You are on page 1of 6

Kartaln Armaanndan, Castaneda 1981

(Aadaki metin Kartaln Armaannn spanyolca basmnda yer alan ancak ngilizce versiyonlarnda hi bulunmayan bir b l!m!n "#Alt Aklayc $nermenin% evirisidir& '
DJn farkndalma yapt akl almaz manevralara ramen, yllar boyunca inatla ve srarla yaptklarn zihinsel olarak deerlendirmeye uramay srdrdm. u manevralarla il!ili uzun uzadya yazm olsam da bunlar hep titiz bir deneysel bak a"syla, mantksal bir perspektifle dile !etirmitim. #endi us"uluuma $yle batmtm ki, Don Juann $retilerinin ama"larnn farkna varamamtm. unlarn uzamn tam olarak anlamam i"in insan formunu kaybedip btnlme ulamam !erekiyordu. Don Juann $retileri bana bir sava"nn !eliiminin ikinci aamasndan !e"erken klavuzluk etmek i"indi% i"imizde baka bir farkndaln var olduuna de!in onaylama ve kesin bir kabullenme. u aama iki ksma ayrlyordu. unlardan ilki ki bunun i"in don Juan, don &enaronun yardmna ihtiya" duymutu, iki eylemle il!iliydi. u bana al! altrmas olarak "eitli yordamlar 'prosedr(, hareketleri ve y$ntemleri !$stermeyi i"eriyordu. )kincisi ise alt a"klayc $nermeyle il!iliydi. ana $rettiklerinin makul eyler olduuna us"u tarafm adapte etmekte "ektiim zorluklardan $tr, don Juan bana bu a"klayc $nermeleri skolastik kaytlarma uy!un bir bi"imde sundu. &iri olarak ilk yapt, sa krek kemiimin arkasnda belli bir yere vurarak i"imde bir b$lnme yaratmakt, benim olaand bir farkndala !irmemi salayan bir vurutu bu, normallie d$ndmde olup biteni hatrlayamyordum. Don Juann beni bu tr bir farkndalk durumuna soktuu andan $nce yadsyamayacam bir devamllk duyumum vard ki bunun benim yaamsal deneyimim sonucu olutuunu dnyordum. #endimle il!ili fikirlerim yapt her eyi a"klayabilecek bir btn varlkt. *yrca farkndalmn bulunduu yerin, $yle bir yer vardysa eer, kafamn i"i olduuna dair kesin bir kanm vard. *ncak don Juan bana bu vurula bana ykseltilmi al!nn bulunduu yerin, omur!ada krek kemikleriyle ayn ykseklikte bir merkezde olduunu a"k"a !$sterdi. Don Juana bu vuruun doasyla il!ili sorular sorduumda, bana na!ualn bir y$nlendirici olduunu, yolu a"ma sorumluluunu tayan bir rehber olduunu ve sava"larna a"klk ve !ven hisleri alamak i"in kusursuz olmas !erektiini a"klamt. +alnzca bu koullar altnda bir na!ual farkndal kaydrmak i"in bu vuruu yapma imk,nna sahiptir, "nk na!ualn erki bu !e"ii mmkn klar. -er na!ual kusursuz bir uy!ulayc deilse, yer deitirme !er"eklemez, benim dier "$mezleri k$pry !e"meden $nce ykseltilmi bilin"lilie sokmay denediimde ve baarsz olduumdaki !ibi. Don Juana farkndalktaki kaymann ne anlam tadn sordum. .a!ualn belirli bir noktaya /yeri insandan insana deiiklik !$steren ancak !enelde krek kemiklerinin arkasnda bir yerde olan0 vurmas !erektiini s$yledi. .a!ualn bu noktann yerini tam olarak belirlemek i"in !$rmesi !erekir, nokta fiziksel vcutta deil, vcudu "evreleyen parlaklkta bulunur1 na!ualn bu noktay tanmladnda, onu i"eriye doru vurmaktan "ok ittiini ve b$ylece parlak kabukta bir i"bkeylik, "$knt yarattn s$yledi. +ksek farkndalk durumu bu i"bkeylik srd srece devam eder. az parlak kabuklar kendiliinden eski eklini alr, bazlarnysa baka bir noktadan bir daha itmek !erekir. azlarysa eski oval ekillerine bir daha d$nmez. Don Juan !$rclerin farkndal $zel bir parlaklk olarak !$rdn s$yledi. &ndelik farkndalk sa tarafta bir parlaklktr ve fiziksel vcudun dndan parlakln "er"evesine dek uzanr. +ksek farkndalksa daha youn bir ltdr, yksek hz ve younlukla balantldr, sol tarafn "evresini doy!un hale !etiren bir (ulgordur. 222 'parltdr( Don Juan !$rclerin olanlar vcudun parlak kabuundaki bir merkezin bir sreliine yerinin deimesi olarak a"kladklarn s$yledi. #artaln yaylmlar aslnda bu b$l!ede deerlendirilir ve se"ilir. 3uru onlarn normal davrann deitirir. &$zlemlerinden, !$rcler sava"larn y$nlendirilmelerinin bozulaca bu duruma sokulmalar !erektii sonucuna ulamlard. 4arkndalkdaki bu deiim bu durumu #artaln buyruklarn dillucidate222 etmek i"in ideal bir b$l!e yapyordu% sava"larn !ndelik farkndalklarndaym !ibi ilevselliklerini srdrmelerini, yaptklar ilere emsalsiz bir a"klk ve !"llkle younlaabilmeleri istisnasyla salyordu.

