NDEKLER Sayfa Ksaltmalar ve semboller 15

Yaynlar ... 17 NSZ BLM 1. Genel . 1.1 Tanmlar 1.2 Geerlilik .. 1.3 Ortak referans sistemleri .. 1.4 Havaalanlarnn Sertifikalandrlmas 1.5 Emniyet ynetimi.. 1.6 Havaliman tasarm ... 1.7 Referans kodu BLM 2. Havaalan verileri . 2.1 Havaclk verileri .. 2.2 Havaalan referans noktas 2.3 Havaalan ve pist rakmlar 2.4 Havaalan referans scakl .. 2.5 Havaalan ebad ve ilgili bilgiler .. 2.6 Kaplamalarn mukavemeti ... 2.7 Uu ncesi altimetre kontrol yeri 2.8 Beyan edilen mesafeler . 2.9 Hareket alannn ve ilgili tesislerin durumu .. 2.10 Hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas 2.11 Kurtarma ve yangnla mcadele .. 2.12 Grerek yaklama eim gsterge sistemleri 2.13 Havaclk bilgi servisleri ile havaalan yetkilileri arasndaki koordinasyon . 19 27 28 36 37 37 38 39 39 42 42 43 43 44 44 45 48 48 49 51 51 52 52

BLM 3. Fiziksel zellikler .. 54 3.1 Pistler 54 3.2 Pist banketleri 61 3.3 Pist dn alanlar . 62 3.4 Pist eritleri ... 64 3.5 Pist sonu emniyet alanlar . 67 3.6 Ama sahalar 69 3.7 Durma uzantlar 70 3.8 Radyo altimetre alma alan 71 3.9 Taksi yollar .. 72 3.10 Taksi yolu banketleri .. 79 3.11 Taksi yolu eritleri . 80 3.12 Bekleme yerleri, pist bekleme pozisyonlar, ara bekleme pozisyonlar ve ara yolu bekleme pozisyonlar .. 81 3.13 Apronlar . 83 3.14 Tecrit edilmi uak park yeri . 84 3.15 Buzlanmay giderici/nleyici tesisler 85 BLM 4. Mania snrlama ve kaldrma . 88 4.1 Mania snrlama yzeyleri .. 88 4.2 Mania snrlama gereklilikleri 94 - 11 -

4.3 4.4

Mania snrlama yzeylerinin dndaki cisimler 101 Dier cisimler . 101

BLM 5. Seyrsefer iin grsel yardmclar .. 102 5.1 Gstergeler ve sinyalizasyon tertibatlar 102 5.1.1 Rzgar yn gstergeleri 102 5.1.2 ni yn gstergesi ................ 102 5.1.3 Sinyalizasyon lambas 103 5.1.4 Sinyal panolar ve sinyal alan 104 5.2 aretleme . 104 5.2.1 Genel ... 104 5.2.2 Pist tantma iaretlemesi . 105 5.2.3 Pist merkez hatt iaretlemesi ................. 108 5.2.4 Eik iaretlemesi . 108 5.2.5 Hedef noktas iaretlemesi ...110 5.2.6 Konma blgesi iaretlemesi .... 111 5.2.7 Pist kenar eridi iaretlemesi ...... 113 5.2.8 Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi ...115 5.2.9 Pist dn alan iaretlemesi ....117 5.2.10 Pist bekleme pozisyonu iaretlemesi ........118 5.2.11 Ara bekleme pozisyonu iaretlemesi .. 119 5.2.12 VOR havaalan kontrol noktas iaretlemesi ...119 5.2.13 Uak park yeri iaretlemeleri .. 120 5.2.14 Apron emniyet izgileri ...............123 5.2.15 Ara yolu bekleme pozisyonu iaretlemesi . 123 5.2.16 Zorunlu talimat iaretlemesi ... 123 5.2.17 Bilgilendirme iaretlemeleri 124 5.3 Iklar .. 126 5.3.1 Genel ...............126 5.3.2 Acil durum klandrmas ...131 5.3.3 Havaclk biknlar .. 132 5.3.4 Yaklama klandrma sistemleri ... 133 5.3.5 Grerek yaklama eimi gsterge sistemleri .. 143 5.3.6 Turlama klavuz klar . 156 5.3.7 Pist iine ynlendirme k sistemleri 157 5.3.8 Pist eiini belirleme klar .. 157 5.3.9 Pist kenar klar ... 158 5.3.10 Pist eii ve kanat bar klar ..... 159 5.3.11 Pist sonu klar ..160 5.3.12 Pist merkez hatt klar . 161 5.3.13 Pist konma blgesi klar....165 5.3.14 Hzl k taksi yolu gsterge klar 166 5.3.15 Durma uzants klar .. 167 5.3.16 Taksi yolu merkez hatt klar . 167 5.3.17 Taksi yolu kenar klar........172 5.3.18 Pist dn alan klar ... 174 5.3.19 Durma barlar .. 175 5.3.20 Ara bekleme pozisyonu klar ...... 177 5.3.21 Buzlanma giderici/nleyici tesis k klar 178 5.3.22 Pist koruma klar...... 178 5.3.23 Apronun projektrlerle aydnlatlmas......182 5.3.24 Park alan grerek ynlendirme sistemi . 183 5.3.25 Gelimi park alan grsel ynlendirme sistemi . 185 - 12 -

5.3.26 5.3.27 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7 5.5 5.5.1 5.5.2 5.5.3 5.5.4 5.5.5 5.5.6 5.5.7 5.5.8

Uak park yerine manevra klavuz klar . 186 Ara yolu bekleme pozisyonu ..........186A Levhalar .. 187 Genel ... 187 Zorunlu talimat levhalar .... 188 Bilgilendirme levhalar ... 194 VOR havaalan kontrol noktas levhas .. 197 Havaalan tantma levhas .. 198 Uak park yeri tantma levhalar .199 Ara yolu bekleme pozisyonu levhas ..... 199 aretleyiciler .. 200 Genel ... 200 Kaplamasz pist kenar iaretleyicileri................. 200 Durma uzants kenar iaretleyicileri.........201 Karla kapl pistler iin kenar iaretleyicileri................ 201 Taksi yolu kenar iaretleyicileri ..201 Taksi yolu merkez hatt iaretleyicileri ...202 Kaplamasz taksi yolu kenar iaretleyicileri ... 203 Snr iaretleyicileri . 203

BLM 6. Manialar belirlemek iin grsel yardmclar ..... 204 6.1 aretlenecek ve/veya klandrlacak cisimler .. 204 6.2 Cisimlerin iaretlenmesi . 206 6.3 Cisimlerin klandrlmas ..209 6.4 Rzgar trbinleri. ....215A BLM 7. Kullanm kstl alanlar belirlemek iin grsel yardmclar .. 216 7.1 Kapal pistler ve taksi yollar, veya bunlarn blmleri ..... 216 7.2 Yk tamayan yzeyler . 217 7.3 Eik ncesi alan ...217 7.4 Kullanlmaya elverili olmayan alanlar .. 219 BLM 8. Elektrik sistemleri ... 221 8.1 Hava seyrsefer tesisleri iin elektrik g kayna sistemleri 221 8.2 Sistem tasarm 223 8.3 zleme Sistemi 223 BLM 9. Havaalan iletme hizmetleri, tehizat ve tesisat .. 226 9.1 Havaalan acil durum planlamas 226 9.2 Kurtarma ve yangnla mcadele.. 228 9.3 Hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas ... 235 9.4 Yabani hayvan arpma tehlikesinin azaltlmas ................ 236 9.5 Apron ynetim servisi .237 9.6 Uaklara ynelik yer hizmetleri ..238 9.7 Havaalan aralarnn operasyonlar................ 238 9.8 Yzey hareketi rehberlik ve kontrol sistemleri ... 239 9.9 Tehizatn ve tesisatn operasyonel alanlarda konumlandrlmas.. 240 9.10 Tel rg 242 9.11 Gvenlik klandrmas .. 243 BLM 10. Havaalan bakm.244 10.1 Genel...244 10.2 Kaplamalar .........244 10.3 Pist kaplama rtleri ......246 10.4 Grsel yardmclar ......246 - 13 -

EK 1. 1. 2. 3.

Havaclk yer klar, iaretlemeleri, levhalar ve panolarna ait renkler...................250 Genel...........250 Havaclk yer klarna ait renkler..................250 aretlemeler, levhalar ve panolara ait renkler....253

EK 2. Havaclk yer zellikleri .261 EK 3. Zorunlu talimat iaretlemeleri ve bilgilendirme iaretlemeleri ..........283 EK 4. Taksi yapan uak iin rehberlik levhalarnn tasarm ile ilgili gereklilikler 288 EK 5. Havaclk verileri kalite gereklilikleri ....300 EK 6. Mania klarnn yerleri .305 LAVE A. Annex 14, Cilt Ii tamamlayc rehber materyal..............................313 1. Pistlerin says, yeri ve yn ......313 2. Ama sahalar ve durma uzantlar..314 3. Beyan edilen mesafelerin hesaplanmas .........................316 4. Pist zerindeki eimler ...317 5. Pist yzeyinin dzgnl .317 6. Karl ve buzlu kaplamal yzeylerin srtnme zelliklerinin belirlenmesi ve beyan edilmesi 319A 7. Islak kaplamal yzeylerin srtnme zelliklerinin belirlenmesi ..321 8. eritler 324 9. Pist sonu emniyet alanlar ..325 10. Eiin konumu ...325 11. Yaklama klandrma sistemleri ..327 12. Grerek yaklama eim gsterge sistemlerinin tesis edilmesinin ncelii ...335 13. Kullanm d alanlarn klandrlmas .336 14. Hzl k taksi yolu gsterge klar ................................336 15. Yaklama ve pist klarnn younluk kontrol ........................................337 16. Sinyal alan .....337 17. Kurtarma ve yangnla mcadele hizmetleri ...337 18. Aralarn operatrleri .....340 19. Kaplama mukavemetinin rapor edilmesine ilikin ACN-PCN metodu ...................341 LAVE B. LAVE C. Mania snrlama yzeyleri. .343 Devlet emniyet programnn (SSP) erevesi ..344

EK 7. Emniyet ynetim sistemlerine (SMS) ait ereve ...347 ANNEX 14, CLT IE DAHL EDLM NEML KONULARIN SINIRLI NDEKS ....350 -------------------

- 14 -

Annex 14 Havaalanlar

Cilt I

Deiiklik

Kaynak(lar)

Konu(lar)

Kabul/Onaylama Yrrllk Uygulama

1 (Annex 14,Cilt I, 2. Srm)

ANC Grsel Destek Panelinin Onikinci Toplants ve Sekreterlik

Krlabilir cisim tanmlar; hassas yaklama pistleri, yol, yol 13 Mart 1995 bekleme pozisyonu, pist koruyucu klar, ve taksi bekleme 24 Temmuz 1995 pozisyonu; standart geodetik referans sistemi; radyo altimetre 9 Kasm 1995 iletme alan; paralel pistler arasndaki minimum mesafe; krlabilme zellii; pist ve taksi yolu iaretleri; havaclk biknlar, MLS ilemleri iin klandrma destekleri, VASIS(Grerek yaklama eim gsterge sistemi) (AVASIS) ve 3-BAR VASIS (3-BAR AVASIS) konusundaki spesifikasyonlarn silinmesi, durdurma engelleri; pist koruyucu klar, Park alan grsel ynlendirme sistemi, uan pistte ilerlemesine ynelik klavuz levhalar; mania klandrma; yasak kullanm alanlarna iaret eden grsel yardmclar; ikincil g kayna, elektrik sistemleri, izleme, havaliman tasarm, yzey hareket klavuz ve kontrol sistemleri; kurtarma ve yangnla mcadele, grsel desteklerin bakm; havaclk yer k zellikleri; bilgi iaretleme ekli ve oranlar; uan pistte ilerlemesine ynelik klavuz levhalarn tasarm; slak pistlerin srtnme zellikleri. Dnya Geodetik Sisteminin havaclk veri tabanlar ve dikey unsurlar 1984 (WGS-84) 20 Mart 1997 21 Temmuz 1997 6 Kasm 1997

Hava Seyrsefer Komisyonu

3 ANC Grsel Destek (Annex Panelinin Onnc 14, Toplants ve Cilt I Sekreterlik 3. Srm)

Havaalan trafik younluu, buz giderici/nleyici tesis, buz giderici/ 5 Mart 1999 nleyici destek, uzatma sresi, nsan Faktrleri prensipleri, insan 19 Temmuz 1999 performans, ara bekleme pozisyonu; pist bekleme pozisyonu, 4 Kasm 1999 levhalar, gei sresi tanmlar; Tablo 1-1deki yeni havaalan referans kod harfi F; kod harfi F uak faaliyetleri ile ilgili pistler, taksi yollar ve taksi yolu minimum ayrma mesafeleri, gr mesafesi, pist eritleri, pist sonu emniyet alanlar, ama sahalar, durma yollar, kprler zerinde taksi yollar, bekleme blmeleri, pist bekleme pozisyonlar, ara bekleme pozisyonlar ve yolda bekleme pozisyonlar, buz giderici/nleyici tesisler; kod harfi F iin maniadan arndrlm blge genilii; pist bekleme pozisyonu iaretleri, ara bekleme pozisyonu iareti, zorunlu talimata gre iaretleme, buz giderici/nleyici tesislerin iaretlenmesi, yaklama klandrma sistemleri, pist ve taksi yolu orta izgi klar, durdurma engelleri, ara bekleme pozisyonu klar, buz giderici/nleyici tesislerin klandrma, pist koruyucu klar, deiken mesaj levhalar, kesitli kalk levhalar; manialara iaret eden grsel yardmclar; ikincil g kaynana gei sresi, havaliman tasarmnda gvenlik tedbirleri, iletme alanlarnda grsel destek olmayanlarn krlabilme zellii; havaalan acil durum planlamasnda uygulanan nsan Faktrleri prensipleri, kurtarma ve yangnla mcadele, ve bakm, kategori II ve III, hassas yaklama pistleri iin nleyici bakm sistemi; havaclk yer klarnn renk lm; yksek younluktaki taksi yolu orta izgi klar ve pist koruyucu klar iin izokandela emalar; bir levhann ortalama aydnlnn lm, Annex 4e ait Tablo 4.1; Ek 6. Havaalan sertifikas, sertifikal havaalan, emniyet Ynetim Sistemin ilikin tanmlar; havaalanlarnn sertifikalandrlmas; mania snrlama yzeyleri; havaalan acil durum planlamas ile ilgili spesifikasyonlar; kurtarma ve yangnla mcadele. Lazer nlarndan arndrlm uu blgeleri ve ku tehlikesinin azaltlmas. 12 Mart 2001 16 Temmuz 2001 1 Kasm 2001 7 Mart 2003 14 Temmuz 2003 27 Kasm 2003

Sekreterlik ve ANC Mania Klerans Paneli Onikinci Toplants Sekreterlik

- 25 -

6 ANC Grsel Destekler (Annex Panelinin Ondrdnc 14, Toplants ve Sekreterlik Cilt I, 4. Srm)

Pist dn alan, takvim, tarih ve Miladi takvimin tanmlar. 27 ubat 2004 genel referans sistemleri; havaalan ebatlar ve ilgili bilgiler; 12 Temmuz 2004 pist dn yollarnn fiziksel zellikleri; pist dn yolu iaretleri 25 Kasm 2004 ve klar; hzl k taksi yolu gsterge klar; bilgi iaretleme; durma engelleri; pist koruyucu klar; hzl k taksi yolunda taksi yolu orta izgi klarnn younluu; ekil 6-2, yksek yaplarn iaretlenmesine ve klandrlmasna ilikin rnekler; hava seyrsefer tesisleri iin elektrik g kayna sistemleri; klandrma sistemlerinin izlenmesi; Annex 1, Havaclk Yer Iklar, aretleri, Levhalar ve Panolar iin Renkler; Ek 2, Havaclk Yer Ik zellikleri; Annex 5, Havaclk Veri Kalitesi Gereksinimleri. Pist bekleme pozisyonunun tanmna ilikin not; havaalanlarnn 2 Mart 2005 sertifikalandrlmas; arazi kullanm planlamasna ve uak ses idaresine 11 Temmuz 2005 dengeli yaklama ynelik referanslar; pist dn yollar; taksi 24 Kasm 2005 yollar; ku tehlikesinin azaltlmas; it; kaplama bakm. Zorunlu olarak vazgeilen (balked) ini, emniyet program ve emniyet ynetimi sistemi tanmlar; emniyet ynetimi; maniadan arndrlm blge 14 Mart 2006 17 Temmuz 2006 23 Kasm 2006

Sekreterlik, Havaclk evre Koruma Komitesi Altnc Toplants ICAO Kongresi 35. Oturumu; ANC Mania Klerans Panelinin Ondrdnc Toplants; Onbirinci Hava Seyrsefer Konferans Sekreterlik

Taksi yollarnda kenara tekerlek kleranslarnn uygulanabilirlii ile ilgili not. Aletli pist ve mania tanmlar; havaalanlarnn sertifikalandrlmas; havaalan verileri; gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesi; zorunlu talimat iaretlemesi; taksi yolu kenar klar; gelimi grerek park etme klavuz sistemi; zorunlu talimat levhalar; rzgar trbinlerinin iaretlenmesi ve klandrlmas; havaalan acil durum planlamasnda kamu sal acil durumlar, kurtarma ve yangnla mcadele; yaban hayvan tehlikesinin azaltlmas; kaplama izleme ve bakm; Ek 1de yeil rengin, kromatiklii ve parlakl; Ek 2de pist kenar klar iin izokandela emalarna ait ekiller A2-9 ve A2-10; Ek 4de ekil A4-2deki NO ENTRY levhas; lave Ada pist yzeyinin dzgnlne, kaydrlm eiin yerine ve kurtarma ve yangnla mcadeleye ilikin rehberlik.

15 Haziran 2006

10A

(Annex 14 Cilt I, 5. Srm) Sekreterlik, Havaalanlar Panelinin Birinci Toplants, Operasyonlar Panelinin Yedinci Toplants

4 Mart 2009 20 Temmuz 2009 19 Kasm 2009

- 26 -

ULUSLARARASI STANDARTLAR VE TAVSYE EDLEN UYGULAMALAR

BLM 1. GENEL

Giri Notu. Bu Annex, havaalanlarnda salanacak fiziksel zellikleri ve mania snrlama yzeylerini, ve bir havaalannda normalde salanan belirli tesisleri ve teknik hizmetleri ngren Standartlar ve Tavsiye edilen Uygulamalar (spesifikasyonlar) iermektedir. Bu spesifikasyonlarn, bir hava aracnn operasyonunu snrlamas veya dzenlemesi ngrlmemitir. Annex 14, Cilt Ide yer alan mnferit tesislere ait spesifikasyonlar, byk lde; bu blmde belirtilen bir referans kodu sistemi ile, ve tanmlarda belirlendii zere, ilgili olduklar pist tipinin tayin edilmesiyle, birbirleriyle ilikilendirilmitir. Bu, yalnzca bu Annexteki Cilt Iin okunmasn kolaylatrmakla kalmaz, ayn zamanda birok durumda, spesifikasyonlara uyulduu taktirde verimli ekilde orantlanm havaalanlarn salamaktadr. Bu dokman, halihazrda faaliyette bulunanlarn zelliklerine sahip uaklara veya faaliyete koyulmas planlanan benzer uaklara ynelik asgari havaalan spesifikasyonlarn ortaya koymaktadr. Buna gre, daha zorlu uaklar iin salanmas uygun bulunabilecek ek koruma vastalar dikkate alnmamtr. Bu hususlarn deerlendirilmesi ve her havaalan iin ayr ayr gerekli olduu ekliyle dikkate alnmas ilgili otoritelere braklmtr. Bu spesifikasyonlar konusunda gelecekteki uaklarn birtakm muhtemel etkilerine ilikin klavuz Havaalan Tasarm Elkitab (Dok. 9157), Blm 2de verilmitir. Hassas yaklama pistleri kategori II ve IIIe ynelik spesifikasyonlarn yalnzca kod numaralar 3 ve 4teki uaklar tarafndan kullanlmas ngrlen pistler iin geerli olduu dikkate alnmaldr. Annex 14, Cilt I, havaalanlarnn genel planlamas (komu havaalanlar arasndaki ayrm ve mnferit havaalanlarnn kapasitesi gibi), evre zerindeki etki, veya bir havaalannn gelitirilmesinde dikkate alnmas gereken ekonomik ve dier teknik olmayan faktrler ile ilgili spesifikasyonlar iermemektedir. Bu konulardaki bilgi, Havaliman Planlama Elkitab(Dok. 9184), Blm Ide yer almaktadr. Bir havaalannn gelitirilmesinin ve faaliyetinin evresel ynlerine ilikin yol gsterici materyal, Havaliman Planlama Elkitab(Dok. 9184), Blm 2de yer almaktadr. Havaclk gvenlii, havaalan planlamas ve faaliyetlerinin ayrlmaz bir parasdr. Annex 14, Cilt I, havaalanlarndaki gvenlik dzeyini artrmay hedefleyen eitli spesifikasyonlar iermektedir. Gvenlik ile ilgili dier birimlere ilikin spesifikasyonlar Annex 17de yer almakta olup, konuya ilikin detayl bilgiler ICAO Gvenlik Elkitabnda bulunmaktadr.

- 27 -

1.1

Tanmlar

Aadaki terimler, bu Annexte kullanldnda aada belirtilen anlamlara sahip olacaklardr: Doruluk. ngrlen veya llen deer ile gerek deer arasndaki uygunluk derecesi.

Not. llen konumsal veriler iin, doruluk normalde, gerek bir konuma belirli bir gven duyulan ve belirtilen bir konuma olan bir mesafe bakmndan ifade edilmektedir. Havaalan. Tamamen veya ksmen hava aralarnn gelii, kalk ve yzey hareketi iin kullanlmas ngrlen, karada veya suda belirlenmi bir alan (herhangi bir bina, tesisat ve tehizat dahil). Havaalan bikn. havaclk bikn. Bir havaalannn havadan konumunu gstermek zere kullanlan

Havaalan sertifikas. Bir havaalannn iletimi iin ilgili otorite tarafndan geerli mevzuat erevesinde dzenlenen bir belge. Havaalan ykseklii. ni alannn en yksek noktasnn ykseklii.

Havaalan tantma levhas. Havaalannn havadan tannmasna yardmc olacak, bir havaalanna yerletirilen bir levha. Havaalan referans noktas. Havaalan trafik younluu. a) Hafif. Trafiin en youn olduu ortalama saatte hareket saysnn pist bana 15den fazla olmad veya tipik olarak 20 toplam havaalan hareketinden az olduu durumlarda. Orta. Trafiin en youn olduu ortalama saatte hareket saysnn pist bana srasna gre 16 ile 25 arasnda olduu veya tipik olarak 20 ile 35 toplam havaalan hareketi olduu durumlarda. iddetli. Trafiin en youn olduu ortalama saatte hareket saysnn pist bana srasna gre 26 veya daha fazla olduu veya tipik olarak 35 toplam havaalan hareketinden fazla olduu durumlarda. Bir havaalannn tayin edilmi corafi konumu.

b)

c)

Not 1. Trafiin en youn olduu ortalama saatteki hareket says, gnlk en youn saatteki hareketlerin saysnn yllk aritmetik ortalamasdr. Not 2. Bir kalk veya bir ini, bir hareketi oluturur. Havaclk bikn. Yer yznde belirli bir noktay iaret etmek zere, srekli veya faslal olarak, tm azimutlarda grlebilen bir havaclk yer . Havaclk yer . Bir uak zerinde gsterilen bir ktan baka, hava seyrseferine yardmc nitelikte zel olarak salanan herhangi bir k.

- 28 -

Tesirli iddet. Yanp snen bir n tesirli iddeti, ayn gzlem artlar altnda ayn gr mesafesini salayacak ayn renkteki sabit bir n younluuna eittir. Elipsoit ykseklik (Geodetik ykseklik): Sz konusu noktann iinden elipsoit d dikme boyunca llen, referans elipsoit ile ilgili ykseklik. Sabit k. Sabit bir noktadan bakldnda sabit iddette grnen bir k.

Krlabilir cisim. Darbe annda, uaa minimum tehlike oluturacak ekilde krlmas, eilmesi veya esnemesi ngrlen dk ktleli bir cisim. Not. Krlabilme zelliine ynelik tasarm konusundaki yol gsterici bilgiler Havaalan Tasarm Elkitab (Dok. 9157), Blm 6da yer almaktadr. Geodetik balang noktas. Global referans sistemi/erevesi bakmndan yerel referans sisteminin yerinin ve ynnn tanmlanmas iin gerekli minimum parametreler seti. Geoid. Ktalar boyunca kesintisiz olarak uzanan, dzeltilmemi ortalama deniz seviyesi (MSL) ile akan, dnyann yerekimi alanndaki eit potansiyelli yzey. Not. Geoidin biimi, yerel yerekimi bozukluklar (rzgar gelgitleri, tuzluluk, akm, vs.) nedeniyle dzensizdir ve arlk yn her noktada geoide dikeydir. Geoid dalgalanma. Geoidin, matematiksel referans elipsoidinin zerindeki (pozitif) veya altndaki (negatif) mesafesi. Not. Dnya Geodetik Sistemi 1984 (WGS-84) ile tanmlanan elipsoid ile ilgili olarak, WGS-84 elipsoid ykseklik ile ortometrik ykseklik arasndaki fark, WGS-84 geoid dalgalanmay temsil etmektedir. Miladi takvim. Genel olarak kullanlan takvim; tropik yla rumi takvimden daha ok yaklaan bir yl tanmlamak zere ilk olarak 1582de kullanlmtr (ISO 19108*). Not. Miladi takvimde, normal yllarda 365 gn ve artk yllarda 366 gn bulunmakta olup, ardk oniki aya blnmtr. Tehlike bikn. havaclk bikndr. Hava seyrseferine olan bir tehlikeyi belirtmek zere kullanlan bir

Heliport. Tamamen veya ksmen helikopterlerin gelii, kalk ve yzey hareketi iin kullanlmas ngrlen, bir havaalan veya bir yap zerindeki tanmlanm bir alan. Bekleme yeri. Uaklarn verimli yzey hareketini kolaylatrmak bekletilebilecei, veya yanndan geebilecei, tanmlanm bir alan. zere uaklarn

Koruma sresi. Buzlanmay nleyici svnn (bakmn), bir uan korunan (ileme tabi tutulan) yzeyindeki buz ve don oluumunu ve kar birikimini nleyecek tahmini sre. nsan Faktrleri prensipleri. Havaclk tasarm, sertifikalandrma, eitimi, faaliyetleri ve bakm iin geerli olan ve insan performansn doru bir ekilde gz nnde bulundurulmasyla insan ve dier sistem unsurlar arasnda emniyetli bir arabirim arayan prensipler. - 31 -

nsan performans. Havaclk faaliyetlerinin emniyeti ve verimi zerinde bir etkiye sahip olan insan becerileri ve snrlamalar. Tantma bikn. Belirli bir referans noktasnn tanmlanabilmesi iin kodlu bir sinyal yayan bir havaclk bikn. Bamsz paralel yaklamalar. Birbirine komu uzatlm pist merkez hatlar zerinde uan uaklar arasnda radar ayrma minimumlarnn nasl olacann tarif edilmedii paralel veya paralele yakn aletli pistlere ayn anda yaplan yaklamalar. Bamsz paralel kalklar. Paralel veya paralele yakn aletli pistlerden ayn anda yaplan kalklar. Aletli pist. Aletli yaklama prosedrlerini ngrlm aadaki pist trlerinden biri: a) b) kullanan uaklarn operasyonlar iin

c)

d)

Hassas olmayan yaklama pisti. Direkt bir yaklama iin yeterli olabilecek istikamet bilgisi salayan yardmc ve grsel yardmclarn hizmet verdii bir aletli pist. Hassas yaklama pisti, kategori I. Karar yksekliinin en az 60 m (200 ft) olduu ve gr mesafesinin en az 800 m veya pist gr mesafesinin en az 550 m olduu operasyonlar iin ngrlen, ILS ve/veya MLS ve grsel yardmclar ile hizmet veren bir aletli pist. Hassas yaklama pisti, kategori II. Karar yksekliinin 60 m (200 ft)den az olduu, fakat 30 m (100 ft)ten az olmad ve pist gr mesafesinin en az 300 m olduu operasyonlar iin ngrlen, ILS ve/veya MLS ve grsel yardmclar ile hizmet veren bir aletli pist. Hassas yaklama pisti, kategori III. A - Karar yksekliinin 30 m (100 ft)ten az olduu, veya hibir karar yksekliinin bulunmad ve pist gr mesafesinin en az 175 m olduu operasyonlar iin ngrlen, B - Karar yksekliinin 15 m (50 ft)ten az olduu, veya hibir karar yksekliinin bulunmad ve pist gr mesafesinin 175 mden az olduu, fakat 50 mden az olmad operasyonlar iin ngrlen, C - Hibir karar yksekliinin ve hibir pist gr mesafesi snrlamasnn bulunmad operasyonlar iin ngrlen, ILS ve/veya MLS ve grsel yardmclar ile ve pist yzeyi boyunca hizmet veren bir aletli pist. Not 1. lgili ILS ve/veya MLS spesifikasyonlar iin baknz Annex 10, Cilt I. Not 2. Grsel yardmclarn, salanan grsel olmayan yardmclarn lei ile mutlaka eletirilmeleri gerekmemektedir. Grsel yardmclarn seilmesine ynelik kriter, operasyonlarn yrtlmesi ngrlen koullardr.

