EMRE AHN

EPLAN Electric P8 BALANGI KILAVUZU

TOBB EKONOM VE TEKNOLOJ NVERSTES EPTM ELEKTRK LTD. T.

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

indekiler
alma Alan (Workspace) ...................................................................................................................... 3 Proje Yaratmak (Creating a Project) ........................................................................................................ 3 Sayfa Yaratmak (Creating Pages) ............................................................................................................. 4 Sayfa ayarlar ve standart antet ablonu belirlemek........................................................................... 4 Temel Ayarlar (Basic Settings) ................................................................................................................. 5 Kara Kutu (Black Box) .............................................................................................................................. 6 Aygt Yerletirmek (Inserting Devices)..................................................................................................... 6 Kesilme Noktalar (Interrupton Points) .................................................................................................. 8 Kontaktr Yerletirmek ......................................................................................................................... 10 Ar Akm Rlesi (Motor Overload) ....................................................................................................... 13 Klemens Yerletirme.............................................................................................................................. 14 Kablolar.................................................................................................................................................. 16 ekil Yaratmak ....................................................................................................................................... 18 llendirme (Dimensioning) ............................................................................................................... 19 Klemens izgesi (Terminal Diagram) ..................................................................................................... 20 Kablo izgesi (Cable Diagram) ............................................................................................................... 21 Malzeme Listesi (Part List) ..................................................................................................................... 21 indekiler Tablosu (Table of Contents)................................................................................................. 22 EK BLGLER ............................................................................................................................................ 23 PROJE ABLONLARI............................................................................................................................ 23 AYGIT SMLENDRME FORMATLARI ................................................................................................. 24 ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES) .................................................................................................. 26 MAKROLAR (MACROS) ...................................................................................................................... 28

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

EPLANA GR
alma Alan (Workspace)
Eplan program alma alan seiminde alternatifler sunmaktadr. Program atnzda alacanz alan zelletirebilirsiniz. View> workspace Karnza kan pencerede, scheme blmnden EPLAN 21i seebilirsiniz. EPLAN 5i seerek nceki srme benzer bir arayz elde edebilrsiniz. Pencereden new kutucuuna tklayarak kendi arayznz oluturabilir ve isimlendirebilirsiniz.

Proje Yaratmak (Creating a Project)

EPLANda bir proje ile ilgili emalarn, izimlerin, diyagram ve raporlarn, kapaklarn tm yaratacamz bir projenin iine konabilir. stee gre bunlar alt klasrlere ayrlabilir. Mesela, tablolar bir klasre, tek hat emalar bir klasre, pano izimleri bir klasre yerletirilebilir. EPLAN temel olarak size 3 tr proje ablonu (Project template) sunar. Proje ablon dosyalarnn uzants (*.epb)dir. IEC_bas001: IEC tanml ablondur. Sayfalar trlere gre alt klasrler iinde gruplanr. ok sayfal byk projeler iin kolaylk salar. Num_bas001: Nmerik temelli ablondur. Sayfalar gruplanmakszn alt alta yerleir. Kk ve orta byklkteki projeler iin idealdir. GOST_bas001: Temel proje ablonudur. Dierlerinden daha sade olmasyla farkllar. Basit ve kk projeler iin tercih edilebilir.

Proje yaratmak iin ara ubuundan, Project>new dedikten sonra karmza kan pencereden ablonu seeriz. imdi Num_bas001 isimli ablonu seelim ve [OK]i tklayalm. Karmza bir pencere kacak. Buradan projeye isim verilecek, istenirse EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 3

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu projenin kayt yeri de belirlenecektir. Projeye eplan_deneme ismini verelim ve kaydedelim. Karmza Proje ayarlar penceresi kacaktr. (Project properties). Buradan proje ile ilgili ayarlamalar yaplr. rnein ilgili irket bilgileri ve mteri hakknda bilgiler, proje tanm, buradan girilebilir. Buradan, Project description satrnn yanna eplan_deneme yazalm ve [OK] diyelim. Artk bir proje ald ve sra iine sayfalar yerletirmeye hazr

Sayfa Yaratmak (Creating Pages)

Projeye ihtiyaca gre eitli zelliklerde sayfalar eklenebilir. Balk sayfas, kumada emalar ya da g devreleri iin ema sayfalar (schematic), mekanik izimler iin taslak (draft) sayfalar ya da verileri sralamak iin rapor sayfalar (reports) eklenebilir. imdi sayfa yaratacamz projeyi soldaki stundan seelim ve sa tklayp new diyelim. Karmza kan penceredeki fonksiyonlar inceleyelim. 1. Full page name (sayfa ad) : Buradaki say otomatik olarak atanr, mesela bir sayfa daha yaratrsak 3 says orada olacaktr, ancak istenilen deer de girilebilir, rn. 1.a gibi. 2. Page type (sayfa tr) : Buradan sayfann tr ayarlanacaktr. a. Schematic multi-line > ema sayfas, g ve kontrol devreleri b. Graphic > izim sayfas c. Title page/cover sheet > Kapak sayfas, irket ve proje bilgileri vs. 3. Page description (sayfa tanm): Sayfann ne sayfas olaca belirtilir. imdilik proje iin sayfa ekleyelim. Ara ubuundan, Page>new Page name: 2 Page type: schematic multi-line Page description: G Devresi [Apply] Page name: 3 Page type: schematic multi-line Page description: Kontrol Devresi [Apply] Page name: 4 Page type: graphic Page description: Montaj tasla [Apply]