Don Juan benim durumumun onun yaad bir deneyime benzer olduunu s$yledi. 3elinimeti onun i"inde derin bir b$lnmlk yaratm, farkndaln sa ve sol yanlar arasnda birinden dierine !itmesini salamt. 5ol yannn a"klk ve $z!rl sa yannn uslamlamalar ve bitmek bilmeyen savunmalaryla tamamen kartt. ana, sava"larn tamamnn kutupsalln kalplandn !$rdkleri bu durumun derinliklerine frlatldklarn ve na!ualn bu b$lnmeyi "$mezin insann i"indeki henz aratrlmam bir farkndalk olduuna kanaat !etirmesi i"in yarattn ve takviye ettiini anlatt. 1. Dnya olarak algladmz Kartaln yaylmlardr. Don Juan bana al!ladmz dnyann akn bir varlnn bulunmadn a"klad. una alkn olduumuz i"in al!ladmzn nesnelerden olumu ve al!ladmz !ibi bir dnya olduunu dnrz, oysa !er"ekte nesnelerden oluan bir dnya yoktur ama #artaln yaylmlarndan oluan bir dnya vardr. u yaylmlar tek sabit !er"ei temsil eder. u her eyi kuatan, al!lanabilir ya da al!lanamaz, bilinebilir ve bilinemez bir !er"ekliktir. #artaln yaylmlarn !$ren !$rcler onlar !dleyici kuvvetlerinden dolay buyruklar olarak isimlendirir. +aayan btn canllar yaylmlar kullanmaya !dlenirler, ve onlar ne olduklarn bilemeden kullanrlar. 5radan insan bunu !er"eklik olarak yorumlar. &$rcler ise onlar kural olarak yorumlar. &$rcler yaylmlar !$rmelerine ramen !$rdklerinin ne olduunu bilmek i"in bir yollar yoktur. #endilerini ie yaramaz varsaymlarla dmlemek yerine !$rcler #artaln yaylmlarnn ilevsel olarak nasl yorumlanacayla urarlar. Don Juan, varsaym dzeyinde kalan al!ladmz dnyadan akn !er"eklii sezebilmek i"in bir sava"nn #artaln yaylmlarnn dnyada yaayan tm canllar tarafndan ayn anda ve farkl ekillerde al!landn varsaymas yeterli deildir. 5ava"larn yaylmlarn akna bakmaya ve insan ve dier canllarn al!sal dnyalarn yaplandrmak i"in onlar nasl kullandn g rmeye "almalar !erekir. en #artaln yaylmlar yerine 6betimleme7 kelimesini kullanmasn $nerdiimde don Juan eretileme yapmadn s$yledi. 6 etimleme7 kelimesinin insan anlamasna ilikin bir yan anlam i"erdiini ve al!ladmzn insan anlamalarnn ie yaramad bir buyruktan k$klendiini s$yledi. 2. Kartaln yaylmlarn skimmingler (genel yorum olarak alglamamz salayan d!kkatt!r. Don Juan al!nn, canl varlklarn !elitirdii ve hazrlad bir fiziksel bir yeti olduunu s$ylerdi1 bu hazrlanmann sonucu, !$rcler arasnda 6dikkat7 olarak bilinir. Don Juan dikkati al!y kancalayan ve kanalize eden hareket olarak tanmlamt. u hareketin dier btn insan se"eneklerinin ve olanaklarnn tayfn kaplayan en esiz $zelliimiz olduunu s$ylemiti. Don Juan se"enekler ve olanaklar arasnda kesin bir ayrm kuruyordu. )nsan se"enekleri toplumsal "evrede ilevi olan insanlar olarak se"ebildiklerimizdir. u krallktaki arazimiz olduk"a snrldr. )nsan olanaklar ise ltl varlklar olarak baarabileceklerimizdir. Don Juan bana " farkl dikkat tipiyle il!ili bir snflandrma emas !$sterdi, bunlara 6tip7 demenin hatal olduunu belirterek. unlar aslnda bil!inin " dzeyiydi% birinci, ikinci ve "nc dikkat1 her biri bamsz, kendi i"inde btnl olan bir krallk. ir sava" i"in, $reniminin balan!" aamalarnda, " arasnda en $nemli olan birinci dikkattir. Don Juan, a"klayc $nermelerinin birinci dikkatin nasl "altn ilk "er"evede oluturmak i"in !iriimler olduunu s$yledi, bize hi" !