Yzeysel (S) Temeller

st yap ykn yzeye yakn zemin tabakalarna

ileten yap elemanlar
Tekil Temeller
Srekli (Mtemadi) Temeller
Radye Temeller
Tekil Temeller
Kolon yada tayc duvarn tabannn geniletilmesi sonucu yap yknn
geni bir alana yaylmas
Genelde her kolon yada tayc duvarn altnda bir temel eleman
bulunmakta
En sk kullanlan temel tipi
Ucuz ve inaat kolay
Kk-orta byklkteki binalarda
Orta-iyi zemin koullarnda kullanlmakta
Kare smel
- Planda BxB boyutlarnda
- Zemin yzeyi temel taban aras D
- Temel kalnl, T
- Merkezde tek kolon
Dikdrtgen smel
- Planda BxL boyutlarnda
- Zemin yzeyi temel taban aras D
- Temel kalnl, T
- Byk moment kuvvetleri varsa
Dairesel smel
- Iklandrma, bayrak direkleri, enerji
iletim hatlar
- D/B >3 ise derin temel snfna
girmekte
Srekli smel
- Tayc duvar yklerini iletmek iin
kullanlr
Birletirilmi smel
- Tekil smeller birbirine ok yakn
durumda ise
Halka smel
- Depolama tanklarnda
Kullanlan malzeme
- 19. yy ortalarna kadar yma
1882 Chicago 10 katl bir binada elik zgara temel
Betonarme tekil smel
Radye temel
- Yapnn oturma alann kaplayan betonarme
temel
st yap yk fazla, zemin koullar kt (Tekil yada srekli
temel yap oturma alannn %50sinden fazlasn kaplyorsa
radye temel daha ekonomik)
Zeminde farkl oturma problemi, ime problemi
st yap yk dzensiz dalm
Yanal ykler
Kaldrma kuvveti fazla (Temel arl ve st yap ne kadar
fazla ise o kadar diren gsterir)
Temel taban yer alt su seviyesinde
Tama basnc
-Yzeysel bir temel ile zemin arasndaki ilikiyi tanmlayan temel bir
parametre
-Birim alana uygulanan kuvvet
Tama basncnn dalm
D merkezlik
Moment
Temelin yapsal rijitlii
Zeminin gerilme ekil deitirme zellikleri
Temel tabannn yzey ekli
Kil zerinde esnek temel
Kum zerinde esnek temel
Kil zerinde rijit temel
Kum zerinde rijit temel
Basitletirilmi dalm
Yzeysel tekil temeller iin tama basnc hesab
D
f
u
A
W P
q
+
=
q= Tama basnc
P=Dey kolon yk
W
f
=Temelin arl (zemin dahil)
A=Temelin taban alan
u
D
=Temel tabanndaki boluk suyu basnc
Yzeysel srekli temeller iin tama basnc hesab
D
f
u
B
b W b P
q
+
=
/ /
q= Tama basnc
P=Dey kolon yk
W
f
=Temelin arl (zemin dahil)
B=Temelin genilii
b=Birim boy
u
D
=Temel tabanndaki boluk suyu basnc
-Betonarme temel =23.6 kN/m
3
-YASS, D temel derinliinden daha aada ise
u
D
=0
Ekzantrik Ykl Temeller
f
W P
Pe
e
+
=
1
e: tama basncnn
ekzantristesi
P:uygulanan dey
yk
e
1
: Dey yk
ekzantristesi
W
f
: Temel arl
b W b P
e b P
e
f
/ /
) / (
1
+
=
Tekil Temel Srekli Temel
Moment Ykl Temeller
f
W P
M
e
+
=
e: tama basncnn
ekzantristesi
P:uygulanan dey
yk
M: Moment yk
W
f
: Temel arl
b W b P
b M
e
f
/ /
/
+
=
Tekil Temel Srekli Temel
Tek Ynl Ykleme
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

+
=
B
e
u
A
W P
q
D
f
6
1
min
|
.
|

\
|
+ |
.
|

\
|

+
=
B
e
u
A
W P
q
D
f
maks
6
1
ki Ynl Ekzantrik Ykleme
0 . 1
6 6
s +
L
e
B
e
L B
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|

