ADRESLENEB!L!R, NOKTASAL B!LD!R!M ESASLI ALGILAMA VE ALARM S!STEM! Birok alglaycnn (duman alglaycs, scaklk alglaycs, alev alglaycs), elle uyar cihazlarnn ve sahada kontrol ve izleme yapacak donanmlarn ayn kablo hatt zerinde ard#k olarak ba$lanmas, hat ba# ve sonunun santrale ba$lanarak, her bir cihazn bir adres olarak tanmland$, santralden her bir cihazn izlenip, kontrol edildi$i, u birimlerin al#ma biimlerinin de$i#ik olaslklarda tanmlanabildi$i sistemlere adreslenebilir noktasal bildirim esasl alglama ve alarm sistemi ad verilir. Bu sistemlere birok #artname ve sektrel dokmanlarda adreslenebilir yangn alglama ve alarm sistemi ad verilmektedir. Adreslenebilir noktasal bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemleri akll ve ok fonksiyonlu yaplar gere$i, yangn annda noktasal bildirim sa$lanarak yangn olu#an noktaya eri#imin hzl olmas gereken, yangn annda binada bulunan di$er sistemlerden bilgi alan ve bu

sistemlere al#ma ya da durma komutlar retmesi gereken, insanlarn yo$un olarak bulundu$u ve tahliyenin g oldu$u karma#k binalarda (rne$in; hastaneler, ok katl ticari ve konut amal binalar, al# veri# merkezleri, okullar, yer alt metro tesisleri, endstriyel tesisler v.b.), kullanlacaktr. Adreslenebilir noktasal bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemlerinin projelendirmesi TS CEN/TS 54-14 standard #artlar do$rultusunda ve blgelerinin belirlenmesi de ayn standardn 3.47, 3.49, 6.3, A.6.2 blmlerinde belirtilen #artlar do$rultusunda yaplacaktr. Adreslenebilir noktasal bildirim esasl yangn alglama ve alarm sistemlerini olu#turan donanmlar a#a$da belirtilen zelliklerde olacaktr. Binalarn yangndan korunmas hakknda ynetmeli$in 5. maddesinin 3. fkrasnda Bu Ynetmelikte tanmlanmam# olan ve aklk gereken hususlar hakknda, Trk Standartlar, bu standartlarn olmamas hlinde ise, Avrupa Standartlar esas alnr. Trk veya Avrupa Standartlarnda dzenlenmeyen hususlarda, uluslararas geerlili$i kabul edilen standartlar da kullanlr denilmektedir. Bu ba$lamda kullanlacak donanmlarn sahip olaca$ standartlarn belirlenmesi, ynetmelik maddesinde belirtildi$i gibi yaplacaktr. 5.2.1. Adreslenebilir noktasal bildirim esasl yangn alglama ve alarm santrali ve yardmc birimleri Santral, TS EN 54-2 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin g kayna$ TS EN 544 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin yedek g kayna$ bakm gerektirmeyen kuru tip aklerden olu#acak olup, ak kapasiteleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.8.3 ve A.6.7.3 blmlerinde belirtilen #artlar do$rultusunda hesaplanarak seilecektir. Binadaki toplam

u birimlerin adres saysna (dedektrler, butonlar, anahtar izleme niteleri, anahtarlama niteleri, blge denetleme niteleri, sesli ve #kl uyarc srme niteleri saylarnn toplam) e#it veya fazla olacak sayda, santralin adres kapasitesi belirlenecektir. Binadaki toplam adres says, adreslerin evrimlere da$lm ve santralin evrim kapasitesi, kablo gzergahlar ve madde 4.5de belirtilen, kablo tipleri, kesitleri ve gerilim d#m hesaplarna ilintili olarak belirlenecektir. Santralin yeri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.7.1 blmnde belirtilen #artlar do$rultusunda belirlenecektir. Santral yerinin itfaiye giri#inin uza$nda oldu$u, birden fazla itfaiye giri#inin bulundu$u veya santralin srekli insan bulunan yerlerde olmad$ durumlarda, yangn alarm sisteminin alarm ve arza durumlarn binada ba#ka bir noktadan izlemek ve gerekli kontrol ve eylemleri yapmak zere tekrarlayc santraller kullanlacaktr. Bu durumda santral zerinde, tekrarlayc santral ile haberle#meyi sa$layacak gerekli donanma sahip olacaktr. Yangn alglama ve alarm sisteminin tesis edildi$i binada, bina otomasyon sistemi de tesis edilecek ise, bu durumda, yangn alglama ve alarm sistemi santrali ile otomasyon sistemi arasnda do$rudan bilgi al#veri#ini sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimleri tesis edilecektir. 5.2.2. Adreslenebilir noktasal bildirim esasl yangn alglama ve alarm tekrarlayc santrali ve yardmc birimleri Santral, TS EN 54-2 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin g kayna$ TS EN 544 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Santralin yedek g kayna$ bakm gerektirmeyen kuru tip aklerden olu#acak olup, ak kapasiteleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.8.3 ve A.6.7.3 blmlerinde

