Professional Documents
Culture Documents
Nokta (Point,Vertex)
Nokta uzayda bir konumu belirtir. Noktanın 0 boyutlu olduğu kabul edilir. Herhangi bir büyüklüğü
yoktur.
Uzayda bir noktayı tanımlamak için, noktayı bir koordinat düzlemi üzerinde düşünmeliyiz. Kartezyen
koordinat düzlemi, birbirine dik orijin adı verilen noktada birleşen eksenlerden oluşur. Bu eksenler
bilindiği üzere x,y ve z eksenleridir.
P1(x1,y1,z1)
P2(x2,y2,z2)
Doğruyu tanımlamak için iki nokta gereklidir. P1 ve P2 den geçen doğru, doğrusu olarak gösterilir.
Vektörü, başlangıç noktası orijin, bitiş noktası yön olan Şekil 2 Doğru
v=<dx,dy,dz>
Vektörün yönüne gelince; yönü belirtmek için birim vektörü kullanırız. Vektörün uzunluğunu bir
yaparak yönünü bulabiliriz. Bu işleme normalleştirme (normalization) denir.
Normalleştirme:
Çözüm:
u=<3-1,0-(-2),3-1>=<2,2,2>
v=<-2-(-4),4-2,12-10>=<2,2,2>
|u| =|v|= =2
Doğrunun denklemi:
dır.
Örnek:
Çözüm:
y=mx+a dan;
y = 3x+a
-2=3+a a=-5
Denklemimiz:
y = 3x - 5
Örnek:
Çözüm:
P0 = (3,-4,7)
D=(2-3,2+4,10-7)=(-1,6,3)
P=P0+tD
P orta=(3,-4,7) + t(-1,6,3)
X=X0+tdx=3+(0.5)(-1)=2.5
Y=Y0+tdy=-4+(0.5)(6)=-1
Z=Z0+tdz=7+(0.5)(3)=8.5
P orta=(2.5,-1,8.5)
Vektörler A ve B;
Noktasal çarpım:
Görüldüğü gibi iki vektörün noktasal çarpımı skaler bir büyüklük meydana getiriyor.
Bu tanımdan da görüldüğü gibi, eğer A ve B vektörleri birim vektörler ise, noktasal çarpımları
aralarındaki açının kosinüsünü verir. Ters kosinüs alarak aralarındaki açıyı bulabiliriz. Yazmak
gerekirse:
Noktasal çarpımın bir diğer uygulaması bir vektörün diğer vektör üzerindeki izdüşümünün, ya da aynı
yöndeki bileşenin büyüklüğünü bulmaktır.
Noktasal çarpımın bir diğer uygulaması ise vektörün diğer bir vektör üzerindeki izdüşüm vektörünü
bulmaktır.
İzdüşümünü demektir.
Vektörler A ve B;
Eğer iki vektör birbirine paralelse sonuç sıfırdır. Yeni vektörün yönü sağ el kuralı ile bulunabilir.
Vektörlerimiz u ve v olsun:
Bu tanımlamalar eşiğinde çapraz çarpımı, vektörleri matris biçiminde yazıp determinantını alarak
hesaplayabiliriz.
- v x u = - (v x u)
- (u x v)x y eşit olmak zorunda değildir u x(v x y)
Geometrik Anlamı:
= hacim
Düzlemin denklemi:
Açarsak:
Basitleştirirsek:
Örnek:
Çözüm:
Kolayca dönüştürülebilir.
konum vektörü arasında kalan açı a açısı olsun. |P0|cos a ‘nın, P0 noktasının ya da P0 noktasını
taşıyan düzlemin, orijine normal doğrultusunda uzaklığı olduğunu görelim. İzdüşümde incelediğimiz
üzere ;
=D
Yani düzlem denklemindeki D değeri düzlemin normal yönünde orijinden uzaklığını veriyor. Bu ne
işimize yarar, görelim.
Noktanın düzleme göre konumu:
P1(X1,Y1,Z1) noktasını düşünelim. Bu noktanın düzleme göre konumunu inceleyelim. P1‘i n.P=D
denklemine yerleştirelim.
n. P1 =D1
D1, P1 noktasının orijine normal yönünde uzaklığıdır. Eğer D1=D ise P1 noktası düzlem üzerindedir.
Eğer büyükse düzlemin normal yönündeki tarafındadır. Küçükse ters taraftadır.
Yukarıdaki analizimiz üzerinden devam edelim. P1 noktasının aynı normale sahip başka bir düzlem
üzerinde olduğunu kabul edelim. Orijine uzaklığı D1 olsun. Uzaklıkların farkı, bize noktanın düzleme
olan uzaklığını verir.
d = D1-D
Eğer d=0 ise bir önceki başlıkta incelediğimiz gibi, nokta düzlem üzerindedir. d<0 ise nokta düzlemin
arkasında, d>0 ise düzlemin önünde yani normalin gösterdiği tarafındadır.
Üç noktadan düzlem bulma:
denklemini oluşturabiliriz.
Çapraz çarpım alırken P0P1xP0P2 ile P0P2xP0P1 arasında yön farkı olduğunu unutmayın.
Örnek:
Çözüm:
n1=1x-3y+4z=0;
n2=2x+y-5z=0;
Z=0 için;
1x-3y=12
2x+y=10
X=6+11t
Y=-2+13t
Z=7t
Doğru denklemi:
P = p0 + t*d
Düzlem denklemi:
Ax+By+Cz=D
Örnek:P0(1,3,2) ve P1(2,2,-1) noktalarının oluşturduğu doğru ile P(1,1,-3) noktasını içeren ve normali
3x+4y-1z=0 olan düzlemin kesişim noktasını bulalım.
Çözüm:
P0=(1,3,2) d=(1,-1,-3)
X=1+t
Y=3-t
Z=2-3t
Düzlem denklemi;
D=3+4+3=10
3x+4y-z=10
3(1+t)+4(3-t)-(2-3t)=10
13+2t=10 t=-3/2
Not: Doğrunun doğrultusunu veren d vektörü ile düzlemin doğrultusunu veren n vektörleri paralelse,
yani n x p=0 ise, doğru ile düzlem kesişmez.
Üç düzlemin kesişimi:
Üç düzlem bir noktada ya da bir doğru üzerinde kesişir. Üç denklemi birlikte çözersek çözüme
ulaşırız. Üç denklemi birlikte çözmek için bir matris oluşturalım:
Düzlemlerimiz;
Görüldüğü gibi son sütun kesişim noktasını verecek. Eğer matrisin tersini elde edemezsek düzlemlerin
en az ikisinin paralel olduğuna, yani düzlemlerin bir noktada kesişmediğine hükmederiz.
tanımlarken dördüncü bir bileşen daha kullanırız. Kartezyen koordinat sistemindeki bir nokta ile
homojen koordinat sistemindeki bir nokta arasında şöyle bir ilişki vardır:
w =0 olduğu zaman nokta sonsuzdadır deriz. Kartezyen koordinat sistemindeki her noktayı w bileşeni
1 olan homojen bir nokta olarak kabul edebiliriz.
KAYNAKÇA: