5510 Sayili Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlik Sigortasi Kanununa Göre Sigortalilik İşlemleri

G 5510 SAYILI SOSYAL SGORTALAR VE GENEL SALIK SGORTASI KANUNUNA GRE SGORTALILIK LEMLER
Yayn No 124 Grafik Uygulama: Evren Gnay Bask ve Cilt MART MATBAACILIK SANATLARI TCARET VE SANAY LMTED RKET Mart Plaza, Merkez Mahallesi, Ceylan Sokak No: 24 Nurtepe/Kathane/STANBUL Telefon: (0212) 321 23 00 (pbx) Faks: (0212) 295 11 07 SMMMO Kurtulu Caddesi No: 114 Kurtulu/ili/STANBUL Telefon: (0212) 315 84 00 pbx Faks: (0212) 343 47 80 E-mail: ismmmo@ismmmo.org.tr www.istanbulsmmmodasi.org.tr
(Yaynda Kataloglama Bilgisi) Arkan, Yahya 5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununa Gre Sigortallk lemleri./Yahya Arkan, Glsm kszmer Ylmaz. stanbul : SMMMO, 2009 88 s. ; 20 sm. (SMMMO yaynlar; 124) ISBN: 978-975-555-174-6 I. Yapt Ad II. kszmer Ylmaz, Glsm 1. Sosyal Gvenlik 2. Salk Sigortas 344.73023
G NSZ
01 Ekim 2008 tarihinde yrrle giren Sosyal Sigortalar Genel Salk Sigortas Kanunu ii ile iverenlerin alma yaamndaki sosyal gvenlik mevzuat kurallarnn yeniden dzenlenmesini ve sosyal taraflarn tek at altnda toplanmasn salamtr. Sosyal Gvenlik Reformuyla birlikte, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun sigortallk hak ve ykmllklerine ilikin hkmleri 2008 yl Ekim ay ba itibariyle yrrle girmitir. Daha sonra srasyla, Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii 28/08/2008 tarihli ve 26981 sayl, 5510 Sayl Kanun Gereince Sigortal Saylanlar, Saylmayanlar, Sigortalln Balangc, Kuruma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakknda Tebli ise 28/09/2008 tarihli ve 27011 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr. 5510 sayl Kanunun yrrlk tarihinden sonra ilk defa sigortal olacaklarla 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayl kanunlara tabi olanlarn sigortallklar ile ilgili olarak 2008 yl Ekim ay bandan itibaren yaplacak ilemlerin meslek mensuplarnca daha iyi anlalmas amacyla bu yayn hazrlanmtr. 5510 sayl Kanunun sosyal sigorta hkmleri ile getirilen hak ve ykmllkler ve sosyal sigorta ilemlerine ilikin usul ve esaslarn ele alnd bu almay yaynlayarak meslek mensuplarmza ulatrlmasn salayan SMMMOna teekkr ederiz. Sayglarmzla, Yahya ARIKAN Serbest Muhasebeci Mali Mavir Dr. Glsm KSZMER YILMAZ Serbest Muhasebeci Mali Mavir
G NDEKLER
1- GENEL AIKLAMALAR 2- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (a) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 2.1- GENEL AIKLAMA 2.2- SGORTALI SAYILANLAR 2.2.1- Hizmet Akdine Tabi alanlar 2.2.2- i Sendikalar ve Konfederasyonlar le Sendika ubelerinin Bakanlklar ve Ynetim Kurullarna Seilenler 2.2.3- Sanat, Dnr ve Yazarlar 2.2.4- Yabanc Uyruklular 2.2.5- Bykelilik, Konsolosluklarda alanlar 2.2.6- 4081 sayl ifti Mallarnn Korunmas Hakknda Kanuna Gre altrlanlar 2.2.7- 1593 sayl Umumi Hfzshha Kanununda Belirtilen Umumi Kadnlar 2.2.8- Usta retici ve Kamu darelerinde Ders creti Karl Grev Verilenler 2.2.9- 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 4 nc Maddesi Kapsamnda altrlanlar 2.3- SGORTALILIIN BLDRM VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 2.3.1- e Balamadan nce Bildirilmesi Gereken Sigortallar 2.3.2- naat, Balklk Ve Tarm yerlerinde e Balatlacak Sigortallar
11 12 12 12 12
14 15 16 16 16 17 17 18 19 19 19
G 5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununa Gre Sigortallk lemleri
2.3.3- Yabanc lkelere Sefer Yapan Ulatrma Aralarnda Sefer Esnasnda e Balatlan Sigortallarn Bildirimi 2.3.4- lk Defa yeri Bildirgesi Verecek yerlerinde e Balatlacak Sigortallarn Bildirimi 2.3.5- Kamu darelerince stihdam Edilen 4447 sayl Kanuna Gre sizlik Sigortasna Tabi Olmayan Szlemeli Personel 2.3.6- Kamu darelerince Yurt D Grevde altrlacaklar 2.3.7- Maliye Bakanl Vizesine Bal Olarak Kamu darelerinde alacaklar 2.3.8- 4046 sayl zelletirme Kanunu Uyarnca zelletirilen yerlerinden Dier Kamu Kurum Ve Kurulularna Naklen Atanan Szlemeli Veya Kapsam D Personel 2.3.9- 4447 sayl Kanun Gereince sizlik denei veya Ksa alma denei Alanlarn Bildirimi 2.3.10- rak, Aday rak ve Meslek Eitimi Gren rencilerin Bildirimi 2.3.11- Tutuklu ve Hkmllerin Bildirimi 2.3.12- Dier Bildirimler 2.4- SGORTALI E GR BLDRGESNN KURUMA VERLMES 2.4.1- e-Sigorta Yoluyla Verilmesi 2.4.2- Kat Ortamnda Verilmesi 2.5- SGORTALI TEN AYRILI BLDRGESNN VERLMES 2.6- SGORTALILARIN KENDLERN BLDRMES
6
20 20
20 21 22
22 22 23 23 23 24 24 25 26 28
3- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (b) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 3.1-GENEL AIKLAMA 3.2- SGORTALI SAYILANLAR 3.2.1- Ticari Kazan veya Serbest Meslek Kazanc Nedeniyle Gerek veya Basit Usulde Gelir Vergisi Mkellefi Olanlar 3.2.3- irket Ortaklarnn Sigortall 3.4- SGORTALILIIN BLDRM VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 3.4.1- Sigortal e Giri Bildirgesinin Verilmesi 3.4.2- 01/10/2008 Tarihine Kadar Kayt ve Tescillerini Yaptrmayan Sigortallar 3.4.3- Kurumca Sigortallk Hak ve Ykmllnn Balatlmasnn Bildirimi 3.5- SGORTALILIIN SONA ERMES VE BLDRM 3.5.1- Gelir Vergisi Mkellefi Olanlarn Sigortallnn Sona Ermesi 3.5.2- Gelir Vergisinden Muaf Olanlarn Sigortallklarnn Sona Ermesi 3.5.3- irket Ortaklarnn Sigortalnn Sona Ermesi 3.5.4- Ky ve Mahalle Muhtarlarnn Sigortalnn Sona Ermesi 3.5.5- Tarmsal Faaliyette Bulunanlarn Sigortallklarnn Sona Ermesi
28 28 29
29 31 40 40 41 42 42 43 43 44 47 47
3.5.6- Jokey ve Antrenrlerin Sigortallnn Sona Ermesi 3.5.7- Sigortal ten Ayrl Bildirgesinin Verilmesi 4- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (c) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 4.1- GENEL AIKLAMA 4.1.2- Sigortal Saylanlar 4.1.3- 657 sayl Kanunun 86 nc Maddesi Uyarnca Aktan Vekil Atananlar 4.1.4- Kurulu ve Personel Kanunlar veya Dier Kanunlar Gereince Seimle veya Atama Yoluyla Kamu darelerinde Greve Gelenler 4.1.5- Babakan, Bakanlar ile Trkiye Byk Millet Meclisi yeleri 4.1.7- Sendikalar ve Konfederasyonlar le Sendika ubelerinin Bakanlklar ve Ynetim Kurullarna Seilenlerden Aylksz zne Ayrlanlar 4.1.8- Askeri renciler 4.1.9- Polis Akademisi rencileri ile Emniyet Genel Mdrl Hesabna Okuyan renciler 4.1.10- 5510 Sayl Kanunun Geici 4 nc Maddesine Tabi Olan Sigortallar 4.2- SGORTALILIIN BALANGICI VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 4.2.1- Sigortalln Balangc 4.2.2- Sigortal e Giri Bildirgesinin Verilmesi ve Verilme Sreleri
8
48 48 49 49 50 51
51 52
54 55 56 56 59 59 60
4.3- SGORTALILIININ SONA ERMES VE TEN AYRILI BLDRGESNN VERLMES 4.3.1- Sigortallnn Sona Ermesi 4.3.2- Sigortal ten Ayrl Bildirgesinin Verilmesi 5- BAZI SGORTA KOLLARINA TAB OLAN SGORTALILAR 5.1- Ceza nfaz Kurumlar le Tutukevlerinde alanlar 5.2- Aday rak, rak, Stajyerler ve 2547 sayl Kanuna Tabi alan renciler 5.3- Harp Malulleri le Vazife Malulleri 5.4- Kursiyerler 5.5- Sosyal Gvenlik Szlemesi mzalanmam lkelerde stlenen verenlerin Yanlarnda altrdklar Trk ileri 5.6- 4046 sayl Kanun Gereince Kayb Tazminat Alanlar 5.7- Sosyal Gvenlik Destek Primine Tabi alanlar 5.7.1- 01/10/2008 Tarihinden Sonra lk Defa Sigortal Olup Aylk Balananlar 5.7.2- 01/10/2008 Tarihinden nce Sosyal Gvenlik Destek Primine Tabi Olanlar 5.7.3- 5335 sayl Kanunun 30 uncu Maddesine Tabi Sigortallar 6- SGORTALILIK SRELERNN DEERLENDRLMES VE HZMETLERN BRLEMES 6.1- 2008 yl Ekim Ay Bandan Sonra lk Defa Sigortal Olacaklar 6.2- 2008 Yl Ekim Ay Bandan nce Sigortal Olanlar
61 61 62 63 63 64 65 66 67 68 69 69 70 73 74 74 77
6.2.1- 04/10/2000-01/10/2008 Tarihleri Arasnda 1479 ve 2926 Sayl Kanunlara Gre Sigortal Olanlardan Sigortallk Sreleri akanlar Hakknda Yaplacak lemler 7- 506 SAYILI KANUNUN MLGA 86 NCI MADDESNE TAB OLANLAR 7.1- Avukat ve Noterlerin Sigortall 7.2- Eliliklerde alan Sigortallar 8- GEC 20 NC MADDE SANDIKLARI 9- ORTAK HUSUSLAR 9.1- Sosyal Gvenlik Sicil Numaras Verilmesi 9.2- Sigortal e Giri Ve ten Ayrl Bildirgelerinin Kat Ortamnda Kuruma Verilmesi 9.3- Ya Dzeltmeleri
78 80 80 82 83 86 86 87 87
10
SGORTALILIK LEMLER 1- GENEL AIKLAMALAR 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun sigortallk hak ve ykmllklerine ilikin hkmleri 2008 yl Ekim ay ba itibariyle yrrle girmitir. Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii 28/08/2008 tarihli ve 26981 sayl, 5510 Sayl Kanun Gereince Sigortal Saylanlar, Saylmayanlar, Sigortalln Balangc, Kuruma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakknda Tebli ise 28/09/2008 tarihli ve 27011 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr. 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkras ile ilk defa 2008 yl Ekim ay ba itibariyle sigortal olarak almaya balayanlar iin sigortallk statleri, hizmet akdi ile bir veya birden fazla iveren tarafndan altrlanlar iin (a) bendi, hizmet akdine bal olmakszn kendi adna ve hesabna bamsz alanlar (b) bendi, kamu idarelerinde (a) ve (b) bentleri dnda altrlanlar ise (c) bendinde belirlenmitir. Kanunun geici 1 inci maddesi ile de 2008 yl Ekim ay bandan nce 506 ve 2925 sayl kanunlara tabi olan sigortallar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi, 1479 ve 2926 sayl kanunlara tabi olan sigortallar 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi, 5434 sayl Kanuna tabi olan itirakiler ise 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda kabul edilmilerdir.
11
5510 sayl Kanunun 3 nc maddesinde ay kavram cretleri her ayn 15inden ertesi ayn 15i arasnda denen sigortallar ile ayn 1i ila sonu arasnda geen srede denenler asndan farkllk gsterdiinden aylklar her ayn 15i itibariyle denen 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (c) bendine tabi sigortallar iin Kanunun yrrlk tarihi 15/10/2008, dierleri iin ise 01/10/2008 tarihi olarak, 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendine tabi sigortallar iin ise yrrlk tarihi 01/10/2008 olarak dikkate alnacaktr. 5510 sayl Kanunun yrrlk tarihinden sonra ilk defa sigortal olacaklarla 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayl kanunlara tabi olanlarn sigortallklar ile ilgili olarak 2008 yl Ekim ay bandan itibaren yaplacak ilemler aada aklanmtr. 2- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (a) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 2.1- GENEL AIKLAMA 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendinde hizmet akdi ile bir veya birden fazla iveren tarafndan altrlanlar sigortal saylmtr. Maddenin ikinci fkrasnda hizmet akdine tabi olmamakla beraber ilgili kanunlarnda yaptklar i bakmndan hizmet akdi olarak tarif edilen ileri yapanlar ile bu Genelgenin 4- Kanunun 4 nc Maddesinin Birinci Fkrasnn (c) Bendi Kapsa-
12
mnda Sigortal Saylanlar blmnde belirtilen sigortallardan kamu idarelerinde alp Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendine tabi olmas ngrlmemi olanlar da Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylmtr. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortallar uzun vadeli, ksa vadeli ve genel salk sigortalar bakmndan bu sigorta kollarnn tamamna ya da bir ksmna tabi tutulacaklardan, 81 inci maddesi gereince alnacak primlerin sigortal hissesi sigortallarn cretlerinden kesilerek kendi hisseleri ile birlikte iverenler tarafndan Kuruma denecek, hizmetlerin bildirimi ise aylk prim ve hizmet belgesiyle iverenler tarafndan yaplacaktr. 2008 yl Ekim ay bandan nce 506 sayl Kanunun 2, ek 10 ve 13 nc maddeleri gereince sigortal saylanlar ile ilgili kanunlarnda 506 sayl Kanuna tabi olmas ngrlm olanlardan, almas devam edenlerin ve 2008 yl Ekim ay bandan sonra ilk defa sigortallklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda almaya balayanlarn sigortallklar bu Kanunla getirilen dzenlemeler dorultusunda devam ettirilecektir. 2.2- SGORTALI SAYILANLAR 2.2.1- Hizmet Akdine Tabi alanlar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine gre sigortal saylabilmek iin sigortalnn iveren veya iveren
13
vekili ya da alt iveren tarafndan ie alnp, hizmet akdine tabi altrlmas gerekmektedir. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine gre sigortal olanlarn almalarnn hizmet akdi olarak deerlendirilmesinde, 818 sayl Borlar Kanununun hizmet akdine ilikin hkmleri ile 4857 sayl Kanunundaki i szlemesine ilikin hkmlere gre ilem yaplacak olup, bir kimsenin hizmet akdine tabi sigortal saylmas iin iverenle arasnda hizmet akdi bann bulunmas, yani kiinin iveren, iveren vekili veya alt iveren tarafndan ie alnarak ona ait iyerinde altrlmas gerekmekte, bu artlarn bulunmad hallerde sigortal saylmas mmkn bulunmamaktadr. Derneklerde seimle i bana gelenler, cret alsalar bile, almalarnda hizmet akdi unsurlar bulunmadndan sigortal saylamazlar. 2.2.2- i Sendikalar ve Konfederasyonlar le Sendika ubelerinin Bakanlklar ve Ynetim Kurullarna Seilenler 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin ikinci fkrasnn (a) bendi ile 2821 sayl Sendikalar Kanununun 29 uncu maddesine gre ii sendikalar ve konfederasyonlar ile sendika ube bakanlna ve ynetim kurullarna seilenlerden kendi istekleri ile altklar iyerlerinden ayrlarak bu grevlerini srdrenler 2008 yl Ekim ay ba itibariyle sigortal saylmlardr. 2821 sayl Kanunun 29 uncu maddesi gereince sendika ube bakanl ve ynetim kurulu yeliine seilip iyerlerinden ayrlmadan
14
bu grevlerini srdrenler iyerlerindeki almalarndan dolay sigortal saylacaklarndan bunlarn bildirimleri iverenleri tarafndan yaplmaya devam edilecektir. 2008 yl Ekim ay bandan sonra sendika ube bakan veya ynetim kuruluna seilenlerden grevlerinden ayrlanlarn sigortallklar, seildikleri tarih itibariyle balatlacaktr. 2008 yl Ekim ay bandan nce bu grevi yapmakta olanlardan sendikalar tarafndan bildirilenlerin sigortallklar devam ettirilecek, bildirilmemi olanlarn ise sigortallklar 2008 yl Ekim ay ba itibariyle balatlacaktr. Sendika ube bakanlklar ve ynetim kurullarna seilmeleri nedeniyle sigortal saylanlar hakknda 5510 sayl Kanunda iverenlere verilen ykmllkler, Kanunun 12 nci maddesi gereince ii sendikalar ve konfederasyonlar tarafndan yerine getirilecektir. 2.2.3- Sanat, Dnr ve Yazarlar 5510 sayl Kanunla bir veya birden fazla iveren tarafndan altrlan; film, tiyatro, sahne, gsteri, ses ve saz sanatlar, mzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri dier uralar iine alan btn gzel sanat kollarnda alanlar ile dnr ve yazarlardan 2008 yl Ekim ay bandan itibaren Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan tabloda belirtilen ileri yapanlar sigortal saylmlardr.
