Ygs Matematik Genetik Kopya Kitap

MATEMATK VADS PROJES
Bu cinsten matematikle ilgili projelere sra geldi. Ne mutlu bizlere, sevinmeliyiz. nk bizim
aslmz, matematik ile i ie idiler. Dillerini (Trkemizi) matematik yap ile kurdular. Bu kuru-
luu her geen zamanla daha iyi anlayabiliyoruz. Dnyamz hibir zaman alfabe problemini
zemedi. Halen bu alfabe problemi zorlaarak devam etmektedir. yle ki, iyi kurulamam
alfabeler ksa zaman iinde lyorlar. Trkemizi matematie nem veren atalarmz iyi bir te-
mel, matematiksel yap zerine oturttular. Yzyllardr bu nedenle sarslmadan yaamaya devam
ediyor. Hele Trke iin byk Atatrk dnyaya rnek bir alfabe yazdktan sonra bir bakma
Shakespearein ngilizce iin yazlmasn istedii ve halen yazlamam olan alfabeyi biz Trke
iin yazdk diyebiliriz (Necroponte, Being Digital).
Matematik dildir, dil matematiktir. Matematik-dil ikilisi daima beraber gezerler, geliirler. Bu
nedenledir ki Cumhuriyetimizin kurucusu Atatrk bir matematik (geometri) kitab yazmtr.
nk 19 uncu yzyl matematiin insanlara el uzatt yzyldr. Gerekten bu yzyla kadar ge-
en be milyar ylda insanolu sadece kan-kazma ve krek ile meydana kabilmi iken trevin
ortaya konmas, diferensiyel integral hesabn sayesinde iki yzylda insanln kazand gelime
ivmesi be milyar yl ne derece solladn hayretle gryoruz. Yani, Aya seyahat ve bilgisayar
dnyas matematiin meyveleridir.
Bu nedenlerle matematikle ilgimizi artrmal, enerjimizi matematikle birletirmeli, tm projeleri-
mize matematii de yardmc semeliyiz.
Bu nedenlerledir ki, Matematik Vadisi projesini de bu anlamda grmek ve deerlendirmek gere-
kir. Projenin kapsamnn Matematikle ilgili olan herey diye seilmi olmas tm dnyay kap-
sam iine almas demektir. Zira matematik, her yerde, her olayda ve her zaman vardr.
Eitim - retim dnyasnda, bilhassa rencilerin hedefedii baarlara ulamada Matematik
Vadisi projesinin yeri nedir?
Cevabmz, projenin yaynlarn dikkatle inceledikten sonra yle olacaktr:
Matematii renmede zorluk eken, matematii sevmeyen renciler her zaman olmutur ve
olacaktr. Matematii renmeyi kolaylatrmak ve dolays ile sevdirmek bu projenin esas gaye-
lerindendir. Bu projenin yaynlar, renme iin kendi kendine yeterdirler.
NSZ
Matematik korkusunu yenmek:
Matematikten korkan renciler daima olmutur ve daima olacaktr. Bu korkuyu yenmenin eitli
yollar vardr. Bu yollardan balcalar: matematik okumak, matematik yazmak, matematik iz-
mek, matematik dinlemek, matematik konumak ve matematik dnmektir. Bu anayolu amak
iin Matematik Vadisi gibi projelere ok ihtiya vardr. Bu yol alt tane farkl aktivite ierir. Ma-
tematik Vadisi projesi bu alt zelikten sadece ilk ne yaynlar ile cevaz verebilir niteliktedir.
Geri kalan zelik de projenin eserlerinin snfarda veya ortak bir grup ile incelenmesi esnasn-
da hayata geirilebilir.
DNA: Matematik Vadisinde, temel bilgileri vermek amac ile ayrntl biimde zlm sorunun
addr. DNAlar sayesinde benzer sorular zlebilecek, bylece okuyucunun kendine gveni
artacak ve dolays ile okuyucu korkuyu yenecektir.
Bu ekilde alan okuyucu matematik korkusunu yenerken matematik sevgisini de kazanacaktr.
Sevgi, tanmay, renmeyi hem kolaylatrr ve hem de hzlandrr. Buna biz matematik okumak,
matematik yazmak ve matematik izmek de diyebiliriz. Eer okuyucular bu projenin eserlerini
grup halinde ele alrlarsa veya bir snfta toplanr ve bir eitimci eliinde incelerlerse o zaman
matematik dinlemi ve matematik konumu da olurlar.
Matematik dnme iine sra gelince mr boyu yapacamz ve devaml gelitirmemiz gereken
bir sistemdir. Yukarda sralanan ilk be aktivite ile kazanlr ve kazandrlr.
Matematii Sevme - Sevdirme
ok iyi bilinen bir husus, insann tanmadn sevmeyecei, sevme iinin tanma ile balayaca
hususudur. Demek ki sevmek iin ncelikle tanmak, tadn ve kokusunu almak gerekir. O hal-
de matematii rendike sevme ii de kendiliinden oluacaktr. Matematik Vadisi projesinin
yaynlarnn yukarda sralanan zellikleri ve onlar hazrlayan kadronun sekin bir kadro oluu
nedeniyle bu proje matematii retebilecei ve tantabilecei iin matematii sevdirmi de ola-
caktr.
Prof. Dr. Hasan Hilmi HACISALHOLU
Saygdeer retmenler
Sevgili renciler
Matematik ou rencinin eitim hayat boyunca korkulu ryas olmutur. Birok kimse nezdinde hak ettiinin tesin-
de olumsuz bir imaja sahiptir. Buna karlk matematii tutkuyla sevenler de vardr.
Matematie kar duygusal tavrmz ne olursa olsun, hepimizin bildii tartma gtrmez bir gerek matematik olma-
dan olmayaca gereidir. zellikle de bir renci iseniz!
NEDEN MATEMATK VADS?
Matematik Vadisi, matematii tutkuyla seven bir grup matematik retmeninin; matematii seven sevmeyen herkesin
matematikte en azndan yeteri kadar baarl olabileceini gstermek iin hayata geirdii bir projedir.
Matematik Vadisi, sloganndan anlalaca gibi, sadece matematikle ilgilenecektir. Matematikle ilgili her ey, ana sn-
fndan akademik hatta ansiklopedik dzeye kadar Matematik Vadisinin ilgi alan iindedir.
Bu projenin bel kemii, okullara takviye ve snavlara hazrlk amal hazrlanm yaynlar olacaktr.
Temel iddiamz udur: Matematik Vadisinin imza att her eserde usta eli demi dedirtecek zgnl, ekip almas
sonunda varlabilecek bir olgunluu ve pedagojik alt yapy hemen hissedeceksiniz.
Ksaca, Matematik Vadisinin uzmanln fark edeceksiniz.
GENETK KOPYA YNTEM
Genetik Kopya Yntemi lkemizde yaygn olan, matematik korkusunun almasn salamak iin gelitirilmi bir
yntemdir.
Temel tezi Bu zm anladysan ok benzerini de yapabilirsin, yapabildiini grrsen daha da cesaretlenirsin.
eklinde zetlenebilir.
Bu kitabn sistematiinde temel bilgiyi vermek amacyla ayrntl ekilde zdmz soruyu, DNA diye adlandryo-
ruz. ikonu ile verilen sorular ise, DNAda verilen soruya bire bir benzeyen niteliktedir. Yani onun Genetik Kopyas-
dr. Bylece DNA iin yaplan zm anlalm ise, bu soru da rahata zlebilecektir. Bylece rencinin, yaplan
zm kavramas, benzer sorular kendisi de zerek iyice zmsemesi hedefenmitir. nanyoruz ki Genetik Kop-
ya yntemi ideal bir matematik renme ve retme yntemidir.
MATEMATK VADSNN KADROSU
Matematik Vadisi, matematii tutkuyla seven bir grup matematikinin ban ektii bir kadro tarafndan kurgulanm-
tr. Ankaradan Alpaslan Ceran ve Saygn Diner, stanbuldan Eyp Kamil Yeilyurt, skenderundan Taylan Oktay,
Konyadan Grkan Glcemal, bu projenin mimar olan kiilerdir.
Matematik Vadisinde ikin olan Matematik tutkusu, ok ksa srede yaynlanacak onlarca zgn eserle, yeerecektir.
Alpaslan CERAN
Matematik Vadisi Yayn Editr
KTABIMIZIN ORGANZASYON EMASI
Hazine Avndan elde ettiimiz ve
DNA zmlerinde iimize en ok
yarayacak olan, teorem niteliindeki
deerli bilgiler bu ikonla gsterilmi-
tir.
Hazine 5
n say tabannda verilmi bir saynn, 10 luk sistemde-
ki deeri; a, b, c, d < n olmak zere;
(abcd)
n
= a n
3
+ b n
2
+ c n
1
+ d n
0
dir.
Bazen Hazine Avndan, bazen de Hazine
Avna ihtiya duyulmadan elde edilen ve
DNA zmlerinde yolumuza IIK tutacak
olan, kk teorem niteliindeki deerli
bilgiler bu ikonla gsterilmitir.
n! saysnn sonundaki 0 larn says, n! says iindeki
10 arpanlarnn (10 = 2 5 ve 2 < 5 olduundan) sa-
ys, tm 5 arpanlarnn says kadardr.
Ik 13
Kendinden hemen nce verilen
HAZNE ve IIKlarn kullanmn
gerektiren KK SORUlar bu ikonla
gsterilmitir.
100 saysndan kk 25 tane asal say vardr.
100 den farkl ka tane n tam says iin n den k-
k asal saylarn says 25 tir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 88
DNAda kullanlan sorunun biraz de-
itirilmi ekli, yani Genetik Kopyas
bu ikonla gsterilmitir.
n pozitif tam says, 4, 8 ve 12 ile blnebilmektedir.
Aadakilerden hangisi ayn saylar ile blnebilir?
A) n + 12 B) n + 16 C) n + 24
D) n + 32 E) n + 36
Baz HAZNE ve IIKlar uzunca
sylemek yerine, o Hazine ve Iklar
anmsatacak birka kelimeden olu-
an slogan niteliindeki ifadeler bu
ikonla gsterilmitir.
Bu Hazinemizin Vadi Dilindeki karl,
Gauss
olacaktr.
Hazine Av
HAZNE veya IIKlara ulaabilmek
iin yaplan aratrmalar bu ikonla
gsterilmitir. Bylece, HAZNE ve
IIKlarn zihninize daha net yerle-
mesi salanmtr.
HAZNE ve IIKlar kadar youn kul-
lanlmayan, ancak yine de bilinmesi
gereken baz bilgiler bu ikonla gs-
terilmitir.
T T = = T T = T
= T = T T =
n pozitif tam says iin,
T
n
= T ve
n
= (
0
= 1)
dr.
Soruyu zerken rencinin yapabi-
lecei muhtemel hataya dmemesi
iin yaplan tler bu ikonla gste-
rilmitir.
a
n
ifadesinde n {2, 3, 4, ...} tr. Yani,
4 3 5
1 0 2
, ,

gibi gsterimler anlamszdr.
Uyar
NOT etmemiz gereken, IIK ve
HAZNElere nazaran daha az ihti-
ya duyacanz bilgiler, bu ikonla
gsterilmitir.
Not
168 = 12 14
180 = 12 15
12 says 168 ve 180 saylarn blen ortak blenlerin en
bydr.
DNA iin verilen ayrntl zmler bu
ikonla gsterilmitir.
zm
22227777 saysnda;
2 + 2 + 2 + 2 + 7 + 7 + 7 + 7 = 36 = 4 9
olduundan, say 9 ile blnebilir.
(2 + 2 + 7 + 7) (2 + 2 + 7 + 7) = 18 18 = 0 = 0 11
olduundan say 11 ile de blnebilir.
Soruyu zebilmek iin gerekli olan
ancak farkl konularla ilgili olan bilgi-
ler bu ikonla gsterilmitir.
Hatrlatma
ls x olan bir ann tmleyeni 90 x, btnleyeni
180 x tir.
Kitabmzn Organizasyon emas ...................................................... Sayfa: 6 - 7
BLM - 01
Saylar ........................................................................................... Sayfa: 9 - 144
BLM - 02
Rasyonel Saylar ......................................................................... Sayfa: 145 - 160
BLM - 03
I. Dereceden Denklemler ve Eitsizlikler ................................... Sayfa: 161 - 178
BLM - 04
Mutlak Deer ............................................................................. Sayfa: 179 - 192
BLM - 05
arpanlara Ayrma ..................................................................... Sayfa: 193 - 214
BLM - 06
sl Saylar ................................................................................ Sayfa: 215 - 230
BLM - 07
Kkl Saylar .............................................................................. Sayfa: 231 - 266
BLM - 08
Kmeler ..................................................................................... Sayfa: 267 - 278
BLM - 09
Bant - Fonksiyon .................................................................... Sayfa: 279 - 298
BLM - 10
lem .......................................................................................... Sayfa: 299 - 314
BLM - 11
Modler Aritmetik ..................................................................... Sayfa: 315 - 322
BLM - 12
Oran - Orant ............................................................................. Sayfa: 323 - 332
BLM - 13
Problemler ................................................................................. Sayfa: 333 - 394
BLM - 14
Permtasyon - Kombinasyon - Binom - Olaslk ......................... Sayfa: 395 - 432
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 TEMEL KAVRAMLAR
9
SAYI KMELER

GR
Nasl atom maddenin, hcre canlnn temel ta ise say-
lar da matematiin temel talardr. Bu blmde yalnzca
atom veya hcreyi bir btn olarak deil, atomun elektron-
larn ve ekirdeini, hcrenin ekirdeini ve DNAlarn da
inceleyeceiz.
Saylar, ana kurallar ile birlikte doru kullanldklarnda
matematik seyretmesi doyumsuz bir sanat eserine dn-
r. LYS matematiinde baarl olmak isteyen rencinin
saylar ile arasnn ok iyi olmas gerekir.
Bu yzden ncelikle say kmelerine ku bak bir gz
atalm. nemli zeliklerinden birkan da syleyelim.
DOAL SAYILAR KMESi
N = {0, 1, 2, 3, ..., n, n + 1, n + 2, ...}
kmesine doal saylar kmesi denir.
En kk doal say 0 dr.
TAM SAYILAR KMES
Z = {..., 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3, ..., n, n + 1, n + 2, ...}
kmesine tam saylar kmesi denir.
Her doal say, ayn zamanda bir tam saydr.
N Z
Z
= {..., 3, 2, 1} negatif tam saylar.

En byk negatif tam say 1 dir.
Z
+
= {1, 2, 3, ...} pozitif tam saylar. (sayma saylar.)
En kk pozitif tam say 1 dir.
Z = Z
{0} Z
+
0 says negatif bir tam say olmad gibi, pozitif bir
tam say da deildir.
Uyar
RASYONEL SAYILAR KMES
Q
a
b
a b b
'
'

`
'
, , 0 tam say
kmesine rasyonel saylar kmesi denir.
Ondalk saylar,
0,23; 45,67; 123,4569; ...
Devirli ondalk saylar,
2,333...; 36,232323...; 0,125125...
birer rasyonel saydr.
Uyar
Her tam say, paydas 1 olan bir rasyonel saydr.
a tam say olmak zere;
a
a
1
dr.
N Z Q
RRASYONEL SAYILAR KMES
a
b
(a, b tam say, b 0)
eklinde yazlamayan saylara irrasyonel saylar denir.
rrasyonel saylar kmesi Q ile gsterilir.
2 5 3 14 2 71
3
, , , , ... , , ... e
saylar birer irrasyonel saydr.
Rasyonel ve irrasyonel say kmelerinin ortak ele-
manlar yoktur.
Q Q =
GEREK (REEL) SAYILAR KMES
Rasyonel saylar kmesi ile irrasyonel saylar kmesinin
birleimine gerek saylar kmesi denir.
R = Q Q
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 10
Saylar - Blm 01
Doal saylar, tam saylar, rasyonel ve irrasyonel
saylar birer gerek saydr.
N Z Q R
DRT LEM
Matematikte baarl olmann temel koullarndan biri de
drt ilemi hatasz ve abuk yapmaktr.
Toplama, karma, arpma ve blme ilemlerini tm say
kmelerinde sklmadan, ok sayda altrma yaparak pe-
kitirmek gerekir.
Biz ncelikle bu ilemlerin temel zeliklerini belirtelim.
Toplama ve arpma ilemlerinin deime zelii vardr.
a + b = b + a
a b = b a
4 + 7 = 7 + 4 = 11
4 7 = 7 4 = 28
Toplama ve arpma ilemlerinin birleme zelii vardr.
(a + b) + c = a + (b + c)
(a b)c = a( b c)
(2 + 3) + 4 = 2 + (3 + 4) = 2 + 3 + 4 = 9
(2 3)4 = 2(3 4) = 2 3 4 = 24
arpma ileminin, toplama ilemi zerine dalma zelii
vardr.
(a + b)c = a c + b c
a(b + c) = a b + a c
(3 + 4)5 = 3 5 + 4 5 = 15 + 20 = 35
3(4 + 5) = 3 4 + 3 5 = 12 + 15 = 27
Toplama ilemine gre etkisiz (birim) eleman 0 dr.
a + 0 = 0 + a = a
6 + 0 = 0 + 6 = 6
4 + 0 = 0 + 4 = 4
arpma ilemine gre etkisiz (birim) eleman 1 dir.
1 a = a 1 = a
1 7 = 7 1 = 7
1 12 = 12 1 = 12
Toplama ilemine gre; a gerek saysnn tersi
(toplamsal tersi) a saysdr.
a + (a) = 0
12 + (12) = 12 12 = 0
5 + (5) = 5 5 = 0
arpma ilemine gre; sfrdan farkl bir a saysnn tersi
(arpmsal tersi) a
a

1
1
saysdr.
a
a
a
1
1 0

,
(
( )

8
1
8
1
7
1
7
1

ki saynn fark; birinci say ile ikinci saynn toplamsal ter-
sinin toplamdr.
a b = a + (b)
14 5 = 14 + (5) = 9
12 8 = 12 + (8) = 4
ki saynn blm; blnen say ile blen saynn arpm-
sal tersinin arpmdr.
(Bir saynn 0 ile blm tanmszdr.)
a
b
a b a
b
b

,
(
: ( )
1
0

12
5
12 5 12
1
5
2
3
2 3 2
1
3

,
(

,
(
:
:
YGS MATEMATK 11
Saylar - Blm 01 Temel Kavramlar
Saynn 1 ile arpm; o saynn toplamsal tersine eittir.
(1)a = a
(1)14 = 14
(1)(12) = 12
arpanlardan birinin toplamsal tersi alndnda; arpmn
toplamsal tersi bulunur.
(a)b = a(b) = (a b)
(3) 4 = 3(4) = (3 4) = 12
[(2)] 3 = (2)(3) = 6
arpanlarn ikisinin de toplamsal tersi alndnda; arpm
deimez.
(a)(b) = a b
(4)(5) = 4 5 = 20
6 (7) = (6) 7 = 42
Saynn 0 ile arpm; her zaman 0 dr.
(0 says, arpma ileminde yutan elemandr.)
0 a = a 0 = 0
0 2 = 2 0 = 0
0 15 = 15 0 = 0
0 says ile ilem yaparken ok dikkatli olunmaldr.
Matematik renmenin en tatsz tarafarndan biri sfr
says ile geinmeyi renmektir. Her renilen ilemi
bir de 0 says ile denemek insann hep akln kurca-
lar. Bunlarn en kts de sfr, sfra blmektir. Bu
durumda Matematik bilen aslana, sfr bl sfr ne-
dir? diye soran kiinin yapt lmcl hatay yapm
oluruz.
a 0 iin;
0
0
a
dr.
a
0
TANIMSIZDIR
TANIMSIZDIR
0
0

Uyar

-

6 14
3 5 ( )
ileminin sonucu katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 1

zm
6 + 14 = 8
3 (5) = 3 + 5 = 8
deerleri yerlerine yazldnda;
-

6 14
3 5
8
8
1
( )
bulunur.
Doru Seenek D

5 11
1 5
( )
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2

-
-
2 2 2
1 3
( )
( )
A) 3 B) 2 C) 0 D) 2 E) 3
DNA 2
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 12
Saylar - Blm 01

zm
2 + 2(2) = 2 4 = 6
1 + (3) = 1 3 = 2
-
-

2 2 2
1 3
6
2
3
( )
( )
bulunur.
Doru Seenek E

3 3 3
4 2

-
( )
( )
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
7 4
A B
1 3 2
+
Yandaki toplama ileminde; A, B
sfrdan farkl bir rakam, AB iki
basamakl bir sayy gstermek-
tedir.
Buna gre, A + B toplam aadakilerden hangi-
sidir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 3

zm
Eitliin bir tarafnda toplam veya fark durumundaki bir te-
rim, eitliin dier tarafna iaret deitirerek geer.
74 + AB = 132 AB = 132 74
AB = 58 olacandan,
A = 5 ve B = 8
dir.
A + B = 5 + 8 = 13
olmaldr.
Doru Seenek B
A B
8 7
1 2 9
+
Yandaki toplama ileminde; A, B sfr-
dan farkl bir rakam, AB iki basamakl
bir sayy gstermektedir.
Buna gre, A B arpm aadakilerden hangisidir?
A) 6 B) 8 C) 12 D) 15 E) 18
7 3
A B
4 8
Yandaki karma ileminde; A, B s-

frdan farkl bir rakam, AB iki basa-
makl bir sayy gstermektedir.
Buna gre, A + B toplam katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
DNA 4

zm
73 AB = 48 73 48 = AB
AB = 25
bulunur.
A = 2 ve B = 5
tir.
A + B = 2 + 5 = 7
olmaldr.
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 13
A B
1 9
2 8
Yandaki karma ileminde; A, B sfr-

dan farkl bir rakam, AB iki basamakl
bir sayy gstermektedir.
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
+
(1. arpan)
(2. arpan)
arpm
1 3 5
3 7 0 2
Yukardaki arpma ileminde 1. arpan katr?
A) 1234 B) 1243 C) 1324
D) 1342 E) 1432
DNA 5

zm
arpma ileminde;
1. satr = (1. arpan) 2. arpann birler basama)
2. satr = (1. arpan) 2. arpann onlar basama)
3. satr = (1. arpan) 2. arpann yzler basama)
olarak yazldndan;
(1. arpan) 3 = 3702
verilmi.
Eitliin her iki taraf 3 ile blndnde,

3
3
3702
3
(1. arpan)
(1. arpan) = 1234
bulunur.
Doru Seenek A
+
(1. arpan)
(2. arpan)
arpm
2 1 6
1 3 5 6
Yukardaki arpma ileminde 1. arpan katr?
A) 876 B) 867 C) 786 D) 687 E) 678
A B
B A
1 7 6
+
Yandaki toplama ileminde;
AB ve BA iki basamakl sayla-
r gstermektedir.
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
DNA 6

zm
Toplamdaki saylarn birler basamandaki rakamlarn
toplam:
A + B = 6 veya A + B = 16
olmaldr.
Onlar basamandaki rakamlarn toplam:
B + A = 16
olursa, birler basamandaki rakamlar toplamndan gelen
elde var 1 ile birlikte toplamn sonucu 176 olur.
yleyse;
A + B = 16
dr.
Doru Seenek C
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 14
Saylar - Blm 01
A B
B A
1 6 5
+
Yandaki toplama ileminde; AB ve
BA iki basamakl saylar gster-
mektedir.
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
A B
B A
1 8
Yandaki karma ileminde;

AB ve BA iki basamakl sayla-
r gstermektedir.
Buna gre, A B fark katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 7

zm
Birler basamandaki rakamlar fark;
B A = 8
olduu dnldnde, onlar basamandaki rakamlar
fark; A B bulunamaz.
yleyse; birler basama iin, B den A kmaz, AB nin
onlar basama olan A dan bir onluk alp;
10 + B A = 8 ve 10 8 = A B
A B = 2
olmaldr.
Onlar basamanda ilem yapldnda, A dan 1 alnm-
t.
A 1 B = 1 ve A B = 2
olduu grlr.
Doru Seenek B
A B
B A
7 2
Yandaki karma ileminde; AB ve BA

iki basamakl saylar gstermektedir.
A) 1 B) 2 C) 7 D) 8 E) 9
N A
N A
D N A
Yandaki arpma ileminde; NA iki,

DNA basamakl saylar gster-
mektedir.
Buna gre, D + N + A toplam katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
DNA 8

zm
NA iki basamakl saysnn kendisi ile arpm (karesi),
yine NA ile sonlanan DNA basamakl saysna eit ve-
rilmi. Yalnzca,
25 25 = 625
eitlii istenen koulu salar.
25 25 = 625
NA NA = DNA
Bu durumda;
N = 2, A = 5 ve D = 6 olup,
D + N + A = 6 + 2 + 5 = 13
bulunur.
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 15
A 6 A
A
5 3 6 9
Yandaki arpma ileminde;

A bir rakam, A6A basa-
makl bir sayy gstermek-
tedir.
Buna gre, A katr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 7 E) 9
Drt ilem yaparken ilem nceliine dikkat edilmelidir.
Parantezli ilemlerde nce parantez iindeki ilem yaplr.
Parantez yoksa; nce arpma ve blme, sonra toplama
ve karma ilemleri yaplr. arpma ve blmenin birbiri-
ne gre ncelii yoktur. Hangisi nce verilmi ise o ilem
nce yaplr.
4 + 4 4 4 : 4 4
A) 3 B) 12 C) 15 D) 16 E) 20
DNA 9

zm
nce arpma ve blme ilemlerini yapalm; sonra toplama
ve karma ilemlerini yapacaz.
4 + 4 4 4 : 4 4 = 4 + 16 1 4
= 20 5 = 15
Doru Seenek C
3 + 3 3 + 3 : 3 3
A) 3 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
5 2(5 2)
A) 1 B) 0 C) 1 D) 3 E) 3
DNA 10

zm
nce parantez iindeki ilemin sonucunu bulalm, sonra
arpma ve karma ilemlerini yapacaz.
5 2(5 2) = 5 2(3) = 5 6 = 1
Doru Seenek A
(5 2)5 2
A) 1 B) 0 C) 1 D) 3 E) 13
128 : (2 4)
A) 2 B) 8 C) 16 D) 32 E) 256
DNA 11
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 16
Saylar - Blm 01

zm
nce parantez iindeki ilemi yaparz.
128 : (2 4) = 128 : 8 = 16
Doru Seenek C
(128 : 2) 4
A) 2 B) 8 C) 16 D) 32 E) 256
128 : 2 4
A) 2 B) 8 C) 16 D) 32 E) 256
DNA 12

zm
arpma ve blme ilemlerinin art arda kullanld paran-
tezsiz ilemlerde, nce soldaki ilem yaplr.
128 : 2 4 = 64 4 = 256
Doru Seenek E
128 2 : 4
A) 2 B) 8 C) 32 D) 64 E) 256
1 2[3 4 : (5 6)]
A) 13 B) 3 C) 0 D) 3 E) 13
DNA 13

zm
teki kk parantezden balanarak, adm adm dar
doru ilem yaplr.
1 2[3 4 : (5 6)] = 1 2[3 4 : (1)]
= 1 2[3 + 4] = 1 2[7] = 1 14
= 13
Doru Seenek A
6 5 : [4 3(2 1)]
A) 13 B) 3 C) 0 D) 1 E) 13
Say kmelerini biraz daha eitlendirip, drt ilem yap-
may srdrelim.
FT SAYILAR
= {..., 6, 4, 2, 0, 2, 4, 6, ..., 2n 2, 2n, 2n + 2, ...}
2 nin kat olan tam saylardr.
Birler basama 0, 2, 4, 6 veya 8 dir.
TEK SAYILAR
T = {..., 5, 3, 1, 0, 1, 3, 5, ..., 2n 1, 2n + 1, 2n + 3, ...}
Birler basama 1, 3, 5, 7 veya 9 dur.
YGS MATEMATK 17
T T = = T T = T
= T = T T =
n pozitif tam says iin,
T
n
= T ve
n
= (
0
= 1)
dr.
a bir tam say olduuna gre, aadakilerden
hangisinin sonucu kesinlikle tek saydr?
A) a + 1 B) a
2
1 C) a
2
+ 2a
D) 2a 3 E) a
2
+ 2a + 1
DNA 14

zm
a bir tek say ise;
a + 1, a
2
1 ve a
2
+ 2a + 1 ifadeleri birer ift say,
a bir ift say ise; a
2
+ 2a ift say gsterir.
a ister tek, ister ift say olsun; 2a ift say, 2a 3 kesin-
likle bir tek saydr.
Doru Seenek D
n bir tam say olduuna gre, aadakilerden hangi-
sinin sonucu kesinlikle ift saydr?
A) 2n + 6 B) n
2
+ 4 C) n
3

D) 3n + 4 E) n
2
2n + 1
x bir ift say olduuna gre, aadakilerden han-
gisinin sonucu tek saydr?
A) 3x + 2 B) x
3
+ 2 C) 5x
3

D) x
2
+ 3x E) 4x + 3
DNA 15

zm
x bir ift say iken;
3x + 2, x
3
+ 2, 5x
3
ve x
2
+ 3x saylar ift,
4x + 3 says tek saydr.
Doru Seenek E
n bir tek say olduuna gre, aadakilerden hangisi-
nin sonucu ift saydr?
A) n
2
+ 3n B) 3n + 2
C) n
2
+ 5n + 3 D) 3n 4
E) 2n 3
Ardk ift saydan knn iki kat, ikinciden
20 fazladr.
Buna gre, nc say katr?
A) 22 B) 24 C) 26 D) 28 E) 30
DNA 16

zm
Saylardan kne x dersek,
kinci say x + 2, nc say x + 4 olacaktr.
2x = (x + 2) + 20 verilmi.
x = 22 bulunur.
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 18
Saylar - Blm 01
nc say,
x + 4 = 22 + 4 = 26
olur.
Doru Seenek C
Ardk drt tek saydan en knn kat, en by-
ne eittir.
Bu saylarn toplam katr?
A) 22 B) 24 C) 26 D) 28 E) 30
a ve b ardk doal saylardr.
x = ab + 1
olduuna gre, aadakilerden hangisi kesinlikle
tek saydr?
A) x(a + 1) B) a(x + b) C) b(a 1)
D) x(a + b) E) b(x + a)
DNA 17

zm
Ardk iki doal saydan biri tek, dieri ift olduundan;
a + b tek say,
a b ift saydr.
ab ift say, x = ab + 1 tek saydr.
a tek ise, a + 1 ift, x(a + 1) ift saydr.
a ift ise, a(x + b) ift saydr.
b ift ise, b(a 1) ift saydr.
b ift ise, b(x + a) ift saydr.
x tek say, a + b tek say olduundan, x(a + b) tek say-
dr.
Doru Seenek D
x ve y ardk tam saylar olduuna gre, aadakiler-
den hangisi kesinlikle ift saydr?
A) x + y B) 2x + y C) x + 2y
D) x + xy + y E) 3xy
a, b, c doal saylar olmak zere,

a b
c
-

3
2
olduuna gre, aadakilerden hangisi kesinlikle
dorudur?
A) a + b tek saydr.
B) a ve b ift saydr.
C) a ve b tek saydr.
D) c ift saydr.
E) a ve b den yalnzca biri tek saydr.
DNA 18

zm
a b
c a b c
-
-
3
2
3 2
eitliinde, c ne olursa olsun, 2c bir ift saydr.
a b + 3 saysnn ift say olmas iin, a b nin tek say
olmas gerekir.
a b nin tek say olmas, a ve b nin tek say olmas ile
mmkndr.
Doru Seenek C
x, y ve z birer tam say ve
2x + 1 = y z
olduuna gre, aadakilerden hangisi dorudur?
A) y ve z tek saylardr.
B) y ve z ift saylardr.
C) y + z tek saydr.
D) y ve z den biri tek, dieri ifttir.
E) x tek saydr.
YGS MATEMATK 19
TEST - 1
1. 3 4 + 10 : 5 3
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
2. 72 : 24 + 64 : 16
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
3. 3 + 4 5 6 : 3
A) 13 B) 15 C) 28 D) 21 E) 24
4. 150 : (6 + 3 8) 5
A) 0 B) 3 C) 5 D) 8 E) 18
5. 9 5 : (8 3) 2 + 6
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
6. 3 [5 (5 3)]
A) 10 B) 4 C) 0 D) 4 E) 10
7. A B = C
olduuna gre, A + B + C toplamnn eiti aa-
dakilerden hangisidir?
A) 2A B) 2B C) 2C D) AB E) AC
8. a, b, c doal saylar iin, a + b tek say, c
2
ift say-
dr.
Aadakilerden hangisi kesinlikle dorudur?
A) c tek saydr.
B) a + c tek saydr.
C) b + c ift saydr.
D) a b c tek saydr.
E) a b c ift saydr.
Temel Kavramlar
YGS MATEMATK 20
Saylar - Blm 01
9. Aadakilerden hangisi tek saydr?
A) 2007
2
+ 3 B) 2008
3
+ 4
C) 2007
2
+ 5 D) 2008
3
+ 7
E) 2007
2
+ 9
10. x ve y pozitif tam saylarndan, x ift, y tek saydr.
Aadakilerden hangisi tek saydr?
A) x y B) x + 2y C) x
y

D) y
x
E) x
3
y
2
11. Ardk iki tek saydan by knn kat-
dr.
Bu iki tek saynn toplam katr?
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 20
12. Ardk drt tek saynn toplam K dir.
Buna gre, bu saylardan en bynn K trn-
den eiti aadakilerden hangisidir?
A)
K
4
3 - B)
K
4
3 C)
K
4
2 -
D)
K
4
2 E)
K
8
1 -
13. x, y, z ift saylar olduuna gre, aadakilerden
hangisi kesinlikle ift saydr?
A) x
y z
-

2
B) x
y z
-
2
C)
x y z - -
2
D)
x y z
2
E)
x y
z
-
2
14. Tek saylar T, ift saylar ile gsterildiine gre,
aadakilerden hangisi yanltr?
A) = B) T = T C) T T =
D) = E) T = T
15. a, b ve c sayma saylar ve
a + b = c
olduuna gre, a + b + c toplam aadakilerden
hangisi olabilir?
A) 25 B) 37 C) 43 D) 52 E) 69
16. A, B ve C farkl rakamlar olmak zere,
A2C8 ve C66B drt basamakl, A79 basamakl
saylardr.

A 2 C 8
A 7 9
C 6 6 B
Yukardaki karma ilemine gre, A + B + C top-

lam katr?
A) 12 B) 14 C) 15 D) 16 E) 18
1. C 2. B 3. D 4. A 5. D 6. C 7. A 8. E 9. D 10. D 11. A 12. A 13. D 14. E 15. D 16. E
MNMUM - MAKSMUM PROBLEMLER
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01
21

GR
Say kmelerini tanyp, drt ilemi pekitirdikten sonra
artk bu bilgilerimizi problem zmlerinde kullanmaya
balayabiliriz.
Say kmelerinin varsa en kk veya en byk eleman-
larn bilmek, bizi say problemlerinde doru sonuca g-
trr.
Soru zmeye gemeden, saylar arasnda biraz daha
gezinelim.
ki basamakl en kk doal say: 10
ki basamakl en byk doal say: 99
ki basamakl rakamlar farkl en byk doal say: 98
basamakl en kk doal say: 100
basamakl rakamlar farkl en kk doal say: 102
basamakl en byk doal say: 999
basamakl rakamlar farkl en byk doal say: 987
En byk negatif tam say: 1
ki basamakl en byk negatif tam say: 10
ki basamakl en kk negatif tam say: 99
ki basamakl, rakamlar farkl en kk negatif tam say: 98
basamakl en byk negatif tam say: 100
basamakl rakamlar farkl en byk negatif tam say: 102
basamakl en kk negatif tam say: 999
basamakl, rakamlar farkl en kk negatif tam say: 987
ki basamakl en byk pozitif tek tam say ile iki
basamakl en kk negatif ift tam saynn topla-
m katr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 89 E) 90
DNA 19

zm
ki basamakl en byk pozitif tek tam say 99,
ki basamakl en kk negatif ift tam say 98
olduuna gre,
99 + (98) = 99 98 = 1
Doru Seenek C
ki basamakl en kk pozitif ift tam say ile iki ba-
samakl en byk negatif tek tam saynn toplam ka-
tr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 9 E) 10
Sonucu bilinen bir toplamda, toplanan terimlerden bi-
rinin en byk olmas isteniyorsa; dierlerinin olabildi-
ince kk olmas gerekir.
Ik 1
a, b doal saylar iin,
a + b = 14
olduuna gre, b nin en byk deeri katr?
A) 0 B) 1 C) 7 D) 13 E) 14
DNA 20
Minimum - Maksimum Problemleri
YGS MATEMATK 22
Saylar - Blm 01

zm
ki doal saynn toplamnda; b nin en byk deeri isten-
diinden, a en kk deerini almaldr.
Doal saylar iinde en kk deer 0 olduundan
a = 0
olmaldr.
Bu durumda;
a + b = 14 eitliinde; a = 0 alndnda,
0 + b = 14 ve b = 14
olacaktr.
Doru Seenek E
a, b pozitif tam saylar iin,
a + b = 14
olduuna gre, b nin en byk deeri katr?
A) 0 B) 1 C) 7 D) 13 E) 14
a, b, c doal saylar iin,
a + b + c = 36
olduuna gre, c nin alabilecei en byk deer
katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 35 E) 36
DNA 21

zm
c nin en byk deeri almas iin, a ve b nin en kk
deerlerini almas gerekir.
En kk doal say 0 olduundan,
a = b = 0 alndnda,
0 + 0 + c = 36
c = 36
bulunur.
Doru Seenek E
a, b, c farkl doal saylar olmak zere,
a + b + c = 36
olduuna gre, c nin alabilecei en byk deer ka-
tr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 35 E) 36
Saylar ile ilgili sorularda, kullanlan saylarn hangi
say kmesinin eleman olduuna dikkat edilmelidir.
Uyar
Bir karma ileminde;
farkn kk olmas isteniyorsa, eksilen say kk,
kan say byk seilmelidir.
Farkn byk olmas isteniyorsa, eksilen say byk,
kan say kk seilmelidir.
Ik 2
YGS MATEMATK 23
Saylar - Blm 01 Minimum - Maksimum Problemleri
a, b sayma saylar olmak zere,
a b = 14
olduuna gre, a nn en kk deeri katr?
A) 0 B) 7 C) 13 D) 14 E) 15
DNA 22

zm
Farklar sabit olduundan, a nn en kk olmas iin,
b nin de kk olmas gerekir.
En kk sayma says 1 olduundan;
b = 1 iin; a 1 = 14 ve a = 15
bulunur.
Doru Seenek E
a, b doal saylar olmak zere,
a b = 14
A) 0 B) 7 C) 13 D) 14 E) 15
kier basamakl iki tam saynn fark en ok ka
olabilir?
A) 89 B) 90 C) 180
D) 198 E) 200
DNA 23

zm
a b farknn en byk deeri alabilmesi iin,
a nn en byk, b nin en kk
olmas gerekir.
ki basamakl en byk tam say: 99
En kk tam say: 99 olduundan,
a b = 99 (99) = 99 + 99 = 198
bulunur.
Doru Seenek D
kier basamakl iki tam saynn fark en az ka ola-
bilir?
A) 0 B) 89 C) 180 D) 198 E) 200
Hazine 1
Toplamlar sabit iki gerek saynn arpmlarnn en
byk olmas iin saylarn eit seilmesi gerekir.
Doal saylarda ve tam saylarda, saylar eit
olamyorlarsa mmkn olan en yakn deerler se-
ilmelidir.
YGS MATEMATK 24
Saylar - Blm 01
a, b gerek saylar olmak zere,
a + b = 5
olduuna gre, a b arpmnn en byk deeri
katr?
A) 2 B) 2,5 C) 3
D) 6 E) 6,25
DNA 24

zm
Toplamlar 5 olan eit iki gerek say iin,
a = b = 2,5 alnrsa,
a b = (2,5)(2,5) = 6,25
bulunur.
Doru Seenek E
a, b gerek saylar olmak zere,
a + b = 8
olduuna gre, a b arpmnn en byk deeri ka-
tr?
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 20
a = 3 x ve b = x + 7
olduuna gre, a b nin en byk deeri katr?
A) 16 B) 25 C) 36 D) 49 E) 38
DNA 25

zm
a + b = (3 x) + (x + 7) = 10
a ve b nin toplamlar x e bal olmayp sabit olduundan,
arpmlarnn en byk deeri almas iin saylarn eit
olmas gerekir.
a b a b + = = = = 10
10
2
5
olmaldr.
a b = 5 5 = 25
arpmn en byk deeridir.
Doru Seenek B
x = a + 9 ve y = 5 a
olduuna gre, x y arpmnn en byk deeri ka-
tr?
A) 25 B) 45 C) 49 D) 75 E) 81
evreleri sabit dikdrtgenler iinde alan en byk
olan karedir.
Dikdrtgen eklindeki bir bahe 60 m uzunluundaki
tel ile evrilecektir.
Bahenin alannn en byk deeri ka m
2
olabi-
lir?
A) 225 B) 250 C) 360
D) 400 E) 640
DNA 26
YGS MATEMATK 25

zm

evre = 2a + 2b = 60 a + b = 30
Alan = a b
Toplam 30 olan iki saynn arpmlarnn en byk olmas
istendiinden, saylar eit olmaldr.

a b = = =
30
2
15
a b = 15 15 = 225
alann en byk deeridir.
Doru Seenek A
Bir taraf duvarla evrili dikdrtgen eklinde bir bahe
60 m uzunluundaki tel ile evrilecektir.
Alannn en byk deeri ka m
2
olabilir?
A) 225 B) 250 C) 360 D) 450 E) 640
Bir kenarnn tamam, dier kenarnn yars duvar ile
rlm, kalan ksm tel ile evrelenmi dikdrtgen bir
bahe yaplacaktr.
60 m uzunluundaki tel ile evrilecek bahenin
alan en ok ka m
2
olabilir?
A) 225 B) 250 C) 360
D) 450 E) 600
DNA 27

zm

Tel kullanlacak ksmn uzunluu;

b a
b b
a + + = + =
2
3
2
60
Toplanan terimlerin eit olmas gerektiinden;
a
b
b b = = = = 30
3
2
30 3 60 20 ,
olur.
Alan = a b = 30 20 = 600 m
2

dir.
Doru Seenek E
a, b doal saylar olmak zere,
a + b = 6
olduuna gre, a
2
b nin en byk deeri katr?
A) 18 B) 27 C) 32 D) 34 E) 36
Hazine 2
arpmlar sabit iki doal saynn toplamlarnn en k-
k olmas iin saylarn eit (veya en yakn) seilmesi
gerekir.
YGS MATEMATK 26
Saylar - Blm 01
x, y N iin,
x y = 36
olduuna gre, x + x y + y ifadesinin en kk
deeri katr?
A) 36 B) 42 C) 48 D) 54 E) 60
DNA 28

zm
x ve y doal saylarnn arpmlar sabit olduundan, top-
lamlarnn en kk olmas iin saylarn eit olmas ge-
rekir.
x y = 36 olduundan,
x = 6 ve y = 6
alnr.
x + x y + y = 6 + 6 6 + 6 = 48
bulunur.
Doru Seenek C
Kenar uzunluklar tam say ve alan 25 birim kare olan
bir dikdrtgenin evresi en az ka birim olabilir?
A) 10 B) 11 C) 15 D) 20 E) 25
x, y tam saylar iin,
x y = 36
olduuna gre, x + y toplamnn en kk deeri
katr?
A) 37 B) 12 C) 0 D) 12 E) 37
DNA 29

zm
arpmlar 36 olan tam saylarn toplamlarna bakalm.
(1) (36) = 36 (1) + (36) = 37
(2) (18) = 36 (2) + (18) = 20
(3) (12) = 36 (3) + (12) = 15
............................
1 36 = 36 1 + 36 = 37
2 18 = 36 2 + 18 = 20
3 12 = 36 3 + 12 = 15
4 9 = 36 4 + 9 = 13
6 6 = 36 6 + 6 = 12
Grld gibi arpanlar birbirine yaklatka toplamn
mutlak deeri klmektedir.
arpanlar negatif olabiliyorsa, toplamn en kk deeri
bu arpanlarn toplam ile bulunur.
arpanlar 1 ve 36 olarak alndnda elde edilen top-
lam en kk olur.
(1) + (36) = 37
Doru Seenek A
x, y Z iin,
x y = 9
olduuna gre, x + y toplamnn en kk deeri ka-
tr?
A) 10 B) 6 C) 0 D) 6 E) 10
YGS MATEMATK 27
a, b ve c tam saylar iin,
a b = 16
a c = 25
olduuna gre, a + b + c toplamnn en byk de-
eri katr?
A) 13 B) 14 C) 41 D) 42 E) 53
DNA 30

zm
Her iki eitliin ortak arpan olan a y en kk aldmz-
da, dier arpanlar byk olacaktr.
a = 1 iin, b = 16 ve c = 25
olur.
a + b + c = 1 + 6 + 25 = 42
bulunabilecek en byk deerdir.
Doru Seenek D
a, b ve c tam saylar iin,
a b = 20
a c = 24
olduuna gre, a + b + c toplamnn en kk deeri
katr?
A) 15 B) 15 C) 30 D) 45 E) 60
a, b ve c pozitif tam saylar iin,
a b = 18
a c = 24
olduuna gre, a + b + c toplamnn en kk de-
eri katr?
A) 12 B) 13 C) 41 D) 42 E) 43
DNA 31

zm
Toplamn kk olmas iin, a, b ve c nin kk olmas
gerekir. a says her iki arpmda ortak olduundan, a nn
en byk deeri olan 6 says alnrsa, b ve c saylar en
kk deerleri alrlar.
6 b = 18 b = 3
6 c = 24 c = 4
bulunur.
a + b + c = 6 + 3 + 4 = 13
olur.
Doru Seenek B
x, y ve z doal saylar iin,
x y z = 8
olduuna gre, x + y + z toplam en az katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
YGS MATEMATK 28
Saylar - Blm 01
a, b ve c doal saylar iin,
a b = 7
a c = 5
eri katr?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 13 E) 14
DNA 32

zm
a b = 7 a = b + 7
a c = 5 a = c + 5
eitliklerinde; a nn kk olabilmesi iin b ve c nin de k-
k olmas gerekir.
b = 0 seilirse, a = 0 + 7 ve a = 7
a = c + 5 eitliinden de,
7 = c + 5 ve c = 2
bulunur.
a + b + c = 7 + 0 + 2 = 9
olur.
Doru Seenek B
a, b ve c pozitif tam saylar iin,
a b = 7
a c = 5
olduuna gre, a + b + c toplamnn en kk deeri
katr?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 13 E) 14
Toplamlar 72 olan farkl pozitif tam saynn
en by, en az katr?
A) 22 B) 23 C) 24 D) 25 E) 26
DNA 33

zm
Saylar eit dndmzde,
72 : 3 = 24 = a
olur.
Dalm;
a 1, a ve a + 1
olarak yapldnda a + 1 istenen koulu salar.
a + 1 = 24 + 1 = 25
bulunur.
Doru Seenek D
Toplamlar 47 olan pozitif tam saynn en k,
en ok katr?
A) 13 B) 14 C) 15 D) 16 E) 17
YGS MATEMATK 29
TEST - 2
1. a ve b pozitif tam saylar iin,
a + b = 11
olduuna gre, 2a + 3b toplamnn en byk de-
eri katr?
A) 22 B) 23 C) 26 D) 32 E) 33
2. arpmlar iki basamakl en byk ift sayya eit
olan iki doal saynn toplamnn alabilecei en
byk deer katr?
A) 20 B) 21 C) 34 D) 51 E) 99
3. ki basamakl en byk pozitif ift tam say ile iki
basamakl en byk negatif tek tam saynn top-
lam katr?
A) 87 B) 88 C) 97 D) 98 E) 99
4. a b = 1200 ve b tek saydr.
b nin en byk deeri iin, a + b toplam ka
olur?
A) 91 B) 243 C) 324
D) 432 E) 1201
5. a, b, c tam saylar olmak zere,
a + b + c = 12
olduuna gre, a
2
+ b
2
+ c
2
toplamnn en kk
deeri katr?
A) 27 B) 48 C) 60 D) 72 E) 144
6. a, b, c pozitif tam saylar olmak zere,
a b = 4
b c = 6
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
7. 12 tane kalem ocua datlacaktr.
Her ocuun en az bir tane kalem ald bu da-
tmda en ok kalem alan ocuk en az ka kalem
alm olabilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
8. a, b doal saylar olmak zere,
a + b = 10
olduuna gre, a b arpmnn en byk deeri
katr?
A) 5 B) 10 C) 20 D) 25 E) 50
YGS MATEMATK 30
Saylar - Blm 01
9. a, b doal saylar olmak zere,
a + b = 5
olduuna gre, a b arpmnn en kk deeri
katr?
A) 0 B) 3 C) 5 D) 6 E) 10
10. a ve b doal saylar iin,
a b = 16
olduuna gre,
1
a
1
b
++ toplamnn en kk dee-
ri katr?
A)
1
16
B)
1
8
C)
1
4
D)
1
2
E) 1
11. x, y Z iin,
x y = 16
katr?
A) 17 B) 15 C) 0 D) 15 E) 17
12. x ve y tam saylar iin,
x + y = 9
olduuna gre, x
2
+ y
2
toplamnn alabilecei en
kk deer katr?
A) 13 B) 25 C) 41 D) 61 E) 81
13. a ve b pozitif tam saylar iin,
a + b = 11
olduuna gre, 2a + 3b toplamnn en kk de-
eri katr?
A) 22 B) 23 C) 24 D) 25 E) 26
14. kier basamakl iki doal saynn fark en ok
ka olabilir?
A) 100 B) 99 C) 90 D) 89 E) 88
15. A ve B ikier basamakl iki tam say olduuna
gre, A B fark en ok katr?
A) 198 B) 188 C) 108 D) 100 E) 89
16. A ve B ikier basamakl iki tam say olduuna
gre, A B farknn en kk deeri katr?
A) 198 B) 188 C) 108
D) 100 E) 89
1. D 2. E 3. A 4. A 5. B 6. D 7. C 8. D 9. A 10. D 11. B 12. C 13. B 14. D 15. A 16. A
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 ARDIIK SAYILAR
31

GR
Saylar blmnn bu kesiminde, belirli bir dzene gre
sralanm say dizilerinin zelikleri zerinde duracaz.

TANIM
n bir doal say gstermek zere;
n, n + 1, n + 2, ...
eklindeki saylara ardk doal saylar denir.
Genel olarak n bir tam say gstermek zere;
ardk ift saylar,
2n, 2n + 2, 2n + 4, ...
ardk tek saylar,
2n + 1, 2n + 3 , 2n + 5, ...
eklinde gsterilir.

Ardk doal saydan en k ile en by-
nn toplam 36 olduuna gre, bu saynn
toplam katr?
A) 18 B) 36 C) 45 D) 54 E) 63
DNA 34

zm
Ardk doal saylar; n, n + 1, n + 2 eklinde gsterdii-
mizde en k n, en by n + 2 olduundan,
2n + 2 = 36
2n = 34
n = 17
Saylar: 17, 18 ve 19 dur.
Toplamlar:
17 + 18 + 19 = 54
bulunur.
Doru Seenek D
Ardk ift doal saynn toplam 72 olduuna
gre, bu saylarn en by katr?
A) 22 B) 24 C) 26 D) 28 E) 36

Hazine Av
Ardk doal saylarn toplamnn bulunmas pek ok so-
ruda karmza kacandan, bunu ksa yoldan bulmann
yollarn arayalm.
e 1 den balayarak ardk sayma saylarnn toplamna
bakalm.
1 = 1
1 + 2 = 3 = 1,5 2
1 + 2 + 3 = 6 = 2 3
1 + 2 + 3 + 4 = 10 = 2,5 4
1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15 = 3 5
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 = 21 = 3,5 6
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 = 28 = 4 7
..................
Toplamlara baktmzda; ortadaki say ile terim saysnn
arpmnn sonucu verdiini grebiliriz.
Ortadaki say; en kk terim ile en byk terimin topla-
mnn yarsdr.
Hazine 3
Ardk ilk n tane sayma saysnn toplam; toplamdaki
son say ile ardnn arpmnn yarsna eittir.
1 2 3
1
2
+ + + + =
+
...
( )
n
n n
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 32
Saylar - Blm 01
1 + 2 + 3 + ... + 99 + 100
toplamnn sonucu katr?
A) 1000 B) 1050 C) 5000
D) 5050 E) 6000
DNA 35

zm
Hazine 3ten; son say 100, ard 100 + 1 = 101 oldu-
undan istenen toplam;
1 2 3 100
100 100 1
2
100 101
2
5050
+ + + + =
+
=

=
...
( )
dir.
Doru Seenek D
1 + 2 + 3 + ... + 10
A) 50 B) 55 C) 60 D) 75 E) 100
Hazine 4
a, (a + r), (a + 2r), (a + 3r), ... , (a + nr)
eklindeki dizilere aritmetik dizi denir.
a: lk terim, r: Ortak fark
Terim
son terim ilk terim
ortak fark
=

+1 says

Ortadaki
ilk terim son terim
=
+
2
say
Bir aritmetik dizinin tm terimlerinin toplam:
Toplam = Ortadaki say Terim says
Bu Hazinemizin Vadi Dilindeki karl,
Gauss
olacaktr.
13 + 16 + 19 + ... + 127 + 130
A) 2500 B) 2640 C) 2860
D) 2900 E) 3210
DNA 36

zm
Toplam
ilk terim son terim
terim =
+

2
( ) says
Ortak fark = r = 3

Terim
son terim ilk terim
ortak fark
=

+1 says
Terim says =
130 13
3
1
117
3
1 39 1 40
+ = + = + =

Toplam =
+
= =
13 130
2
40
143
2
40 2860
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 33
Saylar - Blm 01 Ardk Saylar
18 + 22 + 26 + ... + 98 + 102
A) 1230 B) 1320 C) 1380
D) 1440 E) 1500
Ortadaki say, toplanan terimlerden biri olmayabilir.
Uyar
10 + 11 + 12 + ... + 19 + 20
A) 150 B) 155 C) 165 D) 175 E) 200
DNA 37

zm
1 2 3 9 10 11 12 20
20 20 1
2
20 21
2
210
+ + + + + + + + + =
+
=

=
... ...
( )

1 2 3 9
9 9 1
2
9 10
2
45 + + + + =
+
=

= ...
( )
10 + 11 + 12 + ... + 20 = 210 45 = 165
olur.
Ortadaki say =
2
10 20
2
15 =
+
=
ilk say + son say
Terim says =
son terim ilk terim
ortak fark
+1

=

+ =
20 10
1
1 11
Toplam = Ortadaki say Terim says
= 15 11 = 165
Doru Seenek C
25 + 26 + 27 + ... + 74 + 75
A) 2500 B) 2550 C) 2600
D) 2650 E) 2700

4 + 8 + 12 + ... + 396 + 400
A) 20000 B) 20100 C) 20200
D) 20300 E) 20400
DNA 38

zm
Toplamdaki saylar 4 n kat olduundan 4 parantezine
alnabilir.
4 + 8 + 12 + ... + 400 = 4(1 + 2 + 3 + ... + 100)

=
+
=

=
=
4
100 100 1
2
4
100 101
2
4 5050
20200
( )
olacaktr.
Doru Seenek C
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 34
Saylar - Blm 01
5 + 10 + 15 + ... + 495 + 500
A) 2525 B) 25250 C) 25500
D) 252600 E) 252700
0,12112111211112111112...
irrasyonel saysnda 0 dan sonraki onikinci 2 den
nce yazlan 1 lerin toplam katr?
A) 12 B) 24 C) 48 D) 78 E) 96
DNA 39

zm
Verilen irrasyonel sayda;
2 rakamlarnn nnde srasyla,
1 tane, 2 tane, 3 tane, ..., 12 tane 1 bulunmaktadr.
Soruda bizden istenen toplam:
1 + 2 + 3 + ... + 12 toplamdr.
1 2 3 12
12 12 1
2
78 + + + + =
+
= ...
( )
bulunur.
Doru Seenek D
15 tane
. . .
.

.

.
En alt srasnda 15 tane bidon bulunan ekildeki gibi
bir istifte, toplam ka bidon vardr?
A) 120 B) 125 C) 130 D) 145 E) 150
Ardk ilk n sayma saysnn toplamn veren saylara
gensel saylar denir.
1 2 3
1
2
+ + + + =
+
...
( )
n
n n
n N
+
iin
n n ( ) +1
2
eklinde yazlabilen saylardr.
1, 3, 6, 10, 15, ... gibi.
1 2 3 4 5
1 3 6 10 15
Aadaki saylardan hangisi gensel saydr?
A) 16 B) 24 C) 32 D) 36 E) 48
DNA 40

zm
gensel saylar, n N
+
iin;
n n ( ) +1
2
eklinde yazlabi-
len saylardr.
n N
+
iin;
n n ( ) +
=
1
2
36
n(n + 1) = 2 36 = 72 = 8 . 9
n = 8, n + 1 = 9
Seeneklerde; iki kat, ardk iki doal saynn arpm
olan 36 aranan saydr.
Doru Seenek D
1 + 2 + 3 + ... + n = 66
olduuna gre, n doal says katr?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
YGS MATEMATK 35
{1}, {2, 3}, {4, 5, 6}, ...
kme dizisindeki 100. kmenin en byk eleman
katr?
A) 100 B) 500 C) 5000
D) 5050 E) 6000
DNA 41

zm
Kmelerin en byk elemanlarna dikkat edildiinde;
1. kmede 1
2. kmede 3
3. kmede 6
......
birer gensel say olduu grlr.
Bu durumda 100. kmenin en byk eleman da 100. -
gen say yani ilk 100 sayma saysnn toplam olan;
100 100 1
2
100 101
2
5050
( ) +
=

=
dir.
Doru Seenek D
{1}, {2, 3}, {4, 5, 6}, ...
kme dizisindeki 100. kmenin en kk eleman ka-
tr?
A) 100 B) 4950 C) 4951
D) 5050 E) 6000
n tane ardk doal saynn toplamnn ne blm
(aritmetik ortas) dizinin ortasndaki sayy verir.
Ik 3
Ardk be doal saynn toplam 400 olduuna
gre, bu saylardan en by katr?
A) 79 B) 80 C) 81 D) 82 E) 83
DNA 42

zm
Aritmetik orta
Toplam
Terim
= = =
400
5
80
says
Aritmetik orta = Ortadaki terim = 80
78, 79, 80, 81, 82
80 + 2 = 82 saylarn en bydr.
Doru Seenek D
11 tane ardk pozitif tam saynn toplam 2002 oldu-
una gre, en k katr?
A) 176 B) 177 C) 178 D) 182 E) 187
Ardk 17 tane tam saynn toplam 17 dir.
Bu saylarn arpm katr?
A) 170 B) 17 C) 0 D) 17 E) 170
DNA 43
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 36
Saylar - Blm 01

zm
Aritmetik orta
Toplam
Terim
= = =
17
17
1
says
Aritmetik orta = Ortadaki say = 1
..., 2, 1, 0, 1, 2, 3 ...
Ortadaki say 1 olduundan, saylardan biri de 0 says-
dr.
Tm saylarn arpmnda, arpanlardan biri sfr ol-
duundan, arpm sfr olur.
Doru Seenek C
Ardk 9 tane tam saynn toplam 9 olduuna gre,
bu saylardan en by katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
49 tane ardk pozitif tam saynn toplam 7
4
oldu-
una gre, bu saylardan en k katr?
A) 24 B) 25 C) 26 D) 27 E) 28
DNA 44

zm
Aritmetik orta
Toplam
Terim
= = =

=
7
49
49 49
49
49
4
says
Aritmetik orta = Ortadaki terim = 49
Ortadaki terim 49 olduundan, kendisinden kk 24 te-
rim, kendisinden byk 24 terim bulunur.
Saylardan en k;
49 24 = 25
olur.
Doru Seenek B
1 + 2 + 3 + ... + n = 10n
eitliini gerekleyen n doal says katr?
A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19
2 + 4 + 6 + ... + 100 = 2550
olduuna gre, 1 + 3 + 5 + ... + 99 toplamnn so-
nucu katr?
A) 2400 B) 2450 C) 2500
D) 2550 E) 2600
DNA 45

zm
1 + 3 + ... + 99 = (2 1) + (4 1) + ... + (100 1)

= + + + + + + ( ... ) ( ... ) 2 4 100 1 1 1
50 tane

= 2550 50 = 2500
Doru Seenek C
n bir doal say olmak zere; 1 den n ye kadar doal sa-
ylarn toplam A, 5 ten n ye kadar doal saylarn toplam
B ile gsteriliyor.
A + B = 370
olduuna gre, A nn deeri katr?
A) 176 B) 180 C) 184 D) 190 E) 192
YGS MATEMATK 37

1 2 3 10
2 2 2 2
+ + + + = ... K
olarak veriliyor.
Karesi alnan saylar birer azaltlrsa toplamn so-
nucu ka olur?
A) K 10 B) K 19 C) K 90
D) K 100 E) K 101
DNA 46

zm
Karesi alnan saylar birer eksildiinde toplam;
(11)
2
+ (21)
2
+ (31)
2
+...+ (101)
2
= 0
2
+ 1
2
+ 2
2
+...+ 9
2

ekline dnr ki bu toplam Kden 10
2
= 100 eksiktir.
Doru Seenek D
1
2
+ 2
2
+ 3
2
+ ... + 10
2
= A
olarak veriliyor.
Karesi alnan saylar birer artrlrsa toplamn sonucu
ka olur?
A) A + 121 B) A + 120 C) A + 11
D) A + 10 E) A + 1
A = 1 2 + 2 3 + 3 4 + ... + n(n + 1)
B = 2 3 + 3 4 + 4 5 + ... + (n + 1)(n + 2)
n = 10 iin B nin A trnden eiti aadakilerden
hangisidir?
A) A + 132 B) A + 130 C) A + 12
D) A + 10 E) 12 A
DNA 47

zm
n = 10 iin;
A = 1 2 + 2 3 + 3 4 + ... + 10 11
B = 2 3 + 3 4 + 4 5 + ... + 10 11 + 11 12
olur.
B says, A dan; 11 12 1 2 fazladr.
B = A + 130
olur.
Doru Seenek B
T = 2 5 + 3 6 + 4 7 + ... + 10 13
toplamnn her bir teriminin birinci arpan 1 azaltlr-
sa, T says ne kadar azalr?
A) 79 B) 80 C) 81 D) 82 E) 83
1 2 + 3 4 + 5 6 + ... + 19 20
A) 11 B) 10 C) 9 D) 8 E) 7
DNA 48

zm
1 2 + 3 4 + 5 6 + ... + 19 20
ileminde gruplandrma yaparsak;
= (1 2) + (3 4) + (5 6) + ... + (19 20)
= (1) + (1) + (1) + ... + (1)
= 10(1) = 10
bulunur.
Doru Seenek B
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 38
Saylar - Blm 01
100 99 + 98 97 + 96 95 + ... + 4 3 + 2 1
A) 100 B) 99 C) 51 D) 50 E) 49
10
2
9
2
+ 8
2
7
2
+ 6
2
5
2
+ 4
2
3
2
+ 2
2
1
2
A) 35 B) 45 C) 55 D) 65 E) 75
DNA 49

zm
a
2
b
2
= (a b)(a + b) zdeliinden;
10
2
9
2
= (10 9)(10 + 9) = 1 19 = 19
8
2
7
2
= (8 7)(8 + 7) = 1 15 = 15
6
2
5
2
= (6 5)(6 + 5) = 1 11 = 11
4
2
3
2
= (4 3)(4 + 3) = 1 7 = 7
2
2
1
2
= (2 1)(2 + 1) = 1 3 = 3 olduundan,
10
2
9
2
+ 8
2
7
2
+ 6
2
5
2
+ 4
2
3
2
+ 2
2
1
2
= 19 + 15 + 11 + 7 + 3
bulunur.
Ortadaki terim (aritmetik orta) = 11
Terim says = 5 olduundan, toplamn sonucu;
11 5 = 55
tir.
Doru Seenek C
1
2
2
2
+ 3
2
4
2
+ ... + 19
2
20
2
A) 210 B) 190 C) 180 D) 160 E) 110
Ardk ilk n ift sayma saysnn toplam:
2 + 4 + 6 + ... + 2n = n(n + 1) dir.
Ardk ilk n tek sayma saysnn toplam:
1 + 3 + 5 + ... + 2n 1 = n
2
dir.
Ik 4
Ardk ilk 40 pozitif ift tam saynn toplam A,
ardk ilk 40 pozitif tek tam saynn toplam B ol-
duuna gre, A B fark katr?
A) 0 B) 1 C) 40 D) 400 E) 720
DNA 50

zm
A = 2 + 4 + 6 + ... + 80
2n = 80 ise n = 40 olduundan;
A = n(n + 1) = 40(40 + 1) = 40 41 = 1640
B = 1 + 3 + 5 + ... + 79
2n 1 = 79 ise n = 40 olduundan;
B = n
2
= 40
2
= 1600
A B = 1640 1600 = 40
bulunur.
Doru Seenek C
1 + 3 + 5 + ... + 99
A) 250 B) 2401 C) 2500
D) 2601 E) 5000
YGS MATEMATK 39
TEST - 3
1. Aadakilerden hangisi ardk doal saynn
toplam olamaz?
A) 48 B) 63 C) 75 D) 82 E) 96
2. Ardk doal saynn en k ile en by-
nn toplam 88 dir.
Bu saynn toplam katr?
A) 130 B) 131 C) 132 D) 134 E) 135
3. Ardk 13 tane tam saynn toplam 13 tr.
Bu saylarn en by katr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
4. 1 + 2 + 3 + ... + n = A
olduuna gre, n + (n + 1) + (n + 2) + ... + 2n
toplamnn A trnden eiti aadakilerden han-
gisidir?
A) A B) 2A C) 3A D) A
2
E) A
3
5. 1 + 3 + 5 + ... + 41
toplamnn birler basamandaki rakam katr?
A) 1 B) 4 C) 5 D) 6 E) 9
6. On bir tane ardk tam saynn toplam 2002
olduuna gre, en by katr?
A) 176 B) 177 C) 178 D) 182 E) 187
7. 1 + 2 + 3 + ... + n 125
eitsizliini salayan en byk n doal says
katr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
8. Ardk 2008 tane tam saynn arpm 0 dr.
Bu saylardan en by en ok ka olabilir?
A) 2010 B) 2009 C) 2008
D) 2007 E) 2006
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 40
Saylar - Blm 01
9. a, b ve c ardk doal saydr.
a
2
+ b
2
= c
2
olduuna gre, a + b + c toplam katr?
A) 7 B) 12 C) 15 D) 18 E) 24
10. (33 + 44 + 55 + 66) : 11
A) 7 B) 8 C) 11 D) 18 E) 24
11. (12 + 10 + 8 + 6 + 4 + 2) : (6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1)
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 12
12. (2009 + 2008 + 2007) (2006 + 2005 + 2004)
A) 3 B) 6 C) 9
D) 2003 E) 2004
13. a, b, c, d ardk drt tek say olduuna gre,
a < b < c < d iin (a b)(c d) (a d) (b c)
A) 16 B) 24 C) 32 D) 40 E) 48
14. Ardk pozitif tam saynn arpm, toplamlarnn
21 katdr.
Bu saylarn toplam katr?
A) 23 B) 24 C) 25 D) 26 E) 27
15. n doal saysnn ard (nden sonra gelen do-
al say) n
*
ile gsterildiine gre,
(3 4
*
)
*

saysnn ard katr?
A) 13 B) 14 C) 15 D) 16 E) 17
16. 1 + 4 + 7 + ... + 100
A) 1700 B) 1717 C) 1724
D) 1734 E) 1771
1. D 2. C 3. B 4. C 5. A 6. E 7. B 8. D 9. B 10. D 11. A 12. C 13. E 14. B 15. E 16. B
YGS MATEMATK 41
TEST - 4
1. Ardk ilk 100 pozitif tam saynn karelerinin toplam
A dr.
Ardk ilk 100 pozitif ift tam saynn karelerinin
toplam aadakilerden hangisidir?
A) 2 A B) 4 A C) 2 A
2
D) 4 A
2
E) 200 A
2. 1 den 55 e kadar olan tam saylar soldan saa doru
yazlarak,
N = 1234...9101112...5455
eklinde 101 basamakl bir N says oluturuluyor.
Buna gre, N nin soldan 55. rakam katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 6 E) 9
3. 1 + 3 + 7 + 9 + 13 + 15 + 19 + ... + 61 + 63 + 67
toplamnn deeri katr?
A) 663 B) 695 C) 717 D) 771 E) 779
4. Ardk alt doal saydan son drdnn toplam
62 olduuna gre, ilk drdnn toplam katr?
A) 54 B) 55 C) 56 D) 57 E) 58
5. Ardk drt ift saynn toplam aadakilerden
hangisi olamaz?
A) 84 B) 100 C) 116 D) 132 E) 144
6. Ardk be tek saynn toplam 165 olduuna
gre, bu saylardan en by katr?
A) 33 B) 35 C) 37 D) 39 E) 41
7. Ardk tek saynn toplam, basamakl bir do-
al saydr.
Bu saylardan en k en az ka olabilir?
A) 33 B) 35 C) 37 D) 39 E) 41
8. 1 + 3 + 5 + ... + 99 = T
olduuna gre, 2 + 4 + 6 + ... + 100 toplamnn
T trnden eiti aadakilerden hangisidir?
A) T B) 2 T C) T + 25
D) T + 50 E) T + 100
Ardk Saylar
YGS MATEMATK 42
Saylar - Blm 01
9. Ardk dokuz tek saynn toplam 873 olduuna
gre, bu saylarn en by katr?
A) 87 B) 91 C) 97 D) 105 E) 107
10. a, b ve c ardk ift say olup, a < b < c dir.
Buna gre, (a b) + (a c) + (b c) toplam ka-
tr?
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2
11. 1 + 2 + 3 + 4 + ... + 99 + 100
ifadesinde tek saylarn her biri 1 artrlr, ift sa-
ylarn her biri 2 azaltlrsa toplamdaki deime
nasl olur?
A) 100 azalr B) 50 azalr
C) Deimez D) 50 artar
E) 100 artar
12. Ardk yedi tam saynn en k ile en by-
nn toplam 24 olduuna gre, bu yedi saynn
toplam katr?
A) 60 B) 66 C) 72 D) 78 E) 84
13. Ardk be ift saynn toplam 100 olduuna
gre, bu saylarn en by ile en knn
toplam katr?
A) 36 B) 38 C) 40 D) 42 E) 44
14. 1 + 2 + 3 + ... + n = 190
olduuna gre, n katr?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
15. 11 + 13 + 15 + ... + 41
A) 416 B) 425 C) 432 D) 441 E) 453
16. 18 + 22 + 26 + ... + 82
A) 800 B) 820 C) 830 D) 840 E) 850
1. B 2. B 3. D 4. A 5. E 6. C 7. A 8. D 9. D 10. B 11. B 12. E 13. C 14. B 15. A 16.E
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 TABAN ARTMET
43

GR
Kullandmz 10 luk sayma sisteminde saylar,
{0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
kmesinin elemanlar (rakamlar) kullanlarak yazlr.
Bu kme 10 elemanldr.
En byk eleman 9 dur.
Bir saynn deeri; kendisini oluturan rakamlarn basa-
mak deerlerinin toplamdr.
435 = 4 10
2
+ 3

10
1
+ 5 10
0
= 400 + 30 + 5
Drt yz otuz be
Onluk sistemde; saynn zmlenmi eklinde, 10 un
kuvvetleri kullanlr.
SAYI TABANI
n say tabanndaki saylar;
{0, 1, 2, ..., n 1}
kmesinin elemanlar kullanlarak yazlr. (n > 1)
Kme n elemanldr.
En byk eleman (n 1) dir.
Uyar
Hazine 5
n say tabannda verilmi bir saynn, 10 luk sistemde-
ki deeri; a, b, c, d < n olmak zere;
(abcd)
n
= a n
3
+ b n
2
+ c n
1
+ d n
0
dir.
5 say tabann gstermek zere, (324)
5
saysnn
10 say tabanndaki yazl hangisidir?
A) 75 B) 85 C) 89 D) 92 E) 96
DNA 51

zm
(324)
5
= 3 5
2
+ 2 5
1
+ 4 5
0
= 3 25 + 2 5 + 4 1
= 75 + 10 + 4
= 89
bulunur.
Doru Seenek C
2
saysnn
10 say tabanndaki yazl hangisidir?
A) 22 B) 33 C) 44 D) 55 E) 66
6
saysnn
10 say tabanndaki yazl aadakilerden han-
gisidir?
A) 204 B) 234 C) 308
D) 310 E) 326
DNA 52
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 44
Saylar - Blm 01

zm
(1234)
6
= 1 6
3
+ 2 6
2
+ 3 6
1
+ 4 6
0
= 216 + 2 36 + 3 6 + 4 1
= 216 + 72 + 18 + 4
= 310
bulunur.
Doru Seenek D
9
saysnn 10
luk sistemdeki karl katr?
A) 324 B) 326 C) 351 D) 353 E) 357
5 say tabann gstermek zere,
2(abc)
5
= (cba)
5
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 53

zm
(abc)
5
ve (cba)
5
saylarnn 10 say tabanndaki karlk-
lar;
(abc)
5
= a 5
2
+ b 5 + c
(cba)
5
= c 5
2
+ b 5 + a
dr.
Bu deerler verilen eitlikte yerlerine yazldnda;
2(abc)
5
= (cba)
5
2(a 5
2
+ b 5 + c) = c 5
2
+ b 5 + a
50a + 10b + 2c = 25c + 5b + a
49a + 5b = 23c eitlii,
a = 1, b = 4, c = 3 iin dorulanr.
a + b + c = 1 + 4 + 3 = 8
bulunur.
Doru Seenek C
a sfrdan farkl bir rakam, 4 ve n say tabann gs-
termek zere,
(aaa)
4
= (aa)
n
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25
5 say tabannda, basamakl ka tane say ya-
zlabilir?
A) 25 B) 50 C) 75
D) 100 E) 125
DNA 54

zm
5 say tabannda kullanlacak rakamlar {0, 1, 2, 3, 4} k-
mesinden alnr.
(abc)
5
saysnda;
a y 0 dnda 4 rakamdan biri, b yi 5 rakamdan biri, c yi
5 rakamdan biri olarak seebileceimizden,
4 5 5 = 100
say yazlabilir.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 45
Saylar - Blm 01 Taban Aritmetii
3 say tabannda yazlabilecek basamakl en byk
saynn 10 luk sistemdeki karl katr?
A) 26 B) 27 C) 39 D) 40 E) 42
(abcd)
n
saysnn on tabanndaki karl:
n ift ise d ye baldr: d tek ise tek, ift ise ifttir.
n tek ise a + b + c + d toplamna baldr:
Toplam tek ise tek, ift ise ifttir.
Ik 5
9 say tabann gstermek zere, (23a)
9
saysnn
on tabanndaki karl ift say olduuna gre, a
nn alabilecei deerler toplam katr?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 25 E) 26
DNA 55

zm
9, tek say olduundan;
2 + 3 + a toplamnn ift olmas gerekir.
Toplam ift yapan a deerleri:
1, 3, 5 ve 7 dir.
1 + 3 + 5 + 7 = 16
bulunur.
Doru Seenek C
7 say tabannda verilen (65a3)
7
saysnn, 10 tabann-
daki karl tek say olduuna gre, a nn alabilecei
ka farkl deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
8 say tabannda verilen (7654a)
8
saysnn 10 ta-
banndaki karl tek say olduuna gre, a nn
alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 25 E) 26
DNA 56

zm
8 ift olduundan a nn tek say olmas, saynn 10 taba-
nndaki karlnn tek olmasn gerektirir. a nn alabilece-
i deerler 1, 3, 5 ve 7 dir.
1 + 3 + 5 + 7 = 16
bulunur.
Doru Seenek C
6, say tabandr.
(1234a)
6
saysnn 10 tabanndaki karl ift say
olduuna gre, a nn alabilecei deerlerin toplam
katr?
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 46
Saylar - Blm 01
10 say tabannda verilen sayy, n say tabannda yaz-
mak iin verilen saynn iinde n in kuvvetleri aranr.
29 un 2 tabannda yazln bulmak iin; 29 art arda
2 ye blnr.
29 2 14 1
14 2 7 0
7 2 3 1
3 2 1 1
1 2 0 1
= +
= +
= +
= +
= +
En son kalandan balayarak dierleri sra ile yazl-
dnda, 29 saysnn 2 tabannda yazl bulunmu
olur.
29 = (11101)
2
dir.
Ik 6

Not
lk blme ileminden bulunan kalan, sadaki ilk basama
verir.
22 says 3, 4 ve 5 say tabanlarnda yazldnda
ka kez 2 rakam kullanlr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 57

zm
22 saysn art arda 3 ile blp, en son kalandan balaya-
rak elde edilen kalanlar sra ile yazalm.
22 3 7 1
7 3 2 1
2 3 0 2
= +
= +
= +
22 = (211)
3

2 rakam 1 kez kullanld.
Ayn ilemleri 4 iin yapalm.
22 4 5 2
1 4 0 1
5 4 1 1
= +
= +
= +
22 = (112)
4

Ayn ilemleri 5 iin yapalm.
22 5 4 2
4 5 0 4
= +
= +
22 = (42)
5
2 rakam toplam 3 kez kullanld.
Doru Seenek B
25 saysnn, 2 say tabannda yazlm ekli aada-
kilerden hangisidir?
A) (111)
2
B) (1011)
2
C) (1101)
2
D) (11100)
2
E) (11001)
2
YGS MATEMATK 47
2
16
1 says 4 say tabannda yazldnda ka ba-
samakl olur?
A) 6 B) 8 C) 12 D) 15 E) 16
DNA 58

zm
2
16
1 = (2
2
)
8
1
= 4
8
1
4 say tabannda, 4
8
saysn yazarken;
4
8
in katsays 1, dier kuvvetlerinin katsays 0 olacan-
dan;
4
8
= (100 000 000)
4
yazlr.
4
8
1 = (100 000 000)
4
1
= (33 333 333)
4
8 basamakldr.
Doru Seenek B
2
2008
1 says 2 say tabannda yazldnda oluan
saynn rakamlar toplam katr?
A) 1 B) 25 C) 208
D) 2007 E) 2008
10 luk sistemdeki drt ilem kurallar, n say tabann-
da verilen saylar iin de aynen geerlidir. 10 luk sis-
temdeki 10 lu demetler yerine, n say tabannda n li
demetler kullanlr.
(201)
5
+ (44)
5
toplama ileminde;
1 + 4 = 5 = 1 5 + 0
olduundan 1 + 4 = 5 deil, 0 yazlp elde 1 var denile-
cek ve ilem 0 + 4 = 4 elde 1 vard. 4 + 1 = 5 = 1 5 + 0 dan
0 yazp tekrar elde 1 var denilecek 2 + 1 = 3 diyerek
sonlanacaktr.
(201)
5
+ (44)
5
= (300)
5
bulunur.
(201)
5
(44)
5
karma ileminde; gerekirse dier ba-
samaklardan 5 lik desteler alnr.
1 den 4 deil, 5 + 1 = 6 dan 4 karp birler basa-
mana 2 yazlacaktr.
(201)
5
(44)
5
= (102)
5
bulunur.
(865)
9
(71)
9
arpma ve yaplacak toplama ilemlerin-
de de; her 9 luk deste iin elde 1 var denilecektir.
7 5 = 35 deil, 35 = 3 9 + 8 olduundan; kalan
8 i yazp, elde 9 un katsays olan 3 elde var diyerek
ilem yaplacaktr.
(865)
9
(71)
9
= (68055)
9

bulunur.
Ik 7
5 say taban olmak zere,
(234)
5
+ (23)
5
ileminin 5 tabanna gre sonucu aadakilerden
hangisidir?
A) (212)
5
B) (222)
5
C) (312)
5

D) (322)
5
E) (332)
5
DNA 59
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 48
Saylar - Blm 01

zm
Sadaki ilk basamaklardan toplamaya baladmzda,
4 + 3 = 7, 7 = 1 5 + 2
sonucun ilk basama 2 olup, elde 1 var denilecektir.
3 + 2 = 5
ikinci basamaklarn toplam,
5 + 1 = 6
elde 1 vard.
6 = 1 5 + 1
sonucun ikinci basama 1 olup elde 1 var. Sonucun son
basama,
2 + 1 = 3
elde 1 vard.
(234)
5
+ (23)
5
= (312)
5
bulunur.
Doru Seenek C
6 say tabandr.
(345)
6
+ (15)
6
ileminin sonucunun 6 say tabanndaki yazl aa-
A) (403)
6
B) (404)
6
C) (405)
6
D) (414)
6
E) (423)
6
7 say tabandr.
(654)
7
(25)
7
ileminin sonucunun, 7 say tabanndaki yazl
aadakilerden hangisidir?
A) (606)
7
B) (616)
7
C) (626)
7
D) (636)
7
E) (641)
7
DNA 60

zm
Sadaki ilk basamaklardan karma ilemine balad-
mzda 4 ten 5 kmaz, 654 n 5 olan ikinci basama 7 nin
katsaysn olduundan bir 7 lik deste aldmzda
7 + 4 = 11 ve 11 5 = 6
olacaktr.
654 n 5 olan ikinci basamandan 1 alnmt.
5 1 = 4
kald.
4 2 = 2
sonucun ikinci basama 2 dir.
Son basamakta ilem yaplmad iin aynen kalr ve 6
olarak alnr.
(654)
7
(25)
7
= (626)
7
bulunur.
Doru Seenek C
4 say taban olmak zere, (100)
4
saynn bir eksii,
ayn say tabannda aadakilerden hangisidir?
A) (10)
4
B) (11)
4
C) (22)
4
D) (30)
4
E) (33)
4
9 say taban olmak zere,
(865)
9
(71)
9
ileminin sonucunun 9 say tabanndaki yazl
A) 58045 B) 68045 C) 68055
D) 68145 E) 68155
DNA 61
YGS MATEMATK 49

zm
Saylar 9 tabannda yazlmtr.
8 6 5
7 1
8 6 5
6 7 0 8
6 8 0 5 5
+
Yukardaki ifadeyi dillendirdiimizde;
865 in 1 ile arpm 865 tir.
865 i 7 ile arparken,
7 5 = 35 = 3 9 + 8
8 yazlr, elde 3 var denir.
7 6 = 42
42 + 3 = 45 = 5 9 + 0
7 8 = 56
56 + 5 = 61 = 6 9 + 7
61 in 9 tabanndaki karl 67 yazlr. kinci arpm 6708
dir.
Son olarak toplama ilemini yapalm. 5 aaya alnr.
6 + 8 = 14 = 1 9 + 5
5 aaya yazlr, elde 1 var denir.
8 + 0 = 8, 8 + 1 = 9 = 1 9 + 0
7 + 1 = 8
8 yazlr, 6 aaya alnr, sonu 68055 bulunur.
Doru Seenek C
6 say tabandr.
(55)
6
saysnn iki kat ayn tabanda kaa eittir?
A) 111 B) 124 C) 134 D) 144 E) 154
a say tabandr.
(62)
a
(14)
a
= (808)
a
olduuna gre, a katr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
DNA 62

zm
(62)
a
= 6 a + 2
(14)
a
= a + 4 ve
(808)
a
= 8 a
2
+ 8 olduundan
(62)
a
(14)
a
= (808)
a
(6a + 2)(a + 4) = 8a
2
+ 8
6a
2
+ 26a + 8 = 8a
2
+ 8
a
2
13a = 0
a(a 13) = 0
a = 0 alnamayacandan,
a 13 = 0 ve a = 13
tr.
Doru Seenek E
n say taban olmak zere,
(13)
n
+ (31)
n
= 24
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 50
Saylar - Blm 01
b ve c say tabandr.
(32)
b
= (21)
c
(21)
b
= (13)
c
olduuna gre, b + c toplam katr?
A) 8 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
DNA 63

zm
(32)
b
= 3 b + 2 ve (21)
c
= 2 c + 1
3 b + 2 = 2 c + 1
(21)
b
= 2 b + 1 ve (13)
c
= c + 3
2 b + 1 = c + 3
2 b + 1 = c + 3 c = 2b 2
3 b + 2 = 2 c + 1 3 b + 2 = 2(2b 2) + 1
b = 5
ve c = 2 5 2 c = 8 bulunur.
b + c = 5 + 8 = 13
olur.
Doru Seenek C
11 ve 9 say taban olmak zere,
(ab)
11
= (ba)
9
olduuna gre, b a fark katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
7 ve 9 say tabandr.
b 0 olmak zere,
(abc)
9
= (cba)
7
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
DNA 64

zm
(abc)
9
= a 9
2
+ b 9 + c = 81 a + 9 b + c
(cba)
7
= c 7
2
+ b 7 + a = 49 c + 7 b + a
Saylarn 10 luk sistemdeki karlklardr.
(abc)
9
= (cba)
7
81 a + 9 b + c = 49 c + 7 b + a
80 a + 2 b 48 c = 0
40 a + b 24 c = 0
eitlii a = 1, b = 8 ve c = 2 iin salanr.
a + b + c = 1 + 8 + 2 = 11
bulunur.
Doru Seenek D
b say taban olmak zere,
(121)
b
= 81
olduuna gre, b katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 6 E) 5
YGS MATEMATK 51
2 ve 8 say tabann gstermektedir.
(111 110 101 011 010)
2
= (x)
8
olduuna gre, x aadakilerden hangisidir?
A) 76543 B) 76532 C) 76521
D) 76510 E) 76432
DNA 65

zm
8 = 2
3
olduundan her basaman 10 say tabanndaki
karlklar sralanrsa, saynn 8 say tabanndaki karl
yazlm olur. erli gruplamaya en sadan balanlma-
ldr.
(010)
2
= 2
(011)
2
= 2 + 1 = 3
(101)
2
= 2
2
+ 1 = 5
(110)
2
= 2
2
+ 2 = 6
(111)
2
= 2
2
+ 2 + 1 = 7
(x)
8
= (76532)
8
Doru Seenek B
2 say tabanndaki on basamakl en byk saynn, 8
say tabanndaki yazl aadakilerden hangisidir?
A) 777 B) 1177 C) 1717
D) 1777 E) 7777
16 ve 4 say tabandr.
(199)
16
= (x)
4
eitliini salayan x aadakilerden hangisidir?
A) 1212 B) 2121 C) 12121
D) 21212 E) 12221
DNA 66

zm
(199)
16
saysnn her basama ayr ayr 4 say tabannda
yazlr. Bulunan ifadenin yan yana yazlmasyla say 4 ta-
bannda yazlm olur.
9 = 2 4 + 1 = (21)
4
9 = 2 4 + 1 = (21)
4
1 = 0 4 + 1 = (01)
4
= 1
(199)
16
= (12121)
4
bulunur.
Doru Seenek C
9 ve 3 say tabandr.
(57)
9
= (x)
3
eitliini salayan x aadakilerden hangisidir?
A) 121 B) 212 C) 221
D) 1221 E) 1222
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 52
Saylar - Blm 01
0,5 ondalk saysnn 2 say tabanndaki gsterimi
A) 0,1 B) 0,01 C) 0 1 ,
D) 0,101 E) 0 10 ,
DNA 67

zm
n say tabannda verilmi (abc,de...)
n
saysnn, 10 say
tabanndaki karl;
a n
2
+ b n
1
+ c n
0
+ d n
1
+ e n
2
+ ...
olduundan,
0 5
5
10
1
2
2 0 1
1
2
, ( , ) = = = =
dir.
Doru Seenek A
5 say tabannda verilen (0,24)
5
saysnn ondalk say
karl nedir?
A) 0,5 B) 0,6 C) 0,56 D) 0,65 E) 0,7
8 say tabandr.
[(33)
8
]
2
saysnn ayn tabandaki eiti nedir?
A) 121 B) 131 C) 232
D) 1331 E) 2332
DNA 68

zm
[(33)
8
]
2
= [3 8 + 3]
2
= [3(8 + 1)]
2
= 9(8 + 1)
2
= (8 + 1)(8 +1)
2
= (8 + 1)
3
= 8
3
+ 3 8
2
+ 3 8 + 1
= (1331)
8
Doru Seenek D
a 3 ve a pozitif tam say iken, (a + 1)
2
nin a say taba-
nnda yazl aadakilerden hangisidir?
A) 11 B) 22 C) 121
D) 222 E) 1111
YGS MATEMATK 53
TEST - 5
1. x say tabandr.
(41)
x
= 3 (14)
x
olduuna gre, x katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
2. 3 ve 10 say tabandr.
(12012)
3
= (x)
10
A) 110 B) 120 C) 130 D) 140 E) 150
3. 3 say tabannda, en ok iki basamakl ka tane
doal say vardr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
4. 2
2008
1 says 2 say tabannda yazldnda ka
tane 0 rakam kullanlr?
A) 0 B) 1 C) 2
D) 2007 E) 2008
(33)
6
+ (22)
6
= (x)
10
A) 15 B) 25 C) 35 D) 45 E) 55
6. 8
4
1 saysnn 4 say tabanndaki karlnn ra-
kamlarnn toplam katr?
A) 1 B) 3 C) 9 D) 18 E) 27
7. 8 say tabandr.
[(33)
8
]
2
1 saysnn ayn tabandaki eiti aada-
A) 120 B) 130 C) 232
D) 1330 E) 2332
8. b say tabandr.
(23)
b
(14)
b
= (333)
b
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
Taban Aritmetii
YGS MATEMATK 54
Saylar - Blm 01
9. b say tabandr.
(321)
b
= 86
olduuna gre, (123)
b
saysnn onluk tabandaki
karl katr?
A) 27 B) 38 C) 51 D) 66 E) 83
10. b say tabannda, c
2
says 10 olarak yazlyorsa,
b
2
saysnn c say tabanndaki yazl aadaki-
lerden hangisidir?
A) 100 B) 1000 C) 10000
D) 100000 E) 1000000
11. 2009 says ikilik say tabanna gre yazldnda
ka basamakl bir say oluur?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
12. 2, 3, 5, 9 ve 12 say tabandr.
Aadaki saylardan en by hangisidir?
A) (0,10)
2
B) (0,12)
3
C) (0,21)
5
D) (0,42)
9
E) (0,53)
12
13. 9 say taban olduuna gre,
(33)
9
(44)
9

arpmnn eiti aadakilerden hangisidir?
A) (5500)
9
B) (1573)
9
C) (1452)
9
D) (1200)
9
E) (700)
9
14. a say tabandr.
A = (1254)
a

2 A = (2541)
a

A) 10 B) 9 C) 8 D) 7 E) 6
(33)
6
(22)
6
= (x)
10
olduuna gre, x aadakilerden hangisidir?
A) 250 B) 294 C) 350 D) 454 E) 556
16. n ve 2n say tabandr.
(8888)
n
= (A)
2n
olduuna gre, A aadakilerden hangisidir?
A) 1248 B) 1334 C) 1428
D) 1532 E) 1543
1. E 2. D 3. D 4. A 5. C 6. D 7. D 8. B 9. B 10. C 11. C 12. B 13. B 14. D 15. B 16. A
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 BASAMAK ANALZ
55

TANIM
Doal saylar kmesinin alt kmelerinden biri olan;
{0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
kmesine rakamlar kmesi, bu kmenin elemanlarna da
rakam denir.
Rakamlar, Onluk sistemde saylar yazmak iin kullan-
lan sembollerdir.