Btnlk (havaclk verileri). Bir havaclk bilgisinin ve onun deerinin, oluumundan veya resmi olarak deitirilmesinden bu yana kaybolmadna veya deitirilmediine ilikin bir gvence derecesi. - 32 -

Ara bekleme pozisyonu. Pistte ilerleyen uaklarn ve aralarn durup, havaalan kontrol kulesi tarafndan bu ynde bir talimat verildiinde, ilerlemesine izin verilene kadar beklemeleri iin trafik kontrol amal ngrlen belirli bir yer. ni alan. Bir hareket alannn, uaklarn inii veya kalk iin ngrlm blm.

ni yn gstergesi. ni ve kalk iin tayin edilen yn grsel olarak gsteren bir alet. Lazer n kritik uu blgesi (LCFZ). Parlakln, gz kamatrc etkilere neden olmayaca bir dzeyle snrlandrld, bir havaalan yaknnda, fakat LFFZ tesinde, bulunan hava sahas. Parlakln, grte herhangi bir Lazer nndan arndrlm uu blgesi (LFFZ). bozulmaya neden olmayaca bir dzeyle snrlandrld, bir havaalannn hemen yaknnda bulunan hava sahas. Lazer nlarna duyarl uu blgesi (LSFZ). Parlakln, fla krl veya hayali grntye neden olmayaca bir dzeyle snrlandrld, LFFZ ve LCFZ dnda, ancak mutlaka bunlarn bitiiinde bulunmas gerekmeyen hava sahas. Iklandrma sisteminin gvenilirlii. Tesisatn tamamnn belirlenen dahilinde alt ve sistemin ilevsel bakmdan kullanlabilir olduu olaslk. toleranslar

Manevra alan. Havaalannn, apronlar hari olmak zere, uaklarn kalk, inii ve pistte ilerlemesi iin kullanlacak blm. aretleyici. Bir maniay belirtmek veya bir snr izmek amacyla yer seviyesinin zerinde gsterilen bir cisim. aretleme. Havaclk bilgilerini aktarmak amacyla hareket alannn yzeyinde gsterilen bir sembol veya semboller grubu. Hareket alan. Bir havaalannn, manevra alanndan ve apron(lar)dan oluan, uaklarn kalk, inii ve pistte ilerlemesi iin kullanlacak blm. Paralele yakn pistler. Uzatlm merkez hatlarnn yaknsama/sapma as 15 derece veya daha az olduu, kesimeyen pistler. Aletsiz pist. bir pist. Grerek yaklama prosedrleri kullanlarak uaklarn iletilmesi iin ngrlen

Normal uu blgesi (NFZ). LFFZ, LCFZ veya LSFZ olarak tanmlanmam, fakat gze biyolojik zarar verebilecek lazer radyasyonundan korunmas gereken hava sahas. Mania. a) Uaklarn yzey hareketi iin ngrlen bir alanda bulunan; veya b) uu halindeki uaklarn korunmas iin ngrlen belirli bir yzey zerinde uzanan; veya c) bu tanmlanm yzeylerin dnda duran ve hava seyrseferine bir tehlike olarak tayin edilmi olan tm sabit (ister geici olsun isterse daimi) ve hareketli cisimler, veya bunlarn paralar.

- 33 -

Maniadan arndrlm blge (OFZ). yaklama yzeyinin, i gei yzeylerin ve zorunlu olarak vazgeilen (balked) ini yzeyinin zerindeki hava sahas ve eridin, hava seyrseferi iin gerekli olan dk ktleli ve krlabilir ekilde monte edilmi bir mania dnda herhangi bir sabit maniann ihlal etmedii, bu yzeylerle snrlandrlan blm. Ortometrik ykseklik. geoide gre ykseklii. Genel olarak bir MSL ykseklii olarak gsterilen, bir noktann

Kaplama snflandrma numaras (PCN). Bir kaplamann tahditsiz operasyonlar iin bir kaplamann tama mukavemetini ifade eden bir say. Hassas yaklama pisti, baknz Aletli pist. Ana pist(ler). artlar msait olduunda dierlerine nazaran kullanlmas tercih edilen pist(ler). Korunmu uu blgeleri. Lazer radyasyonunun zararl etkilerini hafifletmek zere zel olarak tayin edilen hava sahas. Ara yolu. Yalnzca aralarn kullanmna ayrlm, hareket alannda oluturulmu bir yzey rotas. Ara yolu bekleme pozisyonu.Aralarn beklemeleri gerekebilecek, tayin edilmi bir yer. Pist. Uaklarn inii ve kalk iin hazrlanm bir kara hava sahas zerinde belirlenmi bir dikdrtgen alan. Pist sonu emniyet alan (RESA). Uzatlan pist merkez hattna simetrik olan ve esas olarak piste erken temas eden veya pist sonunda duramayan bir uan urayaca zarar riskini azaltmak zere ngrlen erit sonuna bitiik olan bir alan. Pist koruma klar. Pilotlar veya ara srclerini, aktif bir piste girmek zere olduklar konusunda ikaz etmesi amalanan bir k sistemi. Pist bekleme pozisyonu. Havaalan kontrol kulesi tarafndan baka ekilde onaylanmadka, pistte ilerleyen uaklarn ve aralarn duraca ve bekleyecei bir ILS/MLS kritik/hassas alann, bir mania snrlama yzeyini veya bir pisti korumak zere ngrlen belirli bir yer. Not. Radyo telefon ifadelerinde, bekleme noktas ifadesi pist-bekleme konumunu belirlemek zere kullanlr. Pist eridi. Aadaki amalar iin ngrlm, pisti ve durma uzantsn (varsa) ieren belirli bir alan: a) b) Pistten kan bir uan grecei hasar riskini azaltmak; ve Kalk veya ini operasyonlar srasnda zerinden uan uaklar korumak iin.

Pist dn alan. Bir pist zerinde 180 derecelik bir dn tamamlamak amacyla bir piste bitiik bir kara havaalan zerindeki belirli bir alan.

- 34 -

Pist gr mesafesi (RVR). Bir pistin merkez hatt zerindeki bir uan pilotunun, pist yzey iaretlemelerini veya pistin eklini veya merkez hattn gsteren klar grebilecei mesafe. Devlet emniyet program. faaliyetler grubu. Emniyetin gelitirilmesini hedefleyen entegre bir mevzuat ve

Emniyet Ynetim Sistemi. Gerekli organizasyon yaps, hesap sorumluluklar, politikalar ve prosedrleri ieren, emniyetin ynetimine ynelik sistematik bir yaklam. Ayrlm paralel operasyonlar. Bir pistin yalnzca iniler iin ve dierinin yalnzca kalklar iin kullanld, paralel veya paralele yakn aletli pistlerde ayn anda yaplan operasyonlar. Banket. Kaplama ile bitiiindeki yzey arasnda gei salayacak ekilde hazrlanm, kaplamann kenarna bitiik bir alan. Levha. a) b) Sabit mesaj levhas. Yalnzca tek bir mesaj gsteren bir levha. Deiken mesajl levha. nceden belirlenmi birden fazla mesaj gsterebilecek veya hibir mesaj gstermeyebilecek (duruma gre) bir levha.

Sinyal alan. Bir havaalannda, yer sinyallerinin gsterilmesi iin kullanlan bir alan. Sulu kar. Ayak burnu veya topuu ile vurulduunda dalacak ekilde suya doymu kar; zgl arlk: 0.5 ile 0.8 aras. Not. Buz, kar ve/veya su birikintisi kombinasyonlar, zellikle yamur, yamur ve kar, veya kar yaarken, zgl arlklar 0.8den fazla olan maddeler oluturabilir. Bu maddeler, yksek su/buz muhteviyat nedeniyle, bulanktan ziyade effaf bir grntye sahip olacak ve, yksek zgl arlklarda, sulu kardan kolayca ayrt edilebilecektir. Kar (yerde). a) Kuru kar. Gevek olduu taktirde pskrtlebilen veya, elle sktrldnda, el aldnda dalacak kar; zgl arlk: 0.35e kadar, fakat bununla snrl deil. Islak kar. Elle sktrldnda birbirine yapacak ve kartopu eklini alacak veya almaya eimli olan kar; zgl arlk: 0.35den yukar, fakat 0.5 hari. Sktrlm kar. Baka basklara mukavemet eden ve ele alndnda bir arada kalacak veya paralar halinde krlacak, skp kat bir ktle haline gelmi kar; zgl arlk: 0.5 ve zeri.

b)

c)

stasyon sapmas. VOR istasyonunun ayarland anda belirlenen, VORun sfr derece radyali ile gerek kuzey arasndaki bir hiza deiimi. Durma uzants. Vazgeilen bir kalk halinde uan durdurulabilecei uygun bir alan olarak hazrlanm mevcut kalk pistinin sonunda ve yerde bulunan belirli bir dikdrtgen alan. - 35 -

Gei sresi (k). Belirli bir ynde llen fiili k younluunun, k yzde 25lik veya zeri younluklarda altrld durumlarda, bir g kayna deiiklii srasnda yzde 50den dmesi ve tekrar yzde 50ye ulamas iin gereken sre. Kalk pisti. Yalnzca kalk iin ngrlm bir pist.

Taksi yolu. Bir kara meydannda, uaklarn taksi yapmalar iin hazrlanm ve havaalannn bir yeri ile dier yeri arasnda balant salamak amacyla belirlenmi yol. Bu aadakileri ierir: a) b) c) Uak park yeri taksi eridi. Bir apronun, taksi yolu olarak belirlenmi ve yalnzca uak park yerlerine ulam salamas ngrlm bir blm. Apron taksi yolu. Bir taksi yolu sisteminin, bir apron zerinde bulunan ve apronda kardan karya bir taksi yolu salamas ngrlm bir blm. Hzl k taksi yolu. Dar ayla piste balanm ve ini yapan uaklarn, dier k taksi yollarnda ulalanlardan daha yksek sratlerle sapmalarna olanak vermek zere tasarlanm, bylece pist igal srelerini azaltan, bir taksi yolu. ki veya daha fazla taksi yolunun birleme yeri.

Taksi yolu kava.

Taksi yolu eridi. Taksi yolunda faaliyette bulunan bir ua korumas ve kazaen taksi yolu dna kan bir uaa gelecek hasar riskini azaltmas ngrlen bir taksi yolunu kapsayan bir alan. Eik. Pistin ini iin kullanlacak blmnn balangc. Konma blgesi. Pist eiinin ilerisinde bulunan ve uaklarn ini srasnda ilk temas etmesi istenilen pist blm. Kullanllk faktr. Bir pistin veya pistler sisteminin kullanmnn, yandan esen rzgar unsuru nedeniyle tahdit edilmedii zaman yzdesi. Not. Yandan esen rzgar unsurunun anlam, pist merkez izgisine dik ayla gelen yzey rzgar unsurudur. 1.2 1.2.1 Geerlilik

Annexteki baz spesifikasyonlarn yorumu, ilgili otoritenin takdirde bulunmasn, karar almasn veya bir grevi yerine getirmesini aka gerektirmektedir. Baka spesifikasyonlarda, ilgili otorite ifadesi, dahil edildii ima edilmesine ramen fiilen yer almamaktadr. Her iki durumda, hangi tespitin veya eylemin gerekli olduu ynndeki sorumluluk, havaalan zerinde yarg yetkisine sahip olan Devlete aittir. Spesifikasyonlar, belirli bir balamda baka trl belirtilmedike, Szlemede yer alan Madde 15in gerekliliklerine gre kamu kullanmna ak olan tm havaalanlar iin geerlidir.Annex 14, Cilt I, Blm 3teki spesifikasyonlar yalnzca kara meydanlar iin geerlidir. Bu ciltteki spesifikasyonlar, uygun olduu hallerde, heliportlar iin geerli olacak, ancak stolportlara uygulanmayacaktr. - 36 -

1.2.2

Not. Halihazrda stolportlara ilikin hibir spesifikasyonun bulunmamasna ramen, bu havaalanlarna ait spesifikasyonlarn gelitirildike dahil edilmesi amalanmaktadr. Bu arada geecek sre iinde stolportlara ilikin yol gsterici materyal Stolport Elkitab (Dok. 9150)de yer almaktadr. 1.2.3 Bu Annexte herhangi bir renge atfta bulunulduunda, sz konusu renk iin Ek Ide verilen spesifikasyonlar geerli olacaktr. 1.3 Ortak referans sistemleri

1.3.1 Yatay referans sistemi Dnya Geodetik Sistemi 1984 (WGS-84), yatay (geodetik) referans sistemi olarak kullanlacaktr. Rapor edilen havaclk corafi koordinatlar (enlem ve boylam belirten) WGS84 geodetik referans balang noktas bakmndan ifade edilecektir. Not. WGS-84 ile ilgili geni kapsaml klavuz materyal, Dnya Geodetik Sistemi 1984 (WGS-84) Elkitab (Dok. 9674)te yer almaktadr. 1.3.2 Dikey referans sistemi Yerekimine ilikin yksekliin (irtifann) geoid olarak bilinen bir yzeye ilikisini veren ortalama deniz seviyesi (MSL) balang noktas, dikey referans sistemi olarak kullanlacaktr. Not 1. Geoid, dnyada en fazla MSLye yaklamaktadr. Ktalardan kesintisiz olarak geip uzanan MSLye rastlayan Dnyann ekim alanndaki ekipotansiyel yzey olarak tanmlanmaktadr. Not 2. Yerekimine ilikin ykseklikler (irtifalar) ayn zamanda ortometrik ykseklikler olarak da anlmakta olup, elipsoidin zerindeki noktalarn mesafeleri de elipsoid ykseklikler olarak anlmaktadr. 1.3.3 Temporal referans sistemi 1.3.3.1 Miladi takvim ve Koordine Evrensel Saat (UTC), temporal referans sistemi olarak kullanlacaktr. 1.3.3.2 Farkl bir temporal referans sistemi kullanldnda bu, Havaclk Bilgileri Yayn (AIP)deki GEN 2.1.2de belirtilecektir, baknz Annex 15, Ek I. 1.4 Havaalanlarnn Sertifikalandrlmas

Not. Bu spesifikasyonlarn amac, bu Annexteki spesifikasyonlara uygunluun verimli bir ekilde yrrle koyulabilmesi iin bir denetleyici sistemin oluturulmasn salamaktr. Havaalanlarnn mlkiyet, iletme ve denetleme yntemlerinin Devletler arasnda farkllk gsterdii bilinmektedir. lgili spesifikasyonlara uygunluk salamann en verimli ve effaf yolu, havaalanlarnn emniyet mevzuat fonksiyonunu yerine getirebilecek ilgili yasalarca desteklenen, iyi tanmlanm bir emniyet gzetim mekanizmasnn ve ayr bir emniyet gzetim biriminin kullanlmasdr. - 37 -

Bir havaalanna bir sertifika verildiinde bu, uak operatrlerine ve havaalannda faaliyette bulunan dier kurululara, sertifikalandrma annda, havaalannn tesise ve iletilmesine ilikin spesifikasyonlara uygun olduunu ve, onaylayan kuruma gre, bu spesifikasyonlar sertifikann geerlilik sresi boyunca muhafaza etme kapasitesine sahip olduunu ifade etmektedir. Sertifikalandrma sreci ayrca spesifikasyonlara uygunluun srekli izlenmesine ynelik esas oluturmaktadr. Havaalanlarnn sertifikalandrlmasnn durumuna ilikin bilgilerin, Havaclk Bilgi Yayn (AIP)de yaymlanmak zere ilgili havaclk bilgi servislerine salanmas gerekirdi. Baknz 2.13.1 ve Annex 15, Ek 1, AD 1.5. 1.4.1 Uluslararas operasyonlar iin kullanlan havaalanlarn bu Annexte yer alan spesifikasyonlara ve de dier ilgili ICAO spesifikasyonlarna gre uygun bir dzenleyici sistemle sertifikalandracaktr. Tavsiye. Devletler, kamu kullanmna ak olan havaalanlarn bu spesifikasyonlara ve de dier ilgili ICAO spesifikasyonlarna gre uygun bir dzenleyici sistemle sertifikalandrmaldr. Dzenleyici sistem, havaalanlarnn sertifikalandrlmasna ynelik kriterlerin ve prosedrlerin oluturulmasn dahil etmektedir. Not. Dzenleyici sisteme ilikin klavuz, Havaalanlarnn Sertifikalandrlmasna ilikin Elkitabnda yer almaktadr(Dok. 9774). 1.4.4 Devletler, sertifikalandrma srecinin bir paras olarak, bir Emniyet Ynetim Sistemi dahil olmak zere havaalan yeri, tesisleri, hizmetleri, donanm, iletme prosedrleri, organizasyonu ve ynetimi konusunda tm ilgili bilgileri ierecek olan bir havaalan klavuzunun, havaalan sertifikas verilmeden nce bavuru sahibi tarafndan onaya/kabule sunulmasn salayacaktr. Not. Bir emniyet Ynetim Sisteminin amac, havaalan iletmecisinin havaalan emniyeti ynetiminde organize ve dzenli bir yaklam uygulamasdr. Havaalan emniyeti ynetim sistemine ilikin klavuz bilgiler, Emniyet Ynetimi Elkitab (SMM) (Dok. 9859)da ve Havaalanlarnn Sertifikalandrlmasna ilikin Elkitab (Dok. 9774)de verilmitir. 1.5 Emniyet ynetimi 1.5.1 Devletler, sivil havaclkta kabul edilir bir emniyet dzeyi elde edebilmek amacyla bir Devlet emniyet program oluturacaktr. Not. Bir Devlet emniyet programnn uygulanmasna ve idamesine ilikin bir sistem lave Cde ve bir Devlet emniyet programna ilikin klavuz ise Emniyet Ynetimi Elkitab (SMM) (Dok. 9859)da yer almaktadr. 1.5.2 Elde edilecek kabul edilebilir emniyet dzeyi Devlet tarafndan oluturulacaktr. Not. Kabul edilebilir emniyet dzeyinin tanmlanmasna ilikin klavuz bilgiler, Emniyet Ynetimi Elkitab (SMM) (Dok. 9859)da yer almaktadr. 1.5.3 Devletler, Devlet emniyet programlarnn bir paras olarak, bir sertifikal havaalannn Devlet tarafndan kabul edilebilir ve en azndan: a) emniyet tehlikelerini belirleyen; b) mutabk kalnan emniyet performansn muhafaza etmek iin gerekli olan iyiletirici eylemlerin uygulanmasn salayan; - 38 -

1.4.2

1.4.3

c) emniyet performansnn srekli izlenmesini ve dzenli deerlendirilmesini salayan; ve d) emniyet ynetim sisteminin genel performansnn srekli gelitirilmesini amalayan bir emniyet ynetim sistemini yrrle koymasn zorunlu klacaktr. Not. Emniyet performansnn tanmna ilikin klavuz bilgiler, Emniyet Ynetimi Elkitab (SMM) (Dok. 9859)da yer almaktadr. 1.5.4 Bir Emniyet Ynetim Sistemi, st dzey ynetimin bir blmnn emniyetinin dorudan dikkate alnmas dahil olmak zere, bir sertifikal havaalannda dikkate alnacak emniyet hatlarn aka tanmlayacaktr. Not. Bir emniyet ynetim sisteminin uygulanmasna ve muhafaza edilmesine ilikin ereve Ek 7de yer almaktadr. Emniyet ynetim sistemlerine ilikin klavuz bilgiler, Emniyet Ynetimi Elkitab (SMM) (Dok. 9859)da ve Havaalanlarnn Sertifikalandrlmasna ilikin Elkitab (Dok. 9774)de yer almaktadr. 1.6 1.6.1 Havaliman tasarm

Uluslararas sivil havaclk gvenlik tedbirlerinin optimal dzeyde uygulanmasna ynelik mimari ve altyapsal gereklilikleri, yeni tesislerin tasarmna ve yapmna ve bir havaalannda mevcut tesisler zerinde yaplacak deiikliklere entegre edilecektir. Not. Gvenlik unsurlar dahil olmak zere havaalanlarnn planlanmasna ait tm hususlara ilikin yol gsterici bilgiler, Havaliman Planlama Elkitab (Dok. 9184), Blm 1de yer almaktadr.

1.6.2

Tavsiye. Havaalanlarnn tasarm, geerli olduu durumlarda, arazi kullanm ve evresel kontrol tedbirlerini dikkate almaldr. Not. Arazi kullanmnn planlanmas ve evresel kontrol tedbirlerine ilikin yol gsterici bilgiler, Havaliman Planlama Elkitab (Dok. 9184), Blm 2de yer almaktadr. 1.7 Referans kodu

Giri Notu. Referans kodunun amac, havaalanlarnn zelliklerine ilikin birtakm spesifikasyonlar, havaalannda iletilmesi ngrlen uaklar iin elverili olan bir dizi havaalan tesislerini salayacak ekilde ilikilendirmeye ynelik basit bir yntem salamaktr. Kodun, pist uzunluu veya kaplama mukavemeti gerekliliklerinin belirlenmesine ynelik kullanlmas amalanmamaktadr. Kod, uak performans zellikleri ve ebatlar ile ilgili olan iki unsurdan olumaktadr. Unsur 1, uak referans baz uzunluuna dayanan bir rakam olup, unsur 2 ise uak kanat aklna ve d ana teker aklna dayanan bir harftir. Belirli bir spesifikasyon, kodun iki unsurlarndan daha uygun olan veya bu iki kod unsurlarnn uygun bir kombinasyonu ile ilgilidir. Tasarm amal seilen bir unsurun iindeki kod harfi veya rakam, tesisin salanm olduu kritik uak zellii ile ilgilidir. Annex 14, Cilt I uygulandnda, ilk nce havaalannn hizmet vermeyi amalad uaklar ve daha sonra kodun iki unsurlar tanmlanr. 1.7.1 1.7.2 Havaalan planlama amal seilen bir havaalan referans kodu kod numaras ve harfi bir havaalan tesisinin ngrld uan zelliklerine gre belirlenecektir. Havaalan referans kodu numaralar ve harfleri, Tablo 1-1de kendileri iin belirlenen anlamlara sahip olacaktr. - 39 -

1.7.3

Unsur Ie ait kod numaras Tablo 1-1, stun 1den, pisti kullanacak uaklarn uak referans baz uzunluklarnn en yksek deerine tekabl eden kod numaras seilerek belirlenecektir. Not. Uak referans baz uzunluunun belirlenmesi, yalnzca bir kod numarasnn seilmesine ynelik olup mevcut gerek pist uzunluunun etkilemesini amalamamaktadr.

1.7.4

Unsur 2ye ait kod harfi Tablo 1-1, stun 3ten kaklarak; en byk kanat akl yada en byk d ana teker aklna tekabl eden kod harflerinden pisti kullanacak olan uaklar iin hangisi daha kritik kod harfini veriyorsa o kod harfi seilerek belirlenecektir.

Not. Havaalan referans kodunu belirlemede ilgili otoriteye yardmc olacak klavuz bilgiler, Havaalan Tasarm Elkitab (Dok. 9157), Blm 1 ve 2de yer almaktadr.

------------------* ISO Standard 19104, Corafi bilgiler - Terminoloji 19108, Corafi bilgiler Zaman izelgesi

- 40 -

Not. Beyan edilen mesafelerin hesaplanmasna ilikin klavuz bilgiler lave A, Blm 3te yer almaktadr. 2.9 2.9.1 Hareket alannn ve ilgili tesislerin durumu

Bir hareket alannn durumu ve ilgili tesislerin faaliyet durumuna ilikin bilgiler, ilgili havaclk bilgi servisi birimlerine salanacak, ve iletme nemine sahip benzer bilgiler, gerekli bilgileri gelen ve kalkan uaklara verebilmeleri iin hava trafik hizmetleri birimlerine sunulacaktr. Bilgiler gncel tutulacak ve koullardaki deiiklikler gecikmesiz olarak rapor edilecektir. Bir hareket alannn durumu ve ilgili tesislerin faaliyet durumu izlenecek ve, zellikle aadaki hususlar ile ilgili olarak, iletme bakmndan nemli olan veya uak performansn etkileyen konulara ilikin raporlar verilecektir: a) b) c) d) e) f) g) h) i) yapm veya bakm almalar; bir pist, taksi yolu veya apron zerindeki kaba veya krk yzeyler; bir pist, taksi yolu veya apron zerindeki kar, sulu kar veya buz; bir pist, taksi yolu veya apron zerindeki su; bir pist, taksi yolu veya apron bitiiindeki kar ynlar veya kmeleri; bir pist veya taksi yolu zerindeki buz nleyici veya buz giderici kimyasal svlar; park etmi uaklar dahil olmak zere dier geici tehlikeler; havaalan grsel yardmclarnn bir ksmnn veya tmnn arzas veya dzensiz almas; ve normal veya ikincil g kaynann arzas.

2.9.2

2.9.3

2.9.1 ve 2.9.2 uygunluunu kolaylatrmak amacyla hareket alannn denetimleri, kod numarasnn 1 veya 2 olduu durumlarda her gn en az bir defa ve kod numarasnn 3 ve 4 olduu durumlarda en az iki defa gerekletirilecektir. Not. Hareket alannn gnlk denetimlerini gerekletirilmesine ilikin klavuz bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 8 ve Yzey Hareket Klavuzu ve Kontrol Sistemleri Elkitab (SMGCS)de yer almaktadr (Doc 9476).

