Gida Mühendi̇si̇ El Ki̇tabi

TMMOB GIDA MHENDSLER ODASI
TMMOB KMYA MHENDSLER ODASI
TMMOB ZRAAT MHENDSLER ODASI
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

(50 Soruda Sorumlu Yneticilik)
Tasarm- Dizgi TMMOB Ziraat Mhendisleri Odas Bask Kozan Ofset 312 384 20 03
NSZ
Deerli gda-kimya-ziraat mhendisi sorumlu ynetici arkadalarmz; 5179 sayl Yasa kapsamnda gda iletmelerinde alan meslektalarmza ynelik olarak hazrladmz "50 Soruda Sorumlu Yneticilik" kitabn sizlere ulatrmann mutluluunu tayoruz. Sorumlu ynetici, gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin Gda Mevzuatna uygunluunun salanmasnda ve bylece tketiciye gvenilir ve kaliteli gdann arznda nemli sorumluluklar olan Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten iyerlerinde istihdam devlet tarafndan zorunlu klnan bir teknik elemandr. Kitabn, sorumlu ynetici meslektalarmzn alma alanlar ile ilgili grev, hak ve yetkilerini tanmlama ve kullanma konusunda yararl olacan umuyoruz. Deerli meslektalarmz, bildiiniz gibi "Tarladan Sofraya Gda Gvenlii" kavram, gvenli gda retiminin hammaddeden baladn ve ileme sreleri ile devam ettiini, yurttalarn "nitelikli ve yeterli gdaya ulama hakknn", ancak bu zincirin tm halkalarnn sorunsuz almas ile gerekletirilebileceini aklamaktadr. Uzun yllardr uygulanan yanl politikalarn bir sonucu olarak, Trkiye, tarmsal retimde giderek da baml hale gelmitir. Nfus art hznn gerisinde kalan retim artlarnn, hatta baz alt sektrlerde retim miktarlarnn geriye gidiinin doal bir sonucu olarak, Trkiye, 2003 ylndan bu yana sattndan daha fazla tarm rn satn alan bir lke konumuna dmtr. Kendi ekolojimizde yetien rnlerin dalmna ylda 2 milyar dolar para deniyor olmas, yaanan gereklii tm aklyla ortaya koymaktadr. Dier yandan tarm, tm dnyada, tketici istemlerine uyarl bir yneli sergilemektedir. Baka bir deyile kalite, tarmsal retimin ve ileme srelerinin vazgeilmez bir n koulu olarak giderek ne kmaktadr. te "tarladan sofraya gda gvenlii" kavram, yukarda belirtilen tm konular kapsayc bir ereve olarak, tm lkelerin sektrel alt ve st yapy dzenleme ve gda mevzuatn oluturma srelerinde belirleyici etki yapmaktadr. Trkiye'de, Avrupa Birlii'nin gda alandaki dzenlemelerini dikkate alarak yaplan ilk ilk kapsayc yasa almas olan "Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair 560 sayl Kanun Hkmnde Kararname", 28 Haziran 1995 gn, 22327 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle girmitir. Sz edilen KHK ile gda alannda "sorumlu yneticilik" kavram, ilk kez Trkiye'nin gndemine yerlemitir. Ancak KHK'nin gnn koullarna gre iyiletirme gereksiniminin bir sonucu olarak, yeni yasa almalar balamtr. Bu srete, Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii'ne bal Gda - Kimya ve Ziraat mhendisleri Odalar, yasann ieriine ynelik almalar yapmlar, Bakanlk ve TBMM'deki komis-yonlara katlarak tasarlar hakkndaki grlerini aktarmlar ve kamuoyunu uyarmlardr. Bu uyarlarn bir ksm dikkate alnarak hazrlanan 5179 sayl "Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun" ise, 5 Haziran 2004 tarihinde yaymlanarak yrrle girmitir. Sz edilen Yasa, "tarladan sofraya gda gvenlii" felsefesine btnsel bir yaklam getirememi, Avrupa Birlii'nin ilgili mevzuatna uyumda yetersiz kalm, greli iyiletirmelere karn yetkiyi tek merkezde toplayamam, piyasa gzetim ve denetimi konularnda yeni belirsizlikler ortaya karm, gda denetiminde yerel idarelere yetki devrinin kapsn aralam, "sorumlu ynetici" niteliklerini ve bunun yannda daha yirmibir konuyu kartlacak ynetmeliklere brakarak sektr srprizlere ak brakmtr. Nitekim, Avrupa Birlii'nden de 3
bu ynde eletirilerin alnd, basna yansm durumdadr. 5179 sayl Yasa'nn kmasndan sonra, ilgili Ynetmeliklerin hazrlanmas srelerine Odalar etkin olarak katlm, Tarm ve Kyileri Bakanl da duyarl yaklaarak katklarn nemli blmn dikkate almtr. Buna karlk, 560 sayl KHK dneminden gelen ve 5179 sayl Yasa dneminde de olumsuz hkmleri korunarak yeniden yaymlanan "Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelik", tanmlanan iyerlerinde usta dzeyinde alan kiilere, aldklar ksa sreli kurslarla sorumlu ynetici olarak alma "olana" getirmektedir. Bu dzenlemenin halk sal asndan olumsuz gelimelere kap amas ve alannda yksekrenim grm mhendislerin istihdamn snrlamas nedeniyle, yaplan tm grmelere karn olumlu bir sonu alnamamas zerine, Dantay nezdinde idari dava alarak Ynetmeliin iptali ve yrtmesinin durdurulmas abalarna giriilmitir. Deerli meslektalarmz, ODA'larmz, yesi bulunan mhendislerin hak ve karlarn koruma ve gelitirme konusunda, etkin almalar yrtmektedirler. abamz, mhendislerin yaam dzeylerini ykseltmek amac ile kamu yarar kavramn badar klmaktr. Bu dnce erevesinde olmak zere, gda iletmelerinde gda - kimya ve ziraat mhendislerinin sorumlu ynetici olarak grev yapmas, iletmenin retimini miktar ve kalite olarak ykseltecek, artan katma deerden mhendis cretini alacaktr. Meslek Odalar, 6235 Sayl Kanun ile kurulan Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii'ne bal meslek rgtleridir. lgili Kanunun'da, Birliin Kurulu amac "Mhendislik ve Mimarlk meslei mensuplarnn mterek ihtiyalarn karlamak, mesleki faaliyetlerini kolaylatrmak, meslein genel genel menfaatlere uygun olarak gelimesini salamak, meslek mensuplarnn birbirleriyle ve halk ile olan ilikilerinde drstl ve gveni hakim klmak zere meslek disip-linini ve ahlakn korumak iin gerekli grd btn teebbs ve faaliyetlerde bulunmak" eklinde belirlenmitir. Bu balamda Gda Mhendisleri Odas. Kimya Mhendisleri Odas ve Ziraat Mhendisleri Odas ortak bir anlayla; gda sektrnde sorumlu ynetici olarak alan meslektalarna yol gsterici olmas amacyla "Sorumlu Ynetici El Kitabn" hazrlamlardr. Ayrca, Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii'ne bal Gda-Kimya ve Ziraat Mhendisleri Odalar, kendi aralarnda imzalayacaklar protokol ile kurallar koyup, tek tip szleme uygulamasn yaama geirme; bu kapsamda sorumlu yneticilerin iyerlerindeki mhendis etkinlikleri-cret-sosyal gvenlik vb. alanlarda karlatklar sorunlar zme abalarn srdrmektedirler. Bunun yannda, meslek ii eitim almalar da hzla srdrlyor. Elinize ulaan bu kitabn, "rekabet yerine dayanma", "kuralsz piyasa yerine kamu yararna ynelik mhendis etkinlikleri" felsefesinin yaama geirilmesinde katkda bulunmas ve meslektalarmza yararl olmasn diliyoruz. Sayglarmzla...
Petek ATAMAN
Gda Mhendisleri Odas Ynetim Kurulu Bakan
Ereli ZBOZKURT
Kimya Mhendisleri Odas Ynetim Kurulu Bakan
Gkhan GNAYDIN
Ziraat Mhendisleri Odas Ynetim Kurulu Bakan
NDEKLER
1-5179 Sayl Kanunun Amac Nedir? 2- Sorumlu Ynetici Kimdir, Grevleri Nelerdir? 3- Hangi yerlerinde Hangi Mesleklerdeki Sorumlu Ynetici stihdam Edilir? 4- Hangi Durumlarda Sorumlu Ynetici Birden Fazla yerinde alabilir? 5- Sorumlu Ynetici stihdam Edilecek Gda Kollar Nelerdir? 6- En Az Lisans Dzeyinde Eitim Alm Sorumlu Yneticilerin altklar kollar Nelerdir? 7- Tekniker Ve Teknisyen Seviyesinde Eitim Alm Sorumlu Yneticilerin altklar kollar Nelerdir? 8- Sorumlu Ynetici e Balarken Hangi lemleri Yaptrmaldr? 9- Sorumlu Yneticinin Hazrlayaca Evraklarla lgili Dikkat Etmesi Gereken Dier Hususlar Nelerdir? 10- Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerinin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelie gre iyeri sorumluluklar nelerdir? 11- Sorumlu Ynetici Szlemesi Hazrlanrken Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? 12- alma zni Nasl Alnr? 13- alma zni Ve Gda Sicili Bavurusunda Gerekli Olan Evraklar Nelerdir? 14- Kanatl Hayvan Eti Ve Et rnleri retim Tesislerinde alma zni Bavuru lemlerinde Gereken Belgeler Nelerdir? 15- Krmz Et Ve Et rnleri retim Tesislerinde alma zni Bavuru lemlerinde Gereken Belgeler Nelerdir? 16- Hangi letmelere alma zni Tarm Ve Kyileri Bakanl Tarafndan Verilir? 17- Kapasite Raporlar Nereden Alnr, Nelere Dikkat Edilir? 18- Salk Bakanl Tarafndan Verilen retim zinleri Nelerdir? 19- Su rnleri Toptan Ve Perakende Sat Yerleri Ynetmeliine Gre alma zni Almak in Gerekli Evraklar Nelerdir? 20- Sabit Perakende Su rnleri Sat Yerlerinin Teknik Ve Hijyenik artlar Ne Olmaldr? 21- retim zni Bavurusu Hangi rnler in Ka ekilde Yaplr? 22- rn Kodeksleri (Teblileri) Yaynlanan rnler in retim zin Bavurusu Nasl Yaplr? 23- rn Kodeksleri (Teblileri) Yaymlanmayan rnler in Bavuruda stenilen Evraklar Nelerdir? 24- zel Gda Kontrol Laboratuvarlarnda istihdam edilen sorumlu yneticilerin grev ve yetkileri nelerdir? 25- Gda Maddeleri le Temasta Bulunan Ambalaj Materyali retim zni Nasl Alnr, Bavuru in Gerekli Evraklar Nelerdir? 27- rn Markalar le lgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir? 28- retilecek rnn Yzde Bileimi Ne ekilde Hazrlanmaldr? 29- Etiket rnei Neye Gre Hazrlanmaldr? 30- Etikette Gda Maddesi le lgili Besin gesi Bavurusu Hangi Durumda Mecburidir? 31- Uygulamada Karlalabilecek nemli Ayrntlar Nelerdir? 32- alma izni ve gda sicili ile, retim izni belgelerinin yenilenmesini gerektiren durumlar nelerdir? 33- Bakanlk Tarafndan Yaplan Kontrol Ve Denetimin Esaslar Nedir? 34- alma zni, Gda Sicili / retim znine Esas Denetim Srasnda Salanmas Gereken Koullar Nelerdir? 35- Kontrol Ve Denetim lemleri Nasl Yrtlr? 36- Denetim Sonularna tiraz Hakk Var Mdr? Nasl Yaplr? 37 - 5179 Cezalar Nedir Nasl Hesaplanr? 38- Cezalar Nedir? Nasl Uygulanr? Nasl Tahsil Edilir? 39- Denetim Sonucu Uygulanan Cezalara tiraz Nasl Edilir? 40- veren Sorumlu Ynetici likileri Nasl Olmaldr? 41- Sorumlu Ynetici creti Belirlenirken Dikkat Edilecek Hususlar? 42- cretin deme ekli nasl olmaldr? 43- creti denmeyen sorumlu ynetici ne yapmaldr? 44- Sorumlu yneticilerin sigortallk durumlar nasl olmaldr?
45- Szlemesi fesh edilen sorumlu yneticinin izlemesi gereken yollar nelerdir? 46- retim Ak emas nasl hazrlanr? 47- Marka tescil belgesi yerine vergiye esas ticari unvanlar kabul edilecek iyerleri nelerdir? 48- Sorumlu Yneticilik Belgesi bavurusunda meslek odalarnn istedii belgeler nelerdir? 49- Sertifikalarn yangn, kaybolma veya deforme olmas durumunda yaplacak ilemler nelerdir? 50- Gda ile ilgili gncel mevzuat nereden takip edilebilir?
EKLER
Ek-1:Gda ve Gda le Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Kollar Ek-2: Sorumlu yneticinin meslek gruplarna gre alabilecei gda alt sektrleri EK-3: Gda iletmelerinde retimin niteliine gre sorumlu ynetici olarak istihdam edilecek meslek mensuplar Ek-4: rnek Sorumlu Ynetici Szlemesi Ek-5: Sicil/retim zni Denetim Formu Ek-6: Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun Ek-7: Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelik Ek-8: Gda reten Yerlerine Ait alma zni ve Gda Sicili Belgesi Ek-9: Gda le Temas Eden Madde Ve Malzemeleri reten Yerlerine Ait alma zni ve Gda Sicili Belgesi Ek-10: Kanatl Hayvan Eti ve Et rnleri retim Tesislerinin alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik Ek - 11 : Krmz Et ve Et rnleri retim Tesislerinin alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik Ek-12: Trk Gda Kodeksi'nde Tanm Yaplarak rn Teblii Yaymlanm rnler in retim znine Esas Beyanname Ek-13: rn Kodeksleri (Teblileri) Yaymlanmam Gdalar in retim zni Bavurusu EK-14: Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler in retim zni Bavurusu Ek-15: Gda retim zni Belgesi Ek-16: Gda le Temas Eden Madde ve Malzemelere Ait retim zni Belgesi EK-17: Gda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Ynnden Etiketleme Kurallar Teblii EK-18: Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik EK-19: Yaymlanan Teblilerin Listesi
1-5179 Sayl Kanunun amac nedir?

5 Haziran 2004 tarihli, 25483 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan bu Kanunun amac, gda gvenliinin temini, her trl gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik ekilde retim, ileme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkn gerei gibi beslenmesini salamak, retici ve tketici menfaatleriyle halk saln korumak zere gda maddelerinin retiminde kullanlan her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddeleri ile gda ilemeye yardmc maddeler ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin gvenliine ilikin zelliklerinin tespit edilmesi, gda maddeleri reten ve satan iyerlerinin asgari teknik ve hijyenik artlarnn belirlenmesi, gda maddeleri ile ilgili hizmetler ile denetimine dair usul ve esaslar belirlemektir.
2- Sorumlu ynetici kimdir, grevleri nelerdir?

Gda mevzuatna uygun retim yaplmasnda, iveren ve/veya tzel kiilik yasal temsilcisi ile birlikte sorumlu olan yneticidir. Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerinde istihdam edilecek sorumlu yneticilerin yetki ve sorumluluklar unlardr: a) Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerindeki retim zincirinden tzel kiiliin yasal temsilcisi sorumlu yneticisi ile birlikte sorumludur. b) yerinin bu Ynetmelik hkmlerine uygunluunu salamak ve tespit ettii eksiklikleri bir rapor hlinde tzel kiiliin yasal temsilcisine bildirerek giderilmesini temin etmek. c) retim ile ilgili tm kaytlarn dzenli olarak tutulmasn salamak. d) Yetkili makam tarafndan i yeri denetiminde grevlendirilen denetilere, iverenle birlikte gerekli kolayl salamak ve istenen bilgi ve belgeleri sunmak. e) alan personelin salk ile ilgili kontrollerini yaptrmak, meslek bir hastaln veya i ile ilgili bir hastaln tespiti hlinde koruyucu tedbirlerin acilen alnmas ve bununla ilgili ilemlerin yrtlmesini salamak. f) yerinde hijyenik bir ortamn oluturulmas, alan personelin salnn korunmas ve eitimi ile yan rnlerin uygun ekilde tahliyesi ve oluan atk ve artklarn evre ve toplum salna zarar vermeden izole, bertaraf ve tahliye edilmesinden iverenle birlikte sorumludur. g) Sorumlu ynetici iten ayrlmak istedii takdirde bir ay nceden alt i yeri idaresine ve i yerinin bulunduu yerdeki ilgili mercie yazl olarak bildirmek zorundadr. Sorumlu yneticinin iten kartlmak istenmesi hlinde ayn ilemlerin i yeri idaresince yaplmas ve bu sure zarfnda yeni bir sorumlu ynetici istihdamnn yaplmas zorunludur
3- Hangi iyerlerinde hangi mesleklerdeki sorumlu ynetici istihdam edilir?

27.08.2004 tarihli, 25566 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelik'in 29. Maddesi kapsamnda gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerinde, sorumlu ynetici aadaki esaslara gre istihdam edilir. a) Gda reten ve 60 beygir gcnn zerinde motor gc bulunan veya 10 ve zerinde ii altran veya et ve et rnlerini reten veya st ve st rnlerini reten veya su rnlerini ileyen veya hazr yemek reten i yerleri veya yemek fabrikalar veya her trl gda 7
katk karmlar reten i yerlerinde; en az 4 yllk lisans eitimi alm ziraat, gda, kimya mhendisleri, veteriner hekimler, kimyagerler, su rnleri mhendisleri ve biyologlar ile gda bilimi konusunda en az yksek lisans yapm dier meslek gruplarna mensup kiilerin eitim dallarna ve retimin niteliine gre sorumlu ynetici olarak istihdam edilmeleri her bir i yeri iin zorunludur. En az 4 yllk lisans eitimi alm Ev Ekonomisi Yksek Okulu Beslenme Blm mezunlar ve Diyetisyenler yemek fabrikasnda her bir i yeri iin sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler. b) (a) bendi dnda kalan i yerleri; (a) bendindeki meslek gruplarna uygun olarak azam 5 i yeri iin tek sorumlu ynetici istihdam edebilecekleri gibi gda bilimi konusunda eitim grm tekniker ve teknisyen seviyesindeki elemanlar retimin niteliine gre en fazla iki i yerinden sorumlu olacak ekilde istihdam edilebilirler. c) (a) bendi dnda kalan i yerlerinden ylda en ok 3 ay faaliyet gsteren mevsimlik i yerleri ile 20 beygir gc ve altnda motor gc bulunan ekmek ve ekmek eitleri reten i yerleri, pastaclk rnleri reten i yerleri, mant, simit, yufka, bazlama, pide, galeta, kadayf gibi unlu mamul rnleri reten i yerleri; rettii rnleri sadece rettii mekanda satan dier i yerleri; yetkili makamlarca verilmi ustalk belgesi alm elemanlar, Tarm ve Kyileri Bakanl ile Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii / Trkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu ve ya bu kurumlarca yetkilendirilmi bal mesleki birimlerinin birlikte at kurslardan sorumlu yneticilik usta eitim belgesi alm olmalar hlinde sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler. d) Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerlerinde ise her bir i yeri iin sorumlu ynetici olarak gda, ziraat, makine, petrol, endstri, kimya mhendisleri veya kimyager istihdam zorunludur. e) 60 beygir gcnn altnda motor gcne sahip, kimyasal ve sl ilem yaplmadan sadece fiziksel ilem uygulayarak kt ve karton kutu retimi yapan gda ve gda ile temas eden madde ve malzeme reten i yerlerinde (d) bendinde belirtilen meslek gruplarna mensup kiiler azam 5 i yerinde sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilir. f) Sorumlu yneticinin atanmas, kaytl bulunulan meslek odasndan alnacak belge zerine noter onayl szleme ile yaplr. yeri ile sorumlu ynetici arasnda yaplacak noter onayl szlemede, szleme sresi ile alma gn ve saatleri belirtilmelidir. g) Sorumlu yneticiler sadece ayn il snrlar ierisinde sorumlu yneticilik yapabilirler ve baka bir i ile itigal edemezler. lgili ynetmelikte geen (h) bendi ve ynetmeliin EK-7/A ve EK-7/B ekleri de buraya konulmal.
4- Hangi durumlarda sorumlu ynetici birden fazla iyerinde alabilir?

Bu kitapn 3. sorusunun cevabnda yer alan a, b ve e bentleri erevesinde hangi durumlarda birden fazla iyerinde sorumlu ynetici alabilecei tespit edilmektedir.
5- Sorumlu ynetici istihdam edilecek gda i kollar nelerdir?

Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten ve sorumlu ynetici istihdam edilecek gda i kollar (EK-1) de verilmitir
6- En az lisans dzeyinde eitim alm sorumlu yneticilerin altklar ikollar nelerdir?

8
Gda iletmelerinde retimin Niteliine Gre en az lisans dzeyinde eitim alm ve Sorumlu Ynetici olarak stihdam Edilecek Meslek Mensuplar EK 2 de verilmitir.
7- Tekniker ve teknisyen seviyesinde eitim alm sorumlu yneticilerin altklar ikollar nelerdir?
Gda letmelerinde retimin Niteliine Gre tekniker ve teknisyen seviyesinde eitim alm ve Sorumlu Ynetici Olarak stihdam Edilecek Meslek Mensuplar EK 3 de verilmitir.
8- Sorumlu ynetici ie balarken hangi ilemleri yaptrmaldr?

Sorumlu ynetici alaca iletme yeni kurulan bir iletme ise alma ve retim izninin alnp alnmadn renmelidir. alma ve retim izni alnmamsa Tarm l mdrlne mracaat edilmesini ve ilemlerin takibini salar. Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi ; diploma sureti ve bal bulunduu meslek kuruluundan alaca Sorumlu Yneticilik Belgesi dosyada bulunmaldr. Meslek odasndan alnm olunan kimlik belgeleri kayt belgesi yerine kabul edilmemektedir. yeri ile sorumlu ynetici arasndaki szleme noter onayl , szleme sreleri, alma saatleri ve sorumlu yneticinin creti ile Trk Gda Kodeksine uygun retim yaplmasndan sorumlu olacana dair ifade mutlaka szlemede yer almaldr. Sorumlu Yneticilik Belgesinin iyerinde grlebilecek bir yerde bulundurulmas esastr. Eer sorumlu ynetici iyeri sahibi ise, noter szlemesine gerek olmayp, ticaret sicil gazetesi ibraz edilmelidir.
9- Sorumlu yneticinin hazrlayaca evraklarla ilgili dikkat etmesi gereken dier hususlar nelerdir?
yerinde retilen yada retilecek rnler veya rn gruplarnn ad firmann antetli kadna, imzal ve kaeli olarak yazlmaldr. alma izni ve Gda Sicili alan iyerleri retime balamadan nce imal edecekleri rnlerin bileimlerini Tarm ve Kyileri Bakanlna tescil ettirerek, izinin alnmasn salamak zorundadr.
10- Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerinin piyasa gzetimi, kontrol ve denetimi ile iyeri sorumluluklarna dair ynetmelie gre iyeri sorumluluklar nelerdir?
a) Gda retim zincirinin tm aamalarnda Gda Kodeksinde yer alan Gda Hijyeni kurallarn salamak zorundadr b) Gda retim zincirinde gda gvenirliini salamak ve gda kontrol sistemlerini gelitirmek amacyla ncelikle yksek risk grubunda olan et, st ve su rnleri reten iyerleri bata olmak zere dier gda reten iyerleri, aadaki prensipleri periyodik olarak retimin her aamasnda yerine getirir: 1-rnle ilgili spesifik bilgi ve deneyime sahip bir kontrol grubu oluturulmaldr. 2-rnn tam ve doru bir tanm yaplmaldr. 3-Gdann planlanan tketim ekli ve tketicileri tanmlanmaldr. 4-Kontrol grubu tarafndan bir ak emas yaplmaldr. 9
5-Ak emasnn tm basamaklar ve sreleri kontrol grubu tarafndan ilemlerle karlatrlmal ve gerektiinde ak emasna ilaveler yaplmaldr. 6-Gda retiminin tm basamaklarnda; yetitirme ve hasattan balayarak ileme, imalat, depolama, datm ve tketim noktasna ulancaya kadar olabilecek tehlikeler belirlenmeli ve bu tehlikelere kar etkili olabilecek tedbirler saptanmaldr. 7-Muhtemel tehlikeyi engellemek veya en aza indirmek iin retim zincirinde "kritik kontrol noktalar" belirlenmelidir. 8-Kritik kontrol noktalarna ait kritik limitler tespit edilmelidir. 9-Kritik kontrol noktalarnn belirlenen program dorultusunda denetlenmesi iin izleme sistemi oluturulmaldr. 10-zleme sisteminde belirli bir kontrol noktasnda istenmeyen bir durum gzlendii zaman etkin dzeltici nlemler alnmaldr. 11-Kontrol sisteminin etkili bir biimde alt, ilave testler ve ilemlerle desteklenmelidir. 12-Tm bu aamalarla ilgili kaytlarn ve uygulanan ilemlerin yer ald bir dokmantasyon sistemi oluturulmaldr. c) Gda maddelerini denetlemek zere iyerine gelen gda kontrolrlerine, denetim esnasnda yardmc olmak zorundadr. d) yerinin kapatlmas veya sahip deitirmesi halinde en ge 30 gn ierisinde bu durumu l Mdrlne bildirmek zorundadr. e) Bu Ynetmelikte belirtilen artlara uygunluu kontrol etmek ve temizlik ve dezenfeksiyonun Bakanlk Laboratuvarlar ile Bakanlk tarafndan yetkilendirilen zel gda kontrol laboratuvarlarnda analiz edilmek zere numuneler almak zorundadr. f) Kontrol ve analiz sonularn en az iki yl saklamal ve oda scaklnda muhafaza edilemeyen rnlere ait kaytlar rnn son kullanma tarihinden itibaren en az iki ay muhafaza etmelidir. g) Laboratuvar incelemeleri veya dier bilgiler ciddi bir salk riski varln belirtiyor ise Bakanla bilgi vermek zorundadr. h) retilen rnle ilgili olarak insan salna ynelik bir tehlike sz konusu olduunda; teknolojik olarak benzer artlarda retilmi ve muhtemelen ayn riski tayan rnn pazardan ekilmesinin salanmas ve bu rnn imha edilmesi, insan tketimi dnda kullanlmas veya gvenilir olacak ekilde yeniden ilenmesine karar vermek zere Bakanln kontrol ve gzetimi altna alnmasn salamak zorundadr. i) Mevcut alanlarna ynelik hijyenik retim bilgi ve becerilerini artrmak amacyla sorumlu ynetici tarafndan retim yapsna uygun, hijyen kurallar ile ilgili ylda en az 2 defa eitim program dzenlemek zorundadr.
11- Sorumlu ynetici szlemesi hazrlanrken dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Szlemede, iletmede retilen rnlerin, 5179 sayl kanun ve ilgili ynetmelikleri ile Trk Gda Kodeksi Ynetmelii'ne uygunluundan iveren ve sorumlu yneticilerin mterek sorumlu olduklar ifade edilmelidir. Szlemede sre belirtilmeli ve ( Mevsimlik alanlar hari olmak zere ) en az bir yllk olmaldr. Ayrca birden fazla iletmede sorumlu ynetici olarak alacaklarn haftann hangi gnnde hangi saatlerde iletmede bulunaca ak 10
olarak belirtilmelidir. 60 BG zerindeki iletmelerde ise hafta ii her gn mesai saatlerinde gibi bir bilgi szlemede yer almaldr. (Baknz Ek -4)
12- alma izni ve gda sicil belgesi nasl alnr?

5179 sayl Kanuna gre gda ve gda maddesi retim yerleri alma izni almadan faaliyette bulunamazlar. Gda maddeleri reten iyeri kurmak isteyen gerek veya tzel kiiler, bu iyerleri imalata gemeden nce Tarm ve Kyileri Bakanl'na mracaat ederek iyerinin tamas gereken asgari teknik ve hijyenik artlara gre alma izni almak ve Tarm ve Kyileri Bakanlnn dzenleyecei gda siciline kaydolmak zorundadr. Gda ile temasta bulunan materyal ve ambalaj maddeleri reten iyerlerinin Belediye veya Salk Bakanlndan alm olduklar iyeri ama alma ruhsat veya Gayri Shhi Messese ruhsat geerli olmaktadr.
13- alma izni ve gda sicili bavurusunda gerekli olan evraklar nelerdir?
a) Dileke, b) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, ( burada kastedilen ticaret veya sanayi odalardr) c) irket ana szlemesinin yaynland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, d) mza sirkleri sureti, e) Gayrishh Messese ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir).
14- Kanatl hayvan eti ve et rnleri retim tesislerinde alma izni bavuru ilemlerinde gereken belgeler nelerdir?
a) Dileke, b) Bu Ynetmeliin (EK-1) ine gre dzenlenmi beyanname, c) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, ) irket ana szlemesinin yaymland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, d) mza sirkler sureti, e) Gayri Shhi Messese Ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Yap Kullanma zin Belgesi, ) Tesislerde sorumlu ynetici olarak grevlendirilecek kiinin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve sorumlu ynetici ile tesis sahibi arasnda yaplm, sorumlu yneticinin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya kesimhanelerde ii statsnde alan veteriner hekimler 11
de dahil olmak zere Belediye Bakan tarafndan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya kesimhanelerde ise kombina veya kesimhane mdr tarafndan imzalanm, sorumlu ynetici olarak grevlendirilen kiinin ismi ve 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmeliin 30 uncu maddesinde belirtilen yetki ve grevlerine ilaveten bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, h) zel kombina veya kesimhanelerde, muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilecek veteriner hekimin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve veteriner hekim ile tesis sahibi arasnda yaplm muayene veteriner hekiminin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya kesimhanelerde ii statsnde olan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya kesimhanelerde ise kombina veya kesimhane mdr tarafndan imzalanm, muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilen kiinin ismi ve bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, ) Kombina ve kesimhanelerde; pheli, arta tabi ve imha edilecek et ve sakatata ilikin yaplacak ilemler ile yan rnlerin deerlendirilmesine dair aklama raporu ve belgeleri, i) Kombina ve kesimhanelerde; hayvan giriinden itibaren yaplan tm ilemlerin yerleri ile kesim hatlarnn ve souk depolarn gsterildii, teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi. Dier tesislerde ise tesise ait tm blmleri gsteren detayl ve teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi. j) TSE 1258 deki esaslara gre hazrlanm 1 adet shhi tesisat projesi, k) Resmi bir kurumca tesis ierisinde bulunan musluklardan usulne uygun olarak alnm suya ait, sonucunda iilmesi ve kullanlmasnda saknca olmad belirtilen ve en fazla 30 gn ncesine ait kimyasal ve bakteriyolojik analiz raporlar, l) Bakanlmzca alma izni verilirken istenilen bilgi ve belgeler haricinde, var ise dier Bakanlklarn ilgili mevzuatlar gerei ilave bilgi ve belgelerin istenilmesi durumunda tesis sahip veya sahiplerince ilgili bakanlklardan alnan sz konusu bilgi ve belgeler. Genel Mdrln alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri, istenen gerekli bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. Bilgi ve belgeler il mdrlnce incelendikten sonra uygun grlenler 15 gn ierisinde Genel Mdrle gnderilir. Genel Mdrlke bu bilgi ve belgeler ile Genel Mdrlk kontrolr veya kontrolrleri ile il mdrlnde grevli bir kontrolr tarafndan tesiste yaplan incelemelerin neticesinde uygun bulunanlara verilen alma izin belgesi tesise yaz ile gnderilir. l mdrlnn alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri istenen bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. l mdrlnn bu bilgi ve belgelerin ve grevlendirecei kontrolrlerce yaplan incelemelerin neticesinde tesisin uygun bulunmas durumunda valilik onay alnarak il mdrlnce alma izni verilir
15- Krmz et ve et rnleri retim tesislerinde alma izni bavuru ilemlerinde gereken belgeler nelerdir?
a) Dileke, 12
b) Bu Ynetmeliin (EK-1) ine gre dzenlenmi beyanname, c) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, ) irket ana szlemesinin yaymland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, d) mza sirkler sureti, e) Gayri Shhi Messese Ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Yap Kullanma zin Belgesi, ) Tesislerde sorumlu ynetici olarak grevlendirilecek kiinin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve sorumlu ynetici ile tesis sahibi arasnda yaplm, sorumlu yneticinin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya mezbahalarda ii statsnde alan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan tarafndan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya mezbahalarda ise kombina veya mezbaha mdr tarafndan imzalanm, sorumlu ynetici olarak grevlendirilen kiinin ismi ve 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmeliin 30 uncu maddesinde belirtilen yetki ve grevlerine ilaveten bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, h) zel kombina veya mezbahalarda muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilecek ve-teriner hekimin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve vete-riner hekim ile tesis sahibi arasnda yaplm muayene veteriner hekiminin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya mezbahalarda ise ii statsnde olan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya mezbahalarda ise kombina veya mezbaha mdr tarafndan imzalanm ve muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilen kiinin ismi ve bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, ) Kombina ve mezbahalarda; pheli, arta tabi ve imha edilecek et ve sakatata ilikin yaplacak ilemler ile yan rnlerin deerlendirilmesine dair aklama raporu ve belgeleri, i) Kombina ve mezbahalarda; hayvan giriinden itibaren yaplan tm ilemlerin yerleri ile monoray hatlarnn ve bu hatlarn souk depolarla olan balantlarnn da gsterildii, teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi, dier tesislerde ise tesise ait tm blmleri gsteren detayl ve teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi, j) TSE 1258 deki esaslara gre hazrlanm 1 adet shhi tesisat projesi, k) Resmi bir kurumca tesis ierisinde bulunan musluklardan usulne uygun olarak alnm suya ait, sonucunda iilmesi ve kullanlmasnda saknca olmad belirtilen ve en fazla 30 gn ncesine ait kimyasal ve bakteriyolojik analiz raporlar, l) Bakanlmzca alma izni verilirken istenilen bilgi ve belgeler haricinde, var ise dier 13
Bakanlklarn ilgili mevzuatlar gerei ilave bilgi ve belgelerin istenilmesi durumunda tesis sahip veya sahiplerince ilgili bakanlklardan alnan sz konusu bilgi ve belgeler. Genel Mdrln alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri, yukarda aklanan bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. Yukarda belirtilen bilgi ve belgeler il mdrlnce incelendikten sonra evraklar tamam olanlar 15 gn ierisinde Genel Mdrle gnderilir. Genel Mdrlke bu bilgi ve belgeler ile Genel Mdrlk kontrolr veya kontrolrleri ile il mdrlnde grevli bir kontrolr tarafndan tesiste yaplan denetleme neticesinde uygun bulunanlara alma izni verilir. Verilen alma izin belgesi ile kombina ve mezbahalar iin damga rnei tesise yaz ile gnderilir. l mdrlnn alma izni verme yetkisinde olduu 3 nc snf mezbahalar ile bu Ynetmelikte belirtilen dier tesislere alma izni alnmas iin yukarda aklanan bilgi ve belgelerle valilie mracaat edilir. l mdrlnce bu bilgi ve belgelerin ve grevlendirecei kont-rolrlerce yaplan incelemelerin neticesinde tesisin uygun bulunmas durumunda valilik onay alnarak il mdrlnce alma izni verilir. Kombina ve mezbahada kullanlacak damgalar creti mezbaha sahibi tarafndan karlanmak zere, l Mdrlnce Babakanlk Hazine Mstearl Darphane ve Damga Matbaas Genel Mdrlnde yaptrlr. Damgalar, kombina veya mezbahann muayene veteriner hekimi tarafndan teslim alnr ve nasl kullanlaca konusunda muayene veteriner hekimine damga matbaasnda yetkililerce bilgi verilir. Damgalar il mdrlnce muayene veteriner hekimine /hekimlerine zimmetli olarak teslim edilir.
16- Hangi iletmelere alma izni Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan verilir?
Tm Gda maddesi ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerinin alma izinleri Tarm ve Kyileri Bakanl'nca verilir.
17- Kapasite raporlar nereden alnr, nelere dikkat edilir?

Kapasite raporunun, gda retim yeri sahibi "507 sayl esnaf ve sanatkarlar kanunu" kapsamnda ise kaytl olduu dernek tarafndan, 4retim yeri sahibi gerek veya tzel kii 5590 sayl kanun kapsamnda ise, mensup olduklar oda; a) Ticaret ve sanayi odalar, b) Ticaret odalar, c) Sanayi odalar, d) Deniz ticaret odalar, e) Ticaret borsalar, f) Trkiye ticaret sanayi deniz ticaret odalar ve borsalar birlii tarafndan dzenlenmesi, 4Geerlilik sresinin dolmam olmas, 4yeri ad, adresi ve faaliyet konusunun aka belirtilmesi ve bu bilgilerin gayri shhi messese ruhsatnda belirtilen bilgiler ile paralellik gstermesi gerekmektedir. Ancak ilgili meslek odas tarafndan o iletme iin kapasite raporu dzenlenemeyecei bildirilmesi durumunda; bu iletmeler iin iletmenin ortalama beygir gc ve toplam personel saysna ilikin beyan il mdrlkleri tarafndan yaplacak denetimle tespit edilecek ve bu belge kapasite raporu yerine kabul edilecektir. 14
18- Salk Bakanl tarafndan verilen retim izinleri nelerdir?

Kaynak ve maden sular, enteral beslenme rnleri dahil zel tbb amal diyet gdalar, tbb amal bebek mamalar ile ila olarak kullanm bilimsel ve klinik olarak kantlanm ancak reeteye tabi olmayan rnlerin retim, ithalat, ihracat ve denetimine ilikin usul ve esaslar Salk Bakanl'nn iznine tabidir.
19- Su rnleri toptan ve perakende sat yerleri ynetmeliine gre alma izni almak iin gerekli evraklar nelerdir?
Su rnleri hali kurmak zere kurulu izin belgesi alan belediyeler, gerek ve tzel kiiler alma zni alabilmek iin kurulu izin belgesi ve aadaki belgelerle birlikte ilgili Valilie mracaat etmek zorundadrlar. 1- letme mdr ve su rnleri kalitesinden sorumlu ynetici ile yaplm noter onayl alma szlemeleri. 2- Ynetmelikte ngrlen Hakem Kurulunun oluturulduuna dair belge. 3- Devaml olarak 50 veya 50 kiiden fazla ii altrlmas durumunda, noter onayl tabip ve yardmc salk personeli szlemesi. 4- 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesi gereince alnan iletme belgesi. 5-Yangn ve patlamalar iin gerekli nlemlerin alndna dair tfaiye Mdrlnden alnan belge. 6- Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktas Plan. 7-Bakanlka belirlenmi olan standartlara uygunluu gsterir su, buz analiz raporlar ve su plan. 8-Gerektiinde bunlarn dnda Bakanlka ihtiya duyulabilecek ilave bilgi ve belgeler. Yukarda belirtilen belgeler Tarm l Mdrl tarafndan l Salk Mdrlnn itiraki ile incelenir ve bir deerlendirme raporu ile birlikte Tarm l Mdrl tarafndan Bakanla gnderilir. Bakanlka su rnleri halinde, bu Ynetmelikte yer alan asgari fiziksel, altyap artlar ve dier hususlar asndan gerekli inceleme yaplr. Belgelerin tetkiki ve Bakanlk yetkililerin yerinde yapt inceleme sonucunda, eksik ve aksaklklar grlmesi halinde bunlar tamamlatlr, uygun bulunanlara alma izni verilir.
20- Sabit perakende su rnleri sat yerlerinin teknik ve hijyenik artlar ne olmaldr?
Su rnleri; al veri merkezleri, balk sat amal dkkanlar gibi sabit perakende sat yerleri ile semt pazarlar gibi belirli zamanlarda kurulan sabit olmayan perakende sat yerleri dnda dorudan tketiciye satlamaz. Seyyar sat aralar kullanlarak perakende sat yaplamaz. Sabit perakende sat yerleri aadaki teknik ve hijyen artlarn tamaldr. a) Duvarlar su geirmeyen, przsz, kolaylkla temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte olmal ve srekli temiz tutulmaldr. b) Sat yerinde, uygun havalandrma salanmal ve bu yer, gn n edeer bir ekilde aydnlatlmaldr. Aydnlatma su rnnn doal rengini deitirmeyecek zellikte olmaldr. c) Tuvaletler rnlerin sata sunulduu, sergilendii, ambalajland alanlara dorudan almayacak ekilde yaplm olmal ve bu yerlerde, lavabo, scak/souk su tertibatna sahip 15
elle kumanda edilmeyen musluk, sv sabun ve tek kullanmlk kat havlu bulunmaldr. d) Perakende sat yerlerinde mutlak suretle souk muhafaza odalar bulunmal rnler, sergi ve sat zamanlar dnda bu odalarda muhafaza edilmelidir. e) Kullanlan alet ve ekipmanlarn temizlik ve dezenfeksiyonunun yaplabilecei yerler tesis edilmi olmal ve uygun temizlik maddeleri ile dezenfekte edilmelidir. Dezenfektan maddeleri, rn etkilemeyecek ekilde, ayr bir blmde, kapal ve kilitli olarak muhafaza edilmelidir. f) Perakende sat yerlerinde rnler yar kapal, soutmal dolaplarda +20C ile +40C arasnda, nemli ortamlarda sergilenmeli ve sata sunulmaldr. g) Sergileme, ambalaj ve benzeri amalar iin hibir ekilde ahap malzemeler kullanlmamaldr. h) Kullanlan tm alet ve ekipman sala uygun, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir, przsz, paslanmayan ve kontaminasyona yol amayan malzemeden yaplm olmaldr. i) Sat sonras rnn ambalajland malzemeler, Bakanlktan retim izni alm ambalaj materyallerinden yaplm olmaldr. j) Su rnleri sat ncesi, mteri isteine bal olarak, kafa ve i organlarn ayrlmas gibi ilemlere tabii tutulacaksa, bu gibi ilemler ayr bir blmde hijyenik artlarda yaplmal, paslanmaz ve dezenfekte edilebilir materyalden yaplm, shhi tesisata sahip alma tezgah bulunmaldr. Bu tezgahlar sv atklarn kapal sistemle tahliyesine imkan verebilecek ekilde zemin drenaj/tahliye kanallar ile balantl olmaldr. rnler bu tip ilemlerden hemen sonra temiz ime suyu ile ykanmaldr. organlar ve insan sal iin tehlike arz edebilecek ksmlar insan tketimine sunulacak rnlerden ayrlmal, st kapal, szdrmaz, paslanmaz, kolay temizlenebilir p toplama kaplarnda bekletilmeli ve gnlk olarak sat yerlerinden uzaklatrlmaldr. Bu kaplar her zaman iyice temizlenmeli, gerektiinde dezenfekte edilmeli ve kontaminasyon riski iin kaynak tekil etmemelidirler. k) Sat yerlerinde kullanlan su ve buz, ime ve kullanma suyu kriterlerine haiz olmaldr. l) Perakende sat yerlerinde alclarn kolayca grebilecei ekilde aklayc bilgilerin ve tazelik kriterlerinin belirtilecei tablolar bulundurulmaldr. m) Sergilenen veya sata sunulan su rnlerinde, rnn adn ve fiyatn belirten bir etiket bulunmaldr. n) alan personelin resmi bir kurumdan alnm salk raporu olmaldr. Bu personelin periyodik salk kontrolleri 3 ayda bir yaplarak salk karnelerine ilenmelidir. Bu uygulamalardan iyeri sahibi/yneticisi sorumludur. o) Tm alanlar genel hijyen kurallarna uygun giyinmi olmal ve kiisel hijyen kurallarna uymaldr. p) Sat yerinde haereler, kemirgenler ve dier zararllar sistematik olarak yok edilmeli ve bunlara kar koruma salayan uygun tehizat bulunmaldr. q) Sat yerinde akvaryum canllar dnda, su rn ve insanlarla temas edebilecek hayvan bulundurulmamaldr. r) alma esnasnda, evre ve insan salna zarar verecek uygulamalardan kanlmal ve gerekli tedbirler alnmaldr. 16
s) Oluan atk ve artklarn hijyenik artlara uygun bir ekilde evre ve toplum salna zarar vermeden izale, bertaraf ve tahliyesi salanmaldr. u) lk yardm malzemesi bulundurulmaldr. v) Yllk perakende sat miktarlar 10 ton ve zerinde olan sat yerlerinde, su rnleri, gda ve veterinerlik konularnn herhangi birinde en az drt yllk yksek renim veren fakltelerden veya bu konularda eitim veren fakltelerin ilgili blmlerinden mezun olmu bir teknik eleman altrlmas zorunludur.
21- retim izni bavurusu hangi rnler iin ka ekilde yaplr?

Gdalarn retimi, Tketimi, Denetlenmesine Dair Ynetmelik kapsamnda yer alan rnleri reten iyerleri, retime balamadan nce, imal edecekleri bileimleri birbirinden farkl her rn Bakanla tescil ettirerek izin almak zorundadrlar. rn kodeksleri (teblileri) yaymlanan rnler iin, rn kodeksleri(teblileri) yaymlanmayan rnler iin, Gda maddeleri ve gda maddeleri ile temasta bulunan ambalaj materyali retimi iin ayr ayr belirlenmitir.
22- rn kodeksleri (teblileri) yaymlanan rnler iin retim izin bavurusu nasl yaplr?
Trk Gda Kodeksi'nde tanm yaplarak rn teblii yaymlanm gdalar iin retim izni almak isteyenler Ek-12'de yer alan beyanname ve rn etiket rnei ile birlikte ilgili mercie bavurur. Gda Kodeksinde yer alan rnler iin iyeri yetkilisi ve/veya sorumlu yneticisi, imal edecekleri rnlerin bileiminde bulunan maddeler iin retim izin bavurusu iin gerekli evraklar ile birlikte nsha dosya halinde hazrlar ve iki nshasn l Mdrl kanal ile Bakanla teslim eder. Dier nsha gerektiinde yetkililere sunulmak zere iyerinde muhafaza edilir. Bavuru dosyasnn Bakanlka incelenmesi srasnda; gerektiinde Bakanlk gda kontrolrlerinden oluturulan bir ekip rn Gda Kodeksine gre kontrol etmek zere mahalline gnderilir. Ancak, ayn iyerindeki ayn rn gruplarnda, Bakanlka daha nce yaplan kontrol ve denetim, mahallinde yeniden tekrarlanmayabilir. Bakanlka yaplan inceleme sonularnn uygun olmas halinde retim izin belgesi verilir.
23- rn kodeksleri (teblileri) yaymlanmayan rnler iin bavuruda istenilen evraklar nelerdir?
a) Dileke, b) alma izni ve gda sicili belgesi sureti, c) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir), d) Marka tescil belgesi (marka ad yazlabilmesi iin Trk Patent Enstits'ne bavurduuna dair belge ve emtia listesi), e) retilecek rnn bileen listesi ve bileenlerin miktar, f) retim teknolojisi, retim ak emas, 17
g) Trk Gda Kodeksi'ne uygun etiket rnei,
24- zel gda kontrol laboratuvarlarnda istihdam edilen sorumlu yneticilerin grev ve yetkileri nelerdir?
Sorumlu ynetici Salk Bakanl ve Tarm ve Kyileri Bakanlna kar zel Gda Kontrol Laboratuvarlarnn Kurulu ve Faaliyetleri Hakknda Ynetmelik hkmlerini uygulamakla ykmldr. Sorumlu yneticinin grev ve yetkileri unlardr; , a) Laboratuvar blmlerinin ilevine uygun olarak almasn salamak ve kontrol etmek b) Alet ve ekipmanlarn bakm, onarm ve kalibrasyonunu yaptrmak, c) Numune kayt defterinin dzenli tutulmasn ve numunelerin laboratuvarlara dalmn salamak , d) Laboratuvara giren numunenin tm analizlerinin yntemine uygun yaplarak raporlarnn karlmasn salamak, e) Analiz raporlarn onaylamak, f) Denetim tutana ile belirtilen hususlarn yerine getirilmesini salamak, denetim tutanaklarn saklamak ve sonutan Salk Bakanl ve Tarm ve Kyileri Bakanlna bilgi vermek, g) Personelin eitimi ile ilgili programlar dzenlemek, h) Personelin periyodik salk kontrollerini yaptrmak, i) Kaytlarn dzenli tutulmasn salamak, j) Aylk faaliyet raporlarnn Tarm ve Kyileri Bakanlna bildirimini salamak, k) Kayt ve raporlarda gizlilik esasna uyulmasn salamak.
25- Gda ile temas eden madde ve malzemeler iin retim izni bavurusu iin gerekli belgeler nelerdir?
a) Dileke, b) alma izni ve gda sicili belgesi sureti, c) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir), d) Marka tescil belgesi (marka ad yazlabilmesi iin Trk Patent Enstits'ne bavurduuna dair belge ve emtia listesi), e) retim teknolojisi, retim ak emas, f) retilecek maddenin hangi gda (kat-sv-gda) ile temasta kullanlacana dair bilgi, g) Ham maddenin ticar ve kimyasal ad, h) Katk maddesi kullanlacak ise kullanm amac ve yzde miktar, i) Boyar madde uygulamas yaplacaksa kullanlan boyalarn ticar ve kimyasal ad ile uluslararas indeks numaras ayrca, masterback boyada yzde miktar ve taycs, D ambalj etiket rneinde en az aadaki bilgiler bulunacaktr: 18
4rnn ticari ve kimyasal ad: 4retim tarihi: 4Ambalaj iindeki rn miktar: 4Parti ve seri numaras, 4retildii firma ad ve adresi, 4Depolama koullar, 4"Tarm ve Kyileri Bakanl'nn ....... tarih ve ...... sayl izni ile retilmitir." ifadesi Gda ile ile temas eden madde ve malzemeler iin retim izni bavurusu gerekli bilgi ve belgelerle birlikte nsha dosya halinde hazrlar ve iki nshasn l Mdrl kanal ile Bakanla teslim eder. Dier nsha gerektiinde yetkililere sunulmak zere iyerinde muhafaza edilir. Bavuru dosyasnn Bakanlka incelenmesi sonucu gda denetilerinden oluan bir ekip iletmenin kontroln yapp, denetim raporunu tutmak zere iyerine gider ve denetim sonucuna gre retim izinleri verilir. letme ilave rn retecek ise bakanlk denetileri iletmeyi bildikleri iin tekrar denetim mahaline gitmeyebilirler.
26- alma izni ve gda sicili ve retim izni bavurusu iin gerekli belgeler hazrlanrken sorumlu ynetici ve iyeri yetkilisinin dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?
4ncelikle alma izni alnmaldr. (28 Haziran 1995'ten sonra faaliyete geen iletmelerden alma izin belgesi veya Salk Bakanl'ndan alnan "Gayri Shhi Messese Ruhsat"na ilaveten "gda iyeri sicil numaras" da istenmektedir). 4Sadece kesim yapan depolama ve dier ilemleri yapmayan mezbahalarda "sicil" ilemi yaplmamaktadr. 4Souk hava depolar sadece "gda siciline" kayt olmaldr. 4Sicil izin ve tescil ilemleri, sadece faaliyet konusunda yer alan rnler iin yaptrlmaldr. 4Ham ya iletmeleri, salamurahaneler ve deirmenler mbadele yapyor ise gda siciline kaydolup retim izni almaldr. 4Sicil, izin ve tescil alm iletmeler baka bir geek veya tzel kiilie devredildiinde, satldnda veya kiraya verildiinde ve bu nedenle unvan deitirdiinde sertifikasyonun asl Bakanlk tarafndan alnacak ve iptal edilmektedir. 4Gda ile temasta bulunan materyal ve ambalaj maddesi reten iyerlerinin iyeri ama, alma ruhsat veya gayri shhi messese ruhsatna sahip olmas gerekmektedir. 4Kapasite raporunun onayl ve geerlilik sresinin dolmam olmas gerekmektedir. 4Sorumlu yneticinin ilgili mevzuatlara uygun olarak atanmas gerekmektedir. 4Sorumlu ynetici ile yaplan i akdinin noter onayl olmas, alma saatlerinin, szleme sresinin ve Trk gda kodeksine uygun retim yaplacann szlemede yer almas gerekmektedir. 4Sorumlu yneticilerin, ilgili meslek odasndan alnm sorumlu yneticilik belgesine sahip olmas gerekmektedir. Kimlik belgesi veya oda yelik belgesi sorumlu ynetici belgesi 19
olarak kabul edilmemektedir.
27- rn markalar ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

4Marka tescil belgesinin Trk Patent Enstits Mdrl'nden alnmas gerekmektedir. 4Markann iyerine ait olmas, emtia listesine sahip olmas ve sresinin dolmam olmas gerekmektedir. 4Marka devrinin mutlaka Trk Patent Enstitsnden yaptrlmas gerekmektedir. 4 Marka tescili almak zere Patent Enstit Mdrlne mracaat eden firmalardan mracaat ettiine dair bavuru belgesinin bir nshas ile iletme tarafndan taahhtname verildiinde marka tescil belgesi yerine kabul edilmektedir.
28- retilecek rnn yzde bileimi ne ekilde hazrlanmaldr?

Her bir bileenin miktar ayr ayr belirtilmeli ve toplam yze tamamlanmaldr.
29- Etiket rnei neye gre hazrlanmaldr?

Trk Gda Kodeksi Gda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Ynnden Etiketleme Kurallar Teblii kapsamnda hazrlanmaldr( EK 17). Ayrca rn teblilerinin etiketleme ve ambalajlama blmleri de dikkate alnmaldr.
30- Etikette gda maddesi ile ilgili besin esi bavurusu hangi durumda mecburidir?
Beslenme ynnden etiketlenme zel beslenme amal gdalarn ve bileiminde farkllk yapld beyan edilen gdalarn etiketlenmesinde mecburi olup, dier gda maddelerinde ihtiyaridir. Besin eleri tablosu yer alacaksa Trk Gda Kodeksine uygun olmal ve analiz raporu ile belgelenmelidir.
31- Uygulamada karlalabilecek nemli ayrntlar nelerdir?

retim ak ematize edilmeli ve retim teknolojisi ksaca belirtilmelidir. Sadece ihracat amal faaliyet gsteren iyerlerinin buna ait taahhtname vererek gda siciline kayt olmalar yeterli olacak, ancak istek zerine retim izni de alabileceklerdir. Birden fazla i yerinde ayn il snrlar ierisinde olmak kayd ile sorumlu yneticilik yapan kiilerin hangi iletmelerde ve hangi gnlerde alt noter onayl szlemede yer almaldr. Devlet memuru olarak herhangi bir kurum veya kuruluta grev yapan, kendi adna iyeri bulunan kiiler ( kendi adna gda iyeri olup da, sz konusu iyerinde sorumlu ynetici olanlar hari) gda iyerlerinde sorumlu ynetici olarak grev yapamazlar. Mracaat dosyasnda bulunan her bir evrak kesinlikle imzal ve kaeli olmaldr. Pastahaneler ve yemek fabrikalar yzde bileim yerine retimde kullandklar bileenlerin listesini (katk maddelerinin miktarlar yzde olarak) vermelidir. Fason retimlerde, retimi yapan ile yaptran arasnda sorumluluklar ve sreyi belirten noter onayl fason szleme yaplmaldr. Ham ya iletmeleri, mezbahalar, souk hava depolar, deirmenler (mbadele konusu yapmayan firmalar hari) salamurahaneler (mbadele konusu yapmayan firmalar hari) sadece gda siciline kayt olmaldr.
32- alma izni ve gda sicili ile, retim izni belgelerinin yenilenmesini gerektiren
20
durumlar nelerdir?
alma izni ve gda sicili belgesi ile retim izin belgesi zerinde yazl gerek ve tzel kii, adres ve faaliyet konusu iin geerlidir. Bunlardan herhangi birinin deimesi hlinde bu belgeler geerliliini kaybeder. Deiiklik durumlarnda ilgili bilgi, belge, alma izni ve gda sicili belgesinin asl bir dilekeye eklenerek ay iinde, lm durumlarnda ise drt ay iinde ilgili mercie bavurulur ve yeni duruma gre alma izni ve gda sicil belgesi ile retim izin belgesi dzenlenir. Bavurularn bu sre iinde gerekletirmeyen i yerlerinin alma izni ve gda sicili iptal edilir.
33- Bakanlk tarafndan yaplan kontrol ve denetimin esaslar nedir?

30.03.2005 tarih, 25771 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik Esaslar'na gre denetim yaplr. Denetim, gda kontrolrleri tarafndan; Gda retim zincirinin tm aamalarnda, ilemeyle ilgili olarak kullanlan alet, ekipman, makine ve tama aralar, Gda maddelerinin retimi ve hazrlanmasnda kullanlan hammadde, yardmc madde ve katk, aroma ile dier teknolojik yardmclar, Yar mamuller, Mamuller, Gda maddeleri ile temas eden madde ve malzemeler ile temizleme ve bakm rnleri, Gda maddelerinin perakende sat noktalar hari datm safhalar, leme ve muhafaza teknikleri, Gda maddelerinin etiketleme, tama ve depolanmas, konularnda yaplr. Denetim, gda retim zincirinin tm aamalarnda veya uygun grlen aama ve/veya aamalarnda denetim programna uygun olarak ylda en az iki kez; ayrca gerekli grld zamanlarda veya phe ve ikayet zerine yaplr. Denetim, nceden uyar yaplmakszn gerekletirilir.
34- alma izni, gda sicili / retim iznine esas denetim srasnda salanmas gereken koullar nelerdir?
Sorumlu ynetici ve iyeri sahibi ya da tzel kiiliin yasal temsilcisi, denetim srasnda EK- 5'de yer alan hususlarn salanmasndan sorumludurlar.
35- Kontrol ve denetim ilemleri nasl yrtlr?

Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman tarafndan kontrol ve denetimler aadaki esaslara gre yaplr. Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman; a) "Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik" ekinde yer alan kontrol ve denetim formlarna ve Bakanlka ilgili merciye bildirilen formlara gre kontrol ve denetim yapmak zorundadr. b) Gda retim, depolama, nakil, datm, sat ve tketim zincirinin tm aamalarnda "Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik" hkmlerine uyulup uyulmadnn kontrol ve denetimini yapar, denetim sonularn iyeri denetim defterine iler, kontrol ve denetim formu ile raporunu dzenler. ki nsha halinde dzenlenen formun bir nshasn iyerinde brakr, dier nshasn dosyasnda muhafaza eder. c) Gda retim, depolama, nakil, datm, sat ve tketim zincirinin tm aamalar veya uygun grlen aamalar ile ilgili olarak iyerinde tutulan retim kontrol ve denetimi 21
ve/veya laboratuvar kaytlarn inceler, gerektiinde ilgili mercide bulunan dosyasnda saklanmak zere bunlarn birer fotokopisini alr ve bunu kontrol ve denetim defterine iler. d) Halk salnn korunmas gereklilii sakl kalmak kaydyla, kontrol ve denetim ilemlerini yerine getirirken elde edecekleri bilgiler konusunda gizlilik kurallarna uymak zorundadr. e) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerlerinin kontrol ve denetimlerinde, kontrol ve denetim raporu ile Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeleri reten yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik'te yer alan EK-2)'yi dzenler. f) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin kontrol ve denetimlerinde, kontrol ve denetim raporu ile Gda Sat ve Toplu Tketim Yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik'te yer alan EK-3)' dzenler. g) Gda maddeleri reten ve satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin kontrol ve denetimlerinde; retim yeri kontrollerini "Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik"te yer alan 13 nc maddenin (e) bendine gre, retim yeri hari toplu tketim ve sat yeri kontrollerini ise ayn maddenin (f) bendine gre yapar. h) HACCP sistemini uygulayan gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten ve/veya satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin HACCP sistemi tetkiklerinde, HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Formu (Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik'te yer alan EK-4)' dzenler. ) Gerektiinde gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerinin sorumlu yneticisi ve/veya alanlaryla grlmesi, iyerindeki lm aralarnca kaydedilen deerlerin okunmas ve/veya bu deerleri kendi aralaryla dorulanmas ile kontrol ve denetimini destekler. i) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzeme sat yerlerinin kontrol ve denetimlerinde, Trk gda mevzuat artlarn karlamak zere gda iletmecisi tarafndan uygulanan HACCP gibi kontrol programlar ve/veya gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin kalite kontrolne ynelik sonular dikkate alr ve tetkikini yapar. j) Kontrol ve denetim srasnda muayene ve analiz amacyla, gerektiinde Trk Gda Kodeksi Ynetmelii veya zel mevzuatna uygun olarak, yeterli miktarda numune/numuneleri alr. Bakanlka hazrlanacak "Numune Alma Tutana" ile "Numune Alma Etiketini" doldurarak, numuneye ilitirir. zel mevzuat olan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler hari olmak zere, kontrol ve denetim srasnda iki takm halinde alnan numune-lerden bir takm ahit numune olarak, numuneyi alan ilgili merci'de numunenin yapsn bozmayacak ekilde tekniine uygun muhafaza eder, bir takm numuneyi ise muayene ve analiz yaplmak zere usulne uygun olarak en ksa zamanda Bakanlk tarafndan yetkilendirilen kamu veya zel laboratuvara resmi prosedr ile gnderir. k) Dzenlenen "Muayene ve Analiz Raporu", laboratuvar tarafndan ilgili merciye ulatrlr. 22
l) "Muayene ve Analiz Raporu" ile "Kontrol ve Denetim Raporu"nu, mevcut mevzuat dahilinde zellikle taklit, tai ve sala zararl hususlar da ierecek ekilde deerlendirir. Deerlendirme sonularn, olumlu yada olumsuz her durumda iyerine bildirir. m) Numuneye ait muayene ve analiz sonularnn olumlu olmas halinde, sonu raporunun kendilerine bildirilme tarihinden itibaren raf mr ile snrl olmak koulu ile en ge yedi gn ierisinde, iyeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisi tarafndan numune hazrlama yntemi ile zellikleri deimemi olmas artyla ahit numune geri alnabilir. Sresi iinde geri alnmayan ahit numune ile ilgili olarak iyeri herhangi bir hak talebinde bulunamaz. n) Kontrol ve denetim srasnda herhangi bir engelleme ile karlatnda durumu bir tutanak ile tespit ederek ve Kanunun ilgili maddesi uyarnca ilem yaplmasn salar. O yerin en byk mlki amiri tarafndan grevlendirilen polis, jandarma, muhtar veya ihtiyar heyeti yelerinden en az birinin katlm ile kontrol ve denetim tekrarlanr. o) Muayene ve Analiz Raporu/Kontrol ve Denetim Raporu/tetkik deerlendirme sonularnn olumsuz bulunmas halinde, Kanun gereince iyeri sahibi, yasal temsilcisi ve/veya sorumlu yneticisi hakknda yasal ilem uygulanr.
36- Denetim sonularna itiraz hakk var mdr? nasl yaplr?

yeri yetkilisi aadaki esaslar dahilinde itiraz eder. a)yeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin numuneye ait muayene ve analiz sonularna, kendilerine tebliden itibaren 15 gn ierisinde itiraz hakk mevcuttur. Raf mr 15 gnden az olan gdalar iin, iyeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin kontrol ve denetim raporunda belirtilen raf mr sresi ierisinde, numunenin laboratuvara gnderilme ve analiz sreleri de gz nnde bulundurularak itiraz hakk bulunmaktadr. yeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin numune alm srasnda yazl bavurusu olmas durumunda, birinci analiz numunesi ile e zamanl olarak ahit numune de analiz yaptrmak zere yetkili laboratuvara gnderilir. b) Numuneye ait muayene ve analiz sonularna itiraz edildiinde, ahit numunenin muayene ve analizi, Bakanln yetkilendirdii laboratuvarda yaptrlr. ahit numune muayene ve analizinde birinci muayene ve analiz sonularnda mevzuata uygun olmayanlarn analizi yaptrlr. Bu sonular kesin olup, verilecek karara esas tekil eder. tiraz durumunda, ahit numune ile ilgili tm masraflar iyerince denir.
37 - 5179 cezalar nedir nasl hesaplanr?

