KEFALET SZLEMESNN UYGULAMA ALANI

SCOPE OF APPLICATION OF THE BAILMENT AGREEMENT

amil DEMR*

zet: Trk Borlar Kanununun 603nc maddesi uyarnca kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlerin gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ilikin dier szlemelere de uygulanacak olmas, bu szleme tipleri bakmndan szlemenin znde yer almayan yeni ekil ve ehliyet artlarnn ortaya kmasna neden olmutur. almada dzenlemenin kapsamna giren szlemelerin hangileri olduu ele alnacaktr. Anahtar Szckler: Kefalet, kiisel gvence, garanti szlemesi, borca katlma, kredi emri, aval, nc kiinin fiilini stlenme, komisyoncunun garantisi. Abstract: The fact that according to Article 603 of the Turkish Code of Obligations the provisions related to the form of the bailment, the capacity to be surety and the consent of the spouse would also be applied to other contracts where real persons give personal assurance, has led to the emergence of new requirements as to form and capacity which do not take place in the essence of the contract. In this study, we will examine which contracts do enter into the scope of this regulation. Keywords: Bailment, personal assurance, guarantee agreement, contributing to debt, order of credit, aval, promise performance of third party, broker guarantee.

GR Mehaz svire Borlar Kanunu ve 818 Sayl Borlar Kanununda karl olmayan TBK m. 603 ile kefalet szlemesinin uygulama alan geniletilmitir. Getirilen bu hkm, kefalete ilikin yeniliklerle birlikte deerlendirildiinde gerek kiilerce teminat verilmesi maksadyla yaplan btn szlemelere uygulanacak olmas nedeniyle nem arz etmektedir1.
* 1

Avukat, Ankara Barosu. zen, Burak: Kefalet Szlemesi, stanbul 2012, s. 174 ve dn. 411; Ba, Ece: 6098 Sayl Trk Borlar Kanununda Kefalet Szlemesinin Geerlilik artlarna likin Baz Yenilikler HFM C. S. 2, s. 139.

88

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

Kanun koyucunun kefalete ilikin olarak benimsenen ailenin ve bireyin korunmas anlaynn bir sonucu olarak kefaletin ekline, kefil olma ehliyetime ve zellikle ein rzasna ilikin hkmlerin kiisel gvence verilmesine ilikin dier szlemelere de uygulanmasna ynelik tercihi, kefaletle ayn etkiyi dourabilecek szlemelerin de ayn kapsamda deerlendirilmesi sonucunu dourmutur. Bylece kefalet yenine baka ad altnda yaplacak szlemelerle kefalet hkmlerinin dolanlmas ve nlenmesi amalanan sakncalarn kiisel gvence verilmesine ilikin baka szlemelerle ortaya kmasnn nne geilmek istenmitir2. Kefalete ilikin baz hkmlerin kiisel gvence verilmesine ilikin dier szlemelere de uygulanacak olmas, bu szleme tipleri bakmndan szlemenin znde yer almayan yeni ekil ve ehliyet artlarnn ortaya kmasna neden olmutur. Bu da ekil serbestsine tabi birok szlemeyi ekle, ekle tabi szlemeleri de ek ekil artlarna tabi tutmak anlamna gelmitir. almada kefalet szlemesinin, kiisel gvence verilmesine ilikin szlemelere uygulanacak hkmlerine deinildikten sonra kefalet szlemesinin uygulama alannn geniletilmesinin yerindelii kanun koyucunun brakt boluk, szleme ve ekil serbestsi bakmndan lehte ve aleyhteki grlere deerlendirilecek; kiisel teminat verilmesi amacyla yaplabilecek szlemeler ile kefaletin ekli ve (ein rzas dhil) kefil olma ehliyetine ilikin hkmlerin bu szlemeler zerindeki etkileri ayr ayr ele alnacaktr. I. Kefalet Szlemesinin Kiisel Gvence Verilmesine likin Dier Szlemelere Uygulanacak Hkmleri TBK m. 603 ile uygulama alan bal altnda bir yenilik olarak kefalet szlemesinin uygulama dzenlenmitir. Dzenlemeye gre
2

Barlas, Nami; Kefalet Hukukuna likin Baz Sorunlar ve Yargtay Uygulamas, Ticaret Hukuku ve Yargtay Kararlar Sempozyumu, XXI (9-10 Aralk 2005), Ankara 2006, s. 64; Krca, smail: Trk Borlar Kanunu Tasars-Kefalette Ein zni Prof. Dr. Turul Ansay Ansna Armaan, Ankara 2006, s. 440-441; Altop, Atilla; Trk Borlar Kanunu Tasarsnda Genel lem Koullar ve Kefalet Szlemesi, svire Medeni Kanunu ve Borlar Kanununun Alnnn 80. Yl, Editr Ali ivi, stanbul 2007, s. 160; Altop, Atilla: Trk Borlar Kanunu Tasarsnda Yer Alan Baz nemli Yenilik ve Deiiklikler http://www.iku.edu.tr/TR/userfiles/huk/20120424231037805. pdf (eriim: 12.05.2013), s. 26; Yavuz, Nihat: 6098 Sayl Trk Borlar Kanununun Getirdii Deiiklikler ve Yenilikler, Ankara 2011, s. 864; Ba, s. 139; zen, s. 48, 174; Gnay, Cevdet lhan: Trk Borlar Kanunu erhi, Ankara 2012, s. 1678.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

89

kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmler, gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak baka ad altnda yaplan dier szlemelere de uygulanr. Kefalet szlemesinin baz hkmlerinin kiisel gvence verilmesi anlamna gelen dier szlemelere de uygulanaca dzenlendiinden, ncelikle dier szlemelere uygulanacak hkmlerin incelenmesinde yarar bulunmaktadr. Bu kapsamda kefalette ekil, kefil olma ehliyeti ve ein rzasna ilikin hkmlere ksaca deinilecektir. A. Kefalette ekil

Kefalet szlemesinin ne ekilde yaplaca TBK m. 583/1de dzenlenmitir. Buna gre; kefalet szlemesi, yazl ekilde yaplmadka ve kefilin sorumlu olaca azami miktar ile kefalet tarihi belirtilmedike geerli olmaz. Kefilin, sorumlu olduu azami miktar, kefalet tarihini ve mteselsil kefil olmas durumunda, bu sfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle ykmllk altna girdiini kefalet szlemesinde kendi el yazsyla belirtmesi arttr. Grld gibi TBK m. 583/1, kefalet szlemesinin geerlilik eklini dzenlenmitir. Kefalet szlemesinin ekline ilikin unsurlarn tamam kefalet veren ile ilgili olup alacaklnn buna kar ne ekilde hareket edecei dzenlenmediinden, geerlilik ekli tek tarafldr3. ekle ilikin dzenleme, getirili amac ak olmasa da kefalet szlemesinin zellikle bankalar ve finans kurulular tarafndan yaygn olarak ktye kullanlmasnn nne geecek olmas nedeniyle doktrinde isabetli bulunmaktadr4.
3

Zevkliler, Aydn / Gkyayla, K. Emre: Borlar Hukuku zel Bor likileri, 12. B., Ankara 2013, s. 664; Erzurumluolu, Erzan: Szlemeler Hukuku (zel Bor likileri), 2. B., Ankara 2012, s. 198-199; zen, s. 200-201; z, M. Turgut: Yeni Borlar Kanununun Getirdii Balca Yenilik ve Deiiklikler 2. B., stanbul 2012, s. 120-121; Demir, Mehmet: Trk Borlar Kanununun Getirdii Yenilikler, Ankara 2012, s. 111; Gnay, s. 1623-1624, Yldrm, Mustafa Fadl: Kefalet Szlemelerindeki Yenilikler, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Borlar Kanunu Sempozyumu 24-25 Mart 2011, Editr: Emel Badur, s. 229; Yavuz, s. 803-804; Aydodu, Murat / Kahveci, Nalan: Trk Borlar Hukuku zel Bor likileri, zmir 2013, s. 708; Akipek, ebnem: 6098 Sayl Trk Borlar Kanunu Sempozyumu 21.06.2012, Ankara Barosu Sempozyum Kayd, DVD-5 (01:39:59). Kuntalp, Erden / Barlas Nami / Ayanolu Moral, Ahu / avuolu Intan, Pelin / pek, Mehtap / Yaar, Mert / Ko, Sedef: Trk Borlar Kanunu Tasarsna likin Deerlendirmeler, stanbul 2005, s. 267; Barlas, Nami; Kefalet Szleme-

90

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

TBK m. 583, kefaletin ekline ilikin olarak getirdii dzenlemelerle, gerek 818 sayl BK m. 484ten gerekse mehaz sv. BK m. 493ten ayrlmaktadr5. TBK m. 583, kefaletin yazl ekilde yaplmasndan te, szlemede mutlaka bulunmas gereken unsurlar (azami miktar, kefalet tarihi, el yazs, mteselsil kefalete ilikin ifade) belirlediinden, kefalet szlemesinin ekli artk adi yazl ekil deil nitelikli yazl ekildir6. Bir szlemenin kefalet szlemesi olarak kabul edilmesi iin iinde mutlaka kefalet ifadesinin gemesine gerek yoktur. Szlemenin geerli olmas iin feri nitelikte bir sorumluluk stlenilmeli ve szleme kefalet szlemesinin geerlilik artlarna uygun olarak yaplmaldr7. Kefil, kefalet szlemesine sorumlu olduu azami tutar el yazsyla yazmak zorundadr. Bununla kefilin asl borlunun borcunu dememesi halinde ne tutarda bir sorumluluk altna girdiini aka grmesi ve bilmesi amalanmtr. Sorumlu olunan azami tutara sadece anapara deil kefilin kusur ve temerrdnn yasal sonular, dava ve takip giderleri ile denecek faizler de dhildir. Maddeden sorumlu olunan tutarn aka el yazsyla yazlaca anlaldndan, esas borca veya kefalet tutarnn belirlenmesine olanak veren bir belgeye gnderme yaplmas yeterli deildir8. Ayn ekilde kefalet szlemesinden kefilin kime kefil olduu da anlalmaldr9.
sinin Geerlilik Sartlar, Trk Borlar Kanunu Sempozyumu: Makaleler - Tebliler, stanbul 2010, s. 355; Altop, Atilla: Trk Borlar Kanunu Tasarsnda Yer Alan Baz nemli Yenilik ve Deiiklikler http://www.iku.edu.tr/TR/userfiles/ huk/20120424231037805.pdf, (eriim: 12.05.2013) s. 22-23; Zevkliler/Gkyayla, s. 664; Yavuz, s. 804-805; Ba, s. 128. rnein sv. BK m. 493e gre kefilin sorumluluk tutar 2.000 Frang ayorsa kefalet belgesi resmi ekilde dzenlenmelidir. Bu tutarn altndaki kefalet szlemelerinde yazl eklin yeterli olduu dzenlenmitir (zen, s. 205; Yavuz, s. 804; Ba, s. 128). Zevkliler/Gkyayla, s. 665; Aydodu/Kahveci, s. 708; Gm, s. 313; zen, s. 201-203; Doktrinde el yazs zorunluluu konusunda sv. BKnundan ayrlmann yerinde olmad, el yazs zorunluluunun tzel kiiler bakmndan zorluklara neden olduu ifade edilmektedir (zen, s. 206-207). Zevkliler/Gkyayla, s. 666; Gm, Mustafa Alper: Borlar Hukuku zel Hkmler, C. II, stanbul 2012, s. 286 vd.; Aydodu/Kahveci, s. 708. Zevkliler/Gkyayla, s. 664, Aral, Fahrettin/Ayranc, Hasan: Borlar Hukuku zel Bor likileri, 9. B., Ankara 2012, s. 429; 667; Ylmaz, Merve: Trk Borlar Kanununa Gre Kefalet Szlemesinin Geerlilik artlar Trkiye Adalet Akademisi Dergisi Say: 7, s. 85; zen, s. 208-213, Gnay, s. 1623-1624; Ba, s. 133. Zevkliler/Gkyayla, s. 667; zen, s. 213 vd.; z, s. 120-121; Yldrm, s. 229; Aydodu/Kahveci, s. 709.

