FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE PRISHTIN
Drejtimi : KOMPJUTERIK Laboratori: ELEKTRONIKS
Ushtrimi Nr.1
Karakteristikat e diods s Si dhe Ge gjat polarizimit t drejt dhe t kundrt
Studenti Mensur Sofiu Data e ushtrimit
Numri i indeksit 07149/09 Data e dorzimit
Grupi Asistenti i lnds Fidel Krasniqi Semestri III (tret) Nota
www.e-Libraria.com Detyra:
a) T realizohet qarku sipas figurs 1.1 dhe t nxiret karakteristika statike e diods, kur ajo sht e polarizuar n kahun e drejt.
N baz t rezultateve t matjes t paraqitn n fletn milimetrike karakteristikat e diods s shqyrtuar.
b) T realizohet qarku sipas figurs 1.2 dhe t nxiret karakteristika statike e diods, kur ajo sht e polarizuar n kahun e reverz.
N baz t rezultateve t matjes t paraqitn n fletn milimetrike karakteristikat e diods s shqyrtuar.
Mjetet:
1. Maketi. 2. Dioda D (AA 134 Ge) dhe (BA 170 , Si). 3. Rezistori R=220 !. 4. Miliampermetri pr rrym t vazhdushme (mA). 5. Mikroampermetri pr rrym t vazhdushme("A). 6. Voltmetri pr tension t vazhdueshm E=15 V. 7. Potenciometri P= 1k!.
www.e-Libraria.com Skema e lidhjeve:
Polarizimi direkt
Fig 1.1
Fig 1.1 Multisim 8 Electronics WORKBENCH
R E P 50% D 1 2 XMM1 XMM2 3 4 0 www.e-Libraria.com Polarizimi reverz
Fig 1.2
Fig 1.2 Multisim 8 Electronics WORKBENCH
R E P 50% D XMM3 XMM4 7 6 5 0 8 www.e-Libraria.com Rezultatet tabelare:
Polarizimi direkt
Pr diodn e Germaniumit (Ge) - (AA 134)
Pr diodn e Silicit (Si): - (BB 170)
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
0 0 0.3 0.5 1.0 1.7 2.5
0.65 0.7 0.75 0.8
3.5 4.1 5.0 5.6
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
0 0 0 0 0 0.1 0.6
0.65 0.7 0.75 0.8
0.7 1.4 5.8 12 www.e-Libraria.com Polarizimi reverz (rryma e kundrt)
Pr diodn e Germaniumit (Ge):
Pr diodn e Silicit (Si):
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
0 0 0 0 0 0 0
0.65 0.7 0.75 0.8
0 0 0 0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
0 0 0 0 0 0 0
0.65 0.7 0.75 0.8
0 0 0 0 www.e-Libraria.com Koment: Dioda sht komponenti m i thjesht gjysmprues, por luan rol shum vital n sistemet elektronike. Karakteristikat e diods mund t krahasohen me ato t nj ndrprersi (ventili) t thjesht. Dioda ideale sht komponent me dy terminale karakteristikat dhe simboli i s cils jan paraqitur n Fig.
Pr qarqet q do t analizohen, gjat paraqitjes s karakteristikave tension- rrym, ordinata do t jet boshti i rryms, ndrsa abshisa boshti i tensionit. Pra, dioda do t proj nse tensioni n skajet e saja (anod A dhe katod K) sht pozitiv, U AK > 0, dhe n kt rast rryma sht e pakufizuar. N t kundrtn, pra pr tensione negative, U AK < 0, dioda nuk pron dhe rryma q kalon npr te sht zero.
Karakteristikat statike t diods gjysmpruese
www.e-Libraria.com Diagramet : Polarizimi direkt
Pr diodn e Germaniumit (Ge)
Pr diodn e Silicit (SI)
www.e-Libraria.com Diagrami: Polarizimi reverz (rryma e kundrt) Pr diodn e Germaniumit (Ge):
Pr diodn e Silicit (SI):
www.e-Libraria.com
UNIVERSITETI I PRISHTINS
FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE PRISHTIN
Drejtimi :KOMPJUTERIK Laboratori: ELEKTRONIKS
Ushtrimi Nr.2
Stabilizimi i tensionit me diodn - ZENER
Studenti Mensur Sofiu Data e ushtrimit 25.11.2010 Numri i indeksit 07149/09 Data e dorzimit 07.11.2010 Grupi Asistenti i lnds Fidel Krasniqi Semestri III (tret) Nota
www.e-Libraria.com Detyra:
1. T incizohet karakteristika statike e diods s Zenerit
2. T vizatohet karakteristika statike e Zener Diods dhe t llogaritet rezistenca dinamike e ksaj diode n pjesn punuese t karakteristiks. 3. Me potenciometr P t rregullohe tensoni i daljes dhe n kto vlera t matet tensioni i hyrjes, nse : dhe .
