T.C.

MLL ETM BAKANLII

GRAFK VE FOTORAF

BATI SANATI TARH 211GS0114

ANKARA 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER

AIKLAMALAR ........................................................................................................ii GR ........................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 ........................................................................................ 3 1. SANAT ESERLERINI PLASTIK AIDAN ZMLEME ................................ 3 1.1. Erken Orta a Avrupa Sanat .......................................................................... 3 1.2. Orta a Avrupa sanat ..................................................................................... 5 1.2.1. Roman Sanat (900-1200) .......................................................................... 5 1.2.2 Gotik Sanat (12. yy) ................................................................................... 6 UYGULAMA FAALYET..................................................................................... 9 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 11 RENME FAALYET-2....................................................................................... 14 2. RNESANS DNEM SANATI .......................................................................... 14 2.1. talyada Rnesans Sanat ............................................................................... 14 2.2. talya Dnda Rnesans Sanat ....................................................................... 18 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 21 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 23 RENME FAALYET- 3...................................................................................... 26 3. MANERZM, BAROK, rokoko dnemi .............................................................. 26 3.1. Maniyerizm ..................................................................................................... 26 3.2. Barok Sanat ..................................................................................................... 29 3.3. Rokoko ............................................................................................................ 33 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 34 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 36 RENME FAALYET-4....................................................................................... 39 4. NEOKLASZM, ROMANTZM DNEM .......................................................... 39 4.1. Neoklasizm...................................................................................................... 39 4.2. Romantizm ...................................................................................................... 41 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 44 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 46 MODL DEERLENDRME .................................................................................. 49 CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 52 KAYNAKA ............................................................................................................. 55

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 211GS0114 Grafik ve Fotoraf Ortak Alan Bat Sanat Tarihi Bat sanat tarihi dnemlerinin zelliklerini kavrayarak akm temsilcilerinin eserlerini ikonografik ve plastik zmleme becerisinin kazandrld renme meteryalidir. 40/16 Sanat Tarihi Dnemleri modln alm olmak Bat sanat tarihini incelemek Genel Ama Uygun ortam salandnda, bat sanat tarihi dnemlerinin zelliklerini kavrayarak akm temsilcilerinin eserlerini ikonografik ve plastik zmlemesini yapabilecektir. Amalar 1. Erken Orta a ve Orta a Avrupa dnemi sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir. 2. Rnesans dnemi sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir 3. Manierizm ve Barok sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir. 4. 18.yzyl ve 19. yzyl Bat sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir. Bilgisayar, projeksiyon, internet, sanat galerileri, mzeler, slyt makineleri, atlye ortam, dnemlere ait sanat eserleri Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR

Sevgili renci, Bat Sanat Tarihi, sanatn insan kefininin yksn anlatr. Sanat tarihinin nemli bir ksmn oluturan Rnesans bnyesinde barndrr. Rnesans sanat iin olduu kadar btn insanlk tarihi asndan ok nemlidir. Sanatn yksn rendike sanat eserlerini daha keyifli izlemeye ve yorumlamaya balayacaksnz. Sanat hayatn bir paras yaptnz takdirde yaamnz daha keyifli hale gelecektir. Bat Sanat Tarihi Modl, size sanat tarihi ile ilgili aratrmalarnzda rehberlik edecektir. Bu modl ile yetinmeyip daha ok aratrmac olmalsnz, kaplar bu modl ile aralayp bat sanat tarihinin geni, gizemli ve gzel dnyasnda heyecan dolu gezintiler yapmalsnz. Ben bu modl yazarken ok keyif aldm. Sizde okurken ve aratrrken umarm ayn keyfi alrsnz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Uygun ortam salandnda; erken Orta a ve Orta a Avrupa dnemi sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir.

ARATIRMA
Erken Orta a ve Orta a Dnemi Avrupas hakknda bilgi toplaynz. Aratrma ilemleri iin internet ortam, ktphane, niversitelerin Sanat Tarihi ve Arkeoloji blmleri vb. gibi ortamlardan yararlanabilirsiniz.

1. SANAT ESERLERINI PLASTIK AIDAN ZMLEME

1.1. Erken Orta a Avrupa Sanat
Erken orta a; gler, igaller, savalar, alkantlarla dolu ve insanlarn karanlklara gml olduu, te yandan bugnk durumlaryla Avrupa uluslarnn douunu belirleyen bir a olmutur.

Resim 1.1: Osla Gemi Mzesinde bulunan Viking Gemisi

Resim 1.1 Vikinglerin baarl tahta oymacln yanstan gzel bir rnektir.

Erken Orta a sanatnn oluumuna Helen-Latin kltr kadar kuzey kavimlerinin de katks olmutur. Bu dnemin sanat, putperestlik inanlarndan izler tamakla birlikte aslnda tmyle Hristiyanln hizmetindedir.

Resim1.2: Aziz Matta. Olaslkla Aachende 800 yl dolaylarnda resimlenen bir incilden

Msrllar ounlukla varolduunu bildikleri eyi; Yunanllar ise grdkleri eyi izmilerdi. Orta al sanat duyduu eyi yaptna anlatmasn renmitir. Sanatlar doaya benzeyen veya gzel eyler yapma niyetinde deillerdi. Dindalarna kutsal tarihin ierik ve bildirgesini iletmek istiyorlard. Bu dnemde btn sanatn, dine hizmet ettii sanlmasn. Orta ada sadece kiliseler yaplmad, atolarda yapld. lk Orta a sanatndan sz ederken dinsel ynnn arlkl olmasnn nedeni kiliselerin korunmu; fakat atolarn yerle bir edilmi olmasdr.

Resim1.3: 70 Metre boyunda Bayeux duvar hals

1.2. Orta a Avrupa sanat

1.2.1. Roman Sanat (900-1200)
an insanlar savalar ve saldrlardan korunmak iin pencereleri kk, sslemeleri yok denecek kadar az olan geni ve souk duvarlar bulunan yeryz kiliseleri ve atolar ina ettiler. Normanlarn ngiltere ye beraberlerinde yeni mimari slubu getirmesi ve bu slubun yeniden biimlenmesiyle Avrupa da yeni canlanma dnemi balayacaktr. Bu dnemin ismi Roman Sanat Dnemi olarak adlandrlacaktr. Bu dnemde sanata dinin egemen olduunu ve sanatn koruyuculuunu kiliselerin yaptn syleyebiliriz.

Resim1.4: Speyer Katedrali. 11. Yzyl

Roman kiliseleri heykellerle sslenmesine Fransa da baland. Roman heykelleri klasik yaptlar gibi doal ve zarif deildir, ama zellikle ktlesel grkemlilikleriyle yapnn byklklerine ok gzel uyarlar.