$rnmeden yanmzdan !e"en eyler. 5ava"larn birinci dikkatin doasn iyice anlamalarn zorunlu buluyordu, eer dier ikisine !ireceklerse. irinci dikkate #artaln yaylmlarndan oluan btn bir tayfn i"inde bir anda onlarn zerinde durmadan hareket etmenin $retildiini a"klad, hepimizin al!lanabilir olarak $rendiimiz 6al!sal birimler7e ulamak i"in. &$rcler bu hnere yzeydekini syrmak ya da !$z atp !enel bir fikir sahibi olmak anlamna !elen 6skimming) derler, "nk bu !ereksiz ve fazla yaylmlar basklayp zerinde durulmas !erekenleri se"meyi ifade eder. Don Juan bu ilemi o srada !$rmekte olduumuz bir da $rnek !$stererek a"klad. enim birinci dikkatimin, !$rme annda, saysz yaylm syrp al!lama mucizesini elde etmiti1 tm insanlarn bildii bir syrma, "nk hepsi bu yetiyi kendi kendine edinmitir. &$rcler !enel fikir elde etmek i"in birinci dikkatin basklad hereyin bir daha herhan!i bir koul altnda birinci dikkat tarafndan tekrar elde edilemeyeceini iddia ederler. +zeysel tanmlarla al!nn koullar

altnda al!lamay $rendikten sonra duyularmz !ereksiz bulduu yaylmlar listelemeyi brakrlar. una makul bir a"klama !etirmek i"in insan bedenini $rnek !$sterdi. irinci dikkatimizin fiziksel bedeni "evreleyen parlak d kabuu oluturan yaylmlarn kesinlikle bilincinde olmadn s$yledi. 8val kabuumuz al!ya tabi deildir1 o yaylmlar fiziksel bedeni birinci dikkatin bildiimiz ekilde al!layabilmesi i"in !eri "evrilmitirler. u nedenle, "ocuklarn byrken baarmalar !ereken al!sal ama", kaotik al!larn kanalize edebilmek ve birinci dikkate d$ntrmek i"in uy!un yaylmlar yaltmay $renmektir, b$ylece 6yzeysel tanmlar7 oluturmay $renirler. 9ocuklarn etrafndaki btn yetikinler onlara yzeyi syrmay $retirler. -r ya da !e", "ocuklar birinci dikkatlerini yzeysel tanmlar, $retmenlerinin al!lad koullara benzer bi"imde al!lamak i"in denetlemeyi $renirler. Don Juan insanlarn al! kaosuna dzen !etirme yetenekleri karsnda hep hayret etmitir. :epimizin kendi meziyetlerimizin i"inde ma;estik bycler olduumuzu ve sihrimizin !er"eklii birinci dikkatimizin oluturduu yzeysel tanmlara "evirmek olduunu iddia ederdi. +zeysel tanmlarla al!lamamz da #artaln buyruudur, ama buyruklar nesneler olarak al!lamamzn bizim erkimiz, byl armaanmz. Dier yandan hataya dtmz noktadaysa hep bir tarafta kalp, yzeysel tanmlarn sadece onlar !er"ek olarak al!ladmzda !er"ek olduunu unutmamzdr. Don Juan bunun !izemli k$klerimizi yokeden yanl bir yar!dan dolay olduunu s$yledi. ". #zeysel tanmlar $!r!n%! erk &alkas tara'ndan duyumsana$!l!r klnm(tr. Don Juan birinci erk halkasnn #artaln yaylmlarndan k$kenlenen ve $zel olarak birinci dikkatimizi etkileyen kuvvet olduunu s$ylerdi. Devin!enliinden, srekli ak halinde olmasndan $tr 6halka7 olarak temsil edildiini a"klad. 6-rk7 halkas olarak isimlendirilmesinin sebebiyse,ilk olarak zorlayc karakteri, ve ikinci olarak ileri durdurma, deitirme ya da tersi y$ne "evirme eklindeki esiz yeteneidir. +zey tanmlarn yaplandrmakla kalmayp, katlmclarn !eri kalanndan da bir ortak anlama beklemesi, zorlayc karakterini betimlemektedir. :er birimizden yzey tanmlarnn aslna uy!un reprodksiyonlar