Anarchist FAQ

Anarhosindikalizam

Anarhosindikalizam oblik je anarhizma koji se usredotouje na stvaranje sindikata organiziranih na anarhistikim principima i koji se u svojoj borbi za slobodnije drutvo koriste anarhistikim taktikama (a prije svega direktnom akcijom). Rijeima Meunarodnog udruenja radnika/ca (MUR): Revolucionarni sindikalizam, bazirajui se na klasnoj borbi, tei ujediniti sve radnike/ce u borbene ekonomske organizacije koje se bore za slobodu od dvostrukog jarma kapitala i drave. Njegov cilj je reorganizacija drutvenog ivota na bazi slobodarskog komunizma kroz revolucionarnu akciju radnike klase. Budui da su samo ekonomske organizacije radnitva u stanju ostvariti ovaj cilj, revolucionarni sindikalizam se obraa radnicima i radnicama kao proizvoaima/cama, stvaraocima drutvenog bogatstva, elei pustiti korijene i razviti se meu njima, nasuprot modernim radnikim partijama, koje smatra nesposobnim za ekonomsku reorganizaciju drutva. (Principi revolucionarnog sindikalizma, stavka I.) Rije sindikalizam engleski je sinonim za francusku rije revolucionarni sindikalizam (syndicalisme revolutionarie) koja se vezuje uz 1890-te godine kada su mnogi/e anarhisti/ce poeli/e djelovati unutar sindikalistikog pokreta, radikalizirajui ga iznutra. Kako su se ideje poput autonomije, direktne akcije, generalnog trajka te politike nezavisnosti radnikih udruenja (sindikata), koje su bile povezane sa francuskom Generalnom konferedacijom rada (Confederation Generale du Travail CGT), poele iriti svijetom (djelom kroz anarhistike kontakte, a djelom usmenim prenoenjem ne-anarhista/ica koji/e su bili/e impresionirani/e borbenou CGT-a), rije sindikalizam poela se upotrebljavati za opisivanje pokreta inspiriranih primjerom CGT-a. Tako rijei anarhosindikalizam, revolucionarni sindikalizam i sindikalizam u osnovni znae revolucionarno radniko udruenje (termin industrijski unionizam, upotrijebljen od strane Industrijskih Radnika Svijeta IRS (Industrial Workers Worldwide IWW) u sutini oznaava istu stvar). 1 Glavna razlika izmeu anarhosindikalizma i revolucionarnog sindikalizma sastoji se u tome to anarhosindikalizam istie iskljuivost revolucionarnog sindikalizma tj. naglaava da se isti orijentira samo na ekonomska pitanja (radno mjesto), te u tome to anarhosindikalizam naglaava anarhistike korijene i anarhistiku prirodu revolucionarnog sindikalizma vie no to to naglaavaju sami revolucionarni sindikalisti/ce. Tako se, posebno u Francuskoj, anarhosindikalizam smatrao kompatibilnim sa stvaranjem specine anarhistike organizacije (u smislu ideoloke grupe op.prev.) koja nadopunjuje rad revolucionarnog sindikalizma. Suprotno tome, revolucionarni sindikalizam zagovara tezu da su radniki sindikati sami po sebi dovoljni za ostvarivanje slobodarskog socijalizma, te zajedno sa odbacivanjem politikih partija odbacuju i anarhistike (ideoloke) grupe. Meutim, granica izmeu ova dva stava poprilino je nejasna (te esto vie zakomplicira no to objasni ove razlike. Tako, na primjer, neki revolucionarni sindikalisti/ce podupiru politike partije i ne smatraju sebe anarhistima/cama tu se prvenstveno radi o odreenom broju marksistikih sindikalista/ica. Mi emo u ovome izlaganju zanemariti ove revolucionarne sindikaliste/ce i
1

U engleskom jeziku, sa kojega prevodimo ovaj tekst, termin syndicalism oznaava borbene, revolucionarne sindikate, dok termin trade unionism oznaava reformistike sindikate. Budui ovdanji jezik ne poznaje ovakvu razliku u ovim terminima, te ih prevodi kao istoznane, u daljnjem emo tekstu, u nedostatku boljih termina, za termin syndicalism koristi termin revolucionarni sindikalizam, a za termin trade unionism korist emo termin reformistiki sindikalizam. Takoer, u daljnjem tekstu termin revolucionarni sindikalizam upotrebljavat emo za zajednike ideje koje zastupaju anarhosindikalisti/ce sa jedne, i revolucionarni/e sindikalisti/ce sa druge strane (razlika izmeu ove dvije koncepcije istaknuta je u iduem paragrafu).