Not
Rakamlar, birer doal saydr.
Saylar, rakamlarn bir arada yazlmas ile oluturulur.
304; 12; 4,5; 29
22
7
;
birer saydr.
a ve b birer rakam olmak zere,
3a + 2b = 22
olduuna gre, a + b toplamnn alabilecei ka
farkl deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 69

zm
Bu tip sorularda; deikenlerden birine uygun deerler ve-
rilerek dieri bulunur.
2b ve 22 ift olduundan, a ya en kk ift deeri ver-
mekle balayalm.
a = 0 iin;
3 0 + 2b = 22 ve b = 11
olur.
b = 11 bir rakam deildir, alnmaz.
a = 2 iin; 3 2 + 2b = 22 ve b = 8
a = 4 iin; 3 4 + 2b = 22 ve b = 5
a = 6 iin; 3 6 + 2b = 22 ve b = 2
a = 8 iin; 3 8 + 2b = 22 ve b = 1
b = 1 bir rakam deildir, alnmaz.
a + b toplam;
2 + 8 = 10, 4 + 5 = 9 ve 6 + 2 = 8
olmak zere 3 farkl deer alr.
Doru Seenek C
a + b = 12
olduuna gre, a nn alabilecei ka farkl deer var-
dr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
x, y ve z farkl rakamlar olmak zere,
4x 3y + z
ifadesinin alabilecei en byk ve en kk deer-
lerin toplam katr?
A) 18 B) 26 C) 44 D) 52 E) 70
DNA 70

zm
x ve z byk (x in katsays byk olduundan, x en b-
yk)
y kk alndnda ifade byk deer alacandan;
x = 9, y = 0, z = 8 alnrsa,
4 9 3 0 + 8 = 44
en byk deerdir.
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 56
Saylar- Blm 01
x ve z kk (x in katsays byk olduundan x en k-
k), y byk alndnda ifade kk deer almaktadr.
x = 0, y = 9, z = 1 alnrsa,
4 0 3 9 + 1 = 26
en kk deerdir.
En byk ve en kk deerlerin toplam,
44 + (26) = 44 26 = 18
dir.
Doru Seenek A
a, b ve c farkl rakamlar olmak zere;
a + 2b 3c
ifadesinin alabilecei en byk deer katr?
A) 24 B) 25 C) 26 D) 27 E) 28
2a 3b = 0
olduuna gre, yazlabilecek en byk ab iki basa-
makl says katr?
A) 32 B) 64 C) 96 D) 97 E) 98
DNA 71

zm
ncelikle; 2a 3b = 0 eitliinde,
a ya verilecek deerler 3 n katlar, b nin deerleri de
2 nin katlar olacaktr.
ab saysnn en byk olmas iin; a byk, b byk ol-
maldr.
a nn alabilecei en byk deer 9, a nn bu deeri iin
de b = 6 olur.
ab = 96 yazlabilecek en byk saydr.
Doru Seenek C
a ve b birer rakam olmak zere;
3a = 4b
eitliini gerekleyen ka tane iki basamakl ab says
yazlabilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Not
Saylar oluturmaya balam iken, kaar tane say yaz-
labileceine de bir gz atalm.
Bir basamakl; 10 tane doal say,
9 tane sayma says,
ki basamakl; 90 tane doal say,
basamakl; 900 tane doal say,
Drt basamakl; 9000 tane doal say... yazlabilir.
Genel olarak;
Soldaki ilk basamaa; 0 dnda 9 rakamdan birini,
yanndaki basamaa; 10 rakamdan birini,
yanndaki basamaa yine 10 rakamdan birini yazabiliriz.
Matematiin en nemli kurallarndan biri olan, arpmann
temel ilkesi gerei, yazlabilecek saylarn adedi;
9 10 10 ...
dur.
YGS MATEMATK 57
Saylar- Blm 01 Basamak Analizi
basamakl, rakamlar farkl ka tane abc doal
says yazlabilir?
A) 900 B) 800 C) 720
D) 648 E) 600
DNA 72

zm
Soldaki ilk basamaa; 0 dnda 9 rakamdan birini yaza-
biliriz.
Ortadaki basamaa; a yerine yazlan rakam dnda geri-
ye kalan 9 rakamdan birini yazabiliriz.
Son basamaa; a ve b yerine yazlan iki rakam dnda
kalan 8 rakamdan birini yazabiliriz.
Sonu olarak;
9 9 8 = 648
tane basamakl, rakamlar farkl doal say yazlabilir.
Doru Seenek D
ki basamakl ka tane ift doal say yazlabilir?
A) 50 B) 45 C) 40 D) 36 E) 35
543 sayfalk bir kitabn sayfalarn numaralandr-
mak iin ka tane rakam kullanlr?
A) 1512 B) 1521 C) 1543
D) 1598 E) 1629
DNA 73

zm
Bir basamakl 9 tane sayma says, iki basamakl 90 tane
sayma says olduundan;
9 + 90 = 99 sayfa bir ve iki basamakl saylar ile numara-
landrlr.
543 99 = 444 sayfa basamakl saylar ile numaralan-
drlmtr.
Bir basamakl saylarda: 9 1 = 9
ki basamakl saylarda: 90 2 = 180
basamakl saylarda: 444 3 = 1332
tane rakam kullanlr.
Toplam: 9 + 180 + 1332 = 1521
rakam kullanlr.
Doru Seenek C
100 sayfalk bir kitabn sayfalarn numaralandrrken
4 rakam ka kez kullanlr?
A) 10 B) 18 C) 19 D) 20 E) 21
Hazine 6
a
i
ler birer rakam, n sayma says gstermek zere;
her A doal says
A = a
n
10
n
+ a
n1
10
n1
+ ... + a
1
10 + a
0
biiminde gsterilebilir.
Bu gsterime A doal saysnn zmlenmi ekli
denir.
A = a
n
a
n1
... a
1
a
0

doal says n + 1 basamakl bir doal saydr.
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 58
Saylar- Blm 01
a, b, c, d birer rakam, a 0 olmak zere;
iki basamakl doal saylar;
ab = 10 a + b
a onlar, b birler basamadr.
basamakl doal saylar;
abc = 100 a + 10 b + c
a yzler, b onlar, c birler basamadr.
Drt basamakl doal saylar;
abcd = 1000 a + 100 b + 10 c + d
a binler, b yzler, c onlar, d birler basama olarak ad-
landrlr ve zmlenir.
ab0 basamakl says; ab 10
abc basamakl says;
abc = ab0 + c = ab 10 + c veya
abc = a00 + bc = a 100 + bc
biimlerinde de gruplandrlabilir.
rnein;
abcd = ab00 + cd = 100 ab + cd gibi.
Ik 8

TANIM
Bir doal saynn yazlnda; rakamn bulunduu basa-
maa bal olmadan tek bana gsterdii deere, bu ra-
kamn say deeri denir.

TANIM
Rakamlarn bulunduklar basamaklara gre ald deere,
bu rakamn basamak deeri denir.
678 = 6 10
2
+ 7 10 + 8
= 600 + 70 + 8 saysnda;
6, 7 ve 8 rakamlarn say deerleri, 600, 70 ve 8 rakamla-
rn basamak deerleridir.
Kendisini oluturan rakamlarn say deerlerinin
arpm 40 olan drt basamakl en kk doal sa-
ynn birler basama katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 5 E) 8
DNA 74

zm
abcd drt basamakl doal saysnda;
a b c d = 40
verilmitir.
Saynn kk olmas istendiinde; soldaki basamaktaki
rakamlarn say deerlerinin kk olmas gerekir.
40 = 2 2 2 5 = 1 2 4 5 = 1 1 5 8
yazlmlarndan;
a = b = 1, c = 5 , d = 8 alnrsa;
abcd = 1158
olacaktr.
Birler basamandaki rakam 8 dir.
Doru Seenek E
Kendisini oluturan rakamlarn say deerlerinin top-
lam 20 olan drt basamakl en byk doal saynn
onlar basamanda hangi rakam bulunur?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
YGS MATEMATK 59
3, 4, 5, 6, 7 rakamlar birer kez kullanlarak yazlan
abcde be basamakl saysnda;
a + b = d + e
dir.
Bu koullara uyan ka tane abcde says yazlabi-
lir?
A) 4 B) 12 C) 18 D) 24 E) 28
DNA 75

zm
Koula uygun rakam gruplarn bulalm.
4 + 7 = 5 + 6
3 + 7 = 4 + 6
3 + 6 = 4 + 5
eklinde ana grup oluturulabilir.
lk grup iin;
c yerine kullanlmayan 3 yazar, soluna 47 veya 74,
sana 56 veya 65 olmak zere 4 farkl say,
soluna 56 veya 65, sana 47 veya 74 olmak zere 4 farkl
say yazlabileceinden toplam 8 say vardr.
Dier iki grup iin de benzer ilemlerle 8 er say yazlabi-
leceinden,
8 + 8 + 8 = 24
say yazlabilir.
Doru Seenek D
1, 2, 3, 4 rakamlar birer kez kullanlarak yazlan abcd drt
basamakl saysnda,
a + b = c + d
dir.
Bu koullara uygun yazlabilecek en kk abcd say-
snda b + c toplam katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
abc basamakl saysnda; a nn say deeri 1
artrlr, b nin say deeri 1 azaltlr ve c nin say
deeri 2 artrlrsa abc saysnn deeri ka artar?
A) 112 B) 108 C) 102 D) 92 E) 88
DNA 76

zm
abc = 100 a + 10 b + c
dir.
(a + 1) 100 + (b 1) 10 + c + 2
= 100 a + 100 + 10 b 10 + c + 2
= 100 a + 10 b + c + 100 10 + 2
= abc + 92
Say deeri 92 artmtr.
Doru Seenek D
abc basmakl saysnda; a, b ve c nin say deerleri
2 er artrldnda abc saysnn deeri ka artar?
A) 2 B) 22 C) 188 D) 200 E) 222
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 60
Saylar- Blm 01
abab drt basamakl says, ab iki basamakl say-
snn ka katdr?
A) 10 B) 11 C) 100
D) 101 E) 110
DNA 77

zm
abab = 1000 a + 100 b + 10 a + b
= 1010 a + 101 b
= 101(10 a + b)
= 101 ab
abab says, ab saysnn 101 katdr.
Doru Seenek D
aaa basamakl says, a nn ka katdr?
A) 11 B) 100 C) 110 D) 111 E) 121
ab ve ba iki basamakl doal saylar iin,
ab + ba = 132
olduuna gre, ab saysnn en byk deeri iin
a b arpm katr?
A) 81 B) 72 C) 54 D) 36 E) 27
DNA 78

zm
Saylar zmlediimizde;
ab + ba = 132
10 a + b + 10 b + a = 132
11 a + 11 b = 132
11(a + b) = 132
a + b = 12
bulunur.
a = 9 ve b = 3 iin aranan koullar salanr.
ab = 93 yazlabilecek en byk saydr.
a b = 9 3 = 27
olur.
Doru Seenek E
ab ve ba iki basamakl doal saylarnn toplam aa-
dakilerden hangisi olamaz?
A) 11 B) 22 C) 33 D) 44 E) 55
xy ve yx iki basamakl doal saylardr.
xy + yx = 66
olduuna gre, xy yx fark en ok katr?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 36 E) 44
DNA 79
YGS MATEMATK 61

zm
xy = 10 x + y
yx = 10 y + x
olarak zmlendiinde;
xy + yx = (10 x + y) + (10 y + x) = 11(x + y) = 66
x + y = 6
bulunur.
xy yx = (10 x + y) (10 y + x) = 9(x y)
farknn byk olmas istenmektedir.
x in byk, y nin kk olmas gerekir.
Toplamlar 6 olan iki rakamdan
x = 5 ve y = 1 iin aranan koullar salanr.
xy = 51 ve yx = 15 olmaldr.
xy yx = 51 15 = 36 aranan en byk farktr.
Doru Seenek D
ab ve ba iki basamakl doal saylar arasndaki fark
aadakilerden hangisi olamaz?
A) 9 B) 18 C) 27 D) 36 E) 46
ab iki basamakl bir doal say, x bir gerek say
olmak zere,
a x = 94
b x = 141
olduuna gre, ab x arpm katr?
A) 1024 B) 1081 C) 1212
D) 1425 E) 1437
DNA 80

zm
ab = 10 a + b zmlemesi kullanldnda;
ab x = (10 a + b)x = 10 a x + b x
bulunur.
a x = 94 ve b x = 141 yazlrsa,
ab x = 10 94 + 141 = 940 + 141 = 1081
olur.
Doru Seenek B
ab iki basamakl bir doal say, x bir gerek say ol-
mak zere,
a x = 52
b x = 91
olduuna gre, ab x arpm katr?
A) 143 B) 438 C) 611
D) 4732 E) 5291
ab iki basamakl saysnn rakamlar yer deitirildiin-
de, elde edilen iki basamakl saynn deeri, verilen
saydan 27 fazla olmaktadr.
Buna gre, b a fark katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 81

zm
nce szl ifadeyi eitlik halinde yazalm:
ba says, ab saysndan 27 fazla ise,
ba = ab + 27
yazlabilir.
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 62
Saylar- Blm 01
zmleme yapldnda;
10 b + a = 10 a + b + 27
9 b 9 a = 27
9(b a) = 27
b a = 3
bulunur.
Doru Seenek B
ab iki basamakl saysnn rakamlar yer deitirildiinde
elde edilen iki basamakl saynn deeri, verilen saydan
36 eksik olmaktadr.
Buna gre, a b fark katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
aa ve bb iki basamakl saylar iin,
aa bb = 2178
olduuna gre, a + b toplamnn en byk deeri
katr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
DNA 82

zm
aa = 10 a + a = 11 a
bb = 10 b + b = 11 b
zmlemeleri kullanlrsa,
aa bb = 11 a 11 b = 121 a b = 2178
a b = 18 bulunur.
arpmlar 18 olan iki saynn toplamlarnn byk olmas
iin, saylarn birbirinden uzak olmas gerektiinden;
a = 2 ve b = 9
alnmaldr.
a + b = 11
en byk deerdir.
Doru Seenek C
aa ve bb iki basamakl saylar iin,
aa + bb = 176
olduuna gre, a b arpmnn en byk deeri ka-
tr?
A) 16 B) 24 C) 52 D) 63 E) 64
Rakamlar toplam 10 olan iki basamakl bir say-
nn katnn iki eksii, saynn ters yazlna eit
olduuna gre, bu saynn birler basamandaki
rakam katr?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 8
DNA 83

zm
ab iki basamakl says iin verilenleri eitlik durumunda
yazarsak;
a + b = 10
3 ab 2 = ba
olur.
YGS MATEMATK 63
zmleme yaptmzda;
3(10 a + b) 2 = 10 b + a
30 a + 3 b 2 = 10 b + a
30 a + 3 b 10 b a = 2
29 a 7 b = 2
bulunur.
Bulunan eitlikler, a = 2 ve b = 8 deerleri iin salanr.
ab = 28 saysnn birler basama 8 dir.
Doru Seenek E
Basamaklarnn say deerlerinin toplam 8 olan iki ba-
samakl bir saynn rakamlar yer deitirdiinde, say 36
azalmaktadr.
Bu iki basamakl say katr?
A) 26 B) 35 C) 53 D) 62 E) 71
a4b2 says, a2b4 saysndan ka fazladr?
A) 168 B) 178 C) 188
D) 198 E) 208
DNA 84

zm
Saylar zmlendiinde;
a4b2 = 1000 a + 100 4 + 10 b + 2
a2b4 = 1000 a + 100 2 + 10 b + 4
a4b2 a2b4 = 1000 a + 100 4 + 10 b + 2
(1000 a + 100 2 + 10 b + 4)
= 400 + 2 (200 + 4) = 198
olur.
Doru Seenek D
xyz basamakl saysnn her basamann say deeri,
kendisi kadar artrldnda say 143 artyor.
Buna gre, x + y + z toplam katr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 12
Hatrlatma
Bu blmde sl saylarla ilemler yapacamzdan,
sl saylarla ilgili kurallar bir hatrlayalm.
a a a a
n
n e a
= ...
tan

a
n
a
m
= a
m+n
a
n
b
n
= (a b)
n
(a
n
)
m
= a
n m
10
n1
says sondan n 1 basama 0 olan, n basa-
makl en kk doal saydr.
10 1000 0
1
1 0
n
n e
= ...
tan

10
n
1 says, n tane 9 rakam ile yazlan, n basamakl
en byk doal saydr.
10 1 100 00 1 999 99
0 9
n
n e n e
= = ... ...
tan tan

Uyar
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 64
Saylar- Blm 01
A = 2
1999
5
2001
says ka basamakldr?
A) 1999 B) 2000 C) 2001
D) 2002 E) 2003
DNA 85

zm
2
1999
5
1999
5
2
= 25 (2 5)
1999
= 25 10
1999
sondan 1999 basama sfr olan 2001 basamakl bir sa-
ydr.
Doru Seenek C
A = 4
12
25
11
says ka basamakldr?
A) 11 B) 12 C) 21 D) 22 E) 23
m ve n basamakl iki doal saynn arpm;
m + n 1 veya m + n basamakl bir doal saydr.
Ik 9
Soldaki ilk basamaklarnda bulunan rakamlarn say de-
erlerinin arpm iki basamakl ise arpm m + n basa-
makldr.
A says 666 tane 3 ten,
B says 666 tane 6 dan olumutur.
Buna gre A B arpm ka basamakldr?
A) 18 B) 1331 C) 1332
D) 1334 E) 1335
DNA 86

zm
Soldaki ilk basamaklar 3 ve 6 dr.
3 6 = 18
says iki basamakldr.
Bu yzden A B arpm m + n basamakl olacandan
666 + 666 = 1332
basamakldr.
Doru Seenek C
A = 10
8
1
B = 10
9
2
olduuna gre, A B arpmndan elde edilen say ka
basamakldr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
YGS MATEMATK 65
TEST - 6
1. 10
25
25
saysnn rakamlarnn toplam katr?
A) 218 B) 219 C) 220 D) 221 E) 222
2. ki basamakl ab saysnn rakamlar yer deitirdi-
inde saynn deeri 36 azalmaktadr.
Bu koulu salayan iki basamakl ab saylarnn
en by iin a + b toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
3. 1 den 123 e kadar (1 ve 123 dahil) doal saylarn
yan yana yazlmasyla elde edilen say ka basa-
makldr?
A) 123 B) 171 C) 249 D) 258 E) 261
4. 2, 4, 6 ve 8 rakamlarn birer kez kullanarak yaz-
labilen iki basamakl ab ve cd doal saylarnn
toplamnn en byk deeri katr?
A) 128 B) 130 C) 134 D) 146 E) 152
5. abc basamakl saysnn rakamlar kullanla-
rak yazlabilecek alt tane iki basamakl saynn
toplam T olduuna gre,
T
a +b +c
oran katr?
A) 11 B) 22 C) 33 D) 44 E) 55
6. 1999 ylnn rakamlar toplam 28 dir. Takip eden
X ylndaki rakamlar toplam 28 olacaktr.
Buna gre, X 1999 fark katr?
A) 9 B) 90 C) 900 D) 909 E) 999
7. A = 2
12
5
8
says ka basamakldr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
8. basamakl 6ab says, basamakl ab8 saysn-
dan 349 fazladr.
Buna gre, a + b toplam katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 12 E) 14
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 66
Saylar- Blm 01
9. abc ve def basamakl doal saylardr.
abc def = 222
eitliinde, a rakam 1 azaltlr, e rakam 2 artrlr-
sa sonu ka olur?
A) 122 B) 112 C) 104 D) 102 E) 92
10. a, b, c, d, e farkl birer rakamdr.
abc basamakl, de iki basamakl doal saylar
iin, abc de farknn en kk deeri katr?
A) 1 B) 4 C) 6 D) 12 E) 25
11. 10
100
101
saysnn rakamlar toplam katr?
A) 89 B) 90 C) 99 D) 899 E) 900
12. 34a basamakl bir saydr.
Bu saynn rakamlar yer deitirilerek yazlabile-
cek alt tane basamakl saynn toplam 3108
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
13. Birbirinden farkl, basamakl iki doal saynn top-
lam T dir.
Buna gre, T ka farkl deer alabilir?
A) 1795 B) 1796 C) 1797
D) 1780 E) 1782
14. aa ve bb iki basamakl doal saylardr.
(aa)
2
+ (bb)
2
= 1573
olduuna gre, a + b toplam katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 13
15. basamakl bir doal saynn, iki basamakl bir
doal say ile arpm en ok m, en az n basamak-
l olduunda gre, m + n toplam kar?
A) 4 B) 6 C) 9 D) 12 E) 20
16. ab ve cd iki basamakl saylar iin,
a + b = 6
c d = 6
dr.
Buna gre, ab cd farknn en byk deeri ka-
tr?
A) 32 B) 36 C) 44 D) 48 E) 55
1. B 2. E 3. E 4. D 5. B 6. C 7. C 8. C 9. D 10. B 11. D 12. C 13. C 14. E 15. C 16. C
YGS MATEMATK 67
TEST - 7
1. abc basamakl saysnda, a ve c yer deitirdiin-
de saynn deeri 495 azalmaktadr.
Buna gre, a c fark katr?
A) 5 B) 4 C) 4 D) 5 E) 6
2. ki basamakl ka tane doal say yazlabilir?
A) 89 B) 90 C) 91 D) 99 E) 100
3. ki basamakl doal saylarn tm yazlrken 5
rakam ka kez kullanlr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 19 E) 20
4. Soldan saa ve sadan sola okunular ayn olan
saylara yansyan saylar denir.
rnein; 474, 6556, 62326, ... saylar yansyandr.
Buna gre, be basamakl ka tane yansyan ift
doal say vardr?
A) 400 B) 800 C) 1000
D) 2000 E) 4000
5. Karesi drt basamakl bir doal say olan en k-
k iki basamakl doal saynn rakamlarnn ar-
pm katr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
6. Drt basamakl, rakamlar farkl en kk doal
saynn rakamlar toplam katr?
A) 1 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
7. 18 = 8
38 = 24
24 = 8
46 = 24
42 = 8
26 = x
Yukarda verilen eitlikler bir kurala gre verilmitir.
Buna gre, x katr?
A) 8 B) 12 C) 16 D) 18 E) 24
8. ab, ba ve c4 iki basamakl doal saylar olmak
zere,
ab ba = c4
olduuna gre, c katr?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 5 E) 3
Basamak Analizi
YGS MATEMATK 68
Saylar- Blm 01
9. 1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
= N
saysnn sonunda ka tane 0 vardr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
10. 1234567891011121314...
eklinde pozitif tam saylarn art arda yazlmas
ile elde edilen 100 basamakl saynn birler basa-
manda hangi rakam bulunur?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
11. ki basamakl bir doal say, rakamlar toplam ile ra-
kamlar arpmnn toplamna eittir.
Bu koula uygun iki basamakl en byk doal
say katr?
A) 19 B) 39 C) 89 D) 98 E) 99
12. ab iki basamakl says iin,
ab a = 265
ab b = 159
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
13. 1, 4, 7, 9
rakamlarnn her birinin birer kez kullanlmas ko-
ulu ile yazlan iki basamakl iki saynn toplam
en az katr?
A) 66 B) 93 C) 120 D) 138 E) 140
14. 444 444 saysnn eiti aadakilerden hangisi-
dir?
A)
10 1
6
9
B)
10 1
5
9

C)
10 1
6
9
4 D)
10 1
5
9
4
E) 4(10
6
1)
15. 437 sayfalk bir kitabn sayfa numaralar yazlr-
ken ka tane rakam kullanlr?
A) 1203 B) 1206 C) 1208
D) 1209 E) 1210
16. Birbirinden farkl iki basamakl iki doal saynn
fark ka farkl deer alabilir?
A) 89 B) 90 C) 91 D) 178 E) 179
1. D 2. B 3. D 4. A 5. C 6. B 7. B 8. D 9. B 10. D 11. E 12. D 13. A 14. C 15. A 16. D
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 ASAL SAYILAR
69

TANIM
1 ve kendisinden baka hi bir doal sayya blnemeyen
1 den byk doal saylara asal saylar denir.
2, 3, 5, 7, 11 ... gibi.
En kk asal say 2 dir.
2 says dnda, dier asal saylar tek saydr.
a, b, c asal saylar ve a < b < c dir.
a + b + c = 22
a b + b c + c a = 131
olduuna gre, b c arpm katr?
A) 7 B) 13 C) 14 D) 26 E) 91
DNA 87

zm
a + b + c = 22
toplam ift olduundan saylardan en az biri ift olmal-
dr.
Bu durumda kesinlikle a = 2 olmaldr.
2 b + b c + 2 c = 131
2(b + c) + b c = 131
eitliinde deneme ile
b = 7 ve c = 13
bulunur.
b c = 7 13 = 91
olacaktr.
Doru Seenek E
x ve y asal saylar olmak zere,
2x + y = 16
olduuna gre, x + y toplam katr?
A) 5 B) 7 C) 9 D) 11 E) 13
100 saysndan kk 25 tane asal say vardr.
100 den farkl ka tane n tam says iin n den k-
k asal saylarn says 25 tir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 88

zm
100 saysndan kk en byk asal say 97 dir.
100 saysndan byk en kk asal say 101 dir.
100 asal say deildir.
98, 99, 101 saylarndan kk asal saylar 25 tanedir.
Doru Seenek B
..., 59, 53, 47, ?, ...
asal say dizisinde ? yerine hangi say yazlabilir?
A) 31 B) 37 C) 41 D) 43 E) 45
Asal Saylar
YGS MATEMATK 70
Saylar - Blm 01
Hazine 7
a, b, c ... farkl asal saylar,
p, q, r, ... sayma saylar olmak zere;
N > 1 iin her bir N doal says,
N = a
p
b
q
c
r
...
olacak ekilde tek trl asal arpanlarna ayrlr.
Atom paralandnda ortaya kan byk enerji, Ma-
tematikte bir doal saynn asal arpanlara ayrlmas
ile e deer olarak dnlebilir.
Bu yzden say problemlerinin pek ounda zme,
verilen doal saylar asal arpanlara ayrmaya bala-
makta yarar vardr.
Uyar
540 saysnn asal arpanlara ayrlm biimi aa-
A) 2
2
3
3
5 B) 2
2
3
2
5
C) 2
3
3
2
5 D) 2 3
3
5
E) 2
3
3
3
5
DNA 89

zm
540 saysn, en kk asal say olan 2 ile blmeye balar
ve iindeki tm asal say blenlerini ararz.
540
270
135
45
15
5
1
2
2
3
3
3
5
540 = 2 2 3 3 3 5
540 = 2
2
3
3
5
Doru Seenek A
72 saysnn asal arpanlara ayrlm biimi aadaki-
lerden hangisidir?
A) 2 3 B) 2
2
3 C) 2
2
3
2

D) 2
3
3
2
E) 2
3
3
3
250 saysnn en kk iki asal arpannn toplam
katr?
A) 2 B) 5 C) 7 D) 10 E) 12
DNA 90

zm
250 = 2 5
3
eklinde arpanlara ayrldnda, en kk iki asal arpa-
nnn 2 ve 5 olduu grlr.
2 + 5 = 7
bulunur.
Doru Seenek C
90 saysnn tm asal arpanlarnn toplam katr?
A) 2 B) 5 C) 7 D) 10 E) 12
YGS MATEMATK 71
Saylar - Blm 01 Asal Saylar
a, b, c asal saylar,
a = 3
b 2
13
c 2
olduuna gre, a + b + c toplamnn alabilecei en
kk deer katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 8
DNA 91

zm
a nn asal say olmas iin 3
b2
veya 13
c2
den birinin
1 olmas gerekir.
Toplamn kk olmas istendiinden;
13
c2
= 1 ve 3
b2
= 3
olmaldr.
a 0 iin, a
0
= 1 ve a
1
= a olduundan,
c 2 = 0, c = 2, 13
c2
= 13
0
= 1
b 2 = 1, b = 3, 3
b2
= 3
1
= 3
a = 3
b2
13
c2
a = 3 1 = 3
olmaldr.
a + b + c = 3 + 3 + 2 = 8
bulunur.
Doru Seenek E
a, b, c birbirinden farkl asal saylar,
N = a
2
b
3
c
4
eitlii veriliyor.
Buna gre, N nin en kk deeri iin a + b + c toplam
katr?
A) 5 B) 7 C) 8 D) 10 E) 12
x, y N olmak zere,
x
2
y
2
= 13
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
DNA 92

zm
a
2
b
2
= (a b)(a + b)
zdeliinden;
x
2
y
2
= (x y)(x + y)
x ve y doal say olduundan, x + y ve x y de doal say
olacaktr.
13 bir asal say olduundan, ancak 1 13 biiminde iki
doal saynn arpm olarak yazlabilir.
x
2
y
2
= (x y)(x + y) = 1 13
x y = 1 ve x + y = 13
olmak zorundadr.
Sistem zldnde;
x = 7 ve y = 6
bulunur.
Doru Seenek C
a, b doal saylar iin,
a
2
b
2
= 7
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Asal Saylar
YGS MATEMATK 72
Saylar - Blm 01
1 den byk asal olmayan bir tam saynn rakamla-
rnn toplam, say asal arpanlarna ayrlarak yazl-
dnda, bu yazlta bulunan tm asal arpanlarnn
rakamlarnn toplamna eit oluyorsa bu tr saylara
Smith says ad verilir.
rnein, 728 says asal arpanlarna,
728 = 2 2 2 7 13
biiminde ayrlr.
7 + 2 + 8 = 2 + 2 + 2 + 7 + 1 + 3
olduundan 728 bir Smith saysdr.
Bu tanma gre, aadaki saylardan hangisi bir
Smith saysdr?
A) 21 B) 24 C) 27 D) 36 E) 45
DNA 93

zm
27 = 3 3 3
2 + 7 = 3 + 3 + 3
olduundan 27 bir Smith saysdr.
Doru Seenek C
Asal olmayan 1 den byk tam saylara birleik tam
say denir.
Aadakilerden hangisi birleik tam say deildir?
A) 12 B) 18 C) 21 D) 23 E) 25
n doal says olmak zere, 2 1
2
n
+ biiminde yazla-
bilen asal saylara Fermat asal denir.
Aadakilerden hangisi Fermat asaldr?
A) 7 B) 18 C) 17 D) 23 E) 29
DNA 94

zm
n = 0 iin;
2 1 2 1 2 1 2 1 3
2 2 1
0 n
+ = + = + = + =
n = 1 iin;
2 1 2 1 2 1 4 1 5
2 2 2
1 n
+ = + = + = + =
n = 2 iin;
2 1 2 1 2 1 16 1 17
2 2 4
2 n
+ = + = + = + =
says Fermat asaldr.
Doru Seenek C
n doal say olmak zere, 2
n
1 biiminde yazlabilen
asal saylara Mersenne asal denir.
Aadakilerden hangisi Mersenne asaldr?
A) 5 B) 11 C) 13 D) 31 E) 37
YGS MATEMATK 73
a ve b asal saylar, a < b olmak zere,
a + b = 19
A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 17
DNA 95

zm
ki asal saynn toplam da bir asal say ise bu saylardan
k 2 dir.
a + b = 19
eitliinde 19 asal say, a ve b de asal say olduundan,
a = 2
dir.
Doru Seenek A
k pozitif tam say olmak zere, 4k + 1 biiminde yazlabi-
len saylara Hilbert asal denir.
Buna gre, aadakilerden hangisi Hilbert asaldr?
A) 3 B) 7 C) 11 D) 17 E) 19

TANIM
1 den baka ortak tam say bleni olmayan doal saylara,
aralarnda asaldr denir.
7; 13 12; 25
24; 29 4; 27
saylar aralarnda asaldr.

Not
Ardk doal saylar aralarnda asaldr.
14; 15 18; 19
Aralarnda asal saylarn toplam ile arpmlar da arala-
rnda asaldr.
7 + 13 = 20 7 13 = 91
20 ve 91 saylar aralarnda asaldr.
1 n 100 koulunu salayan doal saylardan,
ka tanesi 15 says ile aralarnda asaldr?
A) 20 B) 33 C) 47 D) 53 E) 67
DNA 96
Asal Saylar
YGS MATEMATK 74
Saylar - Blm 01

zm
Verilen doal saylardan, 15 ile aralarnda asal olanlar;
15 = 3 5
olduundan (blenleri 3 ve 5)
3 ve 5 saylarndan herhangi birine blnmemelidir.
(1 den baka ortak blenleri olamaz.)
Bu saylar bulmak iin biz nce 3 e ve 5 e blnebilenle-
rin saysn bulmalyz.
Verilen 100 doal say iinde 3 e blnebilen saylarn
adedi;
100 n 3 e blmnden bulunacak blm kadardr.
100 = 3 33 + 1 den 33 tanesi 3 ile,
benzer ekilde; 5 says iin,
100 = 5 20 den 20 tanesi 5 ile,
3 ve 5 ile blnebilen saylar 15 ile de blnebilecein-
den
100 = 15 6 + 10 dan 6 tanesi 3 ve 5 ile
blnebilir.
Kmelerin eleman saylar iin;
s(A B) = s(A) + s(B) s(A B)
olduundan 3 veya 5 ile blnebilen saylar;
33 + 20 6 = 47
tanedir.
Ne 3 e ne de 5 e bnemeyen ,15 says ile aralarnda
asal olan saylar da;
100 47 = 53
tanedir.
Doru Seenek D
1 n 100
koulunu salayan doal saylardan ka tanesi 6 say-
s ile aralarnda asaldr?
A) 16 B) 28 C) 33 D) 42 E) 50
a ve b asal saylar, b ve c saylar da aralarnda asal
saylardr.
c = 4a
eri katr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
DNA 97

zm
a + b + c toplamnn kk olmas iin saylar kk se-
ilmelidir.
En kk asal say 2 olduundan, a = 2 seildiinde,
c = 4a
c = 4 2 = 8
olur.
b = 3 alndnda, kendisi asal olup, c = 8 says ile de
aralarnda asaldr.
a + b + c + = 2 + 3 + 8 = 13
toplamn en kk deeridir.
Doru Seenek E
a, b, c ardk asal saydr.
Buna gre, a + b + c toplam en az katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 19
YGS MATEMATK 75
TEST - 8
1. Sfrdan farkl bir doal saynn 13 kat ile 17 kat top-
lanyor.
Bu toplamn en az ka farkl asal arpan vardr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
2. Aadaki saylardan hangisi 12 says ile arala-
rnda asaldr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 14
3. 1 n 100
koulunu salayan doal saylardan ka tanesi 8
says ile aralarnda asaldr?
A) 12 B) 38 C) 50 D) 62 E) 88
4. Rakamlarnn karelerinin pe pee toplam 1 olan
saylara Mutlu saylar denir.
rnein 13 says iin,
1
2
+ 3
2
= 10 1
2
+ 0
2
= 1
Buna gre, aadakilerden hangisi mutlu say-
dr?
A) 21 B) 23 C) 102 D) 201 E) 202
5. 504 saysnn ka tane farkl asal say arpan
vardr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 7
6. 100 den kk ve 100 ile aralarnda asal ka tane
doal say vardr?
A) 32 B) 36 C) 40 D) 45 E) 49
7. 60 ile 70 arasndaki dokuz tam saydan ka tane-
si 12 says ile aralarnda asaldr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
8. x ve y doal saylar iin,
x
2
y
2
= 13
olduuna gre, x + y yoplam katr?
A) 28 B) 26 C) 14 D) 13 E) 12
Asal Saylar
YGS MATEMATK 76
Saylar - Blm 01
1. B 2. D 3. C 4. B 5. B 6. C 7. B 8. D 9. B 10. C 11. C 12. B 13. C 14. B 15. E 16. B
9. x ve y pozitif tam saylar iin,
x y = 13
A) 13 B) 14 C) 16 D) 20 E) 26
10. x asal says iin 17x + 1 ifadesi tam kare olduu-
na gre, x katr?
A) 15 B) 17 C) 19 D) 23 E) 29
11. 87! + 88! saysnn en byk asal say bleni ka-
tr?
A) 87 B) 88 C) 89 D) 90 E) 91
12. Aralarnda asal saynn arpm 720 dir.
Bu saynn toplamnn en kk deeri ka-
tr?
A) 22 B) 27 C) 30 D) 45 E) 62
13. 7, 5 ve 3 saylar,
a b + c = 22
eitliinde yerlerine yazldnda, a, b, c srala-
mas iin aadakilerden hangisi dorudur?
A) 7, 5, 3 B) 7, 3, 5 C) 3, 5, 7
D) 3, 7, 5 E) 5, 7, 3
14. 1 ve 0 rakamlarn en az birer kez kullanmak ko-
uluyla yazlabilecek en kk asal saynn ra-
kamlarnn toplam katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
15. a, b ve c farkl rakamlar, ab ve bc aralarnda asal iki
basamakl saylardr.
ab + bc toplamnn en kk deeri iin, |ab bc|
fark katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
16. 18, 45, 79, 90, 97
saylarndan ka tanesi asal saydr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 BLEN SAYILARI
77

GR
Bu blmde; bir doal sayy asal arpanlarna ayrmann
bize salad baka kolaylklar reneceiz.
Hazine 8
a, b, c ... farkl asal saylar; p, q, r, ... pozitif tam saylar
olmak zere,
N = a
p
b
q
c
r
...
saysnn (p + 1)(q + 1)(r + 1) ... tane doal say bleni
vardr.
Doal say blenlerinin toplamsal tersleri de N says-
nn bir bleni olacandan; N in tam say blenlerinin
says, doal say blenlerinin saysnn iki katdr.
Ik 10
120 saysnn ka tane doal say bleni vardr?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 98

zm
N = 120 = 2
3
3 5
olarak yazldnda kural gerei,
(3 + 1)(1 + 1)(1 + 1) = 4 2 2 = 16
tane doal say bleni vardr.
Doru Seenek E
72 saysnn ka tane doal say bleni vardr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 7 E) 12
A = 150 60 90
saysnn ka tane doal say bleni vardr?
A) 64 B) 80 C) 100
D) 125 E) 150
DNA 99

zm
A = 150 60 90 = (2 3 5
2
)(2
2
3 5)(2 3
2
5)
= 2
1+2+1
3
1+1+2
5
2+1+1
= 2
4
3
4
5
4
eklinde asal arpanlara ayrldnda;
(4 + 1)(4 + 1)(4 + 1) = 5 5 5 = 125
tane doal say bleni olduu grlr.
Doru Seenek D
N = 12
2
saysnn ka tane doal say bleni vardr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 13 E) 15
Blen Saylar
YGS MATEMATK 78
Saylar - Blm 01
1001 ile aralarnda asal abc basamakl says-
nn 12 tane pozitif tam say bleni varsa, abcabc
alt basamakl saysnn ka tane pozitif tam say
bleni vardr?
A) 24 B) 36 C) 48 D) 72 E) 96
DNA 100

zm
abcabc saysn zmleyelim.
abcabc = 100000a + 10000b + 1000c + 100a + 10b + c
= 100100a + 10010b + 1001c
= 1001(100a + 10b + c)
=1001 abc = 7 11 13 abc
abc saysnn 12 tane pozitif tam say bleni olduundan,
asal arpanlarnn slerinin birer fazlasnn arpm 12
dir.
abcabc = 7 11 13 abc
saysnn, pozitif tam say blenlerinin saysn bulmak
iin, tm asal arpanlarnn slerinin birer fazlas arp-
lacandan,
(1 + 1)(1 + 1)(1 + 1) 12 = 96
tane pozitif tam say bleni vardr.
Doru Seenek E
1200...0 saysnn 96 tane doal say bleni olduu bi-
lindiine gre, verilen saynn sondan ka basama
0 dr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
1800 saysnn doal say blenlerinden ka tanesi
10 un katdr?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
DNA 101

zm
1800 saysn asal arpanlarna ayralm.
1800 = 2
3
3
2
5
2
olur.
Blenlerin 10 un kat olmas iin,
A = 10 B = (2 5) B
eklinde yazlabilmelidir.
Bu yzden;
1800 = 2
3
3
2
5
2
= 2 5 (2
2
3
2
5)
yazdmzda; 10 arpan dnda,
2
2
3
2
5 in (2 + 1)(2 + 1)(1 + 1) = 3 3 2 = 18
tane doal say bleni vardr.
Doru Seenek D
120 saysnn doal say blenlerinden ka tanesi tek
saydr?
A) 4 B) 6 C) 12 D) 18 E) 24
YGS MATEMATK 79
Saylar - Blm 01 Blen Saylar
7! saysnn doal say blenlerinden ka tanesi
tek saydr?
A) 4 B) 6 C) 12 D) 19 E) 24
DNA 102

zm
7! = 1 2 3 4 5 6 7 = 2 3 (2
2
) 5 (2 3) 7
= 2
4
3
2
5 7
Tek saylarn iinde 2 arpan olmayacandan;
7! = 2
4
(3
2
5 7)
ifadesinde parantez iindeki saynn doal say blenleri
tektir.
(2 + 1)(1 + 1)(1 + 1) = 3 2 2 = 12
tane tek doal say bleni vardr.
Doru Seenek C
10! saysnn ka tane tek tam say bleni vardr?
A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
Kendisinden farkl pozitif arpanlarnn toplam, ken-
disinden kk olan pozitif tam sayya gsz say
denir.
8, 15, 35, ... gibi.
8 in blenleri; 1, 2, 4, 8 1 + 2 + 4 = 7 < 8
15 in blenleri; 1, 3, 5, 15 1 + 3 + 5 = 9 < 15
Aadaki saylardan hangisi gsz say deil-
dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 16
DNA 103

zm
4 n blenleri; 1, 2, 4
1 + 2 = 3 < 4
5 in blenleri; 1, 5
1 < 5
6 nn blenleri; 1, 2, 3, 6
1 + 2 + 3 = 6
8 in blenleri; 1, 2, 4, 8
1 + 2 + 4 = 7 < 8
16 nn blenleri; 1, 2, 4, 8, 16
1 + 2 + 4 + 8 = 15 < 16
Doru Seenek C
Kendisinden kk tm doal saylar iinde en ok doal
say bleni olan saylara ok blenli say denir.
180, 360, ... gibi.
Aadaki saylardan hangisi ok blenli say deil-
dir?
A) 4 B) 6 C) 12 D) 16 E) 24
Blen Saylar
YGS MATEMATK 80
Saylar - Blm 01
Kenar uzunluklar tam say ve alan 180 cm
2
olan
ka farkl dikdrtgen vardr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18
DNA 104

zm
Kenar uzunluklar a ve b olan dikdrtgenin alan a b dir.
a b = 180
eitliinde a ve b saylar, 180 in blenleridir.
180 = 2
2
3
2
5
olduundan,
(2 + 1)(2 + 1)(1 + 1) = 3 3 2 = 18
tane (a, b) pozitif tam say ikilisi yazlabilir.
Kenar uzunluklar (a, b) ve (b, a) olan dikdrtgenler ayn
saylacandan;
18 : 2 = 9
farkl dikdrtgen vardr.
Doru Seenek C
1 ile 1000 arasnda en ok doal say bleni olan say
A) 720 B) 750 C) 840 D) 864 E) 960
72 saysnn tam say blenlerinin toplam katr?
A) 0 B) 60 C) 72
D) 123 E) 132
DNA 105

zm
72 = 2
3
3
2

olduundan 72 saysnn,
4 3 = 12
tane doal say bleni ve bu blenlerin negatif olanlar ile
birlikte,
12 + 12 = 24
tane tam say bleni vardr.
(72) + (36) + (24) + ... + 24 + 36 + 72 = 0
dr.
Bir doal saynn tam say blenlerinin toplam 0
dr.
Doru Seenek A
28 saysnn, asal say blenleri dnda tam say b-
lenlerinin toplam katr?
A) 28 B) 9 C) 0 D) 9 E) 19
YGS MATEMATK 81
Hazine 9
N = a
p
b
q
c
r
...
saysnn doal say blenlerinin toplam:
(1 + a + a
2
+...+ a
p
)(1 + b + b
2
+...+ b
q
)(1 + c + c
2
+...+ c
r
)..
=

+ + +
a
a
b
b
c
c
p q r 1 1 1
1
1
1
1
1
1

dir.
144 saysnn doal say blenlerinin toplam ka-
tr?
A) 0 B) 144 C) 223
D) 288 E) 403
DNA 106

zm
144 saysn asal arpanlarna ayralm.
144 = 12
2
= (2
2
3)
2
= 2
4
3
2
5 4 = 20
tane doal say bleni var.
Bu blenlerin toplam;
(1 + 2 + 2
2
+ 2
3
+ 2
4
)(1 + 3 + 3
2
) = 31 13 = 223
Veya dorudan;
2 1
2 1
3 1
3 1
32 1
1
27 1
2
31 13 403
4 1 2 1 + +
=

= =
Doru Seenek E
625 saysnn doal say blenlerinin toplam katr?
A) 125 B) 156 C) 756 D) 781 E) 800
100
2n 1
ifadesinin en kk doal say deeri iin n
doal says ka olmaldr?
A) 1 B) 3 C) 13 D) 20 E) 25
DNA 107

zm
100
2 1 n
ifadesinin bir doal say olmas iin, 2n 1 in blen
olmas gerekir.
100 n blenleri; 1, 2, 4, 5, 10, 20, 25, 50 ve 100 dr.
En kk doal say olmas iin de paydann byk olma-
s gerekir.
100 ve 50 iin, n doal say deildir.
2n 1 = 25
n = 13
olmaldr.
Doru Seenek C
6
n 1 ++
ifadesini tam say yapan ka tane n tam says
vardr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
Blen Saylar
YGS MATEMATK 82
Saylar - Blm 01
180 x = y
3
eitliini salayan en kk pozitif y says ka-
tr?
A) 30 B) 90 C) 150
D) 270 E) 300
DNA 108

zm
180 saysn asal arpanlara ayralm.
180 = 2
2
3
2
5
olur.
x = 2
a
3
b
5
c

alnrsa,
180 x = (2
2
3
2
5)(2
a
3
b
5
c
)
= 2
a+2
3
b+2
5
c+1
= y
3

olacandan a + 2, b + 2, c + 1 saylar 3 n kat olmal-
dr.
a = 1, b = 1, c = 2 iin;
x = 2 3 5
2
= 150
y = 2 3 5 = 30
bulunur.
Doru Seenek A
1260 x = N
3

eitliinde x ve N pozitif tam saylardr.
Buna gre, en kk x says katr?
A) 210 B) 420 C) 630
D) 2450 E) 7350
x, y, A, B pozitif tam saylar iin,
90 x = A
2
ve 90 y = B
3
katr?
A) 300 B) 310 C) 320
D) 360 E) 400
DNA 109

zm
90 = 2 3
2
5
2 3
2
5 x = A
2
x = 2 5 = 10
olmaldr.
2 3
2
5 y = B
3
y = 2
2
3 5
2
= 300
olmaldr.
x + y = 10 + 300 = 310
bulunur.
Doru Seenek B
n, x, y pozitif tam saylar iin,
14 n = x
2
ve 21 n = y
3
olduuna gre, n in en kk deeri katr?
A) 2 3 7 B) 2
2
3
3
5
5
C) 2
3
3
2
7
D) 2
3
3
2
7 E) 2
3
3
2
7
5
YGS MATEMATK 83
360 saysnn pozitif tam say blenlerinden ka
tanesi tam karedir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 110

zm
360 = 2
3
3
2
5
olarak asal arpanlarna ayrldnda,
2
2
= 4 3
2
= 9 ve (2 3)
2
= 6
2
= 36
ve de 1
2
= 1
olmak zere drt tane tam kare bleni vardr.
Doru Seenek B
x Z
+
iin x
3
says 40000 in bir blenidir.
Buna gre, x in en byk deeri katr?
A) 8 B) 12 C) 15 D) 20 E) 25
Hazine 10
Bir A pozitif tam saysnn asal blenlerinin says P(A)
olsun. O zaman,
A = a b
eitliini salayan aralarnda asal (a, b) pozitif tam say
ikililerinin says 2
P(A)
dr.
a ve b aralarnda asal saylardr.
Buna gre,
360 = a b
eitliini salayan (a, b) doal say ikililerinin sa-
ys katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 8 E) 9
DNA 111

zm
360 n asal blenleri 2, 3, 5 olup, tanedir.
stenen cevap,
2
3
= 8
dir.
Doru Seenek D
a ve b aralarnda asal saylardr.
Buna gre,
4400 = a b
eitliini salayan (a, b) doal say ikililerinin says
katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 16
Blen Saylar
YGS MATEMATK 84
Saylar - Blm 01
Asal olmayan tam say blenlerinin toplam 5 olan
iki basamakl bir doal say en ok ka olabilir?
A) 24 B) 48 C) 54 D) 72 E) 96
DNA 112

zm
Bir doal saynn asal olmayan blenlerinin toplamnn,
asal blenlerinin toplamnn ters iaretlisine eit olduunu
biliyoruz. Buna gre, soru bize asal blenlerin toplamnn
5 olduunu sylemektedir.
Toplamlar 5 yapan asal saylar, 2 ve 3 tr.
Aradmz doal say n olsun.
n = 2
a
3
b
(a, b Z
+
)
yazma hakkna sahibiz. imdi yapmamz gereken ey, a
ve b ye deerler verip, 2
a
3
b
ifadesinin en byk deerini
bulmaktr. Birka denemeden sonra (belki de ilk deneme-
nizde) a = 5 ve b = 1 olduunu kolayca grebilirsiniz.
O halde,
n = 2
5
3
1
= 32 3 = 96
olur.
Doru Seenek E
Asal olmayan tam say blenlerinin toplam 10 olan
bir doal say en az ka olabilir?
A) 21 B) 30

C) 60

D) 63 E) 90
28 a = b
2
eitliini salayan a ve b pozitif doal saylar iin,
a + b toplam en az ka olabilir?
A) 14 B) 18 C) 21 D) 32 E) 36
DNA 113

zm
ncelikle 28 saysn asal arpanlarna ayralm.
2
2
7 a = b
2
eitliin sa taraf karesel bir say olduundan, sol taraf
da karesel bir say olmaldr. Dier yandan, b saysnn
asal arpanlarnn ierisinde mutlaka 2 ve 7 bulunmaldr.
Burada b yerine en azndan 2 7 yazlabilir.
Hadi yazalm.
b = 2 7 2
2
7 a = (2 7)
2
= 2
2
7
2
Buradan 7 a = 7
2
yani a = 7 buluruz.
O halde, b en az 14 tr. Buradan,
a + b = 14 + 7 = 21
buluruz.
Doru Seenek C
72 x = y
3
eitliini salayan en kk x pozitif doal says iin,
x + y toplam katr?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 18 E) 24
YGS MATEMATK 85
TEST - 9
1. a ve b birbirinden farkl asal saylar olmak zere,
X = a
2
b
3
eitlii veriliyor.
X
p
nin tam blenlerinin says 140 olduuna gre,
p katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2. ki basamakl doal saylardan ka tanesinin po-
zitif tam say blenlerinin says 12 dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
3. x ve y asal saylar olmak zere,
4x + y = 30
olduuna gre, x y fark katr?
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 9
4. x ve y pozitif doal saylar olmak zere,
72 x
2
= y
3

eitliini salayan x ve y iin a en az katr?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 16 E) 27
5. a, b asal saylardr.
a b = 91
A) 92 B) 78 C) 62 D) 20 E) 18
6. 360 saysnn asal olmayan tam say blenlerinin
says katr?
A) 21 B) 24 C) 35 D) 45 E) 48
7. n doal say olmak zere, 36
n
doal saysnn 49
tane tam kare pozitif doal say bleni varsa, n
katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
8. Tanm: Rakamlarnn say deerleri toplam, pozitif
tam say blenlerinin saysna eit olan doal sayla-
ra mistik say denir.
Yukarda verilen tanma gre, basamakl en
kk mistik say katr?
A) 101 B) 103 C) 105 D) 108 E) 124
Blen Saylar
YGS MATEMATK 86
Saylar - Blm 01
9. x ile y asal saylardr.
x + y = 21
olduuna gre, x y arpm katr?
A) 38 B) 54 C) 68 D) 80 E) 98
10. Tanm: a ve b asal saylar olsun. Eer |a b| = 2 ise,
a ile b ye ikiz asal saylar denir.
Yukarda verilen tanma gre, aada verilen sa-
ylardan hangisi iki ikiz asal saynn toplam ola-
rak yazlamaz?
A) 8 B) 12 C) 24 D) 36 E) 40
11. 27 saysnn pozitif tam blenlerinin toplam x, 16
saysnn pozitif tam blenlerinin toplam y oldu-
una gre, 432 saysnn pozitif tam blenlerinin
toplamnn x ve y cinsinden deeri nedir?
A) x y B) x + y C) x + y + 1
D) x
2
+ y
2
E) 2xy
12. x ve y doal saylardr.
x
2
y
2
= 41
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
13. 2880 saysnn asal blenlerinin says katr?
A) 3 B) 6 C) 10 D) 18 E) 36
14. Tanm: Rakamlarnn toplam da asal say olan asal
saylara vadi asal denir.
Yukarda verilen tanma gre, iki basamakl en
byk vadi asal katr?
A) 97 B) 91 C) 89 D) 83 E) 79
15. Ahmet ile Uur, D = {2, 3, 5, 7, 11} kmesinin ele-
manlarn kullanmak kouluyla u ekilde bir oyun
oynuyorlar:
Ahmet D kmesinden istedii bir eleman seerek
oyunu balatyor.
Uur da D kmesinden istedii bir sayy seerek,
Ahmetin setii say ile topluyor.
Eer toplam bir asal say deilse oyunu Ahmet kaza-
nyor. Asal say ise, oyunu Uur kazanyor.
Buna gre, Ahmetin oyunu kazanmay garantile-
mesi iin ilk setii say ka olmaldr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 11
16. n bir doal say olmak zere, 2 6
n
saysnn 60
tane tam say bleni olduuna gre, n katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
1. C 2. C 3. C 4. B 5. D 6. D 7. C 8. A 9. A 10. E 11. A 12. D 13. A 14. C 15. D 16. B
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 FAKTRYEL
87

TANIM
Pozitif ilk n tam saynn arpm,
1 2 3...n = n!
biiminde gsterilir. n faktriyel okunur.
1! = 1
2! = 1 2 = 2
3! = 1 2 3 = 6
4! = 1 2 3 4 = 24
5! = 1 2 3 4 5 = 120 gibi.
zel olarak;
0! = 1
olarak tanmlanmtr.
n! = n (n 1)!
n! = n(n 1)(n 2)!
6! = 6 5!
6! = 6 5 4! gibi.
Ik 11
12!
8! 4!
A) 45 B) 55 C) 99
D) 120 E) 495
DNA 114

zm
12
8 4
12 11 10 9 8
8 4 3 2 1
12 11 10 9
4 3 2
11 5 9 49
!
! !
!
!
=

=

= = 55
Doru Seenek E
7 8 9 ... 36
ifadesinin eiti aadakilerden hangisidir?
A) 6! B) 35! C) 34!
D)
36
6
!
!
E) 36! 6!
101! 100!
99!

A) 10 B) 100 C) 1000
D) 10000 E) 100000
DNA 115

zm
101 100
99
101 100 100
99
100 101 1
99
100 100
99
1
! !
!
! !
!
!( )
!
!
!
=

=

=

=
000 99 100
99
100 100 10000

= =
!
!
Doru Seenek D

13 12
10 11
! !
! !
+
A) 11 B) 12 C) 23 D) 132 E) 264
Faktriyel
YGS MATEMATK 88
Saylar - Blm 01

(3n 1)!
(3n 1)!
+

A) n(n+ 1) B) 3n(n + 1) C) 3n(3n 1)
D) 3n(3n + 1) E) 3n
DNA 116

zm
( )!
( )!
( )( ) ( )!
( )!
( )
3 1
3 1
3 1 3 3 1
3 1
3 3 1
n
n
n n n
n
n n
+
=
+
= +
Doru Seenek D

( )!
( )!
2 3
2 1
n
n
+
+
A) (2n + 3)(2n + 2) B) (2n + 3)(2n + 1)
C) 2n(2n + 1) D) 2n + 2
E) 2
77! + 78! toplam 77! in ka katdr?
A) 8 B) 37 C) 77 D) 78 E) 79
DNA 117

zm
77! + 78! = 77! + 78 77! = 77!(1 + 78) = 79 77!
oluan son arpmda istenen toplamn 77! in 79 kat ol-
duu grlr.
Doru Seenek E
67! 66! fark, 66! in ka katdr?
A) 33 B) 34 C) 65 D) 66 E) 67
2 4 6 ... 100
A) 2 50! B) 2 100! C) 100 50!
D) 2
50
50! E) 2
100
50!
DNA 118

zm
2 4 6 ... 100 = (2 1)(2 2)(2 3) ... (2 50)
= 2 2 2 2 1 2 3 ... 50
= 2
50
50!
bulunur.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 89
Saylar - Blm 01 Faktriyel
3 6 9 ... 300
A) 3 100! B) 3 300! C) 300 100!
D) 3
50
100! E) 3
100
100!
x, y doal saylar iin,
20 x! = y!
olduuna gre, y nin alabilecei deerlerin topla-
m katr?
A) 20 B) 23 C) 25 D) 26 E) 27
DNA 119

zm
n (n 1)! = n! eitlii kullanlrsa,
20 19! = 20!
olacandan, x = 19 ve y = 20 olur.
n(n 1)(n 2)! = n! zellii kullanlrsa,
5 4 . 3! = 5!
olacandan, x = 3 ve y = 5 olur.
y nin alabilecei deerlerin toplam;
20 + 5 = 25
tir.
Doru Seenek C
a ve b doal saylar iin,
a! = 30 b!
olduuna gre, b nin alabilecei deerler toplam ka-
tr?
A) 29 B) 30 C) 32 D) 33 E) 34
0! + 1! + 2! + ... + 2008!
A) 0 B) 3 C) 4 D) 7 E) 8
DNA 120

zm
0! = 1
1! = 1
2! = 1 2 = 2
3! = 1 2 3 = 6
4! = 1 2 3 4 = 24
5! = 1 2 3 4 5 = 120
6! = 1 2 3 4 5 6 = 720
............
eitliklerine bakldnda, 5! ve sonras 0 ile sonlanmakta-
dr (Birler basama 0 dr).
0! + 1! + 2! + ... + 2008!
= 1 + 1 + 2 + 6 + 24 + 120 + ...
= 34 + 120 + 720 + ...
Toplamn birler basama,
4 + 0 + 0 + 0 + ... + 0 = 4
bulunur.
Doru Seenek C
Faktriyel
YGS MATEMATK 90
Saylar - Blm 01

Not
n 5 iin; n! saysnn birler basamandaki rakam 0 dr.
1! + 3! + 5! + ... + 2009!
A) 0 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
n! saysnn iinde bulunan tm x (x, asal say) ar-
panlarnn says:
n saysnn art arda x e blmlerinden elde edilen b-
lmlerin toplam kadardr.
n! saysnn iinde bulunan tm x arpanlarnn
(x = a b, a ve b asal) says, a < b iin, b arpanlarnn
says kadardr.
Ik 12
a ve b pozitif tam saylar olmak zere,
10! = a 2
b
eitliinde b nin alabilecei deerler toplam ka-
tr?
A) 8 B) 15 C) 21 D) 25 E) 36
DNA 121

zm
10 says ard arda 2 ye blnerek, blmler toplam ara-
nr.
10 = 2 5
5 = 2 2 + 1
2 = 2 1
5 + 2 + 1 = 8
b nin alabilecei en byk deerdir.
b nin alabilecei deerler: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 dir.
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 = 36
aranan toplamdr.
Doru Seenek E
100! = K 5
x
eitliinde K ve x pozitif tam saylar olduuna gre,
x in en byk deeri katr?
A) 20 B) 24 C) 25 D) 26 E) 50
12!
6
n
saysn tam say yapan n nin en byk doal
say deeri katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
DNA 122
YGS MATEMATK 91

zm
12 = 2 6
6 = 2 3
3 = 2 1 + 1
6 + 3 + 1 = 10 tane 2 arpan,
12 = 3 4
4 = 3 1 + 1
4 + 1 = 5 tane 3 arpan vardr.
2
10
3
5
= 2
5
2
5
3
5
= 2
5
(2 3)
5
= 2
5
6
5
olduundan 5 tane 6 arpan oluturulabilir. n in en byk
deeri 5 tir.
Yalnz 3 arpanlarnn saysn bulmak yeterlidir. nk,
3 arpanlarnn says, 2 arpanlarnn saysndan azdr.
Doru Seenek B
30!
15
n
saysn tam say yapan n nin en byk doal
say deeri katr?
A) 2 B) 6 C) 7 D) 14 E) 21
n! saysnn sonundaki 0 larn says, n! says iindeki
10 arpanlarnn (10 = 2 5 ve 2 < 5 olduundan) sa-
ys, tm 5 arpanlarnn says kadardr.
Ik 13
2008! saysnn sonunda ka tane 0 vardr?
A) 400 B) 480 C) 498 D) 499 E) 500
DNA 123

zm
2008 says iindeki 5 arpanlarn arayacaz.
2008 = 5 401 + 3
401 = 5 80 + 1
80 = 5 16
16 = 5 3 + 1
401 + 80 + 16 + 3 = 500 tane 5 arpan, 500 tane 10 ar-
pan ve bundan dolay da 2008! saysnn sonunda 500
tane 0 vardr.
Doru Seenek E
999! saysnn sonunda ka tane 0 vardr?
A) 199 B) 200 C) 245 D) 246 E) 250
n! 1 saysnn sonundaki 9 larn says, n! saysnn
sonundaki 0 larn says kadardr.
Ik 14
[(3!)!]! 1
A) 177 B) 178 C) 179 D) 180 E) 181
DNA 124
Faktriyel
YGS MATEMATK 92
Saylar - Blm 01

zm
[(3!)!]! 1 saysnn sonundaki 9 larn says, [(3!)!]! says-
nn sonundaki 0 larn says kadardr.
[(3!)!]! = [6!]! = 720!
720! = 1 2 3 ... 720 says iinde
10 = 2 5
arpanlarnn saysn bulacaz.
720 = 144 5
144 = 28 5 + 4
28 = 5 5 + 3
5 = 1 5
144 + 28 + 5 + 1 = 178 tane 5 arpan vardr.
720! = A 10
178

saysnn sonunda 178 tane 0 rakam vardr.
720! 1 = A 10
178
1
saysnn sonunda da 178 tane 9 rakam bulunur.
Doru Seenek B
100! 1 saysnn sonunda ka tane 9 vardr?
A) 2 B) 23 C) 24 D) 25 E) 26
1 1! + 2 2! + 3 3! + ... + n n! = (n + 1)! 1
olduu bilindiine gre,
1 (1!) + 2 (2!) + 3 (3!) + ... + 10 (10!) = A
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 125

zm
1 1! + 2 2! + 3 3! + ... + n n! = (n + 1)! 1
olduu bilindiine gre,
1 (1!) + 2 (2!) + 3 (3!) + ... + 10 (10!) = (10 + 1)! 1
= 11! 1
dir.
11 = 5 2 + 1
olduundan, 11! saysnn sonunda 2 tane 0,
11! 1 saysnn sonunda da 2 tane 9 vardr.
Doru Seenek B
T = 1 1! + 2 2! + 3 3! + ... + 19 19!
olduuna gre, T + 1 saysnn sonunda ka tane
0 vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
a, b Z
+
ve
12!
2 3
a b
ift tam say olduuna gre,

a + b nin en byk deeri katr?
A) 9 B) 10 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 126
YGS MATEMATK 93

zm
12! = 1 2 3 ... 12 says iinde 2 ve 3 arpanlarnn
kaar tane olduunu bulmak iin;
12 says art arda 2 ye blnp, blenler toplam alnr.
12! = A 2
a

biiminde yazlr.
12 = 6 2
6 = 3 2
3 = 1 2 + 1
6 + 3 + 1 = 10
tane 2 arpan vardr.
12 says art arda 3 e blnp, blenler toplam alnr.
12! = B 3
b

biiminde yazlr.
12 = 4 3
4 = 1 3 + 1
4 + 1 = 5
tane de 3 arpan vardr.
a = 10 alnr ve 12! iindeki tm 2 arpanlar ile sadele-
tirilirse, elde edilen say tek olacandan a = 9 alnmak
zorundadr.
a + b = 9 + 5 = 14
bulunur.
Doru Seenek C
20!
2
n
ifadesinin bir tek say gsterdii bilindiine gre,
N doal saysnn deeri katr?
A) 10 B) 15 C) 17 D) 18 E) 19
88!
8
n
saysnn bir tam say olduu bilindiine gre,
n pozitif tam saysnn en byk deeri katr?
A) 11 B) 12 C) 22 D) 27 E) 28
DNA 127

zm
8 = 2
3

olduundan, 88! says iindeki 2 arpanlarn arayalm.
88 = 2 44
44 = 2 22
22 = 2 11
11 = 2 5 + 1
5 = 2 2 + 1
2 = 2 1
44 + 22 + 11 + 5 + 2 + 1 = 85 tane 2 arpan,
(2
3
)
28
2 = 8
28
2
olduundan, 28 tane 8 arpan vardr.
n nin en byk deeri 28 dir.
Doru Seenek E
99! = 9
n
A
eitliinde A ve n pozitif tam saylar iin n nin en b-
yk deeri katr?
A) 11 B) 24 C) 33 D) 34 E) 35
Faktriyel
YGS MATEMATK 94
Saylar - Blm 01
5, 10, 15, ..., 95, 100 aritmetik dizisinin tm terim-
lerinin arpm olan saynn sondan ka basama
0 dr?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
DNA 128

zm
5 10 15 ... 100 = (5 1)(5 2)(5 3) ... (5 20)
= 5
20
20!
saynn iindeki 10 = 2 5 arpanlarnn saysn araya-
caz.
20 = 2 10
10 = 2 5
5 = 2 2 + 1
2 = 2 1
10 + 5 + 2 + 1 = 18 tane 2 arpan var.
20 = 5 4
5
20
5
4
= 5
24

24 tane 5 arpan var.
2
18
5
24
= 2
18
5
18
5
6
= (2 5)
18
5
6
= 5
6
10
18
saynn sondan 18 basama 0 dr.
Doru Seenek A
23! + 24! saysnn sonunda ka tane 0 vardr?
A) 4 B) 6 C) 7 D) 9 E) 11
K = 44! 4!
olduuna gre, K saysnn son basama aa-
A) 000 B) 006 C) 076 D) 976 E) 996
DNA 129

zm
44! says;
44 = 5 8 + 4
8 = 5 1 + 3
sonunda 8 + 1 = 9 tane sfr bulunan bir say,
4! = 4 3 2 1 = 24 olduundan,
K = 44! 4! = ...0000 24 = ...9976
Son basamak 976 dr.
Doru Seenek D
A = 75! 5
saysnn son iki basama aadakilerden hangisi-
dir?
A) 00 B) 05 C) 70 D) 85 E) 95
YGS MATEMATK 95
TEST - 10
1. x, y N olmak zere,
12 x! = y!
olduuna gre, y nin alabilecei deerlerin topla-
m katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 16
2.
x y
x
! !
!
+
= 25

eitliini salayan en byk x says katr?
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 24
3.
(( !)!)!
!
! ( )
3
3
=
+
k n k Z

eitliini salayan en byk n says iin n ka-
tr?
A) 718 B) 719 C) 720 D) 721 E) 722
4. A = 33! 3!
olduuna gre, A saysnn son iki basama aa-
A) 00 B) 04 C) 06 D) 94 E) 96
5.
2008
1004
2
!
( !)
A) 0 B) 2 C) 4 D) 200 E) 400
6.
15 25
2
! !
n
says tek say olduuna gre, n katr?
A) 11 B) 22 C) 33 D) 44 E) 242
7. A =
80
40
!
!

saysnn sonunda ka tane sfr vardr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
8. 6! 7!
A) 8! B) 8! + 1 C) 9!
D) 10! E) 7! + 8
Faktriyel
YGS MATEMATK 96
Saylar - Blm 01
9. n! 5! = 6!
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
10. (1!)
2
+ (2!)
2
+ (3!)
2
+ ... + (10!)
2
toplamndan elde edilen saynn birler basama-
ndaki rakam katr?
A) 0 B) 3 C) 6 D) 7 E) 9
11. 7! + 8! + 9! + ... + 2008!
toplamnn onlar basamanda hangi rakam bu-
lunur?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 6 E)9
12. 500! saysnn sonunda ka tane 0 vardr?
A) 124 B) 218 C) 432 D) 500 E) 615
13. 48! says 6 say tabannda yazldnda sondan
ka basama 0 olur?
A) 20 B) 22 C) 24 D) 25 E) 26
14. 1000! says 7
n
ile blnebilmektedir.
Buna gre, n in en byk tam say deeri ka-
tr?
A) 144 B) 146 C) 152 D) 164 E) 168
15. 1! + 4! + 5!
toplamnn eiti aadakilerden hangisidir?
A) 5! B) 10! C) 145 D) 154 E) 720
16.
100
2 5
50 10
!

A) 16 B) 14 C) 12 D) 10 E) 8
1. E 2. D 3. B 4. D 5. B 6. C 7. C 8. D 9. C 10. D 11. C 12. A 13. B 14. D 15. C 16. B
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 BLME
97

TANIM
A, B, C, D N ve B 0 iin,
A B
C
D
A B C D = +
0 < D B
A: BLNEN B: BLEN
C: BLM D: KALAN
BLNEN = BLEN BLM + KALAN
(BLM ZDEL)
64 12
5
4
60
KALAN
BLM
BLEN BLNEN
64 = 12 5 + 4
234 23
BLM
KALAN
Yandaki blme ilemine
gre, blm ile kalann top-
lam katr?
A) 4 B) 5 C) 10 D) 14 E) 15
DNA 130

zm
Blme ilemi, blm zdelii eklinde yazldnda,
BLNEN = BLEN BLM + KALAN
234 = 23 BLM + KALAN
Eitlii salayan saylar;
BLM = 10
Kalan = 4
olur.
BLM + KALAN = 10 + 4 = 14
Doru Seenek D
Pek ok arkadamzn dt; 234 saysnn ilk iki
basama olan 23 te, blen 23 says 1 defa var, b-
lm 1, kalan 4 tr, yanlna dmeyin.
Bu durumda;
234 = 23 1 + 4
eitliinin doru olmadna dikkat edilmelidir.
Blme ilemi srasnda; blnen saydan basamak in-
dirildiinde, ilk kalanla birlikte blenden kk ise bir
basamak daha indirmeden, blme 0 basamann
eklenmesi unutulmamaldr.
Uyar
ab3 basamakl says, ab iki basamakl saysna bl-
nyor.
Blm ile kalann toplam katr?
A) 3 B) 4 C) 10 D) 12 E) 13
abcd drt basamakl says, 19 saysna blnyor.
Kalann alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 18 B) 37 C) 171 D) 190 E) 201
DNA 131
Blme
YGS MATEMATK 98
Saylar - Blm 01

zm
Kalan 19 dan kk her doal say olabilir.
0 1 2 3 18
18 19
2
171 + + + + + =

= ...
olur.
Doru Seenek C
Be basamakl bir doal say, basamakl bir doal
sayya blndnde, kalan say en ok ka olabilir?
A) 9 B) 98 C) 99 D) 998 E) 999

Not
A B
C
D
D = 0 ise A = B C
Kalan 0 ise blen ile blmn arpm blnen sayy ve-
rir.
B saysna, A nn bir bleni (veya arpan) denir.
(ya da A ya B nin katdr denir.)
Ksaca; a says, b saysna blnebilir diyerek ifade
edilir.
Tam blnmelerde; kalan sfra eittir.
a, b ve c farkl rakamlar olmak zere, abc basa-
makl says, ab iki basamakl saysna tam olarak
blnebildiine gre, abc saysnn en byk ve
en kk deerlerin toplam katr?
A) 860 B) 980 C) 1000
D) 1100 E) 1200
DNA 132

zm
abc = ab0 + c = ab 10 + c
zmlemesi ile blm zdelii karlatrldnda; tam
blnmelerde kalan 0 olacandan, c = 0 olmaldr.
ab0 n en byk deeri; 980
en kk deeri; 120
dir.
Toplam: 980 + 120 = 1100
olur.
Doru Seenek D
abcabc alt basamakl says, abc basamakl say-
snn ka katdr?
A) 11 B) 101 C) 111 D) 1001 E) 1111

A B
C
D

blme ileminde A D ve A + (B D) saylar, B say-
sna tam blnr.
Blnenden, kalan karlr veya blnene, blen ve
kalann fark eklenirse elde edilen yeni say blenin
kat olur.
Ik 15
2018 saysndan byk, 26 saysna blnebilen
en kk saynn rakamlarnn toplam katr?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 13 E) 16
DNA 133
YGS MATEMATK 99
Saylar - Blm 01 Blme

zm
2018 saysn 26 ya blme ileminde;
2018 = 26 77 + 16
olduundan,
Blm: 77, Kalan: 16
dr.
Blen ile kalann fark : 26 16 = 10
Blnen ile farkn toplam : 2018 + 10 = 2028
Bu say, 26 nn kat olan, 2018 den byk, en kk sa-
ydr.
Rakamlar toplam:
2 + 0 + 2 + 8 = 12 dir.
Doru Seenek C
2018 saysndan kk, 26 saysna blnebilen en
byk saynn rakamlarnn toplam katr?
A) 4 B) 10 C) 12 D) 13 E) 16
A B
C
D
blme ileminde D < C ise B ile C
aralarnda yer deitirebilir.
Kalan < Blm
ise blen ile blm yer deitirebilir.
17 5
3
2
ilemi yerine 2 < 3 olduundan
17 3
5
2
yazlabilir.
19 5
3
4
ifadesi yerine
19 3
5
4
ifadesi yazlamaz (4 < 3) .
Ik 16
678
9
Kalan
Yandaki blme ileminde
kalan 9 dan kk olduuna
gre, katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
DNA 134

zm
678 9
75 63
48
45
3
Kalan 3 tr.
Doru Seenek B
876 ?
8
?
Yandaki blme ileminde ka-
lan ile blenin toplam ka-
tr?
A) 72 B) 75 C) 78 D) 109 E) 113

TANIM
a, b N ve b 0 ise
a = b q + r
olacak ekilde ve tek trl belirlenen q, r Z vardr.
(0 r < b)
Eer,
a = b q
olacak ekilde bir q N varsa b saysna a nn bir bleni
(ya da a ya b nin bir kat) denir.
a says, b saysna blnebilir diyerek ifade edilir.
Blme
YGS MATEMATK 100
Saylar - Blm 01
a says b nin bir bleni ve b says da c nin bir bleni
ise, a says c nin de bir blenidir.
Ik 17
A pozitif tam says, B saysnn 4 kat, B says da
C saysnn 6 kat olduuna gre, A says, C say-
snn ka katdr?
A) 4 B) 6 C) 12 D) 24 E) 48
DNA 135

zm
A pozitif tam says, B saysnn 4 kat;
A = 4 B
B says da C saysnn 6 kat;
B = 6 C
Eitlikleri bir arada kullandmzda;
A = 4 B = 4 (6 C) = 24 C
olur.
A says, C nin 24 katdr.
Doru Seenek D
A, B, C pozitif tam saylar gstermek zere,
A says B nin 3 kat, B says da C nin 4 kat olduuna
gre,
A B
8 C
++

A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 12
a ve b pozitif tam saylarnn 7 ile blmnden kalanlar
sras ile 3 ve 4 tr.
4 a + 5 b
toplamnn 7 ile blmnden kalan katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 136

zm
a = 7 x + 3
4 a = 4(7x + 3) = 28x + 12
b = 7 y + 4
5 b = 5(7y + 4) = 35y + 20
blm zdelikleri yazldnda;
4 a + 5 b = (28x + 12) + (35y + 20)
= 28x + 35y + 32
= 7(4x + 5y + 4) + 4
Toplamn 7 ile blmnde,
blm; 4x + 5y + 4
kalan; 4 tr.
Doru Seenek C
A doal says 8 e blndnde 5 kalann, B doal say-
s 8 e blndnde x kalann veriyor.
A + B toplam 8 e blndnde 3 kalann verdiine
gre, x katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
YGS MATEMATK 101
ab iki basamakl saysnn 7 ile blmnden kalan 1
dir.
ab saysnn her rakamnn say deeri 3 artrlrsa,
bulunan yeni saynn 7 ile blmnden kalan ka
olur?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 137

zm
ab saysnn her rakamnn say deeri 3 artrlrsa, yeni
say,
ab + 33
olur.
ab saysnn 7 ile blmnden kalan 1, 33 n 7 ile bl-
mnden kalan 5 olduundan ab + 33 n 7 ile blmnden
kalan
1 + 5 = 6
dr.
Doru Seenek E
ab iki basamakl saysnn 11 ile blmnden kalan 3 tr.
ab saysnda a rakam 2, b rakam 4 artrlrsa, bulunan
yeni saynn 11 ile blmnden kalan ka olur?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Drt basamakl bir say 131 ile blndnde 112 ka-
lann, 132 ile blndnde 98 kalann vermektedir.
Bu say katr?
A) 1945 B) 1946 C) 1947
D) 1948 E) 1949
DNA 138

zm
Blm zdelii gereince,
A = 131x + 112
A = 132y + 98
yazlr.
kinci eitlikte;
A = 132y + 98 = (131 + 1)y + 98 = 131y + y + 98
ilemleri yaplr ve birinci eitlik ile karlatrlrsa;
x = y ve y + 98 = 112 den
x = y = 14
bulunur.
A = 131 14 + 112 = 1946
dr.
Doru Seenek B
basamakl bir say 12 ile blndnde 9 kalann,
13 ile blndnde 1 kalann vermektedir.
Bu basamakl saynn rakamlar toplam katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
Blme
YGS MATEMATK 102
Saylar - Blm 01
x42y ve x34y drt basamakl saylar sras ile 9 un A
ve B katdr.
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
DNA 139

zm
x43y = x 1000 + 4 100 + 3 10 + y
x34y = x 1000 + 3 100 + 4 10 + y
zmlemeleri taraf tarafa karldnda;
x43y x34y = (x 1000 + 430 + y) (x 1000 + 340 + y)
x43y x34y = 90
x43y = 9 A
x34y = 9 B blm zdelikleri
x43y x34y = 9 A 9 B
90 = 9(A B)
A B = 10
bulunur.
Doru Seenek D
5a2b ve 2a4b drt basamakl saylar sras ile 20 nin
x ve y katdr.
Buna gre, x y fark katr?
A) 35 B) 73 C) 94 D) 127 E) 149
A ve n pozitif tam saylardr.
A n
2
n
24
Yukardaki blme ilemine gre, A nn en kk
deeri katr?
A) 124 B) 149 C) 164
D) 189 E) 224
DNA 140

zm
24 < n
2
olacandan n nin en kk deeri 5 tir.
A = n
2
n + 24
A = 5
2
5 + 24
A = 125 + 24
A = 149
Doru Seenek B
A ve n pozitif tam saylardr.