15
2.2.4- Yabanc Uyruklular Mtekabiliyet esasna dayal olarak sosyal gvenlik szlemesi yaplm lke uyruunda olanlar hari olmak zere, yabanc uyruklu, uyruksuz, gmenler ve snmac kiilerden almalarn hizmet akdine tabi srdrenler sigortal saylmlardr. 2.2.5- Bykelilik, Konsolosluklarda alanlar Bykelilik, konsolosluk mensuplarnn zel hizmetlerinde altrlanlardan gnderen devlette veya nc bir devlette sigortallklarn belgeleyemeyenler ile Trkiyede ikamet etmekte iken buralarda altrlan Trk vatandalarnn almalar da hizmet akdine tabi alma saylacak, ancak, Kanunun 6 nc maddesinin (e) bendi gerei yabanc lkede sosyal sigortaya tabi olduunu belgeleyen kiiler sigortal saylmayacaklardr. 2.2.6- 4081 sayl ifti Mallarnn Korunmas Hakknda Kanuna Gre altrlanlar 5510 sayl Kanunla, 4081 sayl Kanun gereince ky snrlar iinde ya da ehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu iinde veya dnda, zirai retim yaplan yerlerde, kylerde ihtiyar meclisi, dier yerlerde koruma meclisi tarafndan seilerek valilik veya kaymakamlk onayna sunulmak suretiyle altrlan koruma bekilerinin si-
16
gortallklar 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda devam ettirilmitir. Bu sigortallar hakknda, iverenler tarafndan yerine getirilmesi gereken ykmllk bunlar altrmaya yetkili makam tarafndan yerine getirilecektir. 2.2.7- 1593 sayl Umumi Hfzshha Kanununda Belirtilen Umumi Kadnlar 5510 sayl Kanunla 1593 sayl Kanunda belirtilen umumi kadnlar sigortal saylmlardr. 2.2.8- Usta retici ve Kamu darelerinde Ders creti Karl Grev Verilenler 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin ikinci fkrasnn (f ) bendi ile Milli Eitim Bakanl tarafndan dzenlenen kurslarda usta retici olarak altrlanlar, kamu idarelerinde ders creti karl grev verilenler sigortal saylmtr. Milli Eitim Bakanlna bal her derece ve trdeki rgn ve yaygn eitim kurumlarnda ek ders creti karlnda ilgili mevzuat erevesinde uzman ve usta retici olarak altrlanlar ile 657 sayl Kanunun 89 uncu maddesine gre her derecedeki eitim ve retim kurumlar ile niversite ve akademi (askeri akademiler dahil), okul, kurs veya yaygn eitim yapan kurumlarda ve benzeri kurulularda retmen veya retim yesi bulunmamas halinde cret ile ek ders
17
grevi verilenlerden 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendine tabi olmayanlar (a) bendi kapsamnda sigortal olacaklardr. 5510 sayl Kanunun 80 inci maddesinin birinci fkrasnn (j) bendi ile Milli Eitim Bakanlna bal her derece ve trdeki rgn ve yaygn eitim kurumlarnda uzman ve usta retici olarak altrlanlarn prim deme gn says 30 gn amamak kaydyla, bir takvim ay ierisinde hak kazandklar brt ek ders creti toplam tutarnn, prime esas gnlk kazan alt snrna blnmesi sonucu bulunacaktr. Bir aylk sredeki gn says (Brt Aylk Kazan / Asgari Gnlk Kazan = Gn Says) formlne gre hesaplanacak, bulunacak miktar 30 gnden fazla ise 30 gn olarak alnacak, bu ekilde yaplacak hesaplamalarda tam saydan sonraki ksuratlar dikkate alnmayacaktr. 2.2.9- 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 4 nc Maddesi Kapsamnda altrlanlar 657 sayl Kanunun 4 nc maddesinin (B) bendi kapsamnda geici olarak szleme ile altrlan personel, (C) bendi kapsamnda bir yldan az sreli veya mevsimlik olarak altrlan geici personel 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaktr.
18
2.3- SGORTALILIIN BLDRM VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 2.3.1- e Balamadan nce Bildirilmesi Gereken Sigortallar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda hizmet akdine tabi sigortal saylanlar, almaya, mesleki eitime veya zorunlu staja baladklar tarihten en ge bir gn nce Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan Sigortal e Giri Bildirgesi ile iverenleri tarafndan Kuruma bildirilecektir. Bu sigortallara ait sigortal ie giri bildirgesinin Kanunun 8 inci maddesinin birinci fkrasnda ve Sosyal Sigorta lemleri Ynetmeliinin 11 inci maddesinin ikinci fkrasnda belirtilen srelerde Kuruma verilmemesi halinde 5510 sayl Kanunun 102 nci maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi gereince idari para cezas uygulanacaktr. 2.3.2- naat, Balklk Ve Tarm yerlerinde e Balatlacak Sigortallar naat, balklk ve tarm iyerlerinde ie balatlacaklarn sigortal ie giri bildirgesinin iverenleri tarafndan en ge sigortallarn almaya balad gn Kuruma verilmesi gerekmektedir. Belgenin yasal srede Kuruma verilip verilmediinin tespitinde, inaat iyerleri iin (41XX, 42XX, 43XX), balklk iyerleri iin (03XX), tarm iyerleri iin (01XX), hayvanclk iyerleri iin (011X)
19
numaral iyeri tescil numarasnda yer alan i kolu kodlarna baklacaktr. 2.3.3- Yabanc lkelere Sefer Yapan Ulatrma Aralarnda Sefer Esnasnda e Balatlan Sigortallarn Bildirimi Yabanc lkelere sefer yapan kara, hava ve deniz ulatrma aralarna sefer esnasnda ie alnan sigortallarn almaya baladklar tarihten itibaren bir aylk sre ierisinde ie giri bildirgesinin iverenleri tarafndan Kuruma verilmesi halinde sigortal ie giri bildirgesi yasal sresinde Kuruma verilmi saylacaktr. 2.3.4- lk Defa yeri Bildirgesi Verecek yerlerinde e Balatlacak Sigortallarn Bildirimi Kuruma ilk defa iyeri bildirgesi veren iyerlerinde, sigortal altrlmaya balanlan tarihten itibaren bir ay iinde ie alnacaklarn sigortal ie giri bildirgesinin en ge iyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay iinde verilmesi halinde sigortal ie giri bildirgesi yasal srede verilmi saylacaktr. 2.3.5- Kamu darelerince stihdam Edilen 4447 sayl Kanuna Gre sizlik Sigortasna Tabi Olmayan Szlemeli Personel 657 sayl Devlet Memurlar Kanunu, 926 sayl Trk Silahl Kuv-
20
vetleri Personel Kanunu, 3269 sayl Uzman Erba Kanunu, 3466 sayl Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayl Hakimler ve Savclar Kanunu, 2547 sayl Yksek retim Kanunu, 2914 sayl Yksek retim Personel Kanunu, 233 ve 399 sayl kanun hkmnde kararnameler ile 190 sayl Kanun Hkmnde Kararnameye tabi kamu kurum ve kurulularnn tekilat kanunlarndaki hkmlerine gre szlemeli personel statsnde alanlardan 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi olanlar ile 657 sayl Devlet Memurlar Kanunu gereince geici personel statsnde altrlan personelin bildirimi almaya baladklar tarihten itibaren bir ay iinde Kuruma yaplacaktr. 2.3.6- Kamu darelerince Yurt D Grevde altrlacaklar 5510 sayl Kanunla kamu idarelerinin yurtd tekilatlarnda altrlmak zere gnderilen ve Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi olan personelin, yurtdnda almaya balad tarihten itibaren bir ay iinde Kuruma bildirimi yaplacaktr. Ancak, 2008 yl Ekim ay bandan nce 506 sayl Kanunun mlga 9 uncu maddesi gereince Dileri Bakanlnn yurtd grevine atanan personelinin sigortal ie giri bildirgesinin verilmesinde aylk sre dikkate alnacaktr.
21
2.3.7- Maliye Bakanl Vizesine Bal Olarak Kamu darelerinde alacaklar Kamu idarelerinde Maliye Bakanl vizesine tabi olup, Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi alacak sigortallarn vize ileminin gerekletirildiine ilikin yaznn, ilgili kamu idaresine intikal ettii gn izleyen ikinci i gn sonuna kadar Kuruma bildirilmesi gerekmektedir. 2.3.8- 4046 sayl zelletirme Kanunu Uyarnca zelletirilen yerlerinden Dier Kamu Kurum Ve Kurulularna Naklen Atanan Szlemeli Veya Kapsam D Personel 4046 sayl Kanun gereince zelletirilen iyerlerinden dier kamu kurum ve kurulularna naklen atanan szlemeli veya kapsam d personel nakledildikleri kamu idarelerinde ie baladklar tarihi takip eden ikinci i gn sonuna kadar Kuruma bildirilecektir. 2.3.9- 4447 sayl Kanun Gereince sizlik denei veya Ksa alma denei Alanlarn Bildirimi 4447 sayl Kanun gereince isizlik denei veya ilgili kanunlar gereince ksa alma deneinden yararlandrlan sigortallar Trkiye Kurumu ile Kurumumuz arasnda imzalanan protokol erevesinde Kuruma bildirilecektir.
22
2.3.10- rak, Aday rak ve Meslek Eitimi Gren rencilerin Bildirimi 3308 sayl Kanunda belirtilen aday rak, rak ve iletmelerde mesleki eitim gren renciler, meslek liselerinde okumakta iken veya yksek renimleri srasnda zorunlu staja tabi tutulan renciler 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendine tabi sigortal saylm olup bunlarn sigortal ie giri bildirgesi ile Kuruma bildirimi eitim kurumlarnca staja veya mesleki eitime baladklar tarihten nce yaplacaktr. 2.3.11- Tutuklu ve Hkmllerin Bildirimi 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinde saylanlardan 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendine tabi olanlarn bildirimi, bunlar altran kamu idareleri, iverenler ya da ceza infaz kurumlar ile Tutukevleri Yurtlar Kurumunca ie balatlmadan en ge bir gn nce Kuruma yaplacaktr. 2.3.12- Dier Bildirimler 1- lk iyerindeki almasna ait sigortal ie giri bildirgesi Kuruma verilerek, tescil ilemi yaplm olan sigortalnn, naklen ve hizmet akdi sona ermeden ayn iverenin ayn ya da baka nitede tescil edilmi dier iyerinde almaya balamas halinde, yasal sresi dnda Kuruma yaplan bildirimler de sresinde yaplm saylacaktr.