Sayfa ayarlar ve standart antet ablonu belirlemek

irketinize zel anteti, izimlerde kullanlan standart antet olarak ayarlayabilirsiniz. Antet oluturmay ilerleyen blmlerde ayrntl olarak ele alacaz. Sol stun artk bizim sayfa kontrol panelimiz oldu. G Devresi sayfasn amak iin sayfann zerine gelip ift tklayalm. imdi ara ubuundan, EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 4

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Options > settings > projects > eplan_deneme > management > pages Pages e tkladmzda solda bir pencere alr. Burada, Standart plot frame ksmnda varsaylan antet grnmektedir. Buraya tklayp browse seilirse plot frame (antetler) penceresi alr. Burada hazr gelen antetlerin yan sra daha nce sizin oluturduunuz antetler de bulunabilir. (Antet oluturma daha sonra anlatlacaktr.) Grld gibi (*.fn1) uzants plot frame (antet) uzantsdr. Eer elinizde hazr bir antet varsa bunu Bilgisayarm > C: > Program Files > EPLAN >Plot frame klasrnn iine atabilirsiniz. Yine ayn pencerede bulunan path numbering blmnden numaralandrma ayarlar yaplr. Onun aasnda bulunan default grid for page type ksmndan varsaylan grid (zgara)ls, yani zgara noktalar arasndaki mesafe ayarlar yaplr. Ancak grid ayarlar proje iinde herhangi bir zaman da kolaylkla yaplabilir.

Temel Ayarlar (Basic Settings)

Programa balamadan nce birka ayar yapmamz iyi olacaktr. Grid zelliini aktif etmek iin (*) dmesi kullanlr. Grid zellikleri bir st paragrafta anlatlan ekilde ayarlanabildii gibi (*) ara kutusundan da deitirilebilir. Object snap zellii (*) dmesinden ayarlanr. Izgaralara ya da aygtlara tutunmak iin snap zellii ak olmaldr. Proje iinde aygtlar (devices) numaralandrlrken farkl biimleri semek mmkndr. rnein, tanmlayc+saya (identifier+counter) ya da sayfa+stun (page+column) gibi farkl formatlar tercih edilebilir. Options > settings > projects > eplan_deneme > devices > numbering (online) Numbering format (numaralandrma biimi) ksmndan identifier + counter sein.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

EMATK ZMEK
Kara Kutu (Black Box)
Bilindii gibi, ema izerken eer bir aygt, bir eleman grubu izilen sistemin dndaysa (rnein binann dnda yer alan bir kontaktr) bu aygtn etraf kesikli izgiyle evrilir. Bundan baka bir grubu zellikle belirtmek iin de bu kesikli kutu kullanlabilir. te bu kutuya EPLANda kara kutu denmi. Kara kutu eklemek iin, insert > box/connection point/mounting panel > black box Ya da ara kutusundan (*) butonu ya da (shift+F11) ilemlerinden biri uygulanr ve emaya istenilen ebatta kutu eklenir. Ekledikten sonra kan properties penceresinden isimlendirme yaplr. Displayed DT kutusu U1 olarak doldurulur. Bylece klarn yeri belirli ve tanml oldu. U1 ismi artk onun kimliidir. imdi kara kutunun iini faz klar ile dolduracaksnz. Faz klarn belirtmek iin klemensler (connection point) kullanlr. Burada device connection point yerletireceiz. Device connection point, kara kutu iine koyulan zel klemenslerdir. Device connection point (*) dmesi veya Shift+F3 ile koyulabilir. Kara kutunun iine 5 adet device connection point yerletirin. Karnza kan properties penceresinde connection point designation (balant noktas atamas) kutucuunu sra ile L1,L2,L3,N,PE ile doldurun. Bylece bu kutu sizin faz klar kutunuz oldu. NOT: EPLANda koordinatlar elle girmek isterseniz P tuuna basn. Koordinat ayarlar penceresi karnza kar.

Aygt Yerletirmek (Inserting Devices)

imdi sra devreye gereken aygtlar yerletirmekte. Tabi bu sadece aygt koymakla snrl deil, onu tanmlamak ve varsa gereken yerlerle ilintilemek gerekir. Devre basit bir motor devresi olacak. Bize gereken aygtlar, ar akm rlesi, sigorta ve 3 fazl asenkron motordan ibarettir. Aygtlar semek iin, Insert > Device > (Karnza kan aatan) Electrical engineering > Component

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Veritabannda yer alan aygtlar artk karnzda duruyor. Buradan istenilen istenilen marka ve zelliklere sahip aygt yerletirilebilir. Eer istediiniz bileen listede yoksa kendiniz ekleyebilirsiniz. (Bu konu da daha sonra ele alnacak.) Aaca geri dnersek, eklenecek aygtlar iin: Component > Safety devices (gvenlik aygtlar) > FER.1735 Component > Safety devices > MOE.046938 Component > Motors > LENZE.090-11 LENZE.090

Not: Farketmisinizdir, aygt setiinizde sadaki alanda ilgili marka ve zelliklerini grebilirsiniz. Not2: EPLAN iki balant noktas arasn otomatik olarak balar. Bundan Bundan yararlann. Aygtlar uygun olarak yerletirdikten sonra kalan balantlar tamamlamak iin dirseklerden yararlanacaz. Bunun iin Insert > connection symbol (balant sembolleri) Buradan dirsekler (angle up ..), T-dmleri T (T-nodes) gibi ok kullanlan lan balant sembollerini elde edebiliriz. Devrenin son hali yle olmaldr:

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Devreyi bu hale getirdikten sonra yerletirilen tm bileenleri bir arada grp ayarlarn deitirebileceiniz kontrol panelini (navigator) amak iin Project data > Devices > Navigator Kontrol panelinde imdiye kadar koyduumuz sigorta (F), motor(M), ar akm rlesi kontaklar(Q), kara kutu(U) grlecektir. rnein sigortaya ait aac geniletip (XY)F1 yazan yere sa tklayp properties diyerek zellikler penceresini aabilir aabilir ve sigortaya istenen deerleri yazabiliriz.

