T.C.

MLLETMBAKANLII

MEGEP
(MESLEKETMVERETMSSTEMNN
GLENDRLMESPROJ ES)

MAKNETEKNOLOJ SALANI

DZVEKREMAYERDLAMA

ANKARA,2007

MilliEitimBakanl tarafndangelitirilenmodller
TalimveTerbiyeKuruluBakanlnn02.06.2006tarihve269saylKararile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak
yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda
amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim
materyalleridir(DersNotlardr).
Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye
rehberlik etmekamacylarenme materyali olarakhazrlanm,denenmekve
gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda
uygulanmayabalanmtr.
Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii
kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas
nerilendeiikliklerBakanlktailgilibirimebildirilir.
rgnveyaygneitimkurumlar,iletmelervekendikendinemeslekiyeterlik
kazanmakisteyenbireylermodllereinternetzerindenulaabilirler.
Baslmmodller,eitimkurumlarndarencilerecretsizolarakdatlr.
Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda
satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR................................................................................................................ii
GR ..................................................................................................................................1
RENMEFAALYET1 ................................................................................................3
1.DZDLAMA ..........................................................................................................3
1.1.DzDiliarklarveKullanldYerler ...................................................................3
1.2.DzDili arklarnTantlmas.................................................................................4
1.3DzDiliarkElemanlarnnHesaplanmas ..............................................................5
1.4.DzDiliarknAlmas ........................................................................................5
1.4.1DiSaysnaGreModlaksnnSeilmesi.....................................................5
1.4.2ModlFrezesininBalanmas .............................................................................6
1.4.3.ParannFrezeyeBalanmas.............................................................................6
1.4.4BlmeinDivizrHesabveAyar....................................................................6
1.4.5.DiDerinliininVerilmesi .................................................................................7
1.4.6.DiAmalemininYaplmas............................................................................7
1.4.7.DiAlmasSrasndaDikkatEdilecekHususlar...............................................7
1.4.8AlanDilininKontrolnnYaplmas ..............................................................7
UYGULAMAFAALYETLER .....................................................................................9
LMEVEDEERLENDRME.................................................................................12
RENMEFAALYET2 ..............................................................................................15
2.KREMAYERDLAMA..........................................................................................15
2.1KremayerDililerve KullanldYerler..................................................................15
2.2.KremayerDiliElemanlarnnTantlmas...............................................................16
2.3.KremayerDiliElemanlarnnHesaplanmas ..........................................................16
2.4.KremayerDilininAlmas....................................................................................17
2.5.arkDonanmnnHesaplanmas ............................................................................17
2.6.lemSrasnnAklanmas....................................................................................18
2.7.KremayerDilininKontrolnnYaplmas .............................................................18
UYGULAMAFAALYET...........................................................................................19
LMEVEDEERLENDRME.................................................................................22
CEVAPANAHTARLARI .................................................................................................25
KAYNAKA ....................................................................................................................26

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLNADI
MODLNTANIMI
SRE
NKOUL

YETERLK

MODLNAMACI

ETMRETM
ORTAMLARIVE
DONANIMLARI

LMEVE
DEERLENDRME

521MMI108
MakineTeknolojisi
Makineimalatl
DzveKr emayer DiliAma
Makinecilikte ve takm tezgahlarnda dairesel ve
dzlemselhareketleriinceleyeneitimmateryalidir.
40/24
Freze Makinelerinde Kesicileri ve Paralarn
Balamak, Kazalar, Gvenlii ve Tezgah Uygulamalar
ileilgilimodllerialmolmak.
Dzvekremayerdiliamailemleriniyapabilmek.
GenelAma:
Bu modl ile uygun ortam ve ara gereler
salandnda dz ve kremayer dili ama ilemlerini
yapabileceksiniz.
Amalar :
Frezededzdiliamailemleriniyapabileceksiniz.
Frezede
kremayer
dili
ama
ilemlerini
yapabileceksiniz.
Bu modl programnn ilenmesi iin atlye, Snf
ortamve universal torna tezgah, Freze tezgah, Divizr,
Modlkumpas gereklidir.
Bu modl program sresince yapm olduunuz
renme faaliyetleri ve uygulamal faaliyetlerden baarl
saylabilmeniz iin test ve uygulamalar istenilen seviyede
yapabilmeniz gerekir. Bu nedenle her faaliyet sonunda
kendinizi test ediniz. Baarszlk halinde ise faaliyeti
tekrarlaynz.