zerine tam bir anlamaya varmamz beklenmekte, birinci erk halkasnn uyumu btn olmas i"in. )te bu uyum zorunluluu, al!dan bamsz olarak yzeysel tanmlarn bize $yle olduklarn dndmz nesneler hakknda kukusuzluk verir. *yrca, birinci erk halkasnn zorlaycl balan!" anlamasndan sonra kesilmez, bu anlamay devaml onarmamz bekler. Dillere ve kltrlere ramen hayatmz boyunca sanki yzeysel tanmlamalarmz her insan i"in al!sal olarak birmi !ibi ileriz. Don Juan tm bunlar dal!a !e"mek i"in fazla ciddi konular olsa da, birinci erk halkasnn !dleyici karakteri o kadar youndur ki bizi eer 6da7n kendine has farkndal olsayd, onun kendisini bizim yaplandrmay $rendiimiz !enel fikirle, yzey tanmyla al!layacana inanmaya zorladn s$yledi. irinci erk halkasnn bir sava" i"in tad en deerli nitelik, kendi bana kendi deiken ener;isine mdahale edebilmesi ya da onu tamamen askya almasdr. Don Juan Don Juan bunun hepimizin i"inde yedek birim olarak varolan !izli bir yeti olduunu s$yledi. +zeysel tanmlardan oluan dar dnyamzda bunu kullanmaya !erek yoktur. irinci dikkatimizin kalkanyla bu derece korunduumuz ve desteklendiimiz i"in biraz olsun !izli kaynaklarmzn olduunun farkna varmayz. *ncak, baka bir se"enek bize kendini sunmusa, bir sava"nn ikinci dikkati kullanmay se"mesi !ibi, birinci erk halkasnn !izlide kalm yetileri ilemeye ve hayret verici sonu"lar vermeye balayabilir. Don Juan byclerin en $nemli niteliklerinin bu !izlide kalm yetilerini etkin klmak olduunu s$yledi1 buna birinci erk halkasnn niyetini en!ellemek diyordu. ana #artaln yaylmlarndan birinci dikkat tarafndan !nlk dnyay kurmak i"in yaltlm olanlarn, birinci dikkat zerinde bklmez bir bask yarattn a"klad. u basknn durmas i"in, niyetin yerinden oynatlmas !erekir. &$rcler buna birinci erk halkasnn en!ellenmesi ya da srekliliinin bozulmas der. ). *!r!n%! erk &alkasn oynatan ku++et n!yett!r. Don Juan bana niyetin bir ama" sahibi olmakla ya da bir eyi ya da $tekini istemekle ayn ey olmadn a"klad. Daha "ok niyet bizim ama"l, istemli ya da iradeli davranmamz salayan $l"lemeyen bir kuvvetle il!ilidir. Don Juan bunu $ne srdnde bunun s$z !elimi toplumsallama ya da biyolo;ik bir tepkimeden kaynaklanan bir alkanlk !ibi bir kendi k$keninden !elme ya da olma durumu olmadn1 ama sahip olduumuz $zel, i"ten !elen ve tek bana birinci erk halkasn uy!un ekilde hareket ettirmek i"in bir anahtar !ibi kullanabileceimiz bir kuvvet olduunu s$yledi. .iyet birinci dikkatimizin #artaln

yaylmlar zerinde belli bir "er"eve i"inde younlamasn y$nlendiren eydir. *yrca, birinci erk halkasnn ener;i akna mdahale edilmesinin ya da akn en!ellenmesi buyruunu veren, niyettir. Don Juan bana niyeti evrende varolan !$rnmez bir kuvvet olarak dnmemi $nerdi, kendi almayan ama her eyi etkileyen bir !"% !enel fikir tanmlar ya da yzey tanmlar diyebileceimiz skimmingleri oluturan bir !". *kimminglerin aralksz olarak tekrar yaratlmas ve devamllkla sarlmas !erektiini belirtti. 8nlar yaayan bir dnya oluturulmas i"in her defasnda ayn tazelikle tekrardan yaratmak i"in, onlar her oluturduumuzda onlar niyet etmek zorundayz. <0 222 =rnein, 6da7n !enel tanmnn tam anlamyla somutlatrlmas i"in 6da7 ayrntlaryla niyet etmeliyiz. +alnzca birinci dikkatine dayanarak ve niyetin mdahalesi olmadan !