23
2- 2008 yl Ekim ayndan sonra sigortal ie giri bildirgesi yerine bu tarihten nce yrrlkte bulunan mevzuat hkmlerine gre belge verilmesi halinde bildirim yasal olarak yaplm kabul edilecektir. Ancak, yeni sigortal ie giri bildirgesinin dzenletilmesi salanarak sicil dosyasnda muhafaza edilmesi salanacaktr. 3- Sosyal Sigorta lemleri Ynetmeliinin 29 uncu maddesi gereince ayn nite snrlar iindeki organize sanayi veya endstri blgelerinde faaliyet gsteren iyerlerine ait dosyalarn birletirilmesi halinde burada alan sigortallarn sigortal ie giri ve iten ayrl bildirgeleriyle ilgili olarak 15/12/2008 tarihli ve 2008-106 sayl Genelgede belirtilen hususlar dorultusunda ilem yaplacaktr. 4- Alt iverenler asl iyeri zerinden bildirim yaptklarndan bunlarn altrd sigortallarn bildirimi asl iverenin bildirim sresi dikkate alnarak Kuruma verilecektir. 2.4- SGORTALI E GR BLDRGESNN KURUMA VERLMES 2.4.1- e-Sigorta Yoluyla Verilmesi 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi sigortallar altran iverenlerden aylk prim ve hizmet belgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla verenler kamu veya zel sektr ayrm yaplmakszn; - 01/11/2008 tarihinden itibaren sigortal tekrar ie giri bildirgesini,
24
- 01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigortal ilk ie giri bildirgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla internet zerinden Kuruma vermektedirler. Aylk prim ve hizmet belgesini e-Sigorta yoluyla bildirme zorunluluu olmayan iverenler sigortal ilk veya tekrar sigortal ie giri bildirgesini kat ortamnda Kuruma verebilecekleri gibi e-Sigorta yoluyla da Kuruma bildirebileceklerdir. Sigortal ie giri bildirgesinin e-sigorta yoluyla verilmesi halinde iverenler bilgisayarlarndan alacaklar Kurumca retilmi barkod numaral ktlarn bir nshasn sigortalya verecek, dier nshas da sigortalnn dosyasnda saklanacaktr. Kurumca e-Sigorta yoluyla gelen sigortal ie giri bildirgeleri iin herhangi bir dosya almayacak, ancak sigortalnn Kuruma yazl bavurmas ya da dier kurum ve kurulularla sigortal hakknda yazma yaplmas halinde barkod numaral sigortal ie giri bildirgesi alnarak sicil dosyas alp tm bilgi ve belgeler bu dosyada muhafaza edilecektir. 2.4.2- Kat Ortamnda Verilmesi Sigortal ie giri bildirgesinin kat ortamnda Kuruma verilmesi halinde bildirge nsha dzenlenir, Kurum evrak kaydndan geen bildirgenin bir nshas sigortalya verilmek dier nshas sigortal dosyasnda saklanmak zere iverene verilir. Kurumda kalan nshasna gre tescil ilemi tamamlandktan sonra sicil dosyas alarak arivde
25
muhafaza edilecektir. Sigortalnn daha nce alm bir dosyas varsa tescil ilemi sonulandrlan tekrar sigortal ie giri bildirgeleri bu dosyalara konulacaktr. Yabanc uyruklu sigortallar ile 403 sayl Trk Vatandal Kanununun 29 uncu maddesine tabi olanlarn Kuruma bildirimi kat ortamnda yaplacaktr. Yabanc uyruklu sigortallar iin yaplacak bildirimlerde 4817 sayl Kanuna uygun alma izin belgesi olmayanlarn tescili yapldktan sonra durum bir yaz ile alma Genel Mdrlne bildirilecektir. 403 sayl Kanunun 29 uncu maddesine tabi sigortallardan Mavi Kartl olanlar ile vukuatl nfus kayt rneinde 403 sayl Kanunun 29 uncu maddesine tabi olduuna ilikin erh dlenler sosyal gvenlik bakmndan Trk vatandalarna tannan haklara tabi olduklarndan bunlardan alma belgesi istenmeyecektir. kamet izni ve alma izni olduu halde ileri Bakanl Nfus ve Vatandalk leri Genel Mdrlnce henz yabanc uyruk numaras verilmemi sigortallar iin yabanc kimlik numaras temin edilinceye kadar sosyal gvenlik sicil numaras olarak sigorta sicil numaras kullanlacaktr. 2.5- SGORTALI TEN AYRILI BLDRGESNN VERLMES Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal olanlar ile 5 inci maddede 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda saylanlarn sigortallklar hizmet ak-
26
dinin sona erdii tarihte sona erer ve bu tarih iverenleri tarafndan Sigortal ten Ayrl Bildirgesi dzenlenmek suretiyle ve e-Sigorta yoluyla sigortalln sona ermesini takip eden on gn iinde Kuruma bildirilir. 01/08/2009 tarihine kadar on gnlk sre dolmadan aylk prim ve hizmet belgesi verilmi ise ayrca sigortal iten ayrl bildirgesinin dzenlenmesi istenmeyecektir. Ay iinde iten ayrld halde yasal sresi dolmad iin aylk prim ve hizmet belgesi verilmeyen sigortallar hakknda yaplacak ilemlerde sigortal iten ayrl bildirgesindeki bilgiler esas alnr. Kamu idarelerince; - 4447 sayl Kanununa gre isizlik sigortasna tabi olmayan szlemeli personel, - Yurt d grevde almak zere ie alnan personel, - D temsilciliklerde istihdam edilmekte olup temsilciliin bulunduu lkede srekli ikamet izni veya bu devletin vatandaln da haiz bulunan Trk uyruklu szlemeli personelden, bulunduu lkenin sosyal gvenlik kurumunda sigortal olduunu belgeleyenler, - D temsilciliklerde istihdam edilen szlemeli personelden uluslararas sosyal gvenlik szlemeleri erevesinde ve temsilciliin bulunduu lkenin ilgili mevzuatnn zorunlu kld hallerde bulunulan lkede sosyal sigorta kapsamnda sigortal yaplanlar, hakknda iten ayrl bildirgesi sigortallnn sona ermesinden itibaren aylk sre iinde iverenler tarafndan Kuruma bildirilecektir. Sigortal iten ayrl bildirgesine kaydedilen bilgiler ile ayrca il-
27
gili aylk prim ve hizmet belgelerinde yer alan bilgiler arasnda mutabakatszlk olmas halinde aylk prim ve hizmet belgesindeki bilgiler esas alnacaktr. 5838 sayl Kanunla 5510 sayl Kanunun 102 nci maddesinde yaplan dzenlemeyle 01/08/2009 tarihinden itibaren on gnlk sre iinde verilmeyen sigortal iten ayrl bildirgeleri hakknda idari para cezas uygulanacaktr. 2.6- SGORTALILARIN KENDLERN BLDRMES 5510 sayl Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fkras gereince 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamndaki sigortallar almaya baladklar tarihten itibaren en ge bir ay iinde, sigortal olarak almaya baladklarn rnei Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan Sigortal Bildirim Belgesi ile Kuruma bildireceklerdir. Sigortalnn kendini bildirmemesi, sigortal aleyhine delil tekil etmeyecektir. 3- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (b) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 3.1-GENEL AIKLAMA 01/10/2008 tarihinden nce 1479 ve 2926 sayl kanunlar ile
28
2108 sayl Kanun gereince muhtar seilenlerin sigortallklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi gereince devam ettirilmitir. Ayrca, 6132 sayl At Yarlar Hakknda Kanuna tabi jokey ve antrenrlerde 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr. 3.2- SGORTALI SAYILANLAR 3.2.1- Ticari Kazan veya Serbest Meslek Kazanc Nedeniyle Gerek veya Basit Usulde Gelir Vergisi Mkellefi Olanlar 193 sayl Gelir Vergisi Kanununa gre ticari kazan veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerek veya basit usulde gelir vergisi mkellefi olanlar vergi mkellefiyetlerinin baladklar tarihten itibaren 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (1) numaral alt bendi gereince sigortal saylacaklardr. 01/10/2008 tarihinden sonra ilk defa sigortal olanlarn bildirimleri vergi mkellefiyetinin balad tarihten itibaren en ge onbe gn iinde vergi daireleri tarafndan Kuruma bildirilecektir.
29
3.2.2- Gelir Vergisinden Muaf Olup, Esnaf ve Sanatkar Siciline Kaytl Olanlar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral alt bendine gre 193 sayl Kanunun 9 uncu maddesinde yer alan mesleki faaliyetleri nedeniyle vergiden muaf olup 5362 sayl Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kurulular Kanununa gre esnaf ve sanatkar siciline kaytl olanlar sigortal saylmtr. Bunlarn sigortallklar esnaf ve sanatkar sicil mdrlklerine kaytl olduklar tarihten itibaren balayacak olup, bu tarih esnaf ve sanatkar sicil mdrlklerince en ge onbe gn iinde Kuruma bildirilecektir. Esnaf ve sanatkar sicil mdrlkleri kendilerine kayt yaptran esnaflarlardan yalnzca vergiden muaf olanlarn kaytlarn Kuruma bildirecektir. Gelir vergisinden muaf olup, Kanunun 6 nc maddesinin birinci fkrasnn (k) bendine gre esnaf ve sanatkarlar odalar birliklerinden aldklar Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan Sigortallk Muafiyet Belgesi ile sigortallklar sona erenlerden, aylk faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutar, prime esas gnlk kazan alt snrnn otuz katndan fazla olduunu yine esnaf ve sanatkarlar odalar birliinden alacaklar sigortallk muafiyet belgesi ile belgeleyenlerden onbe gn iinde bu belge ile birlikte sigortal ie giri bildirgesini Kuruma intikal ettirenlerin sigortallklar belgenin dzenledii tarihten, bu sreyi geirenlerin sigortallklar ise belgenin Kurum kaytlarna intikal ettii tarihten itibaren balatlacak, bu tarih sigortallarca ve esnaf ve sanatkarlar odalar birlikleri tarafndan Kuruma bildirilecektir.
30
3.2.3- irket Ortaklarnn Sigortall 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi ile anonim irketlerin ynetim kurulu yesi olan ortaklar, sermayesi paylara blnm komandit irketlerin komandite ortaklar, dier irket ve donatma itiraklerinin tm ortaklar sigortal saylmlardr. 3.2.3.1- Kollektif irketlerin Ortaklar Kollektif irket ortaklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi gereince sigortal saylmlardr. Bunlarn sigortallklar vergi mkellefiyetlerinin baladklar tarihten itibaren balatlacak, bu tarih vergi dairelerince onbe gn iinde Kuruma bildirilecektir. 3.2.3.2- Adi Komandit irketlerin Komandite ve Komanditer Ortaklar 5510 sayl Kanunla adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklar sigortal saylmlardr. Adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklarnn sigortall vergi mkellefiyetinin balang tarihinden itibaren en ge onbe gn iinde vergi daireleri tarafndan Kuruma bildirilecektir.
31
3.2.3.3- Donatma tiraki Ortaklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi gereince donatma itiraki ortaklar sigortal saylmlardr. Donatma itiraki ortaklarnn sigortall vergi mkellefiyetlerinin balad tarih itibariyle balatlacak, bu bildirim vergi dairelerince onbe gn iinde Kuruma yaplacaktr. 3.2.3.4- Anonim irketlerin Ynetim Kurulu yesi Olan Ortaklar 1479 sayl Kanunun mlga 24 nc maddesi ile 01/10/2008 tarihinden nce anonim irketlerin kurucu ortaklar ve ynetim kurulu yesi olan ortaklar sigortal saylmakta iken, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi ile 01/10/2008 tarihinden itibaren sadece anonim irketlerin ynetim kurulu yesi olan ortaklar ynetim kuruluna seildikleri tarih itibariyle sigortal saylmlardr. Bu kapsamda saylan kiiler, irket yetkililerince ynetim kurulu yeliine seildikleri tarihten itibaren en ge onbe gn iinde Kuruma bildirilecektir. Anonim irketlerde irket orta olmayan ynetim kurulu yeleri 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylmayacaklardr. 5510 sayl Kanunun geici 22 nci maddesi ile 1479 sayl Kanuna gre 01/10/2008 tarihinden nce anonim irketlerin kurucu orta
32
olmalar nedeniyle sigortal olanlardan, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi kapsamnda sigortallklarn devam ettirmek isteyenlerin 01/10/2008 tarihinden itibaren alt ay iinde (01/04/2009 tarihine kadar) Kuruma yazl olarak talepte bulunmalar halinde, sigortallklar devam ettirilecektir. 01/04/2009 tarihine kadar talepte bulunmayanlarn sigortallklar ise 01/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilecektir. 3.2.3.5- Limited irketlerin Ortaklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi ile limited irket ortaklar sigortal saylmlardr. Limited irket ortaklarnn sigortall irketin ticaret sicil memurluklarnca tescil edildikleri tarihten itibaren balatlacak olup, ticaret sicil memurluklar bu kiileri tescil edildikleri tarihten itibaren onbe gn iinde Kuruma bildireceklerdir. Limited irket ortaklarndan hisse devri alan yeni ortaklarn sigortallklar, ortaklar kurulunca devrin yaplmasna karar verildii tarihte balayacak ve bu tarih ortaklar kurulu kararnn, hisse devrine ilikin tanzim edilen noter devir szlemesinin, devrin yapldnn ilendii pay defterinin birer sureti veya devir ticaret sicil memurluunca tescil edilmi ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildii nshasnn ibraz edilmesi kaydyla irket yetkililerince Kuruma bildirilecektir.
33
3.2.3.6- Sermayesi Paylara Blnm Komandit irketlerin Komandite Ortaklar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendi ile komandit irketlerin komandite ortaklar sigortal saylmtr. Sermayesi paylara blnm komandit irketlerin komandite ortaklarnn sigortall; - irket kurulularnda irketin ticaret sicil memurluklarnca tescil edildikleri tarihten itibaren balatlacak, bu tarih ticaret sicil memurluklarnca, - Komandite ortaklardan hisse devri alan yeni ortaklarn sigortallklar ise ortaklar kurulunca devrin yaplmasna karar verildii tarihten balatlacak, bu tarih irket yetkililerince, onbe gn iinde Kuruma bildirilecektir. Komandite ortaklardan hisse devri alan ortaklarn Kuruma bildirilmesinde sigortal ie giri bildirgesi yannda ortaklar kurulu kararnn, hisse devrine ilikin tanzim edilen noter devir szlemesinin, devrin yapldnn ilendii pay defterinin birer sureti veya devir ticaret sicil memurluunca tescil edilmi ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildii nshas da Kuruma verilecektir. 3.2.3.7- Tarmsal Faaliyette Bulunanlar 2926 sayl Kanun 5510 sayl Kanunla 01/10/2008 tarihi itiba-
34
riyle yrrlkten kaldrldndan, 2926 sayl Kanuna tabi sigortal olanlarn hak ve ykmllkleri 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendi kapsamnda devam ettirileceinden, 01/10/2008 tarihinden nce tarmsal faaliyetlerinin bulunmas nedeniyle ziraat odasna, ziraat odasnn bulunmad yerlerde ise tarm il/ile mdrlne kaytl olanlardan, 01/10/2008 tarihinden nce Kuruma kayt ve tescili yaplamayanlar ile ilk defa 01/10/2008 tarihinden sonra tarmsal faaliyete balayanlar 5510 sayl Kanun hkmleri gereince sigortal saylacaklardr. 01/10/2008 tarihinden nce sigortal olanlardan ziraat odas kayd bulunmayanlarn ziraat odalarna, ziraat odalarnn bulunmad yerlerde ise tarm il/ile mdrlklerine kayt olmalar gerektiinden, sigortallara bu husus duyurularak gerekli kaytlarn yaplmas salanacaktr. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi olanlarn sigortall bal olduklar ziraat odalarnca, ziraat odalarnn bulunmad yerlerde ise tarm il/ile mdrlklerince veya kendilerince bir yl iinde bildirilmesi halinde odaya kaydedildikleri tarihten, bu sre iinde bildirilmemesi halinde ise bildirimin Kuruma yapld tarihten itibaren balatlacaktr. Tarmsal faaliyette bulunanlar meslek kuruluuna kaytlarnn yapld tarihten itibaren bir ay iinde ziraat odalarnca, ziraat odalarnn bulunmad yerlerde tarm il/ile mdrlklerince Kuruma bildirilecektir. Ziraat odasna kaydn balamas ve sona ermesinde oda ynetim kurulu karar tarihi esas alnacaktr.