5179 Sayl Kanunda yer alan cezai hkmler, Maliye Bakanl'nca her yl belirlenen Yeniden Deerleme Katsays orannda arttrlmak suretiyle uygulanr.
38- 5179 sayl Kanuna gre uygulanmas gereken cezai hkmler ne ekilde dzenlenir?
5179 Sayl Kanuna uymayanlara uygulanacak cezai hkmler aadaki ekilde dzenlenmitir: a) 4 nc maddede belirtilen izin ve tescil ilemlerini yaptrmadan retime geen ve/veya bu rnleri mbadele konusu yapan gerek veya tzel kiiler; retimden men edilir, retilen rnlere el konulur ve bir milyar TL idar para cezas ile cezalandrlr. Bu iletmelerin, tescil ve izin ilemleri yapldktan sonra retim yapmalarna izin verilir. retim izni alnmam gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri satan veya miad dolmu gda maddelerini satan iyerlerindeki rnlere el konulur ve bu rnleri satan 23
i-yerleri birmilyar lira idar para cezas ile cezalandrlr. 4 nc maddede belirtilen izin ve tescil ilemlerini yaptran; ancak, asgar teknik ve hijyenik artlarn muhafaza etmeden retim yapan iyerleri, durumlarn dzeltinceye kadar faaliyetten men edilir, retilen rnlere el konulur ve bir milyar TL idar para cezas ile cezalandrlr. Bu iletmelere, mevcut durumlarn dzelttikten sonra retim yapma izni verilir. lgili mercilerce verilen otuz gnlk sre ierisinde, eksikliklerini gidermeyen iyerlerinin almaya esas olan izinleri iptal edilir. b) 5'nci maddede belirtilen, kurulu ve/veya faaliyet izni almadan faaliyete geen zel gda kontrol lboratuvar faaliyetten men edilir ve onmilyar lira idar para cezas verilir. c) 6'nc maddeye gre sorumlu yneticileri istihdam etmeyen iyerlerine, bir milyar TL idar para cezas verilir. Otuz gn iinde, sorumlu ynetici grevlendirmedii takdirde, faaliyetten men edilir. Yneticilik grevini gerei gibi yerine getirmeyen sorumlu yneticiye, ikiyzelli milyon TL idar para cezas verilir. Eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat artrlarak uygulanr. nc defa tekrar halinde ise alt ay sorumlu yneticilikten men cezas verilir. d) 18'inci maddede belirtilen saln korunmas ile ilgili hkmler dnda, 7'nci maddede belirtilen gda kodeksine uygun faaliyet gstermeyen gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir. Aykrlk, gda maddelerinin etiket bilgilerinden kaynaklanyorsa, etiket bilgileri dzeltilinceye kadar bu gda maddelerine el konulur. e) 10'uncu maddede belirtilen ihtiyat tedbirlere uymayan gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir ve faaliyetten men edilir. f) 14'nc maddede belirtilen acil durumlarda alnacak tedbirlere uymayan gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir. Bu kiilerce rn piyasadan toplattrlr, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. g) 16'nc maddede belirtilen izlenebilirlikle ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat artrlarak uygulanr. h) 17'nci maddede belirtilen iyeri sorumluluu ile ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. ) Bu Kanunun 18'inci maddesinde belirtilen saln korunmas ile ilgili yasaklar ihll eden gerek kiiler veya tzel kiiliin yasal temsilcileri, aydan alt aya kadar hapis ve be milyar TL'den yirmi milyar TL'ye kadar ar para cezasyla cezalandrlr ve mallarn msaderesine hkmolunur. i) 19'uncu maddesinde belirtilen ithalat ve ihracatla ilgili ykmllkleri yerine getirmeyen gerek ve tzel kiilere be milyar TL idar para cezas verilir; rn, ihracats/ithalats tarafndan piyasadan toplattrlr, eylemin bir yl iinde tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. j) 21'inci maddedeki reklam ve tantmlarla ilgili hkmlere aykr hareket eden gerek ve tzel kiilere, be milyar TL idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. k) 22'nci maddede belirtilen tketici haklarnn korunmas ile ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar 24
para cezas iki kat olarak uygulanr. l) Bu Kanunun 26 ve 27'nci maddelerinde belirtilen sularla ilgili hkmler ve takviye edici gdalar, bebek mamalar, zel tbb amal diyet gdalar ve tbb amal bebek mamalar ile ilgili hkmlere aykr hareket eden iyeri, bu artlar yerine getirinceye kadar faaliyetten men edilir ve bunlara be milyar TL idar para cezas verilir. Eylemin bir yl iinde tekrar halinde, idar para cezas iki kat olarak uygulanr. m) Bu Kanuna gre yaplacak denetimleri engelleyenlere, be milyar TL idar para cezas verilir. n) reticisi tarafndan piyasadan toplattrlmasna karar verilen rnler, bir hafta iinde toplanmak zorundadr. rnleri toplamayan reticilere ayrca be milyar TL idar para cezas verilir, rnler ilgili mercilerce toplattrlr ve masraflar yasal faizi ile birlikte reticisinden tahsil edilir. Bu Kanunda yazl olan idar para cezalar, o yerin en byk mlki amiri tarafndan verilir. Verilen idar para cezalarna dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hkmlerine gre tebli edilir. Bu madde uygulamasnda, eylemin tekrarndan maksat, aksine hkm bulunmayan hallerde eylemin tespit edildii tarihten itibaren bir yl iinde, ilk cezaya konu eylemin tekrar ilenmesidir.
39- Denetim sonucu uygulanan cezalara itiraz nasl edilir?

5179 Sayl Kanunda yazl olan idar para cezalar, o yerin en byk mlki amiri tarafndan verilir. Verilen idar para cezalarna dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hkmlerine gre tebli edilir. Bu cezalara kar, yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Itiraz, idarece verilen cezann yerine getirilmesini durdurmaz. Itiraz zerine, verilen karar kesindir. Itiraz, zaruret grlmeyen hallerde evrak zerinde inceleme yaplarak, en ksa srede sonulandrlr. Bu Kanuna gre verilen idar para cezalar 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun hkmlerine gre tahsil olunur.
40- veren sorumlu ynetici ilikileri nasl olmaldr?

Sorumlu yneticiler, bu Kanun Hkmnde Kararname ve ynetmeliklerde belirtilen esas ve usullerin yerine getirilmesinden iverenle birlikte sorumludur. Sorumlu ynetici, grev ald iletmede belirtilen hizmetlerin dzenli yrtlmesinden bal olduu meslek Oda'sna, iverenle birlikte olmak zere ilgili bakanlklara kar sorumludur. veren; sadece sorumlu ynetici tarafndan uygun grlen mamuln satnn salanmasndan; sorumlu yneticinin grevini yerine getirirken her trl ara-gere isteklerinin karlanmasndan, rnlerin pazarlama aamasnda alclarn zarara uradn iddia ederek aacaklar davalar ile doabilecek maddi ve manevi tazminatlardan sorumludur.
41- Sorumlu ynetici creti belirlenirken dikkat edilecek hususlar?

Sorumlu Ynetici olarak istihdam edilen meslek mensuplarnn cretleri, bal bulunduklar meslek odalar tarafndan her yl belirlenen taban cretten az olamaz.
42- cretin deme ekli nasl olmaldr?

Sorumlu ynetici altran iletmeler sorumlu ynetici cretini szlemede belirtilen deme gnne kadar banka hesabna yatrmal veya nakden demelidir. Aylk cretin bir ay 25
yatrlmamas halinde sorumlu ynetici bunu gereke gstererek szlemeyi tek tarafl olarak fesh edebilir. (Baknz Ek-4)
43- creti denmeyen sorumlu ynetici ne yapmaldr?

Aylk cretin bir ay yatrlmamas halinde sorumlu ynetici bunu gereke gstererek szlemeyi tek tarafl olarak fesh edebilir ve bu durumda szleme sresi boyunca denecek cretleri talep etme hakk doar. Sorumlu ynetici icra organlar aracl ile alacaklarnn takibini yapar.
44- Sorumlu yneticilerin sigortallk durumlar nasl olmaldr?

Sorumlu Ynetici tek bir iyerinde tam zamanl olarak sorumlu yneticilik yapyorsa sigorta priminin tamam o iveren tarafndan denir. 60 beygir gcnn altndaki ve/veya 10 kiiden az ii altran iletmelerin her biri tarafndan sorumlu ynetici iin her ay iin en az 6 gn sigorta primi denir.
45- Szlemesi fesh edilen sorumlu yneticinin izlemesi gereken yollar nelerdir?
Szlemenin fesh edilmesi halinde durum, iverence Tarm ve Kyileri Bakanl l ve/veya le Mdrlne bildirilir. Sorumlu ynetici ise bal bulunduu Meslek Odas'na ve Tarm ve Kyileri Bakanl l ve/veya le Mdrlne sorumlu yneticilikten ayrldn gsterir belgeyi en ksa sre iinde gndermelidir.
46- retim ak emas nasl hazrlanr?

Gda retim ak emas aadaki rnee benzer ekilde dzenlenir: (rnek ekmek retimi ak emas 50. sorudan sonra yer almaktadr.)
47- Marka tescil belgesi yerine vergiye esas ticari unvanlar kabul edilecek iyerleri nelerdir?
4Tabldot yemek reten iyerleri, 4Ham ya reten tesisler, 460 BG'nin altnda motor gcne sahip veya 10 iiden az ii altran iyerleri, 4 Simit frnlar 4 Yufka imalathaneleri, 4Ekmek ve ekmek eitleri reten iyerleri 4rettii rnleri yalnzca rettii yerde satan iyerleri.
48- Sorumlu Yneticilik Belgesi bavurusunda meslek odalarnn istedii belgeler nelerdir?
Sorumlu Yneticilik Belgesi alacak olan oda yelerinin varsa aidat borlarn kapatmalar ve aadaki belgeleri hazrlamalar gerekmektedir: 4Noter onayl Sorumlu Yneticilik Szlemesinin fotokopisi, 4letmenin kapasite raporunun 'asl gibidir' veya noter onayl fotokopisi, 4Dileke veya bavuru formu, 4Belge creti. 26
49- Sertifikalarn yangn, kaybolma veya deforme olmas durumunda yaplacak ilemler nelerdir?
alma izni ve Gda Sicili ile retim izni belgelerinin kaybolmas halinde yazl beyan veya okunamayacak ekilde tahrip olmas halinde ,tahrip olmu belgenin asl bir dilekeye eklenerek Tarm l Mdrlklerine bavurulacak ve belge yetkili merci tarafndan yeniden tanzim edilecektir.
50- Gda ile ilgili gncel mevzuat nereden takip edilebilir?

Gda ile ilgili gncel mevzuat Tarm ve Kyileri Bakanl Koruma ve Kontrol Genel Mdrl'nn web sitesinden (www.kkgm.gov.tr) takip edilebilir. u ana kadar yaymlanm olan teblilerin listesi EK-19'da yer almaktadr. Konuyla ilgili bilgi almak iin aadaki iletiim bilgilerinden Odalara ulalabilir: TMMOB Gda Mhendisleri Odas Tel : 0 (312) 232 40 39 Faks : 0 (312) 232 40 57 E-mail: gidamo@gidamo.org.tr Web : www.gidamo.org.tr TMMOB Kimya Mhendisleri Odas Tel: 0 (312) 418 20 51 Faks : 0( 312) 417 35 63 E-mail: kmo@kmo.org.tr Web : www.kmo.org.tr TMMOB Ziraat Mhendisleri Odas Tel : 0( 312) 425 05 55 - 418 31 15 Faks : 0 (312) 418 51 98 E-mail: zmo@zmo.org.tr Web : www.zmo.org.tr
27
rnek: Ekmek retimi Ak emas
28
EKLER
29
Ek- 1 Gda ve Gda le Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Kollar G1 - Meyve ve sebze ileyen i yerleri, G2 - Dondurulmu gda maddesi reten i yerleri, G3 - Biskvi, ikolata, kakaolu ve benzeri rnleri reten i yerleri, G4 - St ve st rnleri reten i yerleri, G5 - erez, cips vb. rnleri reten i yerleri, G6 - Dondurma ve yenilebilir buz rnleri reten i yerleri, G7 - Bitkisel ve siyah ay ileyen i yerleri, G8 - Alkoll iki reten i yerleri, G9 - Maya reten i yerleri (ekmek, peynir ve her trl maya), G10 - Her trl gda katk maddesi ve aroma maddesi reten i yerleri, G11 - Fonksiyonel/zel beyanl gdalar, gda takviyeleri ve genetik modifiye gdalar reten i yerleri, G12 - zel beslenme amal gda maddesi reten i yerleri (ilgili teblide belirtilen rnler), G13 - Niasta reten i yerleri, G14 - Tuz ileyen i yerleri, G15 - Doal veya fabrikasyon olarak kurutulmu gda, kuruyemi ileyen i yerleri, G16 - Entegre fndk, fstk vb. rnleri ileyen i yerleri, G17 - ecek tozu reten i yerleri, G18 - Sv ve kat bitkisel ya reten i yerleri, G19 - Zeytinya reten i yerleri (yahaneler hari), G20 - eker reten i yerleri (paketleme hari), G21 - Hazr orba ve bulyon, puding, toz karmlar, mayonez, sos vb. reten i yerleri, G22 - Alkolsz iecek reten i yerleri, G23 - Vaks ve/veya sakz baz (sakz mayas, gumbase) reten i yerleri, G24 - Gda nlamas yapan i yerleri, G25 - Yahaneler ve ya dolum yerleri, G26 - Makarna ve irmik reten i yerleri, G27 - Un reten i yerleri, G28 - Ekmek ve ekmek eitleri reten i yerleri, G29 - Unlu mamuller reten i yerleri, G30 - Bulgur reten i yerleri, G31 - eker paketleme i yerleri, G32 - Pasta, brek, hamur ve st tatllar gibi her trl pastaclk rnlerini reten i yerleri, G33 - ekerleme reten i yerleri, G34 - Tahin, helva ve pekmez reten i yerleri, G35 - Hazr yemek reten iyerleri, yemek fabrikalar, G36 - Sakz reten i yerleri, G37 - Fermente ve salamura rn reten i yerleri, G38 - Baharat ileyen i yerleri, G39 - me amal doal bitkileri ileyen, aromatik ya reten i yerleri, G40 - Buz reten i yerleri, G41 - Souk hava depolar, G42 - Meyve sebze paketleme, boylama, sarartma ve mumlama yapan i yerleri, G43 -Yumurta paketleyen i yerleri, 30
G44 - Gda maddeleri ambaljlayan i yerleri, G45 - Et ve et rnleri retim tesisleri (sakatat temizleme ve ileme yerleri dhil), G46 - Su rnleri ileyen i yerleri, G47- Bal, polen, ar st ve temel petek reten ve ambaljlayan i yerleri, G48 - Plstik esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G49 - Cam esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G50 - Kt esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G51 - Metal esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G52 - Ahap esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G53 - Seramik esasl gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri, G54 - Gda ile temasta bulunan dier madde ve malzemeleri reten i yerleri, G55- Hububat ve bakliyat reten i yerleri, G56 - Dier gda maddelerini reten i yerleri, Ek-2Sorumlu yneticinin meslek gruplarna gre alabilecei gda alt sektrleri Gda letmelerinde retimin Niteliine Gre Sorumlu Ynetici Olarak stihdam Edilecek Meslek Mensuplar 1-Et ve Et rnleri: Veteriner Hekim, Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda+ Zootekni). 2-Hayvan Kesim Yerleri: Veteriner Hekim. 3-St ve St rnleri-Dondurma-Yenilebilir Buzlu rnler: Veteriner Hekim, Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda+St+Zootekni). 4-Meyve-Sebze leme (konserve, reel-sala-meyve suyu-ilenmi meyve-dondurulmu meyve-tahin pekmez vb.): Ziraat Mhendisi (Gda+St+Bahe Bitkileri), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager 5-Meyve-Sebze Ambaljlama (taze/kurutulmu): Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 6-Tuz-ay (bitkisel, meyve, siyah vb.): Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi (tm blmler), Kimya Mhendisi, Kimyager. 7-Unlu Mamuller (simit-yufka-kadayf-galeta vb.) Ekmek ve Ekmek eitleri Pastaclk rnleri - Un - Bulgur - Makarna - Hububat -Bakliyat Ambaljlama: Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 8-Margarin- Aromatik Ya-Bitkisel Ya (zeytinya dhil): Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi Gda+St +Bahe Bitkileri (sadece ham ya retiminde) , Kimya Mhendisi, Kimyager, Ziraat Fakltesinin dier blmleri (sadece dolum yapan i yerlerinde). 9-ekerli rnler (biskvi-ikolata-kokolin-gofret-helva-lokum-ekerleme vb): Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi Gda+St+Bahe Bitkileri (sadece eker fabrikas )], Kimya Mhendisi, Kimyager. 10-Alkoll kiler: Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda), Kimya Mhendisi, 31
Kimyager. 11-Alkolsz ecekler (iecek tozlar dhil): Gda Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda+St), Kimya Mhendisi, Kimyager. 12-Bal-Polen-Ar St-Temel Petek retimi ve Ambaljlama: Ziraat Mhendisi (Gda +Zootekni), Veteriner Hekim, Gda Mhendisi. 13-Baharatlar-Kuru Yemiler: Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 14-Toz Karmlar-Sakz-Vaks/Sakz Baz-Niasta-erez,Cips-zel Beslenme Amal Gdalar-ocuk Besinleri-Hazr orba: Ziraat Mhendisi (Gda+St), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 15-Hazr Yemek reten Yerleri-Entegre Fndk-Fstk leyen Yerleri: Ziraat Mhendisi (Gda+St), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 16-Yemek Fabrikalar: (tabldot yemek-souk meze vb): Ziraat Mhendisi (Gda+St), Gda Mhendisi, Veteriner Hekim, Kimya Mhendisi, Kimyager, Diyetisyen, Ev Ekonomisi Yksek Okulu Beslenme Blm Mezunu (4 Yllk). 17-Maya-Fermente ve Salamura rnleri (sirke-yaprak-turu, zeytin vb.): Ziraat Mhendisi (Gda+St+Bahe Bitkileri), Gda Mhendisi, Biyolog 18-Gda Katk Maddeleri-Aroma Maddeleri retim ve Ambaljlamas: Ziraat Mhendisi (Gda+St), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 19-Su rnleri leyen Yerleri: Su rnleri Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda +Su rnleri+Zootekni), Gda Mhendisi, Veteriner Hekim, Biyolog 20-Yumurta Ambaljlayan Yeri: Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Veteriner Hekim, Biyolog, Kimya Mhendisi, Kimyager. 21-Souk Hava Depolar-Sade Buz retimi: Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Veteriner Hekim, Kimya Mhendisi, Kimyager, Biyolog. 22-Gda le Temas Eden Madde ve Malzeme reten Yerleri: Gda Mhendisi, Makine Mhendisi, Petrol Mhendisi, Endstri Mhendisi, Ziraat Mhendisi (Gda+St+Makine), Kimya Mhendisi, Kimyager. 23-Dier Gda Maddelerini Ambaljlayan Yerleri: Ziraat Mhendisi (tm blmler), Gda Mhendisi, Biyolog, Kimya Mhendisi, Kimyager. 24-Gda Inlamas Yapan Yerleri: Ziraat Mhendisi (Gda), Gda Mhendisi, Kimya Mhendisi, Kimyager. 32
EK-3: Gda iletmelerinde retimin niteliine gre sorumlu ynetici olarak istihdam edilecek meslek mensuplar 1-Taze-Kuru Meyve Sebze Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm (Ziraat) Teknikeri, Meyve Sebze leme Teknikeri, St Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 2-Bitkisel ay-ay-Tuz Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Meyve Sebze leme Teknikeri, St Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 3-Unlu Mamuller reten Yerleri (simit, yufka, galeta vb.): Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, St Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, gda bilimi konusunda eitim alm dier teknikerler. 4-Ekmek ve Ekmek eitleri-Pastaclk rnleri reten Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, gda bilimi konusunda eitim alm dier teknikerler. 5-Un-Bulgur reten ve Hububat-Bakliyat Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 6-Bitkisel Sv Ya reten ve Ambaljlayan Yerleri: Ya Endstrisi Teknikeri, Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 7-eker Ambaljlayan Yerleri: Pancar Yetitiricilii ve eker Teknikeri, Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 8-Kuruyemi-Baharat Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Meyve Sebze leme Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 9-Mantar reten ve Ambaljlayan Yerleri: Mantarclk Teknikeri, Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Meyve Sebze leme Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni . 10- Bal-Polen-Ar St reten ve Ambaljlayan Yerleri: Arclk Teknikeri, Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Et Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Veteriner Salk Teknikeri, Veteriner Salk Teknisyeni. 11-Salamura rnler reten Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Meyve Sebze leme Teknikeri, St Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni. 12- Dier Gda Maddelerini Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Et Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Veteriner Salk Teknikeri, Veteriner Salk Teknisyeni. 13 - Yukarda saylan meslek gruplarnn dnda, gda bilimi konusunda eitim alm olan dier meslek mensuplarnn hangi i kolunda sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilecei Bakanlk iznine tbidir. 33
EK-4: rnek Sorumlu Ynetici Szlemesi SORUMLU YNETC SZLEMES RNE Madde 1- Bu szleme; bir taraftan (" Yerinin Ticari nvan") ( yeri diye anlacaktr.), dier taraftan "Sorumlu Ynetici" (Sorumlu Ynetici diye anlacaktr.) ("Sorumlu Yneticinin Ad Soyad") arasnda yaplan i antlamasnn artlarn belirler. Madde 2- Szlemenin konusu, (" Yerinin Ticari nvan")'de SORUMLU YNETC olarak alacak olan ("Sorumlu Yneticinin Ad Soyad")'nn grev, yetki ve sorumluluklarnn; alma artlarnn belirlenmesidir. Madde 3- Taraflar; yerinin Ticari nvan: Adresi Telefon No Fax No Sorumlu Ynetici : : : :
Mezun Olduu Okul : Diploma No Oda ye No : : :
Doum Yeri ve Tarihi kametgah Adresi :
Madde 4- Yasal dayanak 5179 sayl Kanun, Trk Gda Kodeksi, Gda ve Gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten iyerlerinin alma izni ve gda sicili ve retim izni ilemleri ile sorumlu ynetici istihdam hakknda ynetmelik ve ilgili tebli ve talimatlar Madde 5-SORUMLU YNETC'NN SORUMLULUKLARI TANIMI, GREV, YETK VE
a. Sorumlu Ynetici , 5179 Sayl Yasa ve bal ynetmeliklerinde belirtilen sorumluluklar yerine getirmek zorundadr. b. Sorumlu Ynetici, Madde 4'de belirtilen grevlerinin gerekletirilmesinde ve aksatlmadan yrtlmesinde gerekli her trl ara gere ve imkan iverenden istemeye yetkilidir. c. veren, Sorumlu Yneticinin grevlerini yerine getirmesini engelleyemez veya geciktiremez. verenin tutumu nedeniyle Sorumlu Yneticinin grevlerini yerine getirmekte engellendii durumlarda, Sorumlu Ynetici taraflar arasnda yaplan szlemeyi tek tarafl fesh etme hakkna sahiptir. d. letmede Sorumlu Yneticinin uygun grmedii rn sata arz edilemez. 34
Madde 6- VERENN SORUMLULUKLARI a. veren Madde 4'de belirtilen Sorumlu Yneticinin sorumluluklarn, yerine getirmede Sorumlu Yneticiye gerekli artlar salamakla ykmldr. b .veren Madde 4'de belirtilen grev ve sorumluluklarn dnda sorumlu yneticiden baka bir i talep edemez. c. veren Madde 4'de belirtilen grevlerin yerine getirilmesine kolaylk salanmas iin isletmenin uygun bir yerinde Sorumlu Yneticiye bir oda ve ierisine gerekli ara ve gereci salamak zorundadr. Madde 7- SORUMLU YNETCNN CRET VE ZLK HAKLARI a .506 sayl Sosyal Sigortalar Kanununun ilgili maddeleri gereince alan Sorumlu Ynetici sigortal olmak zorundadr. b. 60 beygir gcnn altndaki ve/veya 10 iiden az ii altran iletmeler sorumlu ynetici iin her ay iin en az 6 gn sigorta primi deyecektir. c. Taraflar alma sresince 4857 sayl is kanununun ilgili maddelerine kar sorumludurlar ve kanunun gereklerini yerine getirmek zorundadrlar. d. Sorumlu Ynetici aylk net (sigorta, vergi. vb. kesintiler sonunda) ................................. YTL' cret alacaktr. e. veren Sorumlu Yneticinin cretini her ayn en ge ........ gnne kadar deyecektir. f.Sorumlu Yneticinin creti her yl kaytl olduu meslek odasnn belirledii taban cretin altnda kalmayacak biimde arttrlacaktr. Madde 8 - FESH a. Taraflar karlkl olarak anlatklar taktirde szlemeyi sresinden nce fesh edebilirler. b. Szlemenin fesh edilmesi halinde durum, iverence Tarm ve Kyileri Bakanl l ve/veya le Mdrlne bildirilir. Sorumlu ynetici ise, ilgili Odaya ve Tarm ve Kyileri Bakanl l ve/veya le Mdrlne sorumlu yneticilikten ayrldn gsterir belgeyi gnderir. c. Sorumlu ynetici iten ayrlmak istedii takdirde bir ay nceden i yerine yazl olarak bildirir. d.Sorumlu yneticinin iten kartlmak istenmesi hlinde ayn ilemlerin i yeri tarafndan Madde 9 - alma Gnleri a. Sorumlu Yneticinin iyerinde haftalk alma gnleri ve saatleri aadaki gibidir: PAZARTES SAAT ................... SALI ARAMBA .................. PEREMBE CUMA ................ 35
....................
..................
b. Sorumlu Yneticiler alma saatleri ierisinde baka bir ite alamazlar. Madde 10 - Bu szleme .................. tarihinde hazrlanm ve taraflarca imzalanmtr. bu szlemede hkm bulunmayan konularda, ilgili yasalarn hkmleri geerlidir. Madde 11- Bu szleme ......(sre)....... iin geerlidir.Szleme sresinin bitiminde, taraflarn aksine bir bavurusu olmad srece( szlemenin cret ksm hari) devam edecektir. Madde 12- Atanma Sorumlu yneticinin atanmas noter onayl szlemenin Odaya sunulmasn takiben alnacak olan Sorumlu Ynetici Belgesi ile yaplr. Madde 13- htilaflar bu szlemenin uygulanmasndan doabilecek ihtilaflarn hallinde .. Mahkemeleri ve cra Daireleri yetkilidir. Firma Yetkilisinin Ad Soyad Soyad mza mza Sorumlu Yneticinin Ad
36
Ek-5: Sicil/retim zni Denetim Formu Gda Maddeleri reten yeri ( ) Gda le Temasta Bulunan Materyal reten yeri ( ) rn/rn Grubu : ............................ YER HAKKINDA BLGLER Ad: .......................................................................................................................... Adresi: ..................................................................................................................... yeri Sicil Numaras: ............................................................................................... Sahibi: ....................................................................................................................... Sorumlu Ynetici: ..................................................................................................... Tel-Faks: ................................................................................................................... G.S. M. Ruhsat : Gda yeri Sicil No: alma zin Belgesi : TARH : Var ( .... ) Yok ( .... ) Var ( .... ) Yok ( .... ) Var ( .... ) Yok ( .... )
37
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI 1- EVRE : 1- yeri koruma altna alnm m? ( tel rg, duvar....vb.) 2- yerinde kat,sv ve gaz atklar iin gerekli nlemler alnm m? 2-BNA : 1- retim alan yeterli byklkte mi? 2- Zemin su geirmez,ykanabilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte malzeme ile kapl m? 3- Zeminde yeterli kapasitede ve uygun yapda su toplama kanallar var m? 4- Zeminde su toplama kanallarna doru meyil var m? 5- Bina iindeki duvar temizlie ve dezenfeksiyona uygun malzeme ile kapal m? 6- Zemin,duvarlar ve tavan temiz mi? 7- Kap ve pencerelerde sinek,bcek vb. zararllarn giriini engelleyecek tedbirler alnm m? 8- yerinin retim yapan blmlerinin darya aclan kaplarda dezenfektanl paspaslar var m? 9- yerinde kullanlan su ; ime suyu niteliinde mi? 10- Kullanma suyu iin su kesilmelerine kar 24 saat kapasiteli yedek su deposu var m? 11- yerinde havalandrma yeterli mi? 12- Gda ile temasta bulunan materyal reten iyerlerinde ekstruder, enjeksiyon bask makin asnda oluan, zararl hayay emecek havalandrma sistemi var m? 13- Havalandrma,duman,koku,is ve buharlamaya engel olacak,sy muhafaza edecek,toz kir ve haere giriini nleyecek ekilde dzenlenmi mi? 14- Aydnlatma gn na edeer bir ekilde dzenlenmi mi? 15- Ampuller muhafaza iinde mi? 16- Bina iinde yeteri sayda ve azlar kapal p bidonlar var m? 17- yerinde bina ve ekipman temizliini kontrol eden sorumlu var m? 18- yerinde bcek, kemirgen mcadelesi uygun ekilde yaplyor mu?. 19- Tavan ykseklii retilen rn ve alet ekipmana gre uygun mu? 20- letme alanndaki scaklk retilen rne gre uygun mu ?.
EVET ( .... ) ( .... )

EVET ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
HAYIR ( .... ) ( .... )