Displayed DT: Grlen isimlendirme Connection point designation: balant noktas atamas, aygt ayaklarna numara vermek iin Connection point description: balant noktas tanmlamas, aygt ayaklarna istenirse aklama yazmak iin Technical characteristics: aygtn teknik karakteri, rn. 3x32 A gibi. Function text: aygtla ilgili herhangi bir bilgi yazmak iin

Kesilme Noktalar (Interrupton Points)

Varsayalm ki projede, bir sayfada biten teli/balanty teli/balanty dier sayfada baka bir tel/balant ile ilikilendirmek istiyoruz. Yani iki sayfa aras iliki kurmak gerek. Yapmanz gereken ey kesilme noktas (interruption point) yaratmak ve istenilen biimde ilikilendirmek. Bu devrede kumanda devresi ile g devresi arasnda bir alaka kurmak istiyoruz. nce G Devresi sayfasna gelin. Insert > connection symbol(balant sembolleri) > interruption point (kesilme noktas) Ya da [Shift+F4] ile kesilme noktasn (1) ve (2)ye yerletirin. Interruption pointi yerletirdikten ye sonra karnza kan properties penceresinden,

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu (Interruption point sekmesinde) Displayed DT: L1 (Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik dzeni): Right, 0 0 (Interruption point sekmesinde) Displayed DT: N (Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik dzeni): Right, 0 0

(1)

(2)

Ayarlarn yapn. Ayrca balanty tamamlamak iin (3)numaral T-dmn T dmn ve (4) numaral dirsei ihmal etmeyin. u anda G Devresi sayfasndaki grnt u:

Kesilme noktalarna yakndan bakarsanz, verdiimiz ismin yannda bir de / iaretini grrsnz. Bu onun henz baka bir balantya/sayfaya ilitirilmedii anlamna geliyor. imdi Kumanda Devresi sayfasna gein ve sayfann sol tarafna interruption point point koyun. Bir tane G Devresi sayfasndaki L1 iin bir tane de N iin yerletirin. te bu ikilileri birbirleriyle ilitireceiz. Bunu yapmak iin ilk interruption pointi koyduunuzda karnza kan properties penceresinde Displayed DT kutucuunun yanndaki ndaki dmesine tklayn. Aatan L > L1 > (2.8)i 2.8)i sein. (say (say farkl olabilir.) Sonra Display sekmesinden ynn Left, 0 0 ayarlayn. n. kincisi iin ayn ekilde, aatan N > N > (2.8)i 2.8)i ve ynn yine Left, 0 0 sein.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Son olarak iki interruption pointi dirseklerle balayn. Son grnt u ekilde olacaktr:

Artk / iaretinin dier taraf verilen referans no. ile dolduruldu. Bu saylar iliki kurulan dier kesilme noktasnn adresini gsterir. rnein, G Devresindeki L1 kesilme noktasnda noktasnda L1/3.1 yazyorsa referans no.su (3.1) demektir. Demek ki bu kesilme noktas 3 sayfada ve 1. Stundaki L1 isimli baka bir kesilme noktasyla ilintili. (Yani Kumanda Devresindeki) Ayn ekilde Kumanda Devresinde yazan 2.5/L1 kimlii, 2 sayfada ve 5. Stunda tunda yer alan bir kesilme noktas ile ilintili demektir.

Kontaktr Yerletirmek
Devreye kontaktr yerletirmek, dier aygtlar yerletirmekten biraz daha farkldr. Devredeki kontaktr ile o kontaktre ait kontaklar arasnda iliki kurulmas gerekir. Bu ilem az nce yaptmz kesilme noktalarnn ilikilendirilmesine benzer. nce devreye kontaktr yerletirelim. Bunun iin Kumanda Devresini an. Insert > Device evice > (eleman aacndan) Electrical engineers > Component > Relays, elays, contactors (rleler ve kontaktrler) > SIE.3RT1034-1BB44 1BB44 Kontaktr setikten sonra sa tarafta kan zelliklerinden kontak says, gerilim gibi deerlere gz atmay unutmayn. [OK]e tklayn. Farenin ucundaki kontaktr, kumanda devresinde iki interruption point arasna yerletirin. yerlet Kontaktrn olduu stunda altta henz kimliklendirilmemi kontaklarn grnts grnecektir. zelliklerinde de yazd gibi 3 tane NA g konta (motora balayacaz), 2er tane de NA ve NK yardmc kontak oluacaktr. imdi kontaklar ilitirmek iin kontrol panelini an. EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 10

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Project data > Devices > Navigator avigator Bileen aacnda K1i geniletin. Ayak balant numaralaryla g ve yardmc kontaklar listelenir.