$zlem yapan bir !$zlemci i"in 6da7 tamamen farkl bir skimmin! olarak !$rnecektir. &eometrik bir ekil olarak ya da bir renk lekesi skimmin!i olarak !$rnebilir. Dan skimmin!inin tamamlanmas i"in !$zlemci onu niyet etmelidir>1 ya bilin"siz olarak birinci erk halkasnn !dleyici kuvvetiyle ya da kastl olarak sava"nn eitiminden !e"erek. Don Juan bana niyetin bize !eliinin " yolunun olduunu iaret etti. -n baskn olan !$rcler arasnda 6birinci erk halkasnn niyeti7 olarak bilinendi. u bize ans eseri !elen k$r bir niyetti1 sanki biz onun yoluna "kmz ya da bizimmi !ibi. #endimizi ka"nlmaz olarak onun ana dm buluruz, bize olanlar zerinde hi"bir denetimimiz olmadan. )kinci yol, niyetin bize kendiliinden !elmesidir. u $nemli $l"de bir ama"llk !erektirir, bizde ise bir kararllk duyumu oluturmaldr. +alnzca sava" olarak sahip olduumuz yetiyle kendimizi !$nll olarak niyetin yoluna "karabiliriz1 yani onu "arrz. Don Juan bana srarla kusursuz bir sava" olmann, niyetin, kendini onun yoluna "kardn bilmesini salamak i"in !$sterilen "abadan baka bir ey olmadn a"klad. Don Juan sava"larn bu ol!uya 6erk7 dediini s$ylemiti. u yzden kiisel erk sahibi olmaktan bahsederken onlara istemli olarak !elen niyetten s$zediyorlar. 5onu", yeni "$zmler bulmakta ya da kiileri ve olaylar etkilemekte ustalkt. u sanki daha $nceden sava"nn bilmedii olaslklarn aniden !$rnr olmas !ibidir. u yolla, kusursuz bir sava" ileride olacaklar hi" planlamaz ama hareketleri o denli kararldr ki sanki her eyi davranlarndan her birinden $nce hesaplam !ibidir. .iyeti bulduumuz "nc yol ise " arasnda en nadir ve komplike olandr% niyetin onunla uyum i"inde varolmamza izin verdiinde ortaya "kar. Don Juan bu konumu !er"ek erk an olarak tanmlad% yaam boyunca sren kusursuzluk aray "abasnn sonucunda ulalan doruk. +alnzca stn sava"lar onu elde ederler, ve onlar bu konumda olduu srece niyet kendini onlarn eline istedikleri zaman kullanmalar i"in brakr. 5anki niyet onlarla kaynam !ibidir, ve b$yle yaparak onlar $nyar!sz saf bir kuvvete d$ntrr. &$rcler bu konumu 6ikini erk halkasnn niyeti7 ya da 6irade7 olarak adlandrr. ,. *!r!n%! erk &alkas sk!mm!ng olu(turma yet!s! !(le+sel olarak engellenmes!yle durdurula$!l!r. Don Juan ?yap0mamalarn ilevinin birinci dikkatimizin olaan odaklanmasna bir en!el oluturmak olduunu s$ylerdi. +ap0mamalar, bu anlamda, birinci dikkati, birinci erk halkasnn ilevsel olarak en!ellenmesi i"in, dier bir deyile niyetin akna mdahale etmek i"in tasarlanm manevralardr. Don Juan bu ilevsel en!ellemenin, ki birinci erk halkasnn !izli yeteneklerini sistematik olarak kullanmann tek y$ntemi budur, velinimetin "$mezin skimmin!ler kurma yetisini bir sreliine durdurmasn temsil ettiini a"klad. u, birinci dikkate yaplan $nceden planlanm !"l bir mdahaledir ve amac da birinci dikkati skimmin!lerin bize sunduu im!elerin $tesine itmek i"in1 bu mdahale birinci erk halkasnn niyetinin kesilmesiyle baarya ular. Don Juan akn bozulmasnn salanmas i"in, velinimet niyete, zaten olduu ey olarak, durdurulabilen ve tekrar y$nlendirilebilen bir ener;i ak