Pist zerindeki su 2.9.4 Tavsiye. Bir pist zerinde su bulunduunda, pistin geniliinin orta yars zerindeki pist yzeyi koullarnn bir tarifi, geerli olduu durumlarda su derinliinin muhtemel tespiti dahil olmak zere, aadaki terimler kullanlarak sunulmaldr:

- 49 -

NEML nemden dolay yzeyde renk deiiklii grlmektedir. ISLAK yzey pslak, fakat su birikintisi yok. SU KMELER su birikintilerinden oluan nemli kmeler grlmektedir. TAKIN geni kapsaml su birikintisi grlmektedir. 2.9.5 2.9.6 Bir pist veya onun bir ksm slandnda kaygan olabileceine ilikin bilgi sunulacaktr. Bir pist veya onun bir ksm, 10.2.3de belirtilen lmler, bir srekli srtnme lm cihaz ile llen pist yzeyi srtnme zelliklerinin Devlet tarafndan belirlenen minimum srtnme seviyesinin altnda olduunu gsterdiinde slak haldeyken kaygan olarak belirlenecektir.

Not. Minimum srtnme seviyesinin tespit ve ifade edilmesine ilikin klavuz bilgiler lave A, Blm 7de yer almaktadr. 2.9.7 Kaygan pist koullarnn rapor edilmesi iin Devlet tarafndan belirlenen minimum srtnme seviyesine ilikin bilgi ve kullanlan srtnme lm cihaznn tr sunulacaktr. Tavsiye. Bir pistin olaand koullar altnda kaygan olabileceinden phe edildiinde, bu tr koullar meydana geldiinde ek nlemler alnmal, ve bu ek nlemler, pistin veya onun bir ksmnn kaygan hale geldiini gsterdiinde pist yzey srtnme zelliklerine ilikin bilgi sunulmaldr.

2.9.8

Pist zerinde kar, sulu kar veya buz Not 1. Bu spesifikasyonlarnn amac, Annex 15de yer alan SNOWTAM ve NOTAM duyuru gerekliliklerini yerine getirmektir. Not 2. Nemin varl, veya kaplamalar zerinde yaknda olmasndan endie edilen buz oluumu gibi yzey koullar ile ilgili u anki veya beklenen bilgilerin tespit edilmesi ve srekli olarak gsterilmesi iin pist yzey durumu detektrleri kullanlabilmektedir. 2.9.9 Tavsiye. Bir pist kardan, sulu kardan veya buzdan etkilendiinde, ve yam olan birikintinin tamamen temizlenmesi mmkn olmadnda, pistin durumu deerlendirilmeli ve srtnme katsays llmelidir.

Not. Kar ve buz kapl kaplamal yzeylerin srtnme zelliklerinin tespit ve ifade edilmesine ilikin klavuz bilgi lave A, Blm 6de yer almaktadr. 2.9.10 Tavsiye. Srtnme lm cihaznn kar, sulu kar veya buz kapl yzeylerin zerindeki lmleri, bu tr baka bir cihazn lmlerine uygun olmaldr.

- 50 -

Not. Balca ama, yzey srtnmesini, bir uak lastiinin karlat srtnmeye uygun olan ekilde lmek olup, bunu yaparken srtnme lm cihaz ile uak fren performans arasnda iliki kurmaktr. 2.9.11 Tavsiye. Kuru kar, slak kar veya sulu kar bir pist zerinde bulunduunda, pistin her te birlik blm zerinde ortalama derinlik kuru kar iin yaklak 2 cmlik, slak kar iin 1 cmlik ve sulu kar iin 0.3 cmlik dorulukla tespit edilmelidir. 2.10 Hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas

Not. Hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas hizmetlerine ilikin bilgi i in baknz 9.3. 2.10.1 Tavsiye. Hareket alannda veya yaknnda hareket kabiliyetini kaybetmi bir uan kaldrlmas iin operasyonlarn havaalan koordinatrnn ofisinin telefon/teleks numaras (numaralar), talep halinde uak operatrlerine verilmelidir. 2.10.2 Tavsiye. Hareket alannda veya yaknnda hareket kabiliyetini kaybetmi bir uan kaldrlabilmesi ile ilgili bilgi sunulmaldr. Not. Hareket kabiliyetini kaybetmi bir uan kaldrlmas, havaalannn donanmyla kaldrlabilecei en byk uak tipi bakmndan ifade edilebilir. 2.11 Kurtarma ve yangnla mcadele

Not. Kurtarma ve yangnla mcadele hizmetleri ile ilgili bilgi iin baknz. 9.2. 2.11.1 Uak kurtarma ve yangnla mcadele amac iin bir havaalannda salanan koruma dzeyi ile ilgili bilgi sunulacaktr. 2.11.2 Tavsiye. Normalde bir havaalannda bulunan koruma dzeyi, 9.2de belirtilen kurtarma ve yangnla mcadele hizmetlerinin kategorisi bakmndan ve normalde havaalannda bulunan sndrme malzemelerinin tr ve miktarlarna gre ifade edilmelidir. 2.11.3 Kurtarma ve yangnla mcadele iin normalde bir havaalannda bulunan koruma dzeyindeki deiiklikler, ini ve kalk yapan uaklara gerekli bilgileri verebilmeleri iin ilgili hava trafik hizmetleri birimlerine ve havaclk bilgi birimlerine bildirilmelidir. Bu tr bir deiiklik dzeltildiinde, yukardaki birimler bu ynde bilgilendirilmelidir. Not. Havaalannda normalde mevcut olan koruma dzeyindeki deiiklikler, sndrme malzemelerinin, malzemeleri ikmal edecek donanmn veya donanm kullanacak personelin, vs. bulunmasndaki bir deiiklikten kaynaklanabilir. 2.11.4 Tavsiye. Bir deiiklik, havaalannda bulunan yeni kurtarma ve yangnla mcadele hizmeti kategorisi bakmndan ifade edilmelidir.

- 51 -

2.12

Grerek yaklama eim gsterge sistemleri

Grerek yaklama eim gsterge sistemi tesisi ile ilgili aadaki bilgiler sunulacaktr: a) b) c) d) ilgili pist tantma numaras; 5.3.5.2ye gre sistem tr. Bir AT-VASIS, PAPI veya APAPI tesisi iin, klarn tesis edildii pist taraf, yani sol veya sa, verilecektir. sistemin ekseni, pist merkez hattna paralel olmad durumlarda, yer deitirme as ve yer deitirme yn, yani sol veya sa, belirtilecektir; nominal yaklama eim as (alar). Bir T-VASIS veya bir AT-VASIS iin bu, ekil 5-17deki formle gre as olacak, ve bir PAPI ve bir APAPI iin bu, ekil 5-19daki gibi srasyla (B+C) :2 ve (A+B) :2 as olacaktr; ve eim st sinyal(ler)in eii zerinden minimum gz ykseklii (ykseklikleri). Bir T-VASIS veya bir AT-VASIS iin bu, yalnzca kanat barnn (barlarnn) grld en dk ykseklik olacaktr; ancak kanat bar(lar)nn art bir, iki veya aaya uu k birimlerinin gr asna girdii ek ykseklikler de, bu bilgi yaklamay kullanan uak iin yararl olacaksa, bildirilebilir. Bir PAPI iin bu, pistten nc birimin ayarlama as eksi 2, yani B as eksi 2 olacak, ve bir APAPI iin bu, pistten daha uzak olan birimin ayarlama as eksi 2, yani A as eksi 2 olacaktr. Havaclk bilgi servisleri ile havaalan yetkilileri arasndaki koordinasyon

e)

2.13

2.13.1 Gncel uu ncesi bilgi salayabilmeleri ve uu srasnda bilgi ihtiyacn karlayabilmeleri iin havaclk bilgi servisleri birimlerinin bilgi edinmelerini temin etmek zere, havaclk bilgi servisleri ve havaalan hizmetlerinden sorumlu havaalan yetkilileri arasnda, sorumlu havaclk bilgi servisleri birimine minimum gecikme ile aadakilerin rapor edilmesi iin dzenlemeler yaplacaktr: a) havaalanlarnn sertifikalandrlmasna ilikin durum ve havaalan koullar ile ilgili bilgi (ref. 1.4, 2.9, 2.10, 2.11 ve 2.12); b) sorumluluk alanlar dahilinde yardmclarnn iletme durumu; ilgili tesislerin, hizmetlerin ve seyrsefer

c) iletme bakmndan nemli bulunan dier bilgiler. 2.13.2 Hava seyrsefer sisteminde deiiklik yapmadan nce, sz konusu deiikliklerden sorumlu hizmetler, yaymlanacak ilgili materyalin hazrlanmas, retilmesi ve tanzim edilmesi iin havaclk bilgi servisinin ihtiya duyduu zaman dikkate alnmaldr. Bilgilerin havaclk bilgi servisine zamannda salanmasn temin etmek zere, ilgili servisler arasnda yakn ibirlii gerekmektedir. 2.13.3 Ek 15, Blm 6 ve lave 4te belirtildii zere, havaclk bilgi dzenleme ve kontrol (AIRAC) sistemi tarafndan bildirilmeleri ehliyetine sahip olan izelgeleri ve/veya bilgisayar esasl seyrsefer sistemlerini etkileyen havaclk bilgilerine ilikin deiiklikler zel nem tamaktadr. Sorumlu havaalan hizmetleri ilenmemi bilgi/verileri havaclk bilgi servislerine iletirken, nceden belirlenmi, uluslararas - 52 -

zellikler 5.2.7.5 Tavsiye. Bir pist kenar eridi, genilii 30 m veya daha fazla olan pistlerde en az 0.9 mlik ve daha dar pistlerde en az 0.45 mlik bir toplam genilie sahip olmaldr. 5.2.8 Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi Uygulama 5.2.8.1 Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, kod numarasnn 3 veya 4 olduu durumlarda kaplamal bir taksi yolunda, buz giderici/nleyici tesiste ve apronda, pist merkez hatt ile uak park yerleri arasnda srekli bir rehberlik salayacak ekilde gerekletirilecektir. 5.2.8.2 Tavsiye. - Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, kod numarasnn 1 veya 2 olduu durumlarda kaplamal bir taksi yolunda, buz giderici/nleyici tesiste ve apronda, pist merkez hatt ile uak park yerleri arasnda srekli bir rehberlik salayacak ekilde gerekletirilmelidir. 5.2.8.3 Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, pistin standart bir taksi gzergahnn blm olduunda ve: a) pist merkez hatt iaretlemesi yoksa; ve b) taksi yolu merkez hatt, pist merkez hatt ile akmadnda kaplamal bir pist zerinde salanacaktr. 5.2.8.4 Tavsiye. Bir pist-bekleme pozisyonunun yaknln gstermek gerektiinde, gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesi salanmaldr. Not. Gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesinin salanmas, pist ihlallerini nleme tedbirlerinin bir parasn oluturabilir 5.2.8.5 Saland durumlarda, gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, o havaalanndaki tm taksi yolu/pist kesime noktalarna kurulacaktr. Yeri 5.2.8.6 Tavsiye. Bir taksi yolunun dz bir blmnde taksi yolu merkez hatt iaretlemesi taksi yolu merkez hatt boyunca yer almaldr. Bir taksi yolu dnemecinde ise iaretleme, dnemecin d kenarndan sabit bir mesafede taksi yolunun dz ksmndan devam etmelidir Not. Baknz 3.9.6 ve ekil 3-2. 5.2.8.7 Tavsiye. Pistten k niteliinde bulunan bir taksi yolunun bir pist ile kesitii yerde taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, ekil 5-6 ve 5-25te gsterildii zere pist merkez hatt iaretlemesinin iine dndrlmelidir. Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, kod numarasnn 3 veya 4 olduu durumlarda akma noktasnn en az 60 mlik bir mesafe, ve kod numarasnn 1 veya 2 olduu durumlarda en az 30 mlik bir mesafe kadar tesinde pist merkez hatt iaretlemesine paralel uzanmaldr. 5.2.8.8 Tavsiye. Taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, 5.2.8.3e uygun olarak bir pist zerinde salandnda, iaretleme ilgili taksi yolunun merkez hattnn zerinde bulunmaldr 5.2.8.9 Saland durumlarda, gelitirilmi bir taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, A Biimi (ekil 5-6, Taksi yolu iaretlemelerinde tanmland zere) bir pist bekleme pozisyonundan, pistten uzaklaan hareket ynnde 45 mye kadar (en az (3) kesikli - 115 -

izgi)lik bir mesafe boyunca veya, 45mlik mesafe dahilinde bulunduu taktirde, bir sonraki pist bekleme pozisyonuna kadar uzanacaktr.

ekil 5-6. Taksi yolu iaretlemeleri (temel iaretlemeleriyle gsterilmitir) zellikler 5.2.8.10 Bir taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, ekil 5-6da gsterildii zere bir pistbekleme pozisyonu iaretlemesi veya bir ara bekleme pozisyonu iaretlemesi ile kesitii durum haricinde, en az 15 cm geniliinde ve kesintisiz olacaktr. 5.2.8.11 Gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesi, ekil 5-6Ade grld gibi olacaktr.

- 116 -

Baknz 5.2.8.9

5-6A Gelitirilmi taksi yolu merkez hatt iaretlemesi 5.2.9 Pist dn alan iaretlemesi Uygulama 5.2.9.1 Bir pist dn alannn saland durumlarda, bir uan 180 derecelik bir dn tamamlayabilmesi ve pist merkez hattna hizalanmasn salamak zere srekli rehberlik iin yaplacaktr. Yeri 5.2.9.2 Tavsiye. Pist dn alan iaretlemesi, pist merkez hattndan dn alanna doru dndrlmelidir. Kurbun yarap, pist dn alann kullanmas ngrlen uaklarn manevra kabiliyetine ve normal taksi yapma hzlarna uygun olmaldr. Pist dn alan iaretlemelerinin pist merkez hatt ile kesime as 30 dereceden byk olmamaldr. 5.2.9.3 Tavsiye. Pist dn alannn iaretlemesi, kod numarasnn 3 veya 4 olduu durumlarda akma noktasnn en az 60 m tesine kadar, ve kod numarasnn 1 veya 2 olduu durumlarda en az 30 m tesine kadar pist merkez hatt iaretine paralel uzanmaldr. 5.2.9.4 Tavsiye. Bir pist dn alan iaretlemesi uaa, 180 derecelik bir kurbun yaplaca noktadan nce dz bir taksi yapma ksm salayacak ekilde rehberlik etmelidir. Pist dn alan iaretlemesinin dz ksm, pist dn alannn d kenarna paralel olmaldr. - 117 -

5.2.9.5 Tavsiye. Uan 180 derecelik bir dn yapmasna olanak veren dnemecin tasarm, 45 dereceyi amayan bir burun tekeri dn asna dayanmaldr. 5.2.9.6 Tavsiye. Dn alan iaretlemesinin tasarm, uan kokpiti pist dn alan iaretlemelerinin zerinde kaldnda, uak ini takmnn herhangi bir tekerlei ile pist dn alan kenar arasndaki klerans mesafesi en az 3.3.6da belirtilen ekilde olmaldr. Not. Manevra kolayl iin, E ve F kodlu uaklar iin daha byk bir tekerlektenkenar klerans salanmas dnlebilir. Baknz 3.3.7. zellikler 5.2.9.7 Bir pist dn alan iaretlemesi, en az 15 cm geniliinde ve kesintisiz uzunlukta olacaktr. 5.2.10 Pist bekleme pozisyonu iaretlemesi Uygulama ve yer 5.2.10.1 Bir pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi, bir pist-bekleme pozisyonu boyunca gsterilecektir. Not. Pist-bekleme pozisyonlarna levhalarn konulmasna ilikin olarak baknz 5.4.2. zellikler 5.2.10.2 Bir taksi yolunun, aletsiz, hassas olmayan yaklama veya kalk pisti ile kesime yerinde pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi ekil 5-6, biim Ada gsterildii ekilde olacaktr. 5.2.10.3 Bir taksi yolu ile bir hassas yaklama kategorisi I, II veya III pistinin bir kesime noktasnda tek bir pist-bekleme pozisyonu olduunda, pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi ekil 5-6, biim Ada gsterildii gibi olacaktr. Bu tr bir kesime yerinde iki veya pist-bekleme pozisyonu olduunda, piste daha yakn (en yakn) olan pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi ekil 5-6, biim Ada gsterildii gibi olacak ve pistten daha uzak olan iaretlemeler ise ekil 5-6, biim Bde gsterildii gibi olacaktr. 3.12.3e uygun olarak oluturulan bir pist-bekleme pozisyonunda gsterilen pistbekleme pozisyonu iaretlemesi, ekil 5-6, biim Ada gsterildii gibi olacaktr. Tavsiye. Pist-bekleme pozisyonu daha belirgin grnmesi gerektiinde, pistbekleme pozisyonu iaretlemesi, duruma gre ekil 5-7, biim A veya biim Bde gsterildii gibi olmaldr. Tavsiye. B biimindeki pist-bekleme pozisyonu iaretlemesinin uzunluu, 60 myi atnda, duruma gre CAT II veya CAT III ifadesi yerde pist-bekleme pozisyonu iaretlemesinin sonlarnda ve iaretler arasnda maksimum 45 mlik eit aralklar olacak ekilde iaretlenmelidir. Harfler, en az 1.8 m ykseklikte olmal ve bekleme pozisyonu iaretlemesinin en fazla 0.9 m uzanda bulunmaldr. ki pistin kesime noktasnda gsterilen pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi, standart taksi gzergahnn bir parasn oluturan pistin merkez hattna dikey olacaktr. aretlemenin biimi, ekil 5-7, biim Ada gsterildii gibi olacaktr. - 118 -

5.2.10.4 5.2.10.5

5.2.10.6

5.2.10.7

5.2.14 Apron emniyet izgileri Not. Apron emniyet izgilerine ilikin yol gsterici bilgiler, Havaalan Tasarm Elkitab, Ksm 4te yer almaktadr. Uygulama 5.2.14.1 Tavsiye. Apron emniyet izgileri, park etme konfigrasyonlar ve yer tesislerinin gerektirdii zere kaplamal bir apron zerinde salanmaldr.

Yer 5.2.14.2 Apron emniyet izgileri, uaklardan emniyetli ayrm salamak zere, yer aralar ve dier uak servis donanm, vs. tarafndan kullanlmas ngrlen alanlar tanmlayacak ekilde yerletirilecektir.

zellikler 5.2.14.3 Tavsiye. Apron emniyet izgileri, park etme konfigrasyonlar ve yer tesislerinin gerektirdii kanat ucu klerans izgileri ve servis yolu snr izgileri gibi unsurlar kapsamaldr. Tavsiye. Bir apron emniyet izgisinin uzunluu kesintisiz ve genilii en az 10 cm olmaldr. 5.2.15 Ara yolu bekleme pozisyonu iaretlemesi Uygulama 5.2.15.1 Yeri 5.2.15.2 zellikler 5.2.15.3 Ara yolu -bekleme pozisyonu iaretlemesi, yerel yol trafik mevzuatna uygun olacaktr. 5.2.16 Zorunlu talimat iaretlemesi Not. Zorunlu talimat iaretlemesi konusunda yol gsterici bilgiler, Havaalan Tasarm Elkitab, Ksm 4te yer almaktadr. Ara yolu-bekleme pozisyonu iaretlemesi, ara yolunu kesecek ekilde yerletirilmelidir. Bir ara yolu-bekleme pozisyonu iaretlemesi, bir piste kan tm ara yolu girilerinde salanacaktr.

5.2.14.4

- 123 -

Uygulama 5.2.16.1

5.4.2.1e uygun olarak bir zorunlu talimat levhasnn kurulmasnn mmkn olmad durumlarda, kaplamann yzeyinde bir zorunlu talimat iaretlemesi salanacaktr. Tavsiye. Genilii 60 myi aan taksi yollarnda olduu gibi, veya bir pist ihlalilin nlenmesine yardmc olmak zere, operasyonlar asndan gerekli olduunda, bir zorunlu talimat levhas, bir zorunlu talimat iaretlemesi ile tamamlanmaldr. Kod harfinin A, B, C veya D olduu taksi yollarndaki zorunlu talimat iaretlemesi, ekil 5-9 (A)da grld zere taksi yolu boyunca taksi yolu merkez hatt zerine ve pist-bekleme pozisyonu iaretlemesinin bekleme tarafna eit olarak yerletirilecektir. aretlemenin en yakn kenar ile pist bekleme pozisyonu iaretlemesi veya taksi yolu merkez hatt iaretlemesi arasndaki mesafe 1 mden az olmayacaktr Kod harfin E veya F olduu taksi yollarnda zorunlu talimat iaretlemesi, ekil 5-9 (b)de grld zere pist-bekleme pozisyonu iaretinin bekleme tarafnda ve taksi yolu merkez hatt iaretlemesinin her iki tarafnda bulunacaktr. aretlemenin en yakn kenar ile pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi veya taksi yolu merkez hatt iaretlemesi arasndaki mesafe en az 1 m olacaktr. Tavsiye. Operasyonlar asndan gerekli olmas haricinde, bir zorunlu talimat iareti bir pist zerinde bulunmamaldr. Bir zorunlu talimat iaretlemesi, krmz fon zerinde beyaz yazdan oluacaktr. Bir NO ENTRY (GR YASAKTIR) iaretlemesi haricinde, onunla balantl zorunlu talimat levhas ile ayn bilgiyi salayacaktr. Bir NO ENTRY (GR YASAKTIR) iaretlemesi, krmz fon zerinde beyaz NO ENTRY (GR YASAKTIR) yazsndan oluacaktr. aretleme ile kaplamal yzey arasnda yeterli kontrastn bulunmamas halinde zorunlu talimat iaretlemesi, tercihen beyaz veya siyah renkte snr izgisi ierecektir. Tavsiye. Karakter boyu, kod harfin C, D, E veya F olduu durumlarda 4 m, ve kod harfin A veya B olduu durumlarda 2 m olmaldr. Yazlar, Ek 3te gsterilen ekil ve orantlarda olmaldr. Tavsiye. Arka plan, dikdrtgen olmal ve yaznn ularnn tesinde yanal ve dikey olarak en az 0.5 m uzanmaldr. 5.2.17 Bilgilendirme iaretlemesi

5.2.16.2

Yer 5.2.16.3

. 5.2.16.4

5.2.16.5 zellikler 5.2.16.6

5.2.16.7 5.2.16.8

5.2.16.9

5.2.16.10

Not. Bilgilendirme iaretlemeleri ile ilgili yol gsterici bilgiler, Havaalan Tasarm Elkitab (Dok. 9157), Ksm 4te yer almaktadr.

- 124 -

Uygulama 5.2.17.1 Bir bilgilendirme levhas normalde kurulmas gerekli olduunda, ilgili otorite tarafndan tespit edildii zere, pratikte kurulmas mmkn deilse, bir bilgilendirme iaretlemesi kaplamann zerinde yaplacaktr.

ekil 5-9. 5.2.17.2 5.2.17.3

Zorunlu talimat iaretlemesi

Tavsiye. Operasyonlar asndan gerekli olduunda, bir bilgilendirme levhas, bir bilgilendirme iaretlemesi ile tamamlanmaldr. Tavsiye. Bir bilgilendirme (yer/yn) iaretlemesi, karmak taksi yolu kesime noktalarnn ncesinde ve sonrasnda ve operasyonel deneyim, bir taksi yolu yeri iaretlemesinin uu mrettebat yer seyrseferine yardmc olabileceini gstermise yaplmaldr. Tavsiye. Bir bilgilendirme (yer) iaretlemesi, byk uzunluu olan taksi yollar boyunca dzenli aralklarla kaplama yzeyi zerinde gsterilmelidir. Tavsiye. Bilgilendirme iaretlemesi, gerekli olduu yerde, taksi yolu veya apron yzeyi zerinde taksi yoluna dik olarak yaplmal ve yaklaan bir uan kokpitinden okunabilmelidir.

5.2.17.4 Yeri 5.2.17.5

zellikler 5.2.17.6 a) Bir bilgilendirme iaretlemesi aadaki unsurlardan oluacaktr: bir konum levhasnn yerine getiinde veya bir konum levhasn tamamladnda siyah bir fon zerinde sar renkte yaz; ve - 125 -

b) 5.2.17.7 a) b) 5.2.17.8

bir yn veya var yeri levhasnn yerine getiinde veya onu tamamladnda sar bir fon zerinde siyah renkte yaz. aretleme fonu ile kaplama yzey arasnda yetersiz kontrast bulunmas durumunda iaretleme aadakileri ierecektir: yazlarn siyah olduu durumda siyah bir ereve; ve yazlarn sar olduu durumda sar bir ereve. Karakter boyu 4 m olmaldr. Yazlar, Ek 3te belirtilen ekil ve orantlarda olmaldr.

5.3

Iklar

5.3.1 Genel Uaklarn emniyetini tehlikeye sokabilecek klar 5.3.1.1 Uaklarn emniyetini tehlikeye sokabilecek, bir havaalan yaknnda bulunan havaclkla ilgili olmayan bir yer , tehlike kaynan ortadan kaldracak ekilde sndrlecek, glgelenecek veya baka ekilde deitirilecektir. Uaklarn emniyetini tehlikeye sokabilecek lazer emisyonlar 5.3.1.2 Tavsiye. Uaklarn emniyetini, lazer vericilerin tehlikeli etkilerine kar korumak iin, aadaki korunan blgeler havaalanlarnn etrafnda oluturulmaldr: Bir lazer nndan arndrlm uu blgesi (LFFZ) Bir lazer n kritik uu blgesi (LCFZ) Bir lazer nlarna duyarl uu blgesi (LSFZ).

Not 1. ekiller 5-10, 5-11 ve 5-12, uu operasyonlarn uygun ekilde koruyan maruz kalma seviyelerini ve mesafelerini belirlemek zere kullanlabilir. Not 2. korunmu uu blgesi olan LFFZ, LCFZ ve LSFZde lazer nlarnn kullanlmasna ilikin snrlamalar yalnzca grlen lazer nlara atfta bulunmaktadr. Yetkililer tarafndan uu emniyetine uygun ekilde altrlan lazer vericileri hari tutulmutur. Asgari uu yksekliinin zerindeki hava sahasnn tamamnda, grlen veya grlmeyen herhangi bir lazer nnn parlaklk seviyesinin, sz konusu emisyon otoriteye bildirilmedike ve izin alnmadka maksimum izin verilen maruz kalma (MPE) dzeyinden az veya bu dzeye eit olmas beklenmektedir. Not 3. Korunan uu blgeleri, havaalanlarnn evresinde lazer vericilerini altrma riskini azaltmak amacyla oluturulur. - 126 -

ekil 5-25.

Dengelenmi pist ve taksi yolu merkez hatt klar

Not. Taksi yolu kenar iaretleyicileri iin baknz 5.5.5. 5.3.17.2 Taksi yolu kenar klar, pistin taksi yolu merkez hatt klar ile donatlmad durumlarda gece taksi yapmak iin ngrlm ve standart bir taksi gzergahnn parasn oluturan bir pist zerinde salanacaktr.

Not. Pist ve taksi yolu klandrma sistemlerinin dizilii ile ilgili hkmler iin baknz 8.2.3. Yeri 5.3.17.3 Tavsiye. Bir taksi yolunun dz blm zerindeki ve standart bir taksi gzergahnn parasn oluturan bir pist zerindeki taksi yolu kenar klar, en fazla 60 mlik dzgn boyuna aralklarla yerletirilmelidir. Bir dneme zerindeki klar, dneme aka tantlacak ekilde en faz 60 mlik aralklarla yerletirilmelidir.