+
=
L
e
B
e
u
A
W P
q
L B
D
f
6 6
1
RNEK
ekilde grlen radye temel zerine 4 adet silindir eklinde silo inaa
edilecektir. Her silonun bo arl 29 MN olup 110 MN yk
tayabilmektedir. Radye temelin arl 60 MN olup her silo birbirinden
bamsz olarak yklenebilmektedir. Farkl ykleme koullar iin
ekzantrik ykleme artlarnn salanp salanmadn kontrol edin. Eer
artlar salamyorsa radye temel iin gereken B genilii ne olmaldr?
ZET
Yzeysel temeller st yap yklerini yzeye yakn zemin tabakalarna ileten yap
elemanlardr
Gnmzde btn yzeysel elemanlar betonarme olarak imal edilmektedir.
Kk-orta boyutlu binalarda ve orta-iyi zemin koullarnda tekil ve srekli temeller
kullanlmaktadr. Radye temeller daha byk st yap yklerinde yada farkl oturma
problemi olabilecek yerlerde yada yer alt su seviyesinin altnda ise kullanlmaldr.
Tama basnc s temel taban ile altndaki zemine temasndan meydana gelen
basntr.
Bir temelde ekzantrik bir ykleme yada moment ykleri mevcutsa meydana gelen
tama basnc dalm da ekzantrik olacaktr. Bu gibi durumlarda:
Tek ynl ekzantrisite iin: Tama basncnn ortasnda ve 1/3 lk blm
iinde kalmal
ki ynl ekzantrisite iin: orta da dikdrtgen ekirdek iersinde kalmaldr.
Bylece temel tabannda tamamen basn oluacak ve kaldrma kuvvetlerinin nne
geilecektir.
Yzeysel Temeller
Tama Kapasitesi
Geoteknik mukavemet kriteri
Yzeysel temeller st yap yklerini zemin tabakalarna
iletirken zeminde hem basn hem de kayma gerilmeleri
meydana gelmekte
GME
1- Genel kayma
2- Blgesel kayma
3- Zmbalama
Genel Kayma
En ok karlalan gme biimi
Salam zemin ve kayalarda, hzl yklenen suya
doygun normal konsolide killerde meydana gelmekte
Blgesel kayma
Genel kayma gmesinin tam tersi bir yapda
Gevek kumlarda, altnda zayf zemin olan salam zemin
tabakalarnda, yava yklenen zayf killerde
Skabilir zemin profillerinde byk oturmalar meydana
gelebilir.
Vesic (1973)
Kumzemin zerinde
dairesel temellerde
ykleme deneyleri sonucu
relatif younlua bal
olarak farkl gme
modu
D/B<2 yzeysel
Kriterler:
Salam zemin, kaya ve ani yklenen kil zeminlerde
genel kayma
Sk kum zeminlerde (Dr>%67) genel kayma
Gevek-orta sk kumlarda (%30<Dr<%67) blgesel
kayma
ok gevek kumlarda (Dr<%30) zmbalama
Yzeysel temel tasarmnda pratik uygulamada
sadece genel gme durumu kontrol edilir ve temel iin
oturma analizi yaplarak oturma miktar hesaplanr. Yaplan
oturma analizi sonucu zaten blgesel kayma ve zmbalama
iin kontroller yaplm olur
Tama Kapasitesi Analizi
Genel Kayma Durumu
Tama Kapasitesi Analiz Yntemleri
Tam lekli ykleme deneyleri
Model elemanlar zerinde ykleme deneyleri
Limit denge analizleri
Detayl gerilme analizleri (Sonlu Elemanlar)
Tam lekli ykleme deneyleri
Gerek temel elemanlar kullanlarak gme meydana gelene kadar
ykleme yaplmakta
Pahal, az kullanla bir yntem
Model Deneyler
Tam lekli deneylerden daha ucuz, yaygn olarak kullanlmakta
zellikle kum zeminlerde uygun leklendirmedeki belirsizlikler nedeniyle
snrl uygulamalar. Ancak santrifj deneyleri ile bu problemin stesinden
gelinebilmekte.
Limit Denge Yntemi
Yzeysel temellerin tasarmnda en ok kullanlan yntem
Yntemde kayma yzeyi yarm daire eklinde tanmlanm olup bu yzey
boyunca oluan gerilme deerleri hesaplanmakta
Model deneyler sonucu elde edilmi amprik bantlar mevcut
Limit Denge Yntemi
Yaplan kabuller
Gme daire yzeyi boyunca meydana gelmekte
Drenajsz koullarda kil zemin, suya doygun
D temel derinlii ve temel yzeyi arasndaki kayma
mukavemeti ihmal edilmekte
A noktasna gre moment alndnda
M
A
=(q
ult
Bb)(B/2)-(s
u
tBb)B-o
zD
Bb(B/2)
q
ult
=2ts
u
+o
ZD
q
ult
=N
c
s
u
+o
ZD
Basitletirilmi yntem sadece srekli temeller ve
drenajsz koullar (|=0) ve gme oluurken
temelin de dnd kabul edilmekte!!
Terzaghi Tama Gc Eitlikleri (1943)
Temel derinlii geniliine kk yada eittir, DB
Temel taban ve zemin arasnda kayma meydana gelmez
Temel altndaki zemin homojen ve yar sonsuz bir ktledir
Zeminin kayma mukavemeti s=c+otan| bants ile tanmlanmtr
Genel kayma sonucu gme oluur
Zeminde konsolidasyon meydana gelmez
Temel zemin ile karlatrldnda rijittir
D derinliindeki zeminin bir mukavemeti yoktur sadece srarj etkisi vardr
Uygulanan yk temelin tam merkezinden uygulanmaktadr ve moment yoktur
Terzaghi tama gc formlleri efektif gerilmeler cinsinden
verilmitir. Ancak toplam gerilme analizi yaplrken c, |, o
D
yerine c, |, o kullanlmaldr. Eer suya doygun ve
drenajsz koullar mevcutsa toplam kayma mukavemeti
hesaplanrken c=s
u
ve |=0 alnmaldr. Bu durumda
N
c
=5.7, N
q
=1 ve N