35
01/10/2008 tarihinden nce 2926 sayl Kanun kapsamnda tarmsal faaliyette bulunanlarn onsekiz yan doldurduklar tarihi takip eden ylbandan itibaren sigortallklarnn balatlmas nedeniyle, 01/10/2008 tarihinden nce sigortallklar balatlmayan ve 01/10/2008 tarihinden nce onsekiz yan dolduranlarn sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle balatlacaktr. 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendi gereince onsekiz yan doldurmam olanlar sigortal saylmadklarndan tarmsal faaliyete onsekiz yan doldurmadan balayanlarn sigortallk balangcnda onsekiz yan doldurduklar tarih esas alnacaktr. 5510 sayl Kanunun geici 16 nc maddesi ile 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendi kapsamndaki tarm sigortallarn 01/10/2008 ile 31/12/2008 tarihleri arasndaki aylk kazanc Kanunun 80 inci maddesine gre belirlenen gnlk kazancn onbe kat olarak dikkate alnacak, otuz katn gememek zere her yl bir puan artrlacaktr. Tarmsal faaliyette bulunan sigortallardan, Kanunun 6 nc maddesinin birinci fkrasnn () bendine gre ziraat odalarndan, ziraat odalarnn bulunmad yerlerde tarm il/ile mdrlklerinden aldklar Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan Sigortallk Muafiyet Belgesi ile sigortallklar sona erenlerden, yllk tarmsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutarn aylk ortalamasnn, prime esas gnlk kazan alt snrna gre belirlenen tutardan fazla olduunu sigortallk muafiyet bel-
36
gesi ile belgeleyerek bir yl iinde sigortal ie giri bildirgesi ile Kuruma bildirenlerin sigortallklar belgenin dzenlendii tarihten bu sreyi geirenlerin sigortallklar ise bildirimin Kurum kaytlarna intikal ettii tarihten balar. Bu tarih sigortallarca ve ilgili kurulularca Kuruma bildirilecektir. 01/10/2008 tarihinden sonra tarmsal faaliyette bulunmas nedeniyle 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendi kapsamnda sigortal saylanlar ile bu tarihten nce 2926 sayl Kanun gereince sigortal olarak tescil edilmemi olanlardan, sattklar tarmsal rn bedelleri zerinden tevkifat yaplanlarn, tevkifata istinaden tescilleri 22/5/2007 tarihli ve 26529 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 7 Seri Numaral Tebli ve 15/06/2007 tarihli ve 2007/44 sayl Genelge hkmlerine gre yaplacaktr. 3.2.3.8- Ky ve Mahalle Muhtarlar 2108 sayl Kanun gereince 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesi kapsamnda sigortal saylmay gerektirecek bir almas bulunmayan veya gerek 5510 sayl Kanun gerekse mlga 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayl kanunlara gre aylk ve/veya gelir almayan ky ve mahalle muhtarlar, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Ky ve mahalle muhtarlarnn sigortallklar, seildikleri tarihten itibaren balatlacak, bu tarih il veya ile mlki amirliklerince onbe gn iinde Kuruma bildirilecektir. 5510 sayl Kanunun geici 21 inci maddesi ile 2108 sayl Kanun
37
gereince muhtar seildikleri tarih itibariyle 1479 sayl Kanuna gre kayt ve tescilleri yaplan ve sigortallklar devam eden ky muhtarlarndan 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (1) numaral alt bendi gerei sigortallklarn devam ettirmek isteyenlerin 01/10/2008 tarihinden itibaren 01/04/2009 tarihine kadar (01/04/2009 tarihi dahil) yazl talepte bulunmalar halinde sigortallklar bu bent kapsamnda devam ettirilecek, mracaat edilmemesi halinde aylk prim demeleri geici 16 nc madde de belirlenen oran zerinden tahakkuk ettirilecektir. 01/10/2008-01/04/2009 tarihleri arasnda mracaat edenlerin primleri 01/10/2008 tarihinden itibaren 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1) numaral alt bendi gerei tahsil ettirilecektir. 2108 sayl Kanunun 5 inci maddesi gereince muhtar sigortallarn 1479 sayl Kanun gereince yaptklar muhtarlk sresi borlanmas 5754 sayl Kanunla 08/05/2008 tarihi itibariyle yrrlkten kaldrldndan, 10/09/1977 tarihinden nce muhtarlkta gemi sreler borlandrlmayacaktr. 3.2.3.9- 6132 sayl At Yarlar Hakknda Kanuna Tabi Jokey ve Antrenrler 6132 sayl At Yarlar Hakknda Kanuna tabi jokey ve antrenrler 01/10/2008 tarihinden itibaren 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr. Bunlarn sigortallklar lisans belgesine istinaden fiilen almaya baladklar tarihten balar, bu tarih Trkiye Jokey Kulb tarafndan bir ay
38
ierisinde Kurumuma bildirilir. Fiili alma lisans belgesinin onaylanmas ile balar. 3.2.3.10- 04/10/2000 Tarihinden nce Kanunla Kurulu Meslek Kuruluu Kaytlarna Gre Sigortallklar Balatlanlar 22/03/1985-04/10/2000 tarihleri arasnda 1479 sayl Kanuna gre vergi mkellefiyeti bulunmayan ancak kanunla kurulu meslek kurulular veya esnaf ve sanatkar sicili kaytlarna gre sigortallklar balatlanlardan; - 5362 sayl Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kurulular Kanununun geici 3 nc maddesinin drdnc fkras gereince sicil ve oda kaytlar nedeniyle 22/03/1985-04/10/2000 tarihleri arasnda 1479 sayl Kanuna gre sigortal olan, ancak 5362 sayl Kanun gereince yelik artlarn tamadklar iin sicil ve oda kaytlar sona erenlerin 1479 sayl Kanuna gre sigortallklar 01/10/2008 tarihinden sonra da devredilen Ba-Kur Genel Mdrlnn 21/07/2005 tarihli ve 2005/7 sayl Genelge gereince devam ettirilecektir. - 5174 sayl Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Kanununa gre kurulan Ticaret ve Sanayi Odalar veya kanunla kurulu dier meslek kurulular ye kaytlarna gre sigortal olanlarn sigortallklar devam edenlerin sigortallklar 01/10/2008 tarihinden sona erdirilecektir. Ancak, 5362 sayl Kanunun geici 3 nc maddesinin drdnc fkras gereince sigortalklar devam ettirilenlerin; talepleri veya 4
39
nc maddenin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentlerine tabi almalar halinde ise bu bentler kapsamnda sigortallklar balayanlarn sigortallklar sona erdirilecektir. 3.4- SGORTALILIIN BLDRM VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 3.4.1- Sigortal e Giri Bildirgesinin Verilmesi lk defa 01/10/2008 tarihinden sonra 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi sigortal saylanlarn bildirimi Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan sigortal ie giri bildirgesi ile bu sigortallar bildirmekle ykml olan vergi daireleri, ticaret sicil memurluklar, esnaf ve sanatkar sicil mdrlkleri, irket yetkilileri, ziraat odalar, Trkiye Jokey Kulb ve dier kurumlar tarafndan bu Genelgenin 3.2- Sigortal Saylanlar blmnde belirtilen srede Kuruma verilecektir. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki sigortallar bildirim ykmll bulunan ilgili kurum ve kurulular sigortal ie giri bildirgesini elektronik alt yap oluturuluncaya kadar Kuruma kat ortamnda verebileceklerdir. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki sigortallarla ilgili bildirim ykmll bulunan kurum ve kurulular, bildirimlerini merkez birimlerince yapmalar durumunda, bildirim zorunluluu yerine getirilmi saylr.
40
01/10/2008 tarihinden nce 1479 ve 2926 sayl kanunlara tabi sigortall devam edenlerden ayrca sigortal ie giri bildirgesi alnmayacaktr. Sigortallarn 01/10/2008 tarihinden nceki ilemlerinde sigortallk srelerinin belirlenmesinde bu tarihten nce kullanlan belgelerle ilem yaplacaktr. 01/10/2008 tarihi itibariyle ilk defa Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi sigortall balatlacak olanlarn sigortal ie giri bildirgesi ile sigortal iten ayrl bildirgesinin Kuruma verilmemesi halinde belgeler Kurumca dzenlenir. 3.4.2- 01/10/2008 Tarihine Kadar Kayt ve Tescillerini Yaptrmayan Sigortallar 5510 sayl Kanunun geici 8 inci maddesine gre 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi tarmsal faaliyette bulunan sigortallar hari 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine gre sigortallk nitelii tadklar halde 1479 sayl Kanun gereince 01/10/2008 tarihine kadar kayt ve tescillerini yaptrmayanlarn sigortallklar 01/10/2008 tarihinden itibaren balatlacaktr.
41
3.4.3- Kurumca Sigortallk Hak ve Ykmllnn Balatlmasnn Bildirimi 5510 sayl Kanunun 8 inci maddesinin nc fkras gereince; Kurum, 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki sigortallar iin Kuruma verilen sigortal ie giri bildirgelerine gre tescillerini yaparak tescil tarihinden itibaren bir ay iinde, sigortallk hak ve ykmllklerinin baladn sigortallara bildirecektir. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi sigortallarn ksa vade sigorta prim oran 29/09/2008 tarihli ve 27012 (2. mkerrer) sayl Resmi Gazetede yaymlanan 2008/14173 sayl Bakanlar Kurulunun Ksa Vadeli Sigorta Kollar Prim Tarifesinin Yrrle Konulmas Hakknda Karar ekinde yer alan tarifeye gre belirlenecektir. 3.5- SGORTALILIIN SONA ERMES VE BLDRM 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi olanlarn sigortallklar bu faaliyetlerine son verdikleri tarih itibari ile sona erdirilecektir. Dier taraftan, 1479 sayl Kanunla sigortalln sona ermesi sigortallarn ilgili kurumlardan alacaklar onayl belgelerin Kuruma ibraz ile yaplmakta iken 5510 sayl Kanunla bu ykmllk bunlar bildiren kurumlara ya da irket yetkilerine verilmitir.
42
3.5.1- Gelir Vergisi Mkellefi Olanlarn Sigortallnn Sona Ermesi Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylanlardan ticari kazan veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerek veya basit usulde gelir vergisi mkellefi olanlarn sigortallklar mkellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihte sona erer, bu tarih ilgili vergi dairelerince ve sigortallarca on gn iinde sigortal iten ayrl bildirgesi ile Kuruma bildirilir. 3.5.2- Gelir Vergisinden Muaf Olanlarn Sigortallklarnn Sona Ermesi Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral alt bendine tabi olanlarn sigortall esnaf ve sanatkar sicil mdrlklerindeki kaytlarnn silindii tarihte sona erer, bu tarih esnaf ve sanatkar sicil mdrlklerince ve sigortallarca on gn iinde sigortal iten ayrl bildirgesi ile Kuruma bildirilir. Gelir vergisinden muaf olanlardan, Kanunun 6 nc maddesinin birinci fkrasnn (k) bendi kapsamna girenlerin bir nceki aya ait faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutarn aylk ortalamasnn prime esas gnlk kazan alt snrnn otuz katndan az olduu esnaf ve sanatkarlar odalar birliklerinden alacaklar Sosyal Sigorta lemleri Ynetmelii ekinde yer alan sigortal muafiyet belgesi ile belgeleyerek on gn iinde Kuruma inti-
43
kal ettirenlerin sigortallklar belgenin dzenledii tarihten, bu sreyi geirenlerin sigortallklar ise belgenin Kurum kaytlarna intikal ettii tarihten itibaren sona erer ve bu tarih sigortallarca Kuruma bildirilir. Gelir vergisinden muaf olan sigortallarn, sigortallklar devam ederken Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi almalar halinde sigortallklar almaya baladklar tarihte sona erecek bu tarih sigortallarca on gn iinde Kuruma iten ayrl bildirgesi ile bildirilecektir. 3.5.3- irket Ortaklarnn Sigortalnn Sona Ermesi a) Kollektif irket, adi komandit irketlerin komandite ve komanditer ortaklar ile donatma itiraki ortaklarnn sigortallklar vergi mkellefiyetlerinin bittii tarihte sona erer, bu tarih vergi dairelerince ve sigortallarca, b) Anonim irketlerin ynetim kurulu yesi olan ortaklarnn sigortallklar bu grevlerinin bittii tarihte sona erer, bu tarih irket yetkililerince ve sigortallarca, c) Limited irket, sermayesi paylara blnm komandit irketlerin komandite ortaklarnn sigortallklar hisse devrine ilikin alnan ortaklar kurulu karar ile hissenin devrine ilikin tanzim edilen noter devir szlemesinin ve devrin pay defterine ilendii sayfann birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurluuna tescil edilmi ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildii nshasnn
44
ibraz edilmesi kaydyla ortaklar kurulu karar tarihi itibariyle sona erer, bu tarih, sigortallar ve irket yetkililerince, on gn iinde iten ayrl bildirgesiyle Kurumu bildirilir. d) flasn almasna mahkemece karar verilen irket ortaklarnn sigortallklar, sigortalnn talebi halinde mahkemenin karar tarihinde, sigortalnn talebinin olmamas halinde ise mahkemece iflasn kapatlmasna karar verildii tarihte sona erer, bu tarih sigortallar ve irket yetkililerince, on gn iinde iten ayrl bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir. e) Tasfiyenin almasna mahkemece karar verilen irket ortaklarnn sigortallklar, sigortalnn talebi halinde mahkemenin karar tarihinde sona erer, bu tarih sigortallarca, sigortalnn talebinin olmamas halinde ise tasfiye kurulu kararnn ticaret sicil memurluunca tescil edildii tarihte sona erer, bu tarih ticaret sicil memurluunca ve sigortallarca, on gn iinde iten ayrl bildirgesiyle Kuruma bildirilecektir. f ) irketin tasfiyesine ortaklar kurulu tarafndan karar verilmesi durumunda, irket ortaklarnn sigortallklar; talebi halinde tasfiyenin balanmasna karar verildii tarihte, sigortalnn talebinin olmamas halinde ise tasfiyenin sonulandna ilikin tasfiye kurulu kararnn ticaret sicil memurluuna tescil edildii tarihte sona erer. Bu tarihler sigortallarca ve ticaret sicil memurluklarnca on gn iinde iten ayrl bildirgesiyle Kurumu bildirilecektir. g) Mnfesih duruma den irketlerin ortaklarnn sigortallklar, sigortalnn talebi halinde irketin mnfesih duruma dt tarih
45
itibariyle sona erer, bu tarih sigortallarca, sigortalnn talebinin olmamas halinde mnfesih duruma den irketin tasfiyesinin sonulandna dair tasfiye kurulu kararnn ticaret sicil memurluuna tescil edildii tarihte sona erer, bu tarih, sigortallarca ve ticaret sicil memurluklarnca, on gn iinde iten ayrl bildirgesiyle Kurumu bildirilecektir. h) Mahkeme karar ile iflasn, tasfiyenin almasna, ortaklar kurulu karar ile tasfiyenin balamasna veya mnfesih duruma dmesine karar verilen, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (3) numaral alt bendinde belirtilen irketlerin ortaklarndan Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi almaya balayanlarn sigortallklar, almaya baladklar tarihte sona erer ve bu tarih sigortallarca iten ayrl bildirgesi ile Kuruma bildirilecektir. ) irket ortaklarnn orta olduklar irketin mahkeme karar ile iflasn almasna tasfiyesine balanlmasna ortaklar kurulu karar ile tasfiyesine balanlmasna veya mnfesih duruma dtkleri tarih itibariyle talepleri halinde sigortallklarnn sona ermesi ile ilgili hkm 01/10/2008 tarihinden itibaren uygulamaya konulduundan bu tarihten nce irket orta olmalar nedeniyle sigortallklar balayan ancak orta olduklar irketin mahkeme karar ile iflasn almasna, tasfiyesine balanlmasna veya mnfesih duruma dmesine karar verildii halde bu ilemleri 01/10/2008 tarihinden sonra da sonulanmayan irketlerin ortaklarnn talebi halinde de yukarda belirtilen esaslar dahilinde ilem yaplacaktr.