A 35
x
x
2
Yukardaki blme ilemine gre, A nn en byk de-
eri katr?
A) 175 B) 185 C) 190 D) 200 E) 210
YGS MATEMATK 103
TEST - 11
1. n pozitif tam saysnn 5 ile blmnden kalan 3 tr.
Aadaki saylardan hangisi 5 ile blnebilir?
A) n + 3 B) n + 2 C) n + 1
D) n 1 E) n 2
2. 1170 saysnn en az ka kat 60 ile tam blnr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 6 E) 9
3. 7 n says, 5 ile blndnde 3 kalann vermekte-
dir.
Buna gre, n in en kk pozitif tam say deeri
katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
4. Bir N saysnn x ile blmnden kalan 24 tr.
2 N saysnn x ile blmnden kalan 11 olduu-
na gre, x katr?
A) 13 B) 35 C) 37 D) 42 E) 59
5. n tam saysnn 8 ile blmnden kalan 3 tr.
Buna gre, 6 n saysnn 8 ile blmnden kalan
ka olur?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
6. A ve B doal saylar iin,
A B
4
5
ve A + B = 185
olduuna gre, A B fark katr?
A) 108 B) 113 C) 119 D) 121 E) 149
7. ki basamakl bir saynn, rakamlar toplamna b-
lmnden kalan en ok ka olabilir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
8. Drt basamakl abcd says basamakl abc
saysna blndnde blm ile kalann fark 6
olduuna gre, blm ile kalann toplam katr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
Blme
YGS MATEMATK 104
Saylar - Blm 01
9. a ve b farkl rakamlar olmak zere, 1a3 basamakl
says b6 iki basamakl saysna blndnde b-
lm 5, kalan 13 olmaktadr.
Buna gre, a + b toplamnn en byk deeri ka-
tr?
A) 6 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
10. ab ve cd iki basamakl saylarnn 9 ile blmlerinden
kalanlar srasyla 7 ve 5 tir.
abcd drt basamakl saysnn 9 ile blmnden
kalan katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
11. M saysnn 9 ile blmnden kalan 6, N saysnn
27 ile blmnden kalan 9 olduuna gre, M N
arpmnn 27 ye blmnden kalan ka olur?
A) 0 B) 6 C) 9 D) 15 E) 18
12. 242 says x e blndnde 8 kalann, 698 says
x e blndnde 9 kalann vermektedir.
242 ve 698 saylarnn toplamnn ayn sayya
blmnden kalan 4 olduuna gre, ortak blen
katr?
A) 11 B) 13 C) 17 D) 19 E) 23
13. Pozitif iki saydan biri dierinin katdr. 54 says-
nn her iki sayya blmnden elde edilen blmler
arasndaki fark 4 olup, kalanlar sfrdr.
Buna gre, bu iki say arasndaki fark katr?
A) 5 B) 9 C) 12 D) 18 E) 27
14. 1717 saysnn 17 ye blmnden elde edilen b-
lm ka olur?
A) 10 B) 11 C) 100 D) 101 E) 110
15. Bir A doal says 3 ile blndnde blm x,
kalan 2; x says 4 ile blndnde kalan 1 dir.
Buna gre, A saysnn 12 ile blmnden kalan
katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 7
16. A ve x pozitif tam saylar olmak zere, A says 6 ile
blndnde; blm 2x + 1, kalan 1 dir.
A says 7 ile blndnde; blm 9, kalan x 1
olduuna gre, A says katr?
A) 67 B) 71 C) 72 D) 75 E) 83
1. B 2. A 3. D 4. C 5. C 6. B 7. D 8. A 9. C 10. A 11. A 12. B 13. D 14. D 15. D 16. A
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 BLNEBLME KURALLARI
105

GR
Bu blmde; verilen bir doal saynn, hangi doal saylar
ile blnebileceini ve blme ilemi sonucunda kalann
ka olacan blme ilemi yapmadan bulma yntemleri
anlatlacaktr.
En kk doal say olan 0 ile balayalm.
Hangi saylar 0 ile blnebilir? sorusunun yant
0 says ile blme ilemi tanmsz olmaldr.
Herhangi bir saynn, 0 says ile blmnden sz edile-
mez. TANIMSIZdr.

a
0
=
TANIMSIZ
Doal saylarn tm, 1 ile blnebilir.
Bir doal saynn 1 e blm, kendisine eittir.
a
a
1
=
Birler basama ift (0, 2, 4, 6 ,8) olan saylar, 2 ile
blnebilir.
Ik 18
Rakamlar toplam 3 ve 3 n kat olan saylar, 3 ile
blnebilir.
Rakamlar toplamnn 3 e blmnden kalan, saynn
3 e blmnden kalana eittir.
Ik 19
A) 43 B) 76 C) 125
D) 542 E) 2841
DNA 141

zm
2841 saysnn basamaklarndaki rakamlarn say deer-
leri toplam,
2 + 8 + 4 + 1 = 15
olup, 3 n katdr.
Doru Seenek E
457a drt basamakl says 3 ile blnebildiine gre,
a nn alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 18
56a8 drt basamakl saysnn, 3 ile blmnden
kalan 1 olduuna gre, a nn alabilecei ka farkl
deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 142

zm
56a8 saysnn basamaklarndaki rakamlarn say deer-
leri toplam,
5 + 6 + a + 8 = 19 + a
dr.
Saynn 3 ile blmnden kalann 1 olmas iin, rakamlar
toplamnn 3 e blmnden kalann 1 olmas gerekir.
19 + a = 3k + 1 (k Z)
olmaldr.
a = 0, 3, 6, 9
iin koul salanr.
a, drt farkl deer alabilir.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 106
Saylar - Blm 01
4A12 drt basamakl saysnn, 3 ile blmnden ka-
lan 2 olduuna gre, A nn alabilecei deerlerin top-
lam katr?
A) 7 B) 9 C) 12 D) 15 E) 18
Bir doal saynn onlar ve birler basamandaki ra-
kamlarn oluturduu iki basamakl say, 4 n kat ise;
bu doal say 4 ile blnebilir.
Son iki basaman oluturduu saynn 4 ile blmn-
deki kalan, saynn 4 ile blmndeki kalan verir.
Onlar basamandaki saynn iki kat ile birler basa-
mann toplam 4 n kat olan saylar, 4 ile blne-
bilir.
(...a
1
a
0
doal saysnda 2a
1
+ a
0
toplam, 4 n kat ise,
bu say 4 ile blnr.)
Ik 20

Not
Art arda iki kez 2 ile blnebilen saylar, 4 ile blnebilir.
A) 134 B) 238 C) 312
D) 526 E) 622
DNA 143

zm
312 saysnn son iki basama 12 olup,
12 = 3 4
says 4 n katdr.
312 says, 4 ile blnebilir.
Doru Seenek C
73A2 drt basamakl says 4 ile blnebildiine gre,
A nn alabilecei ka farkl deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
8765a be basamakl says 4 ile blndnde 3 ka-
lann vermektedir.
Buna gre, a nn alabilecei deerler toplam ka-
tr?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 19
DNA 144

zm
8765a saysnn son iki basamann oluturduu 5a iki
basamakl saysnn 4 ile blmnden 3 kalan bulunma-
ldr.
5a = 4k + 3 (k Z)
olmaldr.
a = 1, 5, 9 iin koul salanr.
1 + 5 + 9 = 15
a nn alabilecei deerler toplamdr.
Doru Seenek D
123a drt basamakl saysnn 4 ile blmnden kalan
1 olduuna gre, a nn alabilecei ka farkl deer var-
dr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Blnebilme
YGS MATEMATK 107
Saylar - Blm 01 Blnebilme Kurallar
2327 saysndan en az hangi pozitif tam say ka-
rlrsa bulunan say 2, 3 ve 4 ile tam olarak bl-
nebilir?
A) 11 B) 12 C) 16 D) 26 E) 102
DNA 145

zm
4 ile blnebilen saylar, 2 ile de blnebilir.
Hem 3 hem de 4 ile blnebilen en kk pozitif tam say
12 dir.
12 ile blnebilen saylar, hem 3 hem 4 ve hem de 2 ile
blnebilir.
2327 = 12 193 + 11
olduundan, 2327 nin 12 ile blmnden kalan 11 dir.
Saydan 11 karldnda (veya 1 eklendiinde) bulunan
say 12 ile (2, 3 ve 4 ile) blnebilir.
Doru Seenek A
12 ye blndnde 11 kalann veren pozitif bir tam
saynn 3 ile blmnden kalan a, 4 ile blmnden
kalan b olduuna gre, a + b toplam katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Birler basama 0 veya 5 olan saylar, 5 ile blne-
bilir.
Birler basamann 5 ile blmndeki kalan, saynn
5 ile blmnden kalan verir.
Ik 21
2006
7
+ 2006
8
saysnn 5 ile blmnden kalan
katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 146

zm
Birler basama 6 olan saylarn, tm kuvvetlerinin birler
basama 6 dr.
2006
7
ve 2006
8
kuvvetlerinin de birler basama 6 dr.
6 nn 5 ile blmnden kalan 1 olduundan; 2006
7
ve
2006
8
in 5 ile blmnden kalanlar 1 dir.
Toplamn 5 ile blmnden kalan,
1 + 1 = 2
dir.
Doru Seenek C
2009 2008 2007 2006
saysnn 5 ile blmnden kalan katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 108
Saylar - Blm 01
Rakamlar birbirinden farkl olan, basamakl 4ab
says 3 ve 5 ile kalansz blnebiliyor.
Buna gre, a ka farkl deer alabilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 147

zm
3 ile blnebilmesi iin rakamlar toplam 3 n kat olma-
ldr.
4 + a + b = 3k (k Z)
5 ile blnebilmesi iin birler basama 0 veya 5 olmal-
dr.
b = 0 veya b = 5
b = 0 iin; 4 + a + 0 = 3k a = 2, 5, 8 olabilir.
b = 5 iin; 4 + a + 5 = 3k a = 0, 3, 6, 9 olur.
Rakamlar farkl olacandan;
a = 2, 5, 8, 0, 3, 6, 9
olmak zere, 7 farkl deer alabilir.
Doru Seenek E
4 ve 5 ile blnebilen iki basamakl ka tane doal
say yazlabilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
2 ve 3 ile blnebilen saylar, 6 ile blnebilir.
Rakamlar toplam 3 n kat olan ift saylar 6 ile b-
lnebilir.
Ik 22
abc basamakl saysnn 6 kat xy02 olduuna
gre, x + y toplam ka farkl deer alr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 148

zm
6 abc = xy02
verildiinden xy02 says 6 ile blnebilir. (6 nn katdr)
2 ve 3 ile blnebilmelidir.
Birler basama 2 olduundan say ifttir.
x + y + 0 + 2 = 3 k (3 n kat olacak)
k = 1, 2, 3, ... iin x + y toplam 1, 4, 7, 10, 13, 16 olabilir.
6 999 = 5994
olduundan xy02 saysnda x + y toplam en ok
5 + 9 = 14
olabilir. 16 alnamayacandan 5 farkl deer alabilir.
Doru Seenek D
5aaaa be basamakl says 6 ile blnebildiine gre,
a katr?
A) 0 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
YGS MATEMATK 109
Aadaki saylardan hangisi 2, 3, 4, 5 ve 6 saylar
ile blnebilen en kk pozitif tam saydr?
A) 24 B) 36 C) 60 D) 75 E) 120
DNA 149

zm
6 ya blnebilen saylar, 2 ve 3 e,
4 e blnebilen saylar 2 ye
blnebilir.
4 ve 6 ya blnebilen saylar 12 ile
12 ve 5 e blnebilen saylar 60 ile
blnebilir.
Doru Seenek C
6 ile blnebilen iki basamakl en byk doal say ile
iki basamakl en kk doal saynn toplam katr?
A) 96 B) 102 C) 108 D) 114 E) 120
Bir doal saynn yzler, onlar ve birler basamanda-
ki rakamlarn oluturduu basamakl say, 8 in kat
ise; bu doal say 8 ile blnebilir.
Son basaman oluturduu saynn 8 ile blmn-
deki kalan, saynn 8 ile blmndeki kalan verir.
Ik 23

Not
Art arda kez 2 ile blnebilen saylar, 8 ile blnebilir.
1, 3, 6 rakamlar birer kez kullanlarak yazlabilecek
basamakl farkl saylardan; 4 ile blnebilen
A saysnn, 8 ile blnebilen B says ile toplam
katr?
A) 136 B) 180 C) 316
D) 452 E) 496
DNA 150

zm
A ve B saylar, sras ile 4 ve 8 ile blneceinden nce-
likle 2 ile blnebilmelidir.
Bunun iin birler basamaklar ift olmaldr.
Say 6 ile bitmelidir.
316 : 2 = 158 158 : 2 = 79
316 says iki kez 2 ile blnebildiinden, A = 316 says
4 ile blnebilir.
136 : 2 = 68 68 : 2 = 34 34 : 2 = 17
136 says kez 2 ile blnebildiinden, B = 136 says
8 ile blnebilir.
A + B = 316 + 136 = 452
olur.
Doru Seenek D
476 476 saysnn 8 ile blmnden kalan katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 110
Saylar - Blm 01
23A5B be basamakl says 8 ile blnebilmektedir.
B nin alabilecei deerler toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 18
DNA 151

zm
23A5B says 8 ile blnebiliyorsa; A ift iken; 5B says
8 in kat olmaldr.
B = 6 iin 56 = 7 8
A tek iken; 5B saysnn 4 eksii 8 in kat olmaldr.
B = 2 iin 52 4 = 48 = 6 8
B nin alabilecei deerler 6 ve 2 dir.
Toplam:
6 + 2 = 8
olur.
Doru Seenek B
9876A saysnn 8 ile blmnden kalan 3 olduuna
gre, A ka olmaldr?
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 9
Rakamlar toplam 9 un kat olan saylar, 9 ile bl-
nebilir.
Rakamlar toplamnn 9 ile blmnden kalan, saynn
9 ile blmnden kalan verir.
Ik 24
3A4A5A alt basamak says 9 ile blnebilmektedir.
A nn alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 8 B) 10 C) 15 D) 18 E) 24
DNA 152

zm
3 + A + 4 + A + 5 + A = 12 + 3A = 9 k
olmaldr.
k nin 2, 3 ve 4 deerleri iin; A rakam 2, 5 ve 8 olabile-
ceinden,
2 + 5 + 8 = 15
olur.
Doru Seenek C
x Z olmak zere,
[3(230 + x)]
2
= 140a25
A) 1 B) 3 C) 6 D) 7 E) 8
735726a saysnn 9 ile blmnden kalan 1 dir.
Ayn say 8 say tabannda yazldnda birler ba-
sama ka olur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 5 E) 7
DNA 153
YGS MATEMATK 111

zm
735726a saysnn 9 ile blmnden kalan 1 ise;
7 + 3 + 5 + 7 + 2 + 6 + a = 9k + 1
dir.
30 + a = 9k + 1
k = 4 iin a = 7
olmaldr.
7357267 saysn 8 say tabannda yazarken birler basa-
mana, 7357267 saysnn 8 ile blmnden kalan gele-
ceinden,
267 saysnda, 2 ift,
67 = 8 8 + 3
olduundan aranan rakam 3 tr.
Doru Seenek C
23A5B be basamakl saysnn 9 ile blmnden ka-
lan 4 olduuna gre, A + B toplam ka farkl deer
alabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Birler basama 0 olan saylar, 10 ile blnebilir.
Saynn birler basamandaki rakamn say deeri, ve-
rilen saynn 10 ile blmnden kalandr.
Ik 25
1 + 9 + 9
2
+ 9
3
+ ... + 9
2007
A) 0 B) 1 C) 6 D) 7 E) 9
DNA 154

zm
Toplamdaki terimleri teker teker incelediimizde;
9 un tek kuvvetlerinin 9,
9
1
= 9, 9
3
= 729, 9
5
= 59049, ...
9 un ift kuvvetlerinin 1,
9
2
= 81, 9
4
= 6561, ...
ile sonlandn grebiliriz.
Toplamdaki terimlerin yarsnn birler basama 1,
dier yarsnn birler basama 9 olduundan,
toplamn birler basama,
1 + 9 = 10
olup, birler basamandaki rakam 0 dr.
Doru Seenek A
2005
2006
+ 2006
2007
saysnn birler basamandaki rakam katr?
A) 0 B) 1 C) 5 D) 6 E) 9
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 112
Saylar - Blm 01
4, 5, 6, 8, 10 saylarna blndnde 3 kalann
veren en kk pozitif basamakl tam saynn
rakamlar toplam katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 155

zm
8 e blnebilen saylar 4 e,
10 a blnebilen saylar 5 e,
6 ve 8 e blnebilen saylar da 24 e blnebilir.
24 ve 10 a blnebilen saylar 120 ye blnebilir.
4, 5, 6, 8 ve 10 saylarna blnebilen en kk pozitif tam
say 120,
4, 5, 6, 8 ve 10 saylarna blndnde 3 kalann veren
en kk pozitif tam say 123 tr.
123 n rakamlar toplam:
1 + 2 + 3 = 6
olur.
Doru Seenek D
8 ve 10 saylarna blndnde 7 kalann veren
basamakl en byk doal saynn rakamlar toplam
katr?
A) 15 B) 16 C) 18 D) 19 E) 22
Tek numaral basamaktaki rakamlar toplam ile ift
numaral basamaktaki rakamlar toplamnn fark 11 in
kat olan saylar, 11 ile blnebilir.
(N = 100A + B iin A + B says 11 in kat ise, N says
11 ile blnebilir.)
Tek numaral basamaktaki rakamlar toplam ile ift
numaral basamaktaki rakamlar toplamnn farknn
11 ile blmnden kalan, saynn 11 e blmnden
kalan verir.
Ik 26
582463a7 saysnn 11 e blnebilmesi iin a ka
olmaldr?
A) 0 B) 1 C) 3 D) 7 E) 9
DNA 156

zm
582463a7
(8 + 4 + 3 + 7) (5 + 2 + 6 + a) = 22 (13 + a)
= 9 a = 11 k
k = 0 iin,
9 a = 0 ve a = 9
olmaldr.
Doru Seenek E
27381a alt basamakl saysnn 11 e blnebilmesi
iin a ka olmaldr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YGS MATEMATK 113
22227777 saysnn iki basamakl en byk bleni
katr?
A) 11 B) 33 C) 66 D) 77 E) 99
DNA 157

zm
22227777 saysnda;
2 + 2 + 2 + 2 + 7 + 7 + 7 + 7 = 36 = 4 9
olduundan, say 9 ile blnebilir.
(2 + 2 + 7 + 7) (2 + 2 + 7 + 7) = 18 18 = 0 = 0 11
olduundan say 11 ile de blnebilir.
9 ve 11 ile blnebilen saylar 99 ile blnebilir.
Doru Seenek E
Rakamlar farkl, 9 basamakl, 11 ile blnebilen
en kk doal say aadakilerden hangisidir?
A) 102345678 B) 102347586
C) 123456789 D) 123458596
E) 123456798
Drt basamakl, tam kare doal saylar arasnda sa-
dece bir tanesi aabb biimindedir.
A) 6 B) 9 C) 11 D) 13 E) 14
DNA 158

zm
aabb = a 1000 + a 100 + b 10 + b = 1110 a + 11 b
= 11(100 a + b)
= 11 a0b
zmlenmesinden elde edilen arpmn bir tam kare ol-
mas iin, a0b says iinde 11 arpan bulunmaldr.
(Say 11 in kat olmaldr)
a0b saysnn 11 ile blnebilmesi iin de,
(a + b) 0 = 11k
a + b = 11
olmaldr.
Doru Seenek C
Aadaki doal saylardan hangisi bir doal saynn
karesidir?
A) 4477 B) 5566 C) 6655
D) 7744 E) 3388

TANIM
1 den baka ortak bleni olmayan doal saylara, arala-
rnda asaldr denir.
7 ; 13 12 ; 25
24 ; 29 4 ; 6 ; 27
Saylar aralarnda asaldr.
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 114
Saylar - Blm 01
3 ve 4 ile blnebilen saylar, 12 ile blnebilir.
Ik 27
3 ve 4 saylar aralarnda asal olup,
12 = 3 4
tr.
12 = 2 6
olduu halde, 2 ve 6 aralarnda asal olmadndan;
2 ve 6 ile blnebilen saylar 12 ile blnebilir deni-
lemez.
Uyar
5613a8 says 12 ile blnebildiine gre, a ka-
tr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 159

zm
4 ve 3 ile blnebilmelidir.
4 ile blnebilmesi iin; a8 says 4 n kat olmaldr.
a nn alabilecei deerler; 0, 2, 4, 6, 8
3 ile blnebilmesi iin;
5 + 6 + 1 + 3 + a + 8 = 23 + a = 3 k
olmaldr.
a nn alabilecei deerler: 1, 4, 7
a nn her iki koulu da salayan deeri 4 tr.
Doru Seenek B
Be basamakl, rakamlar farkl A321B doal says
12 ile blnebildiine gre, A ka olmaldr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
n pozitif tam says 3, 5 ve 12 ile blnebilmektedir.
Aadakilerden hangisi ayn saylar ile blnebi-
lir?
A) n 2 B) n 1 C) n +1
D) n + 15 E) n + 60
DNA 160

zm
12 = 3 4
olduundan 12 ile blnebilen saylar 3 ile blnebilir.
5 ve 12 ile blnebilen saylar, 5 ve 12 aralarnda asal
olduundan,
5 12 = 60
ile blnebilir.
3, 5 ve 12 ile blnebilen en kk pozitif tam say 60 tr.
n says aranan koulu saladndan, n + 60 says ara-
nan saydr.
Doru Seenek E
YGS MATEMATK 115
n pozitif tam says, 4, 8 ve 12 ile blnebilmektedir.
Aadakilerden hangisi ayn saylar ile blnebilir?
A) n + 12 B) n + 16 C) n + 24
D) n + 32 E) n + 36
7168 says 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 ve 12 saylarndan
ka tanesi ile blnebilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 161

zm
Birler basama 8 dir. 2 ile blnebilir.
Rakamlar toplam:
7 + 1 + 6 + 8 = 22
dir.
22 says 3 n kat olmadndan, blenlerinden biri 3 de-
ildir.
Son iki basama 68 dir.
68 = 4 17
olup, 4 ile blnebilir.
Birler basama 0 veya 5 olmadndan, blenlerinden biri
5 deildir.
3 ile blnemediinden, 6 blenlerinden biri deildir.
Son basamak 168 dir. Yzler basama 1 ve tek,
68 + 4 = 72
72 = 9 8
olup, 8 ile blnebilir.
Rakamlar toplam:
7 + 1 + 6 + 8 = 22
dir.
22 says 9 un kat olmadndan, blenlerinden biri 9 de-
ildir. (3 ile blnemediinden 9 ile de blnemez.)
Birler basama 0 olmadndan, 10 blenlerinden biri de-
ildir.
7168 iin,
(7 + 6) (1 + 8) = 13 9 = 4
4 says 11 in kat olmadndan, blenlerinden biri 11 de-
ildir.
3 ile blnemediinden, 12 blenlerinden biri deildir.
2, 4 ve 8 olmak zere tanesi ile blnebilir.
Doru Seenek A
12345 says 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 ve 12 saylarndan ka
tanesi ile blnebilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Drt basamakl 8A6B says 15 ile blnebildiine
gre, a + b toplamnn en byk deeri katr?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 13 E) 15
DNA 162
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 116
Saylar - Blm 01

zm
15 = 3 5 ve 3 ile 5 aralarnda asal olduundan verilen
saynn 15 ile blnebilmesi iin, 3 ve 5 ile blnebilmesi
gerekir.
8A6B saysnn 5 ile blnebilmesi iin B = 0 veya B = 5
olmaldr.
8A6B saysnn 3 ile blnebilmesi iin,
8 + A + 6 + B = 3k
14 + A + B = 3k
olmaldr.
B = 0 iin;
14 + A + B = 3k
14 + A + 0 = 3k
A = 1, 4, 7
olabilir.
B = 5 iin;
14 + A + 5 = 3k
19 + A = 3k
A = 2, 5, 8
olabilir.
A + B nin en byk deeri;
8 + 5 = 13
olur.
Doru Seenek D
Be basamakl A234B says 15 ile blnebildiine
gre, A + B toplamnn en byk deeri katr?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15
a b olmak zere, abab drt basamakl says 18 ile
blnebilmektedir.
Buna gre a nn alabilecei deerlerin toplam
katr?
A) 16 B) 17 C) 20 D) 22 E) 25
DNA 163

zm
saynn 18 ile blnebilmesi iin; 2 ve 9 ile blnebilmesi
gerekir.
2 iin; b = 0, 2, 4, 6, 8 olabilir.
9 iin; a + b + a + b = 2a + 2b = 2(a + b)
toplam 9 un kat olmaldr.
b = 0 ise a = 9
b = 2 ise a = 7
b = 4 ise a = 5
b = 6 ise a = 3
b = 8 ise a = 1
olacaktr.
a nn alabilecei deerlerin toplam;
9 + 7 + 5 + 3 + 1 = 25
bulunur.
Doru Seenek E
Be basamakl 234ab says 18 ile blnebildiine
gre, a nn alabilecei en kk deer katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
YGS MATEMATK 117
Be basamakl 9876AB says 20 ile blnebildii-
ne gre, AB iki basamakl saysnn en byk de-
eri katr?
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 90
DNA 164

zm
gerekir.
5 iin;
B = 0 ve B = 5
olmaldr.
4 iin; AB saysnn 4 ile blnebilmesi gerekir. B ift ol-
maldr.
B = 0 iin AB nin 4 e blnebilmesi, son iki basaman
00, 20, 40, 60, 80 gibi 20 nin kat olmas ile mmkndr.
En byk deeri 80 dir.
Doru Seenek D
20 ile blndnde 18 kalann veren bir say, 4 ve
5 ile blndnde a ve b kalanlarn verdiine gre,
a + b toplam katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
23A5B be basamakl says 24 ile blnebilmektedir.
Buna gre, A ka farkl deer alabilir?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 165

zm
gerekir.
23A5B says 8 ile blnebiliyorsa;
A ift iken; 5B says 8 in kat olmaldr.
B = 6 iin,
56 = 7 8
A tek iken; 5B saysnn 4 eksii 8 in kat olmaldr.
B = 2 iin,
52 4 = 48 = 6 8
B nin alabilecei deerler 6 ve 2 dir.
23A5B says 3 ile blnebiliyorsa;
2 + 3 + A + 5 + B = 10 + A + B = 3k
olmaldr.
A tek iken, B = 2 iin
10 + A + 2 = 12 + A = 3k
A = 3, 9
A ift iken B = 6 iin,
10 + A + 6 = 16 + A = 3k
A = 2,8
olmak zere A, 4 farkl deer alabilir.
Doru Seenek B
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 118
Saylar - Blm 01
A543B be basamakl says 24 ile blnebilmektedir.
Buna gre, A nn alabilecei deerlerin toplam ka-
tr?
A) 7 B) 8 C) 11 D) 12 E) 13
7a9b says 36 ile blnebildiine gre, a + b topla-
mnn en byk deeri katr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
DNA 166

zm
gerekir.
4 iin; 9b says 4 n kat olacandan, b, 2 veya 6 olma-
l,
9 iin;
7 + a + 9 + b = 16 + a + b = 9k
b = 2 ise
16 + a + 2 = 18 + a = 9k
a, 0 veya 9
b = 6 ise
16 + a + 6 = 22 + a = 9k
a, 5 olmaldr.
a + b = 0 + 2 = 2
a + b = 9 + 2 = 11
a + b = 5 + 6 = 11
olacandan, a + b nin en byk deeri 11 dir.
Doru Seenek C
3A4B says 36 ile blnebildiine gre, a ka farkl
deer alabilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
x01y says 72 ile blnebildiine gre, x + y top-
lam katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 17
DNA 167

zm
72 = 8 9 ve 8 ve 9 aralarnda asal olduundan verilen
gerekir.
8 iin; 01y, 8 in kat olmaldr.
y = 6
olmal.
9 iin;
x + 0 + 1 + y = x + 0 + 1 + 6 = x + 7 = 9k
x = 2
olmal.
x + y = 2 + 6 = 8
olur.
Doru Seenek A
A34B says 72 ile blnebildiine gre, A + B toplam
katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 11 E)12
YGS MATEMATK 119

TEST - 12
1. 387A42 says 3 ile blnebiliyor.
Buna gre, A nn alabilecei ka farkl deer var-
dr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 9
2. 5A427B alt basamakl bir doal saydr.
Bu say 6 ile blnebildiine gre, A + B toplam
ka farkl deer alabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
3. 4567
2
+ 5678
2
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
4. 2006 2005 2004 2003
ileminden elde edilen saynn 9 ile blmnden
kalan katr?
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 8
5. A < B olmak zere, basamakl 5AB saysnn 5 ile
blmnden kalan 3 tr.
Bu say 4 ile blnebildiine gre, A nn alabile-
cei deerlerin toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 12 D) 16 E) 21
6. x Z olmak zere,
[3(460 + x)]
2
= 6702a21
A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 9
7. 800 ile 1000 saylar arasnda 7 ve 8 ile blnebi-
len ka doal say vardr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
8. Bir A saysnn rakamlarnn say deerlerinin topla-
m 16 dr.
Buna gre, A
2
saysnn 9 ile blmnden kalan
katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 120
Saylar - Blm 01
9. ab ve cd iki basamakl saylarnn 9 ile blmlerinden
kalanlar srasyla 7 ve 5 tir.
abcd drt basamakl saysnn 9 ile blmnden
kalan katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
10. a6a41 be basamakl says 9 ile blnebildiine
gre, a katr?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
11. A = 6
6
1
says aadakilerden hangisine tam blne-
mez?
A) 5 B) 7 C) 31 D) 36 E) 43
12. n pozitif tam saysnn 5 ile blmnden kalan 3 tr.
A) n + 3 B) n + 2 C) n + 1
D) n 1 E) n 2
13. n tam says 3, 5 ve 12 ile blnebilmektedir.
n den kk ve bu saylarla blnebilen en b-
yk say aadakilerden hangisidir?
A) n 3 B) n 5 C) n 12
D) n 15 E) n 60
14. 5, 7 ve 20 ile blnebilen en kk pozitif tam
say aadakilerden hangisidir?
A) 35 B) 70 C) 140 D) 200 E) 280
15. n tam saysnn 8 ile blmnden kalan 3 tr.
6 n saysnn 8 ile blmnden kalan ka olur?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
16. n bir tam say olmak zere, (2n + 2)
2
saysnn
4 ile blmnden kalan ka olur?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
1. C 2. E 3. E 4. E 5. C 6. E 7. B 8. A 9. A 10. E 11. D 12. B 13. E 14. C 15. C 16. A
YGS MATEMATK 121
TEST - 13
1. Rakamlar toplam 9 olan, 3 ile blnebilen iki
basamakl en kk doal say aadakilerden
hangisidir?
A) 18 B) 27 C) 33 D) 72 E) 90
2. Aadaki saylardan hangisi 3 ile blnemez?
A) 339 B) 342 C) 552
D) 672 E) 1111
3. {1, 2, 3, 4, 5, 6}
kmesinin elemanlar ile yazlan, rakamlar tek-
rarsz be basamakl doal saylardan ka tanesi
4 ile blnebilir?
A) 144 B) 168 C) 192 D) 216 E) 240
4. 351
n
ve 352
n
saylar 7 ile blndklerinde ayn kala-
n vermektedir.
Buna gre, n nin en kk pozitif tam say deeri
katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
5. 9 + 9
2
+ 9
3
+ ... + 9
8
A) 0 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
6. Yalnzca 1 ve 0 rakamlar kullanlarak yazlabile-
cek doal saylardan 225 ile blnebilen en k-
k say ka basamakldr?
A) 3 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
7. 6A6B drt basamakl doal says 72 ile blne-
bildiine gre, A nn alabilecei deerlerin arp-
m katr?
A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) 18
8. Aadaki saylardan hangisi 99 ile blnebilir?
A) 3744 B) 721809
C) 7177788 D) 88228299
E) 99229288
Blnebilme Kurallar
YGS MATEMATK 122
Saylar - Blm 01
9. aab basamakl says 12 ile blnebilmektedir.
a < 4 olduuna gre, b nin alabilecei deerlerin
toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
10. Alt basamakl 65a43b doal says 12 ile blnebil-
mektedir.
Buna gre, a ka farkl deer alabilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
11. 3
4
+ 3
5
+ 3
6
+ 3
7
toplam aadaki saylardan hangisi ile tam
blnemez?
A) 2 B) 3 C) 21 D) 27 E) 40
12. Drt basamakl a01b doal says 8 ve 9 ile blne-
bilmektedir.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10
13. Be basamakl 12a3b doal says 4 ve 9 ile blne-
bilmektedir.
a b olduuna gre, a katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 6 E) 7
14. Drt basamakl abba doal says 15 ile blne-
bildiine gre, b nin alabilecei deerler toplam
katr?
A) 9 B) 12 C) 18 D) 23 E) 30
15. Be basamakl 561xy doal says 45 ile blne-
bildiine gre, x in en byk deeri katr?
A) 1 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
16. basamakl abc doal says 5 ile blnebilmekte-
dir.
Bu saynn 9 ile blmnden kalan 1 olduuna
gre, a b arpmnn en byk deeri katr?
A) 15 B) 24 C) 48 D) 49 E) 56
1. A 2. E 3. C 4. B 5. A 6. D 7. C 8. B 9. E 10. E 11. C 12. D 13. A 14. B 15. C 16. D
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 TAM SAYILAR
123

TANIM
..., 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3, ...
saylarndan her birine bir tam say denir.
Tam saylar kmesi Z ile gsterilir.
Z = {..., 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3, ...}
Z = Z
{0} Z
+
Tam saylar kmesi, negatif tam saylar {Z
}, sfr says ve
pozitif tam saylar {Z
+
} dan oluur.
x ve y tam saylar olmak zere,
(x 3)
2
+ (y + 2)
2
= 0
olduuna gre, 4x + 5y toplamnn deeri katr?
A) 0 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 168

zm
Bir tam saynn karesinin alabilecei en kk deer
sfrdr.
(x 3)
2
+ (y + 2)
2
= 0 ise,
(x 3)
2
= 0 x 3 = 0 x = 3
(y + 2)
2
= 0 y + 2 = 0 y = 2
olmaldr.
4x + 5y = 4 3 + 5(2) = 12 10 = 2
bulunur.
Doru Seenek B
a ve b tam saylar olmak zere,
(a + 4)
2
+ (b + 1)
2
= 0
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
A = 5 (a + 2)
2
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 169

zm
Farkn byk olabilmesi iin (a 2)
2
ifadesi en kk de-
eri olan 0 deerini almaldr.
(a + 2)
2
= 0 a + 2 = 0 a = 2 iin,
A = 5 (a + 2)
2
= 5 (2 + 2)
2
= 5 0 = 5
olur.
Doru Seenek C
B = (b 3)
2
4
ifadesinin alabilecei en kk deer katr?
A) 7 B) 4 C) 1 D) 3 E) 7
Tam Saylar
YGS MATEMATK 124
Saylar - Blm 01
x
2
+ y
2
4
koulunu salayan ka tane farkl (x, y) tam say
ikilisi vardr?
A) 4 B) 5 C) 12 D) 13 E) 16
DNA 170

zm
x
2
+ y
2
toplamnn alabilecei tm deerleri aratralm.
x
2
+ y
2
= 0 (0, 0)
x
2
+ y
2
= 1 (1, 0), (1, 0), (0, 1), (0, 1)
x
2
+ y
2
= 2 (1, 1), (1, 1), (1, 1), (1, 1)
x
2
+ y
2
= 3 yok
x
2
+ y
2
= 4 (2, 0), (2, 0), (0, 2), (0, 2)
olmak zere 13 tanedir.
Doru Seenek D
x
2
+ y
2
> 1
koulunu salamayan ka tane farkl (x, y) tam say
ikilisi vardr?
A) 1 B) 4 C) 5 D) 9 E) 13
a
2
b
2
= 124
eitliini salayan ka tane (a, b) pozitif tam say
iklisi vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 171

zm
a
2
b
2
= (a b)(a + b) = 124
124 = 2 2 31
124 ;
1 124, 2 62, 4 31
olarak arpanlara ayrdmzda, bir tek 2 62 de arpan-
larn toplam ift saydr.
Pozitif tam saylarda zm arandndan, a b arpan
kk, a + b arpan byk alnmtr.
Bu durumda,
a b = 2 ve a + b = 62
olur.
a = b + 2 ve b + 2 + b = 62 den
a = 32 ve b = 30
bulunur.
(32, 30) ikilisi eitlii salar.
Doru Seenek A
a
2
b
2
= 15
eitliini salayan ka tane (a, b) pozitif tam say ikilisi
vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YGS MATEMATK 125
Saylar - Blm 01 Tam Saylar
x
2
y
2
= 44
eitliini salayan ka tane (a, b) tam say ikilisi
vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 172

zm
x
2
y
2
= (x y)(x + y) = 44
44 = 2 2 11
44 ;
1 44, 2 22, 4 11, 11 4, 22 2, 44 1
olarak arpanlarna ayrdmzda, 2 22 ve 22 2 arpan-
larnn toplam ift saydr.
(2)(22) ve (22)(2) arpmlarnn da koullar salad-
gz nne alndnda,
x y = 2 x y = 22
x + y = 22 x + y = 2
x y = 2 x y = 22
x + y = 22 x + y = 2
denklem sistemlerinin zmnden,
(12, 10), (12, 10), (12, 10) ve (12, 10)
olmak zere drt tane tam say ikilisi bulunabilir.
Doru Seenek D
Farklar 1 den byk x ve y pozitif tam saylar iin,
x
2
y
2
= 187
A) 30 B) 36 C) 40 D) 42 E) 54
{2, 1, 0, 1, 2} kmesinin birbirinden farkl x, y ve
z elemanlar iin,
3x 2y z
ifadesinin en byk deeri katr?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 14 E) 15
DNA 173

zm
fadenin byk deer almas iin katsaylar pozitif olanlar
byk, negatif olanlar kk seilmelidir.
En byk eleman 2 olduundan x = 2,
En kk eleman 2 olduundan y = 2
ve z = 1
seilmelidir.
(y nin katsays 2 olduundan, y yi daha kk setik.)
3x 2y z = 3 2 2(2) (1) = 6 + 4 + 1 = 11
bulunabilecek en byk deerdir.
Doru Seenek B
{2, 1, 0, 1, 2} kmesinin birbirinden farkl x, y ve z
elemanlar iin,
3x 2y z
ifadesinin en kk deeri katr?
A) 15 B) 14 C) 13 D) 11 E) 10
Tam Saylar
YGS MATEMATK 126
Saylar - Blm 01
2x + 7y = 1000
eitliini salayan ka tane (x, y) pozitif tam say
ikilisi vardr?
A) 69 B) 70 C) 71 D) 72 E) 73
DNA 174

zm
Bilinmeyen saysnn, denklem saysndan fazla olduu
sorularda, bilinmeyenlerden birine deerler verilerek, di-
erleri aranr.
y ye ift deerler vererek aratrmaya balayalm.
y = 2 iin x = 493
y = 4 iin x = 486
y = 6 iin x = 479
...
y = 140 iin x = 10
y = 142 iin x = 3
bulunur.
71 tane (x, y) pozitif tam say ikilisi vardr.
Doru Seenek C
3x + 5y = 501
denklemini salayan ka tane (x, y) pozitif tam say
ikilisi vardr?
A) 31 B) 32 C) 33 D) 34 E) 35
a ve b negatif tam saylar olmak zere,
2a 5b = 0
olduuna gre, a + b toplamnn en byk deeri
katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 175

zm
Toplamn byk olmas iin, a ve b byk deerler alma-
ldr.
2a 5b = 0
2a = 5b
a nn alabilecei deerler, b nin katsaysnn katlar,
b nin alabilecei deerler, a nn katsaysnn katlardr.
Negatif tam saylar iinde koulu salayan en byk sa-
ylar;
a = 5 ve b = 2 dir.
a + b = (5) + (2) = 5 2 = 7
bulunur.
Doru Seenek E
x ve y tam saylar iin,
2x + 3y = 0
olduuna gre, x + y toplamnn en kk pozitif de-
eri katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YGS MATEMATK 127
Saylar - Blm 01 Tam Saylar
TEST - 14
1. 4 5 [4 + 8(7 9)]
A) 20 B) 12 C) 24 D) 36 E) 64
2. arpmlar 342 olan ardk iki tam saydan
k en az katr?
A) 19 B) 18 C) 17 D) 18 E) 19
3. a b [a 3b (2a 5b)]
A) a b B) 2a b C) a 2b
D) 2a 3b E) 3a 2b
4. x, y ve z farkl pozitif tam saylar olmak zere,
x + y
2
+ z
3
toplamnn en kk deeri katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
5. x = 2 ve y = 4 iin,

x y x
x y
2
2
3 4
( ) +
+
ifadesinin saysal deeri katr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 4
6. x = 2 iin,
x{x[x(x + 1) + 1] + 1} + 1
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
7. x ve y pozitif tam saylar iin,
7x + 11y = 100
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
8. (x + 1) + (x 2) + (x + 3) + (x 4) + ... + (x + 99) + (x 100)
ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?
A) x 50 B) x + 50 C) 100x 50
D) 100x + 50 E) x + 500
Tam Saylar
YGS MATEMATK 128
Saylar - Blm 01
9. (x 3)(3x + 4) = 0
denkleminin tam saylardaki zm kmesi aa-
A) B) {3} C)
{ }
4
3
D) {3} E)
3
4
3
,
{ }
10. a, b ve c pozitif tam saylar olmak zere,
3a 2b + c = 0
eri katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
11. a, b, c birbirinden farkl pozitif tam saylardr.
Buna gre,
3a + 2b + c = 30
denklemini salayan en byk c says katr?
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 24
12. Karelerinin fark 72 olan pozitif iki tam saynn
toplam en az katr?
A) 12 B) 15 C) 17 D) 18 E) 36
13. arpmlar 156 olan ardk iki tam saydan k-
en az katr?
A) 13 B) 12 C) 12 D) 13 E) 14
14. 2008 tane pozitif tam saynn arpm 2008 dir.
Bu saylarn toplamnn en byk deeri katr?
A) 4016 B) 4015 C) 2009
D) 2008 E) 2007
15. x
2
y y
3
= 105
eitliini salayan (x, y) pozitif tam saylar iin,
x + y toplam katr?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 15 E) 17
16. 6 dan kk ka tane x tam says iin
6 + x

ifadesi bir tam say belirtir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. E 2. A 3. D 4. B 5. B 6. C 7. C 8. C 9. B 10. B 11. D 12. A 13. A 14. B 15.D 16. D
YGS MATEMATK
SAYILAR - BLM 01 O.B.E.B - O.K.E.K
129

TANIM
ki ya da daha fazla sayma saysnn her birini tam blen
en byk sayma saysna, bu iki saynn En Byk Ortak
Bleni denir. (O.B.E.B)
Verilen saylar asal arpanlarna ayrldnda, asal
arpanlarndan ortak olanlarnn en kk sllerinin
arpm, saylarn O.B.E.B ini verir.
Ik 28
168 ve 180 saylarnn ortak blenlerinden en b-
y katr?
A) 2 B) 3 C) 6 D) 12 E) 18
DNA 176

zm
ncelikle verilen saylar asal arpanlarna ayrmak gerekir.
168 = 2
3
3 7
180 = 2
2
3
2
5
Ortak asal arpanlar; 2 ve 3 tr.
2
3
ve 2
2
den kk olan 2
2
,
3 ve 3
2
den kk olan 3
tr.
168 ve 180 saylarnn ortak blenlerinden en by;
2
2
3 = 12
dir.
O.B.E.B(168, 180) = 12
Doru Seenek D

Not
168 = 12 14
180 = 12 15
12 says 168 ve 180 saylarn blen ortak blenlerin en
bydr.
180 168 = 12
Saylarn fark, ortak blene tam olarak blnr.
Blmler: 14 ve 15 aralarnda asaldr.
504 ve 540 saylarnn ortak blenlerinden en by
katr?
A) 4 B) 9 C) 12 D) 24 E) 36

TANIM
ki ya da daha fazla sayma saysnn hepsinin pozitif bir
tam kat olan en kk sayma saysna, bu saylarn En
Kk Ortak Kat denir. (O.K.E.K)
Verilen saylar asal arpanlarna ayrldnda; asal
arpanlarndan ortak olanlarnn en byk slleri
ile ortak olmayanlarnn tmnn arpm, saylarn
O.K.E.K ini verir.
Ik 29
12, 18 ve 30 saylarnn ortak katlarndan en k-
katr?
A) 60 B) 90 C) 120 D) 180 E) 240
DNA 177
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 130
Saylar - Blm 1

zm
ncelikle verilen saylar asal arpanlarna ayrmak gere-
kir.
12 = 2
2
3
18 = 2 3
2
30 = 2 3 5
Ortak asal arpanlar; 2 ve 3 tr.
2
2
ve 2 den byk olan 2
2
,
3 ve 3
2
den byk olan 3
2

dir.
12, 18 ve 20 saylarnn ortak katlarndan en k;
2
2
3
2
5 = 180
dir.
O.K.E.K(12, 18, 30) = 180
Doru Seenek D

Not
180 = 12 15
180 = 18 10
180 = 30 6
180 says 12, 18 ve 30 saylarnn kat olan en kk sa-
ydr.
Blmler; 15, 10 ve 6 saylar aralarnda asaldr.
168 ve 180 saylarnn ortak katlarndan en k
katr?
A) 12 B) 360 C) 1440
D) 2520 E) 2800
Hazine 11
A ve B sayma saylarnn arpm bu saylarn OBEB i
ile OKEK lerinin arpmna eittir.
A B = OBEB(A, B) OKEK(A, B)
a ve b saylar iin,
OKEK(a, b) = 108 ve OBEB(a, b) = 3
olduuna gre, a b arpm katr?
A) 108 B) 111 C) 216
D) 324 E) 972
DNA 178

zm
Saylarn arpm, OBEB ve OKEK lerinin arpmna eit
olduundan,
a b = OBEB(a, b) OKEK(a, b)
a b = 3 108 = 324
bulunur.
Doru Seenek D
OBEB(6, 21) = A
OKEK(6, 21) = B
olduuna gre, A B arpm katr?
A) 36 B) 42 C) 84 D) 126 E) 252
YGS MATEMATK 131
Saylar - Blm 01 O.B.E.B. - O.K.E.K.
Aralarnda asal saylarn OKEK i bu saylarn arpm,
OBEB i ise 1 dir.
Ik 30
24 ve 25 saylarnn ortak blenlerinin en by
ile ortak katlarnn en knn toplam katr?
A) 49 B) 491 C) 600
D) 601 E) 720
DNA 179

zm
24 ve 25 saylar 1 den baka ortak blenleri olmadn-
dan aralarnda asaldr.
(Ardk doal saylar aralarnda asaldr.)
OBEB(24, 25) = 1
OKEK(24, 25) = 24 25 = 600
OBEB(24, 25) + OKEK(24, 25) = 1 + 600 = 601
Doru Seenek D
8 ve 21 saylarnn ortak blenlerinin en by ile or-
tak katlarnn en knn toplam katr?
A) 168 B) 169 C) 216 D) 217 E) 321
5 ile x aralarnda asal saylardr.
OKEK(5x, 5 + x) = 520
olduuna gre, x in deeri aadakilerden han-
gisidir?
A) 6 B) 8 C) 12 D) 16 E) 20
DNA 180

zm
Aralarnda asal saylarn, toplamlar ve arpmlar da ara-
larnda asal olduundan; 5x ve 5 + x saylar da aralarnda
asaldr.
OKEK(5x , 5 + x) = 5x (5 + x) = 520
x (5 + x) = 104
x
2
+ 5x 104 = 0
(x 8)(x + 13) = 0
x 8 = 0 x
1
= 8
x + 13 = 0 x
2
= 13
13 doal say olmadndan,
x = 8
olur.
Doru Seenek B
A sayma saysdr.
OKEK(A, A + 1) + A = 48
olduuna gre, A katr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 132
Saylar - Blm 1
x says 30, 45, 75 saylarn tam blyor.
12, 18, 24 saylar da y doal saysn tam blyor.
x in en byk deeri ile y nin en kk deerinin
toplam katr?
A) 72 B) 87 C) 102 D) 117 E) 132
DNA 181

zm
30, 45 ve 75 saylarn tam blen en byk say, bunlarn
OBEB idir.
30 = 2 3 5
45 = 3
2
5
75 = 3 5
2
olduundan;
x = OBEB(30, 45, 75) = 3 5 = 15
y doal says, 12, 18 ve 24 saylarna blnebilen en k-
k say ise bunlarn OKEK idir.
12 = 2
2
3
18 = 2 3
2
24 = 2
3
3
y = OKEK(12, 18, 24) = 2
3
3
2
= 72
x + y = 15 + 72 = 87
bulunur.
Doru Seenek B
A sayma says 12, 18, 30 saylarna tam blnmekte,
B doal says bu saylar tam blmektedir.
Buna gre,
A
B
nin en kk deeri katr?
A) 12 B) 15 C) 24 D) 30 E) 36
Boyutlar 8 metre ve 12 metre olan dikdrtgen hallar
ile kare eklinde bir alan kaplanacaktr.
Buna gre, en az ka hal gerekir?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12
DNA 182

zm
Kare eklindeki alann kenar uzunluklar 8 ve 12 nin kat
olmaldr.
8 = 2
3
12 = 2
2
3
olduundan
OKEK(8, 12) = 2
3
3 = 8 3 = 24
bulunur.

Dikdrtgenlerden kare oluturuldu.
Karenin alan = 24 24 = 576
Bir halnn alan = 8 12 = 96
= = =
576
96
6 Hal says
Karenin alan
Bir halnn alan
olur.
Doru Seenek B
15 cm ve 20 cm kenar uzunluu olan seramikler ile kare
eklinde bir yzey oluturulacaktr.
Buna gre, en az ka seramik gerekir?
A) 7 B) 9 C) 12 D) 15 E) 20
YGS MATEMATK 133
Boyutlar 8 metre ve 12 metre olan dikdrtgen ek-
lindeki bir salon, kare eklindeki e hallar ile kapla-
nacaktr.
Buna gre, en az ka hal gerekir?
A) 3 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12
DNA 183

zm
Salonun kenar uzunluklar, kare eklindeki hallarn kenar
uzunluklarna blnebilmelidir.
8 = 2
3
12 = 2
2
3 olduundan,
OBEB(8, 12) = 2
2
= 4
bulunur.
8 : 4 = 2 12 : 4 = 3
2 3 = 6
tane hal gerekir.

Dikdrtgen karelere blnd.
Salonun alan = 8 12 = 96 m
2
Bir halnn alan = 4 4 = 16 m
2
Hal says
Salonun alan
Bir halnn alan
olur. = = =
96
16
6
Doru Seenek B
Kenar uzunluklar 15 m ve 20 m olan dikdrtgen eklindeki
bir bahenin evresine eit aralklarla aalar dikilecektir.
Kelere de aalarn dikildii bu aalandrmada
en az ka aa dikilebilir?
A) 7 B) 12 C) 14 D) 16 E) 20
91 metre ve 126 cm uzunluundaki iki ayr demir u-
buk eit uzunlukta paralara ayrlacaktr.
ubuklar ayr ayr en az ka yerden kesilmelidir?
A) 28 B) 29 C) 30 D) 31 E) 32
DNA 184

zm
OBEB(91, 126) = 7
Kesilecek paralarn uzunluklar 7 er cm olmaldr.
91 cm uzunluundaki demir ubuk,
91 = 7 13
olduundan 12 yerden,
126 cm uzunluundaki demir ubuk,
126 = 7 18
olduundan 17 yerden kesilmelidir.
12 + 17 = 29
Doru Seenek B
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 134
Saylar - Blm 1
Aa dikme sorularnda; 15 m uzunluundaki bir yola,
5 m aralklarla 4 aa dikileceine;
(15 = 5 3
Blm = 3
Aa says = 3 + 1 = 4)
Para kesme sorularnda; 15 cm lik ubuu, 5 cm lik
paralara ayrmak iin, 2 yerden kesim yaplacana,
(15 = 5 3
Blm = 3
Kesim says = 3 1 = 2)
dikkat etmeliyiz.
Uyar
zmirden Ankaraya 9 ve 12 saatte bir otobs gnderen iki
irket ayn saatte ilk otobslerini gnderiyor.
kinci kez birlikte ayn saatte otobs gnderdiklerinde
toplam ka sefer yaplm olur?
A) 5 B) 7 C) 8 D) 9 E) 12
10
40
ve 20
30
saylarnn ka tane pozitif tam say
ortak bleni vardr?
A) 1271 B) 1800 C) 2000
D) 2501 E) 2701
DNA 185

zm
Ortak blenlerin says, ortak blenlerinden en bynn
pozitif ortak blenlerinin says kadardr.
10
40
= (2 5)
40
= 2
40
5
40
20
30
= (2
2
5)
30
= 2
60
5
30
OBEB(10
40
, 20
30
) = 2
40
5
30
(40 + 1)(30 + 1) = 41 31 = 1271
tane pozitif ortak bleni vardr.
Doru Seenek A
24 ve 30 saylarnn ka tane ortak pozitif tam say b-
leni vardr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
5, 7 ve 9 a blndnde srasyla 1, 3 ve 5 kalan-
n veren en kk pozitif tam say katr?
A) 311 B) 315 C) 319
D) 323 E) 327
DNA 186

zm
5 e blndnde 1 kalann veren say;
A = 5x + 1 Blm zdelii
7 ye blndnde 3 kalann veren say;
A = 7y + 3
9 a blndnde 5 kalann veren say;
A = 9z + 5
biiminde yazlabilir.
YGS MATEMATK 135
Eitliklerin her iki tarafna 4 eklendiinde,
A + 4 = 5x + 5 = 5(x + 1)
A + 4 = 7y + 7 = 7(y + 1)
A + 4 = 9z + 9 = 9(z + 1)
elde edilir.
Bu eitlikler bize A + 4 saysnn 5, 7 ve 9 a blnebildiini
gsterir.
A + 4 says, 5, 7 ve 9 un OKEK idir.
(veya OKEK in bir katdr)
OKEK(5, 7, 9) = 315
A + 4 = 315
A = 311
bulunur.
Doru Seenek A
Bir snftaki renciler drderli, beerli ve altarl sralan-
dklarnda srasyla 3, 4 ve 5 renci artmaktadr.
Bu snfta en az ka renci vardr?
A) 59 B) 60 C) 61 D) 62 E) 63
Ortak katlarnn en k 60 olan farkl iki saynn
toplam en ok A ve en az B olduuna gre, A + B
toplam katr?
A) 60 B) 90 C) 107 D) 120 E) 132
DNA 187

zm
OKEK(a, b) = 60
a + b toplamnn en byk olmas iin,
a = 60
b = 30
olmaldr.
A = a + b = 60 + 30 = 90
olur.
a + b toplamnn en kk olmas iin,
a = 5
b = 12
olmaldr.
B = a + b = 5 + 12 = 17
A + B = 90 + 17 = 107
olur.
Doru Seenek C
Ortak katlarnn en k 45 olan farkl iki saynn
toplam en ok A ve en az B olduuna gre, A + B
toplam katr?
A) 60 B) 74 C) 82 D) 90 E) 105
Ortak blenlerinin en by 12 olan farkl iki sa-
ynn toplam en az katr?
A) 24 B) 30 C) 36 D) 42 E) 48
DNA 188
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 136
Saylar - Blm 1

zm
OBEB(a, b) = 12
a + b toplamnn en kk olmas iin;
a = 12
b = 24
olmaldr.
a + b = 12 + 24 = 36
bulunur.
Doru Seenek C
Ortak blenlerinin en by 15 olan farkl iki saynn
toplam en az katr?
A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
OBEB(x, 192) = 32 ve x < 192
olduuna gre, x in alabilecei deerlerin toplam
katr?
A) 160 B) 192 C) 224 D) 256 E) 288
DNA 189

zm
192 = 32 6
x = 32 a
6 ve a saylar aralarnda asal olmaldr.
a = 1 ve a = 5
olabilir.
x = 32 veya x = 160
32 + 160 = 192
bulunur.
Doru Seenek B
24 ve a saylarnn OBEB i 6 dr.
0 < a < 50
olduuna gre, a ka farkl deer alabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Biri dierini blmeyen a ve b doal saylar iin,
OBEB(a, b) = 12 ve OKEK(a, b) = 432
A) 108 B) 124 C) 148 D) 156 E) 164
DNA 190

zm
a b = OBEB(a, b) OKEK(a, b)
a b = 12 432 = (2
2
3)(2
4
3
3
) = 2
6
3
4
a = OBEB(a, b) x = 12 x = 2
2
3 x
b = OBEB(a, b) y = 12 y = 2
2
3 y
Eitlikler bir arada dnldnde;
(2
2
3 x)(2
2
3 y) = 2
6
3
4
2
4
3
2
x y = 2
6
3
4
x y = 2
2
3
2
x = 2
2
ve y = 3
2
olmaldr.
a = 2
2
3 x = 2
2
3 2
2
= 48
b = 2
2
3 y = 2
2
3 3
2
= 108
a + b = 48 + 108 = 156
bulunur.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 137
OBEB(a, b) = 6 ve OKEK(a, b) = 36
olduuna gre, a + b toplamnn en kk deeri ka-
tr?
A) 24 B) 30 C) 36 D) 42 E) 48
a ile b aralarnda asal iki saydr.
OKEK(a, b) = 345 ve a
b
+ =
60
27
olduuna gre, b says aadakilerden hangisi-
dir?
A) 5 B) 15 C) 23 D) 26 E) 69
DNA 191

zm
a ile b aralarnda asal iki say olduundan,
OKEK(a, b) = a b = 345
tir.
a
b
ab b
b
+ = + =
+ = = =
60
27 60 27
345 60 27
405
27
15
bulunur.
Doru Seenek B
a ve b aralarnda asal iki sayma saysdr.
OBEB(a, b) = x ve OKEK(a, b) = y
olduuna gre,
a b 1
x y
++
++
deeri katr?
A) 1 B) 2 C) x D) y E) x y
a ve b saylar iin,
OBEB(a, b) = 20
olduuna gre, OBEB(a
4
, b
3
) deeri katr?
A) 20 B) 2
4
5
3
C) 2
6
5
3
D) 2
6
5
4
E) 2
8
5
4
DNA 192

zm
a = 20 x = 2
2
5 x
b = 20 y = 2
2
5 y
a
4
= (2
2
5)
4
x
4
= 2
8
5
4
x
4
b
3
= (2
2
5)
3
y
3
= 2
6
5
3
y
3
x ve y aralarnda asal olduundan,
OBEB(a
4
, b
3
) = 2
6
5
3
tr.
Doru Seenek C
a ve b saylar iin,
OBEB(a, b) = 2
olduuna gre, OBEB(a
2
, b
3
) deeri katr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 138
Saylar - Blm 1
a, b ve c saylar iin,
OBEB(a, b) = 4
OBEB(b, c) = 6
OBEB(a, c) = 10
A) 20 B) 32 C) 50 D) 62 E)70
DNA 193

zm
OBEB(a, b) = 4 ise;
a = 4 x ve b = 4 y (OBEB(x, y) = 1)
OBEB(b, c) = 6 ise;
b = 6 m ve c = 6 n (OBEB(m, n) = 1)
OBEB(a, c) = 10 ise;
a = 10 p ve c = 10 k (OBEB(p, k) = 1)
Eitlikler bir arada dnldnde;
a = 4 x = 10 p = 20 = OKEK(4, 10)
b = 4 y = 6 m = 12 = OKEK(4, 6)
c = 6 n = 10 k = 30 = OKEK(6, 10)
olur.
a + b + c = 20 + 12 + 30 = 62
bulunur.
Doru Seenek D
a, b ve c saylar iin,
OBEB(a, b) = 2
OBEB(b, c) = 4
OBEB(a, c) = 6
A) 18 B) 22 C) 24 D) 26 E) 30
4, 5, 6, 7 ve 8 e blndnde 3 kalann veren 3
ten byk en kk pozitif tam saynn rakamlar
toplam katr?
A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19
DNA 194

zm
A = 4x + 3
A = 5y + 3
A = 6z + 3
A = 7m + 3
A = 8n + 3
A 3 = 4x
A 3 = 5y
A 3 = 6z
A 3 = 7m
A 3 = 8n
Eitliklere dikkat edildiinde A 3 saysnn 4, 5, 6, 7 ve 8
e blnebildii grlr.
Bu durumda;
A 3 = OKEK(4, 5, 6, 7, 8) = 840
A = 843
8 + 4 + 3 = 15
bulunur.
Doru Seenek A
1000 den byk, 8, 9 ve 10 ile blndnde 2 kalan-
n veren en kk doal say katr?
A) 1080 B) 1082 C) 1172
D) 1442 E) 1632
YGS MATEMATK 139
a, b ve c pozitif tam saylar,
c = a + b
dir.
a ve b nin en byk ortak bleni 4 olduuna gre,
aadakilerden hangisi kesinlikle ift saydr?
A)
c
4
B)
a b
4
C)
c a
4

D)
c b
4
E)
c b +
4
DNA 195

zm
a = 4x ve b = 4y
c = a + b = 4x + 4y
a, b ve c nin bu deerleri seeneklerde yerlerine yazld-
nda;
c b x y y
x y y x y y
=
+
= + = +
4
4 4 4
4
4 4 4
( )
( ) ( )
kesinlikle ift saydr.
Doru Seenek D
a, b ve c pozitif tam saylar,
a = b + c
dir.
b ve c nin en byk ortak bleni 3 olduuna gre, aa-
dakilerden hangisi kesinlikle 6 ile blnebilir?
A) a B) b C) a + b
D) a + c E) a + b + c
a, b ve c doal saylar,
a b c 1
OKEK(a, b, c) = 30
eri katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15
DNA 196

zm
30 = a x
30 = b y
30 = c z
a, b ve c nin kk olmas iin, x, y ve z nin byk ve ara-
larnda asal olmas gerekir.
x = 15, y = 10 ve z = 6 iin
a = 2, b = 3 ve c = 5
bulunur.
a + b + c = 2 + 3 + 5 = 10
olur.
Doru Seenek C
Farkl a, b ve c doal saylarnn ortak katlarndan en
k,
OKEK(a, b, c) = 30
olduuna gre, a + b + c toplamnn en byk deeri
katr?
A) 45 B) 50 C) 55 D) 60 E) 75
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 140
Saylar - Blm 1
a ve b ardk iki pozitif ift tam saydr.
OKEK(a, b) OBEB(a, b) = 22
A) 14 B) 18 C) 22 D) 26 E) 30
DNA 197

zm
n sayma says olmak zere,
a = 2n ve b = 2n + 2
dir.
a = 2 n ve b = 2(n + 1)
n, n + 1 ardk doal saylar olup aralarnda asaldr.
a ve b saylarnn ortak blenlerinden en by 2 dir.
a ve b saylarnn ortak katlarndan en k,
2n(n + 1)
dir.
OKEK(a, b) OBEB(a, b) = 22
2n(n + 1) 2 = 22
n(n + 1) = 12
n = 3
a = 2n = 2 3 = 6
b = 2n + 2 = 2 3 + 2 = 8
bulunur.
a + b = 6 + 8 = 14
olur.
Doru Seenek A
a ve b ardk iki pozitif ift tam saydr.
OKEK(a, b) + OBEB(a, b) = 42
A) 14 B) 18 C) 22 D) 26 E) 30
OKEK(6
3
, 8
4
, N) = 12
6
koulunu salayan ka tane N pozitif tam says
vardr?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 198

zm
6
3
= (2 3)
3
= 2
3
3
3
8
4
= (2
3
)
4
= 2
12
12
6
= (2
2
3)
6
= 2
12
3
6
N says 3
6
arpann iermek zorundadr.
Dier arpan,
2
0
, 2
1
, 2
2
, ..., 2
12
olmak zere 13 farkl N says vardr.
Doru Seenek B
OKEK(6
6
, 8
8
, N) = 12
12
koulunu salayan ka tane N pozitif tam says var-
dr?
A) 12 B) 13 C) 16 D) 24 E) 25
YGS MATEMATK 141
TEST - 15
1. 5 ile blndnde 2 kalann, 7 ile blndn-
de 3 kalann veren en kk iki farkl pozitif tam
saynn toplam katr?
A) 34 B) 69 C) 70 D) 104 E) 139
2. x ve y birbirinden farkl doal saylar ve
OBEB(x, y) = 21
olduuna gre, x + y toplam en az katr?
A) 22 B) 42 C) 63 D) 84 E) 99
3. 3, 5 ve 6 saylarna blndnde 2 kalann ve-
ren en kk iki basamakl doal saynn rakam-
lar toplam katr?
A) 1 B) 5 C) 11 D) 12 E) 14
4. 85, 98 ve 123 saylarn bldnde, srasyla
1, 2 ve 3 kalann veren en byk doal say ka-
tr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 12 E) 15
5. OBEB(288, 720) = A
OKEK(288, 720) = B
olduuna gre, A + B toplam katr?
A) 1456 B) 1520 C) 1584
D) 1728 E) 1840
6. OBEB(3, 6, 8) = x
OKEK(3, 6, 8) = y
A) 18 B) 24 C) 36 D) 48 E) 144
7. Toplamlar 46 olan a ve b pozitif tam saylarnn en
kk ortak kat 385 tir.
Buna gre, |a b| katr?
A) 12 B) 20 C) 24 D) 25 E) 26
8. Ortak katlarnn en k 105 olan farkl iki sa-
ynn toplam en ok katr?
A) 15 B) 108 C) 112 D) 140 E) 210
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 142
Saylar - Blm 1
9. x ve y aralarnda asal doal saylardr.
OBEB(x
2
, y
3
) OKEK(x
2
, y
3
) = 500
A) 3 B) 5 C) 6 D) 7 E) 54
10. ki ayr otobs irketi A ve B kentleri arasnda sefer
yapmaktadr. irketlerden biri 12 gnde bir, dieri
15 gnde bir sefer yapmaktadr.
Bu irketler ayn gn sefer yaptktan en az ka
gn sonra tekrar ayn gn sefer yaparlar?
A) 24 B) 30 C) 60 D) 75 E) 90
11. OKEK(x, 52) = 624
olduuna gre, x in en kk pozitif tam say de-
eri katr?
A) 42 B) 48 C) 68 D) 96 E) 144
12. a b = 150
OBEB(a, b) = 5
olduuna gre, OKEK(a, b) katr?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 40 E) 50
13. Ortak katlarnn en k 42 olan farkl iki say-
nn toplam en az katr?
A) 7 B) 10 C) 12 D) 13 E) 63
14. x ve 16 saylarnn OBEB i 16 dr.
x < 100
olduuna gre, x in alabilecei deerlerin topla-
m katr?
A) 32 B) 64 C) 160 D) 336 E) 356
15. 18, 36, 54 saylarna blndnde 13 kalann
veren basamakl en kk doal say katr?
A) 108 B) 121 C) 134 D) 147 E) 160
16. 3 e blndnde 2, 8 e blndnde 7 kalan-
n veren bir say, 12 ye blndnde kalan ka
olur?
A) 1 B) 5 C) 8 D) 9 E) 11
1. B 2. C 3. B 4. D 5. C 6. B 7. C 8. D 9. D 10. C 11. B 12. C 13. D 14. D 15. B 16. E
YGS MATEMATK 143
TEST - 16
1. A, B Z ve A > B
olduuna gre, aadakilerden hangisi yanl-
tr?
A) 1 OBEB(A, B) A B
B) 1 OBEB(A, B) B
C) A OKEK(A, B) A B
D) OKEK(A, B) < OBEB(A, B)
E) A B = OBEB(A, B) OKEK(A, B)
2. 48, 64 ve 160 saylarnn ortak blenlerinin en b-
y ile ortak katlarnn en knn toplam
katr?
A) 824 B) 888 C) 976
D) 1042 E) 1210
3. 2 ye, 4 e ve 5 e blndnde 1 kalann veren,
3 e blnebilen 100 den kk en byk tam sa-
ynn rakamlar arpm katr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 24
4. a ve b saylar iin,
OKEK(a, b) = 4 OBEB(a, b)
a b = 36
A) 9 B) 13 C) 15 D) 16 E) 24
5. 2
2007
ve 2
2008
saylarnn ortak blenlerinden en
by aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 2
2007

D) 2
2008
E) 2
4015
6. n pozitif tam say olmak zere,

n n
12 18
+
ifadesinin alabilecei en kk tam say deeri
katr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 6 E) 7
7. a ve b pozitif tam saylarnn en byk ortak bleni,
EBOB(a, b) = 1
dir.
a b = 400
olduuna gre, ka farkl (a, b) sral ikilisi bulu-
nabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
8. 3, 7 ve 8 ile kalansz blnebilen 2000 den kk
saylardan en bynn onlar basamandaki
rakam katr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
O.B.E.B. - O.K.E.K.
YGS MATEMATK 144
Saylar - Blm 1
9. 100! ve 102! saylarnn ortak blenlerinin en
by katr?
A) 2 B) 100 C) 10200
D) 100! E) 102!
10. 56 ve 72 saylarnn ortak katlarndan en k
katr?
A) 168 B) 252 C) 504
D) 1008 E) 1260
11. 12, 15 ve 21 saylarnn ortak katlarndan en k-
katr?
A) 180 B) 210 C) 390 D) 420 E) 530
12. 3700 saysnn en az ka fazlas 4, 5 ve 6 saylar
ile kalansz blnebilir?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
13. Kenar uzunluklar 6 cm ve 10 cm olan dikdrtgenler
ile bir kare oluturulmak isteniyor
Buna gre, en az ka dikdrtgen kullanlmaldr?
A) 10 B) 12 C) 15 D) 16 E) 20
14. 8 e blndnde 2, 12 ye blndnde 6 kala-
nn veren iki basamakl en byk doal saynn
rakamlar toplam katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
15. OBEB(30 ,36) + OKEK(30, 36)
A) 180 B) 186 C) 196 D) 210 E) 216
16. x, y, z pozitif tam saylar olmak zere,
A = 3x + 2 = 5x + 3 = 7x + 1
eitliini salayan basamakl en byk A say-
s katr?
A) 992 B) 988 C) 981 D) 976 E) 953
1. D 2. C 3. B 4. C 5. C 6. C 7. C 8. B 9. D 10. C 11. D 12. B 13. C 14. B 15. B 16. E
YGS MATEMATK
RASYONEL SAYILAR - BLM 02 RASYONEL SAYILAR
145

TANIM
a ve b iki tam say ve a 0 olsun.
a x = b denklemini salayan,
x
b
a
deerine bir kesir denir.
b
a
ifadesinde; b ye pay, a ya payda ad verilir.
Kesir, Arapa kkenli bir kelime olup, ok anlamna ge-
lir.
Hazine 1
a
b
bir kesir olsun.
a = 0 ise; kesrin deeri 0 dr.
b = 0 ise; kesir tanmszdr.
a, b nin bir tam kat ise; kesir bir tam saydr.

1
1
1
x
ifadesini tanmsz yapan ka x deeri vardr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 1

zm
1
1
1
x
kesrinde x = 0 olamaz.
Dier yandan,
1
1
1
x
kesrinde,
1
1
0
x
olamaz.
Yani, x = 1 olamaz.
Ksaca, x 0 ve x 1 olup, bu iki deer kesri tanmsz
yapar.
Doru Seenek C

2
1
2
4
1
1
-
x
ifadesini tanmsz yapan ka x deeri vardr?
A) 1 B) 2

C) 3

D) 4 E) 5

TANIM
a
b
kesrinde, a saysnn sfra olan uzakl, b saysnn
sfra olan uzaklndan kk ise,
a
b
kesrine basit kesir;
byk ya da eit ise,
a
b
kesrine bileik kesir denir.
rnein,
3
7
kesrinde, (3) saysnn sfra olan uzakl
3, 7 saysnn sfra olan uzakl 7 den kk olduundan
3
7
bir basit kesirdir.
1 ile +1 bir bileik kesir, 0 ise bir basit kesirdir.
Basit ve bileik kesirleri, bir de say dorusu zerinde gs-
terelim.

Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 146
Rasyonel Saylar - Blm 02
a 2
3
kesri bir basit kesir olduuna gre, a nn

alaca tam say deerlerinin toplam katr?
A) 10 B) 11 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 2

zm
a 2
3
kesrinin basit kesir olabilmesi iin,
a 2 < 3 ve 3 < a 2
olmaldr.
3 < a 2 < 3
3 + 2 < a < 3 + 2
1 < a < 5
olup, bu aralktaki tam saylarn toplam,
0 + 1 + 2 + 3 + 4 = 10
dur.
Doru Seenek A

a +1
5
kesri bir basit kesir olduuna gre, a nn alaca
ka deiik tam say deeri vardr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13

TANIM
a
b
ve
c
d
iki kesir olsun.
Eer
a
b
c
d
ise
a
b
ile
c
d
, kesirleri denktir denir.
a
b
c
d
a d b c
Ik 1

TANIM
a bir tam say, b sfrdan farkl bir tam say olmak zere,
a
b

kesrinde a ile b sadeleemiyor ise; bu kesre bir rasyonel
say denir.
rnein,
1
3
4
7
9
2
7
1
0
4
, , , ,

saylar birer rasyonel saydr.

TANIM
Rasyonel saylar kmesi Q ile gsterilir.
Q
a
b
b a b Z
'
'

`
'
0, , a ile b sadeleemez,

Not
a
b
rasyonel saysnda b = 1 alrsak her tamsaynn ayn
zamanda bir rasyonel say olduunu syleyebiliriz.
a
a
1

,
(

Bu yzden Z Q dur.
YGS MATEMATK 147
Rasyonel Saylar - Blm 02 Rasyonel Saylar
RASYONEL SAYILARDA TOPLAMA ve IKARMA
a
b
ve
c
b
rasyonel saylarn toplarken;
a
b
c
b
a c
b
-
-
paylar kendi aralarnda toplar; payday aynen yazarz.
a
b
c
b
rasyonel saylarn karrken;
a
b
c
b
a c
b

birinci kesrin payndan ikinci kesrin payn karr; payday
aynen yazarz.
Grdnz gibi, paydalar eit iken iimiz kolay.
Peki, paydalar farkl iken ne yapacaz?
nce paydalar eitleyip, daha sonra toplama veya kar-
ma ilemini yapacaz.
a
b
ve
c
d
iki rasyonel say olsun.
a
b
c
d
a d
b d
c b
b d
a d c b
b d

olarak tanmlanr.

Not
a 0 olmak zere,
a
b
rasyonel saysnn arpma ilemine
gre tersi,
a
b
b
a

,
(

1
dr.
RASYONEL SAYILARDA ARPMA ve BLME
a
b
ve
c
d
iki rasyonel say olsun.
a
b
ile
c
d
yi arparken, paylar kendi arasnda arpp,
paya; paydalar kendi arasnda arpp, paydaya yazarz.
a
b
c
d
a c
b d
a
b
yi
c
d
ye blerken de, ikinci kesrin pay ile paydasn yer
deitirip, birinci kesir ile arparz.
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
d
c
a d
b c
:

,
(

1

Not
a, b tam saylar ve b sfrdan farkl olsun. O zaman,
a
b
=
a
b
=
a
b
dir.

1
3

3
7
1
2
1
2
2
7
1
3

,
(

,
(
A) 1 B)
1
7
C)
2
7
D) 0 E) 1
DNA 3
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 148

zm
1
3

3
7
1
2
1
2
2
7
1
3

,
(

,
(
-
1
7
1
6
1
7
1
6
0
Doru Seenek D

2
5
3
7
4
9
1
5
6
7
8
9

,
(

,
(
A)
1
35
B)
1
35

C) 0

D)
2
15
E)
1
7
a
b
c
a
b
c
a c
b
a c
b

1
1

a
b
c
a
b
c
a
b c
a
b c

1
1
Uyar

1
2
3
1
2
3
-
A)
4
3
B)
5
3
C) 2 D)
7
3
E) 3
DNA 4

zm
1
2
3
1
2
3
1
1
2
3
1
2
3
1
1
1
3
2
1
2
1
3
3
2
1
6
9
6
1
6
10
6
5
3
- -
-
-
-

Doru Seenek B

5
4
5
7
2
2
-
A) 6 B)
25
4
C)
13
2
D) 7 E) 8
x y 0 olmak zere,
x
y
kesrinin hem payndan
hem de paydasndan aadakilerden hangisi -
karlrsa, kesrin deeri
y
x
olur?
A) y x B) x y C) x + y

D) y x E) 1
DNA 5
YGS MATEMATK 149

zm
Hatrlatma
x
2
y
2
= (x y) (x + y)
stenen say k olsun.
x k
y k
y
x
x kx y ky
x y kx ky
x y x y k x y
k x

-
-
2 2
2 2
( ) ( ) ( )
yy
Doru Seenek C

x y 0 olmak zere,
x
y
kesrinin hem pay hem de
paydasna aadakilerden hangisi eklenirse, kesrin
deeri
y
x
olur?
A) x y B) y x C) x + y
D) x y E) 1
x
y
kesrinin deeri
3
5
tir. Bu kesrin hem pay hem de
paydas 7 azaltlrsa kesrin deeri
10
19
olmaktadr.
Buna gre, y x fark katr?
A) 8 B) 10 C) 14 D) 16 E) 18
DNA 6

zm
x
y

3
5
3 5 0 x k ve y k k ( )
dr.
3 7
5 7
10
19
k
k

olup, iler dlar arpm yaplrsa,

57k 133 = 50k 70
7k = 63
k = 9
olur ki,
y x = 5k 3k = 2k = 2 9 = 18
bulunur.
Doru Seenek E

Deeri
3
4
olan bir kesrin payna
1
2
eklenip, paydasndan
1
2
karlnca kesrin deeri 1 olmaktadr.
Buna gre, bu kesrin pay, paydasndan ka azdr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

1
2
2
3
3
4
1
2
1
3
1
4
-
-
A)
5
7
B)
6
7
C) 1 D)
7
6
E)
7
5
DNA 7
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 150

zm
Paydalardaki saylar 2, 3, 4 olduu iin, paydalar 2, 3, 4
n OKEKi olan 12 de eitlenir.
1
2
2
3
3
4
1
2
1
3
1
4
6
12
8
12
9
12
6
12
4
12
3
12
6 4 3
6 4 3
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
-
-

-
-
66 8 9
12
6 4 3
12
7
12
7
12
1
-
-

dir.
Doru Seenek C

1
1
2
1
4
1
1
2
1
4
- -

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

1
3
1
4
1
6
- - x
olduuna gre,
2
3
+
3
4
+
5
6
nn x cinsinden deeri
nedir?
A)

3 x B) x 3 C) 2x
D) x + 3 E) 2x 1
DNA 8

zm
2
3
3
4
5
6
- - y diyelim.
1
3
1
4
1
6
- - x
+ +
2 1
3
3 1
4
5 1
6
-
-
-
-
-
- x y
1 + 1 + 1 = x + y
3 = x + y
y = 3 x
Doru Seenek A

3
5
4
7
1
9
- x
olduuna gre,
2
5
+
3
7
+
10
9
ifadesinin x cinsinden de-
eri nedir?
A) x 3 B) x + 3

C) 2x

D) 3 x E) x + 2
RASYONEL SAYILARIN ONDALIK AILIMI

TANIM
a
b
bir rasyonel say olsun. a nn b ye blnmesiyle elde
edilen sayya
a
b

nin ondalk alm denir.
Hemen bir rnek verelim.
YGS MATEMATK 151
39
4
rasyonel saysnn ondalk almn yapalm:
39 4
9,75 36
30
28
20
20
0
Bylece
39
4
9 75 , olur.
39
4
- - - - 9 75
975
100
900
100
70
100
5
100
9 7
1
10
5
1
10
2
,
3
4
saysnn ondalk alm aadakilerden han-
gisidir?
A) 0,25 B) 0,34 C) 0,6
D) 0,75 E) 0,38
DNA 9

zm
3 : 4 ilemini yaparak, verilen saynn ondalk almn
bulabiliriz.
30 4
0,75 28
20
20
00
(3 n yanna sfr att-
mzda, blm hanesine
sfr yazp virgl atarz.)
Buna gre,
3
4
0 75 , tir.
Doru Seenek D

5
8
saysnn ondalk alm aadakilerden hangisi-
dir?
A) 0,25 B) 0,325 C) 0,524
D) 0,625 E) 0,75

TANIM
a bir tam say ve
b
c
bir kesir olsun. a
b
c
- ifadesine bir
tam sayl kesir denir ve a
b
c
ile gsterilir. a ya da kesrin
tam ksm denir.
2
1
3
2
1
3
3 2 1
3
7
3
-
-

topla
arp
3
5
4
17
4
topla
arp

,
(
2
3
4
2
3
4
11
4
topla
arp

-

2
3
4
2 4 3
4
5
4
biiminde bir ilem hatal olur. Neden?

nk 2
3
4
ifadesindeki sadece 2 ye ait deil, tam
sayl kesre aittir. Bu yzden,

,
(
2
3
4
2
3
4

tr.
Uyar
2
4
5
gisidir?
A) 2,25 B) 2,64 C) 2,8
D) 2,98 E) 3,02
DNA 10
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 152

zm
Verilen tam sayl kesri bileik kesre evirdikten sonra bi-
leik kesrin ondalk almn bulalm.
2
4
5
2 5 4
5
14
5
14 5
2,8 10
40
40
00
(4 n yanna sfr att-
mzda, blm hanesine
virgl atarz.)
yleyse, 2
4
5
14
5
2 8 , dir.
Doru Seenek C

5
9
20
saysnn ondalk alm aadakilerden hangi-
sidir?
A) 5,25 B) 5,45 C) 5,5
D) 5,6 E) 5,75
1,42 saysnn eiti aadakilerden hangisidir?
A)
21
25
B)
24
25
C)
63
50
D)
71
50
E)
81
100
DNA 11

zm
1,42 =
142
100
olduunu biliyoruz.
142
100
rasyonel saysn sadeletirirsek,
142
100

142 2
100 2
71
50
:
:
buluruz.
Doru Seenek D

1,08 saysnn eiti aadakilerden hangisidir?
A)
57
50
B)
56
50
C)
27
25
D)
26
25
E)
51
50

Not
0,abcd = a,bcd 10
1
= ab,cd 10
2
= abc,d 10
3
= abcd 10
4
biiminde yazlabilir.

4 15
0 415
4 234
0 4234
,
,
,
,
-
A) 10 B)
101
10
C) 20 D) 30 E)
401
10
DNA 12
YGS MATEMATK 153

zm
4 15
0 415
,
,
kesrini 1000 geniletelim.
4 15 1000
0 415 1000
4150
415
10
,
,

olur.
Sorularn hepsinde geniletme yapmak iimizi biraz uza-
tacaktr. Onun yerine aadaki yolu kullanacaz.
Saylarn virglden sonraki basamak deerlerini eitleriz.
4 234
0 4234
4 2340
0 4234
,
,
,
,
3 basamak 4 basamak
4 basamak 4 basamak
Virglden sonraki basamak deerleri eitlendikten sonra
virglleri silebiliriz.
4 2340
0 4234
42340
4234
10
4 15
0 415
4150
415
10
0
,
,
,
,

buluruz.
O halde,
4 15
0 415
4 234
0 4234
10 10 20
,
,
,
,
- -
dir.
Doru Seenek C

0 24
2 4
0 9
0 784
7 84
0 004
0 005
,
,
,
,
,
,
,
-
-
A)
9
10
B) 1 C)
10
9
D) 2 E) 10
ab, c def = a 10
1
+b 10
0
+c 10
1
+d 10
2
+e 10
3
+f 10
4
10
1
10
1
10
3

10
0

10
2

10
4
Benzer olarak, n say taban olmak zere,
( a b , c d e f )
n
= a n
1
+b n
0
+c n
1
+d n
2
+e n
3
+f n
4
n
1
n
1
n
3

n
0

n
2

n
4
Ik 2
30,413 saysnn zmlenmi ekli aadakiler-
den hangisidir?
A) 310
2
+ 010
1
+ 410
1
+ 110
2
+ 310
3
B) 310
2
+ 410
0
+ 110
2
+ 310
3
C) 310
1
+ 010
0
+ 410
1
+ 110
2
+ 310
3
D) 310
1
+ 110
2
+ 410
3
+ 010
4
+ 310
5
E) 310
0
+ 410
1
+ 110
2
+ 310
3
DNA 13

zm
3 0 , 4 1 3 = 310
1
+ 010
0
+ 410
1
+ 110
2
+ 310
3

10
1

10
0

10
1

10
2

10
3
Doru Seenek C

12,3065 saysnn zmlenmi ekli aadakilerden
hangisidir?
A) 510
1
+ 610
2
+310
3
+210
4
+ 110
5
B) 110
1
+ 210
0
+ 310
1
+ 010
2
+ 610
3
+ 510
4
C) 110
1
+ 210
0
+ 310
1
+ 610
2
+ 510
3

D) 110
2
+ 210
1
+ 310
0
+ 010
1
+ 610
2
+ 510
3
E) 110
2
+ 210
1
+ 310
1
+ 010
2
+ 610
3
+ 510
4
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 154
RASYONEL SAYILARDA SIRALAMA
Pozitif rasyonel saylar sralayabilmek iin aadaki
yntemden biri kullanlabilir.
I. Yntem: Paydalar eitlenir.
II. Yntem: Paylar eitlenir.
III. Yntem: Ondalk alm yaplr.
Bir problemde bu yntemden hangisi daha kullanly-
sa onu seeriz.
rnein,
3
5
1
2
2
3
, , saylarn yntemle sralayalm.
I. Yntem:
3
5
18
30
1
2
15
30
2
3
20
30

15 < 18 < 20 olduundan,
15
30
18
30
20
30
< < olup,
1
2
3
5
2
3
< < tr.
II. Yntem:
3
5
6
10
1
2
6
12
2
3
6
9

9 < 10 < 12 olup
1
12
1
10
1
9
6
12
6
10
6
9
< < < < ve dur.
Bylece
1
2
3
5
2
3
< < bulunur.
III. Yntem:
3
5
0 6
1
2
0 5
2
3
0 666 , , , ...
0,5 < 0,6 < 0,66 .... olup
1
2
3
5
2
3
< <
tr.

a b c
13
10
14
11
5
4
saylarnn kkten bye doru sralan aa-
A)

a < b < c B) c < b < a C) a < c < b
D) b < c < a E) c < a < b
DNA 14

zm
Verdiimiz yntemin de burada ok ie yaradn sy-
leyemiyoruz. Kk bir dzeltmeyle soruyu zmeye
alalm.
a
-
-
10 3
10
1
3
10

b
-
-
11 3
11
1
3
11
c
-
-
4 1
4
1
1
4
a
b
c

'
1
3
10
1
3
11
1
1
4
3
12
Artk paylar eit.
Sralama yapabiliriz.
c 1 < b 1 < a 1
Buradan c < b < a olur.
Doru Seenek B

a b c
10
11
100
101
1000
1001
saylarnn kkten bye doru sralan aada-
A) c < b < a B) a < c < b
C) a < b < c

D) c < a < b
E) b < a < c
YGS MATEMATK 155
Negatif kesirler arasnda sralama yaplrken, nce
kesirler pozitifmi gibi sralanr. Daha sonra, eitsizlik
iaretinin yn deitirilir.
(> ise <, < ise >)
Uyar
Rasyonel saylarn sralamasn daha kolay yapabilmeniz
iin, aadaki IIK yolunuzu aydnlatacaktr.
a
b
c
d
e
f
, , kesirleri birer pozitif basit kesir ve
b a = d c = f e olsun.
O zaman; bu kesirlerden pay en kk olan en k-
k, pay en byk olan en byktr.
rnein,
999
1000
1000
1001
1001
1002
< <
a
b
c
d
e
f
, , kesirleri birer pozitif bileik kesir ve
a b = c d = e f olsun.
O zaman; bu kesirlerden pay en kk olan en b-
yk, pay en byk olan en kktr.
rnein,
1000
997
999
996
995
992
< <
Ik 3

a b c
2008
2005
2005
2002
2001
1998
olduuna gre, a, b, c nin kkten bye doru
sralan aadakilerden hangisidir?
A)

a < b < c B) a < c < b C) c < a < b
D) c < b < a E) b < a < c
DNA 15

zm
a, b, c nin her birinin bir bileik kesir olduu aktr.
2008 2005 = 2005 2002 = 2001 1998
olduundan IIK 3ten,
a < b < c
buluruz.
Doru Seenek A

a b c
17
15
19
17
21
19
olduuna gre, a, b, c nin kkten bye doru s-
ralan aadakilerden hangisidir?
A) a < b < c B) a < c < b C) c < b < a
D) c < a < b E) b < c < a

Not
Birbirinden farkl iki rasyonel say arasnda, en az bir tane
ve dolaysyla sonsuz tane rasyonel say vardr.

2
7
3
7
< < x
olduuna gre, x aadakilerden hangisi olabilir?
A)
1
14

B)
5
14
C)
5
6
D)
1
4
E)
1
2
DNA 16
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 156

zm
Seeneklerde verilen rasyonel saylarn paydalarnn
OKEKi 84 olduundan, soruyu paydalar 84 olacak ekil-
de dzenleyelim.
2
7
2 2
7 12
24
84
3
7
3 12
7 12
36
84
1
14
1 6
14 6
6
84
5
14
5 6
14 6

30
84
5
6
5 14
6 14
70
84
1
4
1 21
4 21
21
84
1
2
1 42
2 42
42
84
imdi soru u ekli ald:

24
84
36
84
< < x
olduuna gre, x aadakilerden hangisi olabilir?
A)
6
84
B)
30
84
C)
70
84
D)
21
84
E)
42
84
u halde, cevabn B olduu aktr.
Doru Seenek B

1
9
2
9
< < x
olduuna gre, x aadakilerden hangisi olamaz?
A)
1
6
B)
4
27
C)
5
27
D)
17
81
E)
19
81
DEVRL ONDALIK SAYILAR

TANIM
Bir kesir ondalkl biimde yazldnda, ondalkl ksmda-
ki saylar belli bir rakamdan sonra tekrar ediyorsa bu say-
ya devirli ondalk say denir ve devreden ksmn zerine
izgi ekilir.
0,2457333... = 0,24573
13,4787878... = 13,478
5,348348... = 5,348
2
3
gisidir?
A) 0,15 B) 0,2 C) 0,32 D) 0,6 E) 1,3
DNA 17

zm
20 3
0,666 18
20
18
20
18
2
(2 nin yanna sfr att-
mzda, blm hanesine
sfr yazp, virgl atarz.)
Buna gre,
2
3
0 666 0 6 , ... ,
dr.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 157

5
6
saysnn ondalk alm aadakilerden hangisi-
dir?
A) 0,3 B) 0,35 C) 0,63
D) 0,8 E) 0,83

Not
Her rasyonel say, bir devirli ondalk alma sahiptir.
rnein,
1
3
0 333
2 2 000
, ...
, ...
Devirli
Ondalk Say
=
Saynn tamam Devretmeyen ksm
Virglden sonra devreden rakam says kadar 9,
devretmeyen rakam says kadar 0
Ik 4
0
9
0
99
9
90
,
,
,
,
a
a
ab
ab
a b
ab a
a bm
abm ab

IIK 4 bir hikyeye dntrrsek aklnzda daha kolay
tutabileceinizi dnyoruz. rnein 0,678 ile ilgili hik-
yemizi anlatalm.
Beden eitimi retmeni 6,7 ve 8 den komalarn iste-
mi. 7 ve 8 retmenlerinin isteini yerine getirip koarken
6 hi istifni bozmam.
0,6787878...
retmen 6 y cezalandrmak iin gruptan karm.
678 6
Hl kzgn olan retmen daha sonra not defterini kar-
m ve koanlara 9, komayanlara 0 vermi.
678 6
990
Bylece,
0 678
678 6
990
672
990
,

olmu.
Bu arada, hata yapmamanz iin unu sylememizde
fayda var. Virglden nceki rakamlara retmen asla not
vermiyor.
1,23 ondalk kesrinin eiti aadakilerden hangi-
sidir?
A)
37
33
B)
37
30
C)
43
33
D)
4
3
E)
3
2
DNA 18

zm
IIK 4ten,
123
123 12
90
111
90
37
30
,

buluruz.
Doru Seenek B
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 158

0 35 0 64
0 3
, ,
,
-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
x ve y pozitif tam saylar olmak zere,
x 0,479 = y
eitliini salayan x en az katr?
A) 198 B) 158 C) 148 D) 138 E) 28
DNA 19

zm
0,479

479 4
990
475
990
95
198

x y
95
198

x ile 198 in sadelemesi gerektiinden, x en az 198 olur.
Doru Seenek A

a ve b pozitif aralarnda asal saylar olmak zere,

a
b

0 3
0 23
,
,
A) 23 B) 33 C) 44 D) 56 E) 77

x
y
z
0 123
0 123
0 123
,
,
,
olduuna gre, x, y, z nin kkten bye doru
A) x < y < z B) x < z < y C) z < y < x
D) z < x < y E) y < z < x
DNA 20

zm
x = 0, 123123123...
y = 0, 123232323...
z = 0, 123333333...
u halde, x < y < z olduu aktr.
Doru Seenek A

x
y
z
t
0 1234
0 1234
0 1234
0 1234
,
,
,
,
olduuna gre, x, y, z, t nin kkten bye doru
A) x < y < z < t B) x < y < t < z
C) y < z < t < x D) z < y < x < t
E) t < z < y < x
YGS MATEMATK 159
TEST - 1
1.
2 2
2
3
2
1
2
3

,
(
(
- : :
A)
6
7
B) 3 C) 5 D) 6 E) 7
2.
2 1
1
2
3 1
1
3
10 1
1
10

,
(
-

,
(
- -

,
(
...
A) 45 B) 49 C) 50 D) 54 E) 55
3.
1
3
3
5
1
4
2
9
-

A)
168
5
B)
144
5
C)
7
270
D)
96
35
E)
140
9
4.
3
2
7
1
5
6
3
5
7
5
-
-
-
:
A)
9
10
B) 1 C)
11
10
D)
6
5
E)
13
10
5.
3
1
2
1
1
2
4
1
4
3
4
1

,
(

,
(

,
(
-

,
(
A)
3
4
B)
4
7
C)
1
4
D) 1 E) 2
6.
3
1
3
4
3
4
1
3
1
12
,
(
(
(
(
:
A) 145 B) 144 C) 143 D) 13 E) 12
7. 1
1
1
1
1
1
2
-
-
A)
7
17
B)
7
10
C)
3
4
D) 3 E) 4
8.
1
2
1
3
1
4
5
6

,
(
(
:
A)
1
4
B)
1
5
C)
5
12
D)
1
12
E)
1
20
Rasyonel Saylar
YGS MATEMATK 160
9.
1
1
1
1
1
x
zincir kesrinin ksaltlm aadakilerden hangi-
sidir?
A) x
1
B) x C) x 1
D) 1 x E) 1 + x
10.
1
1
2
1
1
3
1
1
4
1
1
100

,
(

,
(

,
(

,
(
...
A) 0,001 B) 0,01 C) 0,1
D) 1 E) 10
11.
2
3
3
2
1 1
1

,
(

,
(

,
(

A) 6 B)
6
5
C)
5
6
D)
5
6
E)
6
5
12.
2
1
2
3
4
1
1
3
- -

,
(
-

,
(
A)
19
3
B)
17
3
C)
16
3
D)
14
3
E)
13
3
13. 0 65 0 2
1
2
0 5 , , , - -

,
(
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
14.
1
0 01
0 18 0 04
,
( , , )
A) 0,14 B) 1,4 C) 14
D) 140 E) 1400
15.
0, 4
ifadesinin eiti aadakilerden hangisi-
dir?
A) 0,2 B) 0,20 C) 0,60
D) 0,6 E) 0,40
16.
1
6
saysnn eiti aadakilerden hangisidir?
A) 0,6 B) 0,16 C) 0,16
D) 0,16 E) 0,3
1. C 2. A 3. A 4. C 5. B 6. A 7. E 8. E 9. A 10. B 11. E 12. E 13. E 14. C 15. D 16. D
I. DERECEDEN DENKLEMLER VE
ETSZLKLER - BLM 03
I. DERECEDEN DENKLEMLER VE
ETSZLKLER
161
I. DERECEDEN DENKLEMLER

TANIM
x bir deiken, a, b gerek say ve a 0 olsun.
inde x ten baka deiken bulundurmayan, a x + b = 0
biiminde olan ya da bu biime evrilebilen ifadelere bi-
rinci dereceden bir bilinmeyenli denklem, x e de denk-
lemin deikeni denir.
rnein,
3x + 4 = 5
4a 6 = 2 + 3a

x x

- 2
5
1
4
ifadeleri birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemdirler.

TANIM
x ve y iki deiken, a, b gerek saylar ve a 0 b ol-
sun. inde x ve y den baka deiken bulundurmayan,
a x + b y = 0 biiminde olan ya da bu biime evri-
lebilen ifadelere birinci dereceden iki bilinmeyenli bir
denklem, x ve y ye de denklemin deikenleri denir.
3x + 4y = 10

a b

- 1
5
3
7
ifadeleri birinci dereceden iki bilinmeyenli denklemdirler.

TANIM
Verilen bir denklemde eitlii salayan deere denklemin
bir kk denir. rnein, 3x 1 = 11 denkleminin kk
x = 3 tr.

Not
Birinci dereceden bir bilinmeyenli bir denklemi zerken
bilinenlerin (deiken olmayanlarn) eitliin bir tarafnda,
bilinmeyenlerin (deikenlerin) eitliin dier tarafnda ol-
mas kolaylk salar.