Resim1.5. Gney Fransada Aarlesda Saint-Trophime Klisesinin nyz. 1180 dolaylar

say, drt ncil yazarnn kutsal kitaptan alnm simgelerle evrili olarak n iinde grrz. Aziz Markos iin aslan, Aziz Matta iin melek, Aziz Lucas iin kz, Aziz Yahya iin kartal. Eski Ahitte Hezekielin grntsnde tanrnn taht, srasyla; insan, aslan, kz ve kartal balar ile evrili betimlenmektedir. (Resim1.5.) Arles heykellerinin kat ve trensel yerletirimini 12. yy. minyatrl el yazmalarnda grrz.

Resim1.6. Meryeme mjde.1150 dolaylarnda resimlenen bir isve incilinden

Meryeme Mjde yksn kat ve devinimsiz bir biimde, Msr kabartmas gibi betimlemektedir. Meryemi, kardan aknlk iindeymi gibi ellerini kaldrrken gryoruz. Kutsal ruhu simgeleyen gvercin ise yukardan Meryem in stne iniyor. Melek, nerdeyse yandan gsterilmi; sa eli Orta a sanatnda konuma davran anlamna gelen bir biimde uzanm. Bu sayfaya bakarak gerek bir sahnenin canl grsel anlatmn beklersek, d krklna urayabiliriz. Ama sanatnn doal konulara yknmekten ok, Meryeme mjde gizinin tm geleneksel simgelerini bir araya getirme endiesinde olduunu bir kez daha anmsayarak ite o zaman, onun bize hi de vermek niyetinde olmad eyin yokluunu duymayz. (Resim1.6.)

1.2.2 Gotik Sanat (12. yy)

Gotik denildiinde ilk akla gelen, sivri at ve kuleleriyle ge doru ykselen, dev boyutlu katedral yaplardr. Bu zellikleriyle katedraller, insanlar tarafndan yaplm deilde tanr tarafndan gkyznden indirilmi gibi durur. Yeryzne ait deillerdir.

Resim1.7: Gotik Katedral:Notre Dame, Paris. 1163-1250

Bir Roman kilisesinden kp, bir Gotik katedraline girildiinde aradaki byk fark hemen anlalr. Gotik katedraller de daha geni nefler, daha kl bir ortam ve kendini yukarlara eken daha hafif bir mekan ile karlalr. Gotik mimarisinin bu baars iki yeni bulua dayanr. Birincisi sivri kemerlere dayanan kaburgal tonoz sistemidir. kincisi ise yapy dtan destekleyen payanda kemerlerinin kullanlm olmasdr. Gotik sanatlar kalplam rnekleri kopya etmek ve kendi amalarna uydurmakla yetinmeyip kutsal anlatmlara saygda kusur etmeksizin, biimleri daha coturucu ve daha canl klmlardr. Heykel sanat, Gotik dneminde de mimariyle balantsn srdrmtr. Bu balant zellikle cephe dekorasyonunda dikkati eker. Katedralin bir paras durumundaki bu heykellerin, yapnn yksekliine uygun olarak normalden daha uzun yapldklar grlr. Bunlar donmu gibi dimdik duran figrlerdir. Heykel sanatndaki bu donmuluk, 13. yzyl ortalarnda yumuamaya, aziz figrleri bol giysileri iinde kmldamaya, donuk yzl melekler glmsemeye balarlar.

Resim1.8: Melkizedek, brahim, Musa Chartes katedralinin kuzey kart sahnn giri kapsndan. Byk olaslkla 1194de yapmna balanmtr.

alan her usta her figre yaam soluu flemitir. Sanki hareket ediyorlar, ululukla birbirlerine bakyorlar, kvrmlarn altnda bir vcut bulunduunu sylemek ister gibi sanki. (Resim 1. 8.) Gotik in son dneminin resim sanatnda da kat kalplarn gevediini, ematik anlatmlarn yerini doalc betimlere brakmaya baladn grrz. Ama hem heykelde hem de resim sanatnda doal grnm n plana alan rnekler ancak Rnesans dneminde ortaya kar.

Resim1.11. l saya At. Padovada Capella delArenada duvar resmi. Byk olaslkla 1306da tamamlanmtr.Giotto

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Erken Orta a ve Orta a Avrupa dnemine ait sanat eserinin ikonografik ve plastik adan zmlemesini yapmak.

Resim1.12: nan

Bizim semi olduumuz sanat eseri Giottonun yapm olduu Gotik sanatna ait bir duvar resmi.

Kullanlacak Ara ve Gereler

ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kat.

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) Gotik sanat kutsal kitaptan km grsel anlatm olan bir sanattr. Sanat sadece dinin emrindedir. Dnemin sanatlar evrelerindeki olup bitenlerden ok, kutsal sylenceleri betimlemek zere sanatlarn yapyorlard. Bu resimle Giotto tm resim sanat deitirme olana bulmutur. Minyatr ressamlarnn yntemlerini kullanacak yerde kutsal yknn, deim yerindeyse gzmzn nnde gerekletii yanlsamasn bize veriyordu. Giotto dz bir yzey zerine derinlik yanlsamasn yaratma sanatn bulmutur. Resimde betimlenen kutsal yk kararllk ve z gvenle gzmzn nnde gereklemektedir. 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad : GIOTTO Eserin ad : nan Yapm yl : 1306 3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) Paldova Capelladell Arenada duvar resmi 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) Figr 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi ) Dinsel temal hareketsel figr, 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) Ritim duygusu ak, orta ton deerleri dengelenerek kullanlmtr. 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik) Din, toplumlarda var olduundan beri doudan batya, kuzeyden gneye kltrel etki faktrleri oluturmakta ve yanstmaktadr.

10

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz.

Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz.

1. Erken Orta a bugnk durumlaryla Avrupa uluslarn douunu belirleyen bir a olmutur. 2. Erken Orta a sanatnn oluumuna Helen-Latin kltr kadar kuzey kavimlerinin de katks olmutur. 3. Erken Orta a sanatlar doaya benzeyen veya gzel eyler yapma niyetinde deillerdi. 4. Roman kiliseleri, heykellerle sslenmeye Almanyada baland. 5. Arles heykellerinin kat ve trensel yerletirimini 20. yy. minyatrl el yazmalarnda grrz. 6. Gotik denildiinde ilk akla gelen ise, sivri at ve kuleleriyle ge doru ykselen, dev boyutlu katedral yaplardr. 7. Gotik katedrallerinde daha geni nefler, daha kl bir ortam ve kendini yukarlara eken daha hafif bir mekn ile karlalr. 8. Heykel sanatndaki bu donmuluk 13. yzyl ortalarnda yumuamaya, aziz figrleri bol giysileri iinde kmldamaya, donuk yzl melekler glmsemeye balar. Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.

DEERLENDRME
Cevaplarnz, cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

11

UYGULAMALI TEST
Erken Orta a veya Orta a dnemlerine ait bir eser seerek nerilen ilem basamaklarna gre eseri inceleyiniz. Aadaki ilemleri tamamladnzda setiiniz sanat eserini incelemi olacaksnz.