belirtilen #artlar do$rultusunda hesaplanarak seilecektir. Tekrarlayc santral, ile izleyece$i santral ya da santraller aras kablo tesisat yedekli ve evrim #eklinde tesis edilmi# olacaktr. Tekrarlayc santral, ba$l oldu$u santral ya da santrallerin tm alarm ve arza bilgilerini gsterebildi$i gibi, gerekli mdahale fonksiyonlarna da sahip olacaktr. Ayn saha iersinde birok bina ya da birimin santrallerinin tekrarlayc santrallerden izlenmesi ve kontrol yaplmasn kolayla#trmak ve etkin kullanmn sa$lamak amacyla, bu santrallerin verilerinin grafiksel olarak bilgisayar monitrleri zerinden izlenmesine ve bilgisayar zerinden kontrolne olanak sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimleri tesis edilecektir. Bir sahadaki yangn alarm sistemlerinin uzak bir noktadan izlenmesi ve kontrol edilmesi ihtiyac belirlenmi# ise, bu durumda sahadaki yangn alglama ve alarm sistemi ile uzak eri#im izleme noktasnda, internet zerinden gerekli veri al# veri#ini sa$layacak gerekli donanm ve yazlm birimleri tesis edilecektir. 5.2.3. Adreslenebilir yangn alarm butonu (Elle al#trlan yangn alarm cihaz) Yangn alarm butonu, TS EN 54-11 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Yangn alarm butonlarnn yerle#imleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.6.4.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. 5.2.4. Adreslenebilir dedektr optik duman

Dedektr, TS EN 54-7 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas

gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Optik duman dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.2.5. Adreslenebilir duman dedektr iyonizasyon

5.2.7. Adreslenebilir duman ve s dedektr (ok alglaycl dedektr) Dedektr, TS EN 54-5 ve TS EN 54-7 Standartlarnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Duman ve s dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 6.4.2 ve 6.4.3 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Is dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 5414 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2, B.3 ve B.5 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.2.8. Adreslenebilir sesli ve #kl uyar cihazlar Sesli ve #kl uyar cihazlar, TS EN 54-3 ve TS EN 54-33 Standartlarnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Sesli ve #kl alarm cihazlarnn yerle#imleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.6.5 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Ayrca, ses seviyeleri EN 60849 standardna uygun de$erlerde hesaplanacak ve buna gre sesli alarm cihazlarnn yerle#imleri yaplacaktr. Sesli ve #kl alarm cihazlarnn toz, nem ve su gibi etkilerin oldu$u ortamlarda kullanlmas halinde EN 60529 Standardnn belirledi$i #artlara uygun koruma snflarna sahip sesli ve #kl cihazlar seilecektir. Adreslenebilir sesli ve #kl uyar cihazlar evrim zerinden enerji ve komut alacak olup, ayrca besleme gerektirmeyecek yapda olacaktr. 5.2.9. Adreslenebilir patlayc alglama cihazlar gaz

Dedektr, TS EN 54-7 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Optik duman dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.2 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr. 5.2.6. Adreslenebilir s dedektr Dedektr, TS EN 54-5 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Optik duman dedektr seimi TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.4 ve 6.4.2 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Binada, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.5.3.8 blmnde belirtilen korunmas gerekmeyen alanlar hari tm kapal alanlarda dedektr tesis edilecektir. Is dedektrlerinin yerle#imi TS CEN/TS 5414 Standardnn 6.5, 6.5.2 ve A.6.4 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yanl# alarmlar nlemek iin TS CEN/TS 54-14 Standardnn Ek B.3 maddesinde yer alan bilgiler do$rultusunda seim ve yerle#im yaplacaktr.