TANIM
Bir denklemin kklerinin oluturduu kmeye o denkle-
min zm kmesi denir.
2x + 5 = 3
denkleminin zm kmesi nedir?
A) { } B) {1} C) {1, 1}
D) {2} E) R
DNA 1

zm
2x + 5 = 3
2x = 2
x
2
2
x = 1
2x + 5 = 3 denkleminin kk 1 dir.
zm kmesi {1} dir.
Doru Seenek B
YGS MATEMATK
I. Dereceden Denklemler ve Eitsizlikler
YGS MATEMATK 162
I. Dereceden Denklemler ve Eitsizlikler - Blm 03

1 2x = 5x 6
denkleminin zm kmesi aadakilerden hangisi-
dir?
A) { } B) {1} C) {1, 1}

D) {1} E) R
Doal saylar kmesinde,
4x + 6 = 7
denkleminin zm kmesi nedir?
A) { } B) {1} C) {1, 1}
D) {2} E) R
DNA 2

zm
4x + 6 = 7
4x = 7 6
4x = 1
x
1
4
x = 0,25 N
0,25 says bir doal say olmadndan, doal saylar k-
mesinde 4x + 6 = 7 denkleminin kk yoktur.
Bu durumda doal saylar kmesinde 4x + 6 = 7 denklemi-
nin zm kmesi { } dir.
Doru Seenek A

Tam saylar kmesinde,

x x
7
2
5 5
2
7

dir?
A) { } B) {1}

C) {2}

D) {2} E) R
Denklem zm iin yaplan ilemde kimi zaman bilin-
meyenler birbirini yok eder. Bu gibi durumlarda zm
kmesi { } veya R dir. zm kmesi { } ise verilen denk-
lemin kk yoktur, R ise verilen denklemin zm kmesi
sonsuz elemanldr.
a 0 olmak zere,
a x + b = 0
denkleminin zm kmesinin sonsuz elemanl olmas
demek, bu eitliin her x gerek says iin salanmas
demektir. Bunun iin de eitliin sol ve sa yanlar birbiri-
ne eit olmaldr.
Birinci dereceden bir bilinmeyenli bir denklemin zm
kmesinin bo kme, sonsuz elemanl bir kme veya tek
elemanl bir kme olmas iin gerek ve yeter artlar aa-
daki IIK ile verelim.
YGS MATEMATK 163
I. Dereceden Denklemler ve Eitsizlikler - Blm 03 I. Dereceden Denklemler ve Eitsizlikler
a ve c ikisi birden sfr olmayan gerek saylar, b ve d
gerek saylar olmak zere,
ax + b = cx + d ... (i)
denklemi verilsin.
1) (i) deki eitliin zm kmesinin bo kme ola-
bilmesi iin gerek ve yeter art,
a = c ve b d
2) (i) deki eitliin zm kmesinin sonsuz ele-
manl olabilmesi iin gerek ve yeter art,
a = c ve b = d
3) (i) denkleminin zm kmesinin tek elemanl
olabilmesi iin gerek ve yeter art,
a c
olmasdr.
Ik 1
IIK 1den, unu da syleyebiliriz:
ax + b = c (c = 0 x + c) ... (i)
denklemi verilsin.
1) (i) deki eitliin zm kmesinin bo kme olabil-
mesi iin gerek ve yeter art,
a = 0 ve b c
2) (i) deki eitliin zm kmesinin sonsuz elemanl
olmas iin gerek ve yeter art,
a = 0 ve b = c
3) (i) deki eitliin zm kmesinin tek elemanl olma-
s iin gerek ve yeter art,
a 0
olmasdr.
3x + 7 = 3(x + 1) + k
eitlii her x gerek says iin salandna gre,
k katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 3

zm
3x + 7 = 3(x + 1) + k
3 7 3 3 x x k - - -
7 = 3 + k
k = 4
Doru Seenek D

4x + 15 = m(x + 3) + n
eitliini salayan hibir x gerek says olmadna
gre, n aadakilerden hangisi olamaz?
A) 1 B) 2

C) 3

D) 4 E) 5
ki veya daha ok bilinmeyen ieren bir denklemin zm
kmesi sonsuz elemanldr.
ki bilinmeyenli bir denklemin zm kmesinin elemanlar
sral ikililer biiminde yazlr.
rnein;
3x + y 7 = 0
iki bilinmeyenli denklemi salayan deerlerden bazlar,
x = 0 ve y = 7 (0, 7)
x = 1 ve y = 4 (1, 4)
YGS MATEMATK 164
ki bilinmeyenli bir denklemin kklerinden biri (x, y) ikilisi
ise (y, x) verilen denklemi salamak zorunda deildir.
rnein (7, 0) ikilisi 3x + y 7 = 0 denklemini salamaz.
3 7 + 0 0
dr.
Aadaki (x, y) sral ikililerinden hangisi x 2y = 0
iki bilinmeyenli denkleminin bir zm deildir?
A) (0, 0) B) (1, 2) C) (2, 1)
D) (2, 1) E) (6, 3)
DNA 4

zm
B kknda verilen (1, 2) ikilisine gre, x = 1, y = 2 deer-
leri x 2y = 0 denkleminde yerine yazlrsa;
1 2 (2) = 0
3 = 0
elikisi elde edileceinden (1, 2) ikilisi verilen denklemin
bir zm deildir. Dier seenekler verilen denklemi
salar.
Doru Seenek B

Aadaki (x, y) ikililerinden hangisi y x = 4 iki bilin-
meyenli denklemini salar?
A) (0, 5) B) (1, 5)

C) (5, 0)

D) (5, 5) E) (5, 1)

TANIM
Birden fazla denklemin oluturduu sisteme bir denklem
sistemi denir. Verilen tm denklemleri salayan deerler-
den oluan kmeye denklem sisteminin zm kmesi
denir.
Bir denklem sisteminde birden fazla bilinmeyen varsa -
zm yerine koyma metodu veya yok etme metodu gibi
yntemler kullanlarak yaplr.
Bunu DNA 5 ile gsterelim.
x 3y = 0
y x = 5
denklem sisteminin zm kmesi aadakiler-
den hangisidir?
A)
15
2
5
2
,

,
(
'
'

`
'
B)

,
(
'
'

`
'
15
2
5
2
,
C)
15
2
5
2
,

,
(
'
'

`
'
D)

,
(
'
'

`
'
15
2
5
2
,
E) {(5, 0)}
DNA 5

zm
Denklemlerden birinde x veya y eitliin bir tarafnda yal-
nz braklr ve dier denklemde yerine yazlr. Bu ynteme
yerine koyma metodu ile zm diyoruz.
x 3y = 0 x = 3y
dir.
YGS MATEMATK 165
Elde edilen x ifadesi dier denklemde yerine yazlrsa y bi-
linmeyenine bal bir bilinmeyenli bir denklem elde edilir.
y x = 5 y 3y = 5 y
5
2
Bu deer denklemlerden herhangi birinde yerine yazlarak
x deeri bulunur.
x 3y = 0
denkleminde y
5
2
deerini yazarsak,
x x

3
5
2
0
15
2
elde edilir.
Doru Seenek D
Yok etme metodu ile zm yaparken, ncelikle kendi-
nize bir kurban semelisiniz. (rnein, x) Daha sonra,
setiiniz kurbann her iki denklemde de katsaylar-
nn toplam sfr olacak biimde, denklemlerden birini;
eer gerekiyorsa ikisini uygun olan saylarla genilet-
tikten sonra, denklemleri taraf tarafa toplarsnz.
rnein,
2x + 3y = 12
3x + 2y = 6
denklem sistemini zelim. Setiimiz kurban x ol-
sun.
1. denklemi 3, 2. denklemi 2 ile geniletip, elde ede-
ceimiz yeni denklemleri taraf tarafa toplayalm.
3/ 2x + 3y = 12 6x + 9y = 36
2/ 3x + 2y = 6 6x 4y = 8
5y = 28
+
Gerisini size brakyoruz.
Uyar

x + 2y = 3
3x + y = 1
denklem sisteminin zm kmesi aadakilerden
hangisidir?
A) {(1, 2)} B) {(1, 2)}

C) {(1, 2)}

D) {(1, 2)} E) {(2, 1)}
ki bilinmeyenli denklem sistemlerinde bazen deikenler
birbirini yok eder. Bu gibi durumlarda denklem sisteminin
zm kmesi bo kmedir veya sonsuz elemanldr.
x y = 5
2x 2y = 10
denklem sisteminin zm kmesi aadakiler-
den hangisidir?
A) {(x, x 5)| x R} B) {(x, x + 5)| x R}
C) {(x, 5 x)| x R} D) { }
E) R
DNA 6

zm

-
2 5
2 2 10
0 0
/ x y
x y
Deikenler birbirini yok ettiinde elde edilen eitlik do-
ruysa sistem sonsuz elemanl zm kmesine sahiptir.
Yani denklemlerden birini salayan ikililerin meydana ge-
tirdii kme zm kmesidir.
YGS MATEMATK 166
x y = 5 y = x 5
elde edilir. O halde, denklem sisteminin zm kmesi;
{(x, y) = (x, x 5)| x R}
dir.
Doru Seenek A

2x 4y = 3
8y 4x = 6
denklem sisteminin zm kmesi aadakilerden
hangisidir?
A) {(a, 2a 3)| a R} B) {(a, 2a + 3)| a R}
C) {(2a, a 3)| a R}

D) { }
E) R
Hazine 1
a
1
x + b
1
y + c
1
= 0
a
2
x + b
2
y + c
2
= 0
denklem sisteminin zm kmesi,
i) Tek elemanl ise,
a
a
b
b
dir
1
2
1
2
.
ii) Bo kme ise,
a
a
b
b
c
c
dir
1
2
1
2
1
2
.
iii) Sonsuz elemanl ise,
a
a
b
b
c
c
dir
1
2
1
2
1
2
.
3x + 5y + 6 = 0
mx + 15y + n = 0
denklem sisteminin zm kmesi sonsuz ele-
manl olduuna gre, m + n toplam katr?
A) 9 B) 18 C) 24 D) 27 E) 30
DNA 7

zm
Hazine 1den,
3 5
15
6
m n

olmal.
3 5
15
9
m
m

5
15
6
18
n
n
m + n = 9 + 18 = 27
dir.
Doru Seenek D

(a 1)x + 5y = 10
7x + (a + 1)y = 14
denklem sisteminin zm kmesi sonsuz elemanl
A) 6 B) 4

C) 1

D) 4 E) 6
YGS MATEMATK 167
DNERN DENKLEM YUMUATMA TEKN
ax b
cx d
e
f
-
-

eitliinde iler - dlar arpm yaparsak,
ecx + ed = fax + fb
biiminde birinci dereceden bir bilinmeyenli bir denklem
elde ederiz.
rnein,
2 1
2
3
2
x
x

-

denklemini zerken;
2 (2x 1) = 3 (x + 2)
4x 2 = 3x + 6
4x 3x = 2 + 6
x = 8
ilemlerini yaparz.
Matematik reminine baladnz ilk andan bu yana, bu
iler - dlar arpmn bulduunuz her frsatta youn bir
ekilde kullanm olmanz, bu tip denklemlerin zm
iin en uygun olan yolun iler - dlar arpm olduunu
dnmenize yol am olabilir. Halbuki durum hi de yle
deildir. rnein,
149
131
117
23
-

x
x
... (i)

97 41
87 31
2007
2009
-
-

x
x
... (ii)
eitliklerinden, iler - dlar arpm ile x i bulmann bir
hayli uzun sreceini bizzat yaayarak grebilirsiniz.
te bundan sonra, bu tip denklemleri kolayca zebilme-
niz iin; belki de bir ounuza iler - dlar arpmna elve-
da dedirtecek, aadaki IIK 2 ve bu IIKn altnda
Dinerin Denklem Yumuatma Tekniini veriyoruz.
a
b
c
d
olsun.
(i) a + b = c + d ise a = c ve b = d dir.
(ii) a b = c d ise a = c ve b = d dir.
Ik 2
Aslnda bu IIK daha da genelletirerek, (i) ve (ii) yerine;
m ve n nin sfrdan farkl gerek saylar olmas kouluyla;
ma + nb = mc + nd ise a = c ve b = d dir.
yazabilirdik; ancak, u an byle bir genellemeye ihtiyac-
mz yok.
DNERN DENKLEM YUMUATMA
TEKN
(i) ve (ii) tipinde verilmi olan, x deikenine bal
birinci dereceden bir denklem zlrken, eer x
lerin iareti ayn ise her iki kesrin pay ve payda-
larnn fark; eer x lerin iareti farkl ise her iki
kesrin pay ve paydalarnn toplam alnr. Daha
sonra, ikinci kesrin pay ve paydalarnn fark veya
toplam, ilk kesirden elde edilen fark veya topla-
ma eit olacak biimde ikinci kesir geniletilir veya
sadeletirilir.
Bylece, IIK 2 alr hale gelir.
Hadi (i) ve (ii) denklemlerini zelim.
YGS MATEMATK 168
(i)
149
131
117
23
-

x
x
x lerin iareti farkl.
Toplama ilemi yapacaz.
(149 + x) + (131 x) = 280
(117) + (23) = 140
1
4
2
4
3
280 = 2 140
kinci kesri 2 ile
geniletelim.
149
131
234
46
-

x
x
123
1 2 3
IIK 2den,
149 + x = 234
131 x = 46
1
4
2
4
3
Denklemi yumuatm olduk.
denklemlerinden istediimiz birini zerek x i bulalm.
149 + x = 234 x = 85
Q.E.D.
(ii)
97 41
87 31
2007
2009
-
-

x
x
x lerin iareti ayn.
karma ilemi yapacaz.
(97 + 41x) (87 + 31x) = 10 + 10x
(2007) (2009) = 2
1
4
2
4
3
10 + 10x = 2 (5 5x)
kinci kesri 5 5x
ile geniletelim.
97 41
87 31
2007 5 5
2009 5 5
-
-

x
x
x
x
( )
( )
1 2 31 4 2 4 3
IIK 2den,
97 + 41x = 2007 (5 5x)
}

Denklemi yumuatm olduk.
Artk bu yumuatlm denklemi zme iini size brakyo-
ruz. imdi DNA zaman.

41 13
43 13
13
8
-

x
x
A)
11
13
B)
13
11
C)
17
19
D)
17
19
E)
19
17
DNA 8

zm
x lerin iareti farkl olduundan, toplama ilemi yapaca-
z.
1 1 84
2 2 21
84 21 4
. .
. .
pay payda
pay payda
-
-
'

Dinerin Denklem Yumuatma Tekniinden,
41 13x = 13 4 = 52
13x = 11
x
11
13
buluruz.
Doru Seenek A

17 12
19 15
21
22
x
x
-
-

A)
51
25
B) 2 C)
41
12
D)
65
41
E)
65
51
YGS MATEMATK 169
Hatrlatma
ls x olan bir ann tmleyeni 90 x, btnleyeni
180 x tir.
imdi de, basit bir eitlik verelim ve zm iin her iki tek-
nii kullanalm.
Bylece, aradaki fark daha iyi grrz.
x
x

-

3
3
7
8
ler - Dlar Teknii
Dinerin Denklem
Yumuatma Teknii
x
x
x x
x
-

-

3
3
7
8
7 21 8 24
45

- -
-
6 1
3
3
7
8
x
x
x 3 = 7 6
x = 45
u andan itibaren, birinci dereceden denklemler iin iler -
dlar arpmna gle gle diyebilirsiniz.
ETSZLKLER

GR
Gerek saylar konusunu ilerken eitsizlik kavramn ve
zeliklerini ele almtk.
Bu blmde eitsizlik ile ilgili bilgilerimizi pekitirmek iin
DNA ve Genetik Kopya zeceiz.
nce aadaki konumalar dikkatlice okuyalm. Ceylan,
Deniz, Umut ve Alp retmen saylar zerine konuuyor-
larm. Alp retmen 7 den kk olan en byk gerek
say katr? diye sormu. Umut: 6 dr. diye cevaplandr-
m. Alp retmen Ceylan ve Denize dnerek Katlyor
musunuz? diye sormu.
Deniz: Bence, 6,9 dur.
Ceylan: Bence, 6,99 dur.
Umut: Madem yle, 6,999 dur.
...
tartma bu ekilde devam ederken
Ceylan: Bence, 7 den kk olan en byk say yoktur!
demi.
Umut: retmenim, iin iinden kamadk. Yardm ede-
bilir misiniz?
Alp retmen: Ceylan doru sylyor. 7 den kk olan
en byk gerek say yoktur. Kendi aranzda tartmaya
devam ederek bunun neden byle olduunu kefetmeye
aln. demi.
Alp retmen sorusunu 7 den kk olan en byk tam
say katr? eklinde sorsayd cevap 6 olurdu. Alp -
retmen sorduu soruyla eitsizlik sorularnda ska kulla-
nacamz bir bilgiye dikkat ekmi oldu.
x bir gerek say olmak zere, x ten kk olan en
byk gerek say yoktur. rnein, x R ve x < 7
ise x in alabilecei en byk deer nedir? sorusuna
verilecek cevap x in alabilecei en byk deer yok-
tur. olacaktr.
Uyar
Aadaki rnekleri inceleyelim.
Soru Cevap
x R, x < 0 ise x in en byk deeri katr? Yoktur
x R, x <
7
2
ise x in en byk deeri katr?
Yoktur
x R, x > 2 ise x in en kk deeri katr? Yoktur
x Z, x < 10 ise x in en byk deeri katr? 9
x Z,
x <
7
2
ise x in en byk deeri katr? 3
x Z, x > 2 ise x in en kk deeri katr? 3
YGS MATEMATK 170
Aadaki soru iin iki farkl zm verilmitir.
Sizce hangisi dorudur?
x bir gerek say ve x < 5 olduuna gre, 3x in alabilecei
en byk tam say deeri katr?
I. zm:
3x in en byk deerini almas iin, x e en byk deerini
vermeliyiz. x < 5 olduuna gre, x en ok 4 olabilir.
Buradan, 3x = 3 4 = 12 olur.
II. zm:
x bir gerek say olduu iin x < 5 eitsizliinde x e deer
veremeyiz. 3x i elde etmek iin verilen eitsizliin iki tara-
fn da 3 ile arpalm.
x < 5 3x < 15
3x in en byk tam say deerini aradmza gre, cevap
14 olur.
Tabiki II. zm dorudur. I. zm de yaplan hata x e
deer verilmesidir. x bir gerek say olduu iin en byk
deeri yoktur.
Artk DNAlarmza geebiliriz.
x ve y gerek saylardr.
1 < x < 3 ve 3 < y < 10
olduuna gre, 2x + 3y toplamnn oluturduu
gerek say aral aadakilerden hangisidir?
A) (2, 33) B) (3, 13) C) (7, 36)
D) (6, 28) E) (6, 34)
DNA 9

zm
x ve y gerek saylar olduu iin x ya da y ye en byk ve
en kk deer vermek gibi bir hataya dmeyelim.
Verilen eitsizliklerden yola karak 2x + 3y ifadesini ie-
ren eitsizlii bulalm.
ncelikle 2 ile 1 < x < 3 eitsizliini; 3 ile 3 < y < 10 eit-
sizliini arpalm.
2/ 1 < x < 3 2 < 2x < 6
3/ 3 < y < 10 9 < 3y < 30
9 + (2) < 2x + 3y < 6 + 30
+ +
7 < 2x + 3y < 36 olup, istenen aralk (7, 36) dr.
Doru Seenek C

x ve y gerek saylar olmak zere,
3 < x < 5 ve 4 < y < 6
olduuna gre, 3x + 2y toplamnn alabilecei en b-
yk tam say deeri katr?
A) 28 B) 27

C) 26

D) 24 E) 22

3 < x < 4 ve 5 < y < 1
olduuna gre, x y farknn alabilecei en byk
tam say deeri katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
DNA 10
YGS MATEMATK 171

zm
Soruda x ve y nin tam say olarak verildiine dikkat ede-
lim. Yani x ve y ye en kk ya da en byk deerlerini
verebiliriz.
x y farknn en byk deerini alabilmesi iin x e ala-
bilecei en byk, y ye ise alabilecei en kk deeri
vermeliyiz.
3 < x < 4 olduundan x in en byk deeri 3,
5 < y < 1 olduundan y nin en kk deeri 4
tr.
Buradan,
(x y)
max
= 3 (4) = 7
olur.
Doru Seenek D

3 < x < 8 ve 2 < y < 8
olduuna gre, 3x 2y nin en kk deeri katr?
A) 1 B) 0

C) 1

D) 2 E) 3
Eitsizliklerde taraf tarafa toplama yaparken, iaretler
aadaki gibi olur.
... > ... ...
... > ... > ...
... > ... > ...
+
... ... < ...
... ... ...
... ... < ...
+
Ayrca, eitsizliklerde, taraf tarafa karma, arpma,
blme ilemleri yapamazsnz.
Uyar
2 x 5 ve 3 y < 4
olduuna gre, x
2
y
2
fark ka farkl tam say de-
eri alr?
A) 41 B) 40 C) 39 D) 38 E) 37
DNA 11

zm
2 x 5 aralnda, x = 0 da olabileceinden 0 x
2
25
Benzer olarak, 3 y < 4 0 y
2
< 16 16 < y
2
0
0 x
2
25
16 < y
2
0
16 < x
2
y
2
25
+ + +
olur.
Bylece, x
2
y
2
{15, 14, ..., 25} olup, x
2
y
2
nin ala-
bilecei deerlerin saysn, terim says formlnden bu-
labiliriz.
Terim says =
Son terim lk terim
Art miktar
25 (15)
1
+ 1 = + 1 = 41
Buna gre, x
2
y
2
fark 41 farkl deer alr.
Doru Seenek A
Hazine 2
a, b ve x tam say olmak zere,
i) a x b x, b a + 1 tane deer alr.
ii)
a x b
a x b
x
<
<

`
'
, b a tane deer alr.

iii) a < x < b x, b a 1 tane deer alr.
YGS MATEMATK 172

5 < x < 3 ve 1 y < 3
olduuna gre, y
2
+ x
2
toplam ka farkl tam say de-
eri alr?
A) 36 B) 35

C) 34

D) 33 E) 32
x ve y birer tam say olmak zere,

5 < x < 3 ve 1 y < 3
olduuna gre, x
2
+ y
2
toplam ka farkl deer
alr?
A) 23 B) 20 C) 12 D) 11 E) 10
DNA 12

zm
x ve y tam say olduundan,
x {4, 3, 2, 1, 0, 1, 2}
y {1, 0, 1, 2} dir.
x
2
{0, 1, 4, 9, 16}
y
2
{0, 1, 4} olup,
x
2
+ y
2
{0, 1, 2, 4, 5, 8, 9, 10, 13, 16, 17, 21}
deerlerini alabilir.
Doru Seenek C

a ve b birer tam say olmak zere,
1 a < 2 ve 2 b 4
olduuna gre, a
2
+ b
2
toplam ka farkl deer alr?
A) 6 B) 7

C) 8

D) 9 E) 10

TANIM
Bir eitsizlii salayan btn deerlerin oluturduu k-
meye, eitsizliin zm kmesi denir.

Not
x bir deiken ve a bir gerek say olsun.
x > a eitsizliinin zm kmesi (a, )
x a eitsizliinin zm kmesi [a, )
x < a eitsizliinin zm kmesi (, a)
x a eitsizliinin zm kmesi (, a]
ile gsterilir.
x gerek say olmak zere,

- - - 2 4 2
2
4 x x
x
eitsizliinin zm kmesi aadakilerden han-
gisidir?
A)
0
2
3
,
(
B)
2
3
4 ,
(
C) [0, 4]
D)
4
9
2
,
(
E) [4, )
DNA 13
YGS MATEMATK 173

zm
- - - - - - - 2 4 2
2
4 2 4 2 2
2
4 x x
x
x x ve x
x
2x + 4 x + 2 4 (+2) x (2x)
4 2 x + 2x 2 3x
2
3
x I ... ( )
x
x
x
x
- - - 2
2
4
2
4 2 ( )

x
x II
2
2 4 ... ( )
(I) ve (II) den
2
3
4 x bulunur ki, zm kmesi
2
3
4 ,
(

tr.
Doru Seenek B


x x
< <
- 1
2
2
1
2
eitsizliinin zm kmesi aadakilerden hangisi-
dir?
A) (, 5) B) (3, )
C) (3, 5)

D) R
E) (, 3) (5, )
x bir gerek saydr.

1
3
1
2
<
x
gisidir?
A) (0, 5) B) (1, 6) C) (1, 5)
D) (2, 5) E) (2, 6)
DNA 14

zm
x li ifade paydada deil de payda olursa, zme daha
kolay ularz. x 2 ifadesini paya atabilmemiz iin
1
2 x

yi ters evirmeliyiz. Peki, verilen eitsizlikte bunu yapma
hakkmz var m? Elbette!
nk,
1
3
1
2
<
x
+ +
1
3
pozitif olduundan
1
2 x
de pozitiftir. Eitsizliin her
iki taraf da ayn iaretli olduundan,
1
3
1
2
3 2 5 <
> >
x
x x ... (1)
yazabiliriz. Ayrca,
1
2 x
pozitif olduundan x 2 de po-
zitiftir. Yani,
x 2 > 0 x > 2 ... (2)
(1) ve (2) den 2 < x < 5 buluruz.
stenen zm kmesi (2, 5) araldr.
Doru Seenek D

x bir gerek saydr.

1
2
1
1
<
x
dir?
A) (, 3) B) (3, 1) C) (0, 3)
D) (1, 3) E) (2, 5)
YGS MATEMATK 174
x, y ve z gerek saylardr.
x < y < z olmak zere,

1
x
+
1
y
+
1
z
=
1
10
olduuna gre, x in alabilecei deer aadakiler-
den hangisi olabilir?
A) 33 B) 32 C) 31 D) 30 E) 29
DNA 15

zm
x < y < z deil de x = y = z olsayd, o zaman,
1
x
+
1
y
+
1
z
=
1
x
- -
1 1 3 1
10
30
x x x
x
olurdu.
Oysa, x; y ve z den kk olduundan, 30 dan kk bir
deer almaldr.
Doru Seenek E

x < y < z olmak zere,

1 2 3 1
5 x y z
- -
olduuna gre, x in en byk tam say deeri katr?
A) 29 B) 30

C) 31

D) 32 E) 33
2 x 6
12 y 3
olduuna gre, x y arpmnn alabilecei ka de-
iik tam say deeri vardr?
A) 24 B) 41 C) 84 D) 96 E) 97
DNA 16

zm

'
2 12 24
2 3 6
12 6 72
6 3 18
( )
72 en kk
24 en byk
72 x y 24
olup, x y nin alabilecei tam say deerlerinin says
24 (72) + 1 = 97
dir.
Doru Seenek E

3 < x < 2
2 < y < 4
olduuna gre, x y arpmnn alabilecei ka dei-
ik tam say deeri vardr?
A) 16 B) 17

C) 18

D) 19 E) 20
YGS MATEMATK 175
TEST - 1
1. 2 + x + 3(x 1) = 7
denkleminin zm kmesi aadakilerden han-
gisidir?
A) {2} B) {1} C) {0} D) {1} E) {2}
2.
2 3
1
2
0 x x -

,
(

gisidir?
A)
{
3
2
B)
{
1
2
C) {0}
D)
3
2
{
E)
5
2
{
3. 5x 2 (1 + 3x) = 5
gisidir?
A) {3} B) {2} C) {1} D) {2} E) {3}
4. 3x [x + 2(x 1)] = 5
gisidir?
A) {1} B) {0} C) {1} D) E) R
5.
( ) ( ) x x
x
- -

,
(
3 2 4 2 3
3
2 0
A) 1 B)
1
2
C)
1
2

D) 1 E)
3
2
6. ax + b = 5x + 4
denkleminin x deikenine bal zm kmesi
sonsuz elemanl olduuna gre, a + b toplam
katr?
A) 1 B) 4 C) 5 D) 7 E) 9
7. 2x + 1 = a(x + 2) + b
denkleminin x deikenine bal zm kmesi
bo kme olduuna gre, b aadakilerden han-
gisi olamaz?
A) 3 B) 1 C) 0 D) 1 E) 4
8. a
2
x + a + 1 = 9x + 4
denklemi x deikenine bal birinci dereceden bir
denklemdir.
Bu denklemin zm kmesi bo kme olduu-
na gre, a katr?
A) 3 B) 1 C) 0 D) 1 E) 3
YGS MATEMATK 176
9. x y = 15
x + y = 21
A) 15 B) 16 C) 18 D) 19 E) 20
10. 3x + 2y = 6
4x + 5y = 8
A) 2 B)
5
2
C)
10
3
D) 4 E)
30
7
11. 3x + 2y + 1 = 0
9x + ay + b = 0
denkleminin zm kmesi sonsuz elemanl ol-
duuna gre, a + b toplam katr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
12. 2x 5y + 1 = 0
6x + ay + b = 0
denklem sisteminin zm kmesi bo kme
olduuna gre, b aadakilerden hangisi ola-
maz?
A) 3 B) 1 C) 0 D) 1 E) 3
13.
7 13
7 13
17
30
x
x

-

A)
43
7
B)
45
7
C)
47
7
D) 7 E)
55
7
14.
2009 1
2011 1
2007
2013
x
x

-

A)
2007
2009
B)
2008
2009
C)
1
2
D) 1 E) 2
15. x + y + 2z = 12
x + 2y + z = 15
2x + y 3z = 17
olduuna gre, z katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
16. 2x 3y = 17 ... (i)
3x + 5y = 29 ... (ii)
Bir renciye yukardaki (i) ve (ii) denklemleri veri-
lip, x ile y yi ayr ayr hesaplamadan x + y toplamn
bulmas istenmitir. Bu renci (ii) denklemini k sa-
ysyla arpp (i) denklemi ile taraf tarafa topladktan
sonra cevab bulabilmitir.
Buna gre, k katr?
A)
2
5
B)
3
4
C)
5
4
D)
2
5
E)
5
2
1. E 2. A 3. A 4. D 5. B 6. E 7. A 8. A 9. C 10. A 11. D 12. E 13. C 14. C 15. D 16. E
YGS MATEMATK 177
TEST - 2
1. 1 x < 5
3 y < 9
olduuna gre, 3x 2y farknn alabilecei en b-
yk tam say deeri katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
2. 2 x 3
1 y 4
olduuna gre,
x + y
x y
ifadesinin alabilecei en
byk deer katr?
A)
3
2
B) 2 C)
5
2
D) 3 E)
10
3
3. 0 < a < b olmak zere,

a b
a
c
-

4
olduuna gre, c nin alabilecei en kk tam
say deeri katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
4. x y < 0 olduuna gre, aadakilerden hangisi
daima dorudur?
A) x + y < 0 B) x + 2y > 0
C)
x y
x
-
< 0 D)
1 1
0
x y
- <
E)
x y
y
<
2
0
5. x ve y tam saylar olmak zere,
6 x < 2
3 < y < 6
olduuna gre, 3x + 4y nin alabilecei en kk
deer katr?
A) 26 B) 25 C) 24 D) 23 E) 22
6. 3 < x 2
2 < y < 1
olduuna gre, x
2
+ y
2
toplam aadakilerden
hangisi olamaz?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 14
7. x 17 < 2x + 1 < x + 17
olduuna gre, x in alabilecei ka deiik tam
say deeri vardr?
A) 29 B) 30 C) 31 D) 32 E) 33
8. x < 6 olduuna gre, x in farkl deerinin top-
lamnn alabilecei en byk tam say deeri ka-
tr?
A) 18 B) 17 C) 16 D) 15 E) 14
YGS MATEMATK 178
9. 12 < x + y < 30
y = 2x 3
olduuna gre, x in alabilecei ka deiik tam
say deeri vardr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
10. 3 < 2x + 1 < 5
olduuna gre, 3x + 4 n alabilecei ka deiik
tam say deeri vardr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
11. 3x 2 > 3x + 1
eitsizliinin zm kmesi aadakilerden
hangisidir?
A) (1, ) B) (1, ) C) (, 1)
D) E) R
12. 4x + 6 > ax + b
eitsizlii her x gerek says iin salandna
gre, b aadakilerden hangisi olamaz?
A) 1 B) 1 C) 4 D) 5 E) 8
13. 4 < x
2
< 25
eitsizliini salayan ka deiik x tam says
vardr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
14. a
2
< a
eitsizliini aadaki a deerlerinden hangisi
salar?
A) 2 B)
1
2
C)
1
2
D) 1 E) 2
15. 1 < x < 2
olduuna gre, x
2
6x ifadesinin alabilecei ka
deiik tam say deeri vardr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
16. x < 3
olduuna gre, x
3
3x
2
+ 3x ifadesinin alabilece-
i en byk tam say deeri katr?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 9
1. D 2. A 3. D 4. E 5. A 6. E 7. E 8. B 9. B 10. D 11. D 12. E 13. C 14. C 15. A 16. D
YGS MATEMATK
MUTLAK DEER
179
MUTLAK DEER - BLM 04

TANIM

a
a a ise
a a ise
=

<
;
;
0
0
Bir gerek saynn mutlak deeri; say ekseni zerinde,
kendisine kar gelen noktann, 0 balang noktasna
olan uzakldr.
|2| = 2 |3| = 3

f x
f x f x ise
f x f x ise
( )
( ); ( )
( ); ( )
=

<
0
0
Deikene bal ifadenin mutlak deeri
ifade pozitif ise kendisine eittir;
ifade 0 ise 0 dr;
ifade negatif ise ters iaretlisine eittir.
x
x x
x
x x
=
>
=
+ <
2
2 2
0 2
2 2
;
;
;
iin
iin
iin
Bir saynn mutlak deeri ile toplamsal tersinin mutlak
deeri eittir.
Bir saynn mutlak deeri en az sfr olmak zere po-
zitiftir.
|a| = |a| 0
|a b| = |b a|
Ik 1
3|x 2| + 2|y 3| = 0
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 1

zm
Mutlak deerli ifadelerin toplam 0 ise, her biri ayr ayr 0
olmak zorundadr.
Eitliin salanmas iin;
|x 2| = 0 x 2 = 0 x = 2
|y 3| = 0 y 3 = 0 y = 3
olmaldr.
x + y = 2 + 3 = 5
bulunur.
Doru Seenek D
|a + 2| + |b 3| = 0
olduuna gre, a b fark katr?
A) 5 B) 2 C) 1 D) 1 E) 5
Mutlak deeri alnan ifade; mutlak deerinden kk
veya eit, mutlak deerinin ters iaretlisinden byk
veya eittir.
|a| a |a|
a < 0 iin; |a| = a < |a|
|2| = 2 < |2|
a > 0 iin; |a| < a = |a|
|2| < 2 = |2|
Ik 2
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 180
Mutlak Deer- Blm 04
arpmn mutlak deeri, mutlak deerlerinin arpm-
na eittir.
|a b| = |a| |b|
Ik 3
Blmn mutlak deeri, mutlak deerlerinin blmne
eittir.
a
b
a
b
=

(b 0)
Ik 4
Toplamn mutlak deeri, mutlak deerleri toplamndan
kk veya eit, mutlak deerleri farknn mutlak de-
erinden byk veya eittir.
gen eitsizlii;
||a| |b|| |a + b| |a| + |b|
.....................................................................................
Farkn mutlak deeri, mutlak deerleri farkndan b-
yk veya eittir.
|a| |b| |a b|
a ve b ayn iaretli ise; |a + b| = |a| + |b|
a ve b ters iaretli ise; |a + b| < |a| + |b|
Ik 5
|x| = c x = c
Denklemin kkleri; say ekseninde, balang nokta-
sndan uzakl c birim olan noktalardr.

Ik 6
|x| < c c < x < c
eitsizliinin zm kmesi; say ekseninde, balang
noktasna olan uzakl c br den az olan noktalardr.

Ik 7
|x| > c x < c veya x > c
eitsizliinin zm kmesi; say ekseninde balang
noktasna olan uzakl c br den fazla olan noktalardr.

Ik 8
|x a| = b
denkleminin kkleri; say ekseninde, a dan uzakl b
birim olan noktalardr.

Ik 9
|x 2| = 8
eitliini salayan x saylar aadakilerden han-
gisidir?
A) {6, 10} B) {10, 6} C) {8, 8}
D) {6} E) {10}
DNA 2
YGS MATEMATK 181
Mutlak Deer - Blm 04 Mutlak Deer

zm
|x 2| = 8 x 2 = 8
x 2 = 8 x = 10 veya
x 2 = 8 x = 6
= {6, 10}

Doru Seenek A
|x a| = b
denkleminin zm kmesi = {x
1
, x
2
} iken;
a
x x
=
+
1 2
2
ve x
1
ve x
2
iin b
x x
=

2 1
2
Uyar
|x + 5| = 4
eitliini salayan x saylar aadakilerden hangisi-
dir?
A) {1, 9} B) {1, 9} C) {1, 9}
D) {1, 9} E) {5, 4}
x R, x <
1
2
olduuna gre, 1 |x |1 x|| ifadesinin eiti aa-
A) 2 B) 2 + x C) 2 x
D) x 2 E) 2x
DNA 3

zm
x <
1
2
iin; 1 x > 0 dr.
Tanm gerei,
|1 x| = 1 x
olur.
Yerine yazdmzda,
1 |x |1 x|| = 1 |x (1 x)| = 1 |x 1 + x|
= 1 |2x 1|
bulunur.
x <
1
2
iin; 2x 1 < 0 dr.
|2x 1| = (2x 1) = 2x + 1
olur.
Yerine yazdmzda,
1 |2x 1| = 1 (2x + 1) = 1 + 2x 1 = 2x
bulunur.
Doru Seenek E
x = 32
olduuna gre, |||x| x| x| ifadesinin deeri katr?
A) 0 B) 32 C) 64 D) 96 E) 128
|x a| < b
eitsizliinin zm kmesi; say ekseninde a dan
uzakl b birimden az olan noktalardr.
b < x a < b
Ik 10
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 182
Mutlak Deer- Blm 04
|2x 1| < 5
gisidir?
A) x < 2 B) x > 3
C) 2 < x < 3 D) x < 2 veya x > 3
E)
DNA 4

zm
IIK 7den;
|2x 1| < 5 5 < 2x 1 < 5
4 < 2x < 6
2 < x < 3
bulunur.
Doru Seenek C
|x + 2| < 7
dir?
A) x < 9 B) x > 5
C) 9 < x < 5 D) x < 9 veya x > 5
E) R
|x a| > b
eitsizliinin zm kmesi; say ekseninde a dan
uzakl b birimden fazla olan noktalardr.
x a > b veya x a < b
Ik 11
|x + 1| 3
gisidir?
A) (, 4] B) [2, +)
C) [4, 2] D) (, 4] [2, +)
E)
DNA 5

zm
IIK 11den;
|x + 1| 3 x + 1 3 veya x + 1 3
x + 1 3 x 4 veya x + 1 3 x 2
olmaldr.
Bulunan x deerleri,
(, 4] [2, +)
aralnn elemanlardr.
Doru Seenek D
|2x + 5| > 9
eitsizliini salamayan ka deiik x tam says var-
dr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
YGS MATEMATK 183
|||x 1| 2| 3| = 1
gisidir?
A) {5, 3} B) {1, 5, 7}
C) {1, 1, 5, 7} D) {5, 3, 1, 5, 7}
E) {5, 3, 1, 5, 7}
DNA 6

zm
ie mutlak deer bulunduran ifadelerde en dtaki mut-
lak deerden balayarak, sras ile dierlerine geilir.
|||x 1| 2|3| = 1 ise
||x 1| 2| 3 = 1 veya ||x 1| 2| 3 = 1
||x 1| 2| 3 = 1 alndnda;
||x 1| 2| = 4 ise
|x 1| 2 = 4 veya |x 1| 2 = 4
|x 1| 2 = 4 alndnda;
|x 1| = 6 ise
x 1 = 6 veya x 1 = 6
bulunur.
x 1 = 6 x = 7
x 1 = 6 x = 5
olur.
|x 1| = 2 bulunur ki, (!)
mutlak deer pozitif veya en az 0 olacandan mutlak de-
eri 2 olan bir say bulunamaz.
Eitlii salayan bir x says yoktur.
||x 1| 2| 3 = 1 alndnda;
||x 1| 2| = 2 ise
|x 1| 2 = 2 veya |x 1| 2 = 2
|x 1| = 4 ise
x 1 = 4 veya x 1 = 4
bulunur.
x 1 = 4 x = 5
x 1 = 4 x = 3
olur.
|x 1| = 0 ise
x 1 = 0 x = 1
bulunur.
Bulunan x deerleri, zm kmesinin elemanlardr.
= {5, 3, 1, 5, 7}
olur.
Doru Seenek E
||x 2| 2| = 2
denkleminin zm kmesi ka elemanldr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A = |x 3| + |x 7|
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 7
DNA 7
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 184
Mutlak Deer- Blm 04

zm
x < 3 iin;
x 3 < 0 ve |x 3| = (x 3) = x + 3
x 7 < 0 ve |x 7| = (x 7) = x + 7
dir.
A = |x 3| + |x 7| = (x + 3) + (x + 7) = 2x + 10
olur.
3 x < 7 iin;
x 3 0 ve |x 3| = x 3
x 7 < 0 ve |x 7| = x + 7 dir.
A = |x 3| + |x 7| = (x 3) + (x + 7) = 4
olur.
x e verilecek deerler iin, A nn alabilecei en kk de-
er 4 tr.
A = |x a| + |x b|
ifadesi, a < x < b deerleri iin sabit bir deer alr. Bu
deer A nn alabilecei en kk deerdir.
Ik 12
x 3 = 0 x = 3 ve
x 7 = 0 x = 7
3 < x < 7 iin A = 4
tr.
Doru Seenek C
A = |x + 1| + |x 3|
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
K = |x 1| |x 5|
ifadesinin alabilecei tam say deerleri ka tane-
dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 8

zm
x < 1 iin,
x 1 < 0 ve |x 1| = x + 1
x 5 < 0 ve |x 5| = x + 5
tir.
K = |x 1| |x 5| = (x + 1) (x + 5) = 4
olur.
1 x < 5 iin;
x 1 > 0 ve |x 1| = x 1
x 5 < 0 ve |x 5| = x + 5
tir.
K = |x 1| |x 5| = (x 1) (x + 5) = 2x 6
olur.
x 5 iin;
x 1 > 0 ve |x 1| = x 1
x 5 0 ve |x 5| = x 5
tir.
K = |x 1| |x 5| = (x 1) (x 5) = 4
olur.
x e verilecek deerler iin, K nin alabilecei en kk de-
er 4, en byk deer 4 tr.
4 K 4 olduundan, K nn alabilecei tam say deer-
leri,
4, 3, 2, 1, 0, 1, 2, 3 ve 4
olmak zere 9 tanedir.
Doru Seenek E
YGS MATEMATK 185
B = |x 2| |x + 3|
ifadesinin alabilecei tam say deerlerinden biri aa-
A) 6 B) 2 C) 6 D) 7 E) 8
N = |x a| + |x b| + |x c|
ifadesi, a < b < c olmak zere x = b iin en kk
deerini alr.
Ik 13
0 < a < 10 iin,
|x a| + |x 10| + |x a 10|
ifadesinin en kk deeri katr?
A) 0 B) 3 C) 5 D) 8 E) 10
DNA 9

zm
x a = 0 x = a
x 10 = 0 x = 10
x a 10 = 0 x = a + 10
a < 10 < a + 10
olduundan verilen ifade x = 10 iin en kk deeri alr.
|10 a| + |10 10| + |10 a 10| = 10 a + 0 + a = 10
bulunur.
Doru Seenek E
|x + 10| + |x + 9| + ... + |x| + ... + |x 9| + |x 10|
toplamnn en kk deeri katr?
A) 0 B) 10 C) 50 D) 100 E) 110
|2x + 1| < 5 ve 2 < |y + 3| < 5
olduuna gre, x
2
+ y
2
toplamnn en byk tam
say deeri katr?
A) 64 B) 67 C) 69 D) 72 E) 73
DNA 10

zm
|2x + 1| < 5 5 < 2x + 1 < 5
3 < x < 2 0 x
2
< 9 ve
2 < |y + 3| < 5 2 < y + 3 < 5 veya 2 < y 3 < 5
2 < y + 3 < 5 1 < y < 2 0 y
2
< 4 veya
2 < y 3 < 5 8 < y < 5 25 < y
2
< 64
Bulunan eitsizliklerden;
x
2
+ y
2
< 64 + 9 = 73
olur.
x
2
+ y
2
toplamnn en byk tam say deeri 72 dir.
Doru Seenek D
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 186
Mutlak Deer- Blm 04
|a 10| < 2
|b 6| < 1
iken a b farknn alabilecei en byk ve en kk
tam say deerlerin toplam katr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
x ve y sfrdan farkl saylar olmak zere,

x
x
y
y
+
toplamnn alabilecei ka farkl deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 11

zm
Mutlak deer tanmndan;
|x| = x ve |y| = y
dir.
Bu deerler toplamda yerlerine yazlrsa toplam;
x
x
y
y
x
x
y
y
x
x
y
y
x
x
y
y
x
x
y
y
x
x
y
y
+ = + = + =
+ =

+

= + =
+ =

+ = +
1 1 2
1 1 2
1 1
( )
==
+ = +

= + =
0
1 1 0
x
x
y
y
x
x
y
y
( )
stenen toplam 2, 0 ve 2 olmak zere farkl deer
alr.
Doru Seenek C
a, b, c sfrdan farkl saylar iken,

a
a
b
b
c
c
+ +
toplamnn alabilecei ka farkl deer vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

x x
2
=
eitliini salayan x gerek saylar iin, aada-
kilerden hangisi dorudur?
A) x > 0 B) x 0 C) x < 0
D) x 0 E) x = 1
DNA 12

zm
x x
2
=
olduundan,
x x x
2
= =
ve |x| = x
bulunur.
Mutlak deer tanmndan,
|x| = x x < 0 veya x = 0
dr.
Ksaca, x 0 dr.
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 187
x + |x| = 0
olduuna gre, x gerek saylar iin aadakilerden
hangisi dorudur?
A) x > 0 B) x 0 C) x < 0
D) x 0 E) x = 1

x y
x y
+
+
kesrinin alabilecei en byk deer katr?
A) 1 B)
1
2
C) 0 D)
1
2
E) 1
DNA 13

zm
Kesrin en byk deeri almas iin;
|x + y| nin en byk,
|x| + |y| nin en kk
olmas gerekir.
gen eitsizliinden;
|a + b| |a| + |b|
dir.
|x + y| nin en byk, |x| + |y| nin en kk olmas demek,
|x + y| = |x| + |y|
olmas demektir.
Bu durumda;
x y
x y
+
+
= 1

olur.
Doru Seenek E
|x + y| = |x| + |y|
olduuna gre, x ve y saylar iin aadakilerden
hangisi kesinlikle dorudur?
A) x y < 0 B) x y 0 C) x y > 0
D) x y 0 E) x + y < 0
|2x 1| = |4x + 3|
gisidir?
A)

{ }
2
1
3
,
B)
{ }
1
3
2 ,
C)
1
3
2 ,
{ }

D)
{ }
2
1
3
,
E) {2}
DNA 14

zm
Mutlak deer iindeki ifadelerin ikisini de ayn iaretli d-
ndmzde;
|2x 1| = |4x + 3| 2x 1 = 4x + 3
2x = 4 x = 2
Mutlak deer iindeki ifadelerin ters iaretli olduu d-
nldnde de;
|2x 1| = |4x + 3| 2x 1 = 4x 3
6x = 2 x =
1
3
olur.
=
{ }
2
1
3
,
bulunur.
Doru Seenek A
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 188
Mutlak Deer- Blm 04
|x + 3| = 2|x 3|
denkleminin kkler arpm katr?
A) 1 B) 6 C) 9 D) 10 E) 12
|5 |x|| > 3
eitsizliini salamayan ka deiik x tam says
vardr?
A) 7 B) 10 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 15

zm
nce eitsizlii salayan saylar bulalm.
|5 |x|| > 3 5 |x| > 3 veya 5 |x| < 3
5 |x| > 3 |x| < 2 2 < x < 2
5 |x| < 3 |x| > 8 x > 8 veya x < 8
Bu saylar dnda kalan tam saylar;
8 x 2 ve 2 x 8
dir.
Bu aralklarda ise 14 tane tam say vardr.
Doru Seenek C
||x| 4| = 4 |x|
olduuna gre, |x 4| |x 5| ifadesinin deeri ka-
tr?
A) 4 B) 1 C) 0 D) 1 E) 4
12 x 10
eitsizliinin mutlak deerli ifadesi nedir?
A) |x 11| 11 B) |x 1| 9
C) |x + 1| 11 D) |x| 12
E) |x| 10
DNA 16

zm
|x a| b ifadesini aalm.
b x a b a b x b + a olup,
verilen eitsizlikte,
a + b = 10
a b = 12 dir.
2a = 2 a = 1
+ +
ve b = 11 olur ki, aranan eitsizlik |x (1)| 11, yani
|x + 1| 11 dir.
Doru Seenek C
10 < x < 14
eitsizliinin mutlak deerli ifadesi aadakilerden
hangisidir?
A) |x 2| 12 B) |x 2| < 12
C) |x + 2| < 10

D) |x + 2| < 16
E) |x 2| < 10
YGS MATEMATK 189
TEST - 1
1. x < y < 0 olmak zere,

1 1 1 1
x y x y
+
A) 0 B)
2
x
C)
2
x
D)
2
y
E)
2
y
2. x ve y sfrdan farkl gerek saylar olmak zere,

x
x
y
y
= 2
olduuna gre, aadakilerden hangisi doru-
dur?
A) x < y < 0 B) y < x < 0 C) x < 0 < y
D) y < 0 < x E) 0 < x < y
3.
x
x
1
hangisidir?
A) Z
B) Z
+
C) Z
D) R {0} E) R
4. x ve y pozitif tam saylardr.
x > y ve |y x| + |y 1| = 5
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
5.
x y > 0 ve
1
x
>
1
y
olmak zere,
|x y| + x + y
A) 0 B) 2x C) 2x D) 2y E) 2y
6. x R
+
olmak zere,

x x + | |
2
A) 0 B)
1
2
C) x D) x E) 1
7. x R
olmak zere,
x |x|
A) 0 B) 2x C) 2x D) x
2
E) x
2
8. |x 2| < 3 olduuna gre,
|2x + 3| + |x 6| + x 2 = A
ifadesi iin aadakilerden hangisi dorudur?
A) 3 < A < 3 B) 1 < A < 5
C) < < 6
3
2
A D) 3 < A < 4
E) 5 < A < 17
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 190
Mutlak Deer- Blm 04
9. 1 |x| < 5
vardr?
A) 4 B) 5 C) 8 D) 9 E) 10
10. |x| + |x 1| + |x 2| = 3
denkleminin kkler arpm katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 6
11. x + 2 = y
olduuna gre, |x y| + |y x| ifadesinin deeri
katr?
A) 4 B) 2 C) 0 D) 2 E) 4
12. |1 x| = 7
eitliini salayan x saylarnn toplam katr?
A) 2 B) 0 C) 2 D) 4 E) 6
13.
2 5
4
0
2
x
x

+
<
hangisidir?
A) B) x <
5
2
C) x >
5
2
D) x < 0 E) R
14. |1 2x| > 9
hangisidir?
A) (, 4] B) [5, +) C) [4, 5]
D) (, 4) (5, +) E) R
15. |3x 5| < 10
vardr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
16. |2009x 2010| = 2011
eitliini salayan x deerlerinin toplam katr?
A)
2010
2009
B)
2009
2010
C)
4020
2009

D)
2011
2009
E)
4022
2009
1. B 2. D 3. D 4. A 5. E 6. D 7. E 8. E 9. C 10. A 11. E 12. C 13. A 14. D 15. B 16. C
YGS MATEMATK 191
TEST - 2
1. 5 < x < 3 ise
|x 3| + |x + 5| 4
ifadesinin deeri katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2. 2 x 4
eitsizliinin mutlak deerli ifadesi aadakiler-
den hangisidir?
A) |x 3| 1 B) |x 3| 2
C) |x 2| 1 D) |x 4| 4
E) |x 2| 2
3. x < 0 olduuna gre,

| | | | x x
x

A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) 2
4. |x 2| 3
y + x = 5
olduuna gre, y nin alabilecei tam say deer-
lerinin toplam katr?
A) 10 B) 14 C) 15 D) 19 E) 21
5. ||x| 2| 4
eitsizliinin zm aral aadakilerden han-
gisidir?
A) [6, 6] B) [2, 2]
C) [6, 2] [2, 6] D) [2, 6]
E) [6, 2]
6.
1
3
1
2
1
2
=
| | x

denkleminde x in alabilecei deerler toplam
katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
7. x < |x| ve |y| = y olmak zere, aadakilerden
hangisi ya da hangileri daima dorudur?
I. x y 0
II.
y
x
0
III. x y < 0
A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III
D) II ve III E) Hibiri
8.
x
x
+
=
2
3
1
x + y 3
olduuna gre, y aadaki deerlerden hangisi-
ni alabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Mutlak Deer
YGS MATEMATK 192
Mutlak Deer- Blm 04
9. x |x| = 0
eitliini salayan x deerlerinin oluturduu
kme aadakilerden hangisidir?
A) [1, 0] B) [0, 1] C) [1, 1]
D) ( , 0] E) [0, )
10. |12 4x| + |x 3| = 26
A) 6 B) 3 C) 0 D) 3 E) 6
11. |x 2| + |8 x|
toplamnn alabilecei en kk deer katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
12.
12
1 2 3 | | | | | | x x x + +
A) 12 B) 6 C) 4 D) 3 E) 2
13. |x 3| = x 3
|5 y| = y 5
olduuna gre, x + y toplamnn alabilecei en
kk deer katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
14. x + |x| = 8
olduuna gre, x
2
+ |x| katr?
A) 12 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30
15. x, y, z sfrdan farkl gerek saylardr.
|x|
|y|
= |y|
|z|
= |z|
|x|
olduuna gre,
x y
z
++
ifadesinin alabilecei en
byk deer katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
16. ||x| 1| = x
A) 1 B)
1
2
C) 0 D)
1
2
E) 1
1. E 2. A 3. B 4. E 5. A 6. D 7. D 8. A 9. E 10. E 11. C 12. B 13. A 14. C 15. B 16. D
YGS MATEMATK
ARPANLARA AYIRMA
193
ARPANLARA AYIRMA- BLM 05

TANIM
indeki deikenlerin her deeri iin doru olan eitliklere
zdelik denir.

TANIM
n, sayma says olmak zere, n. dereceden bir ifadeyi,
daha kk dereceden iki veya daha fazla ifadenin arp-
m eklinde yazma ilemine arpanlara ayrma denir.
a(b + c) = ab + ac
Ik 1
8x
4
4x
3
+ 10x
2
ifadesinin arpanlarndan biri aadakilerden
hangisidir?
A) 4x
2
B) 4x
2
+ 2x + 5
C) 4x
2
2x + 5 D) 4x
2
2x 5
E) 40x
3
DNA 1

zm
Terimlerin tmnn OBEB ini bulalm ve ortak arpan
(OBEB) parantez dna, dierlerini parantez iine yaza-
lm.
8x
4
4x
3
+ 10x
2
= 2x
2
4x
2
2x
2
2x + 2x
2
5
= 2x
2
(4x
2
2x + 5)
Bu zm yntemine, ortak arpan parantezine alma
yntemi denir.
Doru Seenek C
3x
6
6x
2
+ 3x
ifadesinin arpanlarndan biri aadakilerden hangi-
sidir?
A) 3x
2
B) 3x
6
C) x
5
+ 2x + 1 D) x
5
2x + 1
E) x
5
+ 2x 1
9x
2
(2x + 7) 12x(2x + 7)
hangisidir?
A) 3x 4 B) 2x 7 C) 3x + 4
D) 3x
2
E) 2x + 3
DNA 2

zm
9x
2
(2x + 7) 12x(2x +7) = 3x 3x(2x + 7) 4 3x(2x + 7)
= 3x(2x + 7)(3x 4)
Doru Seenek A
x
3
y
2
+ 3x
4
y + 5x
5
y
3
sidir?
A) x
3
y
2
B) x
2
y
3
C) y + 3x + 5x
2
y
2
D) y 3x + 5x
2
y
2
E) y + 3x 5x
2
y
2
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 194
arpanlara Ayrma - Blm 05
a
3
a
2
+ a 1
hangisidir?
A) a + 1 B) a 1 C) a
2
1
D) a
3
1 E) a
2
DNA 3

zm
Terimlerin tmnde ortak arpan yoksa, terimler gruplan-
drlarak ortak arpan aranr.
a
3
a
2
+ a 1 = (a
3
a
2
) + (a 1)
= (a
2
a a
2
1) + (a 1)
= a
2
(a 1) + (a 1)
= (a 1)(a
2
+ 1)
Doru Seenek B
3x
3
2x
2
+ 12x 8
sidir?
A) x 2 B) x + 2 C) x
2
+ 4
D) 3x + 2 E) 2x 3
x
5
3x
3
2x
2
+ 6
hangisidir?
A) x
2
2 B) x
3
3 C) x
2
+ 3
D) x
3
+ 2 E) x
2
3
DNA 4

zm
x
5
3x
3
2x
2
+ 6 = (x
5
3x
3
) (2x
2
6)
= (x
3
x
2
3x
3
) (2x
2
2 3)
= x
3
(x
2
3) 2(x
2
3) = (x
2
3)(x
3
2)
Doru Seenek E
x
3
+ 6x
2
3x 18
sidir?
A) x 6 B) x + 6 C) x
2
+ 3
D) x + 3 E) x
2
6
a
2
b
2
= (a + b)(a b)
Ik 2
YGS MATEMATK 195
arpanlara Ayrma - Blm 05 arpanlara Ayrma
25x
2
9
hangisidir?
A) 25x 3 B) 25x + 3 C) 5x + 9
D) 5x 9 E) 5x 3
DNA 5

zm
25x
2
9 = (5x)
2
3
2
= (5x + 3)(5x 3)
Doru Seenek E
a
2
16
sidir?
A) a 8 B) a + 8 C) a 4
D) a + 16 E) a + 2
a
4
16
hangisidir?
A) a 8 B) a + 8 C) a 4
D) a + 16 E) a + 2
DNA 6

zm
a
4
16 = (a
2
)
2
4
2
= (a
2
4)(a
2
+ 4)
= (a
2
2
2
)(a
2
+ 4)
= (a 2)(a + 2)(a
2
+ 4)
Doru Seenek E
x
4
81
sidir?
A) x 9 B) x + 9 C) x 3
D) x
2
+ 3 E) x
2
3
(a b)
2
= (a b)(a b) = a
2
2ab + b
2
(a + b)
2
= (a + b)(a + b) = a
2
+ 2ab + b
2
Ik 3
x
2
20x + 100
A) (x 4)(x 25) B) (x 5)
2

C) (x + 5)
2
D) (x 10)
2

E) (x + 10)
2
DNA 7
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 196

zm
x
2
20x + 100 = x
2
2 x 10 + 10
2
= (x 10)
2
Doru Seenek D
Tam kare ifadelerde; ilk ve son terim birer tam kare,
ortadaki terim bunlarn arpmlarnn iki katdr.
Uyar
a
2
6a + 9
A) (a + 3)
2
B) (a 3)
2
C) (3a + 1)
2

D) (3a 1)
2
E) 2(a 3)
4m
2
+ 12mn + 9n
2
A) 2(2m + 3n) B) (2m + 3n)
2
C) (2m 3n)
2
D) (2n 3m)
2

E) (2n + 3m)
2
DNA 8

zm
4m
2
+ 12mn + 9n
2
= (2m)
2
+ 2 2m 3n + (3n)
2
= (2m + 3n)
2
Doru Seenek B
25x
2
30xy + 9y
2
A) 2(5x 3y) B) (5x + 3y)
2
C) (5x 3y)
2

D) (3x 5y)
2
E) (3x + 5y)
2
4
27
+ 4
1000
+ 4
n
ifadesini tam kare yapan en byk n deeri ka-
tr?
A) 514 B) 986 C)1000
D) 1972 E) 2000
DNA 9

zm
4 saysn 2
2
eklinde alp verilen ifadede yerine yazd-
mzda;
4
27
+ 4
1000
+ 4
n
= (2
2
)
27
+ (2
2
)
1000
+ (2
2
)
n
= 2
54
+ 2
2000
+ 2
2n

olur.
ki tane terimin tam kare, nc terimin de dier ikisinin
arpmnn iki kat olmas gerekir.
2
54
= (2
27
)
2
2
2000
= (2
1000
)
2
olarak alndnda;
2
54
+ 2
2000
+ 2
2n
= (2
27
)
2
+ 2 (2
27
) (2
1000
) + (2
1000
)
2
= 2
54
+ 2
1028
+ 2
2000

bulunur.
2
54
+ 2
2000
+ 2
2n
= (2
27
+ 2
1000
)
2
= 2
54
+ 2
1028
+ 2
2000
YGS MATEMATK 197
Bu durumda;
2n = 1028 ve n = 514
olur.
Veya;
2
54
= (2
27
)
2
2
2n
= (2
n
)
2
olarak alndnda;
2
54
+ 2
2000
+ 2
2n
= (2
27
+ 2
n
)
2
= 5
54
+ 2
28+n
+ 2
2n
Bu durumda,
28 + n = 2000 ve n = 1972
olur.
Bulunan n deerlerinin en by,
n = 1972
dir.
Doru Seenek D
2
11
+ 2
8
+ 2
n
ifadesi bir tam kare olduuna gre, n katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
x
2
+ 8x + k = (x + m)
2
olduuna gre, k + m toplam katr?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 22 E) 24
DNA 10

zm
(x + m)
2
= x
2
+ 2mx + m
2
= x
2
+ 8x + k
2m = 8 m = 4
m
2
= k 4
2
= k k = 16
k + m = 16 + 4 = 20
dir.
Doru Seenek C
(x r)
2
= x
2
6x + p
olduuna gre, r + p toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15

a
a
+
=
1
1
6
olduuna gre, (a 1)
1
(a 1)
2
2
++
ifadesinin dee-
ri katr?
A) 23 B) 25 C) 27 D) 34 E) 36
DNA 11

zm
stenen ifadenin terimleri (a 1) trnden olduundan, biz
de verilen ifadeyi a 1 trnden yazmalyz.
Bunun iin eitliin her iki tarafndan 1 karalm:
a
a
+
= 1
1
1
5
olur.
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 198
Her iki tarafn karesini aldmzda;
a
a a
a
a
a
a
=
+ + =
+ +

1
1 1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
2 25
2
2
2
2
2
2
( ) ( )
( )
( )
(aa
a
a
=
+ =
1
1
1
25
23 1
2
2
2
)
( )
( )
bulunur.
Doru Seenek A

x
x
+ +
+
= 1
5
3
5
olduuna gre, x +6x +9 +
25
(x +3)
2
2
ifadesinin deeri
katr?
A) 21 B) 27 C) 39 D) 47 E) 49
A = x
2
6x + 11
A) 0 B) 2 C) 3 D) 6 E) 11
DNA 12

zm
Verilen ifadeyi tam kareli bir toplam ekline getirelim.
A = x
2
6x + 11 = x
2
6x + 9 + 2
A = (x 3)
2
+ 2

Not
Tam kare bir ifadenin alabilecei en kk deer
0 dr.
(x 3)
2
= 0 x = 3
olduunda;
A = (x 3)
2
+ 2
ifadesi en kk deeri alr.
A
min
= 2
dir.
Doru Seenek B
K = x
2
+ 8x 2
A) 18 B) 16 C) 2 D) 0 E) 4
A = x
2
+ 6x + 5
A) 3 B) 5 C) 6 D) 12 E) 14
DNA 13
YGS MATEMATK 199

zm
A = x
2
+ 6x +5
= (x
2
6x 5)
= (x
2
6x + 9 14)
= [(x 3)
2
14]
= 14 (x 3)
2
(x 3)
2
= 0 x = 3
olduunda A = 14 (x 3)
2
ifadesi en byk deerini
alr.
x = 3 iin A = 14 olaca zaten aikrdr.
Doru Seenek E
B = x
2
+ 10x + 5
A) 5 B) 10 C) 15 D) 25 E) 30
A = (x 3)
2
+ (x + 5)
2
A) 5 B) 1 C) 3 D) 32 E) 64
DNA 14

zm
(x a)
2
+ (x b)
2
toplam,
x
a b
=
+
2
iin en kk deerini alr.
x 3 = 0 x = 3
x + 5 = 0 x = 5
x =
+
=
5 3
2
1 iin A en kk deerini alr.
A
min
= (x 3)
2
+ (x + 5)
2
= (1 3)
2
+ (1 + 5)
2

= (4)
2
+ 4
2
= 16 + 6 = 32
Doru Seenek D
B = (x + 2)
2
+ (x 6)
2
A) 2 B) 6 C) 16 D) 32 E) 64
A = x
2
+ y
2
+ 2x 2y + 3
A) 1 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 15

zm
Verilen ifadeyi tam kareli bir toplam ekline getirelim.
A = x
2
+ y
2
+ 2x 2y + 3
= x
2
+ 2x + 1 + y
2
2y + 1 + 1
= (x + 1)
2
+ (y 1)
2
+ 1
x = 1 ve y = 1 iin A = 1 olur.
Doru Seenek B
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 200
A = x
2
+ y
2
4x + 6y + 9
A) 4 B) 3 C) 2 D) 6 E) 9
x
2
+ y
2
+ 2x 8y + 17 = 0
eitliini salayan (x, y) tam say ikilisi iin x + y
toplam katr?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 7 E) 17
DNA 16

zm
fadeyi tam kareli toplam ekline getirelim.
x
2
+ y
2
+ 2x 8y + 17 = x
2
+ 2x + 1 + y
2
8y + 16
= (x + 1)
2
+ (y 4)
2
= 0
Tam kare ifadelerin toplamnn 0 olmas iin ifadelerin her-
birinin ayr ayr sfr olmas gerektiinden,
x + 1 = 0 x = 1
y 4 = 0 y = 4
x + y = 1 + 4 = 3
bulunur.
Doru Seenek B
x
2
+ y
2
2x + 6y + 10 = 0
eitliini salayan (x, y) tam say ikilisi iin x + y top-
lam katr?
A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) 2
(x + a)(x + b) = x
2
+ (a + b)x + ab
Ik 4
x
2
+ 6x + 8
hangisidir?
A) x 9 B) x 4 C) x 2
D) x + 8 E) x + 4
DNA 17

zm
(x + a)(x + b) = x
2
+ (a + b)x + ab
ifadesinde; sabit terim iki saynn arpm ve
x in katsays, o iki saynn toplamdr.
x
2
+ 6x + 8 = x
2
+ (2 + 4)x + 2 4

2+4 24
= (x + 2)(x + 4)
Doru Seenek E
x
2
6x + 8
sidir?
A) x 8 B) x + 8 C) x 2
D) x + 2 E) x + 4
YGS MATEMATK 201
x
2
+ 2x 8
hangisidir?
A) x 8 B) x 4 C) x + 2
D) x + 8 E) x + 4
DNA 18

zm
fadeyi tam kareli toplam ekline getirelim.
x
2
+ 2x 8 = x
2
+ (2 + 4)x + (2) 4

2+4 24
= (x 2)(x + 4)
Doru Seenek E
x
2
2x 8
sidir?
A) x 8 B) x 2 C) x + 2
D) x + 8 E) x + 4
(ax + b)(cx + d) = acx
2
+ (ad + bc)x + bd
Ik 5
3x
2
+ 13x + 14
hangisidir?
A) 3x + 7 B) 3x 7 C) x 2
D) 3x 2 E) 3x + 2
DNA 19

zm
(ax + b)(cx + d) = acx
2
+ (ad + bc)x + bd
ifadesinde sabit terimin arpanlar ile x
2
nin katsaysnn
arpanlarnn kegensel arpmlarnn toplam x in kat-
saysn vermektedir.
3x
2
+ 13x + 14 = 3 1x
2
+ 13x + 2 7

3x 2
1x 7
kegen arpmlarn topladmzda,
3 x 7 + 1 x 2 = 21x + 2x = 23x
olur ki bu istenen terim deildir.
arpanlarn yerlerini deitirelim.

3x 7
1x 2
kegen arpmlarn topladmzda,
3 x 2 + 1 x 7 = 6x + 7x = 13x
olur ki bu istenen terimdir.
Tabloyu satrlar halinde ayr parantezler iine yazdmz-
da;
3x
2
+ 13x + 14 = (3x + 7)(x + 2)
bulunur.
Doru Seenek A
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 202
2x
2
+ 5x 3
sidir?
A) 2x + 1 B) x 3 C) 2x + 3
D) x + 1 E) 2x 1
5x
2
17x + 6
hangisidir?
A) 5x 3 B) x 2 C) 5x 2
D) x + 3 E) 5x + 3
DNA 20

zm
5x
2
17x + 6 = 1 5x
2
17x + (2) (3)

Kegen arpmlarn topladmzda,
1 x(2) + 5x (3) = 2x 15x = 17x
olur ki bu ortadaki terimdir.
5x
2
17x + 6 = (x 3)(5x 2)
Doru Seenek C
10x
2
+ 7x 12
sidir?
A) 2x 3 B) 5x + 4 C) 3x 2
D) 5x 4 E) 4x 5
(a + b)
3
= a
3
+ 3a
2
b + 3ab
2
+ b
3
(a b)
3
= a
3
3a
2
b + 3ab
2
b
3
Ik 6
(a b)
3
(a + b)
3
A) a
6
+ 3a
4
b
2
+ 3a
2
b
4
+ b
6

B) a
6
3a
4
b
2
+ 3a
2
b
4
b
6

C) a
6
b
6

D) a
6
+ b
6
E) a
6
2a
3
b
3
+ b
6
DNA 21

zm
(x y)
3
= x
3
y
3
olduundan;
(a b)
3
(a + b)
3
= [(a b)(a + b)]
3

eklinde yazlabilir.
(a b)(a + b) = a
2
b
2
olduundan,
[(a b)(a + b)]
3
= (a
2
b
2
)
3

ekline dnr.
(a
2
b
2
)
3
= (a
2
)
3
3(a
2
)
2
b
2
+ 3a
2
(b
2
)
2
(b
2
)
3
= a
6
3a
4
b
2
+ 3a
2
b
4
b
6
bulunur.
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 203
(a 2b)
3
A) a
3
+ 6a
2
b + 12ab
2
+ 8b
3

B) a
3
6a
2
b + 12ab
2
8b
3

C) a
3
+ 3a
2
b + 3ab
2
+ b
3

D) a
3
3a
2
+ 3ab
2
b
3
E) a
3
8b
3

x
x
+ =
1
3
olduuna gre, x
1
x
3
3
++ ifadesinin deeri katr?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 27
DNA 22

zm
x
x
+ =
1
3 eitliinin her iki tarafnn kbn alalm.
x
x x x
x x
x
x
x x
x
x
+
=
+ + + =
+ +
+ =
1
1 1 1
1 1
3
3 3 27
3 27
3
3
3 2
3
2 3
3
x
x
+ =
1
3 deerini yerine yazalm.
x
x
x
x
3
3
3
3
3 3
1
27
1
27 9 18
+ + =
+ = =
( )
Doru Seenek B

x
x
=
1
2
olduuna gre, x
1
x
3
3
A) 2 B) 6 C) 8 D) 14 E) 16
a
3
b
3
= (a b)(a
2
+ ab + b
2
)
a
3
+ b
3
= (a + b)(a
2
ab + b
2
)
Ik 7
x
3
= 1 ve x 1 iin,
(x
2
+ x + 3)(x
2
+ x + 4)
A) 6 B) 9 C) 12 D) 15 E) 18
DNA 23

zm
x
3
= 1 x
3
1 = 0
x
3
1 = (x 1)(x
2
+ x + 1) = 0
olur.
arpmlar 0 olan saylardan en az biri 0 olmak zorunda
olacandan;
x 1 = 0 x = 1 olamayacandan,
x
2
+ x + 1 = 0 x
2
+ x = 1
dir.
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 204
x
2
+ x = 1 deeri,
(x
2
+ x + 3)(x
2
+ x + 4)
ifadesinde yerine yazlrsa;
(x
2
+ x + 3)(x
2
+ x + 4) = (1 + 3)(1 + 4) = 2 3 = 6
olur.
Doru Seenek A
x
3
= 1 ve x 1 iin,
(1 + x x
2
)(1 x + x
2
)
ifadesinin deeri nedir?
A) 0 B) 2 C) 4 D) 6 E) 9
n sayma says olmak zere,
a
n
b
n
= (a b)(a
n1
+ a
n2
b + ... + ab
n2
+ b
n1
)
dir.
Ik 8
n tek say olmak zere,
a
n
+ b
n
= (a + b)(a
n1
a
n2
b + ... ab
n2
+ b
n1
)
dir.
Ik 9
11
10
1 saysnn son iki basama aadakiler-
den hangisidir?
A) 00 B) 09 C) 10 D) 19 E) 99
DNA 24

zm
a
n
b
n
= (a b)(a
n1
+ a
n2
b + ... + ab
n2
+ b
n1
)
zdeliinden yararlanp arpanlarna ayralm.
11
10
1 = (11 1) (11
9
+ 11
8
+ 11
7
+ ... + 1) = 10 A
A says, birler basama 1 olan on tane saynn toplam
olduundan birler basama 0 dr.
arpmn son iki basama 00 olur.
Doru Seenek A
2
22
+ 2
21
+ 2
20
+ ... + 2 + 1
A) 2
23
B) 2
23
1 C) 2
23
+ 1
D) 2
24
1 E) 2
24
+ 1
Buraya kadar;
(a + b)
2
= (a + b)(a + b) = a
2
+ 2ab + b
2
(a b)
2
= (a b)(a b) = a
2
2ab + b
2
(a + b)
3
= a
3
+ 3a
2
b + 3ab
2
+ b
3
(a b)
3
= a
3
3a
2
b + 3ab
2
b
3
zdeliklerini grdk ve inceledik.
Acaba ayn ekilde;
(a + b)
4
, (a + b)
5
, ..., (a + b)
n

ifadelerinin eitlerini bulabilir miyiz?
YGS MATEMATK 205
Hazine 1
Binom Alm
n doal saylar iin;
( ) ...
( ,
a b
n
a
n
a b
n
n
b
C n r
n n n r r n
+ =

+ +

0 1
))
!
( )! !
=

n
r
n
n r n
(a + b)
0
= 1
(a + b)
1
= 1a + 1b
(a + b)
2
= 1a
2
+ 2ab + 1b
2
(a + b)
3
= 1a
3
+ 3a
2
b + 3ab
2
+ 1b
3
(a + b)
4
= 1a
4
+ 4a
3
b + 6a
2
b
2
+ 4ab
3
+ 1b
4
(a + b)
5
= 1a
5
+ 5a
4
b + 10a
3
b
2
+ 10a
2
b
3
+ 5ab
4
+ 1b
5
......................................................................................
Eitliklerinin, 5. kuvvete kadar olanlarnn bilinmesinde
yarar vardr.
Almdaki katsaylar tablo olarak yazldnda;

PASCAL GEN
Herhangi bir satrdaki ardk iki terimin toplam, bu
iki saynn altnda bulunur.
Ayn terimde bulunan a ve b nin kuvvetlerinin top-
lam, parantezin kuvvetine eittir.
lk terimden balayarak, a nn kuvveti azalrken, b
nin kuvveti artar.
Ik 10

Not
(a b)
n
alm, (a + b)
n
almnda b yerine b yazlarak
elde edilebilir.
x = 7 ve y = 4 iin,
A = x
5
+ 5x
4
y + 10x
3
y
2
+ 10x
2
y
3
+ 5xy
4
+ y
5
A) 3 B) 15 C) 27 D) 81 E) 243
DNA 25

zm
(x + y)
5
= x
5
+ 5x
4
y + 10x
3
y
2
+ 10x
2
y
3
+ 5xy
4
+ y
5
olduundan,
A = (x + y)
5

tir.
x = 7 ve y = 4 iin,
A = (7 4)
5
= 3
5
= 243
olur.
Doru Seenek E
x = 6 iin,
N = x
4
4x
3
+ 6x
2
4x + 1
A) 5 B) 7 C) 20 D) 625 E) 7
4
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 206
x y = 6
x
2
y
2
= 72
olduuna gre, x
3
y
3
deeri katr?
A) 792 B) 702 C) 678
D) 614 E) 504
DNA 26

zm
x
2
y
2
= (x y)(x + y) = 72
x y = 6 deerini yerine yazalm.
(x y)(x + y) = 6(x + y) = 72
x + y = 12
bulunur.
x y = 6 ile taraf tarafa toplarsak,
2x = 18 x = 9 ve
x + y = 12 9 + y = 12 y = 3
olur.
x
3
y
3
= 9
3
3
3
= 729 27 = 702
bulunur.
Doru Seenek B
x + y = 6
x
2
y
2
= 48
olduuna gre, x
3
+ y
3
deeri katr?
A) 342 B) 416 C) 504 D) 512 E) 572
a b = 9
b c = 9
olduuna gre, a
2
2b
2
+ c
2
deeri katr?
A) 160 B) 161 C) 162
D) 163 E) 164
DNA 27

zm
a
2
2b
2
+ c
2
= a
2
b
2
b
2
+ c
2
= a
2
b
2
+ c
2
b
2
eklinde yazlp arpanlara ayrlrsa;
a
2
b
2
+ c
2
b
2
= (a b)(a + b) + (c b)(c + b)
bulunur.
Burada;
a b = 9 ve b c = 9 c b = 9
deerlerini yerlerine yazdmzda,
(a b)(a + b) + (c b)(c + b) = 9(a + b) + (9)(c + b)
= 9a 9c = 9(a c)
olur.
a b = 9
b c = 9
eitlikleri taraf tarafa toplandnda,
a c = 18
bulunur.
Bulunan bu deer yerine yazldnda da,
a
2
2b
2
+ c
2
= 9(a c) = 9 18 = 162
olur.
YGS MATEMATK 207
Say deerleri vererek daha ksa yoldan cevab yle bu-
labiliriz.
b = 0 iin a = 9 ve c = 9 olduundan
a
2
2b
2
+ c
2
= 81 + 0 + 81 = 162
Doru Seenek C
x y = 3 ve y z = 3
olduuna gre, x
2
2y
2
+ z
2
deeri katr?
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 18
87 86 + 87 85 86 85
A) 87
2
2 B) 87
2
1 C) 86
2
2
D) 86
2
1 E) 86
2
DNA 28

zm
87 86 + 87 85 86 85
ifadesindeki ortadaki terimi ele alalm;
87 85 = (86 + 1)(86 1) = 86
2
1
dir.
Bataki ve sondaki terimleri de; ortak arpan olan 86 pa-
rantezine alalm.
87 86 86 85 = 86(87 85) = 2 86
olur.
Bulduklarmz yerlerine yazdmzda,
87 86 + 87 85 86 85 = 86
2
1 + 2 86
= 86
2
+ 2 86 + 1 2
= (86 + 1)
2
2
= 87
2
2
bulunur.
Doru Seenek A
1999 2001 + 1 = a
2
A) 200 B) 2000 C) 2001
D) 1999 E) 2002

1
16
1
3
4
9
+
A)
5
12
B)
1
6
C)
1
6

D)
3
10
E)
5
12
DNA 29
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 208

zm
Karekk iindeki ifadeyi incelediimizde;
1
16
1
3
4
9
1
4
2
1
4
2
3
2
3
1
4
1
3
2 2
2
+ =

olduu grlebilir.

1
16
1
3
4
9
1
4
1
3
1
4
2
3
3 4 2
3 4
5
12
5
12
2
+ =
=
=

= =
bulunur.
Doru Seenek E

4
25
3
5
9
16
+
ifadesinin sonucu katr?
A)
7
20

B)
3
4
C)
2
5
D)
7
20
E)
11
15
(a + b + c)
2
= a
2
+ b
2
+ c
2
+ 2ab + 2ac + 2bc
Ik 11
a + b + c = 4
ab + ac + bc = 6
olduuna gre, a
2
+ b
2
+ c
2
toplam katr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 12 E) 18
DNA 30

zm
(a + b + c)
2
= 4
2
= a
2
+ b
2
+ c
2
+ 2 (ab + ac + bc)
16 = a
2
+ b
2
+ c
2
+ 2 6
a
2
+ b
2
+ c
2
= 16 12 = 4
Doru Seenek A
a + b + c = 6
a
2
+ b
2
+ c
2
= 12
olduuna gre, ab + ac + bc toplam katr?
A) 9 B) 12 C) 16 D) 20 E) 24

x x
x x
2
2
2 8
9 20

+
ifadesinin en sade biimi aadakilerden hangi-
sidir?
A)
x
x
+
+
2
4
B)
x
x
+
2
5
C)
x
x
4
5

D)
x
x

+
4
4
E)
x
x
+
2
2
DNA 31
YGS MATEMATK 209

zm
Pay ve payday ayr ayr arpanlarna ayrp, ortak ar-
panlar ksaltacaz.
x x
x x
x x
x x
x
x
2
2
2 8
9 20
4 2
5 4
2
5

+
=
+

=
+
( ) ( )
( ) ( )
Doru Seenek B

x
x x
2
2
25
5

ifadesinin en sade biimi aadakilerden hangisidir?

A)
x
x
+ 5
B)
+ x
x
5
C)
x
x
5

D)
x
x
5
E) 5

x x
x x
x
x x
2
2
2
2
5 14
3 2
4
14 49

+

+
ifadesinin sadeletirilmi biimi aadakilerden
hangisidir?
A)
x
x x
+

2
1 7 ( )( )
B)
( )
( )( )
x
x x
+

2
1 7
2

C)
( )
( )( )
x
x x
+
+
2
1 7
2
D)
( )
( )( )
x
x x
+
+
2
1 7
2

E)
( )
( )( )
x
x x

2
1 7
2
DNA 32

zm
Kesirlerin pay ve paydalarn arpanlarna ayrp ilemi
yapacaz.
x x
x x
x
x x
x x
x x
x x
2
2
2
2
5 14
3 2
4
14 49
7 2
2 1
2

+

+
=
+

( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ++
=
+
=
+

2
7
2
1
2
7
2
1 7
2
2
)
( )
( )
( )( )
x
x
x
x
x
x
x x
Doru Seenek B

m
m m
m
m
2
2
9
5 6
3
2
+ +

+
:
ifadesinin sadeletirilmi biimi aadakilerden han-
gisidir?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3

x
x
x
x x
+

3
18
12
2
ifadesinin en sade biimi aadakilerden hangi-
sidir?
A)
x
x

+
6
4
B)
x
x
+
+
6
4
C)
x
x

6
4

D)
x
x
+
6
4
E) 0
DNA 33
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 210

zm
x
x
x
x x
x
x
x
x x
x x x
x x
+

=
+

+
=
+
+
3
18
12
3
18
4 3
4 18
4 3
2
( )( )
( )
( )( )
==

+
=
+
+
=

x x
x x
x x
x x
x
x
2
3 18
4 3
6 3
4 3
6
4
( )( )
( ) ( )
( ) ( )
Doru Seenek C

x
x x
x
x x
x
x x
+

+
+
+
+
+
1
6
4
4 3
3
2
2 2 2
ifadesinin sadeletirilmi biimi aadakilerden han-
gisidir?
A)
x x
x x x
2
6 18
3 2 1

+ ( )( )( )
B)
x x
x x x
2
6 18
3 2 1
+
+ ( )( )( )

C)
x x
x x x
2
6 18
3 2 1
+
+ ( )( )( )
D)
x x
x x x
2
6 18
3 2 1
+ +
+ ( )( )( )

E)
x x
x x x
2
6 18
3 2 1

+ + ( )( )( )

1
1
1
+
x
x
x
ifadesinin en sade ekli aadakilerden hangisi-
dir?
A)
x
x +1
B)
1
1 x +
C)
1
1 x

D)
x
x 1
E) 1
DNA 34

zm
1
1
1
1
1
1
1 1
1
1
2
+
=
+
=
+

+
=
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x ( )
Doru Seenek C
x = 999 iken,

x
x
x
1
1
1
A) 1 B) 10 C) 100
D) 999 E) 1000

x y xy
x y y
2 2
2 2
1 2
1 2
+ +
+
ifadesinin en sade biimi aadakilerden hangisidir?
A)
x y
y x
+ +

1
1

B)
x y
x y
+
+
1
1
C)
x y
x y
+
+ +
1
1

D)
y x
x y
+
+
1
1
E)
y x
x y

+ +
1
1
YGS MATEMATK 211
TEST - 1
1. (x 1)(x + 1)(x
2
+ 1)(x
4
+ 1)(x
8
+ 1)
A) x
16
1 B) x
16
C) x
16
+ 1
D) x
32
1 E) x
32
+ 1
2. x y = 3
a + b = 4
olduuna gre, ax by + bx ay ileminin sonu-
cu katr?
A) 12 B) 16 C) 18 D) 24 E) 30
3. (x + y)
2
= 2(x
2
+ y
2
)
olduuna gre, x ve y arasndaki bant aada-
A) x = 2y B) 2x = y C) x
2
= y
D) x = y
2
E) x = y
4.
x x x
x x
7 6 5
3 8
2
1
+ +
+ ( )
hangisidir?
A)
x
x
3
6
1 ( ) +
B)
x
x
3
5
1 ( ) +
C)
x
x
2
6
1 ( ) +
D)
x
x
2
5
1 ( ) +
E)
x
x
4
6
1 ( ) +
5.
y y
y
y
2
2
5 4
1
5
+ +
+
hangisidir?
A)
y
y y
+ +
1
4 5 ( )( )
B)
y
y y
+
+ +
1
4 5 ( )( )
C)
( )( ) y y
y
+ +
4 5
1
D)
( )( ) y y
y
+ +
+
4 5
1
E)
( )( ) y y
y

4 5
1
6.
( ) ( ) x x
x x
x x
x x
2 2 2
2
2 2 2
2
1 4
2 1
1 4
2 1
+
+

+
+ +
hangisidir?
A) 4 B) 4x C) 4 + x
D) x
2
E) 4x
2
7.
a
ab b
b
a ab

2 2
hangisidir?
A)
1 1
a b
B)
1 1
a b
+ C)
1
ab
D) a b E) a + b
8. Aadakilerden hangisi
4x
4
+ 3x
2
y
2
+ 9y
4
ifadesinin arpanlarndan biridir?
A) 2x + 3y B) 2x 3y
C) 2x
2
+ 3y
2
+ 1 D) 2x
2
+ 3y
2
+ 3xy
E) 2x
2
+ 3y
2
3
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 212
9.
x
x
+ =
1
3
olduuna gre, x
1
x
4
4
++ katr?
A) 47 B) 49 C) 51 D) 79 E) 81
10. A = x
2
+ y
2
+ 2x 2y + 4
ifadesinin en kk deerini almas halinde (x, y)
ikilisi aadakilerden hangisi olur?
A) (0, 0) B) (1, 1) C) (1, 0)
D) (1, 0) E) (1, 1)
11. x y = 3
x
2
y
2
= 27
olduuna gre, x y katr?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 32 E) 36
12. x y = 4
x y = 1
olduuna gre, x
3
y
3
katr?
A) 64 B) 76 C) 81 D) 96 E) 108
13. x + y = 6
olduuna gre, x
2
+ y
2
toplamnn en kk dee-
ri katr?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 30 E) 36
14.
x y
z x
y z
x z
+
3
3
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 9
15.
a
a
+
=
1
1
2
olduuna gre, a
1
a
3
3
ifadesinin deeri ka-
tr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
16.
196 198 1 +
A) 195 B) 196 C) 197 D) 198 E) 200
1. A 2. A 3. E 4. C 5. C 6. B 7. B 8. D 9. A 10. E 11. B 12. B 13. B 14. A 15. B 16. C
YGS MATEMATK 213
TEST - 2
1. x ve y gerek saylar iin,
x
2
+ y
2
6x 4y + 13 = 0
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
2.
a b
a ab b
a b
a ab b
3 3
2 2
3 3
2 2
+ +
+
+
+
hangisidir?
A) 2a B) 2b C) 2b
D) 2a 2b E) 2b 2a
3. x
x
+ =
1
3
olduuna gre, x
1
x
2
2
++ ifadesinin deeri ne-
dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
4. x
2
+ x + 1 = 0
olduuna gre, x
2008
+ x
2009
+ x
2010
ileminin so-
nucu katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
5. x
3
+ 3x
2
y
2
+ 3xy
4
+ y
6
A) (x + y)
3
B) (x y)
3
C) (x + y
2
)
3

D) (x y
2
)
3
E) (x
2
+ y)
3
6. a + b + c = 0
olduuna gre, a
3
+ b
3
+ c
3
ifadesinin eiti aa-
A) 0 B) 3 C) 3
D) 3abc E) 3abc
7. a = 3 iin,
(a + 1)(a
2
a + 1)
A) 24 B) 26 C) 27 D) 28 E) 29
8. (x 3)(x
4
+ 3x
3
+ 9x
2
+ 27x + 81)
A) x
5
243 B) x
5
+ 243 C) 243x
D) x
5
81x E) x
5
+ 81x
arpanlara Ayrma
YGS MATEMATK 214
9. x + y = 1
x
2
+ y
2
= 2
olduuna gre, x
3
+ y
3
deeri katr?
A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 3
10. Kpleri fark 602 olan ardk iki tek doal say
x ve y olduuna gre, x
2
+ xy + y
2
deeri katr?
A) 300 B) 301 C) 302 D) 303 E) 304
11. a
2
2ab + b
2
9
A) (a b 3)(a b + 3)
B) (a b 3)(a + b + 3)
C) (a + b 3)(a b + 3)
D) (a 3)(b + 3)
E) (ab 3)(ab+ 3)
12. x
2
m
2
4mn 4n
2
A) (x + m 2n)(x + m + 2n)
B) (x m 2n)(x m + 2n)
C) (x m 2n)(x + m + 2n)
D) (x m)(x + n)
E) (x m 2)(x + m + 2)
13.
3 1
3 1 3 1
16
8 4
+ + ( )( )
kesrinin deeri katr?
A) 26 B) 28 C) 80 D) 82 E) 242
14.
888889 111112
666667 333334
2 2
2 2
kesrinin deeri katr?