Kullanlacak ara ve gereler

ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kat

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda)

2. Eserin GenelTanm Sanatnn ad : Eserin ad : Yapm yl : 3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii)

4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi)

5. Figrlerin durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi )

6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu)

7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik)

12

KONTROL LSTES
Aadaki kriterlere gre yukardaki almanz deerlendiriniz.

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME LTLER
Aratrma yaparak veri topladnz m? Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? Sanat eseri aratrmas yaptnz m? Sanatnn adn, eserin adn, yapm yln aratrdnz m? Madde ve teknik ynnden incelendiniz mi? Konu ynnden incelediniz mi? Figrleri, durumu ynnden incelediniz mi ? Form ve ina ynnden incelediniz mi? z ynnden incelediniz mi?(ierik-yorum-yarg)

Evet

Hayir

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

13

RENME FAALYET-2
AMA

RENME FAALYET-2

Uygun ortam salandnda; Rnesans dnemi sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir.

ARATIRMA
Rnesans dnemi Avrupa s hakknda bilgi toplaynz. Rnesans hazrlayan etmenler nelerdir? Rnesans dnemi balca sanatlarn aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortam, ktphane, niversitelerin Sanat Tarihi ve Arkeoloji blmleri vb. gibi ortamlardan yaralanabilirsiniz.

2. RNESANS DNEM SANATI

2.1. talyada Rnesans Sanat
Rnesans genelde, 14.16. yzyllarda talyada klasik modellerin etkisi ile sanat ve yazn alanndaki canlan olarak tanmlanr. Rnesans, talyada yalnz sanat alannda grlmez; sosyal yaantnn btn dallarndaki hareketlilii, canlanda ierir. Rnesans gnmzde klasik Avrupa sanatn balatan dnemdir. 15. yzyldan itibaren ise dnce alannda, lk ada anlaynn etkileri grlmeye balanr. Byk dnrlerin yaptlar talyancaya evrilir, lka mitolojisindeki ykler Hristiyanla uyarlanr. Bu arada resim, heykel ve mimari, yaplan kuramsal almalarn da etkisiyle sanat nitelii kazanmaya balar. lk a felsefesinin de etkisiyle, insan Kk evren (micro cosmos) olarak gren hmanist anlay geliir. Bu deiim, ekonomik bir temele de dayanmaktadr. Zenginleen kent dkalklarnda klasik sanat eitimi grm patronlarn egemenlii, Rnesansn olumasnda hayli etkili olmutur.

14

Resim 2. 1: Pazzi apeli

Rnesansla birlikte nemli bir gelimeye daha tank oluruz. Orta ada zanaat olarak grlen ressam, heykeltra ve mimarlar bu dnemde sanatlaryla ilgili kuramsal almalar da yapmaya balarlar. Hemen hemen btn byk Rnesans ustalar ayn zamanda byk birer kuramcdrlar. Bunlardan biri de mimaride oran ve perspektif konusunda aratrmalar yapan Fhilippo Brunelleschidir (13771446). Sanatnn Floransada yapt Pazzi apeli (1420), Rnesansn mimari anlayn aka ortaya koymaktadr. Brunelleschi bu kk yapda yatay-dikey kartln belirgin bir biimde gzler nne sermitir. Gotik dnemde batac edilmi olan sivri kemer yerine, yuvarlak kemerin kullanlm olmas da bir yeniliktir. Yaln kare plan, alt stunlu bir giri blm ve lk a tapnaklarnnkini andran kubbesiyle Pazzi apeli, erken Rnesans mimarisinin tipik bir rneidir. (Resim2.1.)

Resim 2. 2. San Pietro Pietas

15

Kusursuz Form, Denge, Uyumlu Oranlar, Zerafet resim ve mimarinin yannda 15. yzyln heykel anlaynda da geerlidir. Rnesans heykeli en kusursuz anlatmn kukusuz Michelangelonun (14751564) yaptlarnda bulmutur. Sanatnn genlik dnemi heykeli San Pietro Pietas (16. yzyl ba), Rnesansn en baarl yaptlarndan biridir. Tmyle cilalanp parlatlm olan heykelde her bir form, en ince ayrntsna kadar titizlikle ilenmitir. sann yatay, Meryemin dikey gvdesi, Rnesansn kartlklara dayal sanat anlayna tipik bir rnektir. Ayrca, bu iki figrn kompozisyon iindeki nemi de eit bir biimde belirtilmitir. Birinin arl tekini ezmez. San Pietro Pietas, Rnesans ilkeleri ve dzeninin sergilenii asndan st dzeyde bir rnektir. (Resim 2. 2.)

Resim 2.3: Son Akam Yemei, 1498, 460 x 880 cm

Sanat alanndaki bu byk gelimenin bir baka nedeni de sanat atlyelerinin n kazanmas idi. Yzlerce rak, byk ustalarn yannda eitim gryor, onlarn ciddi ve nemli almalarna katlyor, kimi zaman da yaptlarn izin verilen blmn tek balarna gerekletiriyorlard. Bu atlyelerden biri de ressam ve heykeltra Verrocchionun atlyesi idi. Atlyesindeki raklardan biri, sann Vaftizi (Uffizi, Floransa) adl resimde grev alm, olaslkla da soldaki melei ve manzarann bir blmn boyamtr. Bu kii, daha sonra Rnesansa damgasn vuracak olan sanatlardan biridir: Leonardo da Vinci (Resim 2.3.) Leonardo Da Vinci (1452-1519) resimden, anatomiye kadar birok alanda kuramsal almalar yapm dehadr. Mhendislikten ve tppa kadar birok alana nemli katk salamtr.

16

Resim 2.4. Mona Lisa c.15035, Yal Boya, 77 x 53 cm Leonardo Da Vinci

Mona Lisa nn dipdiri canllyla; sanki bize bakyor, gerekten dnyor gibi. Yaayan bir varlkmasna gzlerimizin nnde deiiyor, sanki her bakta daha deiik oluyor gibi. Yaptn LouvreDaki zgn karsnda doast bir ey halini alan bu garip izlenimi, tablonun fotoraflar karsnda bile grebilirsiniz. Bizimle alay ediyor gibidir kimi zaman Lisa. Ama ite glmsemesinde bir hznn glgesini yakalar gibi oluyoruz. Leonardo bu etkiyi hangi aralarla elde edeceini ok iyi biliyordu. Bu byk doa gzlemcisi, insan gznn mekanizmasn kendinden ncekilerden ok daha iyi biliyordu. Doaya egemen oluun, sanatlara yaratt bir sorunu aka saptamt. (Resim 2. 4.)