=0 olur!!!!
DKKAT!!!
Kama blgesi
Radyal kayma blgesi
Lineer kayma blgesi
Kare temeller:
q
ult
=1.3cN
c
+o
ZD
N
q
+0.4BN
Srekli temeller:
q
ult
=cN
c
+o
ZD
N
q
+0.5BN
Dairesel temeller:
q
ult
=1.3cN
c
+o
ZD
N
q
+0.3BN
q
ult
=Nihai tama gc
c= efektif kohezyon deeri
(Temel altndaki zemin iin)
|=Efektif kayma mukavemeti
as (Temel altndaki zemin
iin)
o
zD
=Dey efektif gerilme D
derinliinde
=Zeminin efektif birim hacim
arl
D=Zemin yzeyinden temel
temel derinlii
B=temelin genilii, ap
N
c
,N
q
,N

=Terzaghi tama gc
katsaylar
0 10 20 40 60 80 70 60 50 40 30 20 10
40
N
c
andN
q
5.7 1.0
N

N
c
N
q

30
20
10
0
RNEK
ekilde verilen temel kesiti bir binann
d tayc duvarna desteklemek
zere inaa edilecektir. Zemin kil olup
yeralt su seviyesi temelin hemen
altnda yer almaktadr. Nihai tama
gcn ve gmeye neden olacak
duvar ykn hesaplaynz
Vesic Tama Gc Eitlikleri (1973,1975)
-Terzaghi tama gc eitliklerine gre daha doru
sonular vermekte, daha geni ykleme geometrileri ve
temel tipleri iin geerli
q
ult
=cN
c
s
c
d
c
i
c
b
c
g
c
+o
zD
N
q
s
q
d
q
i
q
b
q
g
q
+0.5BN

s
c
, s
q
, s

= Boyut faktrleri
d
c
, d
q
,d

=Derinlik faktrleri
i
c
, i
q
, i

= Yk eimi faktrleri
b
c
, b
q
, b

= Taban eimi faktrleri

g
c
, q
s
, g

= Zemin eimi faktrleri

Yk eimi, taban eimi ve zemin eimi
Boyut faktrleri
|
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|
+ =
c
q
c
N
N
L
B
s 1
|
.
|