A)
7
3
B) 2 C)
9
5
D)
5
3
E) 1
15. x
2
+ y
2
+ 2x + 2y +12
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
16. x = (0,5)
6
y = 2
6
olduuna gre, (x + y)
2
(x y)
2
ifadesinin deeri
katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. D 2. A 3. B 4. C 5. C 6. E 7. D 8. A 9. D 10. B 11. A 12. C 13. C 14. A 15. C 16. D
YGS MATEMATK
SL SAYILAR - BLM 06 SL SAYILAR
215

TANIM
a R ve n N
+
olmak zere,
a a a a a
n
n
...
tane

eklinde gsterilen saylara sl saylar denir.
3 3 = 3
2
2 2 2 2 2 = 2
5
gibi.
(3)
2
= (3) (3) = 9
3
2
= (3 3) = 9
olduuna dikkat ediniz.
Her a R \ {0} iin,
a
0
= 1
dir.
Ik 1
0
0
belirsizdir.
Uyar
(x 3)
x+4
= 1
gisidir?
A) {4} B) {4} C) {2}
D) {4, 4} E) {4, 2, 4}
DNA 1

zm
a 0 iin, a
0
= 1 olduundan,
x + 4 = 0 x = 4
1
n
= 1 olduundan,
x 3 = 1 x = 4
(1)
2n
= 1 olduundan,
x 3 = 1 x = 2 iin,
x + 4 = 2 + 4 = 6 = ift
= {4, 2, 4} bulunur.
Doru Seenek E

(x + 1)
x1
= 1
dir?
A) {2} B) {0} C) {1}
D) {0, 1} E) {2, 0, 1}
Her a R iin,
a
1
= a
dr.
Ik 2
sl Saylar
YGS MATEMATK 216
sl Saylar - Blm 06
Taban ve sleri ayn olan sl saylar kendi aralarnda
toplanp karlabilirler.
xa
n
ya
n
= ( x y)a
n
4x
2
+ 3x
2
= (4 + 3)x
2
= 7x
2
x
2
+ x
3
= x
2
(1 + x)
gibi.
Ik 3
Tabanlar ayn olan sl saylarn arpmnda; ortak
taban taban, sler toplam s olarak alnr.
a
m
a
n
= a
m+n
Ik 4
Tabanlar farkl, sleri ayn olan sl saylarn ar-
pmnda; tabanlar arpm taban, ortak s s olarak
alnr.
(a b)
n
= a
n
b
n
Ik 5
sl bir saynn tekrar ssn almak iin; sler arp-
m s olarak alnr.
(a
m
)
n
= a
mn
= (a
n
)
m
Ik 6
a saysnn toplamsal tersi a ve
a saysnn arpmsal tersi a
1
olarak gsterilir.
(a
1
)
n
= a
1n
= a
n
dir.
a R, a 0 ve n N
+
iin,
a
a
n
n

1
dir.
Ik 7
a R \ {0} olmak zere,
a
a
a
a
m
n
m n
n m

1
dir.
Ik 8
2 + 2
1
A) 0 B) 2 C)
5
2
D) 3 E)
7
2
DNA 2

zm
2 2 2
1
2
5
2
1
- -
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 217
sl Saylar - Blm 06 sl Saylar

3 3
1
A) 0 B) 2 C) 3 D)
8
3
E)
10
3
2
3
2 2
0
+ 2
3
A) 5 B) 6 C)
49
8
D)
25
4
E) 7
DNA 3

zm
2 2 2 2 8 2 1
1
8
6
1
8
49
8
3 0 3
- -
-

Doru Seenek C

2
2
+ 2
0
+ 2
2
A) 5 B)
21
4

C)
11
2
D)
23
4
E) 6
(2)
2
2
2
+ (2)
3
2
3
A) 16 B) 12 C) 0 D) 6 E) 12
DNA 4

zm
(2)
2
2
2
+ (2)
3
2
3
= 4 4 8 8 = 16
Doru Seenek A

(3)
3
A) 27 B)
1
9
C)
1
27

D)
1
9

E)
1
27
x = 2 iin,
x
2
3x
1
+ 5x
2
A) 3 B)
15
4
C) 4 D)
17
4
E)
9
2
DNA 5
sl Saylar
YGS MATEMATK 218
sl Saylar - Blm 06

zm
2 3 2 5 2 4 3
1
2
5
1
4
4
3
2
5
4
16 6 5
4
15
4
2 1 2
- -
-
-

Doru Seenek B

n
a
+ m
a
ifadesinin, a = 5, n = 2 ve m = 3 iin deeri katr?
A) 200 B) 210 C) 211 D) 235 E) 242

2 2
2 2
3 1
4 2

-
x x
x x
A) 1 B)
5
6
C)
6
5
D)
3
2
E) 2
DNA 6

zm
2 2
2 2
2 2 2 2
2 2 2 2
2 2 2
2
3 1
4 2
3
4 2
3

-
x x
x x
x x
x x
x
x

( )
(22 2
8 2
16 4
10
12
5
6
4 2

)
Doru Seenek B

2 2
2 2
3 1
4 2
- -
- -
-
x x
x x
A) 1 B)
5
6
C)
6
5
D)
3
2
E)
3
10
(5 x)
x
= (x 5)
8
gisidir?
A) {5, 6} B) {4, 8} C) {4, 5}
D) {4, 5, 6} E) {4, 5, 6, 8}
DNA 7

zm
ki sl saynn eit olabilmesi iin tm durumlar irdele-
memiz gerekir.
5 x ve x 5 saylar, mutlak deerleri eit, ters iaretli iki
saydr. sleri ift ve eit iki say olduunda, sl saylar
eit olur.
Tabanlar ters iaretli, sler ift ve eit:
x = 8 koulu salayan saydr.
1 saysnn tm kuvvetleri 1 dir.
5 x = 1 x = 4
1 saysnn ift kuvvetleri 1 dir.
5 x = 1 x = 6
0 saysnn pozitif kuvvetleri 0 dr.
5 x = 0 x = 5
= {4, 5, 6, 8}
Doru Seenek E
YGS MATEMATK 219

(x 3)
6
= (3 x)
x
denkleminin kkler toplam katr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 15
a R \ {1, 0, 1} iin,
a
x
= a
y
x = y
dir.
Ik 9

4
1
64
1 x-

A) 4 B) 3 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 8

zm
4
1
64
4
1
4
4
1 3
4
1
1
3
3
x
x
x
x
-
-

-

bulunur.
Doru Seenek A

2
x1
= 16
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
2
x3
= 1
5
y+2
= 1
olduuna gre, 2
x
5
y
nin deeri katr?
A)
8
25
B)
2
5
C) 1 D) 5 E) 10
DNA 9

zm
a 0 iin a
0
= 1 olduundan,
2
x3
= 1 x 3 = 0 x = 3
5
y+2
= 1 y + 2 = 0 y = 2
dir.
2 5 2 5
2
5
8
25
3 2
3
2
x y

bulunur.
Doru Seenek A
sl Saylar
YGS MATEMATK 220
sl Saylar - Blm 06

2
x+3
= 1
3
y1
= 1
olduuna gre, 2
x
3
y
nin deeri katr?
A)
2
3
B)
2
9
C)
3
8
D)
3
16
E) 18
2
6n+3
4
3n+6
= (8
n
)
n
olduuna gre, n ka farkl deer alabilir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 10

zm
2
6n+3
4
3n+6
= (8
n
)
n
2
6n+3
(2
2
)
3n+6
= [(2
3
)
n
]
n
2
6n+3
2
2(3n+6)
= 2
3nn
2
6n+3+(6n+12)
= 2
3n
2
2
12n+15
= 2
3n
2
3n
2
= 12n + 15
3(n
2
4n 5) = 0
n
2
4n 5 = 0
(n 5) (n + 1) = 0
n 5 = 0 n = 5 veya
n + 1 = 0 n = 1 dir.
n says 1 ve 5 olmak zere iki farkl deer alabilir.
Doru Seenek C

2008
10
2008
20
2008
30
2008
40
= (2008
x
)
x
olduuna gre, x in alabilecei deerlerin toplam
katr?
A) 10 B) 0 C) 10
D) 100 E) 2008
a = 3
3
b = 3
3
c = (3)
3
saylar iin aadaki sralamalardan hangisi do-
rudur?
A) a < b < c B) a < c < b C) a = c < b
D) a < b = c E) c < b < a
DNA 11

zm
a
b
c

3
1
3
1
27
3
1
3
1
27
3
1
3
1
27
1
27
3
3
3
3
3
3
( )
( )
a = c < b olur.
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 221

A = 4
(3
2
)

B = 3
(2
4
)

C = 2
(3
4
)
saylar iin aadaki sralamalardan hangisi doru-
dur?
A) A < B < C B) A < C < B C) C < B < A
D) B < A < C E) C < A < B
2
x3
= a
3
x2
= b
olduuna gre, 6
x2
ifadesinin a ve b trnden ei-
ti aadakilerden hangisidir?
A) ab B) 2ab C) a
2
b
D) ab
2
E) a
2
b
2
DNA 12

zm
2
2
2
2 2 2 8
3
3
3
3 3 3 9
6
6
6
3
3
3
2
2
2
2
2
x
x
x x
x
x
x x
x
x
a a a
b b b

(( ) ( )( ) 2 3
36
2 3
36
8 9
36
72
36
2

x x x
a b ab
ab

bulunur.
Doru Seenek B

2
a1
= x
5
a2
= y
olduuna gre, 10
a1
ifadesinin x ve y trnden eiti
A) xy B) 2xy C) 5xy
D) x
2
y E) xy
5
9
x
28 3
x1
= 3
olduuna gre, x in alabilecei deerler toplam
katr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
DNA 13

zm
9
x
28 3
x1
= 3
9
x
28 3
x1
+ 3 = 0
(3
2
)
x
28 3
x
3
1
+ 3 = 0
3 28
3
3
3 0
2x
x
-
3
x
= y dersek,
-
-

y
y
y y
y y
y y
x
2
2
28
3
3 0
3 28 9 0
3 1 9 0
3 1 0
1
3
3
1
3
( )( )
xx
y y x
x

1
9 0 9 3 9 2
x in alabilecei deerlerin toplam: 1 + 2 = 1 dir.
Doru Seenek C
sl Saylar
YGS MATEMATK 222
sl Saylar - Blm 06

9
x1
12 3
x2
+ 3 = 0
olduuna gre, x in alabilecei deerler toplam ka-
tr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3

3 3 3
3 3 3
27
x x x
x x x
- -

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 E) 1
DNA 14

zm
3 3 3
3 3 3
3 3
3
3 27
3 27 3
2 1
3
1 3
2 1 3
x x x
x x x
x
x
x x
x
x
- -

-
-
-

( )
( )

3
1 x
bulunur.
Doru Seenek E

2 2
2 2
4
n n
n n
-

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
3
a
= 4
4
b
= 8
olduuna gre, 9
ab
A)
1
2
B)
1
3
C)
2
9
D)
4
27
E)
16
27
DNA 15

zm
4
b
= 8 (2
2
)
b
= 2
3
2
2b
= 2
3

2b = 3 b
3
2
dir.
b nin bu deeri ve 3
a
= 4 eitlii aada yerlerine yazl-
dnda,
9
9
9
3
3
3
3
4
3
16
27
2
2
2
2
3
2
2
3
a b
a
b
a
b
a

( )
( )
( )
( )
bulunur.
Doru Seenek E

a
2
= b
3
b
2
= a
x
olduuna gre, x in deeri katr?
A)
3
4
B) 1 C)
4
3
D) 3 E) 4
YGS MATEMATK 223
Tabanlar farkl, sleri tam say olan sl saylar eit
ise, sler 0 olmaldr.
Ik 10
x ve y tam saylar iin,
2
x+5
+ 2
x+5
+ 2
x+5
= 3
y2
+ 3
y2
A) 12 B) 4 C) 3 D) 4 E) 12
DNA 16

zm
2
x+5
+ 2
x+5
+ 2
x+5
= 3
y2
+ 3
y2
3 2
x+5
= 2 3
y2

2
2
3
3
2 3
2 3
5 2
5 1 2 1
4 3
x y
x y
x y
-
-
-

x + 4 = 0 x = 4 ve
y 3 = 0 y = 3
bulunur.
x y = 4 3 = 12
dir.
Doru Seenek A

a ve b tam saylar olmak zere,
2
a+3
= 3
b2
A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) 1

9 99
3 33
9 9
9 9
-
-
A) 3 B) 3
3
C) 3
6
D) 3
9
E) 3
12
DNA 17

zm
9 99
3 33
9 9 11
3 3 11
9 9 11
3 3 11
9 1 1
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9 9
9 9 9
9
-
-

-
-
-
-

-
( )
( )
(
11
3 1 11
3
3
3
3
3
9
9 9
2 9
9
18
9
9
)
( )
( )
-

Doru Seenek D

44 4
22 2
4 4
4 4

A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32
sl Saylar
YGS MATEMATK 224
sl Saylar - Blm 06

2
1 2
1
4
x
x
-

olduuna gre,
8
1+8
x
x
A)
1
64
B)
1
28
C)
1
16
D)
1
4
E)
1
2
DNA 18

zm
2
1 2
1
4
4 2 1 2
4 2 2 1
3 2 1
2
1
3
x
x
x x
x x
x
x
-
-

8
1 8
2
1 2
2
1 2
2
1 2
1
3
1
1
3
3
3
3
3
3
3
3
x
x
x
x
x
x
x
x
-

-

-

-

,
(
-

( )
( )
( )
( )
,
(

-

3
1
27
1
1
27
1
28
Doru Seenek B

3
3 1
1
9
x
x
-

olduuna gre,
9
9 +1
x
x
A)
1
81
B)
1
18
C)
1
65
D)
1
3
E)
1
27
2
x
= 9
3
y
= 8
A) 2 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 19

zm
2 9 2 3 2 3
3 8 3 2
2
2
3
x x
x
y y

kinci eitlikte 3 yerine eiti olan 2
2
x
yazldnda,
2 2 2 2
2
3
6
2
3
2
3
x
y
xy
xy
xy
( )

bulunur.
Doru Seenek C
a, b, x, y R \ {0} olmak zere,
a b a b veya b a dir
x y
y
x
x
y
.
dir.
Ik 11
YGS MATEMATK 225

3
a
= 25
5
b
= 81
olduuna gre, a b arpm katr?
A) 6 B) 8 C) 15 D) 125 E) 243
3
x
= 4
3
y
= 8
olduuna gre,
x
y
deeri katr?
A) 6 B) 3 C) 2 D)
2
3
E)
1
2
DNA 20

zm
3 4 3 2 3 2
3 8 3 2 3 3
3 3
3
2
2
3
2
2
3
2
3
3
2
x x
x
y y y
x
y
x
y
x
x
y

( )

bulunur.
Doru Seenek C

5
x
= 9
5
y
= 3
olduuna gre,
x
y
deeri katr?
A)
1
3
B)
1
2
C) 2 D) 3 E) 6
a
x
< a
y
eitsizliinde;
0 < a < 1 ise x > y dir.
1 < a ise x < y dir.
Ik 12

1
2
1
4
2 5

,
(
<

,
(
- x x
eitsizliini salayan en byk x tam says ka-
tr?
A) 7 B) 9 C) 11 D) 12 E) 13
DNA 21

zm
1
2
1
4
2 2
2 2
2 5
1 2 2 5
2 2 10

,
(
<

,
(
<
<

-
-
-
x x
x x
x x
x
( ) ( )
< -
<
2 2 10
12
x
x
12 den kk olan en byk tam say 11 dir.
Doru Seenek C
sl Saylar
YGS MATEMATK 226
sl Saylar - Blm 06

3
1
3
2
4
x
x
-
<

,
(
eitsizliini salayan en byk x tam says katr?
A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) 1

TANIM
1 p < 10 ve n Z olmak zere herhangi bir r rasyonel
saysnn r = p 10
n
biiminde yazlmasna saynn stan-
dart ekli denir.
ok byk veya ok kk rasyonel saylarn yazlmasn-
da 10
n
arpanndan yararlanlr.
0,000432 = 4,3210
4
4320000 = 4,3210
6
gibi.

0 4 10 0 5 10
10
5 6
6
, ,

-
A) 0,45 B) 0,54 C) 4,5
D) 5,4 E) 45
DNA 22

zm
0 4 10 0 5 10
10
0 4 10
10
0 5 10
10
0 4 10
5 6
6
5
6
6
6
5
, , , ,
,
(

-
-

-
- -
6 6 6
0 5 10
0 4 10 0 5 4 0 5 4 5
) ( )
,
, , , ,
olur.
Doru Seenek C

0 4 10 0 5 10
10
5 6
5
, ,


A) 0,35 B) 0,45 C) 0,5
D) 3,5 E) 4,5
(0,25)
2x
= 8
2x+1
olduuna gre, x y katr?
A) 0 B) 1 C)
7
4
D)
7
2
E) 2
DNA 22

zm
0 25
25
100
1
4
1
2
2
2
2
, ,

olup
(2
2
)
2x
= 8
2x+1
= (2
3
)
2x+1
2
4+2x
= 2
6x+3
eit

4 + 2x = 6x + 3 4 3 = 6x + (2x)

7 4
7
4
x x
olur.
Doru Seenek C

(0,125)
x
= (0,5)
2x1
A) 1 B)
1
2

C)
1
3

D)
2
5
E)
1
5
YGS MATEMATK 227
TEST - 1
1. 8
8
saysnn yars katr?
A) 8
4
B) 4
8
C) 2
12
D) 2
23
E) 2
8
2. (x + 2)
x+2
= 1
gisidir?
A) {3} B) {2} C) {1}
D) {2, 1} E) {3, 2, 1}
3. 3
2
+ 3
0
3
1
A) 9 B)
29
3
C) 10 D)
32
3
E) 11
4. 3
2
5 3
0
+ 3
2
A) 4 B)
37
9
C)
38
9
D)
13
3
E)
41
9
5.
3 9
27
1
2 2 1
3
x
x
-

eitliini salayan x says katr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 9 E) 10
6. 8
2x
= 16
5
A) 3 B)
10
3
C) 4 D) 6 E)
15
2
7. (a
2
+ b
2
)
1
A)
1
2 2
a b -
B)
1
2 2
a b

C)
a b
a b
2 2
2 2
-
D) a
2
+ b
2
E) a
2
b
2
8. 2
x 3
= 8
olduuna gre, 3
x 4
katr?
A) 1 B) 3 C) 9 D) 27 E) 81
sl Saylar
YGS MATEMATK 228
sl Saylar - Blm 06
9. 5
n
+ 5
n
+ 5
n
+ 5
n
+ 5
n
= (5
5
)
5
A) 1 B) 4 C) 5 D) 24 E) 25
10. x = (3
3
)
3
y = 3
(3
3
)
z = 3
33
saylar iin aadaki sralamalardan hangisi
dorudur?
A) x < y < z B) x < z < y C) z < y < x
D) z < x < y E) y < x < z
11. 2
x+2
= 10
x
olduuna gre, 5
2x
deeri katr?
A) 4 B) 5 C) 16 D) 25 E) 40
12. 2
2
+ 3
2
+ 4
2
= k
olduuna gre, 4
2
+ 6
2
+ 8
2
toplamnn k cinsin-
den eiti aadakilerden hangisidir?
A) 4 B) 2 + k C) 2k
D) 4 + k E) 4k
13.
1
2 3
2 2
-
A) 2 B)
13
36
C)
1
36
D)
36
13
E) 3
14. x
x
y

,
(
(
(

1
3
A) y
3
B) y
2
C) y D) y
2
E) y
3
15. 0,0000021

saysnn eiti aadakilerden hangisidir?
A) 2110
6
B) 2110
7
C) 2110
8
D) 2,110
7
E) 2,110
6
16. 15
6
30
6
18
6
= A
12
olduuna gre, A katr?
A) 45 B) 50 C) 60 D) 75 E) 90
1.D 2.C 3.B 4.B 5.D 6.B 7.C 8.C 9.D 10.A 11.C 12.E 13.D 14.A 15.B 16.E
YGS MATEMATK 229
TEST - 2
1. (1)
1
+ (1)
2
+ (1)
3
+ ... + (1)
98
+ (1)
99
A) 99 B) 1 C) 0 D) 1 E) 99
2. x
100
saysnn aadaki saylardan hangisi ile
arpm (x)
100
saysna eittir?
A) 100 B) 1 C) 0
D) 1 E) 100
3. n
n
says, aadaki saylardan hangisi iin bir
tam karedir?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 7 E) 11
4.
x y
y x
1 1
A) x + y B) x y C) y x
D) xy E) xy
5. a R, a 1 olmak zere,
(1 a
xy
)
1
+ (1 a
yx
)
1
A) a
xy
+ a
yx
B) a
xy
a
yx
C) a
x
a
y
D) 1
E) 0
6. 2
x
= 15
15
y
= 32
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
7. x, y Z
+
olmak zere,
2
x
+ 1 = y
2
katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
8. (x 2)
25x
2
= 1
denkleminin ka tane kk vardr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
sl Saylar
YGS MATEMATK 230
sl Saylar - Blm 06
9.
a
b
10
olduuna gre,
a +10
b +10
5
4
deeri katr?
A) 1 B)
5
4
C) 4 D) 5 E) 10
10. a
b
a
c
(a
2
)
b
(a
3c
)
2
= a
p
olduuna gre, p nin b ve c trnden eiti aa-
A) 3b + 7c B) 21bc C) 10bc
D) 3b + 9c E) 18bc
11. A = 2
x
2
6x+5
saysnn en kk deeri katr?
A) 32 B) 2 C) 1 D)
1
2
E)
1
16
12.
2 2
2 2
2008 2009
2008 2007
-

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
13.
14 18
7 9
6
x x
x x
-
-

olduuna gre, x aadaki aralklardan hangisi-
nin bir elemandr?
A) (1, 0) B) (0, 1) C) (1, 2)
D) (2, 3) E) (3, 4)
14. a ve b sfrdan farkl gerek saylar olmak zere,
(a + b) 2
ba
= 1
(a + b)
ab
= 2
olduuna gre, a b arpmnn pozitif deeri
katr?
A)
1
4
B)
3
4
C)
3
2
D) 2 E) 4
15. 30
x
= 50
olduuna gre, 2
x+3
3
x+1
5
x2
arpmnn deeri
katr?
A) 6 B) 12 C) 24 D) 36 E) 48
16.
2 2
5
4
2 n n -
-
olduuna gre, n
2
+ (n + 2 )
2
deeri katr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16
1.D 2.B 3.C 4.D 5.D 6.C 7.B 8.E 9.E 10.A 11.E 12.E 13.D 14.B 15.E 16.B
YGS MATEMATK
KKL SAYILAR - BLM 07 KKL SAYILAR
231

GR
Bir nceki blmmzde sl saylar detaylca iledik.
sl saylar renmi olmanz bir avantaj olarak deer-
lendirecek ve bu blmmz sl saylar zerine kura-
rak ileyeceiz.
Ksaca hatrlatalm. a bir gerek say ve n pozitif bir tam
say olmak zere,
a a a a
n a
...
tane
1 2 44 3 44
ifadesini a
n
ile gstermitik. lk bata n nin pozitif tam say
deerleri iin kullandmz a
n
gsteriminin anlamn n
nin sfr ve negatif deerleri iin de genileterek 2
0
, 3
2
,
2
5
3

,
(
gibi ifadelere anlam kazandrmtk.

Doal olarak, bundan sonra akla gelen ilk soru a
n
ifade-
sinin anlamn n nin rasyonel olma durumunu da kapsaya-
cak ekilde geniletebilir miyiz? olacaktr.
Bu soruya vereceimiz cevap Evet, geniletebiliriz!
sl say zeliklerini kullanarak Hangi saynn karesi 4
tr? sorusunu 2 veya 2 diye kolayca cevaplayabiliriz.
Ancak sorumuzu Hangi saynn karesi 2 dir? diye sor-
mu olsaydk nasl bir cevap vermemiz gerekirdi?
Dnelim! Karesi 2 olan sayy x ile gsterelim.
Buna gre,
x
2
= 2
Bir yandan da amacmzn sl say kavramn ss ras-
yonel olacak ekilde geniletmek olduunu unutmadan
aadaki admlar atalm.
x
2
= 2 x x = 2
Tabanlar ayn olan sl saylar arparken sleri toplu-
yorduk. Bu kural korumak istediimizden x iin seebile-
ceimiz tek gsterim
2
1
2
gsterimidir.
x x
-
2 2 2 2 2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
Gzel! Hem ss rasyonel yaptk, hem de sl saylardaki
kural bozmadk. Bundan sonra gsterimde kolaylk sa-
lamas bakmndan a
1
2

yerine a ifadesini kullanacaz.

TANIM
a negatif olmayan bir gerek say olmak zere, karesi a
olan ve negatif olmayan sayya a nn karekk denir ve
bu say,
a
ile gsterilir. Bunun doal bir sonucu olarak,
a b a b
2
olduunu kolayca syleyebiliriz.
rnein, karesi 4 olan ve negatif olmayan say 2 oldu-
undan,
4 2
dir. Ancak, karesi 3 olan ve negatif olmayan saynn ka
olduunu bilmediimiz iin, bu say,
3
olarak kalr. Ek olarak, 0
2
= 0 olduundan,
0 0
olduunu da sylememizde fayda var.

Not
a negatif olmayan bir gerek say ise,
a a
1
2
dir.
a pozitif gerek say olsun.
a > 0
Uyar
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 232
Kkl Saylar - Blm 07

1 25
16 4
-
-
A)
1
2
B)
1
3
C) 1 D)
7
6
E)
13
10
DNA 1

zm
1
2
= 1 olduundan,
1 1
5
2
= 25 olduundan, 25 5
4
2
= 16 olduundan, 16 4
2
2
= 4 olduundan,
4 2
dir.
Bu deerleri yerine yazarsak,
1 25
16 4
1 5
4 2
6
6
1
-
-

-
-

buluruz.
Doru Seenek C

49 25 a
A) 1 B) 4 C) 9 D) 16 E) 25

2 4 4 9
1 225
-
-
A)
8
5
B)
16
11
C)
4
3
D)
8
7
E) 1

63 4 9 -
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 2

zm
En iteki iaretinden balayarak ilemlerimizi yapa-
lm.
3
2
= 9 olduundan, 9 3 tr.
63 4 63 4 63 1 9 3 - - -
1
2
= 1 olduundan,
1 1
dir.
63 63 64 1 1 - -
8
2
= 64 olduundan, 64 8 dir.
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 233
Kkl Saylar - Blm 07 Kkl Saylar

2 2 4 - -
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

81 16 16 - -
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Karekk 3 olan saynn karesi katr?
A) 9 B) 27 C) 36 D) 81 E) 243
DNA 3

zm
Karekk 3 olan sayya x diyelim.
x x 3 3 9
2
dur.
9 un karesi,
9
2
= 81
dir.
Doru Seenek D

Karekk 2 olan saynn kp katr?
A) 4 B) 16 C) 64 D) 128 E) 256

Karekk 1 olan say ile karekk 4 olan saynn kare-
lerinin toplam katr?
A) 3 B) 5 C) 9 D) 17 E) 257

2 x
olduuna gre, x
4
+ x
8
katr?
A) 6 B) 20 C) 80 D) 90 E) 272
DNA 4

zm
iaretinin tanmndan,
a b a b
2
olduunu biliyoruz.
Buradan,
2 2
2 2
2
2
2 2 2
2 2 4

x x
x x
x x
( )
buluruz.
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 234
Kkl Saylar - Blm 07
sl say bilgilerimizden,
x
8
= x
42
= (x
4
)
2
= 2
2
= 4
elde ederiz.
x
4
+ x
8
= 2 + 4 = 6
buluruz.
Doru Seenek A

3
5
x
y
olduuna gre, x
4
+ y
8
katr?
A) 8 B) 14 C) 27 D) 28 E) 34

Karekknn karesi 3 olan say ile karekknn kare-
kk 2 olan saynn toplam katr?
A) 5 B) 13 C) 19 D) 97 E) 131

4 9
1
2
1
2
-
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 13
DNA 5

zm
4 4 2
9 9 3
1
2
1
2

buluruz.
4 9 2 3 5
1
2
1
2
- -
tir.
iaretini hi kullanmadan sl say bilgilerimizle u
ekilde zm yapabilirdik.
4 9 2 3
2 3
2 3
2 3 5
1
2
1
2
2
1
2
2
1
2
2
1
2
2
1
2
1 1
- -
-
-
-

,
(

,
(
( ) ( )

tir.
Doru Seenek A
YGS MATEMATK 235

49 25
1
2
1
2

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

x
1
2
3
A)
3
B) 3 C) 3 D) 9 E) 81

3 5
A) 3 5 B) 5 3 C) 8 D) 15 E) 8
DNA 6

zm
3 3
5 5
1
2
1
2
olduunu biliyoruz.
sl saylar ilerken, n N
+
iin,
a
n
b
n
= (a b)
n
olduunu zaten renmitik. Bu kuraln n nin rasyonel ol-
mas durumunda da geerli olmasna izin vereceiz.
Buradan,
3 5 3 5
3 5
15
15
1
2
1
2
1
2
1
2

( )
buluruz.
Doru Seenek D

8 2
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16

3 27 5 125 -
A) 8 B) 14 C) 28 D) 34 E) 35
DNA 6dan sonra, kolayca elde edebileceiniz aadaki
IIK verebiliriz.
a ile b negatif olmayan gerek saylar ise,
a b a b
dir.
Ik 1
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 236
Kkl Saylar - Blm 07
IIK 1deki eitlikte b yerine a yazarsak,
a a a a a a
2
elde ederiz. Burada a > 0 olduuna dikkat ediniz.
sl saylar ilerken, tanml olduu deerler iin,
a
b
a
b
x
x
x

,
(
olduunu renmitik.
Benzer olarak,
a
b
a
b
a
b
a
b

,
(

1
2
1
2
1
2
yazlabilir. (b R
+
, a R
+
{0})
a negatif olmayan bir gerek say ve b pozitif bir ger-
ek say ise,
a
b
a
b
dir.
Ik 2

14
7
2
A)
2
B) 2 C) 8 D) 4 E) 32
DNA 7

zm
IIK 2den,
14
7
14
7
2
Buna gre,
14
7
2 2 2
2 2
4
2

(IIK 1)
buluruz.
Doru Seenek B

27
3
8 2 -
A) 7 B) 8 C) 10 D) 16 E) 25

20
2
30
6
:
A)
2
B) 3 C) 2 D) 5 E) 3
YGS MATEMATK 237
Harfi ifadelerde toplama ve karma ilemlerini daha n-
ceki yllarda renmitiniz.
2 a + 3 a = (2 + 3) a = 5 a
5 x 3 x + 4 x = (5 3 + 4) x = 6 x
ilemleri sizlere ok indr.
Buna benzer bir ekilde,
2 elma + 3 elma = 5 elma
7 altn 2 altn = 5 altn
eitlikleri nasl doru oluyorsa, elma ve altn yerine yazla-
cak herhangi bir kkl say iin, yine ayn eitlikler doru
olur.
2 3 5
7 2 5

a a a
b b b
-

dir.
Bunu bir IIK olarak verebiliriz.
a negatif olmayan bir gerek say, x, y ve z gerek
saylar ise,
x a y a z a x y z a - - ( )
dr.
Ik 3

18 32 50 -
A)
2
B)
2 2
C)
3 2
D)
4 2
E)
5 2
DNA 8

zm
IIK 1den,
18 2 9 2 9 3 2
32 2 16 2 16 4 2
50 2 25 2 25 5 2
3
4
5

IIK 3ten,
18 32 5 3 2 4 2 5 2
3 4 5 2
2 2
- -
-
( )
buluruz.
Doru Seenek B

12 27 48 -
A) 3

B) 2 3

C) 3 3
D) 4 3

E) 5 3

a pozitif bir gerek say olduuna gre,

4 9
36 25
a a
a a
-

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 238
Kkl Saylar - Blm 07

Not
b negatif olmayan bir gerek say ve a bir gerek say
iken,
a b
ifadesini bundan sonra, iareti olmadan,
a b
biiminde yazacak ve bu ifadeyi a kk b diye okuyaca-
z.
sl saylar ilerken,
a
a

1
1
olduunu renmitik.
Bu eitlie benzer olarak,
1 1
1
2
1
2
1
2
1
1
2
1
a
a
a
a
a
a
a
a

yazlabilir.
a pozitif bir gerek say ise,
1
a
a
a
dr.
Ik 4

1
2
2 2 -
A)
3 2
2
B)
2 2
C)
5 2
2
D)
3 2
E)
7 2
2
DNA 9

zm
IIK 4ten,
1
2
2
2
1
2
2
buluruz.
IIK 3ten,
1
2
2 2
1
2
2 2 2
2
1
2
2
2
5
2
5 2
2
- -
-

,
(
dir.
Doru Seenek C

3
3
3
6
3
- -
A) 2 3

B) 3 3

C) 4 3
D) 5 3

E) 6 3
YGS MATEMATK 239

2
3
3
4
3
-
A)
3
3
B)
2 3
3

C) 3
D)
4 3
3

E)
5 3
3
Harfi ifadeleri ilerken,
(a + b) (c d)
= ac ad + bc bd
gibi ilemler yapabilmeyi nceki yllarda renmitiniz.
Yukardaki ilemde, a, b, c, d yerine herhangi kkl ifade-
lerin getirilmesi halinde yine durum deimez. Yani;
( ) ( ) x y z t
xz xt yz yt
-
-
dir.

( ) ( ) 2 2 3 3 3 2 -
A) 5 6 5 - B) 5 6 6 - C) 6 5 5 -
D) 6 6 4 - E) 7 6 13 -
DNA 10

zm

( ) ( ) 2 2 3 3 3 2 -

-
-
-
2 2 3 3 2 2 2 3 3 3 3 2
2 3 2 3 2 2 2 3 3 3 3 2
6 6 2 2 3 3 6

66 6 6 4 9
5 6 5
-
-
Doru Seenek A

( ) ( ) 2 2 3 2 2 3 -
A) 5 B) 8 C) 9 D) 11 E) 13

( ) ( ) 2 2 2 3 2 3 6 - -
A) 4 2 3 -

B)
4 2 2 -
C) 4 2 6 - - D)
6 2 2 -
E)
6 4 2 -
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 240
Kkl Saylar - Blm 07
Hatrlatma
(a + b)
2
= a
2
+ b
2
+ 2ab
(a b)
2
= a
2
+ b
2
2ab
a
2
b
2
= (a b) (a + b)

( ) ( )
( ) ( )
2 3 2 3
2 3 2 3
2 2
2 2
- -
-
A)
4 3
7
B)
6 3
7
C)
11 3
14
D)
7 3
4
E)
7 3
12
DNA 11

zm
(a b)
2
= a
2
+ b
2
2ab
olduundan,
( ) ( )
( ) ( )
2 3 2 3 2 2 3
4 3 4 3
7 4 3
2 3 2 3 2 2 3
4 3
2 2 2
2 2 2
- - -
- -
-
-
-

44 3
7 4 3

tr.
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
2 3 2 3
2 3 2 3
7 4 3 7 4 3
7 4 3 7 4 3
7 4 3
2 2
2 2
- -
-

- -
-
- --
- -

7 4 3
7 4 3 7 4 3
14
8 3
7
4 3
7
4
1
3
7
4
3
3
7 3
12
buluruz.
Doru Seenek E

( ) ( )
( ) ( )
3 2 3 2
3 2 3 2
2 2
2 2
-
- -
A)
2 6
5

B)
3 6
5

C)
4 6
5
D)
5 6
3

E)
5 6
2

A - - ( ) ( ) 2 3 2 3
2 2
olduuna gre,
A+2
katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
YGS MATEMATK 241

4 7 4 7 - -
A)
14

B)
17
C)
22
D) 26 E) 30
DNA 12

zm
Bulmamz gereken ifadeye A diyelim ve her iki tarafn ka-
resini alalm.
4 7 4 7
4 7 4 7 2 4 7 4 7
4 7 4 7 2 4 7
2
2
2 2
2
- - ( )
- ( ) - ( ) - -
- - - -
A
A
( ) (44 7
8 2 4 7
8 2 9
8 2 3 14
14
2
2 2 2
2
2 2

-
-
-

)
( )
A
A
A
A A
A veya A
114
14243
16 7 = 9
tr. tanmndan, A > 0 olmas gerektiinden,
A 14
tr.
Doru Seenek A

3 2 2 3 2 2 - -
A)
2 2
B) 3 C) 10
D) 2 3

E) 13

6 2 5 6 2 5 -
A) 2

B) 5 C) 4
D)
3 2

E) 2 5

x x
2
4 1 -
olduuna gre,
x + 4 + x
2
katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 13

zm
(a b) (a + b) = a
2
b
2
olduunu hatrlayalm.
x + 4 + x = A
2
diyelim ve
x
2
- 4 1 x
eitliiyle taraf tarafa arpalm.
( ) ( )
( )
x x x x A
x x A
x x A
A
2 2
2 2 2
2 2
4 4 1
4 1
4
4
- - -
-
-

buluruz.
Doru Seenek D
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 242
Kkl Saylar - Blm 07

x x
2
12 2 -
olduuna gre, x +12 + x
2
katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8

a a +1 =1
2
-
olduuna gre,
a a +1
2
katr?
A) 1 B)
1
2
C) 0 D)
1
2
E) 1
Artk iaretini biraz daha genelletirme vaktimiz gel-
di.
Zira, Karesi 2 olan pozitif say katr? sorusunu
2

dir. diye cevapladmz halde, Kp 2 olan say katr?
sorusunu u an cevaplandramyoruz. Bunu ve bu trden
olan dier sorular cevaplandrabilmek iin aadaki ta-
nm veriyoruz.

TANIM
n bir pozitif ift tam say olmak zere, n yinci kuvveti a
olan, negatif olmayan gerek sayya, a nn n yinci dere-
ceden kk denir ve bu say,
a
n
ile gsterilir.
zel olarak, n = 2 ise,
a yerine a
2
yazlmas tercih edilir.
Daha a, ikinci dereceden kk ile karekk ifadele-
ri ayn anlama gelir.

TANIM
n, 2 den byk bir tek say olmak zere, n yinci kuvveti a
olan gerek sayya, a nn n yinci dereceden kk denir
ve bu say,
a
n
ile gsterilir.
zel olarak, n = 3 ise, a nn nc dereceden kk
yerine a nn kp kk demek tercih edilir.
a
n
ifadesinde n {2, 3, 4, ...} tr. Yani,
4 3 5
1 0 2
, ,

gibi gsterimler anlamszdr.
Uyar
Bu iki tanmdan unu anlyoruz.
Kk derecesi ift olan saylarn tanml olabilmesi iin, k-
kn ierisi sfrdan byk veya sfra eit olmaldr.
imdi bunu IIK olarak verelim.
n 2 ve n bir doal say olmak zere,
i) n tek ise a
n
ifadesi her zaman gerek say belir-
tir.
ii) n ift say ise a
n
ifadesinin gerek say belirtme-
si iin a 0 olmaldr.
Ik 5
YGS MATEMATK 243

x
x
-
2 3
7
ifadesinin bir gerek say belirtmesini mmkn k-
lan x tam saylarnn toplam katr?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
DNA 14

zm
IIK 5ten,
x 2 ifadesinin bir gerek say belirtmesi iin,
x 2 0 x 2
olmaldr.
Ayrca;
3
7 x
ifadesinin bir gerek say belirtmesi iin
de; 7 x ifadesi bir pozitif tek say olmaldr.
Dolaysyla, x {4, 2, 0, 2, ...} dir.
x 2 ve x {4, 2, 0, 2, ...}
koullarnn ikisini birden salayan x deerleri 4 ve 2 olup,
bu iki saynn toplam,
4 + 2 = 6
dr.
Doru Seenek D

6 2
1
-
x
x
ifadesinin bir gerek say belirtmesini mmkn klan x
deerlerinin toplam katr?
A) 15 B) 12

C) 11

D) 10 E) 6

x x - 3 8
4
ifadesinin bir gerek say belirtmesini mmkn klan x
tam saylarnn toplam katr?
A) 34 B) 33

C) 32

D) 23 E) 22
a bir negatif gerek say iken, n nin pozitif ift say olma-
mas kouluyla, a
n
ifadesini, aadaki IIK 6da gste-
rildii gibi sl say biiminde yazabilirsiniz. Bu sayede,
kkl say sorularnn bir ounu, sl say bilgilerinizle
zebilirsiniz.
a R ve n, 1 den byk bir tek say ise,
a a
n
n
1
dir. a R
+
{0} ve n, 1 den byk bir ift say ise,
a a
n
n
1
dir.
Ik 6
IIK 6daki
a a
n
n
1
ifadeleri yerine,
a a
m n
m
n
ifadelerini de getirebiliriz.
imdi, IIK 6nn ikinci ksmndaki a R
+
{0} artnn
neden olmas gerektiini gsterelim.
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 244
Kkl Saylar - Blm 07
2 2 2 2 2 2
2 2
3
1
3
2
6
2 6 2 6
2
6
1
3
3

( ) ( )
( )
1 2 3 4 5
6 7
Yukardaki ilemde bir hata olduu kesin.
nk,
2 2
3 3

olamaz.
Hata,
5
admnda yaplmtr.
5
admnda, IIK 6daki
a R
+
{0} art inenmitir.

2 2
2
3
6

A)
4
6
B)
4
3
C)
2
6
D)
2
3
E)
2
DNA 15

zm
2 2
2
2 2
2
2
2
2
2
2 2 2 4
3
6
1
2
1
3
1
6
1
2
1
3
1
6
5
6
1
6
5
6
1
6
2
3
2 3
3

-
Doru Seenek B

3 3
3
3

4
A) 3
4
B) 3
6

C) 3
9

D) 3
12
E) 3
24

x
4 3
says,
x
3 4
saysnn ka katdr?
A) x B)
x
3 4

C)
x
6 7

D)
x
7 12

E)
x
7 6

3
9
3
2 3
2
x y
x
- -

olduuna gre, y katr?
A) 6 B) 3 C) 2 D) 3 E) 6
DNA 16

zm
3
9
3
3
3
3
3
3 3
2 3
2
2
2
3
2
2
2
2
3
2
2
3
2
2
1
x y
x
x
y
x
x
y
x
x
y
x
- -
-
-
-
-
-
-
-

( )
22
3
2
2
1
2
3
2
3
2
3 3
6
-
-
-

-

y
y
y
y
Doru Seenek A

4
2
2
2
3 6 3
5
x
x
x
-

A) 2 B) 1

C) 0

D) 1 E) 2
YGS MATEMATK 245

4 4 4 4
3 3 3
9
16
x x x x
x x x
- - -
- -

A) 6 B) 5

C) 4

D)
1
5
E)
2
5
Kkl saylarda sralama yaplrken kk dereceleri eitse
kkn iine baklp sralama yaplr (ii byk olan byk-
tr). Kk dereceleri eit deilse dereceler eitlenerek sra-
lama yaplr. Peki dereceler nasl eitlenir?
Eitlemeyi IIK 7 yardmyla yaparz.
k Z
+
olsun.
a = a
m n k m k n
....................................................................................
Hem derece hem s pozitif bir k tam saysyla
arplrsa sonu deimez.
Ik 7

a b c 2 3 7
3 6
olduuna gre, a, b, c nin kkten bye doru
A) c < b < a B) c < a < b C) b < c < a
D) b < a < c E) a < b < c
DNA 17

zm
Kklerin dereceleri birbirinden farkl, nce kk dereceleri-
ni eit hale getirelim. 2, 3 ve 6 nn OKEKi 6 olduundan,
dereceler 6 da eitlenir.
a 2 2 2 8
1 2 1 2
6 3 3

b 3 3 9
1 3 1 3
6 2 2

c 7
6

7 < 8 < 9 olduundan,
7 8 9
6 6 6
< <
c < a < b dir.
Doru Seenek B

x y z 3 4 25
3 6
olduuna gre, x, y, z nin kkten bye doru s-
A) x < y < z B) x < z < y
C) y < x < z D) y < z < x
E) z < x < y

x y z
1
2
1
4
1
10
3 6
olduuna gre, x, y, z nin kkten bye doru s-
A) x < y < z B) x < z < y
C) y < x < z

D) y < z < x
E) z < x < y
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 246
Kkl Saylar - Blm 07
( )
( )

2 2
3 3
2
4 4
gibi hatalar, kk saylarda ilem yaparken, dme olas-
l en yksek olan hatalardr. Bu hataya dmemeniz iin
IIK 8i veriyoruz.
n Z
+
ve x R olmak zere,
x x
n n 2 2
| |
tir.
rnein,
x x x x
2 4 4
| |, | |, ...
Ik 8
Aadaki eitliklerden hangisi ya da hangileri
dorudur?
I. 9 3
II.
( ) 2 2
2
III.
( ) - 3 9 6
2
A) I, II ve III B) I ve III C) Yalnz I
D) Yalnz II E) Yalnz III
DNA 18

zm
9 9 3 ( )
I doru
( ) | | 2 2 2
2

II yanl
( ) | | - - - 3 9 3 9 3 3 6
2
III doru
Doru Seenek B

Aadaki nermelerden hangisi ya da hangileri dai-
ma dorudur?
I. x
2
= 9 |x| = 3
II.
16 2 6
2
( )
III.
( ) 3 2 6
2 2
A) Yalnz I B) Yalnz II

C) Yalnz III

D) I ve II E) I, II ve III

Aadaki ilemlerden hangisi veya hangilerinin so-
nucu 6 dr?
I. ( ) - - 2 4 2
2
II. ( ) ( ) 3 2
2 2
III.
( ) ( ) 4 3
4
2 2
A) Yalnz I B) II ve III

C) I ve III


( ) ( ) 5 2 5 3
2 2
-
A) 5

B) 1 C) 1
D) 5

E) 2 5 5
DNA 19
YGS MATEMATK 247

zm
IIK 8den,
( ) ( )
( )
5 2 5 3
5 2 5 3
5 2 5 3
5 2 5 3
1
2 2
-
-

-
5 > 4 = 2
5 < 9 = 3

,
(
(
buluruz.
Doru Seenek C
DNA 19un Genetik Kopyalarndan nce, IIK 8in daha
da geniletilmi bir hali olan IIK 9u verelim.
a bir gerek say, n, 1 den byk bir tam say olmak
zere,
a
a
a
n n

'
'
| | ,
,
n ift ise
n tek ise
dir.
Ik 9
rnein,
( ) 2 2
3 3
dir.

( ) ( ) 3 2 3 1 8
2 4 4 3
-
A) 2 3

B) 3

C) 1

D) 3

E) 2 3

( ) ( ) - 4 3 64
2 3 3 3
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 11
a > 0 ve b < 0 olduuna gre,

( ) 2 2
2 2 2
b a a ab b -
ifadesi aadakilerden hangisine eittir?
A) 3b B) b C) b a
D) b 2a E) a
DNA 20

zm
( ) ( ) ( )
| | | |
|
2 2 2
2
0 0 2
2 2 2 2 2
b a a ab b b a a b
b a a b
a ve b b
-

> < aa a b
b a a b
b
-

- -

123
| | |
2
dir.
Doru Seenek B

x < 3 olduuna gre,

x x x
2 3 3
6 9 1 - - - ( )
A) 2x + 2 B) 2x 2

C) 1

D) 4 E) 4
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 248
Kkl Saylar - Blm 07

x < 0 < y olduuna gre,

x xy y x y
2 2 3 3
2 - - ( )
A) 2x B) 2y C) 2x 2y

D) 2y 2x E) 0

1
16
1
9
1
6
-
A)
1
12
B)
1
6
C)
1
4
D)
1
6
E)
1
12
DNA 21

zm
Hatrlatma
(x y)
2
= x
2
+ y
2
2xy

1
16
1
9
1
6
1
4
1
3
2
1
4
1
3
1
4
1
3
2 2 2
-

,
(
-

,
(

,
(

-

,
(

1
16
1
9
1
6
1
4
1
3
1
4
1
3
1
12
1
12
2
3 4 ( ) ( )
olur.
Doru Seenek E

1
16
1
25
1
10
- -
A)
1
2
B)
9
20

C)
2
5

D)
7
20
E)
3
20

1
25
1
9
1
30
-
A)
2
15
B)
1
15

C)
1
15

D)
2
15
E)
2
225
Bir a saysnn yaklak deerini rasyonel olarak bilirsek,
2
3
2
3
4
2 3
a a a a , , , , ...
gibi saylarn da yaklak deerlerini bulabiliriz.
Aadakilerden hangisinin yaklak deeri bilinir-
se, 180 saysnn yaklak deeri hesaplanabilir?
A)
2

B) 3 C) 5
D) 6 E) 15
DNA 22
YGS MATEMATK 249

zm
180
90
45
15
5
1
2
2
3
3
5
180 2 3 5 2 3 5
6 5
2 2

Demek ki, 5 saysnn yaklak deerini bilirsek, 180
saysnn yaklak deerini hesaplayabiliriz.
Doru Seenek C

Bir renci
7
saysnn yaklak deerini bilmektedir.
Buna gre, bu renci aadaki kkl saylardan
hangisinin yaklak deerini bulabilir?
A) 360

B) 270

C) 135

D) 252

E) 180

432

saysnn yaklak deerini hesaplayabilmek
iin, aadakilerden hangisinin yaklak deeri bilin-
melidir?
A)
2
B) 3 C) 5 D) 6 E)
7
imdi de IIK 3n daha da genelletirilmi ekli olan
IIK 10u verelim.
Tanml olduu deerler iin,
x
n
a y a z a x y z a
n n n
- - ( )
dr.
Ik 10

250 54 16
3 3 3

A) 0 B)
2
3
C)
2 2
3
D)
3 2
3
E) 5
3
DNA 23

zm
250 2 5 5 2
54 2 3 3 2
16 2 2 2 2
250 54 16
3 1 3 3
3
3 1 3 3
3
3 1 3 3
3
3 3

33
3 3 3
3 3
5 2 3 2 2 2
5 3 2 2 0 2 0

( )
Doru Seenek A
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 250
Kkl Saylar - Blm 07

54 250 432
3 3 3
-
A)
3 2
3

B)
2 2
3

C)
2
3
D) 0 E)
2
3

48 243 1875
3
4 4 4
4
- -
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
a ve b
n n
ifadeleri tanml olmak zere,
a b ab
n n n

a
b
a
b
n
n
n
Ik 11
a ve b pozitif gerek saylar olmak zere,

a b
a b
4 3
6 5

A) a
4
b
2
B) a
5
b
2
C) a
5
b
D) a
4
b E) a
3
b
DNA 24

zm
a b
a b
a b
a b
a b a b a b
4 3
6 5
4 3
6 5
10 2
10
2
2
2
5

Doru Seenek C

18 20
10

A) 9 B) 8

C) 6

D) 5 E) 4

5
4
6
5
2
3
3
3
3

A) 4 B) 3

C) 2

D)
1
2
E)
1
4

0 16 0 04
0 36 0 16
, ,
, ,
-
A)
1
5
B)
3
2
C)
3
4
D) 1 E) 2
DNA 25
YGS MATEMATK 251

zm
0 16 0 04
0 36 0 16
16
100
4
100
36
100
16
100
16
100
4
100
36
100
1
, ,
, ,
-

-

66
100
4
10
2
10
6
10
4
10
2
10
2
10
1

bulunur.
Doru Seenek D

169 121
0 81 0 49
, ,
, ,
-

A) 14 B) 13

C) 12

D) 11 E) 10

0 008 0 0016
0 9
3 4
, ,
,
-
A) 2 B)
4
5

C)
3
5

D)
2
5
E)
1
5

x y z 2 5 3
olduuna gre, 0,03 saysnn x, y, z trnden
deeri aadakilerden hangisidir?
A)
x
y z
2

B)
y
x
2
z
2 C)
z
x y
2 2
D)
z
xy
E)
z
xy
2
DNA 26

zm
0 03
3
100
3
100
3
10
2 5
10
10 3
2 2
,

x ve y
x y
x y ve z
olduundan cevap
z
x y
2 2
bulunur.
Doru Seenek C

a b c 2 3 5
olduuna gre, 3,6 ifadesinin a, b, c trnden de-
eri aadakilerden hangisidir?
A)
ab
c
2

B)
a
2
b
c

C)
a
2
b
c
2

D)
ab
c
2

E)
c
a b
2
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 252
Kkl Saylar - Blm 07

ab iki basamakl bir say olmak zere,

x ab ve y 10
olduuna gre, 0,0ab ifadesinin x ve y trnden de-
eri aadakilerden hangisidir?
A)
x
y
2
3

B)
x
y
3

C)
x
3
y

D)
x
y
2

E)
x
y
3
2

( ) ( ) 5 2 5 2
2008 2009
-
A) 1 B) 5 2 C) 5 2 -
D) 2 5 E) 1
DNA 27

zm
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) ( )
5 2 5 2
5 2 5 2 5 2
5 2 5 2
2008 2009
2008 2008 1
-
- -
-
(( )
( )
( ) ( )
5 2
2008
2008
2008
2
2
5 2
5 4 5 2
1
(
(
-
-
1 2 444 3 444

(( ) 5 2
5 2
-
-
olur.
Doru Seenek C

( ) ( ) 7 3 7 3
2009 2009
-
A) 4
2008
B) 2
2009

C) 2
4018

D) 2
4020
E) 4
4018

( ) ( ) x x x - 3 3
2

A) 3 B) x
2
3

C) x 3

D) 3 x E) 3
2 = A
8
olduuna gre,
( 2
8
- - - 1 2 1 2 1
4
) ( ) ( )
ifadesinin A trnden eiti aadakilerden hangi-
sidir?
A) A 1 B) A + 1 C)
1
1 A
D)
1
1 A -
E) 2A
DNA 28
YGS MATEMATK 253

zm
( ) ( ) ( ) 2 1 2 1 2 1
8 4
- - - B
olsun.
Her iki taraf ( ) 2 1
8
ile arpalm.
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
2 1 2 1 2 1 2 1 2 1
8
2 1
8 8 4
4
- - -

1 2 444 3 444
B

- -

( ) ( ) ( ) ( )
( )( )
2 1 2 1 2 1 2 1
2 1 2 1
4 4 8
2 1
2 1

1 2 444 3 444
1 2 4
B
44 3 44

B
B
B A
A
B
( )
( )
( )
2 1
2 1 2 1
1 1
1
1
8
8
olur.
Doru Seenek C

x a - 3
olduuna gre,
x 9
x 3
ifadesinin a trnden deeri

A) 3a B) a C)
a
3

D) 3 a

E) 3 a

( ) ( ) ( ) 6 1 6 1 6 1
5
4 4
- -
A)
6
5
B) 1

C)
1
5

D)
1
4
E)
1
2
ELENK
a b - irrasyonel saysn, a b irrasyonel says ile
arpalm.
( ) ( ) ( ) ( ) a b a b a b a b Q -
2 2
Yani, a b - irrasyonel saysn a b irrasyonel
says ile arptmzda sonu bir rasyonel say olur. Ras-
yonel saylar kmesine gei yapmamz salayan sz ko-
nusu a b saylarn sk sk kullanacamz iin bu tr
saylara bir isim verelim.

TANIM
a b irrasyonel saysna, a b - irrasyonel says-
nn bir elenii denir.
Aadaki rnekleri inceleyelim.
Say Elenii
5 2 - 5 2
7 3 7 3 -
3 1 - 3 1
2 5 - 2 5
2 2 0 - 2 0 2
2 3 3 - 2 3 3
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 254
Kkl Saylar - Blm 07

Not
a b - irrasyonel saysnn elenii olarak a b yi
alabileceimiz gibi b a y da alabiliriz.
rnein, 5 2 - saysnn elenii olarak 5 2 yeri-
ne 2 5 saysn da alabiliriz.
Elenik ile ilgili bilmemiz gereken en nemli ey; bir kk-
l saynn, elenii ile arpldnda sonucun bir rasyonel
say olacadr.
Bundan faydalanarak, paydas kkl say olan bir kesrin
pay ve paydasn paydann elenii ile arparsak; payda-
nn rasyonel olmasn salam oluruz.
Bunu IIK 12 ile syleyelim.
i) Paydada a b varsa; pay ve payda a b - ile
arplr.

x
a b
x a b
a b
a b
- ( )
( )
2
ii) Paydada a b varsa pay ve payda a b -
ile arplr.

x
a b
x a b
a b
a b
- ( )
( )
olur.
Ik 12
a, b Z olmak zere,

1
2 3
3
- a b
olduuna gre, a b katr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
DNA 29

zm
1
2 3
ifadesinin hem payn hem de paydasn ( ) 2 3 -
ile arpalm.
2 3
2 3 2 3
2 3
2 3
2 3
4 3
2 2
-
-

-

-
( )( ) ( )

-
- -
2 3
1
2 3 3 a b 1
a = 2 ve b = 1 olur.
Buradan,
a b = 2 1 = 1
buluruz.
Doru Seenek A

6
3 2 2 3
2 3
-
- a b
ifadesinde a ve b iki tam saydr.
A) 2 B) 1

C) 0

D) 1 E) 2
YGS MATEMATK 255

a ve b iki rasyonel say olmak zere,

1
2 3 3
3
- a b
A) 1 B)
5
3

C) 2

D)
7
3
E)
8
3

1
3 2
1
3 2
-
-
A)
6 2 2 -
B) 6 C)
6
7
D)
4
7
E)
2
7
DNA 30

zm
1
3 2
1
3 2
3 2
9 2
3 2
9 2
3 2 3 2
7
6
7
3 2
3 2
-
-

-
- -
- ( )
( )
Doru Seenek C

1
3 2
1
3 2
-
-
A) 1 B) 2

C) 2 3

D)
3 2

E)
2 2

1
3 2
1
3 2 -
-

A) 2 B) 1

C) 0

D) 2 3

E) 4

a
a b
b
a b

-
A)
a
a b

B)
b
a b
C)
a b
a b
-
D) 0 E)
a b
a b
-
DNA 31
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 256
Kkl Saylar - Blm 07

zm
a
a b
b
a b
a a b b a b
a b
a ab ab b
a b
a b
a b
a b a b
- -
- ( ) ( )
( ) ( )
Doru Seenek C

y x
y x
y x
y x
-
-
-
1
olduuna gre, x in y trnden eiti aadakilerden
hangisidir?
A)
y
y
2
2
1

B)
1
1
2
y

C) 3y
2

D)
y
2
3

E)
y
2
3

1
1 a
a
a a


A) 1 B) 1

C)
a
a
-
1
1

D)
a
a
-
1
1

E)
1
1 a
DNA 32

3
3 2 7
1
7 3 - -
-
-
toplamnn sonucu aadakilerden hangisidir?
A) 2 B)
3
2
C) 1 D)
1
2
E) 0

zm
3
3 2 7
1
7 3
3 2 7 7 3
( )
( ) ) ( )
- -
-
-
-

-
-

- -
-

3 3 2 7
3 2 7
7 3
7 3
3 3 2 7
3 4 4 3 7
7 3
4
3
2
( )
( )
( )
( 33 2 7
4 3
7 3
4
3 2 7 7 3
4
2
4
1
2
-
- -

)
bulunur.
Doru Seenek D

2 2
1 2 3
1
3 2 - -
-
-
A) 2 B)
3
2

C) 1

D)
1
2
E)
1
4
YGS MATEMATK 257

2 6
2 3 5 - -
A) 2 5 3 -

B) 5 3 2 -
C) 2 3 5

D) 2 3 5 -
E) 5 3 2

5 1
15 5 3 1
-
A) 3 1 -

B)
3 1
2
-
C)
3
2
D)
3 1
2
E)
3 2
2
DNA 33

zm
5 1
15 5 3 1
5 1
5 3 1 3 1
5 1
3 1 5 1
1
3 1
3 1
2
3 1
-

- -
( ) ( )
( ) ( )
( )
Doru Seenek D

1 2
1 2 3 6
-
-
A)
3 1
2
-

B)
3
2

C)
3 1
2

D)
3 1
2

E)
3 2
2

3 1
6 2 3 1
-
ileminin sonucu aadakilerden hangisine eittir?
A) 2 1

B) 1 2

C) 1 2 -

D)
1 2
E)
1 2
2
-

7 3
7 2
-
x
olduuna gre,
7 2
7 + 3
n x trnden deeri
A) x B)
3
4
x
C)
x
2
D)
x
4
E)
2
3
x
DNA 34
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 258
Kkl Saylar - Blm 07

zm
7 3
7 2
-
x olduu verilmi.
7 2
7 3
-
y diyelim ve
x
y
yi bulalm.
x
y
x
y
y x
y
x

-
-

7 3
7 2
7 3
7 2
7 3
7 4
4
3
4 3
3
4
Doru Seenek B

6 2
2 1
-
x
olduuna gre,
6 +2
2 1
ifadesinin x trnden eiti
A)
1
x
B)
2
x

C)
3
x

D)
4
x
E)
6
x

3 2
2 1
-
-
x
olduuna gre,
2 1
3 2
nin x trnden deeri aa-

A) x B) x

C)
x
2

D)
x
2
E) 2x
imdi de i ie kkler barndran soru tiplerinden ilki olan
ve ilkretimde de ok severek zdnz soru tipine
bakalm.

6 1 5 64
3 3
- - -
A) 5 B)

4 C) 3 D) 2 E) 1
DNA 35

zm
6 1 5 64 6 1 5 4
6 1 3 6 2
8 2
3 3 3
3 3
3
- - - - - -
- - -

123
4
123
9
123
4
Doru Seenek D

14 11 243
5 3
-
A) 6 B) 5

C) 4

D) 3 E) 2

24 7 32
5 3
- -
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
YGS MATEMATK 259
ie arpm halinde kkler verildiinde, nasl davranma-
mz gerektiini IIK 13 ile syleyelim.
a a
k m n n mk

x y z x y z
x y z
x y z
k m n mk k mn k
n
n m
n mk
n n m n mk

1 1 1
Ik 13
Ayrca kk ierisindeki bir saynn kk dna nasl ka-
rlabileceini ve kk dndaki bir saynn kk iine nasl
girebileceini IIK 14 ile syleyelim.
i) n tek ise, x y x y
n n
n

n ift ise,
x y x y
n n
n
| |
ii)
x y x y
n
n n

Ik 14
Aadaki eitliklerden hangisi ya da hangileri
dorudur?
I.
2 2
6
II. 2 2
3 6
III.
2 3 12
4

D) II ve III E) I ve II
DNA 36

zm
I.
2 2 2
2 2 2 2 2 2 8

(Yanl)
II. 2 2 2
3 2 2 3 6

(Doru)
III. 2 3 2 3 12 12
2 2 2 2 2
2 2 4

(Doru)
Doru Seenek D

Aadaki eitliklerden hangisi ya da hangileri doru-
dur?
I.
2 3 24
3 6
II.
2 3 24
3 6
III.
2 2 3 12
8

C) Yalnz III

D) II ve III E) I ve II

3
1
2
16 m
n
eitliinde n ve m pozitif tam saylardr.
Buna gre, m + n toplam en az katr?
A) 5 B) 6

C) 18

D) 22 E) 24
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 260
Kkl Saylar - Blm 07

2 2 2 2
2 4 3

x
A)
1
2
B)
5
8
C)
3
4
D)
7
8
E)
4
3
DNA 37

zm
IIK 13ten,
2 2 2 2 2 2
2 2 2
2
2
2 4 3 2 2 3
2 3 4
1
2
2
6
1
24
1
2
2
6
1
24
12
24
8
24

- -
- -
11
24
21
24
2 2
x

x dir
21
24
7
8
.
2 2 2 2 2 2
2 2 2
2 2
2 4 3 3 4 2 4 2 3 4
12 8 24
21
24
7
8

( )
Doru Seenek D

3 3 3 0 3
3 4
( , )
x
A)
9
8
B)
27
16

C)
7
8

D)
9
8
E)
27
16

1
4
1
16
1
8
2
3

x
A) 2 B)
23
12

C)
11
6

D)
5
3
E) 1
(x + y)
2
= x
2
+ 2xy + y
2
(x y)
2
= x
2
2xy + y
2
olduunu hatrlattktan sonra; x yerine a ve y yerine
b yazalm.
( ) ( ) ( ) a b a a b b
a ab b
a b ab

2 2 2
2
2
2
-
-
-
olur.
Buna dayanarak aadaki Hazineyi verebiliriz.
Hazine 1
a ve b pozitif gerek saylar olmak zere,
a +b +2 ab = a + b

a b ab a b - 2
dir.
YGS MATEMATK 261

6 2 5 5 - - x y
olduuna gre, x y fark katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 38

zm
Hazine 1den,
6 2 5 5 1 5 1
2
- - - ( )
5 + 1 5 1
olur.
5 1 5 1 1 - - x y x ve y 1
olup,
x y = 1 1 = 0
dr.
Doru Seenek C

5 2 6 5 2 6 - -
A) 2 5

B)
3 2

C) 2 3

D)
2 2

E) 2

4 2 3 4 2 3 -
A) 2 3

B) 2

C) 0

D) 2 3

E) 2

1
6 2 5
1
6 2 5
-
-
A)
5
2
B) 2 3 C)
3
2
D) 5 E)
5
4
DNA 39

zm
6 2 5 5 1
5 + 1
5 1

6 2 5 5 1 - -
5 + 1
5 1
-
-

-
-
-
1
6 2 5
1
6 2 5
1
5 1
1
5 1
5 1 5 1 ( ) ( )

- -

5 1 5 1
5 1
2 5
4
5
2
dir.
Doru Seenek A
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 262
Kkl Saylar - Blm 07

1
4 2 3
1
4 2 3 -


A)
2
B) 1

C) 0

D)
2
E) 1

2
5 2 6
3
5 2 6
-
-
A) 2 3 3 2 - B) 2 3

C)
3 2

D) 5 E) 7

2 3 2 3 - -
A) 2 6 B) 6 C) 0
D) 6 E) 2 6
DNA 40

zm
2 3
ifadesinde Hazine 1i kullanabilmek iin; kkl
ifadenin iini 2 ile arpp tekrar 2 ye blelim.
2 2 3
2
2 2 3
2
4 2 3
2
4 2 3
2
4 2 3
2
4 2 3
2
3 1 3 1
2
2 3
2
2
2
( ) ( )
( )
-
-

-
-

-
-

- -

33 2
2 2
2 6
2
6

olur.
Doru Seenek B

5 21 5 21 - -
A) 4 B) 8

C)
2 7

D)
2 14

E)
14

1
3 5 3 5 -
A)
2

B)
2
2

C) 1

D)
2
2

E)
2
YGS MATEMATK 263
TEST - 1
1. ( ) - - 2 8 9
3 3
A) 7 B) 5 C) 2 D) 2 E) 5
2.
f x x x ( ) -
2
6 9
fonksiyonunun en geni tanm kmesi aada-
A) (, 3) B) (3, ) C) (, 3]
D) [0, ) E) R
3.
a b a b - - 2 4 0

olduuna gre, 3a b ifadesinin deeri katr?
A) 0 B) 3 C) 8 D) 10 E) 12
4.
5 5
3

A)
5
B)
5
3
C)
25
3
D)
5
4 5
E)
5
5 6
5.
50 8 -
A) 12 2 B) 10 2 C) 7 2
D) 6 2 E) 58
6.
39 52
2 2
-
A) 60 B) 65 C) 71 D) 82 E) 91
7. 0 81 0 49 , ,
A) 2 B) 0,2 C) 0,002 D) 0,1 E) 0,3
8.
x y z
12 4 24 5
ifadesinin eiti aadakilerden han-
gisidir?
A) x yz x z
2 4 2 4 5
B) x z x y z
2 4 2 4 4 5

C) xz x y z
4 2 4 3 5
D) x z xy z
2 5 4 4 5

E) x
2
yz
4
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 264
Kkl Saylar - Blm 07
9.
a c b 4 8 16
3 4 5
, ,
saylar arasndaki sralama aadakilerden han-
gisidir?
A) a < b < c B) a < c < b C) c < b < a
D) c < a < b E) b < a < c
10. 9 3 8
A)
3 6
B)
6 3
C)
2 3
D)
2 6
E) 6
11.
2 63
2
8 3 7
-
-
A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 7
12. m ve n pozitif tam saylar iin,
m n = 65

m n - 13
olduuna gre, m katr?
A) 74 B) 81 C) 100 D) 120 E) 121
13. 8 say taban olmak zere,

( ) 1331
8
3
A) (11)
8
B) (12)
8
C) (13)
8

D) (14)
8
E) (15)
8
14.
5000
7
2
1
8

A) 185 B)
185 2
C)
185 2
2

D)
185 2
4

E)
185 2
3
15.
( , ) 0 125
2
3

A) 2 B) 4 C) 5 D) 8 E) 10
16. x x 8
olduuna gre, x x ++ ifadesinin deeri ka-
tr?
A) 2 B)
6
C)
2 5
D)
2 5 -
E) 8
1. A 2. E 3. D 4. E 5. C 6. B 7. B 8. B 9. A 10. B 11. C 12. B 13. A 14. D 15. B 16. C
YGS MATEMATK 265
TEST - 2
1.
4 5 4 9 8 8 7
1
2
2
-
( )

A) 100 B) 96 C) 92 D) 88 E) 84
2. 5 2 6 5 2 6 -
A)
2 3
B)
2 2
C)
2 2
D)
2 3
E) 4
3.
14 27 1 4 - x
denklemini salayan x deerinin rakamlarnn
toplam katr?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 11
4. 5 27 < < x
koulunu salayan ka deiik x tam says var-
dr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 21
5.
1
1 5
1
1 5
2
1 5
4 4
-
-
-
-
A) 1 B) 1 C)
1
2
D)
1
2
E) 2
6. 2 8 2
3
x
A)
1
2
B)
2
3
C)
3
4
D)
4
5
E)
5
6
7.
0, 4
ifadesinin eiti aadakilerden hangisi-
dir?
A) 0,2 B) 0,20 C) 0,60
D) 0,6 E) 0,40
8. a > 0 iin,

a a a 128
olduuna gre,
a
deeri katr?
A) 2 B) 4 C) 8 D) 128 E) 256
Kkl Saylar
YGS MATEMATK 266
Kkl Saylar - Blm 07
9. 7 48 5 24 3 8 - -
A) 0 B) 1 C) 2
D)
3 2
E)
1 3 2
10. 1 1 2 - - x
A) 8 B) 16 C) 32 D) 64 E) 128
11. 4 7 4 7 - -
A)
10
B)
14
C)
17
D)
21
E)
26
12.
1 2 1 3 1 4 3 - - - x
A) 4 B) 9 C) 16 D) 25 E) 36
13.
54 5
25 3 2
2
2 3 3 1

-
- -
n
n n
n
A)
6
5
B)
12
5
C)
18
5
D)
27
5
E)
5
72
14.
72 3 18 50 -
A) 10 B) 10 2 C) 12
D) 12 2 E) 13 2
15.
2
3 7 -
A)
3 7
B)
3 7 -
C)
1 7 -
D)
1 7
E) 2
16.
x x - - 4 1 18
olduuna gre,
x 4 x 1 ++

ileminin sonucu
katr?
A)
5
12
B)
5
18
C)
7
20
D)
9
20
E)
9
25
1. B 2. C 3. C 4. A 5. B 6. E 7. D 8. A 9. B 10. D 11. B 12. E 13. E 14. B 15. A 16. B
YGS MATEMATK
KMELER - BLM 08 KMELER
267

TANIM
Kme matematiin tanmsz terimlerinden biridir.
Bir takm nesneler topluluu olarak dnlebilir.
Bu nesnelere kmenin elemanlar ad verilir.
rnein bir A kmesinin elemanlarndan biri a ise, bu du-
rum,
a A
eklinde gsterilir.
A kmesinin eleman says; s(A) ile gsterilir.
Bir kme; liste yntemi, ortak zellik yntemi ve Venn e-
mas ile gsterilebilir.
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} Liste yntemi
A = {x: 1 x 6 ve x doal say} Ortak zellik yntemi

Liste ynteminde; bir eleman birden fazla yazlamaz,
elemanlarn yazl sras deitirildiinde kme dei-
mez.
Ortak zellik ynteminde; hangi elemanlarn kmede
olduu, hangilerinin olmad kesinlikle belirtilmelidir.
Uyar

TANIM
Elemanlarnn tm ayn olan kmelere eit kmeler de-
nir.
A = {1, 2, 3} ve B = {x: 1 x 3 ve x Z}
kmeleri iin,
A = B
dir.

TANIM
Eleman saylar eit olan kmelere denk kmeler denir.
A = {1, 2, 3} ve B = {a, b, c} kmeleri iin,
s(A) = s(B) = 3 ve A B
dir.

TANIM
(A B) (x, x A x B)
A kmesinin tm elemanlar, ayn zamanda B kmesinin
de eleman ise A kmesi, B kmesinin bir alt kmesidir.
denir ve bu durum A B veya B A biiminde gsterilir.
Eer, A kmesi B kmesinin bir alt kmesi ise B kmesi
A kmesini kapsar. denir.
A = {1, 2, 3, 4} ve B = {x: 0 x 6 ve x N}
kmeleri iin; A
B dir.
Hazine 1
s(A) = n
ise A nn alt kme says 2
n
dir.
......................................................................................
n elemanl bir kmenin, 2
n
tane alt kmesi vardr.
A = {1, 2, 3} kmesi iin;
s(A) = 3
olduundan alt kme says;
2
3
= 8
tanedir.
Kmeler
YGS MATEMATK 268
Kmeler - Blm 08
Bunlar;
{ } = Bo kme
{1}, {2}, {3}
{1, 2}, {1, 3}, {2, 3}
{1, 2, 3}
kmeleridir.
Hi eleman olmayan kmeler (bo kme) tm kme-
lerin bir alt kmesidir.
A
Ik 1
Her kme kendisinin bir alt kmesidir.
A A
Ik 2

TANIM
Bir kmenin kendisinden farkl alt kmelerine, o kmenin
alt kmeleri denir.
n elemanl bir kmenin 2
n
1 tane zalt kmesi vardr.
Hazine 2
n elemanl bir kmenin, r elemanl alt kme says:
n
r
n
n r r
=

!
( )! !
dir. (Kombinasyon)
A = {1, 2, 3, 4} kmesinin; 2 elemanl alt kmeleri,
{1, 2}, {1, 3}, {1, 4}, {2, 3}, {2, 4}, {3, 4}
olmak zere,
C( , )
!
( )! !
4 2
4
2
4
4 2 2
4 3 2 1
2 1 2 1
6 =

=

=
tanedir.

TANIM
A ile B kmelerinin tm elemanlarn ieren kmeye
birleim kmesi denir ve A B ile gsterilir.
A B = {x: x A x B}
A = {1, 2, 3, 4} ve B = {2, 4, 6}
kmeleri iin;
A B = {1, 2, 3, 4} {2, 4, 6} = {1, 2, 3, 4, 6}
dr.

TANIM
A ile B kmelerinin ortak elemanlarnn oluturduu kme-
ye kesiim kmesi denir ve A B ile gsterilir.
A B = {x : x A x B}
A = {1, 2, 3, 4} ve B = {2, 4, 6}
kmeleri iin,
A B = {1, 2, 3, 4} {2, 4, 6} = {2, 4}
tr.

s(A B) = s(A) + s(B) s(A B)
Ik 3
YGS MATEMATK 269
Kmeler - Blm 08 Kmeler

TANIM
A kmesinin eleman olmayan tm nesnelerin oluturdu-
u kmeye A nn tmleyen kmesi denir ve A veya A
ile gsterilir.
A = {x: x E x A}

TANIM
Soruda dnlebilen en kapsaml kmedir.
E ile gsterilir.
E = {x: 1 x 9 ve x N}
A = {1, 2, 3, 5, 7}
iin
A = {4, 6, 8, 9}
olur.

TANIM
A kmesinin bir eleman olup, B kmesinin eleman ol-
mayan elemanlarn oluturduu kmeye, A kmesinin B
den fark denir ve A B veya A \ B ile gsterilir.
A B = {x: x A x B} = A B
A = {1, 2, 3, 4} ve B = {2, 4, 6}
kmeleri iin;
A B = A \ B = {1, 3}
B A = B \ A = {6}
dr.

TANIM
Ortak bir eleman olmayan kmelere ayrk kmeler de-
nir.
A A = A A A = A
A A = E A A =
A E = E A E = A
A = A A =
Ik 4
A B = A = B =
Ik 5
A B A B = B
A (A B) B (A B)
A B = A ile B ayrk kmelerdir.
Ik 6
Kmeler
YGS MATEMATK 270
Kmeler - Blm 08
A B A B = A
(A B) A (A B) B
Ik 7
{x: x
2
= 1 ve x R}
kmesinin liste yntemi ile gsterimi aadakiler-
den hangisidir?
A) { } B) {1} C) {1}
D) {1, 1} E) {1, 0, 1}
DNA 1

zm
Kme iin verilen gerek ve yeter koul dzenlendiinde;
x
2
= 1 x
2
1 = 0 (x 1)(x + 1) = 0
x 1 = 0 x = 1
x + 1 = 0 x = 1
1 ve 1 saylarnn koulu salad grlr.
Kme liste yntemi ile {1, 1} olarak yazlr.
Doru Seenek D
{x: x
2
= x ve x R}
kmesinin liste yntemi ile gsterimi aadakilerden
hangisidir?
A) { } B) {1} C) {0}
D) {1, 1} E) {0, 1}
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin, iinde 2 bulunmayan alt kmeleri ka
tanedir?
A) 10 B) 16 C) 20 D) 24 E) 30
DNA 2

zm
2 nin eleman olarak bulunmas istenmediinden, kme-
den 2 yi atalm.
{1, 3, 4, 5}
olur.
4 elemanl bu kmenin tm alt kmeleri
2
4
= 16
tane olup, hibirinde 2 bulunmaz.
Doru Seenek B
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin alt kmelerinin ka tanesinde 2 vardr?
A) 10 B) 16 C) 20 D) 24 E) 30
Kmenin, bir elemannn bulunduu alt kmelerin sa-
ys, bulunmad alt kmelerinin saysna eittir.
Ik 8
YGS MATEMATK 271
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin alt kmelerinin ka tanesinde 2 veya 3
bulunur?
A) 10 B) 16 C) 20 D) 24 E) 30
DNA 3

zm
Ne 2 ne de 3 n bulunmad alt kmeleri dnda dier alt
kmelerinde 2 veya 3 bulunur.
A kmesinden 2 ve 3 atldnda;
{1, 4, 5} kmesinin 2
3
= 8 tane alt kmesinde ne 2 ne de 3
yoktur. A kmesinin tm alt kmeleri 2
5
= 32 tanedir.
32 8 = 24
tane alt kmesinde; 2 veya 3 bulunur.
(Yalnz 2, yalnz 3, 2 ve 3 birlikte olabilir.)
Doru Seenek D
A = {a, b, c, d, e, f}
kmesinin alt kmelerinin ka tanesinde a veya e bu-
lunur?
A) 64 B) 48 C) 32 D) 16 E) 8
A = {a, b, c, d, e, f}
kmesinin elemanl alt kmelerinden ka tane-
sinde a veya e vardr?
A) 16 B) 20 C) 32 D) 44 E) 60
DNA 4

zm
A = {a, b, c, d, e, f}
s(A) = 6
A nn tm alt kmelerinin says: 2
6
= 64
elemanl alt kmelerinin says:
C( , )
!
( )! !
6 3
6
3
6
6 3 3
6 5 4 3 2 1
3 2 1 3 2 1
20 =

=

=

=
A kmesinden a ve e atldnda;
{b, c, d, f} kmesinin elemanl alt kmeleri olan,
4
3
4
4 3 3
4 3 2 1
1 3 2 1
4
=

=

=
!
( )! !
tane kmede ne a ne de e yoktur.
Bu 4 kme dnda, A nn dier elemanl alt kmelerin-
de a veya e vardr.
20 4 = 16
tane kmede a veya e den en az biri vardr.
Doru Seenek A
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin iki elemanl alt kmelerinin ka tanesinde
2 veya 3 vardr?
A) 7 B) 10 C) 16 D) 20 E) 24
Kmeler
YGS MATEMATK 272
Kmeler - Blm 08
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin en ok elemanl alt kmeleri ka ta-
nedir?
A) 6 B) 10 C) 16 D) 20 E) 26
DNA 5

zm
En ok elemanl alt kmelerinin says istendiinden;
, bir elemanllar, iki elemanllar ve elemanllar alna-
caktr.
5
0
5
1
5
2
5
3
5
5 0 0
5
5 1 1
=

+

!
( )! !
!
( )! !!
!
( )! !
!
( )! !
+

+

5
5 2 2
5
5 3 3
= 1 + 5 + 10 + 10 = 26
tanedir.
Doru Seenek E
s(A) = 10
olduuna gre, A kmesinin en az iki elemanl alt k-
melerinin says katr?
A) 2
10
B) 2
10
1 C) 2
10
2
D) 2
10
10 E) 2
10
11
Sarn ve esmer rencilerin bulunduu 30 kiilik bir
grupta, kzlarn says 19, sarn rencilerin says 9
ve esmer erkeklerin says 7 dir.
Buna gre, toplulukta ka tane sarn kz vardr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
DNA 6

zm

Kzlarn says : 19
Erkekler : 30 19 = 11 kii
Sarn says : 9
Esmerler : 30 9 = 21 kii
Esmer erkekler : 7
Sarn erkekler : 11 7 = 4
Sarn kzlar : 9 4 = 5 kii
Doru Seenek B
Sarn ve esmer rencilerin bulunduu 40 kiilik bir
grupta, kzlarn says 25, sarn rencilerin says 14 ve
esmer erkeklerin says 10 dur.
Buna gre, toplulukta ka tane sarn kz vardr?
A) 5 B) 8 C) 9 D) 10 E) 16
YGS MATEMATK 273
A = {x | |x 3| 2, x Z}
B = {x | |x 4| < 3, x Z}
kmeleri veriliyor.
Buna gre, A B kmesi aadakilerden hangi-
sidir?
A) {2, 5} B) {2, 6} C) {5, 6}
D) {2, 5, 6} E) {2, 4, 5, 6}
DNA 7

zm
|x 3| 2 ise
x 3 2 x 5 veya x 3 2 x 1
A = {..., 1, 0, 1, 5, 6, 7, ...}
dr.
|x 4| < 3 ise
3 < x 4 < 3
1 < x < 7
B = {2, 3, 4, 5, 6}
dr.
A B = {5, 6}
bulunur.
Doru Seenek C
A = {x: 2 x < 7 ve x Z}
B = {x: 4 x < 9 ve x N}
kmeleri veriliyor.
Buna gre, A B kmesi aadakilerden hangisi-
dir?
A) {4, 5, 6} B) {5, 6, 7} C) {7, 8, 9}
D) {5, 6} E) {6, 7}
A = {0, 1, 2, 3}
B = {2, 3}
kmeleri veriliyor.
Buna gre, A = X B olacak ekilde ka farkl X
kmesi yazlabilir?
A) 1 B) 4 C) 5 D) 7 E) 8
DNA 8

zm
0 ile 1, X kmesinin kesinlikle eleman olmak zorundadr.

2 ile 3 keyf elemanlar olarak seilebilir.
stenen cevap:
2
2
= 4
tr.
Doru Seenek B
A = {a, b, c, d, e}
B = {a, c, e}
kmeleri veriliyor.
A = X B
olacak ekilde ka farkl X kmesi yazlabilir?
A) 1 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
Kmeler
YGS MATEMATK 274
Kmeler - Blm 08
A kmesinin 32 alt kmesi, B kmesinin 32 alt
kmesi, A B kmesinin 256 alt kmesi olduuna
gre, A B kmesi ka elemanldr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 9

zm
n elemanl kmenin 2
n
tane alt kmesi olduundan,
2
n
= 32 = 2
5
n = 5
s(A) = s(B) = 5
2
n
= 256 = 2
8
n = 8
s(A B) = 8
IIK 3ten,
s(A B) = s(A) + s(B) s(A B)
8 = 5 + 5 x
x = 2
bulunur.
Doru Seenek B
A kmesinin 64 alt kmesi, B kmesinin 32 alt kmesi,
A B kmesinin 8 alt kmesi olduuna gre, A B
kmesi ka elemanldr?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
{1, 2} X {1, 2, 3, 4, 5}
koulunu salayan ka deiik X kmesi vardr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16
DNA 10

zm
{1, 2, 3, 4, 5} kmesinin iinde 1 ve 2 nin bulunduu alt
kmelerin says istenmektedir.
{3, 4, 5} kmesinin alt kmelerine 1 ve 2 eleman olarak
eklenir.
2
3
= 8
tanedir.
Doru Seenek D
{a, b, c} A {a, b, c, d, e}
koulunu salayan ka tane A kmesi vardr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 16
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
B = {1, 2, 3}
olduuna gre, A kmesinin alt kmelerinden ka
tanesinde B nin elemanlarndan en az biri bulu-
nur?
A) 128 B) 256 C) 512
D) 896 E) 1024
DNA 11
YGS MATEMATK 275

zm
A B = {4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
kmesinin
2
7
= 128
tane alt kmesinde B nin hi bir eleman yoktur.
A kmesinin tm alt kmeleri;
2
10
= 1024
olduundan, A nn
2
10
2
7
= 1024 128 = 896
tane alt kmesinde B nin elemanlarndan en az biri bu-
lunur.
Doru Seenek D
A = {a, b, c, d, e, f, g}
B = {a, e}
olduuna gre, A kmesinin alt kmelerinden ka ta-
nesinde B nin elemanlarndan en az biri bulunur?
A) 32 B) 64 C) 96 D) 112 E) 128
Bir snfta ngilizce veya Almanca dillerinden en az bi-
rini bilen 30 renci vardr. ngilizce bilenlerin says;
Almanca bilenlerin saysnn yars, her iki dili bilenle-
rin saysnn iki katdr.
Buna gre, bu snftaki ngilizce bilenlerin says
katr?
A) 5 B) 10 C) 12 D) 15 E) 20
DNA 12

zm
Bu tip sorularda Venn emas yaplarak, kmelerin ele-
man saylar ilerine yerletirilir.

x + y + z = 30
x y
y z
+ =
+
2
x + y = 2y
x + y = 2y x = y
x y
y z
y y
y z
+ =
+
+ =
+
2 2
4y = y + z 3y = z
x + y + z = y + y + 3y = 5y = 30
y = 6 = x
x + y = 6 + 6 = 12
kii ngilizce bilmektedir.
Doru Seenek C
Bir snftaki renciler ngilizce veya Franszca dillerinden
en az birini bilmektedir. Yalnz ngilizce bilenler, her iki dili
bilenlerden 10 kii fazla, yalnz Franszca bilenler, her iki
dili bilenlerin iki katdr.
ngilizce bilenlerin saysnn, Franszca bilenlerin sa-
ysna eit olduu bu snfta ka renci Franszca
bilmektedir?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
Kmeler
YGS MATEMATK 276
Kmeler - Blm 08
s(A B C) = s(A) + s(B) + s(C) s(A B) s(A C)
(B C) + s(A B C)
Ik 9
Yukardaki Venn emas; E snfnda okutulan ngilizce,

Franszca, Almanca dillerini bilen renci saylarn ver-
mektedir.
Snftaki renci says:
s(E) = x + y + z + a + b + c + p + k
En az bir yabanc dil bilenlerin says:
s( F A) = x + y + z + a + b + c + p
En az iki yabanc dil bilenlerin says:
a + b + c + p
En ok bir yabanc dil bilenlerin says:
k + x + y + z
En ok iki yabanc dil bilenlerin says:
k + x + y + z + a + b + c
Yalnz bir yabanc dil bilenlerin says:
x + y + z
Yabanc dil bilmeyenlerin says: k
ngilizce, Franszca ve Almanca bilenlerin says: p
s[( F) A] = b + p + c
s[( F) A] = x + a + y
s( A) = b + p
s( F) = k + z

Yukardaki Venn emasnda kmelerin eleman sayla-

r ilerinde verilmitir.
s(A B C) = 33
olduuna gre, s(A) + s(B) + s(C) toplam katr?
A) 33 B) 44 C) 55 D) 57 E) 59
DNA 13

zm
s(A B C) = 6 + 5 + 4 + (x 2) + (x 1) + (x 3) + x = 33
4x + 9 = 33
4x = 24
x = 6
dr.
s(A) = 6 + x + x 2 + x 3 = 3x + 1 = 3 6 + 1 = 19
s(B) = 5 + x + x 1 + x 2 = 3x + 2 = 3 6 + 2 = 20
s(C) = 4 + x + x 1 + x 3 = 3x = 3 6 = 18
s(A) + s(B) + s(C) = 19 + 20 + 18 = 57
dir.
Doru Seenek D
DNA 13te verilen Venn emasna gre,
s[(B C) A] = 22
olduuna gre, s[(B C) A] katr?
A) 33 B) 34 C) 35 D) 36 E) 37
YGS MATEMATK 277
TEST - 1
1. A = {1, {2}, (3, 4)}
kmesi iin aadakilerden hangisi yanltr?
A) 1 A B) {1} A C) {2} A
D) (3, 4) A E) {3, 4} A
2. 3 elemanl alt kmelerinin says, 4 elemanl alt
kmelerinin saysna eit olan bir kmenin tm
alt kmelerinin says katr?
A) 7 B) 14 C) 32 D) 64 E) 128
3. (A B) (A B)
kmesinin eiti aadakilerden hangisidir?
A) B) E C) A D) B E) A
4. A E ve B E kmeleri iin,
s(A) = 12
s(A) = 13
s(B) = 14
olduuna gre, s(B) katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
5. A E ve B E kmeleri iin,
A B = {1, 2, 3}
B A = {4, 5, 6}
A B
olduuna gre, A B kmesinin eleman says
en az ka olabilir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
6. {a, b, c, d, e, f, g}
kmesinin alt kmelerinden ka tanesinde a bu-
lunup, e bulunmaz?
A) 16 B) 24 C) 32 D) 64 E) 78
7. {1, 2, 3, 4, 5, 6}
kmesinin alt kmelerinin ka tanesinde 5 veya 6
dan en az biri bulunur?
A) 32 B) 36 C) 48 D) 54 E) 64
8. 20 kiilik bir snfta, gzlkl kzlarn says, gzlk-
sz erkeklerin saysnn 2 katdr.
Bu snfta kzlarn says, erkeklerin saysndan 6
fazla ve snfta 4 tane gzlkl erkek olduuna
gre, gzlksz kz says katr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
Kmeler
YGS MATEMATK 278
Kmeler - Blm 08
9. s(A) = 14
s(B) = 10
s[(A B) (A B)] = 8
olduuna gre, A B kmesi ka elemanldr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 7 E) 8
10. Bir snfta Trke ve ngilizce dillerinden en az birini
bilen renciler bulunmaktadr.
Trke bilen rencilerin says 25, ngilizce bilen
rencilerin says 15 ve yalnz bir dil bilenlerin
says 12 olduuna gre, iki dil bilenlerin says
katr?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
11. A B kmesinin 128 tane alt kmesi, A B kme-
sinin yalnz bir alt kmesi vardr.
s(A B) = 3
olduuna gre, s(B A) katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
12. Aadakilerden hangisi yanltr?
A) A A = A B) A E = E
C) A = D) A A = E
E) A A =
13. n elemanl bir kmenin a tane alt kmesinin oldu-
u bilindiine gre, n + 1 elemanl kmenin ka
tane alt kmesi vardr?
A) a + 1 B) a + 2 C) 2a
D) a
2
E) 4a
14. A = {1, 2, 3}
olduuna gre,
A B = {1, 2, 3, 4}
koulunu salayan ka farkl B kmesi yazlabi-
lir?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
15.
Yukardaki emada taral kme aadakilerden

hangisine eittir?
A) A B C
B) (A C) B
C) (B C) A
D) (A B) (A B C)
E) [(A B) C] (A B C)
16. Bir ok yabanc dilin konuulduu bir snfta; yalnz
bir yabanc dil konuabilen 10 kii, en az bir yabanc
dil konuabilen 16 kii, en ok bir yabanc dil konu-
abilen 18 kii vardr.
Bu snfta ka kii vardr?
A) 24 B) 26 C) 28 D) 34 E) 44
1. E 2. E 3. A 4. A 5. C 6. C 7. C 8. D 9. E 10. B 11. C 12. C 13. C 14. D 15. E 16. A
YGS MATEMATK
BAINTI - FONKSYON - BLM 09 BAINTI - FONKSYON
279

GR
Mantk konusunda olduu gibi, kartezyen arpm ve ba-
nt da fonksiyon konusunun temelini oluturduundan,
bilgileri ksaca hatrlamakta yarar vardr.

TANIM
(x, y) eklindeki ifadelere sral ikili denir.
x; ikilinin birinci bileeni,
y; ikilinin ikinci bileenidir.
(x, y) = (u, v) x = u y = v
Ik 1
rnein,
(x 2, y + 1) = (3, 4) x 2 = 3 ve y + 1 = 4
x = 5 ve y = 3
olmaldr.

TANIM
A ile B birer kme olmak zere, A ve B kmelerinin kartez-
yen arpm A B ile gsterilir.
A B = {(x, y): x A y B}
dir.
s(A B) = s(A) s(B) = s(B A)
Ik 2
rnein,
A = {1, 2, 3}
B = {a, b)
kmeleri iin,
A B = {(1, a), (1, b), (2, a), (2, b), (3, a), (3, b)}
B A = {(a, 1), (a, 2), (a, 3), (b, 1), (b, 2), (b, 3)}
s(A) = 3 ve s(B) = 2 olduundan,
s(A B) = s(B A) = s(A) s(B) = 3 2 = 6
dr.
A B B A
Uyar
Her sral ikiliye dzlemde bir nokta kar getirildiinde,

Kartezyen arpm kmelerinin grafkleri izilmi olur.
[1, 3] {1, 2}
Kartezyen arpmnn grafi aada verilmitir.
Grafk: [CD] [EF] dir.

Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 280
Bant - Fonksiyon - Blm 09

TANIM
A B nin her alt kmesine A dan B ye bir bant denir.
(x, y) b ifadesi y b x biiminde gsterilir.
y, b ile x e baldr denir.
s(A) = n, s(B) = m
ise A dan B ye 2
n.m
tane bant tanmlanabilir.
Ik 3
Aada bir bant grafi verilmitir.
b = {(x, y): |y| = x, x, y R}

b
1
B A olup,
b
1
= {(y, x): (x, y) b}
bantsna b bantsnn tersi denir.
b, A da bir bant iken: x A iin, (x, x) b oluyorsa;
bant yansyandr.
(x, y) b iin, (y, x) b oluyorsa; bant simetriktir.
x, y A ve x y iin, (x, y) b iken (y, x) b oluyorsa;
bant ters simetriktir.
[(x, y) b ve (y, z) b] iin, (x, z) b oluyorsa; bant
geikendir.
Bir bantnn yansma, ters simetri ve geime zellikleri
varsa sralama bantsdr.

Not
s(A) = n iin;
A da 2
2
( ) n

tane bant tanmlanabilir.
Bu bantlardan 2
2
n n
tanesi yansyan,
2
1
2
n n ( ) -
tanesi simetriktir.
b = {(x, y): 2x + y = 3, x, y R}
bantsnn zeliklerini incelediimizde;
Yansma yok: (x, x) b
Simetri yok: (x, y) b iken (y, x) b
Ters simetri var: (x, y) b iken (y, x) b dr.
Geime yok: (x, y) b ve (y, z) b iken (x, z) b
olduu grlr.
X = {a, b, c, d, e}
kmesi zerinde tanml aadaki bantlardan
hangisi ya da hangileri geimelidir?
b
1
= {(a, b), (a, c), (b, c), (c, b), (b, b)}
b
2
= {(a, c), (a, b), (a, a)}
b
3
= {(a, b), (b, a), (c, a), (c, b)}
A) Yalnz b
1
B) Yalnz b
2
C) Yalnz b
3
D) b
1
ve b
2
E) b
2
ve b
3
DNA 1
YGS MATEMATK 281

zm
b
1
e bakalm.
(a, b) ve (b, c) iin (a, c) b
1
(a, c) ve (c, b) iin (a, b) b
1
(b, c) ve (c, b) iin (b, b) b
1
(c, b) ve (b, c) iin (c, c) b
1
olduundan geimeli deil.
b
2
ye bakalm.
(a, c) iin c ile balayan bir eleman yok.
(a, b) iin b ile balayan bir ikili yok.
(a, a) ve (a, c) iin (a, c) b
2
(a, a) ve (a, b) iin (a, b) b
2
olduundan b
2
geimelidir.
b
3
inceleyelim.
(a, b) ve (b, a) iin (a, a) b
3
olduundan dierlerini ince-
lemeye gerek yok.
Bu durumda sadece b
2
geimelidir.
Doru Seenek B

A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
kmesi zerinde tanml aadaki bantlardan han-
gisi ya da hangileri geiken bantdr?
b
1
= {(1, 1), (2, 2), (3, 3), (1, 2), (2, 1), (3, 2), (3, 1)}
b
2
= {(2, 1), (3, 2), (4, 5), (5, 6), (4, 6)}
b
3
= {(6, 6), (7, 7), (3, 3), (1, 1)}
A) Yalnz b
1
B) Yalnz b
2
C) Yalnz b
3

D) b
1
ve b
3
E) b
2
ve b
3
FONKSYON

TANIM
A kmesinin her elemann, B kmesinin bir ve yalnz bir
eleman ile eleyen A dan B ye bir f bantsna A dan
B ye fonksiyon denir.
f: A B veya A B yazlr.
A tanm, B deer kmesidir.
(x, y) f ise y = f(x) yazlr.
y ye x in f fonksiyonu altndaki grnts denir.
Grnt kmesi: f(x) = {y: (x, y) f}
A = {1, 2, 3, 4} ve B = {2, 4, 6, 8, 10}
kmeleri iin;
s(A B) = s(A) s(B) = 4 5 = 20
A dan B ye tanmlanabilecek bant says = 2
20
2
20
bantdan biri;
A B f = {(1, 2), (2, 4), (3, 6), (4, 8)}
dir.
ncelendiinde fonksiyon olma koullarn salar.
A kmesinin her eleman elenmitir.
A kmesindeki bir eleman birden fazla elemanla elen-
memitir.
ema ile gsterildiinde;
f(1) = 2, f(2) = 4, f(3) = 6, f(4) = 8

f(A) = {2, 4, 6, 8} Grnt kmesi.
f: A B
f(x) = 2x
eklinde gsterilebilir.
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 282
A B g = {(1, 2), (2, 4), (3, 6)}

bants incelendiinde, fonksiyon olma koullarn sa-
lamad grlr.
A kmesindeki 4, B nin hibir eleman ile elenmemitir.