Bu esnada g devresi sayfasn an. Motorla ar akm rlesi anahtarlar arasna 3 g g kontan yerletireceiz. Bunu yapmak iin kontrol panelinden g kontaklarnn (Power NO contact) n de sein ve sa tklayn. Place > Multi-line dedikten sonra motorla ar akm rlesi arasna dizin. Kontaklar tellerin zerine yerleecek ve yannda nda bal olduu rlenin adresi yannda belirecektir. (yine [sayfa no].[stun no] formatnda) Bir kontaktan bal olduu kontaktre gitmek gerekebilir. zellikle karmak projelerde tek tek aramak mmkn deildir. Ancak EPLAN onu da dnm. Bir kontan bal olduu kontaktre gitmek iin kontaa sa tklayn ve Go to (counterpiece) zerine tklayn. Bu kadar basit. Ayrca kontrol panelinden de gidilebilir. rnein bizim devre iin, kontrol panelinden K1 altndaki A1A2(Coil)e sa tklayp oradan Go to (graphic) zerine tklayarak da ilemi gerekletirebilirsiniz. Hazr kumanda sayfasnda gitmiken altta grnn kontaklara da bir gz atarsanz, ilk kontan, yani g kontaklarnn ilikilendirildiini grebilirsiniz. Hatta uslu bir ocuk olursanz olursan irinleri bile grebilirsiniz.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

11

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Sra yardmc kontaklar yerletirmeye ve atamaya geldi. Yardmc kontaklarn yeri Kumanda devresi olacaktr. nce kontrol panelinde bo bir yere sa tklayn ve new device (yeni aygt) sein. Karnza kan Part selection lection (Sayfa seimi) penceresinde aa zerinde yle ilerleyin: Electrical engineering > Component > Switches, selectors (Anahtarlar, selektrler) > TELXB5.AA31 Ve [OK] komutunu tklayn. Kontrol paneline S1 isimli bir eleman eklendi. S1i aarsanz ya da propertiesden zelliklerine bakarsanz onun yeil renkli bir NA buton olduunu grebilirsiniz. Ayn admlar uygulayarak bir de TELXB5.AA41 tanmlayn. Kontrol panelinde imdi de S2 oluacaktr. Bu da krmz renkli bir NK butondur. Artk kumanda devresine evresine kontak ve anahtarlar ekleyebiliriz. S1 ve S2 anahtarlarndan baka bir de K1 altnda yer alan NA yardmc kontaklardan birini ekleyeceiz. Ekleme yapmak iin eleman kontrol panelinden devreye fare yardmyla srklemek yeterlidir. Balantlar tamamlamak tamamlamak iin 2 dirsek ve 2 T-node(right) node(right) da devreye eklenecektir. Bu durumda kumanda devresinin son hali yledir:

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

12

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

Ar Akm Rlesi (Motor Overload)

Bu balkta, g devresinde yer alan ar akm rlesine ait yardmc kontaklar kumanda devresine yerletirmeyi ele alacaz. nce g devresini ap ar akm rlesine (motor overload switch) ift tklayarak ayarlar (properties) penceresini an. Part sekmesine gein ve Device selection kutucuuna tklayalm. Buradan istediimiz marka ve karakterdeki ar akm rlesini seeceiz.

ekilden grld gibi seilen rle iki tane de yardmc kontaa sahip. [OK] deyin. Para listenin en bana eklenecektir. Tekrar [OK] tklayn. Ar akm rlesinin yanna iki yardmc kontak eklendi. u an bir yere ilitirilmeye hazr. Kumanda devresine gelin ve Project data>devices>navigator den kontrol panelinizi an. AARne ait kontaklar Q1i genileterek grebilirsiniz. Bu kontaklardan NO (yani NA) olann kumanda devresinde S2nin yukarsna srkleyin. Kontan ad ve bal olduu rlenin adresi yannda belirecektir. Bu kontaa sa tklayp Go to (counterpiece) diyerek ait olduu rleye gidebilirsiniz.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

13

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

KLEMENSLER, KABLOLAR
Bu blmde klemens (terminal) yerletirme, numaralandrma ve kablo tanmlama ilemleri anlatlacaktr.

Klemens Yerletirme
Bir g devresinde, motora varncaya kadar yerletirilen elemanlar (sigorta, ar akm rlesi vs.) bir arada ve genelde bir elektrik panosu ierisinde bulunur. Panodan, motora kadar olan mesafeye de kablo ekilir. kilir. Bu pano klarnda bulunan balant noktalar klemenslerdir. Klemenslerin numaralandrlmas, projenin selameti asndan nemlidir. Klemensleri motorla kontaklar arasna yerletireceiz. Project data > Terminal strip > Navigator Navigatr an ve iinde bo bir noktaya sa tklayn, New functions seeneini tklayn. Generate functions (ilev yaplandr) penceresi alr.

Full DT : X1 (klemense verilen isim) Numbering pattern : 1 -4 4 (X1 ismi altnda yaratlacak klemens says, 1den 4e kadar 4 tane) Function definition : [ ] (Fonksiyon tanm)

Burada ya tklayn, karnza kan aatan yaplandracanz terminalin ilevini belirleyeceksiniz. Aa zerinde; Electrical engineering > Termina and plugs > Terminal > Terminal, 2 connecting point Ve buradan da <<Terminal>> seeneini seip [OK] i tklayn. levi bylece atadk. Atanan ilevi daha ayrntl atayabilirdik. rnein <<PE terminal, 4 targets>> diyerek daha fazla ayrntl tanmlama yapabilirdik. Ancak elimizde farkl fonksiyonlarda klemensler olduu iin, bunu daha sonraya brakp, imdilik sadece onlarn klemens olduklarn belirledik.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