usmjeriti se na slobodarske sindikaliste/ce). Termin revolucionarni sindikalizam upotrijebit emo kako bi opisali zajednike crte ovih dviju struja. Revolucionarni sindikalizam u mnogo se emu razlikuje od reformistikog sindikalizma. Suprotno od reformistikog sindikalizma, ijim sindikatima upravljaju izabrani predstavnici/e i birokrati/kinje, revolucionarni se sindikalizam bazira na sindikatima kojima se upravlja iz baze od strane samoga lanstva (eng. rank and le management). Revolucionarni sindikati se osnivaju na samim radnim mjestima mjestima gdje se radnici/ce svakodnevno susreu sa eksploatacijom i iskoritavanjem, i gdje je njihova mo najjaa. Revolucionarni se sindikalizam, nadalje, bazira na autonomiji lokalnih ogranaka sindikata tj. pravu da svaki sindikat organizira i okona trajkove, te sam odluuje o svojim unutarnjim pitanjima. Ni jedan sindikalni/a predstavnik/ca ne odluuje kada e neki trajk poeti, niti ima moi proglasiti ga ne vaeim, jer svaki je trajk koje je lanstvo izglasalo i organiziralo, automatski vaei iz razloga jer je ta odluka donesena na sastanku sindikata. Mo je u ovim sindikatima decentralizirana i nalaziti se u rukama samoga lanstva, a najvii organ (tj. jedini koji ima pravo donoenja odluka) jest radnika skuptina nekog sindikata. Kako bi lake koordinirali trajkove i ostale oblike djelovanja svaka je autonomna grana dio vee federativne strukture. Na sastanku svojega sindikata radnici izabiru delegate/kinje koji imaju ovlasti izrei samo odluke sindikata kojeg zastupaju. Tako izabirani delegati/ kinje izraavaju odluke i elje lanstva radnikog savjeta i industrijskog sindikata kojega zastupaju (odnosno, delegati/kinje slue samo kao megafon svojega lanstva). Radniki savjet je federacija svih sindikalnih grana svih industrija na nekom odreenom geografskom podruju (npr. u nekoj regiji ili nekom gradu) te, izmeu ostalih zadataka, ima zadatak edukacije, propagande i osiguravanja solidarnosti izmeu razliitih sindikata na podruju na kojem djeluje. Upravo iz injenice da radniki savjet ujedinjuje sve radnike u jednu organizaciju, bez obzira na industriju ili granu industrije, on predstavlja kljuan imbenik u jaanju klasne svijesti i solidarnosti, to se moe vidjeti iz primjera dva velika sindikata talijanskog USI-ja (Unione Sindicale Italiana) i panjolskog CNT-a (Confederation National de Trabajo). Prema stavki CNT-a teritorijalna baza organizacije povezuje sve radnike/ce jedne regije te potie solidarnost radnike klase na klasnoj osnovi, a ne na osnovi jednog poduzea, tvornice itd. [J. Romero Maura, The spanish case, objavljeno u zborniku Anarchism Today, ured. D. Apteri J. Jolls, p. 75).] Sa druge strane, industrijski sindikat je federacija sindikalnih grana unutar jedne te iste industrije na nekom odreenom podruju (tako na primjer moe postojati jedan regionalni sindikat rudara, softwerskih radnika itd.). Ovi savjeti slue za organizaciju borbe i poticanje solidarnosti unutar jedne industrije. Na ovaj nain, radnici/e unutar jedne industrije podravaju jedni druge, osiguravajui solidarnost ako radnici/ce unutar jednoga radnoga mjesta krenu u trajk te time onemoguavajui da poslodavac premjestiti proizvodnju na neko drugo radno mjesto i time oslabi i unititi borbu (vie o tome zato je ovakav nain industrijskog sindikalizma esencijalan za pozitivan ishod trajka moe se nai u Alexandar Berkman, ABC of Anarchism, p.54). U praksi se, naravno, aktivnosti ovih dviju federacija isprepliu; radniki savjeti podupiru trajkove i borbu unutar jedne industrije, dok industrijski sindikati podupiru akcije radnikih savjeta. Meutim, potrebno je naglasiti da se i industrijske federacije i sve-industrijski (teritorijalni) radniki savjeti baziraju na principima federalizma, na slobodnom udruivanju odozdo prema dolje, stavljajui pravo samoodreenja svakoga lana iznad svega, te priznajui jedino ugovor na bazi zajednikih interesa i uvjerenja (Rudolf Rocker, AnarchoSyndicalism, p. 53). 3