Patlayc gaz alglama cihazlar, TS EN 50194-1 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Patlayc gaz dedektrlerinin yerle#imleri ile ilgili henz atfta bulunulabilecek bir standart olmayp, uygulama deneyimlerinden elde edilen veriler #$nda, gaz kaa$ olma olasl$ yksek olan hacimlere (mutfak, kazan dairesi, patlayc gaz ile al#an makine ve tehizatlarn bulundu$u hacimler v.b. patlayc gaz olu#ma olasl$ yksek olan yerlerde) yerle#imleri yaplacaktr. Patlayc gaz alglama dedektrleri adreslenebilir yapda olacak olup, yangn alglama ve alarm santralinin evrimlerine do$rudan ba$lanabilir yapda olacaktr, ayrca srekli bir g kayna$ zerinden de 24 VDC elektriksel beslemesi yaplacaktr. 5.2.10. Ksa devre koruma amal hat izolasyon cihaz Cihaz, TS EN 54-18 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olacaktr. Cihaz yerle#imi, TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.6.1.2.1 blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Ksa devre arza etkilerini snrlandrmak amacyla, her yangn blgesinde olu#an bir ksa devrede sadece o blgedeki cihazlar devre d# kalacak #ekilde ksa devre koruma amal hat izolasyon cihaz tesis edilecektir. Ksa devre koruma amal hat izolasyon cihaz ile devre d# braklan adres says 32yi geemeyecektir. 5.2.11. Kontak izleme cihaz Cihaz, TS EN 54-18 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Di$er yangn ile mcadele sistemlerinin kuru kontaklarnn konum bilgileri, kontak izleme cihaz ile noktasal olarak yangn santraline iletilecektir (Yangn sndrme sistemi, ak# anahtarlarnn konum bilgileri, hat kesme vanalarnn konum bilgileri, yangn pompalarnn al#ma fonksiyonlarnn konum bilgileri, duman damperlerinin

ak/kapal konum bilgileri). Cihaz, yangn alglama ve alarm sistemi evrim hatlarna do$rudan ba$lanacak olup, ayrca bir elektriksel beslemeye ihtiya duymayan yapda olacaktr. 5.2.12. Anahtarlama cihaz Cihaz, TS EN 54-18 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Yangn alglama ve alarm sistemi santrali zerinde nceden programlanacak sebep-sonu ili#kilerine ba$l olarak, di$er yangn ile mcadele sistemlerinin al#ma fonksiyonlarnn (al# ya da dur) yerine getirilmesi anahtarlama cihazlar vastasyla yaplacaktr (Asansrlerin kontrol, basnlandrma sistemlerinin kontrol, havalandrma sistemlerinin kontrol, gei# kontrol sistemlerinin kontrol, yangn blme kaplarnn kontrol v.b.). Cihaz, yangn alglama ve alarm sistemi evrim hatlarna do$rudan ba$lanacak olup, ayrca bir elektriksel beslemeye ihtiya duymayan yapda olacaktr. 5.2.13. Blge denetim cihaz Cihaz, TS EN 54-18 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Blgesel uyar esasl dedektrlerin ve butonlarn grup ya da tek olarak tek bir adres halinde noktasal uyar esasl sistem evrimine ba$lanmasn sa$lamak amacyla kullanlacaktr. Cihaz, yangn alglama ve alarm sistemi evrim hatlarna do$rudan ba$lanacak olup, ayrca 24 V DC kesintisiz yedek g kayna$ zerinden beslenecektir. 5.2.14. Sesli ve #kl uyarclar srme cihaz Cihaz, TS EN 54-18 Standardnn belirtti$i zelliklere ve performans kriterlerine uygun olup, ilgili standart belgesine sahip olacaktr. Sesli ve #kl uyar cihazlarnn blgesel ya da kat baznda tek bir adres halinde noktasal uyar esasl sistem evrimine ba$lanarak srlmesini sa$lamak amacyla kullanlacaktr. Cihaz,