ii

GR
GR
Sevgili r enci,
Teknolojinin, dolaysyla sanayi ve endstriyel retimin ba dndrc hzla
ilerlemekteolduubudnemdesizleredenemligrevlerdmektedir.
Sizlerinbaarvemutluluu,bizlerinvelkemizinbaarsdr.
Bu nedenle severek gelmi olduunuz blmnzde baarl olacanza inanyoruz.
Bu baarnz sayesinde rekabet gcmzn artacan da biliyoruz. lkemizin bizlerden
beklediidebudur.
Talal imalat alan, gnmzde olduu gibi gelecekte de sanayinin itici gc
olacaktr.
Bu modl, endstri alannda istihdam edilecek btn personelin teknik ve modler
eitimi tamamlam olmalar gerekmektedir. Bu tr eitim materyalleri, sizlere bu alanda
bykavantajsalayacaktr.
Modlnsizleregereklibilgiyisunacanbiliyor,baarlardiliyoruz.

RENMEFAALYET1
RENMEFAALYET1

AMA

Frezededzdiliamaileminiyapabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizdeki iletmelerden bilgi alarak deiik dz dili ama ilemlerini

aratrnz.

Ayrcaokulunuzunktphanesindenveinternetzerindengereklialmalar
yaparakraporhalinegetiriniz.

Hazrlamolduunuzraporusnftasununuz.

1.DZDLAMA
1.1.DzDiliar klar veKullanldYer ler
Eksenleri paralel olan miller arasnda kuvvet ve hareket iletiminde kullanlan dili
arklardr.zerlerineaynprofil veadmda, mil eksenineparalel dileralmtr.Budili
arklaradzdili,alndiliveyasilindirikdzdilidedenir.
Dzdiliarklariftalrlar. Buikidilininevrehzlarbirbirineeit,dnynleri
iseterstir.Dtanalandzdililerindileri,silindirikmalzemezerinealr.tenalan
dzdililerise isilindirikyzeyealrlar.
Dz dili arklar yapldklar malzeme, modllerine, ve iletmi olduklar gce gre
mekanik alanda en ok kullanlan dili arklardr. Kullanldklar yerleri u ekilde
sralayabiliriz
1 Hzdeiimiiinmotorlarnviteskutularnda,
2 Dilipompalarda,
3 Dnme hareketinin dorusal harekete dntrld kremayer dili
sistemlerinde,
4 Kaldrmavetamaaralarndavebenzeriyerlerdekullanlr.

1.2.DzDiliar klar nTantlmas

Resim1.1 DzDiliark

Dzdiliar kelemanlar nnhesaplanmas

MODL
ADIM
DSAYISI
BLMDARESAPI
DSTDARESAPI
DDBDARESAPI
DDERNL
EKSENLERARASI

m=t/,m=d/z
t= .m
z=d/m
Dt=m.z
Da=Dt+2.m,Da=m.(z+2)
Df=Dt2,33.m
h=2,166.m
E=(Dt1+Dt2)/2