Pored toga to su ovakvi sindikati decentralizirani i organizirani odozdo prema gore, oni se od ostalih sindikata razlikuju i po tome to nemaju stalne sindikalne elnike/ce. Sav sindikalni posao obavljaju izglasani radnici/e koji/e se sindikalnim aktivnostima bave poslije posla, ili, ako ih je nuno obavljati tokom radnih sati bivaju jednako plaeni. Na ovaj se nain sprjeava stvaranje birokracije dobro plaenih sindikalnih elnika/ca i svi elnici/e ostaju u direktnom kontaktu sa radnicima/ama koje zastupaju. Budui da su i njihove plae, uvjeti rada itd. uvjetovani njihovom sindikalnom aktivnou oni imaju stvaran interes za stvaranje njihovog sindikata u djelotvornu organizaciju koja e zaista zastupati interese svoje baze (radnika i radnica). Nadalje, svi sindikalni elnici/e u svakom revolucionarnom sindikatu su izabrani, delegirani i u svakom trenutku opozivi od strane lanstva sindikata. Ako neki radnici/e, koji su izabrani od strane lokalnog radnikog savjeta ili nekog drugog sindikalnog komiteta, ne izraavaju miljenje onih koji su ih delegirali sindikalni savjet moe odbiti njihove odluke, opozvati ih i zamijeniti sa drugim radnicima/ama koji e izraavati miljenje sindikata. Revolucionarni sindikati su predani direktnoj akciji te odbijaju suradnju sa politikim partijama, kojeg god opredjeljenja iste bile, pa bile one i radnike ili socijalistike. Ideja vodilja anarhosindikalizma jest ideja sindikalne autonomije ideja da su revolucionarni sindikati svojom vlastitom snagom sposobni kontrolirati svoju borbu i izvriti drutvenu transformaciju, bez utjecaja raznih partija ili ideolokih grupa (ukljuujui tu i anarhistike grupe/federacije). Ovakvo stajalite ponekad se naziva workerizmom (naziv potjee od francuske rijei ouverierismo), a znai termin kojim se obiljeava radniko kontroliranje klasne borbe i njihovih vlastitih organizacija. Suprotno tome da, poput politikih partija, bude sve-klasna organizacija, anarhosindikat jest klasna organizacija koja je sama sposobna predstavljati tenje, nade i interese radnike klase. U anarhosindikatima nikada nije bilo mjesta za one koji nisu bili radnici/e. Profesionalni intelektualci/ke, koji potjeu iz srednje klase i koji su teili vodstvu radnike klase te stvorili ideje socijalizma kao politikog pokreta, nisu bili dio revolucionarnih sindikata. Kao posljedica toga, revolucionarno sindikalistiki pokret je bio, i tako je sebe doivljavao, oblik socijalizma stvoren od strane same radnike klase . . . Sindikalizam se tako pojavljuje kao veliki i herojski pokret proletarijata, kao prvi pokret koji je ozbiljno prihvatio stavku da emancipacija radnike klase treba biti djelo samoga radnitva, bez utjecaja intelektualaca/ki srednje klase ili politiara/ki. Pojavljuje se kao pokret koji cilja uspostaviti socijalizam radnike klase, bez mrlja burujskih apstrakcija. Jednom rijeju, za sindikaliste radnici/e su bili sve, a ostali nita. (Georey Ostergaard, The Tradition of Workers Control, p. 38). Revolucionarni sindikalizam stoga je svjesno anti-parlamentaran i anti-politian. On se stoga ne fokusira samo na odnose moi nego i na kljune probleme kojima se moe sruiti ta mo. U revolucionarno sindikalistikoj doktrini istinska mo je ekonomska mo. Nain na koji se unitava ta ekonomska mo jest da se svakoga radnika/cu uini monim/om te se tako eliminira mo kao drutvena privilegija. Revolucionarni sindikalizam na taj nain ukida svaku vezu izmeu radnika/ca i drave. On se suprotstavlja politikim borbama, politikim partijama i bilo kojem participiranju u parlamentarnim izborima. On odbija djelovati u zadanim granicama postojeeg poretka i drave . . . Iz ovih se razloga sindikalizam okree direktnoj akciji trajkovima, sabotaama, zaustavljanju proizvodnje te, iznad svega, revolucionarnom generalnom trajku. Direktna akcija ne samo da ovjekovjeuje borbenost radnika/ca i odraava ivim duh revolta, ve u radnicima/ama budi jo vei smisao za individualnu inicijativu. Permanentnim pritiskom, direktna akcija testira snagu kapitalistikog sistema na njegovom najvanijem podruju tvornici, gdje se vladajui i vladani najdirektnije suprotstavljaju. (Murray Bookchin, The Spanish Anarchists, p. 121). 4

To svakako ne znai da je anarhosindikalizam apolitian u smislu da apsolutno ignorira sve politike probleme. Tvrdnja o apolitinosti sindikalizma je stari marksistiki mit. Revolucionarni sindikalisti/ce se, kao i ostali anarhisti/ce, suprotstavljaju svim oblicima autoritarne/kapitalistike politike ali se istovremeno interesiraju i bave politikim pitanjima koja su vezana uz interese radnike klase. Stoga revolucionarni sindikalisti/ce ne ignoriraju dravu i njezinu ulogu. Naprotiv, revolucionarni sindikalisti/ce su svjesni da drava postoji kako bi zatitila kapitalistiko vlasnitvo i mo. Na primjer, snana borba britanskih sindikalista/ica protiv robovskog rada snano negira tvrdnju da sindikalisti ignoriraju ulogu drave u drutvu. Naprotiv, njihove analize birokratskog dravnog kapitalizma imale su snaan utjecaj na negaciju laburistikih i dravno socijalistikih tvrdnji da postojea drava, putem izbora, moe biti iskoritena za ostvarivanje nekih drutvenih reformi. (Bob Holton, British Syndicalism: 1900 1914, p. 204). Rudolf Rocker jasno to istie; Anarhosindikalizmu esto se prigovara kako nema interesa za politike strukture razliitih zemalja, te stoga ni interesa za politike borbe dananjice te da sve svoje aktivnosti podreuje samo i jedino ekonomskim zahtjevima. Ovakve tvrdnje proizlaze ili iz nesvjesnog ignoriranja ili iz svjesnog falsiciranja stvarnosti. Nije politika borba ta koja razlikuje anarhosindikaliste/ice od modernih politikih partija, ve su to oblik i ciljevi te borbe . . . jer, napori anarhosindikalista/ica su, i danas, usmjereni prema suavanju moi drave . . . Stavovi anarhosindikalista/ica prema politikoj moi dananje drave potpuno su isti sa stavovima koje imaju prema sistemu kapitalistike eksploatacije . . . te koriste iste naine borbe protiv . . . drave . . . Radnik/ca ne moe biti ravnoduan/na prema ekonomskim uvjetima ivota . . . te stoga ne moe ni ostati ravnoduan/na prema politikim strukturama njegove/njezine zemlje . . . (Ibidem. p. 63) Sindikalizam stoga ne ignorira politike borbe i politika pitanja, ve se za politike promijene bori na isti nain na koji se bori i za ekonomske promijene direktnom akcijom i solidarnou. Iz tih razloga revolucionarni/e sindikalisti/ce i anarhosindikalisti/ce odbijaju bilo kakvu participaciju u radu buroaskih parlamenata, no ne iz razloga jer nisu zainteresirani za politika pitanja, ve zato jer smatraju da je parlamentarni oblik borbe najnesposobniji i najbesperktivniji nain borbe radnitva (Ibidem, p.65). Revolucionarni sindikalisti/ce (kao i ostali anarhisti/ce) smatraju da politiko i ekonomsko trebaju biti integrirani, a da se ta integracija treba odvijati u klasnim organizacijama tj. revolucionarnim sindikatima (ili nekim drugim organizacijama koje imaju klasni i djelomino sindikalistiki karakter poput tvornikih savjeta ili skuptina). Suprotno tvrdnji da trebaju postojati eksperti/ce koji raspravljaju o radnikim pitanjima, revolucionarni sindikalisti/ce (kao i ostali anarhisti/ce) tvrde da politika ne smije biti u rukama tzv. eksperata (politiara/ki) ve se treba nalaziti u rukama onih kojih se direktno tie. Revolucionarni sindikati potiu politiki razvoj svojih lanova/ica kroz procese participacije i samoupravljanja. Drugim rijeima, politika se pitanja trebaju razmatrati u ekonomskim i drutvenim organizacijama u organizacijama gdje radnitvo ima istinsku mo. Ovakvim stavom anarhosindikalisti/ce slijede Bakunjina koji je tvrdio da bi bilo apsolutno nemogue ignorirati politika i lozofska pitanja te da prevelika preokupiranost ekonomskim pitanjima moe biti kobna za proletarijat. Stoga revolucionarni sindikati trebaju biti otvoreni za sve radnike/ce, nezavisni od svih politikih partija te biti bazirani na ekonomskoj solidarnosti svih radnika/ca u svim zemljama, ali takoer treba postojati i mogunost slobodne rasprave svih politikih i lozofskih teorija ostavljajui sekcijama i federacijama slobodu da sami razvijaju svoju vlastitu politiku budui da politika i lozofska pitanja . . . (moraju biti) predloena . . . od strane samoga radnitva. (Bakunin on Anarchism, p. 301, 302, 297, 302).