yangn alglama ve alarm sistemi evrim hatlarna do$rudan ba$lanacak olup, ayrca 24 V DC kesintisiz yedek g kayna$ zerinden beslenecektir. 5.3. PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILACAK DONANIMLAR Normal atmosfer #artlar altnda havann gaz, buhar, bu$u veya toz hlindeki yanc maddelerle yapt$ kar#ma patlayc ortam, iinde cihazlarn yaplmas, kurulmas ve kullanlmas iin zel tedbirlerin alnmasn gerektirecek miktarlarda patlayc gaz veya toz ortam bulunan veya bulunmas beklenen blgeye de tehlikeli blge denir. Yangn alglama ve alarm sistemi projelendirilen binada, tehlikeli blgelerde I II II II 1 2 3 1 GD D G G Ex Ex Ex Ex ia e n ia I T1 IIB T5 IIB T4 IIC T6

kullanlacak cihazlarn uygun #ekilde seilmesini ve kurulmasn sa$lamak amacyla sz konusu tehlikeli blgelerin snflandrlmas TS EN 6007910 standardna gre yaplacaktr. Tehlikeli blgelerde kullanlacak cihazlarn seimi iin; Tehlikeli alann snf, !lgili gaz veya buharn scaklk snf veya tutu#ma scakl$, Uygulanabilir oldu$u yerde elektriksel malzemenin grup veya alt grubuyla ilgili gaz ve ya buhar snf, D# etkiler ve ortam scakl$ bilgileri olu#turulacaktr. Bu bilgiler elde edildikten sonra tehlikeli blgede kullanlacak cihazn sa$lamas gereken asgari ko#ullar belirlenecek ve seilecek cihazlarn etiketleri zerindeki numaralandrma ve i#aretler yardmyla uygun cihazlar seilecektir.

Scaklk Snf (T1, T2, T3, T4, T5, T6) Gaz / Toz Ortam Snf (IIA, IIB, IIC, I) Koruma Tipi (d, e, i, m, n, p, q, o) Exproof !#areti Gaz / Toz (G, D, GD) Cihaz Kategorisi Kategori (Grizu, Kmr tozu-Di$er San.) Patlayc ekipmanlar olacaktr. ortamlarda kullanlacak ATEX sertifikasna sahip denk d#ecek #ekilde a#a$da belirtilen tabloya gre belirlenecektir.

5.4. NEML! VE TOZLU ORTAMLARDA KULLANILACAK DONANIMLAR Su, toz, nem gibi etkenlerin oldu$u mahallerde kullanlacak cihazlar, International Protection kelimesinden ksaltlm#, simgesi IP olan, IP Koruma Snflarna sahip olacaktr. Cihazn sahip olaca$ IP koruma snf ortam ko#ullarna

IP
Kat Cisimlere Kar# Koruma 0 Koruma Yok 50 mmden daha byk kat maddelerin girmesi engellenmi#tir 12,5 mmden daha byk kat maddelerin girmesi engellenmi#tir 2,5 mmden daha byk kat maddelerin girmesi engellenmi#tir 1 mmden daha byk kat maddelerin girmesi engellenmi#tir Toz girmesi engellenmi#tir. (Tehlikeli toz birikimi olmaz) 0 Svlara Kar# Koruma Koruma Yok Dikey olarak d#en su damlacklarna kar# korunmu# D#ey ile 15 aya kadar olan su damlalarna kar# korunmu# D#ey ile 60 aya kadar olan ya$mur damlalarna korunmu# Herhangi bir do$rultudan srayan suya kar# korunmu# Herhangi bir do$rultudan pskrtlen suya kar# korunmu# Deniz frtnasndaki su kuvvetine e#it su pskrtlmesine kar# korunmu# 15cm ile 1m arasndaki derinlikte suya daldrlmada girecek suya kar# korunmu# Belirlenen ko#ullarda uzun sre su altnda su girmesine kar# korunmu#

3 4

3 4

Toz Kesinlikle girmez

6. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM!N!N MONTAJ VE !"LETMEYE ALINMASI Yangn alglama ve alarm sistemlerinin montaj TS CEN/TS 54-14 Standardnn 7. blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. retici firma tarafndan montaj yaplacak tm cihazlar iin, montaj dokmanlar TS CEN/TS 54-14 Standardnn 6.13. blmnde yer alan #artlara gre eksiksiz olarak dzenlenmi# olacaktr. Montajc, cihazlarn montajn dokmanlarda belirtilen #ekilde eksiksiz olarak yapacak ve montaj bitiminde montaj i#lerinin eksiksiz olarak yapld$ do$rulanarak, tutanak altna alnacaktr.