7 8

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

91

818 sayl BKda kefalet tarihinin el yazsyla yazlmas bir geerlilik art olarak dzenlenmemiti. Fakat TBK m. 583/1 kefalet tarihinin el kefilin el yazsyla yazlmasn bir geerlilik art olarak dzenlemitir. Kefalet tarihinin yazlmas, sreli kefalette (TBK m. 600) kefaletin sona erme tarihinin belirlenmesinde, kefilin kefalet tarihinde evli olup olmadnn dolaysyla ein rzasnn gerekip gerekmediinin tespitinde ve TBK m. 589 uyarnca kefil, borlunun sadece kefalet szlemesinin kurulmasndan sonraki borlarndan sorumlu olduundan, hangi borlardan sorumlu olacann tespitinde nem arz eder10. Kefil, adi kefalet szlemesinde ikincil olan durumunu, asl borluyla denk hale getirecek olan mteselsil kefaletle ilgili ibareyi el yazsyla yazmak zorunda tutularak, szleme kapsamnda durumunu arlatran unsurlardan kesin olarak haberdar olmas amalanmtr. Mteselsil kefalete ilikin szlemede kefil, bu sfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle ykmllk altna girdiini kendi el yazsyla yazmamsa kefalet adi kefalet olarak hkm ifade eder11. Kanun koyucunun TBK m. 583te saylan unsurlarn el yazsyla yazlmasn geerlilik ekli olarak benimsemesi, aa (beyaza) imzann yaratt maduriyeti ortadan kaldrmaya ynelik olmas nedeniyle nem arz eder. Dzenlemenin bir sonucu olarak bir kii okuma yazma bilmiyorsa ya da el yazsyla imza atamyorsa kefil olamayacaktr12. Kefil, kefalet szlemesi imzalamak zere bakasna yetki verebilir. Ya da kefil vaadinde bulunabilir. Kefilin kendi adna kefil olma konusunda zel yetki vermesi ve dier tarafa veya bir nc kiiye kefil olma vaadinde bulunulmas da kefaletle ayn ekil artlarna tabidir. Taraflar, kanunda yazl ekle uyarak kefilin sorumluluunu borcun belirli bir miktaryla snrlamay kararlatrabilirler. Kefalet szlemesinde sonradan yaplan ve kefilin sorumluluunu artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekil artlarna uyulmadka hkm dourmaz (TBK m. 583/2 ve 3). Trk hukukunda baskn gr, ekle aykrln yaptrmnn kesin hkmszlk olduudur. Kesin hkmszln ortaya kabilmesi
10 11 12

Yavuz, s. 803; Akipek, Sempozyum Kayd (01:41:07); Ba, s. 132. Zevkliler/Gkyayla, s. 666; zen, s. 217-219; Gm, s. 315; Ba, s. 134. zen, s. 219-226; Ylmaz, s. 86; Ba, s. 136.

92

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

iin TBK m. 583te dzenlenen ekle hi ya da esasl unsurlar ynnden uyulmam olmas gerekir. Kesin hkmsz kefalet szlemesine dayanlarak ifa talep edilemez ve yaplan ifa -borlu olunmayan para denmi olduundan- hkmszl ortadan kaldrmaz. Yaplan deme, sebepsiz zenginleme hkmlerine gre, borcu sona eren asl borludan istenebilir13. Hkim, hkmszle neden olacak eksiklii taraflar ileri srmese de hkim resen dikkate alr14. B. Kefil Olma Ehliyeti 1) Gerek Kiilerin Kefil Olma Ehliyeti

Gerek kiilerin kefil olabilmesi iin tam ehliyetli (ergin, ayrtm gcne sahip, kstlanmam) olmas gerekir. Bu nedenle vesayet altnda bulunanlarn ve bunlar adna yasal temsilcilerinin (MK m. 449), velayet altndaki kklerin ve velilerinin kefalet szlemesi yapmas veya yaplm szlemeye izin onay vermesi yasaktr (MK m. 342/3). Yasaa aykr olarak yaplan szlemeler kesin hkmszdr. Fakat bir meslek ve sanatn yrtlmesi iin izin verilen snrl ehliyetsizler (MK m. 453) meslek ve sanatn icras iin gereken hallerde kefalet szlemesi yapabilirler15. Yasana aykr ekilde yaplan szleme ifa edilmise -kesin hkmsz olan szleme nedeniyle- yaplan demenin sebepsiz zenginleme hkmlerine gre iadesi gerekir16. Buna karn kendisine kayyum tayin edilen ve iflas eden kiilerin -kefalet bir tasarruf ilemi olmayp, sadece bor douran ilem olduundan- kefalet ehliyetinde bir snrlama bulunmamaktadr. Noterlik Kanunu m. 50/3e gre noterlerin kefil olmas yasaklanmtr17 2) Ein Yazl Rzas

TBK m 584, BKnunda karl olmayan bir dzenlemeyle, evli bir kiinin kefil olabilmesini dier ein yazl rzasna balanmtr. Getiri13

Gm, s. 325 vd.; Yargtayn aksine svire Federal Mahkemesi, sebepsiz zenginleenin alacakl olduunu kabul etmektedir (zen, s. 232; Gm, s. 327). 14 Zevkliler/Gkyayla, s. 664-665; zen, s. 228-229, 232-236; Gm, s. 326. 15 Zevkliler/Gkyayla, s. 663; zen, s. 162-166; Erzurumluolu, s. 199-200; Aydodu/Kahveci, s. 707. 16 zen, s. 167-168; Ylmaz, s. 75-76. 17 Zevkliler/Gkyayla, s. 663; zen, s. 168-169, Gm, s. 304; Aydodu/Kahveci, s. 707.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

93

len bu yenilikle evlilik birliinin, elerin dncesizce ve hatra binaen yaptklar kefalet szlemelerinin yaratt ykmdan korunmas amalanmtr18. Ein rzasna ilikin dzenleme doktrinde, bir yandan yasal mal rejiminin ruhuna ve temel felsefesine uygun olduu ve uygulamadaki bir ihtiyac karlad gibi nedenlerle isabetli bulunurken19, dier yandan da kefili korumada arya gidildii gerekesiyle eletiriye konu olmutur20. Dzenlemeye gre elerden biri mahkemece verilmi bir ayrlk karar olmadka veya yasal olarak ayr yaama hakk domadka, ancak dierinin yazl rzasyla kefil olabilir; bu rzann szlemenin kurulmasndan nce ya da en ge kurulmas annda verilmi olmas arttr (TBK m 584/1). Evli kiiler bakmndan, ein kefalet szlemesine yazl rzas bir geerlilik artdr. Yazl rzann adi yazl ekilde yaplmas, yani sadece ein imzasn tamas yeterlidir21. TBK m. 584/2de ein yazl rzasnn aranmad iki hal dzenlenmitir. Buna gre elerden birinin ortak hayat sebebiyle kiiliinin, ekonomik gvenliinin veya ailenin huzurunun ciddi biimde tehlikeye dt srece ayr yaama haklarnn bulunduu (TMK m. 197/1) haller ve eler hakknda ayrlk karar verildii hallerde, dier ein yazl rzasna gerek yoktur22. Fakat ayr yaama haklar olmad halde fiilen ayr yaayanlar ile ayr yaama haklar olduu halde fiilen birlikte yaayanlar bakmndan ein rzasnn aranmas gerekir23. En ge kefalet szlemesinin kurulmas anna kadar aranan ein yazl rzas, kefalet szlemesindeki kefilin sorumluunu artrmayan deiiklikler bakmndan aranmamtr. Dier bir deyile kefalet szlemesinde sonradan yaplan deiiklikler kefilin sorumlu olduu tutar artrmyor, adi kefaletin mteselsil kefalete dnmesine neden
18

Krca, s. 437; Zevkliler/Gkyayla, s. 669; Yavuz, s. 810; zen, s. 174; Gm, s. 305; Ylmaz, s. 77; Ba, s. 115. 19 Kuntalp/Barlas/Ayanolu/avuolu/pek/Yaar/Ko, s. 267; Gm, s. 306; Yavuz, s. 810; Ba, s. 115-116. 20 z, s. 121. 21 Krca, s. 443; Aral/Ayranc, s. 430; Yavuz, s. 814; Erzurumluolu, s. 199; Gm, s. 306; Gnay, s. 1627; Demir, s. 111; Yldrm, s. 229; Ylmaz, s. 77; Aydodu/Kahveci, s. 709-710. 22 Krca, s. 439; Zevkliler/Gkyayla, s. 669; zen, s. 173-175; Gm, s. 306; Gnay, s. 1627; Yavuz, s. 810-811; Aydodu/Kahveci, s. 710; Ba, s. 122-123. 23 Ba, s. 118-119.

94

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

olmuyor ya da kefil yararna olan gvencelerin nemli lde azaltmyorsa24, bu halle snrl olacak ekilde ein -ilk rzayla ayn usulde verilecek- (TBK m 584/1) yeni bir rza vermesine gerek yoktur (TBK m 584/1)25. Henz bir kefalet szlemesi yapmamakla birlikte, kefalet szlemesi yapmak zere bir bakasna yetki veren veya alacakl yahut nc bir kiiye kefalet szlemesi yapma vaadinde bulunan kiiler bakmndan da kanun hkmnn dolanlmasn engellemek iin ein yazl rzas gerekir. Fakat temsilci olarak ya da tzel kiinin organ sfatyla hareket edenler kendileri adlarna bir taahhde girmediklerinden elerinin rzas aranmaz. Vaat ve yetki verme aamasnda rza veren eten, szlemenin imzalanmas aamasnda yeniden rza alnmasna gerek yoktur26. Getirilen korumann amacna ulamas iin ein rzas, somut bir kefalet szlemesine ynelik olmal, her kefalet szlemesi iin ayr yazl rza alnmaldr. Yoksa ileride yaplmas muhtemel kefalet szlemelerini kapsayacak ekilde rza verilmesi mmkn deildir27. Ein rzasna ilikin hkm emredici nitelikte olduundan elerin yazl rza vermekten feragat etmeleri mmkn deildir28. Ein rzasna ilikin hkmlerin TBK m. 603 gereince, gerek kiilerce kiisel teminat verilmesine ilikin baka ad altnda yaplan szlemelerin tamamna uygulanacak olmas, ein rzasna ilikin hkmlerin nemini mehaz kanuna gre olduka artrmtr. Bu durumda ein rzasna ilikin hkm, garanti szlemesine, borca katlmaya, kredi emrine, avale29 nc kiinin fiilini stlenmeye ve komisyoncunun garantisine uygulanabilecektir. sv. BK m. 494te dzenlenen ein
24

Kefil yararna olan gvencelerden nelerin anlalmasna gerektiine ilikin grler ve rnekler iin bkz. Krca, s. 441-443; rnein alacakl asl borlunun bir mal zerindeki ipotekten vazgeiyorsa gvencenin nemli lde azaltlmas sz konusudur. Ayrntl deerlendirme iin bkz. zen, s. 178-179; Yavuz, s. 812-814; Gm, s. 308; Ba, s. 120. 25 Krca, s. 441; Zevkliler/Gkyayla, s. 670; Aral/Ayranc, s. 430; Ein rza verme ehliyeti ve konuyla ilgili ayrntl deerlendirme iin bkz. zen, s. 175 -177; Yavuz, s. 812, 815; Gnay, s. 1627; z, s. 122; Demir, s. 111; Yldrm, s. 230; Aydodu/ Kahveci, s. 710; Ba, s. 119 vd. 26 Krca, s. 440-441, 439; zen, s. 175-176; Gm, s. 306; Yavuz, s. 811; Ba, s. 119; Ylmaz, s. 78. 27 Krca, s. 444; Gm, s. 309; zen, s. 180; Yavuz, s. 814-815; Ba, s. 118. 28 Krca, s. 438; Gm, s. 309; Yavuz, s. 809; Ba, s. 117. 29 Krca, s. 437; Zevkliler/Gkyayla, s. 670; zen, s. 47-50; Gm, s. 330.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