HAYIR ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
38
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI 3- ALET - EKPMAN : 1- yerinde kullanlan tm alet ve ekipmanlar teknik donanmlar,asit,alkali, tuz,buhar ve benzerlerine kar dayankl m? 2- Kullanlan makine,alet ve ekipmanlar temizlik ve dezenfeksiyona uygun mu? 3- Kullanlan makine,alet ve ekipmanlar temiz mi? 4- Kullanlan makine,alet ve ekipmanlar temizlik,ve bakm engellenmeyecek ekilde mi yerletirilmi? 5- Kullanlan makine,alt ve ekipmanlarn ileme alanna yerletirilmesi retilen rne ve retim ak emasna uygun mu? 6- Gda ile temas eden materyal uygun mu? 4- PERSONEL: 1- alan personelin salk kontrol raporlar var m? 2- retim alannda alan personelin taklar karlm m? 3- Tam otomatik olmayan ambalajlama nitelerinde alan personelin uygun az maskesi,balk ve eldivenleri var m? 4- alan personel kiisel bakm kurallarna uyuyor mu? 5- iyerinde dardan gelenler iin zel giysiler var m? 6- alan personelin balk,temiz i elbisesi,eldiveni,ayak giysisi var m? EVET ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) EVET ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) HAYIR ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) HAYIR ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
5-PERSONEL BLM : 1- yerinde erkek ve kadnlar iin ayr blmler halinde ve uygun sayda tuvalet,du,soyunma odalar var m? 2- Tuvaletler retim alan dnda m? 3- Tuvalet ve el ykama yerinde devaml scak ve souk su ve sv sabun, el kurutma cihaz veya havlu var m? 4- Tuvalet nnde dezenfektanl paspas var m?
EVET ( .... )
HAYIR ( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
5- Soyunma odalarnda personel adedi kadar elbise dolab var m? 6- yerinde iilerin dinlenme,yemek yeme, ay, sigara ime vb. ihtiyalarn giderecei yeteri byklkte blm var m?
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
39
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI 6- LABORATUVAR : 1- Laboratuar dier rnlerden tam blme ile ayrlm m? 2- Laboratuar da yeteri kadar raf ve dolap mevcut mu? 3- Laboratuar da devaml scak ve souk su salayan tesisat var m? 4- Laboratuar da alanlarn zel kyafetleri var m? 7- DEPOLAR : 1- yerinde hammadde ve mamul madde depolar birbirinden ayr blmler halinde mi? 2- Depolar iletme kapasitesine uygun byklkte mi? 3- Depolarda ham ve mamul maddelerin zelliklerine gre scaklk ve rutubet kontrolleri yaplyor mu? 4- Hammadde ve katk maddeleri orijinal ambalajlarnda ve uygun ekilde depo ediliyor mu? 5- Depolarda tahta zgaralar mevcut mu? 6- Ambalaj maddeleri kontaminasyona yol amayacak ekilde ambalajl ve etkili olarak muhafaza ediliyor mu? 7- Gda ile temasta kullanlacak materyal reten iyerlerinde beyan edilmi bulunan ham maddelerin ve katk maddelerin dnda,apakl,defolu toplanm,deirmen mahsul granl rn gibi baka maddeler retimde kullanlyor mu? 8- Gda ile temasta kullanlacak materyal reten iyerlerinde konsantre, masterbach ve bask boyalar ile zcler orijinal ambalajlarnda ve kapal durumda depolanyor mu? 9- Dezenfektan ve temizlik malzemeleri ayr bir blmde depolanyor mu? EVET ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) EVET ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) HAYIR ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) HAYIR ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... ) ( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
( .... )
8- YERLER LE LGL ZEL ARTLAR VE DNCELER : .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ............... 9- S O N U : yeri; teknik ve hijyenik artlar asndan retim izni istenen rnlerin retimine uygun mu ?.( ).......( ) 4128 Sayl Kanun ile deiik 560 Sayl Kanun Hkmnde Kararname uyarnca 31.05.1998 tarih ve 233358 Sayl Resmi Gazete 'de yaymlanan deiik 16.11.1997 tarih ve 23172 mkerrer Sayl Resmi Gazetede yaymlanan Trk Gda Kodeksi Ynetmelii ve 09.06.1998 tarihli ve 23367 Sayl Resmi Gazete' de yaymlanan Gdalarn retimi Tketimi ve Denetlenmesine dair Ynetmenlik gerei yaplan kontrolde tespit edilen hususlar yukarda kartlmtr. Formun bir sureti iyeri sahibine braklmtr. 40
Ek-6: Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun
Kanun No. 5179 Kabul Tarihi : 27.5.2004
BRNC BLM Ama, Kapsam ve Tanmlar Ama MADDE 1. - Bu Kanunun amac, gda gvenliinin temini, her trl gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik ekilde retim, ileme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkn gerei gibi beslenmesini salamak, retici ve tketici menfaatleriyle halk saln korumak zere gda maddelerinin retiminde kullanlan her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddeleri ile gda ilemeye yardmc maddeler ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin gvenliine ilikin zelliklerinin tespit edilmesi, gda maddeleri reten ve satan iyerlerinin asgari teknik ve hijyenik artlarnn belirlenmesi, gda maddeleri ile ilgili hizmetler ile denetimine dair usul ve esaslar belirlemektir. Kapsam MADDE 2. - Bu Kanun; gda gvenliinin teminine, her trl gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun kalitede retimine, tasnifine, ilenmesine, katk ve gda ilemeye yardmc maddelere, ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, sat ve denetim usulleri ile yetki, grev ve sorumluluklar ile risk analizine, ihtiyat tedbirlere, gda ile tketici haklarnn korunmasna, izlenebilirlik ve bildirimlere dair hususlar kapsar. Bu Kanunda hkm bulunmayan hallerde genel hkmler uygulanr. Tanmlar MADDE 3. - Bu Kanunda geen; Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, Trk gda mevzuat: Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri; zellikle gda gvenliini dzenleyen, gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin retimi, ilenmesi, datm ve sat ile her aamay kapsayan tm mevzuat, Gda kodeksi: Trk Gda Kodeksini, Gda/Gda maddesi: Ttn ve sadece ila olarak kullanlanlar hari olmak zere; ikiler ve sa-kzlar ile hazrlama ve ileme gerei kullanlan maddeler dahil, insanlar tarafndan yenilen ve/veya iilen ham, yar mamul veya mamul her trl maddeyi, Organik gda: Organik retim ve yetitirme teknii ile kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluu kontrolnde retilmi, yetitirilmi, doadan toplanm, avlanm, ambalajlanm ve etiketlenmi, ham, yar mamul veya mamul haldeki sertifikal gday, Gda maddeleri reten iyeri: Gda maddelerinin ham maddeden balayarak; depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hale getirme, ambalajlama ilerinden bir veya birkann yapld ve gda maddeleri sat yerlerine gnderilmek zere depoland tesisler ile bu tesislerin tamamlaycs saylacak yerlerin tamamn, Gda maddeleri sat yeri: Her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddelerinin toptan veya perakende datm ve satnn yapld ve bunlarn sat iin depoland yerleri, Gda maddeleri reten ve satan iyeri: Gda maddelerinin ham maddeden balayarak depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hale getirme, ambalajlama ilemlerinden bir veya bir kann yapld ve her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddelerinin toptan veya perakende datm ve satnn yapld ve bunlarn sat iin depoland yerleri, Toplu tketim yeri: Gda maddelerinin tekniine uygun ekilde ilendii, retildii ve ayn 41
meknda tketime sunulduu yerleri, Gda letmecisi: thal ettikleri, rettikleri, iledikleri, imal ettikleri veya datmn yaptklar gda maddelerinin gda mevzuat artlarna uygunluundan sorumlu olan gerek veya tzel kiileri, Sorumlu ynetici: Gda mevzuatna uygun retim yapmaktan, iverenle birlikte sorumlu olan yneticiyi, Birincil retim: Avlama, toplama, balklk, hasat, sam ve kesim ncesi hayvanlarn iftlikte yetitirilmesi dahil retimi, Ham madde: Gda maddelerinin retiminde kullanlan birincil retimden elde edilen rn, yar mamul veya mamul maddeleri elde etmek iin kullanlan maddelerden her birini, Gda ilemeye yardmc maddeler: Tek bana gda bileeni olarak kullanlmayan, belirli teknolojik amaca ynelik olarak hammadde, gda veya bileenlerinin ilenmesi veya retimi srasnda kullanlan; son rnde kendisi veya trevlerinin kalntlarnn bulunmas kanlmaz olan ancak, kalnts salk asndan risk oluturmayan maddeleri, Gda katk maddesi: Tek bana gda maddesi olarak tketilmeyen, gda ham maddesi ve/veya gda ilemeye yardmc madde olarak kullanlmayan, tek bana besleyici deeri olan veya olmayan; seilen teknoloji gerei kullanlan ilem srasnda kalnt veya trevleri mamul maddelerde bulunabilen, gdalarn hazrlanmas, tasnifi, ilenmesi, ambalajlanmas, tanmas, depolanmas ve datm srasnda gda maddelerinin tat, koku, grn, yap ve dier niteliklerini korumak, dzeltmek veya istenmeyen deiikliklere engel olmak amacyla kullanmna izin verilen maddeleri, Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler: Gda maddeleri ile temasta bulunan veya bulunmak zere imal edilen her trl madde ve malzemeleri, Fonksiyonel/zel beyanl gdalar: Besleyici etkilerinin yan sra bir ya da daha fazla etkili bileene bal olarak sal koruyucu, dzeltici ve/veya hastalk riskini azaltc etkiye sahip olup, bu etkileri bilimsel ve klinik olarak ispatlanm gdalar, Genetik modifiye gdalar: Bitkisel, hayvansal ve mikrobiyolojik kaynaklara, genetik modifikasyon teknolojileri ile baka bir canl trne ait bir genin aktarlmas ile DNA'snn belli bir blmnde istenilen deiiklik yaplm olan gdalar, zel beslenme amal gdalar: zel bileimlerine veya retim proseslerine bal olarak, normal tketim amal gdalardan aka ayrt edilebilen, beyan edilen zel beslenme amalar iin uygun olan ve bu uygunluklarn belirtir ekilde piyasaya sunulan gdalar, zel tbb amal diyet gdalar: Belli beslenme uygulamalar iin hastalarn diyetlerini dzenlemek amacyla, zel olarak retilmi veya formle edilmi ve tbb gzetim altnda kullanlacak olan, allm gda maddelerini veya bu gda maddelerinin iinde bulunan belirli besin elerini veya metabolitlerini vcuda alma, sindirme, absorbe etme, metabolize etme veya vcuttan atma kapasitesi snrl, zayflam veya bozulmu olan hastalar ya da diyet ynetimleri, yalnzca normal diyetin modifikasyonu ile veya dier gdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanm ile salanmayan kiiler iin hazrlanm gda maddelerini, Gda maddesi etiketi: Gda maddesini tantc her trl yazl veya basl bilgi, marka, damga ve iaretleri ieren ve gda ile birlikte sunulan veya ambalajnda basl bulunan tantm bilgilerini, Tketime hazrlamak: Tasnif etme, tartma, lme, aktararak ve kartrarak doldurma, ambalaj-lama, soutma ve depolama, muhafaza etme, nakletme ve tketim ncesi dier faaliyetleri, Mamul madde: Belli bir teknoloji kullanlarak elde edilen, tketime hazrlanm gda maddesini, Depo: Gda maddelerini muhafaza etmek amacyla tesis edilen yerleri, Mbadeleye konu gda maddeleri: Satmak veya sair ekilde devretmek zere depolama, 42
sat maksadyla tehir etme ve her ne surette olursa olsun devredilen gda maddelerini, Gda hijyeni: Gda maddesinin salkl olmas iin alnmas gereken tm tedbirleri, Kalnt: Gdada, tarm rnlerinde veya bitkilerde, toprakta, suda veya dier evresel bileenlerde, kullanmna izin verilen bir kimyasal rndeki aktif bileenlerin ve/veya trevleriyle birlikte paralanma rnleri ve metabolitleri kalntsn, Gdaya bulaan zararl maddeler: retimi veya pazarlanmas sresince, gdaya istenmeden bulaan her trl madde ve bileikleri, Kontrol: Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten ve satan i-yerlerinin, asgari teknik ve hijyenik artlar ile bu yerlerde retilen ve satlan gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin mevzuata uygunluunun tespitini, Tai: Gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen zelliklerine aykr olarak retilmesi hlini, Taklit: Gda maddesini ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerini; ekil, bileim ve nitelikleri itibariyle evsafnda olmayan zellikleri haiz gibi gstermeyi, Reklam: Gda maddelerinin satn artrmak amacyla yaplan tantma ekillerini, Denetim: Bakanlk tarafndan gda kontrol hizmetlerinin yrtlmesi ve/veya dorulanmas iin yaplan ilemleri, Tehlike: Gda maddesinde olan ve oluabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak salk ynnden ortaya kabilecek potansiyel zarar, Risk: Gda maddesinde sala zararl olabilecek iddetteki muhtemel tehlikeyi, Risk analizi: Risk deerlendirmesi, risk ynetimi ve risk iletiimi olarak birbirleri ile balantl ayr sreten oluan sistemi, Risk deerlendirmesi: Olabilecek her trl tehlikenin, nitelik ve etkilerinin bilimsel olarak belirlendii sreci, Risk ynetimi: Risk deerlendirmesini, dier yasal zorunluluklar ve gerektiinde uygun nlem ve seeneklerini dikkate alan sreci, Risk iletiimi: Risk deerlendiricileri, risk yneticileri ve dier ilgili taraflarn risk ve riske ilikin faktrlere ait bilgi ve dnceleri paylamasn, Niha tketici: Gday herhangi bir ticar amala kullanmayan en son gda maddesi tketicisini, Serbest blge: 3218 sayl Serbest Blgeler Kanununun 2 nci maddesine gre Bakanlar Kurulunca yer ve snrlar belirlenen alanlar, Kalite: Gda maddelerinin mevzuatla belirlenmi kriterlere uygunluunu tayin eden zelliklerinin toplamn, Kalite kontrol: Tketime arz edilen gda maddelerinin mevzuata uygunluunun tespitini, zlenebilirlik: retim, ileme ve pazarlama ile ilgili srecin her aamasnda, gda maddesine kartrlmas tasarlanan veya muhtemelen ortaya kabilecek istenilmeyen herhangi bir maddenin izlenmesini, Sertifikasyon: Bakanlka veya Bakanlka yetkilendirilen kamu ve/veya zel kurulular tarafndan gda, kalite ve kontrol sistemlerinin belgelenmesini, Gayri shh messese: evresinde bulunanlara fizik, ruh ve sosyal ynlerden az veya ok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doal kaynaklarn kirlenmesine neden olabilecek mes-seseleri, Takviye edici gdalar: Bir ya da birden fazla besin geleri; vitamin, mineral, protein, bitki, botanik, bitkisel kaynakl maddeler, amino asitler ve benzeri bileenler ile bunlarn konsantresi ve/veya ekstraktlarndan oluan ve gnlk alm dozu belirlenmi rnleri, Gda bankas: Balanan veya retim fazlas sala uygun her trl gday tedarik eden, uygun artlarda depolayan ve bu rnleri dorudan veya deiik yardm kurulular vastasy43
la fakirlere ve doal afetlerden etkilenenlere ulatran ve kr amac gtmeyen dernek ve vakflarn oluturduu organizasyonlar, Gvenli gda: Raf mr sresince fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskleri tamayan gdalar, Piyasaya arz: Gda maddelerinin tedarik veya tketim amacyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer almas iin yaplan faaliyeti, Gda gvenlii : Gdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her trl zararlarn bertaraf edilmesi iin alnan tedbirler btnn, Gda kontrolr/ Gda denetisi: Gda kontrol ve gda denetim i ve ilemlerini yerine getirmek zere ilgili konuda asgari lisans dzeyinde eitim alm Bakanlk tarafndan eitim verilerek yetkilendirilmi olan kiileri, Enteral beslenme rnleri: Bireyin itahszlk, eitli hastalklar ve ameliyatlar gibi eitli nedenlerle azdan yeterince besin alamad durumlarda, yetersiz besin alnmn takviye etmek ve/veya tm besin geleri gereksinimlerini karlamak amacyla kullanlan rnleri, Bebek mamalar: Bebek ve st ocuunun beslenmesi amacyla gda kodeksine uygun form-lasyonda retilen gda karmlarn, Tbb amal bebek mamalar: Hasta bebeklerin diyetlerini dzenlemek amacyla gda kodeksine uygun formlasyonda zel olarak retilmi olan ve tbb gzetim altnda kullanlmas gereken mamalar, fade eder. KNC BLM retim zni, Gda Sicili, Tescil, stihdam ve Lboratuvar Kurulu zni ile lgili Yetki ve Sorumluluklar retim izni, gda sicili ve tescil ileri MADDE 4. - Gda maddeleri ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten iyerleri, bu konuda Bakanlka karlacak ynetmelikte ngrlen asgar teknik ve hijyenik artlara uyarak gda iyeri alma izni ve sicil numarasn almak zorundadr. retilecek gda maddelerinin Trk Gda Kodeksinde tanm yaplm olanlarn ilgili kodekse uygun retileceine dair yazl beyan ile etiket rneini ibraz etmesi zerine sz konusu rnlere, her rn iin izin belgesi ve numaras verilir. Trk Gda Kodeksinde tanmlanmam gdalar reten iyerleri, retime gemeden nce izin almak ve dier tescil ilemlerini yaptrmak zorundadr. Alnan belgeler, alnd artlarn deimemesi kaydyla, miras yoluyla intikalinde geerliliini devam ettirir. retim izni, gda sicili ve gda iyerlerinin tamas gereken asgar teknik ve hijyenik artlara ait kurallar, Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir. Lboratuvar kurulu izni MADDE 5. - Gda maddelerinin ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin gda gvenlii, hijyen ve kalite analizlerini yapmak zere, Bakanlka yetkilendirilecek kamu ve zel lboratuvarlar kurulabilir. Bu lboratuvarlarn kurulu, alma izin ve denetimi ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Salk Bakanl ile Trk Silahl Kuvvetleri yetkileri erevesinde bulunan lboratuvarlar iin bu madde hkm uygulanmaz. stihdam MADDE-6. Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerlerinde, retimin niteliine gre sorumlu ynetici istihdam zorunludur. Sorumlu ynetici olabilmeye ve sorumlu yneticilerin yetki, sorumluluk ve altrlmalarna ilikin usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. NC BLM 44
Gda Kodeksi, Ulusal Gda Kodeksi Komisyonu, Risk Analizi, htiyat Tedbirler, Bilimsel Komiteler ve Ulusal Gda Meclisi Gda kodeksi MADDE-7. Gda maddelerinin asgar kalite ve hijyen kriterleri, pestisit ve veteriner ila kalntlar, katk maddeleri, gdaya bulaan zararl maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esaslar ve analiz metotlarn ihtiva eden Trk Gda Kodeksi, Ulusal Gda Kodeksi Komisyonu marifetince hazrlanr, Bakanlka yaymlanr ve denetlenir. Piyasaya arz edilecek gda rnlerinin gda mevzuatna uygun olmas zorunludur. Ulusal Gda Kodeksi Komisyonu MADDE-8. Gda kodeksinin hazrlanmas ve denetlenmesinde grevli olmak zere Ulusal Gda Kodeksi Komisyonu oluturulur. Komisyon; gda konusunda grevli olmak zere Bakanlktan iki, Salk Bakanlndan bir ye, her iki Bakanlka ayr ayr seilecek gda konusunda temayz etmi birer bilim adam, Trk Standartlar Enstitsnden bir ye ve en fazla yeye sahip olan gda konusunda faaliyet gsteren sivil toplum rgtnden seilecek bir yeden oluur. Komisyon yelerinin grev sresi iki yldr. Komisyon, Bakanlk temsilcisinin bakanlnda toplanr ve sekretaryas Bakanlka yaplr. Komisyon, ye saysnn en az salt ounluu ile toplanr ve ye tam saysnn salt ounluu ile karar alr. Komisyon, karar verirken kamu ve zel hukuk kiilerinin grlerine bavurabilir. Komisyon, gda kodeksi konusunda, lkede en yetkili merci olup, aadaki grevleri yapar: 1- Gda kodeksinin hazrlanmas iin eitli ihtisas alt komisyonlarn semek ve almalarn denetlemek. 2- Alt komisyonlarca hazrlanan kodeks tasarlarn ve deiiklik tasarlarn karara balamak ve yaymlanmak zere Bakanla sunmak. Ulusal Gda Kodeksi Komisyonu ve alt komisyonlarn alma usul ve esaslar ile gda kodeksi hazrlanma usul ve esaslar Bakanlka karlacak ynetmeliklerle belirlenir. Risk analizi MADDE 9. - nsan salnn korunmas ve gda gvenliinin salanabilmesi iin gda mevzuat uygulamalarnda risk analizi esas alnr. Ancak koullarn ve/veya alnan tedbirlerin, doas gerei uygun olmamas durumunda risk analizi hari tutulur. Risk deerlendirmesi bilimsel kantlara dayandrlr; bamsz, tarafsz ve effaf bir ekilde yaplr. Risk ynetiminde, risk deerlendirmesi sonular dikkate alnr ve bu Kanunun 10 uncu maddesindeki artlarn olumas durumunda ihtiyat tedbirler uygulanr. Risk analizi ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. htiyat tedbirler MADDE 10. - nsan sal zerinde zararl bir etkinin olmas ihtimalinin belirmesi ve bilimsel belirsizliklerin srmesi gibi zel durumlarda, kapsaml bir risk deerlendirmesine imkn sala-yacak ileri dzeyde bilimsel veriler elde edilinceye kadar, geici risk ynetimi tedbirlerine bavurulabilir. htiyat tedbirler ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Bilimsel komiteler MADDE 11. - Risk deerlendirmesi iin bilimsel ve teknik verileri aratrmak, toplamak, dzenlemek, analiz etmek, yorumlamak, zetlemek ve gr oluturmak zere bilimsel komite-ler kurulur. Bilimsel komitelerin kurulu alanlar, alma usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Ulusal Gda Meclisi ve Gda Bankalar Birlii MADDE 12. - Bakanlk, gda ile ilgili dzenlemelerin ve uygulamalarn yaplmasnda gr 45
ve nerilerini almak zere Ulusal Gda Meclisi oluturur. Meclis, Bakann veya Bakanlk mstearnn bakanlnda; Gda ileri ile ilgili hizmetlerin yrtld Genel Mdrlkten st dzey temsilci, Salk Bakanlndan st dzey iki temsilci, Sanayi ve Ticaret Bakanl, D Ticaret Mstearl, Devlet Planlama Tekilat Mstearl ve Trk Standartlar Enstitsnden itirak edecek birer temsilciden, niversitelerin gda bilimi ve teknolojisi, bitki ve hayvan sal dallarndan gndemindeki konularla ilgili gr almak zere davet edilecek be retim yesinden, Gda alannda faaliyet gsteren kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular ve ilgili zel sektr kurulular ile sivil toplum rgtlerinden seilecek birer temsilciden, Oluur. Meclis ylda en az bir defa toplanr. Gda bankacl alannda faaliyet gsteren kurulularn ye olduu, ye kurulularn oluturduu ve gda bankalar arasnda ibirlii, koordinasyon ve denetim fonksiyonlarn da ifa edecek ekilde Gda Bankalar Birlii oluturulur. Meclisin ve Birliin oluumu ve almasna ilikin usul ve esaslar Bakanlka hazrlanacak ynetmeliklerle belirlenir. DRDNC BLM Bildirimler, Acil Durumlar, Kriz Ynetimi, zlenebilirlik ve yeri Sorumluluu Bildirimler MADDE 13. - nsan saln korumak ve gda gvenlii koullarn salamak zere, gdadan kaynaklanan dorudan veya dolayl bir riskin bildirimine ilikin sistemler Bakanlk tarafndan kurulur. Gdadan kaynaklanan dorudan veya dolayl bir riskle ilgili bir bilgiye sahip olunmas halinde Bakanlk, bilgiyi hemen ilgili birimlere ve Salk Bakanlna iletir ve gerekli tedbirleri alr. Bildirimler ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Acil durumlar MADDE 14. - retilen veya ithal edilen gda maddesinin, sala zararl olabilecei ihtimalinin belirmesi durumunda, sz konusu gda maddesinin pazara sunumu, kullanm ve ithalatna ilikin gerekli tedbirler alnr. Acil durumlarla ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Kriz ynetimi MADDE 15. - Gda konusunda insan salna kar dorudan veya dolayl biimde ciddi bir risk oluturan durum saptandnda, bu riskin mevcut hkmlerle nlenememesi, giderilememesi veya azaltlamamas ya da acil durum tedbiriyle yeterince ynetilememesi durumunda, Bakanlk ile Salk Bakanl, ilgili tm kurum ve kurulularn da katlm ile bilimsel ve teknik yardm salamak zere bir kriz ynetimi ve kriz birimi oluturur. Kriz ynetimi ve kriz birimi ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. zlenebilirlik MADDE 16. - Gda, gdann elde edildii hayvan, bitki ya da gda maddesinde ngrlen veya ortaya kmas beklenen herhangi bir maddenin tespit edilmesi iin retim, ileme ve datm ile ilgili tm aamalarda izlenebilirlik tesis edilir. Gda iletmecileri; gda, gdann elde edildii hayvan, bitki ya da gda maddelerine kartrlmas tasarlanan herhangi bir maddeyi, kimden aldklarn belirleyebilecek sisteme sahip olmak zorundadr. Gerektiinde denetim sonucu oluan bilgiler ilgili mercilere verilir. Piyasaya srlen gdalarn, izlenebilirliini kolaylatrmak amacyla, gerekli bilgileri ierecek ekilde etiketlenmesi ve tanmlanmas zorunludur. zlenebilirlik ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. yeri sorumluluu 46
MADDE 17. - Gda iletmecisi; ithal ettii, rettii, iledii, imal ettii veya datmn yapt gdann gda gvenlii artlarna uymamas durumunda, rnn pazardan geri ekmek ve bu konuda yetkili mercileri bilgilendirmek zorundadr. Gda maddesinin toptan veya perakende sat ve/veya datm faaliyetlerinden sorumlu kiiler; gda gvenlii artlarna sahip olmayan rnleri pazardan geri ekmek, yetkili merciler tarafndan alnan tedbirler ile ilgili olarak ibirlii yapmak, gdann izlenebilirliine katkda bulunmak zorundadr. yeri sorumluluu ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. BENC BLM Saln Korunmasna likin Hkmler Saln korunmas MADDE 18. - nsan salnn korunmas amacyla, gda maddelerini ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten ve/veya satan iyerleri; a) Bakanlka karlacak ilgili ynetmeliklerde belirtilen asgar teknik, hijyenik ve gvenlik artlarn tamak zorundadr. b) Gda kodeksine uyulmakszn gda maddelerini imal edemez, mbadele konusu yapamaz ve muameleye tbi tutamaz. c) nsan salna zarar verecek muhteviyatta gda maddeleri retemez, ierisine zararl bir madde katamaz, byle bir maddenin kalntsn bulunduramaz ve gdaya zararl zellie yol aacak herhangi bir ilem uygulayamaz. ALTINCI BLM Gda Ticareti ile lgili Hkmler D ticaret MADDE 19. - hracat ve ithalatta gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin gda gvenlii ve kalitesi ynnden denetim esaslarn oluturmaya Bakanlk yetkilidir. Ancak, ihra edilmek zere retildiinin nceden ilgili mercilere bildirilmi olmas ve/veya ihra edilecek lke tarafndan talepte bulunulduunun ihracat tarafndan beyan edilmesi halinde gda kodeksine uygunluk aranmaz. hra edilen rnn geri gelmesi halinde, halk saln tehlikeye drmemek artyla ayniyat tespiti yaplarak yurda giriine izin verilir. Bu rnlerin yurt iinde satna ancak Trk Gda Kodeksine uygun hale getirilmesi kouluyla izin verilir. thalatta istisnalar hari Trk Gda Kodeksine uygunluk aranr. stisnalar: a) Gmrk gzetimi altnda, gmrk depolar ile antrepolarna konulan veya transit nakledilen, b) Yabanc devlet bakanlar ile beraberindekiler tarafndan, bulunduklar sre iinde kullanlmak veya tketilmek zere getirilen, c) Diplomatik veya konsler temsilciliklere ait, d) Bilimsel amalar, sergiler, sportif ve kltrel faaliyetler iin getirilen, e) Olaanst hallerde, hibe olarak gnderilen, f) Numune olarak gelen, g) Gemilerde bulunup, ak denizlerde tketilecek olan, Gda maddelerinde Trk Gda Kodeksine uygunluk aranmaz. hracat ve ithalatta yaplacak denetimlere ilikin usul ve esaslar D Ticaret Mstearlnn gr alnarak hazrlanacak ynetmelikle belirlenir. Gmrk merkezleri MADDE 20. - Bakanlk, ilgili kurumlarn grn alarak, ithal ve ihra edilecek gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin kontrol iin giri ve k gmrk kaplarn tespit ve iln eder. Bu amala, tespit ve iln edilen kaplarda, kontrol merkez47
leri kurulur. Reklam ve tantm MADDE 21. - Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin etiketlenmesi, reklam ve tantm; sahte, yanltc veya gdann karakterine, yapsna, zellikle doasna, zelliklerine, bileimine, miktarna, dayankllna, orijinine, retim metoduna gre hatal bir izlenim yaratacak, gdann sahip olmad etki ve zelliklere atfta bulunacak, tm benzer gda maddeleri ile ayn zelliklere sahip olduu halde gda maddesinin zel karakteristiklerine sahip olduunu bildiren veya ima eden ifadeleri ve tketiciyi yanltacak yaz, resim, ekil ve benzerlerini iermemelidir. Reklam ve tantm ile ilgili usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Ancak, bilimsel yntemler ve klinik testlerle kantlanm ve Bakanlk tarafndan kabul edilen, fonksiyonel gdalar/zel beyanl gdalar ve genetik modifiye gdalar ile benzeri dier konulara ilikin usul ve esaslar, Bakanlka karlacak ynetmeliklerle belirlenir. Tketici haklarnn korunmas MADDE 22. - Tketici haklarnn korunmas amacyla, tketiciler; her trl gda maddesi ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten, ithal eden ve satan gerek veya tzel kiiler tarafndan bilgilendirilir. Lzumu halinde gdalarn ierii ve zellii hakknda tketicilerin bilgi sahibi olmalar salanr. Gda maddeleri ile ilgili olarak tketiciler yanltlamaz ve yanl ynlendirilemez. Gda konusunda, tketici haklarnn korunmas ve toplumun btn kesimlerinin gda kontrol safhalarna katlmasn salayacak tedbirler ve buna ilikin usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. YEDNC BLM Piyasa Gzetimi, Denetim, Kontrol ve Sertifikasyon ile tiraz Hakk Piyasa gzetimi ve denetimi MADDE 23. - Bu Kanun ve bu Kanuna istinaden karlan mevzuatn uygulanmasna ilikin olarak tm gda maddeleri ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten, satan iyerleri ile bu yerlerde retilen, satlan tm gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin piyasa gzetimi ve denetimi, ilgili kurum ve kurulularla ibirlii iinde yaplr. Ancak, halk saln ilgilendiren acil durumlarda gerektiinde, Salk Bakanlnn mdahale hakk sakldr. Gda maddeleri sat ve toplu tketim yerlerinin denetimi, Salk Bakanlnn gr alnarak Bakanln belirleyecei usul ve esaslar erevesinde ilgili mercilerce yaplr. Bu Kanunun ama ve kapsamna uygun olarak; gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin birincil retim aamas dahil olmak zere retim ve tketim zincirinin tm aamalarnda, gda kontrol ve denetim hizmeti, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununa tbi en az lisans dzeyinde eitim alm personel tarafndan yaplr. 657 sayl Devlet Memurlar Kanununa tbi olup lise dzeyinde eitimi olduu halde, bu Kanunun yrrle girdii tarihten nce denetim grevi yapanlarn haklar sakldr. Bu Kanun kapsamndaki gda kontrol ve denetim hizmetlerini yapacak olanlarn seimi ve yetitirilmesine ilikin usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. Kontrol ve sertifikasyon MADDE 24. - Gda reten ve/veya satan iyerlerinde, Bakanln yetkilendirecei kamu ve/veya zel kurulular tarafndan kalite, risk analizi ve Bakanln uygun grd benzeri dier konularda, kontrol ve sertifikasyon hizmetleri yaplabilir. Yetkilendirilmi kurulular, bu Kanuna gre Bakanlka verilmesi gereken belgeler ve sertifikalar dndaki belgeleri verir. Yetkilendirilmi kurulular tarafndan verilecek sertifika, belge ve raporlar gerekesini belirtmek suretiyle iptal etmeye ve kurululara verilen belgelendirme yetki sresini belirlemeye Bakanlk yetkilidir. 48
Yetki verilen kurulular, Bakanlka belirlenen yetkileri erevesinde i ve ilemlerini yaparlar. Bakanlk tarafndan belirlenen kriterlere uygun faaliyette bulunmayanlarn yetki belgeleri Bakanlka iptal edilir. Ayrca usulszlk tespit edilmesi halinde, ilgili kurulu hakknda gerekli yasal ilemler Bakanlka yaplr. Kontrol ve sertifikasyona ilikin usul ve esaslar ile kurulularn uymas gereken kriterler ynetmelikle belirlenir. tiraz hakk MADDE 25. - Gda maddeleri ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten, ithal ve ihra eden ve satan iyeri yetkilileri, kontrol ve denetim sonular hakknda, ilgili mercilere itiraz edebilir. tiraz hakkna ilikin usul ve esaslar ynetmelikle belirlenir. SEKZNC BLM zel Hkmler Sularla ilgili hkmler MADDE 26.- Doal kaynak, doal maden, ime, tbb sular ile ilenmi ime, ilenmi kaynak ve ilenmi maden suyu retimi, uygun ekilde ambalajlanmas ve sat esaslar Salk Bakanlnca belirlenir. Kendi doasnda bulunmayan herhangi bir katk maddesi ilave edilen doal kaynak, doal maden, ime ile ilenmi ime, ilenmi kaynak, ilenmi maden suyu ve yapay sodalarn retimi, uygun ekilde ambalajlanmas ve sat esaslar Bakanlka belirlenir. Bu konudaki usul ve esaslar, Bakanlk ve Salk Bakanlnca karlacak ynetmeliklerle belirlenir. Takviye edici gdalar, bebek mamalar, zel tbb amal diyet gdalar, tbb amal bebek mamalar MADDE 27. - Takviye edici gdalar ve bebek mamalarnn retim, ithalat, ihracat ve denetimine ilikin usul ve esaslar Bakanlka belirlenir. Enteral beslenme rnleri dahil zel tbb amal diyet gdalar, tbb amal bebek mamalar ile ila olarak kullanm bilimsel ve klinik olarak kantlanm ancak reeteye tabi olmayan rnlerin retim, ithalat, ihracat ve denetimine ilikin usul ve esaslar Salk Bakanlnca belirlenir. Serbest blgelerle ilgili hkmler MADDE 28. - Trk gda mevzuatna uymayan gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler serbest blgelere getirilebilir, retilebilir ve yurt d edilebilir. Serbest blgelerdeki gda ile ilgili faaliyetlere ilikin usul ve esaslar, D Ticaret Mstearlnn gr alnmak suretiyle Bakanlk tarafndan karlacak ynetmelikle belirlenir. DOKUZUNCU BLM Ceza Hkmleri, Cezalarn Tahsili ve tirazlar Ceza hkmleri MADDE 29. - Bu Kanuna uymayanlara uygulanacak cezai hkmler aadaki ekilde dzenlenmitir: a) 4 nc maddede belirtilen izin ve tescil ilemlerini yaptrmadan retime geen ve/veya bu rnleri mbadele konusu yapan gerek veya tzel kiiler; retimden men edilir, retilen rnlere el konulur ve birmilyar lira idar para cezas ile cezalandrlr. Bu iletmelerin, tescil ve izin ilemleri yapldktan sonra retim yapmalarna izin verilir. retim izni alnmam gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri satan veya miad dolmu gda maddelerini satan iyerlerindeki rnlere el konulur ve bu rnleri satan iyerleri birmilyar lira idar para cezas ile cezalandrlr. 4 nc maddede belirtilen izin ve tescil ilemlerini yaptran; ancak, asgar teknik ve hijyenik artlarn muhafaza etmeden retim yapan iyerleri, durumlarn dzeltinceye kadar faaliyet49
ten men edilir, retilen rnlere el konulur ve birmilyar lira idar para cezas ile cezalandrlr. Bu iletmelere, mevcut durumlarn dzelttikten sonra retim yapma izni verilir. lgili mercilerce verilen otuz gnlk sre ierisinde, eksikliklerini gidermeyen iyerlerinin almaya esas olan izinleri iptal edilir. b) 5 nci maddede belirtilen, kurulu ve/veya faaliyet izni almadan faaliyete geen zel gda kontrol lboratuvar faaliyetten men edilir ve onmilyar lira idar para cezas verilir. c) 6 nc maddeye gre sorumlu yneticileri istihdam etmeyen iyerlerine, birmilyar lira idar para cezas verilir. Otuz gn iinde, sorumlu ynetici grevlendirmedii takdirde, faaliyetten men edilir. Yneticilik grevini gerei gibi yerine getirmeyen sorumlu yneticiye, ikiyzellimilyon lira idar para cezas verilir. Eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat artrlarak uygulanr. nc defa tekrar halinde ise alt ay sorumlu yneticilikten men cezas verilir. d) 18 inci maddede belirtilen saln korunmas ile ilgili hkmler dnda, 7 nci maddede belirtilen gda kodeksine uygun faaliyet gstermeyen gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir. Aykrlk, gda maddelerinin etiket bilgilerinden kaynaklanyorsa, etiket bilgileri dzeltilinceye kadar bu gda maddelerine el konulur. e) 10 uncu maddede belirtilen ihtiyat tedbirlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir ve faaliyetten men edilir. f) 14 nc maddede belirtilen acil durumlarda alnacak tedbirlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir. Bu kiilerce rn piyasadan toplattrlr, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. g) 16 nc maddede belirtilen izlenebilirlikle ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat artrlarak uygulanr. h) 17 nci maddede belirtilen iyeri sorumluluu ile ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. ) Bu Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen saln korunmas ile ilgili yasaklar ihll eden gerek kiiler veya tzel kiiliin yasal temsilcileri, aydan alt aya kadar hapis ve bemilyar liradan yirmimilyar liraya kadar ar para cezasyla cezalandrlr ve mallarn msaderesine hkmolunur. i) 19 uncu maddesinde belirtilen ithalat ve ihracatla ilgili ykmllkleri yerine getirmeyen gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir; rn, ihracats/ithalats tarafndan piyasadan toplattrlr, eylemin bir yl iinde tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. j) 21 inci maddedeki reklam ve tantmlarla ilgili hkmlere aykr hareket eden gerek ve tzel kiilere, bemilyar lira idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. k) 22 nci maddede belirtilen tketici haklarnn korunmas ile ilgili hkmlere uymayan gerek ve tzel kiilere bemilyar lira idar para cezas verilir, eylemin tekrar halinde idar para cezas iki kat olarak uygulanr. l) Bu Kanunun 26 ve 27 nci maddelerinde belirtilen sularla ilgili hkmler ve takviye edici gdalar, bebek mamalar, zel tbb amal diyet gdalar ve tbb amal bebek mamalar ile ilgili hkmlere aykr hareket eden iyeri, bu artlar yerine getirinceye kadar faaliyetten men edilir ve bunlara bemilyar lira idar para cezas verilir. Eylemin bir yl iinde tekrar halinde, idar para cezas iki kat olarak uygulanr. m) Bu Kanuna gre yaplacak denetimleri engelleyenlere, bemilyar lira idar para cezas verilir. n) reticisi tarafndan piyasadan toplattrlmasna karar verilen rnler, bir hafta iinde 50
toplanmak zorundadr. rnleri toplamayan reticilere ayrca bemilyar lira idar para cezas verilir, rnler ilgili mercilerce toplattrlr ve masraflar yasal faizi ile birlikte reticisinden tahsil edilir. Bu madde uygulamasnda, eylemin tekrarndan maksat, aksine hkm bulunmayan hallerde eylemin tespit edildii tarihten itibaren bir yl iinde, ilk cezaya konu eylemin tekrar ilenmesidir. Cezalarn tahsili ve itirazlar MADDE 30. - Bu Kanunda yazl olan idar para cezalar, o yerin en byk mlki amiri tarafndan verilir. Verilen idar para cezalarna dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hkmlerine gre tebli edilir. Bu cezalara kar, yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. tiraz, idarece verilen cezann yerine getirilmesini durdurmaz. tiraz zerine, ve-rilen karar kesindir. tiraz, zaruret grlmeyen hallerde evrak zerinde inceleme yaplarak, en ksa srede sonulandrlr. Bu Kanuna gre verilen idar para cezalar 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun hkmlerine gre tahsil olunur. ONUNCU BLM eitli Hkmler MADDE 31. - Salk Bakanlnn, genel saln korunmas ve hijyen ile ilgili olarak, dier mevzuattan kaynaklanan grev ve yetkileri sakldr. Deitirilen hkmler MADDE 32. - 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanununun 195 inci maddesi aadaki ekilde deitirilmitir. Madde 195. - Seyyar esnaf, alakadar memurlarn teftilerini ve numune almalarn kolaylatrmaya ve kendilerine istedikleri izahat vermeye mecburdurlar. MADDE 33. - 10.6.1930 tarihli ve 1705 sayl Ticarette Taiin Men'i ve hracatn Murakabesi ve Korunmas Hakknda Kanunun 1 inci maddesinin bana "Gda maddeleri hari olmak zere" ibaresi eklenmitir. MADDE 34. - 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayl Tketicinin Korunmas Hakknda Kanunun 17 nci maddesine aadaki bent eklenmitir. y) Tarm ve Kyileri Bakanlndan ve Salk Bakanlndan ikier ye, Yrrlkten kaldrlan hkmler MADDE 35. - 19.3.1927 tarihli ve 992 sayl Seriri ve Gdai Taharriyat ve Tahlilat Yaplan ve Masli Teamller Aranlan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Lboratuvarlar Kanununun balnda bulunan "ve Gdai", 1 inci maddesindeki "gdai ve" ile 7 nci maddesindeki "ve gdai" ibareleri metinden karlmtr. MADDE 36. - 3.4.1930 tarihli ve 1580 sayl Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fkrasnn (28) numaral bendindeki "yiyecei, iecei ve", (61) numaral bendindeki "ve hususi teebbs tarafndan kurulan ayn mahiyetteki tesisleri salk ve teknik bakmlarndan murakabe etmek" ibareleri metinden karlm ve (77) numaral bendi yrrlkten kaldrlmtr. MADDE 37. - 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanununun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (6) numaral bendindeki "Gdalar ile" ibaresi, 181 inci maddesinin birinci fkrasndaki "Btn gda maddeleriyle" ibaresi, ayn maddenin ikinci fkrasndaki "gda maddeleri ile" ibaresi, 199 uncu maddesindeki "Her gda maddesi ile" ibaresi ve ek 3 nc maddesinin birinci fkrasndaki "ve 188" ibaresi ve ayn maddenin son fkrasndaki ", yenecek ve iilecek eylere" ibaresi, 297 nci maddesindeki "ve 188" ibaresi metinden karlm ve 20 nci maddesinin birinci fkrasnn (8) numaral bendi, 181 inci maddesinin son fkras, 183 nc maddesinin (1) ve (4) numaral bentleri ile 170, 171, 172, 182, 184, 188, 189, 190, 191, 192, 193 ve 198 inci maddeleri yrrlkten kaldrlmtr. MADDE 38. - 8.6.1942 tarihli ve 4250 sayl spirto ve spirtolu kiler nhisar Kanununun 1 51
inci maddesinin drdnc fkras ile 12, 13, 29, 30, 31 ve 34 nc maddeleri yrrlkten kaldrlmtr. MADDE 39. - 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayl Kanunun 6 ve 7 nci maddeleri yrrlkten kaldrlmtr. GEC MADDE 1. - Bu Kanunda ngrlen ynetmelikler ve uygulamaya ilikin sair usul ve esaslar yrrle girinceye kadar 24.6.1995 tarihli ve 560 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnameye gre karlan ynetmeliklerin bu Kanuna aykr olmayan hkmleri uygulanmaya devam olunur. Bu Kanunda ngrlen ynetmelikler, Kanunun yrrle girdii tarihten itibaren bir yl iinde kartlr. GEC MADDE 2. - Halen faaliyet gsteren, gda maddeleri ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten ve satan iyerleri, bu Kanun ile getirilen yeni ykmllklere, Kanunda belirtilen ynetmeliklerin yaym tarihinden itibaren bir yl iinde uyum salamak zorundadr. GEC MADDE 3. - Salk Bakanlna ait lboratuvarlarn gda denetim hizmetlerinde kullanm usul ve esaslar, Bakanlk ve Salk Bakanl arasnda hazrlanacak bir protokol ile belirlenir. GEC MADDE 4. - Salk Bakanlnda "evre Sal Teknisyeni" olarak grev yapmakta olan "Salk Memuru" unvanl kadrolarda grev yapan personelden Salk Bakanlnca belirlenecek beyz adet personel, kadrolar ile birlikte, en ge alt ay ierisinde, Tarm ve Kyileri Bakanlna devredilir. Devir ilemleri tamamlanan beyz adet salk memuru kadrolar 190 sayl Genel Kadro ve Usul Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin eki (I) sayl cetvelin Salk Bakanlna ait blmnden karlarak ayn Kararnamenin eki (I) sayl cetvelin Tarm ve Kyileri Bakanl blmne eklenmi saylr. ptal edilerek devredilen kadrolarda istihdam edilen personel, baka bir ileme gerek kalmakszn Tarm ve Kyileri Bakanlnn kadro cetveline eklenen salk memuru kadrolarna atanm saylrlar. Yukarda belirtilenlerin haricinde, Salk Bakanl bnyesindeki, gda kontrol ve denetim hizmetlerinde 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 36 nc maddesinde belirtilen Salk ve Yardmc Salk Hizmetleri ile Teknik Hizmetler snfnda alan personelden Devlet Personel Bakanl, Salk Bakanl ve Tarm ve Kyileri Bakanlnca belirlenecekler baka bir ileme gerek kalmakszn 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 74 nc maddesi erevesinde Tarm ve Kyileri Bakanlnda mevcut olan ayn unvanl kadrolara alt ay ierisinde atanrlar. GEC MADDE 5. - Bu Kanunun yaymlanmasndan nce alma izni, retim izni, zel gda kontrol lboratuvar izni alm i yerlerinin haklar sakldr. GE MADDE 6. - Bu Kanunla Bakanla verilen grevlerin yerine getirilmesinde, Salk Hizmetleri ve Yardmc Salk Hizmetleri Snf ile Teknik Hizmetler Snfnda uygun unvan ve derece bulunmamas halinde 2004 yl iin 190 sayl Genel Kadro ve Usul Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin 9 uncu maddesinin son fkras dikkate alnmakszn bo kadrolarda unvan ve derece deiiklii yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yrrlk MADDE 40. - Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme MADDE 41. - Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr. 4/6/2004
52
Ek-7: Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelik BRNC BLM Ama, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanmlar Ama Madde 1 -Bu Ynetmeliin amac, gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten, ileyen, ambaljlayan, depolayan, nakleden, pazarlayan i yerlerinin alma izni, gda sicili ve retim izni ilemlerini, bu i yerlerinin tamas gereken asgar ve teknik artlar ile sorumlu ynetici istihdamna dair usul ve esaslar dzenlemektir. Kapsam Madde 2 -Bu Ynetmelik, gerek ve tzel kiiler ile kamu kurulularna ait gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin retildii, ilendii, ambaljland, depoland, nakledildii, pazarland yerlerin alma izni, gda sicili ve retim izni ile bu i yerlerinin tamas gereken asgar teknik ve hijyenik artlar ile sorumlu yneticilerde aranacak esaslara dair usul ve esaslar kapsar. rnn zelliine gre zel teknik ve hijyenik artlar gerektiren i kollarna ait ek teknik ve hijyenik artlar tebli ile belirlenir. Yasal Dayanak Madde 3 -Bu Ynetmelik; 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 4 nc ve 6 nc maddelerine dayanlarak hazrlanmtr. Tanmlar Madde 4 -Bu Ynetmelikte geen; a) Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, b) lgili merci: Bakanlk/Tarm l Mdrl, Valilik /l zel daresi, c) Trk Gda Mevzuat: Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri; zellikle gda gvenliini dzenleyen, gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin retimi, ilenmesi, datm ve sat ile her aamay kapsayan tm mevzuat, d) Gda Kodeksi: Trk Gda Kodeksini, e) Gda/Gda Maddesi: Ttn ve sadece il olarak kullanlanlar hari olmak zere; ikiler ve sakzlar ile hazrlama ve ileme gerei kullanlan maddeler dhil, insanlar tarafndan yenilen ve/veya iilen ham, yar mamul veya mamul her trl maddeyi, f) Gda Maddeleri reten Yeri: Gdalarn ham maddeden balayarak; depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hle getirme, ambaljlama ilerinden bir veya birkann yapld ve gda sat yerlerine gnderilmek zere depoland tesisler ile tama aralar dhil bu tesislerin tamamlaycs saylacak yerlerin tamamn, g) Gda Maddeleri reten ve Satan Yeri: Gdalarn ham maddeden balayarak depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hle getirme, ambaljlama ilemlerinden bir veya birkann yapld ve her trl ham, yar mamul ve mamul gdalarn toptan veya perakende datm ve satnn yapld ve bunlarn sat iin depoland yerleri, h) Kalite: Gdalarn mevzuatla belirlenmi kriterlere uygunluunu tayin eden zelliklerinin toplamn, i) Organik Gda: Organik retim ve yetitirme teknii ile kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluu kontrolnde retilmi, yetitirilmi, doadan toplanm, avlanm, ambaljlanm ve etiketlenmi, ham, yar mamul veya mamul hldeki sertifikal gday, j) Gda letmecisi: thal ettikleri, rettikleri, iledikleri veya datmn yaptklar gdalarn gda mevzuat artlarna uygunluundan sorumlu olan gerek veya tzel kiileri, k) Sorumlu Ynetici: Gda mevzuatna uygun retim yaplmasnda, iveren ve/veya tzel 53
kiilik yasal temsilcisi ile birlikte sorumlu olan yneticiyi, l) Usta: Bir meslein gerektirdii bilgi, beceri ve i alkanlklarn kazanm ve bunlar mal ve hizmet retiminde uygulayabilen, yetkili makamlardan ustalk belgesi alm kimseyi, m) Ustalk Belgesi: 3308 sayl Mesleki Eitim Kanununa gre meslek eitimden geen ustalara yetkili mercilerce verilen meslek yeterlilik belgesini, n) Tescil: alma izni ve gda sicili ile retim izninin verilmesi ilemini, o) Ham Madde: Gdalarn retiminde kullanlan birincil retimden elde edilen rn, yar mamul veya mamul maddeleri elde etmek iin kullanlan maddelerden her birini, p) Gda lemeye Yardmc Maddeler: Tek bana gda bileeni olarak kullanlmayan, belirli teknolojik amaca ynelik olarak ham madde, gda veya bileenlerinin ilenmesi veya retimi srasnda kullanlan; son rnde kendisi veya trevlerinin kalntlarnn bulunmas kanlmaz olan ancak, kalnts salk asndan risk oluturmayan maddeleri, r) Gda Katk Maddesi: Tek bana gda olarak tketilmeyen, gda ham maddesi ve/veya gda ilemeye yardmc madde olarak kullanlmayan, tek bana besleyici deeri olan veya olmayan; seilen teknoloji gerei kullanlan ilem srasnda kalnt veya trevleri mamul maddelerde bulunabilen, gdalarn hazrlanmas, tasnifi, ilenmesi, ambaljlanmas, tanmas, depolanmas ve datm srasnda gdalarn tat, koku, grn, yap ve dier niteliklerini korumak, dzeltmek veya istenmeyen deiikliklere engel olmak amacyla kullanmna izin verilen maddeleri, s) Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeler: Gda ile temasta bulunan veya bulunmak zere imal edilen her trl madde ve malzemeleri, Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerleri: Gdalar d etkilerden koruyan, tama, depolama, datm, tantm ilemlerinde kullanlan ve Trk Gda Kodeksinde tanmlanan gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin tekniine uygun ve hijyenik ekilde retim, ileme ve depolama ilemlerinin yapld tesisler ile bu tesislerin tamamlaycs saylacak yerlerin tamamn, t) Gda/Gda Maddesi Etiketi: Gday tantc her trl yazl veya basl bilgi, marka, damga ve iaretleri ieren ve gda ile birlikte sunulan veya ambaljnda basl bulunan tantm bilgilerini, u) Mamul Madde: Belli bir teknik ve/veya teknoloji kullanlarak elde edilen, tketime hazrlanm gda maddesini, v) Depo: Gdalar ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri muhafaza etmek amacyla rnn zelliine gre tesis edilen yerleri, y) Souk Depo: Gdalarn soutulduu ve/veya dondurulduu ve soukta ve/veya dondurulmu olarak muhafazasnn yapld tesisi, z) Mbadeleye Konu Gda Maddeleri: Satmak veya sair ekilde devretmek zere depolama, sat maksadyla tehir etme ve her ne surette olursa olsun devredilen gdalar, aa) Gda Hijyeni: Gdann salkl olmas iin alnmas gereken tm tedbirleri, ab) Gayrishh Messese: evresinde bulunanlara fizik, ruh ve sosyal ynlerden az veya ok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doal kaynaklarn kirlenmesine neden olabilecek messeseleri, ac) Gvenli Gda: Raf mr sresince fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskleri tamayan gdalar, ad) Gda Gvenlii: Gdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her trl zararlarn bertaraf edilmesi iin alnan tedbirler btnn, ae) Gda Kontrolr/Gda Denetisi: Gda kontrol ve gda denetim i ve ilemlerini yerine getirmek zere, en az 4 yllk lisans eitimi alm ziraat, gda, kimya, su rnleri mhendisleri, veteriner hekimler, kimyagerler, biyologlar ile gda bilimi konusunda en az yksek lisans yapm dier meslek gruplarndan resm kontrolleri yapan yetkili makam tarafndan, uzmanlk alanlarnda kendi grevlerini yeterince yapmak ve resm kontrollerin ayn ekilde 54
yrtlmesini salamak zere aada belirtilen hususlarda eitim verilerek yetkilendirilmi kiileri; 1-Resm kontrol, izleme, gzetim, numune alma ve dorulama gibi eitli kontrol teknikleri, 2-Resm kontrol prosedrleri, 3-Trk gda mevzuat, 4-retim, ileme, datm ve depolamann eitli aamalar ile gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin, insan sal asndan ve gerekli grld taktirde hayvan ve bitki sal ile evre asndan tayabilecei riskler, 5-Trk gda mevzuatna uyumsuzluun deerlendirilmesi, 6-Gda retimindeki tehlikeler, 7-Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktas (HACCP) prosedrleri ve HACCP prosedrlerini deerlendirme teknikleri, 8-Gda sektrnde uygulanan kalite kontrol programlar gibi ynetim sitemleri ve bunlarn Trk gda mevzuat gereklerine uygunluunun deerlendirilmesi, 9-Resm sertifikasyon sistemleri, 10-Acil durumlar iin beklenmedik durum dzenlemeleri, 11-Resm kontrollerde yasal ilemler ile ilgili konular, 12-Trk gda mevzuatna uygunluun deerlendirilmesi bakmndan gerekli olabilecek yeterlilik testi, akreditasyon ve risk deerlendirmesi belgeleri de dhil olmak zere yazl belgelerin ve dier kaytlarn incelenmesi, 13-Resm kontrollerin bu Ynetmelie gre yaplmasn salamak iin gerekli grlen, hayvan sal ve hayvan refah da dhil olmak zere dier alanlar, af) Genetik Modifiye Gdalar: Bitkisel, hayvansal ve mikrobiyolojik kaynaklara, genetik modifikasyon teknolojileri ile baka bir canl trne ait bir genin aktarlmas ile DNA'snn belli bir blmnde istenilen deiiklik yaplm olan gdalar, ag) zel Beslenme Amal Gdalar: zel bileimlerine veya retim proseslerine bal olarak, normal tketim amal gdalardan aka ayrt edilebilen, beyan edilen zel beslenme amalar iin uygun olan ve bu uygunluklarn belirtir ekilde piyasaya sunulan gdalar, ah) Fonksiyonel/zel Beyanl Gdalar: Besleyici etkilerinin yan sra bir ya da daha fazla etkili bileene bal olarak sal koruyucu, dzeltici ve/veya hastalk riskini azaltc etkiye sahip olup bu etkileri bilimsel ve klinik olarak ispatlanm gdalar, ifade eder. KNC BLM Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerleri Yerlerinin Tamas Gereken Genel Teknik ve Hijyenik zellikler Madde 5 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin retimini yapan i yerlerinde aadaki zellikler aranr. a) retimde kullanlan ve gda ile temas eden tm alet, ekipman ve yeniden kullanlabilen kaplar/ konteynrlar sala uygun malzemeden, kolay ve iyi temizlenebilir, dezenfekte edilebilir, przsz ve kontaminasyona yol amayacak zellikte olmaldr. Bunlar, daima temiz bulundurulmal ve uygun olanlar gerektiinde dezenfekte edilmelidir. retim teknolojisi gerei kullanlan malzeme, alet ve ekipman s, buhar, asit, alkali, tuz gibi maddelere dayankl olmaldr. b) Bina, tesisat, malzeme, alet ve ekipmann onarm, boya, badana ve periyodik bakmlar aksatlmadan yaplmaldr. c) yeri, zararl canllar ile evresel kirleticilerin girmesini nleyecek biimde tesis edilmelidir. d) Zemin, i yerinin zelliine gre su geirmez, kaygan olmayan, ykanabilir, atlak oluturmayan, temizlik ve dezenfeksiyona uygun malzemeden yaplmal, atlak olmamal, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir zellikte ve suyun birikmemesi iin kanallara doru yeter55
li bir eimde olmaldr. e) Duvarlar, yaplan iin zelliine gre su geirmeyen, ykanabilir, zararl canllarn yerlemesine izin vermeyen, przsz ve ak renkli malzemeden yaplmal, atlak olmamal, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir zellikte olmaldr. Duvar- zemin balantsnn yuvarlatlm yapda olmas gerekir. f) Pencereler ve benzeri ak yerler kirlenmeye izin vermeyecek biimde yaplmal, ince gzenekli, kolay temizlenebilir, sklp taklabilir ve srekli bakmlar yaplabilir zellikte tel, plstik veya uygun bir malzeme ile kaplanmaldr. Pencere eikleri raf olarak kullanlmamaldr. g) Kaplar, przsz ve su geirmeyen yzeylere sahip, duruma gre kendiliinden kapanr, zararl canllarn giriini engelleyecek ekilde olmaldr. h) Merdivenler, asansr kabinleri ve boaltma oluklar gibi yardmc yaplar gdalarn kirlenmesine yol amayacak konum ve yapda olmaldr. i) Tavan donanmlar, buharlama ve damlamadan dolay gda ve ham maddelerin dorudan ya da dolayl olarak kirlenmesine neden olmayacak biimde tesis edilmeli ve kolay temizlenebilir zellikte olmaldr. j) Kullanm zorunlu durumlar dnda, ilenmemi tahta gibi temizlii ve dezenfeksiyonu g malzemeler kullanlmamaldr. k) yeri gerekli asgar teknik donanma sahip olmal ve tekniine gre ilgili blmlerinde basn, scaklk, ak gstergeleri bulunmal ve gerektiinde kaydetme ilemi yaplmal ve kaytlar saklanmaldr. Yerinde Kullanlacak Su, Buz ve Buhar Madde 6 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin retimi yaplan i yerinde kullanlan su, buz ve buharda aadaki zellikler aranr. a) retimde kullanlan su, iilebilir nitelikte olmaldr. Suyun srekli ve yeterli salanmas, depolanmas, basn ve scaklnn kontrol iin uygun tesisat bulunmaldr. b) rnle temas edecek ekilde kullanlan buz, iilebilir nitelikte sudan retilmi olmal ve iletme iinde hijyen kurallarna gre depolanmal ve tanmaldr. c) Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerle dorudan temas eden yzeylerde kullanlan buhar, iilebilir nitelikteki sudan elde edilmelidir. d) Buhar retimi, soutma ve yangn sndrme gibi ilerde kullanlan, gdalarla temas etmemesi gereken su tamamen ayr hatlarda tanmal, bu hatlar belirlenmi standartlara gre deiik renklerle belirtilmeli ve ime suyu tayan sisteme geri dn yapmamaldr. Sv Atk Hatlar ve Kat Atklarn Depolanmas ve Uzaklatrlmas Madde 7 - yerine ait sv atk sistemi korozyondan etkilenmeyen, temizlik ve bakmlar kolayca yaplabilecek ekilde dzenlenmeli, koku kapakl ve sv atk miktarn kaldrabilecek biimde olmaldr. yeri sahibi/sorumlu yneticisi, yaplan retim iin artma tesisi ve dearj izni gerekiyorsa Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliine gre gereini yapmaldr. yerinin zelliine gre, kat atklarn i yerinden uzaklatrlncaya kadar toplanaca, uygun ekilde yaplm, ykama ve dezenfeksiyona uygun, kapal bir kat atk depolama yeri olmaldr. Kat atk depolama ve naklinde kullanlan malzeme, alet ve ekipman tek kullanmlk veya kolayca ykanabilir, temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden olmal, zerleri iaretlenerek retimi etkilemeyecek yerlerde bulundurulmal ve kesinlikle gda maddeleri retimiyle ilgili ilerde kullanlmamaldr. Kat atklarn toplanp uzaklatrlmas ilemi Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun bir ekilde yaplmaldr. Sosyal Tesis ve Tuvaletler Madde 8 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin retimi yaplan i yerinde giyinme, soyunma, dinlenme odalar, tuvaletler ve varsa yemekhanelerde aadaki zellikler aranr. a) yerindeki sosyal tesis, du ve tuvaletler gda retim alanlarndan ayr olmaldr. 56
Tuvaletler gda retim yerlerine dorudan almamaldr. b) yerinde personel iin giyinme, soyunma, dinlenme odalar ve tuvalet bulunmal, tuvaletler atk maddelerin hijyen kurallarna uygun bir biimde uzaklatrlaca ekilde tasarlanmal ve bu alanlarda hijyen kurallarn hatrlatc uyar levhalar bulundurulmaldr. c) Gerekli grlen yerlerde scak ve souk su salayan fotoselli, pedall ve elle kullanlmayan musluklarn bulunduu lvabolar taklmaldr. Sv sabun, kurutma cihaz veya kt havlu bulunmal, gerektiinde el ve ayaklarn dezenfekte edilmesine ynelik nlemler alnmaldr. d) Yemekhane varsa, hijyen kurallarna uygun olmaldr. e) Sosyal tesise ait atklar kapal sistemde kanalizasyona, kanalizasyon bulunmayan yerlerde uygun yaplm foseptiklere balanmaldr. Aydnlatma ve Havalandrma Madde 9 -retim yeri iin zelliine uygun younlukta aydnlatlm olmaldr. Aydnlatma tabi renkleri deitirmeyecek zellikte yaplmal ve aydnlatma cihazlarnda muhafaza bulunmaldr. lem ihtiyacna gre scakln kontrol, nem kontrol, toz oluumunu nlemek ve kirli havay deitirmek iin mekanik ve/veya doal havalandrma sistemi salanmaldr. Havalandrma aklklarnn zerinde bir zgara veya anmayan malzemeden yaplm koruyucu dzenek bulunmaldr. Izgaralar temizlenmek iin kolayca sklebilir nitelikte olmaldr. Yeri evresi Madde 10 - yeri evresinde her trl kirlilie ve kt kokuya yol aacak p ve atk ynlar, su birikintileri ve zararl canllarn yerlemesine uygun ortamlar olmamaldr. Ham Madde Kabul Yerleri Madde 11 - yerinin zelliine gre ham madde kabul yerlerinde ham maddenin tozlanmasn, kirlenmesini ve bozulmasn engelleyecek koruma tedbirleri alnmaldr. Depolama Madde 12 -Ham madde, mamul madde, katk ve dier yardmc maddeler, alet ve ekipman, gda ile temas eden madde ve malzeme ile temizlik madde ve malzeme depolar birbirinden ayr olmal ve bu Ynetmelikte yer alan i yerinin tamas gereken genel zellikler ksmndaki ilgili hkmlere uygun olmaldr. rnler bulamann ve bozulmann nlenecei koullarda ayr ayr ve palet yksekliinde zeminle ve duvarla temas etmeyecek ekilde depolanmaldr. Lboratuvar Madde 13 -Lboratuvarlar retim blmlerine dorudan almamaldr. Ancak gerekli hllerde retime yn verecek analizler iin retim yerinin bir blmnde test niteleri yer alabilir. Yakt Depolar Madde 14 -Yakt depolar uygun yerlerde, retim yerine dorudan almayan ve kendi mevzuatna uygun olmaldr. Temizlik ve Dezenfeksiyon Madde 15 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzeme retimi yaplan i yeri temizlik ve dezenfeksiyon koullar: a) Gda iletmecisi/sorumlu yneticisi tarafndan hijyen kontrol programlar yaplmal, btn alanlarn temizlenmesinin yan sra kritik alanlar, malzeme, alet ve ekipmann temizlik ve dezenfeksiyon ekli ve skl nceden belirlenmelidir. Hijyen kontrol programlar i yerinin ilgili blmlerine aslarak veya dosyada bulundurularak yaplan temizlik ve dezenfeksiyon ilemleri kaydedilmelidir. b) Gda iletmelerinde, yetkili merci tarafndan kullanmna izin verilmi uygun deterjan, kimyasal ve/veya dezenfektanlar veya bunlarn etken ham maddeleri kullanlmaldr. c) Su, deterjan ve/veya dezenfektan ve bunlarn zeltileri aracl ile iletmenin, malzeme, alet ve ekipmann temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi srasnda gda maddesinin kirlen57
mesini ve bulamay engelleyecek nlemler alnmaldr. d) Gnlk almalarn bitiminden hemen sonra veya iletmenin veya rnn zelliine gre hazrlanm temizleme prosedrne gre gdalarn ilendii ortamdaki zemin, ilemle ilgili kanallar, malzeme, alet ve ekipman ile duvarlar iyice temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Zeminde kullanlan temizlik materyali ile alet ve ekipmanda kullanlan temizlik materyali tanmlanmal ve ayrt edici olmaldr. e) Malzeme, alet ve ekipman temizliinden sonra kurutulmas gerekenler en ksa zamanda kurutulmaldr. Temizlikte kullanlan malzemeler ypranm ve kirli olmamaldr. f) yeri personelinden bir kii iletme temizliinden sorumlu olarak grevlendirilmelidir. g) Risk analizine gre mikrobiyolojik bulamann nem tad i yerinin mikrobiyolojik ynden temiz olup olmad kontrol edilmelidir. h) Mikrobiyolojik bulamann nem tad i yerinin retim yeri giriinde, iinde dezenfektan bulunan havuz veya paspas bulunmaldr veya baka uygun bir yntem ile sz konusu ilem gerekletirilmelidir. Evcil Hayvanlar Madde 16 -Gvenlikle ilgili blmlerin dnda, i yerinde kesinlikle hayvan bulundurulmamaldr. Hayvan bulunan gvenlik blmleri retim ve depolama tesislerinden ayr olmaldr. Zararl Canllar Madde 17 -Zararl canllarla mcadele iin etkili, srekli ve yeterli bir program yaplmaldr. Zararl canllarla mcadele illar veya sal tehlikeye sokabilecek dier maddeler, zerlerinde toksik etkileri ve kullanmlar asndan uyarlar bulunan uygun etiketler tamal, sadece bu ama iin kullanlan kilitlenebilir odalar veya dolaplarda saklanmaldr. Bunlar, bu konuda eitilmi personel tarafndan nakledilmeli ve kullanlmaldr. Zararl canllarla mcadele iin ilgili Bakanlklarca izin verilen illar, amacna ve genel halk salna uygun olarak kullanlmaldr. Personel Eitimi Madde 18 -Gda iletmecisi/sorumlu yneticisi, retimin hijyen kurallarna uygun biimde yaplmas ve kiisel hijyen konusunda srekli eitim salamaldr. Salk Kontrol Madde 19 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin retiminde alacak personel salk raporu almadan altrlamaz. alanlarn periyodik salk kontrolleri, ilgili mevzuatna gre yaplarak salk karnelerine ilenmelidir. Bu uygulamalardan gda iletmecisi/sorumlu yneticisi sorumludur. Personel Hijyeni ve Davranlar Madde 20 -Gdalarn retildii alanda alan herkesin, kiisel temizliine yksek derecede zen gstermesi gerekir. Trnaklar ksa kesilmi olmal, eller srekli temiz tutulmal, akta yara olmamaldr. alrken balk, maske, bone, eldiven ve ayak giysileri gibi uygun koruyucu giysiler gerektiinde giyilmelidir. Bu giysiler kolay temizlenebilir olmal ve temiz tutulmaldr. retim esnasnda herhangi bir ey yemek, ttn kullanmak, sakz inemek, tkrmek ve gdalara doru haprmak, ksrmek gibi davranlarn yaplmamas gerekir. Kiisel eyalar ve giysiler gdalarn ilendii alanlarda bulundurulmamal, retim esnasnda hibir tak taklmamaldr. Gdalarla tanmas ihtimali olan bir hastal veya bulam yara, deri enfeksiyonlar, arlar ve ishal gibi hastal olan kiilerin, gdalar ilemesine veya gdalarn ilendii alana girmesine, izin verilmez. Bu ekilde etkilenen ve gda iinde alan gda ile temas olma ihtimali olan herkes hastaln veya belirtilerini eer mmknse onun sebeplerini gda ii yapan iletmeciye bildirecektir. Ziyaretiler Madde 21 -Gda retim alannda, ziyaretilerin gdalar kontamine etmesini nleyici tedbir58
lerin alnmas gerekir. Bu amala ziyaretilere verilmek zere koruyucu giysiler bulundurulmaldr. Tama Madde 22 -Gdalarn tanmas iin kullanlan ara ve/veya kaplar; a) Yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin verecek ekilde tasarlanmal, temiz tutulmal, gerektiinde bakm yaplmal ve iyi muhafaza edilmelidir. b) Ara ve/veya konteynr iindeki kaplar, bulamaya sebep olabilecei iin gdadan baka herhangi bir eyin tanmasnda kullanlamaz. c) Gda ile birlikte baka herhangi bir eyin veya farkl gdalarn ayn anda birlikte tanmas durumunda, rnler birbirinden tamamen ayrlacaktr. d) Sv, granl ve toz hldeki dkme gdalar, gdalarn tanmasnda kullanlan kap ve/veya konteynr/tankerlerle tanacaktr. Gdalarn tanmasnda kullanlan kap/konteynrlarn zerinde aka grlebilecek ve silinmeyecek bir ekilde "yalnzca gda maddesi iin" ibaresi bulunmaldr. e) Aralar ve/veya konteynrlar gdalardan baka bir eyin veya farkl gdalarn tanmasnda kullanlmalar durumunda, bulamay nlemek iin yklemeler arasnda iyice temizlenmeli ve gerektiinde dezenfekte edilmelidir. f) Gdalar ara ve/veya konteynrlarn ierisine bulama riskini en aza indirecek biimde yerletirilmeli ve korunmaldr. g) Gdalarn tanmas iin kullanlan aralar gerektiinde, gdalar uygun scaklklarda muhafaza edebilecek ve sz konusu scaklklar izlemeye imkn verecek nitelikte olmaldr. Gdalarn Ambaljlanmas ve Paketlenmesi Madde 23 -Gdalarn ambaljlanmas ve paketlenmesinde kullanlacak madde ve malzemeler; a) Bulama/kirlilik kayna olmamal ve ambalj malzemeleri, bulama riskine maruz kalmayacak ekilde depolanmal ve kullanlaca zamana kadar koruyucu rtleri almamaldr. b) Ambaljlama ve paketleme ilemleri rnlere bulamay nleyecek ekilde yrtlmelidir. c) Gdalar iin bir defadan fazla kullanlmak amacyla retilmi olan ambaljlama malzemeleri temizlenebilir ve gerektiinde dezenfekte edilebilir olmal ve temizlik ve dezenfeksiyon ilemleri iin iletme uygun tesise sahip olmaldr. d) Ambaljlama ve paketleme malzemeleri, bu ilemlerin yaplaca oda veya alanlara hijyen kurallarna uygun olarak getirilmelidir. e) Gda ambaljlanmas ve paketlenmesinde kullanlacak madde ve malzemeler Trk Gda Kodeksi Ynetmelii Ambaljlama blmnde belirtilen kriterlere uygun olmaldr. NC BLM alma zni ve Gda Sicili lemleri alma zni ve Gda Sicili Vermeye Yetkili Makamlar Madde 24 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerleri iin ilgili merci alma izni ve gda sicili vermeye yetkilidir. alma zni ve Gda Sicili Madde 25 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerleri alma izni ve gda sicili almadan faaliyette bulunamazlar. alma zni ve Gda Sicili Bavurusu Madde 26 -alma izni ve gda sicili almak isteyenler aadaki bilgi ve belgelerle ilgili mercie bavururlar. a) Dileke, b) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, c) irket ana szlemesinin yaynland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, 59
d) mza sirkleri sureti, e) Gayrishh Messese ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir) alma zni ve Gda Siciline Esas lemler Madde 27 -Bavuru ilemlerinde; a) lemler, eksiksiz olan bavuru dosyasnn kabul tarihinden itibaren en ge otuz gn iinde deerlendirilir. Sz konusu i yeri bu Ynetmelikte geen asgar teknik ve hijyenik artlara uygunluk asndan 24 nc maddede belirtilen ilgili merci tarafndan grevlendirilen gda kontrolr/gda denetisi tarafndan denetlenir. Bu Ynetmelikte belirlenen hususlara uygun bulunan i yeri iin Ek-2/A ve/veya Ek-2/B' de rnei verilen alma izni ve gda sicili belgesi dzenlenerek, i yerine sicil numaras verilir ve sicil kayd yaplr. b) Bu Ynetmelik hkmlerine gre verilen alma izni ve gda sicili belgesi, zerinde yazl gerek ve tzel kii, adres ve faaliyet konusu iin geerlidir. Bunlardan herhangi birinin deimesi hlinde bu belgeler geerliliini kaybeder. Deiiklik durumlarnda ilgili bilgi, belge, alma izni ve gda sicili belgesinin asl bir dilekeye eklenerek ay iinde, lm durumlarnda ise drt ay iinde ilgili mercie bavurulur ve yeni duruma gre alma izni ve gda sicili dzenlenir. Bavurularn bu sre iinde gerekletirmeyen i yerlerinin alma izni ve gda sicili iptal edilir. c) alma izni ve gda sicili belgesinin kaybolmas hlinde yazl beyan veya okunamayacak ekilde tahrip olmas hlinde, tahrip olmu belgenin asl bir dilekeye eklenerek ilgili mercie bavurulur ve bu belge yeniden dzenlenir. d) alma izni alanlar alt ay iinde faaliyete gemek zorundadr. Mevsimlik olarak faaliyet gsteren i yerleri ile lokavt ve benzeri mcbir sebepler hari olmak zere faaliyete gemeyenler ile faaliyetlerini kesintisiz alt aydan fazla durduran i yerlerinin, durumlarn ilgili mercie bildirmemeleri hlinde alma izni ve gda sicili iptal edilir. DRDNC BLM Tescil ve retim zni lemleri Tescil ve retim zni Madde 28 -Bu Ynetmelik kapsamnda yer alan rnleri reten i yerleri retime balamadan nce imal edecekleri her rn ilgili mercie tescil ettirerek izin almak zorundadrlar. Bu amala; a) Trk Gda Kodeksi'nde tanm yaplarak rn teblii yaymlanm gdalar iin retim izni almak isteyenler Ek-3'de yer alan beyanname ve rn etiket rnei ile birlikte ilgili mercie bavurur. b) rn teblii yaymlanmam gdalar iin retim izni almak isteyenler Ek-4'deki bilgi ve belgelerle ilgili mercie bavurur. c) Gda ile temas eden madde ve malzemeler iin retim izni almak isteyenler Ek-5'deki bilgi ve belgelerle ilgili mercie bavurur. d) EK-1'de belirtilen i kollarna ait retim izni bavurular ilgili mercie yaplr. Dosyalarn eksiksiz ve tam olmas durumunda ilemler, bavuru dosyasnn kabul tarihinden itibaren en ge otuz gn iinde deerlendirilir. nceleme sonucu uygun olan rnlere ilgili merci tarafndan Ek-6/A ve Ek-6/B'de rnei verilen retim izni belgesi dzenlenir. e) retim izni belgeleri; zerinde yazl gerek ve tzel kiiler, marka, adres, faaliyet konusu ve retilen rn iin geerlidir. Bunlardan herhangi birinin deimesi hlinde belge geerliliini kaybeder. Bu durumda, deiiklikle ilgili bilgi, belge ve retim izni belgelerinin asl bir dilekeye eklenerek ay iinde ilgili mercie bavurulur ve bu belgeler ilgili merci tarafndan yeniden dzenlenir. 60
f) Ayn yzde bileene haiz rnler birden fazla marka ile retilip piyasaya arz edilebilir. g) retim izin belgesi olmayan rnler piyasaya sunulamaz. h) Bakanlka yaplan yeni dzenlemelere veya i yerinin ilgili mercie ibraz ettii beyanlarna uygun olmayarak rn imal etmesi hlinde, sz konusu rne ait retim izni belgesi iptal edilir. i) kollarna gre retim izinlerinin hangi merci tarafndan verilecei Bakanlka belirlenir. BENC BLM stihdam Sorumlu Ynetici Olabilme Esaslar Madde 29 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerinde, sorumlu ynetici aadaki esaslara gre istihdam edilir. a) Gda reten ve 60 beygir gcnn zerinde motor gc bulunan veya 10 ve zerinde ii altran veya et ve et rnlerini reten veya st ve st rnlerini reten veya su rnlerini ileyen veya hazr yemek reten i yerleri veya her trl gda katk karmlar reten i yerlerinde; en az 4 yllk lisans eitimi alm ziraat, gda, kimya mhendisleri, veteriner hekimler, kimyagerler, su rnleri mhendisleri ve biyologlar ile gda bilimi konusunda en az yksek lisans yapm dier meslek gruplarna mensup kiilerin eitim dallarna ve retimin niteliine gre sorumlu ynetici olarak istihdam edilmeleri her bir i yeri iin zorunludur. En az 4 yllk lisans eitimi alm Ev Ekonomisi Yksek Okulu Beslenme Blm mezunlar ve Diyetisyenler hazr yemek reten her bir i yeri iin sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler. b) (a) bendi dnda kalan i yerleri; (a) bendindeki meslek gruplarna uygun olarak azam 5 i yeri iin tek sorumlu ynetici istihdam edebilecekleri gibi gda bilimi konusunda eitim grm tekniker ve teknisyen seviyesindeki elemanlar retimin niteliine gre en fazla iki i yerinden sorumlu olacak ekilde istihdam edilebilirler. c) (a) bendi dnda kalan i yerlerinden ylda en ok 3 ay faaliyet gsteren mevsimlik i yerleri ile 20 beygir gc ve altnda motor gc bulunan ekmek ve ekmek eitleri reten i yerleri, pastaclk rnleri reten i yerleri, mant, simit, yufka, bazlama, pide, galeta, kadayf gibi unlu mamul rnleri reten i yerleri; yetkili makamlarca verilmi ustalk belgesi alm elemanlar, Tarm ve Kyileri Bakanl ile ilgili meslek odalarnn birlikte at kurslardan sorumlu yneticilik usta eitim belgesi alm olmalar hlinde sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler. d) Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten i yerlerinde ise her bir i yeri iin sorumlu ynetici olarak gda, ziraat, makine, petrol, endstri, kimya mhendisleri veya kimyager istihdam zorunludur. e) 60 beygir gcnn altnda motor gcne sahip, kimyasal ve sl ilem yaplmadan sadece fiziksel ilem uygulayarak kt ve karton kutu retimi yapan gda ve gda ile temas eden madde ve malzeme reten i yerlerinde (d) bendinde belirtilen meslek gruplarna mensup kiiler azam 5 i yerinde sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilir. f) Sorumlu yneticinin atanmas, kaytl bulunulan meslek odasndan alnacak belge zerine noter onayl szleme ile yaplr. yeri ile sorumlu ynetici arasnda yaplacak noter onayl szlemede, szleme sresi ile alma gn ve saatleri belirtilmelidir. g) Sorumlu yneticiler sadece ayn il snrlar ierisinde sorumlu yneticilik yapabilirler ve baka bir i ile itigal edemezler. h) Sorumlu yneticiler EK-7/A ve EK-7/B'de belirtilen i kollarna gre istihdam edilirler. Sorumlu Yneticilerin Yetki ve Sorumluluklar Madde 30 -Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerinde istihdam edilecek sorumlu yneticilerin yetki ve sorumluluklar unlardr: a) Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerlerindeki retim zincirinden tzel kiiliin yasal temsilcisi sorumlu yneticisi ile birlikte sorumludur. 61
b) yerinin bu Ynetmelik hkmlerine uygunluunu salamak ve tespit ettii eksiklikleri bir rapor hlinde tzel kiiliin yasal temsilcisine bildirerek giderilmesini temin etmek. c) retim ile ilgili tm kaytlarn dzenli olarak tutulmasn salamak. d) Yetkili makam tarafndan i yeri denetiminde grevlendirilen denetilere, iverenle birlikte gerekli kolayl salamak ve istenen bilgi ve belgeleri sunmak. e) alan personelin salk ile ilgili kontrollerini yaptrmak, meslek bir hastaln veya i ile ilgili bir hastaln tespiti hlinde koruyucu tedbirlerin acilen alnmas ve bununla ilgili ilemlerin yrtlmesini salamak. f) yerinde hijyenik bir ortamn oluturulmas, alan personelin salnn korunmas ve eitimi ile yan rnlerin uygun ekilde tahliyesi ve oluan atk ve artklarn evre ve toplum salna zarar vermeden izole, bertaraf ve tahliye edilmesinden iverenle birlikte sorumludur. g) Sorumlu ynetici iten ayrlmak istedii takdirde bir ay nceden alt i yeri idaresine ve i yerinin bulunduu yerdeki ilgili mercie yazl olarak bildirmek zorundadr. Sorumlu yneticinin iten kartlmak istenmesi hlinde ayn ilemlerin i yeri idaresince yaplmas ve bu sure zarfnda yeni bir sorumlu ynetici istihdamnn yaplmas zorunludur. Yrrlkten Kaldrlan Hkmler: Madde 31 -9/6/1998 tarihli ve 23367 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Gdalarn retimi Tketimi ve Denetlenmesine Dair Ynetmeliin deiik 5 inci, 6 nc, 7 nci ve 16 nc maddeleri ile Ek-1, Ek-2, Ek-3 ve Ek-4 yrrlkten kaldrlmtr. GEC MADDE 1 - Hlen faaliyet gsteren gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerleri, bu Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren bir yl iinde Ynetmeliin hkmlerine uymak zorundadr. Ynetmeliin hkmlerine uymayanlar hakknda 5179 sayl Kanun'un 29 uncu maddesine gre ilem yaplr. GEC MADDE 2 - Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce alma izni, gda sicili, retim izni alm olan i yerlerinin haklar sakldr. GEC MADDE 3 - Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce sorumlu ynetici olarak grev yapan kiilerin altklar i yerinden ayrlana kadar sorumlu yneticilik yapma haklar sakldr. GEC MADDE 4 - Bu Ynetmeliin yaym tarihinde gayrishh messese ruhsat olmayan gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten i yerleri, bu Ynetmeliin ngrd artlar tamas koulu ile, alma izni ve gda sicili iin ilgili mercie bavurmalar hlinde, bu Ynetmeliin yaym tarihi esas alnarak bir yl sreli geici alma izni ve gda sicil belgesi alabilirler. Bu sre ierisinde gayrishh messese ruhsatn alamayan i yerlerinin alma izni ve gda sicil belgesi iptal edilir. Yrrlk Madde 32 -Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 33 -Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr.
62
Tarm ve Kyileri Bakanlndan: Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmas Hakknda Ynetmelik MADDE 1 - 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmeliin, 29 uncu maddesinin (a) ve (c) bentleri aadaki ekilde deitirilmitir. "a) Gda reten ve 60 beygir gcnn zerinde motor gc bulunan veya 10 ve zerinde ii altran veya et ve et rnlerini reten veya st ve st rnlerini reten veya su rnlerini ileyen veya hazr yemek reten i yerleri veya yemek fabrikalar veya her trl gda katk karmlar reten i yerlerinde; en az 4 yllk lisans eitimi alm ziraat, gda, kimya mhendisleri, veteriner hekimler, kimyagerler, su rnleri mhendisleri ve biyologlar ile gda bilimi konusunda en az yksek lisans yapm dier meslek gruplarna mensup kiilerin eitim dallarna ve retimin niteliine gre sorumlu ynetici olarak istihdam edilmeleri her bir i yeri iin zorunludur. En az 4 yllk lisans eitimi alm Ev Ekonomisi Yksek Okulu Beslenme Blm mezunlar ve Diyetisyenler yemek fabrikasnda her bir i yeri iin sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler." "c) (a) bendi dnda kalan i yerlerinden ylda en ok 3 ay faaliyet gsteren mevsimlik i yerleri ile 20 beygir gc ve altnda motor gc bulunan; ekmek ve ekmek eitleri reten i yerleri, pastaclk rnleri reten i yerleri, mant, simit, yufka, bazlama, pide, galeta, kadayf gibi unlu mamul rnleri reten i yerleri, rettii rnleri sadece rettii meknda satan dier i yerleri; yetkili makamlarca verilmi ustalk belgesi alm elemanlar, Tarm ve Kyileri Bakanl ile Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii/Trkiye Esnaf ve Sanatkrlar Konfederasyonu veya bu kurumlarca yetkilendirilmi bal mesleki birimlerinin birlikte at kurslardan sorumlu yneticilik usta eitim belgesi alm olmalar hlinde sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilirler." MADDE 2 - Ayn Ynetmeliin 7/B nolu ekinin 10 uncu ve 12 nci bentleri aadaki ekilde deitirilerek ayn eke 12 nci bentten sonra gelmek zere 13 nc bent eklenmitir. "10 - Bal-Polen-Ar St reten ve Ambaljlayan Yerleri: Arclk Teknikeri, Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Et Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Veteriner Salk Teknikeri, Veteriner Salk Teknisyeni." "12 - Dier Gda Maddelerini Ambaljlayan Yerleri: Gda Teknikeri, Tarm Teknikeri, Et Teknikeri, Gda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, evre Salk Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Veteriner Salk Teknikeri, Veteriner Salk Teknisyeni." "13 - Yukarda saylan meslek gruplarnn dnda, gda bilimi konusunda eitim alm olan dier meslek mensuplarnn hangi i kolunda sorumlu ynetici olarak istihdam edilebilecei Bakanlk iznine tbidir." Yrrlk MADDE 3 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme MADDE 4 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr.
63
Ek-8: Gda reten Yerlerine Ait alma zni ve Gda Sicili Belgesi T.C. TARIM VE KYLER BAKANLII ................................L MDRL GIDA RETEN YERLERNE AT ALIMA ZN VE GIDA SCL BELGES Sicil No Yeri Sahibinin Ad ve Soyad Yeri Unvan Yerinin Adresi Faaliyet Konusu Belgenin lk Verili Tarihi Belgenin Deiiklik Tarihi : : : : : : :
bu belge, 5179 sayl Kanun'un 4 nc maddesine dayanlarak dzenlenmitir. YETKL MAKAM
64
Ek-9: Gda le Temas Eden Madde Ve Malzemeleri reten Yerlerine Ait alma zni ve Gda Sicili Belgesi T.C. TARIM VE KYLER BAKANLII ................................L MDRL GIDA LE TEMAS EDEN MADDE VE MALZEMELER RETEN YERLERNE AT ALIMA ZN VE GIDA SCL BELGES Sicil No Yeri Sahibinin Ad ve Soyad Yeri Unvan Yerinin Adresi Faaliyet Konusu Belgenin lk Verili Tarihi Belgenin Deiiklik Tarihi : : : : : : :
65
EK-10: Kanatl Hayvan Eti ve Et rnleri retim Tesislerinin alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
Ama Madde 1- Bu Ynetmeliin amac, kasaplk kanatl hayvanlarn teknik ve hijyenik artlar uygun tesislerde kesilmesi, kasaplk kanatl hayvanlardan elde edilecek etlerin ve sakatatlarn; muayenesi, gerekli teknik ve hijyenik artlarda retilmesi, soutulmas, muhafazas, paralanmas, mamul madde haline getirilmesi, ambalajlanmas, paketlenmesi, nakledilmesi ile gvenli et ve rnlerinin retilmesini salamaktr. Kapsam Madde 2- Bu Ynetmelik, kanatl hayvan eti ve et rnlerini reten gerek ve tzel kiiler ile resmi kurulular tarafndan kurulmu ve kurulacak olan tm kombina, kesimhane, souk depo tesisi, paralama tesisi, mamul madde retim tesisi, sakatat temizleme ve/veya ileme tesisi ve buralarda alanlarn sahip olmas gereken teknik, hijyenik ve salk artlar ile bu yerlerin alma ve denetleme esaslar ile bu Ynetmelik hkmlerine uyulmamas durumunda uygulanacak ilemleri kapsar. Bu Ynetmelik gda sat yerlerinde, mteri talebi zerine reyonda yaplacak olan et paralama ilemi ile bu ilemin yapld reyondaki et paralama masalarn ve bu i yerlerine paralanmak zere getirilen etlerin muhafaza edildii souk oda veya soutucu dolaplar kapsamaz. Dayanak Madde 3- Bu Ynetmelik; 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 4 nc ve 6 nc maddeleri ile 8/5/1986 tarihli ve 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununun 33 nc maddesine dayanlarak hazrlanmtr. Tanmlar Madde 4- Bu Ynetmelikte geen: a) Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, b) Genel Mdrlk: Koruma ve Kontrol Genel Mdrln, c) l ve le Mdrl: Bakanlk l ve le Mdrln, ) Yetkili Merci: Ynetmelik kapsamnda kombina ve kesimhanelerin alma izni ile ihracat yapacak kombina kesimhane ve tesislerinin ihracat onayn vermede Genel Mdrl, bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislere alma izni verilmesinde Tarm l Mdrln, d) Kasaplk Kanatl Hayvan: Tavuk, Hindi, Kaz, rdek ve benzeri kanatl kmes hayvanlarn, e) Kanatl Eti: Tavuk, Hindi, Kaz, rdek ve benzeri kanatl hayvanlarn insan tketimine uygun tm paralarn, f) Taze Kanatl Eti: Soutma dnda baka bir ilem grmemi usulne uygun olarak paketlenmi kanatl hayvanlarn etlerini, g) Karkas: Tekniine uygun olarak kesilmi, kan aktlm, tyleri yolunmu, ii boaltlm, ba ve ayaklar kesilmi, ykama ve soutma ilemi grm, suyu szdrlm bir btn halindeki kasaplk kanatl hayvan gvdesini, ) Sakatat: Usulne uygun bir ekilde karlm kalbi, dala ve safra kesesi alnm karacieri ve boaltlm, i zar alnm taln, h) Tesis: Kesimhaneyi, souk depo tesisini, et paralama tesisini, sakatat temizleme ve/veya ileme tesisini, mamul madde retim tesisini, ambalajlama ve/veya paketleme tesisini veya bu tip tesislerin birka tanesini veya tamamn bir arada bulunduran niteyi, 66
) Kesimhane: Kasaplk kanatl hayvanlarn kesiminin ve kesimi takiben etlerin ve sakatatlarn souk depoda muhafazasnn yapld ve ierisinde sakatat temizleme ve/veya ileme tesisinin bulunduu tesisi, i) Kombina: Kesimhaneye ilaveten ierisinde et paralama ve/veya mamul madde retim tesisi ile bu tesislerin tamamlaycs durumunda olan tesis veya tesisleri yapsnda bulunduran tesisi, j) Souk Depo Tesisi: Kombina ve kesimhane bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen ve bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip; et, sakatat ve rnlerinin soutulduu ve/veya dondurulduu ve soutulmu ve/veya donmu olarak muhafazasnn yapld tesisi, k) Sakatat Temizleme ve/veya leme Tesisi: Kombina ve kesimhane bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, kasaplk kanatl hayvanlardan elde edilen ve insan gdas olarak tketilen sakatatlarn temizlendii ve/veya ilendii, ambalajland, paketlendii, souk depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, l) Et Paralama Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, karkasn daha kk paralara ayrld ve/veya sakatatn paraland ve/veya hazrlanm taze et ve hazrlanm et karmlarnn yapld, ambalajland, paketlendii, souk ve/veya ok depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, m) Ambalajlama ve/veya Paketleme Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya bamsz olarak da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip; et, sakatat, hazrlanm et, hazrlanm et karmlar ve et rnlerinin retiminin yapld yerden ambalajsz olarak geldii durumda yaplan ilk ambalajlama ve/veya paketleme ilemi ile byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et ve sakatat rnlerinin amba-lajnn ve/veya paketinin alp daha kk dilimler ya da porsiyonlar haline getirildikten sonra yeniden ambalajlanp ve/veya paketlendii, bunlarn soukta muhafazasnn yapld ve nakledildii tesisi, n) Mamul Madde retim Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, Etin veya sakatatn iine yardmc ve katk maddeleri katlmas ve rnn niteliine gre eitli ilemleri grmesi sonucu, kesit yzeyleri taze etin karakteristik zelliklerini gstermeyecek ekilde ilemden geen rnlerin yapld, ambalajland, paketlendii, souk ve/veya ok depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, o) Sorumlu Ynetici: Kanatl hayvan eti ve et rnleri retim tesislerinin, gda mevzuat ve bu Ynetmelikte belirtilen hkmlere uygun faaliyet gstermesinden iverenle birlikte sorumlu olan kiiyi, ) Muayene Veteriner Hekimi: Kombina ve kesimhanelerde kesilecek kasaplk kanatl hayvanlarn kesim ncesi ve sonras muayenelerini yapmakla grevli, zel kombina ve kesimhane-lerde, almas meslek odas tarafndan onaylanm veteriner hekimi, Belediyeler ve Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina ve kesimhanelerde ise atanmas kurumca yaplm olan veteriner hekimi, p) Gayri Shhi Messese Ruhsat: evresinde bulunanlara fiziki, ruhi ve sosyal ynlerden az veya ok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doal kaynaklarn kirlenmesine neden olabilecek messeselere ilgili merci tarafndan verilen ruhsat, r) alma zni: Gayri Shhi Messese Ruhsat alm, yetkili merci tarafndan uygun grlen projelerine gre yaplm ve belgeleri ile yerinde yaplan inceleme sonucu uygun grlen tesisin faaliyete gemesi iin yetkili merci tarafndan verilen izin belgesini, s) Kontrolr: Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerin Ynetmelik hkmlerine uygunluunu denetlemek amacyla yetkili merci tarafndan grevlendirilen ve uzmanlk alanlarnda kendi 67
grevlerini yeterince yapabilmeleri iin gerekli eitimi alm olan kiileri, ifade eder. KNC BLM Mracaat ve zin lemleri alma zni in Gerekli Belgeler Madde 5- alma izni iin gerekli belgeler: a) Dileke, b) Bu Ynetmeliin (EK-1) ine gre dzenlenmi beyanname, c) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, ) irket ana szlemesinin yaymland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, d) mza sirkler sureti, e) Gayri Shhi Messese Ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Yap Kullanma zin Belgesi, ) Tesislerde sorumlu ynetici olarak grevlendirilecek kiinin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve sorumlu ynetici ile tesis sahibi arasnda yaplm, sorumlu yneticinin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya kesimhanelerde ii statsnde alan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan tarafndan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya kesimhanelerde ise kombina veya kesimhane mdr tarafndan imzalanm, sorumlu ynetici olarak grevlendirilen kiinin ismi ve 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmeliin 30 uncu maddesinde belirtilen yetki ve grevlerine ilaveten bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, h) zel kombina veya kesimhanelerde, muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilecek veteriner hekimin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve veteriner hekim ile tesis sahibi arasnda yaplm muayene veteriner hekiminin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya kesimhanelerde ii statsnde olan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya kesimhanelerde ise kombina veya kesimhane mdr tarafndan imzalanm, muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilen kiinin ismi ve bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, ) Kombina ve kesimhanelerde; pheli, arta tabi ve imha edilecek et ve sakatata ilikin yaplacak ilemler ile yan rnlerin deerlendirilmesine dair aklama raporu ve belgeleri, i) Kombina ve kesimhanelerde; hayvan giriinden itibaren yaplan tm ilemlerin yerleri ile kesim hatlarnn ve souk depolarn gsterildii, teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi. Dier tesislerde ise tesise ait tm blmleri gsteren detayl ve teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi. j) TSE 1258 deki esaslara gre hazrlanm 1 adet shhi tesisat projesi, k) Resmi bir kurumca tesis ierisinde bulunan musluklardan usulne uygun olarak alnm suya ait, sonucunda iilmesi ve kullanlmasnda saknca olmad belirtilen ve en fazla 30 gn ncesine ait kimyasal ve bakteriyolojik analiz raporlar, l) Bakanlmzca alma izni verilirken istenilen bilgi ve belgeler haricinde, var ise dier Bakanlklarn ilgili mevzuatlar gerei ilave bilgi ve belgelerin istenilmesi durumunda tesis sahip veya sahiplerince ilgili bakanlklardan alnan sz konusu bilgi ve belgeler. 68
Genel Mdrln alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri, istenen gerekli bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. Bilgi ve belgeler il mdrlnce incelendikten sonra uygun grlenler 15 gn ierisinde Genel Mdrle gnderilir. Genel Mdrlke bu bilgi ve belgeler ile Genel Mdrlk kontrolr veya kontrolrleri ile il mdrlnde grevli bir kontrolr tarafndan tesiste yaplan incelemelerin neticesinde uygun bulunanlara verilen alma izin belgesi tesise yaz ile gnderilir. l mdrlnn alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri istenen bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. l mdrlnn bu bilgi ve belgelerin ve grevlendirecei kontrolrlerce yaplan incelemelerin neticesinde tesisin uygun bulunmas durumunda valilik onay alnarak il mdrlnce alma izni verilir. NC BLM Kesimhane, Et Paralama Tesisi, Sakatat Temizleme ve/veya leme Tesisi, Souk Depo Tesisi, Mamul Madde retim Tesisi ile Ambalajlama ve /veya Paketleme Tesislerinde Gerekli Genel, zel Teknik ve Hijyenik artlar Genel artlar Madde 6- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde aadaki genel, teknik ve hijyenik artlarn bulunmas zorunludur: a) Tesislerin evresi en az 1.5 metre yksekliinde duvar veya tel rg ile evrilir. Ancak ehir ierisinde ve skk yerleim dzeninde bulunan yerlerde kurulacak veya kurulu bulunan kombina ve kesimhaneler haricindeki tesislerin evresinin en az 1.5 metre yksekliinde duvar veya tel rg ile evrilmesine gerek yoktur. b) Etin retildii, etin ve sakatatn paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, mamul madde haline getirildii, soutulduu, muhafaza edildii, ambalajland, paketlendii ve nakledildii odalar ve koridorlarda zemin; su geirmez, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden yaplr. Suyun birikmemesi iin kanallara doru yeterli bir eim oluturulur. c) Atk suyun; etin retildii, etin ve sakatatn paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, mamul madde retiminin yapld odalarda zgaral ve koku kapanl drenlerle, dier oda ve alanlarda ise uygun bir sistemle, ak yn temiz sahalardan kirli sahalara doru olacak ekilde tasfiyesi salanr. Kanallarn temizlik ve dezenfeksiyona uygun yuvarlak ekilli, yeterli derinlik ve byklkte, kanal kapak ve/veya zgaralar kolay kabilen zellikte ve kat artklarn tutulmas iin blmler arasndaki kanal balantlarnda zel tertibata sahip olmas gerekir. Tesisten kan atk suyun, ayet var ise atk su artma tesisine balanmas iin kapal bir kanal sistemi bulunur. ) Duvarlar, soutma, dondurma ve muhafaza odalarnda, en az depolama yksekliine kadar, dier blmlerde ise en az 2 metre ykseklii kadar ak renkli, dzgn, dayankl, geirgen olmayan, ykanabilir ve dezenfekte edilebilir bir malzeme ile kaplanr. d) Souk depolar hari duvar-zemin balantsnn yuvarlatlm yapda olmas gerekir. e) Kap ve pencere ereveleri dayankl, paslanmaz materyalden yaplr, eer ahap ise btn yzeyleri dzgn ve su geirmez bir materyal ile kaplanr. Alabilen d pencerelerin tamam sinek, haere ve kemiricilerin ieri girmesini engelleyecek ekilde pencere teli ile kaplanr. Kap ve pencerelerin yeterli genilikte olmas gerekir. Et ve sakatat gibi yenen maddelerin ilem grd blmlerde bulunan kaplarn otomatik veya iki ynl alr tipte olmas salanr. f) Havalandrma ve buhar tahliyesini salayacak uygun bir sistem bulunur. alma esnasnda kap ve pencereler alarak doal havalandrma yaplmaz. g) lemlerin rahatlkla yaplmasna imkan veren lde yeterli doal k veya etin rengini deitirmeyen yapay klandrma bulunur. ) Tavann dzgn ve kolay temizlenebilir yapda olmas veya bu niteliklere sahip bir malzeme ile kaplanm olmas gerekir. 69
h) alma yerleri ile temizlik yaplan btn blmlerde devaml, iilebilir nitelikte yeterli basnta scak ve souk su imkan ile yeterli sayda elle ve kolla kumanda edilmeyen tipte musluk bulunur. Buralardaki lavabolarda sv temizlik malzemesi, dezenfektan ve bir kez kullanma mahsus havlu ve kapa ayakla alan p bidonu bulundurulur. ) me suyu niteliinde olmayan sularn tand borularn ayr renkte olmas ve etin paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, et ve sakatat rnlerinin bulunduu odalardan geirilmemesi gerekir. Ancak zorunlu hallerde ime suyu niteliinde olmayan su tesisatnn; musluk, vana ve hortum takma yeri olmad durumlarda bu odalardan geirilmesine izin verilir. i) Kullanlan aletlerin temizlik ve dezenfeksiyonu iin alma alanlarnn uygun yerlerinde en az +820C scaklkta su veya dezenfektan madde ieren kaplar bulundurulur. j) Tesisin temiz ve kirli blmleri arasnda i akn engellemeyecek yapda uygun bir ayrma yaplr. Ancak bu blmler arasnda geiin zorunlu olduu durumlarda gei yerlerinde uygun bir dezenfeksiyon sistemi bulundurulur. k) Tesiste kullanlan aletler, eti ileyen otomatik ekipman, masalar, tama kaplar, tayc bantlar ve konveyr hattnn ete zararl etki yapmayan dayankl, ykanp dezenfekte edilebilir, paslanmaz materyalden yaplm olmas gerekir. Etle temas eden veya edebilecek yzeylerin kaynak ve birleme yerleri dahil, dzgn yapda olur. l) Tesislerin et ve rnleri ile ilgili tm blmlerinde termometre veya termograf bulundurulur. m) plerin, atklarn ve tketime uygun olmayan kanatl et ve sakatatnn konulmas iin, su geirmez, paslanmaz, kolay temizlenip dezenfekte edilebilir nitelikte ve zel iaretli, kilitlenebilir yapda tama kaplar veya aralar, eer p ve atklar her alma gn sonunda tesisten uzaklatrlmyor veya imha edilmiyor ise bunlarn muhafazas iin kilitlenebilir bir souk oda bulunmas gerekir. n) Tesisin kapasitesine gre yeterli byklk ve sayda soutma, dondurma ve muhafaza odalar bulunacak ve bunlar uygun soutma ekipmanna sahip olacaktr. Bu ekipmanlarn tavanda oluabilecek younlama suyunun atlmasn salayacak bir sisteme sahip olmas gerekir. Kesimhaneden karkaslar en fazla +40C ve sakatat ise +30C soutulmadan sevk edilemez. o) Ambalajlama ve paketleme ilemlerinin yapld tesislerde, gerekli materyalin hijyenik olarak depolanmas iin ayr oda gerekir. ) Oluan atk ve artklarn hijyenik artlara uygun bir ekilde evre ve toplum salna zarar vermeden bertaraf ve tahliyesi salanr. p) alan personelin saysna bal olarak bu personelin kullanmna mahsus, dzgn, su geirmez, ykanabilir duvar ve zemine sahip yeterli byklkte ve sayda oda veya odalar ile lavabo, du ve tuvalet ve her ii iin elbiselerini koyabilecei iki blml bir dolap bulunur. Musluklar elle ve kolla almayan tipte olur, scak ve souk su imkan ile lavabolarda sv temizlik materyali ve bir defalk kullanma mahsus havlu ve ayakla alabilen p bidonu gibi imkanlar bulundurulur. Tuvaletlerin dorudan alma blmlerine almamas gerekir. r) Paketlenmi sakatat, et, hazrlanm et karm, et ve sakatat rn kabul ve sevk eden souk depolarda personelin kullanmna ynelik du aranmaz. s) Aletlerin temizlenip dezenfekte edilebilmesi iin uygun bir yer ve yeterli imkanlarn salanmas gerekir. ) Canl hayvan ve et nakil aralarnn temizlik ve dezenfeksiyonu iin yeterli imkanlara sahip ayr yerler bulunmas gerekir. t) Kombina ve kesimhaneler uygun grlen ve alma izin belgesinde belirtilen gnlk kapasitelerinin zerinde kesim yapamazlar. zel artlar Madde 7- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde tesisin trne bal olarak aadaki zel, 70
teknik ve hijyenik artlarn bulunmas zorunludur. a) Kesimhanelerde Gerekli zel artlar 1) Kasaplk hayvanlarn nakliyesi esnasnda kullanlan kafeslerin, paslanmaz, kolay temizlenip dezenfekte edilebilir materyalden yaplm olmas gerekir. 2) Kasaplk kanatl hayvanlar getiren aralarn kolaylkla boaltma yapmalarna izin verecek imkanlarn bulunmas, ayrca asklama blmnde hayvanlarn strese sokulmasnn engellenmesi amacyla lo bir ortam salanmas gerekir. 3) Kesilmek zere tesise gelen kanatl hayvanlarn bekletilmesi ve kesim ncesi muayenesi iin yeterli byklkte, havalandrma ve stma imkanlarna sahip, temizlik ve dezenfeksiyona uygun, st kapal bir blm ile burada alan personel iin lavabo ve tuvalet imkanlar bulunur. Ayrca, canl hayvanlarn ara zerinde kesim ncesi muayenesine imkan verecek bir platform bulundurulur. 4) Hasta ve hastalndan phe edilen hayvanlar iin kolay temizlenip dezenfekte edilebilir dier blmlerle balants olmayan ayr dearja sahip bir oda veya st kapal bir yer bulunur. 5) Sersemletme, kesme, kan aktma, slatma, ty yolma ilemlerinin ayr ayr yerlerde rahatlkla yaplabilecei byklkte, gerekli teknik donanma sahip bir kesim salonu ve bu salon ile kesim ncesi muayene / canl kabul odas arasnda, ancak kesilecek hayvanlarn geecei kadar genilikte bir aklk bulunur. Kesim salonunda kann aktlmas iin bir havuz bulunur. Kan deerlendirilecek ise tanklarda toplanr. Kan toplama tankna ulatracak kanal veya boru ykanp temizlenebilir nitelikte olur ve tanka balants sifon ile salanr. 6) Ayak, ba, ty ve yenmeyen i organlar alma alanlarndan uzaklatrmak iin kullanlan kaplar ve rendering tesisi olmayan tesislerde depolama kaplar, szdrmasz, paslanmaz, temizlik ve dezenfeksiyona uygun materyalden yaplm ve kapakl olmaldr. 7) Kesimi yaplan kanatl hayvanlarn i organlarnn karlmas, soutulmas ve snflandrma ilemlerinin yapld alanlar arasndaki geiler iin ancak kesilmi hayvanlarn geecei genilikte bir aklk bulunmal ve bu odalar yeterli byklkte olmaldr. 8) Blmler arasndaki kaplar ift tarafl alr veya otomatik tipte olur. Temiz ve kirli blmler arasnda i akn engellemeyecek ekilde uygun bir ayrma yaplr, ancak bu blmler arasndaki geiin zorunlu olduu durumlarda gei yerlerinde uygun bir dezenfeksiyon sistemi olmaldr. 9) pheli ve arta tabi et ve i organlarn muhafazas iin ayr birer souk ve ok depo bulunmaldr. 10) Atk suyun uygun bir sistemle tasfiyesi salanr. 11) Tavanlar, kanatl kombina ve kesimhanelerinde alma izin belgesinde belirtilmek suretiyle ve kanatl hayvan kesiminin yaplmad zamanlarda kesilebilir. Ancak bu hayvanlara ait etlerin konulaca souk depolar ayr olur. b) Et Paralama Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Paralama, kemikten ayrma, ambalajlama ve paketleme iin yeterli genilikte, ilemlerin hijyenik kurallara uygun yaplmasn salayacak ekilde dzenlenmi ve gerekli teknik donanma sahip oda veya odalar bulunur. Hazrlanm et karmlarnn yaplmas ve bunlarn ambalajlanmas ayr odada yaplr. Bu odalarda termometre veya termograf bulunur. 2) Paketlenmi ve paketlenmemi et ile hazrlanm et karmlar iin ayr ayr olmak zere yeterli kapasitede soutma, dondurma ve muhafaza odalar bulunur. 3) Paket veya ambalaj materyallerinin depoland odalarn hijyenik koullara uygun nitelikte ve materyali bulatrabilecek odalarla hi bir hava balants olmayan zellikte olmas gerekir ve bu odalarda kullanlaca zamana kadar ambalaj almaz. 4) Ambalaj ve paketleme malzemelerinin, ambalajlama ve paketleme odasna hijyenik koullarda nakledilmesi salanmaldr. 5) Kombina veya kesimhane dnda bamsz olarak faaliyet gsteren bir paralama 71
tesisinde krmz et de paralanmak istenirse, bu paralama ilemi kanatl etinin paraland gn ve saatler dnda ve arada gerekli temizlik ve dezenfeksiyon yapldktan sonra gerekletirilebilir. 6) Paralama, kemikten ayrma ve paketleme iin ilemlerin hijyenik koullarda yaplmasna imkan verecek genilikte bir oda veya alann bulunmas halinde bu ilemler iin ayr ayr odalara gerek yoktur. 7) Taze et ve sakatat ayr souk depolarda muhafaza edilecektir. Ancak ambalajlanm ve paketlenmi et ve sakatat uygun bir fiziki ayrmn salanmas koulu ile ayn souk depoda muhafaza edilebilir. c) Souk Depolarda Gerekli zel artlar 1) Yeterli kapasitede, gerekli soutma sistemine sahip, temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir soutma, dondurma ve muhafaza odalar gerekir. Odalarn slarn gsterir termometre veya termograf bulunur. 2) Souk depo iinde karkas, et, sakatat ve bunlara ait rnlerin tabana veya duvarlara demeden giri ve k ile depolanmasn salayan paslanmaz zellikte bir donanm bulundurulur. 3) Souk depolarda kapasitelerinin zerinde depolama yaplamaz. d) Mamul Madde retim Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) retilen rnn zelliine uygun teknik donanma sahip yeterli byklkte retim, ambalajlama, paketleme oda veya odalar ile souk ve/veya ok muhafaza depolar bulunur. 2) Kanatl eti ve mamul madde ile temas edecek aletlerin, makinelerin, kaplarn ve masalarn atlama, izilme ve krlmalara kar dayankl, temizlik ve dezenfeksiyona uygun ve paslanmaz materyalden yaplm olmas gerekir. 3) Mamul maddelere katlan yardmc madde ve katk maddelerinin depolanaca ayr odalar bulunur. 4) Ambalajlanm ve/veya paketlenmi mamul maddeler ile ambalajlanmam ve/veya paketlenmemi mamul maddeler ayr depolarda muhafaza edilir. 5) Isl ilem iin kullanlan ekipmanda s kaydedicili bir termometre veya tele termometre bulunmaldr. 6) Dumanlama, kurutma ve olgunlatrma iin ayr ayr odalar bulunmaldr. 7) Krleme ileminde kullanlacak, ortam ssnn kontrol edilebildii ve +100C'yi gemeyen scaklkta bir oda gereklidir. 8) Mamul madde hamurunun tand paslanmaz nitelikteki tama aralar, dolum ncesi temizlenip dezenfekte edilmek suretiyle hazr tutulacaktr. Bu tama aralar kapakl ve hava szdrmaz olacaktr. e) Sakatat Temizleme ve/veya leme Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Sakatatn temizlenmesi ve ilenmesi iin yeterli byklkte ve gerekli ekipmana sahip ayr odalar bulunur. 2) Sakatatn paketlenmesi iin ayr bir blm gereklidir. 3) Ortam ssnn azami olarak +120C'yi gemeyecek ekilde tutulmas iin uygun bir soutma sistemi bulunur. f) Ambalajlama ve/veya Paketleme Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Bu tesislere, taze et, sakatat, hazrlanm et, hazrlanm et karmlar, et ve sakatat rnleri, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir paslanmaz materyalden yapl, su ve hava geirmez zellikte tama kaplar ierisinde ve souk zincirin krlmasna imkan vermeyen nakliye aralar ile getirilir. 2) Byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et rnleri souk zincirin krlmasna imkan vermeyen nakliye aralar ile getirilir. 3) Ambalajlama ve/veya paketleme ya da daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilme ilemi hemen yaplmayacak ise bu maddeler tesise getirildikten hemen sonra souk 72
muhafazaya alnmaldr. Daha sonra bu ilemlerin yapld ve ortam ssnn srekli olarak azami +120C olduu odalara hijyenik ekilde nakledilmelidir. Daha sonra bu ilemlerin yapld ve ortam ssnn srekli olarak azami +120C olduu dilimleme ve porsiyonlamann yapld oda ve/veya odalara hijyenik ekilde nakledilmelidir. 4) Byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et ve sakatat rnleri, kombina ierisinde bulunan veya bamsz durumdaki bir et paralama tesisi veya mamul madde retim tesisi ierisinde daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilecek ise bu ilemlerin yaplaca yer tesisin dier blmlerinden tamamen ayr olmal ve ortam scakl azami +120C'yi gememelidir. 5) Ambalajlama ve/veya paketleme ya da daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilme ileminin yapld odalarda termometre veya termograf bulunur. DRDNC BLM alma zni Alnm Olan Tesislerde alma Esnasnda Uyulacak Hususlar Personel, Bina ve Ekipman ile lgili Hususlar Madde 8- alma izni alnan tesislerde personel, bina ve ekipman ynnden aada belirtilen hususlarn yerine getirilmesi zorunludur: a) Personel, bina ve ekipmann temizliine azami itina gsterilmesi gerekir. Et ve et rnleri ile temasta bulunan personel; kolay temizlenebilir, ak renkli ve temiz balk, izme veya zel ayakkab, alma kyafetleri ve koruyucu kyafetler giymesi ve bu kyafetlerin renklerinin iletmenin temiz ve kirli blmlerinde alanlar iin ayr renkte olmas gerekir. Personelin her alma gn banda temiz alma kyafetleri giymesi ve gerektiinde gn ierisinde bu kyafetleri deitirmesi lazmdr. b) Et ve rnleri ile uraan tm personelin gn boyunca bir ok kez, zellikle ie ara verip tekrar baladnda ellerini iyice temizlemesi ve dezenfekte etmesi gerekir. Hasta hayvan ve enfekte olmu et ve dier maddelere dokunan personelin ellerini ve kollarn nce souk sonra scak su ile iyice ykadktan sonra dezenfekte etmesi lazmdr. c) Et ve et rnleri ile ilgili hibir blmde sigara iilmez. ) Personelin tketimi iin iletmeye getirilen yiyecek ve ieceklerin et ve et rnleri ile ilgili blmlere sokulmas yasaktr. d) Et tanmasnda kullanlan kasa ve kaplarn zeminle ve duvarla dorudan temas etmemesi salanr. e) Kullanlan tm alet ve ekipmann dzenli olarak temizlik ve bakm yaplr, bunlar alma gn boyunca ve i bitiminde dikkatlice temizlenip dezenfekte edilir, amac dnda ve ilgili bulunduu blm dnda kullanlamaz. Bulama olmas durumunda derhal temizlenip dezenfekte edilir. Deterjan, dezenfektan ve benzeri maddeler kullanldktan sonra alet ve ekipman iilebilir nitelikte su ile durulanr. f) Haere, kemirici ve dier zararllara kar bir program dahilinde periyodik olarak mcadele yaplr. Bu amala kullanlan maddeler ile tesiste kullanlan deterjan, dezenfektan ve benzeri kimyasal maddeler retim ile ilgili blmlerle balants olmayan ayr bir oda veya dolapta, kilit altnda muhafaza edilir ve bu i iin grevlendirilmi personel tarafndan kullanlr. Kullanlan deterjan, dezenfektan ve benzeri kimyasal maddelerin Salk Bakanlndan izinli olmas gerekir. g) Deterjan, dezenfektan ve benzeri maddeler et ve et rnleri ile dorudan temas edecek ekilde kullanlamaz. Bu maddelerin alma ekipmanna zarar vermeyecek zellikte olmas gerekir. ) ehir ebeke suyu dndaki bir kaynaktan su temini halinde su kayna her trl kirlenmelere kar korunur ve suyun dezenfeksiyonu bir plan dahilinde yaplr. h) organlarn temizlenmesi ve ilenmesinde alan personelin ete, etle alan personelin de i organlara dokunmamas gerekir. ) Kullanlan suyun, resmi bir kurum tarafndan usulne uygun ekilde alnan numunelerinde 73
her ay bakteriyolojik ve 3 ayda bir kimyasal analizleri yaplr ve sonular saklanr. i) me suyu niteliinde olmayan sular; buhar retimi, soutma ekipmannn soutulmas, yangn ve kesimhaneden ty ve artklarn yzdrlerek uzaklatrlmas ilemleri haricinde kullanlmaz. j) alma blmlerine ilgili personel haricindeki kiilerin giri k engellenir. k) Bina ve ekipmanlarn, alma izni alnmasna esas genel ve zel teknik ve hijyenik koullarn aksamadan devamn salayacak ekilde bakm ve onarmlar yaplacaktr. l) Tesis amac dnda kullanlamaz. Kesim, Temizleme ve Soutma ile lgili Hususlar Madde 9- alma izni alnan tesislerde; kesim, i temizleme ve soutma ile ilgili olarak aadaki hususlara dikkat edilmesi zorunludur: a) Kasaplk hayvanlarn kesimhaneye veteriner salk raporu veya mene ahadetnamesi ile getirilmesi mecburidir. Raporsuz veya mene ahadetnamesiz getirilen hayvanlarn kesimi yaplamaz. b) Muayene veteriner hekimi, muayeneyi mesleki kurallara gre ve yeterli k altnda yapar. c) Devaml veteriner hekim kontrol altnda olan iftliklerden gelen hayvanlar iin muayene veteriner hekimine, 72 saat nceden aadaki bilgileri kapsayan bir belge sunulmas halinde hayvanlarn tek tek muayene edilmesi zorunlu deildir: 1) Kesilecek kanatl hayvanlarn tr, 2) Kesilecek kanatl hayvanlarn says, 3) Yemlerin alnd firmalarn isimleri, 4) Yem katk maddelerinin isimleri ve kullanma balama ve biti tarihleri, 5) Kmesten sorumlu veteriner hekimin hayvanlarn sal hakkndaki deerlendirmesi ve varsa laboratuvar sonular, 6) Kanatllara uygulanan tbbi mstahzarlarn uygulama tarihleri, 7) A yaplmsa ann ad, tarihi ve tipleri, 8) Planlanan kesim tarihi. ) Kontroll kmeslerden veteriner hekim raporu ile gelen bu hayvanlar insan ve hayvanlara bulaabilecek bir hastalk tayor ise veya ferdi veya toplu ekilde byle bir hastalk belirtisi gsterir ekilde davranyorlarsa muayene veteriner hekimi bu hayvanlar tayan her kasay muayene eder. d) Kesime gelen hayvanlar kontroll kmeslerden gelmiyor ise tm hayvanlar tek tek muayene edilir. e) Tesise kesim iin gelenler dnda hayvan sokulmaz. f) Kesim yerlerine hayvanlar canl olarak getirilir ve mmkn olduunca ksa sre ierisinde hareketli banda ayak bileklerinden aslarak duvardaki bir aralktan kesim salonuna tanr. g) Kesimi yaplan hayvanlar kan aktmay takiben mekanik veya hava sistemiyle suyu kartrlan blok ve blmeli slatma tnelinden geirilir. Burada uygulanacak ilemde kullanlan suyun scakl ve karkasn tnelde kal sresi, kesilen hayvanlarn trne, uygulanan kesim teknolojisine ve rnn piyasaya verili ekline gre ayarlanr. Bu ilem esnasnda ty yolmay kolaylatrc ve bulamalar engelleyici herhangi bir madde kullanlmas durumunda Bakanlktan izin alnr. ) Ty yolma ilemi kapal bir ortamda ve mekanik usullerle yaplr ve tylerin etrafa salmasn nlemek iin gerekli tedbirler alnr. Ty yolma ilemini takiben tyler ve dier artklar salondan mmkn olduunca abuk uzaklatrlr. h) Ty yolma ileminden sonra ayaklar tarsal eklemlerden kesilir, ba ayrlr ve i organlarn karlmas iin gvde alr. ) ama, usulne uygun olarak, tm boluklar ve ilgili i organlar grlebilecek ekilde, zedelemeden ve gecikmeden yaplr. Tm sindirim sistemi, kalp, karacier, dalak dar karlr, doal balantlarnda veya hangi karkasa ait olduu belli olacak ekilde konularak 74
muayenesi yaplr. i) Muayeneden sonra karlm i organlar derhal karkastan ayrlr ve insan tketimine uygun olmayan organ ve paralar hemen uzaklatrlr. Karkasn iinde kalan i organlar veya paralar yeterli hijyenik artlar altnda tamamen alnr. j) Kanatl gvdesi ve i organlarn muayenesi sona ermeden boyun dahil karkasn paralanmas veya muayene sahasndan uzaklatrlmas ve muayene edilmi olanlarn muayene edilmemi olanlarla temas yasaktr. k) Muayene yaplan yerde kullanlmayan ve insan tketimine uygun bulunmayan etlerin konulmas iin yeter sayda kap hazr bulundurulur. Bu kaplar ve bu kaplarn konulduu odalar her boaltmadan sonra mutlaka temizlenir ve dezenfekte edilir. l) Hayvann tr ve uygulanan kesim teknolojisi ve rnn piyasaya verili ekline gre su soutma/daldrma, hava soutma ve hava ve su pskrtme yntemlerinden biri ile karkasn i ss +40C 'ye drlr. m) Su soutma/daldrma yntemi ile soutulacak kanatl hayvan karkaslar i karmadan hemen sonra pskrtme su ile i ve d yzeyi iyice ykanmal ve soutma tanklarna atlmaldr. Ykama ilemi iin karkas arlklarna gre: 2.5 kilogramdan az karkas bana; asgari 1.5 litre, 2.5-5 kilogram aras karkas bana; asgari 2.5 litre, 5 kilogram ve daha ar karkas bana; asgari 3.5 litre su kullanlr. n) Daldrma yntemi ile soutmada uyulmas gerekli hususlar unlardr: 1) Karkaslar bir veya daha fazla soutma tankndan geer bu tanklarn iindeki su ve buz srekli takviye edilir ve yenilenir. 2) Karkas ve suyun ak istikameti ters ynde olur. 3) Karkaslarn giri ve k noktalarnda tank suyu ss sras ile 160C ve 40C'den fazla olmaz. 4) Soutma tanknda minimum su miktar; 2.5 kilogram ve daha az arlktaki karkaslar iin 2.5 litre, 2.5-5 kilogram aras karkaslar iin 4 litre, 5 kilogram ve daha ar karkaslar iin 6 litre olur. o) Karkas veya etle temas eden su veya buzda rezidel klor miktar 0.5 ppm'i gememeli ve bu miktar dzenli olarak kontrol edilmelidir. ) Karkaslar tankta veya tanklarda karkasn i ss +40C 'ye drlnceye kadar kalr ve karkasn bnyesine ektii suyun karkas arlnn % 5 inden fazla olmamas salanr. Karkaslar tanktan ktktan sonra askya veya szdrma bandna alnr. p) Tank veya tanklar alma sresi sonunda ve gerek grld hallerde boaltlarak temizlenir ve dezenfekte edilir. r) Kalibre edilmi kontrol cihazlar ile yukarda belirtilen miktarlar llr. s) pheli hayvanlar, salkl hayvanlarn kesimi bittikten sonra kesilir ve mteakiben tm kesimhane alet ve ekipman ile birlikte dezenfekte edilir. Muayenede Dikkat Edilecek Hususlar Madde10- Muayene veteriner hekimi, muayenede bulac hastalk tespit etmesi halinde kesime ara verir ve gerekli tedbirleri alr. a) Canl muayenede u hususlara dikkat edilir: 1) Kesime gelen hayvanlarla beraber getirilen veteriner salk raporu veya mene ahadetnamesinin o hayvanlara ait olup olmad, nakliye srasnda yaralanma stres ve benzeri durumlarn olup olmadna baklr, 2) 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa bal olarak karlan Hayvan Sal ve Zabtas Ynetmeliinin 93 nc maddesinde belirtilen hastalklarn mevcudiyeti aranr ve bu hastalklarn tespiti halinde ilgili mevzuat hkmlerine gre ilem yaplr. b) Aadaki hastalk ve durumlar tespit edildiinde karkas ve sakatatn tketilmesine izin verilmez: 75
1) nsanlara geebilecek patojenik etkenler veya bunlarn toksinlerinin yol amasndan kuku duyulan lokal yaralar ve mantar enfeksiyonlar, 2) Zehirlenme, 3) Kaeksi, 4) Anormal renk, koku ve tat, 5) ok sayda ur, apse ve vcutta su toplanmas, 6) Genel kirlenme veya bulama, 7) Byk yaralar, zedelenmeler, 8) Karnda su toplanmas, 9) Usulne uygun olmayan retim, 10) Deri altnda ve ette yaygn parazit invazyonlar, 11) Gerektiinde yaplacak analizler sonucunda izin verilen limitleri aan miktarda antibiyotik, hormon ve benzeri kalnt bulunmas veya sala zararl baka bir madde tespit edilmesi, 12) Kas iinde sulu kanl demler, 13) Kaslarda bozulma. c) Aada belirtilen durumlar lokal olarak yerlemi ise sadece bu ksm ve organlar imha edilir: 1) Lokal parazit invazyonu, 2) Lokal ur, apse ve yaralar, 3) Ksmi kas veya organlarn atrofisi, 4) Belirli blgelerde kirelenme veya renk deiiklii, 5) Etin dier paralarn etkilemeyen lokalize olmu yara ve kontaminasyonlu ksmlar. Salk Damgalamas Madde 11- Tketime sunulmas uygun bulunan et ve sakatat, veteriner hekim gzetiminde yaplan bir salk damgas tar. a) Salk damgalarnda yetkili merci tarafndan verilen numara, firmann ad, hayvann tr, retim tarihi ve son kullanma tarihi ve muhafaza koullar bulunur. b) Ambalajlanan et, sakatat ve rnleri ambalaj zerine yaptrlacak etiket ile damgalanr. Etiketlemede kullanlan malzemelerin hijyenik olmas, zerindeki tm bilgilerin aka okunabilmesi ve silinmemesi gerekir. Etiketler ambalajn zerine grnr bir ekilde yaptrlr. Etiketlerdeki rakam ve harfler en az 0.2 santimetre byklkte olur. c) Paketlerde 4.5-6.5 santimetre ebadnda kae eklinde yukardaki bilgileri ieren damga, paketin almas esnasnda tahrip olacak ekilde alma yerlerine vurulur. Harfler asgari 0.8 santimetre ve rakamlar 1 santimetre byklkte olur. Soutma ve Souk Muhafaza ile lgili Hususlar Madde 12- Souk depolarda u hususlara dikkat edilir: a) Depolar, rnlerin tamamnn sevk edildii zamanlarda veya gerek grld durumlarda tamamen boaltldktan sonra temizlenip dezenfekte edilir. b) Depolar amac dnda kullanlmaz ve depolamada etin ve sakatatn duvar ve zeminle temas engellenir, oda kapasitesi zerinde depolama yaplmaz, depolama ekli hava sirklasyonunu engellemeyecek ekilde olur. c) Taze etlerin +40C, dondurulan karkas, para etler ve sakatatn i scaklnn -120C veya daha dk derecelerde olmas ve daha sonra da derin dondurulmu et ve sakatatn (-)180C scaklktan daha dk derecelerde depolanmas gerekir. ) Depolar et, sakatat ve mamul maddeler iin ayr ayr olur. Ambalajlanm veya paketlenmi rnlerle ambalajlanmam veya paketlenmemi rnler ayn depoda muhafaza edilmez ve bu odalarda bunlarn dnda herhangi bir madde ve malzeme bulundurulamaz. d) Dondurulmu karkas veya para etlerin dondurulduu tarihi belirtir bir iareti tamas gerekir. 76
e) Ayr trlere ait etler, sakatat ve mamul maddeler ayr depolarda depolanr. f) Depolama odalarnn slar dzenli ve otomatik olarak kaydedilir. Et Paralama ile lgili Hususlar Madde 13- Etlerin paralanmasnda aadaki hususlara dikkat edilir: a) Paralama, kemikten ayrma, ambalajlama ve paketleme srasnda etin i scaklnn +40C veya daha dk olmas gerekir. b) Paralama ilemi bittikten sonra baka bir ilem yaplmayacak ise etlerin derhal souk depoya konulmas gerekir. c) Paralama odasnn scaklnn +120C 'nin zerinde olmamas gerekir. ) Paralama ilemi sonucunda ortaya kan artklar, kapakl kaplarda toplanarak en ksa srede alma alanlarndan uzaklatrlr. d) Paralanm et, baka bir ilem yaplmayacaksa en ksa sre ierisinde souk depoya alnmaldr. e) Et, paralama tesisine gelir gelmez paralanmayacaksa souk depo veya ok muhafaza deposuna alnmaldr. Mamul Madde retimi ve Muhafazas ile lgili Hususlar Madde 14- Mamul madde retiminde u hususlara dikkat edilir: a) Mamul madde retimi iin kontrol yaplm hammadde, yardmc madde ve katk maddeleri kullanlr. b) Mamul madde retiminde rnn bileimine katlmasna izin verilenler haricinde her hangi bir maddenin ne amala olursa olsun kullanlmas yasaktr. c) rnn teknolojisi baka bir scaklk derecesini gerektirmedike retim ilemlerinin yapld odalarn scakl +120C yi geemez. ) retilen mamul maddenin niteliine gre uygulanmas gereken teknolojik ilemlere ve muhafaza artlarna aynen uyulur. Muhafaza odalarnn dereceleri rnn zelliine uygun olarak ayarlanr ve odalarn kapasitesinin zerinde depolama yaplmaz. Muhafaza odalarnda rnlerin zemine ve duvarlara temas etmeden depolanmas salayacak bir dzenek bulunur. d) Et ve sakatat, et rnleri retim tesisine gelir gelmez hemen ilem grmeyecek ise souk depo veya ok muhafaza deposuna alnmal ve taze etlerin +40C ve sakatatn +30C, dondurulmu et ve sakatatn -120C ve derin dondurulmu et ve sakatatn -180C scaklktan daha yksek dereceli odalarda depolanmamas gerekir. e) Et rnleri retimi esnasnda ortaya kan artklar kapakl kaplarda toplanarak ksa srede alma alanlarndan uzaklatrlr. Ambalajlama ve Paketleme ile lgili Hususlar Madde 15- Ambalajlama ve paketleme ilemlerinde u hususlara dikkat edilir: a) Ambalajlama malzemelerinin hijyenik olmas, etin, hazrlanm et, hazrlanm et karmlar, sakatatn ve mamul maddenin organoleptik zelliklerini bozmamas, ete insan sal iin zararl olan maddeleri bulatrmamas ve yeterince dayankl olmas gerekir. Ambalajlama materyali bir defa kullanlr, ambalajlama materyali olarak kullanlan plastik torbalar effaf ve renksiz olur. b) Paketleme materyali temizlenmeye ve dezenfeksiyona uygun deilse veya paslanmaya msait ise yeniden kullanlmaz. c) Taze et, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatatlar ve mamul maddeler koruyucu bir ambalajla sarlr. Ambalajl rnlerin konulduu paketler yalnz bir eit rn ierir. ) Her hayvan trne ait taze et, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatatlar ve et rnleri iin ambalajlama ve paketleme ayr blmlerde yaplr. d) Taze para et ve sakatat ambalajlandnda, bu ilem paralamadan hemen sonra ve hijyen kurallarna uyularak yaplmal ve ambalajlamadan sonra hemen souk depoya alnmaldr. 77
e) Paralama, kemikten ayrma, ambalajlama ve paketleme ilemlerinin hijyenik olarak ve bir arada yaplabilmesi iin aadaki koullarn salanmas gereklidir; 1) Bu ilemlerin bir arada ve hijyenik olarak yaplmasna imkan verecek genilikte bir oda veya alan, 2) Ambalajlama ve paketleme malzemesi retildii yerde ve retildikten hemen sonra koruyucu bir rt ile sarlm, 3) Buradan, paralama tesisine hijyenik bir ekilde getirilmi, paralama tesisinde taze eti kontamine edebilecek odalarla hava balants olmayan; hijyenik, tozsuz ve haere ve kemirgen giremeyen bir odada muhafaza edilmi, 4) Bu odadan en ksa sre ierisinde paralama odasna hijyenik artlarda getirilmi, olmaldr. f) Ambalajlanm ve paketlenmi et, sakatat ve mamul madde ile bunlarn ambalajlanmam ve paketlenmemi olanlar ayr yerlerde depolanr. Sevk Yeri ve Nakillerle lgili Hususlar Madde 16- Kasaplk kanatl hayvanlarn, etlerin, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlarnn, sakatatn ve mamul maddelerin nakillerinde u hususlara dikkat edilir: a) Kasaplk kanatl hayvanlarn, etlerin, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlarnn, sakatatn ve mamul maddelerin sevkinde kullanlan tama aralarnn her tama sonunda dearjl zel ayr blmlerde ykanmas ve dezenfekte edilmesi gerekir. b) Etler, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatat ve mamul maddeler uygun soutma sistemine sahip aralarla tanr. Bu tatlarn tama sresince istenilen sy muhafaza edecek nitelikte olmas ve i yzeylerinin dzgn, paslanmaz ve tanan bu maddelerin organoleptik zelliklerini etkilemeyecek veya bu maddeleri insan salna zararl hale getirmeyecek bir malzemeden yaplm, temizlik ve dezenfeksiyona uygun nitelikte olmas gerekir. c) Et, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatat ve mamul maddeler paketli olarak sevk edilir. ) Ykleme ve sevk yerlerinin etin ve dier rnlerin hijyenik ve rahatlkla yklenmesini salayacak ve nakil aralarnn yanamasna imkan verecek yapda olmas gerekir. d) Tama aralar iinde paketlenmemi etleri, paketlenmi et ve sakatattan koruyacak uygun bir fiziki ayrma salanmadka nakiller ayn arala yaplmaz. e) Dier paralar paslanmaz tama kaplar ile paketlenmi olarak veya su ve ya szdrmasz kaplar ierisinde nakledilir. f) Nakil aralar baka iler iin kullanlmaz. BENC BLM Sorumlu Ynetici, Muayene Veteriner Hekimi ve Kontrolr ile lgili Hususlar Sorumlu Yneticinin Grevi, Sorumluluu ve Greve Balamas Madde 17- Kombina ve kesimhanelerde veteriner hekim, bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislerde ise veteriner hekim, gda mhendisi ve ziraat fakltelerinin gda bilimi ve zootekni blm mezunlar sorumlu yneticilik yapabilir. Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde sorumlu ynetici altrlmas zorunludur. Sorumlu yneticinin grevleri, sorumluluklar ve greve balamasyla ilgili hususlar aada belirtilmitir. a) Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerin bu Ynetmelik hkmlerine ve gda mevzuatna uygun faaliyet gstermesinden et, sakatat ve rnlerinin sala uygun bir ekilde retilmesi, etlerin paralanmas, ilenmesi, soutulmas, muhafazas, ambalajlanmas, paketlenmesi, nakledilmesi, alan personelin salk kontrol ve eitimi ile yan rnler ile oluan atk ve artklarn uygun ekilde tahliyesinden iverenle birlikte sorumludur. b) Kesilen hayvanlarn says, elde edilen et miktar, tespit edilen hastalklar ve pheli, arta tabi ve imha edilecek et, sakatat ve yan rnlere yaplan ilemler ve tesisin faaliyet konusu 78
ile ilgili tm kaytlarn dzenli olarak tutulmasn salamak zorundadr. c) Tesis sahibi, sorumlu yneticinin grevlerini yerine getirmesinde kullanaca her trl ara, gere ve imkan salamak zorundadr. ) Sorumlu yneticinin greve balamas, kaytl bulunduu meslek odasndan alnacak belge zerine, noter onayl szleme ile yaplr. Noter onayl szlemede szleme sresi ile alma gn ve saatleri belirtilmelidir. Yaplan szlemenin bir rnei szlemenin yapld tarihten itibaren 7 gn ierisinde yetkili merciye gnderilir. d) Sorumlu ynetici iten ayrlmak istedii takdirde bir ay nceden alt tesis idaresine ve tesisin bulunduu yerdeki yetkili merciye yazl olarak bildirmek zorundadr. Sorumlu yneticinin iten kartlmak istenmesi halinde ayn ilemlerin tesis idaresince yaplmas ve bu sre ierisinde yeni bir sorumlu yneticinin istihdam zorunludur. e) Sorumlu yneticiler alma gn ve saatleri ierisinde baka bir ite alamazlar. Muayene Veteriner Hekiminin Grevi, Sorumluluu ve Greve Balamas Madde 18- Kombina ve kesimhanelerde aada sralanan grevleri yapmak zere her kesim hatt ve vardiya bana bir kii olmak zere yeterli sayda muayene veteriner hekimi altrlmas zorunludur. Muayene veteriner hekimin grevleri, sorumluluklar ve greve balamasyla ilgili hususlar aada belirtilmitir. a) Muayene veteriner hekimi, hayvanlarn kesiminden nce ve kesimden sonraki tm muayenelerinin yaplmasndan, retilen et, sakatat ve rnlerinin, zerinde her kombina veya kesimhane iin yetkili merci tarafndan verilen alma izin numarasn tayan etiketlerle damgalanmasndan sorumludur. b) Muayene veteriner hekimi, hayvanlar kontrol etmeden hayvanlar kesilemez ve kesimden sonraki muayeneler tamamlanmadan et ve dier rnler kesim salonundan karlamaz. c) Muayene veteriner hekimi, kesim iin gelen hayvanlarda, karkasta, dier rnlerde kontrol ve muayene amal her trl testi yaptrmaya yetkilidir. ) Kesilen hayvanlarn says, elde edilen et miktar, tespit edilen hastalklar ve pheli, arta tab ve imha edilecek et, sakatat ve yan rnlere yaplan ilemler ile ilgili tm kaytlar dzenli olarak tutmak zorundadr. d) Sorumlu ynetici ile kombina veya kesimhane sahibi, muayene veteriner hekimin grevini yapmasnda her trl kolayl gstermekle ykmldr. e) Muayene veteriner hekimi, sorumlu ynetici tarafndan kombina veya kesimhanede retilen et ve et rnlerinin sala uygun olduunu beyan eden belgeyi veteriner salk raporuna evirerek onaylar ve canl hayvan ile et, sakatat ve rnlerinin nakliyesinde kullanlan aralarn bu Ynetmelikte belirtilen artlara uygunluunu ve temizlik ve dezenfeksiyonunun uygun ekilde yaplp yaplmadn kontrol eder. f) Muayene veteriner hekiminin greve balamas; kaytl bulunduu meslek odasndan alnacak belge zerine, noter onayl szleme ile yaplr. Yaplan szlemenin bir rnei szlemenin yapld tarihten itibaren 7 gn ierisinde yetkili merciye gnderilir. g) Muayene veteriner hekimi grevden ayrlmak istedii takdirde, bu durumu yetkili merciye yazl olarak bildirmek zorundadr. Grevden ayrlma halinde tesis sahibi tarafndan yeni bir muayene veteriner hekimi/hekimleri istihdam zorunludur. ) Muayene veteriner hekimleri alma gn ve saatleri ierisinde baka bir ite alamazlar. Kontrolrn Grev ve Yetkileri Madde 19- Kombina ve kesimhanelerde veteriner hekimler, bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislerde ise veteriner hekim, gda mhendisi ve ziraat fakltelerinin gda bilimi ve zootekni blm mezunlar kontrolr olarak grev yapabilir. Kontrolrn grev ve yetkileri aada belirtilmitir. a) Kontrolr tesisteki teknik, hijyenik ve salk artlarn denetlemekle grevlidir. b) l ve ile mdrl, tesis sahibi ve sorumlu ynetici kontrolrn grevini yapmasnda her 79
trl kolayl gstermekle ykmldr. c) Kontrolr, tesislerde kontrol ve muayene amal her trl testi yaptrmaya yetkilidir. ALTINCI BLM Ykmllkler Hastalk Bildirimi Madde 20- Hayvan hastal veya sebebi belli olmayan hayvan lmleri grlrse, sorumlu ynetici bu durumu yetkili merciye bildirmekle ykmldr. Personel Bildirimi Madde 21- Sorumlu ynetici kendisi ile birlikte, muayene veteriner hekimi, tabip ve dier salk ve teknik personelin isimleri ve yapt grevleri her yl yetkili merciye bildirir. Personel Eitimi Madde 22- Kombina veya tesislerde alan personelin yeni gelimelere bal olarak mesleki ve teknik bilgilerinin arttrlmas amacyla alt tesisin faaliyet gsterdii konularda resmi veya mesleki kurulularca alacak kurs ve hizmet ii eitim seminerlerine katlmalar halinde masraflar tesis idaresince karlanr. Ayrca sorumlu ynetici tarafndan ihtiya duyulan konularda dzenli olarak eitimler yaplr. Laboratuvar Muayeneleri Madde 23- Kombina veya tesisler gerekli laboratuvar muayene ve analizlerini kendi laboratuvarlarnda veya baka bir laboratuvarda yaptrrlar. Yetkili merci gerek grdnde kasaplk hayvanlar, et, sakatat ve rnleri ile tesislerde her trl laboratuvar muayene ve analizlerini yaptrr veya resmi kurumlarca yetkilendirilmi bir laboratuvarda yaptrlmasn tesis idaresinden ister. Yaplmas gereken testler Bakanlka belirlenir. Tutulmas Zorunlu Kayt ve statistikler Madde 24- Kombina veya tesislerde aada belirtilen kayt ve istatistiklerin tutulmas ve en az 5 yl sre ile saklanmas zorunludur: a) Kesimhaneye getirilen kanatl hayvanlara ait mene ahadetnamesi ve veteriner salk raporlar, b) Gnlk olarak kesilen hayvanlarn says, tr, cinsi, elde edilen et ve sakatat miktarlar, tespit edilen hastalklar ve yaplan ilemler ile ilgili raporlar, c) 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa dayanlarak karlan 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Ynetmelii ve buna dayanlarak kartlan Etlerin Tefti Talimatnda belirtilen hastalklarn tespit edilmesi durumunda, tespit edilen hastalklar ve yaplan ilemlere ait raporlar, ) Yaplan laboratuvar muayeneleri ve analizlerinin sonularna ait raporlar, d) Blmlerin scaklk kaytlar, e) rnlerin depolanma ve sevk tarihleri, f) Sularda yaplan bakteriyolojik ve kimyasal analiz raporlar, g) ilerin 6 ayda bir tekrarlanan salk kontrolne ait raporlar, ) Hizmet ii eitim raporlar, h) Haere ve kemirici mcadele program. Kapanma, Deiiklik ve laveler Madde 25- alma izni verilmi tesislerde Bakanln msaadesi olmadan herhangi bir deiiklik ve ilave yaplamaz. Tesiste yaplmak istenilen deiiklie ait projeler ve deiikliin gerekesi bir dileke ekinde valilie bildirilir. Yaplmak istenilen deiiklie ait gereke ve projeler; kombina ve kesimhanelerde Genel Mdrlke, dier tesislerde il mdrlnce incelenerek uygun bulunanlara izin verilir. alma izni alnm tesislerde, sresi iinde yaplacak deiiklik almasnn hi bir ekilde retimi etkilememesi durumunda retimin devamna izin verilebilir. Deiiklik talebinin uygun bulunup bulunmad dileke tarihinden itibaren en ge (1) bir ay ierisinde yazl olarak tesise bildirilir. Deiikliin tamamlandnn tesis sahibi tarafndan dileke ile bildirilmesi zerine yaplacak denetim sonucunda, uygun olanlara al80
ma izni yeniden dzenlenir. alma izni, zerinde yazl olan gerek veya tzel kii veya resmi kurulu, adres, kapasite ile faaliyet alan iin geerlidir. Bunlardan herhangi birinin deimesi halinde alma izni geerliliini kaybeder. alma izninde belirtilen sahip veya unvann deimesi hallerinde deiiklik ekinde deiiklie dair ve Bakanlk uygulama talimatnda belirtilen bilgi ve belgeler ile alma izninin aslnn da bulunduu bir dileke ile ayn gn valilie bildirilir. Yetkili merci alma izni zerinde gerekli dzeltmeyi yapar veya yeniden alma izni dzenler. alma izin belgesinin kaybolmas veya okunamayacak ekilde tahrip olmas halinde ilgili gazete ilan veya tahrip olmu alma izin belgesinin asl bir dilekeye eklenerek valilie mracaat edilir. Yetkili merci tarafndan uygun grlmesi halinde yeniden eski tarih ve say ile gerekli aklama da yaplarak alma izin belgesi dzenlenir. Tesisin faaliyetinin tesis sahibi tarafndan durdurulmas veya kapatlmas hallerinde bu durum yaz ile valilie bildirilir. YEDNC BLM Denetim ve Cezai lemler Denetim Madde 26- Kesimhane ve kombinalar Genel Mdrlk veya il mdrlnde grevli kontrolrlerce, dier tesisler ise il mdrl kontrolrlerince ylda en az (2) iki defa olmak zere ve gerektiinde bu sreye baklmakszn haberli veya habersiz olarak teknik, hijyenik ve salk artlar bakmndan denetlenir. Denetleme sonucunda eksik bulunan hususlar, eksikliklerin giderilmesi ile ilgili neriler ve eksikliklerin giderilmesi iin kontrolrlerce eksikliin niteliine bal olarak verilen sre, bu Ynetmeliin (EK-2) de yer alan denetim tutanana ve bu Ynetmeliin (EK-3) uygun olarak tesiste bulundurulan ve sorumlu ynetici tarafndan muhafaza edilen denetim defterine kaydedilir. Cezai lemler Madde 27- alma izni alm tesislerde; bu Ynetmelik hkmlerinin ihlali veya Genel Mdrlk veya il mdrl kontrolrlerince yaplan mteakip denetimlerde bu Ynetmelik hkmlerine uyulmadnn tespiti, grlen aksaklklarn verilen sre ierisinde giderilmemesi veya eksikliklerin devam etmesi halleri ile alma izni alnmadan faaliyete geen gerek ve tzel kiiler ile resmi kurululara ait tesislerde 5/6/2004 tarihli ve 25483 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 29 ve 30 uncu maddeleri hkmleri uygulanr. Kombina ve kesimhanelerden karkas, et ve sakatat naklinde kombina ve/veya ke-simhane muayene veteriner hekimince dzenlenen veteriner salk raporuna istinaden, hkmet veteriner hekimi tarafndan dzenlenen Yurtii Hayvan Maddelerinin Sevkine Mahsus Veteriner Salk Raporunun bulunmamas durumunda 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa gre ilem yaplr. Mene ahadetnamesi ve veteriner salk raporu olmayan hayvanlarn kesiminin yapld kesimhane ve kombina sahiplerine 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununun 47 inci maddesine gre ilem yaplr. SEKZNC BLM eitli ve Son Hkmler hracat Onay ve Alt Dzenleyici lemler Madde 28- hracat onay alacak olan ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi tesislerin mracaat, izin ve denetim ilemleri ile sahip olmalar gereken ilave teknik, hijyenik ve salk koullar ile bldrcn, keklik, kumru ve benzeri kanatl hayvanlar ile bugn iin etleri lkemizde tketilmeyen ancak daha sonra tketilebilecek olan dier kanatl hayvanlarn kesilecei ke-simhane ve kombinalarda gerekli ilave teknik, hijyenik ve salk artlar ile ilgili alt dzenleyici ilemler Bakanlka dzenlenir. Verilmi alma zinleri 81
Madde 29- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi et ve et rnleri retim tesislerinin alma izinleri geerlidir. Yrrlkten Kaldrlan Ynetmelik Madde 30- 23/6/1996 tarihli ve 22675 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Kanatl Hayvan Eti ve Et rnleri retim Tesislerinin Kurulu, Al, alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr. Geici Madde 1- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan geici alma izni verilmi ve Gayri Shhi Messese Ruhsat bulunmayan et ve et rnleri retim tesislerinin bu izinleri 27/8/2005 tarihine kadar geerlidir. Geici Madde 2- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislere aada sralanan durumlar dahilinde 27/8/2005 tarihine kadar geerli olmak zere geici alma izni verilir: a) Bu Ynetmeliin yaym tarihinde Gayri Shhi Messese Ruhsat ve yetkili merci tarafndan verilmi alma izni olmayan, b) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merciye mracaatta bulunmu ve alma izni ilemleri eitli aamalarda devam eden, c) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merci tarafndan alma izni verilmi ancak faaliyet alannda deiiklik ve/veya kapasitelerinde art yaplmak istenilen tesislere mracaatlar halinde bu Ynetmeliin 5 inci maddesinde belirtilen belgelerden Gayri Shhi Messese Ruhsat hari dier belgeleri getirmeleri ve yaplacak denetimde uygun bulunmalar durumunda, format Bakanlka dzenlenecek talimatla belirlenecek taahhtnamenin mracaatta bulunan tesis sahibi veya yetki verdii ahs ile sorumlu yneticisi tarafndan imzalanmasndan sonra yetkili merci tarafndan geici alma izni verilir. Geici alma izni alan et ve et rnleri retim tesislerinin bu izinleri, 27/8/2005 tarihine kadar Gayri Shhi Messese Ruhsat alnmad takdirde iptal edilir. 27/8/2005 tarihine kadar Gayri Shhi Messese Ruhsat alan ve geici alma izni bulunan tesislerin bu izinleri alma iznine evrilir. Geici Madde 3- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merci tarafndan alma izni verilmi et ve et rnleri retim tesislerinde sorumlu ynetici olarak grev yapan kiilerin altklar i yerlerinden ayrlana kadar sorumlu yneticilik yapma haklar sakldr. Geici Madde 4- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi ve halen faaliyet gsteren et ve et rnleri retim tesisleri, bu Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren 1 yl ierisinde bu Ynetmelik hkmlerine uygun hale getirilmek zorundadr. Tesislerini bu Ynetmelik hkmlerine uygun hale getirmeyenler hakknda 5179 sayl Gdalarn retimi Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 29 uncu ve 30 uncu maddelerine gre yasal ilem yaplr. Yrrlk Madde 31- Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 32- Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr.
82
EK-1 BEYANNAME 1- Tesisin: a) Sahibinin Ad Soyad: b) Ticari Ad: c) Ak Adresi: d) Telefon No: e) Faks No: f) Ada, Pafta ve Parsel No: 2- Faaliyet Alan ve Kapasitesi: a) Kesimhane (Gnlk Kesim kapasitesi: Saat/Adet) Tavuk: Hindi: Kaz: rdek: Bldrcn: Dier Kasaplk Kanatl Hayvanlar: b) Souk Depo (Depo says ve toplam alan/m2) c) Et Paralama Tesisi (Gnlk ileme kapasitesi Kg/Gn): - Hazrlanm et (Kg/Gn): - Hazrlanm et karmlar (Kg/Gn): d) Mamul Madde retim Yeri Miktar Kg/Gn rn Ad retim Sucuk... Sosis..... Salam... Dier (Dier ksmnda yer alan rn eitleri ve retim miktarlar Kg/Gn cinsinden belirtilecektir.) 3- Tesisten kacak kat, sv ve gaz atklarn cins ve miktarlar, ne ekilde izale ve tasfiye edilecei ve evre kirlenmesini nleyici tedbirler konusunda detayl bilgileri kapsayan rapor. 4- Tesisin faaliyet alan ile ilgili i akm emas ve aklama raporu. 5- Tesislerde altrlacak toplam personel says, tesisin alma saatleri, uygulanacak vardiya says ve sresi ile bir vardiyada altrlacak personel says. 6- Oluacak yan rnler ile insan tketimine uygun bulunmayan ksmlarn ne ekilde deerlendirileceine ilikin aklama raporu. Tesis sahibinin Ad Soyad Tarih MZA
83
EK-2 DENETM TUTANAI 1- Tesisin: a) Sahibinin Ad Soyad: b) Ticari Ad: c) Ak Adresi: d) Faaliyet Alan: e) Telefon No: f) Faks No: g) Denetimin Yapld Tarih: 2- Tespit Edilen Eksiklikler:
3- Yaplan neriler
Denetleyen
Denetleyen
Sorumlu Ynetici veya Tesis Sahibi
84
EK-3 DENETM DEFTER
/../ Denetleyen Denetleyen Sorumlu Ynetici veya Tesis Sahibi
85
EK-11:
Krmz Et ve Et rnleri retim Tesislerinin alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
Ama Madde 1- Bu Ynetmeliin amac, kasaplk kkba ve bykba hayvanlarn teknik ve hijyenik artlar uygun tesislerde kesilmesi, kasaplk hayvanlardan elde edilecek etlerin ve sakatatlarn; muayenesi, gerekli teknik ve hijyenik artlarda retilmesi, soutulmas, muhafazas, paralanmas, mamul madde haline getirilmesi, ambalajlanmas, paketlenmesi, nakledilmesi ile gvenli et ve rnlerinin retilmesini salamaktr. Kapsam Madde 2- Bu Ynetmelik, krmz et ve et rnlerini reten gerek ve tzel kiiler ile resmi kurulular tarafndan kurulmu ve kurulacak olan tm kombina, mezbaha, souk depo tesisi, paralama tesisi, mamul madde retim tesisi, ambalajlama ve/veya paketleme tesisi, sakatat temizleme ve/veya ileme tesisi ve buralarda alanlarn sahip olmas gereken teknik, hijyenik ve salk artlar ile bu yerlerin alma ve denetleme usul ve esaslar ile bu Ynetmelik hkmlerine uyulmamas durumunda uygulanacak ilemleri kapsar. Bu Ynetmelik, gda sat yerlerinde mteri talebi zerine reyonda yaplacak olan et paralama ilemi ile bu ilemin yapld reyondaki et paralama masalarn ve bu i yerlerine paralanmak zere getirilen etlerin muhafaza edildii souk oda veya soutucu dolaplar kapsamaz. Dayanak Madde 3- Bu Ynetmelik; 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 4 nc, 6 nc maddeleri ile 8/5/1986 tarihli ve 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununun 33 nc maddesine dayanlarak hazrlanmtr. Tanmlar Madde 4- Bu Ynetmelikte geen: a) Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, b) Genel Mdrlk: Koruma ve Kontrol Genel Mdrln, c) l ve le Mdrl: Bakanlk l ve le Mdrln, ) Yetkili Merci: Ynetmelik kapsamndaki kombina, 1 inci ve 2 nci snf mezbahalarn alma izni ile ihracat yapacak kombina ve tesislerinin ihracat onayn vermede Genel Mdrl, 3 nc snf mezbahalar ile bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislere alma izni verilmesinde Tarm l Mdrln, d) Kasaplk Hayvan: Bykba hayvanlar, kkba hayvanlar ve dier kasaplk hayvanlar, e) Bykba Hayvan: Sr, manday, at, deveyi, deve kuunu ve domuzu, f) Kkba Hayvan: Koyunu, keiyi ve tavan, g) Tesis: Mezbahay, souk depo tesisini, et paralama tesisini, sakatat temizleme ve/veya ileme tesisini, mamul madde retim tesisini, ambalajlama ve/veya paketleme tesisini veya bu tip tesislerin birka tanesini veya tamamn bir arada bulunduran niteyi, ) Mezbaha: Kasaplk hayvanlarn kesiminin ve kesimi takiben etlerin ve sakatatlarn souk depoda muhafazasnn yapld, ierisinde sakatat temizleme ve/veya ileme tesisinin bulunduu, teknik koullar ve kapasitesine gre 1 inci, 2 nci ve 3 nc snf olarak derecelendirilen tesisleri, 1 inci Snf Mezbaha: Bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, gnlk kesim kapasitesinde; kesim salonunun byklne, kesim ve sonrasndaki ilemlerin hijyenik olarak yaplabilmesine, souk hava depolarnn kapasitesine ve hayvan padok alanlarnn geniliine bal 86
olarak snrlama olmayan mezbahay, 2 nci Snf Mezbaha: Bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, gnde en fazla 18 kesim nitesi hayvan kesebilen mezbahay, 3 nc Snf Mezbaha: Bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, gnde en fazla 8 kesim nitesi hayvan kesebilen mezbahay, h) Kombina: 1 inci veya 2 nci snf mezbahaya ilaveten ierisinde et paralama ve/veya mamul madde retim tesisi ile bu tesislerin tamamlaycs durumunda olan tesis veya tesisleri yapsnda bulunduran tesisi, ) Souk Depo Tesisi: Kombina ve mezbaha bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen ve bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip; et, sakatat ve rnlerinin soutulduu ve/veya dondurulduu ve soutulmu ve/veya donmu olarak muhafazasnn yapld tesisi, i) Sakatat Temizleme ve/veya leme Tesisi: Kombina ve mezbaha bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, kasaplk hayvanlardan elde edilen ve insan gdas olarak tketilen sakatatlarn temizlendii ve/veya ilendii ve/veya paraland, ambalajland, paketlendii, souk depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, j) Et Paralama Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, karkasn yarmlama ve eyrekten daha kk paralara paraland ve/veya sakatatn paraland ve/veya hazrlanm taze et ve hazrlanm et karmlarnn yapld, ambalajland, paketlendii, souk ve/veya ok depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, k) Mamul Madde retim Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip, etin veya sakatatn iine yardmc ve katk maddeleri katlmas ve rnn niteliine gre eitli ilemleri grmesi sonucu kesit yzeyleri taze etin karakteristik zelliklerini gstermeyecek ekilde ilemden geen rnlerin yapld, ambalajland, paketlendii, souk ve/veya ok depoda muhafaza edildii ve nakledildii tesisi, l) Ambalajlama ve/veya Paketleme Tesisi: Kombina bnyesinde bulunan veya tek bana da faaliyet gsterebilen, bu Ynetmelikte belirtilen artlara sahip; taze et, sakatat, hazrlanm et, hazrlanm et karmlar ve et rnlerinin, retiminin yapld yerden ambalajsz olarak geldii durumda yaplan ilk ambalajlama ve/veya paketleme ilemi ile byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et ve sakatat rnlerinin ambalajnn ve/veya paketinin alp daha kk dilimler ya da porsiyonlar haline getirildikten sonra yeniden ambalajland ve/veya paketlendii, bunlarn soukta muhafazasnn yapld ve nakledildii tesisi, m) Kesim nitesi: Mezbahada kesim kapasitesinin belirlenmesinde kullanlan birimi; 1 ba sr, 1 ba manda, 1 ba at, 1 ba deve, 2 ba devekuu, 4 ba domuz, 8 ba koyun, 10 ba kei, 130 ba tavann her biri bir kesim nitesini, n) Krmz et: Kasaplk hayvanlardan elde edilen insan tketimi iin uygun tm paralar, o) Karkas: Kasaplk hayvann kannn aktlp, yzldkten, i organlar boaltlp ba ve ayaklarndan ayrldktan sonra elde edilen gvdesini, domuzda ise; hayvann kesildikten, kan aktldktan, ba ayrlp ba ve gvdesi halandktan, tyleri yolunup tldkten, trnaklar alndktan ve i organlar boaltldktan sonra elde edilen gvdesini, ) Sakatat: Kasaplk hayvanlarn kesimi sonucunda elde edilen karkasa bal olsalar dahi karkasn dndaki insan tketimine uygun dier ksmlar, p) Damga: 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa dayanlarak karlan 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Ynetmeliinin 101 inci maddesinde aklanan esaslara uygun olarak yaplm mhr, r) Sorumlu Ynetici: Krmz et ve et rnleri retim tesislerinin, gda mevzuat ve bu 87
Ynetmelikte belirtilen hkmlere uygun faaliyet gstermesinden iverenle birlikte sorumlu olan kiiyi, s) Muayene Veteriner Hekimi: Kombina ve mezbahalarda kesilecek kasaplk hayvanlarn kesim ncesi ve sonras muayenelerini yapmakla grevli, zel kombina ve mezbahalarda, almas meslek odas tarafndan onaylanm veteriner hekimi, Belediyeler ve Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina ve mezbahalarda ise atanmas kurumca yaplm olan veteriner hekimi, ) Gayri Shhi Messese Ruhsat: evresinde bulunanlara fiziki, ruhi ve sosyal ynlerden az veya ok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doal kaynaklarn kirlenmesine neden olabilecek messeselere ilgili merci tarafndan verilen ruhsat, t) alma zni: Gayri shhi messese ruhsat alm, yetkili merci tarafndan uygun grlen projelerine gre yaplm ve belgeleri ile yerinde yaplan inceleme sonucu uygun grlen tesisin faaliyete gemesi iin yetkili merci tarafndan verilen izin belgesini, u) Kontrolr: Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerin Ynetmelik hkmlerine uygunluunu denetlemek amacyla yetkili merci tarafndan grevlendirilen ve uzmanlk alanlarnda kendi grevlerini yeterince yapabilmeleri iin gerekli eitimi alm olan kiileri, ifade eder. KNC BLM Mracaat ve zin lemleri alma zni in Gerekli Belgeler Madde 5- alma izni iin gerekli belgeler: a) Dileke, b) Bu Ynetmeliin (EK-1) ine gre dzenlenmi beyanname, c) Bal olduu meslek kuruluundan yelik veya faaliyet belgesi, ) irket ana szlemesinin yaymland Ticaret Sicil Gazetesi veya noter onayl nshas, d) mza sirkler sureti, e) Gayri Shhi Messese Ruhsat veya noter onayl nshas, f) Kapasite raporu, g) Yap Kullanma zin Belgesi, ) Tesislerde sorumlu ynetici olarak grevlendirilecek kiinin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve sorumlu ynetici ile tesis sahibi arasnda yaplm, sorumlu yneticinin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya mezbahalarda ii statsnde alan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan tarafndan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya mezbahalarda ise kombina veya mezbaha mdr tarafndan imzalanm, sorumlu ynetici olarak grevlendirilen kiinin ismi ve 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Gda ve Gda ile Temas eden Madde ve Malzemeleri reten Yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmeliin 30 uncu maddesinde belirtilen yetki ve grevlerine ilaveten bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin, Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, h) zel kombina veya mezbahalarda muayene veteriner hekimi olarak grevlendirilecek veteriner hekimin, bal bulunduu meslek odasndan alnm olan alma izin belgesi ve veteriner hekim ile tesis sahibi arasnda yaplm muayene veteriner hekiminin bu Ynetmelikte belirtilen grevlerinin aka veya bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak belirtildii yazl belge; Belediyeye ait kombina veya mezbahalarda ise ii statsnde olan veteriner hekimler de dahil olmak zere Belediye Bakan, Et ve Balk rnleri Anonim irketine ait kombina veya mezbahalarda ise kombina veya mezbaha mdr tarafndan imzalanm ve muayene veter88
iner hekimi olarak grevlendirilen kiinin ismi ve bu Ynetmelikte belirtilen yetki ve grevlerinin bu Ynetmeliin ilgili maddesine atf yaplarak veya aka belirtildii yazl belge, ) Kombina ve mezbahalarda; pheli, arta tabi ve imha edilecek et ve sakatata ilikin yaplacak ilemler ile yan rnlerin deerlendirilmesine dair aklama raporu ve belgeleri, i) Kombina ve mezbahalarda; hayvan giriinden itibaren yaplan tm ilemlerin yerleri ile monoray hatlarnn ve bu hatlarn souk depolarla olan balantlarnn da gsterildii, teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi, dier tesislerde ise tesise ait tm blmleri gsteren detayl ve teknik resim kurallarna gre hazrlanm 1 adet inaat projesi, j) TSE 1258 deki esaslara gre hazrlanm 1 adet shhi tesisat projesi, k) Resmi bir kurumca tesis ierisinde bulunan musluklardan usulne uygun olarak alnm suya ait, sonucunda iilmesi ve kullanlmasnda saknca olmad belirtilen ve en fazla 30 gn ncesine ait kimyasal ve bakteriyolojik analiz raporlar, l) Bakanlmzca alma izni verilirken istenilen bilgi ve belgeler haricinde, var ise dier Bakanlklarn ilgili mevzuatlar gerei ilave bilgi ve belgelerin istenilmesi durumunda tesis sahip veya sahiplerince ilgili bakanlklardan alnan sz konusu bilgi ve belgeler. Genel Mdrln alma izni verme yetkisinde olduu tesislerin sahipleri, yukarda aklanan bilgi ve belgelerle valilie mracaat ederler. Yukarda belirtilen bilgi ve belgeler il mdrlnce incelendikten sonra evraklar tamam olanlar 15 gn ierisinde Genel Mdrle gnderilir. Genel Mdrlke bu bilgi ve belgeler ile Genel Mdrlk kontrolr veya kontrolrleri ile il mdrlnde grevli bir kontrolr tarafndan tesiste yaplan denetleme neticesinde uygun bulunanlara alma izni verilir. Verilen alma izin belgesi ile kombina ve mezbahalar iin damga rnei tesise yaz ile gnderilir. l mdrlnn alma izni verme yetkisinde olduu 3 nc snf mezbahalar ile bu Ynetmelikte belirtilen dier tesislere alma izni alnmas iin yukarda aklanan bilgi ve belgelerle valilie mracaat edilir. l mdrlnce bu bilgi ve belgelerin ve grevlendirecei kont-rolrlerce yaplan incelemelerin neticesinde tesisin uygun bulunmas durumunda valilik onay alnarak il mdrlnce alma izni verilir. Kombina ve mezbahada kullanlacak damgalar creti mezbaha sahibi tarafndan karlanmak zere, l Mdrlnce Babakanlk Hazine Mstearl Darphane ve Damga Matbaas Genel Mdrlnde yaptrlr. Damgalar, kombina veya mezbahann muayene veteriner hekimi tarafndan teslim alnr ve nasl kullanlaca konusunda muayene veteriner hekimine damga matbaasnda yetkililerce bilgi verilir. Damgalar il mdrlnce muayene veteriner hekimine /hekimlerine zimmetli olarak teslim edilir. NC BLM Kombina, 1 inci Snf Mezbaha, Souk Depo Tesisi, Paralama Tesisi, Ambalajlama ve/veya Paketleme Tesisi, Sakatat Temizleme ve/veya leme Tesisi ile Mamul Madde retim Tesislerine alma zni Verilmesi in Gerekli Genel ve zel Teknik ve Hijyenik artlar Genel artlar Madde 6- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde aadaki genel, teknik ve hijyenik artlarn bulunmas zorunludur. a) Tesislerin evresi en az 1.5 metre yksekliinde duvar veya tel rg ile evrilir. Ancak ehir ierisinde ve skk yerleim dzeninde bulunan yerlerde kurulacak veya kurulu bulunan kombina ve mezbaha haricindeki tesislerin evresinin en az 1.5 metre yksekliinde duvar veya tel rg ile evrilmesine gerek yoktur. b) Etin retildii, etin ve sakatatn paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, mamul madde haline getirildii, soutulduu, muhafaza edildii, ambalajland, paketlendii, nakledildii odalar ve koridorlarda zemin, su geirmez, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden yaplr. Suyun birikmemesi iin kanallara doru yeterli bir 89
eim oluturulur. c) Atk suyun; etin retildii, etin ve sakatatn paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, mamul madde retiminin yapld odalarda zgaral ve koku kapanl drenlerle, dier oda ve alanlarda ise uygun bir sistemle, ak yn temiz sahalardan kirli sahalara doru olacak ekilde tasfiyesi salanr. Kanallarn temizlik ve dezenfeksiyona uygun, yuvarlak ekilli, yeterli derinlik ve byklkte, kanal kapak ve/veya zgaralar kolay kabilen zellikte ve kat artklarn tutulmas iin blmler arasndaki kanal balantlarnda zel tertibatn bulunmas gerekir. Tesisten kan atk suyun, ayet var ise atk su artma tesisine balanmas iin kapal bir kanal sistemi bulunur. ) Duvarlar; soutma, dondurma ve muhafaza odalarnda, en az depolama yksekliine kadar, kesim salonunda en az 3 metre ykseklie kadar, dier oda ve alanlarda ise en az 2 metre ykseklie kadar ak renkli, ykanabilir ve dezenfekte edilebilir, salam, dzgn ve geirgen olmayan bir malzeme ile kaplanr. d) Souk depolar hari duvar-zemin balantsnn yuvarlatlm yapda olmas gerekir. e) Kap ve pencere ereveleri dayankl paslanmaz materyalden yaplr, eer ahap ise btn yzeyleri dzgn ve su geirmez bir materyal ile kaplanr. Alabilen d pencerelerin tamam sinek, haere ve kemiricilerin ieri girmesini engelleyecek ekilde pencere teli ile kaplanr. f) Kap ve pencerelerin yeterli genilikte olmas gerekir. Et ve sakatat gibi yenen maddelerin ilem grd blmlerde bulunan kaplarn otomatik veya iki ynl alr tipte olmas salanr. g) Havalandrma ve buhar tahliyesini salayacak uygun bir sistem bulunur. alma esnasnda kap ve pencereler alarak doal havalandrma yaplmaz. ) lemlerin rahatlkla yaplmasna imkan veren lde yeterli doal k veya renkleri deitirmeyen yapay klandrma bulunur. h) Tavann dzgn ve kolay temizlenebilir yapda olmas veya bu zellikte bir malzeme ile kaplanm olmas gerekir. ) alma yerleri ile temizlik yaplan btn blmlerde devaml, iilebilir nitelikte ve yeterli basnta scak ve souk su imkan ile yeterli sayda elle ve kolla kumanda edilmeyen tipte musluk bulunur. Buralardaki lavabolarda sv temizlik malzemesi, dezenfektan, bir kez kullanma mahsus havlu ve kapa ayakla alan p bidonu bulundurulur. i) me suyu niteliinde olmayan sularn tand borularn ayr renkte olmas ve etin paraland, hazrlanm et karmlarnn yapld, et ve sakatat rnlerinin bulunduu odalardan geirilmemesi gerekir. Ancak zorunlu hallerde, ime suyu niteliinde olmayan su tesisatnn; musluk, vana ve hortum takma yeri olmad durumlarda, bu odalardan geirilmesine izin verilir. j) Kullanlan aletlerin temizlik ve dezenfeksiyonu iin alma alanlarnn uygun yerlerinde en az +820C scaklkta su veya dezenfektan madde ieren kaplar bulundurulur. k) Temiz ve kirli blmler arasnda i akn engellemeyecek ekilde uygun bir ayrma yaplr ancak bu blmler arasndaki geiin zorunlu olduu durumlarda gei yerlerinde uygun bir dezenfeksiyon sistemi bulundurulur. l) Kullanlan alet, masa, tama kaplar, tayc bantlar ile etle temas eden tm materyalin ete zarar vermeyecek, kolayca temizlenip dezenfekte edilebilecek nitelikte ve paslanmaz materyalden yaplm olmas gerekir. Etle temas eden veya edebilecek yzeylerin, kaynak ve birleme yerleri dahil, dzgn yapda olmas gerekir. m) plerin, atklarn ve tketime uygun olmayan et ve sakatatn konulmas iin su geirmez, paslanmaz, kolay temizlenir ve dezenfekte edilir nitelikte ve zel iaretli kilitlenebilir yapda tama aralar bulundurulur. Eer p ve atklar her alma gn sonunda tesisten uzaklatrlmyor veya imha edilmiyor ise bunlarn konulmas iin kilitlenebilir bir souk oda bulunmas gerekir. n) Et ve et rnleri ile ilgili tm blmlerde termometre veya termograf bulundurulur. 90
o) Ambalajlama ve paketleme ilemlerinin yapld yerlerde, bu ilemler iin gerekli olan materyalin hijyenik olarak depolanmas iin ayr bir oda gerekir. ) Tesisin kapasitesine gre yeterli byklk ve sayda souk depo bulunacak ve souk depolar uygun soutma ekipmanlarna sahip olacaktr. Bu ekipmanlarn defrost suyunun atlmasn salayacak bir sisteme sahip olmas ve tavanda oluabilecek younlama suyunun atlmasna uygun bir sistemin bulunmas gerekir. Karkaslar en fazla +40C ve sakatat ise +30C soutulmadan sevk edilemez. p) Kombina ve mezbahalarda; et, karkas ve sakatat ok ve ok muhafaza yaplmak istendii takdirde bu durum verilecek beyannamede bildirilecek ve ok ve ok muhafaza depolarnn toplam says ile alan belirtilecek ve ancak bu durumda denetim srasnda bu depolarn olup olmadna baklacaktr. Firma sahibi tarafndan et, karkas ve sakatatn ok ve ok muhafazas kombina veya mezbaha haricinde bulunan ve bir baka kii veya firmaya ait ok ve ok muhafaza deposunda yaplmak istenirse bununla ilgili noter onayl szleme istenecektir. oklama ve ok muhafazann ayn odada yaplmas halinde ayr ayr ok ve ok muhafaza deposu aranmayacak ancak kesim salonu ile uygun balants olan havai ray hatt bulunacaktr. ok ve ok muhafazann ayr odalarda yaplmas halinde yarm veya eyrek karkaslar ok muhafaza odalarna paslanmaz nakil aralar ile tanacaktr. pheli ve arta tabi et ve i organlarn muhafazas iin hem soutma ve hem de oklama yapabilen ayr bir souk depo bulunacaktr. r) Oluan atk ve artklarn hijyenik artlara uygun bir ekilde evre ve toplum salna zarar vermeden bertaraf ve tahliyesi salanr. s) Muayene veteriner hekimi iin gerekli alet ve ekipmana sahip kilitlenebilir bir oda bulundurulur. ) alan personelin saysna bal olarak bu personelin kullanmna mahsus, dzgn, su geirmez, ykanabilir duvar ve zemine sahip yeterli byklkte ve sayda oda veya odalar ile lavabo, du ve tuvalet ve her ii iin elbiselerini koyabilecei iki blml bir dolap bulunur. Musluklar elle ve kolla almayan tipte olur, scak ve souk su imkan ile lavabolarda sv temizlik materyali ve bir defalk kullanma mahsus havlu ve ayakla alabilen p bidonu gibi imkanlar bulundurulur. Tuvaletlerin dorudan alma blmlerine almamas gerekir. t) Sadece paketlenmi sakatat, et, hazrlanm et karm, et ve sakatat rn kabul ve sevk eden souk depolarda personelin kullanmna ynelik du bulunmas gerekli deildir. u) Aletlerin temizlenip dezenfekte edilebilmesi iin uygun bir yer ve yeterli imkanlarn salanmas gerekir. ) Canl hayvan ve et nakil aralarnn temizlik ve dezenfeksiyonu iin yeterli imkanlara sahip ayr yerler bulundurulur. v) Kombina ve 1 inci snf mezbahalar, kesim salonunda yaplan ilemlerin hijyenini ve souk depolardaki muhafaza koullarn olumsuz etkileyeceinden, uygun grlen ve alma izin belgesinde belirtilen gnlk kapasitelerinin zerinde kesim yapamazlar. y) Domuz ve atlar; dier trlerin kesildii mezbaha veya kombinalarda kesilemez, bu hayvanlardan elde edilen etler dier trlerin etleri ile birlikte soutulamaz, paralanamaz, maml madde haline getirilemez, ambalajlanamaz, paketlenemez ve nakledilemez. zel artlar Madde 7- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde tesisin trne bal olarak aadaki zel, teknik ve hijyenik artlarn bulunmas zorunludur. a) 1 inci Snf Mezbahalarda Gerekli zel artlar 1) Ak ve kapal hayvan bekleme yerlerinin; bykba hayvanlar iin hayvan bana 3 m2, kkba hayvanlar iin hayvan bana 0.7 m2, domuzlar iin hayvan bana 1 m2 hesabyla ve kesim kapasitesinin iki kat olacak genilikte, kolay temizlenip dezenfekte edilebilir zellikte, dayankl ve su geirmez zemine ve gerektiinde hayvanlar yemlemek ve sulamak iin 91
gerekli dzeneklere ve yeterli su ve drenaj sistemine sahip olmas art aranr. Bu yerlerin hayvan trleri iin ayr blmler halinde olmas, yeterli sayda muayene padoklar bulunmas ve farkl trdeki hayvanlara ait trafiin atmasna imkan vermeyecek ekilde yaplm olmas gerekir. 2) Rampalarn, hayvanlarn rahatlkla indirilmesini salayacak ve nakil aralarnn yanamasna imkan verecek ekilde olmas, yan taraflarnda hayvanlarn rampadan kmamalar iin salam parmaklklarn bulunmas, hayvanlarn yaralanmasna sebep olabilecek sivri kenarlar ve benzeri yaplar bulunmamas, zeminin kaygan olmamas, su geirmez malzemeden yaplm, temizlik ve dezenfeksiyona uygun nitelikte olmas gerekir. 3) Karkaslarn tartlmas iin tart bulundurulur. 4) Hasta ve hasta olmasndan phe edilen hayvanlarn muayenesi ve barndrlmas iin tamamen kapal, kilitlenebilir ayr bir blmn bulunmas ve bu blmdeki atk su drenaj sisteminin dier ak ve kapal bekleme yerlerindeki drenaj sistemlerinin hi biri ile balantl olmamas gerekir. 5) Kesimin yapld salonun; tm ilemlerin rahatlkla ve hijyenik olarak yaplabilecei byklkte, bykba ve kkba hayvanlar iin ayr ayr veya ayr blmler halinde olmas, yeterli havalandrma ve buhar tahliyesine imkan verecek bir tavan yksekliine sahip bulunmas gerekir. 6) Hasta veya hastalktan pheli hayvanlarn kesiminin yapld oda veya blmn; salkl hayvanlarn kesiminin yapld blm veya blmlerden kesin bir ekilde ayrlm olmas, bu blmde kesimin rahatlkla yaplmasna imkan verecek paslanmaz malzemeden yaplm olmas, ancak yerde yaplmasna imkan vermeyecek ekilde masa, caraskal veya baka bir uygun dzenein bulunmas, atk su drenaj sisteminin dier blmlerden tamamen ayr olmas, kesimde kullanlan alet ve malzemenin dezenfeksiyonunu salayacak uygun bir ekipmann olmas, yine bu blmde devaml, iilebilir nitelikte ve yeterli basnta scak ve souk su imkan ile yeterli sayda elle ve kolla kumanda edilmeyen tipte musluk, lavabo, lavaboda sv temizlik malzemesi, dezenfektan, bir kez kullanma mahsus havlu ve kapa ayakla alan p bidonu gibi imkanlar gereklidir. 7) Kesilecek her bykba hayvan iin 1000 litre, her kkba hayvan iin 250 litre, domuzlar iin 750 litre tazyikli su imkan ve bu suyun uygun bir ekilde dezenfeksiyonunu salayan bir sistem gereklidir. 8) Ba kesilmi gvde ile zemin arasnda en az 25 santimetrelik mesafeyi salayacak ekilde bir ykseklie sahip, paslanmaz malzemeden yaplm veya bu tr malzeme ile kaplanm, var ise ok muhafaza odalar hari olmak zere dier souk odalar ile uygun balantlar olan havai ray hatt bulunur. Yerde kesim yaplmas yasaktr. 9) Kan toplama havuzu ile muayene yerleri bulunur. 10) Mide ve barsak ieriinin boaltlmas, mide ve barsaklarn temizlenmesi ve bunlarn ilenmesi iin yeterli byklkte ve gerekli ekipmana sahip ayr odalar bulunur. 11) Dier sakatatn temizlenip hazrlanaca odalar ve tm sakatatlarn depolanaca souk depo bulunur. Bu souk depoda, mide ve barsaklarla dier sakatatn uygun bir fiziki ayrm salanmaldr. 12) Sakatat ve yan rnler ile dier ksmlarn kesim salonundan uzaklatrlmas; utlama delii, tama band, askl araba, tama kaplar gibi bir sistemle hijyenik kurallara uygun olarak salanr. 13) Boynuz, trnak, yenmeyen yalar ve benzeri dier ksmlarn tesisten uzaklatrlncaya kadar depolanaca kapal ve szdrmasz tama kaplar ve bunlarn konulaca souk depo gereklidir. Bu maddelerin gnn sonunda uzaklatrlmas durumunda bunlarn konulaca souk depo aranmaz. Deriler ise ayn gn ierisinde uzaklatrlmayacak ise serin bir odada ve tuzlanarak muhafaza edilir. 14) Sakatatn paketlenmesi iin ayr bir blm gereklidir. 92
15) pheli etlerin konulmas ve arta tabi etlerin deerlendirilmesi iin kilitlenebilir, hem soutma ve hem de oklama yapabilen ayr bir souk oda gerekir. mha edilecek hayvan, karkas ve i organlarn, imhaya sebep olan mikroorganizmalar ortadan kaldracak yakma derecesinde bir yakma frnnda yaklmas gerekmektedir. Yakma frnn yksek scaklkta sterilizasyon artlarna sahip olmas gerekir. Ayrca arta tabi etlerin deerlendirilmesi iin kavurma kazan gibi gerekli dzenekler bulundurulur. 16) nsan tketimine uygun olmayan etlerin ve dier ksmlarn hemen uzaklatrlmas mmkn olmad durumlarda gvenle muhafazasna uygun kilitlenebilir bir oda bulundurulur. 17) Uzaklatrlaca zamana kadar sindirim sistemi ierii ve gbre birikimi iin zel bir yer gerekir. 18) Yeterli kapasitede, gerekli soutma sistemine sahip, temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir soutma ve souk muhafaza odalar gerekir. 19) Atk sularn uygun bir ekilde tasfiyesi salanr. 20) Tavanlar ve deve kularnn kesimi, krmz et kombina ve mezbahalarnda alma izin belgesinde belirtilmek suretiyle ve dier byk ve kkba hayvanlarn kesiminin yaplmad zamanlarda yaplabilir. b) Paralama Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Paralama, kemikten ayrma ve paketleme iin yeterli genilikte, ilemlerin hijyenik kurallara uygun yaplmasn salayacak ekilde dzenlenmi oda ve/veya odalar bulunur. Hazrlanm et karmlar ve bunlarn ambalajlanmas ayr odada yaplr. Bu odalarda termometre veya termograf bulunur. 2) Paketlenmi ve paketlenmemi et ile hazrlanm et karmlar iin ayr ayr olmak zere yeterli kapasitede souk ve/veya ok depolar bulunur. 3) Paket veya ambalaj materyallerinin depoland odalarn hijyenik koullara uygun nitelikte ve materyali bulatrabilecek odalarla hi bir hava balants olmayan zellikte olmas gerekir ve bu materyallerin bu odalarda, kullanlaca zamana kadar ambalaj almaz. 4) Ambalajlama ve paketleme malzemelerinin, ambalajlama ve paketleme odasna hijyenik koullarda nakledilmesi salanmaldr. 5) Paralama, kemikten ayrma ve paketleme iin ilemlerin hijyenik koullarda yaplmasna imkan verecek genilikte bir oda veya alann bulunmas halinde bu ilemler iin ayr ayr odalara gerek yoktur. 6) Sakatat ve et paralama ilemi ayn zaman ierisinde yaplacak ise bu ilemler iin ayr odalar ve ekipman gereklidir. Ancak, etin ve sakatatn paralanma zamanlar ayr ise gerekli temizlik ve dezenfeksiyon yapldktan sonra ayn oda ve alet ekipman kullanlabilir. 7) Taze et ve sakatat ayr souk depolarda muhafaza edilecektir. Ancak ambalajlanm ve paketlenmi et ve sakatat uygun bir fiziki ayrmn salanmas koulu ile ayn souk depoda muhafaza edilebilir. 8) Kombina veya mezbaha dnda bamsz olarak faaliyet gsteren bir paralama tesisinde kanatl hayvan eti de paralanmak istenirse, bu paralama ilemi krmz etin paraland gn ve saatler dnda ve arada gerekli temizlik ve dezenfeksiyon yapldktan sonra gerekleti-rilebilir. c) Souk Depo Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Bunlar yeterli kapasitede ve gerekli soutma sistemine sahip olmal ve scaklklarn gsterir termometre veya termograf bulunmaldr. 2) Bu odalarn kapasitesi; 1 m2 'lik alan iin bykba hayvanlarda en fazla 200 kilogram et, kkba hayvanlarda en fazla 100-200 kilogram et, domuzlarda en fazla 150 kilogram et alacak ekilde olmaldr. 3) Souk depo, ayet bir mezbaha veya kombina ierisinde ise karkaslarn iletilmesi iin; kesim salonu, nakliye koridoru, nakliye platformu ve ilgili olduu dier blmlerle uygun 93
balantlara sahip havai ray hatt bulunur. Souk deponun tek bana karkas kabul ve sevk faaliyeti gstermesi durumunda ise yine nakliye platformu ile uygun havai ray hatt balants olmaldr. 4) Souk depo iinde karkas, et, sakatat ve bunlara ait rnlerin tabana veya duvarlara demeden giri ve k ile depolanmasn salayan paslanmaz zellikte bir donanm bulundurulur. d) Mamul Madde retim Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) retilen rnn zelliine uygun teknik donanma sahip yeterli byklkte retim, ambalajlama, paketleme oda veya odalar ile souk ve/veya ok muhafaza depolar bulunur. 2) Et ve mamul madde ile temas edecek aletlerin, makinelerin, kaplarn ve masalarn atlama, izilme ve krlmalara kar dayankl, temizlik ve dezenfeksiyona uygun ve paslanmaz materyalden yaplm olmas gerekir. 3) Mamul maddelere katlan yardmc maddelerin ve katk maddelerinin depolanmas iin ayr odalar gerekir. 4) Ambalajlanm ve/veya paketlenmi mamul maddeler ile ambalajlanmam ve/veya paketlenmemi mamul maddeler ayr souk depolarda muhafaza edilir. 5) Isl ilem iin kullanlan ekipmanda s kaydedicili bir termometre veya tele termometre bulunmaldr. 6) Dumanlama, kurutma ve olgunlatrma iin ayr ayr odalar bulunmaldr. 7) Krleme ileminde kullanlmak zere ortam scaklnn kontrol edilebildii ve +100C'yi gemeyen scaklkta bir oda gereklidir. 8) Mamul madde hamurunun tand paslanmaz nitelikteki tama aralar, dolum ncesi temizlenip dezenfekte edilmek suretiyle hazr tutulacaktr. Bu tama aralar kapakl ve hava szdrmaz olacaktr. e) Ambalajlama ve/veya Paketleme Tesislerinde Gerekli zel artlar 1) Bu tesislere; taze et, sakatat, hazrlanm et, hazrlanm et karmlar, et ve sakatat rnleri, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir paslanmaz materyalden yapl, su ve hava geirmez zellikte tama kaplar ierisinde ve souk zincirin krlmasna imkan vermeyen nakliye aralar ile getirilir. 2) Byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et rnleri souk zincirin krlmasna imkan vermeyen nakliye aralar ile getirilir. 3) Ambalajlama ve/veya paketleme ya da daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilme ilemi hemen yaplmayacak ise bu maddeler tesise getirildikten hemen sonra souk muhafazaya alnmaldr. Daha sonra bu ilemlerin yapld ve ortam scaklnn srekli olarak azami +120C olduu dilimleme ve porsiyonlamann yapld oda ve/veya odalara hijyenik ekilde nakledilmelidir. 4) Byk ambalaj ve/veya paketler halinde ithal edilen ya da bu ekilde lke iinde retilen et ve sakatat rnleri, kombina ierisinde bulunan veya bamsz durumdaki bir et paralama tesisi veya mamul madde retim tesisi ierisinde daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilecek ise bu ilemlerin yaplaca yer tesisin dier blmlerinden tamamen ayr olmal ve ortam scakl azami +120C'yi gememelidir. 5) Ambalajlama ve/veya paketleme ya da daha kk dilim veya porsiyonlar haline getirilme ileminin yapld odalar da termometre veya termograf bulunur. f) Sakatat Temizleme ve/veya leme Yerlerinde Gerekli zel artlar 1) Mide ve barsak iinin boaltlmas ve temizlenmesi ve bunlarn ilenmesi iin yeterli byklkte ve gerekli ekipmana sahip ayr odalar bulunur. 2) Dier sakatatlarn temizlenip hazrlanaca ayr oda bulunur. 3) Sakatatlarn paketlenmesi iin ayr bir blm gereklidir. 4) Sakatatlarn nakledilecei ve/veya ilenecei zamana kadar muhafaza edilecei souk depo bulunur. Sakatatlar, bu souk depoya nakil srasnda kesim salonu ierisinden geir94
ilmemelidir. 5) Mide veya ikembe ile barsaklarn boaltlmas ve temizlenmesi iin, aada belirtilen koullarn salanmas gereklidir; aa) Mide veya ikembe ile barsaklar, uygun havalandrma sistemi bulunan kapal devre mekanik aksam iinde tanmaldr. bb) Ekipmanlar, barsaklarn mideden ayrlmas ve midenin temizlenip boaltlmas ilemleri hijyenik olarak yaplmasna imkan verecek ekilde ayarlanmaldr. Bu ekipmanlar aktaki taze etlerden uzakta en az 3 metre yksekliinde duvarlar ile ayrlm ve evresi tamamen kapatlm zel bir yere yerletirilmelidir. cc) Makinelerin tasarmlar ve almalar amaca uygun olmal ve sakatatn bozulmasna yol amamaldr. ) Havalandrma sistemi her trl kokumay nleyici ve hava yolu ile bulamay engelleyici biimde kurulup altrlmaldr. dd) Bu makineler, atk suyu ve mide ve barsan iinden kan artklar kapal devre sistem ile tahliye edecek ekipmanlarla donatlm olmaldr. ee) Midenin ve barsaklarn izleyecei yol ile taze etlerin takip edecekleri yollar birbirinden belirli bir mesafede ayr olmaldr. Mide ve barsak ksmlar boaltlp temizlendikten hemen sonra hijyenik koullarda uzaklatrlmaldr. ff) Mide ve barsaklara, taze etleri ileyen personel tarafndan dokunulmamaldr. Mide ve barsaklarla uraan personelin taze etlerin ilendii yerlere geileri yasaklanmaldr. 6) Hayvanlarn barsak, mide veya ikembeleri ile ilgili ilemler, yukarda belirtilen koullarn salanmas halinde ayn odada yaplacak ise bunlarn birbirine bulamalarna engel olunmaldr. 7) Mide ve barsaklarn dier sakatattan ayr olarak hazrlanmas, temizlenmesi ve uygun bir fiziki ayrm salanmam ise ayr yerde depo edilmesi gerekmektedir. g) Domuz Kombina ve Mezbahalarnda Gerekli zel artlar Domuz 1 inci, 2 nci ve 3 nc snf mezbahalar ve kombinalarnda, bu Ynetmeliin mezbahalarla ilgili blmlerinde belirtilen teknik ve hijyenik artlara ilaveten kesim salonunda, sersemletme, ba ve gvdenin halanmas, tylerinin yolunmas ve kalan tylerin tlmesi, karkasn dulanmas iin ayr ayr olmak zere gerekli alet ve ekipmanlar ile kesim salonunda yalar ve bbrekler iin bir alma platformu bulundurulmaldr. DRDNC BLM 2 ve 3 nc Snf Mezbahalarda Gerekli Genel ve zel Teknik ve Hijyenik artlar 2 nci Snf Mezbahalarda Gerekli Genel ve zel Teknik ve Hijyenik artlar Madde 8- 1 inci snf mezbahalarda aranlan tm artlara haiz olmayp ancak aada belirtilen artlara sahip ve kombina ierisinde bulunabilen bu mezbahalar gnde en fazla 18 kesim nitesi hayvan kesebilirler. 2 nci snf mezbahalardan bu Ynetmeliin 6 nc maddesinin (a), (b), (), (e), (f), (g), (), (h), (j), (k), (l), (m), (n), (o), (), (p), (r), (s), (u), (), (y) bentleri ile 7 nci maddesinin (a) bendinin (2), (7), (8), (12), (13), (17), (19) ve (20) numaral alt bentlerindeki hkmleri ile birlikte aadaki artlarn yerine getirilmesi zorunludur: 1) Atk suyun tahliyesi iin yeterli kanal sisteminin bulunmas gerekir. 2) Bu Ynetmeliin 6 nc maddesinin () ve () bendinde saylan artlardan sadece elle ve kolla kumanda edilmeyen tipte musluk istenmeyecektir. 3) Kesime gelen hayvanlarn bekletilmesi iin mezbahann yannda veya mezbahaya yakn mesafede bykba hayvanlar iin hayvan bana 3 m2 kkba hayvanlar iin hayvan bana 0.7 m2 ve domuzlar iin hayvan bana 1 m2 olacak ekilde, kolay temizlenip dezenfekte edilebilir zellikte, dayankl, su geirmez zemine, gerektiinde hayvanlar yemlemek ve sulamak iin gerekli dzeneklere, yeterli su ve drenaj sistemine sahip ak ve kapal hayvan bek95
leme yerlerinin bulunmas gerekir. 4) Hasta veya hastalndan phe edilen hayvanlarn daha detayl muayenesinin yaplabilmesi ve mahade altna alnmas amacyla dier padoklardan ayr bir yerde kapal ve kilitlenebilir bir oda gereklidir. 5) Kesimin yapld salon, tm ilemlerin rahatlkla yaplabilecei byklkte ve gerekli ekipmana sahip olmaldr. Farkl trdeki hayvanlarn kesimi ayr ayr zamanlarda yaplr. Hayvan trleri iin ayr ayr kesim salonu veya blm istenmez. Kesim salonu havalandrma ve buhar tahliyesine imkan verecek bir ykseklie sahip olmaldr. 6) kembe ve barsaklar ile dier insan gdas olarak tketilen sakatatn temizlenecei ve/veya ilenecei ayr ayr odalar bulunur. Bu tip mezbahalarda 7 nci maddenin (f) bendinin 5 numa-ral alt bendi hkmleri uygulanmaz. 7) Hasta veya hastalktan pheli hayvanlarn kesimi, salkl hayvanlarn kesimi yapldktan sonra yaplmaldr. Daha sonra kesim salonu tm alet ve ekipman ile birlikte temizlik ve dezenfeksiyona tabi tutulmaldr. 8) 2 nci snf mezbahalar kesim salonunda yaplan ilemlerin hijyenini ve souk depolardaki muhafaza koullarn olumsuz etkileyeceinden uygun grlen ve alma izin belgesinde belirtilen gnlk kapasitelerinin zerinde kesim yapamazlar. 9) mhas gereken hayvan, karkas ve i organlarn, ya imhaya sebep olan mikroorganizmalar ortadan kaldracak yakma derecesinde bir yakma frnnda yaklmas veya szdrmazlk artlarna sahip imha ukurlarnda zerlerine snmemi kire atlmas gerekmektedir. Yakma frnnn yksek scaklkta sterilizasyon artlarna sahip olmas gerekir. 10) pheli etlerin konulmas, arta tabi etlerin deerlendirilmesi amacyla souk depo ve kavurma kazan bulunmaldr. Bu souk depoda ayn zamanda hem soutma ve hem de oklama yaplabilmelidir. 3 nc Snf Mezbahalarda Gerekli Genel ve zel Teknik ve Hijyenik artlar Madde 9- 1 inci snf mezbahalarda aranlan tm artlara haiz olmayp ancak aada belirtilen artlara sahip bu mezbahalar gnde en fazla 8 kesim nitesi hayvan kesebilirler. Kombina bnyesinde bu tip mezbaha bulunamaz. 3 nc snf mezbahalardan bu Ynetmeliin 6 nc maddesinin (a), (), (e), (), (h), (j), (k), (m), (p), (r), (s), (), (y) bentleri ile 7 nci maddesinin (a) bendinin (7), (12), (13), (19) ve (20) numaral alt bentlerindeki hkmleri ile birlikte aadaki artlarn yerine getirilmesi zorunludur: 1) Rampalarn, hayvanlarn rahatlkla indirilmesini salayacak ve nakil aralarnn yanamasna imkan verecek ekilde olmas salanr. 2) Zeminin; su geirmez, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden yaplmas, kesimin yapld salon, souk depo ve koridorlarda suyun birikmemesi iin kanallara doru yeterli eime sahip olmas gerekir. 3) Kesimin yapld salonun, tm ilemlerin rahata yaplabilecei byklkte ve gerekli ekipmana sahip olmas gerekir. Farkl tr hayvanlar farkl zamanlarda kesilir. Hayvan trleri iin ayr ayr kesim salonu veya blm istenmez. Kesim salonu havalandrma ve buhar tahliyesine imkan verecek bir ykseklie sahip olmaldr. 4) Yerde kesim yaplmaz. Kesim ve takip eden ilemlerin askda yaplmasn salayacak bir sistem bulunur. Bu ask sisteminin, ba kesilmi gvde ile zemin arasnda en az 25 cm lik bir mesafeyi salayacak bir ykseklie sahip olmas gerekir. 5) Hasta veya hastalndan phe edilen hayvanlarn daha detayl muayenesinin yaplabilmesi ve mahade altna alnmas amacyla dier padoklardan ayr bir yerde kapal ve kilitlenebilir bir oda gereklidir. 6) Bu Ynetmeliin 6 nc maddesinin () bendinde saylan artlardan sadece elle ve kolla kumanda edilmeyen tipte musluk istenecektir. 7) Mezbahada kullanlan aletler, masalar, tama kaplar, asklklar, caraskal, ete zarar ver96
meyecek, kolayca temizlenip dezenfekte edilebilecek paslanmaz materyalden yaplm olmaldr. 8) Mezbahada alan personelin kullanmna mahsus tuvalet ve lavabolarn alma alanlarna dorudan almamas ve her ii iin elbiselerini koyacaklar 2 blml dolaplarn bulunduu ayr bir oda gereklidir. 9) kembe ve barsak ile insan gdas olarak tketilen dier sakatatn temizlenmesi iin ayr ayr oda veya blme bulundurulur. Bu mezbahalarda 7 nci maddenin (f) bendinin 5 numaral alt bendi hkmleri uygulanmaz. 10) Kasaplk hayvan ve etlerinin naklinde kullanlan tatlarn temizlik ve dezenfeksiyonu iin yeterli imkanlara sahip yerler bulundurulur. 11) Gbre gnlk olarak uzaklatrlr. 12) Hasta hayvanlarn kesimi, salkl hayvanlarn kesimi tamamlandktan sonra yaplacak ve kesim sonras tm mezbaha, ierisindeki alet ve ekipmanlarla birlikte temizlik ve dezenfeksi-yona tabi tutulacaktr. 13) Kesime gelen hayvanlarn bekletilmesi iin mezbahann yannda veya mezbahaya yakn mesafede bykba hayvanlar iin hayvan bana 3 m2 kkba hayvanlar iin hayvan bana 0.7 m2 ve domuzlar iin 1 m2 olacak ekilde kolay temizlenip dezenfekte edilebilir zellikte, dayankl ve su geirmez zemine ve gerektiinde hayvanlar yemlemek ve sulamak iin gerekli dzeneklere ve yeterli su ve drenaj sistemine sahip ak ve kapal hayvan bekleme yerlerinin bulunmas gerekir. 14) Hasta veya hastalndan phe edilen hayvanlarn daha detayl muayenesinin yaplabilmesi ve mahade altna alnmas amacyla dier padoklardan ayr bir yerde kapal ve kilitlenebilir bir oda gereklidir. 15) pheli etlerin konulmas, arta tabi etlerin deerlendirilmesi amacyla souk depo ve kavurma kazan bulunmaldr. Bu souk depoda ayn zamanda hem soutma ve hem de oklama yaplabilmelidir. 16) mhas gereken hayvan, karkas ve i organlarn, ya imhaya sebep olan mikroorganizmalar ortadan kaldracak yakma derecesinde bir yakma frnnda yaklmas veya szdrmazlk artlarna sahip imha ukurlarnda zerlerine snmemi kire atlmas gerekmektedir. Yakma frnn yksek scaklkta sterilizasyon artlarna sahip olmas gerekir. 17) 3 nc snf mezbahalar kesim salonunda yaplan ilemlerin hijyenini ve souk depolardaki muhafaza koullarn olumsuz etkileyeceinden uygun grlen ve alma izin belgesinde belirtilen gnlk kapasitelerinin zerinde kesim yapamazlar. BENC BLM alma zni Alnm Olan Tesislerde alma Esnasnda Uyulacak Hususlar Personel, Bina ve Ekipman ile lgili Hususlar Madde 10- alma izni alnan tesislerde personel, bina ve ekipman ynnden aada belirtilen hususlarn yerine getirilmesi zorunludur: a) Personel, bina ve ekipmann temizliine azami itina gsterilmesi gerekir. b) Et ve et rnleri ile temasta bulunan personelin, kolay temizlenebilir, ak renkli temiz balk, izme veya zel ayakkab, eldiven, alma kyafetleri ve koruyucu kyafetler giymesi ve bu kyafetlerin renklerinin kirli ve temiz blmlerde alanlar iin farkl olmas gerekir. Her alma gn banda temiz alma kyafetleri giymesi ve gerektiinde gn ierisinde bu kyafetlerini deitirmesi gerekir. c) Et ve et rnleri ile uraan tm personelin gn boyunca birok kez, zellikle ie ara verip tekrar baladnda ellerini iyice temizlemesi ve dezenfekte etmesi gerekir. Hasta hayvan veya enfekte et ve dier maddelere dokunan kiilerin ellerini, kollarn ve kullandklar aletleri nce souk su ve sonra scak su ile dikkatlice ykadktan sonra dezenfekte etmesi gerekir. ) Et ve et rnleri ile ilgili hibir blmde sigara iilmez. d) Personelin tketimi iin iletmeye getirilen yiyecek ve ieceklerin et ve et rnleri ile ilgili 97
blmlere sokulmas yasaktr. e) Sakatatn temizlenmesi ve ilenmesinde alan personelin ete, etle alan personelin de sakatata dokunmamas gerekir. f) Tesise, kesim iin gelenler dnda hayvan sokulmaz. g) Haere, kemirici ve dier zararllara kar bir program dahilinde periyodik olarak mcadele yaplr. Bu amala kullanlan maddeler ile tesiste kullanlan deterjan, dezenfektan ve benzeri kimyasal maddeler retim ile ilgili blmlerle balants olmayan ayr bir oda veya dolapta, kilit altnda muhafaza edilir ve bu i iin grevlendirilmi personel tarafndan kullanlr. Kullanlan deterjan, dezenfektan ve benzeri kimyasal maddelerin Salk Bakanlndan izinli olmas gerekir. ) Deterjan, dezenfektan ve benzeri maddeler et ve et rnleri ile dorudan temas edecek ekilde kullanlamaz. Bu maddelerin alma ekipmanna zarar vermeyecek zellikte olmas ve ayr bir odada muhafazas gerekir. h) ehir ebeke suyu dndaki bir kaynaktan su temini halinde su kayna her trl kirlenmelere kar korunur ve suyun dezenfeksiyonu bir plan dahilinde yaplr. ) Kullanlan suyun, resmi bir kurum tarafndan usulne uygun ekilde alnan numunelerinde her ay bakteriyolojik ve 3 ayda bir kimyasal analizleri yaplr ve sonular saklanr. i) me suyu niteliinde olmayan sular buhar retimi, soutma ekipmannn soutulmas ve yangn dnda kullanlmaz. j) alma blmlerine ilgili personel haricindeki kiilerin giri k yasaktr. k) Kullanlan tm alet ve ekipmann dzenli olarak temizlik ve bakm yaplr, bunlar alma gn boyunca ve i bitiminde dikkatlice temizlenip, dezenfekte edilir, amac dnda ve ilgili bulunduu blm dnda kullanlamaz ve bulundurulmaz. Bulama olmas durumunda derhal temizlenip dezenfekte edilir. Deterjan, dezenfektan ve benzeri maddeler kullanldktan sonra alet ve ekipman iilebilir nitelikte su ile durulanr. l) Etlerin ve et tama aralarnn zemin, duvar ve tavanla temas etmemesi salanr. m) Bina ve ekipmanlarn, alma izni alnmasna esas genel ve zel teknik ve hijyenik koullarn aksamadan devamn salayacak ekilde dzenli bakm ve onarmlar yaplacaktr. n) Tesisler amalar dnda kullanlamaz. Kesim ve Deri Yzme ile lgili Hususlar Madde 11- Kesim ve deri yzme hijyeni ynnden u hususlara dikkat edilmesi zorunludur: a) Kasaplk hayvanlarn mezbahaya mene ahadetnamesi veya veteriner salk raporu ile getirilmesi mecburidir. b) Hayvanlarn kesim yerine getirilmesi hayvanlar strese sokmayacak ekilde yaplr. Yerde kesim kesin olarak yaplmaz. Kesim ilemi hayvann en az dzeyde ac ekmesini salayacak ekilde, kesim ve takip eden ilemler kombina, 1 inci ve 2 nci snf mezbahalarda havai ray hattnda, 3 nc snf mezbahalarda ise ask veya caraskalda yaplr. c) Kesimden sonra kann tamamen aktlmas salanr ve kan deerlendirilecek ise temiz tama kaplarnda toplanr. ) Derinin geciktirilmeden, tam olarak ve karkas bulatrmadan yzlmesi gerekir. d) organlar kann aktlmasndan sonra en ge yarm saat ierisinde karlr. e) Gvdeden ayrlan ban ve karlan i organlarn hangi karkasa ait olduunun belirlenmesi numaralama veya benzer bir sistem ile salanr. f) eyreklerden daha kk paralara ayrlma sadece paralama ksm olan tesislerde yaplr. g) Muayenesi tamamlanmayan karkas ve sakatat muayene alanndan karlamaz, paralanamaz veya baka ilemlere tabi tutulamaz ve muayenesi tamamlananlarla temas ettirilmez. ) Kasaplk hayvanlarn mezbahaya sevki, kesim ncesi ve kesim sonras salk kontrol ve muayene hizmetleri etlerin damgalanmas, ilem grdkten sonra yenmesine msaade edilecek etlere uygulanacak ilemler, imha edilecek etler, pheli etler ve baka yerlerden kesilmi olarak getirilen etlere yaplacak ilemler 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanunu ve 98
buna dayanlarak karlan 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Ynetmelii ile Etlerin Teftii Talimatnamesi hkmleri dorultusunda yaplr. h) nsan tketimine uygun bulunmayan et ve sakatat dier et ve sakatat ile temas ettirilmeden mmkn olduunca ksa srede zel oda veya kaplarda depolanmak zere alma alanlarndan uzaklatrlr. ) Kesim sonras muayene tamamlanmadan nce baka hayvanlarn kannn veya sakatatnn ayn yerde toplanmas halinde sz konusu karkas veya i organlarn birinin insan tketimi iin uygun bulunmamas durumunda kan ve sakatatn tamam imha edilir. i) 1 inci snf mezbahalar yllk kesim kapasitelerinin % 0.1'i orannda, il mdrlnn yapt hastalk taramalar sonucunda, hastalk tespit edilerek veya hastalktan pheli olarak kesime sevk edilen hayvanlarn kesimini yaparak etlerinin uygun ekilde muamele grmesinden sorumludur. Etin ve Sakatatn Paralanmas ile lgili Hususlar Madde 12- Paralanacak etlerle ilgili olarak u hususlara dikkat edilmesi gerekir: a) Paralama, kemikten ayrma, ambalajlama ve paketleme srasnda etin i scaklnn +40C veya daha dk olmas, karacier, bbrek ve ban scaklnn +30C veya daha dk olmas, paralama odasnn scaklnn da +120C yi gememesi gerekir. b) Paralama ileminin mezbaha ile ayn yerde bulunan bir tesiste yaplmas durumunda et scak iken paralanabilir. Bu durumda etin geciktirilmeden paralama odasna getirilmesi ve paralamay takiben hemen uygun bir soutma odasna nakledilmesi gerekir. c) Et, paralama tesisine gelir gelmez paralanmayacaksa, bekleyecei sreye bal olarak souk depo veya ok muhafaza deposuna alnmaldr. ) Paralama ilemi sonucunda ortaya kan artklar kapakl kaplarda toplanarak en ksa srede alma alanlarndan uzaklatrlr. Paralanm et ve sakatat baka bir ilem yaplmayacaksa en ksa srede souk depoya nakledilmelidir. Mamul Madde retimi ve Muhafazas ile lgili Hususlar Madde 13- Mamul madde retiminde u hususlara dikkat edilmesi gerekir: a) Mamul madde retimi iin kontrol yaplm hammadde, yardmc madde ve katk maddeleri kullanlr. b) Mamul madde retiminde, rnn bileimine katlmasna izin verilenler haricinde her hangi bir maddenin ne amala olursa olsun kullanlmas yasaktr. c) rnn teknolojisi baka bir scaklk derecesini gerektirmedike retim ilemlerinin yapld odalarn scakl +120C'yi geemez. ) retilen mamul maddenin niteliine gre uygulanmas gereken teknolojik ilemlere ve muhafaza artlarna aynen uyulur. Muhafaza odalarnn dereceleri rnn zelliine uygun olarak ayarlanr ve odalarn kapasitesinin zerinde depolama yaplmaz. Muhafaza odalarnda rnlerin zemine ve duvarlara temas etmeden depolanmasn salayacak bir dzenek bulunur. d) Et ve sakatat, et rnleri retim tesisine gelir gelmez hemen ilem grmeyecek ise souk depo veya ok muhafaza deposuna alnmal ve taze etlerin +40C ve sakatatn +30C, dondurulmu et ve sakatatn -120C ve derin dondurulmu et ve sakatatn -180C scaklktan daha yksek dereceli odalarda depolanmamas gerekir. Ambalajlama ve Paketleme ile lgili Hususlar Madde 14- Ambalajlama ve paketleme ilemlerinde aada belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekir: a) Ambalajlama malzemelerinin hijyenik olmas, etin ve sakatatn, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlarnn mamul maddenin organoleptik zelliklerini bozmamas, bunlara insan sal iin zararl olan maddeleri bulatrmamas ve yeterince dayankl olmas gerekir. b) Paketleme materyali temizlenmeye ve dezenfeksiyona uygun deilse veya paslanmaya msait ise yeniden kullanlmasna izin verilmez. 99
c) Taze et, sakatat, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar ve mamul maddeler mutlaka koruyucu bir ambalajla sarlr. Ambalajlananlar paketlenmelidir. Ambalajl rnlerin konulduu paketler yalnz bir eit rn ierir. ) Ambalajlanm ve paketlenmi et, sakatat ve mamul madde ile bunlarn ambalajlanmam ve paketlenmemi olanlar ayr yerlerde depolanr. d) Her hayvan trne ait taze et, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatatlar ve et rnleri iin ambalajlama ve paketleme ayr blmlerde yaplr. e) Taze para et ve sakatat ambalajlandnda, bu ilem paralamadan hemen sonra ve hijyen kurallarna uyularak yaplmal ve ambalajlamadan sonra hemen souk depoya alnmaldr. f) Paralama, kemikten ayrma, ambalajlama ve paketleme ilemlerinin hijyenik olarak ve bir arada yaplabilmesi iin aadaki koullarn salanmas gereklidir: 1) Bu ilemlerin bir arada ve hijyenik olarak yaplmasna imkan verecek genilikte bir oda veya alan, 2) Ambalajlama ve paketleme malzemesinin retildii yerde ve retildikten hemen sonra koruyucu bir rt ile sarlm, 3) Buradan, paralama tesisine hijyenik bir ekilde getirilmi, paralama tesisinde taze eti kontamine edebilecek odalarla hava balants olmayan; hijyenik, tozsuz, haere ve kemirgen giremeyen bir odada muhafaza edilmi, 4) Bu odadan en ksa sre ierisinde paralama odasna hijyenik artlarda getirilmi, olmaldr. Soutma ve Souk Muhafaza ile lgili Hususlar Madde 15- Soutma ve souk muhafaza esnasnda u hususlara dikkat edilmesi gerekir: a) Etin muayeneden sonra hemen soutulmas karkas ve para etlerin i scaklnn +40C'den, sakatatn ise +30C'den daha dk derecelerde sabit tutulmas gerekir. b) Dondurulan karkas, para etler ve sakatatn i scaklnn -120C veya daha dk derecelerde olmas ve daha sonra da derin dondurulmu et ve sakatatn -180C den daha dk derecelerde depolanmas gerekir. c) Karkaslar souk depoda birbirine demeyecek ve hava akmn engellemeyecek ekilde asl halde soutulur ve muhafaza edilir. Belirlenmi kapasitenin zerinde depolama yaplamaz. ) Dondurulmu karkas veya para etlerin dondurulduu tarihi belirtir bir iareti tamas gerekir. d) Ayr trlere ait karkaslar ayr depolarda depolanr. e) Karkaslar ile sakatatlar ayr depolarda depolanr. f) Depolama odalarnn slar dzenli ve otomatik olarak kaydedilir. g) Souk ve ok depo ile muhafaza odalar, et, sakatat ve mamul madde iin ayr ayr olur ve bu odalarda bunlarn dnda herhangi bir madde ve malzeme bulundurulamaz. ) Depolar, rnlerin tamamnn sevk edildii zamanlarda veya gerek grld durumlarda tamamen boaltldktan sonra temizlenip dezenfekte edilir. h) Depolar amac dnda kullanlmaz ve depolamada etin ve sakatatn duvar ve zeminle temas engellenir, oda kapasitesi zerinde depolama yaplmaz, depolama ekli hava sirklasyonunu engellemeyecek ekilde olur. ) Ambalajlanm ve paketlenmi rnlerle ambalajlanmam ve paketlenmemi rnler ayn depoda muhafaza edilmez. Sevk Yeri ve Nakillerle lgili Hususlar Madde 16- Kasaplk hayvanlarn, etlerin, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlarnn, sakatatn ve mamul maddelerin nakillerinde u hususlara dikkat edilmesi gerekir: a) Kasaplk hayvanlarn, etlerin, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlarnn, sakatatn ve mamul maddelerin nakliyesinde kullanlan tama aralarnn her tama sonunda dearjl zel bir blmde ykanmas ve dezenfekte edilmesi gerekir. 100
b) Etler, hazrlanm et ve hazrlanm et karmlar, sakatat ve mamul maddeler uygun soutma sistemine sahip aralarla tanr. Bu tatlarn tama sresince istenilen scakl muhafaza edecek nitelikte olmas ve i yzeylerinin; dzgn, paslanmaz ve bunlarn organoleptik zelliklerini etkilemeyecek veya bu maddeleri insan salna zararl hale getirmeyecek bir malzemeden yaplm, temizlik ve dezenfeksiyona uygun nitelikte olmas gerekir. Ykleme ve boaltmann daha kolay ve hijyenik olarak yaplmas aralarda uygun dzeneklerin bulunmas gerekir. c) Tama aralar iinde paketlenmemi etleri paketlenmi et ve sakatattan koruyacak uygun bir fiziki ayrma salanmadka nakiller ayn arala yaplmaz. ) Temizlenmemi veya halanmam ikembe; deriler, yzlmemi ba ve ayaklar et, i organ veya mamul maddeler ile birlikte tanmaz. d) Donmu olanlar hari karkaslar yarm veya eyrek paralar halinde tama aralarnda asl ve uygun bir ambalajla sarl olarak nakledilir. e) Dier paralar ve sakatat paslanmaz tama kaplar ile paketlenmi olarak veya su ve ya szdrmasz kaplar ierisinde nakledilir. f) Ykleme ve sevk yerlerinin etin ve dier rnlerin rahatlkla ve hijyenik olarak yklenmesini salayacak ve nakil aralarnn yanamasna imkan verecek yapda olmas gerekir. g) Nakil aralar baka iler iin kullanlmaz. ALTINCI BLM Sorumlu Ynetici, Muayene Veteriner Hekimi ve Kontrolr ile lgili Hususlar Sorumlu Yneticinin Grevi, Sorumluluu ve Greve Balamas Madde 17- Kombina ve mezbahalarda veteriner hekim, bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislerde ise veteriner hekim, gda mhendisi ve ziraat fakltelerinin gda bilimi ve zootekni blm mezunlar sorumlu yneticilik yapabilir. Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerde sorumlu ynetici altrlmas zorunludur. Sorumlu yneticinin grevleri, sorumluluklar ve greve balamasyla ilgili hususlar aada belirtilmitir. a) Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislerin ynetmelik hkmlerine ve gda mevzuatna uygun faaliyet gstermesinden, et, sakatat ve rnlerinin sala uygun bir ekilde retilmesi, etlerin paralanmas, soutulmas, muhafazas, ambalajlanmas, paketlenmesi, nakledilmesi, alan personelin salk kontrol ve eitimi, yan rnler ile oluan atk ve artklarn uygun ekilde tahliyesinden iverenle birlikte sorumludur. b) Kesilen hayvanlarn says, elde edilen et miktar, tespit edilen hastalklar ve pheli, arta tabi ve imha edilecek et, sakatat ve yan rnlere yaplan ilemler ve tesisin faaliyet konusu ile ilgili tm kaytlarn dzenli olarak tutulmasn salamak zorundadr. c) Tesis sahibi, sorumlu yneticinin grevlerini yerine getirmesinde kullanaca her trl ara, gere ve imkan salamak zorundadr. ) Sorumlu yneticinin greve balamas, kaytl bulunduu meslek odasndan alnacak belge zerine, noter onayl szleme ile yaplr. Noter onayl szlemede, szleme sresi ile alma gn ve saatleri belirtilmelidir. Yaplan szlemenin bir rnei szlemenin yapld tarihten itibaren 7 gn ierisinde yetkili merciye gnderilir. d) Sorumlu ynetici iten ayrlmak istedii takdirde bu durumu bir ay nceden alt tesis idaresine ve tesisin bulunduu yerdeki yetkili merciye yazl olarak bildirmek zorundadr. Sorumlu yneticinin iten kartlmak istenmesi halinde ayn ilemlerin tesis idaresince yaplmas ve bu sre ierisinde yeni bir sorumlu yneticinin istihdam zorunludur. e) Sorumlu yneticiler alma gn ve saatleri ierisinde baka bir ite alamazlar. f) 3 nc snf mezbahalarda sorumlu ynetici ayn zamanda muayene veteriner hekimi olarak da grev yapabilir. Muayene Veteriner Hekiminin Grevi, Sorumluluu ve Greve Balamas Madde 18- Kombina ve mezbahalarda aada sralanan grevleri yapmak zere her kesim 101
hatt ve vardiya bana bir kii olmak zere yeterli sayda muayene veteriner hekimi altrlmas zorunludur. Muayene veteriner hekimin grevleri, sorumluluklar ve greve balamasyla ilgili hususlar aada belirtilmitir. a) Muayene veteriner hekimi hayvanlarn kesiminden nce ve kesimden sonraki tm muayenelerinin yaplmasndan retilen et, sakatat ve rnlerinin her kombina veya mezbaha iin yetkili merci tarafndan verilen alma izin numarasn tayan damgalarla damgalanmasndan sorumludur. b) Muayene veteriner hekimi hayvanlar kontrol etmeden hayvanlar kesilemez ve kesimden sonraki muayeneler tamamlanmadan karkas, sakatat ve yan rnler kesim salonundan karlamaz. c) Muayene veteriner hekimi kesim iin gelen hayvanlarda, karkasta, ette, sakatatta ve yan rnlerde kontrol ve muayene amal her trl testi yaptrmaya yetkilidir. ) Kesilen hayvanlarn says, elde edilen et miktar, tespit edilen hastalklar ve pheli, arta tabi ve imha edilecek et, sakatat ve yan rnlere yaplan ilemlerle ilgili tm kaytlar dzenli olarak tutmak zorundadr. d) Sorumlu ynetici ile kombina veya mezbaha sahibi, muayene veteriner hekimin grevini yapmasnda her trl kolayl gstermekle ykmldr. e) Muayene veteriner hekimi; sorumlu ynetici tarafndan, kombina veya mezbahada retilen et, sakatat ve rnlerinin sala uygun olduunu beyan eden belgeyi veteriner salk raporuna evirerek onaylar ve canl hayvan ile et, sakatat ve rnlerinin nakliyesinde kullanlan aralarn bu Ynetmelikte belirtilen artlara uygunluunu, temizlik ve dezenfeksiyonunun uygun bir ekilde yaplp yaplmadn kontrol eder. f) Muayene veteriner hekiminin greve balamas, kaytl bulunduu meslek odasndan alnacak belge zerine, noter onayl szleme ile yaplr. Yaplan szlemenin bir rnei szlemenin yapld tarihten itibaren 7 gn ierisinde yetkili merciye gnderilir. g) Muayene veteriner hekimi grevden ayrlmak istedii takdirde, bu durumu yetkili merciye yazl olarak bildirmek zorundadr. Grevden ayrlma halinde tesis sahibi tarafndan yeni muayene veteriner hekiminin/hekimlerinin istihdam zorunludur. ) Muayene veteriner hekimleri alma gn ve saatleri ierisinde baka bir ite alamazlar. Kontrolrn Grev ve Yetkileri Madde 19- Kombina ve mezbahalarda veteriner hekimler, bu Ynetmelik kapsamndaki dier tesislerde ise veteriner hekim, gda mhendisi, ziraat fakltelerinin gda bilimi ve zootekni blm mezunlar kontrolr olarak grev yapabilir. Kontrolrn grev ve yetkileri aada belirtilmitir. a) Kontrolr tesisteki teknik, hijyenik ve salk artlarn denetlemekle grevlidir. b) l ve ile mdrl, tesis sahibi ve sorumlu ynetici, kontrolrn grevini yapmasnda her trl kolayl gstermekle ykmldr. c) Kontrolr, tesislerde kontrol ve muayene amal her trl testi yaptrmaya yetkilidir. YEDNC BLM Ykmllkler Hastalk Bildirimi Madde 20- Hayvan hastal veya sebebi belli olmayan hayvan lmleri grlrse, sorumlu ynetici bu durumu yetkili merciye bildirmekle ykmldr. Personel Bildirimi Madde 21- Sorumlu ynetici, kendisi ile birlikte, muayene veteriner hekimi, tabip ve dier salk ve teknik personelin isimleri ve yapt grevleri her yl yetkili merciye bildirir. Personel Eitimi Madde 22- Tesislerde alan personelin yeni gelimelere paralel olarak mesleki ve teknik bilgilerinin artrlmas amacyla alt iletmenin faaliyet gsterdii konularda resmi veya 102
mesleki kurulularca alacak kurs ve hizmet ii eitim seminerlerine katlmalar halinde masraflar tesis idaresince karlanr. Ayrca sorumlu ynetici tarafndan ihtiya duyulan konularda dzenli olarak eitimler yaplr. Laboratuvar Muayeneleri Madde 23- Tesisler, gerekli laboratuvar muayene ve analizlerini kendi laboratuvarlarnda veya baka bir laboratuvarda yaptrrlar. Yetkili merci gerek grdnde kasaplk hayvanlar, et, sakatat ve rnleri ile yan rnler ve tesiste her trl laboratuvar muayene ve analizlerini yaptrr veya resmi kurumlarca yetkilendirilmi bir laboratuvarda yaptrlmasn tesis idaresinden ister. Yaplmas gereken testler Bakanlka belirlenir. Tutulmas Zorunlu Kayt ve statistikler Madde 24- Tesislerde aada belirtilen kayt ve istatistiklerin tutulmas ve en az 5 yl sre ile saklanmas zorunludur: a) Mezbahaya getirilen hayvanlara ait mene ahadetnamesi ve veteriner salk raporlar, b) Gnlk olarak kesilen hayvanlarn says, elde edilen et miktar, tespit edilen hastalklar ve pheli, arta tabi ve imha edilecek et, sakatat ve rnleri ile yan rnlere yaplan ilemler ile ilgili tm kaytlar, c) 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa bal olarak karlan 22/2/1989 tarihli ve 89/13838 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Ynetmelii ve buna dayanlarak karlan Etlerin Tefti Talimatnda belirtilen hastalklarn tespit edilmesi durumunda, tespit edilen hastalklar ve yaplan ilemlere ait raporlar, ) Yaplan laboratuvar muayene ve analizlerinin sonularna ait raporlar, d) Blmlerin scaklk kaytlar, e) rnlerin depolanma ve sevk tarihleri, f) Sularda yaplan bakteriyolojik ve kimyasal analizlerin raporlar, g) ilerin 6 ayda bir tekrarlanan salk kontrolne ait raporlar, ) Hizmet ii eitim raporlar, h) Haere ve kemirici mcadele program. 3 nc snf ve 2 nci snf alma izni bulunan mezbahalarn st snfa kartlmak istenmeleri halinde geilecek snf iin gerekli ve Bakanlka talimatla belirlenecek belgeler ve st snfa ait teknik ve hijyenik artlar aranr. Uygun bulunmas durumunda yetkili merci tarafndan yeni alma izni verilir. Kapanma, Deiiklik ve laveler Madde 25- alma izni verilmi tesislerde Bakanln msaadesi olmadan herhangi bir deiiklik ve ilave yaplamaz. Tesiste yaplmak istenilen deiiklie ait projeler ve deiikliin gerekesi bir dileke ekinde valilie bildirilir. Yaplmak istenilen deiiklie ait gereke ve projeler; kombina, 1 inci ve 2 nci snf mezbahalarda Genel Mdrlke, 3 nc snf mezbahalar ile dier tesislerde il mdrlnce incelenerek uygun bulunanlara izin verilir. alma izni alnm tesislerde, sresi iinde yaplacak deiiklik almasnn hi bir ekilde retimi etkilememesi durumunda retimin devamna izin verilebilir. Deiiklik talebinin uygun bulunup bulunmad dileke tarihinden itibaren en ge (1) bir ay ierisinde yazl olarak tesise bildirilir. Deiikliin tamamlandnn tesis sahibi tarafndan dileke ile bildirilmesi zerine yaplacak denetim sonucunda uygun olanlara alma izni yeniden dzenlenir. alma izni, zerinde yazl olan gerek veya tzel kii veya resmi kurulu, adres, kapasite ile faaliyet alan iin geerlidir. Bunlardan herhangi birinin deimesi halinde alma izni geerli-liini kaybeder. alma izninde belirtilen sahip veya unvann deimesi hallerinde deiiklik ekinde deiiklie dair ve Bakanlk uygulama talimatnda belirtilen bilgi ve belgeler ile alma izninin aslnn da bulunduu bir dileke ile ayn gn valilie bildirilir. Yetkili merci alma izni zerinde gerekli dzeltmeyi yapar veya yeniden alma izni dzenler. alma izin belgesinin kaybolmas veya okunamayacak ekilde tahrip olmas halinde ilgili 103
gazete ilan veya tahrip olmu alma izin belgesinin asl bir dilekeye eklenerek valilie mracaat edilir. Yetkili merci tarafndan uygun grlmesi halinde yeniden eski tarih ve say ile gerekli aklama da yaplarak alma izin belgesi dzenlenir. Tesisin faaliyetinin tesis sahibi tarafndan durdurulmas veya kapatlmas hallerinde bu durum yaz ile Valilie bildirilir. SEKZNC BLM Denetim ve Cezai lemler Denetim Madde 26- Mezbaha ve kombinalar Genel Mdrlk veya il mdrlnde grevli kontrolrlerce, dier tesisler ise il mdrl kontrolrlerince ylda en az (2) iki defa olmak zere ve gerektiinde bu sreye baklmakszn haberli veya habersiz olarak teknik, hijyenik ve salk artlar bakmndan denetlenir. Denetleme sonucunda eksik bulunan hususlar, eksikliklerin giderilmesi ile ilgili neriler ve eksikliklerin giderilmesi iin kontrolrlerce eksikliin niteliine bal olarak verilen sre bu Ynetmeliin (EK-2) de yer alan denetim tutanana ve bu Ynetmeliine (EK-3) uygun olarak tesiste bulundurulan ve sorumlu ynetici tarafndan muhafaza edilen denetim defterine kaydedilir. Cezai lemler Madde 27- alma izni alm tesislerde; bu Ynetmelik hkmlerine uyulmamas veya Genel Mdrlk veya il mdrl kontrolrlerince yaplan mteakip denetimlerde bu Ynetmelik hkmlerine uyulmadnn tespiti, grlen aksaklklarn verilen sre ierisinde giderilmemesi veya eksikliklerin devam etmesi halleri ile alma izni alnmadan faaliyete geen gerek ve tzel kiiler ile resmi kurululara ait tesislerde 5/6/2004 tarihli 25483 sayl Resm Gazete'de yaymlanan 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 29 ve 30 uncu maddeleri hkmleri uygulanr. Kombina ve mezbahalardan karkas, et ve sakatat naklinde kombina ve/veya mezbaha muayene veteriner hekimince dzenlenen veteriner salk raporuna istinaden hkmet vete-riner hekimi tarafndan dzenlenen Yurtii Hayvan Maddelerinin Sevkine Mahsus Veteriner Salk Raporunun bulunmamas durumunda 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununa gre ilem yaplr. Mene ahadetnamesi ve veteriner salk raporu olmayan hayvanlarn kesiminin yapld mezbaha ve kombina sahiplerine 3285 sayl Hayvan Sal ve Zabtas Kanununun 47 nci maddesine gre ilem yaplr. DOKUZUNCU BLM eitli ve Son Hkmler hracat Onay ve Alt Dzenleyici lemler Madde 28- hracat onay alacak olan ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi tesislerin mracaat, izin ve denetim ilemleri ile sahip olmalar gereken ilave teknik, hijyenik ve salk koullar ile at, deve, devekuu ve bugn iin etleri lkemizde tketilmeyen ancak daha sonra tketilebilecek olan dier kasaplk hayvanlarn kesilecei mezbaha ve kombinalarda gerekli ilave teknik, hijyenik ve salk artlar ile ilgili alt dzenleyici ilemler Bakanlka dzenlenir. Verilmi alma zinleri Madde 29- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi et ve et rnleri retim tesislerinin alma izinleri geerlidir. Yrrlkten Kaldrlan Ynetmelik Madde 30- 11/9/2000 tarihli ve 24167 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Krmz Et ve Et rnleri retim Tesislerinin Kurulu, Al, alma ve Denetleme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr. Geici Madde 1- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan geici alma izni verilmi ve Gayri Shhi Messese Ruhsat bulunmayan et ve et rn104
leri retim tesislerinin bu izinleri 27/8/2005 tarihine kadar geerlidir. Geici Madde 2- Bu Ynetmelik kapsamndaki tesislere aada belirtilen durumlarda 27/8/2005 tarihine kadar geerli olmak zere geici alma izni verilir: a) Bu Ynetmeliin yaym tarihinde Gayri Shhi Messese Ruhsat ve yetkili merci tarafndan verilmi alma izni olmayan, b) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merciye mracaatta bulunmu ve alma izni ilemleri eitli aamalarda devam eden, c) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merci tarafndan alma izni verilmi ancak faaliyet alannda deiiklik ve/veya kapasitelerinde art yaplmak istenilen tesislere mracaatlar halinde bu Ynetmeliin 5 inci maddesinde belirtilen belgelerden Gayri Shhi Messese Ruhsat hari dier belgeleri getirmeleri ve yaplacak denetimde uygun bulunmalar durumunda, format Bakanlka dzenlenecek talimatla belirlenecek taahhtnamenin mracaatta bulunan tesis sahibi veya yetki verdii ahs ile sorumlu yneticisi tarafndan imzalanmasndan sonra yetkili merci tarafndan geici alma izni verilir. Geici alma izni alan et ve et rnleri retim tesislerinin bu izinleri, 27/8/2005 tarihine kadar Gayri Shhi Messese Ruhsat alnmad takdirde iptal edilir. 27/8/2005 tarihine kadar Gayri Shhi Messese Ruhsat alan ve geici alma izni bulunan tesislerin bu izinleri alma iznine evrilir. Geici Madde 3- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yetkili merci tarafndan alma izni verilmi et ve et rnleri retim tesislerinde sorumlu ynetici olarak grev yapan kiilerin altklar i yerlerinden ayrlana kadar sorumlu yneticilik yapma haklar sakldr. Geici Madde 4- Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce kurulmu ve yetkili merci tarafndan alma izni verilmi ve halen faaliyet gsteren et ve et rnleri retim tesisleri, bu Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren 1 yl ierisinde bu Ynetmelik hkmlerine uygun hale getirmek zorundadr. Tesislerini bu Ynetmelik hkmlerine uygun hale getirmeyenler hakknda 5179 sayl Gdalarn retimi Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 29 uncu ve 30 uncu maddelerine gre yasal ilem yaplr. Yrrlk Madde 31- Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 32- Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr.
105
EK-1 BEYANNAME 1- Tesisin: a) Sahibinin Ad Soyad : b) Ticari Ad : c) Ak Adresi : d) Telefon No : e) Faks No : f) Ada, Pafta ve Parsel No : 2- Faaliyet Alan ve Kapasitesi: a) Mezbaha (Gnlk Kesim kapasitesi: Ba/Gn) Bykba : Kkba : Dier Kasaplk Hayvanlar : b) Souk Depo (Depo says ve toplam alan/m2): c) Et Paralama Tesisi (Gnlk ileme kapasitesi Kg/Gn): - Hazrlanm et (Kg/Gn): - Hazrlanm et karmlar (Kg/Gn): d) Mamul Madde retim Yeri retim Miktar Kg/Gn rn Ad Sucuk... Sosis Salam... Dier (Dier ksmnda yer alan rn eitleri ve retim miktarlar Kg/Gn cinsinden belirtilecektir.) 3- Tesisten kacak kat, sv ve gaz atklarn cins ve miktarlar, ne ekilde izale ve tasfiye edilecei ve evre kirlenmesini nleyici tedbirler konusunda detayl bilgileri kapsayan rapor. 4- Tesisin faaliyet alan ile ilgili i akm emas ve aklama raporu. 5- Tesislerde altrlacak toplam personel says, tesisin alma saatleri, uygulanacak vardiya says ve sresi ile bir vardiyada altrlacak personel says. 6- Oluacak yan rnler ile insan tketimine uygun bulunmayan ksmlarn ne ekilde deerlendirileceine ilikin aklama raporu. Tesis sahibinin Ad Soyad Tarih MZA
106
EK-2 DENETM TUTANAI 1- Tesisin: a) Sahibinin Ad Soyad : b) Ticari Ad : c) Ak Adresi : d) Faaliyet Alan : e) Telefon No : f) Faks No : g) Denetimin Yapld Tarih : 2- Tespit Edilen Eksiklikler:
3- Yaplan neriler
Denetleyen
Denetleyen
Sorumlu Ynetici veya Tesis Sahibi
107
EK-3 DENETM DEFTER
/../ Denetleyen Denetleyen Sorumlu Ynetici veya Tesis Sahibi
108
EK-12: Trk Gda Kodeksi'nde Tanm Yaplarak rn Teblii Yaymlanm rnler in retim znine Esas Beyanname T.C. TARIM VE KYLER BAKANLII ...................... L MDRLNE TRK GIDA KODEKS'NDE TANIMI YAPILARAK RN TEBL YAYIMLANMI RNLER N RETM ZNNE ESAS BEYANNAME YERNN NVANI: YER SAHBNN ADI-SOYADI: FAALYET KONUSU: YER ADRES VARSA E-MAL ADRES:
TELEFON /FAKS NUMARASI: ALIMA ZN VE SCL TARH/NO: MARKA (TESCLL VEYA BAVURUSU YAPILMI): SORUMLU YNETCNN ADI-SOYADI: MESLE/BLM: NOTER SZLEMES BT TARH : ... /... /... SORUMLU YNETC BELGES BT TARH : ... /... /... FASON RETM YAPTIRAN FRMA ADI: RNLER VE RNLER LGLENDREN TEBL/TEBLLER:
5179 sayl Kanun ve bu Kanuna gre kartlm olan Ynetmelik ve Tebli/Teblilere gre retim yapacamz beyan ve taahht ederiz. Aksi durumun tespit edilmesi durumunda sz konusu izin/ izinlerin iptal edilerek, 5179 Sayl Kanun'un ngrd cezay imdiden kabul ederiz. ... /... /... Sorumlu Ynetici Ad-Soyad-Tarih MZA Yeri Sahibi/Yetkilisi Ad-Soyad-Tarih MZA
109
EK-13: rn Kodeksleri (Teblileri) Yaymlanmam Gdalar in retim zni Bavurusu
rn Kodeksleri (Teblileri) Yaymlanmam Gdalar in retim zni Bavurusu