Mjetet:
1. Burimi i tensionit t vazhdueshm E= 25 V. 2. Dioda-Zener (Dz). 3. Rezistori R=220 !. 4. Ngarkesa Rng= 500 !. 5. Miliampermetr pr rrym t vazhdushme (mA). 6. Voltmetri pr tension t vazhdueshm (V). 7. Potenciometri P= 1k!.
Skema e lidhjeve:
Fig 2.1
www.e-Libraria.com E P 50% XMM1 XMM2 1 Dz R 3 2 Rg 4 0
www.e-Libraria.com Koment: Diodat e fabrikuara special pr pun n regjionin e thyerjes quhen dioda t Zener- it. Dioda e Zener-it sht e projektuar asisoj, q t mundsohet shfrytzimi i plot i ktij regjioni. N Fig.2.1a sht paraqitur karakteristika e diods s Zener-it dhe simboli i saj, ndrsa n Fig.4.1b sht paraqitur karakteristika shfrytzuese e ksaj diode.
Fig.2.1a Fig.2.1b
Lokacioni i regjionit t Zener-it mund t kontrollohet me an t niveleve t ndryshme t dopingut. Rritja e dopingut, me rritjen e numrit t papastrtive t shtuara, do ta zvogloj potencialin e Zener-it. Qarku i plot ekuivalent i diods s Zener-it prbhet nga nj rezistenc e vogl dinamike dhe nj bateri njkahore t barabart me potencialin e Zener-it, si sht paraqitur n Fig.2.2a. Pr t gjitha zbatimet e ksaj diode n qarqe t ndryshme, ne do ta shfrytzojm modelin e prafruar t paraqitur n Fig.2.2b, pr arsye se t gjitha rezistencat e jashtme t qarqeve jan shum m t mdha se rezistenca ekuivalente e ksaj diode.
Fig.2.2a Fig.2.2a www.e-Libraria.com
UNIVERSITETI I PRISHTINS
FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE PRISHTIN
Drejtimi : KOMPJUTERIK Laboratori: ELEKTRONIKS
Ushtrimi Nr.3
Inizimi i karakteristikave statike hyr!se dhe transmetuese t! tranzistorit bipolar
Studenti Mensur Sofiu Data e ushtrimit 30.11.2010 Numri i indeksit 07149/09 Data e dorzimit 07.12.2010 Grupi Asistenti i lnds Fidel Krasniqi Semestri III (tret) Nota
www.e-Libraria.com Detyra
1. T! realizohet qarku sipas figures dhe t! inizohet karakteristika hyr!se e tranzistorit.
3. Sipas qarkut n! fig. t! b!het inizohet karakteristika statike dal!se e tranzistorit.
p!r
Mjetet:
1. Maketi, 2. Potenciometri 3. Potenciometri 4. Rezistori 5. Miliampermet!r i rrym!s s! vazhduar (mA) 6. Mikroampermet!r i rrym!s s! vazhduar("A) 7. Voltmet!r i tensionit t! vazhduesh!m (V) 8. Tensioni i vazhduesh!m 9. Tranzistori
www.e-Libraria.com Skema e lidhjeve:
Rezultatet tabelare:
a) p!r
b)
6
0 10 20 30 40
0,05 0,19 0,20 0,21 0,22
6
0 10 20 30 40
0 0,4 0,9 1,5 2,25 www.e-Libraria.com c) p!r
Diagramet:
a)
0 1 2 3 4
0 0,3 0,3 0,3 0,35
0 1 2 3 4
0 0,78 0,8 0,81 0,85
0 1 2 3 4
0 1,3 1,4 1,45 1,48 www.e-Libraria.com b)
c)
www.e-Libraria.com Koment: Transistori bipolar me kontakt BJT (nga anglishtja Bipolar Junction Transistor), ka tri shtresa gjysmpruese me doping t ndryshm dhe prmban dy kontakte pn. Nj kontakt i vetm pn i ka dy mode t puns- pr polarizim t drejt dhe revers. Transistori bipolar me dy kontakte pn, ka pra katr mode t puns, varsisht nga kushtet e polarizimit t secilit kontakt. Me tri regjione t ndara, transistori bipolar sht komponent me tri terminale, dhe parimi themelor i puns s transistorit sht q me tensionin n mes t dy terminaleve t kontrollohet rryma npr terminalin e tret.