Tablo1.1DzDiliarkFor mller i

1.3DzDiliar kElemanlar nnHesaplanmas

Dz dili arklarn yaplabilmeleri iin modl, di says, di st ap ve di
yksekliideerlerininbilinmesiyeterlidir.
r nek: Modl m = 2 mm, di says z = 36 di olan dz diliyi yapabilmek iin
gereklielemanlar hesaplaynz?
zm:
1 Da=m.(z+2)=2.(36+2)=76mm
2 h =2,166.m=2,166.2= 4,33 mm dir.
r nek:Modl 2 mm, di says z = 24 olan dz dilinin dier elemanlarn
hesaplaynz?
zm:
1 Dt=m.z=2.24=48mm
2 Da=Dt+2.m=48+2.2=52mm
3 Df=Dt2,33.m=482,33.2=43,34mm
4 h =2,166.m=2,166.2=4,33mmolarakhesaplanr.
r nek:Modl1mm,disays44alan dzdilinindierelemanlarnhesaplaynz?
zm:
1 Dt=m.z=1.44=44mm
2 Da= Dt+2.m=44+2.1=46mm
3 Df=Dt2,33.m =442,33.1=41,67mm
4 h =2.166.m=2,166 .1=2,166mmolarakbulunur.

1.4.DzDiliar knAlmas
Dzdiliarklaramakiingerekliolanelemanlarnhesapladktansonraaadaki
ilembasamaklartakipedilir:
1 parasnsalamvegvenlibirekildebalamalsnz.
2 Modlakydivizredorudnecekekildebalamalsnz.
3 eksenininmodleksenineayarnhataszyapmalsnz.
4 Divizrleblmeileminiyanlszyapmalsnz.
5 Birinci di aldktan sonra ikinci di iin delikli ayna kolu dikkatli
evrilmelidir.(Pim girecek olduu delii geerse boluu alnacak kadar geri evrilerek
tekrardndrlerekdelie taklr.)
1.4.1 DiSaysnaGr eModlaksnnSeilmesi
Dili ark profilleri eitli izim uslleri kullanlarak modl frezelerine
aktarlmlardr..Profiller disaylarnagredeitiindenaynmodlleriindedisaylar
deiir.
Modl freze aklar 8li ve 15li takmlar halinde yaplrlar. Her takmda ayn
modln di says gurubuna gre numaral aklar bulunur.Bu ekildealacak profile en
uygunmodlfrezeaksseilmiolur.
5

Modl
Fr ezeak
Numar as
Alacak
DiSays

12...1
3

14...1
6

17...2
0

21...2
5

26...3
4

35...5
4

55..134

135

Tablo1.2DiSaylar naGre8liModlFr ezeTakm.

1.4.2Modl Fr ezesininBalanmas
Modlfreze,alacakolandisaysnagreseilir.Ayrcamodlaknndnyn
divizre gre olmaldr. Bylece tala kaldrma esnasnda i parasnn geveyip kaymas
engellenmiolur.Yukardakirneklerde 24disaysnagre4numaral,44disaysnagre
ise 6numaralakseilmiolur.
1.4.3.Par annFr ezeyeBalanmas
Dz dili yaplacak olan para merkezinden delinerek bir malafaya balanr. Bu
ekilde di st apna gre tornalama daha hassas bir ekilde yaplm olur. Tornalama
ileminden sonra malafa, divizr ve gezer punta arasna i parasnn byk ap divizr
tarafnagelecekekildebalanr.
Dilerin salkl ve tam merkezi olarak alabilmesi iin i ekseninin modl freze
eksenine gre ayar tam yaplmaldr. Bu eksenel ayar tabla, araba ve konsol hareketiyle
puntaucunun,modlfrezenin kesiciucunaaktrlmasylayaplr.

ekil.1.2. Fr ezeaksnnSfrlanmas

1.4.4 BlmeinDivizr HesabveAyar

Buhesapdilidonanmvedelikliaynahesabndan oluur.Delikli aynahesabiin
T=K/Z formlkullanlr.
T=Manivelakolununevrilmemiktar
K=Sonsuzvidaarknndisays
Z=Alacakdisays