Prema tome, revolucionarni sindikalisti/ce i anarhosindikalisti/ice duboko su politini u najirem smislu te rijei i to iz razloga jer tee radikalnoj promjeni svih politikih, ekonomskih i drutvenih uvjeta ivota i institucija. tovie, politinost se u najuem smislu sastoji u shvaanju da se politike reforme rjeavaju zajedno sa onim ekonomskim. Revolucionarni sindikalisti/ce postaju apolitini u onome trenutku kada se pod politikom poinje shvaati podupiranje partija i koritenje buroaskih politikih institucija. Ovakvo stanovite identino je sa uobiajenim anarhistikim stavovima po ovom pitanju. To nas dovodi do jo jedne bitne razlike izmeu revolucionarnog sindikalizma i reformistikog sindikalizma. Naime, cilj revolucionarnog sindikalizma jest mijenjanje drutva, a ne samo djelovanje u okvirima tog drutva. Stoga, dok su cilj reformistikog sindikalizma reforme, revolucionarni sindikalizam kao svoj cilj uzima socijalnu revoluciju. Za revolucionarne sindikaliste/ice sindikat ima dvojaku ulogu: permanentnim pritiscima on tei osigurati trenutno poboljanje uvjeta ivota radnike klase. Ali, daleko od toga da se zadovolje prolaznim boljitcima, radnici/ce trebaju stvoriti mogunost za osnovni akt sveobuhvatne emancipacije tj. za eksproprijaciju kapitala. (Emile Pouget, No Gods, No Masters, p. 71). Tako revolucionarni sindikalizam tei ostvarivanju reformi putem direktne akcije, kao to putem te borbe, ili tonije generalnog trajka, tei stvoriti mogunost za revoluciju. Uistinu, svaki eljeni boljitak mora se oduzeti direktno kapitalistima . . . (te) mora uvijek predstavljati redukciju kapitalistikih privilegija kao i samo djelominu eksproprijaciju.(Ibidem, p.73) Iz ovih je razloga Emma Goldman tvrdila: Naravno da se i revolucionarni sindikalizam, poput reformistikog sindikalizma, borbi za trenutni boljitak radnike klase, ali se ne zavarava time da radnici mogu oekivati humane uvijete od nehumanog ekonomskog ustroja drutva. Stoga on od neprijatelja prosto uzima ono to mu silom moe oduzeti: no, u krajnjim instancama, revolucionarni sindikalizam cilja, i svu svoju energiju usmjeruje, ka potpunom ukidanju najamnog sistema. Revolucionarni sindikalizam ide i dalje: on cilja osloboditi radnitvo od svih institucija koje kao cilj nemaju slobodan razvoj proizvodnje za dobrobit cijelog ovjeanstva. Ukratko, krajnji cilj revolucionarnog sindikalizam jest rekonstrukcija drutva od dananjeg oblika centralizirane, autoritarne, i brutalne drave do drutva baziranog na slobodnom i federativnom grupiranju radnika/ca na linijama ekonomske i drutvene slobode. Imajui u vidu ovaj cilj, revolucionarni sindikalizam djeluje u dva smjera: u smjeru potkopavanja postojeih institucija te u smjeru razvijanja i edukacije radnitva, na odravanju duha solidarnosti, kako bi radnike/ce pripremio za potpuni i slobodan ivot jednom kada kapitalizam bude ukinut. ... Revolucionarni je sindikalizam, u sutini, ekonomski izraz anarhizma . . . (Red Emma Speaks, p. 68) To nam, s druge strane, objanjava i zato su revolucionarni sindikati strukturirani na takav, slobodarski nain. Sa jedne strane, takav tip organizacije odraava vanost opunomoenja svakog radnika/ce, stvarajui tako sindikat koji je decentraliziran i samoupravan, sindikat u kojem svaki lan i lanica igra kljunu ulogu u determiniranju politike i aktivnosti sindikata. Participacija osigurava da sindikat postane kola volje (da upotrijebimo Pougetov izraz) te omogui radnicima/cama da naue direktno upravljati samima sobom, bez utjecaja drave ili vlade. Sa druge strane, u isto vrijeme dok revolucionarni sindikalizam upree svoje napore prema pritisku na kapitalizam, on takoer pokuava izgraditi novi drutveni poredak u okvirima staroga. Tako revolucionarni sindikati i radniki savjeti nisu samo sredstvo borbe i instrumenti socijalne revolucije; ve su oni ujedno i sama struktura oko koje se izgrauje slobodno drutvo. Radnici/ce trebaju biti educirani (putem svoje vlastite aktivnosti 6