A B h = {(1, 2), (2, 4), (3, 6), (4, 8), (4, 10)}
bants incelendiinde, fonksiyon olma koullarn sa-
lamad grlr.
A kmesindeki 4, B nin hem 8 hem 10 elemanlar ile e-
lenmitir.
A kmesindeki 1, B kmesinin 5 elemanndan biri ile,
A kmesindeki 4, B kmesinin 5 elemanndan biri ile e-
lenebileceinden,
A dan B ye,
5 5 5 5 = 5
4
= 625
tane fonksiyon tanmlanabilir.
A ve B kmeleri iin,
s(A) = m ve s(B) = n
ise, A dan B ye n
m
Ik 4
f(x) = x
2
x
3

fonksiyonu iin, f(1) aadakilerden hangisidir?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 2

zm
f(1) = (1)
2
(1)
3
= 1 + 1 = 2
Doru Seenek E
A = {1, 0, 1} kmesi ve
f(x) = x
2
x
3

fonksiyonu veriliyor.
Buna gre, f(A) kmesi aadakilerden hangisidir?
A) {0} B) {2} C) {0, 2}
D) {1, 0} E) {1, 0, 2}

TANIM
x
1
, x
2
A iin,
x
1
x
2
f(x
1
) f(x
2
)
oluyorsa; f birebir fonksiyondur.
r elemanl kmeden n elemanl kmeye tanmlanabi-
len birebir fonksiyon says:
P n r
n
n r
( , )
!
( )!
dir.
Ik 5
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 283
s(A) = 3 ve s(B) = 4
olduuna gre, A kmesinden B kmesine tanm-
lanabilen tm fonksiyonlardan ka tanesi birebir
deildir?
A) 12 B) 24 C) 40 D) 48 E) 64
DNA 3

zm
IIK 4ten; A kmesinden B kmesine;
4
3
= 64
IIK 5ten;
A kmesinden B kmesine;
P n r
n
n r
( , )
!
( )!
!
( )!

4
4 3
4 3 2 24
tane birebir fonksiyon tanmlabilir.
64 24 = 40
tane fonksiyon birebir deildir.
Doru Seenek C
3 elemanl bir kmeden, 5 elemanl bir kmeye ka
tane birebir fonksiyon tanmlanabilir?
A) 15 B) 20 C) 60 D) 65 E) 125

TANIM
f: A B fonksiyonunda;
f(A) B
ise fonksiyona iine fonksiyon denir.
f(A) = B
ise fonksiyona rten fonksiyon denir.
f: A B fonksiyonunda;
x A iin,
f(x) = c
ise fonksiyona sabit fonksiyon ad verilir.
f(x) = x
ise fonksiyona birim fonksiyon ad verilir.
f(x) = (a 2)x + 4
olarak tanmlanan f fonksiyonunun sabit fonksi-
yon olduu bilindiine gre, a katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 4

zm
Sabit fonksiyonda;
x A iin f(x) = c
olacandan x li terimin katsays sfr olmaldr.
a 2 = 0
a = 2
olmaldr.
Doru Seenek C
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 284
f(x) = (a 3)x + 5
olarak tanmlanan f fonksiyonunun sabit fonksiyon
olduu bilindiine gre, a katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
f: N R,

f x
x
x
f x f x x
( )
;
;
( ) ( ) ;
'
'
0 0
1 1
3 2 1 2
iin
iin
iin
fonksiyonu tanmlanyor.
f(1) + f(2) + f(3) toplamnn deeri katr?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 7 E) 8
DNA 5

zm
f(1) = 1
f(2) = 3f(2 2) f(2 1) = 3f(0) f(1) = 3 0 1 = 1
f(3) = 3f(3 2) f(3 1) = 3f(1) f(2) = 3 1 (1) = 4
f(1) + f(2) + f(3) = 1 + (1) + 4 = 4
Doru Seenek C

f x
x x ise
x x ise
( )
;
;
<
'
'
0
0
2
fonksiyonu iin, f(2) + f(2) toplam katr?
A) 2 B) 0 C) 2 D) 4 E) 6
f(x 2) = x
2
+ 1
olduuna gre, f(x + 2) aadakilerden hangisine
eittir?
A) x
2
+ 4x + 5 B) x
2
+ 6x + 10
C) x
2
+ 8x + 16 D) x
2
+ 8x + 17
E) x
2
+ 2
DNA 6

zm
f(x 2) den f(x + 2) yi oluturabilmek iin verilen eitlikte
x yerine x + 4 yazlrsa,
f[(x + 4 ) 2] = (x + 4)
2
+ 1
f(x + 2) = x
2
+ 8x + 17
bulunur.
Doru Seenek D
f(x + 1) = x
2
+ x 3
olduuna gre, f(x 1) aadakilerden hangisine
eittir?
A) x
2
x 3 B) x
2
+ x 3
C) x
2
3x + 1 D) x
2
+ 3x 1
E) x
2
3x 1
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 285
f: R R,

f x
x x ise
x x ise
x c x ise
( )
| | ;
;
;
'
'
3
2 9 3 3
3
3
ifadesinin bir fonksiyon tanmlad bilindiine
gre, c katr?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
DNA 7

zm
R deki bir elemann bir ve yalnz bir eleman ile elenmesi
gerekir.
Kritik saylar;
x = 3 ve x = 3
saylardr.
f(3) = |3| = 3
f(3) = 2(3) + 9 = 6 + 9 = 3
olduundan koul salanr.
f(3) = 2(3) + 9 = 6 + 9 = 15
f(3) = 3
3
c = 27 c
27 c = 15
olmaldr. Buradan,
c = 12
bulunur.
Doru Seenek A
f: R R,

f x
x x ise
x k x ise
( )
;
;
-
-
'
'
3 2 1
1
2
ifadesinin bir fonksiyon tanmlad bilindiine gre,
k katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

TANIM
f: A B
x y = f(x)
birebir ve rten bir fonksiyon olsun.
f
1
: B A
y x = f
1
(y)
fonksiyonuna f fonksiyonunun tersi denir.
f: R R
f(x) = ax + b iin; (a 0)

f x
x b
a

1
( )
dr.
Ik 6
f: R R
f(x) = 3x + 2
iin, f
1
(5) aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 8
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 286

zm
IIK 6dan;
f x x f x
x
f
( ) ( )
( )
-

3 2
2
3
5
5 2
3
3
3
1
1
1
bulunur.
y = f(x) iken x = f
1
(y)
olduundan,
y = f(x) = 3x + 2 iken,
3x + 2 = 5 3x = 3
x = 1
f
1
(5) = 1 dir.
Doru Seenek A
f: R R,
f(x) = 2x 3
iin, f
1
(5) aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
f R
d
c
R
a
c
:
{

{
f x
ax b
cx d
( )
-
-
iin,
f x
dx b
cx a
1
( )
dr.
(a ve d, hem yer hem iaret deitirir.)
Ik 7
f(x) =
2x 3
5x 1
++
iin,

f x
x b
cx d

-
-
1
( )
olduuna gre, b + c + d toplam katr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 6 E) 8
DNA 9

zm
IIK 7den;
f x
ax b
cx d
f x
dx b
cx a
( ) ( )
-
-

-
1
dr.
f x
x
x
f x
x
x
f x
x b
cx d
x
x
( ) ( )
( )
-
-

-
2 3
5 1
3
5 2
3
5 2
1
1
eitliinden,
b = 3, c = 5, d = 2
deerleri elde edilir ve buradan,
b + c + d = 3 + 5 2 = 6
bulunur.
Doru Seenek D
f: R {1} R {2}

f x
x
x
( )
-
-
2 3
1
fonksiyonu iin f
1
(x) aadakilerden hangisidir?
A)
2 3
1
x
x

B)
x
x
3
2 1
C)
-
x
x
3
2

D)
x
x
-
-
3
2
E)
x
x
-
-
1
2 3
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 287

TANIM
f: A B
g: B C iin, A dan C ye,
(gof)(x) = g[f(x)]
biiminde verilen gof fonksiyonuna g ile f nin bileke
fonksiyonu denir.
rnein,
f: R R, f(x) = x
2
1 ve
g: R R, g(x) = 2x + 1
fonksiyonlar iin,
(gof)(x) = g[f(x)]
= g(x
2
1) = 2(x
2
1) + 1 = 2x
2
1
(fog)(x) = f[g(x)]
= f(2x + 1) = (2x + 1)
2
1 = 4x
2
+ 4x
tir.
f f
1
= = f
1
f
Ik 8
f(x) = ax + 3
g(x) = 5x + a
f[g(x)] = g[f(x)]
olduu bilindiine gre, a nn alabilecei deerler
toplam katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 10

zm
f[g(x)] = f(5x + a) = a(5x + a) + 3 = 5ax + a
2
+ 3
g[f(x)] = g(ax + 3) = 5(ax + 3) + a = 5ax + 15 + a
olduundan, katsaylar eitlendiinde;
a
2
+ 3 = 15 + a
a
2
a 12 = 0
(a 4)(a + 3) = 0
a 4 = 0 a = 4 veya
a + 3 = 0 a = 3
olmaldr.
a nn alabilecei deerler toplam:
4 + (3) = 1
bulunur.
Doru Seenek D
f(x) = 4x + 6
g(x) = 3x + k
iken (fog)(x) = (gof)(x) olduuna gre, k nin deeri
katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 288
f ve g fonksiyonlar iin,
f(x) = 2x 3
f[g(x)] = x
olduuna gre g(x) aadakilerden hangisidir?
A) 2x + 3 B) 3x 2 C) 3x + 2
D)
x 3
2
E)
x - 3
2
DNA 11

zm
f[g(x)] = 2g(x) 3 = x
2g(x) = x + 3

g x
x
( )
- 3
2
dir.
Doru Seenek E
f ve g fonksiyonlar iin,
f(x) = 3x + 2
f[g(x)] = x
olduuna gre, g(x) aadakilerden hangisidir?
A) 2x + 3 B) 3x 2 C) 3x + 2
D)
x 2
3
E)
x - 2
3

f
x x
1
1
1

,
(

olduuna gre, f(x) aadakilerden hangisidir?
A)
1
1 x -
B)
x
x -1
C)
x
x 1
D) x 1 E) x + 1
DNA 12

zm
g x
x
( )
1
1
dersek IIK 7den;
g x
x
x

-
1
1
( )
olur.
IIK 8den (gog
1
)(x) = x olacandan;
fogog
1
= fo = f
bulunur.
f
x
x
x
x
f x
x
x
1
1
1
1
1
1
-

,
(
(

-
-
( )
dir.
Doru Seenek B
f(2x 1) = 3x + 5
olduuna gre f(x) aadakilerden hangisidir?
A) 3x + 13 B) 3x 13 C)
3 13
2
x -
D)
3 13
2
x
E)
3 5
2
x -
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 289

f x
x
g x x
h x x
( )
( )
( )
1
2
olduuna gre, (hogof)(x) aadakilerden hangi-
sidir?
A) x B)
1
x
C)
1
x
D) 1 E) 0
DNA 13

zm
( )( ) { [ ( )]} hogof x h g f x h g
x
h
x
x
x

,
(

,
(

1
1 1 1
2
2
bulunur.
Doru Seenek C

f x
x
( ) -
-
1
1
1
olduuna gre, f(f(f(1))) aadakilerden hangisidir?
A)
17
12
B)
3
2
C)
19
12
D)
5
3
E) 2

f x
x x
x x ise
x x
( )
;
;
;

<
>
'
'
3 2
2 2 2 3
7 3
olduuna gre,
f( 2) f(3)
f(0) f(10)
++
++
ifadesinin deeri ka-
tr?
A) 3 B) 4 C)
5
2
D)
1
3
E)
2
5
DNA 14

zm
f(2) = 3(2) = 6
f(3) = 2(3) 2 = 6 2 = 4
f(0) = 2(0) 2 = 0 2 = 2
f(10) = 7 10 = 3
f f
f f
( ) ( )
( ) ( ) ( )
-
-

-
-

2 3
0 10
6 4
2 3
2
5
2
5
bulunur.
Doru Seenek E

f x
x x ise
x x ise
( )
;
;

>
'
'
1 0
0
2
f(2) + f(0) + f(2) toplam katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 290
f(x + y) = f(x) f(y)
f(1) = 8
olduuna gre,
f
2
3

,
( deeri katr?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
DNA 15

zm
1
2
3
1
3
2
3
1
3
1
3
- - ve
eitlikleri kullanldnda,
f f f f f f ( ) 1
2
3
1
3
2
3
1
3
1
3
1
3
1
3
-

,
(

,
(

,
(
-

,
(

,,
(

,
(

,
(

,
(

,
(

,
(

f f f
f
f f
1
3
1
3
1
3
8
1
3
2
2
3
1
33
1
3
1
3
1
3
2 2 4 -

,
(

,
(

,
(
f f
bulunur.
Doru Seenek C
f(x + y) = f(x) f(y)
f(1) = a
olduuna gre, f(3) aadakilerden hangisine eit-
tir?
A) 3a B) 2a C) 2 + a
D) 3 + a E) a
3
f(x) = 4
x
olduuna gre, f(x + 1) f(x) in f(x) trnden eiti
A) 3f(x) B) 3 + f(x) C) [f(x)]
3
D) 4f(x) E) 4 + f(x)
DNA 16

zm
f(x + 1) f(x) = 4
x+1
4
x
= 4
x
(4 1) = 3 4
x
= 3 f(x)
bulunur.
Doru Seenek A
f(x) = 3
x
olduuna gre, f(x + 1) + f(x) in f(x) trnden eiti aa-
A) 3f(x) B) 3 + f(x) C) [f(x)]
3
D) 4f(x) E) 4 + f(x)

TANIM
A dan A ya tanmlanan birebir ve rten fonksiyonlara A
nn permtasyonlar denir.
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 291
s(A) = n
ise A da tanmlanabilecek permtasyonlar n! tanedir.
Ik 9
A = {1, 2, 3, 4} kmesi ve f: A A
f

,
(
1 2 3 4
3 4 2 1
iin,
f(1) = 3, f(2) = 4, f(3) = 2, f(4) = 1
dir.

f

,
(
(
1 2 3 4
3 4 1 2

gof

,
(
(
1
1 2 3 4
2 1 4 3
olduuna gre, g fonksiyonu aadakilerden han-
gisidir?
A)
1 2 3 4
4 3 2 1

,
(
(
B)
1 2 3 4
3 2 1 4

,
(
(
C)
1 2 3 4
4 2 3 1

,
(
(
D)
1 2 3 4
4 3 1 2

,
(
(
E) 1 2 3 4
4 2 1 3

,
(
(
DNA 17

zm
g yi bulmak istediimiz iin gof
1
ifadesinde f
1
den kurtul-
malyz. Bunun iin,
gof

,
(
1
1 2 3 4
2 1 4 3
eitliinin her iki yanna o f ekleyelim.
go f of o f

,
(
(
1
1 2 3 4
2 1 4 3

g o f

,
(
(
1 2 3 4
2 1 4 3

g o

,
(
(

,
(
(
1 2 3 4
2 1 4 3
1 2 3 4
3 4 1 2

g

,
(
(
1 2 3 4
4 3 2 1
dir.
Doru Seenek A

f
x y z t
y z t x

,
(
(

g of
x y z t
t z x y

,
(
(
1
olduuna gre, g fonksiyonu aadakilerden hangi-
sidir?
A)
x y z t
z x y t

,
(
(
B)
x y z t
t x y z

,
(
(
C)
x y z t
t x z y

,
(
(
D)
x y z t
y z x t

,
(
(
E)
x y z t
t y x y

,
(
(
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 292
(f g)(x) = f(x) g(x)
(c f)(x) = c f(x)
(f g)(x) = f(x) g(x)
f
g
x
f x
g x
g x
f x f x f x f x
n

,
(

( )
( )
( )
( ( ) )
( ) ( ) ( ) ... ( )
0
n tane

Ik 10

f x x
g x
x
( )
( )

-
1
1
1
fonksiyonlar iin aadakilerden hangisi yanl-
tr?
A) ( )( ) f g - 5
13
6
B) ( )( ) f g 5
11
6
C)
f
g

,
(
( ) 5 12

D) f g ( ) ( ) 5
1
3

E) f g ( ) ( ) 5
1
3
DNA 18

zm
(f + g)(5) = f(5) + g(5)
-
-
- 5 1
1
5 1
2
1
6
13
6
DORU
(f g)(5) = f(5) g(5)

-
5 1
1
5 1
2
1
6
11
6
DORU

f
g
f
g

,
(

-

( )
( )
( )
5
5
5
5 1
1
5 1
2
1
6
12 DORU
(f g)(5) = f(5) g(5)

5 1
1
5 1
2
1
6
1
3

-
DORU
(fog)(5) = f(g(5))

,
(

,
(

f f
R
1
5 1
1
6
1
6
1
5
6
YANLI
Doru Seenek E

f(x) = x + 2

g x x ( )
3
olduuna gre, (f g)(8) aadakilerden hangisidir?
A) 2 B) 4 C) 10 D) 20 E) 80
Dik koordinat sisteminde verilen bir grafin bir y = f(x)
fonksiyonuna ait olabilmesi iin, x eksenine izilen dik-
me dorularnn tmnn, grafi en ok bir noktada
kesiyor olmas gerekir.
Ik 11
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 293
Bant - Fonksiyon - Blm 09 Bant - Fonksiyon

Yukardaki ekillerde y = f(x) bir fonksiyon; y = g(x) ise bir
fonksiyon deildir.
Dik koordinat sisteminde, bir y = f(x) fonksiyonunun
grafi verilmi olsun.
Bu fonksiyonun grafinin x ekseni zerindeki dik iz-
dm f nin tanm kmesi, y ekseni zerindeki dik
izdm de f nin grnt kmesidir.
ekildeki y = f(x) fonksiyonunun tanm kmesi [a, b],

grnt kmesi ise [c, d] dir.
Ik 12
Dik koordinat sisteminde, bir y = f(x) fonksiyonunun
grafi verilmi olsun.
y eksenine izilen dikme dorularnn her biri, f nin
grafini en ok bir noktada kesiyorsa, o zaman, f
fonksiyonu birebirdir.
Ik 13
Aada verilen grafklerden hangisi bir fonksiyo-
na ait olabilir?
DNA 19

zm
IIK 11den yola karak btn seenekleri srasyla in-
celeyelim.
ki noktada kesti.
Fonksiyon grafi olamaz.
noktada kesti.
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 294
x eksenine izilen her dik-

me grafi yalnz bir nokta-
da kesiyor.
Fonksiyon grafi olabilir.
ki noktada kesti.
ki noktada kesti.
Doru Seenek C
Aada verilen grafklerden hangisi bir fonksiyona
ait olabilir?

Yukardaki ekilde y = f(x) ile y = g(x) fonksiyonlarnn
grafkleri gsterilmitir.
Buna gre, f(x) = g(x) eitliini salayan ka dei-
ik x deeri vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 20

zm
Verilen ekilden f ile g nin grafklerinin deiik noktada
kesitii grlmektedir.
Buradan,
f(x) = g(x)
denklemini salayan deiik x deeri olduunu sy-
leriz.
Doru Seenek C

Yukardaki ekilde y = f(x) ile y = g(x) fonksiyonlarnn gra-
fkleri gsterilmitir.
Buna gre, f(x) = g(x) denkleminin ka deiik kk
vardr?
A) 3 B) 4

C) 5

D) 6 E) 7
YGS MATEMATK 295
TEST - 1
1. f fonksiyonu iin,
3f(x) + 2f(1 x) = 2x + 9
olduuna gre, f(2) aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2. f x
x
( ) 1
1
fonksiyonu iin, f
1
(x) aadakilerden hangisi-
dir?
A)
x
x 1
B)
x
x -1
C)
1
1 x
D) 1 + x E) x 1
3. f(x) = x + 2
g x x ( )
3
olduuna gre, (f
1
o g
1
)(2) aadakilerden han-
gisidir?
A) 6 B) 2 C) 2 D) 6 E) 8
4. f(x) = x + 1
fonksiyonu iin, f(f(f(x))) ifadesinin eiti hangisi-
dir?
A) x
3
+ 1 B) x
3
+ 3x C) 3x + 1
D) x + 3 E) 3x + 3
5.
f x x ( )
1
2
6
3
fonksiyonu iin, f
1
(10) ifadesinin deeri nedir?
A) 506 B) 2 C)
1
10
D)
1
506
E) 2
6. f(x) = ax + b
fonksiyonunun tersi,
f
1
(x) = bx + a
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
7. f(3x) = x + f(3x 3)
f(3) = 1
olduuna gre, f(300) aadakilerden hangisi-
dir?
A) 100 B) 300 C) 1050
D) 5050 E) 9000
8. f(x) = 2x 3

( )( ) g f x
x
x

2
2 3
olduuna gre, g(1) aadakilerden hangisidir?
A) 2 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 296
9. f(x) = 2
x
fonksiyonu iin aadakilerden hangisi doru-
dur?
A) f(x y) = f(x) f(y) B) f(x + y) = f(x y)
C) f(x + y) = f(x) f(y) D) f(g(x)) = f(x)
E)
f x y
f x
f y
( )
( )
( )
-
10. f ve g, R den R ye fonksiyonlar iin,
f(g(x)) = 2 g(x + 1)
olduuna gre, f(f(2
x
)) aadakilerden hangisi-
dir?
A) 2
4x+7
B) 2
x+3
C) 2
2x
D) 2
x+2
+ 5 E) 2
x+4
11. f(3x + 1) = x + 3
olduuna gre, f(0) aadakilerden hangisidir?
A)
1
3
B) 0 C) 1 D)
8
3
E) 3
12. a, b herhangi iki say olmak zere, max(a, b) ifadesi
a, b saylarndan kk olmayann gstermektedir.
rnein;
max(4; 3) = 4
max(1,5; 1,2) = 1,2
dir.
f: R R,
f(x) = max(x; x
2
)
fonksiyonu iin, aadaki aralklarn hangisinde
f(x) = x olur?
A) [2, 1] B) [1, 0] C) [0, 1]
D) [1, 2] E) [2, 3]
13. f(x) = |x| + |x + 1|
iin, f([3, 1]) aadakilerden hangisidir?
A) [3, 5] B) [0, 5] C) [0, 3]
D) [1, 5] E) [1, 5]
14. f: N
+
N
+
f(n + 1) = n f(n)
f(1) = 1
olarak tanmlanyor.
f(6) aadakilerden hangisidir?
A) 8 B) 12 C) 24 D) 5! E) 6!
15. Uygun tanm aralnda;

f
x
x
x
x
2 3
3 2
9 6
8 12

,
(

-
Buna gre,
f
1
5

,
( aadakilerden hangisine
eittir?
A)
2
3
B)
1
2
C)
9
8
D)
15
4
E) 5
16. x 0 iin,
x
1
f(x) + f(x
1
) = x
Buna gre, f(1) deeri katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
1. E 2. C 3. D 4. D 5. B 6. A 7. D 8. D 9. C 10. E 11. D 12. C 13. D 14. D 15. D 16. B
YGS MATEMATK 297
TEST - 2
1. (2x+1, y + x) = (3, 2 x)
eitliini salayan (x, y) ikilisi nedir?
A) (1, 2) B) (1, 1) C) (1, 0)
D) (2, 0) E) (2, 2)
2. Gerek saylarda,
b
1
= {(x, y)| x
2
y
2
= 24}
b
2
= {(x, y)| y = x + 6}
bantlar tanmlanyor.
Aadakilerden hangisi b
1
b
2
nin elemandr?
A) (1, 5) B) (5, 1) C) (5, 1)
D) (5, 1) E) (3, 4)
3. Aadaki bantlardan hangisi A = {1, 2} kme-
sinden B = {1, 2, 3} kmesine tanml bir fonksi-
yondur?
A) {(1, 1), (2, 2), (3, 3)}
B) {(1, 2), (2, 1), (3, 1)}
C) {(1, 1), (2, 1), (3, 3)}
D) {(1, 1), (1, 2), (2, 1)}
E) {(1, 2), (2, 1)}
4. Aadaki fonksiyonlardan hangisi A = {1, 2, 3}
kmesinden B = {0, 1, 2} kmesine tanml bire
bir ve rten fonksiyondur?
A) {(1, 0), (2, 1), (3, 0)}
B) {(1, 0), (2, 2), (3, 1)}
C) {(1, 0), (2, 0), (3, 0)}
D) {(1, 1), (2, 0), (3, 1)}
E) {(3, 1), (2, 2), (1, 1)}
5. Aadaki fonksiyonlardan hangisi ya da hangi-
leri bire birdir?
f(x) = x
2
+ 1
g x
x
( )
-
1
1

h x
x
x
( )
-
2
1
A) Yalnz f B) Yalnz g C) Yalnz h
D) f ve g E) f ve h
6. f(x) birim fonksiyondur.
f(x
2
) = (a 3)x
2
+ (b + 1)x + c 3
A) 12 B) 9 C) 0 D) 6 E) 9
7. f x
x
x
( )
-
1
1
olduuna gre, f(x) in f(x) cinsinden deeri ne-
dir?
A) f(x) B)
1
1
-
f x
f x
( )
( )

C)
1
1
-
f x
f x
( )
( )

D)
1
f x ( )

E)
1
f x ( )
8. Tam saylar kmesinde tanml bir f fonksiyonu,
f(2x + 1) f(2x 1) = 1
eitliini salamaktadr.
f(1) = 0 olduuna gre, f(101) katr?
A) 49 B) 50 C) 99 D) 100 E) 101
Bant - Fonksiyon
YGS MATEMATK 298
9. f(x) = 2x 3
(fog)(x) = 4x + 5
olduuna gre, g(2) deeri katr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
10. f: R R fonksiyonu,

f x
x x ise
x x ise
x x ise
( )
,
,
,

- < <
-
'
'
1 1
3 4 1 1
2 1
2
olarak tanmlanyor.
Buna gre, f(1) + f(0) + f(2) toplam katr?
A) 2 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
11. f(x) = 2x + 1
(fog)(x) = x + 1
olduuna gre, g(x) fonksiyonu aadakilerden
hangisidir?
A)
x
2

B)
x 1
2
C)
x -1
2
D) x E) x + 1
12.
Yukardaki ekilde y = f(x) fonksiyonu ile y = g(x)

fonksiyonlarnn grafkleri gsterilmitir.
Buna gre,
f(x) = g(x)
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
13. f(x 2) = 2x + 1
g(x + 3) = 4x + 2
olduuna gre, (gof)(1) deeri katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 2 E) 3
14.
Yukardaki ekilde, y = f(x) fonksiyonunun grafi

gsterilmitir.
Buna gre,
f[f(k 1)] = 0
eitliini salayan k deerlerinin toplam katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 3
15.
Yukardaki ekilde, y = f(x) fonksiyonunun grafi

gsterilmitir.
Buna gre, f(2) + f(6) + f(7) katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
1. C 2. D 3. E 4. B 5. B 6.D 7. E 8. B 9. C 10. E 11. A 12. D 13. D 14.E 15. D
YGS MATEMATK
LEM - BLM 10 LEMN TANIMI
299

TANIM
A ve B bo kmeden farkl iki kme olsun. A x A dan B ye
tanmlanan her fonksiyona bir ikili ilem denir.
zel olarak A x A dan A ya tanmlanan her fonksiyona da
A da bir ikili ilem denir.
lemler ksaca, , D, , , ... gibi sembollerle gsterilir.
3 D 4 = 5
ifadesi; ilem drt eittir be diye okunur.

Not
Bundan sonra ikili ilem yerine ksaca ilem diyeceiz.
Tam saylar kmesinde bir ilemi,
x y = x + y
2
kuralyla tanmlanyor.
Buna gre, (1 0) 2 katr?
A) 1 B) 3 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 1

zm
1 0 deerini bulabilmek iin; ileminde x yerine 1 ve
y yerine 0 yazmalyz.
x = 1 ve y = 0 iin:
x y = x + y
2
1 0 = 1 + 0
2
= 1 + 0 = 1
buluruz.
Dolaysyla,
(1 0) 2 = 1 2
123
1
dir.
imdi de ileminde x yerine 1 ve y yerine 2 yazmalyz.
x = 1 ve y = 2 iin,
x y = x + y
2
1 2 = 1 + 2
2
= 1 + 4
= 5
buluruz.
Doru Seenek C

Tam saylar kmesinde bir D ilemi,
x D y = x + 2y 1
Buna gre, (1 D 1) D 1 katr?
A) 3 B) 4

C) 5

D) 6 E) 7
Gerek saylar kmesinde bir D" ilemi, her x, y R
iin,
x D y = 2 (y D x) + x + 1
Buna gre, a D b aadakilerden hangisine eit-
tir?
A) a
b
- -
2
2
3
B) 2
3
2
a b
C) -
a b
3
2
3
1 D)
a b
3
2
3
1 -
E)
2
3 3
1
b a
DNA 2
lemin Tanm
YGS MATEMATK 300
lem - Blm 10

zm
x = a ve y = b iin,
a D b = 2 (b D a) + a + 1 ... (i)
x = b ve y = a iin,
b D a = 2 (a D b) + b + 1 ... (ii)
elde ederiz.
a D b yi bulabilmemiz iin (i) ve (ii) denklemleri yeterli.
(ii) denklemindeki b D a deerini (i) denkleminde yerine
yazarsak,
a D b = 2 [2 (a D b) + b + 1] + a + 1
a D b = 4 (a D b) + 2b + 2 + a + 1
(a D b) 4 (a D b) = 2b + a + 3
3 (a D b) = 2b + a + 3
a b
b a

2
3 3
1
buluruz.
Doru Seenek E

Gerek saylar kmesinde bir D ilemi, her x, y R iin,
x D y = 2 (y D x) + 1 + x
Buna gre, 3 D 6 ileminin sonucu katr?
A) 6 B) 4

C) 2

D) 1 E) 9

TANIM
Bir ilem tablosunda yatay sralara satr, dikey sralara ise
stun ad verilir.
A = {a, b, c, d}
kmesinde tanml bir D ileminin tablosunda sadr ve
stunlar gsterelim.
D a b c d
a b c d a
b c d a b
c d a b c
d a b c d
1.
stun
2.
stun
3.
stun
4.
stun
4. satr
3. satr
2. satr
1. satr
Yukardaki A da tanmlanm D ileminin tablosu
(Soldaki i-yinci eleman) D (Tepedeki j-yinci eleman) =
(Tablo iindeki i-yinci satr ile j-yinci stunun kesiimindeki eleman)
kuralna gre okunur. rnein, a D b = c
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinde bir D" ilemi aadaki tablo ile tanmlan-
mtr.
D 1 2 3 4 5
1 5 1 2 3 4
2 1 2 3 4 5
3 2 3 4 5 1
4 3 4 5 1 2
5 4 5 1 2 3
Buna gre, (3 D 4) D (5 D 2) katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 3
YGS MATEMATK 301
lem - Blm 10 lemin Tanm

zm
D 1 2 3 4 5
1 3
2 4
3 2 3 4 5 1
4 1
5 2
3 D 4 = 5
D 1 2 3 4 5
1 1
2 2
3 3
4 4
5 4 5 1 2 3
5 D 2 = 5
D 1 2 3 4 5
1 4
2 5
3 2
4 3
5 4 5 1 2 3
5 D 5 = 3
Tabloyu okuduumuza gre,
(3 D 4) D (5 D 2) = 3
123
5
123
5
olduunu kolayca syleriz.
Doru Seenek C

A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinde bir "D ilemi aadaki tablo ile tanmlanm-
tr.
D 1 2 3 4 5
1 1 2 3 4 5
2 2 2 3 4 5
3 3 3 3 4 5
4 4 4 4 4 5
5 5 5 5 5 5
Buna gre, (2 D 3) D (4 D 5) katr?
A) 1 B) 2

C) 3

D) 4 E) 5
LEMN ZELKLER

TANIM
A bo kmeden farkl bir kme, A B ve : A x A B
bir ilem olsun.
A kmesindeki her x, y eleman iin x y A oluyorsa
ileminin A kmesinde kapallk zelii vardr. ya
da A kmesi ilemine gre kapaldr. denir.
Tam saylar kmesinde tanml aadaki ilemler-
den hangisinin kapallk zelii vardr?
A) x y = x + y + x y
B) x D y = x
2
+ y
2
xy
C) x y
x y x y ise
x y x y ise

- >

'
'
,
,
D) x y = 2x + 3y 1
E) x y = 2
x
+ y
DNA 4

zm
Tam saylar kmesinde bir ileminin kapallk zeliinin
olmas; x ve y nin her tam say deerine karlk x y nin
de bir tam say deerinin olmas demektir.
Seenekleri sra ile inceleyelim.
A) x y = x + y + x y
14243
123 123
Z Z
Z
x ile y nin her tam say deeri iin x + y ile x y bir tam
say olur. ki tam saynn toplam yine bir tam say
olduundan, ileminin tam saylar kmesinde
kapallk zelii vardr.
lemin Tanm
YGS MATEMATK 302
lem - Blm 10
B)
x D y = x
2
+ y
2
xy
1442443
123
Z Z
Z
123 123
Z
Her x, y tam says iin, x
2
Z, y
2
Z ve x y Z ol-
duundan, D ileminin tam saylar kmesi zerinde
C) x y
x y x y ise
x y x y ise

- >

'
'
,
,
123
Z
1 2 3
Z
x > y ya da x y iken x y nin bir tam sayya eit ol-
duu ikrdr. Dolaysyla, ileminin tam saylar
kmesi zerinde kapallk zelii vardr.
D)
123
Z
x y = 2x + 3y 1
14243
Z
123
Z
Her x, y Z iin, 2x + 3y 1 Z olduundan oldu-
undan, ileminin tam saylar kmesi zerinde
E)
123
Z
x y = 2
x
+ y
14243
Z
123
Z
x negatif tam say iken 2
x
bir tam say deildir.
2
1
2
2
1
4
1 2

Dolaysyla, tam saylar kmesi ilemine gre,
kapal deildir.
Sadece bir tane bile (x, y) ikilisi iin x y nin bir tam
say olmamas, kapallk zeliini bozar. Baka bir
(x, y) ikilisi aramamza gerek yoktur.
Doru Seenek E

Aada verilen kmelerden hangisi x y = x
y
ilemi-
ne gre kapaldr?
A) Tam saylar kmesi
B) Rasyonel saylar kmesi
C) Gerek saylar kmesi
D) Pozitif rasyonel saylar kmesi
E) Pozitif tam saylar kmesi

TANIM
Bir " ilemi, bir A kmesinde tanmlanm olsun.
Eer, her a, b, c A iin,
a (b c) = (a b) c
oluyorsa, o zaman, " ileminin birleme zellii vardr
veya ksaca " ilemi birlemelidir denir.
a b = ma + nb + kab + l
ileminin birlemeli olmas iin,
(i) m = n
(ii) m(m 1) = kl
olmas gerek ve yeterlidir.
Ik 1
YGS MATEMATK 303

TANIM
A kmesinde bir " ilemi tanmlanm olsun.
Eer " ilemi birlemeli deilse, o zaman " ileminin
birleme zellii yoktur veya " ilemi birlemeli de-
ildir denir.

TANIM
Bir A kmesinde bir " ilemi tanmlanm olsun.
Her x A iin,
e x = x e = x
olacak biimde bir e A varsa, o zaman, e ye ilemi-
nin birim eleman veya etkisiz eleman denir.

TANIM
Eer bir ileminin etkisiz eleman varsa, o zaman,
ilemi birimlidir denir.
rnein, doal saylar kmesinde, bildiimiz toplama ile-
minin birim eleman sfrdr. Bundan dolay, toplama ilemi
doal saylar kmesinde birimlidir.
ileminin etkisiz eleman yoksa, ilemi birimsizdir
denir.
rnein, pozitif doal saylar kmesinde, bildiimiz topla-
ma ileminin birim eleman yoktur. Bundan dolay toplama
ilemi Z
+
da birimsizdir.
Yukardaki rnekten anlyoruz ki bir ilemin etkisiz ele-
man var olmayabilir.
Uyar
x y = x + y 1
Buna gre, " ileminin etkisiz eleman katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 5

zm
Her x tam says iin,
x e = e x = x
olacak biimde bir e tam saysnn varln aratracaz.
x e = x = e x
x e x e x - - 1 1
e = 1
buluruz.
O halde, ileminin etkisiz eleman vardr ve 1 dir.
Doru Seenek D

Gerek saylar kmesinde bir ilemi,
x y = x + y 4
Buna gre, ileminin birim eleman katr?
A) 4 B) 2

C) 1

D) 2 E) 4
lemin Tanm
YGS MATEMATK 304
lem - Blm 10
x y = 2x + 2y + xy + 2
Buna gre, " ileminin etkisiz eleman katr?
A) 2 B) 1 C)
1
2
D)
1
2
E) 2
DNA 6

zm
Her x gerek says iin,
x e = e x = x
olacak biimde bir e gerek saysnn varln aratra-
caz.
x e = e x
olduu zaten ikr olduundan,
x e = x
denklemini zmemiz kfi.
x e = x
2x + 2e + xe + 2 = x
2e + xe = x 2
e(x + 2) = (x + 2)
(e + 1) (x + 2) = 0
e = 1 veya x = 2
buluruz.
x ka olursa olsun, e = 1 iin istenen art salanacan-
dan ileminin etkisiz eleman vardr ve 1 dir.
Doru Seenek B

x y = 3x + 3y + xy + 6
Buna gre, ileminin etkisiz eleman katr?
A) 3 B) 2

C) 1

D) 2 E) 3
Hazine 1
m 0 olmak zere, gerek saylar kmesinde tanml,
x y = mx + ny + kxy + l
ileminin etkisiz elemannn var olabilmesi iin,
(i) m = n
(ii) m(m 1) = kl
olmas gerek ve yeterlidir.
Ayrca, bu ileminin etkisiz elemann e ile gste-
rirsek,
e =
m
l
dir.
Gerek saylar kmesinde bir D ilemi,
x D y = 3x + by + 2xy + a
D ilemi birimli olduuna gre, D ileminin bi-
rim eleman katr?
A) 3 B) 1 C) 0 D) 1 E) 3
DNA 7
YGS MATEMATK 305

zm
Hazine 1den, D ileminin birimli olmas iin;
(i) 3 = b
(ii) 3 (3 1) = 2 a
3 2 = 2 a
a = 3
olmasnn gerek ve yeterli olduunu biliyoruz.
Bu deerleri yerine yazalm.
x D y = 3x + 3y + 2xy + 3
D ileminin etkisiz elemann e ile gsterirsek, tekrar Ha-
zine 1den,
e
m

l 3
3
1
buluruz.
Doru Seenek B

x y = 4x + by + xy + a
ilemi birimli olduuna gre, ileminin etki-
siz eleman katr?
A) 6 B) 4

C) 3

D) 3 E) 6
D 1 2 3 4 5
1 5 1 2 3 4
2 1 2 3 4 5
3 2 3 4 5 1
4 3 4 5 1 2
5 4 5 1 2 3
1 2 3 4 5
1 3 4 5 1 2
2 4 5 1 2 3
3 5 1 2 3 4
4 1 2 3 4 5
5 2 3 4 5 1
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinde D" ve ilemleri yukardaki tablolar ile
tanmlanmtr.
Buna gre,
x y = x D (x y)
kuralyla tanmlanan "" ileminin etkisiz eleman
eer varsa katr?
A) 1 B) 2 C) 3
D) 4 E) Yoktur
DNA 8

zm
nce, ileminin tablosunun birinci satrn dolduralm.
1 1 = 1 D (1 1) = 1 D 3 = 2
1 2 = 1 D (1 2) = 1 D 4 = 3
1 3 = 1 D (1 3) = 1 D 5 = 4
1 4 = 1 D (1 4) = 1 D 1 = 5
1 5 = 1 D (1 5) = 1 D 2 = 1
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5 1
2
3
4
5
Bylece, ileminin etkisiz elemannn, eer varsa,
1 olduunu grm olduk. imdi de, etkisiz elemann var-
lndan emin olabilmek iin, tablonun beinci stununu
dolduralm.
lemin Tanm
YGS MATEMATK 306
lem - Blm 10
2 5 = 2 D (2 5) = 2 D 3 = 3
1 2 3 4 5
1 1
2 3
3
4
5
Beinci stunun ikinci eleman 2 ye eit olmadndan,
ileme devam etmemize gerek kalmad. ilemi birim-
sizdir.
Doru Seenek E

D 1 2 3 4 5
1 2 3 4 5 1
2 3 4 5 1 2
3 4 5 1 2 3
4 5 1 2 3 4
5 1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 4 5 1 2 3
2 5 1 2 3 4
3 1 2 3 4 5
4 2 3 4 5 1
5 3 4 5 1 2
A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinde " ve D ilemleri yukardaki tablolar ile ta-
nmlanmtr.
Buna gre,
x y = (x y) D y
kuralyla tanmlanan "" ileminin etkisiz eleman eer
varsa katr?
A) 1 B) 2 C) 3
D) 4 E) Yoktur
Bir ilemin etkisiz eleman, eer varsa, biriciktir.
Ik 2

TANIM
Bir A kmesinde tanml bir ilemi birimli olsun ve A
nn birim eleman e olsun.
A daki bir x eleman iin,
x t = t x = e
olacak biimde bir t A varsa, t ye x in ilemine gre,
tersi denir ve
t = x
1
ile gsterilir.
Bir ilemde ters eleman zeliinden bahsedebilmemiz
iin, ncelikle o ilem birimli olmaldr.
Birimsiz bir ilemde, ters eleman zeliinden bahse-
dilemez.
Uyar
x y = x + y 2
Buna gre, 3
1
katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 9

zm
ileminin birimli olduunu ve birim elemannn

( ) 2
1
2
olduunu Hazine 1den biliyoruz.
YGS MATEMATK 307
Ters eleman tanmndan,
3
1
3 = e = 2
3
1
+ 3 2 = 2
3
1
= 2 + 2 3
3
1
= 1
buluruz.
Burada, 3
1
3
1
Bu eitlik sadece arpma ilemi iin dorudur.
Doru Seenek A

Tam saylar kmesinde bir D ilemi,
x D y = x + y + 1
Buna gre, 2
1
katr?
A) 4 B) 2

C) 1

D) 2 E) 4
Bir elemann, birlemeli ve birimli bir ileme gre tersi
eer varsa tektir.
Ik 3
Hazine 2
Bir ilemi A kmesinde tanmlanm olsun.
ilemi birimli, birlemeli, a, b, c A ve a ile b tersi
olan elemanlar olsun.
O zaman, aadaki eitlikler dorudur.
(i) (a
1
)
1
= a
(ii) a
1
= b b
1
= a
(iii) x a = c x = c a
1
(iv) (a b)
1
= b
1
a
1
x y = 4x + 4y + xy + 12
Buna gre,
x x
1
4 = 2
1
x
eitliini salayan x deeri katr?
A) 22 B) 28 C) 38 D) 42 E) 44
DNA 10

zm
4 3 = 12 olduundan ilemi birimli ve birlemelidir.
Hazine 2den,
x x
1
4 = 2
1
x
4 = 2
1
x
123
e
elde ederiz. 2
1
i bulmadan bu denklemi zebilmek iin
eitliin her iki yannn soluna (2 ) yazalm.
2 4

= 2 2
1
x
x = 2 4
= 4 2 + 4 4 + 2 4 + 12
= 44
123
e
tr.
Doru Seenek E
lemin Tanm
YGS MATEMATK 308
lem - Blm 10

x y = x + y + 2xy
Buna gre,
x 2
1
= 3 7 7
1
eitliini salayan x deeri katr?
A) 12 B) 15

C) 17

D) 19 E) 20
Gerek saylar kmesinde bir D ilemi,
x D y = 2x + 2y xy 2
Buna gre, D ileminin hangi elemannn tersi
yoktur?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
DNA 11

zm
D ileminin etkisiz elemanna e dersek, Hazine 1den,
e

( ) 2
2
1
buluruz.
D ileminin tersi olmayan eleman a olsun. O zaman,
a D a
1
= e = 1
denkleminin zm kmesi bo kme olur.
a D a
1
= 1
2a + 2a
1
a a
1
2 = 1
a
1
(2 a) = 3 2a
a
a
a
1
3 2
2
elde ederiz.
Bu eitlikte, a yerine yazlacak 2 den farkl her gerek say
iin bir a
1
deeri bulunur.
a = 2 iin a
1
bulunamaz.
O halde, 2 nin D ilemine gre tersi yoktur.
Doru Seenek E

x y = 3x + 3y + 6xy + 1
Buna gre, ileminin hangi elemannn tersi yok-
tur?
A)
1
6
B)
1
2

C)
1
2

D)
1
3
E) 2
A = {a, b, c, d, e}
kmesinde bir D" ilemi aadaki tablo ile tanmlan-
mtr.
D a b c d e
a c d e a b
b d e a b c
c e a b c d
d a b c d e
e b c d e a
Buna gre, [a
1
D b]
1
D c
1
ileminin sonucu nedir?
A) a B) b C) c D) d E) e
DNA 12
YGS MATEMATK 309

zm
"D ileminin etkisiz eleman d dir.
Ters eleman bulmada kolaylk olmas asndan, tablonun
ierisindeki btn d leri iaretleyelim.
D a b c d e
a d
b d
c d
d d
e d
a
1
= b
b
1
= a
c
1
= e
d
1
= d
e
1
= c
imdi sorumuzu zebiliriz.
[a
1
D b]
1
D c
1
= [b D b]
1
D e
= e
1
D e
= c D e
= d
b

b
Doru Seenek D

A = {a, b, c, d, e}
kmesinde bir D" ilemi aadaki tablo ile tanmlanm-
tr.
D a b c d e
a c d e a b
b d e a b c
c e a b c d
d a b c d e
e b c d e a
Buna gre, e
1
D b
1
A) a B) b

C) c

D) d E) e

TANIM
Bir ilemi bir A kmesinde tanmlanm olsun.
Eer her x, y A iin,
x y = y x
oluyorsa, ileminin deime zelii vardr veya
ilemi deimelidir denir.
Aadaki N
+
da tanml ilemlerden hangisi ya da
hangileri deimelidir?
I. m n = m
n
+ 1
II. m n = m n + m + n
III. m n = m + n 2m n
D) I ve II E) II ve III
DNA 13

zm
I. Her m, n N
+
iin,
m n = m
n
+ 1 n
m
+ 1 olup "" ilemi deimeli
deildir.
II. Her m, n N
+
iin,
m n = m n + m + n = n m + n + m = n m olup ""
ilemi N
+
da deimelidir.
III. m n = m + n 2m n = n + m 2n m = n m
olduundan "" ilemi N
+
de deimelidir.
Doru Seenek E
lemin Tanm
YGS MATEMATK 310
lem - Blm 10

Aadaki R de tanml ilemlerden hangisi ya da han-
gileri deimeli deildir?
I. x y = 2y 3x + x y
II. x y = 2x
2
+ y
2
III. x y = x
2
+ x y + y
2

TANIM
A da "H" ilemi tanmlanm olsun. Eer her x A iin,
x H y = y H x = y
olacak biimde bir y A varsa, o zaman y elemanna, "H
ileminin yutan eleman denir.
rnein, arpma ileminin yutan eleman 0 dr.
Z de bir "H" ilemi her m, n Z iin,
m H n = m + n m n
Buna gre, H ileminin yutan eleman katr?
A) 1 B) 0 C) 1 D) 2 E) 3
DNA 14

zm
H ileminin deimeli olduu ikrdr.
Yutan elemana y diyelim.
m H y = y H m = y
olacak biimde bir y Z olup, olmadna bakacaz.
m H y = y
m + y m y = 0
m (1 y) = 0
dir.
Bu denklemin her m Z iin salanmasn istediimizden,
y = 1 dir.
Doru Seenek C
R de tanml "" ilemi her x, y R iin,
x y = xy + x + y
Buna gre, "" ileminin yutan eleman katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
Hazine 3
m 0 olmak zere, gerek saylar kmesinde bir D
ilemi,
x D y = mx + my + kxy + l
kuralyla tanmlanm olsun.
m (m 1) = k l
olsun.
O zaman, D ileminin yutan eleman vardr ve
m
k
dr.
Her ilemin yutan eleman var olmak zorunda deildir.
Ancak, eer bir ilemin yutan eleman varsa, tektir.
Yani, bir ilemin birden fazla yutan eleman yoktur.
Uyar
YGS MATEMATK 311
TEST - 1
1. Gerek saylar kmesinde, D ve ilemleri,
x y
x y

-
3
ve x y = x y
biiminde veriliyor.
(2 a) D (4 a) = 2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 8
2. Tam saylar kmesinde ilemi aadaki gibi ta-
nmlanmtr.

m n
m n
m n
-
-
'
'
2
1
2
,
,
(m + n) ift ise
(m + n) tek ise
Buna gre, (1 2) 3 ileminin sonucu katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
3. Gerek saylar kmesinde tanml,
x D y = x y 2n
x y = (x D y) 3n
ilemlerine gre,
3 4 = n + 5
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 E) 1
4. R {0} kmesinde bir ilemi,

a b
b a
a b

-
2 2
2 2
Buna gre, 2 3 katr?
A)
1
7
B)
5
13
C)
5
7
D) 1 E) 2
5. Gerek saylar kmesinde bir ilemi,
x y = 2 (y x) 2x 3y + 2
Buna gre, 3 6 ileminin sonucu katr?
A) 22 B) 18 C) 12 D) 20 E) 24
6. Z {0} kmesinde bir D ilemi,

3 2
6 4 5
x y
x y -
Buna gre, 6 D 2 katr?
A) 2 B) 8 C) 11 D) 24 E) 39
7. Gerek saylar kmesinde bir ilemi,
(a 2b) (b 2a) = a + b
Buna gre, a b aadakilerden hangisidir?
A) a b B) a + b C)

,
(
2
3
a b
D)

,
(
2
3
b a
E)
a b -
3
8. Gerek saylar kmesinde,
x y
x x y ise
y x y ise

>
'
'
,
,
2 3
2 3
kuralyla bir D ilemi tanmlanyor.
Buna gre, (3 D 2) D (3) katr?
A) 3 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
lemin Tanm
YGS MATEMATK 312
lem - Blm 10
9. A = {0, 1, 2, 3, 4}
kmesi zerinde bir D ilemi aadaki tablo ile ta-
nmlanmtr.
D 0 1 2 3 4
0 1 2 3 4 0
1 2 3 4 0 1
2 4 0 1 2 3
3 0 1 2 3 4
4 1 2 3 4 0
Buna gre, ((2 D 4) D 3) D 1 ileminin sonucu aa-
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
10. A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesi zerinde bir D ilemi aadaki tablo ile ta-
nmlanmtr.
D 1 2 3 4 5
1 2 3 4 5 1
2 3 4 5 1 2
3 5 1 2 3 4
4 1 2 3 4 5
5 2 3 4 5 1
Buna gre, x D x = 2 eitliini salayan x deerle-
rinin toplam katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
11. D = {, , M, A, L}
kmesi zerinde bir ilemi aadaki tablo ile ta-
nmlanmtr.
M A L
A L M
M A L
M M A L
A M A L
L L M A
Buna gre, x x = A eitliini salayan x eleman-
lar ka tanedir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
12. A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesi zerinde tanml bir ilemi aadaki tab-
lo ile tanmlanmtr.
1 2 3 4 5
1 3 4 1 5 2
2 4 5 2 3 1
3 1 2 3 4 5
4 5 1 4 2 3
5 2 3 5 1 4
a, b A iin,

f x
a
b
( )
= (a 2b) + x + 1
olduuna gre,
f (2) + f (3)
1
2
5
2

toplam katr?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
1.A 2.B 3.E 4.B 5.D 6.A 7.A 8.E 9.B 10.B 11.E 12.C
YGS MATEMATK 313
TEST - 2
1. Aada N de tanml ilemlerden hangisi ya da
hangileri kapaldr?
I. m n = m + n + 1
II. m n = m n + m + n
III. m n = m + n m n
2. Aada N
+
da tanml ilemlerden hangisi ya da
hangileri deimelidir?
I. m n = m
n
+ 1
II. m n = m n + m + n
III. m n = m + n 2m n
3. Aadaki ilemlerden hangisi deimeli olduu
halde, birlemeli deildir?
A) x y = x + y + 3
B) x y = x y + 3
C) x y = 2
x
+ 2
y
D) x y = x + y + x y
E) x y = x + y + 2xy
4. Aada verilen ilemlerden hangisinin pozitif
gerek saylar kmesinde deime zellii yok-
tur?
A) a b = a
b
+ b
a
B) a b = a b + 1
C) a b = a b a b D) a b =
a b
6 5
-
E) a b = 2 a + 2 b 3
5. Tam saylar kmesinde " " ilemi,
x y = x + y + 4
olarak tanmlanyor.
Buna gre, "" ileminin birim eleman nedir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
6. Gerek saylar kmesinde "" ilemi,
x y = x + y + x y
olarak tanmlanyor.
Buna gre, ileminin etkisiz eleman katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
7. Rasyonel saylar kmesinde her x, y Q iin "D" i-
lemi,
x D y = 2x + 2y xy 2
olarak tanmlanyor.
Buna gre, "D" ileminin birim eleman katr?
A) 2 B) 1 C) 0 D) 1 E) 2
lemin Tanm
YGS MATEMATK 314
lem - Blm 10
8.
a b c x y z
a x y z a b c
b y z x b c a
c z x y c a b
x a b c x y z
y b c a y z x
z c a b z x y
Yukardaki tablo ile verilen "" ileminin birim
eleman nedir?
A) b B) c C) x D) y E) z
9. A = {0, 1, 2, 3, 4, 5}
kmesi zerinde H ilemi aadaki gibi tanmlan-
yor.
Her p, q A iin,
p H q = p ve q dan byk olmayan
Buna gre, H ileminin etkisiz eleman nedir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 4 E) 5
10. x y = mx + my + nxy + 2
ileminin etkisiz eleman
2
3
tr.
Buna gre, m + n toplam katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
11. x y = x + y 4
ilemine gre, tersi kendisinin 7 katna eit olan
eleman katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
12.
D a b c d e
a a b c d e
b b c d a c
c c b d b a
d d a b c e
e e b a e d
Yukarda ilem tablosu verilen "D" ilemine gre,

c c c c
n
n c
...
tane
1 2 44 3 44

olduuna gre,
(c
2
D e)
1
13. Gerek saylar kmesinde,
a b c d e D a b c d e
a d e a b c a e a b c d
b e a b c d b a b c d e
c a b c d e c b c d e a
d b c d e a d c d e a b
e c d e a b e d e a b c

ilemleri tanmlanyor.
Buna gre,
[(a
1
)
1
b] D [(e c) (d
1
)
1
]
14. Gerek saylar kmesinde tanml,
x D y= x + y + 3
ilemi veriliyor.
Buna gre, D ilemine gre, 23 n tersi katr?
A) 3 B) 2 C) 3 D) 4 E) 29
1.D 2.E 3.C 4.D 5.E 6.C 7.B 8.C 9.E 10.C 11.A 12.C 13.D 14.E
YGS MATEMATK
MODLER ARTMETK - BLM 11 MODLER ARTMETK
315

TANIM
m bir pozitif tam say, a ile b iki tam say olsun.
a b fark m ye tam blnyor ise; a ile b birbirine, m
modlne gre denktir denir ve
a b (mod m)
ile gsterilir.
rnein, 15 6 (mod 7) dir.
Hazine 1
m pozitif bir doal say ve a, b, c, d tam saylar olsun.
1. a b (mod m) ve c d (mod m) ise
(i) a c b d (mod m)
(ii) a c b d (mod m)
2. n pozitif tam say olmak zere,
a b (mod m) ise a
n
b
n
(mod m)
Hazine 2
m pozitif bir doal say ise
m 0 (mod m) dir.
x + 5 3 (mod 11)
denkliinde x in alabilecei en kk pozitif tam
say deeri katr?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 4
DNA 1

zm
x + 5 3 (mod 11) ifadesinde amacmz x i yalnz brak-
mak. Bunun iin x in yanndaki 5 ten kurtulmalyz.
11 0 (mod 11) olduunu biliyoruz. 5 i 11 e tamamlamak
iin x + 5 3 (mod 11) ifadesinde her iki tarafa 6 ekleye-
lim.
x + 5 + 6 = 3 + 6 (mod 11)
x + 11 9 (mod 11) ve 11 0 (mod 11)
x 9 (mod 11)
Bylece, x in alabilecei en kk pozitif tam say deeri
9 olur.
Doru Seenek A

x 3 8 (mod 5)
denkliini salayan en kk x doal says katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
Hazine 3
a, b, c tam saylar ve m bir pozitif tam say olsun.
a c b c (mod m)
ifadesinde c ile m aralarnda asal ise, c ler sadeleebi-
lir. Yani, OBEB(c, m) = 1 olmak zere,
a c b c (mod m) a b (mod m)
Modler Aritmetik
YGS MATEMATK 316
Modler Aritmetik - Blm 11
Hazine 3te c ile m aralarnda asal deilse sadeletir-
me yaplamaz. rnein,
30 18 (mod 12)
ifadesinde 30 ve 18 i 6 ile sadeletirirsek,
5 3 (mod 12)
elde ederiz, fakat bu doru deildir. Buradaki sade-
letirmenin nasl yaplacan Hazine 4te renecek-
siniz.
Uyar
3x 15 (mod 8)
olduuna gre, x in basamakl en kk doal
say deeri katr?
A) 100 B) 101 C) 102 D) 103 E) 104
DNA 2

zm
3x 15 (mod 8) ifadesinde her iki taraf 3 ile sadeletirebi-
liriz, nk 3 ile 8 aralarnda asaldr.
3x 15 (mod 8)
x 5 (mod 8)
x 5 = 8k, k Z
x = 8 k + 5, k Z
x in en kk basamakl doal say deeri istendiin-
den, k yerine 12 yazmalyz.
k = 12 iin,
x = 8 12 + 5 = 101
dir.
Doru Seenek B

3x 12 (mod 5)
olduuna gre, x in iki basamakl en kk doal say
deeri katr?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
Hazine 4
a ve b tam saylar, c ve m pozitif tam saylar olmak
zere,
a c b c (mod m c) a b (mod m)
dir.
4x 20 (mod 6)
olduuna gre, x in iki basamakl en kk doal
say deeri katr?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
DNA 3

zm
4, 20 ve 6 saylar 2 ortak arpanna sahip olduundan,
Hazine 4e gre, 2 ile sadeletirme yapabiliriz.
4x 20 (mod 6) 2x 10 (mod 3)
x 5 (mod 3)
Hazine 4
Hazine 3
x 5 = 3k, k Z
x = 3k + 5, k Z
x in iki basamakl en kk deeri istendiinden, k yerine
2 yazmalyz. k = 2 iin,
x = 3 2 + 5 = 11
dir.
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 317
Modler Aritmetik - Blm 11 Modler Aritmetik

6x 22 (mod 8)
olduuna gre, x in en kk doal say deeri ka-
tr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 5
x ve k doal saylar, m pozitif bir doal say olsun.
0 k < m ise x k (mod m)
ifadesi x in m ile blmnden kalan k dir. anlamna
gelir. nk,
x k (mod m) ise x k fark m ile tam blnr, yani
x k = m n olacak biimde bir n pozitif tam says
vardr.
x k = m n x = m n + k
0 k < m olduundan x = m n + k eitliini, x in m ile
blmnden kalan k dir. eklinde yorumlayabilecei-
mizi blme konusundan biliyoruz.
Ik 1
IIK 1i daha iyi anlamak iin aadaki rnekleri incele-
yelim.
x N ve x 3 (mod 5) ise x in 5 ile blmnden kalan
3 tr.
27 6 (mod 7)
ise 27 nin 7 ile blmnden kalan 6 dr.
12
999
saysnn birler basamandaki rakam ka-
tr?
A) 0 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
DNA 4

zm
12
1
2 (mod 10)
12
2
2
2
4 (mod 10)
12
3
2
3
8 (mod 10)
12
4
2
4
6 (mod 10)
12
5
2
5
2 (mod 10)
B
a
a

d
n
d
k
12 nin kuvvetlerini alrken, 1 i yakalayalamadk, fakat
12 nin ardk pozitif kuvvetlerinin her drt kuvvette bir
tekrar ettiini grdk. 999 un 4 ile blmnden kalan 3
olduundan,
12
999
12
3
2
3
8 (mod 10)
Doru Seenek E
DNA 4n zmnde kullanlan yntemde, ssn tur
saysna blmnden kalan sfr olursa, sse 0 deil,
tur says yazlr.
Uyar

18
201
A) 0 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
Modler Aritmetik
YGS MATEMATK 318
Hazine 5
p bir asal say, a bir pozitif tam say olsun.
p den kk her a tam says iin,
a
p1
1 (mod p)
dir.
rnein, p = 7 iin p 1 = 6.
7 nin tam kat olmayan her pozitif tam saynn 6. kuvveti
7 modlnde 1 e denktir.
1
6
1 (mod 7)
2
6
1 (mod 7)
3
6
1 (mod 7)
4
6
1 (mod 7)
5
6
1 (mod 7)
6
6
1 (mod 7)
17
181
x (mod 19)
olduuna gre, x in alabilecei en kk doal
say deeri katr?
A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19
DNA 5

zm
19 bir asal saydr. Hazine 5e gre,
17
191
1 (mod 19)
17
18
1 (mod 19) ... (1)
Amacmz (1) ifadesini kullanp 17
181
e ulamak.
17
181
17
180
17
1
(17
18
)
10
17

(1)
10
17
17 (mod 19)
Doru Seenek C

9
102
x (mod 11)
olduuna gre, x in alabilecei en kk doal say
deeri katr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 9 E) 10
Z / m Kmesinde Toplama ve arpma:
Z/m = Z
m
= {0, 1, 2, 3, ... , m 1}
olduunu bu blmn giriinde verdiimiz Z
7
rneinden
kendiniz sezinleyebilirsiniz.
a, b Z
m
iin,
a b = a + b ve
a b = a b olarak tanmlanr.
rnein, Z
5
te;
3 4 = 3 + 4 = 7 = 2
dir.
3 4 = 3 4 = 12 = 2 dir.
YGS MATEMATK 319
ok ilgin bir durumla kar karyayz.
ki kmenin toplamn ve arpmn modler aritmetik kul-
lanarak tanmlam olduk.
rnein,
3 = {..., 2, 3, 8, 13, 18, ...}
Bu kmedeki btn elemanlar 5 modlne gre birbirine
denktir. Bu kmeye 3 n denklik snf diyeceiz.
4 = {..., 1, 4, 9, 14, ...}
3 4 = {..., 3, 2, 7, 12, ...} = 2
Yani, 5 e blndnde 3 kalann veren bir say ile
5 e blndnde 4 kalann veren bir saynn toplam 5 e
blndnde 2 kalann vermektedir.
Z
7
de
3 x = 1
denklemini salayan x aadakilerden hangisi-
dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 6

zm
Z
7
de
0 = 7 = 14 = 21 = ...
olduunu biliyoruz.
3 x = 1 = 1 + 7 = 8 = 8 + 7 = 15
olup, 3 x = 15 ten, x = 5 olduunu buluruz.
Doru Seenek D

Z
11
de
4 x = 3
denklemini salayan x aadakilerden hangisidir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
Z
5
te tanml
f(x) = 2x + 1
g(x) = 3x 1
fonksiyonlar veriliyor.
Buna gre, (fog
1
)(2) aadakilerden hangisine
eittir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
DNA 7

zm
(fog
1
)(2) = f(g
1
(2))
g(x) = 3x 1 g
1
(3x 1) = x
123
2 olmal
3x 1 = 2 3x = 3
x = 1
(3 ve 5 aralarnda asal
olduu iin sadeletirme
yapabiliriz.)
Yani,
g
1
(2) = 1
f(g
1
(2)) = f(1) = 2 1 + 1 = 3
Doru Seenek D
Modler Aritmetik
YGS MATEMATK 320

Z/7 de tanml
f(x) = x
2
+ 1
g(x) = 2x 1
fonksiyonlar tanmlanyor.
Buna gre, (fogof)(1) aadakilerden hangisine eit-
tir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
CERAN DENKL
Bir asker n gnde bir nbet tutuyor olsun.
Bu asker k yinci nbetini k gnde, m yinci nbetini m
gnde tutuyor olsun.
O zaman,
(m k) n m k (mod 7)
dir.
(k ile m, gnlerin numaralarn gstermektedir.)
Ik 2
Bir asker 5 gnde bir nbet tutmaktadr.
Bu asker 16 nc nbetini aramba gn tuttuu-
na gre, 48 inci nbetini hangi gn tutar?
A) Pazartesi B) Sal
C) Perembe D) Cuma
E) Pazar
DNA 8

zm
Soruda verilen deerleri yazalm.
n = 5
k = 16
k = 3 (arambann numaras)
m = 48
m = ? (Sorulan gnn numaras)
imdi bu deerleri, Ceran Denkliinde yerine yazalm:
(m k) n m k (mod 7)
( ) (mod )
(mod )
(mod )
48 16 5 3 7
32 5 3 7
20 3 7
9
4
6

+
+
m
m
m
m
((mod )
(mod )
7
2 7 m
Salnn numaras 2 olduundan cevap Saldr.
Doru Seenek B

Bir hemire 6 gnde bir nbet tutmaktadr.
Bu hemire 22. nbetini Cuma gn tuttuuna gre,
49. nbetini hangi gn tutar?
A) Pazartesi B) Sal
C) aramba D) Perembe
E) Cumartesi
YGS MATEMATK 321
TEST - 1
1. 2006 saysnn n saysna blmnden kalan 6 dr.
Buna gre, bu koulu salayan ka deiik n po-
zitif tam says vardr?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 16 E) 20
2. 7
2006
+ 25
2007

saysnn 8 ile blmnden kalan katr?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
3. n N
+
iin 2
n
saysnn 7 ile blmnden ka
farkl kalan elde edilebilir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
4. 11
2003
7
2004
13
2005
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 9
5.

0 ile 2007 arasndaki saylar yukardaki grafk ile ve-
rilmitir.
Buna gre, 2005 ile 2007 arasndaki saylar (2005
ve 2007 dahil) arasndaki grafk aadakilerden
hangisidir?

6. 2x 4 (mod 6)
denkliini salayan iki basamakl en kk pozi-
tif x tam says katr?
A) 10 B) 11 C) 13 D) 14 E) 15
7. 5
13
x (mod 17)
denkliini salayan en kk pozitif x tam says
katr?
A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 9
8. 115
32
saysnn 7 ye blmnden kalan katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Modler Aritmetik
YGS MATEMATK 322
9. x 5 (mod 7)
x 6 (mod 9)
denkliklerini salayan en kk pozitif x tam sa-
ys katr?
A) 23 B) 27 C) 33 D) 41 E) 49
10. 3x 3 (mod 6)
denkliini salayan en kk farkl iki pozitif tam
saynn toplam katr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
11. Z/7 de,
x + 6 = 2
denkleminin kk aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
12. Z/7 de,
4x + 1 = 6
denkleminin kk aadakilerden hangisidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
13. 5x 3 (mod 7)
denkliini salayan en kk farkl iki pozitif tam
saynn toplam katr?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
14. 44 113
arpmndan elde edilen saynn 12 ile blmn-
den kalan katr?
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
15. 3
9
+ 5
9
+ 9
9
+ 11
9
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
16. (((7
7
)
7
)
7
...) saysnda 7. kuvvet 1000 defa alnmtr.
Elde edilen saynn birler basama katr?
A) 1 B) 3 C) 7 D) 8 E) 9
1. D 2. C 3. C 4. B 5. A 6. B 7. B 8. B 9. C 10. A 11. C 12. C 13. C 14. B 15. A 16. C
YGS MATEMATK
ORAN - ORANTI - BLM 12 ORAN - ORANTI
323

TANIM
a ve b, ikisi birden sfr olmayan gerek saylar olsun.
O zaman,
a
b
ye, a nn b ye oran denir.
rnein,
3
0
2
5
4 , , , ...
ifadeleri birer orandr.

TANIM
ki orann eitliine orant denir.
rnein,
a
b
c
d
=
bir orantdr.

TANIM
kiden fazla saydaki orann eitliine bileik orant de-
nir.
rnein,
a
b
c
d
e
f
= =
x
y
z
t
k
l
p
q
= = =
birer bileik orantdr.
a
b
c
d
e
f
k = = = olsun. O zaman,
a c
b d
k
a c e
b d f
k
+
+
=
+ +
+ +
= ,
dr.
Ik 1
IIK 1i daha da genelletirerek IIK 2yi verelim.
a
b
c
d
e
f
k = = = olsun. m, n ve l her birden sfr ol-
mayan gerek saylar olsun. O zaman,
ma nc le
mb nd lf
k
+ +
+ +
=
dr.
rnein,
2 3 5
2 3 5
a c e
b d f
k
+
+
= dir.
Ik 2
Ayrca,
a
b
c
d
e
f
k ise = = = ,
a c e
b d f
a
b
c
d
e
f
k k k k

= = =
3
tr.
Bunu bir IIK olarak vermemize gerek yok.

Not
a
b
c
d
= yerine a : c = b : d
a
b
c
d
e
f
= = yerine a : c : e = b : d : f
gsterimleri de kullanlabilir.
Oran - Orant
YGS MATEMATK 324
Oran - Orant - Blm 12

a
b
c
d
= = 3
olduuna gre,
a +b
c
:
a b
d
ileminin sonucu
katr?
A)
2
3
B)
3
2
C)
4
3
D)
3
4
E) 1
DNA 1

zm
a
b
ve
c
d
= = 3 3
eitliklerinden a = 3b ve c = 3d elde ederiz. Bu eitlikleri
verilen ifadede yerlerine yazalm:
3
3
3 b b
d
b b
d
+
:
4
3 2
4
6
2
3
b
d
d
b
= =
bulunur.
Doru Seenek A

a
b
c
d
e
f
= = =
1
2
olduuna gre,
a +b
b
c +d
c
f
e + f

ileminin
sonucu katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
a : b : c = 2 : 4 : 6
2a + 3b c = 300
olduuna gre, c katr?
A) 60 B) 120 C) 180 D) 240 E) 300
DNA 2

zm
a : b : c = 2 : 4 : 6
orantsndan, a = 2k, b = 4k, c = 6k yazabiliriz.
Hadi yazalm:
2a + 3b c = 300
2 2k + 3 4k 6k = 300
4k + 12k 6k = 300
10 k = 300
k = 30
ve buradan,
c = 6k = 6 30 = 180
buluruz.
Doru Seenek C

a b c
2 3 4
= =
2a 3b + 4c = 110
A) 20 B) 30 C) 40 D) 45 E) 60
YGS MATEMATK 325
Oran - Orant - Blm 12 Oran - Orant

a
b
c
d
e
f
= = = 2

a c a e
b d f

+
= 16
olduuna gre,
1
f
+
1
d
toplam katr?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16
DNA 3

zm
Verilen ifadeyi paralarsak,
a c a e
b d f
a c
b d f
a e
b d f

+
= + = 16

a
b
c
d f
a
b
e
f d

1 1
16 + =
2 2
1
f
+ 2 2
1
d
= 16

4
1
16
1
f
+
=
d

1 1
4
f d
+ =
buluruz.
Doru Seenek C

a
b
c
d
= = 4

ac a
bd
+
= 24
olduuna gre, d katr?
A)
1
2
B)
1
4
C)
1
6
D) 4 E) 6

a
b
c
d
e
f
= = =
1
3
a + 2c e = 15
b f = 5
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
DNA 4

zm
a
b
c
d
e
f
= =

=
2
2
1
3
Verilen oranty genilettik.

IIK 2den,
a c e
b d f
+
+
=
2
2
1
3
15
5
buluruz.
b f = 5 ve a + 2c e = 15 yerlerine yazarsak,
15
5 2
1
3 +
=
d
45 = 5 + 2d
40 = 2d
d = 20
buluruz.
Doru Seenek B

a
b
c
d
= = 3
2a + 3c = 18
2b + d = 1
A)
3
2
B) 2 C)
5
2
D) 3 E) 4
Oran - Orant
YGS MATEMATK 326
ORANTI ETLER

TANIM
a ve b pozitif gerek deerler alan iki baml deiken
olsun.
Eer, a nn (ya da b nin) deien her deerine karlk
bulunan b (ya da a) deeri iin,
a
b
k =
olacak biimde bir k R
+
sabiti varsa, o zaman, a ile b
doru orantldr denir.
Eer a ile b doru orantl ise, a ile b den biri artarken
dieri de artar; biri azalrken dieri de azalr. rnein,
a
b
= 2
orantsnda,
b = 1 iin a = 2
b = 2 iin a = 4
b = 3 iin a = 6

olduu ikrdr.
Bu noktadan hareket ederek, Biri artarken dieri de
artan iki okluk doru orantldr. demek hataldr.
rnein,
y
x
3
2 =
eitliinde x artarken, y de artyor; x azalrken y de
azalyor.
x = 1 iin y = 2
x = 2 iin y = 16
x = 3 iin y = 54

Fakat, x ile y doru orantl deildir.

Uyar
Bir problemin ierisinde doru veya ters orant zikre-
dilmeden, sadece okluklarn orantl olduu sylen-
mise, o orant bir doru orantdr.
Uyar

TANIM
a ve b pozitif gerek deerler olan iki baml deiken
olsun.
Eer, a nn (ya da b nin) deien her deerine karlk
bulunan b (ya da a) deeri iin,
a b = k
olacak biimde bir k R
+
sabiti varsa, o zaman, a ile b
ters orantldr denir.
Eer a ile b ters orantl ise, a ile b den biri artarken
dieri azalr.
Ancak, Biri artarken dieri azalan iki okluk ters oran-
tldr. demek hataldr.
x (y 1) = 12
eitliinde x artarken y azalyor.
x = 1 iin y = 13
x = 2 iin y = 7
x = 3 iin y = 5

Fakat, x ile y ters orantl deildir.

Uyar
YGS MATEMATK 327
a, b, c, d gerek saylardr.

a
b
b c
c
d
= = =
8
8 80
olduuna gre, aadakilerden hangisi yanltr?
A) a ile b ters orantldr.
B) a ile c doru orantldr.
C) a ile d doru orantldr.
D) b ile d doru orantldr.
E) c ile d doru orantldr.
DNA 5

zm
A) a b = 8
(a b sabit olduundan, a ile b T.O.)
B) b c = 8 = a b a = c
(
a
c
sabit olduundan, a ile c D.O.)
C)
c
d
a
d
= = 80 80
(
a
d
sabit olduundan, a ile d D.O.)
D) c
b
ve
c
d
b
d bd
bd = = = = =
8
80
8
80
8
80
1
10
(b d sabit olduundan, b ile d T.O.)
E)
c
d
= 80
(
c
d
sabit olduundan, c ile d D.O.)
Doru Seenek D

a, b, c R
+
olmak zere,
a b = 12 ve
b
c
= 4
olduuna gre, aadakilerden hangisi ya da hangi-
leri dorudur?
I. a ile c ters orantldr.
II. b ile a ters orantldr.
III. a ile c doru orantldr.

C) Yalnz III

Bir iftlikte 80 tavuk ve tavuklara 15 gn yetecek kadar
yem bulunmaktadr.
3 gn sonra 20 tavuk lrse, kalan yem, kalan ta-
vuklara ka gn daha yeter?
A)
45
4
B) 20 C) 16 D) 15 E) 13
DNA 6

zm
Kelimelere, cmlelere ksacas Trkeye dikkat ederse-
niz problemlerin zmnde hibir sorun yaamazsnz.
Bu soruda yaplabilecek en byk hata,
80 15
60 x
orantsn kurmak. Daha da byk hata bu oranty doru
orant gibi dnp iler dlar arpm yapmaktr. nce-
likle bu bir ters orant, nk tavuk says azalnca yemin
bitme sresi artar.
Oran - Orant
YGS MATEMATK 328
Balangta 80 tavua 15 gn yetecek kadar yem var-
m.
Ancak, 3 gn getikten sonra kalan yem 80 tavua,
15 3 = 12
gn yeter.
Ayrca 20 tavuk lnce, geriye 80 20 = 60 tavuk ka-
lr.
O halde, problemimiz u:
80 tavua 12 gn yeten yem, 60 tavua ka gn yeter?

80

12
60

x
T.O.
80 12 = 60 x

x = = = =
80 12
60
8 12
6
8 2 16
2

dr.
Doru Seenek C

Bir kamptaki 40 izciye 40 gn yetecek kadar erzak vardr.
10 gn sonra izcilerden 10 u evine dnyor.
Kalan erzak, kalan izcilere ka gn daha yeter?
A)
45
2
B) 36 C) 40 D) 45 E) 60
ORTALAMALAR

TANIM
a ile b iki gerek say olsun. O zaman,
a b +
2
saysna, a ile b nin aritmetik ortas denir.
imdi bu tanm biraz daha genelletirelim.

TANIM
a
1
, a
2
, a
3
, ..., a
n
n tane gerek say olsun. O zaman,
a a a a
n
n 1 2 3
+ + + + ...
saysna, a
1
, a
2
, a
3
, ..., a
n
saylarnn aritmetik ortalamas
denir.
a ile b nin aritmetik ortas 4; a, b ve c nin aritmetik
ortalamas 6 olduuna gre, c katr?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 7

zm
Tanmdan,
a b +
=
2
4 ... (i)

a b c + +
=
3
6 ... (ii)
eitliklerini yazarz.
(i) den, a + b = 2 4 = 8 ve
(ii) den, a + b + c = 3 6 = 18 buluruz.
a b c
c
+ + =
= =
8
18
18 8 10
dur.
Doru Seenek E
YGS MATEMATK 329

x ile y nin aritmetik ortas 12, x ile z nin aritmetik ortas
15, y ile z nin aritmetik ortas 24 olduuna gre, x, y ve
z nin aritmetik ortalamas katr?
A) 17 B) 18 C) 20 D) 24 E)
51
2

TANIM
a ile b iki pozitif gerek say olsun. O zaman,
a b
saysna, a ile b nin geometrik ortas denir.
imdi bu tanm biraz daha genelletirelim.