46
3.5.4- Ky ve Mahalle Muhtarlarnn Sigortalnn Sona Ermesi Ky ve mahalle muhtarlarnn sigortallklar muhtarlk grevinin bittii tarihte sona erer, bu tarih il veya ile mlki amirliklerince ve sigortallarca, ky ve mahalle muhtarlarndan Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkras (b) bendi kapsamnda gelir vergisi mkellefi olanlar hari, ayn zamanda hizmet akdi ile almaya balayanlarn sigortallklar almaya baladklar tarihte sona erer, bu tarih sigortallarca on gn iinde sigortal iten ayrl bildirgesi ile Kuruma bildirilecektir. Muhtarlk grevlerine seilmeyenler veya ayrlanlarn sigortallklar bu grevlerinin sona erdii tarih itibariyle sona erdirilecektir. 3.5.5- Tarmsal Faaliyette Bulunanlarn Sigortallklarnn Sona Ermesi a) 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi tarmsal faaliyette bulunanlarn sigortall, tarmsal faaliyetin sona erdii tarihten veya 6 nc maddenin birinci fkrasnn () bendi gereince tarmsal faaliyette bulunan ve yllk tarmsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutarn aylk ortalamasnn, 80 inci maddede tanmlanan prime esas gnlk kazan alt snrnn geici 16 nc madde hkm esas alnmak suretiyle belirlen oran zerinden ziraat odalarn-
47
dan, ziraat odalarnn bulunmad yerlerde ise tarm il/ile mdrlklerinden alacaklar Sigortallk Muafiyet Belgesinin on gn iinde Kuruma intikal ettirilmesi halinde belgenin dzenlendii tarihten, bu srenin geirilmesi halinde ise belgenin Kuruma intikal ettirildii tarihten itibaren sona erecektir. b) 01/10/2008 tarihinden nce 2926 sayl Kanuna gre sigortallklar balatlanlardan ziraat odas kayd bulunmayanlarn sigortalklarnn sona ermesinde, tescilde esas alnan kaytlara gre sigortallk sona erdirilecektir. Tarmsal faaliyette bulunan sigortallar iin 6 nc maddenin birinci fkrasnn () bendinde belirtilen oran geici 16 nc maddenin yrrle girdii 01/10/2008-31/12/2008 tarihleri arasnda % 15 olarak belirlenmi olup bu oran prime esas gnlk kazancn otuz katn gememek zere her yl bir puan artrlacaktr. 3.5.6- Jokey ve Antrenrlerin Sigortallnn Sona Ermesi 6132 sayl Kanuna tabi jokey ve antrenrlerden lisanslar yenilenmeyenlerin sigortallklar lisansl olduklar yln sonu itibariyle sona erer ve bu tarih Trkiye Jokey Kulb ve sigortallarca on gn iinde Kuruma bildirilir. 3.5.7- Sigortal ten Ayrl Bildirgesinin Verilmesi Kanunun 4 nc maddesi birinci fkras (b) bendi kapsamndaki
48
sigortallardan sigortal iten ayrl bildirgesini kat ortamnda verenler iin, sigortalln sona ermesini takip eden on gn iinde sigortal iten ayrl bildirgesi iki nsha dzenlenir. Biri dzenleyen kuruluta kalr, dieri ilgili niteye gnderilir. Sigortalya, Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki sigortallnn sona erdii ilgili nite tarafndan yaz ile bildirilir. 4- KANUNUN 4 NC MADDESNN BRNC FIKRASININ (c) BEND KAPSAMINDA SGORTALI SAYILANLAR 4.1- GENEL AIKLAMA 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan ilk defa 2008 yl Ekim ay ba itibariyle kamu idarelerinin kadro ve pozisyonlarnda almaya balayanlar Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr. 2008 yl Ekim ay bandan nce 5434 sayl Kanuna gre itiraki iken bu tarihten nce veya sonra grevinden ayrlanlar ile bunlardan Kanunun yrrle girdii tarihten sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendine tabi olarak yeniden almaya balayanlar hakknda 5510 sayl Kanunun geici 4 nc maddesi gereince yrrlkten kaldrlan hkmleri de dahil 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanmaya devam edilecektir.
49
5510 sayl Kanunun ksa vadeli sigorta kollarna ilikin hkmleri 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylanlara bu kapsamda olduklar srece uygulanmayacaktr. 4.1.2- Sigortal Saylanlar Kamu idarelerinde, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine gre hizmet akdine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda srekli olarak alanlar ile 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, szlemeli olarak almalar nedeniyle ilgili mevzuatnda Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamna girenler gibi sigortal olmas ngrlmemi olanlar Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendine gre sigortal saylmlardr. Buna gre, 2008 yl Ekim ay bandan sonra kamu idarelerinde ilk defa almaya balayacak olanlardan, - 190 sayl Genel Kadro ve Usul Hakknda Kanun Hkmnde Kararname ile kadro ihdas yaplm olan kamu kurum ve kurulularnda daimi kadrolara atananlar, - 190 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile kadro ihdas olmamasna ramen kanunlarnda bulunan zel hkmler uyarnca 5434 sayl Kanunla ilgilendirilmeleri gerekenler, - 399 sayl Kamu ktisadi Teebbsleri Personel Rejiminin Dzenlenmesi ve 233 sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin Baz Maddelerinin Yrrlkten Kaldrlmasna Dair Kanun Hkmnde
50
Kararnameye tabi kamu kurum ve kurulularnda szlemeli olarak greve balayanlar, - Kadro karl szlemeli personel altran kamu kurum ve kurulularnn kanunlarnda belirtilen kadro ve unvanlarda alanlar, sigortal saylacaklardr. 4.1.3- 657 sayl Kanunun 86 nc Maddesi Uyarnca Aktan Vekil Atananlar 2008 yl Ekim ay bandan sonra kamu idarelerinde ilk defa, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 86 nc maddesi gereince memurlarn kanuni izin, geici grev, disiplin cezas uygulamas veya grevden uzaklatrma nedenleriyle ilerinden geici olarak ayrlmalar halinde yerlerine aktan vekil olarak atananlar sigortal saylacaklardr. 4.1.4- Kurulu ve Personel Kanunlar veya Dier Kanunlar Gereince Seimle veya Atama Yoluyla Kamu darelerinde Greve Gelenler Kurulu veya personel kanunlar ve dier kanunlar ile sresi kanunlarla belirlenen grevlere seilme veya atama yoluyla gelenlerin, bu grevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarnda Devlet memurlar gibi emeklilik hakk verilmi olanlardan hizmet akdi ile almas ngrlmemi olanlar sigortal saylacaklardr.
51
4.1.5- Babakan, Bakanlar ile Trkiye Byk Millet Meclisi yeleri 2008 yl Ekim ay bandan sonra Trkiye Byk Millet Meclisi yeliine seilenler seildikleri, aktan bakan olarak atananlar atandklar tarihten itibaren Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. 5510 sayl Kanunun yrrlk tarihinden nce 5434 sayl Kanuna tabi hizmeti olanlarn ise sigortallklar seildikleri veya atandklar tarihi takip eden aybandan itibaren balatlacaktr. Malullk, yallk ve emekli ayl almakta iken 2008 yl Ekim ay bandan sonra Trkiye Byk Millet Meclisi yeliine seilen veya aktan bakan atananlardan isteyenler emekli aylklar kesilmek suretiyle aylklarnn kesildii tarihten itibaren sigortal saylacaklardr. Babakan ve bakanlar hakknda Trkiye Byk Millet Meclisi yeleri gibi ilem yaplacaktr. 4.1.6- Belediye Bakanlar, l Encmeninin Seimle Gelen yeleri a) Kanunun yrrle girdii tarihten nce belediye bakanlna veya il encmeninin seimle gelen yeliine seilenlerden 5434 sayl Kanuna gre itiraki olanlarn itirakilikleri, Kanunun yrrle girdii tarihten itibaren 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda devam edecektir.
52
b) 5434 sayl Kanuna tabi hizmeti bulunanlar ile 506, 1479, 2925 ve 2926 sayl kanun hkmlerine tabi almakta iken belediye bakanlna veya il encmeninin seimle gelen yeliine seilenlerden, sigortallklarn 506, 1479, 2925 ve 2926 sayl kanunlar kapsamnda devam ettirenler 2008 yl Ekim ay bandan itibaren 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) bendi kapsamnda sigortal saylacaktr. 2008 yl Ekim ay bandan sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) bendi kapsamndaki sigortalln sona erdirenlerin sigortallklarnn sona erdii tarihten itibaren, sigortallklarn sona erdirmeyenlerin ise taleplerinin Kurum kaytlarna getii tarihten itibaren (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. 2008 yl Ekim ay bandan nce 506, 1479, 2925 ve 2926 sayl kanun hkmlerine tabi almas sona erenlerden 5434 sayl Kanuna gre ilgilendirme talebinde bulunmayanlar 2008 yl Ekim ay bandan itibaren sigortal saylacaklardr. Bunlardan, 5434 sayl Kanuna tabi hizmeti bulunanlar hakknda bu Kanunla yrrlkten kaldrlan hkmleri de dahil 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanacaktr. c) Kanunun yrrle girdii tarihten nce malullk, yallk ve emekli ayl balananlar ile bu Kanunun yrrle girdii tarihten sonra balanacak olanlardan belediye bakanlna veya il encmeninin seimle gelen yeliine seilenler, Kanunun yrrle girdii tarihten sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal olmak istemeleri durumunda, emekli aylklar kesilmek suretiyle dilekelerinin Kurum kaytlarna getii tarihi takip eden aybandan itibaren sigortal saylacaklardr. Bunlardan, daha nce 5434
53
sayl Kanuna tabi hizmeti bulunanlar hakknda bu Kanunla yrrlkten kaldrlan hkmleri de dahil 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanacaktr. d) 5510 sayl Kanunun yrrle girdii tarihten sonra belediye bakanlna veya il encmeninin seimle gelen yeliine seilenlerden, sigortallk hali bulunmayanlar ile 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) bendi kapsamnda sigortal olanlar isteklerine baklmakszn seildikleri tarihten itibaren Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Ancak, 65 yan tamamladktan sonra belediye bakanlna veya il encmeninin seimle gelen yeliine seilenler Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal olma talebinde bulunsalar dahi sigortal saylmayacaklardr. Bu grevlere seildikten sonra 65 yan tamamlanm olanlarn 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamndaki sigortall 5510 sayl Kanunun 9 ncu maddesinin (c) bendi uyarnca 65 yan tamamlad tarihi takip eden aybandan itibaren sona erecektir. 4.1.7- Sendikalar ve Konfederasyonlar le Sendika ubelerinin Bakanlklar ve Ynetim Kurullarna Seilenlerden Aylksz zne Ayrlanlar 4688 sayl Kamu Grevlileri Sendikalar Kanunu gereince sendika veya konfederasyonlarn ilk genel kuruluna kadar sevk ve idare edecek ynetim kurulu yeleri, genel kurulda ynetim kuruluna sei-
54
lenler ile sendika ube ynetim kurulu yeliine seilenlerden, seildikleri tarihten itibaren otuz gn ierisinde aylksz izne ayrlan yneticileri Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Bu grevlerinden ayrlanlardan otuz gn iinde grevlerine balamak iin yazl bavuruda bulunmayanlar grevlerinden ekilmi saylarak sigortallklar sona erdirilecektir. Kanunun yrrle girdii tarihten nce kamu sendikalar ve konfederasyonlar ile sendika ubelerinin bakanlklar ve ynetim kurullarna seilenlerden aylksz izne ayrlanlar hakknda bu Kanunla yrrlkten kaldrlan hkmleri de dahil 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanacaktr. 4.1.8- Askeri renciler Kanunun yrrle girdii tarihten sonra Harp okullar, faklte ve yksek okullarda Trk Silahl Kuvvetleri hesabna okuyan veya kendi hesabna okumakta iken askeri renci olanlar ile astsubay meslek yksek okullar ve astsubay nasbedilmek zere temel askerlik eitimine tabi tutulan adaylar Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Bunlardan okullarn bitirdikten sonra grevlerine balamadan ayrlanlarn, bu okullarda geen rencilik sreleri sigortallk sresinden saylmayacaktr.
55
4.1.9- Polis Akademisi rencileri ile Emniyet Genel Mdrl Hesabna Okuyan renciler Kanunun yrrle girdii tarihten sonra Polis Akademisi ile faklte ve yksek okullarda, Emniyet Genel Mdrl hesabna okuyan veya kendi hesabna okumakta iken Emniyet Genel Mdrl hesabna okumaya devam eden renciler Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Bunlardan okullarn bitirdikten sonra grevlerine balamadan ayrlanlarn bu okullarda geen rencilik sreleri sigortallk sresinden saylmayacaktr. 4.1.10- 5510 Sayl Kanunun Geici 4 nc Maddesine Tabi Olan Sigortallar 4.1.10.1- 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanacak olanlar 5510 sayl Kanunun geici 4 nc maddesi ile 5434 sayl Kanuna gre itiraki iken; - 2008 yl Ekim ay ba itibariyle Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamna alnanlar, - 5434 sayl Kanun hkmlerine tabi olarak alm olup Kanunun yrrlk tarihinden sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (c) bendine tabi olarak yeniden almaya balayanlar, - Kamu idarelerinde hizmet akdi ile veya szlemeli olarak alanlardan, ilgili kanunlar gerei 5434 sayl Kanun ile ilgilendirilen56
ler ile bunlardan ilgi devam kurmu olanlar, ayn statde almaya devam ettikleri srece, - 5434 sayl Kanunun 12 nci maddesinin son fkras, ek 71, ek 76 ve geici 192 nci maddeleri uyarnca ilgi devam salanm olanlardan ilgileri devam ettirilenler ile 5434 sayl Kanunun 12 nci maddesinin son fkras, ek 71, ek 76 ve geici 192 nci maddelerine gre ilgi devam artlarn tayanlardan Kanunun yrrlk tarihinden sonra ilgi devam kurmak isteyenler, - 4046 sayl Kanunun 22 nci maddesi uyarnca, zelletirme programna alnan kurulularda alan personelden kamu kurum ve kurulularna atanacak olanlardan 5434 sayl Kanun kapsamnda ve kadro ihdas yaplm bir kuruma atananlar, - 5434 sayl Kanuna tabi bir grevde bulunmakta iken, zelletirme programna alnan kurulularn 5434 sayl Kanunun emeklilik hakk tannan kadro ve pozisyonlarna atananlarla, bu kurulularn zelletirilmeleri sonucu sermayelerindeki kamu pay % 50nin altna denler ile bunlardan anonim irkete dntrlp dntrlmediine baklmakszn satlan veya devredilenlerde 5434 sayl Kanuna tabi olarak alan personelden isteyenler, hakknda bu Kanunla yrrlkten kaldrlan hkmleri de dahil 5434 sayl Kanun hkmleri uygulanacaktr. 4.1.10.2- Zamanamna urayan hizmet srelerinin deerlendirilmesi 5434 sayl Kanunun mlga 117 nci maddesi uyarnca kesenekleri
57
zamanamna urayarak hizmetleri tasfiye olanlarn bu hizmetleri, 5510 sayl Kanunun geici 4 nc maddesinin onaltnc fkras gereince 2008 yl Ekim ay bandan geerli olmak zere 5510 sayl Kanuna gre birletirilecek hizmet olarak dikkate alnacaktr. Hizmet bildirimi yaplrken ilgilinin grevinden ayrld tarihten itibaren 5 yl gemi ise, bu hizmetlerin 2008 yl Ekim ay bandan geerli olaca hizmet bildirim yazlarnda mutlaka belirtilecektir. 4.1.10.3- Kesenek veya toptan deme yaplan hizmetlerin ihya edilmesi ve borlandrlmas 5510 sayl Kanunun yrrl girdii tarihten nce itiraki olup, 2008 yl Ekim ay bandan sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) kapsamnda sigortall bulunmayanlardan; a) Resen, sicilen, malulen veya ya haddinden emekliye sevk edilenlerden hizmet srelerinin aylk balanmasna yetmemesi nedeniyle tarafna toptan deme yaplmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlarn, b) Kesenek iadesi yaplmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlarn, c) stifa etmek suretiyle grevinden ayrlanlarn, d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerden lenlerin dul ve yetimlerinin, borlandrlacak veya ihya edilecek hizmetleri ile birlikte 5510 sayl Kanuna gre ayla hak kazanmalar ve 5434 sayl Kanuna (mlga hkmleri dahil) gre aylk balanmas artlarn tamalar halinde borlanma ve ihya ilemleri yaplacaktr.