\
|
=
L
B
s
q
4 . 0 1
' tan 1 |

|
.
|

\
|
+ =
L
B
s
Derinlik faktrler
k d
c
4 . 0 1+ =
1 =

d
2
) ' sin 1 ( ' tan 2 1 | | + = k d
q
Yk eim faktrleri
0
'
1 > =
c
c
N Ac
mV
i
0
' tan
'
1 >
(
(
(
(

+
=
m
q
Ac
P
V
i
|
0
' tan
'
1
1
>
(
(
(
(

+
=
+ m
Ac
P
V
i
|

V=uygulanan kayma yk
P=uygulanan normal yk
A=Temel taban alan
c=efektif kohezyon
|=efektif kayma mukavemeti as
B=Temel genilii
L=Temel boyu
Ykleme temel tabanna
paralelse i=1
Taban eim faktrleri
o
c
b
147
1
o
=
|
.
|

\
|
= =
o
q
b b
57
' tan
1
| o

Zemin eimi faktrleri

o
c
g
147
1
|
=
( )
2
tan 1 |

= = g g
q
Taban eimi 0 ise b=1
Zemin eimi 0 ise g=1
Tama kapasitesi
faktrleri
' tan
1
|

=
q
c
N
N
|>0 ise
14 . 5 =
c
N
|=0 ise
) 2 / ' 45 ( tan
2 ' tan
|
| t
+ = e N
q
' tan ) 1 ( 2 |

+ =
q
N N
RNEK
1.2x1.2 boyutlarnda ve derinlii 0.4 m kare bir temel iin
a)Terzaghi yntemini kullanarak nihai tama kapasitesini
hesaplaynz
b) Vesic yntemini kullanarak nihai tama kapasitesini
hesaplaynz
Zemin iin:=19.2 kN/m
3,
c=5 kPa, |=30
o
D
f
B
Q
ekilde grlen kare bir temel tek ynl ekzantrik yklenmi
olup e=0.15 m dir. Nihai dey yk deerini hesaplaynz.
RNEK
D
f
=1.50 m
BxB=1.5x1.5
=15 kN/m
3
|=30
o
c=0
q
ult
=?
Yeralt Suyunun Etkisi
-Grnr kohezyon azalr
-Boluk suyu basnc artar
3 farkl yass seviyesi iin analiz yaplmal
D
w
D
D<D
w
<D+B
D+BD
w
D
w
D D<D
w
<D+B D+BD
w
D
w
D ise =
b
=-
w
D<D
w
<D+B ise
|
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|

=
B
D D
w
w
1 '
D+BD
w
ise yass dzeltmesine gerek yok
Eer toplam gerilme analizi ile hesap yaplacaksa yass
dzeltmesine gerek yok!!
RNEK
ekildeki 30x50 mlik radye
temel iin nihai tama
kapasitesini Vesic yntemi
ile hesaplaynz.
Skempton Tama Gc Eitlii (1951)
Toplam gerilme analizine dayanan kil zemin zerinde kare ve
dikdrtgen temeller iin gelitirdii tama gc eitlii:
|
.
|

\
|
+
|
.
|

\
|
+ =
L
B
B
D
s q
f
u ult
2 . 0 1 2 . 0 1 5
D
f
/B2.5
Meyerhof Tama Gc Eitlii (1963)
Terzaghinin yaklam kullanlmakta, ancak tanmlanan kayma
yzeyi zemin yzeyine kadar devem etmekte
Dey yk:
TGA: q
ult
=5.14s
u
s
c
d
c
EGA: q
ult
=D
f
(N
q
-1)s
q
d
q
+0.5BN

Eik yk:
TGA: q
ult
=5.14s
u
d
c
i
c
EGA: q
ult
=D
f
(N
q
-1)d
q
i
q
+0.5BN

Tama gc eitliklerinden hangisi kullanlmal?