95

rzasna ilikin hkmlerin TBK m. 603te olduu gibi kiisel teminat verilmesine ilikin dier szlemeleri kapsamamas, taraflara bu tr snrlamalara tabi olmayan dier szlemeleri ynelme imkn tanm, rnein kefalet yerine garanti szlemesi yaplmas kanuna kar hile saylmamtr30. Ein rzasna ilikin dzenlemenin kredi teminini, dolaysyla ticari hayat zorlatrd ynndeki tepkiler31 kanun koyucunun 6455 sayl Gmrk Kanunu ile Baz Kanun ve Kanun Hkmnde Kararnamelerde Deiiklik Yaplmasna Dair Kanunun32 77. maddesiyle TBK m. 584e bir fkra eklenmesine neden olmutur. Eklenen fkra sv. BK m. 494/2de dzenlendii halde 01.12.2005 tarihinde yrrlkten kaldrlan dzenleme ile benzer niteliktedir33 ve kefalet szlemesinde ein rzasnn gerekmedii hallerin kapsam geniletmektedir. Buna gre ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak verilecek kefaletler, mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan verilecek kefaletler, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayl Kamu Sermayeli Bankalar Tarafndan Yrtlen Faiz Destekli Kredi Kullandrlmasna Dair Kanun kapsamnda kullanlacak kredilerde verilecek kefaletler ile tarm kredi, tarm sat ve esnaf ve sanatkrlar kredi ve kefalet kooperatifleri ile kamu kurum ve kurulularnca kooperatif ortaklarna kullandrlacak kredilerde verilecek kefaletler iin ein rzas aranmaz. Kanun koyucu bu dzenlemeyle saylan kiilerin ticari tecrbeleri nedeniyle aileyi ykma uratacak ekilde dncesizce kefalet szlemesi yapmayacaklar varsaymyla hareket etmitir. Getirilen dzenleme, kapsama giren tccar ve esnaf bakmndan bir hak ve nimettir34. Her ne kadar sv. BKnun mlga m. 494/2 ile benzer nitelikte olsa da TBK m. 584/2 dzenlemesi baz ynlerden bahse konu fkradan ayrlmaktadr. sv. BK mlga m. 494/2 kefalet, ticaret siciline kaytl bir iletmenin sahibi; bir kollektif ortakln orta, bir komandit ortakln snrl sorumlu orta; bir anonim ortakln yneticisi veya mdr, bir serme30 31

Krca, s. 438, dn. 11. Kzlot, kr: Evli erkeklere mjde http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/22702567.asp?yazarid=82 (eriim: 12.05.2013) 32 RG. S. 28615, 11.04.2013. 33 Krca, s. 448. 34 Krca, s. 450, 452.

96

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

yesi paylara blnm komandit ortakln mdr veya bir limited ortakln ynetici orta tarafndan iletmeyle ilgili olarak verilmise, ein rzas aranmaz35 eklinde dzenlemekteydi. Grld gibi sv. BK mlga m. 494/2, ein rzann aranmayaca irket ortakl ve yneticiliklerini sayma yoluna gitmiken, TBK m. m. 584/2 byle bir sayma yapmakszn ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan verilecek kefaletlerde ein rzasnn aranmayacan dzenlemi, bu kapsama, esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan verilecek kefaletleri dhil etmi, bununla da yetinmeyip ein rzas olmadan kefalet verebilecek kiiler yannda, ein rzas gerekmeden kefil olunabilecek bir ksm kredi tr de saylmtr. TBK m. 584/2nin mlga mehaz sv BK m. 494/2den ayrld bir dier nemli nokta da kefaletin saylanlarca ancak mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak yahut iletme veya irketle ilgili olarak verecekleri kefaletleri ein rzas dna karmasdr36. Dolaysyla, mesleki faaliyet ya da iletme ie ilgili olmayan kefalet szlemeleri bakmndan ein rzas aranacaktr. Ein rzasnn arand hallerde e rza vermemise veya eten rza alnmamsa kefalet szlemesi kesin hkmszdr. Bu hallerde szlemenin geerli olabilmesi iin ekil ve ehliyete ilikin artlar tamamlanarak yeniden yaplmas gerekir. Ancak uygulamada, eten tarihsiz rza alnarak bu hkmn dolanlmas mmkndr37. Ein rzasnda eksiklik bulunan kefalet szlemesi yapld anda hkmszdr. Bu nedenle elerin boanmas kefalet szlemesine geerlilik kazandrmaz. Szlemede deiiklik meydana gelmesi nedeniyle ein ek rzas gerekmesine ramen bu rzann alnmamas, szlemede yaplan deiiklii hkmsz klar. Fakat kefilin sorumluluu szlemenin nceki haline gre (eski sorumlu olunan tutarda veya adi kefalet olarak) devam eder. Mteselsil kefalet szlemesi yaplmasna ramen e adi kefalete rza vermise, bu durumda kefalet szlemesi hkmsz kabul edilebilecei gibi szlemenin adi kefalet olarak ayakta tutulmas mmkndr38.
35 36

Krca, s. 448. TBK tasarnda bulunan m. 584/2 hkm ile ilgili deerlendirme ve eletiriler iin bkz. Krca s. 448-449. 37 Krca, s. 447; Yavuz, s. 818; Ba, s. 122. 38 Krca, s. 448; Zevkliler/Gkyayla, s. 669; Aral/Ayranc, s. 430; Gm, s. 308-310; zen, s. 181-183; Yavuz, s. 816-819; Ba, s. 125.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

97

3) Tzel Kiilerin Kefil Olma Ehliyeti Tzel kiilerin (irket, dernek, vakf) kefalet ehliyeti konusunda ultra vires (ama d ilem yapma yasa) kural belirleyici neme sahiptir. ou olayda kazan gtmeyen dernek ve vakflarn kefil olmas bu tzel kiilerin amacyla badamayacandan kefalet ehliyeti olmad sonucu ortaya kar39. Dernek veya vakf tznde kefil olma yetkisi akla kavuturulsa bile imzalanan kefalet szlemesi amala badamad srece grnteki yetkinin ehliyet salamas mmkn deildir. Ultra vires kuralnn ticaret irketleri iin de geerli olduunu dzenleyen 6762 sayl eTTK m.137 maddesine ramen Yargtay ilk kararlarnn aksine zamanla hkm geni yorumlayarak irketlerin kredi kullanmnda birbirlerine kefalet yoluyla destek olmalarnn bir ihtiya olduu gerekesiyle kefaleti faaliyet alanyla snrlamamak ynnde gr benimsemi ve kanunda aka dzenlenen ultra vires kural ilevsiz hale getirilmitir. Bahse konu dzenlemenin 6102 sayl TTKnundaki karl olarak ifade edilebilecek m. 125/2de yarg kararlaryla ilevsiz hale gelen ultra vires kuralndan bahsedilmediine gre, ticaret irketlerinin faaliyet alanna girmeyen konularda kefalet szlemesi yapmalarnn n tamamen alm bulunmaktadr40. te yandan TBK m. 603 hkm sadece gerek kiilerce kiisel teminat verilmesine ilikin szlemelere uygulanacandan, tzel kiilerce teminat vermek amacyla yaplacak olan garanti ve borca katlma szlemeleriyle, aval, kredi emri, nc kiinin fiilini stlenme ve komisyoncunun garantisine kefaletin ekline ve kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmler uygulanmaz41. II. Kefalet Szlemesinin Uygulama Alannn Geniletilmesinin Yerindelii A. Genel Kavramlar 1) Kiisel Teminat

Teminat szlemeleri, ister ayni ister kiisel teminat verilmesine ilikin olsun bir kimsenin, bakasnn kar karya olduu riskleri
39 40

Zevkliler/Gkyayla, s. 664; Gm, s. 311; zen, s. 169-170; Ylmaz, s. 80. zen, s. 170-172, Ylmaz, s. 80; Gm, s. 311; Kzlot, kr: Ultra Vires Kalkyor http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/20177379.asp (eriim: 12.05.2013). 41 Ba, s. 139.

98

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

stlendii szlemelerdir. Kiisel teminat szlemelerinde, ayni teminat szlemelerinin aksine, teminat alacaklsnn dier alacakllara gre ncelikli olarak bavurabilecei (rehinli) bir mal bulunmaz. Kiisel teminat szlemelerinde alacakl, asl borlunun yannda, kiisel teminat veren kiinin de malvarlna bavurma hakk kazanr. Bu bakmdan kiisel teminat szlemeleri, alacaklya malvarlna bavurulabilecek bakaca kiiler yaratan szlemelerdir. Dolaysyla kiisel teminat veren kii ile borcu temin olunan kiinin farkl kiiler olmas gerekir. Bir kiinin kendi borcuna teminat vermesi kiisel teminat szlemesi olarak nitelenemez42. Borcun ifa edilmesini asl borlu dndaki kiilerin de stlendii kiisel teminat szlemeleri kefalet, garanti szlemesi, mevcut borca sonradan katlma (TBK m. 201), teminat amacyla bir borcu bir borcu asl borlu ile balangta mteselsilen borlanma, kredi emri (TBK m. 516), kymetli evraklar zerine verilen avl (TTK m. 700-702) ve komisyoncunun zel teminat (TBK m. 537) eklinde saylabilir43. 2) Szleme zgrl ve ekil Serbestisi

zel bor ilikileri kapsamnda borlar hukukuna egemen olan ana ilke, szleme zgrl ilkesidir. Szleme serbestisi ve snrlar, szlemenin biimi ve z bakmndan TBK m. 26-27 ve 12-14de somutlamtr. TBKnun szleme zgrl balkl 26. maddesine gre taraflar, bir szlemenin ieriini kanunda ngrlen snrlar iinde zgrce belirleyebilirler. TBK m. 27/1e gre ise kanunun emredici hkmlerine, ahlaka, kamu dzenine, kiilik haklarna aykr veya konusu imkansz olan szlemeler kesin olarak hkmszdr. Bu iki dzenleme szleme zgrlnn snrlarn belirlemektedir. Her ne kadar TBK m. 26, sadece szlemenin ierii konusundaki zgrl dzenlese de szleme zgrlnn kapsam bununla snrl deildir. Gerek TBK gerekse dier kanunlarda dzenlenen snrlar erevesinde szleme zgrl; szleme yapp yapmama, szlemenin tarafn seme, szlemenin biimini seme, szlemeyi ortadan kaldrma ve deitirme, szlemenin eidini (tipini) seme ve szlemenin ieriini belirleme zgrln de kapsar44.
42 43 44

zen, s. 1, 5-6. zen, s. 6-7. Zevkliler, Aydn/Gkyayla, K. Emre: Borlar Hukuku zel Bor likileri, 12. B.,

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

99

Szleme zgrl kapsamnda szlemenin biimini seme zgrl, sekil serbestisi olarak da ifade edilebilir. TBK m. 12/1 bir genel kural olarak szlemelerin geerliliinin, kanunda aksi ngrlmedike, hibir ekle bal olmadn dzenleyerek ekil serbestisini benimsemitir. Fakat kanunda bir szleme iin belirli bir ekil ngrlmse, ngrlen ekil, kural olarak geerlilik eklidir ve bu ekle uyulmakszn kurulan szlemeler hkm dourmaz (TBK m. 12/2). Taraflar kanunda ngrlen ekli deitirmek zere szleme yapamazlar45. Bu kapsamda, kanunda ngrlen nitelikli ekil ve ehliyet artlarna uyulmadan yaplan kefalet szlemeleri kesin hkmszdr. Fakat TBK m. 603,TBK m. 12/1 de benimsenen ekil serbestsine, gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ilikin szlemeler bakmndan kanunla ngrlen ve fakat aka dzenlenmeyen (rtl) istisnalar getirmitir. B. Hkmn Lehindeki Grler