r nek:Sonsuzvidaarknndisays40olanbirdivizrde 24diliblnt
yapabilmekiinmanivelakolunaverilecekdevri bulunuz?(Ellleblmeilemi
yaplmaldr)
zm: T=K/Z=40/24=1.16/24=24delikliaynasnda1tam tur16delik
atlatlarakdiliarkmzyapabiliriz.
r nek:Sonsuzvidaarknndisays40olanbirdivizrde44diliblnt
yapabilmekiinmanivelakolunaverilecekdevribulunuz?
zm:T=K/Z=40/44=44delikliaynasnda40delikatlatlarakilemyaplr.
1.4.5.DiDer inliininVer ilmesi
paras akya teet duruma getirildikten sora tezgah altrlr. Konsol yukarya
doru kaldrlarak, parann akya demesi salanr. Bu durumda konsolun mikrometrik
bileziisfraayarlanr.
ak,gezerpuntatarafndaikenkonsol,di derinliikadaryukaryadorukaldrlr.
Bunutakibenelleveyaotomatikolaraktala verilir.
1.4.6.DiAmalemininYaplmas
Diderinliininverilmesiylebirlikteilkblntnnyaplmasiintabladanelleveya
otomatik ilerleme verilir. Birinci blnt yapldktan sonra freze balang konumuna
getirilir. Divizrden gerekli ilerleme verildikten sonra tabladan ilerleme verilir. Alacak
dierdileriindebuilemlertakipedilir.
1.4.7.DiAlmasSr asndaDikkatEdilecekHususlar

1.parasnsalamvegvenlibirekildebalaynz.
2.Modlakydivizredorudnecekekildebalaynz.
3.eksenininmodleksenineayarnhataszyapnz.
4.Divizrleblmeilemindehatayaplmamaldr.
5. Birinci di aldktan sonra ikinci di iin delikli ayna kolu dikkatli
evrilmelidir.(Divizrevirmekoluboluualnmaldr.)
1.4.8 AlanDilininKontr olnnYaplmas
Alan dililerin apak alma ilemi de bitirildikten sonra modl kumpaslarla veya
mastarlarlalmevekontrolyaplr.

Resim1.1:ModlKumpasResmi

UYGULAMAFAALYET
UYGULAMAFAALYETLER
lemBasamaklar

neriler

Dili
arkn
gerekli Verilen elemanlardan yararlanarak gerekli olan
elemanlarnhesaplaynz.
hesaplamalaryapnz.(Diliyiaabilmekiindi
st ap ve di yksekliini ve evirme orann
hesaplamakyeterlidir).
Modlfrezesiniseiniz.

Modl frezesini
balaynz.

AlacakolandilinindisaysnagreTablo2de
verilmi modl freze takmndan uygun olan
seiniz.

malafaya

Semiolduunuzmodlfrezeaksndnmeve
kesmeyndivizregelecek ekilde balaynz.
Modl frezesinin
ayarnyapnz.

eksene Dilerin salkl ve tam merkezi olarak

alabilmesi iin i ekseninin modl freze
eksenine gre ayar tam yaplmaldr. Bu eksenel
ayar tabla, araba ve konsol hareketiyle punta
ucunun, modl frezenin kesici ucuna
aktrlmasylayapnz.
9

 i tezghabalaynz.

Tornalama ileminden sonra malafa, divizr ve

gezer punta arasna i parasnn byk ap
divizrtarafnagelecekekildebalaynz.
Dilerin salkl ve tam merkezi olarak
alabilmesi iin i ekseninin modl freze
ekseninegreayarn tamyapnz.

Modl frezesini ie teet hale paras akya teet duruma getirildikten sora
getirerek mikrometrik bilezii
tezgah altrlr. Konsol yukarya doru
sfraayarlaynz.
kaldrlarak, parann akya demesi salanr.
Dahasonrakonsolunmikrometrikbileziinisfra
ayarlaynz.