14

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

Generate functions penceresini de [OK] ile kapatn. imdi kontrol paneline dnp bakarsak orada +(XY)X1 olutuunu grrz. nceden belirlediimiz gibi 4 adet klemens hazr halde. leri kolaylatrmak iin tm aygtlar grebileceimiz aygt kontrol panelini (Device navigator) an. (Project data>device>navigator) Burada X1 aacn geniletin. 4 klemensin ilk L1, L2 ve L3 fazlarna; sonuncusu ise PE fazna yerletirilecek. Bunlarn fonksiyon atamas ayr ayr yaplacak. imdi 1, 2, 3 nolu klemensleri aa zerinde vurgulayn. Sa tklayn ve << Place > Multi-line >> olarak sein. imdi farenin ucunda hazr olan terminalleri rminalleri ilk bata belirttiimiz gibi motorun stnde bir yere yerletirin. Fonksiyon atamas iin yine kontrol panelinden 1-2 2-3 nolu klemensleri vurgulayn ve sa tklayn, Properties seeneini sein ve zelliklerin ayarlanaca pencereyi an. Burada yer alan Function definition definition (fonksiyon tanmlamas )kutusunun yanndaki dmesine tklayn. Listeden <<feed-through through terminal with 4 targets and saddle jumper option>> seeneini iaretleyin ve [OK] deyin. (ksa balant boyunu opsiyonlu 4l beslemeli terminal) Pencereyi de yine [OK] ile kapatn. Ayn ekilde 4. terminal iin de ayn ilem basamaklarn tekrarlayn ve fonksiyon tanm olarak <<Function definition>> olarak larak <<PE terminal, 4 targets>> olarak sein. Ayrca az ncekinden farkl olarak <<Symbol/function data>> >> sekmesine gelin ve <<Variant>> ksmn Adan Cye deitirin. Yani ba aa gelsin. Ayn eylemi yapmann bir baka yolu da yine bu sekmede yer alan [Logic] kutusunu tklayp burada yer alan internal-external seeneklerini birbirleriyle deitirmek.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

15

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

4. klemense bunu yapmamzn amac, dierlerinde olduu gibi, motora yakn terminali external (harici) ve dier terminali internal (dahili) yapmak. Son olarak tm bu ilemlerden sonra hem kontrol panelinden, hem de emadan klemensleri kontrol edin. simlendirildiini, numaralandrldn, birbirleriyle ilitirilip adreslendirildiini greceksiniz. Eer proje devam ederken, klemenslerle ilgili bir deiiklik deiiklik ya da dzenleme olacaksa kontrol panelinden klemenslere ait X1e sa tklayp Edit diyerek gerekli dzenlemeleri yapabilirsiniz.

Kablolar
Kablo tanmlamak projenin nemli basamaklarndan biridir. Kablo seiminde dikkat edilmesi gereken balca zellikler ler enerjinin alnaca yer ile harcanaca yer aras mesafe (pano ile motor aras mesafe diyelim.) ortamn fiziksel zellikleri, tanacak gerilim, g, akm gibi deerler olarak sralanabilir. Kablo tanmlamak iin ara ubuunda Insert > cable definition(kablo (kablo tanmlama) le kabloyu farenin ucuna tayn ve g devresinde klemenslerle motorun arasna deyin. Bu ilem sonrasnda Properties penceresi alacaktr. Burada veritabann kullanarak istenilen zellikte kablo tanmlanabilir. Parts sekmesine gelin buradan Device selection kutusunu tklayarak veritabann an. Bizim projemiz iin seilecek kablo <<LUE.111006 (5G1,5)>> olsun. [OK] deyin ve Cable sekmesine gelin. Displayed DT : W1 Type : SUPERFLEX-N-PUR PUR (kabloyu kodundan setiimizde yannda zelliklerinde yazyordu.) butonuna basarak ya da <<Shift + F5>> ya da

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

16

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Bu ayarlar kontrol ettikten sonra [OK] ile pencereyi kapatn. Bylece ilk kabloyu tanmlam olduk. imdi devrede o blgeye yaknlarsanz az nce izdiiniz kablonun yannda kablo isminin, marka ve teknik zelliklerinin yazdn, kablonun kesim noktalarnn da numaralandn greceksiniz. Ayn yntemle bir de motorun aa tarafndaki PE faz zerine bir kablo izin. Kablo tr ve ismi ayn olmal. Bunu salamak iin Cables sekmesinde Displayed DT kutusundaki ismi eer faklysa W1 olarak deitirin ve [OK] deyin. Yeni izdiiniz kabloya yaknlarsanz ismini ve ilitirildii asl kablonun adresini grebilirsiniz. imdi kablolar atamak iin son bir ilem kald. Project data > cables > navigator le kablolara ait kontrol panelini an. Aa zerinde +(XY) W1 e sa tklayn ve Place cable seeneini tklayn. Bylece kablolar W1in altndaki listeden atam olduk. Bylece devre ile ilgili temel almalar bitirmi olduk. Buraya kadar g ve kumanda devresi izerken yaplacak temel ilemleri uyguladk. imdi ekil izimlerine gz atalm.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

17

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

ZMLER
ekil Yaratmak
EPLAN sayfalarn yaratrken, hatrlarsanz bir de montaj tasla isimli bir sayfa amtk. Bu sayfaya elektrik devreleri, emalar yerine proje ile ilgili taslaklar, elemanlar, paralar ya da elektrik panolar izeceiz. EPLAN, dier CAD programlarna benzer biimde ve olduka basit tasarlanm bir izim ve llendirme me modlne de sahiptir. izim gerelerine alma alannda bulunan izim ara kutusundan ya da << insert > graphic >> iindeki seeneklerden ulaabilirsiniz. Var olan gereler unlardr:

yrca iziminizin zerine ift tklayarak eitli fiziksel zelliklerin zelliklerin ayarn da yapabilirsiniz. Ayrca

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

18

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

Thickness: Kalnlk Color: Renk Invisible: : izilen eklin grnmemesini salayabilirsiniz. Type: izgi tr Pattern length: : izgi deseni skl Line end style: : izgi biti stili, keli izgilerde flat, dikrtgende rectangular ve yuvarlak izgilerde round seilmelidir. Layer: : Biimi nceden belirlenmi hazr ablonlar Fill surface: : izilen eklin iini doldurur.

llendirme (Dimensioning)
izdiiniz ekillerin uzunluklarn, aplarn, alarn lebilir ve ekil zerine zerine iaretleyebilirsiniz. Insert > dimensioning

Bu ksm EPLAN P8in asl silah olmamakla beraber gayet i grr ve kullanldr. EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 19

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

RAPORLARI YAPILANDIRMAK
GENERATING REPORTS

EPLAN sadece izim yapmakla kalmaz, izilen devrelerde kullanlan malzemelerin listesini, klemens ve kablo izgelerini ve hatta projeye ait iindekiler sayfasn hazrlayabilir.