58
Kesenekleri iade edilmek veya toptan deme yaplmak suretiyle hizmetleri tasfiye olanlar ile borlanma yapanlarn bu hizmetleri ihya ve borlanma iin gerekli parann yatrld tarihten itibaren geerli hizmet olarak dikkate alnacaktr. lgililer hakknda yaplan ihya ilemlerinde ihya ve borlanma tutarnn hesaplanmas mlga 5434 sayl Kanun hkmlerine gre yaplacaktr. hya ilemlerinin yaplabilmesi iin aylk balanmas talebi yeterli olacandan ayrca ihya talep dilekesi istenmeyecektir. Ancak, borlanma ilemlerinin yaplabilmesi borlanma talep dilekesi istenecektir. 4.2- SGORTALILIIN BALANGICI VE SGORTALI E GR BLDRGESNN VERLME SRELER 4.2.1- Sigortalln Balangc Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda alanlarn, - Kamu idarelerinde greve baladklar, - Harp okullar ile faklte ve yksek okullarda Trk Silahl Kuvvetleri hesabna, Polis Akademisi ile faklte ve yksek okullarda Emniyet Genel Mdrl hesabna okuyanlarn renime baladklar, - Faklte ve yksek okullarda kendi hesabna okumakta iken Trk Silahl Kuvvetleri veya Emniyet Genel Mdrl hesabna okumaya
59
balayanlarn, Trk Silahl Kuvvetleri veya Emniyet Genel Mdrl hesabna okumaya baladklar, - Astsubay meslek yksek okullar ile astsubay nasbedilmek zere temel askerlik eitimine tabi tutulan adaylarn renime baladklar, tarihten itibaren sigortallklar balatlr. 4.2.2- Sigortal e Giri Bildirgesinin Verilmesi ve Verilme Sreleri Kamu idareleri ilk defa veya tekrar altrmaya balattklar sigortallar sigortallk balang tarihinden itibaren onbe gn iinde Sosyal Sigorta lemleri Ynetmeliinde yer alan Sigortal e Giri Bildirgesi ile e-Sigorta yoluyla Kuruma bildirmekle ykml klnmtr. Sigortal e Giri Bildirgesi yer deitirme suretiyle farkl iyerine atananlar ile bir kurumdan dier kuruma naklen atanarak almaya balayanlar iin verilecek, ayn kamu idaresinin farkl birimleri arasndaki naklen tayin ve grevlendirmelerde ise verilmeyecektir. 5434 sayl Kanuna gre itiraki iken, 2008 yl Ekim ay ba itibariyle Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamna alnanlarn daha nce 5434 sayl Kanuna gre tescili yaplm olduundan, bu sigortallar iin Kurumlarnca sigortal ie giri bildirgesi verilmeyecektir. Sigortal ie giri bildirgesinin sresinde verilmemesi halinde ilgili kamu idaresine 102 nci madde gereince idari para cezas uygulanmayacaktr.
60
4.3- SGORTALILIININ SONA ERMES VE TEN AYRILI BLDRGESNN VERLMES 4.3.1- Sigortallnn Sona Ermesi Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda alanlarn sigortallklar, 1) lm veya aylk balanmasn gerektiren hallerde, grev aylklarnn kesildii tarihi takip eden aybandan, 2) 5434 sayl Kanunun 40 nc maddesinde belirtilen ya hadleri ile shhi izin srelerinin doldurulmas halinde ise bu sre ve hadlerin doldurulduu tarihleri takip eden aybandan, 3) Dier hallerde ise grevden ayrldklar tarihten itibaren sona erer. 4) a) 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentleri kapsamnda almakla birlikte 5434 sayl Kanunun ek 76 ve geici 192 nci maddelerine gre ilgileri devam edenler hakknda, b) 5434 sayl Kanunun ek 71 inci maddesi uyarnca ilgileri devam edenler hakknda, (1), (2) ve (3) nc maddelerin ilgili hkmleri uygulanr. c) 5434 sayl Kanunun 12 nci maddesi uyarnca istee bal itirakilikleri devam edenlerin, (1), (2) ve (3) nc maddenin ilgili hkmleri ile birlikte toplu ya da faslal olarak toplam alt aydan fazla sre emeklilik kesenekleri ile kurum karlklarn sresinde deme-
61
yenlerin son kez emeklilik kesenek ve kurum karlklarn yatrmadklar ay takip eden ay bandan itibaren, d) 5434 sayl Kanunun ek 76 nc maddesi uyarnca almakszn istekleri zerine ilgileri devam edenlerin (1), (2) ve (3) nc maddenin ilgili hkmleri ile birlikte talepleri zerine dilekelerinin Kurum kaytlarna getii tarihi takip eden ay bandan itibaren sigortallklar sona erer. 4.3.2- Sigortal ten Ayrl Bildirgesinin Verilmesi Sigortalln sona ermesine ilikin bildirimler, Sigortal ten Ayrl Bildirgesi ile sigortalln sona ermesini takip eden on gn iinde e-Sigorta yoluyla Kuruma yaplr. Yer deitirme suretiyle bir kurumdan dier bir kuruma nakledilenler hakknda sigortal iten ayrl bildirgesi ile gerekli bildirimlerin ilgili kurumca yaplmas gerekmektedir. Sigortallarn malullk ve yallk ayl balanmas taleplerinde emekliye sevk onay yeterli olup, ayrca iten ayrl bildirgesinin dzenlenmesine gerek bulunmamaktadr. lm tahsis taleplerinde ise sigortal iten ayrl bildirgesinin dzenlenmesi yeterlidir. Kamu idarelerinin yurtdnda altrdklar personeli hakknda bu Genelgenin 2.5- Sigortal ten Ayrl Bildirgesinin Verilmesi blmnde belirtilen srede iten ayrl bildirgesinin Kuruma verilmesi gerekmektedir.
62
5- BAZI SGORTA KOLLARINA TAB OLAN SGORTALILAR 5510 sayl Kanunun 5, geici 13 ve geici 14 nc maddelerinde saylan sigortallar hakknda uzun vade, ksa vade ve genel salk sigortalarndan bazlar uygulanr. Bu sigortallar Kanunun 4 nc maddesi gereince 2008 yl Ekim ay ba itibariyle sigortal saylrlar. 5.1- Ceza nfaz Kurumlar le Tutukevlerinde alanlar 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (a) bendi ile ceza infaz kurumlar ile tutukevleri bnyesinde oluturulan tesis, atlye ve benzeri nitelerde altrlan hkml ve tutuklular hakknda 2008 yl Ekim ay ba itibariyle Kanunun i kazas ve meslek hastal ile analk sigortas hkmleri uygulanacak, bu sigortallar Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Bu sigortallar, 5510 sayl Kanunda ngrlen istee bal sigortal olma artlarn tamalar halinde istee bal sigortal olabileceklerdir. Hkml ve tutuklular hakknda 5510 sayl Kanunda iverenlerin yerine getirilmesi gereken ykmllkler Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri Yurtlar Kurumu tarafndan yerine getirilecek olup, bunlarn iveren vekili Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri Yurtlar Kurumunun sorumlu mdr ve amirleri olacaktr.
63
5.2- Aday rak, rak, Stajyerler ve 2547 sayl Kanuna Tabi alan renciler 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendi ile 2008 yl Ekim ay ba itibariyle 3308 sayl Kanunda belirtilen aday rak, rak ve iletmelerde mesleki eitim gren renciler hakknda i kazas ve meslek hastal ile hastalk sigortas, meslek liselerinde okumakta iken veya yksek renimleri srasnda zorunlu staja tabi tutulan renciler hakknda ise i kazas ve meslek hastal sigortas hkmleri uygulanacak ve bu sigortallar, 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendinde saylan sigortallar istee bal sigortallk iin gerekli artlar tamalar halinde istee bal sigortal olabileceklerdir. Resmi meslek ve sanat okullaryla, yetkili resmi makamlarn msaadesiyle kurulan meslek veya sanat okullarnda tatbiki mahiyetteki yapm ve retim ilerinde alan renciler 5510 sayl Kanunun 6 nc maddesinin (f ) bendine gre sigortal saylmayacaklardr. Staj, herhangi bir meslek edinecek olan kimsenin geirdii uygulamal renme dnemi ve meslek bilgisini artrmak iin bir kurumun bir veya birok blmnde alarak geirdii dnem olup rencinin stajyer saylabilmesi iin eitim yapt messesenin statsnde mecburi staj art bulunmas ve okul tarafndan bir iyerine tatbiki eitimini yapmak zere belirli bir sre gnderilmesi gerekmektedir. Okumakta olduklar eitim kurumlarnn ynetmelikleri veya
64
burs artlar gereince iyerlerinde mecburi staja tabi tutulan renciler veya lkemize staj yapmak iin gelen yabanc uyruklu renciler, bu stajlar mddetince bir cret alm olsalar dahi, iyerlerindeki almalar serbest irade beyan ile deil, ilgili eitim kurumlarnn statlerinden doan bir zorunlulua dayandndan stajda geen srelerde i kazas ve meslek hastal sigortas hkmleri uygulanacaktr. Staj sresi bittikten sonra almann devam etmesi halinde ise bu kiilerden uzun vade, ksa vade ve genel salk sigortas primlerinin kesilmesi gerekmektedir. 5838 sayl Kanunla 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendinde 01/10/2008 tarihinden geerli olmak zere yaplan dzenleme ile 2547 sayl Yksekretim Kanununun 46 nc maddesine tabi olarak ksmi zamanl altrlan rencilerden aylk prime esas kazan tutar 82 nci maddeye gre belirlenen gnlk prime esas kazan alt snrnn otuz katndan fazla olmayanlar sigortal saylmtr. 5.3- Harp Malulleri le Vazife Malulleri 506 sayl Kanunun 3 nc maddesinin (II/C) fkras gereince kendi kanunlarna gre grev malull ayl balanm olanlar 506 sayl Kanuna tabi sigortal bir ite almaya balamalar halinde sosyal gvenlik destek primi demek suretiyle sigortallklar salanmtr. Bu sigortallar Kurumdan yazl talepte bulunmalar halinde talep tarihini takip eden aybandan itibaren haklarnda malullk, yallk ve lm sigortalar hkmleri uygulanmtr.
65
5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (c) bendi ile 2008 yl Ekim ay ba itibariyle vazife malullerinden; - Harp malull, 3713 ve 2330 sayl kanunlara gre vazife malull ayl balananlardan, 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentleri kapsamnda sigortal olarak almaya balayanlar hakknda i kazas ve meslek hastal sigortas hkmleri, uzun vadeli sigorta kollarna tabi olmay istemeleri halinde ise bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay bandan itibaren uzun vadeli sigorta kollar uygulanacaktr. - Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (c) bendi kapsamnda bir greve balayan 3713 sayl Kanun gereince malul ve vazife malul ayl balanan er ve erbalar hakknda uzun vadeli sigorta kollar hkmleri uygulanacaktr. - Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentlerine tabi ilerde alan harp malull, 3713 ve 2330 sayl kanunlara gre vazife malull ayl balanm olanlar ile (c) bendi kapsamnda sigortal olarak almaya balayan ve 3713 sayl Kanuna gre aylk balanm maluller ile vazife malull ayl alan er ve erbalarn aylklar kesilmeyecektir. 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (c) bendine tabi sigortallardan genel salk sigortas primi alnmayacaktr. 5.4- Kursiyerler Trkiye Kurumu tarafndan dzenlenen meslek edindirme, ge-
66
litirme ve deitirme eitimine katlan kursiyerler 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (e) fkras gereince 2008 yl Ekim ay bandan itibaren sigortal saylmlardr. Bunlar hakknda i kazas ve meslek hastal sigortas hkmleri uygulanacak ve Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Ancak, Trkiye Kurumu tarafndan dzenlenen meslek edindirme, gelitirme ve deitirme eitimine katlan kursiyerler istee bal sigortallk iin gerekli artlar tamalar halinde istee bal sigortal olabileceklerdir. Kursiyerlerin sigortal tesciline ilikin bildirimleri ile aylk prim ve hizmet belgesinin Kuruma verilmesine ilikin ilemler Kurumumuz ile Trkiye Kurumu arasnda imzalanan protokol hkmleri dorultusunda yrtlecektir. 5.5- Sosyal Gvenlik Szlemesi mzalanmam lkelerde stlenen verenlerin Yanlarnda altrdklar Trk ileri 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi gereince 2008 yl Ekim ay bandan itibaren lkemiz ile uluslararas sosyal gvenlik szlemesi bulunmayan lkelerde i stlenen iverenlerce yurt dndaki iyerlerinde altrlmak zere gtrlen Trk iileri hakknda ksa vadeli sigorta kollar ile genel salk sigortas hkmleri uygulanacaktr. Bu sigortallar Kanunun 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr. Bu sigortallardan uzun vadeli sigorta kollarna da prim demek is-
67
teyenler genel salk sigortas primi hari istee bal sigortaya prim deyebilirler, istee bal sigortaya prim deyenler Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. 5510 sayl Kanunun geici 6 nc maddesinin sekizinci fkras ile sosyal gvenlik szlemesi imzalanmam lkelerde i stlenen iverenlerce altrlmak zere bu lkelere gtrlen Trk iilerinden, 2008 yl Ekim ay bandan nce 506 sayl Kanunun mlga 86 nc maddesine gre sadece malullk, yallk ve lm sigortalarna tabi topluluk sigortasna devam edenler, Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi kapsamnda sigortallklar 2008 yl Ekim ay bandan itibaren ay ierisinde iverenlerince salanacaktr. Ancak, 01/10/2008 tarihinden nce yurtdnda almas nedeniyle istee bal sigortal olanlarla bu tarihten sonra yurtdna gtrlecek iilerden istee bal sigortaya devam etmek isteyenlerin sigortallk ilemleri 08/01/2009 tarihli ve 2009-5 sayl Genelgede talimatlandrlan hususlar dorultusunda iverenlerce yrtlecektir. 5.6- 4046 sayl Kanun Gereince Kayb Tazminat Alanlar 5510 sayl Kanunun geici 13 nc maddesi gereince 4046 sayl Kanunun 21 inci maddesi kapsamnda i kayb tazminat alanlar 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr. kayb tazminat alan sigortallar Trkiye Kurumu ile Kurumumuz arasnda imzalanan protokol erevesinde Kuruma bil-
68
dirilecektir. Bu sigortallar hakknda uzun vade ve genel salk sigortas hkmleri uygulanacaktr. kayb tazminat alanlarn sigortallklar i kayb tazminat deme sresinin bittii tarihte sona erecek, i kayb tazminat sona erenler iin Kanunun 9 uncu maddesindeki sigortallarn iten ayrllarnn Kuruma bildirilmesi ile ilgili hkmler uygulanmayacaktr. 5.7- Sosyal Gvenlik Destek Primine Tabi alanlar 5.7.1- 01/10/2008 Tarihinden Sonra lk Defa Sigortal Olup Aylk Balananlar 5510 sayl Kanunun 30 uncu maddesi ile ilk defa 2008 yl Ekim ay bandan sonra Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bendi kapsamnda sigortal olup, yallk ayl alanlardan Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda almaya balayanlarn, yallk aylklarndan % 15 orannda sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentleri kapsamnda yallk ayl balananlar ile 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi almalar nedeniyle aylk alanlardan Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi almalar bulunanlarn bu almalar nedeniyle aylklarndan sosyal gvenlik destek primi kesilmeyecektir.