TANIM
a
1
, a
2
, a
3
, ..., a
n
n tane pozitif gerek say olsun.
O zaman,
a a a a
n
n
1 2 3
...
saysna, a
1
, a
2
, a
3
, ..., a
n
saylarnn geometrik ortala-
mas denir.
a,b ve c pozitif gerek saylardr.
a ile b nin geometrik ortas
2
,
a ile c nin geometrik ortas 2,
b ile c nin geometrik ortas
2 2
olduuna gre, a, b ve c nin geometrik ortalamas
katr?
A) 1 B)
2
3
C)
4
3
D)
2
E) 2
DNA 8

zm
Tanmdan,
a b a b
a c a c
b c b c

= =
= =
= =
2 2
2 4
2 2 8
buluruz.
Bu eitlii taraf tarafa arparsak,
a
2
b
2
c
2
= 2 4 8
(a b c)
2
= 64
a b c = 8
buluruz.
Tekrar tanmdan, a, b ve c nin geometrik ortalamasn,
a b c
3 3
8 2 = =
buluruz.
Doru Seenek E
Oran - Orant
YGS MATEMATK 330

a, b ve c pozitif gerek saylardr.
a ile b nin geometrik ortas 4, a ile c nin geometrik
ortas 6 olduuna gre,
b
c
katr?
A)
2
3
B)
4
9
C) 1 D)
9
4
E)
3
2
x, y ve z deikenlerinin oluturduu bir bileik oran-
tda;
x yerine y
y yerine z
z yerine x
yazldnda, orant bozulmuyorsa, o zaman, o oran-
tya bir simetrik orant diyeceiz.
.....................................................................................
Bir simetrik orantdaki deikenlerin birbirine
eit olmas durumunda, verilen eitlik salanr.
Ik 3

2 2 2 x y
y z
y z
z x
z x
x y
+
=

+
=

+
olduuna gre,
x
y z
2
katr?
A)
1
4
B)
1
2
C) 1 D) 2 E) 4
DNA 9

zm
Verilen orantda,
x yerine y
y yerine z
z yerine x
yazarsak,
2 2 2 y z
z x
z x
x y
x y
y z
+
=

+
=

+
olup, orant bozulmaz.
O halde, bu orant bir simetrik orantdr.
IIK 3ten,
x = y = z
olmaldr.
Dolaysyla,
x
y z
x
x x
2 2
1

= =
dir.
Doru Seenek C

3 3 3 x y z
y z
y z x
z x
z x y
x y

+
=

+
=

+
olduuna gre,
2x +3y
2z x
oran katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YGS MATEMATK 331
TEST - 1
1. Bir snftaki kz ve erkek rencilerin saylar srasy-
la 1,2 ve 1,4 saylaryla orantldr.
Bu snftaki renciler en az ka kiidir?
A) 6 B) 7 C) 10 D) 12 E) 13
2.
2
5
a b
a
+
=
olduuna gre,
a 2b
b
++

A) 3 B)
8
3
C)
7
3
D) 2 E)
5
3
3.
2 3 3
2 4
3
4
a b c
a b c
+

=
olduuna gre,
a
b

oran katr?
A)
18
5
B)
5
18
C)
5
18

D)
18
5
E) 5
4. 18 tane saynn aritmetik ortalamas 12 dir.
Bu saylarn toplamnn 9 ile blmnden kalan
katr?
A) 0 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
5. Pozitif tam saynn aritmetik ortalamas 12 dir.
Her say 2 er artrlrsa aritmetik orta ka olur?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
6. a, b, c pozitif tam saylar olmak zere,

a b a c b c
2 6 9
= =
olduuna gre, aadaki sralamalardan hangisi
dorudur?
A) a < b < c B) a < c < b C) b < a < c
D) c < b < a E) c < a < b
7. 4 tavuk; 4 kg yemi, 4 gnde bitiriyor.
Buna gre, 10 tavuk, 10 kg yemi ka gnde biti-
rir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 10
8. x, y, z pozitif gerek saylardr.

x y
z
y z
x
x z
y

= = = 1 2 3
olduuna gre, x
2
+ y
2
+ z
2
toplam katr?
A) 11 B) 9 C) 8 D) 6 E) 3
Oran - Orant
YGS MATEMATK 332
9. Bir frmann, bir arada slogan ile piyasaya sr-
d kahvenin iindekiler,
eker : kahve : st tozu = 0,1 : 0,2 : 0,3
orannda kartrlmtr.
Bu frma toplam 180 kilo karm oluturduuna
gre, bunun ne kadar ekerdir?
A) 30 B) 60 C) 90 D) 120 E) 150
10. 3 tane zde musluk bo bir depoyu 12 dakikada
doldurmaktadr.
4 tane zde musluk, bu depo ile eit hacimde
olan 3 tane bo depoyu ka dakikada doldurur?
A) 27 B) 24 C) 18 D) 12 E) 9
11. Bir yurtta 90 renciye 60 gn yetecek kadar yiye-
cek bulunmaktadr. 10 gn sonra, yurttan 30 renci
ayrlyor.
Kalan yiyecekler, kalan rencilere ka gn ye-
ter?
A) 60 B) 64 C) 75 D) 80 E) 90
12. Eit kapasitedeki a tane ii 2b m
2
haly gnde 3c
saat alarak 4 gnde bitirebiliyor.
Buna gre, yine ayn kapasitedeki 2a tane ii,
b m
2
haly, gnde
c
2
saat alarak ka gnde
bitirebilir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
13. Bir traktrn arka tekerleinin yarapnn n tekerle-
inin yarapna oran 3 tr.
Bu traktr 90 metre yol aldnda; n tekerlek,
arka tekerlekten 20 devir fazla yaptna gre, n
tekerlein evresi ka metredir?
A) 2 B) 3 C) 4 D)
9
2
E) 5
14. 16 ii bir ii 20 gnde bitirebilmektedir. Bu iiler ie
baladktan 8 gn sonra 4 tanesi ii brakyor.
Kalan iiler, iin kalan ksmn ka gnde bitirir-
ler?
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
15. 3a kg iplik kullanlarak 3b cm eninde, 4c cm boyunda
bir Hereke hals dokumak mmkndr.
a kg iplik ile b cm eninde, ka cm boyunda bir
Hereke hals dokunabilir?
A) 4c B) 3c C) 2c D) c E)
c
2
16. 3
x2
ile 3
x+2
nin geometrik ortas 27 olduuna
gre, x katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 10
1.E 2.C 3.A 4.A 5.C 6.A 7.C 8.A 9.A 10.A 11.C 12.A 13.B 14.D 15.A 16.C
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 SAYI VE KESR PROBLEMLER
333

GR
Bu blmde baarl olabilmek iin, Trkeyi iyi bilmek,
okuduunu anlayabilmek ve soruyu tam olarak okumak
arttr.
Ksaca problem zerken yaplan i, kelimeleri matematik
sembollere dntrmek ve oluan denklem veya eitsiz-
lii temel matematik bilgileri kullanarak, bilinmeyeni bul-
maktr.
Hatalar nlemek iin de problemin son blmnde iste-
nen ile denklemden bulunan deerin ayn olup olmad
kontrol edilmelidir.
Problem zmlerinde;
Verilen ifade, matematik semboller seilerek eitlik (eit-
sizlik) ekline dntrlr.
Denklem (eitsizlik) zlr.
Bulunan ile istenenin ayn bilgi olup olmad kontrol edi-
lir.
Gerekirse salamas yaplr.
Konunun iyice pekimesi iin problemleri gruplara ayrp
inceleyeceiz.
Soruda konu edilen sayy x ile gsterelim.
Bu say ile karmza kabilecek baz ifadeleri semboller
kullanarak yazalm.
Saynn 3 fazlas: x + 3
Saynn 3 eksii: x 3
Saynn 3 kat: 3x
Saynn te biri:
1
3 3
x
x
=
Saynn te ikisi:
2
3
2
3
x
x
=
Saynn 2 katnn 3 fazlas: 2x + 3
Saynn 3 fazlasnn 2 kat: 2(x + 3)
Saynn yarsnn 3 eksii:
x
2
3
Saynn 3 eksiinin yars:
x 3
2
Saynn kp: x
3
Saynn karesinin 3 fazlas: x
2
+ 3
Saynn 3 fazlasnn karesi: (x + 3)
2

Saynn karesinin kat: 3x
2

Saynn katnn karesi: (3x)
2
= 3
2
x
2
= 9x
2

Saynn karekk:
x
Saynn karekknn 1 fazlas:
x +1
Saynn 1 fazlasnn karekk:
x +1
Saynn karekknn kat:
3 x
Saynn katnn karekk: 3x
Say ve Kesir Problemleri
YGS MATEMATK 334
Problemler - Blm 13
Bir saynn 2 fazlasnn yars, ayn saynn 5 eksiine
eittir.
Bu say katr?
A) 7 B) 9 C) 12 D) 14 E) 16
DNA 1

zm
stenen say x olsun.
x
x
+
=
2
2
5
denklemi oluturulur.
Denklemi zelim:
x + 2 = 2(x 5)
x + 2 = 2x 10
x =12
buluruz.
Doru Seenek C

Bir saynn 1 fazlasnn iki kat, ayn saynn 5 fazlasna
eittir.
Bu say katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
katnn 19 eksii, iki katndan 5 fazla olan say
katr?
A) 14 B) 24 C) 35 D) 53 E) 70
DNA 2

zm
stenen say x olsun.
3x 19 = 2x + 5
denklemi oluturulur.
Denklemi zelim:
3x 2x = 5 + 19
x = 24
buluruz.
Doru Seenek B

Hangi saynn 3 eksiinin iki kat, ayn saynn 5 eksi-
inin katna eittir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 12
Hangi saydan 5 kardmzda veya sayy 5 e
bldmzde ayn sonucu buluruz?
A) 5 B) 6 C)
25
4
D)
13
2
E) 7
DNA 3
YGS MATEMATK 335
Problemler - Blm 13 Say ve Kesir Problemleri

zm
Aranan say x olsun.
x
x
= 5
5
denklemi oluur.
Denklemi zelim:
5x 25 = x
4x = 25
x =
25
4

buluruz.
Doru Seenek C

Hangi sayya 6 eklediimizde veya saynn 6 katn al-
dmzda ayn sonucu buluruz?
A)
1
6
B)
1
5
C)
5
6
D) 1 E)
6
5
Pay paydasndan farkl bir kesrin pay ve paydasna
3 eklendiinde ilk kesrin arpma ilemine gre tersi
elde ediliyor.
Bu kesrin pay ve paydasnn toplam katr?
A) 6 B) 3 C) 1 D) 0 E) 3
DNA 4

zm
Alnan kesir
x
y
olsun.
Kesrin arpmsal tersi
y
x
tir.
x
y
y
x
+
+
=
3
3
denklemi oluur.
Denklemi dzenleyelim:
x
2
+ 3x = y
2
+ 3y
x
2
y
2
= 3y 3x
(x y)(x + y) = 3( x y)
x + y = 3
buluruz.
Doru Seenek B

Pay paydasndan farkl bir kesrin pay ve paydasndan
3 kardmzda ilk kesrin arpma ilemine gre tersi elde
ediliyor.
Bu kesrin pay ve paydasnn toplam katr?
A) 6 B) 3 C) 1 D) 0 E) 3
Bir renci kendisine sylenen sayy 6 ile arpaca-
na, 6 ya blm ve 15 sonucunu bulmutur.
Doru ilem yaplsayd sonu ka olurdu?
A) 90 B) 180 C) 360 D) 540 E) 720
DNA 5
YGS MATEMATK 336
Problemler - Blm 13

zm
renciye sylenen say x olsun.
Yanl ilem:
x
6
15 =
x = 90 sylenen say.
Doru ilem:
6x = 6 90 = 540 doru sonu.
Doru Seenek D

Bir renci kendisine sylenen sayy 3 ile bleceine,
3 ile arpm ve 36 sonucunu bulmutur.
Doru ilem yaplsayd sonu ka olurdu?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 12 E) 18
ki saynn fark byk saynn
2
3
olduuna gre,
saylarn toplam kk saynn ka katdr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 6

zm
Byk say x, kk say y olsun.
x y x
y x x
y
x
=
=
=
2
3
2
3
3
x = 3y olur ki,
x + y = 3y + y = 4y
saylarn toplam, kk saynn 4 katdr.
Doru Seenek C

ki saynn toplam kk saynn 5 kat olduuna gre,
saylarn fark kk saynn ka katdr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Bir say 2 ile arplr, 6 karlr ve sonu 2 ye blnr-
se 20 bulunuyor.
Alnan say katr?
A) 12 B) 13 C) 20 D) 23 E) 24
DNA 7
YGS MATEMATK 337

zm
Alnan say x olsun.
2 6
2
20
x
=
denklemi oluur.
Denklemi zelim:
2x 6 = 40
2x = 46
x = 23
buluruz.
Tersten ilem yaparak:
En son ilem, 2 ye blme ilemi. Blme yaplmasa idi say
40 olurdu.
6 karlm. karma yaplmasa idi say 46 olurdu.
2 ile arplm. arpma yaplmasa idi say 23 olurdu.
Doru Seenek D

Bir say 3 ile blnr, 3 eklenir ve sonu 3 ile arplrsa
21 bulunuyor.
Alnan say katr?
A) 6 B) 9 C) 12 D) 15 E) 18
60 says yle drt paraya ayrlmtr ki;
birincinin drtte biri,
ikincinin drt kat,
ncnn 4 fazlas,
drdncnn 4 eksii
birbirine eittir.
Bu paralardan en by katr?
A) 2,4 B) 5,6 C) 13,6
D) 38,4 E) 43, 2
DNA 8

zm
Paralar x, y, z ve t olsun.
Paralarn toplam btn vereceinden;
x + y + z + t = 60
olur.
x
y z t
4
4 4 4 = = + =
Sistemi zelim:

x
y
4
4 = x = 16y
4y = z + 4 z = 4y 4
4y = t 4 t = 4y + 4
x, z ve t nin y trnden deerlerini ilk eitlikte yerlerine
yazarsak;
x + y + z + t = 60
16y + y + 4y 4 + 4y + 4 = 60
25y = 60
y = 2,4
buluruz.
YGS MATEMATK 338
Problemler - Blm 13
y nin bulunan bu deeri yerine yazldnda;
x = 16y = 16 (2,4) = 38,4
z = 4y 4 = 4(2,4) 4 = 9,6 4 = 5,6
t = 4y + 4 = 4(2,4) + 4 = 9,6 + 4 =13,6
bulunur.
En byk para x olup,
x = 38,4
tr.
Doru Seenek D

45 says yle drt paraya ayrlmtr ki;
birincinin yars,
ikincinin iki kat,
ncnn 2 fazlas,
drdncnn 2 eksii
birbirine eittir.
Bu paralardan en k katr?
A) 3 B) 5 C) 8 D) 10 E) 12
Bir otobsteki yolcularn
2
5
i erkek,
2
5
i kadn ve ka-
lan
1
5
i ocuktur.
lk durakta erkeklerin yars, kadnlarn te biri ve o-
cuklarn yars iniyor.
Balangta otobste en az ka ocuk vardr?
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 9

zm
Otobsteki yolcu saysna x dersek;
Balangta:
Erkekler = E =
2
5
x
Kadnlar = K =
2
5
x
ocuklar = =
x
5
nenler:
E =
2
10
x
K =
2
15
x
=
x
10
Kii saylar sayma says olacandan;
x saysnn 10 ve 15 e blnebilmesi gerekir.
x = OKEK(10, 15)
10 = 2 5
15 = 3 5
x = OKEK(10, 15) = 2 3 5 = 30
x, en az 30 dur.
Balangta:
ocuklar =
x
5
30
5
6 = = kiidir.
Doru Seenek C

Bir otobs duranda bekleyenlerin,
1
3
erkek,
1
3
ka-
dn ve
1
3
de ocuktur.
lk gelen otobse erkeklerin te biri, kadnlarn yars ve
ocuklarn yars biniyor.
Balangta durakta bekleyen en az ka kadn vardr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 9
YGS MATEMATK 339
Bir yl sonu balosuna 95 kii katlyor. Balo boyunca
1. erkek 6 kzla,
2. erkek 7 kzla,
3. erkek 8 kzla ve
...
byle devam ederek sonuncu erkek de balodaki kzla-
rn tm ile dans ediyor.
Baloda ka kz vardr?
A) 45 B) 50 C) 55 D) 60 E) 65
DNA 10

zm
Erkeklere birer numara verdiimizi dnelim.
1. erkek 6 kzla,
2. erkek 7 kzla,
3. erkek 8 kzla,
....
x. erkek x + 5
kzla dans ediyor.
Her erkek, numarasnn 5 fazlas kadar kz ile dans et-
mektedir.
Baloda x erkek, x + 5 kz bulunduundan;
E + K = 95
x + (x + 5) = 95
2x = 90
x = 45
erkek vardr.
Kzlarn says = x + 5 = 45 + 5 = 50 dir.
Doru Seenek B

Bir yl sonu balosuna 43 kii katlyor. Balo boyunca
1. erkek 4 kzla,
2. erkek 5 kzla,
3. erkek 6 kzla ve
...
byle devam ederek sonuncu erkek de balodaki kzlarn
tm ile dans ediyor.
Baloda ka kz vardr?
A) 17 B) 20 C) 23 D) 26 E) 29
Bir toplantdaki erkeklerin says, kadnlarn saysnn
katdr. Toplantdan 4 erkek eleriyle birlikte ayr-
lnca erkeklerin says, kadnlarn saysnn drt kat
olmaktadr.
Balangta toplantda bulunan erkek ve kadnla-
rn toplam says katr?
A) 36 B) 40 C) 44 D) 48 E) 52
DNA 11

zm
Erkeklerin says = E Kadnlarn says = K
Balangta; E = 3 K
4 erkek eleri ile ayrldnda;
erkeklerin ve kadnlarn saylar 4 er azalr.
E 4 = 4(K 4)
E = 4K 12 eitliinde, E = 3K yazlrsa;
4K 12 = 3K K = 12
E = 3 12 = 36 bulunur.
Toplantdaki kii says = E + K = 36 + 12 = 48
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 340
Problemler - Blm 13

Bir toplantdaki erkeklerin says, kadnlarn saysnn drt
katdr. Toplantya eleriyle birlikte 3 erkek daha katlnca
erkeklerin says, kadnlarn saysnn kat olmaktadr.
Balangta toplantda bulunan erkek ve kadnlarn
toplam says katr?
A) 24 B) 30 C) 35 D) 40 E) 45
Ayn hastahanede doktor olan Derya ve Denizden,
Derya:
Bu hastahanedeki doktorlarn
12
17
si bayan meslek-
tamdr.
Deniz:
Bu hastahanedeki doktorlarn
5
7
si bayan meslekta-
mdr. demitir.
Her iki doktor da doru sylediine gre, bu has-
tahanedeki bayan doktorlarn says katr?
A) 85 B) 119 C) 121 D) 132 E) 135
DNA 12

zm
Derya:
12
17
12 7
17 7
84
119
= =

Deniz:
5
7
5 17
7 17
85
119
= =
oranlarn vermitir.
84
119
85
119
<
Derya bayan olduundan, bayan meslektalarnn orann
sylerken kendisini saymam, bayan doktorlarn saysn
1 eksik sylemitir.
Deniz ise erkek olduundan, bayan meslektalarnn say-
sn tam olarak vermitir.
119 doktordan, 85 tanesi bayandr.
Doru Seenek A

Bir ailedeki erkek ocuklardan biri: Kz kardelerimin sa-
ys, erkek kardelerimin saysna eittir.
Ailedeki kz ocuklardan biri: Erkek kardelerimin yar-
s kadar kz kardeim var. diyorsa ailedeki ocuk says
katr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
Evli kiilerin eleri ile birlikte olduklar bir toplulukta;
erkeklerin
2
3
, bayanlarn ise
3
5
i evlidir.
Bu toplulukta en az ka kii bulunmaktadr?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
DNA 13

zm
Evli erkeklerin says, evli bayanlarn saysna eit olaca-
ndan;
2
3
3
5
E K =
10 E= 9 K
E ve K sayma says olduundan,
E = 9 ve K = 10 dur.
Kii says = E + K = 10 + 9 = 19
Doru Seenek B

Evli kiilerin eleri ile birlikte olduklar bir toplulukta;
Erkeklerin
3
4
, bayanlarn ise
4
5
i evlidir.
Bu toplulukta en az ka kii bulunmaktadr?
A) 30 B) 31 C) 32 D) 33 E) 34
YGS MATEMATK 341
TEST - 1
1. Hangi saynn 3 fazlas, 3 eksiinin katdr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 9
2. Hangi saynn katnn 8 fazlasnn yarsndan 6
karldnda, saynn kendisi elde edilir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
3. Bir kesrin deeri
1
2
dir. Bu kesrin pay ve paydasn-
dan 1 karldnda elde edilen kesir ile, pay ve pay-
dasna 1 eklendiinde elde edilen kesir arpldnda
sonu
1
5
olmaktadr.
Bu kesrin pay ve paydas arasndaki farkn mut-
lak deeri katr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
4.
a
b
kesrinin pay 1 artrldnda, kesrin deerinin
deimemesi iin paydas ne kadar artrlmal-
dr?
A) 1 B) a C) b D)
a
b
E)
b
a
5. Yaplan bir snavda erkek rencilerin
2
3
, kz -
rencilerin
3
4
baarl olmulardr.
Baarl kz ve erkek rencilerin saylarnn eit
olduu bilindiine gre, snavda tm rencile-
rin kata ka baarldr?
A)
11
16
B)
12
17
C)
13
18
D)
14
19
E)
17
23
6. 3 kk, 4 byk kutu toplam 54 silgi, 5 kk,
3 byk kutu toplam 60 silgi almaktadr.
2 kk, 5 byk kutuya toplam ka silgi konula-
bilir?
A) 62 B) 64 C) 66 D) 68 E) 70
7. 76 lira iki kardee, birinin ald parann
2
3
, dieri-
nin ald parann
3
5
ine eit olacak biimde payla-
trlyor.
Bu durumda en az paray alan ka lira almtr?
A) 20 B) 28 C) 36 D) 40 E) 42
8. Ali, Bora ve Can eit katlmla bir irket kuracaklar-
dr. irket kurulumu iin Ali 9000 TL, Bora 15000 TL
vermitir. Can ise hi para vermeyip arkadalarna
borlanmtr.
Cann Boraya borcu ka bin TL dir?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 7 E) 9
YGS MATEMATK 342
Problemler - Blm 13
9.

ki halkadan oluan bir zincir paras 13 cm,
halkadan oluan para 18 cm uzunluunda ol-
duuna gre, 25 halkadan oluan zincir ka cm
dir?
A) 125 B) 126 C) 127 D) 128 E) 129
10. Ali, kilosu 4 TL olan fstk ile kilosu 3 TL olan fndk-
tan 500 gramlk bir karm alarak 180 kuru demi-
tir.
Alinin ald karmda ka gram fndk vardr?
A) 150 B) 175 C) 200 D) 225 E) 250
11. Bo iken arlklar x ve y olan iki kap su ile doldurul-
duklarnda arlklar eit olmaktadr.
Eer kaplar yarya kadar su ile doldurulursa ar-
lklar fark 300 gr oluyorsa, |x y| fark katr?
A) 300 B) 450 C) 600 D) 750 E) 900
12. Bir para telin ucundan telin
1
7
si kesilirse, telin orta
noktas eski durumundan 2 cm kayyor.
Bu telin tamamnn uzunluu ka cm dir?
A) 14 B) 18 C) 21 D) 28 E) 35
13. A, B, C, D bitkilerinin boylar srasyla 2, 3, 5 ve
26 cm dir.
Her bitki ayda 2 cm uzadna gre ka ay sonra
A, B, C bitkilerinin boylarnn toplam, D bitkisi-
nin boyuna eit olur?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
14. 700 paket eya, araba veya hamalla tanabilmekte-
dir. En ok 60 paket gtrebilen araba her gidi iin
8 TL, en ok 20 paket gtrebilen hamal ise her gidi
iin 3 TL almaktadr.
Eyann tm en az ka TL ye tanabilir?
A) 88 B) 94 C) 96 D) 105 E) 112
15. 37 kiilik bir snfta 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 notlarndan
herhangi biri en ok alt defa kullanlabiliyor.
Snf geme notu 4 ve st olduuna gre, bu s-
nfta en az ka kii snfta kalacaktr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 10 E) 17
16. 1 den 123 e kadar ( 1 ve 123 dahil) doal saylarn
yan yana yazlmasyla elde edilen say ka basa-
makldr?
A) 123 B) 171 C) 249 D) 258 E) 261
1.D 2.B 3.B 4.E 5.B 6.A 7.C 8.D 9.D 10.C 11.C 12.D 13.C 14.B 15.B 16.E
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 YA PROBLEMLER
343

GR
Kiinin bu gnk ya = inde bulunulan yl Doum yl
Doum yl 1900 olan kiinin, 2008 ylnda ka yanda
olduunu bulalm.
Kiinin 2008 ylndaki ya = 2008 1900
=108 dir.
Kiinin bu gnk ya x ise,
A yl sonraki ya x + A,
B yl nceki ya y B dir.
Soruda sz konusu kiilerin bu gnk yalar x, y, z, ...
ise;
A yl nce yalar x A, y A, z A, ...
A yl sonra yalar x + A, y + A, z + A, ...
olaca unutulmamaldr.
Aya bugn 17, kardei 13 yanda ise;
5 yl sonra; Aya 17 + 5 = 22
Kardei 13 + 5 = 18
yanda olacaktr.
6 yl nce; Aya 17 6 = 11
Kardei 13 6 = 7
yanda idi.
Sz konusu kiilerin ya farklarnn sabit kaldna dikkat
ediniz.
ocuun bugn yalar toplam 25 olduuna
gre, drt yl sonra yalar toplam ka olacaktr?
A) 29 B) 33 C) 37 D) 41 E) 45
DNA 14

zm
ocuklarn bu gn yalar; a, b ve c ise
a + b + c = 25
4 yl sonraki yalar;
a + 4, b + 4, c + 4
olur.
(a + 4) + (b + 4) + (c + 4) = a + b + c + 12
isteniyor.
a + b + c = 25 olduu bilindiine gre,
a + b + c + 12 = 25 + 12 = 37
bulunur.
Doru Seenek C

Drt kardein bugn yalar toplam 36 olduuna
gre, 2 yl nce yalar toplam ka idi?
A) 34 B) 32 C) 30 D) 28 E) 26
Ekremin ya, babasnn yann
2
7
si, annesinin ya-
nn
1
3
kadardr.
Ekremin ya, babasnn ve annesinin yalar far-
knn ka katdr?
A)
1
2
B)
2
3
C) 2 D) 3 E) 4
DNA 15
Ya Problemleri
YGS MATEMATK 344
Problemler - Blm 13

zm
Ekremin ya: E
Annesinin ya: A
Babasnn ya: B olsun.
E B ve B
E
E A ve A E dir
= =
= =
2
7
7
2
1
3
3 .
Baba ve annenin ya fark:
B A
E
E E = =
7
2
3
1
2
E = 2(B A)
Ekremin ya, baba ve annesinin yalar farknn 2 kat-
dr.
Doru Seenek C

Cansunun ya, babasnn yann
4
17
si, annesinin ya-
nn
1
4
kadardr.
Cansunun ya, babasnn ve annesinin yalar fark-
nn ka katdr?
A)
1
2
B)
2
3
C) 2 D) 3 E) 4
1923 ylnda doan bir kii, yan soran arkadana,
Bugnk yam, doum ylmn rakamlar arpmna
eit. yantn veriyor.
Buna gre, bu konuma hangi ylda yaplmtr?
A) 1975 B) 1976 C) 1977
D) 1978 E) 1979
DNA 16

zm
1923 saysnn rakamlar arpm;
1 9 2 3 = 54
tr.
Bu ayn zamanda kiinin ya olduundan,
54 = inde bulunulan yl 1923
inde bulunulan yl = 1923 + 54 =1977
Doru Seenek C

1983 ylnda doan bir kii, yan soran arkadana,
Bugnk yam, doum ylmn rakamlar toplamna eit.
yantn veriyor.
Buna gre, bu konuma hangi ylda yaplmtr?
A) 2000 B) 2001 C) 2002
D) 2003 E) 2004
Aya, Bora ve Cansunun bugnk yalar toplam 68
dir. Aya, Borann bugnk yanda iken, Cansunun
ya da Borann yann iki kat idi.
Buna gre, Borann bugnk ya katr?
A) 14 B) 16 C) 17 D) 18 E) 22
DNA 17
YGS MATEMATK 345
Problemler - Blm 13 Ya Problemleri

zm
Aya, Bora ve Cansunun bugnk yalar sras ile A, B
ve C olsun.
A + B + C = 68
Aya, Borann bugnk yanda iken ifadesi, Ayann
Boradan byk olduunu verir.
A B yl ncesinden sz edilmektedir.
A (A B) = B Ayann ya
B (A B) = 2B A Borann ya
C (A B) = C A + B Cansunun ya idi.
C A + B = 2(2B A)
C A + B = 4B 2A
C = 3B A
A + B + C = 68 eitliinde yerine yazlrsa;
A + B + (3B A) = 68
4B = 68
B =17
bulunur.
Doru Seenek C

Aya, Bora ve Cansunun bugnk yalar toplam 55 tir.
Aya, Borann bugnk yana geldiinde, Cansunun
ya da Borann yann yars kadar olacaktr.
A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25

Not
Asl ile Zarann ya sorunu:
Aslnn ya A,
Zarann ya Z olsun.
Asl, Zarann yana geldiinde;
(Z A yl sonra)
Aslnn ya: A + (Z A) = Z
Zarann ya: Z + (Z A) = 2 Z A olur.
Zara, Aslnn yanda iken;
(Z A yl nce)
Aslnn ya: A (Z A) = 2 A Z
Zarann ya: Z (Z A) = A idi.
Bir anne 36, kz 8 yandadr.
Ka yl sonra annenin ya, kznn yann 3 kat
olur?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 18

zm
x yl sonra;
Annenin ya: 36 + x
Kznn ya: 8 + x olacaktr.
36 + x = 3(8 + x)
36 + x = 24 + 3x
2x = 12
x = 6
bulunur.
Doru Seenek A
Ya Problemleri
YGS MATEMATK 346
Problemler - Blm 13

Bir baba 38, olu 8 yandadr.
Ka yl sonra babann ya, olunun yann 4 kat ola-
caktr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Bir babann bugnk ya, ocuunun bugnk
yalar toplamnn katna eittir.
2 yl sonra babann ya, ocuklarnn yalar top-
lamnn iki kat olacana gre, babann bugnk
ya katr?
A) 28 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
DNA 19

zm
Babann bugnk ya: B
ocuklarn bugnk yalar: x, y ve z olsun
B = 3(x + y + z)
2 yl sonra;
Babann ya: B + 2
ocuklarn yalar: x + 2, y + 2, z + 2 olacaktr.
B + 2 = 2[(x + 2) + (y + 2) + (z + 2)]
B + 2 = 2(x + y + z) + 12
B =3(x + y + z) yazlrsa,
3(x + y + z) + 2 = 2(x + y + z) + 12
x + y + z = 10 bulunur.
Babann bugnk ya:
B = 3(x + y + z) verildiinden B = 3 10 = 30 dur.
Doru Seenek B

Bir annenin bugnk ya, ocuunun bugnk yalar
toplamnn iki katdr.
ki yl nce annenin ya, ocuklarnn yalar toplam-
nn kat olduuna gre, ocuklarn bugnk yalar
toplam katr?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 16
Bir babann ya, ikier yl ara ile domu 3 ocuu-
nun yalar toplamna eittir.
Baba 48 yanda olduuna gre, en byk ocuk
doduunda babann ya katr?
A) 28 B) 30 C) 32 D) 34 E) 35
DNA 20

zm
ocuklarn yalar: x, x + 2 ve x + 4
x + (x + 2) + (x + 4) = 48
3x + 6 = 48
3x = 42
x = 14
En byk ocuun ya: x + 4 = 14 + 4 = 18
ocuk doduunda babann ya:
48 18 = 30
olur.
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 347

Bir annenin ya, er yl ara ile domu ocuunun
yalar toplamna eittir.
Annenin 39 yanda olduu bilindiine gre, en kk
ocuk doduunda annenin ya katr?
A) 20 B) 23 C) 26 D) 29 E) 32
Ali 6 yanda iken babas 36 yandadr.
Ka yl sonra yalarnn oran
1
4
olur?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 21

zm
x yl sonra;
Alinin ya: 6 + x
Babann ya: 36 + x olacaktr.
6
36
1
4
+
+
=
x
x
36 + x = 4(6 + x)
36 + x = 24 + 4x
3x = 12
x = 4
Doru Seenek C

Aysunun ya 12, Banunun ya 24 tr.
Buna gre, ka yl nce Aysu ile Banunun yalarnn
oran
3
7
idi?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Kaya ve Mertin bugnk yalarnn oran
3
4
tr.
4 yl sonra bu oran
4
5
olacana gre, Kaya ve
Mertin bugnk yalar toplam katr?
A) 30 B) 28 C) 24 D) 18 E) 16
DNA 22

zm
Kayann bugnk ya: K
Mertin bugnk ya: M
K
M
= =
3
4
4 3 K M
4 yl sonra;
Kaya: K + 4
Mert: M + 4 yanda olacaktr.
K + 4
M+ 4
= + = +
4
5
5 4 4 4 ( ) ( ) K M
5K + 20 = 4M + 16
4M 5K = 4

4 3
4
3
4 5 4
4
3
5 4
K M M
K
M K
K
K
= =
=

=

K
K
3
4 12 = =
4K = 3M
4 12 = 3M
M = 16
K + M = 12 + 16 = 28
bulunur.
Doru Seenek B

Elif ve Demirin bugnk yalarnn oran
3
4
tr.
6 yl nce bu oran
2
3
olduuna gre, Demir ile Elifin
yalar fark katr?
A) 6 B) 9 C) 12 D) 18 E) 24
Ya Problemleri
YGS MATEMATK 348
Problemler - Blm 13
Aye ile Fatmann bugnk yalar toplam 42 dir.
Aye, kendisinden daha yal olan Fatmann yana
geldiinde ise yalar toplam 54 olacaktr.
Buna gre, Ayenin bugnk ya katr?
A) 16 B) 18 C) 24 D) 30 E) 32
DNA 23

zm
Ayenin bugnk ya: A
Fatmann bugnk ya: F
A + F = 42
F A yl sonrasndan sz edilmektedir.
Aye: A + (F A) = F
Fatma: F + (F A) = 2F A
F + (2F A) = 54
Sistem zldnde;
A + F=42 F = 42 A
F + (2F A) = 42 A + [2(42 A) A] = 54
42 A + 84 3A = 54
4A = 72
A = 18
bulunur.
Doru Seenek B

Can ve Doann bugnk yalar toplam 35 tir. Doa
kendisinden gen olan Cann yanda iken ikisinin yalar
toplam 25 idi.
Buna gre, Doa bugn ka yandadr?
A) 12 B) 13 C) 15 D) 17 E) 20
17 ve 18 yandaki rencilerden oluan 20 kiilik bir
snftaki rencilerin yalar toplam 348 dir.
Bu snfta 18 yanda olan ka renci vardr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
DNA 24

zm
17 yandaki rencilerin says: x
18 yandaki rencilerin says: y olsun.
x + y = 20
Tm rencilerin yalar toplam;
17x + 18y = 348
Sistemi zdmzde;
x + y = 20 x = 20 y
17x + 18y = 17(20 y) + 18y = 348
340 17y + 17y = 348
y = 8
8 kii 18 yandadr.
Doru Seenek B

13 ve 14 yandaki rencilerden oluan 18 kiilik bir s-
nftaki rencilerin yalar toplam 242 dir.
Bu snfta 13 yanda olan ka renci vardr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
YGS MATEMATK 349
TEST - 2
1. Lale 14, Gl x yandadr.
Gl 2x + 5 yana geldiinde, Lale ka yanda
olur?
A) x + 5 B) x + 14 C) x + 19
D) 2x + 5 E) 2x + 19
2. Namk 2 yl sonra, Mehmet 2 yl nce domu olsa-
lard yalar eit olacakt.
kisinin bugnk yalar toplam 40 olduuna
gre, Mehmet bugn ka yandadr?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 22 E) 24
3. Can ile babasnn yalarnn toplam 56 dr.
4 yl nce babasnn ya Cann yann kat
olduuna gre, babasnn bugnk ya katr?
A) 36 B) 37 C) 38 D) 39 E) 40
4. Anne, baba ve iki ocuktan oluan bir ailedeki tm
fertlerin yalar toplam 80 dir. 5 yl sonra, anne ve
babann yalar toplam, ocuklarn yalar toplam-
nn 4 kat olacaktr.
Anne ve babann bugnk yalar toplam ka-
tr?
A) 60 B) 65 C) 70 D) 72 E) 74
5. Bir ailenin btn bireylerinin bugnk yalar toplam
120, iki yl nceki ya ortalamas 22 dir.
ki yl iinde birey saysnda deiiklik olmayan
bu ailede ka birey vardr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
6. Ali, Bora ve Cann bugnk yalar toplam 48 dir.
Ali, Borann bugnk yana geldiinde, Cann ya
da Borann yann iki kat olacaktr.
A) 9 B) 12 C) 15 D) 18 E) 21
7. Aknn doduu yl, Barn ya Aknn bugnk
yann yars kadard.
Akn ile Barn bugnk yalar toplam 20 oldu-
una gre, Bar bugn ka yandadr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
8. ki kardein yalar 5 ve 8 dir.
Ka yl sonra yalarnn oran
3
4
olacaktr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Ya Problemleri
YGS MATEMATK 350
Problemler - Blm 13
9. kardein yalar toplam 30 dur.
En kk ocuk ile en bynn ya fark 6 ol-
duuna gre, en kk ocuk en bynn ya-
na geldiinde ocuun yalar toplam ka
olur?
A) 36 B) 39 C) 42 D) 48 E) 54
10. Bir annenin bugnk ya, kznn yann 8 katdr.
Kz annesinin bugnk yana geldiinde ikisi-
nin yalar toplam 92 olacana gre, annenin
bugnk ya katr?
A) 28 B) 30 C) 32 D) 34 E) 36
11. Ekrem ile Keremin bugnk yalar toplam 35 tir.
Ekrem Keremin bugnk yanda iken Kerem 13
yanda olduuna gre, Ekrem bu gn ka yan-
dadr?
A) 13 B) 16 C) 19 D) 20 E) 22
12. A nn ya bugn B nin yann k katdr.
k yl nce A nn ya B nin yann k
2
kat olduu-
na gre, B nin bugnk ya nedir?
A)
k
2

B) k 1 C) k
D) k + 1 E) 2k
13. ab ve ba iki basamakl saylardr. Bir baba ab, ocu-
u ba yandadr.
Bir yl nce ocuun ya, babasnn yann ya-
rs olduuna gre baba ve ocuun yalar top-
lam katr?
A) 72 B) 84 C) 95 D) 110 E) 120
14. Bir gruptaki kz rencilerin ya ortalamas 18, erkek
rencilerin ya ortalamas 21 dir.
Erkek rencilerin says, kz rencilerin says-
nn iki kat olduuna gre, bu grubun ya ortala-
mas katr?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
15. Bir snftaki 24 rencinin ya ortalamas a dr.
retmenin katlmasyla ortalama b olmaktadr.
Buna gre, retmenin ya katr?
A) 24(b a) B) 25(b a)
C) 25b 24a D) 25a 24b
E) b a
16. Be kiinin ya ortalamas 12 dir.
Bu kiilerden ikisinin ya ortalamas 18 olduu-
na gre, dier nn ya ortalamas katr?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
1.C 2.B 3.E 4.C 5.C 6.B 7.D 8.B 9.D 10.C 11.C 12.D 13.D 14.C 15.C 16.A
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 - HAVUZ PROBLEMLER
351

GR
Problem zmlerinin pek ounda olduu gibi, bire in-
dirgeme yntemi uygulanr.
Bir kalemin fyat, bir saatte gidilen yol, bir gnde yaplan
i, bir saatte aktlan su miktar, ... bulunarak zme gi-
dilir.
Bir iin tamamn A iisi a gnde, B iisi b gnde bitire-
biliyorsa, ikisi birlikte bu ii ka gnde bitirirler?
sorusunu zmek iin;
A iisi, iin tamamn a gnde yapyorsa 1 gnde iin
1
a
kadarn yapar.
B iisi, iin tamamn b gnde yapyorsa; 1 gnde iin
1
b

kadarn yapar.
kisi birlikte ii x gnde bitirirlerse;
1 gnde iin
1
x
kadarn yaparlar.
1 gnde yaptklar ilerin toplam;
1 1 1
a b x
+ =
olur.
diyerek denklemimizi kurar ve zm yaparz.
Ekin bir ii tek bana 10 saatte, Damla ayn ii tek
bana 15 saatte yapabilmektedir.
kisi birlikte ayn ii ka saatte yaparlar?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
DNA 25

zm
Ekin iin tamamn 10 saatte yapyorsa;
1 saatte iin
1
10
unu yapar.
Damla iin tamamn 15 saatte yapyorsa;
1 saatte iin
1
15
ini yapar.
kisi birlikte ii x saatte bitirirlerse;
1 saatte iin
1
x
kadarn yaparlar.
1 saatte birlikte yaptklar ilerin toplamndan;
1
10
1
15
1
+ =
x
denklemini elde ederiz.
Bu denklemi zdmzde;
6 1
6 10
4 1
4 15
1 6
60
4
60
1
6 4
60
1
10
60
1
1
6
1
6
+ = + =
+
=
=
=
=
x x
x
x
x
x
buluruz.
Doru Seenek B

Mehmet bir ii tek bana 30 saatte, Akif ayn ii tek ba-
na 6 saatte yapabilmektedir.
kisi birlikte ayn ii ka saatte yaparlar?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
i - Havuz Problemleri
YGS MATEMATK 352
Problemler - Blm 13
Bir havuzu dolduran iki musluktan birincisi havuzun
tamamn 6 saatte, ikincisi havuzun tamamn 30 saat-
te doldurmaktadr.
Bu havuzun tamamn, musluklarn ikisi birlikte
ka saatte doldurabilir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
DNA 26

zm
I. musluk havuzun tamamn 6 saatte dolduruyorsa;
1 saatte
1
6

sn,
II. musluk havuzun tamamn 30 saatte dolduruyorsa;
1 saatte
1
30

unu,
kisi birlikte havuzu x saatte dolduracak ise;
1 saatte
1
x
kadarn doldurur.
1 saatte musluklarn doldurduklar ksmlarn toplamndan;
1
6
1
30
1
+ =
x
denklemini elde ederiz.
Bu denklemi zdmzde;
5 1
5 6
1
30
1 5
30
1
30
1
5 1
30
1
6
30
1
1
5
1
5
+ = + =
+
=
=
=
=
x x
x
x
x
x
buluruz.
Doru Seenek D
Havuz ve ii problemlerinin zm yntemlerinin ayn
olduu DNA 1 ve DNA 2 de aka grlmektedir.
Kiiler ile musluklar yer deitirmitir.
Uyar

Bir havuzu dolduran iki musluktan, birincisi havuzun ta-
mamn 10 saatte, ikincisi havuzun tamamn 15 saatte
doldurmaktadr.
Bu havuzun tamamn, musluklarn ikisi birlikte ka
saatte doldurabilir?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
Ceren bir ii x gnde, Demir ise ayn ii
x
2
gnde bi-
tirebilmektedir.
kisi birlikte ayn ii 3 gnde bitirdiklerine gre,
Demir bu ii tek bana ka gnde bitirebilir?
A) 4 B) 4,5 C) 5 D) 5,5 E) 6
DNA 27
YGS MATEMATK 353
Problemler - Blm 13 i - Havuz Problemleri

zm
Ceren 1 gnde
1
x
kadarn,
Demir 1 gnde
1
2
2
x
x
=

kadarn,
kisi birlikte 1 gnde
1
3
kadarn yaparlar.
1 2 1
3 x x
+ =
denklemini zdmzde;
1 2 1
3
3 1
3
9
x x x
x
+ = =
=
buluruz.
Demir, bu ii tek bana,
x
2
9
2
4 5 = = ,
gnde bitirir.
Doru Seenek B

Bir havuza alan iki musluktan, birincisi havuzun tama-
mn a saatte, ikincisi havuzun tamamn
a
3
saatte dol-
durmaktadr.
Bu havuzun tamamn, musluklarn ikisi birlikte 6 sa-
atte doldurabildiine gre, ikinci musluk havuzu tek
bana ka saatte doldurur?
A) 9 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5
ii bir ii birlikte alarak 4 gnde bitirebiliyor.
Bunlardan birincisi bu ii yalnz bana 12 gnde,
ikincisi 24 gnde bitirebildiine gre, ncs
bu ii yalnz bana ka gnde bitirebilir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 28

zm
1.ii 1 gnde
1
12
kadarn,
2.ii 1 gnde
1
24
kadarn,
3.ii 1 gnde
1
x
kadarn ve
ii birlikte 1 gnde iin
1
4
kadarn yaptklarndan;
1
12
1
24
1 1
4
+ + =
x
tr.
Bu denklemi zdmzde;
2
24
1
24
1 6
24
3
24
1 6
24
1 6
24
3
24
1
8
8
+ + =
+ =
= =
=
x
x
x
x
buluruz.
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 354
Problemler - Blm 13

Ayn nitelikteki musluk bir havuzu birlikte 12 saatte dol-
durmaktadr.
Musluklardan biri yalnz bana bu havuzu ka saatte
doldurabilir?
A) 3 B) 4 C) 12 D) 24 E) 36
Meral ve Nuran, birlikte alarak 12 saatte bitirebile-
cekleri bir ii yapmaya balyorlar. kisi birlikte 3 saat
altktan sonra Meral ii brakyor. Geriye kalan ii
Nuran 15 saatte bitirebiliyor.
Bu iin tmn Meral ka saatte bitirebilirdi?
A) 20 B) 24 C) 28 D) 30 E) 36
DNA 29

zm
Meral iin tamamn x saatte,
Nuran iin tamamn y saatte bitirebilsin.
Meral 1 saatte iin
1
x
kadarn,
Nuran 1 saatte iin
1
y
kadarn,
kisi birlikte 3 saatte iin
3
1 1
x y
+
kadarn yaparlar.
Denklemi kurduumuzda;
1 1 1
12
3
1 1
15
1
1
x y
ve
x y y
+ =
+
+ =
olur.
Yaplan tm ilerin toplam, i bitiminde 1 e eittir.
Uyar
Sistemin ortak zmnde;
3
1
12
15
1
15
1
1
4
15 3
4
+ = = =
y y y
y = 20
1 1
20
1
12
1 1
12
1
20
1
30 x x
+ = = =
x = 30
buluruz.
Doru Seenek D

Ayn havuza alan iki musluk bu havuzu birlikte 4 saatte
doldurmaktadr. Birlikte aldktan 2 saat sonra musluklar-
dan biri kapatldnda, dier musluk havuzun kalan ksmn
6 saatte doldurabilmektedir.
Musluklardan biri havuzu tek bana en az ka saatte
doldurabilir?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
Bir musluk bir havuzu 4 saatte, baka bir musluk 6
saatte doldurabiliyor. Bu iki musluk kapal iken havu-
zun altnda bulunan nc bir musluk dolu havuzu
12 saatte boaltabiliyor.
Bu musluk birden alrsa havuz ka saatte do-
lar?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
DNA 30
YGS MATEMATK 355

zm
1.musluk 1 saatte
1
4
n,
2.musluk 1 saatte
1
6
sn doldururken,
3.musluk 1 saatte
1
12
sini boaltr.
birlikte x saatte dolduruyorsa, 1 saatte
1
x
kadar dolar.
Denklemi kurduumuzda;
1
4
1
6
1
12
1
+ =
x
olacaktr.
Denklemi zersek;
3 2 1
12
1 1
3
1
3
+
= = =
x x
x
buluruz.
Doru Seenek A

Bir musluk bir havuzu 10 saatte, baka bir musluk 15
saatte doldurabiliyor. Bu iki musluk kapal iken havuzun
altnda bulunan nc bir musluk, dolu havuzu x saatte
boaltabiliyor.
musluk birden alrsa havuz 12 saatte dolacana
gre, x katr?
A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) 20
Akif bir ii Bekirden 15 saat daha ksa srede yapa-
bilmektedir.
kisi birlikte bu ii 10 saatte yapabildiklerine gre,
Bekir bu ii tek bana ka saatte yapar?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
DNA 31

zm
Bekir iin tamamn x saatte yaparsa,
Akif iin tamamn x 15 saatte yapar.
Bekir 1 saatte iin
1
x
kadarn,
Akif 1 saatte iin
1
15 x
kadarn yapar.
kisi birlikte 1 saatte iin
1
10
kadarn yaptklarndan;
1 1
15
1
10 x x
+
=
denklemi kurulur.
Denklem zldnde;
x x
x x
x x x
x x
x x
+
=
=
+ =
=
15
15
1
10
15 20 150
35 150 0
30 5 15
2
( )
( )
( )( ) 00
30 0
30
5 0
5
x
x
x
x
=
=
=
=
YGS MATEMATK 356
Problemler - Blm 13
x = 5 alndnda,
x 15 = 5 15 = 10
negatif olacandan x = 5 olamaz.
x = 30 olmaldr.
Doru Seenek C
Soruda bilinmeyen kullanlacaksa, sorulan oklua x
demek yanla dmenizi nler.
Uyar

A musluunun tek bana bir havuzu doldurma sresi,
B musluununkinden 5 saat daha fazladr.
kisi birlikte bu havuzu 6 saatte doldurabildiklerine
gre, A musluu havuzu tek bana ka saatte doldu-
rur?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 18
ekildeki havuzda;
|AB| = |BC| = |CD|
B, C ve D musluk-
lar ayn boaltma
gcndedir.
Musluklarn birlikte aldnda dolu havuz
22 saatte boaldna gre, D musluu tek bana
dolu havuzu ka saatte boaltr?
A) 12 B) 22 C) 27 D) 33 E) 36
DNA 32

zm
Bir musluk, havuzun te birlik ksmn tek bana x saatte
boaltsn.
Havuzun stteki ilk te birlik ksmndaki su, B, C ve D
musluklarndan boalacandan, bu ksm
x
3
saatte,
ortadaki te birlik ksmndaki su, C ve D musluklarndan
boalacandan, bu ksm
x
2
saatte,
en alttaki te birlik ksm yalnzca D musluundan boa-
lacandan x saatte boalr.
Dolu havuzun tamam iin;
x x
x
3 2
22 + + =
denklemi kurulur.
Denklemin zmnde;
2 3 6
6
22
11
6
22 12
x x x x
x
+ +
= = =
bulunur.
te birlik ksmn x =12 saatte boaltan D musluu, ha-
vuzun tamamn
3x = 3 12 = 36
saatte boaltr.
Doru Seenek E

Not
Bir ii, bir ii A saatte yapyorsa; ayn nitelikteki 2 ii bu
ii
A
2
saatte, 3 ii
A
3

saatte, ... yaparlar.
YGS MATEMATK 357

Ayn nitelikteki ii bir ie birlikte balamlardr. in
te birlik ksm bittiinde iilerden biri, ikinci te birlik
ksm bittiinde de ikincisi iten ayrlyor. nc ii, iin
kalan ksmn tek bana tamamlyor.
Bu koullarda 11 saatte biten i, iin tamamnda
ii alrsa ka saatte biter?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
ii belli bir ii srasyla x, y, z gnde bitirebilmek-
tedir.
birden ayn ii 12 gnde bitirebildiine ve x, y,
z arasnda x < y < z bants bulunduuna gre,
z nin en kk tam say deeri katr?
A) 35 B) 36 C) 37 D) 38 E) 39
DNA 33

zm
1. ii,1 gnde iin
1
x
kadarn,
2. ii, 1 gnde iin
1
y
kadarn,
3.ii, 1 gnde iin
1
z

kadarn,
birlikte, 1 gnde
1
12
kadarn yapyor ise,
1 1 1 1
12 x y z
+ + =
denklemi kurulur.
x < y < z ve eitsizlik zelliinden,
1 1 1
x y z
> >
olur.
Eitlikte; tm terimler yerine en k olan
1
z
yazlrsa;
1 1 1 1
12
3 1
12 z z z z
+ + < <
z > 36 bulunur.
36 dan byk en kk tam say 37 dir.
iler ayn nitelikte olsayd;
birden 12 gnde yapabiliyorlarsa,
biri 3 12 = 36 gnde yapar ve
z = 36 olurdu.
z, en bykleri olduundan; z > 36 olmaldr.
En k 37 dir.
Doru Seenek C

musluk bir havuzu srasyla x, y, z saatte doldurabil-
mektedir. birden ayn havuzu 9 saatte doldurdukla-
rna ve x, y, z arasnda x < y < z bants bulunduuna
gre,
x nin en byk tam say deeri katr?
A) 24 B) 25 C) 26 D) 28 E) 29
Bir iinin birim zamanda yapt i =
Yaplan i miktar
i says x Tm zaman
Ik 1
YGS MATEMATK 358
Problemler - Blm 13
5 ii, gnde 5 er saat alarak 5 gnde 5 baraka
yapabiliyorlar.
10 ii gnde 10 ar saat alarak 10 gnde ka
baraka yapabilirler?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
DNA 34

zm
Yaplan i miktar
i says x Tm zaman
lk paragraf iin;
5
10 10 10
kinci paragraf iin;
x
10 10 10
ilerin nitelikleri ayn olduundan;
5
5 5 5 10 10 10
40

= =
x
ve x
bulunur.
Doru Seenek D

2 kii c gnde f tula rmektedir.
Buna gre c kii b tane tulay ka gnde rer?
A)
2b
f
B)
b
f
C)
f
b 2
D)
f
b
E)
f
2
A bir para ii 3 saatte,
B bir para ii 2 saatte,
C bir para ii 5 saatte
yapabiliyor.
birlikte 62 para ii ka saatte yaparlar?
A) 30 B) 36 C) 45 D) 60 E) 75
DNA 35

zm
A, bir saatte bir parann
1
3

n,
B, bir saatte bir parann
1
2
sini,
C, bir saatte bir parann
1
5
ini yapar.
birlikte bir saatte:
1
3
1
2
1
5
31
30
+ + =
para i yaparlar.
62 para i :
62
31
30
60 = saatte yaplr.
Doru Seenek D

A musluundan 2 saatte bir ton su,
B musluundan 3 saatte bir ton su,
C musluundan 4 saatte bir ton su
akmaktadr.
musluk birlikte 26 ton su alan bo bir havuzu ka
saatte doldurur?
A) 12 B) 13 C) 16 D) 18 E) 24
YGS MATEMATK 359
Tek tr mal reten bir atlyede makinelerden biri 3 sa-
atte 47 birim mal retmektedir.
Ayn sre iinde bu makinenin 4 kat mal reten
baka bir makine, 47 birim mal ka saatte retir?
A)
3
47
B)
3
4
C)
47
7
D)
141
4
E)
188
3
DNA 36

zm
3 saatte 47 birim mal reten makine, bir saatte
47
3
birim
mal retir.
Baka bir makine bir saatte 4
47
3

birim mal retir.
Bu makine 47 birim mal
47
4
47
3
3
4
=

saatte retir.
Doru Seenek B

Bir musluktan 4 saatte 13 ton su akmaktadr.
Ayn srede bu musluun 3 kat su aktan baka bir
musluktan 13 ton su ka saatte akar?
A)
39
4
B)
52
3
C)
13
3
D)
4
3
E)
4
13
Bir ustann 8 saatte yapt bir ii, ra 24 saatte ya-
pabilmektedir. Usta, bu ite tek bana 6 saat altk-
tan sonra brakm ve kalan ii rak tamamlamtr.
rak ka saat almtr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
DNA 37

zm
Usta, 1 saate iin
1
8
ini,
rak, 1 saatte iin
1
24
n yapar.
Usta 6 saatte iin 6
1
8
3
4
= n,
rak x saatte iin x
1
24
n yapar.
bittii iin;
3
4 24
1
24
1
3
4
1
4
6
+ =
= =
=
x
x
x
bulunur.
Doru Seenek D

A musluunun 6 saatte doldurduu bir havuzu, B musluu
30 saatte doldurabilmektedir. A musluu tek bana 4 saat
ak brakldktan sonra kapatlp B musluu alyor.
Havuzun kalan ksmn B musluu ka saatte doldurur?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15
A musluundan birim zamanda akan su miktar,
B musluundan birim zamanda akan su miktarnn iki
katdr.
kisi birlikte bo bir havuzu 18 saatte doldurdukla-
rna gre, B musluu bo havuzu tek bana ka
saatte doldurur?
A) 24 B) 27 C) 36 D) 48 E) 54
DNA 38
YGS MATEMATK 360
Problemler - Blm 13

zm
B musluu havuzu x saatte dolduruyorsa,
1 saatte havuzun
1
x
kadarn doldurur.
A musluu 2 kat kadar su akttndan,
1 saatte havuzun
2
x
kadarn doldurur.
kisi birlikte 1 saatte havuzun
1
18
ini dolduracandan;
2 1 1
18 x x
+ =
denklemi kurulur.
Denklemin zmnden;
3 1
18
54
x
x = =
bulunur.
Doru Seenek E

Ayenin birim zamanda yapt i, Fatmann birim za-
manda yapt iin katdr.
kisinin birlikte 12 saatte yapabildikleri bir ii, Aye
tek bana ka saatte yapabilir?
A) 16 B) 24 C) 36 D) 48 E) 52
Byklkleri ayn olan iki havuzdan biri 2 saatte, dieri
3 saatte doldurulabilmektedir.
Ayn anda doldurulmaya balanan iki havuzdan bi-
rinin bo ksmnn, dierinin bo ksmnn kat
olmas iin ka saat gemelidir?
A)
1
7
B)
6
7
C)
10
7
D)
12
7
E)
13
7
DNA 39

zm
1. havuzun 1 saatte
1
2
si dolar.
x saat sonra x
1
2
si dolar, 1
2
x
si botur.
2. havuzun 1 saatte
1
3
dolar.
x saat sonra x
1
3
dolar, 1
3
x
botur.
x x
3 2
< olduundan,
1
3
1
2
>
x x
dir.
1
3
3 1
2
1
3
3
3
2
3
2 3
3 1
7
6
2
12
7
=
=
=
=
=
x x
x x
x x
x
x
bulunur.
Doru Seenek D

ki farkl tr kutudan eit miktarlarda yaplacaktr. Birinci
tr kutularn tmnn yapm 3 saatte, ikinci tr kutularn
ise tmnn yapm 4 saatte bitmektedir.
Kutularn yapmna ayn anda baladktan ka saat
sonra, bir trde yaplacak kutu says, dier trde ya-
placak kutu saysnn iki kat olur?
A) 2 B)
11
5
C)
9
4
D)
12
5
E)
5
2
YGS MATEMATK 361
TEST - 3
1. Bir iin
4
7
sini 8 gnde yapabilen bir ii, bu iin
tamamn ka gnde yapar?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 14 E) 15
2. Hacmi A litre olan bir havuza dakikada k litre su ak-
maktadr.
Havuzun yars ka dakikada dolar?
A)
A
k
B)
A
k 2
C)
A
2
D)
1
k
E)
1
2k
3. 4 tavuk, 4 kg yemi, 4 gnde bitiriyor.
20 tavuk, 30 kg yemi ka gnde bitirir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 10
4. Bir ii Alp ve Burcu birlikte 10 saatte, Burcu ve Cenk
birlikte 15 saatte, Cenk ve Alp birlikte 30 saatte ya-
pabiliyorlar.
birlikte bu ii ka saatte yapabilirler?
A) 2,5 B) 3 C) 5 D) 6 E) 10
5. Kerim bir ii tek bana 12 gnde, Leyla 18 gnde,
Mahir 36 gnde yapabilmektedir.
birlikte bu ii ka gnde yapabilirler?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
6. Emel bir ii x gnde, Ferit 3x gnde ve Gl 18 gnde
yapabilmektedir.
birlikte bu ii
x
2
gnde yapabildiklerine
gre, x katr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18
7. Bo bir havuzu iki musluktan birincisi dierinden
6 saat daha ksa zamanda doldurmaktadr.
ki musluk birlikte bo havuzu 4 saatte doldurdu-
una gre, ikinci musluk tek bana ka saatte
doldurur?
A) 6 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
8. Akn bir iin te birini yaptktan sonra hzn iki kat-
na karp ii tamamlamtr.
in tamamn 18 gnde yaptna gre, ilk hzyla
alsayd ii ka gnde yapard?
A) 20 B) 21 C) 24 D) 27 E) 30
YGS MATEMATK 362
Problemler - Blm 13
9. Can bir ii Borann yapaca zamann iki kat za-
manda yapabilmektedir.
Bora ve Can birlikte bu ii 8 saatte yaptklarna
gre, Can tek bana ka saatte yapabilir?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 24
10. Kaya bir ii 3 saatte, Mert 4 saatte yapabilmektedir.
kisi birlikte bu ii yapmaya baladktan
5
4
saat son-
ra Mert ii brakyor.
Kaya iin kalan ksmn ka saatte tamamlar?
A)
1
2
B)
3
4
C)
5
6
D)
5
8
E)
13
16
11. Deiik boyda iki mumdan biri 11 saatte, dieri 7 sa-
atte erimektedir. Bu iki mum ayn anda yakldktan
3 saat sonra boylar eit olmaktadr.
Buna gre, mumlarn balangtaki boylarnn
oran katr?
A)
8
11
B)
3
4
C)
10
13
D)
11
14
E)
4
5
12. Ayn hzla alan 6 ii birlikte bir ii 6 saatte bitiri-
yorlar.
ilerden ikisi hzlarn iki katna karr, dierleri
yarya drrse ayn ii ka saatte bitirirler?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 15
13. A , B ve C ayn nitelikte iidir. A ie baladktan
bir saat sonra B ve B ie baladktan bir saat sonra
da C ie balam, saat sonunda ii bitirmilerdir.
birlikte ayn anda ie balam olsalard i
ka saatte biterdi?
A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 3
14. ki ii bir duvar birlikte 12 gnde rebiliyor. Duvarn
yars rlnce bir ii daha ie alnyor. ii bir-
likte duvarn kalan ksmn 3 gnde tamamlyor.
Buna gre, nc ii duvarn tamamn tek ba-
na ka gnde rebilir?
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 15
15. A ve B musluklar bo havuzu srasyla 6 ve 12 sa-
atte doldurabiliyorlar. B musluu tek bana 3 saat
ak kaldktan sonra A musluu da alarak kalan
ksm birlikte dolduruyorlar.
Havuzun tamam ka saatte dolar?
A) 4 B) 4,5 C) 5 D) 5,5 E) 6
16. Bir havuzu x saatte doldurabilen bir musluk
3 saat ak brakldnda havuzun kata ka dol-
mu olur?
A)
3
x

B)
x
3

C) 3x
D)
x
x
3

E)
x
x 3
1.D 2.B 3.D 4.E 5.C 6.D 7.C 8.D 9.E 10.E 11.D 12.A 13.C 14.D 15.E 16.A
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 HAREKET PROBLEMLER
363

GR
Sorularn teorik zmne gemeden nce gndelik ya-
antda karlatmz aadaki sorular birlikte yantla-
maya alalm.
Bir saatte 70 kilometre yol alabilen aracn, 4 saatte ald
yol ka km dir?
4 70 = 280 km
180 kilometrelik yolu 3 saatte gidebilen bir ara, bir saatte
ortalama ka kilometre gitmitir?
180
3
60 = km
Bir saatte ortalama 80 km gidebilen bir ara ile 400 km lik
yol, ka saatte alnabilir?
400
80
5 = saat
Grlyor ki yolculuklarda karlatmz bu tr sorular
yantlamak iin zel bilgiler gerekmemektedir.
Fakat biz yine de bu bilgileri toparlayalm:
Hz, birim zamanda gidilen yoldur.
Ara, bir saatte 60 km yol aldysa;
Aracn hz: V = 60 km/saat
1 km=1000 metre
1 saat = 60 dakika
Hz
= = = = V
Yol
Zaman
metre dak
60 1000
60
1000
/
Yol = Hz x Zaman
Ortalama Hz =
Toplam yol
Toplam zaman
zmirden Balkesire giden ve durmadan geri dnen
bir otomobil gidiinde ortalama 80 km, dnnde
60 km hz yapmtr.
Bu otomobil 4 saatte gidip geldiine gre, zmirden
Balkesire ka saatte gitmitir?
A)
11
7
B)
12
7
C)
13
7
D) 2 E)
15
7
DNA 40

zm
zmir - Balkesir gidi zaman = x
Balkesir - zmir dn zaman = 4 x
Yol = Hz x Zaman
zmir - Balkesir = 80 x
Balkesir - zmir = 60(4 x)
zmir - Balkesir = Balkesir - zmir
80 x = 60(4 x)
80x = 240 60x
140x = 240

x =
12
7

bulunur.
Doru Seenek B

A kentinden B kentine giden ve durmadan geri dnen bir
otomobil, gidiinde ortalama 60 km dnnde 90 km hz
yapmtr.
Bu otomobil 6 saatte gidip geldiine gre, A dan B ye
ka saatte gitmitir?
A) 3,5 B) 3,6 C) 3,7 D) 3,8 E) 4
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 364
Problemler - Blm 13
Bir ara Ankara ve Bolu arasndaki yolu 4 saatte al-
maktadr. Ara hzn 15 km artrrsa ayn yolu 3 saatte
alacaktr.
Buna gre, Ankara ve Bolu arasndaki yol ka km
dir?
A) 120 B) 160 C) 180 D) 190 E) 210
DNA 41

zm
Ankara - Bolu = V 4
Ankara - Bolu = (V + 15) 3
4V = 3(V + 15)
4V = 3V + 45
V = 45
Ankara - Bolu = V 4 = 45 4 = 180 km
Doru Seenek C

Bir ara A kentinden B kentine 5 saatte gitmektedir. Ara
hzn 20 km azaltrsa ayn yolu 6 saatte alacaktr.
Buna gre, A ve B kentleri arasndaki yol ka km dir?
A) 500 B) 520 C) 540 D) 560 E) 600
Saatteki hz V olan bir ara A ve B kentleri arasndaki
yolu 6 saatte almtr.
Bu ara yolun yarsn saatte 2V hzyla, dier ya-
rsnda da
V
2
hzyla giderse yolun tamamn ka
saatte alr?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 7,5 E) 8
DNA 42

zm
|AB| = 6V
| | AB V
V
2
6
2
3 = = Yolun yars
| |
,
AB
V V x x
x saat
2
3 2 2 3
15
= = =
=

(lk yars)

3
2
6 V
V
y y saat = =

(kinci yars)
Yolun tamam iin geen zaman:
x + y = 1,5 + 6 = 7,5 saat
Doru Seenek D

Saatteki hz v olan bir ara A ve B kentleri arasndaki yolu
8 saatte almtr.
Bu ara yolun yarsn saatte 3V hzyla, dier yarsn
da
V
3
hzyla giderse yolun tamamn ka saatte alr?
A) 8 B) 10 C) 13 D)
40
3
E)
43
3
YGS MATEMATK 365
Problemler - Blm 13 Hareket Problemleri
Bir ara A kenti ile B kenti arasndaki yolu ortalama
V km/saat hzla giderek 12 saatte alyor.
Bu ara yolun yarsn ortalama 3V km/saat hzla
aldktan sonra, tm yolu yine 12 saatte tamamla-
mak iin yolun kalan ksmn ortalama ka km/saat
hzla gitmelidir?
A)
V
5
B)
2
5
V
C)
3
5
V
D)
4
5
V
E)
V
3
DNA 43

zm
|AB| = V 12 Yolun tamam
| | AB V
V
2
12
2
6 = = Yolun yars
| | AB
V V x x x saat
2
6 3 3 6 2 = = = =
lk yars iin geen zaman.
12 2 = 10 saat kalan zaman.
| | AB
V V V
V V
2
6 10
6
10
3
5
1 1
= = = =
bulunur.
Doru Seenek C

Saatteki hz v olan bir ara A ve B kentleri arasndaki yolu
6 saatte almtr.
Bu ara yolun yarsn saatte
2V
3
hzyla aldktan son-
ra, tm yolu yine 6 saatte tamamlamak iin yolun ka-
lan ksmn ortalama ka km/saat hzla gitmelidir?
A) V B)
3
2
V
C) 2V D)
5
2
V
E) 3V

A ve B noktalarndan V
1
ve V
2
hzlaryla ayn anda
yola kan ve birbirine doru hareket eden iki ara t
saat sonra C noktasnda karlayorsa:
|AC| = V
1
t ve |BC| = V
2
t
|AC| + |CB| = |AB|
V
1
t + V
2
t = |AB| dir.
t
AB
V V
=
+
| |
1 2
Karlama zaman.
Ik 2
Aralarndaki uzaklk 600 km olan A ve B kentlerinden
ayn anda, sabit hzla birbirine doru hareket eden iki
aratan birinin hz 50 km/saat, dierinin hz 70 km/
saattir.
Bu iki ara hareketlerinden ka saat sonra kar-
larlar?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
DNA 44

zm

Karlama hareketten t saat sonra olsun.
|AC| = 70 t
|BC| = 50 t
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 366
Problemler - Blm 13
|AB| = |AC| + |BC|
600 = 70 t + 50 t = 120 t
t = 5 saat
bulunur.
Karlama zaman: t
AB
V V
saat =
+
=
+
=
| |
1 2
600
70 50
5
Doru Seenek B

Aralarndaki uzaklk 560 km olan A ve B kentlerinden ayn
anda, sabit hzla birbirine doru hareket eden iki aratan
birinin hz 60 km/saat, dierinin hz 80 km/saattir.
Bu iki ara hareketlerinden ka saat sonra karlar-
lar?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

A ve B noktalarndan V
1
ve V
2
hzlaryla ayn anda
yola kan ve ayn ynde hareket eden iki aratan biri,
dierine t saat sonra C noktasnda yetiiyorsa:
|AC| = V
1
t ve |BC| = V
2
t
|AB| = |AC| |BC|
V
1
t V
2
t = |AB| dir.
t
AB
V V
=
| |
1 2
Yetime zaman
Ik 3

ekildeki A ve B kentleri arasndaki uzaklk 160 km
dir. A ve B den ayn anda ve ayn ynde hareket eden
iki aracn saatteki hzlar srasyla 120 km/saat ve
80 km/saat tir.
ki ara hareketlerinden ka saat sonra ayn anda
C ye varrlar?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 45

zm
Hareketten t saat sonra C noktasna varm olsunlar.
|AC| = 120 t
|BC| = 80 t
|AB| = |AC| |BC|
160 = 120 t 80 t = 40 t
t = 4 saat
bulunur.
Yetime zaman = t
AB
V V
=
=
| |
1 2
160
120 80
4
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 367

A ve B kentleri arasndaki uzaklk 90 km dir. A ve B den
ayn anda ve ayn ynde hareket eden iki aracn saatteki
hzlar srasyla 100 ve 85 km dir.
ki ara hareketlerinden ka saat sonra ayn C nokta-
sna varrlar?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

ki ara A ve B noktalarndan ayn anda ve ayn
ynde hareket ediyorlar. A dan hareket edenin hz
80 km/saat, dierininki 60 km/saattir.
A dan hareket eden 6 saat sonra dierine yetitii-
ne gre, A ile B aras uzaklk ka km dir?
A) 100 B) 120 C) 140 D) 160 E) 180
DNA 46

zm
Yetime zaman
t
AB
V V
AB
AB
AB km
=
=
=
=
| | | |
| |
| |
1 2
80 60
6
20
6
120
Doru Seenek B

ki ara A ve B noktalarndan ayn anda ve birbirlerine
doru hareket ediyorlar. Aralarn hzlar saatte 80 km ve
60 km dir.
Bu iki ara hareketlerinden 5 saat sonra karlatkla-
rna gre, A ile B aras uzaklk ka km dir?
A) 420 B) 560 C) 700 D) 840 E) 980

ekildeki A ve B noktalar arasndaki uzaklk 300 km
dir. A ve B noktalarndaki iki otomobil birbirine do-
ru hareket ederse 2 saat sonra karlayorlar. Ayn
ynde hareket ederse 10 saat sonra biri dierine ye-
tiiyor.
Buna gre, hz daha fazla olan otomobilin saatteki
hz ka km dir?
A) 60 B) 70 C) 80 D) 90 E) 100
DNA 47

zm
Karlama zaman t
AB
V V V V
=
+
=
+
=
| |
1 2 1 2
300
2
2V
1
+ 2V
2
= 300
V
1
+ V
2
= 150
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 368
Problemler - Blm 13
Yetime zaman
t
AB
V V V V
=
=
| |
1 2 1 2
300
10
10V
1
10V
2
= 300
V
1
V
2
= 30
V
1
+ V
2
= 150
V
1
V
2
= 30 sistemini zelim:
2V
1
= 180
V
1
= 90 km/saat
90 + V
2
= 150
V
2
= 60 km/saat
Doru Seenek D

ekildeki A ve B noktalar arasndaki uzaklk 450 km dir.
A ve B noktalarndaki iki otomobil birbirine doru hareket
ederse 3 saat sonra karlayorlar. Ayn ynde hareket
ederse 9 saat sonra biri dierine yetiiyor.
Buna gre, hz daha az olan otomobilin saatteki hz
ka km dir?
A) 50 B) 60 C) 80 D) 90 E) 100

[BD] kprs zerindeki C noktasnda iken A nokta-
sndan kendisine doru gelen bir tren gren kii kurtul-
mak iin D ye doru koarsa D noktasnda, B ye doru
koarsa B noktasnda trenle bulumaktadr.
Kiinin saatte 8 km koabildii ve 5|BC| = 3|CD|
olduu bilindiine gre, trenin saatteki hz ka km
dir?
A) 28 B) 30 C) 32 D) 34 E) 36
DNA 48

zm
Trenin hz = V
|AB| = y
5|BC| = 3|CD|
|BC| = 3x
|CD| = 5x alalm.
B noktasndaki karlama iin;
Karlama zaman t
1
ise,
y = V t
1
3x = 8 t
1

Taraf tarafa blnrse,
y
x
V x y
V 3 8
3
8
= = ...... (1)
YGS MATEMATK 369
D noktasndaki karlama iin;
Yetime zaman t
2
ise,
y + 8x = V t
2
5x = 8 t
2
Taraf tarafa blnrse,
y x
x
V x y x
V
+
= =
+ 8
5 8
5
8
8
...... (2)
( ) ( )
/
2 1
5
8
3
8
8
2
8
8
32
=
+

=
=
x x y x
V
y
V
x V
V
V km saat
bulunur.
Yol = Hz x Zaman Zaman =
Yol
Hz
D noktas iin:
5
8
8 x y x
V
=
+
B noktas iin:
3
8
x y
V
= sisteminden
2
8
8
32
x x
V
ve V km saat = = /
bulunur.
Doru Seenek C

[BD] kprs zerindeki C noktasnda iken A noktasndan
kendisine doru gelen bir tren gren kii kurtulmak iin
D ye doru koarsa D noktasnda, B ye doru koarsa
B noktasnda trenle bulumaktadr.
Trenin hznn saatte 45 km ve 2|BC| = |CD| olduu
bilindiine gre, kpr zerindeki kii saatte ka km
hzla koabilmektedir?
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15

Hzlar dakikada 10 metre ve 8 metre olan iki
hareketli, evresi 360 metre olan embersel pistin
A noktasndan ayn anda ters ynde hareket ettik-
ten ka dakika sonra karlarlar?
A) 10 B) 12 C) 15 D) 18 E) 20
DNA 49

zm
Karlama zaman: t
|ACB| = 8t, |ADB| = 10t
|ACB| + |ADB| = evre
8t + 10t = 360 18t = 360 t = 20 dakika
Doru Seenek E
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 370
Problemler - Blm 13

Hzlar dakikada 8 metre ve 12 metre olan iki hareket-
li, evresi 120 metre olan ember zerindeki A nok-
tasndan ayn anda, ters ynde hareket ettikten ka
dakika sonra karlarlar?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
evresi 200 metre olan embersel pistin A noktasn-
dan ayn anda , ayn yne doru harekete balayan iki
hareketlinin hzlar dakikada 18 metre ve 23 metredir.
Bu iki hareketli, harekete baladktan ka dakika
sonra ilk kez yan yana gelirler?
A) 24 B) 32 C) 40 D) 45 E) 50
DNA 50

zm
t dakika sonra yan yana gelsinler.
Hzl gidenin ald yol = 23 t
Yava gidenin ald yol = 18 t
Aldklar yollarn fark = Pistin evresi
(tur bindirme)
23t 18t = 5t = 200
t = 40 dakika
Doru Seenek C

evresi 120 metre olan embersel pistin A noktasndan
ayn anda , ayn yne doru harekete balayan iki hare-
ketlinin hzlar dakikada 16 metre ve 21 metredir.
Bu iki hareketli, harekete baladktan ka dakika son-
ra ilk kez yan yana gelirler?
A) 24 B) 32 C) 40 D) 45 E) 50
Saatteki hz 72 km olan 120 metre uzunluundaki
bir tren, 900 metre uzunluundaki tnele girdii
andan ka saniye sonra tnelden tamamen kar?
A) 50 B) 51 C) 52 D) 53 E) 54
DNA 51

zm

Trenin tnelden tamamen kmas iin almas gereken
yol, tnelin uzunluu ve kendi boyunun toplamdr.
Yol = Hz x Zaman
Problemde kullanlan hz, yol ve zaman birimleri ayn cins-
ten olmaldr.
72 km = 72 1000 = 72000 metre
1 saat = 60 60 = 3600 saniye
72
72000
36000
20 km saat
metre
saniye
metre saniye / / = =
1020 = 20 t t = 51 saniye
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 371

Saatteki hz 120 km olan bir tren, 300 metrelik bir tnele
girdii andan tamamen kncaya kadar 15 saniye ge-
mitir.
Bu trenin boyu ka metredir?
A) 130 B) 150 C) 175 D) 180 E) 200
Durgun suda bir saatte 4 km yzebilen sporcu, aknt
hz saatte 2 km olan bir nehirde yzecektir.
A noktasndan kyya paralel olarak yzp tekrar
A noktasna yzerek dnmesi gereken sporcu
suda 4 saat kalabileceine gre, A noktasndan en
ok ka km alabilir?
A) 4 B) 4,5 C) 5 D) 5,5 E) 6
DNA 52

zm

Aknt ynndeki hz = 4 + 2 = 6 km/saat
Akntya kar hz = 4 2 = 2 km/saat
Zaman =
Yol
Hz
x x
6 2
4 + =
denklemi, gidi ve dn zamanlar toplamn verir.
Denklemin zmnden, x = 6 km bulunur.
Doru Seenek E

Durgun suda saatte 9 km gidebilen bir motor, aknt hz-
nn saatte 1 km olduu nehirde 20 km gidip tekrar ayn
noktaya dnecektir.
Yolculuk toplam ka saat srer?
A) 4 B) 4,5 C) 5 D) 5,5 E) 6
Saatteki hz 55 km olan 20 m uzunluundaki tr,
ayn ynde giden ve saatteki hz 46 km olan treni
30 sn de geiyor.
Trenin boyu ka metredir?
A) 50 B) 55 C) 60 D) 65 E) 70
DNA 53

zm

Trn treni gemesi iin:
30 sn de kendi ald yolla, trenin ald yol farknn, kendi
boyu ile trenin boyu toplamna eit olmas gerekir.
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 372
Problemler - Blm 13
x y = 20 + b
x = 55000
1
120
y = 46000
1
120
55000
1
120
46000
1
120
20 = + b
75 = 20 + b b = 55
metre bulunur.
Doru Seenek B

Saatteki hz 72 km olan 45 metre uzunluundaki
bir tren, ayn ynde giden saatteki hz 36 km olan
75 metre uzunluundaki bir baka treni ka saniyede
geer?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
125 basamakl bir yryen merdiven yukarya doru
sabit bir hzla ilerlerken, Ali merdivenden yryerek
yukarya kyor.
lk seferde merdivenin tepesine varana kadar 45
basamak, ikinci seferde ise 55 basamak kyorsa,
Alinin ilk seferki hznn ikinci seferki hzna oran
katr?
A)
9
11
B)
9
25
C)
11
25
D)
63
88
E)
65
88
DNA 54

zm
lk seferde:
Ali, 45 basamak,
Merdiven, 125 45 = 80 basamak,
kinci seferde:
Ali, 55 basamak,
Merdiven, 125 55 = 70 basamak hareket ediyor.
t t t
t
ve
1 2 1
2
80 70
8
7
= =
V
1
t
1
= 45 ve V
2
t
2
= 55 olduundan
V
V
1
2
63
88
=
bulu-
nur.
Doru Seenek D

120 basamakl bir yryen merdiven yukarya doru sabit
bir hzla ilerlerken, Can merdivenden yryerek yukarya
kyor.
lk seferde merdivenin tepesine varana kadar 50 basa-
mak, ikinci seferde ise 70 basamak kyorsa, Alinin
ilk seferki hznn ikinci seferki hzna oran katr?
A)
5
7
B)
10
13
C)
25
49
D)
10
21
E)
15
14
YGS MATEMATK 373
TEST - 4
1. 1800 metrelik bir dairesel pistte; ters ynde git-
tiklerinde 30 saniyede bir karlaan iki kiinin
hzlar toplam ka metre/saniyedir?
A) 50 B) 55 C) 60 D) 65 E) 70
2. Bir motor nehirde aknt ynnde 60 km lik yolu
2 saatte, ayn yolu akntya kar 3 saatte almakta-
dr.
Nehirdeki akntnn saatteki hz ka km dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
3. Saatteki hz 5 km olan Aliden yarm saat sonra ayn
noktadan komaya balayan Borann saatteki hz
8 km dir.
Bora, Aliye komaya baladktan ka dakika
sonra yetiir?
A) 45 B) 50 C) 55 D) 60 E) 65
4. Aralarnda 2 km uzaklk bulunan iki tren saatte
30 km hzla birbirine doru hareket etmektedir. Saat-
teki hz 60 km olan bir ku trenler arasnda durma-
dan gidip gelmektedir.
Trenler karlancaya kadar kuun ald toplam
yol ka metredir?
A) 1200 B) 1250 C) 1500
D) 1600 E) 2000
5. Bir ara 720 km lik yolun drtte birini 3V km/saat,
kalan ksmn V km/saat hzla 20 saatte gitmektedir.
Buna gre, V katr?
A) 20 B) 24 C) 25 D) 26 E) 30
6. A ve B noktalar arasndaki uzaklk 350 km dir.
A dan B ye doru yola kan ara dnte hzn sa-
atte 20 km artrrsa dn sresi 2 saat azalmakta-
dr.
Bu aracn A dan B ye gidi sresi ka saattir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
7. Bir ara A kentinden B kentine giderken normal hz-
n saatte 6 km artrrsa 4 saat nce, 6 km azaltrsa 6
saat ge ulamaktadr.
Buna gre |AB| yolu ka km dir?
A) 360 B) 480 C) 600 D) 660 E) 720
8. Hzlar srasyla V
1
, V
2
, V
1
+ V
2
olan aratan
birincinin t saatte ald yol x, ikincinin 2t saatte
ald yol y olduuna gre, ncnn t saatte
ald yol nedir?
A) x
y
+
2
B) x + 2y C) 2x + y
D)
x
y
2
+

E) 2xy
Hareket Problemleri
YGS MATEMATK 374
Problemler - Blm 13
1.C 2.B 3.B 4.E 5.E 6.C 7.E 8.A 9.E 10.C 11.C 12.B 13.B 14.D
9. Saatteki hzlar 2V ve 3V olan iki ara A kentinden B
kentine ayn anda yola kmlardr.
Hz fazla olan ara dierinden 4 saat nce B nok-
tasna vardna gre, hz az olan ara B noktas-
na ka saatte gitmitir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
10.

Hzlar saatte 60 km ve 90 km olan iki ara A ken-
tinden B kentine doru ayn anda hareket ediyorlar.
Hzl olan ara B ye varp hi durmadan geri dnyor
ve C noktasnda dier arala karlayor.
Buna gre, |AC| uzunluu , |BC| uzunluunun
ka katdr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
11. 900 km lik yolun bir ksm normal yol, bir ksm oto-
bandr. Bu yolu gidecek aracn normal yoldaki ortala-
ma hz 75 km/saat, otobandaki hz 120 km/saattir.
Ara yolun tamamn 9 saatte aldna gre, oto-
banda ka saat gitmitir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 7 E) 8
12. Bir ara A kentinden B kentine saatte 80 km hzla
gitmi ve 120 km hzla dnmtr.
Tm yolculuk boyunca aracn ortalama hz saat-
te ka km dir?
A) 90 B) 96 C) 100 D) 102 E) 108
13. Ayn noktadan, ayn anda, zt ynde hareket eden
iki aracn hareketlerinden bir saat sonra aralarnda-
ki uzaklk 100 km olmaktadr. Ayn ynde hareket
ederlerse bir saat sonra aralarndaki uzaklk 20 km
olacakt.
Buna gre daha yava giden aracn hz ka
km/saattir?
A) 36 B) 40 C) 45 D) 46 E) 48
14. Saatteki hz 9 km olan bir aracn 18 dakikada al-
d yol ka metredir?
A) 1800 B) 2000 C) 2400
D) 2700 E) 3000
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 YZDE - KR - ZARAR PROBLEMLER
375

GR
Nasl ki;
A saysnn
a
b
si: A
a
b
B = ,
a
b
si K olan say: P
a
b
K =
eitliklerinden bulunuyorsa;
A saysnn % t si: A
t
B
100
=
% t si K olan say: P
t
K
100
=
eitliklerinden bulunur.
250 saysnn % 30 u,
250
30
100
75 =
tir.
% 30 u 60 olan M says;
M M
30
100
60 60
100
30
200 = = =
dr.
A saysnn % t si B ise;
A
t
B
100
=
dir.
A liraya alnan mal % t krla (zamla) B liraya satlyorsa;
A A
t
A
t
B + =
+
=
100
100
100
dir.
A liraya alnan mal % t zararla (indirimle) B liraya satl-
yorsa;
A A
t
A
t
B =

=
100
100
100
dir.
A liraya satlmakta olan bir mala %10 zam yapan,
sonra da yeni fyat zerinden %10 indirim yapan
satcnn bu sattaki kr - zarar durumu nedir?
A) Ne kr, ne zarar eder.
B) % 1 kr eder.
C) % 1 zarar eder.
D) % 2 kr eder.
E) % 2 zarar eder.
DNA 55

zm
A liralk maln % 10 zaml fyat:
A A A A + =
+
=
10
100
100 10
100
110
100
A
110
100
liralk yeni fyatn % 10 indirimli durumu;
A A A
A

110
100
110
100
10
100
110
100
1
10
100
110
100
90
10
=
=
00
99
100
= A
A
99
100
, A nn % 1 zararna sat fyatdr.
% 10 zaml fyat iin;
110
100
ile,
% 10 indirimli fyat iin;
90
100
ile arplr.
A A
110
100
90
100
99
100
=
100 99 = 1 ve % 1 zarar.
Doru Seenek C
Yzde - Kr - Zarar Problemleri
YGS MATEMATK 376
Problemler - Blm 13

Yanllkla %25 indirim yaptktan sonra hatasn d-
zeltmek iin yeni fyata %40 zam yapan tezgahtarn
kr - zarar durumu aadakilerden hangisidir?
A) Ne kr, ne zarar eder.
B) % 15 kr eder.
C) %15 zarar eder.
D) % 5 kr eder.
E) % 5 zarar eder.
ndirim dneminde nce %30 luk, sonra yeni fyat
zerinden %25 lik indirim yapan maazann yapt-
toplam indirim % katr?
A) 55 B) 52,5 C) 50 D) 47,5 E) 45
DNA 56

zm
Etiket fyat A iken,
lk indirimde: A
70
100
kinci indirimde: A
70
100
75
100
Son fyat : A
52 5
100
,
100 52,5 = 47,5
Toplam indirim: % 47,5
Doru Seenek D

Elektrie iki ay art arda gelen %10 luk zamlar sonunda
toplam zam oran % ka olmutur?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 21 E) 30
Al fyat x lira olan bir mal %20 krla; y lira olan ba-
ka bir mal da %20 zararla ayn fyata satlyor.
x ile y arasndaki bant aadakilerden hangisi-
dir?
A) x = y B) 3x = 2y C) 2x = 3y
D) x = 2y E) y = 2x
DNA 57

zm
x in % 20 krl sat fyat: x
120
100
y nin % 20 zararla sat fyat: y
80
100
x y
x y

120
100
80
100
3 2
=
=
Doru Seenek B

A liraya alnan bir mal %25 karla, B liraya alnan bir baka
mal da %25 zararla ayn fyata satlmaktadr.
Buna gre,
A
B
oran katr?
A)
3
5
B)
3
4
C) 1 D)
4
3
E)
5
3
YGS MATEMATK 377
Problemler - Blm 13 Yzde - Kr - Zarar Problemleri
Bir maazadaki mallarn etiket fyatlarna % 40 indirim
yapldnda, satlarda % 50 art olmaktadr.
Kasaya giren para miktarndaki deiim iin aa-
dakilerden hangisi dorudur?
A) Deiim olmaz. B) % 10 artar.
C) % 10 azalr. D) % 15 artar.
E) % 15 azalr.
DNA 58

zm
ndirimden nce;
Tanesi A liraya, T tane satarken,
Kasaya giren para miktar: A T
ndirimden sonra;
A
60
100
liraya, T
150
100
tane satlm.
Kasaya giren para miktar:
A T
60
100
150
100
Yeni durum
Eski durum
Deiim oran =
Deiim oran:
60
100
150
100
9
10
90
100
A T
A T
= =
100 90 = 10
Kasaya giren para miktar % 10 azalmtr.
Doru Seenek C

Satt rne %20 zam yapan retici, sat miktarnda
%30 azalma grmtr.
Kasaya giren para miktarndaki deiim iin aada-
kilerden hangisi dorudur?
A) Deiim olmaz. B) % 10 artar.
C) % 10 azalr. D) % 16 artar.
E) % 16 azalr.
Yaz mevsiminde 100 km de 8 lt, k mevsiminde
100 km de 9,2 lt benzin tketen bir otomobil, k
mevsiminde % ka fazla benzin tketir?
A) 5 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15
DNA 59

zm
K tketimi
Yaz tketimi
Deiim oran =
Deiim oran =
9 2
8
115
100
,
=
115 100 = 15
K mevsiminde % 15 daha fazla benzin tketir.
Doru Seenek E
YGS MATEMATK 378
Problemler - Blm 13

Yaz mevsiminde 100 km de 8 lt, k mevsiminde
100 km de 9,2 lt benzin tketen bir otomobil, yaz mev-
siminde % ka az benzin tketir?
A) 13 B)
300
23
C) 14 D)
330
23
E) 15
203 says, biri dierinin % 45 i olan iki ksma ayrl-
dnda saylar arasndaki fark ka olur?
A) 63 B) 77 C) 90 D) 105 E) 140
DNA 60

zm
203 saysnn bir parasna x dersek, dier paras
203 x olur.
203
45
100
= x x

x
x
+ =
9
20
203
29x = 4060
x = 140
203 x = 203 140 = 63
Saylar 140 ve 63 tr.
Aralarndaki fark: 140 63 = 77 olur.
Doru Seenek B

240 TL iki karde arasnda, birinin ald para dierinin
ald parann % 60 olacak ekilde paylatrlyor.
Kardelerin aldklar paralarn fark ka TL dir?
A) 60 B) 90 C) 100 D) 120 E) 150
Bir A says, B saysnn % 20 si olduuna gre,
B says A saysnn % kadr?
A) 80 B) 120 C) 200
D) 250 E) 500
DNA 61

zm
A B ve
B
A
= = =
20
100
100
20
500
100
B A =
500
100
bulunur ki, B says A nn % 500 dr.
Doru Seenek E

Bir X says, Y saysnn % 50 si olduuna gre, Y
says, X in % kadr?
A) 50 B) 100 C) 150 D) 200 E) 250
YGS MATEMATK 379
40 oyuncak bir grup ocua eit olarak datlyor. ki
ocuk daha olsayd kii bana % 20 daha az oyuncak
decekti.
Buna gre, balangta her ocuk ka oyuncak
almtr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
DNA 62

zm
Balangtaki ocuk says: x olsun.
Her ocua den oyuncak says:
40
x
ki ocuk katldnda ocuk says: x + 2
Her ocua decek oyuncak says:
40
2 x +
% 20 az olmas; % 80 ini almas demektir.
40 80
100
40
2 x x
=
+
denkleminden,
4
5
1
2
5 4 8
8
x x
x x
x
=
+
= +
=
ocuk var.
40 40
8
5
x
= =
Balangta her ocua den oyuncak says 5 tir.
Doru Seenek B

Ayn evi paylaan bir grup renci 1000 TL kira giderini
eit olarak blyorlar. Evden bir arkadalar ayrldn-
da kii bana kira gideri % 25 artyor.
Buna gre, ilk durumda kii bana dn ev kiras
ka liradr?
A) 100 B) 125 C) 150 D) 200 E) 250
Benzinin litresi x TL dir.
Benzine % 5 zam yapldnda x TL ye ka litre
benzin alnabilir?
A) 1 B)
5
6
C)
10
11
D)
20
21
E)
25
36
DNA 63

zm
x
x
TL
105
100
21
20
= zaml fyat
Eski fyat
Zaml fyat
Alnacak benzin miktar =
x
x 21
20
20
21
= litre benzin alnr.
Doru Seenek D

1 kg pirin A liradr.
Pirince % 10 zam geldiinde, A liraya ka kg pirin
alnabilir?
A) 1 B)
9
10
C)
10
11
D)
5
6
E)
11
12
YGS MATEMATK 380
Problemler - Blm 13
a says c den % 50 fazla, b says da c den % 25
fazladr.
Buna gre, a says b den % ka fazladr?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
DNA 64

zm
a c
b c
=
=
150
100
125
100

a
b
= =
150
125
120
100
120 100 = 20
a says, b den % 20 fazladr.
Doru Seenek B

A says C nin % 40 , C says da B nin % 25 idir.
Buna gre, A says B nin % kadr?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
Bir maln etiket fyat zerinden % 25 indirim yapld-
nda, satcnn kr % 20 oluyor.
Bu satc, etiket fyatn % ka krla hesaplam-
tr?
A) 45 B) 50 C) 60 D) 75 E) 90
DNA 65

zm
Al fyat: A ise;
% x krla hesaplanan etiket fyat =
A
x
100
100
+
% 25 indirimli fyat =
A
x

100
100
75
100
+
% 20 krl sat fyat =

A
120
100
A
x
A
x
x

100
100
75
100
120
100
100 160
60
+
=
+ =
=
% 60 krla hesaplanmtr.
Doru Seenek C

Bir maln etiket fyat zerinden % 30 indirim yapldnda,
satcnn kr % 40 oluyor.
Bu satc, etiket fyatn % ka krla hesaplamtr?
A) 45 B) 55 C) 60 D) 70 E) 100
YGS MATEMATK 381
Bir iyeri % 60 kapasiteyle ve gnde 15 saat al-
trldnda 12 gnde rettii rn, % 75 kapasi-
teyle ve gnde 6 saat altrldnda ka gnde
retir?
A) 12 B) 16 C) 20 D) 24 E) 25
DNA 66

zm
letmenin % 100 kapasiteyle 1 saattlik retimi ise;
% 60 kapasiteyle ve gnde 15 saat altrldnda 12
gnde rettii rn:

60
100
15 12
% 75 kapasiteyle ve gnde 6 saat altrldnda x gn-
de rettii rn:

75
100
6 x
olur.