Klemens izgesi (Terminal Diagram)

Projede yer alan klemensler (terminal) iin bir izge tanmlamak iin: Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yaplandr) Raporlar penceresi alr. Pencerede Reports sekmesine gelin ve burada aa zerinde Reportsun altnda Pagesi vurgulayn, ve New dmesine basn. Karnza kacak pencerede; Output format : Page (yaratlacak raporun k format sayfa olacak, rapor iin yeni bir sayfa alacak.) Type : Terminal diagram (raporun trn listeden setik. Klemens diyagram iin bunu seiyoruz.) Onayladktan sonra karnza kan filtreleme penceresini de onaylayarak gein. imdi de Terminal diagram(Total) penceresi karnza kar. Burada rapor sayfasnn projedeki yeri belirlenecektir. Page name(sayfa ad) ksmn sradaki sayfa says olan 5 ile doldurun. Ya da pencerenin altndaki listeden son sradaki sayfay vurgulayn. Sayfa ad ksm otomatik olarak dolacaktr. Pencereleri onaylayarak kapatn. Artk projeye yeni bir sayfa eklendi. imdi alma alanna dnn, sol stunda sayfa kontrol panelinde yeni sayfay grebilirsiniz. 5.Terminal diagram sayfasna ift tklayn. Klemensler listelenmi olarak bizi bekliyor. Bu rapor sayfasndaki klemensler ile devre emasndaki klemensler birbirleriyle balantldrlar. rnein, G devresi sayfasna gelin ve buradaki X1 klemensinin 3. ayandaki noktaya ift tklayn. Designation kutusunda yazan 3 7 yapn ve onaylayn. G devresinde orada artk 7 yazar. NOT: EPLANda proje esnasnda yaplan her deiiklii, ilikili olduu dier noktalarda da deimesi iin gncellemeniz gerekir. Ayrca EPLAN penceresinde en sa altta (* , # ) iaretlerini grrseniz gncelleme zaman gelmi demektir. (*) sayfa gncelleme isteini, (#) proje gncelleme isteini ifade eder. Gncelleme yapmak iin: Utilities > reports > update lemini yapmanz gerekir. Bu kadar.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

20

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Gncellemeyi yaptktan sonra geri Terminal diagram sayfasna gelin. Listeye baktnzda X1in 3 no.lu ayann 7 olduunu greceksiniz. Bu ilikiyi grdkten sonra deiiklii geri aln ve gncelleme yapmay da ihmal etmeyin. NOT: Bu rapor sayfalar ngilizce olarak eklenecektir. Kullanma kolayl asndan, sayfalarn ismini Trke yapmak isterseniz sayfa kontrol panelinde ilgili sayfann zerine sa tklayn ve <<Properties>> deyin. <<Page description>> balndan dzenlemeyi yapabilirsiniz.

Kablo izgesi (Cable Diagram)

Kablo izgesi, projede kullanlan kablolar dkm halinde bize sunan rapordur. Hazrlanma aamalar tpk klemens izgesindeki gibidir. Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yaplandr) Alan pencerede, Reports tabnda, aac geniletin: Reports > pages > terminal diagram Grld gibi az nce yaplandrlan klemens izgesi (terminal diagram) listede yerini alm. Yine Pages baln vurguladktan sonra pencerenin altndaki New dmesine tklayn. Listeden bu sefer Cable diagram yazsn sein. Pencereleri az nce olduu gibi onaylayn. Terminal diagram(Total) penceresinde page name ksna bu sefer 6 yazacaz. Pencereleri onaylayarak kapatn. Artk kablo izgemiz de olutu. izgeyi inceleyerek fikir sahibi olabilirsiniz.

Malzeme Listesi (Part List)

Gelelim birok projenin vazgeilmez ksmna: Malzeme listesi. zellikle elektrik izimlerinin yannda malzeme listesi hazrlayanlar bilir. Bazen, kullanlan malzemelerin dkmn karmak ok zahmetli olabilir. zellikle tam projenin teslim edilmesine yakn alt malzemelerde olan deiiklikler, emalardaki revizyonlar ba artr. Koca bir projenin iinde bir malzemeyi aramak ise ikenceye dnebilir. Oysa EPLAN P8 ile hazrlayacamz malzeme listesi, proje iindeki malzemelerle ilintili olacandan herhangi bir deiiklik kolayca yaplabilir. Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yaplandr) Yine Reports altndaki Pages seeneini vurgulayn ve New deyin. Burada listeden bu sefer Part list seeneini iaretleyin ve sayfa ad da 7 olacak ekilde pencereleri onaylayarak ilerleyin. Part List sayfas dier sayfalarn altna eklenecektir. Listeyi incelerseniz, sigortalar, kontaktrler, kablolar vs. sra ile listelenmitir.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

21

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

indekiler Tablosu (Table of Contents)

Son olarak tm proje iinde yer alan sayfalarn listelendii iindekiler tablosunu (table of contents) yaratacaz. Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yaplandr) Burada reports sekmesinde aa zerinde reports baln vurgulayn ve aadan New kutusunu tklayn. Listeden table of contents seeneini iaretleyin. Sayfa srasn da ayarlamay unutmadan pencereleri onaylayn. 8. sayfa olarak iindekiler tablosu (table of contents)dier sayfalarn altnda olutu.