10

 Uygun pasolar vererek bir Di derinliinin verilmesiyle birlikte ilk

sonraki diin almas iin
blntnn yaplmas iin tabladan elle veya
divizrkullannz.
otomatik ilerleme verilir. Birinci blnt
yapldktan sonra freze balang konumuna
getirilir. Divizrden gerekli evirme oran
verildikten sonra tabladan ilerleme verilir.
Alacak dier diler iinde bu ilemleri takip
ediniz.
Modl kumpas ile
kontrolnyapnz.

iin

11

LMEVEDEERLENDRME
LMEVEDEERLENDRME
Aada verilen lme deerlendirmede oktan semeli ve doru yanl lme
deerlendirmekriterleriuygulanmtr

1)

Mekanik alann tamamnda en ok kullanlan dili ark eidi aadakilerden

hangisidir?
A)Helisdili
B)Kremayerdili
C)Dzdili
D)Konikdili

2)

Dz dili ark ama ileminde birinci di aldktan sonra ikinci di iin verilecek
evirmeoran aadakilerdenhangisiyleyaplr?
A)Otomatikolaraktabladan
B)Elletabladan
C)Konsoldan
D)Divizrden

3)

Disaysnagremodl aksnnseilmesininamacaadakilerdenhangisidir?
A)Enazkullanlmmodlakybulma
B)Diprofilinindeiikolmas
C)Alacakprofilegreenuygun akybulma
D)aknnkrlenmesiniengellemek

4)

Modlfrezeaksnndnynpuntayadoruolmaldr.
A)Doru
B)Yanl

5)

eksenininmodlfrezesiekseninegreayarnaadakilerdenhangisiifadeeder?
A)Puntaucunun modlfrezeakylaakmas
B)Modlaknniparasnademesi
C)Modlaknn divizrtarafnadorudnmesi
D)Modlaksnnpuntayadorudnmesi

6)

Dz dili ama ileminde birinci di aldktan sonra ikinci dii amak iin divizr
evrilirken pimin girecek olduu delik geirilirse aadaki ilemlerden hangisi
yaplr?
A)aknnekseneayartekraryaplr.
B)Boluunualacakkadargerievirerekgireceidelietaklr.
C)bozulduuiinsklr.
D)Herhangibirdzeltmeyegerekyoktur.

12

PERFORMANSDEERLENDRME
Aada belirtilen uygulama faaliyetini, gzlenecek davranlar dikkate alarak
gerekletiriniz.lemiyapabilmesresi=6Derssaatidir.
KullanlacakAletveAvadanlklar
1niversalFrezeTezgah
2Divizr
3nl
4Punta
5Modlkumpas
6Soutmasvs
Modl(m).....olan,disays(Z).olandzdiliyiyapabilmekiingerekli
elamanlarhesaplayarak,ilemigerekletiriniz.

13

KONTROLLSTES
AlanAd:

MAKNETEKNOLOJLER

ModlAd:

Dzvekremayerdiliamak.

FaaliyetinAd:

Dzdiliamak.

Tar ih:
r encinin
AdSoyad:
Nu:

Faaliyetin
Amac:
AIKLAMA:
Sr a
No:
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Frezede dz dili ama ilemini Snf:

yapabileceksiniz.
Blm:
Bitirdiiniz faaliyetin sonunda aadaki performans testini
doldurunuz. (Hayr) olarak iaretlediiniz ilemleri retmeninize
bavuraraktekrarlaynz.

GzlemlenecekDavr anlar :

Evet
Gereklihesaplamalardoruolarakyaptnzm?
Di st apna uygun olarak, malafa zerinde paray
tornaladnzm?
Malafann byk ap divizr tarafna gelecek ekilde
gvenliolarakbaladnzm?
aknnkesmeynndivizredoruayarladnzm?
akypuntaeksenindeayarladnzm?
akyiparaszerindemikrometrikbileziktensfrladnz
m?
Yaptnz hesaplamaya gre di yksekliini (h) tabladan
ayarladnzm?
Tezgahuygundevireayarlayarak,hataszbirekildeilkdii
oluturdunuzmu?
Soutmasvskullandnzm?