Not. Dnemeler zerinde taksi yolu kenar klarnn aralklarna ilikin yol gsterici bilgiler Havaalan Tasarm Elkitab, Ksm 4te yer almaktadr. 5.3.17.4 Tavsiye. Bir bekleme yeri, buz giderici/nleyici tesis, apron, vs. zerindeki taksi yolu kenar klar, en fazla 60 mlik dzgn boyuna aralklarla yerletirilmelidir.

173

5.3.17.5 5.3.17.6

Tavsiye. Bir pist dn alan zerindeki taksi yolu kenar klar, en fazla 30 mlik dzgn aralklarla yerletirilmelidir. Tavsiye. Iklar, taksi yolu, pist dn alan, bekleme yeri, buz giderici/nleyici tesis, apron veya pist v.b kenarlarna mmkn olduunca yakn veya kenarlarn en fazla 3 m dna yerletirilmelidir.

zellikler 5.3.17.7 Taksi yolu kenar klar, mavi renkte sabit klar olacaktr. Iklar, ynlerden herhangi birinde taksi yapan pilota rehberlik salamak iin gerekli azimutta tm alarda ve yatay izginin en az 75 zerinden grnecektir. Bir kavakta, kta veya dnemete klar, baka klarla kartrlabilecekleri azimut alarnda grlemeyecekleri ekilde mmkn olduunca glgelenecektir. Taksi yolu kenar klarnn younluu, 0 den 6 dikeye en az 2 cd, ve 6 ile 75 aras herhangi bir dikey ada 0.2 cd olacaktr 5.3.18 Pist dn alan klar Uygulama 5.3.18.1 Pist dn alan klar, bir uan 180 derecelik bir dn tamamlayabilmesi ve pist merkez hatt hizasna girebilmesi iin, 350 mlik deerden az olan pist gr mesafesi koullarnda kullanlmas ngrlen bir pist dn alan zerinde srekli rehberlik iin salanacaktr. Tavsiye. Pist dn alan klar, gece kullanlmas ngrlen bir pist dn alan zerinde salanmaldr.

5.3.17.8

5.3.18.2 Yer 5.3.18.3

Tavsiye. Pist dn alan klar normalde pist dn alan iaretlemesinin zeride bulunmaldr, ancak iaretleme zerine yerletirilmeleri mmkn olmadnda yerleri en fazla 30 cm kaydrlabilir. Tavsiye. Pist dn alan iaretlemesinin dz bir blm zerindeki pist dn alan klar, en fazla 15 mlik boyuna aralklarla yerletirilmelidir. Tavsiye. - Pist dn alan iaretlemesinin dnemeli bir blm zerindeki pist dn alan klar, 7.5 mlik bir aral amamaldr.

5.3.18.4 5.3.18.5 zellikler 5.3.18.6

Pist dn alan klar, n yalnzca pist dn alan zerinde bulunan veya pist dn alanna yaklaan uaklardan grlebilecek n ebatlarna sahip yeil renkte tek ynl sabit klar olacaktr. Pist dn alan klar, Ek 2, duruma gre ekil A2-13, A2-14 veya A2-15in spesifikasyonlarna uygun olacaktr.

5.3.18.7

174

5.3.24.19 5.3.24.20

Tavsiye. Durma yeri gstergesi, en az 10 mlik bir mesafe boyunca kapan oran bilgileri salamaldr. Durma rehberlii renk deiiklii ile gsterildiinde yeil, uan devam edebileceini gstermek zere kullanlr ve krmz ise durma noktasna ulaldn gstermek zere kullanlacak, ancak durma noktasndan ksa bir mesafe ncesi iin, durma noktasnn yakn olduunu ikaz etmek zere nc bir renk kullanlabilir.

5.3.25 Gelimi park alan grsel ynlendirme sistemi Uygulama Not1.Gelimi park alan grsel ynlendirme sistemleri (A-VDGS) temel ve pasif azimut ve durma pozisyonu bilgilerine ilaveten, pilotlara uak tipinin belirtilmesi (Dokman 8643e gre-Uak Tip Gstergeleri ), gidilecek mesafe ve kapan hz gibi aktif (genellikle sensr esasl) klavuz bilgiler salayan sistemleri iermektedir. Park alan ynlendirme bilgileri genellikle tek bir gsterge nitesi zerinde salanmaktadr. Not2.Bir A-VDGS, park alan ynlendirme bilgilerini aama halinde salayabilir: uan sisteme girmesi, uan azimut hizalamas, ve durma pozisyonu bilgileri. 5.3.25.1 Tavsiye. Bir A-VDGS, rehberliin saland doru uak tipinin teyid edilmesi, ve/veya birden fazlas salandnda kullanlmakta olan park yeri merkez hattnn gsterilmesi iin operasyonlar bakmndan arzu edildiinde salanmaldr. 5.3.25.2 A-VDGS, uak park yerini kullanmas ngrlen tm uak tipleri tarafndan kullanlmaya elverili olacaktr. 5.3.25.3 A-VDGS, yalnzca iletim performansnn belirlendii koullarda kullanlacaktr. Not 1. A-VDGSnin hava, gr, ve hem gndz hem de gece arkaplan klandrma gibi koullarda kullanmnn belirlenmesi gerekecektir. Not 2. Gz kamatrc n, gne yansmasnn, veya evredeki baka n, sistem tarafndan salanan grsel iaretlerin belirginliini ve barizliini bozmamasn salamak iin sistemin hem tasarm hem de yerinde kurulumu zen gerektirmektedir. 5.3.25.4 Her iki tip sunulmakta veya istee bal kullanm halinde bulunduu taktirde, bir A-VDGS tarafndan salanan park yeri ynlendirme bilgileri, bir uak park yerindeki geleneksel bir park yeri grsel ynlendirme sistemi tarafndan salananlarla elimeyecektir. A-VDGSnin faaliyette bulunmadnn veya hizmet d bulunduunun gsterilmesine ilikin bir yntem salanacaktr. Yeri 5.3.25.5 A-VDGS, park yerine ynlendirme manevras boyunca uan ynlendirilmesinden sorumlu olan kiiye, veya yardmc olan kiilere, maniasz ve anlam ak rehberlik salanacak ekilde konumlandrlacaktr. Not. Genellikle kaptan pilot, uan park yerine ynlendirilmesinden sorumludur. Ancak baz durumlarda, baka bir kii sorumlu olabilir ve bu kii, ua eken bir aracn srcs olabilir. zellikleri 5.3.25.6 A-VDGS, park yerine ynlendirme manevrasnn ilgili aamasnda, en azndan, aadaki klavuz bilgileri salayacaktr: a) bir acil durum durma gstergesi; b) rehberliin saland uak tipi ve modeli; c) uan park yeri merkez hattna gre yanal kaymaya ait bir gsterim; d) park yeri merkez hattndan kaymay dzeltmek iin gerekli azimut dzeltmesinin yn; e) durma pozisyonuna mesafeye ilikin bir gsterge; 185

f) uan doru durma pozisyonuna ne zaman ulatna ilikin bir gsterge; ve g) uak uygun durma pozisyonunu at taktirde bir ikaz gstergesi. A-VDGS, park yerine ynlendirme manevras srasnda karlalan tm uak taksi hzlar iin park yeri ynlendirme bilgileri salayabilir nitelikte olacaktr. Not. Durma pozisyonuna kalan mesafeye gre azami uak hzlarnn bir gsterimi iin baknz Havaalan Tasarm Elkitab, Ksm 4(Dok. 9157). 5.3.25.8 Yanal yer deiikliinin tespit edilmesinden gsterilmesine kadar geen sre, uan, normal artlar altnda iletildiinde, park yeri merkez hattndan 1mden fazla sapmasna yol amayacaktr. 5.3.25.9 Tavsiye. Uan, park yeri merkez hattna gre yer deiikliine ve durma pozisyonuna kalan mesafeye ilikin bilgi, gsterilmesi durumunda, Tablo 5.4te belirlenen dorulukla salanmaldr.
Klavuz bilgiler Azimut Mesafe Durma pozisyonundaki (durma alan) maks. sapma 250 mm 500 mm Durma pozisyonundan 9m uzaklktaki maks. sapma 340 mm 1000mm Durma pozisyonundan 15m uzaklktaki maks. sapma 400 mm 1300mm Durma pozisyonundan 25m uzaklktaki maks. sapma 500 mm Belirlenmemi

5.3.25.7

Tablo 5.4 5.3.25.10

Tavsiye edilen yer deiiklii doruluu

Klavuz bilgilerini gstermek zere kullanlan semboller ve grafikler, salanan bilgilerin trn sezgisel olarak temsil edecektir. Not. Renk kullanmnn uygun olmas gerekir ve sinyal geleneini takip etmelidir, yani krmz, sar ve yeil srasyla tehlike, dikkat ve normal/doru koullar anlamndadr. Renk kontrastlarnn etkilerinin de gz nnde bulundurulmas gerekir. 5.3.25.11 Uan, park yeri merkez hattna gre yanal yer deiimine ilikin bilgiler, durma pozisyonundan en az 25m nce salanacaktr. Not. Uan durma pozisyonundan mesafesinin gsterimi renk kodlamal olabilir ve durma noktasna yaklaan uan mesafesi ve fiili kapan oran ile orantl bir oran ve mesafede sunulabilir. 5.3.25.12 Srekli kapan mesafesi ve kapan oran, durma pozisyonundan en az 15 m ncesinden salanacaktr. 5.3.25.13 Tavsiye. Rakamsal olarak gsterilen kapan mesafesi, saland durumlarda, durma pozisyonuna metre tamsaylar olarak sunulmal ve durma pozisyonundan en az 3 m ncesinde 1 ondalk basamaa kadar gsterilmelidir. 5.3.25.14 Park yerine ynlendirme manevras boyunca, A-VDGS zerinde, ua derhal durdurma gereini gstermek iin uygun bir ara salanacaktr. A-VDGSnin bir arzasn ieren byle bir durumda, baka hibir bilgi gsterilmeyecektir. 5.3.25.15 Park yerine ynlendirme prosedrne ani bir durmay balatacak hazrlk, park yerinin operasyonlara ilikin emniyetinden sorumlu personelin kullanmna sunulacaktr. 5.3.25.16 Tavsiye. Krmz karakterlerle STOP kelimesi, park yerine ynlendirme manevrasnn derhal sonlandrlmas gerektiinde gsterilmelidir. 5.3.26 Uak park yerine manevra klavuz klar Uygulama 5.3.26.1 Tavsiye. Uak park yerine manevra klavuz klar, baka aralarla uygun rehberlik salanmadka, bir uan zayf gr artlarnda kullanlmas ngrlen kaplamal bir apron zerindeki veya bir buzlanma giderici/nleyici 186

tesis zerindeki bir uak park yerine konumlandrlmasn kolaylatrmak zere salanmaldr. Yer 5.3.26.1 zellikler 5.3.26.2 5.3.26.3 5.3.26.4 5.3.26.5 5.3.26.6 Uak park yerine manevra klavuz klar, uak park yeri iaretlemeleri ile ayn yere yerletirilecektir. Uak park yerine manevra klavuz klar, bir durma yerini gsterenler haricinde, ilerinde rehberlik salamalar ngrlen segmanlarn tamamnda grlebilir sabit sar klar olacaktr. Tavsiye. eri ynlendirme, dn ve dar ynlendirme hatlarn belirlemek zere kullanlan klar dnemelerde en fazla 7.5 mlik ve dz kesitlerde 15 mlik aralklarla yerletirilmelidir. Bir durma yerini gsteren klar, krmz renkte sabit, tek ynl klar olacaktr. Tavsiye. Iklarn younluu, uak park yerinin kullanmnn ngrld gr ve evre durumu iin uygun olmaldr. Tavsiye. Iklandrma devresi, klarn, bir uak park yerinin kullanlacan gstermek zere devreye sokulabilecek ve kullanlmamakta olduunu gstermek iin kapatlabilecek ekilde tasarlanmaldr 5.3.27 Ara yolu bekleme pozisyonu Uygulama 5.3.27.1 5.3.27.2 Yer 5.3.27.3 Bir Ara yolu bekleme pozisyonu , bir pistin, 350 mlik bir deerden dk pist gr mesafesi artlarnda kullanlmas ngrldnde piste hizmet veren her ara yolu-bekleme pozisyonu salanacaktr. Tavsiye. Bir ara yolu-bekleme pozisyonu , bir pistin, 350 m ile 550 m aras pist gr mesafesi artlarnda kullanlmas ngrldnde piste hizmet veren her ara yolu-bekleme pozisyonu salanmaldr.

Bir Ara yolu bekleme pozisyonu , ara yolunun bir kenarndan, yani yerel trafik mevzuatna gre sol veya sada, 1.5 m ( 0.5 m) bekleme yeri iaretlemesine bitiik yerletirilecektir. Not. Pist eritlerinde bulunan seyrsefer yardmclarnn krlabilirlik gereklilikleri ve ktle ve ykseklik snrlamalar iin baknz 9.9. zellikleri 5.3.27.4 Ara yolu bekleme pozisyonu aadakileri kapsayacaktr: a) kontrol edilebilir bir krmz (durma)/yeil (geme) trafik ; veya b) yanp snen bir krmz k. Not. Madde a)de belirtilen klarn hava trafik servisleri tarafndan kontrol edilmesi ngrlmektedir. 5.3.27.5 Ara yolu bekleme pozisyonu n, tek ynl olacak ve bekleme yerine yaklaan bir aracn srcs tarafndan grlebilir ekilde hizalanacaktr. 5.3.27.6 Ik nnn younluu, bekleme pozisyonunun kullanmnn ngrld gr ve evre artlarna uygun olacak, fakat srcnn gzlerini kamatrmayacaktr. Not. Genellikle kullanlan trafik klarnn 5.3.26.5 ve 5.3.26.6daki gereklilikleri yerine getirmeleri muhtemeldir. 5.3.27.7 Yanp snen krmz n yanp snme skl, dakikada 30 ile 60 aras olacaktr. 186-A

BU SAYFA KASITLI OLARAK BO BIRAKILMITIR

186-B

Not: X mesafesi, Tablo 3-2ye gre belirlenmitir. Y mesafesi, ILS/MLS kritik/hassas alannn kenarnda belirlenmitir. ekil 5-30. Taksi yolu/pist kavaklarnda levha yerlerine ilikin rnekler

191

Uygulama 5.4.2.1 Bir zorunlu talimat levhas, havaalan kontrol kulesi tarafndan izin verilmedike taksi yapan bir uan veya aracn tesine geemeyecei bir yeri belirlemek zere salanacaktr. 5.4.2.2 Zorunlu talimat levhalar, pist tantma levhalarn, kategori I, II veya III bekleme pozisyonu levhalarn, pist-bekleme pozisyonu levhalarn, ara yolu-bekleme pozisyonu levhalarn ve GRLMEZ (NO ENTRY) levhalarn kapsayacaktr. Not. Ara yolu-bekleme pozisyonu levhalarna ilikin spesifikasyonlar iin baknz 5.4.7. 5.4.2.3 Bir biim A pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi, bir taksi yolu/pist kavanda veya bir pist/pist kavanda bir pist tantma levhas ile tamamlanacaktr. 5.4.2.4 Bir biim B pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi, bir kategori I, II veya III bekleme yeri levhas ile birlikte tamamlanacaktr. 5.4.2.5 3.12.3ye uygun olarak oluturulmu bir pist-bekleme pozisyonundaki bir biim A pist-bekleme pozisyonu iaretlemesi, bir pist-bekleme pozisyonu levhas ile birlikte tamamlanacaktr. Not. Pist-bekleme pozisyonu iaretlemesine ilikin spesifikasyonlar iin baknz 5.2.10. 5.4.2.6 Tavsiye. Bir taksi yolu/pist kavandaki bir pist tantma levhas, uygun olaca zere, dtaki (taksi yolundan en uzak olan) bir konum levhas ile tamamlanmaldr. Not. Konum levhalarna ilikin zellikler iin baknz 5.4.3. 5.4.2.7 Bir alana giri yasak olduunda bir NO ENTRY (GRLMEZ) levhas salanacaktr. Yer 5.4.2.8 Bir taksi yolu/pist kavanda veya bir pist/pist kavanda bulunan bir pist tantma levhas, piste yaklama ynne bakan pist-bekleme pozisyonu iaretlemesinin her bir tarafnda yer alacaktr. 5.4.2.9 Bir kategori I, II veya III bekleme yeri levhas, kritik alana yaklama ynne bakan pist-bekleme pozisyonu iaretlemesinin her bir tarafnda yer alacaktr. 5.4.2.10 5.4.2.11 Bir NO ENTRY (GR YASAKTIR) levhas, pilotun bak asndan taksi yolunun her bir tarafnda giriin yasakland alann banda yer alacaktr. Bir pist-bekleme pozisyonu levhas, 3.12.3e gre oluturulmu pist-bekleme pozisyonunun her bir tarafnda, duruma gre mania snrlama yzeyine veya ILS/MLS kritik/hassas alanna yaklama ynne bakacak ekilde konumlandrlacaktr.

192

zellikler 5.4.2.12 5.4.2.13 Bir zorunlu talimat levhas, krmz fon zerine beyaz yazdan oluacaktr. Tavsiye. evresel veya baka faktrlerden dolay, bir zorunlu talimat levhasnn zerindeki yaznn gzle grlebilirlii artrlmas gerektii durumlarda, beyaz yaznn d kenar , 1 ve 2 kod numaral pist iin 10 mm geniliinde, ve 3 ve 4 kod numaral pist iin 20 mm geniliinde siyah bir ereve ile tamamlanmaldr Bir pist tantma levhasnn zerindeki yaz, levhann bak yeri bakmndan doru ekilde ynlendirilmi, kesien pistin pist tantmlarndan oluacak, ancak bir pist sonunun yaknna kurulmu bir pist tantma levhas, yalnzca ilgili pist sonunun pist tantmna yer verebilir. Bir kategori I, II, III veya mterek II/III bekleme pozisyonu levhas zerindeki yaz, pist tantc ve sonrasnda, duruma gre, CAT I, CAT II, CAT III veya CAT II/IIIden oluacaktr. Bir NO ENTRY (GRLMEZ) levhasnn zerindeki yaz, Sembol 5-28e uygun olacaktr. 3.12.3e gre oluturulmu bir pist-bekleme pozisyonundaki bir pist-bekleme pozisyonu levhasnn zerindeki yaz, taksi yolu tantmndan ve bir saydan oluacaktr. Uygun olduu durumlarda, aadaki yazlar/ sembol kullanlacaktr: Yaz/ sembol Bir pist sonunun pist tantm VEYA Bir pistin herimi ucunun pist tantm 25 CAT I (rnek) 25 CAT II (rnek) 25 CAT III (rnek) 25 CAT II/III (rnek) NO ENTRY (GRLMEZ) sembol B2 (rnek) Kullanm Bir pist sonunda bulunan bir pist-bekleme pozisyonunun gstermek iin baka taksi yolu/pist kavaklarnda veya pist/pist kavaklarnda bulunan bir pist-bekleme pozisyonunu gstermek iin Pist 25in eiindeki bir kategori I pist-bekleme yerini gstermek iin Pist 25in eiindeki bir kategori II pist-bekleme pozisyonunu gstermek iin Pist 25in eiindeki bir kategori III pist-bekleme pozisyonunu gstermek iin Pist 25in eiindeki bir mterek kategori II/III pist-bekleme pozisyonunu gstermek iin Bir alana giriin yasak olduunu gstermek iin

5.4.2.14

5.4.2.15

5.4.2.16 5.4.2.17 5.4.2.18

3.12.3e uygun olarak oluturulmu bir pistbekleme pozisyonunu gstermek iin 193

5.4.3 Bilgilendirme levhalar Not. Bilgilendirme levhalarnn resimsel sunumlar iin baknz ekil 5-29. Uygulama 5.4.3.1 Bir bilgilendirme levhas, belirli bir yer veya rota (yn veya var yeri) bilgisinin bir levha ile gsterilmesine ilikin bir iletme gerekliliinin sz konusu olduu durumlarda salanacaktr. 5.4.3.2 Bilgilendirme levhalar unlar kapsayacaktr: yn levhalar, konum levhalar, var yeri levhalar, pist k levhalar, pist terkedi levhalar ve kavak kalk levhalar. 5.4.3.3 Bir pist k levhas, bir pist knn tantlmasna ilikin iletme gerekliliinin bulunduu durumlarda salanacaktr. 5.4.3.4 Bir pist terkedi levhas, k taksi yolunun taksi yolu merkez hatt klar ile donatlmad ve bir pisti terk eden bir pilota ILS/MLS kritik/hassas alannn perimetresinin veya i gei yzeyinin alt kenarnn, hangisi pist merkez hattndan daha uzaksa, gsterilmesi gerekli olduu durumlarda salanacaktr. Not. Taksi yolu merkez hatt klarnn renk kodlamasna ilikin spesifikasyonlar iin baknz 5.3.16. 5.4.3.5 Tavsiye. Bir kavak kalk levhas, geriye kalan kalk kousu iin mevcut mesafeyi (TORA) gstermeye ilikin bir iletme gerekliliinin sz konusu olduu durumlarda salanmaldr. 5.4.3.6 Tavsiye. Bir var yeri levhas, gerektiinde kargo alan, genel havaclk, vs. gibi havaalan zerinde bulunan belirli bir var yerinin ynn gstermek iin salanmaldr. 5.4.3.7 Kombine bir yer ve yn levhas, bir taksi yolu kava ncesinde gzergah bilgilerinin gsterilmesi amalandnda salanacaktr. 5.4.3.8 Bir yn levhas, bir kavakta taksi yollarnn tantm ve ynnn gsterilmesi iletme asndan gerekli olduunda salanacaktr. 5.4.3.9 Tavsiye. Bir konum levhas, bir ara bekleme pozisyonunda salanmaldr. 5.4.3.10 Bir konum levhas, bir pist/pist kavanda hari olmak zere, bir pist tantma levhas ile birlikte salanacaktr. 5.4.3.11 Bir konum levhas, bir yn levhas ile birlikte salanacak, ancak bir havaclk almas onun gerekli olmadn gsterdii durumlarda gz ard edilebilir. 5.4.3.12 Tavsiye. Gerekli olduu durumlarda bir konum levhas, bir aprondan kan taksi yollarn veya bir kavan tesindeki taksi yollarn tanmlamak zere salanmaldr.

194

Not Bu tablo tavsiye edilen yatay n dalmlarn kapsamamaktadr. 6.3.22 mniann evresinde 360 derecelik kapsamaya ihtiya duymaktadr. Bu nedenle bu ihtiyac karlayacak k says mniann biiminin yan sra her bir n yatay kiri dalmlarna bal olacaktr. Bylece daha dar n dalmlar ile, daha ok a ihtiya duyulacaktr. a) Baknz 6.3.25 b) Havaalan Tasarm Elkitab Ksm 4te belirlendii zere etkin younluk. c) Stn 4,5 ve 6da gsterilen younluun en dk tolerans deerinin % 50sine eit younluk iin n dalm bir dzlemde iki yn arasndaki a olarak tanmlanr. In modelinin n younluunun olduu ykseklik asna simetrik olmas gerekli deildir. d) rtifa (Dikey) alar iin yatay esas alnr. e) Stn 4,5 ve 6da gsterilen her bir younlukta altrldnda, ayn yarapta gerek tepe younluunun yzdesi olarak herhangi belirli yatay yarapta younluk. f) Stn 4,5 ve 6da gsterilen younluun en dk tolerans deerinin yzdesi olarak herhangi belirli yatay yarapta younluk. g) Belirlenen deerlere ilaveten, +/- 0 ve 50 derece arasndaki irtifa alarnda gze arpmay salayacak ekilde klarn yeterli younluu olacaktr. h) Tepe younluu yaklak 2,5 derece dikeyde bulunmaldr. i) Tepe younluu yaklak 17 derece dikeyde bulunmaldr. fpm - dakikada yanp snme N/A geerli deil 215

6.4 6.4.1

Rzgar trbinleri

Bir rzgar trbini, bir mania olarak belirlendii taktirde iaretlenecek ve/veya klandrlacaktr. Not. baknz 4.3.1 ve 4.3.2.

aretlemeler 6.4.2 Tavsiye. Rzgar trbinlerinin pervane kanatlar, yuvas ve destekleyici direin st 2/3si, bir havaclk almas ile baka trl belirtilmedike, beyaz boyanmaldr.

Iklandrma 6.4.3 Tavsiye. Iklandrma gerekli grld taktirde, orta younlukta mania klar kullanlmaldr. Bir rzgar iftlii, yani iki veya daha fazla rzgar trbinlerinden oluan bir grup, sz konusu olduunda, geni bir cisim olarak kabul edilmeli ve klar: a) rzgar iftliinin perimetresini tanmlamak zere; b) zverili bir keif daha byk bir araln kullanlabileceini gstermedike, perimetre boyunca bulunan klar arasndaki maksimum aral, 6.3.14e uygun olarak, gzeterek; yanp snen klarn kullanld durumlarda, ayn anda yanp snecekleri ekilde; ve bir rzgar iftlii iinde, ok daha yksek irtifaya sahip rzgar trbinlerinin de bulunduklar yerde tanmlanaca ekilde kurulmaldr.

c) d) 6.4.4

Tavsiye. Mania klar, yuva zerinde, herhangi bir ynden yaklamakta olan uaklar iin maniasz bir gr salayacak ekilde kurulmaldr.

215-A

BU SAYFA KASITLI OLARAK BO BIRAKILMITIR

215-B

BLM 7.

KULLANIMI KISITLI ALANLARI BELRLEMEK N GRSEL YARDIMCILAR

Kapal pistler ve taksi yollar, veya bunlarn blmleri

7.1 Uygulama 7.1.1 7.1.2

Tm uaklara daimi olarak kapatlm olan bir pist veya taksi yolu, veya bunlarn bir blm, zerinde bir kapaldr iaretlemesi ile gsterilecektir. Tavsiye. Bir kapaldr iaretlemesi, geici olarak kapatlm bir pist veya taksi yolu veya bunlarn bir blm zerinde yer almal, ancak kapatma ksa sreliyse ve hava trafik servisleri tarafndan uygun ikazda bulunulmas halinde sz konusu iaretleme gz ard edilebilir.

Yer 7.1.3 Bir pist zerindeki bir kapaldr iaretlemesi, kapal ilan edilen pistin, veya onun blmnn, her bir ucuna yerletirilecek ve ek iaretlemeler, iaretlemelerin arasndaki maksimum aralk 300 myi amayacak ekilde yerletirilecektir. Bir taksi yolu zerindeki bir kapaldr iaretlemesi, en azndan taksi yolunun veya onun kapatlm blmnn her bir ucuna yerletirilecektir.

zellikleri 7.1.4 Kapaldr iaretlemesi, bir pist zerinde yapldnda ekil 7-1, Gsterim a)da yer alan ekil ve orantlara, ve bir taksi yolu zerinde gsterildiinde ekil 7-1, Gsterim b)de yer alan ekil ve orantlara sahip olacaktr. aretleme, bir pist zerinde gsterildiinde beyaz ve bir taksi yolu zerinde gsterildiinde sar olacaktr. Not. Bir alan geici olarak kapatldnda, boya harici malzemeler kullanan krlabilir bariyerler veya iaretlemeler veya dier uygun aralar kapal alan tanmlamak zere kullanlabilir. 7.1.5 7.1.6 7.1.7 Bir pist veya taksi yolu veya onlarn bir blm daimi olarak kapatldnda, tm normal pist ve taksi yolu iaretlemeleri yok edilecektir. Kapal bir pistin veya taksi yolunun veya bunlarn bir blmnn zerindeki klandrma, bakm amal gerekli olduu haller dnda altrlmayacaktr. Kapaldr iaretlemelerine ilaveten, kapal pist veya taksi yolu veya bunlarn bir blm, gece kullanlan kullanlabilir bir pist veya taksi yolu ile kesitii taktirde kullanlmaya elverisizlik klar kapal alann giriine bir kenardan dier kenarna en fazla 3 mlik aralklarla yerletirilecektir (baknz 7.4.4).