Son bir kez daha projeyi gncelleyin. rnek projemiz burada bitti. imdiye kadar grdmz yerlerde temel olarak bir proje nasl yaratlr, sayfalar nasl yaratlr, g ve kumanda devreleri nasl izilir, proje izimleri nasl yaplr, raporlar nasl hazrlanr anlatmaya altk. Bir baka projede bulumak zere esen kaln efendim

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

22

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

EK BLGLER
PROJE ABLONLARI
Proje yaratrken seebileceimiz farkl ablon trleri vardr. <<Project > new>> dedikten sonra karmza tr ablon kar: 1- Num_bas001.epb 2- IEC_bas001.epb 3- GOST_bas001.epb GOST_bas001 ablonu temel proje ablonudur. Basit, sayfa says ve ayrntlar az olan projelerde kullanlabilir. Sade bir yaps vardr. Num_bas001 ablonu numaral dizime dayal proje ablonudur. Proje iindeki sayfalar herhangi bir alt gruplama olmakszn alt alta dizilir. Sayfa isimleri 1den balayarak srayla artar. ok fazla sayfaya sahip olmayan projeler iin idealdir. Sayfa numaralar sadece saylardan olutuu iin proje iindeki adreslemeler daha anlalrdr. IEC_bas001 ablonu byk apl projeler iin tercih edilir. Proje eer ok fazla sayfadan oluuyor ve/veya farkl alt klasrlere blnmek isteniyorsa tercih edilir. rnein kumanda devreleri ayr klasrde, pano izimleri imleri ayr klasrde olsun istenebilir. Bu ablonda sayfa isimlendirme ( = , + , / ) gibi ilelerle yaplr. Her bir ile bir alt klasr isimlendirmek iin ayrc grevini stlenir. Adreslemede bu ekilde karmak dosyalar dahi kolayca bulunabilir. Mesela Mes sayfann ismi << =CA1+EAA/2 >> olsun. Bu onu, projede sayfa kontrol panelinde CA1 klasrnn altndaki EAA klasrnn altndaki 2 no.lu sayfada bulacamz anlamna gelir.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

23

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

AYGIT SMLENDRME FORMATLARI

Proje iinde kullanlan aygtlar numaralandrmada numaralandrmada farkl formatlar seme ansnz vardr. Doru format semek size kolaylk salayacaktr. Kontrol panellerinde bir aygt ararken ya da bir aygtn ilintili olduu baka bir aygta ulamak iin bu adreslemelerin byk yardm dokunacaktr. Options > setting tting > (aatan) projects > eplan_deneme (projenin ad) devices > numbering (online) Pencerenin altnda <<numbering format>> ksmna bakacaz. Buradan farkl formatlar seme imkannz var.

ekilden de grld gibi 9 farkl format var. ncelikle kavramlar aklayalm: Identifier: tanmlayc, aygtn kimliini syleyen koddur. rnein sigorta (fuse) iin F klemens (terminal) iin X kontaktr iin K ile belirtilir. Counter: saya, sayfada bir aygtn kanc olduunu syler. rnein F2 sayfadaki/projedeki say 2 no.lu sigorta demektir. EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 24

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu Page: sayfa no, aygtn kanc sayfada olduunu syler Page (three-digit): sayfa no.sunu 3 haneli bildirir. Byk projeler iin tercih edilmelidir. Column: stun, aygtn sayfa iinde kanc stunda olduunu syler. Row: satr, aygtn sayfa iinde kanc satrda olduunu syler.

Buna gre birka rnek verelim: <<identifier+page(three-digit)+counter>> formatna gre isimlenmi bir aygt

<<page+identifier+column>> formatnda olan bir baka aygt

ok sayfal olmayan projelerde <<identifier+counter>> yeterli bir isimlendirme olur. Ancak ok sayfal geni bir proje ise ya da ilitirilmi kontak vb. says oksa stun umarasn da formata eklemek iyi olur. Proje sayfasn da koymak isterseniz sayfa says 9dan fazlaysa 3 haneli sayfa no seeneini formata dahil edin. Ayrca var olan formatlar kafanza gre dzenleyebilir, kendi istediiniz gibi formatlar oluturabilirsiniz. Aadaki resimde grld gibi [New] dmesini veya kullanabilirsiniz. dmelerini

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

25

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES)

Daha nce projeye varsaylan antet semeyi grmtk. (Bkz. Sayfa Yaratmak) imdi de kendi istediimiz gibi antet hazrlamay ve bunu projemizin anteti olarak belirlemeyi grelim. EPLANda antetler plot frame olarak geiyor. geiyor. Bunlar (eer zel olarak farkl bir adres semediyseniz) C: >> Program Files >> EPLAN >> Electirc P8 >> PlotFrames klasrnn altnda yer alr. Dosya uzantlar ( *.fn1 )dir. EPLANda hlihazrda var olan antetler zerinde deiiklik yapabileceiniz gibi sfrdan kendi antetinizi de hazrlayabilirsiniz. En batan yaratmak iin nce proje iinde bir antet sayfas amak gerekir. Sol stundaki kontrol panelinde ilgili projeye ojeye sa tklayn: Plot frame > new Antetinize isim verin [Kaydet] dedikten sonra ayarlar yapabileceiniz Properties penceresi alr. Burada dmesinden zellikler listesinden yeni zellikler eklenebilir. imdilik [OK] diyerek ilemi bitirin. Projeye farkl biimli yeni bir sayfa eklendiini greceksiniz.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