TBK m. 603 gerekesinde dzenlemenin amac, kefalet hkmlerinin uygulama alannn geniletilmesi dzenlenmektedir. Madde kefili koruyucu hkmlerden kurtulmak amacyla, baka adlar altnda yaptklar szlemelere de kefalet hkmlerinin uygulanaca belirtmektedir. Bylece, mesel kefalet szlemesi yerine, nc kiinin fiilini stlenme szlemesi yaplmasnda olduu gibi, alacakllarn kefili koruyucu hkmlerden kurtulmalarnn ye bunlar dolanmalarnn nlenmesi amalanmtr eklinde ifade edilmitir. Doktrinde hkmn gerekesi dorultusunda oluan grlere gre, kefalet iin dzenlenen hkmlerin gerek kiilerce verilen kefaletle denk artlarda ya da daha ar artlarda kiisel teminat verilmesine ilikin szlemelere evleviyetle uygulanmas gerekir. Bir kimse einin rzas olmadan feri nitelikte bir kefalet szlemesinin taraf olamyorsa, garanti szlemesinde olduu gibi bamsz bir sorumluluun taraf hi olamamaldr. Bu nedenle gerek kiilerce kiisel teminat verilmesine ilikin zellikle garanti szlemesine kefalete ilikin ekil ve ehliyet kurallarnn uygulanmas isabetlidir46.
Ankara 2013, s. 6-25; Erzurumluolu, Erzan: Szlemeler Hukuku (zel Bor likileri), 2. B., Ankara 2012, s. 25-26; Aydodu/Kahveci, s. 12-14. 45 Zevkliler/Gkyayla, s. 8-9; Aydodu/Kahveci, s. 15. 46 Barlas-Sorunlar, s.64; Altop-Kefalet Szlemesi, s.160; Altop-Yenilikler, s. 26; Yavuz, s. 864-865; Ba, s. 139; zen, s. 48; Gnay, s. 1678, Demir, s. 113-114.

100

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

C. Hkmn Aleyhindeki Grler

TBK m. 603, hukukumuzun genel ilkelerine ve ruhuna aykr dzenlemeler getirmi ve doktrinde tartmalara neden olmutur. Borlar hukukunda ekil serbestsi szleme serbestsinin temelidir. Ama TBK m. 603 ile kiisel gvence verilmesine ilikin szlemelere yeni ekil art getirmitir. Kanun yapma tekniine uygunluu tartlabilecek hkmler getirilerek szleme serbestsine snrlar konulmas doru deildir ve son derecek tehlikeli sonular dourabilir47. Hkmn aleyhinde ifade edilen grlerde, borlar hukukuna egemen olan ana ilkenin szleme serbestsi, szleme serbestsinin bir uzants olarak ekil serbestsi olduu vurgulanmakta, kanun koyucunun ana ilkeye bir snrlama getirilecei zaman, ekle ilikin getirilen her zorunluluk ayn zamanda bir geerlilik art haline geldiinden, bunu ok ak bir ekilde ve ancak kanunla getirilebilecei ifade edilmektedir. Taraflar kanunun ngrd ekle uygun szleme akdetmezlerse kesin hkmszlk yaptrmyla karlarlar. TBK m. 603, ekli kanuni dzenlemeyle getirmesine ramen bunu aka yapmam olmas doru deildir. Bu bakmdan dzenleme Anayasa m. 48 de gvence altna alnan szleme hrriyeti ilkesiyle badamamaktadr48. Bu haliyle hkm, uygulamada birok soruna yol aabilecek, hangi szlemelere uygulanaca belirli olmayan ciddi kavram kargaasna yol aan ve kefalet szlemesinin uygulama alann inanlmaz lde genileten bir hkmdr. Bir szlemenin trnn ve ieriinin belirlenmesinde ve yorumlanmasnda, taraflarn yanllkla veya gerek amalarn gizlemek iin kullandklar szcklere baklmakszn, gerek ve ortak iradeleri esas alnr eklindeki TBK m. 19/1 hkm karsnda kanun koyucunun kefalet szlemesinin uygulama alann geniletmesi anlamsz bir endieden kaynaklanmaktadr. Kapsamn genilii ve belirsizlii nedeniyle uygulayclarn icra takiplerinde sorunlarla karlamas olasl yksektir. Buna ramen, TBK m. 603 zerinde bir deiiklik tasars ya da teklifi yahut bu madde zerinde TBMM veya hkmet gndemine gelmi bir tartma bulunmamaktadr49.
47

Kuntalp/Barlas/Ayanolu/avuolu/pek/Yaar/Ko, s. 273; Akipek, Sempozyum Kayd (02:11:17). 48 Kuntalp/Barlas/Ayanolu/avuolu/pek/Yaar/Ko, s. 273; Yavuz, s. 865; Akipek, Sempozyum Kayd (02:11:34). 49 Kuntalp/Barlas/Ayanolu/avuolu/pek/Yaar/Ko, s. 273-274; Yavuz, s.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

101

D. Kanun Koyucunun Dzenlemede Brakt Boluun Tr ve Nasl Doldurulaca

TBK m. 603te kefaletin uygulama alan, kapsama girmesi akla gelebilecek btn szlemeleri iine alacak ekilde tanmlanm50 ve uygulanr kelimesiyle biten emredici nitelikte bir dzenleme yaplmtr. Dzenlemenin kapsam konusunda hkime takdir yetkisi braklmamas, kapsama giren szlemelerin hangileri olduu konusunda braklan boluun ne ekilde doldurulmas gerektiine ilikin deerlendirme yaplmasn gerektirmitir. Kanun koycu TBK m. 603te kanun snrlar ierisinde yaplan tanma uygun olarak akla kavuturulacak bir ereve dzenlemesine karn, hakl sebepler, durumun gerekleri, hakkaniyete gre gibi ifadelerle hkimin takdir yetkisine atfta bulunan, geni ve esnek bir ereve benimsememitir. Dolaysyla dzenleme kapsamna giren szlemelerin belirlenmesi bakmndan kanun koyucunun brakt boluun bir kural ii boluk olduu sylenemez51. Buna karn, kanun koyucunun kefalet szlemesinin uygulama alann belirlerken, TBKnun amacn, kanuna egemen olan ana ilkeyi (szleme serbestisi) dikkate alan baz istisnalarla kapsam daraltmam olmas, kuraln somut olaylara uygulanmas halinde, zellik tayan baz szlemeler bakmndan sorunlara yol amas, daraltc yorum abalarnn somut olayn zelliklerine uymamas ve neticede de adalete uygun olmayan sonularn doabilecek olmas nedeniyle, kanmca braklan boluk rtl (gizli) boluktur. TBK m. 603te uygulama alan grnte belirlenmi olmasna ramen dzenlemede ciddi bir rtl boluk bulunmaktadr ve bu boluk kapsamn snrlanmasndaki eksiklikten kaynaklanmaktadr52. TBK m. 603te braklan rtl boluun nasl doldurulacann zerinde durulmas gerekir. rtl boluun doldurulmasnda amaca
865; Akipek, Sempozyum Kayd (02:12:47). gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak baka ad altnda yaplan dier szlemeler 51 Boluk trleri ve tanmlar iin bkz. Krca, idem: rtl (Gizli) Boluk ve Bu Boluun Doldurulmas Yntemi Olarak Amaca Uygun Snrlama (Teleologische Reduktion) AHFD Yl: 2001, C. 50 S. 1 s. 93 vd. 52 rtl boluk ile ilgili ayrntl aklama ve rtl bolua ilikin tanmlar iin Krca, idem, s. 95 vd.
50

102

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

uygun snrlama (teleologische Reduktion veya Restriction), Alman hukukunda kabul grm, svire hukukunda ise savunucular olan bir yntemdir. Amaca uygun snrlama, kanunun amacna gre geni kapsaml ve farkllam dzenlemenin, amacna uygun kapsama indirgenmesi ya da bu kapsamla snrlandrlmasdr. Amaca uygun snrlama yntemiyle yorum yaplrken dzenlemeye ya snrlayc bir norm eklenir ya da var olan kapsam ifade eden kelime en dar anlam kabul edilir. Bu da dzenlemeye istisnai bir durumun kabul edilmesiyle ya da uygulama alannn snrlandrlmasyla yaplr. Grld gibi bu yntemle somut olaya uygulanmas aka uygun grnen53 bir dzenlemenin uygulanmamas sz konusudur. Bu yaplrken dzenlemenin amac (ratio legis) esas alnmaktadr. Amaca uygun snrlama ayn zamanda hkmn eit olmayana eit uygulanmamas gerekliliinden kaynaklanmaktadr54. Nitekim ileride deinilecei zere Tk doktrininde baz yazarlarca, kefaletin ekline ilikin hkmlerin, kiisel gvence verilmesine ilikin kimi szlemelere uygulanmamas gerektii ileri srlmtr. Bu grler, kapsama giren szlemelerin amac ve nitelii itibariyle kefaletten farkl olduu, uygulama alannn geniletilmesinin szleme/ekil serbestisiyle badamad noktasnda bulumaktadr. Kanunda belirtilen, gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak baka ad altnda yaplan dier szlemeler eklinde ifade edilen lt yetersizdir ve sonular objektif iyiniyetli kiiler bakmndan ngrlebilir deildir. Sayma yoluna gitmek mmkn olduu halde, kanunda dzenlenen veya dzenlenmeyen kiisel gvence verilmesine ilikin szlemelere yeni ehliyet ve ekil artlar getirilmesi ana ilke olan szleme serbestisini snrlamtr Boluun yarg kararlaryla zaman ierisinde doldurulmas mmkndr. Mahkemeler, TBK m. 603n uygulama alan amaca uygun olarak snrlanmaldr. Amaca uygun snrlama kanuna aykr hukuk yaratma (Rechtsfindung contra legem)55 faaliyeti deildir. Amaca uygun snrlama, kanunun salad ekil serbestisine gvenerek veya kanunun ngrd ekli artlara uyarak szleme yapanlarn, gven ilkesi gereince szlemeden olan beklentilerinin boa karlmamas iin bir gerekliliktir.
53 54 55

Krca, idem, s. 99. Krca, idem, s. 91, 98 vd. Krca, idem, s. 109.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

103

Kanun koyucunun ein rzasnn aranmayaca haller bakmndan ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak verilecek kefaletler, mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar iin TBK m. 584te ngrd deiiklik, TBK m. 603te dzenlenen kefaletin ekle ilikin uygulama alan bakmndan da dikkate deerdir. nk TBK m. 584/3 kapsamna girenlerin ekle ilikin kurallarla korunmaya ihtiyac yoktur. Kanun koyucu ticarette tecrbeli kesim ile bunlar dnda kalan ve korunmas gereken kesime farkl hkmler uygulanmasn benimsemitir. TBK m. 603n, TBK m. 584/3 kapsamna girenler bakmndan da uygulanmamasn salayacak bir deiiklik yaplmad srece, hkmdeki boluun amaca uygun snrlama yntemiyle doldurulmas gerekir. III. Kefalet Szlemesinin Uygulama Alannn, Gerek Kiiler Tarafndan Kiisel Gvence Verilmesine likin Szlemelere Etkisi TBK m. 603 kapsamna giren gerek kiilerce kiisel teminat verilmesine ilikin szlemelerin bazlar zerinde tereddt bulunmazken, hkmn baz szlemelere uygulanmas konusunda belirsizlikler bulunmaktadr56 almann bu blmnde kefalet szlemesinin uygulama alanna girebilecek gerek kiiler tarafndan kiisel gvence verilmesi anlamna gelebilecek szlemeler belirlenmeye ve kefeletin ekli, kefil olma ehliyeti ve ein rzasna ilikin hkmlerin her bir szleme trne olan etkilerine deinilmeye allacaktr. A. Garanti Szlemesi 1) Tanm

Garanti szlemeleri olarak ifade edilen szleme kategorisinde, genel olarak garanti veren (garantr), garanti alann olas ekonomik bir riskini zerine almay borlanmaktadr. Garanti szlemeleri homojen szlemeler deildir. Teminat amal garanti szlemeleri ise garanti szlemelerinin bir grnmdr. Teminat amal garanti szleme56

Aral/Ayranc, s. 424-425; zen, s. 48.