u sindikatu) za borbu koja za cilj ima unitenje starog vlasnikog sistema, kao i za zadatak rekonstruiranja bez-dravnog, slobodnog drutva. Ova dva zadatka su nerazdvojiva. (Murray Bookchin, Op. Cit. p121). Revolucionarni sindikat jest predloak za budue drutvo, drutvo koje je (poput revolucionarnih sindikata) na svim nivoima decentralizirano i samoupravno. Iz svega izreenog postaje jasno da se revolucionarni sindikalizam od reformistikog sindikalizma razlikuje svojom strukturom, metodama i ciljevima. Struktura, metode i ciljevi revolucionarnog sindikalizma jasno su anarhistiki. Stoga ni ne iznenauje da je vodei teoretiar revolucionarnog sindikalizma, Fernand Pelloutier, tvrdio da sindikat koji upravlja sobom na anarhistikim principima, mora postati praktina kola anarhizma. (No Gods, No Masters. p- 55, p. 57). Nadalje, veina anarhosindikalista/ica, uz tradicionalni industrijski pristup koji se vezuje uz revolucionarni sindikalizam, podupire i komunalne organizacije (organizacije zajednice) te njihovu borbu. Dok smo se mi u ovom izlaganju uglavnom orijentirali na industrijsku stranu revolucionarnog sindikalizma (iz prostog razloga jer ona predstavlja kljuni aspekt revolucionarnog sindikalizma), potrebno je istaknuti da revolucionarni sindikalizam moe, i proiruje sebe na borbu unutar zajednice, tako da svi ovi navedeni principi borbe imaju ire znaenje (tako se pojavljuju oblici borbe poput sindikalizma zajednice kao sredstva za stvaranje skuptina susjedstva). Stoga je neistina da anarhosindikalizam ignorira komunalne organizacije i borbu unutar zajednice, to se moe vidjeti i iz historije panjolskog CNT-a (CNT je, na primjer, pomogao organizirati trajkove stanara/ki za smanjivanje rente na iznajmljivanje stanova). Vano je istaknuti i to da su revolucionarni sindikati otvoreni za sve radnike, bez obzira na njihovo politiko uvjerenje (ili nedostatak istog). Revolucionarni sindikat postoji kako bi obranio interese radnitva, a na anarhistikim se principima organizira kako bi osigurao da interesi svakog lana/ice budu izraeni. To, s druge strane, znai da je revolucionarno sindikalistika organizacija drugaija od organizacije revolucionarnih sindikalista. Ono to taj sindikat ini revolucionarnim jest njegova struktura, ciljevi i metode. Oito je da se unutar revolucionarnog sindikata stvari mogu mijenjati (to vrijedi za svaku organizaciju koja funkcionira na demokratskim principima), te su ti procesi promjena iskuenja koje anarhosindikalisti/ce pozdravljaju, ne bjeei od njih. Budui da je takav sindikat samoupravan, njegova je borbenost i politiki sadraj determiniran njegovim lanstvom. Kao to je to izrazio Pouget, sindikat prua otpor poslodavcima u geometrijskom razmjeru sa otporom koji stvaraju njegovi lanovi. Unutar revolucionarno sindikalistikog pokreta postoje dva glavna pristupa u graenju revolucionarnih sindikata dual sindikalistiki (dvostruki sindikalizam) i boring from within pristup (doslovno; buenje iznutra). Prvi pristup zagovara stvaranje novih, revolucionarnih sindikata kao opozicije postojeim sindikatima. Ovaj je pristup, kako u prolosti tako i danas, najprisutniji i najzastupljeniji pristup u graenju revolucionarnih sindikata (ameriki, talijanski, panjolski, vedski i mnogi drugi revolucionarni sindikalisti/ce stvarali su svoje sindikate u vremenu vrhunca sindikalizma izmeu 1900. i 1920. godine). Pristup boring from within jednostavno razumijeva rad unutar postojeih sindikata kako bi se iste pokualo reformirati i u krajnjoj ih se instanci pokualo pretvoriti u revolucionarne sindikate. Ovaj je pristup bio najprisutniji meu francuskim, britanskim i djelom amerikim sindikalistima/cama. Meutim, ovi pristupi, iako razliiti, nisu u totalnoj opoziciji. Mnogi dual sindikati stvoreni su od strane revolucionarnih sindikalista/ica koji su u poetku djelovali unutar reformistikih sindikata. U trenu kada su postali siti birokratske sindikalne mainerije i pokuaja da reformiraju takve sindikate, odvojili su se od reformistikih sindikata i stvorili nove, revolucionarne sindikate. Slino tome, dual sindikalisti/ce poduprijet e odreene 7