olarak davranr. *ka bu ekilde yaplan bir mdahale, o denli byk bir karmaay a"a "karr ki birinci erk halkasnn tamamen durmasna neden olabilir1 normal hayat koullarmzdaki kavramamzn $tesinde olan bir ey. *l!mz yllar i"inde pekitirdiimiz yolu !eri yrmek bize dnlemez !ibi !elir1 ama bu mdahalenin etkisi altndayken kendimizi ilk balan!"taki al!sal durumlarmzdan birinin benzerine, #artaln buyruklarnn henz deerler atanmam yaylmlar olduu bir duruma koyabiliriz. Don Juan velinimetin ak kesmek i"in kullanaca yordamn kiisel erkiyle balantl olmas !erektiini b$ylece niyeti y$netmek i"in herhan!i bir y$ntem kullanmak yerine kiisel erkiyle onu hareket ettirir ve

"$mezi i"in kullanlabilir hale !etirir. enim durumumda, Don Juan birinci erk halkasnn ilevsel en!ellenmesini karmak bir sre"ten sonra baard, bu " y$ntemi i"eriyordu% sanrlandrc bitkilerin kullanm, vcudun y$nlendirilmesi ve niyetin kendisiyle yaplan manevralar. alan!"ta don Juan us"u yanmn direnci yznden "ok"a sanrlandrc bitkilere dayal bir yol izledi. unun dehet bir etkisi oldu ama akn srekliliinin durdurulmas i"in yetersizdi. #ullandm bitkilerin sanrlandrc oluu, aklmn kontrol uy!ulamay srdrmesi i"in mkemmel bir a"klamayd. Deneyimlediklerimi mantksal olarak a"klayabileceime emindim, mesela Don Juan ve Don &enaronun ak kesmek i"in yaptklar inanlmaz hnerleri de halusino;enlerin yaratt al!sal sapmalar olarak. Don Juan sanrlandrc bitkilerin bende yaratt en kayda deer etkinin, onlar her aldmda etrafn hayret verici bir zen!inlikle tatn duyumsamam olduunu s$ylemiti. @enkler, formlar, daha $nce hi" dikkat etmediim ayrntlar. Don Juan al!lama yeteneimdeki bu art kulland ve "eitli s$zler ve buyruklarla beni !er!in ve rahatsz bir duruma sokard. Daha sonra vcudumu y$nlendirerek, ben bu dnyada varolmayan " boyutlu yaratklarn bulunduu tamamiyle !er"ek sahneler ya da phantasmagoric im!eler kurana kadar farkndaln bir tarafndan dierine !e"memi salard. Don Juan bana yaplandrdmz skimmin!ler ve niyet arasndaki direkt iliki bir kere krldnda bir daha asla onarlamayacan a"klad. 8 andan sonra 6hayalet niyet7 olarak adlandrd bir akm, ya da krlma annda ya da yerinde bulunmayan skimmin!lerin niyetini, yakalama yeteneini kazanrz. u, bellein bir y$n sayesinde kullanmmza a"lan bir niyet anlamndadr. Don Juan birinci erk halkasnn niyetinin kesilmesiyle daha alc ve bi"imlendirilmesi kolay olduumuzu belirtti1 bu halde bir na!ual ikinci erk halkasnn niyetini ortaya "karabilir. Don Juan "ocuklarn belli bir yata da ayn a"klk ve alck durumunda kendilerini bulduklarn ve niyetten yoksun braklm olarak, kendilerini etraflarndaki $retmenlerinin elinin altnda olan herhan!i bir niyetle doldurulduklarn s$yledi. 5rekli olarak sanrlandrc bitkileri kullandm o sre sonrasnda, Don Juan birden hepsini kesti. *ncak, niyetin kendisini kulland manevralar ve bana uy!ulad yeni ve daha dramatik mdahalelerle vcudumu y$nlendirip al!mn deiik durumlara !irmesini salad. yleyici y$ner!eler ve yorumlarla don Juan bir 6hayalet niyet7 akm yaratt1 ve ben sradan skimmin!leri inanlmaz eyler olarak deneyimlemeye baladm. Am bunlar 6#artaln en!inliine !