104

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

sinde garantr, bir borca konu edimin ifa edilmemesi riskini stlenerek, kefile benzer ekilde borcun ifa edilmemesi halinde edimin yerine getirilmesi konusunda kiisel gvence vermektedir. Garanti szlemesi TBKnda dzenlenmemi olmakla birlikte, bankalarn alacaklarna gvence salamak iin yaptklar bir szleme olmas nedeniyle neme sahiptir57. 2) Kefaletten Fark

Benzer amaca ynelmi olmasna ramen kefalet ile garanti szlemeleri arasnda derin yapsal farklar vardr. Kefil, borcun varlna, geerliliine ve talep edilebilirliine bal feri nitelikte bir sorumluluk altndayken; garantr borcun varlndan, geerliliinden ve talep edilebilirliinden bamsz bir sorumluluk altndadr. nk garanti szlemesiyle gvence altna alnan, kefalette olduu gibi bor deil, bor ilikisinin konusu olan edimdir. Dolaysyla garantr, stlendii asli ve bamsz sorumluluk nedeniyle kefilin bor ile ilgili ileri srebilecei itiraz ve defilerden mahrumdur. Aradaki bu iki fark szlemenin birbirinden ayrlmasnda kullanlabilecek lt oluturur58. 3) Garanti Szlemesinin Kefaletle Ayn ekil artlarna Tabi Tutulmasnn Sonular

Grld gibi garanti szlemesi garantre, kefalet szlemesinde kefile yklenene gre daha sert sorumluluk yklemektedir. 818 Sayl BKnun yrrlkte olduu dnemde, garanti szlemesinin ykledii sorumluluun arlna gre ekil ve ehliyet ynnden daha hafif bir rejime tabi tutulmas elikili bulunarak eletirilmekteydi. Bu nedenle 6098 sayl TBK m. 603 ile kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlerin teminat amal garanti szlemesini de kapsamasyla bu elikinin giderildii ifade edilmektedir. TBK m. 603 ile birlikte ekil bakmndan geersiz kefalet szlemelerinin -ayn rejime tabi olmalar nedeniyle- garanti szlemesine tahvilinin (konversiyon) n kapanmtr. Ayn ekilde kefalet yerine, ekil
57 58

Zevkliler/Gkyayla, s. 13; Erzurumluolu, s. 207-208; zen, s. 23; Ba, s. 139. Zevkliler/Gkyayla, s. 14, 657-658; Aral/Ayranc, s. 421-423; Erzurumluolu, s. 208, Gm, s. 286 vd.; zen, s. 23-27.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

105

ve ehliyet ynnden daha elverili garanti szlemesi yaplmasnn bir cazibesi kalmamtr. Kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin emredici nitelikteki hkmlerin uygulama alannn geniletilmesi, kefalet hkmlerin dolanlmasn engelledii gibi, kiisel teminat szlemelerinin tasnifi srasnda yaanan tartmalarn anlamn bir lde yitirmesine neden olmutur59. 4) Garanti Szlemesinin ekli

Yukarda akland zere ieriinde garanti szlemesi ibaresi gemese de bir borca teminat vermekten ok bir edimin ifasna asl borlu gibi birinci derecede teminat verilmesine ilikin szlemeler garanti szlemesidir. Kural olarak garanti szlemeleri bir ekle tabi deildir. Ancak bir garanti szlemesi gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ilikin ise TBK m. 603 dzenlemesi nedeniyle kefalet szlemesinin geerlilik artlarna tabi olacaktr. Bunun sonucu olarak garanti szlemesinin adi yazl ekilde deil, TBK m. 583te dzenlendii gibi nitelikli yazl ekilde yaplmas gerekir60. TBK m. 583 hkmnn garanti szlemesine uygulanacak olmas u sonular dourur: Garanti szlemesi, yazl ekilde yaplmadka ve garantrn sorumlu olaca azami miktar ile garanti verme tarihi szlemede belirtilmedike alacakl ile garantr arasnda yaplan szleme geerli olmaz. Sorumlu olunan azami miktar ve garanti verme tarihinin szlemeye garantrn el yazsyla yazlmas gerekir. Ancak garantr, garanti szlemesinin nitelii gerei alacaklya kar asl borlu gibi birinci derece sorumlu olduundan, sorumluluun mteselsil olmasna ilikin veya bu anlama gelen herhangi bir ifadenin szlemeye el yazsyla yazlmas zorunlu deildir. Gme gre TBK 603, bir kyasen uygulama olduundan, garanti szlemesinden doan mteselsil sorumluluk nedeniyle garanti verilen azami bor tutarnn ve garanti tarihinin el yazsyla gsterilmesi zorunlu deildir61.
59

Zevkliler/Gkyayla, s. 668; Altop-Kefalet Szlemesi, s.160; Barlas-Sorunlar, s. 6465; Ba, s. 139-140, zen, s. 27-28 ve dn. 65; s. 41-43; Yavuz, s. 864-865. 60 Zevkliler, Aydn/Gkyayla, s. 14; Aral/Ayranc, s. 425; zen, s. 27-28; Yavuz, s. 865; Akipek, Sempozyum Kayd (02:12:47); Aydodu/Kahveci, s. 702. 61 Gm, s. 330.

106

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

TBK m. 583/2nin bir yansmas olarak garanti verme konusunda yetki verilmesi ve garantr olma vaadinde bulunulmas da kefalet szlemesinin geerlilik ekline tabidir. Garanti szlemesinde, garantrn sorumluluklarn artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekil artlarna uyularak yaplmak zorundadr (TBK m. 583/3)62. Garanti szlemesi TBK m. 603 gndermesiyle kefalet szlemesinin geerlilik ekilde uygun yaplmazsa, bunun yaptrm kesin hkmszlktr. Kesin hkmszln ortaya kabilmesi iin TBK m. 583te dzenlenen ekle hi ya da esasl unsurlar ynnden uyulmam olmas gerekir. Kesin hkmsz garanti szlemesine dayanlarak ifa talep edilemez ve yaplan ifa -borlu olunmayan edim ifa edilmi olduundan- hkmszl ortadan kaldrmaz. Yaplan deme, sebepsiz zenginleme hkmlerine gre, borcu sona eren asl borludan istenebilir. Hkim hkmszle neden olacak eksiklii taraflar ileri srmese de hkim resen dikkate alr63. 5) Garanti Verme Ehliyeti

Garanti szlemesinin geerli olabilmesi iin garantrn tam ehliyetli olmas ve evli ise mahkemece verilmi bir ayrlk karar olmadka veya yasal olarak ayr yaama hakk domadka, en ge garanti verme anna kadar einin yazl rzasn almas gerekir (TBK m. 584/1)64. Garanti szlemesinde sonradan yaplan ve garantrn sorumlu olaca tutarn artmasna ya da garantr yararna olan gvencelerin nemli lde azalmasna sebep olmayan deiiklikler iin ein rzas gerekmez (TBK m. 584/2). Ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak yaplacak garanti szlemesinde, mesleki faaliyetleri kapsamnda esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan yaplacak garanti szlemelerinde yahut kanunda saylan kredi borlarna verilecek garantilerde ein rzas aranmaz (TBK m. 584/3)65.
62 63

Gm, s. 330. Garanti szlemesinde ekle aykrlk iin de geerli olan, kefalete ilikin grler iin bkz. zen, s. 228-229, 232-236. 64 zen, s. 49. 65 Garantr bortan asl borluyla birlikte mteselsilen sorumlu olduundan, adi

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

107

B. Borca Katlma 1) Tanm

Borca katlma TBK m. 201/1de mevcut bir borca borlunun yannda yer almak zere, katlan ile alacakl arasnda yaplan ve katlann, borlu ile birlikte bortan sorumlu olmas sonucunu douran bir szleme eklinde tanmlanmtr. Borca katlma szlemesiyle borca katlan ile borlu, alacaklya kar mteselsilen sorumlu olurlar (TBK m. 201/2). Bir szlemenin borca katlma olarak kabul edilmesi iin szlemenin adnda ve iinde geen ifadelerde borca katlma ibaresi olmak zorunda deildir66. eriinde baka ifadeler kullanlm olsa da yaplmak istenen szlemenin TBK m. 201/1 hkmndeki tanma uygun olmas yeterlidir. Bu bakmdan mevcut bir borca katlma ve borlu ile birlikte sorumlu olma sonucunu dourmak zere alacakl ile yaplan szleme borca katlma szlemesidir. Mevcut bir borca katlan kii, borca sonradan katlmas nedeniyle feri nitelikte bir sorumluluk tasa da tad sorumluluun bamszl asl borlu ile birlikte mteselsilen sorunlu olmasna neden olur. Bu nedenle borca katlmada sorumluluunun derecesinin kefalet ile garanti szlemesi arasnda yer ald sylenebilir67. Garanti szlemesine uygulanaca konusunda tereddt olmayan kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlerin mevcut borca katlmaya da uygulanmas mmkndr68. Mevcut bir borca katlmaya ilikin szleme gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak yaplmsa, TBK m. 603 uyarnca kefalet szlemesinin uygulama alanna girer. Bu nedenle geerli olabilmesi iin kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlere uygun olarak yaplmas gerekir69. Ayrca doktrinde mevcut bir borca katlma yannda,
kefaletin mteselsil kefalete dnmesiyle ilgili olarak yaplan aklamalar hari olmak zere, kefalet bakmndan ein yazl rzasyla ilgili olarak yaplan ve burada bahsi gemeyen aklamalarn tamam, garanti szlemesi iin de geerlidir. Taraflarn iradesinin belirlenmesine ilikin grler iin bkz. zen 15 vd. Altop-Kefalet Szlemesi s.294; kar. Aral/Ayranc, s. 423; zen, s. 48-49; Gm, s. 294-296. Altop-Kefalet Szlemesi s.294; kar. Aral/Ayranc, s. 423; zen, s. 48-49; Borca katlmann teminat amacyla verilip verilmemesi hallerine ilikin tartmalar iin bkz. zen, s. 7-10, Ba, s. 140. Krca, s.437; Aral/Ayranc, s. 425; zen, s. 49; Yavuz, s. 865; z, s. 132; Yldrm, s. 227; Ba, s. 140; Aydodu/Kahveci, s. 702.