borbe reformistikih sindikata i esto e biti two cardersi/ce (tj. lanovi/ice i revolucionarnih i reformistikih sindikata). Prije nego da se izoliraju od veine reformistikih sindikata, dual sindikalisti/ce biti e u kontaktu sa njima tamo gdje je to potrebno i znaajno za njih na radnim mjestima i u borbi, radije nego na sastancima reformistikih sindikata koje veina radnika/ca ionako ne posjeuje. Dual sindikalisti/ce tvrde da su reformistiki sindikati, poput drave, previe birokratizirani da bi mogli biti izmijenjeni, te je stoga i sam pokuaj da ih se reformira gubljenje vremena i energije (te istiu kako je vea mogunost da e takvi sindikati izmijeniti ideje boring from within sindikalista/ica). No, bez obzira na to koji pristup preferiraju, revolucionarni sindikalisti/ce podupiru i istiu vanost autonomnih (direktno-demokratskih) organizacija radnika/ca unutar radnoga mjesta. Takoer, oba pristupa potiu stvaranje mrea revolucionarno sindikalistikih aktivista/ica koje slue za irenje anarhistikih/revolucionarno sindikalistikih ideja unutar radnoga mjesta (takav tip organizacije poznat je pod nazivom Industrijske mree). Takve mree mogle bi biti inicijalni koraci i osnovno sredstvo za stvaranje revolucionarnih sindikata na radnim mjestima. Takve bi grupe, tokom sindikalnih borbi, podupirale revolucionarno sindikalistike taktike i rank and le organizaciju, stvarajui tako potencijal za graenje revolucionarnih sindikata, budui bi se revolucionarno sindikalistike ideje irile meu radnitvom te im ukazivale na to kako revolucionarni sindikalizam djeluje u praksi. Dok imena revolucionarni sindikalizam i anarhosindikalizam datiraju iz Francuske 1890-ih godina, ideje vezane uz ta imena imaju dulju povijest. Anarhosindikalistike ideje razvijale su se nezavisno u mnogim zemljama i vremenima. Po Rudolfu Rockeru, sam anarhosindikalizam je bio direktan nastavak onih drutvenih kretanja koja su se oblikovala u okrilju Prve internacionale a koja su bila najbolje shvaena i prihvaena od strane slobodarskog krila ove velike alijanse. Njegove teorijske pretpostavke bazirane su na uenjima slobodarskog ili socijalistikog anarhizma, dok je oblik organizacije uvelike preuzet iz revolucionarnog sindikalizma. (Anarcho-syndicalism, p. 49) Zaista, svatko tko je upoznat sa radom Bakunjina ubrzo e vidjeti da su mnoge njegove ideje naznaile ono to e kasnije biti poznato kao revolucionarni sindikalizam. Na primjer, Bakunjin je tvrdio da organizacije strukovnih sekcija, njihove federacije u Internacionali, i njihovo zastupnitvo u Komorama rada, ne samo da stvaraju visoku kolu, u kojoj radnici/ce Internacionale, kombinirajui teoriju i praksu mogu i moraju izuavati ekonomsku znanost, ve one u sebi nose ivue klice novog drutvenog poretka koji e zamijeniti buroasko drutvo. One ne stvaraju samo ideje nego i injenice same budunosti. (Citirano iz Rockera, Op. Cit, p. 45). Bakunjin je neprestano naglaavao da su sindikati (ekonomska radnika udruenja) jedino djelotvorno oruje koje radnici/ce mogu upotrijebiti protiv buroazije, kao to je naglaavao i vanost solidarnosti te korijenite i osnaavajue efekte trajkova kao i vanost generalnog trajka kao sredstva koje prisiljava drutvo da odbaci svoju staru koru. (The Basic Bakunin, p. 153, p. 150). (Ovdje moramo istaknuti kako mi ne tvrdimo da je Bakunjin izmislio revolucionarni sindikalizam. Daleko od toga. Mi samo tvrdimo da je Bakunjin izrazio ideje koje su ve bile razvijene unutar radnike klase, te tako postao, ako elite, glasnogovornik ovih slobodarskih tendencija unutar radnikog pokreta, kao to je na mnogo naina pripomogao i u razjanjavanju ovih ideja. Tako, rijeima Emma Goldman: znaajka koja odvaja revolucionarni sindikalizam od veine lozoja jest ta da on predstavlja revolucionarnu lozoju radnitva, koncipiranu i roenu u konkretnoj borbi i iskustvu samih radnika/ca a ne na sveuilitima, koledima, knjinicama ili u glavama nekih znanstvenika/ca. (op. Cit. Pp. 65-6). Ovaj se argument takoer odnosi na Bakunjina i Prvu Internacionalu.)