17

2.2. talya Dnda Rnesans Sanat

15. yzyldan balayarak talya dnda da Rnesans slubunun ana zelliklerinden biri olan Natralizm gelimeye balamtr. Sanat, kuzeyde Gotik slup yoluyla ematik ve sembolik bir anlatma ynelmiti. Oysa nesneleri geree uygun bir biimde resimleme anlay domu, sanatlar resimlerine doaya uygun yani Natralist anlay benimsemilerdir. Natralist anlayla her ey doada olduu gibi, insan gznn grd gibi betimlenir. Doal olmak, doaya benzemek temel ilkedir. Duru, sakin anlatml portreler; i meknn tanmlan ve buna bal olarak izgisel perspektif denemeleri, arka planda manzarann titiz bir gzlem sonucu ayrntl biimde verilii, kuzey resminin temel zellikleridir.

Resim 2.5: Gl Bahesinde Meryem

Yeni resim anlay Schongauer ve Lochnerin resimlerinde ortaya kmtr. Stil Galante denen ince, yumuak ve zarif bir resim slubu gelimitir. Colmarl sanat Martin Schongauer (lm 1491) hakknda ilk kaytlar 1465 ylna aittir. En nl resmi Gl Bahesinde Meryem (St. Martin Kilisesi, Colmar) ile bu slubun tipik rneklerinden birini veren sanatnn anlatm, ar bir sslemeciliin yannda figrlerin veriliindeki yumuaklk ve canl renklerle de dikkati eker. (Resim 2.5.)

18

Resim 2. 6: Drer Portre

Drer, yalboya resimlerinde de tipik bir Rnesans sanats olduunu kantlar. Salam, oranl ve ayrntl bir biimde verilmi olan figrler; ayn zamanda Rnesans resminin temel zelliklerinden olan glge-k olgusunu da sunarlar. Rnesans dncesi kiiyi bir Micro Cosmos (kk evren) olarak tanmlamaktayd. Drer de 1506da yapt Portresinde (Alte Pinakothek, Munich) sa benzeri bir grnmdedir. Ressam, belki her ikisi de yaratc olan Tanr ve Sanat arasnda bir paralellik dnmt. te yandan sa llelerinin ilenii modelin ruhsal yapsnn da veriliiyle resim, tm portre sanat iinde nemli bir yer edinmitir. (Resim 2. 6.)

19

Resim 2. 7: Aziz George

Bu dnemin bir baka nemli sanats ise Albrecht Altdorferdir (yak. 14801538). Altdorfer Avusturya Alplerinde dolam, genellikle dalarn ve vadilerin resmini yapm, dinsel ve mitolojik konulu resimlerinde bile manzaraya byk nem vermitir. Altdorfer, modern anlamda ilk manzara ressam saylr. Konulu resimlerde manzaray sahnenin arka plan olarak deil, kendi bana estetik gzellii olan bir tr haline getirmitir. Manzaralar iinde konular ve figrler ikinci derecede yer alrlar. Aziz Georgeun Canavarla Sava (Alte Pinakothek, Munich) adl yaptnda ayrntl ve geni bir doa grnmyle karlarz. Bu grntnn iinde figrleri seebilmek bile ok zordur. Sanat te yandan byk manzara kompozisyonlarnda kuzeyin temel zelliklerinden biri olan detay natralizmini de ihmal etmemitir. En kk bir dal kvrm, her bir yaprak en ince ayrntsna kadar titiz bir biimde verilmitir. (Resim 2. 7.)

20

UYGULAMA FAALYET
Rnesans dnemine ait sanat eserinin ikonografik ve plastik adan zmlemesini yapmak.

Resim 2. 8: Vensn Douu

Bizim semi olduumuz sanat eseri Sandro Botticellinin yapm olduu Rnesans dnemine ait yumuatlm adr bezi zerine yal boya ile izilmi resim. Kullanlacak Ara ve Gereler 1. ncelenecek dneme ait eserler 2. Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler 3. DVD, VCD 4. nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler 5. Kalem, kt. 1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) Kusursuz form, denge, uyumlu oranlar, zarafet, zarif ve uyumlu izgiler Rnesans dneminin balca sanatsal zelliklerindendir. Sanatlar kutsal kitaplardaki ykleri betimlemek yerine insana, doaya ynelmilerdir. Antik a sanatnn kusursuzluu, mkemmellii yeniden canlanm; bu canlan sadece sanatsal alanda olmayp tm sosyal alanda grlmtr. Botticelli, Hristiyan sylencesini deil klasik bir sylenceyi betimler. Vensn denizden doumu imgesini sanat kompozisyonuna mkemmel ekilde aktarr. Bir kavk zerinden denizden kan Vens, uan rzgr tanrlar tarafndan bir gl yamuru altnda karaya itiliyor. Vens karaya ayak basarken perilerden birisi, kzlms bir rtyle onu

21

karlyor. Botticellinin zarif ve uyumlu izgileri Gotik geleneini anmsatr. Botticellinin izgi zarifliini elde etmek iin doaya kar zgrce davran, izginin uyumu ve gzelliini oaltyor, nk bu zgrlk Vens sanki gkyznn armaanym gibi kylarmza iletivermi sonsuzca yumuak ve zarif bir yaratk olduu izlenimini glendiriyor. Botticelli sanatnn ulat g, bu sanat yalnzca kutsal yknn anlamn iletilmekte ie yarayan ara gibi grmesine engel oluyordu. O, bu gcn, ,zenginlik ve lks dolu cvl cvl bir atafata dntrmek iin kullanyordu. 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad : Sandro Botticelli Eserin ad : Vensn Douu Yapm yl : 1485 3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) 172.5 x 278.5 cm, yumuatlm adr bezi zerine yal boya teknii 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) Figrsel, peyzaj ve yal boya almas 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi) Birbiriyle iletiimde hareketli figrler 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) Renk, renk girileri ve renk ahengi uyumu 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik) Antik aa yneli, canlan,

22

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz.

Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. 1. Rnesans talyada yalnz sanat alannda grlr; sosyal yaantnn btn dallarndaki hareketlilii, canlan iermez. 2. Resim, heykel ve mimari; yaplan kuramsal almalarn da etkisiyle sanat nitelii kazanmaya balar. 3. Hemen hemen btn byk Rnesans ustalar, ayn zamanda byk birer kuramcdrlar. 4. Leonardo Da Vinci (14521519) resim alannda kuramsal almalar yapm dehadr. 5. Kusursuz form, denge, uyumlu oranlar, Zarafet resim ve mimarinin yannda 15. yzyln heykel anlaynda da geerlidir. 6. 15. yzyldan balayarak talya dnda da Rnesans slubunun ana zelliklerinden biri olan Natralizm gelimeye balamtr. 7. Salam, oranl ve ayrntl bir biimde verilmi olan figrler, ayn zamanda Rnesans resminin temel zelliklerinden olan glge-k olgusunu da sunarlar. 8. Altdorfer, modern anlamda ilk manzara ressam saylr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

23

UYGULAMALI TEST
Rnesans dnemine ait bir eser seerek nerilen ilem basamaklarna gre eseri inceleyiniz. Aadaki ilemleri tamamladnzda setiiniz sanat eserini incelemi olacaksnz.