11

aky balang konumuna getirerek, divizrn delikli

aynasndanevirmeoran(T)kadardndrdnzm?
Btndileri,evirmeoranndahatayapmadanatnzm?

12

Modlkumpasyladilerikontrolettinizmi?

13

Yaptnzbtnilemlerdeigvenliikurallarnauydunuz
mu?

14

Verilensredeiibitirdinizmi?

10

Deer lendir me:

14

Hayr

RENMEFAALYET2
RENMEFAALYET2
AMA
Frezedekremayerdiliamaileminiyapabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizdekiiletmelerdenbilgialarak,deiikkremayerdiliamailemlerini
aratrnz.

Ayrca okulunuzun ktphanesinden ve internet zerinden gerekli almalar

yaparakraporhalinegetiriniz.

Hazrlamolduunuzraporusnftasununuz

2.KREMAYERDLAMA
2.1Kr emayer Dililer veKullanldYer ler
Kremayer dili ifti, dairesel hareketin dorusal harekete dntrlmesi iin
kullanlrlar.Kremayerdilinin dileridzveyahelisolarakyaplr. Kremayerdililerdikey
hareket yapan takm tezghlarnda, vinlerin ileri geri hareketlerinde ve baz kumanda
mekanizmalarndakullanlrlar.
zelApar atlaKr emayer DilininAlmas
Buaparatlarlakusursuzkremayerdiliamakmmkndr.Aparat,birdelikliaynaile
tezgahtablamilinevearamiletaklanikidiliarkvebalamaparalarndanoluur.

ekil2.1:.Kr emayerDili

15

2.2.Kr emayer DiliElemanlar nnTantlmas

ekil2.2 KremayerDiliElemanlar

ADIM

t=m.

DKALINLII

s=t/2

DYKSEKL h=2,166.m
PROFLAISI

&=30 40

Tablo2.1. Kr emayer DiliElemanlarveFor mller

2.3.Kr emayer DiliElemanlar nnHesaplanmas

r nek:Modl1,5mmolankremayerdilininelemanlarn hesaplayalm.
zm:t=m.=1,5 .3,14 =4,71mm
h=2,166 . m =2,166.1,5=3,24mm
s= t/2=4,71/2=2,35mm
r nek:Modl2mmolankremayerdilininelemanlarn hesaplayalm.
zm:t=m.=2.3,14=6,28mm
h=2,166.m =2,166.2= 4,33mm
s=t/2= 6,28/2=3,14mmolarakbulunur.

16

2.4.Kr emayer DilininAlmas

1parasfreze tezghnatablann hareketi dorultusundabalanr.
2 Modl aks niversal bala yatay konumda balanr.( Kremayer dililerin
almasndason numaral(8)modlakkullanlr.135)
3 Dz kremayer dililer iin modl frezenin dnme ekseni tablaya paralel, helis
kremayerdilideise helisaskadardnktr.
4paraszerindencelikleizlermeydanagetirilerekadmkontroledilir.

5Gereklitalamiktarverilerekdiamailemitamamlanr.

2.5.ar kDonanmnnHesaplanmas
Kremayerdiliarklaraynzamandadorusalblmedir.Tekfark,kremayerinmodl
frezeaksylaalmasdr. arkdonanmndaaadakiilemleryaplr:
t=stenilenblmaral(Adm)
K=Sonsuzvidaarkdisays
T= Manivelakolunayaptrlacakdevirsays
Ht=Tezgahtablamiliadm
Z=evirendili
Z1=evrilendili
Z/Z1= t.K/T.Ht
r nek:Tablamiliadm6mmolanbirfrezetezgahndamodl2mm olan kremayeri
amakiin gerekliolandiliarklarbulunuz?(Manivelakoluna6deviryaptrlacaktr.)
zm:Z/Z1=t.K/T.Ht=2.40/6.6=80/36 =8.10/6.6=(8.4).(10.6)/(6.4).(6.6)
=32.60/24.36 bulunur.
Bulmuolduumuzbudiliarklar
32diliar k:Divizrkuyrukmalafasna,
60diliar k:Aramiline,
24diliar k:60dilisiilearamiline,
36diliar k:Frezetezgahnntablamilinetaklr.
r nek: Tabla mili adm 6 mm olan bir freze tezgahnda modl 1,5 mm olan bir
kremayeri amak iin gerekli olan dili arklar bulunuz? (Manivela koluna 3 devir
yaptrlacaktr.)
zm:Z/Z1=t.K/T.Ht=1,5.40/3.6=60/18= 12.5/6.3
=(12.4).(5.8)/(6.4).(3.8)=48.40 olarakbulunur.
24.24
Bulmuolduumuzbudiliar klar
48diliar k:Divizrkuyrukmalafasna,
24diliar k:Aramiline,
40diliar k:Aramilne,
24diliar k:Frezetezgahnntablamilinetaklr.
17