a) Dileke, b) alma izni ve gda sicili belgesi sureti, c) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir), d) Marka tescil belgesi (marka ad yazlabilmesi iin Trk Patent Enstits'ne bavurduuna dair belge ve emtia listesi), e) retilecek rnn bileen listesi ve bileenlerin miktar, f) retim teknolojisi, retim ak emas, g) Trk Gda Kodeksi'ne uygun etiket rnei,
110
EK-14: Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler in retim zni Bavurusu a) Dileke, b) alma izni ve gda sicili belgesi sureti, c) Sorumlu yneticinin noter onayl szlemesi, diploma rnei ve sz konusu i yerinde sorumlu ynetici olarak altna dair meslek odasndan alaca belge (meslek odas olmayanlardan istenmeyecektir), d) Marka tescil belgesi (marka ad yazlabilmesi iin Trk Patent Enstits'ne bavurduuna dair belge ve emtia listesi), e) retim teknolojisi, retim ak emas, f) retilecek maddenin hangi gda (kat-sv-gda) ile temasta kullanlacana dair bilgi, g) Ham maddenin ticar ve kimyasal ad, h) Katk maddesi kullanlacak ise kullanm amac ve yzde miktar, i) Boyar madde uygulamas yaplacaksa kullanlan boyalarn ticar ve kimyasal ad ile uluslar aras indeks numaras ayrca, masterback boyada yzde miktar ve taycs, D ambalj etiket rneinde en az aadaki bilgiler bulunacaktr : rnn ticar ve kimyasal ad : retim tarihi : Ambalj iindeki rn miktar : Parti ve seri numaras : retildii firma ad ve adresi : Depolama koullar : "Tarm ve Kyileri Bakanl'nn ............... tarih ve ......... sayl izni ile retilmitir." ifadesi
111
Ek-15: Gda retim zni Belgesi T.C. TARIM VE KYLER BAKANLII ............................L MDRL/GENEL MDRL GIDA RETM ZN BELGES Yeri Sahibinin Ad ve Soyad : Yeri nvan Yerinin Adresi Markas rn Ad Sicil ve retim zni No: Belgenin lk Verili Tarihi Belgenin Deiiklik Tarihi : : : : : :
112
EK-16: Gda le Temas Eden Madde ve Malzemelere Ait retim zni Belgesi T.C. TARIM VE KYLER BAKANLII ............................L MDRL/GENEL MDRL GIDA LE TEMAS EDEN MADDE VE MALZEMELERE AT RETM ZN BELGES Yeri Sahibinin Ad ve Soyad : Yeri nvan Yerinin Adresi Markas rn Ad Sicil ve retim zni No: Belgenin lk Verili Tarihi : Belgenin Deiiklik Tarihi : bu belge, 5179 sayl Kanun'un 4 nc maddesine dayanlarak dzenlenmitir. : : : :
113
EK-17: Trk Gda Kodeksi Gda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Ynnden Etiketleme Kurallar Teblii Ama Madde 1- Bu Tebliin amac; son tketiciye sunulan gda maddelerinin genel etiketleme ve beslenme ynnden etiketleme kurallar ile gda maddelerinin tantm ve reklam ile ilgili kurallar belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Tebli; direkt tketime sunulan doal kaynak, doal maden, ime, ilenmi ime, ilenmi maden suyu ve tbbi sular ile yapay sodalar hari gda maddeleri ile restoran, hastane, kantin ve benzeri toptan gda maddeleri salayan i yerlerine sunulan gda maddelerini kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3- Bu Tebli; 16/11/1997 tarihli ve 23172 mkerrer sayl Resmi Gazete' de yaymlanan "Trk Gda Kodeksi Ynetmelii" ne gre hazrlanmtr. Tanmlar Madde 4- Bu Ynetmelikte geen; Antioksidan: Yalarn acmas ve renk deiiklii gibi oksidasyonun neden olduu bozulmalar nleyerek, gdalarn raf mrlerinin uzatlmasn salayan maddeleri, Asitler: Asitlii arttran ve/veya gdada eki bir tat oluumunu salayan maddeleri, Asitlik dzenleyiciler: Gdalarn asitlik veya alkaliliini deitiren veya kontrol eden maddeleri, Besin esi: Enerji salayan, byme, gelime ve hayatn srdrlebilmesi iin ihtiya duyulan eksiklii tipik biyokimyasal veya fizyolojik deiikliklere neden olan ve gda bileeni olarak tketilen maddeleri, Beslenme beyan: Gda maddesinin herhangi bir enerji deerini salad, salamad, dk veya yksek oranda saladn, zel bir beslenme zelliine sahip olduunu ifade eden, ima eden, neren veya besin elerini ierdii, iermedii, dk yada yksek oranda ierdiine dair herhangi bir tantm ve reklam mesajn, Beslenme referans deeri : Salkl yetikinler iin gnlk olarak alnmas tavsiye edilen besin eleri miktarn, Beslenme asndan etiketleme: Enerji deeri ve protein, karbohidrat, ya, lif, sodyum ve bu Teblide geen vitamin ve mineraller ile ilgili bilgilerin etiket zerinde verilmesini, Bileen: Katk maddeleri de dahil olmak zere gdann retim ve hazrlanmasnda kullanlan ve farkl bir form da olsa dahi son rnde bulunan maddeleri, Brt arlk: Gda maddesinin ambalajyla birlikte toplam arln, oklu doymam ya asitleri: Molekl yapsnda iki veya daha fazla cis formunda ift ba bulunduran ya asitlerini, Datm ambalaj: Gda maddesinin, depolama, ykleme, boaltma ve tama ilemlerini kolaylatrmak zere gda maddesinin ambalajl veya ambalajsz olarak iine konulduu ambalaj, Doymu ya asitleri: ift ba iermeyen ya asitlerini, Dkme: Ambalajl veya ambalajsz gda maddelerinde gdann niteliklerine uygun kaplarda sata sunulma eklini, Dk enerjili gda: Kat gdalarda 100 gramnda 40 kilokaloriden az, sv gdalarda 100 mili-litresinde 20 kilokaloriden az enerji ieren gdalar, D ambalaj: Gda maddesinin i ambalajl veya ambalajsz olarak tketiciye sunulmak zere birden fazla birim halinde, retimi srasnda iine konulduu koruma ve tama malzemesini ve ambalajn, 114
EC -European Community- Kodu: Her bir gda katk maddesi iin Avrupa Birlii tarafndan belirlenen kod numaralarn, Emlgatrler: Bir gda maddesinde, ya ve su gibi iki veya daha fazla farkl fazn homojen karmn salayan veya sabit tutan maddeleri, Emlsifiye edici tuzlar: Peynirde bulunan proteinleri dispers hale getirerek ya ve dier bileenlerin homojen dalmn salayan maddeleri, Enerjisi azaltlm gda: Orijinal gda veya benzeri rne kyasla enerji deeri en az %25 orannda azaltlm gdalar, Etiket: Gda maddesini tantc her trl yazl veya basl bilgi, marka, damga ve iaretleri ieren ve gda ile birlikte sunulan veya ambalajnda basl bulunan tantm bildirimini, Etiketleme: Gda maddesine ait deiik ekillerde hazrlanan tantm bildiriminin gda maddesiyle birlikte sunulmas ilemini, Fason retim: Gda maddelerinin retimini yapan veya yaptran zel ve tzel kiiler arasnda, retime balamadan nce karlkl yaplan szlemeye ve izne bal retimi, Gda katk maddesi: Tek bana gda olarak tketilmeyen, gda hammaddesi ve/veya yardmc maddesi olarak kullanlmayan, tek bana besleyici deeri olan veya olmayan; seilen teknoloji gerei kullanlan ilem srasnda kalnt veya trevleri mamul maddede bulunabilen, gdann hazrlanmas, tasnifi, ilenmesi, ambalajlanmas, tanmas, depolanmas ve datm srasnda gda maddesinin tat, koku, grn, yap ve dier niteliklerini korumak, dzeltmek veya istenmeyen deiikliklere engel olmak amacyla kullanlmasna izin verilen maddeleri, Gda maddesi: Ttn ve sadece ila olarak kullanlanlar hari olmak zere, ikiler ve sakzlar ile hazrlama ve ileme gerei kullanlan maddeler dahil insanlar tarafndan yenilen ve iilen ham, yar veya tam ilenmi her trl maddeleri, Hacim arttrclar: Gdalarn faydalanlabilir enerji deerini arttrmadan, gdalarn hacmini arttran maddeleri, Ham madde: Gda maddelerinin retiminde kullanlan; hasat, kesim, sam, avlama, toplama sonucu elde edilen rn, ambalaj: Gda maddesiyle dorudan temasta olsun veya olmasn, bir birim olarak tketiciye sunulmak zere, gda maddesinin retim srasnda iine konulduu koruma malzemesini ve ambalajn, tici gazlar: Gdann, bulunduu kaptan dar kmasn salayan hava dndaki gazlar, Jelletiriciler: Jel oluumu ile gdada farkl bir yap oluturan maddeleri, Kabartclar: Gaz oluturarak hamurun hacmini arttran madde veya madde kombinasyonlarn, Karbohidrat: eker alkoller dahil olmak zere insan vcudunda metabolize olan tm karbonhidratlar, Kaynak deer: Bir gda maddesinin, herhangi bir besin esinin gnlk alnmas gereken miktarn belli bir oranda iermesini, Kvam arttrclar: Gdann kvamn arttran maddeleri, Koruyucular: Gdalarn mikroorganizmalarla bozulmalarn nleyerek raf mrlerinin uzatlmasn salayan maddeleri, Kpk oluturucular: Sv veya kat gdalarda gaz faznn homojen dalmn salayan maddeleri, Kpklenmeyi nleyiciler: Kpklenmeyi azaltan veya nleyen maddeleri, Lif: Yenilebilen bitkisel ve hayvansal maddelerin, insanlarn sindirim sisteminde sindirilemeyen ksmlarn, Mineraller: Vcudun dzenli almasnda ve salkl kalmasnda nemli ilevleri olan mikrobesin elerini, Modifiye niastalar: Fiziksel veya enzimatik uygulamaya, asit veya alkali ile inceltme veya 115
aartmaya tabi tutulmu olsun veya olmasn yenilebilir niastalarn bir veya daha fazla kimyasal ileme tabi tutulmas ile elde edilen maddeleri, Nem tutucular: Gda maddelerinin dk rutubetli ortamdan etkilenip kurumasn nleyen veya toz gdalarn sv ortamlarda znmesini kolaylatran maddeleri, Net miktar: Ambalaj iindeki gda maddesinin ambalaj malzemesi hari miktarn, Ortalama deer: Ad geen gda maddesinin besin elerinin mevsime, tketim eilimine ve dier faktrlere bal olarak gerek deerinden farkllamas gz nne alnarak ortaya konan en iyi deeri, n paketlenmi gda maddesi: Ambalaj gda maddesini tamamen veya ksmen iersin yada iermesin ambalajn almas veya deitirilmesi mmkn olmayacak ekilde tketiciye ve toplu tketim yerlerin de sat ilemine sunulmadan nce gda maddesini veya ambalajn ieren herhangi bir ambalaj birimini, zel beslenme amal gda: Bebek mamalar ve ocuk gdalar da dahil, zel fizyolojik koullar ve/veya hastalklar nedeni ile ortaya kan zel beslenme ihtiyacn karlamak amacyla hazrlanan veya formle edilen, kendilerine ait zel bileimini veya retim basamaklarna bal olarak normal tketim iin retilen gda maddelerinden aka ayrlabilen, bildirimindeki beslenme amalarna uygun ve bu uygunluu iaret edici ekilde tketime sunulan gda maddelerini, Parlatclar: Yalayclar da dahil gdalarn d yzeyine uygulandnda parlak bir grnm veren veya koruyucu bir tabaka salayan maddeleri, Parti: Ayn koullarda ve zamanda retilen, ambalaj, ambalaj bykl, snf, tipi, eidi ve boyu ayn olan rn rnekleri veya ambalajlar topluluunu, Parti bykl: Parti iindeki birim ambalaj saysn, Protein: Gda maddesindeki toplam azotun o gdaya zg protein faktr ile arpm sonucu hesaplanan protein ieriini, Raf mr: Gda maddelerinin retim tarihinden itibaren uygun koullarda kalite zelliklerini muhafaza edebildii sreyi, Renklendiriciler: Tek bana gda olarak tketilmeyen veya gdalarda ana bileen olarak kullanlmayan, gdaya renk arttrc ve/veya renk dzenleyici olarak katlan maddeleri, Sertletiriciler: Meyve ve sebzelerin dokularn sert veya gevrek tutan veya mevcut jelletiriciler ile reaksiyona girerek jel oluumunu salayan veya glendiren maddeleri, Son tketim tarihi: Gda maddesinin uygun artlarda depoland sre iinde kendine has zelliklerini koruyabildii sreyi belirten tarih, Stabilizr: Gdalarn kararlln, fazn homojen dalmn ve renklerini koruyan veya kuvvetlendiren maddeleri, Szme arl: Ambalaj iindeki gdann, sv ksm uygun yntemlerle ayrldktan sonra kalan ksmnn arln, eker: eker alkoller dndaki mono ve disakkaritleri, Tatlandrclar: Gdalara tatl bir lezzet salayan, eker dndaki maddeleri, Tekli doymam ya asitleri: Yalnz cis formunda bir adet ift ba ieren ya asitlerini, Topaklanmay nleyiciler: Gda partikllerinin birbirine yapmas eilimini azaltan veya nleyen maddeleri, Un ilem maddeleri: Hamurun ileme ve pime kalitesini arttrmak veya gelitirmek amac ile una veya hamura ilave edilen emlgatrler dndaki maddeleri , Vitamin: Normal byme ve yaamn srdrlebilmesi iin gerekli olan organik eleri, Ya: Fosfolipidler dahil olmak zere tm lipidleri, ifade eder. Etiketleme ve aretleme Kurallar Madde 5 - Etiketleme ile ilgili kurallar aada belirtilmektedir: a) Sata sunulan her gda maddesinin ambalajnda etiket bulundurulmas zorunludur. 116
b) Gda maddesinin etiket bilgileri tam, doru ve anlalabilir olarak ifade edilmelidir. c) Etiketleme dili Trke olmaldr. Trke'nin yan sra uluslararas kabul grm dier resmi diller de kullanlabilir. d) Tm yazlar, fonla kontrast tekil edecek ekilde, silinmez karakterde, okunabilir renk ve boyutta olmal, ambalaja salam bir ekilde baslm, yaptrlm veya tutturulmu olmaldr. Ayrca etiket zerinde bulunmas zorunlu bilgiler baka yazlar yada resimlerle rtlmemeli veya kesilmemelidir. e) Gda maddesinin etiketi, ambalaj ve biimi sahte, yanltc veya gdann karakterine, yapsna, zelliklerine, bileimine, kalitesine, orijinine ve retim metotlarna gre hatal bir izlenim yaratacak; gdann sahip olmad etki ve zelliklere atfta bulunacak; zellikleri asndan benzer olan gdalara stn olduunu beyan edecek biimde olmamal; tketiciyi yanltacak resim, ekil ve benzerlerini iermemelidir. Bu hususlar gda maddesinin tantm ve reklam iin de geerlidir. f) zel beslenme amal gdalar dahil herhangi bir gda maddesinin etiketinde, o gda maddesinin hastalklar nleme, iyiletirme ve tedavi etme zellii olduunu bildiren veya ima eden ifadeler yer alamaz. g) Beslenme ynnden etiketleme zel beslenme amal gdalarn ve bileiminde farkllk yapld beyan edilen gdalarn etiketlenmesinde zorunlu olup, dier gda maddelerinde zorunlu deildir. h) Beslenme etiketlemesi yapldnda verilecek bilgiler grup 1 ve grup 2 de verilen ekli ile beyan edilecektir. Grup 1 - Enerji deeri Protein, karbohidrat ve ya miktarlar Grup 2 - Enerji deeri Protein, karbohidrat, eker, ya, doymu yalar, lif ve sodyum miktar ) Beslenme beyan eker, doymu ya asitleri, lif ve sodyum ile ilgili yapldnda bilgiler grup 2 ye gre verilir. i) Beyan edilecek enerji deeri Ek 1 de yer alan evrim faktrleri kullanlarak hesaplanr. j) Beslenme etiketlemesi niasta, eker alkoller, tekli doymam ya asitleri, oklu doymam ya asitleri, kolesterol ve Ek 2 de bulunan mineral ve vitaminlerin herhangi birinin veya birkann miktarn da ierebilir. k) Beslenme beyan yapldnda, (h) ve (j) bentlerinde belirtilen besin elerinden birinin bileeni olan veya ona ait olan maddelerin etikette belirtilmesi zorunludur. oklu doymam ve/veya tekli doymam ve/veya kolesterol oran verilmesi durumunda doymu ya asitlerinin miktar da etiket zerinde verilmelidir. Bu durumda, () bendi kapsamnda doymu ya asitlerinin miktarnn etiket zerinde belirtilmesi bir beslenme beyan olarak kabul edilmez. l) Enerji veya ya deerlerinde salanan en az %25 lik azalmalar etiket zerinde "azaltlm" veya edeeri bir kelimeyle ifade edilmelidir. m) Geleneksel hali ile tuz ilave edilerek retilen rnlere yemeklik tuz eklenmedii taktirde "Tuz ilave edilmemitir" ifadesi yer almaldr. n) Besin elerinin miktarlar etiket zerinde EK 3 de verildii ekilde, her 100 g veya 100 ml iin veya tek porsiyonluk ambalajlarda her paket iin , bir kullanmlk miktar belirtiliyorsa bu miktar iin veya bir pakette ka porsiyon bulunduu belirtiliyorsa bir porsiyon iin rakamsal olarak belirtilmelidir. Ancak, vitamin ve minerallerin bu izelgede yer almas iin EK 2 de verilen Beslenme Referans Deerlerinin en az %15 ini karlamas gerekmektedir. o) Vitamin ve mineraller ile ilgili bilgiler, (n) bendinde belirtilen miktarlar iin Ek 2 deki gnlk alm miktarlarnn yzde deeri olarak verilmelidir. Vitaminlerin ve minerallerin nerilen gnlk alm miktar grafik formunda verilebilir. p) ekerler ve/veya eker alkoller ve/veya niastalar beyan edildiinde bu beyan, karbohidrat 117
beyannn hemen ardndan Ek 3 de verildii ekli ile belirtilmelidir. r)Ya asidi tipi ve/veya miktar ve/veya kollestrol oran beyan edildiinde bu beyan, toplam ya beyannn hemen ardndan Ek 3 de verildii ekli ile beyan edilmelidir. s) Beyan edilen deerler aadaki bilgiler esas alnarak ortalama deer olarak verilir. - reticinin gda analizi - Kullanlan bileenin gerek ortalama deerinden veya bilinen deerinden hesaplanmas - Genel olarak kabul edilen verilerden hesaplanmas t) Beslenme etiketlemesi kapsamnda yer alan bilgiler tek bir yzde ve tablo formunda verilmelidir. Eer etiket yzeyi msait deilse, bilgiler lineer formda da verilebilir. Bu bilgiler kolayca grlebilen bir yerde grnr ve silinmez ekilde baslmaldr. u) Gda maddesinin bileimindeki besin eleri ile ilgili beyanlarda EK 4 de verilen koullar dikkate alnmaldr. Bu koullar iilebilir nitelikteki sular ile gda takviyelerine uygulanmaz. v) Besin eleri tablosunda verilen deerlerden en az kaynak deerini karlayan rnlerde besin elerinin vcuttaki fonksiyonlar ile ilgili beslenme beyanlar yer alabilir . Etiket Bilgileri Madde 6- Gda maddelerinin etiketinde bulundurulmas zorunlu bilgiler aada belirtilmektedir: a) Gda maddesinin ad, b) indekiler, c) Net miktar, d) retici ve paketleyici firmann ad, tescilli markas, adresi ve retildii yer, e) Son tketim tarihi, f) Parti numaras ve/veya seri numaras, g) retim izin tarihi ve says, sicil numaras veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve says, h) Orijin lke, ) Gerektiinde kullanm bilgisi ve/veya muhafaza artlar, i) Hacmen %1.2 den fazla alkol ieren ieceklerde alkol miktar, Gda maddelerinin etiketlerinde (a), (c), (e) ve (i) bentlerinde yer alan bilgiler ayn yzde olmaldr. Etiket Bilgilerinin Tanmlar Madde 7- Gda maddelerinin etiketinde bulunmas zorunlu bilgilerin tanmlar aada belirtilmektedir: a) Gda maddesinin ad: Gda maddesinin ad veya byle bir adn olmamas halinde, rnn gerek doas hakknda yeterli ve doru bilgiyi tketiciye sunan aklayc tanmla belirtilmelidir. Hibir ticari unvan, marka veya rnn ieriini yanstmayan ad rnn ad olarak kullanlamaz. zel ilem grm veya belli fiziksel artlarda bulunan rnlerde rnn ad ile birlikte uygulanan ilem veya fiziksel art belirtilmelidir. b) indekiler: Gda maddesinin retiminde veya hazrlanmasnda kullanlan ve deimi formu ile de olsa son rnde yer alan hammadde ve gda katk maddeleri etiket zerinde retim srasnda kullanldklar miktara gre azalan oranlarda belirtilmelidir. Gda maddesinin iindekilerin belirtilmesinde aadaki hkmler uygulanr: - Bileen listesinde grup ad ile belirtilebilecek rnler Ek 5 de verilmitir. - Bir gda bileeni iki veya daha fazla bileenden oluuyorsa, son rnn etiketinde iindekiler listesinde belirtilirken hemen yanna bir parantez almal ve kendi bileenleri azalan oranlarda belirtilmelidir. Ancak yasal dzenlemelerde tanm belli olan ve son rnn ierisinde % 25 den daha az miktarda yer alan bileenin parantez ile aklanmasna gerek yoktur. Bu bileenin iinde yer alan ve son rnde teknolojik fonksiyonu olan katk maddeleri mutlaka belirtilmelidir. 118
- Gdann bileenlerinden tanan ve son rnde teknolojik fonksiyonu bulunmayan gda katk maddelerinin, ilem yardmclarnn, gda katk ve aroma maddelerinin tayclarnn; gdann ilenmesinde geici olarak ortamdan uzaklatrlarak daha sonra orijinal halindeki miktarn amayacak biimde yeniden ortama katlan bileenlerin iindekiler listesinde belirtilmesi zorunlu deildir. - Etiketinde iindekiler listesinin bulunmas zorunlu olmayan rnler aada belirtilmektedir: - Tek bir bileenden oluan ve adndan iindeki bileeni aka anlalan rnler, - Patateste dahil olmak zere soyulmu doranm ve benzeri ilemlere tabi tutulmu taze meyve ve sebzeler, - Tanmndan aka karbonatl olduu belli olan karbonatl sular, - Tek bir rnden elde edilen ve ierisinde baka bileen katlmam olan fermantasyon sirkeleri, - Taze peynir ve eritme peynirleri hari iine laktik rnler, enzimler ve mikroorganizma kltrleri veya retimde ihtiya duyulan tuz dnda bileen katlmam olan peynir , tereya, fermente st ve kremalar, - rne eklenen su ve uucu maddelerin iindekiler ksmnda belirtilmesinde son rndeki miktarlar gz nne alnr. Son rnn toplam arlndan su dndaki bileenlerin arl kartlarak eklenen suyun miktar hesaplanr. Ancak bu ekilde hesaplanan su ve uucu maddelerin miktar son rnde % 5 i amyorsa, iindekiler listesinde belirtilmesi zorunlu deildir. - Herhangi bir bileenin yapsndan uzaklatrlan suyun retim srasnda yeniden kazandrlmas amac ile eklenen su veya dolgu maddesi olarak kullanlan suyun iindekiler listesinde belirtilmesi zorunlu deildir. - Su ilavesi ile hazrlanarak tketilecek olan suyu uurulmu veya konsantre formdaki gdalarn bileenleri listelenirken tketime hazr formlar dikkate alnr ve "tketime hazr haldeki rnn iindekiler " bal ile listelenir. - Yaklak ayn miktarlarda eitli meyve ve sebzeler ieren bir karmn iindekilerde herhangi birinin arlka orannn aka baskn olmamas halinde "deien miktarlarda ......" ifadesi kullanlarak listelenir. - Yaklak ayn miktarlarda eitli baharat ve bitki ieren bir karmn iindekilerde herhangi birinin arlka orannn aka baskn olmamas halinde "deien miktarlarda ......" ifadesi kullanlarak listelenir. - Gluten ierme ihtimali olduundan, bileenler ierisinde yer alan niasta mutlaka bitkisel orijini ile belirtilmelidir. - Gda maddesinin ismi ile birlikte anlan veya etiket zerinde kelime , resim veya grafik ile vurgulanan ve bu yolla gdann benzeri rnlerle karmasna engel olan ana bileen veya bileen gurubunun net miktarnn etiket zerinde belirtilmesi zorunludur. retim annda katlan bileen veya bileen gurubunun % miktar gda maddesinin adnn hemen yannda veya bileen listesinde sz konusu bileenle birlikte belirtilmelidir. - rn ad ile birlikte anlsa dahi , baharat ve bitki karmlar gibi retim annda aroma vermek amac ile kk miktarlarda katlan bileen veya bileen guruplarnn net miktarnn belirtilmesi zorunlu deildir. - Gda katk maddeleri bu ynetmelikte Ek 6 da yer alan snflamaya gre fonksiyonlar ile birlikte ad veya EC kod numaras ile verilmelidir. Eer kullanlan katk maddelerinin birden fazla fonksiyonu var ise, sz konusu gdadaki fonksiyonu belirtilir. Ancak modifiye niastalar mutlaka bitkisel orijini ile belirtilmelidir. - Gda aromalar "doal", "doala zde", veya "yapay" olarak belirtilmelidir. - Gda maddesinin bileiminde tatlandrc var ise "inde tatlandrc vardr"ifadesi, hem eker hem tatlandrc var ise "inde eker ve tatlandrc vardr" ifadesi, gda maddesine 119
%10 veya daha fazla eker alkol eklenmi ise "Ar Tketimi Laksatif etkiye neden olabilir" ifadesi, kullanlan tatlandrc ierisinde aspartam var ise "Fenil alanin ierir" ifadesi yer almaldr. c) Net miktar: - Sv gda maddelerinde hacim olarak belirtilmelidir, - Tane olarak satlan gda maddelerinde ambalaj iinde tanelerin kolayca grlp, saylabilmesi kaydyla adet olarak belirtilmelidir, - Sv ile birlikte hazrlanan kat gda maddelerinin szme arl verilmelidir. - Eer ayn miktarda ayn rn ieren iki veya daha fazla bamsz ambalaj bir ambalaj iinde sata sunuluyorsa, iindeki ambalajlarn adedi ve net miktar etiket zerinde belirtilmelidir. Ancak , iteki ambalaj dtan grlebilir ve saylabilir durumda ise ve bunlarn herhangi birinin zerindeki net miktara ilikin bilgi dtan grlebiliyorsa dtaki ambalaj zerinde adet ve net miktarn belirtilmesi zorunlu deildir. - Bamsz olarak satlamayacak iki veya daha fazla ambalaj , bir ambalaj iinde sata sunulu-yorsa toplam net miktar belirtilmelidir. - Say veya arlk olarak satlan rnler tketiciye ulaana kadar hacim veya ktlesinde nemli miktarda kayplar oluyorsa bu tr rnlerin net miktarnn belirtilmesi zorunlu deildir. - Baharatlar ve bitkisel karmlar hari 5 g veya 5 ml den daha kk miktarlarda sata sunulan rnlerde net miktarn belirtilmesi zorunlu deildir. - Gda maddelerinin net miktar ve szme arl metrik sisteme gre beyan edilmeli ve net miktarlar toplu tketim yerlerine veya gda retim yerlerine satlan rnler hari Ek 7' ye uygun olmaldr. d) Firmann ad, adresi ve retildii yer: malat veya ambalajlayc veya ithalat veya ihracat veya datc firmann ticari unvan, ak adresi, tescilli markas ve retim yeri bildirilmelidir. Fason retim yaptrlmas halinde retim yapan firmann ad ve adresi belirtilmelidir. e) Son tketim tarihi :Aadaki kurallara gre belirlenir: 1- Gda maddesinin son tketim tarihi gn, ay ve yl olarak etiket zerinde aadaki ekilde kodlanmadan belirtilmelidir. Raf mr Son tketim tarihi 3 aydan ksa ise gn ve ay 3 -18 ay arasnda ise ay ve yl 18 aydan uzun ise yl 2- Birinci bent de verilen raf mrlerine bal kalarak son tketim tarihleri gn ay ve yl olarak veyaveya ay ve yl olarak aadaki ifade ile belirtilebilir. ".....tarihine kadar tketilmelidir." 3- Normal koullarda yada ambalaj aldktan sonra mikrobiyolojik ynden abuk bozulabilecek gda maddeleri iin "..........tarihinden nce tketilmelidir" ifadesine yer verilmelidir. Bu ifade ile birlikte etikette yer alacak gn ve ay olarak belirtilen tarih, rnn tketilmesi iin son gndr. Bu ifade sadece st rnleri, stlmadan tketilen piirilmi rnler, ttslenmi ve krlenmi balk veya yemeye hazr et rnleri, yemeye hazr gdalar, piirilmemi ve yar pimi pasta veya hamur rnleri, kanatl veya balk rnleri ile vakum altnda yada modifiye atmosferde paketlenmi soukta saklanan rnler gibi abuk bozulabilen gda maddelerinde bulunmak zorundadr. 4- Gda maddesinin belirtilen son tketim tarihi zel muhafaza artlarna bal ise bu koullar son tketim tarihinin yannda belirtilmelidir. 5- Son tketim tarihi zorunlu olmayan rnler EK- 8 de belirtilmitir. f) Parti ve/veya seri numaras varsa kod numaras: Parti ve/veya seri numaras varsa kod numaras belirtilmelidir. 120
g) retim izin tarihi, says ve sicil numaras veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve says: Etiket zerinde lgili Bakanlka verilen retim izin tarihi, says ve sicil numaras veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve says belirtilmelidir. h) Orijin lke: "Trk Mal" veya "TM" olarak belirtilmelidir. thal mal gda maddelerinde ise lke ad verilmelidir. ) Gerektiinde kullanm bilgisi ve/veya muhafaza artlar: Tketim ncesi bir ilem gerektiren durumlarda gdann doru kullanmn salamak iin gerekli hazrlama bilgisi etiket zerinde aka anlalr biimde yer almaldr. Gda maddesinin son tketim tarihi veya raf mrnn yan sra zel muhafaza artlarn gerektiriyorsa bu artlar ve bu artlarda kullanm etiket zerinde belirtilmelidir. i) Hacmen %1.2 den fazla alkol ieren ieceklerde alkol miktar : Hacmen %1.2 den fazla alkol ieren ieceklerde alkol miktar belirtilmelidir. n Paketlenmi Gdalarn Etiketlenmesi Madde 8 - n paketleme yaplm rnlerin etiketi zerinde veya zerine tutturulmu bir etikette Madde 2 de verilen bilgiler bulunmaldr. Kk Ambalajl Gdalarn Etiketlenmesi Madde 9- En geni yzeyi 10 cm2 den kk olan ambalaj veya kaplarda ve silinmez ekilde iaretlenen ve bu nedenle etiket iermeyen geri dnml cam ielerde Madde 2 de belirtilen (a), (c), (e) bentlerinde yer alan bilgiler ayn yzde bulunmaldr. D Ambalajlarn Etiketlenmesi Madde 10- D ambalajlarn etiketlenmesiyle ilgili genel hkmler aada belirtilmektedir: a) Gda maddesinin ad: Gda maddesinin yaygn olarak kullanlan ad veya gdann adna ilave olarak onun gerek tabiatn belirleyen tipi, eidi, tr gibi tanmlar belirtilmelidir. b) Gda maddesinin son tketim tarihi: Gda maddesinin son tketim tarihi belirtilmelidir. c) Firmann ad, adresi ve retildii yer: malat veya ambalajlayc veya ithalat veya ihracat veya datc firmann ticari unvan, ak adresi, tescilli markas ve retim yeri bildirilmelidir. d) Parti ve/veya seri numaras varsa kod numaras: Parti ve/veya seri numaras varsa kod numaras belirtilmelidir. e) indeki i ambalaj adedi: indeki i ambalaj adedi belirtilmelidir. f) ambalaj zerindeki bilgiler d ambalajdan grlebildiinde d ambalaj zerine yazlmas zorunlu deildir. g) ambalaj adedi d ambalajdan kolayca grlp saylabilir durumda ise adet belirtilmesi zorunlu deildir. Datm Ambalajlarnn Etiketlenmesi Madde 11- Gda maddelerinin kolay ve gvenilir bir biimde tanmas, gnderildii yere ulat zaman kolay fark edilmesi iin datm ambalajlarnn etiketleri zerinde bulunmas gerekli olan bilgiler aada belirtilmektedir: a) Gda maddesinin ad, b) Brt arl, c) erdii ambalaj adedi. Dkme Gdalar Madde 12- Dkme gdalar olarak sata sunulan gda maddelerinin tketim ve sat yerlerine sevk edilmesinde Madde 2'ye gre etikette bulunmas zorunlu olan bilgileri ieren etiketler datm ambalaj zerinde yer almal ve bu bilgilerden gda maddesinin ad, retici firmann ad ve adresi, orijin lke, son tketim tarihi ve parti ve/veya seri numaras varsa kod numaras ile ilgili bilgileri ieren etiketler tketicinin grebilecei yerlerde bulundurulmal veya gda maddesiyle birlikte tketiciye sunulmaldr. Avrupa Birliine uyum Madde 13 - Bu Tebli 2000/13/EEC sayl "Gda Maddelerinin Etiketlenmesi, Tantm ve 121
Reklam le lgili ye lkelerin Kanunlarnn Yaklatrlmas" " ve 90/496 sayl " Gda Maddelerinin Besin Etiketlemesi" " 80/232/EEC sayl " n Paketlenmi rnlerin Net Miktarlar ve Net Kapasiteleri ile lgili ye lkelerin Kanunlarnn Yaklatrlmas" zerine Konsey Direktifleri dikkate alnarak Avrupa Birliine uyum erevesinde hazrlanmtr. Tescil ve denetim Madde 14 - Bu Tebli'de yer alan Etiketleme ve aretleme Kurallarna ait hkmlere her tr gda maddesini reten ve satan iyerleri, tescil ve izin, ithalat, kontrol ve denetim srasnda uymak zorundadr. Bu hkmlere uymayan iyerleri hakknda 24/6/1995 tarihli ve 560 sayl Gdalarn retimi,Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine gre yasal ilem yaplr. Denetim Madde 15 - Bu Teblie ait hkmlerin uygulanmas 560 sayl Kanun Hkmnde Kararnameye gre Tarm ve Kyileri Bakanl ile Salk Bakanlnca denetlenir. Geici Madde 1-Halen faaliyet gsteren ve bu Tebli kapsamnda gda maddesi reten ve satan iyerleri alt ay iinde bu Tebli hkmlerine uymak zorundadr. Bu sre iinde gerekli dzenlemeleri yapmayan retim yerlerinin faaliyetine izin verilmez. Bu retim ve sat yerleri hakknda 560 sayl Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine gre yasal ilem yaplr. Yrrlk Madde 16- Bu Tebli yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 17 - Bu Tebli hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan ile Salk Bakan yrtr. Ek-1 ENERJ EVRM FAKTRLER
Karbohidrat (eker alkoller hari) eker alkoller Protein Ya Etil Alkol Organik Asit
4 kcal/g 2.4 kcal/g 4kcal/g 9 kcal/g 7kcal/g 3kcal/g
17 Kj/g 10 Kj/g 17 Kj/g 37 Kj/g 29 Kj/g 13 Kj/g
122
Ek-2 BESLENME REFERANS DEERLER Protein Vitamin A Vitamin D Vitamin E Vitamin C Tiamin Riboflavin Niasin Vitamin B6 Folik asit Vitamin B12 Biotin Pantotenik asid Kalsiyum Fosfor Magnezyum Demir inko yot Ek-3 ENERJ VE BESN GELERNN ETKETTE BLDRLMES (g) ( g) ( g) (mg) (mg) (mg) (mg) (mg) (mg) ( g) ( g) (mg) (mg) (mg) (mg) (mg) (mg) (mg) ( g) 50 800(1) 5 10 60 1.4 1.6 18 2 200 1 0.15 6 800 800 300 14 15 150
Enerji ve Besin geleri Enerji Deeri (kcal ve Kj) Protein (g) Yalar (g) Tekli Doymam Ya Asitleri (g) oklu Doymam Ya Asitleri (g) Doymu Ya Asitleri (g) Kolesterol (mg) Karbohidratlar (g) ekerler (g) eker alkoller (g) Niasta (g) Lif (g) Sodyum (mg) Vitaminler (mg) Mineraller (mg)
(1)
100 g veya 100 ml deki ya da bir porsiyondaki miktar
1 g Vitamin A (Retinol ) = 6
g - Karoten
123
Ek-4 BESN GELER LE LGL BEYAN TABLOSU
124
Ek-5 BLEEN LSTESNDE GRUP ADI LE BELRTLEBLECEK RNLER
EK 6
GIDA KATKI MADDELERNN SINIF SMLER Antioksidan Aroma arttrc Asit Asitlik dzenleyici Emlgatr EmlsifiyeTuzlar(1) Hacim artrc tici gaz Jelletirici Koruyucular Kvam arttrc Kabartc Kpklenmeyi nleyici Kpk oluturucu Modifiye niasta(2) Nem tutucu Parlatc Renklendirici Stabilizr Sertletirici Tatlandrc Un ilem maddeleri 1) Sadece ilem grm peynirler ve ilenmi peynir bazl rnler iin 1) Spesifik ismi veya EC numarasnn belirtilmesi gerekmektedir. 125
EK 7 AMBALAJLI OLARAK TKETCYE SUNULAN GIDA MADDELERNN NET MKTARLARI 1- Arlk Olarak Satlan Gda rnlerinin Net Miktarlar ( g ) 1.1 - Tereya , margarinler , hayvansal ve nebati yalar,emlsiyonlanm olarak da ekmee srlen dk ya ierikli malzemeler 125 - 250 - 500 - 1000 - 1500 - 2000 - 2500 - 5000 1.2 - "petits suisses "tipi ve benzeri ambalajl peynirler dndaki taze peynirler 62.5 - 125 -250 - 500 - 1000 - 2000 - 5000 1.3 - Yemeklik tuzlar 125 - 250 - 500 - 750 - 1000 - 1500 - 5000 1.4 - Pudra ekeri, altn kahverengi veya kahverengi eker, nbet ekeri, kristal ve kesme eker 125 - 250 - 500 - 750 - 1000 - 1500 - 2000 - 2500 - 3000 - 4000 - 5000 1.5 - Bebek rnleri hari olmak zere tahl rnleri 1.5.1- 1.5.4'deki rnler ve bulgur hari tahl krmalar, ezmeleri irmikleri ve unlar ile yulaf ezmesi ve unu 125 - 250 - 500 - 1000 - 1500 - 2000 - 2500 (1) - 5000 - 10000 1.5.2 -Makarna eitleri 125 - 250 - 500 - 1000 - 1500 - 2000 - 3000 - 4000 - 5000 - 10000 1.5.3- Pirin, bulgur eitleri ve kuru baklagiller 125 - 250 - 500 - 1000 - 2000 - 2500 - 5000 1.5.4- Tahl rnlerinin kabartlmas ya da kavurmas ile retilen, msr gevrei ve benzeri gda maddeleri 250 - 375 - 500 - 750 -1000 - 1500 -2000 1.6 - Kurutulmu sebzeler ve meyveler (2) 125 - 250 - 500 - 1000 - 1500 - 2000 - 5000 -75000 - 10000 1.7 -Trk kahvesi hari tlm veya tlmemi kavrulmu kahve, hindiba kahve ikameleri 125 - 250 - 500 - 1000 - 2000 - 3000 - 4000 - 5000 - 10000 1.8 - Dondurulmu gdalar 1.8.1- Sebze ve meyve ayrca patates cipsi iin nceden hazrlanm patatesler 150 - 300 - 450 - 600 - 750 - 1000 - 1500 - 2000 - 2500 1.8.2- Kzartlm veya kzartlmam balk filetolar ve balk porsiyonlar, 100 -200 - 300 - 400 -500 - 600 - 800 - 1000 - 2000 - 2500 1.8.3- Balk ubuklar 150 - 300 - 450 - 600 - 900 - 1200 - 1500 - 1800 2- Hacim Olarak Satlan Gda rnlerinin Net Miktarlar (ml ) 2.1- Hacmi kabn ekline bal olarak belirlenmeyen dondurma hari olmak zere 250ml. den fazla miktarlarda dondurmalar - 500 - 750 - 1000 -1500 - 2000 - 2500 - 3000 - 4000 - 5000 Yulaf ezmesi ve yulaf unu iin bu deerlere izin verilmemitir Patates ve suyu giderilmi sebzeler hari olmak zere 126
EK 8 SON TKETM TARH ZORUNLU OLMAYAN RNLER - Filizlenmi tohum , baklagil vb. rnler dnda ; patates dahil olmak zere kesme, soyma vb. ilemler uygulanmam tm taze sebze ve meyveler -arap, likr araplar , kpren araplar, aromatik araplar, zm dndaki meyvelerden oluan bu tr rnler, CN kodu 2206 00 9, 2206 0093 ve 2206 00 99 iecekler ile zm ve zm rasndan retilen iecekler - Hacmen % 10 veya daha fazla alkol ieren iecekler - Sirke - Yemeklik tuz - Toplu tketim yerlerine sunulan 5 litreden fazla ambalajlanm hafif iki , meyve suyu, meyve nektar, alkoll iecekler - Ekmek, simit rek ,pasta gibi ieriklerinin doas gerei retildikten sonra normal olarak 24 saat iinde tketilen unlu mamuller - Kristal ve kesme eker gibi kat ekerler - Sadece aroma ve/veya renklendirici eker ieren ekerleme rnleri - Sakzlar ve sakz rnleri - Porsiyon dondurmalar
127
Resmi Gazete: 29.01.2004-25361 Gda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Ynnden Etiketleme Kurallar Tebliinde Deiiklik Yaplmas Hakknda Tebli (Tebli No : 2004/5) MADDE 1 - 25/8/2002 tarihli ve 24857 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan "Trk Gda Kodeksi Gda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Ynnden Etiketleme Kurallar Teblii"nin 4 nc maddesi birinci fkrasnda geen "Bu Ynetmelikte geen;" ibaresi "Bu Teblide geen;" olarak deitirilmitir. MADDE 2 - Ayn Tebliin 7 inci maddesi (c) bendinin son paragraf aadaki ekilde deitirilmi ve ayn bendin sonuna aadaki paragraf eklenmitir. "- Gda maddelerinin net miktar ve szme arl metrik sisteme gre beyan edilmelidir. -Gda retim yerleri ve toplu tketim yerleri hari olmak zere ambalajl olarak dorudan tketiciye sunulan gda maddelerinin nominal dolum miktarlar Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan 10 Nisan 2002 tarih ve 24722 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren "Hazr Ambalajl Belirli rnler in Msaade Edilen Nominal Kapasite ve Dolum Miktar Serilerine Dair Ynetmelik" 80/232/AT ve "Hazr Ambalajl Sv Mamullerin Hacim Tespitine Dair Ynetmelik"75/106/AT ye gre belirlenir." MADDE 3 - Ayn Tebliin "Besin eleri ile lgili Beyan Tablosu" balkl 4 numaral Ekinin son satr aadaki ekilde deitirilmitir. Vitaminler ve mineraller Kaynak Yksek 100 g kat gdada Beslenme Referans Deerinin % 15'inden az olmamaldr. 100 ml sv gdada Beslenme Referans Deerinin % 15 inden az olmamaldr. 100 kcal'de Beslenme Referans Deerinin % 5'inden az olmamaldr. Kaynak iin verilen deerlerin 2 kat olmaldr. MADDE 4 - Ayn Tebliin 6 numaral Ekinde yer alan dip not aadaki ekilde deitirilmitir. "(1) Sadece ilem grm peynirler ve ilenmi peynir bazl rnler iin (2) Spesifik ismi veya EC numarasnn belirtilmesi zorunlu deildir." MADDE 5 - Ayn Tebliin 7 numaral Eki yrrlkten kaldrlm ve dier ekler buna gre teselsl ettirilmitir. Yrrlk MADDE 6- Bu Tebli yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme MADDE 7- Bu Tebli hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan ile Salk Bakan yrtr.
128
EK:18 Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gzetimi, Kontrol ve Denetimi ile yeri Sorumluluklarna Dair Ynetmelik BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar Ama Madde 1 - Bu Ynetmeliin amac, gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin gvenliinin ve kalitesinin temini iin piyasa gzetimi, kontrol ve denetim hizmetleri ile iyeri sorumluluklarna ilikin usul ve esaslar belirlemektir. Kapsam Madde 2 - Bu Ynetmelik; gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin gvenliinin ve kalitesinin temini iin tm piyasa gzetimi, kontrol ve denetim hizmetleri ile izlenebilirlik, i-yeri sorumluluu ve itiraz hakkna ilikin usul ve esaslar kapsar. Dayanak Madde 3 - Bu Ynetmelik, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunun 16 nc, 17 nci, 18 inci, 23 nc, 25 inci, 29 uncu ve 30 uncu maddelerine dayanlarak hazrlanmtr. Tanmlar Madde 4 - Bu Ynetmelikte geen; Ak emas: Belirli bir gda maddesinin hazrlanmas, ilenmesi, imalat, ambalajlanmas, depolanmas, nakliyesi, datm, sata sunulmas veya arznda kullanlan aamalar ya da ilemler dizisinin sistematik olarak gsterilmesini, Ambalaj veya ambalaj materyali: Gda maddelerini d etkenlerden koruyan ve iine konan gda maddesini bir arada tutarak tama, depolama, datm, tantm ve reklam gibi pazarlama ilemlerini kolaylatran veya gda maddeleri ile temasta bulunmak zere retilen plastik, cam, seramik, kat, metal, ahap ve/veya bunlarn karmndan elde edilen materyalleri, ambalaj veya kabn kendisini, Ambalajlama: Bir gdann bir ambalaja veya kaba sz konusu maddelerle dorudan temas edecek biimde yerletirilmesini, Bakanlk: Tarm ve Kyileri Bakanln, Birincil retim: Avlama, toplama, balklk, hasat, sam ve kesim ncesi hayvanlarn iftlikte yetitirilmesi dahil retimi, Biyosit: Herhangi bir zararl organizmay ortadan kaldran, faaliyetini nleyen, zararsz hale getiren, reme ve oalmasn durduran ya da organizmann etkisini kontrol altna alan kimyasal ya da biyolojik kkenli maddeleri, Bulama: Bir tehlikenin bulunmas veya ortaya kmas durumunu, apraz bulama: Mikroorganizmalarn bulunduklar ortamdan bulama olmam tketime hazr gdalara tanmas durumunu, 129
Denetim: Bakanlk tarafndan gda kontrol hizmetlerinin yrtlmesi ve/veya dorulanmas iin yaplan ilemleri, Depo: Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri muhafaza etmek amacyla rnn zelliine gre tesis edilen yerleri, Depolama: Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin doal yaplarn bozma-yacak koullarda ve tekniine uygun olarak saklanmas ilemini, Dezenfeksiyon: Gda maddelerine ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelere bulamay nlemek amacyla, gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin zelliklerini etkilemeden fiziksel ve/veya kimyasal yollarla ortamdaki mikroorganizmalarn arndrlmas ilemini, Dorulama : Belirtilen artlarn karlandna ilikin objektif kantlarn incelenerek veya gz nnde bulundurularak yaplan kontrol ve denetimi, Dk asitli konserve gda: Hermetik olarak kapanabilen kaplarda ve ticari steriliteyi salayacak sl ilem uygulanm, pH deeri 4.6 ve su aktivitesi 0.85'den yksek olan, normal artlarda oda scaklnda muhafaza edilen ve datlan gda maddesini, Dzeltici faaliyet: HACCP plannda kritik kontrol noktasnda kritik limitin dna kld saptandnda uygulanmas gereken ilemi, yaplacak faaliyeti, Geerli klma: zel kullanm amacna veya uygulamasna ynelik gerekliliklerin karlandna ilikin objektif kantlar dorultusunda yaplan kontrol, Gda/Gda maddesi: Ttn ve sadece ila olarak kullanlanlar hari olmak zere; ikiler ve sakzlar ile hazrlama ve ileme gerei kullanlan maddeler dahil, insanlar tarafndan yenilen ve/veya iilen ham, yar mamul veya mamul her trl maddeyi, Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler: Gda ile temasta bulunan veya bulunmak zere imal edilen her trl madde ve malzemeleri, Gda maddesi etiketi: Gda maddesini tantc her trl yazl veya basl bilgi, marka, damga ve iaretleri ieren ve gda ile birlikte sunulan veya ambalajnda basl bulunan tantm bilgilerini, Gda gvenlii: Gdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her trl zararlarn bertaraf edilmesi iin alnan tedbirler btnn, Gda katk maddesi: Tek bana gda olarak tketilmeyen, gda ham maddesi ve/veya gda ilemeye yardmc madde olarak kullanlmayan, tek bana besleyici deeri olan veya olmayan; seilen teknoloji gerei kullanlan ilem srasnda kalnt veya trevleri mamul maddelerde bulunabilen, gdalarn hazrlanmas, tasnifi, ilenmesi, ambalajlanmas, tanmas, depolanmas ve datm srasnda gda maddelerinin tat, koku, grn, yap ve dier niteliklerini korumak, dzeltmek veya istenmeyen deiikliklere engel olmak amacyla kullanmna izin verilen maddeleri, Gda ilemeye yardmc maddeler: Tek bana gda bileeni olarak kullanlmayan, belirli teknolojik amaca ynelik olarak hammadde, gda veya bileenlerinin ilenmesi veya retimi srasnda kullanlan; son rnde kendisi veya trevlerinin kalntlarnn bulunmas kanlmaz olan ancak, kalnts salk asndan risk oluturmayan maddeleri, Gda kodeksi: Trk Gda Kodeksini, 130
Gda kontrolr/Gda denetisi: Gda kontrol ve gda denetim i ve ilemlerini yerine getirmek zere ilgili konuda asgari lisans dzeyinde eitim alm, Bakanlk tarafndan eitim verilerek yetkilendirilmi olan kiileri, Gda kontrolr yardmcs/Yardmc denetim eleman: Gda kontrolr/gda denetisine gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin kontrol ve denetim ilemlerinde yardmc olmak zere Kanunun yrrle girdii tarihten nce gda kontrolrne yardmc eleman olarak Bakanlk tarafndan yetkilendirilmi kiiler ile Salk Bakanlndan Bakanla atamalar yaplan ve Bakanlka hizmet ii eitimi verilmi evre Salk Teknisyenlerini, Gda maddeleri reten iyeri: Gda maddelerinin ham maddeden balayarak; depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hale getirme, ambalajlama ilerinden bir veya birkann yapld ve gda maddeleri sat yerlerine gnderilmek zere depoland tesisler ile bu tesislerin tamamlaycs saylacak yerlerin tamamn, Gda maddeleri reten ve satan iyeri: Gda maddelerinin ham maddeden balayarak depolama, tasnif, ileme, deerlendirme, dayankl hale getirme, ambalajlama ilemlerinden bir veya bir kann yapld ve her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddelerinin toptan veya pe-rakende datm ve satnn yapld ve bunlarn sat iin depoland yerleri, Gda maddeleri sat yeri: Her trl ham, yar mamul ve mamul gda maddelerinin toptan veya perakende datm ve satnn yapld ve bunlarn sat iin depoland yerleri, Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten, satan iyeri: Gdalar d etkilerden koruyan, tama, depolama, datm, tantm ilemlerinde kullanlan ve Trk Gda Kodeksinde tanmlanan gda ile temasta bulunan madde malzemelerin tekniine uygun ve hijyenik ekilde retim, ileme ve depolama ve/veya sat ilemlerinin yapld tesisler ile bu tesislerin tamamlaycs saylacak yerlerin tamamn, Gda ii: Kr amal olsun veya olmasn, zel ya da kamusal olarak, gdann retimi, ilenmesi ve datmnn herhangi bir aamasyla ilgili herhangi bir faaliyetin yrtlmesini, Gda iletmecisi: thal ettikleri, rettikleri, iledikleri, imal ettikleri, depoladklar nakil veya datmn yaptklar, sata ve tketime sunduklar gda maddelerinin Trk gda mevzuat artlarna uygunluundan sorumlu olan gerek veya tzel kiileri, Gzetim: Bir veya daha fazla sayda gda iletmesinin, gda iletmecisinin ve faaliyetlerinin dikkatli bir ekilde incelenmesi, HACCP: Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktalar olarak tanmlanan, gda gvenlii iin nemli olan tehlikeleri tanmlayan, deerlendiren ve kontrol eden sistemi, HACCP plan: lgili rnn retim srecinde gda gvenlii asndan nemli olan tehlikelerin kontrol altnda tutulduundan emin olmak amacyla HACCP ilkelerine uygun olarak hazrlanm dokman, HACCP sistemi: HACCP plan veya planlarn yrtmek ve amalarn yerine getirmek iin gereken organizasyon yaps, prosedrleri, sreleri ve kaynaklar, HACCP izleme: Kritik Kontrol Noktasnn kontrol altnda olup olmadnn deerlendirilmesi amacyla kontrol parametrelerinin gzlem veya lmlerinin planl bir srada yrtlmesini, HACCP tetkiki: HACCP plan ve buna ilikin sonular dahil, HACCP sisteminin planlanm dzenlemelere uyup uymadn, etkili biimde uygulanp uygulanmadn ve amalarnn yerine getirilmesi iin uygun olup olmadn saptamak zere yaplan kontrol ve denetimi, 131
Ham madde: Gda maddelerinin retiminde kullanlan birincil retimden elde edilen rn, yar mamul veya mamul maddeleri elde etmek iin kullanlan maddelerden her birini, Hijyen: Tehlikelerin kontrol ve amalanan kullanmn hesaba katarak, bir gda maddesinin insan tketimine uygunluunun salanmas iin gerekli nlemler ve koullar, lgili merci: Bakanlk/Tarm l Mdrl, Valilik /l zel daresi, mha etmek: nsan salna veya tketimine uygun olmayan gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin usulne uygun olarak imhasn, nceleme: Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler ile ilgili konularn, Kanun ve ilgili Ynetmelik artlarna uyumunun dorulanmas iin yaplan incelemeyi, leme: Istma, ttsleme, tuzlama, olgunlatrma, yumuatma, ekstrzyon, kurutma, salamura, pulp retimi veya bunlarn kombinasyonunu kapsayan, balangtaki rn nemli lde deitiren ve muhafaza eden her hangi bir faaliyeti, lenmemi gdalar: Blnen, paralanan, koparlan, dilimlenen, kemiklerinden ayrlan, doranan, kabuu-zarndan ayrlan, kylan, kesilen, temizlenen, d kabuundan ayrlan, tlen, soutulan, dondurulan, derin dondurulan veya zndrlen rnleri kapsayan, ilenmemi gda maddelerini, lenmi gdalar: Ham maddelerin ilenmesi sonucu elde edilen ve retimleri iin gerekli olan veya zeliklerini kazandran bileenleri ierebilen gda maddelerini, yi uygulama rehberleri: Birincil retim dahil olmak zere rne ait retim, ileme ve datm aamalarnda, bulaan kontrol, su, organik atklar ve gbrelerin kullanm, bitki koruma rnleri ve veteriner ilalarn kullanm, haere kontrol, izlenebilirlik, geri toplama, atk ynetimi, kayt tutma, iyi retim uygulamalar, iyi hijyen uygulamalar, HACCP esaslarnn uygulan, gda iletmecisinin alaca idari sistemler, gdalarn fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik gvenlii gibi gda gvenliini salamaya yardmc olan rehber niteliindeki yaynlar, zleme: Kanuna uygunluk durumu ile ilgili genel bir fikir elde etmek amacyla, planl olarak yrtlen bir dizi gzlem veya lmleri, zlenebilirlik: retim, ileme ve pazarlama ile ilgili srecin her aamasnda, gda maddesine kartrlmas tasarlanan veya muhtemelen ortaya kabilecek istenilmeyen herhangi bir maddenin izlenmesini, Kalnt: Gdada, tarm rnlerinde veya bitkilerde, toprakta, suda veya dier evresel bileenlerde, kullanmna izin verilen bir kimyasal rndeki aktif bileenlerin ve/veya trevleriyle birlikte paralanma rnleri, metabolitleri ve kalntsn, Kalite kontrol: Tketime arz edilen gda maddelerinin mevzuata uygunluunun tespitini, Kalite: Gda maddelerinin mevzuatla belirlenmi kriterlere uygunluunu tayin eden zelliklerinin toplamn, Kanun: 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hkmnde Kararnamenin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanunu, Kontrol plan: Uygulanan gda kontrol ve denetim sisteminin yaps ve organizasyonu konusunda genel bilgi ieren ve Bakanlk tarafndan hazrlanan plan, Kontrol: Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten ve satan 132
i-yerlerinin, asgari teknik ve hijyenik artlar ile bu yerlerde retilen ve satlan gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin mevzuata uygunluunun tespitini, Kritik Kontrol Noktas (KKN): Bir gda gvenlii tehlikesini nlemek, ortadan kaldrmak ya da riski kabul edilebilir bir dzeye indirgemek iin belirli bir kontrol nleminin uygulanmasnn gerekli olduu bir aamay, Kritik limit: Bir koulun, parametrenin kabul edilebilir veya kabul edilemez olma durumunu belirleyen kriteri, Muayene ve analiz: Numune alma ilemi ile balayan ve o partinin istenilen zelliklere uygunluunu kontrol etmek iin yaplan ilemlerin tmn, Mbadeleye konu gda maddeleri: Satmak veya sair ekilde devretmek zere depolama, sat maksadyla tehir etme ve her ne surette olursa olsun devredilen gda maddelerini, Niha tketici: Gday herhangi bir ticar amala kullanmayan en son gda maddesi tketicisini, Numune alma: Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin Kanuna uygunluunun denetlenmesinde, evreden toplanmas da dahil, retim, ileme, datm aamalarndan numune alnmasn, Numune: mal tarihi, parti/kod/seri numaras ayn ve alnd kitleyi, partiyi her ynyle temsil edebilecek miktar ve nitelikte olan, muayene ve analiz amacyla alnan gda veya gda ile temasta bulunan madde ve malzemeyi, nleyici faaliyet: Olas uygunsuzluk, hata yada dier istenmeyen durumlarn nedenlerinin ortadan kaldrlmas ve olumasn nlemek iin yaplan ilemi, Paketleme: Bir veya birden fazla ambalajlanm gdann ikinci bir koruyucu malzemeye, kaba yerletirilmesi ve kabn, koruyucu malzemenin kendisini, Parti: Ayn koullarda ve zamanda retilen, ambalaj, ambalaj bykl, snf, tipi, eidi ve boyutu ayn olan rn rnekleri veya ambalajlar topluluunu, Piyasa gzetimi ve denetimi: lgili mercii tarafndan, rnn piyasaya arz veya datm aamasnda veya rn piyasada iken Trk gda mevzuatna uygun olarak retilip retilmediinin, gvenli olup olmadnn kontrol ve denetimi, Piyasaya arz: Gda maddelerinin tedarik veya tketim amacyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer almas iin yaplan faaliyeti, Risk: Gda maddesinde sala zararl olabilecek iddetteki muhtemel tehlikeyi, Sanitasyon: Halk saln korumak amac ile yzeylerden gda kalntlar, mikroorganizmalar, yabanc maddeler ve temizlik maddeleri kalntlar gibi kirlerin uzaklatrlmas iin alnan nlemlerin tmn, Sapma: Kritik limite uygunsuzluk halini, Sorumlu ynetici: Gda mevzuatna uygun retim yaplmasnda, iveren ve/veya tzel kiilik yasal temsilcisi ile birlikte sorumlu olan yneticiyi, ahit numune: Numunenin alnd parti ve kitleden, numune ile birlikte alnan, itiraz ve ihtilafl durumlar iin ayrlan numuneyi, 133
Tai: Gda maddelerinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen zelliklerine aykr olarak retilmesi halini, Taklit: Gda maddesini ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerini; ekil, bileim ve nitelikleri itibariyle evsafnda olmayan zellikleri haiz gibi gstermeyi, Tehlike: Gda maddesinde olan ve oluabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak salk ynnden ortaya kabilecek potansiyel zarar, Tehlike analizi: Tehlike ve tehlikeye yol aan koullarn, hangilerinin gda gvenlii asndan nemli olduuna karar verebilmek iin, bu tehlikeler ve koullar konusunda bilgi toplama ve deerlendirme srecini, Temizlik: yerlerinde biriken kirin, topran, gda kalntlarnn ve dier istenmeyen maddelerin ortamdan mekanik ve kimyasal ilemlerle uzaklatrlmas ilemini, Tetkik: Faaliyetlerin ve ilgili sonularnn planlanan dzenlemelere uygunluunun, bu dzenlemelerin etkili olarak uygulanp uygulanmadnn ve amalar salamaya ynelik uygunluunun, bir sistem dahilinde ve bamsz olarak incelenmesini, Toplu tketim yeri: Gda maddelerinin tekniine uygun ekilde ilendii, retildii ve ayn meknda tketime sunulduu yerleri, Trk gda mevzuat: Gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri; zellikle gda gvenliini ve kalitesini dzenleyen, gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin retimi, ilenmesi, datm ve sat ile her aamay kapsayan tm mevzuat, retim, ileme ve datm aamalar: Bir rnn ithalat dahil, birincil retimden balayarak, ilenmesi, depolanmas, nakliyesi, nihai tketiciye sat veya arzn, Yetkilendirilmi kurulu: Gda reten ve/veya satan iyerlerinde, Bakanln yetkilendirecei kamu ve/veya zel kurulular tarafndan kalite ve Bakanln uygun grd benzeri dier konularda, kontrol ve sertifikasyon hizmetlerini yrten kuruluu, Zararl: Dorudan veya dolayl olarak gda maddesinde bulamaya yol aabilecek her trl canly, ifade eder. KNC BLM Gda Gvenlii artlar ve yi Uygulama Rehberleri Gda gvenlii artlar Madde 5 - Gda gvenlii artlar aadaki hususlar kapsar. a) Piyasaya arz edilecek gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin Trk gda mevzuatna uygun olmas zorunludur. Gvenli olmayan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler piyasaya arz edilemez. b) Gda; 1) Sala zararl olmas, 2) Tketime uygun olmamas durumlarnda, gvenli saylmaz. 134
c) Herhangi bir gdann gvenli olup olmadnn saptanmasnda; 1) Gdann tketici asndan; retim, ileme, depolama, datm ve sat aamalarnn her birinde normal kullanm koullarna uygun olup olmadna, 2) Etiket bilgilerine ve/veya gdann ieriinin sala zararl olabilecek etkilerine dair tketiciye verilen bilgiye, baklr. d) Herhangi bir gdann sala zararl olup olmadnn saptanmasnda; 1) Gday tketen tketicinin salna hemen ve/veya ksa ve/veya uzun vadede yapaca olas etkiler ile onu izleyecek nesiller zerindeki etkilerine, 2) Olas toplam toksik etkilerine, 3) Gdann belirli bir kategorideki tketici iin retilmesi durumunda, tketicinin o gdaya kar biyolojik duyarllna, baklr. e) Herhangi bir gdann insan tketimi iin uygun olup olmadnn belirlenmesinde; gdann, yabanc maddeler ile bulam veya kokumu, bozulmu, rm olup olmadna, toksin ierip iermediine baklr. f) Gvenli olmayan gda, ayn snf veya nitelikte bir parti, yn veya kmenin paras olmas durumunda, ayrntl bir deerlendirme sonucunda parti, yn veya kmenin gvenli olduuna dair hibir kant bulunmamas durumunda, tm parti, yn veya kmenin gvenli olmad varsaylr. g) Gda gvenlii ile ilgili Trk gda mevzuat hkmlerine uygun olan gda, mevzuat hkmlerinin kapsad lde gvenli saylr. h) Bir gdann mevzuat hkmlerine uygun olduu halde, gdann gvenli olmadna dair nedenlerin bulunmas durumunda, Bakanlk ve ilgili merci, o gdann piyasaya arzna snrlamalar getirecek uygun nlemleri alr veya piyasadan geri toplatr. yi uygulama rehberleri Madde 6 - yi uygulama rehberleri aadaki zellikleri tar. a) Bakanlk veya Bakanlk gzetiminde ilgili kurum ve kurulular tarafndan hijyen uygulamalar dahil, iyi uygulama rehberleri hazrlanarak, Bakanlk onayndan sonra yaymlanr. b) Hazrlanan iyi uygulama rehberleri, bilimsel ve teknolojik gelimeler gz nnde bulundurularak gerektiinde gncelletirilir ve ilgili sektr iin uygulanabilir olmas gz nnde tutulur. c) yi Uygulama Rehberleri ihtiyari nitelik tar. NC BLM yeri Sorumluluklar Birincil retim Madde 7 - Birincil retime dair iyeri sorumluluklar aada yer almaktadr. a) Birincil retim ve aadaki faaliyetleri gerekletiren iletmeler, Birincil retim ve lgili 135
letmeler iin Genel Hijyen Kurallar (Ek-1)de belirtilen hkmleri yerine getirmekle ykmldr. 1) Niteliklerini nemli lde deitirmemek kaydyla, birincil rnlerin retim yerinde tanmas, depolanmas ve ilenmesi. 2) zlenebilirliin salanmas amacyla gerekli olduu taktirde, canl hayvanlarn tanmas. 3) Bitkisel kkenli rnler, su rnleri ve av hayvanlar iin, niteliklerinin nemli lde deitirilmemesi artyla, birincil rnlerin retim yerinden baka bir tesise tanmas. b) Ek 1de belirtilen genel hijyen hkmlerine dair kontrol ve denetimler ilgili kanunlar kapsamnda belirtilen yetkili birimler tarafndan yrtlr. retim, ileme, datm ve sat aamalarna dair iyeri sorumluluklar Madde 8 - Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten ve/veya satan iyerleri ile toplu tketim yerleri aada belirtilen sorumluluklar yerine getirir. a) thal ettikleri, rettikleri, iledikleri, imal ettikleri, depoladklar, dattklar, sattklar tm gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerde gda gvenliinin salanmasndan mteselsilen sorumludur. b) Gda kontrolrlerine kontrol ve denetim srasnda yardmc olmakla ykmldr. c) Sunduu bilgi, belge ve kaytlarn doruluundan sorumludur. d) yi hijyen uygulamalarnn takip edilmesiyle birlikte, aada 7 temel prensibi belirtilen HACCP ilkelerine dayanan prosedrleri uygulamak ve srdrmekle ykmldr; 1) nlenmesi, elimine edilmesi veya kabul edilebilir dzeylere drlmesi gereken tehlikelerin tehisi, 2) Bir tehlikenin nlenmesi veya elimine edilmesi veya kabul edilebilir dzeylere drlmesi iin kontroln temelini oluturan aama veya aamalarda kritik kontrol noktalarnn belirlenmesi, 3) Kritik kontrol noktalarnda, tanmlanan tehlikenin nlenmesi, elimine edilmesi veya azaltlmas iin, kabul edilebilir kritik limitlerin oluturulmas, 4) Kritik kontrol noktalarnda etkin izleme prosedrlerinin oluturulmas ve uygulanmas, 5) Yaplan izlemede kritik kontrol noktasnn kontrol altnda olmadn gsterdii durumlar iin dzeltici faaliyet prosedrlerinin oluturulmas ve uygulanmas, 6) Bu bendin (1), (2), (3), (4) ve (5) numaral alt bentlerinde belirtilen tedbirlerin etkin olarak uygulandnn dorulanmas iin dzenli olarak yrtlen prosedrlerin oluturulmas, 7) Bu bendin (1), (2), (3), (4), (5) ve (6) numaral alt bentlerinde belirtilen tedbirlerin etkin olarak uygulandnn kantlanmas iin iyerinin yaps ve byklne uygun belge ve kaytlarn oluturulmas. retilen gda veya gda ile temasta bulunan madde ve malzemede, ileme yntemi veya retimin herhangi bir aamasnda bir deiiklik yapld zaman, prosedrn gzden geirilmesi, zerinde gerekli deiikliklerin yaplmas ve bu deiikliklerin kayt altna alnmas zorunludur. a) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerleri, aada belirtilen 136
hijyen tedbirlerini uygulamakla ykmldr; 1) Gdalar iin ilgili mevzuatnda belirtilen mikrobiyolojik kriterlere uymak, 2) Bu Ynetmelik erevesinde ilgili prosedrleri uygulamak, 3) Gdalar iin scaklk kontrol gerekliliklerine uymak, 4) rnn zelliine gre gerekli olan souk zinciri korumak ve kayt altna almak, 5) Yeterli sklkta numune almak ve analiz etmek/ettirmek. f) yi hijyen uygulamalarnn takip edilmesiyle birlikte, HACCP ilkelerine dayanan prosedrleri uygulamak ve srdrmekle ykmldr. g) HACCP ile ilgili belgeleri gncelletirmek, uygulamak, kayt ve dokmanlar saklamak, kontrol ve denetim srasnda gda kontrolrlerine gstermekle ykmldr. h) alan personele ynelik hijyen kurallar ve teknik bilgileri ieren eitimler dzenlemek ve personelin bu eitimleri baarl bir ekilde uygulamasn salamak ile ykmldr. ) Uygun numune alma ve analiz metotlar kullanarak ald numunelere ait kontrol, denetim ve/veya analiz sonularn en az iki yl muhafaza etmek ile ykmldr. i) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler iin geri toplama ve ikayet deerlendirme prosedrlerini bulundurmakla ykmldr. j) yeri yetkilisi, okul, kre, kamu-zel kurum ve kurulular ile fabrika, hastane ve benzeri yerlerde mahallinde retilerek toplu tketime sunulan yemek partisinin her eidinden alnan bir rnei 72 saat uygun koullarda saklamakla ykmldr. DRDNC BLM yerlerinin Tamas Gereken zellikler Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerleri Madde 9 - Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerleri, 27/8/2004 tarihli ve 25566 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gda ve Gda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri reten yerlerinin alma zni ve Gda Sicili ve retim zni lemleri ile Sorumlu Ynetici stihdam Hakknda Ynetmelikte ngrlen asgar teknik ve hijyenik artlar tamak, gda iyeri alma izni ve gda sicil numaras, retim izni almak ve ayn Ynetmelikte belirtilen koullar devam ettirmek zorundadr. Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin sat yerleri ile toplu tketim yerleri Madde 10 - Tm gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin sat yerleri ile toplu tketim yerleri ilgili merci tarafndan kayt altna alnr. Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemelerin sat yerleri ile toplu tketim yerlerinde aadaki zellikler aranr. a) yeri genel zellikleri; 1) yeri evresinde bulamaya yol aacak p ve atk ynlar, su birikintileri, zararllarn yerlemesine yol aacak ortamlar bulunmamaldr. 2) Yaplan iin zelliine gre depo, muhafaza yeri, ykama, muayene ve kontrol yeri, hazrlama yeri bulunmaldr. dare blm, personel soyunma ve giyinme yerleri, yemekhane, banyo, 137
tuvalet gibi blmler ayr olmaldr. 3) Gda iyerleri yerleim, tasarm, ina, oturum ve byklk bakmndan; Yeterli bakm, temizlik ve/veya dezenfeksiyona izin verecek, havadan kaynaklanan bulamay nleyecek veya en aza indirecek ve btn ilemler iin hijyenik performansa uygun yeterli alma alan salamaldr. Kir birikimini, toksik maddelerle temas, gdann iine paracklarn dmesini ve younlama veya yzeyde istenmeyen kflerin olumasn ve bulamasn nleyecek biimde olmaldr. Bulamaya kar ve zellikle zararl kontrol dahil, iyi hijyen uygulamalarna uygun olmaldr. Gerekli hallerde, gda maddelerinin uygun scaklklarda muhafaza edilmesi iin yeterli kapasitede uygun scaklk kontroll ileme ve depolama artlar salamal ve bu scaklklarn kalibre edilmi cihazlarla izlenmesi ve kayt edilmesini mmkn klacak ekilde tasarlanmaldr. 4) Yaplan iin zelliine gre bina ii, zemin, duvar, tavan, kap ve pencereler temizlik ve dezenfeksiyona uygun, kolay temizlenebilir zellikte, dz yzeyli, przsz, atlak olmayan, su geirmez, ykanabilir, geirgen olmayan, koku yapmayan, haere yerlemesine izin vermeyen, sal olumsuz ynde etkilemeyen malzemelerden yaplm olmaldr. 5) yerinin temizlik ve bakm dzenli olarak salanmaldr. 6) Kap, pencere ve iyerinin i ksmlarna yaplacak uygun donanmlarla sinek ve kemirgenler gibi zararllarn giriini engelleyecek nlemler alnmaldr. 7) yerinde ruhsatl ilalarla zararl mcadelesi yaplmaldr. 8) yerinde temizlik malzemeleri, zararllarla mcadele ilalar ve gda maddelerini etkileyebilecek dier kokulu maddeler ayr blmlerde muhafaza edilmelidir. 9) Gda maddelerinin retildii alanlarda bulunan pencere camlar; krlmaya kar korunmal olmal veya cam dnda uygun bir malzemeden yaplmaldr. 10) Yeterli sayda, etkin bir drenaj sistemine sahip tuvalet bulunmal, tuvaletler gdalarn ilendii alanlara dorudan ak olmamaldr. 11) Uygun bir ekilde yerletirilmi ve el temizlii iin tasarlanm, yeterli sayda lavabo, srekli ve yeterli su, gerektiinde scak su, el temizleme ve hijyenik kurulama maddeleri bulunmaldr. 12) Gda ykama blmleri el ykama blmlerinden ayr olmaldr. 13) Gda sat yerleri ile toplu tketim yerlerinde, akvaryum canllar dnda hayvan bulundurulmamaldr. 14) yerinde uygun nitelik ve yeterlilikte ilk yardm malzemesi bulundurulmaldr. b) Su tedariki; 1) Trk gda mevzuatna uygun ve iilebilir nitelikte srekli ve yeterli, scak ve/veya souk su tedariki salanmaldr. 2) Yangn kontrol, buhar retimi, soutma ve benzeri dier amalar iin kullanlan su, iilen su sisteminden ayr olmaldr. 3) Gda ile temasta bulunan buz, buhar ve soutma suyu, Trk gda mevzuatna uygun ve iilebilir nitelikte sudan retilmi olmaldr. 138
c) Gda ile temasta bulunan alet ve ekipman; 1) Geri dnml olmayan konteynrlar ve paketleme maddeleri hari kullanlan tm alet ve ekipman, gda ile temasta bulunan yzeyler, sala uygun, bulama riskini en aza indirmeyi mmkn klacak ekilde tasarlanm olmal, kolay ve iyi temizlenebilir, korozyona dayankl ve toksik olmayan ve kalnt brakmayan madde ve malzemelerden yaplm olmaldr. Tm bu alet ve ekipmanlar, daima temiz bulundurulmal, iyi artlarda tutulmal ve gerektiinde dezenfekte edilmelidir. 2) Gda maddesinin tanmasnda, muhafazasnda kullanlan kaplar baka amalar iin kullanlmamaldr. 3) Kirli, krk, pasl, atlak, lekeli, kt kokulu, yrtk, srr dklm ve uygun olmayan madde ve malzemelerle gda sat ve servisi yaplmamaldr. 4) Elle temas etme gereklilii olan gda maddelerinin sat ve servisi uygun malzeme, alet ekipman ve/veya usulne uygun ekilde ve gerekli yerlerde eldiven kullanlarak yaplmaldr. 5) Sv gda maddeleri, hijyenik zellikte ve iindeki gda maddesinin niteliini bozmayacak kaplarda bulundurulmaldr. 6) Gda ve gda ile temas eden ambalaj malzemelerinin retiminde kullanlan alet-ekipmanda yalama amal kullanlan malzeme gdaya uygun olmaldr. ) Personel hijyeni; 1) alan personelin, istihdam edildii birime ve grevin niteliine uygun i giysisi giymesi ve kiisel temizliine zen gsterilmesi salanmaldr. 2) Sat ve toplu tketim yerlerinde gda ile temasta bulunan personelin resmi bir kurumdan alnm salk raporu olmaldr. alanlarn periyodik salk kontrolleri, ilgili mevzuatna gre yaplarak salk karnelerine ilenmelidir. Bu uygulamalardan iyeri sahibi veya tzel kiiliin yasal temsilcisi sorumludur. 3) Gdalarla tanmas ihtimali olan bir hastal bulunan veya bu hastalklar tayan veya yara, deri enfeksiyonlar ya da ishali olan kiilerin, gda ile temas engellenmeli veya herhangi bir ekilde dorudan ya da dolayl bulama ihtimalinin olmas durumunda, gdalarn hazrland alanlara girmesine izin verilmemelidir. Gda ile temas olan veya temas olma ihtimali bulunan personel, hastaln veya belirtilerini ve mmknse sebeplerini iyeri sahibine bildirmek zorundadr. d) Sat, muhafaza ve depolama; 1) Depo ve sat yerlerinde gda maddesi ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, zemin ve duvarla temasn engelleyecek ekilde, palet yksekliinde, uygun bir ekilde muhafazas salanmaldr. 2) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler depolanma, hazrlanma, sergilenme ve tanma srasnda tekniine uygun olarak korunmaldr. 3) Gda maddelerinin uygun scaklklarda saklanmasnn gerekli olduu durumlarda, yeterli kapasitede, scaklk kontroll depolama artlar oluturulmal ve bu scaklklar izlenmelidir. 4) Depolanan, sergilenen ve sata sunulan her trl gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin zerinde niteliini ve varsa zel saklama koullarn belirten Trk Gda Kodeksine uygun etiket bulunmaldr. 139
5) Son kullanma tarihi geen, imalat hatas bulunan veya iade edilecek olan gda maddeleri, sat blmnden ayr bir yerde bulundurulmal, uygun iaretleme yaplmal, kayt tutulmal, ayrca sata sunulmasn engelleyecek dier tedbirler alnmaldr. 6) Trk gda mevzuatna uygun olmayan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerden kirlenmi, kokumu, ekimi, nitelikleri ve grnm bozulmu, bombaj yapm, kurtlu, kfl olmas gibi zellikleri ile kolaylkla ayrt edilebilen, fiziksel, kimyasal ya da mikrobiyolojik bozulmaya uram, ambalaj yrtlm, krlm, hasar grm, paslanm, etiketsiz ve son kullanma tarihi bulunmayan, son kullanma tarihi gemi ve/veya etiketi zerinde ithalat veya retim izin tarih ve says bulunmayanlar tketime ve sata sunulamaz. 7) Gda maddeleri reten ve/veya satan iyerlerinde krmz et, beyaz et, sakatat ve balk gibi gda maddeleri birbirinden ve dier gda maddelerinden ayr olarak sata sunulmaldr. e) Aydnlatma; yeri gn na edeer bir ekilde aydnlatlmaldr. Aydnlatma gda maddesinin doal rengini deitirmeyecek zellikte olmaldr. Aydnlatma cihazlar krlma ve bulamaya kar muhafazal olmaldr. f) Havalandrma;Yaplan iin zelliine gre scakln ar oranda ykselmesini, buhar younlamasn, toz oluumunu nlemek ve kirli havay deitirmek iin mekanik veya doal havalandrma sistemi bulundurulmal, hava akm apraz bulamaya neden olmayacak ve bunu nleyecek nitelikte olmaldr. g) Atk maddeler; 1) Gda at ve dier atklar, biriktirilmeden gdann bulunduu ortamdan uzaklatrlmaldr. 2) Yeterli say ve byklkte, azlar kapal ve szdrmaz, gerektiinde pedall, madeni veya plastik p kovalar ve bunlarn iinde p torbalar bulundurulmaldr. Kullanlan p kovalar kolay temizlenmeye ve gerektiine dezenfeksiyona uygun olmaldr. 3) Gda at ve dier atklarn depolanmas ve atlmas iin uygun dzenleme yaplmaldr. Sv atklar kapal sistemler ierisinde tahliye edilmelidir. h) Gda maddelerinin ambalajlanmas ve paketlenmesine ilikin hkmler; 1) Ambalaj malzemeleri, bulama riskine maruz kalmayacak biimde depolanmaldr. 2) Ambalajlama ve paketleme ilemleri gdalara bulamay nleyecek ekilde yaplmal, amba-lajlama ve paketleme malzemeleri gvenli ve temiz olmaldr. ) Tama; 1) Gdalarn tanmas iin kullanlan ara ve/veya kaplar, yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin verecek ekilde tasarlanmal, temiz tutulmal, gerektiinde bakm yaplmal ve iyi artlarda muhafaza edilmelidir. 2) Ara ve/veya konteynr iindeki kaplar, bulamaya sebep olabilecei iin, gda dnda baka bir maddenin tanmasnda kullanlmamaldr. 3) Gdalar, ara ve/veya konteynr/kaplar ierisine bulama riskini en aza indirecek biimde yerletirilmeli ve korunmaldr. 4) Gda maddeleri ile birlikte baka bir maddenin veya farkl gda maddelerinin ayn anda ve birlikte tanmas durumunda, gdalar birbirinden ve dier maddelerden tamamen ayrlmaldr.
140
5) Gda maddesi tanmasnda kullanlan kaplar ve/veya aralar, gda maddesi dnda veya farkl gda maddelerinin tanmasnda kullanlmalar durumunda, bulama riskinden kanmak iin farkl yklemeler arasnda yeterince temizlenmeli ve gerektiinde dezenfekte edilmelidir. 6) Gerektiinde, gda maddelerinin tanmas iin kullanlan ara ve/veya kaplar gda maddelerini uygun scaklklarda muhafaza edebilecek ve sz konusu scaklklar izlemeye imkan verecek nitelikte olmaldr. 7) Sv, granl ve toz halindeki dkme gdalar, gda maddelerinin tanmasnda kullanlan kap ve/veya konteynr/tankerlerle tanacaktr. Gdalarn tanmasnda kullanlan konteynr/kaplarn zerinde aka grlebilecek ve silinmeyecek bir ekilde yalnz gda maddesi iin ibaresi bulunmaldr. i) Gda maddeleri ile ilgili dier hkmler; 1) Zararllar, parazitler ve patojen mikroorganizmalarla bulak, toksik, yabanc maddeler ile bozulmu maddeler retimde kullanlmamaldr. 2) Gda maddeleri apraz bulamaya yol amayacak ekilde hazrlanmal, ilenmeli, depolanmal ve sata sunulmaldr. 3) Ham madde veya gda bileenleri, bozulmalarn, zarar grmelerini ve kirlenmelerini nleyecek ekilde depolanmaldr. 4) Zararllarn ve evcil hayvanlarn, gdalarn hazrland, ilendii veya depoland yerlere girmemesi iin uygun tedbirler alnmaldr. 5) Patojen mikroorganizmalarn remesini veya toksinlerin oluumunu destekleme ihtimali olan ham madde, bileen, ara rn ve son rnler rn zelliine uygun scaklkta muhafaza edilmelidir. Ancak, salk iin bir risk oluturmamas kaydyla, gdann hazrlama, tama, depolama, sunum ve servis aamalarnda, belirli srelerde gdalarn ortam scaklnda bulundurulmasna msaade edilir. lenmi gda maddelerini reten, ileyen ve ambalajlayan gda iletmeleri, ham maddeleri ilenmi maddelerden ayr depolanmasn salayan uygun genilikte depolara ve souk hava depolarna sahip olmaldr. 6) Scak servise sunulacak gdalar, sl-ilem aamasndan sonra risk oluturmayacak bir scaklkta servise sunulur. Isl ilem uygulanmayanlarda ise son hazrlama aamasnda salk iin bir risk oluturmayacak bir scakla kadar soutulmaldr. 7) Gda maddelerinin zdrlmesi ilemi, gdada patojen mikroorganizma reme riskini ve toksin oluumunu en aza indirecek biimde yaplmaldr. Gda, zdrme ilemi sresince salk iin risk oluturmayacak scaklklarda tutulmaldr. zdrme ilemi srasnda, salk iin risk oluturabilecek sznt olmas durumunda, sv uygun bir ekilde uzaklatrlmaldr. Gda, zdrme ilemini takiben, patojen mikroorganizma geliimi riski ve toksin oluumunu en aza indirecek biimde ilenmelidir. j) Eitim; 1) Gda sat yerleri ile toplu tketim yerlerinde, alan personelin, yaptklar iin nitelii konusunda bilgilendirilmeleri ve gda hijyeni konularnda eitilmeleri salanmaldr. 2) HACCP uygulayan iyerlerinde, HACCP ve iyi uygulama rehberlerinin uygulanmasndan sorumlu olanlarn, HACCP ilkelerinin uygulanmas konusunda yeterli eitimi almalar salanmaldr. 141
3) alan personelin, alma konusu ile ilgili mevzuat ve uygulamas hakknda bilgilendirilmesi salanmaldr. adr, bfe ve hareketli aralar gibi tanabilir ve/veya geici tesislerin tamas gereken genel zellikler Madde 11 - adr, bfe ve hareketli aralar gibi tanabilir ve/veya geici tesislerde aadaki zellikler aranr. a) Tanabilir ve/veya geici tesisler, hayvanlar ve haerelerden kaynaklanan bulama riskinin nlenmesi amacyla uygun bir yere yerletirilmeli, ina edilmeli, temiz tutulmal ve en iyi artlarda korunmaldr. b) Personel hijyeninin salanmas, ellerin hijyenik bir ekilde ykanmas, kurulanmas ve gerekli hallerde giysi deitirme yerleri de dahil olmak zere uygun mekanlar bulundurulmaldr. c) Gda ile temasta bulunan yzeyler, salam, temizlenebilir ve gerekli hallerde kolayca dezenfekte edilebilir olmaldr. Kullanlan dier malzemeler, uygun, ykanabilir, korozyona dayankl ve toksik olmayan maddelerden yaplm olmaldr. d) Gda maddelerinin temizlenmesi ilemi, iyerinde yrtlen faaliyetlerin bir paras olmas durumunda, bu ilemin hijyenik olarak yaplmas iin gerekli tedbirler alnmaldr. e) Alet ve ekipmanlarn temizlii ve gerektiinde dezenfeksiyonu iin yeterli temizlik ve dezenfeksiyon malzemesi bulunmaldr. f) Trk gda mevzuatna uygun ve iilebilir nitelikte srekli ve yeterli, scak ve/veya souk su tedariki salanmaldr. g) Tehlikeli ve/veya yenmeyen maddelerin ve sv veya kat atklarn hijyenik bir ekilde depolanmas ve atlmas iin yeterli dzenleme ve/veya imkanlar bulundurulmaldr. h) Gdann uygun scaklkta muhafaza edilmesi iin yeterli imkanlar ve/veya dzenlemeler bulunmaldr. ) Gda maddeleri apraz bulamaya yol amayacak ekilde hazrlanmal, depolanmal ve sata sunulmaldr. BENC BLM Kontrol ve Denetim Kontrol ve denetim usul ve esaslar Madde 12 - Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, Trk gda mevzuatna uygun olmakszn retilemez, mbadele konusu yaplamaz ve muameleye tbi tutulamaz, halk salna zarar verecek muhteviyatta olamaz, ierisine zararl bir madde katlamaz, byle bir maddenin kalnts bulundurulamaz ve gdada zararl zellie yol aacak herhangi bir ilem uygulanamaz. Kontrol ve denetim usul ve esaslar aadaki gibidir; a) Bu Ynetmelik hkmleri erevesinde, gda iletmelerinin kontrol ve denetimleri Bakanlk ve/veya ilgili merci tarafndan grevlendirilen ve adlarna kimlik kart dzenlenen personel tarafndan yaplr. b) Bakanln gr dorultusunda ilgili merci yllk kontrol programlarn hazrlar. 142
Hazrlanan programlar her yl gncelletirilir. Kontrol ve denetimler uygun sklkta ve gda maddesinin tad riskle orantl olmaldr. Yllk olarak hazrlanan kontrol programlarnda, gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler grubunun risk durumu, nceki kontrollerden edinilen bilgi ve deneyimler, gda iletmecilerinin uyguladklar incelemelerin sonular gz nnde bulundurulur. c) Bakanlk, halk saln ilgilendiren gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzeme kaynakl risklerin kontrolne ynelik acil eylem planlar ile ok yllk ulusal kontrol planlarn hazrlar. Planlar gelimeler nda dzenli olarak gncelletirilir. d) ok yllk ulusal kontrol planlar, gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelere dair kontrol sisteminin yaps ve dzenlenmesi ile ilgili olarak aadaki hususlara dair genel bilgileri iermelidir; 1) Plann stratejik hedefleri, kontrollerin ve kaynaklarn bu hedeflere tahsis edilmesinin neden ncelik arz ettii, 2) lgili faaliyetlerin risk snflandrmas, 3) Yetkili kurumlarn merkezi, blgesel veya yerel dzeyde grevlerinin belirlenmesi ve bu kurumlarn kullanmna ak kaynaklar, 4) letmelerde yaplan kontrol ve denetimler dahil, ulusal, blgesel veya yerel dzeyde kontrol ve denetimlerin genel olarak dzenlenmesi ve idaresi, 5) Farkl sektrlere uygulanan kontrol sistemleri ile bu sektrlerde kontrol ve denetimden sorumlu farkl birimler arasndaki koordinasyon, 6) Uygun olmas durumunda, yetkilendirilmi kurululara devredilen grevler, 7) Kontrol ve denetimin kriterlerinin uygulanmasn salamaya ynelik metotlar, 8) Kontrol ve denetimleri gerekletiren gda kontrolr/gda denetisi, gda kontrolr yardmcs ve yardmc denetim elemanlarnn eitimi, 9) Kontrol ve denetimlere ait yazl prosedrler ile kontrol ve denetim formu ile raporu, 10) Hayvan ve gda kaynakl acil durumlar, yem ve gda bulamas olaylar veya insan saln ilgilendiren riskler iin acil eylem planlarnn dzenlenmesi ve ileyii, 11) lgili kurumlar arasnda ibirlii ve karlkl yardmlamann salanmas. e) ok yllk ulusal kontrol planlar aadaki hususlar dikkate alnarak deitirilebilir ve gncelletirilir. 1) Yeni mevzuat, 2) Yeni bir hastaln ya da dier salk risklerinin ortaya kmas, 3) Yetkili kurumlarn yapsnda, idaresinde veya ileyiinde belirgin deiikliklerin olmas, 4) Kontrol ve denetim sonular, 5) Avrupa Topluluu tetkik raporlarnn sonular, 6) ok yllk ulusal kontrol planlarnn hazrlanmasnda faydalanlan Avrupa Birlii Komisyonunca hazrlanan rehberlerdeki deiiklikler, 7) Bilimsel bulgular, 143
8) lkede dier lkeler tarafndan gerekletirilen denetimlerin sonular. f) Bakanlk, her trl kontrol ve denetimin ilgili merci tarafndan uygulanmasn salar. lgili merci, kontrol ve denetim ile ilgili grevlerini Bakanln belirleyecei esaslara gre yapmakla ykmldr. g) lgili merci tarafndan kontrol ve denetim sonular ile ilgili deerlendirmeler dzenli olarak bir sonraki ayn 10una kadar ve talep edildii zaman Bakanla gnderilir. Kontrol ve denetim sonular bir uygunsuzluu ya da uygunsuzluk ihtimalini gsteriyorsa, ilgili merci durumu derhal Bakanla yazl olarak iletir. h) Bakanlk birimleri ile ilgili merci arasnda etkin ve yeterli ibirlii ve koordinasyonun salanmas zorunludur. ) Kontrol ve denetimler; kontrol programlar ile ok yllk ulusal kontrol planlarnn yan sra phe, ikayet, inceleme, izlenebilirliin salanmas, izleme, gzetim ve tetkik amalar ile de gerekletirilir. Kontrol ve denetimlerin uygulanmasnda yeknesakl temin etmek amacyla, Bakanlk yazl olarak ilgili merciyi ynlendirir. i) lgili merci tarafndan yrtlen kontrol ve denetimler, gerektiinde numune alma ve analiz gibi uygun kontrol ve denetim metotlar ve teknikler kullanlarak yrtlr. Kontrol ve denetimlerde, Trk gda mevzuat artlarn karlamak zere gda iletmecisi tarafndan uygulanan HACCP gibi kontrol programlar ve/veya gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin kalite kontrolne ynelik sonular dikkate alnr ve tetkiki yaplr. j) Gda ile ilgili kontrol ve denetimler aadaki faaliyetleri ihtiva etmelidir; 1) Gda iletmecilerinin yrtt herhangi bir kontrol sistemi ve bu kontrol ve denetimlerin neticelerinin incelenmesi. 2) Aada yer alan hususlarn kontrol ve denetimlerinin yaplmas; Gda ile iyerinin evresi, tesisler, ofisler, ekipman, donanm ve makineler, nakil ve gda maddeleri reten, satan iyerine ait temel donanmlar, Ham madde, bileen, ara rnler ve dier maddeler ile iletmede kullanlan alet ve ekipmanlar, Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, Temizleme, bakm malzemeleri ve ilemleri ile pestisitler, Etiketleme,sunum, reklam. 3) Gda maddeleri reten, satan iyerlerine ait hijyen koullarnn kontrol ve denetimi. 4) yi retim Uygulamalar ve yi Hijyen Uygulamalarnn, hazrlanan rehberler dorultusunda deerlendirilmesi. 5) Trk gda mevzuatna uygunluun deerlendirilmesi iin yazl bilgi, belge ve dier kaytlarn incelenmesi. 6) Gda iletmecisi ve alan personel ile yaplan grmeler. 7) Gda iletmesinde bulunan lm aletlerinin kaytlarnn okunmas. 8) Gda iletmecisi tarafndan kayt edilen lmlerin dorulanmas iin ilgili mercinin kendisine ait lm aralar ile yrtt kontrol ve denetimler. 144
9) Bu ynetmelikle getirilen dier artlara uyulup uyulmadnn tespiti. k) Yllk kontrol programlar ile ok yllk olarak hazrlanan ulusal kontrol planlarnn ve dier amalarla yaplan tm kontrol ve denetimlerin hazrlanacak raporlara esas tekil eden genel deerlendirilmesi Bakanlka yaplr. Bakanlk, ilgili merci tarafndan bildirilen kontrol ve denetim sonularn deerlendirerek, yllk kontrol programlarna ve gerektiinde dier amalarla yaplan kontrol ve denetimlere dair raporunu/raporlarn hazrlar. l) Kontrol, denetim ve tetkiklerin doru bir ekilde uygulanmas iin kontrol ve denetimleri yrten gda kontrolr/gda denetileri ile gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim elemanlarnn eitimleri ilgili merci ile ibirlii ierisinde Bakanlka yaplr. m) Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten, satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin kontrol ve denetimi ile numune alma ilemi, gda kontrolr/ gda denetisinin bakanlnda gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim elemanndan oluan en az iki kiilik ekip tarafndan yaplr. n) 8 inci maddenin (d) bendinde belirtilen esaslarn tetkiki, Bakanlk tarafndan bu konuda eitilmi en az iki gda kontrolr/ gda denetisi tarafndan yaplr. o) Kontrol ve denetimler, gda iletmecisine haber vermeksizin, zel durumlar hari alma saatleri iinde gerekletirilir. ) Kontrol ve denetim ilemlerinin etkili ve verimli bir biimde srdrlmesini salamak iin, ilgili merci tarafndan bakm yaplm, uygun donanm ve ekipmann temin edilmesi zorunludur. p) lgili merci, analiz ve ahit numunelerinin uygun koullarda Bakanlka yetkilendirilmi laboratuvarlara tanmas ile ahit numunenin gerei gibi muhafaza edilmesini salamak iin uygun koullar temin etmek zorundadr. r) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin zel mevzuatnda belirtilmesi durumunda ahit numune laboratuvarda ayrlarak uygun koullarda muhafaza edilir. s) Bakanlk, her trl kontrol ve denetim srasnda alnan numune ve ahit numunelerin analizini yrtebilecek olan laboratuvar ve referans laboratuvarlar belirler, yetkilendirir ve ilgili merciye bildirir. ) Pazar yerleri, cadde ve sokaklarda, ya meyve ve sebze hari her trl gdann akta sat yasak olup, kontrol ve denetiminden ilgili merci sorumludur. t) Bakanlka yaplan izleme, gzetim, inceleme, bildirim ve acil durumlarda birincil retime dair kontrol ve denetimler gerektiinde gda kontrolrleri tarafndan yaplr. u) Bakanlk, ilgili merci tarafndan yaplan kontrol ve denetim hizmetlerini srekli kontrol edebilecei gibi, bu hizmetlerin yetersiz olduunu tespit ettii durumlarda ve gerekli grd hallerde hizmetin yrtlmesini dorudan stlenir. Bakanlk, gda gvenlii asndan halk saln ilgilendiren durumlarda, kontrol, denetim ve iyeri sorumluluklarna dair her trl idari tedbiri alr. Kontrol ve Denetim lemleri Madde 13 - Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman tarafndan kontrol ve denetimler aadaki esaslara gre yaplr. Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman; 145
a) Bu Ynetmelik ekinde yer alan kontrol ve denetim formlarna ve Bakanlka ilgili merciye bildirilen formlara gre kontrol ve denetim yapmak zorundadr. b) Gda retim, depolama, nakil, datm, sat ve tketim zincirinin tm aamalarnda Ynetmelik hkmlerine uyulup uyulmadnn kontrol ve denetimini yapar, denetim sonularn iyeri denetim defterine iler, kontrol ve denetim formu ile raporunu dzenler. ki nsha halinde dzenlenen formun bir nshasn iyerinde brakr, dier nshasn dosyasnda muhafaza eder. c) Gda retim, depolama, nakil, datm, sat ve tketim zincirinin tm aamalar veya uygun grlen aamalar ile ilgili olarak iyerinde tutulan retim kontrol ve denetimi ve/veya laboratuvar kaytlarn inceler, gerektiinde ilgili mercide bulunan dosyasnda saklanmak zere bunlarn birer fotokopisini alr ve bunu kontrol ve denetim defterine iler. d) Halk salnn korunmas gereklilii sakl kalmak kaydyla, kontrol ve denetim ilemlerini yerine getirirken elde edecekleri bilgiler konusunda gizlilik kurallarna uymak zorundadr. e) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerlerinin kontrol ve denetimlerinde, kontrol ve denetim raporu ile Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeleri reten yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (EK-2)yi dzenler. f) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin kontrol ve denetimlerinde, kontrol ve denetim raporu ile Gda Sat ve Toplu Tketim Yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (EK-3) dzenler. g) Gda maddeleri reten ve satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin kontrol ve denetimlerinde; retim yeri kontrollerini 13 nc maddenin (e) bendine gre, retim yeri hari toplu tketim ve sat yeri kontrollerini ise ayn maddenin (f) bendine gre yapar. h) HACCP sistemini uygulayan gda maddeleri ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten ve/veya satan iyerleri ile toplu tketim yerlerinin HACCP sistemi tetkiklerinde, HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Formu (EK-4) dzenler. ) Gerektiinde gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerinin sorumlu yneticisi ve/veya alanlaryla grlmesi, iyerindeki lm aralarnca kaydedilen deerlerin okunmas ve/veya bu deerleri kendi aralaryla dorulanmas ile kontrol ve denetimini destekler. i) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzeme sat yerlerinin kontrol ve denetimlerinde, Trk gda mevzuat artlarn karlamak zere gda iletmecisi tarafndan uygulanan HACCP gibi kontrol programlar ve/veya gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin kalite kontrolne ynelik sonular dikkate alr ve tetkikini yapar. j) Kontrol ve denetim srasnda muayene ve analiz amacyla, gerektiinde Trk Gda Kodeksi Ynetmelii veya zel mevzuatna uygun olarak, yeterli miktarda numune/numuneleri alr. Bakanlka hazrlanacak Numune Alma Tutana ile Numune Alma Etiketini doldurarak, numuneye ilitirir. zel mevzuat olan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler hari olmak zere, kontrol ve denetim srasnda iki takm halinde alnan numunelerden bir takm ahit numune olarak, numuneyi alan ilgili mercide numunenin yapsn bozmayacak ekilde tekniine uygun muhafaza eder, bir takm numuneyi ise muayene ve analiz yaplmak zere usulne uygun olarak en ksa zamanda Bakanlk tarafndan yetkilendirilen kamu veya zel laboratuvara resmi prosedr ile gnderir. k) Dzenlenen Muayene ve Analiz Raporu, laboratuvar tarafndan ilgili merciye ulatrlr. 146
l) Muayene ve Analiz Raporu ile Kontrol ve Denetim Raporunu, mevcut mevzuat dahilinde zellikle taklit, tai ve sala zararl hususlar da ierecek ekilde deerlendirir. Deerlendirme sonularn, olumlu yada olumsuz her durumda iyerine bildirir. m) Numuneye ait muayene ve analiz sonularnn olumlu olmas halinde, sonu raporunun kendilerine bildirilme tarihinden itibaren raf mr ile snrl olmak koulu ile en ge yedi gn ierisinde, iyeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisi tarafndan numune hazrlama yntemi ile zellikleri deimemi olmas artyla ahit numune geri alnabilir. Sresi iinde geri alnmayan ahit numune ile ilgili olarak iyeri herhangi bir hak talebinde bulunamaz. n) Kontrol ve denetim srasnda herhangi bir engelleme ile karlatnda durumu bir tutanak ile tespit ederek ve Kanunun ilgili maddesi uyarnca ilem yaplmasn salar. O yerin en byk mlki amiri tarafndan grevlendirilen polis, jandarma, muhtar veya ihtiyar heyeti yelerinden en az birinin katlm ile kontrol ve denetim tekrarlanr. o) Muayene ve Analiz Raporu/Kontrol ve Denetim Raporu/tetkik deerlendirme sonularnn olumsuz bulunmas halinde, Kanun gereince iyeri sahibi, yasal temsilcisi ve/veya sorumlu yneticisi hakknda yasal ilem uygulanr. El konma ve imha Madde 14 -El konma ve imha ile ilgili dzenlemeler aadaki gibidir. Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fkrasnn (a), (d), () ve (n) bendleri gerei el konulan ve toplatlan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler iin; a) zin ve tescil ilemlerini yaptrmadan retime geen ve/veya bu rnleri mbadele konusu yapan iyerlerinde retilen ve/veya satlan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelere el konulur ve yedd-i emin tutana ile gda iletmecisine teslim edilir. yeri, o yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan retimden ve sattan men edilir. Tekniine gre muhafaza edilmi ve retimde kullanlan her trl ham, yardmc madde ve katk maddelerinin mevzuata uygun olmas durumunda gda iletmecisine iade edilir. Bu iletmelerin, tescil ve izin ilemleri tamamlandktan sonra o yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan retime ve el konulan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin Trk gda mevzuatna uygun olmas halinde satna izin verilir ve Kanuna gre ilem yaplr. b) Kontrol ve denetim sonucu gda gvenlii ve halk sal asndan tketilmesinin uygun olmad tespit edilen ve/veya raf mrn doldurmu gda maddeleri ile Trk gda mevzuatna uygun olmayan gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, ilgili mercinin gzetiminde usulne uygun olarak iyeri tarafndan imha edilir. Bu durum iki nsha halinde dzenlenen imha tutana ile tespit edilir. mha tutanann bir nshas ilgili mercide, dier nshas da iyerinde saklanr. yeri tarafndan imhas gerekletirilmeyen gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin imhas ilgili merci tarafndan usulne uygun olarak gerekletirilir. Ayrca, Kanuna gre ilem yaplr. mha ile ilgili tm masraflar iyeri tarafndan karlanr. tiraz hakk Madde 15 - yeri yetkilisi aadaki esaslar dahilinde itiraz eder. a) yeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin numuneye ait muayene ve analiz sonularna, kendilerine tebliden itibaren 15 gn ierisinde itiraz hakk mevcuttur. Raf mr 15 gnden az olan gdalar iin, iyeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin kontrol ve denetim raporunda belirtilen raf mr sresi ierisinde, numunenin laboratuvara gnder147
ilme ve analiz sreleri de gz nnde bulundurularak itiraz hakk bulunmaktadr. yeri sahibi ve/veya sorumlu yneticisinin numune alm srasnda yazl bavurusu olmas durumunda, birinci ana-liz numunesi ile e zamanl olarak ahit numune de analiz yaptrmak zere yetkili laboratuvara gnderilir. b) Numuneye ait muayene ve analiz sonularna itiraz edildiinde, ahit numunenin muayene ve analizi, Bakanln yetkilendirdii laboratuvarda yaptrlr. ahit numune muayene ve analizinde birinci muayene ve analiz sonularnda mevzuata uygun olmayanlarn analizi yaptrlr. Bu sonular kesin olup, verilecek karara esas tekil eder. tiraz durumunda, ahit numune ile ilgili tm masraflar iyerince denir. Kontrol ve denetim sonularnn deerlendirilmesi Madde 16 - Kontrol ve denetim sonularnn deerlendirilmesi aadaki gibidir. a) Bu Ynetmeliin Gda ve Gda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeleri reten yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (EK-2) ve Gda Sat ve Toplu Tketim Yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu (EK-3)de yer alan kontrol ve denetim ile ilgili olarak her maddenin karsnda konunun nem derecesine gre 1, 2, 3 ve 4 puan olmak zere arlk puanlar tespit edilmitir. Kontrol ve denetimi yaplan husus, kontrol ve denetim formundaki koullara uymuyorsa verilen puan (VP) hanesine arlk puan eksi olarak iaretlenir. Arlk puanlar sabittir, daha az veya daha ok olarak iaretlenemez. b) Bu Ynetmeliin EK-2sinde yer alan kontrol ve denetim formlarnda; 1) Arlk puannn (4) veya arlk puan (3) olarak tespit edilen hususlardan puan toplamnn 60 veya daha yukar olmas durumunda, retilen gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelere el konulur ve yedd-i emin tutana ile gda iletmecisine teslim edilir. yeri, o yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan retimden men edilir ve Kanuna gre yasal ilem uygulanr. Yeniden yaplan kontrol ve denetim sonucunda mevcut durumlarn dzelttii tespit edilen gda iletmelerinin faaliyetlerinin devamna o yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan izin verilir. Raf mr dikkate alnmak kaydyla, el konulan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin Trk gda mevzuatna uygunluu denetlendikten sonra gda iletmecisine iade edilir veya 14 nc maddenin (b) bendi uyarnca imha edilir. 2) Arlk puan (3) olarak tespit edilen hususlardan puan toplamnn 60dan az olmas veya arlk puan (2) ve (1) olarak tespit edilen hususlarda eksikliin giderilmesi iin i yerine en fazla 30 gn sre tannr. Bu sreler sonunda, tespit edilen hususlar dzeltilmedii takdirde kontrol ve denetimi yaplan iyeri hakknda Kanuna gre ilem yaplr. c) Bu Ynetmeliin EK-3nde yer alan kontrol ve denetim formlarnda; 1) Arlk puannn (4) olarak tespit edilen hususlarda, tketime ve sata sunulan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelere el konulur, raf mr dikkate alnarak yeddi emin tutana ile gda iletmecisine teslim edilir. Gda mevzuatna uygun olmayan rnler, 14 nc maddenin (b) bendi uyarca imha edilir. O yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan gda mevzuatna uygun olmayan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin retimi, sat ve tketimi ile ilgili faaliyetinden men edilir ve Kanuna gre yasal ilem uygulanr. Yeniden yaplan kontrol ve denetim sonucunda mevcut durumlarn dzelttii tespit edilen iletmenin faaliyetinin devamna o yerin en byk mlki amirinin onay ile ilgili merci tarafndan izin verilir. El konulan gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin Trk gda 148
mevzuatna uygunluu denetlendikten sonra gda iletmecisine iade edilir veya 14 nc maddenin (b) bendi uyarnca imha edilir. 2) Arlk puan (3), (2) ve (1) olarak tespit edilen hususlarda eksikliin giderilmesi iin i yerine en fazla 30 gn sre tannr. Bu sreler sonunda, tespit edilen hususlar dzeltilmedii takdirde kontrol ve denetimi yaplan iyeri hakknda Kanuna gre ilem yaplr. d) HACCP sistemini uygulayan iletmelerde HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form (EK-4)e gre yaplan HACCP tetkik ilemleri sonucunda belirlenen tm sapma, eksiklik ve uygunsuzluklarn giderilmesi ve durumun dzeltilmesi iin, Bakanln veya ilgili mercinin uygun grd dzeltici ve nleyici faaliyetlerin uygulama zaman kadar sre tannr. Asgar teknik ve hijyenik artlara dair eksikliklerin tespit edilmesi durumunda ise eksikliin giderilmesi iin i yerine en fazla 30 gn sre tannr. Bu sreler sonunda, tespit edilen hususlar dzeltilmedii takdirde iyeri hakknda Kanuna gre ilem yaplr. Gda kontrolr/ gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman eitimi Madde 17 - Kontrol ve denetim hizmetlerinde grevlendirilen personel, Bakanlk tarafndan aada belirtilen konularda hizmet ii eitime alnr, eitim tamamlandktan sonra adlarna gda kontrolr/ gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim eleman kimlik kartlar dzenlenir. a) Eitim ile ilgili hususlar aadaki gibidir; 1) Kontrol ve denetim, izleme, gzetim, tetkik ve numune alma, dorulama gibi eitli kontrol ve denetim teknikleri, 2) Kontrol ve denetim prosedrleri, 3) Trk gda mevzuat, 4) retim, ileme, datm, depolama ve satn eitli aamalar ile gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, insan sal asndan ve gerekli grld taktirde hayvan ve bitki sal ile evre asndan tayabilecei riskler, 5) Trk gda mevzuatna uyumsuzluun deerlendirilmesi, 6) Gda retimindeki tehlikeler, 7) Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktas (HACCP) prosedrleri ve HACCP uygulamasnn deerlendirilmesi, 8) Gda sektrnde uygulanan kalite kontrol programlar gibi ynetim sistemleri ve bunlarn Trk gda mevzuat gereklerine uygunluunun deerlendirilmesi, 9) Sertifikasyon sistemleri, 10) Acil durumlar iin beklenmedik durum dzenlemeleri, 11) Kanunda yer alan yasal ilemler ile ilgili konular, 12) Trk gda mevzuatna uygunluun deerlendirilmesi bakmndan gerekli olabilecek yeterlilik testi, akreditasyon ve risk deerlendirmesi belgeleri de dahil olmak zere yazl belgelerin ve mali ve ticari konular da ierebilen dier kaytlarn incelenmesi, 13) Kontrol ve denetimlerin bu ynetmelie gre yaplmasn salamak iin gerekli grlen, hayvan sal ve hayvan refah da dahil olmak zere dier alanlar. 149
b) Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim elemanna Bakanlk tarafndan teknik bilgi ve becerilerinin gelitirilmesi ve gncelletirilmesi amalaryla dier hizmet ii eitimler dzenlenir. c) Gda kontrolr/gda denetisi ve gda kontrolr yardmcs/yardmc denetim elemanna eitim vermek zere uzman bakanlk personelinden, gerekli grld durumlarda ise yurt ii ve yurt dndaki kurum/ kurulu ve niversitelerin uzmanlarndan yararlanlr. d) Bakanlk, gda gvenlii kontrol sisteminin etkinliini ve gvenilirliini arttrmak amacyla gda kontrolr/ gda denetisine uluslararas stat kazandrmak amacyla belgelendirme almalarn yapar. e) Bakanlk, gerekli grd hallerde, gda kontrol ve denetimi konusunda personel yetkilendirme ilemini, gda bilimi konusunda en az lisans dzeyinde eitim alm, kamu, zel kurum ve kurulularda alan elemanlara ynelik olarak da yapabilir. Sz konusu yetkilendirme, kontrol ve denetim raporu dzenlenmesi ile snrl olup, numune alma ve Kanun gereince iyeri sahibi, yasal temsilcisi ve/veya sorumlu yneticisi hakknda yasal ilem uygulama yetkilerini kapsamaz. zlenebilirlik Madde 18 - Gda ve gda ile temas eden madde ve malzemeleri reten ve/veya satan iyerleri ile toplu tketim yerleri; a) Gda, gdann elde edildii hayvan, bitki ya da gda maddesinde ngrlen veya ortaya kmas beklenen herhangi bir maddenin tespit edilmesi iin hammadde temini, retim, ileme, depolama, datm, sat ve tketim ile ilgili tm aamalarda izlenebilirlii tesis etmek, b) Gda, gdann elde edildii hayvan, bitki ya da gdann ieriinde bulunabilecek herhangi bir madde ile gda ile temasta bulunan madde ve malzemeyi temin ettii kayna, datm ve satn yapt yerleri belirleyebilecek ve takibini yapabilecek sisteme sahip olmak, konu ile ilgili tm bilgileri kayt altna almak ve bu bilgileri talep zerine ilgili mercilere vermek, c) En az ylda bir kez izlenebilirlik sistemini gzden geirerek, sistemin altn dorulamak ve kayt altna almak, d) Piyasaya arz ettii gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin izlenebilirliini kolaylatrmak amacyla, Trk gda mevzuatna uygun olmak koulu ile, parti no ve/veya seri no ve/veya/retim no ve/veya kod no ve dier bilgileri ierecek ekilde etiketlemek ve tanmlamak,ile ykmldr. ALTINCI BLM eitli ve Son Hkmler Dier dzenleyici ilemler Madde 19 - Bu Ynetmeliin uygulanmasyla ilgili dier hususlar Bakanlk tarafndan hazrlanacak esaslar erevesinde yrtlr. Yrrlkten kaldrlan hkmler Madde 20 - 25/11/1994 tarih ve 22122 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Sofralk Zeytinlerin Nitelikleri ile Zeytin Salamurahanelerinin ve Yar Mamul Zeytin Muhafaza nitelerinin Teknik artlar, Teknolojik Kontrol ve Muayeneleri ile lgili Ynetmelik ve 9/6/1998 tarihli ve 23367 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Gdalarn retimi Tketimi ve 150
Denetlenmesine Dair Ynetmeliin 8 inci, 9 uncu, 10 uncu, 11 inci, 17 nci ve 18 inci maddeleri ile geici 1 inci ve 2 nci maddeleri yrrlkten kaldrlmtr. Geici madde 1 - Et, st ve su rnleri, hazr yemek fabrikalar, dk asitli konserve gdalar reten iyerleri; a) 60 Beygir Gc ve zerinde motor gc bulunan veya en az on ii altran iyerleri bu ynetmeliin yaym tarihinden itibaren en ge bir yl ierisinde, b) 60 Beygir Gc altnda motor gc bulunan iyerleri veya en ok dokuz ii altran iyerleri bu ynetmeliin yaym tarihinden itibaren en ge iki yl ierisinde, Yukarda bahsedilen iyerleri dndaki tm iyerleri; a) 60 Beygir Gc ve zerinde motor gc bulunan veya en az on ii altran iyerleri bu ynetmeliin yaym tarihinden itibaren en ge iki yl ierisinde, b) 60 Beygir Gc altnda motor gc bulunan iyerleri veya en ok dokuz ii altran iyerleri bu ynetmeliin yaym tarihinden itibaren en ge yl ierisinde, hijyen kodlarn oluturarak, retim koullarn bu ynetmeliin 8 inci maddesinin (d) bendinde belirtilen esas ve usullere uydurmak zorundadrlar. Bakanlk, gerekli grd takdirde yukardaki tarihleri dikkate almakszn gerekli her trl idari tedbiri alr. Geici madde 2 - Hlen faaliyet gsteren tm i yerleri, geici birinci madde dnda kalan bu Ynetmelik ile getirilen yeni ykmllklere, Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren bir yl iinde uyum salamak zorundadr. Ynetmeliin hkmlerine uymayanlar hakknda 5179 sayl Kanunun 29 uncu maddesine gre ilem yaplr. Yrrlk Madde 21 - Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 22 - Bu Ynetmelik hkmlerini Tarm ve Kyileri Bakan yrtr
151
EK-1 Birincil retim ve lgili letmeler iin Genel Hijyen Kurallar I. Hijyen kurallar Birincil retimden sorumlu retici; a) Birincil rnlerin sonradan herhangi bir ilemeye tabi tutulacan gz nnde bulundurarak, birincil rnlerin mmkn olduu kadar bulamaya kar korunmasn salamak ile ykmldr. b) Birincil rnler ve ilgili iletmelerde tehlike kontrolne ilikin, aadaki kapsam erevesinde ilgili mevzuatnda belirtilen hkmlere uymak; 1) Hava, su, toprak, yem, gbre, veteriner ilalar, bitki koruma rnleri ve biyositler, depolama, ileme ve atklardan kaynaklanan bulamann kontrolne ilikin tedbirler, 2) Zoonozlarn ve zoonotik bulama kaynaklarnn izlenmesi ve kontrolne dair programlar dahil, halk salna etkisi olan, hayvan sal ve refah ile bitki salna ilikin tedbirler, ile ykmldr. c) Hayvan yetitiren, avlayan veya hayvansal kkenli birincil rnleri reten retici; 1) Birincil retim ile ilgili iletmeler ve balantl btn tesislerin temiz tutulmas ve gerekli hallerde dezenfekte edilmesi, 2) Ekipman, kap, sandk, ara ve teknelerin temiz tutulmas ve gerekli hallerde temizlendikten sonra uygun bir biimde dezenfekte edilmesi, 3) Kesimevine giden hayvanlarn ve gerektiinde dier hayvanlarn temizliinin mmkn olan en iyi biimde salanmas, 4) Bulamann nlenmesi iin gerektiinde ime suyu veya temiz su kullanlmas, 5) Gda ile temas eden personelin salkl olmasnn ve salk riskleri konusunda eitime katlmasnn salanmas, 6) Hayvanlarn ve haerelerin bulamaya sebep olmalarnn mmkn olduunca nlenmesi, 7) Atklarn ve zararl maddelerin bulamay nleyecek biimde ele alnmas ve mevzuatna uygun olarak uzaklatrlmas, 8) Gdalardan insanlara geen hastalklarn ortaya kmas ve yaylmasnn nlenmesi amacyla, yeni hayvanlar getirildiinde hastalklara kar nleyici tedbirlerin alnmas ve salgn phesi durumunda ilgili makamlara bildirilmesi, 9) Hayvanlardan alnan veya dier numunelerde yaplan analiz sonularnn halk saln ilgilendirmesi durumunda gerekli tedbirlerin alnmas, 10) Yem katk maddelerinin ve veteriner ilalarnn, ilgili mevzuatnda belirtildii ekilde kullanlmas, ile ykmldr. d) Bitkisel rnleri reten veya hasat eden retici; 1) Ekipman, kap, sandk, ara ve teknelerin temiz tutulmas ve gerekli hallerde temizlendikten sonra uygun bir biimde dezenfekte edilmesi, 152
2) Bitkisel rnler iin, gerekli hallerde, bitkisel rnlerin temizlii ile retim, tama ve depolama artlarnn hijyenik olmasnn salanmas, 3) Bulamann nlenmesi iin gerektiinde ime suyu veya temiz su kullanlmas, 4) Gda ile temasta bulunan personelin salkl olmasnn ve salk riskleri konusunda eitime katlmasnn salanmas, 5) Hayvanlarn ve haerelerin bulamaya sebep olmalarnn mmkn olduunca nlenmesi, 6) Atklarn ve zararl maddelerin bulamay nleyecek biimde ele alnmas ve muhafaza edilmesi, 7) Bitkilerden alnan veya dier numunelerde yaplan analiz sonularnn halk saln ilgilendirmesi durumunda gerekli tedbirlerin alnmas, 8) Bitki koruma rnlerinin ve biyositlerin, ilgili mevzuatnda belirtildii ekilde kullanlmas, ile ykmldr. e) Resmi kontrol ve denetimler srasnda tespit edilen problemlere ynelik dzeltici faaliyetleri uygulamak ile ykmldr. II. Kayt tutulmas Birincil retimden sorumlu retici; a) Tehlikelerin kontrolne ynelik, retim yeri ve byklne bal olarak alnan tedbirlere ilikin kaytlar tutmak ve talep edildiinde bu bilgileri kontrol yapan ilgili merci ve alcya ibraz etmek ile ykmldr. b) Hayvanlar yetitiren veya hayvansal kkenli birincil rnleri reten retici; 1) Hayvan yeminin nitelii ve orijini, 2) Veteriner ilalarn veya hayvanlara uygulanan dier tedavilerin uygulan ve biti dnemlerinin tarihleri, 3) Hayvansal kkenli gdalarn gvenliini etkileyebilecek nitelikteki ortaya kan hastalklara ait kaytlar, 4) Hayvanlardan tan amacyla alnm ve halk sal iin nemli olan analiz sonular, 5) Hayvanlar ve hayvansal kkenli rnlere uygulanan kontrollere ilikin ilgili tm raporlar, ile ilgili konularda kayt tutmak ile ykmldr. c) Bitkisel rnleri reten veya hasat eden retici; 1) Bitki koruma rnleri ve biyositlerin her trl kullanm, 2) Bitkisel kkenli gdalarn gvenliini etkileyebilecek zararl veya hastalklarn ortaya kmas, 3) Bitkilerden tan amacyla alnm ve halk sal iin nemli olan analiz sonular, ile ilgili konularda kayt tutmak ile ykmldr. d) Yukarda belirtilen kaytlarn tutulmas konusunda, veteriner, agronomist, ziraat mhendisi, veteriner salk teknisyeni ve ziraat teknisyeni gibi konu ile ilgili eitim alm kiilerden yardm alabilir. 153
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI EK-2 G da ve G da ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeleri Denetim Formu
GIDA MADDELER RETEN YERLERNE AT KONTROL VE DENETM FORMU YER HAKKINDA BLGLER SEKTR: ALIMA ZN VE GIDA SCL NO'SU: YERNN NVANI: ADRES: TELEFON: LETME SAHBNN ADI SOYADI: SORUMLU YNETC ADI SOYADI: KONTROL VE DENETM TARH:
reten
yerlerine Ait Kontrol ve
KONTROL VE DENETMN AMACI ( )ALIMA ZN VE GIDA SCL ( )RETM ZN ( )RUTN KONTROL VE DENETM ( )HBAR VE KAYET ( )BLDRM KONTROL VE DENETM ( )ZLENEBLRLK KONTROL VE DENETM ( )DER
Arlk Verilen Puan Puan 3
A) LETME EVRES 1. Bulamaya yol aacak p ve atk ynlar, su birikintileri, zararllarn yerlemesine yol aacak ortamlar bulunmamal Tuvaletler gdalarn ilendii yerlerden ayr olmal ve retim alanna direk almamal letme giri kaps direk retim alanna almayacak ekilde dzenlenmi olmal Duvarlar dz yzeyli, su geirmez, ykanabilir, haere yerlemesine izin vermeyen, przsz ve ak renkli malzemelerden yaplm olmal, atlak olmamal, kolay temizlenebilir ve retime uygun olmal
B) LETME 1. 2. 3. 4 3 3
4.
Tavan younlama, damlama, kir birikmesi ve kf olumasna izin vermeyecek ekilde dzenlenmi olmal Zemin su geirmez, krk, atlak ve kaygan olmayan, ykanabilir, temizlik ve dezenfeksiyona uygun malzemeden yaplm, svlarn giderlere kolayca akabilecei bir eimde olmal Duvar ve zeminin birleim yerleri yuvarlatlm veya hijyeni salayacak benzeri yapda ve toz birikmesini nleyecek tarzda yaplm olmal Drenaj sistemi istenilen amaca uygun, bulama riskini ortadan kaldracak biimde tasarlanm, drenaj kanallarnn tamamen veya ksmen ak olmas halinde, atklarn bulak alandan temiz alana akmas salayacak ekilde olmal Pencereler ve benzeri ak yerler kirlenmeye izin vermeyecek biimde yaplmal, pencere eikleri raf olarak kullanlmamal, retim alanndaki cam pencereler krlma sonucu oluacak bulamalara kar korumal olmal, Kap ve pencereler sinek, haere ve dier zararllarn giriini engelleyecek ekilde olmal, kafes kullanm halinde kafesler ince gzenekli, kolay temizlenebilir, sklp taklabilir zellikte olmal ve dzenli bakmlar yaplmal, Merdivenler, asansr kabinleri ve boaltma oluklar gibi yardmc yaplar gdalarn kirlenmesine yol amayacak konum ve yapda olmal (*)
5. 6.
3 3
7.
8.
9.
10.
3 3 3 3 3 3 3
11. Kaplar, dzgn yzeyli, sv emmeyen malzemeden, gerektiinde kendi kendine kapanabilir olmal 12. Yakt depolar uygun yerlerde, retim yerine dorudan almayan ekilde yerleik ve mevzuatna uygun olmal 13. Tesisin temiz ve kirli blmleri arasnda i akn engellemeyecek yapda uygun ayrma yaplmal ve bu gei yerinde uygun bir dezenfeksiyon sistemi bulundurulmal
14. yeri ierisinde uygun yerlerde uyarc yazlar bulunmal 15. Scaklk kontrolne dair gncel kayt tutulmal (*) letmede laboratuvar var ise, hijyenik koullara uygun ve dier nitelerden tam blme ile ayrlm olmal, 16. retim blmlerine dorudan almamal
154