66 67

68

69

108

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

gerek kiilerce bir borcun doumu srasnda asl borluyla birlikte stlenilmesinin de kiisel gvence verilmesi amacna ynelebilecei ve bu nedenle balangta borca katlmann da TBK m. 603 kapsamnda deerlendirilmesi gerektii hakl olarak ifade edilmektedir70. Buna karn doktrinde borca katlmann nitelii gerei gvence vermeye ynelik olmad, ekle tabi olmayan szlemelerden doan borca katlmann TBK m. 603 kapsamnda deerlendirilmemesi gerektii, TBK m. 603n kyasen dahi borca katlmaya uygulanmamas gerektii, istisnai getiren hkmlerin uygulama alannn yorum yoluyla geniletilemeyecei (singularia non sunt extendenda) ileri srlmtr71. 2) Borca Katlmada ekil

Kefaletin ekline ilikin hkmlerinin gerek kiilere kiisel gvence verilmesine ilikin borca katlma szlemesine de uygulanacak olmas, szlemenin nitelenmesinden kaynaklanan sorunlar fiilen ortadan kaldrdndan, baka ad altnda kiisel gvence verme amacyla yaplan ve borca katlma szlemesinin artlarn tayan her szleme kefalet szlemesinin geerlilik artlarna tabi olacaktr. Bunun sonucu olarak borca katlma szlemesinin adi yazl ekilde deil, TBK m. 583te dzenlendii gibi nitelikli yazl ekilde yaplmas gerekir. TBK m. 583 hkmnn borca katlma szlemesine uygulanmas halinde u sonular ortaya kar: Borca katlma szlemesi, yazl ekilde yaplmadka ve borca katlann sorumlu olaca azami miktar ile katlma tarihi szlemede belirtilmedike alacakl ile katlan arasnda yaplan borca katlma szlemesi geerli olmaz. Katlann, sorumlu olduu azami miktar ve katlma tarihinin szlemeye katlann el yazsyla yazlmas gerekir. Ancak borca katlan kanun gereince alacaklya kar asl borluyla birlikte mteselsilen sorumlu olduklarndan sorumluluun mteselsil olmasna veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeye yer verilmesi zorunlu deildir (TBK m. 201/2). Gme gre, TBK 603 bir kyasen
70 71

zen, s. 7, 49. Develiolu, Hseyin Murat: svire Federal Mahkemesinin 23 Eyll 2003 Tarihli Karar Inda Kefalet Szlemesi Borca Katlma Ayrm Galatasaray niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, C.1, stanbul 2004, s. 320; Yavuz, s. 865; zen, s. 49, dn. 107.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

109

uygulama olduundan, borca katlmadan doan mteselsil sorumluluk nedeniyle katlann sorumlu olaca azami tutarn ve katlma tarihinin el yazsyla gsterilmesi zorunlu deildir72. TBK m. 583/2nin bir yansmas olarak borca katlma konusunda yetki verilmesi ve borca katlma vaadinde bulunulmas da yukarda ifade edilen ekle tabidir. Borca katlma szlemesinde katlann sorumluluklarn artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekil artlarna uyularak yaplmak zorundadr (TBK m. 583/3)73. Borca katlma szlemesi, TBK m. 603 gereince kefalet szlemesinin ekline ilikin kurallara gre yaplmazsa, ekle aykrln yaptrm kesin hkmszlktr. Kesin hkmszln ortaya kabilmesi iin TBK m. 583te dzenlenen ekle hi ya da esasl unsurlar ynnden uyulmam olmas gerekir. Kesin hkmsz borca katlma szlemesine dayanlarak ifa talep edilemez ve yaplan ifa -borlu olunmayan para denmi olduundan- hkmszl ortadan kaldrmaz. Yaplan deme, sebepsiz zenginleme hkmlerine gre, borcu sona eren asl borludan istenebilir. Hkim hkmszle neden olacak eksiklii taraflar ileri srmese de hkim resen dikkate alr74. 3) Borca Katlma Ehliyeti

Borca katlmann geerli olabilmesi iin katlann tam ehliyetli olmas ve evli ise mahkemece verilmi bir ayrlk karar olmadka veya yasal olarak ayr yaama hakk domadka, en ge borca katlma anna kadar einin yazl rzasn almas gerekir (TBK m. 584/1)75. Borca katlma szlemesinde sonradan yaplan ve katlann sorumlu olaca tutarn artmasna ya da katlan yararna olan gvencelerin nemli lde azalmasna sebep olmayan deiiklikler iin ein rzas gerekmez (TBK m. 584/2). Ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak
72 73 74

Gm, s. 330. Gm, s. 330. Borca katlmada ekle aykrlk iin de geerli olan, kefalete ilikin grler iin bkz. zen, s. 228-229, 232-236. 75 zen, s. 49.

110

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

yaplacak borca katlma szlemesi ile mesleki faaliyetleri kapsamnda esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan yaplacak borca katlma szlemeleri yahut kanunda saylan baz kredi borlarna katlma bakmndan ein rzas aranmaz (TBK m. 584/3)76. C. Kredi Emri 1) Tanm

Kredi emri, TBK m. 516 ila m. 519 arasnda dzenlemitir. Kredi emrinin tanm ve eklini dzenleyen TBK m. 516ya gre; bir kimse kendi adna ve hesabna kredi emri verenin sorumluluu altnda bir nc kiiye kredi amak veya krediyi yenilemek iin emir alm ve kabul etmise, kredi emri verilen vekaletini amadka emri veren, kredi borcundan kefil gibi sorumlu olur. Ancak, kredi emri yazl olmadka emri veren sorumlu olmaz. Tanmdan da anlalaca zere, kendisine kredi emri verilen kii, kendi adna ve hesabna, nc bir kiiye kredi verme ykmllne girer. Kredi emri veren ise krediyi alan nc kiinin borcundan kefil gibi sorumlu olur. Kiisel gvence verilmesi amacyla gerek kiilerce verilen kredi emri, TBK m. 603 uyarnca kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlerine tabidir. Kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmler, kredi emrini veren ile alan arasndaki veklet szlemesine deil, kredi emrine uygulanr77. 2) Kredi Emrinin ekli

TBK m. 516ya gre kredi emri verenin sorumlu olabilmesi iin emrin yazl olmas gerekir. Yani amirin, emri alann nc kiiye kredi temin etmesinden kefil gibi sorumlu olmas iin emrin adi yazl ekilde verilmesi bir geerlilik artdr. Fakat 6098 sayl TBK m. 603, gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak verilen kredi emirlerine de uygulanacandan, kredi emri iin TBK m. 516da n76

Borca katlan bortan asl borluyla birlikte mteselsilen sorumlu olduundan, adi kefaletin mteselsil kefalete dnmesiyle ilgili olarak yaplan aklamalar hari olmak zere, kefalet bakmndan ein yazl rzasyla ilgili olarak yaplan ve burada bahsi gemeyen aklamalarn tamam, borca katlma iin de geerlidir. 77 zen, s. 49; Yavuz, s. 865; Ba, s. 140-141.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

111

grlen adi yazl ekil artk yeterli deildir. Kefaletin ekline ilikin hkmlerin TBK m. 603 kapsamna giren kredi emirlerinin ekline de geerlilik ekli olarak uygulanmas gerekir78. Kredi emri veren nc kiinin borcundan kefil gibi sorumlu olur (TBK m. 516). Bu nedenle emri veren emir metnine, sorumlu olduu azami miktar, emir tarihini ve mteselsil kefil olmas durumunda bu sfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle ykmllk altna girdiini el yazsyla yazmaldr (TBK m. 583). Kredi emri iin gerek TBK m. 516 gerekse TBK m. 603 gereince ngrlen ekil sadece -kefil gibi sorumlu olan- kredi emri verenle ilgili olduundan, emri alann (alacaklnn) kabul beyannn ne ekilde olaca dzenlenmediinden geerlilik ekli tek tarafldr79. Kredi emrine de uygulanacak olan kefaletin ekli (TBK m. 583) adi yazl geerlilik ekilden te, kredi emrinde mutlaka bulunmas gereken unsurlar (azami miktar, emir tarihi, el yazs, mteselsil kefalete ilikin ifade) belirlediinden, kredi emrinin ekli adi yazl ekil deil nitelikli yazl ekil halini almtr. Kredi emrinde sorumlu olunan azami tutar emri verenin el yazsyla yazlmaldr80. Verilen emirde aksi ifade edilmemise, emri vereninin sorumluunun st snrn emir tutar oluturur. Kredi emrinde emir tutar veya sorumlu olunacak tutar, emir tutaryla ayn deilse bu tutarn st snr olarak el yazsyla yazmas gerekir. Bu ekilde kefil gibi sorumlu olacak kredi emri verenin kredi emrinden yararlanan nc kiinin borcunu dememesi halinde ne tutarda bir sorumluluk altna girdiini aka grmesi ve bilmesi salanr81. Kredi emri vereni, kredi emrinden yararlanan nc kiiyle ayn denk sorumluluk altna sokacak mteselsil kefalete ilikin ibarenin el yazsyla yazmas gerekir. Bu zorunluluk, kefalet szlemesinde olduu gibi, emir verenin durumunu arlatran unsurlardan kesin olarak haberdar olmasn salar. Kredi emri veren, nc kiiyle birlikte mteselsil kefil gibi sorumlu olduunu veya bu anlama gelen herhangi
78 79

zen, s. 43, dn. 96; s. 49. Kefaletin tek tarafl geerlilik ekli iermesi ile ilgili aklamalar iin bkz. zen, s. 200-201. 80 zen, s. 44, dn. 96. 81 Paralel nitelikteki kefaletle ilgili aklamalar iin bkz. zen, s. 208-213.

112

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

bir ifadeyle ykmllk altna girdiini kendi el yazsyla yazmamsa emri alana kar adi kefil gibi sorumlu olur82. TBK m. 583/2nin bir yansmas olarak kredi emri verme konusunda yetki verilmesi ve kredi emri verme vaadinde bulunulmas da kefalet szlemesinin geerlilik ekline tabidir. Kredi emrinde, emir verenin sorumluluklarn artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekil artlarna uyularak yaplmak zorundadr (TBK m. 583/3). Kredi emrinde, ekle aykrln yaptrm, kefalet szlemesinde olduu gibi kesin hkmszlktr. Kesin hkmszln ortaya kabilmesi iin TBK m. 583te dzenlenen ekle hi ya da esasl unsurlar ynnden uyulmam olmas gerekir. Kesin hkmsz kredi emrine dayanlarak emri verenden ifa talep edilemez. Yaplan ifa ise borlu olunmayan para denmi olduundan hkmszl ortadan kaldrmaz. Yaplan deme, sebepsiz zenginleme hkmlerine gre, borcu sona eren nc kiiden geri istenebilir83. Kredi emri veren ile kredi emrinden yararlanan arasndaki ilikiye, kefil ile asl borlu arasndaki ilikiyi dzenleyen hkmler uygulanr (TBK m. 519). Hkim hkmszle neden olacak eksiklii taraflar ileri srmese de hkim resen dikkate alr84. 3) Kredi Emri Verme Ehliyeti

Kredi emrinin geerli olabilmesi iin amirin tam ehliyetli olmas, evli ise mahkemece verilmi bir ayrlk karar olmadka veya yasal olarak ayr yaama hakk domadka, en ge emir anna kadar einin yazl rzasn almas gerekir (TBK m. 584/1). Kredi emrinde sonradan yaplan, amirin sorumluluk tutarn artmasna, adi kefil gibi sorumlu olan amirin mteselsil kefil gibi sorumlu olmasna ya da amir yararna olan gvencelerin nemli lde azalmasna sebep olmayan deiiklikler iin ein rzas gerekmez (TBK m. 584/2).
82

Kredi emrinin ekline de uygulanabilecek kefalet szlemesine ilikin aklamalar iin bkz. zen, s. 217-219. 83 Yargtayn aksine svire Federal Mahkemesi, kefalette sebepsiz zenginleenin alacakl olduunu kabul etmektedir (zen, s. 232). 84 Kesin hkmsz kefalet szlemesinin ifas ile ilgili aklamalar iin bkz. zen, s. 228-229, 232-236.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

113

Ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak verilen, mesleki faaliyetleri kapsamnda esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan verilen yahut kanunda saylan kredilerin alnabilmesi iin verilen kredi emirleri bakmndan ein rzas aranmaz (TBK m. 584/3)85. TBK m. 517de lehine kredi emri verilenin ehliyetsizlii ile ilgili bir dzenlemeye yer verilmitir. Buna gre kredi emrini veren, kredi emrinden yararlanann ehliyetsizliini ileri srerek kredi emri verilene kar sorumluluktan kurtulamaz. Bylece verdii kredi emri nedeniyle kefil gibi sorumlu olan amirin, sorumluluktan kurtulmak iin asl borlunun ehliyetsizliinden yararlanma imkn -kefalet szlemesinden ayrlmak suretiyle- ortadan kaldrlmtr. D. Aval

TTK m. 700-702 maddelerinde dzenlenen aval, polie, ek ve bonoya zg bir tr kambiyo taahhddr86. Aval, polie, ek ve bono bedelinin ksmen ya da tamamen denmesi konusunda gvence vermek ve bu suretle tedavl kolayl salamak amacyla (TTK m. 700/1) kambiyo senedinin zerine ya da alonj zerine verilir (TTK m. 701/1). Dolaysyla avalin kambiyo senedinden ayr bir belgeye verilmesi mmkn deildir. 1) Kefaletten Fark

Benzer neticeleri doursa da aval ile kefalet arasndan derin farklar vardr. Kefalet szlemesi, kymetli evrak zerine verilmesi gereken avalin aksine (TTK m. 701/1), esas borca ilikin szlemeden ayr olarak dzenlenebilir. Kefaletin aksine aval veren, polie, bono ve ekinin unsurlarndaki eksiklik dnda asl borludan kaynaklanan hibir defi ve itiraz ileri sremez (TTK m. 687; TBK m. 591). Hatta ekli
85

Kefalet bakmndan ein yazl rzasyla ilgili olarak yaplan ve burada bahsi gemeyen aklamalarn tamam, kredi emri iin de geerlidir. 86 ztan, Frat: Kymetli Evrak Hukuku, 17. B., Ankara 2012, s. 168; Pulal, Hasan: Kymetli Evrak Hukukunun Esaslar, 3. B., Ankara 2013, s. 171; Erzurumluolu, s. 206.