Prema tome, suprotno tome da predstavlja neku vrstu revizije anarhizma ili da bude neka vrsta semi-marksistikog pokreta, sindikalizam je ustvari nastavak razvijanja Bakunjinovih ideja i ideja anarhista unutar Prve Internacionale (iako sa nekim neznatnim razlikama) koje su se razvijale nakon katastrofalnog iskustva propagande dijelom. Slijedei beskrajne besmislice koje su marksisti/ce (i liberali/ke) pisali o Bakunjinu nije teko razumjeti zato marksisti/ce obijaju vidjeti anarhistike korijene revolucionarnog sindikalizma; ne bivajui svjesni Bakunjinovih ideja, oni misle da su anarhizam i revolucionarni sindikalizam krajnje suprotni, dok je ustvari (da upotrijebimo rijei Emme Goldman) revolucionarni sindikalizam u sutini ekonomski izraz anarhizma te se pod Bakunjinom i latinskim radnicima (Prva Internacionala) kovala unutar industrijskih i sindikalistikih linija. (Red Emma Speaks, p. 68, p. 66). Slino tome, poznato je da je amerika Crna Internacionala (organizirana od strane anarhista/ca 1880-ih godina) dvadeset godina prije predvidjela anarhosindikalizam, te da su principi industrijskog sindikalizma, koji su bili anticipirani od strane Industrijskih radnika svijeta (IRS), posljedica svjesnih napora anarhista/ca . . . koji su nastavili armirati . . . principe za koje su ikaki anarhisti dali svoje ivote. (Salvatore Salerno, Red November, Black November, p. 51, p. 79). Osim toga, ideje sline anarhosindikalizmu razvijale su se i nezavisno od slobodarskog krila Meunarodnog udruenja radnika (Prve internacionale) gotovo etrdeset godina prije u Britaniji. Ideja da se radnici/ce trebaju organizirati u sindikate, upotrebljavati direktnu akciju i razviti drutvo bazirano oko sindikalnih federacija razvijale su se unutar ranog radnikog pokreta u Britaniji. The National Consolidated Trade Union of Great Britain and Ireland (Nacionalna konsolidirana unija Velike Britanije i Irske) imala je, kako je to izrazio ekspert za rani britanski radniki pokret, viziju (koja je bila) sutinski revolucionarno sindikalistika, voena decentraliziranim socijalizmom u kojem sindikati . . . dobivaju produktivni kapacitet da ine sebe kolektivno samodostatnima, a sindikat baziran na House of Trade nadomjestio bi postojeu dravu. (Noel Thompson, The real Rights of Man, p. 88). Ovaj pokret takoer je razvio ideje mutualistikih banaka desetljee prije no to ih je Proudhon stavio na papir. Revolucionarni sindikalizam i anarhosindikalizam teorijski se i organizacijski baziraju na uenjima slobodarskog socijalizma (anarhizma). Revolucionarni sindikalizam kombinira svakodnevnu borbu za reforme i poboljanje uvjeta ivota radnike klase unutar postojeeg sistema (to postie direktnom akcijom, a postignute reforme uzima samo kao parcijalne uspjehe) zajedno sa dugoronim ciljem unitenja kapitalizma i dravnosti. Cilj revolucionarnog sindikalizma jest radniko samoupravljanje proizvodnjom i distribucijom drutvo koje se postie sredstvom socijalne revolucije samoupravljanje koje se ve unutar ovog sistema ostvaruje u revolucionarnom sindikatu, i na ijem principu isti poiva. Revolucionarni sindikalisti/ce smatraju da su takve organizacije sutinske za uspjeno graenje anarhistikog drutva, budui da takvi sindikati omoguuju stvaranje novog svijeta u ljuturi staroga, inei tako veliki dio populacije upoznatim sa dobrobitima anarhistikog oblika organizacije i borbe. Nadalje, revolucionarni sindikalisti/ce tvrde da oni koji odbacuju revolucionarni sindikalizam iz razloga jer vjeruje u permanentnu organizaciju radnike klase te zahtijevaju da se radnici organiziraju spontano u samom trenu revolucije ustvari promoviraju iluziju stvorenu da ostavi revolucionarni pokret u rukama tzv. educirane klase (ili) tzv. revolucionarne partije . . . (to znai) da se od radnika/ca jedino oekuje da dou na svadbenu zabavu kada se treba boriti, a u normalnim vremenima teoretiziranje ostave specijalistima i studentima (Albert Meltzer, Anarchism: Arguments for and Against, p. 57). Revolucionarni sindikalisti/ce sindikat vide kao kolu anarhizma, kao