17. Mikrobiyolojik olarak hassas retim blgelerinde gerektii hallerde pozitif hava basnc salanm olmal (*) 3
18. yeri yemekhanesi retim ortamndan ayr ve hijyenik koullara uygun olmal
19.
Tuvalet, du odalar ve soyunma odalar retim ortamndan ayr, temiz ve yeterli sayda olmal ve bu alanlarda hijyen kurallarn hatrlatc uyar levhalar bulundurulmal
20.
Uygun bir ekilde yerletirilmi ve el temizlii iin tasarlanm lavabolarda ellerin hijyenik bir ekilde ykanmas, kurulanmas iin yeterli imkanlar salanmal
21. yerinde ilkyardm malzemeleri ve dolab bulunmal
C) TEMZLK VE DEZENFEKSYON
1. Makina,ekipman temizlii gletirecek ekilde direk zemine oturtulmamal yerinde temizlik ve dezenfeksiyon program dahilinde dzenli olarak yaplmal, hijyen kontrol 2. programlar iyerinin ilgili blmlerine aslarak veya dosyada bulundurularak yaplan temizlik ve dezenfeksiyon ilemleri kaydedilmeli 3. Kurulu iinde temizlik kontrolnden sorumlu bir kii olmal 4. Gda iletmelerinde, yetkili merci tarafndan kullanmna izin verilmi gda endstrisine uygun deterjan, kimyasal ve/veya dezenfektanlar veya bunlarn etken hammaddeleri kullanlmal
3 3
Su, deterjan ve/veya dezenfektan ve bunlarn zeltileri araclyla iletmenin, malzeme, alet ve 5. ekipmann temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi srasnda gda maddesinin kirlenmesi ve bulamasn engelleyecek nlemler alnmal (*) Malzeme, alet, ekipman ve yerler temizlikten sonra mmkn olduu kadar abuk kurutulmal, 6. temizlikte kullanlan ara ve gereler ypranm ve kirli olmamal, zemin ve alet ekipman temizliinde kullanlan malzemelerin ayrm yaplmal 7. 8. retim alan giri ve klarnda dezenfektanl paspas bulunmal ve/veya galo, terlik, zel ayakkab ile retim alanlarna girilmeli veya dezenfeksiyon ilevi bulunan tertibat bulunmal Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerlerinde retim hattnda alan personel galo, terlik, zel ayakkab ile retim alanlarna girmeli
3 3
retim alanlar ve gda ile temasta bulunan tm makina , alet ve ekipman iin temizlik talimatlar olmal ,bu talimatlarda deterjan tipi, konsantrasyonu, scaklk, sre, sklk ayr olarak belir9. tilmeli, temizliin etkinlii iletme tarafndan belirlenen periyotlarda analizlenerek llmeli ve kaytlar tutulmal (*)
155
10-
Temizlik ve dezenfeksiyon rnleri etiketlenerek aka tanmlanmal ve retim alanlarndan bulamaya sebep olmayacak uzaklkta tutulmal,
11.
Gda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri reten iyerlerinde sv ve kat atklar tekniine uygun olarak uzaklatrlmal
12
p ve atklar iin uygun sayda kapal ve kolay temizlenebilir kaplar bulunmal, p poetleri kullanlmal
D) ZARARLI M CADELES yerinde zararl mcadelesi, program dahilinde dzenli olarak yaplmal, tm yemleme ve fiziksel nlem noktalar iin iletme ii yerleim plan olmal ve srekli kontrol altnda tutulmal, kul1. lanlan kapan, elektrikli sinek tutucu ve fiziksel nlemler iin dzenli temizlik ve bakm faaliyetleri yrtlmeli ve tm bu faaliyetler kayt altna alnmal
Zararl mcadele ilalar veya sal tehlikeye sokabilecek dier maddeler, zerlerinde toksik etkileri ve kullanmlar asndan uyarlar bulunan uygun etiketler tamal, sadece bu ama iin 2. kullanlan kilitlenebilir odalar veya dolaplarda saklanmal, eitilmi personel tarafndan nakledilmeli ve kullanlmal 3. Kurulu iinde zararl mcadelesi programndan sorumlu bir kii olmal Zararllarla mcadelede, ilgili Bakanlklarca izin verilen ilalar, amacna ve genel halk salna uygun olarak kullanlmal, zehirli ilalardan sadece iletme dnda yararlanlmal Gvenlikle ilgili blmlerin dnda, iyerinde gda maddeleri ve insanlarla temas edebilecek hayvan bulundurulmamal
4.
5.
E) HAM MADDE, YARDIMCI MADDE, KATKI MADDELER 1. Trk gda mevzuatna uygun olmayan hammadde, gda bileenleri veya gda ile temas eden madde ve malzemeler retimde kullanlmamal ve sata sunulmamal Ham maddenin tozlanmaya kirlenmeye, bozulmaya, apraz bulamaya yol amayacak ekilde iletmeye kabul salanmal 4
2.
3 3 3
3. Katk maddeleri ve aromalar orijinal ambalajlarnda muhafaza edilmeli (*) yerinde retilen rnle ilgisi olmayan (taklit ve tai amacyla kullanlabilecek) maddeler bulunmamal
4.
letmeye kabul edilen ham, yardmc madde ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler 5. ya da katk maddeleri, iletmenin veya tedarikinin belirledii parti/seri no'su ile tanmlanmal ve ileme srecinde izlenebilirlii salanmal retim alannda retimin gerektirdiinden fazla miktarlarda ham, yardmc madde, ambalaj 6. materyali ya da katk maddeleri muhafaza edilmemeli, retim alan depo olarak kullanlmamal (*)
156