216

Tablo 8-1.
Pist

kincil g kayna gereklilikleri (baknz 8.1.4)

Azami gei sresi Baknz 8.1.4 ve 8.1.9

G gerektiren aydnlatma yardmclar

Aletsiz

Grerek yaklama eimi gstergeleri a Pist kenar b Pist eii b Pist sonu b Mania a Yaklama klandrma sistemi Grerek yaklama eimi gstergeleri a,d Pist kenar d Pist eii d Pist sonu Mania a Yaklama klandrma sistemi Pist kenar d Grerek yaklama eimi gstergeleri a,d Pist eii d Pist sonu Ana taksi yolu a Mania a Yaklama klandrma sisteminin ilk 300 msi Yaklama klandrma sisteminin dier blmleri Mania a Pist kenar Pist eii Pist sonu Pist merkez hatt Pist konma blgesi Tm durma barlar Ana taksi yolu Pist kenar Pist sonu Pist merkez hatt Tm durma barlar Ana taksi yolu a Mania a

Hassas olmayan yaklama

15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 1 saniye 15 saniye 15 saniye 15 saniye 1 saniye 1 saniye 1 saniye 1 saniye 1 saniye 15 saniye 15 saniye c 1 saniye 1 saniye 1 saniye 15 saniye 15 saniye

Hassas yaklama kategori I

Hassas yaklama kategori II/III

800 mlik bir deerin altndaki pist gr mesafesi artlarnda kalk iin ngrlm pist

a. b. c. d.

almalar, uu operasyonunun zorunlu olduunda ikinci g ile donatlr. Acil durum klandrmasnn kullanm ile ilgili olarak baknz Blm 5, 5.3.2. Pist merkez hatt klarnn bulunmad durumlarda bir saniye. Yaklamalarn tehlikeli veya sarp zemin zerinden gerekletiinde bir saniye.

-----------------

225

BLM 9.

HAVAALANI LETME HZMETLER, TEHZATI VE TESSATI

9.1 Havaalan acil durum planlamas

Genel Giri Notu. Havaalan acil durum planlamas, bir havaalann, havaalannda veya evresinde meydana gelen bir acil durum ile baa kmaya hazrlama srecidir. Havaalan acil durum planlamasnn amac, bir acil durumun etkilerini, zellikle hayat kurtarmak ve uak operasyonlarn srekliliini salamak bakmndan en aza indirmektir. Havaalan acil durum plan, farkl havaalan Kurulularn (veya birimlerin) ve acil duruma cevap vermede yardmc olabilecek yakn evredeki kurulularn mdahalesinin koordine edilmesine ynelik prosedrleri belirler. lgili otoriteye, havaalan acil durum planlamasn oluturmada yardmc olacak klavuz materyal Havaalan Hizmetleri El Kitab( Dok. 9137), Ksm 7de yer almaktadr. 9.1.1 9.1.2 Bir havaalan acil durum plan, bir havaalannda, havaalannda gerekletirilen uak operasyonlarna ve dier faaliyetlere uygun olarak oluturulacaktr. Havaalan acil durum plan, bir havaalannda veya evresinde meydana gelen bir acil durumda alnacak tedbirlerin koordinasyonunu salayacaktr. Not 1. Acil durumlara rnekler aadaki gibidir: uak acil durumlar, bomba tehditleri dahil olmak zere sabotaj, yasad olarak el konulan uaklar, tehlikeli maddeler ile ilgili durumlarn grlmesi, bina yangnlar, doal afetler ve kamu sal ile ilgili acil durumlar. Not 2. Kamu sal acil durumlarna rnekler, yolcularn veya kargonun ciddi bir bulac hastal hava ulam yoluyla uluslararas olarak yaymalarna ilikin artan risk ve havaalan personelinin byk bir blmn potansiyel olarak etkileyen bulac bir hastaln ciddi salgndr. 9.1.3 Plan, ilgili otoritenin kanaatine gre, bir acil duruma mdahale etmede yardmc olabilecek tm mevcut kurulularn tepkisini veya itirakini koordine edecektir. Not.1 Kurululara rnekler aadaki gibidir: - havaalan iinde: hava trafik kontrol birimleri, kurtarma ve yangnla mcadele hizmetleri, havaalan idaresi, tbbi ve ambulans hizmetleri, uak operatrleri, gvenlik servisleri, ve polis; - havaalan dnda: itfaiyeler, polis, salk otoriteleri ( tbbi, ambulans, hastane ve kamu sal servisleri dahil), askeriye, ve liman devriyesi veya sahil gvenlik. Not 2. Kamu sal servisleri, salk ile ilgili olaylardan topluma gelecek olumsuz etkilerin en aza indirilmesine ynelik planlamay iermekte olup, bireylere salk hizmetlerinin salanmasndan ziyade halk sal konularn ele almaktadr. 9.1.4 Tavsiye. Plan, gerektiinde kurtarma koordinasyon merkezi ile ibirliini ve koordinasyonu salamaldr. 9.1.5 Tavsiye. Havaalan acil durum plan dokman, en azndan aadakileri kapsamaldr: a) planlamas yaplan acil durum trleri; b) plana dahil olan kurulular; c) her bir acil durum tr iin, her kuruluun, acil durum operasyon merkezinin ve komuta yerinin sorumluluu ve rol; 226

d) e) 9.1.6

belirli bir acil durum halinde irtibata geilecek ofislerin veya kiilerin isimleri ve telefon numaralarna ilikin bilgiler; ve havaalanna ve yakn evresine ait bir kareli (gridli) harita.

Plan, acil durum operasyonlarna katlan tm mevcut kurulularn optimal dzeyde mdahale etmelerini salamak zere nsan Faktrleri ilkelerini izleyecektir. Not. nsan Faktrleri ilkelerine ilikin yol gsterici bilgiler, nsan Faktrleri Eitim Elkitabnda yer almaktadr.

Kriz merkezi ve komuta yeri 9.1.7 9.1.8 Tavsiye. Sabit bir kriz merkezi ve hareketli bir komuta yeri, bir acil durum esnasnda kullanma hazr olmaldr. Tavsiye. Acil durum operasyonlar merkezi, havaalan tesislerinin bir paras olmal ve bir acil duruma mdahale genel koordinasyonundan ve ynlendirilmesinden sorumlu olmaldr. Tavsiye. Komuta yeri, gerektiinde hzl bir ekilde bir acil durum yerine tanabilecek bir tesis olmal ve acil duruma mdahale eden kurulularn yerel koordinasyonunu stlenmelidir.

9.1.9

9.1.10 Tavsiye. Acil durum operasyonlar merkezinin kontroln stlenecek bir kii ve, sz konusu ise, komuta yeri iin bir baka kii tayin edilmelidir. Haberleme sistemi 9.1.11 Tavsiye. Komuta yerini ve acil durum operasyonlar merkezini birbirlerine ve itirak eden kurululara balayan uygun haberleme sistemleri plana gre ve havaalannn belirli gerekliliklerine uygun olarak salanmaldr. Havaalan acil durum tatbikat 9.1.12 Plan, plann uygunluunun periyodik olarak test edilmesine ve etkinliini gelitirmek amacyla sonularn incelenmesine ynelik prosedrleri ierecektir. Not. Plan, tm katlan kurulular ve ilgili donanm iermektedir. 9.1.13 Plan, aadakilerin yrtlmesiyle test edilecektir: a) b) iki yl gemeyen aralklarla tam kapsaml bir havaalan acil durum tatbikat; ve tam kapsaml havaalan acil durum tatbikat srasnda bulunan aksaklklarn dzeltildiinden emin olmak iin ara ylda acil durum ksmi tatbikatlar; ve

bunlardan sonra, ve fiili bir acil durum sonrasnda, sz konusu tatbikatlar veya fiili acil durum sonrasnda bulunan herhangi bir aksakl dzeltmek zere incelenecektir. 227

Not. Tam kapsaml bir tatbikatn amac, plann, farkl tipte acil durumlarla baa kma uygunluunu salamaldr. Ksmi bir tatbikatn amac, haberleme sistemi gibi, plann unsurlarnn ve katlan mnferit kurululara mdahalenin uygunluunu salamaktr. Zorlu evrelerdeki acil durumlar 9.1.14 Plan, bir havaalan suya ve/veya bataklk blgelerine yakn bulunduunda veya yaklama veya kalk operasyonlarnn nemli bir blmnn bu alanlarn zerinde gerekletiinde acil durumlara mdahale edebilecek uygun uzman kurtarma servislerinin hazr bulunmasn ve bunlarla koordinasyonu ierecektir. 9.1.15 Tavsiye. Suya ve/veya bataklk alanlarna veya zorlu zemine yakn bulunan havaalanlarnda, havaalan acil durum plan, uzman kurtarma servislerine ynelik nceden belirlenmi bir mdahalenin dzenli aralklarla oluturulmasn, test edilmesini ve deerlendirilmesini kapsamaldr. 9.2 Genel Giri Notu. Bir kurtarma ve yangnla mcadele hizmetinin balca amac, bir havaalannda veya yakn evresinde meydana gelen bir uak kazas veya olay durumunda hayat kurtarmaktr. Kurtarma ve yangnla mcadele hizmeti, hayatta kalnabilir koullar yaratmak ve muhafaza etmek, yolcular iin dar kma gzergahlar salamak ve direkt yardm almakszn kaamayan yolcularn kurtarlmalarn balatmak zere salanmaktadr. Kurtarma, esasen kurtarma ve yangnla mcadele amal olarak tahsis edilmi olanlar dnda ekipman ve personel kullanmn gerektirebilir. Hayatta kalma olasl yksek bir uak kazasnda etkili kurtarmann en nemli faktrleri unlardr: alnan eitim, donanmn verimlilii ve kurtarma ve yangnla mcadele amal tayin edilmi personelin ve donanmn kullanma alnabildii hz. Bina ve benzin tank deposu yangnlar ile mcadele, veya pistlere kpkle mdahale edilmesi gereklilikleri dikkate alnmamtr. Uygulama 9.2.1 Kurtarma ve yangnla mcadele donanm ve servisleri bir havaalannda salanacaktr. Not. Uygun ekilde konumlandrlm ve donatlm kamusal veya zel kurulular, kurtarma ve yangnla mcadele servisini salamak zere tayin edilebilir. Bu kurululara ev sahiplii yapan itfaiye binasnn normalde havaalannda bulunmas amalanmakta, ancak mdahale sresine uyulabilmesi artyla havaalan dndaki bir konum da olanaksz deildir. 9.2.2 Bir havaalan suya/bataklk alanlarna veya zorlu araziye yakn bulunduu ve yaklama veya kalk operasyonlarnn nemli bir blmnn bu alanlar zerinde gerekletii durumlarda, tehlikeye ve riske uygun uzman kurtarma servisleri ve yangnla mcadele donanm mevcut olacaktr. 228 Kurtarma ve yangnla mcadele

Not 1. zel yangnla mcadele donanmnn su alanlar iin salanmas gerekmemektedir; bu, ilgili alanlar s kayalklar veya adalar iermesi gibi durumlarda kullanm pratik olacaksa sz konusu donanmn salanmasnda saknca yoktur.. Not 2. Ama, gerekli hayat kurtarma yzme donanmn, havaalann kullanan en byk uak iin yeterli sayda mmkn olduunca hzl planlamak ve yerletirmektir. Not 3. Ek rehberlik, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm Ideki Blm 13te bulunmaktadr. Salanacak korumann seviyesi 9.2.3 Kurtarma ve yangnla mcadele iin bir havaalannda salanan koruma seviyesi, 9.2.5 ve 9.2.6daki ilkeler kullanlarak belirlenen havaalan kategorisine uygun olacak, ancak normalde havaalann kullanan en yksek kategorideki uaklarn hareketlerinin says, birbirini izleyen en youn ayda 700den az olduu durumda, salanan koruma seviyesi, belirlenen kategorinin bir kategori altndan az olmayacaktr. Not. Ya bir kalk ya da bir ini, bir hareketi oluturur. 9.2.4 Tavsiye. Kurtarma ve yangnla mcadele iin bir havaalannda salanan koruma seviyesi, 9.2.5 ve 9.2.6daki ilkeler kullanlarak belirlenen havaalan kategorisine eit olmaldr. Havaalan kategorisi, Tablo 9-1den belirlenecek ve normalde havaalann kullanan en uzun uaklara ve onlarn gvde geniliklerine dayanacaktr. Not. Havaalann kullanan uaklar kategorize etmek iin ilk olarak toplam uzunluklarn ve ikinci olarak gvde geniliklerini deerlendiriniz. 9.2.6 En uzun uan toplam uzunluuna uygun kategoriyi setikten sonra o uan gvde genilii, o kategoriye ait Tablo 9-1, stun 3teki azami genilikten byk olduu taktirde, o uaa ait kategori fiilen bir kategori daha yksek olacaktr. Not 1. Tamam kargo uak operasyonlarna ynelik, kurtarma ve yangnla mcadele amal olanlar dahil olmak zere, havaalanlarnn kategorize edilmesi konusunda yol gsterici bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab (Dok. 9137), Ksm 1de yer almaktadr. Not 2. Personelin eitimine, zorlu evre artlarna ynelik kurtarma ekipmanna ve kurtarma ve yangnla mcadeleye ilikin dier tesis ve servislere ynelik klavuz bilgiler lave A, Blm 17 ve Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. 9.2.7 Beklenen azalan faaliyet dnemleri srasnda mevcut koruma seviyesi, hareketlerin saysna baklmakszn o sre boyunca havaalann kullanmas planlanan en yksek uak kategorisi iin ihtiya duyulandan az olmayacaktr.

9.2.5

229

Yangn sndrme malzemeleri 9.2.8 Tavsiye. Hem ana hem de tamamlayc sndrcler normalde bir havaalannda salanmaldr. Not. Sndrclere ilikin aklamalar, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. 9.2.9 Tavsiye. Balca sndrcler aadaki gibi olmaldr: a) b) c) minimum performans seviyesi Aya uygun bir kpk; veya minimum performans seviyesi Bye uygun bir kpk; veya bu sndrclerin bir kombinasyonu;

ancak kategoriler 1-3deki havaalanlarna ait balca sndrc tercihen minimum performans seviyesi Bye uygun olmaldr. Not. Bir kpn kabul edilebilir bir performans seviyesi A veya B derecesine ulamas iin gerekli fiziksel zelliklere ve yangnla mcadele performans kriterlerine ilikin bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. 9.2.10 Tavsiye. Tamamlayc sndrc malzeme, hidrokarbon yangnlarn sndrebilecek kuru bir kimyasal toz olmaldr. Not 1. Kpkle kullanlacak kuru kimyasal tozlar seerken, uygunluu salamak iin dikkat edilmelidir. Not 2. Eit yangnla mcadele gcne sahip deimeli tamamlayc sndrcler kullanlabilir. Yangn sndrclerine ilikin ek bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. 9.2.11 Kpk retimine ynelik su miktarlar ve kurtarma ve yangnla mcadele aralarnda bulundurulacak tamamlayc malzemeler, 9.2.3, 9.2.4, 9.2.5, 9.2.6 ve Tablo 9-2 kapsamnda belirlenen havaalan kategorisine uygun olacaktr, ancak bu miktarlar aadaki ekilde deitirilebilir: a) b) havaalan kategorileri 1 ve 2 iin, suyun yzde 100ne kadarnn yerini tamamlayc sndrc alabilir; veya havaalan kategorileri 3 ila 10 iin, performans seviyesi Aya uygun bir kpk kullanldnda, suyun yzde 30una kadarnn yerini tamamlayc malzeme alabilir.

Sndrcnn yerine gemesi amacyla, aadaki muadiller kullanlacaktr: 1 kg tamamlayc malzeme 1 kg tamamlayc malzeme = = performans seviyesi Aya uygun bir kpn retilmesi iin 1.0 L su performans seviyesi Bye uygun bir kpn retilmesi iin 0.66 L su 230

Not 1. Kpk retimi iin belirlenen su miktarlar , performans seviyesi Aya uygun bir kpk iin 8.2 L/dk./mlik, ve performans seviyesi Bye uygun bir kpk iin 5.5 L/dk./mlik bir uygulama oran zerinden ifade edilmektedir. Not 2. Baka herhangi bir tamamlayc malzeme kullanldnda, yerine geme oranlar kontrol edilmelidir. 9.2.12 Tavsiye. - Belirli bir kategoride ortalama boyun zerindeki uaklar tarafndan iletimin planland havaalanlarnda, su miktarlar yeniden hesaplanmal ve kpk retimine ynelik su miktar ve kpk solsyonuna ynelik boaltm oranlar buna gre artrlmaldr. Not. Ek klavuz bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm I, Blm 2de yer almaktadr 9.2.13 Kpk retimi iin aralar zerinde ayr ayr salanan kpk konsantrelerinin miktar, salanan su miktar ve seilen kpk konsantresi ile orantl olacaktr. 9.2.14 Tavsiye. Bir ara zerinde bulundurulan kpk konsantresinin miktar, en az iki yk kpk solsyonu retmeye yeterli olmaldr. 9.2.15 Tavsiye. Bir uak kazasnn yerinde kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn sratle yeniden doldurulmalar iin tamamlayc su ikmalleri salanmaldr. 9.2.16 Tavsiye. Hem performans seviyesi Aya hem de performans seviyesi Bye uygun bir kpk kullanlacaksa, kpk retimi iin salanacak toplam su miktar, ilk olarak yalnzca performans seviyesi Aya uygun bir kpk kullanld takdirde, gerekli olacak miktara dayanmal ve daha sonra performans seviyesi Bye uygun kpk iin salanan her 2 L su iin 3 L azaltlmaldr. 9.2.17 Kpk solsyonunun boaltm oran en az Tablo 9-2de gsterildii kadar olacaktr. 9.2.18 Tamamlayc malzemeler, Uluslararas Standardizasyon Kurumu (ISO)nun ilgili spesifikasyonlarna uygun olacaktr.* 9.2.19 Tavsiye. Tamamlayc malzemelerin boaltm oran, Tablo 9-2de yer alan oranlardan az olmamaldr 9.2.20 Tavsiye. Kuru kimyasal toz, tamamlayc malzeme kullanmnn ngrld tm yangn trleri iin, yalnzca eit veya daha iyi yangn sndrme kabiliyetlerine sahip olan bir malzeme ile deitirilmelidir. Not. Tamamlayc malzemelerin kullanlmasna ilikin klavuz bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab Ksm 1de yer almaktadr.

---------------* Baknz ISO Yayn 7202 (Toz). 231

Tablo 9-1.

Kurtarma ve yangnla mcadele iin Havaalan kategorisi

Maksimum gvde genilii (3) 2m 2m 3m 4m 4m 5m 5m 7m 7m 8m

Havaalan kategorisi (1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Uak toplam uzunluu (2) 0 mden 9 mye kadar (9 m hari) 9 mden 12 mye kadar (12 m hari) 12mden 18 mye kadar (18 m hari) 18mden 24 mye kadar (24 m hari) 24mden 28 mye kadar (28 m hari) 28 mden 39 mye kadar (39 m hari) 39mden 49 mye kadar (49 m hari) 49mden 61 mye kadar (61 m hari) 61mden 76 mye kadar (76 m hari) 76mden 90 mye kadar

Tablo 9-2.

Minimum kullanlabilir sndrc malzeme miktarlar

Performans seviyesi Bye Tamamlayc uygun kpk maddeler Boaltm oran Kuru Boaltm Su kpk solsyonu/dak. kimyasal tozlar oran (L) (L) (kg) kg/san. (4) (5) (6) (7) 230 230 45 2.25 670 550 90 2.25 1200 900 135 2.25 2400 1800 135 2.25 5400 3000 180 2.25 7900 4000 225 2.25 12100 5300 225 2.25 18200 7200 450 4.5 24300 9000 450 4.5 32300 11200 450 4.5

Havaalan Kategorisi (1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Performans seviyesi Aya uygun kpk Boaltm oran Su kpk solsyonu/dak. (L) (L) (2) (3) 350 350 1000 800 1800 1300 3600 2600 8100 4500 11800 6000 18200 7900 27300 10800 36400 13500 48200 16600

Not Stun 2 ve 4te gsterilen su miktarlar, belirtilen kategorideki uaklarn ortalama toplam uzunluklarna dayanmaktadr.

9.2.21 Tavsiye. Kpk konsantresine ve tamamlayc malzemeye ait, kurtarma ve yangnla mcadele aralarnda bulundurulacak bu maddelerin miktarlarnn yzde 200ne tekabl eden bir yedek ikmal, aracn ikmali amacyla havaalannda muhafaza edilmelidir. Bu ikmale ilikin nemli bir gecikme beklendiinde, yedek ikmal miktar artrlmaldr. Kurtarma donanm 9.2.22 Tavsiye. Uak operasyonlarnn seviyesine uygun kurtarma donanm, kurtarma ve yangnla mcadele aracnda (aralarnda) bulundurulmaldr.

232

Not. Bir havaalannda salanacak kurtarma donanmna ilikin yol gsterici bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. Mdahale sresi 9.2.23 Kurtarma ve yangnla mcadele servisinin iletme amac, optimal gr ve yzey artlarnda, iletmeye ak her pistin herhangi bir noktasna dakikay amayan bir mdahale sresine ulamak olacaktr. 9.2.24 Tavsiye. - Kurtarma ve yangnla mcadele servisinin iletme amac, optimal gr ve yzey artlarnda, iletmeye ak her pistin herhangi bir noktasna iki dakikay amayan bir mdahale sresine ulamak olmaldr. 9.2.25 Tavsiye. - Kurtarma ve yangnla mcadele servisinin iletme amac, optimal gr ve yzey artlarnda hareket alannn herhangi baka bir blmne dakikay amayan bir mdahale sresine ulamak olacaktr. Not 1. Mdahale sresi, kurtarma ve yangnla mcadele birimine yaplan ilk ar anndan ilk mdahale eden aracn (aralarn) Tablo 9-2de belirtilen boaltm orannn en az yzde 50si orannda kp boaltt ana kadar geen sre olarak kabul edilmektedir. Not 2. Optimal gr ve yzey artlar, gndz, iyi gr, ya olmamas, ve mdahale gzergahnda su, buz veya kar gibi yzey birikintisinin olmamas olarak tanmlanr. 9.2.26 Tavsiye. Operasyonlar ile ilgili amac, optimal gr koullarndan az artlar altnda mmkn olduunca yakn olarak yerine getirmek zere, zellikle dk grl operasyonlar srasnda, kurtarma ve yangnla mcadele hizmetlerine ynelik uygun klavuz, ekipman ve/veya prosedrler salanmaldr. Not. Ek yol gsterici bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. 9.2.27 Tablo 9-2de belirtilen sndrc malzeme miktarlarnn ikmali iin gerekli olan, ilk mdahale eden ara(lar) dnda, herhangi bir ara, malzemelerin kesintisiz olarak boaltmn salayacak ve ilk aramadan en ge drt dakika sonra ulaacaktr. 9.2.28 Tavsiye. - Tablo 9-2de belirtilen sndrc malzeme miktarlarnn ikmali iin gerekli olan, ilk mdahale eden ara(lar) dnda, herhangi bir ara, malzemelerin kesintisiz olarak boaltmn salayacak ve ilk aramadan en ge dakika sonra ulamaldr. 9.2.29 Tavsiye. Kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn nleyici bakmlarna ilikin ekipmann etkinliini ve aracn mr boyunca belirtilen mdahale zamanna uymasn salamak iin bir sistem oluturulmaldr. Acil durum eriim yollar 9.2.30 Tavsiye. Acil durum eriim yollar, arazi artlarnn yapmlarna izin verdii bir havaalannda, minimum mdahale srelerine ulamay kolaylatrmak zere salanmaldr. Eikten 1000 mye kadar, veya en azndan havaalan snr dahilinde, 233

yaklama alanlarna hazr eriimin salanmasna zel dikkat gsterilmelidir. Bir tel rgnn bulunduu yerlerde, d alanlara uygun eriim ihtiyac dikkate alnmaldr. Not. Havaalan servis yollar, uygun konumlandklar ve ina edildiklerinde acil durum eriim yollar olarak hizmet verebilir. 9.2.31 Tavsiye. Acil durum eriim yollar, onlar kullanacak olan en ar aralar tayabilecek mukavemete sahip olmal ve tm hava artlarnda kullanlabilir olmaldr. Bir pistten 90 m ye kadar olan alan ierisindeki yollar, yzey erozyonunu ve piste FOD tanmasn nleyecek ekilde yzeylendirilmelidir. En byk aralar iin havai manialardan yeterli dikey aralk salanmaldr. 9.2.32 Tavsiye. Yolun yzeyi, evredeki alandan ayrt edilemez olduunda, veya karn yollarn yerini engelleyebildii durumlarda, yaklak 10 m aralklarla kenar iaretleyicileri yerletirilmelidir. tfaiye istasyonlar 9.2.33 Tavsiye. Tm kurtarma ve yangnla mcadele aralar normalde bir itfaiye istasyonunda barndrlmaldr. Yardmc itfaiye istasyonlar, mdahale sresine tek bir itfaiye istasyonundan ulalamadnda salanmaldr. 9.2.34 Tavsiye. tfaiye istasyonu, kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn pist alanna eriimi direkt ve ak, en az sayda dn gerektirecek ekilde konumlandrlmaldr. Haberleme ve alarm sistemleri 9.2.35 Tavsiye. Bir itfaiye istasyonunu kontrol kulesine, havaalanndaki baka herhangi bir itfaiye istasyonuna ve kurtarma ve yangnla mcadele aralarna balayan ayr bir haberleme sistemi salanmaldr. 9.2.36 Tavsiye. Kurtarma ve yangnla mcadele personeli iin, o istasyondan altrlabilecek bir alarm sistemi bir itfaiye istasyonunda, havaalanndaki baka herhangi bir itfaiye istasyonunda ve havaalan kontrol kulesinde salanmaldr. Kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn says 9.2.37 Tavsiye. Bir havaalannda bulundurulan kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn asgari says aadaki tabloya uygun olmaldr: Havaalan kategorisi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 234 Kurtarma ve yangnla mcadele aralar 1 1 1 1 1 2 2 3 3 3

Not. Kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn minimum zelliklerine ilikin yol gsterici bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr.