Tama gc eitlikleri arasndaki temel fark:
- N

deerleri
- Geometrik faktrler (ekil, derinlik ve yk eimi)
|<35 iin N

deerleri arasndaki fark fazla belirgin deil

|>35 iin fark belirgin
Zeminlerde genelde |<35
Sonu: Farkl yntemlerin kullanlmasnda pratikte fazla farkllklar meydana
gelmez.
Msaade edilebilir tama kapasitesi
F
q
q
ult
a
=
q
a
=msaade edilebilir tama gc
q
ult
=Nihai tama gc
F=Gvenlik faktr
Gvenli bir tasarm iin kullanlacak tama gc deeri msaade
edilebilir tama gc deerinden kk yada eit olmaldr!!!
qq
a
Gvenlik faktr deerine karar verirken dikkat!!
Faktrler
Zemin cinsi: Killi zeminlerin kayma mukavemet deerileri kum zeminlere gre daha
az gvenilir. Kil zeminlerde alrken daha byk gvenlik faktr kullanlmal
Zemin etd verileri: Arazi ve zemin tabakas ile ilgili veri says az ise zemin
parametrelerinde belirsizlikte yksektir. Gvenlik faktr bu gibi durumlarda yksek
alnmal
Zeminin deikenlii: Farkl zemin profillerine sahip arazilerde tasarm iin yksek
gvenlik faktr kullanlmal
Yapnn nemi: Temelde meydana gelebilecek bir gmenin ok tehlikeli olabilecei
hastane, okul gibi yaplarda yksek deerler kullanlmal
Yap tasarm yk: Maksimum tasarm yklerine kadar yk tamas gereken
yaplarda yksek gvenlik faktr kullanlmal
Zemin cinsi Kum Kil
Zemin etd verileri Yeterli Yetersiz
Zeminin deikenlii Uniform Dzensiz
Yap nemi Dk Yksek
Tasarm yk Dk Yksek
Snr deerler 2.0 4.0
Tasarm F
Tipik aralk 2.5 3.5
Gerek gvenlik faktr deeri tasarm gvenlik faktr
deerinden ok daha byktr:
- Hesaplanan kayma mukavemeti parametrelerinde de gvenlik faktr
-Servis ykleri tasarm yklerinden daha kk
-Nihai tasarm kontrol eden temelin oturmas dolaysyla temel boyutlar
gerekenden daha fazla
-Genelde yzeysel temeller bina alanndan daha byk inaa edilmekte
Mukavemet Parametrelerinin Seimi
Doygunluk derecesi ve yeralt su seviyesi
Yap mr sresinde kuru bir zemin tabakasnn su etkisine
maruz kalmas sz konusu, dolaysyla en kt duruma gre tasarm
yaplmal. En kt durum da c ve | kullanlmal
Yer alt su seviyesi zeminin tama kapasitesini
etkileyeceinden iyi tespit edilmeli
Drenajl ve Drenajsz Mukavemet
Suya doygun kil zeminler yklendikleri zaman boluk suyu
basnlarnda art olur, gme tehlikesi riski bu anda ok fazladr.
Tasarmlarda bu nedenle s
u
deeri kullanlr.
Kum ve akl zeminlerde ise efektif deerler kullanlmaldr.
Tabakal Zeminlerin Tama Kapasitesi
Temel altndaki zemin profili farkl tabakalardan meydana gelmi
olabilir. Derinlikle deien mhendislik parametrelerine gre tama
kapasitesi farkl ekilde hesaplanabilir.
1. Zeminde B derinliindeki blgede en dk kayma mukavemeti
parametreleri, c,|, hesaplanp kullanlabilir. (Fazla gvenli ve maliyetli)
2. B derinliinde elde edilen kayma mukavemeti parametrelerinin arlkl
ortalamalar hesaplanp kullanlabilir.
3. Temel altnda meydana gelebilecek farkl gme yzeyleri belirlenip en
dk qult deeri veren yzey kritik gme yzeyi olarak tanmlanr. Bu
yntem en gvenilir yntem olmakla beraber uygulama safhas zahmetlidir.
Ancak kritik projelerde tercih edilmelidir.
RNEK
Arlkl ortalama deerleri kullanarak ekilde verilen temel iin gmeye
kar gvenlik faktrn hesaplaynz.
ZET
Tama kapasitesinin almas gme olarak tanmlanr. farkl gme tr vardr:
Genel kayma, blgesel kayma, zmbalama
Yzeysel temeller iin genelde genel kayma durumu sz konusudur
Nihai tama gc ile ilgili eitli zemin, temel ve yk koullar iin formller
gelitirilmitir (Terzaghi, Vesic, Meyerhof, Skempton)
Yer alt su seviyesi tama gcn etkilemekte, dolaysyla dzeltme gerekmekte
Msaade edilebilir tama kapasites, nihai tama kapasitesinin belirli bri gvenlik
saysna blnmesiyle elde edilmekte
Tama kapasitesi analizleri yap mr boyunca karlalabilecek en kt durum
iin yaplmal
Farkl zemin tabalarnda tama kapasitesi analizleri her tabaka iin farkl
mukavemet parametreleri gerektirdiinden daha karmak
Yzeysel Temellerde Oturma Analizi
1. Toplam oturma msaade edilebilir toplam
oturmadan,
2. Farkl oturmalar msaade edilebilir farkl
oturmalardan,
AZ OLMALI!!
Arazi Deneyleri
Plaka ykleme deneyi en ok kullanlan yntemlerden
30 cmlik kare elik plakalar 1 cmlik oturma yapacak ekilde yklenir ve tama
gc hesaplanr.
SPT
CPT
Yzeysel Temeller Altnda Oluan Gerilmeler
Yzeysel temeller alttaki zemin tabakalar zerinde dey basn gerilmeleri
oluturur.
) ' (
zD z
q I o o
o
= A
Ao
z
=Dey gerilme art
I
o
=Tesir katsays
q=Temel tabannda oluan tama basnc (yap yk)
o
zD
=Zemin yzeyinden D derinliinde dey efektif gerilme
y
f
=Temelin merkezinden
yatay uzaklk
z
f
=Temel tabanndan
itibaren derinlik
B=Temel genilii
I
o
=Tesir katsays
Newmark Yntemi
Z derinliindeki dey efektif gerilme iin tesir katsays
Eer B
2
+L
2
+z
f
2
<B
2
L
2
/z
f
2
:
(
(