klicu socijalistike ekonomije budunosti, elementarnu kolu socijalizma openito (mi trebamo) posaditi ove klice dok jo ima vremena i dovesti ih do najvieg mogueg razvoja, kako bi zadatak nadolazee socijalne revolucije uinili to lakim i osigurali njezinu permanentnost. (Rudolf Rocker, Op. Cit. 52) Samoupravno drutvo moe biti stvoreno jedino samoupravnim sredstvima, a budui da samo samoupravna praksa moe osigurati takav uspjeh, potreba za slobodarskom narodnom organizacijom je sutinska. Revolucionarni sindikat se vidi kao kljuni kolosijek na kojem radnika klasa moe pripremiti sebe za revoluciju i nauiti se direktnom upravljanju svojim ivotima. Na ovaj nain revolucionarni sindikalizam stvara, da upotrijebimo Bakunjinove rijei, stvarnu politiku naroda, te tako ne stvara parazitsku klasu politiara i birokrata. (Mi elimo emancipirati sebe, osloboditi sebe pisao je Pelloutier, ali ne elimo izvriti revoluciju i riskirati nau kou kako bi socijalista Pierrea postavili na mjesto radikala Paula.) To to revolucionarni sindikalisti/ce veinu energije usredotouju na stvaranje revolucionarnih sindikata i to zagovaraju permanentnu organizaciju radnike klase svakako ne znai da ne podupiru organizacije koje su spontano stvorene od strane radnika u borbi (kao to su to radnika vijea, tvorniki komiteti itd.). Anarhosindikalisti/ce i revolucionarni sindikalisti/ce odigrali su velike uloge u ovim vrstama organizacija (to se moe vidjeti na primjerima Ruske revolucije, tvornikih okupacija u Italiji 1920-ih, itd.). To proizlazi iz injenice to revolucionarni sindikalizam djeluje kao katalizator za militantnu radniku borbu i suprotstavlja se klasno-kolaboracionistikim tendencijama sindikalnih birokrata i ostalih radnikih fakira. Tako, revolucionarno sindikalistike aktivnosti moraju ukljuivati i poticanje stvaranja samoupravnih organizacija gdje iste ve ne postoje, stoga podupiru i potiu stvaranje takvih spontanih pokreta nadajui se da e se isti pretvoriti u bazu za revolucionarni sindikalistiki pokret ili u uspjeno izvrenu revoluciju. Osim toga, veina anarhosindikalista/ica je svjesna da je mala vjerojatnost da e svaki radnik/ca, ili ak veina njih, biti u revolucionarnim sindikatima prije no to revolucionarni period pone. To znai da e nove organizacije, stvorene spontano u borbi od strane same radnike klase, biti okosnica drutvene borbe i post-kapitalistikog drutva, prije negoli e to biti sami sindikati kao takvi. Sve to sindikati mogu ostvariti jest dati praktian primjer kako se organizirati na slobodarski nain unutar kapitalizma i dravnosti, i initi samo dio okosnice slobodnog drutva, zajedno sa spontano stvorenim organizacijama radnike klase. Stoga, u borbi spontano stvorene organizacije radnika/ca igraju vanu ulogu u revolucionarno sindikalistikoj i anarhosindikalistikoj teoriji. To i ne iznenauje, budui da revolucionarni sindikalisti/ce zagovaraju stajalite da su radnici/ce, a ne avangarda elitnih politikih teoretiara/ki, ti koji trebaju stvarati svoje vlastite organizacije, kontrolirati svoju borbu (i eventualno svoju revoluciju) u svojem vlastitom interesu. Stoga nije presudno da li je neka specina organizacija revolucionarno-industrijski sindikat, radniko vijee ili neka druga radnika formacija. Presudna je stvar to da su iste stvorene i voene od strane samih radnika/ca. U meuvremenu, anarhosindikalisti/ce ostaju industrijski gerilci/ke koji dovode klasni rat na nivo proizvodnje kako bi izborili ustupke sada i ovdje, te jaali tendencije prema anarhizmu, pokazujui kako su direktna akcija i slobodarska organizacija efektivni te da mogu izboriti parcijalne ustupke od strane kapitalistike i dravne moi. I na kraju, potrebno je istaknuti da, iako revolucionarni sindikalizam ima anarhistike korijene, nisu svi revolucionarni sindikalisti/ce anarhisti/ce. Nekolicina marksista/ica bili su revolucionarni sindikalisti/ce, posebno u SAD-u gdje su sljedbenici Daniela De Leona podrali industrijski sindikalizam i pomogli u stvaranju Industrijskih radnika svijeta. Irski socijalist James Connelly takoer je bio marksistiki sindikalist, kao to je to bio Big Bill

10

Haywood, lider IRSa i lan socijalistike partije SAD-a. Marksistiki sindikalisti/ce openito preferiraju vie centralizacije unutar revolucionarnih sindikata (do danas je IRS bio najvie centralizirani revolucionarni sindikat) te esto tvrde da je politika borba potrebna za potpun rad sindikata. Nepotrebno je napomenuti da se revolucionarni sindikalisti/ce i anarhosindikalisti/e ne slau s tim te tvrde da centralizacija ubija duh revolta i slabi stvarnu snagu sindikata (Rudolf Rocker, Anarcho Syndicalism, p. 53) te da politike partije bespotrebno razdvajaju radniku klasu, kao to su i neefektivne u usporedbi sa revolucionarno sindikalistikom borbom (op. Cit. P. 51) Stoga, nisu svi revolucionarni sindikalisti/ce anarhisti/ce, niti su svi anarhisti/ce revolucionarni sindikalisti/ce. Oni anarhisti/ce koji se smatraju revolucionarnim sindikalistima/cama esto upotrebljavaju termin anarhosindikalizam kako bi istaknuli injenicu da su istovremeno i anarhisti/ce i sindikalisti/ce, te kako bi izrazili slobodarske korijene revolucionarnog sindikalizma. Za daljnje upoznavanje sa idejama anarhosindikalizma, Anarcho-Syndicalism Rudolfa Rockera je klasino djelo i dobar poetak. Valja jo naglasiti i knjigu britanskog sindikalista Toma Browna Syndicalism kao i knjigu Daniela Guerina No Gods, No Masters koja sadri i lanke vodeih teoretiara/ki revolucionarnog sindikalizma.

11

Anarhistika biblioteka Anti-Copyright

31. 05. 2012.

Anarchist FAQ Anarhosindikalizam Originalno objavljeno na www.anarchistfaq.org, pod naslovom What is anarcho-syndicalism?. S engleskog preveo Mate osi http://www.stocitas.org/anarhosindikalizam.htm http://anarhisticka-biblioteka.net