Kullanlacak Ara ve Gereler

1). 2). 3). 4). 5). ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kt.

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : : :

3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi) 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik

24

KONTROL LSTES
Aadaki kriterlere gre yukardaki almanz deerlendiriniz

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME KRTERLER
Aratrma yaparak veri topladnz m? Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? Sanat eseri aratrmas yaptnz m? Sanatnn adn, eserin adn, yapm yln aratrdnz m? Madde ve teknik ynnden incelendiniz mi? Konu ynnden incelediniz mi? Figrlerin durumu ynnden incelediniz mi ? Form ve ina ynnden incelediniz mi? z ynnden incelediniz mi?(ierik-yorum-yarg)

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evet ler kazandz becerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz.

25

RENME FAALYET3 RENME FAALYET- 3

AMA
Uygun ortam salandnda; Manierizm ve Barok dnemleri sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir.

ARATIRM A
Maniyerizm kelime anlamn ve o dnem Avrupasn aratrnz. Barok slubun Rnesans dnemi sanatndan farkllarn aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortam, ktphane, niversitelerin Sanat Tarihi ve Arkeoloji blmleri vb. gibi ortamlardan yararlanabilirsiniz.

3. MANERZM, BAROK, ROKOKO DNEM

3.1. Maniyerizm
Toplumsal gerilimler ve sorunlar, sanatlar byk lde etkilemeye balar. Bu etki, sanatlarn Klasik an ve Rnesansn zelliklerinden giderek uzaklamalarna neden olur. 1520, sanatsal adan bir deiimin balang noktasdr. Michelangelo, 16. yzyln bandan itibaren daha deiik bir anlatma ynelmi, biim asndan Rnesanstan farkl bir slup oluturmutur. Bu gei dneminin ismi, sonradan Maniyerizm olarak adlandrlacaktr.

26

Resim 3. 1: Roma Senatrler Meydan

Michelangelonun dalda da (resim, heykel, mimari) verdii yaptlar, Maniyerist slubun tipik rnekleridir. Michelangelo tek tek yaplarn yannda, Maniyerist slup iinde bir kentsel mekn tasarm da yapmtr. Roma Senatrler Meydan, onun bu alandaki ilgin bir almasdr. Bu tasarmda ortada Marcus Aureliusun atl ant, yanda cephe dzenlerini yine Michelangelonun yapt saraylar, bir yanda ise antsal merdivenler yer almaktadr. kizkenar drtgen olarak dnlm meydanda, Rnesansn matematiksel dzeninin bireysel bir yaklamla krlmas sz konusudur. (Resim 3.1.)

27

Resim 3. 2: Uzun Boyunlu Meryem

Formlarn uzamas, Rnesansta kusursuz bir biimde tanmlanm olan insan anatomisinin -bilerek- bozulmaya balanmas, Maniyerist resmin bir zelliidir. Francesco Parmigianino (15031540) Uzun Boyunlu Meryem (Pitti Galerisi, Floransa) adl resminde bu tr deformasyonlarn en bilinen rneklerinden birini vermitir. Artk sanat bireysel bir espriyle Rnesans ressamnn hi dnmeyecei dzenlemelere gidebilmektedir. (Resim 3. 2.)

Resim 3. 3. Medici apeli

28

Toplumsal gerilimler ve sorunlar sanatlar byk lde etkilemeye balar. Bu etki, sanatlarn klasik an ve rnesansn zelliklerinden giderek uzaklamalarna neden olur. Bunun nedeni de Michelangelonun daha 16. yzyln banda deimeye balayan bireysel slubudur. Michelangelo Floransada nl Medici ailesinin mezar apelini yapmtr. San Lorenzo Kilisesinde yer alan bu yapdaki en nemli almalar ise Giuliano ve Lorenzo de Medicinin Mezar Antlardr. Gen yata lm olan Giuliano de Medicinin mezar antnda, figrn dar ni iine yerletiriliiyle snrlar zorlayan, dar taacakm izlenimi veren bir grnt yaratlmtr. Antn alt blmnde ise uzanm iki figr vardr. Bunlardan; soldaki kadn figr geceyi, sadaki ise gndz simgeler. Heykeller biim asndan, Michelangelonun yeniliki almalardr. Kimi yerleri yarm braklm, kimi organlar ise ar derecede belirtilmitir. Artk heykelde de Rnesansn klasik beenisinden ayr, yeni bir estetik anlay gndeme gelmitir. Ancak bu tarihten sonra (152034) Michelangelonun heykelleri, Maniyerizm iinde tipik rnekler olmaktan kar. Sanatnn son yaptlar, hibir slup iinde yer almaz; onlar, bireysel bir dramn etkileyici anlatmlardr. Bu noktada soyutlamadan bile sz edebiliriz. (Resim 3. 3.)

3.2. Barok Sanat

17. yzyln banda Avrupada yepyeni bir sanat slubunun doduuna tank olunur. Bu yeni slup, Rnesans slubundan ayr; hatta ona tmyle kart bir sanat slubudur. Sanat tarihileri, yalnz resim, heykel ve mimarl deil; teki sanat dallarn da kapsayan, temelde Rnesanstan farkl, yeni bir dnya grne dayanan bu sluba Barok Sanat adn vermilerdir. Barok szc, Portekizce Barucca sznden gelir. Portekizcede garip biimli, eri br incilere verilen bu kltc ad; aradan yzyl getii halde Rnesans ilkelerine ballkta direnen tutucu kiilerce konulmutu. Bat sanatnda her byk akm, balangta sert tepkilerle karlam, adlarn da ok kez byle aalatc tanmlardan almtr. Toplumsal gerilimler ve sorunlar sanatlar byk lde etkilemeye balar. Bu etki, sanatlarn klasik an ve Rnesansn zelliklerinden giderek uzaklamalarna neden olmutur.

Resim 3. 4: Ruccelai Saray (Floransa)

29

Rnesans mimarl ile Barok mimarl arasndaki farklar daha iyi kavrayabilmek iin bir karlatrma yapmak yerinde olur. Rnesans dneminin nl yaplarndan Ruccelai Saray (Floransa) ile Barok saray mimarisinin tannm rneklerinden biri olan Viyanadaki Schnbrun Saray, iki slubun farklarn belirgin bir biimde gz nne seren rneklerdir. katl bir yap olan Ruccelai Saraynn cephesinde ilk bakta kavranabilen bir yataydikey dzeni sz konusudur. Saan ve katlar ayran silmelerin yatay dzenlenii ile pencerelerin arasnda yer alan ve yerden atya kadar uzanan yalanc stunlarn dikey oluu, yapnn cephesinde bir yatay-dikey kartl meydana getirmitir. Alt katta kare, st katlarda dikdrtgen biimli pencereler ve yuvarlak kemerli alnlklar birbirinin tekrardr. Avusturyal mimar Fischer von Erlachn 17. yzyln ikinci yarsnda yapt Viyanadaki Schnbrun Saraynn cephesi simetrik bir dzen gstermekle birlikte yan kanatlarn kademeli olarak ne aln ile cepheye Rnesans saraylarnda grlmeyen bir hareket ve derinlik kazandrlmtr. (Resim 3. 4.) ve (Resim 3. 5.)