+ + +
+ +
+
|
|
.
|

\
|
+ +
+ +
|
|
.
|

\
|
+ + +
+ +
=

2 2
2
2 2
2
2
2 2
1
2
2 2
2
2 2
2 2
2
2 2
2
2
2 2
) (
2
sin
2
) (
2
4
1
L B z L B z
z L B BLz
z L B
z L B
L B z L B z
z L B BLz
I
f f
f f
f
f
f f
f f
t
t
o
(
(

+ + +
+ +
+
|
|
.
|

\
|
+ +
+ +
|
|
.
|

\
|
+ + +
+ +
=

2 2
2
2 2
2
2
2 2
1
2
2 2
2
2 2
2 2
2
2 2
2
2
2 2
) (
2
sin
2
) (
2
4
1
L B z L B z
z L B BLz
z L B
z L B
L B z L B z
z L B BLz
I
f f
f f
f
f
f f
f f
t
o
Deilse:
Not: Sin
-1
radyan cinsinden
Sperpoze yntemi kullanlarak herhangi bir nokta altndaki
gerilme art da hesaplanabilir
RNEK
1.2x1.2 m boyutlarnda kare bir temel 250 kN luk bir kolon yk tamaktadr.
Temel taban zeminden 0.3 m derinde, yer alt su seviyesi ise 10 m ve zeminin
birim hacim arl 19 kN/m
3
tr.
Temel kesinden 1.5 m derinlikte oluan gerilme artn hesaplaynz
Temel merkezinden 1.5 m derinlikteki gerilme artn hesaplaynz.
Basitletirilmi Yntem
Dairesel Temeller
( )
zD
f
z
q
z
B
'
2
1
1
1
50 . 1
2
o o
(
(
(
(
(
(