F) YERNDE KULLANILACAK SU, BUZ VE BUHAR 1. 2. 3. letmede kullanlan su iilebilir nitelikte, Trk gda mevzuatna uygun, srekli ve yeterli olmal Gda ile temas edecek ekilde kullanlan buz, Trk gda mevzuatna uygun, iilebilir nitelikte sudan retilmi olmal ve iletme iinde hijyen kurallarna gre depolanmal ve tanmal (*) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerle dorudan temasta bulunan yzeylerde kullanlan buhar, Trk gda mevzuatna uygun, iilebilir nitelikteki sudan elde edilmeli Buhar retiminde, soutmada, yangn sndrmede ve benzeri ilerde kullanlan su gdalar ile temas etmemeli, tamamen ayr hatlarda tanmal, bu hatlar belirlenmi standartlara gre deiik renklerle belirtilmeli ve ime suyu tayan sisteme geri dn yapmamal 4 4 3
4.
G) TEKNK DONANIM, ALET-EKPMAN 1. yeri gerekli asgari teknik donanma sahip olmal ve tekniine gre ilgili blmlerinde basn, scaklk ak gstergeleri bulunmal ve gerektiinde kaydetme ilemi yaplmal ve kaytlar saklanmal letmede kullanlan tm alet ve ekipmanlar, teknik donanmlar, s, buhar, asit, alkali, tuz ve benzerlerine kar dayankl ve gdaya bulamay nleyecek ekilde olmal, koruyucu ve nleyici bakmlar dzenli olarak yaplmal ve kayt altna alnmal (*) Alet-ekipmann tasarm ve yerleimi ileme uygun olmal, gvenlik asndan korumal olmal lm ekipman ve tehizatlarnn kalibrasyonu yaplyor ve kaytlar tutuluyor olmal Kullanlan makine, alet ve dier ekipmanlar uygun malzemeden yaplmal, temizlik ve dezenfeksiyona uygun ve bulamaya yol amayacak zellikte olmal, kaynak yerleri parlatlm olmal Kullanm zorunlu olmayan durumlar dnda ilenmi tahta gibi yeterince temizlenemeyen ve dezenfekte edilemeyen materyaller kullanlmamal Kablo ve borular kir birikmesi, youma ve szdrma gibi muhtemel bulama risklerine sebep olmayacak ekilde tanklarn, ekipmanlarn, rn girilerinin ve son rnleri zerinde gememeli (*) Arzal ekipmanlar zerine bilgilendirici tabela aslarak tanmlanmal, tamir edilmeli veya retim ortamndan uzaklatrlmal Kullanlmyor durumdaki tm boru ve balant paralar yerden yksekte ve az kapatlm olarak tutulmal 3
2.
3. 4. 5. 6.
3 3 3 3
7. 8. 9.
3 3 3
H) SIVI ATIK HATLARI VE KATI ATIKLARIN DEPOLANMASI VE UZAKLATIRILMASI 1. yerine ait sv atk sistemi korozyondan etkilenmeyen, temizlik ve bakmlar kolayca yaplabilecek ekilde dzenlenmeli, kapakl ve sv atk miktarn karlayabilecek kapasitede olmal yerinin zelliine gre, kat ve sv atklar, rnde bata koku olmak zere bulamaya sebep olmayacak ekilde depolanmal ve mevzuatna uygun olarak uzaklatrlmal, kat atk depolama ve naklinde kullanlan malzeme, alet ve ekipman tek kullanmlk veya kolayca ykanabilir, temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden olmal, zerleri iaretlenerek retimi etkilemeyecek yerlerde bulundurulmal ve gda maddeleri retimi ile ilgili ilerde kullanlmamal (*) Sosyal tesise ait sv atklar kapal sistemde kanalizasyona, kanalizasyon bulunmayan yerlerde uygun yaplm foseptiklere balanmal 3
2.
3.
I) PERSONEL HJYEN 1. yerinde alan personelin salk raporlar olmal ve kontrolleri periyodik olarak yaplmal Gdalarla tanabilecek hastalklara veya hastalk belirtilerine (sarlk, ishal, kusma, ate, ateli boaz ars, buruda veya gzde veya kulakta aknt vb.) sahip olduu bilinen veya sahip olmasndan phelenilen veya taycs olan personelin gda depolama ve retim alanlarna girmesine izin verilmemeli, yara, ban gibi cilt problemlerinde yara uygun ekilde kapatlmal, gda ile direk veya dolayl temasn engelleyecek ekilde nlem alnmal Kiisel temizlik kurallarna uyulmal retim alannda ve depolarda sigara iilmemeli, yiyecek ve iecek tketilmemeli 4
2.
3. 4.
3 3
157