Resim 3. 5: Schnbrun Saray Viyana

30

Resim 3. 6: Daphne ve Apollon Heykeli

Barok an en nl heykelcisi Berninidir. Berrini 1616 tarihli Daphne ve Apollon Heykelinde (Galleria Borghese, Roma) Yunan mitolojisindeki ilgin bir konuyu ele almtr. Bu grup kompozisyonu Barok heykel sanatnn en baarl rnlerinden biridir. Figrler aras balantlar, hareketlerdeki incelik ve uyum, heyecanlara elik eden soldan saa ykseli, heykelin baarsn salayan zelliklerdir. Bernini; krlgan ta, st beyaz mermeri inanlmaz bir beceriyle dantel gibi ilemitir. Ama bu sadece el hnerine dayanan cansz bir tasvir deildir; mermer figrler sanki soluk alp vermekte, olayn en heyecanl ann seyirciyle paylaarak yaamaktadrlar. Bu yaptta Barok heykelin bir baka zellii grlr: Artk heykel tek noktadan baklarak deil, evresinde dnp dolalarak kavranan birok ynllk de kazanmtr. (Resim 3. 6.)

31

Resim 3. 7: sann Mezara Konuluu (Vatikan)

Sanat tarihileri 16. yzyln sonunda n kazanan Caravaggioyu Barok resmin babas sayarlar. Ksa yaamna sdrd birbirinden baarl yaptlarla bu tanm hak etmitir. sann Mezara Konuluu (Vatikan) adl yaptnda; sada ellerini acyla kaldrm azizeden balayarak sola doru kademeli olarak sralanp eilen figrlerin hareketi, sann sarkan koluyla mezar tana ulamaktadr. Hareket hem acy hem mezara konuluu ifade etmekte, gerek ortadaki krmz al gerek ustalkl glge-k kullanm dramatik bir etki oluturmaktadr. (Resim 3. 7.)

32

3.3. Rokoko
17. yzylda doan Barok slup, hayli deimi olarak 18. yzylda da varln srdrmtr. Barok sanatn glge-k kartlna dayanan arpc, ie ileyici dramatik etkisi giderek kaybolmu ve yerini yumuak hatta biraz gevek bir sluba brakmtr. Bu, seyirciyi etkilemekten ok oyalayan, gz alc ama o lde yzeysel bir sluptur. Resimsel nitelikler zayflam; dekoratif, sslemeci bir ilev n plana gemitir. Bu dnemin saray ve kklerin i dekorasyonu ve mobilyalar da bu yeni slubu yanstmaktadr. Sanat tarihileri, bitkisel bezemelerin ve duvarlar kaplayan resimlerin gz oyalayan, tasasz ve yaldzl slubunu Rokoko diye adlandrmlardr. Bu szck, Franszca rocaille sznden gelmektedir. Rocaille, rk yapl talarn harla kartrlmasyla oluturulan yapay kayalklara verilen addr. Bunun bir rnei, stanbulda Emirgan Korusundaki byk havuzun kenarnda grlebilir. Fransz Rokoko ressam Fragonardn Saint-Cloudda Elence (Banque de France, Paris) adl resmi, o dnemde saray evrelerinin ok holandklar bu tr bir park ve park yaantsn baaryla yanstmaktadr. (Resim 4. 1.)

Resim 3. 8: Saint-Cloudda Elence

Siyasal ve ekonomik durum bozulduka saray bu tr ak hava elencelerine daha ok ynelmi, tpk bizim Lale Devrinde olduu gibi, sorunlar halkn gznden uzaklatrmak iin dedikodulu mesire elenceleri alp yrmtr. Bu dnemde gz alc giysili hafif merep hanmlarn; peruklu, frakl apkn erkeklerin gnl ilikileri gnlk yaamn olduu gibi sanat yaptlarnn da balca konusu haline gelmitir.

33

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Maniyerizm ve Barok sanatna ait sanat eserinin ikonografik ve plastik adan zmlemesini yapmak.

Resim 3. 9. afak

Bizim semi olduumuz sanat eseri afak; Romada, Rospiglios Konann bir tavanna 1614de RENI tarafndan yaplm Fresko. Kullanlacak Ara ve Gereler: 1). ncelenecek dneme ait eserler 2). Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler 3). DVD, VCD 4). nternet, galeri, mze kaynaklar,niversiteler 5). Kalem, kat. 1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) Sanat, afa ve arabas stnde delikanl gne Tanrs Apollonu betimlemitir. Arabann evresinde gzel Horalar hep beraber nee iinde dans ediyorlar. nlerinde sabah yldzn simgeleyen ocuk uuyor. Gnn l l douu imgesi zarif ve gzel. Reni kompozisyon olarak birbiriyle uyumlu salt gzellii vurgulamak istercesine sadece resim yapmak eilimindedir. Barok sluptaki tavan resimlerinde de mimari izimler sz konusudur. Ancak bunlar derinlik etkisi uyandracak biimde erilip bklerek ka noktasna doru ykselmekte, ortadaki hareketli figrler ise sanki gk boluunda uumaktadr. Seyirci artk tavan yzeyini farketmemekte, kapal bir mekan iinde bulunduunu unutmaktadr.

34

Yenia sanat olan Barok sanatn da temel amac grneni gerekte olduu gibi inandrc bir biimde vermekti. Natralizm denilen bu tutumda ama aynyd, ama Barok sanat bu amacna Rnesans sanatsndan ok ayr yollardan varmay baarmtr. 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : RENI : afak : 1614

3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) Yal boya teknii 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) Naturalizm 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi ) leri derece hareketli figrlerin tasarm 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) Boluk iersinde hareketli figrlerin kullanm 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik) Ka noktasnda ykselmekte olan figrlerin kompozisyonu, salt gzellik

35

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz.

Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. Toplumsal gerilimler ve sorunlar sanatlar byk lde etkilemeye balar. Bu etki, sanatlarn Klasik an ve Rnesansn zelliklerine yaknlamalarna neden olur. Michelangelonun dalda da (resim, heykel, mimari) verdii yaptlar, Maniyerist slubun tipik rnekleridir. Formlarn uzamas, Rnesansta kusursuz bir biimde tanmlanm olan insan anatomisinin -bilerek- bozulmaya balanmas, Maniyerist resmin bir zelliidir. Barok slup, Rnesans slubundan ayr, hatta ona tmyle kart bir sanat slubudur. Barok an en nl heykelcisi Michelangelo dur.