$zatmak7 olarak kavramsallatrd. Don Juan beni saysz defa ustaca niyetin kesilmelerinden !e"irdikten sonra, vcudumun ilevsel olarak birinci erk halkasnn durdurulmasnn etkilerini !$sterdiine bir !$rc olarak ikna oldu. Dediine !$re krek kemiklerinin arkasnda olaand bir faaliyet !$ryordu. unu, ltl bedenin zerinde, sanki parlaklk bir sinir tarafndan kaslm olan bir kas tabakasym !ibi tanmlad. irinci erk halkasnn ilevsel olarak en!ellenmesinin bana etkisi, duyularmn bana hayatm boyunca 6!er"ek7 olarak ilettiklerinin kesinliinin silinmesi oldu. 5essizce i" sessizlik durumuna !irdim. Don Juan, sava"larn yaad had safhadaki belirsizliin, kendisinin de, velinimetinin de hayatnn sonunda yaad belirsizliin ve yenil!iye boyun emenin sebebinin #artaln en!inliine bir bak atmann kiiyi mitsiz brakmas olduunu s$ylerdi. Bmidin skimmin!lere alkn olmamz ve onlar denetlediimiz fikrinin sonucu olduunu s$yledi. $yle anlarda yalnzca sava"nn yaam tarz #artaln bizden sakladklarn kefetmedeki "abamz srdrebiliriz, ama kefettiklerimizi anlama umudumuz olmadan. -. .k!n%! d!kkat. Don Juan bana, bizi "evreleyen ikinci dikkatin incelenmesinin birinci erk halkasnn kuvvetinin somut, fiziksel snr olduunu farketmekle balamas !erektiini a"klad. &$rcler bunu bir sis duvar olarak betimlemitir1 brinci erk halkasnn en!ellenmesiyle sistematik olarak al!lanabilir olan ve bir sava"nn eitimiyle delinebilecek bir sis duvar. 5is duvarda delik a"tktan sonra, insan uzun sren bir arada kalmlk durumu yaar. 5ava"nn !$revi dier snr "iz!isine ulaana dek devam etmektir, ikinci snr "iz!isi de dier benlik ya da ikinci dikkate ulamak i"in almaldr. Don Juan iki snr "iz!isinin kesinlikle farkedilebilir olduunu s$ylerdi. 5ava"lar sisi deldiklerinde vcutlarnn sktrldn ya da vcut boluklarnda, !enelde midenin sa tarafndan ortaya doru, sadan sola doru youn sarsntlar duyumsarlar. )kinci "iz!iyi !e"tiklerinde, vcudun st ksmlarnda keskin bir "atrt hissederler, kuru bir aa" dalnn ikiye krlmas !ibi.

Dikkati "evreleyen ve mhrleyen bu iki "iz!iyi !$rcler paralel "iz!iler olarak bilir. 5onsuzlua dek uzanan bu "iz!iler dikkati snrlar ve delinmedikleri srece !e"ilemezler. 9iz!ilerin arasnda !$rclerin limbo '"kmaz( ya da paralel "iz!iler arasndaki dnya dedikleri $zel bir farkndalk alan bulunur. u, #artaln yaylmlarnn, insan farkndalnn olanaklar i"indeki yaylmlarn, iki ana buyruu arasnda kalan !er"ek bir boluktur. irincisi !nlk hayattaki kiinin yaratcs, dieri de $teki benin yaratcsdr. Cimbo bir !e"i yeri olduu i"in, orda iki yaylm alan birbirinin zerine doru uzanr. u dzeyin bizce bilinen b$lm birinci erk halkasnn bir b$lmn "en!eller ve birinci erk halkasnn skimmin! oluturma yetisi limboda neredeyse !nlk hayattakiler !ibi bir dizi skimmin!i al!lamamz salar, yalnz bunlar !rotesk, !izemli ve "arplm !$rnr. Cimbonun, kii ona !irdiinde keyfi olarak deimeyen baz belir!in $zellikleri vardr. unlar !nlk hayatn skimmin!lerini andran fiziksel $zelliklerdir. Don Juan limboda yaanan arlk hissinin birinci dikkatin zerindeki !iderek artan yk yznden olduunu s$yledi. 5is duvarn sa aa tarafnda bulunan alanda hala normal davranabiliriz1 bu sanki !rotesk ama anlalabilir bir dnyadaymz !ibidir. 