69
5510 sayl Kanuna gre yallk ayl balanan sigortallardan yabanc bir lke mevzuat kapsamnda almaya balayanlarn yallk aylklar, almaya baladklar tarihi takip eden deme dnemi bandan itibaren kesilecektir. Malullk ayl balanm olanlarnda Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bendi kapsamnda almalar halinde aylklar kesilecek, bunlar da sosyal gvenlik destek primine tabi alamayacaklardr. 01/10/2008 tarihinden nce sosyal gvenlik kanunlarna gre malullk ve yallk, 1479 sayl Kanuna gre ise yallk ayl almakta olanlardan anonim irketin kurucu orta olup ynetim kurulu yelii bulunmayan ve sosyal gvenlik destek primi kesilenlerden 01/10/2008 tarihinden sonra sosyal gvenlik destek primi kesilmeyecektir. Sosyal gvenlik destek primi denmi veya bildirilmi sreler 5510 sayl Kanuna gre malullk, yallk ve lm sigortalar prim deme gn saysna ilave edilmeyecek 31 inci ve 36 nc madde hkmlerine gre toptan deme yaplmayacaktr. 5.7.2- 01/10/2008 Tarihinden nce Sosyal Gvenlik Destek Primine Tabi Olanlar 1- 2008 yl Ekim ay bandan nce 506 sayl Kanunun mlga 63 nc maddesi gereince yallk ayln kestirmeden Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi almaya devam edenler ile 5510 sayl Kanunun yrrlk tarihinden sonra geici 2 nci
70
maddesi gereince yallk ayl balanacaklardan aylklarnn kesilmemesi ynnde talepte bulunanlar ya da sigortal ie giri bildirgesinde sosyal gvenlik destek primine tabi olmay seen sigortallar % 30 oranna ksa vadeli sigorta kollarna ilikin prim oran ilave edilerek sosyal gvenlik destek primi deyeceklerdir. 2- 2008 yl Ekim ay bandan nce 1479 sayl Kanuna gre yallk ayl almakta iken ayn Kanun kapsamnda almalar nedeniyle mlga ek 20 nci maddeye gre aylklarndan sosyal gvenlik destek primi kesilenler ile 5510 sayl Kanunun geici 2 nci maddesine gre 4 nc maddenin birinci (1), (2) ve (3) nc maddelerine tabi almalar nedeniyle yallk ayl balanacaklarn aylklarndan 2008 ylnda % 12, takip eden her yln Ocak aynda bir puan artrlarak % 15 orann gemeyecek ekilde sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. 3- 506, 2926 ve 5434 sayl kanunlardan yallk ve malullk ayl almakta iken 1479 sayl Kanun kapsamnda almalar nedeniyle 1479 sayl Kanunun mlga ek 20 nci maddeye gre sosyal gvenlik destek primi deyenlerle, 5510 sayl Kanunun geici 2 nci maddesine gre malullk ve yallk ayl balananlarn aylklarndan 2008 ylnda % 12, takip eden her yln Ocak aynda bir puan artrlarak % 15 orann gemeyecek ekilde sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. 5434 sayl Kanuna gre emekli ayl almakta iken 2008 yl Ekim ay bandan nce serbest avukatlk ile noterlik mesleini yapanlardan sosyal gvenlik destek primi kesilmeyecektir. 4- 1479, 2926, 5434 sayl kanunlara gre malullk ve yallk ay-
71
l almakta iken Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda almaya balayanlardan % 30 oranna ksa vadeli sigorta kollarna ait prim oran ilave edilerek sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. 5- 506 sayl Kanunun 3 nc maddesinin (II/C) fkras gereince kendi kanunlarna gre grev malull ayl balanm olanlardan 2008 yl Ekim ay bandan nce hizmet akdine tabi olmalar nedeniyle sosyal gvenlik destek primine tabi olanlar hakknda 2008 yl Ekim ay bandan sonra 5510 sayl Kanunun 5 inci maddesinin (c) bendi hkmleri uygulanacaktr. 6- 5434 sayl Kanuna gre vazife malull ayl almakta iken bu Kanunun yrrle girdii tarih itibaryla Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bendi kapsamnda almaya devam edenler hakknda, Kanunun yrrlk tarihinden itibaren bir ay iinde yazl talepleri dorultusunda Kanunun i kazas ve meslek hastal sigortas hkmleri ve uzun vadeli sigorta kollar veya sosyal gvenlik destek primine ait hkmleri uygulanacaktr. Bunlardan uzun vadeli sigorta primi deyenlerin belirtilen sre iinde yazl talepte bulunmamalar halinde ayrca i kazas meslek hastal hkmleri uygulanacak, sosyal gvenlik destek primi kesilmeyecek, 2008 yl Ekim ay bandan nce itiraki olup, Kanunun yrrle girdii tarihten sonra 5434 sayl Kanun hkmlerine gre vazife malull ayl balananlardan Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bendi kapsamnda almaya balayanlar hakknda da yazl talepleri dorultusunda ilem yaplacaktr. Bu bent kapsamnda olanlardan ayrca genel salk sigortas primi alnmayacaktr.
72
5) 01/10/2008 tarihinden nce devredilen sosyal gvenlik kurumlarndan emekli ayl balandktan sonra 01/10/2008 tarihine kadar 1479 sayl Kanuna tabi olarak alanlarn bu almalarndan dolay 1479 sayl Kanunun mlga 24 nc maddesinin (II/c) bendi, 5754 sayl Kanunla 1479 sayl Kanunun ek geici 6 nc maddesi ve 5510 sayl Kanunun geici 8 nci maddesi gereince sigortal saylmamalar gerekmekte olup bunlardan 1479 sayl Kanunun ek 20 nci maddesi kapsamnda sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. 6) 5838 sayl Kanunla 5510 sayl Kanunun geici 14 nc maddesiyle yaplan dzenleme gereince 2925 sayl Kanuna tabi yallk ayl almakta iken 01/10/2008 tarihinden sonra 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesine tabi alan sigortallardan sz konusu tarih itibariyle sosyal gvenlik destek primi kesilecektir. 7) 2108 sayl Kanun gereince 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylan muhtarlardan, muhtarlk meslei nedeniyle aylk balananlarla dier sosyal gvenlik kanunlar ve 5510 sayl Kanuna gre emekli olup daha sonra muhtar seilenden sosyal gvenlik destek primi alnmayacaktr. 5.7.3- 5335 sayl Kanunun 30 uncu Maddesine Tabi Sigortallar 5510 sayl Kanunun 105 inci maddesiyle 5335 sayl Kanunun 30 uncu maddesine gre maddede sayl istisnalar dndakilerin, aylklar kesilmeksizin, genel bteye dahil daireler, katma bteli idareler, dner sermayeler, fonlar, belediyeler, il zel idareleri, belediyeler ve
73
il zel idareleri tarafndan kurulan birlik ve iletmeler, sosyal gvenlik kurumlar, bteden yardm alan kurulular ile zel kanunla kurulmu dier kamu kurum, kurul, st kurul ve kurulular, kamu iktisadi teebbsleri ve bunlarn bal ortaklklar ile messese ve iletmelerinde ve sermayesinin % 50sinden fazlas kamuya ait olan dier ortaklklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya grevde altrlamayaca ve grev yapamayaca hkm altna alndndan, 01/10/2008 tarihinden sonra kamu kurulularnca almaya balayan sigortallar aylklarn kestirmeden almaya devam edemeyeceklerinden bunlardan uzun ve ksa ve sigorta kollar ile genel salk sigortas primi alnacak, sosyal gvenlik destek primine tabi tutulmayacaklardr. 6- SGORTALILIK SRELERNN DEERLENDRLMES VE HZMETLERN BRLEMES 6.1- 2008 yl Ekim Ay Bandan Sonra lk Defa Sigortal Olacaklar 1- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortallk hallerinden birden fazlasna ayn anda tabi olunmasn gerektirecek ekilde alanlar, ncelikle (c) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. 2- Sigortalnn Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentlerine tabi almasnn bulunmas halinde, nce balayan sigortallk esas alnacaktr.
74
3- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (b) bendinin (4) numaral alt bendi kapsamndaki sigortallk hallerinin ayn gn balamas halinde, (a) bendine tabi sigortallk esas alnacak, bu sigortaln sona ermesi halinde (b) bendine tabi sigortallk, bu sigortalln da sona ermesi halinde ise (b) bendinin (4) numaral alt bendi hkmleri esas alnarak sigortallk balatlacaktr. 4- 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortallk halleri ile 5 inci maddesinin (a) ve (e) bentlerine tabi sigortallk hallerinin akmas halinde, bunlar 4 nc madde kapsamnda sigortal saylacak haklarnda birinci madde hkm uygulanacaktr. 5- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamndaki sigortalnn birden fazla iveren yannda almas halinde bu almalarnn tamam dikkate alnacaktr. Ancak, hizmetin deerlendirilmesinde ay 30 gn, prime esas kazanlar ise 5510 sayl Kanunun 80 inci maddesine gre belirlenen azami kazanc geemeyecektir. 6- stee bal sigortallarn 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentleri kapsamna tabi olacak ekilde almaya balamalar halinde, 5510 sayl Kanunun 51 inci maddesinin nc fkras hkm sakl kalmak kaydyla istee bal sigortallklar sona erecektir. 7- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi birden fazla almas bulunan sigortallar nce balayan almadan dolay sigortal saylacaklardr. Ancak, bu sigortallarn birden fazla iyerinin sahibi veya orta olmas halinde ksa vadeli sigorta primi,
75
riski en yksek olan prim oran zerinden denecek, bu sigortallarn iyerinde Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal altrmalar halinde meslek kodu ayn ekilde gncellenecektir. 8- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi gelir vergisinden muaf olarak sigortallklar devam edenler ile ky ve mahalle muhtarlarndan 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda gelir vergisi mkellefi olanlar hari hizmet akdine tabi alamaya balayanlar almaya baladklar tarihten itibaren 4 nc maddenin (a) bendi kapsamnda sigortal olacaklardr. Ancak, hizmet akdine tabi almalar sona erenlerden, gelir vergisinden muaf olduu tespit edilenler ile ky ve mahalle muhtarlk grevinin devam ettii tespit edilenlerin 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki sigortalklar talep alnmakszn hizmet akdine tabi almann sona erdii tarihten itibaren devam ettirilecektir. 9- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal saylanlar, 01/10/2008 tarihinden itibaren kendilerine ait veya ortak olduklar iyerlerinden, Kanunun 4 nc maddesinin birinci frkasnn (a) bendi kapsamnda sigortal olarak bildirilemeyecektir. 10- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi almakta iken (b) bendi kapsamnda almas bulunmas nedeniyle bu bent kapsamna alnmayanlarn hizmet akdine tabi almalarn sona erdirip en az bir gn ara vererek yeniden hizmet akdine tabi almaya balamalar halinde hizmet kesintiye uram saylacaktr.
76
6.2- 2008 Yl Ekim Ay Bandan nce Sigortal Olanlar 1- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi sosyal gvenlik destek primine tabi alanlar dahil sigortall devam ederken, 2008 yl Ekim ay bandan nce 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda almaya balayanlar 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamndaki almalar sona ermeden (b) bendi kapsamna alnmayacaklardr. 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendi kapsamndaki sigortallar hakknda da ayn ekilde ilem yaplacaktr. 2- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendine tabi sigortall balayp sona erenlerden, 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamndaki almas bulunup 01/10/2008 tarihine kadar kayt ve tescili yaplmayanlarn (b) bendi kapsamna tabi sigortallklar geici 8 inci maddenin birinci fkras gereince 01/10/2008 tarihinde balatlacaktr. 3- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendine tabi sigortall devam edenler ayn zamanda 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendine tabi alamayacaklardr. 4- Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (4) numaral alt bendine tabi almalar devam edenlerin tarmsal faaliyetleri devam ettii srece sigortallklar da devam edeceinden 2008 yl Ekim ay bandan sonra bu sigortallklar sona ermeden Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamna alnmayacaklardr.