114

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

unsurlar tam ama asl borlunun imzas sahte olan kambiyo senedindeki avalist, avalin bamszl nedeniyle bortan sorumlu olur. Kefil asl borluya gre feri nitelikte sorumlu iken, avalistin sorumluluu mteselsildir (TTK m. 702, m. 717). Avalist demede bulunduu takdirde, lehine aval verdii kiiye ya da bu kiiye kar sorumlu olanlara ynelik kymetli evraktan kaynaklanan bamsz bir hak elde eder (TTK m. 702/3). Kefil, alacaklya ifada bulunduu lde, onun haklarna halef olur (TBK m. 596). Polie, ek ya da bonoya birden fazla kiinin aval vermesi halinde deme yapan avalist, lehine aval verdii kiiden bu tutarn tamamn isteyebilir. Dolaysyla avalde, kefaletteki gibi beneficium divisionis kural (TBK m. 591) geerli deildir87. 2) Avalin ekli

Aval ile kefalet arasndaki farklara ramen, avalin gerek kiiler tarafndan verilmesi halinde kambiyo senetlerine zg bir ahsi teminat niteliinde olmas, avalin TBK m. 603 kapsamnda deerlendirilmesine kap aar. Doktrinde avalin TBK m. 583te dzenlenen kefaletin ekline ilikin emredici hkmleri ortadan kaldrmayaca ifade edilmektedir88. Bu grn sonucu olarak, aval verilirken avalin ekline ek olarak TBK m. 603 gndermesiyle TBK m. 583teki ekil ile TBK m. 584te dzenlenen ein rzasna ilikin hkmlerin uygulanmas kanlmaz grnmektedir. Eer TBK m. 583te dzenlenen kefaletin ekline ilikin hkmlerin avale de uygulanaca kabul edilirse bunun sonular u ekilde olacaktr: Avalin ekline ilikin yaplacak deerlendirmede ncelikle bir kambiyo taahhd olmas nedeniyle avalin TTK m. 701de zel olarak dzenlenen geerlilik artlarna deinmek gerekir. Buna gre aval erhi, kambiyo senedi veya alonj zerine verilir (TTK m. 701/1). Kambiyo senedi ya da alonjun zeri aval iindir veya bununla e anlaml baka bir ibare yazlarak aval veren tarafndan imzalanr (TTK m. 701/2). Muhatabn veya dzenleyenin imzalar hari, kambiyo senedi yzne atlan her imza aval erhi saylr (TTK m. 701/3). Kimin iin verildii belirtilmemise aval, dzenleyici iin verilmi saylr (TTK m. 701/4).
87

Zevkliler/Gkyayla, s. 660; Aral/Ayranc, s. 424; ztan, s. 169; Erzurumluolu, s. 206-207; Gm, s. 286, 296-297; Pulal, s. 171-173. 88 ztan, s. 170; Pulal, s. 173

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

115

Aval erhi aval iindir veya bununla e anlaml baka bir ibare yazlarak verildiinden kefalete ilikin yazllk unsuru gereklemi olur. Aval polie, ek ve bono bedelinin ksmen ya da tamamen denmesi konusunda gvence vermek amacyla verildiinden, avalistin kambiyo senedi zerinde yazan tutarn tamamndan m yoksa bir ksmndan m sorumlu olmay taahht ettiini yazmas mmkndr. Avalin ekline ilikin TTK m. 700/1hkm ile kefaletin ekline ilikin (TBK m. 583/1 ve 2) hkmler arasnda azami sorumluluk tutarnn belirlenmesine bakmndan eliki yaratacak bir durum yoktur. Kefaletin ekline ilikin hkmlerin kambiyo senetlerine verilecek aval bakmndan getirdii ilk unsur aval tarihidir. Aval, keide ve tanzim tarihinden sonra verilebileceinden, avalistin aval erhi verdii tarihi polie, bono veya eke veya bunlarn alonjuna, el yazsyla yazmas bir geerlilik artdr. Aval verenin sorumluluu, aval verilenin sorumluluu ile ayn yani mteselsil olduundan, avalde, kefalette olduu gibi mteselsil sorumluun veya bu anlama gelecek baka bir ifadenin el yazsyla aval erhine eklenmesine gerek yoktur. Aval erhinin temsilci tarafndan verilmesi de ayn geerlilik ekline tabidir (TBK m. 583/2). Eer aval erhinde verilen kambiyo taahhdnde belirtilen tutar artrlmak istenirse, eski tutarn izilerek, yeni tutarn ve yeni aval tarihinin yazlmas ve aval veren tarafndan imzalanmas gerekir (TBK m. 583/3). Yukardaki deerlendirmelere karn doktrinde, TTK m. 701de avalin eklinin zel hkm ile dzenlenmi olmas ve aval ile kefalet arasndaki nemli nitelik farkllklar dikkate alndnda, kefaletin ekline ilikin hkmn TBK m. 603 gereince, polie, ek ve bono zerine verilen avale uygulanamayaca hakl olarak ifade edilmektedir. Gerekten de TTKnun avalin ekline ilikin hkmleri, TBKnun kefaletin ekline ilikin hkmlerine gre zel nitelikte olduundan, kefaletin ekline ilikin hkmler bir kambiyo taahhd olan avale uygulanmamaldr. TTK m. 701deki ekle uygun olarak verilen avalin, kefalete ilikin ekil artlar aranmakszn geerli kabul edilmesi gerekir. Bununla birlikte kefil olma ehliyete ve ein rzasna ilikin hkmlerin avale uygulanmas kanlmaz grnmektedir89.
89

Krca, s.437; Yavuz, s. 866; ztan, s. 170; zen, s. 47, 50; Aydodu/Kahveci, s.

116

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

3) Aval Verme Ehliyeti

Evvelki aklamalardan anlalaca zere, kefaletin uygulama alanna ilikin TBK m. 603 hkmnn aval verme ehliyeti bakmndan polie ek ve bonoya verilen avale uygulanmas gerekir. Aval verenin tam ehliyetli olmas yannda en ge aval verilii ana kadar ein yazl rzasnn alnm olmas gerekir. Ein rzasna ilikin hkmlerin avale uygulanmayacann kabul edilmesi halinde, zellikle bor dourmadaki bamszl dikkate alndnda, kefalete ve uygulama alanna ilikin hkmlerin dolanlmasnn n alm olur90. TBK m. 603n kapsam ve TBKnun kefalete ilikin hkmlerle amalad zayf koruma yaklam birlikte ele alndnda, dzenlemenin avali de kapsamas doal karlanabilir. Ancak avale konu kambiyo senetleri, dier szlemelere gre farkl zellikler tarlar. Kombiyo senelerinin en nemli zellii el deitirmesinin rahat ve sratli olmas ve buna ilikin ilemlerin o anda olup bitmesidir. Yaplan aklamalardan avalin TBK m. 603 kapsamnda ele alnmas gerektii ortaya ktna gre, evli avalistler bakmndan kambiyo senetlerinin bahsedilen zelliklerinin devam etmesi, bu senetlere aval verilmemesine baldr. nk ticari hayatta aval verime gerekliliinin doduu her durumda ein rzasnn alnmas mmkn deildir. Polie, ek ve bonoya verilecek aval iin ein yazl rzasna ilikin hkmn uygulanacak olmas, evli kiiler bakmndan aval vermeyi fiilen imknsz hale getirmitir91. te yandan TBK m. 584e eklenen nc fkra endieleri hafifletecek niteliktedir. Bu hkmn avale yansmas olarak ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak verilecek aval ile mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan verilecek avallerde ein rzas aranmayacaktr. Eklenen fkra ticari hayatta beklenen serbestyi bir lde salamtr.

90 91

702; Ba, s. 141. zen, s. 50; Yavuz, s. 865. Akipek, Sempozyum Kayd (02:12:47).

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

117

Kanmca aval kambiyo senedi zerine ya da alonja verilebildiine gre ein rzasnn da senet zerinden anlalan bir sebep/unsur olarak, kambiyo senedi zerine verilmesi gerekir. Ancak ein rzasnn, aval veren einin imzasnn yanna el yazsyla yazp imzalamas, ngrlemeyen riskler dourabilir. rnein muhatabn veya dzenleyenin imzalar hari olmak zere, polienin yzne atlan her imza aval erhi saylacandan (TTK m. 701/3), ein rzas alnmak isterken, borlandrlmas sz konusu olabilir. Bu nedenle ein rzasnn, polie, ek veya bononun yzne deil, alonja alnmas gerekir. E. nc Kiinin Fiilini stlenme

TBK m. 128e gre nc bir kiinin fiilini bakasna kar stlenen, bu fiilin gereklememesinden doan zarar gidermekle ykmldr. nc kiinin fiilini stlenme, TBK m. 603 gerekesinde, kefili koruyucu hkmlerden kurtulmak amacyla, baka adlar altnda kefalet hkmlerinin dolanlmas amacyla yaplabilecek szlemelere rnek gsterilmi; dzenlemeyle, alacakllarn kefalet szlemesi yerine, nc kiinin fiilini stlenme szlemesi yaparak kefili koruyucu hkmlerden kurtulmalarnn nlenmesinin amaland ifade edilmitir. Bu kapsamda TBK m. 603, gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ynelen nc kiinin fiilini stlenme szlemelerine de uygulanr92 1) nc Kiinin Fiilini stlenmenin ekli

nc kiinin fiilini stlenme szlemesi, yazl olarak yaplmadka, stlenenin sorumlu olaca azami miktar ve stlenme tarihi, stlenenin sorumluluunun mteselsil olacana ya da bu anlama gelen ifadeler stlenenin el yazsyla szlemeye yazlmadka geerli olmaz (TBK m. 583/1). stlenenin bakasna yetki vermek suretiyle borcu stlenmesi ve stlenme vaadinde bulunmas da ayn ekle tabidir (TBK m. 583/2). nc kiinin fiilini stlenme szlemesinde
92

nc kiinin fiilini stlenmeden, gerekede rnek verilmek suretiyle bahsedilmi olmasna ramen doktrinde TBK m. 603 ile ilgili olarak yaplan deerlendirmelerde sadece ismen zikredilmitir (Bkz. Gnay, s. 1678; z, s. 132; Yavuz, s. 865; Yldrm, s. 227; Aydodu/Kahveci, s. 702).