Yangn alglama ve alarm sistemlerinin i#letmeye alnmas TS CEN/TS 54-14 Standardnn 8. blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. retici firma tarafndan tm cihazlar iin, i#letmeye alma dokmanlar eksiksiz olarak dzenlenmi# olacaktr. Sistemin i#letmeye alnmas dokmanlarda belirtilen #ekilde eksiksiz olarak yapld$ do$rulanarak, tutanak altna alnacaktr. Yangn alglama ve alarm sisteminin alglama ve alarm fonksiyonlarn yerine getirdi$i, yangn senaryosu gere$i binadaki di$er sistemlere gerekli kontrolleri iletti$i, di$er sistemlerden gerekli geri bildirimleri ald$ teker teker eskizsiz olarak test edilecektir. Test raporlar i#letmeye alma dokmannn ekinde yer alacaktr.

7. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM!N!N KABUL Tesis edilmi# olan yangn alglama ve alarm sisteminin bu #artnameye, #artnamenin atfta bulundu$u ilgili ynetmeliklere ve standartlara uygun oldu$u, EMO Meslek !i Srekli E$itim Merkezi (M!SEM) Ynetmeli$i kapsamnda Yangn Alglama ve Uyarma Sistemleri E$itimine katlm# Elektrik ve/veya Elektronik Mhendislerince kabul edilecektir. Kabul i#lemini yapmaya yetkili Elektrik ve/veya Elektronik Mhendislerince dzenlenen kabul tutana$ Elektrik Mhendisleri Odasna onaylatlacaktr. 8. YANGIN ALGILAMA VE ALARM S!STEM! KULLANICI SORUMLULUKLARI VE BAKIM !"LEMLER! Yangn alglama ve alarm sisteminin kullanc sorumluluklar ve bakm i#lemleri TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.11. blmnde yer alan #artlara gre yaplacaktr. Yangn alglama ve alarm sistemi ile ilgili tm kullanc dokmanlar olu#turulacak, kullanclara verilecek e$itim ile birlikte teslim edilecek ve tutanak altna alnacaktr. Kullanc, tesis edilen yangn alglama ve alarm sisteminin gnlk, aylk, aylk, alt aylk ve yllk bakmlarn TS CEN/TS 54-14 Standardnn A.11. blmnde yer alan #artlara gre yapacak ve yaptracaktr. Yangn alglama ve alarm sisteminin tm kaytlarnn tutuldu$u dokman olu#turulacaktr. Sistemin ilk durumu, yaplan bakm ve test i#lemleri, alarm, arza kaytlar, sistemde de$i#tirilen para bilgileri gibi bilgiler bu dokmana eksiksiz olarak kullanc tarafndan kayt edilecek ya da ettirilecektir. Proje, malzeme seimi, tesisat, i#letmeye alma, kabul, i#letme ve bakm a#amalar a#a$da belirtilen formlar ile takip edilecek ve kayt altna alnacaktr.

EKLER: EK 1 : PROJE UYGUNLUK FORMU KONTROL VE DE%ERLEND!RME

EK 2 : MALZEME UYGUNLUK DE%ERLEND!RME FORMU EK 3 : TES!SAT VE MONTAJ UYGUNLUK DE%ERLEND!RME FORMU EK 4 : !"LETMEYE ALMA VE !LK TEST UYGUNLUK DE%ERLEND!RME FORMU EK 5 : KABUL TUTANA%I EK 6 : KULLANICI KAYIT DKMANI S!STEM KT% (kabul sonras durum, yaplan bakm ve test i#lemleri, Alarm ve arza kaytlar, sistemde de$i#tirilen para bilgileri v.b.) Not: Yukarda belirtilen ekler komisyon tarafndan olu#turulma a#amasndadr.