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular, faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

36

UYGULAMALI TEST
Maniyerizm ve Barok sanatna ait bir eser seerek nerilen ilem basamaklarna gre eseri inceleyiniz. Aadaki ilemleri tamamladnzda setiiniz sanat eserini incelemi olacaksnz.

Kullanlacak Ara ve Gereler:

ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kt.

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : : :

3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi) 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik)

37

KONTROL LSTES

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. DEERLENDRME LTLER Aratrma yaparak veri topladnz m? Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? Sanat eseri aratrmas yaptnz m? Sanatnn adn, eserin adn, yapm yln aratrdnz m? Madde ve teknik ynnden incelendiniz mi? Konu ynnden incelediniz mi? Figrlerin durumu ynnden incelediniz mi? Form ve ina ynnden incelediniz mi? z ynnden incelediniz mi?(ierik-yorum-yarg) EVET HAYIR

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

38

RENME FAALYET4 RENME FAALYET-4

AMA
Uygun ortam salandnda; 18. ve 19. Yzyl Bat sanat zelliklerini ve sanatlarn inceleyerek dneme ait sanat eserlerini ikonografik ve plastik adan zmlemesini doru olarak yapabilecektir.

ARATIRMA
Sevgili renci, bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrma udur: Rokoko, neo-klasizm, romantizm, realizm sanatlarnn temel zelliklerini aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortam, ktphane, niversitelerin Sanat Tarihi ve Arkeoloji blmleri vb. ortamlardan yararlanabilirsiniz.

4. NEOKLASZM, ROMANTZM DNEM

4.1. Neoklasizm
Avrupa, 18. yzyln son eyreinde siyasal ve ekonomik alkantlara sahne olmutur. lk byk patlama Fransada ortaya km, 1789 Fransz Devrimiyle krallk rejimi yklarak, kral ve yandalar srgne ya da giyotine gnderilmiti. Bu yllarda alkantl Parisin sanat evrelerinde yeni bir sanatya ve onun nclk ettii yeni bir sanat slubunun douuna tank olunur. Bu gen sanat Jacques Louis Daviddir. nclk ettii akma da Neo-Klasisizm ad verilmitir. Klasik sanat lksnn yeniden canlandrl olan bu akmn douu iki nemli etkene balanabilir. Bunlardan ilki, arkeoloji biliminin temellerini atan Alman arkeologu ve sanat tarihisi Winckelmannn eski Yunan ve Roma sanatn canlandrma abalardr. Winckelmannn giderek zlm, safln ve soyluluunu yitirmi Avrupa sanatn, kendi z kayna antikiteye balama konusundaki grleri sanat evrelerinde geni yanklar uyandrmt.

39

Resim 4. 1: Horace Kardelerin Yemini

Jacques Louis David de devrimden hemen nce yapt Horace Kardelerin Yemini (Louvre, Paris) adl nl tablosunda Roma tarihinden alnm bir konuyu ilemitir. Horace ailesinin olu lkelerini dman saldrsna kar savunmak iin lnceye kadar arpacaklar zerine babalarna and iiyorlar. Vatansever baba da gen oullarn yitirme korkusundan uzak onlara silahlarn vermektedir. Bu resimde Rokokonun yumuak, cicili bicili slubuna kar, sert ve yaln bir slup grlmektedir. Bu slubu douran ikinci etken, bu tabloda da tank olunduu gibi, o yllarda esen devrim rzgrlar, vatanseverlik ve zgrlk duygulardr. David yaptn dramatik etkisini arttrmak iin bir kartlktan da yararlanmtr. Tablonun solunda erkeklik ve gzpeklik duygusunu vurgularken, sadaki ayrntda kadns zayflk ve efkat duygularn dile getirmitir. (Resim 4. 1.) Kuramsal temelleri Almanyada atlan Neo-Klasik akm, ortamn elverililii nedeniyle daha ok Fransada uygulanma olana bulmutur. Bu yzden bir bakma Fransz ulusal slubu saylabilir.

40

4.2. Romantizm

Resim 4. 2. Prodo, Madrid

Ayn dnemde yine ayn toplumsal alkant ve deiimler, bu sefer Avrupann drt yanna hzla yaylan bir baka akmn domasna yol amtr. Bu akm Romantizmdir. Napoleoneun baarlar komu lkelerde kart duygulara neden olmutur. Fransz ordusunun spanyay igali, igalcilerin Madridde birok masum kiiyi kuruna dizmesi, spanyol ressam Goyay derinden etkilemitir. Goya, bu toplu krmn konu olan 3 Mays 1808 (Prodo, Madrid) adl yaptnda zafer sarhou Franszlarn aksine, savan neden olduu felaket ve hakszlklara parmak basmtr. (Resim 4. 2.)

41

Resim 4. 3: Napoleone Ordusundan Bir Svari

Romantizm; 18. yzyl Avrupasnn heyecan ve cokusunu, zgrlk tutkularn dile getiren bir akmdr. Akldan ok duyguya seslenen bir sanattr. Ama Romantizmin de karsndaki tehlike sanatnn dizginlenmemi bir cokuya, gz yal bir duygusalla kaplmas idi. Sanat hem heyecanlarn btn itenlii ile ortaya koyacak hem de onu sanatsal bir dzeyde dizginlemeyi bilecekti. Romantik resmin nclerinden Gericaultnun Napoleone Ordusundan Bir Svariyi gsteren yapt (Louvre, Paris) ile Davidin Napoleoneu karlatrldnda aradaki slup fark aka grlr. Davidin resmindeki grkemli antsalla kar, Gericaultun resminde atla binicisini kaynatran ve fondaki renklerin katlmyla btnleen bir heyecan boalm sz konusudur. (Resim 4. 3.)

42

Resim 4. 4: Esir Gemi

zgrlk dncesiyle birlikte Romantik sanat akm da ksa srede Fransadan tm Avrupaya yaylarak resimden mzie, edebiyattan felsefeye kadar btn alanlarda etkin olmutur. Dnemin ngiliz ressam Turner, deniz manzaralaryla tannm bir sanatdr. Esir Gemi (Museum of Fine Arts, Boston) adl yaptnda bir deniz sava sonunda tutuklanm bir gemiyi konu almtr. Sanat; olay sakin bir havada deil, frtnal bir denizde gstermitir. Savatan arta kalan insanlar, bu kez dalgalarla boumaktadrlar. ahlanan atlar kadar, frtnal denizler de Romantik sanatlarn dkn olduklar konulardr. nk bu konularla kendi i alkantlarn da da vurabiliyorlard. ( Resim 4. 5.)

43

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

18.ve19 yzyl dnemlerine ait sanat eserinin ikonografik ve plastik adan zmlemesini yapmak.

Resim 4. 5: Baak Toplayan Kadnlar

Bizim semi olduumuz sanat eseri, Baak Toplayan Kadnlar, 1857de Franois Millet tarafndan tuval zerine yal boya teknii ile yaplm resim.