118

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

sonradan yaplan ve stlenenin sorumluluunu artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekle uyulmadka hkm dourmaz (TBK m. 583/3). 818 Sayl BKnun yrrlkte olduu dnemde, kefilin sorumlu olduu tutar belirlenmeden yaplan kefalet szlemeleri geersiz olsalar bile nc kiinin fiilini taahht szlemesine tahvilinin mmkn olduu kabul edilmekteydi. Fakat TBK m. 603n kefaletin ekline, kefil olma ehliyetine ve ein rzasna ilikin hkmlerin gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ynelik baka ad altnda yaplan szlemelere de uygulanacann dzenlenmesi karsnda, geerlilik artlar eksik kefalet szlemesinin tahvil yoluyla nc kiinin fiilini stlenme szlemesine dnmesi imkn kalmamtr93. Doktrinde ifade edilen bir gre gre ise TBK m. 603, kefalet ile nc kiinin fiilini stlenme szlemesi arasndaki farklar nc kiinin fiilini stlenme szlemesine yeni geerlilik artlar getirerek ortadan kaldrldndan, gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ynelen stlenmeler asndan szleme zgrl de ortadan kaldrlm olacaktr94. 2) nc Kiinin Fiilini stlenme Ehliyeti

nc kiinin fiilini stlenme szlemesinin geerli olabilmesi iin stlenenin tam ehliyetli olmas, evli ise mahkemece verilmi bir ayrlk karar olmadka veya yasal olarak ayr yaama hakk domadka, en ge stlenme anna kadar einin yazl rzasn almas gerekir (TBK m. 584/1). Szlemesinde sonradan yaplan ve stlenenin sorumluluk tutarn artmasna, stlenenin mteselsilen sorumlu hale gelmesine ya da stlenen yararna olan gvencelerin nemli lde azalmasna sebep olmayan deiiklikler iin ein rzas gerekmez (TBK m. 584/2). Ticaret siciline kaytl ticari iletmenin sahibi veya ticaret irketinin ortak ya da yneticisi tarafndan iletme veya irketle ilgili olarak yaplacak nc kiinin fiilini stlenme szlemesi, mesleki fa93 94

Zevkliler/Gkyayla, s. 668; kar. Aydodu/Kahveci, s. 709. Develiolu, s. 320.

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

119

aliyetleri kapsamnda esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl esnaf veya sanatkrlar tarafndan yaplacak stlenme szlemeleri yahut kanunda saylan kredi borlarn stlenme bakmndan ein rzas aranmaz (TBK m. 584/3)95. F. Komisyoncunun Garantisi

Komisyoncunun garantisi, doktrinde kiisel gvence verilmesine ilikin szlemeler arasnda saylmaktadr96. Komisyoncunun garantisi, TBK m. 537de yetkisi olmakszn veresiye mal satmas dnda, komisyoncu ilemde bulunduu borlularn dememelerinden ve dier borlarn ifa etmemelerinden sorumlu olmaz. Ancak, komisyoncu aka garanti vermise veya bulunduu yerdeki ticari teaml gerektiriyorsa sorumlu olur eklinde dzenlenmitir. Dolaysyla komisyoncu gerek kii olup da -yetkisi olmadan veresiye mal satmas dnda- kiisel gvence vermek amacyla, araclk ettii kiilerin edimlerini ifa etmeleri konusunda aka garanti vermise ve bulunduu yerdeki ticari teaml de sorumluluunu gerektiriyorsa bu garantinin, TBK m. 603 gereince ekil, garanti verme ehliyeti ve ein rzas bakmndan kefalete ilikin hkmlere tabi olmas gerekir. 1) Komisyoncunun Garantisinin ekli

Komisyoncu verdii garanti nedeniyle, araclk ettii kiilerin edimlerini ifa etmemeleri halinde onlarla birlikte mteselsilen sorumlu olacandan, komisyoncunun garantisine ilikin szlemenin yazl olmas, komisyoncunun sorumlu olaca azami tutarn ve szleme tarihinin komisyoncunun el yazsyla yazlmas geerlilik artdr (TBK m. 583/1). Komisyoncunun bakasna yetki vermek suretiyle garanti vermesi ve garanti verme vaadinde bulunmas da ayn ekle tabidir (TBK m. 583/2). Komisyoncunun garantisine ilikin szlemede sonradan yaplan ve komisyoncunun sorumluluunu artran deiiklikler, kefalet iin ngrlen ekle uyulmadka hkm dourmaz (TBK m.
95

Kefalet bakmndan ein yazl rzasyla ilgili olarak yaplan ve burada bahsi gemeyen aklamalarn tamam, nc kiinin fiilini stlenme szlemesi iin de geerlidir. 96 zen, s. 7.

120

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

583/3). Komisyoncunun garanti vermesi nedeniyle ayrca cret isteme hakk vardr (TBK m. 537/2) 2) Komisyoncunun Garanti Verme Ehliyeti

Komisyoncu evli ve esnaf ve sanatkrlar siciline kaytl ise esnaf veya sanatkrlar tarafndan mesleki faaliyetleri ile ilgili olarak verilecek kefaletler iin ein rzas aranmayacandan, komisyoncunun garantisinde ein rzasna gerek yoktur (TBK m. 584/3). Komisyoncunun garanti verebilmesi iin tam ehliyetli ya da meslek ve sanatn yrtlmesi iin izin verilen snrl ehliyetsizlerden olmas (MK m. 453) yeterlidir. SONU

Kanun koyucu TBK m. 603 ile alacakllarn kefili koruyucu hkmlerden kurtulmalarn ve bunlar dolanmalarn nlenmeyi amalanmtr. Fakat kefalete ilikin hkmlerin gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ilikin szlemelere uygulanmas, bu szlemelerin yapsna uymayan yeni ekil ve ehliyet artlarnn ortaya kmasna neden olmutur. Ortaya kan bu durum bilerek ya da bilmeyerek baz szleme tipleri arasndaki farklar anlamsz hale getirmi ve kurulabilecek szleme saysnda fiilen azaltmaya gidilmesine neden olmutur. Dolaysyla TBK m. 603 dzenlemesiyle, Anayasa m. 48de gvence altna alnan szleme zgrlnn unsurlarndan, szlemenin eklini ve tipini seme zgrl ar lde snrlandrmtr. Doktrinde kefalet iin dzenlenen hkmlerin gerek kiilerce verilecek kefaletle denk artlarda ya da daha ar artlarda kiisel teminat verilmesine ilikin szlemelere evleviyetle uygulanmas gerektii savunulsa da uygulanacak hkmlerin hedeflenen szlemelerin yapsna uyup uymayaca pek az tartlmtr. Hlbuki bir szlemenin trnn ve ieriinin belirlenmesinde ve yorumlanmasnda, taraflarn yanllkla veya gerek amalarn gizlemek iin kullandklar szcklere baklmakszn, gerek ve ortak iradeleri esas alnr eklindeki TBK m. 19/1 hkm karsnda, kanun koyucunun kefalet szlemesinin uygulama alann geniletmesi, anlamsz bir endieden kaynaklanmaktadr. Gerek kiilerce kiisel gvence verilmesine ilikin szlemelere uygulanacak hkmler

TBB Dergisi 2013 (108)

amil DEMR

121

kanunla dzenlenmesine karn, hangi szlemelerin kapsamda olduu ve kefalete ilikin hkmlerin ne oranda uygulama bulaca dzenlenmeyerek byk bir boluk braklmtr. Hukukumuzun genel ilkelerine ve ruhuna aykr olarak getirilen dzenlemeler doktrinde fikir ayrlklarna neden olmutur. Kanunda belirtilen, gerek kiilerce, kiisel gvence verilmesine ilikin olarak baka ad altnda yaplan dier szlemeler eklinde ifade edilen lt yetersiz olup sonular objektif iyiniyetli kiilerce ngrlebilir deildir. TBK m. 603n kanun yapma tekniine uygun olarak kaleme alnmayan kapsamndaki belirsizliin, uygulamada yarataca sorunlar nedeniyle yeniden ele alnmas kanlmazdr. KAYNAKLAR
Aral, Fahrettin/Ayranc, Hasan: Borlar Hukuku zel Bor likileri, 9. B., Ankara 2012. Akipek, ebnem: 6098 Sayl Trk Borlar Kanunu Sempozyumu 21.06.2012, Ankara Barosu Sempozyum Kayd, DVD-5 (Akipek, Sempozyum Kayd). Altop, Atilla; Trk Borlar Kanunu Tasarsnda Genel lem Koullar ve Kefalet Szlemesi, svire Medeni Kanunu ve Borlar Kanununun Alnnn 80. Yl, Editr Ali ivi, stanbul 2007 (Altop-Kefalet Szlemesi). Altop, Atilla: Trk Borlar Kanunu Tasarsnda Yer Alan Baz nemli Yenilik ve Deiiklikler http://www.iku.edu.tr/TR/userfiles/huk/20120424231037805.pdf (Altop-Yenilikler) (eriim: 12.05.2013). Aydodu, Murat/Kahveci, Nalan: Trk Borlar Hukuku zel Bor likileri, zmir 2013. Barlas, Nami; Kefalet Hukukuna likin Baz Sorunlar ve Yargtay Uygulamas, Ticaret Hukuku ve Yargtay Kararlar Sempozyumu, XXI (9-10 Aralk 2005), Ankara 2006. (Barlas-Sorunlar). Barlas, Nami; Kefalet Szlemesinin Geerlilik Sartlar, Trk Borlar Kanunu Sempozyumu: Makaleler Tebliler, stanbul 2010. (Barlas-Sempozyum). Ba, Ece: 6098 Sayl Trk Borlar Kanununda Kefalet Szlemesinin Geerlilik artlarna likin Baz Yenilikler HFM C. S. 2, s. 116-144, 2012. Demir, Mehmet: Trk Borlar Kanununun Getirdii Yenilikler, Ankara 2012. Develiolu, Hseyin Murat: svire Federal Mahkemesinin 23 Eyll 2003 Tarihli Karar Inda Kefalet Szlemesi Borca Katlma Ayrm Galatasaray niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, C.1, stanbul 2004. Erzurumluolu, Erzan: Szlemeler Hukuku (zel Bor likileri), 2. B., Ankara 2012.

122

Kefalet Szlemesinin Uygulama Alan

Gm, Mustafa Alper: Borlar Hukuku zel Hkmler, C. II, stanbul 2012. Gnay, Cevdet lhan: Trk Borlar Kanunu erhi, Ankara 2012. Krca, smail: Trk Borlar Kanunu Tasars Kefalette Ein zni Prof. Dr. Turul Ansay Ansna Armaan, Ankara 2006. Krca, idem: rtl (Gizli) Boluk ve Bu Boluun Doldurulmas Yntemi Olarak Amaca Uygun Snrlama (Teleologische Reduktion) AHFD Yl: 2001, C. 50 S. 1 s. 91-119. Kzlot, kr: Evli erkeklere mjde http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/22702567. asp?yazarid=82 (eriim: 12.05.2013) Kzlot, kr: Ultra Vires Kalkyor http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/20177379. asp (eriim: 12.05.2013). Kuntalp, Erden / Barlas Nami / Ayanolu Moral, Ahu / avuolu Intan, Pelin / pek, Mehtap / Yaar, Mert / Ko, Sedef: Trk Borlar Kanunu Tasarsna likin Deerlendirmeler, stanbul 2005. z, M. Turgut: Yeni Borlar Kanununun Getirdii Balca Yenilik ve Deiiklikler 2. B. stanbul 2012. zen, Burak: Kefalet Szlemesi, stanbul 2012. ztan, Frat: Kymetli Evrak Hukuku, 17. B., Ankara 2012. Pulal, Hasan: Kymetli Evrak Hukukunun Esaslar, 3. B., Ankara 2013. Yavuz, Nihat: 6098 Sayl Trk Borlar Kanununun Getirdii Deiiklikler ve Yenilikler, Ankara 2011. Yldrm, Mustafa Fadl: Kefalet Szlemelerindeki Yenilikler, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Borlar Kanunu Sempozyumu 24-25 Mart 2011, Editr: Emel Badur, s.225-233. Ylmaz, Merve: Trk Borlar Kanununa Gre Kefalet Szlemesinin Geerlilik artlar Trkiye Adalet Akademisi Dergisi Say: 7. Zevkliler, Aydn/Gkyayla, K. Emre: Borlar Hukuku zel Bor likileri, 12. B., Ankara 2013.