60
100
15 12 =
75
100
6 x
x = 24 gn
bulunur.
Doru Seenek D

Bir iyeri % 84 kapasiteyle ve gnde 12 saat altrl-
dnda 10 gnde rettii rn, % 70 kapasiteyle ve
gnde 18 saat altrldnda ka gnde retir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
Can, kalemin sat fyatndan % 20 indirim yapldn-
da, elindeki parayla indirimsiz fyattan alabilecei ka-
lemden 2 tane daha fazla kalem alabilmektedir.
Can, elindeki parayla indirimli fyattan ka tane ka-
lem alabilir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
DNA 67

zm
Can, normal fyat x lira olan kalemlerden y tane alabili-
yorsa;
% 20 indirimli fyat x
80
100
olan kalemlerden y + 2 tane
alabilir.
x y x y
y y
y
= +
= +
=
80
100
2
5 4 2
8
( )
( )
Cann alabilecei kalem says;
y + 2 = 8 + 2 = 10
dur.
Doru Seenek C

Mert, silginin sat fyatna % 20 zam yapldnda, elinde-
ki parayla zamsz fyattan alabilecei silgiden 2 tane daha
az silgi alabilmektedir.
Mert, elindeki parayla zaml fyattan ka tane silgi ala-
bilir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
YGS MATEMATK 382
Problemler - Blm 13
Bir satc 6 tanesini 5x liraya ald limonlarn, 2 tane-
sini 3x liradan satyor.
Bu satc, bu sattan % ka kr etmektedir?
A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 E) 90
DNA 68

zm
Bir limonun al fyat =
5
6
x
Bir limonun sat fyat =
3
2
x
Sat fyat
Al fyat
Kr oran = = = =
3
2
5
6
18
10
180
100
x
x
180 100 = 80
% 80 kr eder.
Doru Seenek D

Bir satc 3 tanesini 4x liraya ald limonlarn, 5 tanesini
6x liradan satyor.
Bu satc, bu sattan % ka zarar etmektedir?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
Bir snftaki rencilerin % 93 nden fazlas kzdr.
Bu snfta en az bir erkek rencinin bulunduu
bilindiine gre, snfta en az ka renci vardr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
DNA 69

zm
% 93 nden fazlas kz ise erkek renci says % 7 den
azdr.
Snftaki renci saysna x dersek ;
x
7
100
1
olmaldr.
7 100
100
7
14 28
x
x
x
, ...
x in alabilecei en kk pozitif tamsay deeri 15 tir.
Doru Seenek B

Bir snftaki rencilerin % 84 nden fazlas kzdr.
Bu snfta en az erkek rencinin bulunduu bilin-
diine gre, snfta en az ka kz renci vardr?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
YGS MATEMATK 383
TEST - 5
1. Bir A says B nin % 25 i olduuna gre, B says
A nn yzde kadr?
A) 50 B) 75 C) 125 D) 200 E) 400
2. % 12 krla satlmakta olan bir maln sat fyatnda
168 TL indirim yapldnda %12 zarar edilmektedir.
Bu maln al fyat ka TL dir?
A) 500 B) 600 C) 700 D) 800 E) 900
3. Bir grup ocua bir miktar kalem eit olarak payla-
trlyor. Gruba iki ocuk katlrsa her birinin paynn
% 20 azalaca hesaplanyor.
Buna gre, balangta bu grupta ka ocuk var-
dr?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
4. Bir musluk, bo bir havuzu 12 saatte doldurmakta-
dr.
Musluktan birim zamanda akan su miktar % 20
artrlrsa, bo havuz ka saatte dolar?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
5. A Dershanesi kurs cretlerini her yl % 20 artrmak-
tadr.
Bu yl kurs creti 2 160 TL olduuna gre, iki yl
nceki cret ka TL dir?
A) 1250 B) 1400 C) 1500
D) 1600 E) 1750
6. Bir iyerinde alanlarn % 99 u beyaz gmlek giy-
mektedir. Beyaz gmlek giyenlerin bir ksm ayrld-
nda kalan kiilerin % 96 snn beyaz gmlek giydii
gzleniyor.
yerinde alanlarn yzde ka ayrlmtr?
A) 60 B) 65 C) 70 D) 75 E) 80
7. 19 saysnn % 99 u ile, 99 saysnn % 19 u arasn-
daki fark d dir.
d iin aadakilerden hangisi dorudur?
A) d < 1 B) d = 1 C) 1 < d < 1
D) d = 1 E) d > 1
8. Kilogram 70 kurua alnan ya incir kuruyunca % 30
fre vermitir.
Kuru incirin kilogram ka TL den satlrsa % 25
kr elde edilir?
A) 1 B) 1,2 C) 1,25 D) 1,3 E) 1,5
YGS MATEMATK 384
Problemler - Blm 13
9. Bir Afrika kynde 800 kadn yaamaktadr. Bun-
larn % 3 bir tek kpe takmaktadr. Geriye kalan
% 97 den yarsnn bir ift kpesi vardr, dier yars-
nn ise hi kpesi yoktur.
Bu kyde kadnlarn taktklar kpelerin toplam
katr?
A) 400 B) 600 C) 800
D) 1000 E) 1200
10. Bir maln mal olu fyat x lira, sat fyat y liradr.
y = 5x 720
bantsnn varl bilindiine gre, % 40 kr ile
satlan bu maln sat fyat ka liradr?
A) 200 B) 260 C) 280 D) 320 E) 380
11. 150 TL ye alnan bir mal, %20 kar konularak etiket-
lendiriliyor.
Bu mal sat srasnda etiket fyat zerinden
% 10 indirim yaplarak ka TL ye satlr?
A) 160 B) 162 C) 164 D) 165 E) 166
12. Bir satc elindeki maln % 25 ini arzal olduu iin
% 40 zararla, kalan ksmn % 60 krla satmtr.
Satcnn toplam sattaki kr yzde katr?
A) 20 B) 25 C) 35 D) 40 E) 42
13. Bir snftaki kzlarn says, erkeklerin saysnn % 20
sidir. Snfa 4 kz renci daha geldiinde kzlarn
says erkeklerin saysnn % 40 olmaktadr.
Bu snfta balangta ka erkek renci vardr?
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 20
14. Bir maazada x ve y liraya satlmakta olan rnler
iin iki seenek vardr. Birincisi 90 liralk, ikincisi
% 15 lik indirimdir.
Mteriler x lirada % 15 indirim, y lirada da 90 lira
indirim tercih ettiklerine gre, aadakilerden
hangisi dorudur?
A) x < 600 < y B) x < 900 < y
C) y < 600 < x D) x < y < 900
E) 900 < x < y
15. Binde 8 i 5 olan say katr?
A) 600 B) 625 C) 650 D) 675 E) 700
16. Bir mal x liradan satlrsa % 25 kr, y liradan satlrsa
% 25 zarar edilmektedir.
Buna gre,
x
y
oran katr?
A)
3
4
B)
3
5
C)
4
3
D)
5
3
E) 2
1.E 2.C 3.B 4.E 5.C 6.D 7.C 8.C 9.C 10.C 11.B 12.C 13.E 14.C 15.B 16.D
YGS MATEMATK
PROBLEMLER - BLM 13 KARIIM - FAZ PROBLEMLER
385
KARIIM PROBLEMLER

GR
Karm oran =
Saf madde miktar
Karmn tm
% 25 lik ekerli suda;
x gr karmda, x
25
100
eker, x
75
100
gr su vardr.
Bir baka deyimle;
% 25 lik ekerli suda: 1 l eker, 3 l su vardr.
Karm problemlerinde, karmlar iinde bulunan saf
madde miktarlar zerinden ilem yaplr.
Karm oran % a olan A litre karmla,
karm oran % b olan B litre karm kartrldnda,
karm oran % x olan yeni bir karm oluuyorsa:
A
a
B
b
A B
x

100 100 100
+ = + ( )
olur.
Eitlikte paydalar ksaltldnda;
A a + B b = (A + B) x
olur.
1 kg tuz, 3 kg suya kartrldnda oluan kar-
mn tuz oran yzde katr?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
DNA 70

zm
Karm oran =
Saf madde miktar
Karmn tm
=
+
= =
1
1 3
1
4
25
100
Karmdaki tuz oran % 25 tir.
Doru Seenek D

3 kg suya, 2 kg eker katlarak oluan karmdaki
eker oran % katr?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
eker oran % 30 olan 300 gr ekerli suda ka gr
eker vardr?
A) 50 B) 60 C) 70 D) 80 E) 90
DNA 71

zm
Karm oran =
Saf madde miktar
Karmn tm
Saf madde miktar = (Karmn tm) (Karm oran)
300
30
100
90 = gr
eker vardr.
Doru Seenek E

Asit oran % 5 olan asit - su karm 500 gr dr.
Bu karmda ka gr saf asit bulunur?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
Karm - Faiz Problemleri
YGS MATEMATK 386
Problemler - Blm 13
% 30 u eker olan 50 gr lk bir karma 20 gr daha
eker ilave ediliyor.
Elde edilen yeni karmn eker oran yzde ka
olur?
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50 E) 60
DNA 72

zm
Verilen karmdaki eker miktar: 50
30
100
gr
Eklenen eker miktar: 20 gr
Yeni karmn miktar: 50 + 20 = 70
Yeni karmn eker oran: % x
Verilerle denklemi kurduumuzda;
50
30
100
20 50 20
100
50 30 20 100 70
70 3500
50

+ = +
+ =
=
=
( )
x
x
x
x
buluruz.
Doru Seenek D

% 20 si tuz olan 150 gr lk bir karma 10 gr daha tuz
ilave ediliyor.
Elde edilen yeni karmn tuz oran yzde ka olur?
A) 20 B) 24 C) 25 D) 26 E) 30
% 30 u kakao olan 50 gr kakao-st karmna 10 gr
daha st ilave ediliyor.
Elde edilen yeni karmn kakao yzdesi ka
olur?
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 25
DNA 73

zm
Verilen karmdaki kakao miktar: 50
30
100
gr
Eklenen kakao miktar: 0 gr
Yeni karmn miktar: 50 + 10 = 60
Yeni karmn kakao oran: % x
50
30
100
0 50 10
100
50 30 60
25

+ = +
=
=
( )
x
x
x
buluruz.
Doru Seenek E

% 20 si tuz olan 150 gr lk tuz - su karmna 50 gr daha
su ilave ediliyor.
Elde edilen yeni karmn tuz oran yzde ka olur?
A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16
YGS MATEMATK 387
Problemler - Blm 13 Karm - Faiz Problemleri
% 15 i tuz olan 150 gr lk tuz - su karm kaynatlarak
iindeki su buharlatrlyor.
100 gr kalan yeni karmn tuz oran yzde ka
olur?
A) 15 B) 17,5 C) 20 D) 22,5 E) 25
DNA 74

zm
Verilen karmdaki tuz miktar: 150
15
100
gr
Eklenen tuz miktar: 0 gr
Yeni karmn miktar: 100
Yeni karmn tuz oran: % x
150
15
100
0 100
100
22 5 + = =
x
x ,
buluruz.
Doru Seenek D

% 20 si eker olan 400 gr lk eker - su karm kaynatla-
rak iindeki su buharlatrlyor.
80 gr su buharlatrldnda yeni karmn eker ora-
n yzde ka olur?
A) 20 B) 25 C) 26 D) 28 E) 30
40 litre % 15 lik bir karm ile, 60 litre % 30 luk ayn
trden baka bir karm ayn kaba konulduunda,
yeni oluan karmn yzdesi ka olur?
A) 20 B) 24 C) 25 D) 26 E) 28
DNA 75

zm
I. karmdaki saf madde miktar: 40
15
100
II. karmdaki saf madde miktar: 60

30
100
Oluan karm miktar: 40 + 60 = 100

Oluan karmn yzdesi: % x
40
15
100
60
30
100
40 60
100
40 15 60 30 100
100 2400

+ = +
+ =
=
=
( )
x
x
x
x 2 24
buluruz.
Doru Seenek B

72 litre % 25 lik bir karm ile, 48 litre % 20 lik ayn tr-
den baka bir karm ayn kaba konulduunda, yeni
oluan karmn yzdesi ka olur?
A) 21 B) 22 C) 23 D) 24 E) 25
% 20 lik 40 litre karma, ka litre % 60 lk karm
eklenirse % 44 lk bir karm elde edilir?
A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60
DNA 76
YGS MATEMATK 388
Problemler - Blm 13

zm
% 60 lk karm miktarna x dersek,
40
20
100
60
100
40
44
100
800 60 1760 44
16 960
60
+ = +
+ = +
=
=
x x
x x
x
x
( )
buluruz.
Doru Seenek E

Alkol oran % 40 olan 30 kg karma, alkol oran
% 75 olan ka kg karm eklenirse yeni karmn al-
kol oran % 60 olur?
A) 40 B) 45 C) 50 D) 54 E) 60
Alkol oran % 5 ve % 9 olan iki karmdan alkol oran
% 6 olan 48 gr karm elde edilecektir.
% 5 lik karmdan ka gr alnmaldr?
A) 12 B) 16 C) 31 D) 36 E) 40
DNA 77

zm
x x
x x
x
x

5
100
48
9
100
48
6
100
5 432 9 288
4 144
36
+ =
+ =
=
=
( )
Doru Seenek D

% 15 ve % 95 alkol ieren iki ayr karm kullanarak
% 45 lik 10 kg bir karm elde ediliyor.
Bunun iin % 15 lik karmdan ka kg kullanlmtr?
A) 3,75 B) 4,25 C) 5,5
D) 6,25 E) 6,5
Asit oran % 24 olan A karmna bu karmn
1
8
i
kadar B karm ekleniyor.
Elde edilen yeni karmn asit oran % 30 olduu-
na gre, B karmnn asit oran yzde katr?
A) 76 B) 77 C) 78 D) 79 E) 80
DNA 78

zm
A karmndan A lek.
B karmndan B lek.
B
A
=
8
A B
x
A B
A
A x A
x

24
100 100
30
100
24
100 8 100
9
8
30
100
192 2
+ = +
+ =
+ =
( )
770
78 x =
Doru Seenek C
YGS MATEMATK 389
Problemler - Blm 13

eker oran %10 olan eker - un karmnn
1
3
alnarak
yerine ayn miktarda eker ekleniyor.
Yeni karmn eker yzdesi katr?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
X kg tuz, Y kg un ile kartrlyor.
Bu karmn arlka yzde ka undur?
A)
100
X Y +

B)
X Y
X Y
+

C)
X Y +
100
D)
100 X
X Y +
E)
100 Y
X Y +
DNA 79

zm
Karm miktar = Tuz + Un = X + Y
Un oran =
Y
X Y +
Yzde oran =
M
100
dersek,
M Y
X Y
M
Y
X Y 100
100
=
+
=
+
dir.
Doru Seenek E

15 kg eker ile 75 kg undan homojen bir karm elde edi-
liyor.
Bu karmn yzde ka ekerdir?
A)
9
10
B)
10
9
C)
5
3
D)
50
3
E)
25
3
20 gr tuz ile 90 gr undan homojen bir karm elde
ediliyor.
Bu karmn 1 gramnda ka gr tuz bulunur?
A)
2
9
B)
2
11
C)
9
11
D)
1
5
E)
4
7
DNA 80

zm
Karm miktar = Tuz + Un = 20 + 90 = 110 gr
Tuz oran =
20
20 90
2
11 +
=
11 gr lk karmn 2 gr tuz ise 1 gramnda
2
11
gr tuz var-
dr.
Doru Seenek B

60 kg eker ile 90 kg undan homojen bir karm elde edi-
liyor.
Bu karmn 10 kilogramnda ka kg eker vardr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
YGS MATEMATK 390
Problemler - Blm 13
FAZ PROBLEMLER

GR
A: Ana para
f: Faiz
n: Zaman (yl)
t: Yllk faiz oran (% t)
A lirann, yllk %t faiz oranyla bankaya yatrlan parann
n ylda getirdii basit faiz:
f
A n t
=

100

liradr.
Basit faiz, yalnz anaparaya uygulanan faizdir.
(Bankalarn birikime uygulad faiz)
n: Zaman ay olarak verilirse,
f
A n t A n t
= =

100 12 1200
dr.
Bileik faiz, dnem sonunda kazanlan faizin anaparaya
eklenmesiyle oluan toplama faiz verilmesidir.
(Bankalarn kredilere uygulad faiz)
A f A
t
n
+ = +
1
100
Bileik faiz.
100 TL nin % 40 tan 2 yllk basit ve bileik faizleri
arasndaki fark ka TL dir?
A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
DNA 81

zm
Basit faiz: f
A n t
=

100
f TL = =
100 2 40
100
80

Bileik faiz:
100 100 1
40
100
100
49
25
196
2
+ = +
= = f
f = 96 TL
Fark = 96 80 = 16 TL
Doru Seenek C

1000 TL nin % 15 yllk faiz oran ile 3 yl sonunda ge-
tirdii bileik faiz, basit faizden ka lira fazladr?
A)
8567
8

B) 1000 C)
4321
4
D) 9753 E) 8934
Yllk %20 faiz oran ile bankaya yatrlan bir mik-
tar para, ka ay sonra kendisinin
1
10
u kadar faiz
getirir?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 82
YGS MATEMATK 391
Problemler - Blm 13

zm
f
A n t A n t
= =

100 12 1200
Aylk basit faiz
f
A n A
ve n ay = = =
20
1200 10
6
Doru Seenek B

Yllk % 18 faiz oran ile bankaya yatrlan bir miktar
para, ka ay sonra kendisinin
3
10
u kadar faiz getirir?
A) 20 B) 24 C) 26 D) 28 E) 29
Recep parasnn
1
3
n yllk % 20 den A bankasna,
geri kalann ise yllk % 24 ten B bankasna 6 aylna
faize veriyor.
Bankalardan ald faizlerin fark 140 TL olduuna
gre, Recepin A bankasna yatrd para ka TL
dir?
A) 1000 B) 1500 C) 2000
D) 2500 E) 3000
DNA 83

zm

2
3
6 24
1200
3
6 20
1200
140
A A

=
7
150
140 3000
A
ve A TL = =
Doru Seenek E

Kaya parasnn yarsn A bankasna yllk % 20 den, di-
er yarsn B bankasna yllk % 18 den 1 yllna faize
yatryor.
Bankalardan ald faizlerin fark 200 TL olduuna
gre, Kayann bankalara yatrd toplam para ka TL
dir?
A) 10000 B) 15000 C) 20000
D) 25000 E) 30000
Bir banka, Dolar olarak yatrlan paraya yllk % 5,
TL olarak yatrlan paraya yllk % 20 faiz vermektedir.
Dolarn 1,2 TL olduu dnemde 2000 Dolar olan kii
parasn Dolar olarak bir yllna bankaya yatryor.
Bu kii bir yl sonunda parasn faizi ile birlikte ek-
tiinde zararl kmamas iin Dolarn yl sonunda
deeri en az ka TL olmaldr?
A) 1,3 B) 1,37 C) 1,371
D) 1,3714 E) 1,4
DNA 84
YGS MATEMATK 392
Problemler - Blm 13

zm
2000 Dolar, % 5 ten 1 ylda;
f Dolar =

=
2000 1 5
100
100
faiz getirir.
Yl sonunda faizi ile birlikte,
2000 + 100 = 2100 Dolar
olacaktr.
Elindeki Dolar, TL ye evirip bankaya yatrsayd;
2000 1,2 = 2400 TL
f TL =

=
2400 1
100
480
20
faiz getirirdi.
Yl sonunda faizi ile birlikte;
2400 + 480 = 2880 TL
olacakt.
2800
2100
13714
TL
DOLAR
,
Doru Seenek E

Bir banka, EURO olarak yatrlan paraya yllk % 4,
TL olarak yatrlan paraya yllk % 20 faiz vermektedir.
EURO nun 1,92 TL olduu dnemde 2000 EURO su olan
kii parasn EURO olarak bir yllna bankaya yatryor.
Bu kii bir yl sonunda parasn faizi ile birlikte ekti-
inde zararl kmamas iin EURO nun yl sonunda
deeri en az ka TL olmaldr?
A) 2,21 B) 2,2153 C) 2,2165
D) 2,2213 E) 2,2345
x, yl olarak zaman,
y, yllk faiz orann (% y)
gstermek zere; bir bankann vadeli hesaplara uygu-
layaca yllk faiz orann belirleyen fonksiyon,

y
x
x
=
+
+
2 75
2
dir.
Kanc yldan sonra yllk faiz oran % 15 in altna
der?
A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. E) 6.
DNA 85

zm
Verilen fonksiyonda; y < 15 olmaldr.
2 75
2
15
2 75 15 30
13 45
3
x
x
x x
x
x
+
+
<
+ < +
>
>
Doru Seenek B

x, yl olarak zaman,
y, yllk faiz orann (% y)
gstermek zere; bir bankann vadeli hesaplara uygula-
yaca yllk faiz orann belirleyen fonksiyon,
y
x
x
=
+
+
5 75
2 3
tr.
Kanc yldan sonra yllk faiz oran % 10 un altna
der?
A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. E) 6.
YGS MATEMATK 393
Problemler - Blm 13
TEST - 6
1. Tuz oran % 15 olan 20 litre tuzlu su kaynatlarak tuz
oran % 25 e karlmtr.
Buna gre, kaynatma srasnda ka litre su bu-
harlamtr?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
2. eker oran % 25 olan 5 litre ekerli suya baka bir
karmdan 10 litre katlyor.
Yeni oluan karmn eker yzdesi % 35 oldu-
una gre, ikinci karmn eker yzdesi katr?
A) 36 B) 40 C) 42 D) 45 E) 48
3. % 20 si eker olan X kg un - eker karmna, % 5 i
eker olan Y kg baka bir un - eker karm katla-
rak % 10 u eker olan bir karm oluturuluyor.
Buna gre,
X
Y
oran katr?
A) 4 B) 2 C)
1
2
D)
1
4
E)
1
5
4. Alkol oran % 10 olan 50 litre alkol - su karmndan
X litre alnarak yerine ayn miktarda su katlyor.
Yeni karmn alkol oran % 4 olduuna gre, X
katr?
A) 20 B) 24 C) 28 D) 30 E) 32
5. Kakao oran % 40 olan 35 gr kakao - st tozu kar-
mna, kakao oran % 20 olan 15 gr baka bir karm
ekleniyor.
Yeni karmn kakao oran yzde katr?
A) 28 B) 30 C) 32 D) 34 E) 36
6. 30 gr tuz ile 50 gr undan oluan homojen tuz - un
karmnn 1 gramnda ka gr tuz vardr?
A)
1
3
B)
2
5
C)
3
5
D)
3
8
E)
3
10
7. 320 gr ekerli suya 224 gr eker eklendiinde, kar-
mn eker oran % 50 olmutur.
Buna gre, ilk karmn eker yzdesi katr?
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25
8. 10 gr tuz ile 70 gr undan homojen bir karm elde
ediliyor.
Karmn tuz yzdesi katr?
A) 10 B)
32
3
C) 12 D)
25
2
E)
27
2
YGS MATEMATK 394
Problemler - Blm 13
9. A musluu tuz oran % 40 olan tuzlu su aktarak bir
havuzu 3 saatte, B musluu tuz oran % 66 olan tuz-
lu su aktarak 10 saatte doldurmaktadr.
ki musluk birlikte bo havuzu doldurduklarnda
havuzdaki tuz oran yzde ka olur?
A) 43 B) 46 C) 49 D) 52 E) 60
10. 9000 TL nin bir ksm yllk % 40 tan, kalan da yl-
lk % 60 tan bir yllna bankaya yatrldnda
4400 TL faiz geliri elde ediliyor.
Buna gre, % 40 tan yatrlan para ka TL dir?
A) 5000 B) 4900 C) 4800
D) 4700 E) 4600
11. Bir miktar parann
1
3
yllk % 30 faiz oran ile
2 yl, kalan ksm yllk % 40 faiz oran ile 3 yl basit
faizle bankaya yatrlyor.
Bu parann tmnden elde edilen faiz geliri 6400
TL olduuna gre, bankaya yatrlan paralarn
toplam ka bin TL dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
12. Yllk % 75 faizle bankaya yatrlan bir para ka ay
sonra kendisinin yars kadar faiz geliri getirir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
13. Bankaya 8 aylna yatrlan parann kendisi ka-
dar faiz getirdii bilindiine gre, yllk faiz oran
% katr?
A) 50 B) 75 C) 100 D) 125 E) 150
14. Tuz oran % 20 olan tuzlu-su karmna, 40 kg su
konulursa, elde edilen karmn tuz oran % 10 olu-
yor.
Buna gre, su katlmadan nceki karm ka kg
dr?
A) 20 B) 30

C) 40

D) 50 E) 60
15. Bir miktar suda 7 gr eker eritiliyor ve karmn e-
ker oran % 36 dan % 50 ye kyor.
Bu karma 20 gr daha eker atlp eritilirse, yeni
karmn eker oran yzde ka olur?
A) 65 B) 60

C) 55

D) 50 E) 45
16. Bir miktar parann
1
3
n yllk % 60 tan 9 aylna,
2
3
n yllk % 90 dan 6 aylna bankaya yatran bir
kii 4050 TL faiz geliri elde ediyor.
Buna gre, bankaya toplam ka lira yatrlm-
tr?
A) 10000 B) 9000

C) 8000

D) 7000 E) 6000
1.D 2.B 3.C 4.D 5.D 6.D 7.C 8.D 9.B 10.A 11.D 12.B 13.E 14.C 15.A 16.B
YGS MATEMATK
PERMTASYON, KOMBNASYON,
BNOM, OLASILIK - BLM 14
SAYMA PROBLEMLER
395

GR
Permtasyon - Kombinasyon matematiin en zevkli ve uy-
gulamas en ok olan konularndan biridir.
Say yazma problemleri, sralama sorular, seme sorular
gibi sorular bu blmde incelenecektir.
Yukarda saydmz tm sorularn temelinde sayma ile-
mi bulunduundan, biz de sayma problemlerinin yntem-
leri ile blmmze balayacaz.
Hazine 1
Toplama Yntemi:
Bir E olay, A veya B olaylarndan birinin gerekleme-
siyle olumakta iken,
A olay iin n seenek,
B olay iin m seenek varsa,
E olay iin n + m seenek vardr.
E = A B ve A B = iin,
s(E) = s(A B) = s(A) + s(B) = n + m
A B ise,
s(E) = s(A B) = s(A) + s(B) s(A B)
Ik 1
A kentinden B ye kara veya havayollarndan biri ile
gidilebilmektedir. 3 ayr karayolu, 2 ayr havayolu bu-
lunmaktadr.
Buna gre, A dan B ye ka farkl yolla gidilebilir?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 1

zm

A kentinden B ye, kara veya havayollarndan biri ile gidi-

lebileceinden,
Toplama yntemi gerei,
karayolu iin 3 seeneimiz,
havayolu iin 2 seeneimiz olduundan,
3 + 2 = 5
farkl yol vardr.
Doru Seenek B

Pnar, Pazar gn saat 14 ile 17 arasnda sinemaya gidip
flm izlemeyi veya evde kalp ders almay planlamtr.
Sinema iin gidebilecei iki ayr sinema, evde kalrsa al-
abilecei ayr dersi bulunmaktadr.
Pnarn belirtilen saatler iinde, plan dahilinde yapa-
bilecei ka farkl ey vardr?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
A = {(x, y): x
2
+ y
2
5, x, y Z}
kmesi ka elemanldr?
A) 8 B) 12 C) 21 D) 25 E) 29
DNA 2
Sayma Problemleri
YGS MATEMATK 396
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14

zm
Kareleri toplam 5 veya 5 ten kk tam say ikililerinin
says istenmektedir.
ki tam saynn kareleri toplamnn alabilecei deerleri
incelediimizde; en kk deer 0 dr.
x
2
+ y
2
= 0 iin,
(0, 0) 1 tane
x
2
+ y
2
= 1 iin,
(1, 0), (1, 0), (0, 1), (0, 1) 4 tane
x
2
+ y
2
= 2 iin,
(1, 1), (1, 1), (1, 1), (1, 1) 4 tane
x
2
+ y
2
= 3 iin,
Yok
x
2
+ y
2
= 4 iin,
(2, 0), (2, 0), (0, 2), (0, 2) 4 tane
x
2
+ y
2
= 5 iin,
(2, 1), (2, 1), (2, 1), (2, 1),
(1, 2), (1, 2), (1, 2), (1, 2) 8 tane
21 tane
+
x
2
+ y
2
toplamnn 5 veya 5 ten kk olmasn salayan
(x, y) tam say ikililerinin saylar toplam 21 dir.
Doru Seenek C

A = {(x, y): x + y 2, x, y N}
kmesi ka elemanldr?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Hazine 2
arpma Yntemi:
Bir E olay, art arda A ve B olaylarnn gereklemesiy-
le olumakta iken,
A olay iin n seenek,
B olay iin m seenek varsa,
E olay iin n m seenek vardr.
s(E) = s(A x B) = s(A) x s(B) = n m
Ik 2
A kentinden C ye, nce B kentinden gemek kouluy-
la gidiliyor.
A dan B ye 3 yol,
B den C ye 2 yol
varsa, A dan C ye ka deiik yoldan gidilebilir?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 3
YGS MATEMATK 397
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14 Sayma Problemleri

zm
A kentinden B ye ve B den de C kentine giden yollar

tek tek yazldnda;
(a, 1), (a, 2), (b, 1), (b, 2), (c, 1), (c, 2)
dir. Bu ikililer {a, b, c} ve {1, 2} kmelerinin kartezyen ar-
pmnn elemanlardr.
arpma yntemi gerei; istenen yol says,
3 2 = 6
dr.
Doru Seenek C

Pnar, Pazar gn saat 14 ile 17 arasnda sinemaya gidip
flm izlemeyi ve saat 17 den sonra eve gidip saat 19 a ka-
dar ders almay planlamtr. Sinema iin gidebilecei
iki ayr sinema, evde alabilecei ayr dersi bulun-
maktadr.
Pnarn belirtilen saatler iinde, plan dahilinde yapa-
bilecei ka farkl ey vardr?
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
En az iki basama ayn olan drt basamakl ka
doal say vardr?
A) 4464 B) 4536 C) 4500
D) 5000 E) 5672
DNA 4

zm
Drt basamakl bir doal say yazlrken; binler basama-
na sfr dnda 9 rakamdan biri, yzler, onlar ve birler
basamaklarna da 10 ar rakam yazlabileceinden;
arpma yntemi gerei;
__ __ __ __
9 10 10 10 = 9000 say yazlabilir.
Basamaklar farkl drt basamakl bir doal say yazmak
iin; binler basamana sfr dnda 9 rakamdan biri, yz-
ler basamana, kullanlan rakam dnda kalan 9 rakam-
dan biri, onlar basamana, kullanlan iki rakam dnda
kalan 8 rakamdan biri, birler basamana da, kullanlan
rakam dnda kalan yedi rakamdan biri yazlr.
__ __ __ __
9 9 8 7 = 4536 say yazlabilir.
Yazlabilecek tm drt basamakl doal saylarn adedin-
den, rakamlar farkl olanlar karldnda; en az iki ba-
sama ayn olan drt basamakl doal saylarn adedi
bulunur.
9000 4536 = 4464
tane en az iki basama ayn olan drt basamakl doal
say vardr.
Doru Seenek A

basamakl doal saylardan ka tanesinde 0 raka-
m kullanlmtr?
A) 160 B) 171 C) 196 D) 345 E) 729
Sayma Problemleri
YGS MATEMATK 398
A ve B kmeleri iin,
s(A) = 3
s(B) = 4
olmak zere, A dan B ye ka tane fonksiyon ta-
nmlanabilir?
A) 7 B) 12 C) 64 D) 81 E) 256
DNA 5

zm
A daki,
1. eleman, B deki 4 tane elemandan biriyle,
2. eleman, B deki 4 tane elemandan biriyle,
3. eleman, B deki 4 tane elemandan biriyle
elenebilir.
arpma yntemi gerei;
A daki her eleman, B deki drt elemandan biri ile elene-
bileceinden, tm elemelerin says:
4 4 4 = 4
3
= 64
tanedir.
Doru Seenek C

s(A) = 2
s(B) = 5
olmak zere, A dan B ye ka tane fonksiyon tanmla-
nabilir?
A) 7 B) 10 C) 25 D) 30 E) 32
{0, 1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin elemanlar ile basamakl ka doal
say yazlabilir?
A) 100 B) 120 C) 160 D) 180 E) 200
DNA 6

zm
Yzler basamana:
0 dnda be rakamdan biri,
Onlar basamana:
alt rakamdan biri,
Birler basamana:
alt rakamdan biri yazlabileceinden;
5 6 6 = 180
say yazlabilir.
Doru Seenek D

{0, 1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin elemanlar ile basamakl, rakamlar tek-
rarsz ka doal say yazlabilir?
A) 100 B) 120 C) 160 D) 180 E) 200
YGS MATEMATK 399
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14 Sayma Problemleri
TEST - 1
1. A kentinden B kentine 5, B kentinden de C kentine
6 deiik yolla gidilebilmektedir.
B kentine uramak kouluyla, A kentinden
C kentine ka deiik yolla gidilebilir?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 25 E) 30
2. A kentinden B kentine 5, B kentinden de C kentine
6 deiik yolla gidilebilmektedir. Ayrca A kentinden
C kentine B ye uramadan gidilebilen 5 farkl yol
daha vardr.
A kentinden C kentine ka farkl yoldan gidilebi-
lir?
A) 11 B) 16 C) 30 D) 35 E) 36
3. kiinin katld bir snav baar ynnden ka
farkl ekilde sonulanabilir?
A) 3 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12
4. 1 den 100 e kadar olan doal saylar bir listeye yaz-
lyor.
Bu listede toplam ka tane 9 rakam vardr?
A) 24 B) 27 C) 30 D) 36 E) 40
5. Bir dzgn sekizgenin kelerini ke kabul
eden ka tane dikdrtgen izilebilir?
A) 3 B) 6 C) 12 D) 16 E) 24
6. basamakl doal saylardan ka tanesi 5 ile
kalansz blnr?
A) 90 B) 120 C) 180 D) 210 E) 240
7. 0, 1, 2, 3, 4
rakamlar kullanlarak 3 basamakl ka deiik
doal say yazlabilir?
A) 100 B) 120 C) 125 D) 160 E) 200
8. Bir torbada 4 krmz, 5 mavi top vardr. Bu torbadan,
rengine bakmadan toplar ekiliyor.
ekilen toplardan en az birinin krmz olmasn
garantilemek iin bu torbadan en az ka top e-
kilmelidir?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Sayma Problemleri
YGS MATEMATK 400
9. Bir torbada 4 krmz, 5 mavi, 6 sar top vardr. Bu
torbadan, rengine baklmakszn toplar ekiliyor.
Krmz toplarn tamamnn ekilmi olmasn ga-
rantilemek iin bu torbadan en az ka top ekil-
melidir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 11 E) 15
10. 450 ile 700 arasnda yalnz 3, 4, 5, 6, 7, 8 rakamlar
kullanlarak yazlabilen ka tane tek say vardr?
A) 32 B) 37 C) 45 D) 48 E) 96
11. Be basamakl ka tane ift doal say vardr?
A) 33333 B) 45000 C) 50000
D) 75000 E) 90000
12. basamakl ka deiik doal say vardr?
A) 100 B) 450 C) 899 D) 900 E) 901
13. basamakl ka deiik ift doal say vardr?
A) 100 B) 450 C) 500 D) 620 E) 750
14. abcba eklinde saylara yansyan saylar denir.
Be basamakl doal saylardan ka tanesi yan-
syandr?
A) 450 B) 500 C) 750
D) 900 E) 1200
15. Be basamakl yansyan doal saylardan ka ta-
nesi ifttir?
A) 225 B) 400 C) 500 D) 600 E) 900
16. 8 erkek, 9 kz arasndan; bir erkek veya bir kz
renci ka deiik ekilde seilebilir?
A) 8 B) 9 C) 17 D) 72 E) 2
16
1.E 2.D 3.C 4.C 5.B 6.C 7.A 8.E 9.E 10.D 11.B 12.D 13.B 14.D 15.B 16.C
YGS MATEMATK
PERMTASYON (SIRALAMA)
401
PERMTASYON (SIRALAMA)

TANIM
A = {a
1
, a
2
, ..., a
n
}
kmesinin 0 r n olmak zere, elemanlarndan r tanesi-
nin sralanmasna n elemann r li bir permtasyonu denir
ve P(n, r) ile gsterilir.
Hazine 3
P n r
n
n r
n n n n r ( , )
!
( )!
( )( ) ... ( ) =
= + 1 2 1
P(n, 0) = 1 ve P(n, n) = n!
rnein,
A = {a, b, c, d}
kmesinin 3 l permtasyonlarn incelediimizde;
P(4, 3) = 4 3 2 = 24
tane olduu grlr.
abc bac cab dab
acb bca cba dba
abd bad cad dac
adb bda cda dca
acd bcd cbd dbc
adc bdc cdb dcb
E = {a, b, c, ..., x, y, z}
26 harfi ngilizce abc sinde 21 sessiz, 5 sesli harf var-
dr.
lk ve son harferi farkl sesli harferden, dierleri
farkl sessiz harferden oluan 5 harfi ka szck
yazlabilir?
A) 79800 B) 80100 C) 85400
D) 125400 E) 159600
DNA 7

zm
lk ve son harferde:
5 sesli harften ikisi; P(5,2)
araya: 21 sessiz harften ;
P(21,3)
ekilde sralanabilir.
Hepsi birlikte:
P(5, 2) P(21, 3) = 5 4 21 20 19 = 159600
ekilde sralanabilir.
Doru Seenek E

7 erkek, 3 kz renci yan yana 3 kz bir arada olacak
biimde ka deiik biimde sralanabilir?
A) 7! B) 8! C) 2! 8!
D) 3! 8! E) 9!
Aralarnda 2 subayn bulunduu 7 kiilik bir asker gru-
bu yanyana fotoraf ektireceklerdir.
ki subayn yanyana gelmemesi koulu ile bu grup
ka farkl ekilde fotoraf ektirebilir?
A) 5040 B) 3600 C) 2880
D) 2520 E) 1440
DNA 8
Permtasyon (Sralama)
YGS MATEMATK 402

zm
2 subayn yanyana gelmemesi iin, 2 subayn arasna 1
asker, 2 asker 3 asker, 4 asker ve 5 asker olduu du-
rumlar tek tek incelememiz gerekir. Bunun yerine zme
bizden istenenin tam terisini bularak ulaacaz. Yani su-
baylarn yanyana olduu durumlar bulup tm durumlar-
dan karacaz. Hi bir koul olmadan 7 kii yanyana
P(7, 7) = 7! = 5040
farkl ekilde fotoraf ektirebilir.
ki subayn yanyana olduu durum iin bu iki subay iple
balayalm, yani tek kii olarak dnelim. 5 asker ve 1
subay olmak zere 6 kii
P(6, 6) = 6!
farkl ekilde fotoraf ektirir. Tek kii gibi dndmz
iki subay da 2! farkl ekilde dizileceinden
6! 2! = 1440
farkl ekilde fotoraf ektirebilir.
Tm durumlarn saysndan iki subayn yanyana geldii
durumlar karrsak iki subayn yanyana gelmedii durum
says ortaya kar.
5040 1440 = 3600
Doru Seenek B

Bilgisayar iin monitr ve televizyon retimi yapan bir fr-
ma, birbirinden farkl 2 monitr ve birbirinden farkl 4 te-
levizyonu fuarda sergileyecektir.
Bir masa zerinde dz bir sra halinde dizilecek olan
2 monitrn arasna en fazla 3 televizyon yerletirile-
cek biimde bu alt elektronik cihaz ka farkl ekilde
dizilebilir?
A) 144 B) 288 C) 360 D) 672 E) 720
{1, 3, 5, 7}
kmesinin elemanlar ile rakamlar tekrarsz yaz-
labilen tm doal saylarn toplam katr?
A) 106656 B) 106672 C) 107200
D) 117856 E) 118974
DNA 9

zm
Bir basamakl: P(4, 1) = 4 tane
ki basamakl: P(4, 2) = 4 3 = 12 tane
basamakl: P(4, 3) = 4 3 2 = 24 tane
Drt basamakl: P(4, 4) = 4 3 2 1 = 24 tane
say yazlabilir. Hepsi birlikte:
4 + 12 + 24 + 24 = 64
tane say vardr.
Bir basamakllarn toplam: 1 + 3 + 5 + 7 = 16
ki basamakllarn toplam: 12 tane saynn her basama-
nda, her rakam 12 : 4 = 3 er kez kullanlmtr.
Toplam:
3 16 10 + 3 16 = 528
basamakllarn toplam: 24 tane saynn her basama-
nda, her rakam 24 : 4 = 6 ar kez kullanlmtr.
Toplam:
6 16 100 + 6 16 10 + 6 16 = 10656
Drt basamakllarn toplam: 24 tane saynn her basama-
nda, her rakam 24 : 4 = 6 ar kez kullanlmtr.
Toplam:
6 16 1000 + 6 16 100 + 6 16 10 + 6 16 = 106656
Tmnn toplam:
106656 + 10656 + 528 + 16 = 117856
dr.
YGS MATEMATK 403
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14 Permtasyon (Sralama)
Yazlabilecek saylarn ortalamalar, say adedi ile arpla-
rak toplam bulunur.
Bir basamakllarn toplam:
1 7
2
4 16
+
=
ki basamakllarn toplam:
13 75
2
12 528
+
=
basamakllarn toplam:
135 753
2
24 10656
+
=
Drt basamakllarn toplam:
1357 7531
2
24 106656
+
=
Tmnn toplam:
106656 + 10656 + 528 + 16 = 117856
dr.
Doru Seenek D

{1, 3, 5, 7}
kmesinin elemanlar ile rakamlar tekrarsz yazla-
bilen drt basamakl saylar kkten bye doru
sralandnda, batan 19. say katr?
A) 7135 B) 7153 C) 7315
D) 7351 E) 7513
DNEL SIRALAMA
Hazine 4
s(A) = n ve 0 r n olmak zere, r elemann dnel
sralama says:
Q n r
P n r
r
( , )
( , )
=
dir.
Q n n
P n n
n
n ( , )
( , )
( )! = = 1
A = {a, b, c, d} kmesinin 3 l permtasyonlarnn,
P(4, 3) = 4 3 2 = 24
tane olduunu grmtk.
Ayn kmenin 3 l dnel sralamalarnn says:
Q
P
( , )
( , )
4 3
4 3
3
4 3 2
3
8 = = =

tanedir.
5 erkek, 3 kz renci yuvarlak masa etrafna srala-
nacaktr.
Erkeklerden Ali ile kzlardan Baharn yanyana ol-
mas istendiine gre, sralama ka deiik ekil-
de yaplabilir?
A) 720 B) 900 C) 1080
D) 1440 E) 1620
DNA 10

zm
Ali ve Bahar bir eleman olarak dndmzde, dier
6 kii ile birlikte yuvarlak masa etrafna sralanacak 7 kii
vardr.
Q(7, 7) = (7 1)! = 6!
Ali ve Bahar da kendi aralarnda 2! ekilde sralanr. Tm
bir arada dnlrse: 6! 2! sralama vardr.
6! 2 = 1440
Doru Seenek D
YGS MATEMATK 404

5 erkek, 3 kz renci yuvarlak masa etrafna sralana-
caktr.
Erkeklerden Ali ile kzlardan Baharn yan yana olmas
istenmediine gre, sralama ka deiik ekilde ya-
plabilir?
A) 720 B) 900 C) 1080
D) 1440 E) 3600
6 evli ift yuvarlak masa etrafna sralanacaktr.
Herhangi iki bayann yan yana gelmesi istenme-
diine gre, ka deiik ekilde sralama yapla-
bilir?
A) 6! B) 2 6! C) 5! 6!
D) (6!)
2
E) 6! 7!
DNA 11

zm
nce 6 bayan yuvarlak masa etrafna;
Q(6, 6) = (6 1)! = 5!
ekilde sralanr. Sonra bayanlar arasnda kalan 6 yere
erkekleri 6! ekilde sralayabiliriz. kisi birlikte dnld-
nde; 5! 6! ekilde sralama yaplabilir.
Doru Seenek C

6 evli ift yuvarlak masa etrafna sralanacaktr.
Elerin birbirlerinden ayrlmalar istenmediine gre,
ka deiik ekilde sralama yaplabilir?
A) 5! B) 6! C) 2 5!
D) 2 6! E) 2
6
5!
TEKRARLI PERMTASYON
Hazine 5
n tane elemandan r
1
, r
2
, ..., r
n
tanesi ayn ve
r
1
+ r
2
+ ... + r
n
= n olmak zere n elemann tekrarl
permtasyonlarnn says:
P n r r r
n
r r r
n
n
( ; , , ..., )
!
! ! ... !
1 2
1 2
=

dir.
A = {a
1
, a
2
, ..., a
n
}
kmesinin r elemanl tekrarl permtasyonlarnn says:
1. sraya, n tane elemandan biri;
2. sraya, n tane elemandan biri;
...
r. sraya, n tane elemandan biri yazlabileceinden
r tane n nin arpm olan (n
r
) dir.
Ik 3
YGS MATEMATK 405
A = {a, b, c}
kmesinin 2 li tekrarl permtasyonlar ka tane-
dir?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12
DNA 12

zm
A kmesinin 2 li permtasyonlarn yazdmzda;
aa, ab, ba, ac, ca, bb, bc, cb, cc
olmak zere, 3
2
= 9 tanedir.
Doru Seenek D

Yanyana 4 ev, 6 renk boya ile ka deiik ekilde bo-
yanr?
A) 10 B) 24 C) 6
4
D) 4
6
E) 10
4
a, a, a, b, c harferi ile 5 harfi ka kelime yazla-
bilir?
A) 3 B) 8 C) 15 D) 16 E) 20
DNA 13

zm
5 harf sralanacak, bunlardan 3 tanesi ayn.
P( ; , , )
!
! ! !
5 3 1 1
5
3 1 1
5 4 20
=
= =

Doru Seenek E

2 tane 0, 3 tane 1, 5 tane 2 rakamyla, 10 basamakl ka
ifre yazlabilir?
A) 1250 B) 1460 C) 1640
D) 2520 E) 2680
A dan B ye, C den geme koulu ile en ksa yoldan

ka deiik ekilde gidilebilir?
A) 18 B) 20 C) 32 D) 35 E) 40
DNA 14
YGS MATEMATK 406

zm
Yatay yollar: 1 sembol ile,

Dikey yollar: 0 sembol ile gsterildiinde;
A dan, B ye en ksa yol: 4 tane 1, 3 tane 0 sembol ile
yazlabilecek ifre says kadardr.
1101001 gibi.
P( ; , )
!
! !
7 4 3
7
4 3
35 = =
C den gemek koulu ile:

A dan, C ye:
P( ; , )
!
!
3 2 1
3
2
3 = =
C den, B ye: P( ; , )
!
! !
4 2 2
4
2 2
6 = =
A dan, C ye ve C den, B ye: 3 6 = 18 yoldan gidilebilir.

Doru Seenek A

A dan B ye, C den gememek koulu ile en ksa yol-

dan ka deiik ekilde gidilebilir?
A) 17 B) 18 C) 19 D) 20 E) 21
6 tane zde portakal, 3 ocua ka deiik ekil-
de datlabilir?
A) 26 B) 28 C) 30 D) 32 E) 36
DNA 15

zm
Portakallar 0 sembol ile , ayralar 1 sembol ile gsteri-
lirse; iki tane ayra, alt portakal blme ayrr.
rnein: 00100010 yazlmnda;
1. ocuk 2,
2. ocuk 3,
3. ocuk 1 portakal almtr.
6 tane 0, 2 tane 1 sembol ile yazlabilecek ifrelerin sa-
ys;
P( ; , )
!
! !
8 6 2
8
6 2
28 = =

dir.
Doru Seenek B

6 tane zde portakal, 3 ocua, her ocuk en az bir
portakal almak kouluyla ka deiik ekilde dat-
labilir?
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16
YGS MATEMATK 407
TEST - 2
1. 2 rakam kullanlmadan yazlan ve 4 ile blnebi-
len basamakl ka deiik doal say vardr?
A) 124 B) 132 C) 136 D) 148 E) 152
2.
Yukardaki ekil, bir ehrin birbirini dik kesen sokak-

larn gstermektedir.
Buna gre, A dan B ye, O dan gemek koulu ile
en ksa yoldan ka deiik ekilde gidilebilir?
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 84
3. Be tane madeni 1 TL, 8 farkl kumbaraya ka de-
iik ekilde atlabilir?
A) 40 B) 72 C) 792 D) 5
8
E) 8
5
4. Oyann aralarnda bulunduu 7 kii yan yana srala-
nacaklardr.
Oya 4. srada olmak zere bu sralama ka dei-
ik ekilde yaplabilir?
A) 4! B) 5! C) 6! D) 7! E) 8!
5.
Yukardaki ekil, bir ehrin birbirini dik kesen sokak-

larn gstermektedir.
Buna gre, A dan B ye en ksa yoldan ka deiik
ekilde gidilebilir?
A) 16 B) 18 C) 24 D) 32 E) 34
6. 10 farkl ders kitabndan, 4 Matematik, 3 Fizik,
3 de Trke kitabdr.
Ayn dersin kitaplar bir arada olmak zere, bu
kitaplar yan yana ka farkl ekilde sralanabilir?
A) 3! 3! 4! 3! B) 10!
C) 3! 4! 3! D)
10
3 4 3
!
! ! !
E)
3 4 3
2
! ! !
7. 4 kii yuvarlak masa etrafna ka farkl ekilde

sralanabilir?
A) 4 B) 6 C) 12 D) 24 E) 30
8. 123456 saysnn rakamlarnn yerleri deitiri-
lerek yazlabilen alt basamakl doal saylardan
ka tanesinde, 3 rakam 4 rakamnn solunda yer
alr?
A) 120 B) 240 C) 360 D) 480 E) 720
Permtasyon
YGS MATEMATK 408
9. A lkesinden B lkesine 3 farkl karayolu, 3 farkl de-
miryolu ve 2 farkl havayolu ile gidilebilmektedir.
Buna gre, A lkesinden B lkesine ka farkl
yolla gidilebilir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 18 E) 72
10. A = {0, 1, 2, 3, 4}
kmesinin elemanlar kullanlarak oluturulmak
istenen rakamlar tekrarsz, basamakl bir sa-
ynn yzler basamana ka farkl rakam gelebi-
lir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
11. Bir bilgisayar satcsnda 9 tip monitr ve 6 tip bilgisayar
kasas vardr.
Bir monitr ve bir bilgisayar kasas alacak biri
iin ka tane monitr - bilgisayar kasas seene-
i vardr?
A) 2 B) 9 C) 27 D) 54 E) 108
12. Her gn tirt giyen bir rencinin 5 farkl tirt var-
dr.
Ard arda iki gn ayn tirt giymeyen bu ren-
ci hafta ii ka farkl ekilde tirt giyebilir?
A) 4
5
B) 5 4
4
C) 5
4

D) 4 5
4
E) 5 5
4
13. 5 10 15 ... 150
arpmnn faktriyel formunda yazl aada-
A) 5
150
30! B) 5
60
7! C) 5
30
30!
D)
150
50
!
!
E) 150! 50!
14. 0! + 1! + 2! +...+ 105!
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
15. P(2n, 2) = 22 n
olduuna gre n katr?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
16. 10 tane evli ift yuvarlak masa etrafnda her ift
birlikte olmak artyla ka farkl ekilde oturabi-
lir?
A) 9! B) 2 9! C) 2
8
9!
D) 2
10
9! E) 3
10
9!
1.C 2.B 3.E 4.C 5.E 6.A 7.B 8.C 9.B 10.B 11.D 12.B 13.C 14.D 15.A 16.D
YGS MATEMATK
KOMBNASYON - BNOM
409
KOMBNASYON

TANIM
n, r N ve 0 r n olmak zere, n elemanl bir A kme-
sinin r elemanl alt kmelerinden her birine A kmesinin
r li bir kombinasyonu denir. n elemanl bir kmenin r
elemanl kombinasyonlarnn says C(n, r) veya
n
r
bi-
iminde gsterilir.
Hazine 6
n elemanl bir kmenin rli kombinasyonlarnn,
(r elemanl alt kmelerinin) says,
C n r
n
r
n
r n r
( , )
!
! ( )!
=

dir.
8 elemanl bir kmenin 4 elemanl kombinasyonla-
rnn says katr?
A) 70 B) 110 C) 150 D) 180 E) 210
DNA 16

zm
C n r
P n r
r
n
r n r
( , )
( , )
!
!
! ( )!
= =

olduundan soruyu her iki forml de kullanarak bulalm.
C
P
olur Veya
C
( , )
( , )
!
. ,
( , )
!
! (
8 4
8 4
4
8 7 6 5
4 3 2 1
70
8 4
8
4 8
= =

=
=
44
8 7 6 5 4
4 4 3 2 1
70
)!
!
!
=

=
olur.
Doru Seenek A

7 elemanl bir kmenin 5 elemanl kombinasyonlarnn
says katr?
A) 18 B) 21 C) 28 D) 35 E) 42

n n
n
n
n 0 0 0
1
=

= =
!
! ( )!
!
!

olduundan C (n, 0) = 1 dir.

n
n
n
n n n
=

= =
!
! ( )!
!
!
1
0
1

olduundan C (n, n) = 1 dir.

n
r
n
r n r
=

!
! ( )!
ve

n
n r
n
n r n n r
n
n r r
=
+
=

!
( )! ( )!
!
( )! !
olduundan
n
r
n
n r

n
x
n
y
ise x y n ya da x y dir
+ = = .

n n
n
n dir
1 1
= .

n
r
n
r
n
r
dir
1
1
1
.
Ik 4
Kombinasyon - Binom
YGS MATEMATK 410

8 8
3 4 x x
olduuna gre x in alabilecei deerlerin toplam

katr?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 8
DNA 17

zm
ki durum mmkn ya x ve 3x 4 deerlerinin toplam 8
dir, ya da x ve 3x 4 birbirine eittir.
x + 3x 4 = 8 ise 4x = 12
x = 3 tr.
x = 3x 4 ise 2x = 4
x = 2 dir.
Alabilecei deerlerin toplam 2 + 3 = 5 olur.
Doru Seenek D

n n n
2 3
1
4
10
4
+
+
olduuna gre n katr?

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
6 kiilik bir topluluktan seilen 3 kii bir sra halin-
de ka farkl ekilde sralanabilir?
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120
DNA 18

zm
nce 6 kiiden 3 kiiyi seeceiz. Daha sonra bu 3 kiiyi
sralayacaz.
6 kiiden 3 kii
6
3

farkl ekilde seilir.
3 kii 3! farkl ekilde sralanabilir.
O halde 6 kii iinden seilen 3 kii
6
3
3
6 5 4
3
3 6 5 4 120
=

= = !
!
!
farkl ekilde sralanabilir.
Doru Seenek E

5 basketbolcudan 3 kii ve 4 voleybolcudan 2 kii seile-
rek bir hatra fotoraf ekilecektir.
3 basketbolcu arkada ve 2 voleybolcu nde olmak
zere ka farkl poz verilebilir?
A) 180 B) 360 C) 720 D) 960 E) 1440
YGS MATEMATK 411
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14 Kombinasyon - Binom
10 sorudan oluan ve sorularn semeli olduu bir s-
navda bir renciden 6 soru seerek cevaplandrmas
istenmektedir.
lk 4 sorudan en az n cevaplamak zorunda
olan bu renci ka farkl seim yapabilir?
A) 60 B) 80 C) 95 D) 115 E) 135
DNA 19

zm
lk 4 sorudan en az n cevaplamak zorunda olduun-
dan iki durum sz konusudur.
I. durum: ilk 4 sorunun 3 n cevaplarsa kalan 3 soruyu 6
soru iinden seecektir.
O halde,
4
3
6
3
4 3 2
3
6 5 4
3
4 5 4 80
=

= =
! !
olur.
II. durum: lk 4 sorunun 4 n cevaplarsa, kalan 2 soruyu
6 soru iinden seecektir.
O halde
4
4
6
2
4 3 2 1
4
6 5
2
1 15 15
=

= =
! !
olur.
Toplam seim says
80 + 15 = 95
olur.
Doru Seenek C

10 sorudan oluan ve sorularn semeli olduu bir snavda bir
renciden 8 soru seerek cevaplandrmas istenmektedir.
lk 4 soruyu cevaplamak zorunda olan bu renci ka
farkl seim yapabilir?
A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 E) 120
5 evli ift arasndan iinde sadece 1 evli ift bu-
lunan 4 kiilik bir ekip ka deiik biimde sei-
lebilir?
A) 60 B) 90 C) 120 D) 180 E) 240
DNA 20

zm
Sadece bir evli ift olacandan bu bir evli ifti, 5 evli ift
arasndan seelim. Bu seimi,
5
1
5
=
farkl ekilde yapabiliriz. Bylece ekip iin 2 kii semi
olduk. Ekip 4 kii olacana gre, iki kii daha semeliyiz
ve bu iki kiinin birbiriyle evli olmama koulunu salama-
lyz.
Geriye kalan 4 evli iftten 2 ift seip, bu iftlerden de birer
kii seersek, birbiriyle evli olmayan 2 kii semi oluruz.
Bunu,
4
2
2
1
2
1
4 3
2
2 2 24
=

=
!
4 iftten
2 sini se
Dier iftten
1 kii se
Bir iftten
bir kii se
farkl ekilde yapabiliriz.
Kombinasyon - Binom
YGS MATEMATK 412
O halde 5 evli ift arasndan iinde sadece 1 evli ift bulu-
nan 4 kiilik ekip
5 24 = 120
farkl biimde seilebilir.
Doru Seenek C

4 evli ift arasndan iinde evli ift bulunmayan 3 kii-
lik bir ekip ka deiik biimde seilebilir?
A) 12 B) 16 C) 24 D) 32 E) 36
Bir ember zerindeki 6 nokta en ok ka doru
geer?
A) 10 B) 12 C) 15 D) 18 E) 20
DNA 21

zm
Bu alt nokta ember zerinde olduundan herhangi
dorusal deildir.
6
2
6 5
2
15
=

=
!
olur.
Doru Seenek C

Bir ember zerindeki 5 nokta en ok ka doru be-
lirtir?
A) 5 B) 10 C) 12 D) 15 E) 18
ekildeki yarm em-
ber zerindeki 8 nokta
en ok ka doru be-
lirtir?
A) 15 B) 18 C) 21 D) 23 E) 27
DNA 22

zm
4 tane dorusal nokta
8
2
4
2
1
8 7
2
4 3
2
1 28 6 1 23
+ =

+ = + =
! !
Doru Seenek D

ekilde d
1
ve d
2
dorular A
noktasnda kesimektedir.
Bu dorular zerindeki 8 nokta en ok ka doru be-
lirtir?
A) 14 B) 16 C) 17 D) 18 E) 20
YGS MATEMATK 413
ekildeki ember ze-
rindeki 7 noktay ke
kabul eden ka tane
gen izilebilir?
A) 18 B) 24 C) 27 D) 35 E) 48
DNA 23

zm
Noktalar embersel olduundan, herhangi dorusal
olmayan noktalardr.
O halde bu noktalar ke kabul eden
7
3
7 6 5
3
7 6 5
3 2 1
35
=

=

=
!
tane gen izilebilir.
Doru Seenek D

ekildeki yarm ember zerindeki 9 noktay ke ka-
bul eden ka tane gen izilebilir?
A) 62 B) 68 C) 74 D) 78 E) 84
Farkl 4 noktas belirlenmi bir d dorusu ve farkl 5
noktas belirlenmi bir k dorusu birbirine paraleldir.
Bu 9 nokta en ok ka gen belirtebilir?
A) 40 B) 45 C) 50 D) 60 E) 70
DNA 24

zm
9 noktadan, d dorusundaki 4 tanesi ve k dorusundaki 5
tanesi kendi aralarnda dorusaldr.
Belirtilebilecek gen says,
9
3
4
3
5
3
9 8 7
3
4
1
5 4
2
84 4 10 70
=

= =
! ! !
bulunur.
Doru Seenek E

zerinde 2 nokta belirle-
nen d dorusu ile d doru-
suna paralel olan ve ze-
rinde 4 nokta belirlenen k
dorusu veriliyor.
Bu 6 nokta ile en ok ka gen oluturulabilir?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
Kombinasyon - Binom
YGS MATEMATK 414
BNOM AILIMI
Hazine 7
(x y)
n
almnda (n + 1) tane terim vardr.
(x y)
n
almnda y nin tek kuvvetlerinden ia-
ret negatif olacandan katsaylarn iaretleri
+, , +, , + , ... srasyla gider.
x in sleri n den sfra kadar her terim de 1 azalr-
ken, y nin sleri sfrdan n ye kadar her terimde 1
artar.
Her bir terimdeki x ve y nin slerinin toplam n
dir.
Batan ve sondan eit uzaklktaki terimlerin kat-
saylar eittir. Yani
n
r
n
n r
dir.
Hazine 8
(x + y)
n
ifadesi x in azalan kuvvetlerine gre sralanr-
sa batan (r + 1). terim,
n
r
x y
n r r
olur. Bu terim, ayn zamanda sondan (n r +1) inci

terimdir.
(3x 2y)
6

ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre s-
ralanrsa batan 4. terimin katsays aadakiler-
den hangisi olur?
A) 4320 B) 3240 C) 2700
D) 2160 E) 1620
DNA 25

zm
Batan 4. terim,
6
3
3 2
6 5 4
3
3 2
20 27 8
6 3 3 3 3 3 3
3
=

=
( ) ( )
!
( )
(
x y x y
x ))
=
y
x y
3
3 3
4320
olur.
O halde batan 4. terimin katsays 4320 dir.
Doru Seenek A

(x + 3y)
5
ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre srala-
nrsa batan 3. terimin katsays ka olur?
A) 72 B) 84 C) 90 D) 102 E) 114
(x 2y)
8
ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre s-
ralanrsa sondan 3. terimin katsays ka olur?
A) 1792 B) 1680 C) 1568
D) 1512 E) 1344
DNA 26
Binom
YGS MATEMATK 415

zm
Sondan 3. terimin batan kanc terim olduunu bula-
lm.
r + 1 = 3 ise r = 2 olduundan sondan 3. terim, batan
(n + 1 r) = 8 + 1 2 = 7. terimdir.
Batan 7. terim
8
6
katsaysyla balayacandan
8
6
2
8
2
64
8 7
2
64
1792
8 6 6 2 6
2 6

=

=
x y x y
x y
( )
xx y
2 6
olur.
O halde sondan 3. terimin katsays 1792 dir.
(x 2y)
8
ifadesini (2y + x)
8
biiminde yazarsak sondan
nc terim batan nc terim olur. Yani (2y + x)
8

ifadesinde batan 3. terimi aryoruz. Batan 3. terim
8
2

katsaysyla balayacandan,
8
2
2
8 7
2
2
28 64
1792
8 2 2 6 6 2
6 2
2
=

=
=
( ) ( ) y x y x
y x
x yy
6
olur.
Doru Seenek A

(2x y)
8

ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre srala-
nrsa sondan 2. terimin katsays ka olur?
A) 64 B) 48 C) 24 D) 16 E) 8
(x 2y)
6
ifadesinin almnda ortanca terimin katsays
katr?
A) 80 B) 100 C) 120 D) 140 E) 160
DNA 27

zm
s 6 olduundan alm 7 terimlidir. Buna gre ortanca
terim hem batan hem sondan 4. terimdir.
Batan 4. terim
6
3
katsaysyla balayacandan,
6
3
2
6 5 4
3
8
160
6 3 3 3 3
3 3
=

=
x y x y
x y
( )
!
( )
olur.
Doru Seenek E

(x y)
8
ifadesinin almnda ortanca terimin katsays katr?
A) 60 B) 70 C) 80 D) 92 E) 110
Binom
Kombinasyon - Binom
YGS MATEMATK 416
x ve y bilinmeyenler, a ve b sabit gerek saylar ve
n N
+
olmak zere, (ax + by)
n
almnn katsaylar
toplamn bulmak iin x ve y yerine 1 yazlr.
Buna gre, (ax + by)
n
almnn katsaylar toplam
(a + b)
n
dir.
Ik 5
(2x 3)
3
ifadesinin almnda katsaylar toplam katr?
A) 6 B) 2 C) 1 D) 1 E) 6
DNA 28

zm
Tek deiken olan x yerine 1 yazalm.
Katsaylar toplam,
(2x 3)
3
= (2 1 3)
3
= (1)
3
= 1
olur.
Doru Seenek C

(x 2y)
4

ifadesinin almnda katsaylar toplam katr?
A) 6 B) 2 C) 1 D) 1 E) 6

x
x
3
2
10
1
+
ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre ya-

zldnda x
15
li terim batan kanc terim olur?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
DNA 29

zm
x
15
li terim batan (r + 1). terim olsun. Buna gre,
15 olmasn istiyoruz.
10 1 10
10
3 10
2
30 3 2
r
x
x
r
x x
r
r
r
r r

( )

x
r 30 5
olur.
x
15
li terimi aradmzdan,
30 5r = 15
5r = 15
r = 3
olur.
O halde x
15
li terim batan 4. terimdir.
Doru Seenek B

x
x
3
11
1
ifadesinin alm x in azalan kuvvetlerine gre yazld-

nda x
5
li terim batan kanc terim olur?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
YGS MATEMATK 417
TEST - 3
1. 7 elemanl bir kmenin 3 elemanl kombinasyon-
larnn says katr?
A) 14 B) 21 C) 28 D) 35 E) 48
2. 8 kiilik bir topluluktan 4 kiilik bir grup ka farkl
ekilde oluturulabilir?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80
3.
9
2 5
9
2 x x
=
+
olduuna gre, x in alabilecei deerler toplam

katr?
A) 12 B) 11 C) 7 D) 6 E) 4
4. 4 erkek ve 3 kz arasndan 3 kiilik bir grup ka
farkl ekilde seilebilir?
A) 20 B) 24 C) 35 D) 48 E) 75
5. 10 kiiden 6 kiilik bir grup ve grup iinden de bir
lider seilecektir.
Buna gre ka farkl seim yaplabilir?
A) 840 B) 1050 C) 1260 D) 1470 E) 1680
6. Bir pansiyonda biri 4 kiilik, ikisi 3 kiilik 3 bo oda
vardr.
10 kii bu pansiyona ka farkl ekilde yerleebilir?
A) 4200 B) 3800 C) 3600 D) 2800 E) 2400
7. 5 ynetici, 4 sat mdr ve 6 personelden se-
ilecek 2 ynetici, 2 sat mdr ve 1 personel
yuvarlak bir masa etrafnda ka farkl ekilde otu-
rabilir?
A) 7200 B) 7920 C) 8280 D) 8640 E) 9360
8. Bir snftaki kzlarn says, erkeklerin saysnn 2
katdr. Bu snftaki kz rencilerle yaplacak 2 erli
gruplarn says, erkek rencilerle yaplacak 2 erli
gruplarn saysnn 6 katdr.
Buna gre, bu snftaki toplam renci says
katr?
A) 4 B) 6 C) 9 D) 15 E) 18
Kombinasyon - Binom
YGS MATEMATK 418
9. 5 elemanl bir kmenin en ok 2 elemanl alt k-
melerinin says katr?
A) 16 B) 18 C) 24 D) 32 E) 36
10. A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin 3 elemanl alt kmelerinin ka tane-
sinde 1 eleman bulunur?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
11. A = {1, 2, 3, 4, 5}
kmesinin 3 elemanl alt kmelerinin ka tane-
sinde 2 eleman bulunmaz?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
12.
ABC geni zerin-
deki 12 noktadan
herhangi n ke
kabul eden ka dei-
ik gen izilebilir?
A) 220 B) 190 C) 160 D) 130 E) 100
13.
ekilde, ember zerinde 6 nokta ve emberin dn-
daki doru zerinde 4 nokta iaretlenmitir.
Keleri bu noktalardan herhangi olan en
ok ka tane gen izilebilir?
A) 96 B) 108 C) 116 D) 128 E) 144
14. (2x
2
y
2
)
6
almnda ortanca terimin katsays katr?
A) 180 B) 160 C) 80 D) 80 E) 320
15.
x
x
3
2
6
2
ifadesinin almnda x
3
l terimin katsays katr?
A) 320 B) 160 C) 80 D) 80 E) 160
16.
x
x
3
5
8
2
+
ifadesinin almndaki sabit terim katr?

A) 448 B) 224 C) 112 D) 224 E) 448
1.D 2.D 3.B 4.C 5.C 6.A 7.D 8.B 9.A 10.B 11.A 12.B 13.C 14.B 15.E 16.E
YGS MATEMATK
OLASILIK
419
OLASILIK

TANIM
Sonucu belli olmayan bir deneyde elde edilmesi mmkn
olan btn sonularn kmesine rnek uzay denir.
Madeni bir paray attmzda;
E = {Yaz, Tura} = {Y, T}
Madeni iki para attmzda;
E = {YY, YT, TY, TT}
Bir zar atldnda;
E = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
Bir ift zar atldnda;
E = {(1, 1), (1, 2), (1, 3), ..., (6, 5), (6, 6)}
Madeni bir para atldnda karmza 2 durum, iki para
atldnda 2 2 = 4 durum;
bir zar atldnda karmza 6 durum, iki zar atldnda
6 6 = 36 durum ktna dikkat ediniz.
rnein; snava giren bir renci baar ynnden iki du-
rumla karlar. Baarl veya baarszdr. Ayn snava
giren be renci iin,
2 2 2 2 = 2
5
= 32
durum sz konusudur.

TANIM
rnek uzayn herhangi bir alt kmesine olay denir.
: mkansz Olay E: Kesin olay
rnek uzayn ayrk iki alt kmesine ayrk olaylar denir.
Bir ift zar atldnda zarn st yzne gelen say-
larn ayn gelme olay aadakilerden hangisidir?
A) {(1, 1), (1, 2), (1, 3), (1, 4), (1, 5), (1, 6)}
B) {1, 2, 3, 4, 5, 6}
C) {(1, 2), (2, 1), (2, 3), (3, 2), (3, 4), (4, 3), (5, 6), (6, 5)}
D) {(1, 1), (2, 2), (3, 3), (4, 4), (5, 5), (6, 6)}
E) {(1, 2), (2, 3), (3, 4), (4, 5), (5, 6)}
DNA 30

zm
Bir ift zar atldnda zarlardan birinin st yzne 1 gel-
diyse dieri de 1, 2 geldiyse dieri de 2 gelmeli ve byle
devam etmeli.
O halde olaymz,
{(1, 1), (2, 2), (3, 3), (4, 4), (5, 5), (6, 6)}
dr.
Doru Seenek D

Bir ift zar atldnda zarn st yzne gelen saylarn
toplamnn 9 dan byk olma olay aadakilerden
hangisidir?
A) {(4, 6), (5, 5), (5, 6), (6, 4), (6, 5), (6, 6)}
B) {(4, 6), (5, 5), (5, 6), (6, 5), (6, 6)}
C) {(4, 6), (5, 6), (6, 5)}
D) {(4, 6), (5, 5), (5, 6), (6, 6)}
E) {(4, 6), (5, 6), (6, 4), (6, 5)}
Olaslk
YGS MATEMATK 420

TANIM
rnek uzayn btn alt kmelerinin kmesinden [0, 1] ara-
lna tanmlanan ve aadaki aksiyomlar salayan her
P fonksiyonuna olaslk fonksiyonu, A E olaynn P(A)
grntsne A nn olasl denir.
O
1
: A E ise 0 P(A) 1
Herhangi bir olayn gerekleme olasl en az sfr,
en ok birdir.
O
2
: P(E) = 1
Kesin olayn gerekleme olasl 1 dir.
O
3
: A B = ise P(A B) = P(A) + P(B)
Ayrk olaylardan birinin veya dierinin gerekleme
olasl, iki olasln toplamna eittir.
P() = 0
A B ise P(A) P(B)
P(A B) = P(A) + P(B) P(A B)
P(A) = 1 P(A)
Bir olayn gerekleme olasl ile gereklememe
olaslklar toplam 1 e eittir.
Ik 6

TANIM
rnek uzay oluturan deneylerin olaslklar eit ise;
Yani, E = {a
1
, a
2
, ..., a
n
} iin,
P(a
1
) = P(a
2
) = ... = P(a
n
)
ise E rnek uzayna e olumlu rnek uzay denir.
Hazine 9
E e olumlu rnek uzay, A E,
s(A) olmas istenenlerin says,
s(E) olabileceklerin says,
P(A) olayn gerekleme olasl ise,
P(A) =
s(A)
s(E)
dir.
Bir ift zar atldnda stte okunan saylar topla-
mnn 8 olma olasl katr?
A)
1
6
B)
5
36
C)
1
9
D)
1
12
E)
1
18
DNA 31

zm
Deneyde rnek uzay;
E = {(1, 1), (1, 2), ..., (6, 6)}
s(E) = 36
A = {(2, 6), (3, 5), (4, 4), (5, 3), (6, 2)}
s(A) = 5
P A
s A
s E
( )
( )
( )
= =
5
36
dr.
Doru Seenek B
YGS MATEMATK 421
Permtasyon, Kombinasyon, Binom, Olaslk - Blm 14 Olaslk

Bir ift zar atldnda stte okunan saylar toplamnn
10 olma olasl katr?
A)
1
6
B)
5
36
C)
1
9
D)
1
12
E)
1
18
6 krmz, 4 beyaz, 8 mavi top bulunan torbadan ayn
anda 3 top ekiliyor.
ekilen toplarn nn de krmz olma olasl
katr?
A)
1
68

B)
1
51

C)
5
204
D)
1
34

E)
7
204
DNA 32

zm
6K + 4B + 8M = 18 top
18 top iinden top,
s E ( ) =

=
18
3
18 17 16
3 2 1

farkl ekilde alnabilir.
stenen, 6 krmz top arasndan krmz top almak.
O da,
s A ( ) =

=
6
3
6 5 4
3 2 1

farkl ekilde alnabilir.
P A
s A
s E
( )
( )
( )
= = =
6 5 4
18 17 16
5
204

tr.
Doru Seenek C

6 krmz, 4 beyaz, 8 mavi top bulunan torbadan ayn anda
3 top ekiliyor.
ekilen toplarn nn de beyaz olma olasl ka-
tr?
A)
1
68
B)
1
51
C)
5
204
D)
1
34
E)
1
204
6 krmz, 4 beyaz, 8 mavi top bulunan bir torbadan e-
kilen top geriye atlmakszn, art arda 3 top ekiliyor.
Birinci topun krmz, ikincinin beyaz ve nc-
nn mavi olma olasl katr?
A)
4
17
B)
3
17
C)
3
34
D)
2
51
E)
5
68
DNA 33

zm
ekilen ilk topun krmz olma olasl:
torbadaki 18 toptan 6 tanesi krmz olduundan,
6
18
1
3
=
kinci topun beyaz olma olasl:
torbadan kalan 17 toptan 4 tanesi beyaz olduundan,
4
17
nc topun mavi olma olasl:
torbada kalan 16 toptan 8 tanesi mavi olduundan,
8
16
1
2
=
dir.
Olaslk
YGS MATEMATK 422
olayn art arda gerekleme olasl:
1
3
4
17
1
2
2
51
=
dir.
Doru Seenek D
Bu DNAda bizden istenen, torbadan alnan topun
farkl renklerde olmasndan farkldr.
ekilen toplarn farkl renkte olma olasl:
C C C
C
dir
( , ) ( , ) ( , )
( , )
.
6 1 4 1 8 1
18 3
4
17
Uyar
Bu olaslk da;
KBM, KMB, MKB, MBK, BKM, BMK
olaylarnn tm gereklemektedir.

6 krmz, 4 beyaz, 8 mavi top bulunan bir torbadan eki-
len top geriye atlmakszn art arda 3 top ekiliyor.
Birinci ve ikinci topun krmz, nc topun beyaz
olma olasl katr?
A)
1
68
B)
1
51
C)
5
204
D)
34
35
E)
7
204
A nn problemi zme olasl
4
5
, B nin
2
3
, C nin
3
7

dir.
de uratnda problemin zlm olma
olasl katr?
A)
4
105
B)
1
35

C)
101
105
D)
34
35

E)
67
70
DNA 34

zm
Problemi zememe olaslklar:
P A
P B
P C
( )
( )
( )
= =
= =
= =
1
4
5
1
5
1
2
3
1
3
1
3
7
4
7
nn de problemi zememe olasl:
P A B C ( ) = =
1
5
1
3
4
7
4
105
Problemin zlm olma olasl:
1
4
105
101
105
=
tir.
Doru Seenek C

Alinin problemi zme olasl
2
5
, Berkin problemi
zme olasl
3
4
olduuna gre, problemin zl-
m olma olasl katr?
A)
3
20
B)
17
20
C)
4
5
D)
2
3
E)
19
22
YGS MATEMATK 423

TANIM
B olaynn gereklemi olmas halinde, A olaynn olasl-
na A nn, B koullu olasl denir.
Hazine 10
P A B
P A B
P B
s A B
s B
( \ )
( )
( )
( )
( )
=

=

dir.
Benzer ekilde; B nin, A koullu olasl:
P B A
P A B
P A
s A B
s A
( \ )
( )
( )
( )
( )
=

=

dr.
Aada ema ile verilen deneyde her sonu bir nokta ile
gsterilmektedir.

E rnek uzay iin;
s(E) = 16 10 = 160
A E olay iin;
s(A) = 6 10 = 60
B E olay iin;
s(B) = 5 5 = 25
s(A B) = 1 3 = 3
olsun.
P A
s A
s E
P B
s B
s E
P A B
s A B
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
= = =
= = =
=

60
160
3
8
25
160
5
32
ss E
P A B
P A B
P B
s A B
s B
P B A
P A B
P A
( )
( \ )
( )
( )
( )
( )
( \ )
( )
(
=
=

=

=
=

3
160
3
25
))
( )
( )
=

= =
s A B
s A
3
60
1
20

TANIM
P(A \ B) = P(A) ve P(B \ A) = P(B)
olma durumunda:
P A B
P A B
P B
P B A
P A B
P A
( \ )
( )
( )
( \ )
( )
( )
=

=

eitliklerinden,
P(A B) = P(A) P(B)
bulunur.
Bu koulu salayan A ve B olaylarna bamsz olaylar
denir.
I nolu torbada; 2 siyah, 3 beyaz top, II nolu torbada;
1 siyah, 1 beyaz top bulunmaktadr.
Torbalarn rastgele birinden bir top ekiliyor.
ekilen topun siyah olduu bilindiine gre, I nolu
torbadan alnma olasl katr?
A)
1
4
B)
1
5
C)
3
5
D)
2
5
E)
4
9
DNA 35
Olaslk
YGS MATEMATK 424

zm
Deneyi aa izelgesi eklinde gsterelim:
Top ekilecek iki torba bulunduundan torbalar seme

olaslklar;
P I ve P II ( ) ( ) = =
1
2
1
2
dir.
I nolu torbadan;
Siyah top ekme olasl: P S ( ) =
2
5
Beyaz top ekme olasl:
P B ( ) =
1
2
II nolu torbadan;
Siyah top ekme olasl:
P S ( ) =
1
2
Beyaz top ekme olasl:
P B ( ) =
1
2
ekilen topun, I nolu torbadan ve siyah top olma olasl-
:
P I S P I P S ( ) ( ) ( ) =
=
=
1
2
2
5
1
5
ekilen topun, II nolu torbadan ve siyah olma olasl:
P II S P II P S ( ) ( ) ( ) =
=
=
1
2
1
2
1
4
P I S
P I S
P S
P I S
P I S P II S
( \ )
( )
( )
( )
( ) ( )
=

=

+
=
+
=
1
5
1
5
1
4
4
9
Doru Seenek E

I nolu torbada; 2 siyah, 3 beyaz top, II nolu torbada,
1 siyah, 1 beyaz top bulunmaktadr.
Torbalarn rastgele birinden bir top ekiliyor.
ekilen topun siyah olduu bilindiine gre, II nolu
torbadan alnma olasl katr?
A)
1
4
B)
1
5
C)
5
9
D)
2
5
E)
4
9
Ayn rnek uzayna ait A ve B olaylar iin;
P(A) = 0, 3 ve P(B) = 0,2 iken P(A B) = 0,1 dir.
Buna gre, P(A B) katr?
A) 0,1 B) 0,3 C) 0,4 D) 0,6 E) 0,9
DNA 36
YGS MATEMATK 425

zm
P(A B) = P(A) + P(B) P(A B)
olduundan,
P(A B) = 0,3 + 0,2 0,1 = 0,4
bulunur.
P(A B) + P(A B) = 1 ve
P(A B) = P(A B)
olduundan,
P(A B) = 1 0,4 = 0,6
dr.
Doru Seenek D

P A ve P B ( ) ( ) = =
1
4
1
4
olduuna gre, aadakilerden hangisi dorudur?
A)
P A B ( ) =
1
2

B)
P A B ( )
1
2
C) A B = D) A = B
E) P(A B) = 0
E rneklem uzay ve A E olmak zere,
P(A) + 3 P(A) =
7
3
olduuna gre, P(A) katr?
A)
7
24
B)
1
3
C)
5
12
D)
3
5
E)
2
3
DNA 37

zm
P(A) + P(A) = 1 olduundan,
P A P A
P A P A P A
P A
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )
+ =
+ + =
+ =
3
7
3
2
7
3
1 2
7
3
2
1

PP A
P A
P A
( )
( )
( )
=
=
=
7
3
1
2
4
3
2
3
olur.
Doru Seenek E

E rneklem uzaynda A E olmak zere,
4 5
23
5
+ = P A P A ( ) ( )
olduuna gre, P(A) katr?
A)
7
24
B)
1
3
C)
2
5
D)
3
5
E)
2
3
Olaslk
YGS MATEMATK 426
Bir zar masaya atlyor. Zarn st yzne gelen sa-
ynn asal ve tek say olma olasl katr?
A)
1
3
B)
1
6
C)
1
9
D)
1
18
E)
1
36
DNA 38

zm
Zarn asal say gelme olayna A, tek say gelme olayna
B diyelim.
A = {2, 3, 5}, B = {1, 3, 5} ve (A B) = {3, 5} olup A ve B
baml olaylar olacandan,
P A B
s A B
s E
( )
( )
( )
=

dir.
Bir zar atma deneyinde,
E = {1, 2, 3, 4, 5, 6}, s(E) = 6 ve (A B) = {3, 5} olduun-
dan zarn asal ve tek say olma olasl
P A B
s A B
s E
( )
( )
( )
=

= =
2
6
1
3
olur.
Doru Seenek A

Bir zar masaya atlyor.
Zarn st yzne gelen saynn asal ve ift say olma
olasl katr?
A)
1
3
B)
1
6
C)
1
9
D)
1
18
E)
1
36
inde 3 krmz, 4 mavi ve 5 sar bilye bulunan bir
torbadan rastgele seilen bilyenin her birinin
farkl renkte olma olasl katr?
A)
1
22
B)
3
22
C)
2
11
D)
3
11
E)
6
11
DNA 39

zm
Krmzy K, maviyi M, sary S ile gsterelim. stenen du-
rumlar KMS, KSM, MKS, MSK, SMK, SKM olup 6 durum
sz konusudur. Bu durum aslnda KMS harferinin farkl
dizililerinin saysdr. Yani KMS harferiyle
3! = 6
farkl dizili elde edileceinden KMS nin olasln bulup 6
ile arparsak sonuca ularz.
3
12
4
11
5
10
1
22
=
K
stenen olaslk
6
1
22
3
11
=
olur.
Doru Seenek D

inde 4 mavi, 4 yeil, 4 sar bilye bulunan bir torbadan
rastgele seilen bilyenin her birinin farkl renkte
olma olasl katr?
A)
16
55
B)
12
55
C)
4
25
D)
8
55
E)
3
25
YGS MATEMATK 427
Bir zar atldnda st yze gelen saynn 4 ten k-
k olduu bilindiine gre, bu saynn asal say
olma olasl katr?
A)
1
6
B)
1
4
C)
1
3
D)
4
7
E)
2
3
DNA 40

zm
Bir zar atldnda,
E = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
olur. Zarn st yzne gelen saynn 4ten kk bir say
geldii bilindiine gre,
B = {1, 2, 3}
olur. Asal say gelme olay ise A olsun.
Buna gre,
A = {2, 3, 5} tir.
A B = {2, 3}
olacandan
P A B
s A B
s E
( )
( )
( )
=

=
2
6
ve
P B
s B
s E
( )
( )
( )
= =
3
6
olur.
P A B
P A B
P B
( / )
( )
( )
=

= =
2
6
3
6
2
3

tr.
s(A B) = 2 ve s(B) = 3
olduundan
P A B
s A B
s B
( / )
( )
( )
=

=
2
3
olur.
Doru Seenek E

Bir zar atldnda, zarn st yzne gelen saynn ift
geldii bilindiine gre, bu saynn asal say olma ola-
sl katr?
A)
1
6
B)
1
4
C)
3
7
D)
3
7
E)
1
3

4 bayan, 3 erkek yzc ve 5 bayan, 12 erkek parat
arasndan rastgele bir kii seilecektir.
Seilen kiinin bayan olduu bilindiine gre, yzc
olma olasl katr?
A)
1
6
B)
5
24
C)
3
8
D)
4
9
E)
5
9
Bir kapy iinde 6 anahtar bulunan bir anahtarlktan
sadece ikisi aabilmektedir.
Bu kapy amay deneyen birinin ikinci deneme-
sinde kapy ama olasl katr?
A)
1
5
B)
4
15
C)
3
10
D)
2
5
E)
9
10
DNA 41

zm
Kap ikinci denemede aldna gre ilk denemede al-
mad demektir. lk denemede kapnn alma olasl
2
6
,
almama olasl
4
6
dr. Almadna gre yanl anah-
tarlardan biri elendi demektir. Geriye 3 yanl 2 doru
anahtar kald.
O halde aradmz cevap,
4
6
2
5
8
30
4
15
= = tir.
Doru Seenek B
Olaslk
YGS MATEMATK 428

Bir kapy iinde 5 anahtar bulunan bir anahtarlktan sade-
ce ikisi aabilmektedir.
Bu kapy amay deneyen birinin ikinci denemesinde
kapy ama olasl katr?
A)
1
5
B)
4
15
C)
3
10
D)
2
5
E)
9
10

Bir kapy iinde 6 anahtar bulunan bir anahtarlktan sade-
ce ikisi aabilmektedir.
Bu kapy amay deneyen birinin en ok ikinci dene-
mesinde kapnn alma olasl katr?
A)
1
5
B)
4
15
C)
3
10
D)
3
5
E)
9
10

Birbirine paralel olan d
1
ve d
2
dorularndan, d
1
do-
rusu zerindeki 4 nokta ve d
2
dorusu zerindeki 6
nokta ile mmkn olan btn genler oluturuluyor.
Oluan genlerden rastgele seilen birinin yal-
nzca bir kesinin d
1
dorusu zerinde olma ola-
sl katr?
A)
3
8
B)
1
2
C)
5
8
D)
3
4
E)
7
8
DNA 42

zm
d
1
ve d
2
dorusu zerindeki noktalarla oluturulacak tm
genlerin saysn bulalm.
d
1
dorusu zerinde bir nokta seersek d
2
dorusu ze-
rinde iki nokta semeliyiz. Ya da d
2
dorusu zerinde bir
nokta seersek d
1
dorusu zerinde iki nokta semeliyiz.
O halde oluacak tm genlerin says
4
1
6
2
4
2
6
1
4
6 5
2
4 3
2
6
60 36
96
=

+

= +
=
dr.
Sadece bir kesi d
1
dorusu zerinde olan gen says,
4
1
6
2
4
6 5
2
60
=

=
olur.
Buradan, istenen cevap,
stenen durum says
Tm durumlarn says
= =
60
96
5
8
bulunur.
Doru Seenek C

Birbirine paralel olan d
1
ve d
2
dorularndan, d
1
dorusu
zerindeki 5 nokta ve d
2
dorusu zerindeki 4 nokta ile
mmkn olan btn genler oluturuluyor.
Oluan genlerden rastgele seilen birinin yalnzca
bir kesinin d
1
dorusu zerinde olma olasl ka-
tr?
A)
1
7
B)
3
8
C)
3
7
D)
5
8
E)
3
4
YGS MATEMATK 429
TEST - 4
1. E = {a, b, c, d} rnek uzay iin;
P(a) = 3 P(b)
P(b) = 3 P(c)
P(c) = 3 P(d)
olduuna gre, P(d) katr?
A)
1
40
B)
3
40
C)
9
40
D)
27
40
E)
1
4
2. P(A) = 0,9
P(B) = 0,6
olduuna gre, P(A B) nin en kk deeri
katr?
A) 0,3 B) 0,4 C) 0,5 D) 0,6 E) 0,8
3. {1, 2, 3, ..., 25}
kmesinden seilen bir saynn 6 ya blnd-
nde 1 kalann verme olasl katr?
A)
1
4
B)
1
5
C)
1
6
D)
1
8
E)
1
25
4. Bir zar kez atlyor.
stte okunan saylarn toplamnn 6 olma olasl-
katr?
A)
5
108
B)
1
36
C)
7
108
D)
2
27
E)
1
12
5. Telefon numaralarnn 0,1 veya 9 ile balamad
ve yedi basamakl olduu bir lkede bir telefon
numarasnn 5 ile blnebilme olasl katr?
A)
1
6
B)
1
5
C)
1
4
D)
1
3
E)
1
2
6. Bir zar pepee kez atlyor.
En az bir kez yaz gelmesi olasl katr?
A)
1
8
B)
3
8
C)
5
8
D)
7
8
E)
11
16
7. inde ayn byklkte 6 siyah, 4 beyaz, 2 krmz
top bulunan torbadan alnan iki topun ayn renkli
olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
1
6
8. Bir torbada 3 mavi ve 4 krmz top vardr.
Bu torbadan ayn anda alnan iki topun farkl
renkli olma olasl katr?
A)
2
7
B)
3
7
C)
4
7
D)
4
9
E)
5
14
Olaslk
YGS MATEMATK 430
9. inde 1 den 10 a kadar numaralandrlm 10 kart
bulunan torbadan ekilen bir karttaki numarann
ift say olmas durumunda 3 e blnebilme ola-
sl katr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
1
6
10. 1 den 10 a kadar olan (1 ve 10 dahil) saylardan
rastgele seilen farkl iki saynn toplamnn tek
say olmas olasl katr?
A)
1
9
B)
4
9
C)
5
9
D)
5
18
E)
11
18
11. Bir snfta 5 i sarn olmak zere 20 kz, 6 s sarn
olmak zere 30 erkek renci vardr.
Bu snftan rastgele seilen bir rencinin sar-
n olduu bilindiine gre, erkek olma olasl
katr?
A)
5
11
B)
6
11
C)
7
22
D)
9
22
E)
9
44
12. Drt evli ift arasndan iki kii seilecektir.
Seilecek iki kiinin evli ift olma olasl ka-
tr?
A)
1
7
B)
2
7
C)
3
7
D)
4
7
E)
5
7
13. Ahmet ve Mehmetin bir hedef ilk atta vurma
olaslklar srasyla
1
3
ve
1
4
olduuna gre, ikisi-
nin birden birer at yaptktan sonra hedefn vu-
rulmu olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
1
6
14. ocuklu bir ailenin ocuunun da erkek
olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
4
C)
1
6
D)
1
8
E)
1
12
15. ocuklu bir ailenin ocuklarndan en az ikisi-
nin kz olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
4
C)
1
6
D)
1
8
E)
1
12
16. 6 krmz, 4 beyaz, 8 mavi top bulunan bir torbadan
ekilen top geriye atlmakszn art arda 3 top ekili-
yor.
ekilen toplardan en az birinin krmz olma ola-
sl katr?
A)
149
204
B)
25
34
C)
51
68

D)
77
102

E)
91
135
1.A 2.C 3.B 4.A 5.B 6.D 7.B 8.C 9.D 10.C 11.B 12.A 13.A 14.D 15.A 16.A
YGS MATEMATK 431
TEST - 5
1. ki zar atldnda st yze gelen saylarn arp-
mnn ift say olma olasl katr?
A)
1
4
B)
1
2
C)
3
4
D)
7
36
E)
5
36
2. madeni para havaya atldnda 2 yaz, 1 tura
gelme olasl katr?
A)
1
4
B)
1
3
C)
3
8
D)
2
3
E)
3
4
3. Bir zar ile bir madeni para birlikte atlyor.
Parann tura ve zarn ift say gelme olasl ka-
tr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
1
6
4. Bir madeni para 4 defa atlyor.
Bu atlardan en az birinin yaz gelme olasl
katr?
A)
1
16
B)
5
16
C)
7
16
D)
11
16
E)
15
16
5. Bir madeni para 4 defa atlyor.
En az iki kez yaz geldii bilindiine gre, kez
yaz bir kez tura gelmi olma olasl katr?
A)
5
11
B)
4
11
C)
2
8
D)
5
16
E)
1
4
6. Bir madeni para ile bir zar birlikte atlyor.
Parann tura veya zarn 4 ten byk gelme olas-
l katr?
A)
5
6
B)
2
3
C)
3
4
D)
1
3
E)
1
4
7. zar birlikte bir masaya atlyor.
Zarlarn st yzne gelen saylarn nn de
farkl gelme olasl katr?
A)
125
216
B)
25
36
C)
1
6
D)
5
9
E)
5
54
8. Yzleri 1 den 6 ya kadar numaralandrlm bir hileli
zarda her saynn gelme olasl bu say ile doru
orantldr.
Bu zar pepee 2 kez atldnda, ikisinin de 6
gelme olasl katr?
A)
8
49
B)
1
7
C)
6
49
D)
4
49
E)
3
49
Olaslk
YGS MATEMATK 432
9. Bir zar ard arda 3 kez atlyor.
Bu atlarn ikisinde 4, birinde 6 gelme olasl
katr?
A)
1
6
B)
1
18
C)
1
36
D)
1
72
E)
1
108
10. ki zar bir masaya atlyor.
Zarlarn st yzne gelen saylarn farkl olduu
bilindiine gre, bu saylarn toplamnn 8 olma
olasl katr?
A)
1
10
B)
4
15
C)
1
9
D)
1
6
E)
2
15
11. ki zar bir masaya atlyor.
Zarlarn st yzne gelen saylarn farkl olma
olasl katr?
A)
6
7
B)
5
6
C)
5
7
D)
2
3
E)
4
7
12. Bir zar ve iki madeni para birlikte atlyor.
Zarn st yzne gelen saynn asal ve paralar-
dan en az birinin yaz gelme olasl katr?
A)
1
4
B)
3
8
C)
1
2
D)
5
8
E)
3
4
13. Bir zarn 3 yz beyaz, 2 yz siyah, 1 yz de mavi
renklidir.
Bu zar 3 kez atldnda st yzne gelen renkle-
rin nn de farkl olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
6
D)
1
9
E)
1
12
14. Bir torbada 2 krmz, 2 beyaz ve bir sar top bulun-
maktadr. Torbadan ekilen top geri braklmakszn
ardarda 2 tane top ekiliyor.
kinci ekilen topun sar olma olasl katr?
A)
1
2
B)
1
4
C)
3
5
D)
2
5
E)
1
5
15. Tura gelme olasl
1
3
olan hileli bir madeni para
ile hilesiz bir madeni para dzgn bir zemine birlikte
atlyor.
kisinin de yaz gelme olasl katr?
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
1
8
16. Hileli bir zar st yznde 1 says varken atldnda
6 gelme olasl
1
3
olmaktadr. st yznde 1 say-
s yokken atldnda btn saylarn gelme olaslk-
lar eittir.
Bu zar, bir kez zara bakarak bir kez de bakmadan
pepee atan ve hileyi bilen birinin her iki sefer-
de de 6 atma olasl katr?
(Zar atan kii, zarn 6 gelmesini istemektedir.)
A)
1
36
B)
1
18
C)
1
9
D)
19
36
E)
7
216
1.C 2.C 3.C 4.E 5.B 6.B 7.D 8.D 9.D 10.E 11.B 12.B 13.C 14.E 15.B 16.E

Ygs Matematik Genetik Kopya Kitap

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ygs Matematik Genetik Kopya Kitap

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MATEMATK VADS PROJES

= {..., 3, 2, 1} negatif tam saylar.

Yandaki karma ileminde; A, B s-

Yandaki karma ileminde; A, B sfr-

Yandaki karma ileminde;

Yandaki karma ileminde; AB ve BA

Yandaki arpma ileminde; NA iki,

Yandaki arpma ileminde;

Yukardaki karma ilemine gre, A + B + C top-

Tel kullanlacak ksmn uzunluu;

ileminin sonucu katr?

ift tam say olduuna gre,

saysnn sonunda ka tane 0 vardr?

kesri bir basit kesir olduuna gre, a nn

olup, iler dlar arpm yaplrsa,

biiminde bir ilem hatal olur. Neden?

imdi soru u ekli ald:

ileminin sonucu katr?

, b a tane deer alr.

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ifadesinin en sade biimi aadakilerden hangisidir?

kesrinin deeri katr?

ileminin sonucu katr?

ileminin sonucu katr?

ileminin sonucu katr?

gibi ifadelere anlam kazandrmtk.

ileminin sonucu katr?

ileminin sonucu katr?

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

olduuna gre, x katr?

ifadesi aadakilerden hangisine eittir?

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ifadesinin a trnden deeri

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ifadesinin eiti aadakilerden hangisidir?

nin x trnden deeri aa-

A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ileminin sonucu aadakilerden hangisidir?

ifadesinin eiti aadakilerden hangisidir?

ileminin sonucu katr?

0 ile 1, X kmesinin kesinlikle eleman olmak zorundadr.

Yukardaki Venn emas; E snfnda okutulan ngilizce,

Yukardaki Venn emasnda kmelerin eleman sayla-

Yukardaki emada taral kme aadakilerden

Grafk: [CD] [EF] dir.

f(1) = 2, f(2) = 4, f(3) = 6, f(4) = 8

A B g = {(1, 2), (2, 4), (3, 6)}

ekildeki y = f(x) fonksiyonunun tanm kmesi [a, b],

x eksenine izilen her dik-

Yukardaki ekilde y = f(x) fonksiyonu ile y = g(x)

Yukardaki ekilde, y = f(x) fonksiyonunun grafi

Yukardaki ekilde, y = f(x) fonksiyonunun grafi

ifadeleri birer orandr.

Verilen oranty genilettik.

Fakat, x ile y doru orantl deildir.

Fakat, x ile y ters orantl deildir.

% 20 krl sat fyat =

II. karmdaki saf madde miktar: 60

Oluan karm miktar: 40 + 60 = 100

A kentinden B ye, kara veya havayollarndan biri ile gidi-

A kentinden B ye ve B den de C kentine giden yollar