N Fig. 1 sht paraqitur bllok diagram i thjeshtuar i strukturs themelore dhe simbolet e t dy tipave t transistorit bipolar: npn dhe pnp.
Koncentrimi i dopingut t jopastrtive n emiter, baz dhe kolektor mund t jet i rendit 10 19 , 10 17 , dhe 10 15 cm -3 . www.e-Libraria.com
UNIVERSITETI I PRISHTINS
FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE PRISHTIN
Drejtimi : KOMPJUTERIK Laboratori: ELEKTRONIKS
Ushtrimi Nr.4
Inizimi i karakteristikave statike FET tranzistorit
Studenti Mensur Ssofiu Data e ushtrimit
Numri i indeksit 07149/09 Data e dorzimit
Grupi Asistenti i lnds Fidel Krasniqi Semestri III (tret) Nota
www.e-Libraria.com Detyra:
1. T! realizohet qarku sipas figures dhe t! inizohet karakteristika dalwse e FET.
p!r
2. T! realizohet qarku sipas figures dhe t! inizohet karakteristika dalwse e FET.
p!r
Mjetet:
1. Maketi, 2. Potenciometri 3. Potenciometri 4. Miliampermet!r i rrym!s s! vazhduar (mA) 5. Voltmet!r i tensionit t! vazhduesh!m (V) 6. Burimi I tensionit tw vazhduesh!m 7. Tranzistori FET
www.e-Libraria.com
Skema e lidhjeve:
Rezultatet tabelare:
a) p!r
0 2 4 6
0 0.8 1.7 2
0 2 4 6
0 13 19 20
www.e-Libraria.com
0 2 4 6
0 4.5 20 22
0 2 4 6
14 19 23 23
b) p!r
0 -0,25 -0,5 -0,75 -1
19 19.5 20 20.5 21
Diagramet:
a)
b)
www.e-Libraria.com
Koment: Transistori bipolar me kontakt BJT (nga anglishtja Bipolar Junction Transistor), ka tri shtresa gjysmpruese me doping t ndryshm dhe prmban dy kontakte pn. Nj kontakt i vetm pn i ka dy mode t puns- pr polarizim t drejt dhe revers. Transistori bipolar me dy kontakte pn, ka pra katr mode t puns, varsisht nga kushtet e polarizimit t secilit kontakt. Me tri regjione t ndara, transistori bipolar sht komponent me tri terminale, dhe parimi themelor i puns s transistorit sht q me tensionin n mes t dy terminaleve t kontrollohet rryma npr terminalin e tret.
N Fig. 1 sht paraqitur bllok diagram i thjeshtuar i strukturs themelore dhe simbolet e t dy tipave t transistorit bipolar: npn dhe pnp.
Koncentrimi i dopingut t jopastrtive n emiter, baz dhe kolektor mund t jet i rendit 10 19 , 10 17 , dhe 10 15 cm -3 . www.e-Libraria.com
UNIVERSITETI I PRISHTINS
FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE PRISHTIN
Drejtimi : KOMPJUTERIK Laboratori: ELEKTRONIKS
Ushtrimi Nr.5
RIDREJTUESI
Studenti Mensur Sofiu Data e ushtrimit
Numri i indeksit 07149/09 Data e dorzimit
Grupi Asistenti i lnds Fidel Krasniqi Semestri III (tret) Nota
a) T kyqet nderprersi N1 dhe N5 dhe t vizatohet forma valore e tensionit ne pikat A dhe B. b) T kyqet nderprersi N2 dhe te vizatohet forma valore ne dalje (B). c) T kyqet nderprersi N3 dhe t vizatohet forma valore e tensionit ne daljen ne fundin e rezistences s shpenzusit Rsh. T maten vlerat e rrymes dhe t tensionit sipas tabels. d) N baz t rezultatve t fituara t vizatohet karekteristika e ridrejtusit Ud=f(Id)