Personel; kolay temizlenebilir, temiz ve tercihen ak renkli; balk, izme veya zel ayakkab, cepsiz ve dmesiz alma kyafetleri veya grevinin gerektirdii koruyucu kyafetler giymeli, kyafetlerin temizlii srekli olarak salanmal retim ve depolama alannda alan personel saat ve tak takmamal ve yannda bulundurmamal rnle direk temas halindeki tm alanlarn sa, byk, sakal ve kollar, bulamaya sebep olmayacak ekilde rtl olmal, retim alanna girmeden nce eller temizlenerek, dezenfekte edilmeli Dardan retim alanna girecek ziyaretiler iin koruyucu kyafet (galo, bone, nlk, vb.) bulundurulmal letmede personel hijyeninden sorumlu, grevli bir eleman bulunmal Personele ait kiisel eya ve giysi, gdalarn retildii alanlara konulmamal
5. 6. 7. 8. 9. 10.
3 3 3 3 3 2
) AMBALAJLAMA/PAKETLEME VE ETKETLEME Gda ambalajlanmas ve paketlenmesinde kullanlacak madde ve malzemeler Trk gda mevzuatna 1. uygun olmal 2. 3. 4. 5. 6. Yeniden ilenmi plastikler ve apaklar tekrar gda ambalaj olarak kullanlmamal Ambalaj ve paketleme malzemelerinin ambalajlama ve paketleme alanna getirilmesinde hijyenik koullar salanmal (*) Gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, depolama ve tama srasnda d etkenlerden zarar grmeyecek, bozulmayacak ekilde korunmu olmal Ambalajlama ve paketleme ilemleri gdaya bulamay nleyecek ekilde olmal (*) Gdalar iin bir defadan fazla kullanlmak amacyla retilmi olan ambalajlama malzemeleri temizlenebilir ve gerektiinde dezenfekte edilebilir olmal ve temizlik ve dezenfeksiyon ilemleri iin uygun tesise sahip olmal (*)
4 4 3 3 3 3
J) AYDINLATMA VE HAVALANDIRMA 1. 2. Aydnlatma yeterli miktarda ve gn na edeer olmal Ampuller krlmadan kaynaklanacak cam bulamalarna kar korunakl olmal rn ve ilem ihtiyacna gre scakln kontrol, nem kontrol ,toz oluumunu nlemek ve kirli havay deitirmek iin mekanik ve/veya doal havalandrma sistemi salanmal, havalandrma aklklarnn zerinde bir zgara veya anmayan malzemeden yaplm koruyucu dzenek bulunmal, zgaralar kolayca sklebilir nitelikte olmal letme alanndaki scaklk retilen rne gre uygun olmal (*) letmede buhar ve nemden oluabilecek bulamay nleyecek lde havalandrma yaplmal Gda ile temasta bulunan materyal reten iyerlerinden ekstrder, enjeksiyon, bask makinesinde oluan zararl havay emecek havalandrma sistemi bulunmal Havalandrma girileri filtreli veya korumal olmal Deponun kap, pencere ve dier ksmlar her trl zararlnn giriini nleyecek uygun donanma sahip olmal Depolarda zemin przsz, duvarlar dzgn, kolay temizlenebilir nitelikte, svas dklmemi, rnlere olumsuz etkide bulunmayacak nitelikte olmal Depo st tavan ve atlar akmay, szmay nlemeli, scaklk deiimlerinden etkilenmeyi nleyecek ekilde yaltml olmal Depolarda ve tama ara ve gerelerinde kullanlan alet, ekipman ve malzemeler temiz, salam ve hijyenik amacna uygun olmal Ham madde, dier retim girdileri, ilenmi gdalar, yedek alet ve ekipmanlar, temizlik ve dezenfektan malzemeleri ayr yerlerde depolanmal Ambalaj materyalleri ve paket malzemeleri bulamaya yol amayacak ekilde ambalajl ve etiketli olarak depolanmal 3 3
3.
4. 5. 6. 7.
3 3 3 2
K) NAKLYE VE DEPOLAMA 1. 2. 3 3
3.
4.
5. 6.
3 3
158
7.
Ham madde, gda bileenleri, gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, bozulmalarn, zarar grmelerini ve kirlenmelerini nleyecek, duvar ve zeminle temas etmeyecek ekilde, palet yksekliinde ve rutubet geirmeyen uygun malzeme zerinde muhafaza edilmeli Depolar iletme kapasitesine uygun byklkte ve temiz olmal Gda maddeleri birbirinin zelliini bozmayacak ekilde depolanmal (*) Gdalarn tanmas iin kullanlan ara ve/veya kaplar, yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin verecek ekilde tasarlanmal, temiz tutulmal, gerektiinde bakm yaplmal ve iyi muhafaza edilmeli Depolar ve tama aralarnda havalandrma, scaklk ve rutubet dzeyi, hammadde, yardmc madde, aroma ve katk maddesi rn zelliklerine uygun olmal, depolar ve tama aralarnda scaklk ve gerekli hallerde rutubet ler cihazlar bulundurulmal, bilgiler srekli kaydedilmeli (*) Ara ve/veya konteynr iindeki kaplar, gda dnda baka bir maddenin tanmasnda kullanlmamal (*) Gdalar, ara ve/veya konteynr/ kaplar ierisine bulama riskini en aza indirecek, apraz bulamay engelleyecek biimde yerletirilmeli, ambalajlanmal/paketlenmeli ve korunmal Gda maddeleri ile birlikte baka bir maddenin veya farkl gda maddelerinin ayn anda birlikte tanmas durumunda, rnler birbirinden tamamen ayrlm olmal (*) Farkl gda maddelerinin tanmasnda kullanlan konteynr/kaplar, farkl yklemeler arasnda apraz bulamay engelleyecek biimde temizlenmeli ve gerektiinde dezenfekte edilmeli (*) Tamada kullanlan aralar, gda maddelerinin uygun scaklklarda muhafaza edilmesine ve sz konusu scaklklarn izlenmesine imkan verecek nitelikte olmal, konteynr/kaplarn zerinde aka grlebilecek ve silinmeyecek bir ekilde "yalnz gda maddesi iin" ibaresinin bulunmas salanmal (*)
8. 9. 10.
3 3 3
11.
12.
13.
14.
15.
16.
L) ETM
1.
Hijyen kurallarna uygun retim ve kiisel hijyen konularnda dzenli eitim salanmal HACCP uygulayan iletmelerde, HACCP ve iyi uygulama rehberlerinin uygulanmasndan sorumlu kiilerin, HACCP ilkelerinin uygulanmas ile ilgili yeterli eitimi almalar salanmal alan personelin, alma konusu ile ilgili mevzuat hakknda bilgilendirilmesi salanmal
2.
3.
(*) Bu hkmler gda maddeleri ile temas eden madde ve malzemeleri reten iyerlerinde zorunlu deildir.
yeri Yetkilisi ve/veya Kontrol ve Denetim Ekibinin Ad Soyad : Ad Soyad : Meslei : Meslei : mza : mza : Sorumlu Yneticinin Ad Soyad : Grevi: mza:
159
EK-3 Gda Sat ve Toplu Tketim Yerlerine Ait Kontrol ve Denetim Formu GIDA SATI VE TOPLU TKETM VE SATI YERLERNE AT KONTROL VE DENETM FORMU KONTROL VE DENETMN AMACI YER HAKKINDA BLGLER ( ) RUTN KONTROL VE Gda sat ( ) Toplu tketim ( ) DENETM YERNN NVANI: ( ) KAYET SEKTR: ( ) TAKP LETME SAHBNN ADI SOYADI: ( ) DER ADRES: TELEFON: RUHSAT NO'SU: KONTROL VE DENETM TARH:
A) GIDA GVENL 1-Trk gda mevzuatna uygun olmayan hammadde, gda bileenleri veya gda ile temas eden madde ve malzemeler retimde kullanlmamal ve sata sunulmamal 2-Gda maddesi ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, depolama, hazrlama, sergileme ve tama srasnda tekniine uygun olarak korunmal 3-Kirlenmi, kokumu, ekimi, nitelikleri ve grnm bozulmu, bombaj yapm, kurtlu, kfl olmas gibi zellikleri ile kolaylkla ayrt edilebilen, fiziksel, kimyasal ya da mikrobiyolojik bozulmaya uram, ambalaj yrtlm, krlm, paslanm ve son kullanma tarihi gemi gda maddeleri sata sunulmamal Arlkl Puan Verilen Puan 4
4-Depolanan, sergilenen ve tketime sunulan her trl gda maddesinin ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin zerinde, niteliini ve varsa zel saklama koullarn, ithalat veya retim izninin tarih ve saysn gsteren, Trk gda mevzuatna uygun etiket bulunmal
5-Gda maddeleri, hayvan yemleri, toksik maddeler, temizlik malzemeleri ve iade rnler, uygun etiketleme yaplarak ayr yerlerde muhafaza edilmeli
6-Gda at ve dier atklar, birikmelerini engelleyecek ekilde, gdann bulunduu mekanlardan uzaklatrlmal, dorudan veya dolayl bulama kayna oluturmalar engellenmeli 7-Ambalajlama ve paketleme ilemleri gdada bulay nleyecek ekilde yaplmal, ambalajlama ve paketleme malzemelerinin gvenli ve temiz olmas salanmal B) PERSONEL HJYEN 1-yerinde gda ile temasta bulunan tm personelin salk raporlar olmal ve kontrolleri periyodik olarak yaplmal 2-Gdalarla tanabilecek hastalklara veya hastalk belirtilerine (sarlk, ishal, kusma, ate, ateli boaz ars, buruda veya gzde veya kulakta aknt vb.) sahip olduu bilinen veya sahip olmasndan phelenilen veya taycs olan personelin gda depolama ve retim alanlarna girmesine izin verilmemeli, yara, ban gibi cilt problemlerinde yara uygun ekilde kapatlmal, gda ile direk ve dolayl temasn engelleyecek ekilde nlem alnmal
3-Gda maddeleri ile direk temasta bulunan personel kolay temizlenebilir, temiz ve tercihen ak renkli, balk, izme veya zel ayakkab, alma kyafetleri, eldiven ve koruyucu kyafetler giymeli 4-lk yardm malzemesi bulunmal
3 1
160