26

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

Bu antet sayfasna sol stundan sa tklayp <<properties>> diyerek yine zellikler ler penceresini aabilirsiniz. stun saysn ve geniliini, proje hakknda antette yer alacak bilgileri Properties penceresinde satr-stun ayarlayabilirsiniz. rnein New dmesine basn ve listeden Creator seeneini iaretleyip pencereyi onaylayn. Farenin ucuna gelen yazy antetin alt tarafna koyun. Antet sayfasnda sayfasnda olduunuz srece burada creator yazacaktr. Creatore karlk gelen isim buradan doldurulmayacaktr. Anteti projenin anteti olarak atadnz an, otomatik olarak creator yazs yerine, rnein Ahmet Ylmaz yazs gelecektir. Bu yaznn kayna projenin rojenin kendine ait properties balndaki ayn isimli (creator) baldr. Bu balkta yazan veri antette de grnecektir. Ksaca rojenin kendi veri kaynaklarndan balk bilgilerini almaktadr.

Antet sayfasna ift tklayn. Karnza bo bir sayfa gelecek. gelecek. imdi isteinize gre antet izimine balayabilirsiniz. rnein antetin en d erevesini izim gerelerinden dikdrtgen izmeyi kullanarak izin. izgi renk ve biiminin dier antetlerde olduu gibi yeil ve ince olduunu greceksiniz. izim gerelerini elerini kullanarak ereve ve blmelerinizi oluturabilir, metin kutular yardmyla balklar ekleyebilir, grsel ykleyerek antete irket logosu vs. koyabilirsiniz. Yine properties penceresinden satr ve stun saysn, geniliklerini ayarlayn. Sonra, antet sayfas akken <<utilities utilities > place column and row text again>> again i tklayn. Satr veya stunlarla ilgili her EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN 27

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu deiiklikten sonra buray tklayarak son grnme kavuabilirsiniz. Antet taslanda balk olarak row number column number yazlar gelirken antetli projede bunlar 1,2,.. diye rakamlara dnecektir. Aslnda sfrdan antet yaratmak, eer size zel, ok farkl bir formatnz yoksa, zahmetli olacaktr. Bunun yerine sol stunda projeye sa tklayp Plot Framein zerine gelin ve Open deyin. Burada hazrda var olan antet formlarn sa taraftaki Preview kutusuna entik atarak nizleyebilir, size en uygun format grebilirsiniz. Birini seip Open(A) deyin. Antet yeni bir sayfa olarak alacaktr. Buradan istediiniz dzenlemeleri yapn, yaz veya logo ekleyin, istediiniz anteti oluturun. Bu dosyay farkl kaydetmeyi unutmayn. Artk elinizde size uygun bir antet var. Bunu varsaylan olarak atamak, atnz tm sayfalara bu antetin otomatik olarak yerlemesini istiyorsanz yapacanz son bir ilem kald. Options > settings > projects > eplan_deneme (proje ad)> management > pages Pagese tkladnzda solda alan ksmda Standart plot framei bulun ve buradan Browse seeneini tklayn. Alan pencerede daha nceden hazrladnz anteti buradan sein ve pencereleri onaylayn.

MAKROLAR (MACROS)
Makrolar, bir projenin ya da bir sayfann sonradan kullanlmak zere kesilmi ve kaydedilmi parasdr. Genel olarak ok kullanlan bir izim, bir cihaz, bir g devresi vs. makro olarak saklanp istendii zaman kullanlabilir. EPLANda birka eit makro vardr. Pencere makro (wimdow macro) bir sayfann herhangi bir alandr. Seilen bir alan iinde, yerletirme noktas (insertio point) dahil olan her eleman bu pencere makrosunda saklanr. Makroyu oluturmak iin makro alacanz alana gelin. Edit > Create window macro deyin ve alan fare ile tarayn ya da ya da alan fare ile tarayp sa tklayarak ayn komutu verin. Karnza kan pencereden makro adn, varsa aklamay yazn ve kaydedin. Makronuz, makrolarlar ktphanesinde kaydedildi. Bir makroyu armak iin, Insert > window macro (pencere makro) ya da M tuuna basarak ktphaneyi ap makroyu arabilir, pencerenin sa st kesindeki Previewe tklayarak n izleyebilirsiniz. Pencere makro dpsyalar *.ema uzantldr. DKKAT: Eer makrodaki aygt deerleri iin birden ok seenek varsa bunlardan birini seersiniz. rnein ktphanede halihazrda var olan macro_001.ema g devresi makrosunu seerseniz size motorun gc ka kWlk olsun diye soracaktr.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

28

EPLAN Electric P8 Balang Klavuzu

Makroyu sayfaya yerletirdikten sonra yerletirme seenekleri penceresini de onaylayp makroyu yerletirmi olursunuz. Insertion mode penceresi numaralandrma iindir. Yerletirdiiniz makro nceden numaralandrm sayfaya adapte edilsin mi, yoksa numaralandrlmadan kalsn m, yoksa dier emalardan bamsz numaralansn m diye semek iin bu pencere kullanlr.

Dier bir makro tr sembol makrodur. (symbol macro) Oluturulmas, kaydedilmesi ve sayfaya yerletirilmesi pencere makro ile ayndr. Yalnz, sembol makrolar *.ems uzantldr ve kendi ktphaneleri vardr.

EPTM ELEKTRK LTD. T. | EMRE AHN

29