5isin i"inden !e"ip daha ileriye !ittik"e, etraftaki $zellikleri farketmek !iderek zorlat !ibi kiinin bildii anlamda kendisi !ibi davranmas da zorlar. 5is yerine herhan!i baka bir ey !$rmenin de mmkn olduunu ama !$rclerin sis duvar vur!ulamak daha az ener;i tkettiinden onu tercih etmitir. 5is duvar !$rmek "aba !erektirmez. )kinci snr "iz!isinin $tesinde !$rcler tarafndan ikinci dikkat olarak bilinen vardr, ya da paralel dnya, dier benlik1 iki snr da amak 6paralel "iz!ileri !e"mek7 olarak bilinir. Don Juan, eer her al! b$l!esini belli bir al!sal yatknlk olarak betimlerse, bu kavram daha iyi $zmseyeceimi dnmt. ana her !nk farkndaln b$l!esi i"inde ka"nlmaz olarak birinci dikkatin $zel al!sal yatknlklarnn i"inde dmlenmi olduumuzu s$yledi. irinci erk halkasnn skimmin!ler oluturmaya balad ilk andan itibaren, onlar kurma bi"imimiz normal a!sal yatknlmz olur. irinci dikkatin birletirici kuvvetini krmak birinci snr "iz!isini krmak anlamndadr. undan sonra al!sal yatknlk paralel "iz!ilerin arasndaki arada kalm alana !e"er. #ii bir sre daha neredeyse normal skimmin!ler kurmay srdrr ama ikinci snr "iz!isine yaklatnda, birinci dikkatin al!sal yatknl !eri "ekilmeye ve zayflamaya balar. Don Juan bu !e"iin insann birden ne yaptn hatrlamak veya anlamakta baarsz olmasyla iaretlendiini s$ylerdi. irisi ikinci snr "iz!isine yaklat zaman, ikinci dikkat yolculua !irien sava"larn zerinde etkili olmaya balar. -er deneyimsizlerse, farkndalklar boalmaya balar, tamamen bombo kalr. Don Juan bunun olmasnn sebebinin #artaln yaylmlarndan al!sal olarak henz sistematize edilmemi olan bir tayfa yaklalmas olduunu varsayyordu. enim la &orda ve sis duvarn ardndaki na!ual kadnla deneyimimde yaadklarm da buna $rnektir. =teki bene ulaana dek yolculuk ettim ama ikinci dikkatim henz formle edilmi olmadndan ne yaptmz kaydetmekte !"lk "ekiyordum ve bana al!ladklarm formle etme frsat vermedi. Don Juan bana ikinci erk halkasnn faaliyete !e"irilmesine ikinci dikkatin uykusundan uyandrlarak balanacan a"klad. irinci erk halkasnn ilevsel olarak en!ellenmesi bunu salar. undan sonra $retmenin yapaca birinci erk halkasn balatm olan koullar yeniden oluturmaktr, niyetle doy!un bir halde olma durumu. irinci erk halkas bize skimmin!ler oluturmay $retenlerin verdikleri niyetin kuvveti tarafndan harekete !e"irilmitir. ana da $retmenim olarak onun verdii !ibi, yeni bir al!sal "evre yaratacak yeni bir niyet. Don Juan ikinci erk halkasn #artaln yaylmlarnn baka bir dzeyine ait skimmin!leri oluturmak i"in hazrlamann, !$rclerin bklmez niyet dedikleri, hayat boyu durmadan sren bir disiplinle edinilen bir ey olduunu s$yledi. Daralel benliin al!sal yatknlklarna hakim olmak, az sayda sava"nn baarabildii, 5ilvio Eanuel bunlardan biridir, paha bi"ilmez bir $zelliktir. Don Juan beni kastl olarak hakim olmaya "almamam konusunda uyard. -er bu olacaksa, bizim tarafmzdan "ok "aba harcanmayan doal bir sre"le ortaya "kmas !erekiyordu. ana bunun sebebinin bir kez hakim olunduunda krlmasnn "ok !" olmasndan, sonu"ta sava"larn peinde kotuu asl hedefin ikisindeki al!sal yatknlklar krarak, "nc dikkatin nihai $z!rlne !e"mek olduunu s$yledi.

You might also like