C) ALET EKPMAN HJYEN 1-Kirli, krk, pasl, atlak, lekeli, kt kokulu, yrtk, srr dklm ve uygun olmayan madde ve malzemelerle gda sat ve servisi yaplmamal ve gda maddesinin tanmasnda veya muhafazasnda kullanlan kaplar baka amalar iin kullanlmamal 2-Kullanlan tm alet ve ekipman, gda ile temasta bulunan yzeyler, sala uygun, bulama riskini en aza indirmeyi mmkn klacak ekilde tasarlanmal, kolay ve iyi temizlenebilir, korozyona dayankl ve toksik olmayan maddelerden yaplm olmal, daima temiz bulundurulmal ve gerektiinde dezenfekte edilmeli 3-Elle temas etme gereklilii olan gda maddelerinin sat ve servisi uygun malzeme, alet, ekipman ve gerektiinde eldiven kullanlarak yaplmal 4-Sv gda maddeleri, iindeki gdann niteliini bozmayacak zellikteki kaplarda bulundurulmal ve kaplardan musluk araclyla alnmal 5-Tek kullanmlk kaplar tekrar kullanlmamal D) YER HJYEN 1-Tuvaletler, gda maddesinin satld, sergilendii ve depoland yerlere dorudan almamal 2-Gda ile temas eden su ve buz Trk gda mevzuatna uygun, srekli ve yeterli olmal 3-Zararllarla mcadelede, ilgili Bakanlklarca izin verilen ilalar, amacna ve genel halk salna uygun olarak kullanlmal, zehirli ilalardan sadece iletme dnda yararlanlmal 4-yeri yakn evresinde bulamaya yol aacak p ve atk ynlar, su birikintileri, zararllarn yerlemesine yol aacak ortamlar bulunmamal 5-Yaplan iin ve sat yaplan gda maddesinin zellii ve niteliine gre depo, muhafaza yeri, ykama yeri, muayene ve kontrol yeri ile hazrlama yeri ayr olmal 6-Bina ii, zemin, duvar, tavan, kap ve pencereler, temizlik ve dezenfeksiyona uygun, kolay temizlenebilir zellikte, dz yzeyli, przsz, atlak olmayan, su geirmez, ykanabilir, geirgen olmayan, koku yapmayan, haere yerlemesine izin vermeyen, sal olumsuz ynde etkilemeyen ve ak renkli malzemelerden yaplm olmal ve srekli temiz tutulmal 7-yerinin temizlik ve bakm dzenli olarak salanmal 8-Yaplan i ve iyerinin niteliine uygun akar scak su bulunmal (*) 9-p ve her trl atklarn konulaca, yeterli say ve byklkte, az kapal, szdrmaz, gerektiinde pedall, ykanabilir ve p torbas ieren p kovalar bulundurulmal 10-yerinde akvaryum canllar dnda gda maddeleri ve insanlarla temas edebilecek hayvan bulundurulmamal 11-Kap, pencere ve iyerinin i ksmlarna yaplacak uygun donanmlarla, sinek-bcek, haere, kemirgen ve benzeri zararlnn giriini engelleyecek nlem alnmal 12-Yaplan iin zelliine gre scakln ar oranda ykselmesini, buhar younlamasn, toz oluumunu nlemek ve kirli havay deitirmek ve apraz bulamay nleyecek nitelikte mekanik veya doal havalandrma sistemi olmal 13-Uygun bir ekilde yerletirilmi ve el temizlii iin tasarlanm, yeterli sayda lavabo bulunmal ve lavabolarda temizlik salanmal, ellerin hijyenik bir ekilde ykanmas, kurulanmas iin yeterli imkanlar salanmal 14-Gn na edeer ve yeterli aydnlatma salanmal, aydnlatma ierde satlan gdann rengini deitirmemeli 15-Deponun kap, pencere ve dier ksmlar her trl zararlnn giriini nleyecek uygun donanma sahip olmal 16-Depolarda zemin przsz, duvarlar dzgn, kolay temizlenebilir nitelikte, svas dklmemi, rnlere olumsuz etkide bulunmayacak nitelikte olmal 17-Depo ve sat yerlerinde ham madde, gda bileenleri, gda ve gda ile temasta bulunan madde ve malzemeler, bozulmalarn, zarar grmelerini ve kirlenmelerini nleyecek, duvar ve zeminle temas etmeyecek ekilde palet yksekliinde ve rutubet geirmeyen uygun malzeme zerinde muhafaza edilmeli 18-Gda servisi ve toplu tketim yaplan yerlerde bulak ykama dzeni salanmal 19-Ykama sular ve dier sv atklarn tahliyesini salayacak uygun drenaj sistemi olmal 4 4 4 3 3 Arlkl Puan Verilen Puan 4
3 3 3
3 3 3 3 3 3
3 3 3 3
3 3
161

E) TAIMA 1-Ara ve/veya konteynr iindeki kaplar, gda dnda baka bir maddenin tanmasnda kullanlmamal 2-Gda maddeleri ile birlikte baka bir maddenin veya farkl gda maddelerinin ayn anda birlikte tanmas durumunda, rnler birbirinden tamamen ayrlm olmal 3-Gdalar ara ve/veya konteynr/ kaplar ierisine bulama riskini en aza indirecek, apraz bulamay engelleyecek biimde yerletirilmeli, ambalajlanmal/paketlenmeli ve korunmal 4-Depolarda ve tama ara ve gerelerinde kullanlan alet, ekipman ve malzemeler temiz, salam ve hijyenik amacna uygun olmal F) ETM 1-alan personel, yaptklar iin nitelii konusunda bilgilendirilmeli ve gda hijyeni konularnda eitilmesi salanmal 2-HACCP uygulayan iyerlerinde, HACCP ve iyi uygulama rehberlerinin uygulanmasndan sorumlu kiilerin, HACCP ilkelerinin uygulanmas ile ilgili yeterli eitimi almalar salanmal 3-alan personelin, alma konusu ile ilgili mevzuat hakknda bilgilendirilmesi salanmal G) ADIR, BFE VE HAREKETL SATI ARALARI GB TAINABLR VE/VEYA GEC TESSLER N HKMLER 1-Tanabilir ve/veya geici tesisler, uygun bir yere yerletirilmeli, kurulmal, temiz tutulmal ve en iyi artlarda korunmal 2-Personel hijyeninin yeterli dzeyde korunmas iin, ellerin hijyenik bir ekilde ykanmas, kurulanmas, hijyenik salk kurallarna uyulmas, gerekli hallerde, giysi deitirme yerleri de dahil olmak 3-Gda maddelerinin temizlenmesi, hazrlanmas, sunumu ve sat, gereince ve hijyenik olarak yaplmal 4-Yeterince scak ve/veya souk iilebilir nitelikte su tedariki salanmal 5-Tehlikeli ve/veya yenmeyen maddelerin ve sv veya kat atklarn hijyenik bir ekilde depolanmas ve atlmas iin yeterli dzenleme ve/veya imkanlar bulunmal 6-yerinde gda ile temasta bulunan tm personelin salk raporlar olmal ve kontrolleri periyodik olarak yaplmal 7-Gdalarla tanabilecek hastalklara veya hastalk belirtilerine (sarlk, ishal, kusma, ate, ateli boaz ars, buruda veya gzde veya kulakta aknt vb.) sahip olduu bilinen veya sahip olmasndan phelenilen veya taycs olan personelin, gda depolama ve retim alanlarna girmesine izin verilmemeli, yara, ban gibi cilt problemlerinde yara uygun ekilde kapatlmal, gda ile direk ve dolayl temasn engelleyecek ekilde nlem alnmal 8-Alet ve ekipmanlarn temizlii ve gerektiinde dezenfeksiyonu iin yeterli temizlik ve dezenfeksiyon malzemesi bulunmal 9-Gdann uygun scaklkta muhafaza edilmesi iin yeterli imkanlar ve/veya dzenlemeler bulunmal 10-Gda maddeleri apraz bulamaya yol amayacak ekilde hazrlanmal, depolanmal ve sata sunulmal 11-Gda maddeleri ile direk temasta bulunan personel kolay temizlenebilir, temiz ve tercihen ak renkli, koruyucu kyafetler giymeli 12-lk yardm malzemesi bulunmal 4 4 4 4 4 4 3 3 3 Arlkl Puan Verilen Puan 3 3 3 2
3 3 3 3 1
* Bu hkmler bakkal, market, kuruyemii, kuru kahveci, baharat, gibi iyerlerinde zorunlu deildir.
yeri Yetkilisi ve/veya Kontrol ve Denetim Ekibinin Ad Soyad : Ad Soyad : Meslei : Meslei : mza : mza :
Sorumlu Yneticinin Ad Soyad : Grevi: mza:
162
EK-4 HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form

NCELENECEK HUSUSLAR MEVCUT Evet A) GENEL 1. yeri teknik ve hijyenik adan bu ynetmelikte belirtilen koullara sahip mi? 2. El kitab n gereksinim programn kapsyor mu? 3. n gereksinim programlar Trk gda mevzuatnda belirtilen hususlara uygun mu? 4. HACCP ynetim sisteminin srdrlmekte olan amaca uygunluunu ve etkinliini gzden geirmek iin bir prosedr bulunuyor mu? 5. Bir HACCP el kitab hazrlanm m? El kitabnda iyeri/irketin tanm ve zellikleri tam olarak bulunuyor mu? Firma politikas bulunuyor mu? rn bilgisi bulunuyor mu? lem bilgisi var m? Hayr UYGULANIYOR Evet Hayr DER AIKLAMALAR
HACCP plannn kapsam, ilgili mevzuatn gerektirdii rn ve retim aamalarn ieriyor mu, istisnalar belirtilmi mi?
Tehlike analizi ve nleyici tedbirler yer alyor mu? Kritik kontrol noktalar yer alyor mu? Normlar, hedef seviyeler ve kritik limitler ve kontrol skl var m? Kritik limitlerin izlenmesi yer alyor mu? Gzlemlenen sapmalarn kayd veya sapmalar bildiren dokman rnei var m? Dzeltici faaliyetler yer alyor mu? Doruluma faaliyetleri yer alyor mu? Destekleyici genel bilgiler, dokmantasyon ve kayt sistemini ieriyor mu? /grev tanmlar var m ?
163
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT Evet Hayr
UYGULANIYOR Evet Hayr
DER AIKLAMALAR
B) HACCP EKBNN OLUTURULMASI 1. Bir HACCP ekibi oluturulmu mu? 2. Ekibin renim ve deneyim dzeyi iletmede yrtlen faaliyetlerin tmn kapsayacak nitelikte mi? 3. Bir HACCP koordinatr atanm m? 4. HACCP ekip elemanlar ve koordinatrn adlar el kitabnda aka belirtilmi mi, grev tanmlar yaplm, yetkiler ve sorumluluklar belirlenmi mi? 5. HACCP ekibi toplantlarnn gndemi ve zaman gncel tutulmu mu? 6. Her rn tipi veya rn grubu iin bir HACCP plan gelitirilmi mi? 7. HACCP plannn kapsam tanmlanm m?
8. Kapsam, gda zincirinin hangi blmnn dahil edilmesi gerektiini ve ele alnmas gereken tehlike snflarn tanmlam m? C) RNN TANIMLANMASI 1. rnn ilgili gvenlik bilgilerini kapsayan eksiksiz bir tanm yaplm m?
2. Btn kriterler rn zelliklerinde belirtilmi mi?
3. Satn alma prosedr, girdi kontrol plan, tedariki deerlendirme kriterleri, varsa tedarikilerle szlemeler ve ilgili kaytlar var m ve etkin mi?
4. Hammadde ve son rn spesifikasyonu var m?
5. Son rn kontrol planlar ve/veya kaytlar var m?
D) HEDEFLENEN KULLANIMIN TANIMLANMASI 1. rn zelliklerinde amalanan kullanm tarz anlatlm m? 2. Hedef tketici grubu (genel, zel) ve tketim ekli belirlenmi mi? 3. Duyarl tketici gruplar (yallar, bebekler, diyabetikler vb) ve dier uyarlar yer alyor mu?
164
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT UYGULANIYOR DER AIKLAMALAR Evet Hayr Evet Hayr
F) AKI EMASININ YERNDE DORULANMASI 1. HACCP ekibi, ak emalarnn yerinde dorulanmasn gerekletirmi mi? 2. Dorulamalarn skl prosedrde belirtilmi mi? 3. Ak emasnn yerinde dorulanmas srasnda bir farkllk tespit edilmi mi? G) TEHLKE ANALZNN YAPILMASI 1. Her rn tipi veya rn grubu iin tehlike analizi gerekletirilmi ve kayt altna alnm m? 2. Potansiyel tehlikelerin listesi var m? 3. Belirlenen potansiyel tehlikeler yeterli mi? 4. Kontrol nlemleri tanmlanm m? 5. Risk deerlendirmesi yaplm m? 6. retim, datm ve satn tm aamalarnda biyolojik, kimyasal ve fiziksel tehlikeler belirtilmi mi? 7. HACCP ekibi plan hazrlarken kendi bilgi ve kaynaklarnn dnda yardm alyor mu? Kaynaklar dkmante edilmi mi? 8. Her bir tehlikeyi kontrol altna alacak nleyici faaliyetler belirlenmi mi? nleyici faaliyetler tehlikeleri nlemekte, gidermekte veya kabul edilebilir dzeye indirmekte mi? 9. Tehlikelerin nlenmesi, giderilmesi veya kabul edilebilir bir dzeye indirilmesi iin uygun yntem yok ise; ileme yntemi, rn veya iyi retim uygulama nlemleri deitirilmi mi? 10. Hammadde, rn forml, ileme metotlar, datm, sat, hedeflenmi kullanm alan veya hedef tketici deiti ise tehlike analizi yeniden deerlendirilmi mi? 11. Onaylamalar yaplm ve kaydedilmi mi?
165
GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI UYGULANIYDER AIKLAMALAR OR Evet Hayr
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT Evet Hayr
H) KRTK KONTROL NOKTALARININ (KKN) TESPT 1. Her tehlike iin KKN belirlenmi mi? 2. KKN'lar belirlenirken, bir yada daha fazla karar aac kullanlm m? 3. KKN'lar gerekten de tehlikeyi kontrol altna alabilecek doru noktalar olarak m seilmi? 4. KKN'lar, tanmlanm gda gvenlii tehlikelerinin kontrol altna alnabilmesi iin yeterli mi? 5. KKN'lar bilimsel verilerle desteklenmi mi?
I) KRTK LMTLERN BELRLENMES
1. Her KKN iin kritik limitler belirlenmi mi?
2. Bu limitler nasl belirlenmi? 3. Belirlenen kritik limitler bir tehlikenin nlenmesini, giderilmesini ve azaltlmasn salamak iin yeterli mi? 4. Kritik limitler dorulanm m? ) ZLEME SSTEMNN UYGULANMASI 1. KKN'larnn etkili ve verimli bir ekilde kontrol edilmesini salayacak bir izleme sistemi var m? 2. zleme prosedrleri, kimin, neyi, ne zaman ve ne sklkla, nerede ve hangi yntemle izleyeceini aka belirtiyor mu? 3. Belirlenmi olan izleme skl tehlikeyi kontrol altnda tutmak iin yeterli mi? 4. Mevcut cihazlar ve kullanlan yntemler belirlenen kritik limitleri izlemek iin yeterli mi?
166
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT UYGULANIYOR DER AIKLAMALAR Evet Hayr Evet Hayr
5. lmlerin ve/veya ekipmanlarn gvenilirliinin belirlenmesine (kalibrasyon program vb.) ynelik prosedrler ve uygulama kaytlar var m? 6. zleme sisteminde dzeltici faaliyetler belirtilmi mi? 7. zleme kaytlar ve dokmanlar srekli olarak sorumlu kii tarafndan imzalanm m? 8. zleme kaytlar belirli bir sklkla dorulanm m? J) DZELTC FAALYETLERN UYGULANMASI 1. Uygunsuzluk prosedr ve kaytlar var m? 2. Dzeltici faaliyet prosedr var m? 3. Her KKN iin gerekli dzeltici faaliyet ve sresi belirlenmi mi? 4. Kaytlarda KKN'da kritik limitlerinin dna kld olmu mu? 5. Gzlenen sapmalar iin uygulanan dzeltici faaliyetler yeterli mi ve uygulama kaytlar var m? 6. Dzeltici faaliyetlerin gecikmeden yerine getirilmesini salayacak yetkilendirme ve sorumluluk hiyerarisi prosedrde aka belirtilmi mi? 7. Belirlenen dzeltici faaliyetler sreci, kontrolden kan KKN'n tekrar kontrol altna alabilecek nitelikte mi?
8. Belirlenen dzeltici faaliyetler pheli rn/uygun olmayan rn partisinin tmn tespit etme ve dzeltebilme zelliine sahip mi?
9. Belirlenen dzeltici faaliyetler, istenmeyen durumun tekrar olumasn nleyecek nitelikte mi? 10. Uygun olmayan rnler iin, rn geri arma prosedr ve uygulama kaytlar var m? 11. Uygun olmayan rn imha prosedr ve uygulama kaytlar var m?
167
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT
UYGULANIYOR
DER AIKLAMALAR
Evet
Hayr
Evet
Hayr
12. zlenebilirlik prosedr var m? 13. Acil durumlar prosedr var m? 14. Mteri ikayetleri prosedr var m? K) DORULAMA VE GEERL KILMA 1. Tarafszl salayacak ekilde bir dorulama ekibi oluturulmu mu? 2. Dorulama ve geerli klma prosedr var m? 3. Dorulama Prosedr; uygunsuzluk raporlar, sanitasyon sonular ve kritik limitlerin geerli klnmas, i ve d tetkik sonularnn gzden geirilmesi, mteri ikayetleri, acil durum uygulamalar ve piyasadan geri ekme uygulamalar konularn ieriyor mu? 4. Dorulama ve geerli klma prosedrleri, tehlikelerin eksiksiz ve doru olarak saptanmasn ve nerilen plan kapsamnda etkin biimde kontrol edilmesini salyor mu? 5. Dorulama faaliyeti, HACCP sistemi ve kaytlarnn incelenmesini ieriyor mu? 6. Dorulama faaliyetleri, sapmalarn ve rn imhalarnn incelenmesini ieriyor mu? 7. Dorulama faaliyetleri KKN'lerin kontrol altnda tutulduunu teyit ediyor mu? 8. Dorulama faaliyetleri, HACCP plannn tm unsurlarnn yararlarn teyit edecek onaylama faaliyetlerini ieriyor mu? 9. Her dorulama faaliyeti iin kayt tutulmu mu? 10. Dorulama skl, HACCP sisteminin etkin bir ekilde alp almadnn teyidi iin yeterli seviyede mi? 11. Dorulama, HACCP plannn bilimsel ve teknik girdilerinin deerlendirilmesini hedefliyor mu ve HACCP plann destekleyen bilgilerin doru olduunu gsteriyor mu? 12. HACCP ekibi ynetim sisteminin srmekte olan amaca uygunluunu ve etkinliini gzden geirmekte mi?
168
NCELENECEK HUSUSLAR
MEVCUT Evet Hayr
UYGULANIYOR Evet Hayr
DER AIKLAMALAR
13. Gzden geirme sonularnn kaytlar tutulmakta m?
14. HACCP plan gncelletirme yada revizyonlarn kaydna esas tekil edecek bir sistem var m? 15. HACCP plan dorulama faaliyetleri sonucu hi revize edilmi mi, ayet yleyse, bu konuda kaytlar ve dokmanlar var m? 16. letmede tm alanlar HACCP konusunda eitim almlar m ve eitim kaytlar var m? L) DKMANTASYON VE KAYIT TUTMA SSTEM 1. HACCP dokman ve kaytlarn ynetimi iin bir prosedr var m? 2. HACCP sisteminin uygulanmasnda etkin ve doru dokmantasyon ve kayt tutma sistemi var m? 3. Dokmantasyon ve kayt tutma, operasyonun zelliklerine ve byklne uygun mu? 4. Dokman ve kaytlar onayl m?
5. HACCP dokuman ve kaytlar kolay elde edilebilir mi?
6. HACCP el kitabnn ierii bir indekste zetlenmi mi?
7. Her KKN iin kaytlar muntazam olarak tutulmakta m?
8. Personel eitim programlarnn kaytlar var m?
9. Tetkik iin tm HACCP kaytlar ve dokmanlar mevcut mu? 10. Tm dokman ve kaytlar en az iki yl sre ile saklanyor mu?
HACCP Tetkik Ekibinin Ad Soyad : Meslei : mza :
yeri .Yetkilisi ve/veya Ad Soyad : Meslei : mza :
Sorumlu Yneticinin Ad Soyad : Grevi: mza :
169
EK-19: Yaymlanan Teblilerin Listesi
170
171
172
173
174
175
176

Gida Mühendi̇si̇ El Ki̇tabi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gida Mühendi̇si̇ El Ki̇tabi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TMMOB GIDA MHENDSLER ODASI

TMMOB KMYA MHENDSLER ODASI

TMMOB ZRAAT MHENDSLER ODASI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

1-5179 Sayl Kanunun amac nedir?

2- Sorumlu ynetici kimdir, grevleri nelerdir?

3- Hangi iyerlerinde hangi mesleklerdeki sorumlu ynetici istihdam edilir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

4- Hangi durumlarda sorumlu ynetici birden fazla iyerinde alabilir?

5- Sorumlu ynetici istihdam edilecek gda i kollar nelerdir?

6- En az lisans dzeyinde eitim alm sorumlu yneticilerin altklar ikollar nelerdir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

8- Sorumlu ynetici ie balarken hangi ilemleri yaptrmaldr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

11- Sorumlu ynetici szlemesi hazrlanrken dikkat edilecek hususlar nelerdir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

12- alma izni ve gda sicil belgesi nasl alnr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

17- Kapasite raporlar nereden alnr, nelere dikkat edilir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

18- Salk Bakanl tarafndan verilen retim izinleri nelerdir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

21- retim izni bavurusu hangi rnler iin ka ekilde yaplr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

g) Trk Gda Kodeksi'ne uygun etiket rnei,

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

olarak kabul edilmemektedir.

27- rn markalar ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

28- retilecek rnn yzde bileimi ne ekilde hazrlanmaldr?

29- Etiket rnei neye gre hazrlanmaldr?

31- Uygulamada karlalabilecek nemli ayrntlar nelerdir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

33- Bakanlk tarafndan yaplan kontrol ve denetimin esaslar nedir?

35- Kontrol ve denetim ilemleri nasl yrtlr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

36- Denetim sonularna itiraz hakk var mdr? nasl yaplr?

37 - 5179 cezalar nedir nasl hesaplanr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

39- Denetim sonucu uygulanan cezalara itiraz nasl edilir?

40- veren sorumlu ynetici ilikileri nasl olmaldr?

41- Sorumlu ynetici creti belirlenirken dikkat edilecek hususlar?

42- cretin deme ekli nasl olmaldr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

43- creti denmeyen sorumlu ynetici ne yapmaldr?

44- Sorumlu yneticilerin sigortallk durumlar nasl olmaldr?

46- retim ak emas nasl hazrlanr?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

50- Gda ile ilgili gncel mevzuat nereden takip edilebilir?

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

rnek: Ekmek retimi Ak emas

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI

GIDA SEKTRNDE SORUMLU YNETCNN EL KTABI