77
5- 506 sayl Kanunun mlga 85 inci maddesine gre istee bal sigortaya devam etmekte iken 1479, 2925 veya 2926 sayl kanunlara tabi almalar bulunanlarn istee bal sigortalklar, 01/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilerek 4 nc madde kapsamndaki sigortalklar balatlacaktr. 6- 01/10/2008 tarihinden nce 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal olduklar halde 2925 sayl Kanuna tabi prim deyenlerin sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle sona erer, 5510 sayl Kanuna tabi almann sona erdii tarihi takip eden aybandan itibaren 2925 sayl Kanuna gre kendiliinden balatlr. 6.2.1- 04/10/2000-01/10/2008 Tarihleri Arasnda 1479 ve 2926 Sayl Kanunlara Gre Sigortal Olanlardan Sigortallk Sreleri akanlar Hakknda Yaplacak lemler 1- 01/10/2008 tarihinden nce 1479 sayl Kanunun mlga 24 nc maddesinde belirtilen almalarnn bulunmas nedeniyle sigortall balatlan ve bu tarihten nce sona erenlerden 01/10/2008 tarihinden sonra yine bu tarihten nce balayan, sona eren veya devam eden almalar bulunduu tespit edilenlerin vergi mkellefiyetlerinin balad tarih itibariyle yeniden sigortallklar balatlacaktr. 2- 01/10/2008 tarihinden nce 2926 sayl Kanuna tabi sigortall balayan ve bu tarihten sonra da devam edenlerden, 01/10/2008 tarihinden sonra 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1), (2) ve
78
(3) numaral alt bentlerinde belirtilen almas bulunduu tespit edilenlerin tarm sigortallklar sona ermedii srece (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaral alt bentlerine tabi sigortallklar balatlmayacaktr. 3- 01/10/2008 tarihinden nce 1479 sayl Kanunun 79 uncu maddesine gre istee bal sigortal olup 01/10/2008 tarihinden sonra istee bal sigortallnn balatld tarihten nceki bir sreye ait 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaral alt bentlerine tabi devam eden almalar bulunduu tespit edilenlerin istee bal sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 01/10/2008 tarihi itibariyle 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaral alt bentlerine tabi sigortallklar balatlacaktr. 4- 01/10/2008 tarihinden nce 2108 sayl Kanuna gre ky veya mahalle muhtarlna seilmesi nedeniyle 1479 sayl Kanuna gre muhtar sigortall devam edenlerin 01/10/2008 tarihinden sonra muhtar sigortalln balad tarihten nceki bir sreye ait 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaral alt bentlerine tabi almas devam edenlerden muhtarlk grevi nedeniyle 01/10/2008 tarihinden sonra da sigortalklar devam edenlerin muhtar sigortallklar devam ettii srece 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaral alt bentleri kapsamna alnmayacaklardr. 5- 01/10/2008 tarihinden nce l479 sayl Kanunun 79 uncu maddesine gre istee bal sigortall devam ederken 01/10/2008 tarihinden sonra 28/03/2004 tarihinde muhtar seildikleri tespit edi-
79
lenlerin istee bal sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilecek, muhtar sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle balatlacaktr. 7- 506 SAYILI KANUNUN MLGA 86 NCI MADDESNE TAB OLANLAR 506 sayl Kanunun mlga 86 nc maddesi gereince 01/10/2008 tarihinden nce topluluk sigortas ynnden sigortallklar salanan avukatlar/noterler, elilik, dernek ve birliklerde alan sigortallar ile sosyal gvenlik szlemesi olmayan lkelere altrlmak zere gtrlen Trk iileri hakknda aadaki ekilde ilem yaplacaktr. 506 sayl Kanunun mlga 86 nc maddesi hkmne gre topluluk sigortasna tabi olanlarn dedikleri i kazas, meslek hastal, hastalk, analk, malullk, yallk ve lm sigortalar primleri genel salk sigortas dahil 5510 sayl Kanuna gre denmi saylacak, 01/10/2008 tarihinden nceki sreler Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortallk sresi ve prim deme gn says olarak kabul edilecektir. 7.1- Avukat ve Noterlerin Sigortall Avukat ve noterlerden herhangi bir sosyal gvenlik kanununa tabi olmayanlarn 506 sayl Kanunun mlga 86 nc madde kapsamndaki sigortallklarnn dzenlendii 1136 sayl Avukatlk Kanununun 186
80
ila 188 inci ve 191 inci, 1512 sayl Noterlik Kanununun ise 201 ila 203 nc maddeleri 2008 yl Ekim ay ba itibari ile yrrlkten kalkm bulunmaktadr. 01/10/2008 tarihinden nce ticari kazan veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerek veya basit usulde gelir vergisi mkellefi olanlar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda sigortal sayldklarndan 01/10/2008 tarihinden nce 506 sayl Kanunun mlga 86 nc maddesi kapsamnda prim deyen avukat ve noterlerden gelir vergisi mkellefi olanlarn sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle devam ettirilmitir. Bu sigortallardan sigortallklarnn devamnda ayrca sigortal ie giri bildirgesi alnmayacaktr. Avukatlardan gelir vergisi mkellefi olmayanlarn sigortallklar 01/10/2008 tarihi itibariyle istee bal sigorta kapsamnda devam ettirilmi olup istee bal sigortaya devam etmek istemeyenlerin olmas halinde alnacak dilekeye istinaden sigortallklar 30/09/2008 tarihi itibari ile sona erdirilecektir. 01/10/2008 tarihi itibariyle 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamna alnan avukat ve noterler hakknda 01/10/2008 tarihinden sonra ilgili baro bakanlklarnca/noter odalarnca herhangi bir bildirim yaplmayacak, ancak bu sigortallarn 01/10/2008 ncesi srelerine ilikin bildirimleri nceden olduu gibi topluluk sigortas uygulamas erevesince srdrlmeye devam edilecektir. 01/10/2008 tarihinden nce avukat ve noter olmalar nedeniyle
81
sigortal saylanlarn bilgisayar programlar araclyla takibi nceden olduu gibi Topluluk Tescil ve Prim Tahsilat Sistemi program araclyla, 01/10/2008 tarihinden sonra ilk defa gelir vergisi mkellefi olanlarn takibi ise Sigortalama lemleri, Sigortal Tescil lemleri programlar araclyla yaplacaktr. 01/10/2008 tarihinden nce sigortal olup bu tarihten sonra gelir vergisi mkellefiyeti bulunmayan sigortallarn istee bal sigortallklar 2.2.2 stee Bal Sigorta lemleri program araclyla yrtlecektir. 01/10/2008 tarihinden sonra ilk defa gelir vergisi mkellefi olan avukat ve noterlerin bildirimi bu Genelgenin 3.2.1- Ticari kazan veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerek veya basit usulde gelir vergisi mkellefi olanlar blmnde, 506 sayl Kanuna gre yallk ayl almakta iken, serbest avukat veya noter olarak almalarn srdrenlerin sosyal gvenlik destek primine tabi sigortallklar ise 5.7.2- 01/10/2008 tarihinden nce sosyal gvenlik destek primine tabi olanlar blmnde belirtildii ekilde yaplacaktr. 7.2- Eliliklerde alan Sigortallar 01/10/2008 tarihinden nce yabanc devletleri lkemizde temsil eden eliliklerde alan sigortallarn sosyal gvenlikleri topluluk sigortas szlemeleri ile salanmakta iken geici 6 nc madde ile sz konusu dzenleme yrrlkten kalkm bulunmaktadr. 5510 sayl Kanun gereince elilikler iveren sayldklarndan, burada altrlan sigortallar da 01/10/2008 tarihinden itibaren 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylmlardr.
82
506 sayl Kanunun mlga 86 nc maddesi gereince topluluk sigortas kapsamnda bulunan elilik, konsolosluk ve ataeliklerde alan sigortallar hakknda 01/10/2008 tarihinden nce topluluk sigortas kapsamnda bildirimi yaplanlardan ayrca sigortal ie giri bildirgesi dzenlenmesi istenmeyecektir. 8- GEC 20 NC MADDE SANDIKLARI 5510 sayl Kanunun geici 20 nci maddesi gereince 01/01/2008 tarihinden itibaren 506 sayl Kanunun geici 20 nci maddesi kapsamndaki bankalar, sigorta ve reasrans irketleri, ticaret odalar, sanayi odalar, borsalar veya bunlarn tekil ettikleri birlikler personeli iin kurulmu bulunan sandklarn itirakileri ile aylk veya gelir balanm olanlar ile bunlarn hak sahipleri herhangi bir ileme gerek kalmakszn yl iinde Sosyal Gvenlik Kurumuna devredilerek 5510 sayl Kanun kapsamna alnacaklardr. Devir tarihi itibariyle sandk itirakilerinin Kanunun 4 nc maddesinin (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. Devir ilemi tamamlanncaya kadar sandk itirakiler hakknda aadaki ekilde ilem yaplacaktr. 1- Devir ilemi tamamlanncaya kadar, sandk itirakileri, sandktan aylk ve gelir alanlar ile bunlarn hak sahiplerinin salk ve sosyal sigorta yardmlarnn salanmas ile primlerinin tahsil edilmesine, ilgili sandk mevzuat hkmlerine gre sandklarca ve sandk itirakilerini istihdam eden kurulularca devam edilecektir.
83
2- Vakf senetlerinde 5510 sayl Kanuna aykr hkmler bulunmas halinde ksa vadeli sigorta kollar ve genel salk sigortas hari dier hkmler bakmndan 5510 sayl Kanun hkmleri uygulanacaktr. 3- Sandk itirakilerinden istee bal sigortaya devam edenler hakknda sandk mevzuatnn 01/10/2008 ncesi hkmleri dorultusunda prim tahsilat yaplmaya devam edilecektir. 01/10/2008 tarihinden sonra istee bal sigortaya mracaat eden sigortallar hakknda devir ilemi tamamlanncaya kadar sandk mevzuat hkmleri uygulanmaya devam edilecek bu sigortallar devir tarihine kadar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda sigortal saylacaklardr. 4- Sandk itirakilerinin borlanma ilemleri hakknda 01/10/2008 ncesi hkmler dorultusunda ilem yaplacak, devir tarihine kadar 41 inci madde ile getirilen hkmler bu sigortallar iin uygulanmayacaktr. 5- Sandktan malullk ve yallk ayl almakta iken Kanunun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda almaya balayanlardan % 30 oranna ksa vadeli sigorta kollarna ait oran ilave edilmek suretiyle bunlar altran iverenler tarafndan aylk prim ve hizmet belgesi ile Kuruma bildirilecektir. 01/10/2008 tarihi itibariyle 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda almas bulunanlarn 01/10/2008 tarihi itibariyle, bu tarihten sonra aylk balananlarn ise (b) bendi kapsamnda almaya baladklar tarihten itibaren 2008 ylnda % 12, takip eden her yln Ocak aynda bir puan artrlarak % 15 orann gemeyecek ekilde aylklarndan sosyal gvenlik destek primi kesilerek ilgili sandka Kuruma bildirilecektir.
84
6- 506 sayl Kanunun geici 20 nci maddesine tabi sandklar devralnacaklar tarihe kadar geecek olan srede ksa vadeli sigorta kollar ile genel salk sigortasna olan srede ksa vadeli sigorta kollar ile genel salk sigortasna ilikin 5510 sayl Kanunla getirilen ykmllklerden muaf tutulduklarndan sandk itirakileri iin vakf senetlerindeki i kazalar ve meslek hastalklar oran ile % 11 oranndaki hastalk sigortas primlerinin tahsiline devam edilecektir. 7- Geici 20 nci madde sandklar devroluncaya kadar sigortallar ve hak sahipleri hakknda genel salk sigortas hkmleri uygulanmayacak, sandk itirakilerinin salk yardmlarndan yararlanlmasnda 01/10/2008 ncesi mevzuat hkmleri dorultusunda ilem yaplacaktr. 5838 sayl Kanunla 5510 sayl Kanuna 01/08/2009 tarihinde eklenen 1 inci madde gereince 5510 sayl Kanunun geici 20 nci maddesinde belirtilen 506 sayl Kanunun geici 20 nci maddesine tabi sandklar Kuruma devir tarihine kadar itirakilerinin sandkla ilgilerinin balama ve sona ermesine ilikin bildirimlerini en ge on gn iinde Kuruma yapacaklardr. Sz konusu hkm gereince 506 sayl Kanunun geici 20 nci maddesinde yer alan sandklar 01/08/2009 tarihinden itibaren ie aldklar ve iten ayrlan sigortallar sigortal ie giri bildirgesi ve sigortal iten ayrl bildirgesi ile Kuruma bildirecekler, bildirimlerin yasal srede ve e-sigorta yoluyla yaplmamas halinde haklarnda 102 nci madde hkmleri uygulanacaktr.
85
9- ORTAK HUSUSLAR 9.1- Sosyal Gvenlik Sicil Numaras Verilmesi 5510 sayl Kanun gereince ilk defa 2008 yl Ekim ay bandan itibaren sigortal olacaklar, bu tarihten nce mlga 506, 1479, 2926 ve 5434 sayl kanunlara gre sigortal olanlar ile 2925 sayl Kanuna tabi sigortallarn sigortallk ilemleri sosyal gvenlik sicil numaras ile takip edilecektir. Sosyal gvenlik sicil numaras Trk vatandalar iin Trkiye Cumhuriyeti kimlik numaras, yabanc uyruklular iin ise Nfus ve Vatandalk leri Genel Mdrlnce verilen kimlik numarasdr. Sigortal tescil kt ortaklatrlncaya kadar 5510 sayl Kanunun 4 nc maddesine tabi sigortallar iin ayrca sigorta sicil, BaKur sicil ve itiraki numaralar verilmeye devam edilecektir. ileri Bakanl Nfus ve Vatandalk leri Genel Mdrl tarafndan kimlik numaras zamannda verilmemesi nedeniyle tescili yaplamayanlar iin sz konusu numara verilinceye kadar sigorta sicil numaralar zerinden tescil programlarnca retilen geici numaralar kullanlacaktr. Yabanc kimlik numarasnn verilmesi halinde bu numaralar geciktirilmeksizin hemen gncellenecektir. Kurum ii ve kurum d yaplacak yazmalarda sosyal gvenlik sicil numaras ile sigorta sicil, Ba-Kur sicil ve itiraki numaralar birlikte kullanlacaktr.
86
9.2- Sigortal e Giri Ve ten Ayrl Bildirgelerinin Kat Ortamnda Kuruma Verilmesi Sigortal ie giri ve iten ayrl bildirgelerinin e-Sigorta yoluyla Kuruma bildirilmesi esas olmakla birlikte bu Genelgede belirtilen durumlarda adi posta veya kargo ile gnderilen veya Kuruma dorudan verilen bildirgelerde, bildirgenin Kurum kaytlarna intikal ettii tarih; taahhtl, iadeli taahhtl veya acele posta servisi olarak gnderilenlerde ise postaya verildii tarih, bildirim tarihi olarak kabul edilecektir. 9.3- Ya Dzeltmeleri 5510 sayl Kanunun 57 nci maddesi gereince uzun ve ksa vadeli sigortalar ile genel salk sigortasndan yararlanmada bu sigortalardan yararlanmaya balamadan nceki ya dzeltmeleri kabul edilmekte, sigortallklar balatlanlarn sigortallk balang tarihinden sonra yaptklar ya dzeltmeleri ise dikkate alnmamaktadr. Bu durumda ya dzeltmelerine ilikin mahkeme kararlarna istinaden tescil ktklerinin tashihli yala ilgili blmleri dzeltilecek ancak, uzun ve ksa vadeli sigortalar ile genel salk sigortasna tabi olunduktan sonra yaplan dzeltmelerde sigortallk hak ve mkellefiyetinin dzeltilmeden nceki yaa gre belirlenecei sigortallara bildirilecektir.
87

5510 Sayili Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlik Sigortasi Kanununa Göre Sigortalilik İşlemleri

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5510 Sayili Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlik Sigortasi Kanununa Göre Sigortalilik İşlemleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

G 5510 SAYILI SOSYAL SGORTALAR VE GENEL SALIK SGORTASI KANUNUNA GRE SGORTALILIK LEMLER

You might also like