Personel 9.2.38 Tm kurtarma ve yangnla mcadele personeli, grevlerini verimli bir ekilde yerine getirmeleri iin uygun ekilde eitilecek ve, basnl yakt yangnlar dahil olmak zere, havaalannda kullanlmakta olan uak tiplerine ve kurtarma ve yangnla mcadele donanm tipine uygun canl yangn tatbikatlarna katlacaktr. Not 1. Uygun eitimin salanmasnda ilgili otoriteye yardmc olacak bilgiler lave A, Blm 17 ve Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 1de yer almaktadr. Not 2. Paralanm bir yakt deposundan ok yksek basn altnda boalan yakt ile balantl yangnlar basnl yakt yangnlar olarak bilinmektedir. 9.2.39 Kurtarma ve yangnla mcadele personeli eitim program, ekip koordinasyonu dahil olmak zere insan performans konusunda eitimi kapsayacaktr. Not. nsan performansna ve ekip koordinasyonuna ilikin eitim programlarnn tasarlanmasna ynelik yol gsterici materyal nsan Faktrleri Eitim Elkitabnda yer almaktadr. 9.2.40 Tavsiye. Uu operasyonlar srasnda, yeterli eitime sahip personel, kurtarma ve yangnla mcadele aralarn srmek ve donanm maksimum kapasite ile altrmak zere detaylandrlacak ve hazr bulundurulacaktr. Bu eitimli personel, minimum mdahale sreleri elde edilebilecek ve uygun oranda srekli sndrc tam olarak uygulanabilecek ekilde yerletirilmelidir. Normalde uak kurtarma ve yangnla mcadele operasyonlar ile ilgili olan el hatlarn, merdivenleri ve dier kurtarma ve yangnla mcadele donanmn kullanacak personel de dikkate alnmaldr. 9.2.41 Tavsiye. Kurtarmay salamak iin gerekli personel saysn belirlerken, havaalann kullanan uak tipleri dikkate alnmaldr. 9.2.42 Tm mdahale eden kurtarma ve yangnla mcadele personeli, grevlerini verimli bir ekilde yerine getirebilmeleri iin koruyucu giysi ve solunum cihazlar ile donatlacaktr. 9.3 Hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas

Not. Kurtarma donanm dahil olmak zere, hareket kabiliyetini kaybetmi bir uan kaldrlmasna ilikin bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 5te yer almaktadr. Delillerin korunmas, muhafaza ve uaklarn kaldrlmas ile ilgili olarak baknz ayrca Annex 13. 235

9.3.1

Tavsiye. Hareket alan zerinde veya yaknnda hareket kabiliyetini kaybetmi bir uan kaldrlmasna ynelik bir plan bir havaalan iin oluturulmal ve, gerekirse, plan yrrle koymak iin bir koordinatr tayin edilmelidir. Tavsiye. Hareket kabiliyetini kaybetmi ua kaldrma plan, normalde havaalannda operasyon yapmas beklenen uaklarn zelliklerine dayanmal ve dier hususlarn yan sra aadakileri iermelidir: a) b) bu amala kullanlabilecek olan, havaalan zerinde veya evresindeki donanmn ve personelin bir listesi; ve baka havaalanlarndan kullanlabilir uak kurtarma donanmlarnn sratle teslim alnmasna ynelik dzenlemeler.

9.3.2

9.4

Yabani hayvan arpma tehlikesinin azaltlmas

Not. Havalimannda ve evresinde yabani hayvan (kular ve hayvanlar) bulunmas, uaklarn iletim emniyeti iin ciddi bir tehdit oluturmaktadr. 9.4.1 Bir havaalan zerindeki veya evresindeki yabani hayvan arpma zarar aadaki ekilde deerlendirilecektir: a) b) Uaklara yabani hayvan arpmalarnn kaydedilmesine ve rapor edilmesine ynelik ulusal bir prosedrn oluturulmas; Uak operasyonlarna potansiyel bir tehlike oluturan havaalan zerindeki veya evresindeki yabani hayvanlarn varlna ilikin uak operatrlerinden, havaliman personelinden ve dier kaynaklardan bilgi toplanmas; ve Yabani hayvan zararnn deerlendirilmesi. yetkili personel tarafndan srekli olarak

c)

Not. Baknz Annex 15, Blm 8. 9.4.2 Yabani hayvan arpma raporlar toplanp, ICAO Ku arpma Bilgileri Sistemi (IBIS) veritabanna dahil edilmek zere ICAOya iletilecektir. Not. IBIS, uaklara yabani hayvan arpmalarna ilikin bilgileri toplamak ve yaynlamak zere tasarlanmtr. Sisteme ilikin bilgiler, ICAO Ku arpma Bilgileri Sistemi (IBIS) Elkitabnda (Dok. 9332) yer almaktadr. 9.4.3 Yabani hayvanlar ile uaklar arasndaki arpma olasln en aza indirmek iin nlemler alarak uak operasyonlarna ynelik riski azaltmak iin nlem alnacaktr. Not. Bir havaalan zerindeki veya yaknndaki yabani hayvanlarn uak operasyonlar iin potansiyel bir tehlike oluturup oluturmadnn belirlenmesine ynelik etkili tedbirler ve onlarn varln caydrmaya ynelik yntemler ile ilgili yol gsterici bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 3te (Dok.9137) yer almaktadr. 236

9.4.4

Uygun bir yabani hayvan deerlendirmesi, bir yabani hayvan tehlikesi sorununa vesile olan artlar yaratmalarnn muhtemel olmadn ortaya koymadka ilgili otorite, yabani hayvanlar havaalanna veya evresine ekebilecek plklerin veya baka herhangi bir kaynan oluturulmasn nlemek veya bunlar ortadan kaldrmak zere nlem alacaktr. Mevcut mahallerin ortadan kaldrlmasnn mmkn olmad durumlarda, ilgili otorite, bu mahallerin uaklar iin oluturduklar herhangi bir riskin deerlendirilip makul olarak mmkn olan en dk seviyeye indirilmesini salayacaktr. 9.4.5 Tavsiye. Devletler, yabani hayvanlar ekebilecek, havaalan evresindeki arazi geliimleri ile ilgili havaclk emniyet konularna gerekli ilgiyi gstermelidir. 9.5 Apron ynetim servisi

9.5.1

Tavsiye. Trafik hacmi ve iletme artlar izin verdiinde, uygun bir apron ynetim servisi bir apron zerinde bir havaalan ATS nitesi tarafndan, baka bir havaalan ileticisi tarafndan veya bunlarn ibirlii halindeki bir kombinasyonu tarafndan aadaki amalarla salanmaldr: a) b) c) uaklar arasnda, ve uaklar ile manialar arasnda arpmalar nlemek amacyla hareketi dzenlemek; havaalan kontrol kulesi ile uaklarn aprona giriini dzenlemek ve uaklarn aprondan kn koordine etmek; ve aralarn emniyetli ve hzl hareketini ve dier faaliyetlerin uygun ekilde dzenlenmesini salamak.

9.5.2

Tavsiye. Havaalan kontrol kulesi apron ynetim servisine katlmadnda, uaklarn apron ynetim nitesi ile havaalan kontrol kulesi arasnda dzenli olarak geiini kolaylatrmak zere prosedrler oluturulmaldr. Not. Apron ynetim servisine ilikin yol gsterici bilgiler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 8de ve Yzey Hareketi Rehberlik ve Kontrol Sistemlerine ait Elkitab (SMGCS)de yer almaktadr.

9.5.3 9.5.4

Bir apron ynetim servisi, radyotelefon iletiim olanaklar ile donatlacaktr. Dk gr mesafesi prosedrleri yrrlkte olduu durumlarda, bir apron zerinde alan kiiler ve aralar gerekli olan minimum sayya kstlanacaktr. Not. lgili zel prosedrlere ilikin yol gsterici bilgiler Yzey Hareketi Rehberlik ve Kontrol Sistemleri (SMGCS) Elkitabnda yer almaktadr.

9.5.5 Bir acil duruma yant veren bir acil durum aracna, tm dier yzey hareketi trafiine gre ncelik tannacaktr. 9.5.6 Bir apron zerinde alan bir ara: a) bir acil durum aracna; taksi yapan, taksi yapmak zere olan, itilen veya ekilen bir uaa yol verecektir; ve

237

b)

yerel mevzuata uygun olarak dier aralara yol verecektir.

9.5.7 Bir uak park yeri, park yerini kullanan bir uaa tavsiye edilen klerans mesafelerinin salandndan emin olmak zere grsel olarak izlenecektir.

9.6 9.6.1

Uaklara ynelik yer hizmetleri

Bir yakt yangnnda en azndan ilk mdahale iin elverili yangnla mcadele donanm ve bu donanmn kullanm konusunda eitimli personel, bir uan yer hizmetleri srasnda hazr bulunacak ve bir yangn veya nemli lde yakt dklmesi durumunda kurtarma ve yangnla mcadele servisini hzla armann bir yolu olacaktr. Yolcular uaa binerken, uaktayken veya uaktan inerken uak yakt ikmali operasyonlar gerekletirildiinde yer ekipman, aadakilere izin verecek ekilde yerletirilecektir: a) b) sratli tahliye iin yeterli sayda klarn kullanlmas; ve bir acil durumda kullanlacak klarn her birinden kolay bir k gzergah. 9.7 Havaalan aralarnn operasyonlar

9.6.2

Not 1. Havaalan ara operasyonlarna ilikin yol gsterici bilgiler lave A, Blm 18de ve aralara ynelik trafik kurallar ve mevzuat ile ilgili bilgiler Yzey Hareketi Rehberlik ve Kontrol Sistemleri (SMGCS) Elkitabnda yer almaktadr. Not 2. Hareket alan zerinde bulunan ara yollarnn yalnzca havaalan personeli ve dier yetkili kiilerin kullanm ile snrl olmas ve yetkili olmayan bir kiinin kamusal binalara ulamasnn bu yollarn kullanlmasn gerektirmeyecei amalanmaktadr. 9.7.1 Bir ara aadaki ekilde altrlacaktr: a) b) 9.7.2 bir manevra alannda, yalnzca havaalan kontrol kulesi tarafndan yetkili klndnda; ve bir apron zerinde, yalnzca tayin edilen ilgili makam tarafndan yetkili klndnda.

Hareket alanndaki bir aracn srcs, aadaki makamlarca baka ekilde izin verilmedike, iaretlemeler ve levhalar ile aktarlan tm zorunlu talimatlara uyacaktr: a) b) manevra alanndayken havaalan kontrol kulesi; veya apron zerindeyken tayin edilmi ilgili makam.

9.7.3

Hareket alan zerindeki bir aracn srcs, klar ile belirtilen tm zorunlu talimatlara uyacaktr. 238

9.10.5 Tavsiye. Yetkili olmayan kiilerin, havaalannn dnda bulunan, sivil havacln emniyeti iin esas olan kara tesisatna ve tesislerine kastl veya kastsz eriimini caydrmak zere uygun koruma olanaklar salanmaldr. 9.10.6 23 Kasm 2006 itibariyle, yetkili olmayan kiilerin, havaalannn dnda bulunan, sivil havacln emniyeti iin esas olan kara tesisatna ve tesislerine kastl veya kastsz eriimini caydrmak zere uygun koruma olanaklar salanacaktr. Yeri 9.10.7 Tavsiye. Tel rg veya bariyer, hareket alann ve uaklarn emniyetli bir ekilde iletilmesi iin hayati nem tayan havaalan zerindeki dier tesisleri veya blgeleri kamuya ak alanlardan ayracak ekilde yerletirilmelidir. 9.10.8 23 Kasm 2006 itibariyle, tel rg veya bariyer, hareket alann ve uaklarn emniyetli bir ekilde iletilmesi iin hayati nem tayan havaalan zerindeki dier tesisleri veya blgeleri kamuya ak alanlardan ayracak ekilde yerletirilecektir. 9.10.9 Tavsiye. Daha fazla gvenliin gerekli olduu dnlrse, devriyelerin almasn kolaylatrmak ve geii daha zor hale getirmek zere tel rgnn veya bariyerin her iki tarafnda arndrlm bir alan salanmaldr. Havaalan tel rgsnn iinde hem bakm personeli hem de gvenlik devriyeleri tarafndan kullanlacak bir evre yolunun salanmasna dikkat edilmelidir.

9.11

Gvenlik klandrmas

Tavsiye. Gvenlik nedenlerinden dolay arzu edildii bir havaalannda, uluslararas sivil havacln ve tesislerinin korunmasna ynelik salanm bir tel rg veya baka bariyer, gerekli olan minimum seviyede klandrlmaldr. Iklarn, tel rgnn veya bariyerin her iki tarafndaki zemin alan, zellikle eriim noktalarnda, aydnlanacak ekilde yerletirilmesine zen gsterilmelidir. ----------------

243

BLM 10.

HAVAALANI BAKIMI
10.1 Genel

10.1.1. Tavsiye. Uygun olduu durumlarda koruyucu bakm dahil olmak zere bir bakm program, tesisleri, hava seyrseferinin emniyetini, dzenliliini veya verimliliini engellemeyen bir durumda tutmak zere bir havaalannda oluturulmaldr. Not 1. Koruyucu bakm, tesislerin bir arzasn veya bozulmasn nlemek amacyla yaplan programl bir bakm almasdr. Not 2. Tesislerin, kaplamalar, grsel yardmclar, tel rgler, drenaj sistemleri ve binalar gibi kalemleri iermesi amalanmaktadr. 10.1.2. Tavsiye. Bakm programnn tasarm ve uygulanmas nsan Faktrleri ilkelerine uygun olmaldr. Not. nsan Faktrleri ilkelerine ilikin klavuz materyal, nsan Faktrleri Eitim Elkitabnda yer almaktadr. 10.2 Kaplamalar

10.2.1 Kaplamalar (pistler, taksi yollar ve apronlar) dahil olmak zere tm hareket alanlarnn yzeyleri, uak sistemlerinin almasna zarar verebilecek veya almasn engelleyebilecek bota kalm cisimlerden/kalntlardan kanmak ve bunlar ortadan kaldrmak amacyla bir havaalan koruyucu ve dzeltici bakm programnn paras olarak dzenli ekilde denetlenecek ve durumlar izlenecektir. Not 1. Hareket alanlarnn denetlenmesi iin baknz 2.9.3. Not 2. Hareket alannn gnlk denetimlerinin yaplmasna ilikin yol gsterici bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 8, Yzey Hareket Klavuzuna ve Kontrol Sistemlerine (SMGCS) likin Elkitab ve Gelimi Yzey Hareket Klavuzuna ve Kontrol Sistemlerine (A-SMGCS) ilikin Elkitabnda yer almaktadr. Not 3. Yzeylerin sprlmesine/temizlenmesine ilikin ek klavuz bilgiler, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 9da yer almaktadr. Not 4. - Banketlerin yzeyi ile ilgili olarak alnacak nlemlere ilikin rehberlik, lave A, Blm 8, ve Havaalan Tasarm Elkitab, Ksm 2de yer almaktadr. 10.2.2 Bir pistin yzeyi, zararl dzensizliklerin olumasn nleyecek ekilde tutulacaktr. Not. Baknz lave A, Blm 5. 10.2.3 Bir pist yzeyinin srtnme zelliklerine ilikin lmler, kendinden slatmal zellikleri kullanan bir srekli srtnme lm tertibat ile periyodik olarak yaplacaktr. Not. Bir pistin srtnme zelliklerinin deerlendirilmesine ilikin rehberlik lave A, Blm 7de yer almaktadr. Ek rehberlik, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 2ye dahil edilmitir. 10.2.4 Dzeltici onarm faaliyeti, pistin tamamna veya onun bir blmne ait srtnme zellikleri, devlet tarafndan belirlenen bir minimum seviyenin altnda bulunduunda gerekletirilecektir. Not. Bir pistin 100 m uzunluundaki bir blm, bakm veya raporlama faaliyeti iin nemli olarak deerlendirilebilir. 244

3.

aretlemeler, levhalar ve panolara ait renkler

Not 1. Aada verilen yzey renklerine ait spesifikasyonlar yalnzca yeni renklendirilmi yzeyler iin geerlidir. aretlemeler, levhalar ve panolar iin kullanlan renkler genellikle zaman iinde deiir ve bu nedenle yenileme gerektirir. Not 2. Yzey renklerine ilikin bilgiler, Grerek Sinyalizasyona ynelik Yzey Renkleri iin Tavsiyeler Yayn no. 39-2 (TC-106) 1983 balkl CIE dokmannda yer almaktadr. Not 3. Transilmine edilmi panolar iin aada 3.4te tavsiye edilen spesifikasyonlar geici niteliklidir ve transilmine edilmi levhalara ynelik CIE spesifikasyonlara dayanmaktadr. Bu spesifikasyonlarn, CIE, transilmine edilmi panolar iin spesifikasyonlar gelitirdiinde incelenmesi ve gncelletirilmesi ngrlmektedir. 3.1 Olaan renklerin, reflekte malzemelerin renklerinin ve transilmine edilmi (iten aydnlatmal) levhalarn ve panolarn renklerinin kromatiklikleri ve parlakl, aadaki standart artlar altnda belirlenecektir: a) b) c) 3.2 aydnlatma as: 45; bak yn: yzeye dikey; ve aydnlatc: CIE standart aydnlatc D65.

Tavsiye. aretlemeler ve haricen aydnlatlm levhalar ve panolara ait olaan renklerin kromatiklik ve parlaklk faktrleri, standart artlar altnda belirlendiinde aadaki snrlar dahilinde bulunmaldr: CIE Denklemleri (baknz ekil A1-2): a) Krmz Mor snr Beyaz snr Turuncu snr Parlaklk faktr Turuncu Krmz snr Beyaz snr Sar snr Parlaklk faktr Sar Turuncu snr Beyaz snr Yeil snr Parlaklk faktr Beyaz Mor snr y = 0.345 0.051 x y = 0.910 x y = 0.314 + 0.047x = 0.07 (min) y = 0.285 + 0.100 x y = 0.940 x y = 0.250 + 0.220x = 0.20 (min) y = 0.108 + 0.707 x y = 0.910 x y = 1.35x - 0.093 = 0.45 (min) y = 0.0010 + x 253

b)

c)

d)

e)

f)

g)

Mavi snr Yeil snr Sar snr Parlaklk faktr Siyah Mor snr Mavi snr Yeil snr Sar snr Parlaklk faktr Sarms yeil Yeil snr Beyaz snr Sar snr Yeil Sar snr Beyaz snr Mavi snr Parlaklk faktr

y = 0.610 x y = 0.030 + x y =0.710 - x = 0.75 (min) y = x - 0.030 y = 0.570 x y = 0.050 + x y =0.740 - x = 0.03 (maks) y = 1.317x + 0.4 y = 0.910 - x y =0.867x + 0.4 x = 0.313 y = 0.243 + 0.670x y = 0.493-0.524x = 0.10 (min)

Not. Yzey krmz ile yzey turuncu arasndaki kk ayrm, ayr olarak grldklerinde bu renklerin ayrmn salamaya yeterli deildir. 3.2 Tavsiye. - aretlemeler ve haricen aydnlatlm levhalar ve panolara ait reflekte materyallerin renklerinin kromatiklik ve parlaklk faktrleri, standart artlar altnda belirlendiinde aadaki snrlar dahilinde bulunmaldr: CIE Denklemleri (baknz ekil A1-3): a) Krmz Mor snr Beyaz snr Turuncu snr Parlaklk faktr Turuncu Krmz snr Beyaz snr Sar snr Parlaklk faktr Sar Turuncu snr Beyaz snr Yeil snr Parlaklk faktr Beyaz Mor snr Mavi snr Yeil snr Sar snr Parlaklk faktr Mavi Yeil snr y = 0.345 0.051 x y = 0.910 x y = 0.314 + 0.047x = 0.03 (min) y = 0.265 + 0.205 x y = 0.910 x y = 0.207 + 0.390x = 0.14 (min) y = 0.160 + 0.540 x y = 0.910 x y = 1.35x - 0.093 = 0.16 (min) y= x y = 0.610 x y = 0.040 + x y =0.710 - x = 0.27 (min) y = 0.118 + 0.675x 254

b)

c)

d)

e)

Beyaz snr y = 0.370 x Mor snr y = 1.65x 0.187 Parlaklk faktr = 0.01 (min) f) Yeil Sar snr Beyaz snr Mavi snr Parlaklk faktr y = 0.711 - 1.22x y = 0.243 + 0.670x y =0.405 - 0.243x = 0.03 (min)

3.4

Tavsiye. Ildayan (lminesans) veya transilmine edilmi (iten aydnlatmal) levhalar ve panolara ait renklerin kromatiklik ve parlaklk faktrleri, standart artlar altnda belirlendiinde aadaki snrlar dahilinde bulunmaldr: CIE Denklemleri (baknz ekil A1-4): a) Krmz Mor snr y = 0.345 0.051 x Beyaz snr y = 0.910 x Turuncu snr y = 0.314 + 0.047x Parlaklk faktr = 0.07 (min) (gndz durumu) Beyaza nispi parlaklk %5 (min) (gece durumu) %20 (maks) Sar Turuncu snr y = 0.108 + 0.707 x Beyaz snr y = 0.910 x Yeil snr y = 1.35 - 0.093 Parlaklk faktr = 0.45 (min) (gndz durumu) Beyaza nispi parlaklk %30 (min) (gece durumu) %80 (maks) Beyaz Mor snr y = 0.010 + x Mavi snr y = 0.610 x Yeil snr y = 0.030 + x Sar snr y = 0.710 - x Parlaklk faktr = 0.75 (min) (gndz durumu) Beyaza nispi parlaklk %100 (gece durumu) Siyah Mor snr y = x - 0.030 Mavi snr y = 0.570 x Yeil snr y = 0.050 + x Sar snr y =0.740 - x Parlaklk faktr = 0.03 (maks) (gndz durumu) 255

b)

c)

d)

Beyaza nispi parlaklk (gece durumu) e) Yeil

%0 (min) %2 (maks)

Sar snr x = 0.313 Beyaz snr y = 0.243 + 0.670x Mavi snr y = 0.493 0.524x Parlaklk faktr = 0.10 minimum (gndz durumu) Nispi parlaklk %5 (minimum) beyaza(gece durumu) %30 (maximum)

256

ekil A1-1. Havaclk yer klarna ait renkler

257

ekil A1-2. aretlemeler ve haricen aydnlatlm levhalar ve panolar iin olaan renkler

258

ekil A1-3. aretlemeler, levhalar ve panolar iin retro-reflekte materyallerin renkleri

259

ekil A1-4. Parlayan veya transilmine edilmi (iten aydnlatmal) levhalar ve panolarn renkleri -------------

260

Notlar: 1. x y ---- + ----- = 1 a b a b 2. 3. 4. 5. Basklk 3.5. Krmz k iin deerleri 0.15 ile arpnz. Sar k iin deerleri 0.40 ile arpnz. ekiller A2-1 ila A2-11 iin baknz mterek notlar. ekil A2-9. Pist genilii 45 m olduunda pist kenar (beyaz k) iin izokandela emas formlyle hesaplanan eriler

5,5 3,5

7,5 6,0

9,0 8,5

269

Notlar: 1. x y ---- + ----- = 1 a b a b 2. 3. 4. 5. Basklk 4.5. Krmz k iin deerleri 0.15 ile arpnz. Sar k iin deerleri 0.40 ile arpnz. ekiller A2-1 ila A2-11 iin baknz mterek notlar. ekil A2-10. Pist genilii 60 m olduunda pist kenar (beyaz k) iin izokandela emas formlyle hesaplanan eriler

6,5 3,5

8,5 6,0

10,0 8,5

270

ekil A4-2

(devam)

- 295 -

Pist terkedi levhas

NO ENTRY (GRLMEZ) levhas Not. Yukardaki ebadlara uygun olmayan mevcut NO ENTRY levhalar en ge 1 Ocak 2012 tarihine kadar deitirilmelidir.

Not 1. Ok izgi genilii, noktann ap, ve tirenin hem genilii hem de uzunluu, karakter izgi geniliklerine orantlanacaktr. Not 2. Okun ebatlar, ynne baklmakszn, belirli bir levha ebad iin sabit kalacaktr.

Ok, nokta ve tire ekil A4-2. (devam) - 296 -

4. 4.1

Pist zerindeki eimler

Eim deiiklikleri arasndaki mesafe

Aadaki rnek, eim deiiklikleri arasndaki mesafenin nasl belirleneceini gstermektedir (baknz ekil A-2): Kod numarasnn 3 olduu bir pist iin D, en az aadaki gibi olmaldr: 15.000 (x-y + y-z) m x-y, x-ynin mutlak saysal deeridir y-z, y-znin mutlak saysal deeridir. x = +0.01 y = -0.005 z = +0.005 olduunu varsaydmzda x-y = 0.015 y-z = 0.01 dr. Spesifikasyonlara uyum salamak iin D en az aadaki gibi olmaldr: yani 15.000 (0.015 + 0.01) m, 15.000 x 0.025 = 375 m 4.2 Boyuna ve enine eimlerin dikkate alnmas

Eimlere ve Blm 3, 3.1.13 ila 3.1.19 kapsamnda izin verilen eim deiikliklerine ait u deerleri birletirecek bir pist planlandnda, sonuta ortaya kan yzey profilinin uaklarn almasn engellememesini salamak zere bir aratrma yaplmaldr. 4.3 Radyo altimetre alma alan

Otomatik balantl yaklamalar ve otomatik iniler (hava artlarna baklmakszn) yapan uaklar barndrmak amacyla eim deiikliklerinin, bir hassas yaklama pistinin eiinin nnde en az 300 m boyunca bir dikdrtgen alanda nlenmesi veya minimum dzeyde tutulmas arzu edilmektedir. Alan, uzatlan merkez hatt zerinde 120 m geniliinde simetrik olmaldr. zel artlar izin verdiinde genilik, azaltlmasnn uaklarn emniyetli bir ekilde iletilmesini etkilemeyecei bir havaclk almas ile ortaya koyulduu taktirde, en az 60 mye indirilebilir. Bu arzu edilir, nk bu uaklar nihai ykseklik ve kl uak pisti rehberlii iin bir radyo altimetre ile donatlmtr, ve uak eiin hemen ncesinde zeminin zerinde bulunduunda radyo altimetre, otomatik k pistine ynelik otomatik pilota bilgi salamaya balayacaktr. Eim deiikliklerinin nlenemedii durumlarda, birbirini takip eden iki eim arasndaki deiiklik oran 30 m bana yzde 2yi amamaldr. 5. 5.1 Pist yzeyinin dzgnl

Pist yzeyi dzensizliklerine ilikin toleranslar kabul ederken, aadaki yapm standard 3 mlik ksa mesafeler iin gerekletirilebilir ve iyi mhendislik pratiine uygundur: - 317 -

5.2 5.3

Bir kavisin tepesi veya drenaj kanallar zeri hari olmak zere, anma yolunun tamamlanm yzeyi, yzeyin zerinde herhangi bir ynde herhangi bir yerde bulunan 3 mlik bir mastar ile test edildiinde mastarn taban ile kaplamann yzeyi arasnda mastar boyunca herhangi bir yerde 3 mmden byk bir sapma olmayacak ekilde dzgnle sahip olacaktr. Yzeyin uygun przszlnn muhafaza edildiinin salanmas iin pist yzeyine pist klar veya drenaj zgaralar yerletirirken dikkat edilmelidir. Uaklarn altrlmas ve yzey temellerinin farkl kntleri icabnda yzey dzensizliklerinde arta neden olacaktr. Yukardaki toleranslardaki kk sapmalar, uak faaliyetlerini ciddi lde engellemeyecektir. Genel olarak, 45 mlik mesafe zerinde 2.5 cm ila 3 cm srasndaki dzensizlikler ho grlebilir. Kabul edilebilir maksimum sapmalar bir uan tipine ve hzna bal olarak deimesine ramen, kabul edilebilir yzey dzensizliklerinin snrlar makul bir lde tahmin edilebilir. Aadaki tablo maksimum ve geici olarak kabul edilebilir snrlar gstermektedir. Maksimum snrlar ald taktirde, sr kalitesini gelitirmek iin makul olarak uygulanabilir olur olmaz dzeltici tedbirler alnmaldr. Geici olarak kabul edilebilir snrlar ald taktirde, sz konusu sertlii sergileyen pistin ksmlarnda, uak operasyonlar srdrlecekse, dzeltici tedbirler derhal alnmaldr. Dzensizliin Minimum Kabul edilebilir Uzunluu (m) Yzey dzensizlii 3 6 9 12 15 20 30 45 60

Maksimum Yzey Dzensizlii Ykseklii (veya Derinlii) (cm) Geici Kabul Edilebilir Yzey Dzensizlii Ykseklii (veya Derinlii) (cm)

3.5

5.5

6.5

10

3.5

5.5

6.5

7.5

11

13

15

Yzey Dzensizliinin burada, bir pistin belirli bir kesiminde dzenli bir eim boyunca yer almayan izole edilmi yzey irtifa sapmalar olarak tanmlandn dikkate alnz. Bu husus erevesinde, bir pistin bir kesimi burada bir pistin, iinde srekli bir genel yoku yukar, yoku aa veya dz eimin hakim olduu bir paras olarak tanmlanmtr. Bu kesimin uzunluu genellikle 30 ile 60 metre arasnda olup, uzunlamasna profile ve kaplamann durumuna bal olarak daha uzun olabilir.