|
|
|
|
|
.
|

\
|
|
|
.
|

\
|
+
= A
Kare Temeller
( )
zD
f
z
q
z
B
'
2
1
1
1
76 . 1
2
o o
(
(
(
(
(
(

|
|
|
|
|
.
|

\
|
|
|
.
|

\
|
+
= A
Genilii B olan srekli temelller
( )
zD
f
z
q
z
B
'
2
1
1
1
60 . 2
2
o o
(
(
(
(
(
(

|
|
|
|
|
.
|

\
|
|
|
.
|

\
|
+
= A
Genilii B ve uzunluu L olan dikdrtgen temeller
( )
zD
L B
L B
f
z
q
z
B
'
2
1
1
1
/ 84 . 0 60 . 2
/ 62 . 0 38 . 1
o o
(
(
(
(
(
(

|
|
|
|
|
.
|

\
|
|
|
.
|

\
|
+
= A

+
Toplam Oturma Analizi
Klasik yntem
Terzaghi konsolidasyon teorisini esas alr. Oturma bir boyutlu ve
btn ekil deitirmeler dey ynde meydana gelir.
z z zf
o o o A + =
0
' '
Oturma hesaplar temel altndaki her zemin tabakas iin ayr ayr yaplmaldr.
Birim ekil deitirme derinlikle lineer deimediinden tabaka kalnlklar ne
kadar kk alnrsa sonu o kadar doru olur.
Normal konsolide zeminler (o
z0
=o
c
)
Ar konsolide zeminler (o
z0
<o
c
<o
zf
)
|
|
.
|

\
|
+
E = =
0 0
'
'
log
1
z
zf c
c c
H
e
C
s
o
o
o
Ar konsolide zeminler (o
c
<o
zf
)
|
|
.
|

\
|
+
E = =
0 0
'
'
log
1
z
zf r
c c
H
e
C
s
o
o
o
(

|
|
.
|

\
|
+
+
|
|
.
|

\
|
+
E = =
c
zf
z
c r
c c
H
e
Cc
H
e
C
s
'
'
log
1 '
'
log
1
0 0 0
o
o
o
o
o
S
c
=Nihai oturma
C
c
=Skma indeksi
C
r
=Yeniden skma indeksi
e
0
=Balang boluk oran
H= Zemin tabakasnn kalnl
o
z0
= Zemin tabakasnn orta noktasndaki jeolojik dey
efektif gerilme
o
zf
= Zemin tabakasnn orta noktasndaki nihai efektif
gerilme
o
c
= Zemin tabakasnn orta noktasndaki n konsolidasyon
basn deeri
RNEK
ekilde verilen temel iin izin verilen toplam
oturma miktar 25 mm dir. Klasik yntemi
kullanarak temelin oturma miktarnn verilen
kriteri salayp salamadn kontrol edin
Skempton ve Bjerrum Yntemi (1957)
Oturma iki bileenden meydana gelmekte
1- Ani oturma: Temel altndaki zeminin yanal yer deitirmesi ile meydana gelen
oturma, s
i
2- Konsolidasyon oturmas, (Birincil konsolidasyon oturmas): Efektif
gerilmedeki deiimden tr zeminin hacminde meydana gelen azalma, s
c
s
t
=s
i
+s
c
Elastik teori kullanlarak ani oturma
2 1
) ' (
I I
E
B q
s
u
zD
i
o
=
s
i
=Ani oturma
q=tama basnc
o
zD
=Zemin yzeyinden D derinliinde dey efektif gerilme
B=Temel genilii
I
1
, I
2
=Tesir katsaylar
E
u
=Zemininin drenajsz elastisite modl E
u
=300s
u