2.6.lemSr asnnAklanmas
Kremayer zerine dz veya helis diler alm ubuklar olarak tanmlanabilir. Bu
nedenlediliyiamayabalamadanncekesme,delme,vidalamaveeelemeilemlerinden
sonraaadakiilembasamaklartakipedilerekkremayerdilileralr.
1parasfreze tablasnatablannhareketidorultusundabalanr.
2 Modl ak niversal bala yatay konumda balanr.( Kremayer dililerin
almasndaensonmodlakkullanlr.135)
3 Dz kremayer dililer iin modl frezenin dnme ekseni tablaya paralel, helis
kremayerdilideisehelisaskadardndrlr.
4paraszerindencelikleizlermeydanagetirilerekadmkontroledilir.
5Gereklitalamiktarverilerekdiamailemitamamlanr.

2.7.Kr emayer DilininKontr olnnYaplmas

Alan dililerin apak alma ilemi de bitirildikten sonra modl kumpaslarla veya
mastarlarlalmevekontrolyaplr.

18

UYGULAMAFAALYET
UYGULAMAFAALYET
lemBasamaklar

neriler

Dili aacak olduunuz paray Kremayerdiliyiresimdeverilenlleregre

hazrhalegetiriniz.
ileyerekhazrdurumagetiriniz.

zel blme aparatn tezgaha Bu aparat tezgah tablasnn ucuna taklr. Bu

balaynz.
aparatlar bir delikli ayna ile tabla mili ve ara
mile taklan iki dili ark ve balama
elemanlarndan oluur.(Aada resmi verilen
divizrle deaynilemiyapmakmmkndr.)

parasntezgahabalaynz.

parasn freze tablasna tablann hareketi

dorultusundabalaynz.

19

 Blme ilemi yapacak olduunuz Dz kremayer dililer iin modl frezenin

akyparayagreayarlaynz.
dnme ekseni tablaya paralel, helis kremayer
dilideisehelisaskadardnktr.

Mikrometrik tamburla dorusal Bu yntemde tambur, blnt araln

blmeyiyapnz.
salayacak
miktarda
dndrlmelidir.
Mikrometriktamburunherblmearalneit
olarak dndrmek zor olduundan blnt
kabaolur.

Dz ve helisel kremayer diliyi Yukarda anlatlan ilem basamaklarn takip

anz.
ederek para zerinde izler meydana getirilir.
Oluan bu izlerde admn doruluu kontrol
edilir. Admn doruluu anlalnca gerekli
tala derinlii verilerek di ama ilemi
tamamlanr.

20

 Yaplan
blme
kontrolnyapnz.

ileminin Alan dililerin apak alma ilemi de

bitirildikten sonra modl kumpaslarla veya
mastarlarlalmevekontrolyaplr.