5.4

Aadaki ekil, yzey sertlii kriterlerinin, Birleik Devletler Federal Havaclk daresi tarafndan gelitirilmi olanlarla bir karlatrma gstermektedir.

Not. Tm beyan edilen mesafeler, soldan saa operasyonlar iin gsterilmitir.

- 318 -

PST 09 27 17 35

TORA m 2000 2000 NU 1800

ASDA m 2300 2350 NU 1800

TODA m 2580 2350 NU 1800

LDA m 1850 2000 1800 NU

ekil A-1.

Beyan edilen mesafelerin gsterimi

ekil A-2.

Pist merkez hatt profili

- 319 -

(5m bana 6.4 mm olacak)

ekil A-3: Przllk Kriterlerinin Karlatrmas Not. Bu kriterler, ne uzun dalgal uzunluk armoni etkilerini ne de tekrarlayan yzey dalgalanmalarnn etkilerine deil, tek olay przllne yneliktir. Pistin zamanla deformasyona uramas, su birikintilerinin olumas olasln da artrabilir. Derinlii yaklak 3 mm kadar s olan su birikintileri, zellikle ini yapan uaklar tarafndan yksek hzda fark edilebilecekleri yerde bulunduklar taktirde, su planlamasna sebep olabilir, ki bunlar bunun zerine ok daha s bir su derinlii ile slak bir pist zerinde grlebilir. Su planlamasna nispi olarak su birikintilerinin nemli uzunluu ve derinlii ile ilgili gelitirilmi rehberlik, ileri aratrmann konusudur. Elbette, zellikle donma ihtimallerinin bulunduu yerlerde su birikintilerinin olumasn nlemek gereklidir. Karl ve buzlu kaplamal yzeylerin srtnme zelliklerinin belirlenmesi ve beyan edilmesi Karl ve buzlu kaplamal pistlerin srtnme zellikleri ile ilgili gvenilir ve standart bilgilere ynelik bir iletme ihtiyac bulunmaktadr. Yzey srtnme zelliklerine ilikin doru ve gvenilir gsterimler srtnme lm tertibatlar ile elde edilebilir; ancak uak ktlesi, hz, fren mekanizmas, lastii ve ini takm zellikleri gibi mevcut birok deiken nedeniyle sz konusu ekipman ile elde edilen sonular ile uak performans arasnda iliki kurmak iin ilave tecrbe gerekmektedir. 319-A

5.1

6. 6.1

BU SAYFA KASITLI OLARAK BO BIRAKILMITIR

319-B

6.1

Srtnme katsays, bir pist tamamen veya ksmen kar veya buz ile kapland taktirde llmeli ve artlar deitike tekrarlanmaldr. Pistler haricindeki yzeyler zerindeki srtnme lmleri ve/veya fren hareketi deerlendirmeleri, sz konusu yzeyler zerinde yetersiz bir srtnme ortam beklenebildiinde gerekletirilmelidir. Srtnme katsaysnn lm, yzey srtnme artlarnn belirlenmesi iin en iyi esas salamaktadr. Yzey srtnme deeri, bir tekerlek kaydnda ancak halen yuvarlandnda meydana gelen maksimum deerdir. eitli srtnme lm tertibatlar kullanlabilir. Pist srtnme artlarnn deerlendirilmesine ve rapor edilmesine ilikin yntemde yeknesaklna ynelik bir iletme gereklilii bulunduundan, lmler tercihen pistin tamam boyunca maksimum srtnmenin srekli lmn salayan donanm ile gerekletirilmelidir.lm teknikleri ve eitli srtnme lm tertibatlarnn snrlamalarna ilikin bilgiler ve dikkate alnacak nlemler Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 2de yer almaktadr. Seilmi buz veya karla kapl yzeyler zerinde gerekletirilen testlerin sonularna dayanan, buz veya karla kapl yzeylerin zerindeki belirli srtnme lm tertibatlar arasndaki ilintiyi gsteren bir izelge, Havaliman Hizmetleri Elkitab, Ksm 2de yer almaktadr. Bir pistin srtnme artlar, llen srtnme katsays veya tahmini fren hareketi bakmndan fren hareketi bilgisi olarak ifade edilmelidir. Spesifik saysal deerleri ister istemez her srtnme lm tertibatnn tasarm ve yapm ve de llen yzey ve kullanlan hz ile ilgilidir. lgili aklayc terimleri ieren aadaki tablo, yalnzca sktrlm kar ve buzda toplanm srtnme verilerinden gelitirilmi ve bu nedenle her artta geerli mutlak deerler olarak kabul edilmemelidir. Yzey, kar veya buzdan etkilendii ve fren hareketi iyi olarak bildirildii taktirde pilotlar, artlarn temiz kuru bir pistteki (mevcut srtnmenin her halkarda gerekli olandan ok daha fazla olabildii pistteki) kadar iyi olmasn beklememelidir. yi deeri, nispi bir deerdir ve uaklarn, zellikle ini srasnda yn kontrol veya fren zorluklar ile karlamamalar gerektii anlamda ngrlmektedir. llen katsay 0.40 ve zeri 0.39 0.36 0.35 0.30 0.29 0.26 0.25 ve aas Tahmini fren hareketi yi Orta - iyi Orta Orta - zayf Zayf Kod 5 4 3 2 1

6.2

6.3

6.4

6.5

6.6

Bir pistin her te birlik ksm iin yzey srtnme bilgilerinin salanmas gerekli bulunmutur. te birlik ksmlar A, B ve C olarak adlandrlr. Havaclk servis nitelerine bilgi rapor etme amacyla, A blm daima daha dk pist tantma numaras ile ilgili olan blmdr. ni ncesinde bir pilota ini bilgileri verirken, blmler yine de pistin birinci, ikinci veya nc blm olarak anlr. Birinci blm, ini ynnden grld ekliyle pistin ilk te birlik blm anlamndadr. Srtnme lmleri, piste paralel iki hat boyunca, yani merkez hattnn her bir tarafnda yaklak 3 mlik veya merkez hattndan operasyonlarn ounun gerekletii mesafe boyunca bir hat boyunca yaplr. Testlerin amac, A, B ve C blmleri iin ortalama srtnme deerini belirlemektir. Bir srekli srtnme lm tertibatnn - 320 -

10.2.6 Yer deiikliinin uzunluuna bal olarak, eikteki RVR, kalklara ynelik pistin balangcndakinden farkllk gsterebilir. Beyaz klara ynelik 10.000 cdlik nominal deerden daha dk fotometrik younluklara sahip krmz pist kenar klarnn kullanlmas bu fenomeni artrmaktadr. Bir kaydrlm eiin, kalk minimum deerleri zerindeki etkisi, ilgili otorite tarafndan deerlendirilmelidir. 10.2.7 Kaydrlm eiklerin iaretlenmesine ve klandrlmasna ilikin Annex 14, Cilt Ideki hkmler ve baz operasyonel tavsiyeleri 5.2.4.9 ve 10, 5.3.5.5, 5.3.8.1, 5.3.9.7, 5.3.10.3, 5.3.10.7, ve 5.3.12.6 maddelerinde yer almaktadr. 11. Yaklama klandrma sistemleri 11.1 Trler ve zellikleri 11.1.1 Bu ciltteki spesifikasyonlar, basit ve hassas yaklama klandrma sistemlerine ait temel zellikleri sunmaktadr. Bu sistemlerin baz ynleri iin, rnein merkez hatt klar ve krosbarlar arasndaki aralkta belirli bir toleransa izin verilmektedir. Genellikle benimsenmi olan yaklama klandrma biimleri ekil A-5 ve A-6da gsterilmektedir. Hassas yaklama kategori II ve III klandrma sisteminin ilk 300 mlik bir emas ekil 5-13te gsterilmektedir. 11.1.2 Yaklama klandrma konfigrasyonu, eiin konumuna baklmakszn, yani eiin pistin ucunda m yoksa pist sonundan kaydrlp kaydrlmadna baklmakszn salanacaktr. Her iki durumda, yaklama klandrma sistemi eie kadar uzanmaldr. Ancak yeri deitirilmi bir eik sz konusu olduunda, belirlenen konfigrasyonu elde etmek iin pist sonundan eie kadar gmme klar kullanlr. Bu gmme klar, Blm 5, 5.3.1.9da belirlenen yapsal gereklilikleri ve Ek 2, ekil A2-1 veya A2-2de belirlenen fotometrik gereklilikleri yerine getirmek zere tasarlanmaktadr. 11.1.3 Iklandrmann tasarlanmasnda kullanlacak uu yolu sarglar ekil A-4te gsterilmektedir. 11.2 Tesis etme toleranslar Yatay 11.2.1 Boyutsal toleranslar ekil A-6da gsterilmektedir. 11.2.2 Bir yaklama klandrma sisteminin merkez hatt, pistin uzatlan merkez hattna 15 lik bir maksimum tolerans ile mmkn olduunca rastlamaldr. 11.2.3 Merkez hatt klarnn boyuna aral, bir k (veya klar grubu) her bir krosbarn merkezinde bulunacak, ve aradaki merkez hatt klar iki krosbar veya bir krosbar ve bir eik arasnda mmkn olduunca dzgn aralklarla yerleecek ekilde olmaldr. 11.2.4 Krosbarlar ve baretler, ekil A-6 (A)daki biim benimsendiinde 30 veya ekil A-6 (B) benimsendiinde 2 lik bir toleransla yaklama klandrma sisteminin merkez hattna dik alarda bulunmaldr. 11.2.5 Bir krosbar, standart pozisyonundan kaydrlmas gerekirse, herhangi bir bitiik krosbar, mmkn olduunda, krosbar aralndaki farkllklar azaltmak amacyla uygun miktarlarda kaydrlmaldr. 11.2.6 ekil A-6 (A)da gsterilen sistemdeki bir krosbar standart pozisyonundan kaydrldnda, toplam uzunluu, mene noktadan krosbarn fiile mesafesinin yirmide biri kalacak ekilde ayarlanmaldr. Ancak krosbar klar arasndaki 2.7 mlik standart araln ayarlanmas gerekmemektedir, fakat krosbarlar, yaklama klandrmasnn merkez hatt zerinde simetrik tutulmaldr. - 327 -

Dikey 11.2.7 deal dzenleme, tm yaklama klarnn eikten geen yatay dzleme monte etmektir (baknz ekil A-7) ve bu, yerel artlar elverdike, genel ama olmaldr. Ancak binalar, aalar, vs. ,klar, d markerin etrafnda elektronik szlme yolunun (glide path) 1 altnda olmas varsaylan bir pilotun grn engellememelidir. 11.2.8 Iklar, bir durma uzants veya ama sahas dahilinde, ve bir pistin sonundan 150 m dahilinde,piste erken temas etme ve pist sonunda duramama iin, uaklara gelecek zarar riskini en aza indirmek amacyla yerel artlarn izin verdii kadar yere yakn monte edilmelidir. Durma uzantsnn ve ama sahasnn tesinde, klarn yere yakn monte edilmesi o kadar gerekli deildir ve bu nedenle yer kontrlerindeki dalgalanmalar, klarn uygun ykseklikteki direklere monte edilmesiyle dengelenebilir. 11.2.9 Iklarn, mmkn olduunca, merkez hattnn her bir tarafnda 60 mlik bir mesafe dahilinde hibir cisim yaklama klandrma sisteminin dzleminden dar kmayacak ekilde monte edilmesi arzu edilmektedir. Bir hassas yaklama klandrma sistemi iin merkez hattndan 60 m dahilinde ve eikten 1350 m dahilinde, veya basit bir yaklama klandrma sistemi iin 900 m dahilinde yksek bir cisim bulunduunda, klarn, biimin d yarsndaki dzlem cismin tepesinin zerinden geecek ekilde tesis edilmesi nerilebilir. 11.2.10 Yer dzlemine ilikin yanltc bir izlenim vermekten kanmak amacyla klar, eikten aa 300 m dardaki bir noktaya 66da 1lik bir eimin altna, ve 300 m noktasnn tesinde 40ta 1lik bir eimin altna monte edilmemelidir. Bir hassas yaklama kategorisi II ve III klandrma sistemi iin daha zorlu kriterler gerekli olabilir, rnein eiin 450 m dahilinde izin verilmeyen negatif eimler. 11.2.11 Merkez hatt. Herhangi bir blmdeki (bir durma uzants veya ama sahas dahil) merkez hattnn eimleri mmkn olduunca kk olmal ve eim deiiklikleri, ayarlanabildii kadar az ve kk olmal ve 60da 1i amamaldr. Tecrbeler, pistten darya ilerledike, herhangi bir blmde 66da 1e kadar artan eimlerin, ve 40da 1e kadar den eimlerin kabul edilebilir olduunu gstermitir. 11.2.12 Krosbarlar. Krosbar klar, ilgili merkez hatt klarndan geen dz bir izgi zerinde duracak ekilde ayarlanmal ve bu izgi, mmkn olduunca, yatay olmaldr. Ancak bir durma uzants veya ama sahas dahilindeki krosbar klarnn, apraz dn bulunduu mahallerde yere daha yakn monte edilmelerini salad taktirde, klarn en fazla 80de 1lik enine bir eim zerinde monte edilmesine izin verilir. 11.3 Manialarn klerans

11.3.1 Aada k dzlemi olarak anlacak bir alan, maniadan arndrma amal oluturulmu ve sistemin tm klar bu dzlem zerindedir. Bu dzlem dikdrtgen biimindedir ve yaklama klandrma sisteminin merkez hatt zerinde simetrik yerlemitir. Eikte balar ve sistemin yaklama ucunun tesinde 60 m uzanr ve 120 m geniliindedir. 11.3.2 Ik dzleminin snrlar iinde, burada tayin edilenler haricinde, k dzleminden yksek olan hibir cismin bulunmasna izin verilmez. Tm yollar ve otoyollar, tm ara trafiinin havaalan yetkililerinin kontrol altnda bulunan ve havaalan trafik - 328 -

m)

17.3

Salanacak koruma seviyesi

17.3.1 Blm 9, 9.2 uyarnca, havaalanlar kurtarma ve yangnla mcadele amal kategorize edilmeli ve salanan koruma dzeyi havaalan kategorisine uygun olmaldr. 17.3.2 Ancak Blm 9, 9.2.3, normalde havaalann kullanan en yksek kategorideki uaklarn hareketlerinin says trafiin en youn olduu birbirini takip eden ayda 700den az olduu snrl bir dnem iin daha dk bir koruma seviyesinin salanmasna izin vermektedir. 9.2.3te yer alan ayrcaln yalnzca 700 harekete ularken dahil edilen uaklarn ebatlar arasnda geni bir farkllk yelpazesi bulunduunda geerli olduunu dikkate almak nemlidir. 17.4 Zor evreler iin kurtarma ekipman

17.4.1 Uygun kurtarma ekipman ve hizmetleri, bu hizmet tarafndan kapsanacak alann, konvensiyonel tekerlekli aralarn tamamen hizmet veremedii su, bataklk alanlar veya dier zor evreleri ierdii bir havaalannda mevcut olmaldr. Bu, yaklama/kalk operasyonlarnn nemli bir blmnn bu alanlar zerinden gerekletii yerlerde zellikle nemlidir. 17.4.2 Kurtarma ekipman, ilgili alanlar alabilecek teknelerle veya helikopterler ve hem karada hem de suda hareket edebilen veya hava amortisrl aralar gibi baka aralarla tanmaldr. Aralar, bu hizmet kapsamnda yer alan alanlara mdahale etmek zere hzla faaliyete geirilebilecek ekilde konumlandrlmaldr. 17.4.3 Suyun kysnda yer alan bir havaalannda, tekneler veya dier aralar tercihen havaalannda bulunmal, ve uygun suya indirme veya havuzlama yerleri salanmaldr. Bu aralar havaalannn dnda bulunduu taktirde, tercihen havaalan kurtarma ve yangnla mcadele servisinin kontrol altnda veya, bu uygulanamad taktirde, havaalan kurtarma ve yangnla mcadele servisi ile yakn koordinasyon halinde alan baka bir yetkili kamu veya zel kuruluunun (polis, askeri hizmetler, liman devriyesi veya sahil muhafaza gibi) kontrol altnda bulunmaldr. 17.4.4 Tekneler veya dier aralar, bir kaza mahalline en ksa srede ulamak iin mmkn olan en yksek hza sahip olmaldr. Kurtarma operasyonlar srasnda yaralanma riskini azaltmak iin, pervaneli teknelerin pervaneleri oluklu olmadka, su jet tahrikli tekneler su pervane-tahrikli teknelere tercih edilir. Hizmet kapsamnda yer alacak su alanlar yln nemli bir dnemi boyunca donmu olmas halinde ekipman buna gre seilmelidir. Bu hizmette kullanlan aralar, normalde havaalann kullanan daha byk uaklarn gerekliliklerine ilikin cankurtaran sallar ve can simitleri ile, iki ynl radyo haberlemesi ile, ve gece operasyonlar iin farlar ile donatlm olmaldr. Dk gr mesafeli dnemler srasnda uak operasyonlar beklendii taktirde yant veren acil durum aralar iin rehberlik salamak gerekli olabilir. 17.4.5 Ekipman altrmak zere tayin edilmi personel, ilgili evrede kurtarma hizmetleri iin uygun ekilde eitilmi ve talimli olmaldr.

- 339 -

17.5

Tesisler

17.5.1 Kurtarma ve yangnla mcadele hizmetine ynelik zel telefon, iki ynl radyo haberleme ve genel alarm sistemlerinin salanmas, nemli acil durum ve rutin bilgilerin gvenilir ekilde aktarlmasn salamak zere arzu edilir. Her havaalannn mnferit gerekliliklerine uygun olarak bu tesisler aadaki amalara hizmet etmektedir: a) bir uak kazas veya olay durumunda kurtarma ve yangnla mcadele aralarnn ve personelinin derhal alarma geirilmesini ve sevk edilmesini temin etmek amacyla harekete geiren makam ile havaalan yangnla mcadele mevkii arasnda direkt haberleme; kurtarma ve yangnla mcadele servisi ile acil durum halindeki bir uan uu mrettebat arasnda direkt haberleme; nbeti olmayan, tayin edilmi personelin hemen arlmasn salayacak acil durum sinyalleri; gerekli olduu zere, havaalan zerinde veya dnda ilgili esas hizmetlerin arlmas; ve bir uak kazasnda veya olaynda nbeti olan kurtarma ve yangnla mcadele aralar ile iki ynl radyo yardmyla iletiimin muhafaza edilmesi.

b) c) d) e)

17.5.2 Bir uak kazasndan doan kayplarn kaldrlmasna ve gzetimine ilikin ambulans ve tbbi yardmn mevcut olmas ilgili otorite tarafndan dikkatlice ngrlmeli ve sz konusu acil durumlarla ilgilenmek zere oluturulmu genel acil durum plannn bir parasn oluturmaldr. 18. 18.1 Aralarn operatrleri

Hareket alanndaki aralarn operasyonundan sorumlu yetkililer, operatrlerin gerei gibi ehliyetli olmasn salamaldr. Bu, srcnn ilevine uygun olduu zere, aadaki hususlara ilikin bilgiyi ierebilmektedir: a) b) c) d) e) f) g) havaalannn corafyas; havaalan levhalar, iaretlemeleri ve klar; radyotelefon iletme prosedrleri; ICAO alfabesi dahil olmak zere havaalan kontrolnde kullanlan terimler ve ifadeler; Hava trafik servislerinin, yer operasyonlar ile ilgili olan kurallar; Havaliman kurallar ve prosedrleri; ve rnein kurtarma ve yangnla mcadelede gerekli olan uzman ilevleri.

18.2

Operatr, yerinde olduu zere, aadaki hususlarda yetkinlik gsterebilmelidir: a) ara nakletme/alma ekipmannn altrlmas veya kullanlmas; - 340 -

- 343 -

LAVE C. DEVLET EMNYET PROGRAMININ (SSP) EREVES Giri Bu ilave, bir Devlet emniyet programnn (SSP) bir Devlet tarafndan uygulanmasna ve muhafaza edilmesine ynelik bir ereve sunmaktadr. Bir SSP, emniyetin Devlet tarafndan ynetilmesine ynelik bir ynetim sistemidir. Bu ereve, aada zetlenen drt unsuru ve on bir eyi ngrmektedir. Bir SSPnin uygulanmas, Devletin havaclk sisteminin bykl ve karmakl ile orantldr, ve Devletteki mnferit e ilevlerinden sorumlu birden fazla otorite arasnda koordinasyon gerektirebilir. Bu ilavede sunulan SSP erevesi, ve Ek 7de belirlenen emniyet ynetim sistemi (SMS) erevesi tamamlayc, fakat yine de ayr ereveler olarak grlmelidir. Bu ilave ayrca erevenin her esine ait ksa bir aklamay da iermektedir. 1. Devlet emniyet politikas ve amalar 1.1 1.2 1.3 1.4 2. Devlet emniyet yasal erevesi Devlet emniyet sorumluluklar ve mesuliyetleri Kaza ve olay aratrmas Uygulama politikas

Devlet emniyet risk ynetimi 2.1 2.2 Servis salaycnn SMSi iin emniyet gereklilikleri Servis salaycnn emniyet performansna ilikin anlama

3.

Devlet emniyet gvencesi 3.1 3.2 3.3 Emniyet gzetimi Emniyet verilerinin toplanmas, analizi ve mbadelesi Daha byk kayg veya ihtiya bulunan alanlar zerindeki gzetimin emniyet verilerine gre hedeflemesi

4.

Devlet emniyet artrm 4.1 4.2 Dahili eitim, emniyet bilgilerinin iletilmesi ve datlmas Harici eitim, emniyet bilgilerinin iletilmesi ve datlmas

Not. Bu ilave balamnda, servis salayc terimi, havaclk hizmetleri salayan herhangi bir organizasyona iaret etmektedir. Bu terim, geerli olduu zere, hizmetlerinin salanmas srasnda emniyet risklerine maruz kalan onaylanm eitim organizasyonlarn, uak operatrlerini, onaylanm bakm organizasyonlarn, tip tasarmndan ve/veya uak imalatndan sorumlu organizasyonlar, hava trafik hizmetleri salayclarn ve sertifikal havaalanlarn iermektedir. 1. Devlet emniyet politikas ve amalar 1.1 Devlet emniyet yasal erevesi Devlet; Devletteki emniyet ynetiminin Devlet tarafndan ne ekilde yrtleceini tanmlayan, uluslararas ve ulusal standartlara uygun olarak, ulusal bir emniyet yasal erevesi ve belirli mevzuatlar yrrle koymutur. Bu, Devlet havaclk organizasyonlarnn, - 344 -

Devlette emniyet ynetimi ile ilgili belirli faaliyetlere katlmn, ve sz konusu organizasyonlarnn rollerinin, sorumluluklarnn ve ilikilerinin oluturulmasn iermektedir. Emniyet yasal erevesi ve belirli mevzuatlar, Devletle ilgili ve Devlete uygun kalmalarn salamak zere periyodik olarak gzden geirilmektedir. 1.2 Devlet emniyet sorumluluklar ve mesuliyetleri Devlet, SSPnin oluturulmas ve muhafaza edilmesi ile ilgili gereklilikleri, sorumluluklar ve mesuliyetleri belirlemi, tanmlam ve belgelendirmitir. Bu, SSPyi Devletin emniyet amalarna uygun bir ekilde planlama, organize etme, gelitirme, muhafaza etme, kontrol etme ve srekli iyiletirme ynergelerini iermektedir. Ayrca, SSPnin uygulanmasna ynelik gerekli kaynaklarn salanmas hakknda ak bir beyan da iermektedir. 1.3 Kaza ve olay aratrmas Devlet, tek amac, kusurun veya sorumluluun paylatrlmas deil, kazalarn ve olaylarn nlenmesi olan bamsz bir olay ve olay aratrma sreci oluturmutur. Sz konusu aratrmalar, Devletteki emniyet ynetimini desteklemektedir. SSPnin iletilmesinde Devlet, kaza ve olay aratrma organizasyonunun baka Devlet havaclk organizasyonlarndan bamszln muhafaza etmektedir. 1.4 Uygulama politikas Devlet, servis salayclarnn, servis salayc emniyet ynetim sistemi (SMS) balamnda, ve ilgili Devlet otoritesini tatmin edecek ekilde, belirli emniyet sapmalarn ieren olaylar dahili olarak ele almaya, ve halletmeye, izinli bulunduklar koullar ve ortamlar belirleyen bir uygulama politikas yrrle koymutur. Uygulama politikas ayrca, oluturulmu uygulama prosedrlerinden geerek emniyet sapmalarnn ele alnaca koullar ve ortamlar da belirlemektedir. 2. Devlet emniyet risk ynetimi

2.1 Servis salaycnn SMSi iin emniyet gereklilikleri Devlet, servis salayclarnn tehlikeleri nasl belirleyeceklerine ve emniyet risklerini ne ekilde yneteceklerine hakim olan kontrolleri oluturmutur. Bunlar, servis salaycnn SMSsi iin gereklilikleri, belirli iletme mevzuatlarn ve uygulama politikalarn iermektedir. Gereklilikler, belirli iletme mevzuatlar ve uygulama politikalar, servis salayc ile ilgili ve servis salaycya uygun kalmalarn salamak zere periyodik olarak gzden geirilmektedir. 2.2 Servis salaycnn emniyet performansna ilikin anlama Devlet, SMSnin emniyet performans konusunda mnferit servis salayclar ile mutabk kalmtr. Mnferit bir servis salaycnn SMSne ilikin mutabk kalnan emniyet performans, servis salayclar ile ilgili ve servis salayclarna uygun kalmalarn salamak zere periyodik olarak gzden geirilmektedir.

- 345 -

3.