Kullanlacak Ara ve Gereler

ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kt.

44

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) Dramatik veya yksel hibir ey yok. Gzel ve zarif olmayan kii, hasat zamannda bir tarlada baak topluyorlar. Sanat, kadnlarn gneli ovadaki basit izgilerini kararllkla oylumlayarak onlarn kaln ve salam yapl vcutlaryla kararl davranlarn vurgulamak istemitir. Figrler gereki, salam ve doaldr. Figrlerin datmnda hesapl bir ritim vardr. lk bakta rastlantsal gelen dzenleme, sakin denge izlenimini pekitirmektedir. Realizmin en nemli zellii; gerek olan, gzle grlp elle tutulan tpk bir ayna gibi ifade etmesidir. 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : Franois Millet : Baak Toplayan Kadnlar, : 1857

3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) 30*24 in, tual zerine yal boya teknii 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) Hareket halindeki bedensel ileyiin izimi 5. Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi ) Olduka hareketli figr halleri 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) Gzel ve zarif olmayan doal ortamda alan insan figrleri 7. z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik) Grlebilen, dokunulabilen, hissedebilinen canl ve cansz objelerin izimi ya da tasarm.

45

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet ile ilgili hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz.

Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. Barok sanatn glge-k kartlna dayanan arpc, ie ileyici dramatik etkisi giderek kaybolmu ve yerini yumuak hatta biraz gevek bir sluba brakmtr. Jacques Louis David devrimden hemen nce yapt Horace Kardelerin Yemini (Louvre, Paris) adl nl tablosunda Yunan tarihinden alnm bir konuyu ilemitir. Neo-Klasik akm, ortamn elverilii nedeniyle daha ok Fransada uygulanma olana bulmutur. Bu yzden bir bakma Fransz ulusal slubu saylabilir. Romantizm, 20. yzyl Avrupasnn heyecan ve cokusunu, zgrlk tutkularn dile getiren bir akmdr. zgrlk dncesiyle birlikte Romantik sanat akm da ksa srede Fransadan tm Avrupaya yaylarak resimden mzie, edebiyattan felsefeye kadar btn alanlarda etkin olmutur. Gustave Courbet, Romantisizmi izleyen Neo-klasisizm akmnn ncs ve kurucusudur. Realizmin en nemli zellii; gerek olan, gzle grlp elle tutulan tpk bir ayna gibi ifade etmesidir.

6. 7.

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

46

UYGULAMALI TEST
18. ve 19. yzyl Bat sanatna ait bir eser seerek nerilen ilem basamaklarna gre eseri inceleyiniz. Aadaki ilemleri tamamladnzda setiiniz sanat eserini incelemi olacaksnz.

Kullanlacak Ara ve Gereler

1. 2. ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kt.

Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) Eserin GenelTanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : : :

3. 4. 5.

Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) Figrlerin Durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi) Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu) z (erik) (Resmin dnce ynnden deeri, esas uygulanmak istenen ierik)

6.

7.

47

KONTROL LSTES

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME LTLER
Aratrma yaparak veri topladnz m? Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? Sanat eseri aratrmas yaptnz m? Sanatnn adn, eserin adn, yapm yln aratrdnz m? Madde ve teknik ynnden incelendiniz mi? Konu ynnden incelediniz mi? Figrlerin durumu ynnden incelediniz mi? Form ve ina ynnden incelediniz mi? z ynnden incelediniz mi?(ierik-yorum-yarg)

EVET

HAYIR

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam EVET ise modl deerlendirmeye geiniz.

48

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

nerilen ilem basamaklarna gre aadaki eseri inceleyiniz.

49

Kullanlacak Ara ve Gereler

ncelenecek dneme ait eserler Dnemle ilgili yazl, grsel bilgiler DVD, VCD nternet, galeri, mze kaynaklar, niversiteler Kalem, kt.

1. Aratrma (Sanat Dnemi, Sanat, Sanat Eseri Hakknda) 2. Eserin Genel Tanm Sanatnn ad Eserin ad Yapm yl : : :

3. Madde ve Teknik (Eserin ebatlar ve kullanlan malzeme, teknii) 4. Konu ( Portre, figr, natrmort, peyzaj, enteriyr, kompozisyon gibi) 5. Figrlerin durumu ( Resim iinde bulunan manzara motifleri, insan ve hayvan figrlerinin durumu gibi ) 6. Form ve na (Resmin kuruluunda bulunan kompozisyon elemanlarnn durumu: denge, hareket, ritim, k-glge, ak-koyu)

50

PERFORMANS TEST (YETERLK LME) Deerlendirme ltleri

Bat Sanatna ait sanat eserini ikonografik ve plastik adan incelemek Aratrma yaparak veri topladnz m? Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? Sanat eseri aratrmas yaptnz m? Sanatnn adn, eserin adn, yapm yln aratrdnz m? Madde ve teknik ynnden incelendiniz mi? Konu ynnden incelediniz mi? Figrlerin durumu ynnden incelediniz mi? Form ve ina ynnden incelediniz mi? z ynnden incelediniz mi?(ierik-yorum-yarg) Aratrma yaparak veri topladnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
HAYIR cevaplarnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Cevaplarnzn tamam EVET ise retmeninizle iletiim kurarak bir sonraki modle geebilirsiniz.

51

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI Sorular 1 2 3 4 5 6 7 8 Cevaplar D D D Y Y D D D

RENME FAALYET 2N CEVAP ANAHTARI Sorular 1 2 3 4 5 6 7 8 Cevaplar Y D D Y D D D D

RENME FAALYET 3N CEVAP ANAHTARI Sorular 1 2 3 4 5 Cevaplar Y D D D Y

52

RENME FAALYET 4N CEVAP ANAHTARI

Sorular 1 2 3 4 5 6 7

Cevaplar D Y D D D Y D

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

53

NERLEN KAYNAKLAR NERLEN KAYNAKLAR

Resimler iin Google grafik arama motoru www.wga.hu www.archnet.org www.allposters.com www.stanbul.edu.tr

54

KAYNAKA KAYNAKA
AKYZ A.Kerim, Sanat Tarihi Ders Notlar, Ankara, 1995 ATASOY Nurhan, UUN Tkel, talyada Rnesans talya Dnda Rnesans Sanat Maniyerizmstanbul niversitesi Gzel Sanatlar Ders Notlar, stanbul 1999.s.129-150. www.istanbul.edu.tr. ENGN Aya, Sanat Tarihi Ders Notlar, stanbul, 1992 GOMBRICH E. H., Sanatn yks, Remzi Kitabevi, stanbul, 1992 EN Okan, Sanat Tarihi Ders Notlar, stanbul, 1995 YCEL nsal, Barok Sanat, 18. ve 19. Yzyl Bat Sanat, stanbul niversitesi Gzel Sanatlar Ders Notlar, stanbul 1999.s.151-164 www.istanbul.edu.tr.

55