21

LMEVEDEERLENDRME
LMEVEDEERLENDRME
Aadaverilenlmedeerlendirmede,oktansemeli lmedeerlendirmekriterleri
uygulanmtr
1)

Kremayerdililerinkullanlamacaadakilerdenhangisidir?
A )Dorusalhareketial hareketeevirmek.
B )stenilenadakuvvetvehareketiletmekiin.
C)Daireselhareketidorusalhareketeevirmek.
D)Ayrkmillerdehareketiletmek

2)

Modl bilinen bir kremayer diliyi aabilmek iin bilinmesi zorunlu olan deerler
aadakilerin hangisindetamolarakverilmitir?
A)Admdiykseklii
B)Admdikalnlprofilas
C)Diyksekliidikalnlprofilas
D)aknumaras malafa

4)

Kremayerdilininalmasndamodlakseimi aadakilerdenhangisiileyaplr?
A)Alacakdisaysnagresekizlimodlaklardanuygunolanseilir.
B)Ensonnumaralmodlaks kullanlr.
C)steebalbirakseilir.
D)Birnumaralakseilir

5)

Dorusalblmeilekremayerdiliarasndakifarkaadakilerdenhangisidir?
A)Farklyntemlerlealmas
B)Dikbalkkullanlmas
C) Modlaks ilealr.
D)Yksekdevirlerdealmas

6)

Kremayerdililerin lvekontrolaadakilerdenhangileriyleyaplr?
A)Modlkumpaslar vemastarlarla.
B)Mikrometrelerle.
C)Gnyelerle
D)Komparatrlerle

22

PERFORMANSDEERLENDRME
Aada belirtilen uygulama faaliyetini gzlenecek davranlar dikkate alarak
gerekletiriniz.lemiyapabilmesresi=6Derssaatidir.
KullanlacakAletveAvadanlklar
1niversalfrezetezgah
2Divizr
3nl
4Mengene
5Modlkumpas
6Soutmasvsdr.
Tabla mili adm 6 mm olan bir freze tezgahnda modl 1.5 olan kremayeri amak
iingereklielamanlarhesaplaynz.(Manivelakoludeviryaptrlacaktr.)

23

KONTROLLSTES
AlanAd:

MAKNETEKNOLOJLER

ModlAd:

Dzvekremayerdiliamak

FaaliyetinAd:

Kremayerdiliamak

Tar ih:
r encinin
AdSoyad:
Nu:

Faaliyetin
Amac:
AIKLAMA:
Sr a
No:

Frezede kremayer dili ama Snf:

ileminiyapabileceksiniz.
Blm:
Sevgili rencimiz, bitirdiiniz faaliyetin sonunda aadaki
performanstestinidoldurunuz.(Hayr)olarakiaretlediinizilemleri
retmeninizebavuraraktekrarlaynz.

GzlemlenecekDavr anlar :

Evet

Gereklihesaplamalardoruolarakyaptnzm?

2
3

parasnpareleleolarakmengeneyenbaladnzm?
aknnkesmeynndoruayarladnz m?
akyiparaszerindemikromrtrikbileziktensfrladnz
m?
Yaptnz hesaplamaya gre di yksekliini (h) tabladan
ayarladnzm?
Tezgahuygundevireayarlayarak,hataszbirekildeilkdii
oluturdunuzmu?
Soutmasvskullandnzm?

4
5
6
7

aky balang konumuna getirerek, divizrn manivele

kolunugereklidevirkadardndrdnzm?
Btndilerievirmeoranndahatayapmadanatnzm?

10

Modlkumpasyladilerikontrolettinizmi?

11

Yaptnzbtnilemlerdeigvenliikurallarnauydunuz
mu?

12

Verilensredeiibitirdinizmi?

Deer lendir me:

24

Hayr

CEVAPANAHTARLARI
CEVAPANAHTARLARI
RENMEFAALYET1CEVAPANAHTARI
1

RENMEFAALYET2NNCEVAPANAHTARI

25

KAYNAKA
KAYNAKA

ZCANefik,HalitBulut,AtelyeveTeknoloji2,Ankara,1991.

ZKARA Hamdi.TesviyecilikMeslekTeknolojisi12,Ankara,1998.

26