Devlet emniyet gvencesi 3.1 Emniyet gzetimi

Devlet, emniyet gzetimi fonksiyonunun sekiz kritik esine ilikin etkili bir izleme salamak zere bir mekanizma oluturmutur. Devlet ayrca, servis salayclar tarafndan tehlikelerinin belirlenmesinin ve emniyet risklerinin ynetiminin oluturulmu denetim kontrollerine (gereklilikler, belirli iletme mevzuatlar ve uygulama politikalar) gre yaplmasn salamak zere mekanizmalar oluturmutur. Bu mekanizmalar, denetleyici emniyet risk kontrollerinin servis salayclarnn SMSne uygun ekilde entegre edilmesini, tasarlandklar ekilde uygulanmalarn, ve denetleyici kontrollerinin emniyet riskleri zerinde amalanan etkiye sahip olmalarn salamaya ynelik teftileri, denetimleri ve muayeneleri iermektedir. 3.2 Emniyet verilerinin toplanmas, analizi ve mbadelesi Devlet, hem mnferit hem de toplam Devlet dzeyinde tehlikelere ve emniyet risklerine ilikin verilerin yakalanmasn ve muhafaza edilmesini salamaya ynelik mekanizmalar oluturmutur. Devlet ayrca saklanan verilerden bilgi gelitirmeye, ve emniyet bilgilerini uygun olduu zere servis salayclar ve/veya dier Devletler ile aktif bir ekilde mbadele etmeye ynelik mekanizmalar da oluturmutur. 3.3 Daha byk kayg veya ihtiya bulunan alanlar zerindeki gzetimin emniyet verilerine gre hedeflemesi Devlet, tehlikelere, operasyonlardaki neticelerine ve tayin edilen emniyet risklerine ilikin verilerin analizi ile tanmland zere, daha byk emniyet kaygsnn veya ihtiyacnn bulunduu alanlara ynelik teftileri, denetimleri ve muayeneleri ncelikli klmaya ilikin prosedrler oluturmutur. 4.Devlet emniyet artrm 4.1 Dahili eitim, emniyet bilgilerinin iletilmesi ve datlmas Devlet, Devlet havaclk organizasyonlar dahilinde, etkili ve verimli bir SSPyi tevik eden bir organizasyon kltrnn gelitirilmesini destekleyen, emniyete ilikin bilgilerin iki ynl iletilmesini ve bilinci tevik etmekte ve eitim salamaktadr. 4.2 Harici eitim, emniyet bilgilerinin iletilmesi ve datlmas Devlet, servis salayclar arasnda, etkili ve verimli bir SSPyi tevik eden bir organizasyon kltrnn gelitirilmesini destekleyen, emniyete ilikin bilgilerin iki ynl iletilmesini ve emniyet risklerinin bilincini tevik etmekte ve eitim salamaktadr. ----------------

- 346 -

EK 7. EMNYET YNETM SSTEMLERNE (SMS) AT EREVE (Baknz Blm 1, 1.5.4) Giri Bu ek, bir emniyet ynetim sisteminin (SMS) sertifikal bir havaalan tarafndan uygulanmasna ve muhafaza edilmesine ynelik ereveyi belirlemektedir. Bir SMS, bir organizasyon tarafndan emniyet ynetimine ynelik bir ynetim sistemidir. Bu ereve, SMS uygulamasna ynelik minimum gereklilikleri temsil eden drt unsuru ve on iki eyi iermektedir. erevenin uygulanmas, organizasyonun byklne ve sunulan hizmetlerin karmakl ile orantl olacaktr. Bu ek, erevenin her esine ait ksa bir aklama da iermektedir. 1. Emniyet politikas ve amalar 1.1 Ynetim taahhd ve sorumluluu 1.2 Emniyet sorumluluklar 1.3 Kilit emniyet personelinin tayin edilmesi 1.4 Acil durum mdahale planlamasnn koordinasyonu 1.5 SMS dokmantasyonu 2. Emniyet risk ynetimi 2.1 Tehlike tespiti 2.2 Emniyet riskinin saptanmas ve azaltlmas 3. Emniyet gvencesi 3.1 Emniyet performansnn izlenmesi ve llmesi 3.2 Deiiklik ynetimi 3.3 SMSnin srekli gelitirilmesi 4. Emniyet artrm 4.1 Eitim ve retim 4.2 Emniyet iletiimi 1. 1.1 Emniyet politikas ve amalar Ynetim taahhd ve sorumluluu

Sertifikal havaalan, organizasyonun, uluslararas ve ulusal gerekliliklere uygun olacak ve organizasyonun sorumlu yneticisi tarafndan imzalanacak olan emniyet politikasn tanmlayacaktr. Emniyet politikas, organizasyonun emniyete ilikin taahhtlerini yanstacak; emniyet politikasnn uygulanmasna ynelik gerekli kaynaklarn salanmasna ilikin ak bir beyan ierecek; ve grlebilir kabul ile, organizasyonun tamamna iletilecektir. Emniyet politikas, emniyet raporlama prosedrlerini ierecek; hangi trdeki operasyon hareketlerinin kabul edilemez olduunu aka gsterecek; ve disiplin cezasnn geerli olmayaca artlar ierecek. Emniyet politikas, organizasyon ile ilgili ve organizasyona uygun kalmasn salamak iin periyodik olarak incelenecektir. - 347 -

1.2

Emniyet sorumluluklar

Sertifikal havaalan, SMSnin uygulanmas ve muhafaza edilmesi iin, sertifikal havaalan adna, dier ilevlerinden bamsz olarak, nihai sorumlulua ve mesuliyete sahip olacak sorumlu yneticiyi belirleyecektir. Sertifikal havaalan ayrca, dier ilevlerden bamsz olarak, tm ynetim yelerinin ve de elemanlarn SMSnin emniyet performans ile ilgili sorumluluklarn belirleyecektir. Emniyet sorumluluklar, mesuliyetleri ve yetkileri, belgelenecek ve organizasyonun tamamna iletilecek, ve emniyet riskine tahamml edilebilirlik ile ilgili kararlar alma yetkisine sahip ynetim dzeylerinin bir tanmn ierecektir. 1.3 Kilit emniyet personelinin tayin edilmesi

Sertifikal havaalan, etkili bir SMSnin uygulanmasna ve muhafaza edilmesine ynelik sorumlu birey ve odak noktas olacak bir emniyet yneticisini belirleyecektir. 1.4.Acil durum mdahale planlamasnn koordinasyonu Sertifikal havaalan, normal operasyonlardan acil durum operasyonlarna dzenli ve verimli bir ekilde geii ve normal operasyonlara dn salayan bir acil durum mdahale plannn, hizmetlerinin salanmas srasnda kesimek zorunda olduu kurulularn acil durum mdahale planlar ile doru koordine edilmesini salayacaktr. 1.5. SMS dokmantasyonu Sertifikal havaalan, organizasyonun emniyet ynetimine yaklamn organizasyonun emniyet amalarna uygun bir ekilde tanmlayan, organizasyonun st dzey ynetimi tarafndan kabul edilen bir SMS uygulama plan gelitirecektir. Organizasyon, emniyet politikasn ve amalarn, SMS gerekliliklerini, SMS srelerini ve prosedrlerini, srelere ve prosedrlere ynelik sorumluluklar, mesuliyetleri ve yetkileri, ve SMS ktlarn tarif eden SMS dokmantasyonu gelitirecek ve muhafaza edecektir. Sertifikal havaalan ayrca, SMS dokmantasyonunun bir paras olarak, emniyet ynetimine ilikin yaklamn organizasyonun tamamna iletmek zere bir emniyet ynetimi sistemleri elkitab (SMSM) gelitirecek ve muhafaza edecektir. 2. Emniyet risk ynetimi 2.1 Tehlike tespiti

Sertifikal havaalan, operasyonlardaki tehlikelerin tanmlanmasn salayan resmi bir sre gelitirecek ve muhafaza edecektir. Tehlike tespiti, emniyet verilerinin toplanmasna ilikin tepkisel, proaktif ve tahmine dayal metodlarn bir kombinasyonuna dayanacaktr. 2.2 Emniyet riskinin saptanmas ve azaltlmas

Sertifikal havaalan, havaalan operasyonlarndaki emniyet risklerinin analizini, deerlendirilmesini ve kontroln salayan resmi bir sre gelitirecek ve muhafaza edecektir.

- 348 -

3. 3.1

Emniyet gvencesi

Emniyet performansnn izlenmesi ve llmesi

Sertifikal havaalan, organizasyonun emniyet performansn dorulamaya ve emniyet riskleri kontrollerinin etkililiini geerli klmaya ynelik imkanlar gelitirecek ve muhafaza edecektir. Organizasyonun emniyet performans, SMSnin emniyet performans hedefleri ve emniyet performans gstergeleri dikkate alnarak dorulanacaktr. 3.2 Deiiklik ynetimi

Sertifikal havaalan, oluturulmu sreleri ve hizmetleri etkileyebilecek, organizasyon iindeki deiiklikleri belirlemeye; deiiklikleri uygulamadan nce emniyet performansnn salanmasna ilikin dzenlemeleri aklamaya; ve operasyon ortamndaki deiiklikler nedeniyle artk gerekli veya etkili olmayan emniyet risk kontrollerini ortadan kaldrmaya veya tadil etmeye ynelik resmi bir sre gelitirecek ve muhafaza edecektir. 3.3 SMSnin srekli gelitirilmesi

Sertifikal havaalan, SMSnin standart alt performansnn sebeplerinin tespit edilmesine, SMSnin operasyonlardaki standart alt performansnn sonularnn belirlenmesine, ve sz konusu sebeplerin ortadan kaldrlmasna veya hafifletilmesine ynelik resmi bir sre gelitirecek ve muhafaza edecektir. 4. Emniyet artrm

4.1 Eitim ve retim Sertifikal havaalan, SMS grevlerini yerine getirmek zere personelin eitilmesini ve yeterli olmasn salayan bir emniyet eitim program gelitirecek ve muhafaza edecektir. Emniyet eitiminin kapsam, her bireyin SMSye dahil olmasna uygun olacaktr. 4.2 Emniyet iletiimi Sertifikal havaalan, tm personelin SMSden tamamen haberdar olmasn, emniyet asndan byk nem tayan bilgileri aktaran, ve belirli emniyet tedbirlerinin niin alndn ve emniyet prosedrlerinin niin getirildiini veya deitirildiini aklayan emniyet iletiimine ynelik resmi imkanlar gelitirecek ve muhafaza edecektir.

- 349 -

ANNEX 14, CLT IE DAHL EDLM NEML KONULARIN SINIRLI NDEKS

HAVAALANI LETME * apron ynetim servisi 9.5 ku zararnn azaltlmas 9.4 kapal alanlarn belirlenmesi 7.1 kullanm d alanlarn belirlenmesi 7.4 hareket kabiliyetini kaybetmi uaklarn kaldrlmas 9.3 havaalan acil durum planlamas 9.1 uaklara ynelik yer hizmetleri 9.6 k younluu kontrol a-15 kullanm d alanlarn klandrlmas a-13 bakm 10 aralarn veya mobil cisimlerin iaretlemesi 6.1.6;6.2.2; 6.2.14 pist fren hareket/srtnme lm a-6; A-7 pist eridinde mobil cisimler 3.4.7 grsel yardmclarn izlenmesi 8.3 ar yk operasyonlar A-19.1 havaalan verilerinin raporlanmas 2 kurtarma ve yangnla mcadele 9.2; A-17 ikincil g kayna; 8.1 APRON kntlerin klerans 10.2.1 kar, buz vs. klerans 10.2.9; 10.2.10 tanm 1.1 fiziksel zellikleri 3.13 tecrit edilmi uak park yeri 3.14 klandrma 5.3.23 raporlama gereklilikleri 2.5.1 d) emniyet eritleri 5.2.14 APRON YNETIM SERVISI Tanm 1.1 Kanuni hkm 9.5 AMA SAHASI pist uzunluu dikkate alma 3.1.8 tanm 1.1 krlabilirlik 9.9.1 b); 9.9.2 c) genel A-2 fiziksel zellikler 3.6 raporlama gereklilikleri 2.5.1 f) BUZLANMA GDERC/NLEC TESS tanm 1.1 klandrma 5.3.21 yer 3.15.2 iaretleme 5.2.11.2 BEYAN EDLEN MESAFELER hesaplama A-3 tanm 1.1 raporlama gereklilikleri 2.8 HAREKET KABLYETN KAYBETM UAKLARIN KALDIRILMASI kabiliyet 9.3 raporlama gereklilikleri 2.10 KAYDIRILMI EIK tanm 1.1 klar 5.3.10.1; 5.3.10.3 yer A-10.2 iaretleme 5.2.4.9; 5.2.4.10 KIRILABILIRLIK krlabilir cisimlerin tanm 1.1 ykseltilmi yaklama klar5.3.1.4.; 5.3.1.5 iaretleyiciler 5.5.1 operasyonel alanlar zerindeki cisimler 9.9 pist eritleri zerindeki cisimleri 3.4.7 dier ykseltilmi klar 5.3.1.7 PAPI ve APAPI 5.3.5.27 levhalar 5.4.1.3 T-VASIS ve AT-VASIS 5.3.5.16 TESVYE radyo altimetre alma alan 3.8.4 pist sonu emniyet alanlar 3.5.7 pist eritleri 3.4.8-3.4.11 hassas yaklama pistleri iin erit A-8.3 taksi yolu eritleri 3.11.4 HELIPORT tanm 1.1 spesifikasyonlar iin Annex 14, Cilt II * Bir havaalannn, tasarm veya salanacak imkanlar ile ilgili olan spesifikasyonlarla karlatrmal olarak onun gnlk iletimine ilikin spesifikasyonlar.

- 350 -

Annex 14 Havaalanlar BEKLEME YERLERI tanm 1.1 fiziksel zellikler 3.12 ARA BEKLEME POZISYONU tanm 1.1 klandrma 5.3.20 yeri 3.12.4 iaretleme 5.2.11 levhalar 5.4.3.9 IIKLANDIRMA yaklama klandrma sistemleri 5.3.4; a-11; ek 2 renk spesifikasyonlar ek 1 klar iin tanmlar, vs. 1.1 elektrik sistemleri blm 8 younluk kontrol 5.3.1.10; 5.3.1.11; a-15 klar 5.3 kullanm d alanlarn klandrlmas a-13 bakm 10.1; 10.4 izleme 8.3 mania klandrma 6.3; ek 6 fotometrik zellikleleri ek 2 grerek yaklama eim gsterme sistemlerinin tesis etme ncelii A12 raporlama gereklilikleri 2.9.2 h); 2.12 ikinci g kayna 8.1 emniyet klandrma 9.11 BAKIM kntlerin klerans 10.2.1; 10.2.7 kar, buz vs. klerans 10.2.8-10.2.12 genel 10.1 kaplama rtleri 10.3 pist dzl 10.2.2; a-5 grsel yardmclar 10.4 ARETLEYCLER tanm 1.1 iaretleyici yardmlar 5.5 ARETLEME renk spesifikasyonlar 5.2; Ek 1 tanm 1.1 cisimlerin iaretlemesi 6.2 yzey iaretleme kalplar 5.2 ZLEME hareket alannn ve ilgili tesislerin durumu 2.9.1-2.9.3 grsel yardmclar 8.3 ALETSZ PSTLER

Cilt I

yaklama klandrma sistemleri 5.3.4.1-5.3.4.9 tanm 1.1 bekleme yerleri 3.12.6 mania snrlama gereklilikleri 4.2.1-4.2.6 pist bekleme pozisyonu iaretlemesi 5.2.10.2 ikincil g kayna tablo 8-1 eik klar 5.3.10.1; 5.3.10.4 a) HASSAS OLMAYAN YAKLAMA PISTLER yaklama klandrma sistemi 5.3.4.1-5.3.4.9 tanm 1.1 bekleme yerleri 3.12.6 mania snrlama gereklilikleri 4.2.7-4.2.12 pist eik tanmlama klar 5.3.8 pist bekleme pozisyonu iaretlemesi 5.2.10.2 ikincil g kayna tablo 8-1 eik klar 5.3.10.1; 5.3.10.4 a) MANA /CSM manialarn klerans a-11.3 mania tanmlar ve maniadan arndrlm blge 1.1 klandrma 6.3; ek 6 snrlama gereklilikleri 4.2 snrlama yzeyleri 4.1 iaretleme 6.2 iaretlenecek ve/veya klandrlacak cisimler 6.1 ama sahalarnda 3.6.6 pist sonu emniyet alanlarnda 3.5.6 pist eritlerinde 3.4.6; 3.4.7 taksi yolu eritlerinde 3.11.3; 9.9 dier cisimler 4.4 mania snrlama yzeyleri dnda 4.3 koruma yzeyi 5.3.5.41-5.3.5.45 manialarn bildirilmesi ve maniadan arndrlm blge 2.5 ikincil g kayna 8.1 KAPLAMA MUKAVEMETI uak iin ACNler a-19.2 apronlar 3.13.3 ar yk operasyonlar a-19.1 raporlama gereklilikleri 2.6 pistler 3.1.20 banketler a-8.1 durma uzantlar 3.7.3; a-2.10 taksi yollar 3.9.12 HASSAS YAKLAMA PISTI KATEGORI I yaklama klandrma sistemi 5.3.4.10-5.3.4.21 merkez hat klar 5.3.12.2; 5.3.12.5 tanm 1.1 uu yolu sreleri ekil A-4 krlabilirlik 9.9

- 351 -

bekleme yerleri 3.12.6-3.12.9 bekleme pozisyonu levhalar 5.4.2.2 - 5.4.2.5; 5.4.2.8; 5.4.2.9;5.4.2.8;5.4.2.11; 5.4.2.14; 5.4.2.16; 5.4.2.17 grsel yardmclarn bakm 10.4.1; 10.4.2; 10.4.10 eritlerdeki cisimler 3.4.7 mania snrlama gereklilikleri 4.2.13; 4.2.14;4.2.16-4.2.21 pist k zellikleri ek 2 pist bekleme pozisyonu iaretlemesi 5.2.10.3 ikincil g kayna tablo 8-1 eik klar 5.3.10.4 b) HASSAS YAKLAMA PISTLER KATEGORILER II VE III yaklama klandrma sistemi 5.3.4.22-5.3.4.39 tanm 1.1 uu yolu sreleri ekil a-4 krlabilirlik 9.9 bekleme yerleri 3.12.6-3.12.9 bekleme pozisyonu levhalar 5.4.2.3; 5.4.2.4; 5.4.2.5; 5.4.2.7; 5.4.2.8;5.4.2.10; 5.4.2.12; 5.4.2.13; 5.4.2.15; 5.4.2.16 grsel yardmclarn bakm 10.4.1-10.4.9 eritlerdeki cisimler 3.4.7 mania snrlama gereklilikleri 4.2.15-4.2.21 pist merkez hatt klar 5.3.12.1; 5.3.12.5 pist sonu klar 5.3.11.3 pist zellikleri ek 2 pist bekleme pozisyonu iaretlemesi 5.2.10.3 ikincil g kayna tablo 8-1 durdurma barlar 5.3.19 taksi yolu merkez hatt klar 5.3.16 taksi yolu k zelikleri ek 2 eik klar 5.3.10.4 c) pist konma blgesi klar 5.3.13 KURTARMA VE YANGINLA MCADELE haberleme ve alarm sistemi 9.2.31; 9.2.32 acil durum eriim yollar 9.2.26-9.2.28 sndrc malzemeler 9.2.8-9.2.19 itfaiye istasyonlar 9.2.29; 9.2.30 genel 9.2 (giri notu ) korumann seviyesi 9.2.3-9.2.7; a-17.3 personel 9.2.34-9.2.38 raporlama gereklilikleri 2.11 kurtarma ekipmanlar 9.2.20; 9.2.33 mdahale sresine 9.2.21-9.2.25 aralar 9.2.33 PST kntlerin klerans 10.2.1 kar, buz vs. klerans 10.2.8; a-6 pist kapaldr iaretlemesi 7.1 tanm 1.1 klar 5.3.7-5.3.13; ek 2 iaretleyiciler 5.5.2; 5.5.4 iaretleme 5.2.2.-5.2.7; 5.2.9 pistlerin says, yeri ve yn a-1 kaplama rtleri 10.3 fiziksel zellikler 3.1 raporlama gereklilikleri 2.3.2; 2.5.1.a); 2.8; 2.9.2; 2.9.42.9.11; A-6; A-7 pist yzeyinin dzgnl A-5

banketler 3.2 eimler 3.1.12-3.1.19; a-4 eritler 2.5.1 b); 3.4; 9.9.1 a); 9.9.4; 9.9.6 dn alanlar 3.3 PST SONU EMNYET ALANLARI tanm 1.1 krlabilirlik 9.9.1 a); 9.9.2 b) genel a-9 fiziksel zellikleri 3.5 raporlama gereklilikleri 2.5.1 b) PIST BEKLEME POZISYONU tanm 1.1 yer 3.12.2; 3.12.3; 3.12.9 iaretleme 5.2.10 pist koruma klar 5.3.22 levhalar 5.4.2.2-5.4.2.5; 5.4.2.7; 5.4.2.8;5.4.2.10; 5.4.2.12; 5.4.2.13; 5.4.2.15;5.4.2.16 durma barlar 5.3.19 KALKI AMALI PIST kalk yzeyi 4.1.25-4.1.29 krlabilirlik 9.9 grsel yardmclarn bakm 10.4.1; 10.4.2; 10.4.11; 10.4.12 mania snrlama gereklilikleri 4.2.22-4.2.27 pist klandrma 5.3.9.2; 5.3.12.3; 5.3.12.4 ikincil g kayna tablo 8-1 taksi yolu klandrmas 5.3.16; 5.3.17 PST YZEY SRTNME ZELLKLER bakm 10.2.1-10.2.5; 10.2.7; 10.2.10 raporlama gereklilikleri 2.9 pist tasarm 3.1.22 pist yzey srtnmesi 2.9.6; 2.9.9 karl ve buzlu kaplamal yzeyler genel A-6 slak pistler genel A-7 GVENLK havaalan acil durum planlamas 9.1.2 (not) havaliman tasarm 1.5 tel rg 9.10 tecrit edilmi uak park yeri 3.14 klandrma 9.11 DURMA UZANTISI pist uzunluu dikkate alma 3.1.8 tanm 1.1 genel a-2 klar 5.3.15; ek 2 iaretleyiciler 5.5.3 fiziksel zellikler 3.7 raporlama gereklilikleri 2.5.1. b)

- 352 -

TAKS YOLU kapal taksi yolu iaretleme 7.1 tanm 1.1 klar 5.3.16; 5.3.17; ek 2 iaretleyiciler 5.5.5; 5.5.6; 5.5.7 iaretleme 5.2.8; 5.2.11; 7.2 fiziksel zellikler 3.9 hzl k 3.9.15-3.9.18 birikintilerin kaldrlmas 10.2.7; 10.2.9; 10.2.11 raporlama gereklilikleri 2.5.1 c) banketler 3.10 eritler 3.11; 9.9.1 a); 9.9.4 GREREK YAKLAMA EM GSTERME SSTEMLER zellikler 5.3.5 tesis etme ncelii a-12 raporlama gereklilikleri 2.12 ikincil g kayna 8.1

SON

- 353 -

ICAO TEKNK YAYINLARI Aadaki zet,Uluslararas Sivil Havaclk Organizasyonu tarafndan karlan eitli teknik yayn dizilerinin statsn ortaya koymakta ve ayrca ieriini genel hatlaryla aklamaktadr. Havaclk Haritas Katalou veya Uluslararas Hava Seyrseferine ait Meteoroloji Tablolar gibi, bu dizilerden birine zellikle girmeyen uzmanlk yaynlarn iermemektedir. Uluslararas Standartlar ve Tavsiye edilen Uygulamalar, Konsey tarafndan Uluslararas Sivil Havaclk Konvansiyonu Madde 54, 37 ve 90a uygun olarak kabul edilmi ve, kolaylk iin, Konvansiyonun Ekleri (Annexleri) olarak tayin edilmitir. Uluslararas Standartlarda yer alan spesifikasyonlarn Akit Devletlerce ayn biimde uygulanmas, uluslararas hava seyrseferinin emniyeti veya dzenlilii iin gerekli kabul edilmekle birlikte, Tavsiye edilen Uygulamalardaki spesifikasyonlarn ayn biimde uygulanmas, uluslararas hava seyrseferinin emniyeti, dzenlilii veya verimlilii bakmndan arzu edilir kabul edilmektedir. Bir Devletin ulusal mevzuat veya uygulamalar ile bir Uluslararas Standart tarafndan tespit edilenler arasndaki farkllklara ilikin bilgi, uluslararas hava seyrseferinin emniyeti veya dzenlilii iin esastr. Bir Devlet, bir Uluslararas Standarda uymamas halinde, gerekten de, Konvansiyonda yer alan Madde 38 kapsamnda, Konseye herhangi bir fark bildirmekle ykmldr. Tavsiye edilen Uygulamalardan farkllklara ilikin bilgi, hava seyrseferinin emniyeti iin de nemli olabilir ve, Konvansiyonun buna ilikin herhangi bir ykmllk ngrmemesine ramen, Konsey, Szleme Devletlerini sz konusu farkllklar, Uluslararas Standartlar ile ilgili olanlarn yan sra bildirmeye davet etmitir. Hava Seyrsefer Hizmetleri iin Belirlenmi Yntemler (PANS), tm dnyada uygulanmak zere Konsey tarafndan onaylanmtr. Bunlar, ounlukla, Uluslararas Standartlar ve Tavsiye edilen Uygulamalar olarak kabul edilmek iin henz yeterli bir olgunluk derecesine ulamam olarak grlen iletme prosedrlerini, ve de bir Ek (Annex) olarak dahil edilmesi iin fazla detayl bulunan, veya Konvansiyonun srelerinin fazla kullansz olaca sk sk deitirilmeye ak olan daha kalc nitelikte materyal iermektedir. Blgesel Ek Prosedrler (SUPPS), Konsey tarafndan, fakat yalnzca ilgili blgelerde uygulanmak zere onaylanm olmalar bakmndan PANS ile benzer statye sahiptir. Bunlar, prosedrlerin bazlar st ste gelen blgeler iin geerli olduundan veya iki veya daha fazla blge iin ortak nitelikte olduundan konsolide ekilde hazrlanmaktadr. Aadaki yaynlar, Konsey tarafndan onaylanan prensip ve ilkelere uygun olarak Genel Sekreterin yetkisiyle hazrlanmaktadr. Teknik Elkitaplar, uygulanmalarn kolaylatrmak zere tasarlandklar Uluslararas Standartlar, Tavsiye edilen Uygulamalar ve PANS ayrntlaryla aklayacak rehberlik ve bilgiler salamaktadr. Hava Seyrsefer Planlar, ICAO Hava Seyrsefer Blgeleri bakmndan uluslararas hava seyrseferine ynelik tesis ve hizmetlere ynelik gereklilikleri detayl olarak ortaya koymaktadr. Bunlar, blgesel hava seyrseferi toplantlarnn tavsiyelerine ve buna ilikin Konsey faaliyetine dayanarak Genel Sekreterinin yetkisine dayanarak hazrlanmaktadr. Planlar, tavsiye edilen tesis ve hizmetlere ilikin uygulama durumundaki ve gerekliliklerdeki deiiklikleri yanstmak zere periyodik olarak tadil edilmektedir. ICAO Sirklerleri, Akit Devletleri iin nemli olan uzmanlk bilgilerini sunmaktadr. Bu, teknik konulardaki aratrmalar iermektedir.

- 354 -